CHỦ ĐỀ LỊCH SỬ 7 KÌ 1 THEO CV 3280 NĂM 2020 CHỦ ĐỀ ĐẠI VIỆT DƯỚI THỜI NHÀ TRẦN (THẾ KỈ XIII-XIV)

GIÁO ÁN LỊCH SỬ THEO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

vectorstock.com/20159060

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

CHỦ ĐỀ LỊCH SỬ 7 KÌ 1 THEO CV 3280 NĂM 2020 CHỦ ĐỀ ĐẠI VIỆT DƯỚI THỜI NHÀ TRẦN (THẾ KỈ XIII-XIV) (THỰC HIỆN TRONG 8 TIẾT TỪ TIẾT 22 ĐẾN 29) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHỦ ĐỀ LỊCH SỬ 7 KÌ 1 THEO CV 3280 NĂM 2020 Chủ đề ĐẠI VIỆT DƯỚI THỜI NHÀ TRẦN ( Thế kỉ XIII- XIV ) (Thực hiện trong 8 tiết từ tiết 22 đến 29)

A/ YÊU CẦU CẦN ĐẠT CỦA CHỦ ĐỀ 1, Kiến thức: - Trình bày những nét chính về chính trị, kinh tế, xã hội cuối thời Lý dẫn tới sự sụp đổ của triều đại Lý. Trần Cảnh lên ngôi vua, thiết lập triều đại Trần. Biết những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước, quân đội thời Trần (quy củ hơn thời Lý) - Biết được sức mạnh quân sự của quân Mông - Nguyên và quyết tâm xâm lược Đại Việt của chúng qua những tư liệu lịch sử cụ thể. Trình bày những nét chính về diễn biến ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên. Nêu và giải thích được nét độc đáo về nghệ thuật quân sự trong các cuộc kháng chiến. Trình bày nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử và bài học kinh nghiệm của cuộc kháng chiến.Đánh giá được vai trò của các anh hùng dân tộc gắn liền với cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm - Trình bày được nét chính về sự phát triển kinh tế, văn hóa thời Trần 2. Thái độ -Giáo dục cho học sinh ý chí kiên cường, bất khuất, mưu trí dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến, cũng như trong công cuộc xây dựng đất nước. Giáo dục lòng tự hào về truyền thống của dân tộc ta. Biết ơn các anh hùng cách mạng 3. Kĩ năng - Rèn luyện kỉ năng trình bày giới thiệu vè các sự kiện, nhân vật lịch sử - Học diễn biến các trận đánh bằng cách chỉ lược đồ. Đọc và vẽ lược đồ. Phân tích, đánh giá, nhận xét các sự kiện lịch sử.

4. Định hướng phát triển năng lực: - Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác - Năng lực chuyên biệt + Trình bày diễn biến bằng lược đồ. + Phân tích, đánh giá nhận xét các nhân vật lịch sử. + Vận dụng kiến thức thực hành.

B. MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC VÀ NĂNG LỰC ĐƯỢC HÌNH THÀNH 1

Nội dung I.Sự thành lập nhà Trần và sự cũng cố chế độ phong kiến tập quyền

Nhận biết -Biết được sự ra đời của triều đại nhà Trần - Biết được tên gọi pháp luật thời Trần -Biết được tổ chức quậ đội nhà TRần -Biết được sức II.Các cuộc kháng mạnh quân sự của Mông – chiến chống giặc Nguyên và âm ngoại xâm mưu quyết tâm dưới thời xam lược Đại Việt Của chúng Trần -Biết các trận: Đông Bộ Đầu, Chương Dương, Hàm Tử, trận Vân Đồn, Bạch Đằng

- Biêt được tình III, Tình hình kinh hình kinh tế tế văn hóa thời Trần thời Trần

Thông hiểu -Trình bày được những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước, pháp luật, tổ chức quân đội thời Trần

Vận dụng -Vẽ được bộ máy nhà nước thời Trần -So sánh với bộ máy nhà nước, quân đội, pháp luật thời Trân với thời Lý

Vận dụng cao Đánh giá được chính sách quân đội nhà Trần và liên hệ chính sách quân đội nước ta hiện nay

- HS trình bày được cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông Nguyên của nhà Trần - Hiểu được nguyên nhân tháng lợi và ý nghĩa lịch sử

- Tường thuật trên lược đồ cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên -Giải thích được nét độc đáo về nghệ thuật quân sự trong các cuộc kháng chiến

- Dựa vào lược đồ câm, HS tường thuật diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông -nguyên, liên hệ văn thơ thời Trần: hịch tướng sĩ - Đánh giá công lao to lớn của các vị anh hùng dân tộc

HS trình bày được những thay đổi về văn hóa thời Trần

-Giải thích tại sao văn hóa thời Trần phát triển mạnh và mang đậm lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc

So sánh được sự khác nhau về sự phát triển tôn giáo giữa thời Trần và thời Lý

C. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP 1.

Câu hỏi nhận biết:

- Cho biết nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào?

2

- Trình bày nội dung pháp luật nhà Trần - Nêu chính sách quân đội thời Trần - Quân Mông Cổ âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?

-

: Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì?

Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược Đại Việt nhà Trần đã làm gì?

Sau chiến tranh tình hình nông nghiêp, thủ công nghiêp, thương nghiệp Sau chiến tranh xã hội có mấy tầng lớp cư dân? Đời sống của họ ra sao? Đời sống văn hóa thời Trần có những điểm nào nổi bật?

2. Câu hỏi thông hiểu Quân đội thời Trần được tuyển dụng theo chính sách nào?

Nhận xét bộ Quốc triều hình luật thời Trần so với bộ Hình thư Trước khi đem quân xâm lược nước ta vua Mông Cổ có hành động gì? Thái độ của nhà Trần ra sao?

Năm 1279 Vua Nguyên Xâm Lược Đại Việt nhằm mục đích gì? Chúng đã thực hiện như thế nào?

Tại sao Quân Nguyên lại đánh Đại Việt lần thứ 3? Lân này chúng huy động lực lượng như thế nào?

Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ trên lược đồ Hãy nêu những sự kiện củ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhât?

Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên trên lược đồ Trình bày diễn biến, kết quả, ý nghĩa trận Vân Đồn

- Vì sao cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông giành thắng lợi?

- Những biểu hiện nào chứng tỏ các tầng lớp nhân dân, các thành phần dân tộc đã tích cực chủ động tham gia kháng chiến.

Căn cứ vào đâu để nói rằng: Nhà Trần đã chuẩn bị chu đáo cho 3 cuộc kháng chiến?

-

Trình bày diễn biến, kết quả, ý nghĩa của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên thời Trần?

- Thắng lợi của quân dân ta trong 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược MôngNguyên có ý nghĩa gì?

- Qua tìm hiểu em thấy thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần sau chiến tranh có điểm gì mới?

-

3. Câu hỏi vận dụng Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước thời trần? So sánh với bộ máy nhà nước thời LÝ Sự phân hoá tầng lớp thời Trần có gì khác so với thời Lý?

Em hãy vẽ sơ đồ thể hiện sự phân hoá trong xã hội thời Trần.

Vì sao thời Trần, Nho giáo ngày càng phát triển và địa vi nho So sánh quân đội nhà Trần với quân đội thời lý Đánh giá cách đánh quân Nguyên của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai

-

Cách đánh giặc độc đáo, sáng tạo của nhà Trần trong 3 cuộc kháng chiến là gì?

