CHUYÊN ĐỀ ĐỊA LÍ DÂN CƯ VIỆT NAM HỆ THỐNG CÂU HỎI ÔN TẬP 4 MỨC ĐỘ

CHUYÊN ĐỀ ÔN THI THPT QG MÔN ĐỊA LÍ

vectorstock.com/10212084

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

CHUYÊN ĐỀ ĐỊA LÍ DÂN CƯ VIỆT NAM HỆ THỐNG CÂU HỎI ÔN TẬP (NHẬN BIẾT, THÔNG HIỂU, VẬN DỤNG VÀ VẬN DỤNG CAO) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC I. Lý do chọn chuyên đề ........................................................................................ 2 II. Mục đích ........................................................................................................... 2 III. Hệ thống kiến thức phần Địa lí dân cư ......................................................... 3 IV. Hướng dẫn ôn thi THPT Quốc gia……………………………………....10 1. Xác định rõ mức độ kiến thức, năng lực học sinh cần đạt………………….10.

2. Sử dụng sơ đồ hóa nội dung ................................................................................ 12 2.1 Sơ đồ hóa nội dung bài học………………………………………………12 2.2 Sơ đồ hóa nội dung phần kiến thức………………………………………...15 3. Hệ thống câu hỏi ôn tập…………………………………………………….20 3.1. Nhận biết…………………………………………………………………20 3.2 Thông hiểu......................................................................................................... 24 3.3 Vận dụng và vận dụng cao ................................................................................ 30 V. Các bài tập tự giải ............................................................................................ 32 VI. Kết quả thực hiện ............................................................................................ 45 PHỤ LỤC ............................................................................................................... 46

1

CHUYÊN ĐỀ ĐỊA LÍ DÂN CƯ VIỆT NAM I. Lý do chọn chuyên đề 1. Cơ sở lí luận Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tạo hứng thú và nâng cao kết quả học tập của học sinh là điều mong muốn của tất cả những người đứng trên bục giảng nói chung. Đặc biệt, từ năm học 2016 - 2017 với hình thức thi trắc nghiệm khách quan, đòi hỏi học sinh không chỉ thuộc bài mà cần hiểu rõ nội dung thì mới có thể dành được kết quả cao. Với hình thức thi trắc nghiệm khách quan đòi hỏi giáo viên phải tìm cách đổi mới phương pháp dạy, thay đổi giáo án, thay đổi cách kiểm tra, ôn tập... để làm sao cho học sinh mình có thể hiểu và nắm bắt kiến thức kịp thời, giải đề nhanh và chính xác… Nếu giáo viên không hướng dẫn kỹ thì học sinh cũng không biết phải đi theo hướng nào. Các em không nhớ kiến thức theo mảng rộng, trình bày theo ý hiểu, kiểu ‘’mang máng’’ nữa, mà cần chính xác, phủ kín kiến thức.

2. Cơ sở thực tiễn Chương trình ôn thi THPT Quốc gia có nhiều nội dung, mỗi nội dung lại gồm nhiều ý nhỏ, nên việc ôn luyện của học sinh là rất khó khăn. Đa số các em mới chỉ dừng lại ở việc học thuộc lòng nên kết quả thực tế trong kì thi THPT Quốc gia môn Địa lí những năm gần đây, số lượng thí sinh có điểm thi cao là không nhiều, đại đa số các em có điểm thi từ 5 - 6 điểm.

Phần địa lí dân cư trong chương trình Địa lí lớp 12 có 3 nội dung theo chương trình Cơ bản. Theo cấu trúc đề thi THPT Quốc gia, chuyên đề này có từ 34 câu. Dù vậy, nhưng đây lại được đánh giá là phần điểm rất “ngon ăn”. Tuy nhiên phần này rất nhiều ý nhỏ. Vậy làm thế nào để hướng dẫn học sinh đạt kết quả cao nhất?

II. Mục tiêu chuyên đề 1. Kiến thức - Trình bày được đặc điểm dân số và phân bố dân cư Việt Nam. - Phân tích được nguyên nhân và tác động của các đặc điểm dân số, phân bố dân cư nước ta đến sự phát triển kinh tế - xã hội, môi trường.

- Nêu được một số chính sách dân số ở nước ta.

- Liên hệ được về “cơ cấu dân số vàng” ở nước ta hiện nay.

- Trình bày và giải thích được một số đặc điểm của nguồn lao động, cơ cấu sử dụng lao động ở nước ta hiện nay.

- Phân tích được thực trạng việc làm và trình bày phương hướng giải quyết việc làm ở nước ta.

2

- Phân tích được mối quan hệ dân số - lao động - việc làm - Phân tích được đặc điểm đô thị hoá ở Việt Nam (Biểu hiện, nguyên nhân, tác động) và sự phân bố mạng lưới đô thị ở nước ta.

- Trình bày được sự phân hoá giữa các vùng của nước ta về mức sống.

2. Kĩ năng - Phân tích bảng số liệu thống kê, biểu đồ, bản đồ dân số Việt Nam để thấy được các đặc điểm dân số.

- Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ để thấy được đặc điểm nguồn lao động, sử dụng lao động, việc làm và đô thị hóa.

- Vẽ và phân tích biểu đồ về sự phân hoá thu nhập bình quân đầu người giữa các vùng.

3. Thái độ - Có nhận thức đúng đắn về vấn đề dân số, ủng hộ, tuyên truyền các chính sách dân số của quốc gia và địa phương.

- Có nhận thức đúng đắn về vấn đề việc làm và đô thị hóa của quốc gia, địa phương.

4. Định hướng năng lực được hình thành - Năng lực chung: năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề, tự học, sáng tạo, tính toán.

- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ, sử dụng bản đồ, sử dụng số liệu thống kê, sử dụng tranh ảnh.

III. Hệ thống kiến thức phần Địa lí dân cư Nội dung1: Đặc điểm dân số và phân bố dân cư 1. Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc a) Đông dân - Dân động: theo số liệu thống kê năm 2006 dân số nước ta là 84,1 triệu người, đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á (Sau Inđônêxia và Philippin), đứng thứ 13 trên thế giới trong tổng số trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ - Thuận lợi: Dân đông là thị trường tiêu thụ rộng lớn, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, đồng thời là nguồn nhân lực quan trọng để xây dựng bảo vệ đất nước.

- Khó khăn: Trong điều kiện nước ta hiện nay dân đông là trở ngại cho phát triển kinh tế nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. b) Nhiều thành phần dân tộc 3

- Việt Nam nằm ở vị trí thuận lợi nên nước ta có nhiều dân tộc: 54 dân tộc, nhiều nhất là dân tộc Kinh (86,2%) các dân tộc khác chiếm 13,8% (Thái, Mường, Tày...)

- Ngoài ra còn có 3,2 triệu người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài (Hoa Kỳ, Ôxtrâylia, Châu Âu, Nam Á...)

- Thuận lợi: các dân tộc luôn đoàn kết bên nhau, phát huy truyền thống văn hoá, phong tục tập quán để phát triển và xây dựng đất nước - Khó khăn: sự phát triển kinh tế xã hội của các dân tộc còn có sự chênh lệch. Nhà nước phải có các chính sách phát triển kinh tế - xã hội cùng dân tộc ít người nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bảo dân tộc.

2. Dân số còn tăng nhanh, cơ cấu dân số trẻ a) Dân số tăng nhanh - Dân số nước ta tăng nhanh, đặc biệt vào nửa cuối những năm 50 của thế kỷ XX nước ta trải qua quá trình bùng nổ dân số. Tuy nhiên bùng nổ dân số giữa các giai đoạn, các vùng lãnh thổ và các dân tộc có sự khác nhau.

Dân số (triệu người)

Tỷ lệ tăng dân số (%)

1921

15,6

1921-1926: 1,86

1960

30,2

1939-1943: 3,06

1990

66,2

1954-1960: 3,93

1999

76,3

1999-2002: 1,32

2006

84,1

2002-2005: 1,32

Năm

- Do chính sách KHHGĐ tỷ lệ gia tăng dấn số nước ta có xu hướng giảm nhưng còn chậm, mỗi năm dân số nước ta vẫn tăng thêm hơn 1 triệu người - Hậu quả của gia tăng dân số nhanh: + Đối với sự phát triển kinh tế: nhìn chung gtds chưa phù hợp với tốc tăng trưởng kinh tế: nếu dân số tăng 1% thì kinh tế phải tăng từ 3-4%, lương thực phải tăng ít nhất là 4%. Trong điều kiện nền dân số nước ta còn chậm phát triển dân số đông và mức gia tăng như hiện nay là vẫn cao ảnh hưởng -> tăng trưởng kinh tế. + Đối với chất lượng cuộc sống: Dân số tăng nhanh ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng cuộc sống, cộng đồng cũng chính sách của từng thành viên trong xã hội.

4

Dân số tăng nhanh thu nhập bình quân theo đầu người thấp, mức sống giảm, việc tăng y tế, văn hoá, giáo dục... gặp nhiều khó khăn + Đối với tài nguyên, môi trường: dân số tăng nhanh đòi hỏi phải tác động mạnh vào các nguồn TNTN để tạo ra những sản phẩm cần thiết cho sản xuất và đời sống của con người. Hậu quả là các TNTN đang có nguy cơ bị suy thoái nghiêm trọng (TN rừng, khoáng sản, nước...). Mặt khác dân số, nhanh dẫn đến không gian cư trú ngày càng chật hẹp, môi trường bị ô nhiễm. b) Cơ cấu dân số trẻ - Theo số liệu thống kê năm 2005: 0-14 tuổi chiếm 27%, 15-59 chiếm: 64,0% từ trên 60 tuổi: chiếm 9%.

- Cơ cấu dân số nước ta đã thay đổi theo xu hướng già đi: trong độ tuổi lao động và trên độ tuổi lao động có xu hướng tăng dần về tỉ trọng.

- Thuận lợi: Nguồn lao động dồi dào và nguồn dự trữ là lớn, lao động trẻ năng động, sáng tạo, nhanh tiếp thu những KH- KT mới.

- Khó khăn: vấn đề việc làm cho lao động mới bổ sung 3. Phân bố dân cư chưa hợp lí Mật độ dân số ở nước ta: 254 người/km2 (2006) nhưng phân bố chưa hợp lý giữa các vùng a) Giữa đồng bằng với trung du miền núi - Đồng bằng tập trung khoảng 75% dân số, trong khi diện tích chỉ chiếm 25% diện tích lãnh thổ, mật độ dân số cao, (ĐBSH mật độ 1225 người/km2, ĐBSCL: 429 người/km2, DHNTB: trên 200 người/km2 ) - Miền núi tập trung khoảng 25% dân số (chiếm 3/4 diện tích lãnh thổ) mật độ dân số thấp: Tây Bắc: 69 người/km2, Tây Nguyên: 89 người/km2 b) Giữa thành thị với nông thôn - Cho đến nay năm 2005: 73,1%, dân số sống ở nông thôn; 26,9% đân số sống ở thành thị.

- Tỷ lệ dân ở thành thị và dân nông thôn đang có sự chuyển dịch theo hướng giảm nông thôn, tăng thành thị. Đây là sự chuyển động theo hướng tốt phù hợp với quá trình CNH- HĐH đất nước. c) Trong nội bộ từng vùng

5

- Giữa các đồng bằng: ĐBSH có mật độ dân số cao hơn ĐBSCL do nước ta mở rộng lãnh thổ về phía nam.

- Giữa các vùng núi: Đông Bắc có mật độ dan số cao hơn Tây Bắc * Nguyên nhân phân bố dân cư chưa hợp lí: Ở đồng bằng có điều kiện tự nhiên thuận lợi (đất, nước, địa hình...) lại là nơi có nghề trồng lúa nước truyền thống, nền kinh tế tăng nhanh, quá trình CNH HĐH diễn ra mạnh nên dân cư tập trung đông đốc hơn miền núi. Đồng thời do lịch sử khai thác lãnh thổ nước ta về phía nam nên đb miền Bắc có mật độ dân số cao hơn đồng bằng phía Nam, đồng bằng duyên hải miền Trung. * Hậu quả phân bố dân cư chưa hợp lí Dân số phân bố chưa hợp lý làm cho lãng phí nguồn lao động nơi thừa, nơi thiếu. Ở TDMN nơi có nhiều tài nguyên về rừng, khoáng sản, khả năng to lớn về cây công nghiệp, chăn nuôi đại gia súc nhưng dân cư thưa thớt thiếu lao động, nhất là lao động có trình độ gây khó khăn cho khai thác tài nguyên và bảo vệ đất nước. Ở đồng bằng nhất là các thành phố dân cư và lao động đông, tăng nhanh gây sức ép mạnh mẽ lên môi trường tài nguyên, cản trở sự phát triển kinh tế - xã hội, làm nảy sinh nhiều vấn đề nhất là vấn đề việc làm.

4. Chiến lược phát triển dân số hợp lí và sử dụng có hiệu nguồn lao động nước ta - Tiếp tục thực hiện các giải pháp kiềm chế tốc độ tăng dân số, đẩy mạnh tuyên truyền các chủ trương chính sách, pháp luật về dân số và kế hoạch hoá gia đình.

- Xây dựng chính sách chuyển cư phù hợp để thúc đẩy sự phân bố dân cư, lao động giữa các vùng.

- Xây dựng quy hoạch và chính sách thích hợp nhằm đáp ứng xu thế chuyển dịch cơ cấu dân số nông thôn và thành thị. .

