Giáo án Ngữ văn 7 soạn theo định hướng phát triển năng lực HK1 (5 bước) 3 cột (2019-2020)

GIÁO ÁN NGỮ VĂN THEO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

vectorstock.com/10212100

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Giáo án Ngữ văn 7 soạn theo định hướng phát triển năng lực HK1 (5 bước) 3 cột (Hoạt động của thầy/ Hoạt động của trò/ Nội dung) (2019-2020) (New edition) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Tuần 1 Tiết 1 CỔNG TRƯỜNG MỞ RA (Theo Lí Lan, báo Yêu trẻ, số 166, Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 1-9-2000) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Thấy được tình cảm sâu sắc của người mẹ đối với con thể hiện trong một tình huống đặc biệt: đêm trước ngày khai trường.

- Hiểu được những tình cảm cao quý, ý thức trách nhiệm của gia đình đối với trẻ em tương lai nhân loại.

- Hiểu được giá trị của nhứng hình thức biểu cảm chủ yếu trong một văn bản nhật dụng.

I.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức - Tình cảm sâu nặng của cha mẹ, gia đình với con cái, ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời mỗi con người, nhất là với tuổi thiếu niên, nhi đồng.

- Lời văn biểu hện tâm trạng người mẹ đối với con trong văn bản.

2. Kỹ năng - Đọc – hiểu một văn bản biểu cảm được viết như những dòng nhật ký của người mẹ.

- Phân tích một số chi tiết tiêu biểu diễn tả tâm trạng của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho ngày khai trường đầu tiên của con.

- Liên hệ vận dụng khi viết một bài văn biểu cảm. * Kỹ năng sống cơ bản được giáo dục - Xác định giá trị bản thân: biết ơn những người đã sinh thành và dưỡng dục mình.

- Suy nghĩ, sáng tạo: phân tích, bình luận về những cảm xúc và tâm trạng của người mẹ trong ngày khai trường đầu tiên của con.

- Tự nhận thức và xác định được giá trị lòng nhân ái và trách nhiệm với gia đình– nhà trường – xã hội - Giao tiếp – phản hồi - lắng nghe tích cực trình bày ý nghĩ – ý tưởng, cảm nhận của bản thân trước những cảm xúc của nhân vật cũng như giá trị nghệ thuật của văn bản.

3.Thái độ - Có ý thức yêu thích bộ môn - Nghiêm túc tự giác trong học tập - Bồi dưỡng tình cảm gia đình – Biết trân trọng những gì gia đình – nhà trường – xã hội dành cho mình.

- Hiểu thấy rõ được ý nghĩa của ngày khai trường- nâng niu trân trọng những kỉ niệm của tuổi đến trường.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân

- Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ MỨC ĐỘ CÂU HỎI/BÀI TẬP Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I Tìm hiểu chung 1.Tác giả.

2. Tác phẩm II. Đọc hiểu văn bản 1.Những tình cảm người mẹ dành cho con: 2. Tâm trạng người mẹ trong đêm không ngủ được.

3.Vai trò của nhà trường đối với thế hệ trẻ.

III .Tổng kết

IV. Luyện tập

Hs nắm, trình bày được về tác giả xuất xứ văn bản.

Biết được văn bản thuộc thuộc thể loại gì., bố cục .

-Tìm các từ ngữ thể hiện sự quan tâm của người mẹ đối với con, tâm trạngcủa người mẹ.

-So sánh tâm trạng của người Hs thảo luận mẹ và con nhóm về câu tục ngữ “sai một ly, đi một dặm” có ý nghĩa gì khi gắn . với sự nghiệp giáo dục

Nêu nghệ thuật,ý nghĩa.

Viết đoạn văn

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên -Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên => Soạn giáo án.

- Sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ nói về tình cảm thiêng liêng của cha mẹ với con cái.

2. Học sinh: - Đọc văn bản ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

- Ôn lại một số văn bản nhật dụng đã học ở lớp 6.

IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC

1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số lớp 2. Kiểm tra bài cũ Kiểm tra sự chuẩn bị của HS (SGK…) * Mục tiêu: kiểm tra việc học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới của học sinh * Phương án: Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới Kiểm tra SGK, vở soạn, vở bài tập và vở ghi của hs.

3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt Chuẩn KTKN cần đạt Hoạt động của thầy động của trò “ Ngày đầu tiên đi học Mẹ dắt tay đến trường - Giáo dục có vai trò to lớn đối với Em vừa đi vừa khóc sự phát triển của xã hội. Ở Việt Mẹ dỗ dành yêu thương” Nam ngày nay, giáo dục đã trở - Học Gợi lại kỉ niệm ngày khai thành sự nghiệp của toàn xã hội. trường đầu tiên vào lớp 1 của mỗi sinh lắng - Cổng trường mở ra làvăn bản nhậ học sinh Bằng bài hát “Ngày đầu nghe và dụng đề cập đến những mối quan tiên đi học”. ->Ngày khai trường ghi tên hệ giữa gia đình, nhà trường và trẻ hàng năm đã trở thành ngày hội của bài. em . toàn dân. Bởi ngày đó bắt đầu một năm học mới với bao mơ ước, bao điều mong đợi trước mắt các em.

Không khí ngày khai trường thật náo nức với tuổi thơ của chúng ta. Còn các bậc làm cha làm mẹ thì sao ? Họ có những tâm trạng gì trong ngày ấy ? Bài Cổng trường mở ra mà chúng ta học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu được điều đó.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác...

Ghi chú

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ 1: Đọc - hiểu chú thích.

GV cho HS đọc truyện. Hướng dẫn cách đọc cho HS: đọc với giọng tự nhiên, chậm rãi, rõ ràng.

Góp ý ngắn gọn cách đọc cho HS. HS phát biểu. (?) Văn bản này thuộc loại văn bản Văn bản nhật dụng nào?

Là văn bản đề cập đến (?) Em nhắc lại thế nào là văn bản những nội dung có tính nhật dụng. cập nhật đề tài có tính thời sự đồng thời là những vấn đề xã hội có ý nghĩa lâu dài 2: Tìm hiểu văn bản.

Em hãy tóm tắt đại ý của văn bản.

HS phát biểu Viết về tâm trạng của một người mẹ vào đêm trước ngày khai trường Tìm những chi tiết, từ ngữ để biểu khi con vào lớp 1. hiện tâm trạng của 2 mẹ con?

Mẹ: không tập trung vào việc gì cả, trằn trọc không ngủ được, nhớ về buổi khai trường đầu tiên của mẹ, nỗi chơi vơi, hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.

Con: gương mặt thanh (?)Tác giả đã sử dụng biện pháp tu thoát, ngủ ngoan, đôi từ gì để thể hiện tâm trạng của 2 mẹ môi hé nở, thanh thản, con ? vô tư. (?) Theo em, tại sao người mẹ Nghệ thuật tương phản không ngủ được (?) Vậy chi tiết nào cho thấy ngày HS phát biểu theo cảm khai trường đã để lại ấn tượng sâu nhận của bản thân. sắc trong lòng người mẹ? Định hướng: - Vì lo lắng cho con - Vì nghĩ về kỉ niệm

phân tích, giảng bình, thảo

CHUẨN KT-KN I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH.: Tác giả: Lý Lan. Tác phẩm: Văn bản nhật dụng; trích từ Báo “Yêu trẻ” số 166.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: 1. Hoàn cảch nảy sinh tâm trạng: Đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được.

2. Diễn biến tâm trạng của mẹ: - Không tập trung được.

- Trằn trọc không ngủ được.

- Nhớ về buổi khai trường đầu tiên - nhớ sự nôn nao hồi hộp.  sự thao thức, suy nghĩ xen lẫn hồi ức, thể hiện tấm lòng yêu thương, tình cảm đẹp đẽ đối với con.

Con: ngủ ngoan, thanh thản, vô tư.

GHI CH

(?) Từ hoài niệm của người mẹ về tuổi thơ, từ sự lo lắng của mẹ dành cho con trong buổi tựu trường, em thấy người mẹ là người như thế nào?

GV bình: Mẹ là người sinh ra ta, nuôi nấng, chăm sóc, lo lắng mỗi khi ta bệnh, lo âu dõi theo bước chân ta, bảo vệ ta khi gặp nguy hiểm, vỗ về an ủi ta lúc buồn phiền, động viên khích lệ ta mỗi khi ta gặp khó khăn và luôn ở bên ta cho hết cuộc đời.

Bởi thế có một danh nhân đã nói rằng: “Trong vũ trụ có lắm kì quan duy chỉ có trái tim người mẹ là vĩ đại hơn hết” (?) Trong bài văn, có phải người mẹ đang trực tiếp nói chuyện với con không? Theo em, người mẹ đang nói với ai? (?) Cách viết này có tác dụng gì?

xưa. “cứ nhắm mắt … dài và hẹp” “cho nên ấn tượng … bước vào”.

Có tình yêu thương con hết mực, mong muốn con cũng có kỉ niệm về ngày khai trường, muốn con có một tâm hồn trong sáng rộng mở.

3. Suy nghĩ của mẹ về ngày mai khi cổng trường mở ra: Đi đi con…bước qua cánh cổng trường … thế giới kỳ diệu sẽ mở ra

Dự kiến trả lời: Người mẹ không nói với con, người mẹ đang tâm  Vai trò to lớn của sự với chính mình. nhà trường đối với Cách viết này nhằm làm cuộc sống con nổi bật, tâm trạng của người. nhân vật, có thể nêu lên những tâm tư tình cảm sâu kín, khó thể hiện bằng lời nói. (?) Câu văn nào trong bài nói lên vai “Ai cũng biết rằng mỗi trò và tầm quan trọng to lớn của nhà sai lầm trong GD sẽ ảnh trường đối với thế hệ trẻ? hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau Câu hỏi thảo luận: này.…”

Kết thúc bài văn, người mẹ nói: “bước qua … thế giới kì diệu sẽ HS thảo luận theo mở ra”. Em hiểu thế giới đó là nhóm. những gì sau 6 năm học qua. ( Hiểu biết về thế giới xung HS có thể trả lời theo quanh, tư tưởng, đạo lý, tri thức cách riêng, theo cảm

nhân loại, tình bạn, thầy trò …)

GV bình: Trong cuộc đời mỗi con người chúng ta, quãng đời đẹp nhất là quãng đời chúng ta còn ngồi trên ghế nhà trường. “ Thế giới kỳ diệu” đó đang chờ chúng ta khám phá với bao vui, buồn, hơn, giận. Và dù gì đi chăng nữa, hãy nhớ rằng: chúng ta không bao giờ đơn độc một mình.

Vì bên cạnh ta là thầy cô giáo, là bạn bè thân quen.

3 : Hướng dẫn tổng kết Qua tâm trạng của người mẹ trước ngày khai trường của con, em hiểu điều tác giả muốn nói ở đây là gì?

GV cho HS nhắc lại ý nghĩa văn bản

nhận của mình miễn là làm nổi bật lên vai trò và vị trí của nhà trường.

III. GHI NHỚ: SGK trang 9

Định hướng trả lời theo phần Ghi nhớ ( SGK ) - Bài văn giúp em hiểu thêm tấm lòng thương yêu, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con.

- Vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi người.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy Bài tập 1: Em tán thành ý kiến trên vì nó đánh dấu bước ngoặt, sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời mỗi con người: sinh hoạt trong môi trường mới, học nhiều điều -> tâm trạng vừa háo hức vừa hồi hộp , lo lắng.

Bài tập 2: Những kỉ niệm nào thức dậy trong em khi đọc văn bản “ cổng trường mở ra” của tác giả Lí Lan . Hãy viết một đoạn văn khoảng 6 đến 8 câu về một kỉ niệm

Hoạt động của trò - Hs thảo luận nhóm bàn và bình.

- Học sinh nêu cảm nhận. ...

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập.

Bài tập phần luyện tập SGK

Ghi chú

đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình. (về nhà) HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY ĐẠT CỦA TRÒ Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm …………

Bài tập: Viết đoạn văn ngắn từ 8- hiểu, nghiên cứu, 10 câu có sử dụng phép lập luận trao đổi,làm bài tập, giải thích về chủ đề tình bạn trình bày....

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm Bµi tËp:Sưu tầm trong Những kỉ niệm nào thức dậy trong hiểu, nghiên cứu, cuộc sống hàng ngày em khi đọc văn bản “ cổng trường trao đổi, làm bài mở ra” của tác giả Lí Lan . Hãy tập,trình bày.... viết một đoạn văn khoảng 6 đến 8 câu về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà 1. Bài cũ - Học bài, thuộc ghi nhớ.

- Hoàn thiện bài tập: 2. Bài mới Soạn bài 1 tiết 2 : VĂN BẢN : Mẹ tôi ********************************** Tuần 1 Tiết 2

Ghi chú

Ghi chú

MẸ TÔI (Ét- môn- đô đơ A- mi-xi, Những tấm lòng cao cả) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ Qua bức thư của một người cha gửi cho một đứa con mắc lỗi với mẹ, hiểu tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng đối với mỗi người.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức - Sơ giản về Et-môn-đô đơ A-mi-xi.

- Cách giáo dục vừa nghiêm khắc tế nhị, có lí và có tình của người cha khi con mắc lỗi.

- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hình thức một bức thư 2. Kĩ năng - Đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư.

- Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư ) và người mẹ nhắc đến trong bức thư. * Kĩ năng sống - Tự nhận thức và xác định được giá trị của lòng nhân ái, tình thương và trách nhiệm cá nhân với hạnh phúc gia đình.

- Giao tiếp, phản hồi / lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ / ý tưởng, cảm nhận của bản thân về các ứng xử thể hiện tình cảm của các nhân vật, giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.

3. Thái độ - Phân tích một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha ( tác giả bức thư) và người mẹ nhắc đến trong bức thư.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ MỨC ĐỘ CÂU HỎI/BÀI TẬP Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp

I Tìm hiểu chung 1.Tác giả.

2. Tác phẩm II. Đọc hiểu văn bản 1.Hoàn cảnh người bố viết thư: 2.Tình cảm của bố dành cho En- ri cô: 3.Bài học đối với En-ri-cô:

III .Tổng kết

IV. Luyện tập

Hs nắm, trình bày được về tác giả xuất xứ văn bản.

Biết được văn bản thuộc thuộc thể loại gì., bố cục .

-Hoàn cảnh ra đời bức thư, mục đích.

- Tìm các chi tiết, hình ảnh nói về mẹ Enri-cô.

-Hiểu nhan đề -Thấy thái độ, tình cảm to lớn của người bố, người mẹ đối với En-ri-cô.

-Lí giải vì sao người bố không nói sự việc này trực tiếp với En-ricô mà lại viết thư.

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

Kể chuyện

mẩu

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc văn bản, trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ GV:Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được từ bài cổng trường mở ra là gì?

HS:Bài văn giúp em hiểu thêm tấm lòng thương yêu, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người.

GV chiếu bài tập trắc nghiệm GV:Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người con như thế nào?

A. Phấp phỏng, lo lắng.

B. Thao thức, đợi chờ.

C. Vô tư, thanh thản.D. Căng thẳng, hồi hộp 3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động Hoạt động của thầy của trò Từ xưa đến nay người VN luôn có truyền thống “ Thờ cha, kính mẹ” . Dù xã hội có văn minh tiến bộ như thế nào nữa thì sự hiếu thảo , thờ kính cha mẹ vẫn là biểu hiện hàng đầu của thế hệ con cháu vµtrong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có 1 vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng và cao cả. Tuy nhiên không phải lúc nào ta cũng ý thức - Học sinh được điều đó , có lúc vì vô tình hay tự ta phạm lắng nghe và phải những lỗi lầm đối với cha mẹ . Chính những ghi tên bài. lúc đó cha mẹ mới giúp ta nhận ra được những lỗi lầm mà ta đã làm . VB “ Mẹ tôi” của nhà văn Ét- môn- đô đơ A- mi-xi , trích trong tác phẩm “ những tám lòng cao cả”mà chúng ta tìm hiểu ngày hôm nay sẽ giúp ta thấy được tình cảm của các bậc cha mẹ đối với con cái mình .

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Giới thiệu dẫn lược tác phẩm, đoạn trích , tác giả.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng Ghi cần đạt chú

I. TÌM HIỂU CHUNG. - Gv gọi học sinh đọc ? Trình bày ngắn gọn những hiểu biết của em về tác giả?

GV bổ sung: Cuộc đời hoạt động, cuộc đời văn chương là 1 . Tình yêu thương & hạnh phúc của con người là lí tưởng cảm hứng sáng tác văn chương của ông kết tinh thành một chủ nghĩa nhân văn lấp lánh. ? Em biết gì về tác phẩm “Những tấm lòng cao cả ” của tác giả ?

GV: hướng dẫn HS đọc: Giọng chậm rãi, tình cảm, tha thiết và nghiêm.

- GV: đọc mẫu.

- GV: gọi 3 – 4 HS đọc tiếp cho đến hết - GV: nhận xét.

- Gọi học sinh đọc lại chú thích sách giáo khoa.

- GV: giải thích từ: ? Theo em, bài văn chia làm mấy phần ? Đó là những phần nào? Nội dung chính của từng phần.

? Em hãy tóm tắt nội dung chính của văn bản.

- Hs trả lời.

E. A-mi-xi ( 1846 1908), nhà văn Ý là tác giả của rất nhiều tác phẩm nổi tiếng cho thiếu nhi

- Học sinh trả lời.

- Xuất xứ Văn bản “ Mẹ tôi” trích trong tác phẩm “ Những tấm lòng cao cả” 1886 - Hs đọc - Hs trả lời.

- Hs phát hiện hình ảnh, từ ngữ.

- Hs phân tích bố cục. . - Bố cục: 3 phần - Mở đoạn: Nêu hoàn cảnh người bố viết thư cho con.

- Thân đoạn: Tâm trạng của người bố trước lỗi lầm của người con.

- Kết đoạn: Bố muốn con xin lỗi mẹ; thể hiện tình yêu của mình với con. *Tóm tắt: En-ri-cô ăn nói thiếu lễ độ với mẹ.

Bố biết chuyện, viết thư cho En-ri-cô với lời lẽ vửa yêu thương

I. Tìm hiểu chung.

1. Đọc 2. Chú thích. a. Tác giả.

E. A-mi-xi ( 1846 - 1908), nhà văn Ý là tác giả của rất nhiều tác phẩm nổi tiếng cho thiếu nhi. b. Tác phẩm: - Xuất xứ Văn bản “ Mẹ tôi” trích trong tác phẩm “ Những tấm lòng cao cả” 1886 - Thể loại:Thư từ- biểu cảm.

- PTBĐ: Biểu cảm - Tóm tắt: En-ri-cô ăn nói thiếu lễ độ với mẹ.

Bố biết chuyện, viết thư cho En-ri-cô với lời lẽ vửa yêu thương vừa tức giận. Trong thư, bố nói về tình yêu, về sự hi sinh to lớn mà mẹ đã dành cho En-ri-cô…Trước cách ứng xử khéo léo và tế nhị nhưng kiên quyệt, gay gắt của bố, En-ri-cô vô cùng hối hận.

- Bố cục: 3 phần - Mở đoạn: Nêu hoàn cảnh người bố viết thư cho con.

- Thân đoạn: Tâm trạng của người bố trước lỗi lầm của người con.

- Kết đoạn: Bố muốn con xin lỗi mẹ; thể hiện tình yêu của mình với con. c. Từ khó: - Khổ hình (hình phạt nặng nề, tàn nhẫn, làm đau

vừa tức giận. Trong thư, bố nói về tình yêu, về sự hi sinh to lớn mà mẹ đã dành cho En-ricô…Trước cách ứng xử khéo léo và tế nhị nhưng kiên quyệt, gay gắt của bố, En-ri-cô vô cùng hối hận.

đớn kéo dài); - Vong ân bội nghĩa (quên ơn, phản lại đạo nghĩa); - Bội bạc (phản lại người tốt, người từng có ơn, từng giúp đỡ mính).

Thứ 1, nhan đề ấy là của chính tác giả A-MiXi đặt cho đoạn trích.

Mỗi truyện nhỏ trong “Những tấm lòng cao Tại sao văn bản là một bức cả” đều có một nhan đề thư người bố gửi cho con do tác giả đặt. nhưng nhan đề lại lấy tên là Thứ 2, Mới xem qua rất dễ nhận xét là giữa “Mẹ Tôi”? nội dung và nhan đề không phù hợp. Nhưng đọc kỹ sẽ thấy, tuy bà mẹ không xuất hiện một cách trực tiếp trong câu chuyện nhưng đó lại là tiêu điểm mà các nhân vật và các chi tiết đều hướng tới để làm sáng tỏ. Qua bứ thư người bố gửi cho con, người đọc thấy hiện lên hình tượng người mẹ cao cả và lớn lao.

- Mang tính chuyện nhưng được viết dưới hình thức bức thư ( qua nhật ký của con) -Văn bản được viết theo thể loại nào? Về hình thức văn - Chú bé nói không lễ độ với mẹ -> cha viết bản có gì đặc biệt? thư giáo dục con

II. Phân tích.

1. Thái độ của người cha trước lỗi lầm của con.

- Sự hỗn láo của con như

II. PHÂN TÍCH, CẮT - Sự hỗn láo của con NGHĨA. - Nêu nguyên nhân khiến như một nhát dao đâm người cha viết thư cho con? vào tim bố vậy - Bố không thể nén được cơn giận - Những chi tiết nào miêu - Con mà lại xúc phạm tả thái độ của người cha đến mẹ ư?

- Thà bố không có con trước sự vô lễ của con? còn hơn là thấy con bội bạc. Con không được tái phạm nữa.

- Trong một thời gian con đừng hôn bố.

- So sánh => đau đớn - Câu cầu khiến => mệnh lệnh - Câu hỏi tu từ => ngỡ ngàng - Em có nhận xét gì về nghệ thuật sử dụng trong phần trên?

- Hs trả lời. ? Qua đó em thấy thái độ Học sinh thảo luận của bố đối với En-ri-cô nhóm bàn trong 1 phút.

- 2- 3 nhóm trình bày và ntn? nhận xét chéo.

- Học sinh chữa bài. ?Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của bố ?

GV phân tích thêm đoạn “ Khi ta khôn lớn -> đó” ? GV nêu vấn đề : Có ý kiến cho rằng bố En-ricô quá nghiêm khắc có lẽ ông không còn yêu thương con mình? Ý kiến của em?

GV: Bố rất yêu con nhưng không nuông chiều, xem nhẹ, bỏ qua. Bố dạy con về lòng biết ơn kính trọng cha mẹ.

Những suy nghĩ và tình cảm ấy của người Ý rất gần gũi

nhát dao đâm vào tim bố => so sánh - Con mà lại xúc phạm đến mẹ ư? => câu hỏi tu từ - Thà bố không có con…. bội bạc => câu cầu khiến

- Người cha ngỡ ngàng, buồn bã, tức giận, cương quyết, nghiêm khắc nhưng chân thành nhẹ nhàng. → Vừa dứt khoát như ra lệnh,vừa mềm mại như khuyên nhủ . Mong muốn con hiểu được công lao , sự hi sinh vô bờ bến của mẹ.

Lời khuyên của bố : - Yêu cầu con sửa lỗi lầm . + Không bao giờ thốt ra một lời nói nặng với mẹ . + Con phải xin lỗi mẹ. + Con hãy cầu xin mẹ hôn con. → Lời khuyên nhủ chân tình sâu sắc .

với quan niệm xưa nay của chúng ta. “bất trung, bất hiếu là 1 tội lớn”. Phần hay nhất và cảm động nhất trong bức thư là người bố nói với con về người mẹ yêu dấu.

- Những chi tiết nào nói về người mẹ?

- Hình ảnh người mẹ được tác giả tái hiện qua điểm nhìn của ai? Vì sao?

Học sinh trả lời (Bố -> thấy hình ảnh, phẩm chất của mẹ -> tăng tính khách quan, dễ bộc lộ tình cảm thái độ đối với người mẹ, người kể) - văn lời dịch: Nhưng thà rằng bố phải thấy con chết đi còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ.

- Từ điểm nhìn ấy người Học sinh nhận xét mẹ hiện lên như thế nào?

- Từ những chi tiết, hình ảnh Học sinh trả lời đó, em thấy mẹ Enricô là người như thế nào?

- Tình cảm của mẹ Enricô Học sinh trả lời cho em nhớ tới tình cảm của Trân trọng, yêu thương) người mẹ trong văn bản nào đã học? ? Thái độ của người bố đối với người mẹ như thế nào?

Một người mẹ như thế mà En-ri-cô không lễ độ -> sai lầm khó mà tha thứ. Vì vậy thái độ của bố là hoàn toàn thích hợp.

GV giải thích: nguyên nhân đạt khá cực đoan -> nhưng có tác dụng đề cao người mẹ, nhấn mạnh ý nghĩa giáo dục và thái độ của bố đề cao mẹ .

- Trước thái độ của bố Enri-cô có thái độ như thế nào?

- Điều gì đã khiến em xúc

Học sinh nêu ý kiến

Học sinh phát hiện - Xúc động vô cùng Học sinh trả lời - Bố gợi lại những kỉ niệm mẹ và En-ri-cô - Lời nói chân thành, sâu sắc của bố - Em nhận ra lỗi lẫm của mình

2 . Hình ảnh người mẹ - Thức suốt đêm, quằn quại, nức nở vì sợ mất con .

- Người mẹ sẵn sàng bỏ hết hạnh phúc tránh đau đớn cho con .

- Có thể đi ăn xin để nuôi con, hi sinh tính mạng để cứu con.

- Dịu dàng, hiền hậu.

-> Là người hiền hậu, dịu dàng, giàu đức hi sinh, hết lòng yêu thương , chăm sóc con -> người mẹ cao cả, lớn lao.

3- Thái độ của En - ri cô: - Xúc động vô cùng - Em nhận ra lỗi lẫm của mình Tình yêu thương kính trọng mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Mất mẹ là nỗi bất hạnh lớn lao nhất trong đời người.

- Lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục cao (điều đó có tác dụng với cảm xúc).

- Bố Enricô thương yêu con, mong và luôn giáo dục con trở thành người con hiếu thảo, trân trọng vợ.

động khi đọc thư bố? + Đến đây, chúng ta có thể giải thích vì sao khi đọc bức thư, nhân vật “ Tôi” lại xúc động vô cùng. Tôi đã nhận ra được một bài học thấm thía và kịp thời từ người cha thân yêu nhất của mình.

GV: Trong cuộc sống chúng ta không thể tránh khỏi sai lầm, điều quan trọng là ta biết nhận ra và sửa chữa như thế nào cho tiến bộ.

- Nhưng, tại sao người cha không nói trực tiếp với con mà lại chọn hình thức viết thư?

Ông là người chồng, người cha tốt

Học sinh trả lời + Bằng hình thức viết thư, người cha có điều kiện dạy bảo vừa tâm tình với con trai một cách tỉ mỉ, cặn kẽ, cho con có thời gian để suy ngẫm từng câu, chữ.

Viết thư là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, GV :“Mẹ tôi” chứa chan vừa giữ được sự kín tình phụ tử, mẫu tử, là bài ca đáo, vừa không làm tuyệt đẹp của những tấm người mắc lỗi xấu hổ, lòng cao cả.Amixi đã để lại mất lòng tự trọng. Đây trong lòng ta hình ảnh cao chính là bài học về cách đẹp thân thương của người ứng xử trong gia đình, mẹ hiền, đã giáo dục bài học nhà trường và ngoài xã hiếu thảo đạo làm con hội.

III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT Học sinh phát biểu ý Nêu nét đặc sắc về mặt kiến nghệ thuật.

-Qua văn bản em rút ra được bài học gì?

-HS đọc ghi nhớ .

-GV nhắc lại, giải thích rõ ý nghĩa hai câu văn trong phần ghi nhớ.

III. Ghi nhớ: a.Nghệ thuật : - Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra chuyện :En-ri-cô mắc lỗi với mẹ .- Lồng trong câu chuyện một bức thư có nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy, giàu đức hi sinh , hết lòng vì con.

-Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con.

b. Ý nghĩa văn bản : -Người mẹ có vai trò vô cùng quan trọng trong gia đình.

-Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. *. Ghi nhớ: ( SGK -tr12

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của Chuẩn kiến thức Hoạt động của thầy trò kỹ năng cần đạt Bài tập1 - Hs thảo luận IV. Luyện tập Vai trò vô cùng to lớn của người mẹ được nhóm bàn và Bài tập phần luyện thể hiện trong đoạn: “ Khi đã khôn lớn….. bình. tập SGK tình yêu thương đó”.

- Học sinh nêu Bài tập 2 cảm nhận.

Hãy kể lại một sự việc em lỡ gây ra khiến ... bố, mẹ buồn phiền.

Bài tập 3 Từ văn bản ‘‘Mẹ tôi” em cảm nhận được những điều sâu sắc nào của tình cảm con người. Hãy viết một đoạn văn từ 6 -8 câu về chủ đề tình mẹ con.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Gv giao bài tập Bài tập: Viết đoạn văn ngắn từ 810 câu có sử dụng phép lập luận giải thích về chủ đề tình bạn .

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ CẦN ĐẠT Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm Bµi tËp:Sưu tầm - Sưu tầm thêm những câu ca dao, tục hiểu, nghiên cứu, trong cuộc sống ngữ, nhưng câu thơ nói về người mẹ. trao đổi, làm bài hàng ngày - Hoàn thiện bài tập: Từ văn bản ‘‘Mẹ tập,trình bày.... tôi” em cảm nhận được những điều sâu sắc nào của tình cảm con người. Hãy viết một đoạn văn từ 6 -8 câu về chủ đề tình mẹ con.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà 1. Bài cũ - Học bài, thuộc ghi nhớ.

2. Bài mới Soạn bài : Từ ghép ********************************************* Tuần 1 Tiết 3 TỪ GHÉP

Ghi chú

Ghi chú

I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Nhận biết được hai loại từ ghép: từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ.

- Hiểu được tính chất phân nghĩa của từ ghép chính phụ và tính chất hợp nghĩa của từ ghép đẳng lập.

- Có ý thức trau dồi vốn từ và biết sử dụng từ ghép một cách hợp lý.

Lưu ý: Học sinh đã học về từ ghép ở Tiểu học nhưng chưa tìm hiểu sâu về các loại từ ghép.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức

- Cấu tạo của từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập - Đặc điểm về nghĩa của các từ ghép chính phụ, từ ghép đẳng lập.

2. Kỹ năng - Nhận diện các loại từ ghép.

- Mở rộng, hệ thống hoá vốn từ.

- Sử dụng từ: dùng từ ghép chính phụ khi cần diễn đạt cái cụ thể, dùng từ ghép đẳng lập khi cần diễn đạt cái khái quát. * Kĩ năng sống + Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng từ ghép phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân. + Giao tiếp: trình bày suy nghĩ, ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng từ ghép.

3.Thái độ - Có ý thức yêu thích bộ môn - Nghiêm túc tự giác trong học tập - Có ý thức trau dồi vốn từ và biết sử dụng từ ghép một cách hợp lí.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp -Hs quan sát - Hs cho ví dụ I.Các loại từ nhận biết tiếng về các loại từ ghép: chính, tiếng ghép, đặt câu. phụ, các tiếng có quan hệ bình đẳng về mặt ngữ pháp.Nhận xét về trật tự từ của các tiếng đó.

-So sánh nghĩa

của một số từ.

II. Luyện tập

Củng cố

Bt1: Xếp các từ ghép theo bảng phân loại Bt2,3: Điền thêm các tiếng để tạo ra từ ghép

Bt6: So sánh nghĩa các từ ghép với nghĩa của các tiếng tạo nên chúng.

Nhắc lại các khái niệm đã học.

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc ,trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Kiểm tra sự chuẩn bị của HS (SGK…) 3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Ở lớp 6 các em đã học Cấu tạo từ trong đó - Học sinh phần nào các em đã nắm được khái niệm từ lắng nghe và ghép(đó là những từ phức được cấu tạo ra bằng ghi tên bài. cách ghép các tiếng có nghĩa với nhau).Để giúp các em có kiến thức sâu rộng hơn về cấu tạo,trật tự sắp xếp của từ ghép.Chúng ta đi tìm

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

hiểu bài học hôm nay .

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: Nắm được khái niệm từ ghộp, cỏc loại từ ghộp, nghĩa của từ ghộp - Thời gian :20’ - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp gợi tìm - Kĩ thuật: khăn trải bàn, PHT, động não, sơ đồ khái quát kiến thức

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỌNG CỦA TRÒ

HOẠT ĐỘNG 1: Nhắc lại khái HS phát biểu. niệm từ ghép Đó là từ phức được tạo (?) Thế nào là từ ghép? ra bằng cách ghép các tiếng có quan hệ với HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu cấu nhau về nghĩa. tạo của từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập.

Cho HS đọc 2 ví dụ SGK / 13 , - Bà ngoại: “bà” là chú ý từ in đậm : Bà ngoại, thơm tiếng chính, “ngoại” là tiếng phụ. phức (?) Trong các từ ghép “bà ngoại” - Thơm phức: “thơm” và “thơm phức”, tiếng nào là là tiếng chính, “phức” tiếng chính, tiếng nào là phụ bổ là tiếng phụ. sung ý nghĩa cho tiếng chính?

Cho HS tìm thêm ví dụ tương tự . - Ví dụ : Nhà ăn, xe GV kết luận: Từ ghép có tiếng máy … chính, tiếng phụ gọi là từ ghép chính phụ.

- Vị trí: Tiếng chính - Em có nhận xét gì về vị trí của đứng trước, tiếng phụ tiếng chính, tiếng phụ trong từ đứng sau. ghép chính phụ ?

- Các từ quần áo, trầm (?) Các từ ghép “quần áo”, “trầm bổng không phân chia bổng” có phân ra tiếng chính thành tiếng chính hay tiếng phụ không? phụ. Chúng bình đẳng với nhau về mặt ngữ Cho HS tìm thêm ví dụ tương tự . pháp.

GV kết luận: Từ ghép có các - Ví dụ : Nhà cửa, tiếng bình đẳng nhau về mặt ngữ trường lớp… pháp ( không phân ra tiếng chính tiếng phụ ) gọi là từ ghép đẳng lập

GHI NHỚ

GHI BẢNG I. TÌM HIỂU BÀI: 1. Các ghép: Bà

loại

từ

ngoại

Từ ghép chính phụ

quần

áo

Từ ghép đẳng lập

. (?) Như vậy, dựa vào cấu tạo của từ ghép ta có thể chia chúng thành mấy loại, đó là những loại nào ?

- Cho học sinh nhắc lại thế nào là từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập.Cho HS đọc ghi nhớ 1 – phần 2 / SGK 14 HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu nghĩa của từ ghép.

- Hãy so sánh nghĩa của từ bà với bà ngoại khác nhau như thế nào ?

- Tương tự, với từ thơm và thơm phức.

HS phát biểu.

HS đọc

- Bà: Người đàn bà sinh ra mẹ hoặc cha.

- Bà ngoại :Người đàn bà sinh ra mẹ .

- Thơm : Có mùi như hương của hoa, dễ chịu, làm cho thích ngửi.

- Thơm phức : Có mùi thơm bốc lên rất mạnh, hấp dẫn .

Từ “bà”, “thơm” có (?) Trong các từ trên, từ nào có nghĩa rộng hơn. nghĩa rộng hơn ?

GV nhận định: Có sự khác nhau đó là do tác dụng của tiếng đứng sau ngoại, phức bổ sung ý nghĩa cho tiếng đứng trước .

- Tiếng chính : Tiếng được bổ sung nghĩa.

Nghĩa của từ ghép C - Tiếng phụ : Tiếng bổ sung P hẹp hơn, cụ thể hơn nghĩa. nghĩa của tiếng chính.

- Qua sự so sánh ở phần đầu, hãy rút ra kết luận về nghĩa của từ ghép chính phụ so với nghĩa của tiếng chính ?

GV kết luận: Từ ghép C – P có tính chất phân nghĩa, nghĩa của nó hẹp hơn tiếng chính .

GV nói thêm: Quan sát nghĩa của từ ghép chính phụ, ta cần chú ý là các tiếng phụ, tuy có tác dụng phân nghĩa để cấu

2 Nghĩa của từ ghép: Bà ngoại Bà Bà nội

Nghĩa của từ ghép C - P hẹp hơn nghĩa của tiếng chính quần quần áo áo

tạo từ ghép làm tên gọi của một loại sự vật, hoạt động, tính chất, nhưng không nên từ nghĩa của tiếng phụ để suy luận một cách máy móc, hiểu sai các ý nghĩa đích thực của từ ghép. Ví dụ: cà chua là một loại quả chứ không phải cà có vị chua. (?) So sánh nghĩa của từ “quần áo” với từ quần, áo, từ “trầm bổng” với từ trầm, bổng.

- Quần áo: quần áo nói chung, có thể chỉ riêng quần hoặc áo.

- Trầm bổng: âm thanh lúc cao lúc thấp nghe rất êm tai, có thể chỉ âm thanh, giai điệu hay nói chung.

Từ quần áo, trầm bổng.

Nghĩa của từ ghép đẳng lập chung hơn, khái quát hơn nghĩa các tiếng tạo nên nó.

Nghĩa của từ ghép đẳng lập chung hơn, khái (?) Vậy trong các từ trên, từ nào quát hơn so với nghĩa có nghĩa khái quát hơn ? của các tiếng Em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép đẳng lập so với nghĩa của các tiếng ?

GV kết luận: Nghĩa của từ ghép đẳng lập chung hơn, khái quát hơn nghĩa các tiếng.

GV nói thêm: Quan hệ về nghĩa giữa các tiếng trong từ ghép đẳng lập có thể có các quan hệ: - Đồng nghĩa: to lớn , xinh đẹp …

- Trái nghĩa: trầm bổng , đi lại …

- Gần gũi: giày dép , quần áo …

Cho HS tìm thêm ví dụ HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết GV cho HS nhắc lại 1 lần nữa các loại từ ghép và nghĩa của chúng.

HS đọc ghi nhớ SGK /14 Lưu ý: - Các từ “dưa hấu, cá trích, ốc bưu” tuy các từ phụ không rõ nghĩa nhưng ta vẫn xếp chúng vào

Ví dụ : - Đồng nghĩa:Mồ mả - Trái nghĩa : Xuôi ngược - Gần gũi : An uống, sách vở Ghi vào vở

II. GHI NHỚ: (SGK trang 14)

từ ghép chính phụ vì nghĩa của các từ này hẹp hơn nghĩa khái quát của từ “dưa, cá, ốc”.

- Còn các từ “giấy má, viết lách, quà cáp” tuy có từ “má, lách, cáp” không rõ nghĩa nhưng các từ trên có nghĩa rộng, khái quát hơn từ “giấy, viết, quà” nên nó là từ ghép đẳng lập HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt 2 em lên bảng điền IV. Luyện tập - Đọc yêu cầu BT 1.

- Gọi HS nhận xét. vào cột.

Bài tập 1: - Từ ghép chính phụ: lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ.

- Từ ghép đẳng lập: suy nghĩ, - Yêu cầu của BT là gì?

- HS làm một số từ, còn chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu lại về nhà làm. đuôi.

Bài tập 2: - Đọc và làm BT 3 - HS làm bài tập.

- Bút: bút chì, bút máy,...

- Thước: thước kẻ, thước gỗ,...

- Mưa: mưa rào, mưa phùn,...

- BT 4 yêu cầu điều gì? - HS đọc - làm BT. Bài tập 3: hãy giải thích?

- Mặt: măt mũi, mặt mày,...

- Học: học hành, học hỏi,...

- HS trả lời.

Bài tập 4: - Có thể nói: một cuốn sách, một cuốn vở vì sách và vở là những danh từ chỉ sự vật, tồn tại dưới HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc

Ghi chú

* Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Gv giao bài tập

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT

Ghi chú

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Bài tập củng cố: Có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức bài tập sau: a. Bài tập trắc nghiệm Bài 1:Hãy sắp xếp các từ ghép sau đây vào bẳng phân loại: Học hành, nhà cửa, xoài tượng, nhãn lồng, chim sâu, làm ăn, đất cát, xe đạp, vôi ve, nhà khách, suy nghĩ, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, chài lưới, cỏ cây, ẩm ướt, đầu đuôi, cười nụ Từ ghép chính phụ Từ ghép đẳng lập xoài tượng, nhãn lồng, chim sâu, làm ăn, xe Học hành, vôi ve, nhà cửa, đất cát, chài đạp, lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười lưới, cỏ cây, ẩm ướt, đầu đuôi, nụ

Bài 2:Nối cột A với cột B để tạo thành các từ ghét chính phụ hợp nghĩa.

A B bút tôi xanh mắt mưa bi vôi gặt thích ngắt mùa ngâu Bài 3:Tại sao nói một cuốn sách, một cuốn vở mà không thể nói một cuốn sách vở?

- Sách, vở là những DT chỉ cá thể => Có thể kết hợp được với số từ - Sách vở là từ có nghĩa tổng hợp (Cả sách và vở) nên không thể kết hợp được với số từ.

Bài 4: Dòng nào định nghĩa đúng nhất về từ ghép chính phụ ?

A. Là từ ghép có tiếng chính đứng trước làm chỗ dựa và tiếng phụ đứng sau bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính.

B. Là từ ghép có hai tiếng, tiếng phụ có nghĩa, tiếng chính không có nghĩa C. Là từ ghép có hai tiếng, một tiếng có nghĩa một tiếng không có nghĩa D. Là từ ghép có hai tiếng, nghĩa của mỗi tiếng có giá trị ngang nhau làm nên nghĩa chung.

Bài 5: Dòng nào định nghĩa đúng nhất về từ ghép đẳng lập ?

A. Là từ ghép có tiếng chính và tiếng phụ bổ sung ý nghĩa cho tiếng chính, tiếng chính đứng trươc, tiếng phụ đứng sau.

B. Nghĩa của từ hẹp hơn, cụ thể hơn so với nghĩa của tiếng chính C. Là từ ghép có các tiếng bình đẳng về ngữ pháp ( không phân ra tiếng chính, tiếng phụ) D. Các tiếng không có nghĩa, chỉ khi ghép lại mới có nghĩa.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG Ghi CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ chú Gv giao bài tập, vẽ sơ đồ + Lắng nghe, tìm ……………. tư duy hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ - Học bài - Hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK 2. Bài mới - Soạn bài tiết 3 :"Liên kết trong văn bản". **************************************** Tuần 1 Tiết 4 LIÊN KẾT TRONG VĂN BẢN I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu rõ liên kết là một trong những đặc tính quan trọng nhất của văn bản.

- Biết vận dụng những hiểu biết về liên kết vào việc đọc – hiểu và tạo lập văn bản.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức - Khái niệm liên kết trong văn bản.

- Yêu cầu về liên kết trong văn bản.

2. Kỹ năng - Nhận biết và phân tích liên kết của các văn bản.

- Viết các đoạn văn, bài văn có tính liên kết.

* Kĩ năng sống - Tự nhận thức được vai trò của liên kết trong văn bản.

3.Thái độ - Có ý thức yêu thích bộ môn - Nghiêm túc tự giác trong học tập - Cần vận dụng những kiến thức đã học 4. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung

Nhận biết

I.Liên kết và phương tiện liên kết trong văn bản.

-Hs đọc đoạn trích và nhận nếu bố biết của En - ri - cô chỉ viết mấy câu đó thì En ri -cô không thể hiểu điều bố nói .Hs chọn lí do.

II. Luyện tập

Thông hiểu

Vận dụng thấp

- Hs hiểu để đoạn văn có thể hiểu được thì nó phải có tính chất gì.

-Hs sửa lại đoạn văn để En- ri cô hiểu điều bố muốn nói.

- Nắm bắt các phương tiện liên kết trong văn bản BT1: Sắp xếp Bt3: Điền từ Bt6: Liên hệ các câu văn ngữ thích hợp câu chuyện “ theo thứ tự hợp vào chỗ trống. Cây tre trăm lí. đốt” với vai trò của liên kết trong văn bản

Vận dụng cao

Củng cố

Vai trò liên kết trong văn bản, phương tiện liên kết trong văn bản ntn?

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc ,trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ:Kiểm tra sự chuẩn bị của HS (SGK…) 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động của Chuẩn KTKN Hoạt động của thầy trò cần đạt Ở lớp 6, các em đã được học về văn - Học sinh lắng bản là chuỗi lời nói miệng hay bài viết có nghe và ghi Liên kết là một chủ đề thống nhất, có liên kết mạch lạc, tên bài. tính chất quan vận dụng phương thức biểu đạt phù hợp để trọng của văn thực hiện mục đích giao tiếp. Sẽ không thể bản. thiếu được một cách cụ thể về văn bản, cũng như khó có thể tạo lập được những vănbản tốt, nếu chúng ta không tìm hiểu kỹ về một trong những tính chất quan trọng nhất của nó là liên kết.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (Đọc, quan sát và phân tích, giải thích các ví dụ, khái quát khái niệm) * Mục tiêu: - Hs hiểu được liên kết là gì, tác dụng của tính liên kết trong văn bản -Các phương tiện liên kết * Thời gian: 15- 17 phút. * Phương pháp:Nêu vấn đề, Làm việc nhóm, cá nhân, phân tích. * Kỹ thuật: Động não.

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về tính liên kết của VB - Cho HS đọc ví dụ SGK 17 - Theo em, khi đọc đoạn văn trên, En-ri-cô đã có thể rõ bố muốn nói gì chưa ?

- Các em có thể thảo luận với nhau để tìm lý do vì sao 1. Vì câu văn viết chưa đúng ngữ pháp ; 2. Vì câu văn có nội dung chưa thật rõ ràng.

3. Vì giữa các câu còn chưa có sự gắn liền, liên kết với nhau.

GV kết luận : Chỉ có câu văn chính xác, rõ ràng, đúng ngữ pháp thì vẫn chưa đảm bảo sẽ làm nên VB → Không thể có VB nếu các câu, các đoạn văn trong đó không nối liền nhau, đó chính là liên kết.

Ví dụ như muốn có cây tre thì các đốt tre phải nối liền nhau từ đốt dưới lên đốt trên . Chứ các đốt tre rời rạc nhau sẽ không tạo nên 1 cây tre. Như trong truyện cổ tích” Cây tre trăm đốt”, có chi tiết anh chàng người làm chặt đủ 100 đốt tre theo lời Bụt dặn. Không có câu thần chú: “ Khắc nhập! Khắc nhập!” thì 100 đốt tre không thể thành cây tre trăm đốt.

Qua đó em thấy vì sao VB cần có tính liên kết ? ( HS đọc mục 1 ghi nhớ SGK 18 ) HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu phương tiện liên kết trong VB : a) Liên kết hình thức : Cho HS xem 2 đoạn văn : 1. Trong VB “Cổng trường mở

HOẠT ĐỌNG CỦA TRÒ

HS đọc _ En-ri-cô chưa thể hiểu rõ ý của bố .

HS thảo luận và trả lời . _ Lý do thứ 3 là xác đáng nhất .

GHI BẢNG I. TÌM HIỂU BÀI: 1. Tính liên kết của văn bản : Đoạn văn: “Trước mặt cô giáo, con đã thiếu lễ độ với mẹ…Thôi, trong một thời gian con đừng hôn bố” Các câu chưa nối liền với nhau một cách tự nhiên, hợp lí → Chưa liên kết .

HS phát biểu theo phần ghi nhớ trang 18 SGK 2. Phương tiện liên kết trong văn bản: HS xem trên bảng phụ.

HS phát hiện: - Chép thiếu : còn bây giờ (giấc ngủ đến với con ) - Chép sai :gương mặt thanh thoát của con lại viết là: gương mặt

- Một ngày kia, …

Còn bây giờ giấc ngủ … . Gương mặt thanh thoát của con ….. như đang mút

GHI NHỚ

ra” 2. SGK trang 18 . (?) Hãy so sánh 2 đoạn văn trên và cho biết người viết đã chép thiếu hay sai những từ ngữ cụ thể nào ?

thanh thoát của đứa kẹo.

Dùng từ, cụm từ trẻ.

- Đoạn văn 1 có sự để liên kết liên kết.

- Đoạn văn 2 không có sự liên kết.

HS thảo luận.

(?)Vậy đoạn văn nào có sự liên kết, còn đoạn văn nào không có sự liên kết ?

Thảo luận: Đoạn văn 2 do chép thiếu và chép sai thì những câu văn trở nên rời rạc vì sao ?

GV nhận định: - Khi chép thiếu “còn bây giờ” thì người đọc có thể hiểu “giấc ngủ đến với con” là giấc ngủ của tương lai một ngày kia còn xa lắm. → Ý 2 câu sẽ mâu thuẫn với nhau khiến người đọc khó hiểu ( không ngủ được >< giấc ngủ đến với con dễ dàng …)

- Câu trên đang dùng từ con (ngôi thứ 2), lại chuyển sang đứa trẻ (ngôi thứ 3) → thành ra câu trên là lời của người mẹ, còn câu sau là lời của tác giả Các câu chưa gắn bó chặt chẽ với nhau và trở nên khó hiểu.

GV kết luận : Từ những ví dụ trên cho ta thấy : Các bộ phận của VB thường phải được gắn bó với nhau nhờ những phương tiện ngôn ngữ (từ, câu…) có tính liên kết. b) Liên kết về nội dung : - Trong một VB chỉ có các phương tiện ngôn ngữ có tính liên

BT 2 / SGK 19 - Tuy có những từ ngữ liên kết nhưng những câu ấy không có sự liên kết với nhau vì nội dung giữa các câu không liên quan, không gắn bó chặt chẽ với nhau, không nối liền với nhau một cách hợp lí.

- 4 câu là 4 nội dung

Nội dung giữa các câu trong văn bản phải có sự gắn bó chặt chẽ với nhau.

II. GHI NHỚ: 3: Tổng kết

kết không thôi thì đã đủ để cho một VB mang tính liên kết chưa ?

Chúng ta hãy xem trường hợp sau: GV cho HS đọc BT 2 / SGK 19. (?) Đoạn văn trên đã có những từ ngữ liên kết, vậy những câu ấy có thực sự liên kết với nhau không ?

Vì sao

khác nhau .

- Văn bản cần có sự liên kết. Liên kết là VB rất cần sự liên kết sự nối kết các câu, về mặt nội dung. các phần một cách rõ ràng, hợp lý.

- Hình thức và nội - Phương tiện liên dung kết trong văn bản: dùng phương tiện ngôn ngữ: từ, cụm HS đọc từ, … để liên kết.

HS đọc ghi nhớ 2 / Điều đó chứng tỏ: ngoài hình SGK 1 thức ngôn ngữ, VB còn rất cần sự liên kết ở mặt nào khác nữa ?

GV kết luận Tóm lại VB rất cần sự liên kết ở những mặt nào ?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Hoạt động của thầy

- Đọc yêu cầu BT1 - Gọi HS nhận xét

Hoạt động của trò

- HS đọc và làm bài tập Sắp xếp các câu văn sau theo thứ tự: 1,4,2,5,3

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập 1. Bài tập 1:

- Em hãy đọc và thảo - HS nhận xét - giải thích 2. Bài tập 2: luận bài tập 2 Đoạn văn đã có sự liên kết về hình thức song chưa có sự liên kết về nội dung nên chưa thể coi là một văn bản có liện kết chặt chẽ 3. Bài tập 3:

Ghi chú

- Hãy nêu yêu cầu của Để đoạn văn có liên kết BT3 chặt chẽ điền lần lượt theo thứ tự: bà, bà,cháu, bà, bà, cháu, thế là.

- HS điền từ ngữ Viết một đoạn văn ngắn 5- Nhận xét về sự liên kết 7 câu trong đó có sử dụng của hai câu văn? sự liên kết, chỉ ra các phương tiện liên kết đó Đoạn văn: Thu đã về. Thu xôn xao lòng người. Lá reo xào xạc. Gió thu nhè nhẹ thổi, lá vàng nhẹ bay. Nắng vàng tươi rực rỡ. Trăng thu mơ màng. Mùa thu là mùa của cốm, của hồng.

Trái cây ngọt lịm ăn với

4. Bài tập 4( bổ sung) cốm vòng dẻo thơm. Sắc thu , hương vị mùa thu làm say mê hồn người.

Nhất là khi ta ngắm trời thu trong xanh bao la

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút CHUẨN KT, HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ KN CẦN ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Bài tập Có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức bài tập sau: b. Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Hãy chọn cụm từ thích hợp ( trăng đã lên rồi, cơn gió nhẹ, từ từ lên ở chân trời, vắt ngang qua, rặng tre đen, những hương thơm ngát) điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh đoạn văn dưới đây: Ngày chưa tắt hẳn, ( trăng đã lên rồi). Mặt trăng tròn, to và đỏ, (từ từ lên ở chân trời), sau (rặng tre đen) của làng xa. Mấy sợi mây con (vắt ngang qua) mỗi lúc mảnh dần rồi tắt hẳn. Trên quãng đồng ruộng, ( cơn gió nhe.) hiu hiu đưa lại, thoang thoảng (những hương thơm ngát).

Thạch Lam Bài 2: Vì sao các câu thơ sau không tạo thành một đoạn thơ hoàn chỉnh?

Ngày xuân con én đưa thoi, Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.

Long lanh đáy nước in trời Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng.

Sè sè nấm đất bên đường Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh A. Vì chúng không vần với nhau B. Vì chúng có vần nhưng gieo vần không đúng luật C. Vì chúng có vần nhưng ý của các câu không liên kết với nhau D. Vì các câu thơ chưa đủ một ý trọn vẹn Bài 3: Hãy sắp xếp các câu sau theo một trình tự hợp lý để có một đoạn văn hoàn chỉnh : Ông đang nằm nghỉ trên giường nẻn vào. (1) Hắn nhẹ nhàng mở ngăn kéo tủ lục tìm tiền. (2) Một lần nhà văn Ban- giắc đi ngủ quên không đóng cửa. (3) Bỗng hắn nghe tiếng chủ: “ anh bạn ơi, anh đừng hoài công tìm tiền ở cái chỗ mà ngay giữa ban ngày đốt đuốc tôi cũng chẳng vét nổi một xu”. (4) Bài 4: Dòng nào nói đúng nhất về liên kết trong văn bản ?

A. Người ta liên kết các câu bằng mối liên quan của nội dung mà chúng thể hiện, và cũng có thể các phương tiện liên kết của ngôn ngữ để liên kết.

B. Chỉ có các phương tiện liên kết của ngôn ngữ mới có thể làm nhiệm vụ liên kết C. Không bao giờ cần các phương tiện ngôn ngữ khi liên kết các câu trong văn bản D. Các dấu câu là phương tiện liên kết chủ yếu Đáp án : câu 2 –C, câu 3 – 3124, câu 4- A HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA Ghi CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ chú Gv giao bài tập: Vẽ sơ + Lắng nghe, tìm đồ tư duy hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học bài

- hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK 2. Bài mới: Soạn bài tiết 8 :"Mạch lạc trong văn bản".

Chuẩn bị đọc hiểu văn bản bài : ‘‘Cuộc chia tay của những con búp bê’’ của nhà văn Khánh Hoài. ************************************** Tuần 2 Tiết 5,6 CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ (Theo Khánh Hoài, tuyển tập thơ-văn được giải thưởng trong cuộc thi viết về quyền trẻ em năm 1992) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ Giúp học sinh: - Thấy được tình cảm chân thành sâu nặng của hai anh em trong câu chuyện. Cảm nhận được nỗi đau đớn, xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh.

- Thấy được cái hay của chuyện là ở cách kể rất chân thật và cảm động.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Tình cảm anh em thiết tha, sâu nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ không may rơi vào hoàn cảnh khó khăn.

- Đặc sắc nghệ thuật của văn bản.

2. Kĩ năng.

- Đọc - hiểu văn bản truyện, đọc diển cảm lời đối thoại phù hợp với tâm trạng của nhân vật.

- Kể và tóm tắt truyện.

3. Thái độ: - Giúp hs hình thành tình yêu thương, sự đồng cảm, tinh thần sẻ chia với những cảnh ngộ bất hạnh của bạn bè và những người xung quanh.

- Biết thông cảm và chia sẻ với những người bạn có hoàn cảnh không may.

- Trân trọng tình cảm anh em.

4. Kiến thức tích hợp: - Kĩ năng: xử lý tình huống, ra quyết định, đọc tích cực….

- Liên môn: Công ước vê quyền trẻ em trong môn GDCD… 5. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Vận dụng cao Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Nắm, trình bày Biết được văn I. Tìm hiểu được về tác giả bản thuộc chung ,xuất xứ văn thuộc thể loại 1.Tác giả. gì., bố cục .

2. Tác phẩm bản.

-Đọc tác -Giải thích ý -Tóm tắt văn phẩm,nắm nghĩa tên văn bản. được tên các bản. nhân vật, ai là nhân vật chính các sự việc xảy ra.

II. Đọc hiểu văn bản 1. Chia búp -Tìm các sự -Nhận xét về bê, đồ chơi: việc, chi tiết tình cảm, tâm 2. Chia tay lớp trong văn bản trạng của hai thể hiện tình anh em. học: 3. Cuộc chia cảm, tâm trạng Lí do vì sao hai tay của 2 anh của Thành và anh em phải Thủy. chia tay. em: -Tìm những từ -Nhận xét về ngữ, hình ảnh cuộc chia tay của Thủy khi với lớp học, đi trên đường, cuộc chia tay đến sân trường của hai anh em và ở trong lớp học Tìm những chi tiết thể hiện hình ảnh của 2 anh em trong cuộc chia tay ấy.

III .Tổng kết

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

IV. Luyện tập

Nhận xét cách Viết đoạn văn. kể, ngôi kể.

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc văn bản, trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ GV: Nêu nội dung VB “Mẹ tôi”.

HS: VB Mẹ tôi cho chúng ta hiểu và nhớ tình yêu thương kính trọng cha mẹ, là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho những kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó.

GV: Mẹ của En-ri-cô là người như thế nào?

A. Rất chiều con.

B. Rất nghiêm khắc với con.

C. Yêu thương và hi sinh tất cả vì con.

D. Không tha thứ cho lỗi lầm của con.

3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động Ghi Hoạt động của thầy Chuẩn KTKN cần đạt của trò chú Năm ngoái, chúng ta đã được học văn bản: - Học sinh - Tình trạng li hôn là một "Bức tranh của em gái tôi" do nhà văn Tạ lắng nghe thực tế đau lòng mà nạn Duy Anh sáng tác. Câu chuyện cảm động và ghi tên nhân đáng thương là ấy ca ngợi tấm lòng nhân hậu, trong sáng, bài. những đứa trẻ. độ lượng của cô em gái trước những tính - Cuộc chia tay của xấu của người anh. Và hôm nay văn bản: những con búp bê là một "Cuộc chia tay của những con búp bê", nhà văn bản nhật dụng viết văn Khánh Hoài một lần nữa lại đề cập theo kiểu một văn bản tự đến những tình cảm và tấm lòng vị tha, sự. nhân hậu, trong sáng và cao đẹp của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào bất hạnh để khơi dậy trong lòng mỗi chúng ta: Tình

cảm anh em trong sáng và biết thông cảm với những bạn có hoàn cảnh không may.

Vậy câu chuyện như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu nhé!

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30 GHI BẢNG GHI HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ CH I. Đọc và tìm hiểu chú thích I. Đọc và tìm hiểu chú I. ĐỌC VÀ TÌM (VB khá dài nên GV có thể thích : HIỂU CHÚ chọn những đoạn tiêu biểu cho THÍCH : HS đọc chứ không nhất thiết - HS đọc - Tác giả :Khánh phải đọc tất cả) +Đoạn hai anh em chia đồ Hoài chơi: “Đồ chơi của chúng -Tác phẩm : Văn bản tôi chẳng có nhiều … tôi nhật dụng - Viết về cố vui vẻ theo em, nhưng quyền trẻ em . nước mắt đã ứa ra” + Đoạn Thủy đến trường chia tay với cô giáo và các bạn : “Gần trưa, chúng tôi mới ra đến trường học … nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” + Cảnh hai anh em phải chia tay : “Cuộc chia tay đột ngột quá … hết bài” - Cho HS tóm tắt cốt truyện (.) -Hai anh em Thành và - Cho HS đọc phần chú thích.

Thủy rất thương yêu nhau - GV nói thêm : Trẻ em có rất và gắn bó với nhau . nhiều quyền, được ghi trong “Công ước quốc tế về quyền trẻ em” của Liên hợp quốc (1989) (Quyền sống còn, quyền bảo vệ, quyền phát triển,

quyền tham gia) .Tuy vậy các đề tài sáng tác về quyền trẻ em không nhiều, các tác giả thường khai thác nỗi khổ về cuộc sống vật chất, về nỗi đau tinh thần. Còn ở truyện này, người đọc còn thấy được khía cạnh khác về tình cảm và tấm lòng của nhân vật.

- HS đọc chú thích SGK 26 HOẠT ĐỘNG : Tìm hiểu văn bản 1. Cuộc chia tay của Thủy với anh trai: - Truyện viết về ai? Về việc gì? Ai là nhân vật chính ?

-Truyện viết về những em bé không may đứng trước sự đổ vỡ của gia đình, đó là - Câu chuyện được kể theo 2 anh em Thành và Thủy ngôi thứ mấy ? Việc lựa chọn phải chia tay nhau vì bố mẹ ngôi kể có tác dụng gì ? (Thảo li hôn .

- Truyện được kể theo luận) ngôi thứ nhất . Người xưng “tôi” trong truyện là Thành – người chứng kiến các việc xảy ra, cũng là người cùng chịu nỗi đau như em gái của mình .

Việc lựa chọn ngôi kể đã giúp tác giả thể hiện được - Tại sao tên truyện lại là một cách sâu sắc những “Cuộc chia tay của những suy nghĩ, tình cảm và tâm con búp bê” ? Tên truyện có trạng của các nhân vật ; liên quan gì đến ý nghĩa của Làm tăng thêm tính chân truyện không ?(Thảo luận) thực của truyện Sức thuyết phục của truyện sẽ Tên truyện gợi ra một tình cao hơn. huống buộc người đọc phải + Những con búp bê là theo dõi và góp phần làm thể những đồ chơi của trẻ con , hiện được ý đồ, tư tưởng mà thường gợi lên sự ngộ người viết muốn thể hiện : nghĩnh , trong sáng, ngây + Phê phán những bậc cha thơ, vô tội Hai anh em

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: 1.Cuộc chia tay của Thủy với anh trai :

mẹ thiếu trách nhiệm với con cái . + Ca ngợi tình cảm nhân hậu, trong sáng, vị tha của hai đứa bé. + Miêu tả và thể hiện nỗi đau xót, tủi hờn của những em bé chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh .

- Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành, Thủy rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm đến nhau .

- Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có gì mâu thuẫn ?

- Theo em, có cách nào giải quyết được mâu thuẫn ấy không ?

- Kết thúc truyện, Thủy đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào ? Chi tiết này gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm gì ?

Chi tiết này khiến người đọc thấy sự chia tay của hai em nhỏ là rất vô lí, là không nên

Thành và Thủy cũng vậy , thế mà lại phải chia tay nhau. + Cha mẹ của Thành và Thủy li hôn nên Thành và Thủy cũng bị phân chia : Thành ở với bố, Thủy ở với mẹ.

- Thủy mang kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh.

- Thành giúp em mình học.

- Chiều nào cũng đón em đi học về, dắt tay nhau vừa đi vừa trò chuyện.

- Thành nhường hết đồ chơi cho em … Thủy nhường cho anh con Vệ Sĩ …

- Mâu thuẫn ở chỗ một mặt Thủy rất giận dữ không muốn chia rẽ hai con búp bê, nhưng mặt khác rất thương anh, sợ đêm đêm không có con Vệ Sĩ canh giấc ngủ cho anh, nên em rất bối rối sau khi đã “tru tréo lên giận dữ” - Muốn giải quyết mâu thuẫn này , chỉ có cách gia đình Thủy , Thành phải đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay .

- Thủy giải quyết : “Đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ” ở trên chiếc giường, cho nó ở lại với anh mình, để chúng ở bên cạnh nhau và không bao giờ xa nhau.

Cách lựa chọn của Thủy

* Tình cảm và tấm lòng của hai anh em .

- Anh : + Giúp em học . + Chiều nào cũng đón em. + Không phải chia nữa. Anh cho em tất .

-Em : + Đem kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho anh . + Không . … Em để lại hết cho anh . + Đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ .

Tình cảm trong sáng, cao đẹp; Tấm lòng nhân hậu, vị tha.

2. Cuộc chia tay của Thủy với lớp học :

có .

2. Cuộc chia tay của Thủy với lớp học : - Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất ? Vì sao ?

- Hãy giải thích vì sao khi dắt Thủy ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ?

GV định hướng: - Thành thấy kinh ngạc là vì trong khi mọi việc đều diễn ra rất bình thường, cảnh vật vẫn rất đẹp, cuộc đời vẫn bình yên … ấy thế mà anh emThành và Thủy lại phải chịu đựng sự mất mát và đổ vỡ quá lớn.

- Thành ngạc nhiên vì trong tâm hồn của mình đang nổi dông, nổi bão khi sắp phải chia tay với đứa em gái bé nhỏ, thân thiết, cả đất trời như sụp đổ trong tâm hồn em, thế mà bên ngoài mọi người và đất trời vẫn ở trạng thái “bình thường”

gợi lên trong lòng người đọc lòng thương cảm đối với em, thương cảm một em gái vừa giàu lòng vị tha, vừa thương anh, thương cả những con búp bê, thà mình chịu thiệt thòi để anh luôn có con Vệ Sĩ gác cho ngủ đêm đêm.

Thương cảm, xúc động vì tình cảm nhân hậu, trong sáng, vị tha của 2 em bé.

- Cô giáo … lấy một quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đưa cho em tôi .

Tình yêu thương, sự quan tâm của cô + Thủy sẽ không được đi giáo đối với HS học nữa, do nhà bà ngoại xa trường quá, nên “mẹ bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán”. + Cô giáo bàng hoàng vì quá bất ngờ bởi học trò mình không chỉ bất hạnh do gia đình tan vỡ mà còn bất hạnh vì không đựoc đến trường .

- Chi tiết cảm động : Cô giáo Tâm tặng cho Thủy - Em tôi … nức nở. quyển vở và cây bút máy Cần quan tâm đến nắp vàng ; Sau khi nghe quyền lợi của trẻ em, Thủy cho biết không được đừng làm tổn hại đến đi học nữa, cô Tâm thốt lên những tình cảm tự : “Trời ơi!”, “cô giáo tái nhiên, trong sáng . mặt và nước mắt giàn giụa” Thể hiện tình yêu thương , sự quan tâm của cô giáo đối với học trò.

Câu hỏi thảo luận : Cảm nghĩ của em về việc Thủy để lại 2 con búp bê cho anh mình?

Bình: Bằng 1 hành động bé nhỏ của bé Thủy, ta cũng hiểu được ước mơ hồn nhiên trong sáng về 1 gia đình hạnh phúc – Tổ ấm gia đình là vô cùng qúy giá và quan trọng.

- Hãy nhận xét về cách kể chuyện của tác giả . Cách kể này có tác dụng gì trong việc làm rõ tư tưởng trong truyện ?

III. GHI NHỚ : Diễn biến tâm lí được SGK 27 tác giả miêu tả rất chính xác Làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm, trạng thái thất vọng, bơ vơ của nhân vật trong truyện.

- Cách kể bằng sự miêu tả cảnh vật xung quanh và cách kể bằng nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật (nhân vật Thành - người kể xưng “tôi” trong truyện) của tác giả .

- Lời kể chân thành giản dị, phù hợp với tâm trạng nhân vật nên có sức truyền cảm.

- Gia đình và xã hội phải quan tâm đến trẻ em.

3 : Hướng dẫn tổng kết - Qua câu chuyện này, theo em, tác giả muốn nhắn gửi - HS đọc HS thảo luận đến mọi người điều gì ?

- Cho HS đọc ghi nhớ / SGK 27 GV nhận định: Những con búp bê vốn là đồ chơi của tuổi nhỏ thường gợi lên thế giới trẻ em với sự ngộ nghĩnh trong sáng ngây thơ vô tội thế mà chúng ta phải chia tay thì đó là 1 sự đau lòng. Thế nhưng kết thúc chúng vẫn được bên nhau, điều đó khiến người đọc thấm thía: Tổ ấm gia đình là cái đáng qúy, mọi người phải cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất cứ lý do gì làm tổn hại đến những

tình cảm tự nhiên, trong sáng ấy.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy...

Hoạt động của Chuẩn kiến thức trò kỹ năng cần đạt Bài tập 1: - Hs thảo luận IV. Luyện tập. nhóm bàn và Bài tập SGK Tóm tắt văn bản vào vở Bài tập 2: Tìm những câu ca dao, tục ngữ , bình. thành ngữ nói về tình cảm gia đình.

- Học sinh nêu cảm nhận. ...

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm ….. hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Hoạt động của thầy

Bài tập củng cố a. Bài tập trắc nghiệm ( học sinh làm bài vào phiếu học tập ) Bài 1: Nhân vật chính trọng truyện ngăn “ Cuộc chia tay của những con búp bê” là ai ?

A- Người mẹ B- Cô giáo C- Hai anh em D- Những con búp bê Bài 2: Truyện được kể theo ngôi kể nào ?

A- Người anh

Ghi chú

Ghi chú

B- Người em C-Người mẹ D- Người kể chuyện vắng mặt Bài 3: Tại sao lại có cuộc chia tay giữa hai anh em ?

A- Vì cha mẹ chúng đi công tác xa B- Vì chúng không thương yêu nhau C- Vì chúng được nghỉ học D- Vì cha mẹ chúng chia tay nhau Đáp án: 1 – C, 2 –A, 3- D HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ Gv giao bài tập: vẽ sơ đồ + Lắng nghe, tìm hiểu, tư duy về bài học nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT

Ghi chú

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ - Học bài, thuộc ghi nhớ.

- Hoàn thiện bài tập: Tóm tắt văn bản truyện ngắn vào vở ghi 2. Bài mới Soạn bài ;Bố cục trong văn bản ***************************************** Tuần 2 Tiết 7 BỐ CỤC TRONG VĂN BẢN I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu tầm quan trọng và yêu cầu của bố cục trong văn bản; trên cơ sở đó, có ý thức xây dựng bố cục khi tạo lập văn bản.

- Bước đầu xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Tác dụng của việc xây dựng bố cục.

2. Kĩ năng.

- Nhận biết và phân tích bố cục trong văn bản.

- Vận dụng kiến thức về bố cục để đọc - hiểu văn bản; xây dựng bố cục cho một văn bản cụ thể.

3. Thái độ: -Hs có ý thức tôn trọng tầm quan trọng của bố cục khi tìm hiểu của văn bản.

4. Kiến thức tích hợp: - Kĩ năng: thực hành giao tiếp, đọc tích cực, lắng nghe tích cực..

- Liên môn: các văn bản đã học( Cuộc chia tay của những con búp bê..)

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I. Bố cục và -Hs đọc phần I -Nhận xét cách những yêu cầu sgk, quan sát lá sắp xếp lá đơn. đơn: “Đơn xin Tác dụng của của bố cục nghỉ học” cách sắp xếp trong văn đó.Giải thích vì bản: sao khi xây dựng bố cục văn bản cần phải quan tâm tới bố cục.

-HS đọc hai -Nhận xét cách mẩu chuyện, kể chuyện, mỗi mẩu cách sắp xếp chuyện gồm đoạn văn. mấy đoạn văn.

-Nêu được nhiệm vụ 3 phần: MB, TB,KB Bt2: Ghi lại bố Bt1: Tìm các ví II. Luyện tập

cục của truyện dụ thực tế “ Cuộc chia tay của những con búp bê” Củng cố

Nhắc lại khái niệm đã học

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc ,trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’) - Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: 1. Từ nào dưới đây có thể điền vào cả hai ô trống trong đoạn văn bên dưới để câu văn đó có nội dung thích hợp?

A. Đoạn văn B. Dấu câu C. Liên kết D. Bố cục ….là một trong những tính chất quan trọng nhất của văn bản. Trong một văn có tính …, các câu, các đoạn phải được nối liền nhau một cách tự nhiên, hợp lí, để việc diễn đạt trở nên dễ hiểu, không bị rời rạc, hỗn độn. Đáp án: C 2. Dòng nào nói đúng nhất về liên kết văn bản?

A. Các dấu câu là phương tiện liên kết chủ yếu B. Không bao giờ cần các phương tiện ngôn ngữ khi liên kết các câu trong văn bản C. Chỉ có các phương tiện liên kết của ngôn ngữ mới có thể làm nhiệm vụ liên kết D. Người ta liên kết các câu bằng mối liên quan của nội dụng mà chúng thể hiện và cũng có thể dùng các phương tiện ngôn ngữ để liên kết. Đáp án: D 3. Em hiểu thế nào là tính liên kết trong văn bản? Tại sao văn bản phải có tính liên kết?

- Tính liên kết trong văn bản: Đó là sự kết nối liền nhau về nội dung và hình thức giữa các câu văn, đoạn văn trong văn bản.

- Văn bản cần có tính liên kết để tranh cho đoạn văn không rời rạc, lộn xộn, rối rắm và để cho văn bản có nghĩa, dễ hiểu 3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Trong những năm học trước , các em đã sớm được làm quen với công việc xây dựng dàn bài mà dàn bài lại chính là kết quả , là hình thức thể hiện của bố cục. Vì thế , bố cục trong văn bản không phải là 1 vấn đề hoàn toàn mới mẻ đối với chúng ta . Tuy nhiên, trên thực tế , vẫn có rất nhiều học sinh không quan tâm đến bố cục và rất ngại phảixây dựng bố cục trong lúc làm bài . Vì thế bài học hôm nay sẽ cho ta thấy rõ tầm quan trọng của bố cục trong văn bản, bước đầu giúp ta xây dựng được những bố cục rành mạch, hợp lí cho các bài làm.

Hoạt động Chuẩn KTKN cần đạt của trò - Học sinh lắng nghe Bố cục là cần thiết và ghi tên trong tạo lập văn bản. bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (Đọc, quan sát và phân tích, giải thích các ví dụ, khái quát khái niệm) * Mục tiêu: - Bố cục của văn bản là gì? Những yêu cầu của bố cục trong văn bản. * Thời gian: 15- 17 phút. * Phương pháp:Nêu vấn đề, thảo luận, thuyết trình… * Kỹ thuật: Động não. ....

HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu I. Tìm hiểu bài : bài 1. Bố cục của văn 1. Tìm hiểu bố cục của văn - Nội dung : bản: + Tên tuổi, địa chỉ, nghề Ví dụ : bản : - Muốn viết một lá đơn để xin nghiệp của người viết Đơn xin gia nhập Đội - Tên, tuổi, nghề gia nhập Đội Thiếu niên Tiền đơn. phong HCM em phải ghi + Nêu yêu cầu, nguyện nghiệp, địa chỉ vọng, lời hứa của người - Nguyện vọng gia những nội dung gì ? viết đơn. nhập Đội - Những nội dung trên được - Những nội dung ấy được - Lời hứa sắp xếp theo trật tự như thế sắp xếp theo trật tự trước nào ? sau một cách hợp lí, chặt chẽ, rõ ràng.

- Em có thể tùy thích muốn ghi nội dung nào trước cũng

Ghi chú

GHI CH

được hay không ? (Ví dụ : Có nên viết lí do khiến em muốn xin vào Đội trước, rồi mới khai họ tên em là gì, sống và học ở đâu không ? ; Hoặc có nên đưa ra lời hứa sẽ tiếp tục phấn đấu sau khi được kết nạp vào Đội trước, rồi mới nêu lí do xin vào Đội hay không ? Vì sao ?)

GV kết luận : VB không thể được xây dựng một cách tùy tiện mà phải có bố cục rõ ràng . Sự sắp đặt nội dung các phần trong VB theo một trình tự hợp lí được gọi là bố cục .

Em hãy cho biết : Vì sao khi xây dựng VB, cần phải quan tâm tới bố cục ? (HS thảo luận)

- Không thể tùy thích ghi nội dung nào trước cũng được, vì như thế các ý sẽ không rõ ràng, thiếu hợp lí .

Bố cục : Sắp xếp các thứ tự thành một trình tự rành mạch, hợp lí .

Ghi nhớ phần 1 / SGK 30 2. Những yêu cầu về bố cục trong văn bản - VB cần có bố cục, vì bố : cục làsự bố trí, sắp xếp trước sau rành mạch, hợp lí .

- HS đọc .

- HS đọc - Cho HS đọc Ghi nhớ phần 1 / - Không thể hiểu được SGK 30 Vì nội dung lộn xộn khó HOẠT ĐỘNG 2. Những tiếp nhận. yêu cầu về bố cục trong VB : - Cho HS đọc VB 2a / SGK 29 - VB trên đã nêu đủ ý của truyện “Ech ngồi đáy giếng”, - VB 1 có 3 đoạn , VB 2 nhưng em có thể hiểu truyện có 2 đoạn muốn nói gì không ? Vì sao ? - VB 1 : - Bản kể trong SGK 6 và bản + Đoạn 1: Giới thiệu kể trong ví dụ trên đều có hoàn cảnh sống của con những câu văn về cơ bản ếch và suy nghĩ của nó. giống nhau . Vậy vì sao VB 1 + Đoạn 2 : Nguyên dễ tiếp nhận, còn VB 2 lại nhân ếch ra khỏi giếng . + Đoạn 3 : Kết quả cách khó tiếp nhận ? + VB 1 có mấy đoạn văn , nhìn thiển cận về thế giới VB 2 có mấy đoạn văn ? bên ngoài của ếch . + Các câu văn trong mỗi - VB 2 : đoạn có tập trung quanh một ý +Các câu văn trong thống nhất không ? mỗi đoạn không tập trung quanh một ý thống nhất .

+ Ý của đoạn này và đoạn kia Ý của các đoạn văn có phân biệt được với nhau trong VB 1 có phân biệt không ? được với nhau ; Ý của các đoạn văn trong VB 2 không phân biệt được với nhau .

- Từ đó, em thấy bố cục của Muốn được dễ dàng một VB cần đạt được yêu cầu tiếp nhận thì các đoạn văn gì để người đọc có thể hiểu trong VB phải rành mạch . Nghĩa là trong VB bố được VB ? cục cần phải rành mạch (rõ ràng từng phần, từng - Cho HS đọc tiếp ghi nhớ ý 1 khoản) phần 2 / SGK 30 - Cho HS đọc ví dụ 2b / SGK - HS đọc 29 - VB trên có mấy đoạn văn ?

- HS đọc -Nội dung của mỗi đoạn có - Có 2 đoạn văn tương đối thống nhất không ? - ND của mỗi đoạn tương - Cách kể chuyện như vậy có đối thống nhất : Đoạn 1 : nêu bật được ý nghĩa phê Nói đến việc một anh hay phán và có làm cho ta buồn khoe, đang muốn khoe mà cười như trong bản kể ở SGK khoe chưa được; Đoạn 2 : Ngữ văn 6 không ? Vì sao? ( Anh ta đã khoe được .

Gợi ý : Sự sắp đặt các câu, các - So với VB trong SGK ý như thế nào ? ) Ngữ Văn 6 thì ở VB này - Sự thay đổi đó dẫn đến kết đã có sự thay đổi về trình tự các sự việc ( thay đổi vị quả như thế nào ? trí các câu ) - Sự thay đổi đó làm cho câu chuyện mất đi yếu tố bất ngờ, khiến cho tiếng cười không bật mạnh ra được và câu chuyện không thể tập trung vào việc phê phán nhân vật Từ đây, em rút ra bài học chính được nữa Bố cục phải hợp lí để gì về bố cục trong VB ?

- Cho HS đọc ghi nhớ ý 2 phần giúp cho VB đạt mức cao 2 / SGK 30 nhất của mục đích giao HOẠT ĐỘNG 3. Tìm hiểu tiếp.

- HS đọc các phần của bố cục :

- Rành mạch - Hợp lí

Ghi nhớ phần 2 / SGK 30

3.Các phần của bố cục : - Bố cục 3 phần : MB, TB, KB

- Hãy nêu nhiệm vụ của 3 phần MB, TB, KB trong VB - Nhiệm vụ : tự sự và miêu tả ? + MB : Giới thiệu đề tài + TB : Nội dung đề tài + KB : Nhắc lại đề tài - Có cần phân biệt rõ ràng hoặc nêu cảm tưởng nhiệm vụ của mỗi phần không - Cần phân biệt rõ ràng ? Vì sao ? nhiệm vụ của mỗi phần vì mỗi phần đều có nhiệm vụ riêng , giúp người đọc dễ hiểu hơn.

- Có bạn nói rằng phần MB - Không . Vì yêu cầu chỉ là sự tóm tắt , rút gọn của mạch lạc của bố cục Ghi nhớ phần 3 / phần TB, còn phần KB chỉ là không cho phép các phần SGK 30 sự lặp lại một lần nữa của trong VB lặp lại nhau .

MB , nói như vậy có đúng không ? Vì sao?

- Một bạn khác lại cho rằng - Không thể đồng ý .

II. Luyện tập : nộidung chính của việc miêu tả, tự sự ( cả đơn từ) được dồn cả vào phần TB nên MB và KB là những phần không cần thiết lắm. Em có đồng ý với ý kiến đó không ?

GV gợi ý : MB không chỉ đơn thuần là sự thông báo về đề tài của VB mà còn phải cố gắng gây hứng thú, lôi cuốn người đọc (người nghe) ; KB không chỉ có nhiệm vụ nhắc lại đề tài hay nêu cảm tưởng mà phải làm cho VB để lại -HS đọc ghi nhớ phần 3 / được ấn tượng tốt đẹp cho SGK 30 người đọc (người nghe) GV kết luận : Bố cục trong VB thường có mấy phần ?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu:

- Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Hoạt động của thầy ⇒ Có nhiều cách tìm bố cục cho văn bản này.

Cách 1: Chia theo (thời gian), sự việc. + Hai anh em Thành - Thủy chia đồ chơi. + Thủy đến trường chia tay với cô giáo và các bạn. + Hai anh em chia tay nhau Cách 2: Theo cảm xúc + Tâm trạng, thái độ hai anh em Thành-Thủy khi nghe mẹ nhắc phải chia đồ chơi. + Tâm trạng, thái độ hai anh em Thành-Thủy lúc chia đồ chơi. + Tâm trạng, thái độ hai anh em Thành-Thủy lúc đến trường chia tay cô giáo và các bạn. + Tâm trạng, thái độ hai anh em Thành-Thủy lúc chia tay.

Cách 3: Theo bố cục 3 phần. + Mở bài: Giới thiệu nhân vật anh em Thành-Thùy và tình huống phải chia đồ chơi + Thân bài: Diễn biến cuộc chia đồ chơi. + Kết bài: Kết thúc truyện: Cuộc chia tay của hai anh em.

Bài tập 3: - Học sinh đọc + xác định yêu cầu bài tập. * Bố cục của văn bản chưa rành mạch, hợp lý.

Hoạt động của trò

- HS làm bài tập.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập Bài tập 2: Tìm bố cục cho văn bản: "Cuộc chia tay của những con búp bê".

- HS đọc - làm BT. Theo bố cục 3 phần. + Mở bài: Giới thiệu nhân vật anh em Thành-Thùy và tình huống phải chia đồ chơi + Thân bài: Diễn biến cuộc chia đồ chơi. + Kết bài: Kết thúc truyện: Cuộc chia tay của hai anh em.

Bài tập 3: Nhận xét bố cục đã chọn.

- HS trả lời.

I. Mở bài: - Lời chào mừng.

- Tự giới thiệu về mình.

- Giới thiệu đề tài báo cáo

Ghi chú

Ví: + ý 1, 2, 3 của thân bài mới chỉ điểm lại (kể lại) việc học tốt chứ chưa trình bày kinh nghiệm phải học ra sao để đạt kết quả tốt. + ý 4: Thừa vì không đúng với nội dung nói về kinh nghiệm học tập. * Bổ sung: G: (chốt) Như vậy, muốn có một văn bản mạch lạc, hợp lý, đạt hiệu quả giao tiếp cao thì nhát thiết ta phải xây dựng bố cục trước khi tạo lập văn bản.

kinh nghiệm - Kinh nghiệm học tốt.

II. Thân bài: - Bỏ ý 4 -Nêu lần lượt từng kinh nghiệm học tập chứ không phải kể lại việc học tốt.

- Lời chúc.

III. Kết bài: - Tác dụng của kinh nghiệm trong học tập.

- ý định mới. ⇒ Bố cục thuộc thể loại báo cáo → một thể loại hành chính công vụ mà chúng ta sẽ được học ở học kỳ II.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm ……… hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Bài tập Có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức bài tập sau: Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Định nghĩa nào sau đây thể hiện rõ nội dung của bố cục văn bản?

A. Sự sắp xếp hình thức của văn bản theo quy ước thống nhất B. Sự sắp đặt nội dung của các phần theo trình tự hợp lí C. Mở bài theo cách trực tiếp hay gián tiếp D. Trình bày một cách hợp lí phần Mở bài và Kết bài sao cho tạo ấn tượng đầu cuối tương ứng.

Bài 2: Tìm bố cục trong bài “ Cuộc chia tay của những con búp bê” Câu 1.Hãy sắp xếp các ý sau đây để tạo được một văn bản có bố cục rõ ràng : 1.Đà Lạt còn thật đáng yêu với đủ loại hoa có sắc màu và kiểu dáng khác nhau.

2.Dời chân đi nhưng tôi biết chắc mình sẽ trở lại Đà Lạt vào một ngày không xa.

3.Con người nơi đây thân thiện và mến khách vô cùng.

4.Tôi ngây ngất trước sắc xanh sâu thẳm của màu thông trên suốt dọc đường vào trung tâm thành phố.

5.Kì nghỉ hè này tôi đến với Đà Lạt.

6.Đà Lạt là thành phố dễ làm người ta yêu mến ngay từ lần đầu tiên đặt chân tới đây.

7.Thành phố bắt đầu với những rừng thông bạt ngàn .

8 .Nhiều loại hoa tôi mới nhìn thấy lần đầu và không khỏi ngạc nhiên vì sắc đẹp của chúng.

Chọn câu trả lời đúng: A. 5-6-7-4-1-8-3-2 B. 3-4-7-8-6-5-2-1 C. 5-6-7-4-2-1-8-3 D. 5-6-8-1-2-7-4-3 Câu 2.Để tạo nên mạch lạc cho truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả đã sử dụng các mối liên hệ nào dưới đây?

A. Liên hệ không gian, liên hệ thời gian.

B. Liên hệ thời gian, liên hệ ý nghĩa.

C. Liên hệ thời gian, liên hệ không gian, liên hệ tâm lí, ý nghĩa.

D. Liên hệ tâm lí, ý nghĩa, liên hệ không gian.

Câu 3.Mở bài cho đề văn : Kể lại một câu chuyện đáng nhớ trong mùa hè vừa qua của em sẽ phải nêu được những ý nào ?

A. Kể về cảnh vật nơi mình đã đặt chân đến B. Giới thiệu về kì nghỉ hè của mình (đi đâu ? , làm gì ? ) C. Trình bày cảm nhận của mình về những chuyến đi nghỉ mát trong mùa hè D. Ý nghĩa của mùa hè đó đối với bản thân Câu 4.Chủ đề của một văn bản là gì?

A. Là sự vật, sự việc được nói tới trong văn bản.

B. Là vấn đề chủ yếu được thể hiện trong văn bản.

C. Là cách bố cục của văn bản.

D. Là các phần trong văn bản.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Gv giao bài tập

HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT CỦA TRÒ + Lắng nghe, tìm …..

Ghi chú

- Bài tập thêm: Xây hiểu, nghiên cứu, dựng bố cục cho đề văn: trao đổi, làm bài kể lại một việc tốt em đã tập,trình bày.... làm.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà 1. Bài cũ: - Học bài - Hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK 2. Bài mới: Soạn bài tiết 8 : Mạch lạc trong văn bản, đọc lại hai văn bản: Sọ Dừa, Vượt thác. ***************************************** Tuần 2 Tiết 8 MẠCH LẠC TRONG VĂN BẢN I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết phải làm cho văn bản có mạch lạc.

- Vận dụng kiến thức về mạch lạc trong văn bản vào đọc – hiểu văn bản và thực tiễn tạo lập văn bản viết, nói.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức - Mạch lạc trong văn bản và sự cần thiết của mạch lạc trong văn bản - Điều kiện cần thiết để một văn bản có tính mạch lạc 2- Kĩ năng - Rèn kỹ năng nói, viết mạch lạc 3- Về thái độ - Có ý thức trình bày văn bản cho mạch lạc.

4- Kĩ năng sống - Giáo dục kĩ năng nói viết mạch lạc trong giao tiếp 5- Năng lực chuyên biệt - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao

I.Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong VB

-Hs xác lạc bản gì.

đọc ví dụ định mạch trong văn có tính chất

II. Luyện tập

Củng cố

-Giải thích ý kiến về sự mạch lạc trong văn bản.

- Lí giải, nhận xét các điều kiện để văn bản có tính mạch lạc.

Bt1: Tìm hiểu tính mạch lạc của các văn bản: “Mẹ tôi”, “Lão nông và các con”

Nhắc lại khái niệm đã học

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Đọc tài liệu, soạn bài.

2. Học sinh: Đọc ,trả lời các câu hỏi trong SGK. IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức (1’).

- Ổn định trật tự - Kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài cũ: 1. Nêu bố cục của một văn bản tự sự - Mở bài: giới thiệu chung về nhân vật, sự việc - Thân bài: kể diễn biến sự việc - Kết bài: nêu kết cục của sự việc 2. Nêu bố cục của một văn bản miêu tả - Mở bài: giới thiệu cảnh được tả - Thân bài: Tả từng chi tiết của cảnh - Kết bài: Cảm nghĩ về cảnh được tả 3. Vì sao bố cục phần thân bài trong văn tự sự thường theo trình tự thời gian? Hãy nêu vài ba mô hình sắp xếp theo trình tự thời gian thường gặp trong văn bản tự sự - Ví dụ mô hình tự sự theo trật tự thời gian: Từ hiện tại, hồi tưởng quá khứ rồi trở về hiện tại; Từ quá khứ đến hiện tại…

3. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Ở lớp 6 các em đã được giới thiệu về 6 kiểu văn bản với những phương pháp biểu đạt tương ứng. - Học sinh lắng Văn bản cần Ta thấy dù là kiểu văn bản nào nó cũng đòi hỏi nghe và ghi phải mạch phải có 1 bố cục chặt chẽ, rành mạch và hợp lí. tên bài. lạc.

Ngoài bố cục ra, thì VB cũng cần phải mạch lạc để người đọc người nghe thấy dễ hiểu và hứng thú.

Tiết học hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu mạch lạc trong VB. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (Đọc, quan sát và phân tích, giải thích các ví dụ, khái quát khái niệm) * Mục tiêu: - Hiểu mạch lạc trong văn bản, vì sao cần phải mạch lạc trong vb * Thời gian: 15- 17 phút. * Phương pháp:Nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình.... * Kỹ thuật: Động não. ....

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về mạch lạc trong văn bản -Cho HS đọc khái niệm mạch lạc trong SGK 31.

- Hãy xác định mạch lạc trong VB có những tính chất gì trong số các tính chất sau : + Trôi chảy thành dòng, thành mạch . + Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong VB. + Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.

-Mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao ?

I. Tìm hiểu bài : 1. Mạch lạc trong - Mạch trong Đông y có VB : nghĩa là mạch máu chảy trong thân thể .

- Mạch lạc : Sự liên tiếp trôi - VB cần phải mạch chảy lạc.

