BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU DƯỢC LIỆU CHỨA ANTHRANOID COUMARIN GLYCOSID TIM KIỂM NGHIỆM TINH DẦU

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

vectorstock.com/27221078

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN PHARMACY PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU DƯỢC LIỆU CHỨA ANTHRANOID COUMARIN GLYCOSID TIM KIỂM NGHIỆM TINH DẦU XÁC ĐỊNH ĐỘ ẨM TRONG DƯỢC LIỆU LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ BỘ MÔN DƯỢC LIỆU- DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

--

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU DƯỢC LIỆU CHỨA ANTHRANOID

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Đỗ Văn Mãi TIỂU NHÓM 2 – LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC 13A 1. Nguyễn Lê Nhật Linh 4. Hồ Linh Phương 2. Trần Ngọc Thiên Vy 5. Đỗ Công Hậu 3. Đặng Thị Thùy Dung 6. Dương Thị Ngọc Em

Cần Thơ, 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

A. CƠ SỞ LÝ THUYẾT Anthranoid là những chất hữu cơ có khung cơ bản là 9,10 – diceton anthracen, khung này có thể ở dạng khử (anthron, anthranol, dihydroanthranol) hoặc dạng oxy hoá (anthraquinon). Trong dược liệu, anthranoid có thể ở dạng kết hợp (glycosid, anthraglycosid) hoặc dạng tự do (aglycon, anthraquinon).

Dạng glycosid tan được trong các dung môi phân cực. Dạng aglycon tan được trong các dung môi kém phân cực (benzen, toluen, cloroform, dicloromethan, ether ehtylic…)

Dựa vào tính tan này, có thể chiết dạng glycosid hay dạng aglycon ra khỏi dược liệu bằng các dung môi thích hợp Để định tính anthranoid dạng oxy hoá, người ta dùng phản ứng Borntrager (các hợp chất anthranoid phản ứng với kiềm tạo các phenolat có màu đỏ, đỏ tím… tan trong nước).

Người ta cũng ứng dụng phản ứng này để định lượng anthranoid bằng phương pháp quang (so màu, đo quang). Ngoài ra, anthranoid dạng aglycon có thể thăng hoa nên còn được tính bằng thử nghiệm vi thăng hoa nên còn được định tính bằng thử nghiệm vi thăng hoa B. THỰC HÀNH 1. Nguyên vật liệu thí nghiệm 1.1.

-

Hoá chất và thuốc thử S2 = benzen – ethyl acetat (9:1)

Dicloromethan (DCM) hay toluen, benzen

-

Dung dịch natri hydroxid 10%

-

Ether ethylic, methanol

-

Natri hydrocarbonat (bột)

-

HCl đậm đặc

-

Magnesi acetat 0.5%

-

Dung dịch acid sulfuric 25%

-

Dung dịch sắc (III) clorid 2%

-

Amoniac đậm đặc

-

Bản mỏng silica gel tráng sẵn

-

Hệ dung môi sắc ký lớp mỏng

1.2.

-

Dược liệu

Muồng trâu (Folium sennae alatae) là lá của cây Muồng trâu (Senna alata (L.) Roxb. = Cassia alata L.)

-

Đại hoàng (Rhizoma Rhei) là thân rễ của cây Đại hoàng (Rheum palmatum L., Polygonaceae.

2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

2. Thực hành 2.1.

Thử nghiệm vi thăng hoa Cho một ít bột dược liệu Đại hoàng trải thành một lớp mỏng (<1 cm) vào một chén nung nhỏ.

Đặt chén nung vào nồi cách cát (140 – 180OC). Đảo đều dược liệu cho đến khi chén nung không còn hơi nước bốc lên nữa.

Đậy 1 phiến kính lên miệng chén, trên phiến kính đặt 1 miếng bông ẩm, thỉnh thoảng thay miếng bông này

Sau 10 – 15 phút, dẫn chất anthraquinon sẽ thăng hoa và bám vào mặt dưới của phiến kính

3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Soi dưới kính hiển vi

Mô tả: Soi dưới kính hiển vi sẽ thấy các tinh thể hình vàng kim Nhận xét: Mẫu dược liệu đại hoàng có tính chất thăng hoa

Nhỏ vào phiến kính 1

giọt dung dịch NaOH 10%

Mô tả: các tinh thể tan thành dung dịch có màu hồng Nhận xét: phản ứng dương tính  Kết luận: Dược liệu đại hoàng có chứa anthranoid 2.2.

Định tính anthranoid bằng sắc kí lớp mỏng

2.2.1. Chuẩn bị -

Chuẩn bị bản mỏng silica gel F254 tránh sẵn không hoạt hoá thêm.

