Giáo án DẠY HỌC THEO GÓC môn Hóa học lớp 11 (đổi mới phương pháp dạy học)

THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI DẠY THEO PPDH THEO GÓC Bài 1: SỰ ĐIỆN LI I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức: - Biết được các khái niệm về sự điện li , chất điện li .

- Hiểu được các nguyên nhân tính dẫn điện của dung dịch chất điện li .

- Hiểu được cơ chế của quá trình điện li .

2. Kỹ năng: - Quan sát thí nghiệm, rút ra được kết luận về tính dẫn điện của dung dịch chất điện li.

- Phân biệt được chất điện li, chất không điện li..

3. Thái độ: Rèn luyện đức tính cẩn thận , nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học .

II. PHƯƠNG PHÁP: Dạy học theo góc; Phương pháp trực quan ; Nêu và giải quyết vấn đề ; Đàm thoại .

III. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG I. Hiện tượng điện li : 1. Thí nghiệm : - Làm như sự hướng dẫn của sgk

Hoạt động 1- GV thông báo mục tiêu - HS biết được các mục tiêu cơ Các đồ dùng của giờ học cần phải đạt được. bản cần đạt của giờ học. thiết bị phục vụ cho việc - HS nghe, lựa chọn, nhận học tập theo nhiệm vụ tại góc. góc: *Hoạt động 2: GV thông báo nhiệm

- Chất dẫn điện : các dd axit , bazơ , vụ của các nhóm tại mỗi góc. muối + Phương pháp thực hiện nhiệm vụ - Chất không dẫn điện : H2O cất , này: Học theo góc. Mỗi nhóm thực NaOH khan , NaCl khan , các dd rượu hiện nhiệm vụ tại 3 góc. etilic , đường , glyxerol . + Nội dung, nhiệm vụ cụ thể và 2. Nguyên nhân tính dẫn điện của phương pháp thực hiện tại từng góc: các dd axit , bazơ và muối trong góc quan sát, góc phân tích, góc áp nước: dụng.

- Tính dẫn điện của các dd axit , bazơ + Thời gian thực hiện nhiệm vụ tại , muối là do trong dd của chúng có các mỗi góc. tiểu phân mang điện tích được gọi là các ion .

Góc 1: Thực nghiệm - Quá trình phân li các chất trong nước Nhiệm vụ: ra ion gọi là sự điện li .

Làm thí nghiệm nghiên cứu tính dẫn - Những chất tan trong nước phân li ra điện của dung dịch các chất. ion gọi là chất điện li Phương pháp: - Sự điện li được biểu diễn bằng

- Trao đổi những vấn đề còn - Máy tính, chưa rõ trong phiếu học tập ở máy chiếu tại mỗi góc thực hiện.

- Băng hình - Thực hiện nhiệm vụ theo yêu thí nghiệm cầu trong phiếu học tập. hiện tượng điện li, mô phỏng cơ chế sự điện li.

- Đầu video, màn hình.

- Dụng cụ, hoá chất thí nghiệm - Các tài liệu tham khảo.

phương trình điện li Ví dụ : NaCl → Na+ + ClAl2(SO4)3→ Al3+ + SO42Ca(OH)2→ Ca2+ + 2OH-

* Ion dương : gọi là cation Tên = Cation + tên nguyên tố . * Ion âm : gọi là anion

- Đọc cách tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn - Tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng, rút ra kết luận về tính dẫn điện của: Nước cất, dung dịch HCl, dung dịch NaOH, dung dịch saccarozơ, dung dịch NaCl - Ghi lại các hoạt động của GV và HS - Nhận xét về khả năng dẫn điện của các chất từ đó hình thành khái niệm về chất điện li, sự điện li

Tên = Anion + tên gốc axit tương ưng Góc 2: Góc phân tích .

Nhiệm vụ II. Cơ chế của quá trình điện li : - Nghiên cứu SGK Hoá học 11 chương "Sự điện li", tra cứu trên 1. Cấu tạo phân tử nước : internet, kết hợp kiến thức đã biết để hiểu được nguyên nhân và cơ chế quá trình điện li Để đơn giản biểu diễn :

+

-

Phương pháp

2. Quá trình điện li của NaCl trong - Cá nhân nghiên cứu SGK trang 5-6.

- Phiếu học tập cho từng góc.

nước :

- Hoàn thành phiếu học tập số 2

- Dưới tác dụng của các phân tử H2O phân cực , những ion Na+ và Cl- hút về chúng những phân tử H2O, quá trình tương tác giữa các phân tử H2O và các ion muối làm các ion Na+ và Cl- tách ra khỏi tinh thể đi vào dd .

Góc 3: Góc áp dụng Nhiệm vụ: Dựa vào bảng hỗ trợ kiến thức hoàn thành các bài tập cho trước.

Phương pháp:

- Biểu diễn bằng phương trình :

Luân chuyển góc theo sơ đồ.

- Báo cáo kết quả qua việc thực hiện nhiệm vụ tại mỗi góc.

- Cá nhân nghiên cứu phiếu hỗ trợ - Rút ra kiến thức chung NaCl → Na + Cl kiến thức.

- HS chốt lại các nội dung cơ 3. Quá trình điện li của HCl trong - Giải các bài tập cho trước.. bản của giờ học nước: - Ghi chép nội dung công việc - Phân tử HCl phân cực . Cực dương ở thực hiện ở nhà.

Yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ tại phía H , cực âm ở phía Cl . mỗi góc theo phiếu học tập.

- Do sự tương tác giữa các phân tử phân cực H2O và HCl , phân tử HCl *Hoạt động 3: Luân chuyển góc phân li thành ion H+ và ClSau mỗi 10 phút thực hiện nhiệm vụ +

- Biểu diễn : HCl → H+ + Cl-

-

tại góc, các nhóm tiến hành luân chuyển góc theo sơ đồ cho trước, về vị trí mới (góc mới) để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ mới.

- Các phân tử rượu etilic , đường , glyxerol là những phân tử phân cực * Hoạt động 4: Tổng kết giờ học. rất yếu nên dưới tác dụng của phân tử

nước không phân li thành các ion .

- Tổ chức cho HS báo cáo, trao đổi kết quả thu được từ việc thực hiện nhiệm vụ tại các góc.

- GV bổ sung các nội dung còn thiếu, chỉnh sửa các nội dung thiếu chính xác.

- Yêu cầu HS chốt lại các nội dung cơ bản của giờ học.

- Giao nhiệm vụ cho HS tự nghiên cứu ở nhà, làm các bài tập trong SGK trang 7 và SBT trang: 3-4.

Góc 1: GÓC THỰC NGHIỆM Mục tiêu: Làm thí nghiệm nghiên cứu tính dẫn điện của dung dịch các chất Nhiệm vụ - Đọc cách tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn - Tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng, rút ra kết luận về tính dẫn điện của: Nước cất, dung dịch HCl, dung dịch NaOH, dung dịch saccarozơ, dung dịch NaCl - Hoàn thành phiếu học tập số 1 - Nhận xét về khả năng dẫn điện của các chất từ đó hình thành khái niệm về chất điện li, sự điện li Phương tiện hỗ trợ: - Sách giáo khoa lớp 11 chương trình nâng cao, máy tính có nối mạng internet, .

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Chất

Chất dẫn điện

Chất không dẫn điện

Dung dịch NaCl Nước cất Dung dịch HCl Dung dịch NaOH Dung dịch đường Khái niệm:

- Chất điện li: ................................................................................................................................