Em hãy lập bảng thống kê về cuộc kháng chiến chông Mông – nguyên của nhân dân ta Nhận xét gì về chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần?

So sánh đời sống văn hóa thời Trần với thời Lý

-

4. Câu hỏi vận dụng cao Chính sách quân đội nhà Trần có ảnh hưởng như thế nào đến công cuộc bảo vệ đất nước Em hãy cho biết việc tổ chức quân đội của nước ta hiện nay có điểm gì giống so với thời Trần?

Tìm hiểu về chế độ Thái Thượng Hoàng và tác dụng của nó?

Nêu cách đánh giặc của nhà Trần trong lần thứ ba chống quân Nguyên ? Có gì giống và khác so với hai lần trước ? So sánh với cách đánh của Ngô Quyền năm 938?

3

- Đánh giá công lao của Trần Quốc Tuấn trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên -

-

Bài học lịch sử từ 3 lần chiến thắng xâm lược Mông Nguyên ?

Bài học về sự đoàn kết vua tôi trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên có thể được vận dụng trong việc đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới biển, hải đảo hiện nay như thế nào?

Sự phát triển của các làng nghề thủ công thời Lý, Trần có mỗi quan hệ như thế nào với các làng nghề thủ công hiện nay?

Theo em phải làm gì để giữ gìn và phát triển các nghề thủ công đó?

D. KẾ HOẠCH THỰC HIỆN CHỦ ĐỀ Thời Thời Nội dung Hình thức Nội dung cụ thể Thiết bị DH, Học lượng điểm tổ chức dạy liệu học 2 22 - 1 Nhà Trần được thành - Máy tính, ti vi I. Sự thành - Dạy học tại lập - Video Chiếu nhường lớp lập nhà - 2. Nhà Trần xây dựng ngôi Trần và sự - HTKTĐ: bộ máy quan lại và tổ - Video Chiếu Lý Chiêu cũng cố chế qua kết quả chức đơn vị hành chính Hoàng nhường ngôi hoạt động độ phong - 3. Pháp luật nhà Trần nhóm, cá kiến tập 23 - 4. Quân đội nhà Trần - Máy tính, ti vi nhân, cặp quyền - 5. Xây dựng và phục hồi - Tranh hình chiến binh đôi, thuyết thời Trần kinh tế - Tanh ảnh về nông trình…

II.Các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm dưới thời Trần

- Dạy học tại lớp - HTKTĐ: qua kết quả hoạt động nhóm, cá nhân, cặp đôi, thuyết trình…

4

24,

nghiệp, TCN,TN 1.Âm mưu xâm lược - Máy tính, ti vi Đại Việt của Mông – - Video giới thiểu về đế Nguyên chế Mông Cổ 2, Sự chuẩn bị kháng - Video cách đối phó của chiến của nhà Trần nhà trần - Video Trần Quốc Toản

25 3. Các chiến thắng tiêu - Máy tính, ti vi biểu a.Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ (1258) b.Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285)

-Video Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ (1258) - VideoCuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285) - Bảng thống kê 4

26 c. Cuộc kháng chiến lần - Máy tính, ti vi thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên (12871288) Chiến thắng Vân Đồn; Chiến thắng Bạch Đằng

27

III, Tình hình kinh tế văn hóa thời Trần

- Dạy học tại lớp - HTKTĐ: qua kết quả hoạt động nhóm, cá nhân, cặp đôi, thuyết trình

2

28,

29

- VideoCuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1288) - Bảng thống kê d.Nguyên nhân - Máy tính, ti vi thắng lợi và ý nghĩa Video về nhân vật Trần Bình Trong, Trần Quốc lịch sử Tuấn

- LUYỆN TẬP 1.Tình hình kinh tế, -Tranh ảnh: về các xã hội sản phẩm đồ gốm - Sơ đồ xã hội thời Trần 2. Sự phát triển văn -Tranh ảnh: các hóa công trình kiến trúc thời Trần

A. THIẾT KẾ TIẾN TRÌNH HỌC TẬP I. SỰ THÀNH LẬP NHÀ TRẦN VÀ SỰ CŨNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN TẬP QUYỀN A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu của bài học cần đạt được đó là nhận xét được tình hình kinh tế cuối thời Lý, đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

- Phương pháp: Trực quan, phát vấn.

- Thời gian: 2 phút.

- Tổ chức hoạt động: GV cho học sinh xem hình. Yêu cầu HS phát biểu suy nghĩa trả lời.

5

- Dự kiến sản phẩm: HS trả lời.

Trên cơ sở đó GV dẫn dắt vào bài mới: Cuối thế kỷ XII- đầu XIII nhà Lý ngày càng suy yếu: Chính trị Vua quan ăn chơi, triều chính lục đục, Kinh tế suy sụp, mất mùa đói kém xảy ra liên miên, Xã hội rối loạn, nhân dân nổi dậy ở nhiều nơi.

- Đầu 1226 nhà Lý sụp đổ, nhà Trần thành lập vua quan rất chăm lo đến phát triển đất nước. Vì vậy ở thời Trần đã đạt nhiều thành tựu rực rõ trên các lĩnh vực. vậy hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu B.HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1, Nhà Trần được thành lập Mục tiêu:- Biết được bối cảnh thành lập nhà Trần - So sánh với bộ máy nhà nước thời Lý để thấy được tổ chức bộ máy thời Trần hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp và trả lời các câu hỏi trong tài liệu Tổ chức các hoạt động Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV HĐ CỦA HS DỰ KIẾN SẢN PHẨM gian

20

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập -Yêu cầu HS đọc SGK mục 1 mục I bài 13 và trả lời câu hỏi sau. ? Cho biết nhà Trần được thành lập trong hoàn cảnh nào Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh

- HS đọc sách giáo khoa trả lời câu hỏi - Giơ tay đề nghị được trình bày - Các bạn khác bổ sung

*Hoàn cảnh nhà Trần thành lập: Cuối thế kỉ XII nhà Lý suy yếu -Quan lại ăn chơi sa đọa, không chăm lo đến đời sống nhân dân.

-Hạn hán, lũ lụt xảy ra liên miên, nhân dân khổ cực, các thế lực phong kiến nổi dậy quấy phá.

6

hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở: Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

-Đầu năm 1226 Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh -> nhà Trần thành lập.

2. Nhà Trần xây dựng bộ máy quan lại và tổ chức đơn vị hành chính Mục tiêu: Những nét chính về tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần So sánh sự giống nhau và khác nhau bộ máy nhà nước giữa thời Lý và Trần Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp và trả lời các câu hỏi do giáo viên đưa ra Các bước tiến hành:

Thời gian

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

20

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập -Yêu cầu HS đọc SGK mục I.2 bài 13 và hoàn thành bảng sau.

Sơ đồ bộ máy hành chính

HĐ CỦA HS

- HS đọc sáchgiáo khoa và thực hiện vào vở - Giơ tay đề nghị được trình bày Các bạn khác bổ sung

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Sơ đồ bộ máy hành chính

7

?So sánh bộ máy nhà nước thời lý bộ máy nhà nước thời trần có điểm nào giống và khác Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở: Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

So với thời Lí: Giống nhau

Khác nhau

- Nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền (mọi quyền hành nằm trong tay vua).

- Giúp việc cho vua có các quan đại thần, quan văn, quan võ.

- Thời Trần: + Thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng. + Đặt thêm một số cơ quan như: Quốc sử viện, Thái y viện, Tôn nhân phủ. + Cả nước chia thành 12 lộ.

