BÀI GIẢNG KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG ENVIRONMENTAL ENGINEERING ĐH BRVT

BÀI GIẢNG

KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG TÀI LIỆU THAM KHẢO - Giáo trình cơ sở kỹ thuật môi trường, Tăng Văn Đoàn, Trần Đức Hạ, NXB Giáo dục, 2009

- Kỹ thuật môi trường, Hoàng Kim Cơ và các tác giả, NXB KH-KT Hà Nội, 2001 - Giáo trình Kỹ thuật môi trường, Trần Kim Cương, ĐH Đà Lạt, 2005 - Kỹ thuật môi trường, Lâm Minh Triết và các tác giả, NXB Đại học 1

CHƯƠNG I. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ MÔI TRƯỜNG VÀ BVMT (5t) 1.1. Môi trường và tài nguyên 1.1.1. Môi trường (MT) 1.1.2. Tài nguyên 1.2. Hệ sinh thái (HST) và sự phát triển 1.2.1. Hệ sinh thái (HST) 1.2.2. Sự phát triển của HST và cân bằng sinh thái 1.2.3. Nguồn năng lượng và cấu trúc dinh dưỡng 1.3. Những vấn đề về bảo vệ môi trường 1.3.1. Tác động đối với môi trường 1.3.2. Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) 1.4. Chiến lược quốc gia và pháp luật ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 2 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.1. Thành phần của khí quyển 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển 2.1.3. Sự ô nhiễm MTKK 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.1. Nguồn ô nhiễm do thiên nhiên 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.1. Các chất ÔN sơ cấp 2.3.2. Các chất ÔN thứ cấp 2.4. Giải pháp phòng - chống ONMTKK ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 3 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.1. Thành phần của khí quyển

- Khí quyển là hỗn hợp không khí khô và hơi nước

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 4 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển • Khí quyển: Lớp vỏ khí bao quanh Trái đất, 500 – 1000 km từ mặt đất.

• Phân tầng theo sự biến đổi của nhiệt độ: + Tầng đối lưu (Troposphere) + Tầng bình lưu (Stratosphere) + Tầng trung lưu (Mesosphere) + Tầng nhiệt (Thermosphere) +Tầng ngoài (Exosphere) Tầng đối lưu chiếm >70% khối lượng khí quyển ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 5 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển

+ Tầng đối lưu (Troposphere): - 0 ÷ 10km - Nhiệt độ giảm theo độ cao (giảm đến – 50oC) ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 6 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển

+ Tầng bình lưu (Stratosphere): - 10 ÷ 50km - Tập trung O3 - Nhiệt độ tăng theo độ cao ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 7 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển

+ Tầng trung lưu (Mesosphere): - 50 ÷ 80/90km - Tầng ion/ đly - Nhiệt độ giảm theo độ cao ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 8 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.2. Cấu trúc của khí quyển

+ Tầng nhiệt (Thermosphere): - > 90km - Là tầng ngoài cùng của KQ - Nhiệt độ tăng theo độ cao ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 9 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.1. Khái quát chung 2.1.3. Sự ô nhiễm MTKK

- Là quá trình thải các chất ON vào KK → nồng độ vượt quá tiêu chuẩn cho phép => Ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, động thực vật, cảnh quan và hệ sinh thái

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 10 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK

- Theo nguồn gốc phát sinh: • Nguồn tự nhiên: do thiên nhiên hình thành • Nguồn nhân tạo: do hoạt động của con người gây nên - Theo đặc tính hình học: • Nguồn điểm: ống khói • Nguồn đường: tuyến giao thông • Nguồn mặt: bãi rác, hồ ô nhiễm ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 11 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK

- Theo nhiệt độ:

• Nguồn nóng: nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường xung quanh

• Nguồn lạnh: Nhiệt độ thấp hơn hoặc xấp xỉ bằng nhiệt độ môi trường xung quanh

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 12 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.1. Nguồn ô nhiễm do thiên nhiên

