CHUYÊN ĐỀ ESTE - CHẤT BÉO PHÂN THEO CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC ÔN THI THPT QUỐC GIA MÔN HÓA HỌC

CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG ÔN THI THPT QUỐC GIA

vectorstock.com/28062440

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

CHUYÊN ĐỀ ESTE - CHẤT BÉO PHÂN THEO CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC ÔN THI THPT QUỐC GIA MÔN HÓA HỌC WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHUYÊN ĐỀ: CÁC DẠNG BÀI TẬP ESTE PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ I. MỞ ĐẦU Để học sinh làm tốt câu hỏi và bài tập của bộ môn Hóa học, giáo viên cần phân loại bài tập và nêu chi tiết phương pháp giải cho học sinh. Tôi đã phân loại bài tập của chương theo hướng tổng quát, lồng ghép mỗi dạng thành 4 mục: Một số lưu ý, câu hỏi và bài tập mẫu, câu hỏi và bài tập tự giải, câu hỏi và bài tập trong các đề thi Đại học và THPT quốc gia.

Bài toán về este là một trong những dạng toán thường xuyên có mặt trong các đề thi Đại học và THPT quốc gia hàng năm của Bộ GD&ĐT nên giáo viên và học sinh cần tập trung nhiều thời gian, công sức cho phần kiến thức này.

Mặt khác, bài tập về este thường có liên quan đến nhiều hợp chất hữu cơ khác như axit cacboxylic, ancol, anđehit,... nên học sinh cần có kiến thức tổng hợp để giải loại bài tập này.

Vì vậy, tôi trình bày chuyên đề “ CÁC DẠNG BÀI TẬP ESTE” mang tính khái quát hóa nhằm phát huy năng lực giải bài tập este, nâng cao chất lượng học tập và hứng thú với bộ môn Hóa học cho học sinh THPT.

II. PHẠM VI CHUYÊN ĐỀ: - Đối tượng học sinh bồi dưỡng : Hóa học Lớp 12 – Ban cơ bản.

- Số tiết bồi dưỡng: 12 tiết dạy ôn thi THPT quốc gia cho khối 12 của trường THPT...

- Hệ thống kiến thức sử dụng trong chuyên đề: Từ kiến thức cơ bản trong SGK Hóa học ban cơ bản đến kiến thức nâng cao, mở rộng theo 4 mức độ : Biết, hiểu, vận dụng, vận dụng cao, theo cấu trúc đề thi trong các kỳ thi tuyển sinh ĐH,CĐ, THPT quốc gia).

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHẦN II. NỘI DUNG A. LÍ THUYẾT CƠ BẢN: ESTE

CÔNG THỨC TỔNG QUÁT: - Đặt CTPT tổng quát của este : CxHyOz (x, z ≥ 2; y là số chẵn, y  2x) Hoặc: Sử dụng CTTQ dạng CnH2n+2-2k-2aO2a (trong đó n là số cacbon trong phân tử este n ≥ 2, nguyên; k là tổng số liên kết  và số vòng trong gốc hidrocacbon, k ≥ 0, nguyên; a là số nhóm chức este a ≥ 1, nguyên).

- Với bài toán thủy phân este và phản ứng xà phòng hóa: Dùng công thức: Rn(COO)nmR m VD: +) Este đơn chức: RCOOR’( R, R’ là gốc hidrocacbon giống hoặc khác nhau). +) Este no, đơn chức, mạch hở ( Este được tạo bởi axit cacboxylic no, đơn chức mạch hở và ancol no, đơn chức, mạch hở : CmH2m+1COOCm’H2m’+1 hay CnH2nO 2 (m ≥ 0; m’ ≥ 1; n ≥ 2 ). +) Este đa chức được tạo bởi axit cacboxylic đa chức và ancol đơn chức: R(COOR’)n +) Este đa chức được tạo bởi axit cacboxylic đơn chức và ancol đa chức: (RCOO)nR’ +) Este đa chức được tạo bởi axit cacboxylic đa chức và ancol đa chức (cùng có n nhóm chức): R(COO)nR’ Trong đó, R và R' là gốc hiđrocacbon (no, không no hoặc thơm); trường hợp đặc biệt, R có thể là H (đó là este của axit fomic H-COOH).

B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

I. DẠNG 1: CÔNG THỨC PHÂN TỬ- CÔNG THỨC CẤU TẠO ĐIỀU CHẾ ESTE

1. Một số lưu ý: 1.1. Xác định CTPT, CTCT của este: - Đặt CTPT tổng quát của este : CxHyOz (x, z ≥ 2; y là số chẵn, y  2x) - Để viết phản ứng cháy hoặc thiết lập công thức este theo phần trăm khối lượng của nguyên tố cụ thể: Sử dụng CTTQ dạng CnH2n+2-2k-2aO2a (trong đó n là số cacbon trong phân tử este n ≥ 2, nguyên; k là tổng số liên kết  và số vòng trong gốc hidrocacbon, k ≥ 0, nguyên; a là số nhóm chức este a ≥ 1, nguyên).

- Với bài toán thủy phân este và phản ứng xà phòng hóa: Dùng công thức: Rn(COO)nmRm - Nếu đề cho ngoài thí nghiệm của este với dung dịch kiềm còn có những thí nghiệm khác như phản ứng cháy, tráng bạc...  Công thức este - Bằng phản ứng xà phòng hóa ta xác định được công thức của muối hoặc ancol  Công thức este 1.2. Điều chế este: a. Phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol: RCOOH + R'OH

H2SO4 ñaëc, t0

RCOOR' + H2O

b. Axit tác dụng hidrocacbon không no: 0

,xt VD: Điều chế vinyl axetat: CH3COOH + HC  CH t   CH3COOCH=CH2

2. Câu hỏi và bài tập mẫu: Mức độ biết: Câu1: Este etyl axetat có công thức là A. CH3CH2OH.

B. CH3COOH.

C. CH3COOC2H5.

D. CH3CHO.

Bài giải : Là VD SGK → Đáp án C. Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Mức độ hiểu: Câu2: Hợp chất X có công thức cấu tạo: CH3CH2COOCH3. Tên gọi của X là: A. etyl axetat.

B. metyl propionat.

C. metyl axetat.

D. propyl axetat.

Bài giải : Là este tạo bởi ancol etylic và axit propionic → Đáp án B. Mức độ vận dụng: Câu3: Thủy phân este E có công thức phân tử C4H8O2 (có mặt H2SO4 loãng) thu được 2 sản phẩm hữu cơ X và Y. Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y bằng một phản ứng duy nhất. Tên gọi của E là: A. metyl propionat.

B. propyl fomat.

C. ancol etylic.

D. etyl axetat.

Bài giải : Từ X có thể điều chế trực tiếp ra Y bằng một phản ứng duy nhất → X, Y có cùng số nguyên tử C → X: C2H5OH; Y : CH3COOH → Đáp án D. Câu 4: CTTQ của este X được tạo bởi ancol không no( 1 liên kết đôi) 2 chức mạch hở và axit cacboxylic không no ( 1 liên kết đôi), đơn chức mạch hở?

Bài giải : Áp dụng CT: CnH2n+2-2k-2aO2a  CTTQ của este X: CnH 2n-8O4 Câu 5: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C3H6O 2 là A. 5.

B. 4.

C. 2.

D. 3.

Bài giải : HCOOC2H 5 ; CH3COOCH3  đáp án C Câu 6: Số đồng phân đơn chức mạch hở ứng với công thức phân tử C3H 6O2 là A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Bài giải : HCOOC2H 5 ; CH3COOCH3 ; CH3CH2COOH  đáp án C Câu 7: Thuỷ phân một este trong môi trường kiềm ta được ancol etylic mà khối lượng ancol bằng 62% khối lương phân tử este. Công thức este có thể là công thức nào dưới đây?

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A.HCOOCH3.

B.HCOOC2H5.

C.CH3COOC2H5.

D.C2H 5COOC2H5.

Bài giải : %m của ancol etylic = 62% m este  M este = 74u  đáp án C

Mức độ vận dụng cao: Câu 8: Cho ancol A1 có M = 76 tác dụng axit B1 được chất M mạch hở. Mỗi chất A1, B1 chỉ chứa một loại nhóm chức. Khi đốt hết 17,2 gam M cần vừa hết 14,56 lít O 2( đktc). Sản phẩm cháy chỉ gồm VCO2 : VH2O = 7:4. Mặt khác, cứ 17,2 gam M phản ứng vừa hết 8 gam NaOH. Biết M có CTPT = CTĐG nhất. CTCT của A1, M, B1?

Bài giải : ancol A1 có M = 76  Chỉ C3H8O2 thỏa mãn  A1 Có 2 đồng phân: CH3CH(OH)CH2(OH) CH2(OH)CH 2CH 2(OH) Đốt M : ĐLBT m : Tổng khối lượng CO 2+H2O = 7a.44 + 18a.4= 38  a = 0,1 Trong M : C : H = 0,7 : 0,8  nO = 0,5 (mol)  CTPT M : C7H8O5  M có 2 đồng phân: HOOC-C ≡ C-COO(CH2)3OH HOOC-C ≡ C-COOCH2CH(OH)CH3  B1 : HOOC- C ≡ C - COOH Câu 9: Đun nóng 0,1 mol một este no đơn chức E với dung dịch chứa 0,18 mol MOH( M là kim loại kiềm). Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được 4,6 g ancol Y và chất rắn X. Đốt hoàn toàn X, thu được M2CO3, H2O và 4,84 gam CO2. Tên gọi của E là: A. Etyl fomiat.

B. Etyl axetat.

C. Metyl axetat.

D. Metyl fomiat.

Bài giải : Do este no đơn chức  nY = 0,1  MY = 46(u)  Y là C2H 5OH BTNT kim loại M:

nM2CO3 = ½ nMOH = 0,09 mol

BTNT C : nC trong este = nC trong Y + nC trong M2CO3 + nC trong CO2 = 0,4 mol  CTPT este : C4H 8O2  Đáp án B

3. Câu hỏi và bài tập tự giải : Câu 10: Este etyl fomiat có công thức là:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. CH3COOCH3.

B. HCOOC2H5.

C. HCOOCH=CH2.

D. HCOOCH3.

Câu 11: Propyl fomiat được điều chế từ: A. axit fomic và ancol metylic.

B. axit fomic và ancol propylic.

C. axit axetic và ancol propylic.

D. axit propionic và ancol metylic.

Câu 12: Đun nóng este HCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là: A. CH3COONa và C2H 5OH.

B. HCOONa và CH3OH.

C. HCOONa và C2H5OH.

D. CH3COONa và CH3OH. 

H O,H X   Y1 + Y 2

Câu 13: Este X ( C4H8O2) thoả mãn các điều kiện:

2

O , xt Y1   Y2 2

X có tên là: A.Isopropyl fomiat.

B.n-propyl fomiat.

C.Metyl propionat.

D.Etyl axetat.

Câu 14: Xà phòng hoá hoàn toàn 1 mol este X thu được 1 mol muối và x( x ≥ 2) mol ancol .

Vậy este X được tạo thành từ: A. axit đơn chức và ancol đơn chức.

B. axit đa chức và ancol đơn chức.

C. axit đa chức và ancol đa chức.

D. axit đơn chức và ancol đa chức.

Câu 15: Các đồng phân ứng với công thức phân tử C8H8O2( đều là dẫn xuất của benzen ) tác dụng với NaOH tạo ra muối và ancol là: A. 3.

B. 2.

C. 7.

D. 4.

Câu 16: Các đồng phân ứng với công thức phân tử C9H8O2 ( đều là dẫn xuất của benzen) tác dụng với NaOH dư cho 2 muối và cộng hợp với Br2 theo tỷ lệ 1 : 1 là A. 1.

B. 3.

C.5.

D. 6.

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA: Câu 17:( ĐH KA – 2007) Một este có công thức phân tử là C4H6O 2, khi thuỷ phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của este đó là A. CH 2=CH-COO-CH3.

B. HCOO-C(CH3)=CH2.

C. HCOO-CH=CH-CH 3.

D. CH3COO-CH=CH 2.

Câu 18: ( ĐH KA – 2008) Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C4H 8O2 là A. 6.

B. 5.

C. 2.

D. 4.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 19 (ĐH KA – 2008) : Cho sơ đồ sau: C3H4O2 + NaOH → X + Y và X + H2SO 4 loãng → Z + T Biết Y và Z đều có phản ứng tráng gương. Hai chất Y, Z tương ứng là: A. HCHO, CH3CHO.

B. HCHO, HCOOH.

C. CH3CHO, HCOOH.

D. HCOONa, CH3CHO.

Câu 20: (ĐH KB – 2008) Hợp chất hữu cơ no, đa chức X có công thức phân tử C7H 12O4. Cho 0,1 mol X tác dụng vừa đủ với 100 gam dung dịch NaOH 8% thu được chất hữu cơ Y và 17,8 gam hỗn hợp muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là: A. CH3COO–(CH2)2–OOCC2H 5.

B. CH 3OOC–(CH 2)2–COOC2H5.

C. CH3OOC–CH2–COO–C3H7.

D. CH3COO–(CH2)2–COOC2H 5.

Câu 21: (ĐH KB – 2008)Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C6H10O 4. Thuỷ phân X tạo ra hai ancol đơn chức có số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau. Công thức của X là: A. C2H5OCO-COO CH3.

B. CH3OCO- CH2- CH2-COO C2H5.

C. CH3OCO- CH2-COO C2H5.

D. CH3OCO-COO C3H 7.

Câu 22: (ĐH KA – 2009) Xà phòng hoá một hợp chất có công thức phân tử C10H14O6 trong dung dịch NaOH (dư), thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (không có đồng phân hình học). Công thức của ba muối đó là: A. CH2=CH-COONa, CH3-CH2-COONa và HCOONa. B. HCOONa, CH≡C-COONa và CH3-CH2-COONa. C. CH2=CH-COONa, HCOONa và CH≡C-COONa. D. CH3-COONa, HCOONa và CH3-CH=CH-COONa. Câu 23: ( ĐH KA – 2010) Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng công thức phân tử C2H4O2 là: A. 4.

B. 1.

C. 2.

D. 3.

Câu 24: (ĐH KB – 2012) Thủy phân este X mạch hở có công thức phân tử C4H 6 O 2, sản phẩm thu được có khả năng tráng bạc. Số este X thỏa mãn tính chất trên là: A. 6.

B. 4.

C. 5.

D. 3.

Câu 2 5 : (ĐH KB – 2012) Số trieste khi thủy phân đều thu được sản phẩm gồm glixerol, axit CH3COOH và axit C2H 5COOH là: A. 2.

B. 6.

C. 4.

D. 9.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu26: (ĐH KB – 2012) Este X là hợp chất thơm có công thức phân tử là C9H 10O2. Cho X tác dụng với dung dịch NaOH, tạo ra hai muối đều có phân tử khối lớn hơn 80. Công thức cấu tạo thu gọn của X là: A. HCOOC6H4C2H5.

B. C2H5COOC6H5.

C. CH3COOCH2C6H5.

D. C6H5COOC2H 5.

Câu 27: ( THPT Quốc Gia 2015) Chất béo là trieste của axit béo với: A. ancol etylic.

B. ancol metylic.

C. etylen glicol.

D. glixerol.

II. DẠNG 2: BÀI TOÁN VỀ PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY ESTE 1. Một số lưu ý: - Đặt công thức của este cần tìm có dạng: CxHyOz ( x, z ≥ 2; y là số chẵn; y  2x ) y 4

z 2

y 2

0

t Phản ứng cháy: C x H y O z  ( x   )O2  xCO2  H 2 O

+ Nếu đốt cháy este A mà thu được n H O = nCO  Este A là este no, đơn chức, mạch hở 2

2

+ Nếu đốt cháy chất A mà thu n H O < nCO thì A là axit cacboxylic đa chức hoặc este đa chức, 2

2

sẽ có từ 2 liên kết  trở lên. + Phản ứng đốt cháy muối CnH 2n+1COONa: 2CnH 2n+1COONa + (3n+1)O2  Na2CO3 + (2n+1)CO2 + (2n+1)H2O Áp dụng BTNT: Số nguyên tử C trong este = Số nguyên tử C trong muối + Số nguyên tử C trong CO2 Áp dụng tương tự với BTNT O, H.

2. Câu hỏi và bài tập mẫu: Mức độ biết: Câu1: Đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức mạch hở thu sản phẩm là chất nào sau đây: A. CO2 và H 2O

B. CO2.

C. H2O.

D. C và H2

Bài giải : Este là hợp chất hữu cơ CxH yOz nên khi đốt cháy sản phẩm là CO2 và H2O → Đáp án A.

Mức độ hiểu: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu2: Đốt cháy hoàn toàn một este thu được số mol CO2 và H2O theo tỉ lệ 1:1. Este đó thuộc loại nào sau đây?

A. Este no, đơn chức mạch hở.

B. Este no, 2 chức mạch hở.

C. Este không no 1 liên kết đôi, đơn chức mạch hở.

D. Este đơn chức.

Bài giải : nCO2= nH2O → Este có 1 liên kết pi trong nhóm chức → Este no, đơn chức mạch hở. → Đáp án A.

Mức độ vận dụng: Câu3: Đốt cháy hoàn toàn 3,7 gam một este đơn chức X thu được 3,36 lit khí CO2 (đktc) và 2,7 gam H2O. Công thức phân tử của X là: B. C3H6O2

A. C2H4O 2

C. C4H 8O 2

D. C5H8O2

Bài giải : nCO2= nH2O = 0,15 → Este no, đơn chức mạch hở BTKL: mX = mC + mH + mO → nO trong este = 0,1mol → nC : nH : nO = 3:6:2 → Đáp án B.

Mức độ vận dụng cao: Câu 4: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hỗn hợp hai este X, Y, đơn chức, no, mạch hở cần 3,976 lít oxi (đktc) thu được 6,38 gam CO2. Cho lượng este này tác dụng vừa đủ với KOH thu được hỗn hợp hai ancol kế tiếp và 3,92 gam muối của một axit hữu cơ. Công thức cấu tạo của X, Y lần lượt là : A. C2H5COOC2H5 và C2H5COOC3H7.

B. C2H5COOCH3 và C2H 5COOC2H5.

C. CH3COOCH3 và CH3COOC2H5.

D. HCOOC3H7 và HCOOC4H 9.

Bài giải : Đặt công thức trung bình của 2 este X, Y là: CnH 2n+1COO C m H 2 m 1 Vì X, Y đều là este đơn chức, no, mạch hở nên: n H O = nCO = 6,38/44 = 0,145 mol 2

2

 meste + mO = 44. nCO + 18. n H O  meste = 3,31 gam 2

2

2

Ta có : mO (trong este) = meste – mC – mH = 3,31 – 12.0,145 – 2.1.0,145 = 1,28 g  nO = 1,28/16 = 0,08 mol  neste = 0,04 mol Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 nmuối = neste = 0,04 mol  Mmuối = 14n + 84 = 3,92/0,04 = 98  n = 1 Mặt khác: M este = 3,31/0,04 = 82,75  12.1 + 46 + 14 m = 82,75  m = 1,77 Vậy: X là CH3COOCH3 và Y là CH3COOC2H5  đáp án C

3. Câu hỏi và bài tập tự giải : Câu 5: Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng. Tên gọi của este là A. n-propyl axetat.

B. metyl axetat.

C. etyl axetat.

D. metyl fomiat.

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn 7,8 gam este X thu được 11,44 gam CO 2 và 4,68 gam H2O. Công thức phân tử của este là A. C4H8O 4

B. C4H8O2

C. C2H4O2

D. C3H6O2

Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp 2 este no, đơn chức, mạch hở, thu được 1,8 gam H2O. Thuỷ phân hoàn toàn m gam hỗn hợp 2 este trên, thu được hỗn hợp X gồm axit và ancol.

Nếu đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X, thu được V lít khí CO2 (đktc). Giá trị của V là: A. 2,24.

B. 3,36.

C. 4,48.

D. 1,12.

Câu 8: Một este chỉ chứa C,H,O có MX < 200 đvC. Đốt cháy hoàn toàn 1,60 gam X, rồi dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ba(OH)2 dư, thấy khối lượng bình tăng 4,16 gam và có 13,79 gam kết tủa. Công thức phân tử của X là: A. C8H14O4.

B. C7H12O4.

C. C8H16O2.

D. C7H14O2.

Câu 9: Đốt cháy hoàn toàn x gam este E cần 0,2 mol O2 . Cho sản phẩm cháy được hấp thụ hết vào dung dịch KOH thấy khối lượng dung dịch tăng 12,4 gam . Công thức phân tử của E là: A. C4H6O 4.

B. C4H8O2.

C. C3H 6O 2.

D. C2H4O2.

Câu 10: Đốt cháy hoàn toàn 7,5 gam este X ta thu được 11 gam CO2 và 4,5 gam H2O.Nếu X đơn chức thì X có công thức phân tử là: A.C3H6O2.

B.C4H8O2.

C.C5H10O 2.

D.C2H4O2.

Câu 11: Đốt cháy hoàn toàn 1,46 gam chất hữu cơ A gồm C, H, O thì thu được 1,344 lit CO2 (đktc) và 0,9 gam H2O. Công thức nào dưới đây có thể là công thức đúng: A. C2H5OOC-COOC2H5.

B.CH3COOH.

C.CH3COOCH3.

D.HOOC-C6H 4-COOH.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 12: Đốt cháy hoàn toàn một este đơn chức X, thu được 46,20 gam CO2 và 15,12 gam H2O. Cũng lượng X như trên, nếu cho tác dụng hết với NaOH thì thu được 19,74 gam muối.

Công thức cấu tạo thu gọn của X là: A. CH2=CH-COO-CH2-CH 3.

B. CH 3-CH2-COO-CH=CH2.

C. H-COO-CH2-CH=CH2.

D. CH 2=CH-COO-CH3.

Câu 13: Khi đốt cháy hoàn toàn một este tạo (bởi các nguyên tố C, H, O), thu được x mol CO2 và y mol H 2O. Ta luôn luôn có: A. x < y.

B. x > y.

C. x  y.

D. x  y.

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA: Câu 14: ( ĐH KB – 2007) Hai este đơn chức X và Y là đồng phân của nhau. Khi hoá hơi 1,85 gam X, thu được thể tích hơi đúng bằng thể tích của 0,7 gam N2 (đo ở cùng điều kiện). Công thức cấu tạo thu gọn của X và Y là (cho H = 1, C = 12, N = 14, O = 16) A. C2H 5COOCH3 và HCOOCH(CH3)2.

B. HCOOC2H5 và CH3COOCH3.

C. C2H 3COOC2H5 và C2H5COOC2H3.

D. HCOOCH2CH2CH3 và CH3COOC2H5

Câu 15: ( ĐH KB – 2008)Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng. Tên gọi của este là : A. etyl axetat.

B. metyl axetat.

C. metyl fomiat.

D. n-propyl axetat.

Câu 16: ( ĐH KB – 2009)Hỗn hợp X gồm hai este no, đơn chức, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn một lượng X cần dùng vừa đủ 3,976 lít khí O2 (ở đktc), thu được 6,38 gam CO2. Mặt khác, X tác dụng với dung dịch NaOH, thu được một muối và hai ancol là đồng đẳng kế tiếp.

Công thức phân tử của hai este trong X là : A. C3H6O 2 và C4H8O2.

B. C2H 4O2 và C5H10O2.

C. C2H4O 2 và C3H6O2.

D. C3H4O2 và C4H 6O2.

Câu 17:( ĐH KA – 2011) Đốt cháy hoàn toàn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat, metyl acrylat và axit oleic, rồi hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 (dư). Sau phản ứng thu được 18 gam kết tủa và dung dịch X. Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)2 ban đầu đã thay đổi như thế nào?

A. Giảm 7,74 gam.

B. Giảm 7,38 gam.

C. Tăng 2,70 gam.

D. Tăng 7,92 gam.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 18: ( ĐH KA – 2011) Đốt cháy hoàn toàn 0,11 gam một este X (tạo nên từ một axit cacboxylic đơn chức và một ancol đơn chức) thu được 0,22 gam CO2 và 0,09 gam H2O. Số este đồng phân của X là A. 5.

B. 4.

C. 6.

D. 2.

III. DẠNG 3: BÀI TOÁN VỀ PHẢN ỨNG THỦY PHÂN VÀ XÀ PHÒNG HÓA ESTE 1. Một số lưu ý: * VD: Thuỷ phân một este đơn chức - Trong môi trường axit: Phản ứng xảy ra thuận nghịch H+, to

RCOOR’ + HOH

RCOOH + R’OH

- Trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hoá): Phản ứng một chiều, cần đun nóng 0

t RCOOR’ + NaOH  RCOOH + R’OH

* Một số nhận xét : Dựa vào tỉ lệ số mol giữa kiềm MOH : Este  Xác định được este đơn hay đa VD: nNaOH : neste = 1:1  Este đơn chức, mạch hở nNaOH : neste = 2:1  - TH1: Este 2 chức, mạch hở : + Tạo bởi axit đơn chức, mạch hở và ancol 2 chức, mạch hở. + Tạo bởi axit 2 chức, mạch hở và ancol đơn chức, mạch hở. + Tạo bởi cả axit và ancol cùng 2 chức, mạch hở.

- TH2: Este của phenol ( Dấu hiệu nhận biết thêm: Tạo 2 muối) - TH3: Tạp chức Este- axit

* Chú ý: Một số phản ứng thuỷ phân đặc biệt của este Căn cứ vào sơ đồ phản ứng xà phòng hoá hay phản ứng thuỷ phân este ta có thể căn cứ vào sản phẩm tạo thành để suy đoán cấu tạo của este ban đầu.

Không nhất thiết sản phẩm cuối cùng phải có ancol, tuỳ thuộc vào việc nhóm –OH đính vào gốc hiđrocacbon có cấu tạo như thế nào mà sẽ có các phản ứng tiếp theo xảy ra để có sản phẩm cuối cùng hoàn toàn khác nhau, hoặc nữa là do cấu tạo bất thường của este gây nên.

Một số trường hợp thuỷ phân đặc biệt của este (không chứa halogen) thường gặp trong bài toán định lượng là : Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com



Este + NaOH  1 muối + 1 anđehit Este đơn chức có gốc ancol dạng công thức R-CH=CH-

Thí dụ CH3COOCH=CH-CH3 

Este + NaOH  1 muối + 1 xeton Este đơn chức với dạng công thức R’ –COO – C(R)=C(R”)R’’’

Thí dụ : CH3-COO-C(CH3)= CH2 tạo axeton khi thuỷ phân. 

Este + NaOH  1 muối + 1 ancol + H2O Este- axit : HOOC-R-COOR’



Este + NaOH  2 muối + H2O Este của phenol: C6H5OOC-R



Este + NaOH  1 muối + anđehit + H2O Hiđroxi- este: RCOOCH(OH)-R’



Este + NaOH  1 muối + xeton + H2O Hiđroxi- este:



RCOOC(R)(OH)-R’

Este + NaOH  1 sản phẩm duy nhất hoặc “m RẮN = mESTE + mNaOH”.

Este vòng (được tạo bởi hiđroxi axit)



Este + NaOH  Có MSP = MEste + MNaOH Đây chính là este vòng nhưng được nhìn dưới góc độ khác mà thôi

Chú ý các kết luận in nghiêng ngay dưới mỗi trường hợp trên đây chỉ là một thí dụ đơn giản nhất, các em chỉ được vận dụng khi không có dấu hiệu cho phép xác định cụ thể số nhóm chức este trước đó

2. Bài tập mẫu: Mức độ biết: Câu1: Thủy phân este X trong môi trường kiềm, thu được natri axetat và ancol etylic. Công thức của X là Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. C2H3COOC2H5.

B. CH3COOCH3.

C. C2H5COOCH3.

D. CH 3COOC2H5.

Bài giải : CH 3COOC2H5 + NaOH → CH 3COONa + C2H5OH. → Đáp án D.

Mức độ hiểu: Câu2: Đun nóng este CH2=CHCOOCH3 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là: A. CH2=CHCOONa và CH3OH.

B. CH 3COONa và CH3CHO.

C. CH3COONa và CH 2=CHOH.

D. C2H5COONa và CH3OH.

Bài giải : CH2=CHCOOCH3 + NaOH → CH2=CHCOONa + CH3OH. → Đáp án A.

Mức độ vận dụng: Câu3: Cho 6 gam một este của axit cacboxylic no đơn chức và ancol no đơn chức phản ứng vừa hết với 100 ml dung dịch NaOH 1M. Tên gọi của este đó là A. etyl axetat.

B. propyl fomiat.

C. metyl axetat.

D. metyl fomiat.

Bài giải : Este tạo bởi axit cacboxylic no đơn chức và ancol no đơn chức: neste = nNaOH = 0,1 mol → M este = 60(u) → Đáp án D.

Mức độ vận dụng cao: Câu4: Thực hiện phản ứng xà phòng hoá chất hữu cơ X đơn chức với dung dịch NaOH thu được một muối Y và ancol Z. Đốt cháy hoàn toàn 2,07 gam Z cần 3,024 lít O2 (đktc) thu được lượng CO2 nhiều hơn khối lượng nước là 1,53 gam. Nung Y với vôi tôi xút thu được khí T có tỉ khối so với không khí bằng 1,03. CTCT của X là: A. C2H5COOCH3.

B. CH3COOC2H5.

C. C2H5COOC3H7.

D. C2H5COOC2H5.

Giải : Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Theo đề bài: X đơn chức, tác dụng với NaOH sinh ra muối và ancol  X là este đơn chức: RCOOR’.

Mặt khác: mX + mO = mCO + m H O  44. nCO + 18. n H O = 2,07 + (3,024/22,4).32 = 6,39 gam 2

2

2

2

2

Và 44. nCO - 18. n H O = 1,53 gam  nCO = 0,09 mol ; n H O = 0,135 mol 2

2

2

2

n H 2O > nCO2  Z là ancol no, đơn chức, mạch hở có công thức: CnH2n+1OH (n ≥ 1)

Từ phản ứng đốt cháy Z 

n H 2O nCO2

=

n  1 0,135 =  n = 2. n 0,09

Y có dạng: CxHyCOONa  T: CxH y+1  MT = 12x + y + 1 = 1,03.29 x  2  C2H5COOC2H5  đáp án D y  6



Câu5: Đun 20,4 gam một chất hữu cơ A đơn chức với 300 ml dung dịch NaOH 1 M thu được muối B và hợp chất hữu cơ C. Cho C phản ứng với Na dư thu được 2,24 lit H2 (đktc). Nung B với NaOH rắn thu được khí D có tỉ khối đối với O2 bằng 0,5. Khi oxi hóa C bằng CuO được chất hữu cơ E không phản ứng với AgNO 3/NH3. Xác định CTCT của A? A. CH3COOCH2CH2CH3.