- Sự điện li: ................................................................................................................................

Thời gian thực hiện: 10 phút

6

Góc 2: GÓC PHÂN TÍCH Mục tiêu: Nghiên cứu SGK Hoá học 11 chương "Sự điện li", tra cứu trên internet, kết hợp kiến thức đã biết để hiểu được nguyên nhân và cơ chế quá trình điện li Nhiệm vụ: - Cá nhân nghiên cứu SGK trang 5-6.

- Hoàn thành phiếu học tập số 2 Phương tiện hỗ trợ: - Ti vi, đầu video, máy tính, máy chiếu, phiếu học tập số 2.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Hãy trả lời các câu hỏi: 1. Nêu đặc điểm cấu tạo phân tử nước 2. Nêu đặc điểm cấu tạo phân tử NaCl 3. Nêu đặc điểm cấu tạo phân tử HCl 4 Nêu ảnh hưởng của nước đối với sự điện li của NaCl, HCl Nêu nguyên nhân và cơ chế của sự điện li của NaCL, HCl trong nước?

Thời gian thực hiện: 10 phút Góc 3: GÓC ÁP DỤNG Mục tiêu: Từ phiếu hỗ trợ kiến thức, học sinh áp dụng giải các bài tập về sự điện li cho trước.

Nhiệm vụ: - Học sinh nghiên cứu (cá nhân) nội dung bảng hỗ trợ sau: + Chất điện li: là chất khi tan trong nước phân li ra các ion + Dung dịch các chất điện li dẫn điện, dung dịch các chất không điện li không dẫn điện

7

+ Sự điện li là quá trình phân li các chất trong nước thành các ion. Sự điện li được biểu diễn bằng phương trình điện li.

- Hoàn thành các bài tập cho trước sau.

Phương tiện hỗ trợ: Sách giáo khoa lớp 11 chương trình nâng cao, bảng, phấn, máy tính, máy chiếu, bảng hỗ trợ Bài tập: 1. Trong số các chất sau, chất nào là chất điện li? Viết phương trình điện li tương ứng: H2S, SO2, Cl2, H2SO3, CH4, NaHCO3, Ca(OH)2, HF, C6H6, NaClO 2. Nước đóng vai trò gì trong quá trình điện li các chất trong dung dịch?

A. Môi trường điện li

B. Dung môi không phân cực

C. Dung môi phân cực

D. Tạo liên kết hidro với các chất

3. Hòa tan CuCl2 vào nước. Dung dịch thu được dẫn điện. Hỏi CuCl2 có phải chất điện li không? Tại sao?

Thời gian thực hiện:10 phút

8

Bài 2: SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC – pH – CHẤT CHỈ THỊ AXIT , BAZƠ

Những kiến thức HS đã biết liên quan đến bài học

Những kiến thức mới trong bài học cần được hình thành

- Cấu tạo phân tử H2O

- Biết nước là chất điện li yếu.

- Khái niệm sự điện li

- Hiểu tích số ion của nước là gì

- cơ chế quá trình điện li

- Hiểu cách đánh giá độ axit và độ kiềm của dung dịch theo pH và [H+]

- Phân loại các chất điện li - Các kiến thức về axit, bazơ và muối

- Biết mầu của một số chất chỉ thị ở các khoảng pH khác nhau.

I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Hiểuđược: - Tích số ion của nước, ý nghĩa tích số ion của nước.

- Khái niệm về pH, định nghĩa môi trường axit, môi trường trung tính và môi trường kiềm.

Biết được: Chất chỉ thị axit - bazơ : quỳ tím, phenolphtalein và giấy chỉ thị vạn năng 2. Kỹ năng: - Tính pH của dung dịch axit mạnh, bazơ mạnh.

- Xác định được môi trường của dung dịch bằng cách sử dụng giấy chỉ thị axitbazơ vạn năng, giấy quỳ tím hoặc dung dịch phenolphtalein.

II. PHƯƠNG PHÁP: Trực quan – đàm thoại – dạy học theo góc IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG: 1. Kiểm tra: 9

* Định nghĩa axit , bazơtheo thuyết Bronsted ? cho ví dụ ? * Cho biết ion nào là axit ? bazơ ? lưỡng tính ? giải thích bằng phương trình thuỷ phân: CH3COO- , SO32- , HSO3- , Zn2+ .

2. Bài mới: Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

I. Nước là chất điện li rất yếu : 1. Sự điện li của nước : Theo Arêniut : H2O ⇌ H+ + OH(1) Theo Bronsted : H2O+ H2O⇌H3O+OH-(2) 2. Tích số ion của nước : Từ phương trình (1)

Hoạt động 1- GV thông báo mục tiêu của giờ học cần phải đạt được.

- HS biết được các mục tiêu cơ bản cần đạt của giờ học.

[ H + ][OH − ] K= [ H 2O]

- [H2O] là hằng số Ta có : KH2O =K[H2O] = H+][OH-] KH2O : Tích số ion của nước - Ở 25°C : KH2O = 10-14 = [H+][OH-] - Môi trường trung tính là môi trường trong đó : [H+] = [OH-] = 10-7M

*Hoạt động 2: GV thông báo nhiệm vụ của các nhóm tại mỗi góc.

- HS nghe, lựa chọn, nhận nhiệm vụ tại góc.

+ Phương pháp thực hiện nhiệm vụ này: Học theo góc.

Mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ tại 3 góc.

- Trao đổi những vấn đề + Nội dung, nhiệm vụ cụ thể còn chưa rõ và phương pháp thực hiện tại trong phiếu từng góc: góc quan sát, góc học tập ở tại phân tích, góc áp dụng. mỗi góc thực hiện. + Thời gian thực hiện nhiệm vụ tại mỗi góc.

- Thực hiện nhiệm vụ Góc 1: Góc quan sát theo yêu cầu Nhiệm vụ: trong phiếu Quan sát trích đoạn băng hình học tập. thí ngiệm về chất chỉ thị axitbazơ.

Xác định khái niệm chất chỉ thị axi-bazơ, các loại chất chỉ thị.

10

Thiết bị dạy học Các đồ dùng thiết bị phục vụ cho việc học tập theo góc: - Máy tính, máy chiếu - Băng hình thí nghiệm về chất chỉ thị axit bazơ.

- Đầu video, màn hình.

- Các tài liệu tham khảo.

- Phiếu học tập cho từng góc.

3. Ý nghĩa tích số ion của nước : a. Môi trườpng axit : Môi trường axit là môi trường trong đó: [H+]>[OH-] Hay : [H+] > 10-7M Ví dụ : b. Môi trường kiềm : Là môi trường trong đó [H+]≤ [OH-] hay [H+] ≤ 10-7M

Phương pháp: - Quan sát trích đoạn băng hình thí ngiệm về chất chỉ thị axit-bazơ.

- Ghi lại các hoạt động của GV và HS - Xác địnhcác loại chất chỉ thị, cách xác định môi trường, pH dựa vào chất chỉ thị Góc 2: Góc phân tích Nhiệm vụ

Kết luận : Nếu biết [H+] trong dd sẽ biết được [OH-] và ngược lại .

- Nghiên cứu SGK Hoá học 11 chương "Sự điện li" phần I Nước là chất điện li rất yếu trang 17 – SGK hóa lớp 11 chương trình nâng cao.