- Thời Lý không có các cơ quan đó.

3. Pháp luật thời Trần Mục tiêu:+ Biêt những nét chính về pháp luật và tổ chức quân đội thời Trần + So sánh pháp luật, quân đội thời trần với thời lý + Đánh giá được những chủ trương biện pháp tích cực tiến bộ trong việc xây dựng quân đội Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp và trả lời các câu hỏi trong tài liệu Các bước tiến hành:

Thời gian

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM 8

15p Hoạt động 1 Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập -Yêu cầu HS đọc mục 3 SGK. - Yêu cầu HS thảo luận cặp đôi các câu hỏi ? Nhà Trần đã làm gì để ổn định xã hội? ? Hình luật thời Trần so với Hình thư thời Lý có điểm gì khác?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở: Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của các nhóm.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

- HS đọc a. Pháp luật thời trần mục 3 SGK. • Nhà Trần ban hành bộ luật mới -Thảo mang tên " Quốc triều đình luật luận cặp " đôi các • Hình luật cũng như nhà Lý câu hỏi nhưng được bổ sung thêm luật " Các cặp xác nhận và bảo vệ tu hữu tài cử đại sản" diện trình • Quy định cụ thể việc mua bán bày ruộng đất.

• Nhà Trần đặt cơ quan Thẩm hình viện để xét xử kiện cáo.

Pháp luật nhà Trần đầy đủ hơn nhà Lí: •

•

Với bộ luật nhà lý : chỉ có vua, quan, công chúa và hoàng tử mới được sở hữu ruộng đất Với bộ luật nhà Trần : nhân dân được quyền sở hữu và buôn bán ruộng đất

4 Quân đội thời Trần Mục tiêu:+ Biêt những nét chính về tổ chức quân đội thời Trần 9

+ So sánh quân đội thời trần với thời lý + Đánh giá được những chủ trương biện pháp tích cực tiến bộ trong việc xây dựng quân đội Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp và trả lời các câu hỏi trong tài liệu Các bước tiến hành: - HS đọc • Cấm quân( bảo vệ kinh thành, 15p Hoạt động 2 3 nhà vua và triều đình) Bước 1. Chuyển giao nhiệm mục • Quân ở các lộ - Ở các làng xã thì SGK. vụ học tập - HS đọc mục 3 SGK. -Thảo có hương binh - Cho Hs thảo luận cặp đôi luận cặp • Quân đội nhà Trần thực hiện ? Trình bày những nét chính về đôi các theo chính sách " ngụ binh ư tổ chức quân đội thời Trần nông" và thực hiện theo chủ câu hỏi ? So sánh quân đội thời trần trương " quân lính cốt tinh nhuệ, với thời lý có điểm nào giống không cốt đông" • Quân lính được học tập binh và khác ? Những chủ trương biện pháp pháp và rèn luyện võ nghệ trong việc xây dựng quân đội • Bố trí tướng giỏi , quân đông ở những vùng hiểm yếu , nhất là có tác dụng như thế nào trong biên giới phía Bắc công cuộc bảo vệ đất nước Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của các nhóm.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

10

5 Phục hồi và phát triển kinh tế - Mục tiêu: + Học sinh nắm được chủ trương của nhà Trần đối với nông nghiệp, các chính sách về nông nghiệp của nhà Trần + Hiểu thủ công nghiệp, thương nghiệp thời Trần + Học sinh so sánh kinh tế thời Trần với thời Lý - Phương pháp: Trực quan, phát vấn, thuyết trình, phân tích, nhóm.

- Tổ chức hoạt độn 16 Bước 1. Chuyển giao nhiệm + HS: dựa vào vụ học tập 2/. Phục hồi và phát triển kinh tế + GV: giao nhiệm vụ cá nhân, sgk trả - Nông nghiệp: nhóm; đặt câu hỏi gợi mở lời; tìm + Khai hoang, đắp đê, đào sông, nạo Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ hiểu khái vét kênh mương. niệm + Đặt chức Hà đê sứ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu ''điền - Thủ công nghiệp: cầu. GV khuyến khích học trang'' và + Xưởng thủ công nhà nước và nhân sinh hợp tác với nhau khi thực chính được phục hồi. khi thực hiện nhiệm vụ học tập, sách + Phát triển các nghề: gốm, chế tạo vũ GV đến các nhóm theo dõi, hỗ khuyến khí, đúc đồng, làm giấy... trợ HS làm việc những bằng hệ nông của - Thương nghiệp: thống câu hỏi gợi mở - linh nhà Trần + Chợ mọc lên nhiều hoạt). + Thăng Long 61 phố phường ? Nhà Trần đã làm gì để phát + Buôn bán phát triển nhất là với nước triển nông nghiệp? ngoài ( Bến cảng Vân Đồn) - Đẩy mạnh khai hoang để mở rộng diện tích sản xuất, đắp đê phòng lụt, nạo vét kênh mương. ? Việc khai hoang của nhà Trần có tác dụng gì?

- Vừa tăng diện tích sản xuất vừa cải tạo môi trường. ? Tên chức quan nhà Trần đặt để coi sửa chữa đắp đê? ? Em có nhận xét gì về chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần?

11

- Các chủ trương đó rất phù hợp, kịp thời để phát triển nông nghiệp. ? Kể tên các nghề thủ công trong nhân dân? ? Nhận xét về tình hình thủ công nghiệp thời Trần? ? Thương nghiệp có đặc điểm gì?

- Phát triển mạnh mẽ, việc buôn bán với nước ngoài diễn ra sôi nổi.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

C.HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức là sự thành lập, pháp luật, quân đội của nhà Trần.

- Thời gian: 3 phút

- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi trắc nghiệm. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo. + Phần trắc nghiệm khách quan Câu 1: Quân đội thời Trần được tuyển chọn theo chủ trương nào?

A. Quân đội đông. mạnh B. Quân cốt tinh nhuệ không cốt đông C. Quân vừa đông vừa tinh nhuệ 12

D. Quân văn võ song toàn Câu 3: Các loại quân dưới thời nhà Trần?

A. Cấm quân B. Quân địa phương và quân ở các phủ, lộ C. Cấm quân và quân địa phương D. Quân địa phương Câu 4: Điểm giống nhau về cơ cấu tổ chức bộ máy quan lại thời Trần với thời Lý A. Nhà nước tổ chức theo chế độ quân chủ tập quyền B. Đứng đầu nhà nước là vua và Thái thượng hoàng C. Đều có chức Hà đê sứ D. Giúp việc cho vua có quan đại thần, quan văn. quan võ - Dự kiến sản phẩm + Phần trắc nghiệm 1 3 4 Câu B C D ĐA D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG TÌM TÒI MỞ RỘNG - Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn về việc tổ chức và chính sách quân sự của nước ta hiện nay. HS biết nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm về chính sách pháp luật,quân đội của nước ta trong giai đoạn hiện nay..

- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới. ?.Em hãy cho biết việc tổ chức quân đội của nước ta hiện nay có điểm gì giống so với thời Trần? ?Tìm hiểu về chế độ Thái Thượng Hoàng và tác dụng của nó? (về nhà làm) - Thời gian: 2 phút.

- Dự kiến sản phẩm Hiện nay nhà nước ta thực hiện tổ chức quân đội có một số đặc điểm giống với thời Trần đó là thanh niên nhập ngũ sau hai năm tập trung nếu không tiếp tục đi theo quân đội thì sẽ về quê sản xuất, phát triển kinh tế và sẽ được huấn luyện một thời gian nhất định trong một năm và khi cần thì quân đội sẽ triệu tập tương tự như chính sách ngụ binh ư nông thời Trần. + Chuẩn bị bài mới - Xem trước bài 14 mục - Sưu tầm tranh ảnh về quân Mông Cổ.

