GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 DẠY TRỰC TUYẾN THEO CÔNG VĂN 4040 (TIẾT 19-31) NĂM HỌC 2021-2022

GIÁO ÁN NGỮ VĂN DẠY TRỰC TUYẾN

vectorstock.com/28062412

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 DẠY TRỰC TUYẾN THEO CÔNG VĂN 4040 (TIẾT 19-31) NĂM HỌC 2021-2022 WORD VERSION | 2022 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 DẠY TRỰC TUYẾN THEO CV 4040 Ngày soạn : Ngày dạy : Tiết 19: CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾP I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức: - Biết và hiểu được thế nào là cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp.

- Biết và hiểu được thế nào là cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp.

- Viết được đoạn văn có sử dụng cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp - Hiểu được phần trình bày của GV và bạn bè - Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận.

2. Về năng lực a.Năng lực chung: tự chủ và tự học, hợp tác, giao tiếp, giải quyết vấn đề,.... b. Năng lực đặc thù: - Nhận biết và phân tích được cách sử dụng cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp trong những tình huống giao tiếp cụ thể.

- Vận dụng cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp cách dẫn gián tiếp và lời dẫn gián tiếp.trong hoạt động giao tiếp và quá trình tạo lập văn bản 3.Về phẩm chất: - Yêu nước: Yêu gia đình, quê hương.

- Nhân ái: Yêu mọi người xung quanh.

- Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn.

- Trách nhiệm: Có ý thức giao tiếp phù hợp với đối tượng, hoàn cảnh, mục đích để đạt hiệu quả giao tiếp.

1

II. Thiết bị dạy học và học liệu - GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Zoom hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

- SGK Ngữ văn 9 III. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Biết được thế nào là cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: Hãy đọc sgk/53, cho biết các từ in đậm ở các ngữ liệu a,b thì: Câu 1: Phần in đậm nào là lời nói, phần in đậm nào là ý nghĩ của nhân vật? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước nó bằng dấu gì?

Câu 2: Theo em, có thể thay đổi vị trí giữa các bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ p ận ấy ngăn cách nhau bằng những dấu gì?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2: Hãy cho biết các từ in đậm trên bảng trong các ngữ liệu a,b thì: Câu 1: Trong ngữ liệu a phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ? Nó đc ngăn cách với phần trước bằng dấu hiệu nào?

Câu 2: Trong ngữ liệu b phần in đậm là lời nói hay ý nghĩ? Giữa bộ phận in đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? có thể thay thế từ đ bằng từ nào? c) Sản phẩm: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: Câu 1: Phần in đậm: a.

2

- Là lời nói của anh thanh niên.

Phần in đậm : b.

- Là ý nghĩ - Đặt sau dấu (:) và trong dấu (“ “) Câu 2: Có thể thay đổi, ngăn cách bằng dấu (“”) và dấu gạch ngang

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2: Câu 1: Phần in đậm: - Là lời nói (lời khuyên).

- Không có dấu ngăn cách Câu 2: Phần in đậm : - Là ý nghĩ (hiểu rằng) - Đứng sau từ rằng (là) d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: - Hiểu được thế nào là cách dẫn trực tiếp và lời dẫn trực tiếp. b) Nội dung 3

(i) Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp. (ii) Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung. #2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ (ii). GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài. #3: – GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận các nội dung sau đây: 1. So sánh điểm giống và khác nhau giữa dẫn trực tiếp và gián tiếp. #4: GV kết luận: - Tùy chất lượng bài làm của HS để giáo viên kết luận, lưu ý.

- Đưa sản phẩm chuẩn của giáo viên ở 3 phiếu học tập.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút) a) Mục tiêu:.Củng cố lại kiến thức đã học b) Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.

HS làm các bài tập 1,2,3 sgk/54 c) Sản phẩm Bài 1/56 a. Dẫn ý: dẫn trực tiếp. b. Dẫn ý: dẫn trực tiếp Bài 2/56 a: Dẫn trực tiếp: Trong báo cáo chính trị tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 2 của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chúng ta phải…”.

4

+ Dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng chúng ta phải… d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung, yêu cầu HS làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp sản phẩm thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp. #4.Nhận xét và kết luận: 4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a. Mục tiêu:HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b. Nội dung:Nhiệm vụ về nhà: Viết đoạn văn nêu cảm nhận về nhân vật Vũ Nương trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ có sử sụng lời dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp. c. Sản phẩm: Bài làm của HS nhiệm vụ ở mục Nội dung. d. Tổ chức thực hiện: #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. #3: - GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

- GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

5

Ký duyệt ngày 1/10/2021

__________________________________________ Ngày soạn: 30/9 Ngày dạy: TIẾT: 22, 23, 24, 25 ĐỌC –HIỂU VĂN BẢN HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ ( hồi thứ 14) ( Hoàng Lê nhất thống chí - Ngô gia văn phái) Môn: Ngữ văn lớp 9 (Thời gian thực hiện: tiết ) I. Mục tiêu 1. Kiến thức: Học sinh : - Bước đầu làm quen với thể loại tiểu thuyết chương hồi.

- Hiểu được diễn biến truyện, giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích.

- Những hiểu biết chung về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái, về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ.

- Một trang sử oanh liệt của dân tộc ta: Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh, đánh đuổi giặc xâm lược ra khỏi bờ cõi.

- Liên hệ những nhân vật, sự kiện trong đoạn trích với những văn bản liên quan.

2. Năng lực: Năng lực tự chủ và tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp.

3. Phẩm chất: Giáo dục học sinh lòng yêu nước tự hào dân tộc, ngợi ca người công lao của anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ.

II. Thiết bị dạy học và học liệu 6

- GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Zoom hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

- SGK Ngữ văn 9 III. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Hiểu được diễn biến truyện, giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn trích.

- Những hiểu biết chung về nhóm tác giả thuộc Ngô gia văn phái, về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung- Nguyễn Huệ. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu chung: - Đọc phần chú thích * sgk Ngữ văn 9 tr 70 thực hiện yêu cầu theo phiếu học tập số 1 rồi ghi vào vở.

Phiếu học tập số 1 Tác giả Yêu cầu

Nội dung

Tên, quê quán tác giả Tác phẩm Xuất xứ của văn bản Nhan đề Thể loại Bối cảnh lịch sử xã hội - Đọc văn bản " Hoàng Lê nhất thống chí " –hồi thứ 14 và hoàn thành phiếu học tập số 2 ,3 Phiếu học tập số 2 7

Yêu cầu

Nội dung

Tóm tắt văn bản Bố cục Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu văn bản: Phiếu học tập số 3 Đọc văn bản em tìm những chi tiết thể hiện thái độ và hành động của người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ ? Qua đó rút ra nhận xét gì ?

Thái độ

Hành động

Nhận xét chung: Phiếu học tập số 4 Em h·y tãm t¾t trËn ®¸nh ë Phó Xuyªn, Hµ Håi, Ngọc Hồi ?Từ đó rút ra nhận xét về tài năng quân sự của Nguyễn Huệ.

Trận đánh

Tóm tắt

Phú Xuyên Trận Hà Hồi

8

Trận Ngọc Hồi Nhận xét tài năng quân sự của Nguyễn Huệ Phiếu học tập số 5

Hành động Bọn tướng lĩnh nhà Thanh Vua tôi Lê Chiêu Thống Nguyên nhân thất bại Nhận xét chung:

Nhiệm vụ 3: Tổng kết Phiếu học tập số 6 ? Nêu những nét đắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản? c) Sản phẩm: Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu chung: Phiếu học tập số 1 Tác giả Yêu cầu

Tên, quê quán tác giả

Nội dung - Nhóm họ Ngô Thì ở Thanh Oai –HàTây ( nay là Hà Nội) - 2 T/giả chính là Ngô Thì Chí (1753-1788), làm quan thời Lê Chiêu Thống và Ngô Thì Du (17729

1840), làm quan dưới chiều nhà Nguyễn.

Tác phẩm Xuất xứ của văn bản

- Đoạn trích thuộc hồi thứ 14, viết về sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh.

Nhan đề

“Hoàng Lê nhất thống chí”: ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê.

Thể loại

- Thể loại: Tiểu thuyết LS theo lối chương hồi.

Bối cảnh lịch sử xã hội

Tác phẩm viết bằng chữ Hán ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê. Nó không chỉ dừng lại ở sự thống nhất của vương triều nhà Lê, mà còn được viết tiếp, tái hiện một giai đoạn lịch sử đầy biến động của xã hội phong kiến Việt Nam vào 30 năm cuối thế kỷ XVIII và mấy năm đầu thế kỷ XIX.

Phiếu học tập số 2 Yêu cầu

Nội dung

Tóm tắt văn bản

Quân Thanh kéo vào Thăng Long, tướng Tây Sơn là Ngô Văn Sở lui quân về Tam Điệp. Quang Trung lên ngôi vua ở Phú Xuân. Tự đốc thúc đại binh nhằm ngày 25 tháng chạp 1788 tiến quân ra Bắc diệt Thanh. Dọc đường, Quang Trung tuyển thêm quân lính, mở duyệt binh lớn, chia quân thành các đạo, chỉ dụ tướng lĩnh, mở tiệc khao quân vào 30 tháng chạp, hẹn mùng 7 Tết thắng giặc ăn mừng ở Thăng long. Đội quân QT đánh đến đâu thắng đến đó, khiến quân Thanh đại bại. Ngày mùng 3 tết QT đã vào Thăng Long, tướng giặc Tôn Sĩ Nghị tháo chạy về nước, vua LCT cùng gia quyến chạy theo.

10

Bố cục

+ Đ1: Từ đầu đến “Mậu Thân”(1788): Được tin quân Thanh đã chiếm Thăng Long, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, thân chinh cầm quân diệt giặc. + Đ2: tiếp theo -> “vào thành”: Cuộc hành quân thần tốc & chiến công lẫy lừng của vua Quang Trung. + Đ3: còn lại: Sự thảm hại của quân Thanh & số phận vua tôi nhà Lê.

Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu văn bản: Phiếu học tập số 3

Thái độ

Hành động

Mạnh mẽ, quyết đoán:

– Nhận được tin giặc chiếm Thăng Long thì “giận lắm”,”định thân chinh cầm quân đi ngay”.

– Chỉ trong vòng hơn một tháng, Nguyễn Huệ đã làm rất nhiều việc lớn: + Tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế để “chính vị hiệu”,”giữ lấy lòng người”. + Tự mình “đốc suất đạo binh” ra Bắc. + Tìm gặp người cống sĩ ở huyện La Sơn là Nguyễn Thiếp để hỏi kế sách. + Tuyển mộ quân sĩ và “mở cuộc duyệt binh lớn” ở Nghệ An, phủ dụ tướng sĩ.

Sáng suốt, nhạy bén – Sáng suốt trong việc phân tích tình hình thời cuộc, trước thời cuộc: thế tương quan giữa ta và địch. Trong lời phủ dụ quân sĩ ở Nghệ An: + Nguyễn Huệ đã khẳng định chủ quyền của dân tộc(“đất nào sao ấy, đều đã phân biệt rõ ràng”) và lên án hành động xâm lăng phi nghĩa, trái đạo trời của 11

quân Thanh, nêu bật dã tâm của chúng(“bụng dạ ắt khác…cướp bóc nước ta, giết hại nhân dân, vơ vét của cải”) + Nhắc lại truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta. + Kêu gọi quân lính đồng tâm hiệp lực, ra kỉ luật nghiêm.

-Sáng suốt trong việc xét đoán và dùng người: Thể hiện qua cách xử trí vừa có lí vừa có tình với các tướng sĩ tại Tam Điệp.Ông rất hiểu tướng sĩ, hiểu tường tận năng lực của bề tôi, khen chê đúng người đúng việc. Ý chí quết thắng và Mới khởi binh, chưa lấy được tấc đất nào, vậy mà tầm nhìn xa trông rộng: Quang Trung đã tuyên bố chắc nịch “phương lược tiến đánh đã có sẵn”, “Chẳng qua mươi ngay có thể đuổi được người Thanh”.

– Biết trước kẻ thù “lớn gấp mười nước mình”, bị thua một trận “ắt lấy làm thẹn mà lo mưu báo thù” khiến việc binh đao không bao giờ dứt nên Nguyễn Huệ còn tính sẵn cả kế hoạch ngoại giao sau chiến thắng để có thời gian “yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng”, làm cho nước giàu quân mạnh.

Con người có tài dụng – Cuộc hành quân thần tốc của nghĩa quân Tây Sơn do binh như thần: vua Quang Trung chỉ huy: Ngày 25 tháng Chạp xuất quân từ Phú Xuân(Huế),ngày 29 đã tới Nghệ An, vượt khoảng 350km qua núi, qua đèo. Đến Nghệ An, vừa tuyển quân, tổ chức đội ngũ, vừa duyệt binh, chỉ trong vòng một ngày. Hôm sau, tiến quân ra Tam Điệp(cách khoảng 150km). Và đêm 30 tháng Chạp đã “lập tức lên đường”, tiến quân ra Thăng Long. Mà tất cả đều là 12

đi bộ. Vừa hành quân, vừa đánh giặc mà vua Quang Trung định kế hoạch chỉ trong vòng 7 ngày, mồng 7 tháng Giêng sẽ vào ăn Tết ở Thăng Long. Trên thực tế, đã thực hiện kế hoạch sớm hai ngày: trưa mồng 5 đã vào Thăng Long.

– Hành quân xa liên tục như vậy, thường quân đội sẽ mệt mỏi,rã rời, nhưng nghĩa binh Tây Sơn “cơ nào đội ấy vẫn chỉnh tề”,”từ quân đến tướng, hết thảy cả năm đạo quân đều vâng mệnh lệnh, một lòng một chí quyết chiến quyết thắng”.

Nhận xét chung: – Là một tổng chỉ huy chiến dịch thực sự: thân chinh cầm quân ra trận, vừa hoạch định chiến lược, sách lược, vừa trực tiếp tổ chức quân sĩ, bài binh bố trận, vừa tự mình thống lĩnh một mũi tiến công, cưỡi voi đi đốc thúc, xông pha nơi trận tiền.

– Hình ảnh người thủ lĩnh ấy đã làm quân sĩ nức lòng, tạo niềm tin quyết chiến quyết thắng, đồng thời khiến kẻ thù kinh hồn bạt vía, rơi vào cảnh đại bại nhanh chóng.

– Ngòi bút trần thuật như thần làm hình ảnh vị vua xung trận giữa làn đạn, cưỡi voi tả đột hữu xung, áo bào đỏ đã sạm đen khói súng thực là lẫm liệt.

-> Hình ảnh người anh hùng được khắc hoạ khá đậm nét với tính cách mạnh mẽ, trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, tài dùng binh như thần; là người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.

Phiếu học tập số 4

Trận đánh Phú Xuyên

Tóm tắt - Vừa thấy bóng quân Tây Sơn, bọn nghĩa binh trấn thủ ở đó cùng quân Thanh tan vỡ chạy.

Quân Tây Sơn bắt được hết.

13

Trận Hà Hồi

- Nửa đêm quân Tây Sơn bí mật vây kín làng, bắc loa truyền gọi, quân lính dạ ran, khiến địch trong đồn sợ hãi xin hàng.

Trận Ngọc Hồi

-Mũi chính: do Quang Trung chỉ huy, đốc thúc dùng ván che trước, quân lính theo sau, tiến sát địch đánh giáp lá cà.

-Mũi phụ:bao vây đường rút của quân Thanh, cho voi giày đạp.

-Kết quả: Quân Thanh bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết, thái thú Sầm Nghi Đống tự thắt cổ chết.

Nhận xét tài năng quân sự của Nguyễn Huệ

- Dùng nhiều cách đánh táo bạo & quyết liệt không cho kẻ thù có đường sống.

-> Tài mưu lược, dụng binh như thần.

Phiếu học tập số 5

Hành động Bọn tướng lĩnh nhà Thanh

+ Tướng: sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp… chuồn trước qua cầu phao (hài hước). + Quân: lúc lâm trận “ai nấy đều rụng rời sợ hãi xin ra hàng” hoặc “bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết”.

Vua tôi Lê Chiêu Thống

+ Vội vã bỏ cung điện để chạy chốn, chạy bán sống bán chết, cướp cả thuyền của dân để qua sông. + Chạy cùng quân Thanh đang tháo chạy về nước.

