CHUYÊN ĐỀ CACBON VÀ HỢP CHẤT CỦA CACBON PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT HÓA HỌC 11 Ban cơ bản

GIÁO ÁN DẠY HỌC HÓA HỌC 11

vectorstock.com/10554557

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

CHUYÊN ĐỀ CACBON VÀ HỢP CHẤT CỦA CACBON PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT HOÁ HỌC 11 Ban cơ bản WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

1. TÊN CHUYÊN ĐỂ: CACBON VÀ HỢP CHẤT CỦA CACBON Chuyên đề bao gồm các bài 15, 16 – Chương 3. Cacbon – Silic. Môn hóa học 11.

Ban cơ bản 2. ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG: HS lớp 11 3. THỜI LƯỢNG - Căn cứ vào phân phối chương trình, chuyên đề “Cacbon và hợp chất của cacbon” được thiết kế trong 2 tiết học trên lớp. + Tiết 1. Cacbon (Theo PPCT là tiết 23) + Tiết 2. Cacbon và hợp chất của cacbon (Theo PPCT là tiết 24) Khoảng thời gian giữa tiết 1 và tiết 2, HS hoàn thành nhiệm vụ về nhà.

Sau khi học xong tiết 2, HS cũng có nhiệm vụ về nhà là Tìm hiểu và tổng kết hoàn thành “Chu trình của cacbon trong tự nhiên”.

4. KẾ HOẠCH DẠY HỌC TIẾT 23. BÀI 15. CACBON I. Mục tiêu bài giảng.

1. Kiến thức * Biết được : - Vị trí trong bảng tuần hoàn, cấu hình electron nguyên tử, các dạng thù hình của cacbon ; Tính chất vật lí (cấu trúc tinh thể, độ cứng, độ dẫn điện) và ứng dụng của nó.

- Vai trò quan trọng của cabon trong đời sống và kỹ thuật. * Hiểu được : - Cacbon có tính phi kim yếu (oxi hoá hiđro và kim loại canxi), tính khử (khử oxi, oxit kim loại). Trong một số hợp chất, cacbon thường có số oxi hoá +2 hoặc +4.

2. Kĩ năng - Rèn kỹ năng từ đặc điểm cấu tạo suy ra tính chất hóa học.

- Viết các phương trình hoá học minh hoạ tính chất hoá học của C - Rèn kỹ năng thực hành.

3. Thái độ - Say mê, hứng thú học tập bộ môn.

- Có ý thức hơn trong việc đun nấu hàng ngày.

- Có ý thức bảo vệ môi trường - bảo vệ rừng, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên.

4. Định hướng năng lực cần hình thành và phát triển - Năng lực tự học, năng lực hợp tác.

- Năng lực tư duy như: phân tích, tổng hợp….

- Năng lực quan sát thí nghiệm.

- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 1

II. Phương pháp dạy học Sử dụng phối hợp các phương pháp: - Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm.

- Phương pháp trực quan (sử dụng thí nghiệm kiểm chứng) - Phương pháp đóng vai.

- Phương pháp gợi mở, tìm tòi.

- Kỹ thuật sơ đồ tư duy.

III. Chuẩn bị.

1. Giáo viên.

- Các phiếu học tập, video, máy tính, máy chiếu.

- Chuẩn bị hệ thống và câu hỏi luyện tập.

- Dụng cụ, hóa chất phục vụ cho hai thí nghiệm: C + O2 và C + HNO3 đặc.

NỘI DUNG PHIẾU HỌC TẬP NHÓM:…………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1. (4 PHÚT) VỊ TRÍ, CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ. TÍNH CHẤT VẬT LÝ

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 2

I. VỊ TRÍ VÀ CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ (3 ĐIỂM) Viết cấu hình electron của C(Z = 6): ………………………….. + Vị trí:.................................................................................. + Khả năng thể hiện hóa trị:.......................................................

II. TÍNH CHẤT VẬT LÝ (10 ĐIỂM) Sử dụng vốn hiểu biết của em và sgk, điền các thông tin theo mẫu Kim cương

Dấu hiệu so sánh

Than chì

Tính chất vật lý

+ Màu + Độ cứng + Khả năng dẫn điện, dẫn nhiệt Cấu trúc tinh thể

Ứng dụng

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 3

NHÓM:…… …

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 (8 PHÚT). TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA CACBON

Nhiệm vụ 1. Xác định số oxi hóa của C trong các chất sau, từ đó dự đoán tính chất hóa học của cacbon?

CH4 Al4C3

C

CO

CO2

Hoàn thành phản ứng (C thể hiện tính gì trong phản ứng?): t0 , xt t0 1. C + H2  2. C + Al  → → t0 3. C + CuO  → Nhiệm vụ 2: Tiến hành 2 thí nghiệm sau, giải thích bằng PTPƯ, xác định cacbon thể hiện tính chất gì trong phản ứng đó?

Tên thí nghiệm 1. Đốt cacbon trong không khí

Tiến hành Hiện tượng Giải thích Lấy đoạn dây đồng quấn vào mẩu than PTPƯ: bằng hạt ngô, đốt cháy trên ngọn lửa đèn cồn đến nóng đỏ rồi thả nhanh vào bình đựng khí O2.

2. C tác dụng với - Nhỏ dung dịch NaOH vào một lượng PTPƯ: bông vừa đủ để đạy kín miệng ống axit HNO3 đặc nghiệm.

- Dùng kẹp gỗ kẹp ống nghiệm đựng axit HNO3 đặc, đun nhẹ trên ngọn lửa đèn cồn.

- Lấy panh gắp mẩu than, đun nóng đỏ trên ngọn lửa đèn cồn rồi thả vào ống nghiệm chứa dung dịch HNO3 đặc đã được đun nóng.

- Nhanh chóng dùng bông tẩm xút (NaOH) đạy trên miệng ống nghiệm.

Kết luận: Trong phản ứng hóa học, C có thể đóng vai trò…………… …… hoặc vai trò …………………………….......

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 4

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

2. Học sinh - Ôn lại kiến thức cũ: cấu hình electron, phản ứng oxi hóa – khử, dạng thù hình - Chuẩn bị bài mới theo sgk.

III. Tổ chức hoạt động dạy học.

1. Ổn định lớp 2. Tiến trình dạy học GV chia lớp thành 4 nhóm học tập.

Hoạt động 1. Khởi động (3 phút) - Mục đích: Giới thiệu bài học, kích thích sự tò mò, ham muốn tìm tòi của học sinh.

- Phương pháp: Tổ chức cuộc thi: “Ai nhanh hơn?”

1. Khí nào gây hiệu ứng nhà kính?

2. Chất nào cứng nhất trong tất cả các chất?

3. Khi trang điểm để tạo đường cong và sắc nét cho lông mày, người ta dùng dụng cụ nào?

4. Trong hợp chất hữu cơ nhất định phải chứa nguyên tố X. X là nguyên tố nào?

- Giáo viên giới thiệu vào bài.

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức * Mục đích: Nêu được vị trí của cacbon trong bảng tuần hoàn, cấu hình electron nguyên tử, các dạng thù hình của cacbon, tính chất vật lý (cấu trúc tinh thể, độ cứng, độ dẫn điện), ứng dụng của cacbon.

- Giải thích được cacbon vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa. Viết được phương trình phản ứng minh họa tính chất của cacbon. * Nội dung hoạt động Nội dung 1. Tìm hiểu về vị trí và cấu hình electron nguyên tử. Tính chất vật lý.

Nội dung 2. Tính chất hóa học của C. Trạng thái tự nhiên và điều chế * Phương thức tổ chức hoạt động Nội dung 1. Tìm hiểu về vị trí và cấu hình electron nguyên tử. Tính chất vật lý.

(12 phút) GV chiếu bảng tuần hoàn vàphát phiếu học tập số 1. HS được thảo luận và chuẩn bị trong 2 phút, sau đó GVchiếu đáp án, cho HS chấm chéo và báo cáo kết quả.

