GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHỦ ĐỀ HÓA HỌC 10 CẢ NĂM - 9 CHỦ ĐỀ (2020)

GIÁO ÁN HÓA HỌC DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ

vectorstock.com/10212088

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CHỦ ĐỀ HÓA HỌC 10 CẢ NĂM - 9 CHỦ ĐỀ (2020) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Tuần 4+ 5 hóa 10 Tiết 7, 8, 9, 10, 11 theo PPCT

Ngày soạn: Ngày dạy:

CHỦ ĐỀ: VỎ NGUYÊN TỬ (5 TIẾT) I. NỘI DUNG CHỦ ĐỀ - Cấu tạo vỏ nguyên tử (2 tiết) - Cấu hình electron nguyên tử (1 tiết) - Luyện tập (2 tiết) II. TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ 1. Mục tiêu + Kiến thức HS mô tả được: - Các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân nguyên tử không theo những quỹ đạo xác định, tạo nên vỏ nguyên tử.

- Trong nguyên tử, các electron có mức năng lượng gần bằng nhau được xếp vào một lớp (K, L, M, N).

HS nêu được: - Một lớp electron bao gồm một hay nhiều phân lớp. Các electron trong mỗi phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.

- Số electron tối đa trong một lớp, một phân lớp.

- Thứ tự các mức năng lượng trong nguyên tử.

- Sự phân bố electron trên các phân lớp, lớp và cấu hình electron nguyên tử của 20 nguyên tố đầu tiên.

- Đặc điểm của lớp electron ngoài cùng: Lớp ngoài cùng có nhiều nhất là 8 electron (ns2np6), lớp ngoài cùng của nguyên tử khí hiếm có 8 electron (riêng heli có 2 electron). Hầu hết các nguyên tử kim loại có 1, 2, 3 electron ở lớp ngoài cùng. Hầu hết các nguyên tử phi kim có 5, 6, 7 electron ở lớp ngoài cùng. + Kĩ năng - Xác định được thứ tự các lớp electron trong nguyên tử, số phân lớp (s, p, d) trong một lớp.

- Viết được cấu hình electron nguyên tử của một số nguyên tố hoá học.

- Dựa vào cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử suy ra tính chất hoá học cơ bản của nguyên tố tương ứng. + Thái độ: - Giáo dục ý thức làm việc nghiêm túc trong học tập hóa học + Định hướng phát triển năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác - Năng lực làm việc độc lập

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực tính toán hóa học 2. Phương pháp dạy học - Phương pháp thuyết trình - Phát hiện và giải quyết vấn đề - Phương pháp dạy học hợp tác - Phương pháp đàm thoại tìm tòi - Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan - Phương pháp sử dụng câu hỏi bài tập 3. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 3.1 Chuẩn bị của giáo viên - Mô hình mẫu hành tinh nguyên tử của Rơ-đơ-pho, Bo; mẫu hành tinh nguyên tử hiện đại (mô phỏng), mô hình mô tả số e tối đa trong 1 phân lớp, 1 lớp - Sơ đồ phân bố mức năng lượng của các lớp và các phân lớp - Bảng cấu hình nguyên tử của 20 nguyên tố đầu (bảng câm): - Phiếu học tập - Máy chiếu, máy tính.

3.2 Chuẩn bị của học sinh - Đọc trước nội dung của chủ đề trong SGK - Tìm kiếm những kiến thức có lien quan đến chủ đề III. Bảng mô tả 4 mức yêu cầu (nhận biết, thông hiểu, vận dụng, vận dụng cao) của các loại câu hỏi/bài tập kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy học chuyên đề.

Nội Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao dung Cấu tạo - Nêu được thứ tự và - Xác định vỏ ký hiệu các lớp được số nguyên electron, phân lớp electron trong tử và cấu electron, số electron từng lớp, phân hình tối đa trong các lớp, lớp electron phân lớp nguyên - Viết được cấu - Giải được tử - Biết cách viết cấu hình e của một một số bài tập hình electron - Viết được cấu số nguyên tử liên quan đến - Từ cấu hình electron hình electron có số e nhỏ hơn cấu tạo nguyên xác định được số lớp của 20 nguyên 21 và xác định tử ở mức độ e, số e trong các phân tố đầu tính chất cao lớp, các lớp và chỉ ra nguyên tố được phân lớp e nào, lớp e nào chưa bão hòa, đã bão hòa

IV. Các câu hỏi/bài tập tương ứng với mỗi loại/mức độ yêu cầu được mô tả dùng trong quá trình tổ chức hoạt động học của học sinh.

Mức độ biết Câu 1: Số electron tối đa trong phân lớp 2s là A. 2

B. 4

C. 6

D. 10

Câu 2: Số electron tối đa của lớp L là A. 2

B. 6

C. 8

D. 18

Câu 3 : Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron như sau : 1s22s22p63s23p3. Vậy số electron trong nguyên tử của nguyên tố X là A. 3

B. 5

C. 10

D. 15

Câu 4: Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron như sau : 1s22s22p63s23p64s1. X có số lớp electron là A. 4

B. 1

C. 2

D. 3

Câu 5 : Lớp M có số phân lớp là A.1

B. 2

C. 3

D. 4

Mức độ hiểu : Câu 1: Nguyên tử nguyên tố X có 8 electron. Cấu hình electron của X là A. 1s22s22p2

B. 1s22s22p5

C. 1s22s22p4

D. 1s22s22p3

Câu 2: Số đơn vị điện tích hạt nhân của nguyên tử flo là 9. Trong nguyên tử flo, số electron ở phân lớp có mức năng lượng cao nhất là A. 2

B. 5

C. 9

D. 11

Câu 3: Các electron của nguyên tử nguyên tố X được phân bố trên 2 lớp, lớp thứ 2 có 6 electron. Số electron trong nguyên tử của nguyên tố X là A. 6

B. 8

C. 14

Câu 4: Số electron tối đa trong lớp N của nguyên tử Y là

D. 16

A. 2.

B. 8

C. 18

D. 32

Câu 5: Số electron lớp ngoài cùng của nguyên nguyên tử có 17 electron là A. 1

B. 4

C. 5

D. 7

Mức độ vận dụng thấp: Câu 1: Nguyên tử nguyên tố X có 15 electron. Cấu hình electron ở trạng thái cơ bản của X là A. 1s22s22p63s23p3 1s22p63s23p64s1

B. 1s22s22p63s13p4

C. 1s22s22p63s33p2

D.

Câu 2: Nguyên tử nguyên tố X có 16 eletron. X là nguyên tố A. Kim loại

B. Phi kim

C. Á kim

D. Khí hiếm

Câu 3: Nguyên tử nguyên tố X có 18 eletron. X là nguyên tố A. Kim loại

B. Phi kim

C. Á kim

D. Khí hiếm

Câu 4: Ở trạng thái cơ bản nguyên tử nguyên tố A có tổng số electron phân lớp p bằng 7. A là nguyên tố A. Kim loại

B. Phi kim

C. Á kim

D. Khí hiếm

Câu 5: Tổng số electron trong các lớp K, L, M ở trạng thái cơ bảng của nguyên tố B bằng 17. Nguyên tố B là A. Kim loại

B. Phi kim

C. Á kim

D. Khí hiếm

Mức độ vận dụng cao: Câu 1: Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt electron trong các phân lớp p là 7. Số hạt mang điện của một nguyên tử Y nhiều hơn số hạt mang điện của một nguyên tử X là 8 hạt. Các nguyên tố X và Y lần lượt là (biết số hiệu nguyên tử của nguyên tố: Na = 11; Al = 13; P = 15; Cl = 17; Fe = 26) A. Fe và Cl.

B. Na và Cl.

C. Al và Cl.

D. Al và P.

Câu 2: Một nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt proton, nơtron, electron là 52 và có số hạt mang điện nhiều gấp 17/9 lần số hạt không mang điện. Ở trạng thái cơ bản, số electron trong các lớp K, L, M trong X lần lượt là A. 2, 8, 7.

B. 2, 8, 6.

C. 2, 8, 5.

D. 2, 9, 6.

Câu 3: Cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố X có 13 electron là A.[He] 3s23p1

B. [Ne]3s23p1

C. [Ar]3s23p1

D. [Ne]3s3

Câu 4: Cấu hình electron của phân lớp ngoài cùng của nguyên tử nguyên tố X là 4p2. Tỉ số nơtron và proton bằng 1,3125. Lựa chọn giá trị số khối (tổng số hạt proton và nơtron) phù hợp của X. A. 72

B. 73

C. 74

D. 75

Câu 5 : Nguyên tử X có tổng số electron trong các phân lớp d là 7. Số hạt proton trong nguyên tử X là A. 24

B. 25

C. 26

D. 27

Câu 6: Nguyên tử của nguyên tố X có electron ở mức năng lượng cao nhất là 3p. Nguyên tử của nguyên tố Y cũng có electron ở mức năng lượng 3p và có một electron ở lớp ngoài cùng. Nguyên tử X và Y có số electron hơn kém nhau là 2. Nguyên tố X, Y lần lượt là A. phi kim và kim loại.

B. khí hiếm và kim loại.

C. kim loại và khí hiếm.

D. kim loại và kim loại.

V. Các hoạt động dạy học

Tiết 1 (tiết 7 theo PPCT) a) Đặt vấn đề: Vỏ nguyên tử được tạo nên bởi hạt nào?

- Hs trả lời Các electron ở lớp vỏ nguyên tử chuyển động như thế nào? Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu xem. b) Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Sự chuyển động của các electron trong nguyên tử Mục tiêu: Phân biệt được sự chuyển động của electron trong nguyên tử theo quan niệm cũ và mới GV yêu cầu học sinh quan sát mô hình mẫu hành tinh nguyên tử của Bo và mẫu hành tinh nguyên tử hiện đại và cho biết: - Tốc độ chuyển động của electron.

I.SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA ELECTRON TRONG NGUYÊN TỬ:

CÁC

1.Quan niệm cũ (theo E.Rutherford, N.Bohr, A.Sommerfeld): Electron chuyển động quanh hạt nhân nguyên tử theo những quỹ đạo hình bầu dục

- Quĩ đạo chuyển động GV: Yêu cầu học sinh rút ra kết luận về sự chuyển động của các electron trong nguyên tử.

- Theo quan niệm hiện đại thì các electron chuyển động như thế nào?

hay hình tròn (Mẫu nguyên tử hành tinh).

2.Quan niệm hiện đại: Các electron chuyển động rất nhanh quanh hạt nhân nguyên tử trên những quỹ đạo không xác định tạo thành những đám mây e gọi là obitan.

- Hs trả lời - Gv trình chiếu mô hình nguyên tử hiện đại cho hs quan sát Hoạt động2: Lớp electron và phân lớp electron Mục tiêu: Biết trong nguyên tử có bao nhiêu lớp e, mối lớp e có bao nhiêu phân lớp và thứ tự mức năng lượng của các lớp electron Các electron chuyển II.LỚP ELECTRON VÀ PHÂN LỚP ELECTRON: động không theo quỹ 1. Lớp electron: đạo nhất định nhưng không phải hỗn loạn mà - Gồm những e có mức năng lượng gần bằng nhau. vẫn tuân theo quy luật - Các electron phân bố vào vỏ nguyên tử từ mức năng nhất định lượng thấp đến mức năng lượng cao( từ trong ra ngoài ) trên 7 - Gv thông tin về lớp và mức năng lượng ứng với 7 lớp electron: phân lớp Mức năng lượng 1 2 3 4 5 6 7 n Tên lớp

K

L

M

N O P

Q

2.Phân lớp electron: - Mỗi lớp chia thành các phân lớp -

Các e trên cùng một phân lớp có mức năng lượng bằng nhau.

Có 4 loại phân lớp: s, p, d, f.

Lớp thứ n có n phân lớp ( với n ≤ 4).

Tiết 2 (tiết 8 theo PPCT) 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ:

- Sự chuyển động của electron trong nguyên tử theo quan niệm mới và cũ khác nhau như thế nào?

- Cho biết các kí hiệu phân lớp, lớp, số phân lớp trong một lớp?

3.Bài mới: a) Đặt vấn đề: Các electron tối đa trên mỗi phân lớp và mỗi lớp như thế nào? b)Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC Hoạt động 1: Số electron tối đa trong một lớp, phân lớp Mục tiêu: Biết và nắm vững về số electron tối đa trên một lớp, phân lớp electron GV yêu cầu học sinh quan sát mô III.SỐ ELECTRON TỐI ĐA TRONG MỘT hình mẫu hành tinh nguyên tử của PHÂN LỚP, LỚP: Rơ-đơ-pho, Bo; mẫu hành tinh 1.Số electron tối đa trong mỗi phân lớp: nguyên tử hiện đại (mô phỏng) và Phân lớp s p d f cho biết: Số electron tối đa 2 6 10 14 - Vị trí của các electron trên 1 phân lớp trong lớp vỏ so với hạt nhân Phân lớp có đủ số electron tối đa gọi là phân lớp GV gợi ý: Nhận xét vị trí chuyển electron bão hòa. động của các electron xung quanh 2.Số electron tối đa trong lớp thứ n là 2n2 e (n ≤ 4) hạt nhân có giống nhau không?

Lớp thứ n 1(K) 2(L) 3(M) 4(N) 5(O) 6(P) 7(Q Những electron nào liên kết chặt ) chẽ với hạt nhân? Lỏng lẻo với hạt 2 2 2 2 2 2 2 Phân bố e trên các 1s 2s 3s 4s 5s 6s 7s nhân nhất? phân lớp 6 6 6 6 6 6 2p 3p 4p 5p 6p 7p GV hình thành kiến thức: 10 10 10 10 10 3d 4d 5d 6d 7d - Electron liên kết chặt chẽ 14 14 14 14 4f 5f 6f 7f với hạt nhân nhất có năng lượng thấp.

- Electron liên kết lỏng lẻo Số e tối đa/ lớp: 2e 8e 18e 32e 32e 32e 32e với hạt nhân nhất có năng lượng 2n2e cao.

- Electron chuyển động xung quanh hạt nhân theo các mức năng lượng khác nhau.

- Lớp electron, phân lớp electron, kí hiệu lớp, kí hiệu phân lớp.

- Gv thông tin về sô electron tối đa trong một phân lớp - Gv cho hs biết sô electron tối đa trong lớp thứ n (n ≤ 4) là 2n2 - Gv yêu cầu hs cho biết sự phân bố e trên các phân lớp và số e tối đa trên một lớp - Gv trình chiếu khung trống, hs lần lượt phát biểu sự phân bố e Trình chiếu mô hình nguyên tử một số nguyên tố Hoạt động 2: Vận dụng Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng xác định số lớp electron, xác định số hạt, sự phân bố e trong nguyên tử Hs thảo luận làm bài tập

Bài 1: Xác định số lớp e của các nguyên tử 147 N,

Đại diện 2 nhóm lên bảng trình bày

Bài 2: Nguyên tử agon có kí hiệu là

Nhóm khác nhận xét

40 18

24 12

Mg.

Ar.

a) Hãy xác định số p, số n và số e trong nguyên tử. b) Hãy x/định sự phân bố e trên các lớp e.

Giáo viên đánh giá, diễn giải

4. Củng cố: Có thể cho học sinh phân bố e trong lớp vỏ của nguyên tử : 20Ca, 16S. 5. Dặn dò: • Sách GK: Câu 5/trang 22.

• Sách BT: Câu 1.32 1.35/trang 8 và 9 • Đọc bài đọc thêm, chuần bị bài “Cấu hình electron nguyên tử”

Tiết 3 (tiết 9 theo PPCT) 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Xác định số lớp e, số e ở mỗi lớp trong các nguyên tử: 8

O; 15 P; 11 Na; 17 Cl ; 18 Ar

3.Bài mới: a) Đặt vấn đề: Dựa vào số electron tối đa của từng lớp, từng phân lớp ta có thể viết cấu hình e của nguyên tử. Cấu hình e được biểu diễn như thế nào, hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.

b) Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thứ tự các mức năng lượng trong nguyên tử Mục tiêu: Biết thứ tự mức năng lượng trong vỏ nguyên tử - Gv: Trong 7 lớp e của nguyên tử, I. THỨ TỰ CÁC MỨC NĂNG LƯỢNG lớp nào có mức năng lượng thấp TRONG NGUYÊN TỬ: nhất?

- Các electron sắp vào các lớp và phân lớp từ mức năng lượng thấp đến mức năng - Hs trả lời lượng cao theo thứ tự sau: 1s 2s 2p 3s 3p - Gv thông tin về về thứ tự mức 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s,…

Khi điện tích hạt nhân tăng, có sự chèn năng lượng các phân lớp mức năng lượng nên mức năng lượng của - Gv lưu ý hs về sự chèn mức năng 4s thấp hơn 3d. lượng dẫn đến năng lượng phân lớp 4s nhỏ hơn 3d - Cho hs xem sơ đồ phân bố mức năng lượng của các lớp và phân lớp Hoạt động 2: Cấu hình electron của nguyên tử Mục tiêu: Biết và hiểu cách viết cấu hình electron nguyên tử, biết xác định họ của nguyên tố dựa vào cấu hình electron

- Gv: Sự biểu diễn electron phân bố trên các phân lớp, lớp theo thứ tự từ trong ra ngoài gọi là cấu hình e nguyên tử GV yêu cầu hs cho biết quy ước và các bước viết cấu hình electron

II. CẤU HÌNH NGUYÊNTỬ:

CỦA

1. Cấu hình e của nguyên tử: -

Cấu hình electron: Biểu diễn sự phân bố e trên các lớp và phân lớp Ví dụ: Cấu hình e của các nguyên tử: 1 1H: 1s

- Gv viết cấu hình e của H, He, O

2He:

- Hs viết cấu hình e của Ar, Ca, Br

8O:

- Gv nhận xét và viết cấu hình gọn theo nguyên tố khí hiếm có câu hình gần giống

ELECTRON

1s2

1s2 2s2 2p4 hay [ He] 2s2 2p4 2

18

2

6

2

Ar : 1s 2s 2p 3s 3p

20Ca:

6

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 hay [ Ar ] 4s2

1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s2 4p5 hay [ Ar ] 3d10 4s2 4p5

35Br:

-

- Gv thông tin về nguyên tố s, p, d, f - Hs xác định nguyên tố s, p, d, f cho các vd trên

Phân lớp cuối cùng là họ của nguyên tố : + H, He, Ca: là nguyên tố s vì e cuối cùng điền vào phân lớp s. + O, Ar, Br: là nguyên tố p vì e cuối cùng điền vào phân lớp p. + Ngoài ra còn có nguyên tố d, nguyên tố f.

2/ Cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu ( xem sách GK) - Hướng dẫn hs xem cấu hình e của 20 nguyên tố đầu trong SGK Hoạt động 3: Đặc điểm electron lớp ngoài cùng Mục tiêu: Biết xác định tính chất hoá học cơ bản nguyên tố hoá học dựa vào đặc điểm lớp electron ngoài cùng III/ ĐẶC ĐIỂM LỚP ELECTRON NGOÀI CÙNG: -

- Gv: Dựa vào ví dụ trên cho biết lớp e ngoài cùng có tối đa bao nhiêu e?

- Hs trả lời

-

Đối với nguyên tử của tất cả các nguyên tố, lớp e ngoài cùng có nhiều nhất là 8 e Các nguyên tử đều có khuynh hướng đạt trạng thái bão hòa bền với 8 e ở lớp ngoài cùng( trừ He, 2e ngoài cùng).

Lớp e ngoài cùng quyết định tính chất hóa học của một nguyên tố: + Nếu tổng số e ngoài cùng < 4 (1,2,3e) => Nguyên tử CHO e ⇒ là kim loại. + Nếu tổng số e ngoài cùng > 4 (5,6,7e) ⇒ Nguyên tử NHẬN e ⇒ là phi kim. + Nếu tổng số e ngoài cùng = 4 ⇒ thể là kim loại hoặc phi kim.

- Gv thông tin về đặc điểm lớp e ngoài cùng, yêu cầu hs vận dụng

Nguyên tử có

+ Nếu tổng số e ngoài cùng = 8 ( trừ He , 2e ngoài cùng) ⇒ Nguyên tử bền về mặt hóa học ⇒ là

cho các ví dụ trên

khí hiếm.

Vậy: khi biết cấu hình e của nguyên tử có thể dự đoán được các loại nguyên tố.

4. Củng cố: • Viết lại thứ tự sự tăng mức năng lượng để phân bố e vào các lớp vỏ nguyên tử?

• Viết cấu hình e và xác định các nguyên tố sau thuộc kim loại, phi kim, khí hiếm?Tại sao?

20Ca ; 36Kr 29 Cu ; 5. Dặn dò: • Câu hỏi trắc nghiệm: 1,2,3/ trang 27, 28 sách GK và 1.46/trang 10 sách BT. • Làm vào tập: Bài 4 6 / trang 28 sách GK và 1.41/trang 10 sách BT.

Tiết 4 (tiết 10 theo PPCT) 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong quá trình luyện tập 3.Bài mới a) Đặt vấn đề: Chúng ta đã nghiên cứu về lớp vỏ nguyên tử và cấu hình electron, bây giờ chúng ta sẽ tiến hành vận dụng kiến thức đã học vào thực tế bài tập b) Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Kiến thức cần nắm vững Mục tiêu: Củng cố lại những kiến thức cơ bản về vỏ nguyên tử -Gv phát vấn hs về phần kiến thức A/ KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG: đã học: 1/ Thứ tự các mức năng lượng: + Thứ tự mức năng lượng?

1s2s2p3s3p4s3d4p5s4d5p6s4f5d6p7s… + Có bao nhiêu loại phân lớp, số

2/ Số e tối đa trong:

• Lớp thứ n (=1,2,3,4) là 2n2e.

• Phân lớp: s2 , p6 , d10 , f14 . + Với n ≤ 4 thì số electron tối đa 3/ Electron có mức năng lượng cao nhất phân trên một lớp được tính như thế nào? bố vào phân lớp nào thì đó chính là họ của + Dựa vào đâu ta biết được họ của nguyên tố. nguyên tố?

4/ Lớp e ngoài cùng quyết định tính chất hóa

electron tối đa trên mỗi phân lớp?

+ Đặc điểm lớp electron ngoài học của nguyên tố, sẽ bão hòa bền với 8e( Trừ He, 2e ngoài cùng). cùng? + Gv thông tin về sự tạo thành ion Hoạt động 2: Bài tập về cấu hình e Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng viết cấu hình electron và xác định tính chất cơ bản của nguyên tố 4 nhóm thảo luận làm 4 bài BT4/30SGK: tập (5’) Cấu hình e: 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 4s 2 Đại diện mỗi nhóm lên bảng trình bày, nhóm khác a) Có 4 lớp electron nhận xét b) Lớp ngoài cùng có 2 e Gv nhận xét, giảng giải

c) Nguyên tố đó là kim loại BT6/30SGK: a) 15e b) 15 c) lớp thứ 3 d) Có 3 lớp e, Lớp thứ nhất có 2e, lớp thứ 2 có 8e, lớp thứ 3 có 5e e) là phi kim vì có 5e lớp ngoài cùng BT8/30SGK: a) 1s 2 2 s1 b) 1s 2 2 s 2 2 p 3

c) 1s 2 2 s 2 2 p 6 d) 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 3 e) 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 5 g) 1s 2 2s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 Hoạt động 3: Bài tập về đồng vị Mục tiêu: Vận dụng kiến thức về đồng vị để giải bài tập tìm nguyên tử khối trung bình, nguyên tử khối của một đồng vị chưa biết BT1: Brôm có 2 đồng vị, trong đó đồng vị 79Br BT1: Phần trăm đồng vị thứ hai là chiếm 54,5%. Xác định đồng vị còn lại, biết 100 - 54,5 = 45,5% nguyên tử khối trung bình của Br là 79,91.

Gọi M là nguyên tử khối của đồng vị BT2: Clo có 2 đồng vị là 1735Cl; 1737Cl . Tỉ lệ số thứ 2, ta có: nguyên tử của 2 đồng vị này là 3:1. Tính _ 79.54,5 + M .45, 5 nguyên tử lượng trung bình của clo?

M= A= = 79, 91 - Phân nhóm chẵn, lẻ thảo luận 2 bài tập

100

81(u)

- Giáo viên chỉ định đại diện bất kì của 2 nhóm BT2: Nguyên tử khối trung bình của lên bảng Clo: - Học sinh khác theo dõi, nhận xét - Giáo viên nhận xét, đánh giá

_

A=

35.3 + 37.1 = 35,5 (u) 3 +1

4. Củng cố: Cấu hình electron của nguyên tử M sau khi đi 1e là 1s 2 2 s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 . Hãy viết cấu hình electron của nguyên tử, cho biết điện tích hạt nhân, số proton, nơtron của nguyên tử M và tính chất hoá học cơ bản của nguyên tố M? 5. Dặn dò: Làm bài tập - SGK: 1,2,3,5,7,9/30 - SBT: 1.51 1.57/11,12

Tiết 5 (tiết 11 theo PPCT) 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: (0 phút)

3.Bài mới: a) Đặt vấn đề: Thành phần cấu tạo nguyên tử gồm các loại hạt nào? Kí hiệu, đặc điểm?

- Học sinh trả lời Đó là những điều chúng ta cần nắm vững để áp dụng giải quyết các bài toán sau b) Triển khai bài HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Bài tập về tổng số hạt có 2 dữ kiện Mục tiêu: Hs biết cách tính toán các loại hạt, số khối, ...trong nguyên tử dựa vào đặc điểm của các loại hạt bằng cách giải hệ 2 phương trình Bài tập1: Nguyên tử X có tổng số hạt bằng 60. Trong đó số hạt notron bằng số hạt proton. X : a

40 18

Ar

39 19

b K

40 20

c Ca

37 21

d Sc

Bt1: Tổng số hạt = Số p + số e + số nơtron = 60 ⇔ 2Z + N = 60 (1)

Mà: Số n = Số p N = Z, thay vào (1) ta HD:-Trong nguyên tử có các loại hạt nào? được: - Hs trả lời

3Z = 60 Z = 60/3 = 20

- Tổng số hạt là 2Z + N

Vậy X là Ca (đáp án c)

- Hs giải, trình bày Gv nhận xét Bài tập2 Một nguyên tố X có tổng số các Bt2: Tổng số hạt = Số p + số e + số nơtron = hạt bằng 115. Số hạt mang điện nhiều hơn 115 số hạt không mang điện là 25. Tìm Z, A, ⇔ 2Z + N = 115 (1) viết cấu hình e?

HD: Số hạt mang điện gồm có e và p, hạt Mà số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không không mang điện là n lập phương trình mang điện 25 nên: 2Z –N = 25 (2) thứ 2 rồi giải tương tự bài 1 Từ (1) và (2) ta có hpt: 2Z + N = 115 (1) 2Z –N = 25 (2) 4Z = 140 Z = 140/4 = 35

N = 115 – 2.35 = 45 Vậy A = Z + N = 35 + 45 = 80 Cấu hình e: 1s 2 2 s 2 2 p 6 3s 2 3 p 6 3d 10 4 s 2 4 p 5 Hoạt động 2: Bài tập về tổng số hạt có 1 dữ kiện Mục tiêu: Hs biết cách tính toán các loại hạt, số khối, ...trong nguyên tử dựa vào đặc điểm của các loại hạt bằng cách kết hợp phương trình và bất phương trình

Bài 1: Tổng số hạt proton, nơtron và BT1: Tổng số hạt: 2Z + N = 13 N = 13- 2Z (1) electron trong nguyên tử của một N nguyên tố X là 13 . Số khối của Lại có: 1 ≤ ≤ 1,5 (2) Z nguyên tử X là bao nhiêu?

Kết hợp (1) và (2) ta tìm được: 3,7 ≤ Z ≤ 4, 3 HD: Kết hợp điều kiện nguyên tử Z là một số nguyên dương nên ta chọn Z = 4 bền: 1≤

N N = 13 – 2.4 = 5 ≤ 1,5 kết hợp với phương Z

trình tổng số hạt để giải

Vậy số khối A = 4 + 5 = 9

Bài 2:Tổng số hạt proton, nơtron và BT2: Tổng số hạt: 2Z + N = 21 N = 21- 2Z (1) electron của một nguyên tử một N Lại có: 1 ≤ ≤ 1,5 (2) nguyên tố X là 21. Số hiệu nguyên Z tử của nguyên tử X là bao nhiêu?

Kết hợp (1) và (2) ta tìm được: 6 ≤ Z ≤ 7 HD: Tương tự bài 1 Z là một số nguyên dương nên ta chọn Z = 6 hoặc Z = 7

4. Củng cố: Làm bài tập số 4/28 SGK 5. Dặn dò: Ôn lại kiến thức chương I chuẩn bị kiểm tra 1 tiết

Phê duyệt của tổ trưởng

CHỦ ĐỀ: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC (2 tiết) A. Nội dung chuyên đề - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố vào bảng tuần hoàn -Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa hoc - Quan hệ giữa vị trí và cấu tạo nguyên tử của nguyên tố hoá học B. Tổ chức dạy học chuyên đề I. Mục tiêu 1.Kiến thức: HS nêu được: - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

- Cấu tạo của bảng tuần hoàn: ô, chu kì, nhóm nguyên tố (nhóm A, nhóm B).