B. CH3COO-CH(CH3)2.

C. C2H5COOCH2CH2CH3.

D. C2H 5COOCH(CH3)2.

Giải: Chất C tác dụng với Na sinh ra khí H2  C là ancol. Oxi hóa C ra E không phản ứng với AgNO3  C không là ancol bậc 1.

Các đáp án cho A là este đơn chức. Vậy B là muối của Na. Nung B với NaOH rắn tạo ra D có MD = 32.0,5 = 16. Vậy D là CH4  Gốc R trong D là CH3-. Đặt công thức của A là RCOOR’ CH3COOR’ + NaOH  CH 3COONa + R’OH R’OH + Na  R’ONa + H2 Ta có: nH = 0,1 mol  nAncol = 2.0,1 = 0,2 mol 2

nNaOH = 0,3 mol > nAncol  NaOH dư, este phản ứng hết.  nEste = nAncol = 0,2 mol  Meste = 20,4/0,2 = 102  R’ = 102 – 59 = 43  gốc R’ là C3H7- và ancol bậc 2  đáp án B. Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu6: (Đề khối B – 2007) X là một este no đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH4 là 5,5.

Nếu đem đun 2,2 gam este X với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là: A. C2H5COOCH3.

B. HCOOCH2CH2CH3.

C. CH3COOC2H5.

D. HCOOCH(CH3)2.

Giải: = 5,5 => MX = 5,5.16 = 88. C4H 8O2

d

RCOOR’ → RCOONa (R + 67).2,2 = 88.2,05 

R = 15: - CH3



R’ = 29.



Công thức của este: CH3COOC2H 5  Đáp án A

Câu7: Cho 20 gam chất hữu cơ X (chỉ chứa C, H, O và một loại nhóm chức) có tỉ khối hơi so với O 2 bằng 3,125, tác dụng với 0,3 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 23,2 gam bã rắn. CTCT của X có thể là: A. CH3COOCH=CH-CH3.

B. C2H5COOCH=CH2.

C. CH2CH=CHCOOCH3.

D. CH2=CHCOOC2H5.

Giải: * Nhận xét: Từ các đáp án ta thấy chúng đều là este. Đặt công thức este là RCOOR’ Meste = 3,125.32 = 100  neste = 20/100 = 0,2 mol  nNaOH pư = neste = 0,2 mol  nNaOH dư = 0,3 – 0,2 = 0,1 mol → mNaOH = 0,1.40 = 4 g

 mmuối = 23,2 – 4 = 19,2 g  Mmuối = 19,2/0,2 = 96  R = 96 – 67 = 29  R là C 2H5-

 đáp án B. * Chú ý: Nếu không xét sự chuyển hóa của ancol không bền ta có thể công thức ancol là RCOOR’ (hoặc chi tiết hơn đặt công thức X là RCOOCxHy).

RCOOCxHy + NaOH → RCOONa + CxHy+1O Áp dụng BTKL: meste + mNaOH (ban đầu) = mbã rắn + m C H x

y 1O

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 mC H x

nC H x

y 1O

y 1O

= 20 + 40.0,3 – 23,2 = 8,8 g

= nX = 0,2 mol  M C H x

 12x + y = 27 

x  2  y  3

y 1O

= 8,8/0,2 = 44

 gốc Hidrocacbon R’: –CH=CH2  đáp án B.

Câu 8: Đun nóng 0,1 mol este no, đơn chức mạch hở X với 30 ml dung dịch 20% (D = 1,2 g/ml) của một hiđroxit kim loại kiềm A. Sau khi kết thúc phản ứng xà phòng hoá, cô cạn dung dịch thì thu được chất rắn Y và 4,6 gam ancol Z, biết rằng Z bị oxi hoá bởi CuO thành sản phẩm có khả năng phản ứng tráng bạc. Đốt cháy chất rắn Y thì thu được 9,54 gam muối cacbonat, 8,26 gam hỗn hợp CO2 và hơi nước. Công thức cấu tạo của X là: A. CH3COOCH3

B. CH 3COOC2H5

C. HCOOCH3

D. C2H5COOCH 3

Giải : X là este no, đơn chức, mạch hở : CnH 2n+1COOCmH2m+1 ( 0  n; 1  m) Ta có: nX = nAOH (pư) = nZ = 0,1 mol  MZ = 14m + 18 =

4,6 = 0,1

46  m = 2

Mặt khác: nA =

30.1,2.20 = 100.(M A  17)

2.

9,54  2 M A  60

MA = 23  A là Na  nNaOH (ban đầu) =

C n H 2 n 1 COONa : 0,1 mol O2 ,t 0   NaOH d ­: 0,18  0,1  0,08 mol

Y

7,2  0,18 mol 40

 Na 2 CO 3  CO 2 H O  2

Vậy: mY + m O (p /­) = m Na CO  m CO  m H O 2

2

Hay 0,1(14n+68) + 0,08.40 +

3

2

(3n  1) .0,1.32 2

2

= 9,54 + 8,26  n = 1  X : CH 3COOCH3

 đáp án A Câu9: Hai este X, Y có cùng công thức phân tử C8H8O 2 và chứa vòng benzen trong phân tử.

Cho 6,8 gam hỗn hợp gồm X và Y tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng, lượng NaOH phản ứng tối đa là 0,06 mol, thu được dung dịch Z chứa 4,7 gam ba muối. Khối lượng muối của axit cacboxylic có phân tử khối lớn hơn trong Z là: A. 0,82 gam.

B. 0,68 gam.

C. 2,72 gam.

D. 3,40 gam.

Bài giải : Lập tỉ lệ: 1<

n NaOH 0,06 < 2 có 1 este đơn chức và 1 este của phenol = 0,05 n 2 este

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Trường hợp 1: X là C6H5COOCH3 b mol Y là CH3COOC6H5 a mol Ta có

a + b = 0,05 giải hệ  a = 0,01vàb =0,04 2a + b = 0,06

 mmuối = 144.0,04+82.0,01+0,01.116=7,74 > 4,7 (loại)

Trường hợp 2: X là HCOOCH2C6H5 b mol Y là CH3COOC6H5 a mol Ta có

a + b = 0,05 giải hệ  a = 0,01và b =0,04 2a + b = 0,06

 m=0,01×82=0,82

 mmuối = 68.0,04+82.0,01+0,01.116= 4,7 (thỏa mãn)  m = 0,01×82=0,82 gam

 đáp án A Câu10 : Một hỗn hợp A gồm 2 este đơn chức X, Y (MX < My). Đun nóng 12,5 gam hỗn hợp A với một lượng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 7,6 gam hỗn hợp ancol no B, đơn chức có khối lượng phân tử hơn kém nhau 14 đvC và hỗn hợp hai muối Z. Đốt cháy 7,6 gam B thu được 7,84 lít khí CO2 (đktc) và 9 gam H 2O. Phần trăm khối lượng của X, Y trong hỗn hợp A lần lượt là: A. 59,2%; 40,8%.

B. 50%; 50%.

C. 40,8%; 59,2%.

C. 66,67%; 33,33%.

Bài giải : Từ đề bài  A chứa 2 este của 2 ancol đồng đẳng kế tiếp Đặt công thức chung của ancol là C n H 2 n 1 OH nCO2 = 7,84/22,4 = 0,35 mol; n H 2O = 9/18 = 0,5 mol  nB = n H2 O - n CO 2 = 0,5 – 0,35 = 0,15 mol

 n =

nCO2 nB

= 2,33. Vậy B

C 2 H 5 OH : 0,1 mol  C 3 H 7 OH : 0,05 mol

Đặt công thức chung của hai este là RCOOR  neste = nNaOH = nmuối = nY = 0,15 mol  mZ = 12,5 + 0,15.40 – 7,6 = 10,9 g  M muèi = M R + 67 =

10,9 =72,67  M R = 5,67 0,15

Như vậy trong hai muối có một muối là HCOONa Hai este X, Y có thể là: (I)

HCOOC2 H 5  C x H y COOC3 H 7

hoặc (II) 

HCOOC 3 H 7

C x H y COOC 2 H 5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

x 1 - trường hợp (I)  

y  3

- trường hợp (II)  12x + y = 8 ( loại) Vậy A X : HCOOC 2 H 5 : 59,2%  đán án A Y : CH 3 COOC 3 H 7 : 40,8%

* Chú ý: Thủy phân este đa chức +

R(COOR’)n + nNaOH  R(COONa)n + nR’OH ,

nancol = n.nmuối

+

(RCOO)nR’ + nNaOH  nRCOONa + R’(OH)n ,

nmuối = n.nancol

+

R(COO)nR’ + nNaOH  R(COONa)n + R’(OH)n,

nancol = n muối

Câu11: Cho 0,01 mol một este X của axit hữu cơ phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH 0,2 M, sản phẩm tạo thành chỉ gồm một ancol Y và một muối Z với số mol bằng nhau.

Mặt khác, khi xà phòng hoá hoàn toàn 1,29 gam este đó bằng một lượng vừa đủ là 60 ml dung dịch KOH 0,25 M, sau khi phản ứng kết thúc đem cô cạn dung dịch được 1,665 gam muối khan. Công thức của este X là: A. C2H4(COO)2C4H8

B. C4H8(COO)2C2H4

C. C2H4(COOC4H 9)2

D.C4H8(COO C2H5)2

Giải: Ta có: nZ = nY  X chỉ chứa chức este Sỗ nhóm chức este là:

n NaOH = 0,1.0,2 = 2  CT của X có dạng: R(COO)2R’ 0,01 nX

Từ phản ứng thủy phân: naxit = nmuối = 1 nKOH = 1 .0,06.0,25 = 0,0075 mol 2

 M muối = MR + 83.2 = 1,29 0,0075

Meste =

1,665 = 0,0075

2

222  MR = 56  R là: -C 4H8-

= 172  R + 2.44 + R’ = 172  R’ = 28 (-C2H4-)

Vậy X là: C 4H8(COO)2C2H4  đáp án B.

3. Câu hỏi và bài tập tự giải : Câu 12: Xà phòng hoá hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp gồm hai este HCOOC2H5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH 1M (đun nóng). Thể tích dung dịch NaOH tối thiểu cần dùng là A. 400 ml.

B. 300 ml.

C. 150 ml.

D. 200 ml.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 13: Thuỷ phân hoàn toàn 11,44 gam este no, đơn chức, mạch hở X với 100ml dung dịch NaOH 1,3M (vừa đủ) thu được 5,98 gam một ancol Y. Tên gọi của X là A. Etyl fomat

B. Etyl axetat

C. Etyl propionat

D. Propyl axetat

Câu 14: Thuỷ phân este X có CTPT C4H8O2 trong dung dịch NaOH thu được hỗn hợp hai chất hữu cơ Y và Z trong đó Y có tỉ khối hơi so với H2 là 16. X có công thức là A. HCOOC3H 7

B. CH3COOC2H5

C. HCOOC3H 5

D. C2H5COOCH3

Câu 15: Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là (cho H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23) A. 3,28 gam.

B. 8,56 gam.

C. 8,2 gam.

D. 10,4 gam.

Câu 16: Cho 10,28g hỗn hợp hai este đơn chức tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH thu được 8,48g muối của hai axit hữu cơ kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng và một ancol . Mặt khác đốt cháy hoàn toàn 20,56g hỗn hợp hai este này cần 1,26 mol oxi , thu được khí CO 2 và 15,12g nước . CTCT của hai este là A. HCOOC(CH3) = CH2 và CH3COOC(CH3) = CH2 B. HCOOCH 2CH = CH2 và CH3COOCH 2CH = CH2 C. CH3COOCH2CH = CH2 và C2H5COOCH2CH = CH2 D. CH3COOCH = CHCH3 và C2H5COOCH=CHCH3 Câu 17: Hợp chất hữu cơ X chứa một loại nhóm chức có CTPT C8H14O4 . Khi thuỷ phân X trong dung dịch NaOH thu được một muối và hỗn hợp hai ancol A, B . Phân tử ancol B có số nguyên tử cacbon gấp đôi phân tử rượu A . Khi đun nóng với H2SO4 đặc ở điều kiện thích hợp A cho một olefin và B cho 3 olefin đồng phân . CTCT thu gọn của X là A. CH3OOCCH2CH2COOCH2CH 3

B. C2H 5OCO- COOCH 2CH2CH2CH3

C. HOCOCH2CH2CH2CH2COOCH3

D. C2H5OCO - COOC(CH3)3

Câu 18: Thuỷ phân chất X có CTPT C8H14O 5 thu được ancol etylic và chất hữu cơ Y .Cho biết nX = nC2H5OH = 1/2nY . Y được điều chế trực tiếp từ glucozơ bằng phản ứng lên men , trùng ngưng Y thu được một loại polime.CTCT thu gọn của X là .

A. C2H5OCOCH(OH)CH2COOC2H5

B. CH2(OH)CH2COOCH2CH2COOC2H 5

C. C2H5OCOCH- COOC2H5

D. CH3CH(OH)COOCH(CH3)COOC2H 5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 19:Cho 35,2 gam hỗn hợp gồm 2 este no đơn chức là đồng phân của nhau có tỉ khối hơi đối với H2 bằng 44 tác dụng với 2 lit dung dịch NaOH 0,4 M, rồi cô cạn dung dịch vừa thu được, ta được 44,6 gam chất rắn B. Công thức của 2 este là: A.HCOOC2H5 và CH3COOCH3

B.C2H5COOCH3 và CH3COOC2H5

C.HCOOC3H7 và CH3COOC2H5

D.HCOOC3H7 và CH3COOCH3

Câu 20:Este X có CTPT C7H12O4, khi cho 16 gam X tác dụng vừa đủ với 200 gam dung dịch NaOH4% thì thu được một ancol Y và 17,82 gam hỗn hợp 2 muối.CTCT thu gọn của X là công thức nào dưới đây?

A.HCOOCH2CH2CH2CH2OOCCH3

B.CH3COOCH2CH2CH2OOCCH 3

C.C2H5COOCH 2CH 2CH 2OOCH

D.CH3COOCH2CH2OOCC2H5

Câu 21: Cho 52,8g hỗn hợp gồm hai este no, đơn chức là đồng phân của nhau có tỉ khối hơi so với H 2 bằng 44, tác dụng với 2 lit dung dịch NaOH 0,6M ,rồi cô cạn dung dịch vừa thu được còn lại 66,9g chất rắn B. Công thức phân tử của hai este là A. HCOOC2H5 và CH3COOCH 3

B. C2H5COOCH3 và CH3COOC2H 5

C. HCOOC3H7 và CH3COOC2H5

D. HCOOC3H 7 và CH 3COOCH3

Câu 22: Este X có công thức phân tử C7H12O4 , khi cho 51,9g X tác dụng với 300g dung dịch NaOH 4% thì thu được một ancol hai chức Y và 26,7g hỗn hợp hai muối . Công thức cấu tạo thu gọn của X là A. HCOO - (CH2)4- OOCCH3

B. CH3COO- (CH2)3-OOCCH3

C. C2H5COO- (CH 2)3- OOCH

D. CH 3COO-(CH 2)2- OOCC2H5

Câu 23: Hợp chất hữu cơ X đơn chức chứa C,H,O . Đốt cháy hoàn toàn X thu được nCO2 = nO2=1,5 nH2O . Biết X tác dụng được với NaOH và tham gia phản ứng tráng gương . CTCT thu gọn của X là A. HCOOCH2CH3

B. HCOOCH= CH2

C. HCOOCH3

D. HCOOCH2CH=CH2

Câu 24: Thuỷ phân este X trong môi trường axit thu được hai chất hữu cơ A, B. Oxi hoá A tạo ra sản phẩm là chất B . Chất X không thể là A. etyl axetat

B. etilen glicol oxalat

C. vinyl axetat

D. isopropyl propionat

Câu 25: 10,4 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 150 gam dung dịch natri hidroxit 4%. Phần trăm khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp bằng: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 22 %

B. 42,3 %

C. 57,7 %

D. 88 %

Câu 26: Khi thuỷ phân 0,1 mol este X của 1 ancol đa chức và 1 axit đơn chức cần dùng 100 ml dung dịch NaOH 3M . Mặt khác khi thuỷ phân 6,35g este đó cần 3g NaOH . X là A. glixerol triaxetat

B. glixerol triacrylat

C. etylen glicol điacrylat

D. etylen glicol điaxetat

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA: Câu 27: ( ĐH KA – 2007) Mệnh đề không đúng là: A. CH3CH 2COOCH=CH2 cùng dãy đồng đẳng với CH2=CHCOOCH 3.

B. CH3CH2COOCH=CH2 tác dụng với dung dịch NaOH thu được anđehit và muối.

C. CH 3CH 2COOCH=CH2 tác dụng được với dung dịch Br2.

D. CH 3CH 2COOCH=CH2 có thể trùng hợp tạo polime.

Câu 28:(ĐH KA-2007) Thuỷ phân hoàn toàn 444 gam một lipit thu được 46 gam glixerol (glixerin) và hai loại axit béo. Hai loại axit béo đó là (cho H = 1, C = 12, O = 16) A. C15H31COOH và C17H35COOH.

B. C17H33COOH và C15H 31COOH.

C. C17H31COOH và C17H33COOH.

D. C17H 33COOH và C17H 35COOH

Câu 29: (ĐH KA-2007) Xà phòng hóa 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là (cho H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23) A. 8,56 gam.

B. 3,28 gam.

C. 10,4 gam.

D. 8,2 gam.

Câu 30: (ĐH KB-2007) X là một este no đơn chức, có tỉ khối hơi đối với CH4 là 5,5. Nếu đem đun 2,2 gam este X với dung dịch NaOH (dư), thu được 2,05 gam muối. Công thức cấu tạo thu gọn của X là (cho H = 1, C =12, O = 16, Na = 23) A. HCOOCH2CH2CH3.

B. HCOOCH(CH3)2.

C. C2H5COOCH3.

D. CH3COOC2H5

Câu 31: (ĐH KB-2008)Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là A. 17,80 gam.

B. 18,24 gam.

C. 16,68 gam.

D. 18,38 gam.

Câu 32: (ĐH KA-2009) Xà phòng hoá hoàn toàn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung dịch NaOH thu được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau. Công thức của hai este đó là A. CH 3COOCH3 và CH3COOC2H5.

B. C2H 5COOCH3 và C2H5COOC2H 5.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. CH 3COOC2H5 và CH 3COOC3H7.

D. HCOOCH3 và HCOOC2H 5

Câu 33:(ĐH KA-2009) Xà phòng hóa hoàn toàn 66,6 gam hỗn hợp hai este HCOOC2H 5 và CH3COOCH3 bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp X gồm hai ancol. Đun nóng hỗn hợp X với H 2SO4 đặc ở 140 oC, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được m gam nước. Giá trị của m là A. 4,05.

B. 8,10.

C. 18,00.

D. 16,20.

Câu 34: (ĐH KB-2009) Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 0,4M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc).

Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 (dư) thì khối lượng bình tăng 6,82 gam. Công thức của hai hợp chất hữu cơ trong X là A. CH 3COOH và CH 3COOC2H5

B. C2H5COOH và C2H5COOCH3.

C. HCOOH và HCOOC3H7.

D. HCOOH và HCOOC2H 5.

Câu 35: (ĐH KB-2009) Este X (có khối lượng phân tử bằng 103 đvC) được điều chế từ một ancol đơn chức (có tỉ khối hơi so với oxi lớn hơn 1) và một amino axit. Cho 25,75 gam X phản ứng hết với 300 ml dung dịch NaOH 1M, thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được m gam chất rắn. Giá trị m là A. 26,25.

B. 27,75.

C. 24,25.

D. 29,75

Câu 36: (ĐH KA-2010) Thuỷ phân hoàn toàn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch NaOH 24%, thu được một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Hai axit đó là A. C2H5COOH và C3H7COOH.

B. HCOOH và C2H5COOH.

C. HCOOH và CH3COOH.

D. CH3COOH và C2H 5COOH

Câu 37:(ĐH KA-2010) Đốt cháy hoàn toàn một este đơn chức, mạch hở X (phân tử có số liên kết π nhỏ hơn 3), thu được thể tích khí CO2 bằng 6/7 thể tích khí O2 đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được 12,88 gam chất rắn khan. Giá trị của m là: A. 8,88.

B. 10,56.

C. 6,66.

D. 7,20.

Câu 38: (ĐH KB-2011) Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH (dư), sau khi phản ứng kết thúc thì lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam. Số đồng phân cấu tạo của X thoả mãn các tính chất trên là: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 5.

B. 2.

C. 6.

D. 4.

Câu 39:(ĐH KB-2012) Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm hai este đồng phân cần dùng 27,44 lít khí O2, thu được 23,52 lít khí CO2 và 18,9 gam H 2O. Nếu cho m gam X tác dụng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được 27,9 gam chất rắn khan, trong đó có a mol muối Y và b mol muối Z (MY < MZ). Các thể tích khí đều đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Tỉ lệ a : b là A. 3 : 5.

B. 3 : 2.

C. 2 : 3.

D. 4 : 3.

Câu 40: ( THPT quốc gia 2015) Xà phòng hóa hoàn toàn 3,7 gam HCOOC2H5 bằng một lượng dung dịch NaOH vừa đủ. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được m gam muối khan.

Giá trị của m là A. 5,2.

B. 3,4.

C. 3,2.

D. 4,8.

IV. DẠNG 4: BÀI TOÁN VỀ ĐẶC ĐIỂM THUẬN NGHỊCH CỦA PHẢN ỨNG ESTE HÓA 1. Một số lưu ý: H2SO4, t0

RCOOH + R'-OH

RCOOR' + H2O

Đặc điểm của phản ứng este hoá là thuận nghịch nên có thể gắn với dạng bài toán: Hiệu suất phản ứng este hoá: H=

l­îng este thu ®­îc theo thùc tÕ . 100% l­îng este thu ®­îc theo lÝ thuyÕt

Hoặc: Tính lượng este tạo thành hoặc axit cacboxylic cần dùng, lượng ancol …

2. Câu hỏi và bài tập mẫu: Mức độ biết: Câu1: Phản ứng este hóa giữa ancol etylic và axit axetic tạo thành sản phẩm hữu cơ có tên gọi là: A. metyl axetat.

B. axyl etylat .

C. etyl axetat.

D. axetyl etylat.

Bài giải : C2H5OH + CH3COOH

H+, t o

C2H5OOCCH3 + H2O

 đáp án C. Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Mức độ hiểu: Câu2: Một este có công thức phân tử là C4H 6O2, khi thuỷ phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của este đó là A. HCOO-C(CH3)=CH 2.

B. HCOO-CH=CH-CH 3 .

C. CH3COO-CH= CH3.

D. CH2=CH-COO- CH3.

Bài giải : CH3COO-CH= CH3 + H2O

H +, to

CH3COOH + CH3CHO

 đáp án C. Mức độ vận dụng: Câu3: Cho sơ đồ chuyển hóa sau (mỗi mũi tên là một phương trình phản ứng): Tinh bột → X → Y → Z → metyl axetat. Các chất Y, Z trong sơ đồ trên lần lượt là:

A. C2H5OH, CH3COOH.

B. CH 3COOH, CH3OH.

C. CH3COOH, C2H5OH.

D. C2H4, CH 3COOH.

Bài giải : (C6H10O5)n → C6H12O6 → C2H 5OH → CH 3COOH

H+, t o

CH3COOC2H5.

 đáp án D Mức độ vận dụng cao: Câu4: Hỗn hợp A gồm axit axetic và etanol. Chia A thành ba phần bằng nhau. + Phần 1 tác dụng với Kali dư thấy có 3,36 lít khí thoát ra. + Phần 2 tác dụng với Na2CO3 dư thấy có 1,12 lít khí CO2 thoát ra. Các thể tích khí đo ở đktc. + Phần 3 được thêm vào vài giọt dung dịch H 2SO4, sau đó đun sôi hỗn hợp một thời gian.

Biết hiệu suất của phản ứng este hoá bằng 60%. Khối lượng este tạo thành là bao nhiêu?

A. 8,80 gam

B. 5,20 gam

C. 10,56 gam

D. 5,28 gam

Bài giải: Hỗn hợp A CH 3 COOH : a

mol

C 2 H 5 OH : b mol



a  0,1 mol n A  a  b  2 n H 2  0,3 mol   a  2 n CO2  0,1 mol b  0,2 mol

Vì a < b ( hiệu suất tính theo axit)  số mol este thực tế thu được: n = 0,1.60% = 0,06 mol

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 Khối lượng este thực tế thu được: m = 0,06.88 = 5,28 gam  đáp án D Câu 5: Đun 12 gam axit axetic với ancol etylic (H2SO4đ,t0) . khối lượng của este thu được là bao nhiêu biết hiệu suất phản ứng là 80 % ?

A.14,08 gam

B.17,6 gam

C.22 gam

D.15,16 gam

Bài giải: CH 3COOH + C2H5OH ⇄ CH3COOC2H5 + H 2O m este = (88.12: 60)80% = 14,08 gam

 đáp án A

3. Câu hỏi và bài tập tự giải: Câu 6: Tính khối lượng este metyl metacrylat thu được khi đun nóng 215 gam axit metacrylic với 100 gam rượu metylic. Giả thiết phản ứng este hóa đạt hiệu suất 60%.

A. 125 gam

B. 175 gam

C. 150 gam

D. 200 gam

Câu 7: Khi đun nóng 25,8 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic (H2SO4đ,t0) thu được 14,08 gam este. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp đó thu được 23,4 ml H2O. Tìm thành phần phần trăm về khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu và hiệu suất phản ứng este hóa: A. 53,5% C2H5OH; 46,5% CH3COOH; Hiệu suất 80% B. 55,3% C2H 5OH; 44,7% CH3COOH; Hiệu suất 80% C. 60,0% C2H5OH; 40,0% CH3COOH; Hiệu suất 75% D. 45,0% C2H5OH; 55,0% CH3COOH; Hiệu suất 60% Câu 8: Đun nóng axit axetic với ancol isoamylic (CH3)2CH- CH2- CH2OH có H2SO 4 đặc xúc tác thu được isoamyl axetat ( dầu chuối ) . Lượng dầu chuối thu được từ 198,525g axit axetic đun nóng với 300g ancol isoamylic là ( Biết H = 68%) A. 146,25g

B. 292,49g

C. 438,75g

D. 238,50

Câu 9: Đun một lượng dư axit axetic 20,7g ancol etylic ( có H 2SO4 đặc làm xúc tác ) . Đến khi phản ứng dừng lại thu được 16,5g este . Hiệu suất của phản ứng este hoá là A. 75%

B. 62,5%

C. 60%

D. 41,67%

Câu 10: Thực hiện phản ứng este hoá hỗn hợp gồm 322,5g axit metacrylic và 150g ancol metylic với hiệu suất đạt 60% . Khối lượng metyl metacrylat thu được là: A. 187,5g

B. 225g

C. 262,5g

D. 300g

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA: Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 11:( CĐ khối A – 2007) Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam ancol etylic (H 2SO4đ,t0) tới khi phản ứng đạt trạng thái cấn bằng thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là: A. 55%

B. 50%

C. 62,5%

D. 75%

Bài 12(Đề ĐH A – 2007): Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH 3COOH (tỉ lệ mol 1 : 1).

Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C2H5OH (có xúc tác H2SO4 đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là: A. 10,12.

B. 6,48

C. 8,10

D. 16,20.

Câu13 ( Đề THPT quốc gia 2015): Đun 3,0 gam CH3COOH với C2H 5OH dư (xúc tác H2SO4 đặc), thu được 2,2 gam CH3COOC2H5. Hiệu suất của phản ứng este hóa tính theo axit là: A. 25,00%.

B. 50,00%.

C. 36,67%.

D. 20,75%.

V. DẠNG 5: MỘT SỐ CÂU DÀNH CHO HỌC SINH GIỎI VÀ CÁC CÂU KHÓ TRONG ĐỀ THI THPT QUỐC GIA 1. Một số lưu ý: - Bài toán este khó thông thường gặp ở các bài cho hỗn hợp este và các chất hữu cơ khác( ancol, axit cacboxylic...).

- Khi bài toán cho 2 chất hữu cơ khi tác dụng với NaOH hoặc KOH mà tạo ra: + 2 muối và 1 ancol thì có khả năng 2 chất hữu cơ đó là  RCOOR’ và R’’COOR’ có nNaOH = nR’OH  Hoặc: RCOOR’ và R’’COOH có nNaOH > nR’OH + 1 muối và 1 ancol có những khả năng sau  RCOOR’ và ROH  Hoặc: RCOOR’ và RCOOH  Hoặc: RCOOH và R’OH + 1 muối và 2 ancol thì có những khả năng sau  RCOOR’ và RCOOR’’  Hoặc: RCOOR’ và R’’OH * Đặc biệt chú ý: Nếu đề nói chất hữu cơ đó chỉ có chức este thì không sao, nhưng nếu nói có chức este thì chúng ta cần chú ý ngoài chức este trong phân tử có thể có thêm chức axit hoặc ancol!