- GV biểu dương nhóm làm tốt nhất.

- GV chốt kiến thức về vị trí, cấu tạo và tính chất vật lý của cacbon.

I. Vị trí và cấu hình electron nguyên tử Vị trí: STT: 6, CK 2; nhóm IVA. Cấu hình electron: 1s22s22p2 Khả năng thể hiện hóa trị: 2, 4 II. Tính chất vật lí và ứng dụng

- Rất cứng - Không dẫn điện, dẫn nhiệt kém - Cấu trúc tứ diện đều - liên kết cộng hóa trị bền.

Dấu hiệu so sánh + Màu

Tính chất vật lí

Kim cương - Tinh trong suốt không màu

Than chì - Tinh thể xám đen

+ Độ cứng

- Mềm

+ Dẫn điện, dẫn nhiệt Cấu tạo

- Dẫn điện dẫn nhiệt tốt.

- Cấu trúc lớp - Các lớp liên kết nhau bằng tương tác yếu

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 5

Ứng dụng

- Làm đồ trang sức - Mũi khoan kim cương - Dao cắt kính

- Dùng làm điện cực - Bút chì đen

GV đặt câu hỏi: Câu hỏi 1. Tại sao kim cương rất cứng trong khi than chì lại rất mềm?

Câu hỏi 2. Tại sao kim cương không dẫn điện còn than chì lại dẫn điện tốt?

Câu hỏi 3*. Tại sao kim cương trong suốt, không màu trong khi than chì lại có ánh kim?

GV nhận xétcâu trả lời và bổ sung về một số loại than được điều chế nhân tạo, ứng dụng của chúng.

Câu hỏi 4. Trong số 4 dạng tồn tại của cacbon, dạng nào hóa học mạnh nhất?

Nội dung 2. Tính chất hóa học của C (20 phút) GV phát phiếu học tập số 2. Các nhóm hoàn thành toàn bộ phiếu rồi báo cáo kết quả.

Nhóm 1. Hoàn thành nội dung 1.

Nhóm 2. Báo cáo thí nghiệm 1.

Nhóm 3. Báo cáo thí nghiệm 2.

GV. Tại sao phải dùng bông tẩm xút để đạy ống nghiệm?

Nhóm 4. Kết luận về tính chất hóa học của C. (GV chia bảng thành 4 cột, các nhóm cử 1 thành viên lên bảng, 4 nhóm hoàn thành nhiệm vụ trên bảng trong cùng 1 thời điểm, dự kiến thời gian khoảng 3 phút) GV yêu cầu các nhóm khác nhận xét bài của nhóm bạn trên bảng.

Câu hỏi 5. Khi đốt than sinh ra khí nào làm ta khó thở, chóng mặt, đau đầu buồn nôn?

GV lưu ý HS. Khi đốt than luôn tạo ra CO2 và một lượng nhỏ khí CO. GV chốt kiến thức nội dung tính chất hóa học của cacbon III. Tính chất hóa học -4 *

Tính oxi CH4 Al4C3

Tính khử +2 *

0 *

C

+4 *

CO

CO2

1. Tính oxi hóa(khi tác dụng với các chất khử) a. Tác dụng với hidro t 0 , xt

→ CH4 C + 2H2  t0

→ cacbua kim loại b. Tác dụng với kim loại  t0

→ Al4C3 (nhôm cacbua) 4Al + 3C  2. Tính khử a. Tác dụng với oxi t0

→ CO2 C + O2 

Chú ý: t0

→ 2CO - Ở nhiệt độ cao: C + CO2  0

t - Khi cháy thiếu không khí: 2C + O2  → 2CO

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 6

Do vậy: Khi đốt than luôn tạo hỗn hợp khí CO2 và CO b. Tác dụng với hợp chất - Cacbon tác dụng được với các hợp chất có tính oxi hoá: HNO3, H2SO4 đặc, KClO3, một số oxit kim loại… t0

→ CO2 + 4NO2 + 2H2O C + 4HNO3 đặc  0

t C + 2CuO  → 2Cu + CO2

Kết luận: Trong các phản ứng hóa học, cacbon thể hiện tính khử hoặc tính oxi hóa.

Câu hỏi 6. Trong quá trình đun nấu, làm thế nào để hạn chế sinh ra khí CO? Đề nghị HS đưa ra lời khuyên với bạn bè hoặc người thân về sưởi ấm đúng cách khi mùađông về.

- Trạng thái tự nhiên và điều chế Trong tự nhiên, C tồn tại cả dưới dạng đơn chất và hợp chất. GV chiếu các hình ảnh của C trong tự nhiên, yêu cầu HS xác định dạng tồn tại của cacbon (1 phút) IV. Trạng thái tự nhiên

Trong tự nhiên, cacbon tồn tại cả dưới dạng đơn chất và hợp chất.

1. Đơn chất: kim cương, than chì.

2. Hợp chất: + Khoáng vật: canxit, đôlomit... + Than mỏ + Dầu mỏ, khí thiên nhiên. + Tế bào động vật và thực vật....

GV: Châu lục nào có trữ lượng kim cương nhiều nhất trên thế giới?

GV: ĐA: Châu phi. Vậy, lẽ ra nhiều kim cương thì Châu Phi phải giàu có, tại sao Châu Phi được coi là “tận cùng của đói nghèo, bệnh tật và chiến tranh” như tiêu đề của 1 bài báo?

Nhiều năm trước, nội chiến nổ ra ở nhiều nước châu Phi do các nhóm phiến quân tranh giành ảnh hưởng nhằm khai thác và kiểm soát nguồn kim cương. Trong cuộc chiến này, khoảng 50.000 người đã thiệt mạng. Nhiều người bằng tuổi như các em đã bị ép buộc phải cầm súng.

So với các bạn ấy, em có thấy mình may mắn không? Được sống trong một đất nước hòa bình, ổn định và ngày càng phát triển. Được sống trong vòng tay yêu thương của bố mẹ, thầy cô và bạn bè. Các em hãy thấu hiểu giá trị quý giáđó mình đang nắm giữ để nỗ lực học tập nhé, được không?

Hoạt động 3. Củng cố, luyện tập (8 phút) - Mục đích: Giúp HS nhớ một số kiến thức quan trọng của bài học, vận dụng kiến thức của bài học vào giải quyết vấn đề thực tiễn.

- Phương pháp: Sử dụng sơ đồ tư duy và phương pháp đóng vai.

- Sử dụng bài tập hóa học.

- Tổ chức: + GV yêu cầu HS xây dựng sơ đồ tư duy tổng kết kiến thức về cacbon. + GV cho HS làm một số bài tập (hoạt động cá nhân).

Bài tập 1. Ứng dụng nào sau đây không phải là ứng dụng của kim cương?

A. Dùng làm đồ trang sức.

B. Dùng để chế tạo mũi khoan đặc biệt.

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 7

C. Dùng làm bột mài D. Dùng làm chất độn cao su.

Bài tập 2. Cacbon phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ở điều kiện thích hợp ?

A. CO, Al2O3,HNO3 đặc,H2SO4 đặc B.Fe2O3, CO2, HNO3 đặc,H2 C. CO2, Fe2O3, Al2O3,HNO3 D. CO, Al2O3, K2O, Ca Bài tập 3: Tính khử của đơn chất cacbon thể hiện ở phản ứng : t0 → 2Fe + 3CO2 A. 3C + Fe2O3  t0 → B. CO + O2  CO2 t0 → CH4 C. C + 2H2  t0 → D. 3C + 4Al  Al4C3 Bài tập 4. GV gọi HS lên đóng vai, giải quyết tình huống.

Bối cảnh:Đang trong buổi họp tổ dân phố. GV đóng vai trò bí thư huyện, HS chủ tịch phường.

GV. Chào cô/chú. Cô/chú lại đây tôi bảo.

HS: (dự kiến) Vâng. Bác gọi em lên có việc gì thế ạ?