Tóm lại : Độ axit và độ kiềm của dd có thể đánh giá bằng [H+] - Môi trường axit: [H+]>10-7M - Môi trường kiềm: [H+]≤10-7M - Môi trường trung tính : [H+] = 10-7M

- Viết phương trình điện li của nước, xác định cách tính tích số ion của nước, ý nghĩa của tích số ion của H2O.

II. Khái niệm về pH , chất chỉ thị axit , bazơ: 1. Khái niệm về pH: [H+] = 10-pH M Hay pH = -lg [H+]

Phương pháp - Cá nhân nghiên cứu SGK trang 17.

Luân chuyển góc theo sơ đồ

- Viết phương trình điện li của nước, cách tính tích số ion - Báo cáo kết của nước, ý nghĩa của tích số quả qua việc ion của H2O. thực hiện nhiệm vụ tại Góc 3: Góc áp dụng mỗi góc.

Nhiệm vụ: - Rút ra kiến

11

- Môi trường axit: Từ phiếu hỗ trợ kiến thức, học pH < 7 sinh áp dụng giải các bài tập - Môi trường bazơ: về sự điện li cho trước. pH > 7 - Môi trường trung Bài tập: tính: pH=7 1. Xác định môi trường của dung dịch có [OH-] = 1,5.102. Chất chỉ thị 5 axit , bazơ: M. 2. Tính nồng độ H+, OH- và pH của dung dịch HCl 0,1M; NaOH 0,01M; NH3 1M (kb=1,85.10-5) 3. Thêm vào 1lit dung dịch CH3COOH 0,1M, Ka = 1,58.10-5 một lượng HCl là 103 mol (coi thể tích dung dịch không thay đổi). Xác định pH của dung dịch này, cho biết môi trường của dung dịch đó - Yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ tại mỗi góc theo phiếu học tập. *Hoạt động 3: Luân chuyển góc Sau mỗi 10 phút thực hiện nhiệm vụ tại góc, các nhóm tiến hành luân chuyển góc theo sơ đồ cho trước, về vị trí mới (góc mới) để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ mới. * Hoạt động 4: Tổng kết giờ học.

- Tổ chức cho HS báo cáo, 12

thức chung - HS chốt lại các nội dung cơ bản của giờ học - Ghi chép nội dung công việc thực hiện ở nhà.

trao đổi kết quả thu được từ việc thực hiện nhiệm vụ tại góc.

GV bổ sung các nội dung còn thiếu, chỉnh sửa các nội dung không chính xác.

- Yêu cầu HS chốt lại các nội dung cơ bản của giờ học.

- Giao nhiệm vụ cho HS tự nghiên cứu ở nhà, làm các bài tập trong SGK trang 20 và SBT trang: 7 Góc 1: Góc quan sát Mục tiêu: Biết được khái niệm chất chỉ thị axit-bazơ, các loại chất chỉ thị.

Nhiệm vụ: Quan sát trích đoạn băng hình thí nghiệm về chất chỉ thị axit – bazơ.

Xác định khái niệm chất chỉ thị axit-bazơ, các loại chất chỉ thị.

Ghi kết quả vào phiếu học tập số 1.

Phương tiện hỗ trợ: - Ti vi, đầu video, máy tính, máy chiếu, phiếu học tập số 1.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 1. Chất có màu biến đổi phụ thuộc vào giá trị pH của dung dịch gọi là..................................................................

2. Trong môi trường axit quý tím có mầu................................., phenolphtalein có mầu .........................................

3. Trong môi trường bazơ quý tím có mầu..............................., phenolphtalein có mầu .........................................

13

4. Trong môi trường trung tính quý tím có mầu......................, phenolphtalein có mầu .........................................

5. Chất chỉ thị mầu vạn năng để ..............................................................................................................................

6. Để xác định tương đối chính xác pH người ta sử dụng .........................................................................................

Thời gian thực hiện: 10 phút Góc 2: Góc phân tích Mục tiêu: Viết được phương trình điện li của nước, xác định cách tính tích số ion của nước, ý nghĩa của tích số ion của H2O. Nhiệm vụ - Nhiệm vụ cá nhân: Học sinh nghiên cứu nội dung sách giáo khoaHoá học 11 chương "Sự điện li" phần I Nước là chất điện li rất yếu trang 17 – SGK hóa lớp 11 chương trình nâng cao, có thể tra cứu trên mạng internet: + Phần 1: Sự điện li của nước (trang 17) + Phần 2: Tích số ion của nước (trang 17) + Phần 3: Ý nghĩa tích số ion của nước (trang 18) - Thảo luận theo cặp, trả lời các vấn đề: + Nước có điện li không? PT điện li của nước? + Cách tính tích số ion của nước? Tích số ion của nước phụ thuộc điều kiện gì? + Trong các dung dịch loãng của các chất tích số ion của nước có giống trong nước nguyên chất không? + Thế nào là môi trường trung tính?

- Thống nhất nội dung theo nhóm, hoàn thành phiếu học tập số 2.

14

Phương tiện hỗ trợ: - Sách giáo khoa lớp 11 chương trình nâng cao, máy tính có nối mạng internet, .

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

1. PT điện li của nước:H2O ⇌ ? + ? .....................................................................................

2. K H O = ..............................................................................................................................

2

3. K H O là hằng số ở..............................................................................................................

2

4. Môi trường trung tính có [H+]= ... [OH-] = ................................................................

Thời gian thực hiện: 10 phút Góc 3: Góc áp dụng Mục tiêu: Từ phiếu hỗ trợ kiến thức, học sinh áp dụng giải các bài tập về sự điện li cho trước.

Nhiệm vụ: - Học sinh nghiên cứu (cá nhân) nội dung bảng hỗ trợ sau: H2O ⇌ H+ + OH-

Sự điện li của nước Tích số ion của nước ( K H O )

K H O =  H +  . OH −  = 10 −14 (250C)

Một cách gần đúng, K H O là hằng số

K H O là hằng số ở nhiệt độ xác định

trong cả dung dịch loãng của các chất

(thường sử dụng K H O = 10-14 ở nhiệt độ không khác nhiều với 250C)

Cách tính pH

[H+] = 10-pH ; hay pH = -lg[H+]

Môi trường trung tính

[H+] = [OH-] = 10-7 hay pH =7

Môi trường axit

[H+] > [OH-] hay [H+] > 10-7 hay pH <7

2

2

2

2

2

15

Môi trường trung tính

[H+] < [OH-] hay [H+] < 10-7 hay pH >7

Chất chỉ thị axit bazơ

Chất có màu biến đổi phụ thuộc pH của dung dịch

Ý nghĩa giá trị pH

Trong thực tế pH có ý nghĩa rất lớn, đặc trưng trong từng trường hợp, VD: pH trong máu là gần như không đổi, thực vật sinh trưởng ở các khoảng giá trị pH xá định đặc trưng, ảnh hưởng đến tốc độ ăn mòn ...