Nguyên nhân thất bại

- Qu©n Thanh bất tài vô dụng, hèn nh¸t, chñ quan, 14

khinh ®Þch.

- Qu©n T©y S¬n m-u trÝ, dòng c¶m, hïng m¹nh.

Nhận xét chung: NT đối lập tương phản, lối kể chuyện xen kẽ miêu tả sinh động, cụ thể, gây ấn tượng mạnh.

-> nêu bật sự thảm hại của quân Thanh và số phận nhục nhã, bi đát của bọn vua quan phản nước hại dân.

Nhiệm vụ 3: Tổng kết Phiếu học tập số 6 1.Nghệ thuật - Kể, tả chân thực thể hiện rất rõ cảm xúc.

- NT đối lập tương phản, lời văn kể chuyện xen m/tả.

2. Nội dung, ý nghĩa văn bản.

Với quan điểm lịch sử đúng đắn và niềm tự hào dân tộc, các tác giả “Hoàng Lê nhất thống chí” đã tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công thần tốc đại phá quân Thanh, sự thảm hại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi qua zalo nhóm lớp, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

3. HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2.2 Hoạt động hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 60 phút) a) Mục tiêu: HS nắm được tiểu sử của tác giả, hoàn cảnh sáng tác, thể loại, Phương thức biểu đạt, bố cục văn bản, tóm tắt văn bản.

15

+Hiểu về phong trào Tây Sơn và người anh hùng dân tộc Quang Trung - Nguyễn Huệ qua đoạn khi nghe tin quân Thanh đến Thăng Long. +Hiểu một trang sử oanh liệt của dân tộc ta: Quang Trung đại phá 20 vạn quân Thanh, đánh đuổi giặc xâm lược ra khỏi bờ cõi. + Phân tích đặc điểm của kiểu bài Tiểu thuyết LS theo lối chương hồi qua một đoạn trích cụ thể. b) Nội dung - Hs Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

- HS khác lắng nghe phần trình bày của các bạn, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2. Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ . GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

3. GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận các nội dung sau đây: - Những chi tiết và nhận xét của các bạn ( qua từng phiếu học tập) có gì khác nhau?

Những chi tiết và nhận xét nào hợp lý? Vì sao?

- Từ đó em có suy nghĩ gì về thái độ của tác giả?

4. GV kết luận: - GV kết luận: (1) như mục Sản phẩm trong hoạt động 1, Một số bạn chưa nêu được đầy đủ các chi tiết vì chưa đọc kĩ văn bản, chưa lựa chọn được những chi tiết cốt lõi,…nên chưa đưa ra được nhận xét phù hợp với yêu cầu. Để có thể đưa ra nhận xét phù hợp với nội dung trên, chúng ta cần căn cứ vào các chi tiết thể hiện trong văn bản.

2. Thái độ của tác giả.

16

- Ca ngợi trí tuệ, chiến lược của vua Quang Trung: tài dụng binh như thần, lẫm liệt trong trận chiến…

- Tỏ thái độ căm ghét, khinh thường trước sự thất bại thảm hại của quân giặc.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: HS khái quát được một số nét chính về văn bản. b) Nội dung PHIẾU HỌC TẬP Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: Vua Quang Trung cưỡi voi ra doanh yên ủi quân lính, truyền cho tất cả đều ngồi mà nghe lệnh, rồi dụ họ rằng: - Quân Thanh sang xâm lấn nước ta, hiện ở Thăng Long, các ngươi đã biết chưa?

Trong khoảng vũ trụ, đất nào sao ấy, đều phân biệt rõ ràng, phương Nam, phương Bắc chia nhau ra mà cai trị. Người phương Bắc không phải nòi giống nước ta, bụng dạ ắt khác. Từ đời nhà Hán tới nay, chúng đã mấy phen cướp bóc nước ta, giết hại nhân dân, vơ vét của cải, người mình không thể chịu nổi, ai cũng muốn đuổi chúng đi. Đời Hán có Trưng Vương, đời Tống có Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành, đời Nguyên có Trần Hưng Đạo, đời Minh có Lê Thái Tổ, các ngài không nỡ ngồi nhìn chúng ta làm điều tàn bạo, nên đã thuận lòng người, dấy nghĩa quân, đều chỉ đánh một trận là thắng và đuổi được chúng về phương Bắc. Ở các thời ấy, Bắc, Nam riêng phận, bờ cõi lặng yên, các vua truyền ngôi lâu dài. Từ nhà Đinh tới đây, dân ta không đến nỗi khổ như hồi nội thuộc xưa kia. Mọi việc lợi, hại, được, mất ấy dều là chuyện cũ rành rành của triều đại trước. Nay người Thanh lại sang, mưu đồ lấy nước Nam ta đặt làm quân huyện, không biết trông gương mấy đời Tống, Nguyên, Minh ngày xưa. Vì vậy, ta phải kéo quân ra đánh đuổi chúng.

Các ngươi đều là những kẻ có lương tri, lương năng, hãy nên cùng ta đồng tâm hiệp lực, để dựng nên công lớn…

Câu 1: Nêu phương thức biểu đạt chính trong đoạn trích trên.

Câu 2: Câu “Trong khoảng vũ trụ, đất nào sao ấy, đều đã phân biệt rõ ràng phương Nam, phương Bắc chia nhau mà cai trị” nhắc em nhớ tới tác phẩm nào đã học trong chương trình Ngữ văn THCS. Vua Quang Trung muốn khẳng định điều gì qua câu nói trên.

Câu 3: Em hãy giải thích nghĩa của từ “lương tri, lương năng” 17

Câu 4: Trong đoạn “ Đời Hán có Trưng Nữ Vương… các vua truyền ngôi lâu dài” giống với những câu thơ nào của Nguyễn Trãi. Từ đó, em hãy chỉ ra nét tương đồng về tư tưởng, thái độ của Nguyễn Trãi và vua Quang Trung.

Câu 5: Qua đoạn trích em thấy vua Quang Trung hiện lên là người như thế nào? c) Sản phẩm Câu 1: Phương thức biểu đạt chính trong đoạn trích trên: nghị luận.

Câu 2: Câu “ Trong khoảng vũ trụ, đất nào sao ấy, đều đã phân biệt rõ ràng, phương Nam, phương Bắc chia nhau mà cai trị” gợi nhắc tới hai câu thơ trong bài Sông núi nước Nam tương truyền của Lý Thường Kiệt.

“Sông núi nước Nam vua Nam ở Rành rành định phận ở sách trời” - Câu nói của vua Quang Trung có ý nghĩa khẳng định nền độc lập, tự cường của nước ta, đất nước có ranh giới lãnh thổ rõ ràng, có vua cai trị. Đồng thời đây cũng là câu nói nhằm bảo vệ nền độc lập dân tộc, chủ quyền lãnh thổ trước mọi kẻ thù xâm lược.

Câu 3: Nghĩa của từ “lương tri” và “lương năng”.

-Lương tri: Người có lương tấm, biết nhận thức đúng đắn, soi xét đúng sai.

-Lương năng: người có tài năng, phẩm cách tốt.

-Ý của vua Quang Trung: tất cả các tướng lĩnh, quân sĩ đều là những người biết phải trái, đúng sai, đều là những người có lương tâm, biết yêu nước thương dân.

->Vua Quang Trung dùng cách nói này để khích lệ lòng tự tôn dân tộc của quân sĩ.

Câu 4: Trong bài Bình Ngô đại cáo, tác giả Nguyễn Trãi có viết.

“Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập.

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.

Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau.

Xong hào kiệt đời nào cũng có” - Điểm tương đồng trong tư tưởng của Nguyễn Trãi với Quang Trung: + Khẳng định sự tồn tại độc lập, bình đẳng của nước Nam với phương Bắc.

18

+ Nước ta đời nào cũng có anh hùng hào kiệt. + Tác giả nêu tấm gương sáng, ngợi ca anh hùng hào kiệt trong lịch sử và lên án hành động cướp nước, xâm lược của phương Bắc.

Câu 5: Vua Quang Trung trong đoạn trích trên: - Trước hết, vua Quang Trung là người mạnh mẽ, quyết đoán: + Nghe tin giặc tới Thăng Long ông vội vã đốc xuất đại binh ra Bắc. + Là người sáng suốt, nhạy bén: Ngay khi mấy chục vạn quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị kéo vào nước ta, thế giặc đang mạnh, tình thế khẩn cấp, ông đã lên ngôi hoàng đế để chính danh ra dẹp giặc.

- Sáng suốt trong việc nhận định tình hình địch, ta. + Quang Trung khích lệ tướng lính bằng những những lời nói chân thành, những tấm gương chiến đấu dũng cảm chống giặc ngoại xâm giành lại độc lập.

- Tầm nhìn chiến lược, ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập của vua Quang Trung đã góp phần làm nên chiến thắng thần tốc đại phá quân Thanh. d) Tổ chức thực hiện 1. Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

2. HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có.

3. GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 1/ GV kết luận như mục Sản phẩm GV KHUYẾN KHÍCH HỌC SINH TỰ ĐỌC, TỰ LÀM : - CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH ( Trích “Vũ trung tuỳ bút” - Phạm Đình Hổ) Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu chung: Phiếu học tập số 1 19

Tác giả Yêu cầu

Nội dung + Phạm Đình Hổ (1768 – 1839) còn gọi là Chiêu Hổ quê làng Đan Loan, huyện Đường An, tỉnh Hải Dương.

Tên, quê quán tác giả

+ Ông sống trong thời kì chế độ phong kiến khủng hoảng trầm trọng nên có tư tưởng muốn ẩn cư và sáng tác văn chương, khảo cứu nhiều lĩnh vực Tác phẩm

Xuất xứ của văn bản

Là một trong những áng văn xuôi giàu chất hiện thực trong “Vũ trung tùy bút”

Thể loại

Tùy bút.

PTBĐ

Tự sự + miêu tả + biểu cảm.

Phiếu học tập số 2 Yêu cầu Tóm tắt văn bản

Nội dung Khoảng năm Giáp Ngọ, trong nước có chúa Trịnh Sâm thích chơi đèn đuốc, thường ngự ở các ly cung. Xây dựng đình đài liên miên. Nhân việc đó, nội quan đều mặc quần áo đàn bà, cải trang để bán một số đồ vật kiếm tiền. Có lúc cho bọn nhạc công ngồi trên gác chuông chùa Trấn Quốc và chơi vài bài.

Mỗi khi tìm thấy những loài trân cầm dị thú, Chúa đều thu hết. Bọn quan lại thấy thế bèn mượn gió bẻ măng, hù doạ nhân dân. Hễ thấy nhà giàu nào có cây cảnh hay đồ vật đẹp nào đều quy cho vào tội phụng thủ, người ta phải 20

van xin chí chết mới được tha. Nhà tác giả cũng có trồng một cây lê và hai cây lựu nở hoa rất đẹp nhưng cũng phải chặt đi cũng vì cớ ấy.

Bố cục

2 phần + Phần 1: Từ đầu đến “triệu bất tường” => Thú ăn chơi của chúa Trịnh + Phần 2: Còn lại => Sự nhũng nhiễu của bọn quan lại

Nhiệm vụ 2:Tìm hiểu văn bản: Phiếu học tập số 3

Thú ăn chơi của chúa Trịnh * Thú chơi đèn đuốc: - Xây dựng đình đài liên miên.

- Mỗi tháng 3-4 lần, Vương ra cung Thuỵ Liên trên bờ Hồ Tây, binh lính dàn hầu vòng quanh 4 mặt hồ, các quan nội thần đều bịt khăn, mặc áo đàn bà bày hàng hoá chung quanh bờ hồ để bán.

- Thuyền ngự ... khúc nhạc. * Thú chơi cây cảnh: - Bao nhiêu những loại trân cầm dị thú, cổ mộc quái thạch, chậu hoa cây cảnh ở chốn nhân gian, chúa đều sức thu lấy không thiếu một thứ gì.

Sự nhũng nhiễu của bọn quan lại – Bọn quan lại hầu cận trong phủ Chúa đã “nhờ gió bẻ măng”, “đục nước béo cò”, vu oan giá hoạ để cướp bóc, nhũng nhiễu, vơ vét của dân bằng những thủ đoạn trơ tráo, trắng trơn, “vừa ăn cướp vừa la làng”: “Họ dò xem nhà nào có chậu hoa cây cảnh, chim tốt khướu hay, thì biên ngay hai chữ “phụng thủ” vào. Đêm đến, các cậu trèo qua tường thành lẻn ra, sai tay chân đem lính đến lấy phăng đi, rồi buộc cho tội đem giấu vật cung phụng dế doạ lấy tiền”.

- Có khi lấy cả một cây đa cổ thụ rễ dài đến vài trượng, phải đến một cơ 21

binh mới khiêng nổ - Trong phủ bày vẽ những núi non bộ trông như bến bể đầu non...vỡ tổ tan đàn. =>Chúa chỉ lo ăn chơi, sống cuộc =>Bọn hoạn quan, cung giám đã lợi sống xa hoa, hưởng lạc mà không dụng uy quyền của chúa để hoành lo đến việc nước. hành, bóc lột nhân dân bằng thủ đoạn trắng trợn. Đánh giá chung: -Lời văn ghi chép sự việc rất chân thực, cụ thể, khách quan, có liệt kê và miêu tả tỉ mỉ sự việc nổi bật để khắc họa ấn tượng…

4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: Dựa vào tác phẩm, hãy viết đoạn văn ngắn miêu tả lại chiến công thần tốc đại phá quân Thanh của vua Quang Trung từ tối 30 đến ngày mùng 5 tháng Giêng năm Kỉ Dậu 1789. c) Sản phẩm: Bài làm của HS về nhiệm vụ ở mục Nội dung. + Dự kiến sp: Hs có thể trả lời : Dưới sự chỉ đạo của vua Quang Trung chỉ trong vòng 10 ngày, quân ta đã tạo nên chiến thắng thần tốc, dẹp tan quân Thanh, khiến vua tôi Lê Chiêu Thống phải bỏ trốn trong tình cảnh thảm hại. Trước tiên, quân của vua Quang Trung tấn công nghĩa binh trấn thủ ở sông Gián, bắt sống không để sót một tên, ngăn chúng báo tin chon những đạo quân Thanh ở Hà Hồi và Ngọc Hồi, làm điều này cũng là để đảm bảo tính chất bí mật cho trận đánh. Nửa đêm ngày mùng 3 tháng Giêng năm Kỉ Dậu, vua Quang Trung cùng binh lính vây chiếm làng Hà Hồi, tước hết khí giới và lương thực của kẻ thù. Mờ sáng ngày mùng 5, vua quang trung cho quân dàn trận chữ nhất, phòng thủ, tấn công đều chặt chẽ, cộng với kế nghi binh, bủa vây tứ phía, tiến sát đồn Ngọc hồi. Nhờ vào trí lược bày binh bố trận của vua Quang Trung, sự 22

đồng lòng, dũng cảm của binh lính, cùng với sự giúp sức của trời đất, quân Thanh đại bại. Giữa trưa hôm ấy, vua quang trung tiến binh đến Thăng Long rồi kéo vào thành, vua tôi nhà Lê bất ngờ, tháo chạy trong tình trạng tủi nhục, thảm hại. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

3. – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Ký duyệt ngày 1/10/2021

__________________________________________

Ngày soạn: 6/10 Ngày dạy: 11/10 TIẾT: 26 - SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG - SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG ( TIẾP THEO) I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - HS trình bày được sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ . Giải thích được các cách phát triển từ vựng .

- HS có kĩ năng nhận biết ý nghĩa của từ ngữ trong các cụm từ và trong văn bản.

23

- HS phân biệt được các phương thức tạo nghĩa mới của từ ngữ với các phép tu từ ẩn dụ, hoán dụ.

- Nêu được hiện tượng phát triển từ vựng bằng cách tạo từ mới và mượn từ .

- Có kĩ năng nhận diện và sử dụng từ mượn tiếng nước ngoài phù hợp.

2. Năng lực: - Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tư duy.

3. Phẩm chất: - Tự tin, tự chủ.

- Yêu thương nhân hậu II. Thiết bị dạy học và học liệu - GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Zoom hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

- SGK Ngữ văn 9 III. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Trình bày được sự biến đổi và phát triển nghĩa của từ . Giải thích được các cách phát triển từ vựng .

