Brudnopis z zycia

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

5

Dariusz Okoń

Dariusz Okoń

Brudnopis z życia

Skład Dariusz Okoń Projekt okładki Dariusz Okoń Zdjęcie na okładce Dariusz Okoń

Wszelkie uwagi proszę kierować na adres: darekpionki@wp.pl

Copyright © 2012 by Dariusz Okoń. All rights reserved.

Spis treści Prolog..............................................................................................3 I.....................................................................................................14 II....................................................................................................32 III...................................................................................................51 IV..................................................................................................66 V....................................................................................................88 VI................................................................................................106 VII...............................................................................................122 VIII..............................................................................................135 Epilog..........................................................................................145

(...)

W końcu spotkałem jeszcze dziwnego człowieka, Który po swych rodzicach nie nosił żałoby, Nie rozpaczał przy ludziach, nie chodził na groby; Lecz czasem tylko jego zapadła powieka Przyjmowała do siebie promyczek wesela, A ten tak blado, drżąco spod rzęsów wystrzela, Jakby się od księżyca nauczył mrugania.

Ten człowiek od pierwszego z światem przywitania Był bardzo nieszczęśliwy, ale się nie zrażał, Patrzył w niebo i, pełniąc swoje obowiązki, Na ziemię mało zważał.

On nawet w drobnych rzeczach był prześladowany, Jakby go los trefnisiem dla siebie uczynił; On często cierpiał potwarz, choć nic nie zawinił; On, pragnąc zerwać różę, rwał ostre gałązki...

Ten więc człowiek, sierota, od nieszczęść ścigany, Patrząc w górę, ze świętym uśmiechem proroctwa Mówił do mnie, że nie ma bynajmniej sieroctwa! (...)

C.K. Norwid - ,,Sieroty"

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Prolog - Słyszeliście o Egwinie? To smutne, co się tam wydarzyło. Jest nam przykro, ale takie błędy się zdarzają (choć nie powinny).

Z drugiej strony to hańba! To czyste kpiny! Od tak wielu wieków takich sytuacji nie było zbyt wiele. W naszym Zgromadzeniu do czegoś podobnego nie powinno dojść, ba, nie może nigdy więcej taka sytuacja się powtórzyć! Szanowni Stażyści, zapamiętajcie sobie te słowa! Przecież ten człowiek tylko i wyłącznie dzięki łasce Boga będzie mógł cieszyć się Rajem. Tylko dzięki Stwórcy. Nie ma żadnego usprawiedliwienia dla tego czynu! Ale cóż poradzić? Stało się i już nie można tego odwołać. Wszystko dobrze się skończyło i nie ma co, jak to się mawia na planecie zbiorowych mogił, płakać nad rozlanym mlekiem. Nasza Instytucja nie może gniewać się na nikogo, nie wolno nam pogardzać żadną istotą, a jej uczynkami.

Jednak mam co nieco do przekazania naszemu winowajcy.

Przywołajcie Egwina na naradę! Musimy mu dać szansę na obronę.

Każda istota powinna takową dostać, czyż nie tak?

Rozległy się szumy, a młodzieniec ubrany na biało (widocznie najmłodszy stażem w tym towarzystwie) wyruszył pewnym krokiem ku bramie. Szedł spokojnie, majestatycznie, ale jednak pośpiesznie.

3

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Wszyscy byli w szoku, bowiem postać wypowiadająca swój monolog nigdy nie była w takim nastroju. Od długiego czasu nikt inny nie przemawiał tylko wysoki i postawny mędrzec jakby wyjęty rodem z dawnych opowieści wędrujących przez pustynię ludów.

Od dłuższego czasu słychać było niekończące się rozmowy i dyskusje Zgromadzenia Aniołów do Spraw Opieki. Tematem był niedawny los jednego z ludzi, który za swe ziemskie życie dostąpił Wiecznej Radości, ale udało się to tylko dzięki miłości Boga, natomiast za złe życie człowieka oskarżono jego Stróża. Tak więc winą obarczono Egwina – jednego z Aniołów Stróżów, mającego długi staż (o ile można tak powiedzieć o Istocie, na którą czas nie ma wpływu i która nie podlega ziemskim prawom). W tej chwili zaczął panować coraz donioślejszy szmer i gwar. Właśnie zbliżał się ,,oskarżony”.

-

Młodzi!

Udajcie

się

do

swoich

zajęć

–

odezwał

się

Przewodniczący – zostawcie nas samych.

Kilku z Aniołów rzeczywiście oddaliło się o parę kroków, aby nie być świadkami tejże rozmowy. Poprzedni głos jednak kontynuował: -Witaj Egwinie! Czy już odpocząłeś po ostatnich smutnych i bolesnych przeżyciach? Bez wątpienia nie jest Ci teraz łatwo!

- Owszem, nie jest łatwo patrzeć na coś, w co włożyło się całego siebie, swe siły, pracę i troski, a co spotkało się ostatecznie z klęską. Nie mogłem tego przewidzieć... to wszystko działo się tak 4

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

szybko... to było TAKIE nagłe... Nie jest mi teraz łatwo o tym mówić, nie jest łatwo mi tłumaczyć się z tego... chciałem dobrze, ja naprawdę CHCIAŁEM dobrze! Nie byłem w stanie wszystkiego przewidzieć. Nawet Anioł nie potrafi spojrzeć tak daleko, aby przewidzieć konsekwencje ludzkich czynów. Nie otrzymaliśmy pełni władzy nad ludźmi i zwierzętami, nie potrafimy przeniknąć człowieczych myśli. Możemy tylko tyle, na ile pozwoli na Stwórca.

Może to Jego plany? Może...

Egwin

był

wysokim

Aniołem,

trochę

przygarbionym,

wyglądającym na bardzo doświadczonego w opiece nad ludźmi.

Jego twarz zdobił nigdy niegasnący uśmiech (taki ciepły, pełen optymizmu, radości, nie przypominał on ludzkich uśmiechów, nawet nie powinien być do nich porównywany), oczy wyrażały ogromny smutek, a zarazem radość i spokój, płynąca po policzku łza nie wyrażała ani tęsknoty za czymś, czego ludzie ciągle pragną, ani nie była objawem płaczu. Istota po prostu była teraz sobą, przeżywała pewnie boleść i uczucie, które my pewnie nazwalibyśmy żalem po utracie bliskiej osoby, a które we wszechświecie nosi zapewne inną nazwę.

Egwin spokojnie stanął przed zgromadzonymi, wytarł rękawem łzę, a wokół uniósł się tak słodki i tajemniczy zapach, że nasze ludzkie zmysły nie wytrzymałyby tej radości, Aniołowie natomiast znają ten zapach i jest on dla nich pospolity, pochodzi bowiem z czystości i piękna Raju.

5

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Usta Anioła poczęły łagodnie drżeć i rzekł: - Czemu zaprosiliście mnie na waszą naradę? Wszak nie potrzebuję już pocieszania, jakoś muszę się z tą stratą pogodzić.

Nie będzie mi łatwo, ale odpocznę trochę i podejmę się kolejnej posługi. Jest jeszcze tylu ludzi, którym trzeba pomóc. Mam zamiar...

- Widzisz mój drogi, oto właśnie chodzi, że nie będzie drugiego Podwładnego – na te słowa Egwin wyraźnie posmutniał, a Przewodniczący, do którego należała wypowiedź, dokończył zdanie: – myślimy, że powinieneś odpocząć znacznie dłużej, nie możemy dopuścić, aby kolejny człowiek nie zaznał Raju. Jesteś już bardzo doświadczony, a przez to i zapewne zmęczony swą misją.

Swoje zadania wykonywałeś jak najlepiej, za co jesteśmy ci wdzięczni. Nie możesz natomiast zajmować się kolejnymi ludźmi.

- W takim razie co ze mną będzie – z wyraźnym bólem w głosie odrzekł Egwin - czym mam się zajmować? Stróżowanie było moim powołaniem... nie mogę tak po prostu przestać.

- Będziesz musiał – rzekł Przewodniczący – zabieramy ci funkcję Anioła Stróża, uważamy, że należy ci się zasłużony odpoczynek.

Nie chcemy cię karać, nie byłoby to w porządku, ale pragniemy, abyś otrzymał zasłużony spokój. Od dziś możesz cieszyć się Rajem i wiecznym oglądaniem Pana. Twoje miejsce zajmie Kandor – nasz nowy Stróż.

- To jest dla mnie zbyt ważne, abym mógł zaniechać tej misji. Stefek był mi bardzo bliski i jest mi go bardzo żal, nie spodziewałem się, że 6

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

takie przykrości go spotkają za życia. Mam jednak coś na jego usprawiedliwienie...

W tym momencie Egwin wyciągnął z kieszeni swego białego płaszcza jakiś przedmiot.

–...Oto pamiętnik człowieka, którym się opiekowałem przez ostatnie 27 lat. Zapisywał w nim wszystkie swoje przeżycia, wspomnienia. Podobnych dzienników prowadził o wiele więcej, bowiem był artystą i chciał, aby po jego śmierci ludzie mogli spisać jego dzieje i zrobić z nich biografię. Chciał być kimś sławnym, rozpoznawalnym. Ten notes jest zapisem jego ostatniego roku życia, który tak wpłynął na jego obecny los. Po odejściu Stefka z

ziemskiego

padołu,

uzupełniłem

jego

notatki

swoimi

spostrzeżeniami i myślami. Ten chłopak był coraz bardziej chory, toteż i notatki są chaotyczne. Nie potrafił biedak dobrze formułować swych wypowiedzi. Większość notesu stanowią moje wersje wydarzeń, przebieg jego życia, emocji i myśli. Uczyniłem to, abyście Wy, droga Rado, mogli spojrzeć obiektywnie na wszelkie wydarzenia.

Zgromadzenie natychmiast zainteresowało się słowami Anioła.

Przewodniczący wziął z rąk Egwina notes i schował go w rękaw.

- Co nam możesz powiedzieć o swym Podopiecznym? – Zwrócił się do Stróża z pełną powagą. – Przeczytamy za chwilę twój dar, prosimy jednak o przedstawienie nam tego człowieka, którym się opiekowałeś.

7

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- Mogę o nim opowiadać bardzo długo, mogę też zamilczeć na wieki, jednak nie uczynię żadnej z tych rzeczy. Nie wiem właściwie co was zainteresuje. Przywiązując się do drugiego człowieka, nawet jeśli jest się tak różnym, innym, odmiennym według natury i odległości, widzimy tę cienką nić, która łączy dwie dusze, przenika dwa serca i wydaje plony pełne zrozumienia. Ja w swej opowieści, a może lepiej, gdy powiem: relacji, skupię się tylko na tym, co najważniejsze, resztę wyczytacie sami – odrzekł Egwin swoim wcześniejszym tonem, mając w oku pewną iskierkę radości - Stefek był osobą normalną. Po utracie bliskich (matka wraz z ojcem zginęli w wypadku samochodowym, pędząc na jego urodziny), kiedy miał około 26 lat, przeżył poważny wypadek. Stał się nieco dziwny.

Mówił sam do siebie, żył samotnie, odrzucał znajomych, po prostu tracił kontakt ze światem.

Miał ciągle problemy zdrowotne. Od

wielu lat gardzono nim z powodu jego odmienności, albo po prostu dlatego, że był chory. Znikąd ten chłopak nie miał zrozumienia i nie mnie oceniać, czy jego wcześniejsze życie nie było genezą takiego odbioru, czy może dopiero ze stopniową utratą świadomości tracił swą reputację. Czasami, idąc ulicą, zdarzało się, że dostawał kamieniem w głowę, ale naprawdę dosyć rzadko. Mawiał wtedy: Jestem tylko sam ze sobą. Nie interesowała go opinia innych ludzi, żył jak ktoś obcy, wyobcowany. Był cudzoziemcem w swym miejscu urodzenia, był pisklęciem, które wychowane wśród wron chciało być pięknym słowikiem. Stefek od urodzenia nie miał tego wszystkiego, 8

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

o czym marzył. Miał jednak to, na czym najbardziej mu zależało: talent. Od najmłodszych lat chciał być artystą. Zafascynowany awangardą, zaczytany w klasycznej poezji i kochający książki pełne bólu i rozkładu na łopatki ludzkiej psychiki, malarz amator, tłumacz – samozwaniec, sam chciał być jak jego mentorowie ze środowisk bechemy. Jako ktoś w pełni świadomy stopniowo, na własne życzenie uciekał w sferę niedostępną przeciętnemu zjadaczowi białego chleba. Z chorobą ta pasja nasiliła się, przejęła kontrolę nad ludzka naturą i wyszła naprzeciw obłędowi tak podobnemu bohaterom romantycznym. Mówiono o nim, że jest opętany. Jeśli śmiano się, to zbiorowo, jeśli chciano dokuczyć to też nie w pojedynkę. Stefek szedł na przekór zachowaniom ludzi i jeszcze bardziej wnikał w sferę mroku swej osobowości, szukając ukojenia, antycznego katharsis w sztuce, która była odtrutką na całe zło świata. Był tajemniczym magikiem własnej sztuki, zaczarowywał otaczającą

rzeczywistość

i

stwarzał

świat

na

nowo.

Siał

propagandę własnych myśli i burzył utarte w podświadomości schematy dotyczące własnej osoby. Czy jednak sam o tym wszystkim wiedział? Oczywiście, że nie. On był po prostu chory fizycznie

i

psychicznie.

Miał

zaburzenia

osobowości

i

był

naznaczony przez sztukę. W początkach swych dolegliwości korzystał z pomocy specjalistów. Leczył jednak głównie sferę fizyczną, odrzucając ewentualne skazy psychiki. Po wielu wizytach u lekarzy i psychologów stwierdzono, że taki już pozostanie do 9

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

końca życia. Postawiono wyrok, schowano go w ciemną kopertę i zaplombowano. Chłopak nic na to poradzić nie potrafił. Swój ból spisywał. Prowadził coś w rodzaju zeszytu, w którym zapisywał swoje odczucia. Raczej nie można było nazwać tego pamiętnikiem, tylko

brudnopisem

(dałem

go

właśnie

Przewodniczącemu).

Znajdowały się tam jego zapiski, ,,twórczość’’, czasami pojedyncze wyrazy oraz wiele rysunków. Czułem się jak jego krewny. Teraz, gdy już odszedł z tego świata i uwolnił się z kajdan obłędu, postanowiłem wam

opowiedzieć o jego chorobie, codziennym

życiu oraz przekazać ten ,,BRUDNOPIS Z ŻYCIA”. Może uda się jeszcze Stefka uratować, gdy poznacie jego historię.

Przewodniczący nic nie mówił, tylko słuchał z zapałem słów Egwina. Był ciekawy wielu kwestii, jak chociażby życie Stefka, jego funkcjonowanie z chorobą, zastanawiały go owe dzieła zmarłego (jako anioł był bardzo otwarty na sztukę i wszelkie piękno, które wywodzi się z dobra), najbardziej jednak chciał poznać przyczyny wypadku. Rzekł wtem do Stróża: - Czy mógłbyś nam opowiedzieć coś o samym wypadku. Jest to niezwykle ważne, ponieważ w nim ma swe korzenie ta choroba, która, jak wspomniałeś, była powodem jego prześladowania.

Stanowiła dla niego brzemię. Może uda się coś jeszcze zrobić dla niego. Opowiedz coś więcej!

Egwin kaszlnął, po czym zaczął mówić: - Był pochmurny dzień i zapowiadało się na burzę. Silny wiatr 10

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

targał gałęziami, ptaki umilkły. Świat jakby zatrzymał się w miejscu.

Stefek pędził samochodem, aby zdążyć do domu przed burzą. Po deszczu nawierzchnia stałaby się śliska i musiałby zwolnić. Miał trudny dzień, w pracy problemy, do tego zarwanie kilku nocy i okropny ból nerek. Już wcześniej czuł, że po powrocie nie będzie w stanie niczym się zająć, od razu położy się do łóżka, aby złagodzić trochę ten okropny ból, to cierpienie, z którym zostanie sam (nie posiadał bowiem rodziny). Chciał jeszcze po przybyciu do domu zasiąść do stolika, gdzie zazwyczaj tłumaczył książki. Stefek biegle znał kilka języków, ale uznał, że ta wiedza mu się zbytnio nie przydaje w życiu, dlatego zajął się po godzinach tłumaczeniem wielu dzieł. Pragnął, aby literatura mogła trafiać nawet do tych, którzy nie potrafią czytać w oryginale.

Nagle rozległ się huk. Stefek nie zauważył nadjeżdżającego znad przeciwka auta, które uderzyło w jego pojazd z olbrzymią prędkością. Nie zdążył wyhamować. Kolizję było widać z daleka, co spowodowało, że zbiegło się wiele ludzi. Wszyscy ciekawi tego, co tu zaszło. Nie dawali Stefkowi szansy na przeżycie. przeciwnego

pojazdu

poszkodowanego.

szybko

Niestety

wyszedł,

było

bardzo

aby źle.

Kierowca

sprawdzić Ktoś

z

stan tłumu

zawiadomił pogotowie. Przybyło po około 15 minutach. Dwóch rosłych mężczyzn o mocnych rysach twarzy, w białych uniformach i z noszami podeszło do ofiary. Zabrano Stefka do szpitala, gdzie poddano go bardzo wnikliwej obserwacji. Jego stan był bardzo 11

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ciężki i miał wiele obrażeń na ciele. Lekarze nie dawali mu zbyt wielu szans na życie, podjęli się jednak leczenia. Po kilku operacjach, gdy Stefek czuł się lepiej i lekarze zauważyli poprawę, wypuszczono go do domu na jego wyraźną prośbę.

Początkowo nie mógł się pozbierać po wypadku. Każdy kolejny dzień był cięższy od poprzedniego, każdy dłużył się niemiłosiernie. Budził się w nocy z krzykiem. Nie opuszczał domu, nie podróżował autem. Dostał od szefa bardzo długi urlop. Pomimo tego, że wszystko było w jak najlepszym porządku, nie umiał sprostać codzienności.

Całe Zgromadzenie słuchało tej historii z zapartym tchem. Nikt nie śmiał przeszkadzać, wtrącać się w opowieść Egwina. Aniołowie są bardzo kulturalni i nie przerywają innym podczas rozmowy.

Każde słowo Stróża było dokładnie wychwytywane i przetwarzane przez

Przewodniczącego.

Gdy

Anioł

skończył

opowiadać,

Przewodniczący powiedział tylko kilka słów: - To bardzo smutna historia, przepełniona samotnością i żalem...

- Jej kontynuacja jest zapisana w dzienniczku – rzekł Egwin – tylko jego zawartość jest w stanie oddać całą historię Stefka.

Przewodniczący

wyciągnął

z

rękawa

swej

długiej,

śnieżnobiałej szaty notatnik zmarłego. Był to niewielki, brązowy zeszyt w skóropodobnej oprawie.

Na okładce było zapisane niedbałym pismem:

12

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

,,Obłęd widzę przed oczyma, serce ściska nagła trwoga, w lustrze znowu widzę siebie, ma odmienność mnie przeraża.

Strach przed życiem to pokora, on cię będzie motywował.

Dzień zaczynasz od nadziei, że go dzisiaj nie opuścisz. Śmierć stanowi wyzwolenie, z kajdan bólu cię uwalnia”.

Anioł otworzył ,,zapiski” i zaczął czytać, czasami uśmiechając się, czasami smucąc. Jego oczy miały taki wyraz smutku i współczucia, że zgromadzeni dziwili się jego reakcjom na tekst.

Począł czytać na głos, czasami ktoś wtrącał swoje komentarze wykorzystując przy tym chwilę pauzy, którą czynił Przewodniczący. * Nie będę tu przytaczał wszystkich zapisków, dzień po dniu, ale tylko ich część, momenty przełomowe w życiu Stefka, oraz te, które mogłyby zaważyć o losie Egwina. *

13

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

I Stefek położył się dziś bardzo późno, ciągle tłumaczył Dantego z oryginału. Biedny chłopak, tak go to pochłonęło, że nie usłyszał cichego tykania zegara odmierzającego czas. Trzecia przybyła tak nagle, że nim się Stefek spostrzegł – była już czwarta. Szybki prysznic i spać. Tej nocy mimo tego, że księżyc był ukryty za gęstymi, czarnymi chmurami, on nie mógł zasnąć. Nie po tym, co go ostatnio spotkało. Wypadek nie dawał mu wytchnienia. Ciągłe lęki, w głowie krzyki ludzi przechodzących akurat wtedy, gdy doszło do kolizji. „Głupie istoty! Akurat musieli oni wszyscy wtedy przechodzić!

Człowiek upada, to się mu rękę podaje, a nie wykrzykuje hasła w stylu: jaki on biedny... taki młody i umarł... Szkoda mi ich.

Dostałem dar, więc go wykorzystam! Pokażę jeszcze ludziom, że coś znaczę.” - pomyślał Stefek. Takich myśli, a nawet podobnych jeszcze wiele pojawiło się w jego głowie tej nocy. Nie mógł zasnąć... nie dziś. Po zamknięciu oczu widział mnóstwo krwi (pomimo tego, że na miejscu wypadku prawie w ogóle jej nie było. Nie wiedział skąd takie myśli). Postanowił poddać się emocjom, stać się niewolnikiem swego umysłu i pójść wreszcie spać. Liczył ludzi pojawiających się przed oczami. Każdy sposób na to, aby zasnąć, 14

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

był w sumie dobry. W tym tłumie przed oczyma pojawiła się kobieta w brudnej, szarej chuście, obwiniętej niedbale wokół głowy. On sam leżał na ziemi. Jakiś mężczyzna (widać, że już pod wpływem alkoholu, bowiem chwiał się na nogach i mówił coś sam do siebie, bijąc przy tym powietrze) powoli zbliżył się do Stefka i nadymając się, po prostu go opluł. Chłopak był w szoku, ale dopiero teraz domyślał się co się stało. Biedaczyna nagle wstał i udał się do pobliskiego, przydrożnego lasu. Ku zdziwieniu ludzi nic mu nie było.

Była już ciemna noc. Drzewa chyliły się ku ziemi, cichy wiatr śpiewał zimne pieśni zmroku... Stefkowi dał się słyszeć głośny, przenikliwy śpiew sowy. Młodzieniec słyszał w nim wiele dziwnych słów, wydawało mu się, że ptak chce coś powiedzieć. Pośród tej ciemności jego oczom ukazał się mały fragmencik oświetlony blaskiem księżyca (wydawał się Stefkowi najodpowiedniejszym miejsce na postój). Nie wiedział gdzie idzie. Chciał się już wydostać z lasu. Jego uwagę jednak szybko zwrócił czerwony kwiat. Była to roślina barwy prawie że szkarłatnej. Jej długie płatki zawijały się na końcach ku miodowożółtemu środkowi. Łodyga była przeobfita w bardzo ostre kolce. Stefek podszedł nieśmiało do rośliny. Była ona teraz piękniejsza, niż się spodziewał. Chłopak dotknął płatków i przekonał się, że były pokryte krwią. Jego dłonie zaczęły nagle opływać w tę czerwoną substancję. Rzucił się na ziemię i zaczął ocierać dłonie o wilgotną rosą trawę. Krew nie chciała zejść z dłoni i Stefek musiał coraz mocniej pocierać nimi o ziemię... nic z tego.

15

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Czerwień zaczęła przysychać i tworzyć delikatną skorupkę, trochę krwi zostało pod paznokciami i zaczęło się już utwardzać. Stefek zaczął krzyczeć na cały głos. Nie chciał już siedzieć w lesie. Czuł, że jego psychika nie wytrzyma podobnego doświadczenia.

Wydawało mu się to tak nieprawdopodobne, że wręcz niemożliwe.

Oprócz strachu czuł też ból krwawiącej dłoni. Rana nie była tak wielka, aby od razu ją bandażować, ale ostre szczypanie dawało o sobie znać. Stefek rozejrzał się wokoło i zaniemówił. W krzakach zaczęło się coś ruszać. Dobywał się pisk, psie ujadanie i głośne kroki. Do uszu chłopaka dotarło zdanie: - Stul pysk, kretynie! Co ty sobie myślisz?! Waruj, i to raz! Co mi do łba uderzyło, żebym targał ze sobą tego dziada?! Zamknij się, i to już! Pysk, słyszysz, stul pysk!

Stefek był zmieszany. Charczący głos nie ustępował, a wraz nim echo niosło przeraźliwy i przyprawiający o dreszcze skowyt.

Chłopak zastanawiał się nad tym, czy jegomość, który przechadza się nieopodal, czy wie on o tym, że ktoś jest świadkiem jego dialogu z psem. Stefek bał się podnieść z ziemi i uciec, aby nie zostać zauważonym. Wiedział natomiast, że nie może tak siedzieć i czekać na niechybną śmierć. Coś musiał zrobić i jeśli chodzi już o zgon, to wolał chyba umrzeć w biegu, niż stać się ofiarą biernie broniącą swego żywota.

Nagle podszedł do niego tajemniczy mężczyzna w czarnym, długim prawie do kostek płaszczu. Na mocnym, szarym sznurze 16

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

prowadził olbrzymiego psa (być może był to wilk, ważne, że: istota była nienaturalnej

wielkości,

spoglądała dużymi, czarnymi

i świecącymi oczyma wprost na Stefka, a białe kły zwierzęcia odbijały się światłem księżycowym). Mężczyzna szedł od dłuższego czasu za Stefkiem, depcząc mu prawie po piętach. Przybysz zatem doskonale wiedział o tym, że chłopak skrywa się za krzakami. Być może bawił się nim i grał na zwłokę. Musiał mieć niezły ubaw z powodu lęku chłopaka. Gdy tylko spostrzegł, że Stefek powstaje z gleby, natychmiast zainterweniował. Póki co, drzewa stanowiły dla niego chwilowy schron. Aż dziwne, że chłopak nie zauważył, że ktoś za nim idzie. Przybysz bardzo cicho się zakradał. Nawet jedno źdźbło trawy, nawet jeden patyczek się pod nim nie ugiął. Jego kroki były bardzo dyskretne. Podszedł do Stefka i nagle rzucił się na niego. Obwiązał swój sznur wokół szyi chłopca i zaczął zaciskać pętlę wokół jego głowy. Stefek dusił się, ostatkiem sił próbował krzyczeć. Nic z tego. Przybysz był silniejszy. Stefkowi spłynęły tylko dwie, no może trzy łzy, po zimnym policzku. Wypuścił resztę powietrza z płuc i osunął się na ziemię. Zrobiło się ciemno. Drzewa, księżyc, wędrowiec, krew... wszystko w jednej chwili przepadło.

Odbicie białych zębów zwierzęcia stopniowo przygasało przed oczyma Stefka. Biel rozmywała się i prysnęła w jednej chwili jak spadająca gwiazda tonąca w odmętach oceanu. Ciemność, która przenikała wszystko wokoło... cała masa ciemności...

Wtem otworzyły się oczy Stefka. Widział przed sobą półkę 17

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

z książkami, na której stały jego ulubione pozycje i śmieszna figurka kupiona na jakimś festynie. Czuł się nie najlepiej, słyszał swój dyszący oddech, głośne kołatanie serca oraz zimno przebiegające przez całe ciało. Zapomniał widocznie zamknąć okna. Szybko spojrzał na swoje dłonie. Były one czyste, nie można na nich dostrzec nawet najmniejszego śladu krwi. Nerwowo chwycił swoją szyję

i

nie

poczuł

bólu,

który

mogłyby

wywołać

siniaki

spowodowane uściskiem liny. Powoli uświadamiał sobie, że to był tylko zły sen. Nie wiedział co miała oznaczać cała ta scena w lesie, kwiat oraz tajemniczy mężczyzna. Chciał jeszcze chwilę poleżeć, nie miał ochoty wychodzić spod ciepłej, puchowej kołdry. Szybko spojrzał na zegarek, w którym przez roztargnienie poszedł spać.

Była druga w południe. Koszmar spowodował jego długi sen. Stefek nagle pomyślał o tym, że sen może warto spisać. Otarł z czoła pot, pokonał lenistwo i wyskoczył szybko spod przykrycia, zrzucając śnieżnobiałą kołdrę na podłogę. Na boso podbiegł do swego biurka, przy którym zazwyczaj pracował. Panował niedający się ogarnąć bałagan. Spod sterty papierów, listów, karteczek z adresami i cytatami wyciągnął swój notatnik, który miał być jego pamiętnikiem służącym w przyszłości jako zaczynek do biografii. Chwycił nadgryziony długopis z przerywającym wkładem i począł pisać na stronie z napisem: ,,22 maja - kupić sałatę na obiad; oddać książki Leokadii; tłumaczenie do wydawnictwa”. Przekreślił stare notatki i ogryzając długopis zastanawiał się nad tym, jak sformułować 18

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

koszmar. Nic nie przychodziło mu do głowy, a to, o czym pomyślał, wydawało się zbyt słabe. On – wielki artysta – nie może spisać snu słowo w słowo. On jest przecież wyjątkowy, naznaczony przez Talent, dostał od Boga dar i grzechem byłoby nie wykorzystać tego prezentu. Stefek zamachnął ręką w powietrzu, przyłożył długopis do białej kartki papieru i postanowił, że napisze to, co akurat podpowiada mu wewnętrzny głos weny, a potem ewentualnie poprawi swe zapiski. Na papierze po chwili narodziły się słowa: ,,... to było w tej krainie, gdzie najgorsze myśli mają swe spełnienie, śnisz na jawie i nie wiesz, co się z Tobą dzieje... - układał w notesie - ...a życie już wie, że zbliża się do niego śmierć z atrybutami ostateczności...”

-Nie, to za głupie! Muszę wymyślić coś innego. To nie oddaje pełni mojego bólu – pomyślał Stefek i pokreślił notatki – a może zajrzę do Dantego, nad którym właśnie pracuję?