4

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

-

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Chuẩn bị mẫu thử: cân 1g dược liệu Đại hoàng và 1g dược liệu Muồng trâu

HÌNH MT -

Cho vào 2 Erlen thêm 15ml DCM lắc đều 10 giây sau đó lọc vào chén sứ

5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Cho dịch lọc vào chén sứ, cô đến cắn

-

Hệ dung môi S2: Benzen – ethyl acetat (9:1)

Pha 20 ml dung môi 2.2.2. Tiến hành: Dùng mao quản lấy mẫu, chấm lên bản mỏng thành từng vạch gọn (1mm x 3mm), cách mép dưới và mép trên của bản 1 cm (phải chắc chắn rằng các vết chấm cao hơn mức dung môi trong bình sắc kí).

6

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Chờ cho vết chấm bay hết MeOH, đưa bản mỏng vào bình sắc ký rồi đậy nắp bình.

Khi dung môi chạy còn các mép trên của bản khoảng 0,5cm thì lấy bản mỏng ra, để ở nhiệt độ phòng hoặc sấy nhẹ cho tới khô dung môi.

Soi đèn UV 254 nm và 365 nm, ghi nhận các vết trên bản mỏng.

UV 254

7

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

1 1 2

2

3

3 1

Khi soi đèn UV 254 Ta thấy được Đại Hoàng và Muồng Trâu có 3 vết.

UV365

1

1 2

2 3 4

3 4 5

Khi soi đèn UV 365 Ta quan sát được Đại Hoàng có 4 vết, Muồng Trâu có 5 vết.

8

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Hơ bản mỏng trên miệng bình chứa amoniac đặt trong tủ hút➔ các vết anthranoid có màu đỏ

*NHẬN XÉT -

Dược liệu muồng trâu➔ chứa anthranoid + Vết màu xanh: tạo chất diệp lục + Vết màu vàng: dạng glycosid + Giá trị Rf:

-

Dược liệu đại hoàng ➔chứa anthranoid + Vết màu đỏ: anthranoid dạng aglycon 9

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B6_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

+ Vết màu vàng: dạng glycosid + Giá trị Rf:

1

2

* Đại Hoàng : -

Rf (1) = 5/6.6 = 0.76 (cm) Rf ( 2) = 2.3/6.6 = 0.35 (cm)

10

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ BỘ MÔN DƯỢC LIỆU- DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

--

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU DƯỢC LIỆU CHỨA COUMARIN

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Đỗ Văn Mãi TIỂU NHÓM 2 – LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC 13A 1.

Nguyễn Lê Nhật Linh 4.

Hồ Linh Phương 2.

Trần Ngọc Thiên Vy 5. Đỗ Công Hậu 3. Đặng Thị Thùy Dung 6.

Dương Thị Ngọc Em Cần Thơ, 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

A. CƠ SỞ LÝ THUYẾT Coumarin là các hợp chất thuộc nhóm phenylpropanoid (C6-C3) với khung cơ bản là benzo – α – pyron, với một số tính chất sau: - Thường tồn tại dưới dạng aglycon, dễ kết tinh, không màu, có mùi thơm và đa số dễ thăng hoa.

- Ở dạng glycosid thì có thể tan trong nước, ở dạng aglycon thì dễ tan trong dung môi kém phân cực - Phát huỳnh quang dưới UV 365 nm, cường độ huỳnh quang phụ thuộc vào nhóm oxy của phân tử coumarin cũng như pH của dung dịch, mạnh nhất đối với coumarin có nhóm -OH ở C-7 (nhiều coumarin có OH ở vị trí này).

- Do có vòng lacton nên coumarin dễ bị mở vòng bởi kiềm tạo thành muối tan trong nước, nếu acid hoá thì thường sẽ có sự đóng vòng trở lại - Sau khi mở vòng lacton bằng dung dịch kiềm, các coumarin đơn giản sẽ tạo thành dẫn chất hydroxy cinnamic ở dạng cis, có huỳnh quang yếu trong UV 365 nm.

Dưới tác dụng của tia UV 365 nm, chất này sẽ chuyển thành dạng trans, có huỳnh quang mạnh hơn B. THỰC HÀNH 1. Nguyên vật liệu thí nghiệm 1.1. Dụng cụ, hoá chất và thuốc thử - Cồn 90% - Thuốc thử diazo - HCl đậm đặc - Than hoạt - Dung dịch KOH 5% trong - Bản mỏng silica gel F254 methanol (Merck) - Dung dịch NaOH 5% - Hệ dung môi SKLM: - Dung dịch NaOH 10% S2: n-hexan –aceton (10:1) - Dung dịch FeCl3 1% 1.2. Dược liệu - Tiền hồ (Radix Angelicae dahuricae) là rễ của cây Tiền hồ [Peucedanum prearuptorum Dunn. hoặc P.decursivum (Miq.) Maxim, Apiaceae].

