Hadas Eritrea 1-4-2022 to 30-4-2022

መበል 31 ዓመት ቁ 183

ዓርቢ 1 ሚያዝያ 2022

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ፖታሽዩም - ንምምዕርራይ ፈሳሲ ኣካላት . . .

ሰብን ተመንን

መዝገበ-ቃላት፡ ምስ ምዕቡልን ዓሚቚን ትሕ ዝቶ!

ዘይተፈትሑ ግድላት

“እዚ ኣድልዎ እዩ” በለሪን

ኣብ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ንዝተመርጹ ኣመሓደርቲ ከባቢን ኣካየድቲ ስራሕን፡ ብ28ን 29ን መጋቢት ምስ ምምሕዳራዊ ቅርጺን ገደብ ስልጣንን ንምልላይ ኣብ ዝተወደበ መደብ፡ ናይ ስራሕ መምርሒ ተዋሂቡ። ኣብ ከተማ ዓሰብ ኣብ ዝተኻየደ ርክብ፡ ሓለፍቲ ክፍልታት ምምሕዳር ዞባ፡ ቤትጽሕፈት ህግደፍን ሃገራውያን ማሕበራትን - ንዕማማት ኣሃዱታቶምን ተራ ኣመሓደርቲ ከባቢ ኣብ ምዕዋቱን ብዝምልከት መብርሂ ክህቡ እንከለዉ፣ ባህርያዊ ሃብቲ ንክዕቀብ፣ ኣብ ትካላት ማሕበራዊ ኣገልግሎት ግቡእ ተጠቃምነትን ክንክንን ክረጋገጽ፣ ህዝቢ ብንቕሓት ተሳትፎኡ ኣብ መደባት ልምዓት ንከዕዝዝ ምስራሕ፡ ልዑል ኣተኲሮ ክወሃቦ መዘኻኸሪ ተዋሂቡ። ኣመሓዳሪ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ኣምባሳደር መሓመድ-ስዒድ ማንታይ፡ ኣብ ገለ ከባቢታት ዝርአ ጸገም ቀረብ ዝስተ ማይ፡ ሕጽረት ትካላት ጥዕናን ትምህርትን፡ ከምኡ’ውን ናይ መጓዓዝያን

ደ/ቀ/ባሕሪ - ሓደስቲ ኣመሓደርቲ ናይ ስራሕ መምርሒ ተዋሂቡዎም

መራኸቢታትን ሽግራት ንምፍታሕ ዝተታሕዘ መደባት እንተሎ - ካብ ተሳተፍቲ ንዝቐረበሉ ሕቶታት መሊሱ። ናይ ሎሚ ዓመት ምርጫ ኣመሓደርቲ፡ ኣብ ኣገባቡን መምርሒታቱን ካብ’ቲ

ቅድሚ ሕጂ ዝተኻየደ ምርጫታት ፍልይ ዝበለ ምዃኑ ዝጠቐሰ ኣምባሳደር መሓመድ-ስዒድ፡ ኣቐዲሙ ኣብ ነፍስወከፍ ምምሕዳር ከባቢ ከክልተ እዋን ጐስጓሳት ከምእተኻየደ፣ ከም ውጽኢቱ

ድማ ኣብ ኩለን ምምሕዳራት ከባቢ ንቑሕ ተሳትፎ ህዝቢ ከምእተንጸባረቐ ገሊጹ። ኣብ መወዳእታ፡ ኣመሓደርቲ ከባብን ኣካየድቲ ስራሕን ብዝተነብረሎም

ሓላፍነትን ዝተዋህቦም ኣማእዛኒ መምርሒ ስራሕን፡ ንዝመረጾም ህዝቢ ብትግሃትን ተወፋይነትን ከገልግሉ ብምዝኽኻር፡ ህዝቢ ብወገኑ ኣድላዪ ደገፍ ክገብረሎም ተላብዩ።

ኣብ ፎርቶ-ሳዋ፡ ባህላውን ስፖርታውን ቅነ ኣብያተ-ትምህርቲ ተኻዪዱ

ሓበሬታ ብዛዕባ ምስራቕ ሂላል ወርሒ ሮሞዳን

ተመሃሮ ንምምዕባልን ባይታ ምልውዋጥ ተመኲሮ ንምጥጣሕን ከምዝዀነ ሓቢሩ። ኣበርክቶ ንዝገበሩ ምምሕዳራትን ነበርትን ድማ ሞጒሱ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ ኣቶ ኣቡበከር ማሕሙድ ድማ፡ እቲ ኣጋጣሚ ኣብ ምድንፋዕ መስርሕ ትምህርቲ ብሓፈሻ፡

ሂላል ወርሒ ሮሞዳን፡ ሎሚ ዓርቢ 29 ሻዕባን 1443 ህጅርያ - ማለት 1 ሚያዝያ 2022 ምሸት ክትሰርቕ ትጽቢት ይግበር። ኣብ’ዚ ዝተጠቕሰ ዕለት ምስራቕ ሂላል ወርሒ ሮሞዳን ምስ ዝረጋገጽ፡ ቀዳም 2 ሚያዝያ ፈላሚት ዕለት ወርሒ ሮሞዳን 1443 ትኸውን። ምስራቕ ሂላል ወርሒ ሮሞዳን ዓርቢ ምሸት ምስ ዘይረጋገጽ ግና፡ ምጅማር ወርሒ ሮሞዳን 1443 ህጅርያ፡ ሰንበት 3 ሚያዝያ 2022 ይኸውን።

ኣብ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ፡ ስፖርታውን ባህላውን ቅነ ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ካብ 25 ክሳብ 28 መጋቢት ተኻዪዱ። ኣብ ስነ-ስርዓት ምዝዛም፡ ሓላፊ ቤትጽሕፈት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር ዑስማን እድሪስ፡ እቲ ኣካል መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ዝዀነ ቅነ፡ ዕላማኡ ዝንባለታት

ባህላውን ስፖርታውን ውድድራት ድማ ብፍላይ ኣገዳሲ ብምዃኑ፡ ኣብ መጻኢ ብዝለዓለ ደረጃ ንኽውደብ፡ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ኣበርክቶኡ ከምዘዕዝዝ ኣረጋጊጹ። ኣብ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ፡ ኣብ 13 ምምሕዳራት ከባቢ ዝተዘርግሓ - 21 ኣብያተትምህርቲ ኣለዋ።

ዓንሰባ - ሃማደኤ፡ 23 ዜጋታት ብዝተፈላለየ ዓውደ-ሞያ ኣሰልጢኑ ጨንፈር ሃማደኤ ዞባ ዓንሰባ፡ ንሓደ ዓመት ብዝተፈላለየ ዓውድታት ሞያ ዘሰልጠኖም 23 ዜጋታት፡ ብ24 መጋቢት ተመሪቖም። ተመረቕቲ - 10 ደቂ-ኣንስትዮ ብሞያታት ቅዲ ክዳን፡ ኢደ-ጥበብን ሲንጀርን፣ 4 ደቂ-ተባዕትዮን 9 ደቂ-ኣንስትዮን ድማ ብኮምፕዩተር ግራፊክስን ቪድዮ ኤዲቲንን እዮም ሰልጢኖም።

ኣብ’ቲ ስነ-ስርዓት፡ ኣብ ቤት-ጽሕፈት ሃማደኤ ዞባ ዓንሰባ ሓላፊት ማሕበረቁጠባዊ ኣገልግሎት ወ/ሮ ትርሓስ ኣርኣያ፡ እቲ ብስማዊ ክፍሊት ዝተዋህበ ሞያዊ ትምህርቲ፡ ኣካል ናይ’ቲ ዓቕሚታት መንእሰያት ብሓፈሻ ናይ ደቂ-ኣንስትዮ ድማ ብፍላይ ንምምዕባል በብግዜኡ ዝውደብ ስልጠናታት ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ኣብ ምምሕያሽ ሂወት ሰልጠንቲ ደፋኢ ተራ ከምዘለዎ ሓቢራ።

ሓላፊት ሃማደኤ ዞባ ዓንሰባ ወ/ሮ ኣምና ሓሰን ብወገና፡ ሰልጠንቲ ዝቐሰምዎ ትምህርቲ ብግብራዊ ስራሕ ከማዕብልዎ ኣዘኻኺራ። ጸሓፊ ህግደፍ ዞባ ዓንሰባ ኣቶ ሃይለ ተወልደብርሃን፡ ማሕበረቁጠባዊ መነባብሮ ደቂ-ኣንስትዮ ንምምሕያሽ ዝውደቡ ስልጠናታት ሸቶኦም ንክወቕዑ፡ ግቡእ ምክትታል ከምዘድልዮም ኣገንዚቡ።

ርሑስ ጾም! ቤት-ጽሕፈት ኢፍታእን እስላማዊ ጉዳያትን ኤርትራ

ተጋዳላይ ኢንጅነር ሰመረ ሃብተገርግሽ ተሰዊኡ ኣባል ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዱስትሪን - ገዲም ተጋዳላይ ኢንጅነር ሰመረ ሃብተገርግሽ በርሀ፡ ብ30 መጋቢት ኣብ መበል 76 ዓመት ዕድመኡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ 1975 ናብ መሳርዕ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተጸንበረ ኢንጅነር ሰመረ፡ ኣብ እዋን ሓርነታዊ ቃልሲ ኣብ ዝተፈላለያ ኣሃዱታት ውድብ፣ ድሕሪ ናጽነት ድማ ክሳብ ብደረጃ ዋና ኣካያዲ ስራሕ ፋብሪካ፡ ንህዝቡን ሃገሩን ብተወፋይነት ዘገልገለ ሓርበኛ እዩ። ኢንጅነር ሰመረ ሃብተገርግሽ፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ 3 ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ፡ ትማሊ 31 መጋቢት ሰዓት 4፡00 ድሕሪ-ቐትሪ ኣብ መካነመቓብር ሓርበኛታት ኣስመራ ተፈጺሙ። ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዱስትሪን፡ ብመስዋእቲ ገዲም ኣባሉ ኢንጅነር ሰመረ ሃብተገርግሽ ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን ጽንዓት ተመንዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ፖታሽዩም፡ ሓደ ካብቶም ‘ኤለክትሮላይት’ (electrolyte) ጠባይ ዘለዎም ዓይነት ማዕድን እዩ። ‘ኤለክትሮላይት’ - ብምንቅስቓስ ኣዮን ኤለክትሪክ ዝውሕዘሉ ዘይሜታላዊ መተሓላለፊ እዩ። እዚ ጠባይ’ዚ፡ ኣብ ኣካላትና ኣገደስቲ ዕማማት ከካይድ የኽእሎ። ፖታሽዩም፡ ሓደ ካብቶም ብብዝሒ ኣብ ካላትና ዝርከቡ ማዕድናት እዩ። ፈሳሲ ኣካላትና የመዓራሪ፣ ምልክታት ናይ መትኒ የመሓላልፍ፣ ካብ ምጭብባጥ ጭዋዳታት ይከላኸል። ኣስታት 98 ሚእታዊት ኣብ ኣካላትና ዘሎ ፖታሽዩም ኣብ ዋህዮታትና ይርከብ። ካብዚ እቲ 80 ሚእታዊት ኣብ ዋህዮታት ጭዋዳታት ኣሎ። እቲ ዝተረፈ 20 ሚእታዊት ድማ ኣብ ኣዕጽምትና፡ ጸላም ከብዲን ቀያሕቲ ዋህዮታት ደምን ይርከብ። ፖታሽዩም ኣብ ማይ ክሕወስ እንከሎ፡ ቅልጡፍ ናይ ኤለትሪክ ግበረ-መልሲ እዩ ዝህብ። እወታዊ ኤለክትሪካዊ ዋሕዚ ይፈጥር። እዚ ኤለክትሪካዊ ዋሕዚ ኣዚ፡ ኣብ ኣካላትና - ኣብ ምቁጽጻር ፈሳሲ፡ ምልክታት መትኒን ምጭብባጥ ጭዋዳን ዝኣመሰሉ ሓያሎ ንጥፈታት የካይድ። ኣብ ኣካላትና ትሑት ወይ ልዑል መጠን ‘ኤለክትሮላይት’ ምስ ዝህሉ ኣብ ኣካላዊስርዓት ከቢድ ጽልዋ ከጋጥም ይኽእል እዩ። ፖታሽዩም - ኣብ ምምዕርራይ ፈሳሲ ኣካላትና ሰብነትና፡ ኣስታት 60 ሚእታዊቱ ማይ እዩ። 40 ሚእታዊት ካብዚ ኣብ ውሽጢ ዋህዮ ‘ኢንትራሰሉላር ፍሉድ’ (intracellular fluiመግቢ ንሰብነትና ከም ነዳዲ እዩ ዘገልግሎ። ሰብነትና፡ ነቲ ካብ መግቢ ዝረኽቦ መኣዛ መጽዩ ብምውሳድ፡ ኣብቲ ዘካይዶ ዝተፈላለየ ንጥፈታት የውዕሎ። ብዘይ እኹል መኣዛ (ብኻልእ ኣዘራርባ ብዘይ መግቢ)፡ ሰብነትና ብዝግባእ ክዓዪ ኣይክእልን። ብዘይ ሓያል መግቢ ናይ ምሕቃቕ መስርሕ ድማ፡ እቲ ኣብ መግቢ ዝህሉ ኣድላዪ መኣዛ ሰብነትና ኣይረኽቦን። ድኹም ስርዓተ-ምሕቃቕ

ፖታሽዩም - ንምምዕርራይ ፈሳሲ ኣካላት፡ ስርዓተ-መትንን ጭዋዳን

id) ብዝተባህለ ከሚካላዊ ውህደት ይርከብ። እቲ ዝተረፈ ካብ ዋህዮ ወጻኢ ኣብ ደም፡ ኣብ ኣንጉዕ ዓንዲ ሕቖ ከምኡ’ውን ኣብ መንጎ ዋህዮታት እዩ ዘሎ። እዚ ፈሳሲ’ዚ ‘ኤክስትራሰሉላር ፍሉድ’ (extracellular fluid) ይበሃል። ኣብ ‘ኢንትራሰሉላር ፍሉድ’ ከምኡ’ውን ‘ኤክስትራሰሉላር ፍሉድ’ ዝህሉ ዓቐን ማይ፡ ብጻዕቂ ናይቲ ኣብኡ ዝርከብ ‘ኤለክትሮላይት’ እዩ ዝጽሎ - ብመንጽር ናይቲ ኣብኡ ዝርከብ ፖታሽዩም ወይ ሶድዩም ማለት እዩ። ኣብ ‘ኢንትራሰሉላር ፍሉድ’፡ ‘ኤለክትሮላይት’ ዘመንጩ ማዕድን ፖታሽዩም እዩ። ኣብ ውሽጢ ዋህዮ ዝህሉ መጠን ማይ ዝቆጻር ፖታሽዩም ስለዝኾነ። ኣብ ‘ኤክስትራሰሉላር ፍሉድ’፡ ‘ኤለክትሮላይት’ ዘመንጩ ማዕድን ድማ ሶድዩም እዩ። ሶድዩም፡ ካብ ዋህዮታት ወጻኢ ንዘሎ ዓቐን ማይ ይቆጻጸር። ቁጽሪ ‘ኤለክትሮላይት’ ብመንጽር ዓቐን

ምሕቃቕ መግቢ ንምሕያል ዝሕግዝ ምኽሪ መግቢ ምህላው፡ ንዝተፈላለዩ ጥዕናዊ ጸገማት የቃልዓና - ንኣብነት ዋሕዲ መኣዛ፡ ስምዒታት ዘይርጉእነት፡ ድኻም፡ ሕማም ቆርበት ወዘተ። ድኹም ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ከም ዝህልወካ ስለ ዝገብር’ውን፡ ብዝተፈላለዩ ሕማማት ተጠቃዒ ትኸውን። ግቡእ መኣዛ ንምርካብ ዘኽእል ቀዳማይ ስጕሚ፡

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ፈሳሲ ክመዓራረ እንከሎ ‘ኦስሞላሊትይ’ (osmolality) ይበሃል። ኣብ ንቡር ኩነታት ጥዕና ኣብ ውሽጢ ዋህዮን ወጻኢ ካብ ዋህዮን ዘሎ ‘ኦስሞላሊትይ’ ማዕረ እዩ። ብኻልእ ኣዘራርባ ኣብ ውሽጢ ዋህዮን ወጻኢ ካብኡን ዘሎ ‘ኤለክትሮላይት’ ማዕረ ማለት እዩ። ይኹንምበር፡ ‘ኦስሞላሊትይ’ ዘይምዕሩይ ምስ ዝኸውን፡ ውሑድ ‘ኤለክትሮላይት’ ዘለዎ ማይ ናብ ልዑል ‘ኤለክትሮላይት’ ዘለዎ ማይ ክውሕዝ ይግደድ - ጻዕቂ ‘ኤለትሮላይት’ ንኽመዓራረ። እዚ፡ እቲ ማይ ካብኡ ዝገዓዘ ዋህዮ ናይ ምጭባጥ፡ እቲ ማይ ዝመጽጾ ዋህዮ ድማ ናይ ምዝቕባብ ባሕሪ የኸትል። ኣብ ኣካላትና ምዕሩይ ዋሕዚ ናይ ፈሳሲ/ ማይ ምስ ዘይህሉ ንዝተፈላለዩ ጸገማት ጥዕና ኢና እንቃላዕ። ሓደ ካብኡ ንጽምኣት ሰብነት (dehydration) እዩ። እዚ ንባዕሉ ናብ ጸገማት ልብን ኩሊትን እዩ ዘስግረና። ፖታሽዩም ኣብ ስርዓተ-መትኒ

ስርዓተ መትኒ ኣብ መንጎ ዝተፈላለዩ ኣካላትናን ሓንጎልናን ኣብ ዝለዋወጥ መልእኽቲ እዩ ዝነጥፍ። እቲ መልእኽቲ ብመልክዕ መትናዊ ተዘዝታ እዩ ዝመሓላለፍ። እዚ ተዘዝታ’ዚ ንምጭብባጥ ጭዋዳ ይቆጻጸር፣ ህርመት ልቢ የመዓራሪ፣ ካልእ ኣካላዊ ንጥፈታት ድማ የካይድ። እቲ ዘገርም፡ ተዘዝታ ናይ መትኒ፡ ናብ ዋህዮ ናብ ዝመጽጹ ናይ ሶድዩም ኣዮንን ካብ ዋህዮ ናብ ዝወጽኡ ናይ ፖታሽዩም ኣዮንን እዩ ዝምንጩ። ኣብ ደምና ካብ ዝህሉ ዓቐን ፖታሽዩም ሓንቲ ንጣብ’ውን ትኹን ምስ ዝጎድል፡ መትንታት ሰብነትና ተዘዝታ ናይ ምምንጫው ዓቕሞም ብኡ መንጽር ይጽሎ። ስለዚ፡ እኹል ፖታሽዩም ዘለዎም መግብታት ካብ ምምጋብ ክንቁጠብ ኣይግባእን። ፖታሽዩም ጭዋዳታትን ልብን ካብ ምጭብባጥ የድሕን ምጭብባጥ ጭዋዳታትን ልብን ዝቆጻጸር ስርዓተ-ኣካላት - ስርዓተ-መትኒ እዩ። ስርዓተ-መትኒ ብመጠን ኤለክትሮላይት እዩ ዝጽሎ። ‘ኤለክትሮላይት’ ካብ ፖታሽዩምን ሶድዩምን ከም ዝምንጩ ክንዝንግዕ ኣይግባእን። ካልእ ጥዕናዊ ጥቕምታት ፖታሽዩም፦ => ልዑል ጸቕጢ ደም ንምጉዳል ይሕግዝ፡ => ካብ ወቕዒ ይከላኸል፡ => ካብ ምህማነ-ዓጽሚ ንምክልኻል የኽእል፡ => ብጸጸር ኲሊት ንኸይንጥቃዕ የድሕን፡

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ቅድሚ ዝኾነ መግቢ ምድላውካም ምዃኑ’ዩ፡ ንጡፍ ዝኾነ ስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ምውናን እዩ። ስዒቦም ስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ንምሕያል ዘኽእሉ ምኽርታት ተዘርዚሮም ኣለዉ፦ * እኹል ማይ ምስታይ፦ ማይ ምስታይ ንጥዕናና ሓያሎ ጥቕሚ ከም ዘለዎ ርዱእ እዩ። ብዙሓት ሰባት ግና፡ ኣብ ምትግባሩ ክነጥፉ ኣይረኣዩን። እኹል ማይ ምስታይ፡ ዝተፈላለዩ ኣካላትና ከይደርቁን ዋህዮታትና ብዘይ ወጥሪ ንጥፈታቶም ከካይዱን ይሕግዘና - ብምፍላይ ድማ መግቢ ኣብ ምሕቃቕ ንዝነጥፉ ክፍሊ ኣካላትና ድርቀት ንኸየጋጥሞም ይከላኸለልና። ቅድሚ ምምጋብና ካብ 15 ክሳብ 30 ደቓይቕ ኣብ ዘሎ ግዜ ማይ ምስታይ፡ ንጥዕናና ብፍላይ ንስሩዕ ስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ እቲ ዝበለጸ ግዜ እዩ። መግቢ ኣብ እንወስደሉ እዋን ዝተወሰነ ማዓጎ ክንሰቲ ይከኣል ይኸውን። ምስ መግቢ ወይ ድሕሪ መግቢ ብቐጥታ ብዙሕ ማይ ምስታይ ግና፡ ንጥዕና ጽቡቕ ከም ዘይኮነ እዮም ክኢላታት ዝመኽሩ። * ህድእ ኢልካ ምብላዕን ብግቡእ ምሕያኽን፦ ምሕያኽ መግቢ፡ ኣብ

ስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ እቲ ቀዳማይ መሳልል እዩ። መግቢ ክትሕይኽ እንከለኻ፡ ነቲ ትምገቦ ዘለኻ ናብ ዝደቐቐ ክፋሉ ትመቓቕሎ ብምህላውካ፡ ኣካላትካ ነቲ ትሕዝቶኡ (nutrition) ብዘይ ጸገም መጽዩ ከትርፎ ይኽእል። መግቢ ናብ ዝደቐቐ ኣካሉ እናተቐየረ ኣብ ዝኸደሉ እዋን፡ እቲ ብዘይ ጠቕሚ ክወጽእ ዝኽእል መኣዛዊ ትሕዝቶኡ እናጎደለ ይኸይድ። መግቢ ህድእ ኢልና ብግቡእ እናሓየኽና ምስ እንወስዶ’ምበኣር፡ ስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ ኣካላትና ነቲ ዝተዳቐቐ መግቢ ንምጉዕዓዝን ንምምስራሕን ኣይጽገምን። * ምርጫኻ ጥዕና ኣብ ዝህቡ መግብታት ይኹን፦ ጥዕና ዝህቡ መግብታት ኣለሊኻ ምምጋብ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ንስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ ዝህቦ ጥቕሚ፡ ድልዱልን ጥዕና ዘለዎን መላእ ኣካላት ክትውንን ሓጋዚ እዩ። ዝተመስርሑ ዕሹጋት መግብታት መብዛሕትኦም ብዝተመስርሐ ጨው፡ ዘይትን ሽኮርን ዝተዳለዉ ብምዃኖም፡ ኣካላትና ብዝግባእ ከሕቅቖምን ዘድሊ መኣዛ መጽዩ ክወስድን ይሽገር። እዚ ጥራይ ዘይኮነ፡ ዕሹግ መግብታት እቲ ግቡእ መኣዛዊ ትሕዝቶ ዘለዎም ኣይኮኑን። ስለ’ዚ፡ መግብታትካ ኣዝዩ

=> ኣብ ኣካላትና ዘየድሊ ፈሳሲ ከይእከብ ይከላኸል።

ምንጪ ፖታሽዩም ልዑል ትሕዝቶ ፖታሽዩም ዘለዎም መግብታት ጥቐስ? እንተንበሃል፡ ዝበዛሕና ኣብ ሓንጎልና ብቐዳምነት ዝመጽኣና ባናና እዩ። ብርግጽ ባናና ልዑል ትሕዝቶ ፖታሽዩም እዩ ዘለዎ። ፖታሽዩም ኣብ ዝተፈላለዩ መግብታት እዩ ዝርከብ ብፍላይ ኣብ ዓሳ፡ ኣሕምልቲን ፍረታትን። ክንደይ ዓቐን ፖታሽዩም የድልየና? ኣብ መዓልቲ፡ ካብ 3,500 ክሳብ 4,700 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም ክንወስድ ከም ዘለና እዮም መብዛሕትኦም ክኢላታት ሕክምና ዝሰማምዑ። ካብ ዝበሰለ 100 ግራም ጻዕዳ ፋጆሊ 646 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ካብ ዝበሰለ 100 ግራም ድንሽ - 544 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ካብ 100 ግራም ኣቮካዶ - 485 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ካብ 100 ግራም ዝበሰለ ምቁር ድንሽ 475 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ካብ 100 ግራም ዝበሰለ ስፒናቺ - 466 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ኣብ 100 ግራም ዝበሰለ ሳልሞን ዓሳ 414 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም፡ ኣብ 100 ግራም ባናና - 358 ሚሊ ግራም ፖታሽዩም ክርከብ ይከኣል።

ምንጪ፦ webmed ሓዲሽን ዝተመጣጠነን ክኸውን ይምረጽ። * ንግሆ ካብ ድቃስካ ኣብ እትበራበረሉ እዋን ኣካላትካ እኹል ፈሳሲ ከም ዝረክብ ግበር፦ ካብ ድቃስካ ምስ ተንሳእካ ልብጥ ዝበለ ማይ ምስታይ፡ ብፍላይ ድማ ማይ ለሚን ምስ ዝኸውን፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ዝህልዎ ጥዕናዊ ረብሓ፡ ስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ኣካላትካ ንምጽራይ/ምሕጻብ ሓጋዚ እዩ። * ጽሕግን ማይን፦ ጽሕጊ ዝበለጸ መኣዛ ንስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ እዩ። ጽሕጊ፡ ስርዓተ-ምሕቃቕ መግቢ ኣካላትና ቀቀልጢፉ ወይ ዘገም እናበለ ስርሑ ኣብ ክንዲ ዘካይድ፡ ንቡርን ዝተመዓራረየን ንጥፈታቱ ክሕሉ ይሕግዝ። ኣብ ከስዐን መዓናጡን ንዝርከቡ ባህርያውያን ታህዋስያን በቲ ጥዕናዊ ደረጃኦም ንጥፈታቶም ከካይዱ የኽእል። ኣብ ደምና ዘይተደልየ ኰሌስትሮል ከይክዘን ይከላኸል። ኣብ መዓልቲ ልዑል ጽሕጊ ከም ዘለዎም ካብ ዝንገረሎም ከም ጥረታት፡ ምቁር ድንሽን ካልእ ዝኣመሰሉ መግብታትን 25 ግራም ጽሕጊ ክንረክብ ከም ዘለና ይምከር። ጽሕጊ ዘለዎም መግብታት ኣብ እትወስደሉ እዋን፡ ኣካላትካ ካብ ድርቀት ንምክልኻል እኹል ፈሳሲ ክትወስድ ከም ዘለካ ክትዝክር ግና ዝግባእ እዩ። ማይ እቲ ዝበለጸ ክትወስዶ ዘለካ ፈሳሲ እዩ። * ወጥሪ ኣወግድ፦ ወጥሪ ዘለዎ ሰብ፡ ስሩዕ ስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ክህልዎ ኣይክእልን እዩ። ወጥሪ ዘለዎ ሰብ፡ ዋላ ዝተመጣጠነ መግቢ ክወስድ እንተኸኣለ፡ ሰብነቱ ነቲ ካብ መግቢ ዝርከብ መኣዛ ብዝግባእ ክወስዶ ኣይክእልን። ክትምገብ እንከለኻ፡ ተዛኒኻን ካብ ዝኾነ ጭንቀት ናጻ ክትከውንን ይምረጽ። ካብ ወጥሪ ናጻ ትኾነሉ መንገዲ ከተናዲ ይግባእ። ምንጪ፦ healthline

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ፍኖት መም/ዮናስ ሃብተ

ዛ ዋ ብ ከም ኣብ ሓደ መካነ-እንስሳታት እዩ። ሓደ ተመን ንካልእ ተመን - “ስማዕን’ዶ፡ ንሕና ኣትማንሲ ናይ ግድነት ዲና ንኹሉ መርዛማት?” እቲ ብጻ’ዩ - “እንታይ ደኣ ብዛዕባ መርዚ ክሳብ ክንድ’ዚ ተጨኒቕካ?” ሓታቲ - “ከመይ ዘይጭነቕ! ከይተፈለጠኒ እኳ’የ ባዕለይ ንከንፈረይ ነኺሰዮ ዘለኹ።” “በይንኻ ኣብ በረኻ እናኸድካ እከለኻ፡ ሰብን ተመንን እንተ ደኣ ረኺብካ፡ ነቲ ተመን ገዲፍካ ነቲ ሰብ ቅተሎ!” ዝብል ምስላ ኣዕራብ ከምዘሎ ሰሚዐ ኣለኹ። በታ ‘ነቲ ሰብ ቅተሎ’ እትብል ዘረባ ኣይሰማማዕን። “ካብ’ቲ ተመን፡ ዝያዳ ነቲ ሰብ ተጠንቀቐሉ!” ዝብል ምምሕያሽ ገይረ ካብ ዝቕበላ ግን፡ ነዊሕ ገይረ ኣለኹ። ከይተጻባእካዮ ዝጻባእ፡ ከይተተናኾልካዮ ዝተናኾል ፍጡር እንተሎ፡ ሰብ ጥራይ ብምዃኑ። ቀደም ሓደስቲ መማህራን ኮይንና፡ ‘ብርዑና’ ኣብ ዝበሃል ዓዲ እንከለና፡ ኩሉ ግዜ ኣጋ ምሸት ነቶም ናብተን ግራት ፍሱሕ፡ ዊና፡ ቦክ ሸሙኑቕ፡ ደምበ ሃብተጼንን ካልኦት ቁሸታትን ዝኸዱ ተማሃሮና መስ ኣፋነና፡ ኣብቲ ቤትትምህርቲ ተሪፍና ቦሊቦል ክንጻወት ነምሲ ነበርና። ሓደ ምሸት፡ ቦሊቦል ተጻዊትና ናብ ገዛና እናኸድና እንከለና፡ ኣብ ዝወዓለ ውዒሉ እናተዛነየ ናብ ሓንቲ ቆጥቋጥ ዝኣቱ ዝነበረ ተመን ንርኢ’ሞ፡ ካብ’ቲ ዝኣተዎ ኣውጺእና ክንቀትሎ ሒዂ እናበልና፡ ኣብ መንጎ መሬት ይጽልምተና።

ቀደም’ዩ ቅድሚ 15 ዓመታት። ኣብ ኣፍ-ደገ ካቴድራል ኣብ ዘላ ፌርማታ ኣውቶቡስ እናተጸበኹ እንከለኹ፡ ደድሕሪ ዝሓለፈት ጽብቕቲ መኪናን ደድሕሪ ዝሓለፈት ጽብቕቲ ሰብን ካብ ምጥማት መብረዪ እንተኾነኒ ኢለ፡ ናብ ትሕተይ ጥምት ኣቢለ። ኣብ ጥቓ እግረይ ሓንቲ ብምርግጋጽ ዝረስሐት ጭራም ወረቐት ነይራ። እቲ ኣብኣ ዝነበረ፡ ብቢሮ ዝተጻሓፈ ጽቡቕ ኣወዳድቓ ፊደላት መሲጡኒ ጠሚተያ። ብኢደይ ምሓዛ ጸሊአዮ - ብእግረይ ግንጽል ግንጽል እናኣበልኩ ኣንቢበያ። ኣሻበይ ነቲ ርስሓታ ረሲዐዮ እንድዒ፡ ኣልዕል ኣቢለ ኣንበብኩዋ’ሞ፡ እቶም ከማይ ኣውቶቡስ ዝጽበዩ ዝነበሩ ሰባት - “ሕሙም ድዩ ወይስ. . .?” ከይብሉኒ፡ ሰሓቐይ ንውሽጠይ ገይረ ኪር-ኪር እየ ዝበልኩ። “መብዛሕትኦም መጻሕፍቲ፡ ከተንብቦም እንከለኻ ብርሃን ይህቡኻ፣ ገሊኦም ግን፡ ካብ ከተንብቦም እንከለኻ - ከተቃጽሎም

ሰብን ተመንን

ኣይገደፍናዮን ግን፣ ካብቲ ኣብ ጥቓና ዝነበረ ገዛ ፋኑስ ለሚንና ነምጽእ - ምእንቲ ክረኣየና። እታ ፋኑስ ኣነ እየ ሒዘያ ነይረ። “እቲ ተመን በታ ዝተወልዐት ፋኑስ ኣቓልቦኡ ተሳሒቡ ናብኣ ጥራይ ክጥምት እንከሎ፡ ብጐድኑ ክዕወተሉ ይኽእል እየ” ኢለ ያኢ፡ ነታ ፋኑስ ንጋድም ኣብ ዝዘርጋሕኩዎ የማናይ ኢደይ ገይረ፡ ርእሰይ ናብ ጸጋመይ ተመጢጠ ናብ’ታ ቆጥቋጥ ቅርብ ክብልን፡ ‘ፉፍ’ ዝብል ድምጺ ክሰምዕን፡ ክልቲኡ ኣዒንተይ መርዚ ክግስመንን ሓደ ይኸውን። “ዓይነይ! ዓይነይ! እዋይ ኣነ ዓይነይ!” ኣውያት ብኣውያት። ኣብ’ቲ ከባቢ ዝነበረ ሰብ ኩሉ ከካብ ገዝኡ ወጺኡ። “ንመርዚ ተመን ጸባ መጥበዊት ኣደ እዩ ጽቡቕ’ሞ ተቐላጢፍኩም ጸባ መጥበዊት ኣደ ኣምጽኡሉ” ተባሂሉ። እታ ፋኑስ ዝሃበትና ኣደ፡ ኣደ-ቈልዓ ስለዝነበረት፡ ጸባ ተሓባበርዮ ክብልዋ ሓሲቦም ነይሮም። ኣነ ግን፡ ብመሰረት ኣብ ቀዳማይ ረዲኤት ሕክምና ዝተማሃርኩዎ - ማይን ሳሙናን ገይረ ምሕጻብ ይሕሸኒ ብምባል፡ ብማይን ሳሙናን ሓጺበዮ። እቶም ደቂ ዓዲ፡ “እዝግሄር ኣውጺኡካ እምበር፡ እቲ ኣብ ዓይንኻ ዝኣተወ መርዚ ብኣፍንጫኻ

ኣትዩ ነይሩ እንተዝኸውን፡ ብኣ-ብኣ ምሞትካ ኢሎምኒ። ጠንቀምቀም! ‘ንሞት ብኣፍንጫ ምጽዋዕ’ ክብልኹም፡ ከም’ዚ ናተይ እዩ። ንሞት ብኣፍንጫ ጸዊዐያ። “እዝግሄር ኣቕሊሉልካ!” - ብጾተይ። “እወ እዝግሄር ኣውጺኡኒ!” ኣነ ድማ። ከም’ዚ እናተበሃሃልና፡ ነቲ ተመን ኣብታ ዝኣተዋ ገዲፍናዮ ሰላሕ ኢልና ናብ ገዛና። ድሕሪ’ቲ ክልቲኡ ኣዒንተይ ሓቢጡ ሰሙን ዝተሳቐኽዎ ግዜ እምበኣር፡ ንተመን ይትረፍ ከጓይዮ፡ ብዘይ’ዛ ሎሚ መዓልቲ ስሙ እኳ ኣልዒለዮ ኣይፈልጥን። ኣብ ክዳን ተሓቢኡ ከም ተዂላ ዘጥቅዕ ሰብ ብዙሕ እዩ። ምስሊ ካልእ ሒዙ ዘዳህልል ተመን ግን፡ ሰሚዐ ኣይፈልጥን። ስለ’ዚስ፡ “ካብ’ቲ ተመን ንላዕሊ፡ ነቲ ሰብ ተጠንቀቐሉ” እንተ ተባህለ፡ ጌጋ ዘለዎ ኣይመስለንን። ቅድሚ 27 ዓመታት፡ ብምኽንያት ሃገራዊ ኣገልግሎት ‘ግላስ’ ኣብ ዝበሃል ቦታ ነይርና። ሽዑ ኣብ ግላስን ከባቢኣን ዝነበርና ኣባላት ቀዳማይ ዙርያ ሃገራዊ ኣገልግሎት፡ ሰሙን ምሉእ ኣብ ስራሕ ንቕኒ እሞ፡ ሰንበት ሰንበት ዳርጋ ብምሉእና ኣንጊህና ክንዘናጋዕ ናብ ከተማ ሓጋዝ ንውሕዝ።

ሓደ ሰንበት ታረኛ መጋቢ ስለዝነበርኩ፡ ስርሐይ ወዳዲአ ሰዓት 3፡00 ድ.ቀ. ኣቢለ

ናብ ሓጋዝ ተበጊሰ። ገበታ እናረሃጽኩ ኣብ ፍርቂ መገዲ ምስ በጻሕኩ፡ ሓደ ሪፍ ዝተወጥሑ ጸጉራም፡ ግሩም፡ ኣቦ ረኸብኩ። ነቲ ከባቢ ጋሻ ኮይንካ፡ እሞ ድማ ብዘይካኻ ሰብ ኣብ ዘይጸንሖ ጸምጸም በረኻ፡ ሃንደበት ምስ ዘይትፈልጦ ሰብ ክትራኸብ እንከለኻ ዝፈጥረልካ ስምዒት፡ ልክዕ ምስ ሓደ ዘፍርሕ ኣራዊት ክትራኸብ እንከለኻ ከም ዝስመዓካ ዓይነት ስምዒት እዩ። እንተኾነ ግን፡ ምስ ዘይትፈልጦ ሰብ ኣብ መንገዲ እንተደኣ ተራኺብካ፡ ‘ሰላም’ ኢልካዮ ክትሓልፍ ከምዝግብኣካ እፈልጥ ስለዝነበርኩ፡ ናይ ኣኽብሮት ርእሰይ ኣድንን ኣብለ፡ “ሰላም ኣቦ!” በልኩዎም። እቶም ኣቦ ድማ፡ ልጓም ሪፍ ሒዙ ዝጸንሐ የማናይ ኢዶም ንላዕሊ ሓፍ ኣቢሎም፡ ዓጸፌታ ሰላምታ ለጊሶምለይ ሓለፉ። ምስ ሓለፉኒ ንድሕሪት ገጸይ ቁሊሕ ኢለ ርእየዮም። ስለ ዝጠራጠር እዩ እመስለኒ መብዛሕትኡ ሰብ ከምኡ እዩ ዝገብር። ብጐድኑ ሓሊፍዎ ናብ ኣንጻሩ ኣንፈት ንዝኸደ ሰብ፡ ግምጥል ኢሉ ይጥምቶ። ካልእ ግዜ እውን፡ ብፍላይ ካብ

ትርጉም ንባብ ብኣመለኻኽታይ እንከለኻ ዝያዳ ብርሃን ይህቡኻ።” ኢያ እትብል ነይራ። “ናብ ጽቡቕ ዝወስዱና መጻሕፍትን ናብ ሕማቕ ዝወስዱና መጻሕፍትን ስለ ዘለዉስ፡ ኣብ ኣመራርጻ እነንብቦም ጽሑፋት ጥንቁቓት ንኹን።” ብዝብል እየ ተረዲአያ። ሓቃ እያ። ብገርህና እነንብቦም’ሞ ሕማቕ ኣወላፊ ስምዒታት ከስርጹልና ዝኽእሉ ጽሑፋት ስለዘለዉ። ሓደ ሰብ ሰለስተ መዓልቲ ካብ ንባብ እንተደኣ ተፈልዩ፡ ኩሉ ዕላሉ ሃጠው ቀጠው ይኸውን። ካብ ንባብ እንተ ዘይተፈልዩኸ? ኩሉ ዕላላቱ ከይበርበርካ ዝለሓስ ወለላ፡ ከይቀንጠብካ ዝብላዕ ወይኒ። ዘንብብ ሰብ፡ ነቶም ኣለዉ ዝበሃሉ ናይ’ዛ ዓለምና ጸሓፍቲ ናብ ኣገልገልቱ ይቕይሮም። ንሳቶም ብዙሕ ዓቐብን ቁልቁልን፡ ብዙሕ ገንዘብን ጉልበትን ከምኡ’ውን መዋእሎም ዝጠለበ ናይ ግዜ

ሃልክን ከፊሎም ዘዳለውዎ መጽሓፍ፡ ንሱ ብኾፉ - ዝሑል ማይ ወይ ውዑይ ነገር እናሰተየ ኣብ ሓጺር ግዜ ይውንኖ። ሓደ ግዜ፡ ብገዛይ ሓሪቐ ሰዓት 5፡00 ድሕሪ ቀትሪ ኣቢሉ ይኸውን ናብ ከተማ መጺአ። እንታይ ክገብር’የ ናብ ከተማ መጺአ ኣይዝክሮን። ግንሲ ኣብ ብኬሪ ተኣሊኸ ነቲ ሕርቃነይ ጠሸሸሽ ኣቢለ ከዝሕሎ ኢለ እየ ዝኸውን። ኣብ ከባቢ ሞዴርና፡ ኣቐድም ኣቢለ ኣንቢበየን ብዝነበርኩ ክልተ መጻሕፍቱ ፈትየዮ ናይ ዝነበርኩ ተስፋዬ ገብረኣብ - ‘የደራሲው ማስታወሻ’ እትብል ሓዳስ መጽሓፍ፡ ኣብ’ቲ ጐደና ተዘርጊሓ ጸኒሓትኒ። ንግዜኡ ሕርቃነይ ኣወንዚፈ፡ ብ120 ናቕፋ ገዚአያ ናብ ገዛይ ተመሊሰ። ከንብባ ኣምስየን ሓዲረን። ንእለት ከኣ ካብ ሕርቃነይ ሰኺነን ዝሒለን። ለካ ምንባብ ንሕርቃን ዘዝሕል፡ ንጽልኢ ዘረስዕ፡ ንሕማቕ ስምዒትካ ዘግዝእ - ዓቕሚ ኣለዎ። ካብ’ታ ሽዓ ከም ዝተረዳእኩዎ። ኣብዚ ዘለናዮ ምዕቡል ዘመን፡ ፍልጠት ንምምእራር ከም ናይ ቆሎ ተማሃራይ ባሕርን ጣሕርን እንብለሉ ኣብነት የለን። ካልእስ ይትረፍ ኣብ’ታ ሃለውለው ክንብለላ እንውዕል ሞባይልና (ንዓና ነቶም ሃለውለው በሃልቲ ጥራይ እየ)፡ ካብ ዘቐመጥናዮ መጻሕፍቲ ኣብ መዓልቲ ሓንቲ ሰዓት እንተደኣ ኣንቢብና ጥራይ፡ ኣብ ሰሙን ሓንቲ መጽሓፍ፡ ኣብ ዓመት

ድማ 50 መጻሕፍቲ ነንብብ አሎና ማለት እዩ። ከምኡ እናበልና’ሞ ንጸብጽቦ፡ እዚ ኣብ ዓሰርተ ዓመታት፡ 500 መጽሓፍቲ እዩ ዝኸውን ዘሎ። 500 መጻሕፍቲ ዘንበበ ሰብ እንታይ ዓይነት ብልሕን ናይ ኣመለኻኽታ ለውጥን ከም ዘምጽእ ድማ፡ ንምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን። መጽናዕትታት ከም ዝሕብርዎ፡ ሓደ እኹል ሰብ ብገምጋም ትሕቲ ሓደ መጽሓፍ ኣብ ዓመት የንብብ። እቲ 500 መጻሕፍቲ ዘንበበ እሞ ከኣ ምንባብ ጥራሕ ዘይኮነስ ነቲ ዘንበቦ ብልክዕ ዝመሃረሉ፡ ኣብ ልዕሊ’ዞም፡ “ኣብ ዓመት ትሕቲ ሓንቲ መጽሓፍ እዮም ዘንብቡ” ዝብሃለሎም ዘሎ ሕብረተሰብ፡ ብዕብየቱ ጸብለል ክብሎም ናይ ግድን እዩ። ኣብታ፡ ‘ክትዕወት ትኽእል ኢኻ!’ እትብል ህብብቲ ናይ ዓወት መጽሓፍ፡ እቶም ከንብቡ ዘይክእሉን እቶም ከንብቡ እናኸኣሉ ፈጺሞም ዘየንብቡን ፍልልይ ከም ዘይብሎም ተሓቢሩ ኣሎ። ምናልባት ዘይሰማዕናዮም ወይ ዘይረኣናዮም ደኣ ንኸውን እምበር፡ መን እፈልጥ “እቶም ኣዝዮም ኣንበብቲ እሞ፡ ነቲ ዘንብብዎ ግን ፈጺሞም ዘይመሃሩሉ ሰባት’ውን ካብዚኣቶም ዝፈሊ ነገር የብሎምን።” ዝብሉ ካልኦት በሃልቲ’ውን ኣይሰኣኑን ይኾኑ። ብዝኾነ፡ ዝኣኽለኒ ምስ ተዛረብኩ ደኣ ኮይኑ’ምበር፡ ብሓጺር ኣበሃህላ ንምባሉ

ሰዓት 1፡00 ድ.ቀ. ንደሓር ኣቢለ ንሓጋዝ ኣብ ዝኸደሉ ግዜ፡ ነቶም ኣቦ ናይ ግድን ኣብ መንገዲ እረኽቦም እሞ፡ በቲ ደስ ዝብል ሰላምታኦም እናተዛነኹ ንሓጋዘ ይኸይድ ነበርኩ። ሓደ መዓልቲ ምስ ብጾተይ፡ ኣብ ገበላ ናይ እንዳ ሻሂ ኮይንና ንሓድሕድናን ምስ’ታ በዓልቲ ሻህን ወኻዕካዕ ንብል ነበርና’ሞ፡ እቶም ዝብለኩም ዘለኹ ኣቦ፡ “ሰላማት እዞም ደቀይ!” ኢሎምና፡ ንሻሂ ምሳና ኮፍ በሉ። ብዙሕ ግዜ ኣብ መንገዲ ሓጋዝግላስ ከም ዝርእዮም ነጊረ፡ ብዛዕባ’ቲ ሓደ መዓልቲ ኣብ በረኻ ምስ ተራኸብና እሞ፡ ‘ሰላም’ ምስ በሉኒ ዝፈጠረለይ ምቹእነት ኣዕለልክዎም። እቶም ኣቦ፡ ደስ ብዘብል ናብ ትግረ ዝዛዘወ ላህጃኦም ገይሮም ንኹላትና፡ ጥቕሚ ምልውዋጥ ሰላምታ ምስናይ ኣገባብ ሰላም ኣበሃህላኡ ክነግሩና ጀመሩ። “ስምዑኒ እዞም ደቀይ - ምስ እትፈልጦ ይኹን ዘይትፈልጦ ሰብ፡ ኣብ መንገዲ ይኹን ኣብ ከም’ዚ ናይ ሕጂ ኣብ ቤትሻሂ ወይ ካልእ ኣብ ክትራኸብ እንከለኻ፡ ኣእዳውካ ሓፍ ኣቢልካ ኢኻ ሰላም ክትብል ዘሎካ። ኣእዳውካ ንላዕሊ ሓፍ ኣቢልካ ሰላም ምባል ድማ፡ ‘ኣነ ሰላማዊ እየ፡ ዋላ ሓደ ዝጓዳእ ነገር የብለይን። ወይ ዋላ ሓደ ዝጓዳእ ነገር ኣይሓዝኩን’ ከም ንምባል እዩ ዝትርጐም።” ብምባል፡ ትርጓመን ጽባቐን ሰላምታ፡ ኣእማኒ ብዝኾነ ኣዘራርባ ከም ዝነገሩና እዝክር። ንምዝዛም ዝኣክል ግን፡ ሰብ ብፍላይ ከኣ - እዚ ከም ኣነ ዝኣመሰለ ናይ’ዚ ዘመን’ዚ ሰብ፡ ብትርኢቱን ብልሳኑን ካልእ፡ ብግብሪ ድማ ካልእ ኢዩ እሞ፡ ሰላምታኡ ርኢኻ ክትኣምኖ፡ ነዲሩ ኢልካ ክትፈርሖ - ኣብ መደምደምታ ዘብጽሕ ኣይኮነን። ስለ’ዚ ሕጂ’ውን ካብቲ ተመን ንላዕሊ፡ ነቲ ሰብ ንጠንቀቐሉ እንተበልና ሕራይ ኢዩ ዝገበርና።

ዝኣክል፦ = ምንባብ፡ ካልኦት ዝረኣይዎ ክትርኢ፡ ካልኦት ዝሰምዕዎ ክትሰምዕ፡ ካልኦት ዘስተማቐርዎ ከተስተማቕር፡ ካልኦት ዝሸተትዎ ክትሽትት ከምኡ’ውን ካልኦት ዝዳህሰስዎ ክትድህስስ ዘኽእል፡ ኩሉ ዓይነት ህዋስ እዩ። = ምንባብ፡ ኣእምሮ ገዛእ ርእስኻ፡ ብገዛእ ርእስኻ ንኸተማዕብል ዝሕግዝ ናይ ነብሰምዕባለ መንገዲ እዩ። = ምንባብ፡ ናይ ሽግራት ቀዳዳት ኣናዓጸወ፡ ናይ ተኽእሎታት በሪ ዘርሑ ኩሉ ክኸፍት ዝኽእል መፍትሕ እዩ። = ምንባብ፡ ምስ ምዕቡላት ሰባት ዘተዓራርኽ ጥጡሕ ናይ ሌላ ባይታ እዩ። = ምንባብ፡ ሊቃውንቲ ብብዙሕ መንገድን ኮለልን ንዝበጽሕዎ ተመኩሮ፡ ብኣቋራጭ ክትውንኖ ዘኽእል ዝቐለለን ዝሓጸረን መገዲ እዩ። = ምንባብ፡ ወትሩ ናብ በሪኽ ቦታ እናኣደየበ፡ ንነገራት ኣብ በሪኽ ኣተሓሳስባ ኮይንካ ንኽትቆጻጸሮም ዘኽእል፡ ብዘይ ድኻም ዝድየብ ናይ ዕቤት መሳልል እዩ። = ምንባብ ንኣእምሮ ዘብስል ምንጪ ኩሉ ፍልጠት እዩ። ብፍልጠት ዝበሰለ ኣእምሮ ከኣ፡ ንጸላም ዘብርህ፡ ንኹርኳሕ ዘለስልስ ዓቕሚ ኣለዎ። ናይ ንባብ ልምዲ እንተሎና ፍልጠት ኣሎና። ፍልጠት እንተሎና ድማ፡ ነቲ እንደልዮ ነገር ንምርካብ - ዘድክም ጥልቀት ምዃዓት ኣየድልየናን እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ ዳህላክ ነጋሲ

ሎሚ ብሳላ ማእለያ ዘይብሎም ምህዞታትን ርኽበታትን፡ ህይወትና ብቐሊል መገዲ ክንመርሕ በቒዕና ኣሎና። እዞም ኣብ ዕለታዊ መነባብሮና እንጥቀመሎም፡ ገዘፍትን ደቀቕትን፡ ዝድህሰሱን ዘይድህሰሱን ንዋት እንተ ዘይህልዉ፡ ኣበየናይ ኲነተ-መንብሮ ምሃለና? ዝብል ሕቶ - ኩሉ ግዜ ክንዝንግዖ ዘይብልና መዘኻኸሪ እዩ። ዘመነ ተክኖሎጅን ሓበሬታን፡ ንብዙሕ ካብ ዕማማትና ኣዝዩ ምቹእን ቀሊልን ገይርዎ ይርከብ። ኲሉ ንጥፈታትና ናብ ዲጂታላዊ መድረኽ ይሰጋግር’ዩ ዘሎ። ንኣብነት፡ ቅድም ቤት-ንባብ ንምኻድ ዝባኽን ዝነበረ ግዜ፡ ሎሚ ኣእላፍ መጻሕፍቲ ኣብ ውሱን ዓቐን ዘለዎ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒ ብምጽዓን፡ ኣብ ዝደለናዮ ቦታን እዋንን ከነንብብ ወይ ክንፈልጥ ንኽእል። ካብ’ዚ ብዘይፍለ መዝገበ-ቃላት ክንውከስ እንተደሊና፡ ግድን መጽሓፍ ምግንጻል ዘይኰነ፡ ኣብ ሞባይላትና ነቲ ረቂቕ ንዋት (ሶፍት-ወየር) ብምጽዓን፡ ብቐሊሉ ክንጥቀም ንኽእል። ኣብ ሃገርና፡ ብኣቶ ተኪኤ ተስፋይ ዝተዳለወት መዝገበ-ቃላት እንግሊዝ-ትግርኛ፡ ኣብ’ዚ እዋን እዚ ናብ ትግርኛ-እንግሊዝ ማዕቢላ ትርከብ። ከምኡ’ውን፡ ኣብ ኣገባብ ኣጠቓቕማን ካልእን ዓቢ ምምሕያሽ ተኣታትዩላ ኣሎ። እዛ ምምሕያሽ ዝተገብረላ መዝገበቃላት፡ ምዕቡልን ሃብታም ትዝሕቶን ዝሓቘፈት እያ። ነዛ ኣብ ምዝርጋሕ እትርከብ ረቂቕ-ንዋት ፕሮግራም ምስ ዝሰርሐ፡ መምህር ኣብርሃም ያዕቆብ ዘተኻየደ ቃለ-መሕተት እነሆ። ፈለማ፡ ምስ ትምህርታዊ ድሕረባይታኻ ክንላለ? ናይ መባእታን ማእከላይን ደረጃ፡ ኣብ ቤት-ትምህርቲ ዓወት፡ ካልኣይ ደረጃ ኣብ ቤት-ትምህርቲ ሰማእታት ተማሂረ። ኣብ ናይ 12 ክፍሊ መልቀቒ ፈተና ተሳቲፈ ነጥቢ ብምምጽአይ ከኣ፡ ናብ ኮሌጅ ኢንስቲትዩት ተክኖሎጂ ኤርትራ ተጸምቢረ። ብዓወደ-ትምህርቲ ኮምፒዩተር ሳይንስ ትምህርተይ ዛዚመ። ኣብ ዝቐጸለ ድማ፡ ኣብ ማእከል ሞያዊ ስልጠና ሳዋ ንሰለስተ ዓመት ብሞያ ምምህርና ድሕሪ ምግልጋል፡ ኣብ’ዚ እዋን እዚ ኣብ ካልኣይ ደረጃ ቤት-ትምህርቲ ሰንበል፡ ኣብ ምምህርና ተመዲበ እሰርሕ ኣለኹ። ብዘይካ ሞያ ምምህርና፡ ዝተፈላለየ ረቂቕ ንዋት ኮምፒዩተር (ሶፍት-ወየር) እውን የዳሉ እየ። ረቂቕ ንዋት ወይ ሶፍት-ዌር ናይ’ዛ መዝገበ-ቃላት በይንኻ ዲኻ ኣዳሊኻዮ? ፕሮግራም ናይ’ዛ መዝገበ-ቃላት ምስ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.183

መዝገበ-ቃላት፡ ምስ ምዕቡልን ዓሚቚን ትሕዝቶ!

ሰመረ ሲራክ፡ ምናሰ ሰመረን ሃይለስላሰ ያዕቆብን ብምትሕግጋዝ ዝተዳለወ እዩ። እቲ ኣብኣ ሰፊሩ ዝርከብ ቃላት ድማ፡ ብኣቶ ተኪኤ ተስፋይ እዩ ተዳልዩ። ከምኡ’ውን፡ መስርሕ ምእካብ ቃላት ብኣሕተምቲ ሕድሪ ተኻይዱ። እዛ መዝገበ-ቃላት፡ እንታይ ዝተፈልየ ትሕዝቶ ትውንን፣ ምስ’ታ ኣቐዲማ ኣብ ኣገልግሎት ዝጸንሐትከ እንታይ ዘተኣሳስር ኣለዋ? ኣብ 2014 ብኣቶ ተኪኤ ተስፋይ ዝተዳለወት መዝገበ-ቃላት፡ ብፍጹም ጋይም ፕሮግራም ኰይና - ክሳብ ሎሚ ንህዝቢ ኣገልግሎት ኣብ ምሃብ ትርከብ። እታ መዝገበ-ቃላት ንቋንቋ እንግሊዝ ናብ ትግርኛ እትትርጉም ጥራይ እያ። እዛ ብምዕቡል ኣገባብ ምምሕያሽ ተገይሩላ ዘሎ መዝገበ-ቃላት ግን፡ ካብ’ቲ እተካትቶ ቀንዲ ትሕዝቶ ምስ እንጠቕስ፦ ቀዳማይ - ካብ እንግሊዝ ናብ ትግርኛ ጥራይ ዝነበረት፡ ካብ ትግርኛ ናብ እንግሊዝ ተሰጋጊራ ንኽልቲኡ ትጥርንፍ። ካልኣይ - ኣስታት 62 ሽሕ ቃላት እንግሊዝ ጥራይ ዝሓቁፍ ዝነበረ፡ ሎሚ ናብ ልዕሊ 144 ሽሕ ቃላት ትግርኛን እንግሊዝን ዓብዩ ይርከብ። እንግሊዝ ኪቦርድ ጥራይ ዝነበረ፡ ናብ ግእዝ ኪቦድር ማዕቢሉ ኣሎ። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ ብዙሕ መግለጽን ኣብነትን ዝሓዘ እዩ። ሳልሳይ - ሕጊ ኣዘራርባ ወይ ኣተነባብሃ ዘጠቓልል እዩ። ራብዓይ - ብእንግሊዝ ክትርጐም ዝተደልየ ቃል፡ ብድምጺ ብምሕታት፡ መልሲ ክህብ ይኽእል። ሓሙሻይ - እቲ ክትርጐም ዝተደልየ ቃል፡ መጀመርያ ፊደሉ ዘይትፈልጦ ምስ እትኸውን፡ ኣብ ማእከል እቲ ቃል ዝርከብ ፊደላት ብምስፋር ወይ ብምጽሓፍ፡ ብዙሕ ዝርዝር ተመሳሳሊ ቃላት ተሰሪዑ ይመጽእ። በዚ መሰረት፡ ጠለብ ተጠቀምቲ ብቐሊሉ ክምለስ

ይከኣል። ሻዱሻይ - እዛ ሓዳስ ሶፍት-ወየር ኪቦርድ ግእዝ ዝተዋደደላ እዩ። እዚ ኣገዳስነቱ ነተን ግእዝ ኪቦርድ ዘይተጻዕነለን ሞባይላትን ካልእ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒታትን ዘገልግል እዩ። ሻብዓይ - ተጠቀምቲ ዝመረጽዎ ቃል ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታትን ካልእ መራኸቢ መንገዲን ብምጥቃም፡ ንኻልኦት ሰባት ከካፍልዎ ወይ ሼር ክገብርዎ ይኽእሉ። ሻሙናይ - ዓቐን ፊደላት ንተገልገልቲ ብዝምቸአ ኣገባብ ተዳልዩ ኣሎ። እዚ ነቶም ደቂቕ ጽሕፈት ከንብቡ ዝሽገሩ ተጠቀምቲ፡ ብፍላይ ብዕድመ ንዝደፍኡ ሰባት ኣዝያ ጠቓሚ እዩ። ብዘይካ’ዚ፡ እዚ ረቂቕ ንዋት ካልእ ዝተፈላለየ ትሕዝቶታት እውን ይጥርንፍ እዩ። ንሓፈሻዊ ኣጠቓቕማኡ ዝሕግዝ፡ ውሽጣዊ ሓበሬታ ሓዘል እውን ኣለዎ። ምምሕያሽ ናይ’ዚ ሶፍት-ወየር ቀንዲ ዕላማኡ እንታይ እዩ? ሶፍት-ወየር ብቐጻሊ ክመሓየሽ እዩ ዘለዎ። ስለ’ዚ፡ ምምሕያሽን ሓድሽ ትሕዝቶ ምትእትታውን ጠቓሚ እዩ። ቋንቋ ንኽዓቢ መጽናዕትን ምርምርን ምክያድ ኣገዳሲ እዩ። ብኣኡ መንጽር፡ እቶም ዝርከቡ ሓደስቲ ቃላት - ከም መወከስን ካልእን ንኸገልግሉ ምስናዶም ኣዝዩ ኣገዳሲ ብምዃኑ፡ ከም መበገሲ ነጥቢ ክጥቀስ ይከኣል። ከም ተወሳኺ፡ ተጠቀምቲ ብቋንቋ ኣደ ንኽግልገሉ እውን ዝዓለመ ነይሩ። እዛ መዝገበ-ቃላት እንታይ ኣበርክቶ ክህልዋ ትጽበዩ? እዛ ብሓድሽ ኣገባብ ተዳልያ ዘላ መዝገበ-ቃላት ኣብ ሕብረተ-ሰብ ዝህልዋ ኣበርክቶ፡ ኣዝዩ ሓጋዚ እዩ። እቲ ምንታይ፡ እታ ኣቐዲማ ዝተዳለወት - ነቶም ቋንቋ እንግሊዝ ጥራይ ዝፈልጡ እያ እተገልግል ነይራ። እዛ ብዝተመሓየሸ መልክዕ ቀሪባ ዘላ ግን፡ ንዂሉ ትግርኛ ክጽሕፍን ከንብብን ዝኽእል ሰብ ዓሊማ ዝተዳለወት እያ። ትግርኛ፡ ኣብ ውሽጡ ብዙሕ ዘይተበርበረ ቃላት ዝሓቘፈ እዩ። እዛ መዝገበ-ቃላት ከኣ፡ ኣብ ምዕባይ እዚ ቋንቋ ልዑል ተራ ከም ዝህልዋ ርጉጽ እዩ። ብኣኡ መንጽር፡ ንዂሉ ኣካል ሕብረተ-ሰብ ከተገልግል ዝተዳለወት ብምዃና፡ ዝህልዋ ተራ ብቐሊሉ ዝግመት ኣይኰነን። ኣብ ርእስ’ዚ፡ እንግሊዝ ንምምሃር ነዊሕ ዓመታት ዝወስድ ክኸውን ይኽእል እዩ። ብመንገዲ ቋንቋ ኣደ ክትርድኦ እንተ ፈቲንካ ግን፡ ኣብ ውሽጢ ሓጺር ግዜ ክትፈልጥን ክትመልኮን ይከኣል።

ብተወሳኺ፡ ብትግርኛን እንግሊዝን ዝተዳለወት ብምዃና፡ ንዂሉ ገደብ ዕድመ ብዘየገድስ ከተገልግል ትኽእል። ነዚ ኣፕሊኬሽን ኣጽፊፍካ ንምቕራብ ክንደይ ንውሓት ግዜ ወሲዱ፡ መዓስ እያኸ ናብ ህዝቢ ክትዝርጋሕ? ምድላው እዚ መዝገበ-ቃላት፡ ኣብ ፈለማ 2021 እዩ ጀሚሩ። እቲ ዝነውሐ ግዜ፡ ቃላት ኣብ ምእካብ እዩ ነይሩ። እቲ ምንታይ፡ ብቐሊሉ ብግስ ኢልካ ክርከብ ዝኽእል ብዘይ ምዃኑ፡ ክኢላታት ምውካስ ቀንድን ኣገዳስን ሰለ ዝዀነ። ኣብ’ዚ እዋን እዚ ዝተፈላለየ መስርሓት ፈተነ ሓሊፉ፡ ኲሉ ተጻጺፉ ቃላት ተኣኪቡ፡ ፕሮግራም ኰይኑ ንኣገልግሎት ድልው ኣሎ። ኣብ ዝመጽእ ቀረባ ሰሙናት፡ ናብ ህዝቢ ክበጽሕ መደብ ኣሎ። ንኣዘረጋግሓኣ ብዝምልከትከ. . .? ኣብ ውሽጢ ሃገርን ኣብ ወጻእን ክትዝርጋሕ እያ። ኣብ ዝተፈላለየ መንግስታዊ ትካላት፡ ኣብያተ-ጽሕፈትን ኣብያተ-ትምህርትን ክትበጽሕ መደብ ኣሎ። ብዘይካ’ዚ ኣብ ኣብያተ-ሙዚቃ፡ ኢንተርነታት ካፈን ካልእን ብምዝርጋሕ፡ ሰብ ብቐሊሉ ክረኽባ ኣብ ዝኽእል ቦታ ክትባጻሕ እያ። ተጠቀምቲ ካብ’ዘን እተጠቕሳ ትካላት፡ ትኬት ዓዲጎም ብቐሊል መገዲ ኣብ ሞባይላትን ካልእ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒታትን ብምጽዓን፡ ብርትዓዊ ዋጋ ክጥቀሙ መደብ ኣሎ። ንኣገባብ ኣጠቓቕማ ከኣ፡ ኣብ ውሽጣ ብዝርከብ መምርሒ ብምኽታል፡ ኣዝዩ ብዙሕ ቃላት ክፈልጡን ክብርብሩን ይኽእሉ። ከምኡ’ውን፡ ነቶም ካብ ውሽጢ ሃገር ወጻኢ ዝርከቡ ተገልገልቲ፡ ኣብ ጎጉል ፕለይ ክትጸዓን ሰለዝዀነት፡ ብቐሊሉ ኣብኡ ክረኽብዋ ክኽእሉ እዮም። ቅድሚ እዛ መዝገበ-ቃላት፡ ካልኦት ዝዳለኻዮም ስርሓት ኣለውዶ? ብዘይካ’ዛ መዝገበ-ቃላት፡ ‘ሮራ’ ዝብል መርበብ ሓበሬታ ዲጂታላዊ ቤት-ንባብ፡ ምስ ብጾተይ ሰሪሕና ነይርና። ነዛ ዲጂታላዊ ቤት-ንባብ ኣፕሊኬሽን ከነዳሉ መደብ ኣሎ። ከምኡ’ውን፡ ንዝርዝራዊ ፍቕዲ ወይ ጸብጻብ ዝምልከት ሓጋዚ ረቂቕ ንዋት ኣዳሊና። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ ኣብያተ-ትምህርቲ ብኸመይ ምሕደራ ማዕከን-ዳታ የዳልዋ፡ ዝሕግዘን ረቂቕ ንዋት ሰሪሕና። እዚኣ ንዂሉ ንጥፈታት ቤት-ትምህርቲ እተሰላስል እያ። ኣብ መስርሕ ዘጋጥሙ ብድሆታት እንተሎ ክትጠቕሰልና? ኣብ መስርሕ፡ ቃላት ኣብ ምእካብ

ዝወሰዶ ንውሓት ግዜ - ከም ብድሆ ክጥቀስ ይከኣል እዩ። እቲ ዕማም ብሓባር ዝስራሕ ብምዃኑ፡ ነዊሕ ግዜ ክወስድ ከኣ ግድን እዩ። ኣብ መጻኢ እንታይ ዝሓዝካዮ መደብ ኣሎ? ትግርኛ ሃብታም ትሕዝቶ ዘለዎ ቋንቋ እዩ። ብዘይካ እዞም ሰፊሮም ዘለዉ፡ ንካልኦት ዘይተበርበሩ ቃላት ብስሩዕ ኣገባብ ኣብ መጻኢ ኣብ’ዛ መዝገበ-ቃላት ንምጽንባሮም መደብ ኣሎ። ንትሽዓተ ብሄራት ሃገርና እተገልግል መዝገበ-ቃላት ንምድላው እውን መደብ ኣሎ። እዚ ኣጽፊፍካ ንምቕራብ፡ ነተን ብሄራት ዝፈለጡ ሰባት ረኺብካ ቃላት ብምእካብ፡ ነዊሕ ግዜ ከም ዝወሰድ ኣብ ግምት ክኣቱ ይግባእ። እዚ ንጥፈት እዚ፡ ኣብ እዋን ብረታዊ ቃልሲ ብቋንቋ ትግርኛ፡ ትግረ፡ ዓረብን እንግሊዝን ጀሚሩ ነይሩ። ብተወሳኺ፡ ንዓይነ-ስውራን እትገልግል፡ ምሩጻት ቃላት ትግርኛ ዝተጻዕነት፡ ሶፍትወየር ንምድላው መደብ ኣሎኒ። ከተመሓላልፎ እትደሊ መልእኽቲ እንተደኣ ኣሎ ብፍላይ ንመንእሰያት? ኣብ ምዕዋት እዛ ስራሕ ልዑል ተራ ንዝነበሮም፡ ኣቶ ተኪኤ ተስፋይ ከምኡ እውን ንኣሕተምቲ ሕድሪ አመስግን። ብተወሳኺ፡ ንሰመረ ሲራክ፡ ሚናሰ ሰመረ፡ ሃይለስላሴ ያዕቆብ ከመስግኖም እደሊ። ካብ’ዚ ብዘይፍለ፡ ዝዀነ ዕማም ብውልቅኻ ክትሰርሕ ትኽእል ኢኻ። እንተዀነ፡ ሓደ ኣድማዒ ስራሕ ክትዓምም ዘሎ ተኽእሎ ጸቢብ እዩ። ሰለ’ዚ፡ ሓቢርካ ምስራሕ ኣዝዩ ውጽኢታዊ ብምዃኑ፡ መንእሰያት እናተመላልኡ ዓቢ ዕዮ ክሰርሑ ከም ዝኽእሉ ኣሚኖም ክሰርሑ እዩ’ቲ ተመራጺ እብል። ሓባራዊ ዕዮ፡ ኣብ ሓጺር ግዜ ዕዉት ስራሕ ክትዓምም ዝሕግዝ ሰለዝዀነ፡ ብዙሕን ዝተፈላለየን ሓሳባት ከተፍስስ፡ ከምኡ’ውን ተመኲሮ ክትለዋወጥ ዝዕድም ብምዃኑ ክደፍእሉ ይግባእ። ንኣብነት፡ እዚ ተዳልዩ ዘሎ ሶፍት-ወየር ብዘመናዊ ኣሰራርሓ ዝተዳለወ እዩ። እዚ ከኣ፡ ውጽኢት ናይ ውልቂ ዘይኰነ፡ ብምትሕብባር፡ ተመኩሮ ብምልውዋጥን ሃብታም ሓሳባት ብምውሓዝን ዝተሰርሐ እዩ። ኣብ መወዳእታ ከኣ፡ ሰባት ነዛ መዝገበቃላት ክጥቀሙላን ክመሃሩላን እላቦ።

ሎሚ ኣብ ERI TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 15፡30 16፡00 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 መሬት 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር How its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ካብ ዞባታት ዜና (ዓረብ) ሄሎ ደባይዋ ቀጥታ ትርጉምን ኣስማትን ዞባ ዓንሰባ ሞዛይክ 1ይ ክፋል ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ሞዛይክ 2ይ ክፋል እትመትሲት-ኮም ዜና (ትግረ) ቴራብ ቀጥታ ዜና(ትግርኛ) ተኸታታሊት ፊልም ፍርዲ ዜና (ዓረብ) ፍኖተ ሂወት ዜና (እንግሊዝ) ፊልም እንዳ ዝማም

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022- ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ኣንክሮ ሺሃብ ኣርኣያ

ጕዕዞ ወዲ-ሰብ ብሞት ከም ዘኸትም ሓቂ’ዩ። እንተዀነ፡ ተርእዮ ካብ ጕዕዞ ሞት ዝተመልሱ ሰባት ክንዕዘብ እንከለና፡ እዚ ሓቂ ኣብ ገለ እዋናት ብዘይርዱእ ምኽንያት ክጠሓስ ንዕዘብ። ግብጻዊት ኡም ዓሊ ኣብ ዓዳ ከም ሓንቲ ጻድቕ’ያ እትጥመት። እቲ ምስጢር ድማ ካብ ሞት ብምምላሳ እዩ። ኣብ 1999 ጓል 83 ዓመት ዝነበረት ኡም ዓሊ፡ “ሞይታ” ተባሂሉ ኩሉ ስነስርዓት ምፍናው ሬሳ’ዩ ተኻይዱላ። እንተዀነ፡ ኣብ’ቲ ንዓኣ ዝተዃዕተ ጉድጓድ ቅድሚ ምእታዋ፡ ኣብ’ቲ ዝነበረቶ ቃሬዛ ክትንቀሳቐስ ብምጅማራ፡ እቶም ንምፍናዋ ዝመጽኡ ኣሰነይቲ ገለ ክሃድሙ ገለ ድማ ኣብ ቦታኦም ብምዕናድ ነዚ ኣገራሚ ፍጻመ ብኣንክሮ ክዕዘቡ ጀሚሮም። እቶም ደፊሮም ነቲ ተገኒዛትሉ ዝነበረት ዓለባ ዝኣለዩ ሒደት ኣብ ዝሓለፈ፡ ብዛዕባ’ታ ኣብ ኢድ ኤውሮጳውያን ደቀንስትዮ ትተሓዝ ዝነበረት ንእሽቶ መንበድበዲት መሽረፈትን መልእኽታን ገሊጽና ነይርና። እዛ ካብ ዕንጸይትን ስኒ ሓርማዝን ከይተረፈ እትስራሕ መሽረፈት፡ ኪኖ መጋየጺት ነዊሕ ታሪኻዊ መሰረት ዘለዋ’ያ። ዋላ’ኳ እዛ መሽረፈት ዝያዳ ምስ ደቀንስትዮ ሕብረተ-ሰብ ቻይና ትተኣሳሰር እንተዀነት፡ ዝያዳ ግና ብጃፓናውያን ከም ዝተማህዘት’ዮም ገለ ተንተንቲ ዝገልጹ። ኣብ 2697 ቅድሚ ልደት ክርስቶስ ኣብ እዋን ቻይናዊ ሃጸይ ሂ ጺን ዝተቐላቐለት’ዛ መሽረፈት፡ ብፍላጥ ዘይኰነስ ሃንደበት ከም ዝተማህዘት’ዮም መዛግብቲ ታሪኽ ዝገልጹ። ጓል’ቲ ሃጸይ ኣብ ሓደ ካብ’ቲ መንነትካ ሓቢእካ እትሳተፈሉ ጽምብላት ሃሩር ምስ ተሰመዓ፡ ነቲ ገጻ ሸፊናትሉ ዝነበረት መሸፈኒ - ማስኬራ - ብምውጻእ፡ ምእንቲ ገጻ ክትሽፍንን ንፋስ ክትረክብን፡ ልዕሊ ኩሉ ድማ ኣብ’ቲ ጽምብል ዝነበሩ ደቂ-ተባዕትዮ መንነታ ከየለልዩ ኢላ፡ ነቲ ማስኬራ ቅልጥፍ-ቅልጥፍ ኢላ ኣብ ቅድሚ ገጻ ንየማንን ጸጋምን ከተንቀሳቕሶ ጀሚራ። ኣብ’ቲ ጽምብል ዝነበራ ደቀንስትዮ፡ ጓል ሃጸይ ከም’ዚ ክትገብር ብምርኣየን፡ ክስዕባኦ ዝግባአን ሓድሽ ኣገባብ ምዃኑ ብምግማት ንሰን’ውን ከምኡ ገበራ። ብድሕሪ’ዚ፡ እዚ ልምዲ

ዘይተፈትሑ ግድላት

ግና፡ ኣብ መላእ ህይወቶም ዘይርስዑዎ ትርኢት’ዮም ተዓዚቦም። እታ ብእርጋን ተሰኒፋ ዝነበረት ኡም ዓሊ፡ ገጻ ተኾሊዑ ምስ ሽምግልናኣ ዘይሳነ ተሪርን ልሙጽ ቈርበትን’ያ

ወኒና ነይራ። ቅድሚ ምማታ ብምርኩስ ተደጊፋ ትጐዓዝ ዝነበረት ኡም ዓሊ፡ ሃንደበታዊ ምሉእ ሓይሊ ብምውናን ከም መንእሰይ’ያ ናብ ቤታ ተመሊሳ። ነታ ክቐብሩላ ዝሓሰቡ ጉድጓዳ ግና፡ “ድሕሪ ሓጺር ግዜ ምምላሰይ ኣይተርፈንን እዩ እሞ፡ ኣጽንሑዋ ደኣ” ብምባል’ያ ከም ዘለዋ ክገድፉዋ ተላብያቶም። ምልሶት ኡም ዓሊ ካብ ሞት፡ ከም’ቲ ንሳ እትገልጾ ብዕላማ እዩ ነይሩ። ኣብ’ቲ ቅድሚ ዳግማይ ንሓዋሩ ካብ’ዛ ዓለም ብሞት ዝተሰናበተትሉ ግዜ፡ ብጋዜጣታት ግብጺ ሰፊሕ ሸፈነ ዝተዋህቦም ዝተፈላለዩ ምስጢራትን መልእኽትን

ህዝብታትን ባህልታቶምን

ብሰፊሑ ኣብ’ተን ዝሰዓባ ጽምብላት ክትግበር ጀሚሩ። ኣብ’ቲ ፈለማ ቻይናውያን ብኣርቃይ ዝተሰርሐ ዓይነት መሽረፈት’ዮም ዝጥቀሙ ነይሮም። እቲ መሽረፈት ድማ ከከም ጾታኡ፡ ደረጃን ሃብትን ስልጣንን ዋናታቱ ይፈላለ ነይሩ። ምስ ግዜ ድማ እዞም መሽረፈት ካብ ሃሪ፡ ወረቐትን ጨርቅን ክስርሑ ኣብ ርእሲ ምጅማሮም፡ ኣካል ኣከዳድና ንጉሳዊ ስድራ-ቤት ቻይናን ጃፓንን እናዀኑ መጺኦም። ፍቑራት ድማ ኣብ’ተን መሽረፈት ፍቕራዊ ቃላት ብምውራቕ ኣብ ልዕሊ ጽባቐአን ጽባቐ ክውሰኸን ጀሚሩ። ኣብ ዝተፈላለዩ ኣጋጣሚታት ድማ፡

ከም ገጸ በረከት ኣብ መንጎ ሰባት ይለዋወጡ ነይሮም። እዘን ዝዕጻፋ ዓይነት ናይ ኢድ መሽረፈት ግና፡ ንፈለማ እዋን ኣብ መበል 18 ክ.ዘ ኣብ ጃፓን እየን ተማሂዘን። ዋላ’ኳ እዞም ናይ ኢድ መሽረፈት ኣብ ባህሊ ኤውሮጳውያን ኣብ መበል 18 ክ.ዘ እንተተቐላቐሉ፡ ኣብ ባህሊ ኤውሮጳዊ ሕብረተ-ሰብ ግና ምስ ዝርጋሐ ቅዱስ ኲናት እዮም ከስፋሕፍሑ ጀሚሮም። ኣብ’ቲ ፈለማ ድማ ኣባላት ንጉሳዊ ስድራ-ቤት ጥራይ’ዮም ዝጥቀሙሎም ነይሮም። ምስ ምጅማር መበል 15 ክ.ዘ ፖርቱጋላውያን ነጋዶ ነዘን ዝዕጸፋ

ዘይንሰምዖ የብልናን ህቡባትን ሰብ ዝናን ዓለምና ወትሩ ኣብ ዓይኒ ቆላሕታ ምስ ወደቑ እዮም። ዋላ’ኳ ብዙሓት ከም ፍሉያት ገይሮም ይጥምትዎም እንተዀኑ፡ ንሳቶም ግና ከም ኩላትና ሰባት፡ አረ ኣብ ገሊኡስ ዘይእመን ተግባራት ዝፍጽሙ እዮም። ኮኾብ ሆሊዉድ ብራድ ቢት ብሰንኪ ልዕሊ ዓቐን ምሕርናኹ፡ ንኣባላት ስድራ-ቤቱ ከይርብሽ ኣብ ድምጺ ዘየሕልፍ ክፍሊ’ዩ ዝድቅስ። ሳሙና ንቘርበት ዘበላሹ ኣሲድ ኣለዎ ዝብል እምነት ስለ ዘለዎ ድማ፡ ብሳሙና ተሓጺቡ ኣይፈልጥን’ዩ። ተዋሳኢት ኢማ ዋትሶን ብወገና ልምዲ ምጥባው ኣጻብዕቲ ኢዳን ምቝርጣም ኣጽፋራን ኣለዋ።

ክሪሲ ቲገን ብወገና፡ ሕሜታ ከም እትፈቱን ልምዲ ምጽንጻን ከም ዘለዋን ባዕላ ተናሲሓ። ኣዲል ካብ ህጻንነታ ጀሚሩ ክሳብ ሕጂ ከተቋርጾ ዘይከኣለት ልምዲ ኣለዋ። ንሱ ድማ ኣፍንጫኣ ብኣጻብዕቲ ኢዳ ድሕሪ ምጽራይ፡ ነታ ኣጻብዕቲ ኣብ ኣፋ ምእታው’ዩ። ኣዲል ነዚ ልምዲ ዋላ ኣብ ቅድሚ እኩባት ሰባት’ያ እትፍጽሞ። ህንዳዊ ኮኾብ ሻሩኻን፡ ስፖርታዊ

ጫማታት ተኸዲኑዎም’ዩ ዝድቅስ። ሪሃና ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ፡ ካብ ዝሓደረቶ ሆቴል ተረፍ ሳሙናን ሻምፖን ናይ ምምላእ ባህሪ ከም ዘለዋ ገሊጻ ነይራ።

ናይቶም ሞይታ እንከላ ረኺበዮም እትብሎም ሰባት’ያ ኣቃሊዓ። ድሕሪ ምማቶም ብተግባራት ደቆም ሕጉሳት ዘይነበሩ፡ ዕዳ ገዲፎም ዝሞቱ፡ ካብ ኣንስቶምን ደቆምን ብሕቡእ ኣብ ባንክታት ገንዘብ ኣቐሚጦም ዝነበሩ። ምስ ቁጽሪ’ቲ ሕሳብን ስም’ቲ ባንክን። ብዝፈጸምዎ ገበን ከይተረኽቡ ዝሞቱን ካልእን። እቲ ልዕሊ ኩሉ ቆላሕታ ዝረኸበ ግና፡ ኡም ዓሊ ንመንነት ቀታሊ’ታ ኣብ ከፍር ኣልሼኽ እትበሃል ቁሸት ድሕሪ ምዕማጻ ሞይታ ዝተረኽበት መንእሰይ ምቅላዓ እዩ። ኡም ዓሊ ኣብ’ቲ ሓጺር ናይ ሞት ጕዕዞኣ ምስ’ታ መንእሰይ ድሕሪ ምርኻባ፡ ካብ ኣፍ’ታ መንእሰይ ዝርዝር ናይቲ ዘጋጠማ ፍጻመ ክትረክብ ክኢላ’ያ። እቲ ቀታሊ ነታ ኣብ ደረት ግራቱ ዝረኸባ መንእሰይ ብሓይሊ ድሕሪ ምዕማጹ፡ ሓኒቑ ብምቕታል

ኣጸልምት ኣቢሉ ኣብ ደረት ጽርግያ እዩ ደርብዩዋ። እዚ ንመርመርቲ ፖሊስ ግብጺ ንከባቢ ሰለስተ ዓመታት ዘይተፈትሐ ግድል ዝዀኖም ገበን፡ ብኡም ዓሊ’ዩ ክኽሻሕ ክኢሉ። ኣባላት ፖሊስ ምሉእ ስምን ኣድራሻን ፈጻሚ ገበን ካብ ኡም ዓሊ ምስ ረኸቡ፡ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ እዮም ኣእትዮሞ። ዋላ’ኳ ኣብ ፈለማ ክኽሕድ ፈቲኑ እንተነበረ፡ ብኡም ዓሊ ተሰንዩ ኣብ ቅድሚ ዓይኑ ኩሉ’ቲ ዝፈጸሞ ተግባር ከም ዘለዎ ምስ ተገልጸሉ ግና፡ እቲ ኣብ ገጹ ዝንበብ ዝነበረ ስንባደን ምግራምን እኹል መርትዖ’ዩ ነይሩ። ኡም ዓሊ ድሕሪ ዓመት ልክዕ ኣብ’ቲ ኣቐዲማ ዝሞተትሉ ዕለት’ያ ዳግማይ ሞይታ። መቓብራ ክሳብ ሕጂ በቶም ቅድስቲ እያ ኢሎም ዝኣምኑ ግብጻውያን ይንገድ’ኳ እንተሎ፡ ግድላ ግና ኣይተፈትሐን።

መሽረፈት ካብ ቻይናን ጃፓንን ብምምጻእ፡ ኣካል ኤውሮጳዊ ባህሊ ኣብ ምዃኑ ጸላዊ ተራ ተጻዊቶም። ክሳብ ሎሚ ድማ ከም ኣካል ምርኢታት ኦፔራን፡ ህቡብ ባህላዊ ስጳኛዊ ሳዕሳዒት ፍላሚንኮን ክዀኑ ክኢሎም። እዘን ዝዕጸፋ ናይ ኢድ መሽረፈት ኪኖ መጋየጺ ኣብ ባህሊ ቻይናውያንን ጃፓናውያንን ብፍላይ፡ ኣብ እዋን ኲናትን ብጥበብ ካራተ ዝካየድ ቅልስን ኣገዳሲ ተራ’ዩ ዘለወን። ህዝቢ ሃው ንኣብነት ሬሳ ኣባላቱ ኣብ ምፍናው፡ ሃኒ ዝበሃል ዓይነት ሳዕስዒት ይፍጽም። እቶም ጻዕዳ ክዳን ዝተኸደኑ ሳዕሳዕቲ ኣብ ኢዶም ካብ ክንቲት ፒኮክ ዝተሰርሑ መሽረፈት ብምሓዝ ብህድኣት ይንቀሳቐሱ። ሓደ ካብ’ቲ ምስ’ዘን ናይ ኢድ መሽረፈት ዝተኣሳሰር ታሪኻዊ ፍጻመ፡

ኣልጀርያ ኣብ 1828 ብፈረንሳ ክትውረር ጠንቂ ምንባሮም እዩ። ኣብ 29 ሚያዝያ 1828 መራሒ ኣልጀርያ ሑሴን ባሻ ጽምብል ዒድ ኣልፈጥር ከብዕል እንከሎ፡ ብርክት ዝበሉ ልኡኻትን ኣምባሳደራትን ዝተፈላለያ ሃገራት ዮሃናኦም ንምግላጽ ይበጽሑዎ ነይሮም። እቲ ኣልጀርያዊ መራሒ ንቈንስል ፈረንሳ ብዛዕባ’ቲ ሃገሩ ንኣልጀርያ እትእውዳ ዕዳ ምስ ሓተቶ፡ እቲ ቈንስል ብንዕቀት ስለ ዝመለሰሉ፡ በዚ ዝተቖጠዐ ሑሴን ባሻ በታ ኣብ ኢዱ ዝነበረት መሽረፈት ይሃርሞ። እቲ ቈንስል ናብ ሃገሩ መልእኽቲ ድሕሪ ምስዳዱ፡ ፈረንሳ ካብ ኣልጀርያ ወግዓዊ ይቕረታ ትሓትት። መንግስቲ ኣልጀርያ ይቕረታ ክሓትት ፍቓደኛ ብዘይምንባሩ ድማ፡ ፈረንሳ ሰራዊታ ናብ’ታ ሃገር ብምስዳድ፡ ካብ 1 ሰነ 1828 ዝፈለመ መግዛእታ ክሳብ 1962 ጸኒሑ።

ኣጋጣሚዶ ትብልዎ? ግዝያቱ ክራማት ኣይነበረን። ሰማይ’ውን ብጻዕዳ ደበና’ዩ ተሸፊኑ ነይሩ። ኩሉ ምድላዋተይ ወዲአ ናብ’ቲ ተዓዲመሉ ዝነበርኩ ውራይ እናኸድኩ እንከለኹ ግና፡ ንእሽቶይ ወደይ ጽላል ኣቐቢሉኒ ክወስዳ ከኣ ደጋጊሙ ሓቲቱኒ።

ከየሕርቖ ብምባል’የ ነታ ጽላል ተማሊአያ። ኣብ ጎደና ዝርኣየኒ ሰብ’ውን ብኣይ ይግረም ነይሩ። እንተዀነ፡ ካብ ዳስ’ቲ ውራይ ክወጽእን፡ በዚ መጺኡ ዘይተባህለ ኣይሂ ማይ ኣብ ዝባንና ክዓልብን ሓደ ኰይኑ። ኣስመረት ኪዳነ - ቲራቮሎ

ክገርመኩም! ስርቂ ኣነዋሪን ብሕጊ ዘሕትትን ተግባር ምዃኑ ዳርጋ ኩሉ ሰብ ዝፈልጦ’ዩ። ኣብ መንጎ ድኻታትን ሃብታማትን ብዙሕ ፍልልያት እንከሎ፡ ኣብ ጉዳይ ስርቂ’ውን ይፈላለዩ። ድኻ እንክሰርቕ፡ “ሌባ” ተባሂሉ ክእሰር እንከሎ፡ ሃብታም እንክሰርቕ ግና፡ “ሕማም ነብሱ’ዩ ኣዚዙዎ” ብምባል፡ ሸለል ክበሃሎ ንዕዘብ። ሓደ ስሙ ዘይተገልጸ ኣመሪካዊ ሚልዮነር፡ ካብ ሓደ ዓቢ ንግዳዊ ማእከል ዋጋ 20 ሽሕ ንብረት ድሕሪ ምዕዳጉ፡ ዋጋ 50 ሳንቲም ማስቲካ ሰሪቑ ክወጽእ ኣብ ዓይኒ ካሜራ ብምውዳቑ ኣቓልቦ ስሒቡ። እዚ በዓል-ጸጋ ድሒሩ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ስርቂ ፍሉይ ባህታ ከም ዝፈጥረሉ ብምግላጽ፡ እቲ 20 ሽሕ ዶላር ምእንቲ ነዛ ናይ 50 ሳንቲም ማስቲካ ክሰርቕ ኢሉ ከም ዘፍሰሶ፡ እንተዀነ፡ ተግባራቱ ድሕሪ ምኽሻሑ እቲ ክስማዖ ትጽቢት ዝነበሮ ባህታ ከም ዝበነነ ብምሕባር፡ ኣቐዲሙ’ውን ካብ ዝተፈላለያ ትካላት ንእስ ዝበሉ ነገራት ሰሪቑ ምንባሩ ተናዚዙ። ኣልፍሬድ ሂል ዝተባህለ ክኢላ ስነ-ልቦና፡ ብርክት ዝበሉ ሰብ ዝናን ሃብታማትን ዝሰኣኑዎ ዘይብሎም ናይ ምስራቕ ልምዲ ከም ዘለዎም ብምግላጽ፡ እዚ ካብ ምስራቕ ዝረኽቡዎ ባህታ፡ ኣብ’ቲ ዓውዲ፡ “ባህታ ስርቂ” ተባሂሉ ከም ዝፍለጥ ሓቢሩ። እቲ ዘገርም፡ ትዕበ ትንኣስ ስርቂ ስርቂ’ኳ እንተዀነት፡ እዚ ሚልየነር “ስነልቦናዊ ጸገም ኣለዎ” ብምባል ናጻ ምስዳዱ’ዩ። እቲ ንብዙሓት ዘገረመ ሕቶ ግና፡ እቲ ሰራቒ ድኻ እንተዝኸውን “ጸገም ኣለዎ ተባሂሉ ምተማሕረዶ” ዝብል’ዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

* Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense. * Present clearance paper from current/last employer. * Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.). * Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview. * Application documents will not be returned to sender. * All applications should be sent through the post office. * Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Expeditor Officer Department: FITS Section: Supply Number Required: Two(02) Primary Purpose o Expedite Purchase Orders by planning, monitoring and tracking consignments until received on site.