- Mối quan hệ giữa vị trí và cấu tạo 2.Kĩ năng: - Từ vị trí trong bảng tuần hoàn của nguyên tố (ô, nhóm, chu kì) suy ra cấu hình electron và ngược lại.

3.Định hướng các năng lực được hình thành: - Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học.

4.Thái độ: - Có thái độ tích cực học tập với bộ môn II. Phương pháp dạy học Khi dạy về nội dung này giáo viên có thể sử dụng phối hợp các phương pháp và kĩ thuật dạy học sau: - Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật mảnh ghép, thảo luận nhóm).

- Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (TBDH, tranh ảnh …), SGK. - Phương pháp đàm thoại tìm tòi.

- Phương pháp sử dụng câu hỏi bài tập.

III. Chuẩn bị của GV và HS 1. Chuẩn bị của GV + Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học + Máy tính, máy chiếu.

2. Chuẩn bị của HS - Đọc trước nội dung của chủ đề trong SGK. - Tìm kiếm những kiến thức có liên quan đến chủ đề.

IV. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC

Nội dung

Loại câu hỏi/ Bài tập Câu hỏi/bài tập định tính

1. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

- Biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong BTH - Biết cách phân loại chu kì và nhóm

- Quan hệ giữa vị trí và cấu tạo nguyêntử

- Bài tập từ vị trí suy ra cấu tạo và ngược lại

Câu hỏi/bài tập định lượng

Vận dụng cao

- Xác định tên nguyên , vị trí của ngyên tố trong BTH

IV. HỆ THỐNG CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1.Biết: Câu 1: Các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo nguyên tắc: A. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp cùng một hàng.

B. Các nguyên tố có cùng số electron hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột.

C. Các nguyên tố được sắp theo theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.

D. Cả A, B và C. Câu 2: Các nguyên tố hoá học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần của A. số nơtron trong hạt nhân.

B. số proton trong hạt nhân.

C. số electron ở lớp ngoài cùng.

D. cả B và C. Câu 3: Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học có bao nhiêu chu kì nhỏ?

A. 2.

B.1.

C. 3.

D. 4.

Câu 4: Nguyên tố canxi thuộc chu kì A. 2.

B. 3.

C. 4.

D.5.

Câu 5: Các nguyên tố xếp ở chu kỳ 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: A. 3.

B. 5.

C. 6.

D. 7.

Câu 6: Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kỳ nhỏ và chu kỳ lớn là : A. 3 và 3.

B. 3 và 4.

C. 4 và 4.

D. 4 và 3.

Câu 7: Số nguyên tố trong chu kỳ 3 và 5 là : A. 8 và 18.

B. 18 và 8.

C. 8 và 8.

D. 18 và 18.

Câu 8: Nguyên tố nhóm A hoặc nhóm B được xác định dựa vào đặc điểm nào sau đây ?

A.nguyên tố s,nguyên tố p hoặc nguyên tố d, nguyên tố f.

B.tổng số electron trên lớp ngoài cùng.

C.Tổng số electron trên phân lớp ngoài cùng.

D.Số hiệu nguyên tử của nguyên tố.

Câu 9 : Nguyên tố s là : A. Nguyên tố mà nguyên tử có electron điền vào phân lớp s.

B. Nguyên tố mà nguyên tử có electron cuối cùng điền vào phân lớp s.

C. Nguyên tố mà nguyên tử có số electron lớp ngoài cùng là 2 electron.

D. Nguyên tố mà nguyên tử có từ 1 đến 6 electron trên lớp ngoài cùng .

Câu 10: Khối các nguyên tố p gồm các nguyên tố A.nhóm IA và IIA. B.nhóm IVA đến nhóm VIIIA (trừ He).

C.nhóm IB đến nhóm VIIIB. D.xếp ở hai hàng cuối bảng.

Câu 11: Số thứ tự của nhóm A cho biết A.số hiệu nguyên tử.

B.số electron hoá trị của nguyên tử.

C.số lớp electron của nguyên tử.

D.số electron trong nguyên tử.

Câu 12: Chỉ ra nội dung sai khi nói về các nguyên tố trong cùng một nhóm: A.Có tính chất hoá học gần giống nhau.

B.Nguyên tử của chúng có cấu hình electron tương tự nhau.

C.Nguyên tử của chúng có số electron hoá trị bằng nhau.

D.Được sắp xếp thành một hàng.

Câu 13 Cho các nguyên tố : X1 , X2, X3 , X4 , X5 , X6 ; lần lượt có cấu hình electron như sau : X1 :1s2 2s2 2p6 3s2.

X4 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1

X2 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4

X5 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5

X3 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d2

X6:1s22s22p63s23p64s2

Những nguyên tố nào thuộc cùng một chu kỳ : A. X1 , X2 , X3 , X4.

A. X1 , X2 , X3 , X5.

B. X1 , X2 , X5 và X3 , X4 , X6.

D.X4 , X6 .

Hiểu: Câu 5 Tìm câu sai trong các câu sau đây : A. Bảng tuần hoàn gồm có các ô nguyên tố, các chu kỳ và các nhóm.

B. Chu kỳ là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.

C. Bảng tuần hoàn có 7 chu kỳ. Số thứ tự của chu kỳ bằng số phân lớp electron trong nguyên tử.

D. Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B. Câu 1: Hai nguyên tố A và B cùng một nhóm, thuộc hai chu kì nhỏ liên tiếp nhau (ZA < ZB).

Vậy ZB – ZA bằng: A. 1.

B. 6.

C. 8.

D.18.

Câu 2: Nguyên tố X có số thứ tự 10, chu kì 2, nhóm VIIA. Vậy số proton có trong nguyên tử X là A. 12.

B. 8.

C. 2.

D. 10.

Câu 3: Nguyên tử X có 3 lớp e. Lớp ngoài cùng có 3e. Số đơn vị điện tích hạt nhân của X là A. 15. B. 12.

C. 10.

D. 13.

Câu 4: Nguyên tố X có số thứ tự là 8, chu kì 2, nhóm VIA. Số electron hóa trị trong nguyên tử X là: A. 8. B. 2.

C. 6.

D. 4.

Vận dụng Câu 1: Xác định vị trí (số thứ tự, chu kỳ, nhóm, phân nhóm) các nguyên tố sau đây trong bảng tuần hoàn, cho biết cấu hình electron của nguyên tử các nguyên tố đó như sau: 1. 1s2 2s2 2p6 3s23p6 4s2 2. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2 Câu 2: Biết nguyên tố Al thuộc chu kì 3, nhóm IIIA trong BTH, hãy xác định cấu tạo nguyên tử của nguyên tố nhôm.

Câu 3: X, Y là hai kim loại có electron cuối cùng là 3p1 và 3d6. Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy xác định vị trí và tên hai kim loại X, Y. Câu 4 Số hiệu nguyên tử của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn cho ta biết : 1- số điện tích hạt nhân .

2- số nơtron trong nhân nguyên tử.

3- số electron trên lớp ngoài cùng .

4- số thứ tự nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

5- số proton trong nhân hoặc electron trên vỏ nguyên tử.

6- số đơn vị điện tích hạt nhân.

Hãy cho biết thông tin đúng : A. 1, 3, 5, 6.

B. 1, 2, 3, 4.

C. 1, 4, 5, 6.

D. 2, 3, 5, 6.

Câu 5 Nguyên tử của nguyên tố X có cấu hình electron 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p3 . Trong bảng tuần hoàn , nguyên tố X thuộc: A. Chu kỳ 3, nhóm V A. C. Chu kỳ 4, nhóm VA. B. Chu kỳ 4, nhóm V B. D. Chu kỳ 4 nhóm IIIA. Câu 6 Nguyên tố hóa học ở vị trí nào trong bảng tuần hoàn có cấu hình electron hóa trị là 3d10 4s1 ?

A. Chu kỳ 4 , nhóm IB.

B. Chu kỳ 4, nhóm IA.

C. Chu kỳ 4 , nhóm VIB.

D. Chu kỳ 4, nhóm VIA.

Câu 7 Nguyên tố hóa học ở vị trí nào trong bảng tuần hoàn có cấu hình electron hóa trị là 3d3 4s2 ?A. Chu kỳ 4 , nhóm VA. B. Chu kỳ 4 , nhóm VB.

C. Chu kỳ 4 , nhóm IIA.

D. Chu kỳ 4 , nhóm IIB.

Câu 8 Một nguyên tố hóa học X ở chu kỳ 3, nhóm VA. Cấu hình electron của nguyên tử X là : A. 1s22s22p63s23p2.

B. 1s22s22p63s23p4.

C. 1s22s22p63s23p3.

D. 1s22s22p63s23p5.

Câu 9 Nguyên tố canxi có số hiệu nguyên tử là 20, thuộc chu kỳ 4, nhóm IIA. Điều khẳng định nào sau đây về canxi là sai ?

A. Số electron ở vỏ nguyên tử của nguyên tố canxi là 20 .

B. Vỏ nguyên tử canxi có 4 lớp và lớp ngoài cùng có 2 electron.

C. Hạt nhân nguyên tử canxi có 20 proton.

D. Nguyên tố hóa học này là một phi kim.

Câu 15 Nguyên tố X có cấu hình electron như sau : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1.

Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là : A. Ô 25, chu kỳ 3, nhóm IA. C.Ô 23, chu kỳ 4, nhóm VIA. B. Ô 24, chu kỳ 4, nhóm VIB. D.Ô 24, chu kỳ 4, nhóm VB Vận dụng cao Câu 1: A và B là hai nguyên tố ở cùng một nhóm và thuộc hai chu kì liên tiếp trong bảng tuần hoàn. Tổng số proton trong hai hạt nhân nguyên tử của A và B bằng 32. Hãy viết cấu hình electron của A, B. Câu 2: Hai nguyên tố A và B ở hai nhóm A liên tiếp trong bảng tuần hoàn, B thuộc nhóm VA, ở trạng thái đơn chất A, B không phản ứng với nhau. Tổng số proton trong hạt nhân nguyên tử của A và B là 23. Xác định vị trí và viết cấu hình electron nguyên tử của A, B. Câu 3: Tổng số hạt proton, nơtron, electron của nguyên tử một nguyên tố R nhóm VIIA là 28. Xác định cấu tạo của X. VI. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Tiết 1: Hoạt động 1: Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn (Phương pháp: Nghiên cứu trực quan BTH, Hợp tác, đàm thoại phát hiện) (10 phút) - GV tổ chức hoạt động nhóm, hướng dẫn học sinh sử dụng bảng tuần hoàn và cho biết: + Điện tích hạt nhân của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn thay đổi như thế nào? + Các nguyên tố trong cùng một hàng có đặc điểm gì giống nhau? + Các nguyên tố trong cùng một cột có gì giống nhau?

-HS: Trả lời vào bảng phụ, GV cho HS các nhóm nhận xét lẫn nhau - Gv giải thích thêm cho học sinh biết về electron hoá trị là gì.

- GV nhận xét, kết luận kiến thức Hoạt động 2: Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học ( 30 phút) (Phương pháp: Nghiên cứu trực quan BTH, Hợp tác, đàm thoại phát hiện)

1/ Ô nguyên tố: - Gv chiếu 1 ô nguyên tố bất kì cho học sinh quan sát. Yêu cầu học sinh kể những thông tin được cung cấp trong ô đó.

HS trả lời: - GV nhận xét, kết luận kiến thức. Ô nguyên tố: (1) . Số hiệu nguyên tử Z. (Stt).

(5). Độ âm điện.

(2). Kí hiệu hoá học.

(6). Cấu hình electron.

(3). Tên nguyên tố hoá học.

(7). Số oxi hoá.

(4). Nguyên tử khối.

Stt nguyên tố =Z

2/ Chu kì: - Gv yêu cầu Hs thảo luận nhóm rì rầm và trình bày các nội dung + Chu kì là gì? có bao nhiêu chu kì ? + Đặc điểm của các chu kì? + Số thứ tự của chu kì có liên quan gì đến cấu hình e nguyên tử?

- HS cử đại diện trình bày các nhóm quan sát lắng nghe, nhận xét, bổ sung - Gv nhận xét và kết luận về khái niệm chu kì, số lượng chu kì, đặc điểm các chu kì. a/ Chu kì là dãy những nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron. Được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. b/ Số thứ tự của chu kì = số lớp (e) trong nguyên tử.

- Có 7 chu kì được đánh số từ 1 đến 7 Chu kì 1, 2, 3, : chu kì nhỏ ( có 2 hoặc 8 nguyên tố ) Chu kì 4, 5, 6 ,7: chu kì lớn ( có 18 hoặc 32 nguyên tố ) c/ Chu kì nào cũng bắt đầu bằng một kim loại kiềm và kết thúc bằng một khí hiếm ( trừ CKI là CK đặc biệt).

Phiếu học tập : Em hãy điền các thông số vào bảng sau Chu kì 1 2 3 4

Tổng số n.tố

Số hiệu Z

Số lớp e

Tên lớp

5 6 7

-GV tổ chức hoạt động nhóm cho HS ( HS sử dụng bảng phụ để trình bày) -HS thảo luận điền vào bảng phụ -GV cho nhóm nhận xét, GV kết luận Chu kì

Tổng số n.tố

Số hiệu Z

Số lớp e

Tên lớp

1

2

1→ 2

1

K

2

8

3 → 10

2

K,L

3

8

11 → 18

3

K, L , M

4

18

19 → 36

4

K, L, M, N

5

18

37 → 54

5

K, L, M, N, O

6

32

55 → 86

7

Chưa hoàn thiện

6

K, L, M, N, O, P

GV bổ sung chu kì 7 chưa đầy đủ dự đoán có 32 nguyên tố tương tự chu kì 6 Chú ý :+ 14 nguyên tố đứng sau La ( Z = 57) thuộc chu kì 6 là n.tố họ Lan tan + 14 n.tố thuộc chu kì 7 sau Ac ( Z = 89 ) gọi là n.tố họ Actini + Hai họ này có cấu hình e tổng quát ( n-2)f a và (n -1 )db ns2 được xếp thành 2 họ ở cuối bảng

Hoạt động củng cố: (5 phút) Bài tập: Hãy điền vào các ô còn trống trong bảng dưới đây:

Nguyên tố

Số thứ tự

Cấu hình electron

Chu kỳ

Kim loại, phi kim, khí hiếm ?

Na

11

K

19

F

9

Cl

17

Ne

10

Ar

18

Fe

26

GV tổ chức HS hoạt động theo nhóm bàn HS thảo luận trình bày vào bảng phụ, giấy 1/2A0 Nhóm làm nhanh nhất lên báo cáo kết quả, các nhóm khác quan sát nhận xét GV nhận xét kết luận

Nguyên tố

Số thứ tự

Cấu hình electron

Chu kỳ

Kim loại, phi kim, khí hi ế m ?

Na

11

1s22s22p63s1

3

Kim loại

K

19

1s22s22p63s23p64s1

4

Kim loại

F

9

1s22s22p5

2

Phi kim

Cl

17

1s22s22p63s23p5

3

Phi kim

Ne

10

1s22s22p6

2

Khí hiếm

Ar

18

1s22s22p63s23p6

3

Khí hiếm

Fe

26

1s22s22p63s23p63d64s2

4

Kim loại

11

19

9

17

10

18

26

Tiết 2 Hoạt động 2: Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học ( 20 phút) (Phương pháp: Nghiên cứu trực quan BTH, Hợp tác, đàm thoại phát hiện) 3/ Nhóm: - GV yêu cầu học sinh thảo luận nhóm và trình bày: (HS trình bày trên khổ giấy Ao hoặc bảng phụ) + Thế nào là nhóm nguyên tố? Được phân thành mấy loại? + Đặc điểm của các nguyên tố nhóm A? + Đặc điểm của các nguyên tố nhóm B? - Sau khi thảo luận nhóm, đại diện các nhóm báo cáo kết quả.

- Yêu cầu 1 HS cho biết cấu hình electron hoá trị tổng quát của các nhóm A? + Cách xác định số thứ tự của nhóm? + Dựa vào số electron hoá trị có thể dự đoán tính chất nguyên tố?

- Gv tổng hợp kết quả thảo luận các nhóm và đưa ra kết luận chung.

Nhóm nguyên tố.

Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hoá học gần giống nhau và được xếp thành một cột.

- Nguyên tử của cùng một nhóm có số electrron hóa trị bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm . ( trừ 2 cột cuối của nhóm VIIIB, trường hợp ngoại lệ, như:

28Ni

[Ar ] d84s2 ,

78Pt[Xe]4f

14

5d9 6s1 ….

Có hai loại nhóm nhóm A và nhóm B:

+ 8 nhóm A gồm các nguyên tố phân lớp s, p + 8 nhóm B gồm các nguyên tố phân lớp d, f Mỗi nhóm là 1 cột , riêng nhóm VIII B có 3 cột ( nguyên tố chuyển tiếp ) Khối nguyên tố : Khối nguyên tố s gồm các nguyên tố nhóm IA( kim loại kiềm) và IIA ( kim loại kiềm thổ) . Đây là các kim loại hoạt động hóa học rất mạnh.

Khối nguyên tố p gồm các nguyên tố nhóm IIIA đến VIIIA) trừ He -

Khối nguyên tố d gồm các nguyên tố IB đến VIIIB Khối nguyên tố f : họ Lan tan và Actini

Chú ý: * Xác định số thứ tự nhóm A:Khối các nguyên s và p: Cấu hình có dạng: nsanpb Số thứ tự của nhóm : A = a + b * Xác định số thứ tự nhóm B :Khối các nguyên tố f, d: Cấu hình electron hoá trị ngyên tố d có dạng: (n -1)dansb Điều kiện: b = 2

1 ≤ a ≤ 10

Số thứ tự của nhóm : B a + b < 8 → Số thứ tự = a + b a + b = 8, 9, 10 → Số thứ tự = VIIIB a + b > 10

→ Số thứ tự = ( a + b ) - 10

Hoạt động củng cố: (10 phút) Viết cấu hình electron của các nguyên tử nguyên tố sau: a/ 20X, 28 Y, 16Z b/ 22A, 35 B, 15C -Xác định chúng là nguyên tố s, p, d hay f ?

-Xác định chúng là kim loại, phi kim hay khí hiếm -Xác định chu kì của chúng -Xác định chúng thuộc nhóm nào

GV tổ chức HS hoạt động theo nhóm (4 nhóm) Nhóm 1,2: làm phần a Nhóm 3,4: làm phần b HS thảo luận trình bày vào bảng phụ Các nhóm treo kết quả, GV cho các nhóm nhận xét lẫn nhau.

GV nhận xét kết luận Hoạt động 3: Quan hệ giữa vị trí và cấu tạo nguyên tử của nguyên tố hoá học (10 phút) (GV tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm (4 nhóm)) - Gv cho HS thảo luận bài tập sau: Nguyên tố K có STT là 19, ở chu kì 4, nhóm IA. Xác định: a) Số p,e,Z của K? b) Số lớp e và số e lớp ngoài cùng của nguyên tử K? c) Cấu hình e của nguyên tử K? -GV Yêu cầu: Sau khi thảo luận nhóm, đại diện các nhóm báo cáo kết quả. + Căn cứ vào đại lượng nào để xác định STT, chu kì, nhóm của nguyên tố? + Nếu biết được chu kì, nhóm nguyên tố ta có thể viết cấu hình electron được không? + Ngược lại ta biết cấu hình e sẽ xác định được chu kì, nhóm của nguyên tử đó.

- GV hướng dẫn Hs rút ra mối quan hệ qua lại giữa vị trí và cấu tạo nguyên tử của nguyên tố hoá học. + STT nguyên tố = tổng số e = tổng số p = Z + STT chu kì = số lớp electron + STT nhóm A = số electron lớp ngoài cùng = số electron hoá trị Kiểm tra kiến thức (5 phút) Câu 1 Các nguyên tố xếp ở chu kỳ 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: A. 3.

B. 5.

C. 6.

D. 7.

Câu 2 Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kỳ nhỏ và chu kỳ lớn là : A. 3 và 3.

B. 3 và 4.

C. 4 và 4.

D. 4 và 3.

Câu 3 Số nguyên tố trong chu kỳ 3 và 5 là : A. 8 và 18.

B. 18 và 8.

C. 8 và 8.

D. 18 và 18.

Câu 4 Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc nào? Chọn đáp án đúng nhất .

A. Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

B. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng.

C. Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị trong nguyên tử được xếp thành 1 cột.

D. Cả A, B và C.

Câu 5 Nguyên tố nhóm A hoặc nhóm B được xác định dựa vào đặc điểm nào sau đây ?

A.nguyên tố s,nguyên tố p hoặc nguyên tố d, nguyên tố f.

B.tổng số electron trên lớp ngoài cùng.

C.Tổng số electron trên phân lớp ngoài cùng.

D.Số hiệu nguyên tử của nguyên tố.

Câu 6 Nguyên tố s là : A.Nguyên tố mà nguyên tử có electron điền vào phân lớp s.

B.Nguyên tố mà nguyên tử có electron cuối cùng điền vào phân lớp s.

C.Nguyên tố mà nguyên tử có số electron lớp ngoài cùng là 2 electron.

D.Nguyên tố mà nguyên tử có từ 1 đến 6 electron trên lớp ngoài cùng .

Câu 7 Số hiệu nguyên tử của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn cho ta biết : 1-số điện tích hạt nhân .

4-số thứ tự nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

2-số nơtron trong nhân nguyên tử. 5-số proton trong nhân hoặc electron trên vỏ nguyên tử.

3-số electron trên lớp ngoài cùng . 6-số đơn vị điện tích hạt nhân.

Hãy cho biết thông tin đúng : A. 1, 3, 5, 6.

B. 1, 2, 3, 4.

C. 1, 4, 5, 6.

D. 2, 3, 5, 6.

Câu 8 Một nguyên tố hóa học X ở chu kỳ 3, nhóm VA. Cấu hình electron của nguyên tử X là : A. 1s22s22p63s23p2.

B. 1s22s22p63s23p4.

C. 1s22s22p63s23p3.

D. 1s22s22p63s23p5.

Câu 9 Nguyên tố canxi có số hiệu nguyên tử là 20, thuộc chu kỳ 4, nhóm IIA. Điều khẳng định nào sau đây về canxi là sai ?

A. Số electron ở vỏ nguyên tử của nguyên tố canxi là 20 .

B. Vỏ nguyên tử canxi có 4 lớp và lớp ngoài cùng có 2 electron.

C. Hạt nhân nguyên tử canxi có 20 proton.

D. Nguyên tố hóa học này là một phi kim.

Câu 10 Nguyên tố X có cấu hình electron như sau : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1.

Vị trí của X trong bảng tuần hoàn là : A.Ô 25, chu kỳ 3, nhóm IA. B.Ô 24, chu kỳ 4, nhóm VIB.

C.Ô 23, chu kỳ 4, nhóm VIA. D.Ô 24, chu kỳ 4, nhóm VB.

Chuyên đề: Liên kết hóa học Ngày soạn : Ngày dạy: CHUYÊN ĐỀ: LIÊN KẾT HÓA HỌC I. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ Nội dung 1: Liên kết ion (2 tiết) - Sự tạo thành ion.

- Ion đơn nguyên tử và ion đa nguyên tử - Sự tạo thành liên kết ion Nội dung 2: Liên kết cộng hóa trị (1 tiết) - Sự hình thành liên kết cộng hóa trị.

- Độ âm điện và liên kết hóa học.

II. TỔ CHỨC DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ Nội dung 1: Liên kết ion 1. MỤC TIÊU Kiến thức Biết được: - Vì sao các nguyên tử lại liên kết với nhau.

- Sự tạo thành ion, ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử.

- Định nghĩa liên kết ion.

Kĩ năng - Viết được cấu hình electron của ion đơn nguyên tử cụ thể.

- Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể.

Thái độ - Học sinh thêm yêu thích môn hóa học. Định hướng các năng lực được hình thành - Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Khi dạy về nội dung này, giáo viên có thể sử dụng phối hợp các phương pháp: - Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Học tập hợp tác.

- Phương pháp đàm thoại gợi mở.

3. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH GV: Phieáu hoïc taäp HS: Đọc trước nội dung của chủ đề trong SGK 4. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Sự tạo thành ion (Phương pháp đàm thoại phát hiện) GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận theo nhóm 2 người (nhóm rì rầm, 2 HS ngồi cạnh nhau thành một nhóm) a) Hãy viết cấu hình electron của Na, tính số điện tích của hạt nhân và lớp vỏ của nguyên tử Na. Nhận xét. b) Cấu hình electron của Na có bền không? Nguyên tử Na làm thế nào để đạt đến cấu hình electron bền giống khí hiếm? Tính điện tích của natri sau khi nhường electron.

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) Nhóm Hóa học

Trang 1

Chuyên đề: Liên kết hóa học GV tổng kết các ý kiến, chốt lại. + Na 1s2 2s2 2p6 3s1 Coù 11 proton, 11 electron → Na trung hoøa veà ñieän → 11Na+ + e 11Na (11p, 11e) (11p, 10e) + 2 2 6 11Na 1s 2s 2p = [Ne] * Nguyeân töû trung hoøa veà ñieän, khi nguyeân töû nhöôøng hay nhaän electron trôû thaønh phaàn töû mang ñieän goïi laø ion.

GV thuyết trình để HS biết quy luật: Trong caùc phaûn öùng hoùa hoïc, ñeå ñaït ñeán caáu hình electron beàn gioáng khí hieám nguyeân töû kim loaïi deã nhöôøng heát electron ngoaøi cuøng trôû thaønh haït mang ñieän döông goïi laø ion döông (cation).

GV hướng dẫn học sinh biểu diễn nguyên tử Li (2,1) → viết quá trình tạo ion Li+

3+

3+

→

Li+ (2)

Li (2,1)

Li → Li+ + e ion Liti Caáu hình electron : 3Li+ 1s2 = [He] HS biểu diễn quá trình tạo ion Canxi → 20Ca2+ + 2e 20Ca (20p, 20e) (20p, 18e) 2+ 2 2 6 2 6 20Ca 1s 2s 2p 3s 3p = [Ar] GV thuyết trình để HS biết quy luật: Trong caùc phaûn öùng hoùa hoïc, ñeå ñaït ñeán caáu hình electron beàn gioáng khí hieám nguyeân töû phi kim coù khuynh höôùng nhaän electron töø nguyeân töû cuûa nguyeân toá khaùc trôû thaønh haït mang ñieän aâm goïi laø ion aâm (anion). + Höôùng daãn hoïc sinh bieåu dieãn nguyeân töû F (2,7) → vieát quaù trình taïo ion F-.

9+

+ 1e →

F (2,7) F + e → FIon florua Caáu hình electron : 2 2 6 9F 1s 2s 2p = [Ne]

9+

F- (2,8)

HS biểu diễn quá trình tạo ion oxi 2ion oxi 8O + 2e → 8O (8p, 8e) (8p, 10e) Nhóm Hóa học

Trang 2

Chuyên đề: Liên kết hóa học Caáu hình electron : 8O2- 1s2 2s2 2p6 = [Ne] Hoạt động 2: Söï taïo thaønh lieân keát ion (Phương pháp đàm thoại phát hiện) GV vừa mô tả vừa vẽ lên bảng, dẫn dắt học sinh söï taïo thaønh lieân keát ion trong phân tử NaCl Na (2,8,1) Cl (2,8,7) Na+ (2,8) Cl- (2,8,8) Na + Cl → Na+ + ClNa+ + Cl- → NaCl 2Na + Cl2 → 2NaCl GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận theo nhóm 2 người (nhóm rì rầm, 2 HS ngồi cạnh nhau thành một nhóm) Hãy bieåu dieãn söï taïo thaønh lieân keát ion trong phaân töû NaCl, CaCl2, MgO, K2O. Từ đó rút ra kết luận: Thế nào là liên kết ion?

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV tổng kết các ý kiến, chốt lại: Lieân keát ion hình thaønh do löïc huùt tónh ñieän cuûa caùc ion mang ñieän traùi daáu.

Nội dung 2: Liên kết cộng hóa trị 1. MỤC TIÊU Kiến thức Biết được: - Định nghĩa liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị không cực (H2, O2), liên kết cộng hoá trị có cực hay phân cực (HCl, CO2).

- Mối liên hệ giữa hiệu độ âm điện của 2 nguyên tố và bản chất liên kết hoá học giữa 2 nguyên tố đó trong hợp chất.

- Tính chất chung của các chất có liên kết cộng hoá trị.

- Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị có cực và liên kết ion.

Kĩ năng - Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của một số phân tử cụ thể.