II. CÁC CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG GIẶC NGOẠI XÂM 13

DƯỚI THỜI TRẦN (Tiết 24,25,26,27) A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG 1.Mục tiêu: Với việc quan sát hình ảnh về Quân Mông Cổ và một số hình ảnh về Nhà Trần HS có thể biết được về đế chế Mông Cổ và lực lượng quân xâm lược của chúng cũng như chiến thắng của nhà Trần. Tuy nhiên các em chưa thể biết chi tiết về lực lượng quân đội hùng mạnh của Mông Cổ , chiến thắng oanh liệt của nhà Trần. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khao khát mong muốn được tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

2.Phương thức GV giao nhiệm vụ cho học sinh: Hãy quan sát hình ảnh về Quân Mông Cổ và nhà Trần, thảo luận một số vấn đề sau đây: + Em biết gì về quân Mông Cổ thế kỉ XIII? + Quân Mông - nguyên đã mấy lần xâm lược Đại Việt? lần thứ nhất thế nào? + Câu nói sau: “Đầu thần chưa rơi xuống đất xin bệ hạ đừng lo” Em hãy cho biết câu nói này của ai, câu nói trên nói lên điều gì?

3. Gợi ý sản phẩm: Mỗi học sinh có thể trình bày sản phẩm với mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn một sản phẩm nào đó của học sinh để làm tình huống kết nối với bài học mới + ( Trần Thủ Độ, lúc bấy giờ quân Nguyên vào nước ta, quân giặc quá mạnh vua Trần lo lắng hỏi ý kiến của Thái sư Trần Thủ Độ, nói lên niềm tin chiến thắng của quân và dân ta.)

- GV dẫn dắt HS đi vào bài học…

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 1. Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông - Nguyên Mục tiêu : - Biết được sức mạnh quân sự của Mông- Nguyên và âm mưu quyết tâm xâm lược Đại Việt của chúng Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp, bản đồ và trả lời các câu hỏi GV yêu cầu - Phương pháp : Hoa t động cá nhân, thảo luận nhóm - Các bước tiến hành: Thời gian

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

14

30p

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS đọc SGK mục 1 của mục I trang 55 quan sát H29 trả lời các câu hỏi: ? Qua việc tìm hiểu nội dung bức tranh và quan sát lược đồ em hãy cho biết quân Mông Cổ âm mưu xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì? ? Trước khi đem quân xâm lược nước ta vua Mông Cổ có hành động gì? Thái độ của nhà Trần ra sao?

- Yêu cầu HS đọc SGK mục 1 của mục II trang 58 trả lời câu hỏi: ? Năm 1279 Vua Nguyên Xâm Lược Đại Việt nhằm mục đích gì? Chúng đã thực hiện như thế nào?

- Yêu cầu HS đọc SGK mục 1 của các mục III trang 62 trả lời câu hỏi sau: ? Tại sao Quân Nguyên lại đánh Đại Việt lần thứ 3? Lân này chúng huy động lực lượng như thế nào?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Hs trình bày, phản biện.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

-HS đọc sgk và quan sát để trả lời các câu hỏi -

- Đầu thế kỷ XIII, nhà nước Mông cổ được thành lập. Với một lực lượng quân sự hiếu chiến, Mông cô đã xâm lược nhiều nước, gieo rắc nỗi kinh hoàng cho các nước châu Á và châu Âu - Năm 1257 Vua Mông Cổ cho quân xâm lược Đại việt để làm bàn đạp đánh lên phía Nam Trung Quốc nhằm tạo thế "gọng kìm" tiêu diệt Nam Tống - Năm 1279 Sau khi thống trị toàn bộ Trung Quốc, vua Nguyên ráo riết chuẩn bị xâm lược Cham Pa và Đại Việt.

- 1283, tướng Toa Đô cho quân xâm lược Cham Pa. Sau khi chiếm được Cham Pa, quân Nguyên cố thủ ở phía Bắc, chờ phối hợp đánh Đại Việt - Sau 2 lần thất bại năm 1287 quân Nguyên quyết định tấn công lần thứ 3 => Như vậy quân Nguyên đã 3 lần tấn công vào Đại Việt

2, Sự chuẩn bị kháng chiến của nhà Trần 15

Mục tiêu biết và hiểu về sự chuẩn bị kháng chiến của nhà TRẦN Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát tranh ảnh giáo viên cung cấp, bản đồ và trả lời các câu hỏi GV yêu cầu Phương pháp: trao đổi đàm thoại, HS làm việc cá nhân, cặp đôi, nhóm Các bước tiến hành:

Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV gian 20p Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Chia lớp thành 4 nhóm thảo luận: + Nhóm 1,2 - HS đọc SGK mục 2 phần I. trả lời câu hỏi: Khi được tin quân Mông Cổ xâm lược nước ta, vua Trần đã làm gì? + Nhóm 3,4- HS đọc mục 2 của phần II và trả lời câu hỏi: Sau khi biết tin quân Nguyên có ý định xâm lược Đại Việt nhà Trần đã làm gì? + Cả 4 nhóm đánh giá công tác chuẩn bị của nhà Trần?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày, phản biện.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

-HS đọc sgk thực hiện hoạt động theo nhóm -Cử đại diện trình bày -Bổ sung đánh giá nhóm bạn

* Sự chuẩn bị của nhà Trần - Vua Trần ban lệnh sắm sửa vũ khí, quân đội ngày đêm luyện tập. Thực hiện “vườn không nhà trống”, - 10/1282 Vua trần triệu tập hội nghị các vương hầu, quan lại ở Bình Than, bàn kế đánh giặc.

- Cử Trần Quốc Tuấn chỉ huy cuộc kháng chiến.

- 1285, Vua Trần mở hội nghị Diên Hồng - Tổ chức cuộc tập trận lớn và duyệt binh ở Đông Bộ Đầu => nhà Trần rất bình tĩnh, chủ động và tích cực chuẩn bị mọi mặt cho cuộc kháng chiến. Những việc làm trên đều thể hiện ý chí quyết chiến của quân dân thời Trần.

3. Các chiến thắng tiêu biểu Mục tiêu: Trình bày trên lược đồ nét chính diễn biến ba lần khangs chiến chống quân Mông – Nguyên; hiểu được nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử 16

Nhiệm vụ: Đọc thông tin, quan sát bản đồ và trình bày tóm tắt diễn biến trên bản đồ

- Phương thức: + Diễn giảng, thuyết trình, câu hỏi, trình bày trên bản đồ + Hoạt động cá nhân/ cả lớp/ nhóm/ cặp đôi Các bước tiến hành:

Thời gian 20

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

a.Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ (1258) Bước 1 Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV tổ chức cho HS đọc nội dung sgk phần 2 mục I trang 56,57 quan sát lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông Cổ thực hiện hoạt động theo nhóm N1.Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Mông Cổ trên lược đồ N2.Hãy nêu những sự kiện củ thể biểu hiện tinh thần quyết tâm chống giặc của quân ta trong cuộc kháng chiến lần thứ nhât?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày, phản biện.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

Nhấn mạnh câu nói: “Đầu thần chưa rơi

-HS đọc sgk và quan sát lược đồ - lên bảng trình bày diễn biến - Nêu những biểu hiện thẻ thiện tinh thần đấu tranh anh dũng của nhân dân ta - Bổ sung góp ý cho bạn

- 1/1258: 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lượng Hợp Thai chỉ huy tién vào nước ta.