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

2. Câu hỏi và bài tập mẫu: Câu 1: Hỗn hợp A gồm ba chất hữu cơ X, Y, Z đơn chức đồng phân của nhau, đều tác dụng được với NaOH. Đun nóng 13,875 gam hỗn hợp A với dung dịch NaOH vừa đủ thu được 15,375 gam hỗn hợp muối và hỗn hợp ancol có tỉ khối hơi so với H2 bằng 20,67. Ở 136,50C, 1 atm thể tích hơi của 4,625 gam X bằng 2,1 lít. Phần trăm khối lượng của X, Y, Z (theo thứ tự KLPT gốc axit tăng dần) lần lượt là: A. 40%; 40%; 20%

B. 40%; 20%; 40%

C. 25%; 50%; 25%

D. 20%; 40%; 40%

Bài giải : Ta có : n X 

1.2,1 4,625  0,0625mol  MX =  74 0,082(273  136,5) 0,0625

Mặt khác: X, Y, Z đơn chức, tác dụng được với NaOH  X, Y, Z là axit hoặc este x  3 y  6

 CTPT dạng: CxHyO2, dễ dàng  

Vậy

X : C 2 H 5 COOH : a mol A Y : CH 3 COOCH 3 : b mol Z : HCOOC H : c mol 2 5 



n A  a  b  c  0,1875mol  32 b  46 c    20,67 d ancol / H2  2 ( b  c)  m muèi  96a  82 b  68c  15,375gam

a  0,075  b  0,0375 c  0,075 

 đáp án B

Câu 2 (ĐH khối A – 2014): Cho X, Y là hai chất thuộc dãy đồng đẳng của axit acrylic và MX < MY; Z là ancol có cùng số nguyên tử cacbon với X; T là este hai chức tạo bởi X, Y và Z. Đốt cháy hoàn toàn 11,16 gam hỗn hợp E gồm X, Y, Z, T cần vừa đủ 13,216 lít khí O2 (đktc), thu được khí CO2 và 9,36 gam nước. Mặt khác 11,16 gam E tác dụng tối đa với dung dịch chứa 0,04 mol Br2. Khối lượng muối thu được khi cho cùng lượng E trên tác dụng hết với dung dịch KOH dư là: A. 4,68 gam.

B. 5,44 gam.

C. 5,04 gam.

D. 5,80 gam.

Bài giải: mCO2 = 11,16 + 0,59.32 – 9,36 = 20,68  n CO 2 = 0,47< n H 2O = 0,52 ancol no, đơn chức

nBr2 = 0,04 = Số mol liên kết  trong mạch của 2 axit và este  Gọi nAxit = x ; nAncol = y và nE =

z Bảo toàn cho Oxi : 2x + 2y + 4z = 0,47.2 + 0,52.1 - 1,18 = 0,28 (1) Bảo toàn liên kết  : x + 2z = 0,04 (2) Từ (1) và (2) → y = 0,1 ; Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Công thức chung của X,Y: CnH 2n-2O2 (n  3)  chọn n = 3 và m = 4 Axit là C3H4O2 a mol và C4H6O2 b mol , Ancol C3H 8O2  Este C10H14O4 z mol Bảo toàn cho liên kết : a + b + 2z = 0,04 Bảo toàn cho C: 3a + 4b + 10z = 0,47 – 0,1.3 = 0,17 Bảo toàn khối lượng: 72a + 86b + 198z = 11,16 – 0,1.76 = 3,56  Giải ra: a = b = z = 0,01 Muối là : C2H3COOK (0,01.2) và C3H 5COOK (0,01.2)  m = 0,02(110 + 124) = 4,68  đáp án A Câu 3(ĐH khối B – 2014): Chất X có công thức phân tử C6H8O4. Cho 1 mol X phản ứng hết với dung dịch NaOH, thu được chất Y và 2 mol chất Z. Đun Z với dung dịch H2SO 4 đặc, thu được đimetyl ete. Chất Y phản ứng với dung dịch H 2SO4 loãng (dư), thu được chất T. Cho T phản ứng với HBr, thu được hai sản phẩm là đồng phân cấu tạo của nhau. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Chất T không có đồng phân hình học.

B. Chất X phản ứng với H 2 (Ni, t0) theo tỉ lệ mol 1 : 3.

C. Chất Y có công thức phân tử C4H4O4Na2.

D. Chất Z làm mất màu nước brom.

Bài giải: Độ bất bão hòa =3 vì tác dụng với NaOH tạo 2mol CH 3OH => este 2 chức, ko no có 1C=C : CH 3OCOCH=CHCOOCH3; X: CH3OCOC(=CH2)COOCH 3 (chọn) CH3OCOC(=CH2)COOCH3 + 2NaOH  NaOOC-C(=CH2)-COONa(Y) + 2CH3OH(Z) 2CH3OH(Z)  CH3OCH3 + H2O; NaOOC-C(=CH 2)-COONa + H2SO4  HOOC-C(=CH 2)-COOH(T) + Na2SO4.

HOOC-C(=CH2)-COOH(T) + HBr  2sp T: HOOC-C(=CH2)-COOH (=>không có đồng phân hình học)  đáp án A Câu 4: Trieste A mạch hở, tạo bởi glixerol và 3 axit cacboxylic đơn chức X,Y,Z. Đốt cháy hoàn toàn a mol A thu được b mol CO 2 và d mol H2O. Biết b = d + 5a và a mol A phản ứng vừa đủ với 72 gam Br2(trong dung dịch), thu được 110,1 gam sản phẩm hữu cơ. Cho a mol A phản ứng với dung dịch KOH vừa đủ, thu được x gam muối. Giá trị của x GẦN NHẤT là: A. 48,49

B. 49,49

C. 47,49

D. 50,49

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Bài giải : Từ b-d = 5a  A có 6pi  Gốc có 3pi  A+3Br2 = 110,1 g  mA = 110,1 – 72 Dùng bảo toàn với KOH tính được x = 49,5  đáp án B Câu 5: Một hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C10H 8O4 trong phân tử chỉ chứa 1 loại nhóm chức. Cho 1 mol X phản ứng vừa đủ với 3 mol NaOH tạo thành dung dịch Y gồm 2 muối (trong đó có 1 muối có M<100), 1 anđehit no (thuộc dãy đồng đẳng của metanal) và nước. Cho dung dịch Y phản ứng với lượng dư AgNO3/NH3 thì khối lượng kết tủa thu được gần nhất là: A. 161.19 gam

B. 431,19 gam

C. 162 gam

D. 108,19 gam

Bài giải : X: HOOC6H 4COOCH=CH2 + 3NaOH  HCOONa + C6H 4COONa + CH3CHO Y + AgNO3 + NH3 HCOONa  2Ag ; CH3CHO  2Ag

 m Ag = 432g  đáp án B

Câu 6: X, Y, Z là ba axit cacboxylic đơn chức cùng dãy đồng đẳng (MX < MY < MZ ), T là este tạo bởi X, Y, Z với một ancol no, ba chức, mạch hở E. Đốt cháy hoàn toàn 26,6 gam hỗn hợp M gồm X, Y, Z, T (trong đó Y và Z có cùng số mol) bằng lượng vừa đủ khí O 2, thu được 22,4 lít CO2 (đktc) và 16,2 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 26,6 gam M với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 21,6 gam Ag. Mặt khác, cho 13,3 gam M phản ứng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M và đun nóng, thu được dịch N. Cô cạn dung dịch N thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m gần nhất với: A. 38,04.

B. 24,74.

C. 16,74.

D. 25,10.

Bài giải : Hỗn hợp N gồm các axit và este tráng gương=> chứa HCOOH => X là HCOOH n CO2 = 1 ; n H2O = 0.9 ; k = 3 nCO2 – nH2O = (3-1)nHCHC  nT = 0.05 nX = a, nY = nZ = b BTKL: 26.6 + mO2 = mCO2 + mH2O  mO2 = 33.6 g => nO2 = 1.05 mol BT O: 2a + 4b +1.05.2 + 0.05.b = 2.1 + 0.9  2b + a = 0.25 Tráng bạc  2a + 2.0,05 = 0.2 a = 0.05 ; b = 0.1

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

X là HCOOH, Y là R1COOH , Z là R2COOH KL: 26.6 = 2.3 + 0.1(R1+45) + 0.1 (R2 +45) + 0.05 (R1+R2 + R3 + 133) =1.73  3R1 + 3R2 + R3 = 1.73 Mà Z là ancol bậc 3  R1 = 15 ; R2 = 29 ; R3 = 41  m = 24.75  Chọn B. 3. Câu hỏi và bài tập tự giải: Câu 7: Viết các phương trình phản ứng dưới dạng tổng quát và lấy VD hoàn thành các phản ứng sau: 1. Este + NaOH  1 muối + 1 ancol 2. Este + NaOH  1 muối + 2 ancol 3. Este + NaOH  2 muối + 1 ancol 4. Este + NaOH  n (phân tử) muối + m (phân tử) ancol 5. Este + NaOH  1 muối + 1 andehit 6. Este + NaOH  1 muối + 1 xeton 7. Este + NaOH  2 muối + nước.

8. Este + NaOH  2 muối + 1 ancol + nước 9. Este + NaOH  1 sản phẩm duy nhất Câu 8: Hoàn thành các phản ứng theo sơ đồ sau (dưới dạng công thức cấu tạo): 1. C3H4O2 + NaOH  (A) + (B) 2. (A) + H2SO4 (loãng)  (C) + (D) 3. (C) + AgNO3 + NH3 + H2O  (E) + Ag  + NH4NO3 4. (B) + AgNO3 + NH3 + H2O  (F) + Ag  + NH4NO3 Câu 9: Hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau:

Câu 10: Hỗn hợp E gồm 3 este đều có số nhóm chức không quá 2 và không chứa nhóm chức nào khác( trong đó có 2 este là đồng phân nhau và đều có số C  7). Đốt cháy m gam E bằng lượng oxi vừa đủ thu được 1,59 mol CO2; 1,2 mol H2O. Cho m gam E tác dụng vừa đủ 260 ml

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

dung dịch NaOH 1,5M thu hỗn hợp muối Y và hỗn hợp Z chứa 2 ancol đều no và có cùng số nguyên tử các bon. Dẫn Z qua bình Na dư thấy khối lượng bình tăng 16,41 gam. Nung toàn bộ Y với hỗn hợp chất rắn NaOH/CaO đến phản ứng hoàn toàn được hỗn hợp khí T gồm 3 khí có dT/H2 là 4,875. Biết Z không tác dụng Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường. Phần trăm khối lượng của muối có khối lượng phân tử nhỏ hơn trong Y? A. 18,7%.

B. 24,9%.

C. 12,4%.

D. 20,7%.

Câu 11: X, Y, Z là ba axit cacboxylic đơn chức cùng dãy đồng đẳng (MX < MY < MZ ), T là este tạo bởi X, Y, Z với một ancol no, ba chức, mạch hở E. Đốt cháy hoàn toàn 26,6 gam hỗn hợp M gồm X, Y, Z, T (trong đó Y và Z có cùng số mol) bằng lượng vừa đủ khí O 2, thu được 22,4 lít CO2 (đktc) và 16,2 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 26,6 gam M với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 21,6 gam Ag. Mặt khác, cho 13,3 gam M phản ứng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M và đun nóng, thu được dịch N. Cô cạn dung dịch N thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m gần nhất với: A. 38,04.

B. 24,74.

C. 16,74.

D. 25,10.

Câu 12: Đun 20,64 gam hợp chất thuần chức, mạch hở X(C8H12O 4) với 20ml dung dịch NaOH 2M đến phản ứng hoàn toàn thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được hỗn hợp chất rắn Z và hỗn hợp hơi T trong đó có 2 ancol là đồng đẳng kế tiếp. Thêm CaO vào Z và nung đến phản ứng hoàn toàn thu được p gam hidrocacbon E. Giá trị nào sau đây không phù hợp với p?

A. 3 gam.

B. 2,5 gam.

C. 3,5 gam.

D. 2 gam.

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA: Câu 13 (ĐH khối A – 2014): Cho X, Y là hai chất thuộc dãy đồng đẳng của axit acrylic và MX < MY; Z là ancol có cùng số nguyên tử cacbon với X; T là este hai chức tạo bởi X, Y và Z. Đốt cháy hoàn toàn 11,16 gam hỗn hợp E gồm X, Y, Z, T cần vừa đủ 13,216 lít khí O 2 (đktc), thu được khí CO 2 và 9,36 gam nước. Mặt khác 11,16 gam E tác dụng tối đa với dung dịch chứa 0,04 mol Br2. Khối lượng muối thu được khi cho cùng lượng E trên tác dụng hết với dung dịch KOH dư là: A. 4,68 gam

B. 5,44 gam

C. 5,04 gam

D. 5,80 gam

Câu 14(ĐH khối B – 2014): Chất X có công thức phân tử C6H8O 4. Cho 1 mol X phản ứng hết với dung dịch NaOH, thu được chất Y và 2 mol chất Z. Đun Z với dung dịch H2SO 4 đặc, thu Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

được đimetyl ete. Chất Y phản ứng với dung dịch H2SO4 loãng (dư), thu được chất T. Cho T phản ứng với HBr, thu được hai sản phẩm là đồng phân cấu tạo của nhau. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Chất T không có đồng phân hình học.

B. Chất X phản ứng với H2 (Ni, t0) theo tỉ lệ mol 1 : 3.

C. Chất Y có công thức phân tử C4H4O4Na2.

D. Chất Z làm mất màu nước brom.

Câu 15: ( Đề minh họa THPT quốc gia – 2015) : Khi cho chất hữu cơ A( có CTPT C6H10O5 và không có nhóm CH2) tác dụng với NaHCO3 hoặc với Na thì số mol khí sinh ra luôn bằng số mol A phản ứng. A và các sản phẩm B, D tham gia phản ứng theo phương trình hóa học sau: A <=> B + H2O A + 2NaOH→2D + H2O B + 2NaOH→2D D + HCl→E + NaCl Tên gọi của E là: A.axit acrylic.

B.axit 2-hiđroxi propanoic.

C.axit 3-hiđroxi propanoic.

D.axit propionic.

Câu 16( Đề THPT quốc gia 2015): Hỗn hợp X gồm 3 este đơn chức, tạo thành từ cùng một ancol Y với 3 axit cacboxylic (phân tử chỉ có nhóm -COOH); trong đó, có hai axit no là đồng đẳng kế tiếp nhau và một axit không no (có đồng phân hình học, chứa một liên kết đôi C=C trong phân tử). Thủy phân hoàn toàn 5,88 gam X bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp muối và m gam ancol Y. Cho m gam Y vào bình đựng Na dư, sau phản ứng thu được 896 ml khí (đktc) và khối lượng bình tăng 2,48 gam. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn 5,88 gam X thì thu được CO2 và 3,96 gam H2O. Phần trăm khối lượng của este không no trong X là: A. 38,76%.

B. 40,82%.

C. 34,01%.

D. 29,25%.

VI. DẠNG 6: MỘT SỐ CÂU TỔNG HỢP NÂNG CAO 1. Nhận dạng * Trong thí nghiệm của este với kiềm không thu được ancol mà thu được anđehit hoặc xeton hoặc muối phenolat và nước.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Nếu sản phẩm thu được là ancol hoặc xeton thì trước hết sử dụng các giả thiết riêng về anđehit hoặc xeton đó để tìm CTCT của chúng. Sau đó chuyển thành CTCT của ancol không bền, rồi bỏ nhóm –OH sẽ được gốc R’ trong este.

- Nếu sản phẩm thu được là muối phenolat và nước thì: nMOH phản ứng = nMOH phản ứng với este + nMOH phản ứng với phenol > m.neste ( m là số nhóm chức este) - Nếu lượng kiềm đủ hoặc dư mà sau phản ứngđem cô cạn thì phần hơi thu được chỉ có nước. * Cho hỗn hợpX gồm hai chất hữu cơ đơn chức, mạch hở ( chứa C, H, O) tác dụng với kiềm. Bài toán cho số lượng muối và số lượng ancol. Có thể hỏi loại chất có trong hỗn hợp X ban đầu hoặc CTCT các chất trong hỗn hợp.

- Nếu đề bài cho 2 muối + 2 ancol thì X gồm 2 este, kh đó: nX = nMOH phản ứng = nmuối = nancol - Nếu đề bài cho 2 muối + 1 ancol thì có 2 trường hợp:  R COOR

+ Trường hợp 1: hỗn hợp X gồm 2 este có cùng gốc ancol  1  R2 COOR

; khi đó:

nX = nMOH phản ứng = nmuối= nancol  RCOOH ; khi đó:  R1COOR

+ Trường hợp 2:Hỗn hợp X gồm 1 axit và 1 este tạo bởi axit khác  nX = nMOH phản ứng = nmuối > nancol - Nếu đề bài cho 1 muối + 2 ancol thì có hai trường hợp:

 RCOOR

1 ; khi đó: + Trường hợp 1: Hỗn hợp X gồm hai estecó cùng gốc axit   RCOOR 2

nX = nMOH phản ứng = nmuối = nancol + Trường hợp 2: Hỗn hợp X gồm 1 ancol và 1 este tạo bởi một ancol  R ' OH  RCOOR ''

khác 

Khi đó: nMOH phản ứng = nmuối < nX =

 n ancol thu được

- Nếu đề bài cho 1 muối + 1 ancol thì có 3 trường hợp:  RCOOH ; khi đó:  RCOOR'

+ Trường hợp 1: Hỗn hợp X gồm 1 axit và 1 este tạo bởi axit đó  nX = nMOH phản ứng = nmuối > nancol

+ Trường hợp 2: Hỗn hợp X gồm 1 ancol và 1 este tạo bởi ancol đó Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 R ' OH   RCOOR '

Khi đó:

nMOH phản ứng = nmuối < nX =

 n ancol thu được  RCOOH ; khi đó:  R ' OH

+ Trường hợp 3: Hỗn hợp X gồm 1 axit và 1 ancol  nMOH phản ứng = naxit = nmuối

Nhận xét: Trong tất cả các trường hợp đều có nMOH phản ứng = nmuối ( ĐLBTNT M) b) Cách làm: - Trước hết không xử lí thí nghiệm của X + kiềm , mà tiến hành xử lí các thí nghiệm khác. Và thông thường là thí nghiệm của ancol thu được. Ngoài ra còn có thể có thí nghiệm đốt cháy X. - Nếu trường hợp thu được 1 muối mà đốt X thu được nCO < nH O thì X phải chứa ancol 2

2

no. c) Các ví dụ áp dụng Bài 1: Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ. Cho hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với dung dịch KOH thì cần hết 100 ml dung dịch KOH 5M. Sau phản ứng thu được hỗn hợp hai muối của hai axit no đơn chức và được một rượu no đơn chức Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với Natri được 3,36 lít H2 (đktc). Hai hợp chất hữu cơ thuộc loại chất gì?

A. 2 este.

B. 1 este và 1 ancol.

C. 1este và 1 axit.

D.1 ancol và 1 axit

Hướng dẫn giải Theo đề ta có: nKOH = 0,1.5 = 0,5 mol Ancol no đơn chức Y: CnH2n+1OH CnH2n+1OH + Na  CnH2n+1ONa + 0,3 mol



1 H2 2

0,15 mol

Thuỷ phân hai chất hữu cơ thu được hh hai muối và một ancol Y với nY < nKOH  Vậy hai chất hữu cơ đó là: este và axit  Chọn đáp án C Bài 2: Cho hỗn hợp X gồm haichất hữu cơ đơn chức(chỉ chứa C, H, O)phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 5M, thu được hỗn hợp hai muối của hai axit no đơn chức và một rượu no đơn chức Y. Cho Y tác dụng hết với Na, thu được 3,36 lít H2 (đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn X thì thu được 29,12 lít CO2 (đktc). Công thức cấu tạo của hai chất trong X là: B. CH 3-COO-CH 3 và C2H5COOH A. CH3-COO-C2H5 và HCOO-C2H5 C. CH3COOH và HCOO-C2H5 D. CH3-COO-CH 3 và HCOO-CH3.

Hướng dẫn giải Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

nKOH = 0,1 .5 = 0,5 (mol);

nCO2 =

29,12 = 1,3 (mol) 22, 4

nH 2 = 0,15 (mol) => n rượu = 0,3( mol) < nKOH



 R1COOH => loại A và  R2COOR

hỗn hợp X gồm 1 axit và 1 este khác gốc axit  D nX = nKOH = 0,5 (mol)

neste trong X = nrượu = 0,3 (mol) => naxit trong X = 0,2 (mol) Gọi số nguyên tử C trong axit và trong este lần lượt là n và m. ta có: nCO2 = 1,3 = 0,2n + 0,3m  2n + 3m = 13

=> Chọn đáp án C Bài 3: Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ đơn chức ( chỉ chứa C, H, O) tác dụng vừa đủ với 8 gam NaOH, thu được 1 rượu và 2 muối của 2 axit hữu cơ. Lượng rượu thu được cho tác dụng hết với Na tạo ra 2,24 lít khí H2 (đktc). Hỗn hợp X gồm: A. 2 este B. 1 rượu và 1 este.

C. 1 axit và 1 este.

D. 1 axit và 1 rượu Hướng dẫn giải 2, 24 = 0,1 (mol) => nrượu = 0,2 (mol) 22, 4 8 = 0,2 (mol) = n rượu => hỗn hợp X chứa 2 este. nNaOH = 40

nH 2 =

=> Chọn đáp án A Bài 4: Chia hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở ( chứa C, H, O) thành 2 phầnbằng nhau. Phần 1 phản ứng vừa đủ với 50 ml dung dịch NaOH 1M thu được dung dịch Y chứa 1 muối và 1 rượu. Y có khả năng tham gia phản ứng tráng gương. Đốt cháy hoàn toàn phần 2, thu được 8,8 gam CO 2 và 5,4 gam H2O. Công thức cấu tạo của hai chất trong X là: B. HCOOCH 3 và CH 3OH A. HCOOC2H5 và C2H5OH. C. HCOOH và HCOOC2H5.

D. HCOOH và CH3OH. Hướng dẫn giải nNaOH = 0,05 .1 = 0,05 (mol) nCO2 = 0,2 (mol);

nH 2O = 0,3 (mol)

nH 2O > nCO2 => trong X phải có ancol no

nancol = 0,3 – 0,2 = 0,1 (mol) > nNaOH = 0,05 (mol)  Trong X có este Vậy: Trong hỗn hợp X có chứa 1 este và 1 ancol tạo este đó.  neste  nNaOH  0, 05( mol )   nancol  0,1(mol )

=> nX = 0,15 (mol)

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 Số nguyên tử C trong X là n =

0, 2 = 1,33 0,15

 Chọn đáp án B

2. Bài tập HS tự luyện Bài 1: Cho 33,2 gam hỗn hợ gồm HCOOC6H 5 và CH3COOC2H5 tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Ythu được 45,0 gam chất rắn khan.Phần trăm khối lượng của HCOOC6H5 trong hỗn hợp X là: A. 26,5%.

B. 73,5%.

C. 62,5%.

D. 37,5%.

Bài 2: Cho 0,25 mol hỗn hợp hai este đơn chức ( tạo bởi C, H, O) phản ứng vừa đủ với 350 ml dung dịch NaOH 1M, đun nóng thì thu được 1 anđehit no, mạch hở ( chứa 27,586% oxi về khối lượng) và 28,6 gam hai muối. Công thức cấu tạo của hai este là: A. HCOOCH=CH-CH3 và HCOOC6H5.

B. HCOOC(CH3)=CH2 và

HCOOC6H5.

C. CH3COOCH=CH-CH3 và CH3COOC6H5.

D. HCOOCH=CH 2 và HCOOC6H 5.

Bài 3: Cho 35,8 gam hỗn hợp gồm phenyl axetat và vinyl axetat tác dụng vừa đủ với 250 ml dung dịch NaOH 2M. Toàn bộ lượng anđehit sinh ra cho tác dụng hết với dung dịch AgNO3/NH3 thu được m gam Ag. Giá trị của m là: A. 10,8.

B. 43,2.

C. 21,6.

D. 32,4.

Bài 4: Cho hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ đơn chức chỉ chứa C, H, O tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 2M, thu được 1 rượu và 2 muối của 2 axit hữu cơ. Lượng rượu thu được cho tác dụng hết với Na thu được 6,72 lít H2 (đktc). Hỗn hợp X gồm: A. 2 este.

B. 1 axit và một este.

C. 1 rượu và 1 este.

D. 1 axit và 1 rượu

Bài 5: Cho 40,1 gam hỗn hợp X gồm glyxerol triaxetat và phenyl fomiat tác dụng vừa đủ với 600 ml dung dịch NaOH 1M. Phần trăm khối lượng của phenyl fomiat trong X là: A. 54,364%.

B. 54,636%.

C. 45,636%.

D. 45,364%.

Bài 6: Cho hỗn hợp X gồm một este no, đơn chức và một rượu đơn chức tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 1M thu được 0,35 molrượu Z. Cho Z tách nước ở điều kiện thích hợp thu được chất hữu cơ T có tỉ khối so với Z là 1,7. Mặt khác đốt cháy hoàn toàn X cần dùng 44,24 lít O2 ( ở đktc). Công thức phân tử của axit tạo Y là: A. C2H4O2.

B. C3H6O2.

C. C4H 8O2.

D. C5H10O2.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Bài 7: X là este mạch hở của etylenglicol. Để xà phòng hóa hoàn toàn m gam X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 1M thu được 16,2 gam hỗn hợp hai muối. Cho hai muối này tác dụng với dung dịchH2SO4 thu được hai axit hữu cơ. Khối lượng X đã tham gia phản ứng thủy phân là: A. 27 gam.

B. 34,4 gam.

C. 14,4 gam.

D. 34 gam.

Bài 8: Cho một lượng este đơn chức tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ thu được 26,5 gam hỗn hợp hai muối, trong đó khối lượng muối này bằng 63,08% khối lượng muối kia. Công thức của X là: A. C2H5COOC6H5. B. HCOOC6H4-CH3.

C. CH 3COOC6H5. D. CH3COOC6H 4CH3.

Bài 9: Cho m gam một este đơn chức X tác dụng hết với dung dịch NaOH. Sau phản ứng cho toàn bộ lượng rượu tạo thành qua bình đựng Na dư thu được 0,05 mol H2 và khối lượng bình tăng 3,1 gam. Mặt khác m gam X chỉ làm mất màu 16 gam Br2 trong dung dịch và sản phẩn thu được chứa 61,54% brôm theo khối lượng. Công thức cấu tạo thu gọn của X là: A. C2H3COOC2H5.

B. CH 3OOCC3H5.

C. C3H5OOCCH3.

D. C2H3COOCH3.

Bài 10: Cho hỗn hợp A gồm hai chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở ( với tỉ lệ mol 1 : 1 và chứa C, H, O) phản ứng vừa đủ với 50 ml dung dịch NaOH 1M thu được một rượu X và 4,1 gam một muối. Oxi hóa X thành anđehit ( h = 100%) rồi lấy sản phẩm thu được thực hiện phản ứng tráng gương hoàn toàn thì thu được 43,2 gam Ag. Công thức của một chất trong hỗn hợp A là: A. HCOOCH3. B. CH3COOCH3.

C. CH 3COOH.

D. HCOOC2H5.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

I. KẾT LUẬN: Từ kết quả thu được, có thể kết luận : - Việc áp dụng chuyên đề “ CÁC DẠNG BÀI TẬP ESTE” cho học sinh trường THPT Bến Tre đã đem lại hiệu quả cao trong dạy học chương ESTE - LIPIT . Giúp học sinh nắm chắc lí thuyết của chương và phương pháp giải các bài tập tương ứng trong đề thi ĐH, CĐ và THPT quốc gia.

- Các vấn đề nêu trong chuyên đề giúp học sinh tự hệ thống được dạng bài cần làm, góp phần phát triển năng lực học sinh, tăng cường khả năng tư duy và tự học của học sinh.

- Chuyên đề “ CÁC DẠNG BÀI TẬP ESTE” là một tài liệu tham khảo có giá trị có thể đưa vào thư viện nhà trường, phổ biến cho giáo viên bộ môn Hóa học của các trường THPT .

II. KIẾN NGHỊ : - Tăng cường tổ chức các hội thảo chuyên đề chuyên môn, giao trách nhiệm cho từng giáo viên viết các chuyên đề cụ thể lập thành tập tài liệu tham khảo chung cho mỗi bộ môn.

- Động viên tinh thần và vật chất cho giáo viên đầu tư thời gian, trí tuệ viết các chuyên đề chuyên môn.

- Lựa chọn các chuyên đề có giá trị nhân rộng trong toàn tỉnh.

- Khen thưởng kịp thời khích lệ tinh thần giáo viên khi viết chuyên đề.

39 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Sách giáo khoa : HÓA HỌC 12 - NXBGD. 2. Sách bài tập : HÓA HỌC 12 - NXBGD. 3. Sách giáo khoa : HÓA HỌC 12 - nâng cao - NXBGD. 4. Sách bài tập : HÓA HỌC 12- nâng cao - NXBGD. 5. Hướng dẫn giải nhanh bài tập hóa học - Tập 2 – Cao Cự Giác- NXBGD. 5. Nguyễn Thị Ngà, Phạm Thị Thu Hường, Vũ Tuấn Anh. Hợp chất chứa nhóm chứcNXBGD. 6. Nguyễn Duy Ái, Đào Hữu Vinh. Tài liệu giáo khoa chuyên hóa học THPT : Bài tập hữu cơ - NXB GD. 7. Nguyễn Xuân Trường. Sử dụng bài tập hóa học trong trường phổ thông - NXB ĐHSP. 8. Đặng Thị Oanh. Câu hỏi và bài tập hóa học THPT tập 2 Hóa hữu cơ - NXB GD. 9. Các đề thi ĐH và THPT quốc gia, đề thi thử của các trường THPT các năm gần đây.