Bài tập: 1. Xác định môi trường của dung dịch có [OH-] = 1,5.10-5M. 2. Tính nồng độ H+, OH- và pH của dung dịch HCl 0,1M; NaOH 0,01M; NH3 1M (kb=1,85.10-5) 3. Thêm vào 1lit dung dịch CH3COOH 0,1M, Ka = 1,58.10-5 một lượng HCl là 10-3 mol (coi thể tích dung dịch không thay đổi). Xác định pH của dung dịch này, cho biết môi trường của dung dịch đó Phương tiện hỗ trợ: Sách giáo khoa lớp 11 chương trình nâng cao, bảng, phấn, máy tính, máy chiếu Thời gian thực hiện: 10 phút

16

Bài 3: PHẢN ỨNG TRAO ĐỔITRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI Những kiến thức HS đã biết liên quan đến bài học

Những kiến thức mới trong bài học cần được hình thành - Hiểu được bản chất và các điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li .

- Sự điện li - Phương trình điện li - Cơ chế quá trình điện li

- Viết được phương trình ion rút gọn của phản ứng.

- Phân loại các chất điện li - Các kiến thức về axit, bazơ và muối I. MỤC TIÊU : 1. Kiến thức :

- Hiểu được các điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li .

- Hiểu được các phản ứng thuỷ phân của muối .

2. Kỹ năng : - Viết phương trình ion rút gọn của phản ứng .

- Dựa vào điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li để biết được phản ứng có xảy ra hay không xảy ra .

3. Thái độ : Rèn luyện tính cẩn thận và tỉ mỉ II. PHƯƠNG PHÁP : Trực quan sinh động , đàm thoại gợi mở, dạy học theo góc.

III. CHUẨN BỊ : - Dụng cụ : Giá ống nghiệm , ống nghiệm .

17

- Hoá chất : Dung dịch NaCl , GaNO3 , NH3 , Fe2(SO4)3 , KI , Hồ tinh bột .

IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG : 1. Kiểm tra: 2. Bài mới: Nội dung

I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li: 1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa: a. Thí nghiệm : b. Giải thích: Na2SO4→2Na+ +SO42-BaCl2→ Ba2+ + 2Cl- Bản chất của phản ứng là : Ba2++SO42→BaSO4 - Phương trình ion rút gọn cho biết bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li

Hoạt động của GV

Hoạt động 1- GV thông báo mục tiêu của giờ học cần phải đạt được. *Hoạt động 2: GV thông báo nhiệm vụ của các nhóm tại mỗi góc. + Phương pháp thực hiện nhiệm vụ này: Học theo góc.

Mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ tại 3 góc.

Hoạt động của HS

Thiết bị dạy học

- HS biết được các mục tiêu cơ bản cần đạt của giờ học.

Các đồ dùng thiết bị phục vụ cho việc học tập theo góc:

- HS nghe, lựa chọn, nhận nhiệm vụ tại góc.

- Máy tính, máy chiếu

- Trao đổi những vấn đề còn chưa rõ + Nội dung, nhiệm vụ cụ thể trong phiếu và phương pháp thực hiện tại học tập ở tại mỗi góc thực từng góc: góc quan sát, góc hiện. phân tích, góc thực nghiệm. + Thời gian thực hiện nhiệm vụ tại mỗi góc.

Góc 1: Góc quan sát Nhiệm vụ: Quan sát trích đoạn băng

18

- Thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu trong phiếu học tập.

- Băng hình thí nghiệm hiện tượng điện li, mô phỏng cơ chế sự điện li.

- Đầu video, màn hình.

- Dụng cụ, hoá chất thí nghiệm - Các tài liệu tham khảo.

- Phiếu học tập cho từng góc.

2. Phương trình tạo thành chất điện li yếu:

hình thí ngiệm về phản ứng tạo thành chất kết tủa.

a. Phản ứng tạo thành nước :

Giải thích hiện tượng quan sát được, kết luận về điều kiện.

* Thí nghiệm 1 :

Phương pháp:

* Giải thích :

- Quan sát trích đoạn băng hình thí ngiệm về phản ứng tạo thành chất kết tủa.

Thực chất của phản ứng là sự kết hợp giữa cation H+ - Ghi lại các hoạt động của và anion OH- , tạo GV và HS nên chất điện li yếu - Giải thích hiện tượng quan là H2O . sát được, kết luận về điều kiện. b. Phản ứng tạo thành axit yếu Góc 2: Góc phân tích * Thí nghiệm 2 : Nhiệm vụ CH3COONa + HCl - Nghiên cứu SGK Hoá học → NaCl + 11 chương "Sự điện li" phần CH3COOH 2Phản ứng tạo thàn chất điện - Phương trình ion li yếu trang 25 rút gọn : - Giải thích nguyên nhân, + CH3COO + H → xác định điều kiện để phản ứng xảy ra.

CH3COOH - Nhận xét : Thực chất của phản ứng là do sư kết hợp giữa cation H+ và anion CH3COOtạo thành axit yếu CH3COOH .

Phương pháp - Cá nhân nghiên cứu SGK trang 25.

Luân chuyển góc theo sơ đồ

- Xác định điều kiện để phản - Báo cáo kết ứng xảy ra, giải thích. quả qua việc thực hiện Góc 3: Góc thực nghiệm nhiệm vụ tại 19

c. Phản ứng tạo thành ion phức * Thí nghiệm : * Giải thích : Phản ứng xảy ra

Nhiệm vụ:

mỗi góc.

Làm thí nghiệm về phản ứng tạo thành chất khí .

- Rút ra kiến thức chung

Phương pháp: Thực hiện thí nghiệm theo nhóm về phản ứng tạo thành chất khí.

- HS chốt lại các nội dung cơ bản của giờ học

AgCl+NH3→Ag(N Xác định điều kiện xảy ra H3)2]Cl của phản ứng trao đổi ion - Ghi chép nội - Phương trình ion trong dung dịch các chất điện dung công việc thực hiện li. : ở nhà. *Hoạt động 3: Luân AgCl + 2NH3→[Ag(NH3)2 chuyển góc ]+ + Cl- Ion [Ag(NH3)2]+ gọi là ion phức , điện li yếu .

3. Phản ứng tạo thành chất khí * Thí nghiệm :

Sau mỗi 10 phút thực hiện nhiệm vụ tại góc, các nhóm tiến hành luân chuyển góc theo sơ đồ cho trước, về vị trí mới (góc mới) để tiếp tục hoàn thành nhiệm vụ mới. * Hoạt động 4: Tổng kết giờ học.

* Giải thích :

- Tổ chức cho HS báo cáo, trao đổi kết quả thu được từ 2HCl + Na2CO3→2NaCl + việc thực hiện nhiệm vụ tại góc.

H O + CO 2

2

2H++2Cl-+ 2Na++CO32-→ 2Na+ + 2Cl- + H2O + CO2 - Phương trình ion rút gọn: 2H+ +CO32-

GV bổ sung các nội dung còn thiếu, chỉnh sửa các nội dung không chính xác.

- Yêu cầu HS chốt lại các nội dung cơ bản của giờ học.

- Giao nhiệm vụ cho HS tự nghiên cứu ở nhà, làm các 20

→H2O+CO2 Kết luận :

bài tập trong SGK trang 2829 và SBT trang: 9-10

- Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion .

- Phản ứng trao đổi trong dung dịch chất điện li chỉ xảy ra khi có ít nhất một trong các điều kiện sau * Tạo thành chất kết tủa * Tạo thành chất khí * Tạo thành chất điện li yếu .

Góc 1: Góc quan sát Mục tiêu: Quan sát trích đoạn băng hình thí ngiệm về phản ứng tạo thành chất kết tủa.

Giải thích hiện tượng quan sát được, kết luận về điều kiện thứ nhất để xảy ra phản ứng Nhiệm vụ: Học sinh quan sát trích đoạn băng hình thí ngiệm về phản ứng tạo thành chất kết tủa.