- Địch bị chặn tại Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc).

Ta thực hiện “vườn không nhà trống”, giặc chiếm Thăng Long gặp nhiều khó khăn: Thiếu lương ăn, lương thực hao mòn.

-

Ta phản công ở bến Đông Bộ Đầu đánh bật quân giặc khỏi Thăng Long.

- 29/1/1258 quân Mông cổ thua bỏ chạy về nước. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân Mông cổ kết thúc thắng lợi -

17

20

xin bệ hạ đừng lo” Lời tuyên bố đanh thép đó 1 lần nữa khẳng định ý chí quyết tâm tiêu diệt quân xâm lược của quân và dân ta b.Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên (1285) Bước 1 Chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV tổ chức cho HS đọc nội dung sgk phần 3 mục II trang 59,60,61 quan sát lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân Nguyên thực hiện hoạt động theo nhóm N1.Hãy trình bày tóm tắt diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên trên lược đồ N2 .Hãy cho biết cách đánh quân Nguyên của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ hai? *GV có thể sử dụng câu hỏi gợi mở: - Khi biết tin Quân Nguyên mượn đường đánh Cham Pa vua Trần đã làm gì?

- Quân Nguyên vào nước ta như thế nào?

- Chủ trương của nhà Trần trước sức mạnh của quân Nguyên Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày, phản biện.

- HS lên bảng trình bày diễn biến trên lược đồ Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của

-HS đọc sgk - Cuối 1/1285: 50 và quan sát vạn quân Nguyên do lược đồ trả Thoát Hoan chỉ huy lời các câu tràn vào xâm lược hỏi theo yêu nước ta. cầu - Sau 1 vài trận đánh - lên bảng quân ta lui về Vạn trình bày Kiếp (Hải Dương). diễn biến - Địch tấn công Vạn - Nhận xet Kiếp → ta rút lui về bổ sung Thăng Long → Về đánh giá Thiên Trường (Nam trình bày Định). của bạn - Nhân dân Thăng Long thực hiện “Vườn không nhà trống”.

- Toa Đô từ Cham Pa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa.

- Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía Nam tạo thế “gọng kìm”.

- Quân ta tiếp tục rút lui củng cố lương thực.

- 5/12585: Quân Trần tổ chưcá phản công → Giặc tháo chạy ta phục kích.

-> Kháng chiến thắng lợi: đánh tan 50 vạn 18

45

học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. c. Cuộc kháng chiến lần thứ 3 chống quân xâm lược Nguyên(1287-1288) * Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - HS đọc SGK phân 2 mục III trang 62,63 và quan sát lược đồ .

-?Trình bày diễn biến trận Vân Đồn theo lược đồ -? Kết quả của trận Vân Đồn ntn?

-? Chiến thắng Vân Đồn có ý nghĩa gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến HS theo dõi, hỗ trợ các nhóm làm việc.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm báo báo kết quả hoạt động.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của của các nhóm.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh

b. Chiến thắng Bạch Đằng: Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - HS đọc SGK phần 3 mục III và quan sát lược đồ hình 33 trình bày diễn biến chiến thắng Bạch Đằng

quân Nguyên.

HS đọc sgk và quan sát lược đồ trả lời các câu hỏi theo yêu cầu - lên bảng trình bày diễn biến - Nhận xet bổ sung đánh giá trình bày của bạn

a, Chiến thắng Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ *) Diễn biến.

- Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của địch.

- Khi đoàn thuyền lương đi qua, quân của Trần Khánh Dư từ nhiều phía đánh ra dữ dội. → Kết quả: Phần lớn thuyền lương của địch bị đắm, số còn lại bị quân ta chiếm. *. ý nghĩa: - Làm cho quân giặc lâm vào thế bị động, gặp nhièu khó khắn tinh thần, giặc hoang mang.

- Tạo thời cơ cho quân dân nhà Trần tiến lên tiêu diệt quân Nguyên. b. Chiến thắng Bạch Đằng: * Hoàn cảnh: - Địch :1/1288:Thoát Hoan chiếm Thăng 19

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến HS theo dõi, hỗ trợ HS làm việc bằng hệ thống câu hỏi gợi mở - Sau trận Vân Đồn tình thế của quân Nguyên ntn ?

- Đợi mãi không thấy lương đến, Thoát Hoan đã làm gì ?

- Trước tình thế đó, vua tôi nhà Trần đã làm gì ?

- Dựa vào đâu mà vua Trần và TQT chọn sông BĐ làm nơi mai phục ?

- Hãy nêu ý nghĩa của trận BĐ năm 1288 ?

Nêu cách đánh giặc của nhà Trần lần III ? Có gì giống và khác so với hai lần trước ?

- So sánh với cách đánh của Ngô Quyền năm 938?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Học sinh trả lời các câu hỏi của GV. - Và lên bảng trình bày diễn biến Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của của các bạn.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh. Đồng thời nhấn mạnh bằng câu hỏi chốt: Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ ba có khác lần hai? *Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ ba có khác lần hai:

Long. rơi vào thế vườn không nhà trống, có nguy cơ bị cô lập - Ta: Quyết định mở cuộc phản công và tiến hành việc bố trí trận mai phục ở sông Bạch Đằng *. Diến biến: - 4/1288 đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo S. Bạch Đằng. + Ta nhử địch vào trận địa khi nước dâng cao . + Lúc nước triều xuống quân ta từ hai bên bờ đổ ra đánh phá cả đội hình giặc . + Bị đánh bất ngờ và quyết liệt, giặc hoảng hốt tháo chạy, thuyền xô vào bãi cọc bị ùn tắc, vỡ đắm. *.Kết quả: - Toàn bộ cánh thủy binh bị tiêu diệt. Ô Mã Nhi bị bắt. Cánh quân bộ Thoát Hoan chỉ huy rút chạy, bị quân dân ta tập kích liên tiếp. → Kháng chiến thắng 20

lợi.

- Tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ để dồn chúng vào thế bị động - Chủ động bố trí trận địa bãi cọc trên sông Bạch Đằng để tiêu diệt thuyền chiến của giặc và đánh sập ý đồ xâm lược của nhà nguyên đối với nước ta.

* ý nghĩa .

- Chiến thắng Bạch đằng đã dập tan mộng xâm lược của giặc Nguyên

3. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử - Mục tiêu:+ Hiểu được vì sao ở thế kỉ XIII, trong 3 lần kháng chiến chống xâm lược Mông Nguyên, quân dân ĐV đều thắng lợi . Ý nghĩa lịch sử của 3 lần kháng chiến chống xâmlược Mông Nguyên - Phương thức: + Diễn giảng, thuyết trình, câu hỏi + Hoạt động cá nhân/ cả lớp/ nhóm/ cặp đôi - Các bước tiến hành Thời gian

20

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

a. Nguyên nhân thắng lợi Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV giao nhiệm vụ cho cả lớp nghiên cứu sgk thảo luận theo nhóm bàn (5’) + Chia làm 4 nhóm. + Giao câu hỏi cho các nhóm.

Nhóm 1: - Vì sao cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên - Mông giành thắng lợi?

Nhóm 2: - Những biểu hiện nào chứng tỏ các tầng lớp nhân dân, các thành phần dân tộc đã tích cực chủ động tham gia kháng chiến.