- Gió thổi bụi đất đá, vi sinh vật từ bề mặt đất vào KK

→ mang chất ÔN đi rất xa, gây ÔN cho nhiều khu vực, các vấn đề về da, hô hấp,…

- Núi lửa hoạt động: mang nhiều nham thạch và hơi khí độc từ lòng đất vào MT: SO2, CH4, H2S ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 13 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.1. Nguồn ô nhiễm do thiên nhiên

- Sự phân hủy các chất hữu cơ, xác chết ĐTV: → tạo ra nhiều mùi hôi và khí độc cho con người:

H2S, NH3, CO2, CH4 và sunfua - Sự phát tán phấn hoa, bụi muối biển, bụi

phóng xạ trong tự nhiên,…

- ÔN do các chất có nguồn gốc từ vũ trụ,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 14 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 15 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

* Nguồn thải do sinh hoạt - Đốt nhiên liệu như than, củi, khí đốt,…→ tạo ra

nhiều khói bụi, khí CO, CO2,…

- Rác thải, thức ăn dư thừa,…: môi trường thuận

lợi cho các VSV gây bệnh → tạo ra mùi hôi

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 16 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

* Nguồn giao thông - Đốt nhiên liệu như xăng dầu,…→ tạo ra nhiều

khói bụi, khí CO, CO2, NO và HC… - Tung bụi đất đá từ bề mặt đường vào MTKK

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 17 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

* Nguồn công nghiệp - NM nhiệt điện: dùng than và dầu để chuyển

nhiệt năng thành điện năng → sinh ra khí độc và lượng lớn tro bụi

- NM hóa chất, phân bón: qt sx H2SO4 và HNO3 → SO2 và NO2 ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 18 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

* Nguồn công nghiệp - NM luyện kim màu: → CO2 và SO2, bụi,…

- NM sx vật liệu xây dựng: khói, bụi đất đá và các khí CO, SO2, NOx,…

- NM gang thép: bụi, khói nâu, SO2, CO hoặc có thể có các hợp chất của flo,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 19 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.2. Các nguồn gây ÔNKK 2.2.2. Nguồn ô nhiễm nhân tạo

* Nguồn công nghiệp - NM sx giấy: SO2, H2S, mùi hôi thối gây ra buồn

nôn,…

- NM sx đồ nhựa: các phụ gia có tính độc hại

cao với cơ thể con người như các khoáng chất gốc chì, cadimi ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 20 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK

Phân loại: - Dựa vào nguồn gốc phát sinh: • Chất ÔN sơ cấp (primary pollutant): SO2, H2S, NO2,…

• Chất ÔN thứ cấp (secondary pollutant) – tạo ra từ các tác nhân sơ cấp: SO3, H2SO4, HNO3,…

- Dựa vào tính chất vật lý: • Khí: SOx, NOx, COx, H2S,… và các hơi độc • Rắn: tro, bụi, khói và các Sol khí ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 21 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK

Phân loại: - Dựa vào nguồn gốc sử dụng: • Chất ÔN từ quá trình đốt • Chất ÔN sinh ra từ các quá trình công nghệ khác nhau

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 22 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.1. Chất ÔN sơ cấp

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 23 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Mưa

axit

- Nước không ÔN: pH ~ 5,6 do CO2 hòa tan.

- Khi nước mưa có pH < 5: mưa axit - Các chất ÔN đóng góp vào mưa axit: + ÔN sơ cấp: SO2, NO2: SO2(g) + 2H2O(aq)  HSO3-(aq) + H3O+(aq) + ÔN thứ cấp: SO3, H2SO4, HNO3 ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 24 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Mưa

axit

+ ÔN thứ cấp: SO3, H2SO4, HNO3

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 25 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Mưa

ĐH BRVT

axit

Environmental Engineering

Slide 26 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Mưa

axit Các tác động của mưa axit: - Ảnh hưởng đa dạng SH trong các thủy vực: • pH giảm: thay đổi môi trường sống → thay đổi thành phần loài sinh vật • pH giảm → tăng khả năng hòa tan kim loại độc → độc với các loài thủy sinh ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 27 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Mưa

axit Các tác động của mưa axit: - Tăng độ chua của đất → ảnh hưởng muà màng - Phá hoại cây trồng, rừng - Ăn mòn, phá hỏng công trình xây dựng bằng đá, kim loại,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 28 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