Quan sát, giải thích hiện tượng quan sát được, 21

Kết luận về điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch các chất điện li.

Hoàn thành phiếu học tập số 1: Phương tiện hỗ trợ: Máy tính, máy chiếu, phiếu học tập số 1 Thời gian thực hiện: 10 phút PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 Phản ứng

Hiện tượng

Kết luận

Phương trình phản ứng, phương trình ion thu gọn

Na2SO4 + BaCl2 NaCl + Ca(OH)2 AgNO3 + NaCl NaOH + CuCl2 Góc 2: Góc phân tích Mục tiêu - Nghiên cứu SGK Hoá học 11 chương "Sự điện li" phần 2Phản ứng tạo thàn chất điện li yếu trang 25 hiểu điều kiện thứ 2 của phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li Nhiệm vụ - Cá nhân nghiên cứu SGK trang 25.

- Xác định điều kiện để phản ứng xảy ra, giải thích.

- Hoàn thành phiếu học tập số 2 Phương tiện hỗ trợ: - Sách giáo khoa lớp 11 chương trình nâng cao, máy tính có nối mạng internet.

Thời gian thực hiện: 10 phút

22

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

1. Phản ứng giữa HCl và NaOH xảy ra do... .................................................................................

Phương trình ion thu gọn: ..............................................................................................................

2. Phản ứng giữa axit với hidroxit có tính...... rất dễ xảy ra vì......... ...............................................

Ví dụ: ...........................................................................................................................................

3. CH3COONa (hoặc các muối của các axit yếu khác) rất dễ phản ứng với HCl (hoặc các axit mạnh khác) do tạo thành .... (......) là chất điện li yếu.

Ví dụ: ............................................................................................................................................

Góc 3: Góc thực nghiệm Mục tiêu: Làm thí nghiệm về phản ứng giữa HCl và Na2CO3, quan sát hiện tượng, rút ra kết luận về điều kiện xảy ra phản ứng Nhiệm vụ: Thực hiện thí nghiệm theo nhóm về phản ứng tạo thành chất khí.

Xác định điều kiện xảy ra của phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li.

Hoàn thành phiếu học tập số 3.

Phương tiện hỗ trợ Hóa chất, dụng cụ thí nghiệm, phiếu học tập số 3.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3 Thí nghiệm

Hiện tượng – Giải thích

Tiến hành

Na2CO3 + HCl

23

Phương trình phản ứng, phương trình ion thu gọn

Điều kiện để phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li có thể xảy ra: Thời gian thực hiện: 10 phút

24

Dạy học theo Góc “bài 11 – Amoniac và muối amoni” a, Tại góc phân tích, HS nghiên cứu SGK để rút ra được những kiến thức cần lĩnh hội. Vì vậy, GV cần đưa ra những câu hỏi có định hướng cụ thể, rõ ràng để HS lĩnh hội được các kiến thức trọng tâm. Bên cạnh đó, GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ kết hợp với kĩ thuật khăn trải bàn. Ví dụ, PHT của góc phân tích “bài 11 – Amoniac và muối amoni” “Góc phân tích” (15 phút) 1. Mục tiêu: Nghiên cứu SGK cho biết công thức, TCVL, TCHH của amoniac 2. Nhiệm vụ: Nghiên cứu SGK và sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn hoàn thành PHT số 1.

Phiếu học tập số 1 I. Cấu tạo phân tử của amoniac Câu hỏi: Viết công thức e, CTCT của amoniac, cho biết kiểu liên kết giữa nguyên tử N và H trong NH3?

II. Tính chất vật lý Câu hỏi: Nêu trạng thái, màu sắc, mùi, tỉ khối so với không khí, tính tan của NH3?

III. Tính chất hóa học Câu hỏi: Nêu TCHH đặc trưng của NH3. Mỗi tính chất viết 2-3 PTHH minh họa. b, Tại góc trải nghiệm, HS sẽ tiến hành các TN để rút ra kiến thức. Vì vậy, GV cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ, hóa chất. Trong PHT, ngoài mục tiêu, nhiệm vụ, và danh sách các TN cần tiến hành, GV phải ghi rõ cách thức tiến hành TN để HS biết được quy trình thực hiện. Một số thao tác TN khó, GV tiến hành làm mẫu, và luôn quan sát để trợ giúp HS. Ví dụ, PHT của góc trải nghiệm “bài 11 – Amoniac và muối amoni” Góc “ trải nghiệm” (15 phút) 1. Mục tiêu: Từ TNHH cho biết TCVL, TCHH của amoniac.

25

2. Nhiệm vụ: Đọc hướng dẫn tiến hành TN, tiến hành TN an toàn và suy luận từ công thức hoàn thành PHT số 2.

Phiếu học tập 2 I. Tính chất vật lý Tiến hành TN: Tính tan của amoniac - Quan sát bình đựng amoniac cho biết trạng thái, màu sắc, mùi của amoniac?

- Nhỏ vào cốc nước vài giọt dung dịch phenolphtalein. Nhúng nút cao su có ống thủy tinh vuốt nhọn vào nước. Thay nút bình đựng NH3 bằng nút có ống vuốt nhọn xuyên qua. Úp ngược bình đựng NH3 vào cốc nước. Quan sát hiện tượng xảy ra.

Rút ra kết luận về tính tan của amoniac trong nước?

II. Tính chất hóa học 1. Tiến hành làm các TN và hoàn thành bảng sau: TN1: NH3 tác dụng với axit: Cầm 2 đũa thủy tinh đầu cuốn bông cạnh nhau. Nhỏ vào đũa thủy tinh thứ nhất vài giọt dung dịch axit clohiđric đặc, nhỏ tiếp vào đũa thứ 2 vài giọt dung dịch amoniac đặc. Nêu hiện tượng quan sát được .

(Hai đũa thủy tinh đã được sử dụng làm TN phải bỏ riêng ra cốc nước) TN 2: Amoniac tác dụng với dung dịch muối AlCl3 và CuCl2 - Lấy vào ống nghiệm thứ nhất 2-3 ml dung dịch muối AlCl3, ống nghiệm thứ hai 2-3 ml dung dịch muối CuCl2.

- Nhỏ từ từ từng giọt dung dịch amoniac đến dư vào mỗi ống nghiệm, sau đó lắc đều. Nêu hiện tượng quan sát được, viết PTHH để giải thích. ( Theo mẫu phiếu đã được in sẵn) STT 1

Tên TN NH3đặc+ HCl(đặc)

Hiện tượng – PTHH - giải thích ……………………

26

Vai trò của NH3 ……………

2

NH3 + AlCl3

……………………

……………

3

NH3 + CuCl2

……………………

……………

2. Hãy xác định số oxi hóa của nitơ trong amoniac, nhận định

khả năng tham

gia phản ứng oxi hóa - khử. Dự đoán sản phẩm và hoàn thành PTHH sau: t NH3 + O2 → o

t NH3+ CuO → o

Kếtluận:Amoniac có các TCHH là:...

3. Từ số oxi hóa của N trong NH3 và công thức e, hãy giải

thích các TCHH

nêu trên của amoniac.

c, Tại góc quan sát, HS phải quan sát các video TN để rút ra kiến thức. GV cần chuẩn bị máy tính hoặc màn hình ti vi để trình chiếu lần lượt các TN. GV chú ý tắt tiếng của các video để HS tự nêu lên hiện tượng quan sát được và giải thích.