- Mạch lạc có tính Mạch lạc trong VB có chất thông suốt, liên tất cả những tính chất trên. tục, không đứt đoạn.

Ghi chú

GV kết luận : Mạch lạc là sự

tiếp nối, nhưng là sự tiếp nối của một nội dung chủ đạo xuyên suốt qua tất cả các phần trong VB. Mặt khác, trong một VB mạch lạc, các phần các đoạn nhất thiết phải được sắp xếp tuần tự theo một trật tự hợp lí. => Vậy thế nào là mạch lạc trong VB ?

HOẠT ĐỘNG 2. Các điều kiện để có một VB có tính mạch lạc : - VB “Cuộc chia tay của những con búp bê” kể nhiều về các sự việc khác nhau như : Mẹ bắt hai con phải chia đồ chơi ; hai anh em Thành , Thủy rất thương yêu nhau ; chuyện về hai con búp bê ; Thành đưa em đến lớp chào cô giáo và các bạn ; hai anh em phải chia tay ; Thủy để cả hai con búp bê lại cho Thành … Hãy cho biết toàn bộ sự việc trong VB xoay quanh sự việc chính nào ? “Sự chia tay” và “những con búp bê” đóng vai trò gì trong truyện ? Hai anh em Thành ,Thủy có vai trò gì trong truyện ?

-Trong VB “Cuộc chia tay của những con búp bê” có đoạn kể việc hiện tại, có đoạn kể việc quá khứ, có đoạn kể việc ở nhà, có đoạn kể việc ở trường, đoạn kể chuyện hôm qua, có đoạn kể chuyện sáng nay , … Hãy cho biết các đoạn ấy được nối với nhau theo mối liên hệ nào dưới đây : + Liên hệ thời gian + Liên hệ không gian

- VB phải có chủ đề .

- Các ý, các đoạn, các phần … đều xoay quanh một chủ đề chính, xuyên suốt tác phẩm theo một trình tự rõ ràng , hợp lí .

- HS đọc lại khái niệm SGK 2.Các điều kiện để /31 một VB có tính mạch lạc : HS trả lời: - VB “Cuộc chia tay của những con búp bê” có thể kể về nhiều sự việc, nói về nhiều nhân vật . Nhưng nội dung luôn bám sát đề tài “Sự chia tay”.

- Hai anh em Thành, Thủy buộc phải chia tay. Nhưng hai con búp bê của các em, tình anh em của các em thì không thể chia tay. => Sự việc nào trong truyện cũng đều liên quan đến chủ đề “Sự chia tay” - Các đoạn nối tiếp theo một trình tự rõ ràng, hợp lí tạo cho chủ đề trôi chảy, liền mạch và gợi hứng thú cho người đọc .

- Các bộ phận trong VB nhất thiết phải liên hệ chắt chẽ với nhau. -> Một VB vẫn có thể mạch lạc khi các đoạn trong đó liên hệ với nhau về thời gian, không gian, tâm tý, ý nghĩa, miễn là sự liên hệ ấy hợp lý, tự

- Các phần, đoạn, câu … đều hướng về một đề tài, một chủ đề chung xuyên suốt.

- Các phần, đoạn, câu … được nối tiếp theo một trình tự rõ ràng, hợp lý .

+ Liên hệ tâm lý (nhớ lại) nhiên . + Liên hệ ý nghĩa (tương đồng - Thời gian, tâm trạng : , tương phản ) -Những mối liên hệ giữa các đoạn ấy có tự nhiên và hợp lý không ?

GV kết luận : Thơ cũng thế,

dù dài hay ngắn, những mối liên hệ về thời gian, không gian hay tâm lý … cũng được sắp xếp theo một trình tự rõ ràng, hợp lí trước HS thảo luận sau . + Anh đội viên thức dậy …

Câu hỏi thảo luận: Hãy xác định mối liên hệ thời + Lần thứ ba thức dậy … gian, không gian, tâm trạng, tình - Không gian , tâm trạng : cảm … trong bài thơ: “Đêm nay + Lặng yên bên bếp lửa Bác không ngủ” . …

Ngoài trời mưa lâm thâm … + Bác thương đoàn dân công Đêm nay ngủ ngoài II. Ghi nhớ : SGK / rừng 32 - Tâm lý, tình cảm: 3: Tổng kết Vậy các điều kiện để 1 văn + Anh đội viên nhìn Bác bản có tính mạch lạc Càng nhìn lại càng - Cho HS đọc lại toàn bộ ghi nhớ thương SGK / 32 …

Thổn thức cả nỗi lòng …

Lòng vui sướng mênh mông …

HS phát biểu theo phần Ghi nhớ SGK HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm.

* Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Hoạt động của thầy BT1 (SGK, 32 – 33) a. Tính mạch lạc của VB “ Mẹ tôi ” của A – mi – xi + Đề tài : Người mẹ. + Chủ đề : Lòng yêu thương và tình cảm sâu nặng của cha mẹ đối với con cái. + Các từ ngữ, các câu : thức suốt đêm quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở, bỏ hết một năm hạnh phúc, đi ăn xin, hi sinh tính mạng,… thể hiện chủ đề trên. + Các đoạn được LK chặt chẽ :Mở đầu là lý do viết thư. Tiếp theo là sự tức giận của người bố và sự hết lòng vì con của người mẹ, vai trò và tầm quan trọng của mẹ trong cuộc đời. Người bố yêu cầu con phải cầu xin sự tha thứ của mẹ. Cuối cùng là hình phạt của bố đối với con. + Các đoạn được nối với nhau theo mối liên hệ thời gian và ý nghĩa. b. (SGK, 33) - Đề tài thiên nhiên - Chủ đề : Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê “ vào mùa đông ”, “ giữa ngày mùa ”.

- Dẫn dắt theo một dòng chảy hợp lý, phù hợp với nhận thức của người đọc. + Câu đầu giới thiệu bao quát về sắc vàng trong không gian làng quê. + Sau đó, tác giả nêu lên các biểu hiện của sắc vàng. + Hai câu cuối là nhận xét, cảm xúc về màu vàng.

Hoạt động của trò - HS làm bài tập. + Đề tài : Người mẹ. + Chủ đề : Lòng yêu thương và tình cảm sâu nặng của cha mẹ đối với con cái.

- HS đọc - làm BT.

- HS trả lời.

- Đề tài thiên nhiên - Chủ đề : Sắc vàng trù phú, đầm ấm của làng quê “ vào mùa đông ”, “ giữa ngày mùa ”.

- Dẫn dắt theo một dòng chảy hợp lý, phù hợp với nhận thức của người đọc.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập Bài 1: (SGK tr 32)

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY ĐẠT CỦA TRÒ Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Bài tập Có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức bài tập sau: Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Mạch lạc trong văn bản không có những tính chất nào trong các tính chất dưới đây : A. Tượng trưng cho phần quan trọng nhất của văn bản, được thể hiện bằng các ý lớn trong phần Thân bài.

B. Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.

C. Tuần tự đi qua các phần, các đoạn trong văn bản.

D. Trôi chảy thành dòng, thành mạch.

Bài 2: Để tạo nên tính mạch lạc cho truyện “Cuộc chia tay của những con búpbê”, tác giả đã sử dụng mối liên hệ nào dưới đây.

A. Liên hệ thời gian, liên hệ ý nghĩa.

B. Liên hệ không gian, liên hệ thời gian C. Liên hệ tâm lí, ý nghĩa, liên hệ không gian D. Liên hệ thời gian, liên hệ không gian, liên hệ tâm lí , ý nghĩa.

Câu 3.Một văn bản có bố cục không rành mạch sẽ ...?

A. Văn bản thiếu ý , các ý chồng chéo nhau B. Người đọc không nắm bắt được nội dung văn bản C. Cả A,B,C D. Khiến người viết không thể hiện được nội dung tư tưởng của mình Câu 4:Ý kiến nào dưới đây là đúng?

A. Chỉ cần trình bày cặn kẽ phần Thân bài; Mở bài và Kết bài không cần thiết.

B. Văn bản cốt yếu nhất là phần Mở bài, Thân bài; không cần có Kết bài.

C. Mỗi văn bản cần được trình bày theo bố cục gồm 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

D. Mở bài là tóm tắt Thân bài, Kết bài là nhắc lại Mở bài, do đó văn bản chỉ cần có Thân bài là đủ.

Câu 5:Một văn bản có tính mạch lạc là A. Các phần, đoạn trong văn bản được liên kết với nhau liền mạch B. Cả A,B,C C. Có nhiều chủ đề nhỏ nhưng thống nhất trong chủ đề chung của cả văn bản D. Có chủ đề thống nhất Câu 6 .Dòng nào sau đây không phù hợp khi so sánh với yếu tố mạch lạc trong một văn bản?

Chọn câu trả lời đúng: A. Mạch giao thông trên đường phố B. Dòng nhựa sống trong một cái cây C. Mạch máu trong một cơ thể sống D. Trang giấy trong một quyển vở Câu 7:.Phần Mở bài có vai trò như thế nào trong một văn bản?

A. Giới thiệu các nội dung của văn bản.

B. Giới thiệu sự vật, sự việc, nhân vật.

C. Nêu kết quả của sự việc, câu chuyện.

D. Nêu diễn biến các sự việc, nhân vật.

Câu 8 .Đọc đề văn và nội dung bên dưới để trả lời các câu hỏi : Hãy kể lại câu chuyện “ cuộc chia tay của những con búp bê”, trong đó nhân vật chính là hai con búp bê Em Nhỏ và Vệ Sĩ.

Với đề bài trên, một bạn đã xác định các ý như sau: Ý 1: Giới thiệu về lai lịch hai con búp bê Ý 2: Trước đây, hai con búp bê vẫn luôn ở bên nhau, cũng như hai anh em Cô chủ và cậu chủ Ý 3: Nhưng rồi chúng buộc phải chia tay vì cô chủ và cậu chủ của chúng phải chia tay nhau Ý 4: Trước khi chia tay, hai anh em đưa nhau đến trường chào thầy cô và bạn bè Ý 5: cũng chính nhờ tình cảm của hai anh em mà hai con búp bê đã không phải chia tay Trong các ý trên, ý nào không phù hợp với yêu cầu của đề bài?

Chọn câu trả lời đúng: A. Ý 4 B. Ý 1 C. Ý 5 D. Ý 3 HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc

* Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Gv giao bài tập Vẽ sơ đồ tư duy cho bài học

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ + Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT

Ghi chú

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà 1. Bài cũ - Học bài.

- Hoàn thành các bài tập còn lại trong SGK và sách bài tập Ngữ văn.

2. Bài mới Soạn bà: “Những câu hát về tình cảm gia đình.” ********************************* Tuần 3 Tiết 9 NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được khái niệm ca dao - dân ca.

- Nắm được tư tưởng nghệ thuật của những câu ca dao về tình cảm gia đình (bài 1 và bài 4) II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Bước đầu nắm dược khái niệm ca dao- dân ca - Nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc về chủ đề về tình cảm gia đình.

2. Kĩ năng: - Đọc-hiểu và phân tích ca dao-dân ca trữ tình.

- Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh, ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao trữ tình về tình cảm gia đình.

3. Thái độ: - Biết trân trọng gìn giữ tình cảm gia đình.

- Sưu tầm và gìn giữ những bài ca dao về chủ đề tình cảm gia đình.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài

- Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh.

BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp khái -Đọc, nắm các -Hiểu I. Tìm hiểu chú thích. niệm ca dao, chung dân ca, tình cảm gia đình II. Đọc hiểu văn bản

III .Tổng kết

IV. Luyện tập

-Đọc bài ca dao số1,4. Phát hiện lời của từng bài ca dao là lời của ai nói với ai

-Tình cảm gửi đến đó là tình cảm gì. Phát hiện cái hay của ngôn ngữ, âm điệu của bài ca.

- Bài ca dao nhắc nhở chúng ta điều gì.

- Những biện pháp được sử dụng.

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

Những bài ca Viết đoạn văn. dao về gia đình gợi cho em những suy nghĩ gì về tình cảm gia đình

III. Chuẩn bị.

- GV: Máy chiếu, đĩa , sưu tầm ca dao, dân ca .

- HS: + Sưu tầm những câu ca dao hoặc bài hát dân ca về tình cảm gia đình của địa phương.

+ Soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’) Câu 1: Ai là n/v chính trong truyện "Cuộc chia tay của những con búp bê"?

B. Cô Tâm C. Thành D. Thành và Thủy A. Mẹ Câu 2: Thông điệp nào đựoc gửi gắm qua câu truyện "Cuộc chia tay của những con búp bê"?

A. Hãy tôn trọng những ý thích của trẻ em B. Hãy để trẻ em được sống trong 1 mái ấm gia đình.

C. Hãy hành động vì trẻ em.

D. Hãy tạo điều kiện để trẻ em phát triển những tài năng hiếm có.

Câu 3: TL: T/c sâu sắc của em dành cho 2 bạn Thành và Thủy đó là gì?

(Trình bày bằng 1 câu) Đáp án phần TN: Câu 1: D ; Câu 2: B * KT đầu giờ.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 1’ Hoạt động Chuẩn KTKN Ghi Hoạt động của thầy của trò cần đạt chú Nghe bài hát : Việt Nam trong tôi là .

- Học sinh GV nêu câu hỏi: Em đã biết những bài ca dao -dân lắng nghe ca nào nói về tình cảm gia đình? và ghi tên bài.

-> Gv nhận xét, đánh giá -> giới thiệu từ sự phong phú trong nội dung của thơ ca dân gian VN. Mỗi người đều sinh ra từ chiếc nôi gia đình, lớn lên trong vòng tay yêu thương của mẹ, của cha, sự đùm bọc nâng niu của anh chị em ruột thịt. Mái ấm gia đình, dẫu có đơn sơ đến đâu đi nữa, vẫn là nơi ta tránh nắng tránh mưa, là nơi mỗi ngày khi bình minh thức dậy ta đến với công việc, làm lụng hay học tập để đóng góp phần mình cho XH và mưu cầu hạnh phúc cho bản thân.Rồi khi màn đêm buông xuống, là nơi ta trở về nghĩ ngơi, tìm niềm an ủi động viên, nghe những lời bảo ban, bàn bạc

chân tình… gia đình là tế bào XH. Chính nhờ lớn lên trong tình yêu gia đình, tình cảm ấy như mạch chảy xuyên suốt, mạnh mẽ thể hiện trong ca dao – dân ca, mà tiết học hôm nay các em sẽ tìm hiểu.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ HOẠT ĐỘNG 1 Đọc-Tìm hiểu - Đọc khái niệm ca dao, chung.

Giới thiệu ca dao, dân ca: gọi HS đọc dân ca(*) SGK/35.

SGK/35.

- Phân biệt rõ Ca dao_ - Giới thiệu thêm về khái niệm ca dao, Dân ca dân ca SGV trang 36.

Hướng dẫn HS đọc diễn cảm 4 bài ca +Đọc 4 bài diễn cảm 4 dao. bài ca dao.

Hướng dẫn HS tìm hiểu các chú thích - Đọc chú thích SGK/35.

Tìm hiểu nghĩa từng từ tr.35,36. trong cù lao chín chữ.

HOẠT ĐỘNG 2. Tìm hiểu văn bản: Đọc bài 1 SGK/ 35 Bài 1: Bài 1: Là lời mẹ ru con.

Dấu hiệu trực tiếp, rõ Gọi 1 HS đọc bài1. (?) Bài ca dao là lời nói của ai? Nói nhất để khẳng định điều với ai? Tại sao em lại khẳng định như đó là tiếng ru “Ru hơi, ru hỡi, ru hời” và tiếng gọi” vậy? con ơi!”

HS phát biểu và ghi vào vở. _Tình cảm mà bài ca dao muốn diễn tả -Nội dung bài 1 diễn tả: là gì? nhắc nhở công lao trời biển của cha mẹ đối với con cái và bổn phận, trách nhiệm làm con trước công lao to lớn ấy.

tích, giảng bình, thảo

GHI BẢNG I. Đọc, tìm hiểu chung: - Ca dao: - Dân ca:

II.Tìm hiểu văn bản:  Nội dung: Bài 1: so sánh -> Công lao trời biển của cha mẹ đối với con và bổn phận trách nhiệm của người làm con trước công lao to lớn ấy.

Ghi chú

Bài ca dao dùng hình ảnh so sánh. là lối nói ví Hãy chỉ ra cái hay của hình ảnh, âm quen thuộc của ca dao. điệu, ngôn ngữ của bài ca dao này? Âm điệu tâm tình, thành kính, sâu lắng.

Ngôn ngữ giản dị nhưng sâu sắc.

HS phát biểu _ Em có nhận xét gì về hình ảnh dùng để so sánh ở đây?

GV nhận định So sánh: Công cha - núi ngất trời, núi cao; Nghĩa mẹ - Nước biển Đông, biển mênh mông. Lấy cái to lớn, mênh mông, vĩnh hằng của thiên nhiên làm hình ảnh so sánh. Chỉ những hình ảnh to lớn cao rộng khôn cùng vàvĩnh hằng ấy mới diễn tả nổi công ơn sinh thành, nuôi dạy của cha mẹ.

Hình ảnh so sánh ở đây được miêu tả bổ sung bằng những định ngữ chỉ mức độ (núi ngất trời, núi cao, biển rộng mênh mông). Hai hình ảnh núi và biển đều được nhắc lại 2 lần, có ý nghĩa biểu tượng văn hoá phương Đông so sánh người cha với trời hoặc núi, người mẹ với đất hoặc biển trong các cặp biểu tượng truyền thống (Cha_ Trời, Mẹ_ Đất, Cha_ Núi, Mẹ_ Biển).Nói Công Cha sánh đôi với Nghĩa Mẹ là cách nói đối xứng truyền thống của nhân dân ta.

Núi ngất trời, biển rộng mênh mông không thể nào đo được, cũng như công cha, nghĩa mẹ đối với con cái. Với những hình ảnh so sánh ấy, bài ca dao trở nên cụ thể, sinh động hơn. “Chín chữ cù lao” làm cụ thể hoá công cha, nghĩa mẹ và tình cảm biết ơn của con cái.Bài ca dao là lời nhắn gửi về bổn phận làm con được thể hiện trong hình thức lời ru, câu hát. Mà hát ru bao giờ

Bài 4:

cũng gắn với sinh hoạt gia đình, với ngôi nhà kỉ niệm thân thương của mỗi người.

- Tìm những câu ca dao cũng nói đến công cha, nghĩa mẹ như bài một?

Bài 4: - Gọi HS đọc bài ca dao 4. (?) Bài ca dao là lời nói của ai? Nói với ai?

- Hình ảnh cụ the, so sánh, điệp từ-> Biểu hiện sự gắn bó thiêng liêng của anh em ruột thịt.

HS phát biểu. + Lên non mới biết non cao Nuôi con mới biết công - Tình cảm gì được thể hiện trong bài lao mẫu từ ca dao này?

-1 HS đọc bài thứ 4 Bài 4: là lời của ông bà, hoặc cô bác nói cháu, - Tình cảm thân thương đó của anh của cha mẹ nói với con em được diễn tả như thế nào? Bằng hoặc của anh em ruột thịt nói với nhau. nghệ thuật gì ?

GV nhận định: Điều đáng chú ý là khi nói đến tình + Tình cảm anh em thân cảm anh em, các tác giả dân gian nói thương ruột thịt. đến tình lớn hơn, bao trùm ấy là tình +Trong quan hệ anh em cảm cha mẹ “Cùng chung bác mẹ một khác với “người xa” có nhà cùng thân”. Anh em tuy hai mà những chữ “cùng, chung, một, cùng chung cha mẹ sinh ra, cùng một” thiêng liêng. chung sống, sướng khổ có nhau trong + Quan hệ anh em được một ngôi nhà. so sánh bằng hình ảnh “như thể chân tay”.

Bài ca dao nhắc nhở ta điều gì?

Nội dung bài ca dao này nói lên điều gì?

- Những biện pháp nghệ thuật nào được cả 2 bài ca dao sử dụng ?

3: Tổng kết Gọi HS đọc ghi nhớ SGK / 36 (?) Không gian, thời gian, hành động của nhân vật trong bài ca dao như thế

III.Ghi SGK/36

nhớ:

nào?

- Anh em phải hoà IV.Luyện tập: thuận để cha mẹ vui lòng, phải biết nương tựa lẫn nhau. Hai chữ anh em gắn với chữ : hoà thuận, đùm bọc, đỡ đần. => Biểu hiện sự gắn bó thiêng liêng của tình anh em.

- Thể thơ Lục bát.

- Âm điệu tâm tình nhắn nhủ.

- Các hình ảnh truyền thống quen thuộc.

- Cả 2 bài đều sử dụng lối độc thoại, có một vế câu .

- HS đọc ghi nhớ SGK/36 HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến Ghi thức kỹ chú Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt - Gv chia lớp thành 2 nhóm: thi tiếp sức viết - Hs thảo luận nhóm IV. Luyện những bài, những câu ca về tình cảm gia đình. bàn và bình. tập ... ? Hãy hát 1 bài hát ru có lời ru từ ca dao. * Hs hoạt động theo nhóm (5->7’).

-> Cả lớp cùng đánh giá cho điểm. * 1-2 HS HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm ………. hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Bài tập củng cố : Bài tập trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời em cho là đúng.

Bài 1:Đọc câu ca dao sau đây: Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.

Tâm trạng của người con gái trong câu ca dao trên là tâm trạng gì?

A Thương người mẹ đã mất.

B Nhớ về thời con gái đã qua.

C Nỗi buồn nhớ quê ,nhớ mẹ.

DĐau khổ cho thân phận mình.

Bài 2 :Đọc câu ca dao sau đây: Anh em như chân với tay Rách lành đùm bọc,dở hay đỡ đần.

Nghệ thuật gì được sử dụng trong câu ca dao trên?

A So sánh B Nhân hoá D Ẩn dụ C Điệp ngữ Bài 3: Đọc những câu ca dao sau đây: Cậu cai nón dấu lông gà Ngón tay đeo nhẫn gọi là cậu cai Ba năm được một chuyến sai Áo ngắn đi mượn quần dài đi thuê.

Những câu ca dao trên nằm trong bài ca dao nào?

A Những câu hát về tình cảm gia đình.

B Những câu hát về tình yêu quê hương ,đất nước con người.

C Những câu hát than thân.

D Những câu hát châm biếm.

Bài 4: Đọc những câu ca dao sau đây: Nước non lận đận một mình Thân cò lên thác xuồng ghềnh bấy nay Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn cho gầy cò con.

Ghi chú

Hình ảnh con cò trong bài ca dao trên thể hiện điều gì về thân phận của người nông dân?

A Nhỏ bé ,bị hắt hủi ,sống cơ cực,lầm than.

B Gặp nhiều oan trái không bày giải được.

C Cuộc sống trắc trở,khó nhọc,đắng cay.

D Bị dồn nén đến bước đường cùng.

Câu 5 :Trong bài ca dao “Những câu hát về tình cảm gia đình” có câu: Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!”

Hãy cho biết nghĩa của “Cù lao chín chữ ” là gì?

A Nói về công lao cha mẹ nuôi con vất vả nhiều bề.

B Nói về công lao cha mẹ to lớn như trời cao biển rộng .

C Nói đến tình cảm cha mẹ vô cùng yêu thương con .

D Nói đến lời nhắc nhở con cái phải hiếu thảo ,vâng lời cha mẹ .

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA Ghi CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY TRÒ chú Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm hiểu, + Sưu tầm những câu ca nghiên cứu, trao đổi, dao về t/y quê hương làm bài tập,trình bày.... đ/n, tranh phong cảnh các địa danh.

IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc Vb và phần ghi nhớ.

- Sưu tầm thêm những câu ca dao về tình cảm gia đình và học thuộc.

2. Bài mới: - Soạn bài: Những câu hát về t/y quê hương, đất nước + Tập đọc diễn cảm các bài ca dao-dân ca + Tập phân tích các bài + Trả lời các câu hỏi SGK *************************************** Tuần 3 Tiết 10

NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH YÊU QUÊ HƯƠNG ĐẤT NƯỚC, CON NGƯỜI I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Nắm được giá trị tư tưởng, nghệ thuật của những câu ca dao, dân ca về tình yêu đất nước, con người.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Nắm đựơc nội dung, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân ca qua những bài ca dao quen thuộc, thuộc chủ đề quê hương đất nước, con người.

2. Kĩ năng: - Đọc-hiểu và phân tích ca dao, dân ca trữ tình (bài 1 và 4) - Phát hiện và phân tích những hình ảnh so sánh, ẩn dụ, những mô típ quen thuộc trong các bài ca dao trữ tình về tình yêu quê hương, đất nước, con người.

3. Thái độ: - Thuộc những bài ca dao trong bài và biết thêm 1 số bài ca dao thuộc chủ đề quê hương, đất nước, con người.

- Có tình yêu quê hương, đất nước, con người.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp -Hiểu khái I.Tìm hiểu niệm “Tình yêu chung quê hương, đất nước, con người “ II. Đọc hiểu văn bản

-Đọc, nắm chú -Phát hiện cái thích bài ca hay của ngôn dao số1,4. Phát ngữ, âm điệu

hiện lời của từng bài ca dao là lời của ai nói với ai

III .Tổng kết

IV. Luyện tập

của mỗi bài ca.

- Bài ca dao nhắc nhở chúng ta điều gì.

- Những biện pháp được sử dụng.

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

Tình cảm Viết đoạn văn. chung thể hiện trong 2 bài ca dao

III. Chuẩn bị 1. Giỏo viờn: Sưu tầm tài liệu; Tranh ảnh các vùng miền, phong cảnh đất nước; bảng phụ, đài, đĩa hát những câu ca dao về tình yêu quê hương đất nước.

2. Học sinh + Sưu tầm những câu bài ca dao về quê hương đất nước con người + Soạn bài; tập phân tích các bài ca dao về quê hưong đất nước con người IV. Tổ chức dạy và học.

1.ổn đinh tổ chức: - KT sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ: 3->5’ ? Đọc thuộc diễn cảm 1 bài ca dao mà em thích nhất trong 2 bài ca dao về tình cảm gia đình. Hãy nói rõ vì sao mà em thích?

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian:2’ - Phương pháp: Thuyết trình.

- Kĩ thuật: Dùng bài thơ hay của các nhà thơ hiện đại Việt Nam về tình yêu quê hương đất nước.

Hoạt Chuẩn Ghi Hoạt động của thầy động của KTKN cần chú trò đạt GV trích dẫn 1 đoạn thơ hay của các nhà thơ hiện đại VN về - Học sinh t/y quê hương đất nước. lắng nghe -> Đề tài về quê hương đất nước, con người trong thơ ca nói và ghi tên chung và thơ ca dân gian nói riêng.. bài.

Nhà văn I-li-a E-ren-bua đã từng nói: “Lòng yêu nước ban

đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất ,yêu cái cây trồng ở trước nhà, yêu cái phố nhỏ đỗ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh…” Quả thật trong mỗi con người chúng ta ai cũng có 1 tình yêu quê hương đất nước mạnh mẽ. Đằng sau những câu hát đối đáp, những lời nhắn gởi ấy là cả 1 tình yêu chân chất, niềm tự hào sâu sắc, tinh tế đối với quê hương đất nước con người. Hôm nay, trong tiết học này cô và các em cùng tìm hiểu những tình cảm ấy qua: “Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước con người”.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY 1. Đọc - Tìm hiểu chung: - Đọc diễn cảm 4 bài ca dao SGK / 37,38 - Tìm ý nghĩa chung của các bài ca dao trên?

2. Tìm hiểu văn bản: Hướng dẫn HS trả lời, thảo luận câu hỏi từng phần SGK/39.

Bài 1: - 2 HS đọc bài 1.

- Khi đọc câu thứ I, em thấy các tác giả dân gian đã gợi ra các địa danh, phong cảnh nào? Em hiểu gì về các địa danh phong cảnh đó? _ Nhận xét về bài 1, em đồng ý vớí ý kiến nào ở SGK/ 39?

_ Tại sao em đồng ý với ý kiến b?

Em có thể chỉ ra các dấu hiệu để

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

I. Đọc - Tìm hiểu _ 2 HS Đọc diễn cảm các chung bài ca dao.

SGK tr. 38,39 - Tình yêu quê hương, đất nước, con người .

II.Tìm hiểu văn bản: + 2 HS đọc đối đáp bài 1. Bài 1: + Từng HS đọc tìm hiểu chú thích SGK/ 38, 39. + Ý kiến b va c: Bài ca dao có 2 phần : phần đầu là câu hỏi của chàng trai, phần sau là lời đáp của cô gái.Hình thức đối đáp này có rất nhiều trong ca dao dân ca.

- Thể thơ lục bát biến thể.

- Hát đối đáp (Ca dao đối đáp)

Ghi chú

nhận dạng bài ca dao có hai phần?

- Một số bài ca dao đối đáp : + Đố anh chi sắc hơn dao Chi sâu hơn bể, chi cao hơn trời .

(Hỏi) + Em ơi, mắt sắc hơn dao Dạ sâu hơn bể, trán cao hơn trời (Đáp) + Đến đây thiếp mới hỏi chàng (Hỏi) Cây chi hai gốc nửa vàng nửa xanh? + Nàng hỏi, anh kể rõ ràng (Đáp) Cầu vồng hai cội nửa vàng nửa xanh - Trong bài 1, vì sao chàng trai, cô gái lại đối đáp về địa danh với những đặc điểm (của từng địa danh) như vậy để hỏi – đáp ? ( HS thảo luận) - Em có nhận xét gì về người hỏi và đáp?

- Những tư ngữ: Ở đâu?

Sông nào …? Núi nào …? Đền nào …?-> nêu lên sự thắc mắc của chàng trai.

- Cách xưng hô: Nàng ơi, Chàng ơi.

-Một loạt dấu chấm hỏi: Thể hiện cho 1 loạt kiểu câu nghi vấn đòi hỏi người nghe(cô gái) phải trả lời những thắc mắc, yêu cầu cần giải đáp của người nói( chàng trai).Có những câu không có dấu chấm hỏi đặt cuối câu nhưng khi đọc lên nó cũng đòi hỏi người nghe( đối tượng) phải giải đáp: “Ở đâu năm cửa …, Đền nào thiêng …”

Bài 4: -Đọc bài ca thứ 4.

- Hai dòng đầu bài 4 có những gì đặc biệt về từ ngữ? Những nét đặc biệt ấy có tác dụng, ý nghĩa gì? +HS cần quan sát vềsố lượng từ, điệp từ, trật tự nhóm từ … + Cánh đồng “mênh mông bát ngát … bát ngát mênh mông” nói lên sự giàu có của quê “em”. Bằng tấm lòng yêu mến, tự hào nơi chôn nhau cắt rốn của mình, mảnh đất đã thấm biết bao máu và mồ hôi của ông bà tổ tiên, của đồng bào từ bao đời nay thì nhà thơ dân gian mới có thể viết nên những lời ca mộc mạc mà đằm thắm nghĩa tình, đọc lên làm xao xuyến lòng người như vậy.

HS thảo luận.

Mỗi câu hỏi là một kiến thức về quê hương đất nước.

Niềm tự hào, tình yêu đối với quê hương, đất nước - Mỗi câu hỏi là một kiến thức về quê hương đất nước.

- Các chặng của cuộc hát đối đáp, đây là 1 hình thức để trai gái thử tài nhau về kiến thức địa lí, lịch sử.

Câu đối đáp hướng về địa danh ơ nhiều vùng Bắc Bộ. Những địa danh đó không chỉ có những đặc điểm địa lí, tự nhiên, mà còn những dấu vết lịch sử,

=>Niềm tự hào, tình yêu đối với quê hương, đất nước.

- Phân tích hình ảnh cô gái trong hai dòng thơ cuối bài thơ 4?

Có sự tương đồng ở nét trẻ trung phơi phới và sức sống đang xuân.

Nhưng chính bàn tay con người nhỏ bé đó đã làm ra cánh đồng “mênh mông bát ngát”, “bát ngát mênh mông” kia. Những dòng thơ dài không che lấp những dòng thơ ngắn.

Hai dòng thơ cuối có vẻ đẹp riêng trong sự kết hợp với toàn bài. Ở 2 dòng thơ đầu ta mới chỉ thấy cánh đồng bao la, chưa thấy được cái hồn của cảnh. Đến 2 dòng cuối hồn của cảnh mới hiện ra. Đó chính là con người, cô thôn nữ mảnh mai, nhiều duyên thầm và đầy sức sống trước cánh đồng do chính bàn tay lao động của cô tạo nên.

_ Bài 4 là lời của ai? Người ấy muốn biểu hịên tình cảm gì? Em có biết cách hiểu nào khác về bài ca này không và có đồng ý với cách hiểu ấy không? Vì sao? _ Cũng có cách hiểu bài này là lời cô gái trước cánh đồng rộng lớn mênh mông nghĩ về thân phận của mình như “chẽn lúa đòng đòng … ban mai” đẹp cái vẻ đẹp của thiên nhiên tươi tắn, trẻ trung, đầy sức

văn hoá rất nổi bật. Người hỏi biết chọn nét tiêu biểu của từng địa danh. Người đáp hiểu rất rõ và trả lời đúng ý người hỏi. Như vậy là thể hiện, chia sẻ sự hiểu biết cũng như niềm tự hào, tình yêu quê hương đất nước.

- Chàng trai cô gái cùng chung sự hiểu biết, cùng chung những tình cảm. Đó là cơ sở và là cách để họ bày tỏ tình cảm với nhau. => Qua lời hỏi và lời đáp, có thể thấy chàng trai và cô gái là những người lịch lãm, tế nhị. + 1 HS đọc lại bài ca thứ 4.

- Những dòng thơ này được kéo dài ra, khác những dòng thơ bình thường. Dòng thơ nào cũng kéo dài 12 tiếng để gợi sự dài rộng, to lớn của cánh đồng.

- Các điệp từ, đảo từ và đối xứng (đứng bên tê đồng _ đứng bên ni đồng); (mênh mông bát ngát_ bát ngát mênh mông) nhìn ở phía nào cũng thấy cái mênh mông rộng lớn của cánh đồng. Cánh đồng không chỉ rộng lớn mà còn rất đẹp, trù phú, đầy sức sống đang lên.

- Cô gái được so sánh “như chẽn lúa đòng đòng” và “ngọn nắng hồng ban

Bài 4:

- Dòng thơ được kéo dài, điệp từ, đảo từ và đối xứng, so sánh.

Ca ngợi cánh đồng và vẻ đẹp mảnh mai, nhiều duyên thầm của cô gái. Đó cũng là cách bày tỏ tình cảm với cô gái

sống … nhưng rồi sẽ ra sao? Nỗi lo âu của cô gái thể hiện rõ nhất ở “Phất phơ” và sự đối lập: cánh đồng thì rộng mà chẽn lúa thì nhỏ nhoi, vô định cũng như “dải lụa đào phất phơ giữa chợ”, không biết số phận mình sẽ an bài như thế nào?

3: Tổng kết - Qua các bài ca vừa tìm hiểu, em có nhận xét chung gì về nội dung và nghệ thuật

mai” của chàng trai.

- Bài 4 là lời chàng trai thấy cánh đồng “mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông”và vẻ đẹp cô gái mảnh mai, trẻ trung, đầy sức sống. Chàng trai đã ca ngợi cánh đồng và vẻ đẹp của cô gái.

HS phát biểu theo gợi ý III.Ghi của GV Cũng có thể hiểu đây là SGK/40 lời bày tỏ tình cảm của cô gái.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH.

nhớ:

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của Chuẩn kiến thức kỹ năng Hoạt động của thầy trò cần đạt ? Bằng cảm nhận của em sau khi * 5 H/s đọc cả IV. Luyện tập học VB, hãy tái hiện nd vb bằng văn bản Bài1: sgk/40. cách đọc diễn cảm của mình?

-> Cả lớp nghe và Bài 2: sgk/40. ? Em thích nhất câu (bài) ca dao nhận xét. + Nhóm 1: Thể thơ chủ nào? Tại sao? * Tự bộc lộ yếu là lục bát. Còn 1 số - Chia lớp làm 2 nhóm. bài là lục bát biến thể. + Nhóm 1: Bài 1/40. * Các nhóm trao + Nhóm 2: T/c chung là

Ghi chú

+ Nhóm 2: Bài 2/40.

GV nhận xét, kết luận ? Hãy nêu cảm nhận của em về 1 bài ca dao bằng 1 đoạn văn ngắn?

GV nhận xét, cho điểm

đổi, cử đại diện t/y quê hương đất nước. trình bày. " Gió đưa cành ................" * Nghe, ghi chép " Anh đi anh nhớ............" " Làng ta ........................." " Đồng Đăng có.............." * Viết đoạn văn Bài tập 3. Viết đoạn văn (5’) -> trình bày -> nhận xét, cho điểm

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm …….. hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Bài tập Bài tập trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời em chò là đúng.

Bài 1: Đọc bài ca dao sau đây: “Công cha như núi ngất trời Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông Núi cao biển rộng mênh mông Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!”

Bài ca dao trên là lời của ai nói với ai?.

A Lời của cha mẹ nói với con cái.

B Lời của ông bà nói với con cháu.

C Lời của mẹ nói với con gái.

D Lời của anh em khuyên nhủ lẫn nhau.

Bài 2: Đọc bài ca dao sau đây: - Ở đâu năm cửa nàng ơi Sông nào sáu khúc nước chảy xuôi một dòng?

Sông nào bên đục bên trong?

Núi nào thắt cổ bồng mà lại có thánh sinh?

Ghi chú

Đền nào thiên nhất xứ Thanh Ở đâu mà lại có thành tiên xây?

-Thành Hà Nội năm cửa chàng ơi Sông Lục đầu sáu khúc nước chảy xuôi một dòng.

Nước sông Thương bên đục bên trong Núi Đức Thánh Tản thắt cổ bồng lại có thánh sinh Đền Sòng thiên nhất xứ Thanh Ở trên tỉnh Lạng có thành tiên xây. Đặc điểm hình thức nổi bật của bài ca dao trên là gì?

A Độc thoại B Kể chuyện D Miêu tả C Đối đáp Bài 3: Đọc bài ca dao sau đây: Nước non lận đận một mình Thân cò lên thác xuồng ghềnh bấy nay Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn cho gầy cò con.

Hình ảnh con cò trong bài ca dao trên thể hiện thân phận người nông dân ngày xưa như thế nào?

A Người nông dân nhỏ bé bị hắt hủi,thân phận thấp cổ bé miệng.

B Người nông dân gặp nhiều oan trái trong cuộc sống.

C Người nông dân bị dồn đẩy đến bước đường cùng.

D Người nông dân cuộc sống trắc trở,khó nhọc,đắng cay.

Bài 4: Đọc câu ca dao sau đây: Thương thay thân phận con tằm Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ Hình ảnh con tằm trong câu ca dao trên nói đến cuộc đời ,thân phận của những ai trong xã hội ngày xưa?

A Những cuộc đời nô lệ ,suốt đời bị bóc lột sức lao động.

B Những thân phận nhỏ nhoi vất vả ,khổ cực suốt đời mà vẫn nghèo khổ.

C Những cuộc đời lận đận ,phiêu bạt tha phương để kiếm sống.

D Thân phận thấp cổ bé miệng với nổi khổ ,nổi đau oan trái suốt đời.

Bài 5: Đọc những câu ca dao sau đây: Cậu cai nón dấu lông gà Ngón tay đeo nhẫn gọi là cậu cai Ba năm được một chuyến sai Áo ngắn đi mượn quần dài đi thuê.

Em hãy cho biết nét tính cách nào sau đây nói đúng về chân dung của “chú tôi” trong bài ca dao trên.

A Tham lam và ích kỉ B Độc ác và tàn nhẫn C Dốt nát và háo danh D Nghiện ngập và lười biếng

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm ..............

- Sưu tầm ca dao của địa hiểu, nghiên cứu, phương thuộc chủ đề trao đổi, làm bài tập,trình bày.... trên và tự học thuộc.

Ghi chú

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc lòng 2 bài ca dao, nắm được nd, ý nghĩa và 1 số hình thức nghệ thuật.

2. Bài mới: - Soạn bài từ láy + Ôn lại từ láy ( Ngữ văn 6). + Đọc, trả lời các câu hỏi SGK ********************************************** Tuần 3 Tiết 11 TỪ LÁY I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ -Nhận diện được 2 loại từ láy, đồng thời nắm được đặc điểm về nghĩa của từ láy.

-Hiểu đựoc giá trị tượng thanh tượng hình gợi cảm của từ láy biết cách sử dụng từ láy.

- Có ý thức rèn luyện từ láy, trau dồi vốn từ.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm từ láy - Các loại từ láy: láy hoàn toàn và láy bộ phận.

2. Kĩ năng: - Phân tích cấu tạo từ, giá trị tu từ từ láy trong văn bản.

- Hiểu nghĩa và biết cáh sử dụng một số từ láy quen thuộc để tạo giá trị gợi hình, gợi tiếng, biểu cảm, để nói giảm và nhấn mạnh.

3. Thái độ: - Tôn trọng sự giàu đẹp của Tiếng Việt.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề

- Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Vận dụng cao Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp I.Các loại từ -Hs quan sát -Phân loại các - Hs cho ví dụ nhận biết âm từ láy. về các loại từ láy: thanh của các láy, đặt câu. từ láy trên khác nhau ntn II. Nghĩa của từ láy.

II. Luyện tập

-Hiểu nghĩa của từ láy được tạo thành nhờ đặc điểm âm thanh của tiếng và sự hòa phối âm thanh giữa các tiếng.

- So sánh nghĩa của từ láy với nghĩa của các tiếng gốc tạo nên chúng.

Bt1: Tìm và xếp Bt4: Đặt câu các từ láy theo bảng phân loại Bt2: Điền thêm các tiếng để tạo ra từ láy.

Củng cố

Nhắc lại các khái niệm đã học.

III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) GV chiếu bài tập (1 HS lên bảng), phát PHT cả lớp làm: ? Xếp các từ ghép CP và ĐL vào 2 cột: Xe tăng, đầu cuối, vui buồn, đám cưới, chân tay, chân bàn, ăn ở, ở nhà.

Từ ghép C-P Từ ghép Đ-L -> GV có thể lấy 1 từ ghép mà HS trên bảng xếp để hỏi: Vì sao em xếp từ này vào cột đó? Đáp án: Từ ghép C-P đám cưới, xe tăng, chân bàn, ở nhà Từ ghép Đ-L đầu cuối, vui buồn, ăn ở, chân tay * Kiểm tra vào đầu giờ 3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình, hoạt động nhóm - Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

- GV y/c HS khái quát trong tiết học này có mấy đơn vị - Học sinh kiến thức cần tìm hiểu? Đó là những nội dung nào? lắng nghe và Lớp 6 các em đã biết khái niệm về từ láy. Đó là những ghi tên bài. từ phức có sự hoà phối âm thanh. Với tiết học hôm nay các em sẽ nắm được cấu tạo từ láy và từ đó vận dụng những hiểu biết vế cấu tạo và cơ chế tạo nghĩa từ để các em vận dụng tốt từ láy.

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Hoạt động 2: HìNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các loại từ láy, nghĩa của từ láy, phân biệt được 2 loại từ láy.

- Thời gian: 20’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Khăn trải bàn, động HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG Ghi TRÒ chú HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu từ I. Tìm hiểu bài : - Nhắc lại khái niệm về từ láy.

- Nhắc lại khái niệm về từ láy: Từ láy đã học ở lớp 6. láy là những từ phức có sự hoà phối về âm thanh giữa các tiếng.

Các loại từ láy: 1. Các loại từ láy: - HS quan sát VD trên a. Từ láy toàn bộ: a. Từ láy toàn bộ: Ghi VD 1 / 41 và VD 2 / 42 SGK. bảng, đọc và nhận xét: VD: 1,2: _ Em có nhận xét gì về đặc điểm - Từ láy đăm đăm có các - đăm đăm lặp âm thanh của các từ “đăm đăm, tiếng lặp lại nhau hoàn lại nguyên vẹn thăm thẳm, bần bật” có gì giống, toàn.

- bật bật bần khác nhau?

- Từ láy thăm thẳm có bật _ Vì sao các từ “thăm thẳm, bần các tiếng lặp lại nhưng biến đổi thanh bật” không nói là “thẳm thẳm, bật tiếng đứng trước thay đổi điệu và phụ âm bật”? thanh điệu. cuối.

- Từ láy bần bật có các - thẳm thẳm tiếng lặp lại nhưng thay thăm thẳm đổi phụ âm cuối. biến đổi thanh điệu HS phát biểu theo Ghi nhớ lặp lại nguyên GV kết luận : Các từ như thế gọi là từ láy toàn bộ. Vậy em hiểu 1 – Phần 2 - SGK / 42 vẹn; có khi biến đổi phụ âm cuối và thế nào là từ láy toàn bộ?

- Từ mếu máo có sự giống thanh điệu từ nhau về phụ âm đầu giữa láy toàn bộ các tiếng.

- Từ liêu xiêu có sự giống b. Từ láy bộ phận: nhau về vần giữa các - mếu máo lặp tiếng. lại phụ âm đầu .

- Nêu nhận xét về đặc điểm âm thanh của các từ “ mếu máo, liêu HS phát biểu theo Ghi nhớ - liêu xiêu lặp 1 – Phần 3 - SGK / 42. lại phần vần . xiêu”?

- HS tìm mỗi loại 5 từ . từ láy bộ phận.

- Các từ có cách láy như thế gọi là láy bộ phận. Vậy từ láy bộ phận là

Nghĩa của từ láy: 1. Từ oa oa, ha

- Các từ láy lọai này được tạo thành nhờ đặc điểm âm thanh của tiếng (nháy - Hãy tìm 5 từ láy mỗi loại ? lại tiếng kêu, tiếng động).

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu - Các từ láy nhóm a có nghĩa của từ láy: chung khuôn vần “I” _ Nghĩa các từ láy ha hả, oa oa, tích tắc, gâu gâu được tạo thành thường gợi tả âm thanh, do đặc điểm gì về âm thanh? hình dáng bé nhỏ.

- Các từ láy nhóm b có _ Các từ láy trong mỗi nhóm sau có đặc điểm gì chung về âm thanh chung vần “ấp” thường gợi tả những hình ảnh, và về nghĩa? động tác lên xuống một a. lí nhí, li ti, ti hí. b. nhấp nhô, phập phồng, bập cách liên tiếp. bềnh. như thế nào?

hả, tích tắc, gâu gâu.  mô phỏng âm thanh 2 a. lí nhí, li ti, ti hí. gợi tả âm thanh, hình dáng bé nhỏ. b. nhấp nhô, phập phồng, bập bềnh gợi tả những hình ảnh, động tác lên xuống một cách liên tiếp.

3. mềm mại nhấn mạnh hơn mềm - đo đỏ sắc thái giảm nhe hơn đỏ

- So với tiếng gốc mềm, từ láy mềm mại có sắc thái nhấn mạnh hơn. So với tiếng gốc đỏ, từ láy đo đỏ có sắc thái giảm nhẹ đi. II. Ghi nhớ : - Vậy em hiểu như thế nào về _ Từ những nhận xét trên - SGK / 42 nghĩa của từ láy? rút ra ghi nhớ. HS đọc ghi HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết nhớ thứ 2 SGK / 42.

GV cho HS nhắc lại 1 lần nữa các loại từ láy và nghĩa của - 3 HS lên bảng làm 3 bài tập 1,2,3 chúng.

- Những HS khác nhận xét Lưu ý: Từ láy phải luôn có 2 đặc tính: và sửa chữa.

- phải có 1 hình vị gốc có nghĩa.

- Có sự hoà phối âm thanh.

Nên những từ như: ba ba, cào cào, thuồng luồng, đu đủ, thằn lằn, chôm chôm, bươm bướm……… đều không phải là từ láy.

- Những từ như hỗn hào, lẩm cẩm, đủng đỉnh, ngậm ngùi, hí hửng, róc rách, xôn xao, táo tác……… vẫn được cho là từ láy.

- So sánh nghĩa của các từ láy mềm mại, đo đỏ, với nghĩa của các tiếng gốc làm cơ sở cho chúng: mềm, đỏ?

- Lưu ý phân biệt với từ ghép đẳng lập : máu mủ, râu ria, tươi tốt, dẻo dai, tươi cười, đông đủ, quanh quẩn, nảy nở.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Chuẩn kiến thức kỹ năng Hoạt động của thầy Hoạt động của trò cần đạt - Hs thảo luận nhóm bàn IV. Luyện tập Gọi HS đọc BT 2, 3, 4,5.

GV hướng dẫn HS làm.

BT2: BT2: GV nhận xét, sửa sai.

Lấp ló ,nho nhỏ, nhức Lấp ló ,nho nhỏ, nhức nhối,khang khác, chênh nhối,khang khác, chênh chếch,anh ách. chếch,anh ách.

BT3: BT3: GV treo bảng phụ -a/nhẹ nhàng.

-a/nhẹ nhàng.

Trong những từ láy sau, từ nào là từ láy toàn b/nhẹ nhõm. b/nhẹ nhõm. bộ?

-a/xấu xa.

-a/xấu xa.

A. Mạnh mẽ. b/xấu xí…. b/xấu xí….

C. Mong manh.

BT4: BT4: B. Ấm áp.

-Cô em có dáng người -Cô em có dáng người (D). Thăm thẳm. nhỏ nhắn. nhỏ nhắn.

- đặc điểm về -Bạn Lan có giọng nói -Bạn Lan có giọng nói nghĩa của từ láy? thật nhỏ nhẻ. thật nhỏ nhẻ.

- chúng ta cần quan tâm - chúng ta cần quan tâm đến những vấn đề lớn đến những vấn đề lớn hơn, hơn, đừng để ý đến đừng để ý đến những những chuyện nhỏ nhặt. chuyện nhỏ nhặt.

- bạn bè với nhau không - bạn bè với nhau không nên có thói ganh tị nhỏ nên có thói ganh tị nhỏ nhen. nhen.

- tuy món tiền nhỏ nhoi - tuy món tiền nhỏ nhoi nhưng cũng góp phần nhưng cũng góp phần xoa xoa dịu nỗi đau của dịu nỗi đau của đồng bào

Ghi chú

đồng bào bị lũ lụt bị lũ lụt BT5: BT5: Các từ đó đều là từ Các từ đó đều là từ ghép. ghép.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm ……….. hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Bài tập củng cố Bài tập trắc nghiệm Bài tập 1: Tìm các từ láy và sắp xếp theo bảng phân loại các từ láy trong đoạn văn sau: Mẹ tôi, giọng khản đặc, từ trong màn nói vọng ra: - Thôi, hai đứa liệu mà đem chia đồ chơi ra đi.

Vừa nghe thấy thế, em tôi bất giác run lên bần bật, kinh hoàng đa cặp mắt tuyệt vọng nhìn tôi. Cặp mắt đen của em lúc này buồn thăm thẳm, hai bờ mi đã sng mọng lên vì khóc nhiều. Đêm qua, lúc nào chợt tỉnh, tôi cũng nghe tiếng nức nở, tức tởi của em. Tôi cứ phải cắn chặt môi để khỏi bật lên tiếng khóc to, nhng nớc mắt cứ tuôn ra nh suối, ớt đầm cả gối và hai cánh tay áo.

Sáng nay dậy sớm, tôi khẽ mở cửa, rón rén đi ra vờn, ngồi xuống gốc cây hồng xiêm.

Chợt thấy động phía sau, tôi quay lại: em tôi đã theo ra từ lúc nào. Em lặng lẽ đặt tay lên vai tôi. Tôi kéo em ngồi xuống và khẽ vuốt lên mái tóc.

Chúng tôi cứ ngồi im nh vậy. Đằng đông, trời hửng dần. Những bông hoa thợc dược trong vờn đã thoáng hiện trong màn sơng sớm và bắt đầu khoe bộ cánh rực rỡ của mình.

Lũ chim sâu, chim chiền chiện nhảy nhót trên cành và chiêm chiếp hót. Ngoài đờng, tiếng xe máy, tiếng ô tô và tiếng nói chuyện của những ngời đi chợ mỗi lúc một ríu ran.

Cảnh vật vẫn cứ như hôm qua, hôm kia thôi mà sao tai họa giáng xuống anh em tôi nặng nề như thế này.

Bài tập 2: Điền các tiếng láy vào trước hoặc sau các tiếng gốc để tạo ra từ láy: .......... ló .............. thấp .............. chếch .......... nhỏ nhức ......... ............ ách ............khác HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG Ghi CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ chú Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm Bµi tËp:Sưu tầm trong cuộc sống Vẽ sơ đồ tư duy cho bài hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ - Tìm từ láy trong đoạn văn tự chọn ở VB: Cổng ttrường mở ra.

- Làm bt 1,3 2. Bài mới: - Chuẩn bị bài Quá trình tạo lập VB. + Đọc và trả lời các câu hỏi + Ôn lại phương pháp làm bài tự sự, miêu tả TUẦN 3: Tiết 12: QUÁ TRÌNH TẠO LẬP VĂN BẢN

I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Nắm được các bước của quá trình tạo lập VB để có thể tập viết 1 VB 1 cách có phương pháp và có hiệu quả hơn.

- Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. Vận dụng những kiến thức đó vào việc đọc hiểu VB và thực tiễn.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Các bước tạo lập VB trong giao tiếp và viết Tập làm văn.

2. Kĩ năng: - Tạo lập văn bản có bố cục, liên kết, mạch lạc.

3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng các bước tạo lập văn bản trong khi viết văn.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I. Các bước -Hs đọc phần I -Hs trả lời các sgk. câu hỏi ở sgk tạo lập văn nắm được các bản. bước tạo lập văn bản.

II. Luyện tập

Luyện tập

BT2: Hs nhận xét các ý kiến Bt4: Thảo luận nhóm đưa ra các bước thực hiện viết một bức thư .

Nhắc lại khái

Bài viết số 1

niệm đã học Củng cố III. Chuẩn bị: - Thầy: Bảng phụ, PHT, sơ đồ các bước tạo lập văn bản.

- Trò: Ôn lại các kiến thức về liên kết, bố cục và mạch lạc.

IV. Tổ chức dạy và học.

1) Ổn định trật tự : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ (3p) ( Kiểm tra đầu giờ) Cho HS làm bài tập TN: 1 HS lên bảng, phát PHT cho HS dưới lớp làm. GV chiếu đáp án, HS chấm chiếu bài, nhóm truởng báo cáo kết quả.

Câu 1: Dòng nào nói đúng phần thân bài văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê?

A. Từ đêm qua đến anh xin hứa B. Từ đêm qua đến đi thôi con C. Từ chúng tôi đến khuân lên xe D. Từ chúng tôi đến hết Câu 2.Mạch lạc trong VB không có tính chất nào trong các tính chất dưới đây?

A. Tượng trưng cho phần quan trọng nhất trong VB, được thể hiện bằng ý lớn trong phần thân bài.

B. Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.

C. Tuần tự đi qua các phần, các đoạn trong VB. D. Trôi chảy thành dòng, thành mạch Câu 3.ý kiến nào dưới đây đúng?

A. Mỗi VB cần trình bày theo bố cục 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

B. Văn bản cốt yếu nhất là phần Mở bài, Thân bài, không có phần Kết bài.

C. Chỉ cần trình bày cặn kẽ phần Thân bài, Mở bài, Kết bài không cần thiết.

D. Mở bài là tóm tắt Thân bài, Kết bài là nhắc lại Mở bài, do đó VB chỉ cần có Thân bài là đủ. * Đáp án: Câu 1: A ; Câu 2: A ; Câu 3: A 3) Tổ chức dạy và học bài mới: Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 1’ - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề - Kĩ thuật: Động não Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN Ghi cần đạt chú - Đặt vấn đề cho HS: Các em vừa học về bố cục và mạch lạc trong văn bản, Hãy suy nghĩ * 1-2 HS trả lời xem: Các em học những kiến thức và kĩ năng ấy để làm gì? Chỉ để hiểu biết thêm về Vb hay còn một lí do nào khác nữa?

Các em vừa được học về liên kết, bố * Nghe -> ghi bài

cục và mạch lạc trong VB. Các em học những kiến thức và kĩ năng ấy làm gỡ? Chỉ để hiểu biết thêm về VB thôi hay còn vì 1 lí do nào khỏc nữa? Để giúp các em hiểu rừ và nắm vững hơn về những vấn đề mà ta đó học, chúng ta cựng tỡm hiểu về 1 cụng việc hoàn toàn khụng xa lạ, 1 cụng việc cỏc em vẫn làm đó là “Quá trình tạo lập VB”.

-> Vào bài, ghi bảng Hoạt động 2 : HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các bước tạo lập VB. - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu các bước tạo lập văn bản: - Yêu cầu HS lần lượt đọc các mục SGK và trả lời.

- Khi nào thì người ta có nhu cầu tạo lập văn bản? Khi cần viết thư thì điều gì thôi thúc người ta viết thư ?

GV nhấn mạnh, yêu cầu của hoàn cảnh phải chuyển thành nhu cầu chủ quan của HS. Chẳng hạn làm bài tập làm văn là do bắt buộc nhưng mỗi học sinh đều muốn làm văn cho hay, bộc lộ cho hết năng lực của mình.

HOẠT ĐỌNG CỦA TRÒ

Đọc mục 1 và trả lời.

GHI BẢNG I. Các bước tạo lập văn bản:

- Khi con người muốn thông tin một vấn đề gì đó như tri - Định hướng thức, tình cảm thì mới tạo chính xác. lập văn bản. Chẳng hạn khi muốn hỏi thăm tình hình một người bạn xa cách đã lâu thì ta có thể viết thư (tạo lập VB ) - Lập dàn ý: Tìm ý và sắp xếp ý - Diễn đạt ý thành câu, đoạn văn.

- Để tạo lập văn bản (VD viết thư) Học sinh trả lời: trước tiên xác định rõ những vấn Viết cho ai? Viết để làm gì? - Kiểm tra lại Viết về cái gì? Viết như thế văn bản . đề nào? nào?

Ghi chú

_ Không thể bỏ qua vấn đề nào cả. bởi lẽ nó sẽ quy định nội dung và cách làm văn bản .

- Sau khi đã xác định 4 vấn đề đó,cần phải tìm ý và sắp xếp ý để có một bố cục rành mạch, hợp lí,thể hiện đúng định hướng trên. _ Chỉ có ý và dàn ý thì đã tạo lập - Chỉ có ý và dàn bài không chưa phải là công việc cuối văn bản được chưa? Cần làm gì nữa? Hãy cho biết việc viết thành cùng của việc tạo lập văn văn ấy cần đạt những yêu cầu nào bản. Người tạo lập văn bản còn phải làm công việc viết trong các yêu cầu sau: - Đúng chính tả. thành văn. Việc viết văn phải - Đúng ngữ pháp. đạt các yêu cầu: - Đúng từ chính xác. _ Đúng chính tả; _ Đúng - Có tính liên kết. ngữ pháp; - Có mạch lạc. _ Dùng từ chính xác; _ Sát - Kể chuyện hấp dẫn. với bố cục; - Lời văn trong sáng _ Có tính liên kết; _ Có tính mạch lạc; _ Lời văn trong sáng. _ Sau khi tạo lập xong văn bản có HS trả lời. cần kiểm tra lại không ?

GV nhận định Trong sản xuất, bao giờ cũng có bước kiểm tra sản phẩm, có thể coi văn bản cũng là một loại sản phẩm cần được kiểm tra sau khi hoàn II. Ghi nhớ: thành HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết _HS đọc ghi nhớ SGK / 46 SGK / 46.

Vậy để làm 1 VB, người tạo lập văn bản cần phải lần lượt thực ( Định hướng Bố cục hiện các bước như thế nào ? _ Qua tìm hiểu bài, em cho biết khi Diễn đạt Kiểm tra) . tạo lập văn bản cần thực hiện các bước gì?

Bỏ qua 1 vấn đề trong 4 vấn đề đó thì có thể tạo lập văn bản được không ?

2: Tạo lập văn bản - Sau khi xác định 4 vấn đề đó, cần phải làm việc gì để viết được văn bản?

HOẠT ĐỘNG 3 : LUYỆN TẬP - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB.

- Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não Hoạt động của thầy

Hoạt động của trũ

- Hs thảo luận - GV: chia lớp làm 4 nhóm: nhóm bàn ....

Làm bài 2,3/46 - Y/c HS trao đổi trong * Thảo luận nhóm nhóm và cử đại diện trình (8’), cử đại diện bày. trình bày.

- Nhận xét, bổ sung, sửa -> Nhận xét, bổ chữa. sung

- Gv chia nhóm, phát PHT * Làm cá nhân vào áp dụng kĩ thuật KTB cho góc khăn của mình HS làm BT4/sgk.

-> thống nhất vào nhóm - Đại diện 2 nhóm trình bày HS nhóm khác - Nhận xét, kết luận nhận xét, bổ sung * Ghi bài HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu:

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập 1.Bài 1 SGK/ 46.

- Củng cố các bước tạo lập VB. 2. Bài 2 sgk/46 a) Báo cáo của bạn đó là ko phù hợp.Vì cần phải rút ra KN học tập để giúp các bạn học tốt hơn. b) Bạn đó xác định ko đúng đối tượng giao tiếp ( đ/t là hs).

- Bài 3 sgk/46 - Dàn bài là cái sườn nên cần ngắn gọn.. Lời lẽ ko nhất thiết là câu văn hoàn chỉnh....

- Các phần, các mục, lớn nhỏ cần thể hiện trong một hệ thống chặt chẽ. (Kí hiệu, gạch đầu dòng....)

4. Bài 4 sgk/46 B1 Định hướng: - Thanh minh, xin lỗi.

- Đ/tượng: Bố.

- Mục đích: Để bố hiểu và tha thứ lỗi lầm.

B2: Xây dựng bố cục. * MB: Lý do viết thư. *TB: Thanh minh xin lỗi. * KB: Lời hứa ko tái phạm.

B3: Diễn đạt thành lời văn.

B4: KTra lại VB.

Ghi chú

- Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác. * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY ĐẠT CỦA TRÒ Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm ………… . hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Bài tập củng cố: Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Trong các yếu tố sau, yếu tố nào không có trong quá trình tạo lập văn bản?

A. Thời gian ( văn bản được nói và viết vào lúc nào ?)

B. Đối tượng ( nói , viết cho ai ?)

C. Nội dung ( nói , viết về cái gì ?)

D. Mục đích ( nói , viết để làm gì ) Bài 2: Dòng nào ghi đúng các bước tạo lập văn bản ?

A. Định hướng và xây dựng bố cục B. Xây dựng bố cục và diễn đạt thành câu, đoạn hoàn chỉnh C. Xây dựng bố cục, định hướng kiểm tra, diễn đạt thành câu, đoạn D. Định hướng, xây dựng bố cục , diễn đạt thành câu , đoạn hoàn chỉnh, kiểm tra văn bản vừa tạo lập.

Bài 3: Hãy kể những việc em cần làm trước khi viết bài tập làm văn theo đề bài: e hình dung mình là E-ri –cô viết bức thư cho bố nói lên tình cảm của mình sau khi đọc bức thư của bố.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG Ghi CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ chú Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm ..........

- Tập viết 1 đoạn văn có hiểu, nghiên cứu, tính mạch lạc. trao đổi, làm bài tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ - Đọc thêm 2. Bài mới: - Chuẩn bị bài sau: Những câu hát than thân + Sưu tầm những bài ca dao-dân ca có cùng chủ đề + Tập đọc diễn cảm các bài ca dao-dân ca có cùng chủ đề + Trả lời các câu hỏi SGK .

VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 ( Bài viết ở nhà) I) Mục tiêu cần đạt: Cho HS : - Ôn tập về cách thức làm bài văn tự sự , về cách dùng từ, đặt câu và liên kết, bố cục, mạch lạc...

- Vận dụng những kiến thức đó vào việc tập làm bài văn cụ thể và hoàn chỉnh.

II) Đề bài: - Hãy kể một câu chuyện cảm động.

III) Đáp án - Biểu điểm.: 1. Mở bài ( 1đ ) - Giới thiệu câu chuyện 2. Thân bài ( 8đ Diễn biến câu chuyện.

3. Kết bài ( 1đ ) - Cảm xúc của em. ************************************* TUẦN 4: Tiết 13:

NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ: - Hiểu giá trị tư tưởng, nghệ thuật đặc sắc của những câu hát than thân.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Hiện thực về đời sống của người dân lao động qua các bài hát than thân (bài 2,3) - Một số biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong việc xây dựng hình ảnh và sử dụng ngôn từ của những bài ca dao về chủ đề này.

2. Kĩ năng: - Đọc – hiểu những câu hát than thân - Phân tích thành thạo các giá trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát than thân trong giờ học.

3. Thái độ: - Giáo dục lòng yêu thương, đồng cảm với người lao động nghèo khổ.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I.Tìm hiểu chung

II. Đọc hiểu văn bản

-Hiểu khái niệm “ Những câu hát than thân “”là gì.

-Đọc, nắm chú thích bài ca dao số2,3. Tìm hiểu một số chú thích.

-Phát hiện cái hay của ngôn ngữ, âm điệu của mỗi bài ca.

- Những biện pháp được sử dụng.

III .Tổng kết

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

IV. Luyện tập

Tình cảm chung Viết đoạn văn. thể hiện trong 2 bài ca dao

III. Chuẩn bị: - Thầy: Bảng phụ, PHT - Trò: Theo hướng dẫn của GV, vở BTTN. IV. Tổ chức dạy và học.

1. Ổn định tổ chức (1’) Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ ( KT đầu giờ học) ? Khoanh tròn vào chữ cái câu trả lời đúng nhất.

Câu 1: Ca dao không có đặc điểm nào trong các đặc điểm dưới đây?

A. Diễn tả đời sống t/c của nhân dân lao động.

B. Khái quát, đúc kết kinh nghiệm sống, kinh nghiệm sản xuất.

C. Hình thức thường ngắn gọn và chủ yếu viết bằng thể thơ lục bát.

D. Thường hay lặp lại các hình ảnh, kết cấu, ngôn ngữ.

Câu 2: Dòng nào dưới đây phản ánh đúng các mối quan hệ tình cảm được nhắc tới trong các bài ca dao 2,3,4 thuộc chủ đề t/c gia đình?

A. Tình cảm của người phụ nữ lấy chồng xa quê, của con cháu với ông bà, tình anh em.

B. Tình cảm của vợ chồng, của con cháu với ông bà, của họ hàng thân thích.

C. Tình cảm của họ hàng, của người xa quê hương, của con cháu với ông bà.

D. Tình cảm của người phụ nữ lấy chồng xa quê, của họ hàng, của trai gái yêu nhau.

Câu 3: Cách tả cảnh của 4 bài ca dao về t/y qhương, đất nước, con người có đặc điểm chung gì?

A. Gợi nhiều hơn tả.

B. Tả rất chi tiết những h/ảnh thiên nhiên.

C. Chỉ tả chi tiết những đặc điểm tiêu biểu nhất.

D. Chỉ liệt kê tên,địa danh chứ ko miêu tả. * Đáp án: Câu 1:B; Câu 2:A; Câu 3: A 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 1’ - Phương pháp + Kĩ thuật:Thuyết trình Hoạt động của trò GV: Ca dao, dân ca là tấm gương phản ánh đời - Học sinh Hoạt động của thầy

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

sống, tâm hồn nhân dân. Nó không chỉ là tiếng lắng nghe hát yêu thương, tình nghĩa trong các mối quan và ghi tên hệ từng gia đình, quan hệ con người với quê bài. hương, đất nước, mà còn là tiếng hát than thở về những cuộc đời, cảnh ngộ khổ cực, đắng cay.

Bên cạnh những câu hát về tình cảm gia đình, tình yêu quê hơng đất nước, chúng ta còn bắt gặp đâu đó những lời than thở về cuộc đời, số phận cực khổ, đắng cay của nhân dân ta xa kia. Những bài ca dao về chủ đề này là những tiếng kêu than, tiếng lòng đồng cảm với những cuộc đời đau khổ - Đó là tiếng nói phản kháng XHPK đầy bất công. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu chùm ca dao về chủ đề này.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỌNG CỦA TRÒ

1: Đọc - hiểu chú thích.

- GV hướng dẫn cách đọc, đọc - HS đọc mẫu, sau đó gọi HS đọc lại .

- Cho HS tìm hiểu nghĩa một số từ khó SGK / 48, 49 2: Tìm hiểu văn bản.

Bài 2: Gọi HS đọc bài ca dao 2 (?) Em hiểu cụm từ “thương thay” là như thế nào? Hãy chỉ ra những ý nghĩa của sự lặp lại cụm từ này.

Lặp lại 4 lần từ “thương thay” làm tăng mạnh sự cảm thương xót HS đọc bài 2 xa - Vừa thương vừa đồng cảm - Là tiếng than biểu hiện sự  chỉ cho học sinh lặp kết cấu thương cảm, xót xa ở mức

GHI BẢNG I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH.:

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: Bài 2: - Thương thay :  Con tằm … nhả tơ  Lũ kiến … tìm mồi

Ghi chú

là 1 trong những đặc trưng của ca dao . (?) Bài ca dao bày tỏ niềm thương cảm đến những đối tượng nào ?

độ cao.  Hạc …

- Tằm nhả tơ, kiến tìm mồi, bay mỏi hạc bay mỏi cánh, cuốc kêu cánh ra máu.  Cuốc …

- Liên tưởng đến những kêu ra máu (?)Hình ảnh: tằm, kiến, hạc, cuốc người lao động với nhiều nỗi An dụ Nỗi với những cảnh ngộ cụ thể gợi cho khổ khác nhau. Đây là cách khổ nhiều bề của em liên tưởng đến ai ? nói ẩn dụ. người lao động bị áp bức, bóc GV nhận định: NT ẩn dụ: lột, chịu nhiều Con tằm sự hy sinh oan trái .

Con kiến vất vả Con hạc mòn mỏi Con cuốc tuyệt vọng Những hình ảnh trên rất gần gũi với cuộc đời khổ cực, vất vả, bất hạnh của người lao động.

GV bình: - Mỗi lần được sử dụng là một lần diễn tả một nỗi thương – thương cho thân phận mình và thân phận người cùng cảnh ngộ Sự lặp lại tô đậm mối thương cảm, xót xa cho cuộc đời cay đắng nhiều bề của người lao động . * Hình ảnh những con vật bé nhỏ, đáng thương như cò, kiến , hạc, cuốc rất gần gũi với cuộc đời khổ cực, vất vả, bất hạnh của họ. * Họ thường vận vào mình vì cho rằng chúng cũng có cùng số kiếp, thân phận khốn khổ như mình. * Họ thương con tằm, cái kiến … chính là thương bản thân mình .

Bài 3: HS đọc bài 3 - Là lời của người phụ nữ Gọi HS đọc bài ca dao 3 (?) Bài ca dao là lời của ai ? Nói nói về thân phận của mình lên điều gì ? trong xã hội PK xưa.

HS trả lời theo cảm nhận Bài 3: bản thân.

Cây bần là một loại cây gỗ - Hình ảnh so sánh trong bài có gì to giống như cây roi, cây thị Thân em như trái

đặc biệt ?

thường mọc ở bãi lầy ven sông .

Hoa bần giống như hoa roi, quả bần giống như quả thị xanh, tròn dẹt, ăn chua và chát.

Rễ bần chặt phơi khô làm nút chai HS: _ Tên gọi của hình ảnh (trái bần) dễ gợi sự liên tưởng đến thân phận nghèo khó. _ Hình ảnh so sánh được miêu tả bổ sung chi tiết. Trái bần bé mọn bị “gió dập sóng dồi”xô đẩy, quăng quật trên sông nước mênh mông, không biết “tấp vào đâu”.

(Nếu HS không trả lời được, GV diễn giảng thêm cho HS rõ) GV bình : Trái bần dẹt, lại chua và chát, ai ngắm, ai nếm, ai ăn ? Một thứ trái chẳng ngọt ngon gì, có thể coi là vô vị và vô dụng. Trái bần ấy đã rụng, đã trôi nổi trên dòng sông, bị “gió dập sóng dồi”, bị va đập, bị tung lên nhấn xuống liên tiếp, dồn dập. Cô gái ví mình, so sánh thân phận mình, số phận mình với “trái bần trôi” là lời tự than đáng thương.

Một tương lai mờ mịt. (?) Ơ bài 3, em hiểu gì về cuộc đời Số phận chìm nổi, lênh người phụ nữ trong xã hội phong đênh, vô định của người phụ kiến ? nữ trong xã hội PK

bần trôi Gió dập sóng dồi … vào đâu .

So sánh Thân phận và nỗi khổ của người phụ nữ trong xã hội PK

III. GHI NHỚ: Cuộc sống vất vả, phụ 3 : Hướng dẫn tổng kết ( SGK trang (?) Qua 2 bài ca dao em hiểu được thuộc của người dân, nhất là 49) nội dung gì ? Nghệ thuật biểu hiện người phụ nữ, trong xã hội như thế nào PK. HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt - GV phát PHT, dùng kĩ thuật * Làm cá nhân vào IV. Luyện tập khăn trải bàn, yêu cầu hs thảo phần khăn của Bài 1. Đặc điểm chung

Ghi chú

luận bài tập 1.

mình -> thảo luận về ND và NT của 2 bài thống nhất KQ của ca dao: - Y/c 2 HS trình bày ý kiến.

ND: Cả 2 bài đều diễn nhóm - GV nhận xét, kết luận , đưa đáp -> Đại diện 2 tả c/đời, thân phận con nhóm trình bày người trong xã hội cũ. án - HS nhóm khác Ngoài ra còn có ý nghĩa phản kháng, tố nhận xét, bổ sung ? Trong các hình ảnh ẩn dụ trên, em * Nghe, ghi bài cáo xh cũ. thấy hình ảnh nào gây ấn tượng * Suy nghĩ, trả lời NT: Thể thơ lục bát, mạnh nhất? Vì sao? âm điệu thân thương, ? Theo em, vì sao người xưa * Suy nghĩ, trả lời tình cảm. thường mượn hình ảnh con cò để - Đều sử dụng hình diễn tả c/đ và thân phận của mình? ảnh so sánh, ẩn dụ. ? Trong ca dao người nông dân thường mượn hình ảnh thân em.. để diễn tả đời sống và thân phận của * Liên hệ mình. Em hãy tìm một số câu để c/m điều đó?

- Thân em như hạt mưa sa * Tự học thuộc - Thân em như dải lụa đào ...

- Thân em như hạt mưa rào. lòng * 1 HS lên bảng, ? Học thuộc lòng các bài ca dao? lớp làm vào vở - Chiếu làm bài tập TN: Bài4: Câu BTTN 1,2 6 vở BTTN -> nhận xét - Đưa đáp án * Quan sát, sửa chữa HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm …………. hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Bài tập

Ghi chú

Có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức bài tấp sau: Đọc diễn cảm những câu hát than thân?

Cụm từ nào sau đây không có cấu trúc của một thành phần 4 tiếng như: “gió dập sóng dồi”?

(B.) Nước non lận đận.

A. Lên thác xuống ghềnh.

C. Nhà rách vách nát.

D. Gió táp mưa sa.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA CHUẨN KT, KN CẦN Ghi HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ THẦY chú ĐẠT Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên - Sưu tầm, phân loại các cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày.... bài CD có chủ đề than thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc các bài ca dao và ghi nhớ.

2. Bài mới: - Chuẩn bị tiết tiếp theo: + Tập đọc diễn cảm, tìm hiểu phần chú thích những câu hát châm biếm + Trả lời các câu hỏi SGK + Sưu tầm những câu hát có cùng chủ đề. ************************************* TUẦN 4: Tiết 14 NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu giá trị tư tưởng, nghệ thuật đặc sắc của những câu hát châm biếm.

- Biết cách đọc và phân tích ca dao châm biếm II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - ứng xử của TG dân gian trước những thói hư, tật xấu, những hủ tục lạc hậu.

- Một số biện pháp NT thường thấy trong các bài ca dao châm biếm.

2. Kĩ năng:

- Đọc - hiểu những câu hát châm biếm.

- Phân tích được giá trị nội dung và nghệ thuật của những câu hát châm biếm trong bài học.

3. Thái độ: - HS biết phê phán, tránh xa những thói hư tật xấu.

4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp khái -Hiểu I.Tìm hiểu niệm “ Những chung câu hát châm biếm “”là gì.

II. Đọc hiểu văn bản

III .Tổng kết

IV. Luyện tập

-Đọc, nắm chú thích bài ca dao số1,2. Tìm hiểu một số chú thích.

-Phát hiện cái hay của ngôn ngữ, âm điệu của mỗi bài ca.

- Những biện pháp được sử dụng.

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

Tình cảm Viết đoạn văn. chung thể hiện trong 2 bài ca dao

III. Chuẩn bị: -Thầy: Tranh, bảng phụ (máy chiếu) - Trò: Soạn bài theo hướng dẫn cuả GV

IV.Tổ chức dạy và học.

1.Ổn định tổ chức (1’).- Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2.Kiểm tra bài cũ (5’) ( KT đầu giờ): 1 HS lên bảng, lớp làm vào PHT. * Chọn đáp án đúng cho những câu hỏi sau: Câu 1: Nghệ thuật đắc sắc trong bài ca dao thứ 1 thuộc chủ đề than thân là gì?

A. Điệp ngữ, so sánh, nhân hóa B. So sánh, nhân hóa, hoán dụ C. Nhân hóa, ấn dụ, thành ngữ D. Thành ngữ, điệp ngữ, so sánh.

Câu 2:Những con vật được nhắc đến trong bài ca dao 2( Những câu hát) có đặc điểm chung nào?

A. Đều là những con vật có thân phận nhỏ bé, vất vả đáng thương.

B. Đều là những con vật chăm chỉ kiếm mồi C. Đều là những loài có cánh có thể bay đi kiếm mồi D. Đều là những con vật đáng yêu với con người.

Câu 3: Điền vào chỗ trống nhóm từ sau cho phù hợp với câu ca dao? quả xoài, củ ấu gai, lá đài bi Thân em như…

Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen. Đáp án: Câu 1:C; Câu 2: A; Câu 3: củ ấu gai 3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 3’ - Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình, cảm nhận tranh.

- Kĩ thuật: trực quan, động não, tư duy Hoạt động của thầy - Cho HS xem 1 số tranh thể hiện những thói hư tật xấu trong XH, yêu cầu HS nêu hiểu biết của mình về những bức tranh đó.

Cùng với tiếng hát than thân xót xa, buồn tủi, tiếng hýt giao duyên đằm thắm trữ tình, ca dao Việt Nam còn vang lên tiếng cời hài hớc, châm biếm, trào phúng, đả kích rất vui, khỏe, sắc nhọn, thể hiện tính cách, tâm hồn, quan niệm sống của ngwoif bình dân á Đông. Tiếng cời lạc quan ấy có nhiều cung bậc, nhiều góc độ và thật hấp dẫn ngời đọc, ngời nghe. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu chùm ca dao về chủ đề này.

Hoạt động của trò * Quan sát tranh, 3 HS trình bày hiểu biết * Nghe, ghi bài

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

-> Vào bài, ghi bảng

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

Ghi HOẠT ĐỌNG CỦA GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY chú TRÒ I. ĐỌC - HIỂU 1: Đọc - hiểu chú thích. _ Hướng dẫn HS đọc to, rõ, thể hiện CHÚ THÍCH.: sự châm biếm. Ở bài 1 đọc âm điệu hơi nhanh để gây sự chú ý. Bài 2 đọc âm điệu chậm rãi tạo sự hồi hộp. _ GV đọc mẫu, sau đó gọi HS đọc lại. - HS đọc _ Phần tìm hiểu chú thích sẽ tìm hiểu cùng phần tìm hiểu bài II. ĐỌC – HIỂU 2: Tìm hiểu văn bản.

Bài 1: VĂN BẢN: Gọi HS đọc bài ca dao 1 Bài 1: (?) Đọc 2 câu đầu của bài ca dao, em - Hình ảnh cái cò - Cái cò lặn lội … cô thấy có những hình ảnh nào đã từng yếm đào được nhắc tới trong ca dao than thân? - Diễn tả cuộc đời, thân lời giới thiệu (?) Trong đó, người nông dân mượn phận của mình - Chú tôi: chú tôi hình ảnh thân cò để diễn tả điều gì? hay tửu, tăm, nước (?)Vậy trong bài ca dao này thì sao? chè đặc, nằm ngủ trưa.

HS không trả lời được, GV nói cho HS rõ: điệp ngữ, liệt kê

Ở bài này, hình ảnh cái cò được nhắc có thói quen xấu, đến không phải để diễn tả thân phận nghiện ngập. mà chỉ là hình thức họa vần vừa để - Ngày: ước mưa, bắt vần, vừa để chuẩn bị cho việc giới đêm: ước thừa thiệu nhân vật hiện tượng này có trống canh. lười rất nhiều trong ca dao. biếng Vd: _ Quả cau nho nhỏ, cái vỏ vân vân …

_ Trên trời có đám mây xanh … vàng. (?)Bài ca dao giới thiệu về “chú tôi” như thế nào?

Hay ở đây có nghĩa là “giỏi”, “quen” như vậy “chú tôi” giỏi rượu chè, ngủ trưa, từ đó em có nhận xét gì về nhân vật này?

Bức chân dung người chú lại được tiếp tục giới thiệu ở 2 câu cuới bài.

HS đọc 2 câu cuối.

Trong cuộc sống, thường người ta ước những điều tốt đẹp kiểu như :”lạy trời mưa … cơm” nhưng người chú ở đây lại ước những gì? Vì sao người chú lại ước như thế?

- Hay tửu, hay tăm, hay  châm biếm hạng nước chè đặc, hay nằm người nghiện ngủ trưa. ngập, lười lao động.

Chân dung 1 ông chú nghiện ngập.

HS đọc 2 câu cuối.

_ Ở đây chú tôi cũng có bao nhiêu là điều ước.

Ngày ước ngày, đêm ước đêm.

- Ước ngày mưa khỏi đi làm - Ước đêm thừa trống canh được ngủ nhiều Đến đây, em nhận xét gì về chân hơn. dung người chú ?

Chân dung 1 ông chú (?)Vậy ý nghĩa châm biếm của bài ca lười biếng. dao là gì?  châm biếm hạng người nghiện ngập, GV nhận định: Khi giới thiệu nhân duyên cho ai lười nhác. thường người ta nói tốt, nói thuận cho người đó. Ở đây lại nói ngược, nêu những tật xấu. Vì vậy: “hỏi cô yếm đào lấy chú tôi chăng” là cách tạo ra sự đối lặp giữa cái đẹp và cái xấu.

Câu hỏi chỉ là cái cớ để chế giễu nhân vật, châm biếm những hạng người nghiện ngập, lười biếng trong XH. Hạng người này thời nào cũng có và cần phải phê phán.

Bài 2: Gọi HS đọc bài ca dao 2 (?) Hãy cho biết cảm nhận ban đầu HS đọc. của em về nội dung bài ca dao này? HS phát biểu theo cảm Vậy cho biết đối tượng đi xem bói nhận của bản thân. trong bài ca dao là ai? _Đây là lời thầy bói nói với người đi xem bói là nhười phụ nữ. Bài ca

Bài 2: _ Số cô điệp ngữ _ Chẳng … thì lối nói nước đôi  phê phán nạn mê tín, dị đoan.

(?)Tại sao tác giả dân gian lại chọn đối tượng đi xem bói là phụ nữ? (?)Lời thầy bói phán bao gồm những nội dung gì? (?) Phán toàn những chuyện quan trọng như vậy mà cách nói của thầy như thế nào?

GV nhận định: Lặp lại 4 lần số cô không chỉ tạo ra sự hồi hộp, chăm chú láng nghe lời thầy nói mà còn làm cho lời đó trở nên rõ rãng, cụ thể, khẳng định như đinh đóng cột. Nhưng những lời khẳng định ấy toàn là nói dựa “mẹđàn bà, cha-đàn ông”, nói nước đôi “chẳng giàu thì nghèo, chẳng gái thì trai”, thầy phán cụ thể, khẳng định nhưng toàn là những lời phán có cũng như không, đó là những điều hiển nhiên, ai mà không biết. (?) Bài ca dao phê phán hiện tượng nào trong XH? GV: Ngoài đề tài phê phán thói hư tật xấu của con người, phê phán nạn mê tín dị đoan, ca dao châm biếm còn phê phán những hủ tục lạc hậu trong xã hội xưa.

3 : Hướng dẫn tổng kết (?) Qua 2 bài ca dao trên, em hãy nêu đặc điểm nổi bật về nội dung của ca dao châm biếm Gọi HS đọc ghi nhớ

dao đã khách quan ghi lại lời thầy bói, không đưa ra lời bình luận, đánh giá nào. _ Người phụ nữ thường quan tâm đến số phận, nhất là trong XHPK, và họ cũng là người cả tin hơn cả. _ Thầy bói phán toàn những chuyện hệ trọng về số phận, cuộc đời mà người đi xem bói quan tâm: giàu_ nghèo, chamẹ, chồng- con. _Lời phán huề vốn, không đâu vô đâu.

_ Nạn mê tín dị đoan

Phê phán, châm biếm những thói hư tật xấu, III. GHI NHỚ: những hiện tượng đáng ( SGK trang 53) cười trong xã hội.

HS đọc ghi nhớ.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH.

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy - Treo bảng phụ cho HS làm BTTN Bài 1 SGK/53 - Gọi hS nhận xét - Nhận xét, sửa chữa.

- Cho HS làm BT2 SGK/53 - Chia lớp làm 4 nhóm: sử dụng kĩ thuật các mảnh ghép: + N1: Nêu hiểu biết của em về các bài ca dao về t/c gđ? + N2: Nêu hiểu biết của em về các bài ca dao về t/y quê hương, đất nước + N3: Nêu hiểu biết của em về các bài ca dao than thân + N4: Nêu hiểu biết của em về các bài ca dao châm biếm - Nhận xét, kết luận - Y/c HS khái quát ý kiến tất cả các nhóm - GV đưa bảng tổng hợp

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập * 1 HS lên bảng, lớp 1. Bài 1 làm vào vở LT Cả 4 bài đều có nd -> nhận xét và nt châm biếm. * Ghi bài * Làm cá nhân 2. Bài 2 - Đều có nd châm * Thảo luận luận biếm, đối tượng nhóm châm biếm là -> đại diện các nhóm những hạng người trình bày đáng chê cười, đều -> HS nhóm khác sử dụng hình thức gây cười để tạo nhận xét, bổ sung tiếng cười.

Hoạt động của trò

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm - Viết cảm nhận của em về 1bài hiểu, nghiên cứu, ca dao châm biếm trong bài học trao đổi,làm bài tập, trình bày....

Ghi chú

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ Gv giao bài tập + Lắng nghe, tìm .

- Sưu tầm các bài ca dao hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài về chủ đề trên. tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc lòng các bài ca dao đã học và phần ghi nhớ.

- Đọc thêm SGK/53 2. Bài mới: - Chuẩn bị bài Đại từ: + Xem lại bài Đại từ ở chương trình Tiểu học. + Đọc và trả lời các câu hỏi trong bài **************************************** TUẦN 4: Tiết 15: ĐẠI TỪ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Nắm được khái niệm đại từ, các loại đại từ - Có ý thức sử dụng đại từ theo nhu cầu giao tiếp.

I.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm đại từ.

- Các loại đại từ tiếng Việt.

2. Kĩ năng: - Nhận biết được đại từ trong VB nói và viết.

- Sử dụng đại từ phù hợp với y/c giao tiếp.

3. Thái độ: Có ý thức sử dụng đại từ trong giao tiếp.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS - Năng lực chung: Năng lực giải quyết vấn đề, Năng lực sáng tạo, Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: năng lực giao tiếp

Ghi chú

BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp - Đại từ dùng - Hs cho ví dụ I.Thế nào là để làm gì. . đại từ - Vai trò ngữ pháp của đại từ.

-Nắm được các -Hs cho ví dụ. loại đại từ để trỏ, để hỏi.

II. Các loại đại từ.

II. Luyện tập

Củng cố

Vận dụng cao

BT1: Xếp các Bt2, 3: Tìm các đại từ vào bảng. ví dụ tương tự.

Bt4: Giải thích cách xưng hô Nhắc lại các khái niệm đã học.

II. Chuẩn bị.

- GV: Sơ đồ khuyết các loại từ loại, bảng phụ, PHT. - HS : Soạn bài theo hướng dẫn của GV III. Tổ chức dạy và học.

1.Ổn định tổ chức (1’).- Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ - Có mấy loại từ láy”? Nêu sắc thái ý nghĩa của từ láy toàn bộ? Cho VD minh họa?

- Làm bài 4/SGK. - Khoanh tròn vào chữ cái các từ láy.

A. Đi đứng

D. Mơn man

B. Lả lơi C. õng ẹo

E. Rì rào F. Thon thả

3. mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG

Tổ chức dạy học bài

- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian :5’ - Phương pháp + Kĩ thuật: thuyết trình, vấn đáp Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Lớp 6, các em đã tìm hiểu về danh từ, động từ, tính từ và hiểu được chức năng * Nghe, ghi bài của chúng - dùng để làm tên gọi của sự vật, hiện tợng, họat động, tính chất một cách trực tiếp. Tuy nhiên trong tiếng Việt cũng có một từ loại khác có thể thay thế đợc danh từ, động từ, tính từ và được dùng để gọi tên sự vật theo cách gián tiếp - Đó là đại từ. Vậy đại từ là gì? Có bao nhiêu loại đại từ, bài học hôm nay chúng ta đi vào tìm hiểu.

Hoạt động 2: HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: Nắm được khái niệm đại từ và các loại đại từ.

- Thời gian :20’ - Phương pháp: thuyết trình, vấn đáp gợi tìm HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY GHI BẢNG TRÒ 1: Tìm hiểu khái niệm đại từ.

I. TÌM HIỂU BÀI: _ Gọi HS đọc 4 VD ở SGK/ 54, 55.

1. Thế nào là đại từ: _ Xác định những từ in đậm trong HS đọc, phát hiện. các vd.

Khái niệm: VD: GV hướng dẫn học sinh trả lời những câu hỏi trong SGK a- Phải nói em tôi - Từ nó trong đoạn văn a trỏ ai? _ Trỏ “em tôi” rất ngoan. Nó lại - Từ nó trong đoạn văn b trỏ con gì? người. khéo tay nữa.

Nhờ đâu em biết được nghĩa của _ Trỏ “con gà” con CN 2 từ “nó” trong 2 đoạn văn trên. vật Trỏ người.

- Từ thế trong đoạn văn c trỏ sự việc Nhờ vào ngữ cảnh gì? Nhờ đâu em hiểu được nghĩa của đoạn văn. của từ “thế” trong đoạn văn này? _ Trỏ lời nói của bà mẹ - Từ ai trong bài ca dao dùng để làm Nhờ vào câu thứ b. … con gà của anh gì? nhất trong đoạn văn.

Bốn Linh. Tiếng nó _ Từ “ai” trong bài ca dõng dạc nhất xóm Các từ “nó, thế, ai…” ta gọi là dao dùng để hỏi

Ghi chú

đại từ .

HS phát biểu

Định ngữ của DT Trỏ vật.

a- Nó : chủ ngữ b- nó : phụ ngữ (định ngữ) cho danh từ c- thế : phụ ngữ (bổ ngữ) cho động từ d- ai : chủ ngữ.

c. … Thôi, hai đứa liệu mà đem chia đồ chơi ra đi.

Vừa nghe thấy thế …

Phụ ngữ của ĐT

Vậy đại từ là gì? (?)Các từ “nó, thế, ai” giữ vai trò ngữ pháp gì trong câu, ở đoạn văn trên.