2. Thực hành 2.1. Chiết xuất Lấy 1g bột dược liệu Tiền hồ cho vào 1 bình nón 100ml, thêm 20ml cồn 96% và đun sôi trên cách thuỷ 5 phút.

Lọc qua bông, thu dịch lọc để thực hiện các phản ứng định tính

2.2.

Định tính coumarin

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn 1 Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

2.3. Định tính coumarin bằng SKLM 2.3.1. Dịch chấm sắc ký Dịch chiết cồn của dược liệu được bốc hơi trên bếp cách thuỷ đến cắn. Hoà tan cắn với CHCl3 dùng dịch này làm dịch chấm sắc ký.

2.3.2. Chuẩn bị bản mỏng Sử dung các bản mỏng silica gel tráng Dung môi sắc ký; -

Hệ S2 = n-hexan – aceton (10:1)

Cho dung môi vào 1 bình sắc ký (đã lót sẳn giấy lọc) sao cho lớp dung môi trong bình cao khoảng 0.5cm. Đậy nắp bình sắc ký, để bảo hoà trong 30 phút.

2.3.3. Khai triển Dùng mao quản lấy dịch chiết, chấm lên bản mỏng thành từng vết gọn hoặc thành từng vạch cách mép 1-1.5cm

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn 2 Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

Đặt bản mỏng vào bình sắc ký ở tư thế nghiêng rồi đậy nắp bình. Khi dung môi còn cách mép trên khoảng 0.5cm thì lấy bản mỏng ra và để bay hơi dung môi trong tủ hút ở nhiệt độ phòng.

2.3.4. Phát hiện vết và tính giá trị Rf Quan sát bản mỏng dưới đèn UV365nm

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn 3 Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

1 2 3 4

• Ở bước sóng 365m ta quan sát được 4 vết sắc ký.

Nhúng dung dịch KOH 5% trong cồn rồi sấy nhẹ trong 5 phút. Phun tiếp thuốc thử diazo lên bản trên, các dẫn chất coumarin sẽ cho các vết có màu cam đến đỏ.

Kết luận: Dịch chiết có chứa coumarin.

Tính Rf :

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn 4 Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU

-

B7_TN2_LTCĐ-ĐHD13A

Rf (1) = 5.6 / 7.3 = 0.77 Rf (2) = 4.1 / 7.3 = 0.56 Rf (3) = 3.1 / 7.3 = 0.42 Rf (4) = 2.6 / 7.3 = 0.36

C. CÂU HỎI THẢO LUẬN Câu 1: Điều kiện để thực hiện phản ứng diazo khi định tính Coumarin -

Phản ứng xảy ra với pH kiềm yếu, kiểm tra pH của dịch lọc trước khi làm phản ứng Thuốc thử diazo được pha trong dung dịch acid do đó nếu cho qua nhiều thuốc thử thì dung dịch sẽ có pH acid và phản ứng không xảy ra được Thuốc thử diazo không bền ở nhiệt độ cao vì vậy sau khi đun cách thuỷ dịch chiết cần để nguội hoặc làm lạnh ống nghiệm trước khi cho thuốc thử diazo vào. Nêu không mở vòng lacton phản ứng sẻ không xảy ra vì Coumarin kém tan trong môi trường acid, đóng vòng lacton

Câu 2: Coumarin có vòng lacton, vòng này có khả năng bị mở tạo thành muối tan trong nước dưới tác dụng của kiềm NaOH. Ta thấy dung dịch trong Và sẽ đóng lại khi cho acid HCl vào.Ta thấy dung dịch chuyển đục.

Câu 3 : Các cumarin sau khi mở vòng bằng dung dịch kiềm tạo thành dẫn chất hydroxyl cinnamic ở dạng Cis, có huỳnh quang yếu trong bước sóng 365nm. Dưới tác dụng của tia UV 365nm, chất này sẽ chuyển sang dạng trans có huỳnh quang mạnh hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thí nghiệm : -

Hệ dung môi. Chọn không chính xác khi sắc ký khó tách lớp.

Kỷ thuật Chấm bản mỏng.

Khâu chuẩn bị dịch chấm sắc ký.

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn 5 Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ BỘ MÔN DƯỢC LIỆU- DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

--

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU DƯỢC LIỆU CHỨA GLYCOSID TIM

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS. Đỗ Văn Mãi TIỂU NHÓM 2 – LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC 13A 1. Nguyễn Lê Nhật Linh 4.

Hồ Linh Phương 2. Trần Ngọc Thiên Vy 5. Đỗ Công Hậu 3. Đặng Thị Thùy Dung 6.

Dương Thị Ngọc Em Cần Thơ, 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B4_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

A. CƠ SỞ LÝ THUYẾT Glycosid tim là một nhóm hợp chất có cấu tạo đặc trưng và có tác dụng đặc hiệu trên tim theo quy tắc 3R của Potair.