- Đưa xuất khẩu lao động thành 1 chương trình lớn có giải pháp mạnh và chính sách cụ thể mở rộng thị trường xuất khẩu lao động. Đổi mới mạnh mẽ phương thức đào tạo người lao động xuất khẩu có tay nghề cao, có tác phong công nghiệp.

- Đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp ở trung du, miền núi, phát triển công nghiệp ở nông thôn để khai thác tài nguyên và sử dụng tối đa nguồn lao động ở đất nước.

Nội dung 2: Lao động và việc làm 6

1. Nguồn lao động a) Thế mạnh + Số lượng: Nước ta có nguồn lao động dồi đào, năm 2005, số dân hoạt động kinh tế của nước ta: 42,53 triệu người, chiếm 51,2% dân số, đồng thời mỗi năm lại bổ sung thêm trên 1 triệu lao động mới. + Chất lượng: người lao động Việt Nam cần cù, sáng tạo, có kinh nghiệm sản xuất, phương pháp được tích luỹ qua nhiều thế hệ đặc biệt là trong Nông - lâm nghiệp - ngư nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Chất lượng người lao động ngày càng được nâng cao: số người có trình độ KHKT, trình độ cao đẳng, đại học ngày càng tăng (đã qua đào tạo chiếm 25% dân số, trong đó lao động có trình độ cao đẳng, đại học và trên đại học chiếm 5,3%) . + Phân bố: Lực lượng lao động có kỹ thuật tập chung ở ĐBSH, ĐNB, nhất là các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh..., đó là điều kiện để phát triển các ngành dịch vụ, công nghiệp đòi hỏi trình độ cao b) Tuy nhiên, nguồn lao động còn nhiều hạn chế + Thừa lao động, thiếu việc làm. + Do nước ta đi lên từ 1 nền nông nghiệp nên nguồn lao động thiếu tác phong công nghiệp.Đội ngũ công nhân lành nghề, lực lượng lao động có trình độ cao vẫn còn ít, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lý, công nhân kỹ thuật lành nghề. + Phân bố lao động không đều, tập trung chủ yếu ở các vùng đồng bằng, đô thị gây lãng phí nguồn lao động sử dụng và khai thác tài nguyên gặp nhiều khó khăn. + Chất lượng lao động ở các vùng không đều. + Nhìn chung, năng suất lao động xã hội ngày càng tăng song còn thấp so với thế giới nên phần lớn lao động có thu nhập thấp làm chậm quá trình chuyển biến, phân công lao động xã hội. Quỹ thời gian lao động còn nhiều trong nông nghiệp và các xí nghiệp quốc doanh chưa được sử dụng triệt để.

2. Cơ cấu lao động a) Cơ cấu lao động theo ngành Do tác động của công cuộc cách mạng KHKT và quá trình đổi mới nền kinh tế đã làm thay đổi cơ cấu theo ngành ở nước ta. Tuy nhiên, sự thay đổi này còn chậm: giảm tỷ lệ lao động trong KVI, tăng tỷ lệ lao động trong khu vực II và khu vực III. Tính đến năm 2005, khu vực I: 57,3%, Khu vực II: 18,27%; khu vực II: 24,5% (vượt qua khu vực II) 7

b) Cơ cấu lao động theo thành phần kinh tế Phần lớn lao động tập trung ở khu vực ngoài Nhà nước: năm 2005: 88,9%, khu vực Nhà nước: 9,5%, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài: 1,6% Cơ cấu sử dụng lao động theo thành phần kinh tế có sự thay đổi: Khu vực Nhà nước và khu vực ngoài Nhà nước tăng giảm không đều, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh. Điều này phù hợp với xu thế trong của nền kinh tế nhiều thành phần trong cơ chế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. b) Cơ cấu lao động theo thành thị và nông thôn Phần lớn lao động tập trung ở nông thôn: 75%, thành thị chỉ chiếm 25% (2005). Tuy nhiên, tỷ lệ lao động nông thôn đang có xu hướng giảm, lao động ở khu vực thành thị có xu hướng tăng phù hợp với quá trình CNH- HĐH đất nước. c) Hạn chế - Năng suất lao động thấp.

- Phần lớn lao động có thu nhập thấp.

- Phân công lao động xã hội còn chậm chuyển biến - Chưa sử dụng hết thời gian lao động 3. Vấn đề việc làm và hướng giải quyết việc làm a) Vấn đề việc làm Hiện nay dân số nước ta đông (2006: 84,1 triệu người) số người trong độ tuổi lao động là 64%, trong đó số người hoạt động kinh tế: 51,2%. Hằng năm bổ sung thêm trên 1 triệu người lao động mới nên mặc dù đa dạng hoá các thành phần kinh tế, các ngành sản xuất, dịch vụ để tạo thêm gần 1 triệu việc làm mới trong mỗi năm. nhưng tình trạng thất nghiệp và thiếu lao động vẫn còn gay gắt: tính trung bình cả nước tỷ lệ thất nghiệp: 2,1%, thiếu việc làm 8,1%. ở khu vực thành thị, tỷ lệ thất nghiệp lf 5,3%, thiếu việc làm 4,5%, ở nông thôn: tỷ lệ thất nghiệp: 1,1%, thiếu việc làm 9,3% b) Hướng giải quyết việc làm: Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách nhằm giải quyết việc làm cho người lao động theo hướng sau: - Phân bố lại dân cư và nguồn lao động - Thực hiện tốt chính sách dân số, sức khoẻ sinh sản.

8

- Thực hiện đa dạng hoá các hoạt động sản xuất (nghề truyền thống, thủ công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp...) chú ý thích đáng đến hoạt động của các ngành dịch vụ.

- Tăng cường hợp tác, liên kết để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, mở rộng sản xuất hàng xuất khẩu - Mở rộng, đa dạng hoá các loại hình đào tạo các cấp, các ngành nghề, nâng cao chất lượng đội ngũ lao động để họ có thể tự tạo những công việc và tham gia vào các đơn vị sản xuất dễ dàng, thuận lợi hơn.

Nội dung 3: Đô thi hóa 1. Đặc điểm a) Quá trình đô thị hóa diễn ra chậm chạp, trình độ đô thị hóa thấp - Thế kỉ III trước công nguyên: thành Cổ Loa kinh đô của nhà nước Âu Lạc được coi là đô thị đầu tiên ở nước ta.

- Thời phong kiến, một số đô thị hình thành ở những nơi có vị trí địa lý thuận lợi với chức năng hành chính, thương mại, quân sự (Thế kỉ XI: thành Thăng Long, XVI - XVIII: Phú Xuân, Hội An, Đà Nẵng, Phố Hiến) - Thời Pháp thuộc hệ thống đô thị có quy mô nhỏ với chức năng hành chính, quân sự. Những năm 30 của thế kỷ XX một số đô thị được hình thành như Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định.

- Từ 8/1945 -> 1954: qua trình đô thị hóa không có sự thay đổi nhiều - Từ 1954 - 1975, đô thị phát triển có sự khác nhau giữa miền Bắc và miền Nam: miền Nam ĐTH như một biện pháp dồn dân phục vụ chiến tranh, có một số đô thị nằm ở vị trí chiến lược quan trọng: Sài Gòn, Đà Nẵng, Biên Hoà. Ở Miền Bắc ĐTH gắn với CNH (Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Nam Định, Việt Trì...)

- Từ 1965 - 1972: các đô thị bị chiến tranh phá hoại, quá trình ĐTH chững lại.

- Từ 1975 đến nay: Quá trình đô thị hoá có sự chuyển biến tích cực, tốc độ ĐTH nhanh. Tuy nhiên cơ sở hạ tần vẫn còn thấp sp với các nước trong khu vực và trên thế giới. Có một số đô thị lớn: TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ... b) Tỷ lệ dân thành thị tăng Năm 1990, dân thành thị: 12,9 triệu người chiếm 19,5% dân số cả nước. Từ đó đến nay số dân đô thị liên tục tăng. Đến năm 2005: dân số thành thị 22,3 triệu 9

người chiếm 26,9%. Tuy nhiên, tỷ lệ dân thành thị của nước ta còn thấp so với các nước trong khu vực. c) Phân bố đô thị không đều giữa các vùng - Năm 2006, cả nước có 689 đô thị, tập trung nhiều nhất là Trung du miền núi Bắc Bộ và ít đô thị nhất là Đông Nam Bộ.

- Số dân đô thị đông nhất ở Đông Nam Bộ và thấp nhất ở Tây Nguyên.

2. Mạng lưới đô thị - Mạng lưới đô thị được phân thành 6 loại: Loại đặc biệt (Hà Nội, TP Hồ Chi Minh), Loại 1,2,3,4,5.

- Năm 2007: có 5 thành phố trực thuộc Trung ương (Hà Nội, TP Hồ Chi Minh, Hải Phòng, Cần Thơ, Đà Nẵng), các đô thị trực thuộc tỉnh.

3. Ảnh hưởng cuả đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội: - ĐTH có tác động mạnh tới quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước ta.

- Các đô thị có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển kinh tế – xã hội của các địa phương, các vùng trong nước. Năm 2005, khu vực đô thị đóng góp 70,4% GDP cả nước, 84% GDP CN – XD , 87% GDP dịch vụ và 80% ngân sách Nhà nước.

- Các thành phố, thị xã là các thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hoá lớn và đa dạng, là nơi sử dụng đông đảo lực lượng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật, có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, có sức hút đối với đầu tư trong nước và nước ngoài, tạo ra động lực cho sự tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội.

- Các đô thị có khả năng tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao động - Tuy nhiên, quá trình ĐTH cũng gây những hậu quả như: vấn đề ô nhiễm môi trường, an ninh trật tự xã hội... cần phải có kế hoạch khắc phục.

IV. Hướng dẫn ôn thi THPT Quốc gia 1. Xác định rõ mức độ kiến thức, năng lực học sinh cần đạt (Bảng mô tả các mức độ nhận thức và năng lực được hình thành) Nội dung/chủ đề/chuẩn

Nhận biết

Thông hiểu

10

Vận dụng

Vận dụng cao

1. Đặc điểm dân số và phân bố dân cư

- Trình bày được đặc điểm dân số và phân bố dân cư Việt Nam. - Nêu được một số chính sách dân số ở nước ta.

- Phân tích được nguyên nhân và tác động của các đặc điểm dân số, phân bố dân cư đến sự phát triển kinh tế - xã hội, môi trường.

2. Lao động và sử dụng lao động.

Trình bày được một số đặc điểm của nguồn lao động và việc sử dụng lao động ở nước ta.

- Giải thích được hiện trạng sử dụng lao động ở nước ta hiện nay.

3. Việc làm và phương hướng giải quyết việc làm.

4. Đô thị hóa và chất lượng cuộc sống

Trình bày được hướng giải quyết việc làm.

Phân tích được thực trạng việc làm.

- Phân tích bảng số liệu thống kê, biểu đồ, bản đồ dân số Việt Nam để thấy được các đặc điểm dân số.

- Sử dụng bản đồ dân cư, dân tộc để phân tích đặc điểm dân số nước ta.

- Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ để thấy được đặc điểm nguồn lao động và việc sử dụng lao động.

Phân tích số liệu thống kê để thấy được hiện trạng vấn đề việc làm.

Phân tích số liệu thống kê, biểu đồ, bản đồ để thấy được đặc điểm đô thị hóa nước ta.

- Liên hệ được về “cơ cấu dân số vàng” ở nước ta hiện nay.

- Ủng hộ, tuyên truyền các chính sách dân số của Nhà nước.

Phân tích được mối quan hệ dân số - lao động việc làm.

- Trình bày Phân tích được đặc điểm được đặc mạng lưới đô điểm đô thị thị ở nước ta. hoá ở Việt - Trình bày Nam. được sự phân hoá giữa các vùng của nước ta về mức sống. Định hướng năng lực được hình thành: - Năng lực chung: năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề, tự học, sáng tạo, tính toán.

- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ, sử dụng bản đồ, sử dụng số liệu thống kê, sử dụng tranh ảnh.

11

2. Sử dụng sơ đồ hóa nội dung Sau khi cung cấp cho kiến thức cơ bản, ôn thi THPT Quốc gia cho học sinh các nội dung kiến thức. Giáo viên sử dụng “sơ đồ” thông qua các từ khóa hướng dẫn học sinh ôn tập. Việc học của các em bằng phương pháp này sẽ trở nên dễ dàng hơn, đồng thời phát huy được tư duy logic của các em.

2.1 Sơ đồ hóa nội dung bài học Nội dung1: Đặc điểm dân số và phân bố dân cư ĐẶC ĐIỂM DÂN SỐ VÀ PHÂN BỐ DÂN CƯ NƯỚC TA

Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc

kiềm chế tốc độ tăng dân số

Dân số còn tăng nhanh, cơ cấu dân số trẻ

Xuất khẩu lao động

Phát triển công nghiệp ở miền núi, nông thôn

Phân bố dân cư chưa hợp lí

Chuyển dịch cơ cấu dân số nông thôn, thành thị & TT

Chiến lược phát triển dân số và sử dụng có hiệu quả nguồn lao động và tài nguyên nước ta.