Nhóm 3: Căn cứ vào đâu để nói rằng: Nhà Trần đã chuẩn bị chu đáo cho 3 cuộc kháng chiến?

Nhóm 4: - Những đóng góp của Trần Quốc Tuấn

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

HS đọc sgk a,Nguyên nhân và quan sát thắng lợi. lược đồ trả lời các câu hỏi - Nhờ có sự tham gia tích cực chủ theo yêu cầu - Nhận xet bổ động của tất cả các sung đánh giá tầng lớp nhân dân, trình bày của thành phần dân tộc. bạn - Sự chuẩn bị chu đáo về mọi mặt cho cuộc kháng chiến của nhà Trần.

- Tinh thần đoàn kết, hi sinh quyết chiến, quyết thắng của toàn dân, đặc biệt là quân dội 21

10

trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên là gì?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở - linh hoạt).

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

GV chốt: Nhấn mạnh đường lối đánh giặc “Lấy đoản binh đánh trường trận” lấy ngắn đánh dài, xây dựng tình đoàn kết trong quân đội khoan thư sức dân làm kế sâu rễ bền gốc” H: Cách đánh giặc độc đáo, sáng tạo của nhà Trần trong 3 cuộc kháng chiến là gì?

GV chốt: Cả 3 cuộc kháng chiến quân dân nhà Trần đều thực hiện cách đánh “Tránh chỗ mạnh đánh vào chỗ yếu” b Ý nghĩa lịch sử : Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV giao nhiệm vụ cho cả lớp nghiên cứu sgk, trả lời câu hỏi 1.Thắng lợi của quân dân ta trong 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược MôngNguyên có ý nghĩa gì?

nhà Trần.

-Có đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn và sáng tạo.

Có người chỉ huy tài giỏi - Tiêu biểu là Trần Quốc Tuấn.

HS đọc sgk và quan sát lược đồ trả lời các câu hỏi theo yêu cầu - Nhận xét bổ sung đánh giá

b Ý nghĩa lịch sử : -Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược của đế chế Nguyên, bảo vệ độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ .

22

2,Thảo luận nhóm : Bài học lịch sử từ 3 lần trình bày của chiến thắng xâm lược Mông Nguyên ? bạn -Góp phần xây đắp truyền thống quân sự Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập VN .

HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi -Để lại nhiều bài học thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV đến các nhóm theo dõi, hỗ trợ HS làm việc vô cùng quí giá Thảo luận : Bài học lịch sử từ 3 lần chiến -Ngăn chặn những thắng xâm lược Mông Nguyên ? cuộc xâm lược của Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo quân Nguyên đối với luận - Đại diện các nhóm trình bày. các nước khác .

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

B. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TÂP - Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên HS nắm được nội dung của bài học và vận dụng để làm bài tập.

- Thời gian: 10 phút - Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, lập bảng thống kê . Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.

- Em hãy lập bảng thống kê về cuộc kháng chiến chông Mông – nguyên của nhân dân ta theo mẫu sau: Các lần kháng Cuộc tấn công của Chủ trương kháng Những thắng Kết quả ý chiến quân Mông Nguyên chiến cuả nhà Trần lợi tiêu biểu nghĩa Lần thứ nhất 1258 Lần thứ hai 1285 23

Lân thứ ba (1287-1288) Dự kiến sản phẩm Các lần Cuộc tấn công của kháng quân Mông Nguyên chiến Lần thứ -Thực hiện kế hoạch nhất “gọng kìm” để tiêu 1258 diệt Nam Tống và xâm lược Đại Việt.

-Lực lượng: hơn 3 vạn quân Lần thứ -Đánh Cham – pa để hai 1285 làm bàn đạp tấn công Đại Việt.

-Lực lượng: 50 vạn quân.

Chủ trương kháng Những chiến cuả nhà Trần thắng lợi tiêu biểu Xây dựng vườn Đông Bộ không nhà trống. Đầu Vừa đánh vừa lui phản công khi thời cơ xuất hiện

Xây dựng vườn không nhà trống.

Vừa đánh vừa lui bảo toàn lực lương, tổ chức phản công khi thời cơ đến

Kết quả ý nghĩa

Cuộc kháng chiến diễn ra trong vòng chưa đầy một tháng đã dành thắng lợi

Tây kết, Hàm tử, Chương Dương, Thăng long

Sau gần hai tháng phản công, quân dân nhà Trần đã đánh tan 50 vạn quân Nguyên đất nước sạch bóng thù, cả dân tộc ca khúc hải hoàn Lân thứ -Đình chỉ cuộc xâm Rút lui bảo toàn lực Vân Đồn, Chiến thằng lần thứ ba lược Nhật Bản, tập lượng.

Bạch Đằng ba chống quân (1287trung lực lượng tấn Mai phục.

Nguyên đã kết thức 1288) công Đại Việt.

Kết thúc chiến tranh thắng lợi vẻ vang – Lực lượng: hơn 30 dập tan mộng xâm vạn quân lược của giặc Nguyên.

D.HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, MỞ RỘNG - Mục tiêu: Giúp học sinh biết vận dụng các nội dung kiến thức vào thực tiễn, giải thích các sự kiện của thế giới ngày nay.

- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới. (tùy theo thời gian giáo viên hỏi 1 trong các câu hỏi sau và có thể yêu cầu HS về tìm hiểu thêm ở nhà) Thời gian: 5p 24

Câu hỏi: 1. Trong ba lần kháng chiến chống quân Mông - Nguyên, Trần Quốc Tuấn đã có những đóng góp gì?

2. Bài học về sự đoàn kết vua tôi trong ba lần kháng chiến chống quân Mông Nguyên có thể được vận dụng trong việc đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biên giới biển, hải đảo hiện nay như thế nào + HS có thể viết báo cáo trước lớp (cá nhân hoặc nhóm) - HS chia sẻ với bạn bằng việc thông qua trao đổi sản phẩm cho bạn, gửi thư điện tử…

- GV đánh giá sản phẩm của HS: nhận xét, tuyên dương, khen ngợi.

3. Dự kiến sản phẩm: * Công lao của Trần Quốc Tuấn:- Chỉ huy cuộc kháng chiến.

- Là nhà lí luận quân sự tài ba, là tác giả của bộ “Binh thư yếu lược”, “Vạn Kiếp tông bí truyền thư” - Là người tổ chức và chỉ đạo cuộc phản công trong cuộc kháng chiến lần hai chống quân Nguyên.

- Là người quyết định tổ chức trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng, đập tan hoàn toàn âm mưu xâm lược của nhà Nguyên - GV giao nhiệm vụ cho HS + Chuẩn bị bài mới E HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG 1. Mục tiêu: - Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

- HS biết nhận xét, phân tích nguyên nhân thắng lợi của nhân dân ta .

2. Phương thức: GV giao nhiệm vụ cho HS về nhà hoàn thành Câu hỏi: Thắng lợi của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên do chiến lược chiến thuật đúng đắn của sáng tạo của bộ chỉ huy. Bằng kiến thức đã học em hãy chứng minh + HS có thể viết báo cáo trước lớp (cá nhân hoặc nhóm) - HS chia sẻ với bạn bằng việc thông qua trao đổi sản phẩm cho bạn, gửi thư điện tử…

- GV đánh giá sản phẩm của HS: nhận xét, tuyên dương, khen ngợi.

3. Dự kiến sản phẩm: * Chiến lược chiến thuật đúng đắn của bộ chỉ huy được biểu hiện là: - Thấy được chỗ mạnh, chỗ yếu của kẻ thù, tránh chỗ mạnh và đánh vào chỗ yếu của giặc.