Khi hoạt động tại góc quan sát, HS có thể tiến hành cũng kĩ thuật khăn trải bàn.

Ví dụ, PHT của góc quan sát “bài 11 – Amoniac và muối amoni” Góc “quan sát” (Thời gian 15 phút) 1. Mục tiêu: Quan sát hình ảnh, video TN biết được CTPT, TCVL, TCHH của NH3.

2. Nhiệm vụ: Quan sát hình ảnh phân tử, các video TN và sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn hoàn thành PHT số 3.

Phiếu học tập số 3 I. Cấu tạo phân tử: Quan sát hình ảnh về CTPT amoniac hãy viết công thức

27

e, CTCT của amoniac, nêu loại liên kết trong NH3?

II. TCVL: Xem video NH3 tan vào nước cho biết trạng thái, màu, tính tan của NH3 III. Tính chất hóa học: Quan sát các TN sau và hoàn thành bảng sau: STT

Tên TN

Hiện tượng –PTHHgiải thích

Vai trò của NH3

1

NH3đặc + HCl(đặc)

…………………

……………

2

NH3 + AlCl3

…………………

……………

3

NH3 + CuCl2

4

NH3(khí) + CuO

…………………

……………

Kếtluận:Amoniac có các TCHH là:..

d, Góc áp dụng là góc dành cho HS đã nắm được nội dung kiến thức, hoặc những HS có khả năng tiếp thu tốt. Tại góc này, HS không được sử dụng SGK, vì vậy, GV cần chuẩn bị một phiếu hỗ trợ, có ghi rõ những nội dung kiến thức trọng tâm, những ví dụ minh họa cụ thể để HS làm tư liệu. Bên cạnh đó, hệ thống câu hỏi và bài tập vận dụng cũng phải phù hợp với kiến thức cần lĩnh hội, tránh đưa ra những bài tập quá khó, quá mở rộng. Ví dụ, PHT của góc áp dụng “bài 11 – Amoniac và muối amoni” Góc “áp dụng” (thời gian 15 phút) 1. Mục tiêu: Từ phiếu hỗ trợ áp dụng giải bài tập liên quan đến tính chất của amonic 2. Nhiệm vụ: Nghiên cứu cá nhân phiếu hỗ trợ và hoàn thành PHT số 4 Phiếu hỗ trợ

28

- Dung dịch NH3 là 1 bazơ yếu vì vậy dùng giấy quỳ tím ẩm để nhận ra khí NH3 - Amoniac kết hợp dễ dàng với axit tạo thành muối amoni: NH3 + H+ → NH +4

- Dung dịch amoniac có khả năng tạo kết tủa nhiều hiđroxit kim loại khi tác dụng với dung dịch muối của chúng: VD: Al3+ + 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3 NH +4 - Dung dịch amoniac có khả năng hòa tan hiđroxit hay muối ít tan của một số kim loại như đồng, kẽm, bạc... tạo thành các dung dịch phức chất: VD: Cu(OH)2 + 4NH3 → [Cu(NH3)4]2+ + 2OHAgCl + 2NH3 → [Ag(NH3)2]+ + Cl- NH3 cháy trong khí O2 với ngọn lửa màu vàng: 0

t VD: 4NH3 + 3O2  → 2N2 + 6H2

- NH3 có thể khử một số oxit kim loại thành kim loại: 0

t VD: 3CuO + 2NH3  → 3Cu + N2 + 3H2O

Phiếu học tập 4 Bài 1: Dẫn một luồng khí NH3 dư qua một ống đựng đồng (II) oxit nung nóng.

Kết thúc phản ứng thu được 12,8 gam chất rắn. Tính khối lượng CuO đã dùng?

Bài 2: Chỉ dùng một thuốc thử, nhận biết các dung dịch mất nhãn sau: AlCl3, FeCl3, ZnCl2, CuCl2, NaCl. e, Tốc độ làm việc của các góc là khác nhau, do đó, để tránh việc những HS đã hoàn thành nhiệm vụ tại một số góc chưa được di chuyển sang góc mới, gây mất trật tự. GV nên thiết kế một góc “dành cho HS tốc độ nhanh”. Tại góc này, GV có thể thiết kế các hoạt động giải trí như trò chơi ô chữ, ghép tranh, đố vui hay giải các bài toán có liên quan đến nội dung kiến thức bài học. GV nên có những hình thức khuyến khích HS tham gia như cộng điểm thi đua, điểm miệng 29

để tạo hứng thú cho HS. Ví dụ, PHT của góc dành cho HS tốc độ nhanh “bài 11 – Amoniac và muối amoni” Góc dành cho HS tốc độ nhanh Có một bài thơ nói về axit nitric như sau: Axit nitric Làm tan cả bạc, đồng…

Phi kim photpho, than…

Dù dung dịch đậm nhạt.

Em hãy viết PTHH thể hiện ý nghĩa của các lời thơ trên.

Như vậy, dạy học theo góc kết hợp với kĩ thuật khăn trải bàn không những giúp HS được lựa chọn phong cách học tập phù hợp, tạo hứng thú, mà còn rèn luyện cho HS tính tự lực, tinh thần hợp tác trong nhóm … Điều đó sẽ làm tăng hiệu quả học tập của HS.

30

Bài 12. Axit nitric và muối nitrat A. Axit nitric (2 tiết) I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Biết được: Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí của HNO3 - Hiểu được: + HNO3 là một trong những axit mạnh nhất. + HNO3 là axit có tính oxi hoá mạnh ( tùy thuộc vào nồng độ của axit và bản chất của chất khử): oxi hoá hầu hết kim loại ( kim loại có tính khử yếu, tính khử mạnh, nhôm và sắt…) , một số phi kim, nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ.

2. Kĩ năng - Dự đoán tính chất hóa học, kiểm tra dự đoán bằng thí nghiệm và kết luận.

- Tiến hành hoặc quan sát thí nghiệm, hình ảnh..., rút ra được nhận xét về tính chất của HNO3.

- Viết các phương trình hóa học dạng phân tử, ion rút gọn minh họa tính chất hoá học của HNO3 đặc và loãng.

- Giải được bài tập : Tính thành phần % khối lượng của hỗn hợp kim loại tác dụng với HNO3, khối lượng dung dịch HNO3 có nồng độ xác định điều chế được theo hiệu suất, bài tập tổng hợp có nội dung liên quan.

3. Trọng tâm - HNO3 là một trong những axit mạnh nhất.

- HNO3 là axit có tính oxi hoá mạnh (tùy thuộc vào nồng độ của axit và bản chất của chất khử): oxi hoá hầu hết kim loại ( kim loại có tính khử yếu, tính khử mạnh, nhôm và sắt, trừ Au, Pt), một số phi kim, nhiều hợp chất vô cơ và hữu cơ

31

II. Chuẩn bị - Dụng cụ: ống nghiệm (12 ống nghiệm), đèn cồn (3 cái), bông y tế, đóm, kẹp gỗ (3 cái), diêm - Hóa chất: dung dịch axit HNO3 đặc và loãng, quỳ tím, Cu, Al hoặc sắt, dung dịch NaOH - Các clip thí nghiệm về phản ứng của HNO3 đặc, loãng tác dụng với đồng, axit đặc nguội tác dụng với Fe hoặc Al, HNO3 tác dụng với C - Phiếu học tập, nhiệm vụ cho các nhóm, giấy A1, bút dạ III. Phương pháp học Học theo góc. Đàm thoại gợi mở, hợp tác theo nhóm nhỏ.