- Dự đoán được kiểu liên kết hoá học có thể có trong phân tử gồm 2 nguyên tử khi biết hiệu độ âm điện của chúng.

Thái độ - Học sinh thêm yêu thích môn hóa học. Định hướng các năng lực được hình thành - Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Khi dạy về nội dung này, giáo viên có thể sử dụng phối hợp các phương pháp: - Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Học tập hợp tác.

- Phương pháp đàm thoại gợi mở.

3. CHUẨN BỊ GV: Phieáu hoïc taäp Nhóm Hóa học

Trang 3

Chuyên đề: Liên kết hóa học HS: Đọc trước nội dung của chủ đề trong SGK 4. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Dẫn dắt vào bài (Phương pháp đàm thoại tái hiện, đàm thoại phát hiện) GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận theo nhóm 2 người (nhóm rì rầm, 2 HS ngồi cạnh nhau thành một nhóm) GV: Yêu cầu HS cho các ví dụ về liên kết ion. Nhận xét.

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV: Vaäy giöõa caùc nguyeân töû gioáng nhau lieân keát ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo ?

Hoạt động 2: Sự hình thành liên kết cộng hóa trị (Phương pháp đàm thoại phát hiện) GV nêu câu hỏi cho HS thảo luận theo nhóm 2 người (nhóm rì rầm, 2 HS ngồi cạnh nhau thành một nhóm) Hãy viết cấu hình electron của H và He. So sánh hai cấu hình electron và cho biết để đạt đến cấu hình electron bền vững giống khí hiếm gần nhất H còn thiếu mấy electron? Giải thích sự tạo thành liên kết trong phân tử H2 GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV chốt lại và cho HS biết quy ước viết liên kết, công thức electron, công thức cấu tạo.

1 1H (1e) : 1s H. + .H → H : H → H : H → H – H → H2 Công thức electron CTCT CTPT Giữa hai nguyên tử có một cặp electron dùng chung tạo một liên kết gọi là liên kết đơn.

GV: yêu cầu các nhóm giải thích sự hình thành liên kết trong các phân tử Cl2, O2, N2 và cho biết thế nào là liên kết đôi, liên kết ba.

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV yêu cầu các nhóm thảo luận: Liên kết cộng hóa trị được hình thành như thế nào? Thế nào là liên kết cộng hóa trị không có cực.

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV chốt lại: Liên kết cộng hóa trị là liên kết giữa hai nguyên tử bằng một hay nhiều cặp electron dùng chung.

Liên kết cộng hóa trị tạo thành giữa những nguyên tử giống nhau, cặp electron dùng chung không bị lệch về phía nào gọi là liên kết cộng hóa trị không cực.

GV: Học sinh thảo luận nhóm giải thích sự tạo thành liên kết trong phân tử HCl. Nhận xét về độ âm điện của H và Cl → kết luận về liên kết cộng hóa trị có cực HS các nhóm thảo luận và phải tự rút ra được: Liên kết cộng hóa trị trong đó cặp electron dùng chung bị lệch về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn gọi là liên kết cộng hóa trị có cực hay liên kết cộng hóa trị phân cực.

GV: Yêu cầu HS thảo luận nhóm giải thích sự tạo thành sự liên kết trong phân tử CO2. Nhận xét về sự phân cực của liên kết trong phân tử CO2.

HS các nhóm thảo luận và phải tự rút ra được: 2 2 2 6C (6e) 1s 2s 2p có 4 electron ngoài cùng.

2 2 4 8O (8e) 1s 2s 2p có 6 electron ngoài cùng. ..

.

.

.

.

..

: O. + . C . + . O:

→

O :: C :: O

Nhóm Hóa học

Trang 4

Chuyên đề: Liên kết hóa học ..

→ : O :: C :: O : → O = C = O → CO2 ..

* Hai caëp electron duøng chung taïo 2 lieân keát goïi laø lieân keát ñoâi. → Lieân keát ba beàn hôn lieân keát ñoâi, lieân keát ñoâi beàn hôn lieân keát ñôn. * Lieân keát giöõa C vaø O laø lieân keát coäng hoùa trò phaân cöïc nhöng phaân töû CO2 coù caáu taïo thaúng neân hai lieân keát ñoâi phaân cöïc trieät tieâu nhau → phaân töû CO2 khoâng phaân cöïc.

GV: Học sinh thảo luận nhóm giải thích sự tạo thành liên kết trong phân tử H2O, NH3.

GV gọi một nhóm chia sẻ nội dung thảo luận với các nhóm khác, các nhóm còn lại bổ sung ý kiến (nếu khác) GV: Hãy nêu các hợp chất có liên kết cộng hóa trị mà em biết, cho biết trạng thái, khả năng tan trong các dung môi, khả năng dẫn điện.

GV chốt lại: tính chất của các hợp chất có liên kết cộng hóa trị.

Hoạt động 3: Độ âm điện và liên kết hóa học (Phương pháp đàm thoại phát hiện) GV đặt câu hỏi cho cả lớp: Thế nào là liên kết cộng hóa trị có cực, không có cực? Mối quan hệ giữa liên kết cộng hóa trị không có cực, liên kết cộng hóa trị có cực, liên kết ion.

So sánh liên kết cộng hóa trị không có cực, liên kết cộng hóa trị có cực, liên kết ion.

HS suy nghĩ trả lời, GV chốt lại.

GV hướng dẫn HS nghiên cứu SGK để biết rằng người ta dùng hiệu độ âm điện để phân loại một cách tương đối các loại liên kết hóa học theo quy ước kinh nghiệm.

GV hướng dẫn HS vận dụng kiến thức vừa học ở trên bằng các làm thí dụ trong SGK. III. XÂY DỰNG BẢNG MÔ TẢ CÁC YÊU CẦU VÀ BIÊN SOẠN CẨU HỎI/ BÀI TẬP KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC CỦA CHUYÊN ĐỀ 1. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho chủ đề Nội dung Liên kết ion

Liên kết cộng hóa trị

Loại câu hỏ/bài tập Câu hỏi/ bài tập định tính

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Nêu được - Vì sao các nguyên tử lại liên kết với nhau.

-Sự tạo thành ion, ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử.

-Định nghĩa liên kết ion.

- Viết được cấu hình electron của ion đơn nguyên tử cụ thể.

- Xác định ion đơn nguyên tử, ion đa nguyên tử trong một phân tử chất cụ thể.

Câu hỏi/ bài tập định tính

Định nghĩa liên kết cộng hoá trị, liên kết cộng hoá trị không

- Quan hệ giữa liên kết cộng hoá trị không cực, liên kết cộng hoá trị

- Viết được công thức electron, công thức cấu tạo của một số phân tử

Nhóm Hóa học

Trang 5

Vận dụng cao

- Dự đoán được kiểu liên kết hoá học có thể có trong phân tử gồm 2

Chuyên đề: Liên kết hóa học cực (H2, O2), có cực và liên cụ thể. liên kết cộng kết ion. hoá trị có cực hay phân cực (HCl, CO2).

- Mối liên hệ giữa hiệu độ âm điện của 2 nguyên tố và bản chất liên kết hoá học giữa 2 nguyên tố đó trong hợp chất.

- Tính chất chung của các chất có liên kết cộng hoá trị.

2. Hệ thống câu hỏi/ bài tập kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy học chuyên đề

a) Mức độ nhận biết Câu 1: Các ngtử liên kết với nhau tạo thành phân tử để :

A. chuyển sang trạng thái có năng lượng thấp hơn B. có cấu hình electron của khí hiếm C. có cấu hình electron ở lớp ngoài cùng là 2e hoặc 8e D. chuyển sang trạng thái có năng lượng cao hơn Câu 2: Trong các pư hóa học , ngtử kim loại có khuynh hướng : A. Nhận thêm electron.

B. Nhường bớt electron.

C. Nhận hay nhường electron phụ thuộc vào từng pư cụ thể.

D. Nhận hay nhường electron phụ thuộc vào từng kim loại cụ thể.

Câu 3: Trong pư hóa học , ngtử Na không hình thành được : A. ion Na. B. cation Na. C. anion Na. D. ion đơn ngtử Na. Câu 4: Trong pư : 2Na + Cl2 → 2NaCl , có sự hình thành : A. cation Natri và Clorua.

B. anion Natri và cation Clorua.

C. anion Natri và Clorua.

D. cation Natri và anion Clorua.

Câu 5: Liên kết ion là liên kết được hình thành bởi : A. Sự góp chung các electron độc thân.

B. Sự cho – nhận cặp electron hóa trị.

C. Lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu D. Lực hút tĩnh điện giữa các ion dương và electron tự do.

Câu 6: Liên kết hóa học trong NaCl được hình thành là do : A. hai hạt nhân ngtử hút electron rất mạnh.

B. mỗi ngtử Na , Cl góp chung 1 electron.

C. mỗi ngtử đó nhường hoặc thu electron để trở thành các ion trái dấu hút nhau.

D. Na → Na+ + 1e ; Cl + 1e→ Cl– ; Na+ + Cl– → NaCl. Câu 7: Chọn phát biểu sai về ion : A. Ion là phần tử mang điện.

B. Ion âm gọi là cation , ion dương gọi là anion.

C. Ion có thể chia thành ion đơn ngtử và ion đa nguyên tử.

Nhóm Hóa học

Trang 6

nguyên tử khi biết hiệu độ âm điện của chúng.

Chuyên đề: Liên kết hóa học D. Ion được hình thành khi ngtử nhường hay nhận electron.

Câu 8: Hãy chọn phát biểu đúng : A. Trong liên kết CHT , cặp electron lệch về phía ngtử có độ âm điện nhỏ hơn.

B. Liên kết CHT có cực được tạo thành giữa hai ngtử có hiệu độ âm điện từ 0,4 đến nhỏ hơn 1,7.

C. Liên kết CHT không cực được tạo nên từ các ngtử khác hẳn nhau về tính chất hóa học D. Hiệu độ âm điện giữa hai ngtử lớn thì phân tử phân cực yếu Câu 9: Chọn phát biểu đúng nhất : liên kết CHT là liên kết : A. giữa các phi kim với nhau.

B. trong đó cặp electron chung bị lệch về một nguyên tử.

C. được hình thành do sự dùng chung electron của hai ngtử khác nhau.

D. được hình thành giữa hai ngtử bằng các cặp electron chung Câu 10: Chỉ ra phát biểu sai về phân tử CO2 : A. Phân tử có cấu tạo góc.

B. Liên kết giữa ngtử O và C là phân cực.

C. Phân tử CO2 không phân cực.

D. Trong phân tử có hai liên kết đôi.

Câu 11: Liên kết được tạo thành giữa hai ngtử bằng một hay nhiều cặp electron chung , gọi là : A. Liên kết ion.

B. Liên kết CHT. C. Liên kết kin loại.

D. Liên kết hyđro.

b) Mức độ thông hiểu

Trong phân tử nào chỉ tồn tại liên kết đơn ? A. N2 B. O2 C. F2 D. CO2.

Cho các phân tử : H2 ; CO2 ; Cl2 ; N2 ; I2 ; C2H4 ; C2H2 . Có bao nhiêu phân tử có liên kết ba trong phân tử ?

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4.

Câu 14: Trong phân tử NH4Cl có bao nhiêu liên kết CHT ?

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4.

Câu 15: Cho X(Z=9),Y(Z= 19). Kiểu liên kết hóa học giữa X và Y là : A. ion.

B. CHT có cực.

C. CHT không cực.

D. cho–nhận.

Câu 16: Cho dãy oxit sau : Na2O, MgO, Al2O3, SiO2, P2O5, SO3, Cl2O7. Các hợp chất có liên kết CHT B. Al2O3, SiO2, P2O5 C. MgO, SiO2, P2O5, SO3 D. SO3 không phân cực là: A. Cl2O7 Câu 17: Dãy chất nào sau đây có liên kết ion: A. NaCl, H2O, KCl, CsF B. KF, NaCl, NH3, HCl C. NaCl, KCl, KF, CsF D. CH4, SO2, NaCl, KF Câu 18: Dãy chất nào sau đây có liên kết CHT phân cực: A. H2 , H2O , CH4 , NH3.

B. NaCl , PH3 , HBr , H2S. D. H2O, NH3 , CO2 , CCl4.

C. CH4 , H2O , NH3 , Cl2O. Câu 19: Kiểu liên kết trong KCl, N2, NH3 lần lượt là: A. ion, CHT không cực, CHT không cực.

B. ion, CHT có cực, CHT không cực.

C. ion, CHT có cực, CHT có cực.

D. ion, CHT không cực, CHT có cực.

Câu 20: Các nguyên tố ở chu kỳ 2 có thể tạo thành cation đơn ngtử : A. Li , Be ,B , C , N. B. Li , Be , C , N , O. C. Li , Be , B. D. N , O , F , Ne. Câu 21: Phân tử KF có kiểu liên kết : A. CHT B. CHT phân cực C. ion D. cho–nhận.

Câu 22: Cho các hợp chất LiCl, NaF, CCl4, KBr. Hợp chất có liên kết CHT là : A . LiCl B. NaF C. CCl4 D. KBr. Câu 23: Cho các hợp chất HCl, CsF, H2O, NH3. Hợp chất không có liên kết CHT là : A. HCl B. CsF C. H2O D. NH3.

Câu 24: Phân tử NH3 có kiểu liên kết : A. CHT B. CHT phân cực C. ion D. cho – nhận.

Câu 12: Câu 13:

c) Mức độ vận dụng

Cation R+ có cấu hình e phân lớp ngoài cùng là 2p6. Liên kết giữa nguyên tử nguyên tố R với oxi thuộc loại liên kết gì?

A. Liên kết CHT. B. Liên kết ion.

C. Liên kết CHT có cực.

D. Liên kết cho–nhận.

Câu 25:

Nhóm Hóa học

Trang 7

Chuyên đề: Liên kết hóa học Câu 26: Cho các phân tử: H2S(1) , H2O(2) , CaS(3) , NaCl(4) , NH3(5) , NF3(6). Độ phân cực của các liên kết tãng dần theo thứ tự nào sau đây B. (1),(5),(6),(2),(3),(4) A. (1),(6),(5),(2),(3),(4) C. (1),(3),(6),(2),(5),(4) D. (1),(4),(6),(2),(3),(5) Câu 27: Cho 2 nguyên tố X và Y là 2 nguyên tố nhóm A. X thuộc nhóm IIA, Y thuộc nhóm VA. Hợp chất tạo bởi X và Y có công thức đơn giản nhất dạng : A. X2Y3 B.X2Y5 C. X5Y2 D. X3Y2.

Câu 28: Cấu hình e lớp ngoài cùng của nguyên tố là ns2np5. Liên kết của nguyên tố này với hiđro thuộc loại liên kết nào?

A. Liên kết cộng hóa trị phân cực.

B. Liên kết cộng hóa trị.

C. Liên kết ion.

D. Liên kết cho–nhận.

Câu 29: Dãy các chất nào chỉ chứa liên kết đơn?

A. C2H4 ; C2H6.

B. CH4 ; C2H6.

C. C2H4 ; C2H2.

D. CH4 ; C2H2.

Câu 30: Công thức cấu tạo nào viết sai ( 1H; 6C ; 7N ; 8O ; 17Cl) : A. H-Cl-O B. O=C=O C. H-C≡N D. N≡N.

d) Mức độ vận dụng cao Câu 31: Liên kết trong phân tử HNO3 là : A. Liên kết CHT phân cực (3). B. Liên kết ion (2).

C. Liên kết cho – nhận (1).

D. Cả (1) và (3).

Câu 32: Liên kết trong phân tử K2SO4 là những liên kết nào khi các nguyên tử đều ở trạng thái c bản.

A. Liên kết cộng hóa trị phân cực (1).

B. Liên kết cho–nhận (3).

C. Liên kết ion (2).

D. Cả (1) , (2) , (3).

Câu 33: Cho các hợp chất và ion sau : NH4+(1) , SO3(2) , SO42– (3) , MgO(4) , HNO3(5). Các phân tử và ion có liên kết cho–nhận là : A. (1),(4) B. (2),(3),(5) C. (1),(2),(3),(5) D. (1),(2),(3).

Câu 34: Cho nguyên tố có tổng số hạt trong nguyên tử là 48 , hạt mang điện gấp đôi hạt không mang điện. Nguyên tố trên có thể tạo được mấy oxít và mấy hiđroxit bền ? Liên kết trong các oxit và hiđroxít đó là gì?

A. 2 oxít gồm liên kết CHT phân cực và liên kết cho–nhận B. 2 oxit và 2 hiđro xit đều gồm liên kết CHT phân cực và liên kết cho – nhận.

C. 3 oxit và 2 hiđro xit đều gồm liên kết CHT phân cực D. 2 oxit và 2 hiđro xit đều gồm liên kết CHT phân cực Câu 35: M là nguyên tố thuộc nhóm IIA,X là nguyên tố thuộc nhóm VIIA. Trong oxit cao nhất M chiếm 71,43% khối lượng, X chiếm 38,8% khối lượng. Liên kết giữa M và X thuộc loại liên kết nào?

A. Cả liên kết ion và liên kết CHT. B. Liên kết CHT. C. Liên kết ion.

D. Liên kết cho–nhận.

Nhóm Hóa học

Trang 8

CHỦ ĐỀ: PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ (3 tiết) I. Nội dung chủ đề ND1: Số oxi hóa (tiết 1) ND 2: khái niệm phản ứng oxi hóa khử(tiết 2).

ND3:Cân bằng phản ứng oxi hóa khử (tiết 3) II. Tổ chức các hoạt động 1. Mục tiêu cần đạt a. Kiến thức Biết được: HS biết cách xác định số OXH Hiểu được: - Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng hoá học trong đó có sự thay đổi số oxi hoá của nguyên tố.

- Chất oxi hoá là chất nhận electron, chất khử là chất nhường electron. Sự oxi hoá là sự nhường electron, sự khử là sự nhận electron.

- Các bước lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử - Ý nghĩa của phản ứng oxi hoá - khử trong thực tiễn. b. Kĩ năng - Phân biệt được chất oxi hóa và chất khử, sự oxi hoá và sự khử trong phản ứng oxi hoá- khử cụ thể.

- Lập được phương trình hoá học của phản ứng oxi hoá - khử dựa vào số oxi hoá (cân bằng theo phương pháp thăng bằng electron). c. Phát triển năng lực Năng lực chung - Phát triển năng lực tự học trong môn hóa học.

- Phát triển năng lực tính toán các bài toán hóa có liên quan tới phản ứng oxi hoa khử.

- Phát triển năng lực giao tiếp - Phát triển năng lực hợp tác Năng lực chuyên biệt - Năng lực tự học, năng lực hợp tác: thông qua tìm kiếm thông tin được giao; hoạt động nhóm.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học: qua việc tìm hiểu các khái niệm chất khử, chất oxi hóa, quá trình khử, quá trình oxi hóa …

- Năng lực thực hành hóa học: qua các thí nghiệm; quan sát hiện tượng thực tế.

- Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học: - Năng lực tính toán hóa học: qua làm các bài tập tính toán cơ bản.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống: qua tìm hiểu ứng dụng của các phản ứng oxi hóa khử trong thực tiễn cuộc sống. d. Thái độ - Học sinh có nhận thức đúng về phản ứng oxi hóa khử và ý nghĩa của phản ứng oxi hóa khử trong đời sống.

- HS sử dụng có hiệu quả, an toàn và tiết kiệm: hóa chất, thiết bị thí nghiệm.

2. Phương pháp và kỹ thuật dạy học: - Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Đàm thoại tìm tòi.

3. Chuẩn bị của giáo viên: 3.1. Chuẩn bị của giáo viên: - Sách giáo khoa.

- Giáo án, máy tính, máy chiếu, phiếu học tập.

3.2. Chuẩn bị của học sinh: - Đọc trước nội dung học trong SGK. - Tìm kiếm những kiến thức có liên quan đến nội dung học.

4. Bảng mô tả các mức độ đánh giá chủ đề theo định hướng năng lực Loại câu Mức độ hỏi/ bài tập Nhận biết Thông hiểu Vận dụng thấp Câu hỏi/ - Phát biểu được bài tập các khái niệm: chất định tính oxi hóa, chất khử, sự oxi hóa, sự khử, phản ứng oxi hóa khử.

- Phát biểu được các bước lập phương tình oxi hóa- khử.

- Phân biệt phản ứng oxi hóa khử và phản ứng không oxi hóa - khử.

- Xác định được chất oxi hóa, chất khử, sự oxi hóa, sự khử trong phản ứng oxi hóa khử.

- Viết và cân bằng phương trình oxi hóa khử đơn giản: chỉ có 1 nguyên tố tăng số oxi hóa và 1 nguyên tố giảm số oxi hóa trong 2 hợp chất khác nhau theo phương pháp thăng bằng electron.

Vận dụng cao - Viết và cân bằng phương tình oxi hóa khử dạng phức tạp: phương trình tự oxi hóa khử, phương trình oxi hóa khử nội phân tử; phương trình có từ 3 nguyên tố thay đổi số oxi hóa trở lên, phương trình chứa ẩn hoặc có sự tham gia của môitrường…theo phương pháp thăng bằng electron.

Câu hỏi/Bài tập định lượng

Câu hỏi/bài tập thí nghiệm và vận dụng kiến thức thực tiễn

- Xác định được số oxi hóa của các nguyên tố trong hợp chất.

- Giải được các bài tập tính toán (khối lượng, thể tích, số mol, % khối lượng, CM, C%...) của các chất dựa vào trình phương phản ứng oxi hóa- khử.

- Nhận thức được Mô tả được các ý nghĩa to lớn của hiện tượng thí phản ứng oxi hóa- nghiệm khử trong đời sống.

- Giải được các bài tập tính toán (khối lượng, thể tích, số mol, % khối lượng, CM, C%...) có áp dụng các phương pháp giải nhanh.

- Giải thích được các hiện tượng thí nghiệm.

4. Câu hỏi/ bài tập minh họa đánh giá theo các mức độ đã mô tả a. Câu hỏi bài tập định tính Mức độ nhận biết Câu 1: Tìm định nghĩa sai : A. Chất oxihóa là chất có khả năng nhận electron.

B. Chất khử là chất có khả năng nhận electron.

C. Chất khử là chất có khả năng nhường electron.

D. Sự oxi hóa là quá trình nhường electron.

Câu 2: Chọn định nghĩa đúng về số oxi hóa.

A. Số oxi hóa là điện tích của nguyên tử trong phân tử nếu giả định rằng phân tử đó chỉ có liên kết ion.

B. Số oxi hóa là số electron trao đổi trong phản ứng oxi hóa khử.

C. Số oxi hóa là hóa trị của nguyên tử trong phân tử.

D. Số oxi hóa là điện tích xuất hiện ở nguyên tử trong phân tử khi có sự chuyển dịch electron.

Câu 3. Phản ứng oxi hóa – khử xảy ra theo chiều tạo chất nào sau đây?

A. Chất kết tủa.

B. Chất điện li C. Chất oxi hóa mới và chất khử mới.

D. Chất oxi hóa yếu hơn và chất khử kém hơn.

Câu 4. Khi tham gia phản ứng hóa học, nguyên tử kim loại A.bị khử B.bị oxi hóa C.Cho proton D.đạt tới số oxi hóa âm Câu 5. Một nguyên tử lưu huỳnh chuyển thành ion sunfua bằng cách: A.nhận thêm 1 electron B.nhường đi 1 electron C.nhận thêm 2 electron D.nhường đi 2 electron

Câu 6. Một nguyên tử magie chuyển thành ion magie bằng cách: A.Nhận thêm 1 electron B.Nhường đi 1 electron C.nhận thêm 2 electron D.nhường đi 2 electron Câu 7. Trong phản ứng: Cl2 + Ca(OH)2 →CaOCl2 + H2O Nguyên tố clo A.chỉ bị oxi hóa B.chỉ bị khử C.không bị oxi hóa, không bị khử D.vừa bị oxi hóa, vừa bị khử Mức độ thông hiểu Câu 1. Phản ứng nào sau đây luôn luôn là phản ứng oxihoá -khử ?

A.phản ứng trung hoà

B.phản ứng thế

C.phản ứng trao đổi

D.phản ứng phân huỷ

Câu 2.Cho các phản ứng: Ca(OH)2 + Cl2 → CaOCl2 + H2O ; 2H2S + SO2 → 3S + 2H2O ; O3 → O2 + O

; 2NO2 + 2NaOH → NaNO3 + NaNO2 + H2O ;

0

t 4KClO3 → KCl + 3KClO4 . Số phản ứng oxi hoá khử là:

A. 5.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 3.Cho phản ứng hóa học: Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu. Trong phản ứng trên xảy ra A. sự khử Fe2+ và sự khử Cu2+.

B. sự oxi hóa Fe và sự oxi hóa Cu.

C. sự oxi hóa Fe và sự khử Cu2+. D. sự khử Fe2+ và sự oxi hóa Cu Câu 4. Cho các phản ứng sau: 2FeBr2 + Br2 → 2FeBr3 ; 2NaBr + Cl2 → 2NaCl + Br2 . Phát biểu đúng là: A. Tính khử của Cl- mạnh hơn của Br -.

B. Tính oxi hóa của Br2 mạnh hơn của Cl2.

C. Tính khử của Br- mạnh hơn của Fe2+. D. Tính oxi hóa của Cl2 mạnh hơn của Fe3+.

Câu 5. Cho phương trình hóa học phản ứng khử hợp chất Fe (II) bằng oxi không khí: 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3 Kết luận nào sau đây là đúng?

A. Fe(OH)2 là chất khử, H2O là chất oxi hóa.

B. Fe(OH)2 là chất khử, O2 là chất oxi hóa.

C. O2 là chất khử, H2O là chất oxi hóa.

D. Fe(OH)2 là chất khử, O2 và H2O là chất oxi hóa.

Câu 6:Xét các phản ứng sau: 1. 2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O 2. 2H2S + O2 → 2S + 2H2O 3. H2S + Pb(NO3)2 → PbS + HNO3 4. H2S + 4 Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8HCl Phản ứng trong đó H2S thể hiện tính khử là: A. 1,2,3 B.2,3,4 C.1,2,4 D.1,3,4 Câu 7. Trong số các phản ứng sau: 1) S + O2

SO2

2) S + 2H2SO4 3) Fe + S

3SO2 + 2H2O

FeS

4) S + 3F2 SF6 Phản ứng chứng minh S có tính oxi hóa là: B.1,2,4 C.2,3,4 D.3 A.1,2,3 Câu 8:Cho amoniac NH3 tác dụng với oxi ở nhiệt độ cao có xúc tác thích hợp sinh ra nitơ (II) oxit NO và nước. Phương trình hóa học là: 4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O Trong phản ứng trên, NH3 đóng vai trò: A.là chất oxi hóa B.là chất khử C.là một bazơ D.là một axit Câu 9. Trong các phản ứng dưới đây, phản ứng nào không phải phản ứng oxi hóa – khử?

A. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 B. FeS + 2HCl →FeCl2 + H2S C. 2FeCl3 + Cu →2FeCl2 + CuCl2 D. Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu Câu 10. Phản ứng oxi hóa – khử nào sau đây chỉ có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố?

A. KClO3 B. KMnO4 C. KNO3

KCl + O2 K2MnO4 + MnO2 + O2 KNO2 + O2

D. NH4NO3 N2O + H2O Mức độ vận dụng thấp Câu 1. Để chứng minh S có tính khử, ta dùng phản ứng: S + HNO3 H2SO4 + NO2 + H2O Tổng các hệ số cân bằng của phản ứng là: A.9 B.13 C.16 D.21 Câu 2. Cho phản ứng: Al + HNO3 → Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O Số phân tử HNO3 đóng vai trò môi trường trong phương trình là: A.30 B.21 C.24 D.27 Câu 3. Cho pthh sau: KMnO4 + HCl → KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O.Hệ số cần bằng của các chất lần lượt là: A. 2, 12, 2, 2, 3, 6

B. 2, 14, 2, 2, 4, 7

D. 2, 16, 2, 2, 5, 8

C. 2, 8, 2, 2, 1, 4

Mức độ vận dụng cao Câu 1.Cho dãy các chất và ion: Cl2, F2, SO2, Na+, Ca2+, Fe2+, Al3+, S , S2-, HCl. Số chất và ion trong dãy đều có tính oxi hoá và tính khử là: A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

Câu 2. Trong phản ứng đốt cháy CuFeS2 tạo ra sản phẩm CuO, Fe2O3 và SO2 thì một phân tử CuFeS2 sẽ A. nhường 12 electron.

B. nhận 13 electron.

C. nhận 12 electron.

D. nhường 13 electron.

Câu 3: Cho từng chất: Fe, FeO, Fe(OH)2, Fe(OH)3, Fe3O4, Fe2O3, Fe(NO3)2, Fe(NO3)3, FeSO4, Fe2(SO4)3,FeCO3 lần lượt phản ứng với HNO3 đặc, nóng. Số phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá - khử là : A. 7.