40 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

MỤC LỤC

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

2

I. MỞ ĐẦU

2

II. PHẠM VI CHUYÊN ĐỀ

2

PHẦN II. NỘI DUNG

3

A. LÍ THUYẾT CƠ BẢN: ESTE-CÔNG THỨC TỔNG QUÁT:

3

41 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

B. CÁC DẠNG BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI:

4

I. DẠNG 1: CÔNG THỨC PHÂN TỬ- CÔNG THỨC CẤU TẠO

4

ĐIỀU CHẾ ESTE – LIPIT 1. Một số lưu ý:

4

2. Câu hỏi và bài tập mẫu:

5

3. Câu hỏi và bài tập tự giải :

7

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA

8

II. DẠNG 2: BÀI TOÁN VỀ PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY ESTE

9

1. Một số lưu ý:

9

2. Câu hỏi và bài tập mẫu:

10

3. Câu hỏi và bài tập tự giải

11

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA

12

III. DẠNG 3: BÀI TOÁN VỀ PHẢN ỨNG THỦY PHÂN VÀ XÀPHÒNG HÓA 13 ESTE

13

1. Một số lưu ý:

15

2. Câu hỏi và bài tập mẫu:

21

3. Câu hỏi và bài tập tự giải :

23

4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA

26

IV. DẠNG 4: BÀI TOÁN VỀ ĐẶC ĐIỂM THUẬN NGHỊCH CỦA PHẢN ỨNG

26

ESTE HÓA

26

1. Một số lưu ý:

27

2. Câu hỏi và bài tập mẫu:

28

3. Câu hỏi và bài tập tự giải : 4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA

29

V. DẠNG 5: MỘT SỐ CÂU DÀNH CHO HỌC SINH GIỎI VÀ CÁC CÂU KHÓ 29 TRONG ĐỀ THI THPT QUỐC GIA

29

1. Một số lưu ý:

33

2. Câu hỏi và bài tập mẫu:

34

3. Câu hỏi và bài tập tự giải : 4. Câu hỏi và bài tập trong các đề thi ĐH, THPT QUỐC GIA

42 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

41

I. KẾT LUẬN:

41

II. KIẾN NGHỊ :

41

TÀI LIỆU THAM KHẢO

42

43 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG ÔN THI THPT QUỐC GIA MÔN HÓA HỌC

CHUYÊN ĐỀ ESTE- CHẤT BÉO

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

THPT

Trung học phổ thông

HS

Học sinh

GV

Giáo viên

HD

Hướng dẫn

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Este- chất béo thuộc chương I – Este - Lipit (Hóa học 12) là nội dung quan trọng với cả học dự thi bài KHTN để xét tốt nghiệp và học sinh xét tuyển tổ hợp Toán – Lý – Hóa và Toán – Hóa – Sinh cũng như HSG lớp 12. Với lượng câu hỏi khoảng 4 câu trong đề thi THPT QG từ mức độ nhận biết đến mức độ vận dụng cao, lượng kiến thức vận dụng khá nhiều và khó, đồng thời các phương pháp giải toán thông dụng không thể giải quyết bài toán nhanh và dễ dàng hơn trong khi số tiết bài tập ít không đáp ứng được yêu cầu kiến thức để học sinh dự thi THPT Quốc gia và HSG. Nhằm giúp các em học sinh hệ thống được kiến thức cơ bản và một số phương pháp, kỹ năng giải các bài tập phần này, tôi đã viết chuyên đề “ CHUYÊN ĐỀ ESTE- CHẤT BÉO”. Chuyên đề đã hệ thống kiến thức cơ bản, các phương pháp giải bài tập, hệ thống các câu hỏi lí thuyết, bài tập phân theo các mức độ nhận thức và các bài tập khó về este và lipit trong các đề thi thử và trong các đề THPT QG các năm gần đây.

Hi vọng chuyên đề này sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy - học ôn thi THPT quốc gia ở các trường THPT. A. TÁC GIẢ CHUYÊN ĐỀ: Tổ chuyên môn: Đơn vị công tác: B. ĐỐI TƯỢNG HỌC SINH BỒI DƯỠNG: Học sinh lớp 12 Số tiết bồi dưỡng: 15 tiết Tiết

Yêu cầu về kiến thức kĩ năng * Kiến thức : - Hệ thống toàn bộ lý thuyết về este – lipit về khái niệm, tính chất, ứng dụng và điều chế

1-6

- Nhận dạng được các loại este và tính chất của mỗi loại khi thủy phân và điều chế - Xây dựng được hệ thống lý thuyết từ mức độ biết, hiểu, vận dụng cao và vận dụng thấp

* Kiến thức: - Nắm được phương pháp giải cách phân loại este trong phản ứng thủy phân

7-9

- Phản ứng thủy phân của chất béo - Xác định tỉ lệ phản ứng giữa các loại este với dung dịch bazơ (thường sử dụng NaOH hoặc KOH) từ đó tính được lượng chất theo đề bài hay tìm công thức cấu tạo của este.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Phân biệt các loại este - Xác định quá trình thủy phân chất béo * Kĩ năng: - Rèn cho HS kĩ năng quan sát, tính toán, tuy duy - Kĩ năng nhận định dạng bài tập tương ứng * Kiến thức: - Nắm được phương pháp giải về phản ứng đốt cháy este dựa vào công thức chung hay sử dụng các định luật bảo toàn.

- Phản ứng đốt cháy của chất béo 10-12

* Kĩ năng: - Rèn cho HS kĩ năng quan sát, tính toán, tuy duy - Kĩ năng nhận định dạng bài tập tương ứng - Luyện các câu hỏi, bài tập về phản ứng đốt cháy este qua hệ thống câu hỏi, bài tập . * Kiến thức: - Nắm được phương pháp quy đổi este dựa vào các đề bài để nhận biết nên dùng cách quy đổi nào

13-15

* Kĩ năng: - Rèn cho HS kĩ năng quan sát, tính toán, tuy duy - Kĩ năng nhận định dạng bài tập tương ứng - Luyện các câu hỏi, bài tập về quy đổi este qua hệ thống câu hỏi, bài tập .

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHẦN I- LÝ THUYẾT CƠ BẢN A- ESTE I. Định nghĩa – Công thức tổng quát – Tên gọi: 1. Định nghĩa: Khi thay nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR thì được este.

H 2SO4 , to

ROH + R’COOH R’COOR + H2O 2. Công thức tổng quát của este: * Este no đơn chức: CnH2n+1COOCmH2m+1 (n  0, m  1) Nếu đặt x = n + m + 1 thì CxH2xO2 (x  2) * Este đa chức tạo từ axit đơn chức và rượu đa chức: (RCOO)nR’ * Este đa chức tạo từ axit đa chức và rượu đơn chức R(COOR’)n 3. Tên gọi của este hữu cơ: R

C

O

R'

O

gốc axit gốc rượu Tên este = tên gốc rượu + tên gốc axit + at Ety fomat Vd: H – C – OCH2CH3 || O CH3C – OCH3 Metyl axetat || O Isopropyl axetat CH3 – C – O – CH – CH3 || | O CH3 CH2 = C – C – O – CH3 Metyl metacrylat | || CH3 O CH3 – C – O – CH = CH2 Vinyl axetat || O II. Tính chất vật lý: * Các este thường là chất lỏng rất ít tan trong nước, nhẹ hơn nước. * Giữa các phân tử este không có liên kết hidro vì thế nhiệt độ sôi của các este thấp hơn axit và rượu có cùng số nguyên tử cacbon. * Nhiều este có mùi thơm hoa quả.

III. Tính chất hoá học: 1. Phản ứng thuỷ phân: a. Thuỷ phân trong môi trường axit (phản ứng thuận nghịch):

Este + HOH

H 2SO4 , to

axit + rượu H 2SO4 , to

R – C – O + R’ + HOH RCOONa + R’OH || O b. Thuỷ phân trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hóa):

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

0

t  RCOONa + R’OH RCOOR’ + NaOH  2. Phản ứng ở gốc hiđro cacbon: a. Phản ứng cộng: (H2, Cl2, Br2…).

Ni ,t 0 CH2 = CH – C – OCH3 + H2   CH3 – CH2 – C – OCH3 || || O O b. Phản ứng trùng hợp:

n CH2

C

COOCH3

xt, to

COOCH3 CH2 C n

CH3

CH3

Polimetylmetacrylat: thủy tinh hữu cơ b. Phản ứng tráng bạc của este HCOOR: +2nAgNO3 /NH3 (HCOO)n R  2n Ag

3. Phản ứng cháy: Este cháy tạo CO2 và nước VD: đốt este no đơn chức, mạch hở CnH2nO2 +

3n  2 O2  nCO2 + nH2O 2

IV. Điều chế: Este của ancol Phương pháp thường dùng để điều chế este của ancol là đun hồi lưu ancol với axit hữu cơ, có H2SO4 đặc xúc tác, phản ứng này được gọi là phản ứng este hóa.

H2SO4 , t 0 CH3COOH + (CH3)2CHCH2CH2OH CH 3COOCH2CH2CH(CH3)2 + H2O * Phản ứng este hóa là phản ứng thuận nghịch. Để nâng cao hiệu suất của phản ứng (tức chuyển dịch cân bằng về phía tạo thành este) có thể lấy dư một trong hai chất đầu hoặc làm giảm nồng độ của sản phẩm. Axit sunfuric vừa làm xúc tác vừa có tác dụng hút nước, do đó góp phần làm tăng hiệu suất tạo este.

V. Ứng dụng: - Làm dung môi - 1 số polime của este dùng để sản xuất chất dẻo - 1 số este có mùi thơm không độc dùng trong công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm hương liệu của nước hoa, rượu..

B- CHẤT BÉO I- KHÁI NIỆM Chất béo (nguồn gốc động vật, thực vật) là trieste của glixerol với axit béo .

Công thức tổng quát của chất béo.

R1 - CoO - CH2 R2 - CoO - CH

R3 - CoO - CH2 Trong đó R1, R2, R3 có thể giống nhau hoặc khác nhau.

- Một số axit béo thường gặp: Axit panmitic: C15H31COOH Axit stearic: C17H35COOH Axit oleic: C17 H33COOH

Axit linoleic: C17H31COOH - Thường gặp các chất béo pha tạp.

Ví dụ:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C15H31 - CoO -CH2 C17H33 - CoO - CH

C17H35 - CoO - CH2 - Tên gọi: VD ( C17H35COO)3C3H5 Glixeryl tristearat hay tristearin II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC: 1. Phản ứng thủy phân: + Trong môi trường nước hoặc axit Chất béo ít tan trong nước nên không bị thuỷ phân bởi nước lạnh hay nước sôi. Để thuỷ phân chất béo phải đun nóng trong nước ở áp suất cao (25atm) để đạt đến nhiệt độ cao ( 220 oC)

R 2 - CoO - CH

R1 - CoOH

CH2 - OH

R 1 - CoO - CH2

CH - OH

+3H2O

CH2 - OH

R 3 - CoO - CH2

+

R 2 - CoOH R3 - CoOH

triglixerit glixerol axit béo Có thể dùng axit vô cơ (axit sunfuric loãng) để tăng tốc độ phản ứng thuỷ phân. Axit béo không tan trong nước, được tách ra. +Trong môi trường kiềm (phản ứng xà phòng hoá): Nấu chất béo với kiềm : CH2 - OH

R1 - CoO - CH2 R2 - CoO - CH +3NaOH

t0

CH - OH

R1 - CoONa +

R2 - CoONa

- OH

CH2 R3 - CoONa R3 - CoO - CH2

triglixerit glixerol xà phòng 2. Phản ứng cộng hiđro :(sự hiđro hoá) biến glixerit chưa no (dầu) thành glixerit no (mỡ). ,t 0 Ví dụ: (C17H33COO)3C3H5 + 3H2 Ni    (C17H35COO)3C3H5 II. ỨNG DỤNG:

- Chất béo là thức ăn quan trọng của con người - Trong công nghiệp chất béo để điều chế xà phòng và glixerol.

- Ngoài ra chất béo được dùng sản xuất một số loại thực phẩm.

- Chất béo đã qua sử dụng được dùng làm nhiên liệu

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHẦN II- HỆ THỐNG CÂU HỎI LÝ THUYẾT VÀ BÀI TẬP A- PHẦN LÝ THUYẾT I- VÍ DỤ MINH HỌA 1. Mức độ nhận biết Câu 1: Trong các hợp chất sau, hợp chất nào là chất béo?

A. (C2H3COO)3C3H5. B. (C17H31COO)3C3H5.

C. (C2H5COO)3C3H5. D. (C6H5COO)3C3H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Quảng Xương 3 – Thanh Hóa, năm 2015) Hướng dẫn: Dựa vào gốc axit để nhận ra gốc axit béo => Đáp án B Câu 2: Tên gọi nào sai

B. vinyl axetat : CH2=CH-COOCH3.

A. phenyl fomat : HCOOC6 H5.

D. etyl axetat : CH3COOCH2CH3.

C. metyl propionat : C2H5COOCH3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Nguyễn Quang Diệu – Đồng Tháp, năm 2015) Hướng dẫn: Dựa vào cách gọi tên este thì tên vinyl axetat có gốc axit là CH3COO- => Đáp án B 2. Mức độ thông hiểu Câu 1: Hợp chất X có công thức phân tử C5H8O2, khi tham gia phản ứng xà phòng hóa thu được một anđehit và một muối của axit cacboxylic. Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất trên của X là A. 3.

B. 2. C. 5. D. 4. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT chuyên Lý Tự Trọng – Cần Thơ, năm 2015) Hướng dẫn: este thủy phân tạo anđehit có dạng RCOOCH=C- nên có các CTCT sau thỏa mãn CH3-CH2-COOCH=CH2 , CH3-COOCH=CH – CH3, HCOOCH=CH-CH2-CH3 , HCOOCH=C (CH3)CH3 => Đán án D Câu 2: Hợp chất hữu cơ X tác dụng được với dung dịch KOH và dung dịch brom nhưng không tác dụng với dung dịch KHCO3. Tên gọi của X là A. axit acrylic.

B. vinyl axetat.

C. anilin.

D. etyl axetat. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Bảo Lộc – Lâm Đồng, năm 2015) Hướng dẫn: dựa vào tính chất hóa học => X là este không no => B Câu 3: Chất nào sau đây tác dụng với NaOH theo tỷ lệ mol 1:3?

B. C2H4(OOCCH3)2.

A. CH3COOC2 H5.

C. C6H5OOCCH3.

D. CH3OOC-COOC6 H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Phan Bội Châu, năm 2015) Hướng dẫn: theo đáp án, chất cần tìm là este tác dụng với NaOH theo tỷ lệ mol 1:3=> chất đó là este 3 chức hoặc este 2 chức trong đó có 1 chức este phenol=> Đáp án D 3. Mức độ vận dụng Câu 1: Este X có CTPT C5H8O2 khi tác dụng với NaOH tạo ra 2 sản phẩm đều có khả năng tham gia phản ứng tráng gương. Số chất X thỏa mãn điều kiện trên là: A. 2.

B. 1.

C. 3.

D. 4. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên Nguyễn Huệ – Hà Nội, năm học 2010 – 2011) Hướng dẫn: Dựa theo tính chất X có dạng HCOOCH=C-=> X là HCOOCH=C(CH3)CH3 HCOOCH=CH-CH2-CH3 => đáp án A

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 2: Thủy phân este X mạch hở có công thức phân tử C4H6O2, sản phẩm thu được có khả năng tráng bạc. Số este X thỏa mãn tính chất trên là A. 4.

B. 3.

C. 6.

D. 5. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2012) Hướng dẫn: Dựa theo tính chất X có dạng HCOOR hoặc RCOOCH=C- => Đáp án D 4. Mức độ vận dụng cao Câu 1: Xà phòng hoá một hợp chất hữu cơ X mạch hở có công thức phân tử C10H14O6 trong dung dịch NaOH dư, thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (không có đồng phân hình học). Số đồng phân cấu tạo của X thoả mãn là: A. 9.

B. 6.

C. 12.

D. 15. (Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Thái Bình, năm 2015) Hướng dẫn: X có dạng R1 - CoO - CH2 R2 - CoO - CH R3 - CoO - CH2

Với R1 H H H

R2 CH3 CH3- CH2 - CH3

R3 CH2=CH-CH2 - CH2=CH- CH2=CH(CH3 )-

Đảo vị trí gốc axit x 3 x 3 x 3

=> Đáp án A II- CÁC BÀI TẬP CỦNG CỐ 1. Mức độ nhận biết Câu 1: Etyl axetat không tác dụng với A. H2O (xúc tác H2SO4 loãng, đun nóng).

B. H2 (xúc tác Ni, nung nóng).

C. dung dịch Ba(OH)2 (đun nóng).

D. O2, to. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 4 – THPT chuyên Đại học Vinh, năm 2015) Câu 2: Este nào sau được điều chế trực tiếp từ axit và ancol ?

A. vinyl fomat.

B. etyl axetat. C. phenyl axetat.

D. vinyl axetat. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT chuyên Biên Hòa – Hà Nam, năm 2015) Câu 3: Este X khi tác dụng với dung dịch NaOH thu được 2 muối là natri phenolat và natri propionat. X có công thức là A. C6H5-OOC-CH3.

B. C6H5-COO-CH2-CH3.

C. CH3-CH2-COO-C6 H5. D. CH3-COO-C6H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Bến Tre, năm 2015) Câu 4: Tripanmitin có công thức là A. (C17H31COO)3C3H5. B. (C17H35COO)3C3H5.

C. (C15H31COO)3C3H5. D. (C17H33COO)3C3H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Bến Tre, năm 2015) Câu 5: Etyl fomat là chất mùi thơm, không độc, được dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm, có phân tử khối là: A. 88.

B. 74. C. 60. D. 68. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Bảo Lộc – Lâm Đồng, năm 2015) Câu 6: Chất nào sau đây không có phản ứng tráng bạc: A. C2H2. B. CH3CH=O. C. HCOOCH3.

D. HCOOCH=CH2. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT Đô Lương 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 7: Trong công nghiệp, một lượng lớn chất béo dùng để sản xuất A. glucozơ và glixerol.

B. xà phòng và ancol etylic.

C. glucozơ và ancol etylic.

D. xà phòng và glixerol.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Diễn Châu 5 – Nghệ An, năm 2015) Câu 8: Khi xà phòng hóa tripanmitin ta thu được sản phẩm là A. C17H35COOH và glixerol.

B. C15H31COONa và etanol.

D. C15H31COOH và glixerol.

C. C17H35COONa và glixerol. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 9: Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch NaOH sinh ra glixerol?

A. Triolein.

B. Metyl axetat. C. Glucozơ.

D. Saccarozơ.

Câu 10: Khi xà phòng hoá tristearin ta thu được sản phẩm là A. C17H35COOH và glixerol.

B. C15H31COONa và glixerol.

C. C15H31COOH và glixerol.

D. C17H35COONa và glixerol.

Câu 11: Axit nào sau đây là axit béo?

A. Axit ađipic.

B. Axit axetic. C. Axit glutamic.

D. Axit stearic.

Câu 12: Phản ứng giữa C2H5OH với CH3COOH là phản ứng A. trùng hợp.

B. este hóa.

C. xà phòng hóa. D. trùng ngưng.

Câu 13: Chất X có công thức cấu tạo CH2=CH – COOCH3. Tên gọi của X là A. propyl fomat. B. metyl axetat. C. metyl acrylat. D. etyl axetat.

Câu 14: Ở điều kiện thích hợp, hai chất phản ứng với nhau tạo thành metyl fomat là A. CH3COONa và CH3OH. B. HCOOH và CH3OH. C. HCOOH và C2H5NH2.

D. HCOOH và NaOH. Câu 15: Monome dùng đề điều chế thủy tinh hữu cơ là :

B. CH2=C(CH3)–COOCH3.

A. CH3COOCH=CH2.

C. CH2=CH–COOC2 H5.

D. CH2=C(CH3)–COOC2H5.

Câu 16: Công thức của triolein là : A. (CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COO)3C3H5. B. (CH3[CH2]7CH=CH[CH2]5COO)3C3H5.

D. (CH3[CH2]14COO)3C3 H5.

C. (CH3[CH2]16COO)3C3 H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Bến Tre, năm 2015) Câu 17: Este nào sau đây có công thức phân tử C 4 H 8 O 2 ?

A. Propyl axetat. B. Vinyl axetat. C. Phenyl axetat.

D. Etyl axetat.

Câu 18: Chất không phải là chất béo là A. axit axetic.

B. tripanmitin. C. triolein.

D. tristearin.

Câu 19: Chất béo là trieste của axit béo với A. ancol etylic.

B. ancol metylic.

C. etylen glicol.

D. glixerol.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2015) Câu 20: Este no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử tổng quát là A. CnH2n+2O2 (n ≥ 2). B. CnH2nO2 (n ≥ 1).

C. CnH2nO2 (n ≥ 2). D. CnH2nO (n ≥ 2). (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Yên Viên – Hà Nội, năm 2015) Câu 21: Xà phòng hóa chất nào sau đây thu được glixerol?

A. Tristearin B. Metyl axetat C. Metyl fomat D. Benzyl axetat (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2016) Câu 22: Chất X có cấu tạo CH 3CH 2COOCH 3 . Tên gọi của X là: A. metyl axetat B. metyl propionat C. propyl axetat D. etyl axetat (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2016) Câu 23: Công thức nào sau đây có thể là công thức của chất béo?

C. (C17 H 33COO)3 C2 H 4 A. CH 3COOCH 2C6 H 5 B. C15 H 31COOCH 3

D. (C17 H 35COO )3 C3 H 5 (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2017) Câu 24: Xà phòng hóa CH 3COOC2 H 5 trong dung dịch NaOH đun nóng, thu được muối có công thức là D. HCOONa A. C2 H 5ONa B. C2 H 5COONa C. CH 3COONa (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2017)

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 25: Thủy phân este X trong dung dịch axit, thu được CH 3COOH và CH 3OH . Công thức cấu tạo của X là: B. CH 3COOC2 H 5 C. C2 H 5COOCH 3 D. CH 3COOCH 3 A. HCOOC2 H 5 (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 26: Thủy phân este X trong dung dịch NaOH, thu được CH 3COONa và C2 H 5OH . Công thức cấu tạo của X A. C2 H 5COOCH 3 B. C2 H 5COOC2 H 5 C. CH 3COOCH 3 D. CH 3COOC2 H 5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 27: Công thức của triolein là A. (C17H33COO)3C3H5.

B. (C2H5COO)3C3H5.

B. (HCOO)3C3H5.

D. (CH3COO)3C3H5.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 28: Este nào sau đây tác dụng với dung dịch NaOH thu được ancol metylic?

B. HCOOC3 H7.

C. CH3COOC2 H5. D. HCOOC2 H5.

A. HCOOCH3.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 29: Este nào sau đây tác dụng với dung dịch NaOH thu được natri axetat?

A. CH3COOC2 H5. B. C2H5COOCH3. C. HCOOCH3.

D. HCOOC2 H5.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 30: Công thức của tristearin là A. (C2H5COO)3C3H5.

B. (C17H35COO)3C3H5.

C. (CH3COO)3C3H5.

D. (HCOO)3C3H5.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) 2. Mức độ thông hiểu Câu 31: Công thức chung của este tạo bởi ancol thuộc dãy đồng đẳng của ancol etylic và axit thuộc dãy đồng đẳng của axit axetic là công thức nào sau đây ?

B. CnH2n-2O2 (n ≥ 2) C. CnH2n-4O2 (n ≥ 3) D. CnH2n+2O2 (n ≥ 3).

A. CnH2nO2 (n ≥ 2). (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Hải Lăng – Quảng Trị, năm 2015) Câu 32: Cho sơ đồ phản ứng:

o

NaOH, t  HCOONa  CH3CHO  Y X  H SO

4 2 Y   Z  Na2SO4

H2 SO4 ñaëc, t o

Z   CH2  CH  COOH  H2 O

Số công thức cấu tạo của X phù hợp sơ đồ trên là A. 1.

B. 2. C. 3. D. 4. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Thị Xã Quảng Trị, năm 2015) Câu 33: Hợp chất hữu cơ X tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sau đó cô cạn dung dịch thu được chất rắn Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 thu được chất hữu cơ T. Cho T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được chất Y. X là A. CH3COOCH=CH-CH3.

B. CH3COOCH=CH2.

D. HCOOCH=CH2.

C. HCOOCH3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Thị Xã Quảng Trị, năm 2015) Câu 34: Chất hữu cơ đơn chức, mạch hở X (C5H8O2) có các tính chất sau: (1) Tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với Na. (2) Không tham gia được phản ứng tráng gương.

Số công thức cấu tạo của X trong trường hợp này là A. 6.

B. 7.

C. 5.

D. 8.

Câu 35: Chất nào sau đây khi thủy phân tạo các chất đều có phản ứng tráng gương?

A. HCOOCH=CH2. B. HCOOCH3.

C. CH3COOCH3.

D. CH3COOCH=CH2. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Thanh Chương 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 36: Đốt cháy hoàn toàn este X thu được số mol CO2 bằng số mol H2O. Vậy X là A. este đơn chức, no, mạch hở.

B. este đơn chức, có 1 vòng no.

C. este đơn chức, mạch hở, có một nối đôi.

D. este hai chức no, mạch hở.

Câu 37: Công thức phân tử tổng quát của este tạo bởi ancol no, đơn chức, mạch hở và axit cacboxylic không no, có một liên kết đôi C=C, đơn chức, mạch hở là

B. CnH2n+1O2.

A. CnH2n-2O2.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. CnH2nO2.

D. CnH2n+2O2. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Hà Giang, năm 2015) Câu 38: Công thức tổng quát của este sinh bởi axit đơn chức no, mạch hở và ancol thuộc dãy đồng đẳng của ancol benzylic là: B. CnH2n-8O2 (n  8).

A. CnH2n-8O2 (n  7).

C. CnH2n-4 O2.

D. CnH2n-6O2.

Câu 39: Phát biểu nào sau đây sai ?

A. Trong công nghiệp có thể chuyển hoá chất béo lỏng thành chất béo rắn.

B. Số nguyên tử hiđro trong phân tử este đơn và đa chức luôn là một số chẵn.

C. Sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá chất béo là axit béo và glixerol.

D. Nhiệt độ sôi của este thấp hơn hẳn so với ancol có cùng phân tử khối.

Câu 40: Cho chất X tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch KOH, sau đó cô cạn dung dịch thu được chất rắn Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụng với dung dịch AgNO3 trong NH3 thu được chất hữu cơ T. Cho T tác dụng với dung dịch KOH lại thu được chất Y. Chất X có thể là: A. HCOOCH=CH2.

B. CH3COOCH=CH2.

D. HCOOCH3.

C. CH3COOCH=CH-CH3.

Câu 41: Công thức tổng quát của este thuần chức tạo bởi ancol no hai chức và axit không no có một nối đôi đơn chức là A. CnH2n–6O4.

B. CnH2n–2O4. C. CnH2n–4O4. D. CnH2n–8O4.

Câu 42: Thủy phân este X trong môi trường axit, thu được hai chất hữu cơ Y và Z. Từ Y có thể chuyển hóa thành Z bằng một phản ứng. Chất X không thể là A. etyl axetat.

B. metyl axetat.

C. isopropyl propionat.

D. vinyl axetat.

Câu 43: Khi xà phòng hóa triglixerit X bằng dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được sản phẩm gồm glixerol, natri oleat, natri stearat và natri panmitat. Số đồng phân cấu tạo thỏa mãn tính chất trên của X là A. 2.

B. 1.

C. 3.

D. 4. (Đề thi tuyển sinh Cao đẳng năm 2013) Câu 44: Cho glixerol phản ứng với hỗn hợp axit béo gồm C17H35COOH và C15 H31COOH, số loại trieste được tạo ra tối đa là : A. 6.

B. 3.

C. 5.

D. 4. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2007) Câu 45: Số trieste khi thủy phân đều thu được sản phẩm gồm glixerol, axit CH3COOH và axit C2 H5 COOH là A. 9.

B. 4.

C. 6.

D. 2. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2012) Câu 46: Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng công thức phân tử C2H4O2 là A. 3 B. 1 C. 2 D. 4 (Đề thi tuyển sinh Đại học khối A năm 2010) Câu 47: Tiến hành thí nghiệm (như hình vẽ) : Cho 1 ml ancol etylic, 1 ml axit axetic nguyên chất và 1 giọt axit sunfuric đặc vào ống nghiệm. Lắc đều, đồng thời đun cách thủy 5 - 6 phút trong nồi nước nóng 65 - 70oC. Làm lạnh rồi rót thêm vào ống nghiệm 2 ml dung dịch NaCl bão hòa.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hiện tượng xảy ra là : A. Dung dịch trong ống nghiệm là một thể đồng nhất.

B. Ống nghiệm chứa hai lớp chất lỏng và kết tủa màu trắng.

C. Ống nghiệm chứa một dung dịch không màu và kết tủa màu trắng.

D. Dung dịch trong ống nghiệm có hai lớp chất lỏng.

Câu 48: Cho các este : etyl fomat (1), vinyl axetat (2), triolein (3), metyl acrylat (4), phenyl axetat (5). Dãy gồm các este đều phản ứng được với dung dịch NaOH (đun nóng) sinh ra ancol là A. (2), (3), (5).

B. (1), (3), (4). C. (1), (2), (3). D. (3), (4), (5).

Câu 49: Cho dãy các chất: Phenyl axetat, anlyl axetat, metyl axetat, etyl fomat, tripanmitin. Số chất trong dãy khi thủy phân trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng sinh ra ancol là : A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 50: Thuỷ phân phenyl axetat trong dung dịch NaOH dư thu được các sản phẩm hữu cơ là A. natri axetat và phenol.

B. natri axetat và natri phenolat.

C. axit axetic và phenol.

D. axit axetic và natri phenolat.

Câu 51: Cho chất X có công thức phân tử C4H8O2 tác dụng với dung dịch NaOH sinh ra chất Y có công thức phân tử C2H3O2Na. Công thức của X là A. C2H5COOCH3. B. HCOOC3 H7. C. CH3COOC2H5.

D. HCOOC3H5.

Câu 52: Thủy phân hoàn toàn một lượng tristearin trong dung dịch NaOH (vừa đủ), thu được 1 mol glixerol và A. 3 mol axit stearic.

B. 1 mol axit stearic.

C. 1 mol natri stearat.

D. 3 mol natri stearat.

Câu 53: Số hợp chất là đồng phân cấu tạo, có cùng công thức phân tử C3H6O2, tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với Na là: A. 2.

B. 1.

C. 4.

D. 3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT Vĩnh Bảo – Hải Phòng, năm 2015) Câu 54: Cho các phát biểu sau: (a) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực. (b) Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo. (c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch. (d) Tristearin có nhiệt độ nóng chảy cao hơn nhiệt độ nóng chảy của triolein.

Số phát biểu đúng là

A. 2.

B. 1.

C. 4.

D. 3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên Đại học Vinh – Nghệ An, năm 2015) Câu 55: Chất nào sau đây không tác dụng với triolein?

