Giáo án hóa học 12 CB (chương 1-5) năm học 2018-2019 soạn theo định hướng phát triển năng lực 2 cột

GIÁO ÁN DẠY HỌC HÓA HỌC 12

vectorstock.com/10554557

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Giáo án hóa học 12 CB (chương 1-5) năm học 2018-2019 soạn theo định hướng phát triển năng lực (2 cột) GV Chu Mai Bình WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Tiết 1

Ngày soạn: ..../08/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

ÔN TẬP ĐẦU NĂM I- MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức : Ôn tập, củng cố, hệ thống hoá các chương hoá học vô cơ (sự điện li, nitơ-photpho, cacbonsilic) và hóa học hữu cơ ( đại cương về hóa học hữu cơ, hiđrocacbon (no, không no, thơm), dẫn xuất halogen- ancol- phenol, anđehit- xeton- axcacboxylic Kỹ năng : Rèn luyện kĩ năng dựa vào cấu tạo của chất để suy ra tính chất và ứng dụng của chất. Ngược lại, dựa vào tính chất của chất để dự đoán công thức của chất.

Kĩ năng giải bài tập xác định CTPT của hợp chất.

Phát triển kĩ năng tự học, biết lập bảng tổng kết kiến thức, biết cách tóm tắt những nội dung chính của từng bài, từng chương.

Thái độ: Thông qua việc rèn luyện tư duy biện chứng trong việc xét mối quan hệ giữa cấu tạo và tính chất của chất, làm cho HS hứng thú học tập và yêu thích môn Hoá học hơn.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác; - Năng lực làm việc độc lập;- Năng lực tính toán hóa học.

II- CHUẨN BỊ GV : lập bảng kiến thức chiếu trên máy chiếu Hs: lập bảng tổng kết kiến thức của từng chương theo sự hướng dẫn của GV trước khi học tiết ôn tập đầu năm.

III- TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY: 1, Hoạt động ôn tập kiến thức: 28' HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS KIẾN THỨC CẦN ĐẠT HS thảo luận và nhắc lại các ND CB của Hoạt động 1 chương trình hóa 11 GV cho Hs thảo luận nhóm và cho biết những ND CB của chương trình hóa 11 GV yêu cầu từng nhóm phát biểu và các nhóm khác bổ sung GV nhấn mạnh: giờ hôm nay ôn lại chương trình hóa hữu cơ lớp 11 Hoạt động 2: ôn tập về đại cương hóa hữu cơ I – ĐẠI CƯƠNG HOÁ HỮU CƠ GV yêu cầu HS cho biết các loại hợp chất hữu cơ đã được học, k/n về đồng đảng, đp, lấy VD - Đồng đẳng: Những hợp chất hữu cơ có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH2 nhưng có tính chất hoá học tương tự nhau là những chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng.

- Đồng phân: Những hợp chất hữu cơ khác nhau có cùng CTPT gọi là các chất đồng phân.

Hoạt động 3: ôn tập về hiđrocacbon, dx của V – HIĐROCACBON H,C GV yc Hs hoàn thành bảng tổng kết theo mẫu đã được chuẩn bị sẵn theo yc của Gv từ nhà II – HIĐROCACBON ANKAN ANKEN ANKIN ANKAĐIEN ANKYLBEZEN C H (n ≥ 1) C H (n ≥ 2) C H (n ≥ 2) CnH2n-2 (n ≥ CnH2n-6 (n ≥ 6) CT n 2n+2 n 2n n 2n-2 3) c ung - Chỉ có liên kết - Có 1 liên - Có 1 liên kết - Có 2 liên - Có vòng benzen đơn chức, mạch kết đôi, mạch ba, mạch hở kết đôi, mạch - Có đồng phân vị

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Đặc Điểm cấu tạo

hở - Có đồng phân mạch cacbon

ANKAN - Phản ứng thế Tính chất hoá halogen.

- Phản ứng tách học hiđro.

- Không làm mất màu dung dịch KMnO4

Công thức chung Tính chất hoá học

hở - Có đf mạch cacbon, đf vị trí liên kết đôi và đp hình học ANKEN - Phản ứng cộng.

- Phản ứng trùng hợp.

- Có đồng phân mạch cacbon và đồng phân vị trí liên kết ba.

hở

trí tương đối của nhánh ankyl

ANKIN ANKAĐIEN - Phản ứng - Phản ứng cộng. cộng.

- Phản ứng thế - Phản ứng H ở cacbon trùng hợp. đầu mạch có - Tác dụng - Tác dụng liên kết ba. với chất oxi với chất oxi - Tác dụng với hoá. hoá. chất oxi hoá.

III – DẪN XUẤT HALOGEN – ANCOL - PHENOL DẪN XUẤT ANCOL NO, ĐƠN HALOGEN CHỨC, MẠCH HỞ CxHyX CnH2n+1OH (n ≥ 1)

- Phản ứng thế X bằng nhóm OH. - Phản ứng tách hiđro alogenua.

tách nước.

- Phản ứng oxi hoá không hoàn toàn.

- Phản ứng cháy.

ANKYLBEZEN - Phản ứng thế (halogen, nitro).

- Phản ứng cộng.

PHENOL

C6H5OH

- Phản ứng với kim loại kiềm.

- Phản ứng với dung dịch kiềm.

- Phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzen.

Từ benzen hay cumen.

- Thế H của Từ dẫn xuất halogen hoặc hiđrocacbon bằng X. anken. Điều chế - Cộng HX hoặc X2 vào anken, ankin.

IV – ANĐEHIT – XETON – AXIT CACBOXYLIC ANĐEHIT NO, ĐƠN XETON NO, ĐƠN AXIT CACBOXYLIC NO, CHỨC, MẠCH HỞ CHỨC, MẠCH HỞ ĐƠN CHỨC, MẠCH HỞ CnH2n+1 C CmH2m+1 CnH2n+1−CHO (n ≥ 0) CnH2n+1−COOH (n ≥0) CT T O (n ≥ 1, m ≥ 1) - Tính oxi hoá - Tính oxi hoá - Có tính chất chung của axit (tác dụng với bazơ, oxit bazơ, Tính chất - Tính khử kim loại hoạt động) hoá học - Tác dụng với ancol - Oxi hoá ancol bậc I - Oxi hoá ancol bậc II - Oxi hoá anđehit - Oxi hoá etilen để điều - Oxi hoá cắt mạch cacbon.

- Sản xuất CH3COOH Điều chế chế anđehit axetic + Lên men giấm. + Từ CH3OH. 2. Hoạt động luyện tập: 15' Bài 1 : Hoàn thành dãy biến hóa sau, ghi rõ đk, nếu có C2H5Cl CH3CHO CH3COONa

C2H4 C2H5OH CH3COOH CH3COOC2H5 Bài 2. Cho các chất sau: (1)CH3CHO, (2)CH3OH,(3) CH3COOH, (4)C6H5OH, (5) HCHO, (6)HCOOH, (7) C2H2, (8) HCOOCH3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Có mấy chất tác dụng được với dung dịch AgNO3/NH3: 5 chất - Có mấy chất tác dụng được với Na? 4 chất -Có mấy chất tác dụng được với dung dịch NaOH? 4 chất Bài 3. Viết CTCT các đồng phân là ancol ứng với CTPT C5H12O, gọi tên? (8 đồng phân) Bài 4. Phân biệt 4dd (dm nước): propan-1-ol, ax propanoic, ax propenoic, propanal 3. Hoạt động vận dụng tìm tòi và mở rộng:2' Đọc trước bài Este. Tìm hiểu về ứng dụng của este IV – CÂU HỎI/BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC Câu 1(B): Axit stearic có công thức phân tử nào sau đây?

A. C17H35COOH. B. C17H33COOH. C. C15H31COOH. D. C17H31COOH. Câu 2(H): C3H6O2 có tất cả bao nhiêu đồng phân mạch hở?

A. 8.

B. 5.

C. 7.

D. 3..

Câu 3(VD): Cho a gam hỗn hợp HCOOH và C2H5OH tác dụng hết với Na thì thể tích khí hiđro (đktc) thu được là 1,68 lít.

Giá trị của a là A. 4,6 gam B. 5,5 gam C. 6,9 gam D. 7,2 gam Câu4 (VD): Cho 9,2 gam hỗn hợp HCOOH và C2H5OH tác dụng hết với Na thì thể tích khí hiđro (đktc) thu được là A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 3,36 lít D. 4,48 lít Câu5 (VDC). X có CTPT là C4H8O2, X tác dụng được với Na, không tác dụng với NaOH, không tham gia phản ứng tráng gương, có thể hòa tan kết tủa Cu(OH)2 tạo dung dịch màu xanh. Hãy xác định CTCT thu gọn của X? CH2=CH-CH(OH)-CH2(OH)

RÚT KINH NGHIỆM .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

.................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................

Tiết 2+ 3

Ngày soạn: ..../08/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

CHƯƠNG I: ESTE- LIPIT Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÀI 1. ESTE I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức HS biết: - Khái niệm, công thức chung của dãy đồng đẳng este, biết phân loại và tên một số este đơn giản.

- Cấu tạo, phản ứng thủy phân este, phản ứng ở gốc hiđrocacbon, điều chế và một số ứng dụng của este.

- Tính chất vật lí của este.

HS hiểu: - Mối liên hệ giữa cấu tạo este và sản phẩm của phản ứng thủy phân este.

- Nguyên nhân gây ra phản ứng ở gốc hiđrocacbon.

- Tại sao este có nhiệt độ sôi thấp hơn axit và ancol tương ứng.

Kĩ năng - Từ công thức biết gọi tên và ngược lại từ gọi tên viết được công thức este đơn giản.

- Viết phương trình hóa học minh họa tính chất hóa học của este.

- Giải thành thạo các bài tập về este.

Tình cảm, thái độ Tạo cho HS niềm hứng thú trong học tập, tìm tòi sáng tạo để chiếm lĩnh tri thức.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: + Các phiếu học tập. + Hóa chất: Nước cất, H2SO4(loãng), dung dịch NaOH, Etyl axetat, một ít mỡ lợn. + Dụng cụ: Kẹp ống nghiệm, ống nghiệm, đèn cồn, bộ giá thí nghiệm.

- HS: Xem trước bài este.

III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Hoạt động trải nghiệm, kết nối:3' Câu hỏi: Viết phương trình phản ứng este hóa của CH3COOH + C2H5OH  → có xúc tác là H2SO4(đặc), cho biết vai trò của chất xúc tác.

GV: Sản phẩm của phản ứng là este. Vậy este là gì và có tính chất như thế nào?

2. Hoạt động hình thành kiến thức:30' Hoạt động của GV& HS Nội dung

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm, danh pháp este - GV: Yêu cầu HS so sánh công thức cấu tạo của 2 chất sau: R- C - OH (1)

O R- C - OR’ (2)

O - Chất (2) là este.

- HS: Nêu khái niệm este?

- GV: Giới thiệu cho HS một số công thức tổng quát của este.

I. Khái niệm, danh pháp 1, Khái niệm - Khi thay thế nhóm OH của axit RCOOH bằng gốc OR’ ta được este.

Công thức cấu tạo

2,

* Este đơn chức, mạch hở : Este tạo bởi axit và ancol đều đơn chức, mạch hở có CTCT: R C O R'

O với (R,R’là gốc hiđrocacbon, R có thể là H) CTPT: CnH2n-2kO2 hoặc CxHyO2 (y≤ 2x, k là số liên kết của gốc hidrocacbon) * Este no đơn chứcmạch hở: tạo thành từ ax no, đơn

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

chức mạch hở và ancol n đơn chức mạch hở có CT: - CnH2n+1COOCmH2m+1 (n ≥ 0, m ≥ 1) - CnH2nO2 (n ≥ 2) → Chú ý: mỗi chức este có 2 nguyên tử O, chứa 1 liên kết Π.

3, Danh pháp

- GV: Gọi tên một số este.

- HS: Vận dụng gọi tên?

Hoạt động 2: Tính chất vật lí của este - HS: Quan sát bảng SGK nhận xét?

- GV: BDTN nhỏ vài giọt dầu ăn vào ống nghiệm đựng nước nhận xét?

Hoạt động 3: Tính chất hóa học của este - GV yêu cầu HS nhận xét về đặc điểm của phản ứng este hoá sau CH3COOH + C2H5OH ↔ CH3COOC2H5 + H2O (xt H2SO4 đặc) - GV đặt vấn đề: Trong điều kiện của phản ứng este hoá thì một phần este tạo thành sẽ bị thuỷ phân.

- GV yêu cầu HS viết phương trình hoá học của phản ứng thuỷ phân este trong môi trường axit. − Thuỷ phân este trong dung dịch axit tạo thành sản phẩm gì? Vì sao phản ứng này thuận nghịch?

- GV hướng dẫn HS viết phương trình phản ứng thuỷ phân este trong môi trường kiềm. − Thuỷ phân este trong dung dịch bazơ tạo thành sản phẩm gì? Vì sao phản ứng này không thuận nghịch? − GV hướng dẫn HS viết PTHH của phản ứng thủy phân đặc biệt của 1 số este nêu ra +GV hướng dẫn HS viết PTHH của phản ứng thủy phân este có gốc ancol không no. +GV hướng dẫn HS viết PTHH của phản ứng thủy phân este của phenol.

- Tên este: tên gốc hiđrocacbon(R’) + tên gốc axit ( RCOO)(đuôi “at”) HCOOCH3: metyl fomat CH3COOCH=CH2: vinyl axetat CH3CH2COOC2H5 Etyl propionat CH3COOC2H5 Etyl axetat CH2= CHCOOCH3 metyl acrylat...

HCOOC2H5 Etyl fomat CH3COOC6H5 phenyl axetat C6H5COOCH3 metyl benzoat II. Tính chất vật lí của este - t0sôi của este < t0sôi của ancol < t0sôi của axit ( este không tạo liên kết hiđro) - Lỏng, nhẹ hơn nước và ít tan trong nước.

- Dễ bay hơi, một số este có mùi thơm.

III. Tính chất hóa học 1. Thủy phân trong môi trường axit CH3COOC2H5 + H2O

H+

CH3COOH + C2H5OH

to

* Đặc điểm của phản ứng: phản ứng thuận nghịch

2. Thuỷ phân trong môi trường bazơ (Phản ứng xà phòng hoá) CH3COOC2H5 + NaOH

to

CH3COONa + C2H5OH

* Đặc điểm của phản ứng: Phản ứng chỉ xảy ra 1 chiều * Lưu ý: Một số este có phản ứng thuỷ phân đặc biệt hơn: − Từ este chứa gốc ancol không no tạo ra andehit, xeton.

Vd: CH3COOCH=CH2 + NaOH to CH3COONa+ CH3CHO − Từ este chứa gốc phenol tạo ra 2 muối. to

Vd: CH3COOC6H5 + 2NaOH → CH3COONa + C6H5ONa + H2O 3. Tính chất của gốc hidrocacbon: - Este không no có phản ứng cộng (với H2, X2, HX), trùng hợp:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOCH3 CH3[CH2]16COOCH3

+

H2

o

/t Ni  →

+ GV hướng dẫn HS viết PTHH của phản t o ,P ,XT nCH2=C(CH3)-COOCH3  → ứng cộng H2, phản ứng trùng hợp của (-CH2-C(CH3)(COOCH3) -) n metylmetacrylat.

- Este của axit fomic có phản ứng tráng gương NH / t o

3 Vd: H-COO-R + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O   → + GV hướng dẫn HS viết PTHH của phản H4NO-COO-R +2Ag↓ + 2NH4NO3 ứng tráng gương đối với este của axit IV. ĐIỀU CHẾ fomic.

1. Phương pháp chung: Bằng phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol.

Hoạt động 3 H2SO4 ñaëc, t0 - GV: Em hãy cho biết phương pháp RCOOH + R'OH RCOOR' + H 2 O chung để điều chế este?

2.

Phương pháp riêng: HS tự nghiên cứu.

GV: yêu cầu HS tự nghiên cứu cách điều chế 1 số este không đi từ axit cacboxylic và ancol tương ứng VD CH3COOC6H5, V. ỨNG DỤNG(SGK) CH3COOCH=CH2 Hoạt động 4 - HS tìm hiểu SGK để biết một số ứng dụng của este.

- GV: Những ứng dụng của este được dựa trên những tính chất nào của este?

3. Hoạt động hình thành và phát triển kỹ năng - Viết công thức cấu tạo và gọi tên các este có công thức phân tử là C4H8O2.

4. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng:2' - Em hãy tìm hiểu qua tài liệu, internet… và cho biết ứng dụng của một số este được dùng trong thực tiễn?

IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ nhận biết: Câu 1: Công thức phân tử chung của este no, đơn chức là: A. CnH2nO2 (n≥2) B. CnH2n + 1O2 (n≥2) C. CnH2n - 2O2 (n≥2) D. CnH2nO2 (n≥1) Câu 2: Hợp chất CH3COOC2H5 có tên gọi là: A. Metyl propionat B. Etyl axetat C. Metyl axetat D. Etyl propionat Câu 3: Hợp chất nào sau đây có nhiệt độ sôi thấp nhất?

A. C2H5OH B. HCOOH C. CH3COOC2H5 D. CH3COOH b, Mức độ thông hiểu: Câu 4: Ứng với công thức phân tử C4H8O2 có số lượng este đồng phân cấu tạo là: A. 5 B. 4 C. 2 D. 6 Câu 5: Vinyl axetat có thể điều chế bằng phản ứng của: A. Axit axetic với ancol vinylic B. Axit axetic với axetilen C. Axit axetic với vinyl clorua D. Axit axetic với etilen Câu 6: Cho CH3COOC2H5 phản ứng với dung dịch NaOH (đun nóng), sinh ra các sản phâm rhuwux cơ là: A. C2H5COONa và CH3OH B. C2H5ONa và CH3COOH C. CH3COONa và C2H5OH D. C2H5COOH và CH3ONa c, Mức độ vận dụng: Câu 7: Xà phòng hóa hoàn toàn 89 gam chất béo X bằng dung dịch NaOH 1M, thu được 9,2 gam glixerol. Số gam xà phòng thu được là: B. 83,8 gam C. 79,8 gam D. 98,2 gam A. 91,8 gam Câu 8: Đốt cháy hoàn toàn 8,8 gam este X đơn chức, mạch hở thu được 8,96 lít CO2 (đktc) và 7,2 gam H2O. Công thức phân tử của X là: A. HCOOCH3 B. CH3COOC2H5 C. CH3COOCH3 D. HCOOC3H7 Câu 9: Số đồng phân là este có khả năng tham gia phản ứng tráng bạc ứng với công thức phân tử C4H8O2 là:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 d, Mức độ vận dụng cao: Câu 10: Khi đốt cháy hoàn toàn 4,4 gam chất hữu cơ X đơn chức thu được sản phẩm cháy chỉ gồm 4,48 lít CO2 (đktc) và 3,6 gam H2O. Nếu cho 4,4 gam hợp chất X tác dụng với dung dịch X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 4,8 gam muối của axit hữu cơ X và chất hữu cơ Z. Tên của X là: A. Metyl propionat B. isopropyl axetat C. Metyl axetat D. Etyl propionat

RÚT KINH NGHIỆM .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

Tiết 4

Ngày soạn: ..../08/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

BÀI 2. LIPIT-CHẤT BÉO I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức HS biết:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Khái niệm về lipit, cách phân loại lipit và chất béo.

- Tính chất và ứng dụng của chất béo.

HS hiểu: - Nguyên nhân gây nên tính chất của chất béo.

HS vận dụng: - Viết được một số phương trình hóa học của các phản ứng liên quan đến chất béo.

Kĩ năng - Quan sát được thí nghiệm, mô hình phân tử rút ra nhận xét về cấu tạo của chất béo.

- Vận dụng mối quan hệ “ cấu tạo – tính chất”, viết các phương trình hóa học minh họa tính chất của este cho chất béo.

Tình cảm, thái độ - Biết quý trọng và sử dụng hợp lí các nguồn chất béo trong tự nhiên.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: + Các phiếu học tập. + Hóa chất: Nước cất, mỡ lợn, dầu ăn, sáp ong, dung dịch NaOH, etanol. + Dụng cụ: Kẹp ống nghiệm, ống nghiệm, đèn cồn, bộ giá thí nghiệm.

- HS: Ôn tập kiến thức lí thuyết, phương pháp giải bài tập về este và xem trước bài lipit – chất béo.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động trải nghiệm, kết nối:5' Giáo viên đưa ra 3 mẫu vật là dầu ăn, mỡ ăn, sáp ong và giới thiệu đó đều là lipit.Vậy lipit là gì, có CT chung là gì và có tính chất hoá học như thế nào?

2. Hoạt động hình thành kiến thức:33'

Hoạt động của GV& HS Hoạt động 1: Khái niệm lipit GV giới thiệu lipit là nhưng hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, gồm: chất béo, sáp, steroit, photpholipit. Dưới đây chúng ta chỉ xét chất béo.

Hoạt động 2: Khái niệm chất béo GV: Cho HS nghiên cứu SGK và yêu cầu:

Kiến thức cần đạt I. Khái niệm (SGK) Lipit là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không hoà tan trong nước nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ không cực.

- Cấu tạo: Phần lớn lipit là các este phức tạp, bao gồm chất béo (triglixerit), sáp, steroit và photpholipit,… (chất béo là một loại lipit) II. Chất béo 1, Khái niệm

- Nêu khái niệm về chất béo?

- Chất béo: Trieste của glixerol với các axit béo (triglixerit).

- Thế nào là axit béo? Cho ví dụ?

- Axit béo: CH3[CH2]16COOH: Axit stearic

- Công thức chung của chất béo?

CH3[CH2]14COOH: Axit panmitic CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COOH: Axit oleic (C17H35COO)3C3H5: Tristearin R1COOCH2

R1, R2, R3: Gốc hiđrocacbon.

R2COOCH R3COOCH2 - GV hướng dẫn HS gọi tên chất béo +Tên chất béo: “tri” + tên thông thường của axit béo - HS lấy một số thí dụ về CTCT của các (“ic” →“in”) trieste của glixerol và một số axit béo Thí dụ: (C17H35COO)3C3H5: tristearin

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 3 : Tính chất vật lí

(C17H33COO)3C3H5: triolein (C15H31COO)3C3H5: tripanmitin GV Yc HS nc SGK và trả lời: - Dựa 2, Tính chất vật lí vào tnc hãy cho biết trạng thái của mỗi Ở điều kiện thường: Là chất lỏng hoặc chất rắn. chất béo trên? So sánh hai chất béo?

Trạng thái Thành phần

Dầu Lỏng Chủ yếu chứa gốc axit béo no

Mỡ Rắn Chủ yếu chứa gốc axit béo không no Không tan trong nước, tan trong dung môi hữu cơ, nhẹ hơn nước

Hoạt động 4 : Tính chất hóa học - GV? Trên sở sở đặc điểm cấu tạo của Tính chất este, em hãy cho biết este có thể tham vật lí gia được những phản ứng hoá học nào?

- HS viết PTHH thuỷ phân este trong môi trường axit và phản ứng xà phòng 3, Tính chất hóa học hoá. a, Phản ứng thủy phân trong môi trường axit GV hd Hs làmTN : - đun một ít mỡ trong dung dịch H2SO4(loãng) sau đó để nguội.

- đun một ít dầu thực vật trong dung dịch NaOH và yêu cầu HS: - Quan sát.

- Nêu hiện tượng.

- Viết phương trình xảy ra?

Khi đun nóng với nước có xúc tác axit, chất béo bị thuỷ phân tạo ra glixerol và các axit béo : CH2 −O−COR1 CH2 −OH R1 −COOH + o | | H ,t     →CH−OH + R2 −COOH CH−O−COR2 +3HO  2 ← | | CH2 −OH R3 −COOH CH2 −O−COR3 Triglixerit

Glixerol

Các axit béo

H2SO4(loãng), t0

(C17H35COO)3C3H5 + 3H2O 3C17H35COOH + C3H5(OH)3 b, Phản ứng xà phòng hóa

- HS: Viết phương trình chuyển từ chất béo lỏng chất béo rắn?

- HS: Giải thích tại sao dầu mỡ để lâu ngày bị ôi?

Hoạt động 5: Ứng dụng ? Nghiên cứu SGK ứng dụng?

GV sưu tầm một số tranh ảnh, mẫu vật chiếu lên màn hình để HS hệ thống lại các ứng dụng của chất béo.

CH2 − O − COR1 CH2 − OH R1 − COONa o | | t → CH − OH + R2 − COONa CH − O − COR2 + 3NaOH  | | CH2 − OH R3 − COONa CH2 − O − COR3 Triglixerin

Glixerol

Xà phòng

Phản ứng của chất béo với natri hiđroxit được gọi là phản ứng xà phòng hoá. Phản ứng xà phòng hoá xảy ra nhanh hơn phản ứng thuỷ phân trong môi trường axit và không thuận nghịch (C17H33COO)3C3H5 + NaOH 3C17H33COONa + C3H5(OH)3 c, Phản ứng hiđro hóa Chất béo có chứa các gốc axit béo không no tác dụng với hiđro ở nhiệt độ và áp suất cao có Ni xúc tác.

CH2 − O − CO− C17H33 CH2 − O − CO − C17H35 o | | Ni,t ,p CH − O − CO − C17H33 + 3H2  → CH − O − CO − C17H35 | | CH2 − O − CO− C17H33 CH2 − O − CO − C17H35 Triolein (lỏng)

Tristearin (rắn)

d, Phản ứng oxi hóa - Gốc axit không no(C=C) bị oxi hóa trong không khí peoxit, phân hủy sản phẩm có mùi khó chịu.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

4, Ứng dụng (SGK/11,12) 3. Hoạt động hình thành và phát triển kỹ năng a, Chất béo nào dễ bị ôi hơn: Dầu thực vật hay mỡ lợn? Vì sao? b, Vì sao các loại đầu thực vật trên thị trường không bị ôi trong thời hạn bảo quản?

4. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng:2' - Em hãy tìm hiểu qua tài liệu, internet… và cho biết sự chuyển hóa chất béo trong cơ thể, một số bệnh do yếu tố lipit gây ra, vai trò của chất béo với sức khỏe con người và đề xuất các giải pháp làm giảm tác hại của chất béo khi sủ dụng không đúng cách làm ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Vai trò của chất béo đối với cơ thể: - Nhờ t/dụng xtác của các enzim ( lipaza và dịch mật), chất béo bị thuỷ phân → axit béo và glixerol, rồi được hấp thụ vào thành ruột.

- Ở đó, glixerol và ax béo lại k/ hợp với nhau tạo th chất béo rồi được máu vận chuyển các t bào.

- Nhờ những pứng sinh hoá phức tạp, chất béo bị oxi hoá chậm tạo thành CO2, H2O và cung cấp năg lượng cho cơ thể.

- Chất béo chưa sử dụng đến được tích luỹ vào các mô mỡ. ⇒ Vì thế trong cơ thể chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ n/ lượng.

- Chất béo còn là ng liệu để tổng hợp một số chất khác cần thiết cho cơ thể. Nó còn có t/ d bảo đảm sự vận chuyển và hấp thụ các chất hoà tan được trong chất béo. ⇒ KL: Cơ thể con người dùng chất béo mà mình ăn vào làm ngliệu để lấy glixerol và ax béo, từ đó tổng hợp thành chất béo mới riêng biệt cho cơ thể.

- Chất béo là thức ăn qtrọng của con người vì nó là nguồn c/cấp và dự trữ NL cho cơ thể.

ChÊt bÐo ë ruét non

Axit bÐo + Glyxerol

enzim (lipaza, dÞch mËt)

hÊp thô trùc tiÕp ë thµnh ruét tæng hîp l¹i (chÊt bÐo) nhê m¸u vËn chuyÓn tÕ bµo(c¸c c¬ quan) (ChÊt bÐo oxh chËm CO2 + H 2O + W ) cßn l¹i (ch−a sö dông) tÝch vµo m« mì IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ nhận biết: Câu 1: Những hợp chất trong dãy nào sau đây thuộc loại este?

B. Xăng, dầu nhờn bôi trơn máy, dầu ăn B. Dầu lạc, dầu dừa, dầu cá C. Dầu mỏ, hắc ín, dầu dừa.

D. Mỡ động vật, dầu thực vật, mazut Câu 2: Để chuyển chất béo lỏng thành chất béo rắn, người ta thường cho chất béo lỏng tác dụng với: B. H2O B. NaOH C. CO2 D. H2 Câu 3: Chất béo là: A. Trieste của glixerol với axit béo B. Trieste của glixerol với axit C. Trieste của glixerol với ancol đơn chức D. Đieste của glixerol với axit béo b, Mức độ thông hiểu: Câu 4: Đun hỗn hợp glixerol, axit stearic, axit panmitic (H2SO4 đ) có thể thu được mấy trieste ?

A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 Câu 5: Khi xà phòng hóa triolein bằng dung dịch NaOH thu được sản phẩm là: B. Natri oleat và glixerol B. Natri oleat và etylen glicol C. Natri stearat và glixerol D. Natri stearat và etylen glicol Câu 6: Phân biệt dầu bôi trơn máy và dầu thực vật, người ta A. hòa tan chúng trong ben zen B. đốt cháy chúng C. cho Cu(OH)2 vào từng chất D. đun nóng với KOH dư, rồi thêm dd CuSO4

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

c, Mức độ vận dụng: Câu 7: Thể tích khí H2 ở đktc cần để hiđro hóa hoàn toàn 884 kg triolein (trioleoyl glixerol) là B. 67,2 lit C. 22,4 m3 D. 67,2 m3 A. 44,8 m3 Câu 8: Thủy phân hoàn toàn 88,4 gam một loại chất béo trung tính cần vừa đủ 12 gam NaOH, ta thu được 91,2 gam muối khan. CTCT của chất béo là A. (C15H31COO)3C3H5 B. C3H5(OOC C17H33)3 C. (C17H35COO)3C3H5 D. C3H5(C17H33COO)3 Câu 9: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là: A. 16,68 g.

B. 18,38 g.

C. 18,24g.

D. 17,80 g. d, Mức độ vận dụng cao: Câu 10: Xà phòng hóa hoàn toàn một loại chất béo trung tính cần 0,3 mol NaOH thu được 0,1 mol glixerol và hỗn hợp hai muối C17H33COONa và C15H31COONa có khối lượng hơn kém nhau 33 gam.

Chất béo chứa : A. 3 gốc C17H33COO B. 3 gốc C15H31COO C. 2 gốc C17H33COO D. 2 gốc C15H31COO

RÚT KINH NGHIỆM .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................

Bài đọc thêm:

Ngày soạn: ..../08/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

Bài 3. KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức HS biết: - Khái niệm về xà phòng về chất giặt rửa tổng hợp.

- Thành phần, cấu tạo về tính chất của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Phương pháp điều chế xà phòng và chất tẩy rửa trong công nghiệp.

HS hiểu: - Nguyên nhân tạo nên tính tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

HS vận dụng: - Kiến thức về xà phòng trong việc giặt rửa hằng ngày.

Kĩ năng - Quan sát mô hình, phân tích và tổng hợp kiến thức để giải quyết vấn đề mà GV đặt ra.

- Vận dụng cơ chế hoạt động của chất tẩy rửa để giải thích khả năng làm sạch của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

- Sử dụng hợp lí xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

Tình cảm, thái độ - Có ý thức sử dụng hợp lí có hiệu quả xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.

- Bảo vệ tài nguyên, môi trường.

2. Định hướng hình thành năng lực - Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS - GV: + Các phiếu học tập. + Mô hình phân tử C17H35COONa + Hóa chất: CH3COONa, dầu hỏa, xà phòng, bột giặt(chất giặt rửa tổng hợp).

- HS: Xem trước bài khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động trải nghiệm, kết nối:5' BT số 5(SGK/13) 2. Hoạt động hình thành kién thức10' GV hd Hs đọc thêm và tóm tắt vào vở về kn về xà phòng và cgất giặt rửa yêu cầu HS hoàn thành

bảng sau: XÀ PHÒNG VÍ DỤ THÀNH PHẦN

ƯU ĐIỂM NHƯỢC ĐIỂM ĐIỀU CHẾ

CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP

Xà phòng bánh RCOONa, RCOOK (RCOOH là axit béo) Không gây hại da Không ô nhiễm Không dùng được với nước cứng Xà phòng hóa chất béo Từ dầu mỏ

Bột giặt, nước giặt, dầu gội Lauryl sunfat Đodexylbenzensunfonat Sử dụng được với nước cứng

Gây ô nhiễm Chỉ từ dầu mỏ

Chú ý: Chất tẩy màu (bản chất: phản ứng oxi hóa – khử): VD: Nước giaven, nước clo, SO2 …

GV chiếu cho hs xem qua cơ chế giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp

Hoạt động của GV và HS GV Chia nhóm Hs và cho Hs thảo luận và làm các BT sau BT 1. Ghi Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống bên cạnh các câu sau : a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xp hoá. b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng. c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng. d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt

Nội dung

BT 2. A BT 3. Xà phòng là hỗn hợp muối Natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.

- Muối Natri (hay muối kali) trong xà phòng có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

rửa tổng hợp.

BT 2. Xà phòng và chất giặt rửa có đặc điểm chung là: A. Chứa muối của natri có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn.

B. Các muối được lấy từ phản ứng xp hóa chất béo C. Sản phẩm của công nghệ hóa dầu.

D. Có nguồn gốc từ động vật hoặc thực vật BT 3. Xà phòng là gì? tại sao xà phòng có tác dụng giặt rửa? Tại sao không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng?

BT 4. Cho một lượng tritearin (triglixerit của axit stearic với glixerol) vào cốc thủy tinh chịu nhiệt đựng một lượng dung dịch NaOH, thấy trong cốc tách thành hai lớp, đun sôi hỗn hợp một thời gian đến khi thu được một chất lỏng đồng nhất, để nguội hỗn hợp và thêm vào một ít muối ăn, khuấy cho tan hết thẫy hỗn hợp tách thành hai lớp, phí trên là chất rắn màu trắng phía dưới là chất lỏng.

Hãy giải thích quá trình thí nghiệm trên bằng phương trình hóa học.

BT 5.

Tính khối lượng muối dùng sản xuất xà phòng thu được khi cho 100kg một loại mỡ chứa 50% tristearin; 30% triolein và 20% triphanmitin tác đụng với natri hiđroxit vừa đủ (giả thiết hiệu xuất của phản ứng đạt 100%)..

bẩn trên vải, da... do đó vết bẩn được phân tán thành nhiều phần tử nhỏ hơn và được phân tán vào nước.

- Không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng vì sẽ tạo thành các muối khó tan của axit béo với các ion Ca2+ và Mg2+ làm hạn chế kn giặt rửa.

BT 4. Hiện tượng tristearin là chất rắn nhẹ hơn dung dịch nên tách thành hai lớp. Khi đun với dung dịch NaOH xảy ra phản ứng: (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 Sản phẩm của phản ứng tan được trong nước nên thu được chất lỏng đồng nhất. Khi để nguội thêm muối vào hỗn hợp thì muối natri stearat nổi lên trên do nó nhẹ hơn lớp chất lỏng phía dưới. Muối ăn thêm vào nhằm làm tăng khối lượng riêng của dung dịch và làm giảm độ tan của muối natri stearat.

BT 5. Phản ứng của các chất với dung dịch NaOH: (C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H35COONa + C3H5(OH)3 (C17H33COO)3C3H5 + 3NaOH 3C17H33COONa + C3H5(OH)3 (C15H31COO)3C3H5 + 3NaOH 3C15H31COONa + C3H5(OH)3 50000 ntristearin = = 56,18(mol ) 890 30000 = 33,94( mol ) ntristearin = 884 20000 ntristearin = = 24,81(mol ) 806 Khối lượng muối thu được: m =3(56,18. 306 + 33,94.304 + 24,81.278 = 103218,06(g) = 103,2kg.

4. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng:2' Em hãy tìm hiểu qua tài liệu, internet… và cho biết ứng dụng của xà phỏng và chất tẩy rửa tổng hợp

RÚT KINH NGHIỆM .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

Tiết 5

Ngày soạn: ..../

/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

BÀI 4: LUYỆN TẬP ESTE VÀ CHẤT BÉO I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức: HS biết: - Giải các bài tập về este (thủy phân, đốt cháy), chất béo (xà phòng hóa) - Phản ứng hóa học đặc trưng của este và chất béo là phản ứng thủy phân.

- Viết PTHH của phản ứng thủy phân.

- Xác định CTCT của este và chất béo dựa vào sản phẩm phản ứng thủy phân.

Kĩ năng: - Giải bài tập thủy phân este, chất béo, bài tập đốt cháy este.

- Viết CTCT của este dựa vào sản phẩm phản ứng thủy phân.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thái độ: Phát huy khả năng tư duy của học sinh, tinh thần học tập tích cực 2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác; Năng lực làm việc độc lập; - Năng lực tính toán hóa học.