Main Functions Expediting • Expedite all purchase orders for end users and Ensure that all orders are tracked in accordance with standard operating procedures (SOP’s) from the placement of purchase order to delivery and receipt.

• Provide feedback and suggest improvements to current process where applicable.

• Ensure that goods arrive on site at the correct time in accordance with requirements and systems • Attend daily and weekly meetings with end users providing consignment status updates.

• Provide customer service by answering queries on consignment status.

• Ensure that all order and shipment related information is updated to standard within the Company’s enterprise resource planning (ERP) system.

• Prioritise consignment booking / tracking for highly critical items.

• Develop and manage the relationship with freight forwarders and consolidators.

• Identify and improve expediting processes and procedures if problems have occurred.

• Ensure that pre-delivery inspection of goods is undertaken when are where required.

Consignment Management • Obtain materials and consumption forecasts from end user departments and manage expediting accordingly.

• Establish effective methods of managing the expediting of highly critical and shut down items to ensure that supply chain related risks are minimized.

• Liaise with Inventory Supervisor and Warehouse Supervisor to prevent stock outs.

• Liaise with port staff at Massawa via theAsmara logistics superintendent to prioritize urgently required containers to be transported to Bisha.

Administration • Prepare detailed status reports for management and end users confirming delivery commitments and advising of any significant potential delinquent items.

• Ensure that invoices are processed in accordance with procedure.

• File expediting related paperwork in accordance with supply policy.

• Daily and month end reporting to the Expediting Supervisor, supply superintendent or supply manager.

Safety • Actively participate in safety meetings and discussion UNIQUE REQUIREMENTS / OTHER INFORMATION • This position requires an energetic individual who has effective communication skills and a sense of urgency.

Qualifications: Diploma/ Degree in Business Management or relatd Fields Knowledge and Experience: 2-3 previous Experience in Logistics/ Supply Chain Knowledge, ExperienceAnd Skills Technical Skills Behavioural Skills Computer Literacy (MS Office – Intermediate, Excel.) Good Interpersonal skills Planning,Analysis and Problem Solving, Business Writing skills and Verbal & Written Communication tive Demonstrated skill in Supply Computing Software Results Orientated Knowledge of freight forwarding is advantages Attention to detail BusinessAcumen and Telephone skillsClient Service skills General Information and other requirements: * * *

Place of Work: Salary: Type of Contract:

Bisha.

As per Company salary scale.

Indefinite

Additional requirements for Nationals:

*

*

Address: Please mail your applications to; Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ወ/ሮ ስተኑር ስራጅ ስሩር፡ ብቁ.ምስክር ወረቐት 116663 መወከሲ ቁ.123055120283 ዋንነቱ ዝተመዝገበ ናይ ገዛይ ሊብሬቶ ስለዝጠፍኣኒ፡ ዝረኸበ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል ሰብ ምስ ዝህሉ፡ ብቴለ-07117758 ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ክሕብረኒ ይሓትት። እንተዘይኮይኑ፡ ካብ ዝምልከቶ ኣካል መተካእታኡ ክወሃበኒ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ወ/ሮ ስተኑር ስራጅ ስሩር ብሕ/ወኪል-ኣቶ በሽር ኣደም ኣሕመድ መም.ግደይ እምባየ ገብሩ ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዞባ 9 ምም 01 (ምም/ን/ዞባ 4 ኣስመራ) ምም ከባቢ ዕዳጋ ዓርቢ ጐደና ሰሜን ነበር ሓድሽ ጐደና 132-2 ቁጽሪ ገዛ 5 ዝርከብ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ብቁጽሪ ምስክር ወረቐት 114849 መወከሲ ቁጽሪ 100563 ብስም ወረስቲ ነፍ.እምባየ ገብሩ ተመዝጊቡ ዋንነቱ እተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ካብ ወረስቲ ስለ ዝዓደክዎ፡ ስም ዋንነት ናይ ስመይ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ እዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን የቕርብ። መም.ግደይ እምባየ ገብሩ ኣነ ሓረጉ ወልደኪዳን ሳድስ ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዞባ 7 ምም.17 (ምም/ን/ዞባ ኣባሻውል) ጐደና ኘ ቁጽሪ ገዛ 4 ዝርከብ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ብቁጽሪ ምስክር ወረቐት 112817 መወከሲ ቁጽሪ 118502 ብስም ብዓል ቤተይ ነፍ.መሓሪ ደሞዝ ተመዝጊቡ ዋንነቱ ዝተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ካብ ብዓል ቤተይ ነፍ.መሓሪ ደሞዝ ብውርሲ ዝረኸብክዎ ስም ዋንነት ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ እዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን የቕርብ። ወ/ሮ ሓረጉ ወልደኪዳን ሳድስ

Initia-

ኣብ ዞባ ማእከል ከተማ ኣስመራ ን/ዞባ ደ/ምዕራብ ከባቢ ጸጸራት ዞባ 5 ምም/01 ጎደና ለ ቁጽሪ ገዛ 31 ዝርከብ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ኤርትራ ቁ/ምስክር ወረቐት 105720 መወከሲ ቁጽሪ 110581 ዋንነቱ ብስም ኣቶ ገብረሃዋርያት ረዳእ ዝተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ፡ ዕለት 17/06/04 ብቁ/መዝ/172/04 ኣብ ቅድሚ ቤት ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ብዝተገበረልና ለበዋ መሰረት ናብ ስምና ከነመሓላልፎ ስለዝደለና፡ ዝቃወም ሰብ እንተሃልዩ እዚ ምልክታ ካብ ዝተቓልሓሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ስልጣኑ ናብ ዝተፈቐዶ ቤት ፍርዲ መቃወሚኡ ብምቕራብ ናብ ክፍሊ ፓብሊክ ኖታሪ፡ ሃገራዊ ካዳስትራል ክቐርብ ንሕብር። እዚ ከይኮነ ምስ ዝተረፍ ግን፡ ስም ዋንነት ናይዚ ንብረት ናብ ስምና ክመሓላለፈልና ናብ ዝምልከቶ ኣካል ክንሓትት ምዃንና ንሕብር። 1. ትብለጽ ገብረሃዋርያት 2. ጸሃይነሽ ገብረሃዋርያት 3. ኣበባ ገብረሃዋርያት 4. ነፍ/ ኢትዮጵያ ገብረሃዋርያት ኣብ ክንድኣ ወዳ 4.1 የማነ ዘካርያስ

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ናይ ቅድም ተኸላኻሊ እንግሊዛዊት ክለብ ኣርሰናል - ሄክቶር በለሪን፡ ምዕራባውያን ሃገራት፡ ኣብ ካልእ ክፋላት ዓለም ሂወት ሰባት ዝወስዱ ዘለዉ ኲናት ጐስየን፡ ንጉዳይ ሩስያን ዩክረይንን ልዑል ቆላሕታ ሂበን ምዅናነን፡ ‘ናይ ዘርኢ ኣድልዎ’ እዩ ኢሉ ከም ዝኣምን ተዛሪቡ። ኲናት ሩስያን ዩክረይንን ቅድሚ ወርሒ ምውላዑ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ካብቲ ግዜ ጀሚረን ምዕራባውያን ሃገራት ኣብ ልዕሊ ሩስያ ዝተፈላለዩ ማዕቀባት ኣብ ምንባር ይርከባ። ማሕበር ኵዕሶ እግሪ ዓለም - ፊፋን ማሕበር ኵዕሶ እግሪ ኤውሮጳ - ዩኤፋን እውን፡ ንክለባት ሩስያን ተጻወትተንን ብዓቢኡ ከኣ፡ ንሃገራዊት ጋንታ ኵዕሶ እግሪ ሩስያ ካብ መጻረዪ ዋንጫ ዓለም 2022 ምኽልካሎም ይፍለጥ። ካልኦት ስፖርታውያን ማሕበራት’ውን ተመሳሳሊ ውሳነ ኣሕሊፈን እየን። ነዚ ኩሉ ዝተዓዘበ

“እዚ ኣድልዎ እዩ”

በለሪን

በለሪን እምበኣር፡ ኣብዚ እዋን ኣብ ዝተፈላለዩ ክፋላት ዓለም ተወሊዖም ዘለዉ ግርጭታት፡ ተመሳሳሊ ከም ናይ ሩስያን - ዩክረይንን ቆላሕታ ክረኽቡ ከም ዘለዎም እዩ ኣገንዚቡ። “ምናልባት፡ እዞም ሰባት (ንዩክረናውያን እዩ) ዝያዳ ንዓና ስለ ዝመስሉ ወይ እዚ ግጭት ብቚጠባዊ መዳይን ብጉዳይ ስደተኛታትን ስለ ዝጸልወና ተባሂሉ እዚ ኲናት ልዕሊ ካልኦት ብዓቢ ተገዳስነት

ሮናልዶ፡ ንሓድሽ ታሪኽ ናብ ቀጠር. . . ፖርቱጋላዊ ኮኾብ ተጻዋታይ ክሪስትያኖ ሮናልዶ፡ ሃገሩ ናብ ዋንጫ ዓለም 2022 ዘሳትፋ ትኬት ድሕሪ ምቝራጻ፡ ንሱ ኸኣ፡ ብውልቁ ኣብዚ ዝዓበየ ናይ ኵዕሶ እግሪ መድረኽ ዝኾነ ውድድር፡ ሓድሽ ታሪኽ ንምስራሕ ብኣጋኡ ኣንቂዱ ምህላዉ ተሓቢሩ። ሮናልዶ፡ ነዚ ቅድሚ ሕጂ ዝኾነ ተጻዋታይ ዘይሰርሖ ቅያ ክፍጽም እንተኾይኑ፡ ሓንቲ ሸቶ ከቚጽር ኣለዎ። በዛ ሸቶ ኣቢሉ ከኣ፡ ‘ናይ ፈለማ ተጻዋታይ ኣብ ዝተፈላለዩ ሓሙሽተ ውድድራት ዋንጫ ዓለም ሸቶ ዘመዝገበ’ ዝብል ክብሪ ክላበስ እዩ። እዚ ወዲ 37 ዓመት ህቡብ ተጻዋታይ፡ ንፈለማ ግዜ ኣብ ዋንጫ

ዓለም 2006 ማልያ ሃገሩ ድሕሪ ምልባሱ፡ ኣብ 2010፡ 2014 ከምኡ’ውን 2018 ዝተሰላሰሉ ዋንጫ ዓለም ተሰሊፉ እዩ። ኣብዘን ኣርባዕተ ውድድራ ሸቶ ዘቚጸረ - ክሪስቲያኖ፡ ኣብ ዋንጫ ዓለም 2018 ኣርባዕተ ሸቶታት ከቚጽር እንከሎ፡ ኣብተን ዝተረፋ ሰለስተ ከኣ፡ ሓሓንቲ ብምምዝጋብ - ብሓፈሻ ሸውዓተ ሸቶታት ኣመዝጊቡ ይርከብ። በዚ መሰረት፡ ሮናልዶ፡ ምስ ብራዚላዊ ፔለን ጀርመናውያን ኡ ሲለርን ሚሮዝላቭ ክሎዝን ተደሪቡ፡ ራብዓይ ተጻዋታይ ኣብ ኣርባዕተ ዋንጫ ዓለም ኵዕሶ ምስ መርበብ ዘራበ ኮይኑ ጸኒሑ። ኣብዚ ንመበል 22 ግዜ ኣብ ቀጠር ዝሰላሰል (ንዕኡ ሓሙሻዩ ዋንጫ ዓለም) ሸቶ ምስ ዘቚጸር ከኣ፡

ኣብ መዝገብ ታሪኽ እዚ ውድድር ‘እንኮ’ ተጻዋታይ ተባሂሉ ክብረ-ወሰን ክሕዝ እዩ። ብዘይካ’ዚ ሮናልዶ፡ ራብዓይ ተጻዋታይ ኣብ ሓሙሽተ ዋንጫ ዓለም ዝተሳተፈ ክኸውን ሸሞንተ ኣዋርሕ ጥራይ ይተርፍኦ። ኣብዚ ኣብ 21 ሕዳር 2022 መጋረጃኡ ዝቕንጥጥ ውድድር ኣብ ሜዳ እንተተራእዩ፡ ምስ ጀርመናዊ ሎዛር ማቲያስ (ካብ 1982 – 98)፡ ከምኡ’ውን ምስ ሜክሲካውያን ኣንቶንዮ ራባጃል (ካብ 1950 -66)ን ራፋኤል ማርኬኖዝ (ካብ 2002 – 2018) ክመዓራረይ እዩ። ናይ ጸወታ ዘመን ሮናልዶ ክለዓል እንከሎ ከይተጠቕሰ ዘይሓልፍ ኣርጀንቲናዊ - ሊዮነል መሲ፡ ቅድሚ ሮናልዶ፡ ናብ ዋንጫ ዓለም 2022 ምስታፉ ምርግጋጹ ይፍለጥ። እዚ ብሉጽ ተጻዋታይ፡ ዋላ’ኳ ብተመሳሳሊ ከም ናይ ሮናልዶ ንሓሙሻይ ግዜኡ ክሳተፍ እንተኾነ፡ ነዚ ክብሪ ክበጽሕ ግና ኣይክእልን እዩ። ምኽንያቱ፡ ብሓፈሻ ካብተን ዘመዝገበን ሽዱሽተ ሸቶታት - ነተን ኣርባዕተ ኣብ 2014 ነተን ዝተረፋ ክልተ ከኣ፡ ኣብ 2006ን 2018ን ከቚጽረን እንከሎ፡ ኣብቲ ደቡብ ኣፍሪቃ ዘሰናደኣቶ 2010 ግና ሰኪዐት ክደፍር ኣይከኣለን።

ተወሳኺ * ሃገራዊት ጋንታ ኵዕሶ እግሪ እንግሊዝ፡ ካብ ሕጂ ጀሚራ (ናብ ዋንጫ ዓለም 2022 ቅድሚ ምምራሓ) ኣተሃርራማ ፍጹም ቅላዕ ትለማመድ ምህላዋ፡ ኣሰልጣኒኣ ጋረዝ ሳውዝጌት ሓቢሩ። እዛ ብሰለስተ ኣናብስ እትጽዋዕ ሃገራዊት ጋንታ፡ ዋንጫ ዓለም ኣስታት ሸውዓተ ኣዋርሕ ተሪፍዎ እንከሎ ልምምድ ትገብር ዘላ፡ ፍጹም ቅላዕ መሊኻ ምእንቲ ክትጸንሕ ምዃኑ ይግለጽ። እዛ ሃገራዊት ጋንታ፡ ኣብ ዋንጫ ኤውሮጳ 2020 ብኢጣልያ 3ብ2 ተረቲዓ ጽዋእ ካብ ምልዓል ምዕንቃጻ ይዝከር። ብተወሳኺ፡ ሳውዝጌት፡ ፍጹም ቅላዕ ልዕሊ ዕድል፡ ክእለት (ብቕዓት) ምዃኑ ስለዝኣምን እዩ ብኣጋኡ ልምምድ ፈሊሙ ዘሎ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ዓላሚ እዛ ጋንታ - ሳውዝጌት፡ ኣብ ማንቸስተር ዩናይትድ ብዘርእዮ ዘሎ ምንቅስቓስ ብቐጻሊ ንዝንቀፍ ዘሎ - ሃሪ ማጉዌር ምምራጹ፡ ኣብ ዝሕመየሉ ዘሎ እዋን፡ ‘ኣብቲ ዝለዓለ ብቕዓቱ ክጻወት ይኽእል እዩ’ ክብል ተኸላኺልሉ። እዚ ተኸላኻሊ፡ ሰሉስ ምሸት ኣንጻር ኣይቮሪኮስት ኣብ ዝነበሮም ጸወታ፡ ብደገፍቲ ሃገሩ ክሽደድ እዩ ተራእዩ። * ዝሓለፈ ዓመት ወርሒ ታሕሳስ ብሰንኪ ናይ ልቢ ጸገም ካብ ኵዕሶ እግሪ ጥሮታ ዝወጸአ - ሰርጆ ኣጕየሮ፡ ዳግማይ ክምለስ ከምዝኽእል ኣአንፊቱ። ናይዚ እዋን ሓደ ካብ ዝበለጹ ኣጥቃዕቲ ምዃኑ ዝእመነሉ - ኣጕየሮ፡ ሽሕ’ኳ ሓካይም ንሓሙሽተ ወይ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ዝኾነ ንጥፈታት ከይገብር እንተሓበርዎ፡ ንሱ ግና፡ ልምምድ ክጅምር ከምዝደለየ ገሊጹ። * ከም ጸበጻብ ጋዜጣ ሚረር፡ ኣከፋፋሊ ሊድስ ዩናይትድ - ካልቪን ፊሊፕስ፡ ንክለቡ ኣብ ዝመጸእ ክረምቲ ሓድሽ ውዕል ከተፈርሞ ከምዝሓተታ ኣብ ዓምዳ ጽሒፋ። በዚ ከኣ፡ ነተን ኣድነቕቱ ዝኾና ክለባት - ሊቨርፑል፡ ማን ዩናይትድ፡ ኒውካስል፡ ዌስትሃምን ኣስቶን ቪላን ኣቖጢዑ ከምዝርከብ ትገልጽ። * ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ንኣጥቃዓይ ኣንቶንዮ ማርሻል፡ ኣብ መስርሕ ምስግጋር ሃሪ ከይን ከም መባድልቲ ናብ ቶተንሃም ክትጥቀመሉ ከምእትኽእል ኢኤስፒኤን ሓቢራ። ቶተንሃም፡ ንከይን ልዕሊ 100 ሚልዮን ፓውንድ ከምዝሸነነቶ ዝገለጸት እዛ ጋዜጣ፡ ዩናይትድ ከኣ፡ ንማርሻል ኣብቲ ውዕል ብምእታው ገለ ካብቲ ገንዘብ ክትሽፍን እዩ ድሌታ። ማርሻል፡ ኣብዚ እዋን ብልቓሕ ምስ እስጳኛዊት ክለብ ሰቪያ እዩ ዘሎ። * ዕጫ ዋንጫ ዓለም ቀጠር - 2022፡ ሎሚ ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቀትሪ ኣብ ዶሓ - ቀጠር ክወድቕ እዩ። ንመበል 22 ግዜኡ ዝካየድ ዋንጫ ዓለም 2022፡ ካብ 21 ሕዳር ክሳብ 18 ታሕሳስ ክካየድ እዩ። እዚ ወትሩ ኣብ ወርሓት ሰነን ሓምለን ዝካየድ ዝነበረ ውድድር፡ ብሰንኪ ኣብዘን ኣዋርሕ ኣብ ቀጠር ዘሎ ልዑል ዓቐን ዋዒ እዩ ኣብ መወዳእታ ኣዋርሕ ክሰላሰል።

እንተተራእዩ ኣዝዩ ሕማቕ እዩ” ዝበለ እዚ እስጳኛዊ ተኸላኻሊ፡ እዚ ጉዳይ ኣብ ኤውሮጳ ምስ ተኸስተ ልዕሊ ዓቐን ሸፈነ ክወሃቦ ብምርኣዩ እዩ ዘይዕጉብነቱ ዝገልጽ ዘሎ። በለሪን ብምቕጻል፡ “ኲናት ፍልስጤም ተወሊዑ ዝተዛረበሉ የለን። ኣብ የመን፡ ኢራቕን ኣብ ካልኦት ሃገራትን ተመሳሳሊ ፍጻመ ኣጋጢሙ ሰማዒ እዝኒ ኣይረኸበን። ሕጂ ግና፡ ሩስያ፡ ዋንጫ ዓለም ካብ ምስታፍ ተኸልኪላ ኣላ። ብከምዚ ጉዳይ፡ ካልኦት ሃገራት ቅድሚ ነዊሕ ዓመታት ምተኸልከላ ነይረን፡ ግና ኣይተገብረን። እዚ ኣብ ካልኦት ሃገራት ክኸውን ከሎ ዓይንኻ ምዕማት፡ ኣብ ከባቢኻ ምስ መጽአ ቋሕ ምባል ‘ዘርኣዊ ኣድልዎ’ እዩ። ብተወሳኺ፡ ኣብ ልዕሊ ሂወት ሰባት ድንጋጸ ዘይምህላው እዩ” ክብል ተዛሪቡ። ዝተፈላለያ ሃገራት ኤውሮጳ፡ ንስፖርት

ኣብ ፖለቲካ ብምእታው መሳርሒ ይጥቀማሉ ምህላወን ኣብ ዝግለጸሉ ዘሎ እዋን፡ ሄክቶር በለሪን፡ ነዚ ሸፈነ ካብ ዘይተቐበሉ ገለ ተጻወትቲ እዩ። ኣቐዲሙ፡ ምስ ኢርዙሩም ስፖርት ዝተባህለት ቱርካዊት ክለብ ዝጻወት - ኣይቱክ ደሚር፡ ነታ ኩሎም ተጻወትቲ ክለብስዋ ዝተዋህበቶም ‘ኣይፋል ንኲናት’ እትብል ማልያ፡ “እዛ ማልያ ነዞም መዓልታዊ ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ዝቕዘፉ ዘለዉ ሰላማውያን ሰባት ኣይትውክልን እያ” ብምባል ምውዳይ ምሕሳሙ ይዝከር። ወዲ 27 ዓመት ሄክቶር በለሪን፡ ኣብዚ እዋን ብልቓሕ ማልያ እስጳኛዊት ክለብ ሪያል በቲስ ለቢሱ ይርከብ። እዚ ፈጣን ናይ የማን ተኸላኻሊ፡ ኣብ 2011 ካብ ባርሴሎና ናብ ኣካዳሚ ኣርሰናል ድሕሪ ምጽምባሩ፡ ንሓደ ዕቚድ ብማልያ እዛ ለንደናዊት ልዕሊ 250 ግጥማት ምጽዋቱ ሰነዳቱ የረድእ።

ኣሰንባዲ ፍጻመ እዛ ሰሙን

ዝሓለፈ ሰሉስ ሃገራዊት ጋንታ ኵዕሶ እግሪ ናይጀርያ፡ ብመዘናኣ ጋና ካብ ሱታፌ ዋንጫ ዓለም ድሕሪ ምዅላፋ፡ በዚ ውጽኢት ዝተቖጥዑ ደገፍታ ናብ ሜዳ ወሪሮም ብምእታው ዕንወት ብምውራዶም ኣዛራቢ ፍጻመ ሰሪሖም። ናይጀርያ፡ ኣብ ካልኣይ እግሪ እዚ ጸወታ ኣብ ሃገራ 1ብ1 ብምፍልላያ፡ ኣብ ሜዳኣ ሸቶ ስለዝተቖጽራ እያ ድሕሪ 16 ዓመታት ካብ ዋንጫ ዓለም ምስታፍ ትበኵር ዘላ። ድሕሪ’ዚ እዩ እምበኣር፡ ኣሽሓት ደገፍቲ ካብ መንበር ተንሲኦም ናብ ሜዳ ብምእታው ምስ ፖሊስ ክገራጨዉን ንብረት ከዕንዉን ኣብ ዓይኒ ካሜራ ዝኣተዉ። ዋላ’ኳ ዘንብዕ ጋዝ እንተተኻዕወሎም፡ ናብቲ ጸወታ ዝቃላሓሉ ክፍሊ ሜድያ ከይተረፈ እዮም ክኣትዉ ተራእዮም። ብተወሳኺ፡ ንተጻወትቲን ጋዜጠኛታትን ጋና፡ ዝተፈላለዩ ነገራት ምድርባዮም ተሓቢሩ። ትማሊ ድሕሪ ቀትሪ ከኣ፡ ዜጋ’ታ ሃገር ዝኾነ ኣሰልጣኒኣ - ኣጎስቲን ኢጉቫን፡ ስርሑ ከምዘቋረጸ ቢቢሲ ስፖርት ኣቃሊሓ። ካብዚ ኣህጉር ከይወጻእና፡ ኣጥቃዓይ ግብጺ ሞ ሳላሕ፡ ድሕሪ ወሳኒት ፍጹም ቅላዕ ምስሓቱን ሃገሩ ካብ ዋንጫ ዓለም

ምስታፍ ምብኳራን፡ ካብ ኣህጉራዊ ውድድራት ጥሮታ ክወጽእ ከምዝኽእል ኣአንፊቱ። ሳላሕ፡ ድሕሪ እቲ ብሰኔጋል ምግላፎም ንደቂ ጋንታኡ ኣብ ዝሃቦ ስምዒት ዝተሓወሶ መደረ፡ “ምሳኹም ክጻወት ኣዝዩ እዩ ዘዅርዓኒ፡ ዋላ’ውን ኣብ መጻኢ ኣብ ዘየለኹሉ” ክብል ብምዝራቡ እዩ ብዛዕባ መጻኢኡ ዝተቓልሐ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ፈደረሽን ኵዕሶ እግሪ ግብጺ፡ “ደገፍቲ ሰኔጋል፡ ጸወታ ቅድሚ ምጅማሩ ግብጻውያን ተጻወትቲ ሒዛ ንዝነበረት ኣውተቡስ ከም ዘጥቅዑዋ፡ ብዘይካ’ዚ፡ ተጻወትቲ ነብሶም ኣብ ዘወዓዕዩሉ ዝነበሩ እዋን፡ ብፍላይ ናብ ሳላሕ ተጻባእቲ ቃላትን ማይ ዝሓዙ ጎማታትን ደርብዮም” ብምባል ይኸስስ ምህላዉ ተሓቢሩ። ብተወሳኺ እዚ ፈደረሽን፡ ሰኔጋላውያን፡ ኣብ ልዕሊ ሳላሕ መጥቃዕቲ ከምዝፈጸሙን፡ ኣብ እዋን ፍጹም ቅላዕ ከኣ፡ ኣብ ገጹ ብጨረርታ ከምዝወግእዎን ናብ ፊፋ ብምጥራዕ፣ ጸወታ ክድገመሉ ትማሊ ኣማስያኡ ሓቲቱ ኣሎ። በዚ ናይ ጨረርታ ጉዳይ፡ ሰኔጋል፡ ብላዕለዋይ ተጸዋዒ ኵዕሶ እግሪ - ፊፋ፡ ክትቅጻዕ ከምእትኽእል ክግለጽ ቀንዩ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

1 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.183

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ወጥሪ ሓውሲ ደሴት ኮርያ ኣብ ዝብእሰሉ ዘሎ እዋን፡ ደቡብ ኮርያ፡ ኣብ ምክትታል ጠፈርን ወተሃደራዊ ዓቕማ ኣብ ምጕልባትን ከምዝሕግዛ ዝገለጸቶ ሮኬት ናብ ህዋ ከምዝወንጨፈት ሚኒስትሪ ምክልኻል እታ ሃገር ኣፍሊጡ። እቲ ሮኬት፡ ካብ ከተማ ሶውል 150 ኪ.ሜ ርሒቓ ካብ እትርከብ ታኢኣን ዝተባህለት ግዝኣት፡ ሚኒስተር ምክልኻል ደቡብ ኮርያን ካልኦት ሰበ-ስልጣንን ኣብ ዝተረኽብሉ ኣጋጣሚ ከምእተወንጨፈ ተገሊጹ። እቲ ብረቡዕ ከምዝተወንጨፈ ዝተገልጸ ሮኬት፡ ድሕሪ ሽዱሽተ መዓልታት

ደቡብ ኮርያ፡ ናብ ህዋ ሮኬት ወንጪፋ ናይቲ ሰሜን ኮርያ ዘካየደቶ ፈተነ ስግረኣህጉራዊ ባለስቲክ ሚሳይል ምዃኑ ጸብጻባት የመልክቱ። እቲ ሮኬት፡ ካብ ሰሜን ኮርያ ክመጽእ ንዝኽእል ስግኣት ኣብ ምግታእ ኣበርክቶ ዘለወን ሳተላይታት ንምውንጫፍ ተራኡ ልዑል ከምዝኸውን፡ እቲ ሚኒስትሪ ገሊጹ። ሰሜን ኮርያ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ዘካየደቶ ስግረ-ኣህጉራዊ ዘጠቓለለ ፈተነታት ሚሳይል፡ ኣብ ልዕሊ ጐረባብታን መሻርኽተን ሃገራት ምዕራብን ሻቕሎት ፈጢሩ ከምዘሎ፡ ጸብጻባት የረድኡ።

ዲ.ሪ.ኮንጎ - ብሓድሽ ግጭት 6 ሽሕ ሰባት ተመዛቢሎም ኣብ መንጎ ሰራዊት መንግስቲ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎን፡ ‘ኤም 23’ ዝተሰምየ ዕጡቕ ጉጅለን ዝተወለዐ ኲናት ኣብ ዝቕጽለሉ ዘሎ እዋን፡ ኣሽሓት ነበርቲ ካብ ቤት-ንብረቶም ከምእትመዛበሉን ሓያሎ ካልኦት ድማ ናብ ጐረባብቲ ሃገራት ከምእተሰደዱን ካብቲ ቦታ ዝተፈነወ ዜና ሓቢሩ። እቲ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ተፈጢሩ ዘሎ ኲናት፡ ዕጡቕ ሓይሊ ‘ኤም23’ ብ27 መጋቢት ኣብቲ ምስ

ኡጋንዳን ሩዋንዳን ኣብ ዘዳውብ ከባቢታት ኣብ ልዕሊ ዝርከብ መዓስከር ሰራዊት መንግስቲ ኮንጎ ድሕሪ ዝኸፈቶ መጥቃዕቲ ከምእተወልዐ ጸብጻባት የመልክቱ። በዚ ድማ፡ ኣብ ውሽጢ ሒደት መዓልታት ልዕሊ 6 ሽሕ ነበርቲ ኣብ ግዝያዊ መዕቆቢ ስደተኛታት ከምእተመዝገቡ ዝሓበረ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ እቲ ኲናት ናብ ሰፊሕ ከባቢታት እታ ሃገር ይልሕም ብምህላዉ፡ ቊጽሪ ተመዛበልቲ ክውስኽ ከምዝኽእል ኣሚቱ።

መንግስቲ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ፡ ዕጡቕ ሓይሊ ‘ኤም 23’ ብሩዋንዳ እናተሓገዘ ነቲ መጥቃዕትታት የካይድ ከምዘሎ ብምኽሳስ፡ ኣብቲ ኲናት ዝተማረኹ ዝበሎም “ኣባላት ሰራዊት መንግስቲ ሩዋንዳ” ኣብ ማዕከናት ዜናኡ ከምዘቕረበ ይሕበር። ዕጡቕ ተቓዋሚ ሓይሊ ‘ኤም 23’፡ ኣብ 2012ን 2013ን ብዘካየዶ መጥቃዕትታት፡ ሰፊሕ ክፋል ምብራቓዊ ወሰናስን ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ ተቘጻጺሩ ምንባሩ ዝዝከር ኮይኑ፡ ኣብቲ እዋን፡ ሰራዊት መንግስቲ ኮንጎ ብዓቃብ ሰላም ሰራዊት ሕቡራት ሃገራት ተደጊፉ ብዘካየዶ ጸረመጥቃዕቲ፡ እቲ ዕጡቕ ተቓዋሚ ሓይሊ ናብ ጐረባብቲ ሃገራት ሩዋንዳን ኡጋንዳን ከምእተደፍአ ይገልጹ። ኣብቲ እዋን’ቲ ብሕቡራት ሃገራት ዝተመዘዘ ፍሉይ መርማሪ ጉጅለ፡ ሩዋንዳን ኡጋንዳን ነቲ ዕጡቕ ሓይሊ ከምዝድግፍኦ’ኳ እንተኸሰሰ፡ ክልቲአን ሃገራት ግን ነቲ ክሲ ነጺገንኦ ምንባረን ኣይርሳዕን።

ናይጀርያ፡ ኣብ ልዕሊ ናይ ገበን ጕጅለታት ደብዳብ ነፈርቲ ኣካይዳ ሰራዊት ናይጀርያ፡ ኣብ ልዕሊ ብሞተር-ብሽክለታ እናተንቀሳቐሱ ኣብ ናይ ገበን ተግባራት ዝተዋፈሩ ኣባላት ናይ ሓደ ዕሉል ጕጅለ፡ ደብዳብ ነፈርቲ ከም ዘካየደ ኣፍሊጡ። በቲ ኣብ ሰሜናዊ ክፋል ናይ ናይጀርያ ኣብ እትርከብ ዞባ ካዱና ዝተኻየደ ደብዳብ፡ 34 ኣባላት ናይቲ ጕጅለ-ገበን ከም ዝተቐትሉ ድማ እቲ ሰራዊት ወሲኹ ሓቢሩ። ወሃቢ-ቃል ሓይሊ-ኣየር ናይጀርያ ብረቡዕ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ በቲ ኣብ ከባቢ ‘ማንጎሮ’ ዝተባህለት ቁሸት

ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ማይ ጃሕጃሕ

ዝተኻየደ ወተሃደራዊ ስርሒት፡ ካልኦት ቁጽሮም ዘይተፈልጡ ሓያለ ኣባላት ናይቲ ጕጅለ’ውን ከምዝቖሰሉ ኣመልኪቱ። እዞም ኣብቲ ከባቢ ዝንቀሳቐሱ ናይ ገበን ጕጅለታት፡ ብህዝቢ ናይቲ ከባቢ ‘ሸፋቱ’ ብዝብል ስም ዝፍለጡ ኰይኖም፡ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ዝፍጽሙዎ ተግባራት ቅትለት፡ ካብዚ ዝሓለፈ ቀረባ ግዜ ጀሚሮም ኣሐይሎሞ ከምዘለዉ’ዮም ጸብጻባት’ታ ሃገር ዝገልጹ። እዞም ጕጅለታት፡ ሰባት እናጨወዩ ዘይተኣደነ መባድልቲ ከምዝሓቱ’ውን

እዩ ዝንገረሎም። ዝሓለፈ ሰሙን፡ ኣባላት ናይ ሓደ ካብቶም ጕጅለታት ገበን፡ ንሓንቲ ካብ ከተማ ኣቡጃ ናብ ዞባ ካዱና ትጐዓዝ ዝነበረት ባቡር፡ ብረትን ካልኦት ተባራዕቲ ነገራትን ዓጢቖም ብምህጃም፡ ንብዙሓት ተሳፈርቲ ቀቲሎም ንሓያለ ካብቶም ዝተረፉ ጨውዮም መባድልቲ ይሓቱሎም ከምዘለዉ ድማ፡ እቶም ጸብጻባት ወሲኾም የመልክቱ። እቲ መጥቃዕቲ፡ ኣብ ታሪኽ’ታ ሃገር በቶም ሸፋቱ ካብ ዝተፈጽሙ ተመሳሰልቲ ተግባራት እቲ ዝኸፍአ ከምዝዀነ፡ ብዙሓት ወገናት’ታ ሃገር ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ይሕብሩ ኣለዉ። መንግስቲ ናይጀርያ፡ ጸጥታ ናይቲ ዞባ ንምውሓስ ብኣሽሓት ዝቑጸሩ ወተሃደራት ኣዋፊሩ ከብቅዕ፡ ኣብ ልዕሊ ተጐዓዝቲ ባቡር ብጸሓይ ቀትሪ ከምዚ ዝበለ ገበን ክፍጸም ምኽኣሉ፡ ካብ ብዙሓት ወገናት ተሪር ነቐፌታ ገጢሙዎ ኣሎ።

ቻይና፡ ኣብ ምርምር ዝነጥፋ ሰለስተ ሳተላይት ወንጪፋ

ቻይና፡ ኣብ ኣከባብያዊ ዳህሳስን ጠፈራዊ ምርምርን ዝነጥፋ ሰለስተ ዝተራቐቓ ሳተላይታት ብዓወት ናብ ዙርያ ምድሪ ከምዝወንጨፈት ኣፍሊጣ። እተን ሳተላይታት፡ ኣብ ኣከባቢያዊ ዳህሳስ ብሓፈሻ፡ ኣብ ምቍጽጻር ማያዊ ኣከባቢ፡ ሓደጋታት ባርዕ መሮርን ካልእ ባህርያዊ ሓደጋታትን ድማ ብፍላይ ዘተኰረ መጽናዕቲ ኣብ ምክያድ ከምዝነጥፋ፡ ክኢላታት ጠፈራዊ ምርምር ቻይና ሓቢሮም።

ፕረዚደንት ቱኒዝያ፡ ቀይስ ሰይድ፡ ነቲ ኣቐዲሙ ናይ ምውንዛፍ ስጉምቲ ተወሲዱሉ ዝጸንሐ ባይቶ ሃገሩ፡ ምሉእ ብምሉእ ከፍርሶ ምዃኑ፡ ብመንገዲ ኣገልግሎት ዜና እታ ሃገር ኣብ ዘመሓላለፎ ሓበሬታ ገሊጹ። ፕረዚደንት ሰይድ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ድሕነት ቱኒዝያን ኣብታ ሃገር ዝርከባ ትካላትን ንምውሓስ፡ ኣብ ልዕሊ ባይቶ ወከልቲ ህዝቢ እታ ሃገር ናይ ምዅንናን ስጉምቲ ከምእተወስደ ኣረዲኡ። እቲ ፕረዚደንት ነዚ ዘፍለጠ፡ ድሕሪ ሒደት ሰዓታት ናይቲ ኣባላት ባይቶ እታ ሃገር ብማንዛ ዘካየድዎ ኣኼባ እዩ። እቲ ፕረዚደንት ወሲኹ፡ ኣባላት ባይቶ ሃገሩ ዘካየድዎ ርክብ፡ ዕልዋ መንግስቲ ዘአንፍት ምንቅስቓስ ምንባሩ ድሕሪ ምሕባር፡ ኣብ ልዕሊ ቱኒዝያ ጥልመት ከምዝፈጸሙ ከሲሱ።

ጎደና 173-18ቁ.21 ከባቢ ማይ ጃሕጃሕ ጥቓ ህዝባዊ ቤት ንባብ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቻይና፡ በቲ ብውሽጣዊ ዓቕማ ዘማዕበለቶን ኣብ ጠፈራዊ ምርምር ልዑል ደገፍ ዝገብር ዘሎን ‘ሎንግ ማርች’ ዝተሰምየ ሮኬት ናይ ዝወንጨፈተን ሳተላይታት ቍጽሪ፡ ዛጊት 413 በጺሑ ከም ዘሎ ጸብጻባት ይሕብሩ። መስርሕ ህንጸቱ ኣብዚ ዓመት ክዛዘም ትጽቢት ዝግበረሉ ጠፈራዊ መደበር ትድኵን ዘላ ቻይና፡ ካብ 2030 ንጠፈራዊ ምርምር ክትዕብልሎ ወጢና ከምዘላ እዩ ዝሕበር።

ፕረዚደንት ቱኒዝያ ንባይቶ ሃገሩ ኰኒኑ

ጎደና

ዕለት 1/4/2022

ነቲ ፈተነታት ዝዀነና ደቡብ ኮርያን ጃፓንን ብወገነን፡ ክመጽእ ንዝኽእል ስግኣት ንምምካት ወተሃደራዊ ዓቕመን ከደንፍዓ ምዃነን እየን ዝገልጻ ዘለዋ። በዚ ድማ ቅልውላው ሓውሲ ደሴት ኮርያ ዝኸፍአ ኣንፈት ከይሕዝ፡ ወተሃደራውያን ተንተንቲ ስግኣቶም ይገልጹ። ኣቐዲሙ ብውሽጣዊ ዓቕማ ዝማዕበለ ዝኾነ ወተሃደራዊ ሳተላይት ከምዘይብላ እትጥቀስ ደቡብ ኮርያ፡ ኣብ ልዕሊ ሰሜን ኮርያ ከተካይዶ ዝጸንሐት ስለያታት፡ ካብ ኣመሪካ ብእትረኽቦም ናይ ስለላ ሳተላይታት ከምዝኾነ ጸብጻባት ይሕብሩ።

ቁ.ቴሌፎን 127565

ነቲ ርክብ ስዒቡ፡ ሚኒስተር ፍትሒ ቱኒዝያ ለይላ ጀፋል፡ ቤት-ፍርዲ እታ ሃገር ኣብ ልዕሊ እቶም ኣቐዲሙ ናይ ምውንዛፍ ስጉምቲ ተወሲዱሎም ዝጸንሑ ኣባላት ባይቶ ቱኒዝያ፡ ኣንጻር ጸጥታ እታ ሃገር ውዲት ብምእላም ዝብል ክሲ ክምስረተሎም ምዃኑ ሓቢራ። ፕረዚደንት ቀይስ፡ ኣቐዲሙ ኣብ ልዕሊ ባይቶ ቱኒዝያ ንኣስታት ሸሞንተ ኣዋርሕ ዝጸንሐ ናይ ምውንዛፍ ስጉምቲ ወሲዱ ምንባሩ ኣይርሳዕን።

ቁ.ስልኪ 127582

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ቀዳም 2 ሚያዝያ 2022

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 5

ገጽ 6

ገጽ 7

ኮለጅ ኣቭየሽን ካበይ - ናበይ?

ሰማይ ፈሪሱና!

ጸቕጢ ኣእምሮ እትዕቅን ስማርት ሰዓት

ሽፍታ ባሕሪ

ባይቶ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ “ውሕስቲ ሃገር ንወለዶታት” ብዝብል ቴማ መበል 17 ስሩዕ ኣኼባኡ፡ ብ29ን 30ን መጋቢት ኣብ ከተማ ባጽዕ ኣቃኒዑ። ኣቦ-መንበር ባይቶ ኣቶ ኢብራሂም ዓሊ ሼኽ፡ ውሕስቲ፡ ብልጽግትን ማሕበራዊ ፍትሒ ዝሰፈናን ሃገር ንመጻኢ ወለዶታት ንምርካብ ረዚን ዋጋ ከምእተኸፍለ፣ ሎሚ መኸተና ኣብ ዝሓሸ መድረኽ ከምዝርከብ ገሊጹ። ኣብ 2021 ኣብ ማሕበራዊ፡ ቁጠባዊ፡ ድሕነታውን ካልእን ናይ ዝተዓሙ ንጥፈታት ጸብጻብ፣ ከምኡ’ውን ን2022 ዝተታሕዙ መደባት ቀሪቡን ዘተ ተኻዪዱሉን። ኣብ ቀረብ ማይ ዘሎ ብድሆታት፣ ጥዕና

ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎም ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቦም ክንክን ክግበረሎም ዝጸንሑ 3 ዜጋታት፡ ሓውዮም ተፋንዮም። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ናይቶም ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት ክሳብ ትማሊ፡ 9,728 ክኸውን እንከሎ፡ 9,623 ካብ’ዚኦም ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ 2 ድማ ገና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቦም ዝርከቡ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 01 ሚያዝያ 2022

ባይቶ ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ፡ መበል 17 ስሩዕ ኣኼባኡ ኣቃኒዑ ዜጋታት ንምውሓስ ዝግበር ዘሎ ጻዕርታት፣ ብቕዓት ትምህርትን ተሳታፍነት ተመሃሮን ንምዕባይ ዝተሳለጡ ስራሓት፣ እቶታውነት ሕርሻ ንምድንፋዕ ዝትግበሩ ዘለዉ መደባት፣ ንጥፈታት ምዕቃብ ሓመድን ማይን እውን መብርሂ ተዋሂብሎም። ባይቶ ኣብ መወዳእታ፡ ዕድል ትምህርቲ ዘይረኸቡ ቈልዑ ኣብ መኣዲ ትምህርቲ ከምዝሳተፉ ምግባር፣ ሽግር ዝስተ ማይ ዳህላክ፡ ባዳ፡ ናሮ፡ ቅላመትን ከተማ ኣፍዓበትን ፍሉይ ቈላሕታ ክግበረሉ፣ ጥሕሰት ሕጊ መሬት ልዑል ኣቓልቦ ክወሃቦ፣ ኮም ዝሰረቱ ከባቢያዊ ጽሬት ብዕቱብ ክተሓዝ ዝብሉን ካልኦትን ውሳኔታትን ለበዋታትን ኣሕሊፉ። ኣመሓዳሪት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ወ/ሮ ኣስመረት ኣብርሃ፡ ጠለባት ህዝቢ ምስማዕን መፍትሒታት ምቕራብን ሓላፍነት ባይቶ ምዃኑ ጠቒሳ፡ ልምዓት ብዘይ ንቑሕ ተሳትፎ ህዝቢ ስለዘይዕወት፡ ባይቶ ካብ ቀዳምነታቱ ሰሪዑ ክሰርሓሉ ኣዘኻኺራ። ኣብ ኣቕርቦት ማሕበራዊ ኣገልግሎታት፡ ሓሓሊፉ ዝርአ ጉድለታትን ሕብረተ-ሰብ ዘልዕሎ መሰረታዊ ሕቶታትን፡ ኣብ ትግባረ መደባት ብኣሉታ ስለዝጸሉ፡ ኣብ ምፍዋሱ ውህደት ናይ ኩሎም ኣካላት ወሳኒ ምዃኑ ድማ ኣስሚራትሉ።

ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ፡ እቶታውነት ሕርሻ ንምድንፋዕ ኣብ ዝሕግዙ ኣገባባት ተዘትዩ ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ፡ ሕርሻዊ እቶትን እቶታውነትን ንምድንፋዕ ከምኡ’ውን ውሕሉል ምሕደራ ኣጠቓቕማ ማይን መሬትን ንምትእትታው፡ ምስ ኩሎም ኣካላት መንግስቲ፡ ህዝብን ሰራዊትን ብምውህሃድ ብዕቱብ ይስራሓሉ ከምዘሎ፡ ኣመሓዳሪ ዞባ ጋሽ-ባርካ ኣምባሳደር ማሕሙድ ዓሊ ሕሩይ ገሊጹ።

መንእሰያት ሰራሕተኛታት ን/ዞባ ዒላ-በርዕድ ጉባኤ ኣቃኒዖም ውዳበ መንእሰያት ሰራሕተኛታት ሃማመተኤ ኣብ ንኡስ ዞባ ዒላ-በርዕድ፡ ብ28ን 29ን መጋቢት ንጥፈታቱ ብምግምጋም ቀዳማይ ጉባኤ ኣቃኒዑ። ኣብ ዝቐረበ ናይ ሰለስተ ዓመታት ጸብጻብ፡ ኣብ ምስግጋር ክብርታት ሕብረተ-ሰብን ሰውራን፣ ምስፋሕ ውዳበን ምብራኽ ንቕሓትን፣ ስድራ ስዉኣት ኣብ ምሕጋዝ ከምኡ’ውን ‘ኮቪድ-19’ ኣብ ምክልኻል ዝምስገን

ገጽ 11 ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ሲንየር ...

ስራሕ ከምእተሰላሰለ ተሓቢሩ። ተሳተፍቲ፡ ኣብ ዝቐረበ ጸብጻብ ድሕሪ ዘካየድዎ ዘተ፡ ኣብ ናይ መጻኢ መደባት ብምዝታይ፡ ሓዳስ ኣካያዲት ኣካል መሪጾም። ሓለፍቲ ፖለቲካዊ ጉዳያትን ውድባዊ ጉዳያትን ህግደፍ ዞባ ዓንሰባ፡ ንጉባኤኛታት ኣብ ዝሃብዎ ኣስተምህሮ፡ መንእሰያት ኣብ ሃገራዊ ጉዳያት ዘለዎም መረዳእታ ብምዕማቚ፡

ብድሆታት ብንቕሓት ኣብ ምምካትን ተተግባሪ መደባት ኣብ ምውጣንን መሪሕ ተራ ክጻወቱ ኣዘኻኺሮም። ኣካያዲ ስራሕ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ዒላበርዕድ ኣቶ መሓረና ተኽለኣብ ድማ፡ እቲ ውዳበ ኣብ ምሕጋዝ ዝተጸገሙ ወገናት ክገብሮ ንዝጸንሐ ተራ ብምጥቃስ፡ ውዳቤታቱ ብምስፋሕ ናይ ምግባር ዓቕሙ ከሐይል ተላብዩ።

ኣመሓደርቲ ከባቢ፡ ኣነባበርቲ ዓዲ፡ ኣባላት ባይቶ፡ ወከልቲ ህዝቢ፡ ትካላት መንግስትን ማሕበራትን፡ ከምኡ’ውን ኣዘዝቲ ህዝባዊ ሰራዊት ኣብ ዝተረኽቡሉ ብ28 መጋቢት ኣብ መንሱራ ኣብ ዝተገብረ ርክብ፡ ኣምባሳደር ማሕሙድ፡ ጐድኒ-ጐድኒ ምምሕዳራውን ልምዓታውን መደባት፡ ንቕሓትን ውዳበን ህዝቢ ብምሕያል ሕርሻዊ እቶታውነት ንምኽዕባት ዝሕግዙ ሜላታት ብምልኣት ንምትግባር፡ ከምኡ’ውን ኣብ ምሕደራን ተጠቃምነትን ሃብቲ ማይን መዓላ መሬትን ዝጸንሑ ድኽመታት ንምውጋድ፡ ስጒምቲታት ይውሰድ ከምዘሎ ሓቢሩ። ግብሪ ሕርሻን መሬትን ጥሪትን ብግቡእ ምእካብን፡ ሃብቲ ገረብ ምክንኻንን፡ ምስ ቀዳምነታት ዝተሰርዑ መደባት ምዃኖምን፡

ንትግባሬኦም ብዕቱብ ክተሓዝ ከምዝግባእን ድማ ኣተሓሳሲቡ። ዝሓለፈ ክራማት ድኹም ብምንባሩ፡ ኣብ መብዛሕትኡ ከባቢታት እቶት ትሑት ምንባሩ ዝጠቐሰ ኣምባሳደር ማሕሙድ፡ ንጥፈታት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ምድልዳል ገርሁን ብዕቱብ ክስራሓሉ፣ ትሕጃ መግቢ ሰብን ጥሪትን ናይ ምኽዛን ባህሊ ክምዕብል ኣዘኻኺሩ። ተሳተፍቲ፡ ኣብረስቲ ገረብ ተሪር ስጉምቲ ክውሰደሎም፣ ኣከፋፍላ ግብሪ መንግስቲ ኣገባብ ክህልዎ፣ ሕቶ ህዝቢ ኣብ ጉዳይ መሬት ሕርሻን መግሃጫን ቅልጡፍ ፍታሕ ክግበረሉ፡ ዝብሉን ካልኦትን ርእይቶታት ኣቕሪቦም።

ሌ/ኮሎኔል ተስፋስላሴ ነጋሽ ተሰዊኡ ኣባል እዚ ህዝባዊ ሰራዊት ኤርትራ ገዲም ተጋዳላይ ሌተና ኮሎኔል ተስፋስላሴ ነጋሽ ገብረታትዮስ፡ ብ31 መጋቢት ኣብ መበል 65 ዓመት ዕድመኡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ ወርሒ ለካቲት 1975 ናብ መሳርዕ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈ ተጋዳላይ ተስፋስላሴ ነጋሽ፡ ቅድሚ ናጽነት ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት ካብ ተራ ክሳብ ኮሚሽነር ቦጦሎኒ፣ ድሕሪ ናጽነት ድማ ኣብ ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ ክሳብ ሓለቓ ስታፍ ክፍለሰራዊት፣ ካብ ወርሒ መስከረም 2021 ክሳብ ዕለተ መስዋእቱ ከኣ፡ ኣብ እዚ ህዝባዊ ሰራዊት ኤርትራ ተመዲቡ - ንህዝቡን ሃገሩን ብተወፋይነት ዘገልገለ ሓርበኛ እዩ። ሌተና ኮሎኔል ተስፋስላሴ ነጋሽ፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ 4 ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ፡ ትማሊ 1 ሚያዝያ ኣብ መካነ-መቓብር ሓርበኛታት ከረን ተፈጺሙ። እዚ ህዝባዊ ሰራዊት ኤርትራ፡ ብመስዋእቲ ኣባሉ ገዲም ተጋዳላይ ሌተና ኮሎኔል ተስፋስላሴ ነጋሽ ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን ጽንዓት ተመንዩ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.184

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ኮለጅ ኣቭየሽን ካበይ - ናበይ?

1999 ኣብ ሓይሊ ኣየር ተመዲበ። ሕጂ ድማ ከም መምህር ፓይሎት ኮይነ ይሰርሕ ኣለኹ። እቲ ኣመሃህራ

ኤርትራ ማርታ ክብሮም ስእሊ፡ ክብሮም ጸሃየ

ኣቐድም ኣቢልና፡ ብምኽንያት በዂሪ መመረቕታ ኮለጅ ኣቭየሽን ኤርትራ፡ ንድሕረ ባይታ ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ብዝምልከት ምስ ሓለፍቲ ሓይሊ ኣየር ዝገበርናዮ ቃለ-መጠይቕ ኣቕሪብናልኩም ነይርና። ንሎሚ ድማ ንኣበጋግሳ ኮለጅ ኣቭዬሽን ኣመልኪትና ምስ ኣወሃሃድቲን መምህራንን ናይቲ ኮለጅ ዝገበርናዮ ቃለ መሕትት ይስዕብ፦ ሜጀር ተወልደ ኢሳቕ -

ናይ ትምህርትን ስራሕን ተመኵሮይ - ኣብ 1998 ብዓውዲ ምሕደራ ካብ ኣስመራ ዩኒቨርሲቲ ብዲግሪ ተመሪቐ። ኣብ 2007 ድማ፡ ናይ ካልኣይ ዲግሪ ትምህርተይ ብምሕደራ ንግዲ ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ተማሂረ። ኣብ ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ከኣ፡ ኣብ ክፍሊ ጽገና ነፈርቲን ካልእ ክፍልታትን ልዕሊ 30 ዓመት ሰሪሐ ኣለኹ። ምምስራት ኮለጅ ኣቭየሽን ከም ሓሳብ ኣብ 2005 ብክቡር ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ዝተበገሰ እዩ። እዚ ሓሳብ ድማ በቶም ናይ ኣቭየሽን ወከልቲ ትካላት መጽናዕቲ ተገይርሉ። እቲ መጽናዕቲ እውን ኣብ ሓደ ደረጃ በጺሑ ነይሩ፤ እንተኾነ ብዝተፈላለየ ምኽንያታት ተወንዚፉ ጸኒሑ። ከም እንደገና፡ እቲ ሓሳብ ኣብ 2016 ተበራቢሩ። መጽናዕቲ እተካየድ ምኵራትን ምሁራትን ኣባላት ዘለውዋ ጉጅለ ቆይማ። ንምምስራት እቲ ኮለጅ ዝምልከት ዳህሳስ ድማ ገይሮም። እቲ

መጽናዕቲ እንታይ ዓይነት ኮለጅ ክንምስርት ንኽእል፡ ብቕዓቱ ከመይ ክኸውን ኣለዎ፡ ኣየናይ ደረጃ ንዓና ክምጥን ይኽእልን ካልእን ዝብል እዩ ነይሩ። ነዚ ዝምልከት ሰፊሕ ዳህሳስ ተኻዩዱ። ነቲ ንድፊ ድማ ንሜጀር ጀነራል ተኽላይ ሃብተስላሴ ኣረኪብናዮ። ኣብ ሓንቲ ሃገር ኮለጅ ኣቭየሽን ክህሉ ኣገዳስን ወሳኒን እዩ። ወራር ወያነ ዝተመከተ እውን ዝነኣዱ ፓይሎታትን ቴክኒሽናትን ስለዝነበሩና እዩ። ኣብተን ውሑዳት ናይ ናጽነት ዓመታት እዚ ተመኵሮ እዩ ተጠርዩ። እዚ ድማ ኣብ ኣቭዬሽን ብቕዓት ከምዘለና ዘመስከረ እዩ ነይሩ። ሓይሊ ኣየር ከም ትካል ብዙሕ ጸጋታት ኣለዎ። ብቑዕ ናይ ትምህርቲ መበገሲ ነይሩና። ንዋታዊ ሃብቲ ኣለዎ፡ ነፈርቲ ኣለዎ፡ መስርሒታት፡ ዎርክሾፓት፡ ትሕተ-ቅርጺ ኮታስ ንመምሃሪ ዝኸውን ዝጎድለና ነገር የብልናን። ከምኡ’ውን ናይ 30-40 ዓመት ተመኵሮ ዘለዎም፡ ፍልጠቶም ድማ ብቐሊሉ ናብ ተመሃሮ ከሕልፉ ዝኽእሉ ኣባላት ሒዝካ ኮለጅ ኣቭዬሽን ክምስረት ጸገም ከምዘይብሉ ኢና ተማሂርና። ብዓቕሚ እቲ ትካል ብደረጃ ሰርቲፊኬት ዝወሃብ ስልጠናታት ነይሩ እዩ። ካብ ሰርቲፊኬት ንላዕሊ ክቕጸል ስለዝተደልየ ድማ፡ እዛ ኮለጅ ተኸፊታ። እቲ ዝነበረ ተኽእሎታት እዩ ከምኡ ክንገብር ደሪኹና። እቲ ትምህርቲ ዓለምለኻዊ እዩ። ምስ ኣብ ካልኦት ሃገራት ዝርከባ ኮለጃት ኣቭዬሽን ዝወሃብ ትምህርቲ ዝሳነ እዩ። ብቕዓቱ እውን ዘተኣማምን እዩ። ኣብ መወዳእታ ብናይ ቀዳማይ ዓመት ኮለጅ መሰረት ዝገበረ ካሪክለም ተዳልዩ። ኣካዳሚያውን ሞያውን ኮይኑ እዩ ተዳልዩ። እታ ኮለጅ ድማ ኣብ መስከረም 2017 ብወግዒ ስራሓ ጀሚራ። ኣብዘን ውሑዳት ዓመታት ዋላ’ኳ ጀመርቲ እንተኾንና ዝቐሰምናዮ ተመኵሮ ቀሊል ኣይነበረን። እቶም ተመሃሮ

ናይ ቀዳማይ ዓመት ትምህርቶም ምስ ወድኡ፡ ነቲ ካሪክለም እንደገና ፈቲሽናዮ እንታይ እዩ ብልጫታቱ? ክዕረ ዝግብኦ ድማ እናኣዐረኻ ትኸይድ። ዓቕሚ ተመሃሮና እውን ገምጊምና። ኣብረርቲ ከተስልጥን ቀሊል ኣይኮነን። ብዙሕ ወጻኢታት እዩ ዝሓትት። ናይዚ ዓውዲ ፍሉይ ዝገብሮ ሓደ ተማሃራይ ክመሃር ዝወጽኦ ወጻኢታት ካብቲ ኣብ ካልእ ኮለጃት ዝርከብ ዓውደ ትምህርታት ክብር ዝበለ እዩ። ኣብ ግብራዊ ስራሕ ዝተመርኮሰ ብምዃኑ ነዳዲ ናይተን ነፈርቲ፡ ቅያር ኣቝሑ ብመልክዕ ገንዘብ ክርአ ከሎ ቀሊል ኣይኮነን። ኣብ መወዳእታ፡ ተማሃሮ ዕሙቕ ዝበለ ትምህርቲ ወይ ናብ ዝለዓለ ደረጃ ክቕጽሉ እንተኾይኖም መምሃራን ካብዚ ዘለውዎ ንላዕሊ ትምህርቲ በብዓውዱ ክቐስሙ ኣለዎም። እቲ ምንታይ ክኢላ መምህር እዩ ክኢላ ተማሃራይ ዝፈጥር። መምህር ጎይትኦም ጸጋይ - ኣብ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

1983 ብዓውዲ ራድየሽን ፊዚክስ ብማስተርስ ድሕሪ ምምራቕ ንሜዳ ከይደ። ኣብ 1986 ናብ ቤት ትምህርቲ ሰውራ ተሳሒበ፡ ኣብኡ ኣብ ምርምርን መጽናዕትን ይሰርሕ ነይረ። ድሕሪ ናጽነት ብቐጥታ ናብ ሚኒስትሪ ትምህርቲ ኣብ ክፍሊ ምድላው ካሪክለም ተመዲበ። ኣብ ምድላው ኣካዳምያዊ መጽሓፍቲ 1-12 ክፍሊ ድማ ይሰርሕ ነይረ። ድሕሪ’ዚ ኣብ ፈረንሳን እስራኤልን ብምኻድ ንምሕደራ ትምህርቲ ዝምልከት ኮርስ ወሲደ። ኣብ 1999 ናብ ሓይሊ ኣየር ተሳሒበ። ክሳብ ሕጂ ድማ ኣብ ክፍሊ ትምህርቲ ይሰርሕ ኣለኹ። ቅድሚ ምኽፋት እዛ ኮለጅ ስፍሕ ዝበለ መጽናዕቲ ኣካዪድና። ንኹላ ዓለም ብኢንተርነትን መራኸቢ ብዙሃንን ዜርናያ ኢና። ኣበየናይ ኮለጅ ኣቭዬሽን እንታይ ዓይነት ትምህርቲ ይካየድ፡ ኣየናይ እዩ ዝያዳ ብቑዕ?

ካብኡ ቀጺልና ኣየናይ እዩ ምስ ናትና ጠለብ ክኸይድ ዝኽእል? ኣየናይ ዓውዲ እዩ ዝያዳ ንዓና ከስርሓና ዝኽእል? ኢልና ገምጋም ኣካዪድና። እዛ ኮለጅ ኩሉ ስለዘማልአት ኣይኮነትን ስራሓ ጀሚራ። ብዓቢኡ ድሌትን ኒሕን ነይሩ። እቲ መደብ ብዓቕሚ ሓይሊ ኣየር ንኣባላት ሓይሊ ኣየር ጥራይ እዩ። ዕላማኡ ድማ ብቕዓት ኣባላቱ ክብ ንምባል እዩ። ኣብ ቀጻሊ ግን ሓፈሻዊ ኮለጅ ኮይኑ ክኸይድ እዩ ተስፋና። ምኵራትን ገዳይምን ቴክኒሻናት ኣባላት ኣለዉና። ከምኡ እውን ብዲግሪን ልዕሊኡን ዝወድኡ ብቑዓት መምህራን ኣለዉ። እተን ከም ቀዳማይ ደረጃ የድልያና እየን ኢልና ዝሓሰብናየን ዓውድታት በረራ፡ ቴክኒካል፡ ራዳርን ኤለክትሮኒክስን፡ ምህንድስና ኣቪዬሽን ከም መጀመሪ ኣብዚአን ክንጸቅጥ ከምዘለና ደምዲምና። እዚ ብትምህርትን ተመኵሮን ዝመጽእ ስለዝኾነ ቅድም ነዚ ከነማዕብሎ ወሲንና። እቲ ትምህርቲ ቀጻልነት ኣለዎ። ኣብዚ ኹሉ ዘብጽሓና ግና፡ ዘተኣማምን ናይ ግራውንድ ስኩል ትምህርቲ ስለዝጸንሓና እዩ። ብኣድቫንስድ ዲፕሎም እዩ ጀሚሩ ዘሎ። ካብዚ ንላዕሊ ክቕጽል እዩ ተስፋና። ጀመርቲ ከም ምዃንና፡ ጎደሎ ኣይነበረናን ኣይንብልን። ግና ናይ መምህራን ተበግሶን ድሌትን ብሓፈሻ ናይ ሓባር ስራሕ እዩ ኣብዚ ኣብጺሑና። ክልተ ዓይነት ተመሃሮ - ማለት ገዳይምን ሓደስቲን ኣባላት ኢና ሒዝና ተበጊስና። ናይዚ ጽቡቕ ነገሩ፡ ምልውዋጥ ተመኵሮ እዩ። ኣብ ክፍሊ ድማ ነቶም ሓደስቲ ኣባላት ዓቢ ዕድል እዩ ነይርዎም። እቶም ነባራት ምስ ስራሕ ጽቡቕ ሌላ ስለዝነበሮም፡ ነቶም ሓደስቲ ይሕግዝዎም ነይሮም። ብተወሳኺ፡ በብግዚኡ ብቕዓት መምህራንናን ተመሃሮናን ንግምግም ኢና። ነዚ ትዓምም ጉጅለ ኣላ። ካፒተን ኢሳይያስ ተኪአ - ኣብ

ስሩዕ ክኸውን ስለዘለዎ እዩ እዛ ኮለጅ ተኸፊታ።ሓደ ዓመት ኣብ ግራውንድ ስኩል ተማሂሮም እዮም ናብ በረራ ዝመጽኡ። ኣብዚ ክልሰ ሓሳብውን ግብራውን ትምህርቲ እዮም ዝመሃሩ። ኣብ ግብራዊ ትምህርቲ መጀመርታ ሒዝናዮም ብምብራር ንምህሮም፣ ቀስ ብቀስ ድማ ንበይኖም ክበርሩ ይጅምሩ። ተመሃሮ በይኖም በሪሮም እንተመጺኦም ዓቕሚ መምህራኖም ክትግምቶ ኣይትሽገርን። ገለ ገለ ጉድለታት ክህልዎ ይኽእል ይኸውን፣ እዚ ግን ምስ ግዜ ዝምላእ እዩ። ካፒተን ፊልሞን ኪዳነ - ኣብ

ምብራር ነፋሪት ልዕሊ 22 ዓመት ገይረ። ሕጂ ድማ ከም መምህር ናይ በረራ ኮይነ እሰርሕ ኣለኹ። ካብ ግራውንድ ስኩል ናብ ኮለጅ ዓብዩ ኣሎ - ናይዚ ብልጫ ከኣ እቲ ዝነበረ ኣብ ወተሃደራዊ በረራታት ዝጸቐጠ እዩ ነይሩ። ብኮለጅ ደረጃ እንተኾይኑ ግና፡ ናብ ክልቲኡ ብማዕረ ሲቪልን ወተሃደራውን ዘካተተ እዩ። ማለት ብዙሕ ምርጫታት ኣለካ። መምሃራን ምሩቓት ኮለጅ እዮም። ሞያውን ኣካዳሚያውን ብቕዓት ዘለዎም እዮም። መምህር፡ ሓደ ክንዲ ሰለስተ እዩ ዝሰርሕ ነይሩ። ዝበዝሑ መምህራን ቴክኒክ ወዲኦም፡ ኮለጅ ዝቐጸሉ፡ ኣብ ሓይሊ ኣየር ምስ ኣተዉ እውን ዝተፈላለዩ ስልጠናታትን ኮርሳትን ዝወሰዱ እዮም። ስለ’ዚ ኩሎም መምህራን ዝተፈላለየ ተመኵሮ ስለዝነበሮም፡ እቲ ዘይሰርሓ እቲ ካልእ እናተሓጋገዞ፡ ንሓድሕድካ ብምምልላእ ዓቢ ስራሕ ተዓሚሙ። ብወገን ተመሃሮ ከኣ ብድሌቶምን ብዲስፕሊኖምን ንኡዳት እዮም ነይሮም። ከይጠቐስኩዎ ክሓልፍ ዘይደሊ፡ ተሳትፎ ደቂ-ኣንስትዮ ኣብ ኩሉ ዓውድታት ማዕረ ደቂ-ተባዕትዮ ምንባሩ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ፊልማዊት መዓሾ ሓምላይ መግቢ፡ ብመኣዛዊ ትሕዝቶ ኣዝዩ ሃብታም፡ መጉስዕ ብዝመልሱ እንስሳታት ድማ ብቐሊሉ ክሓቅቕ ዝኽእል እዩ። ኣብ ከስዐ ዝርከቡ ታህዋስያን (micro-organisms) ብቐሊሉ ንሓምላይ መግቢ ከሕቅቑ ስለ ዝኽእሉ፡ ንስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ከም ዘመሓይሹ ይፍለጥ።

ኣመጋግባ ተዓጽየን ዝእለያ ናይ ጸባ ከብቲ

ኣገባብ ኣመጋግባ ጎባይ፦ ብገምጋም ንሓንቲ 550 ኪ.ግ ክብደት ዘሎዋ ላም፡ ካብ 4560 ኪ.ግ ካብ ቀጠልያ መግብን እተፈላለየ ዓይነት ዓጭቀልን (ብጥሉል ትሕዝቶኡ) ትምገብ። እቲ ዝተረፈ 25 ሚእታዊት (5 ኪ.ግ) ድማ ውሁድ መግቢ ይኸውን።

ብሓፈሻ፡ መብዛሕትኦም ኣርባሕቲ ናይ ጸባ ከብቲ፡ ጥሪቶም ኣብ ከባቢታት ዓበይቲ ከተማታት ብዕጹው ወይ ብሕጹር ኣገባብ ዝኣልዩ ዀይኖም፡ ብሕጽረት ሓምላይ መግቢ ይሽገሩ። በዚ ምኽንያት፡ መብዛሕትአን ኣብ ሓደ ናይ ሕልቦ እዋን (7-8 ኣዋርሕ) ዝህባኦ ምህርቲ ጸባ ካብ 2,400 ክሳዕ 3,000 ሊትሮ ኣይሓልፍን። ስለዚ ፍርያት ጸባን ውጽኢት ጸባን ንኽዓቢ፡ ኣብቲ ዓውዲ ዝሳተፉ ሓረስቶት ክስዕብዎም ዝግባእ ግቡእ መምርሒታት ምውጻእ ኣገዳስን እዋናውን ይገብሮ። ናይ ሎሚ ዓምዲ ብሕጽር ዝበለ ኣብ ኣመጋግባ ተዓጽየን ዝእለያ ናይ ጸባ ከብቲ ዘተኰረ ክኸውን እዩ። ኣብ ሃገርና ተዓጽየን ዝእለያ ናይ ጸባ ከብቲ እዘን ዝስዕባ እየን፡ - ጎባይ/ ጋሙስ፦ ብሆልስተይንፍሬዥያን ዝፍለጣ ናይ ወጻኢ ዓሌት ዘሎወን ከብቲ። - ድቓላ፦ ዝበዝሕ ግዜ ካብ ጎባይን ባርካ/ብጋይት ዝተዳቐላ ናይ ጸባ ከብቲ። - ብጋይት/ ባርካ፦ ንስጋን ጸባ ዝዀና ብሉጻት መበቈላውያን ናይ ሃገርና ከብቲ።

ምሕደራ መግብን ማይን ሓንቲ ናይ ጸባ ከብቲ ኣብ መዓልቲ ካብ 2.5-3.0 ሚእታዊት ናይ ክብደታ ዝተመጣጠነ መኣዛታት ዝሓዘ መግቢ (ብድሩቕ ትሕዝቶ/ መዐቀኒ) ክትወስድ ኣለዋ። እዚ ግና ምስ ኩነታት ናይታ ላም (ዕድመ፡ ብዝሒ ትሕለቦ ጸባ፡ ደረጃ ምልኦ ወዘተ) ዓቐንን ትሕዝቶን መግቢ ክፈላለ ይኽእል። ዓቐን ማይ ምስ ኩነታት ክሊማ፡ ብዝሒ እትሕለቦ ጸባን ትሕዝቶ ማይ ናይቲ እትበልዖ መግብን

ብብዝሒ ኣብ ዝፈርየሉ እዋን ብመልክዕ ሳይለጅ ተዓብዒቡ ብምኽዛን ወይ ብምዕቃብ ኣብ ግዜ ደርቂ ክትጥቀመሉ ይከኣል።

ድቓላ ጎባይ፦ ብገምጋም ንሓንቲ 400 ኪሎ ግራም ክብደት ዘሎዋ ላም 23 ኪ.ግ ካብ ቀጠልያ መግብን እተፈላለየ ዓይነት ዓጭቀልን ትምገብ። እቲ ዝተረፈ 10 ሚእታዊት (2 ኪ.ግ) ድማ ውሁድ መግቢ ይኸውን። ዝጽሎ ዀይኑ፡ እንተ ወሓደ ካብ 60 ክሳዕ 90 ሊትሮ ጽሩይ ማይ ንመዓልቲ ክቕረበላ ይግባእ። እዚ ዓቐን፡ ኣብ ሓደ ግዜ ክትሰትዮ ስለ ዘይትኽእል፡ እንተ ተኻኢሉ ምሉእ መዓልቲ ኣብ ቅድሚኣ ቅሩብ ክኸውን፡ እንተ ዘይተኻኢሉ ድማ እንተ ወሓደ ኣብ መዓልቲ ክልተ ግዜ ክቕረበላ ይግባእ። ብተወሳኺ ንመሕጸቢ ኣካላት ላምን መጽረዪ ካልእ መሳርሒታትን ዝኸውን ማይ ክቕረብ ይግባእ።

ቀረብ ልምዓት ሓምላይ መግቢ ንናይ ጸባ ከብቲ ዝወሃብ እተፈላለየ ዓይነት መግቢ ብመጠን ዝሕለባኦ ብዝሒ ጸባን ደረጃ ዕብየትን ዝውሰን’ኳ እንተዀነ ብሓፈሻኡ ግና ከምዚ ዝስዕብ ክኸውን ይኽእል፦ ጎባይ፦ ክሳዕ 75 ሚእታዊት ዝሽፍን ሓምላይ፡ ድርቋ፡ ቃንጫ ዕፉንን ዝተዓብዓበ ቃንጫን ካልእን፡ ድቓላ፦ ክሳዕ 90 ሚእታዊት ዝሽፍን ሓምላይ፡ ሓሰር፡ ድርቋ፡ ቃንጫ ዕፉንን ዝተዓብዓበ መግብን፡ ብጋይት፦ ምሉእ ብምሉእ (100%) ሓምላይ፡ ሓሰር፡ ድርቋ፡ ቃንጫን ዝተዓብዓበ መግብን ይኸውን። በዚ መሰረት፡ ምንጪ ሓምላይ መግቢ እንስሳ ከየውሓስካ ወይ ድማ