- HS phân biệt được các phương thức tạo nghĩa mới của từ ngữ với các phép tu từ ẩn dụ, hoán dụ.

- Nêu được hiện tượng phát triển từ vựng bằng cách tạo từ mới và mượn từ . b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: A. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh Nhiệm vụ 1:Tìm hiểu chung: - Đọc phần chú thích * sgk Ngữ văn 9 tr 61 thực hiện yêu cầu theo phiếu học tập số 1 rồi ghi vào vở.

B. Sự phát triển của từ vựng 24

a) Mục tiêu: HS bước đầu nắm được các cách phát triển từ vựng tiếng Việt.

- Vận dụng làm được các bài tập về sự phát triển của từ vựng. b, Nội dung: Nhiệm vụ 1: Sự phát triển của từ vựng.

Phiếu học tập số 1 *Ngữ liệu 1: 1) Hãy cho biết từ “kinh tế” trong bài thơ này có nghĩa ntn?

2) Ngày nay chúng ta có hiểu nghĩa của từ này theo như cụ PBC đã dùng không ?

Em hiểu nghĩa từ này theo quan niệm ngày nay ntn?

3) Qua đó em có nhận xét gì về nghĩa của từ? * Ngữ liệu 2: Cho biết nghĩa của từ "xuân" và từ "tay" trong các câu thơ trên ? Trong các nghĩa đó, nghĩa nào là nghĩa gốc, nghĩa nào là nghĩa chuyển? + Trong trường hợp có nghĩa chuyển thì nghĩa chuyển đó được hình thành theo phương thức chuyển nghĩa nào? (ẩn dụ hay hoán dụ) Nhiệm vụ 2: Sự phát triển của từ vựng ( tiếp theo).

Tạo từ ngữ mới: Phiếu học tập số 2 1) Em hãy cho biết thời gian gần đây có những từ ngữ nào mới được cấu tạo trên cơ sở các từ sau: điện thoại, kinh tế, di động, sở hữu, tri thức, đặc khu, trí tuệ ?

Giải thích nghĩa của những từ mới đó?

2) Trong tiếng Việt có những từ mới được cấu tạo theo mô hình x + tặc (VD: Hải tặc, không tặc…) hãy tìm những từ ngữ mới xuất hiện theo mô hình đó?

3) Từ một từ, một mô hình cấu tạo từ; có thể tạo thêm những từ ngữ mới. Mục đích của việc tạo thêm từ ngữ mới?

Phiếu học tập số 3 1)Tìm các từ Hán-Việt trong phần trích (a), (b)? Nhận xét về số lượng ? a)..............................................................................................................

25

b)...............................................................................................................

Nhận xét: ................................................................................................

2) Tìm một số những từ chỉ khái niệm sau: a, Bệnh mất khả năng miễn dịch, gây tử vong: .............................................................................................................................. b, Nghiên cứu một cách có hệ thống những điều kịên để tiêu thụ hàng hoá: .......................................................................................................................... ? Những từ này có nguồn gốc từ đâu? Tại sao ta phải vay mượn từ ngữ nước ngoài để sử dụng? Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là từ mượn tiếng nước nào? c) Sản phẩm: Nhiệm vụ 1: Sự phát triển của từ vựng.

Phiếu học tập số 1 * Ngữ liệu 1: - Kinh tế: +Từ “kinh tế” trong bài thơ: trị nước cứu đời + Ngày nay: hoạt động của con người trong LĐSX , trao đổi , phân phối và sử dụng của cải vật chất làm ra. => Nghĩa của từ thay đổi theo thời gian. *Ngữ liệu 2: 1. “ Xuân” 1 : Mùa chuyển tiếp từ Đông sang Hạ, thời tiết ấm dần lên, thường được coi là mở đầu của năm => Nghĩa gốc.

- Xuân 2: Thuộc về tuổi trẻ => Nghĩa chuyển - “Tay” 1 : Bộ phận phía trên của cơ thể người từ vai đến các ngón dùng để cầm nắm => Nghĩa gốc - “tay”2 : Người chuyên hoạt động hay giỏi về một môn, một nghề nào đó => Nghĩa chuyển 2. Phương thức chuyển nghĩa :

26

+ Xuân 1 và xuân 2 giống nhau nét nghĩa: gợi nên tuổi trẻ, sức sống, khao khát, hi vọng (nét tương đồng) : Chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ . + Tay : Chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ (lấy bộ phận chỉ toàn thể) giỏi một nghề, một môn nào đó (nghĩa chuyển) Nhiệm vụ 2: Phiếu học tập số 2 1) - Điện thoại di động: điện thoại vô tuyến nhỏ mang theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở cho thuê bao - Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại được pháp luật bảo hộ.

VD: quyền tg, quyền đối với sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng CN… - Đặc khu kinh tế: khu vực giành riêng để thu hút vốn và công nghệ nước ngoài với chính sách ưu đãi - Kinh tế tri thức: Nền kinh tế chủ yếu dựa vào việc sản xuất, lưu thông, phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao.

2) - Lâm tặc: giặc rừng (kẻ cướp phá tài nguyên rừng) - Hải tặc: cướp biển .

- Tin tặc: kẻ dùng kỹ thuật thâm nhập trái phép vào dữ liệu trên máy tính của người khác để khai thác.

- Đạo tặc: cướp đường.

3) Tạo từ ngữ mới làm cho vốn từ ngữ tăng lên -> phát triển từ vựng Tiếng Việt Phiếu học tập số 3: 1) a, Thanh minh, tiết, lễ, tảo mộ, hội, đạp thanh, yến anh, bộ hành, xuân, tài tử, giai nhân. b, bạc mệnh, duyên phận, thân linh, chứng giám, thiếp, đoan trang, tiết, trinh bạch, ngọc.

Nhận xét: Số lượng lớn trong tiếng Việt 27

2) a, Bệnh mất khả năng miễn dịch, gây tử vong: AIDS b, Nghiên cứu một cách có hệ thống những điều kịên để tiêu thụ hàng hoá: Marketing - Nguồn gốc: Anh 3) Ta phải vay mượn từ ngữ nước ngoài để sử dụng vì: - Tiếng của ta chưa có những từ tương ứng biểu thị về sự vật, con người, đặc điểm, tính chất,… một cách thích hợp.

- Vay mượn làm phong phú, đa dạng từ vựng tiếng Việt -> phát triển từ vựng tiếng Việt.

- Mượn nhiều của tiếng Hán d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi qua zalo nhóm lớp, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

3. HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2 Hoạt động hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: -HS nêu được tiểu sử của tác giả, hoàn cảnh sáng tác,thể loại, Phương thức biểu đạt, bố cục văn bản. HS tìm được các chi tiết và phân tích được các chi tiết cho thấy thú ăn chơi của Chúa Trịnh Trịnh và sự nhũng nhiễu của bọn quan lại -HS nắm được các cách phát triển từ vựng tiếng Việt.

- Vận dụng làm được các bài tập về sự phát triển của từ vựng. b) Nội dung - Hs Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

28

- HS khác lắng nghe phần trình bày của các bạn, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. Ví dụ: - Nhiệm vụ 1ở phần văn bản: chưa xác định được thể loại tùy bút - Nguyên nhân: một số bạn có kết quả sai do chưa hiểu được đặc trưng thể loại d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2. Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ . GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

3. GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận các nội dung sau đây: - Việc giải thích nghĩa của từ và xác định phương thức chuyển nghĩa ở nhiệm vụ 1; cách tạo từ ngữ mới của các bạn có gì khác nhau? Xác định nào hợp lý? Vì sao?

- Qua sự phân tích đó, em hãy nêu khái quát các cách phát triển từ vựng tiếng Việt?

4. GV kết luận: - GV kết luận: (1) như mục Sản phẩm trong hoạt động 1, Một số bạn chưa xác định đúng nghĩa của từ ở cả 2 nhiệm vụ vì chưa biết cách tra từ điển tiếng Việt. Để có thể giải thích đúng nghĩa của từ, chúng ta cần biết cách tra từ điển tiếng Việt.

2, Một số bạn xác định sai phương thức chuyển nghĩa . để xác định đúng hs cần dựa vào khái niệm các bptt: ẩn dụ, hoán dụ.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 5phút) a) Mục tiêu: HS nắm chắc các cách phát triển từ vựng TV. b) Nội dung Bài tâp 5/57 29

c) Sản phẩm Bài 5:Mặt trời 2: sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ.

- Tác giả gọi Bác là mặt trời dựa trên mối quan hệ tương đồng giữa 2 đối tượng được hình thành theo cảm nhận của nhà thơ.

- Đây không phải là hiện tượng phát triển nghĩa của từ vì sự chuyển nghĩa của từ mặt trời chỉ có tính chất lâm thời -> không làm cho từ đó thêm nghĩa mới (nghĩa có thể đưa vào từ điển) d) Tổ chức thực hiện 1. Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

2. HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có.

3. GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 1/ GV kết luận như mục Sản phẩm và nhấn mạnh ẩn dụ tu từ và hoán dụ tu từ (các biện pháp tu từ) chỉ làm x/hiện nghĩa lâm thời của từ ngữ. Còn ẩn dụ từ vựng và hoán dụ từ vựng (các p/thức chuyển nghĩa của từ ngữ) làm cho từ ngữ có thêm nghĩa chuyển -> được đông đảo người bản ngữ thừa nhận vì thế có thể được g/thích trong từ điển.

4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: Đọc các câu sau đây và trả lời câu hỏi nêu ở dưới.

(1) Mặt trời xuống biển như hòn lửa (Huy Cận) (2) Những ngày không gặp nhau Biển bục đầu thương nhớ (Xuân Quỳnh) 30

(3) Từ đấy, giữa biển người mênh mông, Phi gặp biết bao nhiêu gương mặt, cùng cười đùa với họ, hát cho họ nghe…

(Nguyền Ngọc Tư) a) Từ biển ở câu nào được dùng với nghĩa gốc? b) Từ biển trong câu nào được dùng với nghĩa chuyển và được chuyển nghĩa theo phương thức nào? Có thể coi các trường hợp chuyển nghĩa đó là hiện tượng một nghĩa gốc của từ phát triển thành nhiều nghĩa được không? Vì sao? c) Sản phẩm: Bài làm của HS về nhiệm vụ ở mục Nội dung.

Cần vận dụng kiến thức về các phương thức phát triển nghĩa của từ, tìm hiểu nghĩa của từ biển trong Từ điển tiếng Việt để xác định nghĩa của từ biển trong các trường họp nêu ở đề bài.

– Chú ý: nghĩa gốc của từ biển chỉ vùng nước mặn rộng lớn nói chung trên bề mặt Trái Đất. Từ đó có thể xác định từ biển nào trong các trường hợp trên được dùng theo nghĩa gốc, từ biển nào được dùng theo nghĩa ehuyển: + Từ biển trong câu (1) được dùng với nghĩa gốc. + Từ biển trong câu (2), (3) được dùng với nghĩa chuyển theo phương thức ẩn dụ.

– Không phải trường hợp chuyển nghĩa nào cũng làm cho từ trở thành từ nhiều nghĩa: + Từ biển trong câu (2) là ẩn dụ tu từ. Tác giả dùng biển để chỉ nhân vật trữ tình em, dựa trên mối quan hệ tương đồng giữa biển và em theo cảm nhận của nhà thơ, nhằm thể hiện tình yêu rộng lớn, nỗi nhớ mênh mông, cồn cào khi xa cách thuyền – anh. Đây không phải hiện tượng phát triển nghĩa của từ bởi sự chuyển nghĩa đó chỉ có tính chất lâm thời, gắn với hoàn cảnh sử dụng cụ thể nhằm mục đích tu từ; nó không làm cho từ có thêm nghĩa mới. + Từ biển trong câu (3) là ẩn dụ từ vựng, tạo ra nghĩa khá ổn định, gắn với từ, biểu thị ý khối lượng nhiều, đông đảo, ví như biển. Đây là hiện tượng phát triển nghĩa của từ. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

31

3. – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Ký duyệt ngày 8/10/2021

__________________________________________ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP: TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU (10 tiết) 1.Mục tiêu chủ đề: 1. Kiến thức: - Hiểu tác giả Nguyễn Du: cuộc đời và sự nghiệp văn học.

- Hiểu được giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của Truyện Kiều.

- Hiểu được giá trị của các đoạn trích: Chị em Thúy Kiều, Kiều ở lầu Ngưng Bích.

- Hiểu, cảm nhận được những nét đặc sắc nghệ thuật của truyện và trong từng trích đoạn: tả cảnh ngụ tình, ước lệ tượng trưng…..

- Biết đọc- hiểu truyện trung đại theo đặc trưng thể loại - Nắm được các nội dung chính của truyện.

- Thấy được vai trò, tác dụng của yếu tố miêu tả hành động, sự việc, cảnh vật và con người trong văn bản tự sự . Hiểu được vai trò của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện.

2. Năng lực: - Phân tích được một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu.

- Biết bình giảng các câu thơ hay.

- Năng lực hợp tác, giao tiếp. giải quyết vấn đề, sáng tạo....

32

3. Phẩm chất: - Tích cực học tập chủ đề.

- Đoàn kết, nhân ái, chăm chỉ, sáng tạo.... * . Bảng mô tả các mức độ đánh giá theo định hướng năng lực.

Các mức độ đánh giá

Nội dung

Nhận biết

Vận dụng thấp

Thông hiểu

- Nhớ được - Hiểu và phân thông tin về tác biệt được sự giả. sáng tạo của - Nhận biết Nguyễn Du. Tác giả

Giá trị nội dung

Giá

- Vận dụng hiểu biết về truyện Kiều để phân tích lí giải giá trị nội dung, nghệ thuật của các đoạn trích

được hoàn cảnh - Hiểu ý nghĩa thời đại mà tác sâu sắc của giả sống. truyện đối với đời sống con người, tên gọi tác phẩm - Nhận diện - Hiểu được được nội dung hàm ý sâu xa của truyện của truyện ngụ ngôn, ý nghĩa truyện cười.

- Phân tích, trình bày suy nghĩ cảm nhận được nội dung ý nghĩa của các - Hiểu những đoạn trích đã hiện tượng đáng học. phê phán trong - Sưu tầm các xã hội; thái độ bài truyện với những thói cùng chủ đề. hư, tật xấu đó.

-

Nhận

diện -

Hiểu

được 33

Vận dụng cao

Vận

- Trình bày được những suy nghĩ ,kiến giải riêng về giá trị nội dung của văn bản, từ đó tạo lập được một văn bản cảm nhận, suy nghĩ về truyện.

- Kiến tạo những giá trị sống của bản thân góp phần giải quyết một vấn đề trong đời sống thực tiễn.

dụng - So sánh cách diễn đạt

trị được các hình những nét đặc nghệ thức nghệ thuật sắc và tác dụng thuật trong trích đoạn. của các hình - Nhận diện thể thức nghệ thuật, cách thức diễn loại truyện. đạt trong những trích đoạn đã học.

thông hiểu để tạo lập đoạn văn phân tích, cảm nhận những nét đặc sắc về nghệ thuật trong truyện

của các câu chuyện cùng một chủ đề.

- Chuyển thể văn bản truyện (vẽ tranh, kịch)

Chị - Nhận biết trình - Hiểu dụng ý em tự miêu tả nhân nghệ thuật trong Thúy vật. cách miêu tả Kiều

Tạo lập văn bản phân tích vẻ đẹp của Kiều.

Kiều ở lầu Ngư ng Bích

- Nhận biết bút pháp nghệ thuật tiêu biểu của đoạn trích.

Tạo lập văn bản phân tích tâm trạng nhân vật trong đoạn trích.

Miêu tả , miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

- Nhận biết yêú Hiểu được vai tố trò ý nghĩa của miêu tả, miêu tả yếu tố miêu tả nội tâm trong trong văn bản tự sự văn bản tự sự.

- Lí giải được nội dung trích đoạn, nghệ thuật tiêu biểu , điển tích văn học.

Ngày soạn:…………….

Ngày dạy: .......

Ngày soạn : 6/10 Ngày dạy : 12,13/10 34

Viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả, miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

Tạo lập văn bản tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả, miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

Tiết 26+ 27: TRUYỆN KIỀU CỦA NGUYỄN DU I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức: - Biết được những nét chủ yếu về cuộc đời, con người, sự nghiệp VH của Nguyễn Du. - Biết được cốt truyện, những giá trị cơ bản về nội dung và NT của Truyện Kiều.