2: Tìm hiểu các loại đại từ. (?) Qua các vd đã tìm hiểu trên và căn cứ vào tác dụng đại từ, em hãy cho biết đại từ có thể chia làm mấy loại?

(GV hướng dẫn HS trả lời các câu hỏi trong SGK và ghi vào vở kết luận về các loại đại từ) a. Đại từ dùng để trỏ: _ Các đại từ : tôi, tao, tớ, chúng tôi, chúng tao, chúng tớ, mày, chúng mày, nó, hắn, họ. … trỏ gì? _ Các đại từ bấy, bấy nhiêu trỏ gì?

HS phát biểu theo Trỏ hoạt động.

SGK. d. Ai làm cho bể kia HS phát biểu theo đầy CN SGK. Hỏi người. ĐẠI TỪ _ Đại từ chia làm 2 GHI NHỚ: loại: Đại từ dùng để trỏ (SGK trang 55) và để hỏi.

2. Các loại đại từ: _ Các từ trên dùng để a. Đại từ để trỏ: trỏ người, sự vật. _ Trỏ người, sự vật (đại từ xưng hô). _ Trỏ số lượng.

_ Trỏ hoạt động, _ Các đại từ bấy, bấy tính chất, sự việc. nhiêu dùng để trỏ số lượng. _ Các đại từ vậy, thế trỏ gì? _ Các đại từ vậy, thế dùng để trỏ hoạt động, tính chất, sự việc. b. Đại từ để hỏi: _ Hỏi người, sự vật. b. Đại từ để hỏi: _ Các đại từ ai, gì … hỏi về gì? _ Các đại từ ai, gì … hỏi về người, sự vật. _ Hỏi về số lượng. _ Các đại từ bao nhiêu, mấy … hỏi _ Các đại từ bao nhiêu, về gì? mấy hỏi về số lượng. _ Hỏi về hoạt động, _ Các đại từ sao, thế tính chất, sự vật _ Các đại từ sao, thế nào … hỏi về nào hỏi về hoạt động,

gì? tính chất, sự việc.

3: Tổng kết Cho HS lên bảng điền vào sơ đồ phân loại đại từ đã kẻ sẵn HS đọc ghi nhớ SGK / 55, 56

GHI NHỚ: (SGK trang 56) II. LUYỆN TẬP:

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Hoạt động của Chuẩn kiến thức kỹ năng cần Hoạt động của thầy trò đạt - Gọi HS lên bảng điền BT * 1 HS lên bảng, IV. Luyện tập 1.a như sơ đồ SGK/56 lớp làm vào Bài 1/56 PHT. a, Tìm và phân loại đại từ xưng - Nhận xét, kết luận ->HS dưới lớp hô. nhận xét + Ngôi 1 số ít: Tôi, ta, tao, tớ, tui, * Nghe, ghi mình./ Số nhiều: Chúng tao, chép chúng ta. + Ngôi 2 số ít: cậu, bạn, mày, bay, mi./ Số nhiều: Chúng mày.. + Ngôi 3 số ít: Nó, hắn, y, thị./ Số nhiều: Chúng nó, họ b, Xác định nghĩa cuả đại từ trong câu.

- Giao cho HS làm miệng - Mình trong câu nói. nhanh BT1.b - Mình trong bài ca dao chỉ người - Gợi ý: * Làm miệng, cá đối thoại. + Ngôi 1; người nói tự nhân xưng. + Ngôi 2; người đối thoại với mình.

Bài 2/57. + Ngôi 3; người, vật được Tìm VD về danh từ chỉ người nói tới. được ding như đại từ xưng hô. + Y/c các nhóm trao đổi, VD: Anh, chị, em, cậu, mợ, thím. thảo luận, cử đại diện trình * Trao đổi 2 bàn Bài 4, 5/57 bày.

(3’) làm bài tập + Số lượng: từ xưng hô tiếng Việt

Ghi chú

+ Nhận xét, sửa chữa.

theo nhóm. nhiều hơn, phong phú, đa dạng -> Cử đại diện hơn. trình bày. + ý nghĩa biểu cảm: Đại từ xưng -> Theo dõi hô TV đậm sắc thái biểu cảm. ( vì phần trình bày người Việt thường bộc lộ trực tiếp của bạn để nhận quan hệ của người nói với người xét, bổ sung. nghe).

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN Ghi HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ chú ĐẠT Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm Có thể vận dụng linh hoạt một hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, số hình thức bài tấp sau: Đại từ nào sau đây không phải trình bày.... để hỏi về không gian?

A. Ở đâu.

C. Nơi đâu.

(B). Khi nào.

D. Chỗ nào. Đại từ là gì?

-Dùng để trỏ người, sự vật, họat động, tính chất………được nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT THẦY CỦA TRÒ

Ghi chú

+ Lắng nghe, tìm ……………..

Gv giao bài tập - Xác định đại từ trong hiểu, nghiên cứu, các VB: Những câu hát trao đổi, làm bài về t/c gia đình, những tập,trình bày.... câu hát về t/y quê hương, đất nước, con người.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ, hoàn thành các bài tập còn lại.

- Đọc thêm SGK/58 2. Bài mới: - Chuẩn bị bài Luyện tập quá trình tạo lập VB + Đọc và làm phần chuẩn bị ở nhà. ************************************* TUẦN 4: Tiết 16: LUYỆN TẬP TẠO LẬP VĂN BẢN I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Củng cố những kiến thức có liên quan đến việc tạo lập VB và làm quen nữa với các bước tạo lập Vb. - Biết tạo lập 1 VB tương đối đơn giản, gần gũi với đời sống và công việc cuả HS. II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Văn bản và qui trình tạo lập văn bản.

2. Kĩ năng: - Tiếp tục rèn luyện kĩ năng tạo lập VB. 3. Thái độ: - Có ý thức tiến hành các bước tạo lập VB khi xây dựng 1 VB. 4. Định hướng phát triển năng lực hs: - Năng lực trình bày suy nghĩ, nêu và giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác, trao đổi, thảo luận về nội dung bài học - Phát triển năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học bài - Năng lực biết làm và làm thành thạo công việc, năng lực sáng tạo và khẳng định bản thân - Năng lực phân tích ngôn ngữ ,giao tiếp ...

- Năng lực làm bài tâp. ,lắng nghe ,ghi tích cực ...

- Năng lực làm việc độc lập , trình bày ý kiến cá nhân.

- Năng lực giải quyết tình huống, năng lực phát hiện, thể hiện chính kiến, giao tiếp, năng lực biết làm thành thạo công việc được giao, năng lực thích ứng với hoàn cảnh

BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận thấp Tình huống : -Hs trả lời các Em hãy viết câu hỏi ở sgk một bức thư để nắm được các tham gia cuộc bước tạo lập thi viết thư cho văn bản. liên minh Bưu chính quốc tế (UPU) tổ chức với đề tài : Thư cho một người bạn để bạn hiểu về đất nước mình.

dụng Vận dụng cao Hs viết bức thư

III. Chuẩn bị.

- Thầy: PHT, máy chiếu.

- Trò: Chuẩn bị theo hướng dẫn của giáo viên.

IV. Tổ chức dạy và học.

1.Ổn định tổ chức (1’).- Kiểm tra sĩ số, trật tự và nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ ( 5P) (Kiểm tra đầu giờ). 1 HS lên bảng, lớp làm vào PHT. Câu 1: Điền vào chỗ trống cho phù hợp: - Các bước tạo lập VB: +..................................... +..................................... + ..................................... +........................................ ? Theo em bước nào là quan trọng nhất?

Câu 2: Trong các yếu tố sau, yếu tố nào ko cần khi định hướng tạo lập VB? A.Thời gian C. Nội dung B. Đối tượng D. Mục đích * Đáp án: Câu 1: - Các bước tạo lập VB: + định hướng + tìm ý + viết bài + kiểm tra lại bài -> bước nào cũng quan trọng Câu 2: A 3) Tổ chức dạy bài mới.

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 5’ - Phương pháp: Gợi tìm, vấn đáp, thuyết trình - Kĩ thuật: động não Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

- Chiếu 1 bài làm TLV của HS mắc * HS quan sát, phát hiện nhiều lỗi về nội dung và hình thức cho lỗi HS quan sát, phát hiện lỗi: xa đề, thiếu ý, lỗi chính tả. * HS giải thích được do => ? Vì sao bài viết mắc nhiều lỗi?

- GV yêu cầu HS nhắc lại trình tự các không tuân thủ các quy bước trong quá trình tạo lập VB: trình tạo lập VB. - GV: Trong tiết học này các em đã tập * Nhắc lại các bước trung luyện về 4 bước trong quá trình trong quá trình tạo lập tạo lập VB. VB - Ghi bảng * Nghe, ghi bài HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI ( Đọc, quan sát và phân tích, giải thích các ví dụ, khái quát khái niệm) * Mục tiêu: + Học sinh xác lập được các bước tạo lập văn bản với một đề bài cụ thể + Rèn kỹ năng làm việc cá nhân. * Thời gian: 15- 17 phút. * Phương pháp: Đọc diễn cảm, nêu vấn đề, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật: Động não.

Ghi HOẠT ĐỌNG CỦA HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY GHI BẢNG chú TRÒ 1: Các bước tạo lập văn bản I. TÌM HIỂU BÀI: (?) Em hãy nhắc lại các bước tạo lập Các bước tạo lập văn bản ?

HS phát biểu văn bản: - Định hướng chính 1. Định hướng. xác 2. Tìm ý, lập dàn ý.

- Lập dàn ý (?) Ơ lớp 6, các em đã được học 2 3. Diễn đạt.

- Tạo văn bản kiểu văn bản đó là tự sự và miêu tả và 4. Kiểm tra ở tiết 8 các em cũng đã xây dựng bố Học sinh nhắc lại yêu - Kiểm tra văn bản cục cho 2 văn bản trên. Vậy em nào cầu trong từng phần hãy nhớ và nhắc lại bố cục của 2 bài “mở, thân, kết” của mỗi văn ấy. loại văn bản.  Các em vừa nhắc lại các bước tạo lập văn bản và cũng vừa xây

II. Thực hành tạo lập VB:

dựng lại xong bố cục của 2 văn bản tự sự và miêu tả. Sau đây, chúng ta sẽ đi vào luyện tập tạo văn bản theo đề tài của sách giáo khoa.

2: Tìm hiểu đề bài.

Giáo viên cho học sinh đọc đề bài SGK trang 59. (?) Em hãy cho biết đề tài trên thuộc kiểu văn bản gì ? (?) Với đề bài ấy, em sẽ định hướng như thế nào cho bức thư em sẽ viết?

Viết về nội dung gì? Vậy em tập trung viết về mặt nào?

Viết về nội dung gì ?

Tự sự Miêu tả Mở Giới Giới bài thiệu thiệu sự đối việc tượng Thân Nêu Tả cụ bài diễn thể đối biến tượng.

1 sự việc Cảm Kết Nêu luận kết nghĩ thúc về đối tượng miêu tả.

HS đọc.

Em viết cho ai ?

Em viết bức thư ấy để làm gì?

_ Thuộc kiểu VB viết thư vì đề bài có yêu cầu qua từ “viết thư”

Bố cục cụ thể của 1 bức thư như thế nào ?

3: Thực hành tạo lập văn bản Phần đầu thư: Địa điểm, ngày, tháng, năm viết thư.

Lời xưng hô với người nhận thư.

Lý do viết thư.

Nội dung chính của bức thư: -Hỏi thăm tình hình sức khoẻ của bạn cùng gia quyến.

-Ca ngợi tổ quốc bạn.

-Giới thiệu về đất nước mình: *Con người VN. *Truyền thống lịch sử. *Danh lam thắng cảnh. *Đặc sắc về văn hoá và phong tục

Nội dung: - Con người Việt Nam: yêu chuộng hòa bình, cần cù, chịa khó…

- Truyền thống lịch sử.

- Danh lam thắng cảnh.

- Những đặc sắc về văn hóa và phong tục ………

Em có thể viết cho bất kì bạn nào đó ở nước ngoài. _ Để làm 1 bản tin

Đề: Em hãy viết thư cho một người bạn để bạn hiểu về đất nước mình (tối đa 1500 chữ) Phần đầu thư: Địa điểm, ngày, tháng, năm viết thư.

Lời xưng hô với người nhận thư.

Lý do viết thư. _ Nội dung chính của bức thư: -Hỏi thăm tình hình sức khoẻ của bạn cùng gia quyến.

-Ca ngợi tổ quốc bạn.

-Giới thiệu về đất nước mình: *Con người VN. *Truyền thống lịch sử. *Danh lam thắng cảnh. *Đặc sắc về văn hoá và phong tục VN. _ Phần cuối thư: Lời chào, lời chúc sức khoẻ.

Lời mời bạn đến thăm đất nước VN. Mong tình bạn của 2 nước ngày càng gắn bó khăng khít.

VN. Phần cuối thư: Lời chào, lời chúc sức khoẻ.

Lời mời bạn đến thăm đất nước VN. Mong tình bạn của 2 nước ngày càng gắn bó khăng khít. (?) Emsẽ bắt đầu bức thư như thế nào cho tự nhiên, gợi cảm chứ không gượng gạo, khô khan? (?) Nếu định viết thư cho bạn để giới thiệu cảnh đẹp của đất nước VN thì em có thể sắp xếp ý trong phần thân bài của bức thư đó theo trình tự dưới đây không: + cảnh đẹp của mùa xuân VN + phong tục ăn tết Nguyên Đán của người VN. + những kì quan, danh thắng của nước VN: Hạ Long, Huế, Hội An… + vẻ đẹp của kinh rạch, sông nước Cà Mau. (?) Vì sao không được ?

GV định hướng 1 lần nữa cho HS cách xây dựng đoạn TB theo trình tự hợp lý. (?) Nếu có đề bài sau: Nân dân Nhật Bản đã trải qua sự kinh hoàng và nỗi đau của sự mất mát lớn lao do động đất và sóng thần hôm 11/03/2011 vừa qua lúc 14h46 (giờ địa phương) tại bờ biển phía Đông bán đảo Oshika,Tohoku. Nếu là nhà ngoại giao, em sẽ viết thư chia sẻ nỗi buồn đau của mình như thế nào ? (?) Hãy kiểm tra xem bố cục em vừa xây dựng và đoạn văn em vừa viết đã phù hợp với định hướng của đề hay chưa? Còn có gì để sửa chữa nữa không? _ Cho HS đọc bài làm tham khảo để HS rút kinh nghiệm.

vàphải nhắc lại các bài học về địa lí, lịch sử gây cảm tình của bạn với đất nước mình và góp phần xây dựng tình hữu nghị

HS phát biểu theo định hướng của GV: Do nhận được thư bạn hỏi về tổ quốc mình nên mình viết thư đáp lại; do đọc sách báo, xem truyền hình về nước bạn chợt liên tưởng đến đất nước mình và muốn bạn cùng biết, cùng chia sẻ …

HS trả lời theo gợi ý của GV  không được Vì dàn bài không rành mạch, các ý lục thì được phân theo mùa, lúc theo miền đất, khi thì nói về

Giáo viên cho 1 hoặc 2 học sinh tự nguyện lên bảng thực hiện bức thư ấy.

GV nhận xét, sửa chữa, cho điểm.

cảnh đẹp, lúc lại chuyển sang phong tục tập quán, từ đó làm các ý chồng chéo lên nhau _ Đọc bài tham khảo SGK / 60,61

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 20- 22 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

*Họat động 1: Tìm hiểu đề – tìm hiểu ý. * Mục tiêu: Tìm hiểu yêu cầu của đề bài. * Cách tiến hành: GV ghi đề bài lên bảng.

Gọi HS đọc đề.

HS chép đề và đọc kĩ đề

GV:Đề bài trên thuộc kiểu văn bản gì? Do đâu em biết?

HS:Dựa vào từ viết thư.

GV:Nêu nội dung của đề bài?

HS trả lời. GV nhận xét.

GV:Em viết cho ai?

HS:Bất kì 1 bạn nào đó ở nước ngoài.

GV:Em viết bức thư ấy để làm gì?

HS:Gây thiện cảm tình bạn với đất nước mình và góp phần xây dựng tình hữu nghị.

HS tiến hành phân tích đề( xác định yêu cầu của đề

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập ĐỀ: Em hãy viết thư cho 1 người bạn để bạn hiểu về đất nước mình.

1. Tìm hiểu đề, tìm ý:

- Thể loại viết thư.

- ND: Bạn hiểu về đất nước Việt Nam. HS xác định nội dung 2. Lập dàn bài: a. Đầu thư.

- Địa điểm, ngày, tháng, năm.

- Lời xưng hô.

- Lý do viết thư. b. Phần chính bức thư.

- Hỏi thăm sức khoẻ.

- Ca ngợi tổ quốc bạn.

- Giới thiệu đất nước HS nêu lại bố cục của mình.

Ghi chú

*Họat động 2: Lập dàn bài . * Mục tiêu: Hướng dẫn HS lập dàn bài. * Cách tiến hành: GV:Bố cục cụ thể của một bức thư như thế nào?

GV chia nhóm làm bài HS trả lời.

GV nhận xét, sửa sai.

một lá thư NH1 Đầu thư H2 Phần chính của bức thư N3 Phần cuối thư Các nhóm làm và trình bày kết quả

+ Con người Việt Nam. + Truyền thống lịch sử. + Danh lam thắng cảnh. + Văn hoá, phong tục Việt Nam . c. Cuối thư.

Các nhóm viết bài cử - Lời chào, lời chúc đại diện đoci và nhận sức khoẻ. xét - Lời mời bạn đến Việt Nam .

- Mong tình bạn hai nước gắn bó.

3. Viết bài: a. Viết 1 đoạn văn trong phần chính bức thư. b. Viết phần cuối thư.

*Họat động 3: Viết bài . * Mục tiêu: Hướng dẫn HS viết bài. * Cách tiến hành: GV:Viết 1 đoạn văn trong phần chính bức thư?

GV hướng dẫn HS làm.

HS trình bày bài viết.

GV nhận xét, sửa sai .

GV:Viết phần cuối thư?

HS làm, Trình bày.

GV nhận xét, sửa sai.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo khi sử dụng phép lập luận giải thích * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN Ghi HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ ĐẠT chú Gv giao bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi,làm bài tập, trình bày....

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo

* Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY Gv giao bài tập Bản đồ tư duy.

HOẠT ĐỘNG CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT CỦA TRÒ + Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi, làm bài tập,trình bày....

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Hoàn thành bức thư.

2. Bài mới: - Chuẩn bị bài tiếp theo: Sông núi nước Nam, Phò giá về kinh + Đọc kĩ VB + Đọc và tìm hiểu phần chú thích +Trả lời các câu hỏi đọc-hiểu VB ************************************************** TUẦN 5: Tiết 17: SÔNG NÚI NƯỚC NAM (Nam quốc sơn hà- Lý Thường Kiệt )

Ghi chú

I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Bước đầu tìm hiểu về thơ trung đại - Cảm nhận được tinh thần khí phách của dân tộc qua bản dịch bài thơ chữ Hán: Nam quốc sơn hà II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Những hiểu biết bước đầu về thơ Trung đại - Đắc điểm thể thơ thất ngôn tứ tuyệt - Chủ quyền về lãnh thổ đất nước và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước kẻ thù xâm lược.

2. Kĩ năng: - Đọc – hiểu và phân tích thơ ngũ ngôn tứ tuyệt chữ Hán qua bản dịch tiếng Việt.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.

4.Tích hợp giáo dục ANQP: Khẳng định ý chí của dân tộc Việt Nam về độc lập chủ quyền trước các thế lực xâm lược.

5. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề,

+Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp Hs nắm, trình Biết được văn I Tìm hiểu bày được về bản thuộc chung tác giả ,xuất thuộc thể thơ 1.Tác giả. gì, bố cục.

2. Tác phẩm xứ văn bản.

-So sánh bản phiên âm và dịch thơ.

II. Đọc hiểu văn bản -Đọc văn bản, -Nhận xét giải thích nghĩa giọng thơ, cách một số từ ngữ. diễn đạt khẳng định chủ quyền về lãnh thổ đất Sông Núi nước, ý chí Nước Nam kiên quyết bảo vệ tổ quốc, bảo vệ độc lập dân tộc.

-Tình cảm của tác giả - Thấy được sự khác nhau giữa hai câu thơ đầu và hai câu thơ cuối của bài thơ.

Nêu nghệ III .Tổng kết thuật, ý nghĩa.

IV. Luyện tập

So sánh cách biểu ý và biểu cảm của hai bài thơ.

III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới - Đọc thuộc những câu ca dao thuộc chủ đề châm biếm và nêu cảm nhận của em về một bài ca dao mà em thích?

- Bài tập trắc nghiệm : Em hãy khoanh tròn vào phương án trước câu trả lời đúng nhất: Bài 1: Đọc bài ca dao sau đây: Nước non lận đận một mình Thân cò lên thác xuồng ghềnh bấy nay Ai làm cho bể kia đầy Cho ao kia cạn cho gầy cò con.

Hình ảnh con cò trong bài ca dao trên thể hiện thân phận người nông dân ngày xưa như thế nào?

A Người nông dân nhỏ bé bị hắt hủi,thân phận thấp cổ bé miệng.

B Người nông dân gặp nhiều oan trái trong cuộc sống.

C Người nông dân bị dồn đẩy đến bước đường cùng.

D Người nông dân cuộc sống trắc trở,khó nhọc,đắng cay.

Bài 2: Đọc câu ca dao sau đây: Thương thay thân phận con tằm Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ Hình ảnh con tằm trong câu ca dao trên nói đến cuộc đời ,thân phận của những ai trong xã hội ngày xưa?

A Những cuộc đời nô lệ ,suốt đời bị bóc lột sức lao động.

B Những thân phận nhỏ nhoi vất vả ,khổ cực suốt đời mà vẫn nghèo khổ.

C Những cuộc đời lận đận ,phiêu bạt tha phương để kiếm sống.

D Thân phận thấp cổ bé miệng với nổi khổ ,nổi đau oan trái suốt đời. Đáp án : 1- D, 2- A 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não

- Thời gian: 1’ Hoạt động của trò Gv cho hs quan sát một số hình ảnh về đất nước, - Học sinh lắng nghe chủ quyền biển đảo-> nhận xét và ghi tên - Trên cơ sở nhận xét đó Gv dẫn vào bài. bài. .Gv ghi tên bài trên bảng Hoạt động của thầy

Chuẩn KTKN cần đạt

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ghi chú

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA CHUẨN KT-KN Ghi HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ chú I.Đọc và tìm hiểu I. Đọc, tìm hiểu chung. chung: -Giáo viên cho 1 hoặc 2 học sinh đọc bài thơ ( phần phiên âm , dịch -Học sinh đọc văn nghĩa và dịch thơ ) -Giọng đọc : dõng dạc , đanh thép , bản . biết ngắt nhịp , nhấn trọng âm nhằm tạo không khí trang nghiêm .

-Học sinh đọc chú thích .

GV nói thêm: Một truyền thuyết kể rằng : năm 1077 , quân Tống sang 1.Tác giả : chưa rõ xâm lược nước ta . Tướng quân Lý - Chưa rõ .

Thường Kiệt nhận lệnh vua đem quân -Sau này nhiều sách chống giặc dữ . Lần ấy , quân của Lý ghi : Lý Thường Kiệt Thường Kiệt chặn giặc ở phòng tuyến . sông Như Nguyệt . Giữa khuya đêm đó , từ đền thờ bên sông của hai vị tướng đánh giặc giỏi của Triệu Quang Phục ngày trước là Trương Hống và Trương Hát bỗng cất lên tiếng thơ

sang sảng. Từ đó, bài thơ “ Nam quốc sơn hà” còn được gọi là bài thơ thần với nghĩa : thơ do thần sáng tác . Đây là một cách linh hóa tác phẩm văn học nhằm nêu rõ ý nghĩa thiêng liêng của bài thơ .

-Giáo viên có thể giới thiệu tranh tư liệu : Anh chụp bức tranh sơn mài ở viện bảo tàng Lịch sử-SGK trang 63, ghi Lý Thường Kiệt là tác giả bài thơ. (?) Dựa vào phần chú thích, em hãy biết bài thơ “ Nam quốc sơn hà” thuộc thể thơ nào?

Bài thơ thuộc thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật ( luật thơ đặt ra từ đời nhà Đường 618-907 ) 2: Tìm hiểu văn bản . * Gọi 1 học sinh đọc lại văn bản ( phần phiên âm) + Học sinh giải thích ý nghĩa những từ Hán Việt / SGK trang 62 -Giáo viên cho học sinh so sánh bản dịch thơ với bản phiên âm .

-Nhìn chung , bản dịch sát nghĩa nhưng đôi chỗ bản dịch chưa lột tả hết cái thần của bản phiên âm .

Ví dụ: -Vậy em hiểu thế nào là một bản Tuyên ngôn độc lập ?

2.Tác phẩm : Thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật .

II.Tìm hiểu văn bản : -Học sinh đọc diễn cảm -Từ “Đế” dịch là “Vua “ -Từ “tiệt nhiên“ dịch là “ vằng vặc “ -“Thủ bại hư” dịch là “ nhất định phải tan vỡ “ .

-Nội dung bản Tuyên ngôn này được bố cục như thế nào , gồm “ Nam quốc sơn hà” được coi là bản những ý cơ bản gì ?

Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta viết bằng thơ .

-Đó là lời tuyên bố hùng hồn về chủ TÝch hîp gi¸o dôc ANQP -Nước Trung Hoa xưa là đại bang ( quyền của đất nước nước lớn ) , vua mới xưng đế . Các và khẳng định không

tiểu bang ( nước nhỏ ) vua chỉ xưng Vương . Ở đây bài thơ dùng từ “ Đế “ là để tỏ thái độ ngang hàng, bình đẳng với nước Trung Hoa. Nước ta cũng có quyền xưng đế .Dùng từ “ Đế” để làm nổi lên ý nghĩa của câu thơ thứ nhất rất rõ : Nước Nam là của người Nam, đất nước này là đất nước có chủ.

một thế lực nào được xâm phạm .

-Bài thơ gồm 2 phần , 2 ý cơ bản ( Học sinh có thể trả lời theo sự suy nghĩ độc lâp ) .

Có thể trả lời như sau : Ý 1 : 2 câu đầu : nước Nam là của người Nam ở . Điều 1.Hai câu đầu : đó được sách Trời Nam quốc sơn hà định sẵn , rõ ràng .

Nam đế cư Ý 2 :2 câu sau: kẻ Tiệt nhiên định thù không được xâm phận tại thiên thư phạm . Xâm phạm thì thế nào cũng chuốc phải thất bại thảm hại Tất nhiên là như thế , không thể khác được - Giọng khẳng định mạnh mẽ sảng khoái .

-Từ “ tiệt nhiên “ ở đây biểu ý gì ?

GV: ý tứ của câu 2 ( nhờ có từ này ) cũng rất rõ , rất mạnh rất dứt khoát : Điều được nói ở câu 1 : được sách Trời qui định , tất yếu phải như thế, không thể khác được . Cách biểu ý ở cả 2 câu rất rành mạch , rõ ràng , rất tuyệt ! *Gọi học sinh đọc 2 câu cuối : -Em hãy tìm trong 2 câu thơ những từ ngữ nói về hành động làm -Các từ: “xâm phạm” trái với sách Trời và hậu quả tất yếu hoặc “ thủ bại hư” mà kẻ thù xâm lược phải nhận lấy ?

-Em có nhận xét gì về cách dùng -Thủ : có nghĩa là giữ từ “ thủ” ? lấy , nhận lấy chỉ -GV : cả bài thơ có những từ dùng thế chủ động . “Thủ rất hay như vậy, biểu hiện được cái bại hư “ : tự mình thần , cái hồn của bài thơ ( từ dùng chuốc lấy sự thất bại . như thế gọi là nhãn tự – con mắt thơ ) cách dùng từ rất -GV giảng : lời thơ như một lời đắt , chính xác, chọn cảnh cáo đanh thép đối với kẻ thù lọc . cướp nước: xâm lược sẽ nắm chắc phần thất bại.

-Giáo viên bình : chúng ta hãy

Khẳng định mạnh mẽ, vững chắc chủ quyền về lãnh thổ đất nước .

2.Hai câu cuối : Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư

tưởng tượng : trên phòng tuyến sông Như Nguyệt đêm ấy, lời thơ “ Nam quốc sơn hà “ vang vọng với âm điệu hùng hồn , đanh thép làm cho quân ta có ý chí , quyết tâm tiêu diệt kẻ thù càng thêm sôi sục bừng bừng ,sức mạnh của niềm tin tất thắng càng dâng cao . Ngược lại , kẻ thù thì chân run , tay yếu , lòng nao núng lo sợ ( bởi chúng đã làm cái điều trái với lẽ Trời ) , sự thất bại đến với chúng là tất yếu . Chiến thắng của ta chính là chiến thắng của lẽ phải , hợp với ý Trời , hợp với lòng người . Quả thật sức mạnh của văn chương hơn mọi thứ vũ khí sắc bén . Nhà thơ Sóng Hồng đã nói rất hay : “ Dùng cán bút làm đòn xoay chế độ Mỗi vần thơ là bom đạn phá Khẳng định chủ cường quyền”. quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ 3: Tổng kết -Tóm lại, nội dung Tuyên ngôn độc chủ quyền đó. lập trong bài thơ này là gì ?

Lời cảnh cáo đanh thép ; quân xâm lược sẽ nắm chắc phần thất bại .

HS đọc ghi nhớ SGK trang 6 HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy - Cho HS làm BTTN: Bài 5: Câu 9,10/30 - GV kết luận

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt - Hs thảo luận nhóm IV. Luyện bàn và bình. tập

Ghi chú

? Cả bài thơ đều thể hiện tt, t/c thống nhất của dt ta. Theo em đó là tt, t/c gì? ? Hãy kể tên 2 VB được coi là TNĐL lần 2, 3 của dt?

... * Hs hoạt động theo nhóm (5->7’).

-> Cả lớp cùng đánh giá cho điểm. * 1-2 HS

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: 2 phút HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA TRÒ Bài tập Văn bản “ Sông núi Lắng nghe, tìm nước Nam” bồi đắp tình cảm nào hiểu, nghiên cứu, cho em ? hãy viết một đoạn văn trao đổi,làm bài tập, ngắn phát biểu cảm nghĩ của em trình bày.... khi học xong văn bản trên”

CHUẨN KT, KN CẦN ĐẠT

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Bài tập : Vẽ sơ đồ tư duy khái quát kiến thức Lắng nghe, tìm Kiến thức hiểu, nghiên cứu , cho bài học. trọng tâm trao đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

Ghi chú

4. Bài cũ: - Sông núi nước Nam: + Học thuộc lòng – đọc diễn cảm văn bản dịch thơ. + Nhớ được 8 yếu tố Hán Việt trong văn bản.

5. Bài mới: -Soạn bài “Phò giá về kinh”: -Trả lời câu hỏi SGK-VBT. **************************************** Tuần 5 Tiết 18 PHÒ GIÁ VỀ KINH ( Tụng giá hoàn kinh sư – Trần Quang Khải) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ: 1. Kiến thức: - Bước đầu tìm hiểu về thơ Trung đại.

- Cảm nhận được tinh thần, khí phách của dân tộc qua bản dịch.

- Hiểu được tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ " Phò giá về kinh".

2. Kĩ năng: - Biết cách đọc – hiểu một văn bản thơ Trung đại.

3. Thái độ: - Có ý thức tự hào về lịch sử dân tộc, giữ gìn và phát huy tinh thần yêu nước trong thời kì hiện nay.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức - Những hiểu biết bước đầu về thơ Trung đại.

- Đặc điểm của thể thơ thất ngôn và ngũ ngôn tứ tuyệt.

- Sơ giản về tác giả.

- Chủ quyền lãnh thổ của dân tộc và ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền trước kẻ thù xâm lược; khí phách và khát vọng hòa bình của dân tộc.

2. Kĩ năng.

- Nhận biết các thể thơ thất ngôn và ngũ ngôn tứ tuyệt.

- Đọc - hiểu văn bản thơ Đường luật.

3. Thái độ: - Hình thành ở hs tinh thần yêu nước, tự hào về những chiến công vang dội của dân tộc.

4. Kiến thức tích hợp: - Kĩ năng: lắng nghe tích cực, thực hành giao tiếp giải quyết vấn đề bộ môn…

- Liên môn: liên hệ lịch sử để hiểu về nội dung của các văn bản.

5. Định hướng phát triển năng lực của hs: - Năng lực chung: tư duy, giao tiếp, hợp tác.

- Năng lực chuyên biệt: sáng tạo, cảm thụ cái đẹp.

III. Chuẩn bị của thầy và trò.

1. Chuẩn bị của thầy.

- Nghiên cứu chuẩn kiến thức, kĩ năng, Sgk và Sgv. - Bảng phụ.

- Tham khảo cuốn" Thi pháp thơ trung đại" của GS. Trần Đình Sử.

2. Chuẩn bị của trò.

- Soạn bài. Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới - Bài tập trắc nghiệm : Em hãy khoanh tròn vào phương án trước câu trả lời đúng nhất: Bài tập trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời em cho là đúng.

Bài 1:Bài Sông núi nước Nam thường được gọi là gì ?

A. Hồi kèn xung trận.

B. Khúc ca khải hoàn.

C. Áng thiên cổ hùng văn.

D. Bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên.

Bài 2: Bài Sông núi nước Nam được làm theo thể thơ nào?

A. Thất ngôn bát cú.

B. Ngũ ngôn.

C. Thất ngôn tứ tuyệt.

D. Song thất lục bát.

Bài 3.Bài thơ được ra đời trong cuộc kháng chiến nào?

A. Ngô Quyền đánh quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng.

B. Lí Thường Kiệt chống quân Tống trên sông Như Nguyệt.

C. Trần Quang Khải chống giặc Mông - Nguyên ở bến Chương Dương.

D. Quang Trung đại phá quân Thanh.

Bài 4. Bài thơ đã nêu bật nội dung gì?

A. Nước Nam là nước có chủ quyền và không một kẻ thù nào xâm phạm được.B. Nước Nam là một đất nước văn hiến.

C. Nước Nam rộng lớn và hùng mạnh.

D. Nước Nam có nhiều anh hùng sẽ đánh tan giặc ngoại xâm.

Bài 5.Tình cảm và thái độ của người viết thể hiện trong bài thơ là gì?

A. Tự hào về chủ quyền của dân tộc.

B. Khẳng định quyết tâm chiến đấu chống xâm lăng.

C.Tin tưởng ở tương lai tươi sáng của đất nước.

D. Gồm 2 ý A và B. 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 1’ Hoạt động Chuẩn KTKN cần của trũ đạt ? Kể tên các truyện Trung đại đã học trong chương - Học sinh trình NV 6? lắng nghe - Gọi HS nhận xét và ghi tên - Đánh giá, cho điểm bài.

-> GV: Thời Trung đại nứơc ta không chỉ có truyện mà còn có nền thơ rất phong phú và hấp dẫn trong đó phải kể đến bài thơ: Phò giá về kinh.

Trong giai đoạn lịch sử ta thoát khỏi ách đô hộ của hàng ngàn năm của phong kiến phương Bắc, đang trên đường vừa bảo vệ vừa củng cố, xây dựng 1 quốc gia..

Hoạt động của thầy

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG Ghi HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY TRÒ chú HOẠT ĐỘNG I. Đọc, tìm hiểu I.Đọc và tìm hiểu chung. chung: -Giáo viên cho học sinh đọc văn bản ( phiên âm + dịch nghĩa + dịch thư ) - HS đọc -Giáo viên hướng dẫn cách đọc.

Giọng đọc : hào hùng , sảng khoái , khí thế thể hiện lòng tự hào dân tộc và quyết tâm giữ lấy nền thái -Học sinh đọc SGK trang 1.Tác giả : Trần bình đất nước .

66 – 67 .

-Dựa vào chú thích trong SGK , Quang Khải (12411294) các em hãy giới thiệu về tác giả HS trả lời theo SGK. 2.Tác phẩm : thuộc Trần Quang Khải và hoàn cảnh ra thể thơ ngũ ngôn tứ đời của bài thơ, bài thơ thuộc thể -Có thể học sinh nói sơ tuyệt ( Đường luật ) thơ nào ?

-Những trận chiến thắng nào đã qua thời điểm của 2 trận được đề cập đến trong bài “ Phò chiến là : Chương Dương (6/1285) giá về Kinh”. Hãy giới thiệu vài Hàm Tử (4/1285) nét về các trận chiến thắng đó ?

II.Tìm hiểu văn bản: II.Tìm hiểu văn bản : -Bài thơ có mấy ý cơ bản ? Ý 1 :2 câu đầu: Hào khí chiến thắng. Đây là chiến thắng hào hùng của dân tộc đối với giặc Mông Nguyên xâm lược . Điều này buộc ta phải suy nghĩ về nội dung và cách đưa tin chiến thắng ở 2 câu này . Tác giả đã đảo trật tự trước sau khi nói về 2 cuộc chiến thắng. Chiến thắng Chương Dương sau nhưng được nói trước là do ta đang sống trong không khí chiến thắng Chương Dương vừa diễn ra , kế đó mới sống lại không khí chiến thắng Hàm Tử trước đó 2 tháng . Ý 2 : 2 câu sau : Tư thế của dân tộc . Đây là lời động viên xây dựng phát triển đất nước trong thời bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước . => GV bình : Máu xương của ba quân, lòng quả cảm của người chiến binh, tài thao lược của tướng soái … đã góp phần làm nên chiến công Chương Dương, Hàm Tử oanh liệt .

Phải là người trong cuộc, phải là nhà thơ tài hoa, TQK mới viết được những câu thơ hùng tráng như vậy.

Từ trong khói lửa chiến tranh, từ trong đống tro tàn của đất nước, nhà thơ nghĩ về đất nước trong ngày mai thanh bình, về tiền đồ của dân tộc. Nhà thơ tự nói với mình, tự nhắc nhở mình về nhiệm vụ đối với

2 câu đầu Đoạt sáo Chương -Có 2 ý cơ bản Dương độ. Ý 1 :2 câu đầu .

Cầm Hồ Hàm Tử Nói lên hào khí chiến quan thắng của 2 trận chiến - Cách đảo trật tự là : Chương Dương và trước , sau Hào Hàm Tử . khí chiến thắng của dân tộc đối với giặc Mông Nguyên xâm lược .

Ý 2 : 2 câu sau .

Lời động viên xây dựng phát triển đất nước trong thời bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của Tổ quốc .

*Ý tưởng được biểu đạt ở chỗ -Giọng thơ chắc nịch ,

2 câu sau .

Thái bình tu trí lực .

Vạn cổ thử giang san .

- Cách nói chắc nịch, súc tích, cô đọng, không hình ảnh, không hoa mỹ Lời động viên xây dựng , phát triển đất nước trong thời bình và niềm tin sắt đá vào sự bền vững muôn đời của đất nước .

đất nước.

-Bài thơ có ý tưởng lớn lao và rõ ràng như thế nhưng ở đây cách diễn đạt ý tưởng trong bài thơ ntn ?

-Ở đây tính chất biểu cảm đã tồn tại ở trạng thái nào ?

Bài thơ diễn đạt ý tưởng ở chỗ giọng điệu chắc nịch , rõ ràng , sáng tỏ không hình ảnh không hoa mỹ .

Cảm xúc trữ tình được nén kín trong ý tưởng .

3: Tổng kết.

Cho biết nội dung ý nghĩa của bài thơ.

HS đọc SGK trang 68 -Theo em , cách nói giản dị , cô đúc của bài thơ này có tác dụng gì trong việc thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng hoà bình của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần ?

sáng tỏ -Cảm xúc trữ tình được ẩn dấu trong ý tưởng .

Học sinh đọc ghi nhớ Tác dụng : Thể hiện mạnh mẽ lòng tự hào về những chiến thắng vẻ vang của dân tộc cũng như tư thế lớn, mạnh ngang tầm thời đại của dân tộc ta ở thời nhà Trần - Bài thơ nhắc nhở mỗi con người VN phải biết nâng cao ý thức trách nhiệm công dân trong việc bảo vệ và xây dựng đất nước thanh bình , đẹp tươi, bền vững muôn đời

- Bài thơ nhắc nhở chúng ta điều -HS có thể trả lời theo ý gì? mình một cách súc tích cô đọng trong việc đối chiếu so sánh 2 văn bản “ Sông núi nước Nam “ và “ Phò giá về Kinh “ với nhau

III.Ghi nhớ : SGK trang 68 III. Tổng kết.

1.Nội dung: Bài thơ thể hiện hào khí chiến thắng của dân tộc đối với giặc Nguyên Mông xâm lược thời nhà Trần , đồng thời cũng nói lên khát vọng lớn lao của dân tộc lúc bấy giờ: Xây dựng, phát triển đất nước trong hòa bình với một niềm tin sắt đá bền vững muôn đời của đất nước.

2.Nghệ thuật: Thể thơ Ngũ ngôn tứ tuyệt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng; cách nói chắc nịch, sáng rõ, khong hình ảnh, không hoa mĩ nhưng lại tạo ra âm vang lớn lao, một độ ngân rung sâu sắc. Hai mơi chữ

.

mà nói được bao nhiêu điều trọng đại của đất nước thời nhà Trần; Vì thế thơ của một vị tướng quân thành tiếng nói hào hùng của cả dân tộc.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy - Cho HS lµm BTTN: Bµi 5: Câu 9,10/30 Em hãy so sánh bài thơ “ Phò giá về Kinh “ với bài thơ “ Sông núi nước Nam “ để tìm sự giống nhau về hình thức biểu ý và biểu cảm của chúng .

- GV kết luận

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt * Hình thức biểu ý : IV. Luyện 2 bài thơ đều thể hiện bản lĩnh , tập khí phách của dân tộc ta . + Một bài nêu cao chân lí lớn lao nhất , thiêng liêng nhất , vĩnh viễn nhất : Nước Việt Nam là của người Việt Nam , không ai được xâm phạm , nếu xâm phạm là sẽ thất bại . + Một bài thể hiện khí thế chiến thắng hào hùng của dân tộc đối với ngoại xâm và bày tỏ khát vọng xây dựng phát triển đất nước trong hòa bình với niềm tin đất nước bền vững lâu đời . * Hình thức biểu cảm : + Một bài thuộc thể thất ngôn tứ tuyệt . + Một bài thuộc thể ngũ ngôn tứ tuyệt .

-> Nhưng đều có ý tưởng giống nhau ở chỗ : Có cách nói chắc nịch

Ghi chú

, cô đúc , trong đó ý tưởng và cảm xúc hòa làm một , cảm xúc nằm trong ý tưởng HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Các nhóm tập kể chuyện về hoàn cảnh ra đời của hai văn bản thơ trung đai : Sông Lắng nghe, tìm núi nước Nam ( Nam quốc sơn hà ) và hiểu, nghiên cứu , Phò giá về kinh (Tụng giá hoàn kinh sư) . trao đổi, trình bày.

Nêu ý nghĩa của hai văn bản đó.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập ? hãy viết một đoạn văn ngắn phát Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, biểu cảm nghĩ của em khi học xong văn bản Kiến thức nghiên cứu , trao trên” trọng tâm đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

6. Bài cũ:

Ghi chú

- Phò giá về kinh: + Học thuộc lòng – đọc diễn cảm văn bản dịch thơ. + Nhớ được 8 yếu tố Hán Việt trong văn bản. + Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa thời sự của hai câu thơ “ Thái bình tu trí lực- Vạn cổ thử Giang San” trong cuộc sống hôm nay.

7. Bài mới: -Soạn bài “Côn sơn ca. Buổi chiều đứng ở Phủ Thiên Trường trông ra”: -Trả lời câu hỏi SGK-VBT. ***************************************** TUẦN 5 Tiết 19: TỪ HÁN VIỆT I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu thế nào là yờỳ tốHỏn Việt - Phõn biệt được 2 loại từ ghộp Hỏn Việt: Ghép đẳng lập và ghộp Chính phụ - Cú ý thức sử dụng từHỏn Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm từ Hán Việt , yếu tố Hán Việt.

- Các loại từ ghép Hán Việt.

2. Kĩ năng: - Nhận biết từ Hán Việt, các loại từ ghép Hán Việt.

- Mở rộng vốn từ Hán Việt.

3. Thái độ: Giáo dục ý thức sử dụng từ Hán Việt. * Tích hợp môi trường: Liên hệ tìm các từ Hán Việt có liên quan đến môi trường * Kĩ năng sống được giáo dục - Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng ngôn ngữ - Giao tiếp: trình bày suy nghĩ ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân cá nhân khi 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Nội dung

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng thấp

Vận dụng cao

I.Đơn vị cấu Hs đọc ngữ -Nhận xét về . tạo từ Hán liệu, giải thích đơn vị cấu tạo nghĩa một số từ Hán Việt.

Việt từ.

II. Từ ghép Hs đọc ngữ liệu, giải thích Hán Việt. nghĩa một số từ.

II. Luyện tập

Củng cố

-Nắm được các -Hs cho ví dụ. loại từ ghép.

- Đặc điểm, cấu tạo của mỗi loại.

BT1: Phân biệt .BT4: Cho vd nghĩa của các về từ ghép HV yếu tố Hán Việt BT2: Tìm các từ ghép HV có chứa các yếu tố HV quốc, sơn, cư, bại.

Nhắc lại các khái niệm đã học.

III. Chuẩn bị - GV: Bảng phụ, PHT. - HS: Soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. Tổ chức dạy và học.

1.ổn đinh tổ chức: - KT sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ: 3->5’ GV treo bảng phụ Từ “bác” trong ví dụ nào sao đây được dùng như một đại từ xưng hô?

A. Anh Nam là con trai của bác tôi.

B. Người là Cha, là Bác, là Anh. (C.) Bác được tin rằng: Cháu làm liên lạc.

D. Bác ngồi đó lớn mênh mông.

GV kiểm tra VBT của HS. HS nộp VBT. GV nhận xét, ghi điểm.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

HOẠT ĐỘNG1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian:2’ - Phương pháp: Thuyết trình.

- Kĩ thuật: Dùng bài thơ hay của các nhà thơ hiện đại Việt Nam về tình yêu quê hương đất nước.

Hoạt Chuẩn Ghi Hoạt động của thầy động của KTKN cần chú đạt trũ - Cả lớp nghe bài hát : Thương ca Tiếng Việt …

- Học sinh - GV: ở lớp 6, chúng ta đã hiểu thế nào là từ Hỏn Việt. lắng nghe Vậy bài này chúng ta sẽ tìm hiểu về đơn vị cấu tạo của từ và ghi tờn Hỏn Việt và từ ghép Hỏn Việt bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI *Mục tiêu: -Hiểu thế nào làyêú tố Hán Việt -Phân biệt được 2 loại từ ghép Hán Việt: Ghép đẳng lập và ghép chính phụ -Có ý thức sử dụng từ Hán Việt đúng nghĩa, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp * Phương pháp : Vấn đáp thyết trình làm việc nhóm *Thời gian 15 p * Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG Ghi chú HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu I. Tìm hiểu bài đơn vị cấu tạo từ Hán- Việt 1. Đơn vị cấu tạo GV treo bảng phụ: bản phiên âm HS đọc. từ Hán Việt: bài “Nam Quốc Sơn hà”, gọi học VD 1/69 sinh đọc bài thơ Trả lời các ví dụ trong -Nam: phương Nam Dựa vào văn bản “Sông núi nước SGK /69.

-> có thể dùng độc Nam” với phần phiên âm chữ lập Hán “Nam quốc sơn hà” để -quốc : nước hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài. không (?) Các tiếng Nam, quốc, sơn, hà Nam: phương nam -sơn : núi dùng có nghĩa là gì? Tiếng nào có thể VD: nhà tôi ở hướng Nam độc dùng như 1 từ đơn để đặt câu?

Quốc: nước - hà: sông lập Sơn : núi mà chỉ Hà : sông dùng Từ Nam có thể dùng độc làm yếu (?) Ta có thể nói: lập. tố cấu -Quốc tôi rất giàu và đẹp. tạo từ

-Ngọn sơn kia rất hiểm trở.

-Con hà quê em rất trong xanh.

GV có thể gợi ý thêm: đặt câu với các tiếng đã cho để xác định.

HS nhận xét và đặt câu với các từ thuần Việt: nước, núi, sông.

Vậy theo em, đơn vị cấu tạo nên từ Hán Việt là gì?

Yếu tố để cấu tạo nên từ Hán Việt gọi là yếu tố gì ? (?) Tiếng “thiên” trong từ “thiên thư” có nghĩa là “trời”. Tiếng “thiên” trong các từ sau đây có nghĩa là gì?

- Thiên niên kỷ, thiên lý mã.

- Thiên đô. Đây là những yếu tố Hán Việt có dùng cách đọc nhưng nghĩa khác nhau và viết cũng khác nhau. Ta gọi là từ đồng âm.

Vậy em hãy tóm lại vài nét ghi nhớ về đơn vị cấu tạo từ Hán Việt 2: Từ ghép Hán Việt GV ghi 2 từ xâm phạm, sơn hà lên bảng.

- Em hãy giải thích nghĩa hai từ trên ? Em có nhận xét gì về kết cấu 2 từ trên ?

Vậy ta gọi các từ trên là từ gì ?

- Em có nhận xét gì về nghĩa của 2 yếu tố H - V trong 2 từ trên ? (?) Các từ “sơn hà, xâm phạm, giang san” thuộc loại từ ghép chính phụ hay đẳng lập? (?) Các từ “ái quốc, thủ môn, chiến thắng” thuộc loại từ ghép nào?

Nói thêm về từ “ thủ”: +giữ -> thủ kho, thủ qũy. +đứng đầu -> thủ trưởng, thủ

ghép.

Không nói như thế được  những từ trên không dùng độc lập.

- Yếu tố Hán Việt Thiên : trời

Thiên :1000 Thiên : dời

VD 2/69 - thiên niên kỷ :1000 - thiên đô : dời  yếu tố Hán Việt đồng âm.

 đọc ghi nhớ SGK /69 Tiếng để cấu tạo từ H-V gọi là yếu tố H -V Nghĩa : xâm phạm, lấn chiếm sơn hà : núi sông.

2 từ trên do 2 yếu tố H -V có nghĩa tạo nên.

Từ ghép Hán Việt Nghĩa của chúng ngang hàng nhau  từ ghép đẳng lập ái : yêu thủ : giữ môn : cửằ

2. Từ ghép Hán Việt : - sơn hà, xâm phạm, giang san  từ ghép đẳng lập.

- ái quốc, thủ môn, chiến thắng.  từ ghép chính phụ tiếng chính đứng trước.

lĩnh. +tay -> thúc thủ, thủ đoạn……… (?) Trật tự các yếu tố trong các từ này có giống trật tự các tiếng trong từ ghép thuần Việt cùng loại không ? (?) Các từ “ thiên thư, thạch mã, tái phạm” thuộc loại từ ghép gì?

Ta phải hiểu nghĩa của từ ghép này như thế nào?

 từ ghép chính phụ.

Giống từ ghép thuần Việt  thường tiếng chính - thiên thư, thạch đứng trước Thiên thư : trời sách mã, tái phạm.  sách trời.  từ ghép chính Thạch mã :đá ngựằ phụ tiếng phụ  ngựa đá. đứng trước.

Tái phạm : lặp lại sai  sai lần nữa. => phải hiều nghĩa của từ Em hãy nêu vài nét chú ý về từ tiếng chính đứng sau, tiếng ghép Hán Việt phụ đứng trước.

3: Tổng kết GV cho HS nhắc lại cấu tạo từ - Đọc ghi nhớ SGK /70 Hán –Việt, từ ghép Hán –Việt HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của Chuẩn kiến thức kỹ năng cần Hoạt động của thầy trò đạt GV chia lớp thành 3 IV. Luyện tập nhóm và phân công các N1 BT1 BT1: nhóm làm bài N2 BT2 Hoa(1) :bông; Gọi đại diên các nhóm N3 BT4 Hoa(2) :trang sức bề ngòai. lên bảng làm và nhận xét Các nhóm làm Phi (1) : bay; việc cử đại diện Phi (2) : trái,không phải; trình bày Phi (3) : vợ lẽ vua.

Nhận xét chéo Tham(1) :ham muốn quá đáng; nhau Tham(2) :xenvào,can dự vào.

Gia(1) :nhà; Gia(2) :thêm vào.

BT2: Quốc :gia;kì;ca;sư;sự.

Sơn :cước; dã;dương.

Ghi chú

Cư :dân ;ngụ;sĩ;trú;xá.

Bại :tướng;vong;binh;đại bại; thất bại; chiến bại…

Bt4: - Từ ghép hán việt có yếu tố phụ đứng trước, yếu tố chính đứng sau: đại nhân; tiền kiếp; thanh nữ; thiếu nhi; trường giang.

- Từ ghép hán việt có yếu tố chính đứng trước, yếu tố phụ đứng sau: phóng sinh; thăng thiên; vô dụng; tiến quân; tổn thọ.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Lắng nghe, tìm Giải nghĩa các từ Hán – Việt trong một số bài hiểu, nghiên cứu thơ trung đại mà em biết , trao đổi, trình bày.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ

Ghi chú

năng cần đạt Bài tập sáng tạo: Bài tập 1: Các tổ thi viết đoạn văn từ 7 đến 10 câu về chủ đề quê hương. Trong đó Lắng nghe, tìm hiểu, có sử dụng 5 từ Hán Việt. nghiên cứu , trao Bài tập 2: Trò chơi tìm từ Hán Việt liên đổi, trình bày. quan đến môi trường từ việc quan sát tranh nhanh.

Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Tìm hiểu nghĩa của các yếu tố hán việt xuất hiện nhiều trong các văn bản đã học.

- Học bài, làm BT. 2. Bài mới: - Soạn bài “Từ Hán Việt (tt)”: Trả lời câu hỏi SGK + Sử dụng từ Hán Việt. + Không nên lạm dụng từ Hán Việt. ******************************************* TUẦN 5: Tiết 20: TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 1 I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Củng cố lại kiến thức, kỹ năng đã học về văn tự sự, văn miêu tả, về tạo lập văn bản, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu ...

- Đánh giá được chất lượng bài làm của mình và của người khác so với yêu cầu của đề bài. Nhờ đó có được những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn những bài sau.

- Giáo dục cho học sinh tình cảm với thiên nhiên, tình cảm gia đình, bè bạn...

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ.

1. Kiến thức - Giúp hs củng cố lại kiến thức, kỹ năng đã học về văn tự sự, văn miêu tả, về tạo lập văn bản, dựng đoạn và liên kết đoạn văn tự sự, miêu tả, về cách sử dụng từ ngữ, đặt câu ...

2. Kĩ năng.

- Đánh giá được chất lượng bài làm của mình và của người khác so với yêu cầu của đề bài. Nhờ đó có được những kinh nghiệm và quyết tâm cần thiết để làm tốt hơn những bài sau.

- Rèn kĩ năng tạo lập một văn bản hoàn chỉnh - Rèn luyện cho học sinh kỹ năng tự đánh giá, chữa lỗi...

3. Thái độ - Có thái độ cầu tiến, nghiêm túc sửa chữa sai sót trong bài để bài viết sau tốt hơn.

- Giáo dục cho học sinh tình cảm với thiên nhiên, tình cảm gia đình, bè bạn...

BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I.Đề bài 1.Tìm hiểu đề, Nêu thể loại, yêu cầu của đề. tìm ý 2.Lập dàn ý II.Nhận xét, thống kê điểm III. Sửa lỗi IV. Củng cố

Lập dàn ý của đề bài Phát hiện lỗi, chữa lỗi Nhận xét, sửa lỗi

Đặc điểm của văn biểu cảm.

III. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: - Chấm, chữa bài, thống kê chất lượng.

- Máy chiếu.

- Một số đoạn văn chữa lỗi. Bài văn mẫu.

2. Học sinh: - Tìm và chữa lỗi trong bài kiểm tra.

- Chép lại bài vào vở soạn.

- Lập dàn ý chi tiết.

IV. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC. Bước I: Ổn định tổ chức (1’):Kiểm tra sĩ số hs Bước II: Kiểm tra bài cũ: * Mục tiêu: Kiểm tra việc học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới của học sinh. * Phương án: Kiểm tra khi tìm hiểu bài mới (hoạt động 2).

Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà (2’).

1. Bài cũ: - Hs tự sửa các lỗi còn lại trong bài - Chọn và viết thành văn bản hoàn chỉnh 1 trong các đề tham khảo.

- Tiếp tục ôn luyện cách làm bài văn tự sự - Viết hoàn chỉnh đoạn văn vào vở.

2. Bài mới: Tiết 20: Tìm hiểu chung về văn biểu cảm - Đọc kỹ và trả lời câu hỏi phân tìm hiểu bài.

- Liệt kê các văn bản trữ tình đã học ở lớp 6.

**************************************** TUẦN 5: Tiết 21: TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

-Nhận diện được 2 loại từ láy, đồng thời nắm được đặc điểm về nghĩa của từ láy.

-Hiểu đựoc giá trị tượng thanh tượng hình gợi cảm của từ láy biết cách sử dụng từ láy.

- Có ý thức rèn luyện từ láy, trau dồi vốn từ.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm văn biểu cảm.

- Vai trò, đặc điểm của văn biểu cảm.

- Hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn bản biểu cảm.

2. Kĩ năng: - Nhận biết đặc điểm chung của văn bản biểu cảm và hai cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong văn bản biểu cảm cụ thể.

- Tạo lập văn bản có sử dụng các yếu tố biểu cảm.

3. Thái độ: 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp -Hs đọc ngữ Khi nào người I. Nhu cầu liệu ở sgk/71 ta có nhu cầu biểu cảm và văn biểu cảm: và nhận biết biểu cảm. tình cảm, cảm xúc của mỗi bài.

-Đọc đv sgk/72 -Hiểu đặc điểm Biểu đạt nội chung của văn dung gì biểu cảm.

BT1: Nhận Bt4: Sưu tầm II. Luyện tập

biết đoạn văn một số đoạn biểu cảm- Lí văn biểu cảm. giải.

Bt2: Chỉ ra nội dung biểu cảm trong bài “ Sông núi nước Nam “ và “Phò giá về kinh” Củng cố

Nhắc lại các ý đã học

III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) GV chiếu bài tập (1 HS lên bảng), phát PHT cả lớp làm: ? Xếp các từ ghép CP và ĐL vào 2 cột: Xe tăng, đầu cuối, vui buồn, đám cưới, chân tay, chân bàn, ăn ở, ở nhà.

Từ ghép C-P Từ ghép Đ-L -> GV có thể lấy 1 từ ghép mà HS trên bảng xếp để hỏi: Vì sao em xếp từ này vào cột đó? Đáp án: Từ ghép C-P đám cưới, xe tăng, chân bàn, ở nhà Từ ghép Đ-L đầu cuối, vui buồn, ăn ở, chân tay * Kiểm tra vào đầu giờ 3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò - GV chiếu bài thơ, đoạn báo đoạn thư.. mang nội dung biểu cảm, gọi HS đọc ? Theo nội dung, em thấy có giống nội dung trong các

* Quan sát, 1 HS đọc

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

VB mà em đã học không?

Trong đời sống ai cũng cú tình cảm. Tình cảm đối với * Suy nghĩ, trả cảnh, với vật, với người. Tình cảm con người lại rất lời phức tạp và phong phỳ. Khi cú tình cảm dồn nộn, chất chứa không nói ra được thỡ người ta dựng thơ, văn để * Nghe, ghi bài biểu hiện tình cảm. Loại văn thơ đó người ta gọi là văn biểu cảm. Vậy văn biểu cảm là loại văn thế nào chúng ta cựng nhau tỡm hiểu.

Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các bước tạo lập VB. - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

1: Tìm hiểu chung Đọc những câu ca dao Gọi HS đọc VD/ 71 (?) Mỗi câu ca dao trên thổ lộ SGK/71 - 2 câu đầu “ thương tình cảm, cảm xúc gì ? thay” nói lên sự xót thương, thông cảm với thân phận con cuốc cô đơn, tuyệt vọng.

- 4 câu sau là lời hát phơi phới, tự hào, hạnh phúc của tác giả khi hoà mình vào thiên nhiên sự Người ta thổ lộ tình cảm để làm thanh thản, nhẹ nhàng. gì? Để biểu hiện cho người khác cảm nhận Thường người ta biểu cảm bằng được tình cảm của mình. những phương tiện nào ?

- Bằng các phương tiện : thơ, văn, nhạc, tranh, động tác 2: Tìm hiểu đặc điểm chung (múa)……………… của văn biểu cảm.

Học sinh đọc 2 đoạn văn Gọi HS đọc VD. (?) Hai đoạn văn trên biểu đạt SGK /72 trả lời câu hỏi . những nội dung gì?

- Đoạn 1: biểu hiện nỗi Trong thư từ, nhật ký , người nhớ và nhắc lại những kỷ

GHI BẢNG I. Tìm hiểu chung: 1. Nhu cầu biều cảm và văn biều cảm.

Nhu cầu biều cảm của con người : VD/71 -Hai câu ca dao đầu sự xót thương, đồng cảm.

- Bốn câu ca dao sau yêu mến, tự hào.

2/ Đặc điểm chung của văn biều cảm : VD a/72

Ghi chú

ta thường biểu hiện tình cảm theo kiểu này. (?) Nội dung ấy có đặc điểm gì khác so với nội dung của văn bản tự sự và miêu tả ?

niệm.

- Đoạn 1: biểu hiện - Đoạn 2: biểu hiện tình nổi nhớ và nhắc lại kỷ cảm gắn bó với quê niệm. hương, đất nước.

- Đoạn 2 : biểu hiện Không kể 1 chuyện gì tình cảm gắn bó với hoàn chỉnh. Có miêu tả quê hương đất nước . những để liên tưởng đến  Cả 2 đoạn đều (?) Tình cảm, cảm xúc trong văn tình cảm không đơn thuần không kể 1 chuyện biểu cảm phải là tình cảm đẹp, là thể hiện cảnh đẹp. gì hoàn chỉnh. điều đó có đúng không, vì sao ? Đúng. Vì khi biểu lộ, (?) Những tình cảm nào được không ai muốn thể hiện coi là tình cảm đẹp ? cái xấu, cái không đẹp của mình. (?) Những tình cảm nào được - tự hào, yêu thương, coi là tình cảm xấu ? nhớ nhung, quyến (?) Em có nhận xét gì về luyến, thương cảm phương thức biểu đạt tình cảm, ……… cảm xúc ở 2 đoạn văn trên ?

- đố kỵ, nhỏ nhen, Phương thức biểu đạt hẹp hòi, thù tình cảm, cảm xúc (?) Em hãy tìm những từ ngữ, hận,………

- Đoạn 1 : trực hình ảnh liên tưởng có giá trị - Đoạn 1: thể hiện tình tiếp. biều cảm? cảm 1 cách trực tiếp.

- Đoạn 2 : gián - Đoạn 2: gián tiếp thể tiếp. hiện lòng yêu thương qua miêu tả.

- Đoạn 1: “thương nhớ ơi”, “xiết bao mong nhớ”, “ các kỷ niệm …

3: Tổng kết.

Vậy em hãy khái quát lại văn - Đoạn 2: tiếng hát bài biều cảm là gì ? và đặc điểm dân ca chung của văn biều cảm ?  cánh đồng miền Nam II. Ghi nhớ.  tiếng của mặt đất, SGK /73 dòng sông… Đọc ghi nhớ SGK /73 Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận

- Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

II. LUYỆN TẬP: BT1: Đọan b:là văn biểu cảm vì tác giả bộc lộ tình yêu hoa hải đường qua cái nhìn trực quan.

-phơi phới …..hạnh phúc -trông dân dã…..đỏ.

GV chia nhóm giao bài Học sinh nhận Biểu lộ trực tiếp: tập và hướng dẫn cách nhóm, nội dung -màu đỏ thắm…đắm, rạng…nàn, làm làm ngẩn… đường. gọi lên bảng cử đại diện trình BT2: Nhận xét cho điểm bày Cả 2 bài thơ đều là biểu cảm trực tiếp vì cả 2 đều thể hiện bản lĩnh, khí phách dân tộc. Một thể hiện lòng tự hào về một nền độc lập dân tộc; một thể hiện khí thế chiến thắng hào hùng và khát vọng hòa bình lâu dài của dân tộc.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

* sưu tầm một số bài văn biểu cảm xuất sắc

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG

Ghi chú

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập 1: Xác định nhanh phương thức biểu đạt của các văn bản.

Bài tập Bài tập 2: Các nhóm thi kể lải một văn bản Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm. nghiên cứu , trao trọng tâm Bài tập 3: Viết đoạn văn biểu đạt về chủ đề : đổi, trình bày. của bài Ngày khai trường đầu tiên.

Ghi chú

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ, làm BT 4/ 74.

- Sưu tầm các baid văn, đoạn văn biểu cảm trên báo chí, tìm được đối tượng biểu cảm và t/c được biểu hiện trong các bài văn đó.

- Vận dụng những kiến thức về vă biểu cảm đã học 2. Bài mới: - Chuẩn bị bài " Côn Sơn ca" và "Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra" + Tập đọc diễn cảm, tìm hiểu chú thích + Trả lời các câu hỏi SGK. + Sưu tầm chân dung Nguyễn Trãi, di tích lịch sử Yên ************************************************ TUẦN 6: Tiết 22: Hướng dẫn đọc thêm BUỔI CHIỀU ĐỨNG Ở PHỦ THIÊN TRƯỜNG TRÔNG RA (Thiên trường vãn vọng) BÀI CA CÔN SƠN (Côn sơn ca – Trích) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu và cảm nhận được sự hoà nhập nên thơ, thanh cao giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn qua đoạn thơ trong "Bài ca Côn Sơn" được dich theo thể thơ lục bát.

- Cảm nhận được hồn thơ thắm thiết tình quê của Trần Nhân Tông qua bài thơ chữ Hán thất ngôn tứ tuyệt - Nhận biết được một số chi tiêt nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ, thấy được sự tinh tế lựa chọn ngôn ngữ của tác giả để gợi tả bức tranh đậm đà tình quê hương.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức : - Nắm được sơ giản về tác giả Nguyễn Trãi ; sơ giản về thể thơ lục bát. ; Sự hoà nhập giữa tâm hồn Nguyễn Trãi với cảnh trí Côn Sơn được thể hiển trong văn bản.

- Nắm được bức tranh làng quê thôn dã trong một sáng tác của Trần Nhân Tông- Người sau này trở thành vị tổ thứ nhất của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử ; tâm hồn cao đẹo tài hoa của một vị vua tài đức ; đặc điểm của thể thơ TNTT Đường luật qua một sáng tác của Trần Nhân Tông.

2. Kĩ năng : - Nhận biết thể loại thơ lục bát ; phân tích đoạn thơ chữ Hán được dịch sang tiếng Việt theo thể thơ lục bát.

- Vận dụng kiến thức về thể thơ TNTT Đường luật đã học để vào đọc hiểu một văn bản cụ thể : Nhận biết được một số chi tiêt nghệ thuật tiêu biểu trong bài thơ, thấy được sự tinh tế lựa chọn ngôn ngữ của tác giả để gợi tả bức tranh đậm đà tình quê hương.

3. Thái độ : - Tình yêu quê hương, đất nước 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực cảm thụ thẩm mĩ -Tự học,tự sáng tạo - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I Tìm hiểu chung 1.Tác giả.

2. Tác phẩm

Hs nắm, trình bày được về tác giả ,xuất xứ văn bản.

Biết được văn bản thuộc thuộc thể thơ gì, chỉ rõ những đặc điểm của thể thơ ấy.

II. Đọc hiểu văn bản A. Phò giá về kinh

- Hào khí chiến thắng và khát vọng hoà bình được thể hiện trong bài thơ.

- Động từ mạnh, giọng thơ khoẻ, dồn dập, hùng tráng. (Hai câu thơ đầu) - Giọng thơ ôn tồn, nhẹ nhàng, trầm lắng (Hai câu thơ cuối)

B. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra

- Đọc văn bản, - Cảnh được Nhận xét về giải thích nghĩa miêu tả vào thời cảnh vật trong một số từ ngữ. điểm nào và bài thơ. gồm những chi tiết nào (ánh sáng, âm thanh, màu sắc, cảnh vật) từ đó cảm nhận được bức tranh cảnh vật ở làng quê.

-Tình cảm của tác giả

III .Tổng kết

Nêu nghệ thuật, ý nghĩa.

III. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên => Soạn giáo ánđiện tử - Tranh ảnh Côn Sơn, đền thờ vua Trần ở Nam Định.

- ảnh chân dung tác giả Nguyễn Trãi, Trần Nhân Tông.

- Bảng phụ.

2. Học sinh: - Đọc văn bản ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

- Tìm hiểu kĩ thể thơ.

IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) * Kiểm tra vào đầu giờ Câu 1. Bài “Sông núi nước Nam” được làm theo thể thơ nào?

B. Thất ngôn tứ tuyệt A. Thất ngôn bát cú C. Ngũ ngôn D. Song thất lục bát Câu 2. Người viết thể hiện tình cảm, thái độ gì trong bài “Sông núi nước Nam”?

A. Tự hào về chủ quyền dân tộc B. Khẳng định quyết tâm chiến đấu chống giặc ngoại xâm C. Tin tưởng và tương lai tươi sáng của đất nước 3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

Chuẩn Hoạt động Hoạt động của thầy KTKN cần của trò đạt - Học sinh Giờ trước các em đã tìm hiểu 2 tác phẩm thơ trữ lắng nghe tình trung đại với nội dung yêu nước chống giặc ngoại xâm. Hôm nay chúng ta tìm hiểu 2 tác phẩm và ghi tên bài. thơ trung đại nữa với nội dung về tình yêu quê hương đất nứơc.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ghi chú

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

Chuẩn kiến thức Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò kỹ năng cần đạt chú I. Tìm hiểu chung - HS đọc bài thơ phiên âm dịch 1. Đọc : *Hướng dẫn HS học bài nghĩa - dịch thơ thơ.

2. Chú thích : - HS đọc chú thích Giao việc: II. Tìm hiểu văn 1. Bài thơ giống với bài thơ - Cảnh xóm thôn, đồng quê bản :

vào đã học? Đặc điểm? Bài thơ tả cảnh gì?

2. 2 câu thơ đầu, tả cảnh làng quê vào thời gian nào?Nhìn bao khắp làng quê, tác giả thấy quê hương như thế nào?

vùng Thiên Trường

1.Hai câu đầu: Cảnh xóm làng - Buổi chiều tàn. một chiều tàn phủ - Mờ ảo như khói phủ, nửa có mờ sương khói êm nửa như không => yên bình, êm đềm, nên thơ đềm nên thơ. => Cảm xúc về cái đẹp của buổi chiều tà ở quê hương pha 3. 2 câu cuối miêu tả cảnh gì? chút buồn.

Nhìn cụ thể về làng quê tác - Cảnh sắc đồng quê dân dã, giả nghe thấy, thấy điều gì? bình dị, đáng yêu.

2. Hai câu cuối: - Âm thanh tiếng sáo mục đồng. Cảnh sắc đồng quê 4. Em có nhận xét gì về việc nhà thơ đã lựa chọn 2 hình - Đối cánh cò trắng hạ trên thôn dã, thanh ảnh: Tiếng sáo và cánh cò để đồng. bình, trầm lặng. tả cảnh làng quê? => Hình ảnh rất tiêu biểu, gợi 5. Em có cảm nhận gì trước tả, gợi cảm khiến cho người cảnh tượng buổi chiều đứng ở đọc thấy được vẻ đẹp của đồng Phủ Thiên Trường? quê.

- Cảnh đồng quê tĩnh lặng, êm 6. Nét tương đồng giữa Nguyễn Trãi và Trần Nhân đềm, thanh bình => Bức tranh quê đạm nhạt mờ sáng, xinh Tông? đẹp và tràn đầy sức sống. => Tâm hồn thanh cao, yêu đời, yêu quê hương đất nước. iii. Ghi nhớ: SGK =>Tình yêu quê hương đất nước.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

Hoạt động của Chuẩn kiến thức kỹ Ghi Hoạt động của thầy trò năng cần đạt chú

I. TèM HIỂU CHUNG. * GV hướng dẫn HS đọc, gọi HS đọc. => Lưu ý cách ngắt nhịp thơ lục bát, đọc chậm rãi, êm ái, ung dung.

Giao việc: 1. Dựa vào chú thích *, nêu vài nét về tác giả Nguyễn Trãi?

2. Bài ca Côn Sơn được ra đời trong hoàn cảnh nào?

3. Dựa vào chú thích *, em hãy nêu cách nhận diện thể thơ trong đoạn trích Côn Sơn ca về số câu, số chữ trong câu và cách gieo vần?

4. Hãy xác định thể loại và phương thức biểu đạt của văn bản?

5. Xác định bố cục đoạn trích? Điều cần phân tích? (phân tích theo hướng bổ dọc tác phẩm

I. Tỡm hiểu chung 1. Đọc * HS đọc văn bản 2. Tác giả, tác phẩm. a. Tác giả : 1380 - 1442 * HS dựa vào chú + Là nhân vật lịch sử thích *để trả lời. toàn tài. + Là danh nhân văn hóa thế giới - Thể thơ lục bát: b. Tác phẩm : 1437 1 dòng 6, một dòng 8. Vần bằng các tiếng 6 trong - .Thể thơ dịch: lục bát câu 6 với tiếng * Thể loại: thơ trong câu 8; tiếng * Phương thức biểu đạt: 8 trong câu 8 vần biểu cảm trực tiếp kết với tiếng 6 trong hợp với miêu tả (miêu câu 6. tả chỉ là yếu tố phụ trợ, miêu tả ít, đơn sơ=> gợi - Vần chân, vần lưng. trí tưởng tượng lớn.)

- Ngắt nhịp: - Bố cục: 2 phần: 2/2;4/4 - Cuộc sống tâm hồn * Thể loại: văn của Nguyễn Trãi biểu cảm - Khung cảnh thiên * Phương thức nhiên Côn Sơn trong biểu đạt: biểu hồn thơ Nguyễn Trãi. cảm trực tiếp kết hợp với miêu tả (miêu tả chỉ là yếu tố phụ trợ, miêu tả ít, đơn sơ=> gợi trí tưởng tượng lớn.)

II. PHÂN TÍCH, CẮT NGHĨA. - Trong thơ trữ tình thường có một nhân vật trữ tình và đối tượng trữ tình để trữ tình, em hãy xác định nhân vật trữ tình và đối tượng trữ tình của đoạn trích ?

Giao việc: 1. Quan sát văn bản, hãy cho biết từ Ta có mặt mấy lần ? Ta là ai ?

2. Nhân vật ta được lặp lại 5 lần với những hành động, việc làm gì ở Côn Sơn ?

- Nhắc lại 5 lần từ Ta => sử dụng bpnt gì ? Cùng với các hành động, việc làm ở Côn Sơn, em thấy cuộc sống và tâm hồn cuả thi nhân Nguyễn Trãi như thế nào ?

3. Vậy khung cảnh thiên nhiên Côn Sơn được nhà thơ miêu tả qua những câu thơ nào ?

1. Những nét tiêu biểu nào của thiên nhiên được nhắc tới qua những câu thơ ấy ?

2. . Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?

3 . Cách tả ấy gợi cho em thấy đó là một cảnh tượng thiên nhiên như thế nào ?

4 . Hình ảnh thông mọc như nêm, rừng trúc bóng râm gợi cho em một cảm giác như thế nào về rừng Côn Sơn ?

5. . Ngoài việc miêu tả vẻ đẹp Côn Sơn tác giả còn bộc lộ tình cảm gì ? Qua đó giúp em hiểu thêm gì về tác giả Nguyễn Trãi ? ? Từ cảnh trướcCôn Sơn vừa phântích, Em có cảm nhận như thế nào vềmôi trường thiên nhiên ởCôn Sơn đối với

- Nhân vật trữ tình : ta - Đối tượng trữ tình : Cảnh vật Côn Sơn * HS đọc thầm và trao đổi tìm ra câu trả lời..

II: Phõn tớch 1.Cuộc sống tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua nhân vật Ta - Ta: + Nghe + Ngồi + Nằm + Ngâm thơ => Điệp từ Ta => khẳng định tư thế làm chủ của con ngươì trước thiên nhiên. => Nhấn mạnh cuộc sống thảnh thơi an nhàn.

2. Cảnh Côn Sơn trong hồn thơ Nguyễn Trãi - Có suối chảy - Có đá rêu phong - Thông mọc như nêm - Có rừng trúc bong râm, xanh mát -> Điệp từ, miêu tả, so sánh

=> Khoáng đạt, thanh tĩnh và nên thơ.

-> Là người yêu thiên nhiên, luôn có nhu cầu giao hòa với thiên nhiên. =>Thi sĩ, họa sĩ, nhạc sĩ…

cuộc sống con người?

Tích hợp môi trường

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến Hoạt động của thầy Hoạt động của trò thức kỹ năng cần đạt Hướng dẫn học sinh làm các bài tập phần - Hs thảo luận nhóm IV. Luyện luyện tập trong sách giáo khoa . bàn và bình. tập ...

Bài tập vận dụng: Bài tập trắc nghiệm: Hãy khoanh tròn chữ cái trước câu trả lời em cho là đúng.

Câu 1.Hình ảnh nào sau đây không được nói tới trong đoạn trích Bài ca Côn Sơn?

A. Bóng trúc.

C. Bóng trăng.

B. Rừng thông.

D. Suối chảy.

Câu 2.Bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi, từ "ta" được lặp lại bao nhiêu lần?

A. Năm lần.

C. Sáu lần.

B. Ba lần.

D. Bốn lần.

Câu 3.Dòng nào thể hiện đúng những đối tượng được kể trong Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi?

A. Suối, đá, rêu, ghềnh, thông, tùng, cúc.

B. Suối, thác, rêu, ghềnh, thông, rừng, trúc.

C. Suối, đá, ghềnh, thông, rừng, trúc, cổ thụ.

D. Suối, đá, rêu, ghềnh, thông, rừng, trúc.

Ghi chú

Câu 4.Âm thanh nào được nhắc tới trong Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi?

A. Tiếng thú gầm.

C. Tiếng ếch nhái kêu B. Tiếng thác chảy.

D. Tiếng suối chảy, tiếng đàn cầm.

Câu 5.Bài ca Côn Sơn được Nguyễn Trãi viết vào thời gian nào?

A. Khi Nguyễn Trãi tham gia kháng chiến chống giặc Minh (1418-1427).

B. Khi Nguyễn Trãi đang làm quan trong triều nhà Hồ.

C. Khi Nguyễn Trãi về Côn Sơn ở ẩn.

D. Khi Nguyễn Trãi làm quan trong triều nhà Lê.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy - Thi đọc diễn cảm bài thơ

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Bài tập

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập 1: Lắng nghe, tìm hiểu, Bài tập Các nhóm tập kể chuyện về nhân vật lịch sử : nghiên cứu , trao Kiến thức

Ghi chú

Nguyễn Trãi, Trần Nhân Tông.

Bài tập 2:Vẽ tranh cảnh buổi chiều ở Phủ Thiên Trường

đổi, trình bày.

trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Học thuộc lòng 2 bài thơ và phần ghi nhớ.

- Làm hoàn chỉnh bài tập vào vở bài tập.

2. Bài mới: - Soạn: Từ Hán Việt: Tìm hiểu từ Hán Việt qua hai bài thơ. ********************************************* TUẦN 6: Tiết 23: TỪ HÁN VIỆT (Tiếp theo) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ * Giỳp HS - Hiểu được t/d của từ Hán Việt và y/c sử dụng từHán Việt - Cú ý thức ý nghĩa sắc thỏi, phự hợp với hoàn cảnh giao tiếp, trỏnh lạm dụng từ Hỏn Việt II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức; - T/d của từ Hán Việt trong giao tiếp - Tác hại của việc lạm dụng từHán Việt 2. Kĩ năng: -sử dụng từ Hán Việt đúng ngữ cảnh - Mở rộng vốn từ HV * Kĩ năng sống được giáo dục - Ra quyết định: lựa chọn cách cảm thụ văn bản - Giao tiếp: trình bày suy nghĩ ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân cá nhân khi 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác *Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT

Nội dung

Nhận biết

I. Sử dụng từ Hán Việt

Hs đọc ngữ liệu.

II. Luyện tập

Bt1: Hs chọn từ ngữ để điền vào chỗ trống.

Củng cố

Nhắc lại các khái niệm đã học.

Thông hiểu

Vận dụng thấp - Lí giải vì sao .- Hs cho ví dụ các câu văn . trong SGK dùng các từ HV mà không dùng các từ thuần Việt có nghĩa tương đương từ đó nắm được tác dụng từ Hán Việt.

-Chọn cách diễn đạt rút ra lưu ý khi sử dụng từ Hán Việt.

Bt2: Giải thích vì sao người VN thích dùng từ HV để đặt tên.

III. CHUẨN BỊ: - GV : Giáo án +SGK - HS: Bài tập + SGK IV. Tổ chức dạy và học.

1) Ổn định trật tự : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ (3p) ( Kiểm tra đầu giờ) - Em hiểu thế nào là từ Hỏn Việt ?

- Dũng nào dưới đây chỉ toàn từ ghép Hán Việt đẳng lập ?

A.Quốc ca , thiên thư , thạch mó , giang sơn B. Sơn hà , xâm phạm , sơn thủy , giang san C. Quốc kỡ , thủ mụn , phi cụng , hoa mĩ D. Phi pháp , tăng gia , sơn hà , tái phạm

Vận dụng cao

3) Tổ chức dạy và học bài mới: Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 1’ - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề - Kĩ thuật: Động não Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

- Đặt vấn đề cho HS: Các em vừa học về bố cục và mạch lạc trong văn bản, Hãy suy nghĩ * 1-2 HS trả lời xem: Các em học những kiến thức và kĩ năng ấy để làm gì? Chỉ để hiểu biết thêm về Vb hay còn một lí do nào khác nữa?

Các em vừa được học về liên kết, bố * Nghe -> ghi bài cục và mạch lạc trong VB. Các em học những kiến thức và kĩ năng ấy làm gỡ? Chỉ để hiểu biết thêm về VB thôi hay cũn vỡ 1 lớ do nào khác nữa? Để giúp các em hiểu rừ và nắm vững hơn về những vấn đề mà ta đó học, chúng ta cựng tỡm hiểu về 1 cụng việc hoàn toàn khụng xa lạ, 1 cụng việc cỏc em vẫn làm đó là “Quá trỡnh tạo lập VB”.

-> Vào bài, ghi bảng Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các bước tạo lập VB. - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động nãO HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

Ghi chú

1 .Tìm hiểu bài: 1. Sử dụng từ Hán Việt tạo sắc thái biểu cảm: Quan sát các từ Hán Việt sau đây: - Phụ nữ Việt Nam trung hậu đảm đang - Tôi đã đến Paris, thủ đô hoa lệ của nước Pháp - Cụ là nhà cách mạng lão thành.

Sau khi cụ từ trần, nhân dân địa phương đã mai táng cụ trên một ngọn đồi.

Tại sao các câu văn trên dùng từ Hán Việt: phụ nữ, hoa lệ, từ trần, mai táng mà không dùng các từ: đàn bà, đẹp đẽ, chết, chôn?

I.Tìm hiểu bài: 1. Sử dụng từ Hán Việt để tạo sắc thái GV cho HS đọc 2 ví dụ biểu cảm: a, b trang 81,82 VD (a): phụ nữ, hoa lệ, từ trần, mai táng

- Vì các từ Hán Việt và thuần Việt khác nhau về sắc thái ý nghĩa. Do sự khác nhau về sắc thái ý nghĩa như vậy mà trong nhiều trường hợp không thể thay một từ Hán Việt bằng một từ Thuần Việt. → Tạo sắc thái - Sử dụng từ Hán Việt trang trọng trên mang sắc thái trân Em có nhận xét gì về sắc thái biểu trọng biểu thị thái độ tôn cảm của hai loại từ này? kính.

- HS cho vài ví dụ (GV có thể gọi HS cho vài ví dụ - HS đọc ý 1 ghi nhớ tương tự) SGK trang 82 Vậy người ta dùng từ Hán Việt để làm gì?

GV cho HS quan sát ví dụ trên bảng: - Không nên tiểu tiện bừa bãi, VD (b): tiểu tiện, tử mất vệ sinh thi,thi hài, hỏa táng - Bác sĩ đang khám tử thi - Sáng mai, thi hài ông ấy được - Vì các từ Hán Việt ấy đem đi hỏa táng mang sắc thái tao nhã, Tại sao các câu trên dùng các từ: lịch sự, cón các từ Thuần → Tạo sắc thái tao tiểu tiện, từ thi, thi hài, hỏa táng Việt mang sắc thái thô nhã, lịch sự mà không dùng các từ ngữ thuần tục, tạo cảm giác ghê sợ Việt có ý nghĩa tương đương?

- HS đọc ý 2 ghi nhớ 1 Vậy ngoài sắc thái ý nghĩa trang SGK trang 82 trọng, người ta dùng từ Hán Việt - HS đọc để làm gì nữa?

VD(c): kinh đô, yết (Gọi HS đọc tiếp đoạn đối thoại - Đây là những từ cổ kiến, trẫm, bệ hạ…

giữa vua và Yết Kiêu) Các từ Hán Việt: kinh đô, yết kiến, trẫm, bệ hạ, thần… tạo sắc thái gì trong hoàn cảnh giao tiếp này?

dùng trong xã hội phong kiến, các từ này tạo sắc → Tạo sắc thái cổ thái cổ

- Có 3 mục đích (HS đọc lại toàn bộ ghi nhớ 1 2. Không nên lạm Tóm lại, việc sử dụng từ Hán Việt SGK trang 82) dụng từ Hán Việt: có bao nhiêu mục đích?

Ví dụ: a) 2. Không nên lạm dụng từ Hán - Ngoài sân nhi Việt: đồng đang vui đùa GV cho HS đọc và so sánh các - Ngoài sân trẻ em cặp câu dưới đây (SGK trang 82) đang vui đùa a) - Ngoài sân nhi đồng đang vui đùa - Ngoài sân trẻ em đang vui đùa b) - Kì thi này con đạt loại giỏi, con → Phải sử dụng từ đề nghị mẹ thưởng cho con một Hán Việt hợp lý, phần thưởng xứng đáng nhé! đúng ngữ cảnh.

- Kì thi này con đạt loại giỏi, con - Câu sau hay hơn vì nó Không nên lạm dụng mong muốn mẹ thưởng cho con phù hợp với ngữ cảnh, do từ Hán Việt một phần thưởng xứng đáng nhé! đó không nên lạm dụng Theo em, ở mỗi cặp câu trên, câu từ Hán Việt khi có từ II.Ghi nhớ SGK / nào diễn đạt hay? Vì sao?

Thuần Việt thay thế 82, 83 - HS đọc ghi nhớ SGK trang 83 2: Tổng kết GV cho HS đọc ghi nhớ 2 SGK/ 83 và đọc lại toàn bộ 2 ghi nhớ Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trũ

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

IV. Luyện tập 1.Bài 1 SGK/ 46.

- Củng cố các bước tạo lập VB. 2. Bài 2 sgk/46 a) Báo cáo của bạn đó là ko phù hợp.Vì cần phải rút ra KN học tập để giúp các bạn học tốt hơn. b) Bạn đó xác định ko đúng đối tượng giao tiếp ( đ/t là hs).

- Bài 3 sgk/46 - Dàn bài là cái sườn nên cần ngắn gọn.. Lời lẽ ko nhất thiết là câu văn hoàn chỉnh....

- Các phần, các mục, lớn nhỏ cần thể hiện trong một hệ thống chặt chẽ. (Kí hiệu, gạch đầu dòng....)

- Gv chia nhóm, phát PHT áp 4. Bài 4 sgk/46 dụng kĩ thuật KTB cho HS làm * Làm cá nhân vào B1 Định hướng: góc khăn của mình BT4/sgk.

- Thanh minh, xin lỗi.

-> thống nhất vào - Đ/tượng: Bố. nhóm - Mục đích: Để bố hiểu - Đại diện 2 nhóm và tha thứ lỗi lầm. trình bày B2: Xây dựng bố cục.

- Nhận xét, kết luận HS nhóm khác nhận * MB: Lý do viết thư. xét, bổ sung *TB: Thanh minh xin * Ghi bài lỗi. * KB: Lời hứa ko tái phạm.

B3: Diễn đạt thành lời văn.

B4: KTra lại VB. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Hs thảo luận nhóm - GV: chia lớp làm 4 nhóm: Làm bàn .... bài 2,3/46 - Y/c HS trao đổi trong nhóm và * Thảo luận nhóm cử đại diện trình bày.

(8’), cử đại diện trình - Nhận xét, bổ sung, sửa chữa. bày.

-> Nhận xét, bổ sung

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Lắng nghe, tìm * Viết đoạn văn tự sự từ 8 đến 10 câu kể một hiểu, nghiên cứu , việc tốt nên làm trong cuộc sống. trao đổi, trình bày.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò Hoạt động của thầy năng cần đạt Hãy kể những việc em cần làm trước khi Bài tập viết bài tập làm văn theo đề bài: e hình dung Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức mình là E-ri –cô viết bức thư cho bố nói lên nghiên cứu , trao trọng tâm tình cảm của mình sau khi đọc bức thư của đổi, trình bày. của bài bố.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ - Đọc thêm - Tập viết 1 đoạn văn có tính mạch lạc.

2. Bài mới: - Chuẩn bị bài sau: Những câu hát than thân + Sưu tầm những bài ca dao-dân ca có cùng chủ đề + Tập đọc diễn cảm các bài ca dao-dân ca có cùng chủ đề + Trả lời các câu hỏi SGK .

Ghi chú

************************************ TUẦN 6: Tiết 24: ĐẶC ĐIỂM VĂN BẢN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Hiểu các đặc điểm cụ thể của văn bản biểu cảm - Hiểu đặc điểm của phương thức biểu cảm là thường mượn các đồ vật, con người để bày tỏ tình cảm khỏc với văn miêu tả là nhằm mục đích tái hiện được đối tượng miêu tả.

- Biết cách vận dụng những kiến thức vào văn biểu cảm vào đọc - hiểu văn bản II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Bố cục của bài văn biểu cảm - Y/c của việc biểu cảm.

- Cách biểu cảm trực tiếp, gián tiếp.

2. Kĩ năng: -Nhận biết các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm.

3. Thái độ: - Giáo dục những tình cảm tốt đẹp giàu tính nhân văn.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp -Hs đọc ngữ -Tìm bố cục, I. Tìm hiểu đặc điểm của liệu ở sgk/84 nội dung, mối văn bản biểu và nhận biết quan hệ giữa vb biểu đạt tình các phần. cảm: cảm gì, để biểu -Tình cảm và đạt tình cảm đó sự đánh giá của tác giả đã tác giả trong mượn hình bài có rõ ràng, ảnh nào? chân thực không? Điều đó có ý nghĩa

II. Luyện tập Củng cố

ntn đối với giá trị của bài văn?

-Đọc đv sgk/86 -Tình cảm biểu Biểu đạt nội hiện trực tiếp dung gì hay gián tiếp, dựa vào dấu hiệu nào để đưa ra nhận xét của mình?

Viết đoạn văn Bài tập/ 87 Nhắc lại các ý đã học

III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Em hãy chọn phương án đúng: Câu 1.Mục đích của văn bản biểu cảm là gì?