• Bình thường, một số khí - đặc biệt là CO2 trong khí quyển có khả năng giữ lại một phần bức xạ phát đi từ mặt đất tạo ra nhiệt độ đủ ấm cho Trái

đất (giống như nhà kính trồng cây) → hiệu ứng hiệu ứng nhà kính (greenhouse effect). ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 29 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

• Do hoạt động con người, CO2 thải vào khí quyển ngày càng tăng → bức xạ bị giữ lại nhiều hơn → nhiệt độ trung bình của trái đất ngày càng

tăng lên. Đó là hiện tượng "ấm lên toàn cầu" được quan tâm nhiều trong thời gian gần đây. ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 30 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

• Các khí nhà kính chủ yếu: + Tự nhiên: H2O, CO2, CH4, N2O + Nhân tạo: CFCs

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 31 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

CO2 là loại có khả năng hấp thụ năng lượng bức xạ kém hơn nhưng do nồng độ trong tầng đối lưu lớn nên đóng góp vào hiệu ứng nhà kính là cao nhất.

H2O có khả năng hấp thụ bức xạ hồng ngoại nhiều hơn nhưng nồng độ ít thay đổi nên phần đóng góp của nó không được xem là yếu tố chính. ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 32 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

CFCs: là chất chính dùng trong các hệ thống làm lạnh trong một khoảng tg 60 năm nay. Trong quá trình vận hành hệ thống lạnh, một lượng không nhỏ CFCs bị rò rỉ.

CH4 là một chất có khả năng hấp thụ bức xạ gấp 20 lần CO2. Sinh ra từ nhiều quá trình, có vai trò thứ 2 trong việc gây nên hiệu ứng nhà kính. ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 33 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Hiệu

ứng nhà kính

N2O: không gây ảnh hưởng trực tiếp đến con người nhưng là khí góp phần gây hiệu ứng nhà kính, hiệu quả hấp thụ bức xạ mạnh gấp khoảng 200 lần CO2.

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 34 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Khói

quang hóa

Chất ÔN sơ cấp: NO (trong giao thông và công nghiệp), CH4,… (trong nhiên liệu chưa cháy hết) Chất ÔN thứ cấp: NO pứ với CH4 dưới tác dụng của MT tạo ra chất ÔN thứ cấp là “khói quang hóa” ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 35 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Khói

ĐH BRVT

quang hóa

Environmental Engineering

Slide 36 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Khói

quang hóa

Hậu quả: - Gây cay, nhứt mắt, đau đầu, rát cổ họng và khó thở - Làm cho lá cây chuyển từ xanh sang đỏ, rụng lá hang loạt, cây khô và chết - Gây bệnh tật cho gia súc,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 37 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Sương

khói (smog)

• Smog = smoke + fog: kết hợp giữa khói, sương và một số chất ô nhiễm khác

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 38 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (1) Sương khói kiểu London - Xảy ra ở London từ 5 – 10/12/1952 (gần 5.000ng chết) - Bản chất: Sương + khói + SO2 - Cơ chế: + Do sự đảo nhiệt (temperature inversion): Vào mùa Đông, ban đêm khối KK lạnh tập trung gần mặt đất và một khối KK ấm hơn ở bên trên → hạn chế sự di chuyển của lớp KK gần MĐ + Buổi sáng: Mặt trời phá vỡ sự đảo nhiệt, tạo sương dày + Sương kết hợp lượng lớn khói than bị giữ lại.

Slide 39 of ĐH BRVT Environmental Engineering

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (1) Sương khói kiểu London + SO2 trong khí thải đốt than tan vào lớp nước và tham gia phản ứng tạo acid sulfuric; nồng độ SO2 ~ 10 mg/m3 (TC ~ 0,3 mg/m3) - Smog gây hại cho hệ hô hấp → số tử vong tăng liên tục trong 4 ngày.