25

- Biết phát huy chỗ mạnh, lợi thế của đất nước, của quân đội và nhân dân ta, buộc địch phải đánh theo cách đánh của ta đã chuẩn bị từ trước.

- Buộc từ thế mạnh sang thế yếu, từ thế chủ động sang thế bị động.

Học sinh học bài cũ và chuẩn bị bài15. *********************************** III.TÌNH HÌNH KINH TẾ, VĂN HÓA THỜI TRẦN. (Tiết 28,29) A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu của bài học cần đạt được đó là, Nền kinh tế và xã hội thời Trần sau chiến tranh đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

- Phương pháp: Trực quan, phát vấn.

- Thời gian: 5 phút.

-Tổ chức hoạt động: Nền kinh tế sau chiến tranh về nông nghiệp .thủ công nghiệp .thương nghiệp ?

- Dự kiến sản phẩm: HS trả lời.

GV: Ba lần quân Mông - Nguyên sang xâm lược nước ta chúng đã tàn phá nặng nề nền kinh tế, xóm làng Đại Việt. Ngay sau khi kháng chiến thắng lợi, nhà Trần bắt tay ngay vào công cuộc khôi phục kinh tế, ổn định tình hình xã hội. Vậy nhà Trần đã làm gì để khắc phục hậu quả chiến tranh . Hôm nay cô cùng các em cùng tìm hiểu nội dung thứ 3 của chủ đề nước Đại Việt thời Trần B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 1.Tình hình kinh tế, xã hội - Mục tiêu: Trình bày được một số nét chủ yếu về tình hình kinh tế (nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp), tình hình xã hội của nước ta sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên -Mông - Phương thức: + Diễn giảng, thuyết trình, câu hỏi + Hoạt động cá nhân/ cả lớp/ nhóm/ cặp đôi.

- Tổ chức hoạt động Thời HOẠT ĐỘNG CỦA GV gian 20’ Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HĐ CỦA HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

-HS đọc sgk a.Kinh tế 26

- HS đọc SGK mục 1 Phần I bài 15 thảo luận nhóm trả lời câu hỏi sau: - Câu hỏi thảo luận nhóm: Nhóm 1,2: Sau chiến tranh kinh tế nông nghiệp như thế nào?

Nhóm 3,4: Trình bày tình hình thủ công nghiệp thời Trần sau chiến tranh?

Nhóm 5,6: Tình hình thương nghiệp thời Trần sau chiến tranh như thế nào?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở: ?

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Các nhóm trình bày.

- Các nhóm bổ sung đánh giá cho nhau Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.bằng câu hỏi chốt mục: Qua tìm hiểu em thấy thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần sau chiến tranh có điểm gì mới? ?Nhận xét gì về chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần? (các chủ trương phát triển nông nghiệp của nhà Trần rất tiến bộ, tích cực phù hợp trong tình hình lúc đó.

Nông dân được nhà nước quan tâm, cố gắng tích cực cày cấy, nông nghiệp nhanh chóng được phục hồi và phát triển)

và thảo luận nhóm trả lời cau hỏi - cử đại diện trình bày - Nhận xét bổ sung đánh giá trình bày của bạn

+ Nông nghiệp: công cuộc khai khẩn đất hoang, thành lập làng, xã được mở rộng, đê điều được củng cố.

Các vương hầu, quý tộc chiêu tập dân nghèo đi khai hoang lập điền trang. Nhà Trần ban thái ấp cho quý tộc. + Thủ công nghiệp: do nhà nước trực tiếp quản lí rất phát triển và mở rộng nhiều ngành nghề : làm đồ chế tạo vũ khí, đóng thuyền đi biển... + Thương nghiệp: Chợ búa mọc lên nhiều.Việc trao đổi buôn bán với nước ngoài được đẩy mạnh qua cảng Vân Đồn.

=>- Sự ra đời của các làng, phường nghề 27

20’

? Qua tìm hiểu em thấy thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần sau chiến tranh có điểm gì mới?

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập - HS đọc SGK mục 2 Phần I bài 15 thảo luận nhóm trả lời câu hỏi sau: ? Sau chiến tranh xã hội có mấy tầng lớp cư dân? Đời sống của họ ra sao? ? Sự phân hoá tầng lớp thời Trần có gì khác so với thời Lý? ? Em hãy vẽ sơ đồ thể hiện sự phân hoá trong xã hội thời Trần.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học tập HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu. GV khuyến khích học sinh hợp tác với nhau khi thực khi thực hiện nhiệm vụ học tập, GV theo dõi, hỗ trợ HS HS làm việc những bằng hệ thống câu hỏi gợi mở Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - HS trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của các nhóm.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh. Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

xuất hiện 1 số thương nhân (hội buôn bán) có ý nghĩa lớn.

HS đọc sgk b. Xã hội và thảo luận nhóm trả lời Xã hội gồm 5 tầng lớp. cau hỏi - Vương hầu, quý tộc.

- cử đại diện - Địa chủ. trình bày - Nông dân, nông dân - Nhận xét tá điền. bổ sung - Thợ thủ công, thương đánh giá nhân . trình bày - Nông nô, nô tỳ. của bạn - Tấng lớp thống trị Vua vương hầu,Quý tộc Quan lai địa chủ -Tầng lớp bị trị: Thương nhân, Thợ thủ công Nông dân, tá điền Nông nô nô tì

28

2. Sự phát triển văn hóa - Mục tiêu: + Kiến thức: Biết được một số thành tựu phản ánh sự phát triển của văn hoá – giáo dục – khoa học – kỹ thuật thời Trần đạt đến trình độ cao, có nhiều công trình nghệ thuật tiêu biểu. Đời sống văn hoá tinh thần rất phong phú và đa dạng. Có một nền văn học phong phú, mang đậm bản sắc dân tộc, làm rạng rỡ cho nền văn hóa Đại Việt. + Kĩ năng: Tìm hiểu tài liệu, quan sát, giải thích.

- Phương thức: + Diễn giảng, thuyết trình, câu hỏi + Hoạt động cá nhân/ cả lớp/ nhóm/ cặp đôi HOẠT ĐỘNG CỦA GV HĐ CỦA DỰ KIẾN SẢN PHẨM Thời gian HS 30’ Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ HS đọc sgk a. Đời sống văn hoá và thảo - Tín ngưỡng dân gian được học tập - Giáo viên: chia học sinh thành 4 luận nhóm duy trì và phát triển: thờ cúng tổ nhóm Đời sống văn hóa thời Trần trả lời cau tiên và các anh hùng dân tộc . . . có những điểm nào nổi bật? hỏi - Đạo phật phát triển nhưng + Nhóm 1: Tín ngưỡng, tôn giáo, - cử đại không bằng thời Lý. văn hóa dân gian diện trình - Nho học ngày càng phát bày + Nhóm 2: Văn học triển, địa vị nho giáo ngày càng + Nhóm 3: Giáo dục và khoa học kỹ - Nhận xét cao và được trọng dụng. thuật bổ sung - Các hình thức sinh hoạt văn + Nhóm 4: Nghệ thuật kiến trúc và đánh giá hoá dân gian: ca hát, nhảy múa, điêu khắc trình bày chèo tuồng . . . được phổ biến.

- Tập quán sống giản dị.