A. Bàn luận về một hiện tượng trong cuộc sống.

B. Kể lại một câu chuyện cảm động.

C. Bộc lộ tình cảm, cảm xúc của con người trước những sự vật hiện tượng trong đời sống.

D. Được viết bằng thơ.

Câu 2.Văn biểu cảm là loại văn có đặc điểm gì nổi bật?

A. Lập luận chặt chẽ.

B. Kể chuyện chi tiết, tỉ mỉ.

C. Bộc lộ tình cảm mạnh mẽ.

D. Miêu tả tinh tế, sinh động.

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Động não.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG

GHI BẢNG

Ghi

CỦA TRÒ Lắng nghe

chú

Trong văn miêu tả đối tượng được miêu tả là con người, phong cảnh, đồ vật. Con người cũng bộc lộ cảm xúc nhưng đó không phải là nội dung chủ yếu của phương thức biểu đạt ấy. Ngược lại trong văn biểu cảm người ta cũng nói tới đồ vật, cảnh vật, con người song chủ yếu là để bộc lộ tư tưởng, tình cảm. Chính vì vậy người ta không miêu tả những cái đó ở mức độ cụ thể mà chỉ chọn những chi tiết gợi cảm.

2 : HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI ( Đọc, quan sát vàphân tích, giải thích các ví dụ ,khái quát khái niệm ) - mục tiêu : Nắm được đề văn biểu cảm và các bước làm văn biểu cảm - Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình - Kĩ thuật: Động não, hỏi, phủ bàn.

- Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1: Đặc điểm của văn biểu cảm: GV cho HS đọc văn bản “Tấm Gương” (SGK trang 84) Bài văn biểu hiện những phẩm chất gì của cái gương?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG I. Tìm hiểu bài: Đặc điểm của văn - HS đọc biểu cảm: - Phẩm chất: Tính trung Ví dụ 1: Văn bản thực, ghét thói xu nịnh, dối “Tấm gương” trá

Theo em việc nêu lên những phẩm - Mục đích: Biểu dương người trung thực và phê chất ấy nhằm mục đích gì? phán kẻ dối trá Em hãy tìm những câu văn thể “ Là người bạn chân thật hiện những tình cảm đó? suốt đời” “Không biết xu nịnh ai” Dù tan xương nát thịt vẫn Bài văn này có đi vào tả một cái cứ nguyên tấm lòng ngay thẳng gương cụ thể không? Vì sao?

- Không tả cụ thể. Vì mục Vậy để làm gì? đích của nó không phải là miêu tả Trong bài có chữ nào được lặp đi ⇒ Để đánh giá, để biểu lặp lại nhiều lần? Việc lặp lại như hiện cảm xúc, tình cảm, thái vậy có ý nghĩa gì? độ của người viết

Biểu hiện tình cảm, thái độ, sự đánh giá của người viết

Ghi chú

Phẩm chất của gương phù hợp với tình cảm con người ở những điểm nào?

Tấm gương có một đặc tính là phản chiếu sự vật một cách khách quan, không vì chiều lòng ai mà đổi thay hình ảnh thực. Nó giúp người thấy vết nhơ mà sửa, nó cho người thấy sự thật dù sự thật đau buồn. Do vậy, gương luôn là người bạn chân thành luôn gắn bó thủy chung với con người.

Như vậy, để nói về tính trung thực, phê phán kẻ dối trá, người ta đã mượn tấm gương để bộc lộ suy nghĩ của mình. Từ đó, em hãy cho biết muốn biểu cảm, người ta làm gì?

Bài văn này có bố cục gồm mấy phần? Nội dung từng phần là gì?

Như vậy, bài văn này được tổ chức theo mạch tình cảm, suy nghĩ rất rõ rệt.

- Chữ “gương” lặp lại nhiều lần ca ngợi phẩm chất của gương là chủ đề xuyên suốt bài văn - HS nêu ra những phẩm chất của gương giống như của người

Mượn gương để biểu dương người trung thực, phê phán kẻ dối trá

+ Gương … không bao giờ nói dối, nịnh xẳng + Ai mặt nhọ, gương nhắc nhở ngay …

- HS trả lời: Muốn biểu cảm người ta thường chọn một sự vật mà tính chất của nó phù hợp với phẩm chất tình cảm của con người rồi biểu hiện tình cảm của mình đối với nó như con người -> - Đọc ghi nhớ phần 2 trang 86 Mở bài: Nêu thẳng phẩm chất của gương, tấm gương là người bạn chân thật suốt đời.

Thân bài: Nêu ích lợi của gương đối với người trung thực. Ngoài gương thủy tinh còn có gương lương tâm Kết bài: Khẳng định lại chủ đề

- Cho HS đọc đoạn văn SGK / 86 - Đoạn văn trên biểu hiện tình cảm gì?

- Tình cảm đó được biểu hiện trực - Đoạn văn thể hiện tình tiếp hay gián tiếp ? cảm cô đơn, cầu mong sự - Em dựa vào dấu hiệu nào để đưa giúp đỡ và thông cảm.

- Tình cảm của nhân vật ra nhận xét của mình ? được biểu hiện trực tiếp .

2: Tổng kết ⇒ Tóm lại, để biểu đạt tình cảm, - Dấu hiệu là tiếng kêu, lời

Bố cục: MB: Nêu phẩm chất của gương TB: ích lợi của tấm gương KB: Khẳng định lại chủ đề Bố cục theo mạch tình cảm Ví dụ 2: Đoạn văn

người viết làm gì ? (Ghi nhớ SGK / than, câu hỏi biểu cảm.

86 - HS đọc ghi nhớ SGK / 86 Hoạt động 3 : luyện tập - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy

?Đọc bài văn cho biết bài văn thể hiện tình cảm gì ? ?Việc tả hoa phượng đóng vai trò gì trong bài văn BC này ?

?Tại sao tác giả gọi hoa phượng là hoa học trò?

-? Tìm mạch ý của bài văn ?

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

- hs đọc bài văn - Bày tỏ nỗi buồn nhớ khi II. LUYỆN TẬP: phải xa trường, xa bạn Văn bản : Hoa học trũ.

- Bày tỏ nỗi buồn nhớ HS trả lời khi phải xa trường, xa - Tác giả không tả hoa bạn phượng một cách cụ thể ( mầu sắc, vẻ đẹp… ) mà *Đoạn 1: Phượng xui ta chỉ mượn hoa phượng nói nhớ cái gì đâu → cảm đến những cuộc chia tay xúc bối rối, thẫn thờ - HS nghe * Đoạn 2: Cảm xúc Tác giả đã biến hoa trống trải, hụt hẫng phượng – một loại hoa nở bâng khuâng khi phải xa rộ vào dịp hè- khi năm trường, xa bạn. học kết thúc trở thành * Đoạn 3: Cảm xúc cô biểu tượng của sự chia ly đơn nhớ bạn, pha chút ngày hè đối với học trò hờn dỗi - Cụ thể: HS trả lời phượng nở….phượng * Phượng cứ nở, phượng rơi cứ rơi: Nỗi buồn khi hè → phượng nhớ : một đến người sắp xa * Sắc hoa phượng nằm ở một trưa hè trong tâm hồn → mầu đỏ một thành xưa của hoa đã ăn sâu vào → phựơng : khóc.. tâm hồn bao thế hệ học trò: phượng nở – hè đến- mơ.. nhớ.. chia tay bạn bè

Ghi chú

HS đi cả rồi → Bố cục được tổ chức theo mạch suy nghĩ tình cảm HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Lắng nghe, tìm Trò chơi sáng tác văn biểu cảm có sử dụng hiểu, nghiên cứu các từ Hán Việt : Phụ thân, phụ mẫu,... , trao đổi, trình bày.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập 1: Viết đoạn văn biểu cảm từ 5 đến Bài tập 7 câu về chủ đề gia đình. Vẽ tranh minh họa. Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức Bài tập 2: Các nhóm thi kể lải một văn bản nghiên cứu , trao trọng tâm có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm. đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ:

Ghi chú

Học bài và hoàn thành các bài tập 2. Bài mới: Soạn bài : Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm .

- Trả lời các câu hỏi SGK/87, 88 **************************************************** TUẦN 7: Tiết 25: ĐỀ VĂN BIỂU CẢM VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Hiểu được đề văn biểu cảm và cách làm văn biểu cảm.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1.Kiến thức: - Nắm được kiểu đề văn biểu cảm - Nắm được các bước làm văn biểu cảm 2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng nhận biết , phân tích đề, lập dàn ý cho bài văn biểu cảm.

3. Thái độ: - Giáo dục học sinh những tình cảm chân thực trong sáng.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ/YÊU CẦU CẦN ĐẠT Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I. Đề văn biểu cảm và cách làm bài văn biểu cảm.

II. Luyện tập

-Hs đọc đề văn -Hs nắm các sgk/88, chỉ ra bước làm bài đối tượng biểu văn biểu cảm. cảm, nội dung biểu cảm.

Bài tập/ 90

Viết đoạn văn

Củng cố

Nhắc lại các ý đã học

III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Nêu đặc điểm, bố cục của một bài văn biểu cảm?

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến Ghi thức kỹ năng chú cần đạt

Lắng nghe, ghi tiêu Giờ trước các em đã được học về đặc điểm, bố cục của một văn bản BC ? Vậy bố cục của văn đề bài học BC gồm mấy phần ? Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về cách làm bài văn BC. Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI ( Đọc, quan sát và phân tích, giải thớch cỏc vớ dụ, khái quát khái niệm) - Mục tiêu: Nắm được đề văn biểu cảm và các bước làm văn biểu cảm - Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình - Kĩ thuật: Động não, hỏi, phủ bàn.

- Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản Chuẩn kiến thức kỹ năng Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò cần đạt chú GV gọi HS đọc SGK mục I. Đề văn biểu cảm và các 1trang 87. bước làm bài văn biểu cảm. ?Chỉ ra đối tượng biểu cảm HS trả lời và tình cảm cần biểu hiện a. Đối tượng và tình cảm 1. Đề văn biểu cảm. cần biểu hiện về dòng sông trong các đề?. quê hương . b. Cảm nghĩ về đối tượng là đêm trăng trung thu.

c. Cảm nghĩ về đối tượng là nụ cười mẹ. d. Biểu cảm cho vui buồn tuổi thơ. e. Cảm nghĩ về loài cây em ?Đề văn biểu cảm nêu lên yêu.

- hs trả lời vấn đề gì?

Cho đề văn: cảm nghĩ vể -Đề văn biểu cảm bao giờ nụ cười của mẹ. cũng nêu ra đối tượng biểu HS cùng bàn luận suy nghĩ cảm và định hướng tình 1. Đối tượng : phát biểu cảm cho bài văn. * Tìm hiểu đề và tìm ý. cảm xúc và suy nghĩ về nụ ?Đối tượng phát biểu cảm cười mẹ.

2. Dựa vào gợi ý SGK nghĩa là gì?Em hiểu như nêu câu hỏi HS trả lời. thế nào về đối tượng ấy?

3. GV hướng dẫn HS làm bài. * Dàn bài: a. Mở bài : nêu cảm xúc đối với nụ cười mẹ,nụ cười ấm lòng. b. Thân bài : nêu các biểu hiện sắc thái nụ cười của mẹ. _ Nụ cười vui,thương yêu _ Nụ cười khuyến khích. _ Những khi vắng nụ cười của mẹ. c. Kết bài : lòng yêu thương và kính trọng mẹ.

4. Viết bài văn 2. Các bước làm bài văn biểu cảm. hs trả lời -Các bước làm bài văn biểu cảm là tìm hiểu đề và Cho đề văn: cảm nghĩ vể ?Làm bài văn biểu cảm tìm ý,lập dàn bài,viết bài và nụ cười của mẹ. sửa bài. gồm những bước nào?

-Muốn tìm ý cho bài văn biểu cảm thì phải hình dung cụ thể đối tượng biểu cảm trong mọi trường hợp và -Các bước làm bài văn cảm xúc,tình cảm của mình biểu cảm là tìm hiểu đề và

tìm ý,lập dàn bài,viết bài trong các trường hợp đó.

-Tìm lời văn thích hợp và sửa bài.

-Muốn tìm ý cho bài văn gợi cảm biểu cảm thì phải hình HS đọc ghi nhớ. dung cụ thể đối tượng biểu cảm trong mọi trường hợp và cảm xúc,tình cảm của mình trong các trường hợp đó.

-Tìm lời văn thích hợp gợi cảm.

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiờu : HS ỏp dụng thành thạo lớ thuyết vào tình huống cụ thể.

- Phương phỏp: Phân tích, nhận xét - Kĩ thuật: giao viêc, trình bày, VBT - Năng lực thực hành ứng dụng

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Đọc bài văn SGK trang 89+ 90 và trả lời câu hỏi. ?Bài văn biểu đạt tình hs trả lời -Bài văn thổ lộ tình cảm cảm gì,đối với đối tượng tha thiết đối với quê hương nào?

An Giang.Đây là những biểu cảm trực tiếp tha thiết. ?Hãy nêu lên dàn ý của HS cùng bàn luận suy bài? nghĩ.

Lập dàn ý.

Mở bài : giới thiệu tình yêu quê hương An Giang.

Thân bài : biểu hiện tình yêu mến quê hương. _ Tình yêu quê từ tuổi thơ. _ Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước.

Kết bài: tình yêu quê hương đối với nhận thức của người từng trải,trưởng thành.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt II. LUYỆN TẬP: -Bài văn thổ lộ tình cảm tha thiết đối với quê hương An Giang.Đây là những biểu cảm trực tiếp tha thiết.

Lập dàn ý.

1-Mở bài : giới thiệu tình yêu quê hương An Giang.

2-Thân bài : biểu hiện tình yêu mến quê hương. _ Tình yêu quê từ tuổi thơ. _ Tình yêu quê hương trong chiến đấu và những tấm gương yêu nước.

3-Kết bài: tình yêu

Ghi chú

?Đề văn biểu cảm nêu lên vấn đề gì? ?Làm bài văn biểu cảm gồm những bước nào?

-HS trả lời theo ghi nhớ

quê hương đối với nhận thức của người từng trải,trưởng thành.

1. HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG 2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Thi vẽ tranh về đề tài môi trường . Viết Lắng nghe, tìm một bài viết về dụng bức tranh , em cảm nhận hiểu, nghiên cứu , Bài tập như thế nào về môi trường thời nay. trao đổi, trình bày.

10.

11.HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG 12.* Mục tiêu: 13. - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

14. - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo 15. - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác.

16. * Thời gian: 5 phút .

17. * Phương pháp: Dự án.

18. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập 1: Xác định đề văn biểu cảm Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Bài tập 2: Viết đoạn văn biểu đạt về chủ đề : Kiến thức nghiên cứu , trao “mẹ của tôi” trọng tâm đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ:

Ghi chú

- Nắm vững các bước làm bài văn, học thuộc ghi nhớ.

Làm :Viết bài văn hoàn chỉnh cho đề bài 2. Bài mới: Soạn bài: Bánh trôi nước. Sau phút chia li.

- Đọc kĩ từng bài thơ (phần tác giả , chú thích ) - Trả lời các câu hỏi SGK. ********************************* TUẦN 7: Tiết 26 ĐỌC THÊM: SAU PHÚT CHIA LY Trích : Chinh phụ ngâm khúc (Đặng Trần Côn - Đoàn Thị Điểm dịch) I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT : - Cảm nhận được nỗi sầu chia ly sau phút chia tay , giá trị tố cáo chiến tranh phi nghĩa, niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi và giá trị nghệ thuật của ngôn từ trong đoạn trích “ Chinh phụ ngâm khúc” II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Bước đầu hiểu được thể thơ song thất lục bát - Sơ giản về “ Chinh phụ ngâm khúc và TG đặng Trần Côn - Cảm nhận được nỗi sầu chia ly sau phút chia tay , giá trị tố cáo chiến tranh phi nghĩa, niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi và giá trị nghệ thuật của ngôn từ trong đoạn trích “ Chinh phụ ngâm khúc” 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản viết theo thể thơ ngâm khúc.

- PT NT tả cảnh và tả tâm trạng 3. Thái độ: - Giáo dục học sinh cảm thông trước nỗi sầu khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc III.CHUẨN BỊ

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV.TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC Bước 1. ổn định tổ chức: 1p Bước 2. Kiểm trabài cũ : - Đọc thuộc lòng bài thơ : “ Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương? Tại sao nói bài thơ là một tuyên ngôn cho người phụ nữ?

Bước 3 Tổ chức dạy bài và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG. * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. * Phương pháp: Thuyết trình * Kỹ thuật : Động não * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy

Chuẩn Ghi Hoạt động của trò KTKN cần chú đạt - Học sinh lắng nghe và ghi tên bài.

Chinh phụ ngậm khúc: Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận cũng gọi là chinh phụ ngâm.

Nguyên văn chữ Hán của Đặng Trần Côn… Đây là đoạn có nội dung thể hiện nỗi sầu của người vợ ngay sau khi tiễn chồng ra trận HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 10.

Ghi Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt chú I. Tìm hiểu chung.

I.TÌM HIỂU CHUNG. - Hs quan sát.

GV hướng dẫn đọc 1.Đọc Ngắt nhịp: 3/4 hoặc 3/2/, 2.Chú thích 2/2/2, 4/4 Giọng đọc trầm lắng -> nỗi buồn - GV đọc mẫu. Gọi HS

đọc, nhận xét - Chú thích về tác giả,tác phẩm ? Em hãy cho biết vài nét về - Hs trả lời. tác giả Đặng Trần Côn và - Người làng Nhân Mục nay thuộc quận Đoàn Thị Điểm Thanh Xuân - Hà Nội.

Sống vào khoảng đầu thế kỉ 18. Một số tư liệu cho thấy ông sống chưa được 40 tuổi.

- Rất hiếu học chỉ đỗ hương cống. Tính tình phóng khoáng. Thích ngao du đây đó) ? Văn bản được trích trong HS trả lời tác phẩm nào, em hiểu - Khúc ngâm của “Chinh phụ ngâm khúc” là người vợ có chồng ra trận. gì? ? Em biết gì về hoàn cảnh Hs trả lời. sáng tác cũng như các vấn đề - Hoàn cảnh: Sáng tác đầu thế kỉ 18 khoảng liên quan đến tác phẩm này thời gian bắt đầu có các cuộc khởi nghĩa nông dân. Triều đình phong kiến đàn áp khởi nghĩa ->đất nước rối loạn, nhân dân đau khổ.

- Viết bằng chữ Hán.

- Có 7 bản dịch khác nhau nhưng bản dịch của Đoàn Thị Điểm hay nhất. ? Bài thơ được viết theo thể Hs trả lời. về số câu, số chữ trong thơ nào GV giới thiệu thể thơ ( SGK các câu và cách hiệp vần trong 1 khổ thơ 92) ? Em hiểu thế nào về thể thơ song thất lục bát ? Văn bản này được biểu đạt Hs trả lời. bằng phương thức nào, vì Văn bản biểu cảm - Vì

a. Tác giả: - Đặng Trần Côn người làng Nhân Mục sống vào khoảng nữa đầu thế kỉ XVIII. - Đoàn Thị Điểm ( 1705 _ 1748) người phụ nữ có tài sắc, người làng Giai Phạm, Văn Giang, xứ Kinh Bắc nay huyện Yên Mĩ tỉnh Hưng Yên.

b. Tác phẩm: + Xuất xứ - Văn bản “Sau phút chia li” trích ở cuối phần 2 của tác phẩm “Chinh phụ ngâm khúc”. + Thể loại + Phương thức biểu đạt + Tóm tắt + Bố cục 3 phần - Khúc ngâm 1: nói về nỗi trống trải của lòng người trước thực tế chia li phũ phàng.

- Khúc ngâm 2: nói về nỗi xót xa trong cách trở núi sông.

- Khúc ngâm 3: nói về nỗi sầu thương trước bao cảnh vật.

nó đã diễn tả được nỗi nhớ nhung của lòng người ? Nỗi nhớ ấy là của ai, nỗi Hs trả lời. nhớ ấy diễn ra trong hoàn Nỗi nhớ của người vợ cảnh nào có chồng đi chiến trận - Hoàn cảnh có chiến ? Nỗi nhớ ấy được diễn tả tranh qua mấy khúc ngâm, Em hãy chỉ ra giới hạn và nội dung từng đoạn? sao?

II. Phân tích 1. Bốn câu thơđầu (khúc ngâm thứ 1) - Chàng thì đi / thiÕp th× vÒ - Câi xa m-a giã/ buồng cũ chiếu chăn.

-> Nghệ thuật ®èi => sự ngăn cách, chia li, khắc nghiệt.

- Tuôn màu mây biếc trải ngàn núi xanh.

-> Hình ảnh thiên nhiên, vũ trụ -> gợi độ mênh mông, khoảng không gian trống vắng. => Phản ánh cuộc chia li phũ phàng, đồng thời biểu hiện nỗi xót xa cho hạnh phúc bị chia cắt.

II.PHÂN TÍCH ,CẮT NGHĨA HS đọc khúc ngâm thứ nhất ? Nghệ thuật sử dụng trong Hs trả lời. hai câu thơ, tác dụng - Thực trạng chia li đã diễn ra. Chàng đi vào nơi khó khăn, vất vả, thiếp về với cảnh vò võ, cô đơn.

Hs trả lời. ? Trong câu thơ sau, tác giả Em nhận xét gì về các sử dụng hình ảnh “tuôn màu hình ảnh này, việc sử mây biếc trải ngàn núi xanh”. dụng các hình ảnh đó có tác dụng gì ? Ý nghĩa của 4 câu thơ đầu là gì - Hs đọc khúc ngâm thứ 2 ? Ở bốn câu này có sử dụng Hs trả lời.

“Chàng”, “thiếp” tạo sắc thái gì - Từ Hán Việt tạo sắc thái cổ ? Hai câu 7 sử dụng biện Hs trả lời. pháp nghệ thuật gì, cách điệp - Nội dung: diễn đạt và đảo vị trí hai địa danh nỗi sầu chia li trong độ Hàm Dương, Tiêu Dương có tăng trưởng, sự ngăn ý nghĩa gì cách ngày càng xa hơn. Sự chia li về thể 2. Bốn câu tiếp (khúc xác, trong khi tình cảm ngâm thứ 2) tâm hồn vẫn gắn bó - Nghệ thuật: đối: (còn

thiết tha cực độ ? Em cảm nhận được nỗi Hs trả lời. lòng nào của người vợ nhớ chồng được diễn tả ở đây - Đọc thầm 4 câu cuối ? Tác giả sử dụng các từ ngữ, Hs trả lời. hình ảnh như thế nào, có tác Từ nay trở đi chia li dụng gì trong việc miêu tả không hẹn ngày gặp mặt nỗi sầu chia li chưa biết điều gì đến. Và - GV lưu ý: Ngàn dâu: văn học biết đâu khi gặp lại “vật trung đại có hoặc không có đổi sao rời, bãi biển thật. (trong tâm tưởng người vương dâu” phụ nữ -> ẩn dụ). ? Căn cứ vào hoàn cảnh sáng Hs trả lời. tác em hãy cho biết ngoài - Tố cáo chiến tranh việc thể hiện nỗi buồn chia li phi nghĩa của người vợ tác giả thể hiện - Khát vọng hạnh phúc điều gì lứa đôi

ngảnh lại/ Hãy trông sang), điệp từ, đảo vị trí hai địa danh, chuyển đổi một phần trong cách nói địa danh (chốn -> cây, bến -> khói) -> Không chỉ nói nỗi sầu chia li mà còn có sự oái oăm, nghịch chướng: gắn bó mà không được gắn bó, gắn bó mà lại phải chia li. => Đó là nỗi ngậm ngùi xót xa của tình vợ nhớ chồng trong xa xôi cách trở.

3. Bốn câu cuối ( khúc ngâm thứ 3) - Sử dụng điệp ngữ, đảo ngữ, câu hỏi tu từ diễn tả nỗi sầu nhân lên bất tận trở thành một khối sầu thương, trĩu nặng trong tâm hồn người chinh phụ. => Thể hiện tâm trạng vô vọng của người vợ trẻ.

III.ĐÁNH GIÁ,KHÁI QUÁT Đánh giá khái quat về nội dung và nghệ thuật của bài thơ

III.Ghi nhớ 1. nghệ thuật -Đối, điệp từ, đảo ngữ.từ láy 2. Nội dung - Họ đều có số phận khổ đau chịu nhiều thiệt thòi nhưng ở mỗi bài người phụ nữ lại có nỗi đau riêng ...

- Lên án xã hội phong kiến bất công , chiến tranh phi nghĩa.

- Học sinh trả lời

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm,. * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy.

Chuẩn kiến thức Hoạt động của thầy Hoạt động của trò kỹ năng cần đạt Làm bài tập số 1/93 (SGK) - Hs thảo luận nhóm IV. Luyện tập Hãy phân tích mầu xanh trong bàn và bình. đoạn thơ bằng cách - Học sinh nêu cảm +Ghi đầy dỉ các từ chỉ nhận. mầu xanh’ - Hs thảo luận bàn . +Phân biệt sự khác nhau trong các mầu xanh ấy +Nêu tác dụng của việc sử dụng mầu xanh trong việc diễn tả nỗi sầu chia li của chinh phụ ngâm Bài tập củng cố: a. Bài tập trắc nghiệm Bài 1: Ai là tác giả của chinh phụ ngâm C.Bà huyện Thanh Quan A.Hò Xuân Hương B.Đoàn Thị Điểm D.Nguyễn Khuyến Bài 2.Bản dịch chinh phụ ngâm được viết theo thể thơ nào ?

C.Thất ngôn bát cú A.Lục bát B.Song thất lục bát D.Ngữ ngôn bát cú

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt

Ghi chú

-Hoàn thành bài tập theo hướng dẫn của GV Bài tập 1: Bài thơ ‘ sau phút chia ly’ cho em Lắng nghe, tìm cảm nhận gì về bị kịch chiến tranh phi nghĩa hiểu, nghiên cứu , ? trao đổi, trình Bài tập 2: Bức tranh cuộc chia ly được tác giả bày. miêu tả như thế nào ?

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Bài tập 1: Sưu tầm các câu thơ khác trong tác phẩm nói về hình ảnh người chinh phụ ? Qua đó em hiểu thêm gì về người phụ nữ dưới chế độ Lắng nghe, tìm hiểu, phong kiến?

Bài tập 2: nghiên cứu , trao Thi nhập vai nhân vật người chinh phụ kể lại đổi, trình bày. câu chuyện chia ly.

Bài tập 3: Tìm những lời đánh giá về đoạn sau phút chia li

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ -Về nhà học thuộc lòng hai bài thơ, nắm cho được nội dung chính và nghệ thuật chính của từng bài -Hoàn thành bài tập theo hướng dẫn của GV - Tìm những lời đánh giá về đoạn sau phút chia li VD:“ Mười hai câu sau đây,tưởng không có người Việt Nam nào đã yêu (Yêu văn chương cổ,cố nhiên !)đã biết cảnh biệt li mà không nhớ „ 2. Bài mới - Soạn bài tiết liền kề : “ Quan hệ từ “.

- Đọc bài trước bài ở nhà - Đọc và trả lời các câu hỏi đề mục SGK trang 96 – 97 - Xem lại kiến thức đã học ở bật Tiểu học về quan hệ từ .

-Chuẩn bị bài: “Luyện tập cách làm văn bản biểu cảm” làm tốt phần chuẩn bị ở nhà - Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài chi tiết, viết trước phần mở bài, kết bài… *********************************************** TUẦN 7: Tiết 27 BÁNH TRÔI NƯỚC (Hồ Xuân Hương ) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ Cảm nhận phẩm chất và tài năng cảu tỏc giả Hố Xuân Hương qua một bài thơthất ngụn tứ tuyệt Đường luật chứ Nụm.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tỏc giả Hồ Xuân Hương.

- Vẻ đẹp và thõn phận chỡm nổi của người phụ nữ qua bài thơ bánh trôi nước.

- Tớnh chất đa nghĩa của ngụn ngữ và hình tượng trong bài thơ.

2. Kĩ năng: - Nhận biết thể loại của văn bản.

- Đọc, hiểu, phân tích văn bản thơ nôm Đường luật.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng thấp cao I.Tìm hiểu -Tiểu sử tác giả chung -Nêu vài nét về 1.Tác giả tác giả?

2.Tác phẩm

-Nắm được hoàn

3.Đọc II.Đọc hiểu văn bản A. Văn bản: Bánh trôi nước 1.Hình ảnh bánh trôi nước

2.Hình ảnh người phụ nữ

III.Tổng kết 1.Nghệ thuật

2.Ý nghĩa

IV.Luyện tập

cảnh sáng tác -Tác phẩm ra đời trong hoàn cảnh nào?

-Đọc đúng giọng điệu bài thơ

Nhận xét giọng điệu của bài thơ

-Đặc điểm của bánh trôi nước -Hình ảnh bánh trôi nước được tác giả miêu tả như thế nào?

-Hình tượng người phụ nữ trong xã hội phong kiến -Vẻ đẹp người phụ nữ được tác giả miêu tả qua những từ ngữ nào?

-Những từ ngữ đó cho ta thấy số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến như thế nào?

-Hiểu được ý -Rút ra được giá nghĩa và nghệ trị nghệ thuật và ý thuật của văn bản nghĩa của tác phẩm -Đặc điểm nổi bật về ý nghĩa và nghệ thuật của văn bản?

-Học sinh viết đoạn văn.

III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Bài tập trắc nghiệm Em hãy khoanh tròn vào phương án trước câu trả lời đúng nhất: Câu 1.Trong bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi, vẻ đẹp của cảnh trí Côn Sơn là vẻ đẹp gì?

A. Yên ả và thanh bình.

B. Tươi tắn và đầy sức sống.

C. Kì ảo và lộng lẫy.

D. Hùng vĩ và náo nhiệt.

Câu 2.Nhân vật trữ tình "Ta" trong bài thơ Bài ca Côn Sơn của Nguyễn Trãi là người như thế nào?

A. Cả (1), (2), (3) đều đúng.

B. Tâm hồn thanh cao, trong sáng. (2) C. Tinh tế, nhạy cảm với thiên nhiên. (1) D. Tâm hồn giao cảm tuyệt đối với thiên nhiên. (3) Câu 3.Dòng nào nêu đúng nghệ thuật miêu tả cảnh thiên nhiên, cuộc sống thôn dã trong bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra?

A. Tác giả có sự thay đổi vị trí quan sát để thu tóm hết được mọi sắc thái, góc cạnh của cảnh vật nhằm nắm bắt và thể hiện đúng nhất cái thần thái của bức tranh phong cảnh và cuộc sống nơi thôn dã.

B. Dùng những nét chấm phá, phác họa để gợi lên trong người đọc cảm nhận cái hồn của bức tranh cảnh vật và cuộc sống nơi thôn dã.

C. Miêu tả chi tiết, cụ thể sinh động, khiến cho người đọc hình dung rõ nét về bức tranh thiên nhiên, con người nơi thôn dã.

D. Không tả cảnh vật một cách khái quát, trừu tượng mà đi vào từng hình ảnh cụ thể để làm nổi rõ những nét đặc trưng của bức tranh thiên nhiên, cuộc sống nơi thôn dã.

Câu 4.Tâm trạng của Trần Nhân Tông thể hiện như thế nào qua bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra?

A. Tâm trạng buồn và nhớ những kỉ niệm cũ.

B. Tâm trạng phấn khởi vì những thay đổi của quê hương.

C. Tâm trạng rất trầm lặng nhưng không buồn mà thể hiện sự gắn bó ấm áp với cảnh vật.

D. Tâm trạng cô đơn, buồn tủi.

Bài tập tự luận : Hóa thân vào nhân vật trữ tình trong bài thơ “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra của Trần Nhân Tông, giới thiệu về cảnh Phủ Thiên Trường qua tranh vẽ tranh cảnh buổi chiều ở Phủ Thiên Trường. ( Đã vẽ ở nhà ) 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 1’ Hoạt động Chuẩn KTKN của trò cần đạt - Nghe bài hát “ Bánh trôi nước” – lời thơ Hồ Xuân - Học sinh lắng nghe Giới thiệu đôi nét Hương , nhạc sĩ Hồ Hoài Anh phổ nhạc.

- Bài thơ là một trong nhưng tác phẩm độc đáo của và ghi tên về tác giả , tác bài. phẩm , bài học thơ trung đại Việt Nam .

Nói đến Hồ Xuân Hương, người dân Việt Nam ta nghĩ ngay đến một cá tính độc đáo, một bản lĩnh khác thường mà nhà thơ Xuân Diệu gọi là "kỳ nữ". Ở cái thời mà "giang sơn" của người phụ nữ Việt Nam chỉ quẩn quanh nơi buồng the, bếp núc thì Xuân Hương lại muốn là con người của trời đất bốn phương. Nữ sĩ được tôn vinh Bà Chúa Thơ Nôm trong nền vǎn học Việt Nam. Tiết học ngày hôm nay cô trò ta sẽ cũng tìm hiểu nét cá tính độc đáo của nữ thi sĩ ấy qua tác phẩm “ BÁNH TRÔI NƯỚC” Hoạt động của thầy

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ghi chú

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác...

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

I. TÌM HIỂU CHUNG. GV chiếu màn hình bài thơ "Thân em vừa trắng lại vùa tròn Bảy nổi ba chìm vs nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son"

- Suy nghĩ, trình bày quan điểm: - H.S đọc, cả lớp nghe, theo dõi.

- Gọi 3 học sinh đọc bài.

- Trình bày ý kiến nhận - GV: Nhận xét bổ xung xét và bổ sung. Nghe GV - GV: Nêu yêu cầu đọc: Giọng đọc chậm rãi, ung dung, thanh thản. + HS thảo luận nhóm bàn, - GV đọc mẫu. đại diện trình bày, nhận xét, bổ sung, quan sát trên bảng phụ.

- Gọi học sinh chú thích - Nêu khái quát về tác giả tác phẩm?

- Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Được thể hiện bằng loại chữ nào?

Nghe

- Bài thơ được viết theo lối vịnh vật. Các con vật được vịnh. +) Động vật: Con hạc, con - GV: Giải thích về chữ Nôm ve. là thứ chữ của người Việt +)Thực vật: Tùng, trúc, Nam có từ thế kỉ X nhưng đến mai. thế kỉ XIII mới được đưa vào +) Đồ vật: Cái quạt, bánh sáng tác thơ văn. trôi...

GV giới thiệu một số chữ Hán Thường miêu tả giống sự – chữ Nôm qua màn hình. vật, kí thác tâm tình, mượn sự vật để gửi gắm - Em hãy cho biết bài thơ viết tư tưởng, tình cảm. về đề tài gì?

- Thể thơ: Thất ngôn tứ

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt I. Tìm hiểu chung 1. Đọc: - Đọc to, rõ ràng, khúc triết, tường minh.

- Giọng đọc truyền cảm, chú ý đến chuỗi liên kết giữa các câu trong mạch lập luận của tác giả.

2. Chó thÝch a. T¸c gi¶ Hồ Xuân Hương - Quê ở Nghệ An -Được mệnh danh là “ Bà chúa thơ Nôm” - Bà thường viết về những cây quả, đồ vật dân dã như bánh trôi nước, cái quạt, cái giếng, quả cau …nhưng đằng sau đó là tiếng nói trào lộng không kém phần gay gắt, mạnh mẽ bênh vực quyền sống, quyền hạnh phúc của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Tác phẩm tiêu biểu: Bánh trôi nước, tranh tố nữ, miếng trầu, … b. Tác phẩm Là tác phẩm nổi tiếng, tiêu biểu cho tư tưởng nghệ thuật của nữ sĩ Hồ Xuần Hương. Bài thơ được viết bằng chữNôm .

Ghi chú

- Theo em tác giả viết về bánh trôi nước nhằm khắc hoạ hình ảnh nào?

- GV: Nói đến thơ, người ta thường nói đến tính đa nghĩa( tính nhiều nghĩa) đây là một thuộc tính của văn chương, thi ca nói chung. Có thể nói rằng bài thơ: Bánh trôi nước là bài thơ mang tính đa nghĩa rất rõ nét. Bài thơ vừa nói về cái bánh trôi, vừa nói về phẩm chất của người phụ nữ.

II. PHÂN TÍCH, CẮT NGHĨA. - Hướng dẫn HS tìm hiểu về hình ảnh bánh trôi nước – nghĩa 1

tuyệ Đường Luật Bài thơ gồm 4 câu, mỗi câu 7 chữ. Gieo vần câu 12- 4: Tròn, non, son.

- Đề tài: quen thuộc, gần gũi, bình dị… vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Bố cục : bài thơ đa nghĩa c. Tõ khã Tìm hiểu về hình ảnh bánh trôi nước.

- GV: Như vậy nghĩa thứ nhất của bài thơ thuộc về nội dung miêu tả cái bánh trôi nước khi đang được làm và luộc chín.

Vậy quá trình làm bánh diễn ra như thế nào.

GV chiếu hình ảnh bánh trôi nước.- giới thiệu món ẩm thực và sự tích - Gọi học sinh đọc lại bài thơ.

- Bánh trôi nước được miêu tả như thế nào?

- Em có nhận xét gì về cách miêu tả của tác giả?

- GV: Đó chính là sự thành công trong cách miêu tả chân thực sự vật trong thơ vịnh vật của Hồ Xuân Hương. Qua cách miêu tả đó, người đọc thấy hiển hiện trước mắt công việc làm bánh và cái bánh trôi.

- Bài thơ không chỉ dừng ở việc miêu tả cái bánh trôi

- Bánh có màu trắng được nặn thành viên( trắng, tròn) nhào bột nhiều nước thì nhão, ít nước thì cứng( rắn, nát). Khi luộc đun sôi nước thì thả bánh vào khi bánh chín sẽ nổi lên.( nổi, chìm) - Bánh được làm bằng nhân đường phên có màu đỏ( son)

II: Phân tích HS tìm hiểu về hình ảnh 1.Miêu tả cái bánh trôi bánh trôi nước – nghĩa 1 nước. (nghĩa 1) + Quan sát văn bản, HS - trắng lại tròn thảo luận nhóm :

Nghe

Khái quát HS tìm hiểu phẩm chất

-> Sử dụng hàng loạt các tính từ miêu tả - Miêu tả chân thực, chính xác về cái bánh trôi ở ngoài đời và công việc làm bánh.

nước mà còn đề cập đến vấn người phụ nữ trong XH đề nào? cũ – nghĩa 2 2. Phẩm chất, thân phận GV hướng dẫn HS tìm hiểu phẩm chất người phụ nữ Phát hiện của người phụ nữ trong trong XH cũ – nghĩa 2 xã hội xưa. (nghĩa 2) - Thông qua việc tìm hiểu công việc làm bánh và cái + HS thảo luận nhóm bàn, bánh trôi, người đọc có thể đại diện trình bày, nhận hình dung người phụ nữ xưa xét, bổ sung, quan sát trên được hiện lên qua những bảng phụ. phương diện nào?

- Cảm nhận của em về hình - Hình thể, phẩm chất, tấm thể, phẩm chất, số phận của lòng, số phận. người phụ nữ trong xã hội cũ?

GV cho HS thảo luận nhóm - Hình thể: Xinh đẹp - Nghệ thuật sử dụng theo kỹ thuật: khăn trải trắng trẻo, đầy đặn. thành ngữ. bàn(2 bàn 1 nhóm) về Hình - Phẩm chất: Trong trắng, - Bánh rắn hay nát là do thể, phẩm chất, tấm lòng, số thuỷ chung. Luôn giữ tấm tay người nặn khéo hay vụng. phận người phụ nữ trong xã lòng son sắc. hội cũ. Sau 3’ trình bày ngắn - Số phận: Long đong, - Cuộc đời người phụ nữ chìm nổi, lênh đênh không sướng hay khổ là phụ gọn Nhóm 1: Hình thể người phụ tự quyết định được cuộc thuộc vào người khác . nữ đời, số phận của mình.

Nhóm 2: Phẩm chất người phụ - Căn cứ vào việc miêu tả nữ cái bánh trôi nước của tác Nhóm 3: Số phận người phụ giả. nữ - Từ ngữ: Trắng trong, chìm nổi, thân em...

- Dựa vào đâu em có thể hiểu được những nội dung trên?

N/x gì về nghệ thuật đc sử =>Người phụ nữ không dụng ? quyết định được số phận của mình.

- Em hiểu như thế nào về nội dung, ý nghĩa của hai câu thơ cuối?

- Từ ''mà'' đứng đầu câu thơ cuối có ý nghĩa gì?

Nghe - Có ý nghĩa khẳng định: - Khẳng định phẩm chất cao quý của người phụ nữ trong xã tấm lòng thủy chung, hội cũ, Hồ Xuân Hương muốn trong trắng của người

bày tỏ thái độ gì đối với họ?

Gv liên hệ với một số hình ảnh người phụ nữ trong một số tác phẩm.

- Chính những ý nghĩa trên đã tạo giá trị nhân văn cho bài thơ.

Như vậy bài thơ có hai nét nghĩa, thứ nhất là tả thực về bánh trôi nước còn nghĩa thứ hai nói về phẩm chất, thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.

- Theo em trong hai nét nghĩa trên, nét nghĩa nào quyết định giá trị của bài thơ? Vì sao?

(GV cho HS thảo luận nhóm bàn 3’) Sau 2’ GV gọi 1 số bàn đại diện HS trả lời. Nhận xét, bổ sung.

GV bổ sung, chiếu kết quả cho HS so sánh, đối chiếu III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT GV hướng dẫn HS tổng kết đánh giá thành công về ND và NT của VB - Qua bài thơ nói trên em có nhận xét gì về nghệ thuật và nội dung của bài thơ ?

GV cho HS thảo luận nhóm theo kỹ thuật: khăn trải bàn(1 dãy bàn là 1 nhóm) về Nội dung, nghệ thuật. Sau 5’ trình bày ngắn gọn GV chiếu nghệ thuật, nội dung bài thơ - Gọi học sinh đọc ghi nhớ

+ HS thảo luận nhóm bàn, đại diện trình bày, - Nghĩa thứ nhất chỉ là phương tiện để truyền tải nghĩa thứ hai. Nghĩa thứ hai mới tạo nên giá trị bài thơ.

- Vì với nét nghĩa thứ 2 Hồ Xuân Hương đã thể hiện một thái độ vừa trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ, vừa cảm thương cho thân phận chìm nổi của họ trong xã hội xưa. Đây chính là tính đa nghĩa trong thơ Hồ Xuân Hương.

HS rút ra tổng kết đánh giá thành công về ND và NT của VB HS thảo luận nhóm theo kỹ thuật: khăn trải bàn(1 dãy bàn là 1 nhóm

phụ nữ.

- Tác giả bộc lộ niềm tự hào về phẩm chất của người phụ nữ, oán trách xã hội bất công, thương cảm cho họ và có thái độ trân trọng trước vẻ đẹp tâm hồn chống chọi với cuộc đời vươn lên.

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: ẩn dụ, sử dụng thành ngữ điêu luyện phù hợp làm tăng giá trị nghệ thuật của bài thơ 2. Nội dung: Vẻ đẹp phong cách cao quý của người phụ nữ trong xã hội cũ với cuộc sống chìm nổi bấp bênh - Tiếng nói phản kháng xã hội . * Ghi nhớ ( SGK )

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy GV: Hướng dẫn HS phần luyện tập, củng cố kiến thức -GV chiếu bài tập, yêu cầu HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 2SGK(Tr 90) – BTNV 2(Tr74) -Gợi ý giải bài tập +Ghi lại những câu hát than thân đã học ở bài 4 bắt đầu bằng cụm từ “ thân em” +Tìm mối liên hệ cảm xúc giữa bài thơ Bánh Trôi Nước và Những câu hát than thân .

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt thảo luận IV. Luyện bàn và tập Các bài tập củng cố kiến hoạt động thức nhóm (5-

Hoạt động của trò

Ghi chú

- Hs nhóm bình. ... * Hs theo >7’).

-> Cả lớp cùng đánh giá cho điểm. * 1-2 HS

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

-Hoàn thành bài tập theo hướng dẫn của GV Bài tập 1: Qua bài thơ Bánh trôi nước cho Lắng nghe, tìm em hiểu gì về nhà thơ Hồ Xuân Hương? hiểu, nghiên - Trân trọng vẻ đẹp người phụ nữ trong xã hội cứu , trao đổi, xưa. trình bày.

- Cảm thông sâu sắc với thân phận người phụ nữ…

Chuẩn kiến Ghi thức kỹ năng chú cần đạt

Bài tập

- Tâm hồn nhạy cảm..

Bài tập 2: Bài thơ Bánh trôi nước đã mượn hình ảnh cái bánh trôi để nói về thân phận con người. Cách nói này có gì giống và khác với truyện ngụ ngôn ?

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò Hoạt động của thầy năng cần đạt Bài tập 1: Các nhóm thi sưu tầm thơ các bài thơ Nôm của nữ sĩ Hồ Xuân Hương nói về chủ đề người phụ nữ , đọc diễn cảm .

Bài tập 2: Bài tập Bài thơ “ Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức Hương đã đem lại cho em những cảm nhận nghiên cứu , trao trọng tâm về người phụ nữ Việt Nam trong xã hội đổi, trình bày. của bài phong kiến xưa . Liên hệ với người Phụ nữ Việt Nam thời hiện tại . Viết đoạn văn từ 8 đến 10 câu nêu cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt Nam xưa và nay.

Ghi chú

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

8. Bài cũ: -Về nhà học thuộc lòng hai bài thơ, nắm cho được nội dung chính và nghệ thuật chính của từng bài 2. Bài mới: Soạn bài tiết liền kề : “ Quan hệ từ “.

- Đọc bài trước bài ở nhà - Đọc và trả lời các câu hỏi đề mục SGK trang 96 – 97 - Xem lại kiến thức đã học ở bật Tiểu học về quan hệ từ .

Chuẩn bị bài: “Luyện tập cách làm văn bản biểu cảm” làm tốt phần chuẩn bị ở nhà

- Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn bài chi tiết, viết trước phần mở bài, kết bài… ****************************************** TUẦN 7: Tiết 28: QUAN HỆ TỪ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Nắm được thế nào là quan hệ từ - Nâng cao kỹ năng sử dụng quan hệ từ khi đặt câu II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Nắm được thế nào là quan hệ từ - Việc sử dụng quan hệ từ trong giao tiếp và tạo lập văn bản 2. Kĩ năng - Nhận biết quan hệ từ trong câu - PT được t/d của quan hệ từ * Tích hợp kĩ năng sống +Ra quyết định + Giao tiếp/ trình bầy ý tưởng 3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng quan hệ từ trong giao tiếp và tạo lập văn bản 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực thực hành ứng dụng B.Bảng mô tả yêu cầu các mức độ cần đạt Nội dung Nhận biết Thông Vận dụng thấp Vận dụng cao hiểu I. Khái niệm Hs xác định quan Khái niệm Đặt câu có sử quan hệ từ dụng quan hệ từ. quan hệ từ hệ từ Tìm các quan hệ II. Sử dụng Sử dụng quan hệ từ từ dùng cặp và đặt quan hệ từ như thế nào? câu với cặp quan hệ từ đó.

III. Luyện tập

Bt1: Tìm các quan Bt2:Tìm hệ từ các cặp quan hệ từ BT3:Xác định câu đúng, câu sai

Bt4:Viết văn

đoạn

III. Chuẩn bị - GV: Bảng phụ, PHT. - HS: Soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. Tổ chức dạy và học.

1.ổn đinh tổ chức: - KT sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ: 3->5’ * Mục tiờu: Kiểm tra việc học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới của học sinh. * Thời gian: 5’. * Phương án: Kiểm tra trước khi vào tỡm hiểu bài mới (linh hoạt, khụng nhất nhất vào đầu giờ học) - Khi nào ta nờn và khụng nờn sử dụng từ HV ? Cho vớ dụ? Từ HV tạo ra những sắc thỏi BC nào?

- Chữa bài tập 4, 5 ( SGK ) BT 6 ( SBT ) 3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ýcho học sinh - Thời gian:2’ - Phương pháp:Quan sát, vấn đáp, thuyết trình.

- KÜ thuËt: Động nóo Chuẩn Ghi KTKN cần chú Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt Trong Tiếng Việt có một số từ không có ý - HS nghe thuyết trình. nghĩa định danh sự việc mà chỉ bỏ xung ý - HS lĩnh hội kiến thức nghĩa về một phương diện nào đó hoặc làm theo dẫn dắt giới thiệu công cụ ngữ pháp trong diễn đạt….một trong của thầy. những từ có chức năng đó là quan hệ từ. Thế - Ghi tên bài nào là quan hệ từ và chúng ta nên sử dụng quan hệ từ như thế nào ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em giải đáp điều đó.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

*Mục tiêu: - Học sinh hình thành được kiến thức về quan hệ từ, cách sử dụng quan hệ từ.

- Định hướng phát triển năng lực sử dụng thành thạo quan hệ từ trong giao tiếp trong tiếng Việt. * Phương pháp : Vấn đáp thyết trình, thảo luận nhóm *Thời gian 15 p * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu thế nào là quan hệ từ: - Cho HS quan sát 2 ví dụ trên bàng phụ a. Đây là cây bút của tôi . b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

- Hãy xác định cấu tạo ngữ pháp của từng ví dụ? (Chủ ngữ, vị ngữ, cụm danh từ, cụm tính từ ) - Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, em hãy xác định quan hệ từ được sử dụng trong 2 ví dụ trên?

- “của” liên kết những thành phần nào trong cụm danh từ? Nó biểu thị ý nghĩa gì?

- “như” liên kết những thành phần nào trong cụm tính từ? Và biểu thị ý nghĩa gì?

- Nếu như không có từ “của” và “như” thì 2 ví dụ trên có còn rõ nghĩa nữa hay không? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ - HS quan sát

GHI BẢNG I. Tìm hiểu bài: 1. Thế nào là quan hệ từ?

- HS xác định - của - như - “của” liên kết phần phụ sau ( định ngữ ) “tôi” với danh từ “cây bút”.

-> Chỉ quan hệ sở hữu - “như” liên kết phần phụ sau (bổ ngữ) “hoa” với tính từ “đẹp” -> Chỉ quan hệ so sánh - Không còn rõ nghĩa nữa.

Vì : + Nếu thiếu “của” thì câu văn bị biến nghĩa + Nếu không có “như” thì câu văn không còn rõ nghĩa so sánh.

- Gọi là quan hệ từ

- Từ những quan sát trên, em thấy những từ “của”, “như” có - HS đọc ghi nhớ 1 SGK /

VD1: a. Đây là cây bút của tôi.

-> Biểu thị ý nghĩa sở hữu

b. Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

-> Biểu thị ý nghĩa so sánh

Ghi chú

thể gọi là gì? Chúng dùng để làm gì?

HS đọc ghi nhớ SGK / 97 - Cho HS làm phần bài tập nhanh: Em hãy cho biết có mấy cách hiểu đối với câu “Đây là thư Lan”?

Việc dùng hay không dùng quan hệ từ đều có liên quan đến ý nghĩa của câu. Vì vậy, không thể lược bỏ quan hệ từ một cách tùy tiện.

HOẠT ĐỘNG 2. Sử dụng quan hệ từ: - Gọi HS đọc yêu cầu của phần 1 SGK/97 Trong các trường hợp đó, trường hợp nào bắt buộc có quan hệ từ, còn trường hợp nào thì không?

Tại sao em lại chọn như thế?

97

- HS trả lời theo sự hiểu biết của mình Có 3 cách: - “của”, “như” - Đây là thư của Lan Quan hệ từ - Đây là thư do Lan viết - Đây là thư gửi cho Lan

- Trường hợp bắt buộc phải có quan hệ từ: b) Lòng tin của nhân dân d) Nó đến trường bằng xe đạp g) Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây h) Làm việc ở nhà - HS đặt câu - Em hãy tìm quan hệ từ có thể Vì đây là nhưng trường dùng thành cặp với các quan hệ hợp nếu không có quan hệ từ sau đây và đặt câu với các cặp từ thì câu văn sẽ biến nghĩa hoặc không rõ quan hệ từ vừa tìm được: nghĩa.

Nếu … …

Vì … …

Tuy … …

Hễ … …

Sở dĩ … …

- Vậy ta phải sử dụng quan hệ từ trong những trường hợp nào?

- HS đọc ghi nhớ 2 SGK/ 98 GV nói thêm: Cần phải căn cứ vào quan hệ ý nghĩa giữa các thành phần để dùng quan hệ từ - HS đọc ghi nhớ 2 SGK/ cho đúng 98 VD:

2. Sử dụng quan hệ từ: VD 2: a)Khuôn mặt của cô gái Khuôn mặt cô gái nghĩa tương đương b)Làm việc ở nhà Làm việc nhà nghĩa bị biến đổi - Các cặp quan hệ từ:

a) Chim sâu rất có ích cho nông dân để nó diệt sâu phá hoại mùa màng dùng sai quan hệ từ, phải dùng “vì” b) Nhà em ở xa trường và bao giờ em cũng đến trường đúng giờ dùng sai quan hệ từ, thay “và” bằng “ nhưng” HOẠT ĐỘNG 3. Tổng kết.

- Cho HS đọc lại toàn bộ 2 ghi nhớ SGK /97, 98

Nếu … thì …

Vì … nên …

Tuy … nhưng …

Hễ … thì …

Sở dĩ … là vì …

II. Ghi nhớ : - SGK / 97, 98 III. Luyện tập:

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, chia sẻ và năng lực sử dụng thành thạo quan hệ từ * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt GV: Hướng dẫn HS luyện II. LUYỆN TẬP + HS làm một số bài tập 1. Bài tập1. tập trắc nghiệm trên bảng GV gọi HS đọc yêu cầu bài phụ, cả lớp theo dõi tập. ,đánh giá.

GV yêu cầu HS lần lược đọc và xác định yêu cầu bài - Quan hệ từ: Vào, của, tập SGK Tr 98-99 tương còn (bây giờ) như, của, ứng vở BTNV 7 Tr 75 - 76 trên, và, như, mà, nhưng, - Nêu yêu cầu bài tập. cho.

- Gọi học sinh đọc đoạn văn.

- Tìm quan hệ từ.

2. Bài tập 2.

GV hướng dẫn + Đọc, suy nghĩ, xác định - Điền theo thứ tự: Với, Điền quan hệ từ thích hợp yêu cầu. Các bàn trao và, với, nếu thì, và. vào chỗ trống trong đoạn đổi, tìm phương án trả 3. Bài tập 3.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Ghi chú

văn.?

- Nêu yêu cầu bài tập 2,3 - Trong các câu sau câu nào đúng câu nào sai?

lời.

4. Bài tập 4.

- Các câu đúng. b. Nó rất thân ái với bạn bè. d. Bố mẹ rất lo lắng cho GV: Yêu cầu học sinh viết con. đoạn văn ngắn có sử dụng g. Mẹ thương yêu nhưng quan hệ từ. không - Gọi học sinh đọc, nhận nuông chiều con. xét. i. Tôi tặng quyển sách này cho anh Nam. k.Tôi tặng anh Nam quyển sách này. e. Tôi tặng cho anh Nam quyển sách này.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt

* Viết đoạn văn có sử dụng các quan hệ từ.

Gợi ý: có thể chọn tuỳ ý một nội dung nào đó để viết. Xem lại ý nghĩa của các quan hệ từ đã học để hoàn thiện đoạn văn theo yêu cầu. * Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ Lắng nghe, tìm nhưng sau đây: hiểu, nghiên cứu , (1) Nó gầy nhưng khoẻ. trao đổi, trình (2) Nó khoẻ nhưng gầy. bày.

Gợi ý: Lưu ý phân biệt sắc thái biểu cảm giữa hai câu. Việc thay đổi trật tự các từ ngữ trước và sau quan hệ từ nhưng đã làm thay đổi sắc thái biểu cảm của câu: câu (1) tỏ ý khen ngợi, câu (2) tỏ ý chê.

Bài tập

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của Hoạt động của thầy trò năng cần đạt Viết đoạn hội thoại theo chủ đề có sử dụng các Bài tập Lắng nghe, tìm quan hệ từ . Diễn đoạn hội thoại đó trước lớp . hiểu, nghiên cứu Kiến thức Nhóm 1 : chủ đề Gia đình , trao đổi, trình trọng tâm Nhóm 2: chủ đề an toàn giao thông bày. của bài Nhóm 3 : chủ đề biển đảo Nhóm 4 : chủ đề nhà trường

Ghi chú

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

-Về nhà học bài , nắm và phân tích cho được các ví dụ đã cho -Hoàn thành bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV -Nắm cho được nội dung các ghi nhớ đã học -Chú ý về cách sử dụng từ Hán Việt . * Viết đoạn văn có sử dụng các quan hệ từ.

Gợi ý: có thể chọn tuỳ ý một nội dung nào đó để viết. Xem lại ý nghĩa của các quan hệ từ đã học để hoàn thiện đoạn văn theo yêu cầu. * Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ nhưng sau đây: (1) Nó gầy nhưng khoẻ.

(2) Nó khoẻ nhưng gầy.

Gợi ý: Lưu ý phân biệt sắc thái biểu cảm giữa hai câu. Việc thay đổi trật tự các từ ngữ trước và sau quan hệ từ nhưng đã làm thay đổi sắc thái biểu cảm của câu: câu (1) tỏ ý khen ngợi, câu (2) tỏ ý chê.

2. Bài mới a. Soạn bài tiết liền kề : “ Luyện tập cách làm bài văn biểu cảm ” -Chép đề : Loài cây em yêu vào vở bài soạn -Thực hiện các bước làm bài văn biểu cảm theo yêu cầu 1,2,3 SGK trang 99 b. Xem trước bài theo phân môn : “ Chữa lỗi về quan hệ từ ” -Đọc bài trước ở nhà -Nhận diện các lỗi thường gặp về quan hệ từ và định hướng chữa lỗi

-Nắm cho được : Thế nào là quan hệ từ ? Cách sử dụng quan hệ từ **************************************** TUẦN 8: Tiết 29: LUYỆN TẬP CÁCH LÀM VĂN BẢN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Luyện tập các thao tác làm văn biểu cảm :Tỡm hiểu đề, tỡm ý, lập dàn ý, viết bài - Có thói quen động nóo, tưởng tượng, suy nghĩ cảm xúc trước một đề văn biểu cảm II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Đặc điểm thể loại biểu cảm - Các thao tác làm văn BC : Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, viết bài 2. Kĩ năng: Rèn kỹ năng làm bài văn biểu cảm 3. Thái độ: Giáo dục tình cảm yêu thiên nhiên, yêu cái đẹp.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I. Tìm hiểu đề Nắm thể loại, Lập dàn bài yêu cầu của đề của bài văn Viết đoạn văn Viết bài văn II. Luyện tập III. CHUẨN BỊ 1 - GV : Bài soạn + đề văn mẫu 2 - HS: SGK + giấy nháp IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) - Nêu đặc điểm của đề văn biểu cảm ? Các bước làm một bài văn biểu cảm ?

- Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà của học sinh .

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế

-

Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của học sinh Thời gian: 2’ Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Giờ trước các em đó được học về các bước làm bài văn biểu cảm ? Hụm nay chúng ta vận dụng vào việc tạo lập * Quan sát, 1 dàn ý cho một đề văn và viết bài văn biểu cảm một cách HS đọc hoàn chỉnh * Suy nghĩ, trả lời * Nghe, ghi bài Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các bước tạo lập VB. - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu đề: - GV ghi đề bài lên bảng: Loài cây em yêu Đề bài yêu cầu chúng ta viết về điều gì?

- GV gạch dưới từ: “loài cây”, “em”, “yêu” và giải thích: .

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ - HS ghi vào vở

- Viết về thái độ và tình cảm đối với một loài cây cụ thể.

Loài cây: đối tượng miêu tả là loài cây chứ không phải loài vật hay loài người Em: người viết là chủ thể bày tỏ thái độ, tình cảm Yêu: chỉ tập trung khai thác tình cảm tích cực là yêu để nói lên sự gắn bó và cần thiết của loài cây đó đối với đời sống của chủ thể Cho biết loài cây cụ thể mà em - Cây tre, cây mít, cây phượng… yêu?

Cây phượng Vì sao em yêu cây phượng hơn - Cây phượng tượng trưng

GHI BẢNG I. Tìm hiểu đề: Đề: Loài cây em yêu a) Định hướng vb: - Nội dung: viết về loài cây em yêu - Đối tượng: cây phượng vĩ - Mục đích: bày tỏ thái độ và tình cảm của em với cây phượng.

Ghi chú

cây khác?

cho sự đáng yêu, hồn nhiên của tuổi học trò

Phượng đem lại cho em những gì - Đem lại cho đời sống tinh trong đời sống vật chất và tinh thần chúng em thêm tươi vui, b. Lập dàn bài: rộn rã… thần?

Do vậy phượng chính là loài cây em yêu 2: Lập dàn bài Kết bài ta xác định lại những ý gì?

Tình cảm của em với cây phượng vĩ - Nỗi xao xuyến, bâng khuâng khi chia tay phượng để bước vào kì nghỉ hè.

3: Thực hành làm văn biểu cảm.

- GV cho HS đọc bài tham khảo “Cây sấu Hà Nội” SGK/ 100 Văn bản trên có bố cục ra sao?

Và được giới hạn từ đâu đến

a. Mở bài: Em yêu thích loài cây nào?

Nêu lý do mà em yêu thích? b. Thân bài: Giới thiệu loài cây em yêu. Đặc điểm, phẩm chất của cây phượng là gì? Đặc điểm, phẩm chất của cây phượng: thân, rễ, hoa….

Thế những đặc điểm và phẩm chất ấy đã góp phần cho cuộc sống của con người như thế nào?

Sức chịu đựng bền bỉ, dẻo dai.

Tạo bóng mát, tạo vẻ đẹp, làm không khí trong lành Và nó đã tác động, gơi nhớ đến điều gì trong cuộc sống của em?

Phượng gợi nhớ tuổi học trò, nhớ thầy cô, bè bạn thân thương - Màu đỏ của phượng làm cho em xao xuyến, âm thanh tiếng ve làm chúng em vui tươi, II. Thực hành làm rộn ràng văn biểu cảm: Đề tham khảo: c. Kết bài: + Đọc, suy nghĩ, xác định yêu Cây sấu Hà Nội cầu. Các bàn trao đổi, tìm phương án trả lời.

- Bố cục 3 phần: MB, TB, KB MB từ “Hằng năm…thơm

đâu?

Mở bài, tác giả đã nêu ý gì?

Thân bài, tác giả đã tả cây sấu và trái sấu ra sao?

Sau khi tả hình dáng, màu sắc, hương vị của cây và trái sấu, tiếp theo tác giả đã nói về cái gì?

Cuối cùng, tác giả nhắc lại những kỉ niệm ra sao?

Phần kết bài, tác giả đã khẳng định điều gì?

- GV cho HS thực hành viết từng phần MB, TB, KB của đề bài “Loài cây em yêu” - Cho vài em đứng lên đọc phần MB và KB rồi nhận xét, đánh giá, sửa chữa chỗ các em còn thiếu sót và chấm điểm - Phần TB, cho HS về nhà làm và kiểm tra trong phần kiểm tra bài cũ.

thơm” TB từ “Hương lá…chiều khách” KB từ “ Từ qua thời…Hà Nội” - An tượng về những cơn mưa lá sấu vàng ào ạt rơi trong hương sấu dìu dịu - Hương vị, màu sắc, của cây sấu; hương là dịu dàng, hoa hình sao màu trắng sữa, quả sấu xanh…

- Tình cảm: gợi nhớ gợi thương, đậm đà chất Hà Nội - Kỉ niệm thời thơ ấu: nghểnh cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm - Lớn lên, đi xa: nỗi khát khao - Cây sấu đã trở thành một phần máu thịt của Hà Nội để mà nhớ, để mà thương…

- HS làm bài - Cho HS nhận xét bài làm của bạn

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động

Hoạt động của thầy - Cho HS đọc đoạn văn vừa viết

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

- Hs thảo luận nhóm bàn và II. LUYỆN TẬP: bình.

- Học sinh nêu cảm nhận.

Ghi chú

- Viết đoạn mở bài, thân bài - Đoạn biểu cảm đặc điểm thân, hóa, lá cây…

- Hs thảo luận

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Viết bài văn biểu cảm về nụ cười của mẹ

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Bài tập

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức nghiên cứu , trao Sưu tầm các bài văn biểu cảm hay . trọng tâm đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ

Ghi chú

-Về nhà học bài , nắm cho được : Đề bài , cách xây dụng dàn ý chi tiết cho đề bài ,- Viết bài hoàn chỉnh, sửa sai.

-Sưu tầm đề văn biểu cảm , lập dàn ý cho các đề đó 2. Bài mới a. Soạn bài tiết liền kề : “ Qua Đèo Ngang ” -Đọc văn bản và các chú thích SGK .

-Xác định nét chính về tác giả , tác phẩm -Đọc và trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản SGK trang 103 - 104 b. Xem trước bài theo phân môn :“ Viết bài Tập làm văn số 2 ” -Đọc các đề bài viết số 2 -Thực hành lập dàn ý chi tiết cho các đề văn biểu cảm đã cho theo các bước làm bài văn biểu ******************************************* TUẦN 8: Tiết 30 QUA ĐÈO NGANG ( Bà Huyện Thanh Quan) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu giỏ trị tư tưởng tưởng - nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Đường luật chữ Nôm tả cảnh ngụ tình tiêu biểu nhất của Bà Huyện Thanh Quan.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Bà Huyện Thanh Quan.

- Đặc điểm thơ Bà Huyện Thanh Quan qua bài thơ Qua Đèo Ngang.

- Cảnh Đèo Ngang và tâm trạng tác giả thể hiện qua bài thơ.

- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình độc đáo trong văn bản.

2. Kĩ năng - Đọc - hiểu văn bản thơ Nôm viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

- Phân tích một số chi tiết nghệ thuật độc đáo trong bài thơ.

- Lồng ghép vấn đề giáo dục bảo vệ môi trường.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản

+ Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc B. Bảng mô tả các mức độ cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I. Tìm hiểu chung Nêu vài nét về 1.Tác giả tác giả?

2.Tác phẩm Bài thơ ra đời vào khi nào?

Bài thơ thuộc thể thơ gì?

II.Đọc hiểu văn bản Đèo Bức tranh Đèo 1.Bức tranh Cảnh Ngang được Ngang? cảnh vật miêu tả vào Tậm trạng nhà thời điểm nào? thơ?

2.Tâm trạng con người

III.Tổng kết

Tâm trạng nhà thơ được diễn tả qua những từ ngữ nào?

Cảm nhận của em khi đọc 2 câu thơ cuối?

Nêu tâm trạng của nhà thơ?

Nêu giá trị nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ?

Viết đoạn văn IV. Luyện tập III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận )

Bài tập trắc nghiệm Em hãy khoanh tròn vào phương án trước câu trả lời đúng nhất: Câu1 : Câu nào dưới đây thể hiện đúng đặc điểm bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương?

A. Bài thơ được viết bằng chữ Nôm theo thể Đường luật thất ngôn tứ tuyệt.

B. Bài thơ được viết bằng chữ Hán theo thể Đường luật thất ngôn bát cú.

C. Bài thơ được viết bằng chữ Quốc ngữ theo thể Đường luật thất ngôn tứ tuyệt.

D. Bài thơ được viết bằng chữ Nôm theo thể Đường luật ngũ ngôn tứ tuyệt.

Câu 2.Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương muốn nói gì về người phụ nữ?

A. Vẻ đẹp và số phận long đong.

B. Số phận bất hạnh.

C. Vẻ đẹp hình thể.

D. Vẻ đẹp tâm hồn.

Câu 3.Nhận xét nào đúng khi nói về những đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bánh trôi nước?

A. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp hình thức của chiếc bánh trôi và vẻ đẹp bên ngoài của người phụ nữ.

B. Bài thơ vừa tả thực về chiếc bánh trôi, vừa thể hiện vẻ đẹp hình thức và tấm lòng nhân hậu cao đẹp của người phụ nữ, vừa cảm thông cho thân phận chìm nổi của họ.

C. Bài thơ đã thể hiện sâu sắc vẻ đẹp hình thức và tấm lòng nhân hậu, son sắt, thủy chung của người phụ nữ.

D. Bài thơ đã miêu tả sinh động hình ảnh chiếc bánh trôi, một món ăn độc đáo của dân tộc.

Câu 4: Nghĩa thứ hai trong bài thơ Bánh trôi nước của tác giả Hồ Xuân Hương là gì?

A. Diễn tả lại các công đoạn làm ra chiếc bánh trôi nước và các nguyên liệu làm nên chiếc bánh.

B. Phản ánh thái độ của người thưởng thức về hương vị của chiếc bánh trôi nước.

C. Phản ánh phẩm chất, vẻ đẹp và thân phận của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

D. Thể hiện niềm thương cảm của tác giả đối với số phận của những chiếc bánh trôi Bài tập tự luận : Đọc thuộc lòng bài thơ “Bánh trôi nước” - Hồ Xuân Hương? Qua bài thơ em hiểu điều gì về người phụ nữ trong xã hội cũ?

- Họ xinh đẹp, nết na nhưng cuộc đời chìm nổi vất vả.Họ không quyết định được số phận của mình, họ chung thuỷ, sắt son.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp

- Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 5 phút Hoạt động của Chuẩn KTKN cần trò đạt Nghe hát + video bài : Qua đèo ngang ( - Học sinh lắng Giới thiệu tên bài học lời thơ Bà huyện Thanh Quan , phổ nhạc nghe và điệp khúc Hàn Thư Sinh) Sau khi xem đoạn video, em có cảm nhận - Học sinh nêu gì ? cảm nhận - giới thiệu hình ảnh đèo ngang.

- Lắng nghe và Đèo Ngang nằm trên quốc lộ 1A, trên ghi tên bài. dãy Hoành Sơn[2] đoạn dãy Trường Sơn chạy ngang ra biển Đông. Đèo dài 6 km, đỉnh cao khoảng 250 m. Đèo Ngang được nhà nước ta lấy làm ranh giới giữa hai tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình.

Di tích lịch sử Cổng trời của dãy Hoành sơn, vốn là một cái cổng bằng gạch đá được xây dựng dưới thời vua Minh Mạng vào năm 1833 để kiểm soát những chuyến qua đèo. cách đây gần 200 năm , bà Huyện Thanh Quan cũng sáng tác một bài thơ còn lưu truyền đến ngày nay như một bút kí thơ đậm chất trữ tình mang tên“ Qua đèo ngang” . và bài học ngày hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về chất trữ tình, tâm trạng của tác giả qua bài thơ ấy.

Hoạt động của thầy

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ghi chú

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất bát cú Đường luật, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc

* Thời gian: 27- 30’.

Hoạt động của thầy

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt - Suy nghĩ, trình bày quan I. Tìm hiểu chung điểm: 1.Đọc - H.S đọc, cả lớp nghe, 2.Chú thích theo dõi.

- Trình bày ý kiến nhận xét và bổ sung. Nghe GV đọc Hoạt động của trò

I. TÌM HIỂU CHUNG. - GV hướng dẫn đọc :Bài thơ thể hiện.tâm trạng buồn, cô đơn. Khi đọc các.em cần đọc chậm, buồn, ngắt đúng.nhịp 4/3 và 2/2/3. Càng về cuối giọng.đọc càng chậm, nhỏ hơn. Đến 3.tiếng: trời, non, nước, đọc tách ra từng tiếng.

3 tiếng ta với ta đọc như tiếng thầm thì mình nói với mình.

- Gv đọc mẫu . HS đọc -> nhận xét - Gv sửa chữa.

HS theo dõi chú thích, nêu Bà huyện Thanh Quan là vài nét về tác giả? người.học rộng, tài cao; bà cùng Đoàn thị.Điểm và Hồ Xuân Hương là 3 nhà.thơ nữ có tiếng nhất ở TK 1819.

Thơ của bà còn lưu lại 6 bài đều được liệt vào hàng xuất sắc như:.Thăng Long thành hoài cổ, Chiều.hôm nhớ nhà, Chùa Trấn Bắc. Đó là.những bài thơ Nôm đặc sắc và nổi.tiếng của bà sau bài Qua Đèo Ngang...

Thơ bà thường viết nhiều về thiên nhiên vào lúc trời chiều, gợi lên cảm giác vắng lặng, buồn buồn. Đối với bà,cái đẹp là dĩ vãng.

Hiện tại vắng vẻ hiu quạnh chỉ là cái bóng mờ mờ của dĩ vãng mà thôi. Chính vì vậy mà người ta gọi:Bà là một nhà thơ hoài cổ.

a. Tác giả: Bà Huyện Thanh Quan tên thật là NguyễnThị Hinh quê làng Nghi Tàm (Tây Hồ - Hà Nội) là một trong những nữ sĩ tài danh hiếm có.

b.Tác phẩm: *xuất xứ Tác phẩm được viết khi bà đi qua Đèo Ngang vào Huế dạy học. *Thể loại

Ghi chú

? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ

-Em hiểu địa danh Đèo Ngang HS đọc từ khó SGK - Bài thơ được làm theo thể thơ gì Đặc điểm của thể thơ này?

(SGK 102) - Căn cứ vào đặc điểm thể thơ, em hãy nhận diện trong văn bản “Qua Đèo Ngang”

- Thất ngôn bát cú Đường luật. ( đây là thể thơ được hình thành từ đời nhà đường ở Trung Quốc. Có quy định chặt chẽ số câu, số chữ, luật trắc, luật bằng đối…Mỗi bài thơ thất ngôn bát cú đường luật có tám câu, mỗi câu có 7 chữ, được gieo vần ở mỗi câu 1,2,4,6,8. Ở các dòng có sự phối hợp bằng trắc nhịp nhàng, tuân theo quy luật chặt chẽ. Thể thơ rất phổ biến trong thơ trung đại Việt Nam. * Bố cục : chia gồm 4 phần: Đề, Thực (hoặc Trạng), Luận, Kết. "Đề" gồm 2 câu đầu trong đó câu đầu tiên gọi là câu phá Học sinh trình bày đề, câu thứ 2 gọi là câu thừa đề, chuyển tiếp ý - 8 câu, mỗi câu 7 chữ để đi vào phần sau.

Gieo vần bằng: tà, hoa, "Thực" gồm 2 câu tiếp nhà, gia, ta theo, giải thích rõ ý đầu Đối chỉnh ở câu 3,4 và 5,6 bài. "Luận" gồm 2 câu - Gồm 4 phần; đề , thực, tiếp theo nữa, bình luận luận, kết 2 câu thực. "Kết" là 2 câu cuối, kết thúc ý toàn bài.

Hai câu đề giới thiệu về thời gian, không gian, sự vật, sự việc. Hai câu thực trình bày, mô tả sự vật, sự việc. Hai câu luận diễn tả suy nghĩ, thái độ, cảm xúc về sự vật, hiện tượng. Hai câu

+ HS thảo luận nhóm bàn, đại diện trình bày, nhận xét, bổ sung, quan sát trên bảng phụ.

Như chúng ta đã biết Bà huyện.Thanh Quan quê ở Thăng Long, bà là.người Đàng ngoài thuộc chúa Trịnh..Nhưng mệnh trời đã chuyển về họ Nguyễn. Lúc đó bà được chúa Nguyễn mời vào cung Phú Xuân Huế làm chức cung chung giáo tập để dạy công chúa và cung phi.Trên đường vào kinh đô phò vua mới, khi qua Đèo Ngang bà đã dừng chân ngắm cảnh và sáng tác bài thơ Qua đèo Ngang. Bài thơ in trong “Hợp tuyển thơ văn Việt Nam” tập III (1963)

kết khải quát toàn bộ nội dung bài theo hướng mở rộng và nâng cao.. c.Từ khó

II. PHÂN TÍCH, CẮT NGHĨA. - Hs đọc thầm hai câu đề.

- Cảnh tượng Đèo Ngang được miêu tả vào thời điểm nào trong ngày ?

- Xế tà: chiều tối - Nhận xét gì về thời điểm này ?

- “Chen” có nghĩa là gì, việc nhắc lại từ “chen” có tác dụng gì ?

- Điệp từ chen được lặp lại 2 lần cùng với phép liệt kê có sức gợi tả 1 cảnh tượng thiên nhiên cằn cỗi, thưa thớt, thiếu sức sống hay cảnh tượng thiên nhiên xanh tươi , rậm rạp, đầy sức sống ?

- Em cảm nhận gì về cảnh đèo Ngang và tâm trạng tác giả trong 2 câu đề

Học sinh trả lời Trả lời

II: Phân tích 1. Hai câu đề: Bước tới Ngangbóng xế tà Cỏ cây chen láchenhoa

đèo đá,

Trở thành một ước lệ - Thời gian : Bóng xế tà trong văn học trung đại -> – chiều gần tối – hoàng nỗi buồn, nối nhớ hôn - Hình ảnh cỏ, cây, đá, lá ,hoa. Phép liệt kê.

- từ “chen” lặp 2 lần Chen: len vào để chiếm chỗ -> nhấn mạnh sự rậm rạp, chật chội, hoang dã, => Hai câu đề tả khái sức sống mãnh liệt ở nơi quát cảnh đèo Ngang đây lúc chiều tà: thiên nhiên đẹp, hoang dã, nguyên sơ,vắng lặng, gợi nỗi buồn hiu quạnh.

Nhận xét -Vậy cảm nhận đầu tiên của nhà thơ về cảnh đèo Ngang là cảm nhận về 1 -Thiên nhiên là vậy, còn sự khung cảnh ngút ngàn, sống của con người nơi đây hoang sơ, vắng vẻ hay là thì sao – Ta cùng tìm hiểu cảm nhận về 1 khung cảnh ******* tiếp: sơ xác tiêu điều 2. Hai câu thực: ******* - HS theo dõi hai câu thực Lom khom dưới núi tiều -“Lom khom”, “lác đác” gợi vài chú hình ảnh gì ?

Lác đác bên sông chợ Học sinh trả lời mấy nhà.

Từláy –Lom khom gợi hình dáng vất vả của người tiều phu.Lác đác gợ isự thưa thớt,ít ỏi của những -Em có nhận xét gì về cấu trúc quán chợ của 2 câu thơ này?

Trả lời (VN được đảo lên trước CN và phụ ngữ sau của -Đảo ngữ được sử dụng ở 2 cụm DT được đảo lên câu thơ này có tác dụng gì?( trước)

- Từ láy : lom khom, lác đác - Từ vài, mấy : chỉ số lượng không xác định, rất ít ỏi.

- Đảo trật tự cú pháp - Phép đối: con người và sự vật. => Càng tô đậm thêm cảnh vật đìu hiu vắng vẻ, con người bé nhở - nhấn mạnh thêm cái ấn và mờ nhạt.

-ở câu 3, 4 có sử dụng phép tượng về hình dáng vất vả đối, vậy em hãy chỉ ra những của người tiều phu và sự biểu hiện của phép đối và tác thưa thớt, hiu quạnh của dụng của nó? lều chợ -Hai câu thực đã tả về sự sống - HS: đối thanh,đối từ loại của con người ở đèo ngang, đó và đối cấu trúc câu-Tạo là sự sống như thế nào nhịp điệu cân đối cho câu ******* thơ.)

- HS theo dõi SGK 3. Hai câu luận: -Trong buổi chiều tà hoang (Đông vui,tấp nập hay Nhớ nước đau lòng con quốc quốc vắng đó nhà thơ đã nghe thấy thưa thớt,vắng vẻ)?

Thương nhà mỏi miệng âm thanh gì? cái gia gia -Nhà thơ đã mượn tiếng chim để bày tỏ lòng mình, đây là - âm thanh của tiếng chim hình thức biểu đạt trực tiếp hay gián tiếp? quốc và chim đa đa - Chơi chữ ( sử dụng từ Vậy theo em tiếng chim quốc đồng ân Hán Việt ) và chim đa đa kêu trên đèo - Phép đối : Nhớ nước X Thương vắng, lúc chiều tà gợi cảm nhà giác vui tươi, phấn khỏi hay Học sinh nêu cảm nhận X Mỏi gợi nỗi buồn khổ?

- Âm thanh của chim quốc Đau lòng *GV: Tâm trạng thương nhà và chim đa đa ( lấy động miệng là tình cảm tha thiết của đứa để tả tĩnh) con tha hương lữ thứ. Bà đang Quốc quốc – quốc từ Thăng Long vào Phú Xuân (tiếng kêu của chim cuốc – ->Nhớ nước thương nhà theo chỉ dụ của triều đình làm tổ quốc, đất nươc) bà giáo dạy cung nữ.

Gia gia – gia ( tiếng kêu tha thiết, hoài niệm về ? Em hãy cho biết tại sao sống của chim đa đa – gia đình ) quá khứ vàng son .

trong thời bình mà tình cảm nhớ nước lại khắc khoải, đau thương đến thế Thảo luận nhóm 4 trong 4 -> Sử dụng đồng âm để chơi phút.

GV: Không phải nhớ tiếc chữ-> học sau. triều Lê - một triều đại đó mất trước khi bà ra đời.

- Hoài niệm chung về một thời dĩ vãng là sự phủ định chính quyền triều Nguyễn lúc bấy giờ - một triều đại mà đối với bà và mọi người lúc bấy giờ cũng có phần xa lạ. ( tích hợp với môn lịch sử ) - HS đọc hai câu kết?

- Hình ảnh: trời, non, nước gợi không gian như thế nào ?

Học sinh trả lời - Ta với ta gợi điều gì - Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì, tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó là gì Lắng nghe - Tại sao tác giả lại dùng từ mảnh?

- Học sinh không gian - Em hiểu thế nào là tình riêng rộng lớn bao la ta với ta? Tình riêng ấy là gì - Học sinh nêu cảm nhận đối lập với không gian bao la là sự cô đơn của con người, sự cô đơn gần như tuyệt đối - Học sinh nêu cảm nhận Mảnh: nhỏ bé, yếu ớt, mỏng manh

4. Hai câu kết: Dừng chân đứng lại trời, non, nước -> không gian rộng lớn bao la Một mảnh tình riêng ta với ta.

- Nghệ thuật đối lập, tương phản

=>tâm trạng buồn , cô đơn, lẻ loi, trống vắng của bà Huyện Thanh Quan trước thiên nhiên mênh mông, hoang vắng của đèo Ngang.

- Học sinh nêu cảm nhận Tình riêng là chỉ tình cảm sâu kín, đó không phải là tình yêu đôi lứa mà là tình yêu quê hương, đất nước của tác giả=>Tâm sự sâu kín một mình mình hay: tình thương nhà, nỗi nhớ nước biết một da diết, âm thầm lặng lẽ III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT ? Nét đặc sắc về nghệ thuật ? Theo em bài thơ tả cảnh hay tả tình? Đặc sắc của bài thơ là gì (bài thơ tả cảnh ngụ tình) HS đọc ghi nhớ. Gv chốt

III. Tổng kết.

HS rút ra tổng kết đánh 1. Nghệ thuật : giá thành công về ND và - Sử dụng thể thơ Đường luật thất ngôn NT của VB bát cú một cách điêu Thảo luận nhóm luyện.

Trình bày - Sử dụng bút pháp nghệ Khái quát thuật tả cảnh ngụ tình. Đọc - Sáng tạo việc sử dụng từ láy, nghệ thuật đối hiệu quả trong việc tả cảnh, ngụ tình. .

2. Nội dung: - Bài thơ tả cảnh Đèo Ngang vào buổi chiều tà, tĩnh vắng, thê lương - Bài thơ bộc lộ tâm trạng nhớ nước, thương nhà của tác giả. * Ghi nhớ ( SGK )

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

1. học sinh làm bài tập luyệt tập củng cố kiến thức + Bài tập 2 / SGK + Bài tập trắc nghiệm 2. Vẽ sơ đồ tư duy cho bài học ( làm việc nhóm) 3. Hãy viết đoạn văn ngắn khoảng 10 dòng , nêu cảm nghĩ của em sau khi đọc bài thơ.

Chuẩn Ghi kiến chú Hoạt động của trò thức kỹ năng cần đạt - Hs thảo luận nhóm IV. bàn và bình.

Luyện ... tập * Hs hoạt động theo Các bài nhóm (5->7’). tập củng -> Cả lớp cùng đánh cố kiến giá cho điểm. thức * 1-2 HS

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy -Hoàn thành bài tập theo hướng dẫn của GV Bài tập : Tìm hàm nghĩa của cụm từ ta với ta.

Gợi ý: nghĩa của từng từ và của cả cụm là: - Từ ta thứ nhất và từ ta thứ hai đều chỉ bản thân người nói.

- Vì thế, ta với ta có nghĩa là không có ai khác (chỉ có một mình tác giả mà thôi).

Bài tập: Qua hai bài thơ : “ bánh trôi nước” và “ qua đèo Ngang” .Em nhận xét gỡ về đặc điểm ngôn ngữ thơ Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan ?

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

Ghi chú

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Bài tập 1: Phân tích cái hay của việc tả cảnh ngụ tình trong Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu bài “Qua dèo Ngang” Bài tập 2: , trao đổi, trình Sưu tầm các bài thơ của bà huyện Thanh Quan bày.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

9. Bài cũ: Về nhà học thuộc lòng bài thơ , nắm cho được nội dung phần phân tích -Nắm cho được nội dung phần tổng kết -Làm bài tập theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: a. Soạn bài tiết liền kề : “ Bạn đến chơi nhà ” - Đọc bài trước văn bản và các chú thích SGK ở nhà -Đọc và trả lời các câu hỏi đọc – hiểu văn bản SGK trang 105 b. Xem trước bài theo phân môn : “Bạn đến chơi nhà ” theo hướng dẫn soạn bài ************************************* TUẦN 8: Tiết 30 BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ (Nguyễn Khuyến) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được tình cảm đậm đà thắm thiết của tác giả nguyễn Khuyến qua một bài thơ Nôm đường luật thất ngôn bát cú.

- Biết phân tích một bài thơ Nôm Đường luật.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Nguyễn Khuyến.

- Sự sáng tạo trong việc vận dụng thể thơ Đường luật, cách núi hàm ẩn sõu sắc, thõm thỳy của Nguyễn Khuyến.

2. Kĩ năng:

- Nhận biết được thể loại văn bản - Đọc - hiểu văn bản thơ Nôm Đường luật thất ngụn bỏt cỳ.

- Phân tích một số bài thơ Nôm Đường luật.

3. Thái độ: - Giỏo dục tình cảm bạn bè sâu đậm.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Nội dung Vận dụng cao thấp I.Tìm hiểu chung Nêu vài nét về 1. Tác giả tác giả?

2.Tác phẩm Bài thơ thuộc thể thơ gì?

II.Đọc hiểu văn bản Tác giả tiếp Nhận xét giọng 1.Tình bạn trong điệu của bài của nhà thơ khách qua việc tiếp hoàn cảnh như thơ? thế nào?

Tâm hồn của khách nhà thơ?

Nhà thơ đón 2.Tâm hồn bạn với tâm của nhà thơ trạng như thế nào?

Tác giả coi trọng điều gì?

Nêu giá trị nội III. Tổng kết dung,nghệ thuật và ý nghia của bài thơ?

IV. Luyện tập

Viết đoạn văn

III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ Đọc thuộc bài thơ “Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan và nêu nết đặc sắc về nghệ thuật và nội dung?

Bài thơ đạt đến độ mẫu mực về thể thơ Đường luật, tả cảnh ngụ tình, sử dụng tài tình cỏc nghệ thuật chơi chữ… khắc hoạ bức tranh Đèo Ngang hoang vắng, um tùm, hiu quạnh => tâm trạng cô đơn, buồn, nhớ nước thương nhà của tác giả.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 1’ Hoạt động của thầy Tình bạn là một trong số những đề tài thường thấy trong VHVN. Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến là một bài thơ thuộc loại hay nhất trong đề tài tình bạn và cũng là thuộc loại hay nhất trong thơ Nguyễn Khuyến nói riêng, thơ nôm của VHVN nói chung.

Hoạt động Chuẩn KTKN cần của trò đạt - Học sinh lắng nghe Giới thiệu đôi nét về và ghi tên tác giả , tác phẩm , bài bài. học

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ghi chú

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm.

* Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1: Đọc, tìm hiểu chú thích - Giáo viên đọc bài thơ – hướng dẫn đọc: giọng đọc nhẹ nhàng thể hiện sự chân tình nhưng hóm hỉnh. (?) Bài thơ do ai sáng tác? (?) Em biết gì về tác giả Nguyễn Khuyến (?) Nguyễn Khuyến viết bài thơ này trong hoàn cảnh nào?

Giáo viên cho học sinh đọc chú thích (chú ý: khôn = không, chửa = chưa, đầu trò = việc đầu tiên khi tiếp khách). (?) Quan sát số câu, số chữ và cách hiệp vần của văn bản, em hãy gọi tên thể thơ cho văn bản này?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ - Suy nghĩ, trình bày quan điểm: - H.S đọc, cả lớp nghe, theo dõi.

- Trình bày ý kiến nhận xét và bổ sung. Nghe GV đọc

GHI BẢNG I. Đọc, tìm hiểu chú thích: 1.Đọc 2. Chú thích

a.Tác giả: - Nguyễn Khuyến (1835 - 1909) quê Yên Nguyễn Khuyến (1835 –1909), quê Hà Đổ - Lục Bình, tỉnh Nam, là nhà thơ lớn của Hà Nam. dân tộc.

Viết khi ông cáo quan về - Là nhà thơ của làng ẩn.

Học sinh đọc chú thích. cảnh Việt nam.

Gạch chân những ý quan - Là nhà thơ lớn của dân tộc trọng.

Bài có 8 câu, mỗi câu 7 tiếng, hiệp vần ở các tiếng : nhà, xa, gà, hoa, ta.

2: Tìm hiểu văn bản (?) Bạn đến chơi nhà là một văn Thất ngôn bát cú. bản biểu cảm, diễn tả cảm xúc của tác giả. En có thể hình dung được diễn biến cảm xúc đó. Vậy theo em: (?) Mở đầu là cảm xúc gì? Cảm xúc đó ứng với câu nào? (?) Tiếp theo là cảm xúc về điều Cảm xúc khi bạn đến gì? Cảm xúc này ứng với những chơi(câu 1) câu thơ nào?

Cảm xúc về hoàn cảnh tiếp (?) Cuối cùng là cảm xúc gì? Ứng bạn. Cảm xúc này ứng với với câu thơ nào? các câu 2, 3,4,5,6,7 Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà Cảm xúc về tình bạn (câu (câu 1) 8). (?) Đọc câu thơ này lên, em thấy từ ngữ nào đáng chú ý? Vì sao?

Học sinh đọc câu 1

b.Tác phẩm: *Xuất xứ - Ra đời khi ông cáo quan về ở ẩn ở vườn cũ.

- Là bài thơ mang cái hồn xanh của vườn tược và một tình bạn được thể hiện hết sức độc đáo. *Thể loại - Thất ngôn bát cú đường luật. * Phương thức biểu đạt *Tóm tắt *Bố cục Câu 1: Cảm xúc khi bạn đến chơi Câu 2 đến câu 7:

Ghi chú

Đã bấy lâu nay -> chỉ thời gian, diễn tả cảm xúc mong chờ bạn.

Bác -> đại từ nhân xưng (?) Em hình dung tâm trạng của > cách gọi thân mật, tôn tác giả khi bạn đên chơi như thế trọng bạn. nào?

Tâm trạng vui vẻ, hồ hởi đón bạn, hân hoan.