GV. Hôm qua tôi đi khảo sát dân cư đia bàn cô/chú phụ trách. Tôi thấy nhiều nhà có của ăn của để, đường xá thì rộng rãi khang trang sạch đẹp. Trường học thì quá tốt, thấy trồng cả rau, hoa hồng, lại có cả cái căng tin phục vụ cho HS. Cô/Chú làm tốt lắm!

Nhưng còn điều này cần phải khắc phục: Tôi thấy mấy cái lò gạch trong xóm kia không ổn tí nào. Đấy, cô/chú nhìn thấy hậu quả rồi đấy. Nhân tiện buổi họp hôm nay, cô/chú thuyết phục bà con tạm dừng hoạt động lò gạch đó đi.

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 8

0

t → CO2 ĐA: Than, củi + O2  t0 → 2CO - Ở nhiệt độ cao: C + CO2  0

t - Khi cháy thiếu không khí: 2C + O2  → 2CO

Khí lò gạch là hỗn hợp (CO, CO2). Cây cối xung quanh lò gạch bị vàng lá hoặc có thể chết. Khói lò gạch nguy hiểm với người, đặc biệt là trẻ nhỏ. Ngạt khói lò gạch có thể dẫn đến tử vong.

Bài tập 5. Em hãy nêu cách điều chế than gỗ? ĐA:

GV:Điều chế than gỗ cũng là một trong những nguyên nhân gây hại cho môi trường, cụ thể: + Việc chặt cây lấy gỗ, lấy củi. + Đốt củi trong điều kiện thiếu không khí, sinh ra khí độc CO. GV nhắc HS hãy là những người đầu tiên hạn chế việc sử dụng than gỗ vì bất cứ lý do gì!.

GV chiếu một số hình ảnh phá rừng và hậu quả, kêu gọi HS chung tay bảo vệ môi trường, bảo vệ rừng.

Hoạt động 4. Mở rộng, tìm tòi * Mục tiêu hoạt động - Giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng trong bài để giải quyết vấn đề thực tiễn, đồng thời chuẩn bị cho bài học tiếp theo “ Hợp chất của cacbon” * Phương thức tổ chức hoạt động GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm về nhà tìm hiểu qua thực tế hoặc qua tài liệu tham khảo (thư viện, internet…) giải quyết vấn đề sau: Nhóm 1, nhóm 2. Tìm hiểu quá trình khai thác than hiện nay ở nước ta hiện nay như thế nào?

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Page 9

Nhóm 3, nhóm 4. Tìm hiểu thực trạng việc sử dụng than trong các nhà máy nhiệt điện hiện nay. Làm thế nào để giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ khí thải của nhà máy nhiệt điện?

Các nhóm hoàn thành trong 5 ngày, nộp sản phẩm cho GV vào mail. GV chấm điểm và chọn 2 bài tốt nhất đại diện cho hai vấn đề (1. Khai thác than; 2. Sử dụng than) để báo cáo vào đầu giờ tiết học sau. * Dự kiến sản phẩm của HS. - Bài thuyết trình bằng powerpoit của HS. - GV đánh giá trên bài làm của HS, cho điểm. * Nhiệm vụ giao cho HS chuẩn bị nghiên cứu bài Hợp chất của cacbon Cá nhân mỗi nhóm tự nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu tài liệu, sau đó thảo luận nhóm và thống nhất trả lời các câu hỏi sau: Nhóm 1, nhóm 2: 1. Nêu tính chất vật lý, phương pháp điều chế và ứng dụng của CO. 2.Tìm hiểu cơ chế gây độc của khí than là gì ? Phương pháp sơ cứu khi có người bị ngộ độc khí than ? Nêu một số trường hợp bị ngộ độc khí CO. Đề xuất biện pháp phòng chống và ngộ độc khí than.

Hình thức: báo cáo nội dung nhiệm vụ trên bằng powerpoit hoặc đóng kịch và thuyết trình trước lớp 3 phút.

Nhóm 3, nhóm 4: 1. Tìm hiểu về ứng dụng của CO2 trong bảo quản thực phẩm, chữa cháy, nước ngọt có ga.

2. Tìm hiểu về hiệu ứng nhà kính theo tiêu chí: nguyên nhân và hậu quả.

Hình thức bào cáo: bài thuyết trình bằng powerpoit hoặc kịch và thuyết trình trước lớp 3 phút.

- GV yêu cầu mỗi nhóm bầu 1 nhóm trưởng quản lí. Sau đó các nhóm sẽ đi vào hoạt động, gửi sản phẩm cho GV 1 ngày trước khi dạy để GV chấm, lựa chọn nhóm sẽ báo cáo phẩm trong tiết học tới (Sẽ có 2/4 nhóm báo cáo. Mỗi nhóm báo cáo 1 nội dung).

----------------------------------------

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 10

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

TIẾT 24. BÀI 16:HỢP CHẤT CỦA CACBON I. Mục tiêu: 1. Kiến thức Sau khi học xong bài này học sinh: - Mô tả được cấu tạo phân tử của cacbonmonooxit (CO) và cacbon dioxxit (CO2).

- Nêu được các tính chất vật lí, tính chất hóa học và viết được các phương trình phản ứng của CO, CO2, H2CO3 và muối cacbonat và một số ứng dụng quan trọng củ chúng.

- Nêu được nguyên nhân, hậu quả của hiện tượng ngộ độc khí CO, hiệu ứng nhà kính và giải pháp phòng tránh.

2. Kỹ năng: Học bài này học sinh sẽ được rèn luyện các kỹ năng: - Từ cấu tạo phân tử suy ra tính chất hóa học, kiểm chứng và kết luận.

- Quan sát thí nghiệm, rút ra nhận xét.

- Viết phương trình phản ứng minh họa tính chất của CO, CO2, axit cacbonic và muối cacbonat.

- Vận dụng kiến thức để giải thích một số tính chất và ứng dụng của các oxit của cacbon trong đời sống và kỹ thuật.

- Giải được bài tập cơ bản về CO, CO2 và muối cacbonat.

3. Thái độ: - Say mê, hứng thu học tập, yêu khoa học.

- Học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.

- Có ý thức bảo vệ môi trường.

4. Định hướng năng lực cần hình thành và phát triển - Năng lực tự học.

- Năng lực hợp tác.

- Tìm kiếm tài liệu.

- Thuyết trình trước lớp.

- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. Phương pháp dạy học: - Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm.

- Phương pháp trực quan (sử dụng thí nghiệm kiểm chứng) - Phương pháp đóng vai.

- Phương pháp gợi mở, tìm tòi.

- Kỹ thuật sơ đồ tư duy.

III. Chuẩn bị của giáo viên học sinh 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Nghiên cứu tài liệu, thiết kế kế hoạch dạy học.

- Máy tính, máy chiếu, video thí nghiệm về phản ứng của CO với CuO, điều chế CO, điều chế CO2.

- Chuẩn bị hệ thống và câu hỏi luyện tập.

PHIẾU HỌC TẬP

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 11

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA CO (3 PHÚT) HS nghiên cứu thí nghiệm ảo, quan sát thí nghiệm và giải thích hiện tượng bằng phương trình phản ứng và kết luận về tính chất hóa học của CO Tên thí nghiệm Thí nghiệm 1 CO tác dụng với CuO Thí nghiệm 2 Điều chế CO trong phòng thí nghiệm và đốt cháy khí CO

Hiện tượng

Phương trình phản ứng

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2. ĐIỀU CHẾ VÀ THỬ TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA CO2 (2 PHÚT) HS nghiên cứu thí nghiệm ảo, quan sát thí nghiệm và giải thích hiện tượng bằng phương trình phản ứng và kết luận về tính chất hóa học của CO Tên thí nghiệm Hiện tượng Phương trình phản ứng Điều chế CO2 trong phòng thí nghiệm và thử tính chất của CO2 Trong phòng thí nghiệm, CO2 được điều chế từ hóa chất………….. và……………. Có thể thay axit trong phim thí nghiệm bằng axit H2SO4 được không, tại sao?