- Sau sự cố, chính phủ Anh ban hành Luật không khi sạch (Clean Air Act, 1956)

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 40 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t)

Sương khói năm 1952 tại London ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 41 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

- Xảy ra vào ban ngày khi có nắng ấm với mật độ giao thông cao

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 42 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 43 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 44 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

Các hydrocacbon + NOx → Sương khói quang hóa

Các phản ứng tạo thành sương khói ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 45 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

Các hydrocacbon + NOx → Sương khói quang hóa

Các phản ứng tạo thành PAN

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 46 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 47 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) (2) Sương khói kiểu Los Angeles - Tác nhân ÔN: ozon, PANs, NO2 và các hạt keo khí.

- Màu sắc: khói lờ mờ màu nâu (NO2) (- sương khói London có màu đen).

- Tác hại: + Con người và động vật: gây bỏng mắt, khí quản, phổi và đường hô hấp nói chung. + Thực vật: ngăn cản quá trình quang hợp, giảm năng suất cây trồng. + Gây lão hóa, cắt mạch cao su, ăn mòn KL,…

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 48 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t)

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 49 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp

* Sự

suy giảm tầng ozon

Vai trò của tầng ozon: • Bảo vệ sự sống trên trái đất – chặn các tia bức xạ UV từ Mặt trời, nhất là UV-B và UV-C. • Ước tính: giảm 1% tầng ozon → UV chiếu xuống Trái đất tăng 2% → số ca ung thư da tăng 5 – 7% ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 50 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Sự

suy giảm tầng ozon

Các phản ứng tạo thành và phân hủy ozon trong tầng bình lưu: • Phản ứng tạo thành ozon: O2  h (UV  C )  2O O  O2  M  O3  M

Phản ứng này xảy ra nhiều hơn ở lớp không khí phía trên vùng xích đạo, do tại đây ánh sáng Mặt Slide 51 of ĐH BRVT Engineering trời chứa nhiều bức Environmental xạ UV-C hơn ở hai vùng cực.

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Sự

suy giảm tầng ozon

• Phản ứng phân hủy ozon: O3  h (UV  B)  O2  O

O  O3  2O2 Ngoài ra, ozon còn bị phân hủy do tác nhân khác: O3  X  O2  XO XO  O  X  O2 O  O3  2O2 X có thể là Cl, NO, OH hay H ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 52 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Sự

suy giảm tầng ozon

Sự suy giảm nồng độ ozon ở tầng bình lưu: • Các chất làm suy giảm: + Các dẫn xuất halogen của HC như: chlorofluorocarbons (CFCs), halons, hydrochlorofluorocarbons (HCFCs), hydrobromofluorocarbons (HBFCs), carbon tetrachloride (CTC), ….. + N2O, NO2, NO,…

Các hợp chất nàyEnvironmental là X, XO hoặc chuyển hóa để tạo Slide 53 of ĐH BRVT Engineering

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.3. Các chất gây ÔNKK 2.3.2. Chất ÔN thứ cấp * Sự

suy giảm tầng ozon

Sự suy giảm nồng độ ozon ở tầng bình lưu: • Các chất làm suy giảm: + Các dẫn xuất halogen của HC như: chlorofluorocarbons (CFCs), halons, hydrochlorofluorocarbons (HCFCs), hydrobromofluorocarbons (HBFCs), carbon tetrachloride (CTC), ….. + N2O, NO2, NO,…

Các hợp chất nàyEnvironmental là X, XO hoặc chuyển hóa để tạo Slide 54 of ĐH BRVT Engineering

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.1. Giải pháp qui hoạch

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 55 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.1. Giải pháp qui hoạch

- Đánh giá tác động môi trường các cơ sở cũ và các công trình mới.

→ Cần xem xét các điều kiện khí tượng, địa hình và thủy văn để bố trí các công trình cho hợp

lý.

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 56 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.2. Giải pháp cách li vệ sinh

- Phải quy định vành đai bảo vệ xung quanh KCN – là khoảng cách từ nguồn thải đến KDC.