II. CHUẨN BỊ GV: Nội dung câu hỏi và bài tập theo yêu cầu của bài Hs : các kiến thức về este và lipit III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động khởi động: GV nêu mục tiêu của bài học hôm nay:2' 2. Hoạt động luyện tập :40' HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG Hoạt động 1 I. Kiến thức cần nhớ: GV cho hs hoạt động nhóm 5p về các ND: Khái niệm, thành phần nguyên tố, đặc điểm cấu tạo phân tử và tính chất hoá học. Sau khi thảo luận các nhóm hoàn thành vào bảng phụ, cử đại diên phát biểu và các nhóm khác nx, bổ sung Este Chất béo Thành phần nguyên tố Chứa C, H, O Chứa C, H, O Đặc điểm cấu tạo phân Có chức COOR’ (R’ là gốc (RCOO)3C3H5 tử hidrocacbon) Tính chất hoá học - Phản ứng thuỷ phân trong môi - Phản ứng thuỷ phân trong môi trường trường axit. axit.

- Phản ứng xà phòng hoá.

- Phản ứng xà phòng hoá.

- Tính chất của gốc R, R’ - Phản ứng cộng H2 của chất béo lỏng.

Hoạt động 2: Bài tập về este II. Bài tập: GV: cho Hs hoạt động theo nhóm 1. Bài tập về este: Các nhóm sau khi thảo luận cử Hs làm bài , các a. Thủy phân este: nhóm khác nx và bổ sung những phần trình bày Bài 6: còn thiếu Đặt CT của X là RCOOR, nKOH=0,1mol *BT thủy phân este Bài 6: Thuỷ phân hoàn toàn 8,8g este đơn, mạch hở X với 100 ml dung dịch KOH 1M (vừa đủ) thu RCOOR, + KOH → RCOOK + R,OH được 4,6g một ancol Y. Tên của X là 0,1mol 0,1mol 0,1mol A. etyl fomat B. etyl propionat 4,6 MR,OH= = 46g/mol C. etyl axetat D. propyl axetat 0,1 GV hướng dẫn HS đặt CTTQ este là RCOOR’, xác ⇒R, + 17= 46 ⇒ R,=29 R, là C2H5 định gốc R’ của ancol dựa vào số mol NaOH và khối lượng ancol, rồi xác định R suy ra CTCT và MX= 8,8 = 88g/mol 0,1 tên gọi..

R+ 44+ 29= 88 ⇒R = 15 R là CH3 vậy X là CH3COOC2H5 etyl axetat ⇒ Đáp án C = 15 R là CH3 Bài 4:Làm bay hơi 7,4g một este A no, đơn chức, X là CH3COOC2H5 etyl axetat mạch hở thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 3,2g O2 (đo ở cùng điều kiện t0, p).

Bài 4: Giải a) Xác định CTPT của A. a) CTPT của A b) Thực hiện phản ứng xà phòng hoá 7,4g A với 3,2 dung dịch NaOH đến khi phản ứng hoàn toàn thu nA = nO2 = 32 = 0,1 (mol) được 6,8g muối. Xác định CTCT và tên gọi của A. 74 MA = = 74 0,1

- GV?: Trong số các CTCT của este no, đơn chức, Đặt công thức của A: C H O 14n + 32 = n 2n 2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

mạch hở, theo em nên chọn công thức nào để giải quyết bài toán ngắn gọn?

- HS xác định Meste, sau đó dựa vào CTCT chung của este để giải quyết bài toán.

- GV hướng dẫn HS xác định CTCT của este. HS tự gọi tên este sau khi có CTCT.

*Bài tập hỗn hợp: Bài 8 :10,4g hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150 g dung dịch NaOH 4%. % khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp là A. 22% B. 42,3% C. 57,7% D. 88% - GV?: Với NaOH thì có bao nhiêu phản ứng xảy ra?

- HS xác định số mol của etyl axetat, từ đó suy ra % khối lượng. *Bài tập đốt cháy este Bài 7:Đốt cháy hoàn toàn 3,7g một este đơn chức X thu được 3,36 lít CO2 (đkc) và 2,7g H2O. CTPT của X là: A. C2H4O2 B. C3H6O2

74 n = 3.

CTPT của A: C3H6O2. b) CTCT và tên của A Đặt công thức của A: RCOOR’ (R: gốc hiđrocacbon no hoặc H; R’: gốc hiđrocacbon no).

RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH 0,1→ 0,1 mRCOONa = (R + 67).0,1 = 6,8 R = 1 R là H CTCT của A: HCOOC2H5: etyl fomat Bài 8: CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O amol amol CH3COOC2H5 +NaOH → CH3COONa + C2H5OH bmol bmol Ta có a+b =0,15 60a + 88b = 10,4 b=0,05 0,05.88.100 →% CH3COOC2H5= =42,3% 10,4 b. Đốt cháy este Bài 7: nCO2=0,15mol nH2O= 0,15 mol nCO2=nH2O⇒ X là este no, đơn chức CT của X là CnH2nO2(n≥2) Sơ đồ cháy: CnH2nO2 nCO2 + nH2O (14n+32)g n mol 3,7g 0,15 mol 0,15(14n + 32) = 3,7n n=3 CT X : C3H6O2 Đáp án B

C. C4H8O2 D. C5H8O2 - HS xác định nCO2 và nH2O. - Nhận xét về số mol CO2 và H2O, nếu nCO2 = nH2O thì este X thuộc loại este gì? CTTQ ?

-HS: X là este no, đơn chức, mạch hở vì nCO2 = nH2O. CTTQ của X là CnH2nO2 (n≥2) - HS xác định Meste =14n +32. Tìm n suy ra CTPT. Hoạt động 3 : Bài tập về chất béo - GV: Hướng dẫn HS làm các bt trang 18 sgk Bài 2: Khi đun hỗn hợp 2 axit cacboxylic đơn chức với glixerol (xt H2SO4 đặc) có thể thu được mấy trieste? Viết CTCT của các chất này.

- GV hướng dẫn HS viết tất cả các CTCT của este.

2. Bài tập về chất béo : +TH1: chỉ chứa 1 gốc axit +TH2: chứa cả 2 gốc axit (2 gốc R + 1 gốc R’ hoặc Bài 2: Giải Có thể thu được 6 trieste.

2 gốc R’ + 1 gốc R) RCOO CH2 RCOO CH2 - HS viết dưới sự hướng dẫn của GV.

Bài 3: - GV? - Em hãy cho biết CTCT của các este ở 4 đáp án có điểm gì giống nhau?

- Từ tỉ lệ số mol nC17H35COOH: nC15H31COOH = 2:1, em hãy cho biết số lượng các gốc stearat và panmitat có trong este? Xác định tỉ lệ mol các gốc axit béo trong các este?

RCOO CH R'COO CH2

R'COO CH RCOO CH2

R'COO CH2 R'COO CH RCOO CH2

R'COO CH2 RCOO CH R'COO CH2

RCOO CH2 RCOO CH RCOO CH2

R'COO CH2 R'COO CH R'COO CH2

Bài 3: Khi thuỷ phân (xt axit) một este thu được hỗn hợp axit stearic (C17H35COOH) và axit panmitic (C15H31COOH) theo tỉ lệ mol 2:1.

Este có thể có CTCT nào sau đây?

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- HS chọn đáp án, một HS khác nhận xét về kết quả bài làm.

Bài 5: Khi thuỷ phân a gam este X thu được 0,92g glixerol, 3,02g natri linoleat C17H31COONa và m gam natri oleat C17H33COONa. Tính giá trị a, m.

Viết CTCT có thể của X. - GV: Dựa vào sản phẩm phản ứng thủy phân, đặt CTTQ của este là (RCOO)3C3H5 - HS xác định CTCT của este dựa vào 2 dữ kiện: mối liên hệ giữa số mol glixerol và muối, xác định được tỉ lệ mol 2 muối, suy ra tỉ lệ mol 2 gốc axit.

- HS khác xác định cấu tạo có thể có của este.

A. C17H35COOCH2 C17H35COOCH C17H35COOCH2

B. C17H35COOCH2 C15H31COOCH C17H35COOCH2

C17H35COOCH2 C17H33COOCH C. C15H31COOCH2

C17H35COOCH2 C15H31COOCH D. C15H31COOCH2

Bài 5: Giải: X là trieste có dạng (RCOO)3C3H5 (RCOO)3C3H5 + 3NaOH→ 3RCOONa + C3H5(OH)3 nC3H5(OH)3 = 0,01 (mol); nC17H31COONa = 0,01 (mol) → ΣnRCOONa = 3.0,01 = 0,03 mol nC17H33COONa = 0,03-0,01=0,02 (mol) m = 0,02.304 = 6,08g → nC17H31COONa : nC17H33COONa = 1:2 → este X có 1 gốc C17H31COO và 2 gốc C17H33COO X là C17H31COO−C3H5(C17H33COO)2 nX = nC3H5(OH)3 = 0,01 (mol) a = 0,01.882 = 8,82g X có 2 CTCT.

3. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng: 2' Yêu cầu học sinh về nhà tìm hiểu về khái niệm cacbohiđrat, ứng dụng của cacbohiđrat trong đời sống.

IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ biết Câu 1 : Chất béo là : A. este của glixerol với các axit béo.

B. este của các axit béo với ancol etylic.

C. este của glixerol với axit nitric.

D. este của glixerol với axit axetic.

Câu 2 : Số este đơn chức có chung công thức phân tử C5H10O2 là : A. 9 este.

B. 7 este.

C. 8 este.

D. 10 este.

Câu 3 : Chọn cách sau đây có thể dùng để điều chế etylaxetat : A. đun hồi lưu hỗn hợp etanol, giấm và axit sunfuric đặc.

B. đun hồi lưu hỗn hợp axit axetic, rượu trắng và axit sunfuric đặc.

C. đun sôi hỗn hợp etanol, axit axetic và axit sunfuric đặc trong cốc thủy tinh chịu nhiệt.

D. đun hồi lưu hỗn hợp etanol, axit axetic và axit sunfuric đặc. b, Mức độ hiểu Câu 4: Hợp chất sau đây là este: A. C3H5(OCOCH=CH2)3 B. C2H5COOC2H5 C. CH3OCOCH3 D. tất cả đều đúng Câu 5: Khi thủy phân HCOOC6H5 trong môi trường kiềm dư thì thu được: A. 2 muối B. 2 muối và nước C. 1 muối vá 1 ancol D. 2 ancol và nước Câu 6: Sản phẩm thu được khi thủy phân vinylaxetat trong dung dịch kiềm là: B. 1 muối và 1 andehit A. 1 muối và 1 ancol C. 1 axit cacboxylic và 1 ancol D. 1 axit cacboxylic và 1 xeton Câu 7: Vinyl fomiat phản ứng được với: A. AgNO3/NH3 B. NaOH C. Cu(OH)2/NaOH D. tất cả đều đúng Câu 8: Hợp chất hữu cơ đơn chức mạch hở C4H8O2 có số đồng phân cùng tác dụng được với dung dịch NaOH là: A. 3 B. 4 C. 6 D. 4 Câu 9: Số este không no mạch hở có chung công thức C4H6O2 tham gia được phản ứng xà phòng hóa tạo thành ancol no là:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 c, Mức độ vận dụng Câu 10: A (mạch hở) là este của một axit hữu cơ no đơn chức với một ancol no đơn chức. Tỉ khối hơi của A so với H2 là 44. A có công thức phân tử là: B. C4H8O2 C. C3H6O2 D. C2H4O A. C2H4O2 Câu 11: Cho sơ đồ sau: C2H2→A→B→D→CH3COOC2H5 Các chất A, B, D tương ứng là: B. CH3CHO, C2H5OH, CH3COOH A. C4H4, C4H6, C4H10 C. C2H4, C2H6O2, C2H5OH D. C2H6, C2H5Cl, CH3COOH Câu 12: Một este X được tạo ra bởi một axit no đơn chức và ancol no đơn chức có dA/CO2=2. Công thức phân tử của X là: A. C2H4O2 B. C4H6O2 C. C3H6O2 D. C4H8O2 d, Vận dụng cao Câu 13: Chất A là este của glixerin với axit cacboxylic đơn chức mạch hở A1. Đun nóng 5,45g A với NaOH cho tới phản ứng hoàn toàn thu được 6,15g muối. Số mol của A là: A. 0,015 B. 0,03 C. 0,02 D. 0,025 Câu 14: Đốt cháy hoàn toàn 0,74 g hỗn hợp chất X ta chỉ thu được những thể tích bằng nhau của khí CO2 và hơi nước trong đó có 0,672 lít CO2 (đktc). Cho tỉ khối hơi của X so với heli bằng 18,5. cho 0,74g X vào 100ml dung dịch NaOH 1M (d=1,0354g/ml). Đun nóng cho phản ứng hoàn toàn, sau đó nâng nhiệt độ từ từ cho bốc hơi đến khô, làm lạnh cho toàn bộ phần hơi ngưng tụ hết. sau thí nghiệm ta được chất rắn khan Y và chất lỏng ngưng tụ Z (mZ = 100g). Khối lượng chất rắn Y và công thức cấu tạo của X là: A. 4,30g; CH3COOH B. 3,9g; HCOOC2H5 C, 4,00g; C2H5COOH D. 4,28g; HCOOC2H5 Câu 15: Cho 7,4g một este X đơn chức tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 8,2g muối khan. Công thức cấu tạo của este là: A. C2H5COOCH3 B. CH3COOC2H5 C. HCOOC2H5 D. CH3COOCH3 Câu 16: Thủy phân hoàn toàn 0,1 mol este E (chỉ chứa một loại nhóm chức) cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch NaOH 12%, thu được 20,4 gam muối của một axit hữu cơ và 9,2 gam một ancol. a/ Xác định CTCT và gọi tên E, biết rằng một trong hai chất ( ancol hoặc axit) tạo thành este là đơn chức. b/Thủy phân este E bằng dung dịch axit vô cơ loãng, đun nóng, nhận biết các sản phẩm thu được.

RÚT KINH NGHIỆM .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết: 6+ 7

Ngày soạn: ..../08/2018

Ngày giảng: ...../…/2018

Ch−¬ng 2: CACBOHIĐRAT Bài 5: GLUCOZƠ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Kiến thức, kĩ năng, thái độ Kiến thức: HS biết: - Khái niệm về cachiđrat và phân loại cacbohiđrat.

- Cấu trúc dạng mạch hở của glucozo. Tchất các nhóm chức của glucozo để giai thích các hiện tượng.

HS hiểu: Tính chất , phương pháp điều chế, ưng dụng của glucozo và fructozo Kĩ năng - Khai thác mối quan hệ giữa cấu trúc và tính chất hóa học - Quan sát , phân tích các kết quả TN. - Giải các bài tập có liên quan đến glucozo và fructozo Tình cảm, thái độ Vai trò của glucozo và fructozơ trong đời sống và sản xuất, từ đó tạo hứng thú cho HS muốn NC tìm tòi về hợp chất của glucozo và fructozo.

2. Định hướng hình thành năng lực - Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Giáo viên: - Dông cô vµ hãa chÊt cho TN. M« h×nh ph©n tö glucozo vµ fructozo.

2. Học sinh: Xem trước nội dung bài học và tìm hiểu nội dung bài thông qua phiếu học tập PHIẾU HỌC TẬP (Chuẩn bị ở nhà) Câu 1: Gluxit là gì? Chúng có vai trò như thế nào đối với con người?

Câu 2: Các mono saccarit như glucozơ, frutozơ có đặc điểm cấu tạo và tính chất khác nhau như thế nào?

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động trải nghiệm, kết nối:5' GV: chiếu các nhóm thức ăn mà chúng ta sử dụng gồm nhóm chất béo , nhóm chất bột đường, nhóm vitamin và khoáng chất, nhóm chất đạm. Trong các nhóm chất đó chúng ta cùng nhau nghiên cứu về nhóm chất bột đường.

GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo và thực hiện nội dung chuẩn bị ở nhà, nhóm khác bổ xung . Để hiểu rõ chúng ta đi vào nội dung của bài.

Hoạt động GV&HS Kiến thức cần đạt GV nêu nội dung mở đầu SGK trang 20 Cacbohidrat Cacbonhidrat là gì. Chúng có ở đâu. vì sự tồn chia làm 3 nhóm : monosacait tại của chúng có vai trò rất quan trọng trong đissacarit đời sống hằng ngày nên chúng ta sẽ đi tìm hiểu polisacacarit xem cấu tạo và tính chất của chúng ra sao?

2. Hoạt động hình thành kiến thức: 30’ Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt Hoạt động 1: Giáo viên yêu cầu học sinh: n/c BÀI : GLUCOZƠ sgk và quan sát mẫu glucozo cho biết tc vật lí I. Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên đặc trưng của glucozo và trạng thái tự nhiên - Glucozo là chất rắn, kết tinh không màu, nóng chảy của nó. ở 1400C, dễ tan trong nước, có vị ngọt Hoạt động 2: GV yêu cầu HS n/c SGK cho - Glucozo có trong hầu hết các bộ phận của cây: Rễ, biết : lá, hoa, quả…, có trong cơ thể người và động vật - Để xác định CTPT của glucozơ người ta căn (máu người chiếm 0,1%...) cứ vào kết quả thực nghiệm nào?

II. Cấu tạo phân tử - Từ đó HS rút ra những đặc điểm cấu tạo của - Glucozơ có công thức phân tử là C6H12O6. glucozo.

- Glucozơ có phản ứng tráng bạc và bị oxi hoá bởi n- HS nêu CTCT của glucozo: cách đánh số ước brom tạo thành axit gluconic, chứng tỏ phân tử mạch cácbon glucozơ có nhóm −CH=O. Hoạt động 3: − Glucozơ tác dụng với Cu(OH)2 cho dung dịch màu HS dựa vào CTCT suy ra tính chất hóa học của xanh lam chứng tỏ phân tử glucozơ có nhiều nhóm

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

glucozo -HS quan sát TN: CuSO4 0,5%, 1ml dung dịch NaOH 10%. Gạn bỏ phần dung dịch dư, giữ lại kết tủa Cu(OH)2. Cho thêm vào đó 2ml dung dịch glucozơ 1%. Lắc nhẹ ống nghiệm.

-Hiện tượng Giải thích : ở nhiệt độ thường, glucozơ đã phản ứng với Cu(OH)2 cho phức đồng glucozơ Cu(C6H11O6)2tương tự như glixerol HS nc sgk cho biết công thức este của glucozo màphân tử chứa 5 gốc axetat. Rút ra kết luận về glucozo GV: Nhận xét kết luận Hoạt động 4: HS quan sát TN nêu hiện tượng giải thích và viết pt Hiện tượng : Thành ống nghiệm sáng bóng như gương.

Giải thích : Dung dịch AgNO3 trong NH3 đã oxi hoá glucozơ tạo thành muối amoni gluconat và bạc kim loại bám vào thành ống nghiệm

Ho¹t ®éng 5: HS nc sgk cho biÕt pp ®iÒu chÕ glucozo trong c«ng nghiÖp vµ− d cña glucozo

−OH ở vị trí kề nhau. − Glu tạo este chứa 5 gốc axit CH3COO chứng tỏ p tử có 5 nhóm −OH. − Khử hoàn toàn glucozơ cho hexan, chứng tỏ có 6 nguyên tử C trong phân tử glucozơ tạo thành một mạch dài không nhánh.

Vậy : Glucozơ là hợp chất tạp chức, phân tử có cấu tạo của anđehit đơn chức và ancol 5 chức. Công thức cấu tạo của glucozơ dạng mạch hở nh sau : 6 5 4 3 2 1 CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CH=O hoặc : CH2OH[CHOH]4CHO. Trong thực tế, glucozơ tồn tại chủ yếu ở hai dạng mạch vòng : α-glucozơ và β-glucozơ III. Tính chất hóa học 1. Tính chất của ancol đa chức a) Tác dụng với Cu(OH)2 Hiện tượng : Kết tủa bị tan ra cho dung dịch màu xanh lam.

Giải thích : ở nhiệt độ thường, glucozơ đã phản ứng với Cu(OH)2 cho phức đồng glucozơ Cu(C6H11O6)2 tương tự như glixerol. b) Phản ứng tạo este Glucozơ có thể tạo este chứa 5 gốc axit axetic trong phân tử khi tham gia phản ứng với anhiđrit axetic (CH3CO)2O khi có mặt piriđin.

2. Tính chất của anđehit đơn chức to

→ HOCH2[CHOH]4CHO+2AgNO3 +3NH3 +H2O  HOCH2 [CHOH]4COONH 4 + 2Ag ↓ + 2NH4 NO3 amoni gluconat b) Khử glucozơ bằng hiđro Ni, to

CH2OH[ CHOH]4 CHO+ H2  → CH2OH[CHOH]4 CH2OH

sobitol GV: Yêu cầu hs viết và giải thích p.ư lên men 3. Phản ứng lên men rượu rượu của glucơzơ enzim → 2C 2 H 5OH + 2CO 2 ↑ C 6 H12 O 6  o 30 − 35 C

IV. Điều chế và ứng dụng: 1. Điều chế 2. ứng dụng Hoạt động 6: V. Fructozo HS nc sgk cho biết CTCT của fructozo, và công thức cấu tạo dạng mạch hở1 là : những đặc điểm cấu tạo của nó 6 5 4 3 2 1 CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CO-CH2OH Fructozơ là chất rắn kết tinh, không màu, dễ tan trong nước, có vị ngọt hơn đường mía, có nhiều trong quả ngọt nh dứa, xoài, ... Đặc biệt trong mật ong có tới 40% fructozơ làm cho mật ong có vị ngọt sắc.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

fructozơ tác dụng với Cu(OH)2 cho dung dịch phức Cu(C6H11O6)2 màu xanh lam (tính chất của ancol đa chức), cộng hiđro cho poliancol C6H14O6 (tính chất của nhóm cacbonyl). fructozơ bị oxi hoá bởi dung dịch AgNO3 trong amoniac. do fructozơ chuyển thành glucozơ trong môi trường bazơ : OH −

 → GlucozFructoz¬ ←  3. Hoạt động luyện tập: ( 8 phút) - Giáo viên cho học sinh hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết câu hỏi trong phiếu học tập.

- Hoạt động chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức.

PHIẾU HỌC TẬP Câu 1.Trong công nghiệp chế tạo ruột phích, người ta thường sử dụng phản ứng hoá học nào sau đây?

A.Cho axetilen t.d với dd AgNO3/NH3. B.Cho anđehit fomic tác dụng với ddịch AgNO3/NH3.

C.Cho axit fomic tác dụng với d dịch AgNO3/NH3. D.Cho glucozơ tác dụng với ddịch AgNO3/NH3 Câu 2. Đun nóng 50g dung dịch glucozơ với lượng dd AgNO3/NH3 dư thu được 4,32g bạc. Nồng độ % của dung dịch glucozơ là: (C=12, H=1, O=16, Ag = 108) A. 13,4% B. 7,2% C. 12,4% D. 14,4% Câu 3.Cho 5 kg glucozơ chứa 20% tạp chất lên men thành ancoletylic . Khối lượng ancoletylic thu được (Biết hiệu Suất của phản ứng đạt được 90% ) là : A. 920g B. 2044,4 C. 1840g D. 925g 4. Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng(2 phút) Câu 1. Chất nào được hấp thụ trực tiếp vào máu qua mao trạng ruột rồi theo máu về gan ?

A. Glucozơ. B. Glicogen. C. Protein. D. Lipit.

Câu 2. Bệnh nhân phải tiếp đường (Tiêm hoặc truyền dung dịch đường vào tĩnh mạch) đó là loại đường nào trong số các loại đường sau: A: Saccarozơ B: Glucozơ C: Đường hoá học D: Đường Fructozơ TƯ LIỆU : BỆNH ĐƯỜNG HUYẾT Trong máu người luôn luôn có nồng độ glucozơ không đổi là 0,1%. Nếu lượng glucozơ trong máu giảm đi thì người bị mắc bệnh suy nhược. Ngược lại, nếu lượng glucozơ trong máu tăng lên thì sẽ bị thải ra ngoài theo đường tiểu tiện. Người bị "thừa" glucozơ là người bị bệnh tiểu đường hay bệnh đường huyết. Bệnh đường huyết là bệnh rối loạn chuyển hoá glucozơ. Chất ađrenalin của tuyến thượng thận là homon biểu hiện nhu cầu tiêu hoá glucozơ của máu. Hai quá trình "cung" và "tiêu" này làm cho lượng glucozơ được điều hoà, nếu thiếu ađrenalin, người ta sẽ mắc bệnh suy nhược. Nếu thiếu insulin, người ta sẽ mắc bệnh đường huyết.

IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ biết: 1.Hai chất đồng phân của nhau là: A. fructozơ và glucozơ.

B. saccarozơ và glucozơ.

C. fructozơ và mantozơ. D.glucozơvà mantozơ 2.Glucozơ là hợp chất hữu cơ tạp chức có cấu tạo rượu đa chức và cấu tạo………

A. anđehit đơn chức B. axitcacboxylic đơn chức C. xeton đơn chức D. este 3.Ứng dụng nào không phải là ứng dụng của glucozơ?

A.Làm thực phẩm dinh dưỡng và thuốc tăng lực B. Tráng gương, tráng phích C. Nguyên liệu sản xuất ancoletylic D. Nguyên liệu sản xuất PVC b, Mức độ hiểu: 4.Có 3 lọ chứa các dung dịch sau : rượu êtylic, glucôzơ và axit axêtic. Có thể phân biệt bằng: A. Giấy quỳ tím và AgNO3 / NH3 B. Giấy quỳ tím và Na

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D. Na và dung dịch HCl C. Na và AgNO3/NH3. c, Mức độ vận dụng : 5..Cho sơ đồ chuyển hóa sau: Tinh bột → X → Y → axit axetic. X và Y lần lượt là: A. rượu (ancol) etylic, anđehit axetic.

B. glucozơ, rượu (ancol) etylic.

C. glucozơ, anđehit axetic.

D. glucozơ, etyl axetat.

6.Cho 2,5 kg glucozơ chứa 20% tạp chất lên men thành rượu etylic. Trong quá trình chế biến, rượu bị hao hụt mất 10%. Tính thể tích rượu 40o thu được. Biết D= 0,8 g/ml.

A. 1,875 lít B.. 2,875 lít C. 3,875 lít D. 4,875 lít 7.Cho m gam glucozơ lên men thành rượu etylic với hiệu suất 80%. Hấp thụ hoàn toàn khí CO2 sinh ra vào nước vôi trong dư thu được 20 gam kết tủa. Giá trị của m là: A. 45.

B. 14,4 C. 11,25 D.22,5

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết: 8+ 9

Ngày soạn: ..../ /2018

Ngày giảng: ...../…/2018

BÀI 6: SACCAROZƠ- TINH BỘT- XENLULOZƠ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Hs biết: -Cấu tạo và những tính chất vật lí, hoá học điển hình của saccarozơ, tinh bột, xenlulôzơ.

-Phương pháp sản xuất saccarozơ, ứng dụng của saccarozơ, tinh bột, xenlulôzơ.

- Hs hiểu: -Mối liên hệ giữa đặc điểm cấu tạo và tính chất hoá học của saccarozơ, tinh bột và xenlulôzơ.

Kỹ năng: -So sánh nhận dạng saccarozơ, tinh bột, xenlulôzơ.

-Viết các ptpư minh hoạ tính chất hoá học của các hợp chất trên.

-Giải các bài tập liên quan.

Thái độ: -Hs thấy được tầm quan trọng của các hợp chất trong bài đối với cuộc sống.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác;Năng lực làm việc độc lập; - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học; Năng lực thực hành hóa học - Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Giáo viên: - Các mẫu: đường saccarozơ, tinh bột, xenlulozơ, dd I2, nước.

- Ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt, đèn cồn, giỏ để ống nghiệm.

2.Học sinh: Đọc trước bài mới ở nhà và chuẩn bị bài theo hướng dẫn sau: Câu 1: saccarozo, tinh bột, xen lulozơ trong thiên nhiên? Vai trò của nó Câu 2: Đặc điểm cấu tạo, tính chất hóa học cơ bản? rút ra cách nhận biết?

III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.Hoạt động trải nghiệm kết nối a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm tòi mở rộng khắc sâu kiến thức.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu về cấu tạo và tính chất của saccarozơ, tinh bột, xen lulozơ tìm ra điểm giống và khác nhau về tính chất. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ nhóm để hoàn thành ND trong PHT. - GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo và thực hiện, nhóm khác bổ xung.

GV giới thiệu glucozo là một loại cacbohidrat đơn giản nhất, bên cạnh nó còn sascarozo, tinh bột và xenluzo cũng là các cacbohidrat có vai trò quan trọng trong đời sống mà ta sẽ được tìm hiểu trong bài hôm nay.

2. Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động GV&HS Nội dung GV trình bày bài học dưới dạng Đặc sacarozơ Tinh bột Xenlulozơ bảng để HS dễ hình dung và so điểm sánh C12H22O11 (C6H10O5)n (C6H10O5)n CTPT I. Tính chất vật lý, trạng thái tự Tính - saccarozo là - Tinh bột là - Xenlulozo là chất rắn nhiên, cấu tạo phân tử chất rắn, kết chất rắn vô định hình sợi, màu trắng , chất vật GV: chia hs theo nhóm n/c sgk và lý&trạng tinh không hình , màu không mùi, không vị, hoàn thiện theo mẫu đã chuẩn bị thỏi TN màu, không trắng, không không tan trong nước trước mùi,dễ tan tan trong nước và trong dung môi HS: hoạt động nhóm hoàn thành trong nước, có lạnh, trong nhữu cơ thông thường. bảng vị ngọt ước nóng, hạt - Xelulozo là thành

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 1: Gv yêu cầu hs xác -có nhiều trong tinh bột phồng phần chính tạo nên định CTPT của saccarozo, tinh mía,củ cải lên tạo dd keo, lớp màng tế bào thực bột,xenlulozơ đường.. gọi là hồ tinh vật, bộ khung của Ho¹t ®éng 2: Gi¸o viªn yªu cÇu häc bột cây cối. Xenlulozo sinh:n/c sgk vµ quan s¸t mÉu có nhiều trong cây saccarozo, tinh bột,xenlulozơ cho Bông, Đay, Gai, Tre, biÕt tc vËt lÝ ®Æc tr−ng vµ tr¹ng th¸i Nứa,.. tù nhiªn cña nã.

- Saccarozo là -Tinh bột thuộc -Xenlulozo là một loại Cấu tạo Ho¹t ®éng 3: GV yªu cÇu HS n/c phân tử một đisaccarit loại polime hợp thành từ SGK cho biÕt : §Ó x¸c ®Þnh CTCT được cấu tạo từ polisaccarit, các mắc xích β saccarozo ng−êi ta c¨n cø vµo kÕt một gốc gluco phân tử gồm glucozo bởi các liên qu¶ thùc nghiÖm nµo? và một gốc nhiều mắt xích kết β -( 1,4) glicozit.

- Tõ ®ã HS rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm fructozo liên α−glucozơ - Mỗi mắc xích C6H10O5 cÊu t¹o cña saccarozo kết với nhau C6H10O5 liên có 3 nhóm OH công GV: yªu cÇu HS n/c SGK cho biÕt qua nguyên tử kết với nhau thức của xelulozo cÊu tróc ph©n tö tinh bét oxi C6H7O2(OH)3]n - ¸p dông bµi 2(T33-SGK) GV: C¸c em h·y nghiªn cøu kÜ SGK, cho biÕt cÊu tróc ph©n tö cña xenluloz¬. Em h·y so s¸nh cÊu tróc Tính Tính chất của a) Phản ứng a) Phản ứng thuỷ phân: cña xenluloz¬ víi cÊu tróc ph©n tö (C6H10O5)n + nH2O chất hóa ancol đa chức thuỷ phân cña tinh bét.

H + ,to và có phản ứng (C6H10O5)n+H2 học  → II.Tớnh chất húa học: n thủy phân O n Hoạt động 4: GV yêu cầu học sinh C6H12O6 C6H12O6 a) Phản ứng với nghiờn cứu sgk cho biết tớnh chất Cu(OH)2 húa học của sacarozo,tinh bột, b, Phản ứng b) Phản ứng với HNO3 2 C12H22O11 + xenluluzơ viết phương trình phản [C6H7O2(OH)3]n màu với iôt Cu(OH)2 → ứng minh họa?

Tinh bột + I2 +3nHNO3 (C12H21O11 )2 2 SO4,to GV: Trên cơ sơ đó gv chia hs theo → màu xanh H → Cu + 2H2O nhóm làm thí nghiệm kiểm chứng tím [C H O 6 7 2(ONO2)3]n b, Phản ứng lại kết quả n/c + 3n H 2O thủy phân -TN1: Nhỏ dd iốt vào mặt cắt củ khoai lang C12H22O11+H2O - HS nhận xét hiện tượng TN C 6H12O6+ - HS tìm hiểu SGKđể biết được C6H12O6 nguyên nhân của hiện tượng TN - HS kết luận thuốc thử nhận biết - Xenlulozo có nhiều ứng Ứng -Trong dụng iốt dụng quan trọng trong sản Trong công nghiệp thực dụng -TN2: Biểu diễn thí nghiệm thuỷ nghiệp thực phẩm bánh kẹo xuất và đời sống như : phân xenlulozo theo các bước: Sản xuất tơ, sợi, . phẩm, trong kĩ hồ dán - Cho bông nõn vào dung dịch thuật tráng H2SO4 70%.Trung hoà dd thu gương, ruột được bằng dd NaOH 10%. Cho phích dd thu được tác dụng với dd AgNO3, đun nhẹ.

HS: Cho biết các hiện tượng thu được.

Hoạt động 5: GV: Yêu cầu hs cho biết ứng dụng của của sacarozo,tinh bột ,xenlulozo mà em biết?

3. Hoạt động luyện tập: - Giáo viên cho học sinh hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết câu hỏi trong phiếu học tập.

- Hoạt động chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHIẾU HỌC TẬP 1. Trong phân tử của cacbohyđrat luôn có: D. nhóm chức xeton.

A. nhóm chức rượu. B. nhóm chức axit. C. nhóm chức anđehit.

2. Chỉ ra phát biểu sai: A. Glucozơ và fructozơ là đồng phân của nhau, vì đều có công thức C6H12O6.

B. Saccaro và mantozơ là đồng phân của nhau, vì đều có công thức C12H22O11.

C. Tinh bột và xenlulozơ là đồng phân của nhau, vì đều có công thức (C6H10O5)n.

D. Saccaro, mantozơ, tinh bột và xenlulozơ đều bị thủy phân trong môi trường axit.

3.Hai chất đồng phân của nhau là: A. fructozơ và glucozơ.

B. saccarozơ và glucozơ.

C. fructozơ và mantozơ.

D. glucozơ và mantozơ 4.Dãy gồm các dung dịch đều tác dụng với Cu(OH)2 là: A. glucozơ, glixerin, andehit fomic, natri axetat.

B. glucozơ, glixerin, saccarozơ, rượu (ancol) etylic.

C. glucozơ, glixerin, saccarozơ, axit axetic.

D. glucozơ, glixerin, saccarozơ, natri axetat.

4. Hoạt động vận dụng, tìm tòi và mở rộng 1. Vai trò của tinh bột đối với cơ thể - Khi ăn tinh bột vào: tinh bột bị các enzim (trong nước bọt, dịch dạ dày, dịch vị...) phân giải thành monosaccarit (glucose). Glucose được thấm qua thành ruột non, đi vào máu và nhờ hệ tuần hoàn phân phối đến các tế bào trong cơ thể.

- Tế bào khi có glucose là nguyên liệu của quá trình hô hấp, phân tử glucose bị phân giải, giải phóng ra CO2, H2O và ATP (năng lượng cung cấp cho mọi hoạt động sống của tế bào) C6H12 O6 + 6O2  → 6CO2 + 6H2O + ATP Trên đây là quá trình hô hấp HIẾU KHÍ, xảy ra khi môi trường có đầy đủ oxy. Còn khi môi trường thiếu oxy, tế bào sẽ thực hiện hô hấp KỊ KHÍ. Lúc này, glucose sẽ không bị oxy hóa hoàn toàn và trở thành các chất như etanol, acid lactic và ATP (số lượng ít hơn nhiều so với hô hấp HIẾU KHÍ). Thường thì những chất này gây độc cho tế bào.

2. Tinh bột trong thiên nhiên Tinh bột là sản phẩm quang hoá của cây cối. Kho dự trữ tinh bột trong cây thường là các hạt (gạo, ngô, ...), quả (chuối, bơ), củ (khoai, sắn). Hàm lượng tinh bột trong hạt gạo là cao nhất (70 - 80%), tiếp đến là hạt ngô (65 - 75%), hạt lúa mì (60 - 70%), hạt lúa mạch (50 - 60%). Trong khoai tây và các loại khoai, sắn tươi chỉ vào khoảng 17 - 24%.

3. Giấy viết Ngày xưa, người ta phải viết các văn bản, thư từ trên các tấm tre, nứa hay gỗ, da. Năm 105 sau Công Nguyên, giấy mới xuất hiện ở vùng Ả Rập, sau đó mới mở rộng ra thế giới. Thời đó, giấy được sản xuất trong các xưởng thủ công. Năm 1799, nhà khoa học Pháp Lu-i Ro-be (Louis Robert) đã phát minh ra máy làm giấy, đặt cơ sở cho công nghiệp sản xuất giấy. Nguyên liệu để sản xuất giấy là gỗ, tre, nứa, rơm rạ, bã mía, ... Ở Việt Nam, cách đây vài chục năm, còn có các xưởng thủ công sản xuất giấy gió (vỏ cây gió). Hiện nay, công nghiệp giấy Việt Nam khá hiện đại, sản xuất nhiều chủng loại giấy chất lượng cao như ở Công ti giấy Bãi Bằng (Phú Thọ).