እኹል መሬትን ማይን ከይሓዝካ፡ ክንክን ድማ እንተ ረኺቡ፡ ኣብ ዘመናዊ ምርባሕ ናይ ጸባ ከብቲ ሓደ ዓመት ካብ 8 – 10 ግዜ ምጅማር ግቡእ ኣይኰነን። ብምዕጻድ፡ ኣብ ሓደ ናይ ዕጽዳ እዋን ድማ ካብ 70-110 ኩንታል ንሓንቲ ላም ዘድሊ ስፍሓት መሬት ጥሉል ኣልፋ-ኣልፋ ካብ ሄክታር (ከከም ዓሌት ከብቲ) እዚ ዝስዕብ ክርከብ ይከኣል። ይኸውን፦ ሳዕሪ ሓርማዝ፦ - ብጋይትን ድቓላ ጎባይን፦ ካብ ሳዕሪ ሓርማዝ ምስ ተዘርአ፡ ፈለማ ኣብ 90 መዓልቲ ይዕጸድ። ኣብ 0.10 ክሳዕ 0.15 ሄክታር - ጎባይ፦ ካብ 0.125 ክሳዕ 0.2 ዝቕጽል ድማ ኣብ ነፍሲ ወከፍ 35 ክሳዕ 45 መዓልትታት ወይ ሄክታር። ድማ ቁመቱ 90 ሰንቲ ሜተር ምስ ብሓፈሻ ልምዓት ቀጠልያ መግቢ፡ በጽሐ ይዕጸድ። እዚ ተኽሊ፡ ኣብ ብደገፍ መስኖ ዝካየድ ኰይኑ፡ ሓደ ዓመት ድማ ካብ 6 – 8 ግዜ ልዑል ክንክን እናተገብረሉ፡ ኣብ ዝዕጸድ ኰይኑ፡ ኣብ ሓደ ናይ ዕጽዳ ነፍሲ ወከፍ ዓመት ካብ 3-8 ግዜ እዋን፡ ካብ 120 – 160 ኩንታል እናተዓጽደ፡ ኣብ ሄክታር ድማ ጥሉል ሳዕሪ ክርከብ ይከኣል። ብገምጋም 80 ኩንታል ባህርያዊ ድዅዒ ወይ ኮምፖስት ይግበረሉ። ሳዕሪ ሱዳን፦ ካብ 50 – 70 ይኹን’ምበር፡ እዚ ስፍሓት መሬት መዓልትታት ወይ ድማ ቁመቱ እኹል ዝኸውን፡ ኣብ ግዜ ክራማት 70 ሰንቲ ሜተር (0.7 ሜትሮ) ንዝፈሪ ብዝሒ ሳዕሪ ብመልክዕ ምስ በጽሐ ንመግቢ ይበጽሕ። እዚ ድርቋን ዝተዓብዓበ ቀጠልያ ተኽሊ ካብ 2 – 3 ግዜ ጥራይ መግብን (ሳይሌጅ) ክንዕቅቦ ምስ ዝዕጸድ ወቕታዊ ሓምላይ መግቢ ዀይኑ፡ እቶቱ ድማ ካብ 40 – እንኽእል እዩ። 60 ኩንታል ኣብ ሓደ ናይ ዕጽዳ ኣልፋ-ኣልፋ (ኤርባ/ብርስም)፦ እዋን ይበጽሕ። ኣልፋ-ኣልፋ ካብ ዝተዘርኣሉ፡ ኣብ 90 መዓልቱ ዝዕጸድ ኰይኑ፡ ኣብ ሳዕሪ ኮሎምቦስ (ጀራውላ)፦ ዝቕጽል ድማ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ እዚ ሓምላይ መግቢ፡ ኣብ 90 28 ክሳዕ 32 መዓልትታት ክዕጸድ መዓልትታት ንመግቢ ዝበጽሕ ይኽእል። ፍርያምነት ሓመድ ኰይኑ፡ ኣብ ሓደ ዓመት ክሳዕ 6 ግዜ እንተ ተዓቂቡ፡ እኹል ማይን ግቡእ እናተቖርጸ፡ እኹል ማይን ድዅዕን ምስ ዝረክብ፡ ኣብ ሓደ ናይ ዕጽዳ እዋን ክሳዕ 150 ኩንታል እቶት ክህብ ይኽእል።

ብጋይት፦ ብገምጋም ንሓንቲ 350 ኪ.ግ ክብደት ዘለዋ ላም፡ ካብ 40 - 50 ኪ.ግ ቀጠልያ መግብን እተፈላለየ ዓይነት ዓጭቀልን ትምገብ።

ውሁድ መግቢ ውሁድ መግቢ፡ ኣብ ርእሲ ሓምላይ መግቢ ብምጡን ዓቐን ዝውሃብ፡ ኣዝዩ ልዑል ዝዀነ መኣዛዊ ትሕዝቶ ዘሎዎ ድሉው መግቢ እዩ። ነተን ኣብ መዓልቲ ልዕሊ 10 ሊትሮ ጸባ ዝሕለባ ከብቲ ጥራይ ድማ ክወሃብ ይግባእ። በዚ ድማ ፍርቂ ኺሎ ውሁድ መግቢ ብምሃብ፡ ሓደ ሊትሮ ዝያዳ ጸባ ይርከብ። ግቡእ ክንክን ጥዕና፡ መጽለልን መናፈስን፡ ጽሩይ ማይን ወዘተ ዝረኸበት ዝሓሸ ዘርኢ ዘሎዋ ላም ነዚ ልዒሉ ተጠቒሱ ዘሎ መጠን መግቢ ብምምጋብ፡ እዚ ዝስዕብ ዓቐን ጸባ ክትህብ ይግባእ፦ ጎባይ፦ ኣብ መዓልቲ ብማእከላይ ገምጋም 20 ሊትሮ ብድምር 6000 ሊትሮ ኣብ ሓደ ናይ ሕልቦ እዋን (300 መዓልትታት)፣ ድቓላ፦ ድቓላ ጎባይ፡ ኣብ መዓልቲ ብማእከላይ ገምጋም 12 ሊትሮ ብድምር 3,240 ሊትሮ ኣብ ሓደ ናይ ሕልባ እዋን (270 መዓልትታት)፣

ብጋይት፦ ኣብ መዓልቲ ብማእከላይ ገምጋም 6 ሊትሮ፡ ብድምር 1080 ዕፉን፡ሊትሮ ኣብ ሓደ ናይ ሕልቦ እዋን ዕፉን፡ ከከም ዓሌቱ፡ ካብ 90 (180 መዓልትታት) ትህብ። ክሳዕ 120 መዓልትታት ንመግቢ ዝበጽሕ ወቕታዊ ሳዕሪ ዀይኑ፡ እዚ ፍርያት ምስ ዘይትህብ፡ ናይ ምስ ተዘርአ ሓንሳብ ጥራይ ጸባ ከብቲ ዘራብሕ ሓረስታይ፡ ይዕጸድ። ይኹን’ምበር፡ እኹል ምሕደራኡ ንኸመሓይሽ ምስ መሬት እንተሎ ኣብ ሓደ ዓመት ክኢላታት ክመኻኸር ይግባእ። ካብ 2 ክሳዕ 3 ግዜ ብምዝራእ ምንጪ፦ መወከሲ ጽሑፍ ክሳዕ 1000 ኩንታል ካብ ሄክታር (Dairy Guidelines) ኣብ ሓደ ግዜ ክርከብ ይከኣል። ሚ/ሪ ሕርሻ ዕፉን፡ ብዘይካ ብቐጥታ ምምጋብ ***

ምስ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምትሕብባር ዝዳሎ ዓምዲ - ንሕቶን ርእይቶን በዚ ዝስዕብ ኣድራሻ ተወከሱ ጨ/ህዝባዊ ርክባት፦ ቁ.ስልኪ 182225/ 07182662/ 07115013/ 07568529 - ቁ.ሳ.ፖ 1048

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሕቶ ሸባብ ደዋሊት፥ ሄለው ኣገልግሎት ምኽሪ ብተሌፎን ድዩ? ኣማኻሪት፥ ኣይተጋገኽን። መን ክብል ካበይከ ትድውሊ ኣለኺ? ደዋሊት፥ ሄለን እበሃል። ካብ ኣስመራ እየ ዝድውል ዘለኹ። ኣማኻሪት፥ ጽቡቕ ሄለን፣ ከመይ ውዒልኪ? ደዋሊት፥ ድሓን’የ። ሕማቕ ውዒልካ’ውን ድሓን’የ ኢልካ እንድዩ ዝምለስ፡ ድሓን’የ ክብለኪ ይሓይሽ። ኣማኻሪት፥ እንታይ ዘጋጠመኪ ኣሎ ድዩ? ደዋሊት፥ ጸገመይ ድኣ ብዙሕ’ዩ። ብዙሕ ግዜ ናባኹም ተለፎን ደዊለ ገለ ካብ ጸገማተይ ንዓኹም ኣካፊለ መፍትሒ ክረክብ እብል’ሞ፡ ብዝተፈላለየ ምኽንያታት ከይደወልኩ ስቕ እብል። ሎሚ ግን ዘይሕለፍ ዓቢ ሽግር ስለ ዝረኸብኩ፡ ግዜ ኣይወሰድኩን ተሌፎነይ ኣልዒለ ብቐጥታ እየ ናባኹም ደዊለ። ኣማኻሪት፥ ጽቡቕ ገበርኪ። እሞ እቲ ኣጋጢሙኪ ዘሎ ሽግርዶ ከተካፍልኒ? ደዋሊት፥ ጓል 33 ዓመት ሰራሕተኛ መንግስቲ እየ። ኣብዚ ዝሰርሓሉ ዘለኹ ቦታ ምስ ሓደ ወዲ ተላልየ። ንሱ ከኣ ካብታ መጀመርያ መዓልቲ ኣትሒዙ ካብ ጥቓይ ኣይረሓቐን። ርክብና፡ ከም መሳርሕቲ ዝነበረ፡ ድሕሪ ሒደት ሰሙናት ናብ ምሕዝነት፡ ጸኒሑ ድማ ናብ ፍቕሪ ማዕቢሉ። ንመርዓ ሓዳር ከም ዝደልየኒ ኣብ መጀመርያ ፍቕራዊ ጉዕዞና እዩ ነጊሩኒ። ድሮ’ኳ ሽማግለታት ተላኢኾም፡ ሕጸ ኣሕሊፍና መርዓ ቆጺርና ኣለና። ሕጂ ግን፡ “ነዚ ሰብ’ዚ ናይ ብሓቂ እፈልጦ ድየ?” እናበልኩ ብተደጋጋሚ ነብሰይ እሓትት ኣለኹ። ኣማኻሪት፥ ከምኡ ዓይነት ሕቶ ንነብስኺ ንኽትሓቲ ዝደረኸኪ ጉዳይ ኣሎ ድዩ? ደዋሊት፥ እወ! ንሱ እንድዩ ድኣ ምኽንያት መደወልየይ። ሕጹየይ ቅድሚ ሰሙን ኣቢሉ ብስራሕ ናብ ካልእ ቦታ ተንቀሳቒሱ ኣሎ። ብድሕሪኡ፡ ሓንቲ ነብሰጾር ምስ መሓዛኣ ናብ ስራሕና ትመጽእ’ሞ፡ ናይ ታህዋኽ ብዝመስል ኣገባብ፡ ክልተ ካብቶም መሳርሕትና ምስ ሕጹየይ ድማ ፍሉይ ምቅርራብ ዘለዎም፡ እታ ነብሰጾር ናብ ቤት ጽሕፈትና ቅልቅል ምስ በለት፡ ተቐላጢፎም ተቐቢሎም፡ ደገ ኣውጺኦም ኣዘራሪቦማ። እንታይ ዝኾነት እያ ኢለ እንተሓ ተትክዎም፡ ብዙሕ ካባይ ዝሓብእዎ ነገር ከም ዘሎ ተረዲኡኒ። ኣነ ከኣ ኣይቀሰንኩን። ንሓደ ካብኣቶም ኣጥቢቐ ምስ ሓተትክዎ ግን፡ ንሕጹየይ ደልያ ከም ዝመጸት ነጊሩኒ። ኣነ’ውን፡ መን’ያ፡ ስለምንታይ ንዕኡ ደልያ ኣብ ቦታ

ሃ.ማ.መ.ተ.ኤ. ምኽሪ ብተሌፎን ካብ ዝጅምር፡ ብዙሓት መንእሰያት ተጠቐምቲ ናይ’ዚ ኣገልግሎት ኮይኖም ኣለዉ። ንኡስ ዓምዲ “ሕቶ ሸባብ” እምበኣር ንገለ ካብ’ቲ ብቑጽሪ ስልኪ 124256 ወይ ብቑ.ሳ.ጶስጣ 1042 ናብ “ሆት ላይን” ዝቐርብ ሕቶታት እያ እትምልስ።

ሕሉፍ ሓሊፉ ድዩ? ስራሕ ከም ዝመጸት ክፈልጥ ስለ ዝደለኹ፡ ንሕጹየይ ደዊለ ሓቲተዮ። ንሱ ግን መን ምዃና ኣፍልጦ ከም ዘይብሉን ነቲ ጉዳይ ጋሻ ምዃኑን ከረድኣኒ ፈቲኑ። ኣማኻሪት፥ ምስዛ ጓል ኣንስተይቲ ኣቐዲምኪ ሌላ ኔይሩኪዶ? ደዋሊት፥ ሌላ’ኳ ኣይነበረንን። ቅድሚ ሕጂ ግን ክልተ ሰለስተ ግዜ ዝኸውን ካብ ስራሕ ተፈዲስና ነናብ ቤትና ኣብ እንኸደሉ ዝነበርና እዋን፡ እታ ነብሰጾር ኣብ መንገዲ ምስ ሕጹየይ ሰላም ክትበሃሃልን ክትዘራረብን ርእየያ ነይረ እየ። እንተኾነ፡ ኣብቲ ሽዑ ግዜ ምስ ሕጹየይ ዝነበረና ምቅርራብ ከምዚ ናይ ሕጂ ስለዘይነበረ፡ ብዙሕ ግምት ኣይሃብክዎን። ኣማኻሪት፥ ሕጹይኪ ምስ መሳርሕትኹም ይኹን ምስ ካልኦት ሰባት ዘለዎ ርክብ ብኸመይ ትገልጽዮ? ደዋሊት፥ ኣብ ስራሕና ድኣ ውፉይ፡ ኣኽባሪ ሰብ፡ ምስ ዝተፈላለዩ ሰባት ኣዝዩ ሕዉስ፡ እንታይ’ሞ ክብለኪ እየ፡ ምስ ኩሉ ጽቡቕ ዝኾነ ባህርያት ኣለዎ። ኣማኻሪት፥ ሕጹይኪ ከምዚ ዝጠቐስክዮ ባህርያት እንተሃልይዎ፡ እዛ ነብሰጾር፡ ካብኡ ሓገዝ ወይ ምኽሪ ደልያ ኣብ ቦታ ስራሕኩም ትረኽቦ እንተሃለወትከ? ደዋሊት፥ ከምኡ ኣይኮነን። ምኽንያቱ ቦታ ስራሕና ከምኡ ዓይነት ዓማዊል ዝቕበል ኣይኮነን። ቤተሰቡ ወይ ካልእ ቀረባ ፈላጢቱ እንተኾይና’ውን ኣብ ገዝኡ ረኺባ ከተዘራርቦ ምኸኣለት። ብፍላይ ሓንቲ እትገርመኒ ባህርያት ግን ኣላቶ። ብዛዕባ ሕሉፍ ፍቕራዊ ህይወትካ ኣዕልለኒ ኣብ ዝብሎ እዋን፡ “ዝሓለፈ ሕሉፍ እዩ። ከምኡ ዓይነት ኣርእስቲ ኣይተልዕልለይ” እናበለ ብዛዕባ ሕሉፉ ክዛረብ ከምዘይደሊ ነጊሩ እዩ ከሎ ጌና ዘረባ ዝዓጹ። ኣማኻሪት፥ ዝሓለፈ ፍቕራዊ ጉዕዞ ሕጹይኪ ምፍላጥ ጥራሕ ዲኺ ትሓስቢ ወይስ ብዛዕባ ሕሉፍኪ ተዕልልዮ ኢኺ? ደዋሊት፥ ኣነ’ኳ ዝሓለፍክዎ ፍቕራዊ ህይወት ጓሕጒሐ ኣዕሊለዮ እየ። ንሱ ግን ኣብዛ ጉዳይ’ዚኣ ምስጢራዊ እዩ። ኣብተን ብኽንደይ ምፍታሽ፡ ብዛዕባ ነብሱ ዝዛረበለን ኣዝየን ሒደት እዋናት ድማ፡ ብደቂ ኣንስትዮ ጽቡቕ ከም ዘይተፈድየን ተበዳልን ምዃኑ ስለ ዝዛረብ፡ ኣብ ዝሓለፈ ህይወቱ ብዙሕ ጸገም ዝወረዶ ገይረ እየ ዝስእሎ ነይረ። ከመይ ዓይነት ጸገም ሓሊፉ ኢልኪ

እንተትሓትኒ ግን መልሲ የብለይን። ኣማኻሪት፥ ሕጹይኪ፡ ብዛዕባ ሕሉፍ ህይወቱ ክዛረብ ዘይምኽኣሉ’ሞ ከመይ ትርእይዮ? ደዋሊት፥ ኣብቲ መጀመርያ ተበዲሉ እዩ እናበልኩ ብዙሕ ሸለል ኢለዮ’ኳ እንተነበርኩ፡ ሕጂ ግን ሓደ ሓቂ ተኸሲቱለይ። እታ ነብሰጾር ጓል ድሒራ ረኺባትኒ፡ ብዙሕ ተዘራሪብና። ኣብ ዝሓለፈ እዋን’ውን ንሕጹየይ ዘይኮነትስ ንዓይ ደልያ ከም ዝመጸት፡ እንተኾነ ግና ብኣዕሩኽቱ ከም ዝተኸልከለት ሓቢራትኒ። ኣይገርመክን! ሰብ ይፈልጦ እየ እናበልካ ከምዚ ዓይነት ምስጢር ከጽንሕ ኣይተጸበኹን። ሕስብ’ሞ ኣብልዮ! ኣብ ድሮ ዕለተ-መርዓና እያ ውላዱ ከተሕቁፎ ትጽበ ዘላ። ህይወተይ ኣበላሺዎ። ኣብ ቅድሚ መሳርሕተይን ስድራይን ደው ክብል ኣይከኣልኩን። ናይዚ ኩሉ ጸገም ተሓታቲት ከኣ ባዕለይ እየ። ኣብ ውሑዳት ኣዋርሕ ሌላና ብዛዕባ ሕሉፉ እኹል ሓበሬታ ከይረኸብኩ፡ እንታይ ንመርዓ ዘሀንድድ ነይሩኒ! ኣማኻሪት፥ ህድእ በሊ’ሞ ሄለን። ነገራት ብህድኣትን ዓቕልን ክትርእዮም እንተፈቲንካ ኢኻ ክትዕወተሎም እትኽእል። እዚ ኣጋጢሙኪ ዘሎ ጉዳይ ብእንተታት ተመርኲስና ባዕላዊ ትንታነ ካብ እንህብ፡ ጭብጢ ሒዝና ክንዛረብ ይሓይሽ። ንምውሳን ዝኣክል ካብ ስምዒታትኪ ናጻ ኴንኪ፡ ነቲ ኣጋጢሙኪ ዘሎ ጉዳይ ክትርእይዮ ፈትኒ። ሕጹይኪ ምስተመልሰ ግዜ ሂብኪ ኣዘራርብዮ። ስለ ምንታይ ኣቐዲሙ ዘይሓበረኪ’ውን ሕተትዮ። ደዋሊት፥ እቲ ሓቂ ምስ ፈለጥክዎ ድኣ ሽዑ ንሽዑ ደዊለ ሓቲተዮ እንድየ! ንሱ ከኣ እናነብዐ፡ “ኣዝየ ስለ ዘፍቅረኪ ከይከስረኪ ኢለ እየ ሓቢኤልኪ፡” ኢሉኒ። እቲ ጉዳይ ብናይ ሓንቲ መዓልቲ ጌጋ ከም ዘጋጠመ’ውን ነጊሩኒ። ኩሉ ተግባራቱ ዘጠዓሶ እዩ ዝመስል። ኣነ ግን ነዚ ጸገም ፈጺመ ክጸሮ ኣይከኣልኩን። ምስኡ ዝቕጽል’ውን ኣይመስለንን። ኣማኻሪት፥ ናብ ከምዚ ዓይነት ውሳኔ ዘብጽሓኪ ምኽንያትዶ ክትነግርኒ? ደዋሊት፥ ሰባት ኩሉ ግዜ ውጽኢት ሕሉፎም እዮም። ሰራቒ ዝነበረ ሰራቒ ኮይኑ እዩ ዝነብር። ሕጹየይ ከኣ ካብኣቶም መፍለዪ የብሉን። ኣማኻሪት፥ ሄለን፡ ዝኾነ ውሳኔ ቅድሚ ምውሳንኪ፡ ነዚ ጉዳይ ብኹሉ ሸነኻቱ ጠሚትኪ ክትርድእዮ ይግባእ። ተሃዊኽኪ ናብ ውሳኔ ቅድሚ ምብጻሕኪ፡ ኣቐዲምኪ

ንጉዳይኩም እኹል ግዜ ሃብዮ። ኣብ ነንሕድሕድኩም ዝተኸልክምዎ ፍቕሪ፡ መጻኢ ዕድላትኪ፡ ወዘተ ምስ ነብስኺ ክትዛተይሎም ዝግብኣኪ ኣገደስቲ ነጥብታት እዮም። እቲ ሰባት ኩሉ ግዜ ውጽኢት ሕሉፎም እዮም ዝበልክዮ ግን፡ ህሉው ኩነታት’ውን ኣብ ምምእዛን ባህርያት ወድሰብ ገዚፍ ተራ እዩ ዝጻወት። ዋላ’ኳ ሕሉፍ፡ ሰባት ካበይ መጺኦም ንዝብል ሕቶ ዝምልስ እንተኾነ፡ ደቂ ሰባት ግን ኩሉ ግዜ ከም ሓወልቲ ደሪቖም ኣይነብሩን እዮም። ንኣብነት ንስኺ ካብታ ቅድሚ ሓሙሽተ ወይ ዓሰርተ ዓመታት ዝነበረት ሄለን ሕጂ ዝተፈለኺ ኢኺ። ኣተሓሳስባኺ፡ ኣዘራርባኺ፡ ቁመናኺ፡ ድሌታትኪ ወዘተ። ለውጢ ኩሉ ግዜ ኣብ ዙርያና ኣሎ። ገለ ካብ ለውጥታት ብውሽጣዊ ድርኺታትና ክመጽኡ እንከለዉ፡ ካልኦት ድማ ብግዳማዊ ድርኺታት ዝፍጠሩ እዮም። ስለዚ፡ ደቂ ሰባት ዝሕዝዎ ባህርያት ካብ ግዜ ናብ ግዜ ብከባቢኦምን ማሕበራዊ ኩነታቶምን እናተጸልዉ ህይወቶም የማዝኑ። ትማሊ ስሱዕ፡ ሰራቒ ዝነበረ፡ ሎሚ ብውሽጣዊ ድርኺቱ ተበጊሱ ለዋህን ለጋስን ክኸውን ይኽእል እዩ። ወይ ድማ ብኣንጻሩ። ንሓደ ሰብ፡ “ትማሊ ከምዚ ነይርካ ኢኻ’ሞ ሎሚ ድማ ከምኡ ኢኻ፡” ምባል ቅኑዕ ኣይመስለንን። ኣብ ህይወት ወድሰብ ዘምጽአ ምዕባለታት ብግቡእ ምዕዛብ፡ ኣብ ልዕሊ ዝኾነ ሰብ ዝሓሸ ርድኢት ክትፈጥሪ ክሕግዘኪ እዩ። ደዋሊት፥ ሕሉፍ ኣገዳሲ ኣይኮነን ማለት ድዩ? ኣማኻሪት፥ ተራ ሕሉፍ ኣብ ህሉው ኩነታት ኣገዳሲ ንክኸውንን ዘይክኸውንን ኣብ ድሌትን ጻዕርን ናይቲ ውልቀሰብ ይምርኮስ። ኣብ ሕሉፈይ ክነብር እየ ዝብል ሰብ እንተድኣ ሃልዩ፡ ብዛዕባ ሕሉፍ ጥራይ ክዛረብን ከስተንትንን እዩ ዝኽእል። ተግባራቱ’ውን ብቐሊሉ ክልወጡ ኣይክእሉን። ንለውጢ ዝተበገሰ ሰብ ግን ካብ ዝሓለፈ ዝሓሸ መነባብሮን ኣተሓሳስባን እናኣጥረየ፡ ህይወቱ ይመርሕ። ስለዚ ሕጹይኪ ዝሓለፈ ሓሊፉ እዩ ምባሉ ኣብ ሕሉፉ ዘጋጠምዎ ክዝክሮምን ከተግብሮምን ዘይደሊ ካልኦት

ጉዳያት’ውን ክህልውዎ ይኽእሉ እዮም። እንተኾነ፡ ዝሓለፈ ኣካይዳ ህይወቱ ነዚ ናይ ሕጂ መንነቱ ዝገልጽ ወይ ዘይግለጽ ክኸውን ስለ ዝኽእል፡ ብኹሉ ሸናኻት ዝጠመተ ዕቱብ ትዕዝብቲ ከድልየኪ እዩ። ስለዚ፡ ንመርዓኺ ተሪፍዎ ዘሎ ግዜ ንጎኒ ገዲፍና፡ እቲ ዋና ነገር ምስቲ ንሓዋሩ መናብርትኺ ክኸውን ዝሓጸኽዮ ጎበዝ ሰላምን ምርድዳእን ዝተሓወሶ ህይወት ከተሕልፊ እዩ። ስለዝኾነ እዩ’ምበኣር ምስ ሕጹይኪ ክትዘራረብሎም ዘለኪ ጉዳያት ኣዕዚዝኪ ክትጥምትዮም ዝግብኣኪ። ሕርኽርኽ ዝብሉኺ ጉዳያት እናተዓዘብኪ ናብ መርዓ ኣይትእተዊ። ሕጸ ድማ መፋለጢ ግዜ ድኣ’ምበር ውዱእ መርዓ ወይ ሓዳር ዘይምዃኑ ተገንዚብኪ ዝተረፈኪ ባህርያት ሕጹይኪ ከተጽንዕዮን ክትርድእዮን ፈትኒ። ደዋሊት፥ ብኸመይ እየ’ሞ ዝተሓብኣኒ ባህርያቱ ክፈልጦ? ኣማኻሪት፥ ዋላ’ኳ ንዝኾነ ሰብ ሚእቲ ካብ ሚእቲ ክትፈልጦ ይከኣል እዩ እንተዘይበልኩ፡ ንመሰረታውያንን ኣገደስትን ባህርያቱ ግን ክትፈልጥዮ ትኽእሊ ኢኺ። ንኣብነት ኣብ መንጎ ጽቡቕ ዕላል ከም ዋዛ ኣምሲልኪ ሕቶታት ከየብዛሕኪ ክትሓትዮ ትኽእሊ። ልዝብ ዝበለ ኣዘራርባን ንዕላል ምቹእ ዝኾነ ሃዋህው ምፍጣርን ድማ ነቲ ምስጢራዊ ኢልኪ ዝገለጽክዮ ባህርያቱ ክትሰብርዮ ከኽእሉኺ እዮም። ብፍላይ ምስዚ ኣጋጢሙ ዘሎ ጉዳይ ምርኩስ ብምግባር፡ ብዙሕ ሕቶታት ክትሓትዮን ንሱ’ውን ዝሓሸ ክፍቱነት ከርእየክን ንጽበ። ብዘይካ እዚ ንዕኡን ንኣዕሩኽቱን ኣብ ቤት ሻሂ ይኹን ኣብ ገዛኺ ብምዕዳም እኹል ግዜ ፍጠሪ። ምስ ኣዕሩኽቱን ፈተውቱን ብምቕራብ ድማ ነቲ ተሓቢኡኒ ይኸውን እዩ እትብልዮ ባህርይ ከተለልይዮ ክሕግዘኪ እዩ። ደዋሊት፥ የቐንየለይ በሊ። ነዊሕ ግዜ ሒዘኪ። ካልእ መዓልቲ ሓድሽ ምዕባለታት ተዓዚበ ክድውል እየ። ብሩኽ መዓልቲ! ኣማኻሪት፥ ጸገም የለን! ሰናይ መዓልቲ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022- ገጽ 5

ዳህላክ ነጋሲ

ሰማይ ፈሪሱና!

ውጽዋይ

ጽ

ቀዳማይ ክፋል ኣብ ሓደ ጫካ፡ ኣብ ውሽጢ በዓቲ ተወሊዳ ዝዓበየት ጤለ-በዱ ነበረት። እዛ ንእሽቶይ ጤለበዱ ንበይና እያ እትቕመጥ ዝነበረት። ካብ’ቲ ከባቢኣ ብዙሕ ኣርሒቓ ወጺኣ ኣይትፈልጥን። ሓደ መዓልቲ፡ “እስኪ ነዚ ከባቢየይ ኣጸቢቐ ክርእዮ” ኢላ ወጽአት። ኣብ ሓደ ብርኽ ዝበለ ቦታ ደይባ ከኣ፡ ብዙሕ ቦታታትን ብዙሓት እንስሳታትን ረኣየት። ኣዝያ ድማ ተደነቐት። ካብ’ቲ ክትርእዮ ዝጸንሐት ኣርሕቕ ኣቢላ እንተ ጠመተት ግን፡ ሓደ ዘሰንብድ ነገር ረኣየት። በቲ ዝረኣየቶ ልባ ምሉቕ ኢላዋ ከይተፈላጣ፡ ካብ’ቲ ዝነበረቶ ኲጀት ብናህሪ እናዘለለት ወረደት። ናበይ ትኸይድ ከም ዘላ ከይፈለጠት ሱቕ ኢላ ጐየየት። ቁሩብ ሕልፍ ምስ በለት ማንቲለ ረኸበት። “ኢሂ ድኣ እንታይ ተረኽበ? እንታይ እዩ ክንድ’ዚ ጉያ” እናበለት *ኣብ መዓልቲ ህርመት ልቢ ሓደ ሰብ፡ ብገምጋም 100 ሽሕ ግዜ ይበጽሕ። ከምኡ’ውን፡ ኣብ ውሽጢ 24 ሰዓታት ኣስታት 2 ሽሕ ጋሎን ደም ትጭንጉዕ። ልብና ኣብ ዓመት 36,500,000 ህርመት ክትሃርም እንከላ፡ ክሳብ 30 ዓመት ወይ ዕድመ ድማ ክሳብ ቢልዮን ግዜ ክትሃርም ትኽእል።

ሕቶ ደራረበትላ። ማንቲለ ዘይተጸበየቶ መልሲ ረኸበት። ንሳ ዝሓሰበቶ፡ ገለ ኣራዊት እዩ ጎይዪዋ ዝኸውን ዝብል እዩ። ወዮ ጤለ-በዱ ግን፡ ናዕናይ ንስኺ እውን፡ ንህደም ብዘስምዕ ኣዘራርባ፡ “ሰማይ እኮ’ዩ ዝፈርስ ዘሎ!” በለታ።

ነገሩ ዝደንጸዋ ማንቲለ፡ ኣንቃዕሪራ ንሰማይ እናጠመተት - “ሰማይ ድኣ እናሃለ’ንዶ ከም ቀደሙ።” በለታ። ጤለ-በዱ እናተረበጸት “እስከ ደጊምኪ ርኣዪዮ!” እናበለት ናብ’ቲ ዝረኣየቶ ኣመልከተትላ። ናብ’ቲ ዝሓበረታ ኣተኲራ ድሕሪ ምጥማት፡ ማንቲለ እናጋለበት

ሓቅታት ብዛዕባ ልቢ *ህርመት ልቢ ደቂ-ኣንስትዮ ካብ ናይ ደቂ-

ተባዕትዮ ይዛይድ። ልቢ ወዲ-ተባዕታይ ኣብ ሓደ ደቒቕ 78 ግዜ ክትሃርም እንከላ፡ ብኣንጻሩ ናይ ጓል-ኣንስተይቲ 78 ግዜ ትወቅዕ። ከምኡ’ውን፡ ህርመት ናጽላ ህጻን፡ ካብ ናይ ኣብ ደረጃ ብጽሕና ዘሎ ሰብ ይዛይድ። *ልቢ፡ ዋላ ካብ ኣካላት ምስ ተፈልየት፡ ንውሱን ግዜ ህርመታ ኣዘየቋርጽን እዩ። *ብገምጋም፡ ክብደት ልቢ ሰብ ካብ 250 ክሳብ 350 ግራም ይምዘን። *ወትሩ ምስሓቕ፡ ንጥዕና ልቢ ኣገዳሲ እዩ። እዚ ልምዲ ብቐጻሊ ምዝውታር፡ ካብ ቅዛነትን ካልእ ሕማማትን ሰለዝኸላኸል፡ ብዘይ ምስልካይ ክንደጋግሞ ኣለና።

*ሓንቲ ካብ ዓሌት ዕኮት ዝዀነት እትነፍር ፍጥረት፡ ካብ ኲሎም ፍጡራት ዝነኣሰት ልቢ ትውንን። እቲ ዝዓበየ ወይ ዝገዘፈ ቅርጺ ዘለዎ ልቢ ዝውንን እንስሳ ድማ፡ ዓሳ ነባሪ እዩ። *ኣብ ኣመሪካ እትርከብ ነንጭዋ እትመስል ንእሽቶ መጥበዊት እንስሳ፡ ዝቐልጠፈ ህርመት - ማለት ኣብ ውሽጢ ሓደ ደቒቕ - ልባ ክሳብ 1,200 ግዜ ክትሃርም ትኽእል። *ኣብ ታሪኽ መብጣሕቲ ቅሉዕ ልቢ፡ ደም ከም ዝውሕዝ ብምግባር - መብጣሕቲ ልቢ ዘሰላስል ኣገባብ ፍወሳ፡ ኣብ 1893 ዓ.ም ኣብ ኣመሪካ ተኻይዱ። እቲ ዕማም፡ ሓደ ካብ’ቶም ውሑዳት ጸለምቲ ኣመሪካውያን ብዝዀነ ሓኪም ልቢ ዳንይል ሀይል ዊልያም፡ ዝተመርሐ ኰይኑ ተሰኒዱ እሎ።

ፈረስ ባሕሪ # ምስ ዓሳታት ዝምደቡ ፈረስ-ባሕሪ፡ ኣብ ውሽጢ ማያዊ-ኣካል ዝነብሩ ንኣሽቱ እንስሳታት ኰይኖም፡ ቅርጺ ኣካላቶም ልክዕ ፈረስ እዩ ዝመስል። እቲ ስሞም እውን ካብኡ

ዝተበገሰ እዩ። ኣዝዮም ደቀቕትን መሳጢ ሕብሪ ቈርበት ዝውንኑን ድማ እዮም። # ኣብ ዝተፈላለየ ማያዊ ስፍራታት እዛ ዓለም፡ ኣስታት 36 ዓሌት ፈረስ ባሕሪ ከም

መልሲ ሰዶኩ ነዘን ኣብ ውሽጢ ሳጹን ብፍሉይ ጸሊመን ዝርከባ ቁጽርታት፡ ብቐደም-ተኸተል ካብ 1 ክሳብ 9 እንተ ኣላጊብኩመን፡ ምስሊ ቁጽሪ ሽሞንተን ቅርጺ ስሉስ ኲርናዕን ክትረኽቡ ኢኹም።

ኣዳላዊ፡ ሰለሙን ተኽለማርያም (ራጁ)

ዘለዉ ይግለጽ። እቶም ዓሌት ኣብ ገማግም ማያዊ ኣካል፡ ኣብ ትሮፒካውን ማእከላይ ሙቐት ኣብ ዘለዎን ከባቢ ብብዝሒ ይርከቡ። # ፈረስ ባሕሪ ሰጥ ኢሎም ዝሕንብሱ ከይኖም፡ ኣብ ገማጋም ማያዊ ኣካል ኣብ መንጎ ጻህያይ ባሕርን ካልኦት ኣትክልትን ዝያዳ ይንቀሳቐሱ። # ፈረስ ባሕሪ እትወልዶም እንቋቚሖ፡ ኣብ ከረጺት ወይ ማሕፉዳ ከብዲ ተባዕታይ ፈረስባሕሪ ይጸንሑ። # እቶም እንቋቚሖ፡ ምስ ተባዕታይ ፈረስ ባሕሪ ዝጸንሕሉ ገደብ ግዜ፡ ኣብ ከም ዓሌታቶም ይምርኰስ። እንተዀነ፡ ብገምጋም ኣስታት 45 መዓልትታት ክጸንሑ ይኽእሉ። ብድሕሪ’ዚ፡ ዓዂኾም ዕለታዊ ህይወቶም ክመርሑ ይጅምሩ። # ዕምሪ ፈረስ ባሕሪ ወይ ብህይወት ዝጸንሕሉ ንውሓት ግዜ፡ ክሳብ ሰለስተ ዓመት ይበጽሕ። ጠቕላላ ክብደት ኣካላት ፈረስ ባሕሪ፡ ኣስታት 200 ግራም ይኸውን። ዓቐን ወይ ንውሓት ኣካላቶም ድማ፡ ካብ 2-35 ሰንቲ ሜተር ይግመት። # ፈረስ ባሕሪ፡ ስርዓተ-ኣመጋግበኦም ምስ በላዕቲ ስጋ እዮም ዝምደቡ።

መሪሓታ ተመርቀፈት። ተተሓሒዘን ህድማ ቀጻላ። ቁሩብ ምስ ከዳ፡ ዝብኢ ብሃድን ጸጊቡ ጽቡቕ ገይሩ ጥንቅሊዒት ተገምሲሱ ጸንሐን። ኣብ ጥቓኡ ምስ በጽሓ፡ ፈኲስ ዲጒ-ዲጒ ዝብል ድምጺ ሰሚዑ ተንስአ። ምስ ረኣያኦ፡ ገና ንሱ ከይሓተተ እንከሎ - ማንቲለ፡ “ኣያ ዝብኢ፡ ጠፋእና! ሰማይ ፈሪሱና! ንህደም! በለቶ። ከብዱ መሊኡ ምንቅስቓስ ስኢኑ ዝጸንሐ ዝብኢ፡ ከም’ዛ ሳልስቲ ውጽኣት ሒዝዎ ዝቐነየ፡ ነዛ ምድሪ ልቕልቕ ኣቢልዋ በርደግ ኢሉ መሪሕወን ተበገሰ። ተመራሪሖም እናኸዱ፡ ላም ኣብ መንገዲ ሳዕሪ ክትበልዕ ጸንሓቶ። ኲነታት ሰማይ ምስ ነገርዋ ንሳ’ውን ኣሰሮም ሰዓበት። ከም’ዚ እናበሉ ብዙሓት እንስሳታት ሰዓብዎም። እቲ ዘገርም፡ ናበይ ይኸዱ ከም ዘለዉ ከይፈለጡ

ምህዳሞም እዩ። ካብ ትሕቲ ሰማይሲ ናበይ ኮን ክሕብኡ እዮም። ድሕሪ ነዊሕ ጉዕዞ፡ ኣብ መንገዲ ንሓርማዝ ረኸበዎ። ሓርማዝ፡ ብዕስለ ምጉዓዞምን፡ እናላህልሁ ምጉያዮምን ገሪምዎ፡ ህድእ ብዝበለ ደሃይ - ድሓን ዲኹም ደኣ? በሎም። ዝብኢ ህውኽ ኢሉ፡ “ዓርከይ ሓርማዝ፡ ጐይዪኻ ትኽእል እኳ ኣይትመስል፣ ቀስ ኢልካ ኣርክበና እምበር ሰማይ ክፈርስ ጀሚሩ ኣሎ። እናፈረሰ ኸኣ ደድሕሪና ይስዕብ ኣሎ። ቀልጥፍ ነብስኻ ኣድሕን!” በለ። ሓርማዝ ርግእ ኢሉ - “ሓንሳብ እሞ ህድእ በሉ” በሎም። ወኻርያ ግን ንድር ኢላ “ጐይዪኻ ሰለዘይትኽእል፡ ከተምልጥ ከም ዘይትኽእል ፈሊጥካ - ምሳኻ ክንጽቀጥ ኢኻ ደሊኻ” በለቶ። ይቕጽል

ሕቶ እተመሳቐለ ቃላት ንትኹል

ንጋድም

1. ወርሒ ወርሓዊ፡ ዓመት---2. ንድሙ ክንሰጒግ እንብሎ 3. ኣብ ታዕሊም የማን 4. ተሳለመ፡ ኣምለኸ 5. ገዚፍ፡ ክንዲ ካላእ 6. ታሕተዋይ ክፋል ኤርትራ ዝጽውዓሉ 7. ንከብቲ ዝኸውን መግቢ 8. ናይ ዝተፈነወ ውጡር ስልኪ ድምጺ 9. ካብ ዓይነታት ክዳን 13- ንሰብ እነለልየሉ ክፋል ኣካሉ 14. ምንኲስና 16. ዳእላ፡ ጭርቃን 17. መትሓዚ ማይ ዝኸውን 18. ካብ ዓይነታት መግቢ 19. ድንቂ፡ ዕጹብ፡ ግሩም 20. ብኣፍና ኣየር ክንሰድድ እንብሎ 21. ንዓና መኣድና፡ ንዕዖም ____ 22. ህሉው ግዜ 23. ሽልማት ጀጋኑ ካብ ዝኾኑ 27. ምልኣት፡ ቀጸጽታ 30. ካሜራ ማን 32. ኪነው መሬት ዘሎ ባዶ ቦታ 33. ከበሳ፡ ደግዓ 34. መጀመርታ ዝተወልደ 36. ባኒ ዝስርሓሉ 37. ፌርማ 39. ንመሕጸቢ ክዳውንቲ ዝጠቅም ነገር 41. ስቕ

1. ብፈረስ እትጉተት መጓዓዝያ 3- ባህላዊ ግጥሚ 6. መሰከሚ 9. ናይ መጻኢ ፈላጢ 10. እንሽቶ ጐቦ 11. ቈልዓ እግሪ ክተክል እንብሎ 12. ራህራሀ 14. ምድካም፡ ምምንማን፡ ምፍኳስ 15. መከላኸሊ ጸሓይ እንጥቀመሉ 16. በዓል ቤት 17. መኽልኢ ጡብ ዝኸውን ተኽሊ 18. ጓሂ፡ ቀጻሊ ሓዘን፡ ፈዘዝ ምባል 20. ሓቂ 21. ጣዕመ ዜማ፡ ጥዑም ዜማ 24. ስባር (ተረፍ) መርከብ 25. እምንቱ፡ እንኮ ሰበይቱ፡ ኣማኒቱ 26. ሙቐት 28. ካብ ጸወታታት ናይ ሞባይል ኣፕሊከሽን 29. ክንዲ ስም ናይ ቀረባ ውሕዲ ኣካል ኣንስተይቲ 31. ትምህርቲ 34. ሰፈር፡ መቓምጦ 35. ብርስሓት ካብ ዝመጽእ ሕማም 38. ‘ዋራ’ ከም ዘላታ 40. ጐረርኡ ዝተዓጽወ 42. ብኢድ ተጠሊፉ ዝስራሕ በብዓይንቱ ኣሳእል ዘለዎ 43. ንዕኡ ኖርኡ፡ ንዓይን ___ 44. ምግዳፍ፡ ምሕዳግ

ኣዳላዊት፡ ምስጋና ኪሮስ

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ሓበን ተስፋሚካኤል

ጸቕጢ ኣእምሮ እትዕቅን ስማርት ሰዓት ደቂ-ሰብ፡ ክንጭነቕን ክንፈርሕን እንከለና እነርእዮም ዝተፈላለዩ ምልክታት ኣለዉ። ንኣብነት፡ ብርክና ረሸሽ ይብለናን ብብዝሒ ክንርህጽን ንጅምር። ኣብ ውሽጢ ረሃጽ ዝርከብ፡ ብሰንኪ ቊጥዐ ሰብነት ንዝኽሰት ‘ኮርቲዞል’ ዝበሃል ነዝዒ ወይ ሆርሞን እትዕቅን ስማርት ናይ ኢድ ሰዓት ተማሂዛ ኣላ። እታ ብተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ካሊፎርኒያ ዝማዕበለት ሰዓት፡ ንዓቐን ናይቲ ሆርሞን ብምዕቃን ንደረጃ ጭንቀት ኣእምሮና እትሕብር እያ። እዚ ሆርሞን’ዚ፡ ቅድሚ ሕጂ ብናይ ደም መርመራ’ዩ ዝፍለጥ ነይሩ። ዝተፈላለዩ ክኢላታት ስነ-ኣእምሮኣዊ

ጸገማት፡ ኣመሪካውያን ተመራመርቲ ብናይ ኢድ ሰዓት ተሓጊዞም ነቲ ሆርሞን ክዕቅንዎን ክፈልጥዎን ምኽኣሎም፡ ኣብ ዓውዲ ሕክምና ዓቢ ኣበርክቶ ክህሉዎ ምዃኑ ይሕብሩ ኣለዉ። ትሑት ሚዛን እትውንን ከምኡ’ውን ኣብ ዝኾነ ቦታን ግዜን ወዲኻያ ክትከይድ ዘይተጸግምን ሰዓት ብምዃና ድማ፡ ኣዝያ ተመራጺት ከም ዝገብራ እቶም ክኢላታት ወሲኾም ይገልጹ። እዛ ብዝተራቐቐ ኣገባብ ዝተሰርሐት ናይ ኢድ ሰዓት፡ ኣብ ውሽጣ ዝተፈላለዩ ረቀቕቲ ቀጸላታት እትውንን እያ። እቶም ቀጸላታት፡ ናይቲ ወድዩዋ ዘሎ ሰብ ረሃጽ እናተቖጻጸሩ፡ ነቶም ዝፍጠሩ

ሆርሞን ዓቂኖም ይምዝግቡ። ብድሕሪ’ዚ፡ ክኢላታት ናይቲ ሞያ ኣንቢቦም፡ እቲ ሰብ ኣበየናይ ደረጃ ናይ ጸቕጥን ውጥረትን ከም ዘሎ ክርድኡ ይኽእሉ። ኣብቲ ምህዞ እጃሙ ዘበርከተ ዶ/ር ኢማምንጃድ፡ “ኣብ’ዚ ዘለናዮ ቅልጡፍ ምዕባለ ናይ ቴክኖሎጂ ዝረኣየሉ ዘሎ ዘመን፡ ሰባት ኣብ ክንዲ ናብ ሓኪም ምኻድ፡ ምስኣቶም ክንቀሳቐስ ዝኽእል ናይ ቴክኖሎጂ ሓኪም ሒዞም ክኸዱ እዮም፡ ” ክብል ብኣግርሞት ሓሳባቱ ይገልጽ። እቶም ተመራመርቲ፡ ንዝተፈላለዩ ውሽጣዊ ጥዕናና ክምርምሩ ዝኽእሉ ቴክኖሎጂታት ኣብ ምምሃዝ ጻዕርታቶም ከም ዘሐይሉ የረድኡ። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ ብናይ ኩሉ ሰብ ዓቕሚ ክዕደጉ ዝኽእሉ ርትዓዊ ዋጋ ዘለዎም ምህዞታት ከፍርዩ’ውን ድሌታቶም ምዃኑ ይዛረቡ። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ ደረጃታትን ዓቐንን ሆርሞን ኮርቲዞል ካብ ሰብ ናብ ሰብ ይፈላለ ስለ ዝኾነ፡ ዝበለጸን ዝተረጋገጸን ሓበሬታ ንምሃብ፡ ከምኡ ድማ እታ ሰዓት ብሕክምናዊ መዳይ ፍቓድ ንምርካብ፡ ኣብ መጽናዕቲ ንንውሕ ዝበለ ግዜ ክትጸንሕ ምዃና ኣመልኪቶም።

ዓርሞሸሽ ሳሬት ኣብ ኣመሪካ ሳሬት፡ ሓደ ካብ ደቀቕቲ ሓሳኹ ኮይኑ፡ ወናኒ 8 መሓውር እዩ። ኣብ ኵርናዕ ናይ ዝረስሐ ቤት ዓለባ ብምስራሕ ከኣ ይፍለጥ። ብዛዕባ ሳሬት ዝተፈላለዩ ግጉይ እምነታት እዩ ዘሎ። ገለ ካብኡ ንምጥቃስ፡ ሓደ ሰብ ኣብ ከንፈሩ ዕንፍሩር ምስ ዝወጽኦ፡ “ሳሬት ሸይናትለይ” እዩ ዝብል። እዚ ግን ሳይንሳዊ መርትዖ ዘይብሉ ውዱቕ ሓሳብ እዩ። ካብ ቅርጺ ኣካላት ሳሬት ተበጊሶም ዝተዳለዉ ዝተፈላለዩ ድራማታትን ብስም ሳሬት ዝፍለጡ ኩባንያታትን እውን ኣለዉ።

ኣብ’ዚ ቀረባ እዋን፡ ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ጆርጂያ፡ ኣብ ምብራቓዊ ክፋል ኣመሪካ ክንዲ ከብዲ-ኢድና ዝዓቐኖም ሳሬት ብብዝሒ ክርኣዩ ምዃኖም ይሕብሩ ኣለዉ። እቶም ተመራመርቲ፡ ኣብ ክረምቲ ናይ’ዚ ሒዝናዮ ዘለና ዓመት፡ እዞም ዓርሞሸሽ ሳሬት ብብዝሒ ክቀላቐሉ ከም ዝኽእሉ’ዮም ዘጠንቅቑ ዘለዉ። እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም፡ እቶም ንኣመሪካ ክወሩዋ ምዃኖም ዝገልጹዎም ዘለዉ ሳሬት፡ ሰማያዊ፡ ጸሊምን ብጫን ሕብርታት

ጠፈር፡ ኣጋይሽ ይስእን ብደረጃ ዓለም፡ ቁጽሪ ናብ ዝተፈላለያ ሃገራት እናኸዱ ዑደት ዝገብሩ በጻሕቲ፡ ብሰንኪ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ እናኣንቆልቆለ ከም ዝኸደ ዝፍለጥ እዩ። እዚ ድማ፡ ሰባት ነቲ ሕማም ንምክልኻል ኣብ ገዛኦም ተወሺቦም ከሕልፍዎ ስለ ዝግባእ

እዩ። ብተወሳኺ፡ ገንዘቦም ጥዕንኦም ከውሕሱ ኣብ ዝኽእልሉ መዓላታት ጥራይ ከጥፍእዎ ይመርጹ ምህላዎም እዩ። ናብ ጠፈር ዝግበር ዝነበረ ሽርሽር ናይ ሃብታማት እውን ኣብዚ እዋን ደው ኢሉ ይርከብ። ቊጽሪ ናብ ህዋ ዝበሩ

ከምዝውንኑ እውን ይገልጹ። እቶም ብ “ጆሮ ሳሬት” ዝፍለጡ ሓሳኹ፡ ብመንገዲ ንግዲ ባሕሪ ኣቢሎም ካብ ሃገራት እስያ ናብ ኣመሪካ ዝኣተዉ ኰይኖም፡ ተሓቢኦም ብብዝሒ ክፋረዩ ከም ዝጸንሑ ዝተፈላለዩ ወገናት ይዛረቡ። ኣብ መወዳእታ፡ እቶም ነዚ መጽናዕቲ ዘካይዱ ዘለዉ ተመራመርቲ፡ እቶም ሳሬት ኣብ ኣዝዩ ዝሑልን በረድ ዝበዝሖን ቦታታት’ውን ክነብሩ ዝኽእሉ ምዃኖም ይሕብሩ። ኣብ ምብራቕ ኣመሪካ ዝነብሩ ሰባት፡ እቶም ሳሬት ተጓዳእቲ ስለ ዘይኮኑ፡ ካብ ሻቕሎት ወጺኦም ንምክልኻሎም ጥራይ ክጽዕሩ ከም ዘለዎም ድማ ኣረዲኦም። እዚ ዜና’ዚ፡ ኣብ ሃገርና ኣጋጢሙ ንዝነበረ ናይ ኣንበጣ ወራራት ዘዘክር ኰይኑ፡ ብዝተፈላለዩ ጠንቅታት መጺኦም ኣብ ዘራእቲ ጉድኣት ዘውርዱ - ዝነፍሩን ዘይነፍሩን ሓሳኹ ቀትርን ለይትን ብምምካት፡ ጉድኣት ቅድሚ ምውራዶም ክንቆጻጸሮም ከም እንኽእል ዝተመኰርናሉ ኣጋጣሚ እዩ።

በጻሕቲ ኣዝዩ ስለ ዝወሓደ፡ እቲ ብዙሕ ወጻኢታት ዝሓትት ጕዕዞ ናብ ጠፈር ክቋረጽ ተገዲዱ። ለብዒ ኮሮና ቫይረስ፡ ኣብ ምንካይ ቁጽሪ ናብ ጠፈር ዝሸራሸሩ በጻሕቲ ተራ’ኳ እንተሃለዎ፡ ብቐንዱ ግን እቲ ወጻኢታቱ ክብድ ዝበለ ስለዝዀነ’ዩ። እቲ ካብ መሬት ናብ ህዋ ንምጕዓዝ ዝሕተት ዋጋታት፡ ብኣጻብዕቲ ንዝቝጸሩ ሃብታማት ጥራይ ኣብ ግምት ዘእተወ እዩ። ስለዚ፡ እቲ ጕዕዞ ብዋጋ ይኹን ብኻልእ ምምሕያሻት ክሳብ ዘይተገብረሉ፡ ጠፈርተኛታትን ብሃብቲ ዝዘቕበቡ ውሑዳት ሰብ-ጸጋን እንተዘይኰይኖም፡ ካልኦት ሰባት ክደፍሩዎ ዝሕሰብ ከምዘይኰነ’ዩ ዝግለጽ።

ልብኻ ዝመልስ ሮበት

ሓደ ካብቲ ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ኮይንና መልእኽትታትና ብዝሓጸረን ዝቐልጠፈን መንገዲ ከነበጻጽሕ ዝሕግዘና ዘሎ፡ ናይ ‘ተሌፎን መልእኽቲ’ እዩ። በዚ ‘ኤስ.ኤም.ኤስ’ ዝበሃል ኣገባብ ኣቢልና፡ ኣብ ክንዲ ደዊልና እነዕልል፡ ብጽሑፍ ኣሰኒና መልእኽትታትና ከነመሓላልፍ ንኽእል። እታ ናይ መጀመርታ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ተሌፎን፡ ብሰለስተ ፊደል ዝቖመት ኮይና፡ “ርሑስ በዓል ልደት” ትብል ምንባራ ይፍለጥ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ዝተኻየደ ምርኢት ቴክኖሎጂ፡ ብክቡር ዋጋ ከም ዝተሸጠት ሓቢርና ምንባርና’ውን ዝዝከር እዩ። በዚ መንገዲ፡ እታ ናይ ፈለማ ናይ ጽሑፍ መልእኽቲ ብተሌፎን፡ ሰናይ ምንዮት እትገልጽን ጽቡቕ ስምዒት እትፈጥርን’ያ ክንብል ንኽእል። ብድሕሪኣ ዝሰዓቡ ጽሑፋት ተሌፎን ግና፡ ዝተፈላለዩ ስምዒታት ዝፈጥሩልና እናኾኑ’ዮም መጺኦም። ኣብ መዓልታዊ ህይወትና እነሕልፎ ኩነታት ስለ ዝፈላለ፡ ናይ ጽሑፍ መልእኽትታትና ብእኡ መጠን በበይኑ ክኸውን ግድን እዩ። እቲ ሕቶ ግና፡ ሕማቕ ስምዒት ዝፈጥር ማለት፡ ዘሕዝን ይኹን ዘሕርቕ መልእኽቲ ክመጽኣና እንከሎ፡ ገዛእ-ርእስና ገቲእና ዲና ንገጥሞ? ካብቲ ሕማቕ ስምዒት ወጺእና ናብ ንቡር ክንምለስ ንድንጕይ ዲና? ኣብ ከም’ዚ ኩነታት ክሕግዝ ዝኽእል እምበኣር፡ እቲ ንሰብ ቀንዲ ዓርኩ ኮይኑ ዘሎ ሮበት እዩ። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ሱኩባ - ጃፓን፡ ንሕርቃንን ዘሕዝን ስምዒትን ክቆጻጸር ዝኽእል ‘ኦሞዮ’ ኢሎም ዘጠመቑዎ ሮበት ምሂዞም ከም ዘለዉ ይሕበር። እዚ ሮበት’ዚ፡ ብመንገዲ ናይ ተሌፎን ጽሑፍ ንዝስደደና መልእኽትታት ነቲ

ስምዒታዊ መዳይ ጥዕናና ከይሃስዩና’ዩ ዝቆጻጸረልና። እቶም ጃፓናውያን ተመራመርቲ፡ ሰባት ብዝስደደሎም መልእኽትታት ምስ ዘይሕጎሱ፡ ቀልጢፎም ስምዒታቶም ተቖጻጺሮም ናብ ካልእ ዋኒኖም ክሰግሩ ይጽገሙ ስለ ዝኾኑ፡ ካብ’ዚ ብምብጋስ ንኦሞዮ ከም ዝመሃዝዎ የረድኡ ኣለዉ። እቲ ኣብ ኢድካ ክትሕዞ ዘየጸግም ስፍሓትን ቁመትን ዝውንን ኦሞዮ፡ ዝመጽኣካ መልእኽቲ ምስ ኣንበብካሉ ቀልጢፉ’ዩ መልሰግብሪ ዝህበካ። እቲ ዝመጽኣካ መልእኽቲ ዘሕዝን ምስ ዝኸውን፡ ኦሞዮ ንስምዒታትካ ዘተሃዳድእን ልብኻ ዘረስርስን ርእይቶታቱ የቕርበልካ። ነዚ ፈተነ ንምርግጋጽ፡ ኣብ መንጎ 94 ሰባት’ዩ መጽናዕቲ ተኻይዱ። እቶም ተሳተፍቲ፡ ካብ ፈተውቶም ናብ ሞባይላቶም ዝተፈላለዩ ዘሕርቑን ዘሕዝኑን መልእኽቲ’ዩ ተሰዲዱሎም። ገላ ካብኡ ንምጥቃስ፡ ቆጸራ ዝጽበዩ ዝነበሩ ተሳተፍቲ፡ “ይቕረታ ክልተ ሰዓት ደንጒና ክንመጽኣኩም ኢና።” ዝብል መልእኽቲ ተላኢኹሎም። እቶም ኣብ ኢዶም ኦሞዮ ዝነበሮም ሰባት ከኣ፡ ሕርቃኖም ክቆጻጸርዎ ክኢሎም። ኦሞዮ፡ ዘተሃዳድእ ሓሳባት እናሃበ ንኣእምሮኦም ክቆጻጸሮ ኣይተጸገመን። ኣብ መወዳእታ፡ እቶም ንኦሞዮ ክምህዙ ዝኸኣሉ ተመራመርቲ፡ ዋላ’ኳ እዚ ሮበት ንኣሉታውያን ስምዒታት ክቆጻጸር ዝሕግዝ እንተኾነ፡ ሰባት ግን ገዛእ-ርእስና ብዘይ ናይ ቴክኖሎጂ ሓገዝ ክንገትእ ክንክእል ከም ዘለና ይመኽሩ። እዚ ከኣ፡ መርኣያ ብስለትና ምዃኑ ወሲኾም የረድኡ። እቶም ብዕድመ ዝዓበዩን ዝተፈላለዩ ጸገማት ዘለዎምን ሰባት ግን፡ ነዚ ዝተማህዘ ቴክኖሎጂ ክጥቀሙሉ ከም ዝምረጽ ድማ ይሕብሩ።

እተራቐቐት ራጂ ኣብ ሕክምና ዝርከብ ንውሽጣዊ ኣካላትና ክምርምር ዝኽእል መሳርሒ ራጂ (ኤክስረይ)፡ ኣብ 1895 ከም ዝማዕበለ ይፍለጥ። እዚ ብጨረርታን ኤሌክትሮኒካዊ ኣገባብን ንኣካላትና ዝምርምር ራጂ፡ ብዓቐኑ እናነኣሰ ክመጽእ ከም ዝጀመረ’ውን ይንገር። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ሞናሽ - ኣውስትራልያ ድማ፡ እታ ኣብ ዓለም ዝነኣሰትን ዝተራቐቐትን ራጂ ከም ዝመሃዙ ይሕብሩ ኣለዉ። እቶም ተመራመርቲ፡ ራጂ ኣብ ክልተ ዓይነት ከም ዝምቀል’ዮም ዘረድኡ። እቲ ሓደ ተሪር ራጂ ዝበሃል ኰይኑ፡ ንኣዕጽምቲ ብጨረርታ ዝምርምር ምዃኑ ይገልጹ። እቲ ካልኣይ ድማ ፈኲስ ራጂ ኰይኑ፡ ንዋህዮታት ዝምልከት መርመራ ይገብር። እቶም ተመራመርቲ ኣስዒቦም፡ ኣብ ምዕራባውያን ሃገራት ክልቲኡ ዓይነት መርመራ ንምክያድ ዋጋታቱ ክቡር ስለ ዝኾነ፡ ነዛ ንኹሉ ዓይነት መርመራ እተካይድ ዝረቐቐትን ዝማዕበለትን ራጂ፡ ኣብ ሕክምናታት ብዝሓሰረ ዋጋ ክትዝርጋሕ ተስፋታት ከም ዘለዎም የረድኡ።

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ልቢ-ወለድ ድርሰት - ጆን ፎክስ ትርጉም - ኣስ.ተክ መበል 17 ክፋል . . .ዎልፍ ላርሰን ዘይከም ቀደሙ ተቐየረኒ። “ኣብቲ ጽሓይ ብራቕ ዓሊብሉ ዘሎ ቦታ ኮይነ - ጸሓይ ክጽሎ ይሕሸኒ እመስለኒ።” ዝብላ ቃላት ብትሑት ድምጺ ከውጽአን እንከሎ፡ ኣመና ደኺሙ ነበረ። -ቃንዛ ርእሲ ከመይ ኣለኻ? “ኣይሓደገንን። ክሳብ ሕጂ ኣይሓሸንን ሕማቕ እየ ዘለኹ።” ኣብ’ቲ ምድሪ ቤት፡ ርእሱ ኣብ ኣእዳዉ ኣሞርኪሱ ጥንቅልዒት ተገምሰሰ። ናብ ታሕተዋይ ካቢና ገጸይ ክወርድ እንከለኹ፡ ተወዝ ኢሉ’ኳ ኣይተንቀሳቐሰን። ቀዲመ፡ ኣብኡ ንዝረኸብኩወን ሸጓጉጡ ወሰድክወን። ክስከሞ ዝኽእል ዝረኸብክዎ መግቢ እውን ተሰከምኩ፣ ካራታት ናይ ኮኮ’ውን ኣይሓደግኩን። ናብቲ ዝነበሮ ላዕለዋይ ምድሪ ቤት ምስ ደየብኩ፡ ፈጺሙ ካብ ዝነበሮ ፍሕት ከይበለ እዩ ጸኒሑኒ። ኣብ ማዕጡቑ ዝነበረት ካራ መንዛዕኩዎ። ስለ’ዚ ቁሩብ ሩፍታ ተሰምዓኒ። ሕጂ ብምሉኦም እቶም ካራታትን ሸጓጉጥን ምሳይ ስለዝኾኑ፡ ክጐድኣኒ ኣይክእልን እዩ። ኣብቲ ዝነበሮ ሓዲገዮ ድማ፡ ናብ ገማግም ናብ’ቲ ቤትና ዝተደኮኖ ስፍራ ተመሊሰ። ወይዘሮ ማውድ ክሳብ ሕጂ ኣይተንስኣን። ቁርሲ ሰሪሐ ወዲአ ቡን ምስ ቀዳሕኩ እየን፡ ማዕጾ ቤተን ከፊተን ከም ጸሓይ ደሚቐን መሰስ ዝበላ። ናብ’ቲ ገምገም ገጻ ፍጹም ኣየቋመተትን - ኣብ’ቲ ናይ ቁርሲ ዕላል ምሉእ ኣድህቦኣ ምሳይ እዩ ዝነበረ። ሃንደበት፡ ንመርከብ ምትሃት ረኣየታ’ሞ ብፍርሒ ተወረረት። ቀጺላ ናባይ ተመልከተት። -“ሃም … ፕረይ! ንሱ… ን.?” ኣንቀጥቀጠት። “እወ ንሱ።” በልክዋ። ናብ ገማግም ባሕሪ ናብቲ ዝነበርናዮ መረባዕ ክመጽኣና ምሉእ መዓልቲ ተጸበና። ግን ኣይመጽአን። እዚ ኣኼስ ንምንታይ ዘይመጽአ? ገለ ዝኣለሞ ውዲት ኣለዎ. . . ብምባል፡ በብተራ ንመርከብ ምትሃት ከነቋምት ጸሓይ ዓረበት። “ኣብ ምድሪ ቤት ጎቦ ኰይኑ እየ ሓዲገዮ። ምናልባት ምሉእ መዓልቲ ኣብኡ ውዒሉ ከምኡ ኢሉ’ዶ ይሓድር?” ንሳ ክትምልሶ ዘይትኽእል ሕቶ ኣልዓልኩ። “ከይደ እስከ ክርእዮ እየ. . .” ተበገስኩ። ማውድ ወጨጨት - “በጃካ ሃምፕረይ ኣይትኺድ! ገለ ከይገብረካ በጃካ ኣይትኺድ!” ለመነትኒ። -ጸገም የለን። ምንም ኣይከውንን እየ። ኩሉ እቲ ጠበናጁ፡ ዋላ’ቲ ሴፍ መሳሊ ካልእ በላሕቲ ነገር ኣኪበዮ እየ። ምድሪ-ቤት ጥርሑ ጸኒሑኒ፣ ንሱ ኣብ’ቲ ዝሓደግክዎ ኣይጸንሐን። ናብ ማውድ ተመሊሰ፡ ግን ክንቀስን ኣይከኣልናን። ስለ’ዚ ኣብታ ለይቲ ኣቲኣ፡ ሓዴና ክድቅስ እንከሎ ሓዴና ኣብ ሓለዋ ክጸንሕ ተሰማማዕና። ሓደጋ ክወድቀና ይኽእል እዩ - ዎልፍ ላርሰን። ኣብ ዝቐጸላ መዓልትታት ብተመሳሳሊ፡ ዎልፍ ላርሰን እንተበልካ ዎልፍ ላርሰን ትመስክር። ኣብ ራብዓይቲ መዓልቲ፡ ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቀትሪ፡ ማውድ ከምዚ በለት “እዚስ ኣይ ናይ ደሓንን፡ ሓሚሙ ክኸውን ኣለዎ። እዚስ ኣይ ናይ ጥዕናን ደሓን ይግበሮ። አረ ብሂወቱ ይጽናሓና። እግዚኣብሄር ይሕደገልና። ገለ ነገር ክንገብር

ሽፍታ ባሕሪ

ኣሎና።” -ነብሰይ ይነግረኒ ኣሎ ሓቅኺ ኢኺ። ተቐላጢፍና ገለ ክንገብር ኣሎና። “ናብታ መርከብ ክትበጽሕ ኣለካ ሃምፕረይ” በለትኒ። ናብ ምትሃት ሓዂረ፡ ካብ ምድሪ ቤት ናብ ካቢና መረሽኩ። ኣብታ ጸሓይ ክጽለወላ ዝገደፍክዎ፡ ንኣርባዕተ መዓልቲ ምዃኑ እዩ - ከምኣ ኢሉ ረኺበዮ። ርእሱ ደሓን ከም ዘሎ ምስ ነገረኒ ከኣ፡ ኣይጸናሕኩን ጠንጢነዮ ከይደ። ብኸም’ዚ ሰሙን ሓሊፉ። ዝኾነ እንግደሰሉ ወይ እንጽበዮ ነገር ብዘይምንባሩ፡ ምሉእ ኣትኲሮና ሕጂ’ውን ዎልፍ ላርሰን ኮነ። ኣብ መጨረሽታ ናይታ ሰሙን ግን ማውድ ዳግማይ ተረበሸት። ጭንቀት ኮነትኒ። ኣብታ መርከብ ጫማይ ኣውጺአ ብዘይ ድምጺ ብቐስታ ተዛወርኩ እሞ፡ እቲ ካቢና ጥርሑ ጸንሓኒ። ድሒረ ግዳ ድምጺ ማዕጾ ሰሚዐ ቁሊሕ እንተበልኩ፡ ገጽ ዎልፍ ላርሰን። ገጽ እቲ ሓያል ዝነበረ ዘይፈርሕ ተባዕ ሰብኣይ፣ ከምዚ ፈስፊሱ ክትርኢ ከብድኻ ዝበልዕ ዳር ትርኢት እዩ ዝነበረ። ኣየ ውርደት! ሰብ ሓማሚ፡ ደኻሚ፡ መዋቲ. . . ዓቕሙ ድሩት ከምዝኾነ ተማሂረ። ኣዒንቱ ብኣእዳዉ ሸፊኑ ብብርቱዕ ቃንዛ የዕለብጥ ነበረ። እዚ ሓያል ፍጥረት ዝስነፈሉ መዓልቲ እምበር ኣኺሉ - ኢለ ብኣግርሞት። ዎልፍ ላርሰን፡ ብዘለዎ ዓቕሚ ተጠቒሙ ስምዒታቱ ክቆጻጸር ይፍትን ምንባሩ እርእዮ ኣለኹ። እቲ ናይ ቀደምን ሕጂ ዝርእዮ ዘለኹን፡ ዎልፍ ላርሰን ግን በበይኖም እዮም። ገለ ሕማቕ ነገርሲ ረኺብዎ እዩ ኣይግድኹም። ናብ መሳልል ገጹ ክድይብ እንከሎ ንሱ እቲ ናይ ቀደም ዎልፍ ላርሰን ኣይነበረን። ርኡይ ብርኡይ ኣብ ኣሳጉማኡ ድኻም ነበሮ። ናበይን ኣበይን ከም ዝረግጽ’ውን ርግጸኛ ኣይነበረን። ኣነ ኣብቲ ግዜ’ቲ፡ ብዛዕባ ናተይን ማውድን ውሕስነት ጥራሕ እየ ዝግደስ ዝነበርኩ። ዋላ እውን ኣብቲ ዝኸዶ ዝነበረ መንገዲ ኣብ ቅድሚኡ ተገቲረ እንከለኹ፡ ክርእየኒ ኣይከኣለን። ስለ’ዚ ምስጢሩ ተረድኣኒ። ክርኢ ኣይክእልን ዝነበረ። ዓይነ ስዉር እዩ ኮይኑ። ለካ እቲ መርዘን ርእሲ ነተን ዘፍርሓ ኣዒንቱ እውን ተንኪፍወን እዩ። ካብ’ታ መርከብ ወሪደ፡ ንኹሉ’ቲ ዝተዓዘብክዎ ናብ ማውድ ከብጽሕ፡ ናብ’ታ ኣብ ገምገም ባሕሪ ዝተደኮነት ጎጆና ኣምራሕኩ። ሕማቕ ኣጋጣሚ እዩ - እታ መርከብ ብምሉኡ ገመዳ ነቶም ጋንጽላታት ዝውጥሩ ተቘሪጾም እዮም። ብኣኦም ጥራሕ ኢና ኸኣ ከነንሳፍፍ እንኽእል። “ክንጽግኖም ንኽእል ዲና

ሃምፕረይ?” ተስፋ ገይራ ሓተተትኒ። ትውክልታ ኣባይ ብምግባራ ጥራሕ፡ ነቲ ፈቲነዮ ዘይፈልጥ ስራሕ ክፍጽሞ ከም ዘይእግመኒ፣ ልክዕ ከም’ቲ ካልኦት ምኩራት ባሕረኛታት ገይሮም ዝጽግንዎ፡ ዳግማይ ክጽግኖ ምዃነይ ኣቕሰንክዎ። “ሃምፕረይ! እዚ ብኸመይ ክኸውን ይኽእል?” ወሰኸት። ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ክገብሮ ዘይክእል ነገር ከም ዘየለ እየ ዝኣምን፣ ዝሕግዘኒ ሰብ የብለይን። ስለ’ዚ፡ “ዳግማይ ክጽግና እየ” ፍሽክታ ኣሰንየ ተዛረብኩዋ። ንቑሩብ ደቓይቕ ከይተዛረበት ጸኒሓ - “ግን ካፒታኖ ላርሰን እኮ ኣብዚ እዩ ዘሎ!” ብምባል ንዘረባይ ኣቃለለቶ። ብዝኾነ፡ ነቲ ስራሕ ኣተኹዎ’ሞ ልክዕ ከም መርከቡ ዝተበላሸወቶ ምኩር ባሕረኛ፡ ዳግማይ ክጽግና ጀመርኩ። ኣብ ዝቐጸለት ካልኣይቲ መዓልቲ ኣብ ኣጋ ወጋሕታ ነቶም ዝተቐዳደዱ ተዓዃሊሎም ዝነበሩ ጋንጽላታት ጸጊናዮም ስለዝሓደርኩ፡ ክሰቕሎም ኣብ ዝጀመርኩሉ - ላርሰን ተዳህየኒ። -ሓደርካ እዚ ዓርከይ፡ “ደሓንዶ ሓዲርካ፡ ኣብ ታሕቲ ኮይንካ ድኣ እንታይ ትሰርሕ ኣለኻ?”

-ጋንጽላ ይሰቅል ኣለኹ። “ግን ከምኡ ክትገብር ኣይትኽእልን ኢኻ።” -ይኽእል እምበር፡ ይሰቕሎ እንድየ ዘለኹ። “ሃምፕ፡ እዛ መርከብ እኮ ናተይ እያ። ዋንነተይ ስለዝኾነት ከምኡ ክትገብር ኣየፍቅደልካን እየ።” -“ረሲዕካዮ እምበኣር! ቅድሚ ሕጂ ክትበልዓኒ ትኽእል ነይርካ ኢኻ። ሕጂ ግን ግዜ ተቐይሩ፡ ኣነ እየ ክበልዓካ ዝኽእል።” ብነድሪ መሊሰሉ። “ፍልስፍናይ እምበር ኣንጻረይ ትጥቀመሉ ኣለኻ። ግን ንስለ ጽቡቕ ነገርካ የጠንቅቐካ ኣለኹ።” “ኣታ… ዎልፍ ላርሰን!” ደፊረ ነታ ህብብቲ ስሙ ብምርቋሕ ንፈለማ ግዜ ትብዓት ወሲኸ ዘንጠልክዎ። -ተስፋ ንዝቘረጸ ሰብ ትኲሰ ከም ዘይቀትሎ ርኢኻኒ ኢኻ። ጭብጢ’ውን ኣለካ። ሕጂ ግን የጠንቅቐካ ኣለኹ። ብዝኾነ ክትዕንቅፈኒ ምስ እትፍትን ከቃብጸካ እየ። “ኣብ መርከበይ ክትሰርሕ ኣየፍቅደልካን፡ እየ’ኮ ዝብለካ ዘለኹ።” -ኣታ ሰብኣይ ብሞራል እንተሪኢናዮ ብርግጽ መርከብካ እያ። ንስኻ ግን ቅድሚ ሕጂ ኣብ ሓይሊ እምበር ኣብ ሕልና፡ ሞራል. . . ዘይትኣምን ሰብ ኢኻ። ሕጂ ተሰልቢጥካ ነዚ ናይ ሞራል ሕቶ ንምንታይ ትሓተኒ ኣለኻ?