Từ đó Hiểu được vai trò, vị trí của Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều trong lịch sử văn học và đời sống tâm hồn dân tộc VN. Chuẩn bị cơ sở để học sinh học tốt các đoạn trích.

- Viết được đoạn văn phân tích hình ảnh tiêu biểu trong tác phẩm - Viết bài văn bày tỏ suy nghĩ của mình về tác phẩm - Nêu nhận xét về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

- Hiểu được phần trình bày của GV và bạn bè - Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận.

2. Về năng lực a.Năng lực chung: tự chủ và tự học, hợp tác, giao tiếp, giải quyết vấn đề,.... b. Năng lực đặc thù: Đọc - hiểu văn bản, phân tích chi tiết, hình ảnh, nhận xét nghệ thuật, cảm thụ tác phẩm văn học 3.Về phẩm chất: - Yêu nước: Yêu gia đình, quê hương.

- Nhân ái: Yêu mọi người xung quanh.

- Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn.

- Trách nhiệm: Có ý thức học tập môn học.

II. Thiết bị dạy học và học liệu - GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Zoom hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

35

- SGK Ngữ văn 6 (Kết nối tri thức với cuộc sống) III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Trình bày được những nét chủ yếu về cuộc đời, con người, sự nghiệp VH của Nguyễn Du. - Tóm tắt được cốt truyện, đánh giá được những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều.

- Biết được vai trò, vị trí của Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều trong lịch sử văn học và đời sống tâm hồn dân tộc VN. Chuẩn bị cơ sở để học sinh học tốt các đoạn trích. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: Đọc sách giáo khoa từ trang 77- 80, hoàn thành các phiếu học tập sau: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: Tác giả Nguyễn Du Quê, năm sinh Gia đình, Thời đại.

Cuộc đời Sự nghiệp sáng tác

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2: Tác phẩm Truyện Kiều 36

Nguồn gốc Hoàn cảnh Thể loại Bố cục Giá trị nội dung Giá trị nghệ thuật c) Sản phẩm: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1: Tác giả Nguyễn Du Quê, năm sinh

- Nguyễn Du (1765-1820), quê tỉnh Hà Tĩnh.

- Tên chữ là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên

Gia đình,

- Có truyền thống văn chương và nhiều đời làm quan

Thời đại.

- Đây là giai đoạn lịch sử đầy biến động: chế độ phong kiến khủng hoảng, các cuộc khởi nghĩa nông dân nổi lên...

Cuộc đời

-Khi nhỏ sống trong nhung lụa.

- Ông sống nhiều năm phiêu bạt nơi đất Bắc .

- Bất đắc dĩ làm quan cho triều Nguyễn ...

- Là người có vốn kiến thức sâu rộng, am hiểu văn hóa dân tộc và văn chương Trugn Quốc...

Sự nghiệp sáng tác

- Để lại nhiều tác phẩm giá trị bằng chữ Hán và chữ Nôm. Tiêu biểu nhất là Truyện Kiều.

37

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2: Tác phẩm Truyện Kiều Nguồn gốc

- Truyện Kiều viết dựa theo cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân (TQ đời nhà Thanh) nhưng sáng tạo của Nguyễn Du là rất lớn.

Hoàn cảnh

- Sáng tác vào khoảng đầu thế kỉ XIX (1805 – 1809)

Thể loại

*Thể loại: Truyện thơ Nôm (truyện thơ viết bằng chữ Nôm)

Bố cục

Chia 3 phần - P1. Gặp gỡ và đính ước. (Từ câu 1 đến câu 518) - P2. Gia biến và lưu lạc. (Từ câu 519 đến câu 2738) - P3. Đoàn tụ. (Từ câu 2739 đến câu 3254)

Giá trị nội dung

* Giá trị hiện thực: - Phê phán hiện thực XH đương thời bất công, tàn bạo chà đạp lên cuộc sống con ng.

- Phản ánh số phận bất hạnh của người phụ nữ đức hạnh, tài hoa. * Giá trị nhân đạo sâu sắc: - Là tiếng nói thương cảm trước số phận bi kịch của con người.

- Lên án, tố cáo những thế lực tàn bạo xấu xa.

- Khẳng định, đề cao tài năng, nhân phẩm và những khát vọng chân chính của con người.

Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ: Ngôn ngữ dân tộc đạt tới đỉnh cao.

- Thể thơ lục bát 38

- Nghệ thuật tự sự, miêu tả (nhân vật, thiên nhiên), khắc hoạ tính cách, tâm lí nhân vật. -> Đều Phát triển vượt bậc. =>Truyện Kiều là 1 kiệt tác của văn học Việt Nam. d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: - Trình bày được những nét chủ yếu về cuộc đời, con người, sự nghiệp VH của Nguyễn Du. - Tóm tắt được cốt truyện, đánh giá được những giá trị cơ bản về nội dung và nghệ thuật của Truyện Kiều.

- Hiểu được vai trò, vị trí của Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều trong lịch sử văn học và đời sống tâm hồn dân tộc VN. Chuẩn bị cơ sở để học sinh học tốt các đoạn trích. b) Nội dung (i) Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp. (ii) Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện 39

#1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung. #2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ (ii). GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài. #3: – GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); GV lấy ví dụ minh chứng, mở rộng: - Tả người: + Từ Hải: Râu hùm hàm én mày ngài Vai năm tấc rộng thân mười thước cao + Kim Trọng: Hài văn lần bước dặm xanh. Một vùng như thể cây quỳnh, cành dao. Thụng minh vốn sẵn tớnh trời . Vào trong phong nhó, ra ngoài hào hoa” + Mã Giám Sinh: “Quá niên trạc ngoại tứ tuần. Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao - Ghế trên ngồi tót sỗ sàng” + Tú Bà: “Thoắt trông nhờn nhợt màu da . Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao ?

- Tả cảnh: + Dưới cầu nước....chiều thướt tha” hay “Người ơi gặp gỡ làm...không” + Long lanh đáy nước in trời Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng + Dưới trăng quyên đó gọi hố Đầu tường lửa lựu, lập loè đâm bông. + Sen tàn, cúc lại nở hoa Sầu dài, ngày ngắn đông đà sang xuân.

- GV mở rộng: Với TK, tiếng Việt đã đạt tới đỉnh cao ngôn ngữ nghệ thuật, k chỉ có chức năng biểu đạt (phản ánh), biểu cảm (thể hiện cảm xúc) mà còn mang chức năng thẩm mĩ (vẻ đẹp của nghệ thuật ngôn từ). Tiếng Việt trong TK hết sức giàu và đẹp với khả năng miêu tả và biểu cảm vô cùng phong phú. -> ND được coi là bậc thánh của ngôn ngữ văn học dân tộc....

40

#4: GV kết luận: - Tùy chất lượng bài làm của HS để giáo viên kết luận, lưu ý.

- Đưa sản phẩm chuẩn của giáo viên ở 3 phiếu học tập.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút) a) Mục tiêu:.Củng cố lại kiến thức đã học: b) Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.

Tắt truyện Kiều khoảng 15 – 18 câu c, Sản phẩm : Bài tóm tắt của HS d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung, yêu cầu HS làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp sản phẩm thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp. #4.Nhận xét và kết luận: 4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a. Mục tiêu:HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b. Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: Hãy viết đoạn văn nêu giá trị hiện thực của truyện Kiều, có liên hệ xã hội ngày nay c. Sản phẩm: Bài làm của HS nhiệm vụ ở mục Nội dung. d. Tổ chức thực hiện:

41

#1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. #3: - GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

- GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Ký duyệt ngày 8/10/2021

__________________________________________

Ngày soạn: 6/10 Ngày dạy: 15,16, 18/10 Tiết 29,30,31: CHỊ EM THÚY KIỀU (Trích Truyện Kiều - Nguyễn Du) I. Mục tiêu: 1. Về kiến thức: - Biết được nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du ; khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ.

- Nêu được giá trị nhân đạo trong TK: trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của con người.

- Viết được đoạn văn cảm nhận về một đoạn thơ trong văn bản.

2. Về năng lực a.Năng lực chung: tự chủ và tự học, hợp tác, giao tiếp, giải quyết vấn đề,.... b. Năng lực đặc thù: 42

- Năng lực đọc truyện thơ, phân tích nhân vật bằng cách so sánh, đối chiếu.

- Năng lực vận dụng kiến thức làm bài tập thực tiễn.

3.Về phẩm chất: - Yêu nước: Yêu gia đình, quê hương.

- Nhân ái: Yêu mọi người xung quanh.

- Chăm chỉ: Chịu khó học tập bộ môn.

- Trách nhiệm: HS biết trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của con người.

III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Biết được nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du ; khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ.

- Nêu được giá trị nhân đạo trong TK: trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của con người. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: Đọc SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 81,82, hoàn thành phiếu học tập sau: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đọc SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 81,82, hoàn thành phiếu học tập sau: Văn bản “Chị em Thúy Kiếu ” Vị trí đoạn trích Phương thức biểu đạt Bố cục

43

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Đọc bốn câu thơ đầu SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 81 hoàn thành phiếu học tập sau: Văn bản “Chị em Thúy Kiếu ” 1. Tìm những hình ảnh thơ giới thiệu chung về chị em Thuý Kiều.

2. Bút pháp nghệ thuật nào được sử dụng để tái hiện về chị em Thúy Kiều? Tác dụng?

3. Em có những cảm nhận chung gì về hai chị em?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Đọc SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 8, 82 hoàn thành phiếu học tập 3,4,5,6 sau: 1. Chỉ ra những hình ảnh thơ cùng biện pháp nghệ thuật dùng miêu tả Thúy Vân?

2. Nhận xét về tác dụng nghệ thuật của biện pháp nghệ thuật được sử dụng?

Qua đó tác giả dự báo điều gì về cuộc đời cô?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4 1. Nhà thơ miêu tả vẻ đẹp Thuý Kiều trên những phương diện nào?

2. Tìm những hình ảnh thơ làm rõ. Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ, biện pháp nghệ thuật của tác giả?

3. Từ đó toát lên vẻ đẹp nào của nàng Thuý Kiều. Vẻ đẹp ấy dự báo điều gì về cuộc cô?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5 1.Tìm những hình ảnh thơ tái hiện cuộc sống của chị em Thúy Kiếu?

2. Cảm nhận của em về cuộc sống của 2 chị em Thúy Kiều.

44

3. Khi gợi tả về cuộc sống của 2 cô, thái độ tình cảm của tác giả thể hiện như thế nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6 1. Khái quát giá trị nghệ thuật văn bản.

2. Khái quát giá trị nội dung văn bản. c) Sản phẩm: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đọc SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 81,82, hoàn thành phiếu học tập sau: Văn bản “Chị em Thúy Kiếu ” Vị trí đoạn trích

Thuộc phần I ( Gặp gỡ và đính ước) từ câu 15 đến câu 38.

Phương thức biểu đạt

Tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm. (miêu tả là chính)

Bố cục

4 phần + 4 câu đầu: G. khái quát chị em Thúy Kiều + 4 câu tiếp: Vẻ đẹp của Thúy Vân +12 câu tiếp:Vẻ đẹp của Thúy Kiều + 4 câu cuối: Cuộc sống phong lưu của hai chị em.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Đọc bốn câu thơ đầu SGK Ngữ văn 9, tập 1 trang 81 hoàn thành phiếu học tập sau: Văn bản “Chị em Thúy Kiếu ”

45

1. Tìm những hình ảnh thơ giới thiệu chung về chị em Thuý Kiều.

- Tố nga - Mai cốt cách - Tuyết tinh thần - Mỗi người một vẻ - Mười phân vẹn mười

2. Bút pháp nghệ thuật nào được sử dụng để tái hiện về chị em Thúy Kiều? Tác dụng?

Bút pháp ước lệ: Dùng hình ảnh tượng trưng trong thiên nhiên ngầm so sánh với vẻ đẹp của con người ( Lấy mai, tuyết chỉ vẻ đẹp của 2 chị em Kiều. => Làm cho câu thơ giàu sức gợi cảm ...

3. Em có những cảm nhận chung gì về hai - Vẻ đẹp thanh cao, trong trắng, chị em? hoàn mĩ .

- Mỗi người có một vẻ đẹp riêng, đều đạt đến mức tuyệt đối.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Hình ảnh thơ, biện pháp nghệ thuật

Tác dụng

- Hình ảnh ẩn dụ: + “khuôn trăng đầy đặn” +“ nét ngài nở nang” - Hình ảnh nhân hóa: + “ hoa cười ngọc thốt”

-> vẽ lên một khuôn mặt đầy đặn, phúc hậu -> gợi tả một đôi lông mày cong, sắc nét như mày ngài ->gợi tả khuôn miệng cười tươi tắn như hoa nở và tiếng nói trong trẻo thốt ra từ hàm răng ngọc ngà 46

-> gợi tả mái tóc óng ả, nhẹ hơn mây, làn + “Mây thua nước tóc, tuyets nhường da trắng mịn màng hơn tuyết màu da” ->làm nổi bật, nhấn mạnh vẻ đẹp đầy đặn, - Từ ngữ giàu sức gợi: ‘đầy đăn, nở phúc hậu quí phái của Vân nang, đoan trang”, từ ngữ chọn lọc: - Bút pháp ước lệ tượng trưng: → Dự báo cuộc đời nàng sẽ bình yên, “trăng,hoa, tuyết, mây, ngọc” + hai hạnh phúc. động từ “thua và nhường” - Vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu.

-> Dự báo số phận yên bình

suôn sẻ, êm ấm

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4 1. phương diện: Sắc đẹp, tài năng, tâm hồn tình cảm 2. - Nghệ thuật đòn bẩy: ông miêu tả TV trước như một tuyệt sắc giai nhân để làm nổi bật vẻ đẹp của TK - Từ “ càng” đứng trước hai từ “láy” liên tiếp “sắc sảo, mặn mà” để tô đậm vẻ đẹp “sắc sảo” về trí tuệ và vẻ “ mặn mà” về tâm hồn - Nghệ thuật ước lệ “thu thủy”( nước mùa thu)đôi mắt trong sáng như nước mùa thu, “xuân sơn”( núi mùa xuân) đó là đôi lông mày thanh tú, xinh đẹp như dáng núi mùa xuân, hoa, liễu-> gợi một ấn tượng chung về vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt thế - Nghệ thuật nhân hóa “hoa ghen, liễu hờn” thể hiện thái độ của thiên nhiên trước vẻ đẹp của Kiều - Sử dụng điển cố “nghiêng nước, nghiêng thành” để cực tả vẻ đẹp của bậc tuyệt sắc giai nhân - Vẻ đẹp của Kiều khiến cho tạo hóa phải ghen gét “hoa ghen, liễu hờn”- nên số phận nàng sẽ éo le, đau khổ 47

Các nhóm nhận xét, bổ sung, chửa và chốt bảng chính - Tư chất: thông minh bẩm sinh - Đa tài : cầm (đàn), kì (hát-soạn nhạc), thi (thơ), họa (vẽ) 3. Tài, sắc vẹn toàn, tâm hồn đa sầu đa cảm => Dự cảm về cuộc đời sóng gió ‘‘hồng nhan bạc mệnh’’

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5 1. “Phong lưu, êm đềm...tường đông ong bướm đi về mặc ai” 2. Gợi cuộc sống phong lưu, yên bình, có nền nếp gia giáo của một thiếu nữ quyền quý.

3. Thái độ trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp hình thức, tài năng, tâm hồn con người ( Giá trị nhân đạo ) => Tả sắc tài, đức hạnh của chị em Kiều, nhà thơ đề cao vẻ đẹp ấy bằng tình cảm nhân đạo, cảm hứng nhân văn. Đó là một vẻ đẹp sung sức, viên mãn, đầy thiện cảm. Đó là cảm hứng thẩm mĩ về đức hạnh của người phụ nữ Phong kiến xưa.Ngợi ca nhân vật, nhà thơ lí tưởng hoá, lãng mạn hoá nhân vật bằng cảm hứng ngợi ca, ngưỡng mộ.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6 1. Nghệ thuật - Bút pháp ước lệ tượng trưng tạo được sức gợi - Nghệ thuật xây dựng nhân vật tinh tế: xây dựng được những bức chân dung đa dạng. linh hoạt, thu hút - Nghệ thuật ngôn từ độc đáo, đặc biệt là lựa chọn những từ ngữ có giá trị gợi tả cao 2. Nội dung Đoạn trích đã khắc họa rõ nét bức chân dung chị em Thúy Kiều và Thúy Vân. Qua 48

đó ca ngợi vẻ đẹp tài năng cảu con nguwoif và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh

d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: - Hiểu được nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du ; khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật ước lệ.