IV. CÂU HỎI/BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ BÀI HỌC THEO CHỦ ĐỀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Mức độ nhận biết 1.Các tên như đường mía, đường củ cải, đường thốt nốt là chỉ: A. Glucozơ B. Saccarozơ C. Fructozơ D. Mantozơ 2. Chất không tham gia phản ứng thuỷ phân là A. saccarozơ.

B. xenlulozơ.

C. fructozơ.

D. tinh bột.

3.Đường saccarozơ (đường mía) thuộc loại saccarit nào ?

A. monosaccarit.

B. đisaccarit.

C. polisaccarit.

D. oligosaccarit.

4. Khi thủy phân saccarozơ trong môi trường axit cho dung dịch có tính khử, vậy chứng tỏ rằng A. saccarozơ có nhóm -CHO trong phân tử.

B. saccarozơ có nhóm -OH linh động, dễ dàng tham gia các phản ứng khử.

C. saccarozơ bị thủy phân cho ra các monosaccarit có tính khử.

D. saccarozơ có các nhóm -OH hemiaxetal tự do.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

5. Để tinh chế đường saccarozơ người ta có thể dùng hóa chất nào sau đây ?

A. Cu(OH)2. B. CO2. C. dd Ca(OH)2.

D. dd Ca(OH)2, CO2, SO2 6.Gluxit (cacbohiđrat) chỉ chứa hai gốc glucozơ trong phân tử là A. saccarozơ.

B.tinh bột.

C. mantozơ.

D. xenlulozơ Mức độ thông hiểu 7. Chọn những câu đúng 1. Xenlulozơ không phản ứng với Cu(OH)2 nhưng tan được trong dung dịch [Cu(NH3)4](OH)2.

2. Glucozơ được gọi là đường mía.

3. Dẫn khí H2 vào dung dịch glucozơ, đun nóng, xúc tác Ni thu được poliancol.

4. Glucozơ được điều chế bằng cách thủy phân tinh bột nhờ xúc tác HCl hoặc enzim.

5. Dung dịch saccarozơ không có phản ứng tráng Ag, không bị oxi hóa bởi nước brom, chứng tỏ phân tử saccarozơ không có nhóm –CHO. 6. Mantozơ thuộc loại đisaccarit có tính oxi hóa và tính khử.

7. Tinh bột là hỗn hợp của 2 polisaccarit là amilozơ và amilopectin.

A. 1, 2, 5, 6, 7.

B. 1, 3, 4, 5, 6, 7.

C. 1, 3, 5, 6, 7.

D. 1, 2, 3, 6, 7.

8. Trong phân tử amilozơ các mắt xích liên kết với nhau bằng liên kết nào ?

A. α-1,4-glicozit.

B. α-1,4-glucozit.

C. β-1,4-glicozit.

D. β-1,4-glucozit.

9. Trong phân tử amilopectin các mắt xích liên kết với nhau bằng liên kết nào ?

A. α-1,4-glicozit.

B. α-1,6-glicozit.

C. β-1,4-glicozit.

D. A và B. 10. Tính chất của tinh bột là : Polisaccarit (1), không tan trong nước (2), có vị ngọt (3), thuỷ phân tạo thành glucozơ (4), thuỷ phân tạo thành fructozơ (5), làm cho iot chuyển thành màu xanh (6).

Những tính chất sai là A. (2), (5), (6).

B. (2), (5).

C. (3), (5).

D. (2), (3), (4), (6).

Mức độ vận dụng 12.Cho sơ đồ chuyển hóa sau: Tinh bột → X → Y → axit axetic. X và Y lần lượt là: A. rượu (ancol) etylic, anđehit axetic.

B. glucozơ, rượu (ancol) etylic.

C. glucozơ, anđehit axetic.

D. glucozơ, etyl axetat.

13.Hòa tan 6,12 gam hỗn hợp glucozơ và saccarozơ vào nước thu được 100 ml dung dịch X. Cho X tác dụng với AgNO3/NH3 dư thu được 3,24 gam Ag. Khối lượng saccarozơ trong hỗn hợp ban đầu là: . A. 2,7 gam B.. 3,42 gam C. 3,24 gam D. 2,16 gam 14.Tính khối lượng xenlulozơ cần để sản xuất 1 tấn xenlulozơ trinitrat, biết hao hụt trong sản xuất là 10%. .A.. 0,6061 tấn B. 1,65 tấn C. 0,5455 tấn D. 0,60 tấn 15. Khối lượng glucozơ thu được khi thuỷ phân 1kg tinh bột là: A. 1kg B. 1,05kg C. 1,11kg D. 1,23kg 16.Nếu dùng 1 tấn khoai tây (có chứa 20% tinh bột) thì sẽ điều chế được gluocozơ với khối lượng là bao nhiêu? Giả sử phản ứng thủy phân đạt hiệu suất 70%.

A. 267,23 kg B. 212,13 kg C.. 155,54 kg D. 120,56 kg 17.Khí cacbonic chiếm tỉ lệ 0,03% thể tích không khí. Cần bao nhiêu m3 không khí (ở đktc) để cung cấp CO2 cho phản ứng quang hợp tạo ra 50 gam tinh bột?

A. 336 m3 B. 224 m3 C. 150,3333 m3 D.. 138,2667 m3 18.Tại một nhà máy rượu, người ta dùng mùn cưa chứa 50% xenlulozơ làm nguyên liệu sản xuất rượu etylic. Tính khối lượng mùn cưa cần để sản xuất 1 tấn rượu etylic, biết hiệu suất của cả quá trình là 70%.A. 4500 kg B.. 5031 kg C. 5235 kg D. 5571 kg 19.Tính khối lượng xenlulozơ và khối lượng axit nitric cần để sản xuất ra 1 tấn xenlulozơ trinitrat, giả sử phản ứng đạt 90%.

A. 419,8 kg; 523 kg B. 519,8 kg; 623 kg C.. 606,1 kg; 707,1 kg D. 719,8 kg; 823 kg 20.Phải tốn bao nhiêu tấn khoai (chứa 20% tinh bột) để điều chế được 1 tấn rượu etylic? Biết sự hao hụt trong sản xuất là 15%.

A. .10,358 tấn B. 9,750 tấn C. 9,235 tấn D. 7,356 tấn

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết: 10

Ngày soạn: ..../ /2018

Ngày giảng: ...../…/2018

BÀI 7. LUYỆN TẬP CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CACBOHIĐRAT I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ - Củng cố kiến thức về cấu tạo và tính chất của cacbohiđrat .

- Tính chất hóa học đặc trưng của các loại cacbohiđrat - Từ cấu tạo suy ra T/C hóa học của các loại cacbohiđrat - Có ý thức học tốt 2. Định hướng các năng lực có thể hỡnh thành và phỏt triển - Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác;Năng lực làm việc độc lập; Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học; Năng lực thực hành hóa học; Năng lực vận dụng kiến thức II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Giáo viên - Phiếu học tập 2.Hoc sinh - Ôn tập kiến thức về glucozo, sacarozo, tinh bột, xenlulozo.

- GV chuẩn bị bảng tổng kết theo mẫu sau và yêu cầu hs chuẩn bị ở nhà Chất Mục

Monosaccarit

Đisaccarit

Glucozơ Fructozơ

Saccarozơ Mantozơ

Polisaccarit Tinh bột

Xenlulozơ

CTPT Cấu trúc phân tử Tính chất hóa học 1. Tính chất anđehit 2. Tính chất ancol đa chức 3. Phản ứng thuỷ phân 4. Phản ứng tạo màu với iot 5. phản ứng vơi axit HNO3 III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1.Hoạt động trải nghiệm kết nối: a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm tòi mở rộng khắc sâu kiến thức. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ nhóm để hoàn thành ND trong PHT. - GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo và thực hiện, nhóm khác bổ xung.

2. Hoạt động hình thành kiến thức:35' HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS NỘI DUNG Hoạt động 1: (15 phút) I. Kiến thức cần nhớ: GV cho hs hoạt động nhóm 5p về các ND: Khái I.Cacbohiđrat niệm, thành phần nguyên tố, đặc điểm cấu tạo phân tử và tính chất hoá học. Sau khi thảo luận các nhóm hoàn thành vào bảng phụ, cử đại diên phát biểu và các nhóm khác nx, bổ sung

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Cacbohidrat

Cn ( H 2 O ) m

Hợp chất cacbohiđrat

Monosaccarit Glucozo

fructozo

Đisaccarit Saccarozo

Monosaccarit

Đisaccarit

Poli saccarit

C6 H12O6

C12 H 22O11

(C6 H10O5 )n Ti

Glucozơ Fructơz

Saccarozơ

nh bột Xenlulo

Polisaccarit Tinh bột

Xenlulozo

CTPT Đ Đ CT

C6H12O6 -ptử có nhóm CHOVà poli ancol

C6H12O6 ptử có nhóm -COVà poli ancol

C12H22O11 -ptử không có nhóm -CHO Có chức poli ancol

(C6H10O5) n Là ptử poli saccarit gồm nhiều mắt xích α - glucozơ liên kết với nhau

(C6H10O5)n -Là ptử poli saccarit gồm nhiều mắt xích β - glucozơ liên kết với nhau

TCHH

1.Tính chất anđehit

1.Tính chất xeton

1. Tính chất ancol đa chức

1.. Phản ứng thuỷ phân

1.Phản ứng thuỷ phân

2.Tính chất ancol đa chức

2.Tính chất ancol đa chức

2. Phản ứng thuỷ phân

2. Phản ứng màu với d.d iot

2. Tính chất ancol đa chức

3.phản 3.Phản ứng với HNO3 ứng lên men rượu Hoạt động 2: ( 20 phút) II.BÀI TẬP: GV: cho Hs hoạt động theo nhóm Các nhóm sau khi thảo luận cử Hs làm bài , *Bài 3 ( trang 37 SGK ) : Trình bày phương pháp các nhóm khác nx và bổ sung những phần trình hóa học để phân biệt các dd : Glucozơ , glixerol , bày còn thiếu anđehit axetic Glucozơ glixerol anđehit Thứ tự nhận biết của một số hợp chất hữu cơ axetic - GVHD: dựa vào tính chất riêng đặc trưng của mỗi chất để phân biệt các dung dịch riêng biệt.

AgNO3/NH3,to _ Ag ↓ Ag ↓ _HS: lên bảng trình bày đồng dd màu / (II)hiđroxit xanh lam Phương trình : 2C6H12O6 + Cu(OH)2  → (C6H11O6)2Cu + 2H2O Bài 2/37: Khi đốt cháy một hợp chất hữu cơ thu được hỗn hợp khí CO2 và hơi nước có tỉ lệ mol 1:1.

- GV: Các em làm BT2/37 Chất này có thể lên men rượu. Chất đó là chất nào Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

_HS: HS dựa vào tỉ lệ mol CO2 và H2O cũng như trong số các chất sau đây ?

A. Axit axetic B. Glucozơ biết chất X có thể lên men rượu → Đáp án B C. Saccarozơ D. Fructozơ - GV: Nhận xét và bổ sung Bài 4/37: Từ 1 tấn tinh bột chứa 20% tạp chất trơ có thể sản xuất được bao nhiêu kg glucozơ, nếu hiệu - GV: Các em làm BT4/37 _HS: HS viết PTHH của phản ứng thuỷ phân tinh suất của quá trình sản xuất là 75%. bột căn cứ vào hiệu suất phản ứng để tính khối Đáp án 666,67kg lượng glucozơ thu được.

Bài 5/37: Tính khối lượng glucozơ thu được khi - GV: Nhận xét và bổ sung thuỷ phân: a) 1 kg bột gạo có chứa 80% tinh bột.

GV: Các em làm BT5/37 b) 1 kg mùn cưa có chứa 50% xenlulozơ, còn lại là _HS: Viết PTHH thuỷ phân các hợp chất, từ tạp chất trơ. phương trình phản ứng tính khối lượng các chất có c) 1 kg saccarozơ. liên quan Giả thiết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Đáp số a) 0,8889 kg b) 0,556 kg c) 0,5263kg - GV: Nhận xét và bổ sung Bài 6/37:Đốt cháy hoàn toàn 16,2g một cacbohiđrat thu được 13,44 lít CO2 (đkc) và 9g H2O. GV: Các em làm BT6/37 a) Xác định CTĐGN của X. X thuộc loại _HS: Nghiên cứu cacbohiđrat đó học.

- GVHD: b) Đun 16,2g X trong dung dịch axit thu được dung + Phần a HS tự giải quyết được trên cơ sở của bài dịch Y. Cho Y tác dụng với lượng dư dd toán xác định CTPT hợp chất hữu cơ.

AgNO3/NH3 thu được bao nhiêu gam Ag ? Giả sử + Phần b HS viết PTHH của phản ứng và tính khối hiệu suất của quá trình là 80%. lượng Ag thu được dựa vào phương trình phản Đáp án ứng đó. a) CTĐGN là C6H10O5 → CTPT là (C6H10O5)n, X là _HS: Lập bảng trình bày polisaccarit.

- GV: Nhận xét và bổ sung b) mAg = 17,28g 3. Hoạt động Luyện tập: 3' BT1. Miếng chuối xanh tác dụng với dung dịch I2 cho màu xanh. Nước ép quả chuối chín cho phản ứng tráng bạc. Hãy giải thích 2 hiện tượng nói trên ?

BT2. Viết PTHH của các phản ứng thực hiện dãy chuyển hóa sau : Khí cacbonic → Tinh bột → Glucozơ → Ancol etylic 4. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng:2' - Em hãy tìm hiểu qua tài liệu, internet… và cho biết tầm quan trọng của cacbohiđrat với con người.

IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ nhận biết: 1.Chất lỏng hoà tan được xenlulozơ là A. benzen B. ete C. etanol D. nước Svayde 2.Phát biểu nào sau đây không đúng ?

A. Glucozơ và fructozơ là đồng phân cấu tạo của nhau.

B. Có thể phân biệt glucozơ và fructozơ bằng phản ứng tráng bạc.

C. Trong dung dịch, glucozơ tồn tại ở dạng mạch vòng ưu tiên hơn dạng mạch hở.

D. Có thể phân biệt glucozơ và fructozơ bằng phản ứng dung dịch brom. b, Mức độ thông hiểu: 3.Cho sơ đồ chuyển hoá sau: Tinh bột → X → Y → Axit axetic. X, Y lần lượt là: A. glucozơ, ancol etylic B. mantozơ, glucozơ C. glucozơ, etyl axeta D. ancol etylic, anđehit axetic c, Mức độ vận dụng: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

4. Đun nóng dung dịch chứa 27 gam glucozơ với AgNO3 trong dung dịch NH3 (dư) thỡ khối lượng Ag tối đa thu được là: A. 32,4 gam.

B. 21,6 gam.

C. 10,8 gam.

D. 16,2 gam.

5.Đun nóng dung dịch chứa 18 g glucozơ với AgNO3 đủ phản ứng trong dung dịch NH3 thấy Ag tách ra.

Biết rằng các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Lượng Ag thu được và khối lượng AgNO3 cần dùng lần lượt là A. 21,6 g và 17 g B. 21,6 g và 34 g C. 10,8 g và 34 g D. 10,8 g và 17 g d, Mức độ vận dụng cao: 6.Cho m gam tinh bột lờn men thành ancol etylic với hiệu suất 81%. Toàn bộ lượng khí CO2 sinh ra được hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch Ca(OH)2 dư, thu được 75g kết tủa. Giá trị m là: A. 75 B. 65 C. 8 D. 55 7. Xenlulozơ trinitrat được điều chế xenlulozơ và axit HNO3 đặc có xúc tác là H2SO4 đặc, nóng. Để có được 29,7kg xenlulozơ trinitrat, cần dùng dung dịch chứa m kg axit HNO3 (hiệu suất phản ứng 90%).

Giá trị m là: A. 30 B. 21 C. 42 D. 10

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết: 11

Ngày soạn: ..../ /2018

Ngày giảng: ...../…/2018

BÀI 8: THỰC HÀNH, ĐIỀU CHẾ ,TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ESTE VÀ GLUXIT I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ: - Củng cố tính chất về một số tính chất hoá học của glucozo, saccarozo, tinh bột.

- Rèn luyện kĩ năng tiến hành thí nghiệm lượng nhỏ hoá chất trong ống nghiệm.

- Có ý thức học tốt , lòng say mê nghiên cứu khoa học.

2. Năng lực cần hình thành: - Năng lực chung : giải quyết vấn đề,làm việc độc lập,hợp tác nhóm - Năng lực đặc thù: tính toán hóa học, sử dụng ngôn ngữ hóa học,vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống, năng lực thưc hành hóa học.

II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: *Đồ dùng, thiết bị dạy học:Chuẩn bị 4 bộ thực hành - ống nghiệm:8 - ancol etylic, axitaxetic - cốc thuỷ tinh 100ml :2 - dd CuSO45%, dd NaOH 40% - cặp ống nghiệm gỗ:1 - dd glucozo 1% - đèn cồn:1 - H2SO410% - ống hút nhỏ giọt :4 - NaCl , dd glucozo 1% - thìa xúc hoá chất :2 - Tinh bột - giá để ống nghiệm :1 - dd I2 0,05% 2. Học sinh : - Đọc kỹ bài mới ở nhà.

III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Hoạt động trải nghiệm và kết nối: 3’ HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH KIẾN THỨC CẦN ĐẠT GV: Yêu cầu học sinh nêu nội dung cách tiến hành Bằng thực nghiệm học sinh hiểu rõ về cách thí nghiệm trong bài thực hành điều chế este và tính chất của gluxit 2. Hoạt động hình thành kiến thức:25' KIẾN THỨC CẦN ĐẠT HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Thí nghiệm 1: Điều chế etylaxetat * Hoạt động 1: GV: Hướng dẫn HS lắp ráp thiết bị thí nghiệm điều * Dụng cụ: ống nghiệm, cốc tt, đền cồn, giá chế etyl axetat đỡ, ống dẫn Cho vào ống nghiệm A 1 ml C2H5OH và 1ml * Hóa chất: -1ml ancol etylic, CH3COOH, vài giọt H2SO4 đặc và ít cát sạch - 1 ml axitaxetic * Lưu ý: Ngâm ống nghiệm B vào cốc nước lạnh.

- H2SO410%, NaCl bão hòa - HS quan sát hiện tượng TN, viết ptpư * Cách tiến hành: Hoạt động 2: * Hiện tượng : lớp este nổi lên trên và có mùi GV: Yêu cầu HS cho biết dụng cụ và hóa chất , trình thơm 2.Thí nghiệm 2: Phản ứng xà phòng hóa bày cách tiến hành - Hiện tượng và giải thích ? * Dụng cụ: - bát sứ, đền cồn, * Hóa chất: - dd NaOH 40% - NaCl bão hòa * Cách tiến hành: * Hiện tượng: có lớp chất rắn trắng nhẹ nổi lên mặt bát sứ Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 3: GV: Yêu cầu HS cho biết dụng cụ và hóa chất , trình bày cách tiến hành - Hiện tượng và giải thích ?

Hướng dẫn HS quan sát sự thay đổi màu của TN: dd chuyển thành màu xanh thẫm, trong suốt. Sau đó đun nhẹ ống nghiệm.

Hoạt động 4: Yêu cầu HS cho biết dụng cụ và hóa chất , trình bày cách tiến hành - Hiện tượng và giải thích ?

Hướng dẫn HS quan sát sự thay đổi màu của TN: chuyển thành màu xanh tím

3.Thí nghiệm 2: Phản ứng của glucozo với Cu(OH)2 * Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ * Hóa chất: - dd CuSO45%, - dd NaOH40%, dd glucozo 1% * Cách tiến hành: * Hiện tượng : - dd chuyển thành màu xanh thẫm, trong suốt.

- dd chuyển sang màu đỏ gạch của Cu2O 4.Thí nghiệm 4: Phản ứng của hồ tinh bột với iốt * Dụng cụ: ống nghiệm * Hóa chất: - dd I2 0,05% - Củ khoai, củ sắn, quả chuối * Cách tiến hành: * Hiện tượng : - Quả chuối xanh, mặt cắt củ khoai, sắn chuyển màu xanh tím - Giải thích hiện tượng các thí nghiệm và viết ptpư .

3. Hoạt động Luyện tập: 12' -Học sinh viết báo cáo thực hành và thu dọn hóa chất thừa ,vÖ sinh PTN 4. Hoạt động Vận dụng và tìm tòi mở rộng:2' - Giaó viên yêu cầu học sinh tìm hiểu thêm về tính chất của gluxit và este qua thưc tế IV. Câu hỏi , bài tập kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực a, Mức độ nhận biết:

1. Để phân biệt các dung dịch chứa các chất riêng biệt gồm: tinh bột, saccarorơ, glucozơ, người ta dung một thuốc thử nào dưới đây?

A. Dung dịch iôt.

B. Dung dịch HCl C. Cu(OH)2/OH − D. Dd AgNO3(NH3)

b, Mức độ thông hiểu:

2. Chỉ dùng một thuốc thử nào dưới đây để . biệt được các dung dịch sau: Glucozơ, glixerol, ancol etylic, anđehit axetic ?

A. Cu(OH)2/OH − B. Dd AgNO3(NH3) C. Dd brom D. Na kim loại

c, Mức độ vận dụng: Trình bày phương pháp hoá học để phân biệt các dung dịch trong mỗi nhóm chất sau : a) Glucozơ, glixerol, anđehit axetic. b) Glucozơ, saccarozơ, glixerol. c) Saccarozơ, anđehit axetic, hồ tinh bột

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 13, 14

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Chương III. AMIN-AMINOAXIT-PROTEIN BÀI 9. AMIN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng , thái độ Kiến thức HS biết: - Khái niệm, phân loại , gọi tên amin (theo dp gốc- chức và thay thế), đồng phân.

- T/c vật lí, ứng dụng .

HS hiểu: - Đặc điểm cấu tạo phân tử và các t/c điển hình của amin : T/c của nhóm NH2 (tính bazơ), t/c của gốc R : thế H ở nhân thơm của anilin.

Kỹ năng - Nhận dạng các h/c amin.

- Dự đoán được t/c hh của amin và anilin.

- Viết chính xác các PTHH minh họa cho t/c của amin.

- Quan sát, phân tích các TN chứng minh của Amin - Giải được bài tập: xđ CTPT, BT khác có nội dung liên quan.

Tình cảm, thái độ - Thấy được tầm quan trọng của các h/c amin trong đời sống và sx, cùng với hiểu biết về cấu tạo, t/c HH của các h/c amin, gây hứng thú cho HS và xây dựng phương pháp học tập có hiệu quả để chiếm lĩnh kiến thức.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS GV: + Các PHT + Dụng cụ: ống nghiệm, đũa thủy tinh, ống nhỏ giọt, kẹp gỗ. + Hóa chất: CH3NH2, C6H5NH2, HCl, nước Brom, quỳ tím. Các tranh vẽ, hình ảnh có liên quan đến bài học.

HS: Đọc trước bài Amin III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI ( 5’ ) a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu khái niệm, phân loại, cách gọi tên và tính chất của amin. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ nhóm để hoàn thành ND 1 trong PHT. - GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo, nhóm khác bổ xung.

PHIẾU HỌC TẬP NỘI DUNG 1: 1. Viết CTCT và nêu đặc điểm cấu trúc phân tử NH3 , so sánh với CTCT của CH3-NH2 , - Viết PTHH của phản ứng giữa NH3với HCl? 2. Cho các h/c: CH3-NH2 , (CH3)3N, C6H5NH2, CH2=CH-NH2, CH3-NH-CH3, Phân loại các h/c trên.

Nêu khái niệm h/c amin.

Dự đoán t/c HH chung của amin? Giải thích.

- Dự kiến 1 số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: + Dựa vào kiến thức đã học ở bài NH3, HS nhận ra có sự thay thế H trong NH3 bằng gốc R tạo ra h/c mới. HS so sánh đặc điểm cấu tạo, kết hợp SGK để nhận ra, rút ra được khái niệm về hợp chất amin. + HS có thể dự đoán được 1 số tính chất của amin giống NH3 (T/d với HCl), không xác định được tính chất khác amin → Nảy sinh nhu cầu tìm hiểu.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

c) Sản phẩm (SP), đánh giá kết quả HĐ (ĐGKQHĐ): - SP: HS hoàn thành các nội dung 1 trong PHT. - ĐGKQHĐ: + Thông qua quan sát: GV cần quan sát kỹ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện các khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hợp lý (Nếu HS gặp khó khăn về việc nêu khái niệm amin, GV gợi ý so sánh điểm giống và khác nhau giữa CTCT của NH3 và amin). + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được HS đã có được những kiến thức nào; những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:( 50’) Hoạt động của GV&HS Nội dung Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm, phân loại, danh I. Khái niêm, phân loại và danh pháp pháp (10’) 1. Khái niệm: Amin là hợp chất hữu cơ được tạo ra khi thay a) Mục tiêu HĐ: + Nêu được KN, cách phân loại, dp của amin. thế một hay nhiều nguyên tử hiđro trong phân + Rèn luyện năng lực tự học, năng lực hợp tác, sử tử NH3 bằng gốc hidrocacbon. dụng ngôn ngữ HH. VD: NH3, C6H5NH2, CH3NH2, b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ cá nhân: nghiên cứu SGK để tiếp tục hoàn thành ND1 trong PHT và viết CTCT đp của * Đp của amin: có 3 loại amin có CTPT C4H11N? + đp mạch C. + đp vị trí nhóm chức.

-HĐ chung: GV mời 1 HS lên bảng trình bày kết + đp bậc của amin. quả, cá nhân khác bổ xung.

Cách viết: Lần lượt viết đp mạch, đp vị trí -GVlưu ý HS cách viết 3 loại đp amin. nhóm chức cho amin bậc I, II,III. -GV: yêu cầu HS dựa vào các CTCT đp amin C4H11N (HS vừa viết trên bảng), thảo luận và cho biết: + Cách phân loại amin? + Khái niệm về bậc của amin và cách xác định? + Gọi tên 1 số amin đơn giản theo dp gốc-chức và rút ra qui luật gọi tên?

2.Phân loại: 2 cách: ( Lưu ý: có thể coi amin bậc 2,3 như dx N-thế của amin bậc 1 theo dp thay thế. Chọn mạch C dài nhất * Cách 1: Theo loại gốc hidrocacbon: Amin thơm: C6H5NH2 chứa nhóm chức làm mạch chính. Đánh STT cho C Amin mạch hở: CH3CH2CH2NH2 mạch chính sao cho vị trí của C gắn nhóm chức có STT nhỏ nhất. Đặt N-trước tên một nhóm thế.)

Amin dị vòng. vd: N-Metyletanamin: C2H5NHCH3). * Cách 2: Theo bậc của amin:Bậc 1, bậc 2, GV bổ xung: Số đp amin no, đơn chức, mạch hở bậc 3. n-1 Bậc amin =Số H( trong NH3) bị thay thế hoặc CnH2n+3N = 2 (n<5) bằng số gốc R lk trực tiếp với ng.tử N. -GV yêu cầu HS xây dựng CTC cho amin: * CTC amin no, đơn chức, mạch hở: TQ: CnH2n+2-2a-m(chức)m CnH2n+3N (n ≥ 1) + Amin no, đơn chức, mạch hở : CnH2n+3N (n ≥ 1) 3. Danh pháp: + Amin chưa rõ đơn hay đa: CnH2n+2+zNz ( z>0 ).

- Dp gốc- chức: tên gốc R + tên chức (amin) GV lưu ý HS CTC của amin no, đơn, hở…trong BT - Dp thay thế: tên hiđrocacbon+ amin. định lượng.

- Dp thông thường chỉ áp dụng đối với một số amin. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả HĐ: - SP: HS ghi câu trả lời vào vở (theo ND bên).

- GV ĐGKQHĐ của HS, GV hướng HS chốt kiến thức.

Hoạt động 2: Tìm hiểu t/c vật lí của amin (10’) a) Mục tiêu HĐ: - Nêu được những t/c vật lí cơ bản.

- Rèn năng lực hợp tác, tư duy và tổng hợp vấn đề.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

b) Phương thức tổ chức HĐ: - HĐ cá nhân: Dựa vào SGK rút ra trạng thái tồn tại, mùi, tính tan, tos , độc tính của amin.

- HĐ chung: 1 số HS báo cáo, 1 số góp ý, bổ xung giải thích về nguyên nhân gây ra độ tan và tos thấp của amin (dựa vào lk H với H2O và liên phân tử ).

-GV bổ xung t/c vật lí của anilin và lưu ý độc tính của amin và anilin nói riêng.

Hoạt động 3: Tìm hiểu cấu tạo phân tử (10’) a) Mục tiêu HĐ: - Nêu được đặc điểm của ng.tử N, ảnh hưởng của gốc R(đẩy hoặc hút e) tới mật độ e trên N (làm tăng hoặc giảm).

- Rèn năng lực hợp tác nhóm. b) Phương thức tổ chức HĐ: - HĐ nhóm: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và cho biết đặc điểm cấu tạo của phân tử amin, ảnh hưởng qua lại giữa –NH2 và C6H5 – trong phân tử anilin, từ đó hoàn thành câu hỏi 2 trong PHT: dự đoán t/c HH chung của amin, của anilin. Giải thích.

- HĐ chung của cả lớp: GV mời 1 số nhóm báo cáo, nhóm khác góp ý, bổ xung. GV hướng dẫn để HS chốt được các kiến thức về đđ cấu tạo của amin: có sự tương đồng về mặt cấu tạo giữa NH3, amin các bậc và anilin. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả HĐ: -SP: N còn 1 cặp e chưa lk dễ nhận proton. Gốc R no đẩy e về phía N, làm tăng mật độ e ⇒ lực bazo tăng mạnh hơn NH3. Nhóm –NH2 của anilin đẩy electron vào vòng benzen làm tăng mật độ electron của vòng ⇒ dễ thế (o, p). Gốc phenyl hút electron ⇒ mật độ e trên N giảm hơn NH3 ⇒ Lực bazo yếu hơn NH3 .

Hoạt động 4: Tìm hiểu tính chất hóa học (20’) a) Mục tiêu HĐ: - Nêu được những t/c HH cơ bản của amin - Rèn năng lực hợp tác, năng lực thực hành hóa học. b) Phương thức tổ chức HĐ: - HĐ nhóm: Từ đđ cấu tạo và kết hợp với những TCHH đã dự đoán ở ND1- PHT, kết hợp các dụng cụ hóa chất thí nghiệm, GV đã chuẩn bị, các nhóm lựa chọn và đề xuất cách thực hiện các thí nghiệm để kiểm chứng các TCHH đã dự đoán của amin.

- Các nhóm tiến hành làm TN, sau đó GV mời đại diện một số nhóm báo cáo quá trình thí nghiệm, nêu hiện tượng, giải thích, viết PTHH xảy ra. GV hướng dẫn HS chuẩn hóa kiến thức về các TCHH của amin. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả HĐ: - Nêu được cách tiến hành, kết quả thí nghiệm sau: + giấy quỳ ẩm trên miệng lọ đựng CH3NH2, anilin + đũa TT nhúng vào dd HCl đặc để trên miệng lọ đựng dd CH3NH2 .

II. Tính chất vật lí: - Các amin có M nhỏ (CH3-NH2 , (CH3)2NH, (CH3)3N, C2H5NH2) ở đk thường: chất khí, mùi khai, tan nhiều trong nước, độc. Khi M ↑ : lỏng; rắn, độ tan/H2O giảm.

- tos amin < tos ancol< tos axit hữu cơ (tương ứng) - Anilin: đk thường: lỏng, không tan/ H2O, tan tốt trong dm h.cơ, độc.

III. Cấu tạo phân tử và tính chất hóa học:

1. Cấu tạo phân tử: - N còn 1 cặp e chưa lk dễ nhận proton.

- Nếu gốc R đẩy e ⇒ lực bazo tăng và ngược lại.

- Amin thơm có sự ah qua lại giữa nhóm NH2 và nhân thơm.

2. Tính chất hóa học: a. Tính bazơ:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

+ anilin + dung dịch Br2 -Rút ra được TCHH cơ bản của amin: + Tính bazo: làm quì tím hóa xanh, td với axit.

Anilin: Không tác dụng với chất chỉ thị: Quỳ tím không đổi màu. Tính bazo yếu hơn NH3. + Phản ứng thế của anilin: Dễ thế hơn benzen (C6H6). Tác dụng dung dịch Br2:

* Với chất chỉ thị màu: - Các amin mạch hở: làm quì tím hóa xanh hoặc làm phenoltalein không màu hóa hồng do R-NH2 + H2O R-NH3+ + OH- Amin thơm: không làm đổi màu quì tím và phenolphtalein. *Tác dụng với axit: CH3NH2 + HCl → [CH3NH3]+ClMetylamin Metylamoni clorua

- Viết được PTHH giải thích hiện tượng TN. C6H5NH2 +HCl→ [C6H5NH3]+Cl- GV ĐGKQHĐ của HS: Anilin phenylamoni clorua + Thông qua quan sát: GV chú ý quan sát khi HS HĐ nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hỗ trợ hợp lí. + Thông qua HĐ chung cả lớp, GV hướng dẫn HS chốt được kiến thức về ảnh hưởng qua lại trong phân tử anilin và TCHH của amin. + GV yêu cầu HS sắp xếp TT lực bazơ: Chú ý: Thứ tự lực bazơ GV bổ xung: Gốc ankyl (R-) đẩy e: làm tăng mật độ e trên N. ⇒ tính bazo tăng Gốc phenyl (C6H5-) hút e làm giảm mật độ e trên nitơ ⇒ tính bazo giảm. *Pư với axit nitrơ: t othuong - Amin no bậc 1 + HNO2  → ROH +N2 ↑+ H2O. (ancol hoặc phenol) C2H5NH2 + HONO → C2H5OH + N2 ↑ + H2O.

CH3

NH2 > NH3 >

..

NH2

R đẩy e → ր C6H5- hút e → mật mật độ e trên N. ւ độ e trên N. - Anilin có tính bazơ yếu nên có thể đẩy nó ra khỏi muối bằng NH3 hoặc dd kiềm: [C6H5NH3]Cl+NaOH C6H5NH2 + NaCl + H2O

o

0 −5 C - Amin thơm b1+ HNO2  → muối điazoni+ H 2O 0 50 C C6H5NH2 +HNO2 +HCl 0C − → C6H5N2+Cl- + 2H2O. benzenđiazoni clorua *Pư ankyl hóa:

..

C 6H 5 - N A n ilin

H H

+

CH3 - I

M e ty l io ñ u a

C 6H 5 - N

CH3 H

Kết luận: - Các amin mạch hở bậc 1 và anilin đều có cặp electron tự do trên nguyên tử nitơ của nhóm – NH2, do đó chúng có tính bazơ.

+ H

N - m e ty la n ilin

Pư ankyl hóa amin làm tăng bậc của amin.

R' I R-NH-R’ TQ: R-NH2 → *GV bổ xung: Amin có thể t/d với một số muối tạo kết tủa: 3RNH2+FeCl3+3H2O→Fe(OH)3 ↓ +3RNH3Cl

b)Phản ứng thế ở nhân thơm của anilin Do ảnh hưởng của nhóm –NH2, nguyên tử Br dễ dàng thay thế các nguyên tử H ở vị trí 2, 4, 6 trong nhân thơm của phân tử anilin.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

2RNH2+Cu(NO3)2+2H2O→Cu(OH)2 ↓ +2RNH3NO3

Nhưng giống NH3, amin dư khi t/d với các muối của Cu2+, Ag+, Zn2+ không thu được kết tủa hiddroxit k.loại vì amin có thể tạo phức tan với 3 ion: Cu2+, Ag+, Zn2+.

GV rút ra kết luận chung.

NH

NH

2

Br + 3 B r2

2

Br

H 2O

+ 3H B r Br

tr a é n g

2, 4, 6- tribromanilin( màu trắng) Pư này dùng nhận biết anilin.

C. Hoạt động luyện tập : (10’) a) Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học về khái niệm, đặc điểm cấu tạo, tính chất hóa học của amin.

- Tiếp tục phát triển các năng lực: + Năng lực tự học + Năng lực hợp tác + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học + Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề - Nội dung hoạt động: Hoàn thành các câu hỏi bài tập trong phiếu học tập b) Phương thức tổ chức hoạt động: - GV cho HS hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết câu hỏi 1,2,3,4 trong ND2-PHT. - HĐ chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức.

PHIẾU HỌC TẬP NỘI DUNG 2: Vận dụng kiến thức đã biết giải các BT sau: 1. Sự sắp xếp nào theo trật tự tăng dần tính bazơ của các hợp chất sau đây đúng ?

A. C2H5NH2 < (C2H5)2NH < NH3 < C6H5NH2 B. (C2H5)2NH < NH3 < C6H5NH2 < C2H5NH2 C. C6H5NH2 < NH3 < C2H5NH2 < (C2H5)2NH D. NH3 < C2H5NH2 < (C2H5)2NH < C6H5NH2 2. Đốt cháy hoàn 5,9 g một hợp chất hữu cơ đơn chức X thu được 6,72 (lit) CO2, 1,12 (lit) N2 (đktc) và 8,1 g H2O. Công thức của X là A. C3H6O B. C3H5NO3 C. C3H9N D. C3H7NO2 3. Khái niệm "bậc" của amin khác với khái niệm "bậc" của ancol và dẫn xuất halogen như thế nào ? Viết công thức cấu tạo và gọi tên các đồng phân, chỉ rõ bậc của các amin có cùng công thức phân tử sau : a) C3H9N . b) C5H13N. c) C7H9N (có chứa vòng benzen).