ናብ ቅድሚት ገጸይ ሰጎምኩ’ሞ ኣጸቢቐ ካብ ታሕቲ ክርእዮ ክኣልኩ። “ከመይ ኣለኺ ወ/ት ብረውስተር?” ኣርእስቲ ቀይሩ፡ ምስ ማውድ ዘረባ ጀመረ። ኣይመለሰትሉን ካብ ዝነበረቶ ስድሪ’ውን ትኹን ኣይተንቀሳቐሰትን። “ከመይ ትኸውን ካፒታኖ ላርሰን። ኣብዚ ከም ዘለኹ ድኣ ብኸመይ ፈሊጥካ?” መለሰትሉ። “ሰሚዐኪ፡ ከተስተንፍሲ ሰሚዐኪ። ሃምፕ እኳ ተመሓይሹ፡ ለውጢ ኣሎ።” ናባይ እናጠመተት - “እንድዒ፡ ዝተፈልየ ነገር ኣይረኣኹሉን” በለቶ። “ደሓን ሕጂ፡ ነዛ መርከብ ዳግማይ ክጽግና ከም ዘይደልዮ ባዕልኺ ንገርለይ።” “ንስኻ ግን፡ ከማና ናብ ዓለም ገጽካ ክትመጽእ ክትድሕን ኣይትትስፎን ዲኻ?” “ኖ…ኖ. ብፍጹም! ክልተ ግዜ ክርአ ኣይደልን እየ። ምርጫይ ኣብዚ ሙማት እዩ።” ድሕሪ ገለ ጌጋታት፡ ነቲ ስራሕ ኣጸቢቐ ለሚደዮ ብዘይ ዕረፍቲ ክሰርሕ ውዓልኩ። ፍርቂ መዓልቲ ምስ ኮነ ጥሜትን ድኻምን ተሰሚዑኒ። ክሳብ’ዚ ሰዓት እዚ፡ ዎልፍ ላርሰን ብኣዒንቱ እኳ ክርኢ እንተዘይከኣለ፡ ኣእዛኑ ተኺሉ ክሰምዕ ወዓለ። ኣብ እዋን ድራር፡ “ካብ ሓደ ዓይነ ስውር ነዚ ስራሕ ተጻብኦ ክጐንፈካ ሕጂ ዘይሕሰብ እዩ።” በለትኒ። “ኣይምሰልኪ። ነዚ እኩይ ፈጺመ ኣይኣምኖን እየ። ዑረት ኣዒንቱ ካብ ዝነበሮ ንላዕሊ ብዝኸፍአ ከሐርኖ፣ ከጨክኖ ይኽእል እዩ።” ወጋሕታ ቀልጢፍና ስለ ዝተንሳእና፡ ጸላም ተቐንጢጡ ናይ መዓልቲ ብርሃን ክወርረና እንከሎ፡ “ኦው… ው ሃምፕረይ!” ማውድ ወጨጨት። እንተረኣኹዋ፡ ናብ ምትሃት ገጻ ኣትኲራ ነበረት። ዎልፍ ላርሰን ነቲ ንሳልስቲ ዝሰራሕናዮ ስራሕ ሓንቲ ከየትረፈ ኣዕንዩዎ። ወጠርቲ ምናት ዕፍሪት ነፍሲወከፍ ገመድ ንጋንጽላ ዝግትሩ ኣብ ክልተ ሰለስተ መቲሩ ቆረጾም። ብምልኦም ዝወደቑ ጋንጽላታት ካራ ኣእትዩ ቀዳደዶም። ማውድ ብድንጋጸ ኣእዳዋ ኣብ ጁባይ ከቲታ “እንደገና ከም ዝሃበና ክንጽግኖ ኢና. . .” እናበለት ክትእብደኒ ፈተነት። “እመንኒ! ሕርቃን ኣብዚ ግዜ’ዚ ፈጺሙ ኣይሰርሕን እዩ። እዚ ሃመማ ክሕጐስ? ፈጺመ ነዚ ሃመማ’ዚ ኣይጎድኦን እየ። ገለ ክገብሮ እዩ ኢልኪ ከይትሓስቢ። ብሕጂ ካልእ ተመሳሳሊ እኩይ ስራሕ ክሰርሕ ምስ ዝህቅን ግን. . .” ሕርቃን ኣሰንየ ሰሓቕኩ። ናብ’ታ መርከብ እናደየብና ነቲ ዝዓነወ ነገር ርእየ ብሕርቃን ኩምትር ክብል ደለኹ። ንብዓት ካብ ኣዒንቲ ማውድ ኮረርኮረር ኢሉ ንገጻ ሓጸቦ። ብርግጽ እቲ ንብዓት ንዓይ ንስለይ ዝወሓዙ እዮም ነይሮም። ባዕለይ ክሕንስሶም እኳ ዝግብኣኒ እንተነበረ ኣይገበርክዎን። “ክመውት’ዩ ዝጽዕር ዘሎ። እዝጊኣብሄር ኣቦይ ይሕደገሉ. . . ኣነ ነዚ ሰብ’ዚ ክቐትሎ ምሉእ ሰብ ኣይኮንኩን።” ኣእዳዉ ማውድ ብጸጉረይ ሓሊፎም፡ ከምዚ ማሙሽ ጸጉረይ እናዳህሰሰት፡ “ደሓን ኣጆኻ ሃምፕረይ። እዚ’ውን ክሓልፍ’ዩ” ብምባል ሓይሊ ሃበትኒ’ሞ፡ ከም ብሓድሽ ሞራል ሰኒቐ ሓያል ሰብ ዝኾንኩ ኮይኑ ተሰምዓኒ።

“እንሀ…እዚ እኩይ መጺኡ፡ እናዘከርናዮ።” ማውድ ኣሕሸኩሸዀት “ኣይተቕልብሉ” ኣነ’ውን ብሕሹኽሹኽታ መለስኩላ። “ከይተኾርዮ። መታን ከይሕጐስ ከም ዝፈለጥናዮ ከማን ክፈልጥ የብሉን። ኣይትገደስሉ ከነሕርቖ ኢና፡ ጫማኺ’ሞ ኣውጽእዮ ኣብ ኢድኪ ሓዝዮ… ።” ናብቲ ዝነበርናዮ ገጹ ክመጽእ እንከሎ፡ ንሕና ድማ ናብቲ ዝነበሮ ሸነኽ ብዘይ ድምጺ ሰለይ እናበልና ንግዕዝ። ኣብኡ ከም ዝነበርና ብርግጽ ፈሊጡ ነበረ። “ከመይ ሓዲርኩም?” ተኣማሚኑ ክብለና እንከሎ፡ መልሲ እናተጽበየ ከተትናዮ። ዓቕሉ ምስ ጸበቦ “ኣብዚ ከም ዘለኹም ፈሊጠ ኣለኹ” በለ። ልክዕ ከምዚ ጸወታ ጭርጭር ዓይነት ክንቀሳቐስ እንከሎ ጥራሕ ንንቀሳቐስ ነበርና። ከይተፈለጠና ከነሕርቖ ክንብል ንርእስና ናብ ቆልዑ ተቐይርና። ግን ከኣ ተሓጒስና ኢና። ኣብ መወዳእታ፡ እቲ ተረጋም ሰብኣይ ብሕርቃን ናብ ካቢና ገጹ ረሓቐ። እቲ ዝፈጸምናዮ ተግባር ምስ ናቱ ዝመዓራረ እኩይ እዩ ዝነበረ። ናብ ማውድ ምስ ርኣኹ ኣይሓነኽኩሉን፡ መሊሰ ናብተን ዓይኒ ድሙ ዝመስላ ኣዒንታ ርእየ ፍናን ተሰምዓኒ። እቲ ናይ ሰነፋት እኩይ ስራሕ ፈጺሙ ኣይተረድኣንን። እታ ሓንቲ ዝፈልጣ ዝነበርኩ፡ ንማውድ ከም ዘፍቅራ ጥራሕ እያ። ብሰንካ፡ ሓይሊ ምድሪን ባሕርን ወኒነ ኣንጻር ኩሉ መሰናኽላት ተቓሊሰ ክብድህ፡ ዳግማይ’ውን ብሓያል ፍናን ናብታ ሓቀኛ ዓለም ክምለስ ኣንቂደ። ድሕሪ ናይ ሓደ ሰሙን ኣህላኺ ስራሕ፡ ነቲ ጉድለታት ኣሪመ፡ ንወያ መርከብ ድልውቲ ገበርክዋ። ኣብ ዝቐጸለ መዓልቲ ንሰርሖ ስለዘይነበረና፡ ክሳብ ሰዓት 3፡00 ናይ ድሕሪ ቀትሪ ተገምሲስና ወዓልና። ምስ ተንሳእኩ ማውድ ድራር እናሰርሓት ከምዚ በለትኒ - “ትፈልጥ ጥዕናይ ከመሓይሽ ንጃፓን እየ ዘምርሕ ዝነበርኩ…” ብምባል ዘረባ ኣቋረጸት። ኣብ ድራር ምስ ተቐረብና “ድኻም ኣካላት ነይሩኒ። ፈጺሙ ሓይሊ ዝብሃል ተሰሚዑኒ ኣይፈልጥን። ዶካትር ጉዕዞ ባሕሪ ክወስድ ምስ መኸሩኒ እየ - እቲ ዝነውሐ ጉዕዞ ዝተተሓሓዝኩዎ. . .።” “እንታይ ከም ዝመረጽኪ ኣይትፈልጥን ኢኺ” ሰሓቕኩ። “ብሓቂ ብተመኩሮ፡ ካልእ ፍልይቲ ሰበይቲ እየ ኮይነ ዘለኹ። ማለተይ ሓይሊ ዝመልኣ ወይዘሪት። ብውሑዱ’ውን ሂወት ከመይ ከም ዝኾነት ተረዲኣያ።” ከምዚ እናበልና ዕላልና ቀጸልና። ኣብ ኣጋ መሬት ዓይኒ ምሓዙ ብዛዕባ ዑረት ኣቶ ዎልፍ ላርሰንን ድሕሪኡን ተዘራረብና። ዕቱብነቱን ሓደገኛነቱን ኣሰከፈና - ምኽንያቱ፡ ንሱ ካብ ምሳና ዝድሕን፡ ኣብ ኢንደቮር ምስቶም መዋእል ዝሃደኖም ፎካታት ጸኒሑ፡ ኣብኡ ኣብዚ ደሴት ክመውት ከም ዝደሊ እዩ ነጊሩና። ቅድሚ ዑረቱ ሓያል ሰብ እንከሎ፡ ሓይሉ ዝያዳ የሐጉሶ ምንባሩ ዘከርኩ። ሕጂ ግን ንሕና ከም ዝተረዳእናዮ፡ ሞት ምሕራይ ኪኖ’ቲ ኣጋጢምዎ ዘሎ ዑረት፡ ገለ ናይ ሓንጎል ምዝንባል ዘኸተሉ፡ ዝያዳ ስቅያት ኮይኖም ዘለዉ - ንሕና ክንርድኦም ዘይከኣልና ዘይበጻሕናዮም ነገራት ተኸዊሎምና ከም ዘለዉ ተረዲኡና።

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዳምባምጭ

ምሕረት ብርሃነ ታደሰ ምባል ተሪፉ፡ ምሕረት እስቲፋኖስ ገብረኣምላኽ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን15/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁጽሪ 35 ይቕረብ።

ወ/ሮ ለተመድህን ተስፋሚካኤል፡ በዓል ቤተይ ሃይለ ክፍሉ ተላ ስለዝሞተ፡ ብስሙ ዝተቐመጠ ኣብ ንግዳዊ ባንኪ መንደፈራ ዘሎ ገንዘብ ኣውጺአ ክጥቀመሉ ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣብ መንጎ ይግ/በሃሊት ወ/ሮ ለምለም ተስፋይን መ/ወሃቢ ኣቶ በየነ ወልደሚካኤል ጊላይን ናይ ገንዘብ ዝምልከት ክርክር ብይግባይ ደረጃ ይረአ ስለዘሎ፡ መ/ወሃቢ ኣቶ በየነ ወልደሚካኤል ጊላይ ኣድራሽኡ ክረኽቦ ስለዘይከኣልኩ፡ ብጋዜጣ ይጸወዓለይ ስለዝበለት፡ ን20/4/22 ኣብ ቁ.49 ይቕረብ። እንተዘይቀሪቡ፡ ጉዳዩ ንሱ ኣብ ዘይብሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ኣስመራ ኣብ መንጎ ይ/በሃሊ ወራ/ነ/ፍ ሻለቃ ባርያጋብር ሃብቱ ወረ/ነ/ፍ ዘውዲ ኪዳነ ዝኾነ ኢንጂ/ተወልደ ባርያጋብርን መ/ ወሃብቲ ወራ/ነ/ፍ ሻለቃ ባርያጋብር ሃብቱ ወረ/ነ/ፍ ዘውዲ ኪዳነ ዝኾኑ ኢንጂ/ ታደሰ ባርያጋብርን+10 ዘሎ ሲቪላዊ ክርክር መሰረት ብምግባር፡ ካብ መ/ ወሃብቲ 1. ኢንጂ/ታደሰ ባርያጋብር 2. ዶ/ር ነጋሲ ባርያጋብር 3. ወራ/ስዉእ ኣርኣያ ባርያጋብር 3.1 ጃምቦ ኣርኣያ 4. ወራ/ስዉእ ሃብቶም ባርያጋብር 4.1 ነ/ፍ ሮቤል ሃብቶም 4.2 ቢንያም ሃብቶም 4.3 ኣማኒኤል ሃብቶም 4.4 ሶልያና ሃብቶም ኣድራሽኦም ብንጹር ስለዘይተፍልጠ፡ ብጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ተጸዊዖም ን26/422 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ይቕረቡ። እንተዘይቀሪቦም፡ ጉዳዮም ኣብ ዘየለዉሉ ክረአ ምዃኑ ንሕብር።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሻውል ከሳሲት ራህዋ ገብረእግዚኣብሄር፡ ተኸሳሲ ኣቶ ሲሞን ኤርሚያስ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን18/4/22 ብኣካል ወይ ብወኪል ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ ሴም ግርማዝጊ ዑቕባይ ምባል ተሪፉ፡ ሜሮን ግርማዝጊ ዑቕባይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

1ይ ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ቐይሕ ወ/ሮ ምዕራፍ ገብረገርግሽ ትርፉ፡ በዓል ቤተይ ዳኘው መዝገቦ ሃይሉ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን4 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

2ይ ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ቐይሕ ወ/ሮ መድህን ባህታ ገብረተኽለ፡ በዓል ቤተይ ኣለም መለስ ወልዱ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን5 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን21/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ተከሌዛን ኣቶ ረዘነ ስዩም ዘወልዲ፡ ኣቦሓጎይ ክፍላይ ገንደር ስለዝሞተ፡ ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤተይ ተሸመ በርሀ በራኺ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን 7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 1ይ መጋባእያ ባረንቱ ኣቶ ተመስገን ዑቕባጼን ወልደስላሴ፡ ተጸዋዒት ወ/ሮ ሳምራዊት ሃብተማርያም ገብረሚካኤል ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪብልኪ ስለዘሎ፡ ን14/4/22 ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጽረት ጊንዳዕ ወ/ሮ ትርሓስ ጸጋይ ሃይሉ፡ ኣደይ ሳራ

መሓሪ ተላ ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃውም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሽዕብ ሰለባ ደብረሲና ኣቶ ዓንደብርሃን ስዩም ገብረክርስቶስ፡ ወደይ ኣታኽልቲ ዓንደብርሃን ስለዝሞተ፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኤደን ወ/ሮ ኣማረሽ ወልዱ፡ ኣብ ዞባ ዓንሰባ

ንኡስ ዞባ ዒላበርዕድ ምም/ከባቢ ኤደን / ተረንኳ ዝርከብ 2 ክፍሊ መደቀሲ፡ 1 ክሽነ፡ 1 ዓይኒ ምድሪ ዘለዎን ምስ ናጻ ዘይተሰርሐ መሬትን፡ ዋንነተይ ዝኾነ ገዛን መሬትን ንተቐባሊ ህያብ ወዲ ሓወይ ኣቶ ተስፋኣለም ምስግና ብውህብቶ ስለዝሃብክዎ ይጽደቐለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ ሓሊማ መሓመድ ሓጅ ምባል ተሪፉ፡ ኣሕላም መሓመድ ሓጅ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ሚ/ፍ/ዞ/ዓ/ ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከረን 03 ወ/ሮ ተኽኣ ገብረእግዚኣብሄር ድራር፡ ብዓል ቤትይ ተኽለሃይማኖት ቀለታ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን8 ደቅና ከኣ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ ን15/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ተስፋሚካኤል ዑቕባይ ተስፋሚካኤል፡ ኣቦይ ዑቕባይ ተስፋሚካኤል ዑቕባይን ኣዴና ምሕረት ዘርእገርግሽ ዘርእማርያምን ስለዝሞቱ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ለተርፊኤል ኣካሎም ዝማም፡ በዓል ቤተይ ነ/ፍ መሓሪ ጊሉኡ ብቃል እምነት ዝገደፈለይ ቃል ለበዋ ኣብ ቁጽሪ ሕሳብ 002778 ኣብ ባንኪ ኣባይቲን ንግዲ ኤርትራ (ዞባ ዓንሰባ) ዘሎ ገንዘብ ኣነ በዓልቲ ቤቱ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከድጃ ኣቡበከር ዑስማን፡ በዓል ቤተይ ብርሃነ ገብረስላሴ ሃብተገርግሽ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን 8 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሓሬና መብራህቱ ሰረቐ፡ ተጸዋዒ ኣቶ ዘርኣይ መብራህቱ ሰረቐ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከረን 02 ወ/ሮ ኣስካሉ ክብረኣብ ስልጣን፡ ወ/ሮ ለተየሴፍ ክብረኣብ ስልጣን፡ ኣዴና ሓምድ ሓምድኖር ስለዝሞተት፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 18/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣቑርደት ኣሸክ ዓብዱ መሓመድ ምባል ተሪፉ፡ ኡሸክ ዓብዱ ኡሸክ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ /ሓ/ከ/ዓረዛ ወ/ሮ ለተኺዳን ጸጋይ ተስፋዝጊ፡ በዓል

ዛዕከር ምፍራይ ጨው ሓ.ዝ.ብ.ማ ኣጅብ ባጽዕ ከምዚ ዝስዕብ ናይ ኣቦ ወንበርን ጸሓፍን ተሓዚ ገንዘብን ምቅያር ገይሩ ኣሎ። ኣቦ ወንበር-----------------------------ኣቶ ተስፋጋብር ገብረማርያም ወልደገርግስ ጸሓፊ-------------------------ኣቶ ብርሃነ ተወልደ ወልደሚካኤል ተሓዚ ገንዘብ -------------ኣቶ ሱሌማን ዓሊ ሓምድ ብተወሳኺ፡ ናይ ዝሞቱ ኣባላት ተተካእቲ ወረስቲ እንተልዮም ክምዝገቡ ምእንቲ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት እዚ ምልክታ ካብ ዝወጸኣሉ ግዜ ናይ ውርሲ ሰነድ ሒዞም ኣብ ማሕበር ክምዝገቡ ይሕብር። ናይ ዘየለዉ ኣባላት እውን መልሲ ኣለኒ ዝብል እንተልዩ ይቕረብ። ዝተኣረመ ዝርዝር ኣስማት ማሕበር እዞም ዝስዕቡ እዮም። ተ.ቁ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20 21.

22.

23.

24.

25. ተ.ቁ

ስም መሓሪ ሉባ ጸጋይ መሓሪ ክንድያ ባይሩ ብርሃነ ተወልደ ገብረኣብ ግርቡ ታደሰ ሓጎስ ዑስማን ዓብደላ መድሃኔ ተስፋማርያም ጊላሚካኤል ተስፋማርያም ጅምዓ ዑመር ሳልሕ ዑመር ንጉሰ ክፍሎም ወረድሽ ጉብሳ ተኽሊት ግርማጼን መሓመድ ዳውድ መሓመድ ስዒድ ኣብርሃ ገብረገርግስ ዑቕባይ ሃይለ ተኽለኣብ ተስፋማርያም ካሕሳይ ዓንደማርያም ተስፋጋብር ገብረማርያም ብርሃነ ገብረማርያም ሱሌማን ዓሊ ይርገኣለም ገብረሊባኖስ መሓመድ ኣልኣሚን ስም

2ብርኪ 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 ብርኪ

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

39.

40.

41.

42.

43.

44.

45.

46.

47.

48.

ተወልደ ኣዳል ተኽለ በርሀ ወልደገብሪኤል ሃይለ ስላስ ዑቕባይ ታደሰ ተስፋገርግስ መሓመድ ዓጣመውላ የማነ ባህታ ዓሊ መሓመድ ትዕበ ኣብርሃ መዓሾ ቦኽረ ኪዳነ ኣበራ ኣረፋይነ ገብሩ ግርማይ ኣብርሃ ታደሰ ኣብረሃ ቅዱሳን ወልደሚካኤል ሃዋ ዓስመሊ በርሀ ወልደማርያም እልፍነሽ መድሃኔ ግደይ በይን ተስፋይ ፍስሓጼን ኣሕመድ ጻዕዳ ሽምባሕሪ መሓረና ዓበ ሓሰብ

4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 2 2 2 2 2 2 2

49 50

ወይኒ የማነ በራኺ ዘርእዝጊ

2 2

ለ. ዕላማ ማሕበር ጨው ኣፍሪኻ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ወጻእን ምሻጥ፡ ሐ. ቀንዲ ቤት ጽሕፈት ዕዮ ማሕበር ኣብ ከተማ ምጽዋዕ፡ መ. ርእሰ ማል ማሕበር ናቕፋ 18.000.00 ዋጋ ሓደ ነፍሲ ወከፍ ብርኪ ናቕፋ 100.00 ኮይኑ 180 ዝተመቓቐሉ ብርክታት ኣለዎ፡ ሰ. ዕድመ ማሕበር ንዘይተወሰነ ግዜ። ዛዕከር ምፍራይ ጨው ሓ.ዝ.ብ.ማ ኣጅብ ባጽዕ

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

Problem solving skill Integrity Safety reporting and actions Cultural Diversity

VACANCY ANNOUNCEMENT

Bisha Mining Share Company is inviting interested applicants to apply for the following position for Bisha site project Position: Condition Based Monitoring Engineer Department: Process Plant Number Required: One (01) Contract type: Indefinite Primary Purpose • Responsible for carry out routine and routine, non-routine machinery condition monitoring data collection effectively and safely using data collectors and CBM System with direction and support from CBM Supervisor.

• Support asset teams in troubleshooting and implementation of improvement initiatives.

Essential Functions • Collects operating data on a routine basis for all major rotating equipment using hand held instrumentations as well as the permanent instrumentations mounted on these equipments and available at central control panels. Highlights any change in equipment performance and efficiency levels. Monitors trends of such data and initiate action(s) when limits are reached by informing the CBM Supervisor.

TASK DESCRIPTION EXPANDED TO CORE PERFORMANCEAREAS Control The Maintenance on the Condition Monitoring Functioning • Manage CBM database • Collect data, analyse and report CBM activities • Implement the condition monitoring task within maintenance system, data analysis and retrieval of data.

• Required to do spot checks are done to ensure adherence to maintenance standards.

• Follow a suitable work instruction and procedures which details how the condition monitoring activities are safely carried out.

• Comply with project plans together with the deadlines set and continuous communication with Condition Based Monitoring Supervisor.

• Provide activity update to Condition Based Monitoring Supervisor on weekly basis.

• Review current work activities and ensure to eliminate all wasteful practices.

Planning and Scheduling • Implement tasks onto the system and ensure that CBM activities are addressed for each project.

• Ensure that critical spares/parts are in stock.

• Responsible to raise purchase order and sign-off by Condition Based Monitoring Supervisor.

• Ensure that CBM is tracked on the system to ensure that all CBM maintenance is done on time.

• Track and identify machine with chronic problems and recommend necessary actions.

• Required to interface with maintenance scheduler and planner. Liaise daily CBM Supervisor and discuss the work to be done, both for the day and into the immediate future. To accept work orders and verbal instructions of CBM tasks to be done.

Health and Safety • Attend Health and Safety Practices.

• Ensure knowledge of Health and Safety policies, procedures and practices.

• Attend the daily toolbox/safety meetings.

• Responsible to ensure that work area complies with the Health and Safety standards.

• Report and act on hazard identified or potential hazards to the condition monitoring supervisor Administration • Responsible to ensure that required information for weekly and monthly report is provided timeously to compile in overall Planning and Reliability report.

• Preparation of shipment documentation for oil sampling of HME equipment and Process equipment.

UNIQUE REQUIREMENTS / OTHER INFORMATION • Candidate must be physically medically fit • Candidate must be technical education background and maintenance Qualified • Must be able to work outside exposed to Heat ,wind and dusty environments • Must be able to work at Heights Knowledge, Experience and Skills Qualifications: Mechanical Engineering Degree Knowledge and Experience: 3 – 4 years relevant experience in condition monitoring and predictive maintenance in mineral process 2 - 3Years’experience in Mining environment Technical Skills Behavioural Skills Computer Literacy (MS Office – limited requirement, In-house software system – limited requirement) munication (English an Local language advantage) Technical skill Behavioural relations skill Figure analysis skillTeamwork

General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: • Bisha Mining Share Company, • P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: • Please send a copy of your application to • Aliens Employment permitsAffairs, • P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ምስጋና ብሞት ኣዚና እንፈቅሮ ኣቦና ብርሃነ ብላታ ምሕጹን ቀሺ ሰርጹ ዝተሰማዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ክሳብ ሰምዓሰም ን/ዞባ ድባርዋ ብምኻድ ዘቓበርኩምናን ኣብ ገዛና ዝተመላለስኩምን፡ ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴሌፎንን ኢመይልን ዘጸናናዕኩምናን ናይ ሓዘንና ተኻፈልቲ ዝኾንኩምን ሕሰም ኣይትርከቡ የቐንየለና እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ንገልጽ። ስድራቤት ብርሃነ ብላታ ምሕጹን ቀሺ ሰርጹ

ንካልኣይ ግዜ ዝወጸ ምልክታ ጨረታ ትካል Eritrean office Mechinies & Supplies plc ብላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ክሓቅቕ (Liquidate) ክኸውን ብዝሃቦ ትእዛዝ መሰረት፡ እዞም ኣብ ታሕቲ ተዘርዚሮም ዘለዉን ካልእ ንብረትን ንኻልኣይ ግዜ ንጨረታ ይዕድም ገለ ካብ ጨረታ ዝቐርቡ ንብረት 1. dell computer & acessories 2. ናይ ኮምፕዩተር ጣዋሉ ምስ ሰድያታቱ 3. ፎቶ-ኮፒ ቶነር፡ ዲቨሎፐር ናይ ኦሊሽቲ + ሻርፕ 4. ኤለትሪክ ታይፕራይተር፡ ሪበን ካርቲረጅ 5. ዝተፈላለየ ኦፊስ ፈርኒቸር፡ ኣርማድዮ ሓጺን፡ ፋይል ካቢነት 6. ባንኮ ኣለሚንዮም መፈላለዪ ኦፊስ ኣለሚንዮም +ሓጺን ፋይል ብድምር ልዕሊ 189,250.00 (ሓደ ሚእትን ሰማንያን ትሽዓተን ሽሕን ክልተ ሚእትን ሓምሳን) ናቕፋ ዝግመት ንብረት ንኻልኣይ ግዜ ጨረታ ቀሪቡ ኣሎ። ተጫረትቲ ከማልኡዎ ዘሎዎም

Com-

* ተጫረትቲ 1/4 ናይቲ ጨረታ ዋጋ ብcpo ወይ ብቸክ ናብ ፈጻሚ ፍርዲ የትሕዙ * ንብዝሕን ዓይነትን ናይ ንብረት ኣብ ናቕፋ ሃውስ ዱካን ቁ.1 ቅድሚ 5ተ መዓልቲ ካብ ሰዓት 10 ክሳብ 12፡00 ክርእዩ ይከኣል። *ጨረታ ዝካየደሉ ዕለት 15/4/22 ሰዓት 3፡00 ድ.ቐ *ቦታ ጨረታ ኤርትሮ ጀርመን 3ይ ደርቢ ትካልና ዝሓሸ ኣማራጺ እንተ ረኺቡ ብጨረታ ኣይግደድን። ዘድሊ ሓበሬታ፡ ብቁ.ስልኪ 07118306 ኣቶ ኪዳነ በላይ ክትውከሱ ትኽእሉ። ስዩም በርሀን መሳርሕቱን ዝተፈቐደሎም ኦዲተርን ናይ ሒሳብ ሰብ ሞያ

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ንካልኣይ ግዜ ዝወጸ ጨረታ VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting interested applicants for the following position for Bisha site project. :Position: Data Administrator Department: Environment and Community Relations Number Required: One (01) Primary Purpose • Assume primary responsibility for quality; collation; filing and dissemination of the mine’s environmental monitoring of data within the department.

MAIN FUNCTIONS • Data Management & other System.

• Team Support.

TASK DESCRIPTION EXPANDED TO CORE PERFORMANCE AREAS: Data Management & other Systems • Responsible for the ongoing maintenance and integrity of all environmental and social data bases, including data input and quality assurance/control.

• Implement the department’s data management system in line with the mines management system.

• Expedite the collection of required Environmental data for reports.

Team Support • Follow-up daily attendance and prepare employees monthly time sheet.

• Follow-up and liaise with HR issues related to roster leave, annual leave and others and ensure its implementation as per schedule.

• Facilitate issuing of PR, PPE, stationary etc... Required by the department and follow up for its status and delivery.

Qualifications: 12th grade complete.

Certificate in related field is preferable.

Knowledge and Experience: 2-3 years data administration.

Technical Skills Behavioural Skills Computer literacy (MS Office, Word, Excel).

Communication (English and local language).

Data administration experience.

Assertiveness and interpersonal Relations.

Problem solving skill. Integrity and ability to work towards strict deadlines.

High level of accuracy and discretion.

General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea.

ሚ/መ መራኸቢታት ኣብ ዓመተ 2022 ኮምፕዩተር፡ ፋክስን፡ ፎቶ-ኮፕየርን ዝጽግኑ ኣወዳዲሩ ውዕል ክኣቱ ስለ ዝደለየ፡ ሕጋውያን ተጫረትቲ ይዕድም። ክማልኡ ዝግብኦም ረቛሒታት፡ 1. ናይ 2020 ናይ ኣታዊ ውሽጢ ሃገር ግብሪ ዝተኸፍለሉ መረጋገጺ 2. ጨረታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ጀሚሩ ንሓሙሽተ (05) ናይ ስራሕ መዓልቲ ክፋት ይኸውን 3. ጨረታ ኣብ መበል 6ይ መዓልቲ ልክዕ ሰዓት 10.00 ቅ/ቀ ኣብ ቀጽሪ ማ/ቤ ጽሕፈት ሚ/መ መራኸቢታትን ዝርከብ ኣዳራሽ ቁ.303 ተጫረትቲ ባዕሎም ወይ ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዘለዉሉ ይኽፈት፡ (መበል 6ይ መዓልቲ ኣብ ናይ ዕረፍቲ መዓልቲ እንተውዒላ፡ ጨረታ ኣብ ዝስዕብ ናይ ስራሕ መዓልቲ ይኽፈት) 4. ዝርዝር መጫረቲ ቅጥዒ ዘይምለስ ሓምሳ ናቕፋ (ናቕፋ 50) ብምኽፋል ካብቁ.317 ይውሰድ፡ 5 ኣብ ኣዋን ምኽፋት ጨረታ ተጫራቲ ባዕሉ ወይ ሕጋዊ ወኪሉ ምስ ዘይርከብ፡ በቶም ዝተረኽቡ ተጫረትቲ ጨረታ ይኽፈት፡ 6. ሚ/መ መራኸቢታት ዝሓሸ ኣማራጺ እንተረኺቡ፡ ነዚ ጨረታ ብኸፊል ወይ ብምሉኡ ክስርዞ ይኽእል። ሚ/መ መራኸቢታት

ምልክታ ሓራጅ ብፍ/በ/መሰልን ንግዳዊ ባንክ ኤርትራ ዝፈረዶ ብፍ/ሰ/ዕዳ ቁጽሪ ሓደ ኣቶ ዮሱፍ ሑመድ+1 ክኸፍልዎ ስለ ዘይከኣሉ፡ ኣብ ዓደርደ ዝርከብ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ብመ/ቁ 5.1.658/16 ዝተመዝገበ ህንጻ ኣብ 600 ት/ሜ ዝተደኮነ 7 ቀንዲ ክፍልታት 2 ተሓጋጋዚ ክፍልታት ዝሓዘ፡ ብብዓል ሞያ መበገሲ ዋጋ ሓራጅ ሓደ ሚእትን ሰማንያን ኣርባዕተን ሽሕን ሰላሳን ትሽዓተን 58% ናቕፋን (184.039.58 ) ናቕፋ ተገሚቱ ቀሪቡ ስለ ዘሎ፡ ክወዳደር ዝደሊ ኣብ ዝቐረበ ግምት 1/4 ተጠራቓሚ ቡክ ሕሳብ ወይ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ c.o.p ኣስሪሑ ብምቕራብ ፡ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪሉ ክወዳደር ይኽእል። ተወዳደርቲ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ዘሎ ናይ ስራሕ 5+መዓልታት ክበጽሖ ዝደሊ መጠን ገንዘብ ብቑጽርን ብኣሃዝን ብንጹር ብምጽሓፍ ፓስታ ዓሺጉ ኣብ ላ/ቤ/ፍርዲ ኣስመራ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ጨረታ የእቱ። ዝቃወም እንተሎ፡ ኣብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ እንተዘይኣቕሪቡ፡ ጨረታ ደው ኣይብልን። ሓበሬታ ዝደሊ ኣብ ላ/ቤ/ፍ ኣስመራ ቁጽሪ 66 ክውከስ ይኽእል። ቦታ ሓራጅ - ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ገበን መጋባእያ ቁጽሪ 27 ዕለት ሓራጅ - 13/05/2022 ሰዓት ሓራጅ 3፡00 - 4፡00

ኣብ ከተማ ኣስመራ ምምሕዳር ን/ዞባ ኣኽርያ፡ፕሎት19፡ ፓርስል c ንብረት ምዝገባ ቁ. 1BRASMo 16235 ዓይነት G+1 ስፍሓት መሬት 150.00 ት/ሜ ዘይንቀሳቐስ ንብረት (ገዛ) ብስም ኣዴና ነፍ/ት ለተብርሃን እዝራ ባይሩ ዝተመዝገበ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ኮማዊ ቤት ፍርዲ ኣኽርያ ብዕለት 01/09/2021 ቁ.መ 14/21 ኣረጋጊጹልና ኣሎ፡ በዚ መሰረት ናብ ስም ወረስቲ ከነመሓላልፍ ስለ ዝደለዝደለና፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ቤ/ፍ መገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታዮ ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ፡ ኦርጂናል ሰነዳትና ኣቕሪብና ጉዳይና ክንፍጽም ምዃንና ንሕብር። ው/ሮ ትርሓስ ገብረስላሴ ሃይለ ወኪል ኣቶ ዓወት እዝራ ባይሩ

ኣብ ከተማ ኣስመራ፡ ምም/ን/ዞባ ገጀረት መለለዪ ቁ.ንብረት 1BRASM014457 ፕሎት 3፡ ፓርስል T፡ ዓይነት ገዛ ተራ፡ ስፍሓት መሬት 262. 08 ት/ሜ፡ ቀንዲ ክፍልታት 3፡ ሓገዝቲ ክፍልታት 2፡ ብስመይ ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቕስ ንብረት ገዛ፡ ንሰይቲ ወደይ ለተብርሃን ተኽለማርያም ብህያብ ስለ ዝሃብክዋ፡ ናብ ስም ህያብ ተቐባሊት ከመሓላልፍ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ቤ/ፍ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታዮ ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ፡ ኦርጂናል ሰነዳትና ኣቕሪብና ጉዳይና ክንፍጽም ምዃንና ንሕብር። ወ/ሮ ምሕረት ተወልደ ፍስሓ ወኪል ኣቶ ሚካኤል ሰለሙን

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

መበል 30 ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ሲንየር ኣትለታት፡ ካብ ትማሊ ባሕቲ ሚያዝያ 2022 ጀሚሩ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ይእንገድ ኣሎ። ኣብቲ ኣትለታት ኩለን ዞባታትን ክለብ ደንደን ሚኒስትሪ ምክልኻልን ዝሳተፉሉ ዘለዉ ሃገራዊ ውድድር፡ ኣብ ናይ ትማሊ ዓርቢ ፋልማይ መዓልቲ ውድድር ዝተፈላለዩ ናይ መጻረዪን ናይ ፍጻመን ውድድራት ተኻይዶም። ካብቲ ብኽልቲኡ ጾታታት ኣቓልቦ ኣፍቀርቲ ኣትለቲክስ ቃንዩ ዝተኻየደ ውድድራት፡ ናይ ፍጻመ ውድድር 10 ሽሕ ሜትሮ ሓደ’ዩ ነይሩ። ኣብቲ ከም ወትሩ ብቑጽሪ ውሑዳት ኣትለታት ዝተሳተፋሉ ናይ ደቀንስትዮ ውድድር፡ ኣብ ጽቡቕ ብቕዓት እትርከብን ሻምፕዮን ሃገራዊ ውድድር ጉያ መሮር 2022 ዝኾነትን ኦሎምፒካዊት ኣትለት ራሄል ዳንኤል ንመወዳድርታ ጸብለል ብምባል ተዓዋቲት ክትከውን እንከላ፡

ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ሲንየር ኣትለታት ይቕጽል

ንዓኣ ብምስዓብ ናጽነት ኣማኑኤል ካብ ክለብ ደንደንን ከምኡ’ውን ለምለም ተወልደብርሃን ካብ ክለብ ኣትለቲክስ ዞባ ደቡብን ካልኣይቲን ሳልሰይቲን

ፈደረሽን ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል፡ ኣብ መንጎ 10 ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ሱፐር ዲቪዥን ‘ኤ’፡ ውድድር ዋንጫ ናጽነት ምስርዑ ብመገዲ ህዝባዊ ርክባቱ ኣፍሊጡ። ኣብቲ ጽባሕ ሰንበት ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ኣትሒዙ ዝካየድ ውድድር፡ ኣልታሕሪር ምስ ደንደን ከምኡ ድማ ቀይሕባሕሪ ምስ ኩባንያ ሰምበል ክራኸባ እየን። ኣብ ምድብ ‘ሀ’ ዝርከባ ጋንታታት ገዛባንዳ፡ ኩባንያ ሰምበል፡ ኣልታሕሪር፡ ደንደንን ቀይሕባሕሪን እየን። ምድብ ‘ለ’ ድማ ንኣዱሊስ፡ ዕዳጋሓሙስ፡ ኩባንያ ሰገን፡ ኣስመራቢራን ፓራዲዞን ሓቝፉ ይርከብ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ውድድር ሻምፕዮና ደቂ ኣንስትዮ ሎሚ ቀዳም ካብ ፍርቂ መዓልቲ ኣትሒዙ፡ ደንደን ምስ ጎዳይፍ፡ ኢንሹራንስ ምስ በሪኽ ከምኡ ድማ ኩባንያ ሰገን ምስ ሰምበል ብዘካይዳኦ ግጥም ክቕጽል እዩ።

ደረጃታት ብምሓዝ ውድድረን ዛዚመን። 42 ኣትለታት ንውድድር ኣብ ዝቐረቡሉን ሓያል ናይ ተወዳዳርነት መንፈስ ኣብ ዝተንጸባረቐሉን ናይ ደቂተባዕትዮ ውድድር፡ ኣትለት ናይታ ካብ እዋን ናብ እዋን ድምቀት ሃገራዊ ውድድራት እትኸውን ዘላ ዞባ ዓንሰባ ዝኾነ ሃብቶም ሳሙኤል ቀዳማይ

ኣርሰናል - ሚከል ኣርቴታ፡ ብሉጽ ዓላሚ ናይ ዝሓለፈ ወርሒ ኮይኑ ተሸሊሙ። ኣርሰናል ኣብ ወርሒ መጋቢት ኣብ ዘካየደተን ኣርባዕተ ጸወታታት፡ ኣብ ሰለስተ ክትዕወት እንከላ ሓንሳብ ድማ ተሳዒራ። ብኻልእ ወገን፡ ክርስትያኖ ሮናልዶ ኣብ ሰኪዐት ቶተንሃም ዘቝጸራ ሸቶ ዝበለጸት ሸቶ ናይ ወርሒ መጋቢት ኮይና ተመሪጻ። + ሪያል ማድሪድ፡ ንቪንሸስ ቶቢያስ ካብ ዩክሬናዊት ክለብ ሻኽታር ዶነስክ ምፍራማ ኣፍሊጣ። እዚ ወዲ 18 ዓመት ናይ የማን ተኸላኻሊ፡ ንዓመትን መንፈቕን እዩ ኣብ ሪያል ማድሪድ ብመልክዕ ልቓሕ ክጻወት ክታሙ ዘንበረ። ኣብቲ ስምምዕ፡ ብቐዋምነት እውን ናብ በርናቡ ናይ ምስግጋር ተኽእሎ ከምዘለዎ መራኸቢ ብዙሃን የረድኣ። + ናይ ቅድም ተጻዋታይ ክለብ ኣርሰናል - መሱት ኦዚል፡ ዋላ’ኳ ምስ ክለቡ ፈነርባች ይቀሓሓር፡ ናብ ካልእ ክለብ ናይ ምስግጋር ባህጊ ከምዘይብሉ ኣፍሊጡ።

ተዓዋቲ ክኸውን እንከሎ፡ ንዕኡ ስዒቦም ድማ ሓበን ገብረማርያም ካብ ደቡብን ዑቕባይ ጸጋይ ካብ ማእከልን ኣብ ደረጃ ብምእታው ውድድሮም ፈጺሞም። እቲ ንውድድራት ናይ ሜዳ ተግባራት (Field Events) ዘጠቓልል ሃገራዊ ውድድር፡ ሎሚ ቀዳምን ጽባሕ ሰንበትን ብዝካየዱ ዝተፈላለዩ ውድድራት ክዛዘም መደብ ኣሎ።

ቢንያም መሃያ ተወሲኹ፥ ሄኖክ ካብ ባይክ ኤይድ ወጺኡ

በልጁማዊት ክለብ ኢንተኽማሽ ዋንት ጎበት ንመሃያ ተቐዳዳማያ ቢንያም ግርማይ ብሰለስተ ዕጽፊ ከተዕቢ

እንታይከ ይስማዕ ኣሎ?

+ ሃሪ ኬን፡ ብሉጽ ተጻዋታይ ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ናይ ወርሒ መጋቢት ኮይኑ ተሸሊሙ። በዚ ድማ፡ እዚ ንሻውዓይ ግዚኡ ዝሽለም ዘሎ ተጻዋታይ ምስ ኩን ኣጕዌሮ ተመዓራርዩ ኣሎ። ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ መጋቢት፡ ኬን፡ ካብ ሜዳኡ ወጻኢ ብዘቝጸሮ ሸቶታት ነቲ ብዋይን ሩኒ ዝተታሕዘ ናይ 94 ሸቶታት ክብረወሰን ክሰብሮ ክኢሉ እዩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣሰልጣኒ ክለብ

ሎሚ

ኵዕሶ ሰኪዐት ሰላም - ተስፋ ዊነርስ - ብርሃን ማራት - ኤኤስኤም1 ካብ ሰዓት 7፡30 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ኵዕሶ መርበብ ሳዋ - መኸተ (ደ/ተ) ሳዋ - ሓሬና (ደ/ኣ) ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ውድድር ዋንጫ ናጽነት ጽባሕ ክጅመር’ዩ

+ ኣከፋፋሊ እንግሊዛዊት ክለብ ማን ዩናይትድ ብሩኖ ፈርናንደዝ፡ ምስ ክለቡ ንዝጸንሖ ውዕል ብሓደ ዓመት ምንውሑ ተሓቢሩ። እዚ ወዲ 27 ዓመት ኣከፋፋሊ፡ ኣብ ጥሪ 2020 እዩ ብ47 ሚልዮን ፓውንድ ወጻኢታት እግሩ ኣብ ሜዳ ኦልድትራፎርድ ኣንቢሩ። በዚ ሓድሽ ስምምዕ ድማ ክሳብ 2026 ምስ ማን ዩናይትድ ውዕል ክህልዎ እዩ። ኣብ 117 ጸወታታት 49 ሸቶታት ንማን ዩናይትድ ዘበርከተ ብሩኖ፡ 39 ውዱኣት ንሸቶ ዝኾና ኮዓሳሱ እውን ንደቂ ጋንታኡ ኣቐቢሉ እዩ።

መደብ ጸወታ

+ ፊፋ፡ ኣብ ውድድር ዋንጫ ዓለም 2022 ዝሳተፋ ሃገራውያን ጋንታታት ነፍስ-ወከፈን 1.5 ሚልዮን ዶላር መተባብዒ ከምዝወሃባ ኣፍሊጡ። ብተወሳኺ ዋንጫ ዘልዓለት ሃገር ከኣ 42 ሚልዮን ጉንዖ ከምዝተቐረበላ ኣፍሊጡ። ካልኣይቲ ዝወጸት ጋንታ 30 ሚልዮን፡ ሳልሳይ ተርታ ዝሓዘት ሃገር ከኣ 27 ሚልዮን ዶላር ሽልማት ክትቅበል እያ። + ኣሰልጣኒ ክለብ ቸልሲ ቶማስ ቱሄል፡ ሓለቓ ጋንታኡ ሴዛር ኣዝፕሊኵስታ ኣብ ሜዳ ስታንፎርድ ብሪጅ ናይ ምጽናሕ ተኽእሎኡ ልዑል ምዃኑ ተዛሪቡ። እስጳኛዊ ተኸላኻሊ ኣዝፕሌኵስታ፡ ኣብ መወዳእታ ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ምስ ቸልሲ ዘለዎ ውዕል ከብቅዕ እዩ፣ በዚ ድማ ብናጻ ናይ ምስግጋር መስርሕ ናብ ካልእ ክለብ ክሰጋገር ክኽእል እዩ። ባርሴሎና፡ እታ ነዚ ወዲ 32 ዓመት ተኸላኻሊ ከተፈርም ላዕልን ታሕትን ትብል ዘላ ጋንታ እያ። ** ** **

ምውሳና መርበብ ሓበሬታ ሳይክሊን ኒውስ ኣፍሊጣ። ብመሰረት እቲ ምንጪ፡ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዝና ናይታ ክለብ ክድይብ ዓቢ ኣስተዋጽኦ ዝገበረ ቢንያም፡ ዓመታዊ ንዝኽፈሎ 300,000 ዩሮ፡ ናብ ሓደ ሚልዮን ዩሮ ከተደይቦ ወሲና ኣላ። ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ በልጅዩም ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ብሽክለታ ገንት ዋቨልገም ኣንጸባራቒ ዓወት ዝሰነደ ቢንያም፡ ምስ ክለቡ ኢንተኽማሽ ዋንት ጎበት ክሳብ 2024 ዘጽንሖ ውዕል ኣለዎ። ብተወሳኺ እውን እታ ክለብ ንውዕል ግርማይ ከተናውሕ ውጥን ከምዘለዋ እቲ ምንጪ ይሕብር። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብ ጽቡቕ ቆመና ዝርከብ ግን ከኣ ምፍራስ ክለብ ኵቤካ ዝገጠሞ ሄኖክ ምሉእብርሃን ኣብ ዝሓለፈ ሰለስተ ወርሒ ምስ ጀርመናዊት ክለብ ባይክ ኤይድ ክወዳደር ምጽንሑን ብሉጽ ብቕዓት ምርኣዩን ይዝከር። እዚ፡ ክለብ ባይክ ኤይድ ኣብ ቱር ኣንታልያ ከምኡ እውን ዙር ሩዋንዳ ዝነኣድ ውጽኢት ከተመዝግብ ዓቢ ኣስተዋጽኦ ዝነበሮ ተቐዳዳማይ፡ ናብ ካልእ ዓባይ ክለብ ክሰጋገር ምስዛ ጀርመናዊት ክለቡ ከምዝተፈላለየ እታ ክለብ ትማሊ ኣብ ዝዘርግሐቶ ዜና ኣፍሊጣ። ባይክ ኤይድ፡ ብዘይካ፡ ‘ናብ ውድድር ጂሮ ኢጣልያ እተሳትፎ ክለብ ረኺቡ’ ምባል ካልእ ዝርዝራዊ ሓበሬታን ስም ናይታ መጻኢት ክለቡን ኣይጠቐሰትን። ** ** **

ግጥም ገዳይም ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ኤልፓ - ቺፖሊኒ ኣልታሕሪር - ሜሎቲ ካብ ሰዓት 2፡30 ጀሚሩ ኣብ ካምፖ ቺቸሮ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ሊቨርፑል - ዋትፎርድ 2፡30 ብራይተን ኣልብየን - ኖርዊች 5፡00 በርንለይ - ማን ሲቲ 5፡00 ቸልሲ - ብረንትፎርድ 5፡00 ሊድስ - ሳውዝሃምፕተን 5፡00 ዎልቭስ - ኣስቶን ቪላ 5፡00 ማን ዩናይትድ - ሌስተር ሲቲ 7፡30 ላ’ሊጋ ገታፈ - ማዮካ 3፡00 ለቫንተ - ቪያሪያል 5፡15 ሴልታ ቪጎ - ሪያል ማድሪድ 7፡30 ኣትለቲኮ ማድሪድ - ኣላቨስ 10፡00 ሰረ’ኣ ስፐዚያ - ቨነዝያ 4፡00 ላዝዮ - ሳሱሎ 7፡00 ሳለርኒታና - ቶሪኖ 9፡45

ጽባሕ

ኵዕሶ ሰኪዐት ኤኤስኤም2 - ኤኤስኤም1 ንስሪ - ጋላክሲ ረሓቦት - ኮኾብ ኣሰር - ማይተመናይ ካብ ሰዓት 7፡30 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ቅድድም ብሽክለታ ፈደረሽን ቅድድም ብሽክለታ ዞባ ማእከል፡ ካብ ጽባሕ ዝጅምርን ንሰለስተ ሰናብቲ ድማ ዝቕጽልን ውድድር፡ ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ሰሪዑ ኣሎ። ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ዌስት ሃም - ኤቨርተን 4፡00 ቶተንሃም - ኒውካስል 6፡30 ላ’ሊጋ ኣትለቲክ ቢልባኦ - ኤልቸ 3፡00 ሪያል ቤትስ - ኦሳሱና 5፡15 ግራናዳ - ራዮ ቫለካኖ 7፡30 ቫለንስያ - ካዲዝ 7፡30 ባርሴሎና - ሰቪያ 10፡00 ሰረ’ኣ ፊዮረንቲና - ኢምፖሊ 1፡30 ኣታላንታ - ናፖሊ 4፡00 ኡዲነዝ - ካግሊያሪ 4፡00 ሳምፕዶርያ - ሮማ 7፡00 ጁቬ - ኢንተር ሚላን 9፡45

ሓዳስ

ኤርትራ

2 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.184

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

“ኣፍጋኒስታን፡ ናይ 4.4 ቢልዮን ዶላር ፋይናንሳዊ ደገፍ የድልያ” ደቆምን ገለ ክፋል ኣካላቶምን ናብ ዕዳጋ ከውርዱ ይግደዱ ከምዘለዉ ሓቢሩ። እንተኾነ፡ ጉተረዝ ዘቕረቦ መግለጺ፡ ኣቓልቦ ዓለም ንምርካብ ተባሂሉ ዝተጋነነ መግለጺ ክኸውን ከምዝኽእል ገለ ወገናት ግምታቶም ይህቡ ኣለዉ። እቲ ጉተረዝ ዘቕረቦ ብማንዛ ዝተፈነወ ምሕጽንታ፡ ብብሪጣንያ፡ ጀርመንን ቀጠርን ዝተደገፈ ምዃኑ ጸብጻባት የመልክቱ። ኣብ ዝሓለፈ ሳምንታት፡ ላዕለዎት መራሕቲ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ምስ ሰበ-ስልጣን ምምሕዳር ጣሊባን ኣብ ዝገበርዎ ርክብ፡ ጉዳይ ኣፍጋኒስታን

ኣብ ኣፍጋኒስታን ኣጋጢሙ ዘሎ ሕጽረት መሰረታውያን ጠለባት ንምፍዋስ፡ ናይ ኣስታት 4.4 ቢልዮን ዶላር ፋይናንሳዊ ደገፍ ከምዘድሊ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ገሊጹ። ብመሰረት እቲ ውድብ ዘውጸኦ ሓበሬታ፡ ልዕሊ 23 ሚልዮን ህዝቢ ኣፍጋኒስታን ብሕጽረት መግቢ ተጠቒዑ ኣሎ። ኣገልግሎት ዜና ኣልጀዚራ ንዋና ጸሓፊ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣንቶኒዮ ጉተረዝ ብምጥቃስ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ገለ ኣፍጋናውያን ኣጋጢምዎም ዘሎ ሕጽረት መሰረታዊ ጠለባት ንምምላእ፡ ክሳብ ህጻናት

ዋንግ ዩ ምስ ኢራናዊ መዘንኡ ሑሴን ኣሚር-ዓብዶላህያን ኣብ ቱንሺ ቻይና ኣብ ዘካየድዎ ርክብ፡ ብዛዕባ’ቲ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ እተን ሃገራት ተጽድቖ ዘላ እገዳታትን መፍትሒታቱን ኣዕሚቖም ከምዝዘተዩ ንጋዜጠኛታት ሓቢሮም።

ደቡብ ኮርያ- ብሕክምናዊ መስርሕ ዘይተፈቕደ ውቃጦታት ተኸልኪሉ ቤት-ፍርዲ ደቡብ ኮርያ፡ ኣቐዲሙ ኣብታ ሃገር ንውቃጦ ዝምልከት ወጺኡ ዝነበረ ሕግታት ክጸንዕ ምዃኑ ሓቢሩ። ብመሰረት እቲ ሕጊ፡ ኣብ ደቡብ ኮርያ ብሕክምናዊ መስርሕ ዝተፈቐደ ውቃጦ እንተዘይኮይኑ፡ ካልእ ውቃጦታት ፍቑድ ከምዘይኮነ ተገሊጹ። ብተወሳኺ እቲ ሕጊ፡ ናይ ውቃጦ ፍቓድ ዘይብሎም ክኢላታት፡ ኣብቲ ንጥፈታት ንኸይሳተፉ ዝኽልክል ምዃኑ ተሓቢሩ። ዝኾነ ነቲ ሕጊ ዝጠሓሰ ኣካል፡ ክሳብ ናይ 41 ሽሕ ዶላር ዝበጽሕ ገንዘባዊ መቕጻዕቲን፡ ናይ 2 ዓመታት ማእሰርቲን ክብየነሉ ምዃኑ፡ እቲ ቤት-ፍርዲ ወሲኹ የረድእ። እቲ ንውቃጦ ዝኽልክል ሕጊ፡ ኣብታ

ሃገር ካብ ዝንደፍ ዓሰርተታት ዓመታት እኳ እንተኣቝጸረ፡ ኣብታ ሃገር ግን ኣስታት 50 ሽሕ ዝኾኑ ክኢላታት ከምዘለዉ ይሕበር። እቲ ሕጊ ወሲኹ፡ ኣቐዲሞም ዝትግበሩ ዝነበሩ ንጥፈታት ውቃጦ እኹል ሕክምናዊ ፍልጠትን ሜላታትን ዝጎደሎም ምንባሮም ብምሕባር፡ ቅድምን ድሕርን መስርሕ ውቃጦ፡ ሕክምናዊ ክንክን ኣድላዪ ምዃኑ ኣረዲኡ። እንተኾነ፡ ክኢላታት ውቃጦ እታ ሃገር፡ ነቲ ዝወጸ ሕጊ ድሑር ውሳነ ክብሉ ተቓዊሞሞ ኣለዉ። ልዕሊ 650 ክኢላታት እቲ ዓውዲ፡ ነቲ ዝወጸ ሕጊ ንሽቕለት ኣልቦነት ዘቃልዕ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ነቲ ሕጊ ዝኹንን መግለጺ ኣውጺኦም ኣለዉ።

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ቤት መሽጣ መድሃኒት ኣፍሪቃ

2/4/2022

እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ብዛዕባ ኑክለስያዊ ዝርርብ ኢራን ኣብ ቪየና ዝተበጽሐ ሓድሽ ምዕባለታት ኣመልኪቶም እውን ከምእተዘራረቡ ተገሊጹ። ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢራን ኣሚርዓብዶላህያን ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ሃገራት ምዕራብ ኣብ ልዕሊ ልኡላውያን ሃገራት ጸቕጢ ንምፍጣር እገዳታት ከም ቀንዲ መሳርሒ ይጥቀማሉ ከምዘለዋ ብምጥቃስ፡ ክልቲአን ሃገራት ሰላምን ርጉእነትን ንምርግጋጽ ኣንጻር እቲ እገዳታት ሓቢረን ክቃወማ ምዃነን ገሊጹ። ንሱ ወሲኹ፡ ክልቲአን ሃገራት ኣብ ቍጠባዊ መዳይ ሽርክነተን ከዕዝዛ ከምዘለወን ኣስሚሩሉ። ሚኒስተር ዋንግ ዩ ብወገኑ፡ ኣብ መንጎ ቻይናን ኢራንን ዘሎ ናይ 25 ዓመታት ስትራተጂያዊ ሽርክነት ብተዓጻጻፊ ክዓቢ ዘለዎ ድልየት ኣነጺሩ። ብመሰረት ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ተበጺሑ ዘሎ ስምምዕ፡ ቻይና ቢልዮናት ዶላር ዝውድእ ፕሮጀክትታት ኣብ ዝተፈላለዩ ጽላታት ኢራን ከተውፍር እያ። ኢራን ብተመሳሳሊ ንዝሓለፉ 25 ዓመታት ንቻይና ክትቅርበላ ዝጸንሐት ቀረብ ጸዓት ብዝሓየለ ክትሰርሓሉ ምዃና ኣረዲኣ። ኣብ 2016፡ ድሕሪ ምብጻሕ ፕረዚደንት ቻይና ሺ ጂንፒንግ ናብ ኢራን ዝተበጽሐ ሲኖ-ኢራን ዝተሰምየ ሽርክነት ክልቲአን ሃገራት ዘደልድል ሓባራዊ ስምምዕ፡ ኣብ መጋቢት 2021 ክልቲአን ሃገራት ብወግዒ ከምዝፈረማሉ ይሕበር።

ከም ካልኦት ሃገራት ዓለም ምዕሩይ ዝኾነ ጠመተ ክረክብ ከምዝግብኦ እዮም ተረዳዲኦም። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ገለ ሃገራት በቲ ዝቐረበ ምሕጽንታ ናይ 2.4 ቢልዮን ዶላር ሓገዝ ክገብራ ምዃነን ተመባጺዐን ኣለዋ። ኣብ ዝሓለፈ እዋናት፡ ብቝጠባ ዝበልጸጋ ሃገራት ዓለም፡ ኣብ ልዕሊ ምምሕዳር ጣሊባን ናይ ኣስታት 9 ቢልዮን ዶላር ሕሳብ ናይ ምድስካል ስጕምትታት ወሲደን ምንባረን ይዝከር።

መንግስቲ ስሪላንካ እዋን እቶ-እቶ ኣዊጁ

ቻይናን ኢራንን ኣንጻር ዘይፍትሓዊ እገዳታት ብሓባር ይሰርሓ ቻይናን ኢራንን፡ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ እተን ሃገራት ተመሓላልፎ ዘላ በይናውን ዘይፍትሓውን እገዳታት ንምምካት ብሓባር ኰይነን ክሰርሓ ከምእተሰማምዓ ኣፍሊጠን። ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ቻይና

ው.ሕ.ሃ

መንግስቲ ስሪላንካ፡ ኣብ ጎደናታት ከተማ ኮሎምቦ ንሰላማዊ ሰልፊ ዝወጹ ዜጋታት ምስ ፖሊስ ብምግጫዎም፡ ኣብታ ርእሰ ከተማ ሕላፍ ሰዓት ክትግበር ከምዝኣዘዘ ኣፍሊጡ። ኣብቲ ሰልፈኛታት ንምብታን ዝተገብረ ጻዕሪ፡ ኣብ ልዕሊ ኣባላት ፖሊስ መጠናዊ ጉድኣት ከምዝወረደ እዮም ምንጭታት’ታ ሃገር ሓቢሮም። ኣብ ስሪላንካ፡ ዝንህር ዘሎ ዋጋታት መሰረታዊ ሃለኽቲ ንምፍዃስ፡ መንግስቲ ስጉምቲ ክወስድ ዝጽውዕ ተደጋጋሚ ሰልፊ ይካየድ ከምዘሎ ይሕበር። ነቲ ተኸሲቱ ዘሎ ኩነታት ንምህዳእ፡ መንግስቲ፡ ኣብ ጎደናታት ኮሎምቦ ልዑል ቍጽሪ ዘለዎም ኣባላት ፖሊስ ኣዋፊሩ ምህላዉ ማዕከናት ዜና’ታ ሃገር ገሊጸን። ሰልፈኛታት፡ ተኸሲቱ ዘሎ ናህሪ

ዋጋታት ኣብ መነባብሮ ዜጋታት ልዑል ጸቕጢ ፈጢሩ ብምህላዉ፡ ዋጋታት መሰረታውያን ሃለኽቲ ኣቕሑ ደረት ክግበረሎም እዮም ዝጽውዑ። ደሴታዊት ሃገር ስሪላንካ፡ ካብ ጥሪ 2020 ኣብ ትሕጃ ናይ ወጻኢ ሸርፊ ናይ ልዕሊ 70 ሚእታዊት ምንቊልቋል ስለዘጋጠማ፡ እታው መሰረታዊ ጠለባት ህይወትን ነዳዲን ክትገብር ተጸጊማ ከምዘላ እዩ ዝሕበር። እታ ሃገር ነቲ ቁጠባዊ ጸገም ንምስጋር፡ ካብ ኣህጉራውያን ፊናንስያውያን ትካላትን መሻርኽቲ እትብለን ሃገራትን ደገፍን ልቓሕን ትጠልብ ከምዘላ ይግለጽ። ስሪላንካ፡ መግቢ፡ መድሃኒትን ነዳዲን ዝርከቦ መሰረታዊ ጠለባት፡ ካብ ካልኦት ሃገራት ብእትገብሮ እታው ከም እትሽፍኖ ጸብጻባት ይጠቕሱ።

ቻይና፡ ኣብ ልዕሊ ሰበ-ስልጣን ኣመሪካ ናይ ቪዛ እገዳ ተጽንዕ ቻይና፡ ኣብ ልዕሊ ዝተወሰኑ ሰበስልጣን ኣመሪካ ናይ ቪዛ እገዳ ከምዘጽደቐት ሓቢራ። ቻይና ነቲ ስጉምቲ ትወስድ ዘላ፡ ከም መልሰ-ግብሪ ናይቲ ኣመሪካ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ብዝብል ክስታት ኣብ ልዕሊ ሰበ-ስልጣን ቻይና ዘመሓላለፈቶ ተመሳሳሊ ናይ ቪዛ እገዳ ምዃኑ ሓቢራ። ኣፈኛ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ቻይና ዋንግ ወቢን ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ኣመሪካ፡ ምግሃስ ሰብኣዊ መሰላት ብዝብል ምስምስ ካብ ሓቂ ዝረሓቑ ሓበሬታት ብምዝርጋሕ፡ ኣብ ውሽጣዊ ጉዳያት ቻይና ጣልቃ ንምእታው፡ ምስሊ እታ ሃገር ንምድዋንን ኣብ ልዕሊ ሰበ-

ስልጣን እታ ሃገር ጸቕጢ ንምፍጣርን ትሰርሕ ከምዘላ ገሊጹ። ንሱ ወሲኹ፡ ኣመሪካ ተካይዶም ዘላ ንጥፈታት፡ ምስ ኣህጉራዊ ሕግን ዝምድናታትን ዝጻረር ስጉምትታት ምዃኑ ድሕሪ ምግላጽ፡ ቻይና ብትሪ ከምእትቃወሞ ኣረዲኡ። በዚ ድማ፡ ቻይና ነቶም ኣብ ልዕሊ ናይ ጸለመ ዘመተታት ዘካየዱ ሰበ-ስልጣን ኣመሪካ፡ ናይ ምቕጻዕ ሓላፍነት ከምዘለዋ፡ እቲ ኣፈኛ ወሲኹ ሓቢሩ። ኣመሪካ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሳምንታት ኣብ ልዕሊ ሰበጎደና

ጎደና ማ.ት.ኣ- 173- 18 ቁ.25፡ ከባቢ ሲነማ ዳንተ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ስልጣን ቻይና ናይ ቪዛ እገዳ ድሕሪ ምውሳና፡ ቻይና ብወገና ተመሳሳሊ መልሰ-ግብሪ ከምእትህበሉ ከተጠንቅቕ ምጽናሓ ይዝከር።

ቁ.ስልኪ 126003

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ገጽ 3

ሰንበት 3 ሚያዝያ 2022

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 6

ገጽ 11

ጥቕምታት ምስታይ ውዑይ ማይ

ነቶም ዘፍቅሩኻ ብዋጋ ዘይትትመን ኢኻ

ቀንዲ መረዳድኢ ቋንቋ ኣኻልብ

ዕጫ ዋንጫ ዓለም 2022 ውዲቑ

ጊንጥነት - ኣብ ኣስማት ህጻናት

ኣብ ዞባ ማእከል - ንኡስ ዞባ በሪኽ፡ ከም ኣካል ምድላዋት ንክራማት - ኣብ መሬት ሕርሻን ጎቦታትን፡ ሰፊሕ ናይ ምዕቃብ ማይን ሓመድን ወፈራታት ይሰላሰል ኣሎ። እቲ ኣብ 12 ምምሕዳራት ከባቢን 21 ዓድታትን፡ ኣብ ሰሙን ክልተ መዓልቲ እናወፈርካ ዝትግበር ዘሎ መደብ፡ ካብ ፈለማ ወርሒ ለካቲት ዝጀመረ ምዃኑ ዝሓበረ ሓላፊ ቤትጽሕፈት ሕርሻ’ቲ ንኡስ ዞባ፡ ኣቶ ማጆር መንግስትኣብ፡ መዓልታዊ ካብ 400 ክሳብ 500 ጉልበት ሰብ ይሳተፎ ከምዘሎ ገሊጹ። ዲጋታት ብድበት ከይመልኣ 1,300 ሜተር ኲብ ከትሪ ብእምኒ፡ 1,400 ሄክታር ሕርሻዊ ዛላታት፡ 160 ሃገራዊ ማሕበር ሓርበኛታት ስንኩላን ኲናት ኤርትራ (ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ)፡ ማሕበረ-ቁጠባዊ መነባብሮ ኣባላቱ ንምምሕያሽ ዘካይዶ ዘሎ ጻዕሪ ኣተባባዒ ውጽኢት ከርኢ፡ ተሳትፎ ሕብረተሰብ ክዓዝዝ ብ18 መጋቢት ኣብ ከተማ ተሰነይ ኣብ ዘካየዶ ርክብ ጸዊዑ። ሓላፊ ክፍሊ ውዳቤን ሓበሬታን ማሕበር ኣቶ መሓመድ-ኑር እድሪስ፡ ማሕበር መነባብሮ ኣባላቱ ንምምሕያሽ ዘተኣታተዎ፡ ብውልቅን ብጉጅለን ብመልክዕ ልቓሕን ንግዳዊ ንጥፈትን

በሪኽ - ሰፊሕ ናይ ምዕቃብ ማይን ሓመድን ስራሓት ይካየድ ኣሎ ሄክታር ቅናታዊ ዛላታት ክስራሕ ብዝወጽአ መደብ፡ ድሮ ሓደ ሲሶ ናይ’ቲ መደብ ከምእተተግበረ፡ ኣቶ ማጆር ብተወሳኺ ሓቢሩ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ በሪኽ ኣቶ ተስፉ ፍስሓጽዮን ብወገኑ፡ ምግራብን ምዝላይን ኣብ ምዕቃብ ማይን ሓመድን ምርጋእ ኣከባብን ዘለዎ ተራ ልዑል ምዃኑ ብምዝኽኻር፡ እቲ ወፈራዊ ስራሕ ብዝያዳ ውዳበ ከምዝቕጽል ኣረጋጊጹ። ኣመሓደርቲ ምምሕዳራት ከባቢ ጸዓዘጋን ዓዲ-ቖንጺን፡ ነበርቲ ንዘርእይዎ ዘለዉ ዕዙዝ ተሳትፎ ብምምጓስ፡ ከም ባህሊ ንምስራጹ ብዕቱብ ክተሓዝ ተላብዮም።

ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ መነባብሮ ኣባላቱ ንምምሕያሽ ጻዕሪታት የካዪድ ዝግበር ደገፍ፡ ጽቡቕ ውጽኢት ይርከቦ ከምዘሎ ብምጥቃስ፡ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ዝነብሩ ዜጋታት እውን ዝምስገን ኣበርክቶ ይገብሩ ከምዘለዉ ገሊጹ። ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ ንዝርከቡ ኣባላት ማሕበር፡ ብህዝቢ ዝግበረሎም ኩለንትናዊ ደገፍ ዘሞጐሰ ኣቶ መሓመድ-ኑር፡ ቀጻልነት ክህልዎ ተላብዩ። ሓላፊ ጨንፈር ሃ.ማ.ስ.ኲ.ኤ ዞባ ጋሽባርካ ኣቶ ተስፋልደት መንግስቱ፡ ምስ

መሻርኽቲ ኣካላት ብምውህሃድ፡ ዕድመ ንዝደፍኡ ኣባላት ማሕበር ዘጋጥም ዘሎ ጸገማት ንምቅላልን ንስንኩላን ዝበቅዕ ዕድላት ስራሕ ንምፍጣርን፡ ከምኡ’ውን ተደሪቱ ዘሎ ኣታዊታት ማሕበር ንምዕባይ ብዕቱብ ይስራሕ ከምዘሎ ብምሕባር፡ ኣብ ማሕበር ዘይተጠርነፉ ስንኩላን ክጥርነፉ ኣተሓሳሲቡ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ተሰነይ ኣቶ ስዩም ገብረእየሱስ፡ ንስለ ህዝብን

ኣብ ፎርቶ-ሳዋ፡ ባህላውን ስፖርታውን ቅነ ኣብያተ-ትምህርቲ ተኻዪዱ ኣብ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ፡ ስፖርታውን ባህላውን ቅነ ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ካብ 25 ክሳብ 28 መጋቢት ተኻዪዱ። ኣብ ስነ-ስርዓት ምዝዛም፡ ሓላፊ ቤትጽሕፈት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር ዑስማን እድሪስ፡ እቲ ኣካል መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ዝዀነ ቅነ፡

ዕላማኡ ዝንባለታት ተመሃሮ ንምምዕባልን ባይታ ምልውዋጥ ተመኵሮ ንምጥጣሕን ከምዝዀነ ሓቢሩ። ኣበርክቶ ንዝገበሩ ምምሕዳራትን ነበርትን ድማ ሞጒሱ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ ኣቶ ኣቡበከር ማሕሙድ ድማ፡ እቲ ኣጋጣሚ ኣብ ምድንፋዕ መስርሕ ትምህርቲ ብሓፈሻ፡

ባህላውን ስፖርታውን ውድድራት ድማ ብፍላይ ኣገዳሲ ብምዃኑ፡ ኣብ መጻኢ ብዝለዓለ ደረጃ ንኽውደብ፡ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ኣበርክቶኡ ከምዘዕዝዝ ኣረጋጊጹ። ኣብ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ፡ ኣብ 13 ምምሕዳራት ከባቢ ዝተዘርግሓ - 21 ኣብያተ-ትምህርቲ ኣለዋ።

ሃገርን ዝሰንከሉ ሓርበኛታት ምድጋፍ፡ ንመንግስቲ ጥራይ ዝግደፍ ዕማም ከምዘይኮነ ጠቒሱ፡ ህዝብን ምምሕዳርን እቲ ንኡስ ዞባ ዝገብርዎ ዘለዉ

ምድግጋፍ ንምዕባይ ከምዝስራሕ ገሊጹ። ኣብ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት እውን፡ ተመሳሳሊ ዘተ ከምእተኻየደ፡ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ።

ሰ/ቀ/ባሕሪ - ብሞያ ዝሰልጠና 54 ኣለይቲ ስድራ ተመሪቐን ጨንፈር ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ብሞያታት ሲንጀርን ምጥላፍን ንሽዱሽተ ወርሒ፣ ብምድላው መግቢ ድማ ንሰለስተ ወርሒ ዘሰልጠነን 54 ኣለይቲ ስድራ ነበርቲ ከተማ ባጽዕ፡ ብ31 መጋቢት ኣመሪቑ። ኣብ’ቲ ስነ-ስርዓት፡ ወኪል’ቲ ጨንፈር ኣቶ እስማዒል ዑስማን፡ ዜጋታት ካብ ተጸባይነት ተናጊፎም ኣፍረይቲ ክዀኑ ምጽዓር ካብ ቀንዲ ተልእኾ ናይ’ቲ ሚኒስትሪ ምዃኑ፣ በብከባቢኡ ዝውደብ ሞያዊ ስልጠናታት ድማ ኣካል ናቱ ከምዝዀነ ገሊጹ። ዳይረክተር ማእከል ስልጠና ‘ኣምሀል’

መንእሰይ ዓብዱልዓዚዝ መሓመድ-ስዒድ፡ እቲ ብግብሪ ዝተሰነየ ትምህርቲ፡ ደረጃታትን ቅጥዕታትን ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዘማልአ ምዃኑ ሓቢሩ። ሰልጠንቲ ዝቐሰማኦ ፍልጠት ኣብ ግብሪ ምእንቲ ክሰርሓሉ፡ እቲ ማእከል ኣድላዪ ዘበለ ሓገዛት ክገብረለን ምዃኑ ድማ ኣረጋጊጹ። ኣብ ምምሕዳር ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ማሕበራዊ ኣገልግሎት ኣቶ ረዘነ ፍስሓ፡ ንዜጋታት ብሓፈሻ ንደቂ-ኣንስትዮ ድማ ብፍላይ ሞያ ምዕጣቕ ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑ ኣገንዚቡ።

‘ማሞስ’ - ዓቕሚ መማህራን ንምብራኽ ስልጠና ወዲቡ ማእከል ሞያዊ ስልጠናታት - ሳዋ፡ ዓቕሚ መማህራን ክብ ብምባል ኣብ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ከጋጥሙ ዝጸንሑ ጸገማት ብውሽጣዊ ዓቕሚ ንምፍታሕ ዝሕግዝ፡ ናይ ሓደ ወርሒ ስልጠና ወዲቡ። ዳይረክተር ‘ማሞስ’ መምህር ተስፋይ ተወልደ ብ30 መጋቢት ምስ ኣሰልጠንቲ ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ እቲ መደብ ብኣውራኡ - በብዓውዱ ብቑዓትን ተወዳደርትን መንእሰያት ንምፍራይ ምዃኑ ብምሕባር፡ መማህራን ዘለዎም ሞያዊ ብቕዓትን

ክእለትን ክብ ንምባል፡ ነቲ ትምህርቲ ብዕቱብ ክከታተልዎ ኣዘኻኺሩ። ኣብ’ቲ ስልጠና፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ሞያዊ ትምህርቲ ዝነጥፉ፡ ልዕሊ 100 መማህራን ክሳተፉ እዮም። ምሕደራን ኣጠቓቕማን ንብረትን ሰነዳትን፣ ጽገናን ኣተሓሕዛን ማሽናትን መሳርሒታትን፣ ኣገባብ ኣመሃህራን ኣገማግማ ንጥፈታትን፣ ምድላው ውጥንን ምሕደራ ግዜን. . . ዝለዓለ ኣተኵሮ ተዋሂብዎም ከምዘሎ፡ መምህር ተስፋይ ብተወሳኺ ኣረዲኡ።

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.185

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ሱራፌል ተስፋብሩኽ

ግድል

ንብልሒ ተመሃሮ ዝሕግዝ ኣዘናጋዒ ግድላት

ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም

ስነቀመም

በላሕቲ እንዲኹም... እነሆ በሉ ፈተና!

10/22

47

መንቋሕቋሕታ፤ እዚ ሕቶ ኣብቶም ቍጽሪታት ብዘሎ ዝምድና ብምልላይ ይስራሕ። ንመልሲኹም ኣብ ኵሉ ደረጃታት ከም ዝሰርሕ ብርትዒ ኣረጋግጹ። ምስ ፈተንኩሞ ምስ ብጻይኩም ተዛተይሉ። እንተዘየሎ ኣብቲ መንደቕ ሃሰስ በሉ።

እነሆ መልሱ

71 =7-)4x6( ፥41 =6-)4x5( ፥21 =5-)3x4( ፥2 =4-)3X2( 74 =9-)7x8( ,nehT

ዳእላ ተመሃሮ The arithmetic teacher had written 10.9 on the blackboard and had then rubbed out the decimal point to show the effect of multiplying this number by ten.

“Johnny,” the teacher asked, “where is the decimal point now?”

“On the eraser!” came back the quick reply. ሜሪ ማና

ኣቶም ካብ ቋንቋ ግሪኽ (ኣቶሞስ) ዝመጽአ ቃል ኰይኑ “ዘይምቀል” ማለት’ዩ። በዚ ኸኣ ናይ መጀመርታ ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ክእምሙ ከኣሉ። ኣሪስቶትል ድማ እቲ ቀንዲ ጽርዲ ናይዚ ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ነበረ። እንተዀነ፡ ካብ ክልተኦም ወገን፡ ብግብራዊ ምርምር ወይ ፈተነ ዝቐረበ ጭብጢ ኣይነበረን። ብኽልተኡ ናይ ቃላት ክትዕ እዩ ዝካየድ ነይሩ። ኣብቲ ግዜ ናይ ኣርስቶትል ወገን (ስልጣን) ዓብላሊ ስለ ዝነበረ፡ ናይ ፈለማ ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ኣብ ጸልማት ተዓጽወ። ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ክሳዕ 1808 ውሑድ ምዕባለ ገይሩ ነይሩ። ጆን ዳልቶን ኣብ ኣቶም ዝገበሮ መጽናዕቲ ምስ ኣቃልዖ፡ ምስ ብዙሕ ኣበራቱ፡ ንዓለም ጽቡቕ ስእሊ ናይ ሳብስታንስ ክህባ ክኢሉ። እኩብ ምርምራዊ ፈተነታት ዳልቶን፡ ኣቶም መሰረት ናይ ኵሉ ሳብስታንስ ምዃኑ ይገልጽ። እዚ ኸኣ ክሳዕ ሕጂ ዘሎ ቅኑዕ ፍልጠት እዩ።

እዚ ናይ ግሪኻውያን ክልተ ፍልስፍና ናይ ሳብስታንስ ጸኒሑ ሞያዊ ደገፍ ረኺቡ’ዩ። ከም ደሞክራተስ (ከባቢ 400 ቅ.ል.ክ.) ነቲ “ሳብስታንስ ሓደ ፍሉጥ ወይ ንጹር ደረጃ ቅርጺ ዘሎዎ’ዩ፡” ዝብል ሓሳብ ክቃውምዎ’ዮም ተሰሚዖም። ሳብስታንስ እናተመቓቐለ ናብ ዝደቐቐ ክፋሉ ክበጽሕ ከም ዝኽእል፡ እቲ ዝደቐቐ ክፋል ከኣ ፈጺሙ ክምቀል ዘይክእል፣ ግን ከኣ

“ኵሎም ሳብስታንስ ብኣዝዮም ዝደቐቑ ንጥረ ይህነጹ። እዚ ዝደቐቐ ንጥረ ድማ ኣቶም ይብሃል። ኣቶም እቲ ዝደቐቐ ኒዩትራል ንጥረ ኰይኑ፡ ከሚካላዊ ውህደት ከኣ ዝለዓለ ግደ ይጻወት።” … ይቕጽል።

ልሙዳት ስሕተታት ኣብ እንግሊዝኛ COMMON MISTAKES IN ENGLISH

MISUSED FORMS

ዋና ኣሰናዳኢ

ቦርድ ምስንዳእ

ክንዮ ግምት ክብጻሕ ከም ዝኽእል ገለጹ። እዞም ናይ መወዳእታ ንጥረ “ኣቶም” ብምባል ተጠምቁ።

እዚ ግድል ንጥንታውያን ግሪኻውያን ፈላስፋታት ኣብ ክልተ ሓሳባት’ዩ መቒሉዎም። ሳብስታንስ ክሳብ ብዘይ ዶብ ክምቀል ይኽእል ዝብሉ ብሓደ ወገን፣ ሳብስታንስ ፍሉጥ ወይ ንጹር ደረጃ ቅርጺ ዘሎዎ’ዩ ዝብሉ ኸኣ በቲ ሓደ፡ ኣብ ዝብል ክልተ ሓሳብ ተመቒሎም። እቲ ዝደቐቐ ምቃል ከኣ ብግምት ዝብጻሕ ኰይኑ፡ ክንዮ ክምቀል ዘይክእል ኢሎም ደምዲሞም ነይሮም።

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቅርጺ ናይ ሓደ ሳብስታንስ

ንነዊሕ ዘበናት ወዲ-ሰብ ብቕርጺን ኣቃውማን ናይ ነገር (ሳብስታንስ) ተገዲሱ ሕቶታት ከንቅልን ክመራመርን እዩ ጸኒሑ። ንኣቶማዊ ተፈጥሮ ናይ ሳብሳታንስ ክፈልጥ ከኣ ኣዝዩ ብዙሕ ዓመታት ወሲዱሉ። ወረቐት፡ ዕንጨይቲ፡ ቅጫ፡ ወይ ካልእ ዝዀነ ሳብስታንስ ትም ኢልካ መቓቒልካ መቓቒልካ፡ ኣዳቒቕካ ኣዳቒቕካ መወዳእታኡ እንታይ ይርከብ ይኸውን? ዝብል ሕቶ ንሰብ ንነዊሕ ዓመታት ግድን ኰይኑዎ።

THE USE OF A WRONG TENSE

Using infinitive instead of a finite verb.

Don’t say: Sir, to go home to bring my book?

Say: Sir, may I go home to bring my book?

ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ

The infinitive simply names an action without reference to person, number or time. Therefore, it cannot make sense without the help of a finite verb.

ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

The infinitive simply names an action without reference to person, number or time. Therefore, it cannot make sense without the help of a finite verb.

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

Using infinitive instead of a finite verb.

Don’t say: Sir, to go home to bring my book?

Say: Sir, may I go home to bring my book?

***

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ምንጪ፤ ካብ መጽሓፍ ‘COMMON MISTAKES IN ENGLISH’

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

እ

ጥቕሲ ሰሙን

ዚ

“ፈጠራውያን ሰራሕተኛታት ክህልዉኻ ትደሊ እንተ ዄንካ፡ ንኽዘናግዑ እኹል ግዜ ክትህቦም ኣለካ።” - John Cleese

ንትምህርቲ፡ ምህዞ፡ ርኽበትን ሓፈሻዊ ህይወትን ዝገልጽ ጥቕሲ

“ንሕና ውጽኢት ኣተሓሳስባና ኢና፣ ቃላት ካልኣዊ’ዩ። ሓሳባት ይነብር’ዩ፣ ርሑቕ ከኣ ይጐዓዝ።” - ስዋሚ ቪቨካናንዳ ክልተ ሰብ ከም ኣብነት ውሲድና ጽሑፍና ክንጅምር። ቢላል፡ ሰናይን ዳናይን ኣለዉ። ቢላል ንሰናይን ንዳናይን በዲሉዎም ኣሎ። ሰናይን ዳናይን ከኣ ክልተ ዝተፈላለየ ግብረ-መልሲ ኣርእዮም ኣለዉ። ዳናይ፡ “ቢላል’ሲ ከምዚ ክገብረኒ፡” ኢሉ ብምሕንሓን ሕነኡ ንኽፈዲ ንቢላል ዘጥቅዓሉ ኣገባብ ክሓስብ ይውዕልን ይሓድርን ኣሎ። ሰናይ ከኣ “ቢላል ስለምንታይ’ዩ ከምዚ ገይሩ?” ኢሉ ንቢላል ኣዕሚቑ ከንብቦን ክርድኦን ድሕሪ ምፍታን፡ “ክላእ በቃ ቢላል ዓቕሙ’ዩ ኣርእዩኒ፡” ብምባል ንተግባር ቢላል ብምንዓቕ ካብ ሓሳቡ ኣውጸኦ። ካልኣይ ኣብነት ክንርኢ፤ ቢላል ኣብ ትምህርቱ ኣዝዩ ውጽኢታዊ፡ ኵሉ ግዜ ንፉዕ’ዩ፣ ኵሉ ግዜ ተማሃራይ’ዩ፣ ኵሉ ግዜ ኸኣ ብዓል ዓቢ ሓሳብን ዕላማን እዩ። ሰናይን ዳናይን ግን ክልተ ኣይግዳዱን ነበሩ። ንመንፍዓት ብጻዮም ከኣ ብኽልተ ዝተፈላለየ መገዲ ርእዮሞ ኣለዉ። ዳናይ፡ “ቢላል ሕልበትሲ ጠቅያ ተባሂሉለይሲ ክትብጥረም ጀሚራ? ብሓደ ንኸይድን ንመጽእን ዝነበርና ናይ’ዛ ትምህርቲ ዝነፍዓታ ድያ?” ኢሉ ብምሕሳብ ንቢላል ኣብ ዝረኸቦ ከነኣእሶ፡ ብዛዕባኡ ከክፉኡ ከዕልል፡ ኣብ ዝዀነ ኣጋጣሚታት ኣንጻር ቢላል ደው ይብል ነበረ። ሰናይ ከኣ “ቢላል ከመይ ኢሉ’ዩ ኵሉ ግዜ ንፉዕን ግዱስን ዝኸውን? ኣይስልክዮን ድዩ?” ብምባል ንቢላል ቀሪቡ ከንብቦን ክርድኦን ፈቲኑ። ንጕዕዞን ንጥፈታትን ቢላል ድሕሪ ምዕዛብ፡ “ኣነ ኸኣ ንህይወተይ እንታይ’የ ዝገብረሉ ዘለኹ? ናተይ ዓቢ ሓሳብን ዕላማን ከ እንታይ’ዩ?” እናበለ ይሓስብ። ንቢላልን ተግባሩን ከኣ ብእወታ ጠሚቱ ከኽብሮ ጀሚሩ። ንነብሱ ብኸመይ ከም ዘዕብያ ኸኣ ንእሽተይ ትምህርቲ ረቢሑ። ኣብ ቀዳማይን ካልኣይን ኣብነት ብምርኣይ፡ ንናይ መኖም ኣተሓሳስባ ኣድኒቕኩም? ስለምንታይ? ንዅሎም በቲ ዝሓስቡዎ መዚንኩሞምዶ? እሞ እዞም ሰባት በቲ ዝሓስቡዎ ተፈላልዮምዶ? ኣተሓስስባኦም ብምዝማድ ንመኖም ንመስል? ወዮ ስዋሚ ቪቨካናንዳ ዝበሎኸ ሓቂ ድዩ?