- Cần có tường bao che hoặc dùng cây xanh để ngăn cản sự phát tán bụi và tiếng ồn trong → giảm

thiểu tối đa sự ÔNMT đến nơi sinh sống

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 57 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.3. Giải pháp công nghệ kỹ thuật

- Hoàn thiện công nghệ SX, sd CN tiên tiến, hiện đại, SX kín, giảm thủ công, áp dụng cơ giới hóa,…

- Thay thế chất độc hại bằng các chất không/ít độc hại hơn

- Tận dụng phế thải của CN này cho các CN khác,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 58 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.4. Giải pháp xử lý chất thải ngay tại nguồn

- Khí thải cần phải đi qua các thiết bị xử lý để giảm nồng độ trước khi ra ngoài MT

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 59 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi - Nguyên tắc chung: Các hạt bụi chuyển động trong không khí có khối lượng và vận tốc nào đó, khi thay đổi vận tốc và hướng chuyển động của dòng khí, theo định luật quán tính, các hạt bụi sẽ tách ra khỏi hỗn hợp khí và bụi…

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 60 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng lưới lọc bụi - Cấu tạo: Lưới được làm bằng thép đan - Tách rác, lá cây, các vật có kích thước lớn

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 61 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng buồng lắng bụi (hs 50 ÷ 60%) - Cấu tạo: gồm các khối hình chữ nhật - Tốc độ bụi bị giảm, lắng xuống theo quán tính ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 62 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng cyclon tách bụi - Gồm 2 hình trụ lồng vào nhau, hình trụ ngoài được bọc kín, hình trụ trong hai đầu rỗng - Áp dụng các loại hạt > 5μm; nồng độ bụi cao (> 20 g/m3)

(Hs 65-75%) ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 63 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng cyclon tách bụi - Dòng khí thải chuyển động theo phương tiếp tuyến với thành thiết bị, lực ly tâm làm hạt bụi va chạm thành cyclon mất động năng và rơi xuống theo trọng lực ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 64 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng thiết bị lọc vải - Nguyên tắc: khí thải qua vl lọc, hạt bụi được giữ lại - Vật liệu (vl) lọc: vải bông, len, dạ, sợi tổng hợp,…

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 65 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng thiết bị lọc vải - Tách bụi bám vào túi bằng cách: + Rung túi → phổ biến + Thổi không khí + Làm co giãn túi ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 66 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng thiết bị lọc vải - Áp dụng: xử lý hiệu quả với hạt > 0,5 μm - Hạn chế: ảnh hưởng bởi độ ẩm, hóa chất trong khí thải lên vl túi lọc,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 67 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Sử dụng thiết bị lọc vải

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 68 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi bằng thiết bị tĩnh điện

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 69 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi bằng thiết bị tĩnh điện - Nguyên tắc: khi cho khí thải qua điện trường (đthế 30.000 – 50.000 V), hạt bụi tích điện âm và bị tách khỏi dòng khí thải ĐH BRVT

do lực hút tĩnh điện.Slide 70 of

Environmental Engineering

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi bằng thiết bị tĩnh điện - Thiết bị dạng ống hay tấm phẳng: + Cực (-): sợi dây ở giữa + Cực (+): thành thbị + Hạt bụi tích điện bị hút

vào bề mặt cực (+) rồi được thu gom định kì. ĐH BRVT Environmental Engineering

Slide 71 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi bằng thiết bị tĩnh điện - Áp dụng: + Loại hạt ~ 0,01 μm + Hiệu suất cao (99%) + Sử dụng phổ biến

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 72 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi kiểu ướt (sd tb rửa khí– wet scrubber) - Áp dụng:

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 73 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi kiểu ướt (sd tb rửa khí– wet scrubber) - Nguyên tắc: Khí thải tiếp xúc với chất lỏng, bụi bị giữ lại và thải ra ngoài dưới dạng bùn cặn Chỉ loại bụi: H2O; Bụi + khí khác: dùng dung dịch hóa chất

- Loại hạt < 0,1 μm ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 74 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý bụi • Lọc bụi kiểu ướt (sd tb rửa khí– wet scrubber) - Dễ chế tạo, giá thành thấp, hiệu quả lọc cao (99%) - Ưu: lviệc được với khí thải có độ ẩm cao, nhiệt độ cao - Hạn chế: phải xử lý bùn cặn tạo thành; khí sau xử

lý ĐH cóBRVTđộ ẩm cao

Environmental Engineering

Slide 75 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải Mức độ tác hại của các khí thải khác nhau tùy thuộc vào từng loại khí, từng loại nồng độ của chúng trong môi trường. Hai nhóm: - Nhóm vô cơ: SO2, SO3, H2S, CO, CO2, NOx, HCl,..