4. a) Vì sao amin dễ tan trong nước hơn so với dẫn xuất halogen có cùng số nguyên tử C trong phân tử ? b) Vì sao benzylamin (C6H5 CH2NH2) tan vô hạn trong nước và làm xanh quỳ tím còn anilin thì tan kém (3,4 g trong 100 g nước) và không làm đổi màu quỳ tím ?

5. Trình bày phương pháp hoá học phân biệt các dung dịch của các chất trong từng dãy sau : a) C2H5NH2, C6H5NH2, CH2OH[CHOH]4CHO, CH2OHCHOHCH2OH b) CH3NH2, C6H5OH, CH3COOH, CH3CHO 6. Khi chưng cất nhựa than đá, người ta thu được một phân đoạn chứa phenol và anilin hoà tan trong ankylbenzen (dung dịch A). Sục khí hiđro clorua vào 100ml dung dịch A thì thu được 1,295 g kết tủa.

Nhỏ từ từ nước brom vào 100 ml dung dịch A và lắc kĩ cho đến khi ngừng mất màu brom thì hết 300 ml dung dịch nước brom 3,2 %. Tính nồng độ mol của anilin và phenol trong dung dịch A. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ TÌM TÒI MỞ RỘNG (Thời gian: 02 phút) a) Mục tiêu hoạt động: - Giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn. b) Phương thức tổ chức hoạt động: - Cho HS tìm hiểu qua các kênh thông tin khác trả lời các BT: Hãy tìm cách để khử mùi tanh của cá trước khi nấu. Biết rằng mùi tanh của cá (đặc biệt cá mè) là của hỗn hợp các amin (nhiều nhất là trimetylamin) và một số chất khác. c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động: - Báo cáo/trả lời của HS.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC a)Mức độ nhận biết Câu 1: Công thức phân tử chung của amin no, đơn chức, mạch hở là: B. CnH2n + 1N (n≥2) C. CnH2n + 3N (n≥2) D. CnH2nN (n≥1) A. CnH2n+3N (n≥1) Câu 2: (THPT QG -2015): Chất nào sau đây thuộc loại amin bậc I? A. CH3NHCH3 B. (CH3)3N C. CH3NH2 D. CH3CH2NHCH3 Câu 3: Hợp chất nào sau đây có nhiệt độ sôi thấp nhất?

A. C2H5OH B. CH3NH2 C. C2H6 D. CH3COOH Câu 4: Hiện tượng quan sát được khi nhỏ một giọt anilin vào ống nghiệm chứa nước là: A. anilin tan trong nước tạo ra dung dịch.

B. anilin nổi lên trên mặt nước.

C. Anilin lơ lửng trong nước.

D. anilin chìm xuống đáy ống nghiệm.

Câu 5: Khi nhỏ axit clohiđric đặc vào anilin, ta được muối: A. aminclorua B. anilinclorua C. phenylamoni clorua D. phenylamin clorua b) Mức độ thông hiểu Câu 6 : Có bao nhiêu amin có cùng công thức phân tử C3H9N? A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Câu 7: Có bao nhiêu đồng phân cấu tạo của amin bậc I có công thức phân tử C3H9N A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 Câu 7: Cho các chất sau: (1) Amoniac; (2) Anilin; (3) p-nitro anilin; (4) P- metyl anilin; (5) metyl amin; (6) Đimetylamin. Thứ tự tính bazơ tăng dần là: A. 2 < 1 < 4 < 3 < 5 < 6.

B. 4 < 2 < 3 < 1 < 5 < 6.

C. 3 < 2 < 4 < 1 < 5 < 6 D. 1 < 2 < 3 < 4 < 5 < 6 Câu 8: Cho các chất: CH3-C6H4 - NH2(1); O2N-C6H4 -NH2 (2); Cl -C6H4- NH2(3); C6H5NH2 (3). Sắp xếp theo chiều tăng tính bazơ: A. 1< 2 < 3 < 4 B. 3< 2 < 4 < 1 C. 2< 3 < 4 < 1 D.2< 4 < 3 < 1 Câu 9: Hãy cho biết đâu không phải ứng dụng của anilin?

B. sản phẩm nhuộm C. sản xuất thuốc chữa bệnh D. sản xuất polime A. làm nước hoa Câu 10: Cặp ancol và amin nào sau đây có cùng bậc?

A. (CH3)2CHOH và (CH3)2CHNH2 B. (CH3)2COH và (CH3)2CNH2 C. C6H5NHCH3 và C6H5CH(OH)CH3 D. (C6H5)2NH và C6H5CH2OH c) Mức độ vận dụng Câu 11: Cho 4,5 gam etylamin tác dụng vừa đủ với dd HCl, khối lượng muối thu được là: A. 7,65g B. 8,10g C. 8,15g D. 0,85g Câu 12: Đốt cháy hoàn toàn 6,2 gam một amin no, đơn chức cần dùng 10,08 lít O2 (đktc). Công thức của amin là: A. CH3NH2 B. C2H5NH2 C. C3H7NH2 D. C4H9NH2 d) Mức độ vận dụng cao Câu 13: Đốt cháy hoàn toàn m gam 1 amin X bằng lượng không khí vừa đủ thu được 17,6g CO2; 12,6 g H2O, 69,44 lít N2 (đktc). Giả thiết không khí chỉ gồm N2 và O2 trong đó ô xi chiếm 20% thể tích không khí. X có công thức là: A. C6H5NH2 B. C3H7NH2 C. CH3NH2 D. C2H5NH2 RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 15, 16

Ngày soạn:

Ngày giảng:

BÀI 10: AMINO AXIT I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Biết được : Khái niệm, đặc điểm cấu tạo phân tử, ứng dụng quan trọng của amino axit.

Hiểu được: Những t/c HH điển hình của amino axit ( t/c lưỡng tính,phản ứng este hóa ; phản ứng trùng ngưng của ε và ω - amino axit).

Kỹ năng - Nhận dạng các hợp chất amino axit.

- Dự đoán được tính lưỡng tính của amino axit, kiểm tra dự đoán và kết luận.

- Viết chính xác các PTHH chứng minh t/c của amino axit.

- Phân biệt dung dịch amino axit với dung dịch chất hữu cơ khác bằng PP HH. - Giải được BT : Xđ CTPT, BT khác có nội dung liên quan.

Tình cảm thái độ Amino axit có tầm quan trọng trong việc tổng hợp ra protein, quyết định sự sống. Vì vậy khi nắm được bản chất của nó (khái niệm, danh pháp và các t/c đặc trưng của nó) sẽ tạo hứng thú cho HS và phương pháp học tập có hiệu quả.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS GV: + Các PHT + Dụng cụ: ống nghiệm, ống nhỏ giọt. + Hóa chất: dd glyxin, dd Lysin, dd axit glutamic, NaOH 10%, CH3COOH tinh khiết.

Các hình vẽ, tranh ảnh có liên quan đến bài học.

HS: Đọc trước bài Amino axit II. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI ( 10’ ) a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu khái niệm, cấu tạo, cách gọi tên và tính chất của amin. b) Phương thức tổ chức HĐ: - Giáo viên tổ chức cho HS hoạt động nhóm để hoàn thành nội dung 1(ND1)-phiếu học tập (PHT) - Giáo viên cho HS hoạt động chung (HĐC) cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo, các nhóm khác góp ý, bổ sung.

- Dự kiến 1 số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: + Dựa vào kiến thức đã học ở bài amin, HS nhận ra các amin, axit cacboxylic và nhận ra loại hợp chất mới có cả nhóm chức –NH2 và -COOH trong phân tử. HS kết hợp SGK để nhận ra, định nghĩa ra được hợp chất amino axit. + HS có thể dự đoán được 1 số tính chất của amino axit giống amin (td với axit),giống axit (td với bazơ) không xác định được tính chất khác của amino axit Nảy sinh nhu cầu tìm hiểu.

PHIẾU HỌC TẬP NỘI DUNG 1 Cho các hợp chất: CH3NH2, H2N-CH2-COOH , C2H5−COOH, C2H5NH2, CH3COOH, CH3−CH−COOH | 1. Phân loại các hợp chất trên .

NH 2 2. Nêu khái niệm amino axit.

3. Hãy cho biết: trong dãy chất trên, có bao nhiêu chất tác dụng được với NaOH,tác dụng được với HCl? 4. Dự đoán tính chất hóa học của amino axit? Giải thích. Viết PTHH chứng minh.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

c) Sản phẩm (SP), đánh giá kết quả HĐ (ĐGKQHĐ): - SP: HS hoàn thành các nội dung 1 trong PHT. - Đánh giá kết quả hoạt động( ĐGKQHĐ): + Thông qua quan sát: Trong quá trình HS hoạt động nhóm GV cần quan sát kỹ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện các khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hợp lý. (Nếu HS gặp khó khăn về việc xác định các phản ứng có thể xảy ra thì GV có thể gợi ý dựa vào cấu tạo để dự đoán) + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được, HS đã có được những kiến thức nào; những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:( 60’- thực hiện trong 2 tiết) Hoạt động của GV-HS Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm, danh pháp amino axit (15’) a) Mục tiêu HĐ: + Nêu được KN, cách gọi tên của amino axit. + Rèn luyện năng lực tự học, sử dụng ngôn ngữ HH. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hoạt động cá nhân: Nghiên cứu SGK để tiếp tục hoàn thành ND1-PHT và rút ra CTTQ của amino

Nội dung

I.

Khái niệm 1. Khái niệm Amino axit là loại hợp chất hữu cơ tạp chức mà phân tử chứa đồng thời nhóm cacboxyl(COOH) và amino(-NH2).

TQ: (H2N)x-R-(COOH)y với x, y>0.

axit, rút ra qui luật gọi tên theo dp thay thế, bán hệ thống và tên thường.

-HĐ chung: GV mời 1 HS lên bảng trình bày kết quả, cá nhân khác bổ xung.

Dự kiến 1 số khó khăn: HS có thể không gọi được tên bán hệ thống.

GV lưu ý HS: mối quan hệ giữa vị trí của C trong mạch với chữ cái Hy Lạp: 7

6

5

4

3

2

ω

ε

δ

γ

β

α

1

C − C − C − C − C − C − C OOH c) Sản phẩm và đánh giá kết quả HĐ: -SP: HS ghi câu trả lời vào vở.

1. KN (SGK) CTTQ của amino axit.

2.Danh pháp C«n

thøc

CH2-COOH |

Tªn thay thÕ

Tªn b¸n hÖ thèng

Tªn th−êng

KÝ hiÖu

axit aminoetanoic

ax t amin axetic

glyxin

G y

axit 2aminopropanoic

axit αaminopropio ic

alanin

Ala

axit 2-amino-3metylbutanoic

axit αaminoisovaleric

valin

Val

axit 2,6®iaminohexanoic

α, ε -

Lysin

L s

axit glutamic

Glu

NH 2 CH3-CH-COOH

|

NH 2 CH3CH-CH-OOH | |

CH3 NH 2 H2N- CH2[CH2]3-CHCOOH |

NH 2

Axit

điaminocaproic HOOC-CHCH2-CH2-COOH |

NH2

axit 2aminopentan®ioic

axit α-amino glutamic

2. Danh pháp: *Tên thay thế: Axit +STT NH2 +amino+ tên t.thế ax t. ứng.

(2,3,4,5,6,7) * Tên bán hệ thống: Axit +vị trí NH2 +amino+ tên TT ax tương ứng. (α,β,γ,δ,ε,ω) *Tên thường: gọi 1 số α-amino axit có trong thiên nhiên

- GV ĐGKQHĐ của HS, GV hướng HS chốt kiến thức.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu tạo phân tử amino axit a) Mục tiêu HĐ: Nêu được đặc điểm cấu tạo của phân tử amino axit : + Có 2 nhóm chức khác loại. Amino axit sẽ thể hiện t/c riêng của cả 2 nhóm chức này. + Hai nhóm chức này có thể td với nhau → ảnh hưởng đến trạng thái tồn tại của phân tử amino axit. b) Phương thức tổ chức HĐ: - HĐ nhóm: GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và cho biết đặc điểm cấu tạo phân tử amino axit. Từ đó hoàn thành câu hỏi 4 trong ND1 của PHT : Dự đoán tính chất hóa học của amin. Giải thích.

- HĐC của cả lớp: Giáo viên mời một số nhóm báo cáo, các nhóm khác góp ý, bổ sung, giáo viên hướng dẫn để học sinh chốt được các kiến thức về đặc điểm cấu tạo của amin.

GV bổ xung 1 số t/c vật lí của amino axit. c)Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động -SP : + Có nhóm chức axit - COOH → có thể phân li ra ion H+ thể hiện t/c axit . + Có nhóm chức amin –NH2 có thể kết hợp proton H+ → thể hiện t/c bazơ + Hai nhóm chức này có thể td với nhau → amino axit ở trạng thái kết tinh 1 phần tồn tại dạng ion lưỡng cực → HS Viết cb dạng lưỡng cực và dạng phân tử của amino axit.

- Đánh giá kết quả hoạt động + Thông qua quan sát: GV chú ý quan sát khi HS HĐ nhóm, kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hỗ trợ hợp lí. + Thông qua HĐC cả lớp, GV hướng dẫn HS chốt được kiến thức về CTPT và TCHH của của amino axit.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về tính chất hóa học a) Mục tiêu HĐ: - Nêu được 1 số tính chất hóa học của amino axit.

- Rèn năng lực hợp tác, năng lực thực hành hóa học. b)Phương thức tổ chức HĐ: - HĐ nhóm: Từ đặc điểm cấu tạo và kết hợp với những TCHH đã dự đoán ở phiếu học tập, kết hợp các dụng cụ hóa chất thí nghiệm, GV đã chuẩn bị, các nhóm lựa chọn và đề xuất cách thực hiện các thí nghiệm để kiểm chứng các TCHH đã dự đoán của amino axit.

Các nhóm tiến hành làm TN, sau đó GV mời đại diện một số nhóm báo cáo quá trình TN, nêu hiện tượng, giải thích, viết PTHH xảy ra. GV hướng dẫn HS chuẩn hóa kiến thức về các TCHH của amino axit. c)Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động

II.Cấu tạo phân tử và tính chất hóa học

1.Cấu taọ phân tử - Có nhóm cacboxyl - COOH → thể hiện tính axit .

- Có nhóm chức amin –NH2 → thể hiện tính bazơ.

- Là hợp chất hữu cơ tạp chức, tồn tại dưới dạng ion lưỡng cực: VD:

_ CH3 CH COO

CH3 CH COOH

+

NH2 Daï ng phaâ n töû

NH3 Daï ng löôõ ng cöï c +

H2N-R-COOH H 3 N -R-COO(đầu ax) (đầu bazơ) 2.Tính chất hóa học:

Tính axit- bazơ của dung dịch amino axit.

(H2N)x-R-(COOH)y - Nếu x =y → dd có pH = 7.

- Nếu x<y → dd có pH < 7.

- Nếu x>y → dd có pH > 7.

- Nêu được cách tiến hành, kết quả thí nghiệm sau: + Giấy quì tím + dd glyxin → k đổi màu. + Giấy quì tím + axit glutamic → quì hồng.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

+ Giấy quì tím + lysin → quì xanh.

- HS giải thích được kết quả TN và rút ra được TCHH cơ bản của amino axit + Tính axit- bazơ của dd amino axit. + Viết PTHH của pư giữa glyxin với dd HCl và dd NaOH → T/c lưỡng tính của amino axit. + Yêu cầu HS hoàn thành PTHH sau: ? Rút ra t/c riêng H2NCH2COOH+C2H5OH của nhóm –COOH (pư este hóa). + Qua các TN trên rút ra kết luận về t/c HH của amino axit.

- Dự kiến 1 số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: HS không viết được PTHH của phản ứng trùng ngưng nên GV sẽ hướng dẫn phần này.

GV: Yêu cầu HS cho biết đk về cấu tạo để các amino axit thampư trùng ngưng? Nêu đặc điểm của pư trùng ngưng?

GV Lưu ý HS: ω

ε

δ

γ

β

α

C - C - C - C - C - C -COOH ε Chỉ viết pư trùng ngưng từ C trở đi, vì từ α

δ (đenta) có hiện tượng đóng vòng hoặc pư qua nhiều gđ phức tạp.

b) Tính chất lưỡng tính +

_

H3N CH2 COOH.Cl H2N CH2 COOH + HCl + + _ _ Hoaë c H3N CH2 COO + HCl H3N CH2 COOH.Cl H2N CH2 COONa + H2O H2N CH2 COOH + NaOH + _ H2N CH2 COONa + H2O Hoaë c H3N CH2 COO + NaOH

* Nhận xét: T/c hh điển hình của amino axit là tính lưỡng tính. c)Phản ứng riêng của nhóm COOH: phản ứng este hóa H 2N C H 2 C O O H + C 2H 5O H H 2N C H 2 C O O C 2H 5 + H 2O

Khí HCl

- TT: este tạo thành ở dạng muối −

+

Cl H 3 N − CH 2 − COOC2 H 5

d)Phản ứng trùng ngưng H 2 N -[CH 2 ]5 -C-O H O

t

0

( N H -[CH 2 ]5 CO )n + nH 2 O Poli caproamit (nilon-6)

Axit ε -aminocaproic (ax 6-aminohexanoic)

(tơ capron)

-Điều kiện : ptử phải có ít nhất 2 nhóm chức có khả năng pư để tạo được lk với nhau.

O O -Đặc điểm : nhóm OH của –COOH ở ptử axit C-NH C-OH H-NH này kết hợp với H của nhóm NH2 ở ptử axit kia t R-CH CH-R CH-R R-CH thành H2O và sinh ra polime.

NH-C NH-H HO-C * Kết luận: O O - Do Amino axit có chứa nhóm COOH và NH2 + 2H2O do đó: - GV yêu cầu HS rút ra kết luận về t/c HH của amino + Có t/c lưỡng tính. axit + Tham gia pư este hóa. + Tham gia pư trùng ngưng.

IV. Ứng dụng: - Amino axit thiên nhiên là cơ sở kiến tạo protein của cơ thể sống.

- Một số amino axit được dựng phổ biến trong đời sống và sản xuất như: sx mì chính ( bột Hoạt động 4: Tìm hiểu về ứng dụng ngọt), thuốc bổ thần kinh…, chế tạo nilon-6, - GV yêu cầu HS nêu những ứng dụng của các amino nilon-7… axit.

C. LUYỆN TẬP (Thời gian: 15 phút- thực hiện trong thời gian cuối giờ của 2 tiết học) a) Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học về khái niệm, đặc điểm cấu tạo, tính chất hóa học của amino axit.

- Tiếp tục phát triển các năng lực: + Năng lực tự học + Năng lực hợp tác + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học + Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề - Nội dung hoạt động: Hoàn thành các câu hỏi bài tập trong phiếu học tập •GV yêu cầu HS gọi tên các amino axit sau :

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH3 CH3

C

CH COOH

CH3 NH2 HOOC CH CH2

COOH

NH2

(Axit-2-amino-3,3-dimetylbutanoic.

Axit-2-aminobutan-1,4-dioic) b) Phương thức tổ chức hoạt động: - Giáo viên cho học sinh hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết câu hỏi trong phiếu học tập.

- Hoạt động chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức. c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: Kết quả của bài tập, câu trả lời cho các câu hỏi trong phiếu học tập - Kiểm tra đánh giá hoạt động: + Thông qua quan sát: khi học sinh hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi, Giáo viên chú ý quan sát, kịp thời phát hiện những khó khăn vướng mắc của học sinh và có giải pháp hỗ trợ họp lý. + Thông qua sản phẩm học tập: bài trình bày/ sản phẩm học tập của học sinh.

D. Vận dụng và tìm tòi mở rộng (Thời gian: 05 phút) a) Mục tiêu hoạt động: - Giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để giải quyết các vấn đề liên quan đến thực tiễn. b) Phương thức tổ chức hoạt động: - Cho HS tìm hiểu qua internet trả lời các câu hỏi: 1) Tìm hiểu về tác dụng của bột ngọt và axit glutamic với sức khỏe con người?

2) Những amino axit nào để chế tạo dược phẩm chữa bệnh tâm thần phân liệt? c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động: - Báo cáo/trả lời của HS. (Amino axit : Ca (OOC-CH2-CH2-CHNH2- COOH)2 và Mg (OOC-CH2-CH2-CHNH2- COOH)2 chữa bệnh tâm thần phân liệt; Thành phần của mì chính: NaOOC-CH2-CH2-CHNH2-COOH IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Mức 1: 1. ứng với công thức phân tử C4H9NO2 có bao nhiêu amino axit là đồng phân cấu tạo của nhau ?

A. 3 ; B. 4 ; C. 5 ; D. 6 2. Phát biểu nào sau đây đúng ?

A. Phân tử các amino axit chỉ có một nhóm NH2 và một nhóm COOH B. Dung dịch của các amino axit đều không làm đổi màu quỳ tím C. Dung dịch các amino axit đều làm đổi màu quỳ tím D. Các amino axit đều là chất rắn ở nhiệt độ thường.

Mức 2: 3. pH của dung dịch cùng nồng độ mol của ba chất NH2CH2COOH, CH3CH2COOH và CH3[CH2]3NH2 tăng theo trật tự nào sau đây?

A. CH3[CH2]3NH2 < NH2CH2COOH < CH3CH2COOH B. CH3CH2COOH < NH2CH2COOH < CH3[CH2]3NH2 C. NH2CH2COOH < CH3CH2COOH < CH3[CH2]3NH2 D. CH3CH2COOH < CH3[CH2]3NH2 < NH2CH2COOH 4. Có ba chất hữu cơ : H2NCH2COOH, CH3CH2COOH và CH3[CH2]3NH2 Để nhận ra dung dịch của các hợp chất trên, chỉ cần dùng thuốc thử nào sau đây ?

A. NaOH ; B. HCl ; C. CH3OH/HCl ; D. Quỳ tím.

Mức 3: 5. α-amino axit X có phần trăm khối lượng các nguyên tố C, H, N lần lượt bằng 48,0 %, 9,33 %, 18,66%, còn lại là oxi và có công thức trùng với CTĐGN. Xác định công thức cấu tạo và viết tên của X. 6. Viết phương trình hoá học của các phản ứng giữa axit 2-aminopropanoic với : NaOH ; H2SO4 ; CH3OH có mặt khí HCl bão hoà.

5. Viết phương trình hoá học của phản ứng trùng ngưng các amino axit sau :

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

a) Axit 7-aminoheptanoic ; b) Axit 10-aminođecanoic.

Mức 4: 6. Este A được điều chế từ amino axit B (chỉ chứa C, H, N, O) và ancol metylic. Tỉ khối hơi của A so với H2 là 44,5. Đốt cháy hoàn toàn 8,9 gam este A thu được 13,2 g CO2, 6,3 g H2O và 1,12 lít N2 (đo ở đktc).

Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo của A và B. (ĐA: A: H2N-CH2-COO-CH3 B: H2N-CH2-COOH) RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 17, 18

Ngày soạn:

Ngày giảng:

BÀI 11 : PEPTIT VÀ PROTEIN I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ: Kiến thức HS biết khái niệm về peptit, protein, axit nucleic, enzim và vai trò của chúng trong cơ thể.

Biết sơ lược về cấu tạo phân tử và tính chất cơ bản của peptit, protein.

Kĩ năng: - Nhận biết liên kết peptit . Goi tên peptit - Viết phương trình hoá học của peptit, protein - Giải các BT HH phần peptit và protein.

Tình cảm thái độ Qua nội dung bài, HS thấy khoa học có thể khám phá được những hợp chất cấu tạo nên cơ thể sống và thế giới xung quanh, củng cố cho HS niềm tin vào khoa học.

2.Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS GV: - Dụng cụ: ống nghiệm, ống hút hóa chất.

- Hóa chất: dd CuSO4 2%, NaOH 30%, lòng trắng trứng.

- Các hình vẽ, tranh ảnh có liên quan đến bài học.

HS: Đọc trước bài Peptit và protein III.TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A.HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI ( 5’ ) a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu khái niệm, cấu trúc và tính chất của peptit và protein. b) Phương thức tổ chức HĐ: - Giáo viên tổ chức cho HS HĐN, hoàn thành PHT:

PHIẾU HỌC TẬP NỘI DUNG 1 1. Viết PTHH của phản ứng trùng ngưng axit 6- aminohexanoic và axit 7- aminoheptanoic.

2. Kết hợp SGK, hãy chỉ ra liên kết peptit trong sản phẩm.

3. Nêu khái niệm peptit, phân loại và t/c HH của peptit.

4. Nêu khái niệm về protein, cấu trúc phân tử và t/c HH của protein.

- Giáo viên cho HS hoạt động chung (HĐC) cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo, các nhóm khác góp ý, bổ sung. c) Sản phẩm (SP), đánh giá kết quả HĐ (ĐGKQHĐ): - SP: HS hoàn thành các nội dung 1 trong PHT. - Đánh giá kết quả hoạt động( ĐGKQHĐ): + Thông qua quan sát: Trong quá trình HS hoạt động nhóm GV cần quan sát kỹ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện các khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hợp lý + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được, HS đã có được những kiến thức nào; những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:( 60’- thực hiện trong 2 tiết)

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động của GV-HS Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm và phân loại peptit Từ HĐ trải nghiệm kết nối HS rút ra KN: - Peptit là gì?

- Thế nào là lk peptit?

GV cho 1 VD về mạch peptit; H2N-CH-CO-NH –CH2-CO-NH- CH2- COOH CH3 - GV : yêu cầu HS chỉ ra các lk peptit trong mạch trên. Cho biết nguyên nhân hình thành mạch peptit trên ?

-GV : Yêu cầu HS thảo luận nhóm, cho biết: Cách phân loại peptit? Cho biết VD trên thuộc loại nào?

HS : HĐN và đại diện nhóm trả lời. Nhóm khác nhận xét và bổ xung.

GV đánh giá và chốt kiến thức : Là tripeptit: do 3 gốc α -amino axit lk với nhau bằng 2 lk peptit).

Hoạt động 2 : Tìm hiểu về cấu tạo, đồng phân và danh pháp peptit GV: Yêu cầu HS nêu cách biểu diễn công thức

Nội dung I. Peptit 1. Khái niệm: a)Khái niệm * Peptit: H/c hữu cơ có chứa từ 2 50 gốc α- amino axit nối với nhau bằng các lk peptit. * Liên kết peptit là: Liên kết của nhóm CO - NH giữa 2 đơn vị α- amino axit.

Ví dụ: H2N CH2 CO

NH

CH CH3 CH3

Liên kết peptit

b) Phân loại: 2 loại * Oligopeptit: peptit có từ 2 đến 10 gốc α– aminoaxit và được gọi tương ứng là đipeptit, tripeptit,… đecapeptit. * Polipeptit gồm các peptit có từ 11 đến 50 gốc α – amino axit. Polipeptit là cơ sở tạo nên protein. c) Cấu tạo, đồng phân và danh pháp * Cấu tạo

cấu tạo của peptit

ĐVĐ: vì các gốc α -aa trong ptư lk với nhau theo 1 trật tự nghiêm ngặt nên nếu ta thay đổi TT đó đồng phân.

- Viết CTCT đp peptit của h/c ở vd phần (I)?

Lưu ý: n!=n.(n-1).(n-2).. (số đp=tích của m số nguyên liên tiếp trong đó số lớn nhất là n). n 2 3 4 5 6 …. n! 2 6 24 120 720 ….

GV : Yêu cầu HS thảo luận rút ra quy luật gọi tên mạch peptit?

Gọi tên các VD trong SGK. GV cho thêm VD, yêu cầu HS gọi tên.

BT1: Số đipeptit tối đa có thể tạo ra từ một hỗn hợp gồm alanin (Ala) và glyxin (Gly) là: (Đề thi ĐH khối B năm 2009) A. 2 B. 3 C. 4 D.1

H 2N CH CO NH CH CO NH CH CO .... NH CH COOH R1

R2

R3

Đầu N

Rn

Đầu C

* Đồng phân, danh pháp Ví dụ: H 2N CH2 CO NH CH(CH3) COOH H 2N CH(CH3) CO NH CH2 COOH + Số đồng phân= n ! (n số đồng phân α- amino axit khác nhau ) + Danh pháp: * Ghép tên các gốc axyl của các α – aa bắt đầu từ N rồi kết thúc bằng tên của amino ax đầu C (giữ nguyên).

- Ví dụ H2N CH2 CO NH CH CO NH CH COOH CH3

CH(CH3)2

Kí hiệu: Gly – Ala – Leu Tên gọi: Glixyl alanyl leuxin GV bổ sung các kiến thức còn thiếu và lưu ý 2.Tính chất hoá học a, Phản ứng màu biure: cho HS: GlyAla ≠ AlaGly. peptit + Cu(OH)2 phức chất tan GV: bổ xung t/c vật lí: Thường ở thể rắn, có đipeptit) màu tím. (nhiệt độ nóng chảy cao và dễ tan trong nước b) Phản ứng thuỷ phân: Đun nóng dd peptit với ax hoặc kiềm sẽ thu được dd

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 3: Tìm hiểu về t/c HH của peptit

- GV: hướng dẫn HS biểu diễn TN của Cu(OH)2 với lòng trắng trứng

GV lưu ý HS: đipeptit chỉ có 1 lk peptit nên không có pư này.

không còn pư màu biure: H2N-CH-C-NH-CH-C-NH-CH-C-OH+ 2H2O R1 O R2 O R3 O H2N-CH-COOH + H2N-CH-COOH+ H2N-CH-COOH R1

R2

R3

II. Protein: 1. Khái niệm * Khái niệm : Hoạt động 4: Tìm hiểu về khái niệm, phân Protein: polipeptit cao phân tử. loại protein GV hướng dẫn HS nghiên cứu SGK, rút ra KN, * Phân loại: 2 loại: cách phân loại protein.

• Protein đơn giản là những protein được tạo GV kết luận và bổ sung ý kiến của HS thành chỉ từ các gốc α – aa .

• Protein phức tạp là những protein được tạo thành từ protein đơn giản cộng với thành phần “phi protein”, như axit nucleic, lipit, Hoạt động 5: Tìm hiểu về cấu tạo phân tử cacbohiđrat…. protein 2. Cấu tạo phân tử protein GV treo hình ảnh phóng to cấu trúc phân tử - Phân tử được tạo bởi nhiều gốc (>50 gốc) α -amino protein cho HS quan sát, so sánh với hình vẽ axit nối với nhau bằng liên kết peptit. Các amino axit trong SGK. còn có trật tự sắp xếp khác nhau trong phân tử - Phân tử protein được cấu tạo ntn? Cho biết số - Có 4 bậc cấu trúc của protein. Cấu trúc bậc I là trình bậc cấu trúc và đặc điểm của cấu trúc bậc một. tự sắp xếp các đơn vị α- aa trong mạch protein.

Lưu ý HS: Cấu trúc bậc I rất quan trọng vì nó là 3.Tính chất của protein cơ sở của hoạt tính sinh học và các t/c hóa lí của a)Tính chất vật lí: protein. Mặt khác nó là bản phiên dịch mật mã •Dạng tồn tại: ở 2 dạng chính là dạng sợi và dạng di truyền. hình cầu.

•Tính tan của protein khác nhau: protein hình sợi Hoạt động 6 : Tính chất vật lí và t/c HH của không tan trong nước, protein hình cầu tan trong protein nước.

•Sự đông tụ: khi đun nóng,hoặc cho axit hay bazơ HS nghiên cứu SGK cho biết những tính chất hay một số muối vào dd protein, protein sẽ động tụ vật lí đặc trưng của protein lại, tách ra khỏi dung dịch.

GV tổng kết và bổ sung ý kiến của HS b)Tính chất hóa học: *Phản ứng thủy phân: - GV mô tả quá trình thủy phân pettit để tạo ra các aminoaxit tương ứng

+

- Cho biết quy luật của pư thủy phân protein trong môi trường axit, bazơ hoặc nhờ xúc tác enzim?

- Hoàn thành PTHH thủy phân mạch peptit trong phân tử protein có chứa 3 amino axit khác nhau ?

GV hướng dẫn HS làm TN: nhỏ vài giọt HNO3 đặc vào ống nghiệm đựng dd lòng trắng trứng ( anbumin).

- Nêu hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm, cho biết nguyên nhân của pư?

GV hướng dẫn HS HS làm TN:Cho vào ống nghiệm lần lượt: + 4 ml dd lòng trắng trứng. + 1 ml dd NaOH 30%. + 1 giọt dd CuSO4 2%.

−

o

,t ;enzim Protein+nH2O H;OH   → hh α – aa

...-N H - CH - CO - NH - CH - CO - NH - CH - CO...+ nH 2 O +

R1 o

H ,t ha y enzim

R2 ... H 2N - CH - CO O H

+

R3 H 2N - CH - CO O H

R1 + H 2 N - CH - COO H + ...

R2

R3

a. Phản ứng màu: •Phản ứng với HNO3 đặc: tạo ↓vàng do: NO2 OH + 2 HNO3

OH NO2

+ 2 H2O

vaø ng

•Phản ứng với Cu(OH)2: tạo sản phẩm có màu tím .

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Yêu cầu HS nêu hiện tượng và cho biết nguyên nhân của pư. ( Hiện tượng: có kết tủa màu vàng. Nguyên nhân: do pư nitro hóa vòng benzen ở các gốc aa đồng thời protein bị đông tụ với HNO3).

• GV bổ xung kiến thức về enzim và axit nucleic: 1. Enzim: Enzim là những chất hầu hết óú bản chất protein, có khả năng xúc tác cho các quá trình hóa học, đặc biệt trong cơ thể sinh vật gọi là xúc tác sinh học.

Xúc tác enzim có 2 đặc điểm: •Có tính chọn lọc cao, mỗi enzim chỉ xúc tác cho một sự chuyển hóa nhất định.

•Tốc độ pư nhờ xúc tác enzim rất lớn, gấp 109 → 1011 tốc độ pư nhờ xúc tác hh.

2. Axit nucleic ( AN ): Axit nucleic là polieste của axit photphoric và pentozơ ( monosaccarit có 5C), mỗi pentozơ có một nhóm thế là bazơ nitơ.

Nếu pentozơ là ribôzơ: axit ARN. Nếu pentozơ là đeoxi ribôzơ: axit ADN. Khối lượng AND từ 4 – 8 triệu đvC, thường tồn tại ở dạng xoắn đơn.

C.HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP : GV chiếu phiếu học tập lên: 1. Khi thủy phân Tripeptit H2 N –CH(CH3)CO-NH-CH2-CO-NH-CH2-COOH sẽ tạo ra các amino axit : A.H2NCH2COOH và H2N CH(CH3) COOH B. H2NCH2CH(CH3)COOH và H2NCH2COOH C. H2NCH(CH3)COOH và H2NCH(NH2)COOH D. CH3CH(NH2)CH2COOH và H2NCH2COOH 2. Hợp chất nào sau đây thuộc loại đipeptit ?

A. H2N–CH2CONH–CH2CONH–CH2COOH

B. H2N–CH2CONH–CH(CH3)– COOH

C. H2N–CH2CH2CONH–CH2CH2COOH

D. H2N–CH2CH2CONH–CH2COOH

3. Thuốc thử nào dưới đây dùng để phân biệt các dung dịch glucozơ, glixerol, etanol và lòng trắng trứng :A. NaOH ; B. AgNO3/NH3 ; C. Cu(OH)2 ; D. HNO3.

4. Xác định phân tử khối gần đúng của một hemoglobin (huyết cầu tố) chứa 0,4% Fe (mỗi phân tử hemoglobin chỉ chứa 1 nguyên tử sắt).

HD : =

56.100 = 14000 0,4

IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC (Phần cuối chương) RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 19

Ngày soạn:

Ngày giảng:

BÀI 12: LUYỆN TẬP CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA AMIN, AMINO AXIT VÀ PROTEIN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, Kỹ năng, thái độ; Kiến thức Củng cố kiến thức về cấu tạo và tính chất của amin, amino axit, và protein.

Kĩ năng - Rèn luyện kĩ năng viết PTHH, so sánh và giải thích tính chất của amin, amino axit, protein.

- Vận dụng linh hoạt ĐL BTNT, BT electron để giải nhanh BT trắc nghiệm.

- Giải BT HH : Xác định CTPT, CTCT, tính lượng chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng.

Tình cảm, thái độ - Kích thích sự hứng thú với bộ môn, phát huy khả năng tư duy sáng tạo, tính chủ động của HS. - Rèn luyện kĩ năng tư duy độc lập và hợp tác nhóm.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực tính toán.

II. CHUẨN BỊ: - Kẻ sẵn bảng tổng kết - Chuẩn bị một hệ thống câu hỏi, bài tập tự luận, trắc nghiệm bám sát nội dung luyện tập và một số bài tập giao trước cho học sinh.