Cấu tạo chung của glucosid tim gồm 2 phần: - Phần đường: các đường gặp trong glycosid tim có thể là những đường hexose và pentose thông thường (như glucose, rhamnose…) hay những đường desoxy thường gặp trong các glycosid tim (đường 2-desoxy, 2,6-desoxy hexose).

- Phần aglycon gồm có 2 phần:  Khung hydrocarbon có cấu trúc steroid (nhân androstan)  Vòng lacton 5 hay 6 cạnh gắn vào vị trí C17 (hướng β) của khung.

Các phản ứng định tính glycosid tim chủ yếu được thực hiện trên phần đường 2-desoxy và vòng lacton 5 cạnh - Phản ứng với phần đường 2-desoxy và nhân steroid được tiến hành trong môi trường acid - Phản ứng với vòng lacton 5 cạnh thường được thực hiện trong môi trường kiềm.

Thuốc thử cho các phản ứng này thường là các dẫn chất nitro thơm Các glycosid tan được trong cồn, nước nóng; ít tan trong dung môi kém phân cực, tính tan của dạng aglycon thì ngược với tính tan của dạng glycosid.

Trong định tính, có thể chiết glycosid tim bằng 2 phương pháp sau: - Chiết bằng cồn thấp độ (25%) ngâm qua đêm - Chiết bằng cồn cao độ, thu hồi dung môi, hoà tan cao cồn trong cồn thấp độ.

Các tạp chất ảnh hưởng tới định tính thường được loại bằng dung dịch chì acetat.

B. NỘI DUNG THỰC HÀNH 1.

Nguyên vật liệu thí nghiệm 1.1.

Dung môi, hóa chất và thuốc thử - Cồn 25%, cồn 96% - DCM - Dung dịch chì acetat 30% - Dung dịch natri sulfat 15% - H2SO4 đậm đặc - Anhydrid acetic - Dung dịch NaOH 10% trong cồn - Thuốc thử Xanthydrol - Thuốc thử Keller-Kiliani - Thuốc thử Raymond – Marthoud - Thuốc thử Kedde - Thuốc thử Legal - Thuốc thử Baljet

2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B4_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

1.2.

Dược liệu Trúc đào (Folium Nerii) là lá cây trúc đào (Nerium oleander L., Apocynaceae) 2.

Chiết xuất glycosid tim từ lá trúc đào BM đã chuẩn bị sẵn dịch chiết từ 5g bột lá Trúc đào chiết cùng ethanol 25%

Lấy 30ml dịch chiết trúc đào vào cốc 1, thêm 10ml dung dịch chì acetat 30% khuấy kỹ, để lắng 10 - 15 phút rồi lọc qua giấy lọc cho vào cốc 2 (khoảng 20ml) Kiểm tra việc loại tạp bằng các nhỏ thêm vào dịch đã lọc ở cốc 2, 1 giọt dung dịch chì acetat, nếu có xuất hiện tủa thì phải cho thêm dung dịch chì acetat vào dịch đã lọc và lọc lại.

Loại chì acetat thừa bằng cách cho 10ml dung dịch natri sulfat 15% vào cốc 2, khuấy kỹ để yên 3- 5 phút rồi lọc qua bông vào cốc 3 (khoảng 15ml) Kiểm tra lại bằng cách nhỏ 1 giọt natri sulfat 15% vào dịch lọc ở cốc 3, nếu có xuất hiện tủa thì phải cho thêm dung dịch natri sulfat 15% vào dịch đã lọc và lọc lại.

Cho 15ml dịch lọc ở cốc 3 vào bình lắng gạn, lắc với dung dịch DCM 2 lần, mỗi lần 10ml. Sau đó để yên, lọc lấy dịch lớp dưới vào erlen khô rồi bọc lại bằng màng bọc thực phẩm.

3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B4_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Làm khan dịch lọc bằng Na2SO4 khan, cho ¼ muỗng Na2SO4 khan vào dịch lọc nghiên nhẹ nếu thấy có vài hạt muối rời rạc thì dịch lọc đã hết nước còn không thấy thì tiếp tục cho thêm từ từ muối đến khi hết nước

Chia đều dịch lọc đã làm khan vào 6 ống nghiệm (đánh số 1–2–3–4–5-6 ) Đem 4 ống nghiệm (1 – 2 – 3 – 4) đun cách thủy cho đến cắn khô

3.

Các phản ứng định tính glycosid tim 3.1.

Phản ứng Liebermann – Burchard Cho 1ml anhydrid acetic vào ống nghiệm ống 5 có chứa sẵn 1ml dung dịch glycosid tim trong CHCl3, lắc đều. Để ống nghiệm nghiêng vào giá, cho nhẹ nhàng theo thành ống nghiệm khoảng 1ml acid sulfuric đậm đặc, để yên (không được lắc ống)

Mô tả: giữa hai lớp thuốc thử có xuất hiện 1 vòng ngăn cách, sát phía dưới vòng này có màu hồng, phía trên vòng này có màu xanh lá

4

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B4_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Nhận xét: phản ứng dương tính Kết luận: Dịch chiết có khung steroid 3.2.