A. H2.

B. Dung dịch NaOH. C. Dung dịch Br2. D. Cu(OH)2. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Trần Bình Trọng – Phú Yên, năm 2015) Câu 56: Dãy nào sau đây sắp xếp các chất theo trật tự tăng dần nhiệt độ sôi?

A. CH3COOCH3 < HCOOCH3 < C3H7OH< CH3COOH < C2H5COOH. B. C2H5COOH < CH3COOH < C3H7OH < CH3COOCH3 < HCOOCH3.

C. HCOOCH3 < CH3COOCH3 < C3H7OH < CH3COOH < C2H5COOH.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D. HCOOCH3 < CH3COOCH3 < C3H5OH < C2H5COOH < CH3COOH. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Nguyễn Thái Học – Gia Lai, năm 2015) Câu 57: Số este có công thức phân tử C4H8O2 mà khi thủy phân trong môi trường axit thì thu được axit fomic là A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4. (Đề thi minh họa kì thi THPT Quốc Gia, năm 2015) Câu 58: Thủy phân một triglixerit X bằng dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp muối gồm natri oleat, natri stearat (có tỉ lệ mol tương ứng là 1 : 2) và glixerol. Có bao nhiêu triglixerit X thỏa mãn tính chất trên?

A. 2.

B. 1.

C. 3.

D. 4. (Đề thi minh họa kì thi THPT Quốc Gia, năm 2015) Câu 59: Số đồng phân este ứng với công thức phân tử C4H8O2 là A. 6.

B. 4.

C. 5.

D. 7. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phước Vĩnh – Bình Dương, năm 2015) Câu 60: Xét các chất: (1) p-crezol, (2) glixerol, (3) axit axetic, (4) metyl fomat, (5) natri fomat, (6) amoni axetat, (7) anilin, (8) tristearoylglixerol (tristearin) và (9) 1,2-đihiđroxibenzen. Trong số các chất này, số chất tác dụng được với dung dịch NaOH tạo muối là A. 7.

B. 5.

C. 6.

D. 8. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT Chúc Động – Hà Nội, năm 2015) Câu 61: Cho các este: C6H5OCOCH3 (1); CH3COOCH=CH2 (2); CH2=CH-COOCH3 (3); CH3-CH=CHOCOCH3 (4); (CH3COO)2CH-CH3 (5). Những este nào khi thủy phân không tạo ra ancol?

A. (1), (2), (4), (5).

B. (1), (2), (4).

C. (1), (2), (3).

D. (1), (2), (3), (4), (5). Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Nguyễn Trãi – Thái Bình, năm 2015) Câu 62: Este X là hợp chất thơm có công thức phân tử là C9 H10O2. Cho X tác dụng với dung dịch NaOH, tạo ra hai muối đều có phân tử khối lớn hơn 80. Công thức cấu tạo thu gọn của X là A. CH3COOCH2C6 H5.

B. HCOOC6 H4C2 H5.

C. C6H5COOC2 H5. D. C2H5COOC6 H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phan Đăng Lưu – TP.HCM, năm 2015) Câu 63: Cho các phát biểu sau: (a) Chất béo là trieste của glixerol và các axit béo. (b) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ. (c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm gọi là phản ứng xà phòng hóa. (d) Các este đều được điều chế từ axit cacboxylic và ancol. (e) Tristearin, triolein có công thức lần lượt là: (C17H33COO)3C3H5, (C17H35COO)3C3H5. (f) Tất cả các peptit có phản ứng màu với Cu(OH)2/OH-. (g) Dung dịch saccarozơ không tham gia phản ứng tráng bạc.

Số phát biểu đúng là A. 4.

B. 5.

C. 2.

D. 3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Nguyễn Khuyến – TP.HCM, năm 2015) Câu 64: Có các nhận định sau: (1) Lipit là một loại chất béo.

(2) Lipit gồm chất béo, sáp, sterit, photpholipit,…

(3) Chất béo là các chất lỏng.

(4) Chất béo chứa các gốc axit không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ thường.

(5) Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

(6) Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ động, thực vật.

Các nhận định đúng là A. (1), (2), (4), (6).

B. (1), (2), (4), (5).

C. (2), (4), (6).

D. 3, (4), (5). (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Đồng Đậu – Vĩnh Phúc, năm 2015) Câu 65: Mệnh đề không đúng là : A. CH3CH2COOCH=CH2 tác dụng được với dung dịch Br2.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

B. CH3CH2COOCH=CH2 tác dụng với dung dịch NaOH thu được anđehit và muối.

C. CH3CH2COOCH=CH2 cùng dãy đồng đẳng với CH2=CHCOOCH3.

D. CH3CH2COOCH=CH2 có thể trùng hợp tạo polime.

Câu 66: Chọn câu phát biểu đúng về chất béo : (1) Chất béo là trieste của glixerol với axit béo.

(2) Chất béo rắn thường không tan trong nước và nặng hơn nước.

(3) Dầu thực vật là một loại chất béo trong đó có chứa chủ yếu các gốc axit béo không no.

(4) Các loại dầu thực vật và đầu bôi trơn đều không tan trong nước nhưng tan trong các dung dịch axit.

(5) Các chất béo đều tan trong các dung dịch kiềm khi đun nóng A. (1), (2), (3).

B. (1), (2), (3), (5).

C. (1), (3), (4).

D. (1), (3), (5). (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 3 – THPT chuyên Nguyễn Huệ – Hà Nội, năm 2015) Câu 67: Tiến hành đun nóng các phản ứng sau đây:

(1) CH3COOC2 H5 + NaOH  (2) HCOOCH=CH2 + NaOH  (3) C6H5COOCH3 + NaOH 

(4) HCOOC6 H5 + NaOH  (5) CH3OCOCH=CH2 +NaOH  (6) C6H5COOCH=CH2 + NaOH  Trong số các phản ứng đó, có bao nhiêu phản ứng mà sản phẩm thu được chứa ancol?

A. 2.

B. 4.

C. 5.

D. 3. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Yên Viên – Hà Nội, năm 2015) Câu 68: Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng.

Tên gọi của este là : A. n-propyl axetat. B. etyl axetat. C. metyl fomat. D. metyl axetat.

Câu 69: Trong các chất : etilen, benzen, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat, đimetyl ete, số chất có khả năng làm mất màu nước brom là A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6.

Câu 70: Cho các phát biểu sau: (a) Chất béo được gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol. (b) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ. (c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch. (d) Tristearin, triolein có công thức lần lượt là: (C17H33COO)3C3H5, (C17H35COO)3C3H5.

Số phát biểu đúng là A. 4.

B. 2.

C. 3.

D. 1.

3. Mức độ vận dụng Câu 71: Este X mạch hở có công thức phân tử C5H8O2, được tạo bởi một axit Y và một ancol Z. Vậy Y không thể là

B. C2H5COOH.

A. CH3COOH. C. C3H5COOH.

D. HCOOH. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Bến Tre, năm 2015) Câu 72: Có bao nhiêu đồng phân là este, có chứa vòng benzen, có công thức phân tử là C8 H8O2 ?

A. 5.

B. 4.

C. 3.

D. 6.

Câu 73: Tổng số hợp chất hữu cơ no, đơn chức, mạch hở, có cùng công thức phân tử C5 H10O2, phản ứng được với dung dịch NaOH nhưng không có phản ứng tráng bạc là A. 4.

B. 5.

C. 8.

D. 9. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2010) Câu 74: Cho sơ đồ sau, trong đó X1, X2, X3 là các hợp chất hữu cơ : AgNO dö / NH H SO , t ancol Y/ H SO CuO, t Ancol X  X1  X2   X3  C3 H6 O2 t t o

o

3

3

2

4

2

o

4

o

Vậy X, Y tương ứng là

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. X là CH3OH và Y là CH=CH-CH2OH. B. X là CH2=CH-CH2OH và Y là CH3OH. C. X là CH3OH và Y là C2 H5OH. D. X là C2H5OH và Y là CH3OH. Câu 75: Cho các phản ứng xảy ra theo sơ đồ sau: t

Y  Z X  NaOH  CaO, t Y(raén )  NaOH (raén )  CH 4  Na2 CO3 o

o

o

t Z  2AgNO3  3NH3  H 2 O   CH3 COONH 4  2NH 4 NO3  2Ag

(1) (2) (3)

Chất X là A. metyl acrylat. B. vinyl axetat. C. etyl fomat. D. etyl axetat.

Câu 76: Một este E mạch hở có công thức phân tử C5H8O2. Đun nóng E với dung dịch NaOH thu được hai sản phẩm hữu cơ X, Y, biết rằng Y làm mất màu dung dịch nước Br2. Có các trường hợp sau về X, Y: 1. X là muối, Y là anđehit.

2. X là muối, Y là ancol không no.

3. X là muối, Y là xeton.

4. X là ancol, Y là muối của axit không no.

Số trường hợp thỏa mãn là: A. 1.

B. 3.

C. 2.

D. 4. (Đề thi thử Đại học lần 4 – THPT chuyên Nguyễn Huệ – Hà Nội, năm học 2011 – 2012) Câu 77: Hai chất X và Y cùng có công thức phân tử C9H8O2, cùng là dẫn xuất của bezen, đều làm mất màu nước Br2. X tác dụng với dung dịch NaOH cho 1 muối và 1 anđehit, Y tác dụng với dung dịch NaOH cho 2 muối và nước. Các muối sinh ra đều có phân tử khối lớn hơn phân tử khối của CH3COONa. X và Y tương ứng là: B. C6H5COOC2 H3, C2H3COOC6 H5.

A. HCOOC2 H2C6 H5, HCOOC6 H4C2 H3.

C. C2H3COOC6 H5, HCOOC6 H4C2 H3. D. C6H5COOC2 H3, HCOOC6 H4C2 H3.

Câu 78: Cho sơ đồ phản ứng : xt, t o (1) X + O2   axit cacboxylic Y1 o

xt , t  ancol Y2 (2) X + H2  xt, t o   Y3 + H2O (3) Y1 + Y2  

Biết Y3 có công thức phân tử C6H10O2. Tên gọi của X là : A. Anđehit metacrylic.

B. Anđehit propionic.

C. Anđehit acrylic.

D. Anđehit axetic.

Câu 79: Este X có các đặc điểm sau : - Đốt cháy hoàn toàn X tạo thành CO2 và H2O có số mol bằng nhau; - Thuỷ phân X trong môi trường axit được chất Y (tham gia phản ứng tráng gương) và chất Z (có số nguyên tử cacbon bằng một nửa số nguyên tử cacbon trong X).

Phát biểu không đúng là : A. Chất Y tan vô hạn trong nước.

B. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc ở 170 oC thu được anken.

C. Chất X thuộc loại este no, đơn chức.

D. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol X sinh ra sản phẩm gồm 2 mol CO2 và 2 mol H2O. Câu 80: Xà phòng hoá một hỗn hợp có công thức phân tử C10H14O6 trong dung dịch NaOH (dư), thu được glixerol và hỗn hợp gồm ba muối (không có đồng phân hình học). Công thức của ba muối đó là A. CH3COONa, HCOONa và CH3CH=CHCOONa. B. HCOONa, CHCCOONa và CH3CH2COONa. C. CH2=CHCOONa, HCOONa và CHCCOONa. D. CH2=CHCOONa, CH3CH2COONa và HCOONa. Câu 81: X là hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C8H12O5, mạch hở. Thuỷ phân X thu được glixerol và 2 axit đơn chức A, B (trong đó B hơn A một nguyên tử cacbon). Kết luận nào sau đây đúng?

A. X có 2 đồng phân thỏa mãn tính chất trên.

B. X làm mất màu nước brom.

C. Phân tử X có 1 liên kết .

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D. A, B là 2 đồng đẳng kế tiếp. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Lê Quy Đôn, năm 2015) Câu 82: Chất X có công thức phân tử là C8 H8O2. X tác dụng với NaOH đun nóng thu được sản phẩm gồm X1 (C7H7ONa); X2 (CHO2Na) và nước. Hãy cho biết X có bao nhiêu công thức cấu tạo?

A. 3.

B. 4.

C. 2.

D. 5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Quảng Xương 3 – Thanh Hóa, năm 2015) Câu 83: Cho sơ đồ phản ứng :

NaOH, t o

AgNO , t o

NaOH, t o

3  Y   Z   C2 H3O2 Na Este X (C4 Hn O2 ) 

Công thức cấu tạo của X thỏa mãn sơ đồ đã cho là A. HCOOCH2CH2CH3.

B. CH3COOCH2CH3.

C. CH2=CHCOOCH3.

D. CH3COOCH=CH2.

Câu 84: Cho sơ đồ chuyển hóa sau: (a) C3H4O2 + NaOH  X + Y (b) X + H2SO4 (loãng)  Z + T (c) Z + dung dịch AgNO3/NH3 (dư)  E + Ag + NH4NO3 (d) Y + dung dịch AgNO3/NH3 (dư)  F + Ag +NH4NO3 Chất E và chất F theo thứ tự là A. HCOONH4 và CH3CHO. B. (NH4)2CO3 và CH3COONH4.

C. (NH4)2CO3 và CH3COOH. D. HCOONH4 và CH3COONH4.

Câu 85: Hợp chất hữu cơ X chỉ chứa một nhóm chức, có công thức phân tử C6 H10O4. khi X tác dụng với NaOH được một muối và một ancol. Lấy muối thu được đem đốt cháy thì sản phẩm không có nước. công thức cấu tạo của X là : B. C2H5OOC-COOC2H5.

A. HOOC(C2 H4)4COOH. C. CH3OOCCH2-CH2COOCH3.

D. CH3OOC-COOC3 H7.

Câu 86: Cho sơ đồ chuyển hóa: o

o

 H 2 dö (Ni,t )  NaOH dö , t  HCl Triolein   X   Y   Z. Tên của Z là A. axit panmitic. B. axit oleic.

C. axit linoleic. D. axit stearic.

Câu 87: Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C5H10O. Chất X không phản ứng với Na, thỏa mãn sơ đồ chuyển hóa sau:  CH 3COOH  H2 X   Y   Este có mùi chuối chín.

H SO , ñaëc Ni, t o 2

4

Tên của X là A. 2 - metylbutanal.

B. 2,2 - đimetylpropanal.

C. pentanal.

D. 3 - metylbutanal.

Câu 88: Chất X tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được 2 chất Y và Z. Cho Z tác dụng với dung dịch AgNO3 trong NH 3 dư thu được chất hữu cơ T. Cho T tác dụng với dung dịch NaOH lại thu được Y. Chất Y là A. CH 3COOCH  CH 2 C. CH 3COOCH  CH  CH 3 B. HCOOCH 3 D. HCOOCH  CH 2 (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2017) Câu 89: Este X mạch mở có công thức phân tử C4 H 6O2 . Đun nóng a mol X trong dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với dung dịch AgNO3 trong NH 3 , thu được 4a mol Ag. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Công thức cấu tạo của X là C. CH 3COOCH  CH 2 A. HCOOCH  CH 2  CH 3 B. CH 2  CHCOOCH 3

D. HCOOCH 2  CH  CH 2 (Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2017)

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 90: Este X có công thức C8 H 8O2 . Cho X tác dụng với dung dịch NaOH, thu được sản phẩm có hai muối. Số công thức cấu tạo của X thõa mãn tính chất trên là B. 4 C. 3 D. 6 A. 5.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2017) Câu 91: Cho các sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol: t0  X1  X 2  H 2 O (a) X  2NaOH 

(b) X1  H 2SO 4  X3  Na 2SO 4 0

H 2SO4 dac,t t 0 , xt  X 5  2H 2O  (d) X 3  2X 2   poli(etylen terephtalat)  2nH 2O (c) nX3  nX 4   Cho biết: X là hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C10H10O4; X1, X2, X3, X4, X5 là các hợp chất hữu cơ khác nhau. Phân tử khối của X5 là A. 118.

B. 194.

C. 222.

D. 202.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 92: Cho các sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol: t0 (a) X  2NaOH   X1  X 2  H 2 O (b) X1  H 2SO 4  X3  Na 2SO 4

0

H 2SO4 dac,t t , xt  X 5  2H 2O   poli(etylen terephtalat)  2nH 2O (c) nX3  nX 4  (d) X 3  2X 2   Cho biết: X là hợp chất hữu cơ có công thức phân tử C9H8O4; X1, X2, X3, X4, X5 là các hợp chất hữu cơ khác nhau. Phân tử khối của X5 là A. 194.

B. 222.

C. 118.

D. 90.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 93: Cho các sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol: t0

 X1  2X 2 (a) X  2NaOH  (b) X1  H 2SO 4  X3  Na 2SO 4 0

0

t , xt (c) nX3  nX 4   poli(etylen terephtalat)  2nH 2O

men giam  X 5  H 2 O (d) X 2  O 2 

H 2SO 4 dac, t 0

 X 6  2H 2O  (e) X 4  2X5   Cho biết: X là este có công thức phân tử C12H14O4; X1, X2, X3, X4, X5, X6 là các hợp chất hữu cơ khác nhau.

Phân tử khối của X6 là A. 146.

B. 104.

C. 148.

D. 132.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 94: Cho các sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol: t0

 X1  2X 2 (a) X  2NaOH  (b) X1  H 2SO 4  X3  Na 2SO 4 0

t , xt  poli(etylen terephtalat)  2nH 2O (c) nX3  nX 4 

0

t , xt  X 5 (d) X 2  CO 

H 2SO 4 dac, t 0

  X 6  2H 2O (e) X 4  2X5   Cho biết: X là este có công thức phân tử C10H10O4; X1, X2, X3, X4, X5, X6 là các hợp chất hữu cơ khác nhau.

Phân tử khối của X6 là A. 118.

B. 132.

C. 104.

D. 146.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2018) Câu 95: Hợp chất hữu cơ mạch hở X (C8H12O5) tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH đun nóng thu được glixerol và hỗn hợp 2 muối cacboxylat Y và Z (MY < MZ). Hai chất Y, Z đều không có phản ứng tráng bạc. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Axit cacboxylic của muối Z có đồng phân hình học.

B. Tên gọi của Z là natri acrylat.

C. Có 2 công thức cấu tạo thỏa mãn tính chất của X. D. Phân tử X chỉ chứa 1 loại nhóm chức.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 96. Cho sơ đồ phản ứng theo đúng tỉ lệ mol (c) X 2  HCl  (a) X  2NaOH   X1  X 2  X 3  X 5  NaCl

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

o

t  X6  Cu  H 2 O (b) X1  HCl 

(d) X 3  CuO   X 4  NaCl Biết X có công thức phân tử C6H10O4 và chứa hai chức este; X1, X2 đều có hai nguyên tử cacbon trong phân tử và khối lượng mol của X1 nhỏ hơn khối lượng mol của X2. Phát biểu nào sau đây sai?

A. Phân tử khối của X4 là 60.

B. X5 là hợp chất hữu cơ tạp chức.

C. X6 là anđehit axetic.

D. Phân tử X2 có hai nguyên tử oxi.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 97. Hợp chất hữu cơ mạch hở X (C8H12O5) tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH đun nóng, thu được glixerol và hai muối của hai axit cacboxylic Y và Z. Axit Z có đồng phân hình học. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Có hai công thức cấu tạo thỏa mãn tính chất của X. B. Y có phản ứng tráng bạc.

C. Phân tử X chỉ chứa một loại nhóm chức.

D. Phân tử khối của Z là 94.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 98. Hợp chất hữu cơ mạch hở X (C8H12O5) tác dụng với lượng dư dung dịch NaOH đun nóng, thu được glixerol và hai muối của hai axit cacboxylic Y và Z. Axit Z có đồng phân hình học. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Có hai công thức cấu tạo thỏa mãn tính chất của X. B. Y có phản ứng tráng bạc.

C. Phân tử X chỉ chứa một loại nhóm chức.

D. Phân tử khối của Z là 94.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) 4. Mức độ vận dụng cao Câu 99: Hợp chất hữu cơ X có CTPT C7H6O3, X chứa nhân thơm, X tác dụng với NaOH tỉ lệ 1 : 3. Số đồng phân của X thỏa mãn là: A. 3.

B. 1.

C. 2.

D. 4. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Đặng Thúc Hứa – Nghệ An, năm 2015) Câu 100: Este X no, mạch hở có 4 nguyên tử cacbon. Thủy phân X trong môi trường axit thu được ancol Y và axit Z (Y, Z chỉ chứa một loại nhóm chức duy nhất). Số công thức cấu tạo của X là: A. 4.

B. 3.

C. 6.

D. 5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Đặng Thúc Hứa – Nghệ An, năm 2015) Câu 101: Cho sơ đồ phản ứng:

(1) X (C5H8O2) + NaOH → X1 (muối) + X2 (2) Y (C5H8O2) + NaOH → Y1 (muối) + Y2 Biết X1 và Y1 có cùng số nguyên tử cacbon; X1 có phản ứng với nước brom, còn Y1 thì không. Tính chất hóa học nào giống nhau giữa X2 và Y2?

A. Bị khử bởi H2 (to, Ni).

B. Tác dụng được với dung dịch AgNO3/NH3 (to).

C. Bị oxi hóa bởi O2 (xúc tác) thành axit cacboxylic.

D. Tác dụng được với Na. Câu 102: Xà phòng hóa hoàn toàn hỗn hợp X gồm 2 chất béo (có số mol bằng nhau) bằng dung dịch NaOH, thu được glixerol và 2 muối natri stearat và natri panmitat (biết số mol của hai muối này cũng bằng nhau).

Có bao nhiêu trường hợp X thỏa mãn?

A. 4.

B. 5.

C. 7.

D. 6. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Yên Viên – Hà Nội, năm 2015) Câu 103: Chất X có công thức phân tử C6H8O4. Cho 1 mol X phản ứng hết với dung dịch NaOH, thu được chất Y và 2 mol chất Z. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc, thu được đimetyl ete. Chất Y phản ứng với dung dịch H2SO4 loãng (dư), thu được chất T. Cho T phản ứng với HBr, thu được hai sản phẩm là đồng phân cấu tạo của nhau. Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Chất Y có công thức phân tử C4H4O4Na2.

B. Chất X phản ứng với H2 (Ni, to) theo tỉ lệ mol 1 : 3.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. Chất T không có đồng phân hình học.

D. Chất Z làm mất màu nước brom. Đun Z với dung dịch H2SO4 đặc, thu được đimetyl ete. Suy ra Z là CH3OH. Câu 104: Có bao nhiêu đồng phân là este, có chứa vòng benzen, có công thức phân tử là C9H8O2 ?

A. 7.

B. 8.

C. 9.

D. 6.

Câu 105: Ứng với công thức phân tử C8H8O2 có bao nhiêu hợp chất đơn chức, có vòng benzen, có khả năng phản ứng với dung dịch NaOH ?

A. 9.

B. 7.

C. 8.

D. 10.

Câu 106: X là hợp chất hữu cơ đơn chức. Cho X tác dụng với NaOH thu được Y và Z. Biết Z không tác dụng được với Na và có sơ đồ chuyển hóa sau:  O2  NaOH  NaOH  T  Y  Akan ñôn giaûn nhaát Z  xt,t o CaO,t o Thành phần phần trăm theo khối lượng của cacbon trong X là A. 48,65%.

B. 55,81%. C. 40,00%. D. 54,55%.

Câu 107: Hợp chất A (chứa C, H, O) có tỉ khối hơi so với metan là 8,25, thuộc loại hợp chất đa chức khi phản ứng với NaOH tạo ra muối và ancol. Số lượng hợp chất thỏa mãn tính chất của X là A. 4 chất.

B. 3 chất.

C. 5 chất

D. 2 chất. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT chuyên Nguyễn Quang Diệu – Đồng Tháp, năm 2015) Câu 108: Cho các chất hữu cơ X, Y, Z, T, E thỏa mãn các phương trình hóa học sau: to

 C6H5ONa + Y + CH3CHO + H2O (1) X + 3NaOH  CaO, t o

Y + 2NaOH  T + 2Na2CO3

to

 Z + …

CH3CHO + AgNO3 + NH3 + H2O  t Z + NaOH  E + ...

(2)

(3) (4)

o

o

CaO, t (5) E + NaOH   T + Na2CO3 Công thức phân tử của X là : A. C12H20O6.

B. C12H14O4. C. C11H10O4.

D. C11H12O4.

Câu 109: Khi cho chất hữu cơ A (có công thức phân tử C6H10O5 và không có nhóm CH2) tác dụng với NaHCO3 hoặc với Na thì số mol khí sinh ra luôn bằng số mol A phản ứng. A và các sản phẩm B, D tham gia phản ứng theo phương trình hóa học sau:

to

 B + H2O A 

A + 2NaOH  2D + H2O B + 2NaOH  2D

D + HCl  E + NaCl Tên gọi của E là A. axit acrylic.

C. axit 3-hiđroxipropanoic.

(4)

(1) (2) (3)

B. axit 2-hiđroxipropanoic.

D. axit propionic. (Đề thi minh họa kì thi THPT Quốc Gia, năm 2015) Câu 110: Khi nghiên cứu tính chất hoá học của este người ta tiến hành làm thí nghiệm như sau: Cho vào 2 ống nghiệm mỗi ống 2 ml etyl axetat, sau đó thêm vào ống thứ nhất 1 ml dd H2SO4 20%, vào ống thứ hai 1 ml dd NaOH 30%. Sau đó lắc đều cả 2 ống nghiệm, lắp ống sinh hàn đồng thời đun cách thuỷ trong khoảng 5 phút. Hiện tượng trong 2 ống nghiệm là: A. Ở cả 2 ống nghiệm chất lỏng vẫn tách thành 2 lớp.

B. Ống nghiệm thứ nhất chất lỏng trở nên đồng nhất, ống thứ 2 chất lỏng tách thành 2 lớp.

C. Ở cả 2 ống nghiệm chất lỏng trở nên đồng nhất.

D. Ống nghiệm thứ nhất vẫn phân thành 2 lớp, ống thứ 2 chất lỏng trở thành đồng nhất. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phan Thúc Trực – Nghệ An, năm 2015) Câu 111: Tiến hành thí nghiệm theo các bước sau: Bước 1: Cho vào cốc thủy tinh chịu nhiệt khoảng 5 gam mỡ lợn và 10 ml dung dịch NaOH 40%.

Bước 2: Đun sôi nhẹ hỗn hợp, liên tục khuấy đều bằng đũa thủy tinh khoảng 30 phút và thỉnh

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

thoảng thêm nước cất để giữ cho thể tích hỗn hợp không đổi. Để nguội hỗn hợp.

Bước 3: Rót thêm vào hỗn hợp 15 – 20 ml dung dịch NaC bão hòa nóng, khuấy nhẹ. Để yên hỗn hợp.

Cho các phát biểu sau: (a) Sau bước 3 thấy có lớp chất rắn màu trắng nổi lên là glixerol. (b) Vai trò của dung dịch NaCl bão hòa ở bước 3 là để tách muối natri của axit béo ra khỏi hỗn hợp. (c) Ở bước 2, nếu không thêm nước cất, hỗn hợp bị cạn khô thì phản ứng thủy phân không xảy ra. (d) Ở bước 1, nếu thay mỡ lợn bằng dầu dừa thì hiện tượng thí nghiệm sau bước 3 vẫn xảy ra tương tự. (e) Trong công nghiệp, phản ứng ở thí nghiệm trên được ứng dụng để sản xuất xà phòng và glixerol.

Số phát biểu đúng là A. 5.

B. 3.

C. 2.

D. 4.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019) Câu 112: Tiến hành các thí nghiệm theo các bước sau: Bước 1: Cho vào hai ống nghiệm mỗi ống 2 ml etyl axetat.

Bước 2: Thêm 2 ml dung dịch H2SO4 20% vào ống thứ nhất; 4 ml dung dịch NaOH 30% vào ống thứ hai.

Bước 3: Lắc đều cả hai ống nghiệm, lắp ống sinh hàn, đun sôi nhẹ trong khoảng 5 phút, để nguội.

Cho các phát biểu sau: (a) Sau bước 2, chất lỏng trong cả hai ống nghiệm đều phân thành hai lớp. (b) Sau bước 2, chất lỏng trong cả hai ống nghiệm đều đồng nhất. (c) Sau bước 3, ở hai ống nghiệm đều thu được sản phẩm giống nhau. (d) Ở bước 3, có thể thay việc đun sôi nhẹ bằng đun cách thủy (ngâm trong nước nóng). (e) Ống sinh hàn có tác dụng hạn chế sự thất thoát của các chất lỏng trong ống nghiệm.

Số phát biểu đúng là A. 2.

