Andries Van den Abeele
Het Ridderlijk Gezelschap van de Witte Beer Steekspelen in Brugge tijdens de late Middeleeuwen Uitgeverij Walleyn Brugge 2000 I De stichting volgens Jan Pieter Van Male In zijn Nauwkeurighe beschrijvinghe van de oude ende hedendaegsche stad van Brugge in Vlaenderen[1 ] heeft de historicus en kroniekschrijver Jan Pieter Van Male (1681-1735) een kort hoofdstuk gewijd aan het genootschap van de Witte Beer, dat zijn zetel had in de Poortersloge. Wat hij schreef was gebaseerd op een authentiek document, met name een bord of tableau dat in die Poortersloge hing en waarop de namen stonden van de hoofdmannen, de zogenaamde forestiers van de Witte Beer, aangevuld met een tweede paneel waarop hun wapenschilden prijkten. Hij schreef onder meer: Ende de naemlijst der forestieren was alsoo vervolgens in dat tafereel geschreven van het voornoemde jaer 1320 tot het jaer 1488 ofte daerontrent. Ick wenschte dat iemand anders deze ghedencweerdighe oudheyt de welcke door onachtsaemheyt ende door den tydt verteert werd, in wesen hielde, want deselve alhier ten volle te plaetsen en soude dat artickel te zeer bezwaeren. Hij bedoelde ongetwijfeld het paneel waar in 1480 boucscrivere Reynoud Tilly de namen van de forestiers had op gekalligrafeerd. De stadsklerk had de betaling hiervoor als volgt genoteerd: voor zyn moeyte, cost ende arbeyt van gescreven ende ghemaekt thebbene een tabelleau van al den forestiers vanden stede, ’t welcke hangt in de Poorterslogie. Van Male vermeldde tevens de aanwezigheid van een tafereel met wapens. Het was schilder Frans Van de Pitte die dat zelfde jaar een groot paneel maakte met de wapenschilden van allen die forestier waren geweest en van de prijswinnaars van buten. Beide kunstenaars werden voor hun werk door de stad Brugge betaald (SAB, SR, 1479-80, f° 164/7 en 158/6). Uit de gemelde gegevens moet men afleiden dat het om twee panelen ging, hoewel het toch ook om één gezamenlijk werk kon gaan, waarbij Tilly de namen toevoegde onder of boven de wapenschilden. Het jaar waarin dit gebeurde was wellicht niet toevallig: na een lange periode van zware financiële moeilijkheden en deficits, leek het er op dat de stad voor de eerste keer enigszins uit de rode cijfers klom. In 1477, het jaar van de catastrofale krijgstochten waarbij Karel de Stoute het leven liet, had men de stadsthesauriers opzij geschoven en gedurende de volgende vijftien jaar werden ze vervangen door zes speciaal daarvoor aangestelde gemeentelijke verantwoordelijken. Dank zij hun inspanningen stond de stadskas er na een paar jaar al wat beter voor en kon onder meer begonnen worden aan het inlopen van de schrijnende achterstand op het gebied van openbare werken. Zo oordeelde althans de dichter Anthonis de Roover, die als aannemer van bouwwerken hiervan profiteerde en in een gedicht zijn dankbaarheid uitdrukte (Viaene II). De voornaamste onder die zes gecommiteerden was Willem Houtmaert (†ca1496),