Trả lời: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………

2. Chuẩn bị của học sinh: - Tiếp nhận nhiệm vụ có kế hoạch và phân chia công việc để hoàn thành cho tiết học tới

IV. Tổ chức hoạt động dạy học.

1. Ổn định lớp 2. Tiến trình dạy học GV chia lớp thành 4 nhóm học tập.

Hoạt động 1. Khởi động (6 phút) - Mục đích: + Tuyên dương học sinh về việc hoàn thành nhiệm vụ được giao của bài “Cacbon” + Hướng sự chú ý của HS cập nhật kiến thức thực tế về thực trạng khai thác và sử dụng than hiện nay.

- Phương pháp: Hai nhóm có bài làm tốt nhất sẽ được trình bày trước lớp.

Nội dung 1. Khai thác than hiện nay ở Việt Nam (3 phút) Nội dung 2. Sử dụng than trong các nhà máy nhiệt điện hiện nay ở Việt Nam (3 phút).

- Giáo viên giới thiệu vào bài.

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 12

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức (30 phút) * Mục đích: Nêu được tính chất vật lý, tính chất hóa học, ứng dụng và phương pháp điều chế CO, CO2 và muối cacbonat. * Nội dung hoạt động - Nội dung 1: Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng, điều chế CO. - Nội dung 2. Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng, điều chế CO2.

- Nội dung 3. Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng của axit cacbonic và muối cacbonat. * Phương thức tổ chức hoạt động Nội dung 1. Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng, điều chế CO (12 phút) Phần 1. Báo cáo của HS về cấu tạo, tính chất vật lý, ứng dụng của CO và phươn pháp điều chế CO. Hiện tượng ngộ độc CO, nguyên nhân và cách phòng tránh.

- GV thông báo 2 nhóm làm về CO, nhóm nào làm tốt hơn sẽ lên báo cáo (3 phút).

- GV mời đại diện nhóm báo cáo. Yêu cầu các HS khác lắng nghe, ghi lại các ý chính để nhận xét bổ sung.

- GV mời các nhóm nhận xét bổ sung.

- GV nhận xét, đánh giá sản phẩm của nhóm.

- GV chính xác hóa kiến thức về tính chất vật lý, phương pháp điều chế và ứng dụng của CO. I. CACBON MONOXIT 1. Cấu tạo phân tử +2

C

-4

0

O +2

oxi hãa (Ýt)

+4 khö (®Æc tr−ng)

2. Tính chất vật lí Là chất khí khôngmàu, không mùi, không vị, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước và rất độc 3. Ứng dụng: CO được sử dụng làm nhiên liệu khí, luyện kim loại.

4. Điều chế H SO ,t o

2 4 → CO + H2O * PTN: HCOOH  * CN: C1: Phương pháp khí than ướt Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ:

1050 0C

C + H2O → CO + H2 Khí than ướt: CO, H2, CO2, N2... chứa khoảng 44%CO C2: Phương pháp khí than khô Thổi không khí qua than nung đỏ: t0

→ CO2 C + O2  t0

→ CO. Khí lò ga:25% CO, CO2, N2 CO2 + C 

Phần 2. Tìm hiểu tính chất hóa học của CO GV phát phiếu học tập số 1. GV tổ chức cho HS xem phim thí nghiệm và thảo luận theo nhóm nhỏ (cặp đôi) - HS quan sát thí nghiệm, thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 1.

- GV mời 1 nhóm lên báo cáo. Các nhóm khác nghe và nhận xét, bổ sung.

- HS rút ra kết luận về tính chất hóa học của CO. GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 13

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- GV chính xác hóa kiến thức của HS. 3. Tính chất hoá học - Do có liên kết ba rất bền vững nên CO rất kém hoạt động ở nhiệt độ thường, trở lên hoạt động hơn khi đun nóng - Là oxit trung tính (không tác dụng với nước, axit và dung dịch kiềm ở điều kiện thường) - Là chất khử mạnh, tác dụng với nhiều chất + Tác dụng với oxi : t0

→ 2CO2 ; ∆H < 0 2CO + O2  + Tác dụng với oxit kim loại: t0

→ Cu + CO2 CO + CuO  t0

→ xM + yCO2 TQ: MxOy + yCO  (M đứng sau Al trong dãy hoạt động hóa học) * Nội dung 2. Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng, điều chế CO2(12 phút) Phần 1. Báo cáo của HS về ứng dụng của CO2 và hiệu ứng nhà kính.

- GV thông báo 2 nhóm làm về CO2, nhóm nào làm tốt hơn sẽ lên báo cáo (3 phút).

- GV mời đại diện nhóm báo cáo. Yêu cầu các HS khác lắng nghe, ghi lại các ý chính để nhận xét bổ sung.

- GV mời các nhóm nhận xét bổ sung.

- GV nhận xét, đánh giá sản phẩm của nhóm.

- GV chính xác hóa kiến thức về tính chất vật lý, phương pháp điều chế và ứng dụng của CO2.

II. Cacbon đioxit 1. Cấu tạo phân tử: - CO2phân tử không cực

O

+4

C

O

{

- Cã tÝnh oxh - Lµ oxi axit

2. Tính chất vật lí: - Là chất khí không màu, tan không nhiều trong nước và nặng hơn không khí −76 0C

60atm → CO2 rắn (nước đá khô): Dùng để bảo quản thực phẩm.

- CO2 (k)  → CO2 (l)  - CO2không duy trì sự cháy và sự hô hấp.

Phần 2. Tìm hiểu tính chất hóa học của CO2. Điều chế CO2 GV phát phiếu học tập số 2. GV tổ chức cho HS xem phim thí nghiệm và thảo luận theo nhóm nhỏ (cặp đôi) - HS quan sát thí nghiệm, thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 2.

- GV mời 1 nhóm lên báo cáo. Các nhóm khác nghe và nhận xét, bổ sung.

- HS rút ra kết luận về tính chất hóa học của CO2.

- GV chính xác hóa bài làm của HS và chốt kiến thức về tính chất hóa học của CO2 3. Tính chất hoá học a) CO2 không cháy và không duy trì sự cháy, nên được dùng làm làm chất chữa cháy b) Là oxit axit:

 → H2CO3 + Tác dụng với nước: CO2 + H2O ←  + Tác dụng với dung dịch bazơ:

→ CaCO3 + H2O Ca(OH)2 + CO2  → Ca(HCO3)2 Chú ý: CaCO3 + CO2 + H2O  4. Điều chế

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 14

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

* PTN: CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2O * CN: Thu hồi CO2 từ nguồn đốt cháy than đá (của nhà máy nhiệt điện), lên men rượu....

* Nội dung 3. Tìm hiểu về tính chất, ứng dụng của axit cacbonic và muối cacbonat (7 phút) - GV giới thiệu chung về axit cacbonic, muối cacbonat, cách phân loại muối cacbonat.

- GV yêu cầu HS quan sát bảng tính tan, nhận xét về tính tan của muối cacbonat trung hòa.

- GV chia bảng ra làm 2 phần, cho hai nhóm thi với nhau theo kiểu tiếp sức. Mỗi HS chỉ được hoàn thành 1 phương trình phản ứng rồi về chỗ để thành viên khác trong nhóm lên bảng. HS hoàn thành các phương trình phản ứng liên quan đến muối cacbonat dưới dạng phân tử và ion thu gọn (nếu có): 1. NaHCO3 + HCl  → 2. Na2CO3 + HCl  → 3. NaHCO3 + NaOH  → 4. Na2CO3 + NaOH  → t0 → 5. NaHCO3  0 t → 6. CaCO3  - GV chữa bài làm cho HS, chốt kiến thức về muối cacbonat.

- GV giới thiệu một số ứng dụng của muối cacbonat quan trọng trong đời sống.