B. 6.

C. 8.

D. 5

b. Bài tập định lượng Mức độ thông hiểu Câu 1: Số oxi hóa của nitơ trong , N2O, , HNO3 lần lượt là: B.+3, +1, +2, +5 A.-3, +1, +3, +5 C.-3, +4, +3, +5 D.-3, +1, +5, +5 Câu 2: Xác định số oxi hóa của các đơn chất và hợp chất sau: 1. Al; Zn;l Fe; C; S; P; H2; O2; N2; Cl2; Br2; O3.

2. H2S; SO2; H2SO4; Na2SO4; Na2SO3; K2S; Al2S3.

3. HClO3, HCl; HIO3; HI; KI; NaCl; KClO3; NaBr; KClO4; NaClO; Cl2O7.

4. HNO3; NH3; HNO2; NH4NO3; KNO3; NO; NO2; N2O; NaNO2; NH4NO2.

5. FeCl3; FeCl2; Fe2(SO4)3; FeSO4; FeS2; FeS; FeO; Fe2O3; Fe3O4; FexOy. 6. Mn ; Cl ; H2P ; P ; Mn ; HP ;S ;N Câu 3: Cần bao nhiêu gam Clo đủ để tác dụng với kim loại magiê tạo ra 9,5gam MgCl2 ?

A/ 3,5 g

B/ 21,3 g

C/ 7,1 g

D/ 14,2 g

Câu 4: Cho 10 gam MnO2 tác dụng với axit HCl dư, đun nóng. Thể tích khí thoát ra là: A. 2,57 lít

B. 5,2 lít

C. 1,53 lít

D. 3,75 lít

Mức độ vận dụng thấp Câu 1. Hòa tan hoàn toàn 3,22g hỗn hợp X gồm Fe, Mg, Zn bằng dung dịch H2SO4 loãng vừa đủ thu được 1,344 lít H2 (đkc) và dung dịch chứa m gam muối. Gía trị m là: A. 9,52 B.10,27 C.8,98 D.7,25 Câu 2. Dẫn hai luồng khí Cl2 đi qua hai dung dịch (1) KOH loãng nguội và dung dịch (2) KOH đặc nóng. Nếu lượng muối KCl sinh ra trong hai dung dịch bằng nhau thì tỉ lệ thể tích Clo đi qua hai dung dịch KOH (1) và (2) bằng bao nhiêu?

A.3:5 B.5:3 C.4:5 D.5:4 Câu 3. Trong phản ứng giữa kim loại Zn và CuCl2: Zn + CuCl2 →ZnCl2 + Cu Một mol ion Cu2+ đã A.Nhường 1 mol electron B.Nhận 1 mol electron

C.Nhường 2 mol electron D.Nhận 2 mol electron Câu 4. Số mol electron cần dùng để khử 1,5 mol Al3+ thành Al là: A. 0,5 B.1,5 C.3,0 D.4,5 Câu 5. Cho 2,24g Fe tác dụng với dung dịch HCl dư. Khi sinh ra cho đi qua ống đựng 4,2g CuO được đốt nóng. Xác định khối lượng chất rắn ở trong ống sau phản ứng.

Câu 6. Nhúng nhanh kẽm vào 100ml dung dịch AgNO3 0,1M. Tính khối lượng Ag kim loại được giải phóng và khối lượng kẽm đã tan vào dung dịch.

Câu 7. Cho 2,6g bột kẽm vào 100ml dung dịch CuCl2 0,75M. Lắc kĩ cho đến khi phản ứng kết thúc. Xác định số mol của các chất trong dung dịch thu được.

Mức độ vận dụng cao Câu 1. Hòa tan 1,39g muối FeSO4.7H2O trong dung dịch H2SO4 loãng dư. Cho dung dịch này tác dụng với dung dịch KMnO4 0,1M. Tính thể tích dung dịch KMnO4 tham gia phản ứng.

Câu 2. Dipentaoxit (I2O5) tác dụng với cacbon monooxit tạo ra cacbon đioxit và iot. a) Lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa – khử trên. b) Khi cho 1 lit hỗn hợp khí có chứa CO2 và CO tham gia phản ứng thì khối lượng I2O5 bị khử là 0,5g. Tính thành phần % về thể tích của CO trong hỗn hợp khí. Biết rằng ở điều kiện thí nghiệm, thể tích mol của chất khí V = 24lit.

Câu 3. Cho kali iotua tác dụng với kali penmangannat trong dung dịch axit sunfuric, người ta thu được 1,2g mangan (II) sunfat. a) Tính số gam iot tạo thành. b) Tính khối lượng kali iotua tham gia phản ứng.

Câu 4. Hỗn hợp A gồm Cl2 và O2 phản ứng vừa hết với hỗn hợp B gồm 4,8g Mg và 8,1g Al tạo ra 37,05g hỗn hợp muối clorua và oxit của 2 kim loại. Tính thành phần % theo khối lượng và theo thể tích các khí trong A. Câu 5. Đốt cháy hoàn toàn 14,3g hỗn hợp X gồm Al, Zn, Mg ngoài không khí thu được 22,3g hỗn hợp Y gồm 3 oxit. Hòa tan hết Y bằng dung dịch HCl 14,6% (D =1,07g/ml). a) Viết phương trình phản ứng xảy ra. b) Tính thể tích dung dịch HCl 14,6% tối thiểu cần dùng.

Câu 6. Hòa tan 13g kim loại M bằng 200ml dung dịch HCl (lấy dư 10% so với lý thuyết) thu được 4,48 lit khí H2 (đkc). a) Định tên nguyên tố M. b) Tính nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng. c) Viết cấu hình e của nguyên tử M. Xác định vị trí M trong bảng HTTH. d) Viết cấu hình e của ion tương ứng. e) Viết công thức hidroxit tương ứng với oxit cáo nhất của M. Câu 7. Hòa tan 1,2g kim loại M bằng 20g dung dịch HCl (lấy dư 20% so với lí thuyết) thu được 1,12 lit khí H2 (đkc). a) Định tên nguyên tố M. b) Tính nồng độ phần trăm của dung dịch HCl đã dùng. c) Tính khối lượng muối thu được. c. Bài tập thực hành thí nghiệm và vận dụng kiến thức thực tế Mức độ vận dụng thấp Câu 1. Trong môi trường H2SO4, dung dịch nào làm mất màu tím của dung dịch KMnO4?

A.FeCl3 B.CuCl2 C.ZnCl2 D.FeSO4 Câu 2. Hãy nêu cách điều chế CuO bằng: a) Một phản ứng hóa hợp. b) Một phản ứng phân hủy.

Hãy cho biết các phản ứng đó có phải là phản ứng oxi hóa – khử hay không? Giải thích?

5.Tiến trình tổ chức hoạt động dạy học chủ đề Thời gian thực hiện chủ đề gồm 3 tiết Tiết 1 số oxi hóa Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức

Hoạt động 1 : : Tìm hiểu khái niệm số oxi hóa

I – Số oxi hóa GV đặt vấn đề: Số oxi hóa thường được nghiên cứu trong phản ứng oxi 1 – Khái niệm hóa-khử.

Số oxi hóa của một nguyên tố trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó trong GV trình bày khái niệm số oxi hóa. phân tử, nếu giả định rằng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử là liên kết ion.

Hoạt động 2: Tìm hiểu quy tắc xác định số oxi hóa

2 – Quy tắc xác định.

GV trình bày từng quy tắc xác định số - Quy tắc 1: Số oxi hóa của nguyên tố trong oxi hóa kèm theo ví dụ minh họa. các đơn chất bằng không.

GV nêu cách viết số oxi hóa: chữ số 0 0 0 0 0 thường, dấu đặt phía trước và đặt ở Ví dụ: Cu , Zn , H 2 , O 2 , N 2 trên kí hiệu nguyên tố.

- Quy tắc 2: Trong hầu hết các hợp chất HS vận dụng xác định số oxi hóa của 0 0 0 Số oxi hóa của hiđro = 1+ (trừ hiđrua kim nguyên tố trong: Zn , O 2 , N 2 loại).

HS vận dụng xác định số oxi hóa của nguyên tố trong: H2O, CO2, SO2

Số oxi hóa của oxi = -2 ( trừ OF2, peoxit) +1 −2

Ví dụ : H 2 O HS vận dụng xác định số oxi hóa của nguyên tố trong: MgO, Fe2O3

HS vận dụng xác định số oxi hóa của nguyên tố trong: NH 4+

- Quy tắc 3: + Số oxi hóa của các ion đơn nguyên tử bằng điện tích của ion đó.

Ví dụ: Số oxi hóa của các nguyên tố ở các ion K+, Ca2+, Cl- lần lượt bằng +1, +2, -1 + Trong ion đa nguyên tử, tổng số số oxi hóa của các nguyên tố bằng điện tích của ion.

Ví dụ: Tính số oxi hóa(x) của nitơ trong NO 3−

Trong NO 3− : x + 3. (-2) = -1 ⇒ x = +5 - Quy tắc 4: Trong một phân tử, tổng số số oxi hóa của các nguyên tố bằng không.

Ví dụ: Tính số oxi hóa(x) của nitơ trong NH3 Hoạt động 3: HS vận dụng lý thuyết để làm các ví dụ minh họa

Trong NH3: x + 3. (+1) = 0 ⇒ x = -3

HS vận dụng xác định số oxi hóa của mangan, lưu huỳnh

VD: Xác định số oxi hóa

GV: Yêu cầu 3 HS lên bảng hoàn thành, các HS làm vào vở, giáo viên thu bài và kiểm tra sau đó chữa trước lớp

a) của mangan trong MnO2, KMnO4 b) của lưu huỳnh trong SO2, SO3, H2SO4, H2S c) nitơ trong NO2, N2O, HNO3, Ca(NO3)2, NH4NO3, NH4NO2

Hướng dẫn học sinh tự học Giáo viên giao bài tậpvề nhà để học sinh tự ôn tập Dạng 1. Xác định số oxi hóa của các đơn chất và hợp chất Bài 1. Al; Zn; Fe; C; S; P; H2; O2; N2; Cl2; Br2; O3.

Bài 2. H2S; SO2; H2SO4; Na2SO4; Na2SO3; K2S; Al2S3.

Bài 3. HClO3, HCl; HIO3; HI; KI; NaCl; KClO3; NaBr; KClO4; NaClO; Cl2O7.

Bài 4. HNO3; NH3; HNO2; NH4NO3; KNO3; NO; NO2; N2O; NaNO2; NH4NO2.

Tiết 2: PHẢN ỨNG OXI HÓA KHỬ a) Đặt vấn đề: Gv yêu cầu học sinh lên bảng xác định số oxi hoá của N trong: NH3, N2, NO, NO2, HNO3 Nhận xét về số oxi hoá của N: N có nhiều mức oxi hoá khác nhau Nguyên nhân của phản ứng oxi hoá- khử. Vậy phản ứng oxi hoá khử là gì? b) Triển khai bài

HOẠT ĐỘNG GV và HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Chất khử-chất oxi hoá; Sự khử- Sự oxi hoá Mục tiêu: Hiểu thế nào là chất khử- chất oxi hoá; sự khử- sự oxi hoá

Gv phát vấn với hs:

I. Phản ứng oxi hoá- khử:

- Gv lấy ví dụ, yêu cầu học sinh xác định số oxi hoá của Mg, O trước và sau phản ứng

1. Xét phản ứng có oxi tham gia:

- Số oxi hoá của Mg tăng hay giảm? Mg đã nhường e hay nhận e?

0

0

VD1:

+2

−2

2 Mg + O2 2 Mg O (1)

Số oxh của Mg tăng từ 0 lên +2, Mg nhường electron: 0

+2

Mg Mg + 2e

- Hs viết sự nhường e của Mg

Oxi nhận electrron:

- Số oxi hoá của O tăng hay giảm?

O đã nhường e hay nhận e?

0

O

−2

+

2e O

- Hs viết sự nhận e của O

Quá trình Mg nhường electron là quá trình oxh Mg.

Gv thông tin

Ở phản ứng (1): Chất oxh là oxi, chất khử là Mg. VD2 :

- Gv lấy ví dụ, yêu cầu học sinh xác định số oxi hoá của Cu, H trước và sau phản ứng

+2 −2

+

Cu O

0

0

+1

−2

+ H 2 O (2)

H 2 Cu

Số oxh của Cu giảm từ +2 xuống 0, Cu trong CuO nhận thêm 2 electron: +2

Cu

- Số oxi hoá của Cu tăng hay giảm? Cu đã nhường e hay nhận e?

0

+ 2e Cu

Số oxh của H tăng từ 0 lên +1, H nhường đi 1 e:

- Hs viết sự nhận e của Cu

0

+1

H → H + 1e

- Số oxi hoá của H tăng hay giảm?

H đã nhường e hay nhận e?

=> Quá trình Cu nhận thêm 2 electron gọi là quá trình khử

- Hs viết sự nhường e của H

Cu (sự khử Cu ).

Gv thông tin

+2

+2

+2

Phản ứng (2): Chất oxh là CuO, chất khử là Hiđro.

Tóm lại:

- Qua 2 vd trên, thế nào là chất khử- chất oxi hoá, thế nào là sự khử-sự oxi hoá?

+ Chất khử ( chất bị oxh) là chất nhường electron. + Chất oxh ( Chất bị khử) là chất thu electron.

- Hs trả lời

+ Quá trình oxh ( sự oxh ) là quá trình nhường electron.

- Gv kết luận

+ Quá trình khử (sự khử ) là quá trình thu electron.

2.Xét phản ứng không có oxi tham gia 2x1e

0

- Gv nêu ví dụ - Hs xác định chất khử- chất oxi hoá, sự khử- sự oxi hoá, viết các quá trình

+1

0

−1

2 Na + Cl 2 2 Na Cl (3)

VD3:

Phản ứng này có sự thay đổi số oxi hóa, sự cho nhận electron: 0

Na

+1

Na + 1e

0

- Gv nhận xét

e

Cl + 1 0

−1

Cl +1 −1

0

VD4 : H 2 + Cl 2 2 H Cl (4) Trong phản ứng (4) có sự thay đổi số oxi hóa của các chất, do cặp electron góp chung lệch về Clo. to

VD 5 :

−3

+5

N H 4 N O3

+1

N 2 O + 2H 2 O

Phản ứng (5) nguyên tử N-3 nhường e, N+5 nhận e có sự thay đổi số oxh của một nguyên tố.

Hoạt động 2 : Phản ứng oxi hoá- khử Mục tiêu: Hiểu thế nào là phản ứng oxi hoá- khử

- Nhận xét gì về số oxi hoá của nguyên tố trước và sau pư trong các pthh ở các vd trên?

3.Phản ứng oxi hoá- khử

ĐN: Phản ứng oxh – khử là phản ứng hóa học, - Hs: Đều có sự thay đổi số oxi hoá của trong đó có sự chuyển electron giữa các chất nguyên tố phản ứng, hay pư oxh – khử là phản ứng hóa học trong đó có sự thay đổi số oxh của một số Những phản ứng như vậy gọi là phản ứng nguyên tố. oxi hoá- khử

Hoạt động 5. Củng cố - Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hoá- khử? Xác định chất oxi hoá, chất khử? Ghi quá trình oxi hoá, quá trình khử?

1) 4P + 5O2 2P2O5 3) CaCO3 CaO + CO2 2) Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 4) 2HgO 2Hg + O2 5) 2NH3 + 3CuO 3Cu + N2 + 3H2O Hoạt động 6. BTVN Làm BT 1,2,3,4,5,6 trong SGK /trang 83

Tiết 3 ( 45 phút) Lập phương trình phản ứng oxi hóa khử 1. Kiểm tra bài cũ (5 phút) Câu hỏi. Xác định chất oxi hoá, chất khử, viết quá trình oxi hoá, quá trình khử trong các phản ứng oxi hoá - khử sau: 4NH3 + 5O2 → 4NO + 6H2O 2. Giảng bài mới Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1. Hướng dẫn học sinh lập phương trình oxi hóa khử theo phương pháp thăng bằng electron.

- GV: làm một số ví dụ và giảng giải theo từng bước để học sinh nắm rõ 4 bước.

Nội dung II. Lập PTHH của phản ứng oxi hoá - khử theo phương pháp thăng bằng electron - Nguyên tắc: tổng số e chất khử cho=tổng số e chất oxi hoá nhận Thí dụ 1: P + O2 → P2O5 Hãy xác định số oxi hoá của các Bước 1: xác định số oxi hoá của các nguyên tố nguyên tố, xác định chất khử, chất oxi trong phản ứng để tìm ra chất oxi hoá, chất khử hoá, ghi quá trình khử, quá trình oxi hoá?

0 0 +5 -2 Để số e chất khử cho=số e chất oxi hoá P + O2 → P2O5 nhận thì ta cần nhân quá trình khử, quá chất khử chất oxi hoá trình oxi hoá cho bao nhiêu?

Bước 2,3: viết quá trình oxi hoá và quá trình khử tìm hệ số thích hợp.

0

4x P → 0

+5

P

+ 5 (quá trình oxi hoá ) -2

5x O2 + 4e → 2O (quá trình khử) bội số chung nhỏ nhất là 20, chia cho Bước 4: đặt hệ số của chất oxi hoá và chất khử vào 5e của quá trình oxi hoá ta có hệ số 4, chia phản ứng, kiểm tra cân bằng số nguyên tử của các cho 4e của quá trình khử ta có hệ số nguyên tố và cân bằng điện tích hai vế:

điền các hệ số vào phương trình

4P + 5O2 → 2P2O5 Thí dụ 2: +3 -2

Hướng dẫn hs cách viết gộp các bước

+2 -2

Fe2O3 + 3CO +3

2x Fe + 3e → +2

5 Hoạt động 2. Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa- khử - Yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa và rút ra ý nghĩa của phản ứng oxi hóa khử.

0

→ Fe

+4 -2

+ 3CO2

0

Fe (quá trình khử)

+4

3x C → C + 2e (quá trình oxi hoá III. Ý nghĩa của phản ứng oxi hóa khử trong thực tiễn Sự cháy của xăng, dầu trong các động cơ, sự cháy của than củi, các quá trình điện phân, các phản ứng xảy ra trong pin ăcquy đều là phản ứng oxi hóa khử; - Trong sản xuất: luyện gang, luyện thép, luyện nhôm, sản xuất các hóa chất như xút, HCl, HNO3 đều nhờ phản ứng oxi hóa khử.

Hoạt động 3. Củng cố Câu hỏi: Cân bằng các phản ứng sau bằng phương pháp thăng bằng electron: 1)NH3 + O2 → NO + H2O 2)NH3 + Cl2 → N2 + HCl 3) HNO3+ Cu → Cu(NO3)2+NO+ H2O

Hướng dẫn học sinh tự học (5 phút) Giáo viên giao bài tậpvề nhà để học sinh tự ôn tập Dạng . Cân bằng các phản ứng oxi hóa khử sau theo phương pháp thăng bằng electron Bài 1. Dạng đơn giản 1) HNO3+ Cu → Cu(NO3)2+NO2+ H2O 2) HNO3 + H2S→S + NO+ H2O 3) NH3 + CuO → Cu + N2 + H2O Bài 2. Dạng có sự tham gia của môi trường 1) K2Cr2O7 + HCl → CrCl3 + KCl + Cl2 + H2O 2) KClO3 + HCl → KCl + Cl2 + H2O 3) Al + H2SO4 → Al2(SO4)3 + SO2 + H2O d. Kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực 15 phút 1. Mục đích của đề kiểm tra Đánh giá mức độ nắm vững kiến thức, kĩ năng của học sinh sau khi học xong chuyên đề phản ứng oxi hóa- khử để thu nhận thông tin phản hồi về kết quả học tập, những sai lầm, vướng mác của học sinh về phản ứng oxi hóa- khử, cách lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa- khử và ứng dụng của phản ứng oxi hóa- khử trong đời sống.

2. Hình thức, thời gian làm bài của đề kiểm tra - Hình thức: TNKQ 100% - 20 câu - Thời gian làm bài kiểm tra: 15 phút

3. Ma trận kiểm tra Loại câu hỏi/ bài tập Nhận biết Câu hỏi/ bài tập định tính

- Phát biểu được các khái niệm: chất oxi hóa, chất khử, sự oxi hóa, sự khử, phản ứng oxi hóa khử.

Phân biệt sự khác nhau giữa các khái niệm mới này với khái niệm đã học ở lớp 9.

- Phát biểu được các bước lập phương tình oxi hóa- khử.

3 câu Câu hỏi/Bài tập định lượng

Câu hỏi/bài tập thí nghiệm và vận dụng

Mức độ Thông hiểu Vận dụng thấp - Phân biệt - Viết và cân phản ứng oxi bằng phương hóa khử và trình oxi hóa phản ứng khử đơn giản: oxi chỉ có 1 không hóa - khử. nguyên tố - Xác định tăng số oxi được chất oxi hóa và 1 nguyên tố hóa, chất khử, sự oxi hóa, sự giảm số oxi khử trong hóa trong 2 phản ứng oxi hợp chất khác hóa khử. nhau theo phương pháp thăng bằng electron

5 câu - Xác định được số oxi hóa của các nguyên tố trong hợp chất.

1 câu - Nhận thức được ý nghĩa to lớn của phản ứng oxi

5 câu - Giải được các bài tập tính toán (khối lượng, thể tích, số mol, % khối lượng, CM, C%...) của các chất dựa vào phương trình phản ứng oxi hóakhử.

2 câu Mô tả được các hiện tượng thí nghiệm

Tổng Vận dụng cao - Viết và cân bằng phương tình oxi hóa khử dạng phức tạp: phương trình tự oxi hóa khử, phương trình oxi hóa khử nội phân tử; phương trình có từ 3 nguyên tố thay đổi số oxi hóa trở lên, phương trình chứa ẩn hoặc có sự tham gia của môi trường…theo phương pháp thăng bằng electron.

1 câu - Giải được các bài tập tính toán (khối lượng, thể tích, số mol, % khối lượng, CM, C%...) có áp dụng các phương pháp giải nhanh.

1 câu

14 câu

4 câu

kiến thức thực tiễn

hóatrong sống.

khử đời

1 câu

1 câu

2 câu

4. Đề kiểm tra Câu 1: Tìm định nghĩa sai : A. Chất oxihóa là chất có khả năng nhận electron.

B. Chất khử là chất có khả năng nhận electron.

C. Chất khử là chất có khả năng nhường electron.

D. Sự oxi hóa là quá trình nhường electron.

Câu 2: Chọn định nghĩa đúng về chất khử : A. Chất khử là các ion cho electron.

B. Chất khử là các nguyên tử cho electron.

C. Chất khử là các phân tử cho electron.

D. Chất khử là các nguyên tử, phân tử hay ion có khả năng nhường electron.

Câu 3: Chọn định nghĩa đúng về số oxi hóa.

E. Số oxi hóa là điện tích của nguyên tử trong phân tử nếu giả định rằng phân tử đó chỉ có liên kết ion.

F. Số oxi hóa là số electron trao đổi trong phản ứng oxi hóa khử.

G. Số oxi hóa là hóa trị của nguyên tử trong phân tử.

H. Số oxi hóa là điện tích xuất hiện ở nguyên tử trong phân tử khi có sự chuyển dịch electron.

Câu 4 : Các chất hay ion chỉ có tính oxi hóa là: A. N2O5 , Na+, Fe2+ .

B. Fe3+, Na+, N2O5, NO3–

C. Na+, Fe3+, Ca, Cl2.

D. Tất cả đều sai.

Câu 5: Các chất hay ion chỉ có tính khử là : A. SO2 , H2S , Fe2+, Ca.

B. H2S, Ca, Fe. C. Fe, Ca, F, NO3–.

D. Tất cả đều sai.

Câu 6 : Trong số các phần tử sau ( nguyên tử hoặc ion) thì chất oxi hóa là: A. Mg.

B. Cu2+

C. Cl–

D. S2–

Câu 7. Cho từng chất: Fe, FeO, Fe(OH)2, Fe(OH)3, Fe3O4, Fe2O3, Fe(NO3)2, Fe(NO3)3, FeSO4, Fe2(SO4)3, FeCO3 lần lượt phản ứng với HNO3 đặc, nóng. Số phản ứng thuộc loại phản ứng oxi hoá - khử là:

A. 5.

B. 7.

C. 8.

D. 6.

Câu 8. Cho phương trình hoá học: Fe3O4 + HNO3  → Fe(NO3)3 + NxOy + H2O Sau khi cân bằng phương trình hoá học trên với hệ số của các chất là những số nguyên, tối giản thì hệ số của HNO3 là A. 45x - 18y.

B. 46x - 18y.

C. 13x - 9y.

D. 23x - 9y.

Câu 9.Hoà tan hết hỗn hợp gồm Fe(OH)3,Fe,Fe2O3,FeO,Fe2O4 bằng 500ml dd HNO3 1M thu được m gam muối sắt và 4,48 lít khí NO ở đktc.Giá trị mbằng: A.24g

B.24,2g

C.2,42g

D.56g

Câu 10.Oxi hóa hoàn toàn 0,728 gam bột Fe ta thu được 1,016 gam hỗn hợp hai oxit sắt (hỗn hợp A). Hòa tan hỗn hợp A bằng dung dịch axit nitric loãng dư. Tính thể tích khí NO duy nhất bay ra (ở đktc).

A. 2,24 ml. B. 22,4 ml.

C. 33,6 ml.

D. 44,8 ml.

11. Để chứng minh S có tính khử, ta dùng phản ứng: S + HNO3 H2SO4 + NO2 + H2O Tổng các hệ số cân bằng của phản ứng là: A.9 B.13 C.16 D.21 10. Cho sơ đồ phản ứng: Fe3O4 + HNO3 →Fe(NO3)3 + NO + H2O Sau khi cân bằng, hệ số của phân tử các chất là phương án nào sau đây?

A.3,14,9,1,7 B.3,28,9,1,14 C.3,26,9,2,13 D.2,28,6,1,14 11. Trong các phản ứng dưới đây, phản ứng nào không phải phản ứng oxi hóa – khử?

E. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 F. FeS + 2HCl →FeCl2 + H2S G. 2FeCl3 + Cu →2FeCl2 + CuCl2 H. Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu 12. Trong môi trường H2SO4, dung dịch nào làm mất màu tím của dung dịch KMnO4?

A.FeCl3 B.CuCl2 C.ZnCl2 D.FeSO4 13. Phản ứng nào sau đây thuộc loại phản ứng tự oxi hóa, tự khử hay tự oxi hóa – khử?

A. 2KClO3 2KCl + 3O2 B. S + 2H2SO4 →3SO2 + 2H2O C. 4NO2 + O2 + H2O → 4HNO3 D. Cl2 + 2KOH →KClO +KCl + H2O 14. Phản ứng oxi hóa – khử xảy ra theo chiều tạo chất nào sau đây?

E. Chất kết tủa.

F. Chất điện li G. Chất oxi hóa mới và chất khử mới.

H. Chất oxi hóa yếu hơn và chất khử kém hơn.

15. Trong phản ứng giữa kim loại Zn và CuCl2: Zn + CuCl2 →ZnCl2 + Cu Một mol ion Cu2+ đã A.Nhường 1 mol electron B.Nhận 1 mol electron

C.Nhường 2 mol electron D.Nhận 2 mol electron 16. Số mol electron cần dùng để khử 1,5 mol Al3+ thành Al là: A. 0,5 B.1,5 C.3,0 D.4,5 17. Khi tham gia phản ứng hóa học, nguyên tử kim loại A.bị khử B.bị oxi hóa C.Cho proton D.đạt tới số oxi hóa âm 18. Trong phản ứng: AgNO3 + NaCl→NaNO3 + AgCl↓. Ion bạc A.chỉ bị oxi hóa B.chỉ bị khử C.cho proton D.đạt tới số oxi hóa âm.

19. Một nguyên tử lưu huỳnh chuyển thành ion sunfua bằng cách: A.nhận thêm 1 electron B.nhường đi 1 electron C.nhận thêm 2 electron D.nhường đi 2 electron 20. Phản ứng nào sau đây, H2O không đóng vai tròn là chất oxi hóa hay chất khử?

A. NaH + H2O →NaOH + H2 B. 2Na + 2H2O →2NaOH + H2 C. 2F2 + 2H2O → 4HF + O2 D. Al4C3 + 12H2O → 4Al(OH)3 + 3CH4

Chủ đề: NHÓM HALOGEN I. Nội dung chủ đề: Nội dung 1: Đơn chất halogen (4 tiết) * Tiết 1: - Vị trí, cấu hình electron, cấu tạo.