Sử dụng phương tiện trực quan, sinh động.

32

Nội dung

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Đồ dùng – thiết bị

Hoạt động 1 (10 phút) A. Amoniac (NH3)

Giới thiệu bài

I. Cấu tạo phân tử

- GV vào bài.

CTPT: HNO3

- Yêu cầu 1 HS lên bảng viết - HS trả lời

CTCT:

CTCT của axit nitric. Xác định số oxi hóa của nitơ trong HNO3. Từ

Chú ý: Trong HNO3, nitơ có số oxi hóa +5 → HNO3 là một axit có tính oxi hóa II. Tính chất vật lý

đó dự đoán tính chất hóa học của HNO3 - Yêu cầu HS quan sát bình đựng

- Là chất lỏng không màu, bốc khói mạnh axit HNO3 đặc kết hợp với SGK - Quan sát bình đựng - Bình đựng axit trong không khí ẩm. cho biết trạng thái, màu sắc, độ axit và tìm hiểu SGK HNO3 - Kém bền ngay ở nhiệt độ thường, khi có bền, độ tan trong nước của HNO3. để trả lời. ánh sáng bị phân hủy một phần → Bảo quản HNO3 trong lọ sẫm màu hoặc bọc giấy đen, để nơi khô mát.

- Tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào

33

-Trong PTN, axit đặc có nồng độ 68% Hoạt động 2 (35 phút)

III. học

Tính

chất

hóa Nêu mục tiêu và cách thực hiện nhiệm vụ - HS biết được các Góc nghiên cứu:

theo góc, thời gian mỗi góc (5ph)

mục tiêu và nhiệm vụ SGK hóa học 11

NC, bút dạ, giấy - Nêu tóm tắt mục tiêu, nhiệm vụ của mỗi ở mỗi góc học tập. góc (chiếu trên màn hình và dán ở các góc). - HS nghe, nhận nhiệm A1. vụ.

Cụ thể:

Phiếu học tập số 1.

+ Góc phân tích: Đọc SGK hoàn thành - Trao đổi những vấn phiếu học tập cá nhân (có ghi rõ họ tên) đề còn chưa rõ trong Góc trải nghiệm (7ph) và cả nhóm trả lời phiếu học tập số phiếu học tập ở các Dụng cụ: góc.

Bông, ống nghiệm, 1 ra khổ giấy A1 (5ph) + Góc quan sát (không được sử dụng - Thực hiện các nhiệm kẹp gỗ, đèn cồn, SGK): Cả nhóm cùng quan sát các video vụ theo yêu cầu của các diêm, que đóm Hóa chất: dung thí nghiệm, và trình bày hiện tượng quan phiếu học tập. sát được ra khổ giấy A1. (1 thành viên - Học sinh trình bày dịch HNO3 đặc, khác trong nhóm ghi lại tên các bạn trong kiến thức tiếp thu được loãng, dung dịch về tính chất hóa học NaOH, mảnh đổng, nhóm đó) 34

+ Góc trải nghiệm (không sử dụng SGK): của dung dịch axit sắt, nhôm. Phiếu HS sẽ chia thành các nhóm nhỏ có từ 3-4 HNO3 trên giấy A0

học tập số 2, giấy

HS. Mỗi nhóm nhỏ sẽ cử người làm thí

A1, bút dạ

nghiệm và quan sát. Thành viên còn lại

Góc quan sát

trong nhóm nhỏ sẽ trình bày nội dung

-

phiếu học tập số 3 ra khổ giấy A1. (có ghi

nghiệm

rõ họ tên thành viên của nhóm nhỏ )

ứng của các chất:

+ Góc áp dụng: Sử dụng phiếu hỗ trợ và

Cu với axit HNO3

hoàn thành phiếu học tập số 4 (có ghi rõ

đặc, loãng; axNO3

họ tên) và cả nhóm trình bày lời giải ra

đặc + Al hoặc sắt,

khổ giấy A1.

C + HNO3 đặc, H2S

- Khi hết thời gian hoạt động góc, các em

+ HNO3

treo giấy A1 của nhóm lên bảng

Giấy A1. Phiếu học

- GV: phải chốt lại cho HS, mỗi em phải có

tập số 3

tên 2 lần và lấy điểm trung bình, điểm trình

Góc áp dụng

bày trên giấy Ao lấy điểm quá trình của cả

Bảng hỗ trợ kiến

nhóm.

thức.

- Yêu cầu học sinh lựa chọn góc phù hợp

Phiếu học tập số 4,

theo phong cách học, sở thích và năng lực

giấy, bút dạ.

35

Các

clip về

thí phản

của mình.

- Hướng dẫn học sinh về các góc xuất phát theo phong cách học. Nếu học sinh tập trung vào một góc quá đông thì GV động viên các em sang góc khác. (5ph) - Quan sát, theo dõi hoạt động của các nhóm HS và hỗ trợ nếu HS yêu cầu về : Hướng dẫn thí nghiệm, hướng dẫn AD bài tập.

- Nhắc nhở HS luân chuyển góc theo nhóm trật tự để không gây lộn xộn.

- Hướng dẫn học sinh trình bày nội dung vào giấy A1 - Nhắc nhở HS thời gian để HS nhanh chóng hoàn thành phiếu học tập các nhân và trình bày ra giấy A1 Hoạt động 3 (25ph) - HS: Các góc gián sản phẩm của góc mình - Từng nhóm được chi định một HS bất kỳ lên bảng, mỗi góc có 2 tờ khác nhau

36

- GV chỉ định một HS bất kì của nhóm báo báo cáo về sản phẩm cáo kết quả trên bảng từ góc trải nghiệm, của nhóm mình.

- Chép lại nội dung bài - Chốt lại kiến thức trọng tâm, các lưu ý về học vào vở. quan sát và góc phân tích.

tính chất và yêu cầu học sinh tóm tắt nội dung vào vở Hoạt động 4: - Học sinh làm bài kiểm tra (15 phút) - GV dặn dò và giao bài tập

37

Phụ lục Góc “phân tích” (12 phút) 1. Mục tiêu: Nghiên cứu nội dung SGK rút ra được tính chất hóa học của axit nitric, viết được các PƯHH minh họa.

1. Nhiệm vụ Nhiệm vụ cá nhân: HS nghiên cứu SGK phần III - Tính chất hóa học (trang 49, 50, 51 – SGK) và hoàn thành vào phiếu học tập.

Hoạt động nhóm: Cả nhóm thảo luận và trình bày đáp án phiếu học tập số 1 ra giấy A1 Phiếu học tập số 1 1. Xác định số oxi hóa của nitơ trong axit nitric dự đoán khả năng tham gia phản ứng oxi hóa – khử.

2. Nêu tính chất hóa học của HNO3. Mỗi tính chất viết 3-4 PTHH minh họa.

Góc “ trải nghiệm” (12 phút) 1. Mục tiêu: Từ thí nghiệm hóa học cho biết tính chất hóa học của axit nitric.