- HS phải chuẩn bị các bài tập luyện tập trong SGK - HS phải hệ thống lại các kiến thức đó học và giải cảc bài tập mà giáo viên giao cho trước III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRÊN LỚP Hoạt động 1 HỆ THỐNG LẠI CÁC KIẾN THỨC ĐÃ HỌC - GV chuẩn bị sẵn PHT dạng bảng câm, với thông tin như nội dung sau và yêu cầu HS cùng nhau thảo luận, hệ thống lại các kiến thức đó học, điền các nội dung hoàn thành bảng sau: Chất AMIN

ANILIN

AMINO AXIT

PROTEIN

Vấn đề Cụng thức chung HCl NaOH

Tính

R’OH/HCl(k)

chất

Br2 (dd)

hóa

Pứ màu biure

học

Pứ trùng ngưng HNO2 Pư este hoá

-

HS thảo luận và đưa ra kết quả:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Chất AMIN

ANILIN

AMINO AXIT

PROTEIN

Vấn đề NH2

Công thức chung

R

R-NH2

NH3Cl

R

HCl

... NH CH 1

NH2

R NH3Cl

R

C NH

R

R

O

CH COOH

C NH CH C O

3

R

O

Thủy phân

CH COONa

Thủy phân

NH2

R’OH/HC l (khí)

CH 2

NH3Cl

NaOH Tính chất hóa học

CH COOH

Este hóa NH2 Br

Br

Br2 (dd) Br

Pứ màu biure Pứ trùng ngưng

HNO2

-

Màu tím Tạo peptit Amin béo bậc1 → ROH+N2 Amin thơm bậc 1 → ArN2+Cl-

Tương tự amin

GV bổ sung, củng cố hoàn chỉnh lại phần trả lời của HS.

Hoạt động 2 Bài 1: HS lên bảng viết PTHH :

HO

CH2 CH

COOH

+ HCl

HO

CH2 CH

HO

CH2 CH

COOH

H3N Cl

H2N

COOH + 2NaOH

NaO

H2N

CH2 CH

COONa + 2 H2O

H2N

Br HO

CH2 CH COOH + 2 Br2 H2N

HO

CH2 CH COOH + CH3OH H2N

CH2 CH COOH + 2HBr

HO Br

HCl(k)

HO

H2N

CH2 CH COOCH3 + H2O H2N

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

...

Hoạt động 3 Bài 3- SGK-80: Bằng phương pháp hh hãy phân biệt dung dịch các chất sau: a, CH3NH2, H2NCH2COOH, CH3COONH4, anbumin.

- Dùng quì tím nhận biết CH3NH2 (màu xanh) - Dùng dung dịch HNO3 đặc nhận biết anbumin (kết tủa vàng).

- Dùng dung dịch NaOH nhận biết CH3COONH4 ( có mùi khai) - Còn lại H2NCH2COOH. b, C6H5NH2, CH3CH(NH2)COOH, (CH3)2NH, anbimin.

- Dùng dung dịch Br2 nhận biết C6H5NH2 (kết tủa trắng).

-Dùng dung dịch HNO3 đặc nhận biết anbumin (kết tủa vàng).

- Dùng quì tớm nhận biết (CH3)2NH (màu xanh).

- Còn lại CH3CH(NH2)COOH.

Hoạt động 4 Bài 4 –SGK-80: Brađikinin có tác dụng làm giảm huyết áp. Đó là một nonapeptit có công thức là : Arg-Pro-Pro-Gly-Phe-Ser-Pro-Phe-Arg. Khi thuỷ phân không hoàn toàn peptit này có thể thu được tripeptit nào có chứa phenylalanin (Phe)?

Hướng dẫn: Arg-Pro-Pro-Gly-Phe-Ser-Pro-Phe-Arg → Pro-Gly-Phe + Gly-Phe-Ser + Phe-Ser-Pro + Ser-Pro-Phe + Pro-Phe-Arg

GIẢI BÀI TẬP PHT BÀI TẬP 1, Phân biệt khái niệm a, Peptit và protein. b, Protein đơn giản và protein phức tạp 2, GV hướng dẫn HS làm bài tập.

-

HS lên bảng làm bài tập:

b) Viết công thức cấu tạo các đồng phân có thể có của A và gọi tên chúng theo danh pháp thay thế, khi: - Thay đổi vị trí nhóm amino

CH3CH2CH2CH2CHCH2

COOH

CH3CH2CH2CHCH2CH2

NH2 CH3CH2CHCH2CH2CH2

COOH

NH2 COOH

NH2

CH3CHCH2CH2CH2CH2

COOH

NH2

CH2CH2CH2CH2CH2CH2

COOH

NH2 - Thay đổi cấu tạo gốc hidrocacbon và nhóm amino vẫn ở vị trí α.

CH3CHCH2CH2 CH COOH CH3

NH2

CH3CH2CHCH2 CH COOH CH3

NH2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH3

CH3CH2CH2CH CH COOH

CH3CCH2 CH COOH

CH3 NH2

CH3

NH2

CH3 CH3CH2C CH COOH CH3NH2

CH3

CH CH CH COOH CH3 CH3 NH2

Hoạt động 6 : Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: Đọc trước bài ” Thực hành số 2 ” Theo nội dung sau: - Ôn tập lại các kiến thức liên quan - Cách tiến hành thí nghiệm Bài tập về nhà: -Bài 3.39 → 3.51 SBT. III. CÂU HỎI/BÀI TẬP KIỂM TRA THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC *BIẾT Câu 1 (201-2017). Hợp chất H2NCH2COOH có tên là A. valin.

B. lysin.

C. alanin.

D. glyxin.

Câu 2 (201-2017). Dung dịch nào sau đây làm quỳ tím chuyển sang màu xanh?

A. Glyxin.

B. Metylamin. C. Anilin.

D. Glucozơ Câu 3(202-2017). Công thức phân tử của đimetylamin là A. C2H8N2.

B. C2H7N. C. C4H11N. D. CH6N2.

Câu 4(203-2017). Trong phân tử Gly-Ala, amino axit đầu C chứa nhóm A. NO2.

B. NH2.

C. COOH. D. CHO. Câu 5(204-2017). Số liên kết peptit trong phân tử Ala-Gly-Ala-Gly là A. 1.

B. 3.

C. 4.

D. 2.

Câu 6(204-2017). Nhỏ vài giọt nước brom vào ống nghiệm chứa anilin, hiện tượng quan sát được là A. xuất hiện màu tím.

B. có kết tủa màu trắng.

C. có bọt khí thoát ra.

D. xuất hiện màu xanh *HIỂU Câu 1(201-2017). Thủy phân hoàn toàn 1 mol peptit mạch hở X chỉ thu được 3 mol Gly và 1 mol Ala. Số liên kết peptit trong phân tử X là A. 3.

B. 4.

C. 2.

D. 1.

Câu 2(202-2017). Cho 30 gam hỗn hợp hai amin đơn chức tác dụng vừa đủ với V ml dung dịch HCl 1,5M thu được dung dịch chứa 47,52 gam hỗn hợp muối. Giá trị của V là A. 160.

B. 720.

C. 329.

D. 320.

Câu 3(203-2017). Cho dãy các chất: (a) NH3, (b) CH3NH2, (c) C6H5NH2 (anilin). Thứ tự tăng dần lực bazơ của các chất trong dãy là A. (c), (b), (a).

B. (a), (b), (c).

C. (c), (a), (b).

D. (b), (a), (c).

Câu 4(203-2017). Thủy phân hoàn toàn 1 mol pentapeptit X mạch hở, thu được 3 mol glyxin, 1 mol alanin và 1 mol valin. Mặt khác, thuỷ phân không hoàn toàn X, thu được hỗn hợp sản phẩm trong đó có Ala-Gly, Gly-Ala, Gly-Gly-Val. Cấu tạo của X là A. Gly-Ala-Gly-Gly-Val. B. Ala-Gly-Gly-Val-Gly. C. Gly-Gly-Val-Gly-Ala. D. Gly-Gly-Ala-Gly-Val Câu 5(204-2017). Đốt cháy hoàn toàn amin đơn chức X bằng O2, thu được 1,12 lít N2, 8,96 lít CO2 đo ở đktc) và 8,1 gam H2O. Công thức phân tử của X là A. C3H9N. B. C4H11N. C. C4H9N. D. C3H7N. Câu 6(204-2017). Thủy phân không hoàn toàn tetrapeptit X mạch hở, thu được hỗn hợp sản phẩm trong đó có Gly-Ala, Phe-Val và Ala-Phe. cấu tạo của X là A. Gly-Ala-Val-Phe. B. Ala-Val-Phe-Gly. C. Val-Phe-Gly-Ala. D. Gly-Ala-Phe-Val *VẬN DỤNG

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 1(201-2017). Cho 19,4 gam hỗn hợp hai amin (no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp trong dãy đồng đẳng) tác dụng hết với dung địch HCl, thu được 34 gam muối. Công thức phân tử của hai amin là A. C3H9N và C4H11N. B. C3H7N và C4H9N. C. CH5N và C2H7N. D. C2H7N và C3H9N. Câu 2(201-2017). Cho 7,3 gam lysin và 15 gam glyxin vào dung dịch chứa 0,3 mol KOH, thu được dung dịch Y. Cho Y tác dụng hoàn toàn với đung dịch HCl dư, thu được m gam muối. Giá trị của m là A. 55,600.

B. 53,775.

C. 61,000.

D. 33,250.

Câu 3(201-2017). Thủy phân hoàn toàn 1 mol pentapeptit X, thu được 3 mol Gly, 1 mol Ala và 1 mol Val. Nếu thủy phân không hoàn toàn X thì thu được hỗn hợp sản phẩm trong đó có Ala-Gly, Gly-Ala, Gly-Gly-Ala nhưng không có Val-Gly. Amino axit đầu N và amino axit đầu C của peptit X lần lượt là A. Ala và Gly. B. Ala và Val. C. Gly và Gly. D. Gly và Val. Câu 4 (201-2017). Hỗn hợp E gồm ba peptit mạch hở: đipeptit X, tripeptit Y, tetrapeptit Z có tỉ lệ mol tương ứng là 2 : 1 : 1. Cho một lượng E phản ứng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, thu được 0,25 mol muối của glyxin, 0,2 mol muối của alanin và 0,1 mol muối của valin, Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam E, thu được tổng khối lượng của CO2 và H2O là 39,14 gam. Giá trị của m là A. 16,78.

B. 25,08.

C. 20,17.

D. 22,64.

Câu 5(202-2017). Thủy phân không hoàn toàn peptit Y mạch hở, thu được hỗn hợp sản phẩm trong đó có chứa các đipeptit Gly-Gly và Ala-Ala. Để thủy phân hoàn toàn 1 mol Y cần 4 mol NaOH, thu được muối và nước, số công thức cấu tạo phù hợp của Y là A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4.

Câu 6(202-2017). Cho m gam hỗn hợp X gồm axit glutamic và valin tác dụng với dung dịch HCl dư, thu được (m + 9,125) gam muối. Mặt khác, cho m gam X tác đụng với dung dịch NaOH dư, thu được (m + 7,7) gam muối. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là A. 39,60.

B. 32,25.

C. 26,40.

D. 33,75.

Câu 7(202-2017). Chia m gam hỗn hợp T gồm các peptit mạch hở thành hai phần bằng nhau. Đốt cháy hoàn toàn phần một, thu được N2, CO2 và 7,02 gam H2O. Thủy phân hoàn toàn phần hai, thu được hỗn hợp X gồm alanin, glyxin, valin. Cho X vào 200 ml dung dịch chứa NaOH 0,5M và KOH 0,6M, thu được đung dịch Y chứa 20,66 gam chất tan. Để tác đụng vừa đủ với Y cần 360ml dung địch HCl 1M. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là A. 21,32.

B. 24,20.

C. 24,92.

D. 19,88.

Câu 8(203-2017). Đốt cháy hoàn toàn amin đơn chức X bằng O2, thu được 0,05 mol N2, 0,3 mol CO2 và 6,3 gam H2O. Công thức phân tử của X là A. C4H9N. B. C2H7N. C. C3H7N. D. C3H9N. Câu 9(203-2017). Hỗn hợp X gồm amino axit Y (có dạng H2NCnH2nCOOH) và 0,02 mol H2NC3H5(COOH)2. Cho X vào dung dịch chứa 0,04 mol HCl, thu được dung dịch Z. Dung dịch Z phản ứng vừa đủ với dung dịch gồm 0,04 mol NaOH và 0,05 mol KOH, thu được dung dịch chứa 8,21 gam muối. Phân tử khối của Y là A. 117.

B. 75.

C. 89.

D. 103.

Câu 10(203-2017). Thủy phân hết 0,05 mol hỗn hợp E gồm hai peptit mạch hở X (CxHyOzN3) và Y (CnHmO6Nt), thu được hỗn hợp gồm 0,07 mol glyxin và 0,12 mol alanin. Mặt khác, thuỷ phân hoàn toàn 0,1 mol Y trong dung dịch HCl dư, thu được m gam hỗn hợp muối. Giá trị của m là A. 59,95.

B. 63,50.

C. 47,40.

D. 43,50.

Câu 11(204-2017). Đốt cháy hoàn toàn 12,36 gam amino axit X có công thức dạng H2NCxHy(COOH)t, thu được a mol CO2 và b mol H2O (b > a). Mặt khác, cho 0,2 mol X vào 1 lít dung dịch hỗn hợp KOH 0,4M và NaOH 0,3M, thu được dung dịch Y. Thêm dung dịch HCl dư vào Y, thu được dung dịch chứa 75,25 gam muối. Giá írị của b là A. 0,54.

B. 0,42.

C. 0,48.

D. 0,30.

Câu 12(204-2017). Đun nóng 0,1 mol hỗn hợp T gồm hai peptit mạch hở T1, T2 (T1 ít hơn T2 một liên kết peptit, đều được tạo thành từ X, Y là hai amino axit có dạng H2N-CnH2n-COOH; MX < MY) với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch chứa 0,42 mol muối của X và 0,14 mol muối cùa Y. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 13,2 gam T cần vừa đủ 0,63 mol O2. Phân tử khối của T1 là A. 402.

B. 387.

C. 359.

D. 303.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 25

Ngày soạn:

Ngày giảng:

BÀI 15: THỰC HÀNH MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA AMIN, AMINO AXIT VÀ PROTEIN A. MỤC TIÊU BÀI HỌC - Củng cố kiến thức về một số tính chất của amin ,aminoaxit và protein - Tiếp tục rèn luyện kĩ năng tiến hành thí nghiệm lượng nhỏ trong ống nghiệm , quan sát và giải thích các hiện tượng B. CHUẨN BỊ 1. Dụng cụ thí nghiệm - ống nghiệm : 5 - ống hút nhỏ giọt : 4 - Giá để ống nghiệm : 1 - Cốc thuỷ tinh : 2 - Bộ giá thực hành thí nghiệm : 1 2. Hoá chất - Dung dịch anilin bão hoà - Dung dịch quỳ tím - Dung dịch CuSO4 5% và 2% - Dung dịch protein - Nước brom bão hoà - Dung dich NaOH 30% - Dung dịch glyxin 2% C. PHƯƠNG PHÁP DẠY: ThÍ nghiệm thực hành D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH 1. Ổn định tổ chức: Chia lớp thành nhiều nhóm nhỏ 2. Thực hành: *Nội dung thí nghiệm: (GV chuẩn bị) *Nội dung tường trình tíớ nghiệm: ( HS thực hiện trong quá trình thí nghiệm ).

GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm theo nội dung trong SGK Hoạt động 1: Thí nghiệm 1: Phản ứng brom hoá anilin a.

Tiến hành thí nghiệm : Cho vào ống nghiệm 0,5 ml dung dịch anilin bão hoà và 1 ml brom bão hoà lắc đều b. Quan sát hiện tượng và giải thích - Khi nhỏ dd anilin bão hoà vào nước brom bão hoà , xuất hiện kết tủa màu trắng 2,4,6 tribromanilin - Do ảnh hưởng của nhóm –NH2 dẫn đến 3 nguyên tử H ở các vị trí 2,4,6 đã bị thay thế bởi 3 nguyên tử Br PTHH : NH2

Br

NH2 Br

3Br2

3HBr

Br

Hoạt động 2: Thí nghiệm 2 . Phản ứng của glyxin với chất chỉ thị a, Chuẩn bị tiến hành thí nghiệm : Cho 1 ml dung dịch glyxin 2% vào ống nghiệm, nhỏ tiếp vào đó 2 giọt quì tím. b, Quan sát hiện tượng và giải thích - Nhỏ 2 giọt dd chất chỉ thị màu chúa chừng 5 giọt dd glyxin 2% , dd không đổi màu - Vì trong phân tử glyxin có cả nhóm –NH2 và nhóm –COOH nên glyxin có tính chất lưỡng tính, tồn tại dạng muối nội ion lưỡng cực, cho môi trường gần như trung tính, không đổi màu chất chỉ thị

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 3: Thí nghiệm 3: Phản ứng màu của protein với Cu(OH)2 a. Chuẩn bị tiến hành thí nghiệm: Cho vào ống nghiệm 1 ml dung dịch protein (lòng trắng trứng), 1 ml dung dịch NaOH 30% và 1 giọt dung dịch CuSO4 2%, lắc đều. b.Quan sát hiện tượng và giải thích - Khi cho vào ống nghiệm chừng 5 giọt dd lòng trắng trứng , 5 giọt dd NaOH 30% , 1 giọt dd CuSO4 2% , xuất hiện sản phẩm màu tím đặc trưng - Cu(OH)2 tạo ra đã phản ứng với nhóm peptit –CO-NH- cho sản phẩm màu tím Hoạt động 4 : Công việc cuối buổi thực hành : + GV nhận xét, đánh giá cuối buổi thực hành. + HS thu dọn dụng cụ, hóa chất, vệ sinh phòng thí nghiệm và viết tường trình thí nghiệm.

E. BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HÀNH 1.Họ và tên HS:…………………………………..Lớp……………………………...

2. Tên bài thực hành……………………………………………….

TT

Tên TN

Cách tiến hành TN

Hiện tượng quan sát được

Giải thích kết quả TN

* Dặn dò : Về nhà chuẩn bị bài “Đại cương về kim loại”, theo nội dung sau: - Polime là gì? Cơ sở phân loại ? Cấu trúc và tính chất của polime ?

- Có những phương pháp nào tổng hợp polime ?

RÚT KINH NGHIỆM ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 20, 21

Ngày soạn:

/10/2018

Ngày giảng:

/ /2018

Chương IV: POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME Bài 13: ĐẠI CƯƠNG VỀ POLIME * Kiến thức cũ liên quan : T/c hh của anken, amino axit, protein, Pư trùng hợp đã học ở lớp 11 I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức - HS biết : định nghĩa , phân loại , cấu trúc , tính chất - HS hiểu : phản ứng trùng hợp , trùng ngưng và nhận dạng được monome để tổng hợp polime Kỹ năng - Phân loại , gọi tên các polime - So sánh phản ứng trùng hợp với phản ứng trùng ngưng - Viết các PTHH tổng hợp ra các polime.

Tình cảm, thái độ: Một số h/c polime là những loại vật liệu, gần gũi trong cuộc sống. Việc trang bị cho HS một cách nhìn tổng thể về các h/c polime sẽ gây hứng thú cho HS khi học bài này.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác; - Năng lực làm việc độc lập;- Năng lực tính toán hóa học.

II. CHUẨN BỊ -GV: Các PHT - HS: Đọc trước bài, thực hiện theo các hướng dẫn từ tiết trước của GV. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI (10’) a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu khái niệm, phân loại, cách gọi tên và PPđ/c của polime. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ nhóm để hoàn thành ND 1 trong PHT. - GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo, nhóm khác bổ xung.

PHIẾU HỌC TẬP Nội dung 1: Hãy kể tên, viết CTCT, PTHH điều chế các polime mà em biết: Tên polime Công thức cấu tạo PTHH điều chế c) Sản phẩm (SP), đánh giá kết quả HĐ (ĐGKQHĐ): - SP: HS hoàn thành các nội dung 1 trong PHT. - ĐGKQHĐ: + Thông qua quan sát: GV cần quan sát kỹ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện các khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hợp lý + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được HS đã có được những kiến thức nào; những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:( 50’) Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm, phân loại , danh pháp. và cấu trúc của polime GV yêu cầu HS dựa vào kết quả PHT và SGK rút ra khái niệm về polime; GV yêu cầu HS giải thích một số thuật ngữ như monome, polime, hệ số polime hoá ...

Nội dung I. KHÁI NIỆM 1.Khái niệm: Polime là hợp chất có phân tử khối rất lớn do nhiều đơn vị nhỏ (gọi là mắt xích) liên kết với nhau tạo nên COOCH3 CH2 C CH3

Kế hoạch dạy học 12 CB

n

N CH2 C H O

N CH C H CH3 O n

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

GV yêu cầu HS dựa vào ND1 trong PHT; kết hợp nghiên cứu SGK và cho biết: + Các cách phân loại polime. + Cách gọi tên polime.

GV bổ xung: nếu tên monome có từ 2 từ trở lên hoặc do 2 loại monome tạo nên polime thì tên monome phải để trong ngoặc đơn

- Trong đó : n là hệ số polime hoá (hay độ polime hoá) 2. Phân loại: + Theo nguồn gốc: Thiên nhiên, tổng hợp, nhân tạo hay bán tổng hợp. + Theo cách tổng hợp: Polime trùng hợp, polime trùng ngưng.

VD: nCH2 = CH2

H 2 N -[CH 2 ]5 -C-O H O

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cấu trúc của polime GV: yêu cầu HS cho biết đặc điểm cấu trúc phân tử polime.

Hoạt động 3 : Tìm hiểu về tính chất vật lí - Hãy cho biết những tính chất vật lí của polime ? * HS dựa vào một số polime cụ thể trong đời sống và sản xuất (vải đi mưa, túi PE, đế giầy cao su....) và SGK cho biết những tính chất vật lí đặc trưng của polime.

Hoạt động 4 : Tìm hiểu về PP điều chế polime HS thảo luận nhóm, so sánh các phản ứng nêu trên để nhận xét sự khác nhau giữa các phản ứng đó. Từ đó rút ra hai loại phản ứng để điều chế polime và điều kiện để thực hiện mỗi phản ứng Kết luận : Có hai loại phản ứng để tổng hợp polime. − Phản ứng trùng hợp − Phản ứng trùng ngưng * Điều kiện: − Monome dự phản ứng trùng hợp có đặc điểm gì? (có ít nhất một liên kết bội) − Monome dự phản ứng trùng ngưng có đặc điểm gì? (có ít nhất 2 nhóm chức có khả năng phản ứng với nhau)

Kế hoạch dạy học 12 CB

O

Peoxit ,100 − 300 C      → 100 atm

t

( CH2-CH2)n

0

( N H -[CH 2 ]5 CO )n + nH 2 O Poli caproamit (nilon-6)

- Theo cấu trúc: Dạng mạch không phân nhánh, phân nhánh, mạng không gian,...

3. Danh pháp: Ghép từ poli trước tên polime II. ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC * Các dạng cấu trúc của polime : Dạng mạch không phân nhánh, phân nhánh, mạng không gian,... * Cấu tạo điều hoà và không điều hoà - Cấu tạo điều hoà: Các mắt xích trong mạch polime nối với nhau theo một trật tự nhất định.

- Cấu tạo không điều hoà: Các mắt xích trong mạch polime nối với nhau không theo một trật tự nhất định.

III. TÍNH CHẤT VẬT LÍ 1. Tính chất vật lí: − Các polime hầu hết là chất rắn, không bay hơi, không có nhiệt độ nóng chảy xác đị nh.

(Polime khi nóng chảy cho chất lỏng nhớt, để nguội rắn lại gọi là chất nhiệt dẻo. Polime không nóng chảy, khi đun bị phân huỷ gọi là chất nhiệt rắn).

-Polime không tan trong các dung môi thông thường.

- Nhiều polime có tính dẻo, một số có tính đàn hồi; cách điện và nhiệt...

IV Điều chế: 1. Phản ứng trùng hợp - Khái niệm: TH là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome) giống nhau hay tương tự nhau thành phân tử lón (polime).

- Đk cần: monome phải có ít nhất một liên kết bội hoặc là vòng kém bền có thể mở ra.

CH3COO CH CH2

t0,P

CH CH2 CH3COO

n

2. Phản ứng trùng ngưng - Khái niệm: TN là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome) giống nhau hay tương tự nhau thành phân tử lón (polime) đồng thời giải phóng ra những phân tử nhỏ khác (vd: H2O...)

- Đk cần: monome phải có ít nhất 2 nhóm chức có khả năng phản ứng. n H2N CH2 COOH + n H2N CH COOH CH3

t0,P

N CH2 C H O

N CH C + nH2O H CH3 O n

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 5 : Tìm hiểu về ứng dụng của polime HS nghiên cứu SGK

Kết luận : Có hai loại phản ứng để tổng hợp polime. − Phản ứng trùng hợp − Phản ứng trùng ngưng V. ỨNG DỤNG

* GV lưu ý HS: Khi điều chế polime tuỳ theo điều kiện phản ứng ta được những sản phẩm có cấu trúc khác nhau. Ví dụ : Khi dùng but-1-3-đien ở 100C, polime sinh ra chứa 77% đơn vị trans-1,4, 7% đơn vị cis-1,4 (cũn lại là sản phẩm trùng hợp 1,2). Cũn ở 100OC sinh ra polime chứa 56% đơn vị tran-1,4 và 25 % đơn vị cis -1,4 cũn lại là các đơn vị trùng hợp 1,2.

Phản ứng trùng hợp các đồng đẳng và dẫn xuất của etilen thường dễ xảy ra khi chỉ có nhóm thế ở một trong hai nguyên tử cacbon mang nối đôi(CH2=CH-X hoặc CH2=CXY). Những dẫn xuất XCH=CHY và nhất là những dẫn xuất 4 lần thế có khả năng phản ứng kém hơn nhiều, thậm chí không tham gia phản ứng.

C. LUYỆN TẬP a) Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học về khái niệm, đặc điểm cấu tạo, PP đ/c các polime.

- Tiếp tục phát triển các năng lực: + Năng lực tự học + Năng lực hợp tác + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học + Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề - Nội dung hoạt động: Hoàn thành các câu hỏi bài tập trong phiếu học tập b) Phương thức tổ chức hoạt động: - GV cho HS hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết các BT trong ND2-PHT. - HĐ chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức.

PHIẾU HỌC TẬP Hãy viết PTHH điều chế các polime bằng các phản ứng sau: Phản ứng trùng hợp Phản ứng trùng ngưng 1. PE 1. Nilon-6 2. PVC 2. Nilon-7 3. PS 3. Nilon-6,6 4. PP 4. Tơ lapsan 5. PVA 6. PMA 7. PMM (Thủy tinh hữu cơ) 8. Tơ nitron (tơ olon) 9. Tơ capron (nilon-6) 10. Cao su buna 11. Cao su buna-N 12. Cao su buna-S 13. Cao su isopren a) 13 loại polime được đ/c bằng pư TH o

t , P , xt → CH2=CH2  2. Poli(vinyl clorua): PVC

1. Polietilen: PE

Kế hoạch dạy học 12 CB

( CH 2 − CH 2 ) n

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

3. Polistiren: PS o

t , P , xt n C6H5-CH=CH2  →

4. Polipropilen: PP

( CH-CH2 )n C6H5 Polistiren (PS)

o

t , P , xt nCH2=CH-CH3  → ( CH2- CH )n

CH3

5. Poli(vinyl axetat): PVA o

t , P , xt n CH2=CH  → ( CH2 – CH )n OCOCH3 OCOCH3 6. Poli(metyl acrylat) : PMA o

t , P , xt n CH2=CH  → ( CH2 – CH )n COOCH3 COOCH3 7. Poli(metyl metacrylat) : PMM CH3 o

t , P , xt n CH2=C(CH3)  → ( CH2 – CH )n COOCH3 COOCH3 8. Poli(vinyl xianua) : PVX HC ≡ CH + H-CN(khí) → CH2=CH-CN

Plexiglat hay còn gọi là thủy tinh hữu cơ.

o

t , P , xt nCH2=CH  → ( CH2- CH )n CN CN 9. Nhựa Teflo : ( CF2 − CF2 ) n o

t , P , xt 10. Nhựa Cupren: n HC ≡ CH  → ( CH = CH ) n

* Một số trường hợp đặc biệt: Trùng hợp mở vòng. Ví dụ:

Nilon – 6 (tơ capron) - Trùng hợp từ hai hay nhiều loại monome (gọi là đồng trùng hợp) tạo copolime. Ví dụ:

Poli(butađien – stiren) (cao su buna – S) b) Một số phản ứng trùng ngưng: (có 4 loại tơ đ/c bằng pư trùng ngưng):

axit ε-aminocaproic

axit ω-aminoenantoic

Kế hoạch dạy học 12 CB

Nilon – 6 (tơ capron)

Nilon – 7 (tơ enan)

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D. VẬN DỤNG VÀ TÌM TÒI MỞ RỘNG DẠNG 1: PHẢN ỨNG CLO HÓA ♦ Clo hóa nhựa PVC : Cứ n mắt xích thế 1 nguyên tử Cl. C2nH3nCln + Cl2 → C2nH3n-1Cln+1 + HCl Yêu cầu : tính tỷ lệ nguyên tử Clo phản ứng vào số mắt xích PVC Câu 1 (ĐHKA – 2007): Clo hóa PVC thu được một polime chứa 63,96% clo về khối lượng, trung bình một phân tử clo phản ứng với k mắt xích trong mạch PVC. Giá trị của k là?

A. 3 B. 6 C. 4 D. 5 DẠNG 2: PHẢN ỨNG LƯU HÓA CAO SU ♦ Lưu hóa cao su thiên nhiên: (C5H8)n + 2S → C5nH8n-2S2. Cứ 1 mắt xích n có 1 cầu nối lưu huỳnh đi sunfua..Yêu cầu : Tính số mắt xích isopren Câu 1: Một loại cao su lưu hóa chứa 2% lưu huỳnh. Hỏi cứ khoảng bao nhiêu mắt xích isopren có một cầu nối ddiissunfua -S-S-, giả thiết rằng lưu huỳnh đã thay thế H ở nhóm metylen trong mạch cao su.

C. 24 D. 63 A. 54 B. 46 IV. CÂU HỎI/BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC (Hệ thống câu hỏi ở phần cuối chương) RÚT KINH NGHIỆM ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................

Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................

Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 22

Ngày soạn:

/10/2018

Ngày giảng:

/ /2018

Bài 14: VẬT LIỆU POLIME I . MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức HS biết khái niệm về các vật liệu: chất dẻo, cao su, tơ.

Biết thành phần , tính chất , ứng dụng của chúng Kỹ năng - So sánh các loại vật liệu .

- Viết các PTHH tổng hợp các vật liệu trên - Giải các bài tập về vật liệu polime Tình cảm, thái độ Qua bài học, HS thấy được những ưu điểm và tầm quan trọng của các vật liệu polime trong đời sống sản xuất. Từ đó tạo cho HS hứng thú và lòng say mê học bài này 2. Định hướng các năng lực hình thành và phát triển - Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực hợp tác; - Năng lực tổng hợp kiến thức; Năng lực tính toán hóa học.

II. CHUẨN BỊ -GV: Các PHT - HS: Đọc trước bài, thực hiện theo các hướng dẫn từ tiết trước của GV. III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI (10’) a)Mục tiêu HĐ: - Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới - Nội dung HĐ: Tìm hiểu khái niệm, phân loại, cách đ/c và ứng dụng của 1 số vật liệu polime: chất dẻo, tơ, cao su. b) Phương thức tổ chức HĐ: - GV cho HS hđ nhóm để hoàn thành ND trong PHT số 1 (HS đã độc lập nghiên cứu từ SGK hoặc từ các nguồn tài liệu khác, chuẩn bị ND trước ở nhà theo hướng dẫn từ tiết trước của GV).

- GV cho HS hđ chung cả lớp bằng cách mời 1 số nhóm báo cáo, nhóm khác bổ xung.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Nội dung 1: Hãy kể tên, viết CTCT, PTHH điều chế các polime mà em biết, rồi sắp xếp vào các cột sau sao cho phù hợp: PP điều chế Chất dẻo Tơ Cao su PƯ trùng hợp PƯ trùng ngưng c) Sản phẩm (SP), đánh giá kết quả HĐ (ĐGKQHĐ - SP: HS hoàn thành các nội dung 1 trong PHT. - ĐGKQHĐ:+ Thông qua quan sát: GV cần quan sát kỹ tất cả các nhóm, kịp thời phát hiện các khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hợp lý + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được HS đã có được những kiến thức nào; những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI:( 25’) Hoạt động 1: Tìm hiểu về chất dẻo a)Mục tiêu hoạt động HS nêu được khái niệm về chất dẻo và vật liệu compozit; Chỉ ra được thành phần của 2 loại vật liệu đó.

Giải thích được tính dẻo, cho được ví dụ về chất dẻo và viết được PTHH đ/c loại chất dẻo đó. b) Phương thức tổ chức hoạt động - GV cho HS HĐ nhóm: Yêu cầu HS từ ND PHT số 1 rút ra khái niệm, thành phần và tính chất, ứng dụng của chất dẻo. Đại diện nhóm báo cáo kết quả.

- HĐ chung cả lớp: Đại diện nhóm nhận xét kết quả của nhóm bạn, các HS khác góp ý bổ xung.

- GV hướng dẫn HS chốt kiến thức trọng tâm. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả hoạt động Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

1. Khái niệm * Chất dẻo: là những vật liệu polime có tính dẻo. *Vật liệu Compozit: Vật liệu compozit là vật liệu gồm polime làm nhựa nền tổ hợp với các vật liệu vô cơ và hữu cơ khác.

2. Một số polime dùng làm chất dẻo HS tìm hiểu sgk và điền TT vào bảng sau: Tính chất vật lí Polietilen

PP tổng hợp

Ứng dụng

(PE)

Poli(vinyl clorua) PVC Poli(metyl metacrylat) PMM Polistiren Polipropilen

(PS) (PP)

Poli(metyl acrylat) PMA Nhựa Teflon Nhựa cupren Kết luận : − Chất dẻo là những vật liệu polime có tính dẻo. − Thành phần của chất dẻo gồm : + Polime (thành phần chính). + Chất phụ thêm. − Một số chất dẻo tiêu biểu : PE, PVC, PPF, poli(metyl metacrylat).

- Khi trộn polime với chất độn thu được vật liệu mới có độ bền, độ chịu nhiệt, ..tăng lên so với polime thành phẩm đó là vật liệu compozit.( Thành phần của vật liệu compozit gồm : chất nền polime và chất độn). − Compozit là vật liệu hỗn hợp gồm ít nhất hai thành phần phân tán vào nhau mà không tan vào nhau.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về tơ a)Mục tiêu hoạt động HS nêu được định nghĩa về tơ, phân loại tơ, những đặc điểm cấu tạo và các yêu cầu kĩ thuật của tơ b) Phương thức tổ chức hoạt động - GV cho HS HĐ nhóm: Yêu cầu HS từ SGK và kiến thức thực tế rút ra khái niệm, sự phân loại; cách đ/c và tính chất, ứng dụng của các loại tơ. Đại diện nhóm báo cáo kết quả.

- HĐ chung cả lớp: Đại diện nhóm nhận xét kết quả của nhóm bạn, các HS khác góp ý bổ xung.

GV hướng dẫn HS chốt kiến thức trọng tâm. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả hoạt động 1. Khái niệm : HS đọc SGK và cho biết định nghĩa tơ, các đặc điểm của tơ.

2. Phân loại Tơ hóa học Nội dung Tơ thiên nhiên Tơ bán tổng hợp Tơ tổng hợp (tơ nhân tạo) Bông, len, tơ tằm -Tơ poliamit: nilon; capron.

Tơ visco, tơ xenlulozơ Ví dụ - Tơ vinylic: nitron, axetat.. vinilon...

Có sẵn trong TN Chế tạo từ các polime tổng Xuất phát từ polime TN PP điều chế, sx hợp nhưng chế biến thêm bằng pp HH 1.Một số loại tơ thường gặp a) Tơ nilon-6,6 : – GV yêu cầu HS đọc SGK, sau đó viết PTHH của phản ứng tổng hợp tơ nilon -6,6 và nêu những đặc điểm của loại tơ này.

- Được điều chế: Từ hexametylen diamin và axit adipic.

Kế hoạch dạy học 12 CB Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

nH2N-(CH2)6-NH2 + nHOOC-(CH2)4-COOH → [-NH-(CH2)6-NH-CO-(CH2)4-CO-]n + 2nH2O b, Tơ lapsan – GV yêu cầu HS đọc SGK, sau đó cho biết phương pháp tổng hợp, nêu tính chất vật lí và ứng dụng của loại tơ này ? c) Tơ nitron ( hay olon) 0 nCH 2=CH xt, t

(CH 2 CH)n

CN CN – GV yêu cầu HS đọc SGK, sau đó viết phương trình hoá học tổng hợp tơ nitron, nêu tính chất và ứng dụng của loại tơ này ?

Kết luận : - Tơ là những polime hình sợi dài và mảnh có độ bền nhất định.

- Phân tử polime trong tơ có mạch không phân nhánh, sắp xếp song song với nhau, mềm, dai, không độc.

– Tơ gồm hai loại : tơ thiên nhiên và tơ hoá học.