Stefek podszedł do swych notatek, nad którymi do późna siedział. Przejrzał je i z uśmiechem na twarzy podbiegł do notatnika. Był wczoraj zadowolony ze swego przekładu i tym bardziej cieszył się, że wykorzystany będzie kiedyś w jego biografii.

Pomyślał,

że

badacze

jego

życia

będą

zachwyceni

tym

tłumaczeniem. Nie mogło być przecież inaczej! W głowie już zaczynał wyobrażać sobie tych badaczy, którzy będą przeszukiwać 19

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

po jego śmierci dom i natrafią na notesy i wszelkie zapiski. Wtedy pewnie o swym odkryciu powiadomią pracę, opłacą najlepszych pisarzy i stworzą wielostronicową biografię Stefka – Artysty. Na chwilę obudził się z wizji i znowu wziął swój długopis. Zaczął pisać: ,,Pamiętaj tu wchodzący człowiecze, że żegnasz się z nadzieją na zawsze...” - z tymi słowami wyrzeczonymi mi kiedyś przez autora Komedii zwanej Boską wkroczyłem do lasu, gdzie czekała na mnie łąka pełna krwi...

Stefek całe popołudnie spędził na spisywanie swego snu, ubierając go w najzacniejsze słowa i tworząc z niego prawdziwy dramat. Zawsze miał tendencję do teatralizowania swojego życia.

Tkwiła w nim niezwykła pasja literacka. Swój przekład ,,Boskiej Komedii” opracowywał niezwykle dbale, odbiegając znacznie od oryginalnego tekstu. Każde słowo musiało być przepełnione tragizmem, boleścią i patetycznym brzmieniem. Charakteryzował go typowo barokowy styl pisania. Wydawcy chętnie kupowali jego przekłady książek, nie traktując ich poważnie i dodając na okładkach teksty w stylu: ,,zupełnie oryginalny, jedyny w swoim rodzaju i niepowtarzalny przekład klasyki literatury. Czytanie już nie musi być nudne...”

Za swą pracę Stefek otrzymywał małe sumy, ale nie dla pieniędzy tłumaczył. Literaturą zaraził go przyjaciel pracujący w bibliotece – 20

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Henryk. Mężczyzna znał Stefka jeszcze ze szkoły podstawowej, zawsze razem się trzymali i pomagali sobie w trudnych chwilach.

Henryk zapowiadał się dobrym pisarzem, pokierował swe życie jednak tak, że nie udało mu się rozwijać talentu. Żałował swych wyborów, decyzji i zaprzestania pisania. Wiedział, że teraz raczej już nie uda mu się odzyskać dawnej kondycji pisarskiej. Stanął przed wyborem, przed którym znajdowało się wielu przed nim: poświęcić się sobie i chcieć osiągnąć karierę, czy całą swą siłę i zaangażowanie skierować ku bliźniemu. Henryk wybrał to drugie i nie miał do siebie pretensji, że poświęcił swą karierę i zmarnował szansę na sławę. Na znak zerwania z przeszłością spalił wszystkie swoje rękopisy, wymazał z pamięci sny o potędze, zapomniał snute opowieści i uśmiercił całą plejadę bohaterów literackich. Po dawnym Heńku nie zostało już nic. Zabił w sobie cząstkę swego dawnego ,,ja”. Dobrze o tym wiedział. Wiedział też i jego kolega.

Stefek zawsze wykonywał swą pracę mając nadzieję, że jego przyjaciel będzie zaskoczony, gdy zobaczy imię i nazwisko swego kumpla i namacalny efekt jego pracy. Z jednej strony chciał coś udowodnić Heńkowi. Pochwalał jego heroizm, poświęcenie i chęć pomocy innym, ale gdzieś w podświadomości tłamsił w sobie nieprzebyte złoża żalu. Nie mógł zrozumieć tego, że tak dobrze zapowiadający się twórca mógł wszystko tak porzucić z dnia na dzień i zająć się życiem. Pisarstwo – to powinno wypełniać egzystencję kumpla Stefka. Chłopak za wszelką cenę pragnął 21

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

dopiec swemu przyjacielowi i wcale nie z powódek czysto złośliwych, czy z chęci dokuczenia. Stefek chciał tylko tego, aby Henio przejrzał na oczy.

Chłopak nie wiedział o

tym, że Henryk nie pracuje już

w bibliotece, co więcej – zachorował na rzadki nowotwór i obecnie przebywa w szpitalu. Nikt nie mógł o tym powiedzieć Stefkowi, bo nie posiadał on przyjaciół. Żył samotnie, nie szukał nowych kontaktów i nawet ich nie pragnął. Ale czy to cokolwiek by zmieniło?

Czy ta wieść wniosłaby cokolwiek w życie Stefka?

Za oknem zrobiło się już niezwykle ciemno, noc wychodziła z ukrycia i przykrywała cały otaczający świat. Stefek zmęczył się już spisywaniem

swego

snu

i

zaczętą

później

pracą

nad

tłumaczeniami. Zaczęły mu się plątać myśli, dobre pomysły gdzieś nagle uciekały, wszystko ograniczało się do tych samych zwrotów.

Zaczęła go boleć głowa, nawet nie pomogła świeżo zaparzona herbata. Nie tym razem miała go podtrzymać przy życiu. Zapragnął odpocząć, odetchnąć świeżym powietrzem. Nie patrząc na ciemną noc na dworze, ubrał się cieplej i wyszedł na spacer do lasu.

Przechadzał się starą, wydeptaną już ścieżką. Nie bał się o swe życie, zapomniał już bowiem o koszmarze. Czuł w nozdrzach świeży podmuch nocy, cisza panująca wokoło wypełniała go i powodowała jakieś dziwne ukojenie. Zapominał już o troskach całego dnia. Pragnął zostać w tym ciemnym lesie jak najdłużej.

Chciał najbliższy czas spędzić w miejscu całkowicie wolnym od 22

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

cywilizacji, smutków i trosk i żyjącym własnym tempem. Nagły podmuch wiatru skłonił go do wielu myśli. Stefek poczuł na twarzy chłód i ożywczą świeżość. Pośród tego mroku chciał te wszystkie myśli pozbierać, uporządkować i rozkoszować się ich brzmieniem. ,,Życie jest jak mgła unosząca się nad nasiąkniętą deszczem glebą.

Podnosi nas ciągle, ucieka i nie pyta się o zgodę na odejście.

Człowiek musi pogodzić się z tym, że jest uzależniony od czasu, od marności świata i ulotności swego ziemskiego bytu. Czy jesteś w stanie człowiecze dać coś od siebie temu światu? Coś, czego on już nie ma...coś, co mu jest potrzebne, niezbędne do szczęścia...?

Dlaczego są tacy ludzie, którzy potrafią zniszczyć ten panujący spokój, zerwać tę zasłonę harmonii i zaprzepaścić szansę na lepsze jutro?

Nawet w tej chwili dochodzi gdzieś do katastrofy. Tylu ludzi jest na świecie, tyle istnień potrzebujących pomocy...i tyle samo różnych historii, które wypełniają ich troski i potrzebują wysłuchania. Tak niewiele potrzeba, żeby kogoś uszczęśliwić, uświadomić go o jego człowieczeństwie, ważności i roli w świecie. A jednak i moje życie jest krótkie i ulotne. Nie dałbym rady pomóc innym ludziom, nie okradając samego siebie z niezbędnego czasu. Nie pomagając innym okażę się egoistą zadufanym w sobie i zaangażowanym w swoje poglądy, idee i uwięzionym w barierach wykreowanego przez siebie świata. Poświęcając się dla innych, okradam ich ze 23

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

swych książek, które mogą posłużyć dla przyszłych pokoleń... Tylko czy ja mam im coś do zaoferowania? Czy te moje grafomaństwa, teorie i koncepcje wyssane z palca, a będące kwintesencją mego światopoglądu są komuś potrzebne? Czy lepiej poddać się i poświęcać dla innych...? O, jak mnie boli... jak mnie boli tam gdzieś w głębi mnie, w głębi mego człowieczeństwa, w mym sercu czuję dziwne kłucie, obciążenie. To jakiś dziwny ciężar, który sprawia mi ból... Lepiej pomagać innym, nie boli to tak i otwiera...

Ech, to mnie już przerasta. Boli, boli, boli mnie istnienie. Jestem kruchy jak ta gałąź na drzewie. Siądzie na niej ptak, złamie i odfrunie...gałąź się sama nie zregeneruje, zostanie samotna na ziemi. I ludzie będą po niej chodzić. Jestem jak to drzewo, inni na mnie pasożytują... Jestem taki sam, sam ze sobą, ze swymi myślami. Moje życie jest przejściowe i takie krótkie... Dobrze, że tworzę w domu swoją biografię, dobrze, że mnie poznają ludzie.

Coś mi się przebija przez głowę, jakaś myśl mi nie daje myśleć: Kiedy serce zacznie boleć, kiedy ludzie mi wybaczą, będę sobą na poważnie, dam im coś, co jest tylko moje...

Co ja plotę? ,,Kiedy ludzie mi wybaczą...”? Co to jest? Pytam się samego siebie: co to jest? Co mają mi wybaczyć? Prowadzę się 24

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

nienagannie, dbam o wszystko, co mnie otacza. To mnie ludzie mają za nic, spluwają na mnie, gardzą moimi uczuciami... Każdy czegoś ode mnie chce, a nikt nie liczy się z tym, że jestem tylko człowiekiem. CZŁOWIEKIEM, tylko CZŁOWIEKIEM. Sam jeden, zależny tylko od siebie... ale kogo to interesuje? Czuję się rozdarty pomiędzy tym, co przyziemne, a tym co ponad naturalne, natchnione sztuką. Ja chcę wzbić się na szczyt, chcę wejść na chmurę, która pokaże innym ludziom moją doskonałość... o Stefku, marny pyle, puste marzenie! Czego ja chcę od życia? Dlaczego ciągle boli mnie serce z powodu tęsknoty, sens egzystencji w poczuciu niespełnienia i głowa ranna w wypadku, dlaczego? Czy w jednym człowieku: w artyście, może spajać się ze sobą fizyczna część życia, przyziemne pragnienia i potrzeby z duchowymi wartościami? Dlaczego człowiek to taka istota, która do życia potrzebuje jedzenia, snu... potoczności? Czy nie możemy wszyscy odżywiać się odami, sonetami, impresjonistycznym malarstwem, kontemplacją sztuki, przeżyciami czerpanymi z muzyki? Jaki ja marny, jaki ja podły dla swej artystycznej natury! Czego ja chcę?

Dlaczego to JA jestem artystą? To mnie boli!... Chcę być normalny, mieć swoje przyziemne pragnienia i cele, jak naprawa samochodu, czesanie psa, domek z ogrodem. Chcę zerwać ze sztuką, wyjść na nowe tereny, które są tak powszednie dla większości ludzi... Ale czy mogę okradać ludzi ze swojej twórczości?! O Paradoksie, o Ironio, o Sztuko! Przyzywam was moje muzy, przyzywam was, Marności 25

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Mego Życia, podajcie mi dłoń, wydźwignijcie mnie, unieście!... … Mamo, Tato, wiem, że TAM jesteście! Czuję się tak źle... tak... źle...

Stefek zrobił się bardzo rozdrażniony, wiele myśli wciąż krążyło mu po głowie, czuł się jak w jakimś letargu. Nie potrafił uporządkować swoich myśli. W swoich rozmyślaniach dotarł zbyt daleko, wypłynął na niezbadane głębiny, które nie dawały mu szansy na dopłynięcie do brzegu. W tej wędrówce po bezdrożach swych myśli i pragnień ciągle pozostawał sam. Znikąd pomocy, żadnego zrozumienia... nic. Chłopak już nie miał siły. Przycisnął swą twarz do wilgotnej gleby, zaszlochał i ciągle powtarzał tę samą apostrofę: Mamo, Tato, wiem, że TAM jesteście! Czuję się tak źle... tak... źle...

Nie potrafił sobie już z tym wszystkim poradzić, musiał po prostu odpocząć na łonie przyrody. Wizje, koszmary, chęć spełnienia, samotność – tego wszystkiego już było za dużo, a przynajmniej tak mu się wydawało...

Schłodziło się na dworze, drzewa poszły już dawno spać.

Pogoda szybko wskazała mu dalszy plan postępowania.Stefek postanowił pójść do domu i uporządkować swój wiersz. Czuł, że wena go tak szybko nie opuści. Nie chciał, aby te myśli przepadły, zostały wessane przez mroki nocy. Poczuł się teraz znowu inaczej, 26

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pragnienia powróciły i pokonały melancholię i smutek. Czuł jeszcze samotność, ale serce zaczęło się rozpogadzać. Nastąpiła nagła zmiana nastroju, nie pierwsza od wypadku i zapewne nie ostatnia.

Zawsze było to samo: chwila smutku i bólu tak silnego, że topił serce, a potem nagły przypływ optymizmu bądź stanu bierności uczuć, całkowitego wyciszenia i głębokiego zamyślenia. Teraz było coś na pograniczu nadziei i chęci spełniania. Stefek postawił swój kołnierz, dopiął kurtkę, wsadził ręce do kieszeni i pewnym krokiem, z groźną miną udał się do domu. Po drodze chuchał i przyglądał się mieszance jego oddechu i wieczornego chłodu.

- Jakie zabawne te obłoczki pary wydobywające się z mych ust.

Jakby parował mój talent. Nie jestem dobrym literatem, więc nie będzie mi szkoda, gdy wena sobie odejdzie. Na co komu moje grafomaństwa? - powiedział sam do siebie – Poczułem nagłą ochotę, aby popracować nad swymi tłumaczeniami. * Wśród aniołów powstał nagły gwar. Zaczęły się dyskusje na temat zachowania Stefka. Przewodniczący przestał czytać notatki Egwina,

a

młodsi

stażem

aniołowie

zaczęli

komentować

zachowanie chłopaka.

- Egwinie, Stefek był niezwykle nieszczęśliwy, ale dlaczego jego poglądy

i

myśli

były

tak

burzliwe?

-

powiedział

nagle

Przewodniczący, wyraźnie przebijając gwar – czy to możliwe, aby praca tak wyniszczała?

27

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- Chłopak był zawsze ambitny i pragnął coś osiągnąć, ale coś działo się w jego głowie (coś dziwnego). - odparł Egwin - Wysłuchajmy dalej tej opowieści.

Przewodniczący odchrząknął i począł kontynuować czytanie zapisków Stróża. Wszyscy Aniołowie już dawno zaniemówili i pragnęli poznać więcej szczegółów tejże historii. Panowała niebywała cisza, każdy był skupiony na tym, co dalej nastąpi, jak zachowa się Stefek, gdzie się uda. Aniołów interesowały głównie jego czyny, to one stanowią przecież cel tego zebrania. * Po długiej i w miarę spokojnej nocy Stefek obudził się i poszedł do lekarza. Chciał sprawdzić, czy wszystko z nim już dobrze po wypadku. Niechętnie wstał z łóżka, ale wiedział, że jest to jakaś wyższa konieczność. Ludzkie zmęczenie i pragnienie lenistwa postanowił zamienić na coś pożytecznego. Doskonale wiedział o tym, że są czasem takie sytuacje, w

których należy

kierować się wyższą koniecznością. Musiał porzucić ciepło łóżka, sny i wypoczynek i za chwilę wyjdzie na spotkanie świata, który wcale nie musi być dla niego przyjazny tego dnia. Pośpiesznie się ubrał i wybiegł z domu. Szedł krótko, co chwilę przyspieszając kroku. Na miejscu bez pukania wszedł do swego lekarza, który był odpowiedzialny za jego badania. Ten od razu przeszedł do rzeczy: 28

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- Musimy skierować pana na kilka badań. Trzeba sprawdzić, czy kości po zdjęciu gipsu z ręki zrosły się prosto, koniecznie trzeba pobrać krew i zrobić badanie głowy. Wszystko nie powinno trwać dłużej, niż godzinkę czasu.

- Panie doktorze, bardzo się denerwuję. A jeśli wykryjecie mi przy okazji jakiś nowotwór, albo uczulenie na coś i

nie będę mógł

niczego już jeść? A jeśli... - urwał nagle Stefek – albo co gorsze zarazicie mnie czymś poprzez brudne strzykawki? Zawsze tak jest, że idąc do lekarza z nogą, wychodzi się z chorą ręką. Zawsze coś znajdzie się przy okazji. No dobra, ale mus to mus. No oczywiście nikt się nie liczy ze mną, a każdy tylko pilnuje swojej prywaty. Co za świat, co za ludzie... dlaczego akurat ja muszę to wszystko znosić?

Panie doktorze, dlaczego? Czy aby na pewno nic mi się nie stanie?

Czy może mi pan obiecać, że nic już nie wykryjecie? Nie żebym się bał, ale mam już dość tego chodzenia tam i z powrotem. Mam wiele innych zajęć w swym domu do roboty. Panie doktorze, czy...

- ...Spokojnie – lekarz z uśmiechem przerwał monolog Stefka.

Wiedział, że pacjent ma prawo do dziwacznych zachowań, w końcu widział już nie takie przypadki. Odrzekł z niegasnącym uśmiechem: – nic się panu nie stanie. To tylko profilaktyczne badania. Wygląda pan na okaz zdrowia, a zabiegi to tylko formalności.

Nagle weszła do pokoju pielęgniarka i zaprowadziła Stefka na prześwietlenie ręki oraz głowy. Chłopak spokojnie przeszedł przez te badania. Obeszło się bez komplikacji. Gorzej było przy 29

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pobieraniu krwi. Młodzieniec na widok igły zaczął panikować, zrobiło mu się słabo i początkowo chciał opuścić fotel. Rozmowa z pielęgniarką utwierdziła go jednak w przekonaniu, że nic mu się nie stanie. Ostatecznie dał sobie upuścić trochę krwi i z wyraźną ulgą oraz uśmiechem wyszedł z gabinetu. Jego dziwne nastroje nie minęły, ale już ich nie okazywał całe otaczającemu światu. Kłębiły się w jego głowie i nawet wzbudzały marzenia o świecie, gdzie każdy człowiek jest tak wszechstronnie wykształcony, że leczy się sam. Stefek już był bliski wyrzeczenia na głos swych planów, ale w ostatniej chwili zauważył drzwi. O mało co w nie nie uderzył.

Uświadomił sobie, że wreszcie koniec i że za chwilę będzie w domu. W porywie euforii zapomniał, że przyłożony do miejsca po igle wacik jest nasączony alkoholem i że rana niezwykle szczypie.

W sumie było mu już to wszystko obojętne. Gdzieś w głębi siebie cieszył się z tego, że już po badaniach, ale mimo wszystko czuł się nie najlepiej. Bardzo bolała go głowa i chyba pierwszy raz w życiu poczuł aż tak silny ból. To było okropne. Nie mógł pozbierać myśli, skupić się na drodze do domu.

Stanął na ułamek sekundy na

chodniku, zamknął oczy, pochylił głowę i postanowił jak najszybciej dotrzeć do domu i położyć się do łóżka. Droga minęła szybko, bo nie myślał o dzielących go metrach, a jedynie szedł za wyuczonym przez mózg tropem, którym kierował się już tyle razy w życiu. Po kilku minutach dotarł na miejsce. W ubraniu, nawet nie zdejmując butów, położył się do łóżka. Ból się nasilał. Ostatnią myślą przed 30

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

zaśnięciem była cicha nadzieja, że może nie pojawi się koszmar.

31

żaden

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

II Stefek obudził się, ale ból nie minął. Nasilił się jeszcze bardziej i powodował wewnętrzne rozdarcie. Chłopak musiał spać jak zabity, bo leżąc całą noc na lewej ręce, stracił w niej czucie. Teraz oprócz głowy musiał też doprowadzić do normalności swą rękę. Uderzył z całej siły o bok łóżka, ale to nic nie dało. Postanowił, że ręka musi chwilę po zwisać i wtedy krążenie powróci. Udało się. Jednego problemu było teraz mniej. Chłopak jednak czuł się okropnie, a dzień nie sprzyjał optymistycznemu nastawieniu do życia. W jego odczuciu głowa miała za chwilę eksplodować i tylko sekundy brakowały do tego, aby nastąpił wybuch. Stefek nie miał na nic siły i najchętniej kontynuowałby swą drzemkę. Wiedział jednak, że coś ze sobą musi zrobić. Przelotnie zerknął na kalendarz wiszący nad biurkiem – jego osobistym miejscem pracy i po krótkiej chwili uświadomił sobie, że wczorajszy dzień zapędził go do lekarza, a dzisiejszy ma za zadanie kontynuować tę wizytę. Stefek umówił się z doktorem, że wyniki badań otrzyma następnego dnia. Nie trzeba chyba mówić, jak chłopakowi nie chciało się wychodzić na dwór. Miał już dość czegokolwiek, a jego marzeniem było leniuchowanie i powracanie do zdrowia. Nawet

od spraw

zawodowych zrobił sobie wolne. Zamknął na chwilę oczy 32

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i pomyślał: ,,Policzę do 10 i szybko, niczym błyskawica wyskoczę spod kołdry”. Począł cicho i niezwykle powoli wymawiać: - R...az, dwaa..., trzy, czteeery...

Im dalej zachodził w tym liczeniu, tym bardziej zastanawiał się, jak zrobić, aby pozostać jednak w łóżku. Nagle przyszła mu do głowy myśl, żeby jednak pójść do lekarza, wziąć te wyniki i wiedzieć już co tak naprawdę mu dolega. Po powrocie położy się do swego ,,wyrka i tyle go będą widzieli inni”.

W sumie to dosyć zabawne, bo ludzie i tak go nie widywali na ulicy, bo Stefek prawie nigdy nie opuszczał swego domu, z wyjątkiem jakiś bardzo ważnych spraw do załatwienia w mieście.

Zanim doszedł do tej bolesnej dziesiątki, już był w kuchni i w biegu się ubierał. Nie miał czasu na poranną toaletę, jego czas był ograniczony. W pełni uzależnił się od zegarka, który strzegł go od spóźnienia się do lekarza. Doktor i tak poszedł mu na rękę i przyczynił się do szybszego załatwienia wyników. Stefek nie mógł ot po prostu nie wstawić się w gabinecie.

Skutkiem pośpiechu była źle założona koszulka z krótkim rękawem, oraz dwie inne skarpetki na stopach. Chłopak postanowił, że na dobrą sprawę nie będzie ściągał bluzy i nikt nie dostrzeże tego, co ma pod spodem, a na problem skarpetek będą najlepsze wysokie trampki. Łatwiej byłoby po prostu przebrać się, ale gdy Stefek na coś uparł się, to nie było przeproś. Poza tym denerwował się

wynikami.

Los

wydawał

mu 33

się

niepewny,

aż

tak

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

nieprzewidywalny, że wolał cieszyć się póki co z tego, że nie zna całej prawdy. Wrzucił pośpiesznie do mikrofali 2 kromki chleba, kawałek bekonu, a sam pobiegł szybko do pokoju, aby zabrać dowód osobisty.

Głośne piknięcie urządzenia oznaczało, że śniadanie jest już gotowe. Złapał szybko obie prawie przypalone grzanki i zrobiwszy gryza, zakładał kolejne części garderoby wyjściowej. Ciach kromkę i prawy but na nogę, kolejny kęs posiłku i zakłada drugiego buta.

Potem kilka gryzów i w mig została założona kurtka, wokół szyi znalazła się niedbale okręcona szara chustka oraz na nosie pojawiły się niemodne już w tym sezonie czarne okulary przeciwsłoneczne z grubymi i plastikowymi rączkami, ledwo co trzymającymi się na uszach Stefka. Tak wystrojony mógł wyruszyć ku niepewnej przyszłości.

Pospieszni wyszedł na klatkę schodową. Wokół unosiła się niemiła woń kiszonej kapusty. Nic by pewnie nie było w tym dziwnego, gdyby produkt piwnicznego przetwórstwa był świeży.

Zapach mieszał się z wonią stęchlizny, mokrych schodów i odrapanego tynku. Smród był tak okropny, że Stefka wykręcało na boki. W połączeniu z bólem głowy taka mieszanka dawała poważny powód ku niezadowoleniu. Chłopak naciągnął spod szyi swą arafatkę na nos, pochylił lekko głowę ku dołowi, otrzepał ręką swe bujne, kasztanowe, kręcone włosy i zaczął zamykać drzwi.

Usłyszał trzask zamka, ale postanowił jeszcze się upewnić. Złapał 34

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

za klamkę, pociągnął ją najpierw do siebie, potem odepchnął do tyłu. Drzwi były zamknięte. Pomyślał, że warto jeszcze spróbować raz. Czynność tę powtórzył jeszcze 10-ciokrotnie i był wreszcie wolny. Musiała to być parzysta i okrągła liczba. Podczas ,,szarpania” drzwi wyśpiewywał sobie pod nosem jakąś piosenkę.

Zawsze pomagało mu to później w drodze przypominać sobie to, czy zostały aby na pewno zamknął drzwi od domu. Po wróceniu myślą do danej melodii był pewien, że czynność wykonał.

Nieważne, że drzwi prawie zawsze były zamknięte, a chłopak na darmo wykonywał swój całodobowy rytuał. Wiedział o tym, że nie ma to jakiegokolwiek celu i sensu, ale szedł w zaparte.

To, co miało być dmuchaniem na zimne, okazało się pełnym szaleństwa i bezsensu działaniem.

Stefek przyzwyczajony do swego zachowania, teraz sprawdzał skuteczność zamknięcia drzwi. Stojący na dole sąsiad wybuchnął nagle śmiechem. Dźwięk był tak głośny, że Stefek aż podskoczył.

Zrobiło mu się głupio i nawet zarumienił się, ale ból, ten silny ból głowy paraliżował jego koncentrację. Jedynie rytuał przebiegał bez komplikacji. Kątem oka chłopak jednak spojrzał w bok, ale jego uszu dobiegł pełen śmiechu i szyderstwa śmiech.

- Ale żeś wariat, Stefek! - z poważnym politowaniem i z brzmiącą jeszcze w głosie niechęcią odrzekł sąsiad – No proszę, co te perełeczki – książeczki robią z ludźmi! Tłumacz dalej chłopczyku,

a

skończysz

w

psychiatryku!

35

ha..haha...

Pan

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

magisterek ma marzenie: podbić rynek swymi pisadełkami. A rób sobie co chcesz! Ten kraj już dawno przestał być dla normalnych ludzi... no są oczywiście wyjątki! Gdyby tak każdy w zimę złapał za łopatę i odśnieżył, jesienią wygrabił trawnik, to żylibyśmy normalnie w Krainie Szczęścia! Ale narobiło się teraz tych profesorków, doktorków i innych badaczy i teraz fiksu-fiksu. Haha, jak to dobrze, że człowiek uczony nie jest i skończył tyle klas, że mu wystarczy. Przynajmniej sobie dożyję godnie do emerytury, a nie będę kręcił się jak ten smród po dziurawym podkoszulku...

Sąsiad spojrzał jeszcze pogardliwie na Stefka, zaśmiał mu się prosto w twarz i wszedł po schodach na górę. Dalej sobie bełkotał coś pod nosem, rozprawiał i prowadził swój pseudonaukowy monolog. Nie trzeba mówić chyba, co Stefek przeszedł podczas tych kilku sekund stania oko w oko z sąsiadem ubranym w za krótką koszulkę na ramiączka i z papierosem w dłoni. Był bardzo skrępowany, czuł się po prostu podle. Wziął do siebie całą tę jednostronną rozmowę skierowaną przeciwko niemu. Podczas drogi do lekarza, nie zważając już na ból głowy, rozmyślał o tym, czym się zajmuje. Lekko poruszając ustami coś mówił prawie bezgłośnie. Każda myśl znajdowała się na jego ustach, każde słowo stawało się dopiero co narodzone i momentalnie obumierało na wietrze. ,,A jeśli on ma rację? Taką samą rację, jak stary mędrzec dobrze 36

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

radzący swemu uczniowi? Może faktycznie robię coś, co nikomu się nie przyda, a pochłania tylko mój cenny czas? Jestem jak ten mitologiczny Syzyf, którego skazano na wieczne roboty, zwyczajnie niemające sensu. Jestem Prometeuszem, który chciał dobra, a tymczasem wszystkim wokoło sprzeciwiał się. Jam Orfeo, który swój żal wylewa w niemej pieśni, przygrywa swym słabościom i pragnie unieść się ponad naturę tak przecież doskonałą i cudowną. Płaczę po swej Euridike, której nie znam. Muzy, nawet te próżne damy, ślepe na ludzkie uczucia, nawet one mnie wykpiły, uczyniły sobie ze mnie płochą igraszkę i bohatera na scenie teatru świata. Każdy mnie kopie jak w farsie, od każdego dostaję bęcki... i moja sztuka do końca nie zrozumiana. Czy to ja jestem jednostką wybitną, czy też każdy mnie pomija jako grafomański pomiot pragnień pustych i nic nieznaczących?...Po co to czynię? Czy ja naprawdę wierzę w to, że będę znany? Sławny? Że ktoś poświęci mi trochę czasu i pośmiertnie spisze mą biografię? Czytelnictwo upada, a ja porywam się jak na coś niemożliwego. Książki...ach wy milczące kurzem istoty! W średniowieczu warte byłyście czasem i całą wioskę, a teraz nawet obierki na was leżące po śmietnikach są cenniejsze niż wy same! Dokąd ja zmierzam w mej monotonności?...”

W tej chwili wprost na Stefka nadjechał jadący z ogromną prędkością

samochód.

Tylko

cudowna

interwencja

pomogła

zachować tego biedaka przy życiu. W świecie myśli zabłądził tak, 37

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

że o mało nie stracił żywota. * W niebiosach zapanowała cisza. Każdy z zachwytem spojrzał na Egwina, który nie chwaląc się i pozostając w niezwykłej pokorze nie skomentował tego fragmentu dziennika. Wiadome było, że to Egwin uratował swego podopiecznego. W ostatniej chwili nadleciał i popchnął Stefka na bok. Chłopak nabił sobie siniaka, ale poza tym nic mu nie dolegało, wszystko było w jak najlepszym porządku. Anioł uznał widocznie, że to był jego obowiązek, a że był istotą doskonałą, to swe obowiązki spełniał niezwykle sumiennie.