III. Axit cacbonic và muối cacbonat 1. Axit cacbonic: Là axit rất yếu và không bền

 → H+ + HCO3H2CO3 ← 

 → H+ + CO32HCO3- ←  2. Muối cacbonat - Có hai loại muối cacbonat: Muối trung hoà và muối axit a) Tính tan: Muối cacbonat trung hoà của các kim loại kiềm ( trừ Li2CO3), amoni và các muối hiđrocacbonat dễ tan (NaHCO3 hơi ít tan). Còn các muối cacbonat của các kim loại khác ít tan hoặc không tan trong nước b) Tính chất của muối: Mang đầy đủ tính chất của muối - Tác dụng được với dung dịch axit - Tác dụng được với dung dịch kiềm Kết luận: Muối hidrocacbonat có tính lưỡng tính. c) Phản ứng nhiệt phân: Các muối cacboant của kim loại kiềm bền nhiệt còn của kim loaị khác và hiđrocacbonat không bền nhiệt 3.Ứng dụng của muối cacbonat

Hoạt động 3. Củng cố, luyện tập (8 phút) - Mục đích: Giúp HS nhớ một số kiến thức quan trọng của bài học, vận dụng kiến thức của bài học vào giải quyết vấn đề thực tiễn.

- Phương pháp: + Sử dụng sơ đồ tư duy. + Sử dụng bài tập hóa học.

- Tổ chức: + GV yêu cầu HS xây dựng sơ đồ tư duy tổng kết kiến thức về các hợp chất của cacbon. + GV cho HS làm một số bài tập (hoạt động cá nhân).

Bài tập 1. Khi xét về khí cacbon đioxit, điều khẳng định nào sau đây là sai ?

A. Chất khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí.

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 15

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

B. Chất khí chủ yếu gây ra hiệu ứng nhà kính.

C. Chất khí không độc, nhưng duy trì sự hô hấp.@ D. Nước đá khô là CO2 ở thể rắn.

Bài tập 2. Để loại khí CO2 có lẫn trong hỗn hợp CO ta sục hỗn hợp khí đã cho vào: A. Cho qua dung dịch HCl B. Cho qua dung dịch H2O C. Cho qua dung dịch Ca(OH)2@D. Cho hỗn hợp qua NaCl Bài tập 3. Trong các phản ứng hoá học sau, phản ứng nào sai? → 3CO2 + 2Fe → CO + H2 B. C + H2O  A. 3CO + Fe2O3  → 2Al + 3CO2@ → 2CO2 C. 3CO + Al2O3  D. 2CO + O2  Bài tập 4. Thổi khí CO2 vào dung dịch Ca(OH)2 dư thì muối thu đựơc là A. Ca(HCO3)2 B. CaCO3@ C. Ca(HCO3)2, CaCO3 D. Ca(HCO3)2, Ca(OH)2 Bài tập 5. Ấm đun nước lâu ngày thường có một lớp cặn (CaCO3 và MgCO3) trong ấm. Để làm sạch cặn ở trong ấm có thể làm theo cách nào sau đây?

A. Dùng giấm pha với nước, ngâm trong ấm vài giờ rồi rửa sạch.@ B. Dùng rượu pha với nước, ngâm trong ấm vài giờ rồi rửa sạch.

C. Dùng muối ăn với nước, ngâm trong ấm vài giờ rồi rửa sạch.

D. Dùng dao, cạy lớp cặn đó đi.

Hoạt động 4. Mở rộng, tìm tòi * Mục tiêu hoạt động - Giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng trong bài để tìm hiểu tự nhiên. * Phương thức tổ chức hoạt động GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm về nhà tìm hiểu qua thực tế hoặc qua tài liệu tham khảo (thư viện, internet…) giải quyết vấn đề sau: Tìm hiểu chu trình của cacbon trong tự nhiên.

Hình thức trình bày: Bài thuyết trình bằng powerpoit hoặc sơ đồ chu trình của cacbon được vẽ trên giấy A0.

Các nhóm hoàn thành trong 3 ngày, nộp sản phẩm cho GV. GV chấm điểm và chọn 1 bài tốt nhất để báo cáo vào đầu giờ tiết học sau. * Dự kiến sản phẩm của HS. - Bài thuyết trình bằng powerpoit của HS hoặc chu trình của cacbon được vẽ trên A0.

- GV đánh giá trên bài làm của HS, biểu dương trước lớp trong buổi học sau.

--------------------------------------

GV. Nguyễn Thị Lan Phương

Page 16

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC TRƯỜNG THPT TRẦN HƯNG ĐẠO

CHUYÊN ĐỀ PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT Hoá học 11

Họ và tên Chức vụ Đơn vị công tác

Bùi Thị Bích Đào Giáo viên môn Hoá học Trường THPT Trần Hưng Đạo

Năm học 2018-2019 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CHỦ ĐỀ : PHOTPHO VÀ HỢP CHẤT Bài 10: PHOTPHO Giới thiệu chung: - Bài Photpho gồm các nội dung: Vị trí và cấu hình electron nguyên tử, tính chất vật lí, tính chất hóa học, ứng dụng, trạng thái tự nhiên của photpho.

- Bài giảng được thiết kế theo hướng: Giáo viên là người tổ chức, định hướng các hoạt động học tập còn học sinh thực hiện các nhiệm vụ do giáo viên chuyển giao một cách chủ động, tích cực. Giáo viên theo dõi quá trình thực hiện nhiệm vụ của học sinh hỗ trợ kịp thời những khó khăn, vướng mắc nhằm giúp học sinh giải quyết vấn đề học tập một cách hiệu quả, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực cho học sinh.

- Bài giảng thực hiện trong 1 tiết.

I. Mục tiêu 1.Kiến thức, kỹ năng, thái độ a. Kiến thức - HS biết được:Vị trí của photpho trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học, cấu hình electron nguyên tử, các số oxi hoa, các dạng thù hình của photpho, tính chất vật lí, ứng dụng của photpho, trạng thái tự nhiên và phương pháp sản xuất photpho trong công nghiệp.

- HS hiểu được:Photpho vừa có tính oxi hóa (oxi hóa kim loại hoạt động), vừa có tính khử (khử oxi, clo, một số hợp chất). b. Kĩ năng - Dựa vào số oxi hóa dự đoán tính chất hóa học của photpho.

- Viết các PTHH minh hoạ tính chất hoá học của photpho.

- Giải một số bài tập định lượng về tính chất hóa học và điều chế photpho. c. Thái độ - Tích cực, chủ động và yêu thích bộ môn.

- Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, yêu quý và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

2. Định hướng hình thành và phát triển năng lực - Năng lực tự học, năng lực hợp tác, làm việc nhóm.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.

- Năng lực tính toán.

- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.

- Năng lực vận dung kiến thức hóa học vào cuộc sống.

II. Chuẩn bị 1. Giáo viên - Các phiếu học tập, các hình ảnh, video, kế hoạch giảng dạy (giáo án, bài giảng power point) Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Dụng cụ: Máy chiếu, máy tính, giấy A2, bút dạ.

2. Học sinh - Học bài cũ và chuẩn bị bài mới theo SGK. III. Thiết kế, tổ chức hoạt động học.

1. Giới thiệu chung - Ở hoạt động trải nghiệm kết nối: khai thác kiến thức thực tế của photpho tạo hứng thú học tập cho học sinh bằng các câu chuyện liên quan đến nguyên tố photpho.

- Hoạt động hình thành kiến thức: Sử dụng các kĩ thuật dạy học mới, làm và quan sát thí nghiệm để HS hình thành được các kiến thức về tính chất vật lí, tính chất hóa học, ứng dụng, trạng thái tự nhiên và sản xuất photpho trong công nghiệp.

- Hoạt động luyện tập gồm 5 câu hỏi nhằm củng cố, khắc sâu kiến thức trọng tâm trong bài.

- Hoạt động vận dụng, tìm tòi được thiết kế cho các nhóm HS tìm hiểu tại nhà giúp cho HS phát triển năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn.