Phản ứng Baljet

Cho 1ml thuốc thử Baljet ( 10 giọt Baljet 1 + 10 giọt Baljet 2) vào ống nghiệm ống 1 có chứa cắn glycoside tim, lắc đều và một ống 1’ làm ống chứng chỉ chứa thuốc thử Baljet

Mô tả: dung dịch ống 1 xuất hiện màu đỏ cam đậm hơn so với ống chứng ống 1’ Nhận xét: phản ứng dương tính Kết luận: Dịch chiết có vòng lacton 3.3.

Phản ứng Legal

Cho vào ống nghiệm ống 2 có chứa cắn glycoside tim và ống chứng ống 2’ lần lượt: 4 giọt cồn 96% để hoà tan cắn, thêm vào đó 2 giọt dung dịch NaOH 10% trong cồn, them tiếp 3 giọt dung dịch natri nitroprussiat 0,5%

5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Thực hành Dược liệu

B4_TN2_LTCĐ-ĐH D13A

Mô tả: dung dịch ống 2 xuất hiện màu cam đậm hơn ống chuẩn 2’ Nhận xét: phản ứng dương tính Kết luận: Dịch chiết có vòng lacton 3.4.

Phản ứng Keller – Kiliani

Cho vào ống nghiệm ống 3 có chứa cắn glycosid tim 1ml thuốc thử Keller, khuấy kỹ cho tan. Thêm nhẹ nhàng 1ml thuốc thử Kiliani dọc theo thành ống nghiệm, để yên (không được lắc ống)

Mô tả: mặt ngăn cách của 2 lớp thuốc thử xuất hiện 1 vòng màu đỏ nâu và có màu xanh lá khuếch tán dần lên lớp trên Nhận xét: phản ứng dương tính Kết luận: Dịch chiết có nhóm đường KẾT QUẢ ĐỊNH TÍNH DỊCH CHIẾT TRÚC ĐÀO Tổng hợp kết quả phản ứng định tính glycosid tim, Tên phản ứng Liebermann – Burchard Baljet Legal Keller – Kiliani

Nhận xét dương tính dương tính dương tính dương tính

Kết luận có khung steroid có vòng lacton có nhóm đường

KẾT LUẬN : ➔ Dịch chiết lá trúc đào có chứa dược liệu glycosid tim

6

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ BỘ MÔN DƯỢC LIỆU- DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

----

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU ĐỊNH LƯỢNG TINH DẦU TRONG DƯỢC LIỆU KIỂM NGHIỆM TINH DẦU BẰNG SĂC KÝ LỚP MỎNG

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: ThS Đỗ Văn Mãi TIỂU NHÓM 2 – LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC 13A 4. Hồ Linh Phương 5. Đỗ Công Hậu 6. Dương Thị Ngọc Em

1. Nguyễn Lê Nhật Linh 2. Trần Ngọc Thiên Vy 3. Đặng Thị Thùy Dung Cần Thơ, 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

I.

CƠ SỞ LÝ THUYẾT

Tách tinh dầu ra khỏi dược liệu bằng phương pháp cấtt lôi cuốn theo hơi nước.

Từ lượng tinh dầu (gam hay milỉlit) thu được trên một lượng dược liệu xác định tính ra hàm lượng phần trăm (kl/kl hay tt/kl) tinh dầu có trong dược liệu.

Việc tách tinh dầu ra khỏi dược liệu dựa trên nguyên tắc: nước và tinh dẩu là hai chất lỏng bay không đồng tan với nhau nhưng có thể tạo với nhau một hỗn hợp đẳng phí (hằng phị) Tại điểm sôi của hỗn họp, pha hơi có tỉ lệ của nước và tinh dẩu khác với ở trạng thái lỏng (trong trường hợp này, tỉ lệ tinh dầu của hỗn hợp hơi cao hơn lượng tinh dẩu có trong nước ở trạng thái lỏng). Khi ngưng tụ hỗn hợp hơi này, nước và tinh dầu tách trở lại thành hai pha riêng biệt. Xác định lượng tinh dầu tách ra khỏi hỗn hợp ngưng tụ sẽ biết được lượng tinh dầu có trong dược liệu.

II.