– Hai loại tơ tổng hợp thường gặp là tơ nilon-6,6 và tơ nitron.

Hoạt động 3 : Tìm hiểu về cao su a) Mục tiêu hoạt động HS nêu được khái niệm về cao su, biết cách phân loại cao su.Nêu được cấu trúc, t/c , ứng dụng và PP đ/c; sx cao su. b) Phương thức hoạt động GV cho HS HĐ nhóm: Yêu cầu HS từ SGK và kiến thức thực tế rút ra khái niệm, sự phân loại; cách đ/c; sx và tính chất, ứng dụng của các loại cao su. Đại diện nhóm báo cáo kết quả.

HĐ chung cả lớp: Đại diện nhóm nhận xét kết quả của nhóm bạn, các HS khác góp ý bổ xung.

GV hướng dẫn HS chốt kiến thức trọng tâm. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả hoạt động 1. Khái niệm: HS đọc SGK và quan sát mẫu vật của GV, cho biết định nghĩa cao su, tính đàn hồi, phân loại cao su 2. Phân loại: a) Cao su thiên nhiên *Cấu trúc phân tử GV yêu cầu HS cho biết cấu trúc phân tử của cao su thiên nhiên sau khi nghiên cứu SGK.

CH2 C=CH CH 2 n

CH2

C=C

CH2

CH3 H n CH3 *Tính chất và ứng dụng HS nghiên cứu SGK và cho biết các tính chất của cao su thiên nhiên và ứng dụng của nó. GV yêu cầu HS liên hệ với nước ta do điều kiện đất đai và khí hậu rất thuận lợi cho việc trồng cây cao su, cây công nghiệp có giá trị cao. b) Cao su tổng hợp HS nghiên cứu SGK và cho biết định nghĩa cao su tổng hợp.

1. Cao su buna HS nghiên cứu SGK, sau đó viết phương trình hóa học của phản ứng tổng hợp cao su buna và cho biết những đặc điểm của loại cao su này.

CH2 CH=CH CH2 n 2. Cao su buna-S và cao su buna-N. GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK, sau đó viết các phương trình HH của phản ứng tổng hợp cao su buna-S và cao su buna-N và nêu đặc điểm của các loại cao su này.

CH2 CH=CH CH2 CH CH2 n C6H5

CH2 CH=CH CH2 CH CH2 n CN

3. Cao su isopren Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- HS nghiên cứu SGK, sau đó viết PTHH của phản ứng tổng hợp caosu isopren và cho biết những đặc điểm của loại cao su này CH2 C=CH CH2 n -

CH3 t ương tự người ta cũn sản xuất policloropre và polifloropren

CH2 CCl=CH CH 2n CH2 CF=CH CH 2 n và Kết luận : – Cao su là loại vật liệu polime có tính đàn hồi.

– Có hai loại cao su C.LUYỆN TẬP (5’) a) Mục tiêu: - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học về khái niệm, đặc điểm cấu tạo, PP đ/c cácvật liệu polime.

- Tiếp tục phát triển các năng lực: + Năng lực tự học + Năng lực hợp tác + Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học + Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề - Nội dung hoạt động: Hoàn thành các câu hỏi bài tập trong phiếu học tập b) Phương thức tổ chức hoạt động: - GV cho HS hoạt động cá nhân, hoạt động cặp đôi để giải quyết các BT trong PHT. - HĐ chung cả lớp: Giáo viên mời một số học sinh trình bày kết quả, lời giải, học sinh khác góp ý bổ sung; Giáo viên giúp học sinh nhận ra sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức.

PHIẾU HỌC TẬP 1. Kết luận nào sau đây không hoàn toàn đúng ?

A. Cao su là những polime có tính đàn hồi ; B. Vật liệu compozit có thành phần chính là polime ; C. Nilon-6,6 thuộc loại tơ tổng hợp ; D. Tơ tằm thuộc loại tơ thiên nhiên.

2. Tơ tằm và nilon-6,6 đều A. có cùng phân tử khối.

B. thuộc loại tơ tổng hợp.

C. thuộc loại tơ thiên nhiên.

D. chứa các loại nguyên tố giống nhau ở trong phân tử.

3. a) Có những điểm gì giống nhau và khác nhau giữa các vật liệu polime : chất dẻo, tơ, cao su và keo dán ? b) Phân biệt chất dẻo và vật liệu compozit.

4. Viết các phương trình hoá học của các phản ứng tổng hợp a) PVC, poli(vinyl axetat) từ etilen. b) polibutađien và polime đồng trùng hợp giữa butađien và stiren từ butan và etylbenzen.

5. Phân tử khối trung bình của poli(hexametylen ađipamit) để chế tơ nilon6,6 là 30000, của cao su tự nhiên là 105 000.

Hãy tính số mắt xích (trị số n) gần đúng trong công thức phân tử của mỗi loại polime trên.

6. Cao su lưu hoá có 2% lưu huỳnh. Khoảng bao nhiêu mắt xích isopren có một cầu đisunfua –S-S-. Giả thiết rằng S đã thay thế cho H ở cầu metylen trong mạch cao su ?

D. VẬN DỤNG VÀ TÌM TÒI MỞ RỘNG - Tại sao không nên giặt quần áo nilon, len, tơ tằm bằng xà phòng có độ kiềm cao? Không giặt bằng nước nóng?

IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC (Thực hiện ở cuối chương) RÚT KINH NGHIỆM ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................

Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 23

Ngày soạn:

/10/2018

Ngày giảng:

/ /2018

Bài 15: LUYỆN TẬP POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME I . MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức - Củng cố những hiểu biết về các PP điều chế polime.

- Củng cố kiến thức về cấu tạo của mạch polime.

Kĩ năng - So sánh hai phản ứng trùng hợp và trùng ngưng để đ/c polime (định nghĩa, sản phẩm, điều kiện).

- Giải các BT về polime Tình cảm, thái độ: HS khẳng định tầm quan trọng của h/c polime trong cuộc sống, sản xuất và biết áp dụng sự hiểu biết về các h/c polime trong thực tế.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển - Năng lực tổng hợp kiến thức; Năng lực tính toán hóa học.

II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS GV: Hệ thống câu hỏi luyện tập HS: Ôn tập trước kiến thức ở nhà III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM KẾT NỐI (5’) a) Mục tiêu: Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới của HS b) Phương thức tổ chức hoạt động GV cho HS HĐ nhóm: Yêu cầu HS kể tên, viết PTHH đ/c các vật liệu polime mà em biết. Cho biết ứng dụng của các vật liệu đó trong thực tế. Đại diện nhóm báo cáo kết quả.

HĐ chung cả lớp: Đại diện nhóm nhận xét kết quả của nhóm bạn, các HS khác góp ý bổ xung.

GV hướng dẫn HS chốt kiến thức trọng tâm. c) Sản phẩm và đánh giá kết quả hoạt động: HS báo cáo, GV đánh giá và bổ xung.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI (35’) Hoạt động 1 I. Những kiến thức cần nhớ 1. Khái niệm GV yêu cầu HS : - Hãy nêu định nghĩa polime . Hệ số polime hoá ?

- Cách phân biệt các loại polime ?

- Hãy cho biết các loại phản ứng tổng hợp polime . So sánh các loại phản ứng đó ?

Kết luận: - Polime hay hợp chất cao phân tử là những hợp chất có phân tử khối lớn do nhiều đơn vị nhỏ (gọi là mắt xích) liên kết với nhau tạo nên - Polime được phân thành polime thiên nhiên, polime tổng hợp và polime nhân tạo.

- Có hai loại phản ứng tạo ra polime là: Phản ứng trùng hợp và phản ứng trùng ngưng.

1. Cấu tạo mạch polime - Hãy cho biết các dạng cấu trúc phân tử polime . Những đđ của các dạng cấu trúc đó?

- Dạng mạch không phân nhánh, phân nhánh, mạng không gian.

- Cấu tạo điều hoà và không điều hoà 3. Khái niệm về các loại vật liệu polime - Chất dẻo - Cao su - Tơ GV lưu ý HS: Thành phần chính của các loại vật liệu trên đều là polime.

Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

4.So sánh hai loại phản ứng Phản ứng Mục so sánh

Trùng hợp

Trùng ngưng

Định nghĩa

Là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau (monome) thành phân tử lớn (polime)

Là quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ thành phân tử lớn (polime) đồng thời giải phóng những phân tử nhỏ khác (như H2O,...)

Quá trình

n Monome → Polime

n Monome → Polime + nH2O

Sản phẩm

Polime trùng hợp

Polime trùng ngưng

Điều kiện của monome

Có liên kết đôi hoặc vòng không bền

Có ít nhất hai nhóm chức có khả năng phản ứng trở lên

Hoạt động 2: Bài tập 1. Ph¸t biÓu nµo sau ®©y kh«ng ®óng ?

A. Polime lµ hîp chÊt cã ph©n tö khèi lín.

B. Nh÷ng ph©n tö nhá cã liªn kÕt ®«i hoÆc vßng bÒn ®−îc gäi lµ monome.

C. HÖ sè n m¾t xÝch trong c«ng thøc polime gäi lµ hÖ sè trïng hîp.

D. Polime cã nhiÒu øng dông lµm c¸c vËt liÖu kh¸c nhau c¨n cø vµo tÝnh chÊt vËt lÝ cña nã nh− tÝnh dÎo, tÝnh ®µn håi, tÝnh b¸m dÝnh, tÝnh kÐo sîi dai bÒn, ....

2. Nhãm vËt liÖu nµo ®−îc chÕ t¹o tõ polime thiªn nhiªn ?

A. T¬ visco, t¬ t»m, cao su buna, keo d¸n gç ; B. T¬ visco, t¬ t»m, phim ¶nh ; C. Cao su isopren, t¬ visco, nilon – 6, keo d¸n gç ; D. Nhùa bakelit, t¬ t»m, t¬ axetat.

3. Cho biÕt c¸c monome ®−îc dïng ®Ó ®iÒu chÕ c¸c polime sau : a)  CH2−CH−CH2−CH  | |   C l C l n  b) ...−CF2−CF2−CF2−CF2− ... ; c) −( CH − C = CH − CH )− 2 | 2n d)

CH 3

( NH−[CH2]6CO )n

  e)  C O − −COOCH2 − −CH2 −O   n − NH − [CH ] − NH − CO − [CH ] − CO g) ( )−n 26 24 4. Tr×nh bµy c¸ch ph©n biÖt c¸c mÉu vËt liÖu sau : a) PVC (lµm v¶i gi¶ da) vµ da thËt. b) T¬ t»m vµ t¬ axetat.

5. a) Viết các phương trình hoá học của phản ứng điều chế các chất theo sơ đồ sau : - Stiren → polistiren - Axit ω -aminoenantic (H2N[CH2]6COOH) → polienantamit (nilon-7) b) Để điều chế 1 tấn mỗi loại polime trên cần bao nhiêu tấn monome mỗi loại, biết rằng hiệu suất của cả hai quá trình điều chế trên là 90%.

HƯỚNG DẪN Bài 1: - Cho biết bản chất hoá học của sợi bông , tơ visco , tơ tằm , len lông cừu , tơ nilon - Nêu cách phân biệt da thật và da nhân tạo , phân biệt tơ nhân tạo và tơ thiên nhiên Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

HS trả lời , sau đó GV bổ sung thêm Trả lời : * Bản chất của các loại tơ là : - Sợi bông là xenlulozơ : (C6H10O5)n - Tơ visco có thành phần tương tự xenlulozơ , nhưng mạch ngắn hơn , háo nước hơn óng mượt hơn - Tơ tằm , len lông cừu là protein - Tơ nilon là poliamit * Dể nhận biết da thật với da giả , tơ nhân tạo với tơ thiên nhiên ta chỉ cần lấy mẫu thử và đem đốt lên nếu: - Da thật và tơ tự nhiên thì cháy tro không vón cục và có mùi khét đặc trưng của protein cháy - Da giả và tơ nhân tạo khi cháy tro của chúng vón cục lại và không có mùi khét đặc trưng Bài 2 : Từ chất chính trong khí thiên nhiên và các chất vô cơ cần thiết , hãy viết PTHH điều chế 2 loại cao su tổng hợp : Cao su buna , cao su cloropren GV hướng dẫn HS phương pháp và lên bảng viết PTHH thực hiện sự chuyển hoá sau : CH4

C2H2

CH2= CH – C ≡ CH

CH2= CH– CH= CH2

Cao su buna

CH2= CH– CCl= CH2 Cao su cloropren BT 4.34 SBT : Đốt cháy hoàn toàn 8,7 g aminoaxit A ( axit đơn chức ) thì thu được 0,3 mol CO2 và 0,25 mol H2O và 1,12 lit của một khí trơ ( ở đktc ) a. Xác định CTCT của A b. Viết PTHH của phản ứng tạo polime của A Giải : a. Đặt CTPT của aminoaxit A là CxHyO2Nt + (x + y/4 - 1) O2 → x CO2 + y/2 H2O + 1/2 N2 CxHyO2Nt 0,3 mol 0,25 mol 0,05 mol (Số mol N2 = 1,12 / 22,4 = 0,05 mol ) Khối lượng O = 8,7 – ( 0,3 . 12 + 0,5 .1 + 0,05 . 28 ) = 3,2 g nO = 0,2 mol Ta có tỉ lệ x : y : 2 : t = 0,3 : 0,5 : 0,2 : 0,1 = 3 : 5 : 2 : 1 Vậy CTPT của A : C3H5O2N CTCT của A là : H2N – CH = CH – COOH và CH2= C(NH2)– COOH GV hướng dẫn HS : cả 2 monome trên đều có thể tham gia phản ứng trùng hợp và phản ứng trùng ngưng để tạo thành polime tương ứng HS lên bảng viết PTHH của phản ứng trùng hợp và trùng ngưng IV. CÂU HỎI, BÀI TẬP KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

CHƯƠNG 4- POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME Mức độ I 1.(Đề 2017mã 202)Câu 51. Tơ nào sau đây thuộc loại tơ thiên nhiên ?

A. Tơ nitron.

B. Tơ tằm.

C. Tơ nilon–6,6.

D. Tơ nilon–6.

2.(Đề 2017mã 203)Câu 49. Phân tử polime nào sau chỉ chứa hai nguyên tố C và H ?

A. Poli(vinyl clorua).

B. Poliacrilonitrin.

C. Poli(vinyl axetat).

D. Polietilen.

3.(Đề 2017mã 204)Câu 46. Tơ nào sau đây được sản xuất từ xenlulozơ ?

A. Tơ nitron.

B. Tơ capron.

C. Tơ visco.

D. Tơ nilon–6,6.

4.(Đề MH-2015)Câu 40. Chất nào sau đây trùng hợp tạo PVC ?

A. CH2=CHCl. B. CH2=CH2.

C. CHCl=CHCl. D. CH≡CH. 5.(Đề MH-17 lần 2)Câu 21: Tơ nào sau đây là tơ nhân tạo?

A. Tơ nilon–6,6.

B. Tơ tằm.

C. Tơ nitron.

D. Tơ visco.

6.(Đề 2017mã 201)Câu 42. Polime nào sau đây được điều chế bằng phản ứng trùng ngưng?

A. Poli(etylen terephtalat).

B. Poliacrilonitrin C. Polistiren D. Poli(metyl metacrylat).

7.(Đề 2015)Câu 26: Quá trình kết hợp nhiều phân tử nhỏ (monome) thành phân tử lớn (polime) đồng thời giải phóng những phân tử nhỏ khác (thí dụ H2O) được gọi là phản ứng Kế hoạch dạy học 12 CB Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. trùng ngưng B. trùng hợp.

C. xà phòng hóa.

D. thủy phân.

8.(Đề T.Khảo-17 lần 3)Câu 45. Polime nào sau đây được tổng hợp bằng phản ứng trùng hợp?

A. Polisaccarit.

B. Poli(vinyl clorua).

C. Poli(etylen terephatalat).

D. Nilon-6,6.

Mức độ II 9.(Đề MH-17 lần 2)Câu 24: Phát biểu nào sau đây sai ?

A. Glyxin, alanin là các α–amino axit.

B. Geranyl axetat có mùi hoa hồng.

C. Glucozơ là hợp chất tạp chức.

D. Tơ nilon – 6,6 và tơ nitron đều là protein.

Mức độ III 10.(Đề MH-17 lần 1)Câu 35: Cho các sơ đồ phản ứng sau: C8H14O4 + NaOH → X 1 + X 2 + H2O; X1 + H2SO4 → X 3 + Na 2 SO 4 ; X 3 + X 4 → Nilon-6,6 + H 2 O Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Các chất X2, X3 và X4 đều có mạch cacbon không phân nhánh.

B. Nhiệt độ sôi của X2 cao hơn axit axetic.

C. Dung dịch X4 có thể làm quỳ tím chuyển màu hồng.

D. Nhiệt độ nóng chảy của X3 cao hơn X1 RÚT KINH NGHIỆM ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................

Kế hoạch dạy học 12 CB

Năm học 2018- 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiết 26

Ngày soạn:

Ngày giảng:

CHƯƠNG 5: ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI Bài 17 : VỊ TRÍ CỦA KIM LOẠI TRONG BẢNG TUẦN HOÀN VÀ CẤU TẠO CỦA KIM LOẠI I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Biết được: Vị trí, đặc điểm cấu hình lớp electron ngoài cùng, một số mạng tinh thể phổ biến, liên kết kim loại.

Kĩ năng - So sánh bản chất của liên kết kim loại với liên kết ion và cộng hoá trị.

- Quan sát mô hình cấu tạo mạng tinh thể kim loại, rút ra được nhận xét.

Trọng tâm − Đặc điểm cấu tạo nguyên tử kim loại và cấu tạo mạng tinh thể kim loại Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học.

- Bảng phụ vẽ sơ đồ cấu tạo nguyên tử (có ghi bán kính nguyên tử) của các nguyên tố thuộc chu kì 2.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: Câu hỏi: Hoàn thành bảng sau Nguyên tố Cấu hình eletron Số eletron lớp ngoài cùng Kim loại hay phi kim 11Na, 20Ca, 13Al 24Cr, GV: Đặt vấn đề: Vậy vị trí của kim loại nằm ở đâu trong BTH? Cấu tạo và tính chất của kim loại ra sao?

B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1 I – VỊ TRÍ CỦA KIM LOẠI TRONG BẢNG GV dùng bảng tuần hoàn và yêu cầu HS xác TUẦN HOÀN định vị trí của các nguyên tố kim loại trong - Nhóm IA (trừ H), nhóm IIA, IIIA (trừ B) và một bảng tuần hoàn. phần của các nhóm IVA, VA, VIA. GV gợi ý để HS tự rút ra kết luận về vị trí - Các nhóm B (từ IB đến VIIIB). của các nguyên tố kim loại trong bảng tuần - Họ lantan và actini. hoàn.

II – CẤU TẠO CỦA KIM LOẠI Hoạt động 2 1. Cấu tạo nguyên tử GV yêu cầu HS viết cấu hình electron của - Nguyên tử của hầu hết các nguyên tố kim loại đều các nguyên tố kim loại: Na, Mg, Al và các có ít electron ở lớp ngoài cùng (1, 2 hoặc 3e). nguyên tố phi kim P, S, Cl. So sánh số electron Thí dụ:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

ở lớp ngoài cùng của các nguyên tử kim loại và phi kim trên. Nhận xét và rút ra kết luận.

GV dùng bảng phụ vẽ sơ đồ cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố thuộc chu kì 2 và yêu cầu HS rút ra nhận xét về sự biến thiên của điện tích hạt nhân và bán kính nguyên tử.

Na: [Ne]3s1 Mg: [Ne]3s2 Al: [Ne]3s23p1 - Trong chu kì, nguyên tử của nguyên tố kim loại có bán kính nguyên tử lớn hơn và điện tích hạt nhân nhỏ hơn so với các nguyên tử của nguyên tố phi kim.

Thí dụ: 11Na 12Mg 13Al 14Si 15P 16S Cl 17 0,157 0,136 0,125 0,117 0,110 0,104 0,099

Hoạt động 3 GV thông báo về cấu tạo của đơn chất kim loại.

2. Cấu tạo tinh thể - Ở nhiệt độ thường, trừ Hg ở thể lỏng, còn các kim loại khác ở thể rắn và có cấu tạo tinh thể.

- Trong tinh thể kim loại, nguyên tử và ion kim loại nằm ở những nút của mạng tinh thể. Các electron hoá trị liên kết yếu với hạt nhân nên dễ tách khỏi nguyên tử và chuyển động tự do trong mạng tinh thể.

3. Liên kết kim loại Liên kết kim loại là liên kết được hình thành giữa các nguyên tử và ion kim loại trong mạng tinh thể do có sự tham gia của các electron tự do.

GV thông báo về liên kết kim loại và yêu cầu HS so sánh liên kết kim loại với liên kết cộng hoá trị và liên kết ion.

C. Luyện tập 1. GV treo bảng tuần hoàn và yêu cầu HS xác định vị trí của 22 nguyên tố phi kim. Từ đó thấy phần còn lại của bảng tuần hoàn là gồm các nguyên tố kim loại.

2. Phân biệt cấu tạo của nguyên tử kim loại và cấu tạo của đơn chất kim loại để thấy trong đơn chất, kim loại có liên kết kim loại.

3. GV dùng các bài tập 3,4,5,6 để củng cố thêm kiến thức cho học sinh D. Giao nhiệm vụ 1. Bai tập về nhà: 6 → 9 trang 82 (SGK). lập phương tâm diện 2. Xem trước bài phần TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI E. Tìm tòi mở rộng I-Một số kiểu mạng tinh thể kim loại.

- Ở trạng thái rắn, hầu hết các kim loại kết tinh theo ba dạng tinh thể chính là lập phương tâm diện, lập phương tâm khối và lục phương.

- Một số kim loại kết tinh theo mạng hỗn hợp ( tùy theo nhiệt độ mà có dạng khác nhau) VD: Coban: lục phương + lập phương Sc : Nhiệt độ 250C : lập phương tâm diện Nhiệt độ cao: Lục phương. Để xét tính chất của một mạng tinh thể ta chỉ cần xét tính chất của một tế bào cơ bản.

- Vậy tế bào cơ bản là gì? là cấu trúc nhỏ nhất của mạng tinh thể vẫn còn mang đầy đủ tính chất của mạng tinh thể.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

1. Mạng lập phương đơn giản: - Đỉnh khối lập phương là các nguyên tử kim loại hay ion dương kim loại; Số phối trí = 6.

2. Mạng lập phương tâm khối: - Đỉnh và tâm khối hộp lập phương là nguyên tử hay ion dương kim loại; Số phối trí = 8.

3. Mạng lập phương tâm diện - Đỉnh và tâm các mặt của khối hộp lập phương là các nguyên tử hoặc ion dương kim loại; Số phối trí = 12.

4. Mạng sáu phương đặc khít (mạng lục phương): - Khối lăng trụ lục giác gồm 3 ô mạng cơ sở. Mỗi ô mạng cơ sở là một khối hộp hình thoi. Các đỉnh và tâm khối hộp hình thoi là nguyên tử hay ion kim loại; - Số phối trí = 12.

II. Độ đặc khít của mạng tinh thể, khối lượng riêng của kim loại.

1. Độ đặc khít của mạng tinh thể a) Mạng tinh thể lập phương tâm khối

a

a 2 a 3 Số quả cầu trong một ô cơ sở : 1 + 8. 1/8 = 2 4 3 3 4 Tổng thể tích quả cầu 2. π .r 3 2. π .(a ) 3 3 4 = = 3 Thể tích của một ô cơ sở a a3

= 4r

= 68%

b) Mạng tinh thể lập phương tâm diện

a a a 2 = 4.r Số quả cầu trong một ô cơ sở : 6. 1/2 + 8. 1/8 = 4 4 2 3 4 Tổng thể tích quả cầu 4. π .r 3 4. π .(a ) 3 3 4 = 74% = = Thể tích của một ô cơ sở a3 a3 c) Mạng tinh thể lục phương chặt khít Số quả cầu trong một ô cơ sở: 4. 1/6 + 4. 1/12 + 1 = 2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

4 2. π .r 3 3 3 2a. 6 . a.a 2 2

Tổng thể tích quả cầu =

Thể tích của một ô cơ sở

=

a 4 2. π .( )3 3 2

= 74%

a3 2

a

2a 6 b= 3

a

a a a a = 2.r

¤ c¬ së

a

a 6 3 a 3 2

2. Khối lượng riêng của kim loại a) Công thức tính khối lượng riêng của kim loại 3.M .P (*) 4π r 3 .N A M : Khối lượng kim loại (g) ; NA: Số Avogađro P : Độ đặc khít (mạng lập phương tâm khối P = 68%; mạng lập phương tâm diện, lục phương chặt khít P = 74%) r : Bán kính nguyên tử (cm) b) áp dụng: Ví dụ 1: Tính khối lượng riêng của tinh thể Ni, biết Ni kết tinh theo mạng tinh thể lập phương D=

0

tâm mặt và bán kính của Ni là 1,24 A .

0 4r 4.1, 24 = = 3, 507( A) ; P = 0,74 2 2 Khối lượng riêng của Ni: 3.58, 7.0, 74 =9,04 (g/cm3) 4.3,14.(1, 24.10 −8 )3 .6, 02.1023

a=

a a a 2 = 4.r

Số đơn vị cấu trúc: + Mỗi quả cầu ở đỉnh đóng góp 1/6. + mỗi quả cầu ở mặt đóng góp 1/2 + mỗi quả cầu ở trong đóng góp 1

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Hệ thông câu hỏi, bài tập trong giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ................................................................…………………………………………………………………………………………

Tiết 27

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Bài 18: TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI DÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI (Tiết 1) I. MỤC TIÊU I. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Hiểu được: - Tính chất vật lí chung: ánh kim, dẻo, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.

- Tính chất hoá học chung là tính khử (khử phi kim, ion H+ trong nước, dung dịch axit , ion kim loại trong dung dịch muối).

- Quy luật sắp xếp trong dãy điện hóa các kim loại ( các nguyên tử được sắp xếp theo chiểu giảm dần tính khử, các ion kim loại được sắp xếp theo chiểu tăng dần tính oxi hoá) và ý nghĩa của nó.

Kĩ năng - Dự đoán được chiều phản ứng oxi hóa - khử dựa vào dãy điện hoá .

- Viết được các PTHH phản ứng oxi hoá - khử chứng minh tính chất của kim loại.

- Tính % khối lượng kim loại trong hỗn hợp.

Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Hóa chất: Na, dây Fe, dây Cu, dây Al, Zn hạt; dd HCl, dd H2SO4, dd HNO3 loãng.

- Dụng cụ: + Dụng cụ thí nghiệm chứng minh các kim loại có độ dẫn điện khác nhau. + Ống nghiệm, cốc thủy tinh, đèn cồn, giá thí nghiệm....

- Phiếu học tập.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Liên kết kim loại là gì ? So sánh liên kết kim loại với liên kết cộng hoá trị và liên kết ion.

2. Bài mới: Đặt vấn đề: Vậy cấu tạo tinh thể kim loại, liên kết kim loại có ảnh hưởng đến tính chất vật lí của kim loại như thế nào?

B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ Hoạt động 1 GV yêu cầu HS nêu những tính chất vật lí chung của kim loại (đã học ở năm lớp 9).

Hoạt động 2 HS nghiên cứu SGK và giải thích tính dẻo của kim loại.

GV ?: Nhiều ứng dụng quan trọng của kim loại trong cuộc sống là nhờ vào tính dẻo của kim loại.

Em hãy kể tên những ứng dụng đó.

NỘI DUNG KIẾN THỨC I – TÍNH CHẤT VẬT LÍ 1. Tính chất chung: Ở điều kiện thường, các kim loại đều ở trạng thái rắn (trừ Hg), có tính dẻo, dẫn điện, dẫn nhiệt và có ánh kim.

2. Giai thích a) Tính dẻo Kim loại có tính dẻo là vì các ion dương trong mạng tinh thể kim loại có thể trượt lên nhau dễ dàng mà không tách rời nhau nhờ những electron tự do chuyển động dính kết chúng với nhau.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 3 HS nghiên cứu SGK và giải thích nguyên nhân về tính dẫn điện của kim loại.

GV dẫn dắt HS giải thích nguyên nhân vì sao ở nhiệt độ cao thì độ dẫn điện của kim loại càng giảm.

Hoạt động 4 HS nghiên cứu SGK và giải thích nguyên nhân về tính dẫn nhiệt của kim loại.

Hoạt động 5 HS nghiên cứu SGK và giải thích nguyên nhân về tính ánh kim của kim loại.

GV giới thiệu thêm một số tính chất vật lí khác của kim loại.

b) Tính dẫn điện - Khi đặt một hiệu điện thế vào hai đầu dây kim loại, những electron chuyển động tự do trong kim loại sẽ chuyển động thành dòng có hướng từ cực âm đến cực dương, tạo thành dòng điện.

- Ở nhiệt độ càng cao thì tính dẫn điện của kim loại càng giảm do ở nhiệt độ cao, các ion dương dao động mạnh cản trở dòng electron chuyển động c) Tính dẫn nhiệt - Các electron trong vùng nhiệt độ cao có động năng lớn, chuyển động hỗn loạn và nhanh chóng sang vùng có nhiệt độ thấp hơn, truyền năng lượng cho các ion dương ở vùng này nên nhiệt độ lan truyền được từ vùng này đến vùng khác trong khối kim loại.

- Thường các kim loại dẫn điện tốt cũng dẫn nhiệt tốt. d) Ánh kim Các electron tự do trong tinh thể kim loại phản xạ hầu hết những tia sáng nhìn thấy được, do đó kim loại có vẻ sáng lấp lánh gọi là ánh kim.

Kết luận: Tính chất vật lí chung của kim loại gây nên bởi sự có mặt của các electron tự do trong mạng tinh thể kim loại.

Không những các electron tự do trong tinh thể kim loại, mà đặc điểm cấu trúc mạng tinh thể kim loại, bán kính nguyên tử,…cũng ảnh hưởng đến tính chất vật lí của kim loại.

Ngoài một số tính chất vật lí chung của các kim loại, kim loại còn có một số tính chất vật lí không giống nhau.

- Khối lượng riêng: Nhỏ nhất: Li (0,5g/cm3); lớn nhất Os (22,6g/cm3).

- Nhiệt độ nóng chảy: Thấp nhất: Hg (−390C); cao nhất W (34100C).

- Tính cứng: Kim loại mềm nhất là K, Rb, Cs (dùng dao cắt được) và cứng nhất là Cr (có thể cắt được kính).

C. Luyện tập: 1. Nguyên nhân gây nên những tính chất vật lí chung của kim loại ? Giải thích.

2. Em hãy kể tên các vật dụng trong gia đình được làm bằng kim loại. Những ứng dụng của các đồ vật đó dựa trên tính chất vật lí nào của kim loại ?

D. Giao nhiệm vụ về nhà 1. Bài tập về nhà: 1, 8 trang 88, 89 (SGK).

2. Xem trước phần TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CHUNG CỦA KIM LOẠI E. Vận dụng và tìm tòi mở rộng: Bài 1. Tinh thể đồng kim loại có cấu trúc lập phương tâm diện. a) Hãy vẽ cấu trúc mạng tế bào cơ sở và cho biết số nguyên tử Cu chứa trong tế bào sơ đẳng này

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

b) Tính cạnh lập phương a(Å) của mạng tinh thể, biết nguyên tử Cu có bán kính bằng 1,28 Å c) Xác định khoảng cách gần nhất giữa hai nguyên tử Cu trong mạng d) Tính khối lượng riêng của Cu theo g/cm3 Hướng dẫn A B ♣ a) Mạng tế bào cơ sở của Cu (hình bên) Theo hình vẽ, số nguyên tử Cu là B A E 1 − Ở tám đỉnh lập phương = 8 × = 1 E 8 a 1 C D − Ở 6 mặt lập phương = 6 × = 3 2 Vậy tổng số nguyên tử Cu chứa trong tế D C đảng = 1 + 3 = 4 (nguyên tử) b) Xét mặt lập phương ABCD ta có: AC = a 2 = 4 × rCu a=

4 × rCu

0

=

4 × 1,28 A

bào sơ

CT

= 3,63 Å

2 2 c) Khoảng cách ngắn nhất giữa 2 nguyên tử là đoạn AE: AC a 2 AE = = = 2,55 Å 2 2 d) Khối lượng riêng: + 1 mol Cu = 64 gam + Thể tích của 1 tế bào cơ sở = a3 chứa 4 nguyên tử Cu + 1 mol Cu có NA = 6,02 ×1023 nguyên tử m 64 Khối lượng riêng d = = 4 × = 8,88 g/cm3 23 V 6,02 × 10 × (3,63 × 10−8 )3

Bài 2. Sắt dạng α (Feα) kết tinh trong mạng lập phương tâm khối, nguyên tử có bán kính r = 1,24 Å.

Hãy tính: a) Cạnh a của tế bào sơ đẳng b) Tỉ khối của Fe theo g/cm3. c) Khoảng cách ngắn nhất giữa hai nguyên tử Fe Cho Fe = 56 Hướng dẫn ♣ a) Mạng tế bào cơ sở của Fe (hình vẽ) B Theo hình vẽ, số nguyên tử Fe là 1 − Ở tám đỉnh lập phương = 8 × = 1 8 − Ở tâm lập phương = 1 Vậy tổng số nguyên tử Cu chứa trong tế sơ đảng = 1 + 1 = 2 (nguyên tử)

A

B

A E

E a

C C

D

a

D

b) Từ hình vẽ, ta có: AD2 = a2 + a2= 2a2 xét mặt ABCD: AC2 = a2 + AD2 = 3a2 mặt khác, ta thấy AC = 4r = a 3 nên a =

4r

=

4 × 1,24

= 2,85 Å 3 3 c) Khoảng cách ngắn nhất giữa 2 nguyên tử là đoạn AE: AC a 3 2,85 × 3 AE = = = = 2,468 Å 2 2 2 d) Khối lượng riêng: + 1 mol Fe = 56 gam + Thể tích của 1 tế bào cơ sở = a3 chứa 2 nguyên tử Fe + 1 mol Fe có NA = 6,02 ×1023 nguyên tử

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

bào

Khối lượng riêng d =

m 56 =2× = 7,95 g/cm3 23 −8 3 V 6,02 × 10 × (2,85 × 10 )

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Hệ thông câu hỏi, bài tập trong giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................

Tiết 28

Ngày soạn:

Bài 18:

Ngày giảng:

TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

DÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI (Tiết 2) I. MỤC TIÊU I. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Hiểu được: - Tính chất vật lí chung: ánh kim, dẻo, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.

- Tính chất hoá học chung là tính khử (khử phi kim, ion H+ trong nước, dung dịch axit , ion kim loại trong dung dịch muối).

- Quy luật sắp xếp trong dãy điện hóa các kim loại ( các nguyên tử được sắp xếp theo chiểu giảm dần tính khử, các ion kim loại được sắp xếp theo chiểu tăng dần tính oxi hoá) và ý nghĩa của nó.

Kĩ năng - Dự đoán được chiều phản ứng oxi hóa - khử dựa vào dãy điện hoá .

- Viết được các PTHH phản ứng oxi hoá - khử chứng minh tính chất của kim loại.

- Tính % khối lượng kim loại trong hỗn hợp.

Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: Hoá chất: Kim loại Na, đinh sắt, dây sắt, dây đồng, dây nhôm, hạt kẽm. Dung dịch HCl, H2SO4 loãng, dung dịch HNO3 loãng.

Dụng cụ: Ống nghiệm, cốc thuỷ tinh, đèn cồn, giá thí nghiệm,…

- Phiếu học tập.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Tính chất vật lí chung của kim loại là gì ? Nguyên nhân gây nên những tính chất vật lí chung đó.

2. Bài mới: Đặt vấn đề: Từ đặc điểm cấu tạo nguyên tử, cấu tạo tinh thể kim loại giúp ta tìm hiểu xu hướng của kim loại trong phản ứng hóa học và các tính chất hóa học chung của kim loại.

B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1 II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC GV ?: Các electron hoá trị dễ tách ra khỏi - Trong một chu kì: Bán kính nguyên tử của nguyên tử kim loại ? Vì sao ? nguyên tố kim loại < bán kính nguyên tử của GV ?: Vậy các electron hoá trị dễ tách ra khỏi nguyên tố phi kim. nguyên tử kim loại. Vậy tính chất hoá học chung - Số electron hoá trị ít, lực liên kết với hạt nhân của kim loại là gì ? tương đối yếu nên chúng dễ tách khỏi nguyên tử.

Tính chất hoá học chung của kim loại là tính khử.

M → Mn+ + ne 1. Tác dụng với phi kim Hoạt động 2 a) Tác dụng với clo 0 0 +3 -1 t0 GV ?: Fe tác dụng với Cl2 sẽ thu được sản 2Fe + 3Cl2 2FeCl3 phẩm gì ?

GV biểu diễn thí nghiệm để chứng minh sản b) Tác dụng với oxi 0 0 +3 -2 t0 phẩm tạo thành sau phản ứng trên là muối sắt 2Al + 3O 2 2Al2O3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(III).

HS viết các PTHH: Al cháy trong khí O2; Hg tác dụng với S; Fe cháy trong khí O2; Fe + S. HS so sánh số oxi hoá của sắt trong FeCl3, Fe3O4, FeS và rút ra kết luận về sự nhường electron của sắt.