Cảm xúc về việc tiếp bạn Học sinh đọc câu (?) Lẽ thường, khi bạn đến chơi, 2,3,4,5,6,7. chủ nhà nghĩ đến việc thiết đãi bạn để tỏ tình thân thiện. Nhưng trong Trẻ đi vắng, chợ xa bài thơ này, hoàn cảnh của tác giả có gì khác nên ông không thể tiếp Có mà cũng như không. bạn theo lẽ thường ? (?) Theo em, mọi thức ăn trong gia Có cá, gà nhưng cũng như không vì “ao sâu nước cả” đình có sẵn hay không? (?) Em hãy diễn tả cái điều “có không đánh được cá, đấy mà cũng như không” của các “vườn rộng rào thưa” thứ thức ăn được kể và tả trong bài không bắt được gà. thơ này?

Có cải, có cà, có bầu, có mướp nhưng cũng như không vì đều là những thứ “chửa ra cây, vừa mới nụ, vừa rụng rốn” hay “đương Ở đây, cách nói lấp lửng trên có hoa” chưa thể thu hái thể hiểu theo 2 cách: được.

- Đó là sự thật của hoàn cảnh.

Có thể hiểu theo 2 cách - Đó là cách nói cho vui về cái không có gì .

-Vậy em hiểu theo cách nào? (?) Nếu hiểu đây là hoàn cảnh thật thì qua cách nói đó, em hiểu chủ Chủ nhà là người thật thà nhà là người như thế nào, và tình - Tình cảm đối với bạn cảm của ông đối với bạn ra sao? chân thật, không khách (?)Nếu hiểu đây là cách nói cho sáo. vui về cái sự không có gì để đãi bạn thì em hiểu hoàn cảnh sống , Hoàn cảnh sống thanh tính cách, tình cảm của chủ nhà bạch, không giàu có. dành cho bạn ra sao?

- Tính cách hóm hỉnh, (?) Cái không được đấy tới tận yêu đời. cùng là “trầu không có” nghĩa là - Tình cảm dành cho bạn

Tình huống và khả năng tiếp bạn Câu 8: Cảm xúc về tình bạn

II. Tìm hiểu văn bản 1. Cảm xúc khi bạn đến chơi:

-“đã bấy lâu nay”  thời gian -“bác”-> đại từ -> Niềm hân hoan khi bạn đến chơi.

2. Hoàn cảnh trong

không có đến cả cái tối thiểu cho việc tiếp khách. Để nói thẳng, nói cho vui được như thế, em thấy chủ nhà phải là người như thế nào? (?) Vậy tình bạn của họ ra sao? (?) Qua 6 câu thơ này, em nhận được cảm xúc gì của tác giả trong cách nói trên?

Câu hỏi thảo luận: Nguyễn Khuyến trình bày hoàn cảnh của mình như vậy , theo em, có phải ông định than nghèo với bạn không ? Định hướng: Không, ông không có ý định than nghèo , bởi vì : + Các thứ đều có nhưng không lấy được, chưa dùng được chứ không phải không có . + Sự việc không có trầu là cách nói quá, được cường điệu tới mức tối đa để tạo nên nụ cười.

Cảm xúc về tình bạn (câu 8) (?) Theo em, câu thơ cuối, hình ảnh nào đáng chú ý? (?) Cụm từ “ta với ta” có ý nghĩa như thế nào? “ta” ở đây là ai? Mối quan hệ giữa 2 từ “ta” ra sao?

GV nhận định Hình ảnh thơ “ta với ta”: “ta với ta” là cụm từ biểu cảm. Đại từ “ta” vừa là ngôi thứ nhất số ít, vừa là ngôi thứ nhất số nhiều. “ta” là tác giả, “ta” cũng là bạn, “ta” cũng là chúng ta. “ta” ở đây tuy hai mà một, không còn sự xa cách. Đó là quan hệ gắn bó, hoà hợp của tình bạn trong sáng, bền chặt và sâu sắc (?) Từ câu cuối này, em đọc được cảm xúc nào của tác giả?

Bình: “Bác đến chơi đây ta với

rất chất phác, dân dã, viêc tiếp bạn: chân thành - Các thức ăn: cá, gà, cà, mướp … -> liệt kê theo giá trị giảm dần, có cũng như không Chủ nhà phải là người - Từ ngữ giản dị, đời trọng tình nghĩa hơn vật thường, giọng điệu chất, phải là người tin ở hóm hỉnh. sự cao cả ở tình bạn.

Không, ông không có ý định than nghèo, vì: - Các thứ đều có nhưng chưa dùng được.

- Đây chỉ là cách nói phóng đại.

Tình bạn của họ rất sâu sắc, trong sáng vì nó được xây dựng trên các nhu cầu tinh thần.

Cảm xúc vui tươi, thanh thản và yêu quí bạn.

Học sinh đọc câu 8

 Tình bạn cởi mở, chân thành.

HS phát biểu theo cản nhận của bản thân.

ta” Là 1 câu kết hay, hội tụ linh hồn của bài thơ. Ta với ta nghĩa là 1 tấm lòng đến với 1 tấm lòng, kẻ tri âm đến với người tri kỷ. Vậy thì tất cả yếu tố lễ nghi kia đều là những thứ vô nghĩa. Chủ và khách có chung 1 tình cảm thắm thiết thanh cao, đó là cái quý giá không vật chất nào sánh được. Ba tiếng “ta với ta” gợi cảm xúc vui mừng, thân mật. Bạn bè xa cách, nay vượt đường xa dặm thẳm, vượt cái yếu đuối của tuổi già để đến thăm nhau thì thật là đáng quý. Sự gần gũi, tâm đắc về mặt tâm hồn đã gắn bó chủ và khách làm 1.

3: Tổng kết (?) Chủ nhà tiếp bạn ở đây là Nguyễn Khuyến. Vậy em hiểu gì về Nguyễn Khuyến và tình bạn của ông qua bài thơ này?

Nghệ thuật?

3. Cảm xúc về tình bạn (câu 8) “ta với ta” cụm từ biểu cảm -> tình bạn bền chặt và sâu sắc

- Học sinh tự tìm Rượu ngon không có bạn hiền Không mua không phải không tiền không mua.

Học sinh đọc ghi nhớ /105 -“Bạn đến chơi nhà”: ngôn ngữ đời thường, lời thơ thuần Việt đạt đến mức trong sáng.

HS thảo luận.

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: - Bài thơ Đường luật thuần Nôm. Lời thơ giản dị, cách nói hóm hỉnh.

2. Nội dung: - Tình cảm bạn bè gắn bó thân thiết, tri âm, tri kỷ * Ghi nhớ ( SGK )

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động Hoạt động của thầy của trò

Chuẩn kiến

Ghi chú

- Hs thảo -GV yêu cầu HS đọc và xác định yêu cầu bài tập luận nhóm -GV hướng dẫn HS về nhà giải bài tập 1a bàn và bình.

-GV hướng dẫn HS giải bài tập 1b bằng cách : GV yêu cầu HS so sánh cụm từ ... “ ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà với cụm từ * Hs hoạt “ ta với ta” trong bài Qua đèo Ngang và rút ra nhận động theo xét nhóm (5-GV yêu cầu HS trình bày trước lớp >7’).

-GV quan sát , nhận xét , hoàn chỉnh kiến thức -> Cả lớp -GV hướng dẫn HS về nhà giải bài tập 2 (cách đọc) cùng đánh giá cho điểm. * 1-2 HS

thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập Các bài tập củng cố kiến thức

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến Hoạt động của thức kỹ Hoạt động của thầy trò năng cần đạt * Ngôn ngữ ở bài Bạn đến chơi nhà có gì khác với ngôn ngữ ở đoạn trích Sau phút chia li đã học. * So sánh cụm từ “ta với ta” trong bài Bạn đến Lắng nghe, chơi nhà của Nguyễn Khuyến với cụm từ “ta tìm hiểu, với ta” trong Qua Đèo Ngang của Bà Huyện nghiên cứu , Bài tập Thanh Quan. trao đổi, trình Gợi ý: bày. a) Ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ Bạn đến chơi nhà mang tính chất dân dã đời thường, với hầu hết là các từ thuần Việt. Trong khi đó, ngôn ngữ được sử dụng trong đoạn trích

Ghi chú

Sau phút chia li là đoạn trích được dịch ra từ chữ Hán vì thế nó mang tính trang trọng, mẫu mực. b) Cụm từ ta với ta trong bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan là chỉ một mình tác giả với mảnh tình riêng, trong khi đó, ở bài thơ của Nguyễn Khuyến cụm từ này dùng để chỉ nhà thơ với bạn mình.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức Sưu tầm nghiên cứu , trao trọng tâm thơ văn Nguyễn Khuyến đổi, trình bày. của bài

Ghi chú

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

10.Bài cũ: -Về nhà học thuộc lòng hai bài thơ, nắm cho được nội dung chính và nghệ thuật chính của từng bài 2. Bài mới: -Chuẩn bị giấy nháp , giấy kiểm tra -GV hướng dẫn HS cách trình bày bài kiểm tra -Chuẩn bị tâm thế khi làm bài *********************************** TUẦN 9: Tiết 33 CHỮA LỖI VỀ QUAN HỆ TỪ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Biết được các lỗi thường gặp về quan hệ từ và cách sửa lỗi.

- Có ý thức sử dụng quan hệ từ đúng nghĩa, phự hợp với yêu cầu giao tiếp.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Một số lỗi thường gặp khi dùng quan hệ từ.

2. Kĩ năng: - Sử dụng quan hệ từ phù hợp với ngữ cảnh.

- Phát hiện và chữa được một số lỗi thường gặp về quan hệ từ. *Tích hợp kĩ năng sống Kĩ năng ra quyết định Kĩ năng giáo tiếp 3. Thái độ: - Học sinh có ý thức chữa lỗi 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I.Các lỗi thường gặp về quan hệ từ Tìm quan hệ 1.Thiếu quan từ bị thiếu. hệ từ Nhận xét 2.Dùng quan cách dùng hệ từ không các quan hệ thích hợp về từ. nghĩa Chỉ ra các 3.Thừa quan quan hệ từ Chữa lại câu. hệ từ dùng sai.

4.Dùng quan hệ từ mà không có tác dụng liên kết Thêm quan II.Luyện tập hệ từ thích Bài 1. hợp để hoàn chỉnh câu.

Bài 2.

Bài 3.

Bài 4.

Thay các quan hệ từ dùng sai.

Nhận xét cách dùng quan hệ từ.

Chữa câu văn hoàn chỉnh.

III. Chuẩn bị - GV: Bảng phụ, PHT. - HS: Soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. Tổ chức dạy và học.

1.ổn đinh tổ chức: - KT sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ: 3->5’ Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Thế nào là quan hệ từ?

A. Là từ mang ý nghĩa tình thái.

B. Là từ chỉ người và vật.

C. Là từ chỉ các ý nghĩa quan hệ giữa các thành phần câu và giữa câu với câu.

D. Là từ chỉ hoạt động, tính chất của người và vật.

Câu 2.Quan hệ từ "hơn" trong câu sau biểu thị ý nghĩa quan hệ gì?

"Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?"

A. So sánh.

C. Điều kiện.

B. Nhân quả.

D. Sở hữu.

Câu 3.Có thể dùng quan hệ từ nào để điền vào chỗ trống trong câu văn: "Khuôn mặt...cô gái không có nét gì đặc biệt nhưng rất ưa nhìn."

A. của C. bằng B. về.

D. cho Câu 4:Dòng nào đúng khi phân biệt sắc thái khác nhau của hai câu: (1) "Nó chậm nhưng chắc."

(2) "Nó chắc nhưng chậm."

A. Cả hai câu vừa có chỗ chê, vừa có chỗ khen. Người nói khen yếu tố "chắc", chê yếu tố "chậm".

B. Câu (1) tỏ ý khen, nhưng khen nhiều hơn; câu (2) tỏ ý khen, nhưng khen ở mức thấp.

C. Câu (1) vừa chê và vừa khen; câu (2) cũng vừa chê và vừa khen. Người được nói đến có cả hai đặc điểm là chậm và chắc.

D. Câu (1) nhấn mạnh vào yếu tố "chắc" nên tỏ ý khen là chính; câu (2) nhấn mạnh vào yếu tố "chậm" nên tỏ ý chê là chính.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian:2’ - Phương pháp: Thuyết trình.

- Kĩ thuật: Dùng bài thơ hay của các nhà thơ hiện đại Việt Nam về tình yêu quê hương đất nước.

Hoạt Chuẩn Ghi động của KTKN cần chú Hoạt động của thầy trò đạt Giờ trước các em đã được học về quan hệ từ, cách sử - Học sinh dụng quan hệ từ như thế nào? Hôm nay chúng ta cùng lắng nghe tìm hiểu tiếp việc sử dụng quan hệ từ như thế nào cho và ghi tên đúng. bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI *Mục tiêu:Học sinh nắm được các lỗi về quan hệ từ * Phương pháp : Vấn đáp thyết trình làm việc nhóm *Thời gian 15 p * Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

I. Các lỗi thường gặp về quan hệ từ.

- Đừng nên nhìn hình GV gọi HS đọc mục 1 SGK thức (mà, để) đánh giá trang 106 kẻ khác. ? Tìm quan hệ từ còn thiếu - Câu tục ngữ này chỉ và chữa lại cho đúng đúng (với, đối với) xã hội xưa, còn ngày nay thì không đúng. ? Các quan hệ từ “và, để” trong 2 ví dụ SGK trang 106 - Nhà em ở xa trường diễn đạt đúng quan hệ ý (nhưng) bao giờ em nghĩa giữa các bộ phận trong cũng đến trường đúng câu không, nên thay bằng từ giờ. nào - Chim sâu rất có ích cho nông dân (vì) nó diệt

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt I. Các lỗi thường gặp về quan hệ từ.

1. Thiếu quan hệ từ.

- Đừng nên nhìn hình thức mà (để) đánh giá kẻ khác.

- Câu tục ngữ này chỉ đúng đối với xã hội xưa, còn đối với ngày nay thì không đúng.

2. Dùng quan hệ từ không thích hợp về nghĩa.

- Nhà em ở xa trường nhưng bao giờ em

Ghi chú

sâu phá hoại mùa màng. cũng đến trường đúng giờ. ? Vì sao các câu thiếu chủ - Vì thừa quan hệ từ.

- Chim sâu có ích cho nông dân vì nó diệt sâu ngữ,hãy chữa lại cho đúng - Bỏ từ “qua, về”.

- Thừa quan hệ từ “qua” phá hoại mùa màng.

- Thừa quan hệ từ “về” 3. Thừa quan hệ từ.

- Thừa quan hệ từ “qua” ? Các câu in đậm sai ở đâu, - Không những giỏi về -> Câu ca dao “công hãy chữa lại cho đúng môn toán, không những cha như núi Thái Sơn” giỏi về môn văn, mà - Thừa quan hệ từ “về” còn giỏi về những môn -> Hình thức có thể khác. Hoặc: không ....giá trị nội dung” những giỏi về môn toán 4. Dùng quan hệ từ ? Khi sử dụng quan hệ từ cần mà còn giỏi về môn không có giá trị liên tránh những lỗi nào. Ghi nhớ. văn. kết.

- Nó thích tâm sự với mẹ - Không những giỏi về toán, không (mà) không thích tâm môn những giỏi về môn văn sự với chị. mà còn giỏi về nhiều môn khác nữa.

HS phát biểu.

- Nó thích tâm sự với - Ghi nhớ /107 mẹ, không thích tâm sự với chị.

Ghi nhớ (sgk) HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến thức kỹ năng Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò cần đạt chú Thêm quan hệ từ thích IV. Luyện tập IV. Luyện tập hợp bài tập 1 Bài 1: Thêm quan hệ từ.

Bài 1: - Nó chăm chú nghe kể - Nó chăm chú nghe kể chuyện từ đầu đến cuối. chuyện từ đầu đến cuối.

- Con xin báo một tin vui - Con xin báo một tin vui để để (cho)cha mẹ mừng. (cho) cha mẹ mừng.

Thay các quan hệ từ sai? Bài 2:Các từ dùng sai và Bài 2:Các từ dùng sai và sữa

lại. sữa lại.

Với như Tuy dù Thay các quan hệ từ sai Bằng về thành các quan hệ từ Bài 3: Thay các quan hệ từ Bài 3: Thay các quan hệ từ thích hợp? thích hợp. thích hợp.

- Bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sữa chữa.

- Câu tục ngữ “lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí ? Dùng trắc nghiệm cho làm người là phải giúp đỡ biết quan hệ từ dùng người khác. đúng hay sai?

- Bài thơ đã nói lên tình cảm của Bác Hồ đối với thiếu nhi. .

Bài 4: Bài 4: a (+), b (+), c (-) bỏ từ cho, d (+), e (-) nên nói quyền lợi của bản thân mình, e (-)thừa từ của, h (+), I (-) từ giá chỉ nêu 1 điều kiện thuận lợi làm giả thiết.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

1. Tìm lỗi trong các câu sau và chữa lại cho đúng.

- Nó chăm chú nghe kể chuyện đầu đến cuối.

- Con xin báo một tin vui cha mẹ mừng.

1. Tìm lỗi trong các câu sau và chữa lại cho đúng.

- Cặp quan hệ từ từ ... đến; - Quan hệ từ chỉ quan hệ hướng tới mục đích, kết quả cần đạt, hướng tới đối tượng: để / cho

Bài tập

Ghi chú

.

2. Nhận xét về cách dùng quan hệ từ và chữa lại các câu sau: - Ngày nay, chúng ta cũng có quan niệm với cha ông ta ngày xưa, lấy đạo đức, tài năng làm trọng.

- Tuy nước sơn có đẹp đến mấy mà chất gỗ không tốt thì đồ vật cũng không bền được.

- Không nên chỉ đánh giá con người bằng hình thức bên ngoài mà nên đánh giá con người bằng những hành động, cử chỉ, cách đối xử của họ.

3. Chữa lại các câu văn sau cho hoàn chỉnh: - Đối với bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sửa chữa.

- Với câu tục ngữ "Lá lành đùm lá rách" cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người khác.

- Qua bài thơ này đã nói lên tình cảm của Bác Hồ đối với thiếu nhi.

Gợi ý: Các câu này mắc lỗi gì? Tại sao?

2. Nhận xét về cách dùng quan hệ từ và chữa lại các câu sau: Gợi ý: Các quan hệ từ với, tuy, bằng trong các câu này có thích hợp không? Đây là trường hợp dùng sai nghĩa của quan hệ từ, có thể thay với bằng như, thay tuy bằng dù, thay bằng bằng về.

3. Chữa lại các câu văn sau cho hoàn chỉnh: Phân tích thành phần chủ ngữ vị ngữ của các câu này, ta sẽ thấy chúng đều thiếu chủ ngữ.

Nguyên nhân dẫn đến thiếu chủ ngữ là việc dùng các quan hệ từ không đúng đã biến thành phần chủ ngữ của câu thành thành phần phụ trạng ngữ. Cách chữa chung cho loại lỗi này là bỏ các quan hệ từ để khôi phục chủ ngữ cho câu. Có thể sửa: - Bản thân em còn nhiều thiếu sót, em hứa sẽ tích cực sửa chữa.

- Câu tục ngữ "Lá lành đùm lá rách" cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người khác.

- Bài thơ này đã nói lên tình cảm của Bác Hồ đối với thiếu nhi.

4. Các câu sau đây đúng hay sai? Vì 4. Các câu sau đây đúng hay sao? Nếu sai, hãy sửa lại. sai? Vì sao? Nếu sai, hãy sửa (1) Nhờ cố gắng học tập nên nó đạt lại. thành tích cao .

- Chúng ta phải sống thế nào để (2) Tại nó không cẩn thận nên nó đã chan hoà với mọi người. (bỏ từ giải sai bài toán. cho)

(3) Chúng ta phải sống cho thế nào để chan hoà với mọi người.

(4) Các chiến sĩ đã anh dũng chiến đấu để bảo vệ nền độc lập của dân tộc.

(5) Phải luôn luôn chống tư tưởng chỉ bo bo bảo vệ quyền lợi bản thân của mình.

(6) Sống trong xã hội của phong kiến đương thời, nhân dân ta bị áp bức bóc lột vô cùng tàn bạo.

(7) Nếu trời mưa, con đường này sẽ rất trơn.

(8) Giá trời mưa, con đường này sẽ rất trơn.

Gợi ý: Các câu sai: (3), (5), (6), (8), có thể sửa như sau: Cho HS lên bảng thực hiện bảng kiến thức : Các lỗi thường gặp trong Quan hệ từ

- Phải luôn luôn chống tư tưởng chỉ bo bo bảo vệ quyền lợi của bản thân mình. (sửa lại cụm bản thân của mình) - Sống trong xã hội phong kiến đương thời, nhân dân ta bị áp bức bóc lột vô cùng tàn bạo. (bỏ từ của) - Trời mà mưa thì con đường này sẽ rất trơn. (quan hệ từ giá chỉ dùng để biểu thị điều kiện thuận lợi).

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò Hoạt động của thầy năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Bài tập sáng tạo: Kiến thức Tạo tình huống có sử dụng quan hệ từ nghiên cứu , trao trọng tâm đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Học bài, làm BT. 2. Bài mới:

Ghi chú

Xem trước bài theo phân môn : Viết bài tập làm văn số 2 ****************************************** TUẦN 9: Tiết 33 + 34: VIẾT BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 2 I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Hiểu các đặc điểm cụ thể của văn bản biểu cảm - Hiểu đặc điểm của phương thức biểu cảm là thường mượn các đồ vật, con người để bày tỏ tình cảm khỏc với văn miêu tả là nhằm mục đích tái hiện được đối tượng miờu tả.

- Biết cách vận dụng những kiến thức vào văn biểu cảm vào đọc – hiểu văn bản II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Bố cục của bài văn biểu cảm - Y/c của việc biểu cảm.

- Cách biểu cảm trực tiếp, gián tiếp.

2. Kĩ năng : -Nhận biết các đặc điểm cụ thể của bài văn biểu cảm.

3. Thái độ : - Giáo dục những tình cảm tốt đẹp giàu tính nhân văn.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B.Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Mức độ Chủ đề Tìm hiểu chung về văn biểu cảm Số câu Số điểm Tỉ lệ ( % ) Đặc điểm của văn biểu cảm

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng Thấp Cao

Câu 1: Nêu khái niệm.

1câu 1.0 điểm 10%

Tổng

1câu 1.0 điểm 10% Câu 2.a.

Hãy lập

dàn bài.

Số câu Số điểm Tỉ lệ ( % ) Đề văn biểu cảm và các bước làm bài văn biểu cảm Số câu Số điểm Tỉ lệ ( % ) TỔNG

1câu 2.0 điểm 20%

1câu 1.0 điểm 10%

1câu 2.0 điểm 20%

1câu 2.0 điểm 20% Câu 2.b.

Viết bài văn 1câu 7.0 điểm 70% 1câu 7.0 điểm 70%

1câu 7.0 điểm 70% 3câu 10 điểm 100%

III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Viết bài kiểm tra : ****************************************** TUẦN 9: Tiết 35 ĐỌC THÊM: XA NGẮM THÁC NÚI LƯ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm Bài ca nhà tranh bị gió thu phá và giá trị trữ tình của văn bản xa ngắm thác núi Lư.

- Thấy được đặc điểm bút pháp hiện thực của nhà thơ Đỗ Phủ, Lí Bạch được thể hiện trong các bài thơ II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Đỗ Phủ, Lí Bạch.

- Giá trị hiện thực: phản ánh chân thực cuộc sống của con người.

- Giá trị nhân đạo: thể hiện hoài bão cao cả và sâu sắc của Đỗ Phủ, nhà thơ của những người nghèo khổ, bất hạnh.

- Vai trò và ý nghĩa của yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình; đặc điểm bút pháp hiện thực của nhà thơ Đỗ Phủ trong bài thơ.

- Vẻ đẹp độc đáo, hùng vĩ tráng lệ của thác núi Lư qua cảm nhận đầy hứng khởi của thiên tài Lí Bạch, qua đó phần nào hiểu được tâm hồn phóng khoáng, lãng mạn của nhà thơ.

- Cảm nhận được nỗi buồn của người xa quê trong bài thơ của Trương Kế.

- Đặc điểm độc đáo trong hai bài thơ

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản thơ nước ngoài qua bản dịch tiếng Việt.

- Rèn kĩ năng đọc - hiểu, phân tích bài thơ qua bản dịch tiếng Việt.

3. Thái độ: Trân trọng nét đẹp trong tâm hồn Đỗ Phủ, Lí Bạch 4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Nội dung Vận dụng cao thấp I.Tìm hiểu chung Trình bày tác 1.Tác giả giả, thể loại.

2.Tác phẩm II.Đọc hiểu VB 1.Cảnh thác núi Lư

2.Tình cảm nhà thơ trước thác núi Lư III.Tổng kết III. CHUẨN BỊ.

Nhà thơ ngắm thác núi Lư ở vị trí nào?

Tác giả tả cảnh núi Lư qua những hình ảnh nào?

Những hình ảnh đó gợi tả một cảnh tượng như thế nào?

Nhận xét nghệ thuật qua 3 câu thơ đầu?

Nhận xét tâm hồn, tính cách của nhà thơ?

Khái quát giá trị nghệ thuật và ý nghĩa?

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Câu nào dưới đây thể hiện đúng nội dung của bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương A. Biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương của tác giả.

B. Biểu hiện một cách hài hước tình cảm của người con xa quê nay mới có dịp trở về.

C. Thể hiện sự tức giận của nhà thơ trước cảnh đám trẻ con trong làng không nhận ra mình.

D. Thể hiện sự vui mừng của tác giả khi chứng kiến những thay đổi của quê hương sau bao năm xa cách.

Câu 2.Bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê được tác giả Hạ Tri Chương viết trong hoàn cảnh nào?

A. Sống ở ngay quê nhà.

C. Xa quê rất lâu nay mới trở về.

B. Xa nhà xa quê đã lâu.

D. Mới rời quê ra đi.

Câu hỏi tự luận: Em cảm nhận gì về tình yêu quê hương qua bài thơ.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 5 phỳt Hoạt động của thầy Ở các bài học trước, chúng ta đã tìm hiểu các nhà thơ, nhà văn tiêu biểu của nền văn học trung đại Việt Nam. Tiếp sau đây chúng ta sẽ làm quen với nền văn học của đất nước láng giềng: Nước Trung Hoa qua việc tìm hiểu các bài thơ của các tác giả nổi tiếng thời Đường.

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

- Học sinh lắng nghe - Học sinh nêu cảm nhận - Lắng nghe và ghi tên bài.

Giới thiệu tên bài học

Bài đầu tiên chúng ta được học là bài “Vọng …”

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất bát cú Đường luật, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

Chuẩn kiến thức kỹ năng Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò cần đạt chú - Suy nghĩ, trình bày I. Tìm hiểu chung I. TÌM HIỂU CHUNG. GV: Đọc văn bản, hướng dẫn quan điểm: 1. Đọc học sinh đọc - H.S đọc, cả lớp 2.Chú thích (Giọng nhẹ nhàng và diễn cảm). nghe, theo dõi. a. Tác giả:Lý Bạch (701Hs: Đọc bản phiên âm, dịch - Trình bày ý kiến 762) là nhà thơ nổi tiếng đời nghĩa, dịch thơ. nhận xét và bổ sung. Đường - TQ. Lưu ý hs ngắt giọng ở sau chữ Nghe GV đọc b. Tác phẩm thứ 4 của mỗi câu.

- Hương Lô là tên một ngọn Ông được mệnh danh núi cao ở phía Tây Bắc của ? Em hãy nêu những nét chính là “thi tiên”. Thơ ông dãy Lư sơn. Xa Bạch viết về về nhà thơ Lý Bạch biểu lộ tâm hồn tự do, thiên nhiên. ngắm thác núi phóng khoáng. Hình Lư viết về thác nước. Là một ảnh thơ mang tín chất trong những tác phẩm hay tươi sáng kì vĩ, ngôn nhất của Lí ngữ tự nhiên mà điêu - Xuất xứ luyện.

- Thể loại. thất ngôn tứ tuyệt.. ? Em hãy nêu hoàn cảnh sáng -Phương thức biểu đạt:Trữ tình tác bài thơ - Hs phân tích bố cục. - Tóm tắt - Bố cục. ? Thể thơ này giống bài thơ nào c. Từ khó: mà chúng ta đã học (Sông núi nước Nam - LTK).

II. PHÂN TÍCH, CẮT II: Phân tích - Học sinh quan sát * Cảnh đẹp thác núi Lư nhìn NGHĨA. ? Vậy câu mở đầu ở đây nói chú thích và trả lời. từ xa

điều gì,với mục đích nào. ? Vì sao dân gian gọi ngọn núi cao của dãy Lư sơn là Hương Lô Hs: Dựa vào phần chú thích trình bày. ? Ở câu thứ nhất ta thấy có sự tương tác giữa mặt trời và núi. Đó là chi tiết ngôn ngữ nào?

Tác giả sử dụng nghệ thuật gì?

Gv: Định hướng. ? Các chi tiết đó gợi tả một cảnh tượng ntn GV nhận xét, ghi bảng ? Trên cái nền cảnh núi rực rỡ hùng vĩ đó, thác nước hiện ra qua câu thơ nào ? Câu thơ cho thấy rõ hơn vị trí đứng ngắm thác của tác giả, hãy khẳng định lại lần nữa vị trí này ? Vẻ đẹp của thác nước được tác giả thể hiện qua nghệ thuật gì Gv:Hình ảnh “Nước bay thẳng…” là một cảnh tượng đẹp. Ngoài vẻ đẹp tráng lệ, kỳ vĩ thì thác nước còn có vẻ đẹp khác.

Gv: Gọi Hs đọc câu 4. ? Em hiểu thế nào về giải ngân hà ? Qua việc miêu tả cảnh đẹp của thác nước tác giả muốn thể hiện tình cảm gì của nhà thơ trước thác núi Lư GV liên hệ với “Thác nước Lư Sơn”của Từ Ngưng. ? Từ đó em hiểu gì về vẻ đẹp tâm hồn và tính cách của nhà thơ

(Khung cảnh làm nền cho sự xuất hiện của thác núi Lư) - Hs trả lời.

(Núi cao có mây mù che phủ, trông xa như chiếc lô hồng nên gọi là Hương Lô) - Hs phát hiện hình ảnh, từ ngữ.

- Hs phân tích.

Học sinh thảo luận nhóm bàn trong 1 phút.

- 2- 3 nhóm trình bày và nhận xét chéo.

- Học sinh chữa bài (Cảnh vật được nhìn ngắm từ xa).

- Nghi thị ngân hà lạc cửu thiên.

(Tưởng tượng dải ngân hà tuột khỏi mây).

-> So sánh bằng cách phóng đại. Trí tưởng tượng phong phú.

Nhật chiếu hương lô sinh tử yên.

-> Câu kể, miêu tả. =>Cảnh tượng rực rỡ,lộng lẫy hùng vĩ, huyền ảo như thần thoại.

- Dao khan bộc bố quải tiền xuyên.

(Như dải lụa trắng treo lên giữa vách núi và dòng sông).

-> So sánh.=>Vẻ đẹp tráng lệ.

- Phi lưu trục há tam thiên xích.

(Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước).

-> Miêu tả bằng động từ gợi cảm. => Tốc độ mạnh mẽ ghê gớm của dòng thác. ->Cảnh tượng mãnh liệt, kỳ ảo của thiên nhiên.

- Nghi thị ngân hà lạc cửu thiên.

(Tưởng tượng dải ngân hà tuột khỏi mây).

-> So sánh bằng cách phóng đại. Trí tưởng tượng phong phú. =>Vẻ đẹp huyền ảo của thác nước. *Tình cảm của nhà thơ trước thác núi Lư.

- Vọng (ngắm) - Dao khan (xa, nhìn, trông.)

- Nghi (ngờ, tưởng) -> Ý nghĩa thưởng ngoạn. =>Tâm hồn nhạy cảm, thiết tha với những vẻ đẹp rực rỡ tráng lệ của thiên nhiên. Tính cách mãnh liệt, hào phóng.

GV Yêu cầu HS đọc diễn cảm bài thơ. ? Nêu cảm nhận về bài thơ.

III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT HS rút ra tổng kết đánh giá Trình bày thành công về ND và NT của Khái quát Đọc VB

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: - Kết hợp tài tình giữa cái thực và cái ảo, Thể hiện cảm giác kì ảo. Sử dụng biện pháp so sánh phóng đại, liên tưởng, tưởng tượng phóng đại, sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh.

2. Nội dung: - Bài thơ khắc hoạ vẻ đẹp kì vĩ, mạnh mẽ của thiên nhiênvà tâm hồn phóng khoáng bay bổng của nhà thơ. * Ghi nhớ ( SGK )

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến thức kỹ năng Ghi cần đạt chú - Hs thảo luận nhóm bàn IV. Luyện tập GV;Hướng dẫn học sinh và bình.

Các bài tập củng cố kiến làm bài tập 2/112 ( ... thức SGK) 1. Cách đọc Với ba đoạn thơ đầu, tác giả chủ yếu sử dụng GV: Hướng dẫn học phương thức tự sự và miêu sinh làm bài tập 1,2 tả, khi đọc cần chú ý những phần luyện tập /134( chi tiết miêu tả nỗi khổ: SGK) tranh bị gió cuốn, trẻ cướp mất tranh, cả nhà ngủ trong Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

cảnh giột nát... Đến khổ thơ cuối đọc cao giọng hơn, thể hiện được khát vọng cao cả của tác giả.

2. Có thể tóm tắt đoạn văn như sau: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá thể hiện nỗi thống khổ của bản thân Đỗ Phủ, đồng thời cũng là nỗi khổ của bao kẻ sĩ nghèo trong thiên hạ. Có lẽ vì thế, nó sẽ mãi còn đủ sức lay động niềm trắc ẩn của độc giả cho tới mai sau.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

*Các phương thức biểu đạt trong từng đoạn thơ: Phương Miêu Tư Biểu Miêu Miêu Tự Tự thức sự cảm tả tả - sự – sự – tả biểu trực tự sự biểu biểu miêu đạt tiếp cảm cảm tả biểu cảm Phần 1 x Phần 2 x Phần 3 x Phần 4 x

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG

Chuẩn Ghi kiến thức chú kỹ năng cần đạt

Bài tập

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Kể chuyện về hai nhà thơ Đỗ Phủ và Lí Bạch

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: Về nhà học thuộc lòng bài thơ, nắm cho được nội dung phần phân tích -Nắm cho được nội dung phần tổng kết -Làm bài tập theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: - Soạn: Cảnh khuya Rằm tháng giêng. ****************************************** TUẦN 9: Tiết 36 TỪ ĐỒNG NGHĨA I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được khái niệm từ đồng nghĩa.

- Nắm được các loại từ đồng nghió - Cú ý thức lựa chọn từ đồng nghĩa khi nói và viết. (Lưu ý: HS đó học từ đồng nghĩa ở bậc Tiểu học) II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm từ đồng nghĩa.

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hòan toàn.

2. Kĩ năng: - Nhận biết từ đồng nghĩa trong văn bản.

- Phân biệt từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn.

Ghi chú

- Sử dụng từ đồng nghĩa phù hợp với ngữ cảnh.

- Phát hiện và chữa lỗi dùng từ đồng nghĩa.

3. Thái độ: Giáo dục ý thức sử dụng từ Hán Việt. * Tích hợp môi trường: Liên hệ tìm các từ Hán Việt có liên quan đến môi trường * Kĩ năng sống được giáo dục - Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng ngôn ngữ - Giao tiếp: trình bày suy nghĩ ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân cá nhân khi 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I.Thế nào là từ Tìm từ đồng Nắm khái niện Cho ví dụ ngĩa từ đồng nghĩa đồng nghĩa -So sánh các từ II. Phân loại từ đồng nghĩa. đồng nghĩa -Có mấy loại từ đồng nghĩa.

-Thay thế từ III. Sử dụng từ đồng nghĩa, rút đồng nghĩa ra nhận xét.

Tìm từ Hán Việt IV. Luyện tập đồng nghĩa.

Bài 1 Tìm từ gốc ẤnÂu đồng nghĩa.

Bài 2.

Tìm các từ địa phương đồng nghĩa.

Bài 3.

Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in đậm.

Bài 4.

Bài 5.

Phân biệt nghĩa trong các nhóm từ đồng nghĩa.

III. Chuẩn bị - GV: bài giảng điện tử, tài liệu liên quan - HS: Soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. Tổ chức dạy và học.

1.ổn đinh tổ chức: - KT sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2. Kiểm tra bài cũ: 3->5’ Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Trong các dòng sau, dòng nào sử dụng quan hệ từ?

A. chợ thời xa.

C. ta với ta.

B. trẻ thời đi vắng.

D. mướp đương hoa.

Câu 2.Trong những trường hợp sau, trường hợp nào có thể bỏ quan hệ từ?

A. Hãy vươn lên bằng chính sức mình.

B. Nó thường đến trường bằng xe đạp.

C. Nhà tôi vừa mới mua một cái tủ bằng gỗ rất đẹp.

Câu 3.Trong những câu sau, câu nào dùng sai quan hệ từ?

A. Tôi với nó cùng chơi.

B. Giá hôm nay trời không mưa thì thật tốt.

C. Trời mưa to và tôi vẫn tới trường.

D. Nó cũng ham đọc sách như tôi.

Câu 4.Trong những câu văn sau, câu nào thiếu quan hệ từ?

A. Đừng nên nhìn hình thức mà đánh giá người khác.

B. Con xin báo một tin vui cho cha mẹ mừng.

C. Nó chăm chú nghe kể chuyện ngay từ đầu đến cuối.

D. Câu tục ngữ này chỉ đúng xã hội xưa, còn ngày nay thì không đúng.

Câu hỏi tự luận : ta phải chú ý tránh những lỗi sử dụng quan hệ từ nào ? vì sao ?

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

HOẠT ĐỘNG1: KHỞI ĐỘNG

- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian:2’ - Phương pháp: Thuyết trình.

- Kĩ thuật: Dùng bài thơ hay của các nhà thơ hiện đại Việt Nam về tình yêu quê hương đất nước.

Hoạt Chuẩn Ghi Hoạt động của thầy động của KTKN cần chú trò đạt Trong khi nói và viết có những từ phát âm giống nhau - Học sinh nhưng nghĩa của chúng khác xa nhau; Lại có những từ lắng nghe phát âm khác nhau nhưng nghĩa của chúng lại giống và ghi tên nhau hoặc gần giống nhau… Vậy các từ đó có tên gọi là bài. gì? Sử dụng chúng như thế nào? Chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu trong tiết học hôm nay và các tiết học sau.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI *Mục tiêu:học sinh nắm được Thế nào là từ đồng nghĩa ,các loại từ đồng nghĩa,sử dụng từ đồng nghĩa * Phương pháp : Vấn đáp thyết trình làm việc nhóm *Thời gian 15 p * Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu thế nào là từ đồng nghĩa.

- GV cho HS đọc lại bản dịch thơ “ Xa ngắm thác núi Lư” của Tương Như và xác định nghĩa của từ rọi, trông theo nghĩa trong bài . (?) Hãy tìm các từ đồng nghĩa với mỗi từ : rọi, trông ?

I. Tìm hiểu bài 1. Thế nào là từ đồng 1. Thế nào là từ nghĩa ? đồng nghĩa?

- Rọi :Chiếu ánh sáng vào một vật nào đó - Trông : Nhìn để nhận biết - Rọi – Chiếu - Soi -Trông – Nhìn – Ngó – Nhòm – Liếc … => Nghĩa của các từ : soi – rọi và trông – nhìn – nhòm – liếc … giống nhau hoặc gần giống nhau .

VD1: soi - chiếu ; trông – nhìn Có nghĩa giống nhau.

VD2: soi – rọi ; trông – nhòm - liếc Có nghĩa gần giống nhau.

=> Như vậy nghĩa của các từ : soi – rọi và trông – nhìn – nhòm – liếc … như thế nào với nhau ?

- GV kết luận : Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau - Cho HS đọc lại trong phần ghi soi – rọi - trông nhớ 1/ SGK 114 .

-HS đọc ý 1 của ghi nhớ 1 / – nhìn – nhòm –

Ghi chú

SGK 114. + Như các em đã biết , một từ có thể có nhiều nghĩa, vậy từ trông - Trông :Coi sóc, giữ gìn còn có nghĩa nào khác không ? cho yên ổn Hãy tìm các từ đồng nghĩa với mỗi - Trông : Mong nghĩa trên của từ trông ?

- Trông – trông coi – chăm sóc – coi sóc,…

- Trông – mong – hi vọng – -Em có nhận xét gì về từ nhiều trông mong , …

- Một từ nhiều nghĩa có thể nghĩa trên ? thuộc nhiều nhóm từ đồng => GV kết luận : Vì từ có thể có nghĩa khác nhau. nhiều nghĩa cho nên một từ có thể tham gia vào nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau.

- Cho HS đọc lại toàn bộ ghi nhớ 1 /SGK 114 - HS đọc ghi nhớ 1 / SGK - GV kết hợp cho HS làm BT 1, 2 114 / SGK 115 (Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa ; Tìm từ có gốc An – Au - HS làm miệng BT 1, 2 / SGK 115 đồng nghĩa) Ví dụ: 1. xe hơi – ô tô 2. gan dạ- dũng HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu về cảm các loại từ đồng nghĩa .

- GV đưa ví dụ 1 a,b lên bảng ( Bảng phụ) 2) Tìm hiểu về các loại từ a) Rủ nhau xuống bể mò cua, đồng nghĩa : Đem về nấu quả mơ chua trên rừng . b) Chim xanh ăn trái xoài xanh An no tắm mát đậu cành cây đa.

- Hãy so sánh nghĩa của từ “quả” và từ “trái” ở 2 ví dụ trên ?

- Từ quả được dùng ở các tỉnh -quả – trái : giống nhau phía Bắc , từ trái được dùng ở các tỉnh phía Nam. Cách dùng có tính địa phương ấy căn bản không làm nên sự khác nghĩa .

- Cho HS tìm thêm ví dụ tương tự.

- Ví dụ : lợn – heo ; thìa – ( Kết hợp làm BT 3 /SGK 115) - GV đưa ví dụ 2 a,b lên bảng : muỗng ; bát – tô; bố – ba ;

liếc: Từ đồng nghĩa

2. Các loại từ đồng nghĩa:

VD1: Quả – Trái Từ đồng nghĩa hoàn toàn

( Bảng phụ)

…

a) Trước sức tấn công như vũ bão và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn, hàng vạn quân Thanh đã bỏ mạng . b) Công chúa Ha-ba-na đã hi sinh anh dũng, thanh kiếm vẫn cầm tay .

- Nghĩa của hai từ bỏ mạng và hi sinh trong 2 ví dụ trên có chỗ nào giống nhau, chỗ nào khác nhau ?

- Từ 2 ví dụ trên , hãy cho biết có mấy loại từ đồng nghĩa ?

- Giống nhau : Bỏ mạng và hi sinh đều có nghĩa là chết .

- Khác nhau : Về sắc thái ý nghĩa + Bỏ mạng có nghĩa là chết vô ích.(mang sắc thái khinh bỉ) + Hi sinh có nghĩa là chết vì nghĩa vụ, chết vì lí tưởng cao cả (mang sắc thái kính trọng)

HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu việc sử dụng từ đồng nghĩa - Từ ví dụ 1 a,b ; 2 a,b cho HS thay các từ đồng nghĩa với nhau và rút ra nhận xét ? + Trái – Quả + Hi sinh – Bỏ mạng

- HS đọc ghi nhớ 2 / SGK 114

GV kết luận : Điều này chứng

VD2: Bỏ mạng – Hi sinh Từ đồng nghĩa không hoàn toàn

3. Sử dụng từ đồng nghĩa:

3) Tìm hiểu việc sử dụng từ đồng nghĩa

tỏ có trường hợp từ đồng nghĩa có + Trái – Quả : Thay thế cho thể thay thế cho nhau nhưng cũng nhau được có trường hợp từ đồng nghĩa không + Hi sinh – Bỏ mạng : thể thay thế cho nhau.

Không thể thay thế cho nhau được vì sắc thái biểu cảm khác nhau.

Từ đồng nghĩa hoàn toàn -Cần cân nhắc để Câu hỏi thảo luận: - Ở bài 7, tại sao đoạn trích trong có thể thay thế cho nhau dùng từ đồng nghĩa Chinh phụ ngâm khúc lấy tiêu đề được , từ đồng nghĩa không cho đúng. là Sau phút chia li mà không phải hoàn toàn không thể thay là Sau phút chia tay ? thế cho nhau được. Định hướng: - Chia li và chia tay đều có nghĩa : Rời nhau, mỗi người đi một nơi .

HS thảo luận + Chia tay: Mang sắc thái bình thường. (Có thể còn gặp lại) + Chia li :Vừa mang sắc thái cổ xưa vừa diễn tả được cảnh ngộ bi sầu của người chinh phụ. (Khó có

thể gặp lại) Sau phút chia li hay hơn Sau phút chia tay.

GV kết luận : Khi có hai hoặc nhiều từ đồng nghĩa có thể thay thế cho nhau nhưng cân nhắc kĩ vẫn có thể chọn trong số đó một từ diễn đạt hay nhất.

- Cho HS đọc ghi nhớ 3 SGK / 115

II. Ghi nhớ: SGK / 114, 115 III. Luyện tập:

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy GV: Hướng dẫn HS luyện tập -Từ bài tập 1 đến bài tập 2 , trong quá trình phân tích ví dụ , GV có cho HS giải bài tập -GV hướng dẫn HS những bài tập còn lại của bài tập 1,2, cho HS về nhà làm *Bài tập 3 (về nhà thực hiện) Tìm từ địa phương đồng nghĩa với từ toàn dân * Bài tập 4 (về nhà thực hiện -Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ in đậm -GV nhận xét , bổ sung *Bài tập 5 -GV treo bảng phụ kẻ 2 phần ( 1 phần bên ghi từ đồng nghĩa , 1 bên ghi nghĩa của từ ) -GV yêu cầu HS lên bảng trình bày -

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập *Bài tập 3 (về nhà thực hiện) -Lắng nghe -HS chú ý lắng nghe về * Bài tập 4 (về nhà nhà thực hiện thực hiện -HS chú ý lắng nghe về nhà thực hiện -Suy nghĩ , tìm từ theo hướng dẫn của GV Hoạt động của trò

*Bài tập 5

-Lên bảng trình bày -Quan sát , suy nghĩ -Lựa chọn từ thích hợp điền vào chổ trống cho : chuyển cái sở hữu của mình sang tay người khác -tặng : cho , trao cho để

Ghi chú

khen ngợi , khuyến khích *Bài tập 6 hoặc để bài tỏ lòng quý mến -biếu : tặng , thái độ bình dị thân mật hơn -yếu đuối : thiếu hẳn về sức mạnh , thể chất hoặc tinh thần -yếu ớt : yêú đến mức sức lực hoặc tác dụng coi như không đáng kể

*Bài tập 6 Gợi ý -HS lựa chon từ thích hợp đã cho và điền vào chỗ trống -Từ điền vào phải thích hợp về -Suy nghĩ . Giải bài tập nghĩa theo hướng dẫn của GV HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy 1. Tìm từ Hán Việt đồng nghĩa điền vào bảng sau: Từ Từ Từ thuần Từ Hán thuần Hán Việt Việt Việt Việt đồng nghĩa đồng nghĩa gan dạ của cải nhà thơ nước ngoài mổ xẻ chó biển đòi hỏi năm học

Hoạt động của trò

Chuẩn Ghi kiến chú thức kỹ năng cần đạt

+ HS làm một số bài tập trắc nghiệm trên bảng phụ, cả lớp theo dõi ,đánh giá.

Các từ đồng nghĩa là: gan dạ - dũng cảm, nhà thơ - thi sĩ, mổ xẻ - phẫu thuật, đòi hỏi Bài tập yêu cầu, loài người - nhân loại, của cải - tài sản, nước ngoài - ngoại quốc, chó biển hải cẩu, năm học - niên khoá, thay mặt - đại diện.

loài thay mặt người Gợi ý: Tìm từ có nghĩa giống với các từ cho trước rồi tra từ điển Hán Việt để kiểm tra lại. 2. Tìm từ có nguồn gốc ấn - Âu đồng nghĩa với các từ sau: - máy thu thanh - xe hơi - dương cầm - sinh tố 3. Tìm một số từ địa phương đồng nghĩa với từ toàn dân.

Gợi ý: Làm theo mẫu.

Heo – lợn Lê-ki-ma – quả trứng gà Vô – vào

+ HS làm cả lớp theo dõi ,đánh giá.

- Máy thu thanh – ra-đi-ô - Sinh tố – vi-ta-min - Xe hơi – ô tô - Dương cầm – pi-a-nô + HS làm cả lớp theo dõi ,đánh giá.

(1) - trao, chuyển; (2) - tiễn; (3) - kêu ca, ca thán; (4) 4. Tìm từ đồng nghĩa thay thế các từ mắng; (5) - mất. in đậm trong các câu sau đây: (1) Món quà anh gửi, tôi đã đưa tận tay chị ấy rồi. + HS làm cả lớp theo dõi (2) Bố tôi đưa khách ra đến cổng rồi ,đánh giá. mới trở về.

- ăn: sắc thái bình thường; (3) Cậu ấy gặp khó khăn một tí đã kêu.

(4) Anh đừng làm như thế người ta nói xơi: sắc thái lịch sự, xã giao; chén: sắc thái suồng sã, thân cho đấy. mật.

(5) Cụ ốm nặng đã đi hôm qua rồi.

- cho: sắc thái bình Gợi ý: 5. Phân biệt nghĩa của các từ trong thường, có khi là thái độ của người cao hơn đối với người các nhóm từ đồng nghĩa sau đây: thấp hơn, có khi là sắc thái - ăn, xơi, chén; ngang bằng, thân mật; biếu: - cho, tặng, biếu; thể hiện sự kính trọng, của - yếu đuối, yếu ớt; người dưới với người trên; - xinh, đẹp; tặng: không phân biệt ngôi thứ - tu, nhấp, nốc.

Gợi ý: Các nhóm từ gồm các từ đồng trên dưới.

- yếu đuối: thiếu hụt hẳn nghĩa, chỉ khác nhau về sắc thái biểu cảm. về thể chất và tinh thần; yếu ớt: nói về sức mạnh thể chất, thiếu sức lực hoặc có tác dụng coi như không đáng kể.

- xinh: dùng bình phẩm với người còn trẻ, thiên về

hình dáng bên ngoài, chỉ vẻ nhỏ nhắn, ưa nhìn; đẹp: nghĩa rộng hơn, không chỉ dùng bình phẩm về hình thức, được xem là cao hơn, toàn diện hơn xinh.

- tu: uống nhiều, liền một mạch, không mấy lịch sự; nhấp: uống từng tí một bằng đầu môi, thường là để cho biết vị; nốc: uống nhiều, nhanh, thô tục. + HS làm cả lớp theo dõi ,đánh giá. a) thành tích, thành quả - (thành quả) - (thành tích) b) ngoan cường, ngoan cố - (ngoan cố) - (ngoan cường) 6. Chọn từ thích hợp điền vào các c) nhiệm vụ, nghĩa vụ câu dưới đây: a) thành tích, thành quả - (nghĩa vụ) - Thế hệ mai sau sẽ được hưởng ... của - (nhiệm vụ) công cuộc đổi mới hôm hay d) giữ gìn, bảo vệ - Trường ta đã lập nhiều ... để chào -. (giữ gìn) mừng ngày Quốc khánh mồng 2 tháng 9.

- ... (bảo vệ) b) ngoan cường, ngoan cố - Bọn địch ... chống cự đã bị quân ta tiêu diệt.

- Ông đã ... giữ vững khí tiết cách mạng. + HS làm cả lớp theo dõi c) nhiệm vụ, nghĩa vụ ,đánh giá.

- Lao động là ... thiêng liêng, là nguồn a) đối xử, đối đãi sống, nguồn hạnh phúc của mỗi người.

- (đối xử / đối đãi) - Thầy hiệu trưởng đã giao ... cụ thể - (đối xử) cho lớp em trong đợt tuyên truyền phòng b) trọng đại, to lớn chống ma tuý.

- (trọng đại / to lớn) d) giữ gìn, bảo vệ -. (to lớn) - Em Thuý luôn luôn ... quần áo sạch sẽ.

- ... Tổ quốc là sứ mệnh của quân đội.

7. Trong các từ đồng nghĩa và các tầm thường: giá trị thấp, tẻ cặp câu sau, câu nào có thể dùng hai từ

đồng nghĩa để thay thế nhau, câu nào chỉ có thể dùng một trong hai từ đồng nghĩa đó? a) đối xử, đối đãi - Nó ... tử tế với mọi người xung quanh nên ai cũng mến nó.

- Mọi người đều bất bình trước thái độ ... của nó đối với trẻ em. b) trọng đại, to lớn - Cuộc Cách mạng tháng Tám có ý nghĩa ... đối với vận mệnh dân tộc.

- Ông ta thân hình ... như hộ pháp.

8. Đặt câu với mỗi từ: bình thường, tầm thường, kết quả, hậu quả Gợi ý: Tra từ điển để phân biệt nghĩa giữa bình thường và tầm thường, kết quả và hậu quả; chú ý nghĩa của hai từ tầm thường và hậu quả mang sắc thái tiêu cực (

nhạt, không được đánh giá cao; hậu quả: kết quả có hại từ việc làm không đúng hoặc xấu xa, điều không mong muốn); bình thường: không có gì đặc biệt, không được đánh giá cao; kết quả: cái thu được, có thể tốt hoặc không tốt, đúng hoặc sai, không thể hiện thái độ đánh giá,... Tham khảo các câu sau: - Tôi thấy nó cũng bình thường thôi.

- Tôi không nghĩ anh lại làm cái việc tầm thường ấy.

- Bài toán này cậu giải ra kết quả bao nhiêu?

- Dốt nát là hậu quả của bệnh lười.

- Chất độc màu da cam của đế quốc Mĩ đã để lại hậu quả khôn lường cho người dân.

- Thay hưởng lạc bằng hưởng thụ; - Thay bao che bằng đùm bọc hoặc che chở; - Thay giảng dạy bằng dạy; - Thay trình bày bằng trưng bày.

9. Phát hiện các từ dùng sai và thay thế bằng từ khác cho đúng.

- Ông bà cha mẹ đã lao động vất vả, tạo ra thành quả để con cháu đời sau hưởng lạc.

- Trong xã hội ta, không ít người sống ích kỉ, không giúp đỡ bao che cho người khác.

- Câu tục ngữ "Ăn quả nhớ kẻ trồng cây" đã giảng dạy cho chúng ta lòng biết ơn đối với thế hệ cha anh.

- Phòng tranh có trình bày nhiều bức tranh của các hoạ sĩ nổi tiếng.

Gợi ý: HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy Bài tập sáng tạo: Kể chuyện sáng tạo , có sử dụng từ đồng nghĩa.

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức nghiên cứu , trao trọng tâm đổi, trình bày. của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ , nắm cho được các ví dụ và phân tích ví dụ -Làm bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: * Soạn bài tiết liền kề : “ Cách lập ý của bài văn biểu cảm ” -Đọc bài trước ở nhà -Nắm cho được những cách lập ý thường gặp của bài văn biểu cảm -Trả lời các câu hỏi đề mục SGK trang 117 -120 * Xem trước bài theo phân môn : “ Từ trái nghĩa” -Đọc bài trước ở nhà -Đọc và định hướng trả lời các câu hỏi đề mục SGK ************************************

Ghi chú

TUẦN 10: Tiết 37 CÁCH LẬP Ý CỦA BÀI VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng phạm vi kĩ năng làm văn biểu cảm.

- Nhận ra cách viết của mỗi đoạn văn.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Ý và cách lập ý trong bài văn biểu cảm - Những cách lập ý thường gặp trong bài văn biểu cảm.

2. Kĩ năng: - Biết vận dụng các cách lập ý hợp lí đối với các đề văn cụ thể.

3. Thái độ: - GD ý thức chuẩn bị cho làm một bài văn tốt có sử dụng yếu tố biểu cảm.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B.Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp Nội dung của Nhận xét cảm I. Các cách xúc của tác giả. lập ý thường đoạn văn.

Trình tự lập ý gặp của tác giả.

Lập ý bài văn II. Luyện tập biểu cảm III. Chuẩn bị: - GV: bài giảng điện tử, tư liện liên quan - HS: chuẩn bị bài học theo hướng dẫn của giáo viên IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’)Nhắc lại các bước làm bài văn biểu cảm?

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

-

Hoạt động 1: Tạo tâm thế Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý Thời gian: 2’ Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy

Chuẩn Hoạt động của kiến thức trò kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Để tạo ý cho bài văn biểu cảm, khơi nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh, người viết có thể hồi tưởng kỉ niệm * Quan s¸t, 1 quá khứ, suy nghĩ hiện tại, mơ ước tương lai, tưởng HS tượng những tình huống gợi cảm, hoặc vừa quan sát vừa suy ngẫm và thể hiện cảm xúc. Đó là nhiều cách * Nghe, ghi bµi lập ý của bài văn biểu cảm.

Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được các bước tạoý của bài văn biểu cảm - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu bài 1.Cho HS đọc đoạn văn 1 SGK/ 117 - Cây tre đã gắn bó với đời sống của người VN bởi những công dụng của nó như thế nào ?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

I. Tìm hiểu bài: - HS đọc VD 1 Đoạn văn : - Công dụng : Tre che bóng Cây tre Việt Nam mát trên đường, tre mang khúc nhạc, tre làm cổng chào, đu tre bay bổng, sáo -Nứa, tre sẽ còn mãi diều tre bay cao … …

- “ Nứa , tre sẽ còn mãi … + Tre vẫn là bóng còn mãi với chúng ta, vui mát hạnh phúc, hòa bình” + Tre vẫn mang + Tre vẫn là bóng mát khúc nhạc tâm tình .

- Để thể hiện sự gắn bó “còn mãi” của cây tre, đoạn văn đã + Tre vẫn mang khúc + Tiếng sáo diều tre nhắc đến những gì ở tương lai nhạc tâm tình . … ? + Tiếng sáo diều tre cao vút mãi - Tre vẫn dùng để đan rổ, rá, đũa tre, tăm tre … hàng mỹ nghệ bằng tre, hàng

Ghi chú

- Trong thời đại phát triển kinh tế hiện nay thì cây tre có công dụng gì trong đời sống của chúng ta ?

- Khi viết về cây tre VN ,người viết đã liên tưởng, tưởng tượng gì ?

- Qua hình ảnh và những công dụng của cây tre, tác giả muốn bày tỏ điều gì đối với cây tre ? Tác giả biểu cảm trực tiếp bằng những biện pháp nào ?

- Vậy muốn bày tỏ tình cảm đối với sự vật thì ta liên hệ như thế nào ?

GV kết luận : Gợi nhắc quan hệ với sự vật, liên hệ với tương lai là cách bày tỏ tình cảm đối với sự vật .

2. Cho HS đọc đoạn văn 2 SGK /118 - Niềm say mê con gà đất của tác giả được bắt nguồn từ suy nghĩ nào? Suy nghĩ ấy thể hiện khát vọng gì ?

mây tre đang có giá trị trên thị trường quốc tế .

- Liên tưởng, tưởng tượng :Con người VN nhũn nhặn (thanh tre dẻo dai, có thể uốn cong, đan lát…) , ngay thẳng (đốt tre mọc thẳng) , thủy chung (gắn bó với con người) , can đảm (tre theo người ra trận diệt quân thù) .

- Bày tỏ tình cảm.

Gợi nhắc quan hệ sự vật .

- An dụ, nhân hóa Liên hệ hiện tại với tương lai - Gợi nhắc đến quan hệ với sự vật .

- HS đọc -Bắt nguồn từ suy nghĩ được hóa thân thành con gà trống để dõng dạc cất lên điệu nhạc sớm mai. Suy nghĩ ấy thể hiện khát vọng trở thành nghệ sĩ thổi kèn đồng.

- Phát hiện ra tính mong manh của đồ chơi. Đặc điểm ấy khiến tác giả nhớ về những con gà đất lần lượt vỡ dọc theo tuổi thơ và liên tưởng đến linh hồn của những đồ chơi đã chết .

- Từ hình ảnh con gà đất, tác giả phát hiện ra điều gì về đặc - HS đọc điểm của đồ chơi ? Đặc điểm ấy đã gây ra cho tác giả những - Kỉ niệm về cô giáo : suy nghĩ và liên tưởng gì ? + Nghe tiếng cô giảng bài.

VD 2 : Đoạn văn – SGK / 118 - Hình ảnh con gà trống - Bây giờ tôi hiểu ra …

Nhớ về quá khứ, suy nghĩ về hiện tại .

Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ về hiện tại VD 3 :Đoạn văn – SGK / 119 - Kỉ niệm về cô giáo: tiếng cô giảng bài; cô

GV chốt : Suy nghĩ của tác giả : Đồ chơi không phải là những sự vật vô tri vô giác bởi chúng có linh hồn và nhờ chúng mà con người có khát vọng hướng tới cái đẹp.

3. Cho HS đọc đoạn văn viết về cô giáo SGK /119 - Đoạn văn gợi những kỉ niệm gì về cô giáo ?

+ Cô theo dõi lớp học. + Cô thất vọng khi một em cầm bút sai. + Cô lo cho HS . + Cô sung sướng khi HS có kết quả xuất sắc.

- Dùng những từ biểu cảm : + Oi ! Cô giáo rất tốt của em + Sau này, khi em đã lớn, em vẫn sẽ nhớ đến cô .

- Tác giả đã tưởng tượng : Mỗi bận đi ngang qua một trường học … tưởng chừng như nghe tiếng nói của cô .

theo dõi lớp học; thất vọng khi một em cầm bút sai …

- Chưa bao giờ em quên cô được .

Gợi lại kỉ niệm , Gợi lại kỉ niệm là cách bày tỏ tình cảm và - Để thể hiện tình cảm đối với bày tỏ tình cảm và đánh giá đánh giá. cô giáo, đoạn văn đã làm như đối với một con người . thế nào?

Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn, mong ước -Tác giả đã tưởng tượng những - Biểu cảm trực tiếp gì?

VD 4 Đoạn văn : - HS đọc U tôi - U là mẹ - Từ đồng nghĩa : má, me, - Việc nhớ lại kỉ niệm có tác bầm… dụng gì đối với bài văn biểu cảm ?

- Miêu tả GV kết luận: Gợi lại kỉ - Bóng dáng U và khuôn niệm, tưởng tượng tình huống mặt: là một cách bày tỏ tình cảm và + Cái bóng … màu nâu đánh giá đối với một con đồng người. + Cái bóng mơ hồ … tiếng - Đoạn văn trên biểu cảm bằng thở dài cách nào ?

- Khắc họa hình ảnh người 4. Cho HS đọc đoạn văn “U mẹ . tôi” SGK / 120, 121 - Em hiểu ở đây “u” nghĩa là gì ? Tìm từ đồng nghĩa với từ đó - Nêu nhận xét về mẹ

- Miêu tả : Bóng dáng u và khuôn mặt .

- Khắc họa hình ảnh người mẹ và nêu nhận xét .

Miêu tả , khắc họa hình ảnh và nêu nhận

- Tác giả đã dùng thủ pháp nghệ thuật gì để nói về u tôi?

- Tác giả đã miêu tả những hình ảnh nào về U ? Tìm những chi tiết, từ ngữ bày tỏ cảm xúc của tác giả ?

Tác giả đã khắc họa hình ảnh con ngườivà nêu nhận xét là cách bày tỏ tình cảm của mình đối với con người đó .

- Biểu cảm gián tiếp Thông qua miêu tả và nói lên suy nghĩ của mình.

xét .

Quan sát, suy ngẫm

II. Ghi nhớ ; - SGK / 121

- Như vậy, để thể hiện tình thương yêu đối với mẹ, tác giả - HS đọc Ghi nhớ SGK / đã làm gì ?

121 III. Luyện tập : - Ở đoạn văn này , tác giả đã bày tỏ tình cảm bằng cách nào ?

- Đoạn văn trên biểu cảm bằng cách nào ?

2: Tổng kết - Qua tìm hiểu các VD trên , hãy cho biết để lập ý cho bài văn biểu cảm cần có những cách nào ?

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy Đề: Cảm xúc với người thân

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức Ghi kỹ năng cần đạt chú

1. Mở bài: - Giới thiệu về người thân và nêu cảm xúc ban đầu của em về người thân ấy .

1. Người thân nào đã để lại 2. Thân bài: II. LUYỆN TẬP: cho em những ấn tượng và - Miêu tả những nét tiêu biểu cảm xúc sâu sắc? của người ấy và bộc lộ suy nghĩ của em .

2. Người ấy có những nét gì đáng nhớ, còn lưu lại sâu đậm - Kể lại, nhắc lại một vài nét về

trong tâm trí em ?

3. Người ấy có đặc điểm gì về tính tình, phẩm chất ?

4. Mối quan hệ của em với người ấy như thế nào ?

5. Hình ảnh và phẩm chất của người ấy đọng lại trong em một ấn tượng gì ? Cảm xúc như thế nào ?

Đề: Cảm xúc về vườn nhà 1. Khu vườn nhà do đâu mà có ?

- Xác định vị trí trong không gian, thời gian của người viết đối với vườn nhà.

- Tình cảm của em đối với vườn nhà?

2. Khu vườn đẹp, đáng yêu như thế nào? (miêu tả những nét nổi bật) - Tình cảm của em?

3. Khu vườn có những kỉ niệm gì đối với em ?

4. Khu vườn giúp ích gì cho gia đình em, cho em?

5. Ai đã tạo lập, chăm bón cho khu vườn xanh tốt? Tình cảm của em đối với những người ấy như thế nào?

6. Những ngày hè nóng nực khu vườn cho em cảm giác gì?

đặc điểm (thói quen), tính tình và phẩm chất của người ấy.

- Gợi lại những kỉ niệm giữa em và người ấy .

- Nêu lên những suy nghĩ và mong muốn của em về mối quan hệ giữa em và người thân này.

3. Kết bài: - An tượng và cảm xúc của em về người thân này 1. Mở bài: - giới thiệu đối tượng biểu cảm: vườn nhà - tình cảm, cảm xúc thể hiện: yêu qúi, gắn bó.

2. Thân bài: - lai lịch vườn -> bộc lộ tình cảm biết ơn - miêu tả vườn (nét nổi bật, đặc sắc) - vườn và cuộc sống buồn vui của gia đình: + được mùa: phấn khởi, sung sướng + thiên tai, sâu bệnh: lo lắng, buồn - vườn qua 4 mùa  qua tả, qua nhận xét về khu vườn -> bộc lộ tình cảm, cảm xúc đối với vườn.

3. Kết bài: Khẳng định cảm xúc về vườn nhà

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Lập ý cho đề văn biểu cảm ( SGK trang 121 ) Đề bài : Lập ý trong quan hệ đối với vật nuôi : con mèo (tự đặt câu hỏi và trả lời theo hướng sau) 1. Hoàn cảnh, tình huống nuôi mèo :

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

2. Quá trình nuôi dưỡng và quan sát hoạt động sống của con mèo.

3. Quá trình hình thành tình cảm của mèo với người :

4. Cảm nghĩ :

1. Hoàn cảnh, tình huống nuôi mèo : a). Do nhà quá chuột. b). Do thích mèo đẹp, xinh. c).Do tình cờ nhặt được mèo con bị lạc hoặc có người bạn cho một chú mèo con…

2. Quá trình nuôi dưỡng và quan sát hoạt động sống của con mèo. a). Thái độ, cử chỉ của người nuôi và của con mèo. b). Mèo tập dợt bắt chuột và kết quả. c). Nhận xét : ngoan (hư), không ăn vụng (thích ăn vụng) 3. Quá trình hình thành tình cảm của mèo với người : a). Ban đầu : thấy thích vì xinh xắn, dễ thương (màu lông, màu mắt, tiếng kêu…) b). Về sau : quấn quýt, gắn bó như một ngươi bạn nhỏ.

4. Cảm nghĩ : a). Con mèo hình như cũng có một đời sống tình cảm.Nó biết cư

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Bài tập

Ghi chú

xử tốt với người tốt, biết xã thân vì người vì người tốt, góp phần diệt chuột, làm trong sạch môi trường. b). Càng yêu quí con mèo, càng căm giận bọn bất lương chuyên bắt trộm mèo để bán cho những quán ăn nhậu làm món đặc sản tiểu hổ, càng thương những chú mèo xinh xắn, ngoan ăn phải bã chuột, biết đau đớn, thảm thương.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò Hoạt động của thầy năng cần đạt Bài tập 1: Xác định nhanh phương thức biểu đạt của các văn bản.

Bài tập Bài tập 2: Các nhóm thi kể lải một văn bản Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm. nghiên cứu , trao trọng tâm Bài tập 3: Viết đoạn văn biểu đạt về chủ đề đổi, trình bày. của bài : Em yêu quê hương Việt Nam. V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ , nắm cho được các ví dụ và phân tích ví dụ -Làm bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: a. Soạn bài tiết liền kề : “ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh ” -Đọc bài trước ở nhà -Đọc và trả lời các câu hỏi đề mục SGK ; chú ý câu hỏi 2 b.Xem trước bài theo phân môn : “ Luyện nói văn biểu cảm về sự vật con người” -Xem trước phần chuẩn bị ở nhà ( Phần I )

Ghi chú

-Trả lời câu hỏi gợi ý SGK trang 129- 130 ******************************************** TUẦN 10: Tiết 38: CẢM NGHĨ TRONG ĐÊM THANH TĨNH ( Lí Bạch) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Cảm nhận được đề tài vọng nguyệt hồi hương ( Trông trăng nhớ quê ) được thể hiện giản dị, nhẹ nhàng mà sâu lắng, thấm thía trong bài thơ cổ thể của Lí Bạch.

- Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trũ của câu cuối trong thể thơ tứ tuyệt II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Tình yêu quê hương được thể hiện một cách chân thành, sâu sắc của Lý Bạch.

- Nghệ thuật đối và vai trò câu kết trong thơ.

- Hình ảnh ánh trăng – vầng trăng tác động tới tâm tình nhà thơ.

2. KĨ năng: - Đọc hiểu bài thơ cổ thể qua bản dịch tiếng Việt.

- Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ.

- Bước đầu tập so sánh bản dịch và phiên bản âm chữ Hán, phân tích tác phẩm.

3. Thái độ : - GD cảm nhận về thơ Đường, về tác giả Lý Bạch.

- Nghiêm túc khi học.Trân trọng tài năng thơ.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực cảm thụ thẩm mĩ - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản . B. Bảng mô tả mức độ các yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I.Tìm hiểu chung Trình bày tác 1.Tác giả giả, thể thơ.

2.Tác phẩm II. Đọc -hiểu văn bản

1.Hai câu thơ đầu

2.Hai câu thơ cuối

III. Tổng kết

IV. Luyện tập

Hai câu thơ đầu nhà thơ đang ở trạng thái nào?

Tác giả miêu tả hình ảnh nào?

Hai câu thơ cuối miêu tả hành động nào của tác giả?

Nhận xét hành động của tác giả khi nhìn thấy ánh trăng?

Qua đó ta thấy tác giả là người như thế nào?

Tại sao trước ánh trăng đẹp nhà thơ lại nhơ quê hương?

Nhận xét nghệ thuật trong hai câu thơ cuối?

Hai câu thơ cuối thể hiện tâm trạng gì của nhà thơ?

Nêu giá trị nghệ thuật và nội dung, ý nghĩa của bài thơ?

So sánh 2 bản dịch?

III. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên => Soạn giáo ánđiện tử - ảnh chân dung tác giảLý Bạch.

- Bảng phụ.

2. Học sinh: - Đọc văn bản ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

- Tìm hiểu kĩ thể thơ.

IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức :

- Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến được viết theo thể loại nào ?

C. Thơ thất ngôn xen lục ngôn.

A. Thơ lục bát.

B. Thơ bẩy chữ.

D. Thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2.Tác giả Nguyễn Khuyễn đã kể ra những thứ gì của nhà mình muốn đem ra tiếp bạn trong bài thơ Bạn đến chơi nhà?

A. Gà, cải, cá, bầu, dưa, mướp, trầu.

B. Gà, cá, cà, cải, trầu, cau, mướp.

C. Cá, gà, dưa, cà, bầu, mướp, trầu.

D. Gà, cá, cải, cà, bầu, mướp, trầu.

Câu 3.Từ câu thứ hai đến câu thứ sáu trong bài thơ Bạn đến chơi nhà, tác giả Nguyễn Khuyến nói đến sự thiếu thốn tất cả những điều kiện vật chất để đãi bạn với mục đích gì?

A. Không muốn tiếp đãi bạn.

B. Diễn đạt một cách dí dỏm tình cảm chân thành, sâu sắc.

C. Giãi bày hoàn cảnh thực tế của mình.

D. Miêu tả cảnh nghèo của mình.

Câu 4.Câu nào dưới đây không nói về tác giả Nguyễn Khuyến?

A. Là một nhà thơ lớn của dân tộc.

B. Từng tham gia trong phong trào nông dân Yên Thế do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo.

C. Đã đỗ đầu trong cả kì thi Hương, Hội và Đình nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ.

D. Thuở nhỏ nhà nghèo nhưng rất thông minh và học giỏi.

Câu hỏi tự luận : cảm nhận của em về tình bạn qua bài thơ .

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

GV đặt câu hỏi: Em hãy nhắc lại Thể thơ thất ngôn tứ - Học sinh

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

tuyệt Đường luật được bắt nguồn từ đâu? Nêu hiểu biết lắng nghe và ghi tên bài. của em về thể thơ đó?

GV gới thiệu: “Vọng nguyệt hoài hương“ (trông trăng nhớ quê) là một chủ đề phổ biến trong thơ cổ không chỉ ở VN mà cả ở Trung Quốc .Vầng trăng tròn tượng trưng cho sự đoàn tụ cho nên ở xa quê ,trăng càng sáng ,càng tròn lại càng nhớ quê.Tình cảnh trông trăng của Lý Bạch sẽ được tìm hiểu qua bài thơ “Tĩnh dạ tứ ".

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

HOẠT ĐỘNG 1. Đọc và tìm hiểu chú thích : - HS đọc lại phần tác giả - Hãy nêu vài nét về tác giả ? đã học ở bài “ Xa ngắm thác núi Lư ” - GV đọc bài thơ và hướng dẫn - HS đọc bản phiên âm và cách đọc ( Đọc chậm, buồn, bản dịch thơ tình cảm ) - Giải nghĩa từ Hán Việt ( Lưu ý - HS nhìn SGK và giải : Chữ tứ nghĩa là ý tứ, cảm nghĩa nghĩ ; Chữ tư nghĩa là riêng ) - Hãy so sánh thể thơ giữa bản - Cả hai bản đều là thơ ngũ phiên âm và bản dịch thơ ?

- GV giảng: Bài này thuộc thể ngôn tứ tuyệt , song ở bản thơ ngũ ngôn cổ thể chứ không dịch thơ, câu đầu không phải ngũ ngôn Đường luật bởi gieo vần vì thanh của chữ thứ 2 và chữ thứ 4 không ngược nhau; thanh của chữ thứ 2 và chữ thứ 4 của câu trên không ngược với chữ thứ 2 và chữ thứ 4 của câu dưới

GHI BẢNG I. Tìm hiểu chung 1.đọc.

2.chú thích.

1- Tác giả 2. Tác phẩm - Xuất xứ: Bài thơ được sáng tác khi tác giả ở xa quê.

- Đọc - Thể thơ: ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Chủ đề: “Vọng nguyệt hoài hương” (Trông trăng nhớ quê).

- PTBĐ miêu tả, biểu cảm.

- Bố cục: 2 phần.

-> Cảnh đêm yên tĩnh.

Ghi chú

Thơ cổ thể không có luật nhất định còn thơ Đường luật thì niêm luật gắt gao, rõ ràng .

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản - So bài “ Xa ngắm thác núi Lư” với bài này , hãy nhận xét nội dung miêu tả không gian, thời gian và cảm xúc của tác giả có gì khác nhau ?

- Nội dung chính của bài “Tĩnh dạ tứ” là gì ?

- So sánh : Xa ngắm thác núi Lư: - Là bức tranh thiên nhiên hùng tráng.

- Thời gian: Ban ngày, ánh nắng mặt trời chiếu rọi.

- Ca ngợi cảnh đẹp của thác nước.

Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh - Em hiểu thế nào là đêm thanh - Là bức tranh thiên nhiên tĩnh ? thanh tĩnh.

- Thời gian : Ban đêm, ánh trăng sáng bàng bạc.

- Có người cho rằng bài “Tĩnh - Tình cảm suy tư trong dạ tứ” 2 câu đầu tả cảnh , 2 câu đêm trăng sáng. cuối tả tình . Em có tán thành ý kiến đó không ? Vì sao ?

- Mối suy tư , niềm cảm - GV giảng: Nếu thay chữ xúc của nhà thơ trong đêm “sàng” bằng chữ “án”, “trác” thanh tĩnh . (bàn) thì ý nghĩa câu thơ sẽ - Đó là đêm bầu trời trong khác ngay vì người đọc có thể mát mẻ, không có tiếng nghĩ là tác giả đang ngồi đọc động, cảnh vật êm ái , thơ sách . Chữ “sàng” có thể gợi mộng , trữ tình . cho người đọc nghĩ một cách có - Không tán thành , vì 2 căn cứ rằng nhà thơ đang nằm câu đầu không phải tả trên giường Nằm trên cảnh thuần túy, ở đây chủ giường mà không ngủ được mới thể vẫn là con người . nhìn thấy ánh trăng xuyên qua cửa .

- Nếu thay đổi chữ “sàng” bằng chữ “đình” (sân) thì ý nghĩa câu thơ có thay đổi không ?

Lý Bạch trong một đêm trăng cực sáng ở chốn tha hương đã trằn trọc không ngủ được ; cũng có thể đã ngủ rồi song tỉnh dậy mà không ngủ lại Cứ cho là tác giả đang được . nằm thì ý nghĩa của “trăng

-> Cảm nghĩ của tác giả II: Phân tích 1. Cảnh đêm thanh tĩnh: - Ánh trăng sáng Sàng tiền minh nguyệt quang Nghi thị địa thượng sương Cử đầu vọng minh nguyệt.

- Ánh trăng sắng rọi vào đầu giường.

- Giường

- Nằm trên giường ngắm trăng.

- Ý câu thơ sẽ thay đổi vì: người đọc sẽ nghĩ tác giả đang ngồi đọc sách, do đó không thể hiện được khoảnh khắc suy nghĩ của nhà thơ. =>Đẹp dịu êm, mơ màng, yên tĩnh.

- Ở 2 câu đầu, ánh trăng nặng trĩu nỗi niềm suy tư của tác giả .

Còn 2 câu cuối thì sao ?

- Có thể xem 2 câu cuối là tả tình thuần túy không ? Tìm cụm từ tả tình trực tiếp ? Những chữ còn lại tả cái gì ?

Tả cảnh, tả người , song tình người lại được thể hiện rõ.

-“Vọng” có nghĩa là gì? So với từ “khán” (nhìn) thì sao?

GV nhận định: Với từ “vọng” nhà thơ đã diễn tả được một hành động nhìn đa chiều, mang sắc thái nội tâm, nhìn trăng nhưng cũng nhìn cả vào lòng mình. “vọng” (ngắm, trông xa) có sắc thái biểu cảm rõ nét hơn “khán” (nhìn)

trước sân” vẫn khác “trăng trước giường” 2. Cảm nghĩ của tác giả trong đêm thanh tĩnh: - HS đọc lại 2 câu cuối .

- Nhớ quê hương.

-Không ,chỉ có 3 chữ tả tình trực tiếp “tư cố hương”, những chữ còn lại là tả cảnh, tả người “vọng minh nguyệt, cử đầu, đê đầu”

+ Ngưỡng đầu khán minh nguyệt (Ngẩng đầu nhìn trăng sáng ) + Cử đầu vọng minh nguyệt ( Ngẩng đầu nhìn trăng _ Tác giả Lí Bạch đã tạo ra sáng ) được 1 cặp đối ở 2 câu cuối. Em hãy chỉ ra phép đối trong bài thơ?

- Cúi đầu > < đê đầu GV bình Sự đối lập giữa “cử đầu” và “đê - Vọng minh nguyệt >< tư đầu”, ngẩng để nhìn, để ngắm, cố hương trăng là bạn tri kỉ -> Thể hiện sự ngưỡng mộ, ưu ái của tác giả đối với trăng . Trăng không chỉ là bạn tri kỉ, là nguồn cảm hứng thơ ca, ánh trăng còn là máu thịt, là hơi thở của nhà thơ .Cúi để nhớ, trong tâm trí nhà thơ, cố hương là quê cũ, là quê hương từ ngày ra đi chưa trở lại. Cố hương là cảnh, là núi Nga Mi, là thôn xóm, là cánh đồng, là bầu trời, là tiếng chim … Cố hương là tình, tình bạn bè, tình láng giềng, tình cảm gia đình, và có thể là cả một

- Đề tài: Vọng nguyệt hoài hương (Trông trăng nhớ quê) đầuvọng minh Cử nguyệt Đê đầutư cố hương =>Nghệ thuật: Phép đối, từ trái nghĩa.

- Hành động ngẩng đầu xuất hiện như một động tác tất yếu để kiểm nghiệm điều mà câu thơ thứ 2 đã đặt ra: vùng sáng trước giường là sương hay trăng.

- Diễn tả tâm trạng suy tư của tác giả => Nỗi nhớ quê sâu nặng, nỗi tủi hổ của người con xa quê mãi mãi.

thiên tình sử …

“Cử đầu” (ngẩng đầu, nhìn lên) không gian mở ra, tầm nhìn rộng mở, hòa mình với thiên nhiên, cảm nhận thiên nhiên. “Đê đầu” (cúi đầu, ngó xuống) không gian thu lại, tầm nhìn hẹp lại, thu mình vào cõi tâm linh, nội tâm của mình.

Từ đó nỗi nhớ quê dâng trào, da diết. Đó là 1 nỗi buồn, thấm vào từng câu chữ. Khi ra đi mong mang tài giúp nước, vậy mà nay vẫn chưa thực hiện được. Đó là tình yêu hương đậm đà. Câu thơ cuối chính là đỉnh cao của cảm xúc trong tâm hồn của tác giả.

Nỗi nhớ quê trào dâng, cao vút lên hòa vào ánh trăng miên man HOẠT ĐỘNG 3. Tổng kết: - Qua phân tích bài thơ, em có nhận xét gì về cách sử dụng nghệ thuật của tác giả.

- Từ đó bộc lộ tình cảm gì của nhà thơ.

(GV chia HS thành các nhóm bàn thảo luận 2’ trình bày NT, ND) GV bổ sung: - Hai câu đầu tả cảnh

HS trả lời theo phần ghi nhớ SGK/ 124 Học sinh trả lời

+ Cảnh đêm trăng thanh tĩnh ánh trăng như mờ ảo , tràn ngập khắp phòng . +Cảm nhận về ánh trăng - Hai câu cuối tả tình : + Tâm trạng nhớ que hương thể hiện qua tư thế cử chỉ + Xúc cảm của nhà thơ được dồn nén thể hiện rõ nhất ở hai câu cuối

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: - Xây dựng hình ảnh gàn gũi ngôn ngữ tự nhiên bình dị.

- Sủ dụng phép đối ở câu 3,4.

2. Nội dung: - Nỗi lòng đối với quê hương da diết, sâu nặng trong tâm hồn, tình cảm người xa quê * Ghi nhớ :sgk/124

- Gọi HS đọc ghi nhớ SGK trang 124 HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu:

- Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập

Ghi chú

- Hướng dẫn HS luyện tập ( HS về nhà HS luyện tập theo thực hiện) yêu cầu của GV -GV yêu cầu HS đọc và xác định yêu cầu -HS đọc và xác định bài tập yêu cầu bài tập -GV hướng dẫn HS về nhà giải bài tập -Gợi ý : +Nhận xét về hai câu thơ dịch -Chú ý lắng nghe - Nêu chủ đề ?

- Tình cảm của tác giả ?

-Suy nghĩ về nhà giải +Điểm khác bài tập theo hướng dẫn - Phép so sánh của GV - Cách sử dụng động từ ?

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy * ý kiến cho hai câu đầu của bài thơ thuần tuý tả cảnh, hai câu sau của bài thơ thuần tuý tả tình .Nói như vậy đúng hay sai ?

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

là chưa chính xác, bởi: - Ta hãy chú ý đến chữ “sàng” trong câu thơ thứ nhất (sàng ở đây có nghĩa là giường). Như thế chữ sàng gợi cho ta nghĩ rằng nhà thơ đang nằm mà không ngủ được. Và cũng vì nằm trên giường không ngủ thì mới thấy ánh trăng xuyên qua cửa. Hơn thế nữa chắc chắn phải có một chủ thể trữ tình ở đây thì mới có cái

Bài tập

Ghi chú

sự “nghi” (Ngỡ mặt đất phủ sương) được. Nhân vật trữ tình rất có thể là chưa ngủ, hoặc ngủ rồi nhưng tỉnh dậy và không ngủ được nữa. Trong trạng thái mơ màng ấy mới có cái sự nghi ngờ rất đẹp (trăng sáng mà ngỡ là sương). Như thế dù không trực tiếp tả người, câu thơ vẫn gợi lên được trạng thái và tình cảm của con người.

- Hai câu thơ sau cũng vậy. Thực ra chỉ có đúng ba chữ trực tiếp tả tình, đó là: tư cố hương (nhớ về quê cũ), còn lại đều tả cảnh, tả người. Hay nói chính xác hơn cảnh được tả để chuyển tải cái tình quê hương da diết.

Như thế, từ đây có thể rút ra kết luận: trong bài thơ này (và cả một số bài thơ Đường khác nữa), hai câu đầu (hoặc nửa trên) thường thiên về tả cảnh (trong cảnh có tình), ngược lại hai câu sau thiên về tả tình (trong tình có cảnh).

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức Sưu tầm thơ Lí Bạch nghiên cứu , trao trọng tâm đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ:

Ghi chú

-Về nhà học phần : phiên âm , dịch thơ ; nắm cho được phần dịch nghĩa -Nắm cho được nội dung phần : Giới thiệu , phân tích và phần tổng kết -Hoàn thành bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: - Soạn bài “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” -Đọc văn bản và các chú thích SGK -Đọc và trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản SGK . Chú ý câu hỏi 3,4 SGK trang 127 ******************************************** TUẦN 10 Tiết 39: NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỐI MỚI VỀ QUÊ ( Hồi hương ngẫu thư -Hạ Tri Chương) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Cảm nhận được tình yêu quờ hương bề chặt, sâu nặng chợt nhói lên trong một tình huống ngẫu nhiên, bất ngờ được ghi lại một cách hóm hỉnh trong bài thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Thấy được tác dụng của nghệ thuật đối và vai trũ của câu cuối trong thể thơ Tứ tuyệt II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Hạ Tri Chương.

- Nghệ thuật đối và vai trũ của câu kết trong bài thơ.

- Nét độc đáo về tứ của bài thơ.

- Tình cảm quờ hương là tình cảm sõu nặng, bền chặt suốt cả cuộc đời.

2. Kĩ năng: - Đọc - Hiểu bài thơ tứ tuyệt qua bản dịch Tiếng Việt.

- Nhận ra nghệ thuật đối trong bài thơ Đường.

- Bước đầu tập so sánh bản dịch thơ và bản phiên âm chữ Hán, Phân tích tác phẩm.

3. Thái độ: - GD học sinh tiếp tục cảm nhận về thơ Đường, về tác giả Hạ Tri Chương 4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản + Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao

I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả

Trình bày về tác giả, thể loại.

2.Tác phẩm II.Đọc hiểu văn bản 1.Hai câu thơ Mở đầu bài thơ Tác dụng của pháp tác giả sử dụng biện đầu nghệ thuật gì? nghệ thuật đó?

Sau những Qua đó em năm xa quê tác cho biết tác giả có cái gì giả là người thay đổi và như thế nào? không thay đổi? xét 2.Hai câu sau Khi trở về quê Nhận cũ tác giả đã giọng điệu gặp ai? của hai câu Tiếng cười trẻ thơ cuối với con đã tác hai câu thơ động đến tâm đầu? hồn tác giả như Giọng thơ ấy thế nào? thể hiện tâm tư gì của tác giả?

Nêu giá trị III. Tổng kết nghệ thuật, nội dung, ý nghĩa của bài thơ?

Viết đoạn văn IV. Luyện tập III. CHUẨN BỊ.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp

2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Trong bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, chủ thể thực hiện các hành động trong bài không hiện diện trực tiếp (chủ ngữ ẩn). Hiện tượng này tạo hiệu quả nghệ thuật gì?

A. Làm nổi bật tâm tư, tình cảm của nhân vật trữ tình.

B. Làm tăng giá trị biểu cảm của các câu thơ, hình ảnh thơ.

C. Làm các hình ảnh thơ thêm phần lung linh, huyền ảo.

D. Làm cho cảm xúc thơ có tính điển hình, tạo sức cộng hưởng với tâm hồn độc giả.

Câu 2.Câu thơ "Cử đầu vọng minh nguyệt" trong bài thơ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh được dịch là?

A. "Đầu giường ánh trăng rọi".

C. "Ngỡ mặt đất phủ sương".

B. "Cúi đầu nhớ cố hương".

D. "Ngẩng đầu nhìn trăng sáng".

Bài tập tự luận : Bài thơ đem đến cho em những tình cảm gì ?

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 5 phỳt Hoạt động của thầy GV giới thiệu: Xa quê, nhớ quê, vọng nguyệt, hoài hương là những đề tài chủ đề quen thuộc của thơ cổ trung đại phương đông nhưng mỗi nhà thơ lại có cách thể hiện riêng độc đáo không có sự trùng lập. Còn gì vui mừng, xốn sang hơn khi xa quê đã lâu nay mới được trở về thăm quê. Thế nhưng có khi lại gặp chuyên rất buồn muốn rơi nước mắt lần về thăm quê đầu tiên và cũng là lần cuối cùng sau hơn 20 năm xa cách của lão Quan Hạ Tri Chương là trường hợp não lòng như thế.

Hoạt động của trò

- Học sinh lắng Giới nghe thiệu tên - Học sinh nêu bài học cảm nhận - Lắng nghe và ghi tên bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất bát cú Đường luật, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG Ghi TRÒ chú I. Tìm hiểu chung HOẠT ĐỘNG 1: Đọc _ Tìm _ Đọc chú thích SGK hiểu chú thích: 1. Đọc _ Hãy giới thiệu đôi nét về tác _ Bài được học là bài 1.

2. Chú thích giả Hạ Tri Chương ? Em biết gì a. Tác giả: về hoàn cảnh sáng tác bài thơ _Nguyên tác: Thất ngôn Hạ Tri Chương (659 này? tứ tuyệt Đường luật. (làm 744) tự quý Chân, hiệu GV giới thiệu thêm về tác giả: theo luật trắc vì tiếng thứ Tứ Minh cuồng khách, Hạ Tri Chương không phải là 2 của câu đầu là trắc quê ở Vĩnh Hưng,Việt nhà thơ Đường hàng đầu như Lí “tiểu”. Hai bản dịch là Châu(Chiết Giang) - TQ. Bạch, Đỗ Phủ, nhưng ông cũng thơ lục bát dân tộc. (Khác Ông đỗ tiến sĩ năm 695, rất nổi tiếng với bài thơ tứ tuyệt nhau về câu, nhịp, vần, làm quan trên 50 năm ở kinh đô Trường An. Hồi hương ngẫu thư, tình cờ giọng điệu.) viết nhân lần ông về thăm quê b.Tác phẩm: 744, khi ông đã 86 tuổi và đã xa + Xất xứ Sáng tác khi ông về quê hơn nữa thế kỉ. Lần về thăm thăm quê quê (Vĩnh Hưng, Việt Châu, + Thể loại :Thất ngôn tứ Tiêu Sơn, Chiết Giang) đầu tiên _ Đọc lại chú thích. tuyệt. cũng là cuối cùng sau hơn 50 năm xa cách của lão quan Hạ Tri Tuy khác nhau nhưng các dịch giả đều cố +Phương thức biểu đạt Chương. _ Đọc bản phiên âm và 2 bản chuyển được cái tâm +Tóm tắt trạng, cảm xúc vui, buồn, + Bố cục dịch thơ?