NỘI DUNG THỰC HÀNH

1. Xác định hàm lượng tinh dầu sả bằng phương pháp cất kéo theo hơi nước • Chuẩn bị: − Bộ dụng cụ chiết tinh dầu − Dược liệu: Sả mua tại chợ Cái Răng Cầm Thơ • Tiến hành: Cân 320g sả bào, cho vào bình cầu, thêm nước ngậm mặt dược liệu, lắp vào bộ chiết lôi cuốn theo hơi nước. Đun và giữ hỗn hợp sôi trong 2h. Hơi nước và hơi tinh dầu bốc lên gặp lạnh ngưng tụ lại và rơi xuống ống hứng, tinh dầu sẽ tách ra khỏi lớp nước

2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Phần sinh hàn

Phần phân tách

Ống hứng

Ống hồi lưu

khắc vạch

Bình cầu

Bếp nun

Để nguội, đọc thể tích tinh dầu trong ống hứng 3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

HĂ m lưᝣng tinh dầu (X) sả tĂ­nh theo cĂ´ng thᝊc dưᝣc liáť&#x2021;u tĆ°ĆĄi X=

đ?&#x2019;&#x201A; Ă&#x2014; đ?&#x;?đ?&#x;&#x17D;đ?&#x;&#x17D; đ?&#x2019;&#x192;

%

a: tháť&#x192; tĂ­ch tinh dầu Ä&#x2018;áť?c Ä&#x2018;ưᝣc (ml) b: kháť&#x2018;i lưᝣng dưᝣc liáť&#x2021;u tĆ°ĆĄi (g) ď&#x192;° X=

1.9 Ă&#x2014; 100 320

= 0,59%

So sĂĄnh váť&#x203A;i hĂ m lưᝣng tinh dầu Sả áť&#x; HĂ Náť&#x2122;i lĂ 0,46 â&#x20AC;&#x201C; 0,55% thĂŹ tinh dầu Sả mua tấi chᝣ CĂĄi RÄ&#x192;ng Cầm ThĆĄ cĂł hĂ m lĆ°ĆĄng tinh dầu cao hĆĄn 2. Kiáť&#x192;m nghiáť&#x2021;m tinh dầu sả báşąng sắc kĂ˝ láť&#x203A;p máť?ng 2.1

Dáť&#x2039;ch chẼm sắc kĂ˝ â&#x2C6;&#x2019; Tinh dầu sả chiáşżt (C) â&#x2C6;&#x2019; Tinh dầu sả mua (M)

2.2 ChuẊn báť&#x2039; bản máť?ng Bản sắc kĂ˝ dĂšng bản máť?ng silica gel F254 trĂĄng sáşľn 2.3 ChuẊn báť&#x2039; dung mĂ´i Pha háť&#x2021; dung mĂ´i gáť&#x201C;m Ether dầu háť?a â&#x20AC;&#x201C; Etyl acetat (9:1), Ä&#x2018;áť&#x192; yĂŞn trong 15-30 phĂşt cho bĂŁo hòa dung mĂ´i.

4

PhĂĄt hĂ nh PDF báť&#x;i Ths Nguyáť&#x2026;n Thanh TĂş Ä?Ä&#x192;ng kĂ˝ Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

2.4

Khai triển

Dùng mao quản chấm 2 mẫu thử lên 2 bản mỏng silicagel, 1 bản chấm 2 vạch gồm mẫu C và M, 1 bản chấm 2 điểm gồm mẫu C và M Đặt 2 bản mỏng vào bình sắc ký để khai triển Khi dung môi còn cách mép trên khoảng 1cm thì lấy bản mỏng ra và để bay hơi dung môi 2.5

Phát hiện vết và tính giá trị Rf

Nhúng với thuốc thử vanilin - sulfuric với tỷ lệ 1:1. Sấy ở 110oC trong 2-3 phút

5

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

-

Ta có hệ số Rf Rf (C) = Rf (M) = Mô tả: xuất hiện các vết có màu từ xanh đến đỏ tím Nhận xét: − Kích thước vết màu tím của C to và đậm hơn so với M => thành phần citral của C nhiều hơn M. − M có nhiều vết và phổ nhiều màu hơn C => trong hàm lượng tinh dầu của M có nhiều tạp chất hơn.

6

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY ĐÔ BỘ MÔN DƯỢC LIỆU- DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN

--

BÀI BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU XÁC ĐỊNH ĐỘ ẨM TRONG DƯỢC LIỆU

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: …………….

TIỂU NHÓM 2 – LIÊN THÔNG CĐ-ĐH DƯỢC 13A 1. Nguyễn Lê Nhật Linh 4. Hồ Linh Phương 2. Trần Ngọc Thiên Vy 5. Đỗ Công Hậu 3. Đặng Thị Thùy Dung 6. Dương Thị Ngọc Em

Cần Thơ, 2019

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

A. CƠ SỞ LÝ THUYẾT 1. Mục đích xác định độ ẩm trong dược liệu Tất cả dược liệu trong điều kiện bảo quản bình thường đều có chứa 1 lượng nước nhất định. Tỉ lệ % của lượng nước này trong dược liệu được gọi là độ ẩm (thủy phần) của dược liệu. Muốn bảo quản dược liệu tránh hiện tượng lên meo môc, hoạt chất trong dược liệu bị biển đối thì dược liệu phải có độ ẩm không quá 1 giới hạn nào đó (độ ẩm an toàn).