2. Tổ chức hoạt động cho HS Hoạt động A: Tình huống xuất phát (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Huy động các kiến thức đã được học, kiến thức thực tế của HS và tạo nhu cầu tiếp tục tìm hiểu kiến thức mới của HS. b.Nội dung HĐ: HS xem hình ảnh, video, nêu những điều mình đã biết và những điều mình muốn tìm hiểu thêm về nguyên tố nhắc đến trong hình ảnh, video. c. Phương thức tổ chức hoạt động.

GV kể câu chuyện về nguyên tố P tạo hứng thú cho hs tiếp cận kiến thức mới.

- Hãy cho biết những điều em đã biết, đã được học và những điều em muốn tìm hiểu về nguyên tố đó. Điều đã biết Điều muốn biết Điều học được

Nguyên tố

d. Dự kiến sản phẩm của học sinh - HS có thể nói được một số điều đã biết về nguyên tố photpho như: gây bỏng, gây cháy, làm diêm, sản xuất phân bón, hiện tượng “ma trơi”. Photpho là nguyên tố phi kim, là chất rắn ở điều kiện thường.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- HS có thể nêu một số vấn đề muốn tìm hiểu về photpho như: Photpho có thù hình không(dạng tồn tại khác nhau của photpho giống như các bon?) Photpho có những tính chất vật lý gì? Tính chất hóa học nào là chủ đạo? Photpho có thêm những ứng dụng nào trong đời sống?

Dự kiến một số khó khăn, vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: Có thể HS chưa nêu được một số điều muốn biết về nguyên tố photpho. Khi đó GV có thể gợi ý. e. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động.

- Thông qua quan sát, GV biết được mức độ hoạt động của nhóm HS và của các HS. - Thông qua câu trả lời: GV biết được HS đã có được những kiến thức nào, những kiến thức nào cần phải điều chỉnh, bổ sung ở các HĐ tiếp theo.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

GV: Các em hướng lên màn hình theo dõi các hình HS: Theo dõi hình ảnh, ảnh, video và trả lời câu hỏi sau: video Trong các hình ảnh và video trên nói đến nguyên tố nào?

(Tuổi thơ các em gắn liền với que diêm như xếp hình, cùng các anh làm pháo , hay mơ màng trong câu chuyện cổ tích cô bé bán diêm. Còn nữa đó là các buổi tối đi chơi về qua nghĩa địa hay cánh đồng vắng vẻ là chạy thục mạng vì nghe người lớn kể rằng có ma trơi sẽ đuổi theo mình. Các em có biết rằng tuổi thơ của các em đã gắn liền với nguyên tố gì ko?

HS: nguyên tố photpho

Gv cho xem hình ảnh và cung cấp cho các em câu chuyện thú vị tìm ra nguyên tố photpho Thời kỳ Phục Hưng người ta đã tin về việc muốn tìm ra hòn đá phù thuỷ (quyền năng) tức là biến kim loại thành vàng ,là thành phần của thuốc trường sinh bất tử.Trong công cuộc tìm kiếm đó cụ BRAND đã nghĩ đến nước là nguồn căn bản của sự sống, chắc hẳn đằng sau đó là 1 bí ẩn và ông nghĩ đến việc tìm ra viên đá từ nước tiểu.Ông tiến hành nhiều ngày đun nước tiểu thu được chất rắn có khả năng phát sáng , bùng cháy trong bóng tối.Và nguyên tố đó chính là photpho.

Hoạt động B: Hoạt động hình thành kiến thức Hoạt động này học sinh sẽ được tìm hiểu kĩ, sâu hơn về tính chất vật lí , tính chất hóa học, ứng dụng, trạng thái tự nhiên và phương pháp sản xuất photpho.

Hoạt động 1 (5 phút): Vị trí và cấu hình e nguyên tử , Tính chất vật lí của photpho.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

a. Mục tiêu hoạt động - Vị trí và cấu hình e nguyên tử - Nêu được tính chất vật lí ( màu sắc, khả năng phát quang, nhiệt độ nóng chảy… ) của 2 dạng thù hình phổ biến của photpho là photpho trắng và photpho đỏ.

- Rèn năng lực tự học, năng lực hợp tác nhóm. b. Nội dung HĐ: Tính chất vật lý c. Phương thức tổ chức hoạt động (học sinh làm việc theo nhóm).

Hoạt động của GV - Vị trí và cấu hình e nguyên tử

Hoạt động của HS Hs : làm vào vở

GV yêu cầu học sinh viết cấu hình e và vị trí trong bảng tuần hoàn .

Tính chất vật lí của photpho GV:sử dụng pp khăn trải bàn Chia lớp thành 4nhóm 2 nhóm viết về P trắng , P đỏ yêu cầu các nhóm thảo luận nêu tính chất vật lí đặc trưng của photpho trắng và đỏ.

Cấu trúc Tính bền

HS: Tiếp nhận nhiệm vụ.

HS: hoàn thiện HS: Nhận xét và bổ sung, tự đánh giá bài của nhóm HS: Hoàn thiện bảng tổng kết và báo cáo kết quả.

Tính tan Tính độc Trạng thái, màu sắc Khả năngphát quang GV tóm tắt lại bản tổng kết về tính chất vật lý 2 dạng thù hình của photpho.

(GV chiếu thêm hình ảnh photpho đỏ, photpho trắng dạng tinh thể, bỏng photpho trắng, ngộ độc photpho trắng, photpho đỏ ngâm trong nước, cấu trúc phân tử, video về sự chuyển qua lại giữa 2 dạng thù hình của photpho) GV đặt câu hỏi dựa vào tính chất vật lí của photpho đỏ, photpho trắng các em nêu cách bảo quản chúng ?

GV giới thiệu về vũ khí hoá học photpho trắng ảnh hưởng đến chiến tranh việt nam .Cũng như việc sử dụng vũ khí này hiện nay. d. Dự kiến sản phẩm của học sinh.

- Sản phẩm: Bảng tổng kết về tính chất vật lý của photpho và kết luận của giáo viên Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Photpho trắng

Photpho đỏ

Cấu trúc

cấu trúc mạng tinh thể phân tử (P4)

cấu trúc polime (Pn)

Trạng thái, màu sắc

chất rắn, trong suốt, màu trắng hoặc vàng nhạt

chất bột, màu đỏ

Tính tan

không tan trong nước, tan không tan trong các dung trong dung môi hữu cơ môi thông thường

Tính độc

rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da.

Tính bền Khả năngphát quang

không bền.

không độc

bền ở nhiệt độ thường.

phát quang màu lục nhạt không phát quang trong trong bóng tối bóng tối

Sự chuyển hóa giữ 2 dạng thù hình của photpho

- Dự kiến một số khó khăn,vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: HS có thể gặp khó khăn khi sắp xếp các tính chất vật lý tương ứng với các dạng thù hình, có thể chưa nêu được sự chuyển hóa lẫn nhau giữa 2 dạng thù hình của photpho. GV cần chuẩn bị các hình ảnh phù hợp và sắp xếp các hình ảnh một cách logic, khoa học. GV có thể gợi ý và hướng dẫn học sinh viết quá trình chuyển hóa lẫn nhau giữa 2 dạng thù hình của photpho. e. Đánh giá kết quả hoạt động + Thông qua quan sát: GV mức độ hợp tác của các thành viên trong nhóm. Cho HS khá giỏi hỗ trợ các em học đuối hơn trong nhóm. + Thông qua HĐ chung cả lớp: GV đánh giá mức độ tinh thần làm việc nhóm. Đánh giá chéo của các nhóm trưởng. Bổ xung thông tin cho đầy đủ.

Hoạt động 2 (15 phút): Tìm hiểu tính chất hóa học. a. Mục tiêu hoạt động - Nêu được tính chất hóa học cơ bản của photpho. Viết PTHH minh họa - Rèn năng lực hợp tác, năng lực thu thập, tổng hợp, và phân tích thông tin. b. Nội dung HĐ: Tính chất hóa học

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHIẾU HỌC TÂP 1 XÁC ĐỊNH SỐ OXI HOÁ CỦA PHOTPHO TRONG CÁC HỢP CHẤT SAU P2O5 Ca3P2,,PCl3,PCl5,H3PO4,P2O3 . Từ đó, em hãy xây dựng tính chất hóa học của photpho?