Nội dung 2: Lao động và việc làm

12

Phân bố lại dân cư giữa các vùng

LAO ĐỘNG VÀ VIỆC LÀM

Nguồn lao động

Số lượng đông

Chất lượng ngày càng được nâng cao

Cơ cấu lao động

Phân bố không đều

Theo ngành kinh tế

Phát triển các ngành không đòi hỏi trình độ

Theo thành phần kinh tế

Sử dụng lao động kém hiệu quả

Việc làm là vấn đề kinh tế, xã hội lớn ở nước ta hiện nay

13

Thành thi - nông thôn

Nội dung 3: Đô thị hóa ĐÔ THỊ HÓA

Đặc điểm đô thị hóa

Diễn ra chậm chạp, trình

độ đô thị hóa thấp

Tỷ lệ dân thành thị tăng

Mạng lưới đô thị

Phân bố đô thị không đều giữa

Ảnh hưởng của đô thị hóa

Tích cực

Tiêu cực

các vùng

Đẩy nhanh tốc độ đô thị hóa gắn với công nghiệp hóa

14

Hạn chế di dân tự do vào các đô thị

2.2 Sơ đồ hóa nội dung phần kiến thức 2.2.1 Dân số nước ta đông, nhiều thành phần dân tộc. Ảnh hưởng của dân số đông, nhiều thành phần dân tộc đến sự phát triển kinh tế - xã hội.

Dân số nước ta đông, nhiều thành phần dân tộc

Dân số đông - Dân số 84,1 triệu người - Vị trí thứ 3 khu vực Đông Nam Á và và thứ 13 thế giới

Nhiều thành phần dân tộc - Có 54dân tộc - Có 3,2 triệu người Việt sinh sống ở nước ngoài

- Thừa lao động, thiếu việc làm - GDP/người thấp, chất lượng cuọc sống thấp - Giáo dục, y tế gặp khó khăn - Suy giảm các nguồn tài nguyên, môi trường ô nhiễm

2.2.2 Nguyên nhân, biểu hiện và hậu quả của việc tăng dân số nhanh ở nước ta.

Nguyên nhân - Tỉ suất sinh cao, tỉ suất tử ổn định ở mức thấp - Số người trong độ tuổi sinh đẻ lớn - Tâm lí xã hội

Tác động - Giảm tốc độ phát triển Ktế - Giảm chất lượng cuộc sống - Suy giảm tài nguyên, ô nhiễm môi trường

Biểu hiện - Quy mô: mỗi năm tăng hơn 1 triệu nười - Tốc độ gia tăng 1,32% - Hiện nay gia tăng dân số có xu hướng giảm 15

2.2.3 Nước ta có cơ cấu dân số trẻ và đang biến đổi nhanh chóng theo xu hướng già hóa. Ảnh hưởng của cơ cấu dân số trẻ dến sự phát triển kinh tế - xã hội.

Cơ cấu dân số năm 2005

15 -59 tuổi: 64% tăng dần về tỉ trọng

0 -14 tuổi: 27% giảm dần về tỉ trọng

Tích cực - Tạo ra nguồn lao động dồi dào - Lao động trẻ năng động, sáng tạo

Trên 60 tuổi : 9%, tăng dần về tỉ trọng

Tiêu cực: Thiếu việc làm cho lao động mới bổ xung

2.2.4 Dân số nước ta phân bố không đều và chưa hợp lí. Nguyên nhân, ảnh hưởng của phân bố dân cư đến sự phát triển kinh tế - xã hội.

Trình độ PT kinh tế

Đồng bằng thừa lao

Dân cư phân bố không đều

Tính chất nền kinh tế

Miền núi thiếu lao

Điều kiện tự nhiên

Các yếu tố khác

Hạn chế sự phát triển Giữa đồng bằngtrung du và

Giữa thành thị và nông thôn

16

Trong nội bộ từng vùng

Hậu quả khác

2.2.5 Đặc điểm nguồn lao động nước ta. Ảnh hưởng của nguồn lao động đến phát triển kinh tế - xã hội. Đặc điểm nguồn lao động

Số lượng: - Đông: 42,53 triệu người - Mỗi năm tăng thêm hơn 1 triệu lao động.

Chất lượng - Cần cù, sáng tạo, có kinh nghiệm trong sản xuất - Chất lượng người lao động ngày càng được

Phân bố: Không đều, tập trung ở Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long Và dải ven biển

- Thừa lao động, thiếu việc làm - Thiếu nguồn lao động có chất lượng - Sử dụng lao động kém hiệu quả

- Phát triển các ngành kinh tế cần nhiều lao động - Hình thành các trung tâm kinh tế

2.2.6 Nước ta có tiềm năng lớn về lao động, nhưng chưa được sử dụng hợp lí.

Số đông

lượng

Chất lượng ngày càng cao

Nước ta có tiềm năng lớn về lao động

Chưa được sử dụng hợp lí

Phân bố lao động tập trung

Trong các ngành kinh tế bất hợp lí Trong các thành phần kinh tế

Năng suất lao động còn thấp

17

2. 2.7 Việc làm đang là vấn đề găy gắt ở nước ta hiên nay.

Việc làm là vấn đề găy gắt

Nguồn bổ xung lao động hàng năm lớn (hơn 1 triệu lao động)

Tỉ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm cao - Trung bình cả nước - Nông thôn - Thành thị

2.2.8 Đặc điểm của quá trình đô thị hóa ở nước ta. Quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra chậm chạp. Đặc điểm của quá trình đô thị hóa

Diễn ra chậm chạp, trình độ đô thị hóa thấp - Tỉ lệ dân thành thị thấp - Cơ sở hạ tầng của đô thị ở mức thấp so với các nước trong khu vực

Tỉ lệ dân thành thị tăng đạt 26,9% năm 2005, tuy nhiên còn thấp hơn trung bình thế giới 38%

- Xuất phát thấp của nền kinh tế - Chiến tranh tàn phá - Công nghiệp hóa diễn ra chậm

18

Phân bố đô thị không đều theo vùng - Cả nước có 689 đô thị - Tập trung nhiều nhất ở Trung du miền núi Bắc Bộ, ít nhất ở Đông Nam Bộ

2.2.9 Tỉ lệ dân thành thị nước ta có xu hướng tăng. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta.

Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước + Di dân vào các thành phố

Tích cực Quá trình đô thi hóa diễn ra mạnh

Tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế Đóng góp lớn vào nền kinh tế Tiêu thu hàng hóa lớn, cơ sở vật kĩ thuật hiện đại, thu hút đầu tư Tạo ra việc làm

Tiêu cực

+

Môi trường, nhà ở….

Mở rộng địa giới các thành phố, thị xã

2.2.10 Mạng lưới đô thị giữa Đồng bằng Sông Hồng và Đồng bằng Sông Cửu Long.

Tiêu chí

Đồng bằng Sông Hồng

Đồng bằng Sông Cửu Long

Số lượng

- Có số lượng đô thị ít hơn

Có số lượng đô thị nhiều hơn

Dân số

- Đồng bằng Sông Hồng có dân số đông hơn và mật độ dân số cao hơn Đồng bằng Sông Cửu Long

- Dân số thấp hơn và mật độ

(Đồng bằng Sông Hồng 1225 2

người/km ) LS hình

- Có lịch sử hình thành sớm

thành

hơn đô thị ở Đồng bằng Sông 19

dân số thưa thớt hơn Đồng bằng Sông Hồng (Đồng bằng Sông Cửu Long 429 người/km2) - Hình thành muộn hơn đbsh

Cửu Long .

Quy mô

- Có một số đô thị và quy mô

- Quy mô đô thị nhỏ hơn

lớn: Hà Nội, Hải Phòng (Hà Nội là đô thị đặc biệt, trực thuộc trung ương) Phân bố

- Mạng lưới đô thị dày, đồng

- Đồng bằng Sông Cửu Long

đều hơn vì có lịch sử khai thác

tập trung ở ven Sông Tiền,

lâu đời hơn

Sông Hậu: Vĩnh Long, Cần Thơ, Châu Đốc. Trong khi đó vùng bán đảo Cà Mau, mạng lưới đô thị thưa thớt

Chức năng:

- Có chức năng hành chính,

- Chủ yếu mang chức năng

trung tâm công nghiệp. Ngoài

kinh tế (chủ yếu là chế biến và

ra Hà Nội là thủ đô của cả

sản xuất hàng tiêu dùng, lương

nước, Hải Phòng là cửa ngõ

thực, thực phẩm

xuất nhập khẩu của phía Bắc Cơ sở hạ

- Tốt và đồng bộ hơn do được

- Cơ sở hạ tầng kém phát triển

tầng

ht sớm (Giao thông vận tải,

phát triển do hình thành muộn

thông tin liên lạc, điện nước)

và kinh tế kém phát triển hơn.

3. Hệ thống câu hỏi ôn tập 3.1. Nhận biết Câu 1. Phát biểu nào sau đây không đúng với đặc điểm dân cư và dân tộc nước ta?

A. Các dân tộc luôn đoàn kết bên nhau.

B. Các dân tộc luôn phát huy truyền thống sản xuất.

C. Sự phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng còn chênh lệch.

D. Mức sống của các dân tộc ít người đã ở mức cao.

Câu 2 Đặc điểm người lao động nước ta là A. thông minh, sáng tạo.

B. cần cù, sáng tạo.

C. có kinh nghiệm phòng chống thiên tai.

D. có kinh nghiệm về thương mại.

Câu 3 Nhận xét nào không đúng với đặc điểm nguồn lao động nước ta?

20

A. Chất lượng lao động ngày càng được nâng lên.

B. Lực lượng lao động có trình độ cao còn ít.

C. Đội ngũ cán bộ quản lí còn thiếu nhiều.

D. Đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề đông đảo.

Câu 4. Đặc điểm đô thị hoá của nước ta là A. trình độ đô thị hoá thấp.

B. tỉ lệ dân thành thị giảm.

C. phân bố đô thị đều giữa các vùng.

D. quá trình đô thị hoá diễn ra nhanh.

Câu 5. Được xem là đô thị đầu tiên của Việt Nam là A. Phú Xuân.

B. Cổ Loa. C. Phố Hiến.

D. Hội An. Câu 6. Đặc điểm nào không đúng của đô thị thời Pháp thuộc ở nước ta?

A. Hệ thống đô thị không có cơ sở để mở rộng.

B. Các tỉnh, huyện lị thường có quy mô nhỏ.

C. Chức năng chủ yếu là hành chính và quân sự.

D. Đến cuối thế kỉ XX mới có một số đô thị lớn.

Câu 7. So với các nước trong khu vực, tỉ lệ dân thành thị của nước ta ở mức A. rất thấp.

B. thấp.

C. trung bình.

D. cao.

Câu 8. Căn cứ vào các tiêu chí nào sau đây để phân loại đô thị ở nước ta?

A. Số dân, chức năng, mật độ dân số, tỉ lệ phi nông nghiệp.

B. Tỉ lệ phi nông nghiệp, mật độ dân số, các khu công nghiệp tập trung.

C. Các khu công nghiệp tập trung, chức năng, mật độ dân số, số dân.

D. Mật độ dân số, tỉ lệ phi nông nghiệp, diện tích, số dân.

Câu 9. Hai đô thị loại đặc biệt của nước ta là A. Hà Nội, Hải Phòng.

B. Hải Phòng, Tp Hồ Chí Minh.

C. TP Hồ Chí Minh, Hà Nội.

D. Hà Nội, Cần Thơ.

Câu 10. Cơ cấu lao động phân theo nhóm ngành của nước ta đang có sự chuyển dịch theo hướng: A. tỉ trọng lao động ở khu vực I giảm, ở khu vực II và khu vực III tăng.

B. tỉ trọng lao động ở khu vực I không thay đổi, ở khu vực II tăng, khu vực III giảm.

C. tỉ trọng lao động ở khu vực I giảm, ở khu vực II không thay đổi, khu vực III tăng.

D. tỉ trọng lao động khu vực I và khu vực III tăng, ở khu vực II giảm.

Câu 11. Căn cứ vào trang 15 của Atlat địa lí Việt Nam, hãy cho biết phát biểu nào sau đây không đúng với dân số Việt Nam qua các năm từ 1960 đến năm 2007?

A. Dân số cả nước tăng từ năm 1960 đến 2007.

B. Dân số thành thị tăng nhanh hơn dân số nông thôn.

C. Dân số nông thôn luôn lớn hơn dân số thành thị.

D. Dân số nông thôn tăng nhanh là xu thế chung.

21

Câu 12. Căn cứ vào trang 15 của Atlat địa lí Việt Nam, hãy cho biết từ năm 1995 đến năm 2007, sự chuyển dịch cơ cấu lao động đang làm việc theo khu vực kinh tế nào sau đây không đúng?

A. Tỉ trọng lao động nông, lâm, thủy sản giảm.

B. Tỉ trọng lao động công nghiệp và xây dựng tăng.

C. Tỉ trọng lao động dịch vụ tăng.

D. Tỉ trọng lao động dịch vụ luôn nhỏ nhất.

Câu 13. Căn cứ vào trang 15 của Atlat địa lí Việt Nam, hãy cho biết nhận xét nào sau đây không đúng với tháp dân số nước ta năm 1999 và năm 2007?

A. Cơ cấu dân số của tháp tuổi 1999 là dân số trẻ.

B. Cơ cấu dân số của tháp tuổi 2007 là dân số chuyển sang già.

C. Số người dưới tuổi lao động năm 1999 nhiều hơn năm 2007.

D. Số người trên 65 tuổi năm 2007 ít hơn năm 1999.

Câu 14. Căn cứ vào trang 15 của Atlat địa lí Việt Nam, hãy cho biết mật độ dân số nước ta cao nhất là ở vùng nào sau đây?