Với đa số dược liệu, độ ẩm an toàn khoảng 13% Định lượng độ ẩm trong dược liệu là xác định tỷ lệ % nước trong dược liệu đó nhằm kiểm tra xem dược liệu có đạt tiêu chuẩn về độ ẩm hay không Ngoài ra, xác định độ ẩm cũng cần thiết trong việc tính kết quả định lượng hay hiêu suất chiết của hoạt chất trong dược liệu 2. Phương pháp xác định độ ẩm bằng phương pháp sấy Là phương pháp loại nước ra khỏi dược liệu bằng cách làm cho nước bay hơi ở những điều kiện nhiệt độ và áp suất nhất định. Thông thường, nước dược tách ra khỏi dược liệu bằng cách sấy ở 105oC dưới áp suất thường. THỰC HÀNH có thể được tiến hành trong tủ sấy hay bằng cân xác định độ ẩm. Phương pháp này áp dụng với đa số các dược liệu, tuy nhiên vẫn có 1 số loại dược liệu không phù hợp (vd: dược liệu chứa tinh dầu) Với các dược liệu quý hoặc dược liệu có hoạt tính dễ bị phân hủy, chảy dính ở nhiệt độ cao, người ta có thể sấy ở nhiệt độ thấp hơn trong áp suất giảm hoặc dùng chất hút ẩm hoặc kết hợp cả 2 cách Để thực hiện phương pháp sấy người ta có thể dùng tủ sấy hoặc cân xác định độ ẩm bằng tia hồng ngoại B. BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HÀNH Xác định độ ẩm dược liệu rau má bằng hai phương pháp + Phương pháp dùng tủ sấy +Phương pháp dùng cân hồng ngoại 1. Xác định độ ẩm trong dược liệu bằng tủ sấy 1.1 Nguyên tắc Tủ sấy dược liệu cấu tạo đơn giản, chắc chắn chuyên dùng sấy các sản phẩm: thuốc đông y, linh chi, tam thất, … Tủ sấy hoạt động theo nguyên lý tuần hoàn hơi nóng, giúp sản phẩm sấy có độ đồng đều cao, không bị cháy.

Sấy một lượng cân chính xác của dược liệu ở 105 độ C cho tới khối lượng không đổi (chênh lệch khối lượng giữa hai lần sấy liên tiếp không quá 5mg). Cân mẫu thử sau khi sấy. Từ sự chênh lệch khối lượng giữa mẫu trước và sau khi sấy tính được độ ẩm dược liệu.

1.2 Cách tiến hành Bước 1:Sấy chén sứ đến khối lượng không đổi Bước 2: Để nguội trong bình hút ẩm; Cân chénsứ xác đinh mchén

2

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

mchén= 62,8887g Bước 3: Cân chính xác 2g dược liệu rau má

mDL ban đầu= a = 2,0005g Bước 4:Cho chén sứ có dược liệu vào tủ sấy 105oC trong 1 giờ

3

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

Bước 5:Dùng kẹp lấy chén sứ ra, đẻ nguội trong bình hút ẩm 10 phút

Bước 6: Cân chén có dược liệu sau khi sấy lần 1

mDL1 + mchén= a1 =64.5977g 4

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BĂ O CĂ O THáť°C HĂ&#x20AC;NH DƯᝢC LIáť&#x2020;U B2_TN2_ LTCÄ?-Ä?HD13A

BĆ°áť&#x203A;c7:Cho chĂŠn sᝊ cĂł dưᝣc liáť&#x2021;u vĂ o tᝧ sẼy, tiáşżp t᝼c sẼy 105oC trong 1 giáť?

BĆ°áť&#x203A;c 8: DĂšng káşšp lẼy chĂŠn sᝊ ra, Ä&#x2018;áşť nguáť&#x2122;i trong bĂŹnh hĂşt Ẋm 10 phĂşt Cân chĂŠn cĂł dưᝣc liáť&#x2021;u sau khi sẼy lần 2

mDL2 + mchĂŠn= a2 = 64.5950g BĆ°áť&#x203A;c 9:So sĂĄnh chĂŞnh láť&#x2021;ch kháť&#x2018;i lưᝣng giᝯa 2 lần sẼy a1- a2 = 64,5977gâ&#x20AC;&#x201C;64,5950g = 0,0025g Do kháť&#x2018;i lưᝣng cân 2 lần liĂŞn tiáşżp khĂ´ng quĂĄ 5mg nĂŞn nhĂłm tiáşżn hĂ nh tĂ­nh toĂĄn BĆ°áť&#x203A;c10:TĂ­nh toĂĄn káşżt quả Dưᝣc liáť&#x2021;u sau khi sẼy ( b) = 64,5950 - 62,8887= 1,7063g Ta cĂł cĂ´ng thᝊc tĂ­nh Ä&#x2018;áť&#x2122; Ẋm dưᝣc liáť&#x2021;u đ?&#x2018;&#x17D;â&#x2C6;&#x2019;đ?&#x2018;?