B. 4.

C. 5.

D. 3.

(Kỳ thi THPT Quốc Gia năm 2019)

1 B 11 D 21 A 31 A 41 A 51 C 61 A 71 B 81 B 91 C 101 B

2 B 12 B 22 B 32 B 42 C 52 D 62 D 72 D 82 A 92 A 102 C

3 C 13 C 23 D 33 B 43 C 53 A 63 A 73 D 83 D 93 A 103 B

4 C 14 B 24 C 34 D 44 A 54 D 64 C 74 D 84 B 94 D 104 D

5 B 15 B 25 D 35 A 45 B 55 D 65 C 75 B 85 B 95 A 105 B

6 A 16 A 26 D 36 A 46 A 56 C 66 D 76 D 86 D 96 B 106 C

7 D 17 D 27 A 37 B 47 D 57 B 67 D 77 B 87 B 97 A 107 C

8 C 18 A 28 A 38 A 48 B 58 A 68 C 78 C 88 C 98 A 108 B

9 A 19 D 29 A 39 C 49 C 59 B 69 B 79 B 89 A 99 C 109 C

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

10 D 20 C 30 B 40 B 50 B 60 C 70 C 80 D 90 D 100 C 110 D

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

B- PHẦN BÀI TẬP I- PHẢN ỨNG THỦY PHÂN

1. CTTQ MỘT SỐ ESTE: + Este của rượu đơn chức với axit đơn chức (este đơn chức): RCOOR’ + Este của axit đơn chức với rượu đa chức, có công thức dạng (RCOO)nR’ + Este của axit đa chức với rượu đơn chức, có công thức dạng R(COOR’)n + Este của axit đa chức với rượu đa chức, có công thức dạng Rn(COO)n.mR’m 2. Phản ứng thủy phân trong môi trường bazơ (phản ứng xà phòng hóa): (RCOO)nR’ + n NaOH  nRCOONa + R’(OH)n R(COOR’)m + m NaOH  R(COONa)m + mR’OH Rn(COO)n.mR’m + n.m NaOH  nR(COONa)m + m R’(OH)n - Tuy nhiên cũng có những trường hợp đặc biệt có thể tạo ra muối và anđehit hoặc muối và xeton hoặc 2 muối hoặc 1 phân tử duy nhất: + Este bị thủy phân trong môi trường kiềm cho muối và anđehit có dạng: RCOO-CH=CH-R’ (tạo rượu không bền nên bị chuyển hoá thành andehit) VD: RCOO-CH=CH2 + NaOH  RCOONa + CH3CHO + Este thuỷ phân trong môi trường kiềm cho muối và xeton có dạng: RCOO-C(R’)=CH-R’’ VD: RCOO-C(CH3)-CH3 + NaOH  RCOONa + CH3-CO-CH3 + Este của axit và phenol bị thủy phân trong môi trường kiềm dư cho 2 muối: RCOOC6H5 + 2NaOH  RCOONa + C6H5ONa + H2O + Este vòng bị thủy phân cho 1 phân tử duy nhất: Chú ý: + Nếu este là este của axit đa chức với các rượu khác nhau thủy phân trong môi trường kiềm có thể cho nhiều rượu: Ví dụ: COO - CH3 COO - C2 H5 + Nếu este là este của rượu đa chức với các axit khác nhau thủy phân trong môi trường kiềm có thể cho nhiều muối: Ví dụ: CH3COO-CH2 C2H5COO-CH2 - Tỉ lệ mol:

nNaOH = số nhóm chức este. neste 0

t - Cho phản ứng: Este + NaOH   Muối + Rượu Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: meste + mNaOH = mmuối + mrượu Cô cạn dung dịch sau phản ứng được chất rắn khan, chú ý đến lượng NaOH còn dư hay không.

3. Câu tập a. Cho este đơn chức VD1 : Thủy phân một este X có tỉ khối hơi đối với hiđrô là 44 thì được một muối Natri có khối lượng bằng 41 khối lượng este. Tìm CTCT của este .

44

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

HD giải: Ta có: Meste  Mhi®r«  44  88 ®vc  2  Mgèc coo X là este đơn chức CTTQ của este là RCOOR' RCOOR '



NaOH  RCOONa



R 'OH

Ta có: Mmuèi  41 Meste  41  88  82 ®vc  R  67  R  15  R là – CH3 44

44

Ta có: Meste  R  44  R '  88  R '  29

 R ' là –C2H5

Vậy X là CH3COOC2H5 b. Este đa chức Câu 1: Cho 21,8 gam chất hữu cơ X mạch hở chỉ chứa một loại nhóm chức tác dụng với 1 lít dung dịch NaOH 0,5M thu được 24,6 gam muối và 0,1 mol ancol. Lượng NaOH dư được trung hoà vừa hết bởi 0,5 lít dung dịch HCl 0,4M. Công thức cấu tạo của X là A. (HCOO)3C3H5.

B. (CH3COO)2C2H4. C. (CH3COO)3C3H5.

D. C3H5(COOCH3)3.

HD giải: NaOH : 0,5 mol ; HCl 0,2 mol => NaOH phản ứng với X là 0,3 mol X tạo 0,1 mol ancol=> ancol có dạng R(OH)3 mà X mạch hở nên sẽ có dạng (RCOO)3R’ => RCOONa: 0,3 mol=> MRCOONa=82=> Đáp án B c. Cho hai chất hữu cơ đơn chức (mạch hở) tác dụng với kiềm tạo ra *) Hai muối và một ancol thì 2 chất hữu cơ đó có thể là:  RCOOR '  RCOOR ' (1)  hoặc  (2)  R1COOR '  R1COOH - nancol = nNaOH hai chất hữu cơ đó công thức tổng quát (1) - nancol < nNaOH hai chất hữu cơ đó công thức tổng quát (2) VD1: Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ. Cho hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với dung dịch KOH thì cần hết 100 ml dung dịch KOH 5M. Sau phản ứng thu được hỗn hợp hai muối của hai axit no đơn chức và được một rượu no đơn chức Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với Natri được 3,36 lít H2 (đktc). Hai hợp chất hữu cơ thuộc loại chất gì?

HD Theo đề ta có: n KOH = 0,1.5 = 0,5 mol Ancol no đơn chức Y: CnH2n+1OH 1 CnH2n+1OH + Na  CnH2n+1ONa + H2 2  0,3 mol 0,15 mol Thuỷ phân hai chất hữu cơ thu được hỗn hợp hai muối và một ancol Y với nY < nKOH Vậy hai chất hữu cơ đó là: este và axit VD2: Hỗn hợp M gồm hai hợp chất hữu cơ mạch thẳng X và Y chỉ chứa (C, H, O) tác dụng vừa đủ hết 8 gam NaOH thu được rượu đơn chức và hai muối của hai axit hữu cơ đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Lượng rượu thu được cho tác dụng với natri dư tạo ra 2,24 lít khí H2 (đktc). X, Y thuộc laọi hợp chất gì?

HD nNaOH = 0,2 mol nAncol = 0,2 mol Thuỷ phân hai chất hữu cơ X, Y và thu được số mol n Ancol = nNaOH. Vậy X, Y là hai este. *) Một muối và một ancol thì hai chất hữu cơ đó có thể là: - Một este và một ancol có gốc hidrocacbon giống rượu trong este: RCOOR1 và R1OH - Một este và một axit có gốc hidrocacbon giống trong este: RCOOR1 và RCOOH - Một axit và một ancol. *) Một muối và hai ancol có khả năng hai chất hữu cơ đó là:  RCOOR '  RCOOR ' hoặc 

  R '' OH  R1COOR '' *)Xác định công thức cấu tạo este hữu cơ hai chức: - Một ancol và hai muối:

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

R1

C

O

R

O

O

C

R2 + 2NaOH

R1COONa + R2 COONa + R(OH)2

O

nOH  = 2neste=  nmuối; nancol = neste - Hai ancol và một muối:

R1

O

C O

R

O

C

R2 + 2NaOH

R1 OH + R2OH + R(COONa)2

O

nOH- = 2nmuối = 2neste; nOH- = 2



nrượu.

*) Một số este đặc biệt khi thuỷ phân không tạo ancol: - Este + NaOH   1 muối + 1 anđehit  este này khi phản ứng với dd NaOH tạo ra rượu có nhóm -OH liên kết trên cacbon mang nối đôi bậc 1, không bền đồng phân hóa tạo ra anđehit. o

t VD: R-COOCH=CH2 + NaOH  R-COONa + CH2=CH-OH

Đp hóa CH3-CH=O - Este + NaOH   1 muối + 1 xeton  este này khi phản ứng tạo rượu có nhóm -OH liên kết trên cacbon mang nối đôi bậc 2 không bền đồng phân hóa tạo xeton. o

t

RCOOC=CH2 + NaOH  R-COONa + CH2=CHOH-CH3

CH3 Đp hóa CH3-CO-CH3

- Este + NaOH   2muối + H2O  Este này có gốc rượu là phenol hoặc đồng đẳng phenol..

o

t RCOO RCOONa + C6H5ONa + H2O + 2NaOH 

( do phenol có tính axit nên phản ứng tiếp với NaOH tạo ra muối và H2O) - Este + NaOH 

 1 sản phẩm duy nhất  Este đơn chức 1 vòng

C O to R COONa +NaOH  R

O OH

4. Bài tập củng cố a. Mức độ vận dụng Câu 1: Cho 10 gam hỗn hợp X gồm etanol và etyl axetat tác dụng vừa đủ với 50 gam dung dịch natri hiđroxit 4%. Phần trăm khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp là : A. 22%.

B. 44%.

C. 50%.

D. 51%.

Câu 2: Muốn thuỷ phân 5,6 gam hỗn hợp etyl axetat và etyl fomat cần 25,96 ml NaOH 10% (d = 1,08 g/ml).

Thành phần phần trăm khối lượng của etyl axetat trong hỗn hợp là : A. 47,14%. B. 52,16%. C. 36,18%. D. 50,20%.

Câu 3: Xà phòng hoá 8,8 gam etyl axetat bằng 200 ml dung dịch NaOH 0,2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn cô cạn dung dịch thu được chất rắn khan có khối lượng là : A. 10,4 gam. B. 8,56 gam. C. 8,2 gam. D. 3,28 gam. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Cẩm Lý – Bắc Giang, năm học 2013 – 2014) Câu 4: Thủy phân 44 gam hỗn hợp 2 este cùng công thức phân tử C4H8O2 bằng dung dịch KOH dư. Chưng cất dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp ancol Y và chất rắn khan Z. Đun nóng Y với H2SO4 đặc ở 140oC, thu được 14,3 gam hỗn hợp các ete. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khối lượng muối trong Z là A. 53,2 gam. B. 34,2 gam. C. 42,2 gam. D. 50,0 gam. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Phan Đăn Lưu – TP. Hồ Chí Minh, năm 2015) Câu 5: Hỗn hợp X gồm etyl axetat, vinyl axetat, etyl acrylat. Cho 22,4 gam X tác dụng vừa đủ với 250 ml dung dịch NaOH 1M. Mặt khác, 22,4 gam X khi bị đốt cháy hoàn toàn trong khí oxi thì thu được 23,52 lít

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

khí CO2 (đktc). Nếu cho 11,2 gam hỗn hợp X tác dụng với dung dịch Br2 1M thì làm mất màu bao nhiêu ml dung dịch Br2?

A. 150 ml. B. 100 ml. C. 225 ml. D. 75 ml.

Câu 6: Hỗn hợp X gồm CH2=CHCH2 COOC2H5, CH2=CHCOOCH2CH2CH3, CH2=CHCOOC2H5, CH3COOC2 H5, trong đó CH3COOC2H5 chiếm 35% tổng số mol hỗn hợp. Đốt m gam hỗn hợp X cần 56,672 lít O2 (đktc). Để xà phòng hoá m gam hỗn hợp X cần 128 gam dung dịch NaOH 12,5%, thu được hỗn hợp ancol. Giá trị của m là A. 40,84.

B. 38,86.

C. 41,64.

D. 39,68.

Câu 7: Cho 4,48 gam hỗn hợp gồm CH3COOC2 H5 và CH3COOC6 H5 (có tỉ lệ mol 1:1) tác dụng với 800 ml dung dịch NaOH 0,1M thu được dung dịch X. Cô cạn dung dịch X thì khối lượng chất rắn thu được là : A. 4,88 gam. B. 5,6 gam. C. 6,40 gam. D. 3,28 gam. (Đề thi thử Đại học lần 5 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm học 2011 – 2012) Câu 8: Cho 8,88 gam chất chứa nhân thơm X có công thức C2 H3OOCC6H3(OH)OOCCH3 vào 200 ml KOH 0,9M đun nóng đến phản ứng hoàn toàn, thu được dung dịch B. Cô cạn B thu được b gam chất rắn khan. Giá trị của b là : A. 17,2.

B. 15,76.

C. 16,08.

D. 14,64. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Đoàn Thượng – Hải Dương, năm học 2013 – 2014) Câu 9: Để phản ứng hoàn toàn với m gam metyl salixylat (ortho HO-C6H4-COOCH3 ) cần vừa đủ 1,08 lít dung dịch NaOH 1M. Giá trị của m là A. 97,2.

B. 82,08. C. 64,8. D. 164,16. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên KHTN TP. Hồ Chí Minh, năm học 2013 – 2014) Câu 10: Đun nóng 0,2 mol este đơn chức X với 135 ml dung dịch NaOH 2M. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch thu được ancol etylic và 19,2 gam chất rắn khan. Công thức cấu tạo của X là B. C2H5COOCH3. C. C2H5COOC2 H5.

D. CH3COOC2 H5.

A. C2H3COOC2 H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT chuyên ĐHSP Hà Nội, năm 2015) Câu 11: Chất hữu cơ đơn chức X có phân tử khối bằng 88. Cho 17,6 gam X tác dụng với 300 ml dung dịch NaOH 1M đun nóng. Sau đó đem cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được 23,2 gam bã rắn khan. X là A. HCOOC3 H7.

B. C2H5COOCH3. C. C3H7COOH. D. CH3COOC2 H5. (Đề thi thử THPT Quốc Gia – Sở GD & ĐT TP.HCM, năm 2015) Câu 12: Hỗn hợp A gồm CH3COOH và CH3COOR (R là gốc hiđrocacbon). Cho m gam A tác dụng với lượng dư dung dịch NaHCO3, thu được 3,36 lít khí CO2 (đktc). Cùng lượng A trên phản ứng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH 2,5M, tạo ra 4,6 gam ROH. ROH là A. C2H5OH. B. C4H9OH. C. CH3OH. D. C3H7OH. (Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Phú Thọ, năm 2015) Câu 13: Xà phòng hoá hoàn toàn 1,99 gam hỗn hợp hai este bằng dung dịch NaOH, thu được 2,05 gam muối của một axit cacboxylic và 0,94 gam hỗn hợp hai ancol là đồng đẳng kế tiếp nhau. Công thức của hai este đó là A. CH3COOCH3 và CH3 COOC2 H5. B. C2H5COOCH3 và C2 H5COOC2H5.

C. CH3COOC2 H5 và CH3COOC3H7. D. HCOOCH3 và HCOOC2H5. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối A năm 2009) Câu 14: Cho 0,1 mol tristearin ((C17H35COO)3C3H5) tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, đun nóng, thu được m gam glixerol. Giá trị của m là A. 27,6.

B. 4,6.

C. 14,4.

D. 9,2. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Tĩnh Gia 2 – Thanh Hóa, năm học 2013 – 2014) Câu 15: Đun sôi a gam một triglixerit X với dung dịch KOH cho đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 0,92 gam glixerol và 9,58 gam hỗn hợp Y gồm muối của axit linoleic và axit oleic. Giá trị của a là : A. 8,82 gam. B. 9,91 gam. C. 10,90 gam. D. 8,92 gam.

Câu 16: Khi thuỷ phân a gam một chất béo X thu được 0,92 gam glixerol, 3,02 gam natri linoleat (C17H31COONa) và m gam muối natri oleat (C17H33COONa). Giá trị của a, m lần lượt là : A. 8,82 gam; 6,08 gam.

B. 7,2 gam; 6,08 gam.

C. 8,82 gam; 7,2 gam.

D. 7,2 gam; 8,82 gam.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 17: Thủy phân hoàn toàn 16,12 gam tripanmitin ((C15H31COO)3C3H5) cần vừa đủ V ml dung dịch NaOH 0,5M. Giá trị của V là A. 240.

B. 120.

C. 80.

D. 160. (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT Minh Khai – Hà Tĩnh, năm học 2013 – 2014) Câu 18: Cho chất hữu cơ A chỉ chứa một loại nhóm chức tác dụng với 1 lít dung dịch NaOH 0,5M thu được 0,1 mol ancol. Lượng NaOH dư được trung hoà hết bởi 0,5 lít dung dịch HCl 0,4M. Công thức tổng quát của A là B. (RCOO)2R’.

C. R(COOR’)3.

D. RCOOR’.

A. (RCOO)3R’. (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT Minh Khai – Hà Tĩnh, năm học 2013 – 2014) Câu 19: Xà phòng hóa hoàn toàn 21,45 gam chất béo cần dùng 3 gam NaOH, thu được 0,92 gam glixerol và m gam hỗn hợp muối natri. Giá trị của m là A. 37,65.

B. 26,10.

C. 23,53.

D. 22,72. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Đô Lương 1– Nghệ An, năm học 2013 – 2014) Câu 20: Xà phòng hóa hoàn toàn 89 gam chất béo X bằng dung dịch KOH, thu được 9,2 gam glixerol và m gam xà phòng. Giá trị của m là A. 80,6.

B. 85,4.

C. 91,8.

D. 96,6. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Đặng Thúc Hứa – Nghệ An, năm 2014) Câu 21. Một este vòng X được tạo từ ancol nhị chức và axit hai chức. Lấy 13,0 gam X cho phản ứng với một lượng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 14,8 gam muối và 6,20 gam ancol. X có tên gọi là A. etylenglicol oxalat.

B. etylenglicol ađipat.

C. etylenglicol succinat D. etylenglicol malonat Câu 22. Cho 3,92 gam một este đơn chức X tác dụng vừa đủ với 100ml KOH 0,4M thu được 6,16 gam muối Y. Axit hóa Y thu được chất Z. Z có công thức phân tử là C. C6H12O2 D. C6H12O3 A. C5H6O2 B. C5H8O3 Câu 23: Xà phòng hóa hoàn toàn 17,8 gam chất béo X cần vừa đủ dung dịch chứa 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được m gam muối. Giá trị của m là A. 19,12 B. 18,36 C. 19,04 D. 14,68 (Đề thi THPTQG 2016) Câu 24: Cho 0,1 mol este X (no, đơn chức, mạch hở) phản ứng hoàn toàn với dung dịch chứa 0,18 mol MOH (M là kim loại kiềm). Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được chất rắn Y và 4,6 gam ancol Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được M 2 CO3 , H 2O và 4,84 gam CO2 . Tên gọi của X là A. metyl axetat B. etyl axetat C. etyl fomat D. metyl fomat (Đề thi THPTQG 2017) Câu 25: Xà phòng hóa 178 gam tristearin trong dung dịch KOH, thu được m gam kali stearat. Giá trị của m là A. 200,8

B. 183,6

C. 211,6.

D. 193,2 Câu 26: Hỗn hợp X gồm phenyl axetat, metyl benzoat, benzyl oxalat. Thủy phân hoàn toàn 36,9 gam X trong dung dịch NaOH (dư, đun nóng), có 0,4 mol NaOH phản ứng, thu được m gam hỗn hợp muối và 10,9 gam hỗn hợp Y gồm các ancol. Cho toàn bộ Y tác dụng với Na dư, thu được 2,24 lít khí H 2 (đktc). Giá trị của m là A. 49,3 B. 38,4.

C 40,2.

D. 42. (Đề thi THPTQG 2017) Câu 27: Thủy phân hoàn toàn a gam triglixerit X trong dung dịch NaOH, thu được glixerol và dung dịch chứa m gam hỗn hợp muối (gồm natri stearat, natri panmitat và C17HyCOONa). Đốt cháy hoàn toàn a gam X cần vừa đủ 1,55 mol O2, thu được H2O và 1,1 mol CO2. Giá trị của m là A. 17,96.

B. 16,12.

C. 19,56.

D. 17,72. (Đề thi THPTQG 2018) Câu 28: Cho m gam hỗn hợp X gồm ba este đều đơn chức tác dụng tối đa với 400 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol cùng dãy đồng đẳng và 34,4 gam hỗn hợp muối Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được 3,584 lít khí CO2 (đktc) và 4,68 gam H2O. Giá trị của m là

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. 24,24.

B. 25,14.

C. 21,10.

D. 22,44. (Đề thi THPTQG 2018)

b. Mức độ vận dụng cao Câu 29: Hỗn hợp X gồm các chất hữu cơ mạch hở, đơn chức có cùng công thức phân tử là C3H4 O2. Đun nóng nhẹ 14,4 gam X với dung dịch KOH dư đến hoàn toàn thu được dung dịch Y (giả sử không có sản phẩm nào thoát ra khỏi dung dịch sau phản ứng). Trung hòa bazơ còn dư trong dung dịch Y bằng HNO3, thu được dung dịch Z. Cho Z tác dụng với dung dịch AgNO3 dư trong NH3 thu được 43,2 gam kết tủa. Hỏi cho 14,4 gam X tác dụng Na dư thu được tối đa bao nhiêu lít H2 (ở đktc)?

A. 3,36 lít. B. 4,48 lít.

C. 1,12 lít. D. 2,24 lít. (Đề thi thử Đại học lần 2– THPT Tĩnh Gia 2 – Thanh Hóa, năm học 2013 – 2014) Câu 30*: Cho 6,08 gam chất hữu cơ A chứa C, H, O tác dụng với dung dịch NaOH vừa đủ, sau đó chưng khô thì phần bay hơi chỉ có nước, phần chất rắn khan còn lại chứa hai muối của natri chiếm khối lượng 9,44 gam. Nung hai muối này trong oxi dư, sau khi phản ứng hoàn toàn, ta thu được 6,36 gam Na2CO3; 5,824 lít khí CO2 (đktc) và 2,52 gam nước. Số mol oxi có trong A là A. 0,24.

B. 0,06.

C. 0,12.

D. 0,20. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Yên Lạc – Vĩnh Phúc, năm học 2013 – 2014) Câu 31*: Chất hữu cơ A chỉ chứa C, H, O có công thức phân tử trùng công thức đơn giản nhất. Cho 2,76 gam A tác dụng với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, chưng khô thì phần bay hơi chỉ có H2O, phần chất rắn khan chứa 2 muối có khối lượng 4,44 gam. Đốt cháy hoàn toàn hai muối này được 3,18 gam Na2CO3; 2,464 lít CO2 (đktc) và 0,9 gam H2O. Nếu đốt cháy 2,76 gam A thì khối lượng H2O thu được là A. 0,9 g am. B. 1,08 gam. C. 0,36 gam. D. 1,2 gam. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Nguyễn Du – Hà Nội, năm học 2013 – 2014) Câu 32: Hỗn hợp hai este X và Y là hợp chất thơm có cùng công thức phân tử là C8 H8O2. Cho 4,08 gam hỗn hợp trên phản ứng vừa đủ với dung dịch chứa 1,6 gam NaOH, thu được dung dịch Z chứa 3 chất hữu cơ.

Khối lượng muối có trong dung dịch Z là A. 4,96 gam. B. 5,50 gam. C. 5,32 gam. D. 3,34 gam.

Câu 33*: X là este đơn chức, mạch hở tác dụng vừa đủ với dung dịch KOH 11,666%. Sau phản ứng thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thì phần hơi chỉ có H2O với khối lượng 86,6 gam, còn lại chất rắn Z có khối lượng là 23 gam. Có bao nhiêu đồng phân cấu tạo của X thoả mãn tính chất trên ?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên Hùng Vương – Phú Thọ, năm học 2009 – 2010) Câu 34*: Cho 27,6 gam hợp chất thơm X công thức C7H6O3 tác dụng với 800 ml dung dịch KOH 1M, thu được dung dịch Y. Để trung hòa toàn bộ Y cần 100 ml dung dịch H2SO4 1M, thu được dung dịch Z. Khối lượng chất rắn khan thu được khi cô cạn dung dịch Z là A. 71,4 gam. B. 56,9 gam. C. 58,6 gam. D. 62,2 gam (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT Cẩm Khê – Phú Thọ, năm học 2013 – 2014) Câu 35*: Một hỗn hợp M gồm 2 este đơn chức X, Y (MX < MY). Đun nóng 12,5 gam hỗn hợp M với một lượng dung dịch NaOH vừa đủ, thu được 7,6 gam hỗn hợp ancol no Z, đơn chức có khối lượng phân tử hơn kém nhau 14 đvC và hỗn hợp hai muối T. Đốt cháy 7,6 gam Z thu được 7,84 lít khí CO2 (đktc) và 9 gam H2O. Phần trăm khối lượng của X, Y trong hỗn hợp M lần lượt là : A. 59,2%; 40,8%.

B. 50%; 50%.

C. 40,8%; 59,2%.

D. 66,67%; 33,33%. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Lương Đắc Bằng – Thanh Hóa, năm học 2013 – 2014) Câu 36*: Thủy phân 12,64 gam hỗn hợp X gồm hai este A và B chỉ chứa một loại nhóm chức (MA < MB) cần vừa đúng 200 ml dung dịch NaOH 1M rồi cô cạn thu được muối của một axit hữu cơ D và hỗn hợp X gồm hai ancol no, đơn chức đồng đẳng kế tiếp. Cho toàn bộ lượng ancol này tác dụng với 6,9 gam Na thu được 13,94 gam chất rắn. Các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Chọn kết luận đúng trong các kết luận sau: A. Tỉ lệ mol giữa giữa hai ancol là 1 : 1.

B. X gồm C2H5OH và C3 H7OH. C. D có thành phần phần trăm khối lượng C là 26,67%.

D. D có thành phần phần trăm khối lượng C là 26,08%.

Câu 37*: Hỗn hợp X gồm hai este đơn chức là đồng phân của nhau. Đun nóng m gam X với 300 ml dung dịch NaOH 1M, kết thúc phản ứng thu được dung dịch Y và (m - 8,4) gam hỗn hợp hơi gồm hai anđehit no,

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

đơn chức, đồng đẳng kế tiếp có tỉ khối hơi so với H2 là 26,2. Cô cạn dung dịch B thu được (m - 1,1) gam chất rắn. Công thức của hai este là A. HCOOCH=CHCH3 và CH3COOCH=CH2. B. HCOOC(CH3)=CH2 và HCOOCH=CHCH3.

C. C2H5COOCH=CH2 và CH3COOCH=CHCH3. D. CH3COOCH=CHCH3 và CH3COOC(CH3)=CH2. (Đề thi thử Đại học lần 4 – THPT Chuyên – Đại học Vinh, năm học 2010 – 2011) Câu 38. Tỉ khối hơi của este X, mạch hở (chứa C, H, O) đối với hỗn hợp khí (CO, C2H4) có giá trị trong khoảng (2,5 ; 2,6). Cho 10,8 gam este X tác dụng với dung dịch NaOH dư (hiệu suất bằng 80%) thu được hỗn hợp Y. Cho Y tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 thu được khối lượng bạc là A. 51,84 gam.

B. 32,4 gam.

C. 58,32 gam.

D. 25,92 gam.

Câu 39: Đun m gam hỗn hợp chứa etyl isobutirat, axit 2-metylpropanoic, metyl butirat cần dùng 120 gam dung dịch NaOH 6% và KOH 11,2%. Cô cạn cẩn thận dung dịch sau phản ứng thu được a gam hỗn hợp hơi các chất. Đốt cháy hoàn toàn a gam hỗn hợp hơi thu được 114,84 gam nước. Giá trị m là: A. 43,12 gam. B. 44,24 gam. C. 42,56 gam. D. 41,72 gam.

Câu 40: Hỗn hợp E gồm este X đơn chức và axit cacboxylic Y hai chức (đều mạch hở, không no có một liên kết đôi C = C trong phân tử). Đốt cháy hoàn toàn một lượng E thu được 0,43 mol khí CO2 và 0,32 mol hơi nước. Mặt khác, thủy phân 46,6 gam E bằng lượng NaOH vừa đủ rồi cô cạn dung dịch thu được 55,2 gam muối khan và phần hơi có chứa chất hữu cơ Z. Biết tỉ khối của Z so với H2 là 16. Phần trăm khối lượng của Y trong hỗn hợp E có giá trị gần nhất với C. 43,5 %. D. 41,5 %.

A. 46,5 %. B. 48,0 %.

Câu 41: Đốt cháy este 2 chức mạch hở X (được tạo từ axit cacboxylic no, đa chức, phân tử X không có quá 5 liên kết  ) thu được tổng thể tích CO2 và H2O gấp 5/3 lần thể tích O2 cần dùng. Lấy 21,6 gam X tác dụng hoàn toàn với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam chất rắn. Giá trị lớn nhất của m là?

A. 28,0.

B. 26,2.

C. 24,8.

D. 24,1. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 42: Cho X, Y là hai chất thuộc dãy đồng đẳng của axit acrylic và MX < MY; Z là ancol có cùng số nguyên tử cacbon với X (MZ < 100); T là hợp chất chứa hai chức este tạo bởi X, Y và Z. Đốt cháy hoàn toàn 64,6 gam hỗn hợp E gồm X, Y, Z, T cần vừa đủ 59,92 lít khí O2 (đktc), thu được khí CO2 và 46,8 gam nước.

Mặt khác, 64,6 gam E tác dụng tối đa với dung dịch chứa 0,2 mol Br2. Khối lượng muối thu được khi cho cùng lượng E trên tác dụng với KOH dư là : A. 21,6 gam. B. 23,4 gam. C. 32,2 gam. D. 25,2 gam. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 1 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 43: Cho 11 gam hỗn hợp X gồm hai este đơn chức, mạch hở A và B tác dụng hết với 200 gam dung dịch KOH 5,6% đun nóng, thoát ra hỗn hợp ancol Y đồng đẳng kết tiếp, cô cạn dung dịch thì thu được m gam chất rắn khan. Cho Y đi qua bình Na dư thì khối lượng bình tăng 5,35 gam và có 1,68 lít khí thoát ra (ở đktc). 16,5 gam X làm mất màu tối đa a gam brom. Giá trị (m + a) là A. 40,7. B. 52,7. C. 32,7. D. 28,7. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Tĩnh Gia 2 – Thanh Hóa, năm 2015) Câu 44: Hỗn hợp A gồm một axit đơn chức, một ancol đơn chức và 1 este đơn chức (các chất trong A đều có nhiều hơn 1C trong phân tử). Đốt cháy hoàn toàn m gam A rồi hấp thụ sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy có 135 gam kết tủa xuất hiện, đồng thời khối lượng dung dịch giảm 58,5 gam.

Biết số mol ancol trong m gam A là 0,15. Cho Na dư vào m gam A thấy có 2,8 lít khí (đktc) thoát ra. Mặt khác m gam A tác dụng vừa đủ dung dịch chứa 12 gam NaOH. Cho m gam A vào dung dịch nước brom dư.

Phần trăm khối lượng của axit trong A là : A. 47,84%.