0

0

0

0

0

Fe + S

Hg +

GV yêu cầu HS viết PTHH của kim loại Fe với dung dịch HCl, nhận xét về số oxi hoá của Fe trong muối thu được.

GV thông báo Cu cũng như các kim loại khác có thể khử N+5 và S+6 trong HNO3 và H2SO4 loãng về các mức oxi hoá thấp hơn.

HS viết các PTHH của phản ứng.

t0

0

+8/3 -2

3Fe + 2O2 Fe3O4 c) Tác dụng với lưu huỳnh Với Hg xảy ra ở nhiệt độ thường, các kim loại cần đun nóng.

S

t0

+2 -2

FeS

+2 -2

HgS

2. Tác dụng với dung dịch axit a) Dung dịch HCl, H2SO4 loãng…

0

+1

+2

0

Fe + 2 H Cl → FeCl2 + H 2 ↑ b) Dung dịch HNO3, H2SO4 đặc: Phản ứng với hầu hết các kim loại (trừ Au, Pt) 0

+5

+2

+2

3 Cu + 8 HNO 3 loãng → 3 Cu ( NO3 ) 2 + 2 NO + 4 H 2O 0

+6

+2

+4

Cu + 2 H 2 SO 4 dac → Cu SO4 + 2 SO2 + 2 H 2O GV thông báo về khả năng phản ứng với nước của các kim loại ở nhiệt độ thường và yêu cầu HS viết PTHH của phản ứng giữa Na và Ca với nước.

GV thông bào một số kim loại tác dụng với hơi nước ở nhiệt độ cao như Mg, Fe,…

3. Tác dụng với nước - Các kim loại có tính khử mạnh: kim loại nhóm IA và IIA (trừ Be, Mg) khử H2O dễ dàng ở nhiệt độ thường.

- Các kim loại có tính khử trung bình chỉ khử nước ở nhiệt độ cao (Fe, Zn,…). Các kim loại còn lại không khử được H2O. 0

+1

2Na + 2H 2O

+1

0

2NaOH + H

2

4. Tác dụng với dung dịch muối: Kim loại mạnh GV yêu cầu HS viết PTHH khi cho Fe tác dụng với dd CuSO4 ở dạng phân tử và ion thu hơn có thể khử được ion của kim loại yếu hơn gọn. Xác định vai trò của các chât trong phản trong dung dịch muối thành kim loại tự do.

0 +2 +2 0 ứng trên.

Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu HS nêu điều kiện của phản ứng (kim loại mạnh không tác dụng với nước và muối tan).

C. Luyện tập: 1. Tính chất hoá học cơ bản của kim loại là gì và vì sao kim loại có những tính chất đó ?

2. Thuỷ ngân dễ bay hơi và rất độc. Nếu chẳng may nhiệt kế thuỷ ngân bị vỡ thì dùng chất nào trong các chất sau để khử độc thuỷ ngân ?

A. Bột sắt B. Bột lưu huỳnh C. Bột than D. Nước 3. Dung dịch FeSO4 có lẫn tạp chất là CuSO4. Hãy giới thiệu phương pháp hoá học đơn giản để có thể loại được tạp chất. Giải thích việc làm và viết PTHH dạng phân tử và ion rút gọn.

D. Giao nhiệm vụ: 1. Bài tập về nhà: 2, 3, 4, 5 trang 88-89 (SGK).

2. Xem trước nội dung DÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI E. Vận dụng và tìm tòi mở rộng: VD1. Hoà tan hoàn toàn m g bột Cu trong 800 g dung dịch HNO3 được dung dịch Y và 2,24 lit khí NO (đktc). Y tác dụng vừa đủ với 300ml dung dịch NaOH 2M được kết tủa R. Sau khi nung R đến khối lượng không đổi được 20 g chất rắn. a. Tính khối lượng Cu ban đầu. b. Tính khối lượng các chất trong Y và nồng độ % của dung dịch HNO3 đã dùng Giải: nNO = 2,24/22,4 = 0,1 mol; nNaOH = 0,3.0,2 = 0,06 mol a. Khi cho Y tác dụng với dung dịch NaOH thu được kết tủa R chỉ chứa Cu(OH)2. Chất rắn thu được khi nung là CuO → nCuO = 20/80 = 0,25 mol ⇒ nCu (OH )2 = nCuO = 0,25 mol.

Theo định luật bảo toàn nguyên tố: nCu (ban đầu) = nCu (trong CuO) = 0,25 mol ⇒ mCu = 0,25.64 = 16 g b. Trong X, n Cu 2+ = nCu (OH ) 2 = 0,25 mol ⇒ m Cu(NO3 ) 2 = 188.0,25 = 47 g Cu → Cu2+ + 2e

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

0,25 mol +5

0,5 mol +2

Mà: N

+ 3e → N 0,3 mol 0,1 mol Vậy chứng tỏ phản ứng của Cu và HNO3 phải tạo ra NH4NO3. ne (Cu nhường) = Σne nhận = 0,5 mol ⇒ ne nhận +5 −3 = 0,5 – 0,3 = 0,2 mol +5

N →N

8e → N 0,2 mol 0,025 mol ⇒ n NH 4 NO3 = 0,025 mol ⇒ m NH 4 NO3 = 80.0,025 = 2 g Theo định luật bảo toàn nguyên tố: n HNO3 pư = nN (trong Cu(NO3 ) 2 ) + nN (trong NO) + nN (trong NH 4 NO3 ) = 2n Cu(NO3 ) 2 + nNO + 2n NH 4 NO3 = 0,65 mol 40,95 ⇒ m HNO3 = 63.0,65 = 40,95 g ⇒ C% = .100% = 5,12% 800 VD2. Cho 11 g hỗn hợp hai kim loại Al và Fe vào dung dịch HNO3 loóng dư, thu được 6,72 lit khí NO (đktc) duy nhất. Khối lượng (g) của Al và Fe trong hỗn hợp đầu là: A. 5,4 và 5,6.

B. 5,6 và 5,4.

C. 4,4 và 6,6.

D. 4,6 và 6,4.

Giải: nNO = 6,72/22,4 = 0,3 mol

N

+5

+

−3

+2

+ 3e → N 0,9 mol 0,3 mol Gọi x, y lần lượt là số mol Al và Fe trong hỗn hợp đầu Ta có: 27x + 56y = 11 (1) Al → Al+3 + 3e x mol 3x mol Fe → Fe+3 + 3e y mol 3y mol Theo định luật bảo toàn e: ne (KL nhường) = ne (N nhận) = 0,9 mol hay: 3x + 3y = 0,9 (2) m = 27.0,2 = 5,4 g  Al x = 0,2 mol Từ (1) và (2) ta có  ⇒ → Đáp án A.  y = 0,1 mol m Fe = 56.0,1 = 5,6 g

N

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Hệ thông câu hỏi, bài tập trong giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 29

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 18: TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI DÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI (Tiết 3) I. MỤC TIÊU: A. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Hiểu được: - Tính chất vật lí chung: ánh kim, dẻo, dẫn điện và dẫn nhiệt tốt.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Tính chất hoá học chung là tính khử (khử phi kim, ion H+ trong nước, dung dịch axit , ion kim loại trong dung dịch muối).

- Quy luật sắp xếp trong dãy điện hóa các kim loại ( các nguyên tử được sắp xếp theo chiểu giảm dần tính khử, các ion kim loại được sắp xếp theo chiểu tăng dần tính oxi hoá) và ý nghĩa của nó.

Kĩ năng - Dự đoán được chiều phản ứng oxi hóa - khử dựa vào dãy điện hoá .

- Viết được các PTHH phản ứng oxi hoá - khử chứng minh tính chất của kim loại.

- Tính % khối lượng kim loại trong hỗn hợp.

Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập, bảng dãy điện hóa của kim loại 2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Hoàn thành các PTHH dạng phân tử và ion rút gọn của phản ứng sau: Cu + dd AgNO3; Fe + CuSO4.

Cho biết vai trò của các chất trong phản ứng.

2. Bài mới: Đặt vấn đề: Khi cho kim loại tác dụng với dung dịch muối vì sao một số phản ứng lại không xảy ra?

B. Hình thành kiến thức

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC III – ĐÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI Hoạt động 1 1. Cặp oxi hoá – khử của kim loại GV thông báo về cặp oxi hoá – khử của kim loại: Ag + + 1e Ag Dạng oxi hoá và dạng khử của cùng một nguyên tố 2+ Cu + 2e Cu kim loại tạo thành cặp oxi hoá – khử của kim loại.

2+ Fe + 2e Fe GV ?: Cách viết các cặp oxi hoá – khử của kim [O] [K] loại có điểm gì giống nhau ?

Dạng oxi hoá và dạng khử của cùng một nguyên tố kim loại tạo nên cặp oxi hoá – khử của kim loại.

Thí dụ: Cặp oxi hoá – khử Ag+/Ag; Cu2+/Cu; Fe2+/Fe Hoạt động 2 2. So sánh tính chất của các cặp oxi hoá – GV lưu ý HS trước khi so sánh tính chất của hai khử cặp oxi hoá – khử Cu2+/Cu và Ag+/Ag là phản ứng Thí dụ: So sánh tính chất của hai cặp oxi hoá – Cu + 2Ag+ → Cu2+ + 2Ag chỉ xảy ra theo 1 chiều. khử Cu2+/Cu và Ag+/Ag. GV dẫn dắt HS so sánh để có được kết quả như Cu + 2Ag+ → Cu2+ + 2Ag bên.

Kết luận: Tính khử: Cu > Ag Tính oxi hoá: Ag+ > Cu2+ Hoạt động 3: GV giới thiệu dãy điện hoá của kim 3. Dãy điện hoá của kim loại loại và lưu ý HS đây là dãy chứa những cặp oxi hoá – khử thông dụng, ngoài những cặp oxi hoá – khử này ra vẫn còn có những cặp khác.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

K+ Na+ Mg2+ Al3+

Zn2+

Fe2+

Ni2+ Sn2+

Pb2+

H+ Cu2+

Ag+ Au3+

H2

Ag

Tính oxi hoaù cuûa ion kim loaïi taêng

K

Na

Mg

Al

Zn

Fe

Ni

Sn

Pb

Cu

Au

Tính khöû cuûa kim loaïi giaûm

Hoạt động 4: GV giới thiệu ý nghĩa dãy điện hoá của kim loại và quy tắc .

HS vận dụng quy tắc để xét chiều của phản ứng oxi hoá – khử.

4. Ý nghĩa dãy điện hoá của kim loại Dự đoán chiều của phản ứng oxi hoá – khử theo quy tắc α: Phản ứng giữa hai cặp oxi hoá – khử sẽ xảy ra theo chiều chất oxi hoá mạnh hơn sẽ oxi hoá chất khử mạnh hơn, sinh ra chất oxi hoá yếu hơn và chất khử yếu hơn.

Thí dụ: Phản ứng giữa hai cặp Fe2+/Fe và Cu2+/Cu xảy ra theo chiều ion Cu2+ oxi hoá Fe tạo ra ion Fe2+ và Cu. Fe2+ Cu2+ Fe Cu 2+ 2+ Fe + Cu → Fe + Cu Tổng quát: Giả sử có 2 cặp oxi hoá – khử Xx+/X và Yy+/Y (cặp Xx+/X đứng trước cặp Yy+/Y).

Xx+

Yy+

X

Y

Phương trình phản ứng: Yy+ + X → Xx+ + Y

c. Luyện tập 1. Dựa vào dãy điện hoá của kim loại hãy cho biết: - Kim loại nào dễ bị oxi hoá nhất ?

- Kim loại nào có tính khử yếu nhất ?

- Ion kim loại nào có tính oxi hoá mạnh nhất.

- Ion kim loại nào khó bị khử nhất.

2. a) Hãy cho biết vị trí của cặp Mn2+/Mn trong dãy điện hoá. Biết rằng ion H+ oxi hoá được Mn. Viết phương trình ion rút gọn của phản ứng. b) Có thể dự đoán được điều gì xảy ra khi nhúng là Mn vào các dung dịch muối: AgNO3, MnSO4, CuSO4. Nếu có, hãy viết phương trình ion rút gọn của phản ứng.

3. So sánh tính chất của các cặp oxi hoá – khử sau: Cu2+/Cu và Ag+/Ag; Sn2+/Sn và Fe2+/Fe. 4. Kim loại đồng có tan được trong dung dịch FeCl3 hay không, biết trong dãy điện hoá cặp Cu2+/Cu đứng trước cặp Fe3+/Fe. Nếu có, viết PTHH dạng phân tử và ion rút gọn của phản ứng.

5. Hãy sắp xếp theo chiều giảm tính khử và chiều tăng tính oxi hoá của các nguyên tử và ion trong hai trường hợp sau đây: a) Fe, Fe2+, Fe3+, Zn, Zn2+, Ni, Ni2+, H, H+, Hg, Hg2+, Ag, Ag+ b) Cl, Cl-, Br, Br-, F, F-, I, I-.

D. Giao nhiệm vụ: 1. Bài tập về nhà: 6,7 trang 89 (SGK).

2. Xem trước bài HỢP KIM E. Vận dụng, tìm tòi và mở rộng: Kim loại tác dụng với dung dịch muối (4 trường hợp) Nguyên tắc: Phản ứng xảy ra theo quy tắc anpha nA + mB+ → nAm+ + mB Điều kiện: - A không phản ứng với nước ở đk thường và phải đứng trước B trong dãy điện hóa.

- Muối A, B phải tan trong nước ở điều kiện thường. + Khối lượng chất rắn tăng: ∆m↑ = mB tạo ra – mA tan

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

+ Khối lượng chất rắn giảm: ∆m↓ = mA tan – mB tạo ra Khối lượng chất rắn tăng = khối lượng dung dịch giảm.

TH riêng: + Nếu A là các KLK Na, K... và kiềm thổ Ca, Ba, Sr thì A sẽ khử H+ của H2O thành H2 và tạo thành dung dịch bazơ kiềm. Sau đó là phản ứng trao đổi giữa muối và bazơ kiềm. + Kim loại (Mg→ Cu) đẩy Fe3+ về Fe2+.

Ví dụ: Fe + 2Fe3+ → 3Fe2+ ; Cu + 2Fe3+ → Cu2+ + 2Fe2+ + Kim loại Fe tác dụng với Ag+ thì: Fe + 2Ag+ → Fe2+ + 2Ag. Nếu Fe hết, Ag+ còn dư thì: 2+ + Fe + Ag → Fe3+ + Ag. + Với nhiều anion có tính oxi hóa mạnh như NO3-, MnO4-,…thì kim loại A sẽ khử các anion trong môi trường axit (hoặc bazơ).

- Hỗn hợp các kim loại phản ứng với hỗn hợp dung dịch muối theo thứ tự ưu tiên: kim loại khử mạnh nhất tác dụng với cation oxi hóa mạnh nhất để tạo ra kim loại khử yếu nhất và cation oxi hóa yếu nhất.

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Hệ thông câu hỏi, bài tập trong giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 30

Ngày soạn: 12/11/2017

Ngày giảng:

Bài 21: LUYỆN TẬP: TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Hệ thống hoá về kiến thức của kim loại qua một số bài tập lí thuyết và tính toán.

2. Kĩ năng: Giải được các bài tập liên quan đến tính chất của kim loại.

Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập 2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ luyện tập 2. Bài mới: B. Hình thành kiến thức

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ Hoạt động 1 HS vận dụng tính chất hoá học chung của kim loại để giải quyết bài tập.

NỘI DUNG KIẾN THỨC Bài 1: Dãy các kim loại đều phản ứng với H2O ở nhiệt độ thường là: A. Fe, Zn, Li, Sn B. Cu, Pb, Rb, Ag C. K, Na, Ca, Ba D. Al, Hg, Cs, Sr Bài 2: Ngâm một đinh sắt trong 100 ml dung dịch Vận dụng phương pháp tăng giảm khối lượng (nhanh nhất).

CuCl2 1M, giả sử Cu tạo ra bám hết vào đinh sắt.

Sau khi phản ứng xong, lấy đinh sắt ra, sấy khô, Fe + CuCl2 → FeCl2 + Cu khối lượng đinh sắt tăng thêm 56g →1mol→ 64g tăng 8g A. 15,5g B. 0,8g C. 2,7g 0,1 mol tăng 0,8g.

D. 2,4g Bài này chỉ cần cân bằng sự tương quan giữa Bài 3: Cho 4,8g kim loại R hoá trị II tan hoàn toàn kim loại R và NO trong dung dịch HNO3 loãng thu được 1,12 lít NO duy nhất (đkc). Kim loại R là: 3R → 2NO A. Zn B. Mg C. Fe D. →0,05 0,075 Cu

R = 4,8/0,075 = 64 Tương tự bài 3, cân bằng sự tương quan giữa Bài 4: Cho 3,2g Cu tác dụng với dung dịch HNO3 Cu và NO2 đặc, dư thì thể tích khí NO2 thu được (đkc) là A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 3,36 lít D. Cu → 2NO2 4,48 lít Bài 5: Nung nóng 16,8g Fe với 6,4g bột S (không có Fe và FeS tác dụng với HCl đều cho cùng một số mol khí nên thể tích khí thu được xem không khí) thu được sản phẩm X. Cho X tác dụng như chỉ do một mình lượng Fe ban đầu phản với dung dịch HCl dư thì có V lít khí thoát ra (đkc). ứng.

Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị V là A. 2,24 lít B. 4,48 lít C. 6,72 lít D. Fe → H2 3,36 lít nH2 = nFe = 16,8/56 = 0,3 V = 6,72 lít Bài 6: Để khử hoàn toàn hỗn hợp gồm FeO và ZnO nhh oxit = nH2 = nhh kim loại = 0,1 (mol) thành kim loại cần 2,24 lít H2 (đkc). Nếu đem hết Khi hỗn hợp kim loại tác dụng với dung dịch hỗn hợp thu được cho tác dụng với dung dịch HCl HCl thì: thì thể tích khí H2 thu được (đkc) là nH2 = nhh kim loại = 0,1 (mol) V = 2,24 lít A. 4,48 lít B. 1,12 lít C. 3,36 lít D. 2,24 lít Bài 7: Cho 6,72 lít H2 (đkc) đi qua ống sứ đựng 32g Tính số mol CuO tạo thành nHCl = nCuO CuO đun nóng thu được chất rắn A. Thể tích dung kết quả dịch HCl đủ để tác dụng hết với A là A. 0,2 lít B. 0,1 lít C. 0,3 lít D. 0,01 lít Bài 8: Cho một lá sắt nhỏ vào dung dịch chứa một Hoạt động 2 trong những muối sau: CuSO4, AlCl3, Pb(NO3)2,

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

HS vận dụng quy luật phản ứng giữa kim loại và dung dịch muối để biết trường hợp nào xảy ra phản ứng và viết PTHH của phản ứng.

GV lưu ý đến phản ứng của Fe với dung dịch AgNO3, trong trường hợp AgNO3 thì tiếp tục xảy ra phản ứng giữa dung dịch muối Fe2+ và dung dịch muối Ag+.

Cách làm nhanh nhất là vận dụng phương pháp bảo toàn electron.

ZnCl2, KNO3, AgNO3. Viết PTHH dạng phân tử và ion rút gọn của các phản ứng xảy ra (nếu có). Cho biết vai trò của các chất tham gia phản ứng.

Giải Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu Fe + Cu2+ → Fe2+ + Cu Fe + Pb(NO3)2 → Fe(NO3)2 + Pb Fe + Pb2+ → Fe2+ + Pb Fe + 2AgNO3 → Fe(NO3)2 + 2Ag Fe + 2Ag+ → Fe2+ + 2Ag Nếu AgNO3 dư thì: Fe(NO3)2 + AgNO3 → Fe(NO3)3 + Ag Fe2+ + Ag+ → Fe3+ + Ag Bài 9: Hoà tan hoàn toàn 1,5g hỗn hợp bột Al và Mg vào dung dịch HCl thu được 1,68 lít H2 (đkc). Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp.

Giải Gọi a và b lần lượt là số mol của Al và Mg. 27a + 24b = 1,5 a = 1/30    1,68 b = 0,025 3a + 2b = 22,4 .2 = 0,15 %Al =

27/30 1,5

.100 = 60% %Mg = 40%

C. Luyện tập: 1. Đốt cháy hết 1,08g một kim loại hoá trị III trong khí Cl2 thu được 5,34g muối clorua của kim loại đó.

Xác định kim loại.

2. Khối lượng thanh Zn thay đổi như thế nào sau khi ngâm một thời gian trong các dung dịch: a) CuCl2 b) Pb(NO3)2 c) AgNO3 d) NiSO4 3. Cho 8,85g hỗn hợp Mg, Cu và Zn vào lượng dư dung dịch HCl thu được 3,36 lít H2 (đkc). Phần chất rắn không tan trong axit được rửa sạch rồi đốt trong khí O2 thu được 4g chất bột màu đen.

Tính % khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp.

D. Giao nhiệm vụ Xem trước bài LUYỆN TẬP: ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI E. Vận dụng, tìm tòi và mở rộng: 1) Kim loại tác dụng với dung dịch axit: a) Đối với dung dịch HCl, H2 SO4 loãng: M + nH+ Mn+ + n/2H2 (M đứng trước hiđro trong dãy thế điện cực chuẩn) b) Đối với H2SO4 đặc, HNO3 (axit có tính oxi hóa mạnh): - Kim loại thể hiện nhiều số oxi hóa khác nhau khi phản ứng với H2SO4 đặc, HNO3 sẽ đạt số oxi hóa cao nhất.

- Hầu hết các kim loại phản ứng được với H2SO4 đặc nóng (trừ Pt, Au) và H2SO4 đặc nguội (trừ Pt, Au, Fe, Al, Cr…), khi đó S+6 trong H2SO4 bị khử thành S+4 (SO2) ; S0 hoặc S-2 (H2S) - Hầu hết các kim loại phản ứng được với HNO3 đặc nóng (trừ Pt, Au) và HNO3 đặc nguội (trừ Pt, Au, Fe, Al, Cr…), khi đó N+5 trong HNO3 bị khử thành N+4 (NO2) - Hầu hết các kim loại phản ứng được với HNO3 loãng (trừ Pt, Au), khi đó N+5 trong HNO3 bị khử thành N+2 (NO) ; N+1 (N2O) ; No (N2) hoặc N-3 (NH4 +) c) Kim loại tan trong nước (Na, K, Ba, Ca,…) tác dụng với axit: có 2 trường hợp - Nếu dung dịch axit dùng dư: chỉ có phản ứng của kim loại với axit - Nếu axit thiếu thì ngoài phản ứng giữa kim loại với axit (xảy ra trước) còn có phản ứng kim loại dư tác dụng với nước của dung dịch

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH *BIẾT Câu 1 (204-2017). Ion nào sau đây có tính oxi hóa mạnh nhất?

A. Ca2+.

B. Zn2+.

C. Fe2+.

D. Ag+.

Câu 2(201-2017). Phát biểu nào sau đây sai?

A. Kim loại Cu khử được ion Fe2+ trong đung dịch.

B. Kim loại Al tác dụng được với dung địch NaOH. C. Kim loại có khối lượng riêng nhỏ nhất là Li. D. Kim loại cứng nhất là Cr. Câu 3(202-2017). Kim loại dẫn điện tốt nhất là A. Au. B. Ag. C. Al D. Cu. Câu 4(202-2017). Dung dịch nào sau đây tác dụng được với kim loại Cu? A. HCl. B. HNO3 loãng.

C. H2SO4 loãng.

D. KOH Câu 5(203-2017). Kim loại nào sau đây có tính khử mạnh nhất?

A. Fe. B. K. C. Mg. D. Al Câu 6 (204-2017). Ion nào sau đây có tính oxi hóa mạnh nhất?

A. Ca2+.

B. Zn2+.

C. Fe2+.

D. Ag+. *HIỂU Câu 1(201-2017). Khử hoàn toàn 32 gam CuO bằng khí CO dư, thu được m gam kim loại. Giá trị của m là A. 25,6.

B. 19,2.

C. 6,4.

D. 12,8.

Câu 2(202-2017). Cho 2,24 lít khí CO (đktc) phản ứng vừa đủ với 10 gam hỗn hợp X gồm CuO và MgO. Phần trăm khối lượng của MgO trong X là A. 20%.

B. 40%.

C. 60%.

D. 80%.

Câu 3(202-2017). Cho hỗn hợp Zn, Mg và Ag vào dung dịch CuCl2, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp ba kim loại. Ba kim loại đó là A. Mg, Cu và Ag. B. Zn, Mg và Ag. C. Zn, Mg và Cu D. Zn, Ag và Cu Câu 4(203-2017). Cho 11,7 gam hỗn hợp Cr và Zn phản ứng hoàn toàn với dung dịch HCl dư, đun nóng, thu được dung dịch X và 4,48 lít khí H2 (đktc). Khối lượng muối trong X là A. 29,45 gam.

B. 33,00 gam.

C. 18,60 gam.

D. 25,90 gam.

Câu 5(203-2017). Cho các kim loại sau: K, Ba, Cu và Ag. Số kim loại điều chế được bằng phương pháp điện phân dung dịch (điện cực trơ) là A. 1.

B. 4.

C. 3.

D. 2.

Câu 6(204-2017). Dẫn khí CO dư qua hỗn hợp bột gồm MgO, CuO, Al2O3 và FeO, nung nóng. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp rắn Y. Số oxit kim loại trong Y là A. 3.

B. l.

C. 4.

D. 2.

Câu 7(204-2017). Cho 11,9 gam hỗn hợp Zn và Al phản ứng vừa đủ với dung dịch H2SO4 loãng, thu được m gam muối trung hòa và 8,96 lít khí H2 (đktc). Giá trị của m là A. 42,6.

B. 70,8.

C. 50,3.

D. 51,1.

Câu 8(204-2017). Khử hoàn toàn 6,4 gam hỗn hợp CuO và Fe2O3 bằng khí H2, thu được m gam hỗn hợp kim loại và 1,98 gam H2O. Giá trị của m là A. 2,88.

B. 6,08.

C. 4,64.

D. 4,42. *VẬN DỤNG Câu 1 (201-2017). Hòa tan hoàn toàn 3,2 gam một oxit kim loại cần vừa đủ 40 ml dung dịch HCl 2M. Công thức của oxit là A. MgO. B. Fe2O3.

C. CuO. D. Fe3O4.

Câu 2(203-2017). Cho 6,72 lít khí CO (đktc) phản ứng với CuO nung nóng, thu được hỗn hợp khí có tỉ khối so với H2 bằng 18. Khối lượng CuO đã phản ứng là A. 24 gam.

B. 8 gam.

C. 16 gam.

D. 12 gam.

Câu 3(204-2017). Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Đốt dây Mg trong không khí. (b) Sục khí Cl2 vào dung dịch FeSO4. (c) Cho dung dịch H2SO4 loãng vào dung dịch Fe(NO3)2. (d) Cho Br2 vào dung dịch hỗn hợp NaCrO2 và NaOH.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(e) Sục khí CO2 vào dung dịch Ca(OH)2. (g) Đun sôi dung dịch Ca(HCO3)2.

Số thí nghiệm xảy ra phản ứng oxi hóa-khử là A. 3.

B. 5. * Rút kinh nghiệm

C. 2.

D. 4.

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 31

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 19: HỢP KIM I. MỤC TIÊU: A. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Biết được: Khái niệm hợp kim, tính chất (dẫn nhiệt, dẫn điện, nhiệt độ nóng chảy...), ứng dụng của một số hợp kim (thép không gỉ, đuyara).

Kĩ năng - Sử dụng có hiệu quả một số đồ dùng bằng hợp kim dựa vào những đặc tính của chúng.

- Xác định % kim loại trong hợp kim.

Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Hãy sắp xếp theo chiều giảm tính khử và chiều tăng tính oxi hoá của các nguyên tử và ion trong hai trường hợp sau đây: Fe, Fe2+, Fe3+, Zn, Zn2+, Cu, Cu2+, H, H+, Ag, Ag+ 2. Bài mới: B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC I – KHÁI NIỆM: Hợp kim là vật liệu kim loại có chứa một số kim loại cơ bản và một số kim Hoạt động 1 HS nghiên cứu SGK để biết khái niệm về hợp loại hoặc phi kim khác. kim.

Thí dụ: - Thép là hợp kim của Fe với C và một số nguyên tố khac.

- Đuyra là hợp kim của nhôm với đồng, mangan, magie, silic.

Hoạt động 2 II – TÍNH CHẤT Hs trả lời các câu hỏi sau: Tính chất của hợp kim phụ thuộc vào thành phần - Vì sao hợp kim dẫn điện và nhiệt kém các kim các đơn chất tham gia cấu tạo mạng tinh thể hợp loại thành phần ? kim.

- Vì sao các hợp kim cứng hơn các kim loại thành Tính chất hoá học: Tương tự tính chất của các phần ? đơn chất tham gia vào hợp kim.

- Vì sao hợp kim có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn Thí dụ: Hợp kim Cu-Zn các kim loại thành phần ?

- Tác dụng với dung dịch NaOH: Chỉ có Zn phản ứng Zn + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2 - Tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc, nóng: Cả 2 đều phản ứng Cu + 2H2SO4 → CuSO4 + SO2 + 2H2O Zn + 2H2SO4 → ZnSO4 + SO2 + 2H2O Tính chất vật lí, tính chất cơ học: Khác nhiều so với tính chất của các đơn chất.

Thí dụ: - Hợp kim không bị ăn mòn: Fe-Cr-Ni (thép inoc),…

- Hợp kim siêu cứng: W-Co, Co-Cr-W-Fe,…

- Hợp kim có nhiệt độ nóng chảy thấp: Sn-Pb (thiếc hàn, tnc = 2100C,…

- Hợp kim nhẹ, cứng và bền: Al-Si, Al-Cu-MnMg. Hoạt động 3 III – ỨNG DỤNG HS nghiên cứu SGK và tìm những thí dụ thực - Những hợp kim nhẹ,bền chịu được nhiệt độ cao tế về ứng dụng của hợp kim. và áp suất cao dùng để chế tạo tên lửa, tàu vũ trụ, GV bổ sung thêm một số ứng dụng khác của máy bay, ô tô,… các hợp kim.

- Những hợp kim có tính bền hoá học và cơ học cao dùng để chế tạo các thiết bị trong ngành dầu mỏ và công nghiệp hoá chất.

- Những hợp kim không gỉ dùng để chế tạo các dụng cụ y tế, dụng cụ làm bếp,…

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Hợp kim của vàng với Ag, Cu (vàng tây) đẹp và cứng dùng để chế tạo đồ trang sức và trước đây ở một số nước còn dùng để đúc tiền.

C. Luyện tập: Để xác định hàm lượng của bạc trong hợp kim, người ta hòa tan 0,5 gam hợp kim đó vào dd HNO3. Cho thêm dd HCl dư vào dd trên, thu được 0,398 gam kết tủa (giả thiết tạp chất có trong hợp kim là trơ).

Tính hàm lượng Ag trong hợp kim?

D. Giao nhiệm vụ: 1. Bài tập về nhà: 1 → 4 trang 91 (SGK).

2. Xem trước bài ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI E. Vận dụng và tìm tòi THÔNG TIN BỔ SUNG 1. Về thành phần của một số hợp kim - Thép không gỉ (gồm Fe, C, Cr, Ni).

- Đuyra là hợp kim của nhôm (gồm 8% - 12%Cu), cứng hơn vàng, dùng để đúc tiền, làm đồ trang sức, ngòi bút máy,…

- Hợp kim Pb-Sn (gồm 80%Pb và 20%Sn) cứng hơn Pb nhiều, dùng đúc chữ in.

- Hợp kim của Hg gọi là hỗn hống.

- Đồng thau (gồm Cu và Zn).

- Đồng thiếc (gồm Cu, Zn và Sn).

- Đồng bạch (gồm Cu; 20-30%Ni và lượng nhỏ sắt và mangan) 2. Về ứng dụng của hợp kim - Có nhứng hợp kim trơ với axit, bazơ và các hoá chất khác dùng chế tạo các máy móc, thiết bị dùng trong nhà máy sản xuất hoá chất.

- Có hợp kim chịu nhiệt cao, chịu ma sát mạnh dùng làm ống xả trong động cơ phản lực.

- Có hợp kim có nhiệt độ nóng chảy rất thấp dùng để chế tạo dàn ống chữa cháy tự động. Trong các kho hàng hoá, khi có cháy, nhiệt độ tăng làm hợp kim nóng chảy và nước phun qua những lỗ được hàn bằng hợp kim này. * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 32

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 20: SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI (Tiết 1) I. MỤC TIÊU A. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Hiểu được: - Các khái niệm: ăn mòn kim loại, ăn mòn hoá học, ăn mòn điện hoá.

- Điều kiện xảy ra sự ăn mòn kim loại.

Biết các biện pháp bảo vệ kim loại khỏi bị ăn mòn.

Kĩ năng - Phân biệt được ăn mòn hoá học và ăn mòn điện hoá ở một số hiện tượng thực tế.

- Sử dụng và bảo quản hợp lí một số đồ dùng bằng kim loại và hợp kim dựa vào những đặc tính của chúng.

Trọng tâm − Ăn mòn điện hóa học Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập.

- Bảng phụ vẽ hình biểu diễn thí nghiệm ăn mòn điện hoá và cơ chế của sự ăn mòn điện hoá đối với sắt.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Tính chất vật lí chung của kim loại biến đổi như thế nào khi chuyển thành hợp kim ?

2. Bài mới: Đặt vấn đề: Vì sao kim loại hay hợp kim dễ bị ăn mòn? Bản chất của ăn mòn kim loại là gì?

B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC I – KHÁI NIỆM: Sự ăn mòn kim loại là sự phá Hoạt động 1 GV nêu câu hỏi: Vì sao kim loại hay hợp kim dễ huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các bị ăn mòn ? Bản chất của ăn mòn kim loại là gì ? chất trong môi trường xung quanh.

GV gợi ý để HS tự nêu ra khái niệm sự ăn mòn Hệ quả: Kim loại bị oxi hoá thành ion dương kim loại và bản chất của sự ăn mòn kim loại.

M → Mn+ + ne II – CÁC DẠNG ĂN MÒN 1. Ăn mòn hoá học: Thí dụ: Hoạt động 2 GV nêu khái niệm về sự ăn mòn hoá học và lấy - Thanh sắt trong nhà máy sản xuất khí Cl2 0 0 +3 -1 thí dụ minh hoạ.

2Fe + 3Cl2

2FeCl3

- Các thiết bị của lò đốt, các chi tiết của động cơ đốt trong 0

0

0

3Fe + 2O 2 +1

3Fe + 2H 2O

t0

t0

+8/3 -2

Fe3O4

+8/3

0

Fe3O4 + H2

Ăn mòn hoá học là quá trình oxi hoá – khử, trong đó các electron của kim loại được chuyển trực tiếp đến các chất trong môi trường.

Hoạt động 3 2. Ăn mòn điện hoá GV treo bảng phụ hình biểu diễn thí nghiệm ăn a) Khái niệm mòn điện hoá và yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm Thí nghiệm: (SGK) về sự ăn mòn điện hoá.

Hiện tượng: GV yêu cầu HS nêu các hiện tượng và giải thích - Kim điện kế quay chứng tỏ có dòng điện các hiện tượng đó. chạy qua.

- Thanh Zn bị mòn dần.

- Bọt khí H2 thoát ra cả ở thanh Cu. Giải thích: - Điện cực âm (anot); Zn bị ăn mòn theo phản ứng: Zn → Zn2+ + 2e Ion Zn2+ đi vào dung dịch, các electron theo dây dẫn sang điện cực Cu. - Điện cực dương (catot): ion H+ của dung dịch H2SO4 nhận electron biến thành nguyên tử H rồi thành phân tử H2 thoát ra.

2H+ + 2e → H2 Ăn mòn điện hoá là quá trình oxi hoá – khử,

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

e

trong đó kim loại bị ăn mòn do tác dụng của dung dịch chất điện li và tạo nên dòng electron chuyển dời từ cực âm đến cực dương.

>

-

--o -------o o o o o o o o

o o Zn2+ o + o H o

o o o o o

o o o o o

Hoạt động 4 b) Ăn mòn điện hoá học hợp kim sắt trong GV treo bảng phụ về sự ăn mòn điện hoá học của không khí ẩm Thí dụ: Sự ăn mòn gang trong không khí ẩm. hợp kim sắt.

- Trong không khí ẩm, trên bề mặt của gang luôn có một lớp nước rất mỏng đã hoà tan O2 và Lôùp dd chaát ñieän li 2+ khí CO2, tạo thành dung dịch chất điện li.

Fe O2 + 2H2O + 4e 4OH- Gang có thành phần chính là Fe và C cùng ti ếp xúc với dung dịch đó tạo nên vô số các pin Fe C nhỏ mà sắt là anot và cacbon là catot.

Vaät laøm baèng gang Tại anot: Fe → Fe2+ + 2e Các electron được giải phóng chuyển dịch đến e catot.

GV dẫn dắt HS xét cơ chế của quá trình gỉ sắt Tại catot: O2 + 2H2O + 4e → 4OHtrong không khí ẩm.