Cho biết bài thơ được làm theo ngỡ ngàng của nhà thơ khi về thăm quê cũ mà II: Phân tích thể thơ gì? trẻ con lại tưởng ông là 1. Hai câu thơ đầu Nhận xét cả hai bản dịch?

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu khách lạ.

Thiếu tiểu li gia / lão đại văn bản _ Dựa vào mục chú thích em _ Ngẫu nhiên viết chứ hồi hãy nêu cách hiểu của mình về không phải là tình cảm, Hương âm vô cải / mấn tựa đề bài thơ? Tại sao lại ngẫu cảm xúc bộc lộ 1 cách mao tồi Phép đối, kiểu câu kể, nhiên viết? Ngẫu là như thế ngẫu nhiên. tả. nào? Vậy ý nghĩa nhan đề bài

thơ có gì đáng chú ý?

Hồi hương ngẫu thư là có tính ngẫu nhiên. Tuy nhiên nếu chỉ là vì duyên cớ ngẫu nhiên thì bài thơ không thể hay, không thể rung động lòng người được. _ Đằng sau duyên cớ ngẫu nhiên ấy là điều gì?

_ Đọc hai câu thơ đầu? Em hiểu ý 2 câu thơ này như thế nào? _ Nhận xét về nghệ thuật trong câu thứ 1?

Cách đối như vậy còn gọi là tiểu đối (đối giữa các vế, các phần trong 1 câu thơ) GV nói thêm về đặc điểm của phép đối: _ Trong thơ thất ngôn: 4 chữ trước >< 3 chữ sau _ Trong thơ ngũ ngôn: 2 chữ trước >< 3 chữ sau. _ Vậy ở hai câu đầu các vế đối nhau như thế nào? _ Câu 1 là kiểu câu gì? Phép đối ở đây đã làm nỗi bật điều gì?

_ Còn cần có tình cảm Tình yêu quê hương quê hương sâu nặng, thắm thiết. thường trực và bất cứ lúc nào cũng cần có thể thổ lộ của nhà thơ. _ Đọc và giải nghĩa 2 câu đầu. _ Dùng phép đối trong + Câu 1: Là câu kể, khái câu quát một cách ngắn gọn quãng đời xa quê làm quan, làm nổi bật sự thay đổi về vóc người, tuổi tác song đồng thời cũng hé lộ tình cảm quê hương của tác giả. + Câu 2: Là câu tả. Dùng _ Thiếu >< lão; tiểu >< một yếu tố thay đổi (mái tóc) để làm nổi bật yếu tố đại; không thay đổi (hương li gia >< hồi _ Câu 1 là kiểu câu khái âm, giọng quê, tiếng nói quát 1 cách ngắn gọn quê hương) quãng đời xa quê làm quan (câu kể) -> Làm nổi bật sự thay đổi về vóc người, về tuổi tác song đồng thời cũng hé lộ tình cảm yêu quê hương của nhà thơ. _ Hương âm >< mấn mao (giọng nói quê nhà >< tóc mai)

_ Hãy phân tích phép đối trong - Vô cải >< tồi (không câu thứ 2? Đối ý lẫn lời: giọng quê, đổi >< hỏng, rơi rụng) tiếng địa phương là thứ bất biến >< tóc mai là sự vật có sự biến đổi. Đối ý: sự vật không thay đổi >< sự vật thay đổi.

_ Ngoài ra cả 2 vế còn có đối về chức năng cú pháp: vô cải, tồi đều đảm nhận chức năng vị ngữ. _ Câu 2 thuộc kiểu câu nào?

Nêu tác dụng của phép đối trong câu này ?

Như vậy dù kể hay tả (xét về kiểu câu cũng như phương thức biểu đạt) đều nhờ phép đối trong câu để gián tiếp bộc lộ tình cảm. _ Phép đối trong câu là 1 thủ pháp nghệ thuật rất hay được dùng trong thơ lục bát, ca dao, tục ngữ VN (Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học ; Chưa học bò Chí lo học chạy ;…) _ Vậy em hãy đánh dấu vào ô mà em cho là hợp lí ở bảng trong câu 3 SGK / 127 ?

_ Xa quê lâu, ở con người nhà thơ, cái gì thay đổi theo thời gian? Cái gì không thay đổi? Sự đổi và không đổi ở đây có ý nghĩa gì? _ Có chút buồn nào không trong khi tác giả tự nhận thấy “tóc đà khác bao”? Nếu có thì đó là nỗi buồn gì?

- GV bình : Suốt một đời xa quê, khách li hương giờ đây mái tóc đã bạc phơ, tóc mai đã rụng, nhưng giọng quê không đổi, thể hiện một tấm lòng tha thiết gắn bó với quê hương. “Giọng quê” chính là tâm hồn của mỗi con

_ Câu 2 là câu tả:, dùng 1 yếu tố thay đổi làm nổi bật cái không thay đổi chi tiết vừa có tính trung thực vừa mang ý nghĩa tượng trưng để làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê hương.

+ Câu 1: tự sự, (biểu cảm qua tự sự, tự sự kết hợp biểu cảm). + Câu 2: miêu tả (biểu cảm qua miêu tả) Kể -> biểu cảm gián tiếp Tả _ Tuổi tác, sức khoẻ thay đổi nhưng giọng nói quê mang bản sắc riêng không thay đổi Khẳng định sự bền bỉ của tình cảm con người đôí với quê hương. _ Tác giả buồn, đó là nỗi buồn sâu xa về tuổi già không còn được gắn bó lâu dài với quê hương.

người yêu thương, gắn bó với đất mẹ quê cha . Chỉ có kẻ mất gốc, kẻ bạc tình mới thay đổi “giọng quê”, mới coi thường tiếng mẹ đẻ .

Hai câu đầu biểu lộ tình yêu quê hương của nhà thơ còn hai câu cuối tình yêu quê hương có gì khác? * Hai câu cuối: _ Đọc 2 câu còn lại? _ Có 1 tình huống nào bất ngờ xảy ra khi nhà thơ vừa đặt chân về đến làng? _ Vì sao lại xảy ra chuyện như vậy? _ Tại sao nhà thơ vốn quê ở đó lại bị lũ trẻ xem là khách?

_ Với nhà thơ ấn tượng rõ nhất về bọn trẻ là cái gì?Lời thơ nào ghi lại ấn tượng này? _ Tại sao với nhà thơ đó lại là ấn tượng rõ nhất?

_ Cảm xúc của tác giả khi đặt chân về quê nhà? _ Khi bị bọn trẻ chào hỏi xem như người khách lạ thì nhà thơ có thái độ và tâm trạng nhà thơ

_ Đọc câu 3,4. _ Tình huống ngẫu nhiên :lũ trẻ con ùa ra, tò mò nhìn ông lão đầu tóc bạc phơ chống gậy xuống kiệu như người xa lạ.

- Vì lũ trẻ con sinh sau đẻ muộn. Khi nhà thơ rời quê có lẽ cả bố mẹ chúng cũng chưa ra đời nữa.Vậy thì làm sao chúng có thể nhận ra ông là người đồng hương còn đang ngơ ngác trước mặt.

Chúng là những đứa trẻ tốt bụng và hiếu khách nên mừng, chào đón người khách lạ là tất nhiên. _ Tiếng cười và giọng nói của bọn trẻ: Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai? _Vì nó gợi lên bản sắc quen thuộc và tốt đẹp của quê hương. Nó gợi cho nhà thơ nhớ về thời niên thiếu với những kỉ niệm đẹp của mình. _ Vui mừng, hào hứng vì sau thời gian dài xa cách nhớ quê giờ lại được thoả niềm mong ước ấy. _ Có nỗi buồn ngỡ ngàng, xót xa vì xa quê lâu quá mà thành ra xa lạ trong mắt trẻ con ở làng.

Hơn nữa, làng quê chỉ còn nhi đồng ra đón, điều đó chứng tỏ những người cùng tuổi với nhà thơ nay chẳng còn ai !

2. Hai câu thơ cuối Nhi đồng tương kiến bất tương thức.

Tiếu vấn: khách tòng hà xứ lai?

Điệp từ, đối lập, câu hỏi biểu cảm.

Ngỡ ngàng, ngậm ngùi, đau xót khi bị xem là khách ngay chính quê hương mình.

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: Sử dụng yếu tố tự sự, câu tứ độc

_ Giọng bi hài ( hóm hỉnh) _ Ong làm quan to, được vua nể trọng. Nhưng _ Nhận xét giọng điệu ẩn sau không quên quê hương, lời tường thuật khách quan, cuối đời ông xin từ quan về làng. -> Đó là tấm trầm tĩnh? lòng quê bền bỉ, đáng HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết _ Liên hệ với tiểu sử của tác quý trọng. giả, em hiểu thêm điều đáng quí gì nào trong tấm lòng quê của người làm quan Hạ Tri Chương?

- GV bình : Hơn nửa thế kỉ làm _ HS Thảo luận quan tại kinh đô Tràng An, đứng _ Nêu ý kiến theo nhóm trên đỉnh cao danh vọng, sống _ Cả hai bài thơ đều diễn trong cảnh vàng son, thế mà tình tả tình cảm quê hương cố hương của ông vẫn vơi đầy thắm thiết của con người. trong trái tim. Đều bồi đắp, làm giàu Câu hỏi thảo luận: thêm tình quê của mỗi _ Cả 2 bài thơ : Tĩnh dạ tứ và chúng ta. _ Đó là quê hương. Là Hồi hương ngẫu thư khác nhau về tác giả nhưng có nét chung về tình quê không thể thiếu nội dung tình cảm. Hãy nhận xét vắng trong cuộc đời mỗi về điểm chung này? con người. như thế nào?

đáo. Sử dụng biện pháp tiểu đối hiệu quả. Có giọng điệu bi hài thể hiện ở hai câu cuối.

2. Nội dung: Tình quê hương là một trong những tình cảm lâu bềnvà thiêng liêng nhất của con người.

_ Bài Tĩnh dạ tứ -> _ Từ đó em cảm nhận được điều giọng nhẹ nhàng thắm thiêng liêng nào trong cuộc đời thía. của mỗi con người nổi tiếng thời - Bài Hồi hương ngẫu xưa như Hạ Tri Chương và Lý thư -> giọng điệu sâu Bạch? sắc, hóm hỉnh. _ Đọc ghi nhớ SGK / 141 _ Vậy em rút ra được điều gì qua bài học?

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 10 phút.

* Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn Ghi kiến chú Hoạt động của thầy Hoạt động của trò thức kỹ năng cần đạt GV cho HS thảo luận nhóm nhỏ 1-2’ gọi trình - Hs thảo luận nhóm IV. bàn và bình. bày Luyện - Nghệ thuật biểu cảm của bài thơ này có gì - Học sinh nêu cảm tập khác bài thơ trước. nhận.

Các bài - Nêu cảm nhận của em về nội dung bài thơ này - Hs thảo luận tập củng cố kiến thức * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Ghi Chuẩn kiến chú Hoạt động của thầy Hoạt động của trò thức kỹ năng cần đạt - Đọc lại diễn cảm phần phiên Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , âm và phần dịch thơ 2 bài của trao đổi, trình bày. bài thơ.

1. Ngày xưa, nỗi nhớ quê hương - Đọc xong hai bản dịch thơ, thường thể hiện qua nỗi sầu của em thích bản dịch thơ nào ? Vì người xa xứ. Song qua tiêu đề, có sao ? thể nhận thấy, bài thơ này đã thể hiện tình yêu quê hương một cách hoàn toàn khác: tình quê lại thể hiện Bài tập ngay khi mới đặt chân về đến quê nhà, ngay khi tưởng là được hạnh phúc và vui mừng nhất.

2. Nhận biết về phép đối Hai câu đầu của bài thơ này có trong hai câu thơ đầu và nêu tác hình thức tiểu đối: Thiếu tiểu li gia / dụng của nó: lão đại hồi, Hương âm vô cải / mấn

mao tồi. Hai câu đối, mỗi câu hai vế, mỗi vế có hai bộ phận đối nhau rất chỉnh. Lí gia đối với đại hồi, hương âm đối với mấn mao là chỉnh cả ý lẫn lời ; thiếu tiểu đối với lão, vô cải đối với tồi tuy có hơi chênh về lời song về ý rất chỉnh (thiếu tiểu: còn nhỏ ; lão: về già ; vô cải: không thay đổi ; tồi: chỉ sự thay đổi). Xét về ý nghĩa ngữ pháp, thiếu tiểu và lão đều là chủ ngữ cũng như vô cải và tồi đều là vị ngữ, hai câu đối đọc lên nghe rất hài hoà.

3. Nhìn vào bảng sau, đánh dấu x vào ô mà em cho là hợp lí.

Phư Tự Mi Bi Bi B ơng sự êu ểu ểu iể thức tả cả cả u biểu m m c đạt qu ả a m tự sự q u a m iê u tả Câu 1 Câu 2 Gợi ý: 4. Sự khác nhau về giọng điệu trong việc biểu hiện tình cảm quê hương ở hai câu trên và hai câu dưới.

Gợi ý: có thể nêu ra những nhận xét sau:

a) Với câu 1, có thể nêu ra ba đáp án: a1. Tự sự; a2. Biểu cảm; a3.

Biểu cảm qua tự sự b) Về câu thứ hai, cũng có thể nêu ra ba đáp án: b1. Miêu tả; b2.

Biểu cảm; b3. Biểu cảm qua miêu tả.

Tuỳ từng cách giải thích (căn cứ và dấu hiệu ngôn ngữ hoặc căn cứ vào tình cảm và mục đích biểu hiện của bài thơ) mà có thể đưa ra cách lựa chọn theo ý kiến của mình.

- Giọng điệu của câu đầu (khi nói về những thay đổi của thời gian và của con người) tuy có vẻ khách quan nhưng đã hàm chứa cái phảng phất buồn.

- Hai câu sau thiên về tự sự và biểu cảm về sự xuất hiện của đám trẻ nhỏ. Đám trẻ nhìn mà không biết, không hiểu. Đó là một sự ngỡ ngàng. Nhưng chua chát hơn, bọn trẻ coi nhà thơ như là một vị khách lạ từ xa tới. Đó là một hiện thực, một hiện thực quá trớ trêu. Tác giả chấp nhận điều đó và không khỏi không xót xa. Xa quê lâu quá nay

trở về trở thành kẻ lạ lẫm trên chính miền quê mà không lúc nào nguôi thương nhớ. Giọng thơ ở hai câu này tuy có chút hóm hỉnh song không giấu nổi nỗi buồn sâu kín bên trong. Cũng nhờ thế mà người đọc càng nhận ra cái tình đối với quê hương thật tha thiết và sâu nặng của nhà thơ.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến Hoạt động của thức kỹ Hoạt động của thầy trò năng cần đạt Lắng nghe, tìm Bài tập hiểu, nghiên cứu Kiến thức Sưu tầm thơ Hà Tri Chương , trao đổi, trình trọng tâm bày. của bài

Ghi chú

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

11.Bài cũ: - Về nhà học phần : phiên âm , dịch thơ ; nắm cho được phần dịch nghĩa .

-Nắm cho được nội dung phần : Giới thiệu , phân tích và phần tổng kết .

2. Bài mới: - Soạn bài: “ Từ trái nghĩa ” -Đọc và trả lời các câu hỏi đề mục SGK -Đọc lại bản dịch thơ và dịch nghĩa bài : “Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh và Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê “ **************************************** TUẦN 10: Tiết 40: TỪ TRÁI NGHĨA I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ

- Hiểu được khái niệm từ trái nghĩa.

- Cú ý thức lựa chọn từ trỏi nghĩa khi núi và viết. ( Lưu ý : HS đó học từ trỏi nghĩa ở bậc Tiểu học ) II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức; - Nắm được khái niệm từ trái nghĩa .

- Có ý thức lựa chọn từ trái nghĩa khi nói và viết .

2. Kĩ năng: - Có ý thức sử dụng từ trái nghĩa trong khi nói, viết có hiệu quả.

3.Thái độ: - GD cho HS thấy vốn từ vựng Tiếng Việt phong phú và đa dạng 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác *Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao Nội dung thấp I.Thế nào là Tìm các cặp từ Các cặp từ trái Tìm từ trái nghĩa trên dựa nghĩa? từ trái nghĩa? trái nghĩa? trên cơ sở nào?

Thế nào là từ trái nghĩa?

Việc sử dụng các cặp từ trái II. Sử dụng từ nghĩa có tác trái nghĩa dụng gì?

III. Luyện tâp.

Tìm từ Bài 1. nghĩa?

Tìm từ Bài 2. nghĩa?

Bài 3.

trái trái Điền từ trái nghĩa thích hợp?

Bài 4

Viết đoạn văn

III. Chuẩn bị: - GV : Giáo án +SGK - HS: Bài tập + SGK IV. Tổ chức dạy và học.

1) Ổn định trật tự : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ (3p) Câu 1.Dũng nào thể hiện đúng cách sử dụng từ đồng nghĩa?

III. Chuẩn bị: - GV : Giáo án +SGK - HS: Bài tập + SGK Câu 1.Dòng nào thể hiện đúng cách sử dụng từ đồng nghĩa?

A. Chỉ có thể thay từ Hán Việt đồng nghĩa cho từ thuần Việt.

B. Cân nhắc để chọn từ đồng nghĩa thể hiện đúng nghĩa và sắc thái biểu cảm.

C. Có thể thay bất cứ từ đồng nghĩa nào cho nhau.

D. Chỉ có thể thay từ thuần Việt đồng nghĩa cho từ Hán Việt.

Câu 2.Trong các từ sau đây, từ nào đồng nghĩa với từ "thương mến"?

A. Yêu quý.

C. Nhớ nhung.

B. Gần gũi.

D. Kính trọng.

- Thế nào là từ đồng nghĩa ? Cho ví dụ ?

- Có mấy loại từ đồng nghĩa? Cho ví dụ?

3) Tổ chức dạy và học bài mới: Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 1’ - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề - Kĩ thuật: Động não Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

GV giới thiệu: - Trong khi nói và viết có những từ có nghĩa trái ngược nhau ( Nóng lạnh. Già - trẻ.....)vậy những từ có nghĩa trái * Nghe -> ghi bµi ngược nhau là từ loại gì và nó sử dụng như thế nào, bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về từ loại này.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được Thế nào là từ trỏi nghĩa,cách sử dụng từ trỏi nghĩa - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu bài 1 _ Thế nào là từ trái nghĩa? _ Yêu cầu đọc lại 2 bài thơ: Tĩnh dạ tứ và Hồi hương ngẫu thư? _ Tìm những cặp từ trái nghĩa trong 2 bản dịch thơ đó? _ Nhận xét về nghĩa các cặp từ đó? Vậy em hiểu thế nào là từ trái nghĩa?

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

_ HS đọc _ VD 1: Cặp từ trái nghĩa : +Bài1: cử >< đê ( Ngẩng >< cúi) +Bài 2: thiếu >< lão (trẻ >< già) ; tiểu >< đại (nhỏ >< lớn). _ Các từ trên nghĩa trái nhau từng cặp.

- VD 2: Già >< Non Già >< Trẻ Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau .

- HS đọc _ Hình dáng: xấu >< xinh _ Về hình thức, nội dung: xấu >< đẹp _Về phẩm chất, tính chất: xấu >< tốt

I- THẾ NÀO LÀ TỪ TRÁI NGHĨA. 1. Bài tập1: - Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh.

- Ngẩng - cúi - Bài ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.

- Trẻ — già.

- Đi — Trở lại - VD: Sáng - Tối (Trái nghĩa về thời gian) - Ngắn — dài (Trái nghĩa về độ dài) - Béo — gầy. => Là những từ có nghĩa trái ngược nhau.

2. Bài tập 2.

- Cau già - cau non.

- Rau già - rau non. => Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau.

3. Ghi nhớ: SGK.

_ Các cặp từ trái nghĩa trong 2 bài thơ tạo ra sự đối lập trong câu. _ Thành ngữ: Ba chìm bảy HOẠT ĐỘNG 2: Sử dụng nổi, đầu xuôi đôi lọt, lên bổng xuống trầm, trống từ trái nghĩa: _ Việc sử dụng từ trái nghĩa đánh xuôi kèn thổi ngược, trong 2 bài thơ trên có tác chó tha đi mèo tha lại … -

II – SỬ DỤNG TỪ TRÁI NGHĨA 1. Bài tập 1 - Ngẩng >< cúi: Được sử dụng trong thể đối, tạo ra hình ảnh tương phản, nhấn mạnh tình yêu quê hương đậm đà…

_ Tìm nghĩa từ “già” trong “cau già”, “rau già”?Từ 2 cặp từ trái nghĩa (Già >< trẻ; Già >< non) hãy rút ra kết luận ?

- Cho HS đọc toàn bộ ghi nhớ 1 SGK / 128 Bài tập nhanh: _ Tìm các từ trái nghĩa với xấu?

dụng gì? _ Tìm 1 số thành ngữ có sử dụng từ trái nghĩa và nêu tác dụng của việc dùng từ trái nghĩa đó? _ Vậy việc sử dụng từ trái nghĩa có tác dụng gì?

Bài tập nhanh: Xác định cặp từ trái nghĩa trong đoạn thơ sau: Thiếu tất cả ta rất giàu dũng khí Sống, chẳng cúi đầu ; chết, vẫn ung dung Giặc muốn ta nô lệ, ta lại hoá anh hùng, Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường bạo . _ Tác dụng của các cặp từ trái nghĩa trên trong đoạn thơ?

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết - Thế nào là từ trái nghĩa.

- Dùng từ trái nghĩa có tác dụng gì?

- Trẻ >< già, đi >< trở lại: Dùng trong cặp tiểu đối, tạo ra sự tương phản, nhấn mạnh thời gian xa quê, làm quan… _ Đọc và tìm cặp từ trái Bài tập 2 - Thành ngữ có sử dụng nghĩa: từ trái nghĩa.

Thiếu >< giàu Ba chìm bảy nổi.

Sống >< chết Nhân nghĩa >< cường bạo Đầu xuôi đuôi lọt.

Trống đánh xuôi kèn _ Tư trái nghĩa dùng để thổi ngược tạo ra các hình tượng tuơng phản, các ý đối nhau => Tạo ra sự tương phản gây ấn tượng mạnh khiến làm cho lời nói thêm sinh lời ăn tiếng nói sinh động động . hơn.

2. Ghi nhớ: SGK. HS phát biểu.

> tạo ra sự đối lập làm lời nói thêm sinh động. _ Đọc ghi nhớ thứ 2 SGK / 128

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy - Nêu yêu cầu bài tập 1?

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập - HS đọc và nêu yêu 1. Bài tập 1: Hoạt động của trò

Ghi chú

- Tìm các từ trái nghĩa với từ tươi ( cá tươi, hoa tươi ), yếu (ăn yếu, học lực yếu),xấu(chữ xấu, đất xấu)?

- Nêu yêu cầu bài tập 2.

cầu bài - HS Tìm từ trái nghĩa: - Lành <—> rách, giàu <—> nghèo, ngắn <—> dài, sáng <—> tối.

- Cá tươi <—> cá ươn, hoa tươi <—> hoa héo, ăn yếu <—> ăn khẻo, học yếu <—> học giỏi, khá, đất xấu <—> đất tốt.

- Các cặp từ trái nghĩa. => Tạo sự tương phản, gây ấn tượng mạnh.

2. Bài tập 2: 3. Bài tập 3: 4. Bài tập 4:

- HS đọc và nêu yêu Bài tập 3: cầu bài.

Bài tập 4: (vở BT trang 102)? Chú ý - Học sinh làm bài yêu cầu.

HS nhận xét, sửa chữa.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Thi giữa 2 đội: 1 đội chọn từ (trong câu)—1 đội tỡm từ trỏi nghĩa với từ bạn vừa chọn.

- Thế nào là từ trỏi nghĩa? Cách sử dụng từ trỏi Lắng nghe, tìm nghĩa? hiểu, nghiên cứu - So sánh từ trái nghĩa với từ đồng nghĩa? , trao đổi, trình Thi giữa 2 đội: 1 đội chọn từ (trong câu)—1 đội bày. tìm từ trái nghĩa với từ bạn vừa chọn.

- Thế nào là từ trái nghĩa? Cách sử dụng từ trái nghĩa?

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Bài tập

Ghi chú

- So sánh từ trái nghĩa với từ đồng nghĩa?

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức nghiên cứu , trao Tìm hiểu thêm về từ trái nghĩa trọng tâm đổi, trình bày. của bài Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học bài và làm các bài tập còn lại 2. Bài mới: - CHUẨN BỊ bµi sau: Luyện nói văn biểu cảm : Lập dàn ý các đề trong sách giáo khoa. ********************************** Tuần 11 Tiết 41 LUYỆN NÓI: VĂN BIỂU CẢM VỀ SỰ VẬT, CON NGƯỜI I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Rèn luyện kĩ năng nghe, nó theo chủ đề biểu cảm.

- Rèn luyện kĩ năng phát triển dàn ý thành bài núi theo chủ đề biểu cảm.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Giúp học sinh bổ sung, khắc sâu thêm kiến thức về thể loại biểu cảm - Các cách biểu cảm trực tiếp và gián tiếp trong việc trình bày và nói biểu cảm. Những yêu cầu khi trình bày văn nói biểu cảm 2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng nói theo chủ đề biểu cảm.

- Rèn kĩ năng tìm ý, lập dàn ý.

Ghi chú

3. Thái độ: - Tinh thần hợp tác nhiệt tình, hăng say.

- Giáo dục những tình cảm tốt đẹp giàu tính nhân văn.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp Lập dàn bài Lập dàn bài I.Chuẩn bị ở nhà II.Thực hành trên lớp 1.Tìm hiểu đề, Xác định thể loại, đối tìm ý tương?

Lập dàn bài 2.Dàn ý Nói từng phần Nói cả bài III.Luyện nói III. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ ( MC), PHT - HS: Ôn lại kiến thức từ láy, soạn bài theo hướng dẫn của GV. IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Em hóy chọn phương án đúng: Câu hỏi: HS1: Thế nào là từ trỏi nghĩa? Tỏc dụng của việc sử dụng từ trỏi nghĩa? Cho vớ dụ minh hoạ?

- HS 2: Viết đoạn văn có sử dụng từ trái nghĩa. Gạch chân dưới các từ xác định.

3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

GV giới thiệu: - “Nói” là hình thức giao tiếp tự - HS nghe thuyết nhiên của con người. Ngoài việc rèn luyện cho trình. học sinh năng lực viết, các em cần rèn luyện - HS lĩnh hội kiến thức HS hình dung năng lực nói để giao tiếp đạt hiệu quả cao nhất. theo dẫn dắt giới thiệu và cảm nhận Tiết học hôm nay sẽ giúp các em luyện nói theo của thầy. chủ đề biểu cảm.

- Ghi tên bài Hoạt động 2 : HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu : Luyện nói văn biểu cảm về sự vật con người - Phương pháp:Vấn đáp, thuyết trình - Kĩ thuật: Động não, hỏi, phủ bàn.

- Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG Ghi TRÒ chú HOẠT ĐỘNG 1. Hướng dẫn cách I – Tìm hiểu bài: trình bày, thảo luận, thống nhất dàn _ Đọc các đề bài ở SGK / 1 – Đề bài biểu _ Nghe hướng dẫn. ý cảm: - Chia tổ, nhóm để học sinh trình bày Đề1: Cảm nghĩ trước tổ, nhóm. Nói trong nhóm các về thầy cô giáo, bạn sẽ tự tin, mạnh dạn hơn. _ Đại diện 4 nhóm lần những người lái - GV theo dõi chung, yêu cầu làm sao lượt trình bày dàn ý của đò đưa thế hệ trẻ cho càng nhiều học sinh có cơ hội nhóm mình. cập bến tương lai. luyện nói càng tốt. Đề2: Cảm nghĩ - Phân đề bài riêng mỗi nhóm: về một tấm + Tổ 1: đề 1 gương vượt khó. + Tổ 2: đề 2 Đề3: Nỗi hối hận + Tổ 3: đề 3 vì một lần trót + Tổ 4: đề 4 dại.

- Giáo viên hướng dẫn cách thức luyện Đề4: Niềm vui nói: nói to, rõ, mạch lạc, thay đổi ngữ tuổi thơ. điệu, tránh nhìn giấy mà đọc.

2 – Trình bày HOẠT ĐỘNG 2: Củng cố kiến thức Văn biểu cảm về sự vật dàn ý theo đề bài Giáo viên cho học sinh nhắc lại yêu và con người đòi hỏi phải đã chọn: cầu chung về văn biểu cảm . chú ý đến sự vật và con Cho mỗi tổ lần lượt nêu yêu cầu của người một cách đầy đủ. đề văn tổ mình.

Phải có sự vật và con người làm nền cho tình - Trong bài văn, ta phải chú ý đến cảm, cảm xúc suy nghĩ.

những yếu tố nào?

- Cần vận dụng được 4 cách lập ý đã học như liên hệ hiện tại – tương lai, hồi tưởng quá khứ, tưởng tượng tình huống – mong muốn, quan sát – suy ngẫm …

HOẠT ĐỘNG 3: Thực hành luyện nói.

- Chọn một số học sinh có bài làm khá, cho nói trước lớp.

- Theo dõi, nhận xét, đánh giá, tổng kết.

GV chốt: ( Phần nhận xét, đánh giá chung GV để sang tiết sau ) * Khi nói trước tập thể đông người, tác phong cần nhanh nhẹn, tự nhiên, tự tin, tươi tắn, lịch sự. * Về nội dung: _ Đã chọn đề nào thì phải trình bày nội dung đó đầy đủ, từ đầu đến hết bài, không bỏ dở để nói sang đề khác. _ Phải có cảm xúc và suy nghĩ về sự việc hay con người hoặc hình tượng nghệ thuật trong tác phẩm mà mình chọn để nói. * Diễn đạt: _ Thực sự là nói (Không đọc hoặc học thuộc lòng) _ Nói to, rõ, đặc biệt có biểu cảm ở bước đầu.

GV nhận xét, đánh giá, tổng kết giờ học.

Chú ý yếu tố tự sự, miêu tả.

_ Nhận xét, bổ sung ý kiến.

(Về nội dung đã đủ ý chưa? Về tác phong nói như vậy được chưa? Còn những khuyết điểm gì?

Có những ưu điểm gì? …)

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ

Ghi

năng cần đạt - Phần thực hành GV cho HS thực hành đề chuẩn bị ở nhà qua thảo luận thời gian qua để thể hiện (HS hoạt động nhóm) a) Chia tổ để tập nói theo dàn bài đã chuẩn bị; b) Nghe và tự nhận xét lẫn nhau, tự sửa chữa bài nói của mình; c) Nghe các bài nói tiêu biểu của cả lớp, ghi chép những nhận xét, sửa chữa của thầy, cô giáo; tự hoàn thiện bài của mình.

- Dàn bài tham khảo: đề 1 a.Mở bài: - Giới thiệu về thầy cô giáo, những người lái đò… -> cảm nghĩ của em. b.Thân bài: - Em đã có những tình cảm, những kỷ niệm gì đối với thầy cô.

- Vì sao mà em yêu mến? (ngoại hình, lời nói, hành động> tính cách, phẩm chất-> yêu mến, kính trọng, biết ơn.

Có thể kể + tả cụ thể: - Hình ảnh thầy cô giữa đàn em nhỏ.

- Giọng nói ấm áp…

- Tâm trạng: vui, buồn…

-> Do đó hình ảnh thầy cô để lại tình cảm ntn -> Em cảm nhận được điều gì từ thầy cô về kiến thức, cuộc sống… c.Kết bài: - Tình cảm chung về thầy cô giáo.

- HS nói theo tổ, nhóm - Các bạn khác nhận xét, bổ sung - Chọn một số bài khá đại diện tổ, nhóm lên trình bày II. LUYỆN TẬP: trước lớp. + Luyện nói trước nhóm - Khắc sâu thêm lý thuyết + Luyện nói trước lớp văn BC - Cách làm văn

chú

- Cảm xúc cụ thể HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

* Cặp từ nào sau đây không phải là cặp từ trái nghĩa?

A. sống - chết.

C. cười - nói B. nóng - lạnh.

D. lành - rách.

Lắng nghe, tìm Văn bản biểu cảm về đối tượng nào thì người viết phải có sự am hiểu đầy đủ về đối tượng hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình ấy để làm nền cho tình cảm, cảm xúc suy nghĩ. bày.

Cần linh hoạt vận dụng các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm. * Chọn 1 trong 4 đề viết bài hoàn chỉnh.(nên hướng HS chọn đề 1)

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy Cá nhân trình bày bài nói

Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của trò năng cần đạt Lắng nghe, tìm hiểu, Bài tập

Ghi chú

nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: Học bài và hoàn thành các bài tập 2. Bài mới: + Soạn bài: “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”. + Đọc VB và chú thích tìm hiểu tác giả, tác phẩm +Tìm hiểu ND và NT cũng như giá trị nhân đạo trong bài thơ ************************** Tuần 11 Tiết 42 ĐỌC THÊM: BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ (Mao ốc vị thu phong sở phá ca – Đỗ Phủ) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm Bài ca nhà tranh bị gió thu phá và giá trị trữ tình của văn bản xa ngắm thác núi Lư.

- Thấy được đặc điểm bút pháp hiện thực của nhà thơ Đỗ Phủ, Lí Bạch được thể hiện trong các bài thơ II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả Đỗ Phủ.

- Giá trị hiện thực: phản ánh chân thực cuộc sống của con người.

- Giá trị nhân đạo: thể hiện hoài bão cao cả và sâu sắc của Đỗ Phủ, nhà thơ của những người nghèo khổ, bất hạnh.

- Vai trò và ý nghĩa của yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ trữ tình; đặc điểm bút pháp hiện thực của nhà thơ Đỗ Phủ trong bài thơ.

- Cảm nhận được nỗi buồn của người xa quê trong bài thơ của Trương Kế.

- Đặc điểm độc đáo trong hai bài thơ 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản thơ nước ngoài qua bản dịch tiếng Việt.

- Rèn kĩ năng đọc - hiểu, phân tích bài thơ qua bản dịch tiếng Việt.

3. Thái độ: Trân trọng nét đẹp trong tâm hồn Đỗ Phủ 4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chung: +Năng lực giải quyết vấn đề, +Năng lực sáng tạo, +Năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt: + Năng lực tiếp nhận văn bản

+ Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản + Năng lực tổng hợp kiến thưc III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên: Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, video liên quan tới bài học => Soạn bài giảng điện tử, hình ảnh sinh động.

2. Học sinh: Đọc ngữ liệu trong SGk ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài. Vẽ tranh,....

IV. Tổ chức dạy và học 1. ổn định tổ chức lớp - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5’)Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Câu nào dưới đây thể hiện đúng nội dung của bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương A. Biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương của tác giả.

B. Biểu hiện một cách hài hước tình cảm của người con xa quê nay mới có dịp trở về.

C. Thể hiện sự tức giận của nhà thơ trước cảnh đám trẻ con trong làng không nhận ra mình.

D. Thể hiện sự vui mừng của tác giả khi chứng kiến những thay đổi của quê hương sau bao năm xa cách.

Câu 2.Bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê được tác giả Hạ Tri Chương viết trong hoàn cảnh nào?

A. Sống ở ngay quê nhà.

C. Xa quê rất lâu nay mới trở về.

B. Xa nhà xa quê đã lâu.

D. Mới rời quê ra đi.

Câu hỏi tự luận: Em cảm nhận gì về tình yêu quê hương qua bài thơ.

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 5 phỳt Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Đỗ Phủ ( 712 - 770 ) nhà thơ nổi tiếng đời Đường tự là Tử Mỹ, hiệu Thiếu Lăng. quê tỉnh Hà Nam, có một thời gian ngắn làm quan nhưng hầu như suốt c/đ ông phải sống trong cảnh đau khổ, bệnh tật. Năm 760 Đỗ Phủ dựng được một nhà tranh bên cạnh khe Cán Hoa ở phía tây Thành Đô và đã bị gió phá nát…Bài thơ “ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” là một tác phẩm nổi tiếng của ông, bằng bút pháp hiện thực và tinh thần nhân đạo cao cả…

- Học sinh Giới thiệu lắng nghe tên bài học - Học sinh nêu cảm nhận Lắng nghe và ghi tên bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

Chuẩn kiến thức kỹ Ghi Hoạt động của thầy cHoạt động của trò năng cần đạt chú - Suy nghĩ, trình bày quan I. Tìm hiểu chung I. TÌM HIỂU CHUNG. - GV đọc, hướng dẫn HS đọc, điểm: 1. Đọc gọi HS đọc.

- H.S đọc, cả lớp nghe, theo ( giọng vừa kể, vừa tả vừa bộc dõi. lộ cảm xúc buồn bã, bất lực, - Trình bày ý kiến nhận xét và cay đắng của nhà thơ trong 3 bổ sung. Nghe GV đọc 2. Chú thích khổ đầu; giọng tươi sáng, phấn a.Tác giả chấn hơn ở khổ thơ cuối.

- Học sinh quan sát chú thích -Đỗ Phủ (712- 770), GV nhận xét, sửa sai. và trả lời. là nhà thơ nổi đời - Nêu những hiểu biết của - Đỗ Phủ ( 712 - 770 ), là Đường của TQ . em về tác giả ? nhà thơ nổi tiếng đời Đường - Quê : Hà Nam của TQ. Tác phẩm của Đỗ 2.Tác phẩm Phuỷ được viết theo bút + Xuất xứ pháp hiện thực , thể hiện +Thể loại Thể thơ : tinh thần nhân đạo cao cả, có Cổ thể . ảnh hưởng sâu rộng đến thơ +PTBĐ ca trung quốc đời sau. Nhà +Tóm tắt thơ hiện thực nổi tiếng đời +Bố cục: 4 phần- 4 khổ Đường: " Ông thánh làm thơ thơ" . Cùng với Lý Bạch ,

Bạch Cư Dị, Đỗ Phủ là nhà thơ lớn nhất đời Đường. Ông để lại cho đời 1500 bài thơ sáng ngời tình nhân ái. =>bài thơ được sáng tác dựa trên * GV : "Thi thánh" cuộc sự việc có thật trong cuộc sống đời long đong, khốn khổ, đầy khó khăn của gia đình đỗ phủ ở thành đô ( tứ xuyên). chết vì nghèo, bệnh. Ông là nhà thơ giàu lòng yêu - Bài thơ được làm theo thể nước, thường dân, lo đời… cổ có nguồn gốc sâu xa với ?- Nêu thời gian sáng tác?

1 điệu dân ca cổ.

- Thể thơ này ra đời trước đời Đường vẫn, nhịp, câu, chữ đều khá tự do, phóng khoáng. + Tả cảnh gió thu cuốn mất các lớp tranh của căn nhà Đỗ Phủ. + Kể việc trẻ con “ cắp tranh đi tuốt vào lũy tre”. + Nỗi khổ của gia đình Đỗ Phủ trong đêm mưa.

- Bài thơ có bố cục mấy phần ? + Biểu hiện ước mơ cao cả của xác định nội dung từng phần? nhà th II. PHÂN TÍCH, CẮT - Hs đọc NGHĨA. - ở khổ thơ này, tác giả sử - Hs trả lời. dụng những pt biểu đạt nào?

- Hs phát hiện hình ảnh, từ ngữ.

- Tác giả kể chuyện gì?

- Hs phân tích.

- Mái nhà bị cuốn khí có gió mạnh mùa thu tới "tháng 8, thu cao, gió thét già ? Tìm những từ tả cơn gió Thét, cuộn, bay, treo, tót, quay mạnh làm tan nát nhà ? lộn.

- Qua đó em hình dung ngôi nhà của Đỗ Phủ trong trận gió - Ngôi nhà tan nát bay mất mạnh như thế nào ? Tâm trạng mái tranh. của tác giả ra sao ?

->Đau khổ vì mất nhà ? Tuy không nói ra, nhưng theo - Bất lực, khiếp sợ trước tai hoạ em qua lời kể và tả em tưởng bất ngờ của thiên nhiên tượng được thái độ tác giả như thế nào?

II: Phân tích 1.Khổ 1 - Kể, tả chuyện nhà ông bị trận cuồng phong mùa thu làm tan nát.

-> Đau khổ vì mất nhà.

2.Khổ 2

- Tự sự kết hợp biểu - Hs trả lời. cảm ?- Khổ này cho ta biết thêm - Hs trả lời. điều gì về tai hoạ?

- Lũ trẻ con hàng xóm kéo đến - Lũ trẻ con hàng xóm cướp tranh kéo đến cướp tranh - Lũ trẻ có những thái độ và - > trơ tráo, ngang nhiên. chạy. hành động gì ? Tìm câu thơ diễn tả ?

- Kể chuyện nhà mình, nhưng - Thời loạn, đạo lý suy đồi Đỗ Phủ đã phơi bày hiện thực với lũ trẻ con " đạo tặc" là gì của xã hội ? sản phẩm của XH đại loạn.

- Câu thơ nào nói lên trực tiếp - "Môi khô miệng cháy gào thái độ của tác giả ? chẳng được/ quay về, chống gậy, lòng ấm ức”.

- Câu thơ đó cho em hiểu điều - Nỗi đau về nhân tình thế thái gì chính xác của tác giả? cuộc sống cùng cực đã làm thay đổi tính cách trẻ thơ.

- Khổ thơ 3 cho em biết 1 tai hoạ nữa ập đến gia đình Đỗ Phủ là gì ?

- Trong khổ thơ này tác giả sử - Gió, mưa, nhà giột mền rách, dụng phương thức biểu đạt giường ướt. nào?

- Tả thực, cụ thể tái hiện chân - Tìm những từ ngữ miêu tả thực nhất nỗi bất hạnh. cảnh cơ cực của nhà Đỗ Phủ? - "Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê - Nhận xét, tác dụng? Đêm dài ướt át sao cho trót - Câu thơ nào thể hiện sự xót xa của nhà thơ về thời loạn lạc ? * GV : 3 Khổ, thơ đầu đã nói lên một cách chân thực, xúc động nỗi khổ của một người nghèo trước cảnh căn nhà bị gió thu nhoồ Trung Quốc đời Đường vì chiến tranh, loạn lạc liên miên….giá trị hiện thực Đỗ Phủ, đồng cảm sâu xa với những nỗi khổ, nỗi đau của dân đen chính bởi gần như suốt cuộc đời nếm trải cảnh

->Nỗi đau nhân tình thế thái cuộc sống cùng cực đã làm thay đổi tính cách trẻ thơ.

3. Khổ 3

- Miêu tả, biểu cảm -> Nỗi khốn cùng của gia đình nhà thơ trong đêm mưa rét, nhà dột.

+ HS thảo luận nhóm bàn, đại diện trình bày, nhận xét, bổ sung, quan sát trên bảng phụ.

- Mơ ước một ngôi nhà" Rộng muôn ngaứn gian" vô cùng vững chắc "Gió mưa chẳng núng vững như thạch bàn, để che khắp thiên hạ".

- So sánh thậm xưng : diễn tả

- Đau nhục, dồn nén uất kết -> Nỗi đau thời thế. => Sự thấm thía sâu sắc nỗi thống khổ của người nghèo.

bần hàn đó. ước mơ to lớn và cảm hứng Đọc khổ 4 lãng mạn dào dạt làm sáng - Tác giả sử dụng phương thức bừng, lên lòng nhân ái bao la biểu cảm nào ? của con người qua nhiều bất hạnh.

- Ước mơ mang tinh thần vị tha đến mức xả thân vì người khác -> Ông nói những lời gan ruột, tâm huyết "Than ôi" Bao giờ - Đỗ Phủ ước điều gì ? nhà ấy sừng sững dựng trước Tìm biện pháp nghệ thuật được mắt riêng lều ta nát, chịu chết sử dụng? Tác dụng ? rét cũng được .

4. khổ 4 - Biểu cảm trực tiếp - Nhà thơ không ngủ được: + Mơ ước về ngôi nhà rộng vững chắc muôn ngàn gian có thể che nắng, che mưa cho tất cả người nghèo.

- Lời than của nhà thơ ở 2 câu cuối chứng tỏ điều gì?

GV : Quên nỗi đau riêng mình để nghĩ đến hạnh phúc của thiên hạ -> Ước mơ mãnh liệt và tràn - Tấm lòng nhân ái bao la lo + Niềm vui của bản đầy niềm tin. nước, thương đời. thân trước niềm hân -> Giá trị nhân đạo hoan của những người * GV : Có thể nói 5 câu thơ nghèo khổ có nhà ( dù cuối bài thơ thấm đẫm tình là trong mơ tưởng). người chứa chan tinh thần -> Tấm lòng cao cả nhân đạo, tạo nên giá trị nhân của kẻ sỹ chân chính : bản sâu sắc.

Thương dân lo đời.

- Bài thơ giúp em hiểu thêm điều gì về tâm hồn Đỗ Phủ ?

GV - 13 TK đã trôi qua "bài ca nhà tranh bị gió thu phá, của Đỗ Phủ vẫn để lại cho chúng ta nhìn rung động và ám ảnh. ám ảnh về những đau khổ và cay đắng của nhà thơ lối lạc đời Đường phải nếm trải. Rung động về một ước mơ tuyệt đẹp nhưng chẳng bao giờ có được một trong xã hội loạn lạc, bất công và thối nát.

Người đời thường ca ngợi Đỗ Phủ là"thi thánh" bởi ông làm

thơ siêu việt khác thường như tinh thần thánh hay ông có tấm lòng của 1 vị thánh nhân III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT HS rút ra tổng kết đánh giá - Nêu những nét thành công thành công về ND và NT của về nội dung và nghệ thuật VB bài thơ ?

- Cảm nhận em sau khi học xong bài thơ ?

- Gọi HS đọc ghi nhớ

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật: + Viết theo bút pháp hiện thực , tái hiện lại những chi tiết, các sự việc nối tiếp , từ đó khắc họa bức tranh về cảnh ngộ những người nghèo khổ. + Sử dụng kết hợp các yếu tốtự sự, miêu tả và biểu cảm.

2. Nội dung: Lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay cả khi con người phải sống trong hoàn cảnh nghèo khổ cùng cực * Ghi nhớ ( SGK )

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

GHI CHÚ

GV;Hướng dẫn học sinh làm bài tập 2/112 ( SGK) GV: Hướng dẫn học sinh làm bài tập 1,2 phần luyện tập /134( SGK)

- Hs thảo luận nhóm bàn và bình. ... * Hs hoạt động theo nhóm (5->7’).

-> Cả lớp cùng đánh giá cho điểm. * 1-2 HS

IV. Luyện tập Các bài tập củng cố kiến thức 1. Cách đọc Với ba đoạn thơ đầu, tác giả chủ yếu sử dụng phương thức tự sự và miêu tả, khi đọc cần chú ý những chi tiết miêu tả nỗi khổ: tranh bị gió cuốn, trẻ cướp mất tranh, cả nhà ngủ trong cảnh giột nát... Đến khổ thơ cuối đọc cao giọng hơn, thể hiện được khát vọng cao cả của tác giả.

2. Có thể tóm tắt đoạn văn như sau: Bài ca nhà tranh bị gió thu phá thể hiện nỗi thống khổ của bản thân Đỗ Phủ, đồng thời cũng là nỗi khổ của bao kẻ sĩ nghèo trong thiên hạ. Có lẽ vì thế, nó sẽ mãi còn đủ sức lay động niềm trắc ẩn của độc giả cho tới mai sau.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

*Các phương thức biểu đạt trong từng đoạn thơ: Phương Miêu Tư Biểu Miêu Miêu Tự Tự thức tả sự cảm tả tả - sự – sự – biểu trực tự sự biểu biểu miêu

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi,

Chuẩn GHI kiến thức CHÚ kỹ năng cần đạt Bài tập

đạt

tiếp

Phần 1 Phần 2 Phần 3 Phần 4

cảm

cảm

tả biểu cảm

trình bày.

x x x x HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Kể chuyện về hai nhà thơ Đỗ Phủ và Lí Bạch

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Chuẩn kiến GHI thức kỹ CHÚ năng cần đạt Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: Về nhà học thuộc lòng bài thơ, nắm cho được nội dung phần phân tích -Nắm cho được nội dung phần tổng kết -Làm bài tập theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: - Soạn: Cảnh khuya Rằm tháng giêng. ******************************************** Tuần 11 Tiết 43 KIỂM TRA VĂN I - MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

- Qua tiết kiểm tra đánh giá khả năng tự học, tiếp thu bài của học sinh.

- Khả năng vận dụng lý thuyết văn biểu cảm vào phần tự luận II- MỤC TIÊU BÀI KIỂM TRA 1- Kiến thức- Phạm vi kiểm tra: Các văn bản trữ tình dân ca và trung đại Việt Nam, thơ Đường đã học.

- Hình thức kiểm tra: Trắc nghiệm, tự luận.

- Nội dung: Những kiến thức đã học về thể thơ, nội dung sự cảm nhận của hs.

-Qua bài kiểm tra GVnắm được khả năng nắm bắt kiến thức, kĩ năng của HS để có kế hoạch điều chỉnh kịp thời.

2- Kỹ năng : - Rèn kĩ năng tái hiện và vận dụng kiến thức của HS 3- Thái độ : Giáo dục tinh thần tự giác và ý thức làm bài III - CHUẨN BỊ - GV: Ra đề, chế bản, nhân bản - HS : Ôn lại các kiến thức văn học đã học từ đầu năm đến giờ IV - HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ.

Bước I - Ổn định tổ chức.

Bước II - Kiểm tra chuẩn bị của HS Bước III - Tiến hành làm bài TRƯỜNG THCS LÊ HỒNG PHONG ĐỀ KIỂM TRA VĂN 7 2016-2017 TIẾT 41 Thời gian: 90 phút (không kể thời gian giao đề) PHẦN I: ĐỌC – HIỂU (3 điểm) Đọc bài thơ sau : “Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”

(Ngữ văn 7, tập 1) Câu 1(0,25 điểm): Cho biết nhan đề bài thơ trên?

Câu 2 (0,25 điểm): Tác giả của bài thơ trên là ai?

Câu 3 (0,25 điểm): Từ nào đồng nghĩa với từ “thi nhân” ?

Câu 4 (0,25 điểm): Câu thơ nào trong bài thơ trên sủ dụng quan hệ từ?

Câu 5 (0,5 điểm): Giải thích nghĩa câu thành ngữ “Bảy nổi ba chìm”?

Câu 6 (0,5 điểm): Nêu tác dụng của thành ngữ trong câu thơ trên?

Câu 7(1,0 điểm): Nhan đề “Bánh trôi nước” gắn với tục lệ nào ở miền Bắc nước ta?

PHẦN II: LÀM VĂN Câu 8 (7,0 điểm):Viết một đoạn văn phân tích vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên trong hai câu thơ sau: “Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà” (Qua Đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan)

Trong đoạn có sử dụng quan hệ từ, chỉ ra quan hệ từ đó bằng cách gạch chân MA TRẬN Mức độ Thông hiểu Vận dụng Tổng số Nhận biết Chủ đề 1.Đọc - hiểu

Số câu Số điểm Tỉ lệ % 2. Làm văn

Số câu Số điểm Tỉ lệ % Tổng số Số câu Số điểm Tỉ lệ

Câu Câu 1 Câu 2 Câu 3 Câu 4 Câu 5 Câu 6 Câu 7

-Nêu những -Hiểu nghĩa của thông tin về tác thành ngữ và tác phẩm ; tác giả dụng của thành ngữ -Tìm từ đồng nghĩa, xác định quan hệ từ 4 2 1,0 1,0 10% 10%

4 1,0 10%

2 1,0 10%

-Liên hệ thực tế từ việc vận dụng những điều đã tiếp nhận từ văn bản.

1 1,0 10%

7 3,0 30%

-Viết đoạn văn có sử dụng quan hệ từ 1 7,0 70%

1 7,0 70%

2 8,0 80%

8 10,0 100%

Giáo viên ra đề: Trần Thu Hằng HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI KIỂM TRA VĂN 7 Đáp án Điểm Bánh trôi nước 0,25 điểm Hồ Xuân Hương 0,25 điểm Nhà thơ 0,25 điểm Thân em vừa trắng lại vừa tròn 0,25 điểm Dùng để ví cảnh ngộ của một người phiêu dạt, lng đong, vất 0,5 điểm vả nhiều lúc lên lúc xuống.

Ngừoi phụ nữ trong xã hội phong kiến phải sống dưới một 0,5 điểm chế độ đầy áp bức, bất công, bạc mệnh.

Nhan đề “Bánh trôi nước” gắn với tục lệ: cúng bánh trôi 1,0 điểm bánh chay ở miền Bắc nước ta trong ngày Tết Hàn Thực (mùng 3/3 âm lịch). Người Việt thường làm bánh trôi, bánh

Câu 8

chay để lễ Phật và cúng gia tiên để tưởng niệm người thân trong những ngày cuối xuân. * Mức tối đa: - Về phương diện hình thức: Học sinh trình bày dưới hình 1,0 điểm thức đoạn văn,chữ viết dễ xem, không mắc lỗi văn phạm - Về phương diện nội dung: Bức tranh Đèo Ngang hiện ra có cả đường nét, hình khối, màu sắc. Tác giả sử dụng hai từ 5,0 điểm láy lom khom, lác đác để miêu tả con người và cảnh vật.

Lom khom gợi sự vất vả, lam lũ, nhỏ nhoi của con người nơi núi rừng hoang vu. Lác đác gợi sự vắng vẻ, thưa thớt của những quán chợ nghèo. Sự sống nơi đèo Ngang thưa thớt, hoang sơ. Tâm trạng con người buồn, nhớ nhà trước cảnh hoang vắng.

1,0 điểm -Chỉ ra được quan hệ từ và gạch chân * Mức chưa tối đa: thiếu ý * Mức không đạt: HS trả lời sai hoặc không có câu trả lời. **************************************************

Tuần 11 Tiết 44 TỪ ĐỒNG ÂM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được khái niệm từ đồng âm.

- Có ý thức lựa chọn từ đồng âm khi nói và viết. ( Lưu ý : HS đó học từ trỏi nghĩa ở bậc Tiểu học ) II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm từ đồng âm.

- Việc sử dụng từ đồng âm.

2. Kĩ năng: - Biết vận dụng đúng từ đồng âm.

- Ra quyết định : lựa chon cách sử dụng từ đồng âm từ đồng âm phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân( GDKNS) 3. Thái độ: GD HS về sự phong phú của Tiếng Việt. * Kĩ năng sống được giáo dục - Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng ngôn ngữ - Giao tiếp: trình bày suy nghĩ ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân cá nhân.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề,

- Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao I.Thế nào là Khái niệm từ Cho VD từ đồng âm? đồng âm?

Sử dụng từ II.Sử dụng từ đồng âm như đồng âm? thế nào?

Tìm từ đồng III.Luyện tập âm?

Bài 1 Giải thích Bài 2 nghĩa của từ? Điền từ?

Bài 3 Tìm từ?

Bài 4 IV. TIẾN TÌNH BÀI DẠY 1. Ổn định 2. Bài cũ Câu 1.Cặp từ trái nghĩa nào phù hợp để điền vào chỗ trống trong câu sau "Non cao tuổi vẫn chưa già Non sao...nước, nước mà...non" A. cao - thấp C. nhớ - quên B. xa - gần D. đi - về Câu 2.Cho biết các cặp từ sau, cặp từ nào có quan hệ trái nghĩa : 1.Rõ ràng - mờ ảo 2.Học hành - vui chơi 3.Chiến tranh - hòa bình 4.Đứng - nằm 5.Yêu - ghét A. 3 và 5 C. 1,2,5 B. 2, 4, 5 D. 1 và 2 Câu 3.Dòng nào dưới đây nêu đúng đặc điểm của từ trái nghĩa?

A. Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau.

B. Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa gần nhau.

C. Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa rộng, hẹp khác nhau.

D. Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa không giống nhau.

Câu 4. Cho biết các cặp từ sau, cặp từ nào có quan hệ trái nghĩa : 1.Sống - chết 2.Nông - sâu 3.Chó - mèo 4.Thông minh - lười biếng 5.Héo úa - mơn mởn A. 3 và 5 C. 2, 4, 5 B. 1 và 2

D. 1,2,5 Bài tập tự luận : - Thế nào là từ trái nghĩa? Ví dụ và phân tích tác dụng?

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

HOẠT ĐỘNG1: KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian:2’ - Phương pháp: Thuyết trình.

- Kĩ thuật: Dùng bài thơ hay của các nhà thơ hiện đại Việt Nam về tình yêu quê hương đất nước.

Hoạt động của thầy

Hoạt Chuẩn động của KTKN cần trò đạt - Học sinh lắng nghe và ghi tên bài.

- Trong khi nói và viết có những từ tuy phát âm giống nhau nhưng có nghĩa khác nhau ( con ruồi đậu, mâm xôi đậu )vậy những từ có nghĩa khác nhau là từ loại gì và nó sử dụng như thế nào, bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về từ loại này.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI *Mục tiêu:học sinh nắm được Thế nào là từ đồng âm,cách sử dụng từ đồng âm * Phương pháp : Vấn đáp thyết trình làm việc nhóm *Thời gian 15 p * Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản * Kỹ thuật: Động não, giao việc, .

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu bài: 1. Thế nào là từ đồng âm?

- GV ghi ví dụ lên bảng a. Con ngựa đang đứng bỗng lồng lên Hãy tìm các từ có thể thay thế được cho từ “lồng” trong câu này?

Vậy từ “lồng” trong câu này có nghĩa gì? b. Mua được con chim, bạn tôi nhốt ngay nó vào lồng Tương tự, em hãy tìm các từ thay thế cho từ “lồng” trong ví dụ trên?

Vậy, từ “lồng” trong ví dụ này có nghĩa gì?

Em có nhận xét gì về cách phát âm và nghĩa của hai từ “lồng” trong hai ví dụ trên? =>Vậy, từ đồng âm là gì?

HOẠT ĐỌNG CỦA TRÒ

CHUẨN KT-KN I. Tìm hiểu bài:

- HS theo dõi 1. Thế nào là từ đồng âm? tế, phóc, vọt, phi, VD1: a. Con ngựa đang đứng nhảy…

- Động tác của con ngựa bỗng lồng lên đang đứng bỗng nhảy ĐT chồm lên. b. Mua được con chim, - chuồng, rọ… bạn tôi nhốt ngay nó vào - Là đồ vật làm bằng tre, lồng gỗ, sắt… dùng để nhốt DT chim, ngan, vịt, gà…

- Phát âm giống nhau Phát âm giống nhau, nhưng nghĩa khác nhau nhưng nghĩa khác nhau Từ đồng âm

- Từ đồng âm là những từ có phát âm giống nhau nhưng ý nghĩa khác nhau.

- VD : + Tôi câu cá ( Đánh bắt Ghi nhớ 1 SGK/ 135 - Hãy tìm thêm những ví dụ cá bằng một sợi dây có khác có sử dụng từ đồng âm móc sắt buộc ở đầu dây . thả xuống nước ) + Cây viết – Viết bài + Tôi viết câu thơ .( + Cục đá – Đá banh Đơn vị của lời nói ). + Đường đi – Đường ăn + Con bò – Bé tập bò Ta đã vừa tìm hiểu được khái niệm của từ đồng âm, thế nhưng sử dụng từ đồng âm như thế nào cho chính xác và để tránh sự hiểu lầm, - Dựa vào ngữ cảnh của chúng ta cùng qua phần tiếp câu theo HOẠT ĐỘNG 2. Sử dụng - Từ “kho” có 2 nghĩa: Kho1: một cách chế biến 2. Sử dụng từ đồng âm: từ đồng âm:

GHI CHÚ

- GV gọi HS đọc yêu cầu của câu hỏi số 1 phần 2 SGK/135 Các em đã dựa trên cơ sở nào để phân biệt được nghĩa của hai từ “lồng” ở ví dụ trên?

Trong câu “Đem cá về kho!”, nếu tách khỏi ngữ cảnh có thể hiểu thành mấy nghĩa. Những nghĩa đó là gì?

thức ăn Kho2: nơi tập trung cất giữ của cải, sản phẩm, VD2: nguyên liệu… Đem cá về kho.

- Đem cá về mà kho tiêu. Đem cá về mà kho - Đem cá về nhập kho. tiêu Đem cá về nhập kho.

- HS đọc ghi nhớ 2 Đưa vào hoàn cảnh SGK/136 giao tiếp

Em hãy thêm vào câu này một vài từ để câu trở thành đơn nghĩa (chỉ có nghĩa duy nhất)? Để tránh những hiểu lầm do hiện tượng đồng âm gây ra, cần phải chú ý điều gì khi giao tiếp? ❉ Phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa - GV đưa các ví dụ lên bảng a. Chú bé loắt choắt Cái xắc xinh xinh Cái chân thoăn thoắt b. Cái bàn này chân gãy rồi Từ “chân” trong 2 ví dụ trên có phải là từ đồng âm hay không?

Vậy qua hai ví dụ này, ta rút ra được kết luận gì? ❉ Sửa lỗi dùng sai từ gần âm: Ở lớp 6 chúng ta đã học bài “Luyện tập sửa lỗi dùng sai từ gần âm”. Nay cần nhắc lại để tránh ngộ nhận từ đồng âm giả.

Chẳng hạn như cô có một số cặp từ gần âm như: phong thanh – phong

- HS theo dõi - Hai từ “chân” này không đồng âm mà là từ có nhiều nghĩa.

Từ “chân” có nét nghĩa chung là chỉ bộ phận dưới cùng.

- Cần phân biệt từ đồng âm với từ nhiều nghĩa - Tôi có nghe phong thanh chuyện đó - Trời lạnh mà sao ăn mặc phong phanh thế?

- Nghèo khổ nên cuộc sống của anh ấy thật lao đao - Say quá, anh ấy lảo đảo bước về phòng

- HS đọc ghi nhớ SGK / 135, 136 II. Ghi nhớ:

phanh lao đao – lảo đảo Em hãy đặt câu với các cặp từ trên? ➣ Thật ra, các cặp từ trên không đồng âm, nhưng khi nói, do phát âm không chuẩn nên ta dễ nhầm tưởng là từ đồng âm.

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết - Hãy nhắc lại , thế nào là từ đồng âm? Phải chú ý điều gì khi giao tiếp ?

SGK / 135, 136

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

GV hướng dẫn HS luyện tập củng cố về từ đồng âm HS LT củng cố về từ đồng âm theo - GV cho học sinh thực hiện phần III hướng dẫn của GV – GV cho HS làm nốt các bài tập HS xác định nội trong vở BTNV 7 dung phần luyện tập Cho HS hoạt động nhóm.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập

OẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

GHI CHÚ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

1. Sử dụng từ điển để tra nghĩa của danh từ cổ. a) Giải thích mối liên quan giữa các nghĩa khác nhau của danh từ này. b) Tìm từ đồng âm với danh từ cổ và cho biết nghĩa của nó.

Gợi ý:

+ HS thảo luận, trả lời, bổ sung.

- Cổ: + Bộ phận trong cơ thể nối đầu với thân; + Bộ phận của áo, phần chung quanh cổ; + Bộ phận của đồ vật hình dài và thon giống cái cổ; + Cổ chân, cổ tay.

Nghĩa đầu là nghĩa gốc, làm cơ sở cho sự chuyển thành các nghĩa sau.

Các nghĩa khác nhau đều có liên hệ với nhau qua nghĩa gốc này.

- Đồng âm với danh từ cổ: + Bà nội rất thích xem chèo cổ. (cổ: xưa, cũ, lâu đời) + Phong, lao, cổ, lại, tứ chứng nan y. (cổ: một căn bệnh ngày xưa cho là khó chữa) + HS thảo luận, trả lời, bổ sung Chú ý đến đặc điểm về từ loại đã gợi ý trước để đặt câu cho đúng.

- bàn: Mọi người ngồi vào bàn để bàn bạc.

- sâu: Con sâu nằm sâu trong kén.

- năm: Năm nay em gái tôi lên năm tuổi.

2.. Đặt câu sao cho ở mỗi câu phải có cả hai từ đồng âm cho sẵn sau đây: bàn (danh từ) - bàn (động từ); sâu (danh từ) - sâu (tính từ); năm (danh từ) - danh (số từ).

Gợi ý: * Gv cho hs làm bài vào bảng nhóm. Đặt câu. + HS thảo luận, trả lời, bổ sung Ngày xưa có anh chàng mượn của 3. Anh chàng trong câu chuyện hàng xóm một cái vạc đồng. ít lâu dưới đây đã sử dụng biện pháp gì sau, anh ta trả cho người hàng xóm để không trả lại con vạc cho hai con cò, nói là vạc đã bị mất nên người hàng xóm? Nếu là viên đền hai con cò này. Người hàng xóm quan xử kiện, em sẽ làm thế nào đi kiện. Quan gọi hai người đến xử. để phân biệt phả trái?

Người hàng xóm thưa: "Bẩm quan, - Dễ cò của tôi là cò giả đấy con cho hắn mượn vạc, hắn không

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Bài tập

GHI CHÚ

phỏng? - Anh ta trả lời. trả." Anh chàng nói: "Bẩm quan, con - Bẩm quan, vạc của con là đã đền cho anh ta cò." vạc đồng.

- Nhưng vạc của con là vạc thật.

- Dễ cò của tôi là cò nhà đấy + HS thảo luận, trả lời, bổ sung phỏng?

- vạc: con vạc - cái vạc - đồng: làm bằng đồng (một chất Gợi ý: Chú ý các từ đồng âm: kim loại) - cánh đồng, ngoài đồng. .GV cho HS đóng vai.

Anh chàng kia đã mượn hiện Vạc 1: Danh từ chỉ đồ vật. tượng đồng âm để thoái thác việc trả Vạc 2: Danh từ chỉ loại động vật. cái vạc cho người hàng xóm. Các từ Đồng 1: Danh từ chỉ chất liệu. vạc, đồng được đặt trong câu với sự Đồng 2: Địa điểm. kết hợp không chặt chẽ: mượn vạc Nói vạc bằng đồng cái vạc - con vạc, đền cho anh ta cò, Hiểu và phân biệt từ đồng âm vạc đồng - cái vạc làm bằng đồng với từ nhiều nghĩa, gần âm. con vạc ở ngoài đồng, cò nhà - cò đồng - cò sống ở ngoài đồng. Để tránh sự lẫn lộn giữa các từ đồng âm và cũng là cách để có thể xử kiện chính xác là phải đặt các từ vạc, cò, đồng vào trong ngữ cảnh với sự kết hợp chặt chẽ cùng các từ khác.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy

Bài tập sáng tạo: Kể chuyện sáng tạo , có sử dụng từ đồng nghĩa.

Chuẩn kiến GHI thức kỹ CHÚ Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức nghiên cứu , trao trọng tâm đổi, trình bày. của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ , nắm cho được các ví dụ và phân tích ví dụ -Làm bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: Chuẩn bị bài: các yếu tố tự sự, mêu tả trong văn biểu cảm - Nắm được vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn BC. - Xác định phương thức biểu đạt trong bài thơ: “Bài ca bị gió thu phá nhà”... **************************************** Tuần 12 Tiết 46 CÁC YẾU TỐ TỰ SỰ, MIÊU TẢ TRONG VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ.

- Vai trũ của cỏc yếu tố tự sự, miờu tả trong văn biểu cảm.

- Biết vận dụng những kiến thức đó học về văn biểu cảm vào đọc - hiểu và tạo lập văn bản biểu cảm.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Vai trò của các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm.

- Sự kết hợp yếu tố biểu cảm, tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm.

2. Kĩ năng: - Biết vận dụng các cách lập ý hợp lí đối với các đề văn cụ thể.

- Chỉ rõ được yếu tố tự sự, miêu tả, biết vận dụng các yếu tố này trong văn bản biểu cảm.

3. Thái độ: - GD ý thức chuẩn bị cho làm một bài văn tốt có sử dụng yếu tố biểu cảm.

- Hợp tác tìm hiểu để hiểu sâu sắc thêm về phương thức biểu cảm.

4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B/ Bảng mô tả yêu cầu các mức độ cần đạt: Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp Hệ thống các - Đặc điểm, tác - Sử dụng kiến - Tạo lập đoạn

kiến thức tiếng Việt

dụng, chức vụ ngữ pháp

thức tiếng Việt trong nói và viết

văn có sử dụng các kiến thức tiếng Việt

III. Chuẩn bị: - GV: bài giảng điện tử, tư liện liên quan - HS: chuẩn bị bài học theo hướng dẫn của giáo viên IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’)Kiểm tra trong quỏ trỡnh học bài mới 3) Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Động não.

- Năng lực thực hành ứng dụng Chuẩn Hoạt động của kiến thức trò kỹ năng cần đạt

Hoạt động của thầy

GV giới thiệu: Chúng ta thường nghĩ một cách giản đơn trong văn biểu cảm chỉ là những cảm xúc của người viết về * Quan s¸t, 1 sự vật hiện tượng. Thực tế, cũng như các thể loại khác, HS ®äc trong mỗi bài văn đó là sự đan xen các yếu tố, và nó chỉ giữ vai trò chủ đạo của thể loại đó mà thôi. Để hiểu rõ hơn * Nghe, ghi bµi chúng ta vào bài học hôm nay.

Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: Tỡm hiểu yếu tố tự sự và miờu tả trong văn biểu cảm - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

HOẠT ĐỘNG 1. Tìm hiểu bài : 1. Tìm hiểu yếu tố tự sự và miêu tả qua bài “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” : - Cho HS đọc lại bài thơ - HS đọc - Hãy nhắc lại bố cục của bài thơ ? - Bố cục 4 phần ứng với 4

GHI BẢNG I. Tìm hiểu bài : Tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm : VD 1 : Văn bản : Bài ca nhà tranh bị

GHI CHÚ

- Hãy chỉ ra những yếu tố tự sự và đoạn miêu tả có trong từng đoạn và nói rõ ý nghĩa của chúng ?

- Đoạn 1 : + Đoạn 1 : Tự sự + Miêu tả -> Một + Hai câu đầu -> Tự sự bức tranh toàn cảnh về cảnh vật và + Ba câu sau -> Miêu tả sự việc để làm nền cho tâm trạng. => Tạo bối cảnh chung - Đoạn 2 : + Đoạn 2 : Tự sự + biểu cảm -> Kể + Tự sự kết hợp với biểu chuyện và giải thích cho tâm trạng cảm bất lực lòng ấm ức . => Nhà thơ uất ức vì già yếu - Đoạn 3 : + Đoạn 3 : Tự sự + Miêu tả + Biểu + Sáu câu đầu -> Tự sự + cảm -> Nỗi khổ dồn dập của nhà Miêu tả thơ + Hai câu sau -> Biểu cảm => Sự cam phận của nhà thơ - Đoạn 4 : + Đoạn 4 : Biểu cảm trực tiếp -> + Biểu cảm -> Tình cảm cao thượng, vị tha của nhà Mơ ước cao cả. thơ .

- Phương thức biểu đạt : - Như vậy để biểu lộ được hoàn Tự sự, miêu tả . cảnh của mình, tác giả đã dùng => Tác dụng : Từ kể , phương thức biểu đạt gì ?

- Yếu tố tự sự, miêu tả được sử miêu tả nhà thơ bộc bạch dụng trong bài thơ có tác dụng gì ? nỗi niềm của mình : Nỗi thống khổ khi nhà tranh bị gió thu phá nát . => GV chốt lại : Các yếu tố miêu tả, tự sự có vai trò là phương tiện để tác giả bộc lộ cảm xúc (Than ôi!…) , khát vọng lớn lao, cao quí ( Ước được … , Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được !)

HOẠT ĐỘNG 2. Tìm hiểu yếu tố - HS đọc tự sự, miêu tả qua đoạn văn của - Tự sự :Kể về chuyện đêm nào bố cũng ngâm Duy Khán - Cho HS đọc đoạn văn chân … , Bố đi chân đất - Hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và … , Bố tất bật đi từ khi miêu tả trong đoạn văn ? Cảm sương còn đẫm ngọn cây

gió thu phá

Đoạn 1 : Tự sự + Miêu tả Đoạn 2 :Tự sự + Biểu cảm Đoạn 3 : Tự sự + Miêu tả + Biểu cảm

Đoạn 4 : Biểu cảm trực tiếp

=> Trong văn biểu cảm, tự sự và miêu tả chỉ là phương tiện, là yếu tố để qua đó người viết gởi gắm cảm xúc và ý nghĩ .

VD 2 : Đoạn văn – SGK / 137

…

- Miêu tả :Ngón chân … , Gan bàn chân … , Mu bàn chân …, …

- Cảm nghĩ : Bố ơi ! Bố chữa làm sao được lành lặn đôi bàn chân ấy … => Nếu không có yếu tố - Nếu không có yếu tố tự sự và tự sự và miêu tả ở trên thì => Kết hợp nhuần miêu tả thì yếu tố biểu cảm có thể không thể có yếu tố biểu nhuyễn tự sự, cảm ở đoạn dưới. miêu tả và cảm bộc lộ được hay không ? nghĩ . + Miêu tả và kể chuyện làm nền - Niềm hồi tưởng đã chi tảng cho cảm xúc .

- Đoạn văn trên miêu tả, tự sự phối việc miêu tả và tự sự trong hồi tưởng . Hãy cho biết tình – miêu tả trong hồi tưởng, cảm đã chi phối tự sự và miêu tả không phải miêu tả trực tiếp, cách đó góp phần như thế nào ? khêu gợi cảm xúc cho người đọc .

- HS thảo luận : + Trong văn tự sự , yếu Thảo luận - Tự sự và miêu tả đóng vai trò tố tự sự làm cho tình tiết như thế nào trong văn biểu cảm ? gay cấn, hấp dẫn, gây đợi HS so sánh với văn tự sự , văn biểu chờ . cảm. + Trong văn miêu tả , yếu tố miêu tả cụ thể , chi tiết . => Trong văn biểu cảm : Yếu tố tự sự là ý nghĩa sâu xa của sự việc buộc người ta nhớ lâu và suy nghĩ, cả xúc về nó ; Yếu tố miêu tả có tác dụng khêu gợi sức cảm thụ và tưởng tượng , II. Ghi nhớ : HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết - Tóm lại, để nói lên được suy miêu tả chân thật có sức - SGK / 138 nghĩ, cảm xúc của mình trước gợi cảm lớn. cuộc sống , người viết phải dùng phương thức nào làm cơ sở ?

Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nghĩ của tác giả ra sao ?

- Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não Hoạt động của trò

Hoạt động của thầy GV hướng dẫn HS luyện tập về tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.

- Đọc và xác định yêu cầu bài tập 1?

- Em sẽ viết theo ngôi thứ mấy?

- Kể và tả gì trong bài viết?

- Cảm xúc của em thể hiện trong bài là cảm xúc gì?

- Đọc và xác định yêu cầu bài tập 2?

Gv gợi ý, hướng dẫn hs theo dàn ý: +chuyển đổi tóc rối lấy kẹo. + Cách chải tóc của mẹ, tư thế, cái lược. +Kết quả: vo tóc rối. + Ký ức, cảm xúc.

Chuẩn kiến thức kỹ năng GHI cần đạt CHÚ

Học sinh nhận nhóm, nội dung II. LUYỆN TẬP: làm cử đại diện trình bày

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

1. Hãy kể lại nội dung bài Bài ca nhà tranh bị gió thu phá của Đỗ Phủ bằng một bài văn xuôi biểu cảm.

Gợi ý:

+ HS thảo luận, trả lời, bổ sung.

Cần tái hiện lại biến cố nhà tranh của Đỗ Phủ bị gió thu phá nát nhưng mục đích không phải là miêu tả, kể chuyện thuần tuý. Điều quan trọng là qua việc kể lại biến cố của nhà thơ Đỗ Phủ, miêu tả cảnh mái nhà bị gió thu phá nát tơi bời, chuyện trẻ con cướp tranh chạy mất, chuyện tủi cực trong đêm mưa gió trong ngôi nhà dột nát... để thể hiện sự cảm thông trước tình cảnh khốn

Chuẩn kiến GHI thức kỹ CHÚ năng cần đạt

Bài tập

2. Trên cơ sở bài văn Kẹo mầm của Băng Sơn, hãy viết lại thành một bàI văn biểu cảm.

Gợi ý: Thực hiện viết lại các BT đã làm

cùng của thi sĩ, đồng thời bày tỏ lòng cảm phục, nỗi xúc động đối với ước muốn cao cả của ông. Ông ước mơ có được ngôi nhà vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi người nghèo trong thiên hạ. + HS thảo luận, trả lời, bổ sung. Để chuyển văn bản này thành một bài văn biểu cảm cần chú ý thể hiện được những điểm sau đây trong bài viết của mình: - Tự sự: Kể được chuyện mẹ và chị gỡ tóc rối giắt lên mái hiên nhà; chuyện tóc rối đổi kẹo và chuyện bà cụ đổi kẹo nhày trước; chuyện mẹ mất, chị lấy chồng xa; chuyện tưởng tượng thấy mẹ khi nghe tiếng rao đổi kẹo,…

- Miêu tả: Tả lại cảnh mẹ và chị gỡ tóc rối; hình ảnh gánh hàng của bà đổi kẹo; hình ảnh que kẹo mầm ngày trước,…

- Biểu cảm (chủ đạo): Que kẹo mầm tuổi thơ gợi ra trong lòng tác giả cảm xúc bồi hồi, sự thương nhớ mẹ vời vợi, không bao giờ nguôi trong lòng người con.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Bài tập 1: Các nhóm thi kể lải một văn bản có phương thức biểu đạt chính là biểu cảm, ngoài Lắng nghe, tìm hiểu, ra có kết hợp với miên tả, tự sự nghiên cứu , trao Bài tập 2: Viết đoạn văn biểu đạt về chủ đề : đổi, trình bày.

Em yêu biển đảo Việt Nam

Chuẩn kiến GHI thức kỹ CHÚ năng cần đạt Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: - Về nhà học thuộc lòng ghi nhớ , nắm cho được các ví dụ và phân tích ví dụ -Làm bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: Chuẩn bị bài mới: “Cảnh khuya, Rằm tháng giêng” + Đọc kĩ VB, chú thích, tìm hiểu xuất xứ,thể thơ, nội dung chính từng bài? + Trả lời câu hỏi SGK? + Sưu tầm một số bài thơ có hình ảnh trăng của Bác Hồ + Qua 2 bài thơ, em hiểu gì về con người của Bác? ************************************************ Tuần 12 Tiết 48 CẢNH KHUYA ( Hồ Chí Minh) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh Khuya của chủ tịch Hồ Chí Minh.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức : - Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh - Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Tõm hồn chiến sỹ – nghệ sỹ vừa tài hoa tinh tế ung dung, bình tĩnh lạc quan.

- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngụn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ.

2. Kĩ năng : - Rèn kĩ năng phân tích, đọc thơ Đường luật thất ngôn tứ tuyệt, đối chiếu bản dịch và bản phiên âm chữ Hán.

3. Thái độ : - GD lòng yêu thiên nhiên, yêu lãnh tụ 4. Tích hợp giáo dục ANQP: Câu chuyện về vị lãnh tụ Hồ Chí Minh trên đường kháng chiến.

5. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực cảm thụ thẩm mĩ - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản B.Bảng mô tả mức độ các yêu cầu cần đạt

Nội dung I. Tìm hiểu chung 1.Tác giả 2.Tác phẩm

II. Đọc hiểu văn bản 1.Bài Cảnh Khuya a.Cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng b.Tâm trạng của nhà thơ

2.Bài Rằm tháng giêng a.Cảnh trăng rằm tháng giêng trên sông b.Hình ảnh con người

Nhận biết

Thông hiểu

Giới thiệu vài nét về tác giả?

Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm?

Bài thơ thuộc thể thơ gì?

Câu 1 miêu tả âm thanh gì?

Biện pháp nghệ thuật gì?

Câu 2 tả cảnh gì?

Hai câu thơ cuối tác giả sử dụng nghệ thuật gì?

Nhà thơ có tâm trạng gì?

Hai câu thơ đầu tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Từ nào được lặp lại?

Hai câu thơ cuối cho ta thấy bác đang làm nhiệm vụ gì?

Nhận xét cảnh đẹp qua 2 câu thơ?

Tâm trạng đó thể hiện nỗi lòng gì của nhà thơ?

Nhận xét không gian, cảnh vật qua hai câu thơ?

Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào?

Nhận xét tâm hồn của nhà thơ?

Vận dụng thấp

Vận dụng cao

III.Tổng kết

Nhận xét giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ?

IV. Luyện tập

Qua bài thơ em hiểu được gì về con người của Bác?

III. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên => Soạn giáo ánđiện tử - ảnh chân dung tác giảHồ Chí Minh - Bảng phụ.

2. Học sinh: - Đọc văn bản ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

- Tìm hiểu kĩ thể thơ.

IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Câu nào dưới đây thể hiện đúng nội dung của bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê của Hạ Tri Chương A. Biểu hiện một cách chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh mà ngậm ngùi tình yêu quê hương của tác giả.

B. Biểu hiện một cách hài hước tình cảm của người con xa quê nay mới có dịp trở về.

C. Thể hiện sự tức giận của nhà thơ trước cảnh đám trẻ con trong làng không nhận ra mình.

D. Thể hiện sự vui mừng của tác giả khi chứng kiến những thay đổi của quê hương sau bao năm xa cách.

Câu 2.Bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê được tác giả Hạ Tri Chương viết trong hoàn cảnh nào?

A. Sống ở ngay quê nhà.

C. Xa quê rất lâu nay mới trở về.

B. Xa nhà xa quê đã lâu.

D. Mới rời quê ra đi.

Bài tập tự luận :

- Nội dung:Thuộc lòng bản dịch thơ bài: “ Tĩnh dạ tứ” hoặc “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi về quê”.

- Đọc thuộc lòng bản dịch thơ bài: “ Tĩnh dạ tứ” hoặc “ Ngẫu nhiên viết nhân buổi về quê”.

- Nêu 1 vài suy nghĩ của em về bài thơ em đã đọc?

3) Tæ chøc d¹y vµ häc bµi míi.

Hoạt động 1: Tạo tâm thế - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý - Thời gian: 2’ - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: Động não.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Tích hợp giáo dục ANQP: Cho học sinh quan sát một số hình ảnh chủ tịch Hồ Chí Minh trên đường kháng chiến.

- Học sinh - Tạo tình - Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công lắng nghe và huống có nhân Việt Nam, không những là một chiến sỹ lỗi lạc Người ghi tên bài. vấn đề còn là một thi sĩ với những ý thơ là cả một cảm nhận, cảm hứng lãng mạn cách mạng đầy thi vị. Cảnh khuya bài thơ thất ngôn tứ tuyệt hay được Bác viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Hai bài thơ thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tình yêu đối với đất nước và phong thái ung dung tự tại của Bác Hồ.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI * Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

- Hs nắm được các giá trị của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc, . * Thời gian: 27- 30’.

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG GHI TRÒ CH HOẠT ĐỘNG 1: Đọc – Tìm hiểu I – Đọc – Tìm hiểu _ Nghe hướng dẫn cáh chung: chú thích

đọc và đọc diễn cảm hai _ Tác giả: Hồ Chí bài thơ.

Minh (1890 – 1969) – Vị lảnh tụ _ Đọc phần tìm hiểu tác vĩ đại, nhà thơ lớn giả SGK / 141. của dân tộc. _ Thể thơ thất ngôn tứ Tác phẩm: Thể thơ tuyệt. thất ngôn tứ tuyệt. _ Bản nguyên tác là thơ thất ngôn tứ tuyệt. Bản dịch là thơ lục bát và thêm vào 1 số từ: lồng lộng, bát ngát, ngân …

II – Tìm hiểu văn bản: 1 - Cảnh : Tiếng suối trong như tiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa _ Đọc lại hai bài thơ.

(So sánh, điệp ngữ) _ Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính HS Thảo luận. _ Bài Cảnh khuya mang viên vẻ đẹp của sự hoà hợp Xuân giang xuân gắn bó giữa ánh trăng, thuỷ tiếp xuân viên cây cổ thụ và hoa. (Điệp ngữ) _ Bài Rằm tháng giêng -> Cảnh trăng đẹp ở mang vẻ đẹp phóng chiến khu Việt Bắc khoáng, ánh trăng mênh thể hiện tình yêu mông bao phủ cả sông thiên nhiên sâu đậm nước. của Bác. _ So sánh.

2 – Người: Làm cho âm thanh thiên _ Chưa ngủ vì lo nhiên trở nên gần gũi thân nỗi nước nhà. _ Bài thơ Cảnh khuya sử dụng biện mật như con người, giống _ Yên ba thu xứ pháp nghệ thuật nào và tác dụng của con người trẻ trung, trong đàm quân sự … nó? trẻo.

-> Tấm lòng yêu _ Côn Sơn có suối nước nước của vị lãnh tụ trong và tin thần lạc Ta nghe suối chảy như quan, phong thái _ Tìm những câu thơ khác có tả cung đàn cầm. ung dung của Bác. tiếng suối? _ Tiếng suối trong như

_ Đọc mẫu và hướng dẫn HS đọc(chú ý ngắt nhịp đúng, đặc biệt câu 1,4 bài 1; câu 2,4 bài 2 – bản dịch) _ Em biết gì về chủ tịch Hồ Chí Minh?

Cả hai bài thơ được viết theo thể thơ gì? _ Nhận xét so với nguyên tác thì bản dịch có gì khác không?

Bài Cảnh khuya viết bằng chữ Việt; bài Rằm tháng giêng viết bằng chữ Hán. Hai bài viết cách nhau hơn 1 nămnhưng cùng được khơi nguồn cảm hứng từ 1 đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc, cùng thể hiện 1 tâm hồn nghệ sĩ, chiến sĩ của Bác.

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản * Tìm hiểu vẻ đẹp của cảnh trăng rừng: _ Câu hỏi thảo luận: Hai bài thơ đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc. Em hãy nhận xét cảnh trăng trong mỗi bài thơ có nét đẹp riêng như thế nào?

->Tất cả đều cụ thể, gần gũi, sống nước ngọc tuyền. động. _ Điệp từ “lồng”-> Bức tranh đêm trăng rừng khuya không chỉ có lớp _ Nêu tác dụng của từ “lồng” ? lang, tầng bậc cao - thấp, _ Câu 2 tác giả vẽ lên vẻ đẹp gì? sáng – tối hoà hợp quấn quýt mà tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo, chỗ đậm, chỗ nhạt có trăm đủ màu sắc. _ Hai chữ “chưa ngủ” _ Hai câu cuối bài thơ Cảnh khuya cuối câu trên và lập lại ở đã biểu hiện tâm trạng gì của nhà câu dưới cho thấy 2 nét thơ? Sử dụng nghệ thuật gì và tác tâm trạng được mở ra dụng của nó? trước và sau 2 chữ ấy và đồng thời bộc lộ chiều sâu nội tâm của nhà thơ. _ Người say mê cảnh đẹp _ Qua từ “ chưa ngủ” em hiểu thêm của thiên nhiên và nỗi lo gì về tâm hồn và tính cách của Bác? việc nước. Hai nét tâm _ Nhà thơ Tố Hữu đã từng nhớ lại: trạng thể hiện tâm hồn Nơi Bác ở: sàn mây, vách lá hoà hợp thống nhất của Sáng nghe chim rừng gáy ở bên nhà Bácluôn lo cho dân, cho Đêm trăng một ngọn đèn khêu nhỏ nước dù bận trăm công Tiếng suối trong như tiếng hát xa … nghìn việc nhưng vẫn Theo chân Bác - không quên thưởng thức cái đẹp của đêm trăng 1970 _ Nhận xét hình ảnh không gian và ngay giữa những ngày cách miêu tả không gian trong bài : kháng chiến gian lao. “ nguyên tiêu” ? _ Đọc lại 2 câu cuối bài Rằm tháng giêng. _ Khung cảnh không gian cao rộng, bát ngát, tràn đầy ánh sáng và sức sống của mùa xuân trong đêm _ Câu 2 có gì đặc biệt về từ ngữ? rằm tháng giêng. _ Lặp lại từ xuân liên tiếp 3 lần nhấn mạnh sự diễn tả vẻ đẹp và sức sốngtràn ngập của đất trời.

Câu hỏi thảo luận: _ Tìm hiểu phong thái ung dung _ HS thảo luận. lạc quan của Bác thể hiện trong 2 _ Cả 2 bài thơ đều làm

III – Ghi nhớ: SGK / 143 III. Tổng kết.

1- Nghệ thuật

trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, vận nước đang khó khăn.Trong hoàn cảnh như thế ta càng thấy rõ sự bình tĩnh, chủ động lạc quan ở Bác.Đều đó thể hiện qua hình ảnh con thuyền sau lúc bàn bạc việc quân trở về đi phơi phới chở đầy ánh trăng giữa cảnh trời nước bao HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết Qua 2 bài thơ em nhận xét gì về la. nghệ thuật và nội dung của 2 bài _ Đọc ghi nhớ SGK / 143 thơ ? _ Tìm nét đẹp riêng của mỗi bài _ Một bài tả cảnh trăng thơ? lồng vào vòm cây, hoa lá tạo bức tranh nhiều tầng , nhiều đường nét. Một bài tả cảnh trăng rằm tháng giêng trên sông nước, có không gian bao la bát ngát, tràn đầy sức xuân.

bài thơ? _ Phong thái ấy toát ra từ những rung động tinh tế, dồi dào trước cái đẹp của thiên nhiên, đất nước.Toát lên từ giọng thơ vừa cổ điển vừa hiện đại khoẻ khắn, trẻ trung.

-Viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật .

- Có nhiều hình ảnh thơ lunh linh kì ảo -Sử dung phép so sánh , điệp từ, có tác dụng miêu tả chân thực ,âm thanh hình ảnh trong rừng đêm .

- Sáng tạo nhịp điệu câu 1,4 bản dịch thơ của nhà thơ xuân Thủy , viết theo thể thơ lục bát .

2 – Nội dung Bài thơ thể hiện mộtđặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh sự gắn bó hòa hợp giữa thiên nhiên và con người .

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 7- 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

HS luyện tập củng cố GV hướng dẫn HS luyện tập củng cố bài bài - Hai bài thơ lộng lẫy ánh trăng và lòng HS trả lời theo ý hiểu

Chuẩn kiến GHI thức kỹ CH năng cần đạt IV. Luyện tập

người phấn chấn được ra đời giữa lúc kháng (theo nhóm bàn hoặc chiến gian khổ. Điều đó giúp em hiểu được 3- 4 HS nêu theo nội vẻ đẹp gì trong tâm hồn và trong phong cách dung GV yêu cầu) sống của Bác?(GD tư tưởng HCM) HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn GHI kiến CH thức kỹ năng cần đạt

+ HS làm một số bài tập trắc nghiệm trên bảng phụ, cả lớp theo dõi ,đánh giá.

Vd:+ Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ.

Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ. + Trung thư vành vạnh mảnh trăng Cho hs thi tiếp sức: 3 nhóm, thu... mỗi nhóm là 1 tổ.

Sáng khắp nhân gian bạc 1 màu.

Tìm những câu thơ về trăng của + Trung thu trăng sáng như gương.