B. 28,9%.

C. 23,25%. D. 24,58%.

Câu 45. X và Y là hai hợp chất hữu cơ đồng phân của nhau cùng có công thức phân tử C5H6O4Cl2. Thủy phân hoàn toàn X trong NaOH dư thu được hỗn hợp các sản phẩm trong đó có 3 muối và 1 ancol. Thủy phân hoàn toàn Y trong KOH dư thu được hỗn hợp các sản phẩm trong đó có 2 muối và 1 anđehit. X và Y lần lượt có công thức cấu tạo là A. HCOOCH2COOCH2CHCl2 và CH3 COOCH2COOCHCl2

B. CH3COOCCl2COOCH3 và ClCH2COOCH2COOCH2Cl

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. HCOOCH2COOCCl2CH3 và CH3COOCH2COOCHCl2 D. CH3COOCH2COOCHCl2 và ClCH2COOCHClCOOCH3 Câu 46: Cho 0,08 mol hỗn hợp X gồm bốn este mạch hở phản ứng vừa đủ với 0,17 mol H2 (xúc tác Ni, t0), thu được hỗn hợp Y. Cho toàn bộ Y phản ứng vừa đủ với 110 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Z gồm hai muối của hai axit cacboxylic no có mạch cacbon không phân nhánh và 6,88 gam hỗn hợp T gồm hai ancol no, đơn chức. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol X cần vừa đủ 0,09 mol O2. Phần trăm khối lượng của muối có phân tử khối lớn hơn trong Z là A. 54,18%.

B. 50,31%.

C. 58,84%.

D. 32,88%. (Đề thi THPTQG 2018) Câu 47: Hỗn hợp E gồm ba este mạch hở, đều có bốn liên kết pi (π) trong phân tử, trong đó có một este đơn chức là este của axit metacrylic và hai este hai chức là đồng phân của nhau. Đốt cháy hoàn toàn 12,22 gam E bằng O2, thu được 0,37 mol H2O. Mặt khác, cho 0,36 mol E phản ứng vừa đủ với 234 ml dung dịch NaOH 2,5M, thu được hỗn hợp X gồm các muối của các axit cacboxylic không no, có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử; hai ancol không no, đơn chức có khối lượng m1 gam và một ancol no, đơn chức có khối lượng m2 gam. Tỉ lệ m1 : m2 có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 2,7.

B. 1,1.

C. 4,7.

D. 2,9. (Đề thi THPTQG 2018) Câu 48: Hỗn hợp E gồm: X, Y là hai axit đồng đẳng kế tiếp; Z, T là hai este (đều hai chức, mạch hở; Y và Z là đồng phân của nhau; MT – MZ = 14). Đốt cháy hoàn toàn 12,84 gam E cần vừa đủ 0,37 mol O2, thu được CO2 và H2O. Mặt khác, cho 12,84 gam E phản ứng vừa đủ với 220 ml dung dịch NaOH 1M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng, thu được hỗn hợp muối khan G của các axit cacboxylic và 2,8 gam hỗn hợp ba ancol có cùng số mol. Khối lượng muối của axit có phân tử khối lớn nhất trong G là A. 6,48 gam.

B. 4,86 gam.

C. 2,68 gam.

D. 3,24 gam. (Đề thi THPTQG 2018) Câu 49: Cho 7,34 gam hỗn hợp E gồm hai este mạch hở X và Y (đều tạo bởi axit cacboxylic và ancol, MX < MY < 150) tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH, thu được ancol Z và 6,74 gam hỗn hợp muối T. Cho toàn bộ lượng Z tác dụng với Na dư, thu được 1,12 lít khí H2 (đktc). Đốt cháy hoàn toàn T, thu được H2O, Na2CO3 và 0,05 mol CO2. Phần trăm khối lượng của X trong hỗn hợp E là A. 40,33%.

B. 35,97%.

C. 81,74%.

D. 30,25%. (Đề thi THPTQG 2019) Câu 50. Hỗn hợp X gồm ba este mạch hở đều tạo bởi axit cacboxylic với ancol, trong đó hai este có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử. Xà phòng hóa hoàn toàn 9,16 gam X bằng dung dịch NaOH vừa đủ thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol đơn chức, kế tiếp trong dãy đồng đẳng và hỗn hợp Z gồm hai muối. Cho toàn bộ Y vào bình đựng kim loại Na dư, sau phản ứng có khí thoát ra và khối lượng bình tăng 5,12 gam. Đốt cháy hoàn toàn Z cần vừa đủ 0,12 mol O2, thu được Na2CO3 và 6,2 gam hỗn hợp CO2 và H2O. Phần trăm khối lượng của este có phân tử khối lớn nhất trong X là A. 19,21%.

B. 38,43%.

C. 13,10%.

D. 80,79%. (Đề thi THPTQG 2019) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B A D A D A C B B D 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 B A A D A A B A D D 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 A C B B C B D B C C 32 33 34 35 36 37 38 39 40 31 B D A A C A C A A B 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 B B B C D B D A C D

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

II- PHẢN ỨNG ĐỐT CHÁY ESTE 1. Những vấn đề lý thuyết cần lưu ý : - Phản ứng đốt cháy este : 3n  1  k  x to O2   nCO2  (n  1  k)H 2 O 2 Suy ra : (k  1)n Cn H2 n22 k Ox  nCO2  n H2O Cn H 2n  2  2k Ox 

0,5(k  1  x)n C H n

2 n  2 2 k

 1,5n CO  n O

Ox

2

2

2. Phương pháp giải bài tập - Phương pháp thường được sử dụng là :  m este  m O  m CO  m H O

+ Bảo toàn khối lượng : 

2

2

2

 m O/ este  m este  m C  m H

+ Bảo toàn nguyên tố : BT O : n O/ este  2nO  2n CO  n H O 2

2

2

 n C/ este  nCO 2 

BT C :  n C/ este  nCaCO  2nCa(HCO )  n BaCO  2n Ba(HCO ) 3 3 2 3 3 2   n C/ este  nCO2  n Na2CO3  n H/ este  2n H O 2 BT H :   n H/ este  n NaOH  2n H2O sinh ra töø phaûn öùng thuûy phaân  2n H2O sinh ra töø phaûn öùng ñoát chaùy muoái

+ Bảo toàn electron : 0

0

0

0

o

4 2

1

2

t  C O 2 H 2O (4x  y  2z)n C H O  4n O vì C x H y O z  O 2  x

y

z

2

+ Công thức : (k  1)n C H  nCO  n H O n 2 n 2 2 k Ox 2 2 

0,5(k  1  x)n Cn H2 n22 k Ox  1,5n CO2  nO2

+ Phương pháp trung bình (đối với hỗn hợp este).

Choãn hôïp  H hoãn hôïp  O hoãn hôïp 

nC n hoãn hôïp nH n hoãn hôïp nO n hoãn hôïp

(nC  nCO  nCaCO  nCaCO  2nCa(HCO 2





3

3

)

3 2

 nCO  n Na CO ) 2

2

3

2n H O 2

n hoãn hôïp 2n CO2  n H2 O  2n O2 n hoãn hôïp



m hoãn hôïp  m C  m H 16.n hoãn hôïp

 Nếu đốt cháy axit cacboxylic đa chức hoặc este đa chức, sẽ có từ 2 liên kết  trở lên  n H 2O < n CO 2  Phản ứng đốt cháy muối CnH2n+1COONa: 2CnH2n+1COONa + (3n+1)O2  Na2CO3 + (2n+1)CO2 + (2n+1)H2O. Thông thường các phản ứng đốt cháy chỉ là một phần trong các Câu toán ete.

3. Phân dạng bài tập và ví dụ minh họa 3.1 Các ví dụ minh họa Ví dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn một lượng hỗn hợp hai este X, Y, đơn chức, no, mạch hở cần 3,976 lít oxi (đktc) thu được 6,38 gam CO2. Cho lượng este này tác dụng vừa đủ với KOH thu được hỗn hợp hai ancol kế tiếp và 3,92 gam muối của một axit hữu cơ. Công thức cấu tạo của X, Y lần lượt là A. C2H5COOC2 H5 và C2H5 COOC3 H7 B. C2H5COOCH3 và C2 H5COOC2H5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. CH3COOCH3 và CH3COOC2 H5 D. HCOOC3 H7 và HCOOC4H9 HD : Đặt công thức trung bình của 2 este X, Y là: CnH2n+1COO C m H 2 m1 Vì X, Y đều là este đơn chức, no, mạch hở nên: n H 2O = n CO 2 = 6,38/44 = 0,145 mol  meste + m O2 = 44. nCO 2 + 18. n H 2O  meste = 3,31 gam Ta có : mO (trong este) = meste – mC – mH = 3,31 – 12.0,145 – 2.1.0,145 = 1,28 g  nO = 1,28/16 = 0,08 mol  neste = 0,04 mol  nmuối = neste = 0,04 mol  Mmuối = 14n + 84 = 3,92/0,04 = 98  n = 1 Mặt khác: M este = 3,31/0,04 = 82,75  12.1 + 46 + 14 m = 82,75  m = 1,77 Vậy: X là CH3COOCH3 và Y là CH3COOC2 H5  đáp án C Ví dụ 2 (Đề thi THPTQG 2018)Cho m gam hỗn hợp X gồm ba este đều đơn chức tác dụng tối đa với 350 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Y gồm hai ancol cùng dãy đồng đẳng và 28,6 gam hỗn hợp muối Z. Đốt cháy hoàn toàn Y, thu được 4,48 lít khí CO2 (đktc) và 6,3 gam H2O. Giá trị của m là A.21,9.

B. 30,4.

C. 20,1.

D. 22,8.

Y + O2 → 0,2 mol CO2 + 0,35 mol H2O. → Y dạng CnH2n+2O → Y là C4/3H14/3O = 0,15 mol < mol NaOH → có este phenol = (0,35 – 0,15)/2 = 0,1 mol. → khối lượng Y = 0,15.110/3 = 5,5 gam.

X + NaOH → ancol Y + muối Z + H2O. (mol H2O = mol este phenol).

BTKL → khối lượng X = 28,6 + 5,5 + 18.0,1 – 0,35.40 = 21,9 gam.

Ví dụ 3 (đề minh họa năm 2019): Đốt cháy hoàn toàn 0,06 mol hỗn hợp X gồm ba triglixerit cần vừa đủ 4,77 mol O2, thu được 3,14 mol H2O. Mặt khác, hiđro hóa hoàn toàn 78,9 gam X (xúc tác Ni, to ), thu được hỗn hợp Y. Đun nóng Y với dung dịch KOH vừa đủ, thu được glixerol và m gam muối. Giá trị của m là A. 86,10.

B. 57,40.

C. 83,82.

D. 57,16.

Hướng dẫn Bảo toàn O: 6nX  2nO2  2nCO2  nH2O  nCO2  3,38 Bảo toàn khối lượng: mX  mO2  mCO2  mH2O  mX  52,6





n X  nH 2O  nCO 2 / 1  k   k  5  X cộng được 2H2

mX 52   0, 06 6 nX Khi mX  78,9  nX  0, 09 X  2H 2  Y  mY  mX  mH2  79, 26 MX 

Y  3KOH   muối C3 H 5  OH 3

Bảo toàn khối lượng => m muối = 86,1 gam Ví dụ 4: Este X hai chức, mạch hở, tạo bởi một ancol no với hai axit cacboxylic no, đơn chức.Este Y ba chức, mạch hở, tạo bởi glixerol với một axit cacboxylic khôngno, đơn chức (phân tử có 2 liên kết pi). Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp E gồm X và Y cần vừa đủ 0,5 mol O2 thu được 0,45 mol CO2. Mặt khác, thủy phân hoàn toàn 0,16 mol E cần vừa đủ 210 ml dung dịch NaOH 2M, thu được hai ancol (có cùng số nguyên tử cacbon trong phân tử) và hỗn hợp 3 muối, trong đó tổng khối lượng muối của 2 axit no là a gam.

Giá trị của a là A. 13,20.

B. 20,60. C.12,36. D. 10,68.

Hướng dẫn Hỗn hợp E + NaOH → tạo 2 ancol cùng số C là C3H6(OH)2 và C3H5(OH)3. Cn H 2 n 2O4 : x mol  x  y  0,16  x  0, 06 → tỉ lệ mol X : Y = 3 : 5.     y  0,1 Cm H 2 m 10 O6 : y mol 2 x  3 y  0, 42 Đốt cháy E

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Cn H 2 n  2O4 : 3 z mol 3nz  5mz  0, 45   1, 05n  1, 75m  31, 5  Cm H 2 m10O6 : 5 z mol (1,5n  2, 5)3 z  (1,5m  5,5)5 z  0,5 → Chỉ có m = 12 (vì m ≥ 12) → n = 10 là phù hợp.

Hỗn hợp E + NaOH C10H18O4 + 2NaOH → 2 muối + C3H6(OH)2.

0,06 → 0,12 0,06 mol.

BTKL → a = 0,06.202 + 0,12.40 – 0,06.76 = 12,36 gam.

Ví dụ 5 (Đề thi THPTQG năm 2018): Cho 0,08 mol hỗn hợp X gồm bốn este mạch hở phản ứng vừa đủ với 0,17 mol H2 (xúc tác Ni, to), thu được hỗn hợp Y. Cho toàn bộ Y phản ứng vừa đủ với 110 ml dung dịch NaOH 1M, thu được hỗn hợp Z gồm hai muối của hai axit cacboxylic no có mạch cacbon không phân nhánh và 6,88 gam hỗn hợp T gồm hai ancol no, đơn chức.Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 0,01 mol X cần vừa đủ 0,09 mol O2. Phần trăm khối lượng của muối có phân tử khối lớn hơn trong Z là A. 54,18%.

B.50,31%.

C. 58,84%. D. 32,88%.

Hướng dẫn Y + NaOH tỉ lệ 0,08 : 0,11 → có este 2 chức (vì axit mạch thẳng, ancol đơn chức).

Este đơn chức: x mol; este 2 chức: y mol.  x  y  0, 08  x  0, 05

→    x  2 y  0,11  y  0, 03 Ancol CnH2n+1OH có M = 6,88/0,11 → n = 35/11. Đốt cháy 0,08 mol Y (coi như hỗn hợp của X và 0,17 mol H2) cần mol O2 = 0,09.8 + 0,17/2 = 0,825 mol.

Y + NaOH → muối Z + ancol T → Đốt Y cần mol O2 = đốt hỗn hợp Z và T (NaOH không cháy!). Đốt ancol cần mol O2 = 1,5.n.0,11 = 0,525 mol. → Đốt muối cần mol O2 = 0,805 – 0,525 = 0,28 mol. Ca H 2a 1O2 Na : 0, 05 mol Muối Z gồm  + O2 → Cb H 2b 4O4 Na2 : 0, 03 mol → mol O2 đốt muối = 0,05(1,5a – 1) + 0,03(1,5b – 2,5) = 0,28. → Chỉ có a = 3 và b = 4 là phù hợp.

0, 03.162 .100 =50,31%. → % khối lượng của C4H4O4Na2 = 0, 03.162 + 0, 05.96 Ví dụ 6 (Đề thi THPTQG 2018)Thủy phân hoàn toàn a mol triglixerit X trong dung dịch NaOH vừa đủ, thu được glixerol và m gam hỗn hợp muối. Đốt cháy hoàn toàn a mol X thu được 1,375 mol CO2 và 1,275 mol H2O. Mặt khác, a mol X tác dụng tối đa với 0,05 mol Br2 trong dung dịch. Giá trị của m là A. 20,15.

B. 20,60.

C. 23,35.

D.22,15.

Hướng dẫn n -n S oá lieân keát  = CO2 H2O  1 = 0,1/a + 1 nchaát ñem ñoát → mol liên kết π phản ứng Brom = a(0,1/a + 1 – 3) = 0,1 – 2a mol (vì có 3π C=O không phản ứng). → 0,1 – 2a = 0,05 → a = 0,025 mol.

(RCOO)3C3H5 + O2 → CO2 + H2O BTNT O → mol O2 đốt cháy = 1,375 + 1,275/2 – 0,025.3 = 1,9375 mol.

BTKL → khối lượng X = 44.1,375 + 18.1,275 – 32.1,9375 = 21,45 gam.

X + 3NaOH → muối + C3H5(OH)3.

BTKL → khối lượng muối = 21,45 + 0,025.3.40 – 0,025.92 = 22,15 gam.

3.2. Bài tập vận dụng a. Mức độ nhận biết Câu 1. Đốt este E. Dẫn hết sản phẩm cháy vào bình dung dịch Ca(OH) 2 dư; thấy có 20 gam kết tủa và khối lượng bình tăng 12,4 gam. CTTQ của E là: B. Cx H2x  2O2 C. Cx H2x  2O4 D. Cx H2x 4O4 A. C x H 2x O2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 2. Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol một este đơn chức, cần vừa đủ V lít O2 (ở đktc), thu được 0,3 mol CO2 và 0,2 mol H2O. Giá trị của V là: A. 8,96 B. 6,72 C. 4,48 D. 11,2 Câu 3. Đốt cháy hoàn toàn một lượng chất hữu cơ X thu được 3,36 lít khí CO2, 0,56 lít khí N2 (các khí đo ở đktc) và 3,15 gam H2O. Khi X tác dụng với dung dịch NaOH thu được sản phẩm có muối H2N-CH2COONa. Công thức cấu tạo thu gọn của X là (cho H  1 , C  12 , O  16 ).

A.H2N-CH2-COO-C3H7 B.H2N-CH2-COO-CH3 C.H2N-CH2-COO-C2H5 D.H2N-CH2-CH2-COOH Câu 4. X là một este không no (chứa 1 liên kết đôi C  C ) đơn chức, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 4,3 gam X cần vừa đủ 7,2 gam O2. X có tối đa bao nhiêu công thức cấu tạo thỏa mãn điều kiện trên?

A. 4.

B. 6.

C. 3.

D. 5.

Câu 5. Đốt cháy một este no, đơn chức, mạch hở thu được 1,8 gam H2O. Thể tích khí CO2 thu được (đktc) là: A. 2,24 lít B. 4,48 lít C. 3,36 lít D. 1,12 lít Câu 6. Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol este thu được 19,8 gam CO2 và 0,45 mol H2O. Công thức phân tử của este là: B. C3H6O2 C. C4H8O2 D. C5H10O2 A. C2H4O2 Câu 7. Đốt cháy hoàn toàn a mol este X tạo bởi ancol no, đơn chức, mạch hở và axit không no (có một liên kết đôi), đơn chức, mạch hở thu được 4,48 lít CO2 (đktc) và 1,8 gam H2O. Giá trị của a là: A. 0,05 B. 0,10 C. 0,15 D. 0,20 Câu 8. Khi đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức thì số mol CO2 sinh ra bằng số mol O2 đã phản ứng.

Tên gọi của este là: A.metyl axetat B.etyl axetat C.n-propyl axetat D.metyl fomat Câu 9. Đốt cháy hoàn toàn 1 mol chất béo, thu được lượng CO2 và H2O hơn kém nhau 6 mol. Mặt khác, a mol chất béo trên tác dụng tối đa với 600 ml dung dịch Br2 1M. Giá trị của a là: A. 0,20 B. 0,30 C. 0,18 D. 0,15 Câu 10. Đốt cháy hoàn toàn a gam hỗn hợp các este no, đơn chức, mạch hở. Sản phẩm cháy được dẫn vào bình dựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 12,4 gam. Khối lượng kết tủa tạo ra là: A. 12,4 gam B. 10 gam C. 20 gam D. 28,183 gam b. Mức độ thông hiểu Câu 11. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp gồm 2 este no hở đơn chức cần 5,68 gam khí oxi và thu được 3,248 lít khí CO2 (đktc). Cho hỗn hợp este trên tác dụng vừa đủ với KOH thu được 2 rượu là đồng đẳng kế tiếp và 3,92 gam muối của một axit hữu cơ. Công thức cấu tạo của 2 este là: B. C3H7COOCH3 và CH3COOC2 H5.

A. HCOOCH3 và HCOOC2 H5.

C. CH3COOCH3 và CH3 COOC2 H5.

D. C2H5COOCH3 và C2 H5COOC2 H5.

Câu 12. Để đốt cháy hoàn toàn 6,24 gam một este X  M X  180  cần 6,272 lít khí oxi (đktc). Sản phẩm cháy được hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch nước vôi trong dư thấy có m gam kết tủa, khối lượng dung dịch nước vôi trong giảm 12,8 gam. Công thức phân tử của X là: B. C7H10O2 C. C7H8O4 D. C7H10O4 A. C4H6O2 Câu 13. Đốt cháy hoàn toàn m gam chất béo X (chứa triglixerit của axit stearic, axit panmitic và các axit béo tự do đó). Sau phản ứng thu được 13,44 lít CO2 (đktc) và 10,44 gam nước. Xà phòng hóa m gam X  H  90%  thì thu được khối lượng glixerol là: A.0,92 gam B.1,656 gam C.0,828 gam D.2,484 gam Câu 14. Đốt cháy hoàn toàn 1 este đơn chức hở X (phân tử có số liên kết   4 ) thì có nhận xét n CO2 : n O 2  8 : 9 . Nếu cho m gam X vào 300 ml dung dịch KOH 0,9M rồi cô cạn dung dịch thu được 28,62 gam chất rắn. Giá trị của m là A. 22 B. 22,68 C. 21,5 D. 20,5 Câu 15. Đốt cháy hoàn toàn 1,1 gam este E thì thu được 1,12 lít CO2 (đktc) và 0,9 gam H2 O. Tỉ khối hơi của E so với O2 bằng 2,75. Đun nóng 4,4 gam E với dung dịch NaOH vừa đủ, rồi cô cạn thì thu được 4,8 gam muối natri của axit hữu cơ. Xác định công thức cấu tạo đúng và gọi tên E? A. etyl propionat B. metyl axetat C. metyl propionat D. etyl axetat

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 16. Cho hỗn hợp X gồm hai hợp chất hữu cơ no, đơn chức A, B tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch KOH 0,40M, thu được một muối và 336 ml hơi một ancol (ở đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X trên, sau đó hấp thụ hết sản phẩm cháy vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thì khối lượng bình tăng 5,27 gam. Công thức của A, B là: B.HCOOH và HCOOC2H5 A.HCOOH và HCOOC3H7 C.CH3COOH và CH3COOCH3 D.CH3COOH và CH3COOC2H5 Câu 17. Đốt cháy hoàn toàn 0,2 mol hỗn hợp M gồm este đơn chức X và hiđrocacbon không no Y (phân tử Y nhiều hơn phân tử X một nguyên tử cacbon), thu được 0,65 mol CO2 và 0,4 mol H2O. Phần trăm khối lượng của Y trong M là A.19,85% B.75,00% C.19,40% D.25,00% Câu 18. Đốt cháy hoàn toàn 0,25 mol hỗn hợp hai este no, mạch hở, đơn chức là đồng đẳng liên tiếp thu được 19,712 lít khí CO2 (đktc). Xà phòng hóa cùng lượng este trên bằng dung dịch NaOH tạo ra 17 gam một muối duy nhất. Công thức của hai este là: B. HCOOC3 H7 và HCOOC4 H9 A. HCOOC2 H5 và HCOOC3H7 C.CH3COOC2H5 và HCOOC2 H5 D.CH3COOCH3 và CH3COOC2H5 Câu 19. Đốt cháy hoàn toàn một este no, đơn chức, mạch hở X thu được thể tích CO2 gấp 3 lần thể tích X đã phản ứng (các khí và hơi đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác dụng hoàn toàn với 200ml dung dịch NaOH 0,5M thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y thu được 7,36g chất rắn khan. Giá trị của m là: A. 5,92 B. 6,64 C. 7,40 D. 8,88 Câu 20. Đốt cháy a gam một este X cần 11,76 lít O2 (đktc), sau phản ứng thu được hỗn hợp CO2 và hơi nước. Dẫn hỗn hợp này vào bình đựng dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng bình tăng 26,04 gam và thấy xuất hiện 42 gam kết tủa trắng. Biết este này do một axit đơn chức và ancol đơn chức tạo nên. Công thức phân tử của X là: B. C2H4O2 C. C3H6O2 D. C5H10O2 A. C4H8O2 c. Mức độ vận dụng Câu 21: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp các este no, đơn chức, mạch hở. Sản phẩm cháy được dẫn vào bình đựng dung dịch nước vôi trong dư thấy khối lượng bình tăng 6,2 gam. Số mol H2O sinh ra và khối lượng kết tủa tạo ra là : A. 0,1 mol; 12 gam.

B. 0,1 mol; 10 gam.

C. 0,01 mol; 10 gam.

D. 0,01 mol; 1,2 gam.

Câu 22: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol một este X (chứa C, H, O) đơn chức, mạch hở cần dùng vừa đủ V lít khí O2 (ở đktc), thu được 6,72 lít khí CO2 (ở đktc) và 3,6 gam H2O. Giá trị của V là A. 4,48 lít. B. 6,72 lít.

C. 2,24 lít. D. 8,96 lít. (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT Đinh Chương Dương – Thanh Hóa, năm học 2013 – 2014) Câu 23: Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat. Đốt cháy hoàn toàn 3,08 gam X, thu được 2,16 gam H2O. Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là: A. 25%.

B. 27,92%. C. 72,08%. D. 75%. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối B năm 2011) Câu 24: Đốt cháy hoàn toàn a mol este X được tạo bởi ancol no, đơn chức, mạch hở và axit không no (có một liên kết đôi C = C), đơn chức, mạch hở thu được 8,96 lít khí CO2 (ở đktc) và 5,4 gam nước. Giá trị của a là A. 0,1 mol. B. 0,2 mol. C. 0,15 mol. D. 0,015 mol. (Đề thi thử Đại học lần 3 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm học 2013 – 2014) Câu 25: Thủy phân triglixerit X trong NaOH, thu được hỗn hợp 3 muối natri oleat; natri sterat và natri linoleat. Khi đốt cháy a mol X thu được b mol CO2 và c mol H2O. Liên hệ giữa a, b, c là: A. b – c = 5a. B. b = c – a. C. b – c = 4a. D. b – c = 6a. (Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 2 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm 2015) Câu 26: Đốt cháy hoàn toàn m gam chất béo X (chứa triglixerit của axit stearic, axit panmitic và các axit béo tự do đó), sau phản ứng thu được 17,472 lít CO2 (đktc) và 12,96 gam nước. Xà phòng hoá m gam X (H=90%) thì thu được b gam glixerol. Giá trị của b là A. 1,656 gam. B. 2,484 gam. C. 2,45 gam. D. 0,92 gam.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(Đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh Phú Thọ, năm 2015) Câu 27: a mol chất béo X có thể cộng hợp tối đa 4a mol Br2. Đốt cháy hoàn toàn a mol X thu b mol nước và V lít CO2 (đktc). Mối liên hệ giữa V với a, b là A. V = 22,4(b + 6a).

B. V = 22,4(b + 7a).

C. V = 22,4(b – 6a).

D. V = 22,4(b – 7a).

Câu 2 8: Đốt cháy hoàn toàn a mol một triglixerit, thu được b mol CO2 và c mol H2O (b – c = 5a). Nếu lấy 1 mol chất béo này tác dụng với Br2/CCl4 dư thì số mol brom tham gia phản ứng là: A. 5.

B. 6.

C. 4.

D. 3. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên KHTN Huế, năm học 2013 – 2014) Câu 29: Đốt cháy hoàn toàn 1 mol chất béo, thu được lượng CO2 và H2O hơn kém nhau 6 mol. Mặt khác, a mol chất béo trên tác dụng tối đa với 600 ml dung dịch Br2 1M. Giá trị của a là A. 0,20.

B. 0,15.

C. 0,30.

D. 0,18. (Đề thi tuyển sinh Đại học khối A năm 2014) Câu 30: Đốt cháy hoàn toàn a gam triglixerit X cần vừa đủ 3,26 mol O2, thu được 2,28 mol CO2 và 39,6 gam H2O. Mặt khác, thủy phân hoàn toàn a gam X trong dung dịch NaOH, đun nóng, thu được dung dịch chứa b gam muối. Giá trị của b là A. 40,40.

B. 31,92.

C. 36,72.

D. 35,60. (Đề thi Cao đẳng năm 2014) d. Mức độ vận dụng cao Câu 31: Hóa hơi 3,35 gam X gồm CH3COOH, HCOOC2 H5, CH3COOCH3, CH3COOC2H5, thu được 1,68 lít hơi X (ở 136,5oC và áp suất 1 atm). Đốt cháy hoàn toàn 3,35 gam hỗn hợp X trên thì thu được m gam H2O. Giá trị của m là A. 2,7 gam. B. 3,6 gam. C. 3,15 gam. D. 2,25 gam. (Đề thi thử Đại học lần 3 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm học 2011 – 2012) Câu 32: Trieste A mạch hở, tạo bởi glixerol và 3 axit cacboxylic đơn chức X, Y, Z. Đốt cháy hoàn toàn a mol A thu được b mol CO2 và d mol H2O. Biết b = d + 5a và a mol A phản ứng vừa đủ với 72 gam Br2 (trong dung dịch), thu được 110,1 gam sản phẩm hữu cơ. Cho a mol A phản ứng với dung dịch KOH vừa đủ, thu được x gam muối. Giá trị của x là: A. 48,5. B. 49,5. C. 47,5. D. 50,5.

Câu 33: X là este mạch hở tạo bởi axit cacboxylic 2 chức và hai ancol đơn chức. Đốt cháy 12,64 gam este X thu được 12,544 lít khí CO2 (đktc) và 7,2 gam nước. Mặt khác, đun nóng 0,12 mol X este X với 400 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được phần rắn Y và hỗn hợp gồm hai ancol kế tiếp. Đun nóng toàn bộ rắn Y có mặt CaO thu được m gam khí Z. Giá trị của m là A. 4,48 gam. B. 3,36 gam. C. 6,72 gam. D. 2,24 gam.

Câu 34: Đốt cháy hoàn toàn m gam chất béo X (chứa triglixerit của axit stearic, axit panmitic và các axit béo tự do đó). Sau phản ứng thu được 13,44 lít CO2 (đktc) và 10,44 gam nước. Xà phòng hoá m gam X (H = 90%) thì thu được khối lượng glixerol là: A. 2,484 gam. B. 0,828 gam. C. 1,656 gam. D. 0,92 gam. (Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT chuyên Nguyễn Huệ – Hà Nội, năm 2012) Câu 35*: Đốt a mol X là trieste của glixerol và axit đơn chức, mạch hở, thu được b mol CO2 và c mol H2O, biết b – c = 4a. Hiđro hóa m gam X cần 6,72 lít H2 (đktc), thu được 39 gam X’. Nếu cho m gam X phản ứng hoàn toàn với dung dịch chứa 0,7 mol NaOH, sau đó cô cạn dung dịch sau phản ứng thì thu được bao nhiêu gam chất rắn?