A. Miền núi.

B. Trung du.

C. Đồng bằng.

D. Ven biển.

Câu 15. Căn cứ vào trang 15 của Atlat địa lí Việt Nam, hãy cho biết các đô thị nào sau đây có dân số trên 1.000.000 người?

A. Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng.

B. Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh.

C. Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ.

D. Hà Nội, Hải Phòng, Biên Hòa.

Câu 16. Ở trang 15 của Atlat Địa lí Việt Nam, hai đô thị đặc biệt của nước ta là: A. Hà Nội, Hải Phòng.

B. Hải Phòng, Đà nẵng.

C. Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh.

D. TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội.

Câu 17. Ở trang 15 của Atlat Địa lí Việt Nam, các đô thị loại 1 của nước ta là: A. Hải Phòng, Huế, Đà Lạt.

B. Đà Lạt, Đà Nẵng, Cần Thơ.

C. Đà Nẵng, Huế, Hải Phòng.

D. Cần Thơ, Huế, Đà Nẵng.

Câu 18. Ở trang 15 của Atlat Địa lí Việt Nam, các đô thị có số dân từ 500.001 đến 1.000.000 là: A. Đà Nẵng, Biên Hòa, Cần Thơ.

B. Cần Thơ, Nam Định, Thủ Dầu Một.

C. Thủ Dầu Một, Huế, Đà Lạt.

22

D. Đà Lạt, Vũng Tàu, Vinh.

Câu 19. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 15, hãy cho biết nhận xét nào sau đây không đúng với dân cư của Trung du và miền núi Bắc Bộ?

A. Mật độ dân số cao hơn so với mật độ trung bình của cả nước.

B. Phân bố không đều theo lãnh thổ.

C. Phân hóa rõ rệt trong nội bộ từng vùng.

D. Phân hóa giữa thành thị và nông thôn.

Câu 20. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết dân tộc Kinh phân bố tập trung nhiều nhất ở nơi nào sau đây?

A. Miền núi.

B. Trung du.

C. Đồng bằng.

D. Ven biển.

Câu 21. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết nhận xét nào sau đây không đúng về sự phân bố các dân tộc ở Việt Nam? A. Các dân tộc phân bố xen kẽ nhau.

B. Dân tộc Kinh phân bố tập trung ở đồng bằng, trung du.

C. Các dân tộc ít người phân bố nhiều ở miền núi.

D. Ở các đảo ven bờ không có sự phân bố của dân tộc nào.

Câu 22. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết các dân tộc Tày, Thái, Nùng phân bố chủ yếu ở khu vực nào sau đây?

A. Tây Nguyên.

B. Trường Sơn Bắc.

C. Miền núi phía Bắc.

D. Trường Sơn Nam. Câu 23. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết các dân tộc Giarai, Ê-đê phân bố chủ yếu ở khu vực nào sau đây?

A. Miền núi phía Bắc.

B. Đông Nam Bộ.

C. Tây Nguyên.

D. Trường Sơn Bắc.

Câu 24. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết dân tộc ít người nào có số dân lớn nhất?

A. Tày.

B. Thái.

C. Mường.

D. Khơ-me.

Câu 70. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết dân tộc ít người nào có số dân nhỏ nhất?

A. Brâu.

23

B. Ơ-đu.

C. Rơ-măm.

D. Pu Péo.

Câu 25. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 16, hãy cho biết dân tộc Chăm phân bố tập trung ở vùng nào sau đây?

A. Trung du và miền núi phía Bắc.

B. Đông Nam Bộ.

C. Nam Trung Bộ.

D. Đồng bằng sông Cửu Long.

Câu 26. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 17, hãy cho biết các trung tâm kinh tế nào sau đây có quy mô GDP trên 100 nghìn tỉ đồng?

A. Hà Nội, Hải Phòng.

B. TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng.

C. TP. Hồ Chí Minh, Vũng Tàu.

D. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.

Câu 27. Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 17, hãy cho biết vùng nào sau đây có nhiều tỉnh và thành phố (tương đương cấp tỉnh) đạt GDP bình quân tính theo đầu người vào năm 2007 cao nhất cả nước?

A. Đồng bằng sông Hồng.

B. Đồng bằng sông Cửu Long.

C. Đông Nam Bộ.

D. Duyên hải Nam Trung Bộ.

3.2. Thông hiểu Câu 1. Thuận lợi của dân số đông đối với phát triển kinh tế đất nước là A. nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn B. nguồn lao động trẻ nhiều, thị trường tiêu thụ rộng lớn C. lao động có trình độ cao nhiều, khả năng huy động lao động lớn D. số người phụ thuộc ít, số người trong độ tuổi lao động nhiều Câu 2. Dân số đông và tăng nhanh nên Việt Nam có nhiều thuận lợi trong việc A. cải thiện chất lượng cuộc sống.

B. mở rộng thị trường tiêu thụ.

C. giải quyết được nhiều việc làm.

D. khai thác và sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn.

Câu 3. Hậu quả của gia tăng dân số nhanh về mặt môi trường là A. làm giảm tốc độ phát triển kinh tế.

B. chất lượng cuộc sống chậm được cải thiện.

C. không đảm bảo sự phát triển bền vững.

D. tỉ lệ thiếu việc làm và thất nghiệp cao.

24

Câu 4. Biểu hiện rõ rệt về sức ép của gia tăng dân số nhanh đến chất lượng cuộc sống ở khía cạnh thu nhập là A. ô nhiễm môi trường B. giảm tốc độ phát triển kinh tế C. giảm GDP bình quân đầu người.

D. cạn kiệt tài nguyên.

Câu 5. Đặc điểm nào sau đây đúng với người lao động nước ta?

A. Cần cù, sáng tạo; có kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp.

B. Sáng tạo, thông minh, có kinh nghiệm trong hoạt động thương mại.

C. Thông minh, cần cù, có kinh nghiệm trong hoạt động dịch vụ.

D. Cần cù, sáng tạo; có kinh nghiệm trong sản xuất công nghiệp, nông nghiệp.

Câu 6. Khó khăn lớn nhất do sự tập trung lao động đông đảo ở các đô thị lớn ở nước ta gây ra là A. giải quyết việc làm.

B. khai thác tài nguyên thiên nhiên.

D. bảo vệ môi trường.

C. đảm bảo phúc lợi xã hội.

Câu 7. Lực lượng lao động có kĩ thuật của nước ta tập trung chủ yếu ở A. nông thôn.

B. các đô thị lớn.

C. vùng duyên hải.

D. các làng nghề truyền thống.

Câu 8. Phát biểu nào sau đây không đúng với lao động nước ta hiện nay?

A. Phần lớn lao động có thu nhập thấp.

B. Quá trình phân công lao động xã hội chẩm chuyển biến.

C. Quỹ thời gian lao động ở nhiều xí nghiệp quốc doanh chưa được sử dụng triệt để.

D. Năng suất lao động xã hội ngày càng tăng và đã ngang bằng thế giới.

Câu 9. Việc làm đang là vấn đề kinh tế - xã hội gay gắt ở nước ta vì A. các tệ nạn xã hội có xu hướng tăng.

B. tỉ lệ. người thiếu việc làm và thất nghiệp cao.

C. phần lớn người lao động sản xuất nông nghiệp.

D. nhu cầu lớn về lao động có tay nghề cao.

Câu 10. Phát biểu nào sau đây không đúng với vấn đề việc làm hiện nay ở nước ta?

A. Việc làm là một vấn đề kinh tế - xã hội lớn ở nước ta hiện nay.

B. Sự đa dạng hoá các thành phần kinh tế đã tạo ra nhiều việc làm mới.

C. Tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm hiện nay đã được giải quyết triệt đệ.

D. Tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị và thiếu việc làm ở nông thôn còn cao.

Câu 11. Phát biểu nào sau đây không đúng với ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội của nước ta?

A. Tác động mạnh đến quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của nước ta.

B. Ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển kinh tê - xã hội của các địa phương.

C. Sử dụng không nhiều lực lượng lao động có trình độ chuyên môn lĩ thuật.

25

D. Có khả năng tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao động.

Câu 12. Phát biểu nào sau đây không đúng với các thành phố, thị xã ở nước ta?

A. Là thị trường tiêu thụ sản phẩm hàng hóa lớn và đa dạng.

B. Nơi sử dụng đông đảo lực lượng lao động có trình độ chuyên môn kĩ thuật.

C. Có cơ sở vật chất kĩ thuật hiện đại, không có sức hút đối với đầu tư nước ngoài.

D. Đóng góp một tỉ trọng lớn trong cơ cấu GDP của địa phương, các vùng.

Câu 13. Cho bảng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2005 – 2015. (Đơn vị: Nghìn người) Năm 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Tổng số dân 82.392 84.219 86.025 87.860 98.760 91.713 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng về sự gia tăng dân số Việt Nam giai đoạn 2005 – 2015?

A. Dân số tăng liên tục nhưng không đều qua các năm B. Dân số tăng liên tục và đều đặn qua các năm C. Dân số tăng không ổn định có năm giảm D. Càng về sau số dân tăng thêm càng ít Câu 14. Cho bảng số liệu sau: DIỆN TÍCH VÀ DÂN SỐ CÁC VÙNG TRÊN CẢ NƯỚC NĂM 2015 Vùng Diện tích Dân số 2 (km ) (Nghìn người) Đồng bằng sông Hồng 21.060,0 20.925,5 Trung du và miền núi phía Bắc 95.266,8 11.803,7 Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung 95.832,4 19.658,0 Tây Nguyên 95.641,0 5.607,9 Đông Nam Bộ 23.590,7 16.127,8 Đồng bằng sông Cửu Long 40.576,0 17.590,4 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê 2016) Nhận xét nào sau đây không đúng với diện tích và dân số của các vùng nước ta năm 2015?

A. Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao nhất.

B. Tây Nguyên có mật độ dân số thấp nhất.

C. Dân số tập trung đông ở các đồng bằng.

D. Đông Nam Bộ có mật độ dân số thấp hơn Đồng bằng sông Cửu Long Câu 15. Cho bảng số liệu: DIỆN TÍCH VÀ DÂN SỐ CÁC VÙNG TRÊN CẢ NƯỚC NĂM 2015 Vùng Diện tích Dân số 2 (km ) (Nghìn người) Đồng bằng sông Hồng 21.060,0 20.925,5 26

Trung du và miền núi phía Bắc 95.266,8 11.803,7 Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung 95.832,4 19.658,0 Tây Nguyên 95.641,0 5.607,9 Đông Nam Bộ 23.590,7 16.127,8 Đồng bằng sông Cửu Long 40.576,0 17.590,4 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê 2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện diện tích và dân số các vùng trên cả nước năm 2015 theo bảng số liệu là: A. Miền B. Tròn C. Đường D. Cột Câu 16. Cho bảng số liệu: DIỆN TÍCH VÀ DÂN SỐ CÁC VÙNG TRÊN CẢ NƯỚC NĂM 2015 Vùng Diện tích Dân số 2 (km ) (Nghìn người) Đồng bằng sông Hồng 21.060,0 20.925,5 Trung du và miền núi phía Bắc 95.266,8 11.803,7 Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung 95.832,4 19.658,0 Tây Nguyên 95.641,0 5.607,9 Đông Nam Bộ 23.590,7 16.127,8 Đồng bằng sông Cửu Long 40.576,0 17.590,4 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê 2016) Căn cứ vào bảng số liệu, hãy cho biết nhận xét nào sau đây đúng với sự phân bố dân cư nước ta năm 2015?

A. Dân cư phân bố đều giữa đồng bằng và trung du miền núi.

B. Ở đồng bằng thưa dân, miền núi đông dân.

C. Dân cư tập trung chủ yếu ở các vùng có diện tích lớn.

D. Đồng bằng có mật độ dân số cao hơn ở miền núi.

Câu 17. Cho bảng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2005 – 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Tổng số 82.392 84.219 86.025 87.860 89.760 91.713 dân (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê 2016) Nhận xét nào sau đây đúng về sự gia tăng dân số Việt Nam giai đoạn 2005 – 2015 A. Dân số tăng liên tục, nhưng không đều qua các năm.

B. Dân số tăng liên tục và đều đặn qua các năm.

C. Dân số tăng không ổn định, có năm giảm.

27

D. Càng về sau, dân số tăng thêm lại càng ít.

Câu 18. Cho bàng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM THỜI KÌ 2005 - 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2005

2007

2009

2011

2013

2015

Tổng số 82.392 84.218 86.025 87.860 89.756 91.714 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thông kê, 2016) Biểu đồ nào sau đây thích hợp nhất để thể hiện tình hình dân số Việt Nam giai đoạn 2005 – 2015là: A. Miền.

B. Cột.

C. Tròn.

D. Đường.

Câu 19 Cho bàng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM THỜI KÌ 2005 - 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2005

2007

2009

2011

2013

2015

Thành thị 22.332 23.746 25.585 27.719 28.875 31.132 Nông thôn 60 060 60.472 60.440 60.141 60.885 60.582 Tổng số 82.392 84.218 86.025 87.860 89.756 91.714 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thông kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với tình hình phát triển dân số Việt Nam thời ki 2005 2015?