Bác.

Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi Gv nhận xét và cho điểm. đồng. + Trăng vào cửa sổ đòi thơ.

Việc quân đang bận xin chờ hôm sau.

Bài tập 2. Hai câu thơ đầu của bài Cảnh khuya miêu tả cảnh trăng sáng về khuya. Tiếng suối chảy trong đêm yên tĩnh nghe trong trẻo như tiếng hát xa. Trăng sáng lồng Hướng dẫn HS làm các câu bóng cây cổ thụ, rồi xuyên qua từng khe lá hỏi trong SGK tương ứng với rải xuống mặt đất như hoa. Cảnh trong hai BT trog vở BTNV 7(116- 118) câu thơ đầy thơ mộng, trong trẻo, dịu dàng và ấm áp.

3. Hai câu thơ cuối của bài thơ là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Có thể nói một trong những lí do khiến “người chưa ngủ” ấy chính là vì

cảnh thiên nhiên quá đẹp. Người vì say đắm trước vẻ đẹp thiên nhiên mà không nỡ ngủ. Song hai câu thơ cuối còn khắc hoạ một phương diện khác của Hồ Chí Minh.

Bác “chưa ngủ” không chỉ bởi thiên nhiên quá đẹp và quá ư quyến rũ mà còn bởi “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Cụm từ “chưa ngủ” được nhắc lại hai lần gắn với nỗi băn khoăn về vận nước, điều đó đủ cho thấy tấm lòng thiết tha vì dân vì nước của Bác HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến GHI thức kỹ CH Hoạt động của trò Hoạt động của thầy năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm Kiến thức Vẽ tranh cảnh khuya qua nhân của em sau khi hiểu, nghiên cứu , học bài thơ trọng tâm trao đổi, trình bày. của bài V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: -Về nhà học phần : phiên âm , dịch thơ ; nắm cho được phần dịch nghĩa -Nắm cho được nội dung phần : Giới thiệu , phân tích và phần tổng kết -Hoàn thành bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: - Xem trước bài Thành ngữ - Đọc và trả lời các câu hỏi SGK . ********************************** Tuần 13 Tiết 49 RẰM THÁNG RIÊNG

( Hồ Chí Minh)

I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Cảnh Khuya của chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Hiểu được giá trị tư tưởng và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ chữ Hán Rằm Tháng Riêng (Nguyên Tiờu) của chủ tịch Hồ Chí Minh.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức : - Sơ giản về tác giả Hồ Chí Minh - Tình yêu thiên nhiên gắn liền với tình yêu cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Tõm hồn chiến sỹ – nghệ sỹ vừa tài hoa tinh tế ung dung, bình tĩnh lạc quan.

- Nghệ thuật tả cảnh, tả tình; ngụn ngữ và hình ảnh đặc sắc trong bài thơ.

2. Kĩ năng : - Rèn kĩ năng phân tích, đọc thơ Đường luật thất ngôn tứ tuyệt, đối chiếu bản dịch và bản phiên âm chữ Hán.

3. Thái độ : - GD lòng yêu thiên nhiên, yêu lãnh tụ 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS: * Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác * Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tiếp nhận văn bản - Năng lực cảm thụ thẩm mĩ - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản III. Chuẩn bị: 1. Giáo viên: - Nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên => Soạn giáo ánđiện tử - ảnh chân dung tác giảHồ Chí Minh - Bảng phụ.

2. Học sinh: - Đọc văn bản ít nhất 3 lần => trả lời các câu hỏi trong phần tìm hiểu bài.

- Tìm hiểu kĩ thể thơ.

IV. tổ chức dạy và học.

1) ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ(3->5’) Kiểm tra trước khi vào tìm hiểu bài mới ( giáo viênkiểm tra bài cũ bằng hai câu hỏi trắc nghiệm + 1 câu hỏi tự luận ) Câu 1.Vẻ đẹp hai câu thơ đầu bài Cảnh khuya của Hồ Chí Minh là:

A. kết hợp giữa miêu tà và biểu cảm trực tiếp.

B. sử dụng có hiệu quả phép so sánh và nhân hóa.

C. vận dụng sáng tạo những hình ảnh quen thuộc của Đường thi.

D. miêu tả âm thanh tinh tế và hình ảnh sinh động.

Câu 2.Trong bài thơ Cảnh khuya, cụm từ "chưa ngủ" xuất hiện ở cuối câu thứ ba lặp lại ở đầu câu thứ tư. Sự lặp lại ấy có tác dụng nghệ thuật gì?

A. Miêu tả chân thực trạng thái, hành động của Bác được lặp đi lặp lại nhiều lần.

B. Nhấn mạnh nỗi niềm lo lắng, trăn trở và sự hy sinh to lớn của Bác vì sự nghiệp ách mạng của dân tộc C. Nối kết hai câu thơ đồng thời tạo một dòng mạch liên tục trong sự vận động của cảm xúc thơ.

D. Tạo sự chuyển biến vừa bất ngờ, vừa tự nhiên của tâm trạng, bộc lộ chiều sâu nội tâm của tác giả.

Bài tập tự luận : Nêu cảm nghĩ của em về chủ tịch Hồ Chí Minh qua bài thơ cảnh khuya ?

3. Tổ chức dạy và học bài mới.

Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh Định hướng phát triển năng lực giao tiếp - Phương pháp:Quan sỏt, vấn đáp, thuyết trình.

- Kĩ thuật: động não - Thời gian: 5 phút Hoạt động của thầy . GV dẫn dắt vào bài theo tình huống nêu vấn đề: - Em đã được đọc và học bài nào của Bác? Kể tên - Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân Việt Nam, không những là một chiến sỹ lỗi lạc Người còn là một thi sĩ với những ý thơ là cả một cảm nhận, cảm hứng lãng mạn cách mạng đầy thi vị. Rằm tháng giêng là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt hay được Bác viết trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Hai bài thơ thể hiện tình cảm với thiên nhiên, tình yêu đối với đất nước và phong thái ung dung tự tại của Bác Hồ.

Hoạt động của trò

- Học sinh lắng nghe Giới thiệu tên - Học sinh nêu bài học cảm nhận - Lắng nghe và ghi tên bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

* Mục tiêu : - Hs nắm được thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm.

Chuẩn KTKN cần đạt

- Nắm được đặc điểm thơ Trung đại Viêt Nam và thể thơ thất bát cú Đường luật, xuất xứ của bài thơ.

- Hs nắm được các giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, vấn đáp, thuyết trình, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, giao việc * Thời gian: 27- 30’.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

I. TÌM HIỂU CHUNG. Khi đọc bài Rằm tháng riêng cần chú ý nhấn giọng để thể hiện cảm xúc ở các từ ngữ: rằm xuân, lồng lộng, bát ngát trăng ngân ; thể hiện khả năng gợi tả vẻ đẹp của ánh trăng rằm của các từ ngữ: rằm xuân, lồng lộng, bát ngát.

- Gv đọc và yêu cầu hs đọc bài. Chú ý đọc chậm rãi, thanh thản.

- Hai bài được viết theo thể thơ gì? Giống với những bài thơ nào đã học?(làm BT 1 vở BTNV 7 trang 116) *Rằm tháng giêng: chữ Hán.

- So sánh về ngôn từ ở 2 bài?

- Đối chiếu bản dịch của Xuân Thuỷ với phiên âm chữ Hán và rút ra nhận xét. *GV: - Nguyên tác: Thất ngôn tứ tuỵêt.

- Dịch thơ lục bát.

- Bản dịch thêm từ lồng lộng, bát ngát, ngân, nhưng thiếu 1 từ xuân ở câu 2.

Câu 3 thiếu yên ba ( khói sóng)—mất cái mịt mù, hư thực của cảnh khuya.

- Hai bài thơ xếp vào 1 bài học, theo em chúng có đặc điểm gì chung nào? *- Cùng hoàn cảnh sáng tác, cùng thể thơ.

- Phương thức biểu đạt chính của bài thơ này là gì? *- Cùng kết hợp tả và biểu cảm.

- Nội dung bao trùm bài là nội dung gì? *Đều thể hiện vẻ đẹp, tình yêu thiên nhiên

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt I. Tìm hiểu chung 1. Đọc 2. Chú thích

Học sinh đọc bài 1- Tác giả - Hồ Chí Minh (1890 – 1969) -Lãnh tụ vĩ đại, danh nhân văn hoá thế giới 2- Tác phẩm Cách đây 60 năm, mùa xuân Mậu Tý năm 1948, Học sinh nêu Bác "xuất hành" công tác ý kiến trên chiến khu Việt Bắc, Bác viết bài thơ xuân : "Rằm tháng Giêng" - Thể thơ: Thảo luận - Nguyên tác: Thất ngôn tứ nhóm, trả lời tuỵêt.

- Dịch thơ lục bát.

- Bản dịch thêm từ lồng lộng, bát ngát Trả lời

Trả lời Trả lời

gắn với tình yêu đất nước.

- Giải thích từ khó?

II. PHÂN TÍCH, CẮT NGHĨA. Văn bản : “Rằm tháng giêng” - Đọc 2 câu đầu bản phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ. Đối chiếu câu thơ dịch và nguyên tác?

- Hình ảnh “ Nguyệt chính viên” gợi tả điều gì? Hãy phân tích nghệ thuật sử dụng ở đây?

- Cảm xúc của tác giả gợi lên từ cảnh xuân ấy?

- Đọc 2 câu cuối. GVcho 3 nhóm HS thảo luận (3’) về nội dung: (HSHĐ theo nhóm) - Tình cảm của tác giả được phản ánh qua sự việc “ Bàn việc quân” ntn?

- Em hình dung ra cảnh tượng ntn qua câu thơ “ Khuya về bát...”?

- Qua 2 câu thơ cuối, em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa con người và cảnh vật?

(Trong 2 câu cuối). *GV:sự hoà hợp giữa nội tâm và ngoại cảnh này cho ta thấy vẻ đẹp trong tâm hồn Bác: tình yêu quê hương đất nước. - Không gian bát ngát tràn đầy ánh trăng: sông, nước, bầu trời hoà lẫn vào nhau như không giới hạn.

- Tất cả đều đẹp, trong sáng tràn đầy sức sống.

- Tác giả không chỉ vẽ cảnh huyền ảo của đêm trăng Việt Bắc mà còn cho người đọc biết không khí thời đại.

- Con thuyền trở đầy trăng đang lướt nhanh.

- Con thuyền lướt trên sông trăng.

- Em nhận ra những vẻ đẹp nào về hình

II: Phân tích 1. 2 câu thơ đầu.

Văn bản : - Sử dụng chất liệu cổ thi.

“Rằm tháng - Điệp từ xuân.

- Không gian bát ngát tràn giêng” đầy ánh trăng.

- HS đọc và 2. 2 câu cuối.

- Hình ảnh đẹp lãng mạn. đối chiếu - Cảnh gắn bó hoà hợp với người.

- Niềm tin vào ngày mai - HS đọc và phân tích. chiến thắn HS sử dụng kỹ thuật HSHĐ theo nhóm thực hiện - Sau 3’ các nhóm trả lời.

- HS trả lời - HS chú ý

thức trong thơ Hồ Chí Minh? Chỉ rõ chất cổ điển và chất hiện đại trong thơ?

- GV kết luận

lắng nghe.

III. ĐÁNH GIÁ, KHÁI QUÁT Nêu những nét nghệ thuật tiêu biểu đặc sắc của bài thơ Bài thơ thể hiện tình cảm gì

HS rút ra tổng kết đánh giá thành công về ND và NT của VB

III. Tổng kết.

1- Nghệ thuật -Viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật .

- Có nhiều hình ảnh thơ lunh linh kì ảo -Sử dung phép so sánh , điệp từ, có tác dụng miêu tả chân thực ,âm thanh hình ảnh trong rừng đêm .

- Sáng tạo nhịp điệu câu 1,4 bản dịch thơ của nhà thơ xuân Thủy , viết theo thể thơ lục bát .

2 – Nội dung Bài thơ thể hiện mộtđặc điểm nổi bật của thơ Hồ Chí Minh sự gắn bó hòa hợp giữa thiên nhiên và con người .

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH. * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập thực hành.

- Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác, chia sẻ * Thời gian: 10 phút. * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận nhóm... * Kỹ thuật: Động não, bản đồ tư duy....

Chuẩn kiến Hoạt động của Hoạt động của thầy thức kỹ trò năng cần đạt GV cho HS thảo luận nhóm nhỏ 1-2’ gọi trình bày - Hs thảo luận IV. - Nghệ thuật biểu cảm của bài thơ này có gì khác bài nhóm bàn và Luyện thơ trước. bình. tập - Nêu cảm nhận của em về nội dung bài thơ này - Học sinh nêu Các bài

tập củng cố kiến thức

cảm nhận.

- Hs thảo luận HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

So sánh hai bài thơ “cảnh khuya” và “rằm tháng riêng”, em cảm nhận được điều gì ?

Hai bài thơ này được Bác viết trong những năm đầu kháng Lắng Pháp vô cùng khó khăn gian khổ. Thế nhưng, ở trong thơ, ta nghe, tìm vẫn gặp một chủ thể trữ tình rất yêu thiên nhiên, vẫn ung hiểu, dung làm việc, vẫn chan hoà cùng ánh trăng thơ mộng của núi nghiên rừng. Người lo lắng cho đất nước nhưng trong tâm hồn, Bác cứu , trao vẫn dành cho thiên nhiên những niềm ưu ái, không vì việc đổi, trình quân bận rộn mà Người đành hờ hững, từ chối vẻ đẹp thiên bày. nhiên. Điều này nói lên phẩm chất lạc quan và phong thái ung dung của Bác

Bài tập

Hoạt động của thầy

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần

Lắng nghe, tìm hiểu, nghiên cứu , trao đổi, trình bày.

Thi kể sáng tạo bài thơ

đạt Bài tập Kiến thức trọng tâm của bài

V. GIAO BÀI VÀ HƯỚNG DẪN HỌC BÀI, CHUẨN BỊ BÀI Ở NHÀ.

1. Bài cũ: -Về nhà học phần : phiên âm , dịch thơ ; nắm cho được phần dịch nghĩa -Nắm cho được nội dung phần : Giới thiệu , phân tích và phần tổng kết -Hoàn thành bài tập còn lại theo hướng dẫn của GV 2. Bài mới: - Xem trước bài Thành ngữ - Đọc và trả lời các câu hỏi SGK .

- Ôn tập chuẩn bị kiểm tra ********************************** Tuần 13 Tiết 50 THÀNH NGỮ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Hiểu được thế nào là thành ngữ.

- Nhận biết thành ngữ trong văn bản; Hiểu nghĩa và tác dụng của thành ngữ trong văn bản.

- Cú ý thức trau dồi vốn thành ngữ.

II.XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức; - Hs hiểu khái niệm của thành ngữ, - Nghĩa và chức năng thành ngữ trong câu.

- Đặc điểm diễn đạt và tác dụng của thành ngữ.

2. Kĩ năng: - Nhận biết thành ngữ.; - Giải thích ý nghĩ của một số thành ngữ thông dụng.

- Ra quyết định : lựa chon cách sử dụngthành ngữ. phù hợp với thực tiễn giao tiếp của bản thân - Giao tiếp : trình bày suy nghĩ , ý tưởng, thảo luận và chia sẻ quan điểm cá nhân về cách sử dụng thành ngữ.(GDKNS) 3.Thái độ: - GD cho HS thấy vốn từ vựng Tiếng Việt phong phú và đa dạng 4. Định hướng phát triển năng lực cho HS:

* Năng lực chung: - Năng lực giải quyết vấn đề, - Năng lực sáng tạo, - Năng lực hợp tác *Năng lực chuyên biệt: - Năng lực tự học ,hợp tác, phân tích cắt nghĩa,giải quyết các vấn đề đặt ra trong văn bản ,năng lực sử dụng ngôn ngữ để tạo lập văn bản - Năng lực tổng hợp kiến thưc - Năng lực thực hành ứng dụng B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp niệm I. Thế nào là Khái thành ngữ thành ngữ Chức vụ cú II. Sử dụng pháp của thành thành ngữ ngữ?

Tác dụng của thành ngữ?

Tìm và giải III.Luyện tập thích nghĩa Bài 1 Kể vắn tắt các truyền thuyết Bài 2 Điền từ Bài 3 Sưu tầm thành Bài 4 ngữ và giải thích ý nghĩa III. CHUẨN BỊ: 1- Chuẩn bị của GV:SGK, bài soạn, Soạn giáo án.

- Đọc tài liệu có nội dung liên quan đến bài học . Soạn GAĐT trình chiếu Pozector 2- Chuẩn bị của HS: - Đọc bài,soạn bài, tìm hiểu kiến thức về Thành ngữ.

IV. Tổ chức dạy và học.

1) Ổn định trật tự : - Kiểm tra sĩ số, trật tự, nội vụ của lớp.

2) Kiểm tra bài cũ (3p) Kiểm tra trước khi vào tỡm hiểu bài mới (linh hoạt, khụng nhất nhất vào đầu giờ học) HS1 - Thế nào là từ đồng âm?

- Hóy đặt từ đồng âm sau với cặp từ đồng âm sau: đậu(động từ); đậu (danh từ) HS 2- GV chiếu mộtt số hình ảnh lờn bảng cho HS đoán cặp từ trỏi nghĩa? (nhắm – mở’ nhanh – chậm; mắt nhắm mắt mở; nhanh như sóc, chậm như rùa)

3) Tổ chức dạy và học bài mới: Hoạt động 1: khỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý.

- Thời gian: 1’ - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề - Kĩ thuật: Động não HOẠT ĐỘNGcña thÇy HOẠT ĐỘNGcña Chuẩn KTKN trß cần đạt - Trong quá trình giao tiếp khi nói hoặc viết chúng ta thường nghe thấy những câu nói vần vè, êm tai như: đầu voi đuôi chuột, mắt nhắm * Nghe -> ghi bµi mắt mở; nhanh như sóc, chậm như rùa.....vậy cụm từ đó là gì? Cấu tạo và tác dụng ra sao, chúng ta vào bài học hôm nay cùng tìm hiểu.

Hoạt động 2 : HèNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI - Mục tiêu: HS nắm được Tỡm hiểu về thành ngữ và cách sử dụng thành ngữ - Thời gian: 20’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận - Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy GVHDHS tìm hiểu khái niệm thành ngữ, nghĩa của thành ngữ - Gv dùng máy chiếu Pozector chiếu ví dụ, kèm theo hình ảnh. Gọi HS đọc.

- Đọc ví dụ mục 1.

- Giải nghĩa cụm từ: “ Lên thác xuống ghềnh”.?

- Có thể thay 1 vài từ trong cụm từ này bằng những từ khác không? Vì sao?

- Có thể chêm xen thêm 1 vài từ khác vào trong cụm từ này được không? Vì sao?

- Hãy đảo vị trí các từ trong cụm từ và nhận xét?

- Từ nhận xét trên em có nhận xét gì về đặc điểm cấu tạo của

Hoạt động của trò HS tìm hiểu khái niệm thành ngữ, , nghĩa của thành ngữ - HS quan sát - Hs đọc.

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt I. THẾ NÀO LÀ THÀNH NGỮ.

1- Ví dụ a – Cấu tạo

- HS giải nghĩa - HS trả lời *- Không thay đổi được vì ý nghĩa trở lên lỏng lẻo, nhạt nhẽo *- Không chêm thêm được vì ý nghĩa không đảm bảo *- Không đảo được vì trật tự thay đổi, ý nghĩa câu thay đổi.

=> Cụm từ cố định.

Ghi chú

cụm từ “ Lên thác xuống ghềnh”? => Cụm từ cố định.

- Cụm từ “ Lên thác xuống ghềnh” có ý nghĩa gì?

- GV: Cụm từ trên được gọi là thành ngữ.(GDKNS) - Vậy em hiểu thế nào là thành ngữ?

HS đảo (1-2 em)

- Chỉ sự lên xuống ở hai địa thế hết sức nguy hiểm,khó khăn.

- Ngầm ví cuộc đời con cò trải qua bao gian nan, vất vả, khó khăn, nguy hiểm.

- Từ những ý kiến trên, em có nhận xét gì về đặc điểm cấu tạo, ý nghĩa của cụm từ ''Lên thác xuống ghềnh''.

HS nhận xét - Tìm một vài thành ngữ mà - Tại sao lại nói “lên thác em biết? xuống ghềnh” - Chỉ sự gian nan, vất vả, khó khăn, nguy hiểm.

- Ngầm ví cuộc đời con cò trải qua bao gian nan, vất vả, khó khăn, nguy hiểm.

- Nghĩa của “lên thác xuống =>Nghĩa đen và phép ẩn ghềnh” được hiểu thông qua dụ phép tu từ nào?

- “Nhanh như Chíp” có nghĩa HS nêu ý nghĩa. là gì? * - Nhanh như Chíp: Là hành động mau lẹ, rất nhanh, chính xác.

- Nghĩa của thành ngữ “nhanh => Phép so sánh như Chíp” em hiểu được thông qua phép tu từ nào?

- Vậy nghĩa của thành ngữ bắt nguồn từ đâu?

- Nêu nghĩa của các thành HS lấy ví dụ ngữ trên? So sánh với thành - Cho 2 ví dụ ngữ “châu chấu đá xe” ? a- Dẫu có thiêng liêng đành phận gái Lẽ nào châu chấu đấu ông voi.

(Nguyễn Công Trứ)

=> biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh

- Thành ngữ: là cụm từ cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh

b- Nghĩa thành ngữ: Nghĩa của thành ngữ có thể hiểu trực tiếp từ nghĩa đen của các yếu tố tạo nên hoặc từ ý nghĩa chung của cả thành ngữ thông qua phép so sánh, ẩn dụ. .

b-Lực lượng ta với địch so le nhau nhiều như thế nên có nhiều người cho rằng: Cuộc kháng chiến của ta là châu chấu đấu voi. (Hồ Chí Minh) - Em có nhận xét gì về 2 cụm => Đồng nghĩa, là thành thành ngữ trên với “châu chấu ngữ biến thể đá xe” ?

- Tìm các thành ngữ đồng HS phân tích nghĩa với thành ngữ: “ Nước * + Nước đổ lá chuối. đổ lá khoai” ? “Lòng lang dạ + Nước đổ đầu vịt. thú”? + Nước đổ lá môn.

Chú ý: Một số thành ngữ vẫn *+ Lòng lang dạ sói, có những biến thể nhất định. +Lòng chim dạ cá...

GV cho ví dụ thành ngữ: “Khẩu phật tâm xà”. Hãy giải nghĩa câu thành ngữ trên?

HS giải nghĩa và so sánh GV: trong hệ thống TV, ngoài c – Chú ý. các thành ngữ thuần Việt HS nhận xét Chú ý: Một số thành ngữ vẫn chúng ta còn rất nhiều thành ngữ Hán Việt. có những biến thể nhất định.

- Từ ví dụ trên em có nhận xét gì về thành ngữ?

- HS so sánh - GV cho HS đọc ghi nhớ 1 GVHDHS tìm hiểu cách sử dụng thành ngữ.

- Tìm thành ngữ ở mục II? Xác định chức vụ ngữ pháp của trạng ngữ : “ Ba chìm bẩy nổi”, “ Tắt lửa tối đèn” ; “Lá lành đùm lá rách”; “chậm như rùa” trong 4 ngữ cảnh SGK? GV chia HS thành 4 nhóm tìm và xác định chức vụ ngữ pháp của trạng ngữ - Sau 3’ gọi các nhóm trình bày - So sánh cách biểu ngữ của 2 thành ngữ : ““Ba chìm, bẩy nổi” và “ lên thác xuống ghềnh”?

HS nhận xét 2 – Ghi nhớ 1 ( 2 câu tiếp theo: Lá lành đùm lá rách là đạo lý của II.SỬDỤNG THÀNH người dân Việt Nam NGỮ.

Bạn An đi chậm như rùa.) 1- Ví dụ

HS nghe - HS nêu

- Phân tích cái hay của các => Ngắn gọn hàm súc có thành ngữ trên? tính biểu cảm.

- Giáo viên - Đặt câu với 2 thành ngữ này?

- Kết luận gì khi sử dụng - HS đọc ghi nhớ SGK(Tr thành ngữ?

GV cho HS đọc ghi nhớ(SGK 144) -144) HS tìm hiểu cách sử GV cũng lưu ý HS về cấu tạo dụng thành ngữ.

2 – Ghi nhớ 2 thành ngữ và tục ngữ HS quan sát Hoạt động 3 : luyện tập, THỰC HÀNH - Mục tiêu: - Củng cố lại những kĩ năng, kiến thức đã được học về liên kết, bố cục và mạch lạc trong VB. - Thời gian: 18’ - Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận -Kĩ thuật: Khăn trải bàn, PHT, động não

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

GV cho HS hoạt động III – Luyện - Học sinh làm bài tập GS hướng dẫn HS làm các BT theo thứ tự SGK và tương ứng với vở BTNV 7 (trang119-121) GV dùng máy chiếu, chiếu ND các bài tập và cho HS thực hiện

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt IV. Luyện tập Bài tập 1,2,3,4…

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác, bản đồ tư duy....

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn kiến thức kỹ năng cần đạt

Ghi chú

1. Hãy sưu tập thêm các thành ngữ chưa xuất hiện trong SGK và giải thích nghĩa của chúng.

Gợi ý: Có thể kể thêm các thành ngữ như: mèo mả gà đồng, nhà tranh vách đất, đầu bạc răng long, ông chẳng bà chuộc, nước đổ lá khoai, vắt cổ chày ra nước, gậy ông đập lưng ông, hàng thịt nguýt hàng cá, mặt sứa gan lim, già trái non hột, ... Tra Lắng nghe, tìm Từ điển giải thích thành ngữ tiếng Việt để hiểu hiểu, nghiên cứu nghĩa của các thành ngữ này , trao đổi, trình 2. Cho HS chơi đuổi hình bắt chữ với một số thành bày. ngữ.

Mỗi đội lần lượt đoán hình ảnh tương ứng một thành ngữ, đội nào không trả lời được nữa thì dành cho đội khác.( 5’) 3. Học và hoàn thành bài viết đoạn vào vở. + Tìm đọc cuốn: thành ngữ.

Bài tập

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn.

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo - Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác. * Thời gian: 5 phút . * Phương pháp:Dự án. * Kỹ thuật: Giao việc Chuẩn kiến thức kỹ Hoạt động của thầy Hoạt động của trò năng cần đạt Bài tập Lắng nghe, tìm hiểu, Kiến thức nghiên cứu , trao Sưu tầm thành ngữ trọng tâm đổi, trình bày. của bài Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà.

1. Bài cũ: - Học bài và làm các bài tập còn lại 2. Bài mới: Chuẩn bị bài: “Cách làm bài văn biểu cảm về TPVH” ******************************* TUẦN 13

Ghi chú

TIẾT 51,52 VIẾT BÀI LÀM VĂN SỐ 3- VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Học sinh được củng cố về cách làm văn biểu cảm về con người, thể hiện được tình cảm gắn bó với những người thân.

2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tạo lập văn bản biểu cảm về con người.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng HS những tình cảm đẹp đẽ với người thân trong gia đình, với bạn bè thân thiết II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Học sinh được củng cố về cách làm văn biểu cảm về con người, thể hiện được tình cảm gắn bó với những người thân.

2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng tạo lập văn bản biểu cảm về con người.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng HS những tình cảm đẹp đẽ với người thân trong gia đình, với bạn bè thân thiết 4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: Tự học - năng lực chuyên biệt: Giao tiếp tiếng Việt II. Chuẩn bị - Giáo viên: Soạn bài - Học sinh: Chuẩn bị một số đề bài theo hướng dẫn III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: Không thực hiện Bước 3. Bài mới: 87 phút - GV đưa đề bài. Đề bài: Cảm nghĩ về một người thân trong gia đình em..

Tiêu chí

Mức độ tối đa

Mức độ chưa tối đa

Mức độ chưa đạt

Hình thức

- Bài viết có bố cục đủ ba phần rõ ràng; phần thân bài biết tách đoạn một cách hợp lí.

- Diễn đạt mạch lạc, ngôn ngữ trong sáng.

- Trình bày sạch sẽ, rõ ràng. Hạn chế các lỗi chính tả, dùng từ, viết câu. * Điểm cho tối đa là 1.0 điểm

Nội dung Giới thiệu chung về đối tượng trong quan hệ với bản thân và tình cảm về đối tượng. * Số điểm: 1.0 điểm * Quan sát, miêu tả, suy ngẫm: 2.5đ - Quan sát, miêu tả những đặc điểm tiêu biểu, gợi cảm xúc ở người đó (dáng người, mắt, nụ cười, bàn tay...)

- Những đặc điểm đó gợi cho em những liên tưởng, suy ngẫm đến cuộc đời, những phẩm chất, tính cách gì? * Những hồi tưởng quá khứ, suy nghĩ hiện tại: 2.5đ - Hồi tưởng lại những năm tháng gắn bó đã qua về đối tượng - Suy nghĩ về hiện tại: Tình cảm, cảm xúc về đối tượng. * Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn, mong ước: 1đ - Đặt người viết vào giả định (nếu xa cách, nếu giận dỗi, nếu không có đối tượng trong cuộc sống...) em sẽ có cảm xúc suy nghĩ gì (mong nhớ, buồn bã, vô vị, ...)

- Mong ước điều gì cho đối tượng? * Liên hệ hiện tại với tương lai: 1đ - Tuởng tượng những thay đổi trong tương lai - Cần làm gì trong hiện tại

- Bố cục ba phần - Chữ viết chưa rõ ràng, còn sai một số lỗi chính tả; còn gạch xóa.

- Không rõ hoặc không đầy đủ bố cụ ba phần.

- Chữ viết xấu, chưa rõ ràng, còn sai nhiều lỗi chính tả.

* Điểm cho tối đa là 0.5 điểm Bài viết đạt được những ý cơ bản, nhưng các ý viết còn sơ sài Điểm cho từ 1.5 đến 6 điểm Hs viết thiếu ý nào giáo viên trừ theo điểm tương ứng

* GV chấm không cho điểm - Bài làm lạc đề, sai đề. * GV chấm tối đa 01 điểm.

- Học sinh bỏ không làm bài * GV chấm không cho điểm

- Khẳng định điều không thay đổi - Khẳng định lại tình cảm của mình về đối tượng.

- Ước mơ và lời hứa hẹn với đối tượng trong tương lai. * Số điểm: 1.0 điểm Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Hình dung lại bài viết. + Luyện tập viết bài văn biểu cảm về những người thân khác.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 53 Đọc - hiểu văn bản Tiếng gà trưa. (Đọc văn bản, tìm hiểu phần chú thích, trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản). ******************************* TUẦN 14 TIẾT 53: CÁCH LÀM BÀI VĂN BIỂU CẢM VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Yêu cầu của bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

- Cách làm dạng bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

2. Kĩ năng: - Cảm thụ tác phẩm văn học đã học.

- Viết được những đoạn văn, bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

- Làm được bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

3. Thái độ: - Yêu thích các tác phẩm văn học.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Cách làm dạng bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

2. Kĩ năng: - Cảm thụ tác phẩm văn học đã học.

- Viết được những đoạn văn, bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học.

3. Thái độ: - Yêu thích các tác phẩm văn học.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: -năng lực chung: hợp tác, - năng lực chuyên biệt: cảm thụ thẩm mĩ, giao tiếp tiếng Việt.

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Soạn bài, SGK, SGV, bảng phụ.

- Học sinh: Đọc các ví dụ, trả lời câu hỏi, dự kiến cách làm các bài tập SGK. III. Tổ chức dạy và học

Bước 1. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) ? Nêu vai trò của yếu tố tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm ? Đáp án: Có vai trò khơi gợi cảm xúc nhưng bị cảm xúc chi phối…..

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: (38 phút) HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú Giới thiệu: Ở những tiết trước, chúng ta đã tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về sự - Hs nghe và ghi Tiết 53: vật, về con người. Tiết học hôm nay, chúng tên bài CÁCH LÀM ta sẽ tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về BÀI VĂN BIỂU một tác phẩm văn học.

CẢM VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu về khái niệm Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học : - Cho HS đọc bài văn của Nguyên Hồng ( Lưu ý đọc diễn cảm) - Bài văn viết về những bài ca dao nào ? Hãy đọc liền mạch

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

GHI BẢNG

I. Tìm hiểu bài : 1. Bài văn : Cảm nghĩ về một bài ca - Đọc văn bản : Cảm nghĩ dao Bài tập a/147 về một bài ca dao . Đọc liền mạch 8 câu + Đêm qua ra đứng bờ ao, ca dao Trông cá cá lặn, trông sao

GHI CHÚ

các bài đó .

sao mờ …

Buồn trông con nhện chăng tơ Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai ?

Buồn trông chênh chếch sao mai, Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ ? + Đêm đêm tưởng dải Ngân Hà Chuôi sao Tinh Đẩu đã ba năm tròn Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn Tào Khê nước chảy hãy còn trơ trơ - Hãy phân tích các yếu tố - Các yếu tố tưởng tượng, tưởng tượng, liên tưởng, hồi suy ngẫm: “… Có bóng tưởng, suy ngẫm của người viết một người đội khăn, mặc áo dài … Một người quen ? … Tất cả tâm trí và mắt nhìn của tôi càng như dính vào mạng tơ rung trước gió… lại chính là con sông có một người không có tên nhưng tôi lại thấy quen quen và thân thương … Vì nhớ mà buồn …

- GV gợi ý : Bài cảm nghĩ này có 4 đoạn, mỗi đoạn nói về 2 câu lục bát trong bài, hãy tách đoạn ?

- Tác giả đã cảm nhận thế nào - 2 câu đầu : Tưởng tượng cảnh một người đàn ông , về hai câu đầu ? thậm chí là người quen nhớ quê.

- 2 câu ca dao tiếp tác giả tưởng - Tưởng tượng cảnh ngóng trông và tiếng kêu, tượng ra cảnh gì ? tiếng nấc của người trông - 2 câu ca dao tiếp , tác giả có ngóng .

Bài tập b/147 Đoạn 1 Tưởng tượng, giả định về hình ảnh nhân vật

Đoạn 2: Tưởng tượng cảnh ngóng trông và tiếng kêu, tiếng nấc của người trông ngóng Đoạn 3: Biểu cảm về sông Ngân, liên tưởng tới điển tích và liên tưởng tới cảnh ngộ của mình. Đoạn 4: Suy ngẫm về con sông Tào Khê và lòng chung thủy

cảm nghĩ về sông Ngân Hà như - Cảm nghĩ về sông Ngân Hà, con sông chia cắt, con thế nào? sông nhớ thương đối với Ngưu Lang, Chức Nữ .

- 2 câu ca dao cuối tác giả có - Cảm nghĩ về sông Tào Khê. cảm nghĩ gì ?

- Từ các bước tìm hiểu trên , hãy cho biết thế nào là phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn - HS đọc ghi nhớ SGK / học ?

- GV giảng : Văn biểu cảm về 147 một tác phẩm văn học là trình bày những cảm xúc, ý nghĩ của mình về cái hay, cái đẹp của một tác phẩm văn học cụ thể, đã làm cho ta rung động , xúc động .

Phát biểu cảm nghĩ không thể nói chung chung mà phải rất cụ thể, phải chỉ ra được yêu thích, thú vị … ở chỗ nào , tại sao lại 2. Các bước làm bài: yêu thích , thú vị ? Nghĩa là phải a) Chuẩn bị: phân tích và trích dẫn. Phải viết b) Dàn ý: lời bình, phải biết liên tưởng so sánh .

Chúng ta thường dùng biện pháp gì để biểu cảm về tác - Cảm nghĩ về 1 tác phẩm văn học có thể là : phẩm văn học? + Cảm xúc về cảnh, về người trong tác phẩm + Cảm xúc về tâm hồn con người, số phận nhân vật trong tác phẩm. + Cảm xúc về vẻ đẹp ngôn từ . +Cảm xúc về tư tưởng HOẠT ĐỘNG 2: Các bước của tác phẩm. làm bài biểu cảm về tác phẩm văn học II. Ghi nhớ 1. Chuẩn bị: - Đọc tác phẩm ( đã học, đã xem, đã biết, …)

- Phát hiện ra chủ đề, nội dung,

rút ra ấn tượng ban đầu.

- Phát hiện các chi tiết nghệ thuật, các hình ảnh, những tư tưởng, tình cảm cao đẹp, … mà tác giả đã diễn tả, gây cho mình nhiều ấn tượng.

2. Dàn ý: - Giống như các bài văn biểu cảm, phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học cũng gồm 3 phần: + Mở bài + Thân bài + Kết bài Hãy nêu những yêu cầu của từng phần trong bài biểu cảm MB: + Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm. + Nêu lên ấn tượng sâu sắc, khái quát nhất của mình khi đọc tác phẩm ấy.

TB: + Lần lượt nêu lên những cảm nghĩ của riêng mình về những khía cạnh của tác phẩm.

KB: An tượng chung về tác phẩm (đánh giá và liên hệ)

III. Luyện tập :

Phát biểu cảm nghĩ về một trong các bài thơ : Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh, Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê, Cảnh khuya, Rằm tháng giêng

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú -Viết đoạn văn biểu cảm về hai câu + Suy nghĩ cá nhân thơ cuối bài Cảnh khuya + trình bày tâm ……………… trạng....

+ Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy - Tìm đọc các tài liệu về cách biểu cảm một tác phẩm văn học

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao ………………. đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Học bài, nắm nội dung bài học. + Hoàn thành các bài tập trên lớp và làm tiếp bài tập 1/ SGK. - Chuẩn bị bài mới: Tiết 54,55 Tiếng gà trưa ******************************************** Tuần 14 Tiết 54,55 TIẾNG GÀ TRƯA (Xuân Quỳnh) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Sơ giản về tác giả Xuân Quỳnh.

- Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: những kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, sâu nặng, nghĩa tình.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: những kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, sâu nặng, nghĩa tình.

- Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài.

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu, phân tích văn bản thơ trữ tình có sử dụng yếu tố tự sự.

3. Thái độ: - Giáo dục HS tình cảm gia đình, tình cảm bà cháu, trân trọng những kỉ niệm tuổi thơ 4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác

- năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt, cảm thụ thẩm mĩ II. Chuẩn bị - Giáo viên: Soạn bài, tài liệu bình giảng văn học 7.

- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: 3 phút ? Đọc thuộc bài thơ Cảnh khuya và nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ ? Đáp án: Bài thơ Cảnh khuya : sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt cổ điển, hình ảnh thơ đẹp, sử dụng các biện pháp so sánh, điệp ngữ độc đáo=> miêu tả đêm trăng rừng Việt Bắc lung linh, huyền ảo, gần gũi,tâm trạng, thao thức không ngủ được của thi nhân=> tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất nước, phong thái ung dung, lạc quan trong tâm hồn, cốt cách của Hồ Chí Minh.

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 39 phút HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA GHI BẢNG GHI TRÒ CHÚ HOẠT ĐỘNG 1. Đọc – Tìm - Suy nghĩ, trình bày I. Đọc – Tìm hiểu chú thích : quan điểm: hiểu chú thích : - Đọc phần chú thích , hãy nêu - H.S đọc, cả lớp nghe, - Tác giả: Xuân vài nét chính về tác giả ? theo dõi.

Quỳnh (1942-1988) - Trình bày ý kiến nhận quê ở tỉnh Hà Tây – GV nói thêm về tác giả: + Xuân Quỳnh tên đầy đủ là xét và bổ sung. Nghe Nhà thơ nữ xuất sắc Nguyễn Thị Xuân Quỳnh. Xuân GV đọc trong nền thơ hiện đại Quỳnh là nữ sĩ của tình yêu, VN. những bài thơ nổi tiếng như “Thuyền và biển” , “Sóng”… được phổ nhạc . Thơ Xuân Quỳnh trẻ trung, sôi nổi, tha thiết và mạnh bạo, giàu nữ tính . + Xuân Quỳnh mồ côi mẹ từ ấu thơ, người cha thường vắng nhà đi làm xa, nên nhà thơ đã sống với bà suốt những năm tuổi nhỏ.

- GV hướng dẫn đọc bài thơ : Giọng đọc vui, bồi hồi.

- Tác phẩm :Thơ ngũ - Nhận xét thể thơ ? Cách viết - HS đọc ngôn giống với bài thơ nào mà em đã - Mỗi câu có 5 tiếng , học ? + Thơ ngũ ngôn thường được có xen kẽ câu thơ 3 cấu tạo thành khổ 4 câu . Vần tiếng . liền ở câu 2, 3, chữ cuối câu 4 + Đêm nay Bác không

vần với tiếng cuối câu đầu của ngủ khổ thơ tiếp theo.

- Bài thơ được sáng tác vào thời kì nào ?

- Bài thơ được viết trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến - Cảm hứng của tác giả trong chống Mỹ in trong tập bài thơ được khơi gợi từ sự việc “Sân ga chiều em đi” - Cảm hứng : Từ việc gì ?

- GV giảng : Trên đường hành người chiến sĩ trên quân, người chiến sĩ chợt nghe đường hành quân, nghe tiếng gà nhảy ổ bỗng nhớ về tiếng gà nhớ lại kỉ niệm những kỉ niệm tuổi thơ . Hình ấu thơ, nhớ về người bà ảnh những con gà mái mơ, mái kính yêu. vàng. Hình ảnh người bà với tình yêu, sự chắt chiu lo cho con cháu. Cùng với những ước mơ nhỏ bé của tuổi thơ, Tiếng gà trưa đi vào cuộc chiến đấu cùng với người chiến sĩ, khắc sâu thêm tình cảm với quê hương -2 đoạn : + 6 khổ thơ đầu : Trên đất nước .

- Bài thơ có thể chia làm mấy đường hành quân, đoạn ? Nêu nội dung từng đoạn người chiến sĩ nghe tiếng gà, nhớ về kỉ . niệm ngày xưa. + 2 khổ thơ cuối : Tiếng gà trưa đi vào cuộc chiến đấu, khắc sâu thêm tình cảm đối với quê hương đất nước HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu . văn bản.

1. Tiếng gà gợi nhớ kỉ niệm thời thơ ấu : GV: Trên đường hành quân xa, tiếng gà nhà ai nhảy ổ, một âm thanh bình dị , thân thuộc của làng quê bỗng vang lên giữa trưa hè, khiến người lính trẻ vô cùng - Những hình ảnh và kỉ xúc động . Tiếng gà trưa đã làm niệm :

II. Tìm hiểu văn bản : 1. Tiếng gà gợi nhớ kỉ niệm thời thơ ấu :

* Tiếng gà gợi nhớ những hình ảnh và kỉ niệm : - Con gà mái mơ - Gà mái vàng - Ổ trứng hồng - Lời bà mắng - Tay bà khum soi trứng

“xao động” nắng trưa và cả hồn người, như cho người lính thêm sức mạnh mới .

- Những hình ảnh và kỉ niệm gì trong tuổi thơ đã được gợi lại từ tiếng gà trưa ?

- Chi tiết bà mắng cháu gợi cho em cảm nghĩ gì về tình bà cháu ?

- Cảm nghĩ của em về người bà, từ hình ảnh bà chắt chiu từng quả trứng trên tay ? + Niềm vui được quần áo mới trong hoàn cảnh cuộc sống còn nhiều khó khăn , niềm vui có được từ bao chắt chiu cần kiệm lo toan của bà Niềm vui thật thiêng liêng, không dễ gì quên được .

+ Hình ảnh những con - Dành từng quả gà mái mơ, mái vàng và chắt chiu ổ trứng hồng đẹp như - Để cuối năm bán trong tranh. gà + Một kỉ niệm về tuổi - Cháu được quần thơ dại : tò mò xem áo mới trộm gà đẻ bị bà mắng . + Hình ảnh người bà đầy lòng yêu thương, chắt chiu dành dụm chăm lo cho cháu + Niềm vui và mong ước nhỏ bé của tuổi thơ : được bộ quần áo mới từ tiền bán gà . Ước mong ấy đi vào cả trong giấc ngủ tuổi thơ .

- Lời mắng yêu, vì bà muốn cháu mình sau Những kỉ niệm đẹp này được xinh đẹp, có đẽ của tuổi thơ về tình hạnh phúc Tình yêu bà cháu . bà dành cho cháu .

- Tần tảo chắt chiu trong cảnh nghèo : Tay bà khum soi trứng Dành từng quả chắt chiu … Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi … Để cuối năm bán gà Cháu được quần áo mới Dành trọn vẹn tình yêu thương chăm lo cho cháu : Chắt chiu để cuối năm bán gà may cho cháu quần áo mới . Định hướng:

Câu hỏi thảo luận: - Tình bà cháu biểu hiện trong lời nói, cử chỉ, cảm xúc hết sức bình thường. Nhưng tại sao tình cảm ấy lại thành kỉ niệm không phai trong tâm hồn người cháu ?

- GV bình : Hình ảnh người bà trong kỉ niệm của đứa cháu thật là đẹp và tình bà cháu thật sâu nặng! “ Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất: yêu cái cây trồng ở trước ngõ, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh…” (Lòng yêu nước – Ngữ Văn 6). Và chính điều đó đã làm nên sức mạnh ở người chiến sĩ trong cuộc chiến đấu với kẻ thù để bảo vệ đất nước.

- Qua bài thơ đã biểu hiện tình cảm gì của tác giả ?

2.Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa: - Đọc lại 2 khổ thơ cuối - “Tiếng gà trưa” còn gợi cả những suy tư của con người về hạnh phúc, về cuộc chiến đấu hôm nay, hãy chỉ ra các đoạn tương ứng với nội dung trên ?

Thảo luận - Vì sao con người có thể nghĩ rằng : Tiếng gà trưa Mang bao điều hạnh phúc ?

- Vì : + Đó là tình cảm chân thật nhất, ấm áp nhất của tình ruột thịt. + Đó còn là tình cảm gia đình, tình cảm quê hương, tình cảm cội nguồn không thể thiếu trong mỗi con người .

2. Những suy tư gợi lên từ tiếng gà trưa : Tiếng gà trưa Mang bao nhiêu hạnh phúc Suy tư về hạnh phúc

- Qua những kỉ niệm được gợi lại, tác giả đã biểu lộ tâm hồn trong sáng, hồn nhiên của một em nhỏ và tình cảm trân trọng, yêu quí đối với bà của đứa cháu .

- Cháu chiến đấu hôm nay Vì lòng yêu tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Suy tư về cuộc chiến đấu hôm nay.

- Suy tư về hạnh phúc ( 4 câu đầu đoạn 2) - Suy tư về cuộc chiến đấu hôm nay ( 6 câu cuối đoạn 2) - Tiếng gà trưa và những ổ trứng hồng là hình ảnh của cuộc sống chân thật, bình yên, no ấm.

- Tiếng gà trưa thức dậy bao tình cảm bà cháu, gia đình, quê hương - Đó là âm thanh bình dị của làng quê của làng quê VN. - Vì :

Tình cảm yêu thương, kính trọng, biết ơn bà đã khắc sâu thêm tình cảm đối với quê hương đất nước

- Vì sao người chiến sĩ có thể nghĩ rằng cuộc chiến đấu của mình còn là “Vì tiếng gà cục tác. Ổ trứng hồng tuổi thơ” ?

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết - Hãy nêu nhận xét của em về nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?

* GV kết luận : “Tiếng gà trưa” là một bài thơ hay, tha thiết ngọt ngào.Dòng cảm xúc từ hiện tại man mác và bâng khuâng trôi về những năm tháng tuổi thơ với bao kỉ niệm cảm động về đàn gà và ổ trứng hồng, về người bà đôn hậu, đã làm sâu nặng tình yêu đất nước quê hương. “Tiếng gà trưa” là một âm thanh đồng vọng của gia đình, của làng quê, trở thành hành trang của người lính trẻ .

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

+ Ổ trứng và tiếng gà là những điều chân thật, thân thương, quí giá. Là biểu tượng hạnh phúc ở mỗi miền quê . + Cuộc chiến đấu hôm nay còn có thêm ý nghĩa bảo vệ những điều chân thật và quí giá đó .

- NT : + Câu thơ “ Tiếng gà trưa” được lặp lại 4 lần ở đầu các khổ thơ > Mỗi lần nhắc lại, câu thơ này gợi ra một hình ảnh trong kỉ niệm thời III. Ghi nhớ : thơ ấu. *Tổng kết: + Nhiều từ ngữ được - Nghệ thuật: lặp lại + Điệp ngữ + Hình ảnh, lời thơ + Thể thơ 5 tiếng, bình dị, tự nhiên . ngôn ngữ thơ tự - ND : nhiên, chân thực + Kỉ niệm đẹp của + Hình ảnh thơ gần tuổi thơ . gũi + Tình bà cháu - Nội dung: + Tiếng gà trưa gợi lại những kỉ niệm tuổi thơ và tình bà cháu. + Tình yêu nước, lí tưởng chiến đấu của người chiến sĩ bắt nguồn từ tình cảm bà cháu, từ kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, nghĩa tình.

* Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập - Định hướng phát triển năng lực tự học, chia sẻ * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, * Kĩ thuật: Động não, * Thời gian: 5’ III. Luyện tập - Gọi HS đọc diễn cảm bài thơ.

- Tổ chức HS làm bài tập TN. - GV đưa bảng phụ và gọi HS xác định yêu cầu bài tập.

1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?

A. Lục bát.

B. Song thất lục bát.

C. Bốn chữ.

D. Năm chữ.

2. Đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ trên là gì?

A. Cách diễn đạt tự nhiên với những hình ảnh giản dị, chân thực.

B. Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc.

C. Sử dụng biện pháp so sánh, nhân hoá có giá trị biểu cảm cao.

D. Sử dụng rộng rãi lối liên tưởng, tưởng tượng.

-Đọc diễn cảm, nhận xét.

1. Đọc diễn cảm bài thơ.

2. Bài tập trắc nghiệm.

- Nêu yêu cầu bài tập

- Theo dõi nội dung bài tập

- HS lựa chọn đáp án.

- Nhận xét.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú -GV giao việc cho học sinh về nhà + Suy nghĩ cá nhân làm + trình bày tâm - Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ về trạng.... tình bà cháu trong bài thơ + Lớp nhận xét, bổ

sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy -GV giao việc cho học sinh về nhà làm - Sưu tầm các bài văn biểu cảm hoặc bình luận về tác phẩm

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Học thuộc bài thơ và phần ghi nhớ.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 54 Điệp ngữ. (Đọc các ví dụ, trả lời câu hỏi tìm hiểu ví dụ, dự kiến cách làm các bài tập). **************************************** TUẦN 14- TIẾT 56: ĐIỆP NGỮ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Khái niệm điệp ngữ.

- Các loại điệp ngữ.

- Tác dụng của điệp ngữ trong văn bản.

- Nhận biết phép điệp ngữ; phân tích tác dụng của điệp ngữ; sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm điệp ngữ, phân loại, tác dụng của điệp ngữ trong văn bản 2. Kĩ năng: - Nhận biết phép điệp ngữ; phân tích tác dụng của điệp ngữ; sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh.

3. Thái độ: - Sử dụng đúng điệp ngữ để đạt được hiệu quả giao tiếp.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: thu thập, xử lí thông tin.

- năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt

Ghi chú

B. Bảng mô tả các mức độ, yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu I.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ II. Các dạng điệp ngữ

Từ ngữ nào, câu thơ nào được lặp lại?

Chỉ ra phép điệp ngữ?

III. Luyện tập Tìm điệp ngữ?

Bài 1 Tìm điệp ngữ?

Bài 2

Vận dụng thấp

Vận dụng cao

Tác dụng?

Nêu khái niệm?

So sánh và tìm đặc điểm của mỗi dạng điệp ngữ?

Tác dụng?

Nêu rõ điệp ngữ gì?

Nhận xét?

Bài 3 II. Chuẩn bị - Giáo viên: Nghiên cứu bài, soạn bài, máy chiếu.

- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra bài 15 phút Đề bài I.Đọc- hiểu 1.Em hãy cho biết tác giả của bài thơ Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê là ai?

A. Hạ Tri Chương C. Đỗ Phủ B. Lí Bạch D. Đường Huyền Tông 2. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

A. Mới rời quê ra đi C. Sau 50 năm đỗ đạt, làm quan, sống ở kinh thành.

B. Xa nhà, xa quê đã lâu D. Khi ông ra làm quan và ở kinh thành đã vài năm 3. Bài thơ trên được viết theo thể thơ gì?

A. Thất ngôn tứ tuyệt C. Ngũ ngôn tứ tuyệt B. Thất ngôn bát cú D. Lục bát 4.Tâm trạng của tác giả thể hiện trong bài thơ là : A. Vui mừng, háo hức khi trở về quê B. Buồn thương trước cảnh quê hương nhiều thay đổi C. Ngậm ngùi, hẫng hụt khi trở thành khách lạ giữa quê hương D.Đau đớn, luyến tiếc khi phải xa rời chốn kinh thành II. Tạo lập văn bản 5. Hãy viết một đoạn văn từ 6 đến 8 câu bộc lộ tình yêu quê hương, đất nước của em. Đáp án

Câu 1,2,3,4: (mỗi câu đúng 0,5 điểm) Câu Đáp án

1 A

2 C

3 A

4 C

Câu 5 a. Hình thức: (1,0 điểm ) - Đảm bảo hình thức một đoạn văn: bắt đầu bằng chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng .

- Đảm bảo số câu theo quy định.

- Sạch sẽ, không sai chính tả. b. Nội dung: (7,0 điểm) - Giới thiệu chung về tình cảm đối với quê hương và nhận xét chung về quê hương.

- Biểu cảm chi tiết đối với thiên nhiên, con người, lịch sử ...

- Suy nghĩ và hành động để xây dựng quê hương.

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 27 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú GV yêu cầu học sinh đọc lại bài thơ Cảnh khuya - Hs nghe và ghi Tiết 53: Và chỉ ra các biện pháp tu từ đã học trong tên bài ĐIỆP NGỮ bài thơ đó - GV giới thiệu bài: Trong bài thơ còn sử dụng một biện pháp tu từ nữa đó là điệp ngữ - một phép tu từ thường được sử dụng rất nhiều trong thơ ca và tạo ra hiệu quả tu từ rất cao. Vậy thế nào là điệp ngữ, điệp ngữ tác dụng gì ? ... các em cùng tìm hiểu nội dung bài học.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện ....

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY

HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ

HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu điệp ngữ 1. Tìm hiểu thế nào là điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ -Văn bản: Tiếng gà trưa : - GV treo bảng phụ có ghi 2 khổ thơ (khổ đầu và khổ cuối) của bài thơ “Tiếng gà trưa” .

GV gọi HS đọc .Hãy chỉ ra các từ ngữ được lặp lại trong 2 khổ thơ này ?

-Từ các ví dụ trên , hãy cho biết thế nào là điệp ngữ ?

- Hãy cho biết tác dụng của việc sử dụng điệp ngữ trong bài thơ “Tiếng gà trưa”?

GHI BẢNG I. Tìm hiểu bài : 1. Thế nào là điệp ngữ ?

VD 1: Nghe xao động nắng trưa Nghe bàn chân đỡ mỏi Nghe gọi về tuổi thơ

VD 2: Vì lòng yêu tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi, cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác nghe , vì : được lặp lại nhiều lần Điệp ngữ

-> Điệp ngữ là cách lặp lại từ ngữ (hoặc cả một câu) trong khi nói và viết .

- Tác dụng :Câu thơ “Tiếng gà trưa” được lặp lại ở đầu các khổ thơ đã gợi lại đậm nét những kỉ niệm tuổi thơ, đã nhấn - Tác dụng : Làm nổi bật ý, mạnh nguyên nhân chiến gây cảm xúc mạnh . đấu của người chiến sĩ Gây cảm xúc cho người đọc .

- HS đọc ghi nhớ 1 SGK / 152

- Hãy nhắc lại thế nào là điệp ngữ và cho biết tác dụng của nó?

- GV kết luận : Điệp ngữ là lặp lại có ý thức những từ ngữ nhằm mục đích nhấn mạnh ý, gây ấn tượng mạnh hoặc gợi ra những xúc cảm trong lòng người đọc, người nghe . Điệp - Cảnh khuya: lồng, chưa ngữ có cơ sở ở qui luật tâm lí : ngủ. một vật kích thích xuất hiện - Rằm tháng giêng: xuân. nhiều lần sẽ làm người ta chú

2. Các dạng điệp ngữ : VD 3: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết .

Thành công, thành công, đại thành công . (Hồ Chí Minh)

ý.

- Hãy tìm thêm ở một số văn bản đã học có sử dụng điệp ngữ .

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu các dạng điệp ngữ - GV đưa VD 3 lên bảng : “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết Thành công, thành công, đại thành công” (Hồ Chí Minh) - Hãy chỉ ra điệp ngữ và nhận xét vị trí ?

- GV giảng : Dạng điệp ngữ trong đó những từ ngữ được lặp lại trực tiếp đứng bên nhau nhằm tạo nên ấn tượng mới mẻ có tính chất tăng tiến gọi là Điệp ngữ nối tiếp .

- Cho HS xem lại VD 1 , 2 .

Hãy nhận xét vị trí của điệp ngữ ?

- GV giảng : Dạng điệp ngữ trong đó những từ ngữ được lặp lại đứng cách xa nhau nhằm gây một ấn tượng nổi bật và có tác dụng âm nhạc rất cao gọi là Điệp ngữ cách quãng .

- GV đưa VD 4 lên bảng : -Xác định điệp ngữ và nhận xét vị trí?

- GV giảng : Dạng điệp ngữ trong đó chữ câu trước được láy lại thành chữ đầu câu sau và cứ thế tiếp tục gọi là Điệp ngữ vòng tròn .

- Điệp ngữ có mấy dạng ?

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết - GV kết luận : Điệp ngữ vừa

Điệp ngữ nối tiếp

- Điệp ngữ : Đoàn kết , thành công Các từ lặp lại đứng cạnh bên nhau .

VD 1,2 : - Nghe, vì Điệp ngữ cách quãng

- VD 1, 2 : Điệp ngữ : Nghe , vì Các từ lặp lại đứng cách xa nhau .

VD 4 : Cùng trông lại … chẳng thấy Thấy xanh xanh … ngàn dâu Ngàn dâu … một màu Lòng chàng ý thiếp … hơn ai?

- Điệp ngữ : thấy , ngàn - Thấy , ngàn dâu Điệp dâu Chữ cuối câu trước ngữ chuyển tiếp (Điệp ngữ được láy lại thành chữ câu vòng tròn) sau và cứ thế tiếp tục .

- HS đọc ghi nhớ 2 – SGK II. Ghi nhớ : / 152 - SGK / 152 - HS đọc lại 2 ghi nhớ SGK/152 III. Luyện tập : Bài 3/152 a. Nhận xét: Việc lặp lại của một số từ ngữ không có tác dụng biểu cảm vì ý các câu trùng nhau (lỗi lặp) b. Sửa lại:

để nhấn mạnh ý, vừa tạo cho câu văn, câu thơ, đoạn văn, đoạn thơ giàu nhạc điệu ; giọng văn trở nên tha thiết, nhịp nhàng hoặc hào hùng mạnh mẽ nhiều rung cảm, gợi cảm.

Lưu ý: Phân biệt điệp ngữ và lỗi lặp GV cho HS làm BT 3 để nhận biết điệp ngữ và lỗi lặp.

Mảnh vườn ở phía sau nhà em trồng rất nhiều hoa.

Em trồng hoa thược dược, hoa đồng tiền, hoa hồng cả hoa lay ơn nữa. Ngày Phụ nữ quốc tế , em ra sau vườn nhà hái hoa tặng mẹ và chị.

*Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 9 phút - Phương pháp: hoạt động cá nhân, nhóm, đàm thoại.

-Năng lực dạy học cần hướng tới: giao tiếp tiếng Việt.

- Chiếu bài tập 1 III. Luyện tập - Đọc bài tập 1.

- Gọi học sinh đọc bài.

- Hướng dẫn HS làm nhóm đôi

theo

- Chiếu đáp án và chốt

- Chiếu bài tập 2, gọi HS xác định yêu cầu bài tập 2.

- Gọi cá nhân HS làm bài - GV chiếu đáp án và chốt

- Trao đổi theo nhóm đôi - Trả lời, nhận xét, bổ sung

- Đọc bài tập 2.

- Suy nghĩ cá nhân - Trình bày - Nhận xét

Bài 1: Tìm điệp ngữ, nêu tác dụng của điệp ngữ - Điệp ngữ: một dân tộc đã gan góc, dân tộc đó phải được.

-> Nhấn mạnh ý chí quyết tâm chiến đấu giành độc lập tự do của dân tộc ta và khẳng định tự do, độc lập là tất yếu.

Bài 2: Tìm điệp ngữ, xác định dạng điệp ngữ - xa nhau: điệp ngữ cách quãng.

- một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp.

Bài 3: Việc lặp lại một từ quá nhiều lần -> lỗi lặp, không có tác dụng biểu cảm.

- Chiếu bài tập 3 - Đọc bài tập 3.

- HS làm nhanh.

- Suy nghĩ trả lời - GV kết luận.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn

- Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt - Đọc những câu thơ, câu văn em + Suy nghĩ cá nhân biết có sử dụng điệp ngữ + trình bày tâm trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Ghi chú

-Tìm đọc các tài liệu tham khảo về phép điệp ngữ trong thơ văn

-Học sinh về nhà tìm tòi, mở rộng Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Chiếu yêu cầu bài tập 4. + Hướng dẫn HS viết đoạn văn. + Học nội dung ghi nhớ và nắm nội dung bài học. + Hoàn thành các bài tập.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 55 Luyện nói: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. + Chuẩn bị đề bài Sgk + Lập dàn ý theo gợi ý SGK + Tập nói theo dàn ý đã chuẩn bị. ************************************ TUẦN 15 TIẾT 57: LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học.

- Những yêu cầu khi trình bày miệng trước tập thể, bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ về tác phẩm văn học.

- Tìm ý, lập dàn ý cho bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học.

- Biết cách bộc lộ cảm xúc về một tác phẩm văn học trước tập thể.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Giá trị nội dung và nghệ thuật của một số tác phẩm văn học.

2. Kĩ năng: - Biết cách bộc lộ cảm xúc về một tác phẩm văn học trước tập thể.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng tình cảm yêu thích tác phẩm văn học.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: giải quyết vấn đề, hợp tác - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt.

B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I.Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ của HCM 1.Tìm hiểu đề, Thể loại, yêu cầu tìm ý Lập dàn bài 2. Lập dàn bài Nói từng phần Nói toàn bài II. Luyện nói II. Chuẩn bị - Giáo viên: Nghiên cứu bài, soạn bài.

- Học sinh: Chuẩn bị dàn bài và tập nói theo hướng dẫn.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: 2 phút Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh.

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 40 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú

- Học sinh đọc hoặc ngâm bài thơ Cảnh khuya của Bác - Hs nghe và ghi - GV giới thiệu bài: Giới thiệu ý nghĩa tiết tên bài luyện nói.

Tiết: LUYỆN NÓI: PHÁT BIỂU CẢM NGHĨ VỀ TÁC PHẨM VĂN HỌC

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN cần đạt chú I. Chuẩn bị - Hướng dẫn HS tìm hiểu đề, tìm ý và lập dàn bài cho bài nói

- Tìm hiểu đề, tìm ý, hoàn chỉnh dàn bài cho bài nói

*Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh.

? Xác định yêu cầu của đề bài ?

- Xác định yêu cầu của đề bài

? Đọc bài thơ, em hình dung và tưởng tượng khung cảnh thiên nhiên và tình cảm của tác giả HCM như thế nào? ? Chi tiết nào làm cho em chú ý và hứng thú?

Vì sao?

Nét nghệ thuật nổi bật trong bài thơ là gì?

- Cảnh rừng Việt Bắc đẹp, thơ mộng.

Tác giả yêu cảnh đẹp của thiên nhiên, yêu đất nước.

- Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.....

-> Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp.

- NT: Điệp ngữ, so sánh, cách ngắt nhịp sáng tạo - Hồ Chí Minh là

1. Tìm hiểu đề và tìm ý: - Cảnh rừng Việt Bắc đẹp, thơ mộng.

- Tác giả yêu cảnh đẹp thiên nhiên, yêu đất nước.

2. Dàn bài tham khảo a. Mở bài - Giới thiệu bài thơ và tác giả Hồ Chí Minh - Nêu cảm xúc chung về bài thơ b. Thân bài - Cảm nhận chung về toàn bài thơ

? Qua bài thơ, em hiểu thêm điều gì về Bác ?

người yêu thiên nhiên, yêu đất nước (Có sự kết hợp hài hoà giữa tâm hồn thi sĩ và chiến sĩ).

- Yêu cầu HS trao đổi nhóm đôi bổ sung dàn bài

- Làm việc theo nhóm đôi hoàn thiện dàn bài nói

- Gọi 1-2 HS trình bày dàn bài - Cung cấp dàn bài để HS tham khảo

- Trình bày dàn bài - Quan sát dàn bài tham khảo

- Cảm nghĩ về từng chi tiết:: tiếng suối, ánh trăng (trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa) -> bức tranh cảnh khuya đẹp, lung linh, có đường nét, hình khối, màu sắc, âm thanh.

- Cảm nghĩ về tình cảm, tâm trạng của nhà thơ + Say sưa trước cảnh đẹp như vẽ của thiên nhiên núi rừng chiến khu trong đêm trăng + Lo lắng cho vận mệnh của đất nước, cách mạng -> tình yêu thiên nhiên và tình yêu đất nước hoà quyện c. Kết bài - Tình cảm của em đối với bài thơ và tác giả.

- Yêu cầu HS chuẩn bị - Chuẩn bị hoàn hoàn thiện bài nói theo thiện bài nói từng phần mở bài, thân bài, kết bài *Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 22 phút - Phương pháp: làm việc cá nhân, nhóm - Năng lực dạy học cần hướng tới: hợp tác, giao tiếp tiếng Việt II. Thực hành luyện nói ? Nêu yêu cầu của việc luyện nói ? ? Đối với việc luyện nói biểu cảm về tác phẩm văn học cần chú ý điều gì?

- Cho HS tập nói trong tổ theo từng đoạn: + Đoạn mở bài + Đoạn nêu cảm nghĩ về bức tranh thiên nhiên + Đoạn nêu cảm nghĩ về tình cảm, tâm trạng của tác giả

- Chú ý tác phong mạnh dạn, tự tin; ngôn ngữ rõ ràng, mạch lạc, tự nhiên.

- Thể hiện tình cảm với tác phẩm văn học đó về giá trị nội dung, nghệ thuật, các chi tiết, hình ảnh - Tập nói trước tổ theo từng đoạn - Nhận xét, bổ sung, góp ý

1. Luyện nói trước tổ

+ Đoạn kết bài - Gọi đại diện các tổ trình bày trước lớp theo từng phần như trên - Gọi 1 HS trình bày cả bài - Gọi HS nhận xét, đánh giá

2. Luyện nói trước lớp - Luyện nói trước lớp - Nhận xét, đánh giá, bổ sung về nội dung bài nói, về ngôn ngữ, tác phong - Nghe

- GV nhận xét, đánh giá việc luyện nói của từng HS - Nhận xét chung về việc thực hành luyện nói của HS và lưu ý về những hạn chế của các em - GV khái quát nội dung tiết học.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của trò Hoạt động của thầy đạt chú Nói cho bố mẹ nghe cảm nghĩ về + Suy nghĩ cá nhân bài Rằm tháng giêng + trình bày tâm trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN cần đạt chú

Sưu tầm, tìm đọc những bài văn Học sinh về nhà tìm biểu cảm về hai tác phẩm thơ trên tòi trên sách, mạng của Bác Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: Tập luyện nói phát biểu cảm nghĩ về các tác phẩm văn học đã học.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 56 Làm thơ lục bát. + Đọc lại các bài ca dao đã học. + Xác định thể loại. + Tìm hiểu về thể thơ lục bát. ************************************** TUẦN 15TIẾT 58: LÀM THƠ LỤC BÁT I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng, trắc của thơ lục bát.

- Nhận diện, phân tích, tập làm thơ lục bát.

- Trân trọng, giữ gìn, yêu mến thể thơ truyền thống của dân tộc.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Sơ giản về vần, nhịp, luật bằng, trắc của thơ lục bát.

2. Kĩ năng: - Nhận diện, phân tích, tập làm thơ lục bát.

3. Thái độ: - Trân trọng, giữ gìn, yêu mến thể thơ truyền thống của dân tộc.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: Tư duy sáng tạo - năng lực chuyên biệt: tạo lập văn bản II. Chuẩn bị - Giáo viên: Nghiên cứu bài, soạn bài, tư liệu về thơ lục bát, máy chiếu.

- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: 3 phút ? Đọc bản dịch thơ bài Rằm tháng giêng của Hồ Chí Minh ? ? Bài thơ được dịch theo thể thơ nào? Em hiểu gì về thể thơ này?

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 39 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Ghi Hoạt đông của Chuẩn KTKN chú trò cần đạt - GV giới thiệu bài: + GV chiếu và giới thiệu nội dung bài - Hs nghe và ghi Tiết: tên bài học.

LÀM THƠ + Thơ lục bát, thể thơ độc đáo của dân LỤC BÁT tộc: từ ca dao, dân ca đến truyện thơ và thơ ca Việt Nam đều chủ yếu dùng thể thơ này. + Chiếu hình ảnh và giới thiệu.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Hoạt động của thầy

Hoạt đông của trò

Chuẩn KTKN cần đạt I. Luật thơ lục bát

- Chiếu bài ca dao.

- Quan sát 1. Ví dụ:

- Gọi HS đọc bài ca dao. ? Bài ca dao trên được làm theo thể thơ gì? ? Nhận diện số tiếng, số câu thơ ?

- Đọc bài ca dao.

- Thơ lục bát.

- Nhận diện

? Vì sao gọi là lục bát?

- GV giới thiệu cấu tạo của một âm tiết:

- Vì căn cứ vào số tiếng

2. Nhận xét: a. Số câu, số tiếng: - Số tiếng: + câu trên 6 tiếng -> câu lục + câu dưới 8 tiếng -> câu bát -> cặp câu - Số câu: không hạn định

Ghi chú

Thanh điệu Phụ âm Vần đầu + Thanh bằng (B) gồm: thanh huyền và thanh ngang + Thanh trắc (T) gồm: thanh sắc, nặng, hỏi, ngã - Chiếu bảng mô hình luật bằng trắc còn trống.

- Gọi HS điền thông tin - Chiếu mô hình chuẩn và giới thiệu - Chiếu lại bài ca dao và cho HS xác định vần, nhịp trong bài rồi rút ra kết luận ? Từ sự phân tích, tìm hiểu trên, em hãy giới thiệu luật thơ lục bát?

- Chiếu nội dung bài học và gọi HS đọc - Yêu cầu HS kẻ mô hình luật thơ lục bát vào vở

trong mỗi cặp câu (sáu: lục, tám: bát)

b. Luật bằng trắc: Anh đi anh nhớ quê nhà B B B T B B Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.

T B B T T B B B Nhớ ai dãi nắng dầm sương T B T T B B Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.

T B T T B B B B -> Các tiếng 1,3,5,7 không bắt buộc theo luật. Tiếng thứ 2,6,8 là thanh bằng, tiếng thứ 4 thường là thanh trắc. c. Vần: tiếng thứ sáu câu lục và câu bát vần với nhau: vần bằng. d. Nhịp: 2/2/2; 4/4; 2/2/2; 2/2/2/2 -> nhịp chẵn

- Nghe hiểu

- Quan sát - Điền.

- Theo dõi - Xác định vần thơ và nhịp thơ trong bài ca dao - Giới thiệu theo ý hiểu

*Bài học: - Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam. - Mô hình luật thơ:

- Quan sát

*Lưu ý HS phân biệt thơ lục bát với thơ ép vần và văn vần lục bát.

- Khái quát nội dung bài học.

- Thực hiện Tiếng

1

2

3

4

5

6

Câu 6

-

B

-

T

-

8

-

B

-

T

-

B V B V

*Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 20 phút - Phương pháp: vấn đáp, làm việc cá nhân, nhóm

7

8

-

B V

- Năng lực dạy học cần hướng tới: hợp tác, giao tiếp tiếng Việt II. Luyện tập - GV chiếu bài tập 1và gọi HS xác định yêu cầu.

- Gọi HS điền miệng - Chiếu đáp án - Nhận xét, kết luận

- Đọc bài tập 1.

- HS làm việc cá nhân - Nhận xét, chữa bài

- Gọi HS đọc bài tập 2.

- Đọc bài tập 2.

- Yêu cầu HS suy nghĩ, trao đổi theo nhóm đôi - Gọi đại diện trình bày.

- Trao đổi theo nhóm đôi ( 2') - Trình bày, nhận xét, chữa bài.

- GV chốt bài.

Bài 1: Điền từ ngữ thích hợp.

- ở nhà (quê nhà) - mới lên thân người (Chí quên ghi lòng) - Có anh sáo sậu đi tìm bạn thân. (con bay, con đậu, con tìm mồi sâu) Bài 2: Tìm lỗi và sửa lại cho phù hợp.

- Sai: tiếng 6 của câu 8 (bòng - không đúng vần) -> chữa: thay bòng bằng xoài - Sai ở tiếng 5 -> 8 của câu 8 (không đúng vần và hợp ý) -> chữa: trở thành trò ngoan Bài 3: Làm thơ lục bát.

- GV nêu yêu cầu bài tập 3.

- Tổ chức cho HS thi làm thơ theo 2 đội - Yêu cầu mỗi lượt thi một đội làm câu lục, đội kia làm câu bát - GV làm giám khảo chấm điểm và tuyên bố đội nhất nhì.

- Tổ chức HS chơi trò chơi “Lật miếng ghép tìm tranh” - GV giới thiệu luật chơi: Mỗi miếng ghép ứng với một câu hỏi, trả lời đúng, miếng ghép sẽ mở ra một phần của bức tranh.

- Đọc bài tập 3.

- Thực hiện theo yêu cầu - Các nhóm đọc thơ - Nhận xét, chữa bài Bài 4: Trò chơi.

- Nghe phổ biến luật chơi

-> Khi tất cả các miếng ghép được mở ra, trên màn hình sẽ hiện lên một bức tranh thật ý nghĩa gắn với nội dung bài học.

- GV mời một HS làm quản trò.

- Bạn nào lật mở được miếng ghép sẽ có phần thưởng.

- Thực hiện -Mở miếng ghép và trả lời câu hỏi.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú Sáng tác một bài thơ lục bát hoàn + Suy nghĩ cá nhân chỉnh ( chủ đề tự chọn) + trình bày tâm trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Ghi Hoạt động của Chuẩn KTKN cần đạt Hoạt động của thầy chú trò Sưu tầm những bài thơ lục bát hay để học tập

Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Học thuộc phần ghi nhớ.

+ Tiếp tục tập làm thơ lục bát đúng luật.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 57, 58 Đọc – hiểu văn bản: Một thứ quà của lúa non: Cốm + Đọc văn bản. + Tìm hiểu tác giả, tác phẩm, thể loại tùy bút. + Trả lời các câu hỏi tìm hiểu Văn bản. ***************************************** TUẦN 15TIẾT 59: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM (Thạch Lam) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Sơ giản về tác giả Thạch Lam. - Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá truyền thống của Hà Nội trong món quà đặc sắc, giản dị: Cốm.

- Cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàng, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giàu sức biểu cảm của Thạch Lam trong văn bản.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Phong vị đặc sắc, nét đẹp văn hoá truyền thống của Hà Nội trong món quà đặc sắc, giản dị: Cốm.

- Cảm nhận tinh tế, cảm xúc nhẹ nhàng, lời văn duyên dáng, thanh nhã, giàu sức biểu cảm của Thạch Lam trong văn bản.

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản tuỳ bút có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.

3. Thái độ: - Trân trọng cốm và những sản vật của quê hương 4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác - năng lực chuyên biệt: Giao tiếp tiếng Việt; cảm thụ thẩm mĩ B. Bảng mô tả mức độ các yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp I.Tìm hiểu chung Nêu vài nét về 1.Tác giả tác giả?

2.Tác phẩm Thể loại, vị trí tác phẩm, bố cục?

II.Đọc – hiểu

văn bản 1.Cảm nghĩ về Cốm có cội nguồn gốc của nguồn từ đâu? Được diến tả cốm bằng những câu văn nào?

Tác giả sử dụng biện pháp thuật nghệ nào?

Tg sử dụng tính từ nào để miêu tả hương vị của cốm?

Nơi nào trên đất nước ta nổi tiếng về cốm?

Cốm làng Vòng có đặc điểm ntn?

Chi tiết nào miêu tả hình ảnh cô làng cốm?

2.Suy nghĩ về Đoạn văn trình giá trị văn hóa bày về điều gì? Được viết theo của cốm phương thức nào?

3.Bàn luận về cách thưởng thức cốm III.Tổng kết

Qua hình ảnh cô làng cốm nói lên điều gì?

Tác giả nhận xét ntn về lễ dùng cốm hồng làm quf Tết?

Tác giả phê phán điều gì?

Cách ứng xử với món quà dân tộc ntn?

Tác giả nghĩ được gì khi Tác giả bàn thưởng thức luận về cách cốm? thưởng thức Nhận xét thái cốm ntn? độ của tác giả?

Nêu giá trị về nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật?

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Soạn bài, tài liệu bình giảng văn học 7.

- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút

Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: 4 phút ? Đọc thuộc bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh và nêu giá trị nội dung của bài thơ?

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Ghi Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN chú trò cần đạt Việt Nam là một đất nước văn hiến . Văn Tiết: hóa truyền thống VN thể hiện ngay ở - Hs nghe và ghi những thứ quà bánh giản dị mà đặc sắc , tên bài MỘT THỨ độc đáo của từng vùng, từng miền . Nếu QUÀ CỦA LÚA Nam bộ có bánh tét, thì Quảng Ngãi có NON kẹo Mạch nha, Quảng Nam có bánh khảo, Huế có kẹo Mè xửng, Hải dương có bánh đậu xanh … Và Hà Nội thì không thể không nhắc đến cốm, cốm làng Vòng thanh nhã, một thứ bánh giản dị, mộc mạc, chân chất hồn quê. Cốm Vòng mùa thu càng dậy hết sắc hương qua những trang tùy bút “ Hà Nội 36 phố phường” của Thạch Lam mà chúng ta sẽ tìm hiểu hôm nay .

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG G.C HÚ

HOẠT ĐỘNG 1: Đọc – Tìm hiểu chú thích _ Yêu cầu đọc văn bản (đọc với giọng thật tình cảm tha thiết, trầm lắng, chậm, êm. _ Nhận xét cách đọc của HS. _ Yêu cầu đọc từ khó. _ Em hãy cho biết đôi nét về tác giả Thạch Lam? _ Em có thể nói những hiểu biết của em về thể loại Tuỳ bút? _Tuỳ bút (bút kí trữ tình), trong bài có những đoạn miêu tả, kể, nhận xét, bình luận nhưng nổi bật vẫn là yếu tố trữ tình, là việc biểu hiện trực tiếp cảm xúc của tác giả. _ Em hãy cho biết bố cục của bài? Ý nghĩa của mỗi đoạn?

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản  Đọc diễn cảm lại đoạn văn thứ nhất. _ Tác giả mở đầu bài viết Cốm … bằng những hình ảnh và chi tiết nào?

_ Em có nhận xét gì về cách dẫn nhập vào baì tuỳ bút này của tác giả? _ Các cảm giác, ấn tượng đã được huy động để tạo ra giá trị biểu cảm của đoạn văn miêu tả này như thế nào?

Trong đoạn văn này cũng thấy bộc lộ

I – Đọc – Tìm _ Nghe hướng dẫn đọc. hiểu chú thích: _ Đọc theo hướng dẫn của _ Tác giả: Thạch Lam GV. (1910 – 1942) _ Đọc giải thích từ khó SGK / 161. _ Đọc chú thích mục tìm _ Tác phẩm: Thể loại: Tuỳ hiểu tác giả. bút. _ Dựa vào phần chú thích ở SGK / 161 để giới thiệu thể loại tuỳ bút. _ Bố cục: 3 đoạn. + “Đầu … thuyền rồng” -> Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm. + “ Cốm là thức … nhũn nhặn” -> Cảm nghĩ về giá trị văn hoá của cốm. + “Phần còn lại” -> Cảm nghĩ về sự thưởng thức của cốm.

II – Tìm hiểu _ Đọc lại đoạn từ “Đầu … văn bản: của Trời” 1 – Sự hình thành của hạt _ Cảm hứng được gợi lên từ cốm: hương thơm của lá sen trong _ … khi đi qua làn gió mùa hạ lướt qua cánh đồng xanh vừng sen của mặt hồ.Hương … mùi thơm sen ấy gợi nhắc đến hương mát của bông vị của cốm, thứ quà đặc biệt lúa non … của lúa non. _ … trong cái _ Cách dẫn nhập vào bài rất vỏ xanh kia tự nhiên và gợi cảm. ….hoa cỏ _ Tác giả đã huy động rất _ … giọt sửa nhiều cảm giác để cảm nhận dần dần đọng về đối tượng, đặc biệt là lại. khứu giác để cảm nhận _ Rồi 1 loạt hương thơm thanh khiết của cách chế biến

rất rõ sự tinh tế và thiên về cảm giác của ngòi bút Thạch Lam. _ Em hãy tìm và phân tích những từ ngữ, đặc biệt là tính từ miêu tả tinh tế hương thơm và cảm giác trong đoạn mở đầu? _ Em có cảm nhận gì về cách dùng từ ngữ của tác giả và âm điệu của bài thơ?

Gần như 1 đoạn thơ văn xuôi _ Đọc đoạn tiếp theo. _ Tiếp liền sau đoạn mở đầu, tác giả đã thể hiện cho chúng ta biết đến việc gì? _ Em có suy nghĩ gì về cách biểu hiện thông qua lối miêu tả của tác giả ở đây? _ Ở đây tác giả không đi vào miêu tả tỉ mỉ kĩ thuật hay công việc làm cốm.

Tác giả chỉ tập trung miêu tả hình ảnh những cô hàng cốm làng Vòng với cái dấu hiệu đặc biệt là cây đòn gánh hai đầu cong vút lên như cái thuyền rồng.  Đọc đoạn hai: _ Chỉ bằng 1 câu Tác giả đã khái quát những giá trị đặc sắc chứa đựng trong hạt cốm rất bình dị, khiêm nhường. Hãy tìm câu đó trong đoạn văn này? _ Tác giả đã nhận xét và bình luận ntn về tục lệ dùng hồng, cốm làm đồ sêu tết của nhân dân ta? _ Em có đồng ý với lời nhận xét và bình luận này không?

_ Sự hoà hợp tương xứng của hai thứ ấy được phân tích trên phương diện nào?

cánh đồng lúa, của lá sen và …cốm dẻo và của lúa non. thơm ấy. ( Từ ngữ chọn _ Lướt qua, nhuần thấm, lọc, tinh tế) -> thanh nhã, tinh khiết, tươi, Cốm: Thứ quà thơm mát, trắng thơm, đặc biệt của lúa phảng phất, trong sạch. non, của bàn tay khéo léo. _ Đoạn văn miêu tả này thấm đậm cảm xúc của tác giả, từ ngữ chọn lọc tinh tế, câu văn có nhịp điệu. _ Đọc từ “ Đợi đến lúc … thuyền rồng” _ Để có hạt cốm còn cần đến công sức và sự khéo léo của con người.Vì vậy, tiếp liền sau đoạn mở, tác giả nói đến nghề làm cốm nổi tiếng của Làng Vòng. Tác giả cho biết đó là cả 1 nghệ thuật với “1 loạt cách chế biến, những cách thức là truyền từ đời này sang đời khác, 1 sự trân 2 – Giá trị đặc trọng và khắc khe giữ sắc của cốm: gìn”.Vẻ đẹp của con người _ Cốm là thức tôn lên vẻ đẹp của cốm. quà riêng biệt của … An Nam. _ Đọc diễn cảm đoạn 2: _ Làm quà sêu Cốm là thứ quà … nhũn tết. nhặn” (Nhận xét, bình _ “Cốm là thức quà riêng luận) -> Cốm biệt … của đồng quê nội cỏ bình dị, khiêm An Nam” nhường, 1 sản _ “Ai đã nghĩ đầu tiên phẩm chứa đựng giá trị văn …việc lễ nghi” -> Việc dùng cốm làm lễ hoá gắn liền với vật sêu tết thật thích hợp và phong tục của có ý nghĩa sâu xa, bởi cốm dân tộc. là thức dâng của trời, mang trong nó hương vị vừa thanh nhã, vừa đậm đà của

_ Ở cuối đoạn 2, nhân nói về những tập tục tốt đẹp của dân tộc, tác giả còn thể hiện quan điểm gì của mình?

 Đọc đoạn 3 và cho biết nội dung đoạn này? _ Sự tinh tế và thái độ trân trọngcủa tác giả trong việc thưởng thức 1 món quà bình dị đã được thể hiện như thế nào? _ Trước khi đưa ra lời đề nghị với những người mua cốm tác giả đã dưa ra 1 hình ảnh cho chúng ta thấy được sự hoà quyện của thiên nhiên hết sức tinh tế, đẹp đẽ, bay bỗng. Theo em đó là hình ảnh nào?

Quả thật Thạch Lam có sự quan sát và nhận xét thật tinh tế, nhạy cảm, tỉ mỉ, lả lướt. _ Bài tuỳ bút được kết thúc bằng lời đề nghị với những người mua cốm, em có suy nghĩ gì trước những lời đề nghị này? _ Từ đoạn văn này em có suy nghĩ và nhận xét gì về văn hoá trong ẩm thực về những đặc điểm nghệ thuật ẩm thực của dân tộc?

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết _ Em có cảm nhận ntn về nhận xét của tác giả “cốm là thức ăn riêng biệt … An Nam” ?

đồng quê nội cỏ, nó rất thích hợp với việc lễ nghi của 1 xứ sở nông nghiệp lúa nước như nước ta. Thứ lễ vật ấy đi cùng với hồng lại càng hoà hợp, tốt đôi, biểu trưng cho sự gắn bó, hoài hoà trong tình duyên đôi lứa. _ Trên 2 phương diện :Màu sắc: Tác giả chú ý so sánh màu sắc của hồng và cốm với màu ngọc thạch, ngọc lựu già, làm cho 2 thứ sản vật đó càng trở nên cao quí; Hương vị: 1 thứ thanh đạm, 1 thứ ngọt sắc, hai hương vị ấy nâng đỡ nhau. _ Tác giả bình luận và phê phán thói chuộng ngoại, bắt chước người nước ngoài, những kẻ mới giàu có, vô học, không biết thưởng thức và trân trọng những sản vật cao quý, kín đáo và nhũn nhặn của truyền thống dân tộc. _ Đọc diễn cảm phần còn lại. _ Đoạn này bàn về vệc thưởng thức cốm. _ “An cốm phải ăn từng … thảo mộc”. Cốm là 1 thứ quà bình dị, chẳng có gì cầu kì, tưởng như không cần phải bàn về việc ăn cốm. Ay thế mà tác giả đã có 1 cái nhìn thấu đáo và 1 thái độ văn hoá khi nói về sự thưởng thức 1 món ăn bình dị như cốm. _ Chúng ta có thể nói rằng

3 – Bàn về sự thức thưởng cốm: _ …ăn cốm phải ăn từng …ngẫm nghĩ … _ … mới thấy thu cả hương vị … của lúa mới, của hoa cỏ dại.

-> Cái nhìn văn hoá với việc ẩm thực.

III – Ghi nhớ: SGK / 163

hồi sinh ra lá sen …chút bụi nào. _ Em hãy nêu những nét đặc sắc về bài tuỳ bút này? _ Tóm lại vấn đề mà tác giả muốn trình bày với chúng ta qua tuỳ bút này là gì?

HOẠT ĐỘNG 4: Luyện tập _ Chọn và học thuộc lòng 1 đoạn văn trong bài mà em thích?

_ Ngoài vấn đề phải biết nâng niu, trân trọng những giá trị được kết tinh, ở cốm cái chính mà tác giả nói tới có lẽ là nhìn văn hoá với việc ẩm thực.

IV – _ Những món ẩm thực rất tập: dân dã, bình dị, đó là những sản phẩm của trời đất. Cách thưởng thức thì thật tinh tế, nó gắn liền với thiên nhiên cây cỏ, cảnh vật. _ Chỉ ở đất nước ta mới có thứ quà rất đặc biệt này. Đây là thức ăn do kết tinh từ hạt gạo do trời đất ban tặng. Nó là sản phẩm do chính bàn tay cuả những người nông dân 1 nắng 2 sương tạo thành, nó có mặt ở khắp mọi làng quê VN. _ Từ ngữ chọn lọc tinh tế.

Lối diễn đạt nhẹ nhàng mà sâu sắc thiên về cảm xúc.

Cảm xúc gắn liền với miêu tả, nhận xét, bình luận. _ Đọc ghi nhớ SGK / 163. _ HS xung phong đọc thuộc lòng đoạn văn (khoảng 5 – 6 dòng)

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập - Định hướng phát triển năng lực tự học, chia sẻ * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp,

Luyện

* Kĩ thuật: Động não, * Thời gian: 5’ III. Luyện tập 1. Bài văn viết về cốm trên những phương diện nào?

A. Nguồn gốc và cách thức làm cốm.

B. Vẻ đẹp và công dụng của cốm.

C. Sự thưởng thức cốm.

D. Nguồn gốc, cách thức làm cốm, vẻ đẹp và giá trị của cốm.

2. Đặc sắc trong nghệ thuật của văn bản là: A. Giọng văn tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc.

B. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ có giá trị biểu cảm cao.

C. Lập luận chặt chẽ, sáng tạo.

D. Ngôn ngữ kể chuyện hấp dẫn, tự nhiên.

- Theo dõi nội dung bài tập

1. Bài tập trắc nghiệm.

Chọn đáp án đúng

- HS lựa chọn đáp án.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của trò Hoạt động của thầy đạt chú ? Cảm nghĩ của em về cốm + Suy nghĩ cá nhân + trình bày tâm trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án

* Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

? Tìm đọc những câu thơ hoặc (+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình ca dao có nói đến cốm. bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước 4. Hướng dẫn học bài ở nhà và chuẩn bị bài mới: 2 phút - Học bài cũ: + Nắm được nội dung bài học, phần ghi nhớ. + Học thuộc một đoạn văn: đoạn văn phần 2 của bài.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 59 Trả bài tập làm văn số 3.

(Nhớ lại đề bài và lập lại dàn ý cho đề bài). ************************************************** TUẦN 15 TIẾT 60: CHƠI CHỮ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Khái niệm chơi chữ.

- Một số lối chơi chữ thường dùng.

- Tác dụng của phép chơi chữ.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Khái niệm chơi chữ.

- Một số lối chơi chữ thường dùng.

- Tác dụng của phép chơi chữ.

2. Kĩ năng: - Nhận biết phép chơi chữ, chỉ rõ cách nói chơi chữ trong văn bản.

3. Thái độ: - Bồi dưỡng ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: Hợp tác - năng lực chuyên biệt: Giao tiếp tiếng Việt B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp

Ghi chú

I.Thế nào là Nhận xét nghĩa của từ? chơi chữ?

II.Các lối chơi chữ III.Luyện tập Tìm từ ngữ Bài 1 Bài 2 Bài 3

Nêu khái niệm?

Chỉ ra các lối chơi chữ?

Nhận xét cách nói?

Sưu tầm một số cách chơi chữ?

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, máy chiếu.