A. 53,2 gam. B. 61,48 gam. C. 57,2 gam. D. 52,6 gam.

(Đề thi thử Đại học lần 1 – THPT Quỳnh Lưu 1 – Nghệ An, năm 2011) 1 A 11 D 21

2 B 12 B 22

3 B 13 A 23

4 D 14 B 24

5 A 15 C 25

6 B 16 D 26

7 B 17 B 27

8 D 18 B 28

9 D 19 C 29

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

10 C 20 A 30

B 31 D

B 32 B

A 33 D

A 34 B

A 35 D

B

A

D

B

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C

III. PHƯƠNG PHÁP QUY ĐỔI ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC CÂU TẬP HAY VÀ KHÓ 1. Các bước tư duy chung ● Bước 1 : Xác định các hướng giải quyết Đọc lướt nhanh để nắm bắt yêu cầu của đề bài. Từ đó đưa ra các hướng giải quyết. Dự đoán nhanh hướng giải quyết nào tối ưu hơn (tất nhiên chỉ là tương đối). Chẳng hạn, đề Câu yêu cầu tính khối lượng của một chất trong hỗn hợp thì hướng 1 là tìm chất đó và số mol của nó; hướng 2 là tìm các chất khác trong hỗn hợp và khối lượng của chúng, từ đó suy ra khối lượng của chất cần tìm. Trong trường hợp này thì hướng 1 có thể khả thi hơn. ● Bước 2 : Nắm bắt các thông tin Đọc kỹ đề bài, nắm được các thông tin đề cho. Nếu có nhiều thông tin thì lập sơ đồ phản ứng để có cái nhìn rõ ràng hơn đối với từng thông tin cũng như mối liên hệ giữa các thông tin đó. ● Bước 3 : Xử lý từng thông tin và kết nối các thông tin với nhau + Nếu đề bài cho số mol NaOH hoặc KOH tham gia phản ứng với hỗn hợp este; hỗn hợp axit; hỗn hợp axit và este thì ta thiết lập được phương trình : n COO  nNaOH . + Nếu đề bài cho số mol hoặc thể tích hoặc khối lượng O2 tham gia phản ứng thì ta thiết lập được phương trình : n O trong hchc  2nO  2n CO  n H O 2

2

2

m hchc  32n O  44nCO  18n H O 2

2

2

+ Nếu đề bài cho biết mol CO2 và H2O trong phản ứng đốt cháy và độ bất bão hòa k của các hợp chất hữu cơ trong hỗn hợp thì ta thiết lập được phương trình : n O trong hchc 

m hchc  12n CO2  2n H2O 16

(k  1)n hchc  n CO2  n H2 O

...

Kết hợp các phương trình, giải hệ phương trình để tìm được các thông tin quan trọng nhằm giải quyết bài toán đó.

Ngoài ra trong chuyên đề này sẽ giải các bài toán khó của este theo phương pháp quy đổi tùy vào các dạng bài tập khác nhau.

2. CÁC DẠNG BÀI TẬP TRONG QUY ĐỔI ESTE a. QUY ĐỔI VỀ COO ; CH2 VÀ H2 Thường gặp dạng toán đốt cháy hỗn hợp axit, ancol và este - Có 2 liên kết π trong hỗn hợp từ đó quy về nhóm chức COO và nhóm CH2 - số liên kết π khác 2 thì quy hỗn hợp về COO ; CH2 và H2 trong đó số mol H2 có thể âm hoặc quy về COO ; C và H2 Các ví dụ minh họa Ví dụ 1(ĐỀ MINH HỌA 2018).

Cho các chất hữu cơ mạch hở: X là axit không no có hai liên kết π trong phân tử, Y là axit no đơn chức, Z là ancol no hai chức, T là este của X, Y với Z. Đốt cháy hoàn toàn a gam hỗn hợp M gồm X và T, thu được 0,1 mol CO2 và 0,07 mol H2O. Cho 6,9 gam M phản ứng vừa đủ với dung dịch NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp muối khan E. Đốt cháy hoàn toàn E, thu được Na2CO3; 0,195 mol CO2 và 0,135 mol H2O. Phần trăm khối lượng của T trong M có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 68,7.

B. 68,1.

C. 52,3.

D. 51,3. Định hướng tư duy:

X và Z đều có 1 liên kết π trong khung Hidrocacbon. CH  n CO  n H O  0,03  nCOO   n CH  0,07   a  2,3 M   2  2 2 2 COO

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Đối chiếu với 6,9 gam M, có 0,045 mol Na2CO3.  nCO  0,195  0, 045  0,24

Đổi hết E về các axit tương ứng, khi đốt sinh ra  2  n H2 O  0,135  0, 045  0,18 C  3 n  0,06   X   2CX  CY  8   X   m T/ M  6,9  0,03.72  4,74 n Y  0,03 CY  2  %m T  68,70%  Chọn đáp án A. Ví dụ 2. Hỗn hợp X chứa ba este đều mạch hở gồm hai este đơn chức và một este đa chức, không no chứa một liên kết đôi C=C; trong mỗi phân tử este chỉ chứa một loại nhóm chức. Đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol X cần dùng 1,37 mol O2, thu được 1,19 mol CO2. Nếu thủy phân 0,3 mol X trên trong dung dịch NaOH (dư), thu được hỗn hợp Y chứa 2 ancol có cùng số nguyên tử cacbon và hỗn hợp Z chứa 2 muối. Tỉ khối của Y so với He bằng 73/6. Phần trăm khối lượng của este đơn chức có khối lượng phân tử lớn trong X là.

A. 10,87% B. 20,65% C. 18,12% D. 12,39% Định hướng tư duy giải Ta có: M Y 

C H OH : 0,25 73.4  48,667   2 5

6 HO  CH 2  CH 2  OH : 0,05

COO : 0,35  BTNT.O   0,3  3.0,84  1,37.2  a   a  0,08 Quy đổi X  H2 : 0,3 CH : 0,84 2   a mol H 2

HCOOC2H 5 : 0,22 0,03.114   RCOOC2 H 5 : 0,03   %C3 H 5 COOC2 H 5   12,39% Ta lại có C  3,96  27,6 HCOOCH CH OOCR : 0,05 2 2 

Ví dụ 3. Hỗn hợp X chứa ba este đều mạch hở gồm hai este đơn chức và một este đa chức, không no chứa một liên kết đôi C=C; trong mỗi phân tử este chỉ chứa một loại nhóm chức. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần vừa đủ 0,775 mol O2 thu được CO2 và 0,63 mol H2O. Nếu thủy phân m gam X trên trong dung dịch NaOH (dư), thu được hỗn hợp Y chứa 2 ancol no có cùng số nguyên tử cacbon và hỗn hợp Z chứa 0,22 mol hai muối. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn Y thu được 0,4 mol CO2 và 0,6 mol H2O. Phần trăm khối lượng của este có phân tử khối lớn nhất trong X? A. 17,5%

B. 21,4%

C. 19,8%

D. 27,9% Định hướng tư duy giải C 2 H5 OH n Z 0 ,22 C 2 H5 OH : 0,18  

C 2 H6 O 2 C 2 H6 O 2 : 0,02

 n Y  0,2   Khi đốt Y 

HCOOC2 H 5 : 0,17 COO : 0, 22   Quy đổi X 

 H 2 : 0, 63   C  3,9   C2 H 3 COOC 2 H 5 : 0,01    BTNT.O  C : 0,46  17, 5%  C2 H 3 COOCH 2 CH 2 OOCH : 0,02 

Đáp án A Ví dụ 4: Cho m gam hỗn hợp E gồm este hai chức Y mạch hở và este đơn chức X tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH, thu được hỗn hợp Z chứa hai muối và một ancol T duy nhất. Đốt cháy hoàn toàn Z cần vừa đủ 1,08 mol O2, thu được 14,84 gam Na2CO3; tổng số mol CO2 và H2O bằng 1,36 mol. Cho ancol T tác dụng với Na (dư), thoát ra 1,792 lít khí (đktc). Biết để đốt cháy hết m gam E cần vừa đủ 1,4 mol O2. Phần trăm khối lượng của Y có giá trị gần nhất với A. 66%

B. 65%

C. 71%

D. 62% Định hướng tư duy

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

 n H  0,08   n OH  0,16  n  0,08 Ta có:  2   Y   C 3 H8 O 2 : 0, 08  n NaOH  0, 28  n X  0,06  n Na 2CO3  0,14  COO : 0, 22  Dồn chất cho m gam E 

 C : 1,04 H : 0,72  2

C H COO  C3H6  OOCC2 H3 : 0,08   62, 37% Xep Hinh  C   2 3

C2 H3COOC6 H5 : 0,06 b. QUY ĐỔI VỀ ANCOL VÀ AXIT BAN ĐẦU *) Cách nhận biết : Bài toán cho hỗn hợp gồm axit, ancol và este hình thành từ ancol và axit đó Quy hỗn hợp về ancol, axit ban đầu và một lượng nước tách ra từ ancol và axit để trở thành este - Các tính chất hóa học của hỗn hợp thì chính là các tính chất hóa học của các thành phần tạo nên hỗn hợp đó. Có nghĩa là khi hỗn hợp tác dụng với NaOH thì có cả axit, este đều tác dụng. Nhưng khi hoán đổi lượng chất thì bản chất chính là chỉ có 1 mình gốc COO- tác dụng. Vậy nên tất cả lượng NaOH phản ứng đều vào COOH. - Với các trường hợp khác khi quy về các chất quen thuộc thì đều dùng tính chất hóa học của các chất mà ta hoán đổi về. _ Khi đốt một lượng chất gồm axit, ancol, este thì khi hoán đổi ta chỉ coi như ancol, axit cháy, còn H2O thì không phản ứng. Chú ý H2O khi ta hoán đổi là H2O este để phân biệt với H2O của phương tình phản ứng tạo ra. _ Ví dụ ta viết phương trình đốt cháy thì sẽ như sau: RCOOH R’OH + O2 → CO2 + H2O – H2O (este) _ Khi một số phản ứng tạo ra thêm H2O ở đằng sau phương trình thì chúng ta phải chú ý đến việc giải phương trình có thêm H2O este ở trước mà ta đã hoán đổi.

- Phương pháp này đặc biệt hữu dụng cho thể loại bài mà cho hỗn hợp ancol, hỗn hợp axit, và HỖN HỢP ESTE được tạo ra từ hỗn hợp ancol và hỗn hợp axit bên trên.

Ví dụ 1: (đề minh họa THPTQG 2019) Cho X, Y là hai axit cacboxylic đơn chức (MX < MY); T là este ba chức, mạch hở được tạo bởi X, Y với glixerol. Cho 23,06 gam hỗn hợp E gồm X, Y, T và glixerol (với số mol của X bằng 8 lần số mol của T) tác dụng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 2M, thu được hỗn hợp F gồm hai muối có tỉ lệ mol 1 : 3 và 3,68 gam glixerol. Đốt cháy hoàn toàn F cần vừa đủ 0,45 mol O2, thu được Na2CO3, H2O và 0,4 mol CO2. Phần trăm khối lượng của T trong E có giá trị gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 29.

B. 35.

C. 26.

D. 25.

Hướng dẫn nNaOH  0, 4  nNa2CO3  0, 2 nO F   2nNaOH  0,8 Bảo toàn O  nH 2O  0,3 Muối gồm Cn H mO2 Na  0,1 mol  và Cn ' H m ' O2 Na  0,3 mol  nC  0,1n  0,3n '  nNa2CO3  nCO2

 n  3n '  6  n  3 và n '  1 là nghiệm duy nhất  m '  1 nH  0,1m  0, 3m '  0,3.  m  3 Muối gồm CH 2  CH  COONa  0,1 và HCOONa  0,3 Quy đổi E thành: HCOOH :0, 3 mol

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH 2  CH  COOH : 0,1 mol

C3 H 5  OH 3 : 0, 04 mol H 2 O : e mol mE  23, 06  e  0, 09  nT  e / 3  0, 03

 nX  8nT  0, 24  n X trong T  0,3  0, 24  0,06 Dễ thấy nX trong T= 2nT nên phân tử T có 2 gốc X và 1 gốc Y T là  HCOO  2  C2 H 3COO  C3 H 5  0, 03  %T  26, 28% c. DẠNG QUY ĐỔI VỀ ESTE ĐƠN GIẢN NHẤT VÀ NHÓM CH2 Ví dụ 1 (Đề thi thử THPT 2017- lê quý đôn) X, Y, Z là 3 este đều đơn chức mạch hở (trong đó X, Y là este no, MY = MX + 14, Z không no chứa một liên kết C=C). Đốt cháy hoàn toàn 14,64 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 0,76 mol O2. Mặt khác đun nóng 14,64 gam E với dung dịch NaOH vừa đủ thu được ancol T duy nhất và hỗn hợp muối. Dẫn toàn bộ T đi qua bình đựng Na dư thấy khối lượng bình tăng 8,1 gam; đồng thời thu được 2,016 lít khí H2. Tỷ lê mol các muối có khối lượng phân tử tăng dần là: A. 6 : 1 : 2 B. 9 : 5 : 4 C. 5 : 2 : 2 D. 4 : 3 : 2 Định hướng tư duy giải  n  0,18mol   T  T : C2 H5OH m 8, 28   T mol  44x  18y  14, 64  0, 76.32  x  0, 64  X : 0, 04  CO : x   2 mol   BTe

   H 2 O : y  Y : 0,14   2x  y  0,18.2  0, 76.2  y  0, 6

 HCOOC2 H5 : 0,12mol  Lam troi mol   6 :1: 2 CH3COOC2 H5 : 0, 02  mol CH 2  CHCOOC2 H5 : 0, 04 Ví dụ 2: Hỗn hợp E chứa các chất hữu cơ đều no, mạch hở gồm axit (X) đơn chức, ancol (Y) hai chức và este (Z) hai chức. Đốt cháy hết 0,2 mol E cần dùng 0,31 mol O2, thu được 6,84 gam nước. Mặt khác, 0,2 mol E phản ứng vừa đủ với 200 ml dung dịch NaOH 0,8M. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được một ancol (Y) duy nhất và hỗn hợp gồm hai muối, trong đó có a gam muối A và b gam muối B (MA < MB). Tỉ lệ gần nhất của a : b là.

A. 6,5 B. 5,0 C. 5,5 D. 6,0 Định hướng tư duy giải Ta có: n NaOH  0,16   n COO  0,16   kn E  0,16 CO2 : a   a  0,38  kn E  n E  0,04   a  0,34 H 2 O : 0,38

 E cháy 

BTNT.O   n EO  0,34.2  0,38  0,31.2  0, 44   n ancol  0,06

0,04  0,06  n este   n este  0,02   n Axit  0,12   HCOOH : 0,12 

Và C  1, 7    HO  CH 2  CH 2  OH : 0,06

 HCOO  CH  CH  OOCCH : 0,02 2 2 3   HCOONa : 0,14 a 0,14.68       5,8 COONa : 0,02 CH b 0,02.82  3

3. Bài tập vận dụng

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 1: X, Y là 2 axit đơn chức cùng dãy đồng đẳng, T là este 2 chức tạo bởi X, Y với ancol no mạch hở Z. Đốt cháy 8,58 gam hỗn hợp E gồm X, Y, T thì thu được 7,168 lít CO2 và 5,22 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 8,58 gam E với dung dịch AgNO3/NH3 dư thì thu được 17,28 gam Ag. Tính khối lượng chất rắn thu được khi cho 8,58 gam E phản ứng với 150 ml dung dịch NaOH 1M? A. 11,04.

B. 9,06.

C. 12,08.

D. 12,80. (Đề thi thử THPT QG lần 1 – THPT Nguyễn Khuyến – TP. Hồ Chí Minh, năm 2015 Câu 2: X, Y, Z là 3 este đều đơn chức, mạch hở (trong đó Y và Z không no chứa một liên kết C = C và có tồn tại đồng phân hình học). Đốt cháy 21,62 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z với oxi vừa đủ, sản phẩm cháy dẫn qua dung dịch Ca(OH)2 dư thấy khối lượng dung dịch giảm 34,5 gam so với trước phản ứng. Mặt khác, đun nóng 21,62 gam E với 300 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ), thu được hỗn hợp F chỉ chứa 2 muối và hỗn hợp gồm 2 ancol kế tiếp thuộc cùng dãy đồng đẳng. Khối lượng của muối có khối lượng phân tử lớn trong hỗn hợp F là: A. 4,68 gam. B. 8,64 gam. C. 8,10 gam. D. 9,72 gam.

Câu 3: X, Y là 2 axit cacboxylic đều mạch hở; Z là ancol no; T là este hai chức, mạch hở được tạo bởi X, Y, Z. Đun nóng 38,86 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T với 400 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ), thu được ancol Z và hỗn hợp F gồm 2 muối có tỉ lệ mol 1 : 1. Dẫn toàn bộ Z qua bình đựng Na dư thấy khối lượng bình tăng 19,24 gam; đồng thời thu được 5,824 lít khí H2 (đktc). Đốt cháy hoàn toàn F cần dùng 0,7 mol O2, thu được CO2, Na2CO3 và 0,4 mol H2O. Phần trăm khối lượng của T trong hỗn hợp E là: A. 8,88%. B. 26,40%. C. 13,90%. D. 50,82%.

Câu 4: Thủy phân hoàn toàn 4,84 gam este A bằng một lượng dung dịch NaOH vừa đủ, rồi cô cạn chỉ thu được hơi nước và hỗn hợp X gồm hai muối (đều có khối lượng phân tử lớn hơn 68). Đốt cháy hoàn toàn lượng muối trên cần đúng 6,496 lít O2 (đktc), thu được 4,24 gam Na2CO3; 5,376 lít CO2 (đktc) và 1,8 gam H2O. Thành phần phần trăm khối lượng muối có khối lượng phân tử nhỏ hơn trong X là A. 27,46%. B. 37,16%. C. 36,61%. D. 63,39%.

Câu 5: Este A tạo bởi 2 axit cacboxylic X, Y (đều mạch hở, đơn chức) và ancol Z. Xà phòng hóa hoàn toàn a gam A bằng 140 ml dung dịch NaOH tM thì cần dùng 80 ml dung dịch HCl 0,25M để trung hòa vừa đủ lượng NaOH dư, thu được dung dịch B. Cô cạn B thu được b gam hỗn hợp muối khan N. Nung N trong NaOH khan dư có thêm CaO thu được chất rắn R và hỗn hợp khí K gồm 2 hiđrocacbon có tỉ khối với oxi là 0,625. Dẫn K lội qua nước brom thấy có 5,376 lít 1 khí thoát ra, cho toàn bộ R tác dụng với axit H2SO4 loãng dư thấy có 8,064 lít khí CO2 sinh ra. Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam Z cần dùng 2,352 lít oxi sinh ra nước CO2 có tỉ lệ khối lượng 6 : 11. Biết các thể tích khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. Giá trị a gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 26.

B. 27.

C. 28.

D. 29.

Câu 6: Hỗn hợp P gồm ancol X, axit caboxylic Y (đều no, đơn chức, mạch hở) và este Z tạo ra từ X và Y. Đốt cháy hoàn toàn m gam P cần dùng vừa đủ 0,18 mol O2, sinh ra 0,14 mol CO2. Cho m gam P trên vào 500 ml dung dịch NaOH 0,1M đun nóng, sau khi kết thúc các phản ứng thu được dung dịch Q. Cô cạn dung dịch Q còn lại 3,68 gam chất rắn khan. Người ta cho thêm bột CaO và 0,48 gam NaOH vào 3,68 gam chất rắn khan trên rồi nung trong bình chân không. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được a gam khí. Giá trị của a gần nhất với giá trị nào sau đây?

A. 0,85 gam. B. 1,25 gam. C. 1,45 gam. D. 1,05 gam.

Câu 7: Ba chất hữu cơ X, Y, Z (50 < MX < MY < MZ) đều có thành phần nguyên tố C, H, O. Hỗn hợp T gồm X, Y, Z, trong đó n X  4(nY  n Z ) . Đốt cháy hoàn toàn m gam T, thu được 13,2 gam CO2. Mặt khác, m gam T phản ứng vừa đủ với 0,4 lít dung dịch KHCO3 0,1M. Cho m gam T phản ứng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3, thu được 56,16 gam Ag. Phần trăm khối lượng của Y trong hỗn hợp T là: A. 22,26 %. B. 67,90%. C. 74,52%. D. 15,85%.

Câu 8: X, Y, Z là ba axit cacboxylic đơn chức cùng dãy đồng đẳng (MX < MY < M Z), T là este tạo bởi X, Y, Z với một ancol no, ba chức, mạch hở E. Đốt cháy hoàn toàn 26,6 gam hỗn hợp M gồm X, Y, Z, T (trong đó Y và Z có cùng số mol) bằng lượng vừa đủ khí O2, thu được 22,4 lít CO2 (đktc) và 16,2 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 26,6 gam M với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 21,6 gam Ag. Mặt khác, cho 13,3 gam M phản ứng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M và đun nóng, thu được dịch N. Cô cạn dung dịch N thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m gần nhất với A. 38,04. B. 24,74.

C. 16,74.

D. 25,10.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(Đề thi thử THPT Quốc Gia lần 4 – THPT chuyên Đại Học Vinh – Nghệ An, năm 2015) Câu 9 : Đốt cháy hoàn toàn một este no đa chức X được tạo thành từ axit hai chức mạch hở và ancol ba chức mạch hở bằng oxi, sục toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch nước vôi trong dư thu được 60 gam kết tủa và khối lượng dung dịch giảm 29,1 gam. Khối lượng mol của X là: A. 362.

B. 348.

C. 350.

D. 346. (Đề thi thử Đại học lần 2 – THPT Đặng Thúc Hứa – Nghệ An, năm học 2013 – 2014) Câu 10: Hỗn hợp X gồm anđehit fomic, anđehit axetic, metyl fomat, etyl axetat và một axit cacboxylic no, hai chức, mạch hở Y. Đốt cháy hoàn toàn 29 gam hỗn hợp X (số mol của anđehit fomic bằng số mol của metyl fomat) cần dùng 21,84 lít (đktc) khí O2, sau phản ứng thu được sản phẩm cháy gồm H2O và 22,4 lít (đktc) khí CO2. Mặt khác, 43,5 gam hỗn hợp X tác dụng với 400 ml dung dịch NaHCO3 1M, sau khi kết thúc phản ứng thu được m gam muối khan. Giá trị có thể có của m là ?

A. 34,8 gam. B. 21,8 gam. C. 32,7 gam. D. 36,9 gam.

Câu 11: X, Y là hai axit cacboxylic đều hai chức, mạch hở thuộc cùng dãy đồng đẳng kế tiếp; Z và T là hai este thuần chức hơn kém nhau 14 đvC, đồng thời Y và Z là đồng phân của nhau (M X < MY < MT). Đốt cháy 17,28 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T cần dùng 10,752 lít O2 (đktc). Mặt khác, đun nóng 17,28 gam E cần dùng 300 ml dung dịch NaOH 1M, thu được 4,2 gam hỗn hợp gồm 3 ancol có cùng số mol. Số mol của X trong E là: A. 0,05 mol. B. 0,04 mol. C. 0,06 mol. D. 0,03 mol.

Câu 12: Cho hỗn hợp X gồm một axit no, đơn chức A và một este E tạo bởi một axit no, đơn chức B và một ancol no đơn chức C (A và B là đồng đẳng kế tiếp của nhau). Cho m gam hỗn hợp X tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO3 thu được 1,92 gam muối. Nếu cho a gam hỗn hợp X tác dụng với lượng vừa đủ NaOH rồi đun nóng thì thu được 4,38 gam hỗn hợp D gồm muối của hai axit hữu cơ A, B và 0,03 mol ancol C, biết tỉ khối hơi của C so với hiđro nhỏ hơn 25 và C không điều chế trực tiếp được từ chất vô cơ. Đốt cháy hai muối trên bằng một lượng oxi vừa đủ thu được một muối vô cơ, hơi nước và 2,128 lít CO2 (đktc). Các phản ứng coi như xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là: A. 1,81.

B. 3,7.

C. 3,98.

D. 4,12.

Câu 13: X, Y là 2 hợp chất hữu cơ no, mạch hở, trong phân tử chỉ chứa một loại nhóm chức; X, Y khác chức hóa học (MX < MY). Đốt cháy hoàn toàn a mol X cũng như Y đều thu được x mol CO2 và y mol H2O với x = y + a. Lấy 0,25 mol hỗn hợp E chứa X, Y tác dụng với AgNO3/NH3 dư thu được 86,4 gam Ag. Mặt khác, đun nóng 0,25 mol E với dung dịch NaOH dư thì sản phẩm thu được chứa 15 gam hỗn hợp 2 muối của 2 axit hữu cơ no, đơn chức và 7,6 gam một ancol Z. Đốt cháy hoàn toàn 14,25 gam X cần dùng V lít O2 (đktc). Giá trị của V là B. 25,2 lít.

C. 23,52 lít. D. 26,88.

A. 21 lít.

Câu 14: Hỗn hợp X gồm (CH3COO)3C3H5, CH3COOCH2CH(OOCCH3)CH2OH, CH3COOH, CH3COOCH2CHOHCH2OH và CH2OHCHOHCH2OH trong đó CH3COOH chiếm 10% tổng số mol hỗn hợp. Đun nóng m gam hỗn hợp X với dung dịch NaOH vừa đủ, thu được dung dịch chứa 20,5 gam natri axetat và 0,604m gam glixerol. Để đốt cháy m gam hỗn hợp X cần V lít O2 (đktc). Giá trị của V gần nhất là A. 25,3.

B. 24,6.

C. 24,9.

D. 25,5.

Câu 15: X là este no, đơn chức, Y là axit cacboxylic đơn chức, không no chứa một liên kết đôi C=C; Z là este 2 chức tạo bởi etylen glicol và axit Y (X, Y, Z, đều mạch hở, số mol Y bằng số mol Z). Đốt cháy a gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 0,335 mol O2 thu được tổng khối lượng CO2 và H2O là 19,74 gam. Mặt khác, a gam E làm mất màu tối đa dung dịch chứa 0,14 mol Br2. Khối lượng của X trong E là: B. 6,6.

C. 6,8.

D. 7,6.

A. 8,6.

Câu 16: Thủy phân hoàn toàn m gam hỗn hợp hai este đơn chức mạch hở A, B (MA < MB) trong 700 ml dung dịch KOH 1M, thu được dung dịch X và hỗn hợp Y gồm 2 ancol là đồng đẳng liên tiếp. Đun nóng Y trong H2SO4 đặc ở 140oC, thu được hỗn hợp Z. Trong Z tổng khối lượng của các ete là 8,04 gam (Hiệu suất ete hóa của các ancol đều là 60%). Cô cạn dung dịch X được 54,4 gam chất rắn C. Nung chất rắn này với lượng dư hỗn hợp NaOH, CaO cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 8,96 lít hỗn hợp khí T (đktc). Phần trăm khối lượng của A trong hỗn hợp ban đầu là: A. 66,89%. B. 48,96%. C. 49,68%. D. 68,94%.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Câu 18: Đốt cháy 0,15 mol hỗn hợp X gồm metyl acrylat, etylen glicol, axetanđehit và ancol metylic cần dùng a mol O2. Sản phẩm cháy dẫn qua 200 ml dung dịch Ba(OH)2 1M, lọc bỏ kết tủa, cho dung dịch Ca(OH)2 dư vào phần nước lọc thì thu được thêm 53,46 gam kết tủa nữa. Giá trị của a là bao nhiêu ?

A. 0,215.

B. 0,625.

C. 0,455.

D. 0,375.

Câu 19 (Dành cho HSG): X là axit cacboxylic no, hai chức; Y là ancol hai chức; Z là este thuần chức tạo bởi X và Y (X, Y đều mạch hở). Đốt cháy hoàn toàn 13,8 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z cần dùng 11,424 lít O2 (đktc) thu được 9,0 gam nước. Mặt khác đun nóng 13,8 gam với 120 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ), rồi cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam muối khan. Giá trị của m là

A. 9,72 gam. B. 12,00 gam. C. 9,00 gam. D. 8,40 gam.

Câu 20: Cho 0,5 mol hỗn hợp E chứa 2 este đều đơn chức, mạch hở tác dụng với dung dịch AgNO3/NH3 đun nóng, thu được 64,8 gam Ag. Mặt khác, đun nóng 37,92 gam hỗn hợp E trên với 320 ml dung dịch NaOH 2M rồi cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được phần rắn Y và 20,64 gam hỗn hợp chứa 2 ancol no trong đó oxi chiếm 31,0% về khối lượng. Đốt cháy hết chất rắn Y thu được Na2CO3; x mol CO2; y mol H2O. Tỉ lệ x : y là A. 17 : 9.

B. 7 : 6.

C. 14 : 9.

D. 4 : 3.

1 A 11 C

2 B 12 D

3 D 13 A

4 D 14 A

5 C 15 B

6 A 16 D

7 D 17 C

8 B 18 C

9 D 19 A

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

10 C 20 B

PHẦN III. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI CHUYÊN ĐỀ TẠI ĐƠN VỊ NHÀ TRƯỜNG - Chuyên đề đã được áp dụng bồi dưỡng cho HS ôn thi THPT quốc gia năm 2019 và bổ sung câu hỏi áp dụng cho kì thi THPT quốc gia năm 2020 - Chuyên đề góp phần nâng cao hiệu quả dạy học ôn thi THPT quốc gia tại trường THPT Hai Bà Trưng. Cụ thể, trong kì thi THPT quốc gia 2019 điểm thi bình quân môn Hóa học của trường đạt 6,57 điểm.

Về cơ bản chuyên đề đã hệ thống kiến thức, các phương pháp giải bài tập, hệ thống câu hỏi theo các mức độ nhận thức, các bài tập tự giải về este để bồi dưỡng ôn thi THPT Quốc gia. Tuy nhiên, chuyên đề được viết theo ý chủ quan của tác giả nên không thể tránh khỏi những sai sót, rất mong các đồng nghiệp quan tâm góp ý để chuyên đề được hoàn thiện hơn.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com