Przewodniczący spojrzał na Stróża i nie mówiąc do niego ani słowa, kontynuował czytanie dziennika. Widać było, że na jego twarzy

zarysowuje

się

łagodny

uśmiech

mający

wyrażać

zadowolenie z Egwina. Inni aniołowie byli także pod wrażeniem, ale Stróż nic sobie z tego nie robił. Wiedział o swym heroizmie, ale nie miał siły cieszyć się ze swego czynu. Jego głowę zaprzątało coś innego. Wszyscy zgromadzeni tymczasem słuchali kontynuacji zapisków. * Stefek po przyjściu do lekarza długo czekał w poczekalni. Było to miejsce w miarę przytulne. W rogu stał rzeźbiony wieszak 38

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

na płaszcze wyglądający na antyk (choć w rzeczywistości mogła to być zwyczajna podróbka z drewnopodobnego plastiku, pusta w środku), na krzesełkach można znaleźć było różne czasopisma, a dla dzieci stały na parapecie jakieś pluszowe maskotki, aby umilić im czas oczekiwania. Stefek dopiero teraz wszystko zauważył, wczoraj nie zwrócił uwagi na ten wystrój, gdyż był przejęty badaniami. Na tle ścian koloru piaskowego siedziała matka z dzieckiem. Chłopiec, mimo nalegań rodzica, biegał to tam, to z powrotem. Nic sobie nie robił z tego, że to jest miejsce publiczne, on zachowuje się karygodnie, a matka się ciągle za niego wstydzi. To co stało się za chwilę, sprawiło Stefkowi nie lada przykrość. Dziecko podchodziło do kobiety, uderzało ją lekko w twarz i uciekało ze śmiechem na twarzy. Sytuacja wielokrotnie powtarzała się. Stefek spostrzegł w jej oczach łzy. Błękitne oczy wyglądały jak kamienie szlachetne oblane morską wodą. Stefan poczuł nagły ścisk serca, sam nie miał zbyt dobrego kontaktu z matką w czasach dzieciństwa, ale nigdy by tak się nie zachował.

Teraz był sierotą rzuconą na ziemski padół, nie miał matki ani nikogo bliskiego. Tym bardziej zrobiło mu się przykro i jakoś tak smutno. Było mu żal kobiety, co więcej – czuł się współwinny za jej krzywdę. Poruszyła go

postawa matki, jej pokora. Kochała swe

dziecko, ale to co ono wyprawiało, przekraczało wszelkie granice.

Stefek nie potrafił tego zrozumieć. Kobieta nie była zapewne jedną z tych matek, które sumiennie karzą swe pociechy. Musiała bardzo 39

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

kochać dziecko i dlatego mu nie zwracała uwagi, nie napominała i darowała krzywdę. Stefek poczuł się dziwnie nieswojo. Pomyślał przez chwilę żeby podejść do chłopca i wytłumaczyć mu, że źle czyni. Wstydził się, za chwilę znowu pomyślał, że w sumie to nie jego sprawa. Chciał dać sobie spokój z roztrząsaniem nieswoich problemów. Ale jeśli nawet zainterweniowałby, to co pomyśli sobie o nim kobieta? Jak zareaguje ona, a jak dziecko? Te dwa pytania nie dawały mu spokoju. Może to właśnie one były powodem jego biernego zachowania? Swoją frustrację zachował wyłącznie w myślach. Przez chwilę był mu obojętny los obojga. Coś dziwnego zaczęło się dziać w jego głowie, niczym mieszkałby w nim jeszcze ktoś. Jakiś głos mówił mu, żeby sobie dał spokój, że kobieta pewnie na to zasłużyła. Jakiś krzyk w jego głowie wzbudził coraz większy ból. Rozwarły się drzwi gabinetu i wezwano Stefka do środka.

Wstał powoli, rozejrzał się i zauważył, że kobiety z dzieckiem już nie było. Musieli pewnie wyjść, gdy on szamotał się z myślami.

Zaczął w tej chwili żałować tego, co potem myślał o tej dziwnej ,,parze”. Skrupuły wyrzucały mu fakt nienapomnienia obojga – dziecka za złe zachowanie, a matki za zbytnią pobłażliwość.

Powolnym, ale pewnym krokiem skierował się ku drzwiom profesora Harolda – jego lekarza, od którego musiał odebrać badania.

Doktor z nietęgą miną wręczył pacjentowi wyniki. Uśmiechnął się do niego, ale gest ten był pełen bólu, powagi i żalu. Doktor 40

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

spojrzał na podłogę, potem uniósł lekko głowę ku górze, rozejrzał się wokoło i widać było, że wstrzymuje w sobie lawinę uczuć. W oku zakręciła się łza, usta nie potrafiły nic wypowiedzieć. Harold był dobrym

lekarzem,

zależało

mu

na

każdym

pacjencie

i do wszystkich miał indywidualne podejście. Wiedział teraz, że Stefek może wyniki odebrać boleśnie.

Wiadomości były

oczywiście złe, o czym chłopak przekonał się biorąc do ręki 3 niezbyt zadbane kartki. Okazało się, że jest chory. Dzieje się coś z jego systemem nerwowym. Lekarze nie są zgodni co do nazwy.

Wiadomo tylko, że są to jakieś zaburzenia wewnętrzne, jakiś wstrząs będący skutkiem wypadku i mogący wywoływać zmiany w psychice chorego. Z tych informacji Stefek prawie nic nie zrozumiał. Lekarz mówił bardzo chaotycznie, często gubiąc się w tym, co wykłada.

- Będą pojawiać się jeszcze silne bóle, ale jest szansa na wyzdrowienie–odparł po chwilowej przerwie lekarz. – Musi być pan bardzo cierpliwy, wykonać jeszcze kilka badań i czekać. Należy także...

Stefek nie słuchał już profesora. Jego umysł zaprzątało wiele innych myśli. Teraz było jasne, że wszystkie złe emocje, cała frustracja, żal i wszelkie fizyczne bóle, że to wszystko teraz wypłynie jako wrząca lawa i zaleje martwą i suchą skorupę widniejącą na twarzy Stefka. Chłopak miał wszystkiego dość, przestał nawet słuchać doktora. Wpadł w chwilowy nihilizm, 41

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

wyłączył przekaźnik odpowiedzialny za kontakt ze światem i uciekł w daleką krainę swych myśli. ,,Co on wie o życiu? Jest tylko kimś, kto pomaga śmierci w jej żniwach. Mydli oczka, żartuje, uśmiecha się, ale on wie już, że to mój koniec. Gdzie takiego durnia znaleźli? Skąd on się tu wziął? I kto go dopuścił do kontaktu z chorymi ludźmi?

Ja umieram, a ten doktorek tylko stara się to ukryć przede mną. Nie może mi powiedzieć wprost, że jest ze mną źle? Dlaczego nie powie od razu: Panie Stefanie, powoli pan zdycha jak zwierzę na pustyni z dala od oazy? Czemu nikt nie potrafi być ze mną choć raz w życiu szczery? Zawsze tylko puste, lukrowane słówka w stylu: wszystko będzie dobrze, niech pan czeka i tym podobne. Ja chcę wiedzieć tylko to, za ile umrę! Ja wiem, że umrę, ja to czuję! Ale... ale w sumie no i bardzo dobrze... Nie będę już pisał. Jestem samolubem! Nic już nie dam od siebie ludziom! Niech stracą na tym całym interesie! Moja śmierć fizyczna i zgon ich umysłów! Ha! Tak... tak... ale czemu mam się na nich wyżywać? Czego oni są winni?

Przecież to wypadek losowy, nikt mi nie uczynił tego specjalnie.

Miałem silny wypadek i żyję. Mogę jeszcze przez jakiś czas tworzyć. Czy mam dobrze wykorzystać dany mi czas i tę drugą szansę? Ale jak? Co więcej... dziś straciłbym życie pod kołami samochodu i to wtedy byłby mój ostateczny koniec. Czy to dobrze, że jeszcze żyję?...”

42

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Stefek wybiegł nagle z gabinetu, myśląc wciąż o swym cierpieniu. Jego zdenerwowanie nie miało końca. Wszystko wydawało mu się takie puste, przelotne i tylko chwilowo obecne.

Swą złość wyrażał w myślach, nie szczędząc ostrej krytyki w kierunku świata, ludzi, ale i samego siebie. W tym momencie nie miał już w sercu rezygnacji i poczucia pustki. On czuł się oszukany.

Po prostu jak ktoś, komu wykradziono cenny dar. Miał teraz ochotę zrobić coś głupiego i tylko jakaś resztka samokontroli i racjonalnego myślenia obroniła go przed tym. W myślach błądził, w sercu snuł oskarżenia, a jego nerwy powodowały migawki przed oczyma i mroczki. Nawet jeśli chciałby w tym momencie zachować pełnię spokoju, to drżące ręce i nietęgi wyraz twarzy zdradzały burzę, jaka przechodziła przez jego wnętrze.

Wyszeptał jakiś monolog, który w tej chwili zaczął tworzyć się w jego głowie, nie dając spokoju. Każde słowo musiało być po prostu wypowiedziane, wypuszczone i uniesione do krainy zapomnienia: W mojej głowie pojawiły się dziś słowa: ,,Oto ja, człowiek..."

Człowiek, który w oczach świata nie znaczy nic, który się ciągle musi zmagać ze swymi problemami, dźwiga ciężkie jarzmo dnia codziennego i ciężar siebie. I jeszcze inni ludzie... oni czasem też nie pomagają... Są ciężarem, ale zarazem pomocną dłonią... Co ja 43

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

bredzę? Czy człowiek może być siłą destrukcyjną, a zarazem ożywczą istotą, która podtrzymuje ten świat w mechanizmach normalności?

Już

wiele

razy

myślałem

o

sensie

ludzkiej

egzystencji. Chcesz uciec stąd, nagle zniknąć, ale nie ma takiej opcji, życie nie jest snem, w którym wszystko może się zdarzyć, w którym to Ty masz władzę nad imaginacją i pragnieniami, w którym możesz wycofać się w chwili największego zwątpienia... czy można w ogóle przerwać sen? Przecież w świecie iluzji wydaje nam się, że to właśnie jest jawa, w przeciwnym wypadku jaki byłby sens snu?.. Coś mi ostatnio kołatało w głowie... co to było? Czy t o wtedy... czy to wtedy spojrzałem w lustro... I co? I znów ty, człowiecze... CZY TWOJE ODBICIE NIGDY NIE ZNIKNIE?!...

Po chwili, gdy zamilkłem, odbicia już nie było, rozproszyło się gdzieś pomiędzy mgłą problemów. Chyba to wtedy, tak, to wtedy właśnie uświadamiasz sobie kim właściwie jesteś, po co ci ten dzień, który zmierza ku końcowi. Jaki jest sens ciągłego zabiegania. Zadajesz sobie pytanie: Co ja dziś zrobiłem dla innych?

Co ty człowiecze dałeś od siebie? Czy ten dzień Cię wyniósł pod niebiosa,

czy

zrównał

z

glebą,

przyczynił

się

do

twego

upadku...Upadku, upadku... jak te słowa wybrzmiewają... upadku, upadku... jakaś wzniosłość od nich bije, jakiś kunszt, hiperbola, apostrofa: O, Upadku!... tak dostojne słowo, które oznacza zwykłe spotkanie z ziemią, z pospolitością, z końcem czegoś ważnego, ale lotnego... Dla mnie to koniec staczania się i początek marności, 44

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

a dla umarłego trawa ponad ziemią to ten inny świat, który dla niego był tak cenny. I choć umarli przebywają ponad naszym światem, to zadaję sobie pytanie: czy można zapomnieć to, co ziemskie? Czy możliwe jest to, aby zapomnieć ten okres doczesności? Czy w obliczu Wieczności można wyprzeć się cząstki swego ziemskiego bytu, obecnego w historii ludzkiej wędrówki ku Niebu? Nie wiem, nie wiem... za dużo tych myśli... nie wiem!

Odejdźcie ode mnie myśli! Odejdźcie... to tak boli... Odejdźcie!... … I dziwna nostalgia dziś gra wewnątrz mnie samego...

Problemy to problemy, ale czy psychika może być aż tak słaba?

Czy to wszystko to może być prawda, czy tylko chwilowy stan umysłu? Dlaczego cierpienie tak boli? I staram się doszukiwać sensu w najmniejszych rzeczach, w moich problemach wyjścia z opresji...

Boże, dopomóż mi!... mój umysł skłania się ku Przedwiecznemu Stwórcy.

Teraz ucieczką jest dla mnie sen, więc udałem się dziś na jawie do jego krainy. Nie pamiętam już nic. Dwie godziny w krainie senności, w pamięci tylko ciemność... Nic mi się już nie śni, jestem ograniczony wizualnie, sztuka już nie przemawia do mnie tak jak kiedyś, poezja stała się niezrozumiała...

Ty człowiecze spójrz teraz na swój los. Czy dalej uważasz, że człowiekiem jest być tak łatwo? Zastanów się, pomyśl, być może 45

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

mnie zrozumiesz... Człowiekiem być trudno, ale to najpiękniejsza z istot żyjących. Nikt nie mówił Ci przy narodzinach, że będzie łatwo... Teraz już możesz iść dalej tą drogą, mój drogi wędrowcze...

Nie żałuj świata, zacznij pracować nad sobą... - To ten napis znalazłem u siebie, jakby na jakimś głazie, przed wstępem do siebie. Nic to nie wnosi do życia? A i to wielce możliwe, a i z tym się liczę...

Stefek miał ciągle wrażenie, że jest niepotrzebny światu i że jego śmierć nie sprawi nikomu smutku. Został sam na ziemskim padole – bez rodziców, nie posiadając rodzeństwa, a nawet przyjaciół. Nie wierzył już w swoją wartość. Gdzieś zatracił dawne idee i marzenia o zwiększeniu czytelnictwa wśród tych, którzy łakną tej literatury. Uważał się kiedyś za kreatora innego świata i dawcę pożywki umysłowej innym. Teraz to on, jak mu się wydawało, był jak ci ludzie czekający na ten pokarm, uzależnieni wyłącznie od niego.

Czuł się tak, jakby świat się kończył, a on byłby na to zupełnie nieprzygotowany. Nie zależało mu w tej chwili na niczym. Cały kłąb różnych myśli, pytań, sformułowań. Wszystko to, nad czym dotąd się zastanawiał w różnych okresach swego życia, teraz wylało się na niego i całkowicie zapełniło jego umysł. Czy możliwe jest to, że właśnie umiera i towarzyszą temu retrospekcje? Czy Stefek czuł teraz, że właśnie odchodzi, przemija i czy wiązał to z aktualnymi przypadłościami?

46

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Przed oczami ukazał mu się jakiś bar. Niewiele myśląc pobiegł w jego kierunku i wszedł do środka. Było tam niezwykle brudno.

W powietrzu unosił się nadzwyczajny smród zmieszany z dymem papierosowym i zapachem mocnej , męskiej wody kolońskiej.

Towarzystwo też było na ,,poziomie”. Wyglądali ona jak ludzie bezdomni, mimo tego, że wielu jeszcze niedawno było ludźmi z klasą, wysoko postawionymi. Kilku pijaczków awanturujących się w kącie podlewało się kolejnymi kieliszkami alkoholu. Wśród takiego klimatu znalazł się Stefek. Pomyślał, że i tak wszystko mu jedno i zasiadł przy ladzie. Zamówił kilka drinków, zapił to

jeszcze

pokaźną

dawką

innych

napojów

odbierających

świadomość. Nie przypominał człowieka. Jego wyraz twarzy był gorszy niż jakiegoś zwierzęcia. Tak prezentował się właśnie człowiek pokonany przez samego siebie. Nie kontaktował, nie miał na nic ochoty, co więcej – nawet nie pojawiały się u niego żadne myśli. To jego pierwszy raz, gdy doprowadził się do tak podłego stanu. Z każdym kieliszkiem odchodziła mu świadomość, ale miało to jeszcze jedną zaletę: pozbył się myśli. Stał się teraz jak niemowlę, które umysł przypomina czystą i niezapełnioną kartkę.

Tabula rasa, tabula rasa... tak to chyba fachowo Stefek by nazwał.

Czy nazwałby? Teraz już o niczym nie myślał, skąpał się w odmętach pustki, nieświadomości i wyrwał się z sideł świata. Już nawet hałas, gwar i zapach tanich perfum mu nie przeszkadzały.

Teraz to już mu wszystko było obojętne.

47

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

On, człowiek niegdyś uważający się za dawcę kultury, tłumacz myślący o sobie w samych superlatywach, ale przede wszystkim CZŁOWIEK, teraz wyglądał gorzej niż zwierzę, które przecież zna umiar i pije tylko wtedy, gdy czuje taką chęć. On nie znał tej granicy pragnienia. Pił ponad normę, a teraz odbierał tego skutki. Jakże bolesne skutki, ale jakże lekkie w odczuciu...

Po kilku wszczętych awanturach, wśród ogólnego gwaru, opuścił lokal. Opuścił to nawet bardzo ładnie powiedziane. Stefek wpadł w jakiś stolik, a gość siedzący przy ładnej zastawie w ostatniej chwili usiadł na swym siedzeniu, pociągnięty przez żonę za kurtkę. Mężczyzna przy stoliku już szykował się na pojedynek ze Stefkiem. Tylko kobieca łagodność uratowała Stefka przed ponowną wizytą w szpitalu, ale tym razem nie w roli osoby odbierającej wyniki, a jako pacjenta na stole operacyjnym.

Stefek powoli zataczał się do domu. Drogę znał na pamięć, ale gorzej było u niego z kontaktowaniem. Wielokrotne upadki na ziemię przysporzyły mu wiele ran (na całe szczęście niegroźnych). Do jego uszu doszedł dziwny dialog. Była to rozmowa kilku kobiet z małymi dziećmi: - Puśćcie tego ptaka dziewczynki!

- Zostawcie go, Abi! ...bo on jest zdechły!

- On ma zarazki!

- Kto mnie złapie, ten dostanie...ten dostanie złoto!

Stefek

nie

wytrzymał

tego 48

gadania.

Z

ogromnym

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

rozdrażnieniem i złością zaczął głośno krzyczeć, wyzywając kobiety. Rzucił patykiem w stronę dzieci, ale jego stan sprawił, że kijek wypadł mu z ręki upadł na buty. Matki oburzone zabrały swoje dzieci do domów, a jedna z nich pokazała młodzieńcowi grożący gest. Dla nich to było coś dziwnego, ale widziały już nie takie rzeczy w życiu. Nadąsane i złe poszły do domów i nie zajmowały się już zataczającym się człowiekiem. Stefek wydawał się nie przejmować tym. Był już blisko swego domu. Teraz to mu było wszystko obojętne, grunt, aby mógł wejść do mieszkania i odciąć się od tego świata.

W klatce raz tylko jeszcze się przewrócił i po podniesieniu się wszedł na drugie piętro. Niezręcznie otworzył drzwi po długim szamotaniu. Wszedł do środka i padł na podłogę jak martwy. Zaczął się atak poalkoholowy. Był jak opętany. Nigdy wcześniej takie coś mu się nie przydarzało. On sam nie był w stanie zainterweniować i przerwać ataku. Miotało nim na boki, z ust toczyła się ślina, a mowa przestała przypominać ludzkie słowa. Coś na stan padaczki spowodowało uderzenie głową dosyć mocno o szafkę na buty stojącą obok. Z rozciętej głowy wypłynęła krew. Po tym wypadku dziwny atak skończył się, a Stefek leżał jak sparaliżowany aż do samego rana. Cud, że nie wykrwawił się na śmierć, leżąc tak z rozciętą głową, mnóstwem krwi na posadzce i bez jakiejkolwiek opieki.

49

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

* Przewodniczący

był

wyraźnie

zasmucony.

Nie

wiedział,

co powiedzieć. Na jego usta napłynęło tylko słowo: ,,biedak”, które powiedział niezwykle cicho. Reszta aniołów stała jak wryta, przeżywając ciężki los Stefka. Wiedzieli oni, że to choroba młodzieńca była powodem jego upicia i że każdy alkoholik jest nieszczęśliwy.

Bardzo

było

im

szkoda

chłopaka

dlatego,

że po upiciu nie był sobą, tylko niewolnikiem tej używki. Nie popierali jego postawy, a nawet nią gardzili, ale współczucie było silniejsze. Egwin tylko znał dalszą kolej rzeczy i łezka zakręciła mu się w oku. *

50

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

III - Nie jestem ani biały, ani czarny... dwie natury, dwa przeciwieństwa się we mnie biją. Raz ten dobry zwycięża, a czasami pokonuje go zło, skryte we mnie głęboko. Walka ta trwa od pierwszej sekundy mego żywota i skończy się wraz z mym ostatnim tchnieniem. Jest we mnie jak gdyby dwoje ludzi i obaj chcą równocześnie mną władać... – z takimi słowami na ustach ocknął się Stefek. Nie czuł się dobrze. Głowa przestała chwilowo boleć, ale sam chłopak czuł się okropnie. Był strasznie połamany, twarz zdobiły liczne zarysowania i strupy, czuł wiele siniaków. Ale co ważniejsze – głowa była rozbita, włosy skąpały się w kałuży krwi i były teraz sztywne, kujące i posklejane. Stefek do tego wszystkiego czuł się bardzo brudny – i to nie fizycznie, ale wewnętrznie. Powstał nagle mimo swych obrażeń i niedbale, ale dając z siebie wszystkie siły, przyklęknął. Postanowił pomodlić się i to bardzo szczerze, łącznie z przeproszeniem za ostatnie czyny. Potrzebny był mu kontakt, a czuł, że tylko z Bogiem może szczerze porozmawiać, zwierzyć się i dzięki Niemu podnieść na duchu. Od dawna nie zdarzało mu się modlić na klęcząco. Owszem, zwracał się do Stwórcy, często kierował do Niego jakieś słowo, ale trwało to ułamek sekundy i było przerywnikiem burzy myśli, czy codziennych czynów. Zupełnie nie 51

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pamiętał o tym, że dzień zaczyna się świtem i kończy wieczorem i że oba te okresy wiele ludzi rozpoczyna od rozmowy z Panem.

Stefek poczuł się teraz taki mały, skrzywdzony, a zarazem winny.

Jakaś pokora weszła do jego serca. Na te kilka chwil, dla tych kilku słów zrzucił swą maskę i stał się sobą. Był tym, kim jest naprawdę.

Nie udawał, nie wymyślał legendy o własnej osobie. Pokazał się Bogu tym, kim był: młodym chłopakiem zagubionym w świecie, który właśnie dowiedział się o chorobie, nic o niej nie wie, zadaje sobie pytanie o to, ile mu zostało jeszcze do śmierci, a wczoraj nieźle zabalował, czego dowody ma na posadzce, we włosach i w postaci siniaków na ciele.

Modlitwa nie trwała długo, bo Stefek nie potrafił dobrze ułożyć słów.

Mówił

szczerze,

wymieniając

wszystko,

co

akurat

przychodziło mu do głowy. Siła tej rozmowy chyba tkwiła w tak skondensowanej formie. Zamiast długich litanii i obszernych pacierzy, Stefek milczał, czasem coś wypowiadał, gubił się w słowach, jąkał się i zacinał. Było mu głupio, było mu źle, ale umiał tym stanem się podzielić ze Stwórcą. Chłopak po modlitwie długo zastanawiał się nad sobą. Jego rodzina nie była jakoś bardziej wierząca, on sam raczej wolał stać przed kościołem, niż wejść do środka. Musiał przejść aż tyle, stać się takim biedakiem duchowym i fizycznym, aby powrócić do Boga.

Chłopak zamknął oczy, wypuścił powietrze i postanowił, że posprząta bałagan i zajmie się swymi ranami. W jednej chwili 52

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

podniósł się do góry, ale

nagłe powstanie sprawiło, że skrzepnięta

na głowie rana zaczęła znów krwawić. Stefek otarł ręką głowę i szybko pobiegł do apteczki, aby zrobić sobie opatrunek. Niedbale obwiązał głowę, przemywszy wcześniej ranę wodą, a potem odkażając ją. Taki opatrunek musiał mu wystarczyć. Na głowę założył czapeczkę wykonaną z cienkiego, czarnego materiału, aby ścisnąć opatrunek. Skrzywił się, krzyknął i po wszystkim. Ucisk rany zabolał chłopaka, ale musiał ponieść konsekwencje wczorajszego dnia. Czuł jakąś radość z powodu tak małej szkodliwości. Zawsze mogło być gorzej. Wyrzekł sam do siebie: ,,Czy ta wizyta u lekarza wydarzyła się naprawdę? Co ja wczoraj robiłem? Zaraz, zaraz... co ja wczoraj...krew! Czyli to prawda! Ale czy ja byłem do tego zdolny, aby popaść w taki stan? Przecież ja nigdy... ja jeszcze tak nigdy, tego no... nigdy tak nisko nie upadłem... ale wstyd! Co ludzie powiedzą?! Ludzie? Powiedzą?

A co mnie ludzie obchodzą, dlaczego nie mogę zapytać się samego siebie, co ja powiem na takie zachowanie?! Chwila, moment!

A może to wszystko było jakimś snem, wizją na jawie? Tylko jeśli to nieprawda, to gdzie wczoraj byłem i co robiłem?... Ale ta rana... a co ja przed chwilą opatrywałem? Wizję?... A więc to prawda!

Stoczyłem się aż tak nisko! Znowu ta zła natura dała o sobie znać!

Jestem

złym

człowiekiem

i

zatwardziałym

w

swych

złych

skłonnościach. Co mnie jeszcze czeka? Czy wielki upadek, czy powstanie z tego bagna mej codzienności? Nie wiem, czas 53

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pokaże...”

Stefek poszedł się umyć. Starannie doprowadził do ładu swe pobrudzone krwią włosy, następnie poszedł do kuchni coś zjeść i zająć się czynnościami uważanymi przez niego za niezwykle ważne. Wciąż pamiętał o wyroku wydanym na niego przez lekarza.

Postanowił chwilę odpocząć przy swych tłumaczeniach. Zazwyczaj od swych problemów uciekał w pracę, aby tam szukać ukojenia. Na biurku panował niesamowity bałagan. Leżały tam brudne naczynia, szklanki z herbacianymi fusami przylegającymi do ścianek, kawałki nadgryzionego pieczywa oraz wiele pogniecionych i nadpisanych kartek. To, jak w tym wszystkim mógł się połapać, było tajemnicą, którą tylko on potrafił rozwiązać i żyć z jej świadomością.

Otoczenie i ciągle powracające myśli nie pozwoliły mu skupić się na swej pracy. Przed oczami miał ciągle wczorajsze przeżycia, a w umyśle słyszał wyrok lekarza i jego drżący śmiech mający za zadanie pocieszyć chłopaka. To, co napisał do tej pory, było dla niego niezadowalające. Te kilka zdań nie było według niego warte tej męki spędzonej w towarzystwie wszechogarniającego bałaganu.

Postanowił chwilę odpocząć, zaczerpnąć świeżego powietrza i przemyśleć jeszcze wiele spraw nachodzących go ciągle w umyśle.

Zarzucił na siebie byle jaką kurtkę, założył buty nie zasznurowawszy ich i wyszedł z domu. Nie przeraził się ciemności, która nastała wraz z nocą. Udał się do pobliskiego lasu, który 54

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

w poświacie księżyca wyglądał jak jakieś miejsce znane z baśni lub legend. Chłodny wiatr ocierał się o jego twarz, a w umyśle czuł jakieś ochłodzenie, wystudzenie tych wszystkich nieznośnych myśli, które go ostatnio nękały. Zaczął powoli spacerować, podziwiając ten nocny krajobraz. Czuł się jak Dante błądzący w głębi ciemnego lasu. ,,Lubię nocną porę...sprzyja to refleksji. W samotności można znaleźć ukojenie, spełnienie swym pragnień, ale i trosk. Samotna wędrówka przez życie, choć niebezpieczna, to jednak jest taka prosta i niewymagająca. Bo któż z ludzi mnie lepiej zrozumie, jak nie ja sam? Mam już dość tego wszystkiego, co mnie otacza. Chcę się zamknąć w swym świecie i z niego nie wychodzić... Pragnę stworzyć swój mały światek, wysepkę, na której Faust chciał zbudować utopijną krainę. Nuży mnie to ciągłe zabieganie o marność dnia, nuży mnie to wszystko, gdy wiem, że nie zostało mi być może zbyt wiele od życia. Sam. Tak, jestem sam. Nie mam komu powiedzieć o swych problemach, nie mam nikogo, z kim mógłbym tak po prostu po przebywać, zmarnować nasz cenny czas na chwilę śmiechu i radości. Czym jest to wszystko, gdy ja sam nie wiem, kim jestem. Człowiekiem? Każdy z nas nim jest. StefkiemArtystą? Nie mogę tego sam określić. Piszę, tworzę, ale czy jestem artystą? Jakie to wszystko trudne, jakie skomplikowane... Las i nocna pora sprzyja samotności. Czuję nieodpartą chęć trwania 55

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pośród natury, ze świadomością swej marności. Co mi może dać bezpieczna kupa cegieł i tynków? Co mi dziś może dać sztuka?

Sztuka, to słowo już dawno straciło swe znaczenie, gdy dopadło się do niego kilku awanturników z piórem i kajetem i gdy zaczęli eksperymentować z awangardą i tymi wszystkimi ruchami i kierunkami. Nie dobrze mi, gdy o tym myślę. Gdzie ta sztuka, która nakazuje ,,podnosić okruszynę chleba przez uszanowanie”?