- Tính chất vật lí. * Tiết 2: Tính chất hóa học: Phản ứng với kim loại, hidro. * Tiết 3: Tính chất hóa học còn lại (tác dụng với nước, halogen mạnh đẩy halogen yếu ra khỏi muối), ứng dụng và điều chế. * Tiết 4: Luyện tập Nội dung 2: Hợp chất của halogen (5 tiết) * Tiết 1: Hợp chất HX (Khí HX, dung dịch HX: hết tính chất hóa học) * Tiết 2: Phương pháp điều chế HX, muối halogenua. * Tiết 3: Hợp chất có oxi của clo. * Tiết 4, 5: Luyện tập Nội dung 3: Thực hành (2 tiết) II. Tổ chức dạy học chủ đề: NỘI DUNG 1: Đơn chất halogen 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Vị trí nhóm halogen trong bảng tuần hoàn.

- Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong nhóm.

- Cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen tương tự nhau. Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh.

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen. b.Kĩ năng: - Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử F, Cl, Br, I. - Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu hình lớp electron ngoài cùng và một số tính chất khác của nguyên tử.

- Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm.

- Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực làm việc theo nhóm. d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: 1

a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: Tiết 37: Đơn chất halogen (tiết 1) 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Vị trí nhóm halogen trong bảng tuần hoàn.

- Sự biến đổi độ âm điện, bán kính nguyên tử và một số tính chất vật lí của các nguyên tố trong nhóm.

- Cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố halogen tương tự nhau. Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh.

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen. b.Kĩ năng: - Viết được cấu hình lớp electron ngoài cùng của nguyên tử F, Cl, Br, I. - Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu hình lớp electron ngoài cùng và một số tính chất khác của nguyên tử.

- Dự đoán quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic.

- Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực làm việc theo nhóm. d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: 2

HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Vị trí của nhóm hal trong bảng tuần hoàn Mục tiêu: Biết vị trí của hal trong bảng tuần hoàn, những nguyên tố nhóm hal GV hỏi HS nhóm halogen gồm các ngtố nào?

I. VỊ TRÍ NHÓM HALOGEN TRONG BẢNG

Chúng nằm ở nhóm nào trong HTTH?

HTTH: * Nhóm halogen gồm : Flo(F); Clo(Cl); Brom

Ở mỗi chu kì, chúng nằm ở vị trí nào?

GV lưu ý HS : Atatin được điều chế nhân tạo bằng các

(Br), Iot (I), Atatin (At)

phản ứng hạt nhân . Do đó có thể xem At là nguyên tố phóng xạ. Ta không nghiên cứu At.

* Các ngtố halogen thuộc nhóm VIIA. Chúng đứng gần cuối các chu kì, ngay trước các ngtố khí hiếm.

Hoạt động 2: Cấu hình electron nguyên tử, cấu tạo phân tử Mục tiêu: Biết cấu hình e chung của nguyên tử các nguyên tố hal, cấu tạo phân tử, tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố hal - GV cho HS viết c.h.e của F, Cl và rút ra II. CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ, CẤU TẠO nhận xét GV đặt vấn đề: Vì sao các ngtử PHÂN TỬ: halogen không đứng riêng rẽ mà ở dạng 2 * Ngtử có 7e lớp ngoài cùng ( ns2 np5 ) ngtử (Cl2, Br2) Xu hướng liên kết của * Ở trạng thái tự do, 2 ngtử halogen góp chung 1 e với nguyên tử hal?

nhau tạo 1 lk CHT không cực.

- HS trả lời.

:X. + .X:

→ : X : X : → X- X CT e

- Hs viết quá trình hình thành phân tử hal

X2

→

CT cấu tạo

CTPT

- GV gợi ý để HS nêu tchh cơ bản của

* Liên kết trong phân tử X2 không bền lắm, dễ bị tách

halogen.

thành 2 ngtử X.

Gv thông tin

* Trong phản ứng hoá học, các ngtử X dễ thu thêm 1e ⇒ Tính chất hoá học cơ bản của các halogen là tính oxi hoá mạnh.

Hoạt động 3: Sự biến đổi tính chất

Mục tiêu: Biết sự biến đổi bán kính nguyên tử, độ âm điện, một số tính chất của hal Phân tích dữ liệu ở bảng 11 tr 95 SGK. GV cho HS xem và nhận xét: - TcVL (trạng thái, màu,

tonc

III. SỰ BIẾN ĐỔI TÍNH CHẤT 1. Sự biến đổi tính chất vật lí của các đơn chất:

,

tosôi )

(Bảng 11 trang 95 SGK)

- Bán kính ngtử

Từ F đến I, ta thấy: * Trạng thái tập hợp: khí → lỏng → rắn. * Màu sắc: đậm dần * tonc , tosôi : tăng dần.

- Độ âm điện 3

GV giải thích vì sao trong các hợp chất, F

2. Sự biến đổi độ âm điện:

chỉ có số oxi hoá -1, các ngtố halogen còn

* ĐAĐ tương đối lớn.

lại, ngoài số oxi hoá -1 còn có +1, +3, +5,

* Giảm dần từ F đến I

+7.

* F có ĐAĐ lớn nhất nên chỉ có số oxi hoá -1, 0.

Ghi chú: Flo có lớp e ngoài cùng là lớp thứ 2 nên không có phân lớp d. Từ Clo → Iot có phân lớp d còn trống, nên được kích

Các ngtố halogen khác có số oxi hoá -1, 0, +1, +3, +5, +7 3. Sự biến đổi tính chất hoá học của các đơn chất - Các đơn chất halogen giống nhau về tính chất hoá học

thích sẽ có 3e, 5e, 7e độc thân.

cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất do chúng

Do đó trong các hợp chất Flo luôn có số

tạo thành(Do lớp e ngoài cùng có cấu hình tương tự nhau

oxi hoá –1, các halogen khác thể hiện số

(ns2 np5)) - Halogen là những phi kim điển hình. Tính oxi hoá giảm

oxi hoá từ –1→ +7.

HS dựa vào bán kính ngtử và độ âm điện dần từ Flo đến Iot. để giải thích vì sao tính oxi hoá giảm dần - Các đơn chất halogen oxi hoá được + Hầu hết các kim loại→ muối halogenua

từ F đến I.

+ H2 → hợp chất khí không màu hiđro halogenua (khí này tan trong nước tạo dd axit halogen hiđric) ************************************** Tiết 38: Đơn chất halogen (Tiết 2) 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh.

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen. b.Kĩ năng: - Dự đoán được tính chất hóa học cơ bản của halogen là tính oxi hóa mạnh dựa vào cấu hình lớp electron ngoài cùng và một số tính chất khác của nguyên tử.

- Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen.

- Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực làm việc theo nhóm. d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: 4

a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tính chất hoá học HĐ 1: Khái quát về tính chất hóa học

IV. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

- Gv: Đặc điểm cấu hình e của các halogen Halogen X là chất oxi hoá mạnh. Trong các phản ứng hoá học X dễ thu thêm 1e ion X–

X?

X + 1e X–

- Có 7e lớp ngoài cùng Có xu hướng nhận 1e, thể hiện tính oxi hoá mạnh - Gv yêu cầu học sinh viết quá trình nhận e của nguyên tử X - X là chất oxi hoá Tác dụng với chất khử nào?

- Hs trả lời

1. Tác dụng với kim loại: Muối Halogeua

* HĐ 2: Tác dụng với kim loại - GV yêu cầu HS hoàn thành bảng về tính

Clo oxi hoá hầu hết kim loại lên mức oxh cao nhất:S 0 +3 −1 3 0 Fe + Cl2 → Fe Cl3 Saét (III) Clorua 2 0 0 +1 −1 1 Na+ Cl2 → Na Cl (Natri Clorua) 2

chất hóa học của các halogen dựa trên các nội dung sau (Cho pư với Fe, Al, H2).

Tính

Flo

Clo

Brom

Iot

chất

0

0

o

+2

dụng

2. Tác dụng với hidrô:

với

- PTTQ: H2 + X2 → 2HX

kim

- VD:

loại Tác dụng

−1

t Cu + Cl 2  → Cu Cl 2

Tác

0

aù s

+1 −1

H 2 + Cl 2 → 2 H Cl ↑ ∆H=-91,8 KJ HidroClorua

Nếu tỉ lệ số mol H2:Cl2 = 1:1 thì hỗn hợp nổ mạnh.

với H2

5

- GV yêu cầu HS xác định vai trò của các halogen trong các phản ứng trên? Kết luận về tính chất hóa học cơ bản?

- Dựa vào điều kiện phản ứng hãy sắp xếp các halogen theo chiều tính oxi hóa giảm dần.

- HS làm việc dưới sự hướng dẫn của GV. ************************************** Tiết 39: Đơn chất halogen (Tiết 3) 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Tính chất hoá học cơ bản của các nguyên tố halogen là tính oxi hoá mạnh.

- Sự biến đổi tính chất hóa học của các đơn chất trong nhóm halogen.

- Biết được các ứng dụng và cách điều chế đơn chất halogen. b.Kĩ năng: - Viết được các phương trình hóa học chứng minh tính chất oxi hoá mạnh của các nguyên tố halogen, quy luật biến đổi tính chất của các nguyên tố trong nhóm.

- Tính thể tích hoặc khối lượng dung dịch chất tham gia hoặc tạo thành sau phản ứng. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực làm việc theo nhóm. d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tính chất hoá học (tiếp)

6

IV. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC - GV yêu cầu HS hoàn thành bảng về tính

1. Tác dụng với kim loại:

chất hóa học của các halogen dựa trên các

2. Tác dụng với hidrô:

nội dung sau (Cho pư với H2O, hợp chất

3. Tác dụng với nước: * Khi Flo đi qua nước, thì nước bốc cháy

khác).

Tính

F o

Clo

Brom

Iot

2F2 + 2H2O 4HF + O2

chất

* Khi hoà tan vào nước, 1 phần Clo tác dụng chậm với

Tác

nước.(vừa khử vừa oxi hoá)

dụng

0

−1

Cl 2 + H 2 O

với nước

H Cl

Axit clohidric

+1

+

H Cl O

Axit hipoclorơ

Halogen

HClO: axit yếu (yếu hơn H2CO3), kém bền, có tính oxi

mạnh

hoá mạnh, nó phá hủy màu ⇒ nước Clo có tác dụng tẩy

đẩy

màu.

halogen

Cl2 + NaOH NaCl + NaClO + H2O

yếu hơn

* Phản ứng khó khăn hơn so với phản ứng của Clo.

ra khỏi

0

Br2 + H 2 O

muối

−1

+1

H Br + H Br O

* Iot không phản ứng với nước.

4. Tác dụng với hợp chất:

- GV yêu cầu HS xác định vai trò của các

halogen trong các phản ứng trên? Kết luận - Clo, Brom đẩy được halogen yếu hơn ra khỏi dung dịch muối về tính chất hóa học của các halogen?

- Tại sao clo đẩy được Br, I ra khỏi dung

Cl2 + 2NaBr 2NaCl + Br2

dịch muối?

Cl2 + 2NaI 2NaCl + I2 - Với hợp chất khác:

kết luận - HS làm việc dưới sự hướng dẫn của GV.

Cl2 + 2FeCl2 2FeCl3 Cl2 + 2H2O + SO2 2HCl + H2SO4

Hoạt động 2:Điều chế Mục tiêu:Biết phương pháp điều chế clo trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp - Hoạt động nhóm: Viết các phương trình V. ĐIỀU CHẾ

phản ứng , cân bằng phản ứng oxi hóa khử , 1. Trong phòng thí nghiệm: xác định chất khử , chất oxi hóa khi cho HCl đặc tác dụng với KClO3, MnO2, KMnO4, 7

K2Cr2O7

KClO3  - Đại diện các nhóm lên bảng viết MnO2 Cho axit HCl + Chất oxi hoá mạnh  - Trong phòng thí nghiệm, clo được điều chế KMnO 4 K 2 Cr2 O 7 bằng cách cho axit clohiđric đặc tác dụng −1 t o

+4

với chất oxi hoá mạnh(chất nào?)

+2

0

Mn O2 + 4H Cl → Mn Cl 2 + Cl 2 + 2H 2 O +7

−1

+2

0

2K Mn O 4 + 16H Cl = 2KCl + 2 Mn Cl 2 + 5Cl 2 + 8H 2 O +6

−1

+2

0

K 2 Cr2 O 7 + 14H Cl = 2KCl + 2 Cr Cl3 + 3Cl 2 + 7H 2 O - Gvthông tin về phương pháp diều chế clo trong công nghiệp, học sinh viết PTHH

KClO3 + 6HCl = KCl + 3Cl2 + 3H2O

2. Trong công nghiệp a. Điện phân Natri Clorua (nóng chảy)

GV giới thiệu sản phẩm điện phân , không đi

sâu vào kĩ thuật điện phân.

ñ/p 1 NaCl = Na + Cl2 nc 2

b. Điện phân dung dịch NaCl có màng ngăn −1

+1

ñ/ p

0

0

2Na Cl+ 2 H 2 O = 2NaOH + Cl 2 + H 2 coù m.n

Hoạt động 3: Trạng thái tự nhiên và ứng dụng Mục tiêu: Biết được trạng thái tự nhiên và ứng dụng của clo Gv và học sinh phát vấn rút ra các điểm VI. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN – ỨNG DỤNG cần nắm

1) Trạng thái tự nhiên: Trong tự nhiên, Clo tồn tại dạng hợp chất, chủ yếu là muối Clorua (NaCl). Muối NaCl có trong nước biển và muối mỏ, có trong khoáng vật như Cacnalit KCl.MgCl2.6H2O và xinvinit NaCl.KCl

2) Ứng dụng: Sát trùng trong hệ thống cung cấp nước sạch.

Tẩy độc khi xử lý nước thải.

Tẩy trắng vải, sợi, giấy.

Sản xuất axit Clohidric, Clorua vôi, . . .

********************************************** Tiết 40: Luyện tập về đơn chất halogen I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về nhóm halogen: Cấu tạo nguyên tử, phân tử, tính chất hoá học của đơn chất và hợp chất hal, phương pháp điều chế, nhận biết ion hal.

8

2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng viết PTHH, hoàn thành chuỗi phản ứng, nhận biết chất 3. Phát triển năng lực: Năng lực viết PTHH, nhận biết chất.

- Năng lực tính toán - Năng lực tổng hợp, hệ thống kiến thức.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

4.Thái độ: Tích cực, chủ động II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu.

2. Học sinh: Chuẩn bị bài luyện tập III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: trong quá trình luyện tập 3.Bài mới: Hoạt động của Giáo viên và Học sinh * Hoạt động 1: Kiến thức cần nhớ:

Nội dung ghi bảng I. Kiến thức cần nhớ: 1. Vị trí Nhóm halogen: - Gồm: F, Cl, Br, I. - Đứng cuối mỗi chu kì và liền trước khí hiếm.

- GV: Hỏi HS: + Hal gồm các nguyên tố nào, vị trí của nó trong BTH? + Hal có mấy e ngoài cùng? Xu hướng chính trong phản ứng là gì? Rút ra tính chất hoá học cơ bản của chúng.

HS: Trả lời

2. Cấu hình electron nguyên tử và cấu tạo phân tử của những nguyên tố halogen: - Cấu hính e chung: ns2np5.

- Đơn chất tồn tại dạng phân tử.

- GV: Nhận xét và bổ sung HS: Nghe TT

3. Khái quát về tính chất của nhóm halogen: X + 1e = X-. ns2np5. ns2np6.

Tính oxi hoá giảm dần từ F đến I. F luôn có soh = -1. Các hal khác có soh = -1 đến +7.

II. Bài tập: * Bài 1: Đặc điểm nào dưới đây không phải là đặc * Hoạt động 2: Bài 1 - GV: Treo bảng phụ ghi BT1 lên bảng và điểm chung của các nguyên tố hal (F, Cl, Br, I.) yêu cầu HS làm BT. a) Nguyên tử chỉ có khả năng thu thêm 1e.

HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện b) Có soh = -1 trong mọi hợp chất. nhóm trả lời đáp án: b) c) Lớp e ngoài cùng của nguyên tử có 7e. d) Tạo với hiđro hợp chất có liên kết cộng hoá trị.

- GV: Nhận xét và bổ sung 9

HS: Nghe TT * Bài 2: Đặc điểm nào dưới đây là đặc điểm chung của * Hoạt động 3: Bài 2 - GV: Treo bảng phụ ghi BT2 lên bảng và các đơn chất halogen (F2, Cl2, Br2, I2). yêu cầu HS làm BT. a) Ở điều kiện thường là chất khí. b) Có tính oxi hoá mạnh.

HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện nhóm trả lời đáp án: b) c) Vừa có tính oxi hoá, vừa có tính khử.

- GV: Nhận xét và bổ sung d) Tác dụng mạnh với nước.

HS: Nghe TT * Bài 3: Viết phương trình hoàn thành chuỗi biến hoá: * Hoạt động 4: Bài 3 - GV: Treo bảng phụ ghi BT3 lên bảng và MnO2 → Cl2 → KClO3 → KCl → KOH → KClO yêu cầu HS làm BT. HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện --- // --0 t nhóm lên bảng làm BT. MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O. 0 C 3Cl2 + 6KOH 100  → 5KCl + KClO3 + 3H2O. 0 MnO2 ,t KClO3   → KCl + 3/2O2. , mn  → 2KOH + Cl2 + H2.

2KCl + 2H2O dpdd - GV: Nhận xét và bổ sung 2KOH + Cl2 → KCl + KClO + H2O HS: Nghe TT * Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 16,25g Zn trong bình chứa * Hoạt động 5: Bài 4 - GV: Treo bảng phụ ghi BT4 lên bảng và khí Cl2 dư, khối lượng kẽm Clorua thu được là : yêu cầu HS làm BT. a) 30g b) 31g HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện c) 36g d) 34g. nhóm trả lời đáp án: d) - GV: Nhận xét và bổ sung HS: Nghe TT * Bài 5: Cho 19,2g Cu tác dụng với 7,84 lít khí Cl2 đkc. * Hoạt động 6: Bài 5 - GV: Treo bảng phụ ghi BT5 lên bảng và Để nguội phản ứng thu được 34,02g CuCl2. Hiệu suất yêu cầu HS làm BT. của phản ứng này là: HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện a) 84% b) 83% nhóm trả lời đáp án: a) c) 82% d) 81%.

--- // --nCu = 19,2/64 = 0,3mol nCl 2 = 7,84/22,4 = 0,35 mol.

Cu + Cl2 → CuCl2 (1) 0,3 0,3 0,3 (1): nCl 2 Còn dư.

Theo lí thuyết: mCuCl 2 = 0,3. 135 = 10,5 (g).

Hiệu suất phản ứng: 34,02 H= .100 = 84%.

- GV: Nhận xét và bổ sung 40,5 HS: Nghe TT * Bài 6: Cho 6,125g KClO3 vào ống nghiệm chứa dung * Hoạt động 7: Bài 6 - GV: Treo bảng phụ ghi BT4 lên bảng và dịch HCl dư và đun nhẹ. Hãy xác định thể tích khí Clo yêu cầu HS làm BT. thu được (đkc) bbiết H = 85%.

HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện a) 2,56(l) b) 3 (l) nhóm trả lời đáp án: d) c) 2,89(l) d) 2,856(l).

--- // --nKClO3 = 6,125/122,5 = 0,05mol KClO3 + 6HCl → KCl + 3Cl2 + 3H2O. 10

- GV: Nhận xét và bổ sung HS: Nghe TT

0,05 0,15 VCl 2 = 0,15.22,4 = 3,36l Vì H = 80% nên thể tích Cl2 thực là: 85 = 2,865lít 3,36.

100

* Bài 7: Một kim loại M có hoá trị II tạo với Clo hợp * Hoạt động 8: Bài 7 - GV: Treo bảng phụ ghi BT4 lên bảng và chất X trong đó Clo chiếm 63,964% về khối lượng. Tên yêu cầu HS làm BT. của kim loại M là: HS: HS thảo luận nhóm và cử đại diện a) Cu( Đồng) b) Mg(Magiê) nhóm trả lời đáp án: c) c) Ca(Canxi) d) Ba(Bari) --- // --Công thức hợp chất M với Cl2 là: MCl2.

71 %Cl = 100 = 63,963% M + 71 - GV: Nhận xét và bổ sung M = 40 ( Ca).

HS: Nghe TT

NỘI DUNG 2: Hợp chất halogen 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro halogenua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit halogenhiđric).

- Tính chất vật lí, điều chế axit HX trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

- Qui luật biến đổi tính axit và tính khử của các HX . * Học sinh biết: - Thành phần hóa học, tính chất, ứng dụng và nguyên tắc sản xuất nước Gia – ven, clorua vôi. * Học sinh hiểu: - Tính oxi hóa mạnh của nước Gia – ven và clorua vôi.

- Nguyên nhân làm cho nước Gia – ven, Clorua vôi có tính tẩy màu, sát trùng.

- Vì sao không để được nước Gia – ven lâu ngoài không khí. b.Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra dự đoán, kết luận được về tính chất của axit HX. - Viết các PTHH chứng minh tính chất hoá học của axit HX. - Học sinh có thể dựa vào cấu tạo phân tử để suy ra tính chất.

- Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng và cân bằng phản ứng oxi hóa khử.

- Nhận biết nước gia – ven và clorua vôi.

- Vận dụng các ứng dụng của các hợp chất trên vào đời sống. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

11

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực so sánh.

- Năng lực làm việc theo nhóm.

d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: Tiết 41: Hợp chất halogen (tiết 1) 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Cấu tạo phân tử, tính chất của hiđro halogenua (tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit halogenhiđric).

- Tính chất vật lí.

- Qui luật biến đổi tính axit và tính khử của các HX .

b.Kĩ năng: - Dự đoán, kiểm tra dự đoán, kết luận được về tính chất của axit HX. - Viết các PTHH chứng minh tính chất hoá học của axit HX. - Học sinh có thể dựa vào cấu tạo phân tử để suy ra tính chất.

- Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng và cân bằng phản ứng oxi hóa khử. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực so sánh.

- Năng lực làm việc theo nhóm.

d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 12

3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hiđro clorua - Giữa H và Cl hình thành bởi loại liên kết gì? I. HIĐRO CLORUA: (Dựa vào độ âm điện)

1. Cấu tạo phân tử: Hợp chất cộng hoá trị, phân tử có cực

- Hs trả lời

ii

- Gv yêu cầu hs viết công thức e, công thức

H : Cl : hay H-Cl ii

2. Tính chất:

cấu tạo của hiđro clorua

- Gv phát vấn hs về tính chất của hiđro clorua - Hidro Clorua là chất khí, không màu, mùi xốc, độc.

M 36,5 Kết luận = = 1, 26 > 1 ⇒ Nặng hơn không - Tỉ khối d = 29 29 khí.

- Tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch axit HCl (0oC, gần 500lít HCl ↑ hoà tan 1 lít nước).

Hoạt động 2: Axit clohiđric (25 phút) - Gv phát vấn hs về tính chất vật lí

II. AXIT CLOHIĐRIC: 1. Tính chất vật lí: - Chất lỏng không màu, mùi xốc - Khối lượng riêng D= 1,19g/cm3 - Dung dịch HCl đậm đặc bốc khói trong không khí ẩm 2. Tính chất hoá học:

- Axit có những tính chất hoá học đặc a) Tính axit: Axit HCl là axit mạnh trưng nào?

1.Làm quì tím (xanh) → đỏ.

- Hs trả lời

2.Tác dụng với kim loại (Đứng trước H)

- Hs thực hiện thí nghiệm chứng minh theo nhóm để chứng minh tính axit của axit clohiđric

nHCl + M →

+

(n: hoaù trò thaá p I cuûa k.loaï i M)

n H2 2

Ví dụ: Fe + 2HCl → FeCl2 + H2

- Hs viết PTHH - Gv kết luận về tính axit

MCl n

Al + 3 HCl → AlCl3 + 3/2H2 3. Tác dụng với axit bazơ, bazơ

Oxit bazô HCl +  → Muoá i Clorua + H 2 O Bazô

13

Ví dụ: 2HCl + CuO → CuCl2 + H2O 2HCl + Mg(OH)2 → MgCl2 + 2H2O HCl + NaOH → NaCl + H2O 4. Tác dụng với muối: HCl + Muối → Muối Clorua + Axit (mới) (Sản phẩm phải có muối clorua ↓ hay axit (mới) là axit yếu, dễ bay hơi).

Ví dụ: 2HCl + CaCO3 → CaCl2 + H2O + CO2 ↑ HCl + AgNO3 → AgCl↓ + HNO3 HCl + Na2SO4 →

b)Tính khử: Do trong phân tử HCl có số oxi hoá –1 (Thấp I) −1

+4

+2

−1

0

Ví dụ: 4H Cl + Mn O 2 → Mn Cl 2 + Cl 2 +H 2 O +4

HĐ 3: Khái quát về hợp chất HX - GV: Dựa trên cở sở nghiên cứu về khí HCl, hãy khái quát về tính tan, tên gọi, cách thu được dung dịch HX từ khí HX tương ứng?

- HS vận dụng kiến thức đã học trả lời.

- GV: Dựa trên cở sở nghiên cứu về dung dịch HCl, hãy so sánh tính axit, tính khử của các dung dịch HX? - HS vận dụng kiến thức đã học trả lời.

−1

+2

0

Pb O 2 + 4H Cl → Pb Cl 2 + Cl 2 +2H 2 O

III. Khái quát về hợp chất HX: 1. Khí HX: - Tính tan: Tan tốt trong nước.

- Tên gọi: Khí hidro halogenua.

- Khí HX + H2O thu được dung dịch HX.

2. Dung dịch HX: a/ Tính axit: - Tính axit giảm: HF, HCl, HBr, HI. b/ Tính khử: - Tính khử tăng: HF, HCl, HBr, HI.

***************************************** Tiết 42: Hợp chất HX (tiếp) 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: - Điều chế axit HX trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

- Cách nhận biết các ion halogenua.

b.Kĩ năng: - Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng. c Phát triển năng lực: 14

- Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực so sánh.

- Năng lực làm việc theo nhóm.

d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: - GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Điều chế HCl - GV yêu cầu HS nêu cách điều chế III. Điều chế HCl: HCl.

1. Trong phòng thí nghiệm

-Trong phản ứng điều chế clo từ Cho NaCl(r) + H2SO4 đđ (PP sunfat) KClO3, HCl đóng vai trò là chất gì?

- Hs trả lời

o

o

250 C NaHSO + HCl ↑ NaCl (r) + H2SO4 đđ t< → 4 o

o

t > 400 C Vậy Cl trong HCl có số oxh -1 là 2NaCl (r) + H2SO4 đđ   → Na2SO4 + 2HCl ↑

mức thấp nhất nên thể hiện tính khử - Sp thu được là khí HCl, vậy muốn

Khí HCl hoà tan vào nước → dd axit HCl

2. Trong công nghiệp

thu được dung dịch HCL thì phải làm - Tổng hợp từ H2 và Cl2 thế nào?

H2 + Cl2 HCl

- HS vận dụng kiến thức đã học để trả - Phương pháp sunfat (pư trên) lời.

- Thu từ pư clo hoá các hợp chất hữu cơ: CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl

Hs nghiên cứu SGK trả lời phương pháp điều chế HCl

HĐ 2: Muối clorua – cách nhận biết ion halogenua

IV. MUỐI CLORUA – CÁCH NHẬN BIẾT ION

– - GV yêu cầu HS nghiên cứu sách giáo HALOGENUA (X ) khoa để nêu tính tan và một số ứng 1/. Muối Clorua:

15

dụng của muối clorua.

Đa số muối clorua tan trong nước, 1 số muối clorua không tan

- HS trả lời.

trong nước như: AgCl↓ (tr) ; ít tan như PbCl2↓(tr), CuCl↓(tr) . . .

2/.Ưng dụng: - GV yêu cầu HS nêu hóa chất để nhận + NaCl: Muối ăn, đ/c NaOH, Cl2, nước Javel, axit HCl. biết các ion X-. Viết các PTHH minh họa. + KCl: dùng làm phân Kali. + ZnCl2: Chất chống mục gỗ, t/d tẩy gỉ.

- HS trả lời.

+ AlCl3: Chất xúc tác trong tổng hợp hữu cơ. + BaCl2 : trừ sâu bệnh.

3. Nhận biết: - Thuốc thử: dd AgNO3 - Dấu hiệu phân biệt: Khi nhỏ dd AgNO3 vào dd chứa X- tạo ↓ trắng (AgCl), kết tủa vàng nhạt là AgBr, kết tủa vàng là AgI, không hiện tượng là FX– + Ag+ → AgX↓

***************************************** Tiết 43: SƠ LƯỢC VỀ HỢP CHẤT CÓ OXI CỦA CLO 1. Mục tiêu: a.Kiến thức: Biết được: * Học sinh biết: - Thành phần hóa học, tính chất, ứng dụng và nguyên tắc sản xuất nước Gia – ven, clorua vôi. * Học sinh hiểu: - Tính oxi hóa mạnh của nước Gia – ven và clorua vôi.