- Hiểu được giá trị nhân đạo trong TK: trân trọng, ca ngợi vẻ đẹp của con người. b) Nội dung (i) Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp. (ii) Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung. #2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ (ii). GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

49

#3: – GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận các nội dung còn vướng mắc: 1. Vì sao tác giả tả vẻ đẹp của Thúy Vân trước, Thúy Kiếu sau?

2. ..........

3. #4: GV kết luận: - Tùy chất lượng bài làm của HS để giáo viên kết luận, lưu ý.

- Đưa sản phẩm chuẩn của giáo viên ở 3 phiếu học tập.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút) a) Mục tiêu:.Củng cố lại kiến thức đã học về đoạn trích. b) Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập. Đọc 4 câu thơ miều tả vẻ đẹp của Thúy Vân và trả lời các câu hỏi: Câu 1: Tìm từ Hán Việt trong đoạn thơ và giải thích nghĩa của các từ đó.

Câu 2: Chỉ ra các biện pháp tu từ được sử dụng trong bốn câu thơ đó. tác dụng?

Câu 3: Nhận xét cách sử dụng các từ “ thua” và “ nhường” của tác giả? c) Sản phẩm Câu 1: - Trang trọng: thể hiện sự cao sang, quý phái, đài các.

- Đoan trang: thể hiện sự nghiêm trang, đứng đắn.

Câu 2: Các biện pháp tu từ được sử dụng trong bốn câu thơ: - Ẩn dụ hình thức ( khuôn trăng, nét ngài, hoa cười, ngọc thốt) - Nhân háo ( mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da) - Liệt kê các chi tiết: khuôn mặt, nét ngài, nụ cười, giọng nói, mái tóc, làn da Tác dụng: làm nổi bật vẻ đẹp của Thúy Vân- dịu dàng, trang nhã, phúc hậu, hài hòa, đúng là “ mười phân vẹn mười”.

Câu 3 : Cách dùng từ “ thua” và “ nhường” thể hiện sự nhường nhịn của thiên nhiên trước vẻ đẹp của Vân. Đó là vẻ đẹp hài hòa với thiên nhiên, dự báo một cuộc đời bình yên, không sóng gió.

50

d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung, yêu cầu HS làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp sản phẩm thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp. #4.Nhận xét và kết luận: HƯỚNG DẪN TỰ ĐỌC: 1. CẢNH NGÀY XUÂN GV hướng dẫn học sinh đọc và trả lời câu hỏi ở SGK/86, 87 Câu 1 (trang 86 sgk ): 4 câu thơ đầu : - Khung cảnh mùa xuân: chim én chao liệng, trời xuân cao rộng, trong sáng, thảm cỏ non, vài bông hoa lê trắng. Cảnh ngập sắc trắng và xanh → tươi đẹp, êm đềm.

- Cách dùng từ chọn lọc, tinh tế đầy sức gợi: “điểm” vài bông hoa khiến cảnh vật có hồn, không tĩnh tại. Miêu tả theo lối chấm phá điểm xuyết của thơ ca cổ.

“Con én đưa thoi” một phép ẩn dụ nhân hóa tạo thêm nét sinh động cho cảnh sắc.

Câu 2 (trang 86 sgk ): 8 câu thơ tiếp: - Từ ghép là tính từ, danh từ, động từ gợi không khí lễ hội rộn ràng, náo nức, nhộn nhịp, đông vui : + Danh từ : yến anh, chị em, tài tử, giai nhân, ngựa xe, áo quần. + Động từ: sắm sửa, tảo mộ, đạp thanh, bộ hành + Tính từ : dập dìu, gần xa, nô nức, ngổn ngang.

51

- Lễ hội truyền thống : đông vui, nhộn nhịp và cũng rất thiêng liêng (tảo mộ).

Câu 3 (trang 86 sgk ): 6 câu cuối: Cảnh vật, không khí xuân đã vào chiều tà, không còn đông vui nhộn nhịp mà chuyển sang vắng lặng, nhẹ nhàng. Bởi chính con người đến cuối ngày cũng đã thấy mệt mỏi. Tà tà, thanh thanh, nao nao không chỉ tả cảnh mà còn tả tình, bộc lộ tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến, thấm đượm nỗi buồn man mác của con người.

Câu 4 (trang 87 sgk ): Thành công về nghệ thuật miêu tả : - Ngôn ngữ chọn lọc, giàu chất tạo hình.

- Hệ thống từ ngữ đa dạng, từ láy giàu sức biểu cảm.

- Bút pháp tả cảnh đặc sắc : tả điểm xuyết, vừa gợi vừa tả, tả cảnh ngụ tình.

2. MÃ GIÁM SINH MUA KIỀU GV hướng dẫn học sinh đọc và trả lời câu hỏi ở SGK/97 Câu 1 (trang 99 sgk ): Bản chất xấu xa của Mã Giám Sinh : - Ngoại hình: Lai lịch mập mờ, không rõ ràng. Diện mạo chải chuốt, thái quá đến lố bịch Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao không phù hợp với độ tuổi ngoài 40.

- Hành động : nói năng cộc lốc, nhát gừng ; hành động thô lỗ ngồi tót sỗ sàng, đắn đo trả giá, vô học, coi con người như món hàng, cò kè trả giá.

- Tính cách : bản chất con buôn, bất nhân, keo kiệt, lọc lõi lão luyện, giả dối.

Câu 2 (trang 99 sgk ): Hình ảnh Thúy Kiều : - Tình cảnh tội nghiệp : gia đình bị vu oan, Kiều hi sinh mối tình đầu, nàng phải bán mình cứu cha.

- Nỗi đau đớn, tái tê : Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng / Nét buồn như cúc điệu gầy như mai → nỗi đau đến tột cùng ; Trong lòng ngổn ngang, tình duyên đứt đoạn, chưa yên lòng với gia đình, lo lắng về số phận sắp tới.

52

Câu 3 (trang 99 sgk ): Tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du : - Cảm thương, xót xa trước những thân phận nhỏ nhoi, giá trị con người bị chà đạp.

- Vạch trần và lên án xã hội đen tối, thế lực và đồng tiền lộng hành đẩy con người vào dòng đời đau khổ. Căm phẫn, khinh bỉ trước bọn buôn người giả dối, bất nhân.

4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a. Mục tiêu:HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b. Nội dung:Nhiệm vụ về nhà: Viết đoạn văn khoảng 10 câu, cảm nhận của em về bốn câu thơ trên bằng một đoạn văn từ 8- 10 câu (sử dụng lời dẫn trực tiếp). c. Sản phẩm: Bài làm của HS nhiệm vụ ở mục Nội dung. d. Tổ chức thực hiện: #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. #3: - GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

- GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Ký duyệt ngày 8 /10/2021

__________________________________________ 53

Ngày soạn: 10 /10 Ngày dạy: KẾ HOẠCH BÀI DẠY KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH (Trích: Truyện Kiều - Nguyễn Du) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT. 1. Kiến thức: - Nỗi bẽ bàng, buồn tủi, cô đơn của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng.

- Ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du. 2. Năng lực: - Kĩ năng giao tiếp, lắng nghe tích cực, giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, kĩ năng ra quyết định tìm kiếm và xử lí thông tin.

- Nhận biết và chỉ ra được bút pháp tả cảnh ngụ tình - Chỉ ra và phân tích được cảnh ngộ, tâm trạng và nỗi nhớ của Thúy khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích - Vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để thực hiện một số nhiệm vụ trong thực tiễn về cách ứng xử với cha mẹ, người thân…

3. Phẩm chất: - Có ý thức học tập cách miêu tả thiên nhiên của tác giả để viết văn, lòng yêu mến, sự khâm phục tài miêu tả của Nguyễn Du. -Có cách ứng xử với người thân: thủy chung, hiếu nghĩa II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

54

- HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

- SGK Ngữ văn 9 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - HS có những hiểu biết cơ bản khái quát về đoạn trích.

-Chỉ ra và phân tích được những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều trong đoạn trích -Nhận xét được nghệ thuật khắc họa nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: * Nhiệm vụ 1 1. Đọc phần chú thích trong SGK và nêu hiểu biết của em về vị trí của đoạn trích?

2. Đọc đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”và hoàn thiện vào phiếu bài tập sau: Bố cục

Nội dung theo từng phần

Nhận xét về kết cấu của đoạn thơ: 3. Nêu nội dung khái quát của đoạn trích? * Nhiệm vụ 2 1. Từ “khoá xuân” cho em thấy Thúy Kiều đang ở trong hoàn cảnh nào?

2. Chỉ ra những hình ảnh thơ và biện pháp nghệ thuật được tác giả sử dụng để miêu tả khung cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích?Em có cảm nhận gì về về khung cảnh thiên nhiên và con người ở đây?

55

3. Hình ảnh “mây sớm, đèn khuya” gợi ý nghĩa thời gian thế nào? Tâm trạng của Thúy Kiều được thể hiên qua hình ảnh đó như thế nào?

4. Tâm trạng của Thúy Kiều được bộ lộ rõ nhất qua hình ảnh thơ nào? Các hình ảnh thơ đó bộc lộ tâm trạng gì của Thúy Kiều?

5. Nhận xét gì về tâm trạng của Thúy Kiều ở lầu Ngưng Bích qua 6 câu thơ đầu? * Nhiệm vụ 3 Đọc 8 câu thơ tiếp của đoạn trích và trả lời các câu hỏi sau: 1. Nỗi nhớ của Thúy Kiều về Kim Trọng được thể hiện qua những hình ảnh thơ nào? Từ các hình ảnh thơ đó cho thấy khi nhớ tới KimTrọng Thúy Kiều đã nhớ tới những gì? Qua nối nhớ đó em cảm nhận như thế nào về tậm trạng, phẩm chất và tình cảm của Kiều với Kim Trọng?

2. Chỉ ra những hình ảnh thơ và biện pháp nghệ thuật dùng để thể hiện nỗi nhớ của Thúy Kiều với cha mẹ . Nhớ cha mẹ Kiều đã bộ lộ tình cảm gì?Tâm trạng của Kiều ra sao?Điều đó cho thấy Kiều là người con như thế nào?

3. Qua nỗi nhớ của Kiều về Kim Trọng và cha mẹ, em thấy Kiều là người con gái như thế nào?

4.Tại sao khi miêu tả nỗi nhớ thương của Kiều, Nguyễn Du lại miêu tả nỗi nhớ Kim Trọng trước, nhớ cha mẹ sau.? * Nhiệm vụ 4 Đọc 8 câu thơ cuối của đoạn trích trả lời câu hỏi và hoàn thành phiếu bài tập .

1 .Bức tranh thiên nhiên trong tám câu thơ cuối được miêu tả với những hình ảnh gì? Những hình ảnh đó góp phần thể hiện tâm trạng của Kiều như thế nào?

Cảnh vật

Tâm trạng

56

2 Em có nhận xét gì về nghệ thuật ở 8 câu thơ cuối, các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của nàng như thế nào ? * Nhiệm vụ 5: 1. Khái quát giá trị nghệ thuật văn bản.

2. Khái quát giá trị nội dung văn bản. c) Dự kiến sản phẩm: * Nhiệm vụ 1 1. Đoạn trích thuộc phần 2 của tác phẩm: Gia biến và lưu lạc 2. Bố cục của đoạn trích: Bố cục 6 câu thơ đầu 8 câu thơ tiếp theo 8 câu thơ cuối

Nội dung theo từng phần Cảnh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích và cảnh ngộ của Thúy Kiều.

Nỗi nhớ của Thúy Kiều.

Tâm trạng của Thúy Kiều qua cách nhìn cảnh vật.

Nhận xét về kết cấu của đoạn thơ: Kết cấu hợp lí, chặt chẽ phù hợp với diễn biến tâm trạng của Thuý Kiều.

- Nội dung chính của đoạn trích ( Chủ đề): Từ việc miêu tả tâm trạng của Kiều khi bị giam lỏng ở Lầu Ngưng Bích, đoạn trích đã cho thấy cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo của Thuý Kiều. * Nhiệm vụ 2 1.Khóa xuân: Cảnh ngộ của Kiều: bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích.

2. Khung cảnh thiên nhiên: - Non xa, trăng gần - Bốn bề bát ngát 57

- Cát vàng - Bụi hồng.

- Nghệ thuật: đối, liệt kê, hình ảnh ước lệ , từ ngữ chọn lọc cô đọng, súc tích -> Không gian rộng lớn, hoang vắng  Tâm trạng Thúy Kiều: buồn, cô đơn lạc lõng.

3. Hình ảnh “ mây sớm, đèn khuya” gợi thời gian tuần hoàn khép kín như giam hãm con người: sáng làm bạn với mây, khuya làm bạn với ngọn đèn => Tâm trạng cô đơn, buồn tủi.

4. - Bẽ bàng: xấu hổ, tủi thẹn - Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng: Là tâm trạng phân đôi, nửa buồn vì tình nửa buồn vì cảnh – một nỗi buồn chồng chéo đan xen.

5.Tâm trạng của Thúy Kiều: cô đơn, buồn tủi, xót xa, đau đớn của Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích. * Nhiệm vụ 3 * Nhớ Kim Trọng - Hình ảnh thơ: “Tưởng người ....mai chờ” - Nhớ Kim Trọng, nàng nhớ tới: + Cảnh thề nguyền, hẹn ước dưới trăng. + Hình dung cảnh Kim Trọng ngày đêm đang mong đợi, đang nhớ về mình mà uổng công vô ích. + Bản thân “Tấm son”, bao giờ cho phai . Lòng chung thuỷ son sắt, nỗi nhớ Kim Trọng không bao giờ phai nhạt dù thời gian, hoàn cảnh thay đổi. . Tấm lòng son của Kiều đó bị hoen ố biết bao giờ gột rửa được .

- Kiều đau đớn khi nhớ về Kim Trọng -> là người con gái thuỷ chung, son sắt, nặng ân tình. * Nhớ cha mẹ: - Hình ảnh thơ: Xót người tựa của.....người ôm.

58

- Kiều xót thương cha mẹ sớm chiều tựa cửa ngóng trông con.

- Điển cố “Sân Lai cách mấy nắng mưa”, “Gốc tử vừa người ôm”, thành ngữ “Quạt nồng ấp lạnh” -> Kiều xót xa cho cha mẹ lúc tuổi già sức yếu mà nàng không được trông nom, chăm sóc. Nàng lo lắng không biết rồi đây ai là người chăm sóc, trông nom cha mẹ.

- Nỗi day dứt, nhớ thương gia đình-> Kiều là một nười con hiếu thảo.

3. Kiều là một cô gái có tấm lòng vị tha, giàu đức hy sinh.

4. Để Kiều nhớ Kim Trọng trước, nhớ cha mẹ sau là phù hợp với tâm lí của Kiều.

- Trong hoàn cảnh gia đình gặp nạn, Kiều đã bán mình cứu cha mẹ -> đã phần nào dền đáp được ơn sinh thành dưỡng dục - Với Kim Trọng, Kiều luôn cảm thấy mình có lỗi với chàng, nàng đã phản bội lại lời thề nguyền đêm trăng thiêng liêng.

* Nhiệm vụ 4 Cảnh vật

Tâm trạng

- Một cánh buồm thấp thoáng xa xa - gợi lên một nỗi buồn da diết nhớ về nơi cửa bể chiều hôm. quê hương gia đình, nàng hi vọng có ngày trở về - Một cánh “hoa trôi man mác” giữa - nỗi buồn về số phận lênh đênh vô dòng nước mênh mông. định của nàng.

- “Nội cỏ rầu rầu” nơi chân mây, mặt - nỗi buồn về tương lai mờ mịt trong đất một màu xanh mù xa tít tắp đất trời bao la.