ሓዳስ

ኤርትራ የማነ ዳዊት

ኤውሮጳውያን ገዛእቲ፡ ባህልን ልምድን ኣፍሪቃውያን ጥራይ ዘይኮነ፡ መጸውዒ ኣስማት’ውን ከም ድሑር ተቘጺሩ ክውገድ ዘይገብርዎ ጻዕሪ የልቦን። ቺካ ኦንያእኒ ዝተባህለ ናይጀርያዊ ኣብታ “ርእሰማላዊ ጸሊም’ The Capitalist Niggger ዘርእስታ መጽሓፉ፡ “ኤውሮጳውያን ጠበናጁን መጽሓፍ ቅዱስን፡ ኣዕራብ ድማ ቁርኣን ሒዞም ናብ ኣፍሪቃ (ናይጀርያ) ኣብ ዝመጽሉ እዋን፡ ንሕና ኣፍሪቃውያን ‘ኣብ ሓደ ፈጣሪ ኩሉ ዓለም’ እምነት ዝነበሮ ባህሊ ነይሩና’ዩ። ኣብ ኩሉ ዕዮና’ውን፡ ምረቓ ፈጣሪ ንሓትት ነይርና። ኤውሮጳውያን ምስ መጽኡ ግን፡ ናትና እምነት ኣረማዊ (Heathen) ምዃኑን ሓቀኛ ኣመንቲ ከምዘይኮንናን ነጊሮምና። ኣፍሪቃዊ ኣስማትና ነጺጎም፡ ክርስትያን ክንከውንን ብናይ እንግሊዝ ስም ክንጽዋዕን ኣገዲዶምና።” ይብል። ብግብሪ’ውን ክርስትና ዝተቐበሉ ኣፍሪቃውያን፡ ባህላዊ ስሞም ራሕሪሖም፡ ኤውሮጳዊ ኣስማት ክርዕሙ ተቐሲቦም እዮም። ኣብ ቤት ትምህርቲ ዝኣትዉ ኣፍሪቃውያን ቆልዑ፡ ቀዳማይ መጸውዒ ስሞም ከይቀየሩ ክምሃሩ ይኽልከሉ ነይሮም። ስለዚ ድማ’ዩ፡ ብዙሓት ኣፍሪቃውያን ክሳብ ሕጂ ብሕውስዋስ ኣስማት ኔልሶን ማንዴላ፡ ሮበርት ሙጋቤ፡ ፖውል ካጋመ፡ ዲድዬር ድሮግባ፡ ፍራንሲስ ሙባንጋ፡ ዋልተር ኢካቾ፡ ኣንድረው ዋጉጊ ወዘተ. ብዝብሉ ኣስማት ዝጽውዑ። ነዚ ልዕሊ ሚእቲ ዓመት እናተለወጥ ዝመጸ ኣስማት ናብ መበቈላዊ ኣስማት ምምላስ ኣጸጋሚ’ኳ እንተኾነ፡ ብዙሓት ኣፍሪቃውያን ናብ ባህሎምን መንነቶምን ዝገልጹ ኣስማት ክምለሱ ይጽዕሩ ኣለዉ። ኬንያዊ ደራሲ (ጀይምስ ንጉጊ) ጀይምስ ዝብል ኤውሮጳዊ ስሙ ነጺጉ ናብ ንጉጉ ዋ ትዮንጎ፡ ቀይርዎ። ቺንዋ ኣቸበ ድማ ‘ኣልበርት’ ዝብል ዝተጠመቐሉ ስም ኣልጊስዎ። ኣብ 1970፡ ሃገረ ዲሞክራስያዊት ኮንጎ፡ ስማ ናብ ዛዬር ክቕየር እንከሎ፡ ፕረሲደንታ ዝነበረ ጆሰፍደዜ ሙቡቱ ድማ፡ ስሙ ናብ ሙቡቱ ሰሰ ሴኮ ከም ዝቐየሮ ይፍለጥ። ቀዳማይ ፕረሲደንት ኬንያ ዝነበረ ጆሞ ኬንያታ፡ ኣብ ህጻንነቱ ዝተዋህቦ ካማው ዋ ኩንጉ ዝብል ስም፡ ኣብ መበል 25 ዕድመኡ ክርስትና ምስ ተቐበለ ናብ ጆን ፒተር ቀይሩዎ። ቁሩብ ጸኒሑ፡ ዝተሓናፈጸ ስም ጆንስቶን ካማው፡ ኣብ መወዳእታ ድማ ናብ መበቆሉን ቋንቋኡን ዝቐረበ ጆሞ ኬንያታ ከምዝለወጦ ዝገልጽ ዛንታ፡ ስም ዝፈጥሮ ቅልውላው መንነት ዘብርህ እዩ። ምልሶት ናብ ሓቀኛ መንነት ዝገልጽ ባህላዊ ኣስማት፡ ሓድጊ መግዛእቲ ንምስራዝ ከምዝካየድ ቃልሲ ክእመነሉ ኣለዎ ኢሎም ዝምጉቱ ኣለዉ። ዓሚቚ ባህላዊ መንነትን ታሪኽ ወለዶታትን ዝዓቀበ ኣስማት ገዲፍካ፡ ናይ ኤውሮጳውያን ባህልን መንነትን ክቕጽል ምግዳፍ ከብቅዕ ዘለዎ ሕማቕ ልምዲ ምዃኑ ድማ ይገልጹ። ብኣንጻር’ዚ ኤውሮጳውያን ሃገራት፡ ዜጋታቶም ካብቲ ባህላዊ መንነቶም ዝገልጽ ኣስማት ከይወጹ ዝቕይዶም ሕጋጋት ካብ ዘተኣታትዉ ኣማእታት ዓመታት ኩለን ሃገራት፡ ኣስማት ዜጋታተን፡ ኣብ ባህለንን ቋንቋአንን ዝምርኮስ፡ ኣጸሓሕፋኡ ንጹርን ብቐሊሉ ዝንበብን ክኸውን ዘገድድ ሕጋጋት ኣለወን። ንኣብነት ሕጊ ሽወደን፡ “ንህጻን ዝወሃብ ስም፡ ንባዕሉን ነቶም ዝጽውዕዎን ዝእፈፍን ዘይምቹእን እንተኾይኑ ኣይጸድቕን ኣይምዝገብን” ይብል። ኣይስላንድ ኣብ 2013፡ ናይ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ጊንጥነት - ኣብ ኣስማት ህጻናት ክልቲኡ ጾታ 1800 ቅቡል ኣስማት ብምጽዳቕ፡ ንህጻን ዝወሃብ ስም ካብዚ ዝርዝር’ዚ ከምዘይወጽእ ገይራ። ካብኡ ወጻኢ ስም ዝደሊ፡ ዝሕተት ክፍሊት ኣማሊኡ፡ ‘ኮሚቴ ምጽዳቕ ኣስማት’ ውሳነ ክሳብ እትህቦ ክጽበ ይግደድ። ኣብ ኣውስትራልያ፡ ህጻናት ካብ ጎዳኢ ኣስማት ንምክልኻል ተባሂሉ፡ ጨረት ዘለዎም፡ ምልክት ዘድልዮም፡ መዓርጋትን ካልኦት ዘይቅቡላት ዝበሃሉ ኣስማትን ክልኩላት እዮም። ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ፡ ነፍስወከፍ ዞባ (State) ናታ ሕጊ ኣለዋ። ካሊፎርንያ ንኣብነት፡ ካብተን 26 ፊደላት ላቲን ወጻኢ፡ ነቲ ኣብ ቋንቋ ፈረንሳ ልሙድ ዝኾነ ጨረት ዘለዎ ስም ዘይቅበል ሕጊ ኣለዋ። ታጂክስታን ቋንቋን ባህልን ታጂክ ንምዕቃብ፡ ዋላ እቲ ዓረባዊ መበቆል ዘለዎ እስላማዊ ኣስማት ብታጂክ ክቕየር ዘገድድ ሕጊ ከጽድቕ ምዃኑ፡ ናይታ ሃገር ፕረሲደንት ኣብ ዜናታት ክገልጽ ጸኒሑ ኣሎ። ስዑዲ ዓረብ፡ 50 ኣስማት (ሓደ ካብኡ ‘ኣሚር’) ኣብታ ሃገር ስም ከይወሃብ ዝኽልክል ሕጊ ኣጽዲቓ ኣላ። ብሓጺሩ፡ ዝበዝሓ ሃገራት፡ ባህላዊ መጸውዒታት ንምዕቃብ፡ ቀይዲን ሕጋጋትን ከተኣታትዋ ተገዲደን ኣለዋ። ኤርትራዊ ኣስማት ኣብ ቋንቋታትናን ኣብቲ ልዕሊ ሽሕ ዓመት ዘቑጸረ ናይ ሃይማኖታትና ታሪኽን ተመርኲሱ ስለዝተዋህበ፡ ካብ ካልኦት ሃገራት ብንጹርን ብቐሊሉን እነለልዮም ኣስማት እዮም። መግዛእቲ ጣልያን ይኹን፡ ዝተፈላለየ ሃይማኖታት ዘተኣታተዉ ሚስዮናውያን ንኣስማትና መልክዑ ክሳብ ዝቕይር ለውጢ ኣይፈጠሩሉን። ኤርትራውያን ዝጽውዕሉ ኣስማት፡ ርዱእ ትርጉም ዘለዎም፡ ጾታ ዘነጽሩ፡ ኣብ ዓለማዊ ዝርዝር ኣስማት ፈሊኻ ዝፍለጡ ምዃኖም ብልጫኦም ዓቢ እዩ። እንተኾነ፡ ኣብዚ ዝሓለፈ ክልተ ዕቑድ ዝግመት እዋን፡ ነዚ ዝጸንሓና ኣገባባት ዘላሕልሕን፡ ባዕዳውን ንዝበዝሕ ህዝቢ ጓና ዝኾነን ናይ ቆልዑ ኣስማት ከስፋሕፍሕ ጸኒሑ ኣሎ። ኣፍሪቃውያን ናብቲ ምስ ባህሎምን መበቆሎምን ቋንቋታቶምን ዝዛመድ ኣስማት ንምምላስ ኣብ ዝቃለሱሉ እዋን፡ ኣብ ሃገርና ዘይርዱእ ኣስማት ዘምርጽ ኣጉልን ስግንጢርን ኣሰያይማ እናበዝሐ ምኻዱ ኣዝዩ ኣሻቓሊ እዩ። ኣቦታትና ንነዊሕ ዘበናት ኣብ ዝተኸተልዎም ሃይማኖታት መሰረት ዝገበሩ ኣስማት ነብያትን መልኣኽትን ቅዱሳትን ወንጌላውያንን መሻይኽን ወዘተ. ከምኡ’ውን ኣብ ቋንቋታትና ዝተመርኮሱ ንጽቡቕ ድልየትን ምንዮትን ዝገልጹ መጸውዒታትን ዝዕብልሎ ኣስማት እዮም ኣጽኒሖምልና። ኣብ ገለ እዋን ናይ ወለዲ ተመስጦ ወይ ክቱር እምነት ኣብ ኣስማት ውሉዳቶም ዘንጸባርቐሉ እዋን ኣሎ። ኣብ ሓምሳታት፡ ማሕበር ኣንድነት ብዝገበሮ ጐስጓስ፡ ገለ ወለዲ “ኢትዮጵያ” ዝብል ስም ከምዘውጽኡ ዝፍለጥ እዩ። ብዙሓት እዚ ስም’ዚ ዝተዋህቦም ዜጋታት፡ መድረኽ ምስ ተቐየረ ክሓፍሩን ስሞም ናብ ኤርትራ፡ ሓርነት፡ ናጽነት ክቕይሩ ከምዝተገደዱን ዝርሳዕ ኣይኮነን። ናይ ህጻናት ስም ኣብ ዝወሃቡሉ እዋን እምበኣር፡ ወለዲ፡ ኣብ ባህሎም፡ ቋንቋኦምን ታሪኾምን ክምርኰሱ ግቡእ እዩ። ኣብ ቅድሚ ዓይንና ዝሃስስ ዘሎ ናይ ኣስማትናን ልምድታትናን ጸጋታት፡ ፍጹም ከይጠፍአ ንምዕቃቡ ድማ ኩሉ ዜጋ ክሰርሕ የድሊ። ብፖለቲካዊ ተመስጦ፡ ብኣድናቖት ናይ ህቡባት ተዋሳእቲ፡ ካብ ባህሊን ቋንቋን ህዝብኻ ዝርሓቐ ኣስማት ምሃብ እንታይ’ዩ ብልጫኡ? ጸጋ ዝብል ሽም ገዲፍካ ግረይስ

(Grace - ጸጋ ብእንግሊዝኛ) ንውላድካ ምሃብ፡ ፊደላት ኣለጋጊብካ ንስኻ ጥራይ ዝፈለጥካዮ ስም ምሃብ፡ ናይ ወሩያት ሰበስልጣንን ተዋሳእትን ባዕዳዊ ኣስማት ምምራጽ፡ ጾታኡ ዘይልለ ኣስማት፡ ብስም ኣብ ቅዱስ መጽሓፍቲ ኣሎ እናተባህለ ህዝቢ ዘይጥቀመሉ ስግንጢር ኣስማት፡ ወዘተ. ንመንነትና ሃሳዪ ስለዝኾነ ብሰፊሕ ክንዛረበሉን ክንጉስጉሰሉን ኣድላዪ ኮይኑ ኣሎ። እዚ ኣሻቓሊ ተርእዮ’ዚ ናይ ኩሎም ወለዲ ኣቓልቦ ምእንቲ ክስሕብን ዕቱብ ዘተን ክትዕን መታን ክካየዱሉን ድማ፡ ነቲ ህልዉ ኣሰያይማ ዝግምግም ሓጺር መብርሂን ኣብነታትን ስዒቡ ኣሎ።

1. ማይ ዘይጠዓመ ኣስማት፥ ቅድሚ ሕጂ ሰብ ዘይተጸውዓሉ ኣስማት ምሕራይ ከም መንፍዓት ተቘጺሩ ኣሎ። እንተኾነ ሎሚ መንነት ደቂ ሰብ ብሰለስተ ስም ስለዝልለ፡ ብርቂ ኣስማት ንምፍጣር ዝድርኽ ምኽንያት ክህሉ ኣይክእልን። ኣቦታትና ኣብ ኣዝዩ ቀረባ ሓዎምን ቤተሰቦምን ስም ዘይደግሙ’ኳ እንተኾኑ፡ ናይ ዝሓለፉ ኣቦታቶምን ኣቦሓጎታቶም ኣስማት ምውጻእ የዘውትሩ ነይሮም’ዮም። ሎሚ ምኽንያቱ ዘይተነጸረ፡ ነቶም ልሙዳት ኣስማትና ዝነጽግ ኣተሓሳስባ ሳዕሪሩ ኣሎ። ኣብ ዞባ ማእከል ጥራይ፡ ‘ኣብርሃ’ ዝብል ስም ከም ኣብነት እንተወሲድና፡ ከም ቀዳማይ ስም 700 ሰባት፣ ስም ኣቦ፡ 7000፣ ስም ኣቦሓጎ ድማ 10,000 ተመዝጊቡ ኣሎ። ‘መሓመድ’ ዝብል ስም’ውን ከም ቀዳማይ ስም 3300፣ ኣብ 2ይ 7500፡ ኣብ ሳልሳይ ድማ 9,000 ዝተመዝገበ ኮይኑ፡ ናይ ምጉዳል ኣንፈት ሒዙ ኣሎ። ‘ብርሃነ’ ዝብል ስም፡ ኣብ 1ይ 7500፡ ኣብ 2ይ 16,000 ኣብ ሳልሳይ ድማ 10,600። እዚ ኣሃዝ’ዚ፡ እቶም ልሙዳት ኣስማት ኣብዚ ዳሕራይ ወለዶ እናተገለፉ ይኸዱ ከምዘለዉ ዘርኢ እዩ። ብኣንጻሩ፡ ጆን፡ ዊልያም ዝብሉ ክልተ ኣስማት እንግሊዛውያን፡ ን800 ዓመታት ከም ዝዓብለሉን ገና ይቕጽሉ ምህላዎምን፡ ኤውሮጳውያን ኣብ ምዕቃብ ባህላዊ ኣስማቶም ዘለዎም ዕቱብነት የመልክት። ዝምሃዝ ዘሎ መተካእታ ኣስማት ካብቲ ርዱእን ልሉይን ኣስማትና እናረሓቐ ምኻዱ እቲ ዝያዳ ዘሻቕል እዩ። ብዝተፈላለየ ቋንቋታት ካብ ዝተጻሕፈ መጽሓፍ ቅዱስ ኣስማት እናፈተሹ፡ ሰብ ዘይተጠቕመሉ ብርቂ ኣስማት ኣብ ምምሃዝ ዝዋፈሩ ዘለዉ ዜጋታት፡ ኣብ ደቆም ዘስዕቦ መንነታዊ ቅልውላው ከየስተብሃሉ ዝህብዎ ኣስማት ሃሳዪ ምዃኑ ክግንዘቡ የድልዮም። ኣደ፡ ኣቦሓጎን ቤተሰብን ደቂ ሃገርን ብግቡእ ዘይፈልጥዎ፡ ዘየድምጽዎን ዘይጽሕፍዎን ስም ጉድኣቱ ቀሊል ኣይኮነን። ኤልሻሎም፡ ኤልሻዳይ፡ ሪናሄር፡ ማርዶካይ፡ ሂቡኒኣብ ወዘተ.

2. ባዕዳዊ ቋንቋ፡ኤውሮጳዊ ቋንቋታት ብምትርጓም፡ ስም ውላድ ምውጻእ ዝምነዩ ብዙሓት ሰባት፡ ነባሪ ጸገም ኣብ መንነት ደቆም ይፈጥሩ ኣለዉ። ብእንግሊዝኛ ቃላት ዝተሃንጸ ስም፡ ኣብ ኤርትራ ምስ ዘለዉ ግእዛውን ዓረባውን ፊደላትን ድምጽታትን ክሰማማዑ ስለዘይክእሉ ድማ፡ ናይ ኣጸሓሕፋን ፊደላትን ምድንጋር ብምፍጣር ብዙሕ ጸገም ከጋጥሞም እዩ። • Mercy, Mersi፡ መርሲ (ምሕረት) •Heaven- Heven፡ ሄቨን፡ (ገነት) •Miracle/Mirakil፡ ሚራክል (ተኣምራት) •Diamond, Diyamond፡ ድያሞንድ (ኣልማዝ)

•Darlin/ Darling ዳርሊን (ፍትው ወይ ፍትውቲ) •Shalom፡ ሻሎም (እብራይስጢ ትርጉሙ ሰላም) •Simon= ዝተለምደ ስምኦን ገዲፍካ፡ ብኣደማምጻ እንግሊዝ ሳይሞን፡ ብጣልያን ሲሞነ። ተጽዕኖ ነበርቲ ወጻኢ ዝኾኑ ደቂ-ሃገር፡ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዓለም ዝቕመጡ ዜጋታት፡ ጓናን ባዕዳውን ስም መሪጾም “ከምዚ በልዎ” እናበሉ ቀጥታዊ ወይ ተዘዋዋሪ ጸቕጢ ብምፍጣር፡ ነቲ ንጹህ ኣስማትና ኣብ ምትሕውዋስ ዓቢ በደል ይፍጽሙ ኣለዉ። ንስድራቤት ብዝገብርዎ ደገፍ ከቢድ ጽልዋ ስለዘለዎም ድማ “እንታይ ፈሊጥና፡ ኣብ ደገ ዘላ ሓትነይ ኣውጺኣትሉ” ይበሃል፡ ኣብ ምዝገባ ኣብያተ-ጽሕፈት። ፍሎሪዳ፡ ዊልያም፡ ዝብሉ ኣስማት ንልዕሊ ሚእቲ ቆልዑ ተዋሂቡ ኣሎ። ኤድዋርድ፡ ኤድዋርዶ፡ Franda/ፍራንዳ፥ Mirya/ሚርያ፡ Eldorrado/ኤልዶራዶ ዝብል ኣስማት ዘውጽኡ እውን ኣለዉ። ስም ኤውሮጳውያን ሰብ-ዝና፡- “ቤካም” ወይ “ቤክሃም” ዝብል ኣብ ውሱን እዋን ህቡብ ናይ ዝነበረ ስፖርተኛ ስም ዝመረጹ ልዕሊ 30 ሰባት ተመዝጊቦም ኣለዉ። እቲ ዘሕዝን ድሮ ቤካም ዝናኡ ሃሲሱ’ዩ። ስግንጢር ስም ውላዶም ግን ይቕጽል ኣሎ። ንፕረዚደንትነት ተወዳዲራ ናይ ዘይተዓወተት ፖለቲከኛ ስም Hilari/ሂላሪ፡ 43 ሰባት ደቀንስትዮን ገለ ደቂተባዕትዮን ተሰምየምሉ። fyona/ፍዮና (200)፥ ፍሬዘር/Frezer (50) Runi (Rooney) (8)። ሮናልዶ፡ ሜሲ፡ Runi/ሩኒ፥ Roni/ ሮኒ፥ ሮነል፡ ሮመል፡ Ronaldo፣ Mesi፡ Jaksson፡ Herman, ለኒን፡ ስታሊን፡ ኣትሮፒን/ ኢስካኖቭ….እቲ ዝርዝር ብዙሕ እዩ፡፡ እቲ ዘሕዝን፡ ዝና ናይዞም ውሩያት ምስ ተረስዐ፡ እቲ ስም መላገጺ ኮይኑ ስለዝቕጽል፡ ህጻን ዓብዩ፡ በቲ ወለዱ ዝሃብዎ ስም ክሓፍር ተኽእሎኡ ዓቢ እዩ። ናይ ወጻኢ ከተማታትን ቦታታትን፦ ስም ምሃብ ልሙድ ኮይኑ ኣሎ። ብዘይ ርዱእ ምኽንያት፡ ፍሎሪዳ ብዝብል ስም ናይ ሓንቲ ኣውራጃ ኣመሪካ 126 ሰባት ተመዝጊቦም ኣለዉ። ፓሪስ፡ ሚላኖ፡ ካይሮ፡ ቨነስያ፡ ሙኒክ…ዝብል ኣስማት ዝተዋህቦም እውን ኣለዉ። ድርኺት ናይቶም ከምዚ ዓይነት ኣስማት ዘውጽኡ ወለዲ ርዱእ ኣይኮነን። ድምጹ ድዩ መቂርዎም ወይስ ብደገ ብቤተሰብ ዝተሰደሎም ምፍላጡ ኣሸጋሪ እዩ። ወለድን ቤተሰብን ብግቡእ ዘየድመጽዎ ናይ ባዕዲ ቋንቋ ጸገማቱ ኣብ ድምጹን ጽሕፈቱን ከከም መልሓሶም ፋሕ ዝብል ምዃኑ እዩ። ኣብ እዋን መግዛእቲ ጣልያን ወለድና ዘይተጠቕምሉ ኣስማት፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ምቕልቃሉ ስግንጢር እዩ። 1500 ቆልዑ Fortuna/ፎርቱና፣ 1200 ድያና/ Dyana፣ 600 ሱዛና/Suzana፣ ዝብል ናይ ጣልያን ተጸዊዖምሉ ኣለዉ። ግን ወለዶም፡ ፍርትና ዝነበረ ፍርቱና ግበሩለይ፡ ፊደላቱ ኣስተኻኽሉለይ ብዝብል ኮለል ይሳቐዩ። Deborah ዝብል ኤውሮጳዊ ስም ኣሎ። Divora/ዲቮራ ተባሂሉ ዝተመዝገበ 350፡ Dibora/ዲቦራ ድማ 600 ተመዝጊቡ። ብሰንኪ’ዚ፡ ኣብ ኣደማምጻን ኣጸሓሕፋን ኣዝዮም ብዙሓት ኣስማት ጸገማት ይገሃድ ኣሎ። ፊልሞን፡ ፍሊሞን፡ ፍልሞን፡ ዝመስል በበይኑ ኣጸሓሕፋ ዝጥቀሙ ወለዲ ብዙሓት እዮም። ካልኦት እውን ምኽንያት ክትረኽቡሎም ዘጸግምን መበቆሎም ዘይግሉጽን ኣጉል ኣስማት ኣለዉ። ሮዳን፡ ሮዳኒ፡ ሮዳና፡ ሮድያ፡

ሮዲን፡ ራዊ፡ ራዎ፡ ፋብያን፡ ፋብያኖ።

3. ኣብያተ ሃይማኖት፡ኣብያተ ሃይማኖት፡ ካብቲ ኣዝዩ ዝተለምደ ናይ ነብያትን ወንጌላውያንን ኣስማት ወጻኢ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ብምፍታሽ ካልእ ኣስማት ብምሕራይ፡ ነቲ ማይ ዘይጠዓመ ኣስማት የጋድድዎ ኣለዉ። ኣብያተ ክርስትያናት ብፍላይ፡ ነቶም ቀንዲ ወንጌላውያንን ነብያትን ካልኦት ህዝብና ንዘበናት ዝተጠቕመሎም ቅዱሳትን ገዲፎም፡ ካብ ግእዝ፡ ካብ እብራይስጢ ተሓዋዊሱ ዝወሃብ ኣስማት ከስተብህልሉ ይግባእ። ሰለሙን፡ ዮናስ፡ ዮሃንስ፡ ኣብርሃም፡ ሳራ፡ ኤልሳቤጥ፡ ኣዜብ፡ ኣስቴር ዝብሃሉ ቅዱሳት ኣስማት ተገሊፎም ኣለዉ። ኣብ 2021 ዮሃንስ ኣብ 9 ሰባት፡ ሰሎሞን ኣብ 5 ሰባት፡ ዮናስ ኣብ 10 ሰባት ጥራይ ከም ስም ኣገልጊሎም። ብኣንጻሩ ኣብዛ ዓመት’ዚኣ ጥራይ “ኣሜን” ዝብል ስም 40፡ ማራናታ 49፡ ኤፍራታ ድማ ን38 ቆልዑ ተዋሂቡ። ኣቐዲሞም ምስ ዝተዋህቡ ኣስማት ደሚርካ፡ ልዕሊ 300 ቆልዑ “ኣሜን”፥ ልዕሊ 600 ኤፍራታ፥ ልዕሊ 460 ድማ ማራናታ ኣለዉና። ሄር ወይ ኤል ከም ኣምላኽ ተተርጒሞም፡ ሳላሄር፡ (ሳላ እዝግሄር)፡ ኤልሓቂ፡ ሄር-ይህብ ወዘተ። ናይሄር ነቲ ናይዝጊ ዝብል ስም ኣቦታትና ከም ዘዘምነወ (ዘመናዊ ዝገበረ) ተወሲዱ ብኣሽሓት ሰባት ክምረጽን ክሰዓብን ኣይግድን።

4. ምምስራሕ ኣስማት፥ ብሓረጋትን ኣሕጽሮተ ቃላትን ዝቘሙ ኣስማት ንዝበዝሕ ህዝቢ ርዱኣት ኣይኮኑን። ብሃይማኖት ዝተደረኹ፡ ሄርሂቡ፡ ኤልሻዳይ፡ ኤልባሪክ፡ ኤልይፍለጥ፡ ይርኢኣብ (Yirieab) ሂቡኒኣብ፡ ራውልኣዛሄል፥ ሆሊኣብ (Holy + ኣቦ= Holiab) (ኤል + ቤትኤል= ኤልቤትኤል) Elmirakel/ ኤልሚራክል፥ Loviel= Love-El) ወዘተ። ካልእ ዓይነት ኣወሃህባ ኣስማት ድማ ኣሎ። ቀዳሞት ፊደላት ናይ ስዉኣት ኢልካ ዘይተሰምዐ ንሓዋሩ ዘይርዱእን ስም ምጥቃም። ንኣብነት “ኣየክ” ካብ ቀዳሞት ፊደላት ናይ ኣብርሃ፡ የማነ፡ ክብሮም። ካብ ከምዚ ዓይነት ኣሰያይማ ስዉኣትካ ብምሉእ ስሞም ወይ ብኻልእ ኣገባብ ምዝካርዶ ኣይምሓሸን። ድምጹ፡ ኣጸሓሕፋኡ ንዝበዝሕ ስለዘጋጊ እቲ ህጻን ብስሙ ክሳቐ ክነብር ግድን እዩ። ኣብ ኣወጻጽኣ ኣስማት ዝፍጠሩ ዘለዉ ጸገማት በዚ ጽሑፍ’ዚ ብምሉእነት ዝግለጹ ኣይኮኑን። ኣወሃህባ ኣስማት ኣብቶም ዝዓበዩ ደቅና ዝፈጠሮ ጸገም ግን፡ “እከለ ዝብል መጸውዒ ስመይ ተሪፉ ብእከለ ክትክኣለይ እሓትት” ዝብል ኣብ ጋዜጣታት ወትሩ እነንብቦ ምልክታ ዝምስክሮ እዩ። ስሞም ጸሊኦም ኣብ ኣብያተ-ፍርዲ ከይዶም፡ ኣብ ጋዜጣታት ክእውጁ እንከለዉ፡ ነቲ ስም ዝሃቦም ወላዲ ይራገሙ ከም ዘለዉ’ውን ጥርጥር የብሉን። ስለዚ’ዩ ድማ፡ ወለዲ ህጻናት፡ ስም ኣብ ዝህቡሉ ጊዜ፡ ናይቲ ህጻን መጻኢ ህይወት ብዕቱብነት ክሓስቡ ኣድላዪ ዝኸውን። ኣብ ምትሕስሳብ ጥራይ ዝተወሰነ ለበዋታት ግን ምሉእ ፍታሕ ኣይኮነን። ስድራቤታት፡ ስም ውላድ ናይ ምምራጽ መሰሎም ሕሉው ኮይኑ፡ ክሳብ ንሃገራውን ባህላውን ልማድ ናይ ዝበዝሕ ህዝቢ ዝብርቁቕ፡ ደረት ብዘይብሉ ኣገባብ ክቕጽል ግን ዘዋጽእ ኣይኮነን። ኣብያተጽሕፈታት ህዝባዊ ምዝገባ፡ ንህዝቢ ጓና ዝኾኑ ባዕዳዊ ኣስማት ክነጽጋሉ ዘኽእለን ሚዛናዊ መዝነት ክተኣታቶ እምበኣር እዋኑ እመስለኒ።

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ንኣፍልጦ ኣቤል ኤፍሬም

ማይ ንህይወትናን ጥዕናናን ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑ ዘይፈልጥ ሰብ የለን። መብዛሕትና ኣብ መዓልቲ እኹል ማይ፡ ክሳብ ሸሞንተ ቢኬሪ፡ ክንሰቲ ከም ዘለና ብክኢላታት ሕክምና ብተደጋጋሚ ምኽሪ ይወሃበና እዩ። ካብ ዝሑል ማይ ልብጥ ዝበለ ወይ’ውን ውዑይ ማይ ምስታይ ንጥዕናና ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑ ንፈልጦ ሰባት ግና፡ ብዙሓት ክንከውን ኣይንኽእልን ኢና። ስዒቦም፡ ልብጥ ዝበለ ወይ ውዑይ ማይ ብምስታይና ክንረኽቦም እንኽእል ጥዕናዊ ረብሓታት ተዘርዚሮም ኣለዉ፦ 1. ክብደት ንምጉዳል፦ ውዑይ ማይ ምስታይ ንስርዓተ ‘ሜታቦሊዝም’፡ ማለት መግቢ ናብ ዝደቐቐ ኣካል ንዝቕይር መስርሕ ከም ዘሐይሎ እዮም ክኢላታት ዝገልጹ። ስርዓተ ሜታቦሊዝም ኣካላትና ብዝግባእ ይዓዪ እንተሎ ድማ፡ ክብደት ሰብነትና ንምምዕርራይ ኣዝዩ ሓጋዚ እዩ። ሓደ ሰብ ንግሆ ካብ ድቃሱ ምስ ተበራበረ፡ ውዑይ ማይ ምስ ለሚን ሓዊሱ ምስ ዝሰቲ ብቐሊሉ ዘይተደልየ ስብሒ ብምሕቃቕ ክብደት ሰብነቱ ከጕድል ይኽእል። ውዑይ ማይ ምስታይ ኣብ ቲሹታት ኣካላትና ተኸዚኑ ንዝርከብ ዘይተደልየ ስብሒ ንምቅጻል’ውን ሓጋዚ እዩ። 2. ኣብ ስርዓተ እስትንፋስ ኣፍንጫን ጎሮሮን ንዝፍጠር ቁጥዐ የሕዊ፦ ውዑይ ማይ ምስታይ፡ ሰዓል፡ ዛሕልን ማዕበስትን ክኣሊ ዝኽእል ኣገዳሲ ተፈጥሮኣዊ ፍወሳ እዩ። ኣብ ሻምብቆታት ስርዓተ እስትንፋስ ክህሉ ንዝኽእል ዓኽታ ከም ዝእለ ይገብር።

ጥቕምታት ምስታይ ውዑይ ማይ

በዚ ድማ ካብ ናይ ጐረሮ ማዕበስትን ምጭንናቕን ዕረፍቲ ክትረክብ የኽእል። ኣብ ኣፍንጫና ከጋጥመና ንዝኽእል ምዕጻው (ማዕበስቲ) ንምእላይ’ውን ኣዝዩ ጠቓሚ እዩ። 3. ኣብ ወርሓዊ ጽግያት ክርአ ንዝኽእል ቃንዛ የህድእ፦ ውዑይ ማይ ኣብ ግዜ ወርሓዊ ጽግያት ክርአ ንዝኽእል ምጭብባጥ ናይ ከብዲ ጭዋዳ፡ ድሒሩ ብርቱዕ ቃንዛ ዝፈጥር ምዃኑ’ዩ፡ ብፍላይ እታ ጓለንስተይቲ ህድኣት ክትረክብ የኽእላ። 4. ምምራዝ ኣካላት ይከላኸል፦ ውዑይ ማይ ምስታይ ኣካላትና ካብ መግብን ዝኾነ ቀመምን ከይምረዝ ናይ ምክልኻል ዓቕሚ ከም ዘለዎ ክኢላታት የመልክቱ። ውዑይ ማይ ኣብ እንሰትየሉ እዋን ሙቐት ኣካላትና ክውስኽ ይጅምር። ከም ውጽኢቱ ንርህጽ። ረሃጽ ድማ ኣብ ኣካላትና ክህሉ ንዝኽእል

ዘይተደለየ መርዚ ናብ ግዳም ንምውጻእ ከም ዝሕግዘና ይንገር። ንዝያዳ ውጽኢት ኣብቲ ውዑይ ማይ ለሚን ክንጸምቈሉ ከም ዝከኣል ክኢላታት ይመኽሩ። 5. ኣብ ዘይዕድመና ከይንኣርግ ይከላኸል፦ ውዑይ ማይ ምስታይ ዋህዮታት ቈርበትና ቀልጢፎም ከም ዝጽገኑ ስለ ዝገብር፡

ቈርበትና ብቐሊሉ ክልስልስን ክምጠጥን ይሕግዘና። በዚ ድማ ለሚጽ ቈርበት ሰብነት ክንውንን ንኽእል። 6. ፈጸጋን ማዳን ንምእላይ ይሕግዝ፦ ውዑይ ማይ፡ ፈጸጋን ማዳን ዝኣመሰሉ ካብ ውሽጣዊ ነዝዕታት ሰብነትና ዝፍጠሩ ቍጥዐታት ኣብ ምእላይ ሓጋዚ ምዃኑ እዮም ክኢላታት ዝሕብሩ። 7. ልስሉስን ጥዕና ዘለዎን ጸጉሪ ርእሲ ንውንን፦ ውዑይ ማይ ምስታይ ልስሉስን ዘብለጭልጭን ጸጉሪ ርእሲ ክትውንን ከም ዘኽእል ይንገር። ውዑይ ማይ፡ ኣብ ሱር ጸጉሪ ርእሲ ንዝርከቡ መትንታት ከም ዝሕይሉን ከም ዝነጥፉን ኣብ ምግባር ልዑል ጥቕሚ እዩ ዘለዎ። እዚ ድማ ንጥዕና ጸጉሪ ርእስና ሓጋዚ ምዃኑ ክኢላታት ይሕብሩ። ውዑይ ማይ ምስታይ ጸጉሪ ርእስና ቀልጢፉ ክነውሕ እውን ይሕግዘና እዩ።

ብዓል ኣርባዕተ ኣንስቲ

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት

መቓምምቲ ህይወት => ኣብ ሂወትካ ፈተነታት ኣይትጽላእ። እንተ ተዓዊትካ ፍረ ጻማኻ ትረክብ፣ እንተ ዘይተዓዊትካ ከኣ ኣበርቲዕካ ክትሰርሕ ከም ዘለካ ትፈልጥ። => ደቂ ሰብ ከምቲ ንነብሶም ዝገልጽዋ ዘይኮኑ፡ ከምቲ ኣብ ባይታ ዝሰርሕዎ ምዃኖም ኣሚንካ፡ ብልሳኖም ዘይኮንካ ብተግባራቶም ክትፈልጦም ፈትን። => ሓደ ሓደ ሰባት ኣብ ልዕሌኻ ሕማቕ ምስ ዝሓስቡ፡ ፈጺምካ ሕማቕ ከይስማዓካ። ምኽንያቱ፡ ከምታ ወይኒ ዘለላ ምስ ፈረየት ብዙሓት ኣእማን ዝዓልባ፡ ንዓኻ’ውን ልክዕ ከምኣ የጓንፈካ ከም ዘሎ እመን። => ብዙሓት ሰባት ኣብ መንገዲ ዓወትካ ኣእማን ክድርብዩልካ እዮም። እቲ ፍልልይ ግን፡ በቲ ዝደርበዩልካ እምኒ ገይርካ ጽብቕቲ ገዛ ሰሪሕካዶ ዋላ ተሰናቢድካ መደብካ ኣቋሪጽካ እዩ። => ንኸይትወድቕ ፈሪሕካ እተምጽኦ ዓወት የለን። => ንሕሉፍ ክትዝክሮ ጽቡቕ እኳ እንተኾነ፡ ኣብ ሕሉፍ ምንባር ግን ጽላለ እዩ። => ኩሉ ግዜ ብዛዕባ ትማሊ ጥራይ ትሓስብ እንተ ዄንካ፡ ብሩህ መጻኢ ኣይትጸበ። => ሓንጎልካ ንክህልወካ ጥራይ ኣይኮነን ተዓዲልካዮ፣ ዘለካ ብቕዓት ክትምዝምዘሉ ፈትን። => ቅንዕና ዋጋኣ ኣዝዩ ክቡር ክሳብ ዝኾነት፡ ካብ ሕሱራት ሰባት ኣይትጸበያ። => ምስጋና ብዘለካ ጸጋታት ዕጉብ ምዃንካ ትገልጽ ክሳብ ዝኾነት፡ ኩሉ ግዜ ንፈጣሪኻ ምምስጋን ኣይተቋርጽ።

ታ ንፍሽኽ

ሞትን ሰብን

ሓደ ንግሆ ሞት ናብ ሓደ መንእሰይ ብምምጻእ፡ ሞት፡- “ሎሚ ናይ መወዳእታ መዓልትኻ እያ” መንእሰይ- “እዋእ! እሞ ዘይተዳለኹ” ሞት፡- “ኣብ ተርታ ቀዳማይ ተረኛ ዘሎኻ ንስኻ ኢኻ፣ ስለዚ ...” መንእሰይ- “ሕራይ፡ ግን ቅድሚ ምኻድና ሻሂ እናሰተና ዘይነዕልል?” ሞት፦ “ሕራይ ይከኣል’ዩ።” መንእሰይ፡ ኣብ ብኬሪ ሻሂ፡ መደቀሲ ከኒና ብምእታው ንሞት ንኽሰትዮ ሃቦ፣ ሞት ነቲ ሻሂ ሰትዩ ምስ ወድኦ ብርቱዕ ድቃስ ወሰዶ። እቲ መንእሰይ ድማ ነቲ ኣብ ኢድ ሞት ዝነበረ ፋይል ናይ ተረኛታት ብምውሳድ ስሙ ካብ ቅድሚት ደምሲሱ ኣብ ድሕሪት ቀየራ። ብድሕር’ዚ፡ ሞት ካብ ድቃሱ ተበራቢሩ፡ “ምቕሉል ኣቀራርባኻ ደስ ስለዝበለኒ ምሒረካ ኣለኹ። ስራሐይ ድማ ብድሕሪት ክጅምር እየ” በሎ።

8. ካብ ፎሮፎር ይከላኸል፦ ውዑይ ማይ ምስታይ ንቘርበት ሰብነትና ብሓፈሻ፡ ንቘርበት ርእስና ድማ ብፍላይ፡ ጠሊ ብምሃብ ካብ ድርቀት ስለ ዝከላኸለሉ፡ ብፎሮፎርን ብምቅርራፍ ቈርበትን ከይንጥቃዕ ይከላኸለልና። 9. ንስርዓተ ዑደት ደም የሐይልን ንስርዓተ መትኒ የነቓቕሕን፦ ምሕያል ስርዓተ ዑደት ደም እቲ ካልእ ውዑይ ማይ ምስታይ ንጥዕናና ዝህቦ ጥቕሚ እዩ። ደምና ብዝግባእ ናብ መላእ ሰብነትና ምስ ዝባጻሕ ድማ መትንታትን ጭዋዳታትን ኣካላትና ብዝግባእ ስርሑ ከካይድ ይኽእል። 10. ንስርዓተ ምሕቃቕ መግቢ ይሕግዝ፦ ማይ ምስታይ ኣብ ከስዐና ንዘሎ መግቢ ከም ዝቃጠን ብምግባር ብቐሊሉ ንኽሓቅቕ ከም ዝሕግዘና ይንገር። እቲ ቅድሚ መግቢ ወይ ድሕሪ ገለ ሰዓት ምምጋብና እንወስዶ ማይ ዝሑል ምስ ዝኸውን ግና፡ እቲ ኣብ ከስዐና ወይ ምስቲ መግቢ ዝህሉ ቅብኣት ከም ዝድስክል ክገብሮ ስለ ዝኽእል ንምሕቃቑን ብቐጢን መዓንጣ ንኽምጸን ኣሸጋሪ ይኸውን። ስለዚ ውዑይ ማይ ምስታይ ዝበለጸ ይገብሮ።

ሓደ ግዜ ኣርባዕተ ኣንስቲ ዝነበረኦ ነጋዳይ ነበረ። ንሱ ሕልፊ ኩለን ነታ ራብዐይቲ ሰበይቱ ይፈትዋን የኽብራን። ንዕኣ ኩሉ ክቡር ህያባትን ደስ ዝበላን ይገዝኣላ ነበረ። ንሳ እትደልዮ ነገራት ሓንቲ እውን ትኹን ኣጕዲሉላ ኣይፈልጥን። ነታ ሳልሰይቲ ሰበይቱ’ውን ኣዝዩ እዩ ዘፍቅራን ዝሕበነላን ዝነበረ። ኣብ ቅድሚ ኣዕሩኽቱ እውን፡ ከም መጃሃሪ ይጥቀመላ ነበረ። ካልኦት ከይወስድሉ ግን፡ ወትሩ ምስ ሰግአ እዩ። ነታ ካልአይቲ ሰበይቱ ከኣ፡ የፍቅራ እዩ። ኣዝያ ግድስትን እምንትን ኮይና ኣብ ግዜ ጸገሙ ድማ ወትሩ ኣብ ጎድኑ ደው ምስ በለት እያ። እታ ቐንዲ ሓጋዚቱን ኣብዚ ዘለዎ ደረጃ ሃብቲ ክበጽሕ ዘኽኣለቶን ግና፡ እታ ቀዳመይቲ ሰበይቱ እያ። ዋላ እኳ ንሳ ተፍቅሮ እንተ ነበረት፡ ንሱ ግን ፈጺሙ ኣይግደሰላን እዩ ዝነበረ። ሓደ ግዜ እዚ ሃብታም ነጋዳይ ብኸቢድ ሓመመ። ሞቱ ከም ዘይተርፎ እውን ነብሱ ነገሮ። ጥዑም ዘመን እናዘከረ ከኣ ከምዚ በለ፡ “ሕጂ ኣርባዕተ ኣንስቲ ኣለዋኒ። ክመውት እንከለኹ ግን በይነይ እየ ክመውት። ኣቤት ክንደይ ክጽምወኒ እዩ!” ስለዚ ከኣ ነታ ራብዐይቲ ሰበይቱ፡ “ልዕሊ ኩለን እየ ዝፈትወኪ። ልዕሊ ኩለን’ውን የሐንቅቐኪ እየ። ኩሉ ባህ ዝበለኪ ዘበለ እውን ገይረልኪ እየ። ሕጂ ግን ይመውት ኣለኹ እሞ፡ ምሳይዶ ትኸዲ?” ክብል ሓተታ። እታ ራብዐይቲ ሰበይቱ፡ “ኣይውዕሎን!” ኢላ ጠንጢናቶ ከደት። መልሳ ኸኣ ከም ኣብ ልቡ ካራ ዝተሸኽተቶ ኮይኑ ተሰመዖ። ነታ ሳልሰይቲ ሰበይቱ ድማ፡ “ምሉእ ህይወተይ ኣፍቂረኪ እየ። ሕጂ ይመውት ኣለኹ

እሞ፡ ተሰንይኒ ዲኺ?” ምስ በላ፡ ንሳ እውን ትቕብል ኣቢላ፡ “ኣይፋለይን! ህይወት ጥዑም እዩ ዘሎ። ብድሕሬኻ ካልእ ሰብ ተመርዕየ ህይወት ከስተማቕር’የ ዝደሊ።” ኮነ መልሳ። ብድሕሪ’ዚ፡ ምስ ቅሁም ተስፍኡ ነታ ካልአይቲ ሰበይቱ፡ “ኩሉ ግዜ ኣብ ጎድነይ ደው ምስ በልኪ ኢኺ። ሕጂ እውን ሓገዝኺ የድልየኒ ኣሎ።” በላ። እዛ ካልአይቲ ሰበይቱ ድማ፡ ካብተን ክልተ ኣንስቱ ብዘይፍለ፡ “ሎሚ እሞ ኣይሕግዘካን እየ። ክሳብ መቓብርካ ግን ከፋንወካ ጸገም የብሉን።” በለቶ። ሽዑ ሃንደበት ሓደ ድምጺ ሰምዐ፡ “ኣብ ዝኸድካዮ ምሳኻ ኣለኹ። ኣነ ኣብ ኩሉ ከሰንየካ እየ።” እቲ ሃብታም ነጋዳይ ቁሊሕ ኢሉ ረኣያ። ኣዝያ ቀጢናን ብዓጸቦ ዝተሳቐየትን እትመስል ቀዳመይቲ ሰበይቱ ኮይና ጸንሐት። እቲ ነጋዳይ ብጣዕሳ፡ ዓሕ ዓቕሚ እንከለኒ ንዓኺ ክከናኸን ነይሩኒ በለ። ፍቱዋት ኣንበብቲ ኩልና ኣርባዕተ ኣንስቲ እየን ዘለዋና፡ እታ ራብዐይቲ ሰበይቲ ኣካልና እያ። ዝገበርና እንተ ገበርናላ ክንመውት እንከለና ግን፡ ቀዳመይቲ ንሳ እያ ትጠልመና። ሳልሰይቲ ሰበይትና፡ ንብረትና ሃብትና ኮታ ኩሉ እንውንኖ ነገራት እዩ። ምስ ሞትና ካልኦት እዮም ዝወስድዎ። ካልኣይቲ ሰበይትና፡ ስድራና ፈተውትናን ኣዕሩኽትናን እዮም። ክንዲ ዝቐረቡ ይቕረቡ ግና ክሳብ መቓብር ጥራይ እዮም ዝዕጅቡና። እታ ቀዳመይቲ ሰበይትና፡ መንፈስና እያ። ብሂወት እንከለና ኣቓልቦ ዘይንህባ ግን ከኣ ንሓዋሩ ዘይትጋደፈና። እሞ፡ ንመን ከም እንፈቱ ደኣ ነለሊ።

መደብ

09፡00 ሃገራዊ መዝሙር 09፡02 ኤሮቢክስ 09፡45 ፊዮሪና 10፡25 ፓኖራማ 11፡00 ማእገር 13፡00 ዶክተራት ኣብ ስትድዮ 14፡00 ሞዛይክ 16፡30 እንዳ ዝማም 17፡05 ሃብቲ ባሕሪ 17፡20 ፊልም ማጨሎ 17፡55 እዚኦም’ውን ዜጋታት እዮም 18፡25 ህርመት 20፡00 ዜና (ትግረ) 20፡15 እትመት ሲት- ኮም 21፡00 ዜና (ትግርኛ) 21፡25 ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 7ይ ክፋል 22፡00 ዜና (ዓረብ) 22፡10 ደሃይ ሕትመት 22፡30 ዜና (እንግሊዝ)

ሰኑይ ሰዓት

መደብ

12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡10 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

ሃገራዊ መዝሙር how it’s made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ዕላል ጥበባት ዜና (ዓረብ) ሄሎ ደባይዋ ፊልም ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ደረት ቃና ሳይዳ ዜና (ትግረ) ሽዕበት ዜና (ትግርኛ) ካብ ዞባታት ዜና (ዓረብ) መቓልሕ መንእሰያት ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ቁርሲ ሰንበት መርሃዊ ገብረሚካኤል

ናይ ምምዳርን ምዝራብን ክእለት ዝነበሮ ሰብኣይ፡ ነቶም ሓሳባቱን መደርኡን ንምክትታል ካብ ዝተፈላለዩ ኩርናዓት ናይ ሓደ ከተማ ዝተኣከቡ ሰባት ኣኼባ የካይደሎም ነበረ። እቲ ምሁር ብፍሉይ ከተኵረሉ ተደልዩ ዝነበረ ኣርእስቲ፡ ደቂ-ሰብ ኣብ ትሕቲ ዝኾነ ይኹን እዋን/ኩነት መንነቶም ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ከእትዉዎ ከምዘይብሎምን፡ ክብሪ ሰብኣውነቶም እውን እንተኾነ ብዋጋ ዘይትመን ምዃኑ ንምርዳእ እዩ ዝነበረ። በዚ መሰረት ነቲ ዓውደ መጽናዕቲ ንምጅማር ይሕግዝ’ዩ ዝበሎ ሓደ ነገር ኣበገሰ። ንሱ ድማ ሓንቲ ሓዳስ 20 ዶላር ብምውጻእ፡ ነቶም ተጋባእቲ ነዛ 20 ዶላር ዝደልያ ሰብ እንተሃልዩ ኣእዳዎም ንላዕሊ ሓፍ ከብሉ ሓተቶም። እተን ነቲ ኣብ’ቲ ኣደራሽ ዝነበረ ህዝቢ ዝውክላ ዝነበራ አእዳው ድማ ኩለን ንላዕሊ ሓፍ በላ። ቀጺሉ “ጸቡቕ፡ ድሕሪ ምዝዛም እዚ ኣኼባ ንነፍሲ ወከፍኩም ክህበኩም’የ። እንተ ዀነ ግና ኣቐዲመ ሓደ ክገብሮ ዘለኒ ነገር ኣሎ።” ብምባል፡ ነታ 20 ዶላር ኣብ ኢዱ እንከላ ኣትሪሩ ብምጭባጥ፡ ናብ ምርኣያ ደስ

ነቶም ዘፍቅሩኻ ብዋጋ ዘይትትመን ኢኻ

ዘይተብል፡ ዝተጨፋለቐትን ዕጥርጥር ዝበለ ቅርጺ ከምዝህልዋን ብምግባር፡ ደጊሙ ዝደልይዋ እንተኾይኖም ተወከሶም። እተን ኣቐዲመን ንላዕሊ ሓፍ ኢለን ዝነበራ አእዳው ድማ፡ ብዘይ ሓደ ጎደሎ ደጊመን ኣብ ህዋ ተራእያ። ድሕር’ዚ፡ “ሕራይ በሉ ነዛ ዶላር ከም’ዚ እንተገበርናኸ” ብምባል፡ ኣብ መሬት ኣውዲቑ ብጫማኡ ሓማቲሉ ኣዳወሳ።” ቀጺሉ ከኣ፡ ነታ ኣዝያ ረሲሓን ተዓማጺጻን ዝነበረት 20 ዶላር ኣልዒሉ ሕጂ’ውን ዝደልዩዋ እንተ ኮይኖም ንሳልሳይ ግዜ ሓተቶም። ሕጂ’ውን ከም ዝሓለፈ ብዘይ ዝኾነ ለውጢ ኩለን እተን አእዳው ንላዕሊ ተወጥዊጠን ነበራ። እዚ ድሕሪ

ምግባሩ፡ ነቲ ኣኼባ ዝመርሕ ዝነበረ ክኢላ መደረ፡ ብዘይ ዝኾነ ነገር ትኽ ኢሉ ነቲ ብኣብነት ኣሰንዩ ከቕርቦ ዝፈተነ መደቡ ጀመረ። “ዝኸበርኩምን ዝኸበርክንን ፍቱዋት ኣሕዋት። ካብ’ዚ ክገብሮ ዝጸናሕኩ ሓደ ዓቢ ቁም-ነገር ኢና ክንመሃር ጸኒሕና። ንገንዘብ ከም ዝገበርካ ግበሮ፡ ተደላዪ ምዃኑን ብኡ መንጽር’ውን ክብሪ ዋጋኡ ፈጺሙ ክጎድል ከምዘይክእልን ንምርዳእ ኢና ነዚ ንጥፈታት ከነሰላስሎ ዝጸናሕና። ነዛ 20 ዶላር፡ ካብ’ቲ ብሓዳሳ እንከላን ድሕሪኡ’ውን ኣዝያ ረሲሓ እንከላን ዝነበረኩም ናይ ምውናና ባህጊ ፈጺሙ ክጎድል ኣይከኣለን።

ካብ መዝገብ ክብረ ወሰን ዓለም ፔተር ግልዝብሮክ ዝተበህለ እንግሊዛዊ ሓረስታይ፡ ኣብ ዓለም ብኽብደቱ ኣብ ቀደማይ ደረጃ ዝስራዕ ሽጉርቲ ከፍሪ ብምኽኣሉ፡ ኣብ መዝገብ ክብረ ወሰን ዓለም ሰፊሩ። እዚ ኣብ ሰሜናዊ ክፋል ዓዲ እንግሊዝ ዝፈረየ ሽጉርቲ ብኽብደቱ ዛጊት ዝኾነ መወዳድርቲ ከምዝተሳእኖ ይንገር። ፔተር ነዚ ሽጉርቲ ንምፍራይ ዝተጠቕመሉ ፍሉይ ንጥፈታት ከምዘይነበረ ብምግላጽ፡ እቲ ኩነታት ንዓኡ ከይተረፈ እውን ከምዝገረሞ ኣረዲኡ። ክብደት’ቲ ንዓለም ዘዛረበ ሽጉርቲ ሸሞንተ ኪሎን ፈረቓን ከም ዝበጽሕን፡ ኣብ 2012 ኣብ’ዚ ዓለማዊ መዝገብ ክሰፍር ምብቃዑን ይሕበር። ዝነውሐ ጸጉሪ ዘለዋ ጓልኣንስተይቲ ህንዳዊት ኒላንሺ ፓተል ኣብ ዓለም ዝነውሐ ጸጉሪ ዘለዋ ጓል-ኣንስተይቲ ዝብል ክብሪ ብምሓዛ ኣብ መዝገብ ክብረ ወሰን ዓለም ክትሰፍር ክኢላ። እዛ ኣብ 2018 ነዚ ክብሪ ክትበጽሖ ዝኸኣለት ህንዳዊት፡ ንውሓት ጸጉሪ ርእሳ ሓሙሽተ ጫማን ሸውዓተ ኢንችን እዩ። ዝነውሐ እዝኒ ዘለዎ ከልቢ

ዝገዘፈ ሽጉርቲ

እዚ፡ ቀንዲ መበገሲኡ ኣብ ልዕሊ’ዚ ጥረ-ነገር ዘለኩም ፍቕርን ኣኽብሮትን ስለ ዝደረኸኩምን ኣዝዩ ልዑል ብምዃኑን እዩ። ኣብ ህይወትና ድማ ብተመሳሳሊ ልክዕ ከም’ዛ 20 ዶላር፡ ብዙሕ ግዜ ካልኦት ኣብ ልዕለና ብዝፍጽምዎን፡ ባዕልና’ውን ብዝፈጸምናዮን ብዝወሰድናዮን ጌጋ ውሳነ ናብ ኣዝዩ ዝጸልመተን ዝረሰሐን ኵነት ክንወድቕ ንኽእል ኢና። ኣብ ከም’ዚ ሃዋሁ፡ ነብስና ክንዲ ፍረ ኣድሪ’ውን ትኹን ጠቕሚ ዘለዋ

ኰይኑ ዘይስመዓና ብዙሓት ዓይነት ሰባት ኣለና። እንተኾነ፡ ዘጋጠመካ ኵነት ብዘየገድስ፣ ደረጃ ክብረትካ ኰነ ኣገዳስነትካ ብመጠን ዘይትመንን፡ እንታይነትካ ፈጺምካ ከሲርካዮ ማለት ከምዘይኮነን ክትግንዘብ ኣለካ። ጽሩይ ኵን ረሳሕ፡ ቀይሕ ኵን ጸሊም፡ ዓቢ ዅን ንእሽቶይ፡ ቀጢን ኵን ረጒድ. . . ብዘየገድስ፡ ከም’ታ 20 ዶላር፡ ብዓይኒ’ቶም ኣዝዮም ዘፍቅሩኻን ዘኽብሩኻን ሰባት ብዋጋ ዘይትትመን ዝኸበርካ ምዃንካ ዘክር።” ብምባል፡ ናይ’ቲ ዕለት መደረኡ ዛዘመ።

ንልቦና “ኣብ ዓለም ሰለስተ ዓይነት ሰባት ኣለዉ። ነገራት ሰሪሖም ኣብ መፈጸምታኡ ዘብጽሑ፡ ነገራት ተሰሪሖም ክሳብ ዝዛዘሙ ተጸጊዖም ዝዕዘቡን፡ እቶም በቲ ዝካየድ ንጥፈታት ኣዝዮም ዝግረሙን እዮም።” ዘይተፈልጠ “ህይወት ካብ ሓደ ናብ ሓደ ደረጃ እትሰጋገረሉ መድረኻዊ ግዜ ክህሉ ንቡር’ዩ። ሰባት ይመጽኡ ይኸዱ ድማ። ንክኸዱ ይመጽኡ። እንተኸይዶም ድማ ክምለሱ ፍጹም ዝሕሰብ ኣይኮነን። ከም ኣጋጣሚ እንተተመሊሶም ድማ፡ እቲ ዝሓለፈ ኵነት ክምለሰሉ ብዘኽእል ኣገባብ ክሰርሑ ይጽዕሩ። እዚ ማለት ድማ፡ እቲ ሕሉፍ ነዚ ናይ ሎሚ ህላወኻ ኣብ

ሓሶት ኵነታት ከምዘለኻ ብዘእምን ስምዒት ከስርጽዎ ይፍትኑ።” ቪጀይ ተንዱካር “ስለምንታይ’ዮም ክርድኡኒ ዘይክእሉን ነፍሲ ወከፎም ዝብህጉኒን፡ ኣይርደኣንን’ዩ።” ኤኒስታይን “ንዘረባና ክንጸልኦ እንተ ደኣ ፈቲንና፡ ነተሓሳስባና ነናሹ ምህላውና ክርደኣና ኣለዎ። ምንሻው ኣተሓሳስባ ማለት ድማ፡ ጽልኣት ገዛእ ርእስኻ ምዕባይ’ዩ።” ጓታን ቡድሃ “ዓወት ብወዝብን ሃንደበታዊ ኵነትን ዝመጽእ ኣይኮነን። ዓወት ብከቢድ ጻዕሪ፡ ተጻዋርነት፡ ትምህርቲ፡ ድልየታትካ ብምስዋእን እዩ ዝርከብ። ልዕሊ ኩሉ ግና ንዘለካ ክብሪ ምሃብ፡ ምፍቃርን ካብ ሕሉፍ ውሳነታትካ ምምሃርን’ዩ።” ፔለ

ኣደነቕቲ ሓቅታት

እንስሳታት እውን እንተኾኑ ኣብ መዝገብ ክብረ ወሰን ዓለም ክሰፍሩ ከምዝኽእሉ ኣብ ዝተፈላለዩ ኣጋጣሚታት ሰሚዕናን ርኢናን ኣለና። እዞም እንስሳታት ደኣ እንታይ ፍልይ ዝበለ መስተንክራውን ድንቅን ዝኾነ ንጥፈታት ከሰላስሉ ስለ ዝኸኣሉ እዮም ዶ ትብሉ ኣለኹም? እዞም እንስሳታት መብዛሕትኡ እዋን ብተፈጥሮኣዊ ትዕድልቶምን ሓደ-ሓደ ግዜ ድማ ደቂ-ሰባት ብዘስንቕዎም ትምህርትን እዮም ነዚ ክብሪ ዝበቕዑ ዘለዉ። ዓለማዊ መዝገብ ክብረ-ወሰን፡ “ኣብ ዓለም ዝነውሐ እዝኒ ዘለዎ” ብምባል ኣብ ሰነዳቱ

ኣስፊርዎ ዘሎ እንስሳ ከልቢ’ዩ።

እዚ ግና ምስ ከምኡ ተመሳሰሊ ዓሌት ዘለዎም እንስሳታት ደኣ እምበር ምስ ዝተፈላለዩ ዓይነት እንስሳታት ብምውድዳር ኣይኮነን። እዚ ከልቢ የማነይቲ እዝኑ 34.9 ሰንቲ ሜትር ክትበጽሕ እንከላ፡ ጸጋመይቲ እዝኑ ድማ፡ 34.2 ሰንቲ ሜተር ንውሓት ስለ ዘለዋ’ዩ ኣብ’ዚ መዝገብ ክሰፍር ክኢሉ። እዚ ኣብ 29 መስከረም 2004 ብሓደ ካብ ልዑል ናይ ኣሰር ምሽታት ክእለት ዘለዎም ዓይነት ከልቢ ዝተሰነደ ክብረ ወሰን፡ ዋንነት ብርያንን ክሪስቲና ፍለስነርን ዝተባህሉ ሰብ-ሓዳር ምዃኑ ይሕበር።

* ሓርማዝ ኣብ ሓደ መዓልቲ ክሳብ 80 ጃሎን ማይ ክሰቲ ይኽእል። * ኣብ ሰሌዳ መላጒምን መፍትሕን ኮምፕዩተር “ኣት” ተባሂላ እትጽዋዕ ምልክት @ ኣብ ኣገልግሎት ካብ እትውዕል 500 ዓመታት ኣቝጺራ ኣላ። * ኣብ ቲበት፡ መልሓስካ ኣውጺእካ ንሓደ ሰብ ምርኣይ ምልክት ጽቡቕ ፋል ብምዃኑ፡ ቅቡልን ፍቱውን ተግባር’ዩ። * ተመራመርቲ ካናዳ ኣብ ልዕሊ ሊቅ ኤኒስታይን ዝገበርዎ መጽናዕቲ ከምዝሕብሮ፡ ሓንጎሉ ካብ’ቲ ንቡር ሓንጎል ዘለዎ ሰብ ብ15 ሚእታዊት ዝሰፍሐ ምዃኑ ከረጋግጹ ኪኢሎም። * ህጻናት ብዘይ መላግቦ ዓይኒ ብርኪ’ዮም ዝውለዱ። ኣብ መንጎ ክሊ ዕድመ ክልተን ሽዱሽተን ዓመታት ኣብ ዘሎ ግዜ ድማ፡ ኣብ’ቶም ህጻናት መላግቦ ዓይኒ ብርኪ ክርአ ይጅምር።

ምስላ ንደለይቲ ልቦና “ጽቡቕ ዘረባ ቅድም ተዛረቦ፡፡ ማይ ንግሆ ክትከይድ ተሓጸቦ”

“ጽቡቕ ዝና፡ መማዝንቲ ጥዕና” “ጽቡቕ ዳንጋ እንተኾነ ንጉያ፡ እንተዘይኮነ ግና ይኸውን ነርኣያ” “ጽቡቕ ግብሪ የብሉን ነውሪ፡ ንዘልኣለም ክብሪ” “ጽቡቕ። ጥቓ እዝኒ ምዓሉ” “ጽብቕቲ ሰበይቲ ወይዘሮ፡ ግዕዘይ ሰበይቲ በሰሮ” “ጽብቕቲ ጸወታ፡ ሃበኒ ጸየቐታ”

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ካብዝን ካብትን ሃብተሚካኤል ዕቝባስላሴ

ቀንዲ መረዳድኢ ቋንቋ ኣኻልብ ከልቢ ንኣሽሓት ዓመታት እሙን ዓርኪ ሰብ ኮይኑ ዝጸንሐን ክሳብ’ዚ እዋን ዝቕጽል ዘሎን ዘቤታዊ እንስሳ’ዩ። ካብ ካልኦት እንስሳታት ብፍሉይ ዘጠምቶ ድማ፡ ዝነብሕ ምዃኑ’ዩ። እናነባሕካ ጐረሮኻ ምስሓል ንኸልቢ ባህታ ዝፈጥረሉ ልምዱ ምዃኑ’ዩ ዝግለጽ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ምንባሕ ቀንዲ መረዳድኢ ቋንቋ ኣኻልብ ምዃኑ’ውን ይፍለጥ። ንኣብነት ሓደ ከልቢ መግቢ ምስ ተዋህቦ እናበልዐ ዝነብሕ እንተኾይኑ፡

ጠምዩ

ከም

ዘሎ

ዝሕብር’ዩ።

ኣገደስቲ ነጥብታት ኣብ ምምሕያሽ ህይወት • ክትበጽሖ ንዘይከኣልካ እናዘከርካ ንነብስኻ ኣይተነኣእሳ። ኣብ ክንድኡ ዝበጸሓቶን ዝፈጸመቶን እናዘከርካ ኣተባብዓያ። ምኽንያቱ፡ ንነብስኻ እንተ ዘየተባቢዕካ ብደገ ክመጽእ ንዝኽእል ምትብባዕ ከምቲ ዝድለ ክትጥቀመሉ ዝከኣል ኣይኮነን። • ዶባት ኣብ ኣእምሮኻ‘ዮም ዘለዉ። ሰብኣዊ ኣእምሮ ክሳብ ዝሃለወካ ሰብ ዝገብሮ ክትገብር ትኽእል ኢኻ። እቲ ዝዓበየ ሓጹርን ዝነውሐ መንደቕን ኣብ ኣእምሮኻ‘ዮም ዘለዉ። እንተ ነደቕካዮም ይዓብዩን ይነውሑን እንተ ኣፍረስካዮም ድማ ይንእሱን

ይሓጽሩን። • ዘይከኣል የለን ዝብል ኣተሓሳስባ ክሳብ እተማዕብል ጸዓር። ዝኾነ ሰብ ኣብ ውሽጡ ክፈጥሮ ዝኽእል ናይ ጅግንነት ኣተሓሳስባ ኣለዎ። ነዚ ኣተሓሳስባ‘ዚ እንተ ኣስሪጹ ከኣ ኩሉ ከም ዝከኣል‘ዩ ዝኣምን።። ሓደ ሰብ ከምዚ ናብ ዝኣመሰለ ኣተሓሳስባ ምእንቲ ክበጽሕ ግን፡ ኣእምሮኡ ቀጻሊ ሞራላዊ ናብዮት ይደሊ። • ምጅማር ዓቢ ዕማም’ዩ፡ ቀዳመይቲ ስጕምቲ ከይከድካ ካልኣይቲ ክትደግም ዝከኣል ኣይኮነን። ስጉምትታትካ ተደሚረን ድማ‘የን፡ ናብቲ ብማዕዶ ዝረኣየካ

ኣስፕሪን

ኣስፕሪን፡ ኣብ መብዛሕትኡ ክፋል ዓለም ብብዝሒ ዝውሰድ ዓይነት መድሃኒት’ዩ። ኣብ ዓመት ኣስታት

35.000 ቶን ኣስፕሪን ይሃልኽ። እዚ መድሃኒት ባየር (bayer) ተባሂሉ ብዝጽዋዕ ናይ ጀርመን ኩባንያ ኣርማ

ዘገርም ኣጋጣሚ ኣብ 1805 ኤሚል ዲቻምፕስ ዝተባህለ ፈረንሳዊ ደራሲ፡ ዲፎርቲቡ ምስ ዝተባህለ ጋሻኡ፡ ፑዲን (ፈኲስ ምቁር ሕውስዋስ ዓይነት መግቢ) ተቐሪቡሉ ተመገበ። ድሕሪ 10 ዓመት እንደገና ኣብ ፓሪስ ኣብ ሓደ ቤት መግቢ ኣትዩ ካብቲ ሜኑ (ዝርዝር ዓይነታት መግብን መስተን) ፑዲን ዝብል ኣንበበ እሞ ክእዝዝ ወሰነ። እንተኾነ፡ እታ ናይ መወዳእታ ብያቲ ካልእ ዓሚል ቀቅድሚኡ ከም ዝኣዘዛ ተነግሮ። ነታ ናይ መወዳእታ

ጠለቡ ቀዲምዎ ዝኣዘዘ ዓሚል ግን ዲፎርቲቡ ኮይኑ ተረኽበ። ሕጂ’ውን ሓያለይ ዓመታት ድሕሪ ምሕላፉ ኣብ 1832 ኤሚል ዲቻምፕስ ኣብ ሓደ ቤት መግቢ ኣትዩ ኣዚዙ እናተጸበየ እንከሎ፡ ነቲ ቀደም ዘጋጠሞ ነገራት ዘኪሩ የዕልል ነበረ። ኣብ መንጎ ዕላሉ ከኣ፡ “ሎሚ ምሸት ዲፎርቲቡ ጥራይ ጎዲሉ እምበር ካልእ ኩሉ ኣብ ቦታኡ’ዩ ዘሎ” ኢሉ ዕላሉ ከይወድእ ዲፎርቲቡ ደበኽ በለ።

ሕልምኻ ከብጸሓኻ ዝኽእላ። • ጌጋኻ ተመሃረሉ ደኣ እምበር፡ ኣውዲቑ ክረግጸካስ ኣይትግደፎ። ጌጋታት መናብርቲ ሰባት ክሳብ ዝኾኑ ሓንሳብ ተጋግየ‘የ ኢልካ ተስፋ ክትቆርጽን ንነብስኻ ከም ዘይዕደለኛ ክትወስዳን ኣይግባእን። ኣብ ትጋገየሉ እዋን ሕማቕ ክስመዓካ ይኽእል’ዩ። ንጌጋታትካ ልዕሊ ዓቐን ክብሪ ሂብካ ግን፡ ክትንብርከኸሎምን ክትሰግደሎምን ውዒልካ ኣይትሕደር። ሓንሳብ ከም ዝተጋገኻ ኣሚንካ ይቕረ እንተ ኢልካ፡ ካብቲ ጌጋ ጥራይ ደኣ ተመሃር እምበር ኣቲኻ ወጺኻስ ኣይትዘክሮ። ይስየም። ብልምዲ ኣሰትዪልሳሊክ ኣሲድ (acetylsalicylic acid) ተባሂሉ’ውን ይጽዋዕ’ዩ። ኣስፕሪን ንቕልል ዝበለ ቃንዛ ከም መዐገሲ ወይ’ውን ዝግ መበሊ ክንጥቀመሉ ንኽእል። እዚ መድሃኒት ንፍኹስ ዝበለ ቃንዛን ሕማምን ኢና እንወስዶ። ብተወሳኺ እዚ መድሃኒት፡ ንልዕሊ ሚእቲ ዓመታት ምስ ቁሪ ዝተሓሓዙ ሕማማት፡ ከም ረስንን ካልኦት ሕማማትን ኣብ ምፍዋስ ይርከብ። ብገምጋም ክርኣ እንከሎ ሓንቲ ግራም ኣስፕሪን፡ 39.0 ዲግሪ ሰንቲ ግሬድ በጺሑ ዝነበረ ሙቐት ሰብነት ኣብ ውሽጢ ሰለስተ ሰዓታት ናብ 37.6 ዲግሪ ሰንቲ ግሬድ ከውርዶን ኣብ ውሽጢ 30 ደቓይቕ ከኣ ለውጢ ከምጽእን ይኽእል።

ጥቕስታት ተጻዋርነት • “ተጻዋርነት ልዕሊ ሓይሊ ክብሪ ኣለዎ። ዓቕሊ ድማ ልዕሊ ጽባቐ።” ጆን ራስኪን • “ሓሶት ቅልጣፈ ኣለዋ። ሓቂ ከኣ ተጻዋርነት።” ዘይተፈልጠ • “ተጻዋርነት እተሰገደ ዓቕሊ እዩ።”ቶማስ ካርላይል • “ፈለማ ብቕዓት ናይ ሓደ ሰብ ተጻዋርነት ንሕማቕ እዋን’ዩ። ትብዓት ድሕሪ እዚ’ዩ ዝስራዕ።” - ዘይተፈልጠ

ካልኦት ሰባት ወይ እንስሳታት ኣብ ጥቓኡ ምስ ዝህልዉ ዝነብሕ እንተኾይኑ ግና፡ ንሳቶም ናብኡ ከይቀርቡ፡ እንተ ቐሪቦም ከጥቅዕኦም ምዃኑ መጠንቀቕታ ንምሃብ’ዩ። ከልቢ፡ ዋናኡ ኣብ ዝምገበሉ እዋን ንዕኡ’ውን መግቢ ዝቕርበሉ እንተ ደኣ ኮይኑ፡ መግቢ ዝወሃቦ ሰዓታት ስለ ዘጽንዖ ኣብ ሰዓቱ ባዕሉ ብምንባሕ መግቢ ክወሃቦ ይሕብር’ዩ። ክጠሚ እንከሎ ዘስምዖ ምንባሕን ዘይፈልጦ ሰብ ርእዩ ዘስምዖ ድምጺን

ይፈላለ’ዩ። ከልቢ ኣብ መግቢ

ዘለዎ ተገዳስነት ፍሉይ’ዩ። ዝኾነ ዝብላዕ ክስንደወሉ እንከሎ ዘርእዮ ፍጥነት ኣቈላልባ ንተገዳስነቱ ዘንጸባርቕ’ዩ። መግቢ ብኸመይ ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ኣእትዩ ይጥቀመሉ ልምዲ ናይ ዝኾነ ከልቢ’ዩ። ከልቢ ዝነብሕ ኣቓልቦ ሰባት ንምስሓብ’ዩ። ስለዚ ከልቢ ምስ ዝነብሕ፡ ድምጺ ኣናብሓኡ ብምልላይ ከመሓላልፎ ዝደለየ መልእኽቲ ክንርዳእ ንኽእል ኢና።

ውሳነ ብርድኢት

ህይወት ብዝተፈላለዩ ገጻት ዝተኸበበት እያ። ንውሳነ ዘይምህዋኽን ግቡእ ቀለም ሓሪኻ ምሕንጣጥን ከኣ ካብ ጌጋ የድሕን። ጌጋ ከም ዘሎ ርዱእ እዩ። እቲ ኣብ ጌጋ ዝጠፍእ ግዜ ግን፡ ብመደምሰስ ዝዕረ ኣይኮነን። ዓቕምና ነቲ ዝተገብረ ጌጋ ብጣዕሳ ምጥማት’ዩ። ብመንጽሩ ኣብ ስራሕ ክጠፍእ ዝግብኦ ግዜ ከኣ ይንእስ። ግዜ ስሩዕ’ዩ። ከምቲ ዝጸንሖ ይቕጽል። ነቶም ዝተጋገዩ ኣይጽበይን እዩ። ንግዜ ናብ ረብሓኡ ቀዪሩ ዝኸስብ እቲ ኣብ ሓዲድ ቅኑዕ ውሳነ ዝምርሽ ሰብ’ዩ። ነዚ ዘተግብር ንግዜ ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ዙርያኡ ዘለዉ ነገራት ከይተረፉ’ዩ ዝኸስበሎም። ኩሉ ሰብ ብሉጽ ናብራ ንኽህልዎ ይብህግ። ኣብ ዓወት ንምብጻሕ ፈተነን ውድቀትን ከም ዘሎ ፍሉጥ’ዩ። ስለዚ ንኽዕረዩ ዘጸግሙ ውድቀታት ወይ ውሳነታት ዘይምውሳድ ዝሓሸ ኣማራጺ’ዩ። ኣብ ዕዳጋ ዘይብሉ ኣቕሓ ወፍሪ ምግባር ዓወት የብሉን። ኣብ ህይወት ዓቢ ተራ ዝጻወት ውሳነ ንምውሳድ፡ ግቡእ ርድኢትን መጽናዕትን የድልዮ። ኣብ መወዳእታ ክረምቲ ተዘሪኦም ዝፈርዩ ኣዝርእቲ ስሑዋት’ዮም። ንኻልእ ዘገላብጥ ዕድል ከኣ የብሎምን።

ወቕቲ ምልላይ ዝመስልዎ የልቦን። ዕላማ ምንባር መወዳእትኡ ሓሳብ ልብኻ ንኽሰምረልካ’ዩ። ዘየረስርስ ውሳነ ወሲንካ ንዕምርኻን ውሽጥኻን ምዝራግ ግን ዓንዲ ምንባርካ’ዩ ዘበላሹ። ብጌጋ ርድኢት ዝተወስደ ውሳነ ጣዕሳኡ ብኣጋኡ ኣይወጽእን እዩ። ከንቱነት ዝመልኦ ዓይነት ህይወት ኣሎ። ብዙሕ ሰብ ብዘይ ምስትውዓል ኣብ ዘይብሉጽ ውሳነ ክወድቕ ይርአ’ዩ። መጻኢ ናብራ ኣብ ቅኑዕ ርድኢት ዝተመርኰሰ ውሳነ እዩ ዝምርኰስ። ምስ ግዜን መድረኽን ምትዕጽጻፍ ጥበብ’ዩ። ክልተ ሰለስተ ግዜ ኣብ ሓደ ዓይነት ንጥፈት ምስ ሰራሕካ ለውጢ ምስ ዘይ ትረክብ፡ እቲ ጸገም ብግቡእ ኣለሊኻ መፍትሒ ምንዳይ ወይ ካልእ ኣማራጺታት ክትወሰድ ኢኻ እትግደድ። ንኽትነብር እናበሃግካ ኣብ ምንባር ዘየፍቅድ ጫሌዳታት መንገዲ ምቕርቃር ሓደጋ’ዩ። ኣብ ብዙሓት ብዛዕባ ቅኑዕነት ውሳነኦም ኣብ ፍሽኽታኦም ይንበብ እዩ። ኣብ ጌጋ ርድኢት ኣሚኖም ዝነብዑ ዘለዉ ግን ልቢ ዝሰብር’ዩ። ካብ ከምዚ ዓይነት ኣድማዒ ዘይኰነ ኣካይዳ ንምጥንቃቕ ብሉጽ ውሳነ ይሓትት።

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Maintenance Planner Department: Process Plant/ Plant: Process Plant -Maintenance Number required: Four (04) Primary Purpose • Contribute to the Operations by ensuring that all maintenance activities are planned and completed in a cost effective manner with minimal disruption to ore processing and mining activities.

Essential Functions • Lead and contribute to the execution of Planning and Reliability of all operations (Process Plant, HME, Engineering Services) and ensuring all maintenance activities are aligned with project plans.

• Register all new equipment on the CMMS, Navision and categorise • Compile spares lists for the equipment from the OEM’s Installation, Operational and Maintenance Manuals • CompileApplications for new stock inventory (ANSI) for all equipment installed.

• Compile Preventative Planned Maintenance Schedules for all equipment based on the OEM’s recommendations • Compile Standard Job lists with hazard identification included.

• Develop Predictive maintenance schedules through condition monitoring practices and techniques for critical equipment.

Task Description Expanded to core Performance areas Purchasing and Supply Chain • Responsible to initiate purchase order in line with the policy procedure and process and ensure the execution of delivery.

• Ensure that out of stock items are recording and ensure that stock of critical items i.e. Parts and spares are always in stock.

• Ensure that update of critical parts list are done and that it reflects the actual parts available.

• Provide single source justification for suppliers in line with the approved policy, procedure and process.

• Responsible to follow-up on parts ordered to minimise downtime.

• Identity new suppliers for review by the Engineered Planned Maintenance Supervisor.

Contractors • Involvement in justification for Contract requirements.

• Require knowledge of documentation as stipulated by policy, procedure and process and knowledge/assistance of Human Resources process.

• Assist in communication with contractor on status of visa application and required documentation.

Work Management Processes • Assist with project and project plan together with deadlines.

• Assist to ensure that deadlines set are met or reviewed timeously.

• Assist to ensure that the project is aligned with the request and that required documentation is attached.

• Provide assistance to the project to ensure that this is in line with the requirement as well to ensure the standard of working.

• Attend meetings to gain information on the progress of the project and address issues of concern.

• Assist with information capture and measuring system to analyse processes and equipment delays and losses.

• Assist and be active with the planning and scheduling of all component rebuilds and proactive shutdown works.

• Track manpower backlog trends and recommend strategies to balance overall manpower requirements.

• Liaise with relevant personnel on site to gather accurate information.

• Monitor, maintain and evaluate maintenance activities by utilizing data provided by the maintenance performance.

• Ensure that materials are received prior to scheduling of the job.

• Assist customers with technical enquiries regarding new purchases to the best of their understanding.

• Coordinate all aspects of warranty processing, reporting and recovery.

Administration • Ensure to timeously receive current project information to be provided to the Engineered Planned Maintenance Supervisor.

• Assist to provide and prepare weekly presentation for sign off by Engineered Planned Maintenance Supervisor.

• Assist in the review the picking slips to ensure that cost centre allocations are correct as well as task

and item description are aligned to system description.

• Report all incidents of loss to Protective services immediately.

Health, Safety and Environment • Ensure in compliance to the Health and Safety policies, procedures and processes.

• Facilitate and attend daily toolbox meetings and all other safety meetings as arranged by department.

• Ensure thorough knowledge of all Health and Safety policies, procedures and processes.

• Identify hazard or potential hazard/situations and act immediately on deviations.

• Monitor Health and Safety standards within department.

UNIQUE REQUIREMENTS / OTHER INFORMATION • Must have a proven track record and references.

Qualification Diploma/Degree in Mechanical or Electrical Engineering Minimum Education: Tech/Vocational Cert.Education followed by additional Mechanical/Electrical Trade Training with significant experience in the Mechanical/Electrical engineering discipline.

(Certificate in Management)/Business Management will be an added advantage.

Knowledge and Experience Trade certificate as a Fitter or Electrician 2+ years proven experience in the mining sector(Maintenance planning and scheduling capacity) 4 years’experience in mechanical or electrical maintenance as a fitter or electrician or supervisor’s role.

Technical Skills Behavioral Skills • Computer Literacy (MS Office – Intermediate, In-house software ) • Time Management and Mechanical/Electrical skill • Project Management, RiskAssessment & Logical Thinking • Communication (English, Local language advantage) • Accountability, Efficiency & Cultural Diversity sensitivity • Coach/Mentor, Team player and Innovative • Handling pressurized environment • Coach/Mentor andAccountability ,Handling of pressurised environment General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to:Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY Notice No. 2022/03 The United Nations Children’s Fund (UNICEF) in Eritrea is inviting applications from suitably qualified Eritrean nationals to conduct the FirstAid and Trauma management Training consultancy assignment,Asmara-Eritrea.

TYPE OFAPPOINTMENT: ConsultancyAssignment DURATION: Two weeks UNICEF works in some of the world’s toughest places, to reach the world’s most disadvantaged children.To save their lives. To defend their rights. To help them fulfill their potential.Across 190 countries and territories, we work for every child, everywhere, every day, to build a better world for everyone.And we never give up!

For every child, SAFETY ThefundamentalmissionofUNICEFistopromotetherightsofeverychild,everywhere,ineverythingtheorganization does - in programs, in advocacy and in operations.

How can you make a difference?

As per the staff learning and development plan for 2022, one of the all-staff trainings prioritized aims at equipping all UNICEF staff with up to date First Aid and trauma management training from minor injuries with principal goal of improving quality care and patient safety.

The training is expected to equip staff members with the required skills in FirstAid and managing trauma for minor injuries to humanitarian emergencies with principal goal of improving quality of care and patient safety. It is envisaged that after the training UNICEF ECO staff members will be able to provide temporary and immediate treatment to a person who is injured or suddenly become ill, using facilities or materials available at their disposal before regular medical help is accessed. Besides, as a team staff member will be enabled to manage trauma that victims may suffer where, each member carries out specific tasks. Collectively, the team will be able to treat all the immediate life-threatening conditions that may occur in the workplace or in the field.

As First aid and Trauma Bag skills need to be regularly updated and practiced ensuring staff are regularly skilled to do the right thing in emergencies, the training course is designated to equip staff with the latest information and techniques.

Therefore, UNICEF Eritrea is seeking for a service of Qualified Company/individual that could provide FirstAid and Emergency Trauma Management Training to its staff and who serves as a third-party intervention as a support to the UN clinic services.

Objectives The objective of this service contract is to: • Provide an appropriate, standard and up to date FirstAid training and trauma Bag training for UNICEF staff.

The service provider is also intended to provide continued refresher sessions and relevant advice when required.

• Build the capacity of staff on key principles and actions required to prevent cause of Injury and enhance staff members skills on the first things/ medical assistance that needs to be sorted out in an emergency.

• Ensure that proper first responder care, life-saving tools and supplies are readily available to provide adequate first response emergency medical treatment to humanitarian workers who have sustained a trauma or other injury.

Scope of the work The training will be provided for all UNICEF Eritrea Country Office Staff in four groups (8 half days) by ensuring all precautionary measures towards COVID-19 infection prevention are put in place.

A. For FirstAid training: The four half days training on FirstAid for maximum of 15 staff at a time will be conducted for staff on what procedures should be taken at the time of injury or emergency and should specifically cover the following aspects in FirstAidTraining:• FirstAid Principles and actions • Personal protective equipment and assessment of a victim • Recognize life threatening situations • Offer vital assistance before more experienced help arrives • Control from minor to sever bleeding and other medical and surgical emergency • Perform safe and comfortable removal from point of accident to definite care • Caring of wounds, dressing, packing, and splinting • Cardiopulmonary Resuscitation and Basic ventilation procedures • Spinal immobilization, positioning and transport of the casualty.