Gdzie

to,

co

klasyczne,

jasne,

utwierdzone

na

mocnym

fundamencie? Gdzie?... Sztuka, znowu o niej myślę. Nie potrafię zająć czymś innym głowy, tylko tą służebnica grafomanów i pyszałków... czy ja jestem chory na sztukę? Czy ja nie jestem bliski obłędu? Stefek – bohater bajroniczny. Stefek – Kordian na szczycie Mont Blanc. Stefek... idiota!... Sowa, wreszcie zaczynają swe łowy sowy. Natura, jak tu pięknie!...

Ilu ludzi tu musiało kiedyś być, ilu chodziło tymi samymi ścieżkami, patrzyło na te same drzewa i podziwiało te same gwiazdy... Tyle dekad, wieków, a nawet tysięcy lat istnienia świata, a jest on tak prawie niezmienny. Tam, gdzie ta topola, mogła kiedyś leżeć kobieta umierająca na jakąś chorobę, wówczas gdy nie wiedziano czym jest medycyna. Tu, gdzie stoję, mogła być jakaś osada, ktoś tu mógł spędzać szczęśliwe chwile, podczas gdy ja wylewam tu me smutne łzy. Tyle istnień, tyle smutku i radości... A ja niewdzięczny nie potrafię iść za radą przodków, aby cieszyć się z każdej chwili, każdego uśmiechu, dobrego gestu... po prostu z życia... Nawet 56

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

gdyby teraz coś mi się stało, jeśli padłbym na tę glebę i umarł, kogo to zainteresuje? Co jest w oczach ludzi wart mój żywot? Czy podobnych, a nawet jeszcze lepszych ludzi nie ma więcej na tym świecie? Świat i tak nie odczuje mego odejścia... Jestem tyle wart, ile mogłem dać innym ludziom, ile to oni przyjęli ode mnie, jaki trwam w ich wspomnieniach... Tylko że ja nie potrafię tak do kogoś podejść i pomóc. Nie umiem współczuć, pomagać, obdarowywać i chwalić. Słowo ,,miłość” to dla mnie tabu. Bliźni to po prostu ludzie żyjący tu obok. Czy można być człowiekiem i nie zachowywać się po ludzku? Czy można jeszcze być człowiekiem, a być z dala od ludzi? Czy ja jestem człowiekiem, skoro humanizm istnieje dla mnie tylko na piśmie, na papierku w książce, w poezji, w liryce. Czy ja mogę tak bluźnić i określać siebie człowiekiem żyjącym wśród ludzi, a nie będącym istotą ludzką? Nie dobrze mi, coraz gorzej, nie dobrze... Co mi po sukcesie z bycia tłumaczem, jeśli nikt mnie pośmiertnie nie wspomni choćby na chwilę?

Wiem, że umrę

w samotności. Czy tu trzeba jeszcze się nad tym więcej rozwodzić?

Czy ja przypadkiem już nie jestem martwy? Czy ranek nie zastanie mnie trupem? Trupem... trupem... nieludzkim, wyobcowanym, niehumanistycznym, pustym trupem...artystą! Artystą?”

Te

nocne

refleksje

spowodowały

w

Stefku

nastrój

melancholijny. Zaczął jakoś inaczej patrzeć na swe życie i na otaczającą go rzeczywistość. Raz stawał się racjonalnie 57

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

myślący, by po chwili znowu rozczulać się nad swym życiem. Było w nim coś przypominającego nagłe zmiany nastroju. Burzył w sobie dotychczasowe

obrazy

samego

siebie.

Wmawiał

jakieś

na poczekaniu wymyślone hasła, potem je burzył, by znowu dać upust swej wyobraźni. Pogubił się w tym wszystkim i z problemami pozostał sam. Zmienne nastroje były coraz silniejsze i przejmowały nad nim pełną kontrolę.

Usiadł nagle na ziemi, nie patrząc na to, że trawa jest wilgotna i że może się ubrudzić. Liczyła się dla niego tylko chwila. Pochylił się, a jego dłonie chwyciły pokaźną grudkę gleby. Nadgarstki zostały zabrudzone, a Stefek poczuł na nich przysychanie gleby i skorupkę brudu, sztywno przylegającego do dłoni. Powąchał ten kawałek ziemi i poczuł łagodny zapach, ale zarazem intensywny.

Poczuł, jak jego zmysły stają się ukojone nagłą wonią. Poczuł jakieś dziwne uczucie w sobie, jakąś tęsknotę a zarazem wspomnienia z dzieciństwa. Nie da się opisać tego stanu komuś, kto nigdy w życiu nie przesiadywał na

kawałku mokrej gleby w czasie

deszczu i kto nie poczuł nigdy tego, jak paruje i ożywczo pachnie ziemia. Takim osobom będzie trudno pojąć teraźniejsze emocje Stefka.

Trzymany w dłoniach skarb rzucił wysoko w górę. Ziarna ziemi rozprysły się na niebie w różne strony i oczom Stefka ukazał się pełen piękna obraz tych skrawków gleby na tle gwiazd. Takie zachowanie mogło wydawać się śmieszne lub dziecinne, ale 58

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

emocje brały górę i nawoływały Stefka do wielu dziwnych rzeczy.

Widok piachu na tle nocnego nieba przyprawił chłopaka o dreszcze i zachęcił do zaciągnięcia się, do zachłyśnięcia się powietrzem, które tej nocy pomimo tego, że było chłodne, to wyróżniało się niezwykłą świeżością. Czuł się jak człowiek pozostawiony sam sobie na łonie natury i czerpiący z jej dobrobytu. Jego dusza przypominała ducha romantycznego poety, który siedzi w środku nad jeziorem i układa poematy o nieszczęśliwej miłości driady leśnej do ubogiego młodzieńca zaczarowanego urokiem leśnej boginki. Stefek był poniekąd tym romantykiem. Może to nie te czasy, w których powinien żyć? Może jego dusza uciekała ku innym epokom, mimo że żył we współczesności?Refleksje nie opuszczały tej nocy Stefka i w dalszym ciągu uciekał gdzieś w swych myślach. ,,Pamiętam ich jak przez mgłę... Zginęli niedawno, a ja ich już widzę niewyraźnie, nie potrafię odczytać rysów twarzy matki, silnego spojrzenia ojca. Nie widzę ich miłości, wzajemnego okazywania sobie uczuć, spotkań przy śniadaniu... czułych słów...

Są mi teraz tacy odlegli. Z dzieciństwa pamiętam tylko ich łagodne uśmiechy, wspólne zabawy i niemartwienie się o nic. Oni mieli problemy i to większe, niż się można było spodziewać, ale nie mówili mi o nich. Nie chcieli mnie zwyczajnie martwić. Wszystko miało być idealne, dopięte na ostatni guzik, a problemy rodzinne niewidoczne dla syna. Zawsze myślałem, gdy byłem mały, 59

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

że zostałem zagubiony i odnaleziony nie przez tych ludzi, których nazywałem rodzicami. Ich dziwne zachowanie, które miało na celu jak najlepszy byt dla mnie. Ich zbytnia troska. Uważałem, że kiedyś na spacerze oddaliłem się daleko i poszedłem za kimś, kto wyglądał jak oni. Jaki ja wtedy byłem głupi! Jaki ja głupi! Już w dzieciństwie byłem samotnikiem. Nie szukałem kontaktu z innymi ludźmi, nie szukałem znajomości. Tylko rodzice byli dla mnie ważni, to oni kierowali mną i starali się o jak najlepszą przyszłość dla swego Stefcia... Tyle myśli, tyle wspomnień... Pamiętam, jak kiedyś chciałem matce wylać wrzątek na twarz. Myślałem, że będzie piękna, że swą urodę zachowa już na zawsze. Głupi zamiar, który zrodził się w mej głowie szybko prysł. To był cud, że nie wykonałem swego głupiego zamiaru. Byłem wtedy jeszcze taki mały i nie wiedziałem jakie mogą być tego skutki. To nawet śmieszne...

Wszystkie swoje głupie wybryki, skłonności i nieracjonalne działanie tłumaczyć niewiedzą, młodym wiekiem, albo brakiem doświadczenia... a teraz? Wszystko jest dla mnie takie realne, jasne, wiadome... Nie oszukam samego siebie, nie wmówię sobie nagłą niewiedzę... Po prostu ciężar, ciężar, który tkwi na sercu.

Chcę być dalej małym chłopcem, bez zmartwień, bez trosk... i z nimi, u ich boku... Ciągle pamiętam ten dzień, w którym ostatni raz ich widziałem. Pokłóciliśmy się ciężko i po długim nieodzywaniu to oni pierwsi (mimo, że to awantura była spowodowana przeze mnie), jako wyraz pokuty i zadośćuczynienia (ale chyba głównie 60

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

miłości, ogromnej miłości, która jest silniejsza niż pycha i gniew i która potrafi złamać wszelkie bariery), chcieli się ze mną spotkać na moich urodzinach. Gdybym wiedział, że wtedy zginą, wcześniej pogodzilibyśmy się. Nie wiem teraz, czy mi wybaczyli. Człowiecze, nie wiesz co cię czeka, więc żyj, jakbyś już żegnał się ze światem! Żyj! Ale czy to coś zmieni? Pewnie tak... a przynajmniej choć trochę zmieni i pomoże w dalszym byciu. Trudna to nauka! Za trudna dla mnie na dziś! Wierzę, tak, ja wierzę, że oni mi wybaczyli... trudna to nauka i trudna to wiara...”

Stefek poczuł się zmęczony. Nic dziwnego, była bowiem już 5 nad ranem. Sen zaczął go morzyć, męczyć i oddalać gdzieś daleko. Miał przed oczyma zdjęcie ślubne swych rodziców, widział siebie z dawnych lat. Wszystko to było takie wyraźne, wydawało się być tak świeżym i ciepłym. Stefek zasnął na trawie, w tym miejscu, w którym przesiedział całą noc. Nie poczuł zimna, pragnienie snu było silniejsze od niego. Kolejną noc spędził w nie najlepszych warunkach. To dziwne, ale taki stan zdarzał mu się niezwykle rzadko, a być może nawet wcześniej ani razu. Za około godzinę przechodził obok jacyś ludzie. Pani widocznie bardzo bogata, bo zadbana, pięknie ubrana i w stylu tych, które przykładają ogromną wagę do wyglądu. Obok niej, za rękę szedł mężczyzna niewiele starszy od niej. Byli pewnie małżeństwem, a już na pewno parą.

61

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Widać było, że kobieta chciała pomóc leżącemu Stefkowi, ale najzwyczajniej w świecie wstydziła się. Miała też wewnątrz siebie jakieś opory, o których nie mógł wiedzieć idący obok elegant. Bała się, że inni ludzie ją zobaczą i stanie się obiektem drwin. Nie mogła przecież sobie na to pozwolić... nie ona. Kobieta nie była jednak pewna co do tego, czy chłopak żyje i czy to właśnie jej interwencja nie uratuje mu życia. Mieszały się w jej wnętrzu różne wizje, umysł podpowiadał jedno, ale serce chciało czegoś zupełnie innego.

Nagle stanęła w miejscu, co chcący iść dalej partner natychmiast zauważył, a jej szarpnięcie, podczas gdy on stawiał kolejne kroki w przód, wprawiło go w zdziwienie. Kobieta już puściła towarzysza i chciała iść w stronę Stefka, ale

mężczyzna począł nagle

ją odwodził od tego zamiaru.

- To alkoholik pewnie, leży taki na ziemi, brudny i zapity i tylko czeka, żeby mu dać na więcej odurzacza. Takich to powinno się wyłapywać i na roboty przymusowe posyłać. Zobaczyłby taki jeden z drugim co to praca, to może staczałby się, ale prywatnie i w domu – ze złością w głosie powiedział mężczyzna.

- A co, jeśli on potrzebuje pomocy, a nikt go nie wspomoże? – Powiedziała cieniutkim i pokornym głosikiem kobieta. – Jeśli umrze, to będziemy go mieli na sumieniu, kochanie...

- Ech te kobity, gdzie ci on umrze, zdrowy chłop! Wytrzeźwieje to sam się sobą zajmie! Nic mu nie będzie... A co, jak podejdziesz, a on złapie cię i zabije? - Z ironią i wyraźną drwiną w głosie 62

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

powiedział mężczyzna. – Wtedy to tobie ktoś będzie musiał pomóc!

-Ale...

-...ale nic, dawaj rękę i zwijamy się. Paczta ją, znalazła się służebnica bezdomnych i matka dzieciom dla alkoholików!

To czyste kpiny, to po prostu kpiny!...

Argumenty

mężczyzny

widocznie

przekonały

kobietę,

bo postanowiła pójść dalej. Miała opory i bała się o chłopaka, ale uległa presji partnera i dała sobie spokój z pomaganiem. Miała potem ogromne skrupuły i wyrzuty sumienia, ale to już całkowicie inna historia. Kobiecie przyszła ze schyłkiem dnia taka myśl do głowy: Nie zagłuszaj głosu sumienia, bo ci się nie uda... Lepiej pomóc i potem się nie martwić! Widzieć Boga w drugim człowieku – to dopiero cnota!

Usiadła więc i spisała swój pogląd. Powstał bardzo ładny wiersz.

Bardzo ładny, ale nieszczery, sprzeczny z prywatnymi poglądami poety... ale przecież poeta nie musi mówić prawdy, może przecież pisać o tym, co ludzie chcą usłyszeć (a przynajmniej tak uważała elegancka pani, gdy zasiadła w domu nad starym brulionem z piórem w ręku. Myślała, ale sumienie i tak ją gryzło...).

Jak się potem okazało, Stefek wcale nie spał, tylko leżał i rozmyślał o swych najbliższych. Czuł ogromną boleść w sercu i tęsknotę. Odzwierciedleniem tego, co teraz przeżywał, była ogromna łza niczym kropla rosy, która teraz spadła na ziemię.

63

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Nasączyła glebę boleścią i smutkiem Stefka. Biedny chłopak. Tyle wydarzyło się w jego życiu, a on nadal nie potrafił odzyskać dawnej formy. Stefek po chwili wstał i otrzepał się. Udał się do domu, aby zacząć dalej tłumaczyć swe dzieła. Poczuł nagły przypływ weny i chciał go twórczo wykorzystać. Miał zamiar dziś wykonać większą część swej pracy, ponieważ zbliżał się czas oddania jej do wydawnictwa. Czas go naglił, a serce nie dawało spokoju. Teraz jednak nie uciekał w pracę, a zwyczajnie musiał się wywiązać z obowiązków. Na wpół przytomny, pozbawiony sił fizycznych i duchowych, postanowił wziąć się za swe tłumaczenie jak najszybciej. Pragnął szybko skończyć i mieć wolne. Chociaż w jego przypadku wolny czas był równoznaczny z udręczaniem się, użalaniem, nostalgią, melancholią i przerwami na sen, aby organizm mógł się zregenerować i wraz z nowym dniem mieć świeże siły na nieustający rytuał użalania się nad sobą.

Stefek w brudnych ubraniach poszedł do domu, kilka razy potykając się o niezawiązane buty. Pomyślał, że lepiej ich już nie będzie sznurował. Dom już blisko, a praca na niego czeka. * Aniołowie długo dyskutowali nad tym fragmentem dzienników Egwina. Myśli Stefka, pochodzące z jego dzienniczków włączonych do notatek Anioła, wywołały w Zgromadzeniu nie lada wstrząs.

64

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Przewodniczący widział w zachowaniu Stefka elementy, które ostatecznie mogły go nie potępiać. Nagły zwrot do Boga i jego skrucha za złe czyny wyjaśniały sporo. Wiele jeszcze słów musiało zostać wypowiedzianych, zanim zachowanie Stefka zostałoby ostatecznie wyjaśnione i wybronione.

Egwin słuchał tylko cierpliwie swych notatek czytanych przez Przewodniczącego i przeżywał jeszcze raz wszystko to, co mógł obserwować na ziemi, podczas swej służby. Nie było mu łatwo, ale wiedział, że stoi za tym wyższa konieczność. *

65

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

IV Przez kilka kolejnych dni ze Stefkiem nie było wcale lepiej.

Zdarzały mu się jeszcze nocne eskapady do lasu, na cmentarz, a także w inne miejsca. Chodził czasami również do lekarza, ale odwiedziny te zazwyczaj były krótkie i ograniczały się tylko do pobierania potrzebnych leków. Stefek otrzymywał coraz mocniejsze środki, przez co czuł się ciągle osłabiony, a także miewał częste zawroty głowy. Z silnymi lekami, bólem i utratą sił, przybywały niedające spokoju zmiany nastroju. Stefek sam nie wiedział, czego chce. Raz miał ochotę coś wykonać, a za chwilę już tracił cały entuzjazm i jego celem było położenie się na łóżku i spoglądanie na sufit. Bez jakiś gestów, bez wykonywania zaplanowanych prac. Po prostu: gapienie się na biały tynk.

W dalszym ciągu, gdy nabierał sił, pracował nad swą książką, którą musiał oddać do wydawcy. Jego przekład okazał się czymś wyjątkowym, chociaż kto wie, czy nie było to spowodowane skutkami choroby i tłumaczeniem przez Stefka w czasie jego ataków. Redaktor zajmujący się oceną i ofertą wydawniczą stwierdził, że ,,jeszcze tak odważnego przekładu dzieła należącego do klasyki nie widział w życiu i jest pełen szacunku do tego tłumacza, który tak owocnie korzysta ze wszelakich abstrakcji, 66

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

oksymoronów i metafor...” Biedny człowiek nie wiedział, że Stefek nie czynił tego specjalnie (ale kto wie, czy nie wyszło to w sumie wszystkim na dobre?).

Chłopak coraz bardziej tracił świadomość – do tego stopnia, że czasami nie wiedział, co się z nim dzieje. Zdarzały mu się stany lękowe, albo nagłe przyćmienia umysłu. Natłok myśli i coraz częstszy brak kontaktowania wywarzały między nim, a otoczeniem pewną

barierę,

która

na

pierwszy

rzut

oka

była

nie

do przekroczenia. Stan na całe szczęście nie był jeszcze aż tak ciężki i takie ,,ataki chorobowe” nie trwały ciągle, ale każdego dnia nasilały się coraz bardziej i przychodziły znacznie częściej. * - W życiu Stefka w tym okresie działo się bardzo wiele – odezwał się nagle Egwin ku zdziwieniu zebranych, a jego oczy były lekko przymrużone i wyrażały olbrzymią głębię. Począł kontynuować: – A może nawet zbyt wiele... Myślę, że warto opuścić tę jedną stronę mych zapisków i zacząć czytać opis kolejnych dni.

Przewodniczący

przekręcił

kartkę

starego

notatnika

należącego do Stróża, a z papieru posypał się wonny pył: niezwykle błyszczący, bardzo sypki i oddający piękny zapach. Anioł spojrzał jeszcze raz na Egwina, lekko się uśmiechnął i mocnym, ale spokojnym głosem odrzekł: 67

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- Niech tak więc będzie. Przejdźmy zatem do właściwych wydarzeń.

W

zgromadzeniu

znowu

zapanowała

niezwykła

cisza.

Wszyscy aniołowie byli ciekawi tego, co za chwilę się stanie. Wokół wciąż unosiła się ta cudowna woń, którą my nazwalibyśmy zapewne zapachem kwiatów, a która we Wszechświecie nosi na pewno inne imię. * ...tego właśnie wieczora Stefek postanowił udać się na zakupy do marketu. Z jednej strony cieszył się z pieniędzy od wydawcy, które otrzymał kilka dni temu, ale wyszedł z domu głównie dlatego, że wszystko zaczęło mu się już kończyć i potrzeba było uzupełnić zapasy. Za oknem było bardzo ciemno, ale chłopak cieszył się, bo nocne wycieczki weszły mu już w krew i lubił je. Coraz częściej właśnie tak spędzał swój wolny czas, jakby pragnąc poczuć pewien strach, a zarazem chęć ucieczki od rzeczywistości w nocne mroki.

Jego twarz zdobił teraz ponury wyraz, szedł powoli, ale za to pewnym krokiem, trzymając przez całą drogę rękę w kieszeni.

Miało to zapewnić mu pewnie groźny wygląd. Uważał, że tak się prezentując, odstraszy potencjalnych bandytów. Dłoń w kieszeni kurtki musiała sprawiać wrażenie posiadania broni. Na ulicy było teraz prawie pusto, ale gdzieniegdzie dał się słyszeć krzyk i głośne śmiechy, wydobywające się z zaułków. Dawało to wrażenie iście dantejskich scen. Gdzieniegdzie słyszało się kocie darcie, piski i 68

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

psie poszczekiwanie. Ktoś o zdrowych zmysłach zapewne nie zapuściłby się o tej porze w ciemne zaułki rządzone przez uliczne gangi. Stefek także nie szedł mrocznymi alejkami, ale nie z powodu strachu. Wszystko było mu już obojętne, ale nie miał wyraźnej potrzeby zapuszczać się w te kąty. Właściwie to szedł przed siebie, dawno mijając market i zataczając teraz wokół niego koła.

Groźny wyraz twarzy nie przeszkodził mu czegoś po cichu wymawiać. Na jego ustach ciągle był obecny jakiś werset psalmu.

Stefek przed wyjściem z domu czytał psałterz i musiał mu głęboko zachować się w pamięci któryś z fragmentów. Stefek mówił bardzo cicho, ale był to chyba ten psalm, który opowiada o Dobrym Pasterzu.

Stefek

dzięki

powtarzaniu

słów

mógł

czuć

się

bezpiecznie. Idąc bowiem pośród tej ciemności i panującego wokół hałasu myślał o tym, że Bóg go obroni przed złem i będzie miał go w opiece.

Ta o wiele wydłużona droga do sklepu trwała koło 80 minut.

Po dotarciu na miejsce, chłopak zrobił pośpiesznie zakupy, aby zdążyć przed zamknięciem marketu. Wziął niewiele rzeczy, chcąc ograniczyć się tylko do tych najpotrzebniejszych. Do reszty produktów dołączył także 2 butelki dla niemowląt, nad którymi zastanawiał się potem długo przy kasie i ostatecznie wrzucił je w domu do śmieci (ale nie czas teraz o tym wspominać).

Widocznie poprzez zwyczajne roztargnienie wziął te dwa artykuły lub jeszcze z jakiś tylko sobie znanych powodów.

69

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Stojąc w kolejce do kasy zobaczył z przodu jakąś kobietę. Była ona starsza, ale nie za bardzo. Ubrana niezwykle elegancko, na głowie miała kapelusz ozdobiony piórem, wokół szyi futro z lisa lub z innego zwierzęcia przypominającego go. Przypominała przedstawicielkę XIX-wiecznej arystokracji. Widać było, że nie chciała żyć w tak zmaterializowanym, rozwijającym się w szybkim tempie i nieprzyjaznym świecie. Starała się nie wykraczać poza swe idee i zamiłowanie do przepychu, wytworności i gracji. Na pierwszy rzut oka nie pasowała do epoki, w której dane jej było żyć. Kobieta poruszała się powoli, tym samym lekko opóźniając dojście do kasy ludziom

stojących

w

kolejce.

Ku

ogromnemu

zaskoczeniu

niektórych ludzi, a nawet kasjera obsługującego ruch, wystawiła ona na taśmę cztery butelki najtańszego szampana. Ludzie dziwili się jej – kobiecie pełnej gracji i lubiącej luksus - tego, że kupiła coś wcale nieekskluzywnego. Szampan ten był bardzo popularny, a co gorsze, kupowali go tylko ci, których na nic innego nie było stać. Każdy pewnie spodziewał się po niej jakiegoś starego wina, albo innego drogiego trunku. Gdzieś w kolejce zabrzmiał szyderczy śmiech. Kobieta zarumieniła się, lekko zmieszała, a jej twarz pobladła. Wyciągnęła z kieszeni pieniądze, zapłaciła za zakupy, butelki pośpiesznie włożyła do torby i szybkim krokiem odeszła od kasy. Ile musiała najeść się wstydu i upokorzenia, to tylko ona sama o tym wie. Przed obsłużeniem Stefka przewinęło się jeszcze wiele osób. Była tam kobieta, której przeszkadzało kilka ziarenek 70

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

piasku wysypanego z jej kwiatka na taśmę. Zażyczyła sobie pakowania towaru bezpośrednio do torby, narzekając przy tym na wszystko, co ją otaczało. Pojawił się również mężczyzna ubrany niechlujnie i wytwarzający nieprzyjemny zapach potu. On znowu zabawiał wszystkich swymi żartami i zwrotami do kasjera, które nikogo oprócz niego samego nie śmieszyły. Wśród tego tłoku było słychać także mężczyznę, który krzyczał na swojego syna. Dziecko źle zobaczyło cenę zabawki i teraz wytworzył się z tego problem przy kasie. Krzyk dał się słyszeć na dużym obszarze sklepu. Kasjer obsługujący tę nieszczęsną kolejkę ciągle się partaczył. Miał wiecznie jakiś problem: a to taśma w drukarce mu się skończyła i musiał pożyczać ją od swych kolegów, to znowu ktoś dał mu grube pieniądze i nie mogąc wydać reszty, był zmuszony rozmieniać je u innych kasjerów. Jakiś mężczyzna w innej kolejce źle chwycił zgrzewkę mleka i upuścił ją na posadzkę, powodując ogromną kałużę wokoło. Zrobił się nagły ruch mający na celu sprzątnięcie bałaganu. Jak to się mówi: ,,tylko dziada i baby było brak”.

Wśród takiego gwaru i hałasu Stefek stał, czekając cierpliwie na swoją kolej. Bardzo irytował się, ciągle narzekając pod nosem.

Nie mógł wytrzymać już, bowiem ten straszliwy dźwięk, te liczne rozmowy ludzi, zlewające się w jeden wielki harmider, wywoływały w nim same negatywne emocje. Gdy kasjer wreszcie przywitał go i poprosił o wyłożenie towaru, Stefek jednak nie chciał tego uczynić. Z groźną miną mocno ściskał zakupy. Nie chciał położyć 71

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

towaru na taśmie, tylko zaczął podejrzliwie przyglądać się kasjerowi.

-No, śmiało! Niech położy pan zakupy, tu im się nic nie stanie – z politowaniem i prawie przez zęby powiedział obsługujący.- Proszę pana, wszyscy jesteśmy już zmęczeni. Ja tu siedzę kilka godzin z rzędu, proszę nie utrudniać...

Stefek jednak począł dziwnie się zachowywać i powiedział do obsługującego go mężczyzny, żeby ten poczekał chwilę. Kasjer zdenerwowany usiadł na swym krześle, odchylił się do tyłu i zaczął nerwowo dopytywać się, czy już może kontynuować. Stefan jednak trwał w swym zamiarze. Powodem jego dziwnych odruchów była stojąca przed nim jeszcze kobieta. Zaczęła ona pakować swe zakupy i szło jej to powoli, ale nie przeszkadzało obsłużeniu następnych klientów.

- Ty świnio! Na wieś do swego chłopa! Buraki kopać! - krzyczał na biedną kobietę Stefek. – Zachciało się zakupów, wielka hrabina od siedmiu boleści.

Starsza pani milczała. Nie miała widocznie siły kłócić się z awanturnikiem.

Kasjer,

bojąc

się

kogokolwiek

napominać,

patrzył

z niedowierzaniem na całą sytuację. Uśmiechał się tylko lekko do stojącej za Stefkiem ostatniej już klientki. Gest ten był sposobem na odreagowanie, ale być może miał także komentować całe zajście.

72

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- Ja pana najmocniej przepraszam za tę kobietę! Ze wsi ona jest!

Z czym pan się tu musi spotykać? Z brakiem kultury i z prostactwem! - mówił dalej Stefek, tym razem już trochę spokojniej i kierując swą wypowiedź tym razem do kasjera. Dalej patrzył z pogardą na panią stojącą przed nim i w dalszym ciągu się z nią wykłócał.

W tym momencie kobieta stojąca za Stefkiem położyła na taśmie plastik oddzielający zakupy, aby spowolnić mechanizm i ruch taśmy. Chłopak natychmiast zareagował na to, krzycząc teraz na tę drugą klientkę.

- Niech się pani nie rządzi tym! Nie pani jest ta taśma!

- Proszę pana, proszę się nie awanturować. Gdyby pan położył swe zakupy na taśmę, nie zjeżdżałaby ona – ze stoickim spokojem powiedziała kobieta.

Obsługujący cały ten ruch sprzedawca zaproponował nawet, że skoro jego ,,trudny klient” nie decyduje się na zakupy, to można przepuści kobietę. Stefek nie przestawał w dalszym ciągu awanturować się, teraz już z obiema klientkami. Dostał silnego ataku szału, zaczął krzyczeć, wyzywać niczemu niewinne klientki, a kasjera sponiewierał z błotem. Musiała liczyć się tylko jego racja, a inni musieli mu się podporządkować.

Kasjer nie wytrzymał już nerwowo i przyznał rację kobiecie.

Zrobił to być może przez złość do Stefka, a może chcąc wyładować już swą frustrację. Całą sytuację zaogniło jeszcze to, że mężczyzna 73

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

obsługujący całą tę kolejkę, dał kobiecie stojącej z przodu reklamówkę i czynił to bardzo powoli, z uśmiechem na twarzy.

Szyderczo spojrzał na Stefka i pod pozorem miłego zachowania tak naprawdę chciał mu po części dokuczyć, a po części pokazać, że awanturnik krzykiem tu raczej niż nie zdziała. Tym bardziej, że w pobliżu kręciło się kilku ochroniarzy, ale nie chcieli na razie interweniować. W końcu ,,klient nasz pan”, a oni mogli działać tylko w skrajnych wypadkach. Podobnych do Stefka ludzi przebija się w sklepie setki. Przyzwyczaili się już przez tyle lat swej służby.

Klientka wreszcie odeszła, a Stefek został wreszcie obsłużony.

Na zakończenie odrzekł: - Do widzenia panu i życzę mniej tak denerwujących klientów, jak ta wsiowa damesa.