- Thiên nhiên dữ dội “ gió cuốn mặt - tâm trạng hãi hùng, lo sợ trước duềnh”. “ ầm ầm tiếng sóng” những thế lực đen tối đang đe dọa, bủa vây xung quanh như muốn vùi dập cuộc đời nàng.

59

2. Nghệ thuật : Điệp ngữ, từ láy, độc thoại nội tâm, tả cảnh ngụ tình diễn tả nỗi buồn chất chứa, tầng tầng lớp lớp đang dâng ngập lòng Kiều. * Nhiệm vụ 5 - Nghệ thuật: +Từ ngữ chọn lọc, tinh tế và giàu chất gợi hình +Điển tích, điển cố, thành ngữ + Bút phát tả cảnh ngụ tình + Ngôn ngữ độc thoại nội tâm - Nội dung: + Cảnh ngộ cô đơn buồn tủi của Kiều + Tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Kiều d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản Kiều ở lầu Ngưng Bích (trực tuyến, khoảng 45 phút) a) Mục tiêu: - HS hiểu tâm trạng của nhân vật Thúy Kiều trong đoạn trích - Nhận xét được nghệ thuật khắc họa nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. b) Nội dung - Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

60

- Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. Ví dụ: - Khi khắc họa nỗi nhớ của Thúy Kiều, tác giả Nguyễn Du để Kiều nhớ Kim trọng trước, nhớ cha mẹ sau là phù hợp.

Kiều nhớ đến Kim Trọng trước vì trong cơn gia biến, Thúy Kiều đã phải bán mình chuộc cha. Như vậy, Kiều đã đền đáp phần nào ơn sinh thành cho cha mẹ.

Nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc nàng phải hi sinh mối tình đầu đẹp đẽ với Kim Trọng. Nàng vẫn luôn đau đớn vì mình đã phản bội lại lời hẹn ước. Vì thế trong lòng Kiều, Kim Trọng là người mất mát nhiều nhất, nỗi đau ấy cứ vò xé tâm can Kiều khiến Kiều luôn nghĩ đến Kim Trọng. Như vậy, Nguyễn Du đã để Kiều nhớ Kim Trọng trước là hoàn toàn phù hợp với quy luật tâm lý của con người, thể hiện sự tinh tế và tài năng của tác giả.

- Tuy nhiên, một số bạn khác lại cho rằng Kiều nhớ Kim Trọng trước nhớ cha mẹ sau là trái với chữ Hiếu.

Nguyên nhân: Hiểu như vậy là khắt khe với Thúy Kiều và có thể bạn chưa đọc kĩ văn bản chưa nhớ được sự kiện Kiều đã bán mình chuộc cha, phụ lời thề nguyền ước hẹn với Kim Trọng… d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung. #2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ (2). GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài. #3: – GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận thêm các nội dung sau đây: 1.Miêu tả cảnh đẻ thể hiện tâm trạng của con người. Đó là bút pháp nghệ thuật gì?

2. Khi buồn, cô đơn nhớ Kim Trọng và cha mẹ Kiều đã tâm sự với ai?

61

3. Cùng diễn tả nỗi nhớ, những với nỗi nhớ Kim Trọng, tác giả dùng từ “ tưởng”, nỗi nhớ cha mẹ dùng từ “ xót”, tại sao như thế? Qua đó em thấy tác giả là người như thế nào?

4. Em học tập được điều gì ở tác giả Nguyễn Du khi xây dựng nhân vật trong văn tự sự?

5. Nếu trong cuộc sống hiện nay gặp những số phận như Thúy Kiều em sẽ có thái độ và việc làm gì? Em cần điều chỉnh cách ứng xử với cha mẹ và những người thân như thế nào? #4: GV kết luận: - GV kết luận: (1) như mục Sản phẩm trong hoạt động 1 - (2) GV điều hành phần trình bày câu hỏi thêm 1. Bút pháp tả cảnh ngụ tình.

2. Kiều tự nói với chính mình-> Ngôn ngữ độc thoại nội tâm.

3.Trong cảnh ngộ cô đơn, bẽ bàng, Thúy Kiều nhớ về người yêu và cha mẹ. Cùng là nỗi nhớ nhưng cách nhớ khác nhau vì những lý do khác nhau nên cách thể hiện cũng khác nhau. Nếu như khi nhớ Kim Trọng tác giả dùng từ “tưởng” vì nàng đã phụ bạc lời thề với chàng Kim, day dứt và nhớ thương Kiều chỉ biết hồi tưởng lại những kỉ niệm quá khứ, thì khi nhớ tới cha mẹ tác giả dùng từ “xót” thể hiện lòng nàng lại đầy xót xa và lo lắng khi nghĩ đến cha mẹ già nơi quê nhà.

-> Với cách dùng từ đó, chứng tỏ tác giả không chỉ là bậc thầy trong cách sử dụng từ ngữ miêu tả nội tâm nhân vật mà còn là người rất am hiểu tâm lí và cảm thông với nhân vật.

4. Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong Truyện Kiều không chỉ được tác giả khắc hoạ qua việc miêu tả chân dung bên ngoài, mà thành công hơn cả chính là việc miêu tả thế giới nội tâm nhân vật vô cùng phong phú, tinh tế, làm cho nhân vật có đời sống riêng, có sức sống riêng. Trong đoạn trích "Kiều ở lầu Ngưng Bích" qua việc miêu tả cảnh ngộ cô đơn buồn tủi đáng thương, nỗi nhớ người thân da diết; qua ngôn ngữ độc thoại nội tâm,và tả cảnh ngụ tình, tác giả đã khắc hoạ sâu sắc tấm lòng chung thuỷ, hiếu thảo và vị tha của nàng.

62

5.Trước những số phận như Thúy Kiều em sẽ rất cảm động, khâm phục và trân trọng những người như Thúy Kiều luôn coi trọng tình nghĩa sống ân nghĩa thủy chung…

- Cần điều chỉnh cách ứng xử với cha mẹ và những người thân phù hợp với chuẩn mực đạo đức của xã hội….

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 15 phút) a) Mục tiêu: HS được rèn kĩ năng đọc diễn cảm,nắm được bút pháp tả cảnh ngụ tình và vai trò của bút pháp tả cảnh ngụ tình trong đoạn trích: Kiều ở lầu Ngưng Bích. b) Nội dung: - Thế nào là nghệ thuật tả cảnh ngụ tình? Phân tích nghệ thuật tả cảnh ngụ tình trong tám câu thơ cuối. c) Sản phẩm - Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình là nghệ thuật mượn cảnh để gửi gắm tâm trạng. Cảnh không chỉ đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là bức tranh tâm trạng. Cảnh là phương tiện miêu tả còn tâm trạng là mục đích miêu tả.

- Đoạn thơ đã vận dụng tài tình nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, mỗi cảnh là một tâm trạng, là một nỗi đau mà Kiều phải gánh chịu. Cảnh lầu Ngưng Bích được nhìn qua con mắt tâm trạng của Kiều. Nguyễn Du đã có sự miêu tả theo trình tự hợp lý,: cảnh từ xa đến gần, màu sắc từ nhạt đến đậm, âm thanh từ tĩnh đến động, nỗi buồn của Kiều man mác, mông lung đến lo sợ, kinh hoàng. Có thể nói dưới ngòi bút miêu tả của Nguyễn Du hình tượng thiên nhiên cùng một lúc đảm nhiệm hai chức năng: thể hiện ngoại cảnh và thể hiện tâm cảnh. Ở chức năng thứ hai, hình tượng thiên nhiên là phương tiện nghệ thuật đặc sắc để miêu tả nội tâm và khắc họa tính cách nhân vật. d) Tổ chức thực hiện #1: Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. #2: HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có. #3: - GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

63

- GV nhận xét và kết luận: 1/ Giáo viên nhận xét và góp ý cho học sinh nếu các em đọc còn chưa tốt. Khẳng định việc đọc diễn cảm bài thơ cũng sẽ góp phần thể hiện nội dung của đoạn thơ và cảm xúc của nhà thơ.

2/ GV kết luận như mục Sản phẩm và nhấn mạnh: Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích là một trong những đoạn trích tiêu biểu nhất của Truyện Kiều thể hiện thành công bút pháp tả cảnh ngụ tình của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du. KHUYẾN KHÍCH HỌC SINH TỰ ĐỌC: THÚY KIỀU BÁO ÂN BÁO OÁN GV hướng dẫn học sinh đọc và trả lời câu hỏi ở SGK/ 108 Câu 1 (trang 108 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): – Qua lời của Kiều với Thúc Sinh ta thấy Kiều là người nặng tình, nặng nghĩa, nàng rất trân trọng việc Thúc Sinh chuộc nàng khỏi lầu xanh, tuy Thúc Sinh không giúp được khi Hoạn Thư hành hạ nàng nhưng nàng vẫn tạ ơn Thúc Sinh rất hậu.

– Kiều nói với Thúc Sinh về Hoạn Thư chứng tỏ vết thương lòng, đau đớn mà Hoạn Thư gây ra nàng không quên được.

– Lời nói với Thúc Sinh trang trọng, dùng nhiều điển cố vì Kiều vẫn luôn biết ơn Thúc Sinh, còn lời nói về Hoạn Thư lại nôm na bình dị, sử dụng lối nói dân gian tỏ thái độ xem thường.

Câu 2 (trang 108 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1) – Những lời đầu tiên Kiều nói với Hoạn Thư có giọng điệu mỉa mai, đay nghiến.

Chào, thưa Hoạn Thư là “tiểu thư” mặc dù vị thế hai người đã đảo ngược.

– Thái độ Kiều : quyết liệt trong trả thù, báo trước những điều dữ dội sắp xảy ra.

Câu 3 (trang 108 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): – Trình tự lí lẽ của Hoạn Thư : xóa ranh giới kẻ thù, về cùng phía “phận đàn bà” → từ trọng tội biến thành chuyện nhỏ “thường tình” → kể rằng từng tha cho Kiều→ tỏ thái độ “riêng riêng những kính yêu” → nhận lỗi và mong tha thứ.

– Các lí lẽ đó tác động tới Kiều : nhìn ra sự khôn ngoan của Hoạn Thư, Kiều có phần nguôi ngoai, mắc vào thế khó đành tha bổng cho Hoạn Thư.

64

– Tính cách Hoạn Thư : khôn ngoan, lọc lõi, tâm địa mưu mô, thủ đoạn.

Câu 4 (trang 108 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1) – Kiều tha Hoạn Thư vì những lí lẽ của Hoạn Thư và bản tính rộng lượng của Kiều.

– Việc làm ấy phù hợp với lòng nhân hậu của Kiều. Vì vậy nó không hề đáng trách. → Kiều là người giàu lòng vị tha, nặng tình nghĩa.

Câu 5 (trang 108 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): – Hoạn Thư khôn ngoan, lọc lõi, có tâm địa và thủ đoạn. Trong cảnh “hồn lạc phách xiêu” vẫn đưa ra được những lí lẽ chặt chẽ, thuyết phục.

– Thúy Kiều giàu lòng vị tha, tình nghĩa. Đối với Thúc Sinh biết ơn, trân trọng, đối với Hoạn Thư giận nhưng vẫn rộng lượng tha tội.

4. Hoạt động 4: Vận dụng(khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn cụ thể là kĩ năng viết đoạn văn. b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: GVgiao nhiệm vụ về nhà cho học sinh: Viết một đoạn văn ngắn từ 5-7 câu trình bày cảm nhận của em về đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích? c) Sản phẩm:Bài làm của HS d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. #3: – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

65

MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: - Sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong một văn bản - Vai trò, tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự.

2. Năng lực: - Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực tư duy; năng lực giao tiếp; năng lực hợp tác; năng lực sử dụng ngôn ngữ.

- Nhận biết được các yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự - Biết kết hợp yếu tố miêu trả khi làm văn tự sự 3. Phẩm chất - Có ý thức sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự cho phù hợp.

II. Thiết bị dạy học và học liệu III. Tiến trình dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: - Xác định được yếu tố miêu tả trong đoạn văn tự sự.

- Nêu được vai trò của yếu tố miêu tả được sử dụng trong văn bản tự sự.

- Vận dụng được kiến thức vào làm bài tập. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đọc đoạn văn trong SGK/ 91 và thực hiện các yêu cầu sau: 1.Đoạn trích trên kể về trận đánh nào?Trong trận đánh đó, nhân vật vua Quang Trung đã làm gì, xuất hiện như thế nào?

66

2. Chỉ ra yếu tố miêu tả trong đoạn trích. Các chi tiết miêu tả ấy nhằm thể hiện những đối tượng nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Đọc các sự việc ở phần c và thực hiện các yêu cầu sau: 1.Hãy nối các sự việc thành một đoạn văn.

2. Nếu chỉ kể sự việc diễn ra như thế thì nhân vật vua Quang Trung có nổi bật không? Trận đánh có sinh động không? Tại sao?

3. Yếu tố miêu tả trong đoạn trích của tác phẩm có tác dụng gì?

4. Từ đó em thấy yếu tố miêu tả có vai trò như thế nào trong văn tự sự? c) Sản phẩm PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1 - Đoạn trích kể về trận đánh của quân Tây Sơn đánh đồn Ngọc Hồi.

- Trong trận đó vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc, chỉ huy trận đánh trong tư thế oai phong lẫm liệt.

2.Các yếu tố miêu tả trong đoạn trích: - Truyền lấy sáu chục tấm ván, cứ ghép liền ba tấm làm một bức, bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín.

- Hạng lính khoẻ mạnh, cứ mười người khênh một bức, lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ “nhất”.

- Vua Quang Trung cưỡi voi đi đốc thúc.

- Phun khói lửa ra, khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì.

- Vừa che vừa xông thẳng lên trước.

- Gươm giáo của hai bên đã chạm nhau thì quăng ván xuống đất, ai nấy cầm dao ngắn chém bừa, những người cầm binh khí theo sau cũng nhất tề xông tới mà đánh.

- Bỏ chạy tán loạn giày xéo lên nhau mà chết.

- QuânTây Sơn thừa thế chém giết lung tung thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối.

67

* Các yếu tố miêu tả đó nhằm thể hiện các đối tượng: - Hình ảnh vua Quang Trung và thắng lợi của quân ta.

- Sự thất bại của quân Thanh.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 1.Vua Quang Trung cho ghép ván, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi. Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào sau đó phun khói lửa.

Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh. Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.

2.Nếu chỉ kể các sự việc diễn ra như thế thì nhân vật Quang Trung không nổi bật, trận đánh không sinh động, kém hấp dẫn vì đoạn văn chỉ đơn giản kể lại các sự việc, chứ chưa kể được sự việc đó diễn ra như thế nào. (tức là mới trả lời câu hỏi việc gì xảy ra.)

3.Đoạn văn trích trong tác phẩm nhờ có yếu tố miêu tả mà trận đánh của vua Quang Trung được tái hiện cụ thể, sinh động, hấp dẫn, vùa kể được sự vịc vừa kể được sự việc đoa diễn ra như thế nào. (nghĩa là đã trả lời được câu hỏi sự việc gid xảy ra, sự việc ấy ấy diễn ra như thế nào.)

4.Vai trò của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: làmcho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gợi cảm, sinh động. d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ. #3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức ( Trực tuyến, khoảng 20 phút) 68

a) Mục tiêu: - Sự kết hợp của các yếu tố miêu tả trong một văn bản tự sự.

- Vai trò, tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự. b) Nội dung - Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

- Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung. #2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ (2). GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài. #3: – GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận thêm các nội dung sau đây: 1.Vì sao trong văn bản tự sự cần sử dụng ywwus tố miêu tả?

2. Khi đưa yếu tố miêu tả vào văn ản tự sự cần chú ý điều gì? #4: GV kết luận: - Tùy chất lượng bài làm của HS để giáo viên kết luận, lưu ý.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 15 phút) a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để làm bài tập b) Nội dung: 1. Bài tập 1: SGK/92 2. Bài tập 2: SGK/92 c) Sản phẩm 1.

69

a. Chị em Thúy Kiều - Miêu tả Thúy Vân: Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang Hoa cười ngọc thốt đoan trang Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da - Miêu tả Thúy Kiều: Làn thu thủy nét xuân sơn Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh ⟹ Làm nổi bật vẻ đẹp của Thúy Vân và Thúy Kiều. Thúy Vân tròn đầy, đoan trang, phúc hậu còn Thúy Kiều sắc sảo, mặn mà. b. Cảnh ngày xuân - Hình ảnh tả cảnh: con én đưa thoi; Cỏ non xanh tận chân trời; Cành lê trắng điểm một vài bông hoa; Ngổn ngang gò đống kéo lên; Thoi vàng vó rắc, tro tiền giấy bay; Tà tà bóng ngả về tây; phong cảnh có bề thanh thanh; Nao nao, dòng nước uốn quanh; Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.