A. Số dân thành thị ngày càng giảm, số dân nông thôn ngày càng tăng.

B. Số dân thành thị tăng chậm nhất vào giai đoạn 2009 - 2011.

C. Số dân thành thị tăng nhanh hon số dân nông thôn.

D. Số dân nông thôn luôn tăng nhanh hon số dân thành thị.

Câu 20. Cho bàng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM THỜI KÌ 2005 - 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2005

Thành thị 22.332

2007

2009

2011

2013

2015

23.746

25.585

27.719

28.875

31.132

Nông thôn 60.060 60.472 60.440 60.141 60.885 60.582 Tổng số 82.392 84.218 86.025 87.860 89.756 91.714 dân (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thông kê, 2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện tình hình phát triển dân số Việt Nam thời kì 2005 2015 theo bảng số liệu là: A. Cột chồng.

B. Cột ghép.

C. Đường.

D. Kết hợp cột với đường.

Câu 21. Cho bảng số liệu: DÂN SỐ VIỆT NAM THỜI KÌ 2005 - 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2005

2007

2009 28

2011

2013

2015

Thành thị 22.332 23.746 25.585 27.719 28 875 Nông thôn 60.060 60.472 60.440 60141 60885 Tổng số 82.392 84.218 86.025 87 860 89.756 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây không đúng với bảng số liệu trên?

A. Dân số tăng nhanh, gần 1 triệu người mỗi năm.

B. Số dân thành thị tăng mạnh hơn số dân nông thôn.

C. Tỉ lệ dân nông thôn cao và đang có xu hướng tăng nhanh.

D. Tì lệ dân thành thị chưa cao, nhưng ngày càng tăng.

Câu 22. Cho bảng số liệu: TỈ LỆ GIA TĂNG DÂN SỐ TỰ NHIÊN CỦA NƯỚC TA GIAI 2015 (ĐƠN VỊ: %) Năm

2005

2007

2009

2011

2013

31.132 60.582 91.714

ĐOẠN 2005-

2015

Tỉ lệ tăng dân 1,17 1,09 1,06 1,05 1,07 1,08 số (Nguồn: Niên giảm thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của nước ta, giai đoạn 2005 -2015?

A. Tỉ lệ tăng dân số giảm dần qua các năm.

B. Từ năm 2005 đến năm 2011 giảm, từ năm 2011 đến 2015 tăng.

C. Từ năm 2005 đến năm 2015 tăng, riêng năm 2011 giảm.

D. Từ năm 2011 đến năm 2015 tăng rất nhanh.

Câu 23. Cho bảng số liệu: TỈ LỆ GIA TĂNG DÂN SỐ TỰ NHIÊN CỦA NƯỚC TA GIAI ĐOẠN 2005 – 2015 (ĐƠN VỊ: %) Năm

2005

2007

2009

2011

2013

2015

Tỉ lệ tăng dân số 1,17 1,09 1,06 1,05 1,07 1,08 (Nguôn: Niên giám thông kê Việt Nam 2015, NXB Thông kê, 2016) Biểu đồ nào sau đây thích hợp nhất để thể hiện tỉ lệ gia tăng tự nhiên dân sổ nước ta giai đoạn 2005 - 2015?

A. Cột B. Miền.

C. Thanh ngang.

D. Tròn.

Câu 24. Cho bảng số liệu dưới đây TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG TỈ SUẤT SINH THÔ VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 2010-2015 (Đơn vị: %0) Năm

2010

2012

2013

2014

2015

Thành thị Nông thôn

16,4 17,4

16,0 17,4

16,2 17,5

16,7 17,5

15,3 16,7

29

(Nguồn: Niên giám thông kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với tốc độ tăng trưởng tỉ suất sinh thô Việt Nam giai đoạn 2010 - 2015?

A. Tỉ suất sinh thô ở thành thị cao hơn nông thôn.

B. Tỉ suất sinh thô ở thành thị ngày càng tăng nhanh.

C. Tỉ suất sinh thô ở nông thôn có xu hướng giảm.

D. Tỉ suất sinh thô ở cả nông thôn lẫn thành thị đang tăng.

3.3 Vận dụng và vận dụng cao Câu 1. Sự phân bố dân cư chưa hợp lí làm ảnh hưởng rất lớn đến việc A. sử dụng lao động, khai thác tài nguyên.

B. khai thác tài nguyên, nâng cao dân trí.

C. nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực.

D. đào tạo nhân lực, khai thác tài nguyên.

Câu 2. Nguyên nhân chủ yếu làm cho tỉ trọng dân số thành thị nước ta ngày càng tăng là A. quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa.

B. phân bố lại dân cư giữa các vùng.

C. ngành nông lâm ngư nghiệp phát triển.

D. đời sống nhân dân thành thị nâng cao.

Câu 3. Phát biểu nào sau đây không đúng khi nói về phân bố dân cư nước ta?

A. Dân cư phân bố không đồng đều trên phạm vi cả nước.

B. Dân cư phân bố chủ yếu ở đồng bằng và ven biển.

C. Mật độ dân cư ở đồi núi và cao nguyên cao nhất.

D. Phần lớn dân cư sinh sống ở nông thôn.

Câu 4. Nội dung nào sau đây của chiến lược phát triển dân số hợp lí và sử dụng có hiệu quả nguồn lao động của nước ta liên quan trực tiếp đến dân số thành thị?

A. Tiếp tục thực hiện các giải pháp kiềm chế tốc độ tăng dân số.

B. Thúc đẩy sự phân bố dân cư, lao động giữa các vùng.

C. Xây dựng chính sách đáp ứng chuyển dịch cơ cấu nông thôn và thành thị.

D. Đưa xuất khẩu lao động thành một chương trình lớn.

Câu 5. Hướng giải quyết việc làm cho người lao động nước ta nào sau đây không thuộc vào lĩnh vực kinh tế?

A. Thực hiện đa dạng hoá các hoạt động sản xuất.

B. Tăng cường hợp tác, liên kết để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

C. Phân bố lại dân cư và nguồn lao động.

D. Mở rộng sản xuất hàng xuất khẩu.

30

Câu 6. Hướng giải quyết việc làm cho người lao động nước ta nào sau đây chủ yếu tập trung vào vấn đề con người?

A. Thực hiện đa dạng hoá các hoạt động sản xuất.

B. Tăng cường hợp tác, liên kết để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

C. Mở rộng sản xuất hàng xuất khẩu.

D. Nâng cao chất lượng đội ngũ lao động.

Câu 7. Nguyên nhân quan trọng nhất làm cho quá trình đô thị hóa hiện nay ở nước ta phát triển là A. nền kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường.

B. hội nhập quốc tế và khu vực.

C. quá trình công nghiệp hóa được đẩy mạnh.

D. thu hút được nhiều đầu tư nước ngoài.

Câu 8. Phù hợp với quá trình phát triển kinh tế của nước ta hiện nay, hướng chuyển dịch lao động hợp lí hơn cả là A. từ dịch vụ sang công nghiệp - xây dựng.

B. từ thành thị về nông thôn.

C. từ nông - lâm - ngư nghiệp sang công nghiệp - xây dựng và dịch vụ.

D. từ công nghiệp xây dựng sang dịch vụ.

Câu 9. Nhận xét nào sau đây không còn đúng với cư dân Việt Nam hiện nay?

A. Đông dân, có nhiều thành phần dân tộc B. Dân số còn tăng nhanh C. Cơ cấu dân số trẻ D. Phân bố dân cư chưa hợp lí Câu 10. Cơ cấu lao động theo thành thị và nông thôn có sự thay đổi theo hướng A. tỉ trọng lao động ở thành thị giảm.

B. tỉ trọng lao động ở nông thôn không tăng.

C. tỉ trọng lao động ở thành thị tăng.

D. tỉ trọng lao động ở nông thôn tăng.

Câu 11. Quá trình đô thị hóa ở nước ta đã nảy sinh những hậu quả về các vấn đề nào sau đây?

A. Môi trường, an ninh trật tự xã hội.

B. An ninh trật tự xã hội, gia tăng dân số tự nhiên.

C. Gia tăng dân số tự nhiên, việc làm.

D. Việc làm, mật độ dân số.

31

V. Các bài tập tự giải Câu 1. Quy mô dân số của nước ta năm 2006 vào khoảng A. 76,3 triệu người B. 80,3 triệu người C. 84,1 triệu người D. 86,1 triệu người Câu 2. Trong khu vực Đông Nam Á, dân số nước ta xếp thứ 3 sau A. Indonesia và Philippin B. Indonesia và Thái Lan C. Indonesia và Mianma D. Indonesia và Malaixia Câu 3. So với các quốc gia trên thế giới, quy mô dân số nước ta hiện xếp thứ A. 11 B. 12 C. 13 D. 14 Câu 4. Đặc điểm nào sau đây không đúng với đặc điểm dân cư nước ta?

A. Dân số đông, nhiều thành phần dân tộc.

B. Gia tăng dân số giảm, cơ cấu dân số trẻ.

C. Dân cư phân bố hợp lí giữa thành thị và nông thôn.

D. Dân số đang có sự biến đổi nhanh về nhóm tuổi.

Câu 5. Số lượng các dân tộc anh em cùng sinh sống trên đất nước ta là A. 50 B. 54 C. 55 D. 56 Câu 6. Dân tộc có số dân đông thứ 2 sau dân tộc Kinh là A. Tày B. Thái C. Mường D. Khơ me Câu 7. Trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam, dân tộc kinh chiếm khoảng A. 80% dân số cả nước B. 82% dân số cả nước D. 86% dân số cả nước C. 84% dân số cả nước Câu 8. Vấn đề mà Đảng và Nhà nước ta đang đặc biệt quan tâm đến đồng bào các dân tộc là A. các dân tộc ít người sống tập trung ở miền núi.

B. mỗi dân tộc có những nét văn hóa riêng.

C. sự chênh lệch lớn về trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các dân tộc.

D. phân bố các dân tộc đã có nhiều thay đổi.

Câu 9. Tại sao việc phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc ít người ở nước ta cần được chú trọng hơn nữa?

A. Các dân tộc ít người đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an ninh quốc phòng B. Một số dân tộc ít người có những kinh nghiệm sản xuất quí báu C. Sự phát triển kinh tế - xã hội giữa các dân tộc hiện có sự chênh lệch đáng kể, mức sống của bộ phận dân tộc ít người thấp.

D. Trước đây chúng ta chưa chú trọng vấn đề này Câu 10. Hiện tượng “bùng nổ dân số” ở nước ta diễn ra vào giai đoạn A. 1939 - 1943 B. 1954 - 1976 32

C. 1976 - 1999 D. 1999 - 2005 Câu 11. Gia tăng dân số tự nhiên của nước ta cao nhất vào giai đoạn A. 1939 - 1943 B. 1954 - 1960 C. 1965 - 1970 D. 1970 - 1976 Câu 12. Người Việt Nam ở nước ngoài tập trung nhiều nhất ở các quốc gia và khu vực là A. Bắc Mĩ, Châu Âu, Ôx – trây – li – a.

B. Bắc Mĩ, Châu Âu, Nam Á C. Bắc Mĩ, Ôx – trây – li – a, Nam Á D. Trung Á, Châu Âu, Ôx –trâyli-a Câu 13. Nguyên nhân chính làm gia tăng dân số ở nước ta giảm trong những năm vừa qua là A. mức sinh cao và giảm chậm.

B. mức chết xuống thấp và ổn định.

C. sự phát triển kinh tế - xã hội.

D. thực hiện tốt chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Câu 14. Về diện tích và số dân năm 2006 nước ta lần lượt đứng ở vị trí A. 57 và 15 trên Thế giới B. 58 và 13 trên Thế giới C. 59 và 14 trên Thế giới D. 60 và 12 trên Thế giới Câu 15. Gia tăng dân số tự nhiên của nước ta từ giữa thế kỉ XX trở về trước thấp là do A. tỉ suất sinh thấp, tỉ suất tử thấp.

B. tỉ suất sinh thấp, tỉ suất tử cao.

C. tỉ suất gia tăng cơ học thấp.

D. tỉ suất sinh cao, tỉ suất tử cũng cao.

Câu 16. Sự gia tăng dân số nhanh hiện nay ở nước ta đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc A. phát triển ngành công nghiệp chế biến.

B. cải thiện chất lượng cuộc sống của nhân dân.

C. khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên.

D. mở rộng thị trường tiêu thụ.

Câu 17. Đặc điểm nổi bật về dân số của nước ta hiện nay là A. dân số đông, gia tăng cơ học cao.

B. dân cư phân bố đồng đều.

C. dân số trẻ.

D. tỉ suất tử cao, tỉ suất sinh thấp.

Câu 18. Hiện nay, dân số nước ta có tỉ suất sinh tương đối thấp là do A. số người quá độ tuổi sinh đẻ ít.

B. thực hiện tốt công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình.

C. đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.

D. xu hướng sống độc thân ngày càng phổ biến.

33

Câu 19. Số dân tăng trung bình ở nước ta hàng năm vào khoảng A. 0,5 triệu người.

B. 1,0 triệu người.

C. 1,5 triệu người.

D. 2,0 triệu người.

Câu 20. Số dân trong độ tuổi lao động của nước ta chiếm A. khoảng 30% dân số.

B. khoảng 50% dân số.

C. trên 60% dân số.

D. dưới 70% dân số.

Câu 21. Ở nước ta, việc đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp ở trung du, miền núi và phát triển công nghiệp nông thôn nhằm A. khai thác tài nguyên và sử dụng tối đa nguồn lao động của đất nước.

B. nâng cao tỉ lệ dân thành thị.

C. phân bố lại dân cư.

D. giải quyết nhu cầu việc làm của xã hội.

Câu 22. Việc phân bố lại dân cư và lao động giữa các vùng trên phạm vi cả nước là rất cần thiết vì A. nguồn lao động nước ta còn thiếu tác phong công nghiệp.