-Dobra, dobra, daj sobie już spokój człowieku! - Pod nosem powiedział kasjer i obsługiwał ostatnią klientkę.

-Widział pan tego gbura – powiedziała kobieta.

-Niech pani sobie da spokój z tym idiotą. Niedowartościowany w dzieciństwie to teraz szuka kontaktu. Takich to od razu do szpitala i o suchym chlebie i wodzie trzymać. Może wtedy zrozumie.

-Zgadzam się z panem, oj zgadzam – powiedziała klientka i zaczęła się głupio śmiać, kierując swój wzrok w stronę Stefka.

Przy kasie toczyła się jeszcze długa konwersacja, bowiem kasjer nie miał już klientów, a nie mógł opuścić miejsca pracy. Mógł sobie chociaż pogadać, a i kobiecie jakoś nie chciało się iść 74

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i cieszyła się z tego, że może sobie trochę poobmawiać i poplotkować. Stefek tymczasem udał się do wyjścia. Przed drzwiami jednak stanął i krzyknął na cały sklep: - Sztuka trwa, absurdów nigdy dosyć. Maestro, graj smutnego poloneza! Panie łapią swe peruki i pocinamy na parkiecie! Bal trwa, dzień trwa, teatr świata zaczyna pierwszy akt. Czy wszystko gra?

Nie?! Więc się nie lenić, wszystko musi trwać.

Zaczął się śmiać bardzo głośno. Ludzie w markecie dziwnie się na niego patrzyli, a nawet nie kryli swego naśmiewania się, oburzenia lub pogardy. Wielu jednak nie zauważyło manifestu chłopaka. Wiele już widzieli w życiu, media też im podobnych ludzi czasem pokazywały. Gdyby ktoś zaczął interweniować lub gdyby przystanął i obserwował dziwne zachowanie, musiał liczyć się z tym, że mógł być w jakiejś ukrytej kamerze. Każdy umywał ręce lub zwyczajnie nie interesowało go to. Stefek opuścił sklep i wyszedł na zewnątrz, jednak nie na długo. Za kilka minut zjawił się przy tej samej kasie, ale tym razem trzymając w ręce bułki dostępne przy wejściu. Na jego widok kasjer aż pobladł. Wiedział, że teraz będzie go czekała powtórka z rozrywki. Był już bardzo zmęczony, nie chciał przeżywać tego samego powtórnie. Ale taka praca, ryzyko i stres wpisane w CV. Kasjer zmusił się na sztuczny uśmiech i grzecznie powiedział ,,dzień dobry”, choć Stefek wyszedł ze sklepu raptem kilka chwil wcześniej.

- Czy miło było panu tak się wykłócać z klientami? Miło było? Lubi 75

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pan wszczynać awantury i skłócać innych? - ponownie zaczął Stefek – Przyjemnie tak panu? Znalazło się wielkie panisko i teraz wyżywa się na innych.

Kasjer był już bardzo zdenerwowany i teraz poczuł się pewniej i odważniej, niż wcześniej. Wstał i zagroził mężczyźnie: - Jak panu coś przeszkadza, to mogę szanownego nie obsłużyć wcale.

- Ależ pan mnie musi obsłużyć i to natychmiast! Ja tego żądam! powiedział z oburzeniem w głosie Stefek i dalej się awanturował.

- Jeśli pan się nie uspokoi, to wezwę ochronę i załatwimy sprawę.

Nie mam zamiaru się z panem kłócić – odrzekł już spokojniej kasjer.

Stefek na te słowa uspokoił się i dał się obsłużyć. Jeszcze coś mówił pod nosem, ale już nie wszczynając kłótni. Po zapłaceniu za bułki odszedł. Kasjerowi aż ulżyło, ale pomyślał sobie, że ,,awanturnik” jeszcze się pewnie pojawi.

Po wyjściu ze sklepu Stefan czuł się nieswojo. Głupio mu było z powodu swego zachowania, ale nie doszedł jeszcze do siebie w pełni. Widocznie dziwne zachowanie pojawiło się z powodu tego tłoku i hałasu. Ta ,,zła strona” jego osobowości objawiła się właśnie tam i właśnie wtedy, gdy był wśród tylu ludzi. Już trochę ochłonął, a nawet zrobiło mu się szkoda kasjera. Dalej nie pojmował otaczającej go rzeczywistości.

Jego rozmyślania nagle urwały się, bowiem nadjechał autobus. Zakurzyło się na jezdni, w powietrzu uniósł się zapach 76

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

spalin, z pojazdu wyszło mnóstwo ludzi. Stefek wsiadł do środka.

Był jednak zmuszony wysiąść na najbliższym przystanku. Zmusiły go do tego okoliczności i nieprzyjemne wydarzenia. Wewnątrz auta panował gwar. Dwóch młodych chłopaków zaczęło opowiadać sobie kawały, ale tak głupie, że aż nieśmieszne. W innym miejscu babcia do swego wnuka mówiła: - Ależ Tadziku! Jak coś, to się przesiądź. Trudno, że koledzy obok, ale ta dziewczyna jest nienormalna!

Do rumianej dziewczynki powiedziała natomiast: - A ty się uspokój! Taka stara jesteś, a oni młodzi. Że to takiej nie jest w ogóle wstyd! Znęca się znęca nad innymi. Ja pamiętam, że za moich czasów to była ostra separacja, a takie dziewuszysko jak ty to albo do oporządzania gospodarstwa, albo wynocha do miasta i tam na siebie zarabiać. Ech, te czasy! Co one teraz z ludźmi wyprawiają?! I bądź tu człowieku normalny, gdy nawet młodzi nie tacy sami jak kiedyś.

Kobieta jeszcze wiele razy podchodziła do wnuka i ingerowała, wzbudzając śmiech na ustach wielu pasażerów. Jej zaangażowanie w to, aby wnusiowi nic się nie stało, było tak komiczne, że aż żałosne. Kobieta nie miała żadnego rozeznania w tym, co czyni. Dostało jej się kilka niemiłych słów, a nawet jakiś starszy mężczyzna wykrzyknął: - Ej, babinko, latasz jak fryga, a może czas na jakieś robótki ręczne i cerowanie skarpetek rodzinie.

77

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Ton, do

jakim

przyjemnych.

mężczyzna Autobus

to

powiedział,

wybuchnął

nie

śmiechem,

należał kobieta

zaczerwieniła się i wyszła. Zabolało ją to, że starszy człowiek nie okazał jej szacunku i że był o wiele starszy od niej. Z opinią starca liczyła się bardziej, niż z młodzieńczymi naśmiewaniami. Dziadek też chyba poczuł się głupio, bo widocznie powiedział na głos to, o czym myślał. Powstał, aby kobietę przeprosić ale jej już nie było. Za to rumiana dziewczynka uśmiechnęła się do staruszka, a wnuk wyśmianej kobiety odwrócił twarz do okna i zaczął szlochać.

Z autobusu dodatkowo jeszcze ciekło, ale nikt na przystanku nic nie mówił, aby nie opóźniać autobusu, który i tak już kursował niepunktualnie. Kogo zresztą mogło obchodzić to, że z jakiegoś tam pojazdu cieknie, gdy wokoło cały asfalt był pozalewany benzyną.

Jedna plama w tę, czy we w tę. Komu to w końcu robiło różnicę?

Po kilku minutach jazdy Stefek zaczął panicznie krzyczeć.

Ludzie w autobusie dziwnie patrzyli się na niego, a on sam wyraźnie się zawstydził. Nie mógł znieść ich śmiechu. Tylko jedna kobieta na jego widok zeszła z siedzenia i poprosiła go, aby usiadł.

Zrobiło jej się szkoda

chłopaka i wiedziała pewnie, co jest

przyczyną tego ataku. Starsi ludzie są zazwyczaj bardziej otwarci na otaczający świat i więcej rozumieją z tego, co trwa wokoło.

Chłopak jednak nie skorzystał z tej okazji i po wyjściu z pojazdu znowu łapał resztki świadomości, która momentalnie uciekała.

Takiego stanu jeszcze jak dotąd nie miał i było to dla niego 78

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ogromnym zaskoczeniem. Zaczął się błąkać po mieście. Nie był jeszcze w tych okolicach, a przynajmniej ich nie kojarzył. Była już naprawdę głęboka noc, światło latarni ledwo oświetlało chodnik, a na ulicy nie można było dopatrzyć się zbyt wielu ludzi. Chłopak zauważył w świetle ulicznej latarni nieduży domek, wokół otoczony jakąś siatką. Obiekt był wzorowany na góralską chatę i rzeczywiście ją częściowo przypominał. Stefek postanowił się tam zatrzymać na te kilka godzin. Nie miał zresztą innego wyboru. Zostając na ulicy mógł stać się ofiarą bandytów. Do świtu nie brakowało pewnie zbyt wiele czasu, choć Stefek nie posiadał zegarka. Wszedł do środka, trzasnął drzwiami, ale nie zwrócił tym gestem uwagi innych ludzi.

Wewnątrz oczom chłopaka ukazało się wiele postaci, różnie ubranych

i

odmiennie

wyglądających.

Każdy

był

inny,

a przynajmniej na pierwszy rzut oka sprawiał takie wrażenie. Nie zwrócili szczególnej uwagi na chłopaka. Gwar, który tu panował, dostawał się do uszu Stefka, ale był zupełnie inny od tego w sklepie. Pośród zgiełku odznaczały się śmiechy, miłe słowa i duża porcja dobrego humoru. Było to schronisko dla bezdomnych, ale nasz wędrowiec nie wiedział o tym. Spędził tu bardzo dużo czasu, a przynajmniej kilka ładnych godzin, czekając na nastanie nowego dnia. Na początku z nikim nie kontaktował się, nie pragnął nawiązywać

znajomości.

Chciał

najzwyczajniej

w

świecie

przeczekać kilka godzin i udać się potem do domu. Autobus 79

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i piesza wędrówka wyniosły go gdzieś daleko na peryferie miasta, do mieszkania było daleko, a za oknem głucha noc. Lepiej jak już przemęczy się trochę w tym miejscu, niż ma włóczyć się po nocy.

Lubił tę porę doby, lubił spacery w samotności, ale nie był do tego stopnia zdesperowany, aby przemierzyć prawie całe miasto na pieszo. Chciał, nie chciał, musiał tu pozostać na dłużej.

Nieopodal grało w karty kilku mężczyzn. Stefek podszedł do nich i nikogo nie pytając się o zgodę, po prostu dołączył do ich rozrywki. Nie mieli nic przeciwko, ale patrzyli na niego dziwnym wzrokiem. Chłopak bowiem trzymał w swych dłoniach karty, ale wcale nie umiał grać. Blokował tylko kolejkę innych mężczyzn i nie wiedział co robić dalej. Jego umysł znalazł się jakby za mgłą. Nie kojarzył już tych gier, w które kiedyś grywał z przyjaciółmi i znajomymi. Teraz już pozostały tylko wspomnienia. Dawni koledzy nie poznaliby tego Stefka z dawnych lat. Stefek nie osiągał nigdy jakiś zbyt dobrych wyników w kartach, ale wiedział jak się nimi posługiwać. Nie potrafił przypomnieć sobie zasad gier, ale mimo wszystko był bardzo spokojny. Nie miał już dziwnych ataków złości, ani nie krzyczał na cały ośrodek. Jego wcześniejsze emocje ostygły, umysł

stopniowo

wyciszał

się.

Zdarzały

mu

się

jeszcze

niekontrolowane ataki śmiechu lub chwile smutku i milczenia, ale nie było to już tak niebezpieczne jak awantury w sklepie. Nie sprawiało to takiej pożywki dla ludzkich emocji, jak w autobusie.

Bezdomni bali się chłopaka gdzieś głęboko wewnątrz siebie, 80

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

niektórzy nawet dziwnie na niego spoglądali, ale nie zadawali mu pytań. Niejeden z nich miał dziwną historię, niejedno na sumieniu i oni też nie chcieliby otwierać się przed innymi. Nie wymagali zatem tego i od niego. Stefek wkrótce przekimał się na ławce, jakaś opiekunka domu okryła go kocem. Właściwie nie tyle okryła, co narzuciła na niego jakiś kolorowy materiał mający chronić przed zimnem. Nikt nie zauważył tego, że Stefek położył na stole karty i udał się na spoczynek. Grano dalej, ciągle ktoś odchodził odpocząć, a dołączali się do rozrywki inni. To w tym domu normalka. Odejście Stefka zatem niczym nowym nie było. Chłopak wreszcie mógł odpocząć od nastrojów domu, od ciągłych prac i pogrążania się w myślach, gdy oddzielała go od świata bariera czterech ścian chroniących ciszę. Tutaj miał hałas, nie mógł zbytnio użalać się nad sobą, a nawet zmęczył się tymi wszystkimi przygodami. Szybko przysnął, a skoro świt, jego oczy zostały ogrzane przez poranne promienie słońca. Wstał, ale był głodny.

Wyciągnął z tobołków bułki z marketu (zdziwiło go to, że nikt go nie okradł podczas snu), zjadł kilka kęsów i z nieświeżym oddechem w ustach powiedział do ludzi, którzy już nie spali, pogodne ,,do widzenia” i wyszedł z domu dla bezdomnych. Teraz dopiero wszyscy odsapnęli. Jednego podopiecznego mniej i strachu także mniej. Poczuli nagłą ulgę, chociaż było im go szkoda.

Chłopak całą drogę powrotną szedł pieszo i nawet nie wiedział jak trafił do domu. Był okropnie zmęczony i ledwo czuł swoje nogi.

81

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Przespał się w ośrodku, ale drzemka na ławce nie była tym, czym jest wypoczynek we własnym łóżku. Zakupy zostawił gdzieś w przedpokoju i poszedł tłumaczyć kolejną książkę. Praca nie ustawała, a po tym, jak poprzedni szef go po danym urlopie po prostu zwolnił, teraz to stanowiło było jego jedynym źródłem utrzymania. Postanowił nie kłaść się spać pomimo zmęczenia.

Za oknem panowała już pełnia dnia. Śpiew ptaków, ciepło, krzyki i śmiechy dzieci... i on pogrążony w pracy. Cały czas miał wrażenie, że wszystko już jest dobrze i że jego umysł jest wreszcie jasny i niezachwiany tak jak dawniej. Pojawiały się jeszcze chwile, podczas których powracał ten dziwny, chorobowy stan, ale wydawało mu się, że tym razem w mniejszym stopniu.

W rzeczywistości stan był łagodniejszy, ale Stefek dalej trwał w tym letargu. Nie był teraz ani na chwilę wolny od tego obłędu. Cały czas coś

pisał

w

zeszycie

i

w

swoich

notatkach

dotyczących

tłumaczenia. Na samym początku swej pracy napisał coś takiego: ,,Wyleciał na łowy Miłośnik Piękna, w pięknej zielonej szacie, z bukietem pelargonii, z czerwoną muchą na szyi, z uśmiechem i radością w oczach.

82

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Szuka żony, takiej jak on, spokojnej, radosnej, kochanej.

Trzepocze skrzydłami, aureola łagodnie na wietrze powiewa.

-Po co ci żona, Aniele – pyta słowik na drzewie -Aby i aby, a może nie chcę odpowiadać?”

Po napisaniu tego wiersza Stefek już źle się czuł. Zaczynała boleć go głowa, a głód coraz bardziej o sobie przypominał.

Powtarzał sobie, że jeszcze musi popracować. W rzeczywistości poza tym krótkim utworem - który rozpoczął czując się w miarę dobrze, a kończył z coraz poważniejszymi objawami – nie napisał nic. Jego zapiski były pełne różnych bazgrołów, liter i koślawych liczb. Jego zmęczenie nie miało granic. Skutkiem tego było to, że osunął się nagle na podłogę. Biedak zasłabł z wycieńczenia.

Wszystko już go przerosło: wizyta w sklepie, jazda autobusem, włóczęga po mieście, pobyt u bezdomnych i jeszcze ta praca.

Przede wszystkim jednak wykańczała go ta choroba. To ona spowodowała

ten

jego

teraźniejszy 83

upadek. Stefek

szybko

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

oprzytomniał, ale zmęczenie dalej nie chciało ustąpić. Nie wiedział co chce dalej ze sobą zrobić. Stał jakby na rozstaju dróg, nie wiedząc, gdzie dalej iść. Przesiedział tak w milczeniu cały dzień, czasami przysypiając na siedząco i budząc się nagle na wskutek koszmarów sennych. Bolały go siniaki, które sobie ponabijał.

Podszedł do okna, usiadł na parapecie, zamknął oczy, przyłożył głowę do szyby i zasnął. Wreszcie zasnął. Nic nie było w stanie już go obudzić. Zasnął, choć nie tego pragnął jego rozum. Zasnął, choć tego domagało się ciało... * - To straszne, co się działo z tym chłopakiem – powiedział Przewodniczący – widać, że bardzo musiał cierpieć. Ta choroba bardzo go wyniszczała...

- ...i nie dawała za wygraną – wtrącił nagle Egwin – cierpienie, pomimo tego, że go wyniszczało, to jeszcze kształtowało go wewnętrznie, szlifowało jak diament. Pozostawał sam ze sobą, bez przyjaciół i znajomych, ale ja zawsze przy nim byłem, pilnowałem go i gdy tylko jego umysł już się poddawał i nie chciał walczyć ze światem, to ja pomagałem mu zachować spokój.

Starałem się także, aby nie zapominał o Stwórcy. Stefek gubił się, ale przecież każdy z ludzi błądzi. Nawet wielu Aniołów pogubiło się w Początkach. Dlaczego zatem ludzie muszą być idealni? Ja nie bronię ich błędów, ja gardzę złymi czynami, ale nie człowiekiem.

84

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Stefek był dobrym chłopakiem, szukał Boga...

- ...to się dało zauważyć w jego powtarzaniu psalmu – przerwał Aniołowi Przewodniczący. – A mi się nawet wydaje, że musiał cię już gdzieś widzieć. Skąd wziąłby się w jego głowie pomysł na napisanie wiersza o aniele?

- Po prostu przyszła mu do głowy wena – zaśmiał się Egwin – ale nie

jest

wykluczone,

że

kiedyś

mogłem

mu

się

ukazać

nieświadomie. Nie zapominajmy, że on obcował z poezją i literaturą światową. Może to wspomnienie jakiejś książki wywołało w nim ten obraz anioła? Widocznie w tym momencie na chwilę nie zwróciłem na to uwagi.

- Ale ciekawi mnie jeszcze to, co było na tej kartce, którą ominąłem na twoją prośbę, Egwinie – rzekł Przewodniczący.

- Był tam opisany między innymi jeszcze jeden z ciężarów Stefka, ale poza tym nic aż tak bardzo istotnego dla poznania całej historii – odpowiedział Stróż - Opisałem tam powolny przebieg jego choroby, wiele myśli i refleksji, oraz drugie tyle samotnych wycieczek w różne miejsca. Tu już widzimy pełniejszy rozkwit choroby. Cała przypadłość to skomplikowany i długi proces zmian wewnętrznych. Postanowiłem, że nie mamy aż tyle czasu, aby wszystko rozpatrywać. Cały notes w sumie był spisany pobieżnie.

Trudno ująć tyle lat życia człowieka w jednym zeszycie, ograniczyłem to wszystko do minimum.

- Rozumiem cię w pełni, mój Drogi. Ale zastanawia mnie jeszcze 85

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ten drugi ciężar – z zaciekawieniem rzekł Przewodniczący – co to było, drogi Egwinie?

- To męczące ciągle Stefka skrupuły – powiedział z powagą w głosie Stróż – napisałem tam o jednym z dziwnych zachowań Stefka, ale wywołanych właśnie tymi wyrzutami. Wydawać to się może odrobinę absurdalne, dziecinne (może dlatego właśnie to kazałem ominąć?). Otóż: Stefek kiedyś szedł wyrzucić śmieci, był to wieczorem i na dworze już dosyć ciemno, ale jeszcze nie nastała noc. Chłopak usłyszał, jak podczas przechylania wiaderka coś upadło na ziemię. Po wykonaniu czynności udał się do domu.

Trochę chodził po mieszkaniu, ale myśl o tym, że zaśmiecił środowisko i teraz tam gdzieś poniewierają się jego odpadki (upadła tylko bardzo malutka rzecz z wiadra) nie dawała mu spokoju. Ubrał się powtórnie i poszedł ,,posprzątać” po sobie.

Pomimo ciemności znalazł śmiecia, wyrzucił go do kontenera i wrócił się do domu. Nikt nie mówił, że skrupuły są lekkie i przyjemne. Nikt nie mówił, ale tym wydarzeniem ukazałem jedynie jeden, może nie najlepszy przykład. Skrupuły dawały o sobie czasem o wiele dosadniej znać. Chłopak wielokrotnie nie spał w nocy, bo coś mu się przypominało. Zrywał się z łóżka, aby sprawdzić to, czy drzwi wejściowe są zamknięte. Nie pozostawiał nigdy otwartego okna, gdy na chwilę opuszczał mieszkanie. Nawet najmniejszy błąd nie dawał mu spokoju. Skrupuły były bezlitosne, i choć najlepszym na nie sposobem jest porzucenie ich, to jednak 86

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

nie jest to łatwe.

Przewodniczący już o nic więcej nie pytał Egwina. Zastanawiał się nad znaczeniem wyrzutów sumienia będących skrupułami.

Wiedział, że są one potrzebne w umiarze, ale ciągle rozmyślał o tym, jaki miały wpływ na chorobę Stefka. *

87

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

V Stefek na parapecie spał w najlepsze, bez świadomości tego, że z drugiej strony okna może to wyglądać komicznie lub przypominać dramat. W jego śnie był dworzec kolejowy. Wokoło unosiła się mgła, nie było widać żadnych ludzi i chłopakowi wydawało się, że jest jedyną osobą w tym miejscu. Z głośników dobywało się przeraźliwe zawodzenie, przerywane piskami i zgrzytami. Przypominało to jakiś dziwny rodzaj muzyki, mający na celu wprowadzenie słuchaczy w trans. Stefek nie był nigdy w tym miejscu, nie kojarzył go z prawdziwego życia. Bardzo często ludziom śnią się rzeczy, które znają lub wydaje im się, że widzieli w swym życiu. Tu było zupełnie inaczej. Wszystko było takie dziwne, rozmyte, ale i obce. Chłopakowi wydawało się, że idzie przez peron i otwiera stojące tak drewniane skrzynki. Z pudeł wydostawał się zapach stęchlizny, wychodziły z nich różne rodzaje robactwa. Stefek szukał w nich kasy biletowej. W niewielkich skrzyniach miejsca sprzedaży biletów? Wydaje się to dosyć absurdalne, ale chłopak we śnie właśnie tego poszukiwał. Kopał, rozbijał drewniane pudła i skakał po niższych opakowaniach.

Z każdej wylatywały nietoperze – ogromna ilość tych czarnych stworzeń. Latały wokół, ale o dziwo że Stefek nie bał się ich.

88

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Podczas spacerów po mieście i w lesie często ciarki przechodziły mu po ciele, gdy spostrzegł nietoperza. Zawsze bał się tych zwierząt i osłaniał głowę, aby któryś nie wplątał się w długie, kręcone włosy. Stefek idąc przez peron nagle postanowił zostawić jedną ze skrzynek otwartą. Właściwie to ona już była pozbawiona pokrywki, ale chłopak darował ją sobie i nie podchodził bliżej. Coś mu podpowiadało, aby dać sobie spokój i kontynuować swe poszukiwania gdzieś indziej.

Gdy się odwrócił, z opuszczonego

pudła zaczęła wydobywać się przeogromna ilość czarnych owadów, nie takich samych ja te z poprzednich skrzyń, te były inne. Wzbiły się w niebo i zakryły chmury. Zapanowała ciemność. Wokół pojawili się nagle ludzie, których te owady także zasłoniły. Cały dworzec został pogrążony w czerni. Nawet Stefka nie było już widać.

W mroku pojawił się wielki lew, który rzucił się na chłopaka.

Mężczyzna poczuł na swym ciele ostre pazury, a w nozdrzach zapach wydobywający się z pyska drapieżnika.

Stefek w tej chwili obudził się z tego letargu. Przetarł oczy, chwilę pomyślał nad snem i spojrzał na rozgwieżdżone niebo.

Po kilku takich stanach: spanie – pobudka, podczas kontemplacji nocnych widoków przyszła mu do głowy zaskakująca myśl na temat polepszenia świata i zmienienia go. Pomyślał, że jeśli każdą dobę skrócić by o 1 godzinę i z 24 uczynić 23, to można by w ciągu roku zyskać kilka dodatkowych dni. Pomysł wydał się Stefkowi tak genialny i nowy, że rozbudził się bardziej niż 89

gdyby napił się

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

mocnej kawy. Jego czoło i poliki stały się bardzo rozpalone, a myśli skupiały się tylko wokół tego pomysłu. Chciał to opatentować w przyszłości, ale jego teraźniejszy stan i to podekscytowanie sprawiły, że po chwili zapomniał o swej koncepcji. Wiedział, że coś mu przed chwilą zaprzątało głowę, ale nie mógł pojąć tego, co to było. Czasem tak jest, że nagle w zamyśleniu znika pierwotna fraza, nad którą zachodziło się w myślenie. Tak było i tym razem.

Stefek zeskoczył z parapetu i podszedł do biurka, przy którym zawsze tłumaczył.

Leżały tam jakieś listy w żółtych kopertach. Stefek napisał je kilka dni wcześniej, to

korespondencja

nie wiadomo z jakiego powodu. Była

anonimowa

na

dosyć

dziwny

temat,

a przynajmniej zapewne nikogo z adresatów nieinteresujący. Treść była mniej więcej w takim stylu: Drodzy Ludzie, Widziałem ostatnio na bazarze kobietę, która kradła jabłka. Robiła to tak zuchwale, że miałem ochotę przerwać jej proceder. Była ubrana w błękitny płaszcz i szare kozaki. Pamiętajcie: w płaszcz!

Z twarzy była brzydka, a jej usta zdobiła niedbale nałożona szminka. Niedbale – to też pamiętajcie! Kradła. Wy nie kradnijcie!

Nie wolno kraść! I właśnie dlatego Wy nie kradnijcie. Ja jestem uczciwy i Wy też bądźcie! Pamiętajcie: bądźcie! Jeśli ją zobaczycie, to powiedzcie jej kilka słów do słuchu i wezwijcie policję. Trzeba 90

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

tępić złodziejstwo i stworzyć lepszy świat! Jestem z Wami!

A Wy bądźcie ze mną! Razem zmienimy świat na lepsze!

Tajemniczy dobroczyńca.

PS. Jeśli chcesz mi odpowiedzieć na list, odpisz na mój tajny adres napisany na kopercie. Tylko zrób to także tajnie. Nie wolno nam się zdradzać!

Swoją korespondencję Stefek pośpiesznie spakował w reklamówkę i wyszedł z nią z domu. Zbiegł po schodach, w pośpiechu zapomniał o zamknięciu drzwi. Rozpalona twarz jakby z powodu gorączki, ciepłe dłonie i setki planów oraz ambitnych zamiarów.

To musiało się udać! Kobietę z listu Stefek sobie wymyślił, nie był na żadnym bazarze, ale jego kłamstwo miało mu pomóc w realizacji postanowienia. Czuł się jak ojciec narodu, albo też twórca jakiejś nowej ideologii, która raz na zawsze potępi zło i doprowadzi do rządów dobra. Stefek postanowił swój nowy, ,,wzniosły” cel rozpropagować

najpierw w

swoim

bloku. Powrzucał

listy

do wszystkich skrzynek, przez nieuwagę (a może aby stworzyć pozory) wsadził także do swej. Resztę włożył do kieszeni i wybiegł przed klatkę. Aby nadać autentyczności listom, postanowił złapać złodziejkę. Wiadome było, że jego ofiarą padnie ktoś niewinny, ale zanim wszystko się wyjaśni, on zdąży wywołać panikę i wzbudzi 91

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

,,uśpione serca ludzi”. Stefek miał przynajmniej nadzieję, że plan nie obumrze w zarodu. Pozostaje pytanie: dlaczego jego list był tak bezsensowny, a działanie po prostu głupie. Pewnie chłopak sam nie wiedział co czyni. Jego czyny przypominały całkowity absurd i wywoływały jakiś dziwny rodzaj rozdrażnienia. Dlaczego to wszystko czynił? Z powodu głupich ambicji?

Przed drzwiami wejściowymi do bloku spotkał starą kobietę pochodzenia cygańskiego. Nie była ona wysoka, a tym bardziej młoda. Twarz miała jednak miłą i pogodną, widać że zadbaną, bowiem starość nie dawała o sobie znać. Popękane usta były niezwykle starannie pomalowane szminką, oczy podkreślone czarnym tuszem i pomalowane na błękitno wyrażały niezwykłą radość i spokój. Na głowie miała czerwoną chustkę ze świecącymi cekinami. Na frędzelkach nakrycia głowy wisiały kawałeczki metalu w kształcie kółeczek. Cała ubrana była w sukienkę z czerwonymi i żółtymi plamkami. Na ramieniu zwisała czarna, skórzana torebka z metalowym zatrzaskiem. Tym co ją odznaczało z daleka była świecąca apaszka, która w promieniach słońca niezwykle się odbijała

i

wpadała

w

oczy

przechodniów.

Nie

wiadomo

co ją przygnało w okolice bloku Stefka, wiadomo natomiast, że chłopak wybiegając z klatki wpadł wprost na nią. Stanął jak wryty i zaniemówił. Powoli wyciągnął z kieszeni jeden z listów, nie przestając spoglądać na kobietę. Nie powiedział ani słowa. Kobieta była

trochę

zdziwiona

zachowaniem 92

chłopaka.