Cho biết photpho có khả năng phản ứng với những chất nào? ( làm việc nhóm) PHIẾU HỌC TÂP 2 Hãy tìm video tương ứng với các tính chất hóa học photpho. Tính số oxi hóa của photpho trước và sau phản ứng để chứng minh?

Viết các phương trình phản ứng thể hiện tính chất đó ?

Em có biết các phương trình đó gắn với giải thích hiện tượng nào trong tự nhiên không ?

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

GV:GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học HS:tiếp nhận cách thức làm việc tập 1. nhóm và hoàn thành nhiệm vụ.

XÁC ĐỊNH SỐ OXI HOÁ CỦA PHOTPHO TRONG CÁC HỢP CHẤT SAU P2O5 Ca3P2,,PCl3,PCl5,H3PO4,P2O3 Từ đó, em hãy xây dựng tính chất hóa học của photpho?

Cho biết photpho có khả năng phản ứng với những chất nào?

GV TẠI SAO PHOTPHO LẠI TÁC DỤNG ĐƯỢC VỚI CÁC HỢP CHẤT HNO3H2SO4 đặc ,KClO3 Với phương trình photpho tác dụng hợp chất lấy thêm tác dụng H2SO4 đặc,KClO3...,?

GV: chiếu các video (tiếng anh) về tính chất HS: quan sát video thí nghiệm và hóa học của photpho. Học sinh nhìn vào và ghép các thí nghiệm với tính chất hóa nói được video trên nói về tính chất hóa học học tương ứng. nào của photpho ? hiện tượng là gì?

(GV sẽ gọi bất kì học sinh xem các em kiểm tra các em có nắm được hay không ?)

HS: tiếp nhận nhiệm vụ

Từ đó, yêu cầu các nhóm HS kết luận về TCHH của photpho. Sau đó, GV gợi ý để HS tự tổng kết vấn đề.

HS: Tổng hợp kết quả

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

d. Dự kiến sản phẩm của học sinh.

- Sản phẩm: + Viết được số oxi hóa và nêu được TCHH cơ bản của photpho + Biết cách tiến hành thí nghiệm, nêu được hiện tượng, ghép được thí nghiệm với tính chất hóa học tương ứng của photpho và viết được PTPƯ.

TÍNH CHẤT HÓA HỌC. - số oxi hóa có thể có : - 3; 0; +3; +5. photpho vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa.

1. Tính khử - Tác dụng oxi 0

t → 2P2O5 (dư oxi) 4P + 5O2  0

t → 4P + 3O2 

2P2O3 (thiếu dư) 0

t → 2PCl3 ( thiếu clo) 2 P + 3Cl2  0

t 2 P + 5Cl2  → 2PCl5 ( dư clo)

- Tác dụng với hợp chất: HNO3 , H2SO4 đặc, KClO3...

0

t P + 5HNO3đặc  → H3PO4 + 5NO2 + 2H2O. 6P + 5KClO3 3P2O5 + 5KCl

2. Tính oxi hóa 0

t → Ca3P2.

- Tác dụng kim loại: 3Ca + 2P 

GV đặt câu hỏi về câu thơ trong tác phẩm VĂN CHIÊU HỒN của NGUYỄN DU LẬP LOÈ NGỌN LỬA MA TRƠI TIẾNG OAN VĂNG VẲNG TỒI TRỜI CÀNG THƯƠNG GV hỏi thêm về bản chất của hiện tượng “ma trơi”, Sản xuất thuốc chuột.

Zn3P2 ( kẽm photphua) + H2O -> PH3( khí phốt phin độc) + Zn(OH)2 GIẢI THÍCH công thức hóa học của kẽm photpho là Zn3P2, chất này có tác dụng làm chuột mất nước, vì thế chúng theo bản năng sẽ đi tìm nước để uống, nhưng lượng nước vào cơ thể càng nhiều, lượng PH3 (photphin) phát ra cũng nhiều hơn gây cái chết nhanh chóng cho lũ chuộtcông thức hóa học của kẽm photpho là Zn3P2, chất này có tác dụng làm chuột mất nước, vì thế chúng theo bản năng sẽ đi tìm nước để uống, nhưng lượng nước vào cơ thể càng nhiều, lượng PH3 (photphin) phát ra cũng nhiều hơn gây cái chết nhanh chóng cho lũ chuột - Dự kiến một số khó khăn,vướng mắc của HS và giải pháp hỗ trợ: HS còn lúng túng khi ghép video thí nghiệm với tính chất hóa học tương ứng, viết PTHH minh họa. HS có thể yêu cầu viết thêm một số phương trình phản ứng minh họa cho TCHH của photpho.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

e. Đánh giá giá kết quả hoạt động + Thông qua quan sát: GV mức độ hợp tác của các thành viên trong nhóm. Cho HS khá giỏi hỗ trợ các em học đuối hơn trong nhóm. + Thông qua HĐ chung cả lớp: GV đánh giá mức độ tinh thần làm việc nhóm. Đánh giá chéo của các nhóm trưởng. Bổ xung thông tin cho đầy đủ. + Thông qua báo cáo, thảo luận, chia sẻ của các HS, giữa các nhóm GV đánh giá được khả năng diễn đạt của HS, cách góp ý chia sẻ của HS với nhau, qua đó GV hướng dẫn điều chỉnh khi cần thiết, đồng thời phát triển năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp cho HS. + Thông qua thảo luận, báo cáo của các nhóm GV cũng đánh giá được mức độ hiểu bài của HS, đồng thời GV giúp HS chuẩn hóa và khắc sâu kiến thức.

Hoạt động 3: Tìm hiểu trạng thái tự nhiên (2 phút) a. Mục đích của hoạt động - Nêu được một số thực phẩm chứa nhiều photpho, một số quặng chứa photpho, photpho có ở đâu trong cơ thể người và tầm quan trọng của photpho.

- Rèn năng lực tự học, năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học, năng lực hợp tác nhóm. b. Nội dung hoạt động: Trạng thái tự nhiên c. Phương thức hoạt động.

- cho học sinh quan sát hình ảnh , video về trạng thái tồn tại của photpho yêu cầu học sinh nhận xét về trạng thái tự nhiên của photpho.

PHIẾU HỌC TÂP 3 - photopho tồn tại ở trạng thái đơn chất hay hợp chất ?

- giải thích được vì sao trong tự nhiên photpho tồn tại ở trạng thái đó ?

-Kể tên khoáng vật chính của photpho ?

- Photpho tồn tại ở đâu xung quanh chúng ta ?

GV cung cấp thêm thông tin - Phốtpho là nguyên tố quan trọng trong mọi dạng hình sự sống đã biết.

Phốtpho vô cơ trong dạng phốtphat PO43-đóng một vai trò quan trọng trong các phân tử sinh học như ADN và ARN trong đó nó tạo thành một phần của phần cấu trúc cốt tủy của các phân tử này. Các tế bào sống cũng sử dụng phốtphat để vận chuyển năng lượng tế bào thông qua ađênôsin triphốtphat (ATP). Gần như mọi tiến trình trong tế bào có sử dụng năng lượng đều có nó trong dạng ATP. d. Dự kiến sản phẩm của học sinh.

- HS giải thích được vì sao trong tự nhiên photpho chỉ tồn tại ở dạng hợp chất: Photpho khá hoạt động về mặt hoá học nên trong tự nhiên, không gặp photpho ở trạng thái tự do.

- Hai là:Apatit 3Ca3(PO4)2.CaF2, Photphorit Ca3(PO4)2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- HS nêu được: Photpho có trong protêin thực vật (hạt, quả, …); trong xương, răng, bắp thịt, tế bào não, … e. Đánh giá giá kết quả hoạt động + Thông qua thảo luận, báo cáo của các nhóm GV cũng đánh giá được mức độ hiểu bài của HS, đồng thời GV giúp HS chuẩn hóa và khắc sâu kiến thức.

Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng (3 phút) a. Mục đích của hoạt động - Nêu được một số ứng dụng của photpho (sản xuất axit H3PO4, làm diêm, sản xuất phân bón, bom, đạn khói, đạn cháy) - Rèn năng lực tự học, năng lực hợp tác làm việc nhóm. b. Nội dung hoạt động: Ứng dụng của photpho c. Phương thức hoạt động.

GV chiếu các hình ảnh về ứng dụng của photpho và yêu cầu học sinh liên hệ với các tính chất đã học của photpho.

HS viết phương trình hoàn thành sơ đồ chuỗi P

+ O2

P2O5

+ H2O

H3PO4

d. Dự kiến sản phẩm của học sinh.

- HS nêu được ứng dụng của photpho: sản xuất axit photphoric và viết được các PTPƯ theo sơ đồ sau:

0

t 4P + 5O2  →

2P2O5

P2O5 + H2O H3PO4 - Sản xuất phân bón, sản xuất diêm, bom, đạn cháy, đạn khói. e. Đánh giá giá kết quả hoạt động + Thông qua quan sát: GV mức độ hợp tác của các thành viên trong nhóm.

Cho HS khá giỏi hỗ trợ các em học đuối hơn trong nhóm. + Thông qua HĐ chung cả lớp: GV đánh giá mức độ tinh thần làm việc nhóm. Đánh giá chéo của các nhóm trưởng. Bổ xung thông tin cho đầy đủ.

Hoạt động 5: Tìm hiểu phương pháp sản xuất (3 phút) a. Mục đích của hoạt động - Học sinh biết được phương pháp sản xuất photpho trong công nghiệp và viết được PTPƯ.

- Rèn năng lực tự học, năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học, năng lực hợp tác nhóm. b. Nội dung hoạt động: Sản xuất c. Phương thức hoạt động.

- Gv nêu nguyên tắc để sản xuất 1 chất bất kì Vậy để sản xuất phopho người ta đi từ hợp chất nào ?

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

GV yêu cầu học sinh tìm hiểu về phương pháp sản xuất photpho ?

Gv thuyết trình giới thiệu pp sản xuất ; nung hỗn hợp quặng , cát và than cốc ở 1200.

Ca3(PO4)2 + 3SiO2 + 5C

3CaSiO3+ 5CO + 2P

d. Dự kiến sản phẩm của học sinh.

- HS BIẾT ĐIỀU CHẾ PHOTPHO TỪ QUẶNG APATIT - HS nêu được nguyên liệu dùng để sản xuất photpho: Quặng photphoric, cát, than cốc - Chưa viết phương trình e. Đánh giá giá kết quả hoạt động + Thông qua thảo luận, báo cáo của các nhóm GV cũng đánh giá được mức độ hiểu bài của HS, đồng thời GV giúp HS chuẩn hóa và khắc sâu kiến thức.

Hoạt động C: Luyện tập (5 phút) a. Mục tiêu hoạt động - Củng cố, khắc sâu kiến thức trong bài - Phát triển năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học, năng lực tính toán, năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.

- Nội dung: Hoàn thành 5 câu hỏi tự luận. b. Phương thức tổ chức hoạt động - GV: Đưa câu hỏi và yêu cầu HS làm việc nhóm và trả lời nhanh.

Câu 1: Ở điều kiện thường, photpho hoạt động hóa học mạnh hơn nitơ là do: A. nguyên tử photpho có độ âm điện nhỏ hơn nitơ.

B. nguyên tử photpho có điện tích hạt nhân lớn hơn nguyên tử nitơ.

C. nguyên tử photpho có obitan 3d còn trống còn nguyên tử nitơ không có.

D. liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử photpho kém bền hơn liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử nitơ.

Câu 2: Photpho đỏ và photpho trắng là hai dạng thù hình của photpho nên chúng: A. đều có cấu trúc mạng phân tử và cấu trúc polime.

B. đều tự bốc cháy trong không khí ở điều kiện thường.

C. đều khó nóng chảy và khó bay hơi.

D. đều tác dụng với kim loại hoạt động tạo thành photphua.

Bài tập này gv sẽ yêu cầu học sinh hoạt động nhóm CÁC BẠN HỌC TỐT GIÚP CÁC BẠN HỌC KÉM. Các bạn thảo luận pp giải giáo viên sẽ đi qua các nhóm hướng dẫn Câu 3: Từ 6,2kg photpho điều chế được bao nhiêu lit dung dịch H3PO4 2M (hiệu suất toàn bộ quá trình điều chế là 80%)?

A. 64 lit

B. 40 lit

C. 100 lit

D. 80 lit

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

(Trích đề thi tuyển sinh đại học khối A năm 2014) Câu 4: Oxi hóa hoàn toàn 3,1 gam photpho trong khí oxi dư. Cho toàn bộ sản phẩm vào 200 ml dung dịch NaOH 1M đến khí phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X. Khối lượng muối trong X là A. 16,4g B. 14,2g C. 12,0g D. 11,1g (Trích đề thi tuyển sinh đại học khối A năm 2013) d. Dự kiến sản phẩm của học sinh Câu 1:Chọn D Trong phân tử N≡N có liên kết ba bền nên ở điều kiện thường, N2 khá trơ về mặt hóa học.

Câu 2: D Câu 3: P  → H3PO4 31g

1 mol

6200g → 200 mol ⇒ V = 80%.200/2 = 80 lit ⇒ Chọn D

Câu 4: mNa2HPO4 = 142.0,1 = 14,2g ⇒ B Câu 5:Trong thành phần của thuốc chuột có hợp chất của photpho là Zn3P2. Khi bả chuột bằng loại thuốc này thì chuột thường chết gần nguồn nước bởi vì khi Zn3P2 vào dạ dày chuột thì sẽ hấp thu một lượng nước lớn và sinh ra đồng thời lượng lớn khí X và kết tủa Y khiến cho dạ dày chuột vỡ ra. Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Khí X thường xuất hiện ở các nghĩa trang, dễ bốc cháy tạo thành ngọn lửa lập lòe.

B. Khí X có thể được điều chế trực tiếp từ các đơn chất ở nhiệt độ thường.

C. Kết tủa Y có thể tan được trong dung dịch NaOH đặc.

D. Kết tủa Y có thể tan trong dung dịch NH3. e. Đánh giá kết quả hoạt động - Sản phẩm: Là kết quả của phần trả lời câu hỏi và giải bài tập vận dụng.

- Kiểm tra, đánh giá: + Thông qua quan sát quá trình hợp tác của các HS trong nhóm đánh giá mức độ hiểu bài của HS. + Thông qua sản phẩm học tập: Độ chính xác của kết quả về các yêu cầu trong phiếu học tập; khả năng chia sẻ, thảo luận, điều chỉnh kiến thức.

Hoạt động D : Vận dụng và tìm tòi mở rộng ( 2 phút ) a. Mục tiêu hoạt động - Thiết kế cho HS về nhà làm nhằm giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng trong bài để giải quyết các vấn đề thực tiễn. b. Phương thức tổ chức hoạt động Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- GV chia lớp thành 4 nhóm, hướng dẫn các nhóm HS về nhà làm và hướng dẫn nguồn tài liệu tham khảo (thư viện, internet…) để giải quyết các câu hỏi sau: 1. Tại sao nói photpho là nguyên tố của sự sống và tư duy?

2.Tại sao photpho đươc dùng trong lĩnh vực quân sự ? Nó ảnh hưởng như thế nào trong cuộc chiến tranh tại việt nam ? Vì lí do nào nó bị cấm ? Hiện nay đã đc cấm triệt để chưa ?

3. Tại sao việc sản xuất thuốc chuột từ kẽm photpho ngày nay không rộng rãi?Việc sử dụng gây ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe con người ?

- Sản phẩm: Bài viết của các nhóm bằng powerpoint hoặc tranh vẽ - Kiểm tra, đánh giá: HS báo cáo vào đầu giờ tiết học sau.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com