B. dân cư nước ta tập trung chủ yếu ở các đồng bằng.

C. sự phân bố dân cư nước ta không đều và chưa hợp lí.

D. tỉ lệ thiếu việc làm và thất nghiệp của nước ta còn cao.

Câu 23. Tình trạng di dân tự do tới những vùng trung du và miền núi những năm gần đây dẫn đến hậu quả nào sau đây?

A. Gia tăng sự mất cân đối tỉ số giới tính giữa các vùng ở nước ta.

B. Các vùng xuất cư thiếu hụt lao động.

C. Làm tăng thêm khó khăn cho vấn đề việc làm ở vùng nhập cư.

D. Tài nguyên và môi trường ở các vùng nhập cư bị suy giảm.

Câu 24. Vấn đề nào sau đây không phải là sức ép của dân số lên chất lượng cuộc sống?

A. Cung cấp lương thực, thực phẩm B. Phát triển văn hóa, y tế, giáo dục C. Vấn đề không gian cư trú D. GDP bình quân theo đầu người Câu 25. Vùng có mật độ dân số cao nhất cả nước là A. Đồng bằng sông Hồng.

B. Đồng bằng sông Cửu Long.

C. Duyên hải miền Trung.

D. Đông Nam Bộ.

Câu 26. Tỉ lệ dân số ở nông thôn ở nước ta hiện nay vào khoảng A. 55% B. 61,5% C. 73,1% D. 75% Câu 27. Nhận định nào sau đây không đúng với đặc điểm phân bố dân cư của nước ta?

A. Dân cư phân bố không đều giữa đồng bằng với trung du và miền núi.

B. Tây Nguyên là vùng có mật độ dân số thấp nhất nước ta hiện nay.

34

C. Dân cư tập trung chủ yếu ở khu vực nông thôn.

D. Tỉ lệ dân thành thị của nước ta ngày càng tăng cao.

Câu 28. Vùng có số dân thấp nhất của nước ta là A. Trung du và miền núi Bắc Bộ B. Đông Nam Bộ C. Bắc Trung Bộ D. Tây Nguyên Câu 29. Mật độ dân số nước ta năm 2006 đạt khoảng A. 222 người/km2 B. 232 người/km2 C. 242 người/km2 D. 254 người/km2 Câu 30. Mật độ dân số nước ta có xu hướng A. ngày càng giảm.

B. ngày càng tăng.

C. giữ nguyên và ít biến động.

D. thấp so với mức trung bình của thế giới.

Câu 31. Nguyên nhân cơ bản làm cho Đồng bằng sông Hồng có mật độ dân số cao hơn Đồng bằng sông Cửu Long là B. khí hậu thuận lợi hơn.

A. đất đai màu mỡ, phì nhiêu hơn.

C. giao thông thuận tiện hơn.

D. lịch sử định cư sớm hơn.

Câu 32. Nguyên nhân chủ yếu nào Trung du và miền núi nước ta có mật độ dân số thấp hơn vùng đồng bằng?

A. Điều kiện tự nhiên khó khăn hơn.

B. Lịch sử định cư sớm hơn.

C. Nguồn lao động ít hơn.

D. Kinh tế - xã hội còn chậm phát triển.

Câu 33. Các vùng có mật độ dân số cao hơn mật độ trung bình cả nước là A. Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ và Bắc Trung Bộ B. Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ C. Đồng bằng sông Cửu Long, Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ D. Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Bắc Trung Bộ Câu 34. Vùng có mật độ dân số thấp nhất nước ta là A. Tây Nguyên B. Bắc Trung Bộ C. Đông Nam Bộ D. Tây Bắc Câu 35. Đặc điểm nào sau đây không đúng với nguồn lao động nước ta hiện nay?

A. Nguồn lao động của nước ta rất dồi dào.

B. Lao động có kinh nghiệm sản xuất, nhất là trong nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.

C. Chất lượng lao động ngày càng được nâng cao.

D. Cơ cấu lao động theo ngành và theo thành phần kinh tế của nước ta hiện nay của nước ta có sự chuyển biến nhanh chóng và mạnh mẽ.

Câu 36. So với tổng số dân, dân số hoạt động kinh tế của nước ta chiếm khoảng: A. 40% dân số B. 50% dân số 35

C. 60% dân số D. 70% dân số Câu 37. Đặc điểm nào sau đây không phải là hạn chế của nguồn lao động nước ta hiện nay?

A. Thiếu tác phong công nghiệp.

B. Tay nghề, trình độ chuyên môn kĩ thuật kém.

C. Đội ngũ lao động có trình độ phân bố không đều theo lãnh thổ.

D. Có kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp.

Câu 38. Sự thay đổi cơ cấu lao động phân theo thành phần kinh tế nước ta diễn ra theo xu hướng nào?

A. Giảm số lao động trong khu vực nhà nước, tăng số lao động ở khu vực ngoài nhà nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.

B. Ổn định số lao động trong khu vực nhà nước, tăng số lao động ở khu vực ngoài nhà nước.

C. Tăng số lao động trong khu vực nhà nước, các khu vực khác ổn định.

D. Khu vực nhà nước và ngoài nhà nước không ổn định, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng nhanh.

Câu 39. Đặc điểm nào sau đây không đúng với cơ cấu lao động phân theo thành phần kinh tế ở nước ta?

A. Lao động tập trung chủ yếu trong khu vực kinh tế nhà nước.

B. Số lao động trong khu vực ngoài nhà nước tương đối ổn định và luôn chiếm tỉ trọng cao nhất.

C. Khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài ở nước ta có xu hướng ngày càng tăng.

D. Lao động trong khu vực kinh tế nhà nước có xu hướng ngày càng giảm.

Câu 40. Nguyên nhân không dẫn tới sự chuyển dịch cơ cấu lao động theo ngành và theo thành phần kinh tế trong thời gian qua?

A. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa.

B. Sự phát triển của khoa học kĩ thuật.

C. Chính sách của Nhà nước.

D. Chất lượng cuộc sống không ngừng được cải thiện.

Câu 41. Vấn đề việc làm ở vùng nông thôn có vị trí vô cùng quan trọng bởi tỉ lệ lao động làm nông nghiệp và dân cư ở nông thôn nước ta năm 2005 lần lượt là A. 57,3% và 73,1% B. 58,8% và 74,2% C. 60,3% và 75,8% D. 63,1 % và 80,5% Câu 42. Đặc điểm nào sau đấy đúng với vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay?

A. Nền kinh tế nước ta mỗi năm đáp ứng đủ việc làm mới.

B. Tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực nông thôn cao.

C. Tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị luôn cao hơn khu vực nông thôn D. Lao động thiếu việc làm tập trung nhiều ở thành thị.

Câu 43. Bình quân mỗi năm lao động nước ta tăng khoảng A. hơn nửa triệu người.

B. gần 1 triệu người.

36

C. hơn 1 triệu người.

D. hơn 2 triệu người.

Câu 44. Lực lượng lao động đã qua đào tạo của nước ta (2005) trong tổng số lực lượng lao động chiếm khoảng A. 25% B. 31% C. 41% D. 51% Câu 45. Đặc điểm không đúng về chất lượng nguồn lao động nước ta là A. Cần cù, sáng tạo, ham học hỏi.

B. Có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp.

C. Có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất công nghiệp D. Chất lượng nguồn lao động đang ngày càng được nâng lên.

Câu 46. Đặc điểm nào không phải là thuận lợi của nguồn lao động nước ta hiện nay?

A. Có nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp.

B. Có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật.

C. Chất lượng nguồn lao động đang được nâng lên.

D. Tập trung chủ yếu ở nông thôn.

Câu 47. Cơ cấu sử dụng lao động nước ta đang chuyển dịch theo hướng nào?

A. Giảm tỉ trọng lao động của các ngành dịch vụ.

B. Tăng tỉ trọng lao động của ngành nông, lâm, ngư nghiệp.

C. Tăng tỉ trọng của công nghiệp – xây dựng và dịch vụ.

D. Giảm tỉ trọng của ngành công nghiệp – xây dựng.

Câu 48. Lao động nước ta hiện nay tập trung chủ yếu vào các ngành nào?

A. Nông - lâm - ngư nghiệp.

B. Công nghiệp.

D. Dịch vụ.

C. Xây dựng.

Câu 49. Vì sao lao động nước ta tập trung chủ yếu vào các ngành nông - lâm - ngư nghiệp?

A. Các ngành này có cơ cấu đa dạng, trình độ sản xuất cao.

B. Thực hiện đa dạng hóa các hoạt động sản xuất ở nông thôn.

C. Sử dụng nhiều máy móc trong sản xuất.

D. .Trình độ nền kinh tế nước ta còn thấp.

Câu 50. Cơ cấu sử dụng lao động theo khu vực I (nông – lâm- ngư nghiệp), khu vực II (công nghiệp – xây dựng) và khu vực III (dịch vụ) năm 2005 lần lượt là A. 24,0 – 16,4 – 59,6 B. 24,0 – 59,6 – 16,4 C. 16,4 – 24 – 59,6 D. 53,7 – 18,2 – 24,5 Câu 51. Hiện nay, lực lượng lao động nước ta đang chuyển từ khu vực kinh tế Nhà nước sang khu vực A. nông , lâm, ngư nghiệp.

B. côngnghiệp, xây dựng.

C. dịch vụ.

D. ngoài nhà nước.

37

Câu 52. Ở nước ta tình trạng thiếu việc làm là đặc trưng của khu vực A. đồng bằng.

B. nông thôn.

C. trung du.

D. miền núi.

Câu 53. Nguyên nhân cơ bản nào khiến tỉ lệ lao động thiếu việc làm ở nông thôn nước ta còn khá cao?

A. Tính mùa vụ của sản xuất nông nghiệp, nghề phụ kém phát triển.

B. Thu nhập của người nông dân thấp, chất lượng cuộc sống không cao.

C. Cơ sở hạ tầng ở nông thôn, nhất là mạng lưới giao thông vận tải kém phát triển.

D. Ngành dịch vụ kém phát triển.

Câu 54. Nguyên nhân chủ yếu nào dẫn đến dòng người chuyển cư tạm thời từ nông thôn ra thành thị?

A. Lối sống ở nông thôn đơn điệu.

B. Tình cảm gắn bó với nông thôn đã giảm sút.

C. Sử dụng thời gian nông nhàn để có thêm thu nhập.

D. Hiểu biết hơn về thành thị.

Câu 55. Ở nước ta, tỉ lệ thất nghiệp tương đối cao là ở khu vực A. đồng bằng.

B. nông thôn.

C. thành thị.

D. miền núi.

Câu 56. Tỉ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị nước ta hiện nay vào khoảng A. 3,5 %.

B. 4,4 %.

C. 5,3%.

D. 6,0%.

Câu 57. Thu nhập bình quân của người lao động của nước ta thuộc loại thấp so với thế giới là do A. năng suất lao động thấp.

B. lao động nước ta chỉ chuyên sâu một nghề.

C. phần lớn lao động làm trong các ngành dịch vụp D. đa số hoạt động trong các ngành tiểu thủ công nghiệp.

Câu 58. Nguyên nhân chủ yếu nào làm cho chất lượng nguồn lao động nước ta ngày càng được nâng cao?

A. Số lượng lao động làm việc trong các công ty liên doanh tăng lên.

B. Những thành tựu trong phát triển văn hóa, y tế, giáo dục.

C. Xuất khẩu lao động.

D. Phát triển công nghiệp, dịch vụ ở nông thôn.

Câu 59. Đặc điểm không đúng về nguồn lao động của nước ta hiện nay?

A. Có chất lượng ngày càng được nâng cao.

B. Lực lượng lao động có trình độ còn mỏng.

C. Ở các thành phố lớn lực lượng lao động có trình độ đã đáp ứng được nhu cầu trong khi ở nông thôn vẫn còn thiếu.

D. Chất lượng nguồn lao động nước ta chưa đáp ứng được nhu cầu hiện tại.

38

Câu 60. Cơ cấu sử dụng lao động của nước ta có sự thay đổi mạnh mẽ trong những năm gần đây chủ yếu là do A. tác động của Cách mạng khoa học - kĩ thuật và quá trình đổi mới.

B. chuyển dịch hợp lí có cấu ngành và cơ cấu lãnh thổ.

C. số lượng và chất lượng nguồn lao động ngày càng được nâng cao.

D. năng suất lao động được nâng cao.

Câu 61. “ Thực hiện đa dạng hóa các hoạt động sản xuất địa phương, chú ý thích đáng đến hoạt động các ngành dịch vụ” là phương hướng giải quyết việc làm ở A. vùng nông thôn nước ta.

B. vùng trung du nước ta.

C. vùng miền núi nước ta.

D. vùng đô thị nước ta.

Câu 62. Biện pháp chủ yếu để giải quyết tình trạng thiếu việc làm ở nông thôn nước ta hiện nay?

A. Tập trung thâm canh tăng vụ.

B. Đa dạng hóa các hoạt động kinh tế ở nông thôn.

C. Ra thành phố tìm việc làm.

D. Phát triển ngành thủ công nghiệp ở nông thôn.

Câu 63. Biện pháp chủ yếu để giải quyết tình trạng thất nghiệp ở thành thị nước ta hiện nay?