Wzięła

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

korespondencję, wsadziła gdzieś głęboko w torebkę, przycinając zatrzaskiem kawałek papieru i cicho kaszlnęła. Następnie chwyciła kawałek sukienki opadającej jej aż do kostek, podniosła go troszkę do góry i udała się przed siebie. Ona także milczała na tym spotkaniu. Zastanawiała się nad całą zaistniałą sytuacją, ale nie chciała za bardzo zaprzątać sobie i tak już zapracowanej głowy. Jej kroki były powolne, co sprawiało, że ludzie mogli dłużej się przyglądać tej dziwnie ubranej kobiecie.

Stefek wmówił sobie w tej chwili, że cyganka go czymś obraziła i zaczął za nią krzyczeć.

- Czarownico, poczekaj! Już uciekasz?! Myślisz, że boskim Apollo jesteś? Że stałaś się opiekunką dziewięciu Muz? Haha...dziewięć muz to ty masz w stodole! Bee...bee... ci krzyczą haha... wyprowadź sobie te muzy na spacer! - Stefek zaczął krzyczeć za kobietą, sprawiając jej wstyd. Zakrzyknął jeszcze za nią: - Czy byłaś kiedyś w Salta Domingo na Rondo el Flamingo? Nie? To hajda wio! Z innymi ludźmi, podległymi ci...

- po czym

ze smutkiem powiedział sam do siebie: Córka Gwiazdy spada... to nie Ikar - jej pomogą... tylko pył pozostał, taki sypki... Enoo...nie teatralizujmy swojego życia!...to kto chce pierwszy udać głupa?! Śmiało, wiem że tego chcecie... Wszyscy mamy obłęd w oczach, każdemu coś dolega... Tylko czemu nikt się nie chce przyznać? Kto jest wariatem, ręka do góry! Śmiało, ja podnoszę pierwszy! No, nie krępujcie się, wiem, że tego chcecie!...Ech, szkoda mi was!

93

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Słyszycie? Szko – da! Powtórzcie: szko – da!

Ludzie

przechodzący

obok

z

nieukrywanym

śmiechem

przypatrywali się kobiecie, która nagle nie wytrzymała. Spokój, który wcześniej panował w jej oczach nagle się wyczerpał.

Wsadziła do torebki rękę i wyciągnęła niewielki kamień. Odwróciła się do Stefka, zamachnęła się i rzuciła go. Tak się na szczęście stało, że nie trafiła w chłopaka. Jej celem stał się stojący niedaleko samochód. Wybiła szybę w pojeździe. Odezwał się alarm, który powodował bóle głowy u osób znajdujących się nieopodal. Stefek bojąc się, aby winą nie obciążono właśnie jego, uciekł prędko do parku. W nogach czuł zakwasy wytworzone poprzedniego dnia, a kondycja nie pozwalała mu na długie maratony, ale nim się obejrzał, już był na miejscu. Widocznie strach robi swoje.

Stefek usiadł na trawie pod drzewem i zaczął wsłuchiwać się w szum wiatru. Dzień mimo swej pięknej pogody był wietrzny.

Chłopak chciał po prostu chwilę odpocząć po wysiłku i zostać przez chwilę całkowicie sam. Nie pragnął teraz widoku innych ludzi. Jego marzeniem

było

pozostanie

w

samotności.

Nie

rozumiał

zachowania tych wszystkich ludzi. Zastanawiał się nad tym jak to możliwe, że jego listy, przemowa i łapanie złodziejki, że to wszystko nie porwało tłumów i nie uczyniło z niego bohatera.

Pozostał ze swymi myślami sam i nic dziwnego, że uciekał w świat natury. Miał już dość tego gwaru. Pieśń wiatru tworzyła niezwykły klimat i dawała ukojenie. Łagodny szum wypełniał umysł Stefka 94

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i powodował u niego jeżenie włosów oraz gęsią skórkę.

Ta ,,medytacja” na trawie była dla chłopaka czymś wyjątkowym.

Nigdy nie czuł takiej siły i mocy płynącej ze skupieniu się na czymś, na co wcześniej nie zwracał aż tak dużej uwagi. Pragnął wsłuchać się w słowa wiatru. Przenikał go każdy podmuch tej siły natury. Czuł to zjawisko wewnątrz siebie. Mroźny oddech powietrza odświeżał jego umysł i wypełniał nozdrza. Stefek wciągał powietrze nosem, wyobrażając sobie młodą kobietę, tańczącą na lecących liściach.

Była ona ubrana w białą suknię, a jej blond włosy były rozproszone we wszystkie strony. To jej pieśń stanowiła głos wiatru. I nagły wydech Stefka. Powietrze wypuszczał ustami. Postać kobiety znikała. On nagle poczuł się jak król wiatru. Powstał z ziemi, rozłożył ręce, podniósł do góry głowę i począł krzyczeć: - Wietrze wiej! Zabierze mnie z tego miejsca i unieś do swej krainy...

Wiej, unieś mnie tak słabego i przygniecionego troskami! Wietrze wiej!

Poczuł, jak z powodu uderzeń zimna z jego oczu płyną łzy.

Delikatne krople, niczym perły, ściekały po jego twarzy i opadały na trawę. Te kamienie szlachetne stanowiły jedyne bogactwo tego króla wiatru. Był jakby w swoim świecie. Stefek nie zdawał sobie sprawy z tego, że gdyby ktoś tędy przechodził, mógłby się poważnie zaniepokoić zachowaniem chłopaka, a nawet wezwać policję.

Stefek stał tak kilka minut. Poza tymi kilkoma słowami nic 95

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

więcej nie mówił. Starał się trwać w tej absolutnej ciszy, przerywanej tylko czasami świstem wiatru. Podmuch stawał się coraz silniejszy i trząsł konarami drzew, czasami zwalając gałęzie na ziemię. Wokół latało wiele liści. Gdyby Stefek był bacznym obserwatorem, zauważyłby, że zbiera się na burzę. Natura nie czekała na sygnały i nie liczyła się z prośbami ludzi i po chwili z nadciągających, ciemnych chmur zaczął padać deszcz. Coraz mocniej i mocniej, aż w końcu rozszalała się poważna ulewa. Mokli ludzie, którzy na chwilę wyszli z mieszkań, polewani byli przypadkowi przechodnie, którzy nie wzięli parasoli i teraz osłaniali się czym się tylko dało. Cały świat stawał się zalany strumieniami wody, na asfalcie tworzyły się kałuże, czuć było zapach gleby, a niedaleko klatek schodowych chroniły się mokre i zziębnięte psy i koty. Cała natura nagle została wyrwana z dotychczasowych zajęć i musiała chronić się przed nieprzewidywalną ulewą.

Stefek zaczął biec do domu. Po drodze jeszcze nie skończył delektować się naturą. Wystawił język i łapał krople deszczu, które co jakiś czas wpuszczał do jamy ustnej. Nie miało dla niego znaczenia to, że są w nich bakterie i może go potem boleć brzuch.

Chciał żyć chwilą i to tą teraźniejszą. Nie robił sobie nic z racjonalnego myślenia. Był tak pochłonięty tą ekscytacją naturą, że zapomniał o całym świecie. Ucieczka nie trwała długo, bo i nie oddalił się zbyt daleko od domu. W klatce schodowej minął kilka sąsiadek, które popatrzyły na niego spod byka i trzymały w dłoniach 96

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

,,anonimowe” listy. Nawet nie śmiały się z tego powodu, widać było, że wiedziały o tym, że korespondencja ta nie miała być głupim żartem, a jej autor, choć widocznie postradał zmysły, traktował listy na poważnie. Słychać było szepty i szmery, ale Stefek nie zwracał na nie uwagi.

Po wejściu do mieszkania wszedł ponownie do swego pokoju.

Zasiadł przy biurku i zaczął coś pisać. Co chwila przemawiał na głos, czasem spoglądał w okno ogryzając swój długopis. Praca nad tym dziwnym projektem zajęła mu całe popołudnie i wywołała uśmiech pełen dumy. Była to coś na miarę bajki. Wielu krytyków literacki nazwałoby to czystym grafomaństwem (i pewnie słusznie), ale dla Stefka praca ta była niczym dziecko, które po długiej ciąży i na dodatek zagrożonej poronieniem, przyszło na świat całe i zdrowe. Krótki utwór stanowił dla niego powód do radości i chluby.

Przeczytał go kilka razy po cichu, po czym odczytał całość na głos (komentując w myślach od czasu do czasu): ,,Żółta stonka ugryzła wielbłąda, - a co? Nie mogę być ugryziony? - rzekł - ech, no cóż, możesz, ale ja chcę żyć, żeby mieć chęć potrzebny mi do szczęścia jest jakiś znak, 97

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

- aha – odpowiedział – a mnie trzeba krzywdy, żebym zrozumiał kim jestem - na razie, - żegnam”.

Stefek pomyślał teraz, że bajkę tę można by kiedyś wydać.

Cieszyłaby i bawiła kolejne pokolenia dzieci, a rodzice mieliby także nie lada zabawę, czytając te prześmieszne przygody dwóch zwierzątek. Uważał, że jest ona bardzo dobra i będzie stanowiła indywidualność w jego twórczości. Plany związane z wydaniem odłożył jednak na później, bowiem teraz był bardzo zmęczony i pragnął chwilę odpocząć. Usiadł na swym łóżku i o niczym nie myślał. Pogrążył się w pustce umysłu. Był jakby w jakiejś hibernacji.

Jego rozum, był jak ,,czysta kartka”, która nie jest jeszcze zapisana żadnym doświadczeniem ani myślą. Mogło to przypominać koncepcję pewnego bardzo znanego filozofa, którego Stefek pewnie także kiedyś tłumaczył, w czasach przed chorobą.

Narzędzie twórcze, którym był jego mózg, teraz jakby się wyłączyło.

Myśli już go nie nękały. Z jednej strony uwolnił się od tego ciężaru natrętnych pomysłów i wizji, ale z drugiej strony brak czegokolwiek też nie był najlepszy. Była w jego głowie absolutna cisza, stan pustki. Nic nie działo się wewnątrz: ani emocji, ani nowych myśli, nawet plany go opuściły. Całkowita pustka. Stan nie trwał długo, a ten chwilowy ubytek został naprawiony. Przypominał raczej coś, 98

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

co my nazwalibyśmy chwilowym wyłączeniem myślenia. Ludzki organizm jednak jest tak skonstruowany, że szybko naprawia wszystkie pojawiające się usterki. Po kilku naprawdę krótkich chwilach Stefek wstał z posłania i podszedł do ściany. Jego szare komórki zaczęły widocznie pracować po dawnemu. Jego droga była bardzo powolna, a kroki wręcz flegmatyczne.

Stanął twarzą w twarz ze ścianą i począł robić coś dziwnego.

Zaczął paznokciami wydrapywać jakieś słowa i związki wyrazowe.

Ból łamanych paznokci był tak silny, że swą pracę kontynuował wyciągniętym z kieszeni długopisem. ,,Głupie zdania mają sens i szyfr” - taki zwrot pojawił się jako pierwszy. Stefek powiedział na głos coś jakby monolog z tragedii greckiej: - Enigmatyczne wpisy i wszechobecny chaos. Zaduma? Cisza?

Mnogość myśli? a to po co? czy komplikowanie życia, jego tajemniczość coś zmienia? W smutku się mieści sens, ale komu chce się czegokolwiek szukać, trudzić?

Stefek uśmiechnął się tajemniczo, po czym wybuchnął śmiechem. Zabawa miała dla niego widać jakieś znaczenie i sprawiała mu przyjemność. Każdy wyraz dawał ukojenie, ale i wydawał się być czystym obłędem. Chłopak czuł się spełniony, bardziej dumny niż w chwili napisania bajki zwierzęcej. Nie chciał przerywać swego rytuału. Na ścianie powstał kolejny napis: ,,Jestem oszukany przez życie”. Ten zwrot nie był dla niego już tak zabawny, ale nie przejmował się tymi słowami jakoś szczególniej.

99

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Zachowywał się jakby coś mu dyktowało te wyrazy i zdania.

Spoglądał na ścianę i myślał nad kolejnymi zdaniami. Teraz słowa: ,,Czy życie to tylko sen?” - zapisał to i pogrubił długopisem. Widać, to pytanie musiało mu już kiedyś towarzyszyć i pewnie długo zastanawiał się nad nim. Nie tak szybko nadszedł czas na kolejne zapiski. Stefek długo myślał, budował w swej głowie coraz to nowsze, dziwniejsze i głębsze związki wyrazowe. Zdania te na pierwszy rzut oka były bezmyślnie spisane pod wpływem chwili i spowodowane aktualną nudą. Stefek nie miał bowiem teraz innego zajęcia. Gdyby jednak bliżej się przyjrzeć tym zdaniom i pytaniom, których pojawiało się na ścianie coraz więcej, można by śmiało rzec, że stanowiły one kwintesencję tego, co Stefek przeżywał przez ostatnie dni przed chorobą. Wiele z tych pytań było poruszane w literaturze, którą tłumaczył. Część z nich była tym, nad czym myślał. Teraz one wszystkie się skumulowały w jego umyśle i spowodowały wielki wybuch emocji. Ściany zapełniały się stopniowo odbiciem myśli Stefka, elementem jego osobowości.

Większość z tych pytań była retoryczna, toteż musiała długo zalegać w głowie chłopaka, czekając na odpowiedź.

Wśród tych myśli na ,,ścianie napisów” (jak można by je nazwać) pojawiły się i takie: ,,Im mniejsze, tym większe (...)”, ,,...I chciał być wolny jak ptak...”.

Kolejne zdania były coraz bardziej dziwne. Znalazły się tam słowa o życiu, przemijaniu, wiele refleksji, a nawet często pojawiały się 100

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

cytaty ze znanych dzieł klasyków. Ściana zapełniała się coraz nowszymi

słowami.

Można

nawet

rzec, że

Stefek

tworzył

nieświadomie coś na miarę sztuki nowoczesnej. Tajemniczość, wyjątkowość, nieprzewidywalność, odrobina absurdu – czy to wszystko można nazwać jedynie obłędem, szałem twórczym i skutkiem zranionej psychiki? Czy nie taka powinna być sztuka?

Przed Stefkiem tłoczyła się ogromna ilość słów spisana w sposób chaotyczny, nie będąca ze sobą spokrewniona i tak zróżnicowana.

Nawet styl pozostawał zagadką. Wysoki poziom zapewniały fragmenty wybitnych dzieł, a były one przeplatane zwykłymi słowami, często wręcz kolokwialnymi. Ostatnie związki wyrazowe i w ogóle słowa były coraz dziwniejsze. Wśród nich był następujący zwrot: ,,Ostatecznie przegrałem dalsze życie w karty”. Czy był to wyraz bólu, czy jedynie ciąg przypadkowo rozmieszczonych wyrazów? Komizm, czy głęboki tragizm? Ironia, czy traktat o ludzkim życiu? Wiele pytań, a tylko jedno niepozorne zdanie.

Prawdziwą zagadką i ostatnim zapisem, który zmieścił się na ścianie było coś tak dziwnego, że nie dało się tego jednoznacznie zinterpretować. Tak wyglądał ten tekst w swej pełnej formie: ,,i tak przeżył X lat ...a była taka miła ...odejdź stąd 101

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

...ale dlaczego?”

Kto wie, co jeszcze dziś pojawiłoby się w tym kącie, gdyby nie zabrakło już miejsca. Cała ściana była zapełniona, niektóre wyrazy nachodziły na siebie. Czcionka była raz większa, raz mniejsza.

Niektóre zwroty były starannie napisane i czytelne, inne dały się ledwie odszyfrować. Stefek osunął się nagle na podłogę na kolana i klęcząc zaczął płakać. Nad jego głową wznosiła się katedra ludzkich myśli, bólu, żalu i emocji. Wydrapał i wypisał fragmenty swej osobowości. Przelał wszystko to, co tłoczyło się we wnętrzu i nie dawało spokoju. Płakał, bo czuł się przegrany. Łzy miały dawać świadectwo o tym, że on stopniowo przemija i gaśnie w oczach świata. Ten niemy krzyk dobiegał do uszu Stefka i zapytywał go o dalszy ciąg wydarzeń. Nasuwał wiele tragicznych rozwiązań, dawał złudne nadzieje. Stefek jednak nie ulegał pokusom. Płakał, bo czuł, że to go oczyści. Płakał, bo tak było teraz łatwiej. Płakał... płakał niespełniony artysta, którego życie straciło sens...

Wiele podobnych słów pojawiało się także w innych miejscach domu przez kolejne tygodnie i stanowiło dla Stefka jakiś wewnętrzny szyfr dla jego umysłu. Zapiski te były najlepiej i najpełniej widoczne w jego notatniku, w którym opisywał kiedyś swe życie. Kontynuował prowadzenie dziennika, ale teraz był on obfity w wiele rysunków przypominających raczej jakieś 102

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

bazgroły, niż poważne ilustracje. Pełno tam było także kresek, wyrazów pisanych często odwrotnymi literami. Pojawiały się też pojedyncze słowa i nonsensowne zdania.

Wiele z nich można

by nazwać metaforami albo oksymoronami, ale Stefek w zupełności nie pisał ich właśnie z tego powodu. Nie miały one najmniejszego sensu, poza tym, że odzwierciedlały jedynie coś, co działo się w jego głowie. Po co zapisywał to wszystko? Nie wiadomo, czy on sam o tym wiedział. Mógł się w ten sposób wyładować i pozbyć tych wszystkich tłoczących się myśli. Może właśnie dlatego się temu poświęcał? Było to kolejne stadium tracenia przez niego kontaktu z rzeczywistością i zamykanie się w swej samotności.

Stawał się coraz bardziej rozdrażniony i rozbity. Miał zachwiania emocji i niekontrolowane wybuchy płaczu. Jego świat ograniczał się to tych kilku ścian w materialnym otoczeniu, oraz do kilku ścian w

jego

wyimaginowanym

kraju

gdzieś

głęboko

w

swej

podświadomości. Napisy dawały ukryte uczucie spełnienia i pozbycia się ciężaru twórczego, który tkwił w głowie. Chłopakowi co jakiś czas zdarzały się jeszcze wycieczki i wyjścia z domu, ale już bardzo rzadko. Nie czuł się bowiem bezpiecznie i miał stany lękowe. W każdym człowieku widział potencjalnego wroga, a nawet czasami bał się samego siebie, gdy natrafił na odbicie w lustrze (zdarzyło mu się raz chwycić w swym domu zwierciadło i rzucić o ziemię, wywołując tym samym ogromny hałas i rozpryskując miliony drobnych kryształków po całym mieszkaniu).

103

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Podczas tych wycieczek po ulicy zdarzało mu się krzyczeć do kogoś, kto pojawiał się przed jego oczyma. Opinia ludzi była wiadoma w tej sytuacji. Uważali Stefka po prostu za opętanego i bali się go. Zdarzało się czasem, że ktoś naśmiewał się z jego zachowania. Dzieci zazwyczaj reagowały płaczem lub krzykiem, gdy przechodził obok nich. Przypominał bezdomnego, bowiem chodził w brudnych ubraniach, z nieogoloną brodą i długimi już włosami. Niegdyś bujne, kręcone loki stały się teraz brudne i prawie proste. Ubrania były nieświeże i wywoływały wrażenie braku schludności. Zdarzało się także, że ktoś sobie po prostu ze Stefka kpił, a niektórzy też drwili. On się jednak tym nie przejmował.

Przechodził obojętnie, nie zauważając tych zachowań ludzi. Był inny, co nie znaczy, że gorszy. Łączyło go z nimi człowieczeństwo, pochodzenie i prawo do życia. Jak oni był przedstawicielem tej samej rasy. Większość z tych ludzi czytało niegdyś jego tłumaczenia, co więcej: część z nich znało go osobiście. Skąd więc u nich to zachowanie i obojętność? Skąd wzięła się bierność w udzieleniu pomocy? Stefek się nad tym nie zastanawiał, już nie na tym etapie swej choroby. Miał od dłuższego czasu swój świat i to właśnie w nim czuł się najpewniej. * Na razie na tym zakończyła się historia czytana przez 104

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Przewodniczącego. Tym razem rozmowa aniołów nie była długa.

Każdy nie mógł się doczekać kolejnych opowieści. Przewodniczący miał już jakiś pełniejszy pogląd na całą sytuację. Wiedział już wiele, ale wolał się upewnić i na razie nie komentować tych wszystkich notatek Egwina. Jedyne, co powiedział teraz i to tak cicho, że ledwo dosłyszalnie, to słowa: - Biedny chłopak... Jest mi go bardzo żal...

Było to jednak powiedziane z ogromnym smutkiem i z bardzo zatroskanym wyrazem twarzy.

Egwin nie wyrażał wcale innych uczuć. Znał całą historię, co więcej: przecież sam ją pisał i wiedział co będzie dalej. Na tym etapie opowieści już bardzo dużo milczał i czasami spływały mu łzy po twarzy. Ból jego podopiecznego był także i jego boleścią. Nie umiał już komentować zachowań chłopaka (a może zwyczajnie nie chciał, nadając całej historii należną powagę?)

Zapiski Egwina dotyczące kilku kolejnych dni urwały się właśnie na tym ostatnim zdaniu. Pisał on w różne dni i w różnych chwilach. Były to informacje czasami szczegółowe, nieraz tylko ogólnie zarysowane. Styl także pozostawał różny. Kolejne notatki były może trochę chaotyczne, ale oddawały pełnię ostatnich tygodni życia Stefka. * 105

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

VI Do

Stefka

przychodziła

jeszcze

czasami

chwilowa

świadomość. Błądził gdzieś w swym umyśle, często pozostając w tej wytworzonej przez siebie pustce. W stanach normalności pojawiały się różne rzeczy z przeszłości, np. dawne znajomości, konkretne wydarzenia, słowa już teraz niewiadomego pochodzenia.

Były tam różne portrety osób, które się pojawiały dawniej (nawet jako zwykli przechodnie na ulicy). Mógł zobaczyć dawnych znajomych, kolegów i przyjaciół. Widział nawet dwa, no może trzy razy, swoją matkę i ojca. Bardzo był poruszony tym, ale nie kojarzył już ich. Poznawał wygląd, ale nic poza tym. Nie kojarzył nawet swych najbliższych, a nawet jeśli widział ich wygląd, nie kojarzył łączących go z nimi więzi. To smutne zapomnieć o wszystkich najbliższych, nie móc zmusić się do zobaczenia ich twarzy, poczucia zapachu, usłyszenia w umyśle głosu, gdy oni już odeszli.

Mówi się, że zmarli wiecznie żyją w ludzkiej pamięci. Tak często jest to tylko hasło, które zapomina się po kilku latach od odejścia danego człowieka.

Te postaci, które ukazywały mu się w chwilach osłabienia i w czasie porzucania kontaktu, były dla niego nieczytelne. Niemoc przypomnienia skojarzenia ich, przypomnienia jakiś danych, była 106

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

bardzo bolesna.

Podczas jednego z takich ,,rozmyślań” Stefek widział siebie jak zrywa wszelkie znajomości z przyjaciółmi. Było to w okresie po wypadku rodziców. Pragnął wtedy być sam i nikogo nie wpuszczać

do

swego

cierpienia.

Przebywał

dużo

sam

i to ta samotność zaczęła nim władać. To wtedy zapragnął być sławny, pełnię swego wolnego czasu spędzał na pisaniu, a także głębiej zainteresował się poezją. Zaczęły się nocne spacery i długie refleksje. Pojawiło się zamiłowanie do odwiedzania grobów i wielokrotne wyjścia na cmentarz w obrębie jednego dnia. Gdyby wtedy skorzystał z pomocy innych ludzi, kto wie jakby się potoczyło jego dalsze życie, w którym teraz tkwił i którego zbierał żniwa.

Gdyby nie został z całym bólem sam, może nadszarpnięta psychika lepiej zniosłaby rozstanie z bliskimi. W obliczu samotności człowiek zawsze jest niewielkim pyłkiem, który ma przeświadczenie o swej wielkości. Zamyka się w wykreowanym świecie, którego jest jedynym władcą. W obliczu samotności zawsze pozostajemy sami ze sobą, i choć brzmi to absurdalnie, to niejeden zakochany samotnik tego doświadczył, a osoba nie mająca nikogo poza sobą – przeżyła. Stefek coraz częściej tkwił w innym wymiarze, a tylko na ułamki sekund, czasem na dłuższy okres kilku godzin, powracał do tego świata, aby przyjrzeć się jego pustce. Był jak ktoś tkwiący na pustyni. Wolny, ale co to za wolność, gdy wokoło piasek, wegetacja i gorąc słońca. Co to za świat, gdy każda droga prowadzi 107

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

donikąd i wybranie którejkolwiek bez odrobiny szczęścia wiąże się ze śmiercią. Stefek powracał na tę pustynię normalnego życia, ale wolał tkwić w krainie swych wspomnień i myśli, choć pewnie sam o tym nie wiedział, że ma taki wybór. Odmęty psychiki były dla niego tym, czym sen dla więźnia pustyni – ucieczką.

Innym razem Stefek miał bardzo długą wizję na jawie. Było to jedno z bardziej świadomych rozmyślań i pamiętał je jakoś szczególniej. Nie wiadomo do końca,

dlaczego akurat ono

przetrwało tak długo w jego umyśle i czemu było tak wyraźne.

No i co najważniejsze: dlaczego akurat przyszło w chwili, gdy Stefek bardziej był otwarty na impulsy z zewnątrz. Wizja przedstawiała młodą, piękną kobietę o błękitnych oczach i hebanowych włosach. Jej pogodny uśmiech rozpromieniał twarz, a lekko różowe poliki dodawały uroku i zdobiły jej wygląd. Na imię miała Judyta, a znalazła się w umyśle Stefka dlatego, że kiedyś była jego pierwszą miłością. Działo się to jeszcze w czasach całkowitej normalności

chłopaka i

na początku tłumaczenia

książek. Oboje spotkali się na korytarzu w wydawnictwie. Stefek właśnie dostarczył jakieś tłumaczenie, ona natomiast przyniosła korektę jakiegoś tandetnego romansu. Nie wykonała jej zapewne z przyjemnością, ale lepsza taka praca, niż żadna. Oboje zaczęli się sobie przyglądać. Judyta wpatrywała się wprost w oczy Stefka, on

natomiast

podziwiał

rysy

jej

twarzy.

Widać

było,

że zainteresowali się sobą (Stefek chyba jakoś bardziej), ale cała 108

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

scena nie trwała długo. Ich drogi nagle się rozdzieliły, a żywoty minęły. Ona bowiem szła już do domu, a Stefek czekał jeszcze na ławce na swoją kolej. Chciał nawet wybiec za dziewczyną, ale szybko się poddał. Widok młodej piękności siedział ciągle w jego głowie, ale z każdą sekundą coraz bardziej o niej myślał.

Zastanawiały go takie szczegóły, jak to, gdzie mieszka, jak wygląda jej dom, co lubi a czego nie i tym podobne rzeczy. Kiedy już załatwił swoje sprawy, w drodze powrotnej począł coraz więcej myśleć o Judycie. Zastanawiać się nawet, czy to co teraz czuje, to nie przypadkiem miłość. Coś go wypełniało wewnątrz, nie dawało spokoju i nakręcało do radości. Czuł, jak krew płynąc, uderza mu do głowy. Poczuł, że na myśl o jej imieniu i wyglądzie zaczyna się intensywnie rumienić, robi mu się gorąco, a zimny pot spływa po czole i dłoniach. Nawet jego kroki nie były w pełni takie, jak zwykle. Szedł jakoś inaczej – pewniej i mocniej. Różne głupie myśli mu teraz przychodziły do głowy, jak np. gdzie zamieszkaliby, gdyby wzięli ślub? I czy w ogóle kiedyś się pobiorą? Umysł dawał coraz nowsze pytania, a chłopak przeżywał coraz większe rozproszenie myśli. Z czasem powoli zapominał o tym uczuciu. Zawsze miał skłonność do tego, że nazywał miłością każde przywiązanie, czy też fascynację płcią przeciwną. Nie wiedział, czy teraz nie jest to samo. Często już miał taki stan, że to co miało być miłością, okazało się zwykłym uczuciem zaprzyjaźnienia się i za jakiś czas albo kontakt normował się, albo to zafascynowanie mijało.

109

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

W większości przypadków żadne z tych uczuć nie było miłością.

Zdarzyło im się jeszcze kiedyś spotkać, ale Judyta już widocznie zapomniała o Stefku. Nie zwróciła na niego najmniejszej uwagi (miała widocznie duże powodzenie wśród mężczyzn i nie pamiętała każdego, kto się nią interesował). Była w typie tych nowoczesnych kobiet, które w swoich drzewie genealogicznym miały widocznie mitycznego Narcyza. Widać po niej było, że interesuje się bardzo swym wyglądem i przywiązuje ogromną wagę do tej sfery życia. Nie była chyba złą osobą, ale przytłoczoną przez wymyślone zasady współczesnej estetyki, które zakładają przesyt formy nad treścią, czyli strój nad wszystko inne. Ale czy można ją za to krytykować?

Jej brak uwagi nie działał na Stefka. Pamiętał ją wciąż i uważał, że nie zmieniła się od ich ostatniego spotkania.

W pierwszej chwili chciał do niej podlecieć, chwycić za rękę i spoglądając dziewczynie prosto w oczy, wyznać swą miłość. Już widział przed oczyma jej rozmarzony wyraz twarzy i to, jak rzuca mu się w ramiona. Już widział kościół, białą suknię, potem dwoje staruszków

i

w

przygarbionym

mężczyźnie

ujrzał

siebie

na emeryturze. Jego wizje poleciały aż nazbyt do przodu. Czemu zatem nie wykonał swego postanowienia? Nakręcenie widocznie także i jemu teraz minęło. Nie zależało już mu teraz tak bardzo, jak przed kilkoma tygodniami. Wiedział, że widocznie się odkochał, bo już nic nie czuł w sobie. Wszystkie objawy powoli ustępowały, 110

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

a teraz już był od nich wolny. Zastanawiał się nawet nad tym, czy to była miłość, zauroczenia, albo czy to w ogóle miało wyrażać jakieś uczucie. Miał nawet pogląd, że to wszystko sobie tylko wmówił. Chciał się zakochać i w pierwszej napotkanej dziewczynie zawarł swe pragnienie miłości. Po długim myśleniu, nie zauważając nawet kiedy Judyta zniknęła, powiedział sobie, że nie będzie się nad tym długo rozwodził.Niech pozostanie już tak, że to była miłość, a on nie będzie negował tego zjawiska. Sprawiłoby to, że nie będzie już mu smutno z powodu odrzucenia, nawet jeśli to było zwykłe zauroczenie pozbawione jakiś większych emocji. Nawet wymyślił krótki wierszyk, który wywołał u niego sporo radości i uśmiechu.