• How to respond to medical, traumatic and environmental emergencies B. For Trauma management training: The four half days training on trauma Bag for maximum of 15 staff at a time will be conducted for staff on what procedures should be taken at the time of injury or emergency and also assessment/transport of injury which should specifically cover the following aspects in Trauma Bag Training:• Spinal injury assessment • Spinal immobilization and transport • Immobilization of long bone injuries • Sprains and strains first aid • Wound care • Eye injuries first aid • Snake bites first aid • Burns first aid

Expected Deliverables (outputs) Under the guidance and direct supervision of the Deputy Representative Operations, the service provider will have the following duties and responsibilities: • Will provide four half days First Aid training as indicated under scope of work above.

• The service provider will provide four half days trauma bag and victim management training.

Time frame and Mode of Payment The total consultancy duration is eight half days and payment to the service provider will be made upon presentation of invoices based on actual services provided in the preceding month the training is conducted.

Modes of Price Quotations The price quoted by the service provider should include separately the following: • Professional Fee per day for 8 half days training.

• Other out of pocket expenses, stationary, communication, training material including FirstAid kits, Trauma bags (including manikins) for training purposes.

To qualify as a champion for every child you will have: • The Trainer/ Supplier should have at least five years of experience in the field of provision of First Aid and trauma bag training substantiated by Certificate and Diploma in the concerned areas.

• Should be able to assign responsible, loyal and reliable staff to do the activities specified in this TOR. • The Service provider should take responsibility for damages arising from provision of the services and caused due to the negligence of the staff deployed.

• Language Requirements: Fluency of English and local language of the duty station required.

Core values and Competencies • UNICEF’s values of Care, Respect, Integrity, Trust, and Accountability.

• UNICEF’s core competencies of Nurtures, Leads and Manages People, Demonstrates SelfAwareness and EthicalAwareness, Works Collaboratively with others, Builds and Maintains Partnerships, Innovates and Embraces Change, Thinks andActs Strategically, Drives to achieve impactful results, Manages ambiguity and complexity. The functional competencies required for this post are Analyzing, Deciding and initiating action, Persuading and influencing andApplying Technical Expertise View our competency framework at: http://www.unicef.org/about/employ/files/ UNICEF_Competencies.pdf UNICEF is committed to diversity and inclusion within its workforce, and encourages all candidates, irrespective of gender, nationality, religious and ethnic backgrounds, including persons living with disabilities, to apply to become a part of the organization.

UNICEF has a zero-tolerance policy on conduct that is incompatible with the aims and objectives of the United Nations and UNICEF, including sexual exploitation and abuse, sexual harassment, abuse of authority and discrimination. UNICEF also adheres to strict child safeguarding principles. All selected candidates will, therefore, undergo rigorous reference and background checks, and will be expected to adhere to these standards and principles.

Female candidates are encouraged to apply Closing date ofApplication: 14 days from date of advertisement Canddiates should send their recent CV and photocopies of academic qualifications along with duly filled P11, technical and financial proposal to email address: ertvacancies@unicef.org.

NB:Applications submitted without a fee/ rate will not be considered. Please note that only shortlisted candidates will be contacted.

Please note that UNICEF is a smoke-free environment.

Quote: FirstAid and Trauma Management (2022/03) Deputy Representative Operations UNICEF Eritrea P.O. Box 2004 Asmara

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Auto Electrician Department: HME Maintenance/HME Workshop Number required: One (01) Primary Purpose • Responsible for electrical activities to maintain and or repair HME in the Workshop.

TASK DESCRIPTION EXPANDED TO CORE PERFORMANCE AREAS Planning • Follows the “Planned Maintenance Schedule”.

• Follows daily job cards. .Implementation of the Plan • Identify the highest priority for each day and focus on completing relevant tasks.

• Ensures good housekeeping.

• Carries out actual maintenance and repairs of Workshop in an efficient and effective way in order to minimise downtime. Makes use of Electronic Technical (Cat ET) system to diagnose problems.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns.

• Minimizes downtime by ensuring the best techniques are being used to repair breakdowns.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the work place, including leading Field Level Risk Assessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Identifies any hazards in the work place.

• Conducts preventative maintenance on the Workshop by checking the following; circuit & wiring diagrams, sketches, operation manuals, manufacturer’s instructions and engineering specifications. Troubleshooting malfunctions.

• Carries out “Fault finding” by using relevant testing instruments.

• Removes defective parts and examines form and texture of parts to determine causes of failure.

• Determines changes in dimensional requirements of parts by using relevant measuring instruments.

• Understands and is familiar with basic auto electrical systems.

• Attends technical and other training as required by supervisor.

Reporting • Compile daily; progress auto electrical reports as requested.

Qualification • Formal Trade in Auto electrician Knowledge and Experience • 3-5 years relevant experience Technical Skills Behavioral Skills • Computer Literacy (MS Office – Intermediate, ) • Attention to detail • Analytical skill • Electrical experience • Problem solving skill • Communication (English) • Asertiveness & interpersonal relations • Integrity and High level of accuracy • Prioritizing skills & multi-skilling • Ability to work towards strict deadlines • Discretion and Self-motivation General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of

your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea.

ምልክታ ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወ/ሮ ኤልሳ ኣረፋይነን ብፍ/በ/ዕዳ ወረ/ነፍ ኣረፋይነ ሃብተ የውሃንስ ኣረፋይነ +5 ብዝተፈጥረ ክርክር ምቅሊት ውርሻ፡ ብቁ/መዝ 75/03 ብዕለት 17/04/2003 ብዝተዋህበ ትእዛዝ ብቁ/መዝ 291/01 ብዕለት 03/12/2002 ውሳነ መሰረት ዘይንቀሳቐስ ንብረት ምስ ዘይምቀል፡ ብሓራጅ ተሸይጡ ምቅሊት ውርሻ ክግበር ስለዝተኣዘዘ ብስም ነብ/ኣረፋይነ ሃብተ ነብ/ኣባባ ኪዳነ ዝፍለጥ ብብዓል ሞያ ነፍሲ ወከፍ ገዛ መበገሲ ዋጋ ቀሪቡ ስለ ዘሎ ፥ 1. ኣብ ምም/ትራቨሎ ጎዳና ፋሕ/188 ቁ.ገዛ 93 ኣብ 578.25 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ኣብ ፕላን ዝጸደቐ 8 ቀንዲ ክፍልታት 4ተ ሓገዝቲ ክፍልታት ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ 262.046.73 ናቕፋ (ክልተ ሚእትን ስሳን ክልተን ሽሕን ኣርባዓን ሽድሽተን 73% ናቕፋ)። ዕለት ሓራጅ ንዕለት 4/05/2022 (መዓልቲ ጨረታ) 2. ኣብ ትራቨሎ ጎደና 1A744-3 ቁጽሪ ገዛ 16 ፡18 ኣብ 300 ት/ሜ ዝተደkoነ ተራ ገዛ ኣብ ፕላን ዝጸደቕ ሰለሰተ ቀንዲ ክፍልታትን ክልተ ሓገዝቲ ክፍልን ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ ሰብዓን ሓደን ሽሕን ተስዓን 89% ናቕፋ (71.090.89 ናቕፋ።) 3. ኣብ ምም/ጸጸራት ገደና 1A184 ብዝባን በዱ ዝፍለጥ ኣብ ኣስታት 460.00 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ሸሞንተ ቀንዲ ክፍልታት ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ 223.880.90 ናቕፋ (ክልተ ሚእትን ዕስራን ሰለስተን ሽሕን ሸሞንተ ሚእትን ሰማንያን 90% ናቕፋ)። ዕለት ሓራጅ ንዕለት 26/05/2022 (መዓልቲ ጨረታ ) ክወዳደር ዝደሊ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ገዛ ካብ ቀሪቡ ዘሎ ግምት 1/4 ብስም ፈ/ፍርዲ c.p.o ኣስሪሑ ውይ ቡክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ሒዙ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ተወራዳሪ ናይ ነፍስ-ወከፍ ዝሽየጥ ገዛ ቅድሚ ዕለት ጨረታ ሓሙሽተ መዓልታት ስራሕ ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ጨረታ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁጽሪ 62 ክበጽሖ ዝደለየ መጠን ገንዘብ ብንጹር ቁጽርን ኣሃዝን ኣብ ፖስታ ብምዕሻግ የእቱ። ዝቃወም እንተሎ፡ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ እንተዘይኣቕሪቡ ጨረታ ደው ኣይብልን። ሓበሬታ ንዝደሊ ኣብ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁ.66 ቀሪቡ ክውከስ ይኽእል። ቦታ ጨረታ ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ገበን መጋባእያ ቁጽሪ 27 ሰዓት ሓራጅ 3፡00-4፡00 ድ/ቀ ናይ ነፍሲ ወከፍ ዕለት ጨረታ ቁጽሪ1.2.3.ተን ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ ፍርዲ

ሓራጅ ወረስቲ ነፍ/ብላታ ገብረትንሳኤ ተስፋማርያም ወ/ሮ በለጠሽ ገብረትንሳኤ +2 ወ/ሮ ሙሉ ግብረትንሳኤ +10 ዝነበረ ክርክር፡ ናይ ውርሻ ገዛ ተሰማሚዖም ክሸጥዎ ስለ ዘይከኣሉ፡ ብሓራጀ ተሸይጡ ገንዘቦም ክማቐሉ ስለ ዝተኣዘዘ፡እቲ ገዛ ኣብ ባይታ ብመሃንድስ ብዝተዋህበ ዕቅን ኣብ 115 ት.ሜ ዝተደኮነ ብዘለዎ ኩነታት ኮይኑ፡ ብኽኢላ 37.007.19 ናቕፋ (ሰላሳን ሸውዓተን ሽሕን ሸውዓተ ናቕፋን 19%) ስለዝተገመተ፡ እዚ ገዛ ዝርከበሉ ኣብ ከተማ መንደፈራ፡ ከባቢ ቤት ዕዮ ሕብስቲ ወዲ ሞክየ ኮይኑ፡ ብሓራጅ ክሽየጥ እዩ። ኣብዚ ዝግበር ሓራጅ ክወዳደር ዝደሊ ሰብ፡ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ዘሎ ሓሙሽተ መዓልታት ጀሚሩ ናይቲ ክወዳደረሉ ዝደሊ መጠን ዋጋ ገንዘብ ብምጥቃስ ኣብ ዝተዓሸገ ፓስታ ብምግባር ኣብ ቤት ጽሕፈት ፈጻሚ ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ፡ ብዝተዳለወ ዕጹው ሳንዱቕ የእቱ። ኣብዚ ናይ ዕለት ሓራጅ ናይ ዝተዋህበ ግምት ዋጋ ገንዘብ ሓደ ርብዒ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ መንደፈራ ኣብ ንግዳዊ ባንኪ ኤርትራ ጨ/ዓዲ ወግሪ መንደፈራ c.p.o ኣስሪሑ ወይ ናይ ባንክ ቡክ ሒዙ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ዕለት ሓራጅ - 28/04/2022 ሰዓት ሓራጅ - 8፡30-9፡30 ቦታ ሓራጅ፥ ፈጻም ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: HME Machine Inspector Department: HME Maintenance/ HME Workshop Number required: One (01) Primary Purpose • Responsible for inspection, data collection and reporting of undercarriage on all tracked equipment.

• Responsible for inspection, data collection and reporting of Ground engagement Tool (GET) wear and performance.

• Collection and recording of dump trucks VIMS data as per HME schedule.

ESSENTIALFUNCTIONS • The Machine inspector is responsible of collecting physical and soft data on HME equipment to allow predictive maintenance to be executed and though reducing unscheduled breakdown and reducing HME maintenance cost.

TASK DESCRIPTION EXPANDED TO CORE PERFORMANCEAREAS Planning • Follows the daily work reports/job cards.

Implementation of the Plan • Identify the highest priority for each day and focus on completing relevant tasks.

• Ensures good housekeeping.

• Be an interface in HME for the reliability group and coordinate his actions with the engineering reliability group, particular with the HME Maintenance engineer.

• Carries out actual measurement and wear checks of undercarriage components in the field.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns.

• Reports all wear measurements in the required format, useful to track undercarriage component life & GET wear.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the work place, including leading Field Level RiskAssessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed.

Identifies any hazards in the work place.

• Conducts regular VIMS and ET downloads from dump trucks and present reports regarding faults and highlights potential failures • Carries out “Fault finding” by using precision measuring and testing instruments.

• Records and reports defects found during inspections so they can be entered into the backlog system for future repairs • Determines changes in dimensional requirements of parts by using rulers; calipers; micrometers; and other measuring instruments.

• Understands and is familiar with basic hydraulic systems.

• Attends technical and other training as required by supervisor.

Reporting • Compile daily; progress reports as requested (completing Job Cards).

Qualification • Formal Trade in Diesel mechanic /Auto electrician Knowledge and Experience • 3 - 5 years relevant experience as HME mechanical Technician on Excavator and Dozer Technical Skills Behavioral Skills Computer Literacy (MS Office, CAD programs), attention to detail, analytical skill, Problem solving skill, relevant trade skills or prior experience, HME Mechanical experience on Excavators and Dozers, Communication (English and local language),Assertiveness and Integrity, Interpersonal Relations and Conflict resolution, High level of accuracy and Discretion, High safety attitude and Self- starter & Self- motivated & Ability to work towards strict deadlines, General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to:Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ምስጋና ብዕረፍቲ እነፍቅራን እነኽብራን ክብርቲ ወላዲትናን ሓብትናን ወ/ሮ ኣበባ ዓንደብርሃን ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ክሳብ እምኒ ጸሊም እንዳ ኣቡነ ብጽኣምላክ ብምኻድ ዘቃበርኩምናን ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ደቃን ኣሕዋታን ምስ ምሉኣት ስድራቤት

ምስጋና ብሞት በ/ቤተይ ኣቶ ኣብርሃም መሰለ፡ ነባሪ ጅዳ ዝነበረ፡ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ምግላብ ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምና የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። ዮርዳኖስ ዳኒኤል ምስ ምሉኣት ስድራቤይ

ምስጋና ብሃንደበታዊ ሞት ኣዚና እነፍቅራ ክብርቲ ወላዲትና ወ/ሮ ኣስካሉ ቀሺ ገብረኣምላኽ ጸገዘኣብ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ 4ተ ኣስመራ ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምልላስን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምና ኩሉኹም ቤተ-ክህነት፡ ስድራቤትን ፈተውትን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ምሉኣት ስድራቤት

ምስጋና ብሃንደበታዊ ሞት ኣዚና እንፈትዎ ክቡርን ፍቱውን ሓውና ኣባል 1ይ ዙርያ ሃገራዊ ኣገልግሎት መድሃኔ ኣስመሮም ሃይለ (መዳ) ዝተሰመዓና ኣዝዩ መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ መቓብር ሓርበኛታት ኣስመራ ዘቃበርኩምና፡ ኣብ ገዛ ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ቴለፎን ብምድዋልን ዘጸናናዕኩምናን ናይ ሓዘንና ተኻፈልቲ ዝኾንኩምን ኩልኹም የቐንየልና ክብረት ይሃበልና፡ ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ልዑል ምስጋናና ነቕርብ። ምሉኣት ስድራ-ቤት

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ዕጫ ዋንጫ ዓለም 2022 ወዲቑ ዕጫ ምድብ ውድድር ዋንጫ ዓለም 2022 ብቕድሚ ትማሊ ምሸት ኣብ ቀጠር - ዶሓ ወዲቑ። ኣብቲ ሸሞንተ ምድብ ዝሓዘ ናይ ዕጫ ምውዳቕ ስነ-ስርዓት ልዑል ቈላሕታ ዝረኸበ ፍጻመ እንተሎ፡ ርክብ ጋናን ኡራጓይን ኣብ ምድብ ሸሞንተ እዩ። ደቡብ ኣፍሪቃ ኣብ ዘአንገደቶ ውድድር ዋንጫ ዓለም 2010፡ ሓያለ ፍጻመታት ከምዝተሰነደ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ወርትግ ኣብ ልቢ ኣፍሪቃውያን ዘላ ፍጻመ ግና ሃገራዊት ጋንታ ጋና ኣንጻር ኡራጓይ ኣብ ርብዒ ፍጻመ ዝገጠመትሉ ጸወታ እዩ። ጋና፡ ኣብ ውዱእ ግዜ ናብ ፍርቂ ፍጻመ ከተሕልፋ እትኽእል ዝነበረት መዐወቲት ሸቶ፡ ኣጥቃዒ ሎሚ ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቐትሪ፡ ኤቨርተን ናብ ስታድዩም ለንደን ተጓዒዛ ኣንጻር ዌስት ሃም ግጥም ክህልዋ እዩ። ኣብዚ ግጥም’ዚ፡ ተጻዋታይ ዌስት ሃም ጃሮድ ቦወር ብሰንኪ ኣብ እግሩ ዝገጠሞ ማህሰይቲ ኣይክስለፍን እዩ። እዚ ብዝሕ ዝበለ ሸቶታት ብምምዝጋብ ንዌስት ሃም ድርዒ ዝኾነ ተጻዋታይ ብምኳሩ ነታ ክለብ ሃስያ እዩ። እንተኾነ፡ ጽባሕ ሓሙስ ኣብ ውድድር ዩሮፓ ሊግ ኣንጻር ሊዮን ቦወር ሱታፌኡ ልዑል ምዃኑ ክለቡ ተፍልጥ። ብኻልእ ወገን፡ ሸሞንተ ጸወታታት ዝቦኾረ ቭላድሚር ኮፋል፡ ነዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ኣንጻር ኤቨርተን ድልዊ ምዃኑ ተሓቢሩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣከፋፋሊ ኤቨርተን ኣላን ሰርቨስ ንኻልኣይ ግዚኡ ብመቕጻዕቲ ኣብ ሜዳ ኣይክረአን እዩ። ብተወሳኺ እውን የሪ ሚና እውን ኣብዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ዝኾነ እጃም ኣይክህልዎን እዩ። ብሰንኪ ሕማም ካብ ጸወታ ርሒቑ ዝነበረ ዶኒ ቫን ደበክ፡ ሎሚ ናይ ምስላፍ ዕድል ከምዘለዎ ይንገር። እንተ ኣንድሮስ ቶውሰንድ ግና ነዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ካብ ጸወታ

ጋና፡ ሕነኣ እትፈድየሉ ኣጋጣሚ. . . ኡራጓይ - ሉዊስ ስዋረዝ፡ ካብ ሕንጻጽ ጎል ብኢዱ ዝመለሳ ፍጻመ እያ። ሽሕ’ኳ ስዋረዝ ብቐጥታ ብቐይሕ ካርድ ካብ ሜዳ እንተ ተባረረን ፍጹም ቅላዕ’ውን እንተ ተዋህበትን፡ ሓላፍነት ዝወሰደላ ኣጥቃዓይ ጋና - ኣሳሞዋህ ጊያን፡ ልዕሊ ዓንዲ ልዳት ከምዝሰደዳ ይዝከር። በዚ ድማ፡ ጋና፡ ናይ ፈለማ ኣፍሪቃዊት ሃገር ናብ ፍርቂ ፍጻመ ዝሓለፈት ካብ ምዃን ተዓንቀጸት። ምኽንያቱ፡ ድሕሪ ናይ 120 ደቒቕ ጸወታ ኣብ ዝተዋህበን መፈላለዪ ፍጹም ቅላዕ፡ በታ ላቲን ኣመሪካዊት ሃገር ብምስዓራ። እዛ ናይ ቅድሚ 12 ዓመት ፍጻመ

ሎሚ ምሸት . . . ከምዘገጠሞም ክሕበር ጸኒሑን ኣሎን። ትማሊ ፍዅስ ዝበለ ልምምድ እኳ እንተካየዱ፡ ሎሚ ናይ ምስላፎም ተኽእሎ ንጹር ከምዘይኮነ ክለቦም ትሕብር። ብመንጽሩ፡ ጆንጆ ሸልቨይ ናብ ጸወታ ብምምላሱ ኒውካስል መጠናዊ ሩፍታ ረኺባ ኣላ። ካሉም ዊልሰን ግና ኣብ ሜዳ ንኽረአ ተወሳኺ ግዜ ከምዘድልዮ እታ ክለብ ብተወሳኺ ትሕብር።

መደብ ጸወታ

ሎሚ ከምዝርሕቕ ተረጋጊጹ ኣሎ። ኣብ ካልእ ጸወታታት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ፡ ቶተንሃም ን’ሃብታም’ ክለብ ኒውካስል ከተአንግዳ እያ። ኣብ ኣህጉራዊ ጸወታታት ተጸሚዱ ዝጸንሐ ተኸላኻሊ ቶተንሃም በን ዳቪስ ናብዚ ግጥም ምምላሱ ተረጋጊጹ ኣሎ። ክለቡ

ተወሳኺ * ባርሴሎና፡ ንወዲ 30 ዓመት ኣጥቃዓይ ኣርሰናል - ኣለክሳንደር ላካዜት ብናጻ ናይ ምስግጋር መስርሕ፡ ማልያኣ ክወዲ ትሓትት ምህላዋ ካብ ዞባ ካታሎኛ ዝወጸ ዜና የረድእ። ፈረንሳዊ ሓለቓ ጋንታ ኣርሰናል - ላካዜት፡ ውዕሉ ኣብዚ ዝመጽእ ክረምቲ ዘብቅዕ ኮይኑ፡ ባርሴሎና፡ ኣቐዲማ ነቲ ኣብ ኣርሰናል መላፍንቲ ላካዜት ዝነበረ - ፐኽ ኤምሪክ ኦባሙያንግ፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ብናጻ ከምዘፈረመቶ ይፍለጥ። ብተወሳኺ፡ ባርሳ፡ ንተኸላኻሊ ሰቪያ - ጁለስ ኮንደ ንምስግጋር ኣብ ዝግበር ዘሎ ቅልስ ከምዝተጸምበረት ኣብ መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ ኣተኲራ እትወጽእ ጋዜጣ ፉትቦል ትራንስፈር ሓቢራ። ናይዚ እዋን ሓደ ካብ ተጠመትቲ ተኸላኸልቲ ኮይኑ ዘሎ ፈረንሳዊ - ኮንደ፡

ስሙ ምስ እንግሊዛውያን ክለባት ማንቸስተር ዩናይትድን ቸልስን ተኣሳሲሩ ካብ ዝለዓል ኣዋርሕ ኣቚጺሩ ኣሎ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣርሰናል፡ ንኣጥቃዓይ ናፖሊ - ቪክቶር ኦሲምሃን ከምኡ እውን ንኣጥቃዒ ኢንተር ሚላን - ላውታሮ ማርቲነዝ ብምፍራም ንቐዳማይ መስመራ ከተጐልብቶ ኣንቂዳ ምህላዋ ጋዜጣ ሲቢሲ ኣብ ዓምዳ ኣስፊራ። ኣርሰናል፡ ነዞም ተጻወትቲ ትሃድኖም ዘላ፡ ኣብ ክራማት ንላካዜት ክትከስሮ ዝለዓለ ተኽእሎ ብምህላዉ እዩ። * ቨርጂል ቫን ዳይክ፡ “ንሳድዮ ማነ፡ ሰናይ እምነየሉ። ኣብዚ ንሕና ዘለናዮ ምድብ ዋንጫ ዓለም ከኣ ተመዲቡ ኣሎ። ጽቡቕ ዕድል ከድልዮ እዩ” ክብል ተዛሪቡ። ሃገራውያን ጋንታታት ሆላንድን ሰኔጋልን፡

ናብ ሜዳ ከምእተውርዶ ግና ኣይተነጸረን። ኦሊቨር ሲፕን ሪያን ሰሰኞን ናብ ልምምድ ዝተመለሱ ተጻወትቲ ቶተንሃም እዮም። ኣብ ናይ ሎሚ ጸወታ ግና ዝኾነ እጃም ኣይህልዎን እዩ። ብወገን ኒውካስል፡ ማርቲን ዱብራቭካን ፋብያን ሻርን መጠናዊ ማህሰይቲ ኣብ ምድብ ሓደ ምስ ቀጠርን ኤኳዶርን ተመዲበን ኣለዋ። በዚ ከኣ፡ ኣብ ሊቨርፑል ደቂ ጋንታ ዝኾኑ ተኸላኻሊ ቨርጂል ቫን ዳይክን ኣጥቃዓይ ሳድዮ ማነን ፊት ንፊት ክራኸቡ እዮም። ብተወሳኺ ቫን ዳይክ፡ ንመሓመድ ሳላሕ ዘጸናንዕ ቃላት’ውን ተዛሪቡ እዩ። ንሱ፡ “ርግጸኛ እየ ንሳላሕ ካብ ዋንጫ ዓለም ምትራፉ ዘጕህዮ ኣሎ፡ ኣብዚ ዝተረፈ ዓመት ምስ ክለብና ዓወታት ብምስናድ ክሕጐስ ተስፋ ኣለኒ” ኢሉ። ሳላሕ፡ ሃገሩ ግብጺ ዝሓለፈ ሰሉስ ብሰኔጋል ብፍጹም ቅላዕ ብምርታዓ እያ ካብ ሱታፌ ዋንጫ ዓለም በዂሩ ዘሎ። * ሓደ ካብ ምኵራት ደያኑ ፕሪመር ሊግ ዝኾነ - ማይክ ዲን፡ ኣብቲ ናይ 22 ዓመታት ናይ ዳንነት ስራሑ ኣብ ገለ ዓበይቲ ጸወታታት ውሳነ ከሕልፍ ይጽገም ምንባሩ ብምግላጽ፡ ብፍላይ ህቡባት ተጻወትቲ ዝነበሩ ሮይ ኪንን ፓትሪክ ቬይራን ዝራኸቡሉ ጸወታ ማንቸስተር ዩናይትድን ኣርሰናልን ኣዝዩ በዳሂ ምንባሩ ብግልጺ ተዛሪቡ። ዲን፡ “ኣብ ፕሪመር ሊግ ኣብ 2000 እየ ስራሕ ዳንነት ጀሚረ። ኣብቲ እዋን ከም ኪንን ቬይራን ዝኣመሰሉ ዓቢ ስም ዝነበሮም ተጻወትቲ ኣብ ከባቢኻ ኣለዉ። ጋንታታቶም ዝጻወትኦ ግጥም ክዳኒ ከኣ፡ ገለ ፍርሒ ይስምዓኒ ነይሩ፡ ውሳነ ኣብ ምሕላፍ እውን ይኸብደኒ ነይሩ” ክብል ተዛሪቡ። ኣብዚ እዋን ወዲ 53 ዓመት ዘሎ - ማይክ ዲኒ፡ ካብዚ ንልዕሊ ክልተ ዕቚድ ዝሰርሓሉ ስራሕ ዳንነት፡ ድሕሪ ምዝዛም እዛ ወቕቲ ክፋኖ ምዃኑ እዩ ዝግለጽ።

ኵዕሶ ሰኪዐት ኤኤስኤም2 - ኤኤስኤም1 ንስሪ - ጋላክሲ ረሓቦት - ኮኾብ ኣሰር - ማይተመናይ ካብ ሰዓት 7፡30 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ቅድድም ብሽክለታ ፈደረሽን ቅድድም ብሽክለታ ዞባ ማእከል፡ ካብ ሎሚ ዝጅምርን ንሰለስተ ሰናብቲ ድማ ዝቕጽልን ውድድር፡ ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት-ገርግሽ ሰሪዑ ኣሎ።

ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ዌስት ሃም - ኤቨርተን 4፡00 ቶተንሃም - ኒውካስል 6፡30

ላ’ሊጋ ኣትለቲክ ቢልባኦ - ኤልቸ 3፡00 ሪያል ቤትስ - ኦሳሱና 5፡15 ግራናዳ - ራዮ ቫለካኖ 7፡30 ቫለንስያ - ካዲዝ 7፡30 ባርሴሎና - ሰቪያ 10፡00 ሰረ’ኣ ፊዮረንቲና - ኢምፖሊ 1፡30 ኣታላንታ - ናፖሊ 4፡00 ኡዲነዝ - ካግሊያሪ 4፡00 ሳምፕዶርያ - ሮማ 7፡00 ጁቬ - ኢንተር ሚላን 9፡45

ጽባሕ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ክሪስታል ፓላስ - ኣርሰናል 10፡00

ላ’ሊጋ ሪያል ሶሴዳድ - ኤስጳኞል 10፡00 ሰረ’ኣ ሄላስ ቬሮና - ጀኖዋ 7፡30 ሚላን - ቦሎኛ 9፡45

እምበኣር፡ ኣብዚ ናይ ልዕሊ ትሽዓተ

ዕቝዳት ታሪኽ ዘለዎ ውድድር፡ ሓንቲ ካብ ተዘከርቲ ፍጻመታት ምዃና ዘየማጕት እዩ። ንኣፍሪቃውያን ብፍላይ ከኣ ንጋናውያን፡ ክሳብ ለይቲ ሎሚ ኣሕርር ዘበለትን ኣብ ልዕሊ ስዋረዝ ጽልኢ ዘሕደረትን ፍጻመ ምዃና ድማ ይንገር። እንሆ ድማ፡ ብቕድሚ ትማሊ ኣብ ዝወደቐ ዕጫ ዋንጫ ዓለም 2022 ጋናን ኡራጓይን፡ ኣብቲ ፖርቱጋልን ደቡብ ኮርያን ተመዲበናሉ ዘለዋ ናይ መወዳእታ (ሻሙናይ ምድብ) በጺሑወን ኣሎ። በዚ እዩ እምበኣር፡ ጋና፡ ሕነኣ እትፈድለዩ ዕድል! ተባሂኡ ዝጋዋሕ ዘሎ። ፕረዚደንት ኵዕሶ እግሪ ጋና - ኳርት ኦክራኩ ድሕሪ እዚ ዕጫ፡ “እዚ ግዜ ሕነና እንፈድለዩ እዋን እዩ ኢለ እየ” ክብል ንቢቢሲ ስፖርት ተዛሪቡ ኣሎ። ንጋና፡ ‘እንኮ’ ኣፍሪቃዊት ሃገር ናብ ፍርቂ ፍጻመ ዋንጫ ዓለም ዝበጽሐት ክትከውን ንእተኽእላ ዝነበረት ወርቃዊት ዕድላ ብኢዱ ዝመለሰ - ስዋረዝ፡ ኣብቲ እዋን ‘እታ ዝበለጸት ዝደሓነት ፈተነ ናይዚ ውድድር’ ክብል ገሊጹዋ ነይሩ። ንሱ ብዘይካ’ዚ፡ “ገለ ሰባት ካብ ስፖርታዊ ጭውነት ዝጐደልኩ ገይሮም ይወቕሱኒ እዮም። ኣነ ግና፡ ንሓደ ሸቶ ከመዝግብ ዝጎዪ ዘሎ ተጻዋታይ ብድሕሪኡ ብምምጻእ ከቢድ መጉዳእቲ ከተውርደሉ እንከለኻ እዩ ዝኸፈአ እየ ዝብል” ብምባል፡ ነታ ዝወሰዳ ቅልጥፍቲ ውሳነ ክገልጻ ፈቲኑ። በዚ ኮይኑ በቲ፡ ስዋረዝ፡ ኣብዘን ዝቕጽላ ኣዋርሕ ዝኾነ መጉዳእቲ እንተዘየጋጢምዎ፡ ድሕሪ 12 ዓመታት ምስቶም ኣብ ዝኽሪ ኣእምሮኦም ዘይሃስስን በሰላ ዝገደፈን ጋናውያን ደጊሙ ክራኸብ እዩ። እቲ ብጸወታ ኣቢልካ ሕነ ናይ ምፍዳይ ኣጋጣሚ ከኣ፡ 2 ታሕሳስ 2022 ዝምልሶ እዩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብ ምድብ ሓደ ኣአንጋዲት ሃገር ቀጠር፡ ኤኳዶር፡ ሰኔጋልን ኔዘርላንድን ክምደባ እንከለዋ፡ ኣብ ምድብ ክልተ ከኣ፡ እተን ብጉዳይ ምምዕባል ኒኵሌራዊ ኣጽዋር ወትሩ ኣስማተን ዝለዓል ኢራንን ኣመሪካን ብሓደ ተመዲበን ኣለዋ። እንግሊዝ፡ ከምኡ’ውን ካብ ጸወታ ዩክረይንን ስኮትላንድን ዝሓለፈት ደጊማ ኣንጻር ዌልስ ብምግጣም ኣብ ምድብ ክልተ ክኣትዋ እየን። ኣብ ሳልሳይ ምድብ፡ ቀዳማይን ካልኣይን ዝበለጹ ተጻወትቲ ባሎን ዲ’ኦር መሲን ለዋንዶውስኪን ዝውንና ኣርጀንቲናን ፖላንድን፡ ምስ ሃገራውያን ጋንታታት መክሲኮን ስዑዲ ዓረብን ተወዚዐን ኣለዋ። እዛ ምድብ፡ ብብዙሓት ወገናት ‘ናይ ሞት ምድብ’ ተባሂላ ተጸዊዓ ኣላ። ፈረንሳ፡ ደኒማርክ፡ ቱኒዝያን ከምኡ’ውን ካብ ኣውስትራልያን ሕቡራት ኢማራት ዓረብን ዝሓለፈት ደጊማ ኣንጻር ፔሩ ብምግጣም ንቝጽሪ ተሳተፍቲ ሃገራት ምድብ ኣርባዕተ ክዛዝማኦ እየን። ኣብ ሓሙሻይ ምድብ፡ እስጳኛ፡ ጀርመንን ጃፓንን ፍሉጣት ተሳተፍቲ ክኾና እንከለዋ፡ ካብ ኒውዚላንድን ኮስታሪካን ድማ፡ ብዘካይዳኦ ናይ መጻረዪ ጸወታ ‘ፕለይ ኦፍ’ ክጽምበረአን እየን። ካብ መሪሕነት ሃገራውያን ጋንታታት ብብራዚል ዝተቐደመት በልጁም፡ ኣንጻር እታ ድሕሪ 36 ዓመታት ናብዚ ውድድር ዝተመልሰት ካናዳ፡ ሞሮኮን ተሸላሚት ብሩር መዳልያ ዋንጫ ዓለም 2018 ክሮአሽያን ተመዲባ ኣላ። ኣብዛ ወርሒ’ዚኣ ኣብ መሳልል ደረጃታት ፊፋ ብ1833 ነጥቢ ቀዳመይቲ ኮይና ዘላ ብራዚል፡ ምስ ሰርቢያ፡ ስዊዘርላንድን ካሜሮንን ኣብ ሻውዓይ ምድብ ክትምደብ እንከላ፡ ብሮናልዶ እትቕለስ ፖርቱጋል ከኣ፡ ኣብ ሻሙናይ ምድብ ኣንጻር ጋና፡ ኡራጋይን ደቡብ ኮርያን ጸወታታት ክህልዋ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

3 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.185

ዳህሳስን ምርምርን ዮርዳኖስ ጸጋይ ኣብ ዴንማርክ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ድቂ ቅድሚ ምፍጣሩ ኣብ ዘለዋ ሰለስተ ኣዋርሕ፡ ሜትፎርሚን (metformin) ዝበሃል መድሃኒት ናይ ካልኣይ ዓይነት ሕማም ሽኮር ዝወስዱ ኣቦታት፡ ደቂ-ተባዕትዮ ደቆም ጸገም ዘለዎም ኮይኖም ናይ ምውላድ ተኽእሎኦም ብ40 ሚእታዊት ዝለዓለ ከምዝኾነ ተሓቢሩ። እዚ መጽናዕቲ፡ ኣብ ልዕሊ’ቶም ካብ 1997 ክሳብ 2016 ኣብታ ሃገር ዝተወልዱ 1.1 ሚልዮን ናጽላታት እዩ ተኻይዱ። እዚ ኣብ ሰነዳዊ ጸብጻባት ተመርኲሱ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ቀንዲ ኣተኵሮኡ፡ ካብቶም ኢንሱሊን፡ ሜትፎርሚንን ሳልፉንይሉረዝን (sulfonylureas) ዝበሃሉ መድሃኒታት ናይዚ ሕዱር ሕማም ዝወስዱ ኣቦታት ዝተወልዱ

መድሃኒት ሕማም ሽኮር ኣብ ዝውለድ ዕሸል ጽልዋ ኣለዎ?

“ህጻናት፡ ትሕቲ ሓደ ሰዓት ጥራይ ተለቪዥን ክዕዘቡ ኣለዎም” ው/ጥ/ዓለም ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ትሕቲ ሓሙሽተ ዓመት ዝዕድሚኦም ህጻናት፡ ተለቪዥን፡ ላፕቶፕ ወይ’ውን ሞባይል፡ ኣብ መዓልቲ ክሳብ ሓደ ሰዓት ጥራይ ክዕዘቡ ከምዘለዎም፡ ኣብቲ ንህጻናት ዝምልከት ዘውጸኦ ሓበሬታ ሓቢሩ። እቲ ውድብ ኣብ ሓበሬታኡ፡ ትሕቲ ሓሙሽተ ዓመት ዝዕድሚኡ ቈልዓ፡ ዝበዝሐ ግዜኡ ኣብ ጸወታ፡ ድቃስን ትምህርትን ምስ ዘሕልፎ፡ ኣካላውን ኣእምሮኣውን ጥዕና

ከምዝረክብ’ውን ገሊጹ። ኣባል ውድብ ጥዕና ዓለም ዶ/ር ፊዮና ቡል፡ “እዚ ዕድመ’ዚ ቅልጡፍ ምዕባለ ዝርኣየሉ መድረኽ ስለዝኾነ፡ ስድራ-ቤታት ኣብ ደቆም እኹል ኣድህቦ ሂቦም እወታዊ ባህሪ ከስርጹሉ ዝግባእ ወርቃዊ እዋን’ዩ” ክትብል ኣረዲኣ። ንሳ ኣስዒባ፡ ጥዕናን እወታዊ ልማድን ካብ ንኡስ ዕድመ ከም ዝጅምር ብምጥቃስ፡ ወለዲ ነቲ ደቆም ከማዕብልዎ ዝደልዩዎ ጠባይ ወይ ልምዲ ካብዚ ዕድመ’ዚ ኣትሒዞም ክምህርዎም

ኣዘኻኺራ። ኣብቲ ዝወጸ መጽናዕታዊ ጽሑፍ፡ እቶም ዝበዝሐ ግዜኦም ኣብ ጸወታ፡ ምንባብ መጻሕፍቲ፡ ድቃስን ትምህርትን ዘሕልፉዎ ቈልዑ፡ ምስ’ቶም ኣብ ቅድሚ ተለቪዥንን ካልእ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒታትን ተተኺሎም ዝውዕሉ ክነጻጸሩ ከለዉ፡ ናይ ፈጠራውነት፡ ርእሰ-ምትእምማን፡ ውሳነ ምሃብን ምስ ካልኦት ቈልዑ ናይ ምውሳእን ተኽእሎኦም ዝለዓለ ከምዝኾነ’ዩ እቲ ሓበሬታ ዘመልክት። ዶ/ር ፊዮና ወሲኻ፡ ደቆም መታን ስቕ ክብሉን ደገ ከይወጹን ኢሎም ተለቪዥንን ሞባይላትን ብዘይ ቀይዲ ክዕዘቡ ዘፍቅዱ ወለዲ፡ ንደቆም ብዘይተረድኦም መንገዲ ይጎድእዎም ከምዘለዉ ኣብሪሃ። ኣስዒባ፡ ወለዲ ንደቆም ኣብ ሃናጺ ወይ ኣዘናጋዒ ዝበልዎም ጸወታታት፡ ንባብን ካልእ ከማዕብሉዎ ዝደልይዎ ሞያን፡ ባዕላቶም ኣብነት እናኾኑ ከርእይዎም ዝበለጸ ከምዝኾነ ገሊጻ። ኣብ መወዳእታ፡ ወለዲ፡ ኣብታ ደቆም ቴለቪዥን ዝርእዩላ ሰዓት መታን ዘይተረድኦም ሕቶ ክምልሱሎም፡ ምስኦም ሓቢሮም ክርእዩ ውድብ ጥዕና ዓለም መኺሩ።

ካብ ስርዓተ-ጸሓይ ወጻኢ 5 ሽሕ ፕላኔታት ተረኺበን መደበር ምርምር ጠፈር ኣመሪካ (ናሳ)፡ ካብ ስርዓተ-ጸሓይ ወጻኢ ልዕሊ 5 ሽሕ ፕላኔታት ከምዝተረኽባ ሓቢሩ። እዘን ካብ ስርዓተ-ዙረተ ጸሓይ ወጺአን ኣብ ገዛእ-ርእሰን ኮነ ኣብ ካልኦት ከዋኽብቲ ዑደት ዘካይዳ ብርክት ዝበላ ፕላኔታት፡ ኣብ ውሽጢ 30 ዓመታት እየን ክድህሰሳ ክኢለን ዘለዋ፡፡ እዘን ዝተረኽባ ፕላኔታት፡ ገለ ንመሬት ዝመስላ፡ ገለ ኣብታ ብርሃን እትምግበን ኮኾብ ጠቢቐን ዑደት ዘካይዳ፡ ገለ ንፕላኔት ነፕቱን ዝመስላ፡ ገለ ከኣ ብጋዝ ዝቖማ ኣዝየን ዓበይቲ ፕላኔታት ከምዝኾና’ዮም እዞም

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ካቴድራል ፋርማሲ ኣኽርያ ፋርማሲ ሰለማዊ

ክኢላታት ስነ-ኮኾብ ዝገልጹ። ዝበዝሓ ካብዘን ፕላኔታት ከኣ፡ በታ ኣብ 2009 ናብ ጠፈር ዝተላእኸት’ሞ ኣብ 2018 ካብ ስራሕ ዘዕረፈት ኬፕለር ዝተባህለት ቴለስኮፕ ጠፈር ናይቲ መደበር’የን ክልለያ ክኢለን። ካብ ጸሓያዊ ስርዓት ወጺኣ ዑደት እተካይድ ፕላኔት፡ ንመጀመርያ እዋን ኣብ 1995 እያ ተረኺባ። መደበር ምርምር ጠፈር ኣመሪካ፡ ኣብ ቀረባ መጻኢ፡ ባህርያትን ኣቃውማን እዘን ካብ ስርዓተ-ዙረት ጸሓይ ወጺአን ዑደት ዘካይዳን ካልኦት ወዲ-ሰብ ክነብረለን ዝኽእል ፕላኔታትን ንምድህሳስ፡

ዝተራቐቓን ኣዝየን ምዕቡላትን ዝኾና ቴለስኮፓት ናብ ጋላክሲ ክሰድድ መደብ ከምዘለዎ ኣብ መወዳእታ ሓቢሩ።

ኣብ ሆላንድ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ዝተዳቐቑ ፕላስቲካት ካብ ኣየር፡ ማያዊ ኣካል፡ እንስሳታትን መግብን ሓሊፎም ኣብ ደም ሰብ’ውን ክርከቡ ከምዝተኻእሉ ተሓቢሩ። 80 ሚእታዊት ካብቶም ኣብዚ ምርምር ዝተሳተፉ 22 ወለንተኛታት ደቂ እታ ሃገር፡ ኣብ ደሞም ዝተዳቐቑ ፕላስቲካት ክርከብ ተኻኢሉ። 50 ሚእታዊት ካብቲ ዝተረኽበ ፕላስቲክ ከኣ፡ ኣብ መዐሸጊ ማይ፡ መጠቕለሊ መግብን መለስለሲ ከንፈርን ዝርከብ ብፖሊያትሊን ቴረፕለይት (polyethylene terephthalate (PET)) ዝፍለጥ ፕላስቲካዊ ባእታ’ዩ ኮይኑ ጸኒሑ። እቲ ብካልኣይ ደረጃ ተሰሪዑ ኣብ ደም እቶም ተሳተፍቲ ብልዑል ዓቐን ዝተረኽበ ፕላስቲካዊ ባእታ ከኣ፡ ፖሊይስታይሪን (polystyrene) ኮይኑ፡ ኣብ ኣቕሑ ክሽነ’ዩ ብብዝሒ ዝርከብ። እቶም ነዚ መጽናዕቲ ዘካየዱ ተመራመርቲ፡ ኣብ ደም እዞም ተሳተፍቲ፡

ዩኒቨርስቲ ኮርነል - ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ፡ ምውሳኽ ክሊማዊ ዋዒ፡ ኣብ ፍርያት እቶት ከብቲ ዓመታዊ ካብ 15 ክሳብ 40 ቢልዮን ዶላር ዝግመት ክሳራ ከስዕብ ከምዝኽእል ገሊጹ። እዚ መጽናዕቲ’ዚ፡ ብዓለም-ለኻውያን ጉጅለ ስነ-ፍልጠተኛታትን ክኢላታት ስነ-ቁጠባን’ዩ ተኻይዱ። ከብቲ፡ ካብቲ ኣካላተን ክጻወሮ ዝኽእል ዓቐን ሙቐት ንላዕሊ ኣብ ዘለዎ ከባቢ ምስ ዝነብራ፣ ክብደተን፡ ዝህበኦ ጸባን ናይ ምውላድ ተኽእሎአንን ሓፈሻዊ ድሕነተንን

በዚ ምርምር ክልለዩ ዘይከኣሉ ካልኦት ኣዝዮም ደቀቕቲ ፕላስቲካት እውን ክህልዉ ከምዝኽእሉ ኣሚቶም። ኣስዒቦም ድማ፡ እዞም ዝተዳቐቑ ፕላስቲካት፡ ኣብ ጥዕና ወዲ-ሰብ ዝህልዎም ኣሉታዊ ሳዕቤን ንምልላይ ሰፊሕ መጽናዕቲ ከካይዱ ከምዝኾኑ ሓቢሮም። “እዚ መጽናዕቲ ዋላ ኣብ ውሑዳት ሰባት ይካየድ እምበር፡ ዝተዳቐቑ ፕላስቲካት፡ ካብ ከባቢና ሓሊፎም ኣብ ሰብነትና’ውን ህላውነቶም ከምዘውሓሱ ዘረጋገጸ’ዩ” ክብሉ እቶም ተመራመርቲ ኣብ መወዳእታ ገሊጾም። ጎደና

ጎደና ዶጎሊ 175-65 ከባቢ ኣልፈርማዮ ጥቓእንዳ ኦርሲ ጋራጅ ጎደና ሸርኢት -135፡ ከባቢ ኣኽርያ ጎደና ሮራ መንሳዕ ቁ.ገዛ 19 ፊት ፋብሪካ ሚዛን እያሱ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ኣሕታሚ እቲ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ዶ/ር ማርተን ወንሲንክ፡ እዚ መጽናዕቲ ብዓይነቱ ናይ መጀመርያ ከም ዝዀነ ድሕሪ ምምልካት፡ ሓደ ርጡብ ዝኾነ መደምደታ ክወሃበሉ ከምዘይከኣል ገሊጹ። እንተኾነ፡ ሜትፎርሚን ዝወስድ ወዲ-ተባዕታይ፡ ምስ መጻምዱ ቈልዓ ክወልዱ ምስ ዝሓስብ፡ ኣቐዲሞም ምስ ክኢላ ጥዕና ክላዘቡ መኺሩ። ካብዚ ሓሊፉ ግን፡ ኣብ ድቂ ጸገም ከይፍጠር ኢልካ ብኢደ-ዋኒንካ ዝካየድ ምቍራጽ እዚ መድሃኒት ሓደገኛ ከምዝኾነ ዶ/ር ማርተን ወሲኹ የመልክት። ኣብ ካልእ መጽናዕቲ ከኣ፡ ሕማም ሽኮር ዘለወን ነፍሰ-ጾራት፡ ኣብ ደመን ዝርከብ ዓቐን ሽኮር ብግቡእ እንተ ዘይተቘጻጺረንኦ፡ ጸገም ዘለዎ ዕሸል ናይ ምግልጋል ተኽእሎአን ዝለዓለ ከምዝኾነ ተረጋጊጹ።

“ክሊማዊ ዋዒ ኣብ ኣፍረይቲ ከብቲ ከቢድ ጽልዋ ክህሉዎ’ዩ” ተባሂሉ

ኣብ ደም ሰብ ዝተዳቐቑ ፕላስቲካት ተረኺቦም

ዕለት 3/4/2022

ናጽላታት’ዩ ገይሩ። ድሕሪ እቲ ዝተኣከበ ሓበሬታ ከኣ፡ ኣብተን ድቂ ቅድሚ ምፍጣሩ ዘለዋ ሰለስተ ኣዋርሕ መድሃኒት ሜትፎርሚን ዝወሰዱ ኣቦታት፡ ደቂ-ተባዕትዮ ደቆም፡ ጸገም ናይ መፍረ ኣካል ዘለዎም ኮይኖም ክውለዱ ልዑል ተኽእሎ ከምዘሎ’ዩ ተረጋጊጹ። ሜትፎርሚን፡ ኣብ ምቁጽጻር ልዑል ዓቐን ሽኮር ዘገልግል ልሙድ መድሃኒት’ዩ። ኣካየድቲ’ዚ መጽናዕቲ፡ ጥንሲ ቅድሚ ምፍጣሩ ዘሎ ሰለስተ ኣዋርሕ፡ ኣብ ምዕባለ እቲ ድቂ ዝፈጥር ዘሎ ዘርኢ ወዲ-ተባዕታይ ልዑል ጽልዋ ዘለዎ ግዜ ከምዝኾነ’ዮም ዝጠቕሱ። እንተኾነ፡ እቲ ድቂ ቅድሚ ምፍጣሩ ቅድሚ ሰለስተ ኣዋርሕን ድሕሪኡን ዘሎ እዋናት፡ እዚ መድሃኒት ዝወሰዱ ደቂ-ተባዕትዮ ኣብ ደቆም ዝኾነ ጸገም ከምዘይተራእየ ኣረዲኦም።

ቁ.ቴሌፎን 127565

ብኣሉታ ከምዝጽሎ ድማ ይገልጽ። እዚ ኩነት’ዚ ከኣ፡ ብፍላይ ነቶም ኣብ ትሮፒካዊ ቅናት ኣብ ዝርከቡ ሰፊሕ ከባቢታት ናይ ደቡብ ኣመሪካ፡ ኤስያን ኣፍሪቃን ዝነብሩ ሓረስቶት ብከቢድ ክጸልዎም ከምዝኽእል፡ ኣሕታሚ እዚ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ተመራማሪ ፊልፕ ቶርንቶን የጠንቅቕ። እቶም ተመራመርቲ፡ ኣብ ምዝዛም ናይዚ ዘመን’ዚ እንድሕር ክሊማዊ ዋዒ ብልዑል ዓቐን ወሲኹ፡ እቶት ፍርያት ከብቲ ዓመታዊ ናይ ከባቢ 39.94 ቢልዮን ዶላር ክሳራ ከጋጥሞ ከምዝኽእል እዮም ዝገልጹ። ኣስዒቦም ድማ፡ ዓቐን ሙቐት ካብዚ ዘለዎ እንድሕር ብዘይተጋነነ መልክዕ ወሲኹ፡ ዓመታዊ እትዋት ፍርያት እዘን እንስሳታት ናይ ኣስታት 14.9 ቢልዮን ዶላር ክሳራታት ከጋጥሞ ከምዝኽእል ኣሚቶም። እዞም ክኢላታት ቀጺሎም፡ ብፍላይ እቶም ኣብ ማእከላይን ትሑትን ኣታዊታት ዘለወን ሃገራት ዝርከቡ፡ ዕለታዊ መነባብሮኦም ኣብ ምርባሕ ስጋን ጸባን ዝህባ ከብቲ ዝነጥፉ ሓረስቶት ብከቢድ ክጽለዉ ከምዝኽእሉ ይሕብሩ። ነዚ ድሕሪ ዓሰርተታት ዓመታት ከጋጥም ይኽእል’ዩ ተባሂሉ ተኣሚቱ ዘሎ ጸገም ብእዋኑ ንምፍታሕ ከኣ፡ ልዑል ዓቐን ሙቐት ክጻወራ ዝኽእላ ከብቲ ምፍራይን ምድቓልን፡ ፍርያት ንምኽዕባት ክሕግዝ ዘኽእል ትሕተ-ቅርጺ ምውዳድን ከምዘድሊ እቶም ክኢላታት ኣረዲኦም። ኣብ መወዳእታ ከኣ፡ ኣብዚ ኩሉ ከይተበጽሐ እንከሎ፡ ኩሉ ሰብ ኣብ ምንካይ ናብ ህዋ ዝትፍኡ በከልቲ ጋዛት እጃሙ ከበርክት ተማሕጺኖም። ቁ.ስልኪ 127188 08370238 07463110

መበል 31 ዓመት ቁ.186 ገጽ 2

ሰሉስ 5 ሚያዝያ 2022 ገጽ 4 ሸባብ

ገጽ 3

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ ገጽ 5

ገጽ 7

ሃ ማመተኤ

ሕርሻን ሓምላይ ወፍርን ኣብ ሓሳባት ን/ዞባ ቅሮራ ገብረትንሳኤ ዳምር

ጾምን ጥዕናዊ ረብሓታቱን

ኣብ ዞባ ማእከል፡ ብ31 መጋቢትን 1 ሚያዝያን ኣብ ዝተወደበ ናይ ምልውዋጥ ተመኲሮ መድረኽ፡ ንሓደስቲ ኣመሓደርቲ ከባቢ ኣብ ስራሖም ዝሕግዞም ኣስተምህሮ ተዋሂቡ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ ኣብ ምምሕዳር ዞባ ሓላፊ ክፍሊ ስታቲስቲክስን ጂኦግራፍያዊ ሓበሬታን ኣቶ ቴድሮስ ተኽለ፡ እቲ ክፍሊ ብዛዕባ ዘሰላስሎ ንጥፈታትን ተራ ኣመሓደርቲ ከባቢ ኣብ ምዕዋቱን ሰፊሕ መግለጺ ኣቕሪቡ። ምምሕዳራት፡ ኣብ ከክልተ ዓመት መዝገብ ነበርተን ንምጽፋፍ ዝስርሓሉ መደብ ከምዘሎ - እንተኾነ ብዝተፈላለየ ምኽንያት ከም’ቲ ዝድለ ክስጒም ከምዘይጸንሐ ዝጠቐሰ ኣቶ ቴድሮስ፡ ኣብ ወርሒ ሚያዝያ፡ ግንቦትን ሰነን ናይ’ዚ ዓመት’ዚ ኩለን ምምሕዳራት ናይ ነፍሲ-ወከፍ ስድራ-ቤት መዝገብ ከጻፍፋ መደብ ተዋሂቡ ስለዘሎ፡ እቶም ኣመሓደርቲ ተራኦም ከዕዝዙ ተላብዩዎም።

ልቓሕ፡ ሓደ ካብቲ ንደቂሰብ ዘዛምድ ብዙሕ ማሕበረቍጠባዊ ሰኪዔታት እዩ። ኵሎም ሕብረተሰብ ብዝተፈላለየ መልክዑ ድማ የተግብሩዎ። ገለ ሕብረተሰብ ንኣለቃሕን ተለቃሕን ዘርብሕ ባህሊ ልቓሕ የዘውትሩ። ንኣብነት ተለቃሒ ገንዘብ እንተ ኣድልዩዎ፡ ንብረት ከም ዋሕስ ብምቕማጥ ወይ ብኣንጻሩ ብምርድዳእ ይልቃሕ። ገለኦም ድማ ኣለቃሒ ገንዘብ ኣለቂሑ ብመልክዕ ሓረጣ ዓስቡ ከም ዝረክብ ይገብሩ። ካልኦት’ውን ተለቃሒ ብመልክዕ ንብረትን ጕልበትን ከም ዝኸፍል ይገብሩ ...። ኣብ ዝተፈላለየ ሕብረተሰብ ብዙሕ መልክዓት ልቓሕን ምትሕግጋዝን ይዝውተር። ልቓሕ ኣብ ሕብረተሰብና፡ ብዝተፈላለየ መልክዑ፡ ካብቲ ንዘመናት ንሓድሕድና እናተሓጋገዝና ንጽንኩር ኵነታት ክንሰግር እንጥቀመሉ ዓይነት ማሕበራዊ ምጥውዋር እዩ። እንተዀነ ኣብ ሕብረተ-ሰብና ንተለቃሒ ብዝሕግዝን ንኣለቃሒ ብዝጥዕምን ኣገባብ እምበር፡ ንሓጋዝን ንተሓጋዝን ዘርብሕ ዓይነት ባህሊ ልቓሕ ዳርጋ ኣይፍለጥን’ዩ ነይሩ። ንሱ ጥራይ ዘይኰነ፡ ልቓሕ፡ ሓደ ካብቲ እምነትን ቅንዕናን ሕብረተ-ሰብና ዝንጸባረቐሉ ተርእዮታት እዩ። ግደ ሓቂ ምዝራብ ልቓሕ በዚ ሕጂ ዘለና መረዳእታ፡ “ኣብ ሕብረተ-ሰብና ይፍለጥ ነይሩ፡ ” ክንብል ኣይንኽእልን ኢና። እቲ ቀደም ካብ ናይ ልቢ ቀራቢ፡ ቤተ-

ልቓሕ ከም ወልፊ ልቓሕ ከም ወልፊ ሰብ፡ ሓው ወይ ሓብቲን ብምስጢር ይሕተት ነይሩ፣ እቲ ምስጢር ድማ ብዘይካ ተለቃሕን ኣለቃሕን ካልእ ኣይፈልጦን ነበረ። ኣብ ሕብረተሰብ ኤርትራ ሓደኦም መጻምድቲ ከይተረፈ ዘይፈልጦ ልቓሕ ከም ንቡር ይውሰድ። እዚ ብኽፍኣት ዘይኰነ መጻምድቲኻ ከይተሸግር ብምባል ዝትግበር እዩ። ሰበይቲ ክትልቃሕ እንተዀይና፡ ሓብታ ወይ ንዕልታ ኣብ ጥቓኣ እንተ ሃልየን፡ መጀመርታ ካብአን ትልቃሕ፣ እንተ ዘይኰይኑ፡ ካብ መቕርባ ትልቃሕ። ሰብኣያ ከይፈለጠ ድማ ትመልሶ። ሰብኣይ’ውን ንበዓልቲ ቤቱ ወላ ኣብ ኵሉ ንጥፈታቱ የማኽራ፡ ንግዜኡ ክሰግሮ ዝኽእል ጸገም እንተ ኣጋጢምዎ፡ ቀስ ኢሉ ካብ ዓርኩ ወይ ሓዉ ብምልቃሕ ይሓልፎ። ብዓልቲቤቱ ከኣ ከይፈለጠት፡ ቀሲና፡ ብዘይ ሻቕሎት ሓዳራ ትኣሊ። ሎሚ ግን ከምቲ ኣቦታትና፡ “ዘረባ ክልተ፡ ትሕቲ ምድሪ፣ ዘረባ ሰለስተ ድማ ዘርኢ ምድሪ፡” ዝብሉዎ፡ ክትልቃሕን ዓዲ ምሉእ ክሰምዕን ሓደ ይኸውን! ናይ ገለኦም ኣለቃሕቲ እሞ ሕልፍ ዝበለ እዩ። ሓደ ሰብ ንኸልቅሕዎ ሓቲቱዎም ይነብር። ተለቃሒ ሕራይ ከም ዝበተባህለ ከይፈለጠ፡ ኵሉ ሰብ ከም ዝተለቅሐ ይፈልጥ። ብኣንጻሩ ገለ ተለቃሕቲ ድማ ላሕ ዘበሉ ይዀኑ’ሞ ክትሰትሮም ሽግር ይኸውን። ምልቃሕ ነውሪ ኣይኰነን፣ እንታይ ድኣ ወሲድካ ምድንጓይን ንገባሪ ጽቡቕካ ምትላልን’ዩ ነውሪ። ገለ ሰባት ልቓሖም ካብ ሓደ ሰብ

ናብቲ ካልእ እና’ሰጋገሩ፡ ኣብ ናይ ልቓሕ “ሰርኩላር” ዝነብሩ ኣለዉ። ከምዚኦም ዓይነት ሰባት ልቓሕ ግዝያዊ ሽግርካ ንምፍታሕ እትጥቀመሉ መሕለፊ ጸባባ ገይሮም ኣይርእዩዎን። ንዘለካ ቍጠባዊ ጸገም ነባሪ ፍታሕ ኣብ ክንዲ ምምጻእ፡ ኣብ ናይ ልቓሕ ዓንኬል መዕቈቢ ብምርካብ ንሓዋሩ ምሕባእ እዩ። ከምዚኦም ዓይነት ሰባት ብወልፊ ልቓሕ ንሓዋሩ ዝተለኽፉ እዮም። “እንታይ ኰይነ’የ ካብ ከማይ ክልተ ኢድ፡ ዓይኒን ብርኪን ዘለዎ ሰብ ዝጽበ ዘለኹ?” ኢልካ ኣክንዲ ምሕታት፣ “ናይ ገዛ ክራይን ኣውደኣመትን ካብ ክስቶ ከመይ ገይረ’የ ዘምጽእ?” ብምባል ምኽኒት መለቅሒ ክትሓስብ ትጅምር። ወርሓዊ ኣታዊኻ ከመይ ገይርካ ኸተዕቢ ኽትሓስብ ከም ዘለካ ትርስዕ። ካብኡ ዝበኣሰ፡ ልቓሕ፡ ምስ ግዜ ይቐለልካ’ሞ ሽግርካ ብተዛማዲ ድሓን ከሎ ካብ ኽትፈትሖ ትውስን ክትልቃሕ ትወናወን። ኣመል ልቓሕ ናይ ምስራሕን ምጽዓርን ድሌት ጥራይ ኣይኰነን ዘኽስር። ዝበዝሐ እዋን ልቓሕ

ክበሃል ከሎ ገንዘብ ወይ ንብረት ጥራይ ኣይኰነን። እምነት፡ ስምን ዝናን እውን የካትት እዩ። እቲ ዝኸፈአ ነገር እንተ ሃልዩ ተጸባይ ምዃን እዩ። ኣብ ነብስኻ ክትምርኰስ እናኸኣልካ ሓገዝ ትጽበ እንተ ደኣ ዄንካ፡ መቕርብካ፡ ፈላጥቲኻን ኣዕሩኽትኻን ጥራይ ዘይኰኑ፡ ኣባላት ስድራቤትካ’ውን ኣባኻ ዘለዎም ክብሪን ግምትን ከጕድሉ ይረኣዩ። እዚ ዘገርም ኣይኰነን። ከም ሰብ ኣብ ነብስኻ ተሞርኲስካ ደው ዘይትብል እንተ ዄንካ ንዝዀነ ጸግዒ ኽትከውን ኣይትኽእልን ኢኻ። ኣብ ግዜ ሽግር ዋሕስ ክትከውን ኣይትኽእልን፣ ኽትድንደን ጽቡቕ እንተ ዘይኰነ፡ ባህርያዊ’ዩ። ብዙሓት ሰባት ዝከኣሎም እናጸዓሩ ዘይኣኽለሎም ኣለው። ኣብ ስራሕ ክቐንዓካን ዘይክቐንዓካን ይኽእል፣ ዕድላት ዘይምልላይን ብግቡእ ዘይምጥቃምን ክኸውን ይኽእል። እዞም ክስተታት እዚኣቶም ግን ምስ ስንፍና ዝቝጸሩ ኣይኰኑን። ምስ’ቶም ካብ ወርሒ ናብ ወርሒ ብሓገዝ ኣባላት ስድራቤትን ብልቓሕን

“ፍርያት ዮሃንስ ኮልሞዲን፡ ...

ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ሲንየር . . .

ማእከል - ንኣመሓደርቲ ከባቢ ኣስተምህሮ ተዋሂቡ

ትዕዝብቲ ጀሚል ስዒድ “ህጥር ዝበለ ምሳሕ እስከ ሎሚ ንመሳሕ፡” በለ ሓደ ዓርከይ ኣብ ገጹ ምሉእ ሩፍታ እናተነቦ። “ምሳሕ ጥራይ ዘይትብል ደኣ እቲ ህጡር ምሳሕከ ከመይ’ዩ?” ማለቱ ኣይጠፍኣንን እኳ እንተ ነበረ፡ “እንታይ ኮን ተረኺቡ ፍሉይነት ደልዩሉ፡” ኢለ ሓሲበ ክሳዕ ዘስተንትኖ’የ ንኣንፈይ ሓቲተዮ። ንሱ ከይመለሰ፡ ኣነ ከይደገምኩ ናብታ ነዘውትራ ቤት መግቢ ከድና። ምስቲ መግቢ ዝወርድ ዝነበረ ዕላል፡ ምስጢር ናይቲ “ህጡር ምሳሕ” ኣቃሊዑዎ። ወርሒ ምሉእ ድፍእ ኢሉ ክሰርሕ ድሕሪ ምቕናይ፡ ጻማ ድኻሙ ስለ ዝተኸፍለ “ህጡር ምሳሕ” ገይሩ ይጽምብሎ ነበረ። ሓደ ሓደ እዋን ንነብስኻ መብጽዓ ብምእታው፡ ንዝመደብካዮ ዕዮ ድፍእ ኢልካ ድሕሪ ምዝዛምካ፡

ነፍሲ-ወከፍ ምምሕዳር፡ ንዝተመዝገቡ ነበርቲ ምሉእ ኣገልግሎት ከምዝህብ ምርግጋጽ፣ መንእሰያት 18 ዓመት ዕድመ ኣብ ዝመልኡሉ - ወረቐት ሃገራዊ መንነት

“ዘይተባረኸ ኣታዊ ገንዘብ፡ ኣይዕቈርን” ክትጽምብሎ ጽቡቕ ምዃኑ፣ ንነብስኻ ሓደ ናይ መተባብዒ ኣገባብ ምዃኑ፣ ዕዮኻ ተተኺልካ ንኽትዛዝሞ ድርኺት ይፈጥር ምዃኑ ኣብ ገለ ኣንቢበ እፈልጥ’የ። እዚ ብጻየይ፡ ንነፍሲወከፍ ሰሪሑ ዝተኸፍሎ ስራሕ፡ ብወጻኢታት እንተ ዘይባሪኹዎ፡ እቲ ገንዘብ ከም ዘይቅኒ’ዩ ዝኣምን። “ዝረኸብካዮ ኣታዊ ግብሪ እንተ ዘይከፊካ፡ መንግስቲ ይሕዘካ፣ ዝረኸብካዮ ገንዘብ ንመፈስሂ ገለ ፈይ እንተ ዘይኣቢልካ፡ ነብሲ ትኸሰካ፡” በሃላይ እዩ። ውሑድ ገንዘብ እንተ ኣእትዩ፡ ማክያቶ-ካፕቺኖ ብምግባዝ መፈስሂ ነብሲ ይገብር፣ ህጥር ዝበለ ገንዘብ እንተ ኣእትዩ ኸኣ ኣህጢሩ የፈስህ። ክፍሳህ እንከሎ ከም ዝክር ሓደ ካብ ፈለጥቱ እንተወሓደ ክህሉ ኣለዎ። ንሕና ኸኣ “ዘውጻእካዮ ይተክኣልካ፡” “ትበልዖ ይግበርካ፡” እናበልና ንምርቖ፣ ክንስሕቕ እንተ ደለና ኸኣ “ካልእ ህጡር ስራሕ

ይፍጠረልካ፡” ንብሎ። እዚ ፈተዊየይ፡ ገንዘብ ተኸፊሉ ኣብ ኢዱ ምስ ተረከበ’ዩ “ንመን ክጽውዕ፡” ኢሉ ዝሓስብ። ብኣንጻሩ “ጥምቢ” እንብሎ ሓደ መሳርሕተይ ኣሎ። ኣሽንባይዶ ጽዒሩ ዝተኸፍሎ ገንዘብ፡ ወዲቑ ዝረኸቦ ገንዘብ፡ ቅንጣብ ከጥፍኣሉ ኣይደልን። “ገንዘብ ቅድም ገዛ (መጠራቐሚ ካዝና፡ ባንክ፡ ...) ይኣቱ፣ ገዛ በጺሑ ዘይተመልሰ ገንዘብ በረኸት የብሉን፡ ” በሃላይ እዩ። ይብዝሓ-ይውሓዳ ቅድም ናብ ገዛኡ የብጽሐን። ግደ ሓቂ ገዛ ክበጽሓ እምበር ተመሊሰን ክወጽኣ ርእየ ኣይፈልጥን። ምኽንያቱ ኣብ ካፈ ኣትዩ ሻሂ ዝሰትየላ ግዜ፡ ንመዓልቲ ሓንሳዕን ፍልጥትን እያ፣ ዝእዝዛ’ውን ንሳ እያ። ኣብ ወርሒ ኣብ እንዳ ካፈ ዝወጽኣ ገንዘብ ፍሉጣት እየን። “ገዛ ዘይኣተወ በረኸት የብሉን፡” ክብል ከሎ መጀመርታ ገዛ ኣእትዩ ዘውጽኦ ይመስለኒ ነይሩ። “ነገሩ

ግን “ዘይተቐመጠ ገንዘብ በረኸት ኣይህሉዎን፡” ማለቱ’ዩ። ዝተዓቝረ ገንዘብ ካብ ኮንቱ ብኽነት የድሕን፣ ናይ ጽባሕ ውሕስነት ይፈጥር፡ ርእሰ-ምትእምማን የሕድር፡ ሓይሊ ይህብ፡ ምዃኑ ንእሽተይ መንቋሕቋሕታ ኣላትኒ። ግን ከኣ ኵሉ ዝተዓቝረ፡ “ገንዘብ በቃቕሲ መከራ ይጽበ፡” ከም ዝብሃል፡ መከራ መጺኡ ከየህጕጎ ንዝያዳ ውሕስነት ወፊሩ ክራባሕ እንከሎ’ዩ ዝሓይሽ። ዘይራባሕ ገንዘብከ በረኸት ኣሎዎዶ ክንብሎ ንኽእል ኢና? ሓደ እዋን፡ ኪዳነ ንዝብሃል መሳርሕትና ክንነግዶ ኢልና ገዛኡ ንኸይድ። ካብቶም መካይድተይ ዝነኣስኩ ኣነ’የ ነበርኩ። እናተመገብና፡ “ጀሚል ወደይ፡ እዛ ፍርጀይ ርኣያስከ፡ ጽብቕቲዶ? ተለቪዥነይከ? ኣርማድዮይ? ከረዴንሳይ? ከብሒ መጽሓፍቲኸ?” እናበለ እቲ ፍርይ ፍርይ ዝበለ ኣቝሑት ገዛኡ ከም

ከውጽኡ ጐስጓሳት ምክያድ፣ ነባሪ ናይ ዝነብረሉ ገዛ ንጹር ኣድራሻ ኣብ ሰነዱ ከምዝተሓዝ ምርግጋጽ፣ ኣብ ውልቀ-ሰባት ናይ ዝህሉ ምቅይያር ሓበሬታ መስርሕ፡

ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎ ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቡ ክንክን ክግበረሉ ዝጸንሐ ሓደ ዜጋ፡ ሓውዩ ትማሊ ተፋንዩ። ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,728 በጺሑ ኣሎ። እዚኣቶም - 9,624 ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ ሓደ ድማ ጌና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቡ ዝርከብ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 04 ሚያዝያ 2022

ማእከል - ዓለማዊ መዓልቲ ‘ኦቲዝም’ ብደረጃ ሃገር ተዘኪራ ዓለማዊ መዓልቲ ‘ኦቲዝም’፡ “ሱታፌ ኣብ ቦታ ስራሕ፡ ብድሆታትን ዕድላትን ድሕሪ እዋን ለብዒ’’ ብዝብል ቴማ፡ ብደረጃ ሃገር - ኣብ ዞባ ማእከል ከባቢ ማይ-ድምነት ንዝተተኽለ ፈልሲታት ብምክንኻን ብ2 ሚያዝያ ተዘኪራ። ኣቦ-መንበር ሃገራዊ ማሕበር ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና ሌተና ኮሎኔል ብርሃነ በዂረጽዮን፡ ተልእኾ ናይ’ዛ ዕለት፡ ን‘ኦቲዝም’ ግቡእ ኣፍልጦ ብምሃብ፡ ብድሆታት ምስ ‘ኦቲዝም’ ዝነብሩ ብምርዳእ፡ ኣብ’ቲ

እናተሰጋገሩ፡ ዝበዝሕ ግዜኦም ኣብ እንዳ ሻሂታት ዘጥፍኡ ኣይመዛዘኑን። እዞም እናጸዓሩ ዘይኣኽለሎም እቶም ምሕጋዞም ብሓቂ ዘየሰልኪዩ እዮም። ብዝዀነ ልቓሕ መናብርቲናን ሓደ ካብቶም ኣብ እዋን ሽግር ዋሕስ ዝዀኑናን እንዀርዓሎም ክብርታት እዩ። እንተዀነ ከም ወልፊ እንተ ሰሪጹ መድሃኒቱ ብቐሊል ዝርከቦ ኣይኰነን። ወልፊ ለቓሕ እንተሒዙና እቲ መጀመርታ ክንፍትኖ ዘለና መድሃኒት እምበኣር ኣታዊታትካ ንምዕባይ ዝከኣለካን ዘጋጠመካን ምስራሕ እዩ። ብዙሕ ሰብ ዝበለጸ ስራሕ ክረክብ ክብል፡ ሓደ፡ ክልተ፡ ሰለስተን ልዕሊኡን ኣዋርሓ ኮፍ ዝብል ኣሎ። እዚ ማለት ናይ ሓደ፡ ክልተ፡ ሰለስተን ልዕሊኡን ኣዋርሕ ኣታዊታት፡ ብዝሑ ብዘየገድስ፡ ኮፍ ኢልና ኣሕሊፍና ማለት’ዩ። እቲ ካልእ ሓጋዚ ክኸውን ዝኽእል መድሃኒት ድማ ወጻኢታትካ ምቍጽጻር እዩ። ሓደ ካብቲ ንብዙሓት ሰባት፡ ርኹባት ከይተረፉ፡ ግዳይ ይለቓሕ ዝገብሮም ኣዕናዊ ባህሪ ምሕንሻሽ እዩ። ከምቲ ሓደ እንግሊዛዊ ኽኢላ ስነ-ቍጠባ ዝበሎ፡ “ሃብታም ዝበሃል ሰብ ብዙሕ ገንዘብ ዘለዎ ዘይኰነ፡ ንዘለዎ ገንዘብ ኣብ ምንታይ ከም ዘውዕሎ ዝፈልጥ እዩ።” ዝዀነ ሰብ ተጻጊሙ ሓደ ሕምሲት ካብ ኣታዊታቱ ከቐምጥ እንተ ኽኢሉ፡ ኣብ ግዜ ሽግር ብዘይ ትጽቢት ክሓልፎ ይኽእል፣ እንተ ዘይኰነ ድማ ብምጡን ሓገዝ ንእዋን ጸበባ ክሓልፎ ይኽእል። ድልዱልን ውሑስን መጻኢ ከም ዝህሉዎ እውን ዘማትእ ኣይኰነን። ዜርና ዜርና እቲ ካብ ወልፊ ልቓሕ ዘናግፍ ፍታሕ እምበኣር እቲ ኵሉ ግዜ ዝንገር ስራሕን ዘይምሕሻሽን - እዩ።

ዘጋጥሞም መሰናኽላትን ኣድልዎን ኣድህቦ ብምግባር - ግጉይ ኣመለኻኽታ ንኽመሓየሽን መሰላቶም ንኽረጋገጽን ምስራሕ ከምዝዀነ ኣገንዚቡ። እዚ ዝኸበደን ዝተሓላለኸን ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና’ዚ ብቐንዱ፡ ሕቶ ሕብረተሰብ ስለዝዀነ፡ ዝምልከቶም ኣካላት ብፍላይ ድማ ሚኒስትሪታት ትምህርትን ጥዕናን፡ ናብ’ቲ ኣብ ከባቢናን ዓለምን ተበጺሑ ዘሎ ደረጃ ንምድያብ ብዕቱብ ክሰርሑሉ ተላብዩ።

እዚ ከም’ዚ ኢሉ እንከሎ፡ ጨንፈር ማሕበር ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና ኣብ ዞባ ደ/ቀይሕ ባሕሪ፡ ኣህጉራዊ መዓልታት ‘ኦቲዝም’ን ‘ዳውንሲንድሮም’ን ብዞባ ደረጃ ንፈለማ እዋን ኣብ ከተማ ዓሰብ ዘኪሩ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ ንስነፍልጠታዊ ጠንቅታት ‘ኦቲዝም’ን ‘ዳውንሲንድሮም’ን ዘብርህ፡ ከምኡ’ውን ምስኡ ንዝነብሩ ወገናት ክግበር ኣብ ዘለዎ ናብዮት ዝምልከት መግለጺታት ቀሪቡ።

ዘስተውዕለሉ ገበረ። ናባይ ቅርብ ኢሉ “ስለምንታይ ከምኡ ኢለካ ሓደ መዓልቲ ክነግረካ’የ፡” በለኒ። ካልኦት መሳርሕተይ ከም ጃህራ ቈጺሮሞ ነበሩ። መዓልቲን ከልቢን ከይጸዋዕካዮም ይመጽኡ ከም ዝብሃል፡ ሓደ እዋን ብስራሕ ብሓደ ምስ ገሽና እቲ ክብለኒ ዝደለየ በለኒ። ባህሪ ስራሕና ምስ ጽገና ዝተሓሓዝ ብምዃኑ፡ ምስ ብዙሕ ሰብ ክንራኸብ ዕድል ኣሎና። ኪዳነ ስርሑ ድሕሪ ምዝዛሙ “ናይ ሻሂ” ኢሎም ዝምጥውሉ ገንዘብ፡ ኵሉ ይዓቝሮ ነበረ። ንሱ ጥራይ ዘይኰነ፡ ዘይሓሰቦ ገንዘብ እንተ ረኺቡ’ውን ምስአን የቐምጦ። ከምኡ እናገበረ እቲ “ርኢኻዮዶ?” ዝበለኒ ንብረት ገዛኡ ኣጥርዩዎ። “ንስኻ ኸኣ ካብ ሕጂ ከምኣ እንተ ጌርካ ልዕሊ’ቲ ኣነ ዝገበርኩዎ ክትገብር ዕድል ኣሎካ፡” ክብል’ዩ ምዒዱኑ። እግበሮ ኣይግበሮ፡ ገንዘብ ክባረኽ እንተ ዀይኑ፡ ክወፍር፣ ክወፍር እንተ ዀይኑ ኸኣ ክዕቈር ከም ዘለዎ ተማሂረ ኣለኹ። ***

ስሉጥን ጽፉፍን ከምዝኸውን ምግባር፣ ካብ’ቲ ኣመሓደርቲ ከባቢ ብዕቱብ ክሰርሑሉ ዝግባእ ከምዝዀነ ኣገንዚቡ። ኣመሓዳሪ ዞባ ማእከል ኣቶ ፍስሃየ ሃይለ፡

ኣመሓደርቲ ከባቢ ነቲ ዘመሓድርዎ ከባቢን ነባሪኡን ብደቂቕ ክፈልጡዎን፡ ዝሕንጸጹ መደባት ኣብ ምትግባር መሪሕ ተራ ክጻወቱን ኣዘኻኺርዎም።

ሓረስቶት ን/ዞባ ጎልጅ፡ ምድላዋቶም ንክራማት የጻፍፉ ሓረስቶት ንኡስ ዞባ ጎልጅ፡ ክራማት ቅድሚ ምእታዉ ግራውቲ ናይ ምድልዳል ስራሓት የካይዱ ኣለዉ። ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ መንእሰይ ገብረሂወት በየነ፡ ሓረስቶት ካብ ናይ ዝሓለፈ ዓመት ክራማት ተመኲሮ ብምቕሳም፡ ጥብ ዝበለት ማይ ንምዕቃብ - ኣብ ናይ ሕርሻ ቦታታት ዝተፈላለየ ንጥፈታት የካይዱ ከምዘለዉ ገሊጹ። እቲ መዓልታዊ 300 ሰባት ብምስታፍ

ኣብ ሰሙን ሰለስተ ግዜ ዝካየድ ዘሎ ማእቶት፡ ኣካል ናይ’ቲ እቶታውነት ሕርሻ ክብ ንምባል ዝሰላሰል መደባት ከምዝዀነ እውን፡ መንእሰይ ገብረሂወት ብተወሳኺ ኣረዲኡ። ተሳተፍቲ፡ ኣብ ገራሁ ዝግበር ናይ ምጅራፍን ምዝላይን ንጥፈታት፡ ኣብ እቶታውነት ኣገዳሲ ጽልዋ ከምዘለዎ ብምምልካት፡ ንዝያዳ ኣድማዕነት ናይ ትራክተራት ደገፍ ክግበረሎም ሓቲቶም።

ተጋዳላይ ብርሃነ ተኽለማርያም ተሰዊኡ ኣባል ምምሕዳር ዞባ ማእከል ገዲም ተጋዳላይ ብርሃነ ተኽለማርያም ገብረመድህን (ብዮምቦ)፡ ብ2 ሚያዝያ ኣብ መበል 68 ዓመት ዕድመኡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ 1975 ኣብ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈ ተጋዳላይ ብርሃነ ተኽለማርያም፡ ኣብ እዋን ቃልሲ ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት ክሳብ ብደረጃ ኣዛዚ ሓይሊ፣ ድሕሪ ናጽነት ድማ ኣብ ምምሕዳር ዞባ ማእከል - ኣብ ኣገልግሎት ህዝባዊ መጓዓዝያ፣ ኣብ ክፍሊ ትሕተ-ቅርጺ ሓላፊ ምውፋር፣ ብደረጃ ኢንስፐክተር ምክትል ኣዛዚ ወተሃደራት ከተማ (ምኒችብዮ)፣ ክሳብ ዕለተ መስዋእቱ ድማ ኣብ ጨንፈር ሕግን ስርዓትን ብደረጃ ሓላፊ ኣሃዱ፡ ንህዝቡን ሃገሩን ብተወፋይነት ዘገልገለ ሓርበኛ እዩ። ስዉእ ተጋዳላይ ብርሃነ ተኽለማርያም፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ 5 ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ፡ ሰንበት 3 ሚያዝያ ፍርቂ-መዓልቲ፡ ኣብ መካነ-መቓብር ሓርበኛታት ኣስመራ ተፈጺሙ። ምምሕዳር ዞባ ማእከል፡ ብመስዋእቲ ገዲም ኣባሉ ብርሃነ ተኽለማርያም ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን “ጽንዓት ይሃብኩም” ኢሉ።