2. Nhiệm vụ Đọc hướng dẫn tiến hành thí nghiệm, tiến hành các thí nghiệm một cách an toàn và suy luận từ công thức rút ra được tính chất hóa học của axit nitric Hoàn thành yêu cầu trong phiếu học tập số 2 Phiếu học tập 2 1. Tiến hành làm các thí nghiệm sau đây: - Thí nghiệm: Cu + HNO3 đặc Chuẩn bị sẵn bông tẩm NaOH. Lấy vào ống nghiệm 0,5 ml dung dịch HNO3 đặc, rồi cho một mảnh nhỏ đồng vào ống nghiệm. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm dung dịch NaOH. Quan sát hiện tượng xảy ra 38

- Thí nghiệm: Cu + HNO3 loãng Lấy vào ống nghiệm 0,5 ml dd HNO3 loãng( nồng độ khoảng 2M). cho vào ống nghiệm một mảnh nhỏ đồng. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm NaOH. Đun nhẹ ống nghiệm trên đèn cồn. Quan sát hiện tượng xảy ra.

- Thí nghiệm: Al hoặc Fe + HNO3 đặc nguội Cho vào 2 ống nghiệm, mỗi ống nghiệm 2 ml HNO3 đậm đặc bốc khói. Cho vào ống nghiệm thứ nhất 1 mảnh Al hoặc sắt. Quan sát hiện tượng xảy ra.

- Thí nghiệm: HNO3 tác dụng với Cacbon Lấy 2 ml dung dịch HNO3 đặc vào ống nghiệm. Đốt que đóm dài trên ngọn lửa đèn cồn. Cho que đóm có tàn đỏ vào ống nghiệm rồi đậy ống nghiệm bằng bông tẩm NaOH. Quan sát hiện tượng xảy ra.

STT

Nêu hiện tượng –

Tên thí nghiệm

viết PTHH- giải thích 1

Axit nitric đặc tác dụng với đồng

2

Axit nitric loãng, nóng tác dụng với đồng

3

Axit nitric đặc nguội tác dụng với nhôm hoặc sắt

4

Axit nitric tác dụng với cacbon

Vai trò của axit nitric trong PƯ

2. Hãy xác định số oxi hóa của nitơ trong amoniac, nhận định khả năng tham gia phản ứng oxi hóa - khử. Dự đoán sản phẩm và hoàn thành PTHH sau: t HNO3, đặc + FeO → o

t HNO3, loãng + H2S → o

→ Kết luận:………………………………….

39

Góc quan sát (Thời gian 12 phút) 1. Mục tiêu: Quan sát các clip thí nghiệm rút ra tính chất của axit nitric. Viết được phương trình phản ứng minh họa 2. Nhiệm vụ: - Xem các clip thí nghiệm, quan sát các hiện tượng, viết PTPƯ và rút ra tính chất của axit nitric.

- Thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 3 Các thí nghiệm về hòa tan amoniac vào nước, tác dụng với axit, tác dụng với dung dịch muối nhôm, muối đồng, đốt cháy khí amoniac, amoniac tác dụng với CuO. Phiếu học tập số 3 STT

Nêu hiện tượng –

Tên thí nghiệm

viết PTHH- giải thích 1

Axit nitric đặc tác dụng với đồng

2

Axit nitric loãng dụng với đồng

3

Axit nitric đặc nguội tác dụng với sắt

4

Axit nitric tác dụng với cacbon

5

Axit nitric tác dụng với H2S

tác

→ Kết luận:………………………

40

Vai trò của axit nitric trong phản ứng

Góc áp dụng (thời gian 12 phút) 1. Mục tiêu: Từ phiếu hỗ trợ của GV, HS áp dụng để giải các bài tập liên quan đến tính chất của axit nitric 2. Nhiệm vụ: Nghiên cứu cá nhân phiếu hỗ trợ và hoàn thành phiếu học tập số 4 Phiếu hỗ trợ - Axit nitric là một trong các axit mạnh: làm đổi màu chất chỉ thị, tác dụng với oxit bazơ, bazơ, muối và các axit yếu hơn.

- Axit nitric là một axit có tính oxi hóa mạnh, tùy thuộc vào nồng độ axit và bản chất của chất khử mà HNO3 có thể bị khử xuống NO2, NO, N2O, N2, hoặc NH4NO3 + Tác dụng với kim loại (trừ Au, Pt) Chú ý: Axit nitric đặc nguội thụ động với Al, Fe và Cr + Tác dung với nhiều phi kim + Oxi hóa nhiều hợp chất Phiếu học tập 4 Bài 1. Lập phương trình hóa học của các phản ứng sau đây: a) Fe + HNO3( đặc, nóng, dư)→ ............. + …….+………….. b) FeO + HNO3 (loãng)→ NO↑ + ............... +............. c) Fe2O3 + HNO3 (đặc, nóng) → ......................... d) P + HNO3đặc,nóng →................. + H3PO4 + .......... e) Mg + HNO3 (rất loãng) → NH4NO3 + ...........

Bài 2. Cho 16,8 gam hỗn hợp X gồm Fe, Cu, Mg tác dụng với axit HNO3 loãng dư thu được 6,72 lít khí NO đktc (sản phẩm khử duy nhất).

Cũng 13,9 gam X cho tác dụng với axit HNO3 đặc nguội dư thu được 13,44 lít khí NO2 đktc (sản phẩm khử duy nhất).

41

Tính %m của mỗi kim loại trong hỗn hợp?

Họ tên:........................................................Lớp:...................

Kiểm tra : 15 phút - Môn: Hóa học Đề 1: Câu 1(6 điểm): Hoàn thành các PTPƯ sau (ghi rõ đk nếu có): to

1.

Al +

HNO3 loãng → ..................+

2.

S +

HNO3 đặc → ................................................................................

3.

4.

+ ....................................

to

Fe2O3 + H2S

NO

+

to

HNO3(đặc) → ...................................................................... to

HNO3 (đặc) → .....................................................................

Câu 2(4 điểm): Hỗn hợp X gồm Al và Zn - Cho X tác dụng với axit HNO3 đặc, nguội dư thu được 8,96 lít khí màu nâu (sản phẩm khử duy nhất).

- Cho X tác dụng với axit HNO3 đặc, nóng dư thu được 19,04 lít khí màu nâu (sản phẩm khử duy nhất). a, Viết các phương trình phản ứng xảy ra. (2 điểm) b, Tính % khối lượng mỗi kim loại trong X? (2 điểm) Bài làm: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

42

........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

43

Họ tên:........................................................Lớp:...................

Kiểm tra : 15 phút - Môn: Hóa học Đề 2: Câu 1(6 điểm): Hoàn thành các PTPƯ sau (ghi rõ đk nếu có): 1. Fe + 2. C + 3.

to

HNO3 loãng → ..................+ to

HNO3 đặc → ................................................................................

FeCO3 +

4. SO2

NO + ....................................

to

HNO3(đặc) → ................................................. to

+ HNO3 (đặc) → .....................................................................

Câu 2(4 điểm): Hỗn hợp X gồm Fe và Cu - Cho X tác dụng với axit HNO3 đặc, nguội dư thu được 6,72 lít khí màu nâu (sản phẩm khử duy nhất).

- Cho X tác dụng với axit HNO3 loãng dư thu được 4,48 lít khí không màu hóa nâu ngoài không khí (sản phẩm khử duy nhất) a, Viết các phương trình phản ứng xảy ra. (2 điểm) b, Tính % khối lượng mỗi kim loại trong X? (2 điểm) Bài làm: ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

44

........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ........................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................

45