Coś mniej więcej takiego się pojawiło wtedy w jego głowie (ale nie spisał tego nigdy): Ona była jak śpiew lasu, żółta sowa, tłusta ćma, on ją ściska i całuje, ona żalem darzy go.

Zakochańce, dwa świrusy, ech...ten świat jest dziwny wręcz...

Wspomnienia przychodziły nagle i zaraz odchodziły gdzieś daleko poza niego. Zapominał o tym, co przed chwilą zaprzątało mu głowę. Kojarzył tylko uczucia takie jak strach, radość, smutek, 111

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

żal. To zabawne, ale mózg może przestać kontaktować, a podstawowe emocje dalej trwają, choć są zagadką niełatwą do odgadnięcia. W tych porywach znowu stawał się ,,sobą”, czyli niewolnikiem swego ,,alter ego” i to na dodatek tego chorego, osłabionego i bezwzględnego, ale przede wszystkim przejmującego nad nim pełną kontrolę. Władza ta nie ograniczała się tylko do ciała, ale i do wnętrza. To właśnie ten drugi typ ataków był najniebezpieczniejszy i najbardziej bolący jego istnienie. Gdy odłamki przeszłości opuszczały Stefka, jego umysł znowu pogrążał się w ciszy i zasypiał na długo. Podobne stany myśli i po nich tej pustki pojawiały się u niego bardzo często. Tylko czasem wychodził na spacery, ale było to raczej przyzwyczajenie także gdzieś w nim siedzące, a nie pewny i zaplanowany zamiar. Wycieczki były czymś w rodzaju starego nawyku, tak jak u dzieci pojawia się krzyk, gdy przebudzą się w nocy i zauważają, że są same w pomieszczeniu.

Wiedzą, że nic im nie grozi, a w głębi siebie czują strach i reagują tak, jak w bardzo wczesnym dzieciństwie. Chłopak był niewolnikiem dawnych

gestów,

które

były

wynikiem

wyuczonych

dawno

odruchów warunkowych.

Zawsze podczas tych spacerów Stefek nie wiedział, gdzie idzie. Powracał jednak do domu, choć nawet nie miał świadomości przemieszczania się. Jego stan można porównać do pijaka, który nie wie co się dzieje, ale prawie zawsze wraca do domu i nawet otwiera sobie drzwi kluczem. Stefek był właśnie takim upojonym 112

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

przez obłęd alkoholikiem. Mijający go ludzie zachowywali się wobec niego nagannie. Z okien witał go śmiech i drwiny. Zdarzyło się nawet kiedyś, że ktoś go oblał wodą z wielkiego wiadra. Wiedziano, że chłopak często tamtędy przechodzi i zaczajono się na niego na balkonie. Ludziom po prostu przeszkadzało jego dziwne zachowanie i to, że żyje ktoś taki wokół nich – niedoskonały, chory i zaniedbany. Stefek czasami krzyczał, albo po prostu płakał. Nieraz nawet zaczepiał ludzi, ale nie miał złych zamiarów. Mieszkańców miasta drażnił nawet jego wygląd. Odmienność Stefka była nietolerowana do tego stopnia, że w sklepie po prostu go nie obsługiwano. Wzywano zazwyczaj do niego ochronę, ponieważ zamiast kupować, śpiewał sobie piosenki i śmiał się z rzeczy tylko jemu wiadomych. Jedna z wizyt na poczcie była dla niego także bolesna. Zdarzyło się, że chcąc się schronić przed deszczem, wszedł do środka tego ,,banku listów”. Listonosz na jego widok zdenerwował się, wypchnął go za drzwi, a nawet postraszył paralizatorem. Nie miał lekko Stefek ze swym psychicznym ciężarem. Nie było zbyt wielu ludzi, którzy go rozumieli w pełni (chociaż i tacy się zdarzali). Miasto ogólnie było na niego źle nastawione, jak i na wielu chorych, z których nie można było czerpać żadnych korzyści materialnych i wyzyskiwać ich. Tolerancja istniała tu tylko na papierze. Jej brak wypełniał natomiast mentalność wielu ludzi.

113

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Dziś Stefek udał się właśnie na taki spacer, gdy tylko pustka w głowie trochę złagodniała i wreszcie zniknęła. W głowie wreszcie zapanował spokój (ale już nie taki płytki, tylko pełen relaksu i wypoczynku dla ciała i umysłu). Był już wieczór, a więc ulubiona pora Stefka. Wokół unosiło się wiele mgły, którą rozpraszało jedynie miejscowo światło latarni ulicznych. Ciągle padał deszcz, ale za to wiatr w ogóle się nie pojawiał. Nad drogą zwisały gałęzie przydrożnych drzew. Konary ingerowały w gęstą substancję mgły i stanowiły dla niej świetny kontrast. Wpływały na nastrój chłodu i wszechogarniającej ponurości.

Chłopak szedł przed siebie, ale czuł w sobie coś dziwnego.

Przeszywało go to wewnętrznie i wypełniało cały jego nastrój. Nie potrafił tego nazwać, ale nie było to dla niego nowe uczucie.

Pierwszy raz jednak objawiało się tak intensywnie. Czuł się jak płynąca z biegiem rzeki kra. Nie wiedziała ona gdzie płynie, co ją czeka, ale nie przejmowała się tym. Martwiło ją to, że jest od czegoś oddzielona, od czegoś, przy czym tak długo trwała. Chciała wrócić do tego ,,pragnienia”, ale już nie mogła. Stefek utożsamiał się z tą krą. Odczuwał dawne pociągi literackie, tę pasję tworzenia.

Nie umiał tylko tego nazwać. Nawet ta pogoda powodowała w nim coś, co znał z dawnych czasów. Była to wena i klimat tak obecny w jego tłumaczeniach. Teraz dla niego to było tylko czymś siedzącym w środku, czymś czego nie potrafił nazwać. Nie wiedział, że to tęsknota za obcowaniem z literaturą. Dawne marzenia 114

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i pragnienia gdzieś zaginęły. W ich miejsce pojawiły się jakieś niedosyty, niedopowiedzenia i duża ilość tajemniczych odczuć.

Nawet te chwilowe odzyskiwanie świadomości było niczym. Można je porównać z instynktem psa, który potrafi prosić o pokarm, ale nie wie czym jest prośba. Zna tylko jakieś sztuczki i zachowania uwarunkowane instynktem, przyzwyczajeniem i czymś, o czym wie tylko on i jego Stwórca.

Stefek nie potrafił nadać imienia tym tęsknotom i żalowi. Jego osłabiony umysł mówił tylko, że to serce tak boli. Nie potrafił już odbierać swych uczuć irracjonalnie, wmawiając sobie, że wiatr do niego przemawia lub drzewo śpiewa w deszczowy dzień.

Wszelkie te ,,klimatyczne” myśli uschły i zaginęły w nawałnicy planów, a potem w pustce umysłu. Emocje były dosłowne i racjonalne (a skoro racjonalne, to już chyba nie emocje?...).

To, co czuł, to był ból fizyczny, potrzeby ciała, odruchy bezwarunkowe i wszystko to, co buduje zewnętrzną sferę człowieka. Był pozbawiony uczuć i swej wewnętrznej formy. Stefek był skałą – twardą, masywną, ale pustą w środku i w każdej chwili mogącą ulec destrukcji. W ciągu ułamków sekund zdolną obumrzeć.

Stefek w takim stanie szedł tam, gdzie go nogi poniosły. Nie zważał na deszcz, na ból stóp i fakt, że bardzo już przemókł.

Nieświadomie, a przynajmniej nie mając takiego zamiaru, znalazł się na cmentarzu. O tej porze wielu nie poszłoby tam. On jednak 115

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

nie bał się, przekroczył masywną, dużą bramę i udał się na grób rodziców. Nogi go prowadziły wprost na miejsce, do którego trafiłby nawet z zamkniętymi oczami i lunatykując. Cmentarz rozjaśniały setki zniczy palących się w nocy. Te iskierki dla wielu były jak taki uścisk ręki i wspomnienie zmarłego. W ciągu całego dnia zapalono tyle lampeczek, że ich blask dawał nadzieję o tym, że tam leżący żyją (jeśli nie fizycznie, to chociaż w pamięci najbliższych i że oni już oglądają Boga, a my musimy się dopiero przygotować w tę wieczną drogę, przechodząc nasze życie tu na ziemskim padole).

Przed miejscem spoczynku jego rodziców przeszyły go nagłe dreszcze oraz przeżył jakiś wstrząs. Powróciło wiele wspomnień, o

których

można

by

opowiadać

jeszcze

bardzo

długo.

Te przypomniane sceny z życia, te skrawki pamięci nie były tak intensywne jak te myśli, które przyszły do niego w domu. Wizji nie reprezentowała taka świeżość i widoczność, ale były one również ważne. Coś się w jego głębi poruszyło. Czuł bardzo wiele, ale nie wszystko potrafił nazwać. Wyprostował się, uniósł głowę ku niebu i począł patrzeć w gwiazdy, tak po swojemu, tak jak umiał. Dumał.

Dużo myślał, starał się odzyskać dawną zdolność czucia natury swoim sercem i umysłem. Powalało go piękno tych migoczących na niebie iskierek. Klimat ciszy i ciągle padający deszcz napełniał go powagą i topiły zatwardziałość serca. Spod tej twardej skorupy jednak był jeszcze w stanie wydać jakieś emocje. Była to tęsknota, 116

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

uczucie każdej istoty uduchowionej. Myślał o śmierci i o swoim życiu, ale w czysto przyziemnych kategoriach. Nie stać go było na długie monologi, które kiedyś tak obficie wygłaszał. Może na tym polegała jego teraźniejsza żałoba – na milczeniu i nieumiejętności wyrażenia słowami swego bólu? Teraz nie używał wielu wyniosłych słów i to było piękne w jego postawie. Pokora, która nie wymaga wielu wyrazów, a jedynie ciche gesty, drżenie serca i spokój umysłu.

Stefek cały czas płakał. Otworzyła się w nim pewna blokada, której nie mógł pokonać. Nic nie potrafił powiedzieć. Każdy komentarz, który chciał mimo wszystko wypowiedzieć, który tak rzadko się pojawiał, wszystko to pozostawało w sferze umysłu. Łzy tu wyrażały więcej, niż jakiekolwiek treny i inne utwory żałobne. W myślach począł mówić różne modlitwy, wyuczone na pamięć i tak samo znane jak umiejętność mówienia, niektóre nawet kilka razy powtarzał. Przestał myśleć o swym chwilowym zaniemówieniu i począł, teraz już ruszając ustami lecz nie mówiąc głośno, wypowiadać

słowa

tych

modłów,

które

kierował

do

Boga,

Bogarodzicy i Chrystusa. Były to słowa, które znał ze swych pacierzy. Zaczął je powtarzać i poczuł ulgę. Od razu zrobiło mu się lepiej. Wiedział, że ze swym problemem nie jest sam i że czuwa nad nim jego Stwórca. Stefek nie potrafił zebrać się na takie mowy.

To, co było w jego wnętrzu, właśnie te uczucia wyrażało. Trudno powiedzieć, jak to się miało do tego, co tkwiło w głowie chłopaka.

Zadumę, która także przybyła, podkreślała para wydobywająca się 117

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

z jego ust. Przypominała mu sprawy ostateczne. Patrząc na nią wyobrażał sobie swoje ostatnie tchnienie, które będzie musiał z siebie wydać, opuszczając bariery tego świata. Pomyślał o życiu, ale to dosłownie tylko w kilku słowach. Nie potrafił dużo myśleć, a przynajmniej nie sensownie. Zaduma też ograniczała się tylko do przypominanych z dawna zachowań pojawiających się w podobnych okolicznościach i miejscach. Tylko ten smutek i łzy były jak najbardziej szczere i wypływały z serca. Stefek z jednej strony nie potrafił irracjonalnie myśleć, a z drugiej powracały dawne refleksje. Nie mógł na głos wypowiadać swych myśli, ale one gdzieś jeszcze w nim były. Raz myślał o życiu w kategoriach czysto ludzkich, za chwilę na ułamek sekundy przychodziła wizja ostatniego tchnienia. W głowie nadal toczyła się burza, wnętrze jakby walczyło: dawna sfera z nowym stanem pozbawionym jakichkolwiek emocji. Niestety w znacznej większości przypadków to właśnie ten nihilizm natury Stefka zwyciężał, a śladowe sukcesy były tak słabe, że praktycznie znikome.

Do tego doszedł ogromny ból. Przyczyniały się do niego te wszystkie obelgi pochodzące od ludzi. Nigdy się nimi nie przejmował, ale tak to już bywa, że w chwilach smutku i załamania wszystko się kumuluje. Psychiki i uczuć się nie oszuka. To, co się ukrywa i chce zatrzeć w jakiś sposób, zawsze ze zdwojoną siłą atakuje za jakiś czas. Jeśli przed czymś się usilnie ucieka, unika tego, to ta rzecz i tak nas kiedyś dopadnie i usidli. Najgorzej jest 118

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

oszukiwać samego siebie i kłamać sobie prosto w twarz. Bolał Stefka aktualny stan: kiedyś nękały go natarczywe myśli, a teraz ich całkowity brak. To stadium choroby było najgorsze. Ta pustka go wypełniała i na swój sposób uświadamiał

ją sobie dopiero

w takich chwilowych przebłyskach świadomości, jak ten teraz.

Nerwicowe przyzwyczajenia nie były lżejsze. Wszystkie te żale nie były jego własnym studium. On tylko czuł to, boleść go ściskała za serce i wywoływała szlochanie. Nie potrafił tego wszystkiego ogarnąć umysłem.

Stan chwilowego kontaktu ze światem zanikał. Ulatniał się jak ta para z ust Stefka. Chłopak przeżegnał się i opuścił cmentarz.

Droga powrotna bardzo mu się dłużyła. Jedyną ciekawą rzeczą, jaka mu się przytrafiła, było spotkanie czarnego kota, który wybiegł nagle

z

krzaków,

przestraszając

Stefka.

Chłopak

zaczął

go przywoływać, cichutko cmokając i nawołując. Zwierzę, widocznie dzikie i nieoswojone (a może także głodne), podchodziło do Stefka, chcąc się łasić do jego nogi i licząc na jakieś pożywienie.

Młodzieniec nagle, bez żadnych oporów i skrupułów chwycił kamień i rzucił w kota, o mało nie wybijając mu oka. Zwierzę zaczęło przeraźliwie miauczeć, robiąc wokół hałas i pisk. Biedna istota.

Musiało ją bardzo boleć to zaufanie człowiekowi. Stefek zaraz po dokonaniu zamachu na futrzaku, zaczął szybko uciekać do domu. Stawał się coraz bardziej dziwny. Nie wiedział nawet, co przed chwilą zrobił. Jego stan nie przypominał już tego, 119

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

co objawiało się w nim na cmentarzu.

Wbiegł prędko po schodach, wszedł do mieszkania i zatrzasnął drzwi z jakimś jękiem na ustach. W butach i kurtce udał się do pokoju, gdzie usadowił się wygodnie w fotelu i zaczął oglądać telewizję. Puszczany był właśnie jakiś film historyczny.

Stefek wpatrywał się pustym wzrokiem w szklany ekran. Padł w tej chwili cytat: ,,Umieram z pomocą zbyt wielu lekarzy”, który został wypowiedziany przez aktora grającego Aleksandra Wielkiego.

Dokument trwał dalej, aktor kontynuował swe wcielanie się w rolę i opowiadał o przedstawianej przez siebie postaci. Na te słowa Stefek spojrzał na swe lekarstwa stojące na stoliku, zaśmiał się bardzo głośno i enigmatycznie i niewyraźnie rzekł, że chodził z Aleksandrem Wielkim do szkoły. Właściwie to nie wypowiedział tego, a wybełkotał. W sumie to dziwne, że cokolwiek powiedział.

Były to chyba jego jedyne słowa w ciągu całego dnia.Wpatrywał się dalej w ekran. Jego oczy zaczęły się powoli mrużyć i przymykać.

W końcu zasnął, ale nic mu się nie śniło.

To, co do niego przez cały dzień mogło docierać, to fakt, że wszyscy się od niego odsunęli i odrzucili go. Nie odczuwał jednak tej samotności. Już nie potrafił... * Aniołowie nic już nie mówili. Słuchali z zapartym tchem całej 120

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

opowieści.

Egwin

w

swym

smutku

nie

miał

siły

niczego

komentować. Przewodniczący czuł w powietrzu ogrom bólu chłopaka. Obaj uznali, że te stany półświadomości, nagle przypominające się skrawki z życia i wspomnienia, mogą być czymś podobnym do przebiegu życia przed oczami umierającego.

Tragizm był przeogromny i obaj to czuli. Reszta słuchających aniołów także współczuła chłopakowi, ale ci dwaj najbardziej przejęli się losem Stefka. Bólu dodawało Przewodniczącemu jeszcze to, że zapiski Egwina powoli się kończyły. Zostało zaledwie kilka kartek, w których mogło się kryć wiele nadziei i optymizmu, ale które mogły być także jeszcze bardziej bolesne i smutne. Obaj nic prawie nie mówili, poza tylko kilkoma zdaniami. Dużo milczeli, rozmyślali i zastanawiali się. Jako istoty czyste, dobre ze swej natury i oglądające Boga Wszechmogącego, czuły bardziej i szczerzej. Ich emocje nie były przesiąknięte subiektywizmem (co się zdarza często u ludzi). Przewodniczący zaczął coraz więcej rozumieć i pojmować coraz to nowe fakty i okoliczności. Był bardzo ostrożny w swych opiniach, komentarzach i osądach, toteż nie chciał nic mówić na głos (przynajmniej jeszcze nie teraz). *

121

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

VII Przywitał go kolejny ranek, który zapowiadał dla wielu szansę na lepszy los, ale dla Stefka był to kolejny dzień wewnętrznej walki i cierpienia. Całą noc siedział przy ścianie i tylko na chwilę przymknął powieki, aby odklepać zwyczajowy sen. Od razu po przebudzeniu zaczął płakać. Lament nie byłby do zniesienia dla kogoś, kto akurat siedziałby w pobliżu i nawet jeśli słuchałby głośnej muzyki. Chłopak wrzeszczał, tupał, uderzał pięściami w ściany i tworzył ogromny hałas. Rozległy się kołatania sąsiadów do drzwi, ale nic to nie dawało. Stefek nie przejmował się ich interwencjami i kontynuował swoje lamentowanie.

Płacze nie były czymś nowym. Stefek teraz coraz częściej się im podporządkowywał. Teraz smutek nie chciał go opuszczać, a nastrój ten mógł przypominać uczucie, które wielu nazwałoby załamaniem lub depresją. Nie te stany wywoływały u niego taki wybuch emocji. On sam już tego nie pojmował. Wszystko to dawno go przerosło, a on stał się marionetką swoich lęków, bólów i skołatanej psychiki. Nie miał innego wyjścia, jak tylko poddać się procesom, o które błagała jego psychika. Czuł jednak głęboki, niedający się ukryć strach. Bał się czegoś i to tak mocno, że nie panował nad swymi emocjami. Ze łzami w oczach zaczął coś 122

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

bełkotać bardzo niewyraźnie. Każde słowo przychodziło z trudem i stanowiło duży problem. Chłopak męczył się mówieniem, toteż zaczął pośpiesznie wpuszczać i wydmuchiwać powietrze, zupełnie jak jakiś sprinter po długim biegu.

To, co mu w ogóle kazało teraz przemawiać, to jakiś prowadzony właśnie dialog. Komuś odpowiadał na liczne pytania.

Komu? Nie wiadomo. W pokoju było słychać tylko jego odpowiedzi, ale musiał także słyszeć gdzieś w głowie te słowa, na które reagował. Bełkotu nie dało się zrozumieć, niektóre słowa brzmiały jakoś dziwnie. Przywodziły na myśl jakieś przerobione dialogi aktorów telewizyjnych, którzy dubbingują zagraniczne horrory.

Stefek

wybełkotał

cały

cykl

odpowiedzi

do

swego

wyimaginowanego rozmówcy: -Co to jest?

-Nie wiem, to mnie odwiedza co chwilę.

-i co?

-Nie wiem, ale jest fajne -Co w tym fajnego?

-Chyba nic.

Jego głos był bardzo niski i przerywany czasami kaszlem. Kogoś widział przed oczami i to go napełniało lękiem. Mrugał pośpiesznie oczami i czasami spuszczał wzrok, zupełnie jakby się kogoś 123

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

wstydził. Obawiał się, że spotka go jednak krzywda. Sam dialog był absurdalny dla kogoś, kto widział tylko odpowiedzi chłopaka. Nie wiadomo jakie słowa, zwroty i historie słyszał od swego wewnętrznego

rozmówcy.

Pomiędzy

poszczególnymi

odpowiedziami mijało wiele czasu. Ten okres był bardzo bolesny dla Stefka. Jego twarz zbielała, dłonie zsiniały z zimna, a serce mocniej uderzało.

Na miejscu łez pojawił się teraz strach jeszcze silniejszy.

Chłopak ubrał niedbale kurtkę, założył jakieś nakrycie głowy i wyszedł z domu. Był głodny, bowiem od dłuższego czasu nic niczego nie jadł. Zaniedbał całkowicie odżywianie się. Kilka ostatnich dni było naprawdę ciężkich,a człowiek głodny jest zazwyczaj nieobliczalny. Jemu o tym nie mówiono, a przynajmniej jeszcze nie teraz.

Stefek szedł w tylko sobie wiadomym kierunku. Jego podróż trwała krótko, bowiem niedaleko od domu, na samym środku chodnika,

zemdlał

z

wycieńczenia.

Może

to

były

skutki

nieodżywiania się, może jakieś choroby słabego ciała, ale pewne jest, że Stefek stopniowo opadał z sił. Proces ten zaszedł szybko, ale złożyło się na niego wiele różnych przyczyn. Ciągły strach, lęki i przywidzenia miały swój udział w tym upadku chłopaka, w potknięciu, z którego powinien powstać i nie poddając się ruszyć pewnym krokiem dalej. Pewnie wielu by tak uczyniło, ale Stefek nie wiedział tego. Nie było to nawet teraz możliwe. Leżał jak martwy.

124

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Padł nagle, w ruchu, stawiając kolejne kroki. Wokół zgromadził się pokaźny tłum. Każdy ciekawił się, wielu pod jakimś pretekstem wyszło z domu. Ludzie nie byli jednak tak zatwardziali, jak można by sądzić. Nie brakowało tam też dziwnie przyglądających się Stefkowi mieszkańców miasta. Był to młody chłopak, a taki zaniedbany, co od razu wzbudziło krytykę i całe pole osądów, szufladkowania i kierowania się stereotypami. Dla zgromadzonych było pewne: pijak lub narkoman, innego wyjścia nie ma. A że to jego wina, to niektórzy nie chcieli nawet zadzwonić po pogotowie.

Niewielu sobie zdawało sprawę z tego, że mógł być chory. Pojawiły się nawet opinie, że jest bezdomnym i może lepiej odejść, bo nie posiada pewnie dokumentów i będą ludzie przesłuchiwani w jego sprawie.

Nie

chciano

objeżdżać

potem

kolejnych

sądów.

Zwyciężała jednak w nich zwykła ludzka mentalność do unikania wszystkiego, co może prowadzić do dodatkowych zajęć. Egoizm po prostu pożerał ich serca jak rdza trawiąca jakiś pomnik stojący od wielu lat w dostojnym miejscu. Takim pomnikiem człowieka był

Stefek,

tylko

miejsce

nie

było

do

końca

dostojne.

No i okoliczności niezbyt sprzyjały.

Nikt teraz nie rozpoznał w nim tego mężczyzny, który zazwyczaj zapuszczał się w te okolice. Przechadzał się tędy bardzo często, a jednak mimo to, nie kojarzono go. Nikt z tych, którzy kiedyś mu dokuczali i oczerniali, nie powiedział teraz ani jednego złego słowa (ciekawe co zrobiliby, gdyby rozpoznali go teraz?).

125

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Słyszano wokół lamenty kobiet i pocieszanie ich przez mężczyzn.

Ogólny gwar i hałas obezwładniał przechodzących nieopodal. Jakiś mężczyzna, którego z całego tłumu wyróżniało trzeźwe myślenie, zadzwonił na pogotowie. Ambulans za chwilę nadjechał na sygnale.

Rozległ się krzyk syren alarmowych, które z gwarem tworzyły mieszankę dźwięków nie do wytrzymania. Stefek już powoli otwierał oczy, ale leżał jeszcze na ziemi. Nie czuł bólu po upadku, nic mu się nie stało. Nawet nie rozbił sobie głowy. To dziwne, że w czasie omdleń ciało właśnie tak się broni i chroni przed uszkodzeniem.

Stefek odczuwał tylko chłód taki, jak po zdrętwieniu ręki lub nogi, gdy krew zaczyna już krążyć poprawnie. W głowie pojawiło się wrażenie leżenia w karetce i jazdy. Przed oczami były jeszcze czarne plamy i zamazane obrazy. Wszystko wokół wirowało i robiło mu się niedobrze. Stefek ciągle myślał, że ktoś go niesie, przypomniały mu się omdlenia z czasów dzieciństwa, gdy organizm nie nadążał za procesem dojrzewania i uciekał w chwilowe utraty przytomności. Chłopak panicznie bał się tego stanu od małego, a teraz miał powtórkę z przeszłości. Jakimś sposobem sięgnął ręką do ust i dłonią zataczał okręgi wyglądające jak jakiś skurcz albo mechanizm, który nie potrafi zatrzymać się.

Sanitariusze

go

jeszcze

chwilę

badali,

wykonując

najpotrzebniejsze zabiegi. Po chwili dwóch mężczyzn go ostrożnie podniosło, ułożyło na specjalnych noszach i pewnym krokiem zabrali go do karetki. Wewnątrz było bardzo ciemno. Stefek nie 126

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

mógł się poruszyć, po prostu brakowało mu siły. Ta pustka, cisza, czucie go.

jakiegoś

ruchu

ale

niezdolność

do

zobaczenia

Przeniesienie jego ciała do ambulansu przyprawiało

go o strach. Nie miał siły płakać i lamentować. Po poliku ściekło tylko kilka pustych, słonych łez. W głowie pojawiła mu się myśl, że to jest już ten ostateczny moment. Że to śmierć teraz go otacza, a on właśnie przemierza tę ostatnią drogę. Zamknął oczy i widocznie przysnął, bo nie pamiętał już nic z tej podróży i ta mu bardzo szybko minęła.

W szpitalu przywitał go lekarz, który wykonał fachowe badania, zajął się jego stanem zdrowia i poddał obserwacji. Nie stwierdzono u

chłopaka

niczego

szczególnego

poza

wymienionym

już

wyczerpaniem i stanami lękowymi. W pełni się nim zaopiekowano.

Została mu przyłączona kroplówka, a potem sam mógł jeść posiłki podawane przez życzliwy personel. Dano mu nowe i czyste ubranie, zadbano o higienę. W szpitalu spędził tylko kilka dni i nie było potrzeby przetrzymywać go dłużej. Do tej decyzji przyczynił się brak jakichkolwiek powikłań, chorób i tym podobnych rzeczy. Stefek zachowywał się poza tym bardzo spokojnie i to zadecydowało także o łaskawej decyzji lekarzy. Na pożegnanie dostał kilka nowych ubrań, które przekazał mu jeden z lekarzy lubiący chłopaka i któremu zrobiło się szkoda losu młodzieńca. Garderobę przekazał z własnej szafy. Stare, brudne, porwane i nieświeże ubrania wyrzucono natomiast na śmietnik, nic sobie z tego nie robiąc.

127

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Wszyscy poczuli jakąś ulgę i życzliwość względem Stefka. Nawet jeden z sanitariuszy podwiózł go swoim samochodem wprost pod dom (a raczej w miejsce, z którego go zabrano przed kilkoma dniami). Stefek całą drogę milczał kontrastując w ten sposób liczne wypowiedzi sanitariusza, który chciał go rozbawić, pocieszyć na duchu, ale przede wszystkim odmienić choć na te kilka minut jego i tak ciężki los. Stefek spoglądał w lusterko i obserwował wzrok kierowcy. Rozglądał się na boki i kurczowo ściskał w dłoniach pas bezpieczeństwa.

Na miejscu sanitariusz wyszedł na chwilę z pojazdu, otworzył Stefkowi drzwi, podał mu reklamówkę z rzeczami i wesoło się uśmiechnął. Do kieszeni kurtki włożył mu czekoladę i podał w życzliwym geście rękę. Począł kłopotliwie mrugać oczami, chcąc ukryć wzruszenie. Coś poczęło ściskać jego serce. Wsiadł do samochodu, pomachał do Stefka i odjechał.

Chłopak stał teraz na chodniku, wyglądając przez chwilę jak strach na wróble. W jednej ręce trzymał reklamówkę, w drugiej jakąś kartkę. Nie potrafił nic powiedzieć. Jego pusty wzrok wpatrywał się w jedno miejsce, myśli ulatywały gdzieś daleko.

Poczuł jak coś kapnęło mu na twarz. Potem znowu, i jeszcze kilka razy. Zaczęło padać. Stefek obudził się z tego odrętwienia i pobiegł do swej klatki. Jeszcze tylko kilka kroków i już był na miejscu.