- Nhóm hữu cơ: benzene, butan, axeton, axetylen, các axit hữu cơ, … ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 76 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải Hấp thụ

Hấp phụ

Khái niệm:

?

?

?

Ví dụ:

?

?

?

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Oxy hóa

Slide 77 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp thụ - Áp dụng: khi nồng độ của khí độc trong khí thải khá cao (>1% theo thể tích) - Hấp thụ chọn lọc môt hay một số chất khí ô nhiễm bằng dung môi lỏng/ dd hóa chất (dịch thể hấp thụ) Nếu chỉ hòa tan: hấp thụ vlý

Có pư hóa học:Environmental hấp thụ hóa học Engineering

ĐH BRVT

Slide 78 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp thụ - Tháp hấp thu: + tháp phun rỗng: chất lỏng được phun thành giọt nhỏ trong thể tích rỗng thiết bị và cho dòng khí đi qua (ngược dòng) – có thể

kếtĐH hợp loại bụi.

BRVT

Environmental Engineering

Slide 79 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp thụ - Tháp hấp thu: + tháp có lớp đệm: chất Lỏng được tưới trên lớp đệm và chảy xuống dưới tạo ra bề mặt ướt của lớp đệm để dòng khí

tiếp xúc đi qua. ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 80 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp thụ - Tháp hấp thu: + tháp có các đĩa tiếp xúc: khí đi qua các tấm đục lỗ (đĩa) bên trên có màng mỏng chất lỏng.

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 81 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp thụ - Tháp có lớp đệm được áp dụng phổ biến nhất: + Ưu điểm: tăng bề mặt tiếp xúc khí-lỏng + Vật liệu đệm: đá, sành sứ, kim loại, plastic,..; + Các yếu tố ảnh hưởng: tốc độ khí thải, tốc độ phun chất lỏng, kích cỡ vật liệu đệm, chiều cao

tháp. ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 82 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp phụ - Sử dụng chất hấp phụ dạng rắn giữ lại các khí và hơi độc hại trên bề mặt khi cho khí thải đi qua.

- Các chất hấp phụ: than hoạt tính (PAC, GAC); silicagel; nhôm oxit hoạt tính;...

- Đối tượng xử lý: các VOC, H2S, Cl2, NH3,… ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 83 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp phụ - Phạm vi áp dụng: + Khí ÔN không cháy được hoặc khó đốt cháy + Khí cần khử có giá trị cần được thu hồi + Khí ÔN có nồng độ thấp trong khí thải mà các quá trình khử khí khác không thể áp dụng ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 84 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp phụ - Yêu cầu của vật liệu hấp phụ: + Khả năng hấp phụ cao + Phạm vi tác dụng rộng + Có độ bền cơ học cần thiết + Khả năng hoàn nguyên dễ

+ Rẻ

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 85 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Hấp phụ - 3 nhóm vật liệu hấp phụ: + VL không có cực: hấp phụ vật lý + VL có cực: hấp phụ hóa học (không thay đổi cấu trúc ptử khí và bề mặt vliệu hấp phụ) + VL xảy ra hấp phụ hóa học mà có thay đổi

cấu trúc ptử khí và bề mặt vliệu hấp phụ ĐH BRVT Environmental Engineering

Slide 86 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) * Các phương pháp xử lý khí thải • Thiêu đốt

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 87 of

CHƯƠNG II. Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ (MTKK) (8t) 2.4. Giải pháp phòng - chống ÔN MTKK 2.4.5. Giải pháp sinh học 2.4.6. Giải pháp quản lý – luật bảo vệ MT KK

- SV đọc tài liệu

ĐH BRVT

Environmental Engineering

Slide 88 of