- Nguyên nhân làm cho nước Gia – ven, Clorua vôi có tính tẩy màu, sát trùng.

- Vì sao không để được nước Gia – ven lâu ngoài không khí. b.Kĩ năng: - Học sinh có kĩ năng viết các phương trình phản ứng.

- Nhận biết nước gia – ven và clorua vôi.

- Vận dụng các ứng dụng của các hợp chất trên vào đời sống. c Phát triển năng lực: - Năng lực tư duy logic, viết PTHH. - Năng lực tự học.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực so sánh.

- Năng lực làm việc theo nhóm.

d.Thái độ: Tích cực, chủ động 2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: 16

- GV: + Giáo án và phiếu học tập. + Máy tính, máy chiếu, bảng phụ. b. Học sinh: Ôn tập lại các kiến thức đã học và tìm những kiến thức liên quan đến chủ đề 3. Phương pháp dạy học: - Đàm thoại, gợi mở.

- Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác (thảo luận nhóm…)

- Phương pháp sử dụng phương tiện trực quan (thiết bị dạy học, sách giáo khoa…)

4. Hoạt động dạy học:

Câu hỏi kiểm tra bài cũ Câu 1: Viết PTHH điều chế Clo trong công nghiệp? Ghi rõ điều kiện (nếu có).

Nếu không có màng ngăn xốp thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?

Câu 2: Viết PTHH của phản ứng giữa Clo với nước? Xác định số oxi hóa của Clo trong phản ứng?

Giải thích nguyên nhân gây ra tính tẩy màu và khả năng sát trùng của nước clo? Đáp án Câu 1:

dpdd 2 NaCl + 2 H O  m.n.x→ 2 NaOH + Cl2 ↑ + H 2 ↑ 2 - Nếu không có màng ngăn xốp thì Cl2 sinh ra ở anot phản ứng với NaOH vừa được tạo ra ở catot:

Cl + 2 NaOH → NaCl + NaClO + H O 2 2 Câu 2: 0

−1

+1

 → H Cl + H Cl O - PTHH: Cl + H O ←  2 2

+1

- Nước clo có tính tẩy màu và có khả năng sát trùng là do phân tử HClO có Cl có tính oxi hóa rất mạnh.

Bài mới: Vào bài: GV đưa ra mẫu chai nước Gia – ven và mẫu bột clorua vôi. GV cho biết đây là một trong những hợp chất chứa oxi của clo mà có nhiều ứng dụng quan trọng trong thực tế. Vậy để biết chúng có thành phần hóa học, ứng dụng và cách thức điều chế ra sao, chúng ta vào bài 24 “Sơ lược về hợp chất có oxi của clo”.

Hoạt động của thầy - trò Hoạt động 1: Thành phần đồng thời hai hợp chất nước Gia – ven và clorua vôi dựa trên 4 nội dung: thành phần, tính chất, điều chế và ứng dụng (đính kèm).

- GV: Bằng sự hiểu biết, kết hợp với nghiên cứu SGK, một bạn hãy cho cô biết thành phần hóa học của nước Gia – ven và clorua vôi.

- HS: Trả lời.

- GV nhận xét và kết luận.

- GV giới thiệu thêm: Nước Gia-ven là dung dịch hỗn hợp muối NaCl và NaClO ( natri hipoclorit ).

Dung dịch này được gọi là Gia-ven là tên 1 thành

Nội dung Nước Gia – ven và clorua vôi: Thành phần: a/ Nước Gia – ven: - Nước Gia – ven: NaCl và NaClO (natri hipoclorit). b/ Clorua vôi: - CTPT: CaOCl2.

Cl -1 - CTCT: Ca O

17

Cl+1

phố gần thủ đô Pa-ri (Pháp) mà ở đó lần đầu tiên nhà bác học Bec-to-le điều chế được dung dịch hỗn hợp này.

- GV: Một em đứng tại chỗ xác định SOH của Clo trong hai hợp chất trên?

- HS: Trả lời.

- GV: SOH của Clo trong CTCT của clorua vôi là SOH trung bình. Vậy để xác định được SOH của từng nguyên tử Clo trong clorua vôi, chúng ta dựa vào CTCT sau đây.

GV viết CTCT và hướng dẫn HS cách xác định SOH. - GV: Clorua vôi là muối được tạo bởi một kim loại và 2 anion gốc axit nên nó là muối hỗn tạp.

Khái niệm muối hỗn tạp các em có thể tham khảo thêm trong SGK. - GV dẫn dắt: Ứng với thành phần hóa học như trên, nước Gia – ven và clorua vôi sẽ có những tính chất gì? Cô và các em cùng nghiên cứu phần tiếp theo: Tính chất.

Hoạt động 2: Tính chất - GV chiếu slide, cho học sinh quan sát hình ảnh nước Gia – ven và clorua vôi, yêu cầu học sinh nhận xét về trạng thái và màu sắc của chúng.

- HS: Trả lời.

- GV nhận xét và kết luận.

- GV chiếu slide, yêu cầu HS nhắc lại bài cũ: thành phần nào đã gây ra tính OXH mạnh của nước Clo? - HS: Trả lời.

- GV chiếu slide, yêu cầu HS tìm ra điểm giống nhau trong thành phần của nước Gia – ven, clorua vôi với nước clo. Từ đó suy ra tính chất hóa học của nước Gia – ven và clorua vôi.

- HS: trả lời.

- GV nhấn mạnh: Hai hợp chất này cùng chứa Cl+1 tương tự nước clo nên chúng cũng có tính OXH rất mạnh.

Hoạt động 3: Ứng dụng - GV dẫn dắt: “Tính chất” thường quyết định “ứng dụng”. Nước Gia – ven và clorua vôi đều có tính OXH mạnh là do chứa Cl+1 nên chúng sẽ có những ứng dụng tương tự nhau. Để xem chúng có những ứng dụng gì, cô cùng các em chuyển sang phần tiếp theo: Ứng dụng.

- GV: Cho HS quan sát các hình ảnh ghi lại quá

2. Tính chất: a/ Nước Gia – ven: - Là chất lỏng, màu vàng nhạt.

- Có tính OXH rất mạnh do NaClO có chứa Cl+1 có tính OXH rất mạnh. b/ Clorua vôi: - Là chất bột, màu trắng.

- Có tính OXH rất mạnh do CaOCl2 có chứa Cl+1 có tính OXH rất mạnh.

3. Ứng dụng: a/ Nước Gia – ven: - Tẩy trắng: vải, sợi, giấy.

- Sát trùng: tẩy uế chuồng trại chăn nuôi, nhà vệ sinh. b/ Clorua vôi: - Tẩy trắng: vải, sợi, giấy.

- Sát trùng: tẩy uế chuồng trại chăn nuôi, nhà vệ sinh.

18

trình làm thí nghiệm khi cho bông hoa râm bụt màu đỏ vào nước Gia –ven. Yêu cầu HS nhận xét về sự biến đổi màu của cánh hoa râm bụt? Từ đó suy ra ứng dụng của nước Gia – ven và clorua vôi.

- HS: quan sát và trả lời.

- GV chiếu slide, dẫn dắt để HS tự rút ra những ứng dụng thực tế của nước Gia – ven và clorua vôi.

- HS quan sát các hình ảnh, kết hợp với hiểu biết thực tế để trả lời.

- GV nhận xét và kết luận.

- GV chiếu slide ảnh tiếp theo, phân tích và yêu cầu HS suy ra ứng dụng tiếp theo của hai hợp chất.

- HS: trả lời.

- GV nhận xét và kết luận.

- GV: Ngoài 2 ứng dụng quan trọng trên, do clorua vôi có khả năng phản ứng được với nhiều chất hữu cơ nên nó được sử dụng trong tinh chế dầu mỏ, xử lí chất độc và bảo vệ môi trường.

- GV: Nguyên nhân nào gây ra khả năng tẩy màu và sát trùng của nước Gia – ven và clorua vôi?

- GV gợi ý: Dựa vào nguyên nhân gây ra tính tẩy màu của nước clo để giải thích.

- HS: Trả lời.

- GV cho HS nhận xét. Sau đó GV nhận xét và kết luận.

- GV: Theo em, trong thực tế, nước Gia – ven và clorua vôi, cái nào được ứng dụng nhiều hơn? Vì sao?

- HS: Trả lời.

- GV: nhận xét và kết luận.

- GV mở rộng: Nước Gia – ven và clorua vôi có để được lâu trong không khí hay không? Tại sao?

- HS: Trả lời.

- GV chiếu slide để giải thích thêm.

- GV cung cấp thêm: Mặc dù hai hợp chất này có nhiều ứng dụng quan trọng trong thực tế như vậy nhưng nếu sử dụng không đúng cách thì sẽ không mang lại hiệu quả và gây nguy hiểm.

GV lấy ví dụ: Hoạt động 4: Điều chế GV chia lớp thành 3 nhóm: + Nhóm 1: Nêu phương pháp điều chế nước Gia – ven trong PTN. Viết PTHH.

- Tinh chế dầu mỏ, xử lí chất độc, bảo vệ môi trường.

4. Điều chế: a/ Nước Gia – ven: * Trong phòng thí nghiệm: Cl2 phản ứng với NaOH loãng ở nhiệt độ thường: 19

+ Nhóm 2: Nêu phương pháp điều chế nước Gia – ven trong CN. Viết PTHH. + Nhóm 3: Nêu phương pháp điều chế clorua vôi.

Viết PTHH. - HS: thảo luận, đại diện nhóm lên trình bày.

- GV cho HS nhận xét.

- GV chỉnh sửa và kết luận.

- GV: Trong CN điều chế nước Gia - ven, tại sao điện phân dung dịch muối ăn lại không sử dụng màng ngăn xốp? Nếu sử dụng màng ngăn xốp thì có thu được nước Gia – ven hay không?

- GV gợi ý: Xem lại phản ứng điều chế clo trong công nghiệp.

- HS: Trả lời.

- GV nhận xét.

Cl + 2 NaOH → NaCl + NaClO + H O 2 2 * Trong công nghiệp: - Điện phân dung dịch muối ăn không màng ngăn xốp:

dpdd  2NaCl + 2H O  →2NaOH + Cl ↑+H ↑ 2 k.mn 2 2 . .x - Do không có màng ngăn xốp nên:

Cl + 2 NaOH → NaCl + NaClO + H O 2 2 b/ Clorua vôi: Cho Clo tác dụng với vôi hoặc sữa vôi ở 30oC: Cl2 + Ca(OH)2 CaO + Cl2

300C

CaOCl2 + H2O CaOCl2

4. Củng cố: GV chia lớp thành 2 nhóm và phân công nhiệm vụ như sau: - Nhóm 1: Viết PTHH để điều chế nước Gia – ven trong phòng thí nghiệm từ các hóa chất sau: NaCl, MnO2, H2SO4 đặc và NaOH. - Nhóm 2: Hoàn thành chuỗi biến đổi sau bằng các PTHH:

- HS thảo luận và đưa ra đáp án - GV yêu cầu HS nhận xét.

- GV nhận xét, chỉnh sửa, bổ sung.

5. Dặn dò: Về nhà làm bài tập trong sgk.

**************************************** Tiết 44: LUYỆN TẬP: HỢP CHẤT CỦA HALOGEN (tiết 1) I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về halogen, axit clohiđric 2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về halogen, axit clohđric 3. Phát triển năng lực: - Năng lực tính toán - Năng lực tổng hợp, hệ thống kiến thức.

20

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

4.Thái độ: Tích cực, chủ động II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu.

2. Học sinh: Chuẩn bị bài luyện tập III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: trong quá trình luyện tập 3.Bài mới: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Kiến thức cần nắm vững Mục tiêu: Củng cố kiến thức về các nguyên tố nhóm halogen: Cấu tạo nguyên tử, tính chất, điều chế, nhận biết ion halogenua; Rèn luyện kĩ năng nhận biết, viết PTHH của học sinh Gv phát vấn HS về các nguyên tố halogen qua các I. Kiến thức cần nắm vững: (SGK) câu hỏi:

Nhận biết ion halogenua:

- Cấu hình chung lớp e ngoài cùng nguyên tử của các

-

Thuốc thử: Dung dịch AgNO3

nguyên tố halogen?

-

Hiện tượng:

- Tính chất cơ bản của đơn chất các nguyên tố nhóm

F-: Không có hiện tượng

halogen?

Cl-: Kết tủa trắng của AgCl

- So sánh tính oxi hoá của F2, Cl2, Br2, I2? Tính axit,

Br-: Kết tủa vàng nhạt của AgBr

tính khử của HF, HCl, HBr, HI?

I-: Kết tủa vàng của AgI

- Axit nào có khả năng ăn mòn thuỷ tinh?

Ví dụ: Nhận biết các dung dich sau: NaCl, NaBr,

- Phản ứng nhận biết đơn chất iot?

NaF, NaI, HCl, HNO3, NaOH?

...

- Thuốc thử: Quì tím, dd AgNO3

- Gv yêu cầu học sinh trình bày cách nhận biết

Hướng dẫn cách nhận biết bằng sơ đồ và bằng lời Hoạt động 2: Bài tập: Mục tiêu: Rèn luyện kĩ năng viết CTHH, PTHH, hoàn thành chuỗi phản ứng -Mỗi bàn 1 nhóm, học sinh thảo

Viết PTHH hoàn thành các dãy biến hoá sau (ghi rõ đk nếu có)

luận tìm CTHH và viết PTHH hoàn

a) Manganđioxit Clo Hiđroclorua Clo Canxi clorua Canxi

thành chuỗi phản ứng

hiđroxit Clorua vôi 21

- Đại diện 3 nhóm lên bảng trình

b) Kalipemanganat Clo Kaliclorua Clo Axit hipocloro

bày, các nhóm khác bổ sung - Gv kết luận, đánh giá

Natrihipoclorit Natriclorua Clo Sắt(III)clorua c) Clo Brôm Iôt Hiđroclorua Sắt(II)clorua Sắt(II)hiđroxit Sắt(II)oxit

HĐ 3. Củng cố: - Thuốc thử nhận biết ion halogenua?

- Hiện tượng?

HĐ 4. Dặn dò: Ôn tập về halogen giờ sau luyện tập tiếp ******************************************* Tiết 45: LUYỆN TẬP: HỢP CHẤT CỦA HALOGEN (tiết 2) I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về halogen, axit clohiđric 2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về halogen, axit clohđric 3. Phát triển năng lực: - Năng lực tính toán - Năng lực tổng hợp, hệ thống kiến thức.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực giải quyết vấn đề.

4.Thái độ: Tích cực, chủ động II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu.

2. Học sinh: Chuẩn bị bài luyện tập III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: trong quá trình luyện tập 3.Bài mới: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: Bài tập 1

Nội dung bài học BT1: BT11/SGK – T119

- Học sinh đã chuẩn bị bài tập 22

11/119 - Hai học sinh lên bảng trình bày - Học sinh khác theo dõi, nhận xét, bổ sung - Giáo viên nhận xét và cho điểm.

58,5 = 0,1 103 34 = = 0, 2 170

nNaCl = nAgNO3

- PTHH: AgNO3

+

NaCl

→

AgCl↓

+

NaNO3 Ban đầu:

0,2 mol

Phản ứng: 0,1 mol

0,1 mol 0,1 mol

←

→

0,1 mol

0,1

0,1 mol

0,1

mol Sau pư: 0,1 mol

0

mol

a/ - Khối lượng kết tủa thu được là: mAgCl = 143,5.0,1 = 14,35( g )

b/

Hoạt động 2: Bài tập 1 - Học sinh đã chuẩn bị bài tập 12/119 - Hai học sinh lên bảng trình bày - Học sinh khác theo dõi, nhận xét, bổ sung - Giáo viên nhận xét và cho điểm.

-

 NaNO3 : 0,1mol Dung dịch sau pư gồm:   AgNO3 : 0,1mol

-

Vậy:

0,1 = 0, 2( M ) 0,5 0,1 CM ( AgNO3 ) = = 0, 2( M ) 0,5

CM ( NaNO3 ) =

BT2: BT12/SGK – T119 nMnO2 =

69, 6 = 0,8 87

- PTHH:

MnO2 + 4 HCl → MnCl2 + Cl2 ↑ +2 H 2O

→ nCl2 = nMnO2 = 0,8 -

PTTH: Cl2 +

Ban đầu:

0,8 mol

Phản ứng: 0,8 mol Sau pư: 0 mol mol Vậy: 23

NaOH →

NaCl + NaClO

+ H2 O

2 mol

→1,6 mol → 0,8 mol 0,4

0,8 mol 0,8 mol

0,8

0,8 = 1, 6( M ) 0, 5 0,8 CM ( NaClO ) = = 1, 6( M ) 0,5

CM ( NaCl ) =

HĐ 3. Củng cố: - So sánh số mol chất phản ứng

HĐ 4. Dặn dò: - Xem lại kiến thức về halogen, axit clohiđric - Chuẩn bị hồ tinh bột theo tổ - Chuẩn bị bài “Thực hành số 2”

NỘI DUNG 3: THỰC HÀNH 1. Mục tiêu: a. Kiến thức * Học sinh biết: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: + Điều chế clo trong phòng thí nghiệm, tính tẩy màu của clo ẩm. + Điều chế axit HCl từ H2SO4 đặc và NaCl . + Bài tập thực nghiệm nhận biết các dung dịch, trong đó có dung dịch chứa ion Cl-.

Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: + So sánh tính oxi hoá của clo và brom. + So sánh tính oxi hoá của brom và iot. + Tác dụng của iot với tinh bột.

b. Kĩ năng - Sử dụng dụng cụ và hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm trên.

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. - Viết tường trình thí nghiệm.

c. Tình cảm, thái độ - Tích cực, chủ động - Cẩn thận khi làm việc với hoá chất độc, nguy hiểm

d. Phát triển năng lực: - Năng lực giải quyết vấn đề.

- Năng lực quan sát, giải thích hiện tượng thí nghiệm.

- Năng lực hoạt động nhóm.

2. Chuẩn bị: a. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu. b. Học sinh: Chuẩn bị bài thực hành 24

3. Phương pháp dạy học: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm – trực quan 4. Hoạt động dạy học

Tiết 46: Bài thực hành số 2 I. MỤC TIÊU: 1.Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: + Điều chế clo trong phòng thí nghiệm, tính tẩy màu của clo ẩm. + Điều chế axit HCl từ H2SO4 đặc và NaCl . + Bài tập thực nghiệm nhận biết các dung dịch, trong đó có dung dịch chứa ion Cl-.

2.Kĩ năng: - Sử dụng dụng cụ và hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm trên.

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. - Viết tường trình thí nghiệm.

3. Phát triển năng lực: Năng lực quan sát, giải thích hiện tượng thí nghiệm.

Năng lực hoạt động nhóm.

4.Thái độ: - Tích cực, chủ động - Cẩn thận khi làm việc với hoá chất độc, nguy hiểm

II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, máy chiếu.

2. Học sinh: Chuẩn bị bài thực hành III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm – trực quan

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: Không 3.Bài mới: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Điều chế khí clo

I. Nội dung:

-GV: Yêu cầu hs nêu nội dung thí nghiệm

1. Điều chế khí Clo. Thử tính tẩy màu của khí Clo

1 Thay đổi dụng cụ(ống nhỏ giọt)

ẩm:

-GV hỏi tại sao phải thay đổi cách thực hiện thí

- Ống nghiệm: KMnO4 (bằng 2 hạt ngô) 25

nghiệm đchế và thử tính tẩy màu khí clo ẩm?

- Đậy miệng ô.n. bằng nút cao su có kèm ống nhỏ

- Lưu ý: Làm đúng hướng dẫn, tránh tạo ra quá

giọt chứa dd HCl đặc.

nhiều khí clo

- Kẹp 1 mảnh giấy màu ẩm ở miệng ô.n.

- Đặt ô.n. trên giá để ô.n.

Hoạt động 2: Điều chế axit clohidric

- Mở khoá ống nhỏ giọt cho 3-4 giọt HCl đặc vào

- Gv yêu cầu hs nêu cách tiến hành thí nghiệm 2

KMnO4.

- Hướng dẫn HS quan sát hiện tượng xảy ra.

2. Điều chế axit clohiđric:

-GV nhắc nhở những yêu cầu thực hiện trong

- Kẹp ô.n. (1) trên giá thí nghiệm

buổi thực hành: HS cẩn thận khi dùng H2SO4 đặc.

- Cho vào khoảng: 2g NaCl rắn + 3ml dd H2SO4 đặc

Lưu ý : Khi dừng thí nghiệm phải bỏ ô.n. (2) ra

-Đậy ô.n. bằng nút cao su có gắn ống dẫn thuỷ tinh

trước, sau đó mới tắt đèn cồn, để nước không

hình chữ L dẫn sang ô.n. (2) có chứa 3ml H2O.

dâng từ ô.n. (2) sang ô.n. (1) gây vỡ ô.n.

- Đun nhẹ ô.n. (1) bằng đèn cồn.

Hoạt động 3: Phân biệt các chất - Gv phát vấn hs về cách nhận biết ion clorua -Hs trình bày cách nhận biết

3. BT thực nghiệm phân biệt các dung dịch

Hướng dẫn HS quan sát hiện tượng xảy ra.

Có 3 lọ hoá chất mất nhãn: dd HCl, dd NaCl, dd

- GV hướng dẫn HS đánh số 1, 2, 3 vào các ô.n.

HNO3.

Thảo luận cách nhận biết .

Hoạt động 4: viết báo cáo

II. HỌC SINH VIẾT TƯỜNG TRÌNH

* GV nhận xét *Yêu cầu học sinh viết tường trình

************************************ Tiết 47: Bài thực hành số 3 I/MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Biết được mục đích, các bước tiến hành, kĩ thuật thực hiện của các thí nghiệm: + So sánh tính oxi hoá của clo và brom. + So sánh tính oxi hoá của brom và iot. + Tác dụng của iot với tinh bột.

2 Kĩ năng: - Sử dụng dụng cụ và hoá chất để tiến hành an toàn, thành công các thí nghiệm trên.

- Quan sát hiện tượng, giải thích và viết các PTHH. - Hoàn thành vở thực hành 3. Phát triển năng lực: Năng lực quan sát, giải thích hiện tượng thí nghiệm.

4.Thái độ: Cẩn thận trong thao tác thực hành, nghiêm túc 26

II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: Giáo án, sách giáo khoa, dụng cụ, hóa chất.

2. Học sinh: III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Thuyết trình- phát vấn - Hoạt động nhóm – trực quan

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1.Ổn định lớp và kiểm tra sĩ số: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: Không 3.Bài mới: a) Đặt vấn đề: Dẫn dắt từ tính chất hóa học của halogen b) Triển khai bài dạy: HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1: so sánh tính oxi hóa của brom I. NỘI DUNG THÍ NGHIỆM VÀ CÁCH và clo

TIẾN HÀNH.

GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm:

1. So sánh tính oxi hóa của brom và clo.

Ống 1 + 1 ml dd NaBr + nước clo + lắc nhẹ

*Hiện tượng: Có khí màu vàng lục thoát ra sau

Cho biết khả năng oxi hóa của brom đối với phản ứng. clo?

*Pt: NaBr+Cl2->2NaCl +Br2

-HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện Kl : Tính oxi hoá Cl>Br tượng xảy ra và giải thích.

-HS: Thảo luận và nhận xét

Hoạt động 2: So sánh tính oxi hóa của brom 2. So sánh tính oxi hóa của brom và iot và iot

*Hiện tượng: Sau phản ứng dung dịch có màu

GV:Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm:

cam nhạt

Ống 1 + 1 ml dd NaI + nước brom + lắc nhẹ.

*Pt: NaI+Br2 2NaBr +I2

-Cho biết khả năng oxi hóa của iot đối với Kl : Tính oxi hoá Br>I brom?

HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện tượng xảy ra và giải thích.

-> Thảo luận và nhận xét

Hoạt động 3: tác dụng của iot với hồ tinh bột

3. Tác dụng của iot với hồ tinh bột.

Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm:

Hiện tượng: Hồ tinh bột chuyển sang màu

-Ống 1 + 1 ml hồ tinh bột+ nước iot.

xanh,khi đun nóng màu xanh biến mất. Để

Đun nóng ống nghiệm, sau đó để nguội

nguội thì màu xanh hiện ra.

HS: Tiến hành thí nghiệm và quan sát các hiện 27

tượng xảy ra và giải thích. =>quan sát hiện tượng xảy ra và giải thích

Hoạt động 4: viết báo cáo

II. HỌC SINH VIẾT TƯỜNG TRÌNH

* GV nhận xét *Yêu cầu học sinh viết tường trình

28

Trường THPT Phan Bội Châu

Giáo án cơ bản 10 Ngày soạn: Ngày dạy:

Tiết 51 Bài 29: OXI – OZON (tiết 1) I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức *Nắm được khái quát về nhóm oxi – lưu huỳnh ( vị trí của oxi và lưu huỳnh ở trong bảng TH ) *Nắm được tính chất vật lí (trạng thái, màu sắc, mùi vị) và tính chất hóa học đặc trưng của oxi *Nắm được ứng dụng quan trọng của oxi, phương pháp điều chế oxi trong PTN và ở trong CN 2. Kĩ năng *Rèn luyện kĩ năng suy luận các tính chất hóa học cơ bản của oxi trên cơ sở phân tích cấu hình *Rèn luyện kĩ năng quan sát và nhận biết các tính chất vật lí và hóa học của oxi trong đời sống 3. Thái độ tình cảm *Yêu thích bộ môn hóa học. Có thái độ tích cực trong học tập, rèn luyện và tích lũy kiến thức ! *Vận dụng kiến thức hóa học tiếp thu được trên lớp vào trong thực tế của cuộc sống hàng ngày 4. Phát triển năng lực *Năng lực tự học (năng lực cá nhân). Biết kĩ năng đọc SGK tìm hiểu oxi và tính chất của oxi *Năng lực giao tiếp (năng lực xã hội). Biết các kĩ năng giao tiếp với mọi người xung quanh ! *Năng lực hợp tác (năng lực xã hội). Biết hợp tác với mọi người nhằm tìm ra cách hiệu quả !

II. CHUẨN BỊ: 1. Phương pháp: đàm thoại gợi mở, phát vấn, hoạt động nhóm 2. Phương tiện: SGK, hệ thống câu hỏi và bài tập III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1.Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số, đồng phục...

2.Kiểm tra bài cũ: 3.Nội dung bài học: A. Hoạt động trải nghiệm và kết nối (10 phút) a, Mục tiêu hoạt động - Dựa vào kiến thức đã có và hiểu biết của HS, tạo nhu cầu tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức mới.

- Nội dung HĐ: Tìm hiểu CTPT, CTCT, tính chất hóa học và ứng dụng trong thực tế của HS b, Phương thức tổ chức hoạt động - GV tổ chức cho HD hoạt động nhóm bằng việc hoàn thành phiếu học tập số 1 ở nhà.

- Sau đó GV mời 2 hoặc 3 nhóm báo cáo, các nhóm khác góp ý, bổ sung ( Chú ý là GV không chốt kiến thức, không giải thích, không kết luận mà chỉ liệt kê câu trả lời theo câu hỏi) PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 (Đã được GV cho HS chuẩn bị ở nhà) Oxi có vai trò rất quan trọng trong đời sống và sản xuất. Dựa vào nội dung SGK và hiểu biết của bản thân, hãy trả lời những câu hỏi sau: Câu 1. Trong tự nhiên oxi tồn tại ở trạng thái nào? Cho biết công thức cấu tạo và công thức phân tử của oxi. ................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

Câu 2. Tính chất hóa học đặc trưng của oxi là gì? Lấy 3 VD minh họa. ................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

GV: Chu Thị Thu Hoàng Hà

Page 1

Trường THPT Phan Bội Châu

Giáo án cơ bản 10

...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

Câu 3. Oxi có vai trò như thế nào trong đời sống hàng ngày của em? Kể tên một vài ứng dụng thực tế và gần gũi nhất của oxi. ................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................

B. Hoạt động hình thành kiến thức Phương thức tổ chức hoạt động Nội dung kiến thức Hoạt động 1. Tìm hiểu vị trí và cấu tạo của oxi (5 phút) a, Mục tiêu của hoạt động - Nêu được vị trí của oxi trong BTH. Viết được cấu hình electron của nguyện tử oxi.

- Viết được CTPT, CTCT và liên kết giữa 2 nguyên tử oxi.

- Rèn được khả năng tự học, năng lực hợp tác và làm việc nhóm - Gv đưa ra các câu hỏi cho HS làm việc độc lập I. VỊ TRÍ VÀCẤU TẠO và đưa ra nội dung câu trả lời.

O (Z =8 ): 1s22s22p4 -GV yêu cầu HS viết cấu hình electron của nguyên - Oxi thuộc: Chu kì 2 ;Nhóm: VIA tử oxi, xác định vị trí của oxi trong BTH? - Có 2 e độc thân và 6e lớp ngoài cùng.