Woń kapusty mu nie przeszkadzała, nawet jakieś krzyki w jednym z mieszkań nie robiły na nim wrażenia. To był przeraźliwy 128

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

płacz bitej dziewczynki. Kiedyś może zainterweniowałby, ale teraz nawet go już nie słyszał (jak zresztą także wielu innych rzeczy).

Wszedł niezwykle powoli i ostrożnie po schodach, nie śpiesząc się zbytnio i przypominał sobie o jakimś smutku, którego nie potrafiłby teraz przelać na papier. Bolesne jest teraz to, że był kiedyś pisarzem, a stał się kimś, kto nie potrafi już niczego. Całkowicie zatracił

zdolność

pisania.

Nie

umiał

sensownie

stworzyć

czegokolwiek. Został nieumiejętnym pisarzem, zatracił zdolność do tego, co kiedyś wypełniało jego życie. Był po prostu człowiekiem, zwykłym człowiekiem. Nie był ani artystą, ani pracownikiem jakiejś firmy. Jego teraźniejszą naturę cechował całkowity nihilizm, pustka i bezradność wobec losu. Wydał z siebie tyle papierowych dzieci, dał wiele tłumaczeń, które podobały się i mogły kogoś zadowalać.

Nie było takiej rzeczy, która po stracie najbliższych mogła mu dawać przyjemność tu na ziemi, w swym najbliższym otoczeniu i zarazem była prosta i taka zwyczajna, prawie że należąca do profanum. To przez pisarstwo czuł się ważny i wyjątkowy. Nie potrafił sobie przypomnieć wyglądu liter, sposobu trzymania pióra w ręce, czy świeżego zapachu papieru. Na nic mu się przydał długi warsztat pisarski, skoro nawet podpisać się nie potrafiłby. Po prostu stracił to coś, co rozświetlało jego dni, było światełkiem w tunelu codzienności i stanowiło jedyne zajęcie na tym świecie, w które się angażował w pełni i które nie wymagało podniosłości. Siadał i po prostu pisał, tak zwyczajnie. To właśnie w literaturze szukał 129

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ukojenia. Nawet jeśli te prace były niedoskonałe, to zawsze należały do niego. Odzwierciedlały jego aktualne uczucia i przeżycia.

Na całe szczęście nie zdawał sobie sprawy z tego braku.

Załamałby się pewnie i nie potrafiłby wyjść z sideł tej pustki.

Po prostu nie pamiętał tej części życiorysu. Nie wiedział jak ma na imię, kim jest i czym się kiedyś zajmował. Funkcjonował zupełnie jak ktoś nowo narodzony lub z wyczyszczonym umysłem.

Prawda była taka, że czytać już nie potrafił, pisanie zapomniał, a nawet mowa go opuszczała. To, co chciał jeszcze powiedzieć, zamieniało się w zwyczajny bełkot i stękanie, które było przerywane czasami kaszlem. Nie był teraz tym Stefkiem, który kiedyś tak dumnie się prezentował na zewnątrz. Nie pojawiał się na jego twarzy uśmiech ani spokój. Dawne poczucie humoru wyparły łzy, wielkie plany zostały zastąpione jakąś pustką. Pozostało tylko serce, które ciągle czekało na coś i które od zawsze było zranione i czujące ciągły smutek.

To właśnie ten smutek i płacz po wejściu do domu skłoniły go do ostateczności. Znalazł się nagle w kuchni, wyciągnął z szuflady bardzo ostry nóż, praktycznie wcześniej nieużywany i usiadł z nim na podłodze. Popatrzył przez chwilę na ostrą część narzędzia, podniósł je do góry i bardzo szybkim ruchem, ale przede wszystkim mocnym pociągnął nożem po dłoni i...

130

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

* W tym momencie Przewodniczący urwał swoją wypowiedź. Nie wytrzymał po prostu presji i szybkości wydarzeń. Ludzi kręcą takie nagłe zwroty akcji, tragiczne w skutkach, ale aniołowie są bardzo wrażliwi i delikatni. Egwin nalegał, aby zacząć kontynuować. Taki widok nie był im obcy. Znali wiele tragiczniejszych i boleśniejszych historii, ale postanowili właśnie na tę jedną chwilkę tylko przerwać.

Trochę im ulżyło na myśl, że nie muszą być przy tym na żywo, a jedynie czytają to w zapiskach. Egwin był przy całym wydarzeniu, gdy ono się odbywało i wszystko jeszcze świeżo pamiętał. Może to właśnie jego obecność miała decydujący głos w dalszym przebiegu akcji?... * ...na ziemi znalazła się olbrzymia plama krwi. Chłopak na całe szczęście skaleczył sobie (ale za to bardzo dotkliwie) 2 palce.

Gdyby nie jakiś nagły impuls w jego głowie, pewnie dążyłby do ich odcięcia. Miał nawet zamiar tak uczynić. Bólu prawie nie odczuwał.

Fizycznie się pojawiał, ale jego umysł nie przyjmował tego odczuwania skaleczeń. Stefek całą tę scenę odegrał po to, aby się przekonać, czy to wszystko nie jest tylko snem. Było mu już tak trudno we wszystko uwierzyć, a cały otaczający świat zlewał się w jeden obraz. Nie odróżniał już jawy od nocnych snów. Nawet 131

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ta wizyta w szpitalu wydawała mu się tak odległa, jak nauka jazdy na rowerze. Sny, które mieszały się z jawą, a jawa będąca snem to mieszało się wciąż w jego głowie i nie dawało spokoju. Dziwne, że nagle takie myśli pojawiały się w miejsce tej pustki. To bardzo dziwne...

Atak na swe zdrowie był próbą sprawdzenia tego, co się teraz działo. Tylko tak mógł zbadać, czy to mu się tylko śni, czy nie.

Odcinając sobie palce miałby dowód na istnienie w rzeczywistości, a gdyby nic się nie stało – na trwanie w śnie. Było to bolesne doświadczenie, ale według niego stanowiło sposób na poznanie prawdy. Nieprawdopodobne i z punktu widzenia normalnego człowieka wręcz głupie były to teorie, a sam sposób Stefka na wyjaśnienie trwającego stanu – wręcz naiwny. Chłopak jeszcze dopuszczał trzecią ewentualność: wizje na jawie.

Stefek siedział w dalszym ciągu na podłodze, kolana zgiął i oparł o nie brodę. Wpatrywał się w jedno miejsce na ścianie, trochę się kołysał na boki i coś bełkotał. Było to tak niezrozumiałe, że nie przytoczę tego tutaj. Nie potrafił już nawet składać wyrazów.

Stał się po prostu kimś innym. * Egwin jednak nie wytrzymał już i poprosił o przerwę. Wyszedł na chwilę z narady i chciał po prostu odpocząć. Bolało go teraz 132

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

to, co chciał wcześniej ukryć. Nie, to złe słowo – nie chciał po prostu tego pokazywać, aby nie martwić innych i nie spowalniać czytania. Przewodniczącemu także dobrze zrobiła przerwa. Czekał na powrót Stróża i dał swemu umysłowi czas na odprężenie się. Nie chciał poza tym czytać sam. Wolał mieć tuż obok Egwina, który cofał się do tej bolesnej przeszłości. Lektura swego dzienniczka czytanego przez kogoś innego na głos mogła być dla niego formą terapii. Wiedział, że ze swym problemem nie pozostaje sam. Ktoś wreszcie także poznał całą historię i przeżywał to samo wewnątrz siebie.

Przewodniczący rozumiał właśnie ten ból i te przeżycia.

On także czuł się źle, patrząc na to wszystko. Mimo, że nie był przy Stefku w te dni, to widział to przed oczami. Wiele tragicznych historii znał i drugie tyle widział. Tak bolesnego losu jednak nie miał jeszcze okazji poznać.

Egwin po chwili wrócił. Musiał się przejść i odetchnąć świeżym powietrzem. Teraz już był gotów wysłuchać opowieści do samego końca. Pragnął jak najszybciej przez to przebrnąć. Wiedział, że im szybciej zaczną kontynuować, tym prędzej historia się zakończy. Obaj zaoszczędzą sobie wiele bólu i cierpienia. Nawet podczas tej krótkiej przerwy wspomnienia ożywały i los Stefka dawał o sobie znać. Nie dało się po prostu uwolnić od tego wszystkiego, co było zapisane w tym notesie.

Przewodniczący

z

lekkim 133

drżeniem

w

głosie

począł

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

kontynuować swe czytanie. Nie odrywał teraz oczu od tekstu.

Wokół zapanowała dziwna zaduma. Każdy z zaciekawieniem słuchał ciągu dalszego. Nawet Egwin mimo wszystko pragnął wysłuchać tej części dzienniczka, którą spisywał z ogromnym bólem i już dokładnie nie pamiętał szczegółów zawartych tam treści. *

134

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

VIII * - Nie wiem co tu jest napisane – rzekł nagle Przewodniczący – proszę cię, Egwinie, abyś mi pomógł.

Anioł podszedł powoli do czytającego i przeczytał rozmazane w dzienniczku słowo.

- Wybacz mi, mój drogi, że ta część moich zapisków może być niewyraźna, ale byłem przepełniony wtedy smutkiem, a ręka doskonale wyłapywała ten nastrój - powiedział Egwin– ten fragment tekstu to ostatnie chwile Stefka, zakończone bardzo tragicznie. Nie mogłem się pogodzić z tymi bolesnymi wydarzeniami, a łzy cieknące z oczu nie przestawały napływać i wylewać się na papier, rozmazując tusz. Właśnie dlatego tekst może być nieczytelny w niektórych fragmentach.

- Rozumiem cię, Mój Drogi – odrzekł ze spokojem i łagodnością Przewodniczący – nie musisz się tłumaczyć. Ja rozumiem twój ból i twoją boleść, to zupełnie zrozumiałe...

- ...bo widzisz, mi było bardzo trudno to pisać i dlatego tworzyłem swe zapiski coraz szybciej, aby dojść do końca. Dziękuję ci za wyrozumiałość. Jeśli możesz, przejdź już dalej w czytaniu, aby oczyścić nastrój i zakończyć tę ciężką historię żywota Stefka – 135

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Egwin

skończył

swą

wypowiedź,

z

litością

spojrzał

na Przewodniczącego i wsłuchał się w dalszą część dzienniczka.

Atmosfera rzeczywiście wymagała oczyszczenia. Wszyscy z ogromnym zainteresowaniem oczekiwali na dalszy ciąg historii.

Jeden z aniołów – dostojny jak inni, ubrany również w biel, ale z odcieniem błękitu – podszedł bliżej i spokojnie, ale z ogromną niecierpliwością,

słuchał

każdego

słowa

Przewodniczącego.

Większość z nich wiedziała, że wydarzy się pewnie coś niesamowitego i że to, co teraz usłyszą, będzie być może decydujące w tej historii biednego Stefka. Egwin spojrzał wokoło i już nie odrywając wzroku od Przewodniczącego, skupił się na historii Stefka. * Stefek w dalszym ciągu nic nie jadł. Wyglądał okropnie, a organizm nie mógł normalnie funkcjonować. Chłopak czuł się słabo i wyglądał mizernie. Nawet siły go już prawie opuściły.

Młodzieniec już nie wychodził ze swego mieszkania, a z dawnych spacerów pozostały już tylko wspomnienia w głowach ludzi, gdyż chłopak nic nie pamiętał z przeszłości. Sen także nie przychodził często, a jeśli już Stefek oddawał mu się, to było to poprzedzone omdleniami. Żył teraz w ciągłym strachu i stresie, czego nie dało się jednoznacznie wytłumaczyć. Coraz częściej bełkotał sam do siebie, 136

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

ale bardzo niezrozumiale i te monologi przerywał głośnym krzykiem. Sąsiedzi przechodzący przez klatkę schodową nie reagowali już na tym etapie na te wrzaski. Przyzwyczaili się do dziwnych zachowań Stefka. Chłopak zaniedbał nawet swą higienę. Żył w coraz większej nieobecności dla świata. Wizje też się nie skończyły, ale teraz były poprzedzane i zakańczane długimi stanami ,,pustki w umyśle”. Wszystko to wyglądało strasznie, ale dla chłopaka było czymś zwyczajnym. On sam już nie był w stanie wiedzieć o tym. Nie męczył się psychicznie, bo brak świadomości załatwiał to za niego. Jedyny ból pochodził z fizycznej części człowieka, a bez wiedzy o samym sobie młodzieniec nie był w stanie dogłębnie przeżywać swego stanu.

Wszystko to sprawiało wrażenie ciężkiej i nieubłaganej choroby (i takie w rzeczywistości było). Stefek już nie był tą osobą, która była kiedyś taka pogodna i ambitna. Dawny wygląd się tragicznie odmienił, wzrok stał się mętny i pusty. Zapędy literackie już dawno gdzieś zanikły, a słowa – niegdyś tak obfite w jego ustach, w tej chwili już nie pojawiały się. Wielu mogłoby powiedzieć: tak wygląda człowiek, który został pokonany, przegrał swe życie i stał się kimś zupełnie innym. On tego jednak nie wiedział, nie potrafił czerpać od świata nawet najcichszych dźwięków. Żył z chwili na chwilę, nie wiedząc nawet o tym, że czas ciągle upływa, życie przemija, a jego choroba coraz szybciej postępuje w przód.

Co teraz mógł czuć? Na tym etapie wypełniał go już tylko spokój...

137

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

i ta cisza – tak bolesna dla ucha, tak milcząca, a zarazem martwa.

W głowie nic już nie pojawiało się i być może stąd ta martwa pustka.

Stany nie trwały już długo. Stefek gdzieś bardzo głęboko w sobie mógł przeczuwać, że jego kres już jest tak bliski, że powoli wygasa i zbliża się ku śmierci. Do tego nie była mu potrzebna świadomość, czy rozum. Zwierzęta także przeczuwają, że czeka je śmierć i właśnie takie czucie było obecne w Stefku.

Chwila nadeszła i Stefek nie miał już sił, aby się bronić. Zmarł bezboleśnie, nie cierpiąc długo i jakoś bardziej fizycznie. Siedział właśnie na podłodze, oparty tradycyjnie o ścianę, gdy nastąpiło niedotlenienie mózgu -

omdlał i już się nie ocknął. Jego życie

skończyło się także z powodu ciągle rosnącego wycieńczenia.

Emocji wciąż było za dużo, a wszystkie go przytłaczały. Nie miał zwyczajnie sił, aby tak dłużej trwać. Był w końcu człowiekiem – ze wszystkimi tego ograniczeniami i słabościami. Psychika przestała się bronić, a organizm nie wytrzymał już tych ograniczeń i cierpień. Ciało i psychikę tak wiele różni, ale oboje są od siebie tak bardzo zależni i żyją we wzajemnej symbiozie.

Odszedł w takim stanie, w jakim żył, a jego jedynym towarzyszem w domu była właśnie ta cisza. Tylko gdzieś w mieszkaniu nad nim słychać było głośne krzyki sąsiadów. Znowu 138

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

się kłócili o jakąś przyziemną i mało istotną sprawę. Ale skąd mogli wiedzieć, że pod nimi właśnie dokonuje się przejście z tego świata jednego z ich sąsiadów? Ludzie nie są w stanie odczytać wielu znaków, jakie są im dawane. Widzieli Stefka, jego choroba nie była im obca, ale zwyczajnie nie zwracali na to najmniejszej uwagi.

Na klatce trzask drzwi, jakiś krzyk i zaraz kolejny hałas – ktoś zbiega ze schodów, drugi trzask drzwi. Życie toczyło się dalej, każdy żył po swojemu. Jeden zgon nie zatrzymał świata, nawet go nie spowolnił. Ile w końcu znaczy los jednostki w oczach tej ciągle żyjącej swym życiem planety?

Stefek leżał na podłodze dwa dni. I gdyby nie czysty przypadek, kto wie ile by jeszcze tam spoczywał – w swym mieszkaniu na podłodze, tuż przy wyjściu z domu. Jeden z sąsiadów coś akurat od niego chciał (w sumie to nawet zabawne – nigdy nikt od niego niczego nie pragnął, a teraz nagle u kogoś zaszła taka potrzeba) i zaczął coraz głośniej pukać do drzwi.

Niestety cisza. Nie słychać było kroków do wizjera, nawet tych cichutkich, które mają zawsze być bardzo dyskretne i ukrywać obecność domowników. Sąsiad złapał za klamkę i ku jego zdziwieniu drzwi były otwarte. Wszedł do środka, a jego oczom ukazało się ciało chłopaka. Pośpiesznie podbiegł do zwłok, sprawdził palcami tętno i nic nie poczuł. Dla upewnienia się wziął jeszcze z szafki na buty niewielkie lustereczko i podstawił je pod nos nieboszczyka. Na szkle nie pojawiła się para. A więc zmarł.

139

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Sąsiad odrzekł tylko jakby do nieboszczyka, patrząc się ku niebu: ,,spoczywaj w pokoju” i przeżegnał się nad zwłokami. To właśnie ten sąsiad natrząsał się kiedyś na klatce ze Stefka. Teraz pojawił się jako pierwszy przy zmarłym. Nawet trudno sobie wyobrazić co musiał czuć. Oto leżała przed nim ofiara jego drwin, śmiechu i obelg. Widział tego, do którego nie miał szacunku. Gryzły go ogromne wyrzuty z powodu przeszłości i nawet zaczął płakać nad nieboszczykiem. W głębi siebie wiedział, że to miała być taka gra tylko, że na poważnie nie naśmiewał się. Chciał, aby Stefek o tym wiedział. W rzeczywistości nie był do niego aż tak źle nastawiony. Nie przyszedłby inaczej do chłopaka prawdopodobnie coś pożyczyć. Rzekł sam do siebie: - Widzisz nagle w głowie czyjąś podobiznę, wspólne chwile i nie możesz się pogodzić z tym, że jej już nie ma, na ziemi już jej nie zobaczysz nigdy. Najgorzej, gdy zamykasz oczy i nie potrafisz sobie już wyobrazić tej postaci, jej oczu, włosów, ust. Tak, jakby nigdy nie istniała, nie chodziła po tym ziemskim padole. Z drugiej strony jednak: każdy kiedyś musi odejść, ale nie bój się o przyjaciół. Losu nie zatrzymasz w miejscu. Zacznij czerpać garściami z przyjaźni i wykorzystywać ją jak najlepiej, a wtedy będzie inaczej. Spojrzysz sobie w lustro i powiesz: Zrobiłem wszystko, co się dało! Ja jestem wygrany, już nic lepiej nie dało się zrobić. I wtedy wyciągniesz kieliszek, nalejesz czerwonego winka, spojrzysz w niebo i powiesz donośnie do zmarłego: twoje zdrowie, po czym sobie chlapniesz.

140

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Ja ze Stefkiem nigdy nie byłem przyjacielem, nawet się z nim nie zadawałem, ale jeśli wiedziałbym, że chciałby teraz tego, to byłbym gotów stać się jego najlepszym kumplem i poświęcać mu swój bezcenny czas...

Jedynym

zadośćuczynieniem sąsiada (a nawet jeśli nie,

to obowiązkiem) było zadzwonienie po pogotowie ratunkowe.

Przyjazd nie trwał długo i stwierdzono już oficjalnie zgon. Zaczęły się teraz różne formalności.

Tylko kartka wisząca na ścianie chciała na pożegnanie coś powiedzieć

wszystkim

wkoło

zgromadzonym.

Karteczka

ta pochodziła z kalendarza, który już dawno temu zatrzymał się w miejscu, świętując wciąż imieniny jednej osoby. Było na niej napisane ładnym, ozdobnym pismem: ,,Anioł zwrócił się do tych, którzy stali przed nim: Zdejmijcie z niego brudne szaty! Do niego zaś rzekł: Patrz - zdejmuję z ciebie twoją winę i przyodziewam cię szatą wspaniałą"1.

Te słowa z Księgi Zachariasza utwardziły się na ścianie i wisiały gdzieś ponad zgromadzonymi. Chciały coś przemówić, ale czy to dałoby coś? * 1 Cytat za ,,Biblią Tysiąclecia"

141

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

W Niebie teraz zapanował gwar. To był już koniec opowieści Egwina, ale anioł nigdzie nie odszedł. Został i zaczął teraz opowiadać o wiele więcej, niż to, co w dzienniczku. To te słowa, połączone

z

tekstem

notatnika

były

teraz

najistotniejsze

i najbardziej znaczące.

- Jego choroba trwała zaledwie kilka tygodni – zaczął Egwin – ale postępowała bardzo szybko. Każdy dzień wyniszczał go dogłębnie i sprawiał ogromny ból. Bardzo przeżywałem każdy jego atak, każde zachowanie i słowo. Nie mogłem jednak zrobić niczego więcej ponadto, co można było uczynić. Ataki były bezwzględne, a cała choroba bardzo wyniszczała Stefka. Chłopak wiele grzeszył, miał ogrom złych myśli, których starałem się nie opisywać w dzienniczku, ale nie były one jego winą. Wszystko to odbywało się bez jego udziału, a za przyczyną tej nieszczęsnej choroby...

- ...Ależ ja wiem o tym wszystkim, Egwinie – rzekł z łagodnym uśmiechem Przewodniczący – wynikło to jasno z dzienniczka.

To twoje zapiski wyjaśniły wszystko, zmazały zarzuty rzucane na Stefka i oczyściły go w naszych oczach z wszelkich win. Bóg znał całą prawdę i dlatego był tak miłościwy dla chłopaka. Tylko nam potrzeba było usłyszeć tę historię, abyśmy się wewnętrznie oczyścili i inaczej spojrzeli na tego chłopaka. Stefek całe życie dźwigał swój krzyż i przez swe ostatnie dni niósł ciężar choroby. Nie było mu łatwo, a każdy dzień był coraz gorszy. Przeszedł jednak te próby i Bóg się w swej Miłości nad nim zlitował. Stefek zwyciężył, 142

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

wygrał Wieczność, poświęcając doczesność.

Przewodniczący teraz uśmiechnął się jeszcze śmielej, spojrzał prosto w oczy Stróża i rzekł: - Ty zaś, Egwinie, możesz zachować swą zaszczytną funkcję.

Pokazałeś bowiem, że dobrze wykonujesz swe obowiązki i jesteś dobry w swej pracy. Potrzeba wiele odwagi, aby patrzeć na takie cierpienie. Ty sprostałeś swemu zadaniu. A kolejne czeka cię już tej nocy. Weźmiesz w opiekę dziecko, które niedługo narodzi się tam na Ziemi. Czeka cię ciężka praca, ale wierzę, że uda ci się sprostać misji.

Egwin zaniemówił już od momentu, w którym usłyszał o tym, że może zachować swą funkcję. Mimo wieku poczuł się znowu młodo, a z oczu także i tym razem popłynęły łzy, ale tym razem szczęścia. Podziękował serdecznie Przewodniczącemu, który już skończył swą mowę, ale pragnął jeszcze pokazać coś Stróżowi.

- Patrz! - krzyknął Przewodniczący i na jego głos Egwin, a wraz z nim wszyscy zgromadzeni, spojrzał w kierunku, który wskazywał anioł.

Oczom wszystkich ukazał się piękny, biały ptak. Był to niezwykły widok i wszyscy byli pod nie lada wrażeniem. Istota wzbiła się jeszcze wyżej i zniknęła między chmurami.

- Co to? - zapytał się Przewodniczącego Egwin.

- To właśnie choroba Stefka – z uśmiechem odpowiedział anioł – tu wygląda ona tak. Całe to cierpienie zamieniło się w ślicznego, 143

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

białego ptaka i zostało uwolnione od chorego.

Egwin teraz był niezwykle szczęśliwy i nie potrafił pohamować swych łez szczęścia. Spotkało go teraz tyle szczęścia, że nie wiedział co ma czuć. Przewodniczący schował notes do rękawa płaszcza, ponieważ Egwin już mu go podarował. Anioł jeszcze ogłosił, że narada już jest skończona i wszyscy się rozeszli. Egwin poszedł, aby przygotować się do kolejnej służby, a jego radości w dalszym ciągu nie było końca.

144

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

Epilog Jest jeszcze coś, co nie zostało powiedziane w tej historii.

Rzeczą tą jest jedna z książek Stefka, którą tworzył bardzo długo, a przynajmniej starał się. Był to ,,Bestiariusz”. Książka była stylizowana na język średniowieczny i przypominała bestiariusze pisane przez ludzi owej epoki. Warto dodać jeszcze, że swą pracę Stefek zaczął pisać na początku choroby, gdy już pojawiały mu się przed oczami różne istoty, a w głowie kłębiły się podobne stwory przeganiane przez plany i wielkie ambicje.

O książce stało się niezwykle głośno w kilka tygodni po śmierci Stefka.

Będąc

jeszcze

chociaż

częściowo

przy

zdolności

odczuwania rzeczywistości, zaniósł rękopis do wydawnictwa, a potem pojawiały się coraz bardziej nasilone ataki choroby. Proces wydawniczy trwał długo, a jego efektem była właśnie ta książka.

Od pierwszego dnia stała się bestsellerem i była rozchwytywana przez do

większość wydawnictwa.

odwiedzających Prezes

był

księgarnię tak

należącą

podekscytowany,

że zgromadzonym ludziom wykrzyczał fragment utworu: ,,Hełpoń, który mając tułów krowy, a głowę będącą żabią przypadłością, jest ssakiem wielkim, a zarazem płazem. Na łące się 145

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

pasie, a też odstrasza innych ludzi, którzy podchodząc, są przez niego opluwani kwasem i umierając ciężko konają na wskutek silnej trucizny zawartej w jadzie...”

Dla

wielu

bestiariusz

był

czymś

nowym

i

wcześniej

niespotykanym (mimo, że w średniowieczu ta forma była czymś jak najbardziej powszechnym i znanym), a potrzeba oderwania się od rzeczywistości i ciągłej rutyny spowodowała, że chcieli poczuć coś niekoniecznie racjonalnego i realnego. My wiemy, że Stefek miał wiele dziwniejszych wizji, oni jednak tego nie mogli wiedzieć.

Dla nich autor tego utworu

był kimś nowym, świeżym

i przełamującym wszelkie schematy.

Bestiariusz stał się bardzo poczytny, a autora postanowiono zaprosić na ,,premierę specjalną”, którą zorganizował Prezes, już licząc w głowie zyski z takiej formy reklamy. Wysłał do Stefka list, w którym umieścił niezwykle starannie wypisane zaproszenie, ogrom miłych słów i nowych propozycji. Pragnął, aby chłopak napisał jeszcze wiele tomów swej książki i koniecznie wydał je w tym samym wydawnictwie.

Nie wiedziano, że chłopaka już od ponad tygodnia nie ma wśród

żywych.

Nikt

nie

kojarzył

tego

biednego

chłopaka,

błąkającego się po ulicy, krzyczącego, dziwnie się zachowującego i patrzącego z obłędem w oczach, ale także z wielką miłością i pokorą. Autora bestsellera wyobrażano sobie jako młodego 146

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

mężczyznę, mającego swoją żonę i dzieci i żyjącego z pisarstwa.

Nawet odpowiadała im taka wizja. Zabawne jest to, że ludzie zawsze prawie wyglądają inaczej, niż my sobie ich wyobrażamy.

I zawsze mówimy: tak sobie ciebie właśnie wyobrażałem, a w głębi serca tkwi tęsknota za tym obrazkiem wyimaginowanym w swej głowie. Dla większości takim obrazkiem był właśnie Stefek. Już jednak nikt go więcej nie zobaczy – tego, z którym odeszły dawne pasje, nadzieje, zapędy literackie i tego, który już nic więcej nie da od siebie temu światu czekającemu wciąż na nasze gesty i dary.

Jednak ważniejsze jest to, że z tymi przymiotami odeszła także ciężka choroba powiązana z załamaniem, nerwicą i pewnego rodzaju obłędem. Już nikt nie wypowie jego imienia, nie rzuci go kamieniem, nie splunie lub obleje zimną wodą z okna. Z drugiej strony nikt już nie przeczyta książek tego pogardzanego człeka.

Co za ironia – najmniej zawsze szanujemy tych, którym tyle zawdzięczamy. Tę prawdę niestety dopiero poznajemy po śmierci takich ludzi pogardzonych i odrzuconych przez społeczeństwo.

Ostatnią odpowiedzią Stefka na słowa Wydawcy był zwrócony przez pocztę list pod adres nadawcy z napisem: ,,Nie doręczono z powodu nieobecności adresata w domu”. Promocja w księgarni i tak się odbyła, tylko że bez Stefka, który miał być tylko dodatkiem do całej imprezy. W kałuży przed drzwiami wejściowymi leżał tylko ten list z napisem o niedoręczeniu - ostatnie słowo zmarłego także zmieszane z błotem.

147

Dariusz Okoń – Brudnopis z życia

* *

*

Stefek – jednych może on śmieszyć, niektórych wzruszać, albo po prostu denerwować. Zależy to od wielu czynników, których nie potrzeba tu wymieniać. Ciężko jest zrozumieć ludzi chorych, zamkniętych w sobie i żyjących zupełnie inaczej niż zwykli ,,zdrowi”. Tym bardziej trudno opisać takiego człowieka. Nie da się oddać jego emocji i wewnętrznych przeżyć dokładnie, bezpośrednio i nie popełniając przy tym jakichkolwiek błędów. Można się tylko wczuć w jego postawę.

Taki Stefek żyje w każdym, bo każdy z nas ma w sobie coś z tej cząstki ,,inności”, coś z postawy naszego bohatera. Wszyscy mamy swoje lęki i tajemnice, które mogą innym wydawać się niedorzeczne. Warto dlatego starać się zrozumieć chorych podobnych do Stefka i otworzyć się na innych, bo może ktoś taki jak nasz bohater żyje gdzieś niedaleko i potrzebuje pomocy?

148