- Tả người: Gần xa nô nức yến anh; Dập dìu tài tử giai nhân; Ngựa xe như nước, áo quần như nêm; Chị em thơ thẩn dan tay ra về.

⟹ Miêu tả vẻ đẹp mùa xuân và không khí lễ hội rộn ràng, tươi vui.

2.

Ngày tháng thấm thoắt như thoi đưa, mới xuân về mà đã sang tiết tháng ba, hương hoa cỏ mùa xuân tràn ngập khắp nơi, sắc xanh của cỏ, sắc trắng tinh khôi của hoa khiến lòng người thêm phần náo nức. Nhân ngày Thanh minh đẹp trời, chị em Thúy Kiều cùng nhau đi tảo mộ, hòa vào dòng người nhộn nhịp ngựa xe ngược xuôi nô nức. Đến buổi chiều, mặt trời đã xế đằng tây, chị em Thúy Kiều cùng nhau ra về. Họ lững thững đi dọc theo dòng suối nhỏ chạy uốn lượn quanh co, phía cuối dòng suối có một chiếc cầu nhỏ bắc ngang. Phong cảnh nơi đây trong buổi chiều tà thật là thanh tĩnh và thoang thoảng buồn. d) Tổ chức thực hiện #1: Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

70

#2: HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có. #3: - GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 1/ Giáo viên nhận xét và góp ý cho học sinh nếu các em đọc còn chưa tốt. Khẳng định việc đọc diễn cảm bài thơ cũng sẽ góp phần thể hiện nội dung của đoạn thơ và cảm xúc của nhà thơ.

2/ GV kết luận như mục Sản phẩm 4. Hoạt động 4: Vận dụng(khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: GVgiao nhiệm vụ về nhà cho học sinh: Giới thiệu trước lớp về vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều bằng lời của mình. c) Sản phẩm:Bài làm của HS d) Tổ chức thực hiện #1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện. #2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. #3: – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

TÊN KẾ HOẠCH BÀI DẠY: MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Môn: Ngữ văn lớp: 9 I. Mục tiêu 1. Về kiến thức: Khái niệm miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự .

71

Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa miêu tả nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện.

2. Về năng lực: a. Năng lực chung: + Năng lực tự chủ và tự học: đọc, tìm hiểu ngữ liệu; tìm kiếm các nguồn tư liệu liên quan (tranh ảnh, video, bài viết,... ); + Năng giao tiếp và hợp tác: chia sẻ nguồn tư liệu và trải nghiệm của cá nhân; thảo luận nhóm; thuyết trình; đối thoại với giáo viên và bạn học về các vấn đề của bài học. + Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xử lí các tình huống được đặt ra trong bài học. b. Năng lực chuyên biệt: Năng lực ngôn ngữ và văn học + phát hiẹn, phân tích và vận dụng các phương thức biểu đạt trong một văn bản tự sự. + Biết kết hợp kể chuyện với miêu tả, miêu tả nội tâm khi làm một bài văn tự sự.

3. Về phẩm chất: yêu cái đẹp, thích vận dụng miêu tả nội tâm để viết văn tự sự II. Thiết bị dạy học và học liệu - HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Google Class room).

- KHBD, SGK, SGV, SBT - Tranh ảnh - Máy tính.

III. Tiến trình dạy học: 1. Hoạt động 1: Mở đầu (học sinh chuẩn bị ở nhà trước giờ học) a. Mục tiêu: HS tìm hiểu những thông tin liên quan để kết nối vào bài học, tạo tâm thế hào hứng cho HS và nhu cầu tìm hiểu ngữ liệu để nắm được cách miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự. b. Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: - Đọc văn bản Kiều ở lầu Ngưng Bích và phần I (sgk Ngữ văn 9 Tr117), hoàn thiện phiếu học tập số 1,2 rồi ghi vào vở.

72

Phiếu học tập số 1 : Tìm những câu thơ tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều, chỉ rõ mối nhân quan hệ giữa các câu thơ tả cảnh với câu thơ tả nội tâm nhân vật? tác đụng của miêu tả nội tâm đối với việc khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự?

Tả cảnh Tả nội tâm Vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng

Mối quan hệ giữa các câu thơ tả cảnh với câu thơ tả nội tâm Tác dụng của miêu tả nội tâm Nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật lão Hạc Phiếu học tập số 2: Khái niệm miêu tả nội tâm nhân vật Các hình thức miêu tả nội tâm nhân vật c) Sản phẩm: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV quan sát qua kênh của lớp, kịp thời hỗ trợ nếu HS gặp khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Sản phẩm 1: Tả cảnh

Bốn bề bát ngát xa trông Cát vàng còn nọ bụi hồng dặm kia 73

Tả nội tâm

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya, Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng + Buồn trông cửa bể chiều hôm ....Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi Mối quan hệ giữa các câu thơ tả Những câu thơ miêu tả cảnh sắc bên cảnh với câu thơ tả nội tâm ngoài có mối liên hệ mật thiết với việc miêu tả nội tâm nhân vật. Cảnh rộng, xa tạo ra sự mênh mang, đối lập với tâm trạng cô đơn của Kiều.

Những câu thơ tả cảnh, nhưng cũng chính là để tả tình, cái tình cảnh buồn bã, cô đơn, thân phận như hoa trôi nước chảy, không biết đi đâu về đâu trước một tương lai mịt mờ.

Tác dụng của miêu tả nội tâm

Khắc họa sinh động, chân thật hình tượng nhân vật. Từ đó thể hiện được chiều sau những suy tưởng của nhân vật.

Nhận xét cách miêu tả nội tâm Tập trung vào những hành động cử nhân vật lão Hạc chỉ của lão Hạc (co rúm, những vết nhăn xô lại, ép cho nc mắt chảy ra , đầu ngoẹo, miệng mếu, bật khóc) để làm nổi bật nên tâm trạng xót xa, ăn năn, hối hận của mình khi bán cậu Vàng

Sản phẩm 2: 74

Khái niệm miêu tả nội tâm nhân vật

Là tái hiện cảm xúc, ý nghĩ và diễn biến tâm trạng nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật làm cho nhân vật sinh động.

Các hình thức miêu tả + Trực tiếp diễn tả những suy nghĩ, tình cảm, cảm nội tâm nhân vật xúc của nhân vật + Gián tiếp qua cảnh vật, nét mặt, cử chỉ trang phục... của nhân vật.

d) Tổ chức thực hiện b.1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 25 phút) a) Mục tiêu: HS nắm được khái niệm miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự .

Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa miêu tả nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện. b) Nội dung (i) Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp. (ii) Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao.

75

d) Tổ chức thực hiện 1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ . GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

3: GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ).

Sau đó GV nêu câu hỏi khái quát kiến thức: Qua việc tìm hiểu các phiếu học tập số 1, 2, hãy cho biết thế nào là miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

4: GV kết luận: GV kết luận: như mục Sản phẩm trong hoạt động 3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút) a) Mục tiêu: - Tạo lập đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả b) Nội dung Viết đoạn văn khoảng 5-7câu ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra chuyện có lỗi với bạn. c) Sản phẩm Tâm trạng của em sau khi gây ra lỗi lầm với bạn: - Ân hận, day dứt vì đã làm bạn buồn - Hối hận, vì đã gây ra làm tổn thương bạn - Muốn sửa lại lỗi lầm của mình

d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao cho HS làm bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có.

76

2. GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b) Nội dung: Nhập vai nhan vật Thuý Kiều, kể lại đoạn truyện “ Kiều ớ lẫu Ngưng Bích” có sử dụng miêu tả nội tâm. c) Sản phẩm: Bài làm của HS nhiệm vụ ở mục Nội dung. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

3. GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

TÊN KẾ HOẠCH BÀI DẠY: MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ Môn: Ngữ văn lớp: 9 I. Mục tiêu 1. Về kiến thức: Khái niệm miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự .

Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa miêu tả nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện.

2. Về năng lực: a. Năng lực chung: 77

+ Năng lực tự chủ và tự học: đọc, tìm hiểu ngữ liệu; tìm kiếm các nguồn tư liệu liên quan (tranh ảnh, video, bài viết,... ); + Năng giao tiếp và hợp tác: chia sẻ nguồn tư liệu và trải nghiệm của cá nhân; thảo luận nhóm; thuyết trình; đối thoại với giáo viên và bạn học về các vấn đề của bài học. + Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xử lí các tình huống được đặt ra trong bài học. b. Năng lực chuyên biệt: Năng lực ngôn ngữ và văn học + phát hiẹn, phân tích và vận dụng các phương thức biểu đạt trong một văn bản tự sự. + Biết kết hợp kể chuyện với miêu tả, miêu tả nội tâm khi làm một bài văn tự sự.

3. Về phẩm chất: yêu cái đẹp, thích vận dụng miêu tả nội tâm để viết văn tự sự II. Thiết bị dạy học và học liệu - HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Google Class room).

- KHBD, SGK, SGV, SBT - Tranh ảnh - Máy tính.

III. Tiến trình dạy học: 1. Hoạt động 1: Mở đầu (học sinh chuẩn bị ở nhà trước giờ học) a. Mục tiêu: HS tìm hiểu những thông tin liên quan để kết nối vào bài học, tạo tâm thế hào hứng cho HS và nhu cầu tìm hiểu ngữ liệu để nắm được cách miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự. b. Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: - Đọc văn bản Kiều ở lầu Ngưng Bích và phần I (sgk Ngữ văn 9 Tr117), hoàn thiện phiếu học tập số 1,2 rồi ghi vào vở.

Phiếu học tập số 1 : Tìm những câu thơ tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều, chỉ rõ mối nhân quan hệ giữa các câu thơ tả cảnh với câu thơ tả nội tâm nhân vật? tác đụng của miêu tả nội tâm đối với việc khắc hoạ nhân vật trong văn bản tự sự?

78

Tả cảnh Tả nội tâm Vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng

Mối quan hệ giữa các câu thơ tả cảnh với câu thơ tả nội tâm Tác dụng của miêu tả nội tâm Nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật lão Hạc Phiếu học tập số 2: Khái niệm miêu tả nội tâm nhân vật Các hình thức miêu tả nội tâm nhân vật c) Sản phẩm: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV quan sát qua kênh của lớp, kịp thời hỗ trợ nếu HS gặp khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Sản phẩm 1: Tả cảnh

Bốn bề bát ngát xa trông Cát vàng còn nọ bụi hồng dặm kia

Tả nội tâm

Bẽ bàng mây sớm đèn khuya, Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng

Vừa tả cảnh, vừa miêu tả tâm trạng + Buồn trông cửa bể chiều hôm ....Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế 79

ngồi Mối quan hệ giữa các câu thơ tả Những câu thơ miêu tả cảnh sắc bên ngoài có mối liên hệ mật thiết với cảnh với câu thơ tả nội tâm việc miêu tả nội tâm nhân vật. Cảnh rộng, xa tạo ra sự mênh mang, đối lập với tâm trạng cô đơn của Kiều.

Những câu thơ tả cảnh, nhưng cũng chính là để tả tình, cái tình cảnh buồn bã, cô đơn, thân phận như hoa trôi nước chảy, không biết đi đâu về đâu trước một tương lai mịt mờ.

Tác dụng của miêu tả nội tâm

Khắc họa sinh động, chân thật hình tượng nhân vật. Từ đó thể hiện được chiều sau những suy tưởng của nhân vật.

Nhận xét cách miêu tả nội tâm Tập trung vào những hành động cử chỉ của lão Hạc (co rúm, những vết nhân vật lão Hạc nhăn xô lại, ép cho nc mắt chảy ra , đầu ngoẹo, miệng mếu, bật khóc) để làm nổi bật nên tâm trạng xót xa, ăn năn, hối hận của mình khi bán cậu Vàng

Sản phẩm 2: Khái niệm miêu tả nội tâm nhân vật

Là tái hiện cảm xúc, ý nghĩ và diễn biến tâm trạng nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật làm cho nhân vật sinh động.

Các hình thức miêu tả + Trực tiếp diễn tả những suy nghĩ, tình cảm, cảm nội tâm nhân vật xúc của nhân vật 80

+ Gián tiếp qua cảnh vật, nét mặt, cử chỉ trang phục... của nhân vật.

d) Tổ chức thực hiện b.1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi từ xa, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 25 phút) a) Mục tiêu: HS nắm được khái niệm miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự .

Tác dụng của miêu tả nội tâm và mối quan hệ giữa miêu tả nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện. b) Nội dung (i) Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp. (ii) Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện 1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ . GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

81

3: GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ).

Sau đó GV nêu câu hỏi khái quát kiến thức: Qua việc tìm hiểu các phiếu học tập số 1, 2, hãy cho biết thế nào là miêu tả nội tâm, cách miêu tả nội tâm và tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.

4: GV kết luận: GV kết luận: như mục Sản phẩm trong hoạt động 3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 10 phút) a) Mục tiêu: - Tạo lập đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả b) Nội dung Viết đoạn văn khoảng 5-7câu ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra chuyện có lỗi với bạn. c) Sản phẩm Tâm trạng của em sau khi gây ra lỗi lầm với bạn: - Ân hận, day dứt vì đã làm bạn buồn - Hối hận, vì đã gây ra làm tổn thương bạn - Muốn sửa lại lỗi lầm của mình

d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao cho HS làm bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có.

2. GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn.

82

b) Nội dung: Nhập vai nhan vật Thuý Kiều, kể lại đoạn truyện “ Kiều ớ lẫu Ngưng Bích” có sử dụng miêu tả nội tâm. c) Sản phẩm: Bài làm của HS nhiệm vụ ở mục Nội dung. d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

3. GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Ngày soạn : 02/10/2021 Ngày dạy :

/10/2021 TÊN KẾ HOẠCH BÀI DẠY Tiết …… : Đọc - Hiểu văn bản Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích truyện Lục Vân Tiên -

Nguyễn Đình Chiểu) (Thời gian thực hiện: 02 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Những hiểu biết nước đầu về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên.

- Thể loại thơ lục bát truyền thống của dân tộc qua tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên.

83

- Những hiểu biết bước đầu về nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên.

- Khát vọng cứu người, giúp đời của tác giả và phẩm chất của hai nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga. 2. Năng lực: + Thu thập và xử lí thông tin, quản lí thời gian, kĩ năng ra quyết định, giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, kĩ năng giao tiếp, lắng nghe tích cực 3. Phẩm chất: + Giáo dục lòng tự hào về truyền thống yêu nước, tinh thần trách nhiệm đối với xã hội.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - HS sử dụng tài khoản Google Meet hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp (Microsoft Teams, Olm, Google form, Google Meet).

- SGK Ngữ văn 9 III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động 1: (HS thực hiện ở nhà, trước giờ học, trước khi kết nối, GV chuyển giao nhiệm vụ bằng học liệu đã chuẩn bị trước: Phiếu học tập) a) Mục tiêu: HS bước đầu xác định những nét khái quát tác giả, đoạn trích và tạo tâm thế hào hứng muốn khám phá của học sinh b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Đọc chú thích * SGK/112 và hoàn thành bảng hệ thống những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Nguyễn Dình Chiểu.

Tác giả Nguyễn Đình Chiểu

84

Những nét chính về cuộc đời Những nét chính về sự nghiệp PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Đọc chú thích 1 Sgk và lập bảng tóm tắt những hiểu biết về Truyện Lục Vân Tiên.

Truyện Lục Vân Tiên Thời gian sáng tác Thể loại Chữ viết Thể thơ Độ dài Bố cục

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Vị trí đoạn trích: Lục vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga Bố cục và nội dung từng phần.

85

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4

Hình ảnh Lục Vân Tiên trong cảnh đánh cướp Trước sự bạo ngược của bọn cướp đường, Vân tiên đã làm gì?