-Viết công thức cấu tạo của O2?

-CTCT: O = O ;CTPT : O2 -Liên kết giữa Oxi trong phân tử O2 là liên kết gì?

- Lk trong phân tử O2 là lk CHT không phân Tại sao? cực.

- HĐ chung cả lớp: HS góp ý, chỉnh sửa, bổ sung và GV kết luận.

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất vật lý (5 phút) a, Mục tiêu của hoạt động - Nêu được tính chất vật lí đặc trưng của oxi - Hiểu biết về khí oxi trong tự nhiên - GV phát vấn HS: tính chất vật lí của oxi?( màu II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ sắc, mùi vị, khả năng tan trong nước, nặng hay - Oxi là chất khí không màu, không mùi và nhẹ hơn không khí) không vị, hơi nặng hơn không khí - HS hoạt động độc lập và đưa ra câu trả lời.

32 = = 1. 1 O2 d - GV đưa thêm thông tin về độ tan của oxi trong KK 29 0 nước: 100 ml nước ở 20 C và 1atm hòa tan được - Dưới áp suất của khí quyển, oxi hóa lỏng ở 0.0043 1830C 3,1 ml khí oxi. Độ tan S: S = - Khí oxi ít tan trong nước 100 - Gv có thể lấy VD việc sục oxi vào nước để nuôi cá cảnh …. Để HS tự liên hệ.

Hoạt động 3. Nghiên cứu về tính chất hóa học của oxi (15 phút) a, Mục tiêu hoạt động - Dự đoán, kiểm tra và kết luận được tính chất hóa học của oxi là tính oxi hóa - Rèn kĩ năng viết phương trình phản ứng - Gv phát vấn HS: III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC -Từ cấu hình electron và ĐAĐ của nguyên tử oxi -Nguyên tử oxi có 6e lớp ngoài cùng, dễ nhận hãy so sánh với ĐAĐ của các nguyên tố Cl,F? thêm 2e (để đạt cấu hình e của khí hiếm): −2 => Từ đó, rút ra khả năng của oxi của oxi và mức 0 O + 2 e → O độ tính chất của nó?

- ĐAĐ của O < F => Oxi có tính oxi hóa GV: Chu Thị Thu Hoàng Hà

Page 2

Trường THPT Phan Bội Châu

Giáo án cơ bản 10

- HS hoạt động nhóm: mạnh. + Viết các PTHH của oxi với Kim loại (Na, Al, ), vớ*Vậy : Oxi là nguyên tố phi kim hoạt động phi kim (H2, P, S ), với hợp chất (FeS2, C2H5OH) mạnh, có tính oxi hóa mạnh + Nhận xét vai trò của oxi trong các phản ứng trên 1. Tác dụng với Kim loại ( Gợi ý là xác định sự thay đổi số oxi hóa của oxi ( trừ Au, ,Pt, Ag ở điều kiện thường, ...)

0 0 +1 −2 trong các phản ứng) t0 4 Na + O2 → 2 Na 2 O - GV yêu cầu các nhóm trình bày vào giấy 0 0 +3 −2 t0 (phát giấy khổ A2 cho các nhóm) và lên trình bày 4 Al + 3 O2  → 2 Al2 O3 trước lớp.

- Các tổ nhóm nhận xét, bổ sung. Gv chỉnh 2. Tác dụng ovới hiđro: t 2 H 2 + O2  → 2 H 2O sửa và kết luận.

- Gv chú ý phản ứng của Fe với O2 ( VD trong 3. Tác dụng với phi kim ( trừ halogen) 0 0 +4 −2 tự nhiên: phản ứng tạo gỉ sắt) t0 S + O2 → S O2 - Gv thông tin thêm: O2 không tác dụng 0 0 +5 −2 với halogen nhưng tác dụng được với hầu hết t0 4 P + 5 O2 → 2 P2 O 5 các hợp chất hữu cơ.

4. Tác dụng với hợp chất −2

0

0

+4 −2

−2

t C 2 H 5OH + 3 O 2 → 2 C O 2 + 3H 2 O

+2 −1

0

+3

o

−2

+4

t 4 Fe S 2 + 11O 2  → 2 Fe 2 O 3 + 8 S O2 Hoạt động 4. Ứng dụng và điều chế (5 phút) a, Mục tiêu của hoạt động - Nắm được ứng dụng của oxi trong đời sống thực tế - Nắm được phương pháp điều chế oxi trong PTN và trong CN - Rèn kĩ năng liên hệ thực tế và giải thích các vấn đề trong cuộc sống hàng ngày - Qua thực tế và SGK => cho biết một số IV. ỨNG DỤNG ứng dụng của oxi trong đời sống và trong CN? -Oxi duy trì sự sống và sự cháy -Oxi cóvai trò quan trọng trong các lĩnh vực: công nghiệp, luyện gang thép, y học, vũ trụ…

V. ĐIỀU CHẾ OXI -Gv: Nêu nguyên tắc và viết phương trình điều 1. Trong phòng thí nghiệm. chế Oxi trong PTN? *Nguyên tắc: phân hủy những hợp chất giàu oxi Yêu cầu HS viết pt phản ứng điều chế và ít bền đối với nhiệt.

0

MnO2 ,t Vd: 2 KClO3   → 2 KCl + 3O2 MnO2 2 H 2 O2  → 2 H 2 O + O2 - GV giới thiệu quy trình sản xuất oxi từ không 2. Trong công nghiệp. khí và nước trong công nghiệp bằng hình ảnh. a. Từ không khí: − H 2O ,CO2 ,bui −183o C HS quan sát hình ảnh và rút ra nhận xét KK  KK lỏng → KK khô → chưng cất phân đoạn O2 b. Từ nước. Điện phân nước có hòa tan (H2SO4 hay NaOH tăng tính dẫn điện của nước). đp 2 H 2 O → 2 H 2 + O2 Hoạt động 5. Củng cố (10 phút) a, Mục tiêu hoạt động - Củng cố và khắc sâu kiến thức đã được học về cấu tạo, tính chất, ứng dụng và điều chế oxi - Tiếp tục phát triển các năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ, hoạt động nhóm, phát hiện và giải quyết vấn đề

GV: Chu Thị Thu Hoàng Hà

Page 3

Trường THPT Phan Bội Châu

Giáo án cơ bản 10

- Gv chia lớp thành 4 nhóm và tổ chức chơi trò Ô CHỮ chơi “ Vượt chướng ngại vật” - Mỗi ô chữ có 1 chữ cái nằm trong cụm từ Q U A N G H Ợ P chìa khóa.

P H Â N H Ủ Y - Gv đọc câu hỏi và số chữ cái trong mỗi đáp án.

O X I H Ó A Câu 1. Phản ứng tạo khí oxi của cây xanh?

C Ộ N G H Ó A T R Ị Câu 2. Điều chế oxi trong PTN từ các chất có P H Â N T Ử tính oxi hóa mạnh bằng phản ứng nào?

L U Y Ệ N T H É P Câu 3. Tính chất hóa học đặc trưng của oxi là gì?

K H Ô N G K H Í Câu 4. Liên kết giữa 2 nguyên tử oxi là gì?

Câu 5. Đơn chất oxi tồn tại ở dạng nào?

- Cụm từ chìa khóa: PHÁ RỪNG Câu 6. Ứng dụng quan trọng nhất của oxi trong sản xuất là gì?

- Câu hỏi mở: em hãy nêu hậu quả của việc chặt Câu 7. Trong CN, người ta điều chế oxi từ phá rừng bữa bãi và trái phép? Liên hệ với thực nguyên liệu nào? tế, em nên phải làm gì để bảo vệ môi trường sống - Sau khi tìm ra từ chìa khóa, GV sử dụng câu của chúng ta? hỏi mở để HS thảo luận theo nhóm và liên hệ với thực tế.

GV: Chu Thị Thu Hoàng Hà

Page 4

Ngày soạn

Tiết 53, 54

Ngày dạy

CHỦ ĐỀ: HIDRO SUN FUA. LƯU HUỲNH ĐIOXIT. LƯU HUỲNH TRIOXIT A. Mục tiêu: 1.Kiến thức Biết được: - Tính chất vật lí, trạng thái tự , tính axit yếu, ứng dụng của H2S. - Hiểu được tính chất hoá học của H2S (tính khử mạnh) - Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên, tính chất oxit axit, ứng dụng, phương pháp điều chế SO2, SO3.

Hiểu được tính chất hoá học của SO2 (vừa có Tính oxi hóa vừa có tínhkhử).

2.Kĩ năng - Dự đoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của H2S. - Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất của H2S. - Phân biệt H2S với khí khác.

- Tính% thể tích khí H2S trong hỗn hợp.

- Dự đoán, kiểm tra, kết luận được về tính chất hoá học của SO2, SO3.

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất của SO2, SO3.

- Phân biệt SO2 với khí khác đó biết.

- Tính% thể tích khí SO2 trong hỗn hợp.

3. Phát triển năng lực: -

Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học:

+ Sử dụng biểu tượng hóa học: kí hiệu phân tử hc của lưu huỳnh + Sử dụng thuật ngữ hóa học: tên các hợp chất tương ứng của lưu huỳnh.

-

Năng lực vận dụng kiến thức hóa học:

+ Từ cấu tạo phân tử và số oxi hoá của lưu huỳnh trong hợp chất để dự đoán tính chất của hợp chất tương ứng. + Từ tính chất => nhận biết các hợp chất của lưu huỳnh.

+ Cách xử lí khí thải có chứa H2S; SO2 -

Năng lực tính toán: giải các bài toán có liên quan đến phản ứng của H2S với dd bazo; tạo muối sunfua; toán SO2

-

Năng lực thực hành hóa học:

+ Cách thu khí H2S( thí nghiệm đ/chế H2S); SO2 + Thực hiện phản ứng đốt cháy H2S(dư; thiếu O2) 4.Tình cảm, thái độ: -

Rèn luyện tính cẩn thận, nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học.

-

Có niềm tin học môn Hóa học, say mê nghiên cứu khoa học.

Trọng tâm Tính chất hóa học của H2S (tính khử mạnh).

Tính chất hóa học SO2 (vừa có Tính oxi hóa vừa có tính khử).

B- Chuẩn bị 1. Phương pháp dạy học: - phương pháp đàm thoại.

- phương pháp phát hiện vấn đề.

2. Đồ dùng dạy học: Giáo viên dùng: Phiếu học tập; hệ thống bài tập trong sách giáo khoa.

3. Bảng mô tả mức độ nhận thức: Nội dung

Loại câu

Nhận biết

Thông hiểu

hỏi/Bài tập 1. Đại cương về polime

Câu

hỏi/bài - Ctpt, cách - pp điều chế

tập định tính

gọi tên

-

Vận dụng

Vận dụng

thấp

cao

Viết

- Các tc hh PTHH xảy ra

- Đặc điểm đặc trưng cấu tạo phân -

Phân

và

cách

sử

dụng . biệt

-

tử , tính chất bằng tc hh; vật lí .

các -các ứng dụng

Cách

hạn

chế khí thải

tcvl

Bài tập định

-

Xác

lượng

lượng

định -Cách

tến

chất hành

thí

theo số liệu đã nghiệm. (tính

cho.

toán

lượng

- Tính khối chất phù hợp lượng,

thể với

tích, nồng độ.

thí

nghiệm)

C - Thiết kế các hoạt động dạy học: HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG (10 phút) GV sử dụng phiếu học tập số 1 (cho HS chuẩn bị từ trước - ở nhà) -

cho các nhóm kiểm tra chéo.

-

Các nhóm nêu ý kiến cho sự chuẩn bị của các nhóm khác (ghi bằng bút khác màu)

-

GV lưu các PHT => so sánh với nd được học sau HOẠT ĐỘNG 2 PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1: Cho các chất: H2S; SO2; SO3: -

Xác định số OXH của S trong mỗi phân tử trên?

-

Lập Trục số OXH của S (-2; 0; +4; +6) để dự đoán t/c hh đặc trưng của S-2; S+4 khi tg p.ư OXHK?

............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................

Câu 2: Liệt kê tchh của oxit axit? Áp dụng cho SO2; SO3 (viết pthh cụ thể) ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................

Câu 3: Tìm hiểu thông tin ( sgk; sách tham khảo; TV; mạng Internet) về: Cách điều chế: H2S; SO2; SO3. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................

Câu 4: -

Thực hiện TN tại phòng thực hành và quay clip: đốt cháy H2S (2 trường hợp); sục SO2 vào nước brom?

-

Nêu rõ các hiện tượng quan sát được?

............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................

HOẠT ĐỘNG 2: CHIẾM LĨNH KIẾN THỨC ( 35 phút) -

GV phát PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 cho học sinh.

-

GV cùng học sinh đàm thoại để điền nội dung vào các cột.

-

Sau khi hoàn thiện nd của PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2, các nhóm tự điều chỉnh thông tin tương ứng ở PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 của nhóm mình, chỉnh sửa nội dung bằng mực đỏ

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Thông tin Tên gọi

T.c vật lí

Số OXH của lưu huỳnh T.c hoá học

H2 S

SO2

SO3

Trạng thái tự nhiên

Điều chế

Ứng dụng

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP ( 30 phút) -

GV phát PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 cho học sinh.

-

HS chuẩn bị trong khoảng 15 phút

-

Sau khi hoàn thiện nd của PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3, HS chấm chéo cho nhau bằng cách sử dụng đáp án do GV cung cấp.( chấm bằng mực đỏ).

1. TỰ LUẬN: Bài 1 : Các chất khí nào sau đây có thể tồn tại trong cùng một hỗn hợp ở điều kiện thường ? Vì sao ? a. SO2 , H2S

b. SO2 , H2O(hơi) , Br2

c. SO2 , O2

d. SO2 , H2O(hơi) , Cl2 .

Bài 2 : Viết PTHH các phản ứng theo sơ đồ sau : S0

S+4

S+6

S-2 2. TRẮC NGHIỆM; Câu 1: Hỗn hợp A gồm SO2 và không khí có tỉ lệ số mol tương ứng là 1:5. Nung nóng hỗn hợp A với xúc tác V2O5 để xảy ra phản ứng: 2SO2(k) + O2 (k) 2SO3 (k) thì thu được hỗn hợp khí B . Tỉ khối hơi của A so với B bằng 0,93. Biết kk chứa 20% O2 và 80% N2 về thể tích. Hiệu suất của phản ứng trên là: A. 42%

B. 40%

C. 80%

D. 84%

Câu 2: Chỉ từ các chất: Fe, S, và dd H2SO4 có thể có bao nhiêu pp đc khí H2S bằng 2 phản ứng?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 3: Dẫn từ từ đến dư khí H2S qua dung dịch X chứa NaCl, NH4Cl, CuCl2 và FeCl2 thu được kết tủa Y gồm A. FeS.

B. CuS và S.

C. CuS.

D. FeS và CuS.

Câu 4: Cho 0,01 mol một hợp chất của sắt tác dụng hết với H2SO4 đặc nóngdư), chỉ thoát ra 0,112 lít (đktc) khí SO2 (là sản phẩm khử duy nhất). Công thức của hợp chất đó là A. FeCO3.

B. FeS2.

C. FeS.

D. FeO.

Câu 5: để thu được CO2 từ hh CO2 và SO2 người ta cho hh đi chậm qua: A.nước vôi trong dư B. Nước brôm dư

C. Dd KOH dư

D. Dd H2SO4 dư.

Câu 6: cho các khí sau: H2S; H2; SO2; O2; HCl; C2H2; C4H2( hở). Số chất làm mất màu nước brom là: A. 3

B.4

C.5

D.6

Câu 7: Sục khí H2S vào dd FeCl3 hiện tượng quan sát được là:

A.Dd thu được trong suốt

C. Có kết tủa đen

B.Khí màu vàng thoát rra

D. Dd nhạt dần màu vàng, có hiện tượng vẩn đục

Câu 8: Người ta có thể điều chế khí H2S bằng phản ứng nào dưới đây?

A. CuS + HCl.

B. FeS + H2SO4 loãng.

C. PbS + HNO3.

D. ZnS + H2SO4 đặc.

HOẠT ĐỘNG 4: CỦNG CỐ ( 15 phút) 1. GV cho link:

http://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/thi-truong/la-ha-thanh-trung-ga-ung-boi-bo-dat-khach303243.html và yêu cầu: -

HS đọc nd bài báo.

- HS nêu ý kiến về việc sử dụng trứng ung làm thức ăn – theo thông tin bài báo cung cấp?

2. Hãy nêu cách xử lí khí thải: H2S; SO2 (yêu cầu: sử dụng 1 trong số các cách sau: viết lời; sơ đồ tư duy; tranh ảnh; power point).

CHỦ ĐỀ. AXIT SUNFURIC VÀ MUỐI SUNFAT 1. LÝ DO CHỌN CHỦ ĐỀ Axit sunfuric là một loại axit khá quen thuộc và gần gũi, góp công sức rất lớn cho sự phát triển nền công nghiệp lẫn nông nghiệp nhưng gây nguy hiểm cũng không ít. Thậm chí ngay thời giả kim thuật, các nhà giả kim đã gọi chúng là “linh hồn của sunfat” Axit sunfuric (bắt nguồn từ tiếng Pháp: acide sulfurique) có công thức hóa học là H2SO4, là một chất lỏng sánh như dầu, không màu, không mùi, không bay hơi, nặng gần gấp 2 lần nước (H2SO4 98% có D = 1,84 g/cm3). Nó là một axit vô cơ mạnh. Nó hòa tan trong nước theo bất kỳ tỷ lệ nào. Axit sunfuric có nhiều ứng dụng và nó được sản xuất với một sản lượng lớn hơn bất kỳ chất hóa học nào, ngoại trừ nước. Sản lượng của thế giới năm 2001 là 165 triệu tấn với giá trị xấp xỉ 8 tỷ USD. Ứng dụng chủ yếu của nó bao gồm sản xuất phân bón, chế biến quặng, tổng hợp hóa học, xử lý nước thải và tinh chế dầu mỏ.

Axit sunfuric và muối sunfat là hợp chất đã được nghiên cứu một phần trong chương trình THCS đó là thuận lợi để xây dựng chủ đề phát huy tính tích cực và sang tạo của học sinh.

2. NỘI DUNG CHỦ ĐỀ Tiết 1

Nội dung Giới thiệu chủ đề Nghiên cứu tính chất vật lý, tính chất hóa học axit sunfuric.

2

Nghiên cứu ứng dụng, điều chế axit sunfuric và muối sunfat.

3

Tổng kết chủ đề và luyện tập.

3. MỤC TIÊU CHỦ ĐỀ 3.1. KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ * Kiến thức Biết được: - Công thức cấu tạo, tính chất vật lí của H2SO4.

- Phương pháp sản xuất axit H2SO4 trong công nghiệp.

- Tính chất muối sunfat và nhận biết ion SO42-.

Hiểu được: - H2SO4 có tính axit mạnh (tác dụng với kim loại, bazơ, oxit bazơ và muối của axit yếu...).

- H2SO4 đặc, nóng có tính oxi hoá mạnh (oxi hoá hầu hết kim loại, nhiều phi kim và hợp chất) và tính háo nước. * Kĩ năng - Quan sát thí nghiệm, hình ảnh rút ra được nhận xét về tính chất, điều chế axit sunfuric.

- Viết phương trình hóa học minh hoạ tính chất, điều chế.

- Tính nồng độ hoặc khối lượng dung dịch H2SO4 tham gia hoặc tạo thành trong phản ứng.

- Phân biệt muối sunfat, axit sunfuric với các axit khác và muối khác.

- Viết được các phương trình phản ứng, bài toán nhận biết, xác định hàm lượng,… * Phát triển năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề: từ cấu tạo của axit H2SO4, tính chất chung của axit suy ra tính chất của axit H2SO4.

- Năng lực tính toán: viết phương trình hóa học minh họa tính chất, điều chế axit; tính lượng axit tham gia phản ứng hoặc tạo thành; làm các bài tập kim loại tác dụng với axit,…

- Năng lực thực hành: quan sát thí nghiệm, dung dịch axit suy ra một số tính chất vật lí, dự đoán tính chất hóa học,…

- Năng lực giải quyết vấn đề: từ tính chất của của một số hợp chất chứa S dự đoán sơ đồ, các bước điều chế axit H2SO4 trong công nghiệp; dựa vào tính tan của muối sunfat nêu cách nhận biết ion SO42-.

- Năng lực tính toán: viết phương trình hóa học điều chế axit; cách nhận biết ion SO42-; làm các bài tập liên quan đến oleum; phân biệt muối sunfat với các loại hợp chất khác,… * Tình cảm, thái độ - Lòng say mê học tập, vận dụng những kiến thức vào đời sống.

- Giáo dục HS ý nghĩa và tầm quan trọng của axit sunfuric từ đó tạo hứng thú học tập.

3.2. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC - Phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp dạy học hợp tác.

- Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (thí nghiệm, TBDH, tranh ảnh …).

- Phương pháp đàm thoại tìm tòi, quan sát.

- Phương pháp sử dụng câu hỏi bài tập.

3.3. CHUẨN BỊ Hóa chất axit H2SO4, kim loại Cu, Fe và một số dụng cụ.

Dung dịch BaCl2, H2SO4, Na2SO4 và dụng cụ cần thiết.

4. CHUỖI CÁC HOẠT ĐỘNG 4.1. THIẾT KẾ CHI TIẾT TỪNG HOẠT ĐỘNG HỌC Hoạt động 1: Tìm hiểu tính chất vật lí axit sunfuric a) Mục tiêu hoạt động - Nêu được tính chất vật lí của axit sunfuric.

- Rèn năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng quan sát. b) Phương thức tổ chức hoạt động - Hoạt động cá nhân: GV cho HS quan sát cốc đựng axit sunfuric nhận xét về trạng thái, màu sắc, khả năng bay hơi.

- Hoạt động chung cả lớp: HS trình bày các em khác bổ sung cho hoàn thiện.

- GV gợi mở vấn đề để pha loãng axit H2SO4 đặc người ta làm thế nào? Vì sao?

- GV kết hợp hình ảnh 2 các pha loãng va HS rút ra cách pha loãng an toàn.

Rót từ từ axit H2SO4 vào H2O vì khi rót nước vào H2SO4 thì nước sôi đột ngột làm axit bắn ra ngoài.

HS: Giải thích được do axit sunfuric là chất lỏng, không màu, không bay hơi, tan vô hạn trong nước, toả nhiều nhiệt.

c) Sản phẩm của hoạt động: - Sản phẩm: HS hoàn thành các nội dung GV đưa ra. d) Đánh giá kết quả hoạt động: + Thông qua quan sát: Trong quá trình HS hoạt động cá nhân, GV cần quan sát kĩ năng của các nhóm, kịp thời, phát hiện những khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hỗ trợ hợp lý. + Thông qua báo cáo của học sinh và sự góp ý, bổ sung của các học sinh khác GV biết được HS đã có được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần bổ sung, điều chỉnh ở các HĐ tiếp theo.

Hoạt động 2: Nghiên cứu tính chất hóa học axit sunfuric a) Mục tiêu hoạt động

- H2SO4 có tính axit mạnh (tác dụng với kim loại, bazơ, oxit bazơ và muối của axit yếu...).

- H2SO4 đặc, nóng có tính oxi hoá mạnh (oxi hoá hầu hết kim loại, nhiều phi kim và hợp chất) và tính háo nước. b) Phương thức tổ chức hoạt động * H2SO4 loãng - HS đã được nghiên cứu tính chất hóa học chung của axit trong chương trình THCS, GV tổ chức cho HS HĐ nhóm để hoàn thành phiếu học tập số 1 (H2SO4 loãng có tính axit mạnh).

- Hoạt động chung cả lớp, các nhóm trình bày, nhận xét và bổ sung góp ý.

- GV đánh giá kết quả hoạt động nhóm và hệ thống kiến thức các nhóm đã trình bày. * H2SO4 đặc, nóng GV: tiến hành chia lớp thành góc, hoạt động trải nghiệm sáng tạo.  → góc quan sát Các nhóm đổi vị trí sau khi hoàn thành yêu cầu góc phân tích ← 

GÓC PHÂN TÍCH GV: Từ việc nghiên cứu SGK HS rút ra kết luận về kiến thức mới tính chất hóa học H2SO4 đặc, nóng.

HS: Nghiên cứu SGK thảo luận theo nhóm, rút ra kết luận về: - Tính chất hóa học của H2SO4 đặc, nóng.

- Dự đoán tính chất hóa học của H2SO4 đặc, nóng, viết các PTHH minh họa.

- Thống nhất trong nhóm ghi nội dung vào phiếu học tập số 1 trên giấy A0, dán lên tường ở vị trí góc phân tích.

GÓC QUAN SÁT Từ dự đoán về tính chất hóa học của axit H2SO4 đặc, nóng, HS tiến hành thí nghiệm, kết hợp một số movie thí nghiệm trên máy tính để kiểm chứng.

- Tiến hành ghi kết quả thí nghiệm, giải thích hiện tượng theo mẫu hướng dẫn.

- Ghi kết quả vào phiếu học tập số 2 trên giấy A0 rồi dán ở góc quan sát. c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động HS hoàn thành phiếu học tập số 1 HS hoàn thành phiếu học tập 2 Phiếu học tập số 1 Câu hỏi 1: Cho biết tính chất hóa học chung của axit.

........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

Câu hỏi 2: Dựa vào tính chất hóa học chung của axit hãy dự đoán tính axit của dung dịch H2SO4 loãng. Hoàn thành bảng sau và kết luận về tính chất hóa học của axit H2SO4 loãng.

Tính chất hoá học

Thí dụ và viết PTHH

Tác dụng với chất ....

Làm ......... giấy quỳ tím

Tác dụng với....

VD:

Tác dụng với ...

VD:

Tác dụng với...

VD:

Tác dụng với...

VD:

Kết luận Phiếu học tập số 2 Câu hỏi 1: Dự đoán và viết các phản ứng minh họa cho tính chất hóa học của axit H2SO4 đặc, nóng? ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................

Câu hỏi 2: Quan sát các thí nghiệm minh họa cho tính chất hóa học của axit HCl và điền vào bảng sau: Tính chất hoá học

Thí dụ và viết PTHH

- Tính oxi hoá rất mạnh + T/d với KL + T/d với PK + T/d với 1 số h/c có tính khử: - H2SO4 đặc có tính háo nước Kết luận GV: nhận xét hoạt động nhóm và sản phẩm của các nhóm chốt lại tính chất hóa học H2SO4 đặc, nóng. * Axit H2SO4 đặc, nóng có tính oxi hoá rất mạnh, nó oxh được hầu hết các KL (trừ Au, Pt), nhiều PK (C, S, P,…) và nhiều h/c có tính khử.

- Tác dụng với kim loại (KL thể hiện số oxh cao nhất): →Muối sunfat + sp khử (SO2, S, H2S) + H2O VD: Cu+2H2SO4đ  → CuSO4+SO2 + 2H2O. 0

t 2Fe+6H2SO4  → Fe2(SO4)3+ 3SO2+ 6H2O

- Tác dụng với phi kim: VD: S + 2H2SO4đ  → 3SO2 + 2H2O C +2H2SO4 → 2H2O + 2SO2 + CO2 - Tác dụng với 1 số hợp chất có tính khử: VD: H2SO4 đặc + 2HI → I2 + 2H2O + SO2 ↑ 2KBr+2H2SO4đ→ Br2+SO2+ K2SO4 + 2H2O * H2SO4 đặc có tính háo nước (Hấp thụ mạnh H2O từ các h/c gluxit…).

H2SO4

®→ 12C + 11H O VD: C12H22O11  2

C + 2H2SO4(đ)  → CO2 + 2SO2 + 2H2O Chú ý:- H2SO4 đặc, nguội ngoài không t/d với Au, Pt còn không t/d với Fe, Al, Cr (vì gây nên tính thụ động với 3 KL này).

- H2SO4 đặc cũng có tính axit mạnh khi tác dụng với những chất không có tính khử.

KL: axit H2SO4 có tính axit mạnh (dd H2SO4 loãng) và có tính oxi hóa mạnh (dd H2SO4 đặc). d) Đánh giá kết quả hoạt động + Thông qua quan sát: Trong quá trình HS HĐ cá nhân/ nhóm, GV chú ý quan sát để kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của HS và có giải pháp hỗ trợ hợp lý. + Thông qua báo cáo của các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV hướng dẫn HS chốt tính chất hóa học H2SO4.

Hoạt động 3: Ứng dụng và sản xuất axit sunfuric a) Mục tiêu hoạt động - Ứng dụng của axit sunfuric - Phương pháp sản xuất axit H2SO4 trong công nghiệp. b) Phương thức tổ chức hoạt động - GV yêu cầu HS nêu ứng dụng và sản xuất axit sunfuric.