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ học của bạn b. Văn học tập - Học sinh: các nhóm dựa vào sách - Văn học chữ Hán và chữ giáo khoa để trả lời Nôm rất phong phú, mang đậm - Giáo viên: dự kiến sản phẩm (gợi bản sắc dân tộc, chứa đựng lòng ý sản phẩm) yêu nước, tự hào dân tộc. + Tín ngưỡng: thờ cúng; tôn giáo: - Có nhiều tác giả nổi tiếng với Phật giáo, Nho giáo; văn hóa dân những tác phẩm đặc sắc như: gian: ca hát, nhảy múa, chèo tuồng Trần Quốc Tuấn, Trần Quang + Văn học: mang đâm bản sắc dân Khải… tộc, có nhiều tác giả - tác phẩm nổi c. Giáo dục và khoa học kĩ tiếng thuật 29

+ Giáo dục: nhiều trường học; khoa học kỹ thuật: Sử học, quân sự, Y học, Thiên văn học, kỹ thuật đóng tàu lớn + Kiến trúc: tháp Phổ Minh, thành Tây Đô; điêu khắc: tượng hổ, sư tử, hình rồng Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - Đại diện các nhóm trình bày.

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập HS phân tích, nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm trình bày.

GV bổ sung phần phân tích nhận xét, đánh giá, kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của học sinh.

Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

* Giáo dục: - Trường Quốc tử giám mở rộng việc thi cử được tổ chức đều đặn, nề nếp.

- Các lộ, phủ đều có trường học. * Khoa học kĩ thuật: - Sử học: Năm 1272, Lê Văn Hưu đã soạn bộ “Đại Việt sử ký” gồm 20 quyển, khẳng định sự tồn tại, độc lập lâu đời của nước ta.

- Quân sự: có binh thư yếu lược.

- Y học: Thầy thuốc Tuệ Tĩnh nghiên cứu và chữa bệnh bằng thuốc nam.

- Thiên văn học: có Đặng Lộ, Trần Nguyên Đán.

- Kĩ thuật: đóng được thuyền và chế tạo được súng. d. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc * Kiến trúc: Nhiều công trình kiến trúc có giá trị: Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô. * Điêu khắc: Nghệ thuật chạm khắc tinh tế (tượng hổ, sư tử, hình rồng)

C. HOẠT ĐỘNG LUYÊN TẬP - Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về đời sống văn hóa, giáo dục, khoa học kĩ thuật và nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời Trần..

- Thời gian: 10 phút 30

- Phương thức tiến hành: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, hoàn thành bài tập. Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo.

1. Lập bảng theo yêu cầu sau và điền những nội dung phù hợp: Lĩnh vực

Thời Lý

Thời Trần

Nông nghiệp Thủ công nghiệp Thương nghiệp 2.Lập bảng theo yêu cầu sau và điền những nội dung phù hợp Lĩnh vực

Thời Lý

Thời Trần

Tư tưởng, tôn giáo Văn học Giáo dục Kiến trúc Dự kiến sản phẩm ĩnh vực

Thời Lý

Thời Trần

Nông nghiệp

- Nhà nước có nhiều biện pháp quan tâm sản xuất nông nghiệp: + Lễ cày tịch điền + Khuyến khích khai hoang, đào kênh mương, + Đắp đê phòng lũ lụt + Cấm giết hại trâu bò…

-Khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích: + Đẩy mạnh khai hoang + Củng cố đê điều + Chính sách ruộng đất + Ruộng công, làng xã chiếm phần lớn diện tích -> chia cho dân +Ruộng của các vương hầu, quý tộc (điền trang, thái ấp ) +Ruộng tư hữu của địa chủ nhiều

Thủ công

- Nghề dệt, làm đồ gốm, xây

-Nhà nước: Gốm tráng men, nghề dệt 31

nghiệp

dựng đền đài, cung điện, nhà cửa rất phát triển.

- Các nghề làm đồ trang sức bằng vàng, bạc, làm giấy, đúc đồng, rèn sắt đều được mở rộng.

- Nhiều công trình nổi tiếng như: chuông Quy Điền, tháp Báo Thiên, vạc Phổ Minh…

Thương nghiệp

- Việc buôn bán trong nước và Nội Thương nước ngoài được mở mang • Chợ mọc lên nhiều hơn trước. Vân đồn là nơi • Xuất hiện các thương nhân buôn bán rất sầm uất.

• Thăng Long-> kinh tế sầm uất Ngoại thương: • Ngoại thương được đẩy mạnh ở Vân Đồn

vải, lụa, chế tạo vũ khí, đóng thuyền -Trong nhân dân: Làm đồ gốm, rèn sắt, đúc đồng, làm giấy, mộc, khắc bản in Xuất hiện làng nghề, phường nghề

Lĩnh vực

Thời Lý

Thời Trần

Tư tưởng, tôn giáo

Chú trọng đạo phật;sai dựng chùa Duy trì những tín ngưỡng cổ truyền, tháp, tô tượng, đúc chuông, dịch đạo phật phát triển. kinh phật, soạn sách phật

Văn học

Văn học chữ hán bước đầu phát triển

Văn học chữ Hán phát triển mạnh.

Nền văn học chữ Nôm bước đầu phát triển

Giáo dục

Văn Miếu được xây dựng, mở nhiều cuộc thi tuyển chọn nhân tài, xây dựng Quốc Tử Giám

Quốc Tử Giám được mở rộng, xây dựng nhiều trường tủ, trường công, tổ chức nhiều kì thi để tuyển chọn nhân tài

Kiến trúc

Tháp Báo Thiên, chùa 1 Cột, chùa Phật Tích.

Tháp Phổ Minh, thành Tây đô, tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông.

D.HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 32

- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn về nền giáo dục thời trần so với nền giáo dục của nước ta hiện nay. HS biết nhận xét, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm về việc tuyển chọn quan lịa thời Trần.

- Phương thức tiến hành: Các câu hỏi sau khi hình thành kiến thức mới.

Sự phát triển của các làng nghề thủ công thời Lý, Trần có mỗi quan hệ như thế nào với các làng nghề thủ công hiện nay? Theo em phải làm gì để giữ gìn và phát triển các nghề thủ công đó?

- Thời gian: 5 phút.

Dự kiến sản phẩm Sự phát triển của các làng nghề thủ công thời Lý, Trần chính là tiền đề, là cội nguồn của các làng nghề thủ công hiện nay. Từ sự kế thừa và phát triển của các làng nghề truyền thống mà: • Đời sống được cải thiện hơn.

• Cùng với sự phát triển của thủ công nghiệp luôn là những sản phẩm có giá trị về cả vật chất và tinh thần.

• Nhiều ngành nghề vẫn còn đến ngày nay.

• Cơ hội để phát triển kinh tế nói chung, đem lại lợi nhuận Theo em, chúng ta phải duy trì các làng nghề thủ công truyền thống và bản sắc văn hóa đích thực của nó, tạo môi trường tốt cho những người thợ thủ công, giúp họ hiểu được đó là những tài sản quý báu. họ cần giữ gìn, phát huy và tự hào vì chỉ duy nhất họ mới có thể làm được như vậy.

- Thời gian: 2 phút.

E.HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG Nhằm giúp những HS có mong muốn, nhu cầu tìm hiểu thêm các nội dung lịch sử có liên quan đến bài học.

Hãy tìm hiểu: 1.Công trình kiến trúc tiêu biểu mà em thích 2.Điền trang, thái ấp thời Trần 3. Giới thiệu về một làng nghề thủ công ở địa phương em hoặc em biết mà được phát triển từ thời Lý Trần

33