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ጾም መግቢን ማይን ካብ ምውሳድ ንዝተወሰነ ሰዓታት ምቑጣብ ማለት እዩ። እቲ ምቚጣብ፡ ካብ ዝተወሰነ መግብታት ክኸውን’ውን ይኽእል እዩ። ዝበዝሕ እዋን፡ ሰባት ምስ ሃይማኖታዊ እምነታት ብዝተሓሓዝ እዮም ዝጾሙ። እንተዀነ፡ ኣብ ርእሲኡ እውን - ኣብ ጥዕናና ሓያሎ ረብሓታት ከም ዘለዎ እዮም ክኢላታት ዝመኽሩ። መዛግብቲ ታሪኽ ከም ዘመልክትዎ፡ ጾም ሕሙማት ንምፍዋስ ተባሂሉ ካብ ሓሙሻይ ክፍለ ዘመን ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ፡ ብግሪኻዊ ሓኪም ሂፖቅራጦስ ይዝውተር ነይሩ። ጾም ኣብ ጥዕና ዘለዎ ረብሓ ብዝምልከት፡ ናይ ፈለማ ዝተወደበ መጽናዕቲ ካብ መወዳእታ 19 ክፍለ ዘመን ኣትሒዙ እዩ ክካየድ ጀሚሩ። ኣብ 20 ክፍለ-ዘመን መኣዛታት መግብን ኣድላይነቶምን ንኣካላት ወዲ-ሰብ ብመጽናዕቲ እናተነጸሩ ኣብ ዝመጽኡሉ ግዜ፡ ጾም ኣብ ሕክምናዊ መርምራት ከም መፈወሲ ኣገባብ ክዝውተር ተራእዩ። ሰብነትና ናብ ኩነታት/ሃዋሁ ናይ ጾም ዝኣቱ፡ መግቢ ካብ እንወስድ ድሕሪ ካብ 6 ክሳብ 8 ሰዓታት ኣብ ዘሎ ግዜ እዩ። እዚ ግዜ’ዚ ሰብነትና ነቲ ኣቐዲምና ዝወስደናዮ መግቢ ምሉእ ብምሉእ ተጠቒሙ ዝውደኣሉ ግዜ እዩ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ሰብነትና ነቲ ኣብ ጸላም ከብድን ጭዋዳታትን ዝርከብ ግልኮስ (ባህርያዊ ሽኮር) ተጠቒሙ እዩ ጸዓት ክፈጥር ዝጅምር። እቲ ጾም ይቕጽል እንተሎ ድማ፡ ኣካላትና ነቲ ዘድልዮ ጸዓት ካብቲ ኣብ ሰብነትና ዝተኸዘነ ስብሒ ከዳልዎ ይጅምር። እዚ ግና ንሓጺር ግዜ ጥራሕ እዩ ክካየድ ዝኽእል። እንተ ነዊሑ፡ ኣካላትና ነቲ ዝተኸዘነ ፕሮቲን (መኣዛ)

ጾምን ጥዕናዊ ረብሓታቱን እውን ከቃጽሎ ይጅምር። ኣብ ከምዚ ደረጃ እንተተበጺሑ፡ ጥዕናዊ ረብሓ ናይ ጾም ዘይኮነ፡ ጥሜት ወይ ዓጸቦ እዩ ዘኸትል። እዚ እቲ ካብ መግብን መስተን ናይ ምሕራም ግዜ ንሓያሎ መዓልታት ወይ ልዕሊ ሰሙን ምስ ዝቕጽል ዘጋጥም እዩ። ዓይነታት ጾም * ንዝተወሰነ ሰዓታት ምጻም፦ እዚ ካብ 7 ሰዓታት ክሳብ ንክልተ ሰለስተ መዓልታት ዝቕጽል ጾም እዩ። እዚ ዓይነት ጾም እዚ፡ ናይ ድቃስ ጸገም፡ ናይ ጸዓት ምምዝባዕ፡ ጸገም ናይ ምንቃሕ፡ ጸገም ናይ ስምዒት ህዋሳት ንዘለዎም ሰባት ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። * ምቑጣብ ካሎሪ፦ ኣብ እትወስዶ ካሎሪ ምቊጽጻርን ምጉዳልን ሓደ ናይ ኣመጋግባ ስርዓት እዩ። እዚ ኣብ ጥዕና ልቢ፡ ጸቕጢ ደም፡ ምጒዳል መጠን ስብሒ፡ ተኣፋፍነት ናይ ኢንሱሊንን ልዑል ረብሓ እዩ ዘለዎ። * ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ጾም፦ እዚ ካብ 48 ሰዓታት ክሳብ 30 ወይ 40 መዓልታት ብዘይ መግቢ ምጽናሕ የጠቓልል። እዚ ዓይነት ጾም’ዚ ብኸቢድ ሕዱር ሕማም ዝተጠቕዑ ሰባት ኣብ ትሕቲ ክትትል ክኢላታት ሕክምና ዘካዪድዎ ዓይነት ጾም እዩ። * ሃይማኖታዊ ጾም፦ እዚ ብዝተወሰኑ እምነታት ዝካየድ ዓይነት ጾም እዩ። ዝተፈላለየ እምነት ዝኽተል ህዝቢ ዓለምና፡ ብዝተፈላለየ ኣገባብ ሃይማኖታዊ ጾም የካይድ። እዚ ዓይነት ጾም፡ ምስቲ ኣቐዲሙ ዝተጠቕሰ ዝተወሰነ ሰዓታት ጾም ዝመሳሰል እዩ። ኣብ ግዜ ጾም ኣብ ኣካላትና ዝረኣዩ ለውጥታት፦

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

* ዓቐን ኢንሱሊን (ንካርቦ ሃይድሬድ ዝልውጥ ዓይነት ፕሮቲናዊ ሆርሞን)፦ ኣብ ደምና ዝህሉ ዓቐን ኢንሱሊን ክጎድል ይጅምር። እዚ ድማ ኣብ ሰብነትና ዝርከብ ስብሒ ንኽቓጸል የቀላጥፍ። * ዕብየት ናይ ሆርሞን፦ ኣብ መጠን ደም ዝርከብ ዕብየት ናይ ሆርሞን ብሓሙሽተ ዕጻፍ ክዓቢ ይርአ። እዚ ሆርሞን እናዓበየ ኣብ ዝኸደሉ እዋን ድማ፡ ምቅጻል ስብሒን ንጥፈታት ጭዋዳን ከም ዝቀላጠፍ ይገብር። ካልእ ኣካላዊ ረብሓታት ድማ ኣለዎ። * ጽገና ኣብ ዋህዮታት፦ ጾም ንስርዓተ ጽገና ዋህዮ ከም ዝሕይል እዩ ዝገብሮ። ንኣብነት ኣብ ዋህዮታትና ዝርከቡ ተረፍ-መረፍ ጎሓፍ ብቐሊሉ ንደገ ከም ዝወጽኡ ይገብር። * ስርዓተ ጅን፦ ካብ ሕማም ኣብ ምክልኻልን ነዊሕ ዕድመ ናይ ምጽናሕን ኣብ ዝኣመሰሉ ስርዓተ ጅን ኣገደስቲ እወታዊ ለውጥታ ይፈጥር። ካብ ጾም ዝርከብ ጥዕናዊ ረብሓ እንታይ እዩ? ካብ ጾም ሓያሎ ጥዕናዊ ረብሓታት ከምዘሎ እዮም መጽናዕትታት ዘመልክቱ። ገለ ካብኡ፦ => መርዝን ረስሓትን ካብ ሰብነትና ምእላይ (Detoxification)፦ ኣብ ዝተፈላለዩ ክፍሊ ኣካላትና ኣብ መዓንጣ፡ ጸላም ከብዲ፡ ሳንቡእ ወይ ኣብ ቆርበት ዝርከብ መርዚ ወይ ርስሓት ብምእላይ፡ ሰብነትና ናጻ (neutralizes) ዝገብር ኣገባብ ‘ዲቶክሲፊኬሽን’ ይበሃል። ዝኾነ መግቢ እንተዘይወሲድና፡ ኣካላትና ኣብ ሰብነትና ጸዓት ክረብክ ናብ ዝተኸዘነ ስብሒ እዩ ዘምርሕ። ካብቲ ዝተኸዘነ ስብሒ ከሚካላዊ መስርሕ ብምክያድ ድማ፡ ዝተፈላለዩ ኣካላትና

ዘድልዮም ጸዓት ከም ዝረኽቡ ይገብር። ኣብ ከምዚ ኩነት፡ ደምና ብዝለዓለ ዓቐን ናይ ‘ኢንዶርፊን’ ማለት ብሆርሞናት መተሓላለፊ መልእኽቲ ስለዝመልእ፡ ንቚሓት ክንከውን ንኽእል። ኣእምሮና’ውን ጥዑይን ዝተዛነየን ይኸውን። => ቀመማዊ ፍወሳ - ‘ኬሞተራፒ’ (Chemotherapy)፦ ብሰንኪ ጾም፡ ኣብ ሰብነትና ኣብ ዘሎ መጠን ግሉኮስ (ተፈጥሮኣዊ ሽኮር) ዝፍጠር ከሚካላዊ ለውጢ፡ ኣንጻር ጥረ ወይ ሕበጥ ውጽኢታዊ ዝኾነ ከሚካላዊ ፍወሳ ከም ዝካየድ ዝተፈላለዩ ሕክምናዊ መጽናዕትታት የረድኡ። ብርግጽ፡ ንዝተወሰነ ሰዓታት ዝኾነ ካሎሪ ዘይምህላኽ፡ ኣብ ምዕቃብን ምክልኻልን ዋህዮታት ሰብነት ሓያሎ ለውጥታት እዩ ዝርአ። እዚ ድማ፡ ብመንሽሮን ዝተፈላለዩ ሕበጥን ንዝሳቐዩ ሕሙማት ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑ ይንገር። ጾም ኣብ ዋህዮታት ሰብነት ብሰንኪ ከሚካላዊ ፍወሳ ክፍጠር ንዝኽእል መርዛዊ ኣሉታዊ ሳዕቤን ብልዑል ዓቐን እዩ ዘጒድሎ። በዚ ድማ፡ ኣብ ኣካላትና ክፍጠር ንዝኽእል ጥረን ሕበጥን ከም ዝጎድል ይገብር። ይኹን’ምበር፡ እዚ ዓይነት ፍወሳ ናይ ክኢላታት ምክትታል ዘድልዮ ብምዃኑ፡ ቅድሚ ክንጥቀመሉ ምፍታንና ንክኢላታት ክንውከስ ኣድላዪ ይኸውን። => ምኽሳዕ (obesity) ንምጉዳል፦ ጾም ብዝሓየለ መልክዑ ክግልገለሉ ጸኒሑ እዩ። ጾም፡ ኣብ ጸላም ከምዲ ዝርከብ ኤንዛይም፡ ኣብ ዝተፈላለየ ከፍሊ ኣካላትና ብፍላይ ድማ ኣብ ሽምጥና ዝርከብ ሰብሒ፡ ከምኡ’ውን ኮሌስትሮል ብቕጽበት ከም ዝቃጸል ብምግባር፡ ንጥዕናና ኣገዳሲ ዝኾነ ናይ

ሓሞት ኣሲድ ናይ ምፍጣር ዓቕሚ ኣለዎ። እዚ ኣገዳሲ ናይ ሓሞት ኣሲድ ንመስርሕ ሜታቦሊዝም ብምቅልጣፍ ኣብ ሰብነትና ዝርከብ ስብሒ ብቐሊሉ ናብ ጽዓት ክቕይሮ ይኽእል። ብሓገዝ ክኢላታት ሕክምና ዝካየድ ጾም፡ ብዘይ ዝኾነ ኣሉታዊ ሳዕቤን፡ ኣብ ሰብነትና ተኸዚኑ ዝርከብ ዘየድሊ ስብሒ ንምቅጻል ዝሕግዝ እቲ ዝበለጸ ኣገባብ እዩ። => ምንፍርፋር (Epilepsy)፦ ሕማም ምንፍርፋር ኣብ ሓንጎልና ብዝርአ ምዝንባዕ እዩ ዝኽሰት። ጾም ከምዚ ዓይነት ሕማም ንዘለዎም ሰባት፡ እቲ ዝበለጸ መድሃኒት ምዃኑ እዮም ክኢላታት ዘረድኡ። => ቅርጥማት ወይ ነድሪ መላግቦ (Rheumatoid Arthritis)፦ ቅርጥማት መላግቦ፡ ኣብ ተዓጻጸፍቲ መላግቦታት፡ ነድርን ምቅጻልን ዝፈጥር ሕዱር ሕማም እዩ። ነቶም ኣብ ከባቢኡ ዝርከቡ ኣካላትን ቲሹታትን’ውን ብዝለዓለ መልክዕ እዩ ዝጸልዎም። ብሓገዝ ሓካይም ዝግበር ጾም ነዚ ዓይነት ጥዕናዊ ጸገም’ዚ ኣብ ምፍዋስ ልዑል እጃም እዩ ዘለዎ። => ነድሪ ላልሽ (Pancreatitis)፦ ላልሽ፡ መግቢ ንምሕቃቕ ዝሕግዝ መረቕ ከምኡ’ውን ኢንሱሊን ኣብ ምፍራይ ልዑል ግደ እትጻወት ኣካል እያ። እታ ላልሽ ቀቀልጢፋ እናሻዕ ናይ ምቅጻል ባህሪ ከተርኢ እንተጀሚራ ድማ፡ ነድሪ ላልሽ ተፈጢሩ ኣሎ ማለት እዩ። ምጻም እምበኣር፡ እቲ ዝበለጸ ነዚ ከምዚ ዓይነት ጸገም ንምፍዋስ ዘገልግል ኣገባብ እዩ። => ናይ ፍወሳ መካኒዝም፦ ጾም፡ ናይ ምሕካምን ምሕዋይን ዓቕሚ ኣካላትና የሐይል። ኣብ ከስዐና ንዝተወሰነ ሰዓታት መግቢ ምስ ዘይህሉ፡ ኣካላትና ኣብ ክንዲ ኣብ ምሕቃቕ መግቢ፡ ኣብ ሜታቦሊዝምን ስርዓተምጽዋር ዓቕምን ኣብ ዝኣመሰሉ ካልእ ኣገደስቲ ንጥፈታት ንከተኲር እዩ ዝግደድ። => ንጥዕና ልብን መትንን፦ ንዝተወሰነ ሰዓታት ዝካየድ ጾም፡ ዋህዮታት ሓንጎል - ማለት ‘ኒውሮንስ’ ከም ዝነቓቕሑ ስለዝገብር፡ ኣብ ሰብነትና ዝህሉ ግሉኮስ ኣብ ምቊጽጻርን ንጥዕና ልብን መትንን ኣብ ምሕላው ልዑል ተራ እዩ ዘለዎ። እዚ ብዝተፈላለዩ ሕክምናዊ መጽናዕትታት ክረጋገጽ ክኢሉ እዩ። => ቅድምን ድሕሪን መብጣሕቲ፦ ሓካይም ብዛዕባ ኩነታት ጥዕና ዘድሊ ምልክታት ንምርካብ ዘካይድዎ መርመራ ዕዉትን ንጹርን ምእንቲ ክኸውን፡ ካብ 2 ክሳብ 8 ሰዓታት ክትጸውም ከም ዘለካ ይሓቱኻ እዮም። ኣብ ስርዓተ ምሕውቃቕ መግቢ ዝካየደሎም ክፍሊ ኣካላትና ኣብ ዝካየድ መብጣሕቲ ብፍላይ፡ እቲ ሕሙም ቀዳምነት ዝወሃቦ ምኽሪ - ክጸውም ከም ዘለዎ እዩ። እዚ እቲ ሕሙም መደንዘዚ ኣብ ዝወሃበሉ እዋን ሳንቡእ ካብ ከስዐ ዝኾነ ትሕዝቶ ንኸይትረክብ ይኽልክል። ምንጪ፦ healthline

ሓዳስ

ኤርትራ

መሓመድ እድሪስ መሓመድ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ለካቲት፡ ኣብ ንኡስ ዞባ ቅሮራ ብምብጻሕ፡ ኩነታት ሕርሻን ካልእ ንጥፈታትን ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ እንታይ ከም ዝመስል ምስ ሓለፍቲ ሕርሻ ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ ተዘራሪብና ነይርና። ጽማቚ ትሕዝቶኡ እነሆ፦ ንኡስ ዞባ ቅሮራ፡ ሓደ ካብቶም ብሕርሻን መጓሰን ዝፍለጡ ንኡሳን ዞባታት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ እዩ። ካብ ቀደም ኣትሒዙ ዝተፈላለየ ኣገባባት ሕርሻ ክዝውተረሉን፡ እንስሳታት ክራብሓሉን ዝጸንሐ ከባቢ እዩ። እቲ ብሰሉካ ኣብ ገማግም ሩባታትን ጎላጉልን ዝካየድ ንጥፈታት ሕርሻ፡ ጽቡቕ እቶት ይርከቦ

ኣድም ሳልሕ ከምዝነበረ ቀዳሞት ሓረስቶት ናይቲ ከባቢ የዘንትዉ። እዚ ቦታታት’ዚ ኣውራ ሕርሻኡ ኣብ ክራማት ባሕሪን ካብ ጎቦታት ብዝወርድ ውሒጅን ዝምርኰስ ኮይኑ፡ ብልቱግን ጡጥን ካብ’ቶም ፍሉጣት ዘራእቱ እዮም። እቲ ዝሕረስ ቦታታት ኣብ ገማግም ሩባታት ርሒብ፡ መልዔት፡ መሰባር፡ መብኣ፡ ሓብል-ቀጢን፡ ጋገት፡ ቅራር ቀይሕ. . . ዝበሃል ሰፊሕ ቦታታት እዩ ዝካየድ። ቅድሚ ሰብዓታት ኣብዚ ከባቢ’ዚ ዝፈሪ ዝነበረ ጡጥ፡ ብቃፍላይ ኣግማል ተጻዒኑ ናብ ገማግም ባሕሪ - ካብኡ ድማ ብመርከብ ተጻዒኑ ናብታ ኣብ ኣስመራ ዝነበረት ፋብሪካ ባራተሎ ይለኣኽ ይመጽእ ነይሩ። ካብ መፋርቕ ሰብዓታት ክሳብ እዋን ናጽነት ግን፡ እዚ ከባቢ እዚ ናብ ዓውደ-ኲናት ስለዝተቐየረ፡ ቀንዲ መዋፈሪ መግዛእታዊ ሓይሊ ኮይኑ እቶም ኣብ ሕርሻዊ ንጥፈታት ተዋፊሮም ዝነበሩ ሓረስቶት፡ ገሊኦም ዶብ ተሳጊሮም ናብ ጐረባብቲ ሃገራት፡ ገሊኦም ድማ ፈቐዶኡ ፋሕ ስለዝበሉ፡ እቲ ከባቢ ጥር ትብል ንጥፈት ተሓሪምዎ ዳርጋ ባዲሙ ክበሃል ይከኣል።

ሓምድ ዑስማን ናጽነት ኤርትራ ምስ ተረጋገጸ፡ ወናታቱ ከካብ ዝነበርዎ ስደት ተመሊሶም ከም እንደገና ሕርሻዊ ንጥፈታቶም ከካይዱ ክኢሎም። ብመንግስቲ እናተሓገዙ ድማ፡ ኣብቲ ብርቱዕ ውሒጅ ዝሓልፎ ከባቢታት መልዔት ማይ ብዶዘራት እናተኣልየ፡ ብትራክተራት እናተሓርሰ፡ ጽቡቕ እቶት ክረኽቡ ጀሚሮም። በዚ ተተባቢዖም ከኣ፡ እቲ ንጥፈታት ሕርሻኦም

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ሕርሻን ሓምላይ ወፍርን ኣብ ን/ዞባ ቅሮራ ብዝለዓለ ክቕጽሉዎ ክኢሎም። ሎሚ ዘበን ግን፡ ብሰንኪ ደርቂ ክራማት ባሕሪ ስለዘይተረኽበ፡ እቲ ወቕቲ ባሕሪ ኣብ’ዚ እዋናት እዚ ብቐጠልያ ኣቚጽልትን ሳዕርን ዝሽፈን ዝነበረ ጎላጉል ን/ዞባ ቅሮራ፡ ካብቲ ናይ ሓጋይ ሕብሩ ከይቀየረ - ብዘይካ’ቲ ንገማግም ሩባታት ከዲኑ ዝርከብ ሓምላይ ዱር ‘ተምሪ ሙሳ’ ካልእ ክትርእየሉ ዘይትኽእል ኮይኑ ኣሎ። ሓላፊ ሕርሻ ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ መንእሰይ ኣድም ሳልሕ ከምዝሓበሮ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ በዚ ሎሚ ዘበን ኣጋጢሙ ዘሎ ስእነት ክራማት ባሕሪ ከይተሰናኸለ፡ ንጥፈታት ሕርሻ ብዝተኸኣለ መጠን ከምዝሰላሰል ገይሩ ኣሎ። ሓደ ካብኡ፡ እቲ ብደረጃ ሃገር ተኣዊጁ ዘሎ ሓምላይ ወፍሪ እዩ። ነዚ ሓምላይ ወፍሪ እዚ ዘህጥር፡ ኣብ ማህሚመት ሓደ መደበር ፈልሲ ተዳልዩ፡ እቲ እናጠፍአ ዝኸይድ ዘሎ መቦቆላዊ ኣግራብ ንምትካእ ጽዑቕ ጻዕሪ ይካየድ ኣሎ። እቲ ብሰንኪ ወራር ተምሪ ሙሳ ዝጠፍአ መቦቆላዊ ኣግራብ ናይቲ ከባቢ ከኣ፡ ከም ቀደሙ ክምለስ ነቲ መቦቆላዊ ኣግራብ ኣብ መደበር ፈልሲ እናኣፍለስካ ከምዝትከል ይግበር ኣሎ። ብተውሳኺ፡ እቲ ቦታ ዶብ ስለዝኾነ፡ ምስ’ቲ ናይ ኣግራብ ኣብ ጥሪት ዝረአ ሕማማት ንምክልኻል ጻዕሪታት ይካየድ እዩ። ነዚ ካብን ናብን እንስሳ ክላባዕ ዝኽእል ሕማማት እንስሳ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ካብ ጥሪት ናብ ሰብ ዝላገብ ሕማማት ንምልኻል እውን ይስራሓሉ ኣሎ። ኩነታት ሕርሻ ብዝምልከት፡ ሎሚ ዘበን ክራማት ባሕሪ ስለዝደንጐየ ሓረስቶት ሓንቲ ክገብሩ ኣይከኣሉን። እምበር እቲ ህዝቢ ምስ ሕርሻ ጽቡቕ ልምዲ እዩ ዘለዎ። ሕርሻ ድማ ሓደ ካብ ቀንዲ ሰረት መነባብሮኡ እዩ። ኣገባብ ኣተሓራርሳ ብሰሉካ እኳ እንተኾነ፡ እቲ መሬት ፍርያም ብምዃኑ ማይ እንተረኺቡ ካብ ንተቐማጦኡ ሓሊፉ ንካልኦት ዝኸውን እዩ። ምዕቡል ኣገባብ ኣተሓራርሳ ንምትእትታው ተባሂሉ ድማ፡ ኣብ ውሱን ከባቢታት ብሚኒስትሪ ሕርሻ ብዝወደብ ብትራክተራት ከምዝሕረስ ይግበር ነይሩ። ኣብ 2009 ኣብ በዓል ገለብ-ሳግላ፡ መልዔትን ሓብል ቀጢንን ዝበሃል ከባቢታት ዝተዓደለ መሬት፡ ክሳብ 32 ሽሕ ሄክታር ኮይኑ፡ ሓረስቶት ኣብዚ ከባቢታት እዚ እናሓረሱ ጽቡቕ እቶት ይረኽቡ ከምዝነበሩ ሓለፍቲ ሕርሻ ናይ’ቲ ን/ዞባ ይገልጹ። እቲ ካልእ ምስ ሕርሻ ዝኸይድ ኩነታት ጥሪት እዩ። ጥሪት ኣብዚ ንኡስ ዞባ ዝበዝሓ ጠለ-በግዕ እየን፡ ከብቲ፡ ኣግማልን ኣእዱግን እውን ኣለዋ። ኣሓ ኣብዚ እዋን እዚ፡ ምስ’ቲ ዘሎ ደርቂ ናብ ዞባ ጋሽ ባርካን ስግር ዶብ ሱዳንን ሳጊመን ኣለዋ። እተን ኣብዚ እዋን እዚ ኣብ’ዚ ንኡስ ዞባ ዘለዋ ጥሪት - ብዓይኒ ብዝሐን፡ ጠለበገዕ ክሳብ 180 ሽሕ ክህለዋ እንከለዋ፡ ካብዚኣተን እተን ክሳብ 110 ሽሕ ዝዀና ዝተኸትባ እየን። ዝተረፋ ኣስታት 70 ሽሕ፡ ንማይን ሳዕርን ክብላ ካብዚ ንኡስ ዞባ ናብ ከባቢታት ናቕፋ፡ ኣዶብሓን ሱዳንን ስለዝኸዳ ገና ዘይተኸትባን። ኣግማል ኣብዚ ንኡስ ዞባ ብብዝሒ

ይርከባ - ክሳብ 70 ሽሕ ኣግማል ኣለዋ። ኣእዱግ ድማ ብሳልሳይ ደረጃ ይስራዓ። ኣብ እንስሳ ብወገን ሚኒስትሪ ሕርሻ ናይዚ ንኡስ ዞባ፡ ሕማማት ብፍላይ ድማ ስግረዶባዊ ሕማማ ተኸታቲልካ ንምኽታብ ቀጻሊ ጻዕርታት ምስተኻየደ እዩ። ግን ካብ ስግር ዶብ ዝመጽኣ ኣግማል ረሻይዳ፡ ነቲ ሕማም ሒዘን ስለዝመጽኣ፡ ብቐጻሊ እቲ ለበዳ ሕማም ብቐሊሉ ክትፍወሶ ኣሸጋሪ እዩ። እዚ ድማ ባህሪ ናይቲ ኣብ ዶባት ዝረአ ሕማማት እዩ። ካልእ ኣብዚ ንኡስ ዞባ፡ ቅድሚ ሕጂ ፍሉጥ ዘይነበረ ልምዓት ጀራዲን እዩ። ጀራዲን ኣብ እዋን ገድሊ ኣብ ሩባ ፈልከት ብኣሃዱታት ህዝባዊ ግንባር ይካየድ ነይሩ። ድሕሪ ናጽነት ድማ፡ ሓረስቶት ነዚ ንጥፈታት ጀራዲን ከሰላስሉ ክኢሎም። ኣብ ከባቢ ማህሚመትን ሩባ ፈልከትን፡ ክሳብ 40 ሄክታር ዝኸውን ሕርሻ ጀራዲን ኣሎ። ካብዚ 25 ብሞተር ዝተረፈ ድማ ብጉልበት ዝሰቲ እዩ። እዚ ጀራዲን’ዚ፡ ካብ ወርሒ ጥቅምቲ ክሳብ ወርሒ ነሓሰ ጽቡቕ እቶት ይህብ። እዚ ንኡስ ዞባ ካብ ማእከል ኤርትራ ዝረሓቐ ምስ ምዃኑ፡ ንውሱን ኣዋርሕ ደርጋ ሸፈነ ሓምሊ ካብ’ዚ ጀራዲን እዚ ጥራህ እዩ ዝረክብ። ኩነታት ኣግራብ - ሎሚ እቲ ቀደም እዚ ከባቢታት’ዚ ዝፍለጠሉ ዝነበረ ኣግራብ ደርጋ በሪሱ እዩ ክበሃል ይከኣል። እዚ ድማ ብደርቅን ካልእ እውን እዚ ወራሪ ገረብ ተምሪ ሙሳ ኣብዚ ንኡስ ዞባ ሰለዘስፋሕፈሐ፡ እቲ ናይ ቀደም ኣግራብ እናበረሰ ይኸይድ ኣሎ። እዚ ከኣ ዓቢ ክሳራ እዩ። ሎሚ መቦቆላዊ ኣግራብ ከም በዓል ዖበል፡ ዓዳይ፡ ዓላ፡ መቒዕ፡ ጋርሳይን ጋባን ኣብ ውሱን ቦታታት እንተዘይኮይኑ፡ ኩሉ ገማግም ሩባታት ብገረብ ተምሪ ሙሳ እዩ ተዓብሊሉ። ከተማ ቅሮራ ንርእሳ፡ በቲ ገረብ ተኸዲና ኣይትረአን እያ። ግን ከኣ እዚ ገረብ እዚ ዋላ ነቲ ካልእ ኣግራብ ዝጻባእ እንተኾነ፡ እዚ ህዝቢ እዚ ብኣኡ ይናበር ኣሎ። ምስዚ ዘሎ ደርቂ፡ ከም ቀንዲ መግቢ ጥሪት ዘሎ ንሱ እዩ። ህዝቢ ንተምሪ-ሙሳ ከም መግቢ ጥሪት፡ መስርሒ ገዛ፡ መብሰሊ መግብን ካልእን ይጥቀመሉ፣ ብፍላይ ጥሪት ነዚ ኣጋጢሙ ዘሎ ስእነት ሳዕሪ፡ ብሰላ እዚ ገረብ እዚ የሓልፍኦ ኣለዋ። ብዘይ ዓቐን ንዝምገቦ እንስሳ ግን፡ ኣሉታዊ ሳዕበን ኣለዎ። ካልእ ምስ ኩነታት ሓምላይ ወፍሪ ኣተሓሒዙ መብርሂ ዝሃበና - ክኢላ ቡቕልን ልምዓት ኣግራብን መንእሰይ ሓምድ ዑስማን እዩ። ሓምድ ክኢላ ቡቕልን ልምዓት ኣግራብን እዩ። ብመሰረት ሓበሬታኡ እምበኣር፡ ሓምላይ ወፍሪ ከም’ቲ ኣብ ካልእ ቦታታት ሃገር ዝካየድ ዘሎ፡ ኣብቲ ንኡስ ዞባ እውን ይካየድ እዩ። ኣብዘን ክልተ ዓመታት ከኣ ብዝለዓለ ይቕጽል ኣሎ። ንልምዓት ኣግራብን ግርማ መሬትን ኣገዳሲ እዩ። ሎሚ ብጨንፈር ሚኒስትሪ ሕርሻ ኣብ ማህሚመት ሓደ መደበር ፈልሲ ተመስሪቱ ይርከብ። ክልተ ዓይነት ኣግራብ ኣብቲ መደብር ፈልሲ ብምፍላስ ከኣ ተዳልዩ ይርከብ። እዚ ሓደ ነቲ መቦቆላዊ ኣግራብ ናብ ንቡር ንምምላስ

ክኸውን እንከሎ፡ እቲ ካልእ ድማ፡ ካብ ወጻኢ ዝመጽእ ኣግራብ እዩ። እዚ ካብ ወጻኢ ዝመጽእ ኣግራብ ገሊኡ ንጥሪት ዝኸውን ገሊኡ ድማ ንሰብ ዝኸውን ፍሬ ዝህብ እዩ። ኣብዚ እዋን’ዚ ካብ’ዚ መደበር ፈልሲ ዝዕደል፡ ንሰብ ጀራዲን፣ ንኣብያተትምህርቲ፣ ንውልቀ-ሰባት ኣብ ቀጽሪ ገዛውትን ጎደናታት ዝትከል ኣሎ -

ናብ ህዝቢን ትካላት መንግስትን ይዕደል ኣሎ። እዚ ፈልሲ እዚ ኣብ ጽቡቕ ደረጃ ምስ ዝበጽሕ፡ ምስ’ዚ ተበጊሱ ዘሎ ሓምላይ ወፍሪ ዓቢ ግደ ክህሉዎ እዩ። ካብ ገዛውቲ ተጀሚሩ ኣብ ጎደናታትን ቀጽሪ ኣብያተ-ትምህርትን ኣብ ጀራዲንን እናተተኽለ - ብመጠኑ እቲ ሓምላይ ወፍሪ ኣብ’ዚ ንኡስ ዞባ ይበጋገስ ኣሎ። እቲ ብክራማት ባሕሪ ዝካየድ ሕርሻዊ ንጥፈታት ግን፡ ኣብ ማይ ስለዝምርከስ

ጽቡቕ ወጽኢት ድማ ይርእዮ ኣሎ። እቲ ፈልሲታት ኣግራብ፡ ከም ጋባን ኒምን፡ ከምኡ’ውን ከም ዘይቱንን ለሚንን ካልእን እዩ። በዚ መሰረት፡ ኣብዚ እዋን እዚ ኣብ ቅሮራ ክሳብ ሓደ ሽሕ ኣብ ማህሚመት ድማ ክሳብ 5 ሽሕ ፈልሲ ተፈቲኑ፡ በብቚሩብ ድማ

- ዝናብ እንተዘየለ ድማ ሕርሻ ክህሉ ስለዘይክእል፡ ሓረስቶት ነዚ ኣብ ግም ኣእትዮም ኣብዚ ሓምላይ ወፍሪ ተራኦም ከዕዝዙ ይስራሓሉ ኣሎ። እዚ መደበር ፈልሲ’ዚ ከኣ፡ ነዚ ናይ ምግራብ ንጥፈታት ጠለብ ንምምላስ እዩ ኣውራ ዕላማኡ።

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሓሳባት ገብረትንሳኤ ዳምር ልቓሕ፡ ሓደ ካብቲ ንደቂሰብ ዘዛምድ ብዙሕ ማሕበረቍጠባዊ ሰኪዔታት እዩ። ኵሎም ሕብረተሰብ ብዝተፈላለየ መልክዑ ድማ የተግብሩዎ። ገለ ሕብረተሰብ ንኣለቃሕን ተለቃሕን ዘርብሕ ባህሊ ልቓሕ የዘውትሩ። ንኣብነት ተለቃሒ ገንዘብ እንተ ኣድልዩዎ፡ ንብረት ከም ዋሕስ ብምቕማጥ ወይ ብኣንጻሩ ብምርድዳእ ይልቃሕ። ገለኦም ድማ ኣለቃሒ ገንዘብ ኣለቂሑ ብመልክዕ ሓረጣ ዓስቡ ከም ዝረክብ ይገብሩ። ካልኦት’ውን ተለቃሒ ብመልክዕ ንብረትን ጕልበትን ከም ዝኸፍል ይገብሩ ...። ኣብ ዝተፈላለየ ሕብረተሰብ ብዙሕ መልክዓት ልቓሕን ምትሕግጋዝን ይዝውተር። ልቓሕ ኣብ ሕብረተሰብና፡ ብዝተፈላለየ መልክዑ፡ ካብቲ ንዘመናት ንሓድሕድና እናተሓጋገዝና ንጽንኩር ኵነታት ክንሰግር እንጥቀመሉ ዓይነት ማሕበራዊ ምጥውዋር እዩ። እንተዀነ ኣብ ሕብረተ-ሰብና ንተለቃሒ ብዝሕግዝን ንኣለቃሒ ብዝጥዕምን ኣገባብ እምበር፡ ንሓጋዝን ንተሓጋዝን ዘርብሕ ዓይነት ባህሊ ልቓሕ ዳርጋ ኣይፍለጥን’ዩ ነይሩ። ንሱ ጥራይ ዘይኰነ፡ ልቓሕ፡ ሓደ ካብቲ እምነትን ቅንዕናን ሕብረተ-ሰብና ዝንጸባረቐሉ ተርእዮታት እዩ። ግደ ሓቂ ምዝራብ ልቓሕ በዚ ሕጂ ዘለና መረዳእታ፡ “ኣብ ሕብረተ-ሰብና ይፍለጥ ነይሩ፡ ” ክንብል ኣይንኽእልን ኢና። እቲ ቀደም ካብ ናይ ልቢ ቀራቢ፡ ቤተ-

ትዕዝብቲ ጀሚል ስዒድ “ህጥር ዝበለ ምሳሕ እስከ ሎሚ ንመሳሕ፡” በለ ሓደ ዓርከይ ኣብ ገጹ ምሉእ ሩፍታ እናተነቦ። “ምሳሕ ጥራይ ዘይትብል ደኣ እቲ ህጡር ምሳሕከ ከመይ’ዩ?” ማለቱ ኣይጠፍኣንን እኳ እንተ ነበረ፡ “እንታይ ኮን ተረኺቡ ፍሉይነት ደልዩሉ፡” ኢለ ሓሲበ ክሳዕ ዘስተንትኖ’የ ንኣንፈይ ሓቲተዮ። ንሱ ከይመለሰ፡ ኣነ ከይደገምኩ ናብታ ነዘውትራ ቤት መግቢ ከድና። ምስቲ መግቢ ዝወርድ ዝነበረ ዕላል፡ ምስጢር ናይቲ “ህጡር ምሳሕ” ኣቃሊዑዎ። ወርሒ ምሉእ ድፍእ ኢሉ ክሰርሕ ድሕሪ ምቕናይ፡ ጻማ ድኻሙ ስለ ዝተኸፍለ “ህጡር ምሳሕ” ገይሩ ይጽምብሎ ነበረ። ሓደ ሓደ እዋን ንነብስኻ መብጽዓ ብምእታው፡ ንዝመደብካዮ ዕዮ ድፍእ ኢልካ ድሕሪ ምዝዛምካ፡

ልቓሕ ከም ወልፊ ሰብ፡ ሓው ወይ ሓብቲን ብምስጢር ይሕተት ነይሩ፣ እቲ ምስጢር ድማ ብዘይካ ተለቃሕን ኣለቃሕን ካልእ ኣይፈልጦን ነበረ። ኣብ ሕብረተሰብ ኤርትራ ሓደኦም መጻምድቲ ከይተረፈ ዘይፈልጦ ልቓሕ ከም ንቡር ይውሰድ። እዚ ብኽፍኣት ዘይኰነ መጻምድቲኻ ከይተሸግር ብምባል ዝትግበር እዩ። ሰበይቲ ክትልቃሕ እንተዀይና፡ ሓብታ ወይ ንዕልታ ኣብ ጥቓኣ እንተ ሃልየን፡ መጀመርታ ካብአን ትልቃሕ፣ እንተ ዘይኰይኑ፡ ካብ መቕርባ ትልቃሕ። ሰብኣያ ከይፈለጠ ድማ ትመልሶ። ሰብኣይ’ውን ንበዓልቲ ቤቱ ወላ ኣብ ኵሉ ንጥፈታቱ የማኽራ፡ ንግዜኡ ክሰግሮ ዝኽእል ጸገም እንተ ኣጋጢምዎ፡ ቀስ ኢሉ ካብ ዓርኩ ወይ ሓዉ ብምልቃሕ ይሓልፎ። ብዓልቲቤቱ ከኣ ከይፈለጠት፡ ቀሲና፡ ብዘይ ሻቕሎት ሓዳራ ትኣሊ። ሎሚ ግን ከምቲ ኣቦታትና፡ “ዘረባ ክልተ፡ ትሕቲ ምድሪ፣ ዘረባ ሰለስተ ድማ ዘርኢ ምድሪ፡” ዝብሉዎ፡ ክትልቃሕን ዓዲ ምሉእ ክሰምዕን ሓደ ይኸውን! ናይ ገለኦም ኣለቃሕቲ እሞ ሕልፍ ዝበለ እዩ። ሓደ ሰብ ንኸልቅሕዎ ሓቲቱዎም ይነብር። ተለቃሒ ሕራይ ከም ዝበተባህለ ከይፈለጠ፡ ኵሉ ሰብ ከም ዝተለቅሐ ይፈልጥ። ብኣንጻሩ ገለ ተለቃሕቲ ድማ ላሕ ዘበሉ ይዀኑ’ሞ ክትሰትሮም ሽግር ይኸውን። ምልቃሕ ነውሪ ኣይኰነን፣ እንታይ ድኣ ወሲድካ ምድንጓይን ንገባሪ ጽቡቕካ ምትላልን’ዩ ነውሪ። ገለ ሰባት ልቓሖም ካብ ሓደ ሰብ

ናብቲ ካልእ እና’ሰጋገሩ፡ ኣብ ናይ ልቓሕ “ሰርኩላር” ዝነብሩ ኣለዉ። ከምዚኦም ዓይነት ሰባት ልቓሕ ግዝያዊ ሽግርካ ንምፍታሕ እትጥቀመሉ መሕለፊ ጸባባ ገይሮም ኣይርእዩዎን። ንዘለካ ቍጠባዊ ጸገም ነባሪ ፍታሕ ኣብ ክንዲ ምምጻእ፡ ኣብ ናይ ልቓሕ ዓንኬል መዕቈቢ ብምርካብ ንሓዋሩ ምሕባእ እዩ። ከምዚኦም ዓይነት ሰባት ብወልፊ ልቓሕ ንሓዋሩ ዝተለኽፉ እዮም። “እንታይ ኰይነ’የ ካብ ከማይ ክልተ ኢድ፡ ዓይኒን ብርኪን ዘለዎ ሰብ ዝጽበ ዘለኹ?” ኢልካ ኣክንዲ ምሕታት፣ “ናይ ገዛ ክራይን ኣውደኣመትን ካብ ክስቶ ከመይ ገይረ’የ ዘምጽእ?” ብምባል ምኽኒት መለቅሒ ክትሓስብ ትጅምር። ወርሓዊ ኣታዊኻ ከመይ ገይርካ ኸተዕቢ ኽትሓስብ ከም ዘለካ ትርስዕ። ካብኡ ዝበኣሰ፡ ልቓሕ፡ ምስ ግዜ ይቐለልካ’ሞ ሽግርካ ብተዛማዲ ድሓን ከሎ ካብ ኽትፈትሖ ትውስን ክትልቃሕ ትወናወን። ኣመል ልቓሕ ናይ ምስራሕን ምጽዓርን ድሌት ጥራይ ኣይኰነን ዘኽስር። ዝበዝሐ እዋን ልቓሕ

ክበሃል ከሎ ገንዘብ ወይ ንብረት ጥራይ ኣይኰነን። እምነት፡ ስምን ዝናን እውን የካትት እዩ። እቲ ዝኸፈአ ነገር እንተ ሃልዩ ተጸባይ ምዃን እዩ። ኣብ ነብስኻ ክትምርኰስ እናኸኣልካ ሓገዝ ትጽበ እንተ ደኣ ዄንካ፡ መቕርብካ፡ ፈላጥቲኻን ኣዕሩኽትኻን ጥራይ ዘይኰኑ፡ ኣባላት ስድራቤትካ’ውን ኣባኻ ዘለዎም ክብሪን ግምትን ከጕድሉ ይረኣዩ። እዚ ዘገርም ኣይኰነን። ከም ሰብ ኣብ ነብስኻ ተሞርኲስካ ደው ዘይትብል እንተ ዄንካ ንዝዀነ ጸግዒ ኽትከውን ኣይትኽእልን ኢኻ። ኣብ ግዜ ሽግር ዋሕስ ክትከውን ኣይትኽእልን፣ ኽትድንደን ጽቡቕ እንተ ዘይኰነ፡ ባህርያዊ’ዩ። ብዙሓት ሰባት ዝከኣሎም እናጸዓሩ ዘይኣኽለሎም ኣለው። ኣብ ስራሕ ክቐንዓካን ዘይክቐንዓካን ይኽእል፣ ዕድላት ዘይምልላይን ብግቡእ ዘይምጥቃምን ክኸውን ይኽእል። እዞም ክስተታት እዚኣቶም ግን ምስ ስንፍና ዝቝጸሩ ኣይኰኑን። ምስ’ቶም ካብ ወርሒ ናብ ወርሒ ብሓገዝ ኣባላት ስድራቤትን ብልቓሕን

“ዘይተባረኸ ኣታዊ ገንዘብ፡ ኣይዕቈርን” ክትጽምብሎ ጽቡቕ ምዃኑ፣ ንነብስኻ ሓደ ናይ መተባብዒ ኣገባብ ምዃኑ፣ ዕዮኻ ተተኺልካ ንኽትዛዝሞ ድርኺት ይፈጥር ምዃኑ ኣብ ገለ ኣንቢበ እፈልጥ’የ። እዚ ብጻየይ፡ ንነፍሲወከፍ ሰሪሑ ዝተኸፍሎ ስራሕ፡ ብወጻኢታት እንተ ዘይባሪኹዎ፡ እቲ ገንዘብ ከም ዘይቅኒ’ዩ ዝኣምን። “ዝረኸብካዮ ኣታዊ ግብሪ እንተ ዘይከፊካ፡ መንግስቲ ይሕዘካ፣ ዝረኸብካዮ ገንዘብ ንመፈስሂ ገለ ፈይ እንተ ዘይኣቢልካ፡ ነብሲ ትኸሰካ፡” በሃላይ እዩ። ውሑድ ገንዘብ እንተ ኣእትዩ፡ ማክያቶ-ካፕቺኖ ብምግባዝ መፈስሂ ነብሲ ይገብር፣ ህጥር ዝበለ ገንዘብ እንተ ኣእትዩ ኸኣ ኣህጢሩ የፈስህ። ክፍሳህ እንከሎ ከም ዝክር ሓደ ካብ ፈለጥቱ እንተወሓደ ክህሉ ኣለዎ። ንሕና ኸኣ “ዘውጻእካዮ ይተክኣልካ፡” “ትበልዖ ይግበርካ፡” እናበልና ንምርቖ፣ ክንስሕቕ እንተ ደለና ኸኣ “ካልእ ህጡር ስራሕ

ይፍጠረልካ፡” ንብሎ። እዚ ፈተዊየይ፡ ገንዘብ ተኸፊሉ ኣብ ኢዱ ምስ ተረከበ’ዩ “ንመን ክጽውዕ፡” ኢሉ ዝሓስብ። ብኣንጻሩ “ጥምቢ” እንብሎ ሓደ መሳርሕተይ ኣሎ። ኣሽንባይዶ ጽዒሩ ዝተኸፍሎ ገንዘብ፡ ወዲቑ ዝረኸቦ ገንዘብ፡ ቅንጣብ ከጥፍኣሉ ኣይደልን። “ገንዘብ ቅድም ገዛ (መጠራቐሚ ካዝና፡ ባንክ፡ ...) ይኣቱ፣ ገዛ በጺሑ ዘይተመልሰ ገንዘብ በረኸት የብሉን፡ ” በሃላይ እዩ። ይብዝሓ-ይውሓዳ ቅድም ናብ ገዛኡ የብጽሐን። ግደ ሓቂ ገዛ ክበጽሓ እምበር ተመሊሰን ክወጽኣ ርእየ ኣይፈልጥን። ምኽንያቱ ኣብ ካፈ ኣትዩ ሻሂ ዝሰትየላ ግዜ፡ ንመዓልቲ ሓንሳዕን ፍልጥትን እያ፣ ዝእዝዛ’ውን ንሳ እያ። ኣብ ወርሒ ኣብ እንዳ ካፈ ዝወጽኣ ገንዘብ ፍሉጣት እየን። “ገዛ ዘይኣተወ በረኸት የብሉን፡” ክብል ከሎ መጀመርታ ገዛ ኣእትዩ ዘውጽኦ ይመስለኒ ነይሩ። “ነገሩ

ግን “ዘይተቐመጠ ገንዘብ በረኸት ኣይህሉዎን፡” ማለቱ’ዩ። ዝተዓቝረ ገንዘብ ካብ ኮንቱ ብኽነት የድሕን፣ ናይ ጽባሕ ውሕስነት ይፈጥር፡ ርእሰ-ምትእምማን የሕድር፡ ሓይሊ ይህብ፡ ምዃኑ ንእሽተይ መንቋሕቋሕታ ኣላትኒ። ግን ከኣ ኵሉ ዝተዓቝረ፡ “ገንዘብ በቃቕሲ መከራ ይጽበ፡” ከም ዝብሃል፡ መከራ መጺኡ ከየህጕጎ ንዝያዳ ውሕስነት ወፊሩ ክራባሕ እንከሎ’ዩ ዝሓይሽ። ዘይራባሕ ገንዘብከ በረኸት ኣሎዎዶ ክንብሎ ንኽእል ኢና? ሓደ እዋን፡ ኪዳነ ንዝብሃል መሳርሕትና ክንነግዶ ኢልና ገዛኡ ንኸይድ። ካብቶም መካይድተይ ዝነኣስኩ ኣነ’የ ነበርኩ። እናተመገብና፡ “ጀሚል ወደይ፡ እዛ ፍርጀይ ርኣያስከ፡ ጽብቕቲዶ? ተለቪዥነይከ? ኣርማድዮይ? ከረዴንሳይ? ከብሒ መጽሓፍቲኸ?” እናበለ እቲ ፍርይ ፍርይ ዝበለ ኣቝሑት ገዛኡ ከም

እናተሰጋገሩ፡ ዝበዝሕ ግዜኦም ኣብ እንዳ ሻሂታት ዘጥፍኡ ኣይመዛዘኑን። እዞም እናጸዓሩ ዘይኣኽለሎም እቶም ምሕጋዞም ብሓቂ ዘየሰልኪዩ እዮም። ብዝዀነ ልቓሕ መናብርቲናን ሓደ ካብቶም ኣብ እዋን ሽግር ዋሕስ ዝዀኑናን እንዀርዓሎም ክብርታት እዩ። እንተዀነ ከም ወልፊ እንተ ሰሪጹ መድሃኒቱ ብቐሊል ዝርከቦ ኣይኰነን። ወልፊ ለቓሕ እንተሒዙና እቲ መጀመርታ ክንፍትኖ ዘለና መድሃኒት እምበኣር ኣታዊታትካ ንምዕባይ ዝከኣለካን ዘጋጠመካን ምስራሕ እዩ። ብዙሕ ሰብ ዝበለጸ ስራሕ ክረክብ ክብል፡ ሓደ፡ ክልተ፡ ሰለስተን ልዕሊኡን ኣዋርሓ ኮፍ ዝብል ኣሎ። እዚ ማለት ናይ ሓደ፡ ክልተ፡ ሰለስተን ልዕሊኡን ኣዋርሕ ኣታዊታት፡ ብዝሑ ብዘየገድስ፡ ኮፍ ኢልና ኣሕሊፍና ማለት’ዩ። እቲ ካልእ ሓጋዚ ክኸውን ዝኽእል መድሃኒት ድማ ወጻኢታትካ ምቍጽጻር እዩ። ሓደ ካብቲ ንብዙሓት ሰባት፡ ርኹባት ከይተረፉ፡ ግዳይ ይለቓሕ ዝገብሮም ኣዕናዊ ባህሪ ምሕንሻሽ እዩ። ከምቲ ሓደ እንግሊዛዊ ኽኢላ ስነ-ቍጠባ ዝበሎ፡ “ሃብታም ዝበሃል ሰብ ብዙሕ ገንዘብ ዘለዎ ዘይኰነ፡ ንዘለዎ ገንዘብ ኣብ ምንታይ ከም ዘውዕሎ ዝፈልጥ እዩ።” ዝዀነ ሰብ ተጻጊሙ ሓደ ሕምሲት ካብ ኣታዊታቱ ከቐምጥ እንተ ኽኢሉ፡ ኣብ ግዜ ሽግር ብዘይ ትጽቢት ክሓልፎ ይኽእል፣ እንተ ዘይኰነ ድማ ብምጡን ሓገዝ ንእዋን ጸበባ ክሓልፎ ይኽእል። ድልዱልን ውሑስን መጻኢ ከም ዝህሉዎ እውን ዘማትእ ኣይኰነን። ዜርና ዜርና እቲ ካብ ወልፊ ልቓሕ ዘናግፍ ፍታሕ እምበኣር እቲ ኵሉ ግዜ ዝንገር ስራሕን ዘይምሕሻሽን - እዩ።

ዘስተውዕለሉ ገበረ። ናባይ ቅርብ ኢሉ “ስለምንታይ ከምኡ ኢለካ ሓደ መዓልቲ ክነግረካ’የ፡” በለኒ። ካልኦት መሳርሕተይ ከም ጃህራ ቈጺሮሞ ነበሩ። መዓልቲን ከልቢን ከይጸዋዕካዮም ይመጽኡ ከም ዝብሃል፡ ሓደ እዋን ብስራሕ ብሓደ ምስ ገሽና እቲ ክብለኒ ዝደለየ በለኒ። ባህሪ ስራሕና ምስ ጽገና ዝተሓሓዝ ብምዃኑ፡ ምስ ብዙሕ ሰብ ክንራኸብ ዕድል ኣሎና። ኪዳነ ስርሑ ድሕሪ ምዝዛሙ “ናይ ሻሂ” ኢሎም ዝምጥውሉ ገንዘብ፡ ኵሉ ይዓቝሮ ነበረ። ንሱ ጥራይ ዘይኰነ፡ ዘይሓሰቦ ገንዘብ እንተ ረኺቡ’ውን ምስአን የቐምጦ። ከምኡ እናገበረ እቲ “ርኢኻዮዶ?” ዝበለኒ ንብረት ገዛኡ ኣጥርዩዎ። “ንስኻ ኸኣ ካብ ሕጂ ከምኣ እንተ ጌርካ ልዕሊ’ቲ ኣነ ዝገበርኩዎ ክትገብር ዕድል ኣሎካ፡” ክብል’ዩ ምዒዱኑ። እግበሮ ኣይግበሮ፡ ገንዘብ ክባረኽ እንተ ዀይኑ፡ ክወፍር፣ ክወፍር እንተ ዀይኑ ኸኣ ክዕቈር ከም ዘለዎ ተማሂረ ኣለኹ። ***

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ባህልን ስነ-ጥበብን ኣብርሃም ዘርአ (ወዲ-ሃለቃ)

ተመራማሪ ስነ-ጽሑፍ ኣቶ ቴድሮስ ምሕረቱ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ተወሊዱ፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባን ኣስመራን እዩ ናይ መባእታን ካልኣይን ደረጃታት ትምህርቱ ተኸታቲሉ። ብድሕሪኡ ናብ ሃገረ ሽወደን ብምኻድ፡ ቀዳማይ ዲግሪ ብኣህጉራዊ ርክባት፡ ማስተርስ ድማ ብኣህጉራዊ ርክባትን ጋዜጠኝነትን ወዲኡ። ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ከኣ ኣብ ዓውዲ ምርምርን ምጽሓፍን ኣብ ምንጣፍ ይርከብ። ኣቶ ቴድሮስ ብ18 መጋቢት 2022፡ “ዶ/ር ዮሃንስ ኮልሞዲን፡ ፍርያቱ ኣብ ታሪኽን ባህልን ኤርትራ” ዘርእስታ ኣብ መጽናዕቲ ዝተመርኮሰት መጽሓፍ፡ ኣብ ኣዳራሽ ሆቴል እምባሶይራ ኣመሪቑ ነይሩ። ብዛዕባ’ዛ መጽሓፍ ምስኡ ናይ ዘካየድናዮ ቃለ-መሕትት ጽማቚ ይስዕብ፦ * ነዛ መጽሓፍ ከተዳሉ ዝደረኸካ እንታይ’ዩ?

- ነዛ መጽሓፍ ከዳሉ ዝደረኹኒ ረቛሒታት እንታይ’ዮም ነይሮም? ኢለ ንነብሰይ ክሓታ ከለኹ፡ ንድሕሪት ተመሊሰ ዝሓለፍኩዎም መድረኻት ኣብ ምፍታሽ’የ ዝኣቱ። ገና ተመሃራይ ከለኹ ጀሚረ ታሪኽን ስነ-ጽሑፍን ምባብ እፈቱ ነይረ። ብፍላይ ምስ ታሪኽ ሃገርና ዝተሓሓዙ ጽሑፋት ኣብ ምንባብ ኣዝየ ግዱስ ነይረ። ኣብዚ ናይ ምንባብ ጒዕዞ’ዚ ድማ’የ ምስ ዮሃንስ ኮልሞዲን ዝተላለኹ። ስራሓቱ ፍሉይ ጦብላሕታ ስለዘሕደረለይ ብዛዕብኡ ጠሊቐ ከንብብ ምስ ጀመርኩ ከኣ ተገዳስነተይ መመሊሱ ዓብዩ። ፈለማ ንዶ/ር ኮልሞዲን ምስ ህዝብና ከላልዮ ምስ ወሰንኩ፡ ብ2012፡ ኣብ ናይ ሰነ 8ን 15ን ሕታማት ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ሓንቲ ጽሕፍቲ ኣውጺአ ነይረ። ምስ መራኸቢ ብዙሃን ሃገርና’ውን ቃለ-መጠይቕ ኣካይደ። ድሕሪ’ዛ ጽሕፍቲ ምውጻኣ ከኣ፡ ካብ ኣንበብትን ሰማዕትን ‘ብዛዕባ ዮሃንስ ኮልሞዲን መጽሓፍ እንተዝዳሎ’ ዝብል ብርክት ዝበለ ርእይቶታት ክመጽኣኒ ጀሚሩ። በዚ ግብረ-መልሲ’ዚ ተተባቢዐ ከኣ፡ መጽናዕተይ ዝያዳ ብምዕማቚ ነዛ መጽሓፍ ናብ ምስንዳእ ተበጊሰ። * ዕላማ’ዛ መጽሓፍ ኣሕጽር ኣቢልካ ምገለጽካልናዶ?

- ከምቲ ኣርእስቲ ናይ’ዛ መጽሓፍ ዝእምቶ፡ ኣብ ጸቢብ መቓን ማለት ኣብቲ ንዓና ንኤርትራውያን የገድስ’ዩ ኣብ ዝበልኩዎ ዓንኬል ዝተሓጽረ እዩ። ዝያዳ ጠመተኣ ድማ፡ ዮሃንስ ኮልሞዲን ኣብ ታሪኽን ባህልን ኤርትራ ዝገበሮ መጽናዕታዊ ኣበርክቶ ዝገልጽ’ዩ። ከም ዝፍለጥ፡ ዶ/ር ኮልሞዲን ኣብ ህይወቱ ካብ ዘፍረዮም ዓበይትን ብዙሓትን ስርሓት፡ እቲ ንኤርትራ ዝምልከት ንኡስ ክፋል ይኹን’ምበር፡ ንዓና ዘለዎ ኣገዳስነት ግና ኣዝዩ ልዑል’ዩ። *ነዛ ነዛ መጽሓፍ ንምድላው ዝሓለፈ መስርሕከ ከመይ ይመስል?

- ኣብ መስርሕ ምጽሓፍ ዘጋጥሙ ግድላት ብቐሊል ክትገልጾም ዝከኣል ኣይመስለንን። እዛ ሕቶ፡ በታ ኣብ ግዜ ካልኣይ ኲናት ዓለም ቀዳማይ ሚኒስተር ብሪጣንያ ዝነበረ ዊንስተን ቸርችል፡

“ፍርያት ዮሃንስ ኮልሞዲን፡ ኣብ ትምህርትን መጽናዕትን ኤርትራ ክሕቈፍ ዝግብኦ እኩብ ፍልጠት’ዩ” ኣቶ ቴድሮስ ምሕረቱ ኣብ መስርሕ ምጽሓፍ ንዘጋጥሙ ሕልኽላኻት ኣመልኪቱ ጽቡቕ ገይሩ ብውሑዳት ቃላት ዝገለጾ ክምልሳ እደሊ። ንሱ፡ “ምድላው መጽሓፍ፡ ድፍረት ዝሓትት ፍሉይ ተመኩሮ’ዩ። መጀመርታ የጻውተካ፡ የዘናግዓካ፡ ቀስ እናበለ ድማ ናብ ኣፍቃሪኻ ይቕየር። ጸኒሑ ግን ጎይታ፡ ካብኡ ሓሊፉ’ውን መላኺ ይኸውን። ኣብ መወዳእታ ከም እተማእዘዝካሉ ከተርእዮ ምስ ቀረብካ፡ ትቕበሎ’ሞ ናብ ህዝቢ (ኣንባቢ) ሰው ተብሎ” ክብልዩ ኣብ ምድላው መጽሓፍ ንዘጋጥም ብድሆ ክገልጾ ፈቲኑ። ሕጂ ከኣ፡ ነቲ ንነዊሕ ግዜ ምሳይ ክሳለን ብዙሕ ጻዕሪ ዝገበርኩሉን መጽሓፍ ካብ ኢደይ ወጺኡ ኣሎ። ብመንገዲ ስተሽነርታት ኣውገት፡ መረብ፡ ኣርት ጋለርን ካልእን ኣቢለ ከኣ ናብ ኣንባቢ ፈንየዮ ኣለኹ። - ኣብ ምድላው’ዛ መጽሓፍ ከም መወከሲ ዝተጠቐምካሎም ምንጭታት? ነዛ መጽሓፍ ንምድላው ከም መወከሲ ዝተጠቐምኩሎም ቀዳማይን ካልኣይን ምንጭታት’ዮም። እቶም ከም ቀዳማይ ምንጪ ዝተወከስኩዎም ሰነዳት ኣብ ዩኒቨርሲቲ ኡፕሳላ - ሽወደን ተዓቂቡ ዘሎ፡ ዮሃንስ ኣብ ወረቐት ምስ ሰነዶ ከየሕተሞ ዝጸንሐ ናይ ኢድ ጽሑፋት፡ ከምኡ’ውን ዝሰዶምን ዝቕበሎምን ዝነበረ ደብዳበታት እዮም። እቶም ከም ካልኣዊ ምንጪ ዝተጠቐምኩሎም ድማ፡ ዝተሓትሙ መጻሕፍቲ፡ ጋዜጣታትን መጽሔታትን እዮም። ይኹን’ምበር፡ መወከሲታተይ ዝያዳ ኣብ ቀዳማይ ምንጪ ዝተመርኮሱ እዮም።

ብኣድህቦ የንብቦ ነይሩ’ዩ። ብኸምዚ’ዩ ከኣ፡ ዮሃንስ፡ ኣብ ታሪኽን ቋንቋታትን ናይዚ ከባቢና ብፍላይ ድማ ናይ ዓድና ክግደሰሉ ዝኸኣለ። ኣቦኡ ፕሮፌሰር ኣዶልፍ ኮልሞዲን ዝበሃል ኮይኑ፡ ንዮሃንስ ስነ-መለኮት ክመሃር’ዩ ዝደልዮ ዝነበረ። ዮሃንስ ግን፡ ሴማዊ ቋንቋታት ከጽንዕ’ዩ ወሲኑ። በቲ ክዓቢ ከሎ ዝራኣዮ፡ ዝሰምዖን ዘንበቦን ተደሪኹ ከኣ’ዩ ናብ’ዚ ውሳነ’ዚ ክበጽሕ ዝኸኣለ ኢልና ክንዛረብ ንኽእል። ብትምህርቱ ኣዝዩ በሊሕ ከምዝነበረ ዝንገረሉ ዮሃንስ፡ ካብ ካልኦት መማህርቱ ብሉጽ ተማሃራይ ብምንባሩ፡ ናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቱ ብኽብ ዝበለ ማዕርግ’ዩ ወዲኡ። ብ1901 ኣብ ዩኒቨርሲቲ ኡፕሳላ፡ ሴማዊ ቋንቋታትን ታሪኽን ክመሃር ተመዝገበ። ብኽልቲኡ ዓይነት ትምህርቲ ብኽብ ዝበለ ማዕርግ ብ1908 ተመረቐ’ሞ፡ ብሴማዊ ቋንቋታ ዶክተረይት ከምጽእ ድሌት ስለዝነበሮ ከኣ ምርምር ንኸካይድ ናብ ኤርትራ ተበጊሱ። ምርምራት ዮሃንስ ኣብ ኣርባዕተ ቋንቋታት ኤርትራ ማለት፡ ትግርኛ፡ ትግረ፡ ብሊንን ኩናማን ዘተኮረ’ዩ ነይሩ። እቲ ዝዓበየ ክፋል መጽናዕቱ ኣብ ትግርኛ ይንበር’ምበር፡ ነዘን ዝተጠቕሳ ቋንቋታት’ውን ዳህሲሱወን’ዩ። ዮሃንስ ኣብ ኤርትራ ኣብ ዝጸንሓሉ ናይ

* እስከ ብዛዕባ ዶ/ር ዮሃንስ ኮልሞዲን ገለ በለና - ንሱ መን’ዩ? ስለምንታይከ ኣብ ኤርትራ ተገዲሱ ምርምር ኣካይዱ ትብል?

- እቲ ታሪኽ ነዊሕ’ዩ፣ ብሓጺሩ ግን ኣብ 1884 ዝተወልደ ዮሃንስ ኮልሞዲን፡ ንኤርትራ ብመንገዲ’ቶም ካብ ኤርትራ በብእዋኑ ትምህርቲ ስነ-መለኮት ክመሃሩ ናብ ሽወደን ዝኸዱ ኣቦታት ኤርትራውያን እዩ ተላልዩዋ ክበሃል ይከኣል። ንሳቶም ግን ዮሃንስ ቈልዓ እንከሎ ተማሂሮም ዝመጽኡ እዮም። ንሳቶም ትምህርቶም ክውድኡ ከለዉ ዮሃንስ ገና ወዲ 4 ዓመት’ዩ ነይሩ። እዞም ኣቦታት እዚኣቶም ኣብቲ ንሱ ዝዓበየሉ ቤት ትምህርቲ ይመሃሩ ብምንባሮም፡ ገለ ሃሳስ ጦብላሕታ ገዲፎምሉ ክኾኑ ይኽእሉ’ዮም። ብቐንዱ ግን፡ ሽወደናውያን ካብ ኤርትራ ዝሰድዎ ዝነበሩ ጽሑፋት ኣብ ጋዜጣ ናይቲ ቤተ-ክርስትያን ይሕተም ስለዝነበረ፡ ዮሃንስ ቈልዓ እንከሎ

ዓመትን ሓሙሽተ ወርሕን ግዜ ዝኣከቦ ዝተፈላለየ ዓይነት ኣፋዊ ያታታት ኤርትራ ብዙሕ ኮይኑ፡ ካብኡ እቲ ንሕትመት ዝበቐዐ ንኡስ ክፋሉ ጥራይ እዩ። ሓንቲ ካብ’ተን ባዕሉ ብ1912 ብትግርኛ ዘሕተማ መጽሓፉ፡ “ዛንታ ጸዓዘጋን ሃዘጋን፡” እያ። ንመመረቒ ዶክተረይት ከም ዝጥዕም ገይሩ ናብ ቋንቋ ፈረንሳ ብምትርጓም ከኣ ኣቕሪቡዋ። በዛ መጽሓፍ እዚኣ’ዩ ድማ ናይ ዶክተረይት ማዕርጉ ዝረኸበ። *ንዮሃንስ ከም ሰብ ከመይ ትገልጾ?

- ብመሰረት ዝገበርኩዎ ምርምርን ብዛዕባኡ ዝገልጹ ጽሑፋትን፡ ዮሃንስ

ኮልሞዲን ከም ሰብ ኣዝዩ ሓላይን ምቕሉልን ከምኡ ከኣ ሕዉስን ፈታው ሰብን’ዩ ዝነበረ። ልዕሊ ኩሉ ከኣ ኣዝዩ በሊሕን ጻዕራምን ክሳብ 27 ቋንቋታት ይፈልጥን ይመልኽን ከም ዝነበረ ይንገረሉ። እዚ፡ ምስ’ቲ ኣብ ታሪኽ፡ ባህልን ቋንቋታትን ኤርትራ ዝነበሮ ተገዳስነት ምስ መሰጠኒ ድማ’የ ነዚ መጽሓፍ ክጽሕፍ ተደሪኸ ክብል እኽእል። *ኮልሞዲን ምርምር ኣብ ዘካይደሉ ዝነበረ እዋን ዝተሓጋገዝዎ ኤርትራውያን እንተነይሮም ምጠቐስካልናዶ?

- ዮሃንስ፡ ገና ቈልዓ እንከሎ ዝረኣዮም ቀሺ ማርቆስ ግርማይን ቀሺ ተወልደመድህን ገብረመድህንን፡ ከምኡ’ውን ነቶም ህጻን ብምንባሩ ዘይዝክሮም መም/ ሃይለሚካኤል ኪዳኑ፡ ኣብ ኤርትራ ምስ ረኸቦም ኣዝዩ እዩ ተሓጒሱ። በዞም ኤርትራውያን ኣቕሽሽቲ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ኤርትራ ዝጸንሑ ከም በዓል ኣንደርሽ ስቬንሶን፡ ካርል ቪንክቪስት፡ ካርል ሱንድክቪስትን ካርልጉስታቭ ሩዴንን..... ዝኣመሰሉ ሽወደናውያን ሚስዮናውያን እውን ብዙሕ ተሓጊዙን ተመሪሑን እዩ። ብፍላይ ኣብቲ ዮሃንስ ከካይዶ ወጢንዎ ዝነበረ መጽናዕቲ፡ ጕሉሕ ኣበርክቶ ካብ ዝገበሩ፡ ባህታ ተስፋሃንስን ተኽለሚካኤልን ምጥቃስ ይከኣል። ባህታ፡ ኣብ መጽሓፍ “ዛንታ ጸዓዘጋን ሃዘጋን” ተዘርዚሩ ዘሎ ታሪኽ ኣብ ምእካብን ምስንዳእን ዓቢ ተራ ነይሩዎ’ዩ። ተኽለሚካኤል ከኣ ዝያዳ ኣብ ምእካብ ደርፍታትን፡ ፈኸራታትን ከምኡ’ውን መንገዲ ኣብ ምምራሕን ኣበርክቶኡ ዕዙዝ ነይሩ። ዮሃንስ ኣብ ምእካብ ኣፋዊ ታሪኽ፡ ብደገፍ ባህታ እዩ ምስ ብዙሓት ዓበይቲ ዓድን ፈላጣትን ሃገርና ክራኸብ ዝኸኣለ። ስለዚ ኣበርክቶ ኤርትራውያን ቀሊል ኣይነበረን። * ብሓፈሻ ከም ምንጪ ወይ ወሃብቲ ሓበሬታ (ኣዘንተውቲ) ዝነበሩ ዓበይቲ ዓዲ ኤርትራውያን በዓል መን ነይሮም?

- ኣብ መጽሓፍ “ዛንታ ጸዓዘጋን ሃዘጋን” ብዙሓት ኣዘንተውቲ እዮም ነይሮም። ካብ’ቶም ዮሃንስ ኣብ መጽሓፉ ዝጠቐሶም ድማ፡ ኣስገዶም ወዲ ዘርኣይ፡ ኣዝማች ተኽለሃይማኖት ወዲ ኣይተ ተላ፡ ከንቲባ መርእድ ዑቕባኣብ፡ ፍጡር ወዲ ሰጊድ ካብ ኣዘንተውቲ ታሪኽ ጸዓዘጋ እዮም። ካብ ኣዘንተውቲ ታሪኽ ሃዘጋ ከኣ፡ ቀሺ ገብረማርያም ወዲ ብጻይ፡ ገበዝ ተላ ወዲ መንግስቱ፡ ሓለፋ ወዲ ጸዳ ክኾኑ ከለዉ፡ እቶም ካብ ምስጓግ ታሪኽ ዘዘንተዉ ከኣ፡ ኣውዓሎም ወዲ ዓጽማይ ምዃኖም ዮሃንስ ኣብ መጽሓፉ ከም ኣዘንተውቲ ታሪኽ

ዘርዚርዎም ኣሎ። * በዚ ኣጋጣሚ ከተመሓላልፎ እትደሊ መልእኽቲ ወይ ለበዋ እንተሎ?

- ዮሃንስ ብዛዕባ ኤርትራ ዝምልከት ዝገበሮ መጽናዕትታትን ጽሑፋትን፡ ብዛዕባ ታሪኽናን ባህልናን ብዙሕ ክንመራመረሉ እንኽእል ኣገዳሲ ኣበርክቶን ጻውዒትን እዩ ዝብል እምነት ኣለኒ። ኣካል ናይቲ ኣብ ትምህርትን መጽናዕትን ኤርትራ ክሕቆፍ ዝግበኦ እኩብ ፍልጠት ምእንቲ ክኸውን ድማ ኣቓልቦ ክግበረሉ በዚ ኣጋጣሚ ክላቦ እደሊ። *ኣብ መወዳእታ ብዛዕባ መጻኢ መደባትካ እንታይ ትብለና?