Ion Fe2+ tan vào dung dịch chất điện li có hoà tan khí O2, Tại đây, ion Fe2+ tiếp tục bị oxi hoá, dưới tác dụng của ion OHtạo ra gỉ sắt có thành phần chủ yếu là Fe2O3.nH2O. C. Luyện tập: 1. Ăn mòn kim loại là gì ? Có mấy dạng ăn mòn kim loại ? Dạng nào xảy ra phổ biến hơn ?

2. Cach chong cac quá trình ăn mòn điện hoá ?

D. Giao nhiệm vụ: 1. Bài tập về nhà: 1,2 trang 95 (SGK).

2. Xem trước phần II.C : SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI E. Vận dụng, tìm tòi và mở rộng: Giải thích: 1. Để bảo vệ: Vỏ tàu biển bằng thép (phần vỏ tàu chìm trong nước). Ống thép dẫn nước, dẫn dầu, dẫn khí đốt ở trong lòng đất. người ta lắp vào mặt ngoài của thép những khối kẽm.

2. Vật làm bằng sắt tây (sắt tráng thiếc) bị xây sát sâu tới lớp sắt bên trong để trong không khí ẩm một thời gian.

3. Vật làm bằng tôn (sắt tráng kẽm) bị xây sát sâu tới lớp sắt bên trong để trong không khí ẩm một thời gian.

4. Một dây phơi quần áo gồm một đoạn dây đồng nối với một đoạn dây thép để trong không khí ẩm một thời gian..

5. Cho lá sắt (hoặc lá kẽm) vào dung dịch H2SO4 loãng. Để vài phút. Sau đó nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 vào.

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Kết hợp câu hỏi, bài tập giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... …………........................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................

Tiết 33

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 20: SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI (Tiết 2) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức Hiểu được: - Các khái niệm: ăn mòn kim loại, ăn mòn hoá học, ăn mòn điện hoá.

- Điều kiện xảy ra sự ăn mòn kim loại.

Biết các biện pháp bảo vệ kim loại khỏi bị ăn mòn.

Kĩ năng - Phân biệt được ăn mòn hoá học và ăn mòn điện hoá ở một số hiện tượng thực tế.

- Sử dụng và bảo quản hợp lí một số đồ dùng bằng kim loại và hợp kim dựa vào những đặc tính của chúng.

Trọng tâm − Ăn mòn điện hóa học Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập.

- Bảng phụ vẽ hình biểu diễn thí nghiệm ăn mòn điện hoá và cơ chế của sự ăn mòn điện hoá đối với sắt.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Ăn mòn kim loại là gì ? Có mấy dạng ăn mòn kim loại ? Dạng nào xảy ra phổ biến hơn ?

2. Bài mới: B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1 c) Điều kiện xảy ra sự ăn mòn điện hoá học GV ?: Từ thí nghiệm về quá trình ăn mòn điện Các điện cực phải khác nhau về bản chất. hoá học, em hãy cho biết các điều kiện để quá Cặp KL – KL; KL – PK; KL – Hợp chất hoá học trình ăn mòn điện hoá xảy ra ?

Các điện cực phải tiếp xúc trực tiếp hoặc gián GV lưu ý HS là quá trình ăn mòn điện hoá chỉ tiếp qu dây dẫn. xảy ra khi thoã mãn đồng thời cả 3 điều kiện trên, Các điện cực cùng tiếp xúc với một dung dịch nếu thiếu 1 trong 3 điều kiện trên thì quá trình ăn chất điện li. mòn điện hoá sẽ không xảy ra.

Hoạt động 2 III – CHỐNG ĂN MÒN KIM LOẠI GV giới thiệu nguyên tắc của phương pháp bảo 1. Phương pháp bảo vệ bề mặt vệ bề mặt.

Dùng những chất bền vững với môi trường để HS lấy thí dụ về các đồ dùng làm bằng kim loại phủ mặt ngoài những đồ vật bằng kim loại như bôi dầu mỡ, sơn, mạ, tráng men,… được bảo vệ bằng phương pháp bề mặt.

Thí dụ: Sắt tây là sắt được tráng thiếc, tôn là sắt được tráng kẽm. Các đồ vật làm bằng sắt được mạ niken hay crom.

Hoạt động 2 2. Phương pháp điện hoá GV giới thiệu nguyên tắc của phương pháp điện Nối kim loại cần bảo vệ với một kim loại hoạt hoá. động hơn để tạo thành pin điện hoá và kim loại GV ?: Tính khoa học của phương pháp điện hoá hoạt động hơn sẽ bị ăn mòn, kim loại kia được là gì? bảo vệ.

Thí dụ: Bảo vệ vỏ tàu biển làm bằng thép bằng cách gán vào mặt ngoài của vỏ tàu (phần chìm dưới nước) những khối Zn, kết quả là Zn bị nước biển ăn mòn thay cho thép.

C. Luyện tập: 1. Trong hai trường hợp sau đây, trường hợp nào vỏ tàu được bảo vệ ? Giải thích.

- Vỏ tàu thép được nối với thanh kẽm.

- Vỏ tàu thép được nối với thanh đồng.

2. Cho lá sắt vào a) dung dịch H2SO4 loãng. b) dung dịch H2SO4 loãng có thêm vài giọt dung dịch CuSO4.

Nêu hiện tượng xảy ra, giải thích và viết PTHH của các phản ứng xảy ra trong mỗi trường hợp.

3. Một dây phơi quần áo một một đoạn dây đồng nối với một đoạn dây thép. Hiện tượng nào sau đây xảy ra ở chổ nối 2 đoạn dây khi để lâu ngày ?

A. Sắt bị ăn mòn.

B. Đồng bị ăn mòn C. Sắt và đồng đều bị ăn mòn.

D. Sắt và đồng đều không bị ăn mòn.

4. Sự ăn mòn kim loại không phải là A. sự khử kim loại B. sự oxi hoá kim loại.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. sự phá huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường.

D. sự biến đơn chất kim loại thành hợp chất.

5. Đinh sắt bị ăn mòn nhanh nhất trong trường hợp nào sau đây ?

A. Ngâm trong dung dịch HCl. B. Ngâm trong dung dịch HgSO4.

C. Ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng.

D. Ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng có thêm vài giọt dung dịch CuSO4.

6. Sắt tây là sắt tráng thiếc. Nếu lớp thiếc bị xước sâu tới lớp sắt thì kim loại bị ăn mòn trước là A. thiếc B. sắt C. cả hai đều bị ăn mòn như nhau. D. không kim loại bị ăn mòn.

D.Giao nhiệm vụ: Bài tập về nhà: 3→6 trang 95 (SGK).

E. Vận dụng tìm tòi va mở rộng: Giải thích: 1. Để bảo vệ: Vỏ tàu biển bằng thép (phần vỏ tàu chìm trong nước). Ống thép dẫn nước, dẫn dầu, dẫn khí đốt ở trong lòng đất. người ta lắp vào mặt ngoài của thép những khối kẽm.

2. Vật làm bằng sắt tây (sắt tráng thiếc) bị xây sát sâu tới lớp sắt bên trong để trong không khí ẩm một thời gian.

3. Vật làm bằng tôn (sắt tráng kẽm) bị xây sát sâu tới lớp sắt bên trong để trong không khí ẩm một thời gian.

4. Một dây phơi quần áo gồm một đoạn dây đồng nối với một đoạn dây thép để trong không khí ẩm một thời gian..

5. Cho lá sắt (hoặc lá kẽm) vào dung dịch H2SO4 loãng. Để vài phút. Sau đó nhỏ thêm vài giọt dung dịch CuSO4 vào.

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Kết hợp câu hỏi, bài tập giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 34+ 35

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 21: ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI

I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng, thái độ Kiến thức Hiểu được: - Nguyên tắc chung và các phương pháp điều chế kim loại (điện phân, nhiệt luyện, dùng kim loại mạnh khử ion kim loại yếu hơn).

Kĩ năng - Lựa chọn được phương pháp điều chế kim loại cụ thể cho phù hợp.

- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh, sơ đồ... để rút ra nhận xét về phương pháp điều chế kim loại.

- Viết các PTHH điều chế kim loại cụ thể.

- Tính khối lượng nguyên liệu sản xuất được một lượng kim loại xác định theo hiệu suất hoặc ngược lại.

Trọng tâm − Các phương pháp điều chế kim loại Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Hoá chất: dung dịch CuSO4, đinh sắt.

- Dụng cụ: Ống nghiệm thường, ống nghiệm hình chữ U, lõi than lấy từ pin hỏng dùng làm điện cực, dây điện, pin hoặc bình ăcquy.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: Đặt vấn đề: Dựa vào tính chất đặc trưng của kim loại hãy cho biết nguyên tắc điều chế kim loại và các phương pháp thực hiện?

B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1 I – NGUYÊN TẮC ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI Khử ion kim loại thành nguyên tử.

GV đặt hệ thống câu hỏi: - Trong tự nhiên, ngoài vàng và platin có ở trạng Mn+ + ne → M thái tự do, hầu hết các kim loại còn lại đều tồn tại ở trạng thái nào ?

- Muốn điều chế kim loại ta phải làm gì ?

- Nguyên tắc chung của việc điều chế kim loại là gì ?

II – PHƯƠNG PHÁP 1. Phương pháp nhiệt luyện Hoạt động 2 Nguyên tắc: Khử ion kim loại trong hợp chất ở GV giới thiệu phương pháp nhiệt luyện.

GV yêu cầu HS viết PTHH điều chế Cu và Fe nhiệt độ cao bằng các chất khử như C, CO, H2 bằng phương pháp nhiệt luyện sau: hoặc các kim loại hoạt động.

Phạm vi áp dụng: Sản xuất các kim loại có tính CuO + H2↑ khưt trung bình (Zn, FE, Sn, Pb,…) trong công Fe2O3 + CO ↑ nghi ệp.

Fe2O3 + Al ↓ Thí dụ: PbO + H2

Fe3O4 + 4CO Fe2O3 + 2Al

Hoạt động 3 GV giới thiệu phương pháp thuỷ luyện.

GV biểu diễn thí nghiệm Fe + dd CuSO4 và yêu cầu HS viết PTHH của phản ứng.

HS tìm thêm một số thí dụ khác về phương pháp dùng kim loại để khử ion kim loại yêu hơn.

Hoạt động 4: GV ?: - Những kim loại có độ hoạt động hoá học như

t0 0

t t0

Pb + H2O

3Fe + 4CO2 2Fe + Al2O3

2. Phương pháp thuỷ luyện Nguyên tắc: Dùng những dung dịch thích hợp như: H2SO4, NaOH, NaCN,… để hoà tan kim loại hoặc các hợp chất của kim loại và tách ra khỏi phần không tan có ở trong quặng. Sau đó khử những ion kim loại này trong dung dịch bằng những kim loại có tính khử mạnh như Fe, Zn,…

Thí dụ: Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu Fe + Cu2+ → Fe2+ + Cu Phạm vi áp dụng: Thường sử dụng để điều chế các kim loại có tính khử yếu.

3. Phương pháp điện phân a) Điện phân hợp chất nóng chảy Nguyên tắc: Khử các ion kim loại bằng dòng điện bằng cách điện phân nóng chảy hợp chất của kim loại.

Phạm vi áp dụng: Điều chế các kim loại hoạt

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

thế nào phải điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy ? Chúng đứng ở vị trí nào trong dãy hoạt động hoá học của kim loại ?

HS nghiên cứu SGK và viết PTHH của phản ứng xảy ra ở các điện cực và PTHH chung của sự điện phân khi điện phân nóng chảy Al2O3, MgCl2.

động hoá học mạnh như K, Na, Ca, Mg, Al. Thí dụ 1: Điện phân Al2O3 nóng chảy để điều chế Al. K (-) Al3+ Al3+ + 3e

Al2O3

Al ñpnc

A (+) O22O2O2 + 4e

2Al2O3 4Al + 3O2 Thí dụ 2: Điện phân MgCl2 nóng chảy để điều chế Mg. K (-) MgCl2 A (+) Mg2+ ClMg2+ + 2e Mg 2ClCl2 + 2e ñpnc

Hoạt động 5: GV ?: - Những kim loại có độ hoạt động hoá học như thế nào phải điều chế bằng phương pháp điện phân dung dịch ? Chúng đứng ở vị trí nào trong dãy hoạt động hoá học của kim loại ?

HS nghiên cứu SGK và viết PTHH của phản ứng xảy ra ở các điện cực và PTHH chung của sự điện phân khi điện phân dung dịch CuCl2.

MgCl2 Mg + Cl2 b) Điện phân dung dịch Nguyên tắc: Điện phân dung dịch muối của kim loại.

Phạm vi áp dụng: Điều chế các kim loại có độ hoạt động hoá học trung bình hoặc yếu.

Thí dụ: Điện phân dung dịch CuCl2 để điều chế kim loại Cu. K (-) CuCl2 A (+) Cu2+, H2O (H2O) Cl-, H2O Cu2+ + 2e Cu 2ClCl2 + 2e ñpdd

CuCl2 Cu + Cl2 c) Tính lượng chất thu được ở các điện cực Hoạt động 6 AIt GV giới thiệu công thức Farađây dùng để tính Dựa vào công thức Farađây: m = nF , trong đó: lượng chất thu được ở các điện cực và giải thích m: Khối lượng chất thu được ở điện cực (g). các kí hiệu có trong công thức.

A: Khối lượng mol nguyên tử của chất thu được ở điện cực. n: Số electron mà nguyên tử hoặc ion đã cho hoặc nhận.

I: Cường độ dòng điện (ampe) t: Thời gian điện phân (giấy) F: Hằng số Farađây (F = 96.500).

C. Luyện tập: 1. Trình bày cách để - Điều chế Ca từ CaCO3 - điều chế Cu từ CuSO4 2. Từ Cu(OH)2, MgO, Fe2O3 hãy điều chế các kim loại tương ứng bằng một phương pháp thích hợp.

Viết PTHH của phản ứng.

D. Giao nhiệm vụ: 1. Bài tập về nhà: 1 → 5 trang 98 SGK. 2. Xem trước bài luyện tập E. Vận dụng, tìm tòi mở rộng: Câu 1(201-2017). Điện phân 200 ml đung dịch gồm CuSO4 1,25M và NaCl a mol/l (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong nước và sự bay hơi của nước) với cường độ dòng điện không đổi 2A trong thời gian 19300 giây. Dung địch thu được có khối lượng giảm 24,25 gam so với dung địch ban đầu. Giá trị của a là A. 0,75.

B. 0,50.

C. 1,00.

D. 1,50.

Câu 2(202-2017). Điện phân 100 ml đung địch hỗn hợp gồm CuSO4 a mol/1 và NaCl 2M (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong nước và sự bay hơi của nước) với cường độ dòng điện không đổi 1,25A trong 193 phút. Dung dịch sau điện phân có khối lượng giảm 9,195 gam so với dung dịch ban đầu. Giá trị của a là

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 0,40.

B. 0,50.

C. 0,45.

D. 0,60.

IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH (Kết hợp câu hỏi, bài tập giờ luyện tập) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 36

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 23: LUYỆN TẬP ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI VÀ SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kỹ năng và thái độ Kiến thức: Củng cố kiến thức về bản chất của sự ăn mòn kim loại, các kiểu ăn mòn kim loại và chống ăn mòn.

Củng cố kiến thức về nguyên tắc điều chế kim loại và các phương pháp điều chế kim loại.

Kĩ năng: Kĩ năng tính toán lượng kim loại điều chế theo các phương pháp hoặc các đại lượng có liên quan.

Thái độ: - Học tập nghiêm túc, chủ động tích cực trong quá trình lĩnh hội tri thức - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

Nhận thức được tác hại nghiêm trọng của sự ăn mòn kim loại, nhất là nước ta ở vào vùng nhiệt đới gió mùa, nóng nhiều và độ ẩm cao. Từ đó, có ý thức và hành động cụ thể để bảo vệ kim loại, tuyên truyền và vận động mọi người cùng thực hiện nhiệm vụ này.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: - Phiếu học tập.

2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Hoàn thành phiếu học tập theo yêu cầu của giáo viên (GV phát cho HS ở cuổi buổi trước để chuẩn bị nội dung cho buổi học sau) III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC A. Hoạt động trải nghiệm kết nối: 1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ luyện tập 2. Bài mới: B. Hình thành kiến thức HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Bài 1: Sự ăn mòn kim loại không phải là Hoạt động 1 HS vận dụng kiến thức về lí thuyết ăn mòn A. sự khử kim loại.

B. sự oxi hoá kim loại kim loại để chọn đáp án đúng.

C. sự phá huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường.

D. sự biến đơn chất kim loại thành hợp chất.

Bài 2: Đinh sắt bị ăn mòn nhanh nhất trong trường hợp nào sau đây ?

Hoạt động 2 HS xác định trong mỗi trường hợp, trường A. Ngâm trong dung dịch HCl. hợp nào là ăn mòn hoá học, trường hợp nào là B. Ngâm trong dung dịch HgSO4. ăn mòn điện hoá.

C. Ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng.

GV yêu cầu HS cho biết cơ chế của quá D. Ngâm trong dung dịch H2SO4 loãng có nhỏ thêm trình ăn mòn điện hoá ở đáp án D. vài giọt dung dịch CuSO4.

Bài 3: Sắt tây là sắt tráng thiếc. Nếu lớp thiếc bị xước Hoạt động 3 HS so sánh độ hoạt động hoá học của 2 sâu tới lớp sắt thì kim loại bị ăn mòn trước là: kim loại để biết được khả năng ăn mòn của 2 A. thiếc B. sắt kim loại Fe và Sn. C. cả hai bị ăn mòn như nhau D. không kim loại bị ăn mòn Bài 4: Sau một ngày lao động, người ta phải làm vệ Hoạt động 3: HS vận dụng kiến thức về ăn sinh bề mặt kim loại của các thiết bị máy móc, dụng mòn kim loại và liên hệ đến kiến thức của cụ lao động. Việc làm này có mục đích chính là gì ? cuộc sống để chọ đáp án đúng nhất.

A. Để kim loại sáng bóng đẹp mắt.

B. Để không gây ô nhiễm môi trường.

C. Để không làm bẩn quần áo khi lao động.

D. Để kim loại đỡ bị ăn mòn.

Bài 5: Một số hoá chất được để trên ngăn tủ có khung làm bằng kim loại. Sau một thời gian, người ta thấy Hoạt động 4 GV ?: Trong số các hoá chất đã cho, hoá khung kim loại bị gỉ. Hoá chất nào sau đây có khả chất nào có khả năng ăn mòn kim loại ? năng gây ra hiện tượng trên ?

HS chọn đáp án đúng và giải thích.

A. Etanol B. Dây nhôm C. Dầu hoả D. Axit clohiđric

Bài 6: Sự phá huỷ kim loại hay hợp kim do kim loại tác dụng trực tiếp với các chất oxi hoá trong môi Hoạt động 5 trường được gọi là HS vận dụng định nghĩa về sự ăn mòn hoá học và ăn mòn điện hoá để chọn đáp án đúng. A. sự khử kim loại.

B. sự tác dụng của kim loại với nước.

C. sự ăn mòn hoá học.

D. sự ăn mòn điên hoá học.

Bài 7: Khi điều chế H2 từ Zn và dung dịch H2SO4 loãng, nếu thêm một vài giọt dung dịch CuSO4 vào dung dịch axit thì thấy khí H2 thoát ra nhanh hơn hẳn.

Hãy giải thích hiện tượng trên.

Hoạt động 6 Giải GV ?: Ban đầu xảy ra quá trình ăn mòn hoá Ban đầu Zn tiếp xúc trực tiếp với dung dịch H2SO4 học hay ăn mòn điện hoá ? Vì sao tốc độ thoát loãng và bị ăn mòn hoá học.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

khí ra lại bị chậm lại ?

Khi thêm vào vài giọt dung dịch CuSO4 thì có phản ứng hoá học nào xảy ra ? Và khi đó xảy ra quá trình ăn mòn loại nào ?

Hoạt động 7 GV ?: Khi ngâm hợp kim Cu – Zn trong dung dịch HCl thì kim loại nào bị ăn mòn ?

HS dựa vào lượng khí H2 thu được, tính lượng Zn có trong hợp kim và từ đó xác định % khối lượng của hợp kim.

Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2 Khí H2 sinh ra bám vào bề mặt lá Zn , ngăn cản sự tiếp xúc giữa Zn và H2SO4 nên phản ứng xảy ra chậm.

Khi thêm vào vài giọt dung dịch CuSO4, có phản ứng: Zn + CuSO4 → ZnSO4 + Cu Cu tạo thành bám vào Fe tạo thành cặp điện cực và Fe bị ăn mòn điện hoá.

- Ở cực âm (Fe): Kẽm bị oxi hoá.

Zn – 2e → Zn2+ - Ở cực dương (Cu): Các ion H+ của dung dịch H2SO4 loãng bị khử thành khí H2.

2H+ + 2e → H2 H2 thoát ra ở cực đồng, nên Zn bị ăn mòn nhanh hơn, phản ứng xảy ra mạnh hơn.

Bài 8: Ngâm 9g hợp kim Cu – Zn trong dung dịch HCl dư thu được 896 ml H2 (đkc). Xác định % khối lượng của hợp kim.

Giải Ngâm hợp kim Cu – Zn trong dung dịch HCl dư, chỉ có Zn phản ứng.

Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2

nZn = nH2 = %Zn =

0,04.65 9

0,986 22,4

= 0,04

.100 = 28,89% %Cu = 71,11%

Bài 9: Bằng những phương pháp nào có thể điều chế được Ag từ dung dịch AgNO3, điều chế Mg từ dung dịch MgCl2 ? Viết các phương trình hoá học.

Hoạt động 8 HS nhắc lại các phương pháp điều chế kim Giải loại và phạm vi áp dụng của mỗi phương pháp. 1. Từ dung dịch AgNO3 điều chế Ag. Có 3 cách: GV ?: Kim loại Ag, Mg hoạt động hoá học Dùng kim loại có tính khử mạnh hơn để khử ion mạnh hay yếu ? Ta có thể sử dụng phương Ag+. pháp nào để điều chế kim loại Ag từ dung dịch Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag AgNO3, kim loại Mg từ dung dịch MgCl2 ? Điện phân dung dịch AgNO3: ñpdd HS vận dụng các kiến thức có liên quan để 4AgNO3 + 2H2O 4Ag + O2 + 4HNO3 giải quyết bài toán.

Cô cạn dung dịch rồi nhiệt phân AgNO3: 2AgNO3

t0

2Ag + 2NO2 + O2

2. Từ dung dịch MgCl2 điều chế Mg: chỉ có 1 cách là cô cạn dung dịch rồi điện phân nóng chảy: ñpnc

Hoạt động 9 HS - Viết PTHH của phản ứng.

- Xác định khối lượng AgNO3 có trong 250g

MgCl2 Mg + Cl2 Bài 10: Ngâm một vật bằng đồng có khối lượng 10g trong 250g dung dịch AgNO3 4%. Khi lấy vật ra thì khối lượng AgNO3 trong dung dịch giảm 17%. a) Viết phương trình hoá học của phản ứng và cho biết vai trò của các chất tham gia phản ứng. b) Xác định khối lượng của vật sau phản ứng.

Giải a) PTHH Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag b) Xác định khối lượng của vật sau phản ứng

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

dung dịch và số mol AgNO3 đã phản ứng.

GV phát vấn để dẫn dắt HS tính được khối lượng của vật sau phản ứng theo công thức: mvật sau phản ứng = mCu(bđ) – mCu(phản ứng) + mAg(bám

Khối lượng AgNO3 có trong 250g dd:

250 100

.4 = 10 (g)

Số mol AgNO3 tham gia phản ứng là: 10.17 = 0,01 (mol) vào) 100.170 Cu + 2AgNO3 → Cu(NO3)2 + 2Ag mol: 0,005 →0,01→ 0,01 Khối lượng vật sau phản ứng là: 10 + (108.0,01) – (64.0,005+ = 10,76 (g) Bài 11: Để khử hoàn toàn 23,2g một oxit kim loại, cần dùng 8,96 lít H2 (đkc). Kim loại đó là A. Mg B. Cu C. Fe D. Cr Giải Hoạt động 10 MxOy + yH2 → xM + yH2O GV hướng dẫn HS giải quyết bài tập. nH2 = 0,4 nO(oxit) = nH2 = 0,4 mkim loai trong oxit = 23,2 – 0,4.16 = 16,8 (g) 16,8 x:y= : 0,4. Thay giá trị nguyên tử khối của M các kim loại vào biểu thức trên ta tìm được giá trị M bằng 56 là phù hợp với tỉ lệ x : y.

Bài 12: Cho 9,6g bột kim loại M vào 500 ml dung Hoạt động 11 GV ?: dịch HCl 1M, khi phản ứng kết thúc thu được 5,376 - Trong số 4 kim loại đã cho, kim loại nào lít H2 (đkc). Kim loại M là: phản ứng được với dung dịch HCl ? Hoá trị của A. Mg B. Ca C. Fe D. Ba kim loại trong muối clorua thu được có điểm gì Giải giống nhau ? nH2 = 5,376/22,4 = 0,24 (mol) - Sau phản ứng giữa kim loại với dd HCl thì nHCl = 0,5.1 = 0,5 (mol) kim loại hết hay không ?

M + 2HCl → MCl2 + H2 HS giải quyết bài toán trên cơ sở hướng dẫn →0,24 0,24 0,48 của GV. nHCl(pứ) = 0,48 < nHCl(b) = 0,5 Kim loại hết, HCl dư

M=

9,6 0,24

= 40 M là Ca

Bài 13: Điện phân nóng chảy muối clorua kim loại M. Ở catot thu được 6g kim loại và ở anot thu được 3,36 lít khí (đkc) thoát ra. Muối clorua đó là A. NaCl B. KCl C. BaCl2 D. CaCl2 Hoạt động 12 HS lập 1 phương trình liên hệ giữa hoá trị Giải của kim loại và khối lượng mol của kim loại. nCl2 = 0,15 GV theo dõi, giúp đỡ HS giải quyết bài toán.

2MCln → 2M + nCl2 0,3 →0,15 n M=

6 = 20n n = 2 & M = 40 M là Ca 0,3 n

C. Luyện tập: 1. Có những cặp kim loại sau đây cùng tiếp xúc với dung dịch chất điện li: a) Al – Fe; b) Cu – Fe; c) Fe – Sn.Cho biết kim loại nào trong mỗi cặp bị ăn mòn điện hoá học.

A. Cu, Al, Mg B. Cu, Al, MgO C. Cu, Al2O3, Mg D. Cu, Al2O3, MgO 2. Vì sao khi nối một sợi dây điện bằng đồng với một sợi dây điện bằng nhôm thì chổ nối trở nên mau kém tiếp xúc.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

3. Cho khí CO dư đi qua hỗn hợp gồm CuO, Al2O3 và MgO (đun nóng). Khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được chất rắn gồm: A. Cu, Al, Mg B. Cu, Al, MgO C. Cu, Al2O3, Mg D. Cu, Al2O3, MgO 4. Hoà tan hoàn toàn 28g Fe vào dung dịch AgNO3 dư thì khối lượng chất rắn thu được là: A. 108g B. 162g

C. 216g D. 154g D. Giao nhiệm vụ: Xem trước bài THỰC HÀNH E. Vận dụng tìm tòi và mở rộng IV. CÂU HỎI BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH *BIẾT Câu 1 (201-2017). Trong công nghiệp, kim loại nào sau đây chỉ được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy?

A. Fe. B. Cu. C. Mg. D. Ag. Câu 2(201-2017). Phát biểu nào sau đây sai?

A. Kim loại Cu khử được ion Fe2+ trong đung dịch.

B. Kim loại Al tác dụng được với dung địch NaOH. C. Kim loại có khối lượng riêng nhỏ nhất là Li. D. Kim loại cứng nhất là Cr. Câu 3(202-2017). Kim loại dẫn điện tốt nhất là A. Au. B. Ag. C. Al D. Cu. Câu 4(202-2017). Dung dịch nào sau đây tác dụng được với kim loại Cu? A. HCl. B. HNO3 loãng.

C. H2SO4 loãng.

D. KOH Câu 5(203-2017). Kim loại nào sau đây có tính khử mạnh nhất?

A. Fe. B. K. C. Mg. D. Al Câu 6 (204-2017). Ion nào sau đây có tính oxi hóa mạnh nhất?

A. Ca2+.

B. Zn2+.

C. Fe2+.

D. Ag+. *HIỂU Câu 1(201-2017). Khử hoàn toàn 32 gam CuO bằng khí CO dư, thu được m gam kim loại. Giá trị của m là A. 25,6.

B. 19,2.

C. 6,4.

D. 12,8.

Câu 2(202-2017). Cho 2,24 lít khí CO (đktc) phản ứng vừa đủ với 10 gam hỗn hợp X gồm CuO và MgO. Phần trăm khối lượng của MgO trong X là A. 20%.

B. 40%.

C. 60%.

D. 80%.

Câu 3(202-2017). Cho hỗn hợp Zn, Mg và Ag vào dung dịch CuCl2, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp ba kim loại. Ba kim loại đó là A. Mg, Cu và Ag. B. Zn, Mg và Ag. C. Zn, Mg và Cu D. Zn, Ag và Cu Câu 4(203-2017). Cho 11,7 gam hỗn hợp Cr và Zn phản ứng hoàn toàn với dung dịch HCl dư, đun nóng, thu được dung dịch X và 4,48 lít khí H2 (đktc). Khối lượng muối trong X là A. 29,45 gam.

B. 33,00 gam.

C. 18,60 gam.

D. 25,90 gam.

Câu 5(203-2017). Cho các kim loại sau: K, Ba, Cu và Ag. Số kim loại điều chế được bằng phương pháp điện phân dung dịch (điện cực trơ) là A. 1.

B. 4.

C. 3.

D. 2.

Câu 6(204-2017). Dẫn khí CO dư qua hỗn hợp bột gồm MgO, CuO, Al2O3 và FeO, nung nóng. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp rắn Y. Số oxit kim loại trong Y là A. 3.

B. l.

C. 4.

D. 2.

Câu 7(204-2017). Cho 11,9 gam hỗn hợp Zn và Al phản ứng vừa đủ với dung dịch H2SO4 loãng, thu được m gam muối trung hòa và 8,96 lít khí H2 (đktc). Giá trị của m là A. 42,6.

B. 70,8.

C. 50,3.

D. 51,1.

Câu 8(204-2017). Khử hoàn toàn 6,4 gam hỗn hợp CuO và Fe2O3 bằng khí H2, thu được m gam hỗn hợp kim loại và 1,98 gam H2O. Giá trị của m là A. 2,88.

B. 6,08.

C. 4,64.

D. 4,42. *VẬN DỤNG Câu 1 (201-2017). Hòa tan hoàn toàn 3,2 gam một oxit kim loại cần vừa đủ 40 ml dung dịch HCl 2M. Công thức của oxit là

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. MgO. B. Fe2O3.

C. CuO. D. Fe3O4.

Câu 2(201-2017). Điện phân 200 ml đung dịch gồm CuSO4 1,25M và NaCl a mol/l (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong nước và sự bay hơi của nước) với cường độ dòng điện không đổi 2A trong thời gian 19300 giây. Dung địch thu được có khối lượng giảm 24,25 gam so với dung địch ban đầu. Giá trị của a là A. 0,75.

B. 0,50.

C. 1,00.

D. 1,50.

Câu 3(202-2017). Điện phân 100 ml đung địch hỗn hợp gồm CuSO4 a mol/1 và NaCl 2M (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong nước và sự bay hơi của nước) với cường độ dòng điện không đổi 1,25A trong 193 phút. Dung dịch sau điện phân có khối lượng giảm 9,195 gam so với dung dịch ban đầu. Giá trị của a là A. 0,40.

B. 0,50.

C. 0,45.

D. 0,60.

Câu 4(203-2017). Cho 6,72 lít khí CO (đktc) phản ứng với CuO nung nóng, thu được hỗn hợp khí có tỉ khối so với H2 bằng 18. Khối lượng CuO đã phản ứng là A. 24 gam.

B. 8 gam.

C. 16 gam.

D. 12 gam.

Câu 5(203-2017). Điện phân 100 ml dung dịch hỗn hợp CuSO4 0,5M và NaCl 0,6M (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong nước và sự bay hơi của nước) với cường độ dòng điện không đổi 0,5A trong thời gian t giây. Dung dịch sau điện phân có khối lượng giảm 4,85 gam so với dung dịch ban đầu. Giá trị của t là A. 17370.

B. 14475.

C. 13510.

D. 15440.

Câu 6(204-2017). Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Đốt dây Mg trong không khí. (b) Sục khí Cl2 vào dung dịch FeSO4. (c) Cho dung dịch H2SO4 loãng vào dung dịch Fe(NO3)2. (d) Cho Br2 vào dung dịch hỗn hợp NaCrO2 và NaOH. (e) Sục khí CO2 vào dung dịch Ca(OH)2. (g) Đun sôi dung dịch Ca(HCO3)2.

Số thí nghiệm xảy ra phản ứng oxi hóa-khử là A. 3.

B. 5.

C. 2.

D. 4.

Câu 7(204-2017). Điện phân 200 ml dung dịch hỗn hợp gồm CuSO4 0,3M và NaCl 1M (điện cực trơ, màng ngăn xốp, hiệu suất điện phân 100%, bỏ qua sự hòa tan của khí trong ước và sự bay hơi của nước) với cường độ đòng điện không đổi 0,5A trong thời gian t giây. Dung dịch sau điện phân có khối lượng giảm 9,56 gam so với dung dịch ban đầu. Giá trị của t là A. 27020.

B. 30880.

C. 34740.

D. 28950 Câu 8(204-2017). Tiến hành các thí nghiệm sau: (a) Cho kim loại Cu vào dung dịch FeCl3 dư. (b) Điện phân dung dịch AgNO3 (điện cực trơ). (c) Nung nóng hỗn hợp bột Al và FeO (không có không khí). (d) Cho kim loại Ba vào dung dịch CuSO4 dư. (e) Điện phân Al2O3 nóng chảy.

Số thí nghiệm tạo thành kim loại là A. 5.

B. 3.

C. 2.

D. 4. * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Tiết 37

Ngày soạn:

Ngày giảng:

Bài 24: THỰC HÀNH TÍNH CHẤT, ĐIỀU CHẾ VÀ SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI I. MỤC TIÊU I. Kiến thức , kỹ năng và thái độ Kiến thức Biết được : Mục đích, cách tiến hành, kĩ thuật thực hiện các thí nghiệm : − So sánh mức độ phản ứng của Al, Fe và Cu với ion H+ trong dung dịch HCl. − Fe phản ứng với Cu2+ trong dung dịch CuSO4. − Zn phản ứng với : a) dung dịch H2SO4 ; b) dung dịch H2SO4 có thêm vài giọt dung dịch CuSO4.

Dùng dung dịch KI kìm hãm phản ứng của đinh sắt với dung dịch H2SO4.

Kĩ năng − Sử dụng dụng cụ hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm trên. − Quan sát thí nghiệm, nêu hiện tượng, giải thích và viết các phương trình hoá học. Rút ra nhận xét. − Viết tường trình thí nghiệm.

Trọng tâm − Dãy điện hóa kim loại ; − Điều chế kim loại bằng phương pháp thủy luyện . − Ăn mòn điện hóa học Thái độ - Say mê, hứng thú học tập, trung thực, yêu khoa học.

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống, phục vụ con người.

2. Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển.

- Hình thành năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa, năng lực tự học và năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. GV: Dụng cụ: Ống nghiệm, giá để ống nghiệm, đèn cồn, kéo, dũa hoặc giấy giáp.

Hoá chất: Kim loại: Na, Mg, Fe (đinh sắt nhỏ hoặc dây sắt); Dung dịch: HCl. H2SO4, CuSO4 2. HS: - Ôn lại kiến thức đã học có liên quan.

III. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC 1. Ổn định: Nhắc nhở nội quy PTN, những lưu ý trước khi tiến hành các thí nghiệm hoá học.

2. Kiểm tra bài cũ: 3. Nội dung thực hành: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Công việc đầu buổi thực hành - GV nêu mục tiêu, yêu cầu tiết thực hành và một số điểm cần lưu ý trong buổi thực hành.

- GV có thể làm mẫu một số thí nghiệm.

Hoạt động 2: Thí nghiệm 1: Dãy điện hoá của kim loại - HS tiến hành các thí nghiệm như yêu cầu của SGK Hoạt động 3: Thí nghiệm 2: Điều chế kim loại bằng cách - HS tiến hành thí nghiệm như SGK. dùng kim loại mạnh khử ion kim loại trong - Lưu ý là đánh thật sạch gỉ sắt để phản ứng xảy ra dung dịch. nhanh và rõ hơn.

Hoạt động 4: Thí nghiệm 3: Ăn mòn điện hoá - HS tiến hành thí nghiệm như SGK. - GV hướng dẫn HS quan sát hiện tượng.

Hoạt động 5: Công việc cuối buổi thực hành.

- GV nhận xét, đánh giá buổi thực hành.

- HS thu dọn dụng cụ, hoá chất, vệ sinh PTN, lớp học, viết tường trình thí nghiệm theo mẫu.

Giao nhiệm vụ: 1.Ôn tập đề cương chuẩn bị thi HKI 2. Xem lại tất cả các kiến thức về phần hoá hữu cơ đã học và hệ thống lại vào bảng sau, tiết sau ôn tập HK I (2 tiết) * Rút kinh nghiệm ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com