A. Xây dựng các nhà máy công nghiệp quy mô lớn.

B. Phân bố lại lực lượng lao động trên quy mô cả nước.

C. Hợp tác quốc tế để xuất khẩu lao động.

D. Phát triển các thành phố vệ tinh.

Câu 64. Phương hướng giải quyết việc làm nhằm sử dụng hợp lí lao động ở nước ta là A. phân bố lại dân cư và nguồn lao động.

B. đa dạng hóa các hoạt động sản xuất.

C. tăng cường hợp tác, liên kết để thu hút vốn đầu tư nước ngoài.

D. Tập trung phát triển nông nghiệp.

Câu 65. Đô thị cổ đầu tiên của nước ta là A. Phú Xuân.

B. Phố Hiến.

C. Cổ Loa. D. Tây Đô.

Câu 66. Quá trình đô thị hóa ở nước ta không có đặc điểm nào sau đây?

A. Diễn ra chậm chạp, còn ở mức thấp so với các nước trên Thế giới.

B. Quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra phức tạp và lâu dài.

C. Tỉ lệ thị dân thấp.

D. Lối sống thành thị phát triển chậm hơn tốc độ đô thị hóa.

Câu 67. Nguyên nhân dẫn đến quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ trong thời gian qua?

A. Công nghiệp hóa phát triển mạnh.

B. Quá trình đô thị hóa tự phát.

39

C. Mức sống của người dân cao.

D. Kinh tế nông nghiệp phát triển.

Câu 68. Tỉ lệ dân thành thị của nước ta năm 2005 vào khoảng A. 15,5 % dân số.

B. 26,9 % dân số.

C. 30,5 % dân số.

D. 41,5 % dân số.

Câu 69. Đặc điểm nào không phải do quá trình đô thi hóa tự phát ở nước ta?

A. Sức ép lên vấn đề giải quyết việc làm.

B. Ô nhiễm môi trường.

C. An ninh, trật tự xã hội.

D. Gia tăng dân số tự nhiên cao.

Câu 70. Thành phố nào sau đây không phải là thành phố trực thuộc trung ương?

A. Hải Phòng.

B. Biên Hòa.

C. Đà Nẵng.

D. Cần Thơ.

Câu 71. Các đô thị Việt Nam thường có chức năng A. trung tâm kinh tế.

B. trung tâm chính trị - hành chính.

C. văn hóa – giáo dục.

D. tổng hợp.

Câu 72. Tỉ lệ dân thành thị của nước ta chiếm chưa đến 1/3 dân số đã chứng tỏ A. điều kiện sống ở nông thôn khá cao.

B. nông nghiệp phát triển mạnh mẽ.

C. đô thị hóa chưa phát triển mạnh.

D. điều kiện sống ở thành thị thấp.

Câu 73. Tác động lớn nhất của quá trình đô thị hóa ở nước ta tới nền kinh tế A. tạo việc làm cho người lao động.

B. làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

C. tăng thu nhập cho người dân.

D. tạo ra thị trường có sức mua lớn.

Câu 74. Để giảm tình trạng di dân tự do vào các đô thị, giải pháp lâu dài và chủ yếu là A. phát triển và mở rộng mạng lưới các đô thị.

B. xây dựng cơ sở hạ tầng ở đô thị.

C. hạn chế sự gia tăng dân số ở cả nông thôn và thành thị.

D. phát triển công nghiệp hóa nông thôn.

Câu 75. Yếu tố nào không phải là một trong ba yếu tố chính được xét đến trong chỉ số phát triển con người?

A. GDP bình quân theo đầu người.

B. Chỉ số giáo dục.

C. Tuổi thọ trung bình.

D. Chỉ số y tế.

Câu 79. Vùng có mật độ dân số cao nhất ở nước ta hiện nay là A. Đồng bằng sông Hồng.

B. Bắc Trung Bộ.

40

C. Đông Nam Bộ.

D. Đồng bằng sông Cửu Long.

Câu 80. Cho bảng sổ liệu dưới đây TỐC ĐỘ TĂNG TRƯỞNG TỈ SUẤT SINH THÔ VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 2010-2015 (Đơn vị:%0 ) Năm

2010

2012

2013

2014

2015

Thành thị 16,4 16,0 16,2 16,7 15,3 Nông 17,4 17,4 17,5 17,5 16,7 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện tốc độ tăng trưởng tỉ suất sinh thô Việt Nam giai đoạn 2010 - 2015 trên cùng một hệ trục tọa độ là: A. Cột ghép.

B. Cột chồng. C. Đường.

D. Miền.

Câu 81. Cho bảng sổ liệu: LAO ĐỘNG TỪ 15 TUỔI TRỞ LÊN PHÂN THEO NHÓM TUỔI Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010-2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2010

2015

Từ 15-24 9.246 8.013 Từ 25-49 30.939 31.970 Trên 50 10.208 14.006 Tổng dân số trên 15 tuổi 50.393 53.989 (Nguồn: Niên giảm thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với sự thay đổi lao động từ 15 tuổi ừở lên phân theo nhóm tuổi ở Việt Nam giai đoạn 2010 - 2015?

A. Lao động trên 50 tuổi ít nhất.

B. Lao động từ 15 - 24 tăng, D. Lao động từ 25 - 49 tuổi giảm.

C. Lao động trên 50 tuồi giảm.

Câu 82. Cho bảng số liệu: LAO ĐỘNG TỪ 15 TUỔI TRỞ LÊN PHÂN THEO NHÓM TUỔI Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010-2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

2010

2015

Từ 15-24 9.246 8.013 Từ 25-49 30.939 31.970 Trên 50 10.208 14.006 Tổng dần số trên 15 tuổi 50.393 53.989 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện cơ cấu lao động từ 15 tuổi trở lên phân theo nhóm tuổi ở Việt Nam giai đoạn 2010 - 2015 là: A. Tròn.

B. Đường.

C. Cột.

D. Miền.

41

Câu 83. Cho bảng số liệu: LAO ĐỘNG TỪ 15 TUỒI TRỞ LÊN ĐANG LÀM VIỆC PHÂN THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ, GIAI ĐOẠN 2005 – 2015 (Đơn vị: Nghìn người) Năm

Tổng sổ

Kinh tế Nhà nước

Kinh tế Khu vực có vốn ngoài Nhà nước đầu tư nước ngoài

2005

42.775

4.967

36.695

1.113

2008 46.461 5.059 39.707 1.695 2011 50.352 5.250 43.401 1.701 2013 52.208 5.330 45.092 1.786 2015 52.840 5.186 45.451 2.204 (Nguồn: Niên giảm thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với tình hình lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc phân theo thành phần kinh tế, giai đoạn 2005 - 2015?

A. Tồng số lao động không tăng.

B. Số lao động ngoài Nhà nước tăng nhiều nhất.

C. Số lao động Nhà nước ít nhất.

D. Số lao động khu vực có vốn đầu tư nước ngoài không tăng.

Câu 84. Cho bảng số liệu: CƠ CẤU LAO ĐỘNG TỪ 15 TUỔI TRỞ LÊN ĐANG LÀM VIỆC PHÂN THEO THÀNH PHÀN KINH TẾ QUA CÁC NĂM (Đơn vị: %) Kinh tế Khu vực có Kinh tế Nhà Năm Tổng sổ ngoài Nhà vốn đầu tư nước nước nước ngoài 2005 100,0 11,6 85,8 2,6 2011 100,0 10,4 86,2 3,4 2015 100,0 9,8 86,0 4,2 (Nguồn: Tính toán từ Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây đúng với sự thay đổi cơ cấu lao động từ 15 tuồi trở lên đang làm việc phân theo thành phần kinh tế từ năm 2005 đến 2015?

A. Tỉ trọng cùa khu vực kinh tế Nhà nước luôn tăng.

B. Tỉ trọng của khu vực kinh tế ngoài Nhà nước luôn tăng.

C. Tỉ trọng cùa khu vực có vốn đầu tư nước ngoài giảm.

D. Tỉ trọng của khu vực kinh tế ngoài Nhà nước lớn nhất.

Câu 85. Cho bảng số liệu: CƠ CẤU LAO ĐỘNG TỪ 15 TUỔI TRỞ LÊN ĐANG LÀM VIỆC PHÂN THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ QUA CÁC NĂM (Đơn vị: %) Năm Tổng số Kinh tế Nhà Kinh tế ngoài Khu vực có 42

nước

Nhà nước

vốn đầu tư nước ngoài 2005 100,0 11,6 85,8 2,6 2011 100,0 10,4 86,2 3,4 2015 100,0 9,8 86 4,2 (Nguồn: Tính toán từ niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện cơ cấu lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc phân theo thành phần kinh tế giai đoạn 2015 - 2015 là A. Tròn.

B. Miền.

C. Cột.

D. Đường.

Câu 86. Cho bảng số liệu: LAO ĐỘNG 15 TUỔI TRỞ LÊN ĐANG LÀM VIỆC HÀNG NĂM PHÂN THEO THÀNH THỊ VÀ NÔNG THÔN Ở VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 2005 – 2015 (Đơn vị: nghìn người) Năm Tổng số Thành thị Nông thôn 2005 42.775 10.689 32.086 2008 46.461 12.499 33.962 2011 50.352 14.733 35.619 2013 52.208 15.509 36.699 2015 52.840 16.375 36.465 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) Nhận xét nào sau đây phản ánh đúng thực trạng lao động 15 tuổi trở lên đang làm việc hàng năm phân theo thành thị và nông thôn giai đoạn 2005 - 2015?

A. Lao động tập trung ở nông thôn nhiều hơn thành thị.

B. Lao động tập trung ở thành thị nhiều hơn nông thôn.

C. Lao động nông thôn tăng nhanh hơn lao động thành thị.

D. Lao động nông thôn và thành thị đều tăng rất nhanh.

Câu 87. Cho bảng số liệu: LAO ĐỘNG 15 TUỔI TRỞ LÊN ĐANG LÀM VIỆC HÀNG NĂM PHÂN THEO THÀNH THỊ VÀ NÔNG THÔN Ở VIỆT NAM, GIAI ĐOẠN 2005 - 2015 (Đơn vị: nghìn người) Năm Tổng số Thành thị Nông thôn 2005 42.775 10.689 32.086 2008 46.461 12.499 33.962 2013 52.208 15.509 36.699 2015 52.840 16.375 36.465 (Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê, 2016) 43

Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện cơ cấu lao động 15 tuổi trở lên đang làm việc hàng năm phân theo thành thị và nông thôn ở Việt Nam giai đoạn 2005 -2015 theo bảng số liệu là: A. Cột chồng.

B. Tròn.

C. Đường.

D. Miền.

Câu 88. Cho bảng số liệu dưới đây: TỈ LỆ THIẾU VIỆC LÀM CỦA LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG TRONG ĐỘ TUỔI PHÂN THEO VÙNG, NĂM 2015 (Đơn vị: %) Vùng Thành thị Nông thôn Cả nước 0,84 2,39 Đồng bằng sông Hồng 0,76 1,99 Trung du và miền núi phía Bắc 0,96 1,64 Bắc trung Bộ và duyên hải miền trung 1,36 3,05 Tây nguyên 0,91 2,02 Đông Nam Bộ 0,32 0,82 Đồng bằng sông cửu Long 1,56 3,52 ( Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê,2016) Nhận xét nào sau đây không đúng với tỉ lệ thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi phân theo vùng năm 2015?

A. Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn cao hơn ở thành thị.

B. Tỉ lệ thiếu việc làm cao nhất là ở bắc Trung Bộ và Duyên hải Miền Trung.

C. Tỉ lệ thiếu việc làm ở đô thị thấp nhất là Đông nam Bộ.

D. Tỉ lệ thiếu việc làm ở nông thôn thấp nhất là Đông Nam Bộ Câu 89. Cho bảng số liệu dưới đây: TỈ LỆ THIẾU VIỆC LÀM CỦA LỰC LƯỢNG LAO ĐỘNG TRONG ĐỘ TUỔI PHÂN THEO VÙNG, NĂM 2015 (Đơn vị: %) Vùng Thành thị Nông thôn Cả nước 0,84 2,39 Đồng bằng sông Hồng 0,76 1,99 Trung du và miền núi phía Bắc 0,96 1,64 Bắc trung Bộ và duyên hải miền trung 1,36 3,05 Tây nguyên 0,91 2,02 Đông Nam Bộ 0,32 0,82 Đồng bằng sông cửu Long 1,56 3,52 ( Nguồn: Niên giám thống kê Việt Nam 2015, NXB Thống kê,2016) Biểu đồ thích hợp nhất thể hiện tỉ lệ thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi năm 2015 phân theo vùng trên cùng một hệ trục tọa độ là: A. Cột.

B. Đường.

C. Miền.

D. Thanh ngang.

44

VI. Kết quả thực hiện Với việc xác định rõ nội dung kiến thức cần đạt và đổi mới phương pháp ôn luyện cho học sinh thì 100% học sinh có kiến thức cơ bản. Với đối tượng học sinh ở mức trung bình - khá, điểm thi tuyển sinh THPT ở mức trung bình của Tỉnh.

Nhưng kết quả thi đại học môn Địa lí của các em lại rất khả quan. Theo thống kê của Sở GD&ĐT tỉnh Vĩnh Phúc cung cấp, kết quả thi THPT Quốc gia môn Địa lí ba năm gần đây không ngừng tăng lên cả về điểm số và thứ hạng. Năm học 20162017 đứng thứ 29/39 trường THPT, năm học 2017-2018 đứng thứ 11/39 trường THPT, năm học 2018-2018 đứng thứ 03/35 trường THPT toàn tỉnh.