- GV: Tổ chức dạy học hợp tác theo nhóm giao nhiệm vụ cho nhóm về nhà chuẩn bị hoàn thành bài báo cáo.

Các báo cáo có thể được trình bày dưới dạng sơ đồ, hình vẽ tranh ảnh hoặc trình chiếu powerpoint.

+ Nhóm 1, 2: Nghiên cứu ứng dụng của axit sunfuric. + Nhóm 3,4: Nghiên cứu các giai đoạn sản xuất axit sunfuric.

GV: hướng dẫn HS cách tìm kiếm thông tin trên mạng, cách thiết kế trình chiếu powerpoint.

HS: phân công nhiệm vụ cho các thành viên. c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động HS báo cáo sản phẩm hoạt động nhóm theo hướng dẫn của tiết trước.

Hoạt động 4: Muối sunfat. Nhận biết ion sunfat (SO42-) a) Mục tiêu hoạt động - Tính chất muối sunfat và nhận biết ion SO42-. b) Phương thức tổ chức hoạt động - Hoạt động cá nhân: HS dựa vào tài liệu SGK và câu hỏi gợi ý GV học sinh trình bày vào vở và báo cáo trước lớp nội dung đã chuẩn bị về muối sunfat.

- Hoạt động chung cả lớp: gọi 1 HS trình bày các em khác bổ sung cho hoàn thiện.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo: học sinh hoạt động theo nhóm dùng một số hóa chất thí nghiệm tìm thuốc thử thích hợp nhận biết ion sunfat.

- Các nhóm đưa ra sản phẩm và hiện tượng thí nghiệm. c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động HS đưa ra thuốc thử nhận biết và hiện tượng, phương trình hóa học của phản ứng.

Hoạt động 5: Củng cố (10 phút) a) Mục tiêu hoạt động - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học chủ đề.

- Tiếp tục phát triển các năng lực tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học, phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn học. b) Phương thức tổ chức hoạt động - Ở HĐ này giáo viên cho HS hoạt động cá nhân là chủ yếu.

- HĐ chung cả lớp: GV mời một số HS lên trình bày kết quả, các HS khác góp ý, bổ sung.

- GV giúp HS nhận ra những chỗ sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức, phương pháp giải bài tập.

- HS hoàn thành phiếu học tập số 3 c) Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động

HS hoàn thành phiếu học tập số 3 Phiếu học tập số 3 Câu hỏi 1: Viết các phương trình phản ứng xảy ra nếu có khi cho các kim loại: Cu, Ag, Fe, Al, Mg, Zn, C, Fe2O3, CuO tác dụng với axit H2SO4 loãng, H2SO4 đặc, nóng. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

Câu hỏi 2: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các dung dịch riêng biệt sau: Na2SO4, H2SO4, HCl, NaNO3. …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

5. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ AXIT SUNFURIC VÀ MUỐI SUNFAT 5.1. MỨC ĐỘ NHẬN BIẾT Câu 1: Viết các phương trình phản ứng xảy ra nếu có khi cho các kim loại: Cu, Ag, Fe, Al, Mg, Zn, C, Fe2O3, CuO tác dụng với axit H2SO4 loãng, H2SO4 đặc, nóng.

5.2. MỨC ĐỘ HIỂU Câu 2: H2SO4 loãng là một axit mạnh, H2SO4 đặc nóng có tính oxi hoá mạnh, hãy hoàn thành các phương trình sau để minh hoạ điều đó.

1. NaOH + H2SO4 loãng →

2. Ba(OH)2 + H2SO4 loãng →

3. FeO + H2SO4 loãng →

4. Fe2O3 + H2SO4 loãng →

5. Fe3O4 + H2SO4 loãng →

6. Fe(OH)2 + H2SO4 loãng →

7. BaCO3 + H2SO4 loãng →

8. BaCl2 + H2SO4 loãng →

9. S + H2SO4 đ, n →

10. P + H2SO4 đ, n →

11. C + H2SO4 đ, n →

12. FeO + H2SO4 đ, n →

13. Fe3O4 + H2SO4 đ, n →

14. Fe(OH)2 + H2SO4 đ, n →

15. S + H2SO4 đ, n →

16. H2S + H2SO4 đ, n →

H2SO4

®→ 17. C2H5OH 

H2SO4

®→ 18. C6H12O6 

Câu 3: a) Viết pt hóa học nếu có xảy ra khi cho Fe lần lượt tác dụng với dd H2SO4 loãng, H2SO4 đặc nguội, H2SO4 đặc nóng.

b) Lập PTHH, xác định chất khử, chất oxh khi cho FeS, FeS2, FeO, Fe3O4, S (sản phẩm khử là SO2), KI (sản phẩm khử là H2S), NaBr (sản phẩm khử là SO2) tác dụng với H2SO4 đậm đặc.

Câu 4: Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các dung dịch riêng biệt sau: Na2SO4, H2SO4, HCl, NaNO3.

5.3. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG Câu 5: Cho 20,8 gam hỗn hợp Cu, CuO tác dụng với dung dịch H2SO4 đặc nóng dư thì thu được 4,48 lit khí (đktc). a) Tính khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu. b) Tính khối lượng dung dịch H2SO4 80% đã dùng và khối lượng muối sinh ra.

Câu 6: Hòa tan hoàn toàn 4,8 gam kim loại R trong H2SO4 đặc nóng, dư thu được 1,68 lít khí SO2 (đktc). Lượng SO2 thu được cho hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch NaOH dư thu được muối A. Xác định kim loại R và khối lượng muối A. Câu 7: Hòa tan hết 16,5 gam hỗn hợp A gồm Fe và Al trong dung dịch H2SO4 loãng thu được 13,44 lít khí không màu (đktc). Mặt khác, hòa tan hoàn toàn 16,5 gam hỗn hợp A trong dung dịch H2SO4 đặc, nóng dư thoát ra V lít khí SO2 (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Tính V? Câu 8: Cho hỗn hợp X gồm Fe, Mg. Chia làm 2 phần bằng nhau.

- Phần 1. Hoà tan trong dung dịch H2SO4 loãng, dư thấy thoát ra 8,96 lít khí H2 (đktc).

- Phần 2. Hoà tan trong axit H2SO4 đặc, nóng, dư thấy thoát ra 11,2 lít khí SO2 (đktc). a) Viết các phương trình hoá học của các phản ứng đã xảy ra. b) Tính khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp X. c) Dẫn khí thu được ở phần 2 hấp thụ hoàn toàn vào 600 ml dung dịch NaOH 1M. Tính khối lượng muối khan thu được.

Câu 9: Cho 13,6g hỗn hợp gồm Fe và Fe2O3 tác dụng hoàn toàn với 91,25g dung dịch HCl 20% vừa đủ. a) Tính thành phần phần trăm về khối lượng của mỗi chất có trong hỗn hợp ban đầu. b) Tính nồng độ phần trăm của chất tan có trong dung dịch sau phản ứng. c) Nếu hòa tan hoàn toàn 13,6g hỗn hợp nói trên vào H2SO4 đặc, nóng, khi phản ứng kết thúc dẫn toàn bộ khí sinh ra vào 64 ml dung dịch NaOH 10% (D = 1,25g/ml) thì thu được dung dịch A. Tính nồng độ mol của chất tan có trong dung dịch A.( Biết rằng thể tích dung dịch thay đổi không đáng kể).

Câu 10: Hỗn hợp X gồm 3 kim loại Al, Cu, Mg. Biết rằng 16,6 gam X tác dụng với H2SO4 loãng dư thu được 11,2 lít khí. Còn nếu cho 16,6 gam X tác dụng với H2SO4 đặc nóng dư thu

được 13,44 lít khí SO2 sản phẩm khử duy nhất (các khí ở đktc). Tính % về khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu?

Câu 11: Cho hỗn hợp X gồm Fe, Zn. Chia làm 2 phần bằng nhau: - Phần 1. Hoà tan trong dung dịch H2SO4 loãng, dư thấy thoát ra 6,72 lít khí H2 (đktc).

- Phần 2. Hoà tan trong axit H2SO4 đặc, nóng, dư thấy thoát ra 8,96 lít khí SO2 (đktc). a) Viết các phương trình hoá học của các phản ứng đã xảy ra. b) Tính khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp X. c) Dẫn khí thu được ở phần 2 hấp thụ hoàn toàn vào 500 ml dung dịch NaOH 1M. Tính khối lượng muối khan thu được.

Câu 12: Cho hỗn hợp X gồm Fe, Cu. Hoà tan m g hỗn hợp X trong dung dịch H2SO4 loãng, dư thấy thoát ra 4,48 lít khí H2 (đktc). Nếu cũng hoà tan m g hỗn hợp X trong axit H2SO4 đặc, nóng, dư thấy thoát ra 8,96 lít khí SO2 (đktc). a) Viết các phương trình hoá học của các phản ứng đã xảy ra. b) Tính khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp X. c) Khí SO2 thu được ở trên làm mất màu hết 500 ml dung dịch brom a M. Tính a.

Câu 13: Hoà tan hỗn hợp A gồm Mg, Cu vào một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 đặc nóng thu được 1,21 lít khí SO2 và dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch NaOH dư thu được kết tủa C. Nung C đến khối lượng không đổi ta thu được hỗn hợp rắn E. Cho E tác dụng với lượng dư H2 (nhiệt độ) thì thu được 2,72 gam hỗn hợp rắn F. a) Viếp phương trình phản ứng xảy ra. b) Tính khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp A. 5.4. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CAO Câu 14: Dùng 80 gam quặng pirit chứa 75 % FeS2 (còn lại là tạp chất trơ) để điều chế m gam dung dịch H2SO4 80% với hiệu suất cả quá trình là 70%. a) Tìm m. b) Cho toàn bộ lượng quặng trên tác dụng hoàn toàn với dung dịch H2SO4 đặc, nóng, dư thì thu được V lít SO2 (là sản phẩm khử duy nhất ở đktc). Hấp thụ hết V lít SO2 này vào 500 ml dung dịch KMnO4 xM (vừa đủ). Tìm V, x.

Câu 15: Chia 28,3 gam hỗn hợp A gồm Al, Mg, FeCO3 thành hai phần bằng nhau.

- Phần 1 cho tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 5,04 lít hỗn hợp khí B(đktc).

- Phần 2 cho tác dụng với 90 gam dung dịch H2SO4 98% đun nóng (biết H2SO4 dư cho các phản ứng) thu được 6,16 lít(đktc) hỗn hợp khí D gồm CO2 và SO2 cùng với dung dịch E.

a) Viết các phương trình phản ứng xảy ra và tính khối lượng mỗi chất có trong hh A? b) Thêm m gam bột Fe vào dung dịch E, đun nóng và khuấy đều để các phản ứng xảy ra hoàn toàn người ta thu được V lít khí SO2 duy nhất ở điều kiện tiêu chuẩn và còn lại 11,2 gam chất rắn không tan. Hãy xác định các giá trị m và V?

CHỦ ĐỀ: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HÓA HỌC I. Mục tiêu chủ đề 1. Kiến thức - Biết được thế nào là tốc độ phản ứng, công thức tính tốc độ phản ứng.

- Trình bày được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác.

- Vận dụng được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng vào đời sống, sản xuất 2. Kĩ năng - Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về tốc độ phản ứng, rút ra được nhận xét.

- Vận dụng được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng để làm tăng hoặc giảm tốc độ của một số phản ứng trong thực tế đời sống, sản xuất theo hướng có lợi.

3. Phát triển năng lực - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

- Năng lực thực hành hóa học.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.

- Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

4. Thái độ - Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, tính cẩn thận chính xác khi sử dụng hoá chất, tiến hành thí nghiệm.

- Say mê, hứng thú học tập, yêu khoa học - Phát huy tinh thần làm việc tập thể, khả năng tư duy của học sinh.

II. Phương pháp và kỹ thuật dạy học Khi dạy về chuyên đề này giáo viên có thể sử dụng các phuơng pháp và kỹ thuật dạy học sau: - Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp bàn tay nặn bột.

- Phương pháp sử dụng các phương tiện trực quan (tranh ảnh …).

- Phương pháp dạy học hợp tác.

- Phương pháp đàm thoại – gợi mở.

III. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1. Chuẩn bị của giáo viên - Hoá chất: + Dung dịch HCl nồng độ 18% + Dung dịch HCl nồng độ 6% + Dung dịch H2SO4 nồng độ 15%

+ Zn hạt + Zn bột + H2O2 + Bột MnO2 - Dụng cụ: Ống nghiệm, giá ống nghiệm, đũa thuỷ tinh, đèn cồn, ống hút, kẹp, …

- Giấy Ao ghi kết quả thí nghiệm 2. Chuẩn bị của học sinh.

- Học bài cũ: Khái niệm về tốc độ phản ứng; Đọc trước mục II; III của bài.

- Liên hệ thực tế ý nghĩa thực tiễn của tốc độ phản ứng.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ (2 tiết): A. HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM, KẾT NỐI (15 phút) a) Mục tiêu hoạt động Huy động các kiến thức đã học của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới của HS. b) Nội dung hoạt động Tìm hiểu khái niệm tốc độ phản ứng. Các yếu tố nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng như thế nào. Ý nghĩa thực tiễn của tốc độ phản ứng PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Giáo viên đặt vấn đề: Trong thực tế phản ứng hóa học có thể diễn ra mọi lúc, mọi nơi. Như nấu thức ăn, tẩy rửa vết bẩn, và thức ăn bị hỏng đều là các phản ứng hóa học…Các phản ứng có thể xảy ra nhanh, chậm khác nhau.

1. Theo em thế nào là tốc độ phản ứng? Công thức tính tốc độ phản ứng? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

2. Khi nấu thức ăn chúng ta cắt thành các miếng nhỏ sẽ nhanh chín hơn nấu cả miếng to, để tẩy vết bẩn nhanh hơn chúng ta chà bột giặt tập trung vào vết bẩn.

Như vậy, chúng ta có thể làm tăng hoặc giảm tốc độ của một phản ứng.

Những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến tốc độ của một phản ứng hóa học? Các yếu tố đó ảnh hưởng như thế nào? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

3. Lấy 5 ví dụ về việc điều chỉnh các yếu tố nồng độ, nhiệt độ, áp suất, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác làm tăng hoặc giảm tốc độ phản ứng theo hướng có lợi? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… c) Phương thức tổ chức hoạt động - GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm để hoàn thành phiếu học tập số 1 - Sau đó GV mời đại diện các nhóm lên báo cáo, các nhóm khác góp ý bổ sung. Hoạt động này GV không chốt kiến thức mà chỉ đặt ra những câu hỏi để dẫn dắt HS vào bài học.

- Dự kiến một số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: + Không xác định đúng công thức tính tốc độ phản ứng thì GV gợi ý lại cách tính tốc độ phản ứng

+ HS chưa nêu được ảnh hưởng của các yếu tố nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác thì GV gợi ý về ảnh hưởng các yếu tố này d. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: HS hoàn thành phiếu học tập số 1 - Đánh giá kết quả hoạt động: +) Thông qua quan sát: trong quá trình hoạt động nhóm, GV kịp thời phát hiện khó khăn vướng mắc của HS để có giải pháp hỗ trợ hợp lý. +) Thông qua báo cáo các nhóm và sự góp ý, bổ sung của các nhóm khác, GV biết được các Hs đã có những kiến thức nào, những kiến thức nào cần điều chỉnh, bổ sung ở các hoạt động tiếp theo.

B. Hoạt động hình thành kiến thức 1. Hoạt động 1: Khái niệm tốc độ phản ứng (15 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Nêu được định nghĩa tốc độ phản ứng và nêu thí dụ cụ thể.

- Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về tốc độ phản ứng, rút ra được nhận xét. b. Phương thức tổ chức hoạt động - GV làm TN và hs quan sát, nhận xét hiện tượng - So sánh phản ứng nào xảy ra nhanh hơn? *TN 1: xuất hiện ngay tức khắc *TN2:Sau một thời gian thấy trắng đục S xuất hiện. =>Nhận xét: Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2) - KL: Đánh giá mức độ xảy ra nhanh chậm của các phản ứng hoá học, gọi tắt là tốc độ phản ứng.

- Khi 1 phản ứng hoá học xảy ra, nồng độ các chất phản ứng và sản phẩm biến đổi như thế nào ?

- KL: Có thể dùng độ biến thiên CM làm thước đo tốc độ phản ứng.

Trong quá trình phản ứng CM các chất phản ứng giảm còn sản phẩm tăng.

Trong cùng thời gian, CM các chất phản ứng giảm nhiều thì phản ứng sảy ra càng nhanh.

Gv dẫn dắt hs lập CT tính tốc độ phản ứng và đưa ra khái niệm c. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: + Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2) + Tốc độ trung bình: J =

C1 − C2 t2 − t1

+ Tốc độ phản ứng là độ biến thiên CM của một trong các chất phản ứng hoặc sản phẩm phản ứng trong 1 đơn vị thời gian.

- Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động. +) Thông qua quan sát: Giáo viên quan sát từng cá nhân hoạt động để kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc của học sinh và có giải pháp hỗ trợ hợp lí. +) Thông qua sản phẩm học tập: báo cáo của cá nhân tìm ra chỗ sai và chuẩn hóa kiến thức.

2. Hoạt động 2: Khái niệm tốc độ phản ứng (35 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Nêu được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác.

- Quan sát thí nghiệm cụ thể, hiện tượng thực tế về tốc độ phản ứng, rút ra được nhận xét về ảnh hưởng của các yếu tố nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác đến tốc độ phản ứng. b. Phương thức tổ chức hoạt động - Chia lớp thành 4 nhóm.

Nhiệm vụ của các nhóm: - Nhóm 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của nồng độ đến tốc độ phản ứng.

- Nhóm 2: Nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng.

- Nhóm 3: Nghiên cứu ảnh hưởng của diện tích tiếp xúc đến tốc độ phản ứng - Nhóm 4: Nghiên cứu ảnh hưởng của chất xúc tác đến tốc độ phản ứng GV đặt câu hỏi nghiên cứu: Các yếu tố nhiệt độ, nồng độ, kích thước chất phản ứng, áp suất và chất xúc tác có ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng không và nếu có thì ảnh hưởng như thế nào?

GV yêu cầu HS viết suy nghĩ của mình về câu hỏi nêu vấn đề trên vào vở thí nghiệm (gợi ý: theo các em những yếu tố nào có thể làm tăng hay giảm tốc độ phản ứng? Suy luận nào hay ví dụ thực tiễn nào mà em đưa ra dự đoán đó?

Nhớ lại bản chất của phản ứng hóa học để suy luận các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng).

HS viết ra ý kiến cá nhân về các yếu tố có thể ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng và lí giải sự dự đoán đó GV quan sát vở của một số HS để nắm bắt nhanh các quan niệm ban đầu của HS các yếu tố có thể ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng.

Tổ chức cho HS nêu các quan niệm ban đầu và thảo luận: Gọi một số HS trình bày quan điểm, GV đặt các câu hỏi làm rõ quan điểm của HS.

HS làm thí nghiệm đã đề xuất theo nhóm. Viết hiện tượng và kết luận tương ứng với mỗi thí nghiệm vào giấy A0, thảo luận giải thích kết quả thí nghiệm. GV quan sát quản lí HS làm thí nghiệm.

GV yêu cầu HS đề xuất các giả thuyết về ảnh hưởng của các yếu tố đến tốc độ phản ứng bằng cách nêu các câu hỏi: Dự đoán ảnh hưởng của mỗi yếu tố đến tốc độ phản ứng?

HS nêu dự đoán về ảnh hưởng của từng yếu tố, GV ghi lại các ý kiến đó lên bảng.

GV yêu cầu HS đề xuất phương án thí nghiệm bằng cách hỏi: Theo các em, làm thế nào có thể kiểm tra xem các yếu tố nhiệt độ, nồng độ, kích thướng của chất phản ứng và chất xúc tác có ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng không và ảnh hưởng như thế nào?

HS đề xuất các phương án có thể đưa ra câu trả lời câu hỏi trên.

GV chọn phương án làm thí nghiệm. Cho biết có các dụng cụ và hóa chất gồm: dung dịch HCl nồng độ 18%; dung dịch HCl nồng độ 6%; dung dịch H2SO4 nồng độ 15%; Zn hạt; Zn bột; H2O2; bột MnO2; ống nghiệm, giá ống nghiệm, đũa thuỷ tinh, đèn cồn, ống hút, kẹp. Hãy đề xuất cách tiến hành thí nghiệm, cách quan sát hiện tượng để kiểm chứng xem nhiệt độ, nồng độ, diện tích tiếp xúc và chất xúc tác có ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng không và ảnh hưởng như thế nào?

HS thảo luận nhóm đề xuất cách tiến hành thí nghiệm (vẽ vào giấy A0), cách quan sát hiện tượng và rút ra kết luận.

Các nhóm trình bày thí nghiệm đề xuất. GV giúp HS làm rõ cách tiến hành thí nghiệm, lưu ý các thao tác cần thiết để thí nghiệm an toàn.

GV bổ sung ảnh hưởng của áp suất đến tốc độ phản ứng, chiếu các hình ảnh trực quan giải thích sự ảnh hưởng của từng yếu tố đến tốc độ phản ứng và tổng kết kiến thức bằng sơ đồ.

c. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm Nhóm 1: Ảnh hưởng nồng độ đến tốc độ phản ứng . Ảnh hưởng nồng độ đến tốc độ phản (2 viên ứng kẽm như nhau) * Hiện tượng: Ống 1 hạt Zn tan nhanh hơn, bọt khí H2 nổi lên nhiều hơn ống 2. nồng độ tốc độ phản ứng tăng. *PT: Zn + HCl ZnCl2 + H2 (1) (2) 18% 3ml dd HCl 6%

Nhóm 2: Ảnh hưởng nhiệt độ đến tốc độ phản ứng. *Hiện tượng: Ống 1 hạt Zn tan nhanh (2 viên kẽm như nhau hơn,bọt khí H2 nỗi ra nhiều hơn ống 2. nhiệt độ tốc độ phản ứng tăng. *Ptpư: Zn + HCl ZnCl2 + H2 (1) gần sôi

3ml dd H2SO4

(2) đun đến

15%

Nhóm 3: Ảnh hưởng điện tích tiếp xúc đến tốc độ phản ứng.

(2 phần kẽm có khối lượng như *Hiện tượng: Trong ống 2 hạt Zn nhỏ nhau) tan ra nhanh hơn, bọt khí H2 nỗi lên nhiều phản ứng có chất rắn tham gia, Zn hạt Zn bột khi điện tích bề mặt tăng tốc độ phản (1) 3ml dd (2) ứng tăng.

H2SO4 *Ptpư: Zn +H2SO4 ZnSO4+H2 15%

Nhóm 3: Ảnh hưởng chất xúc tác đến tốc độ phản ứng.

(2 phần kẽm có khối lượng như * Hiện tượng: H2O2 thêm MnO2 bọt oxi nhau) thoát ra mạnh và nhanh hơn.

Bột MnO2 - Đặc điểm của chất xúc tác là không bị tiêu hao trong quá trình phản ứng.

(1) 10 giọt dd (2) *PT: 2H2O2 → 2H2O + O2 HO 2

2

- Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động. +) Thông qua quan sát: Giáo viên quan sát từng cá nhân hoạt động để kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc của học sinh và có giải pháp hỗ trợ hợp lí. +) Thông qua sản phẩm học tập: báo cáo của cá nhân tìm ra chỗ sai và chuẩn hóa kiến thức.

3. Hoạt động 3: Ý nghĩa của tốc độ phản ứng (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Vận dụng được các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng để làm tăng hoặc giảm tốc độ của một số phản ứng trong thực tế đời sống, sản xuất theo hướng có lợi.

- Liên hệ kiến thức hóa học với cuộc sống. b. Phương thức tổ chức hoạt động GV: Dựa vào các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hoá học, cho biết ý nghĩa của tốc độ phản ứng trong thực tiễn, cho ví dụ?

GV gợi ý học sinh (- Ý của em là …. hay ….?

- Có thể nói cách khác là …. được không?

- Tại sao em lại cho rằng ……………………..?

- Giải thích như thế nào nếu cho rằng ……………… xảy ra?

- Theo em lí do nào dẫn đến …..?

- Em dựa vào cơ sở nào để đưa ra ý kiến đó?

- Liên hệ với kiến thức nào đã học hay thực tế nào mà em cho rằng ….?

- Có ai nghĩ đến khả năng khác xảy ra không?

- Ai đồng ý với ý kiến này và có lời giải thích rõ hơn không?

- Có ai nghĩ đến …………… và có ý tưởng nào khác?

- Ai có ý kiến ngược lại? Hãy cho biết cơ sở của ý kiến đó? … c. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: HS lấy ví dụ thực tế về ảnh hưởng của tốc độ phản ứng - Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động. +) Thông qua quan sát: Giáo viên quan sát từng cá nhân hoạt động để kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc của học sinh và có giải pháp hỗ trợ hợp lí. +) Thông qua sản phẩm học tập: báo cáo của cá nhân tìm ra chỗ sai và chuẩn hóa kiến thức.

C. Hoạt động luyện tập củng cố (10 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Củng cố, khắc sâu các kiến thức đã học về khái niệm tốc độ phản ứng, công thức tính tốc độ phản ứng, các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: nồng độ, áp suất, nhiệt độ, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác.

- Tiếp tục phát triển các năng lực: tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học, phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn học. b. Nội dung hoạt động: Hoàn thành các câu hỏi/bài tập trong phiếu học tập số 2.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 1) Tại sao nhiệt độ của ngọn lửa axetilen cháy trong oxi cao hơn nhiều so với cháy trong không khí tạo nên nhiệt độ hàn cao hơn. …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

2)Tại sao khi đun bếp ở gia đình người ta thường đập nhỏ than, củi ra ? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

3) Xét phản ứng A + B C Lúc đầu [ A] bđ = 0,8M, [ B ] bđ = 1M.Sau 20 phút, [ A] giảm xuống còn 0,78M. a) Tính tốc độ phản ứng trung bình trong khoảng thời gian 20 phút. Tốc độ tính theo A và B có khác không? b) Nồng độ của B sau 20 phút là bao nhiêu? …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… c. Phương thức tổ chức hoạt động - Ở hoạt động này GV cho HS HĐ cặp đôi để có sự tương tác với nhau nhằm hoàn thành các câu hỏi và bài tập một cách tốt nhất.

- HĐ chung cả lớp: gv mời 1 số em hs lên trình bày kết quả/ lời giải, các hs khác góp ý, bổ sung. Gv giúp hs nhận ra các lỗi sai sót cần chỉnh sửa và chuẩn hóa kiến thức phuơng pháp giải bài tập. d. Sản phẩm, đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: 1) Nồng độ cao nên tốc độ phản ứng nhanh hơn 2) Tăng diện tích tiếp xúc

3) ∆C A 0, 78 − 0,8 == 10-3 mol.l-1.phút-1 ∆t 20 ∆CB b)V= => ∆CB = V. ∆t = 10-3.20= 0,02 ∆t [ B ] sau - [ B ] bđ = 0,02

a)V = -

[ B ] sau = 0,02 + 1 = 1.02 M - Kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động. + Thông qua quan sát: khi hs hoạt động các nhân, gv chú ý quan sát kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của hs và có giải pháp hỗ trợ hợp lý. + Thông qua sản phẩm học tập: Gv tổ chức cho hs chia sẻ thảo luận tìm ra lời giải và chuẩn hóa kiến thức.

D. Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động HĐ vận dụng và tìm tòi mở rộng được thiết kế cho HS về nhà làm, nhằm mục đích giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn và mở rộng kiến thức của HS, không bắt buộc tất cả HS đều phải làm, tuy nhiên GV nên động viên khuyến khích HS tham gia, nhất là các HS say mê học tập, nghiên cứu, HS khá, giỏi và chia sẻ kết quả với lớp.

Mục tiêu của HĐ này là HS cần vận dụng hiểu biết về ankan để giải thích các hiện tượng và tình huống trong thực tiễn; biết cách đảm bảo an toàn khi sử dụng nó. b. Nội dung hoạt động: HS giải quyết câu hỏi sau: Hãy tìm hiểu qua mạng internet, tài liệu…và cho biết: Câu 1: Trình bày một ví dụ làm tăng tốc độ phản ứng theo hướng có lợi trong sản xuất, thực tế?

Câu 2: Trình bày một ví dụ làm giảm tốc độ phản ứng theo hướng có lợi trong sản xuất, thực tế? c. Phương thức tổ chức hoạt động:

GV hướng dẫn HS về nhà làm và HD HS tìm nguồn tài liệu tham khảo (internet, thư viện …) d. Sản phẩm hoạt động: Bài viết/báo cáo hoặc bài trình bày powerpoint của HS. e. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động: GV cho HS báo cáo kết quả hoạt động vận dụng, tìm tòi mở rộng vào đầu giờ của buổi học tiếp theo, GV nên kịp thời động viên kích lệ HS.