2,005â&#x2C6;&#x2019;1,7063 đ?&#x2018;&#x2039; = đ?&#x2018;? Ă&#x2014; 100% = Ă&#x2014; 100% = 14,9% 2,005 5

PhĂĄt hĂ nh PDF báť&#x;i Ths Nguyáť&#x2026;n Thanh TĂş Ä?Ä&#x192;ng kĂ˝ Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

Trong đó:

X: Độ ẩm dược liệu, tính ra % a: Khối lượng dược liêu khi chưa sấy (g) b: Khối lượng dược liệu sau khi sấy đến khối lượng không đổi (g)

2 Xác định độ ẩm trong dược liệu bằng cân hồng ngoại 2.1 Nguyên tắc Sử dụng lượng nhiệt sinh ra từ các tia hồng ngoại để làm khô sản phẩm cần sấy. Giúp đo chính xác độ ẩm của tất cả các sản phẩm với độ chính xác 0.1% Sấy tự động một lượng cân chính xác của dược liệu ở 105 độ C cho tới khối lượng không đổi. Cân tự động kêu tiếng bíp báo hiệu kết thúc thì ta đọc kết quả sau sấy.

2.2 Tiến hành xác định độ ẩm Trải mỏng khoảng 1,5g dược liệu đã được nghiền mịn lên đĩa cân và tiến hành xác định độ ẩm theo hướng dẫn sử dụng của máy. Đọc kết quả. Sau khi kết thúc thực hành, phải để máy nguội khoảng 10 phút rồi thực hiện mẫu tiếp theo.

2.3 Các bước tiến hành Bước 1: Mở nguồn cân hồng ngoại, đặt đĩa chứa dược liệu lên cân. Nhấn phím TARE để cân trừ bì

Bước 2: Cho dược liệu vào đĩa chứa (1g< mDL > 2g) Lưu ý: dược liệu phải rải đều khắp đĩa cân

mDL = 1.097g 6

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

Bước 3: Đậy nấp lại nhấn nút START để sấy và tự động kết thúc khi nghe tiếng bíp

Độ ẩm dược liệu = 14.9% 3 Nhận xét, so sánh kết quả của các phương pháp sấy ĐỘ ẨM DƯỢC LIỆU RAU MÁ (%) Xác định bằng tủ sấy Xác định bằng Theo dược điển Việt Nam V cân hồng ngoại 14.9 14.9 ≤12,0

Kết luận: Độ ẩm dược liệu cao hơn độ ẩm được giới hạn theo dược điển Việt Nam V => độ ẩm dược liệu không đạt yêu cầu => cần sấy lại dược liệu trước khi sử dụng 4 Nguyên nhân dẫn đến sai số - Thời gian thao tác di chuyển lâu nên bị độ ẩm trong không khí ảnh hưởng - Nhiệt độ trong phòng thí nghiệm không ổn định.

- Mở cửa tủ sấy nhiều lần làm cho nhiệt độ trong buồng sáy không ổn định - Sai số khi cân. Thời gian chụp ảnh cân để xác định cân nặng giữa các lần không giống nhau - Do thời gian thực hành giới hạn nên khi thực hiện xác đinh độ ẩm bằng tủ sấy chưa thực hiện đến khi khối lượng giữa các lần cân không đổi nhưng đã lấy số liệu dẫn đến sai số.

7

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

BÁO CÁO THỰC HÀNH DƯỢC LIỆU B2_TN2_ LTCĐ-ĐHD13A

- Thao tác sai như đặt chén sứ chứa dược liệu lên bàn. Dụng cụ (kẹp gắp) và tay của người làm thí nghiệm có thể bị ẩm trước đó, nên làm ảnh hưởng đến dược liệu khi xác định theo phương pháp sấy - Quá trình gắp chén sứ dược liệu ra cho vào bình hút ẩm quá lâu, làm dược liệu hơi nước không khí ảnh hưởng đến độ ẩm dược liệu - Lúc lấy chén sứ ra khỏi bình hút ẩm cho vào cân, có thể trong cân đã có hơi nước sẵn nên làm tăng độ ẩm lên - Quá trình cân quá lâu cũng ảnh hưởng đến kết quả do càng lâu độ ẩm của dược liệu càng tăng do độ ẩm không khí bên ngoài

8

Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com