Qua áp dụng phương pháp giảng dạy trên trong ôn thi THPT Quốc gia tại Trường THPT Vĩnh Yên trong nhiều năm học cho thấy những kết quả đạt được khá tốt. Việc đổi mới hình thức và phương pháp ôn thi đã thực sự tạo ra chuyển biến trong tư tưởng và nhận thức của học sinh; giúp các em phấn khởi và say mê với môn học, khác với tư tưởng nhàm chán trong lối học thụ động, phải ghi chép nhiều như trước đây.

Sau khi thực hiện dạy xong chuyên đề, tiến hành kiểm tra. Đề kiểm tra gồm hai phần (câu hỏi trắc nghiệm khách quan và câu hỏi tự luận).

Kết quả điểm bài kiểm tra: Đánh giá học sinh Sĩ số > 8 điểm 6,5 - 7,75 điểm 5 - 6,25 điểm < 5 điểm

Làn điểm Học sinh

Tỷ lệ (%)

84 30 28 16 0

100,0 35,7% 45,2% 19,1% 0%

45

TRƯỜNG THPT …..

(Đề thi có 01 trang)

PHỤ LỤC ĐỀ KIỂM TRA CHUYÊN ĐỀ DÂN CƯ MÔN: ĐỊA LÍ

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề

I. Phần trắc nghiệm khách quan (5,0 điểm) Câu 1. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam hãy cho biết trong những vùng sau đây, vùng nào có mật độ dân số cao nhất nước ta hiện nay?

A. Đồng bằng sông Hồng.

B. Duyên hải Nam Trung Bộ.

C. Đông Nam Bộ.

D. Đồng bằng sông Cửu Long.

Câu 2. Trong khu vực Đông Nam Á số dân nước ta đông thứ 3 sau nước nào?

A. Inđônêxia và Philíppin.

B. Inđônêxia và Malaixia.

C. Inđônêxia và Thái Lan. D. Inđônêxia và Mianma.

Câu 3. Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên của nước ta có xu hướng giảm do nguyên nhân chủ yếu nào sau đây?

A. Gia tăng dân số nước ta giảm dần.

B. Dân số đông có xu hướng già hóa.

C. Chất lượng cuộc sống được nâng cao.

D. Thực hiện tốt các biện pháp về kế hoạch hóa dân số.

Câu 4. Đô thị loại đặc biệt của nước ta là: A. Hà Nội, Thái Nguyên.

B. Hà Nội, Hải Phòng.

C. Hải Phòng, Đà Nẵng.

D. Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh.

Câu 5. Tỉ lệ dân thành thị tăng nhanh trong những năm gần đây là do A. di dân tự phát từ nông thôn ra thành thị.

B. phân bố lại dân cư giữa nông thôn và thành thị.

C. tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên ở thành thị cao hơn nông thôn.

D. chuyển dịch cơ cấu kinh tế và mở rộng, quy hoạch các đô thị.

Câu 6. Đặc điểm nào sau đây không đúng với đặc điểm dân cư nước ta ?

A. Dân số đông, nhiều thành phần dân tộc.

B. Gia tăng dân số giảm, cơ cấu dân số trẻ.

C. Dân cư phân bố hợp lí giữa thành thị và nông thôn.

D. Dân số đang có sự biến đổi nhanh về nhóm tuổi.

46

Câu 7. Vấn đề mà Đảng và Nhà nước ta đang đặc biệt quan tâm đến đồng bào các dân tộc là: A. Các dân tộc ít người sống tập trung ở miền núi.

B. Mỗi dân tộc có những nét văn hóa riêng.

C. Sự chênh lệch lớn về trình độ phát triển kinh tế - xã hội giữa các dân tộc.

D. Phân bố các dân tộc đã có nhiều thay đổi.

Câu 8. Hậu quả lớn nhất của phân bố dân cư không hợp lí là A. Gây lãng phí nguồn lao động.

B. Khai thác tài nguyên sẽ gặp khó khăn.

C. Vấn đề môi trường, dịch bệnh,...phát sinh.

D. Gây khó khăn cho phát triển kinh tế.

Câu 9. Số dân trong độ tuổi lao động của nước ta chiếm A. Khoảng 30% dân số B. Khoảng 50% dân số C. Trên 60% dân số D. Dưới 70% dân số Câu 10. Ở nước ta, việc đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghiệp ở trung du, miền núi và phát triển công nghiệp nông thôn nhằm mục đích A. phân bố lại dân cư.

B. nâng cao tỉ lệ dân thành thị.

C. giải quyết nhu cầu việc làm của xã hội.

D. khai thác tài nguyên và sử dụng tối đa nguồn lao động của đất nước.

Câu 11. Vì sao việc phân bố lại dân cư và lao động giữa các vùng trên phạm vi cả nước là rất cần thiết?

A. Nguồn lao động nước ta còn thiếu tác phong công nghiệp.

B. Sự phân bố dân cư nước ta không đều và chưa hợp lí.

C. Dân cư nước ta tập trung chủ yếu ở các đồng bằng.

D. Tỉ lệ thiếu việc làm và thất nghiệp của nước ta còn cao.

Câu 12. Tình trạng di dân tự do tới những vùng trung du và miền núi những năm gần đây dẫn đến hậu quả nào sau đây?

A. Gia tăng sự mất cân đối tỉ số giới tính giữa các vùng ở nước ta.

B. Các vùng xuất cư thiếu hụt lao động.

C. Làm tăng thêm khó khăn cho vấn đề việc làm ở vùng nhập cư.

D. Tài nguyên và môi trường ở các vùng nhập cư bị suy giảm.

Câu 13. Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam hãy sắp xếp mật độ dân số theo thứ tự giảm dần.

A. Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên.

B. Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên.

C. Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, Đồng bằng sông Hồng.

D. Đồng bằng sông Hồng, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ.

Câu 14. Vấn đề nào sau đây không phải là sức ép của dân số lên chất lượng cuộc sống?

47

A. Cung cấp lương thực, thực phẩm.

B. Phát triển văn hóa, y tế, giáo dục.

C. Vấn đề không gian cư trú.

D. GDP bình quân theo đầu người.

Câu 15. Đặc điểm nào sau đây không đúng với nguồn lao động nước ta hiện nay?

A. Nguồn lao động của nước ta rất dồi dào.

B. Lao động có kinh nghiệm sản xuất, nhất là trong nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.

C. Chất lượng lao động ngày càng được nâng cao.

D. Cơ cấu lao động theo ngành và theo thành phần kinh tế của nước ta hiện nay của nước ta có sự chuyển biến nhanh chóng và mạnh mẽ.

Câu 16. Dòng người chuyển cư tạm thời từ nông thôn ra thành thị xuất phát chủ yếu từ nguyên nhân nào?

A. Lối sống ở nông thôn đơn điệu.

B. Tình cảm gắn bó với nông thôn đã giảm sút.

C. Sử dụng thời gian nông nhàn để có thêm thu nhập.

D. Hiểu biết hơn về thành thị.

Câu 17. Quá trình đô thị hóa ở nước ta không có đặc điểm nào sau đây?

A. Tỉ lệ thị dân thấp.

B. Quá trình đô thị hóa ở nước ta diễn ra chậm.

C. Phân bố đô thị không đều giữa các vùng.

D. Lối sống thành thị phát triển chậm hơn tốc độ đô thị hóa.

Câu 18. Tác động lớn nhất của quá trình đô thị hóa ở nước ta tới nền kinh tế là: A. Tạo việc làm cho người lao động.

B. Làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

C. Tăng thu nhập cho người dân.

D. Tạo ra thị trường có sức mua lớn.

Cho bảng số liệu sau: Tỉ suất sinh và tỉ suất tử ở nước ta giai đoạn 1979 – 2006 (‰) Năm 1979 1989 1999 2006 Tỉ suất sinh 32.2 31.3 23.6 19.0 Tỉ suất tử 7.2 8.4 7.3 5.0 Trả lời từ câu hỏi sau Câu 19. Biểu đồ thích hợp nhất cho bảng số liệu trên là: A. Biểu đồ kết hợp.

B. Biểu đồ tròn.

C. Biểu đồ cột.

D. Biểu đồ đường Câu 20. Nhận xét nào sai trong các nhận xét sau 48

A. Tỉ suất sinh và tỉ suất tử đều giảm.

B. Tỉ suất sinh giảm nhanh hơn tỉ suất tử.

C. Gia tăng dân số tự nhiên đã giảm đáng kể nhưng vẫn còn cao (trên 1%).

D. Gia tăng dân số tự nhiên không có sự khác nhiều nhau giữa các giai đoạn.

II. Phần tự luận (5,0 điểm) Câu 1: (2,0 điểm): a) Chứng minh rằng nguồn lao động của nước ta phân bố không đều giữa khu vực nông thôn với khu vực thành thị. b) Phân bố dân cư không đều và chưa hợp lí đã ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội của nước ta ?

Câu 2: (3,0 điểm): Cho bảng số liệu sau: Dân số và tỉ lệ gia tăng dân số ở nước ta giai đoạn 1995 - 2006 Năm Dân số

1995

2000

2002

2005

2006

Tổng số dân (triệu người)

72,0

77,6

79,7

83,1

84,2

Trong đó dân thành thị (triệu người)

14,9

18,8

20,0

22,3

22,8

Tỉ lệ gia tăng dân số (%)

1,65

1,36

1,32

1,31

1,26

a) Tính số dân nông thôn của nước ta trong các năm trên. b) Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện biến động dân số và tỉ lệ gia tăng dân số nước ta trong thời gian trên. c) Nhận xét về số dân thành thị và nông thôn ở nước ta. Giải thích tại sao tỉ lệ gia tăng dân số nước ta giảm nhưng quy mô dân số vẫn tăng nhanh.

----------------Hết---------------

49

Hướng dẫn chấm I. TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN Câu Đáp án 1 A 2 A 3 D 4 D 5 D 6 C 7 C 8 D 9 B 10 D

Câu 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Đáp án B C B A D C D B C D

II. TỰ LUẬN Câu Ý

1

Nội dung

Chứng minh rằng nguồn lao động của nước ta phân bố a không đều giữa khu vực nông thôn với khu vực thành thị.

Chứng minh rằng nguồn lao động của nước ta phân bố không đều giữa khu vực nông thôn với khu vực thành thị: Lao động ở nông thôn nhiều hơn 3 lần so với lao động ở thành thị (tương ứng là 75% và 25% lao động của cả nước, năm 2005). Ảnh hưởng của việc phân bố dân cư không đều và chưa b hợp lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội của nước ta hiện nay.

- Vùng đồng bằng chỉ chiếm 1/4 diện tích nhưng lại chiếm 3/4 dân số gây khó khăn lớn cho việc sử dụng lao động và khai thác tài nguyên quá mức làm chúng không kịp phục hồi.

- Miền núi và trung du chiếm 3/4 diện tích nhưng chỉ chiếm 1/4 dân số với đặc điểm: + Giàu tài nguyên khoáng sản. + Nhiều khả năng phát triển chăn nuôi gia súc lớn, phát triển 50

Điểm

0,5

0,5

0,5

2

cây công nghiệp lâu năm và khả năng phát triển du lịch. + Về mặt kinh tế - xã hội: thiếu lao động kỹ thuật, cơ sở vật chất - kỹ thuật hạ tầng yếu kém nên không thể khai thác hết được ưu thế về tài nguyên, đời sống nhân dân khó khăn.

- Đô thị tập trung chủ yếu ở đồng bằng, ven biển khiến cho việc làm ở thành phố càng nan giải, tỉ lệ thất nghiệp cao.

- Nông thôn chủ yếu là lao động thuần nông, đất canh tác ít, người đông nên tỉ lệ thiếu việc làm cao. a Tính số dân nông thôn: Số dân nông thôn của nước ta qua giai đoạn 1995 - 2006 (đơn vị: triệu người) Năm 1995 2000 2002 2005 2006 Số dân 57,1 58,8 59,7 60,8 61,4

0,25 0,25 0,5

b Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện biến động dân số và tỉ lệ gia tăng dân số nước ta trong thời gian trên.

1,5 Vẽ biểu đồ: biểu đồ thích hợp nhất là biểu đồ kết hợp giữa cột chồng (thể hiện số dân cả nước, nông thôn, thành thị) với đường biểu diễn (thể hiện tỉ lệ tăng dân số).

Vẽ các biểu đồ khác không cho điểm.

Yêu cầu: Vẽ bút mực, vẽ chính xác số liệu, khoảng cách năm, rõ ràng và sạch đẹp; ghi đủ các nội dung: số liệu, kí hiệu, chú giải, tên biểu đồ, đơn vị, năm.

Nếu thiếu, sai mỗi lỗi trừ 0,25 điểm. c Nhận xét và giải thích (1,0 điểm) Nhận xét: 0,25 - Số dân nông thôn và số dân thành thị nước ta đều tăng, số dân thành thị tăng nhanh hơn số dân nông thôn (dẫn chứng). 0,25 - Số dân thành thị ít hơn số dân nông thôn (dẫn chứng).

Giải thích: Tỉ lệ gia tăng dân số nước ta giảm nhưng quy mô dân số 0,5 vẫn tăng nhanh vì: nước ta có số dân đông, tỉ lệ gia tăng dân số giảm dần nhưng vẫn cao và luôn dương, do vậy quy mô dân số vẫn tăng nhanh.

51