Em có nhận xét gì về hành động đó? Để xây dựng hình ảnh Lục Vân Tiên trong cacnhr đánh cướp, tác giả đã sử dụng BPNT gì? Qua đó em thấy LVT là người như thế nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5 Hình ảnh Lục Vân Tiên trong cảnh gặp người bị nạn Sau khi đánh cướp, Lục Vân Tiên đã làm gì?

Chàng có thái độ ra sao?

Vân Tiên đã làm gì khi hai cô gái có ý ra ngoaig tạ ơn.

Khi Kiều Nguyệt Nga 86

có nhã ý muốn trả ơn, Vân Tiên có thái độ như thế nào?

Qua đây, giúp em hiểu thêm gì về LVT?

2. Hình ảnh Kiều Nguyệt Nga PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6

Kiều Nguyệt Nga được giới thiệu là người như thế nào?

Khi nghe Vân Tiên hỏi han, Kiều Nguyệt Nga trả lời ra sao? Nàng xưng hô như thế nào? Em có nhận xét gì về cách xưng hô đó?

Khi được cứu, nàng có ý định gì?

Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật? từ đó giúp em hiểu gì về Kiều Nguyệt Nga. c, Sản phẩm PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1. Đọc chú thích * SGK/112 và hoàn thành bảng hệ thống những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Nguyễn Dình Chiểu.

87

Tác giả Nguyễn Đình Chiểu Những nét chính về - NĐC (1822 - 1888) sinh ở quê mẹ: Gia Định, cuộc đời quê cha: Thừa Thiên – Huế, tục gọi là Đồ Chiểu - Là nhà thơ mù yêu nướ.c - Sáng tác thơ văn truyền bá đạo lí làm người, khích lệ tinh thần yêu nước, chiến đấu của nhân dân Nam Bộ.

Những nét chính về sự nghiệp

* Truyện thơ: Truyện LVT, Dương Từ – Hà Mậu, Ngư Tiều y thuật vấn đáp. * Các bài thơ: Chạy giặc, văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Văn tế Trương Định, Văn tế nghĩa sĩ trận vong lục tỉnh.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 2. Đọc chú thích 1 Sgk và lập bảng tóm tắt những hiểu biết về Truyện Lục Vân Tiên.

Truyện Lục Vân Tiên Thời gian sáng tác

Ra đời đầu những năm 50 thế kỉ XIX

Thể

Truyện thơ Nôm

Chữ

Chữ Nôm

Thể thơ

Lục bát

loại viết

88

Độ dài

Gồm 2082 câu thơ lục bát.

Bố cục

Gồm 4 phần: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga; Lục Vân Tiên gặp nạn , Kiều Nguyệt Nga gặp nạn, Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga gặp lại nhau sum vầy hạnh phúc

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Vị trí đoạn trích: Lục vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga Bố cục và nội dung từng phần.

Nằm ở phần đầu của tác phẩm Gồm 2 phần + Từ đầu .... thân vong: VT đánh tan bọn cướp + Còn lại: Cuộc trò chuyện giữa LVT và KNN

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4

Hình ảnh Lục Vân Tiên trong cảnh đánh cướp Trước sự bạo ngược của - Bẻ cây làm gậy bọn cướp đường, Vân - Xông tới, kêu tiên đã làm gì?

Em có nhận xét gì về hành động đó?

Khẩn trương, dứt khoát, không 1 chút do dự

Để xây dựng hình ảnh NT so sánh, động từ mạnh 89

Lục Vân Tiên trong -> Lục Vân Tiên tài ba, dũng cảm, bất chấp hiểm cacnhr đánh cướp, tác nguy, có tinh thần nghĩa hiệp giả đã sử dụng BPNT gì? Qua đó em thấy LVT là người như thế nào?

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5 Hình ảnh Lục Vân Tiên trong cảnh gặp người bị nạn Sau khi đánh cướp, Lục Chủ động đến hỏi thăm người bị hại: Vân Tiên đã làm gì? - Ai , con ai, đi đâu, tên gì, việc gì, ai thầy, ai tớ Chàng hỏi họ điều gì và - Hai cô gái vẫn hãi hùng, chàng động lòng an ủi: có thái độ ra sao? “ ta đã trừ dòng lâu la” nhằm trấn an họ

Vân Tiên đã làm gì khi hai cô gái có ý ra ngoài tạ ơn.

Chàng can ngăn: “ Khoan khoan..... trai”

Khi Kiều Nguyệt Nga Cười: làm ơn há để trông người trả ơn có nhã ý muốn trả ơn, Vân Tiên có thái độ như thế nào?

- Là người ân cần, nhân hậu, dễ cảm thông với Qua đây, giúp em hiểu người bị hại thêm gì về LVT? - Cư xử tế nhị, khiêm nhường và rất đàng hoàng của người có văn hóa - Là người trọng nghĩa, kinh tài

90

2. Hình ảnh Kiều Nguyệt Nga PHIẾU HỌC TẬP SỐ 6

Kiều Nguyệt Nga được giới thiệu là người như thế nào?

- Con quan tri phủ Hà Khê - Liễu yếu đào thơ

Khi nghe Vân Tiên hỏi han, Kiều - Thưa rằng Nguyệt Nga trả lời ra sao? Nàng xưng - Làm con đâu dám hô như thế nào? Em có nhận xét gì về - đàng xa cũng đành cách xưng hô đó?

- Quân tử, tiện thiếp - Lời nói, cách xưng hô: dịu dàng, khiêm nhường

Khi được cứu, nàng có ý định gì?

Trả ơn Vân Tiên

Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật? từ đó giúp em hiểu gì về Kiều Nguyệt Nga.

- Miêu tả qua cử chỉ, lời nói -> Là người con gái có học thức, thùy mị, nết na.

-> Người con gái có tâm hồn trong trắng, thuye chung, trọng ân nghĩa

d) Tổ chức thực hiện 1: GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi qua zalo nhóm lớp, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

91

3: HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 25 phút) a) Mục tiêu: HS hiểu được đặc điểm của truyện thơ Nôm; hiểu và phân tích được hoàn cảnh, phẩm chất của LVT và KNN; tình cảm thái độ của tác giả. b) Nội dung 1. Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

2. Lắng nghe phần trình bày của các bạn khác, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. d) Tổ chức thực hiện 1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2: Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ. GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

3: GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ).

Gv yêu cầu HS thảo luận những nội dung sau: ? Tìm những suy nghĩ, lời nói và hành động của LVT? Qua đó làm toát lên những phẩm chất gì của chàng? ? KKNN được giới thiều là người như thế nào? Khi được LVT cứu giúp nàng có những lời nói và hành động gì? Qua đó em thấy KNN là người như thế nào?

4: GV kết luận: ND1: Nhân vật LVT 92

- Hào hiệp, dũng cảm, xả thân vì nghĩa - Cảm thông với người bị nạn - Quan điểm làm việc nghĩa: Làm việc nghĩa một cách vô tư, tự nghuyện, không tính toán, không mong sự đền ơn. Thấy việc nghĩa không làm không phải là anh hùng -> Hành động cao đẹp, nêu cao quan điểm nhân nghĩa, hào hiệp, cao thượng ND 2 : Nhân vật KNN - Trong trắng, xinh đẹp - Là người con hiếu thảo - Trọng ân nghĩa - KNN là người con gái chân thật, thuỳ mị, có học thức.

3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 5 phút) a) Mục tiêu: HS chỉ ra được hình ảnh về những con người nghĩa hiệp luôncó trong cuộc sống. b) Nội dung Hình ảnh Lục Vân Tiên khiến em nhớ đến những con người như thế nào trong cuộc sống ? c) Sản phẩm - Hình ảnh Lục Vân Tiên được khắc hoạ theo một mô típ quen thuộc ở truyện Nôm truyền thống gợi nhớ đến những anh hùng hiệp sĩ đường phố. d) Tổ chức thực hiện Bước 1: Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

Bước 2: HS làm bài tập. GV hỗ trợ từ xa, gợi ý, giải đáp thắc mắc nếu có.

Bước 3: - GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: như mục Sản phẩm.

4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ.

93

b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: GV cho HS giao 1 nhiệm vụ về nhà: Viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của em về nhân vật Lục Vân Tiên? c) Sản phẩm: Bài làm của HS về nhiệm vụ ở mục Nội dung. d) Tổ chức thực hiện Bước 1: GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và hướng dẫn học sinh cách viết đoạn văn, yêu cầu về hình thức và nội dung…yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

Bước 3: – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

Tiết 31: KHUYẾN KHÍCH HỌC SINH TỰ ĐỌC : LỤC VÂN TIÊN GẶP NẠN- THUẬT NGỮ- TRAU DỒI VỐN TỪ.

I. Mục tiêu cần đạt: 1. Kiến thức: Sự đối lập giữa cái thiện, cái ác trong đoạn thơ, thái độ, tình cảm và lòng tin mà tác giả gửi gắm vào những người lao động bình thường.

- Nghệ thuật sắp xếp tình tiết và nghệ thuật ngôn ngữ trong đoạn trích.

- Các cách trau dồi vốn từ tiếng Việt.

- Khái niệm, đặc điểm của thuật ngữ.

2. Năng lực: - Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực tư duy.

94

3. Phẩm chất: - Tự tin, tự chủ.

- Yêu thương nhân hậu II. Thiết bị dạy học và học liệu - GV, HS sử dụng tài khoản Microsoft Teams, Zoom hoặc một số phần mềm khác được nhà trường cung cấp.

- SGK Ngữ văn 9 III. Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học 1. Hoạt động 1: Mở đầu (thực hiện ở nhà, trước giờ học) a) Mục tiêu: HS nêu được xuất xứ, bố cục văn bản bố cục, nội dung, nghệ thuật chính của văn bản, các cách trau dồi vốn từ tiếng Việt, khái niệm, đặc điểm của thuật ngữ. b) Nội dung: Thực hiện các nhiệm vụ sau vào vở ghi: Phiếu học tập số 1: Đọc văn bản Lục Vân Tiên gặp nạn sgk Ngữ văn 9 tr118 thực hiện yêu cầu theo phiếu học tập số 1 rồi ghi vào vở.

Yêu cầu

Nội dung

Xuất xứ của văn bản Tóm tắt văn bản Bố cục Nội dung, thuật chính

nghệ

Phiếu học tập số 2: Đọc bài Thuật ngữ sgk Ngữ văn 9 tr 87 thực hiện yêu cầu theo phiếu học tập số 2 rồi ghi vào vở.

95

Yêu cầu Khái ngữ

niệm

Nội dung thuật

Đặc điểm thuật ngữ

Phiếu học tập số 3: : Đọc bài Trau dồi vốn từ- sgk Ngữ văn 9 tr 99 thực hiện yêu cầu theo phiếu học tập số 3 rồi ghi vào vở.

Yêu cầu

Nội dung

Các hình thức trau dồi vốn từ.

c) Sản phẩm: Sản phẩm 1:

Yêu cầu Xuất xứ của văn bản Bố cục

Nội dung - Trích tác phẩm Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu - 8 câu đầu : Tội ác của Trịnh Hâm.

- Các câu còn lại : Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.

96

Nội dung, nghệ thuật - ND: Qua sự đối lập thiện và ác, tác giả đề cao cái thiện, chính phê phán cái ác, thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp.

- NT: Đoạn thơ giàu cảm xúc khoáng đạt, ngôn ngữ bình dị, dân dã. Đoạn cuối nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, con người với thiên nhiên hòa nhập

Sản phẩm 2: Yêu cầu Khái ngữ

niệm

Nội dung thuật Những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học công nghệ, thường dùng trong các văn bản khoa học công nghệ

Đặc điểm thuật ngữ - Mỗi thuật ngữ chỉ biểu hiện 1 khái niệm và ngược lại.

- Thuật ngữ không có tính biểu cảm.

Sản phẩm 3:

Yêu cầu

Nội dung

Các hình thức trau - Rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và cách dùng từ. dồi vốn từ.

- Rèn luyện để làm tăng vốn từ.

d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao cho HS các nhiệm vụ như mục Nội dung và yêu cầu HS nộp lại sản phẩm chậm nhất vào buổi tối trước giờ học.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà. GV theo dõi qua zalo nhóm lớp, hỏi thăm quá trình làm bài có gì khó khăn để kịp thời hỗ trợ.

97

3. HS nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập. GV theo dõi, hỗ trợ những HS gặp khó khăn do vấn đề kĩ thuật.

GV xem xét sản phẩm của HS, phát hiện, chọn ra những bài có kết quả khác nhau và những tình huống cần đưa ra thảo luận trước lớp.

2 Hoạt động hình thành kiến thức (trực tuyến, khoảng 20 phút) a) Mục tiêu: - HS nắm được xuất xứ, bố cục, nội dung, nghệ thuật chính của văn bản.

- HS nắm được các cách trau dồi vốn từ tiếng Việt.

- Nắm được khái niệm, đặc điểm của thuật ngữ. b) Nội dung - Hs Chuẩn bị để trình bày về bài làm của mình trước lớp.

- HS khác lắng nghe phần trình bày của các bạn, ghi lại những nội dung bạn có kết quả khác với em và tìm nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó. c) Sản phẩm: HS ghi lại được những nội dung mà các bạn khác có kết quả khác với mình, đưa ra nhận định kết quả nào đúng và giải thích tại sao. Ví dụ: - Nhiệm vụ 1ở phần văn bản: chưa xác định được thể loại tùy bút d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung.

2. Một số HS trình bày về bài làm của mình khi được GV chỉ định. Các HS khác thực hiện nhiệm vụ . GV điều hành phần trình bày, đặt thêm câu hỏi để làm rõ sự giống và khác nhau trong mỗi bài.

3. GV nhận xét sơ lược về sự giống nhau và khác nhau trong bài làm của cả lớp; có thể chọn một vài HS báo cáo/ giải thích kết quả bài làm (dựa vào những gì các em đã nộp để chọn HS theo ý đồ); yêu cầu HS thảo luận các nội dung sau đây: 4. GV kết luận: - GV kết luận: (1) như mục Sản phẩm trong hoạt động 3. Hoạt động 3: Luyện tập (khoảng 5phút) a) Mục tiêu: HS nắm chắc khái niệm, đặc điểm của thuật ngữ.

98

b) Nội dung Bài tâp 2sgk tr 90 c) Sản phẩm: - Mặc dù có nét nghĩa nào đó giống thuật ngữ điểm tựa trong Vật lí (điểm cố định của đòn bẩy, thông qua đó lực tác động được truyền tới lực cản) + Điểm tựa trong đoạn thơ có nghĩa là chỗ dựa tin tưởng, gánh trọng trách: được dùng với tư cách ngôn ngữ nghệ thuật d) Tổ chức thực hiện 1. Trước tiết học sau, GV giao cho HS các bài tập như mục Nội dung; yêu cầu làm bài tập vào vở và nộp bài thông qua hệ thống quản lí học tập.

2. HS làm bài tập. GV theo dõi, gợi ý và hỗ trợ, giải đáp thắc mắc nếu có.

3. GV yêu cầu một số HS trình bày sản phẩm, các HS góp ý, bổ sung.

- GV nhận xét và kết luận: 1/ GV kết luận như mục Sản phẩm 4. Hoạt động 4: Vận dụng (khoảng 5 phút giao nhiệm vụ, thực hiện ở nhà) a) Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết nhiệm vụ thực tiễn. b) Nội dung: Nhiệm vụ về nhà: Từ mây trong trường hợp nào sau đây được dùng như một thuật ngữ, trường hợp nào được dùng như một từ thông thường? a) Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da. (Nguyễn Du) b) Mây: trạng thái của nước bốc hơi gặp lạnh ngưng tụ trên không trung. c) Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi. (Đoàn Văn Cừ) d) Hôm nay trời nhiều mây. c) Sản phẩm: Bài làm của HS về nhiệm vụ ở mục Nội dung. a) Từ mây là từ thông thường (mang tính nghệ thuật). b) Từ mây là thuật ngữ. c) ,d): Từ mây là từ thông thường.

99

d) Tổ chức thực hiện 1. GV giao nhiệm vụ cho HS như mục Nội dung và yêu cầu nghiêm túc thực hiện.

2. HS thực hiện nhiệm vụ ở nhà.

3. – GV yêu cầu HS nộp bài qua hệ thống quản lí học tập; GV nhận xét vào bài làm.

– GV trả bài, chọn một số bài làm tốt của HS để giới thiệu trước lớp vào thời điểm thích hợp.

100