- Học sinh: Vở ghi, vở bài tập.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: 4 phút - Thế nào là điệp ngữ ? Nêu các dạng điệp ngữ ?

- Làm bài tập 3/153. Đáp án: - Nêu được khái niệm về phép tu từ điệp ngữ.

- Các dạng điệp ngữ.

- Xác định được các từ ngữ được sử dụng lặp đi lặp lại - Việc sử dụng lặp đi lặp lại các từ ngữ trong đoạn văn không tạo ra giá trị biểu cảm mà khiến cho đoạn văn trở nên rườm rà, lủng củng -> lỗi lặp về từ ngữ.

- Chữa lại đoạn văn bằng cách lược bỏ bớt các từ ngữ một cách phù hợp.

Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 37 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú Ngày xưa, vào thời bao cấp, mỗi lần đi xin việc , mọi người thường nhắc câu : - Hs nghe và ghi Tiết 60: “Mang theo một cái phong bì tên bài CHƠI CHỮ Trong đựng cái gì, đựng cái đầu tiên !”

Theo em cái “đầu tiên” là cái gì ? Vì sao em biết điều đó ? Điều đó đã phê phán, châm biếm tệ nạn gì? (Châm biếm tệ nạn

:Đòi tiền hối lộ và dùng tiền để hối lộ). Đó là cách chơi chữ – Một biện pháp tu từ mà bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu .

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG GH HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY I CH Ú HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu khái I – Tìm hiểu bài: niệm chơi chữ: 1 – Thế nào là _ Đọc bài ca dao trên bảng. chơi chữ: _ Đọc bài ca dao trên bảng? _ Trong bài ca dao có 3 từ VD1: “Bà già đi chợ cầu … không còn” _ Em nhận xét gì về từ lợi và từ lợi. _ Lợi 1: thuận lợi, răng?

Lợi -> nghĩa là thuận lợi, lợi lộc. _ Ngoài nghĩa đó từ lợi và răng còn lợi lộc. _ Lợi 2: cái lợi ( có nghĩa nào nữa?

-> cái lợi ( nướu răng ). nướu răng ).

Răng -> làm sao (Từ địa phương) -> Dựa trên hiện -> cái răng, 1 bộ tượng từ đồng âm phận của cơ thể con người. khác nghĩa. _ Ý thầy bói muốn nói gì? _ Dựa vào hiện tượng gì của từ _ Thầy bói dựa vào hiện Chơi chữ. tượng từ đồng âm theo ngữ mà em đã học? nghệ thuật đánh tráo ngữ nghĩa để hàm ý bà đã già _ Việc sử dụng từ lợi như thế có tác lắm rồi mà còn tính chuyện dụng gì? chồng con làm gì nữa. _ Cách vận dụng như thế gây cảm giác bất ngờ, thú _ Vậy em hiểu chơi chữ là như thế vị. Câu trả lời của thầy bói

nào?

GV kết luận : Chơi chữ là biện pháp tu từ dựa trên sự vận dụng linh hoạt tiềm năng về ngữ âm, chữ viết, từ vựng, ngữ pháp tiếng Việt để tạo phần tin mới, bất ngờ nhằm gây tác dụng châm biếm, đả kích hoặc đùa vui. Biện pháp chơi chữ tạo ra những liên tưởng bất ngờ, kích thích tình cảm và trí tuệ con người.Nó được dùng trong lời nói sinh hoạt hằng ngày, đặc biệt là trong văn thơ HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu các lối chơi chữ: _ Đọc các vd 1,2,3,4 _ Hãy chỉ rõ các lối chơi chữ trong các vd trên? _ VD1: Sánh với Na – va “ranh tướng” pháp Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương (Tú Mỡ) + Danh tướng : Ong tướng tài giỏi + Ranh tướng :Con nít

tuy đượm chút hài hước nhưng không cay độc. _ Đọc ghi nhớ thứ 1 SGK / 164.

2 – Các lối chơi chữ:

 VD1: ranh _ Đọc các vd mục 2 SGK / tướng, nồng 164. nặc -> dùng lối nói trại âm.

_ VD1: + Từ ranh tướng và danh tướng đồng âm trong lời nói -> ý giễu cợt Na – va. + Từ nồng nặc đi  VD2 : -> Điệp _ VD2: với tiếng tăm tạo ra sự phụ âm (M) Mênh mông muôn mẫu 1 màu mưa tương phản về ý nghĩa Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ nhằm châm biếm, đả kích  VD3: Cá đối -> (Tú Mỡ) Na – va. cối đá => Dùng lối đọc trại âm.

Mèo cái -> mái -VD 3: Con cá đối bỏ trong cối đá, kèo _ Điệp lại phụ âm đầu là m  Dùng lối nói Con mèo cái nằm trên mái kèo Trách cha mẹ em nghèo, anh nỡ phụ => dùng cách điệp âm lái. duyên em.

(Ca dao) _ VD4:  VD4: Ngọt thơm sau lớp vỏ gai _ Cá đối -> cối đá; mèo cái _ Sầu riêng 1: Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng -> mái kèo.

Tính từ): chỉ 1 Mời cô mời bác ăn cùng => Dùng lối nói lái. trạng thái tâm lí Sầu riêng mà hoá vui chung trăm _ Sầu riêng 1: chỉ trạng thái tiêu cực cá nhân; nhà.

(Phạm Hổ) tâm lí tiêu cực cá nhân (tính _ Sầu riêng 2: từ) (DT chung): chỉ 1 + Sầu riêng 2 : chỉ một loại loại quả ở miền trái cây đặc sản ở Nam Bộ Nam.

(DT chung) + Vui chung: chỉ trạng thái GV nói thêm : (giúp HS biết không tâm lí tích cực tập thể (tính bắt buộc phải học thuộc). từ) Chơi chữ bằng từ đồng nghĩa: => Dùng từ đồng âm khác Chuồng gà kê sát chuồng vịt -> (từ nghĩa và từ trái nghĩa.

Hán Việt có nghĩa là gà) Chơi chữ theo lối từ trường nghĩa: Chàng Cóc ơi ! chàng Cóc ơi! _ HS lắng nghe.

Thiếp bén duyên chàng có thế thôi Nòng nọc đứt đuôi từ đây nhé Ngàn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi.

Lối chơi chữ bằng cách tách và ghép các yếu tố trong câu theo quan hệ ngữ pháp khác nhau: Có tôn có tổ, có tổ có tôn, tôn tổ tổ tôn, tôn tổ cũ.

Còn nước còn non, còn non còn nước, nước non non nước, nước non nhà.

HOẠT ĐỘNG 3: Tổng kết. _ Vậy về cơ bản có những lối chơi chữ nào? _ Sử dụng lối chơi chữ trong những trường hợp nào? có tác dụng gì? _ Đọc ghi nhớ 2 SGK / 165.

HOẠT ĐỘNG 4: Luyện tập.

Bài tập 1,2,3 / 165: _ Bài 1, 2, 4: HS làm tại lớp. _ Sử dụng chơi chữ trong _ Bài 3: HS về nhà làm vào vở BT. thơ, đặc biệt là trong thơ trào phúng, câu đối, câu đố. _ Đọc và xác định yêu cầu của các bài tập. _ Lần lượt lên bảng làm bài. _ Nhận xét, bổ sung, sửa chữa.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập

 dùng từ đồng âm. _ Sầu riêng # Vui chung (TT): chỉ 1 trạng thái tâm lí tích cực tập thể.  dùng từ trái nghĩa.

II – Ghi nhớ: SGK / 164, 165.

III – Luyện tập:

- Định hướng phát triển năng lực tự học, chia sẻ * Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp, * Kĩ thuật: Động não, * Thời gian: 5’ Hoạt động của thầy - Chiếu bài tập 1 - Gọi học sinh đọc bài.

- Yêu cầu cá nhân HS trình bày.

- GV chốt bài.

- Gọi HS đọc bài tập 2.

- Tổ chức HS thảo luận cặp đôi làm bài tập 2.

- Gọi đại diện trình bày kết quả.

- GV tổng kết ý kiến, kết luận.

- Gọi HS đọc bài tập 3.

- Tổ chức HS là bài theo nhóm (4 HS). Thời gian: 3' - Gọi các nhóm báo cáo kết quả - Nhận xét, kết luận.

Hoạt động của trò - Quan sát.

- Đọc bài tập 1.

- Trình bày

Chuẩn KT-KN cần đạt

Ghi chú

III. Luyện tập Bài 1: Xác định lối chơi chữ.

- liu điu, rắn, hổ lửa, mai gầm, ráo, lằn, Trâu Lỗ, hổ mang -> các từ có nghĩa gần gũi nhau (chỉ các loài rắn).

- Đọc bài tập 2.

- Thảo luận nhóm đôi (3') - Báo cáo kết quả, nhận xét, bổ sung.

Bài 2: - Thịt, mỡ, dò, nem, chả.

- Nứa, tre, trúc, hóp.

-> chơi chữ dựa vào hiện tượng từ gần nghĩa.

- Đọc bài tập 3.

- Thảo luận nhóm theo yêu cầu - Các nhóm báo cáo kết quả, nhận xét, bổ sung

Bài 3: Sưu tầm chơi chữ.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú

-GV giao việc cho học sinh - Chiếu phần đọc thêm.

- Gọi HS đọc phần đọc thêm. ? Đoạn truyện dùng lối chơi chữ nào?

- GV kết luận.

- Quan sát.

- Đọc phần đọc thêm.

- Nói lái: tượng lo -> lọ tương.

- Đọc thêm: - Chơi chữ: tượng lo -> lọ tương => nói lái.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy ? Về nhà đọc tham khảo những bài viết về lối chơi chữ.

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

HS về nhà tìm tòi đọc tài liệu sách báo..

Bước 4. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: 2 phút - Học bài: + Học phần ghi nhớ: nắm được khái niệm chơi chữ và các lối chơi chữ thường gặp. + Làm bài tập 4/166.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 61 CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ **************************************** TUẦN 16 TIẾT 61: CHUẨN MỰC SỬ DỤNG TỪ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực.

2. Kĩ năng: - Sử dụng từ đúng chuẩn mực.

- Nhận biết được các từ được sử dụng vi phạm các chuẩn mực sử dụng từ.

3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng từ đúng chuẩn mực, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Các yêu cầu của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực.

2. Kĩ năng: - Sử dụng từ đúng chuẩn mực.

3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng từ đúng chuẩn mực, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt B. Bảng mô các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp Chữa lại?

I.Sử dụng từ Tìm lỗi sai Nguyên nhân đúng âm, mắc lỗi? đúng chính tả Chữa lại?

II.Sử dụng từ Tìm lỗi sai Nguyên nhân? đúng nghĩa Chữa lai?

III.Sử dụng từ Tìm lỗi sai Nguyên nhân? đúng tính chất ngữ pháp của từ Chữa lại?

IV.Sử dụng từ Tìm lỗi sai?

Nguyên nhân? đúng sắc thái biểu cảm , hợp phong cách Vì sao ko lạm V.Không lạm dụng từ địa dụng từ địa phương, từ phương, từ Hán Việt?

Hán Việt Cho tình huống VI.Luyên tập sai? Chữa lại?

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, máy chiếu.

- Học sinh: Vở ghi, vở bài tập, đọc và trả lời câu hỏi trong bài học.

III. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (2 phút) Kiểm tra việc làm bài tập của HS. Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới: 40 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp

* Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú ? Khi dùng từ, các em thường mắc những - Nêu các lỗi lỗi nào? dùng từ.

Tiết 53: - GV giới thiệu bài: Việc sử dụng từ phải CHUẨN MỰC - Nghe và ghi tuân theo những chuẩn mực cụ thể ...

SỬ DỤNG TỪ đầu bài HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Hoạt động của thầy - GV chiếu ví dụ. (mỗi chuẩn mực sử dụng từ, đưa một ví dụ) - Gọi HS đọc ví dụ. ? Em có nhận xét gì về các từ in đậm trong các ví dụ trên?

- Tổ chức HS thảo luận nhóm (nhóm 6 HS) câu hỏi sau: ? Các từ in đậm trong các câu trên dùng sai như thế nào? Hãy chữa lại cho đúng?

- Gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận, - Gọi nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Hoạt đông của trò - Quan sát - HS đọc ví dụ - HS nhận xét: các từ trên dùng sai.

- HS trao thảo luận nhóm theo yêu cầu

- Đại diện nhóm trả lời, nhận xét, bổ sung ý kiến. trả lời câu hỏi - Nghe và quan sát

Chuẩn KTKN cần đạt I. Các chuẩn mực sử dụng từ 1. Ví dụ: - dùi đầu: sai âm đầu -> vùi đầu - sáng sủa -> tươi đẹp - hào quang: không phù hợp nghĩa -> hào nhoáng - chú hổ: sắc thái biểu cảm không phù hợp với nghĩa câu văn -> con hổ, nó

2. Bài học: - Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả - Sử dụng từ đúng nghĩa

Ghi

- GV tổng hợp ý kiến và chiếu đáp án chuẩn.

đáp án chuẩn - Tổng kết, nhắc lại nội dung kiến thức

- Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ - Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách - Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt

? Từ các ví dụ trên, các em thấy cần lưu ý điều gì khi sử dụng từ? *Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 18 phút - Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại, hoạt động nhóm, cá nhân.

- Năng lực dạy học cần hướng tới: hợp tác, giao tiếp tiếng Việt II. Luyện tập - Chiếu bài tập 1 - Gọi học sinh đọc bài và xác định yêu cầu.

- Chia nhóm - Giao bài tập: yêu cầu làm việc theo nhóm điền kết quả vào phiếu học tập.

- Gọi các nhóm báo cáo kết quả.

- GV chốt bài.

- Quan sát - Đọc bài và xác định yêu cầu bài tập.

- Thực hiện theo yêu cầu.

- HS báo cáo kết quả. Nhận xét, bổ sung.

*Bài tập Câu văn Một cây thông non sinh sắn mọc giữa rừng. Được hưởng thành quả lao động thì ta phải có ơn với họ.

Tiếng nói của nó quá kiêu căng.

Học tập của Hà rất cao.

Lỗi về sử dụng từ - sinh sắn -> Vi phạm chuẩn mực sử dụng từ đúng chính tả -> Vi phạm chuẩn mực sử dụng từ đúng nghĩa

Chữa lại Một cây thông non xinh xắn mọc giữa rừng. Được hưởng thành quả lao động thì ta phải biết ơn họ.

Tính tình của nó quá kiêu căng.

Kết quả học tập của Hà rất cao.

-> Vi phạm chuẩn mực sử dụng từ đúng nghĩa -> vi phạm chuẩn mực sử từ đúng tính chất ngữ pháp Bọn giặc đã quy tiên - quy tiên Bọn giặc đã bỏ mạng.

-> vi phạm chuẩn mực sử dụng đúng sắc thái Bài 2: Viết đoạn văn ngắn (4 - 6 câu) trong đó có sử dụng các từ hi sinh, biết ơn...

- HS viết trên bảng, dưới lớp viết vào vở.

- Chữa bài và lưu ý HS những tồn tại của các em trong đoạn văn.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Ghi Chuẩn KTKN cần Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú - Hãy tìm 5-10 lỗi sử dụng từ + Suy nghĩ cá nhân mà em gặp trong giao tiếp. + trình bày tâm trạng....

Chỉ ra nguyên nhân và đề + Lớp nhận xét, bổ sung xuất cách chữa các lỗi đó.

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò chú đạt -Tìm đọc các tài liệu có liên quan đến chuẩn mực sử dụng từ

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2 phút) - Học bài: + Nắm được nội dung bài học. + Hoàn thành đoạn văn.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 64 Luyện tập sử dụng từ.

(Làm bài tập trong bài). ************************************* TUẦN 16- TIẾT 62: ÔN TẬP VỀ VĂN BIỂU CẢM I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Văn tự sự, miêu tả và các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.

- Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm.

- Cách diễn đạt trong một bài văn biểu cảm.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Văn tự sự, miêu tả và các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.

- Cách lập ý và lập dàn bài cho một đề văn biểu cảm.

- Cách diễn đạt trong một bài văn biểu cảm.

2. Kĩ năng: - Nhận biết, phân tích đặc điểm của văn bản biểu cảm.

- Tạo lập văn bản biểu cảm.

3. Thái độ: - Bày tỏ tình cảm chân thành với đối tượng biểu cảm.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung:giải quyết vấn đề - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Nội dung Vận dụng cao thấp 1.Khái niệm Nêu khái văn biểu cảm niệm?

Phân biệt 2.Phân biệt tự sư, biểu cảm, miêu tả 3.Luyện tập Lập dàn bài Đề: Cảm nghĩ Thề loại, đối về mùa xuân tượng 4.Nghệ thuật Văn biểu cảm Vì sao văn biểu thường sử dụng cảm thường biện pháp nghệ giống thơ? thuật nào?

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, máy chiếu.

- Học sinh: Vở ghi, đọc và trả lời câu hỏi trong bài học.

III. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (2 phút) Kiểm tra việc làm bài tập.

Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới: 40phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp

* Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của trò - Thi nhớ lại các đơn vị kiến thức đã học - HS thi tiếp sức về văn biểu cảm - Ghi đầu bài - GV giới thiệu nội dung tiết ôn tập.

Chuẩn KTKN cần đạt Tiết 62: ÔN TẬP

Ghi chú

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Hoạt động của thầy

Hoạt đông của trò

Chuẩn KTKN cần đạt I.Hệ thống kiến thức về văn biểu cảm

? Thế nào là văn biểu cảm? ? Nêu đặc điểm của văn bản biểu cảm? ? Tình cảm trong văn biểu cảm phải đảm bảo yêu cầu gì? ? Bố cục bài văn biểu cảm gồm mấy phần?

Nhiệm vụ từng phần? ? Có những cách lập ý nào trong văn biểu cảm?

- Tổ chức HS thảo luận, phân biệt văn biểu cảm với văn miêu tả và tự sự; vai trò của yếu tố miêu tả,

- Suy nghĩ cá nhân, trả lời - Nhận xét, bổ sung - Tình cảm rõ ràng, chân thực, trong sáng

1. Đặc điểm của văn bản biểu cảm

- Suy nghĩ cá nhân trả lời

2. Bố cục bài văn biểu cảm

- Nhắc lại các cách lập ý

3. Cách lập ý cho bài văn biểu cảm

- Thảo luận theo nhóm 4 HS trả lời câu hỏi - Báo cáo kết quả, nhận xét, bổ sung.

- Văn miêu tả: nhằm tái

4. Yếu tố tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm.

- Thông qua miêu tả và kể để hình dung ra đối tượng từ đó gửi gắm, bộc lộ tình cảm, cảm xúc. Tự sự và

Ghi chú

tự sự trong văn biểu cảm hiện đối tượng giúp miêu tả do tình cảm, cảm theo hai câu hỏi sau: người đọc hình dung ra xúc chi phối. Miêu tả và tự ? Văn miêu tả, văn tự sự đối tượng sự làm giá đỡ cho tình và văn biểu cảm khác - Văn tự sự: kể lại một cảm, cảm xúc được bộc lộ nhau như thế nào? Lấy câu chuyện (sự việc) có một cách tự nhiên, chân VD minh họa? đầu có đuôi, có nguyên thực và sâu sắc hơn. ? Nêu vai trò của yếu tố nhân, diễn biến, kết quả. tự sự và miêu tả trong văn biểu cảm?

- GV chốt bài.

Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 21 phút - Phương pháp: vấn đáp, hoạt động cá nhân - Năng lực dạy học cần hướng tới: giải quyết vấn đề ,giao tiếp tiếng Việt II. Luyện tập Lập dàn bài cho đề văn: - Đọc đề bài - Gọi HS đọc đề văn.

Cảm nghĩ mùa xuân.

- Văn biểu cảm 1. Tìm hiểu đề, tìm ý: ? Đề văn thuộc thể loại - Nhắc lại các bước làm - Thể loại: văn biểu cảm nào? bài - Đối tượng: mùa xuân - Phạm vi: tình cảm, cảm ? Nêu các bước làm bài - Xác định văn biểu cảm?

- Suy nghĩ cá nhân, trả xúc với mùa xuân ? Xác định thể loại, đối lời: 2. Lập dàn bài: tượng và phạm vi đề bài? + Tiết trời ấm áp, mưa a. Mở bài ? Mùa xuân có đặc điểm phùn lất phất, cây cối Giới thiệu mùa xuân và ấn gì: về thời tiết khí hậu, về đâm chồi nảy lộc tượng, cảm xúc chung về cảnh vật? + Mùa xuân có nhiều lễ mùa xuân. hội truyền thống b. Thân bài ? Mùa xuân có điều gì + Mùa xuân có Tết - Cảm xúc về đặc điểm của đặc biệt?

Nguyên đán, ai đi đâu xa mùa xuân cũng trở về nhà đoàn tụ - Cảm xúc, suy nghĩ về ý đón tết, không khí gia nghĩa của mùa xuân đình ấm cúng, đoàn viên + Mùa xuân đem đến cho ? Mùa xuân đem lại cho + Mùa xuân đem lại cho muôn loài sức sống: em suy nghĩ gì? mỗi người một tuổi trong / Thiên nhiên bừng tỉnh đời. Đối với thiếu nhi, sau giấc ngủ đông mùa xuân là mùa đánh c. Kết bài dấu sự trưởng thành.

- Khẳng định tình cảm của - GV hướng dẫn HS lập + Mùa xuân là mùa mở em với mùa xuân, mong dàn bài. đầu cho một năm mới, ước về mùa xuân mở đầu cho một kế hoạch, một dự định.

- Gọi HS trình bày dàn bài - Chữa và chốt dàn bài - GV khái quát nội dung ôn tập.

/ Con người như trẻ trung ra, tràn trề nhựa sống, thêm yêu đời, yêu mọi người, yêu cuộc sống / Mùa xuân tô đẹp thêm cảnh sắc đất nước, làm cho con người yêu hơn quê hương đất nước mình.

- Lập dàn bài - Trình bày dàn bài - Nhận xét, chữa bài

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú - Lập dàn ý biểu cảm về một + Suy nghĩ cá nhân tác phẩm hiện đại em thích. + trình bày tâm trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN cần đạt chú - Tìm đọc những tài liệu viết về Rèn kĩ năng tự văn biểu cảm. nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2 phút)

- Học bài cũ: + Viết bài hoàn chỉnh theo đề văn: Cảm nghĩ mùa xuân.

- Chuẩn bị: tiết 66 Ôn tập tác phẩm trữ tình. Đọc lại các văn bản trữ tình đã học, lập bảng thống kê theo mẫu sau: ***************************************** TUẦN 16- TIẾT 63: ĐỌC THÊM SÀI GÒN TÔI YÊU (Minh Hương) I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Những nét đẹp riêng của thành phố Sài Gòn: thiên nhiên, khí hậu, cảnh quan và phong cách con người.

- Nghệ thuật biểu cảm nồng nhiệt, chân thành của tác giả.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Những nét đẹp riêng của thành phố Sài Gòn: thiên nhiên, khí hậu, cảnh quan và phong cách con người.

- Nghệ thuật biểu cảm nồng nhiệt, chân thành của tác giả.

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản tuỳ bút có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.

3. Thái độ: - Yêu cảnh sắc quê hương, yêu thiên nhiên, đất nước 4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: Tự học - năng lực chuyên biệt: Cảm thụ thẩm mĩ, giao tiếp tiếng Việt B. Bảng mô tả các mức độ yêu cầu cần đạt Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao thấp A. Văn bản: Mùa xuân của tôi I.Tìm hiểu chung Nêu hiểu biết 1.Tác giả của em về tác giả?

2.Tác phẩm Thể loại? vị trí đoạn trích? Bố cục?

II.Đọc- hiểu văn bản 1.Tình cảm tự Biện pháp nghệ Tác dụng?

nhiên với mùa xuân, con người Hà Nội 2.Nỗi nhớ cảnh sắc,không khí đất Bắc

3.Nỗi nhớ cảnh sắc, hương vị sau rằm tháng giêng III.Tổng kết B. Văn bản : Sài Gòn tôi yêu I.Tìm hiểu chung 1.Tác giả 2.Tác phẩm II. Đọc – hiểu văn bản 1.Cảm tượng chung về Sài Gòn 2.Đặc điểm, khí hậu, thời tiết Sài Gòn 3.Cảm nhận và bình luận về con người Sài Gòn.

thuật?

Cảnh sắc mùa xuân được gợi nhớ qua hình ảnh nào?

Cảnh sắc thiên nhiên có gì khác trước và sau rằm tháng giêng?

Tại sao tác giả gọi “ Mùa xuân của tôi” Nhận xét tình cảm, tâm trạng của tác giả?

Tình cảm của tác giả?

Đặc sắc về nghệ thuật và ý nghĩa?

Nêu vài nét về tác giả?

Thể loại?Bố cục?

Tác giả so sánh Tác dụng?

Sài Gòn với ai?

Nhận xét thời tiết, nhịp sống của Sài Gòn?

Tác dụng nghệ thuật?

Người Sài Gòn So với Huế và có gì đáng chú Hà Nội phong ý? cách sống của người Sài Gòn ntn?

Nhận xét về

III. Tổng kết

con người tác giả?

Nêu giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của văn bản?

III. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, tài liệu bình giảng văn học 7.

- Học sinh: Chuẩn bị bài theo hướng dẫn của GV. IV.Tổ chức dạy và học - GV hướng dẫn học sinh đọc thêm văn bản bằng hệ thống câu hỏi sau: 1. Trình bày hiểu biết của em về tác giả?

2. Tác phẩm ra đời năm bao nhiêu? Trong hoàn cảnh nào?

3. Trình bày những nét khái quát về nội dung của tác phẩm?

4. Trình bày những nét đặc sắc về nghệ thuật?

HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú : Sài Gòn _Thành phố HCM rực rỡ tên vàng, thành phố trẻ chỉ hơn 300 năm tuổi - Hs nghe và ghi Tiết 63: so với bề dày 1000 năm Thăng Long_Hà tên bài ĐỌC THÊM Nội. Tố Hữu trong bài thơ “Ta đi tới” đã SÀI GÒN TÔI có viết: YÊU “… Ai đi Nam Bộ, Tiền Giang, Hậu Giang, Ai vô Thành phố Hồ Chí Minh rực rỡ tên vàng!”

Là một thành phố phương Nam chan hoà nắng gió. Hôm nay, chúng ta cùng đến với Sài Gòn qua những trang tuỳ bút chân thành và sôi động của một người Sài Gòn : Minh Hương.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác...

+ Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG G. CH Ú HOẠT ĐỘNG 1: Đọc và tìm I – Đọc – Tìm _ Nghe hướng dẫn cách đọc và đọc hiểu chú thích: hiểu văn bản _ Hứơng dẫn HS đọc giọng hồ văn bản. hởi, vui tươi, hăm hở, sôi động (chú ý 1 số từ ngữ địa phương: ui ui, cây mưa, xá, thị thiềng, _ Đọc phần giải thích từ khó ở _ Tác giả: Minh chơn thành, hề hà … ).

SGK. Hương _ Đọc giải thích từ khó SGK / 171. _ Tác giả : Minh Hương , một người quê Quảng Nam đã vào sống ở SG trên 50 năm, ghi lại bằng những trang bút kí, tùy _ Tình cảm yêu mến tha thiết, nồng bút, tạp văn, phóng sự với nàn và những ấn tượng nhiều mặt những nhận xét tinh tế, dí dỏm của tác giả về thành phố Sài Gòn mà sâu sắc. trên các phương diện: thiên nhiên, _ Thể loại : Tuỳ _ Hãy nêu chủ đề chính của thời tiết, khí hậu, cuộc sống sinh bút hoạt của thành phố, cư dân và văn bản này là gì? phong cách người Sài Gòn.

Bố cục: 3 đoạn. + Đ1: “Đầu … chi họ hàng” -> nêu những ấn tượng chung về SG và tình yêu của tác giả đối với thành _ Văn bản có thể chia làm phố ấy. +Đ 2: “Ở trên đất … hơn 5 triệu” -> mấy phần? _ Nêu nội dung của từng cảm nhận và bình luận về phong cách con người SG. phần? + Đ 3: “phần còn lại” khẳng định lại tình yêu của tác giả với thành phố SG. II – Tìm hiểu văn bản: _ Đọc lại đoạn 1 từ “đầu … chi họ 1.Những ấn hàng” tượng chung về _ So sánh với thủ đô HN – sắp 1000 SG và tình yêu

2 – Tìm hiểu văn bản:  Đọc lại đoạn 1? _ Tác giả đã so sánh SG với những ai và cái gì?

_ Tác dụng của phép so sánh đó?

_ Ngoài ra tác giả còn dùng thành ngữ nào? Tác dụng của thành ngữ? _ Đọc lại hai câu ca dao và cho biết tác giả dẫn câu ca dao để làm gì? _ Qua cách ghi nhận của tác giả về thiên nhiên và khí hậu có những nét riêng biệt nào được nhắc tới? _ Nhận xét về cách miêu tả và nêu tác dụng của nó ở đây là gì?

Câu hỏi thảo luận: Tác giả đã có sự cảm nhận như thế nào về SG và chủ yếu sử dụng biện pháp ngôn ngữ nổi bật nào để biểu hiện tình cảm của mình?

Chính tình yêu này mà tác giả đã cảm nhận được nhiều vẻ đẹp và nét riêng của thành phố. Thậm chí cả những đều tưởng chừng không mấy dễ

năm tuổi, so với Huế, Hải Phòng … các thành phố khác. Tác giả so tuổi mình, so với 5000 tuổi của đất nước để nhấn mạnh :Thành phố xuân không chán!, lại so với cây tơ đang độ nõn nà, sung mãn, vẻ đẹp của cô gái phương Nam đương giữa tuổi xuân thì.

-> So sánh đa dạng, bất ngờ có tác dụng tô đậm cái trẻ trung của SG. Qua đó thấy được tình cảm nồng nhiệt của tác giả đối với SG. _ Thành ngữ: Thay da đổi thịt -> Thể hiện 1 cách gợi cảm sức trẻ và cái nhìn tin yêu của tác giả. _ Đọc lại 2 câu ca dao.-> để dẫn những ghi nhận về thiên nhiên và khí hậu SG. + Nhiều nắng: nắng sớm ngọt ngào. + Nhiều mưa bất chợt: Những cây mưa + Nhiều gió buổi chiều: chiều lộng gió + Khí hậu thay đổi nhanh: Trời đang ui ui bỗng nhiên trong vắt lại như pha lê _ Cách miêu tả với biểu hiện cảm xúc (tôi yêu nắng sớm ngọt ngào … yêu cái tĩnh lặng …) -> Khiến cho câu văn có hồn, gợi cảm xúc cho nguời đọc.

HS thảo luận: _ Cảm nhận tinh tế về sự thay đổi nhanh chóng, đột ngột của thời tiết với những nét riêng biệt của thiên nhiên, khí hậu cùng nhịp sống đa dạng của SG. Tác giả sử dụng biện pháp điệp từ ở đầu câu, điệp cấu trúc câu để tạo hiệu quả nhấn mạnh tình cảm của mình và thể hiện sự

của tác giả: * An tượng chung của tác giả về SG: _ SG trẻ như cây tơ đương độ nõn na, trên đà thay da đổi thịt … * Cảm nhận của tác giả về thiên nhiên, khí hậu : - Hiện tượng thời tiết với những nét riêng (nắng sớm, gió lộng buổi chiều, cơn mưa nhiệt đới…)

- Sự thay đổi nhanh chóng, đột ngột của thời tiết (trời đang ui ui buồn bã, bỗng nhiên trong vắt …)

- Không khí, nhịp điệu cuộc sống đa dạng của thành phố trong những thời khắc khác nhau (đêm khuya thưa thớt tiếng ồn; phố phường náo động, dập dìu xe cộ; cái tĩnh lặng của buổi sáng tinh sương…) =>So sánh, miêu tả, điệp từ, điệp cấu trúc -> Tình yêu nồng nhiệt thiết tha của tác

chịu như sự “trái chứng”, sự phong phú của thiên nhiên, khí hậu giả đối với SG. thay đổi đột ngột của thời tiết, SG. Từ đó cảm nhận … với tác giả cũng trở thành được vẻ đẹp của cái đáng yêu, đáng nhớ. cuộc sống Sài Gòn: thành phố 300 năm vẫn trẻ  Đọc đoạn 2: 2. Phong cách, _ Nhận xét về đặc điểm của _ Đọc đoạn 2: Từ “Ở trên đất … con người Sài đến 1975”. cư dân SG? Gòn: _ Là nơi hội tụ của bốn phương _ Cởi mở, bộc _ Đặc điểm này diễn giải với nhưng đã hòa hợp, không phân biệt trực, chân thành, nguồn gốc mà chỉ là người SG. tự nhiên. cảm xúc như thế nào? _ Đặc điểm cởi mở, dễ dàng, mến khách hoà hợp với mọi người … là 1 đặc điểm riêng của cư dân SG đã được tác giả thể hiện bằng hình ảnh: “SG bao giờ cũng dang 2 cánh tay _ Giải thích từ bản địa? mở rộng mà đón tiếp nhiều người từ Phong cách bản địa của trăm nẻo đất nước kéo đến”. người SG được khái quát _ Phong cách bản địa: Phong cách gốc, cơ bản riêng của 1 địa phương, bằng những ĐT, TT nào? _ Đó là phong cách sống, là 1 vùng đất. tính cách những con người vốn +An nói tự nhiên: hề hà, dễ dãi, vui là con cháu của những người vẻ, đi mở đất, sống với rừng sâu U + Ít dàn dựng, tính toán.

Minh … hoặc những người tứ + Rất chơn thành, bộc trực, thẳng chiếng, giang hồ từ bao thắn, cương trực, có khi nóng nảy, phương trời xa lạ, vì mưu sinh hào khí Đồng Nai. nên mới phiêu bạt và bám trụ lại vùng đất địa linh và mến khách này rồi hoà trộn nhiều _ Từ “Các cô gái thị … mặc cảm, đời với dân cư đến trước …đã tự ti” hun đúc nên. _ Tìm đoạn văn miêu tả vẻ đẹp của các cô gái SG? _ Người SG lộ vẻ đẹp tập trung của cô gái. Trong đoạn _ Nét đẹp trang phục: nón vải vành văn, có những nét đẹp riêng rộng, áo bà ba trắng, quần đen rộng, giày bố trắng, xăng đan, guốc nào được nói tới? vông. _ Những nét đẹp đó làm +Nét đẹp dáng vẻ: khoẻ khoắn, cặp thành nét đẹp chung nào của mắt sáng rỡ, nụ cười nhiệt tình, tươi

người SG?

tắn. + Nét đẹp xã giao: chào người lớn thì cúi đầu, chắp tay, gặp trang lứa =>Lời kể,nhận thì hơi cúi đầu và cười.-> Vẻ đẹp xét tinh tế, chứng _ Vẻ đẹp của người SG được chung giản dị, khoẻ mạnh, lễ độ, tự minh bằng hiểu biết cụ thể, sâu nói tới ở đây là nét đẹp truyền tin. sắc -> Vẻ đẹp thống. Tại sao tác giả lại tìm trong kiếm các vẻ đẹp truyền thống _ Vì giá trị truyền thống là các giá chung trị bền vững, mang bản sắc riêng. phong cách riêng đó?

Tác giả là người coi trọng các giá trị của người Sài _ Tìm những lời nói biểu hiện truyền thống và muốn tác động tới Gòn , Thể hiện tình yêu chân trực tiếp tình yêu của tác giả bạn đọc quan niệm này. _ Tôi yêu SG da diết như … thành, bộc trực, với SG? tự nhiên của tác _ Trong những lời đó, ngôn + Vậy đó mà tôi yêu SG … từ nào được lặp lại? Sự lặp _ Lặp lại từ “Tôi yêu” có hai ý giả. nghĩa: lại có ý nghĩa như thế nào? + Nhấn mạnh SG có nhiều điều III – Ghi nhớ: _ Em hiểu tình cảm của tác đáng yêu. + Nhấn mạnh tình yêu của tác giả SGK / 173. giả dành cho SG như thế nào? Trong cách tác giả thổ với SG dồi dào, chân thật. lộ tình yêu với SG, em nhận _ Tác giả yêu quí SG đến độ hết thấy những nét đáng quí nào lòng. Muốn được góp sức mình cho của phong cách người SG SG và mong mọi người hãy đến và hãy yêu SG.-> Thổ lộ tình yêu 1 được bộc lộ ?

HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu ý cách tự nhiên, bộc trực, chân thành. nghĩa văn bản _ Tóm lại, Văn bản đem lại _ SG mang vẻ đẹp của 1 đô thị trẻ cho em những hiểu biết mới trung, hoà hợp. Người SG có nhiều IV – Luyện tập: nào về cuộc sống và con đức tính tốt đẹp như hồn nhiên, trung thực, lễ độ, tự tin. Đó là người SG? mảnh đất đáng để chúng ta yêu mến.

Câu hỏi thảo luận: _ Theo em sức truyền cảm của văn bản do cách viết, vốn hiểu biết về SG, hay do sự HS thảo luận: chân thành nồng hậu trong _ Do sự am hiểu SG, nhất là tình cảm chân thành, nồng hậu của tác tình cảm của tác giả? giả.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo

* Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt Viết 1 đoạn văn ngắn trình bày tình + Suy nghĩ cá nhân + trình bày tâm cảm của mình với quê hương em? trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Ghi chú

Ghi chú

Tìm những bài viết về vẻ đẹp đặc (+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình sắc của quê hương em?. bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2 phút) - Học bài: + Học và nắm chắc nội dung phần ghi nhớ. + Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về văn bản.

- Chuẩn bị: Tiết 63 Chuẩn mực sử dụng từ. + Đọc bài. ********************************** TUẦN 15- TIẾT 59: TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3 I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Củng cố cho HS kiến thức về văn biểu cảm (biểu cảm về con người).

- Học sinh thấy được những ưu khuyết điểm trong bài viết, từ đó có cách khắc phục và phát huy ở bài viết sau.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức:

- Học sinh thấy được những ưu khuyết điểm trong bài viết, từ đó có cách khắc phục và phát huy ở bài viết sau.

2. Kĩ năng: - Rèn cho HS kĩ năng viết, sửa chữa bài sau khi làm.

3. Thái độ: - Giáo dục HS ý thức vươn lên trong học tập.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: Tự học - năng lực chuyên biệt: Giao tiếp tiếng Việt II. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, bài tập làm văn của học sinh có chấm, chữa, phê.

- Học sinh: Ôn tập lại cách làm bài văn biểu cảm.

III. Tổ chức dạy và học Bước 1. Ổn định tổ chức: 1 phút Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước 2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra trong giờ học Bước 3. Tổ chức dạy và học bài mới: 42 phút Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

*Hoạt động 1: Khởi động - Thời gian: 2 phút - Phương pháp: thuyết trình ? Hãy nêu điều em mong - HS mạnh dạn nêu mong muốn nhất trong tiết trả muốn của bản thân. bài Tập làm văn?

- GV dẫn dắt giới thiệu bài. *Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức mới - Thời gian: 20phút - Phương pháp: đàm thoại, làm việc cá nhân - Năng lực dạy học được hướng tới: Giao tiếp tiếng Việt

Chuẩn KT-KN cần đạt

I. Đề bài và những yêu cầu khi làm bài.

- Gọi HS nhắc lại đề bài.

- HS nhắc lại đề bài

? Em hãy xác định yêu cầu của đề bài ?

- Suy nghĩ, trả lời - Nêu những ý cần đạt được trong từng phần

? Bố cục của đề văn trên cần đảm bảo được những nội dung gì?

- Nêu ý kiến

? Về nội dung, bài viết cần làm nổi bật nội dung gì ở từng phần?

- Tổng kết ý kiến của học sinh, đưa ra yêu cầu chung đối với đề bài

- Chú ý lắng nghe

- GV khái quát lại yêu cầu dàn bài.

? Dựa vào những yêu cầu bài làm ở trên, em hãy tự

- HS tự đánh giá ưu nhược điểm bài làm của

Đề bài: Cảm nghĩ về người thân yêu trong gia đình em.

Dàn ý - biểu điểm: a. Mở bài: (1 điểm) Giới thiệu người thân và nêu tình cảm của em với người ấy (yêu quý, gắn bó, gần gũi ...) b. Thân bài: (7 điểm) Biểu cảm về người thân trong những tình huống cụ thể.

- Gợi tả những nét ngoại hình của người thân khiến cho em thấy có ấn tượng nhất, để lại cho em nhiều cảm xúc nhất.

(2 điểm) - Bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc của em về người ấy.

(1,5 điểm) - Gợi lại một kỉ niệm để bày tỏ tình cảm (sự biết ơn hay hối hận, lo lắng, yêu thương, hạnh phúc ...) (2 điểm) - Suy nghĩ về tương lai, tưởng tượng nếu em thiếu vắng người đó, cuộc sống của em sẽ ra sao, tâm trạng của em khi đó thế nào... (1,5 điểm) c. Kết bài: (1 điểm) - Khẳng định tình cảm của mình là bền lâu mãi mãi.

- Em hứa hẹn và mong ước điều gì với người thân viết đẹp; II. Đánh giá bài làm

nhận xét bài làm của mình mình.

1. Ưu điểm: đã đạt được những yêu cầu gì? Điểm nào làm tốt? Còn tồn tại những gì?

2.Tồn tại: - GV tổng hợp và nhận xét khái quát những ưu, nhược - Nghe điểm trong bài làm của học sinh: 1. Ưu điểm: - Xác định đúng yêu cầu của đề.

- Bố cục bài viết đầy đủ theo 3 phần.

- Hình dung được đối tượng biểu cảm qua các yếu tố tự sự và miêu tả; bày tỏ cảm xúc khá chân thành.

- Một số bài viết có sự liên tưởng, tượng tượng phong phú, tình cảm sâu sắc: Huyền Nhi, Kim Anh (7A1); Vân (7A3) 2. Tồn tại - Thể loại: Nhiều bài viết nghèo cảm xúc, yếu tố miêu tả và kể lấn át biểu cảm - Lỗi chính tả: Mắc nhiều lỗi chính tả.

- Lỗi diễn đạt: Một số bài viết lủng củng, lộn xộn về ý, chưa biết kết hợp linh hoạt các cách biểu cảm *Hoạt động 3. Luyện tập Thời gian: 16 phút Phương pháp: Hoạt động cá nhân, đàm thoại, nhóm đôi Năng lực dạy học cần hướng tới: năng lực tự học, sáng tạo - GV trả bài cho HS. - Yêu cầu HS đối chiếu những yêu cầu cần đạt đối với đề văn và bài làm của mình để nhận ra những hạn chế, những lỗi trong bài viết của mình.

- Từng cặp HS trao đổi bài vơi nhau, phát hiện lỗi trong bài viết của mình, của bạn và giúp nhau chữa lỗi.

- Gọi một số cặp báo cáo kết quả phát hiện lỗi và cách chữa lỗi.

- Nhận xét, chữa lỗi trong bài của học sinh.

Lỗi mắc phải *Chính tả, dùng từ: tấm nòng, ngăn lắp, nét nhăn, sin lỗi, đôi tay sương sương, xẽ học giỏi, no cho em, no lắng, phụ nòng... *Diễn đạt: - Mẹ đi chợ để kiếm tiền để nuôi gia đình - Cái sắc đẹp của mẹ.

- Hơi ấm của mẹ tay mẹ chuần sang tay em - Tôi rất hối hận với mẹ xin lỗi mẹ.

- Đọc bài văn của học sinh viết tốt: Kim Anh, Huyền Nhi, Vân - GV khái quát nội dung tiết trả bài.

- GV trả bài cho HS. - Yêu cầu HS đối chiếu những yêu cầu cần đạt đối với đề văn và bài làm của mình để nhận ra những hạn chế, những lỗi trong bài viết của mình.

- Từng cặp HS trao đổi bài vơi nhau, phát hiện lỗi trong bài viết của mình, của bạn và giúp nhau chữa lỗi.

- Gọi một số cặp báo cáo kết quả phát hiện lỗi và cách chữa lỗi.

- Nhận xét, chữa lỗi trong bài của học sinh.

Chữa lỗi *Chính tả, dùng từ: tấm lòng, ngăn nắp, nếp nhăn, xin lỗi, đôi tay xương xương, sẽ học giỏi, lo cho em, lo lắng, phụ lòng... *Diễn đạt: - Mẹ đi chợ kiếm tiền để nuôi gia đình.

- Sắc đẹp của mẹ làm tôi tự hào biết bao.

- Hơi ấm của đôi bàn tay mẹ truyền sang tay em.

- Tôi rất hối hận và muốn xin lỗi mẹ - HS đọc

*Hoạt động 4: Vận dụng - Thời gian: 1 phút - Phương pháp: tự học - Giáo viên giao việc

- HS lắng nghe

? Về nhà tự đọc và

- Về nhà thực hiện *Hoạt động 5: Tìm tòi, sáng tạo - Thời gian: 1 phút - Phương pháp: tự học - Giáo viên giao việc

tự sửa lỗi cho các văn bản biểu cảm mình đã tạo lập

? Về nhà đọc tham khảo những bài văn biểu cảm có cùng nội dung Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: 2 phút - Học bài cũ: Tiếp tục đọc lại bài viết và tự sửa lỗi trong bài viết của mình.

- Chuẩn bị: Tiết 60 Chơi chữ. + Đọc các ví dụ tìm hiểu bài và trả lời câu hỏi tìm hiểu ví dụ. + Dự kiến cách làm các bài tập.

- HS về nhà sưu tầm, tìm đọc

****************************************************** TUẦN 17- TIẾT 65: MÙA XUÂN CỦA TÔI (Vũ Bằng)

I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Một số hiểu biết về tác giả giả Vũ Bằng.

- Cảm xúc về những nét riêng của cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội, và miền Bắc qua nỗi lòng sầu xứ, tâm sự day dứt của tác giả.

- Sự kết hợp tài hoa giữa miêu tả và biểu cảm, lời văn thấm đẫm cảm xúc trữ tình, dào dạt chất thơ.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Cảm xúc về những nét riêng của cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội, và miền Bắc qua nỗi lòng sầu xứ, tâm sự day dứt của tác giả.

- Sự kết hợp tài hoa giữa miêu tả và biểu cảm, lời văn thấm đẫm cảm xúc trữ tình, dào dạt chất thơ.

2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu văn bản tuỳ bút.

3. Thái độ: - Yêu cảnh sắc quê hương, yêu thiên nhiên, đất nước.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt, cảm thụ thẩm mĩ II. Chuẩn bị - Giáo viên: Bài soạn, tài liệu bình giảng văn học 7.

- Học sinh: Vở ghi, vở bài tập, đọc văn bản, trả lời câu hỏi đọc - hiểu văn bản.

III. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (4 phút) ? Nêu đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản “Một thứ quà của lúa non: Cốm” của Thạch Lam ? Đáp án: - Nghệ thuật : + Biểu cảm kết hợp miêu tả, tự sự, bình luận. + Ngòi bút tinh tế, nhạy cảm, ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Nội dung : + Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng lúa bát xanh, mang hương vị mộc mạc, giản dị thanh khiết của đồng nội. + Tấm lòng trân trọng của tác giả với giá trị văn hoá của dân tộc.

Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú - Hát hoặc đọc một vài câu hát ( câu thơ) miêu tả cảnh đẹp mùa xuân Việt Nam - Hs nghe và ghi Tiết : - Giới thiệu bài: Giới thiệu về tác giả Vũ tên bài Bằng và tập tùy bút Thương nhớ mười MÙA XUÂN hai: CỦA TÔI Vũ Bằng là nhà văn sinh ra tại Hà Nội, sở trường của ông là viết truyện ngắn, tuỳ bút. Tập tuỳ bút Thương nhớ mười hai tập tuỳ bút nổi tiếng thể hiện nỗi niềm thương nhớ da diết về quê hương, gia đình và mong muốn đất nước thống nhất.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện ....

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ GHI BẢNG G. CH Ú HOẠT ĐỘNG 1: Đọc và tìm I – Đọc – Tìm hiểu chú thích. hiểu chú thích: _ Đọc phần chú thích SGK /175, - Đọc phần tác giả và phần giải _ Tác giả: Vũ hãy cho biết vài nét về tác giả ? nghĩa từ khó SGK / 175, 176.

Bằng (1913+ Vũ Bằng tên thật là Vũ Đăng 1984) Bằng (1913-1984), là một cây bút viết văn , làm báo có tiếng trước năm 1945 ở Hà Nội . Sau năm 1954 Vũ Bằng vào sống ở SG và mất tại đó. Ong là 1 nhà báo, cây bút viết văn có sở trường về _ Nghe hướng dẫn cách đọc văn truyện ngắn, tuỳ bút, bút kí. bản và dò theo SGK phần GV _ Tác phẩm: _ Đọc mẫu và hướng dẫn cách đọc rồi đọc tiếp theo.

Thể loại: Kí tuỳ bút mang đọc tiếp phần còn lại. Chú ý giọng chậm rãi, sâu lắng, mềm tính chất hồi kí. mại, hơi buồn se sắt đặc biệt giọng phải phù hợp với các câu cảm. _ Tên văn bản là mùa xuân của riêng tôi, ở trong tôi, do tôi cảm _ Đọc giải thích từ khó. thấy.-> Cách này nhấn mạnh vai _ Theo em cách đặt tên văn bản trò của tôi trong cảm thụ mùa có ý nghĩa gì? xuân. _ Tôi , Đúng hơn là cảm nghĩ của tôi – tác giả bài viết về mùa xuân. _ Từ đó em hãy xác định nhân vật chính trong văn bản này? + Tác phẩm: “Thương nhớ mười hai” là tác phẩm xuất sắc nhất của Vũ Bằng. Ong viết tác phẩm này tại SG trong những năm tháng đất nước bị chia cắt, gửi gắm bao nỗi “sầu biệt ly vơi sáng đầy chiều” . Nhà văn gửi gắm vào trang sách tất cả nỗi _ Bài tùy bút đã tái hiện cảnh sắc niềm thương nhớ da diết quê thiên nhiên và không khí mùa hương, gia đình và lòng mong xuân trong tháng giêng ở Hà Nội

và miền Bắc qua nỗi nhớ thương da diết của một người xa quê. _ Bố cục: 3 đoạn. + “Đầu … mê luyến mùa xuân” > Tình cảm của con người với mùa xuân là một qui luật tất yếu, tự nhiên. _ Bố cục văn bản có thể chia làm + “Tôi yêu sông … mở hội liên mấy phần? Ý nghĩa của từng hoan” -> Cảnh sắc và không khí phần? mùa xuân ở đất trời và lòng người. + “phần còn lại” -> Cảnh sắc riêng của trời đất mùa xuân từ khoảng sau ngày rằm tháng giêng ở miền Bắc. => Các câu, các đoạn liên kết nhau 1 cách tự nhiên và hợp lí.

mỏi đất nước hòa bình, thống nhất. _Bài viết về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở đâu? Em thử hình dung hoàn cảnh và tâm trạng của tác giả khi viết bài này?

_ Nhận xét sự liên kết giữa các câu, các đoạn trong văn bản?

HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu văn bản. _ Đọc đoạn 1: Câu hỏi thảo luận: _ Qua đoạn này em thấy biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng và nó có tác dụng gì?

_ Nhưng đó chưa phải là lí do cơ bản khiến tác giả mê luyến mùa xuân. Vậy còn lí do gì sâu kín hơn?  Đọc doạn 2: _ Cảnh sắc mùa xuân Hà Nội và miền Bắc đã được gợi tả như thế

_ Đọc diễn cảm lại từ “Đầu … mê luyến mùa xuân”.

HS thảo luận _ Điệp : điệp từ, ngữ, kiểu câu -> Nhấn mạnh tình cảm con người dành cho mùa xuân thuộc nhu cầu tâm hồn.

-> Tạo cho nhịp điệu lời văn thêm tha thiết, mềm mại theo dòng cảm xúc mà không kém phần mạnh mẽ như muốn tranh luận, biện bác với ai đó để nhầm khẳng định cái qui luật rất đổi tự nhiên, tất yếu của tình cảm con người. _ Cảnh sắc mùa xuân Hà Nội và miền Bắc khi tác giả mở đầu đoạn văn bằng câu “Mùa xuân của tôi” _ Đọc đoạn 2 từ “ Mùa xuân Bắc Việt … mở hội liên hoan”. _ Cảnh sắc thiên nhiên: mưa liêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn

II – Tìm hiểu văn bản: 1 – Cảnh sắc và không khí mùa xuân ở đất trời và trong lòng người: _ Mưa liêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn kêu, tiếng trống chèo, câu hát huê tình. _ Nhựa sống ở trong con người căng lên như … cây cối … những là nhỏ li ti.

Hình ảnh gợi cảm, so sánh cụ thể, giọng điệu sôi nổi thiết tha -> Sự sống mạnh mẽ. Tình yêu tháng giêng – mùa xuân của con người – quy

nào? Qua những chi tiết, những kêu trong đêm xanh, tiếng trống dấu hiệu điển hình nào tạo cảnh chèo … xa, câu hát huê tình sắc mùa xuân miền Bắc? …mộng. Cái rét …nữa … + Cảnh trong nhà: Trầm, đèn nến, bàn thờ tổ tiên với bầu không khí đoàn tụ gia đình êm đềm, ấm cúng những ngày sau _ Những dấu hiệu đó gợi 1 bức tết. tranh xuân đất Bắc như thế nào? _Không khí hài hoà với cảnh sắc tạo thành 1 sự sống riêng của _ Tác giả gọi đó là Mùa xuân mùa xuân đất Bắc. thánh thần của tôi có ý nghĩa gì? _ Tác giả đã cảm nhận được sức Trong câu: Nhựa sống ở trong mạnh mẽ thiêng liêng kì diệu của người … uyên ương đứng cạnh mùa xuân đất Bắc. Mùa xuân đã đã diễn tả sức mạnh nào của mùa khơi dậy sinh lực cho muôn loài, xuân? Sức mạnh nào được diễn tả trong đó có con người. Mùa xuân trong câu: Nhang trầm, đèn nến có sức mạnh khơi dậy và lưu giữ các năng lực tinh thần cao quí của …mở hội liên hoan? _ Nhận xét về biện pháp ngôn từ con người như đạo lí, gia đình, tổ nổi bật trong hai câu văn trên? Và tiên. nêu tác dụng của biện pháp đó? _ Tạo hình ảnh so sánh mới mẽ: _ Cách dùng giọng điệu, dấu câu Nhựa sống ở trong người … của ở đây có gì đặc biệt? Tác dụng cây cối …; Trong lòng thì cảm của biện pháp này là gì? như … hội liên hoan.

-> Diễn tả sinh động và hấp dẫn _ Như vậy qua đoạn văn này tác sức sống của mùa xuân. giả cảm nhận được những điều kì _ Giọng điệu vừa sôi nổi vừa êm diệu nào của mùa xuân? ái tha thiết. Câu dài, được ngắt bằng nhiều dấu phẩy. -> phản ánh cảm xúc bồng bột, mãnh liệt của _Từ đó tình cảm nào của tác giả tâm hồn con người. Tạo nhạc cho dành cho mùa xuân đất Bắc được lời văn, cuốn hút bạn đọc. bộc lộ? _ Mùa xuân được khơi dậy bằng _ Em có cảm nhận gì trong bức năng lực sống cho muôn loài. tranh minh hoạ ở SGK? Khơi dậy những năng lực tinh _ Theo dõi phần cuối văn bản ta thần cao quí của con người. Khơi sẽ thấy mùa xuân của nửa tháng dậy tình yêu cuộc sống, quê giêng được đặc trưng bởi bầu trời hương. và bữa cơm gia đìng sau Tết. _ Hân hoan, biết ơn, thương nhớ _ Điều đó đã được gợi tả bằng mùa xuân đất Bắc. những chi tiết nào? _ HS nêu cảm nghĩ tự do. _ Những cho tiết đó cho thấy sự

luật tự nhiên.

2 – Cảnh sắc riêng của trời đất mùa xuân từ khoảng sau rằm tháng giêng: _ Đào hơi phai nhưng nhụy còn phong, cỏ không mướt … nhưng lại nức mùi hương man

tinh tế nào trong cách cảm thụ đời sống của nhà văn? _ Các chi tiết đó tạo thành cảnh tượng riêng nào của mùa xuân đất Bắc vào độ tháng giêng? _ Cảnh tượng ấy mang lại cảm xúc đặc biệt nào cho con người?

_ Đọc đoạn còn lại từ : “Đẹp quá mác mùa xuân đi …” thay thế cho mưa phùn. _ Những vệt xanh tươi …. Như So sánh, cánh con ve mới lột. chi tiết, hình + Bữa cơm giản dị có cà om … ảnh tiêu biểu, mát như quạt vào lòng. đặc sắc thể hiện _ Nhà văn đã cảm giác được sự quan sát và những cái vô hình: những làn cảm nhận tinh sóng hồng rung động, mát như tế) -> Cảnh sắc và quạt vào lòng. _ Không gian rộng rãi, sáng sủa. hương vị mùa Không khí đời thường giản dị, ấm xuân Hà Nội – cúng, chân thật.

Bắc Việt thay _ Con người cảm thấy vui vẻ, đổi, chuyển phấn chấn trước 1 năm mới: cảm biến. thấy rạo rực 1 niềm vui sáng sủa. _ Tình yêu cụ thể, tinh tế, dồi dào, sâu sắc, bền bỉ, rộng mở.

III – Ghi nhớ: *Ghi nhớ:

_ Tác giả cảm thấy tháng giêng là nhất Điều đó cho thấy con người ở đây đã yêu mùa xuân đất Bắc bằng 1 tình yêu như thế nào?

HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu ý nghĩa văn bản. _ Em cảm nhận được những gì sâu sắc nhất về mùa xuân đất Bắc qua văn bản này? _ Nếu biết tác giả là người HN sống những năm xa cách đất Bắc thời Mĩ nguỵ, em sẽ hiểu thêm tình cảm nào của nhà văn dành cho xuân đất Bắc? _ Mưa phùn, chim én; Sức sống của muôn loài trổi dậy từ mùa _ Em học được gì về nghệ thuật xuân; Cảnh gia đình sum họp; biểu cảm từ tuỳ bút Mùa xuân Tình yêu rạo rực … _ Tình yêu bền chặt với mùa của tôi? xuân đất Bắc. Tình cảm thủy _ Tóm lại văn bản đã đọng lại chung với quê hương. Lòng mong trong em những gì? mỏi cho đất nước hoà bình thống nhất để có mùa xuân sum họp. _ Biểu cảm những cảm xúc mãnh liệt, chi tiết tinh tế, lời văn giàu hình ảnh và nhạc điệu. _ HS đọc ghi nhớ SGK / 178.

- Nghệ thuật: + Mạch cảm xúc lôi cuốn, say mê. + Từ ngữ, câu văn linh hoạt, biểu cảm, giàu hình ảnh. + Hình ảnh so sánh, liên tưởng phong phú, giàu chất thơ.

- Nội dung: + Vẻ đẹp của mùa xuân miền Bắc và Hà Nội. + Nỗi nhớ thương da diết của tác giả với

cảnh sắc quê hương. + Sự gắn bó máu thịt với quê hương, xứ sở tình yêu đất nước.

*Hoạt động 3: Luyện tập - Thời gian: 9 phút - Phương pháp, kĩ thuật: vấn đáp, làm việc cá nhân III. Luyện tập - GV nêu yêu cầu bài tập 1.

- Đọc bài tập 1.

- Làm bài tập - Đọc bài - Thực hiện

Bài 1: Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ về mùa xuân quê hương em.

- Gọi HS đọc bài tập 2.

- Theo dõi nội dung bài tập

Bài 2: Bài tập trắc nghiệm.

- Gọi HS làm miệng

- HS lựa chọn đáp án.

- Yêu cầu HS viết đoạn - Gọi HS đọc

- Chữa bài.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú ? Tìm hiểu về những nét đặc trưng + Suy nghĩ cá nhân của các mùa nơi quê hương mình + trình bày tâm đang sinh sống. Viết vào sổ tay cá trạng....

+ Lớp nhận xét, bổ nhân hoặc viết thành một bài viết và chia sẻ cùng bạn bè sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

-Sưu tầm một đoạn thơ, đoạn văn viết về mùa xuân.Ghi lại những suy nghĩ, cảm xúc của em khi đọc đoạn thơ, đoạn văn đó

Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Chuẩn KTKN cần đạt

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: 2 phút - Chuẩn bị: Tiết 68: LUYỆN TẬP SỬ DỤNG TỪ + Đọc các ví dụ tìm hiểu bài và trả lời câu hỏi tìm hiểu ví dụ. + Dự kiến cách làm các bài tập. *************************************************************** TUẦN 17- TIẾT 66: ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TÌNH I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Khái niệm tác phẩm trữ tình, thơ trữ tình.

- Một số đặc điểm chủ yếu của thơ trữ tình.

- Một số thể thơ đã học.

- Giá trị nội dung, nghệ thuật của một số tác phẩm thơ trữ tình đã học.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Giá trị nội dung, nghệ thuật của một số tác phẩm thơ trữ tình đã học.

2. Kĩ năng: - Rèn kĩ năng ghi nhớ, hệ thống hoá, tổng hợp, phân tích, chứng minh.

- Cảm nhận, phân tích tác phẩm trữ tình.

3. Thái độ: - Ý thức tìm hiểu các tác phẩm trữ tình.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: tự học - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt, cảm thụ thẩm mĩ

Ghi chú

II. Chuẩn bị - Giáo viên: Nghiên cứu bài, soạn bài, máy chiếu, lập bảng thống kê: tác phẩm, tác giả, nội dung nghệ thuật của các tác phẩm.

- Học sinh: Lập bảng thống kê: tác phẩm, tác giả, nội dung nghệ thuật của các tác phẩm.

III. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) ? Hãy điền từ thích hợp vào ô trống để hoàn thành bảng phân loại các văn bản trữ tình em đã được học trong chương trình Ngữ văn 7.

Tác phẩm trữ tình

Ca dao

Thơ trữ tình

Tuỳ bút

Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới: 39 phút HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Ghi Hoạt đông của Chuẩn KTKN chú trò cần đạt - Giới thiệu bài: GV từ việc kiểm tra bài cũ để giới thiệu vào bài.

- Hs nghe và ghi Tiết: tên bài ÔN TẬP TÁC PHẨM TRỮ TÌNH

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện ....

* Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KT-KN cần đạt

- Quan sát bảng

I. Bảng thống kê các tác phẩm trữ tình

- Đưa bảng: Ca dao

Thơ trữ tình Trung Hiện đại đại

Tuỳ bút

? Kể tên các tác phẩm thuộc các nhóm trên?

- Đưa bảng tổng hợp *Ôn tập kiến thức phần ca dao.

- Yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi tìm hiểu kiến thức phần ca dao, tìm hiểu, nhận xét bài làm của bạn. (2')

- Chiếu đáp án, yêu cầu HS đối chiếu đáp án nhận xét bài của bạn - Yêu cầu HS bổ sung, hoàn chỉnh vào bảng của mình

Ca dao, dân ca Những câu hát về tình cảm gia

- Kể tên các tác phẩm.

- Nhận xét, bổ sung - HS đã chuẩn bị bảng thống kê kiến thức phần ca dao - 2 HS đổi chéo bài, trao đổi nhóm đôi tìm hiểu kiến thức ca dao theo bảng tổng hợp.

- Đối chiếu đáp án, nhận xét bài của bạn.

Nội dung Bộc lộ tình cảm gia đình: tình mẫu tử, tình cảm anh em ruột

Nghệ thuật Nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, đối xứng, tăng cấp, trùng điệp …;

Ghi chú

đình

thịt, tình cảm của con cháu với ông bà, tổ tiên, … đó là những tình cảm thiêng liêng nhất trong cuộc đời mỗi con người.

diễn tả tình cảm qua những mô típ nghệ thuật; thể thơ lục bát và lục bát biến thể.

Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người

Tình yêu, niềm tự hào đối với con người, lịch sử, truyền thống văn hóa của quê hương đất nước.

Sử dụng kết cấu đối đáp, chào hỏi, lời mời…; cấu tứ đa dạng, độc đáo; thể thơ lục bát và lục bát biến thể.

Những câu hát than thân

Nỗi niềm cơ cực, buồn tủi của người lao động dưới chế độ cũ và nỗi cảm thông đối với họ.

Sử dụng cách nói tượng trưng, thành ngữ và các biện pháp so sánh, phóng đại…

Những câu hát châm biếm

Thái độ mỉa mai, châm biếm Sử dụng các hình thức giễu đối với những thói hư, tật nhại, cách nói có hàm ý tạo nên xấu, những hủ tục lạc hậu tiếng cười hài hước, châm trong xã hội. biếm. *Ôn tập tác phẩm thơ trữ tình.

- GV đưa bảng kiến thức điền thiếu thông tin.

- Yêu cầu HS bổ sung hoàn thiện thông tin kiến thức trong bảng.

Tác phẩm Nội dung Nghệ thuật Thể thơ Tác giả Sông núi nước Thất ngôn Khẳng định chủ quyền lãnh Lời thơ dõng dạc, Nam tứ tuyệt thổ của đất nước và nêu cao đanh thép, ý thơ cô ý chí quyết tâm bảo vệ độc đúc, dồn nén cảm lập, chủ quyền. xúc trong ý tưởng, Phò giá về kinh (Trần Quang Khải)

Ngũ ngôn tứ tuyệt

Hào khí chiến thắng và khát vọng thái bình thịnh trị của dân tộc.

Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt hàm súc, cô đọng, dồn nén cảm xúc trong ý tưởng.

Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (Trần Nhân

Thất ngôntứ tuyệt

Cảnh thiên nhiên làng quê thanh bình, nên thơ; tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hương của vị vua đời Trần.

Phép tiểu đối, ngôn ngữ miêu tả đậm chất hội hoạ.

Tông) Bài ca Côn Sơn (Nguyễn Trãi)

Lục bát (bản dịch)

Thiên nhiên tươi đẹp, trong sáng. Tâm hồn giao hoà trọn vẹn giữa con người với thiên nhiên, nhân cách thanh cao và tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi.

Điệp ngữ, so sánh, lời thơ trong sáng, sinh động, giọng thơ nhẹ nhàng, êm ái.

Sau phút chia li (Đặng Trần Côn- Đoàn Thị Điểm)

Song thất lục bát (bản dịch)

Nỗi sầu chia li của người chinh phụ sau phút tiễn chồng ra trận. Tố cáo chiến tranh phi nghĩa, khát vọng hạnh phúc lứa đôi.

Phép đối, điệp ngữ, câu hỏi tu từ, hình ảnh ước lệ, tượng trưng

Bánh trôi nước (HồXuân Hương)

Thất ngôntứ tuyệt

Vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội xưa; thái độ cảm thông cho số phận và ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ.

Hình ảnh thơ nhiều tầng nghĩa; ngôn ngữ thơ bình dị gần gũi.

Qua đèo Ngang (Bà Huyện Thanh Quan)

Thất ngôn bát cú Đường luật

Cảnh thiên nhiên Đèo Ngang thoáng đãng, heo hút, sự sống thưa thớt. Tâm trạng cô đơn thầm lặng, nỗi nhớ nước, thương nhà của tác giả.

Sử dụng thể thơ điêu luyện, nghệ thuật đối, bút pháp tả cảnh ngụ tình …

Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến)

Thất ngôn bát cú Đường luật

Tinh cảm bạn bè đậm đà thắm thiết vượt lên mọi hoàn cảnh vật chất.

Phép đối, liệt kê, ngôn ngữ bình dị, giọng điệu đùa vui hóm hỉnh, tình huống thơ độc đáo.

Xa ngắm thác núi Lư (Lí Bạch)

Thất ngôn tuyệt

Vẻ đẹp thác núi Lư huyền ảo, tráng lệ. Tình yêu thiên nhiên đằm thắm và tính cách hào phóng của tác giả.

Kết hợp tài tình giữa cái thực và cái ảo; nghệ thuật so sánh, phóng đại; liên tưởng, tượng tượng độc đáo; ngôn ngữ giàu hình ảnh.

Tĩnh dạ tứ

Ngũ ngôn

Nỗi nhớ, tình yêu quê hương

Phép đối; ngôn ngữ

tứ

(Lí Bạch)

tứ tuyệt cổ thể

da diết, sâu nặng trong đêm trăng thanh tĩnh.

tự nhiên, bình dị.

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Đỗ Phủ)

Thơ thể

Tình cảnh khổ cực của nhà thơ trong đêm mưa tháng tám. Tấm lòng vị tha, nhân đạo cao cả của nhà thơ.

Bút pháp hiện thực, kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.

Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hạ Tri Chương)

Thất ngôntứ tuyệt

Tâm trạng ngậm ngùi, xót xa khi trở thành khách lạ giữa quê hương ngay từ phút đầu tiên trở về quê hương sau bao năm xa cách ; tình yêu quê hương chân thành, thắm thiết.

Sử dụng các yếu tố tự sự; cấu tứ độc đáo; nghệ thuật tiểu đối, giọng thơ bi hài.

Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh)

Thơ chữ

Kỉ niệm tuổi thơ, tình bà cháu thiêng liêng, sâu đậm nhắc nhở người chiến sĩ chiến đấu cho đất nước quê hương.

Điệp ngữ, so sánh ; thể thơ 5 tiếng linh hoạt; lời thơ chân thực giản dị.

Cảnh khuya (Hồ Chí Minh)

Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

Bức tranh tuyệt đẹp của cảnh khuya núi rừng Việt Bắc; tình yeu thiên nhiên, yêu nước sâu nặng của Bác.

Thể thơ TNTTĐL, nghệ thuật so sánh, sáng tạo về nhịp điệu.

Rằm tháng giêng (Hồ Chí Minh)

Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

Không gian đêm rằm tháng giêng cao rộng, bát ngát, tràn ngập sưc sống mùa xuân.

Tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước, phong thái ung dung lạc quan của Bác.

Thể thơ TNTTĐL; điệp ngữ; từ ngữ biểu cảm.

cổ

5

*Ôn tập kiến thức phần tuỳ bút.

- GV đưa bảng tổng hợp kiến thức - một số thông tin bị làm sai.

- Yêu cầu HS đối chiếu bảng tổng hợp của mình và của GV, nhận xét, điều chỉnh lại những chỗ chưa chuẩn xác.

- GV đưa bảng (đã sửa).

- Giá trị của hạt cốm.

Biểu cảm kết hợp Một thứ quà Tuỳ của lúa non: bút - Sự trân trọng của tác giả với miêu tả, tự sự, bình

Cốm (Thạch Lam)

Mùa xuân của tôi (Vũ Bằng)

Tuỳ bút

Sài Gòn tôi yêu (Minh Hương)

Tuỳ bút

? Theo dõi bảng tổng hợp, em thấy phương thức biểu đạt chính trong các tác phẩm trữ tình? ? Tình cảm xuyên suốt trong các tác phẩm trữ tình là tình cảm gì? Em có nhận xét gì về những tình cảm đó?

- GV khẳng định đây là đặc điểm của tác phẩm trữ tình. ? Vậy em hiểu thế nào là tác phẩm trữ tình? ? Trong 3 thể loại trữ tình đã học, thể loại nào phù hợp hơn, có thế mạnh hơn trong việc bộc lộ tình cảm, cảm

giá trị văn hoá của dân tộc.

luận. Ngòi bút tinh tế, nhạy cảm, ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc.

- Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội và miền Bắc: có những nét đặc trưng riêng, thơ mộng, đẹp đến đáng yêu, đáng nhớ.

- Nỗi nhớ nhung da diết, sự gắn bó máu thịt của tác giả với cảnh sắc quê hương.

- Sài Gòn là thành phố trẻ trung với khí hậu, thời tiết nắng mưa gió lộng. Người Sài Gòn cởi mở, bộc trực, chân tình, trọng đạo nghĩa.

- Tình yêu nồng nhiệt, tha thiết, bền chặt của tác giả với Sài Gòn.

Mạch cảm xúc lôi cuốn, say mê. Từ ngữ câu văn linh hoạt.

Hình ảnh so sánh, liên tưởng phong phú, giàu chất thơ.

Bố cục văn bản theo mạch cảm xúc. Ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ. Lối viết nhiệt tình, hóm hỉnh, trẻ trung.

- Phương thức biểu cảm

- Tình cảm xuyên suốt: tình yêu quê hương, đất nước, tình cảm gia đình, tình bạn, tình yêu -> tình cảm đẹp, nhân bản.

- Nghe hiểu - Tác phẩm trữ tình: văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống.

- Thơ phù hợp để bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

*Ghi nhớ: - Tác phẩm trữ tình: văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trước cuộc sống.

- Tình cảm trong tác phẩm trữ tình: tình cảm đẹp, nhân bản.

xúc? Vì sao?

(Khẳng định đây cũng chính là đặc điểm của thơ trữ tình.)

-> ghi bảng

? Có ý kiến cho rằng: đã là thơ thì nhất thiết phải trữ tình. đã là văn xuôi nhất thiết phải tự sự?

Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao? ? Tình cảm trong thơ trữ tình có đặc điểm gì? ? Tình cảm trong thơ trữ tình có gì giống và khác so với tình cảm trong ca dao? ? Vậy em hiểu thế nào là ca dao?

- GV chiếu khái niệm ca dao và đặc điểm của ca dao. ? Tình cảm trong các tác phẩm trữ tình được bộc lộ bằng cách nào? ? Từ cách bộ lộ tình cảm, cảm xúc của tác phẩm trữ tình, em cần chú ý điều gì khi phân tích, cảm nhận một tác phẩm trữ tình?

- Đưa đáp án chuẩn.

- GV chốt nội dung bài học.

- Vì: + Ngôn ngữ thơ hàm súc, cô đọng, giàu hình ảnh; + Thơ thường sử dụng các BPNT như: ẩn dụ, so sánh, nhân hoá, liên tưởng, tưởng tượng -> sức truyền cảm cao ; + Thể thơ phong phú, đa dạng -> bộc lộ tình cảm linh hoạt.

- Trao đổi nhóm đôi (2'), trả lời: Không đồng ý. Thơ giàu tình cảm, cảm xúc, phù hợp để bộc lộ tình cảm, cảm xúc nhưng cũng có thơ tự sự (truyện thơ Lục Vân Tiên, Truyện Kiều) - Văn xuôi phù hợp với kể chuyện tuy nhiên cũng có văn xuôi trữ tình như tuỳ bút.

- Phát biểu ý kiến -> Ghi bài - Tình cảm trong ca dao là tình cảm của tập thể do quá trình truyền miệng - Rút ra kết luận về ca dao

- Thơ là thể loại văn học phù hợp với việc bộc lộ tình cảm, cảm xúc. + Đặc điểm: /Thể thơ đa dạng, phong phú; /Ngôn ngữ thơ cô đọng, gợi cảm; Tình cảm trong thơ trữ tình đậm dấu ấn cá nhân.

- Ca dao là loại thơ biểu hiện tình cảm, nguyện vọng tha thiết và chính đáng lưu truyền trong dân gian.

- Ghi nội dung bài học - Bộc lộ trực tiếp - Gián tiếp thông qua miêu tả, tự sự, lập luận.

- Suy nghĩ cá nhân, trình bày ý kiến

- Đọc đáp án.

- Cách bộc lộ tình cảm: + Trực tiếp + Gián tiếp

Hoạt động 3: Luyện tập.

- Phương pháp: đàm thoại, nhóm - Thời gian:12 phút - Năng lực dạy học cần hướng tới: giao tiếp tiếng Việt II. Luyện tập - GV nêu yêu cầu bài tập - Yêu cầu HS làm việc cá nhân - Đưa đáp án đúng - GV đưa bài, gọi HS đọc - Yêu cầu HS làm cá nhân - Yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi (3') - Gọi HS trình bày - Nhận xét, bổ sung, chiếu đáp án ? Phân biệt ca dao trữ tình và thơ trữ tình?

- Đọc bài, làm việc cá nhân, trình bày, nhận xét, bổ sung - Theo dõi - Đọc bài, làm theo yêu cầu - Làm việc nhóm theo yêu cầu - Báo cáo kết quả, nhận xét, bổ sung

- Làm việc cá nhân - Trả lời, nhận xét

- Gọi HS phân biệt - Đưa đáp án

Hoạt động 4: Vận dụng Thời gian: 1 phút Phương pháp: tự học GV giao việc cho học sinh

- Học sinh về nhà làm

Bài 1: (câu 4/Sgk) Tìm ý kiến không chính xác a, e, i, k.

Bài 2: (câu 5/ Sgk) Điền từ. a. tập thể, truyền miệng b. lục bát, lục bát biến thể c. so sánh, ẩn dụ, nhân hoá ...

Bài 3: So sánh ca dao với thơ trữ tình 1. Giống nhau: - Phương thưc biểu đạt: biểu cảm - Tình cảm: tình yêu quê hương, đất nước, gia đình, yêu con người, yêu thiên nhiên….

2. Khác nhau: - Ca dao: Tình cảm: mang tính cộng đồng, phi cá thể.

- Thơ trữ tình: mang đậm dấu ấn cá nhân

? Viết một đoạn văn ngắn (8-10 câu) cảm nhận về một hình

ảnh trong tác phẩm trữ tình mà em thích nhất.

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng Thời gian: 1 phút Phương pháp: tự học GV giao việc cho học - Học sinh về nhà làm sinh

? Tìm đọc nhưng tài liệu viết về tác phẩm trữ tình.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú ? Viết một đoạn văn ngắn (8-10 câu) + Suy nghĩ cá nhân cảm nhận về một hình ảnh trong tác + trình bày tâm phẩm trữ tình mà em thích nhất. trạng.... + Lớp nhận xét, bổ sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Ghi Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Chuẩn KTKN cần đạt chú ? Tìm đọc nhưng tài liệu viết về tác phẩm trữ tình.

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2phút) - Học bài cũ: Ôn lại kiến thức về các tác phẩm trữ tình.

- Chuẩn bị bài mới: + Tiết 67 Ôn tập kiến thức phần Tiếng Việt.

(Kẻ bảng hệ thống kiến thức, hoàn thành các sơ đồ trong Sgk.) + Chuẩn bị kiểm tra học kì I. ******************************************************* TUẦN 17- TIẾT 67: ÔN TẬP TIẾNG VIỆT I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ Hệ thống hoá kiến thức về: - Cấu tạo từ (từ ghép, từ láy); - Từ loại (đại từ, quan hệ từ); - Từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm, thành ngữ; - Từ Hán Việt ; - Các phép tu từ.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: Hệ thống hoá kiến thức về: - Cấu tạo từ (từ ghép, từ láy); - Từ loại (đại từ, quan hệ từ); - Từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa, từ đồng âm, thành ngữ; - Từ Hán Việt ; - Các phép tu từ.

2. Kĩ năng: - Giải nghĩa một số yếu tố Hán Việt đã học; - Tìm thành ngữ theo yêu cầu.

3. Thái độ: - Ý thức ôn tập nắm chắc kiến thức phần Tiếng Việt.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt II. Chuẩn bị - Thầy: Nghiên cứu bài, soạn bài, máy chiếu, bảng hệ thống kiến thức.

- Học sinh: Chuẩn bị nội dung ôn tập theo hướng dẫn của GV. III. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS. Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới: (39 phút) Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Chuẩn KT-KN cần đạt

Ghi chú

* Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

- GV giới thiệu nội dung ôn HS lắng nghe, ghi bài tập.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới - Phương pháp: thuyết trình, thảo luận nhóm - Thời gian: 18 phút - Năng lực dạy học cần hướng tới: hợp tác, giao tiếp tiếng Việt - Nhắc lại nội dung kiến I. Nội dung ôn tập ? Nhắc lại kiến thức Tiếng thức TV đã học: từ láy, Việt đã học trong kỳ I? từ ghép, đại từ, quan hệ - Cấu tạo từ từ, thành ngữ, chơi chữ, - Nghĩa của từ từ đồng âm, từ trái nghĩa, - Các biện pháp tu từ từ đồng nghĩa, từ HV. - Từ HV ? GV yêu cầu HS trình bày - Các nhóm trình bày bảng hệ thống hoá kiến theo nội dung bảng ôn thức đã phân công chuẩn tập. bị? + N1: Từ láy, từ ghép, từ HV. - Gọi HS khác nhận xét. + N2: Đại từ, quan hệ từ. + N3: Từ đồng âm, từ trái nghĩa, từ đồng nghĩa.

- GV nhận xét , bổ sung. + N4 : Thành ngữ, điệp ngữ, chơi chữ. * Yêu cầu HS bổ sung vào vở những kiến thức TV còn chưa chuẩn. Đơn vị kiến thức 1. Từ ghép 2. Từ láy 3. Từ HV

Khái niệm Là từ có cấu tạo bởi 2 tiếng có nghĩa trở lên.

Là từ có 2 tiếng trở lên, giữa các tiếng có QH về âm.

Từ mượn tiếng Hán

Phân loại, cách dùng - Từ ghép đẳng lập, - Từ ghép chính phụ.

Ví dụ - Nhà cửa - Hoa lan

- Từ láy toàn bộ - Từ láy bộ phận

- Xanh xanh - Lênh - khênh

- Từ ghép chính phụ - Từ ghép đẳng lập

- Thi nhân - Giang sơn

4. Đại từ

Là những từ dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, tính chất được nói đến trong một ngữ cảnh của lời nói hoặc dùng để hỏi.

5. Quan hệ từ

Từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ: sở hữu, so sánh ... giữa các bộ phận của câu hoặc giữa các câu trong đoạn văn.

6. Từ nghĩa

Từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

đồng

- Đại từ để trỏ - Đại từ để hỏi *Có thể làm CN, VN, hay phụ ngữ của danh từ, động từ, tính từ.

- Trường hợp bắt buộc sử dụng và không bắt buộc sử dụng quan hệ từ.

- Một số quan hệ từ dùng thành cặp.

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn - Từ đồng nghĩa không hoàn toàn.

- Sử dụng trong thể đối, tạo hình tượng tương phản.

- Tôi, mày ...

- Ai, bao nhiêu

- Sách của tôi - Cái tủ bằng gỗ - Vì trời mưa nên áo ướt.

- Mẹ - má - Chết - hi sinh

7.Từ trái nghĩa

Là từ có nghĩa trái ngược nhau.

- Sống - chết.

- Cao - thấp.

8. Từ đồng âm

Là những từ có cách phát âm giống nhau, nhưng nghĩa khác xa nhau, không liên quan đến nhau.

9. Thành ngữ.

Loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh

- Bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của từ ngữ hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa.

- Nhà rách, vách nát - Nhanh như Chíp ...

10. Điệp ngữ

Cách sử dụng từ ngữ lặp đi lặp lại để làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh.

- Điệp ngữ cách quãng - Điệp ngữ chuyển tiếp - Điệp ngữ nối tiếp

11. Chơi chữ

Là lợi dụng đặc sắc về âm về nghĩa của từ ngữ để tạo

- Dùng từ đồng âm; - Lối nói lái;

- Cháu chiến đấu ...

- Cảnh khuya như vẽ…

- Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết ...

- Bà già đi chợ …

- Nhãn lồng - Lồng gà - Ngựa lồng - Lồng chăn

sắc thái dí dỏm, hài hước, … làm câu văn hấp dẫn, thú vị.

- Cách trại âm - Cách điệp âm; -Từ đồng nghĩa, trái nghĩa, gần nghĩa, …

- Con cá đối bỏ trong cối đá …

- Đi phố Mía gặp cô hàng mật …

Hoạt động 3: Luyện tập.

- Phương pháp: tiếp sức, động não, nhóm - Thời gian: 18 phút - Năng lực dạy học cần hướng tới: hợp tác, giao tiếp tiếng Việt II. Luyện tập - GV tổ chức chơi trò chơi tiếp sức.

- Tìm nhanh các thành ngữ.

- Lên bảng trình bày.

- Nhận xét cho điểm.

- Giao việc cho HS các nhóm. + Nhóm 1: Bài 3 /193. + Nhóm 2: Bài 6 /194. + Nhóm 3: Bài 7 / 194.

- Hướng dẫn hs thảo luận.

- Yêu cầu HS trình bày trên bảng.

- Đánh giá.

- GV chốt nội dung ôn tập.

- Các tổ thi tiếp sức.

- Theo dõi, nhận xét. *Ví dụ: + Trăm trận trăm thắng + Rừng thiêng nước độc + Cây nhà lá vườn + Trùng trục như con bò thui - Làm bài tập theo nhóm.

Bài 1: Tìm thành ngữ.

- Cành vàng, lá ngọc - Miệng nam mô bụng một bồ dao găm …

Bài 3

Bài 6 Bài 7

- Cử đại diện trình bày.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Ghi Chuẩn KTKN cần Hoạt động của thầy Hoạt động của trò đạt chú + Thực hành viết các đoạn văn sử + Suy nghĩ cá nhân dụng các đơn vị kiến thức đã học + trình bày tâm theo 3 chủ đề về môi trường, biển trạng.... đảo, giao thông ( đã giao cụ thể trong + Lớp nhận xét, bổ sung phần đề cương) HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Hoạt động của thầy -Tìm đọc các tài liệu có liên quan đến các đơn vị kiến thức tiếng Việt đã học.

Hoạt động của trò

Chuẩn KTKN cần đạt

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2 phút) - Học bài cũ: + Ôn lại toàn bộ kiến thức đã học + Chuẩn bị kiểm tra học kỳ I. - Chuẩn bị: Tiết 68: Luyện tập sử dụng từ. (Yêu cầu HS khái quát kiến thức theo bản đồ tư duy) + Nhóm 1: Phần Văn. + Nhóm 2: Phần Tiếng Việt. + Nhóm 3: Phần Tập làm văn.

TUẦN 18- TIẾT 68:

Ghi chú

LUYỆN TẬP SỬ DỤNG TỪ I.XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ - Kiến thức về âm, chính tả, ngữ pháp, đặc điểm ý nghĩa của từ.

- Chuẩn mực sử dụng từ .

- Một số lỗi dùng từ thường gặp và cách chữa.

II. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức: - Kiến thức về âm, chính tả, ngữ pháp, đặc điểm ý nghĩa của từ.

- Chuẩn mực sử dụng từ .

- Một số lỗi dùng từ thường gặp và cách chữa.

2. Kĩ năng: - Vận dụng kiến thức đã học về từ để lựa chọn, sử dụng từ đúng chuẩn mực.

3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng từ đúng chuẩn mực khi nói và viết.

4. Năng lực dạy học được hướng tới: - năng lực chung: hợp tác - năng lực chuyên biệt: giao tiếp tiếng Việt III. Chuẩn bị của GV và HS - Giáo viên: Bài soạn.

- Học sinh: Vở ghi, vở bài tập, bài tập làm văn số 2,3 ; đọc và trả lời câu hỏi trong bài học.

IV. Tổ chức dạy và học Bước I. Ổn định tổ chức: (1 phút) Kiểm tra sĩ số, trật tự nội vụ lớp học Bước II. Kiểm tra bài cũ: (2 phút) ? Nêu các chuẩn mực sử dụng từ? Đáp án : - Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả - Sử dụng từ đúng nghĩa - Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ - Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách - Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG * Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. Định hướng phát triển năng lực giao tiếp * Phương pháp: Quan sát, vấn đáp, thuyết trình. * Kỹ thuật : Động não. * Thời gian: 1’.

Hoạt động của thầy Hoạt đông của Chuẩn KTKN Ghi trò cần đạt chú

- G V giới thiệu ý nghĩa của việc sử dụng từ đúng chuẩn mực.

- Hs nghe và ghi tên bài

Tiết:68 LUYỆN TẬP SỬ DỤNG TỪ

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC * Mục tiêu: + Học sinh nắm được các giá trị của văn bản. + Rèn kỹ năng làm việc độc lập và hợp tác... + Định hướng phát triển năng lực tự học, giao tiếp, chia sẻ và năng lực cảm thụ tác phẩm truyện .... * Phương pháp: Đọc diễn cảm, thuyết trình, vấn đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm. * Kỹ thuật: Động não, hợp tác Bước III. Tổ chức dạy và học bài mới: (40 phút) Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

- Gọi HS đọc và xác định yêu cầu bài tập 1

- Xác định yêu cầu.

- GV yêu cầu: - Đọc nhẩm lại các bài viết Tập làm văn số 2,3.

- Kẻ bảng như trong SGK (Ghi lại những từ đã dùng sai và nêu cách sửa vào bảng đã kẻ.

- Đọc nhẩm lại bài Tập làm văn số 2,3

- Gọi HS trình bày phần thống kê.

- Gọi HS nhận xét.

- Trình bày.

- Nhận xét, chữa bài làm của HS

- Đọc bài tập.

- Gọi HS đọc bài tập 2

- Kẻ bảng.

-Tìm các từ dùng sai và sửa.

- Nhận xét, sửa lỗi.

Chuẩn KT-KN cần đạt Bài 1: Chữa lỗi dùng từ trong các bài Tập làm văn số 2, 3.

Từ dùng sai âm, chính tả

Cách chữa

Ghi chú

Bài 2: - Cho 2 HS ngồi cạnh nhau đọc chéo bài Tập làm văn của nhau rồi nhận xét về các trường hợp dùng từ; nêu cách chữa lỗi dùng từ: không đúng nghĩa; không đúng tính chất ngữ pháp; không đúng sắc thái biểu cảm; không hợp với tình huống giao tiếp ...

- Gọi một số nhóm trình bày.

- GV khái quát nội dung tiết luyện tập.

- Làm việc theo nhóm đôi: đọc và nhận xét bài tập làm văn của nhau.

- Trình bày, nhận xét, bổ sung

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Mục tiêu: - Học sinh vận dụng kiến thức để làm bài tập vận dụng, liên hệ thực tiễn - Định hướng phát triển năng lực tự học, hợp tác, sáng tạo * Phương pháp: Nêu vấn đề, thuyết trình, giao việc * Kỹ thuật: Động não, hợp tác * Thời gian: Chuẩn KTKN cần Ghi Hoạt động của trò Hoạt động của thầy đạt chú Vận dụng kiến thức về chuẩn mực sử + Suy nghĩ cá nhân dụng từ, hãy viết một bài tâm sự ngắn + trình bày tâm với nội dung: Tưởng tượng một ngày trạng.... nào đó xa quê và viết lại nỗi niềm + Lớp nhận xét, bổ thương nhớ của em với quê hương sung HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG * Mục tiêu: - Học sinh liên hệ thực tiễn, tìm tòi mở rộng kiến thức - Định hướng phát triển năng lực tự học, sáng tạo * Phương pháp: Dự án * Kỹ thuật: Giao việc * Thời gian:1’ Ghi Hoạt động của Hoạt động của thầy Chuẩn KTKN cần đạt chú trò

- Hãy tìm tiếp 5-10 lỗi sử dụng từ mà em gặp trong giao tiếp. Chỉ ra nguyên nhân và đề xuất cách chữa các lỗi đó.

(+Tụ quan sát, liên hệ, trao đổi, trình bày....Rèn kĩ năng tự nhận thức điểu chỉnh hành vi của bản thân.

Bước IV. Giao bài và hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà: (2 phút) - Học bài: + Hoàn thành các bài tập. + Tiếp tục chữa lỗi dùng từ trong các bài kiểm tra Ngữ văn.

- Chuẩn bị bài mới: Tiết 65 Ôn tập văn biểu cảm. + Đọc nội dung bài học. + Chuẩn bị theo hướng dẫn ôn tập trong SGK và vở bài tập. ****************************************** TUẦN 19 - TIẾT 70,71 KIỂM TRA TỔNG HỢP CUỐI KÌ ****************************************** TUẦN 19 - TIẾT 72 TRẢ BÀI KIỂM TRA HỌC KÌ I, BÀI KIỂM TRA TIẾNG VIỆT