- ከም ጸሓፍን ተመራማርን መጠን፡ ባህገይን ድልየተይን ጸሓፊ (ደራሲ) ምዃን’ዩ። ክሳብ ሕጂ’ውን ኣብ ምጽሓፍን ምርምርን’የ ጸኒሐን ዝኸይድን ዘለኹ። ኣብ’ዚ ሕጂ እዋን ካብ 2017 ዘበገስኩዎ ሓደ ኣብ ናይ 1930ታት ታሪኽ ዘተኮረ ታሪኽ ሓዘል መጽናዕታዊ መጽሓፍ ንምድላው ኣብ ምሽብሻብ መስርሕ መጽናዕቲ ኣለኹ።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 15፡25 16፡45 17፡00 17፡15 17፡30 17፡55 18፡40 19፡20 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how it’s made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ልዝብ መንእሰያት ዜና (ዓረብ) ለሰ ስፖርት ፊልም ሃብቲ ባሕሪ ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ዶ/ር ኣብ ስትድዮ ዝናር ጥበባት 3ይ ክፋል

ሃሎ ቆልዑ ዜና (ትግረ) ገለብ ደሐን ዜና (ትግርኛ) እንዳ ዝማም ዜና (ዓረብ) መደብ ቅርሲ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ራህዋ ሃይለ ወልዱ ምባል ተሪፉ፡ ራህዋ ፋንታሁን ነጂብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/04/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ከሳሲ ኣቶ በረኸት ምናሴ ተስፋዝዝጊ፡ ተኸሳሲት ሃና ገብረብርሃን ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ን 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ። ሰርጀንተ ፍስሃየ ረዘነ፡ በዓልቲ ቤተይ ለተኺዳን ተስፋሚካኤል ስለዝሞተት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ጽገረዳ ተወልደ ገብረማርያም፡ በዓልቤተይ ኣለም ጎይትኦም ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ ን6 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ወ/ሮ ይርጋኣለም ሓይልኣብ፡ ተኸሳሲ ኣቶ እዮብ ክፍለ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን26/04/22 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክረእ ምዃኑ ነፍልጥ። ከሳሲት ወ/ሮ ሰምሃር በራኺ ተስፋሚካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዘካርያስ ክብርኣብ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን20/04/22 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ከሳሲት ወ/ሮ ቅሳነት ወልደጋብር ገብረትንሳኤ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዓወት ዘሙይ ገብረገርግሽ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን3/5/22 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ኣቶ ርእሶም ገብረሚካኤል፡ በዓልቲ ቤተይ በየነሽ ካሕሳይ መዓሾ ስለዝሞተት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ ን9 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ኤልያስ ተስፋስላሴ ገብረመስቀል፡ ኣቦይ ተስፋስላሴ ገብረመስቀል ጽገ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ጥራይ ወረሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ ናሆም ዘርአ፡ ኣቦይ በረኸት ዘርአ ስለዝተሰውአ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ/ ይቕረብ። ከሳሲት ዮሃና ዘሙይ ሕድሮም፡ ተኸሳሲ ኣቶ ብርሃነ ገርግሽ ክፍለ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን28/04/22 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብዘየለኻሉ ክርአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸጸራት ኣቶ ግርማይ ስዩም ይሕደጎ፡ በዓልቲ ቤተይ ሳባ ኣብርሃም መሓሪ ስለዝሞተት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን2 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ በየነሽ ይከተም ባህታ፡ ሓፍተይ ወ/ሮ ኣብርሀት ይከተም ባህታ ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 1ሓፍተይ ጥራይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ተደሰት በርሀ በራኺ፡ ኣቦይ በርሀ በራኺ ገብረስላሴ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣብርሀት ከበደ ባይሩ፡ በዓል ቤተይ ነ/ፍ ተዛረ ጎይትኦም ወልደእንድርያስ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምደይ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን6 ደቀይ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ዘውዲ ተወልደ ተስፋሚካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ቴድሮስ ኣብርሃ ተድላ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን28/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ጓዕዳድ ኣመልካቲ ኣቶ ገብረኣምላኽ ዓንደብርሃን ሃይለ፡ ኣዴና ወ/ሮ ተበርህ ሃይለ ገብረስላሴ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ሓደ ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጻዕዳ ጳውሎስ ኣመልካቲ ሴም ሞጎስ ገብረታትዮስ፡ ኣቦና ሞጎስ ገብረታትዮስ ስለዝዓረፈ፡ ንወላዲትና ወ/ሮ ምርያም ኢሳቕ ናይዝጊ ናይ መጻምድቲ መሰላ ይተሓለወላ፡ ኣነ ምስ 8 ኣሕዋተይ ከኣ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/2022 ኣብ መጋባእያ ይቕረብ።

ሚ/ፍ/ዞ/ዓ/ ኮማዊ ቤትፍርዲ ከረን ወ/ሮ ለተርፊኤል ተኽሎም ዝማም፡ በዓል ቤተይ ነ/ፍ መሓሪ ጊልኡ ብቃል እምነት ዝገደፈለይ ቃል ለበዋ ኣብ ቁጽሪ ሕሳብ 002778 ኣብ ባንኪ ኣባይቲን ንግዲን ኤርትራ (ዞባ ዓንሰባ) ዘሎ ገንዘብ ኣነ በዓልቲ ቤቱ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣስገደት ተኸለ ካሕሳይ፡ በዓልቤተይ ተስፋሚካኤል ተስፋማርያም ቀለታ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ 8 ደቀይ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ደቀምሓረ ኣመልካቲ ኣቶ የማነ ገብረሂወት ክንፈ፡ በዓልቲ ቤተይ ለተድንግል ደበሳይ መብራህቱ ስለዝሞተት፡ ንዓይ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ናይ መጻምድቲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን5 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/2022 ኣብ ኮማዊ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ኣቶ መሓሪ ኪዳነማርያም ምባል ተሪፉ፡ መሓሪ ጸሃየ ክፍለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/04/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ ኣብርሃ እስቲፋኖስ ኣብርሃ ምባል ተሪፉ፡ ናኦድ እስቲፋኖስ ኣብርሃ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/04/22 ኣብ 4ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰንዓፈ ከሳሲት ኣስካሉ ፍትዊ በርሀ፡ ተኸሳሲ ብርሃነ ፍትዊ ዑመር ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን24/4/22 ኣብ ቤ/ት ፍርዲ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእለውያ ወ/ሮ ኣስቴር ተኪኤ፡ ተኸሳሲ ሰመረ ሰለሙን ገብረመድህን ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን25/04/22 ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዓንሰባ ከረን ቅሳነት ኣሰፋው ኣርኣያ ምባል ተሪፉ፡

ስምረት ኣሰፋው ኣርኣያ ተባሂሉ ይረኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን21/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። መሓመድእድሪስ ማሕመድ ዓብደላ ምባል ተሪፉ፡ መሓመድ እድሪስ ማሕሙድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ንዕለት 21/04/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ጎልጅ ኣቶ ተኽሎም ዑቕባሚካኤል ተግባሩ፡ ስም ወላዲተይ ውባ ዑቕባሚካኤል ኣበድ ተባሂሉ ብጌጋ ዝተመዝገበ ኮይኑ፡ እቲ ቅኑዕ ስም ወላዲተይ ውባ ዘርኤ ኣበድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ንዕለት 26/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ/ ዞ/ጋ /ባርካ ጎልጅ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ ዓደ ለኸ ዞባ ማእከል ኣመልካቲ ኣቶ ጎይትኦም ዘርኡ ሓፍትና ሰበነ ዘርኡ ስለዝዓረፈት፡ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ንሕና 3 ደቂ ዘርአ ገረመድህን ዝተባሃልና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/2022 ኣብ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መርሓኖ ኣመልካቲት ሊያ ተስፉ ነማርያም፡ በዓል ቤተይ ነ/ፍ ጸጋይ ሞጎስ ሰሎሙን ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምድቲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/2022 ኣብ ኮ/ቤ/ፍ/ መርሓኖ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቀላይ በዓልቴት ከሳሲ ኣቶ መርሃዊ ዘውደ ገረዝጊሄር፡ ተኸሳሲት ሰምሃር ካሕሳይ ኣስፋሃ፡ በዓልቲ ቤትኪ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን25/4/22 ቅረቢ። እንተዘይቀሪብኪ፡ ጉዳይኪ ኣብ ዘየለኽሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ከሳሲት ወ/ሮ ሓሬና ታደሰ ፍትዊ፡ ተኸሳሲ ኣማኒኤል ጊላዝጊ፡ በዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን22/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። እንተዘይ ቀሪብካ፡ ጉዳይና ኣብ ዘየለኻሉ ክረአ ምዃኑ ንሕብር።

ቤት ፍርዲ/ዞ/ደቡብ ዓዲ ዃላ ናሆም ዓንዶም ሃይለ ምባል ተሪፉ፡ ናትናኤል ዓንዶም ሃይለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሮና ኤልሳ የውሃንስ ኣሰፋ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዮናስ ተኽለ እልፉ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን27/04/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ከረን ወ/ሮ እዝግሃርያ ገብረዋህድ ኪዳነ፡ በዓልቤቴይ ኣቶ ተወለ ገብረትንሳኤ ደስታ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ሓምለ ወ/ሮ ብርኽቲ ሃይለ ዓንደመስቀል፡ ብዓል ቤተይ ዳዊት መለስ ገብረመድህን ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ ሓንቲ ጓለይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን20/04/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሞልቂ ኣቶ በርሀ ገብረሂወት ጋሽ፡ ወለድና ኣቶ ገብረሂወት ጋሽ ደሱን ወ/ሮ ኣለፈሽ ሃይለ ክፍሎምን ስለዝሞቱ፡ ኣነ ምስ 1ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን29/4/22 ይቕረብ።

ወረስቲ ነፍ/ብላታ ገብረትንሳኤ ተስፋማርያም ወ/ሮ በለጠሽ ገብረትንሳኤ +2 ወ/ሮ ሙሉ ገብረትንሳኤ +10 ዝነበረ ክርክር፡ ናይ ውርሻ ገዛ ተሰማሚዖም ክሽጥዎ ስለ ዘይከኣሉ፡ ብሓራጀ ተሸይጡ ገንዘቦም ክማቐሉ ስለ ዝተኣዘዘ፡ እቲ ገዛ ኣብ ባይታ ብመሃንድስ ብዝተዋህበ ዕቅን ኣብ 137.50 ት.ሜ ዝተደኮነ ብዘለዎ ኩነታት ኮይኑ፡ ብኽኢላ 33.200.90 ናቕፋ (ሰላሳን ሰለስተን ሽሕን ክልተ ሚእትን ናቕፋን 90%) ስለዝተገመተ፡ እዚ ገዛ ዝርከበሉ ኣብ ከተማ መንደፈራ፡ ከባቢ ፊት መርከብ መስተኻኸሊ ጸጉሪ ርእሲ መንገዲ እንዳ ኣቡነ ኣረጋዊ ቤተክርስትያ ኮይኑ፡ ብሓራጅ ክሽየጥ እዩ። ኣብዚ ዝግበር ሓራጅ ክወዳደር ዝደሊ ሰብ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ዘሎ ሓሙሽተ መዓልታት ጀሚሩ ናይቲ ክወዳደረሉ ዝደሊ መጠን ዋጋ ገንዘብ ብምጥቃስ ኣብ ዝተዓሸገ ፓስታ ብምግባር ኣብ ቤት ጽሕፈት ፈጻሚ ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ፡ ብዝተዳለወ ዕጹው ሳንዱቕ የእቱ። ኣብዚ ናይ ዕለት ሓራጅ ናይ ዝተዋህበ ግምት ዋጋ ገንዘብ ሓደ ርብዒ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ መንደፈራ ኣብ ንግዳዊ ባንኪ ኤርትራ ጨ/ዓዲ ወግሪ መንደፈራ c.p.o ኣስሪሑ ወይ ናይ ባንክ ቡክ ሒዙ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ዕለት ሓራጅ - 6/05/2022 ሰዓት ሓራጅ - 8፡30-9፡30 ቦታ ሓራጅ፥ ፈጻም ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ሲንየር ኣትለታት 2022 ተዛዚሙ ሃገራዊ ፈደረሽን ኣትሌቲክስ ኤርትራ፡ ንሳልስቲ ከካይዶ ዝጸንሐ መበል 30 ዓመታዊ ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ ዓበይቲ ኣትሌታት፡ ብ 3 ሚያዝያ 2022 ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ተዛዚሙ። እዚ ውድድር፡ ካብ ኩለን ዞባታትን ክለብ ደንደን ሚኒስትሪ ምክልኻልን ዝተዋጽኡ ዓበይቲ ኦሎምፒካውያን፡ ሓደስትን ትስፉዋትን ተካእቲ ኣትለታት ብክልቲኡ ጾታታት ተሳቲፎም። እዚ ሓያል ተወዳዳርነት ዝተንጸባረቐሉ ዓመታዊ ውድድር፡ ካብ 100 ሜትሮ ክሳብ 10 ሽሕ ሜትሮ ዘጠቓልል ናይ ትራክ፡ ምቅብባል በትሪ (Relay) ከምኡ’ውን ንውድድራት ዝላ መሬት፡ ዝላ ልዕለት፡ ዳርባ ዓረር፡ ዳርባ ጭማራን ዳርባ ዲስካስን ዘጠቓልል ናይ ሜዳ ተግባራት ኣሰላሲሉ። ካብቶም ዝተኻየዱ ውድድራት፡ ናይ 10 ሽሕ ሜትሮ ውድድር ካብቶም ልዑል ተወዳዳርነት ዝተራእየሎም ነይሩ። ኣብዚ ውድድራት እዚ፡ ኣትለት ናይታ ኣብ ሃገራዊ ውድድር ደሚቓ እትቐርብ ዘላ ዞባ ዓንሰባ - ሃብቶም ሳሙኤል ካብ ደቂ ተባዕትዮ ከምኡ’ውን ኦሎምፒካዊት ኣትሌት ራሄል ዳንኤል ካብ ዞባ ማእከል ኣብ ክልቲኡ ርሕቀታት ዕዉታት ብምዃን ስሞም ኣጸዊዖም። ኣብ ካልእ ዝተኻየዱ ውድድራት፡ ብደቀንስትዮ ናይ 3000 ሽሕ ሜትሮ መሰናኽል - ኣትለታት ንጽሃ ንጉሰ፡ ዘቢብ ወልደሚካኤልን ልዋም ተስፋስላሴን ዕዉታት ክኾና እንከለዋ፡ ኣብ ናይ ደቂተባዕትዮ ውድድራት ድማ፡ ኦሎምፒካዊ ኣትለት የማነ ሃይለስላሴን ኣቤል ብፈደረሽን ቅድድም ብሽክለታ ዞባ ማእከል ተወዲቡ ዝካየድ ውድድር ብሽክለታ፡ ብሰንበት ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ኩሎም ድቪዥዮናት ዝተሳተፍዎ ውድድር ምክያዱ ዝህባዊ ርክባት እቲ ፈደረሽን ሓቢሩ። ተቐዳደምቲ ኤሊት ደቂ ተባዕትዮ 90 ኪሎ ሜትር ንምሽፋን ካብ ፈለማ ዙርያ ኣትሒዞም ውድድሮም ብሓያል ናህሪ ቀለስዎ። ኣብ ቀዳመይቲ ዙርያ ብዘርእይዎ ዝነበሩ ሕምባበ፡ 45.6 ኪሎ ሜትር ኣብ ሰዓት ይጐዓዙ ነበሩ። ዝተፈላለያ ጉጅለታት ክመቓቐላን ክእከባን ድሕሪ ምጽናሕ ከኣ፡ ውድድር ክዛዘም ክልተ ዙርያ ምስ ተረፎ ተቐዳደምቲ ናትናኤል ተስፋጽዮንን መሓሪ ተወልደን ዝርከብዎም

የማነን ካብ ማእከልን ስምኦን መብራህቱ ካብ ክለብ ደንደንን ተዓዊቶም። ኣብ ውድድር 1500 ሜትሮ ካብ ደቀንስትዮ፡ ኣትለታት ፍዮሪ ገብረሂወት ካብ ደንደን፡ ሮዛ ሳህለን ንያት ተስፋይን ካብ ማእከል ዕዉታት ክኾና እንከለዋ፡ ብተመሳሳሊ ካብ ደቂተባዕትዮ ዓብድረዛቕ ሱሌማን ካብ ዓንሰባ፡ ያፌት ዳንኤል ካብ ክለብ ደንደን፡ ዳዊት ሰዓረ ካብ ማእከል ብቕደም ተኸተል ተዓዊቶም። ኣብ ናይ ሓጺርን ማእከላይን ርሕቀት ውድድራት ከኣ፡ ኣትለታት ናትናኤል ገብረእግዚኣብሄር፡ ዓብድረዛቕ ሱሌማንን ኣብ ክልተ ርሕቀታት ዕዉታት ብምዃን ስሞም ከጸውዑ ክኢሎም። ኣብ ካልእ ዝተኻየደ ውድድራት ዝተዓወቱ ምስ እንርኢ፡ * ኣብ 100 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ = 1ይቲሰላም ኣሸብር፡ 2ይቲ- ቅሳነት ፍስሃየ፡ 3ይቲቅሳነት ጸጋይ ክኾና እንከለዋ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ከኣ ናትናኤል ገብረእግዚኣብሄርን ሙሴ ኣርኣያን ክልቲኦም ካብ ደንደን፡ ቤትኤል ፓስኳለ ጋሽ-ባርካ ኣብ ፖድዩም ደይቦም። * ኣብ 200 ሜትሮ ደቂ ደቂ ኣንስትዮ = 1ይቲ- ቅሳነት ፍስሃየ 2ይቲ- ሚካል ዑቕባይ ክልቲአን ካብ ማእከል፡ 3ይቲ - ሰላም ኣሸብር ደቡብ መዳልያ ከንጠልጥላ እንከለዋ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ድማ፡- ናትናኤል ገብረእግዚኣብሄር፡ ፍጹም ኣብርሃምን ሚልኪያስ ዮናስን ካብ ደቡብ ሰለስተ ዕዉታት ኮይኖም።

* ኣብ 400 ሜትሮ ደቀንስትዮ ሚካል ዑቕባይ - ማእከል፡ ኣልማዝ ክፍሎም ደቡብ፡ ስኒት ሳምሶም - ዓንሰባ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ከኣ፡ ገብረዝጊ ደጉዕ ዓንሰባ፡ ብስራት ፍስሃየ - ማእከል፡ ናሆም ብርሃነ - ደንደን ተሸሊሞም። * ኣብ 800 ሜትሮ፡ ሮዛ ሳህለ - ማእከል፡ ንያት ተስፋይ - ደቡብ፡ ዲና ሽሻይ ማእከል ኣብ ናይ ደቂ ኣንስትዮ፡ ዓብድረዛቕ ሱሌማን - ዓንሰባ፡ ፍትሓዊ ዛይድ - ማእከል፡ ያፌት ዳናኤል - ደንደን ተዓዊቶም። * ኣብ 400 ሜትሮ መሰናኽል ደቂተባዕዮ፣ ናሆም ብርሃነ፡ መንግስትኣብ ኣዋጁ፡ ሃኒባል ነጋ - ሰለስቲኦም ካብ ክለብ ደንደን ተዓዊቶም። ብዘይካ’ዚ ብደረጃ ጋንታ ብክልቲኡ ጾታታት ኣብ ዝተኻየደ ናይ ምቅብባል በትሪ (Relay) ውድድራት፦ ኣብ ናይ 4 ብ 100 ሜት፡ ካብ ደቀንስትዮ ማእከል፡ ደንደን፡ ደቡብ ክዕወታ እንከለዋ፡ ካብ ደቂተባዕትዮ ክለብ ደንደን፡ ማእከል፡ ዓንሰባ ተሰሪዐን። ኣብ ናይ 4 ብ 400 ሜትሮ፡ ካብ ደቀንስትዮ ማእከል፡ ዓንሰባ፡ ደቡብ ክዕወታ እንከለዋ፡ ካብ ደቂተባዕትዮ ማእከል፡ ክለብ ደንደን፡ ዓንሰባ ዕዉታት ኮይነን። ብተወሳኺ፡ ኣብ ናይ ሜዳ ተግባራት፥ ኣብ ዳርባ ዓረር፡ ተርታ ተኽለብርሃን ማእከል፡ ኣዜብ ሰለሙን - ማእከል፡ ሊድያ መሓሪ - ደቡብ ክዕወታ እንከለዋ፡ ቴድሮስ ተኪኤን ፊልሞን ወረደን - ደንደን፡ ዮናታን ኣንገሶም - ማእከል ተሸሊሞም።

ኣብ ዝላ መሬት፦ ሳምራ ብርሃነ፡ ስኒት ሳምሶን - ዓንሰባ፡ ዮርሳሌም ጎይትኦም ማእከል፡ ከምኡ’ውን ዑመር ዓብደላን ሬድዋን ዓብዱራሕማንን - ዓንሰባ፡ ዑመር ሓሰን - ደንደን ተሸሊሞም። ብሓፈሻዊ ውጽኢት ኣብ ናይ ደቂተባዕትዮ፡

ዓንሰባ፡ ምስግና ወልዱን ትዕግስቲ ሃብቶምን - ማእከል ክሽለማ እንከለዋ፡ ገብረእግዚኣብሄር ተወልደ - ደቡብ፡ ኢብራሂም ቱንቱን ተወልደ ኣብርሃን ካብ ደንደን ተሸሊሞም። ኣብ ልዕለት ዝላ፦ ሳምራ ብርሃነ - ማእከል፡ ሰላም ዘሙይ - ደቡብ፡ ሚካል መብራህቱ ማእከል ከምኡ’ውን ሙሴ ኣብርሃ - ደንደን፡ ዓብዱሰላም ኣደም - ዓንሰባ፡ ኣቢነር በረኸት ማእከል ተዓዊቶም።

ክለብ ደንደን ሚኒስትሪ ምክልኻል፣ ኣብ ናይ ደቀንስትዮ ከኣ ዞባ ማእከል፡ ዕዉታት እዚ ሃገራዊ ውድድር ኮይነን። ኣብ መዛዘሚ እቲ ውድድራት፡ ዕዉታት ጋንታታትን ኣትለታትን ዝተዳለወሎም ናይ መዳልያ፡ ዋንጫን ገንዘብን ሽልማታት ካብ ኢድ ኮሚሽነር ባህልን ስፖርትን ኣምባሳደር ዘመደ ተኽለ፡ ሓለፍቲ ሃገራዊ ፈደረሽን ኣትሌቲክስ ኤርትራን ዕዱማት ኣጋይሽን ተዓዲሎም።

መኽፈቲ ቅድድም ብሽክለታ ዞባ ማእከል ተኻይዱ ሸሞንተ ተቐዳደምቲ ካብ ዓባይ ጉጅለ ብነዊሕ ፈልዮም ወጽኡ። ንበይኖም ኣብ ዘካየድዎ ሓያል ቅጽበታዊ ውድድር ድማ፡ ናይ ውልቂ ተቐዳዳማይ ፍስሃየ ተኪኤን ምስ ጋንታ ፕሮታች ናይ ደቡብ ኣፍሪቃ ዝወዳደር ዘሎ መሓሪ ተወልደን ንውድድሮም ኣብ ሰዓት 45 ኪሎ ሜትር እናረገጹ ቀዳማይን ካልኣይን ኮይኖም ተዓዊቶም። ኣብታ ዝተኻየደት ቅጽበታዊ ውድድር፡ መሓሪ ተወልደ ንናይ ውልቂ ተቐዳዳማይ ፍስሃየ ተኪኤ ነታ ናይ ቀዳማይ ቦታ ብምግዳፉ ካብ

ተዓዘብቲ ኣድንቖት ክረክብ ክኢሉ። ዳንኤል በርሀ - ኣስቤኮ ሳልሳይ ኮይኑ ክዕወት እንከሎ፡ ሄኖክ ገብረክርስቶስ -ኤሪተል፡ ሮቤል መሓሪ ኣስቤኮ፡ ሄብሮን ብርሃነ - ሰምበል፡ ናትናኤል ተስፋጽዮን ካብ ኢጣልያዊት ክለብ ኣንድሮኒ፡ ኣሌክሳንደር ኢሳቕ፡ ናሆም መኮነንን ኣማኑኤል መሓሪን ክሳብ ዓስራይ ዘሎ ደረጃ ሓዚኦሞ። ብሓፈሻ ኣብዚ ናይ ሰንበት ውድድር ፕሮፎሽናላት ተቐዳደምቲ ዳኒኤል ተኽለሃይማኖት፡ ሜሮን ተሾመ፡ ሄኖክ ምሉእብርሃን፡ ናትናኤል ተስፋጽዮን፡ መሓሪ ተወልደን ዳዊት የማነን ብምስታፎም ነቲ ናይ መኽፈቲ ውድድር ድምቀት ክህብዎ እንከለዉ ንተዓዘብቲ ድማ መሳጢ ጸወታ ከርእዩ ክኢሎም እዮም። ተቐዳደምቲ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዘካየድኦ ናይ 60 ኪሎ ሜተር ውድድር፡ ካብ ዝሓለፈ ዓመት ዝሓሸ ምንቅስቓስ ብምርኣይ ኣብ ሰዓት 39 ኪሎ ሜተር እናረገጻ ውድድረን ዛዚመን። በዚ መሰረት፡ ቅሳነት ወልደሚካኤል ጋንታ ሰራይር ሳዋ ክትዕወት እንከላ፡ ሳሮን ተኽለ - ዓራግ፡ ሞናሊዛ ኣርኣያ - ደቡብ፡ ፌቨን ሃይለ - ዓራግ፡ ድያና ዳዊት - ሰራይር ሳዋ፡ ዮርዳኖስ ርእሶም - ደንደን ክሳብ ሻውዓይ ብምእታው ናይ መድረኽ ዓወት ኣመዝጊበን።

ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ኵዕሶ እግሪ ሱፐር . . . ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ሱፐር ዲቪዝዮን ‘ኤ’ ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል፡ ብሰንበት ናይ ምድብ ‘ሀ’ ጋንታታት ዝኾና ኣልታሕሪር ኣንጻር ደንደን፡ ቀይሕ ባሕሪ ከኣ ኣንጻር ኩባንያ ሰምበል ብዘካይዳኦ ጸወታታት ፈሊሙ። ፈለማ ዝተጻወታ ኣልታሕሪር ኣንጻር ደንደን ነይረን። ኣልታሕሪር፡ ኣብ መበል 38 ደቒቕ ብመገዲ እቲ ናይ’ዚ ዓመት ብሉጽ ኣመዝጋቢ ሸቶ ኮይኑ ዝተሸለመ ሮሜል ዓብዱ መሪሕነት እተትሕዛ ሸቶ ኣመዝጊባ፡ ንዕረፍቲ 1ብ0 መሪሓ ወጺኣ።

ኣብ ዳርባ ዲስካስ፦ ምስጋና ወልዱ፡ ሰላም ሳምሶንን ተርታ ተኽለብርሃንን ሰለስቲአን ካብ ማእከል ክሽለማ እንከለዋ፡ ፊልሞን ወረደን ቴድሮስ ተኪኤን - ደንደን፡ ዮናታን ኣንገሶም - ማእከል ተዓዊቶም። ኣብ ዳርባ ጭማራ፦ ዘመን ተኽለሰንበት -

ተጻወትቲ ደንደን፡ ኣብ ካልኣይ እብረ፡ ቅልጣፈ ሓዊሶም ኵዕሶ ብምቅብባል፡ ኣብ መበል 48 ደቒቕ ካብ ሳዶር የማነ እተመዓራርያ ሸቶ ረኸቡ። በዚ ደው ከይበሉ፡ ኣብ መበል 52 ደቒቕ ብመገዲ ሲራክ መብራህቱ ከምኡ’ውን ኣብ መበል 79 ደቒቕ ድሕሪ ዕረፍቲ ተቐይሩ ካብ ዝኣተወ ሳይሞን ክብርኣብ ሸቶ ብምምዝጋብ ካብ ድሕሪት ተበጊሶም 3ብ1 ተዓዊቶም። ተጻዋታይ ደንደን መድሃኔ ረዳእ ብሉጽ ተጻዋታይ ናይዛ ጸወታ ኮይኑ ተረቚሑ።

ቀይሕ ባሕሪ ኣንጻር ኩባንያ ሰምበል ካልኣይ ጸወታ ናይታ መዓልቲ ነይሩ። ጐብለል ጋንታታት ዞባ ማእከል ዝኾነት ቀይሕ ባሕሪ፡ ነዛ ጸወታ ዝቐለሰት ክለብ ነይራ። ብፍላይ ኣብ መስመር ምክፍፋል፡ ሴም ተኪኤን ፋኒኤል ንጉሰን ኵዕሶ ኣብ ምዝርጋሕ ጐሊሖም ተራእዩ። ከም ውጽኢቱ፡ ፋኒኤል ንጉሰ፡ ኣብ መበል 16 ደቒቕ ሸቶ ብምምዝጋብ ንጋንታኡ ቀይሕ ባሕሪ መሪሕነት ኣትሓዛ። እዛ ጋንታ፡ ኣብቲ ዝበዝሐ ናይ ቅድሚ ዕረፍቲ ግዜ ብርክት ዝበላ

70 ኪሎ ሜተር ዝተመደበሎምን ኣብ ሰዓት 43.3 ኪሎ ሜተር እናረገጹ ውድድሮም ዝዛዘሙን ተቐዳደምቲ ጁንዮር ደቂ ተባዕትዮ ከኣ፡ ተቐዳዳማይ ሳሚኤል ሓየሎም ካብ ጋንታ (ኤሪተል) ነዛ መድረኽ ክዕወተላ እንከሎ፡ ሚልክያስ ማእከለ - ኣስቤኮ፡ ፋኒኤል ሓይልኣብ - ሰምበል፡ ኣሌክሳንደር ተኽሉን ኤቨን ኣታኽልትን ብውልቂ፡ ከምኡ’ውን ኤቨን የማነ - ኤሪተል ክሳብ ሻዱሻይ ብምውጻእ ተዓዊቶም፡። ኣንጊሆም ውድድሮም ካብ ዘካየዱ ዩዝ ተቐዳደምቲ ደቂ ተባዕትዮ ድማ፡ ተቐዳዳማይ ሰናይ ሕሩይ ጋንታ ንስሪ ኣብ ሰዓት 42 ኪሎ ሜተር እናረገጸ ተዓዊቱ። እሰይ ገዛኢን ኣቤል ካሕሳይን ክልቲኦም ብውልቂ፡ ዮሴፍ ምስግና - ጽንዓት፡ ያድኤል ዮናስን ሜሮን ምስግናን ክልቲኦም ብውልቂ ክሳብ ሻዱሻይ ተመራሪሖም ኣትዮም። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ተቐዳደምቲ ማውንቴን ባይክ ኩሎም ድቪዥናት ዝተሳተፍዎ ውድድር፡ ብቐዳም 02 ሚያዝያ 2022 ኣብ ማይ ደምነት ተኻይዱ ነይሩ። በዚ መሰረት፡ ኣብ ክሊ ዕድመ 12-14፡ 40 ኪሎ ሜተር ንምሽፋን 104 ተቐዳደምቲ ኣብ መስርዕ ተረኺቦም፡ በረኸት ኣልኣዛር ካብ ጋንታ ናትና ተዓዊቱ። ዳንኤል ሚካኤልን

ያሬድ ካሕሱን ብውልቂ፡ ኤሊም ሙሴ ናትና፡ ኤስሮም ያቆብ ብውልቂ፡ ናይብ ሙሴ - ጎዳይፍ ቀዳሞት ሽዱሽተ ኮይኖም ብምዕዋት ነጥቢ ተማቒሎም። 50 ኪሎ ሜተር ንምሽፋን 76 ተቐዳደምቲ ክሊ ዕድመ 15-16 ከኣ፡ ናዝራዊ ዳዊት ኣባሻውል ክዕወተላ እንከሎ፡ ኤስሮም የማነ ብውልቂ፡ ሮምዮ ግብጻዊ - ትጽቢት፡ ሳሚ ዓብደልራሕማን ብውልቂ፡ ኤቨንኤዘር ዳንኤል - ኣባሻውል፡ ሳሚ እዮብ ብውልቂ ክሳብ ሻዱሻይ ስዒቦሞ ተዓዊቶም። 40 ኪሎሜተር ዝሸፈና ደቂ ኣንስትዮ፡ ተቐዳዳሚት ዮሳን የማነ ካብ ጋንታ ጽንዓት ቀዳመይቲ ክትኣቱ እንከላ፡ ዲቦራ ዳንኤልን ሉና ተስፋይን ብውልቂ፡ ልድያ የዕብዮን ሹሻን ቴድሮስን ክልቲአን ካብ ጋንታ ጽንዓት፡ ቤትኤል ተስፋይ ብውልቂ ክሳብ ሻዱሻይ ንዘሎ ደረጃ ሒዘን። ኣብ መወዳእታ እታ መዓልቲ፡ 61 ተቐዳደምቲ ክሊ ዕድመ 17ን ልዕሊኡን 60 ኪሎሜተር ሸፊኖም ነይሮም። ተቐዳደምቲ ኣቤል ሙሴ ብውልቂ፡ ሳዶር ኢሰይያስ ንስሪ፡ የሴፍ ኣለምን ናሆም ኤስሮምን ጋንታ ናትና፡ ሚካኤል ዳንኤል - ኣባሻውል፡ ኤስሮም ሚካኤል - ኣኽርያ ድማ ክሳብ ሻዱሻይ ተመራሪሖም ተዓዊቶም።

ኰዓሳሱ ክትከስር ተራእያ። ንዕረፍቲ ከኣ 1ብ0 ወጺኣ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ኣከፋፋሊ ቀይሕ ባሕሪ ሴም ተኪኤ ኣብ መበል 67 ደቒቕ ብክልተ ብጫ ካርድ ብምብራሩ፡ ክለቡ ብ10 ተጻወትቲ ክትጻወት ተቐሲባ። ሰምበል፡ ሃጓፋት ቀይሕ ባሕሪ ክትምዝምዝ ኣይከኣለትን፡ እኳ ደኣ ቀይሕ ባሕሪ ብጎደሎ ተጻዋታይ ኣብ መበል 79 ደቒቕ ካብ ፋኒኤል ንጉሰ ጽብቕቲ ሸቶ ኣመዝገበት። ጸወታ ከኣ፡ ቀይሕ ባሕሪ 2 ሰምበል 0 ተዛዚሙ። ብሉጽ ተጻወታይ ናይ’ዚ ግጥም ተጻወታይ ቀይሕ ባሕሪ ፋኒኤል ንጉሰ ተሰምዩ።

እዚ ከም’ዚ ኢሉ እንከሎ፡ ውድድራት ሻምፕዮና ደቂ ኣንስትዮ ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል ብቐዳም ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ደንደን ንጎዳይፍ 10ብ1 ከተዕንዋ እንከላ፡ ኢንሹራንስ ንበሪኽ 8ብ0፡ ኩባንያ ሰገን ከኣ ንሰምበል 4ብ0 ምርትዐን ህዝባዊት ርክባት ናይቲ ፈደረሽን ሓቢራ።

መደብ ጸወታ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ማን ሲቲ - ኣትለቲኮ ማድሪድ 10፡00 በነፊካ - ሊቨርፑል 10፡00

ሓዳስ

ኤርትራ

5 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.186

ዜና ወጻኢ ብርሃነ ምሕረታኣብ

ኣብ ንጉሳዊ ስድራቤት ዮርዳኖስ ብዝተፈጥረ ዘይምቅዳው፡ ሓዉ ንንጉስ ዮርዳኖስ ዝኾነ ልኡል ሓምዛ ብወለንታኡ ኣብቲ ስድራ ዝነበሮ መዝነት ከምዝገደፈ ኣፍሊጡ። ኣብ ሓደ እዋን ወራሲ ዓራት ንግስነት ዮርዳኖስ ዝነበረ ልኡል ሓምዛ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሒደት ዓመታት ኣብታ ሃገር ከምዘሎ ንዝገለጾ ብልሹው ኣሰራርሓ ብቓልዕ ክቃወም ጀሚሩ ምንባሩ ጸብጻባት ይሕብሩ።

ዮርዳኖስ - ልኡል ሓምዛ ስልጣኑ ገዲፉ ልኡል ሓምዛ ቢን ሑሴን፡ ብመሰረት እቲ ኣብ ናይ ትዊተር ኣድራሻኡ ዝዘርገሖ ሓበሬታ፡ “እምነተይን ሓሳበይን ምስ ፖሊስን ኣካዪዳን ትካላትና ክሳነ ኣይከኣለን” ብምባል እዩ ኣብ ንግስነት ዮርዳኖስ ዝነበሮ ቦታ ምሉእ ብምሉእ ክገድፎ ዝወሰነ። ነቲ ውሳነ ብዘይ ዝኾነ ጸቕጢን ብፍቓዱን ከምዝወሰዶ ድማ እቲ ልኡል ተዛሪቡ።

ኣብ ልዕሊ ን ግ ስ ነ ት ዮርዳኖስ ተሪር ወቐሳታት ክፍኑ ዝጸንሐ ልኡል ሓምዛ፡ ካብ ዝሓለፈ ዓመት ጀሚሩ ኣብ ትሕቲ ናይ ገዛ ማሕዩር ክጸንሕ

ፕረዚደንት ስሪላንካ፡ ሓድነታዊ መንግስቲ ከምዝምስርት ኣፍሊጡ

ፕረዚደንት ስሪላንካ ጎታባያ ራጃፓክሳ፡ ኣብታ ሃገር ዝንቀሳቐሳ ተቓወምቲ ሰልፍታት ዝሳተፋኦ ሓድነታዊ መንግስቲ ንምምስራት ወሲኑ ከምዘሎ ኣፍሊጡ።

ፕረዚደንት ራጃፓክሳ፡ ኩለን ተቓወምቲ ሰልፍታት’ታ ሃገር ኣብቲ ዝምስረት ሓድነታዊ መንግስቲ ክሳተፋ ብምጽዋዕ፡ ኣብታ ሃገር ንዝተኸስተ ፖለቲካውን

ቍጠባውን ቅልውላው ንምፍታሕ ከምዝሰርሕ ገሊጹ። ዝሓለፈ መዓልታት፡ ኣብ ሓያሎ ከባቢታት ስሪላንካ ድሕሪ ዝተለዓዓለ ሰፊሕ ሰላማዊ ሰልፊ፡ ኩሎም ኣባላት ካቢነ ስሪላንካ ብድልየቶም ካብ ስልጣኖም ከምዝወረዱ ምግላጾም ይፍለጥ። ኣብታ ሃገር ከቢድ ቅልውላው ተበጊሱሉ ኣብ ዘሎ እዋን፡ 26 ኣባላት ካቢነ እኳ ካብ ስልጣኖም እንተወረዱ፡ ሓዉ ንፕረዚደንት ራጃፓክሳ ዝኾነ ቀዳማይ ሚኒስተር ማሂንዳ ራጃፓክሳ ግን ናይ ስንብት ደብዳበ ካብ ምቕራብ ተቖጢቡ ኣሎ። ተቓወምቲ ወገናት ስሪላንካ፡ መንግስቲ ናይታ ሃገር ብሓደ ‘እንዳ’ ይምራሕ ከምዘሎ እዮም ዝኸስሱ። ኣብታ ሃገር ገኒኑ ዝረአ ዘሎ ብልሽውና ድማ ጠንቂ ቍጠባዊ ቅልውላው

እናኾነ ምምጽኡ የረድኡ። ብዕዳ ተጎቢጣ ዘላ ስሪላንካ፡ ካብ ወጻኢ ሃገራት እተእትዎ ከም ነዳዲ ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ኣቕሑ ንምሽማት ተጸጊማ ምህላዋ ተረድእ።

ፕረዚደንት ሰርብያ ኣለክሳንደር ቩቺች፡ ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ ዝተኻየደ ምርጫ ሃገሩ ብዓብላሊ ድምጺ ከምእተዓወተ ምንጭታት’ታ ሃገር ሓቢሮም። እቲ ፕረዚደንት ኣብቲ ምርጫ ኣስታት 60 ሚእታዊት ድምጺ

ከምዝረኸበ እዩ ተገሊጹ። ቀንዲ መወዳደርቲ ኣለክሳንደር ቩቺች ኮይኑ ኣብ ምርጫ ዝቐረበ ጀነራል ዝድራቭኮ ፕኖስ ብወገኑ፡ 17 ሚእታዊታ ድምጺ ጥራይ ክዕወት ትጽቢት ከምዘሎ እዩ ተገሊጹ ዘሎ። ፕረዚደንት ቩቺች፡ ኣብ ዘስመዖ

ኣብታ 22 ሚልዮን ህዝቢ ዘለዋ ደሴታዊት ሃገር፡ በቲ ተኸሲቱ ዘሎ ልዑል ናህሪ ዋጋታትን ክብሪ መነባብሮን ዘማረሩ ዜጋታት ኣብ ጎደናታት ወጺኦም ተቓውሞታቶም የስምዑ ምህላዎም ይግለጽ።

ተወሳኺ ወዲ 19 ዓመት ላይበርያዊ መንእሰይ፡ ወዲቑ ዝረኸቦ 50 ሽሕ ዶላር ናብ ዋናኡ ብምምላስ ኣንፈት ህይወቱ ንሓዋሩ ክቕይር ክኢሉ።

ፕረዚደንት ሰርብያ ንኻልኣይ እብረ ተዓዊቱ መደረ፡ በቲ ውጽኢት ኵርዓት ከምእተሰመዖ ብምግላጽ ንዜጋታቱ ኣመስጊኑ። ኣብ ባይቶኣዊ ምርጫ ብተመሳሳሊ፡ በቲ ፕረዚደንት ዝምራሕ ሰልፊ ካብ 250 ጠቕላላ መናብር፡ ነቲ 43 ሚእታዊት ከምእተዓወተሉ እዩ ውጽኢት ናይቲ ምርጫ ዘመልክት። ኣብ መሪሕነት ሓሙሽተ ዓመት ዝጸንሐ ፕረዚደንት ቩቺች፡ ኣብቲ ከባቢ ዘሎ ቅልውላው ብዘየገድስ፡ ሃገሩ ማእከላይ መርገጺ ሒዛ ከምእትጐዓዝ እዩ ዝሕብር። ይኹን እምበር፡ ተቓወምቲ ሰልፍታት ኣብቲ ዝተኻየደ ምርጫታት ሓያሎ ዘይንቡር ኣካዪዳ ከምእተዓዘቡ ብምምልካት፡ ምድንጋራት ተፈጺሙ ክኸውን ከምዝኽእል ዝገልጽ ጥርጠራታት ከምዘለዎም ገሊጾም።

ከምእተገብረ ዝጠቐሱ ጸብጻባት፡ ሕጂ ግን ኩነታቱ ኣብ ከመይ ደረጃ ከምዘሎ ኣይገለጹን። ዝሓለፈ ዓመት ልኡል ሓምዛ፡ ንሓዉ ንጉስ ዓብደላ ብወግዒ ይቕረታ ከምዝሓተተን እቲ ንጉስ ብወገኑ ምሕረት ከምዝገበረሉን ንጉሳዊ ቤት ፍርዲ ናይታ ሃገር ምግላጹ ይጥቀስ። ዮርዳኖስ ምስ ኣመሪካን እስራኤልን ጥቡቕ ምሕዝነት ዘለዋ ዓረባዊት ሃገር ምዃና ይፍለጥ።

እቲ ብሞተር ብሽክለታ ንተሳፈርቲ ኣገልግሎት መጐዓዝያ ዝህብ መንእሰይ፡ በቲ ዝፈጸሞ ሰናይ ተግባር፡ ኣብ ሃገሩ መዛረቢ ማዕከናት ዜና ኮይኑ ይርከብ። ኢማኑኤል ቱሎኢ፡ ሓደ መዓልቲ ኣብ ስራሕ እንከሎ፡ ኣብ መንገዲ ወዲቑ ዝረኸቦ ፌስታል ኣብ ውሽጡ ገለ ነገር ከምዝነበረ ኣስተውዓለ። ነቲ ዘልዓሎ ነገር ከፊቱ ብዝረኣዮ ድማ ዘይሓሰቦ ጥማር ናይ ወጻኢ ባጤራ ኮይኑ ጸንሖ። ወለዱ ኣብ ንኡስ ዕድመኡ ብሞት ተፈልዮሞ እዮም። ብንኡሱ ናብ ስራሕ ስለዝተኣልየ ድማ ትምህርቱ ኣቋሪጹ ነይሩ። 50 ሽሕ ዶላር፡ ነዚ ኣብ ድኽነት ዝነብር መንእሰይ፡ ናብራኡ ክልውጥ ዘኽእሎ ገንዘብ እዩ። ግን ከይሰድዐ፡ ናብ ዋናኡ ክመልሶ ወሰነ። በዓል ገንዘብ፡ ብሬድዮን ጋዜጣን ‘ዝረኸበ ዓይኑ ይብራህ’ ክብል ከሎ ድማ

እቲ ቅኑዕ መንእሰይ ነቲ ዝረኸቦ ገንዘብ ሒዙ ንቕድሚት ወጸ። ቅርሺ ከየጕደለ ድማ ንዋና ገንዘብ ኣረከቦ። እቲ ጉዳይ ኣብ ላይበርያ ኣዛራቢ ኣርእስቲ ኮነ። ገለ ሰባት ንቕንዕና ናይቲ መንእሰይ ከድንቑን ክምጕሱን እንከለዉ፡ ካልኦት ግን ከም ዓሻ ቈጺሮም ክስሕቁዎን ክሕጭጭሉን ተሰምዑ። እቲ ጉዳይ ብዝተዋዓወዐ፡ ኣብ እዝኒ ፕረዚደንት ላይበርያ ጆርጅ ዊያ በጽሐ። እቲ መንእሰይ ድሌቱ ተሓቲቱ፡ ትምህርቲ ምቕጻል ምዃኑ ብዝገለጸ፡ ኣብ ኣዝዩ ክቡር ቤት ትምህርቲ ብናጻ ክመሃር ተፈቕደሉ። ካብቲ ፕረዚደንት ድማ ናይ 10 ሽሕ ዶላር ሽልማት ተበርከተሉ። ዋና ገንዘብ እውን ስቕ ኣይበለን። ነቲ መንእሰይ ናይ 1500 ዶላር ብዓይነት ህያብ ኣቕረበሉ። ዋጋ ቅንዕና ናይዚ መንእሰይ፡ እዚ ጥራይ ኣይኮነን፡ ነቲ ዛንታ ዝሰምዐ ኣመሪካዊ ኮለጅ ብወገኑ፡ ናይ ዝለዓለ ትምህርቲ ዕድል ብናጻ ከምዝህቦ ቃል ኣትዩሉ ይርከብ። ንሱ፡ “ነቲ ናይ ሰብ ገንዘብ ወሲደ ኣብ ረብሓይ እንተዘውዕሎ፡ ምሉእ ዕምረይ ከይቀሰንኩ ምነበርኩ፡ ሕጂ ግን ኣንፈት ህይወተይ ተቐዪሩ ኣሎ። ናይ ትምህርቲ ባህገይ ሰሚሩለይ እዩ” ክብል ብህጻኑ ከሎ ቅንዕና ምሂሮሞ ንዝሓለፉ ወለዱ ኣመስጊኑ።

ተቐናቐንቲ ደቡብ ሱዳን ‘ውሁድ ወተሃደራዊ እዚ’ ክምስርቱ ተሰማሚዖም ፕረዚደንት ደቡብ ሱዳን ሳልቫ ኪርን ተቐናቓኒኡ ምክትል ፕረዚደንት ሬክ ማሻርን፡ ውሁድ ወተሃደራዊ እዚ ክምስርቱ ከምእተሰማምዑ ተሓቢሩ። ብመሰረት’ቲ ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ ጁባ ዝተኸተመ ስምምዕ፡ ብፕረዚደንት ሳልቫ ኪር ዝምርሑ ሓይልታት ኣብ ሰራዊት ናይታ ሃገር ናይ 60 ሚእታዊት ውክልና ክረኽቡ እንከለዉ፡ እቲ 40 ሚእታዊት ድማ ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ገነት

ንሓይልታት ሬክ ማሻር ክወሃብ እዩ። ብሬክ ማሻር ዝምርሑ ሓይልታት፡ ናይ ዝውክልዎም ወተሃደራውያን ኣዘዝቲ ዝርዝር ኣስማት፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ሰሙን ናብ መንግስቲ ከቕርቡ እቲ ስምምዕ ኣዚዙ ኣሎ። ኣብ ቀረባ ኣዋርሕ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ዝተራእየ ዘይምቅዳው፡ ነታ ሃገር ዳግማይ ናብ ኲናት ሓድሕድ ከየምርሓ ተሰጊኡ

ምጽንሑ’ዩ ዝግለጽ። ኣብ መስከረም 2018፡ መንግስቲ ደቡብ ሱዳን ምስቲ ብሬክ ማሻር ዝምራሕ ተቐናቓኒ ሓይሊ ስምምዕ ሰላም ድሕሪ ምኽታሙ፡ እቲ ንኣስታት 5 ዓመት ዝቐጸለ ኲናት ሓድሕድ’ታ ሃገር ደው እኳ እንተበለ፡ ገለ ወሰንቲ ነጥብታት ዛጊት ከይተተግበረ ብምጽንሑ ግን እታ ሃገር ዳግማይ ናብ ግጭት ከይተምርሕ ስግኣት ነይሩ። ጎደና

ዕለት 5/4/2022

ጎደና ኣፍዓበት ቁ.209፡ ፊት ሆስፒታል ዕዳጋ ሓሙስ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ቁ.ስልኪ 125154

መበል 31 ዓመት ቁ.187 ገጽ 2 ሓድሽ ዲፕሎማስያዊ ርክባት ኣመሪካ ምስ ሃገራት ላቲን

መስመር ሳዋ - ፎርቶ-ሳዋ፡ ማእከል ስልጠና ሃገራዊ ኣገልግሎት ብዝወደቦ ወፈራ፡ ናይ ጽገና ስራሕ ይካየደሉ ከምዘሎ፡ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ። እቲ ብ2 ሚያዝያ ጀሚሩ ዝቕጽል ዘሎ ስራሕ፡ ነቲ መስመር ዝቘርጽ ዓቢ ሩባ ኣብ እዋን ክራማት ዝፈጥሮ ጸገም ንምቅላል ምዃኑ፡ እቲ ሓበሬታ ኣረዲኡ። እቲ መደብ ኣብ ዝሓጸረ እዋን ምእንቲ ክዛዘም፡ ኣብ መዓልቲ ልዕሊ 850 ጉልበት ሰብ ዝሳተፎ ኣድማዒ ስራሕ ይሰላሰል ከምዘሎ፡ ነቲ ስራሕ ዝመርሑ ዘለዉ ክኢላታት ገሊጾም። ኣዛዚ ማእከል ስልጠና ሃገራዊ ኣገልግሎት ኮሎኔል ደበሳይ ግደ፡ ነቲ ስራሕን ገስጋሱን ድሕሪ ምዕዛብ - እቲ ሩባ ብመንደቕን

ረቡዕ 6 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4 ጻህያይ ባሕሪን ኣገዳስነቱን

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ ገጽ 5

ገጽ 7 ናዝሬት፡ ኣብ ዳጉ . . .

ስግንጢርነት ልግሲ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

መስመር ሳዋ - ፎርቶ-ሳዋ ጽገና ይካየደሉ ኣሎ ጋብዮንን ቀጻሊ ጽገና ይካየደሉ ምንባሩ፡ እንተዀነ ኣብ እዋን ክራማት ብዝወርድ ሓያል ውሕጅ እናፈረሰ፡ ብኣኡ ንዝግበር ምንቅስቓሳት ከሸግር ምጽንሑ ኣረዱኡ። ሕጂ፡ ዘድሊ መሳርሕን ክኢላዊ ዓቕሚሰብን ተመዲቡሉ ከምዘሎ ዝጠቐሰ ኮሎኔል ደበሳይ፡ ብዝሓሸን ዝደልደለን ኣገባብ ይስራሕ ከምዘሎ ኣረጋጊጹ። ነቲ ስራሕ ዝመርሕ ዘሎ ኣዛዚ ስታፍ ‘ህንጻ ሳዋ’ ካፒተን ተስፋጼን ተወልደ፡ እቲ ጽርግያ - 130 ሜተር ቁመት፡ ሓደ ሜተርን ፈረቓን ጐድኒ፡ ከምኡ’ውን 2 ሜተርን ፈረቓን ብራኸ ዘለዎ መንደቕ ይስራሓሉ ከምዘሎ ገሊጹ።

ንጥፈታት ሃገራዊ ላባራቶሪ ጥዕና ተሞጒሱ ዝኾነ ዓይነት መርመራ፡ ኣብ’ቲ እትጥቀመሉ መሳርሕን ብቕዓት ሞያዊ ሰብን ስለዝምርኰስ፡ መንግስቲ ብሉጽ መሳርሒታት ብምትእትታውን ዓቕሚ-ሰብ ብምምዕባልን፡

ኣብ ዞባ ማእከል - ንኡስ ዞባ ሰረጀቓ፡ ኣብ ሃገራዊ መርመራ ካልኣይ ደረጃ 2020/2021 ካብ 3 ክሳብ ምሉእ 4 ነጥቢ ዘምጽኡ 15 ኣባላት መበል 34 ዙርያ ሃገራዊ ኣገልግሎት ተሸሊሞም። ብ2 ሚያዝያ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት ቃል

ንጥፈታት ሃገራዊ ላቦራቶሪ ጥዕና ንምብራኽ - ገዚፍ ወፍሪ ይገብር ከምዘሎ ተገሊጹ። ኣብ ሃገራዊ ላባራቶሪ ጥዕና፡ ሓላፊ ምቁጽጻር ብቕዓት ኣገልግሎት ኣቶ ሰረቐ ተስፋሂወት፡ ካብ ቀንዲ ዕማማት ናይ’ቲ ትካል - ልዑል ብቕዓት ዘድልዮም መርመራታት ምክያድ፣ ኣብ መላእ ሃገር ናይ ዝርከባ ላቦራቶሪታት ብቕዓት ምክትታልን ምቁጽጻርን፣ ነተን ላቦራቶሪታት ዘድሊ መሳርሒታትን ቀመማትን ምቕራብ፣ ዓቕሚ ናይ’ቶም ኣብ ስራሕ ተዋፊሮም ዘለዉ ሞያውያን ምብራኽ ምዃኑ ሓቢሩ። ብዘተኣታትዎ ዘሎ ዘመናዊ መሳርሒታትን ብዘለዎ ክኢላዊ ዓቕሚ-ሰብን፡ ኣብ ኩሉ ሕማማት ዘካይዶ መርመራታት ብቕዓቱ ዘተኣማምን ምዃኑ ድማ ኣገንዚቡ። ንመርመራ ‘ኮቪድ-19’ ብዝምልከት -

ኣቶ ሰረቐ፡ ብሰለስተ መንገዲታት፡ ማለት እቲ ቀዳማይ፡ ብ‘PCR’ ዝፍለጥ ልዑል ተክኖሎጂን ፍልጠትን ዝሓትት ኣብ ማእከላይ ቦታ ዝካየድ፣ ካልኣይ፡ ብ‘ቅልጡፍ መርመራ’ ዝፍለጥ - ኣብ ኩለን መእተዊ ኣፍደገታትን መዓርፎ ነፈርትን ዝካየድ፣ እቲ ሳልሳይ ድማ፡ እቲ ሰብ ቅድሚ ሕጂ ተለኺፉ ምንባሩን ዘይምንባሩን ንምፍላጥ ዝሕግዝ ናይ ደም መርመራ ምዃኑ ኣረዲኡ። ኣቶ ሰረቐ፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ብደረጃ ዓለም ኣብ 250 ላቦራቶሪታት ኣብ ዝተኻየደ ናይ ምቁጽጻር ብቕዓት ስራሕ፡ ሃገራዊ ላባራቶሪ ጥዕና ኤርትራ ካብ’ተን ልዕሊ 80 ሚእታዊት ነቲ ዘድሊ ብቕዓት ዘማልኣ ትካላት ብምዃን፡ ክልተ መረጋገጺ ብቕዓት ወረቐት ምስክር ከምዝረኸበ ገሊጹ።

ኣብ ዓዲ-ቐይሕ፡ ወፈራዊ ንጥፈታት ልምዓት ይካየድ ኣሎ ኣብ ንኡስ ዞባ ዓዲ-ቐይሕ - ነበርቲ ምምሕዳር ከባቢ ሓይነባ፡ ኣብ ምዕቃብ ማይን ሓመድን ዘተኰረ ሰፊሕ ማእቶት የካይዱ ኣለዉ። እዚ ካብ ቅድሚ ክልተ ወርሒ ጀሚሮም፡ ኣብ ሰሙን ክልተ መዓልቲ እናወፈሩ ዘካዪድዎ ዘለዉ ንጥፈታት፡ ከትርታትን ዛላታትን ምስራሕ ከምኡ’ውን ጽርግያ ምጽጋን ዘጠቓለለ ምዃኑ ዝሓበረ ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ሓይነባ ኣቶ ጀማል መሓመድ ሽፋ፡ ዛጊት 15 ኪሎ-ሜተር ዛላታትን 25 ሜተር-ክዩብ ከትርታትን ከምእተሰርሐ፡ ብክራማት ተባሕጒጉ

ኣብ ን/ዞባ ሰረጀቓ ብሉጻት ተመሃሮ ተሸሊሞም ዘስመዐ ዳይረክተር ናይ’ታ ኣብ እምባደርሆ እትርከብ ቤት-ትምህርቲ መምህር ጐይትኦም ነጋሽ፡ ንተመሃሮ ዝግበር ምትብባዕ ኣብ ናይ መጻኢ ጒዕዞ ትምህርቶም ደፋኢ ሓይሊ

ከምዘለዎ ብምሕባር፡ ሕብረተሰብ ብሓፈሻ ወለዲ ድማ ብፍላይ ምስ ቤት-ትምህርቲ እናተሓባበሩ ክደፍኡሉ ተላብዩ። ወኪል ኮሚቴ ወለዲ መምህር ዮውሃንስ

ኣስጐዶም፡ እቲ መደብ ኣብ ርእሲ’ቲ ንተሸለምቲ ዝህቦ ሞራላዊ ምትብባዕ፡ ንካልኦት ቅዱስ ቅንኢ ዝፈጥር ምዃኑ ጠቒሱ፡ ተሸለምቲ ሒዞምዎ ብዘለዉ

ንምንቅስቓስ ተሽከርከርቲ ኣጸጋሚ ኮይኑ ዝጸንሐ 5 ኪሎ-ሜተር ጽርግያ ድማ ከምእተጸገነ ገሊጹ። ብዘይካ’ዚ፡ ሳራረ ኣብ ዝተባህለ ቦታ ንመትከሊ ልዕሊ 8 ሽሕ ፈልሲታት ገረብ ዝኸውን ጐዳጉዲ ተዳልዩ ከምዘሎ ኣቶ ጀማል ሓቢሩ። እቶም ወፋሮ፡ ኣብ መሬት ሕርሻ ዝካየድ ማይን ሓመድን ናይ ምዕቃብ ስራሓት ኣገዳስነቱ ዕዙዝ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ነቲ ስራሕ ክሳብ ምጅማር ክራማት ክቕጽልዎ ምዃኖም ገሊጾም።

ቅኑዕ

ማእዝን

ጻዕርታቶም

ከሐይሉ

ኣዘኻኺሩ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ሰረጀቓ ኣቶ ክፍለማርያም ገብረመስቀል እውን፡ ተመሃሮ ከይተዛነዩ ጻዕርታቶም ከሐዪሉን፡ ኩሉ ኣድህቦኦም ናብ ትምህርቲ ክገብሩን ተላብዩ።

ኣቑርደት - ተሳታፍነት ተመሃሮ ኣብ ትምህርቲ ንምብራኽ ክስራሓሉ ተሓቲቱ ኣብ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት፡ ተሳታፍነት ተመሃሮ ምስ’ቲ ተዋዲዱ ዘሎ ትካላት ትምህርቲ ክነጻጸር እንከሎ ውሑድ ምህላዉ፡ ንምብራኹ ኣብ ዝካየድ ጻዕሪ እምበኣር - ተራ ሕብረተ-ሰብ ክዓዝዝ መተሓሳሰቢ ቀሪቡ። ሓፈሻዊ ንጥፈታት ትምህርትን ውጽኢት ተመሃሮን ንምግምጋም ኣብ ዝተኻየደ ርክብ፡ ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር ገብረሚካኤል ኣልኣዛር፡ ክሳብ ርሑቕ ገጠራት ዝተዘርግሓ ትካላት ትምህርቲ ምህላወን፡ እንተዀነ - ኣብ መብዛሕትአን ዋሕዲ ተመሃሮ ብሓፈሻ ናይ ደቂ-ኣንስትዮ ድማ ብፍላይ ከምዘሎ ብምምልካት፡ ነቲ ኩነታት ንምምሕያሽ፡

ወለዲ ዕድመ ትምህርቲ ንዝኣኸሉ ደቆም ናብ መኣዲ ትምህርቲ ክልእኩ ኣተሓሳሲቡ። ሓላፊ ጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ጋሽ-ባርካ መምህር መሓመድ-ዓሊ ኢብራሂም ብወገኑ፡ ኣብ ከተማታት ጻዕቂ ተመሃሮ ከምዘሎ፣ ኣብ ርሑቕ ገጠራት ግን ዋሕዲ ከምዝርአ ብምጥቃስ፡ ነዚ ዘይምምጥጣን ንምምዕርራይ ብዕቱብ ክስራሕ ተላብዩ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት ኣቶ ኢሳቕ ጥዑም፡ ኣመሓደርትን ኣነባበርቲ ዓድን፡ ናይ ትምህርቲ ዕድመኦም ዝኣኸለ ቈልዑ ናብ መኣዲ ትምህርቲ ናይ ምቕራብ ሓላፍነት ክወስዱ፣ ተራ ሕብረተ-ሰብን ኣካላት መንግስትን ድማ ክዓዝዝ ኣዘኻኺሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ዓለማዊ ዓለማዊ ዛዕባ ዛዕባ ኣብ ኣብ ማሕበራዊ ማሕበራዊ መራኸቢታት መራኸቢታት ታደሰ ተኽለ

ኣብ መጀመርታ ሰሙን ናይ’ዚ ወርሒ እዚ፡ ንኣርካናት ፖለቲከኛታት ዝሓቘፈ ሓደ ጉጅለ ልኡኽ ኣመሪካ ናብ ካራካስ ርእሲ ከተማ ቬንዙዌላ ኣቕኒዑ ምስ ሰበ-ስልጣን እታ ሃገር ከም እተዘራረበ ተሓቢሩ ነይሩ። ዕላማ ናይቲ ጉጅለ ልኡኽ፡ ኣመሪካ ምስ ቬንዙዌላ ናይ ቁጠባ ርክባት ክትጅምር ዘኽእል ኣፍ-ደገ ምርድዳእ ንምኽፋት ከም ዝዀነ ክቃላሕ ቀንዩ። ቬንዙዌላ፡ ብሰንኪ እቲ ካብ ኣመሪካ ዝተበየነላ ቁጠባዊ እገዳታት ናብ ደረጃ ድኽነት ወሪዳ ምጽነሓ ዝፍለጥ ኰይኑ፡ ልኡኽ ኣመሪካ ብዛዕባ ምብርባር ንግዲ ክዘራረብ ናብታ ሃገር ምእታዉ፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣገራሚ ዕላል እዩ ኰይኑ። ብዓቐን ዘይተቐድሐ ዕቑር ነዳዲ ኣብ ዓለም ቀዳማይ ደረጃ ዘለዋን፡ መዓልታዊ 3.5 ሚልዮን በርሚል ነዳዲ ዘይቲ ናብ ዕዳጋ ብምውራድ ምስተን ቀዳሞት ኣፍረይቲ ኣባላት ኦፔክ እትስራዕ ዝነበረትን ቬንዙዌላ፡ ብሃንደበት ምስ ኣመሪካ ዝነበራ ናይ ንግዲ ርክባት ብምስራዙ፡ ኣብ ዘይተዳለወትሉ ቁጠባዊ ቅልውላ ኣትያ ምጽንሓ ይፍለጥ። ኣብ 2018፡ ነዳዲ ዘይቲ ንበርሚል ኣብ ዝተሓተ ዋጋ በጺሑ እንከሎ፡ ፕረዚደንት ኣመሪካ ዝነበረ ዶናልድ ትራምፕ፡ ምስ ቬንዙዌላ ክካየድ ዝጸንሐ ርክባት ንግዲ ክቋረጽን እቲ ነዳዲ ካብ ካልእ ሃገር ክትካእን ኣዚዙ። ትራምፕ፡ ነታ ሃገር ኣብ ዝደልዮ መስመር ፖለቲካ ንምእታው ወይ ንምንብርካኽ፡ ብደረጃ ዓለም ዋጋ ነዳዲ ሓሲሩ እንከሎ ቬንዙዌላ ድማ እቶት ኣብ እትደልየሉ ዝነበረ ግዜ ነቲ ስጉምቲ ከም ዝወሰደ ይዝከር። ንቨንዙዌላ ከንበርክኽ ዝተሓስበን ኣይትሰግሮን’ያ ዝተባህለን እገዳታት፡ ተነጽሎን ፖለቲካዊ ዘይምርግጋእን ልዑል ምንቁልቋል ክብሪ ባጤራ ኣወሪዱ። ኒኮላስ ማዱሮ ዝተዓወተሉ ምርጫ ‘ብሸፈጥ’ ዝተኻየደ ብምምሳል፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ፕረዚደንት፡ ካልእ ህዋን ጓይዶ ዝተባህለ መራሒ ተቓዋሚ ሰልፊ “ኣፍልጦ ዝተዋህቦ መራሒ ቬንዙዌላ”

ሓድሽ ዲፕሎማስያዊ ርክባት ኣመሪካ ምስ ሃገራት ላቲን

ተባሂሉ ብኣመሪካ ተረቚሑ። ኣስታት 60 ሃገራት ደድሕሪ ኣመሪካ ብምስዓብ ንህዋን ጓይዶ ኣፍልጦ ሂበንኦ። ባጤራ እታ ሃገር ኣዝዩ ስለ ዝሓሰረ፡ ናብራ ተራ ዜጋታት ቬነዝዌላ ኣዝዩ እናኸበደ ከይዱ። ድሕሪ እዚ ኹሉ ከልከላ ንግድን ዝተዋደደ ናዕብታትን፡ እታ ሃገር ክሳዕ ሎሚ ክትጸንዕ ምኽኣላ ድማ፡ ፖለቲከኛታት ሃገራት ምዕራብ ነቲ ዝተጋገየ ግምቶም ንምስትኽኻል ካልኣይ ግዜ ክሓስቡ ኣገዲዱዎም ኣሎ። እቲ ምኽንያት፡ ከከም እረኣእያ ተንተንቲ ክዝርዘር ይከኣል። ቬንዙዌላ፡ ብሰደድ ነዳዲ ብዙሕ እቶት ኣብ እትረኽበሉ ግዜ፡ ትሑት መነባብሮ ብሕታውያን ምንጭታት ዜና ዓለም፡ ኣብዚ ርክብ እዚ ዝተመርኰሰ በበይኑ ርእይቶታት ክህቡ ቀንዮም እዮም። ብዙሓት ሃገራት ኣፍልጦ ዝሃባኦ መሪሕነት ህዋን ጓይዶ፡ ከምቲ ዝደልያኦ ክዀነለን ኣይከኣለን። ህዝባዊ ድጋፍ ዘለዎ ፕረዚደንት ኒኮላስ ማዱሮ ብኹሉ ፈተነታት ተሰኒፉ ካብ ስልጣኑ ክወርድ ስለ ዘይከኣለን፡ ነቲ ኹሉ ጸቕጥታት ተጻዊሩ ስለ ዝሰረረን፡ እዚ ሕጂ ዝበጋገስ ዘሎ ዲፕሎማሲያዊ ርክባት፡ ምስታ ብባህርያዊ ጸጋ ኣዝያ ሃብታም ዝዀነት ሃገሩ ቬንዙዌላ ርክብ ምጅማር “ኣይጐድእን እዩ” ካብ ዝብል ሓሳብ ዝተበገሰ ምዃኑ ዝገልጹ ወገናት ኣለዉ። ኣመሪካ እትርከበን 60 ሃገራት ምዕራብ ኣፍልጦ ዝሃባኦ ህዋን ጓይዶ፡ ህዝባዊ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬም

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ንዘለዎም ወገናት ጸጋ ሃገር ዝከፋፈለሉ ስርዓተ-መንግስቲ ከም ዝነብራ ይዝከር። ብመንግስቲ ዝሕብሐብ ዝነበረ ሓፋሽ ህዝቢ፡ ኣብ ግዜ ጸገም ምስ መንግስቲ ደው ብምባሉ፡ ስርዓት ክቕይሩ ዝፈተኑ ወጻእተኛታት መስለዂ ክሳብ ዝስእኑ በቲ ህዝቢ ስለ ዝተነጽጉ፡ ነዚ ከም ሓደ ምኽንያት ዘቕርቡ ወገናት ኣለዉ። ሓይሊ ምክልኻል’ታ ሃገር እውን፡ ‘ካባኻ ንላዕሊ ንሕና ንሓልየልካ’ ንዝብልዎ ወጻእተኛታት ብምንጻግ ምስ ኒኮላስ ማዱሮ ደው ብምባሉን ናይ ጥልመት ኣፍ-ደገ ብዘይምኽፋቱን፡ ነዚ ከም ካልእ ምኽንያት ገይሮም ዝገልጹ ወሃብቲ ርእይቶ ኣለዉ።

እቲ ከም ሳልሳይ ምኽንያት ክቐርብ ዝኽእል ከኣ፡ ቬነዝዌላ ኣብ ግዜ ጸገማ ብሩስያን ካልኦት ፈተውቲ ሃገራትን ዝተገብረላ ሓገዛትን ካልእን እዩ። ኣብ 2019፡ እታ ሃገር ብናዕቢ ኣብ እትሕመሰሉ ዝነበረትን ሃገራት ምዕራብ ብርቱዕ ጸቕጢ ኣብ ዝገብራሉ ዝነበራን ግዜ፡ ዓበይቲ ናይ ሩስያ ነፈርቲ ኣብ ከተማ ካራካስ ክዓልባ ጀሚረን። ምስ ውትድርና ዝተታሓሓዘ ሞያ ዘለዎም ብኣማኢት ዝቝጸሩ ሩስያውያን ‘ክኢላታት’ ናብታ ሃገር ኣትዮም። እቲ ዝነበረ ስክፍታ ናይ ግጭትን ዕልዋን ከኣ ሃዲኡ። ቬነዝዌላ፡ ምስ ሩስያ ዘካየደቶ ንጡፍ ናይ ንግዲ ሽርክነት ኣዝዩ ሓጋዚ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ካብታ ሃገር ዝቐረበላ ቀሊል ዘይበሃል ናይ ልቓሕን ሓገዛትን ዕድላት’ውን፡ ብማዕቀባት ኣመሪካ ንኽይትሩኽመሽ ትንፋስ ክህብ ጸኒሑ ኣሎ። ማሕበርነታዊ (ሶሻሊስት) ስርዓተመንግስቲ ዝኽተላ ሃገራት ላቲን ኣመሪካ፡ ድሕሪ ምፍራስ ሕብረት-ሶቭየት ምስ ፈደረሽን ሩስያ ዱሉዱል ርክብ ሒዘን ከም ዝተጓዓዛ ይፍለጥ። ኣመሪካ ጸጋማውያን እትብለን፡ ድኽነት ኣብ ምንካይ ናይ ገዛእ-ርእሰን ቁጠባዊ መስመር ዘማዕብላ

ሃገራት፡ ነቲ ምስ ሕብረት-ሶቭየት ዝነበረን ርክባት ሕጂው’ን ምስ ሩስያ ይቕጽላኦ ኣለዋ። ዶናልድ ትራምፕ፡ ኣብ ከተማ ካራካስ ንዝነበረ ኤምባሲ ኣመሪካ ጠቕሊሉ ኣብ ዝዓጸወሉ ዓመት፡ ኣብ ኲባ ንዝነበሩ ዲፕሎማሸኛታት ኣመሪካ እውን ናብ ሃገሮም ክምለሱ ገይሩ ምንባሩ ይዝከር። ኣመሪካ፡ ኣብዚ ቅንያት ብዘበጋገሰቶ ሓድሽ ዲፕሎማስያዊ ርክባት ግን፡ ኣብ ኩባ ዓጽያቶ ንዝጸንሐት ኤምባሲኣ እውን ዳግማይ ከም ዝኸፈተቶ ተፈሊጡ ኣሎ። ኣመሪካ፡ ኣብ ግዜ ምምሕዳር ዶናልድ ትራምፕ ዘበገሰቶ፡ “ዝለዓለ ጸቕጢ ጌርካ ንፕረዚደንት ኒኮላስ ማድሩሮ ካብ መዝነት ምእላይ ይከኣል እዩ” ዝብል ኣጀንዳ ፈጺሙ ዘይሰርሕ ምዃኑ ኣሚና ጠቕሊላ ንኽትሓድጎ፡ ገለ መራሕቲ ሃገራት ከም መንጎኛታት ኰይኖም ከሸማግሉ ምጽንሖም ጸብጻባት የረድኡ። ኣመሪካ፡ “ንፕረዚደንት ማዱሮ ካብ ስልጣኑ ምልጋስ” ዝብል መደባ ስለ ዝፈሸለ፡ ካልእ ናይ ርክብ ኣማራጺታት ክትክተል፡ ከም ኖርወይ ዝኣመሰላ መንጎኛታት ኰይነን ኣብቲ ጕዳይ ዝተዋስኣ ሃገራት ክህብኦ ዝጸንሓ ርእይቶታት፡ ነዚ ሕጂ ዝተጀመረ ርክባት መድሎ ኰይኑዎ ከም ዝጸንሐ ምንጭታት የረድኡ።

ወጥሪታት ዘህድእ መግለጺታት ክልቲኡ ወገን ደገፍ ስለ ዝሰኣነን እቲ ተስፋ ዝተገበረሉ ብኣኡ ዝምራሕ መንግስቲ እናዛሕተለ ስለ ዝኸደን፡ “ምስ ማዱሮ ሓድሽ ጽምዶ ምፍጣር ይሓይሽ” ዝብል ፖለቲካዊ ሕርያ ከም ዝዀነ ዝገልጹ ካልኦት ወገናት እውን ኣለዉ። ገሊኦም ወገናት ድማ፡ ምስ’ቲ ኣብ 1823 ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ንሃገራት ደቡብ ኣመሪካ ዝምልከት ዝዘርጋሓቶ ፖለቲካዊ ቅዋም ሞንሮ (ሞንሮ ዶክትሪን) ከተሓሕዝዎ ይፍትኑ እዮም። ክልቲኦም መንግስታት ኣብ ዝሃብዎ መግለጺታት፡ እቲ መገሻ፡ ዲፕሎማስያዊ ርክባት ክልተአን ሃገራት ንምምሕያሽ ዝዓለመ ምዃኑ ካብ ምሕባር ሓሊፎም፡ ክልተኣዊ ዝምድናአን ኣብ ምምዕባል ዝተኰረ ተበግሶታት ምንባሩ ዘመልክት ፍልይ ዝበለ ትሕዝቶ ዘለዎ ርእይቶ ኣይሃቡን። ነዚ ሓድሽን ሃንደበታዊን ምጅማር ርክባት ኣመልኪቱ ካብ ኣመሪካ ዝወሃብ ዘሎ መብርሂታት ከም ዘመልክቶ እንተዀይኑ ድማ፡ ኣብ መንጎ ክልተአን ሃገራት ተቛሪጹ ዝነበረ ርክባት ክጅምር ንሓያለ ግዜ ክሕሰበሉ ጸኒሑ እዩ። ብቐንዱ ግን፡ ናይ ኣመሪካ ዜግነት ዘለዎም ተኣሲሮም ዝጸንሑ ሓለፍቲ ናይ ኣፍረይቲ ነዳዲ ዝዀና ዓበይቲ ትካላት ክፍትሑ ስምዕታ ንምቕራብ ክብል እቲ ጉጅለ ልኡኽ ናብ ካራካስ ከም እተጓዕዘ ዝተፈላለዩ ምንጪታት ዜና የረድኡ። ክልተ ገዳይም ወተሃደራትን ሓደ ክኢላ ኣባል ሓይሊ ባሕርን ዝርከብዎም ሽዱሽተ ኣመሪካውያን፡ ኣብቲ ካብ ኮሎምቢያ ተበጊሱ ኣብ ልዕሊ ቬንዙዌላ ዝተኻየደ ዝፈሸለ ስግረ-ዶባዊ መጥቃዕቲ ተታሒዞም ዝጸንሑ እዮም። ብኒኮላስ ማዱሮ ዝምራሕ መንግስቲ፡ ምስቲ ተቓዋሚ ሰልፊ ተዛራሪቡ ናብ ዕርቂ ንምቕራብ ድማ፡ ሓደ ዕላማ ናይቲ

ጉጅለ ልኡኽ ምንባሩ ምንጭታት ዜና ኣመሪካ ይገልጹ። መንግስቲ ቬንዙዌላ፡ ብዛዕባ’ዚ ጉዳይ ኣመልኪቱ ዝሃቦ ፍሉይ መብርሂ እኳ እንተዘይሃለወ፡ ነቲ ጉጅለ ልኡኽ ኣመሪካ ብጽቡቕ መንፈስ ተቐቢሉ ከም ዘዛራረቦ ግን ይግለጽ። ክልተኦም ወገናት ኣብ ዝርዝር ጉዳያት ንምርድዳእ እውን ኣብ ዝቕጽል ሳምንታት ክራኸቡ ቈጸራ ሒዞም ኣለዉ። ቬንዙዌላ፡ ካብቶም ተኣሲሮም ዝጸንሑ ኣመሪካውያን ክልተ ሽዑ ንሽዑ ከም ዝፈነወቶም ይፍለጥ። ፕረዚደንት ማዱሮ ብመስኮት ቴለቪዥን ሃገሩ ኣብ ዘስመዖ መደረ፡ ምስ ተቓወምቲ ሓይልታት ሃገሩ ክዛራረብ ድሉው ምዃኑ እውን ኣፍሊጡ ኣሎ። ኣብ ዝቕጽል ሳምንታት ኣብ ዝግበር ርክባት ክልተአን ሃገራት፡ ዝሓሸ ዲፕሎማስያዊ ምዕባለ ክምዝገብ እንተዘይክኢሉ ግን፡ ኣብ ልዕሊ ቬንዙዌላ ጸኒዑ ዘሎ ክልከላ ንግዲ ነዳዲ ከም ዘይላዓል ሰበ-ስልጣን ኣመሪካ ይሕብሩ። ካብ ክልቲኡ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ኣብ ባይቶ (ኮንግረስ) ተወኪሎም ዘለዉ ፖለቲከኛታት ኣመሪካ፡ ምስ ተቓወምቲ ኒኮላስ ማዱሮ ጭቡጥ ኣብ ዝዀነ ስምምዕ ከይተበጽሐ፡ እቲ ናይ ነዳዲ እገዳ ከይስረዝ ይጽውዑ ከም ዘለዉ ይፍለጥ።

ሕጂ ዘሎ ምምሕዳር ጆ ባይደን፡ ካብ ‘ትራምፕ ዝተወርሱ’ ዝብሎም ውሽጣውን ግዳማውን ፖሊሲታት ኣብ ምቕያር ተጸሚዱ ከምዝጸንሐ ዝፍለጥ ኰይኑ፡ ኣብ ልዕሊ ቬንዙዌላ ጸኒዑ ዘሎ ንጽላት ነዳዲ’ታ ሃገር ዒላማ ዝገበረ እገዳ ከይተሰረዘ ከም ዘይተርፍ ሓያሎ ጸብጻባት ይእምቱ። ብመንጽር ርሕቀት፡ ቬንዙዌላ ናብ ኣመሪካ ብዘለዋ ቅርበት፡ እተን ተዓጽየን ዝጸንሓ ናይ ነዳዲ ትካላታ ስራሕ ምስ ዝጅምራ፡ ቁጠባኣ ትንፋስ ረኺቡ ናብ ዕብየት ክምለስ ዕድል ክረክብ እዩ። ቬንዙዌላ፡ ብኣመሪካ ተኣዊጁላ ዝጸንሐ ቁጠባዊ እገዳ ከቢድ ሃስያ ኣውሪዱላ ከም ዘሎ ዘይሳሓት ሓቂ እዩ። ቬንዙዌላ፡ ኣብ ዕዳጋ ኣመሪካ ዝተመርኰሰ ንግዲ ነዳዲ ዘይቲ ተካየድ ብምንባራ፡ ድሕሪ’ቲ እገዳ ናይ ዕዳጋ ኣማራጺታት ኣብ ምርካብ ኣመና ከም ዝተጸገመት’ዩ ዝሕበር። ንግዲ፡ ኣብ መንጎ ክልተ ወገን ዝካየድ እንካን-ሃባን ክሳብ ዝዀነ፡ ብእገዳ ክቋረጽ እንከሎ፡ ነቲ ሓደ ወገን ጥራይ ኣይኰነን ዝጐድእ። ቅድሚ’ቲ እገዳ ዘይተጻረየ ነዳዲ ዘይቲ ቬንዙዌላ እናተረከባ ኣብ ኣኽሳቢ ንጥፈት ተዋፊረን ዝጽንሓ ኣብ ወሽመጥ ኣመሪካ ዝርከባ ዓበይቲ ትካላት መጻረዪ ነዳዲ (ሪፋይነሪታት) እውን፡ ብርክት ዝበለ ነዳዲ ካብ ቬንዙዌላ ክቕበላ ተቐሪበን ከም ዘለዋ ምንጭታት ይሕብሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ)

1)

መቕድም

ኣብ ኢትዮጵያ፡ ዝፈርዩ መጻሕፍቲ፡ ኣብ ኤርትራ’ውን ብመጠኑ ይንበቡ እዮም። ብሕልፊ’ቶም ምስ ታሪኽ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዚዛመዱ ታሪኽጠቀስ ድርሰታት ንኽልተኦም ህዝብታት ስለዝትንክፉ ኣቓልቦ ኣንበብቲ ክስሕቡ ግድን እዩ። ሓያሎ ካብዞም መጻሕፍቲ ግጉይን ዝንቡዕን መልእኽቲ ዘመሓላልፉ፡ ኣሉታዊ ጽልዋ ከሕድሩ ዝህቅኑ ብምዃኖም፡ ስግር ምንባቦም ዚኸይድ ሃናጺ ግብረ-መልሲ ዘድልዮም እዮም። ይዅን’ምበር፡ ገለ ሒደት ገዲፍካ፡ ብሸነኽ ኤርትራ ግብረ-መልሲ ናይ ምሃብ ተበግሶ፡ ዚምስገን ኣይኮነን። ኣብ ሕሉፍ ጕዕዞ ታሪኽ፡ ኢትዮጵያውያን ፖለቲከኛታትን ልሂቓንን (Elite Groups)፡ ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ምንባራን ምዃናን ንምእማን ዘይፈንቀሉዎ እምኒ የለን። ነዚ ዕላማ’ዚ ክውን ንምግባር ድማ፡ ካብ ስብከትን ስነልቦናዊ ጐስጓስን ሰጊሩ ክሳብ ብሓይሊ ጐበጣ ተፈቲኑ። ድሕሪ’ቲ ኹሉ ፍሽለት ግን፡ ሎሚ’ውን ‘ወራር ስነ-ልቦና’ ዓዲ ዚውዓለ ኣይመስልን። እዚ ረቂቕ ወራር’ዚ፡ ዋላ’ኳ ተረፍ ቅብጸትን ዘይጭበጥን ኲናት እንተዀነ፡ መጻእቲ ወለዶታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ምእንቲ ኸየደናግር፡ ብስነፍልጠታውን ፍልስፍናኣውን መጐተ ኺመክን የድሊ። እቶም ብተደጋጋሚ ዝተሃቀኑ፡ ደረቕ ወራራት ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ንኤርትራውያን ኣብ መስመር ርእሰ-ምክልኻል ኣእትዮሞም እዮም። እቲ ሕጂ’ውን ዝቕጽል ዘሎ ኲናት ስነልቦና ከኣ፡ ኣብ መስመር ርእሰ-ምክልኻል ብምዃን፡ ኪግጠም ይግብኦ እዩ። ንኣብነት፡ ኢትዮጵያዊ ጋዜጠኛ ነበር፡ ዘውደ ረታ፡ ‘ጕዳይ ኤርትራ (ካብ 19411963)’ ኣብ ዘርእስቱ ነዊሕ ዓመታት ዝገበረ መጽሓፉ፡ ኣብ መቕድም፡ ‘ኤርትራ፡ ካብ ቤተ-ሰብ ኢትዮጵያ ናብ ጐረቤት ዝተለወጠት ሃገር እያ፡’ ክብል’ዩ ዝጅምር (1999፡ 1:9)። ቀጺሉ’ውን፡ ‘ኤርትራውያን፡ ካብ ኣደኦም ዝነበረት ኢትዮጵያ ንምፍላይ ዝገበሩዎ ነዊሕ ጕዕዞ፡ ኣብ መጨረሽታ ድማ ናጽነቶም ንምርካብ ብኸመይ ከምዝበቕዑ ታሪኾም ጽሒፎም ክሳዕ ዘቕርቡ ኽንጽበ ኢና’ ዚብል ሓሳባት ኣስፊሩ ይርከብ። ብሓቂ ግን፡ ታሪኽ መግዛእቲ ኣፍሪቃ ኸም ዘረጋግጾ፡ ኢትዮጵያ ‘ብኣደ’ ኤርትራ፡ ኤርትራ ድማ፡ ከም ‘ቤተ-ሰብ’ ኢትዮጵያ ዘተኣሳስረን መርትዖ ኣሎ ድዩ፧ ብርግጽ፡ እዚ ዝንቡዕ ትረኻ እዩ። ይዅን’ምበር፡ እዚ ደራሲ’ዚ፡ ‘ኤርትራውያን ብብርዕታቶም ክሳዕ ዚረትዑ’፡ ብዛዕባ ዅነታት ቅድምን ግዜን ፈደረሽን ኤርትራ ሓቅታት ጠምዚዙ ሰባት ንምእማን ብዓቕሙ ፈቲኑ ኣሎ። ዕዮ ዘውደ ረታ እምበኣር፡ ሓደ ኣብነት ካብ ልስሉስ ወራር ስነ-ልቦና ልሂቓን ወይ ኣርካናት ኢትዮጵያ እዩ። ከምዚ ዓይነት ስነ-ልቦናዊ ወራር ከኣ ብስቕታ ክሕለፍ ዘይኮነ ብጭብጢታት ኺብዳህ ይግብኦ እዩ። ምኽንያቱ፡ ኤርትራውያን፡ ከም’ቲ ተመራማሪ ታሪኽ ሮበርት ሄንሌን ዝበሎ፡ “ታሪኽ ዚሰርሑ ሰባት፡ ንታሪኽ ኪጽሕፉ ግዜ የብሎምን፡” ከይንኸውን ዘሰክፍ ይመስል። ቀንዲ ድርኺት’ዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ብመንገዲ ድርሰታትን መራኸቢ-ብዙሓንን ኢትዮጵያ ዝህቀኑ ዘይሚዛናውያን ጽልዋታት ንምብዳህ ዘንቀደ እዩ። ምኽንያቱ፡ እዞም ሎሚ ታሪኽ ከመዛብሉ ዚፍትኑ ዘለዉ ድርሰታት፡ ኣብዚ ዘለናዮ እዋን፡ በቶም ኤርትራ ንምፍጣርን ልኡላውነታ ንምኽባርን ዝተቓለሱ ወለዶታት ኤርትራ፡ ከም ንዑቓትን ከንቱ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ሃልኪን ክርኣዩ ይኽእሉ ይኾኑ። እንተኾነ፡ ጽባሕ ድሕሪ ጕዕዞ ሓደ ወለዶ፡ ከም መወከሲ ኪውሰዱ ይኽእሉ እዮም። በዚ መንጽር’ዚ፡ ሎሚ፡ ዋላ ብሓደ ሓተታ ይዅን ዓንቀጽ ንምብዳሆምን ምፍሻሎምን ዝዓለመ ጽሑፍ ንድሓር ንእሽቶ መወከሲ ብምዃን፡ ከም መንጠሪ-ባይታ ኺጠቅም ይኽእል እዩ። ድርኺት ጸሓፊ ናይዚ ዓንቀጽ’ዚ እምበኣር፡ “ቃል በራሲ፡ ጽሑፍ ግን ተወራሲ፡” ካብ ዚብል መትከል ዚነቅል ምዃኑ፡ ብዓንተቦኡ ምብራህ ኣገዳሲ እዩ። እንተተኻኢሉ እውን፡ እዚ ጽሕፍ’ዚ፡ ብስፍሓት ኣብ ኣንበብቲ ክበጽሕ እንተላይ ብቛንቋታት ኣምሓርኛን እንግሊዝኛን ንምትርጓሙ ኪፍተን እዩ።

2)

ድሕረ-ባይታ ኤርትራ

ኤርትራ፡ ብ01 ጥሪ 1890፡ ዕላዊት ግዝኣት ጣልያን ኰይና ከም ሃገር ቘይማ። ብፍላይ ድሕሪ ውግእ ዓድዋ ኸኣ፡ ኣብ መንጎ ንጉስ ምኒሊክ ኢትዮጵያን ንጉስ ኢጣልያን ብዝተገብረ ውዕል ውጫለ፡ ዶብ ኤርትራ ኽሳብ መረብ-ምላሽ ዚኸይድ ኰይኑ ተወሰነ። ኣብ ፈለማ መድረኽ መግዛእቲ ኢጣልያ፡ ርእሰ-ኸተማ ኤርትራ ምጽዋዕ እያ ነይራ። ጸኒሑ ግን፡ ኣስመራ ርእሰ-ኸተማ ኤርትራ ዀነት። ካብ 1930ታት ንደሓር ከኣ፡ ሓደስቲ ዘመናውያን ጽርግያታት፡ መራኸቢ መስመራትን መርበባትን፡ ፋብሪካታት፡ መስኖኣዊ ሕርሻታት፡ በብዓይነቱ ሽቕለታት ወዘተ. ስለዝተኣታተዉ፡ ኤርትራ ዘመናዊት ሃገር ክትከውን በቕዐት። ይዅን’ምበር፡ መግዛእቲ ጣልያን፡ ውጹእ ፖሊሲ ዓሌትነት ብምኽታል፡ ንኤርትራውያን ጓንዩን ኣቐይሙን እዩ። ካብዚ ዝብገስ፡ ኤርትራውያን ኣንጻር መግዛእቲ ስምዒታት ብምልዕዓል፡ ምንጪ ሃገራውነት በብቝሩብ ክግንፍልን ክብርኽን ተራእየ። መግዛእቲ ጣልያን፡ ኣብ ካልኣይ ኲናት ዓለም ብሓይልታት እንግሊዝ ምስ ተሳዕረ፡ ኤርትራ፡ ካብ ሚያዝያ 1941-1952፡ ኣብ ትሕቲ መጕዚትነት ወተሃደራዊ ምምሕዳር እንግሊዝ (ወምእ) ኣተወት። መግዛእቲ እንግሊዝ፡ ዕድል ትምህርቲ ብምስፋሕ፡ ንግዳዊ ማሕበራት ብምምስራት፡ ፖለቲካዊ ሰልፍታትን ጋዜጣታትን ብመጠኑ ከምዝዕንብብ ገይሩ እዩ። ድሕር’ዚ ግን፡ ምስ ኣመሪካ ብምሽራኽ፡ ሃገርነት ኤርትራ ብምሕካኽ ንሃጸይ ሃይለስላሰ ኣሕሊፉ ክህባ ጸዓረ። ብሰሪ’ዚ ውዲት እንግሊዝን ኣመሪካን ከኣ፡ ኤርትራ ብውሳነ ሕቡራት ሃገራት (ሕሃ)፡ ካብ 01 መስከረም 1952 ንደሓር፡ ብፈደረሽን ምስ ኢትዮጵያ ተቘርነት። በዚ መሰረት፡ ኤርትራ፡ ሓይሊ ፖሊስ፡ ቀረጽን ካልኦት ውሽጣዊ ጕዳያትን ጥራይ ንምቍጽጻር ዕድል ዚህብ፡ ውሱን መሰል ርእሰ-ምምሕዳር ረኸበት። ጕዳያት ምክልኻል፡ ርክባት ወጻኢ፡ ምሕደራ ገንዘብን ንግድን ወዘተ. ግን ንኢትዮጵያ ተዋህበ። እዚ ይዅን’ምበር፡ መንግስቲ ኤርትራ፡ ብውሽጣዊ ቕዋም ባይቶ መስሪቱ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ሃገራዊ ባንዴራን ወግዓውያን ቋንቋታትን (ትግርኛን ዓረብኛን) ሒዙ ክመሓደር ጀመረ። ህዝቢ ኤርትራ ገና ኻብ ክሊ ‘ወምእ’ ከይወጽአ፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ንስልጣንን ፖለቲካዊ ትካላትን ኤርትራ ብበቝሩብ ምፍሓቝ ተተሓሓዞ። ዋላ’ኳ ኤርትራውያን ኣቤቱታኦም ንሕቡራት ሃገራት (ሕሃ) እንተ’ስምዑ፡ ጸማም እዝኒ ተዋህቦም። ኣብ መወዳእታ፡ ሃጸይ ሃይለስላሴ፡ ሰራዊት ናብ መሬት ኤርትራ ብምእታው፡ ንባይቶ ኤርትራ ብሓይሊ ኣፍሪሱ ኤርትራ መበል 14 ክፍለ-ሃገር ኢትዮጵያ ምዃና ኣወጀ። ኣብ ኤርትራ

ዝነበሩ ሕግታት፡ ፖለቲካዊ ሰልፍታት፡ ንግዳዊ ማሕበራት፡ ጋዜጣታት ክእገዱ ኸለዉ፡ ፋብሪካታት’ውን ንኢትዮጵያ ገዓዙ። ኣብ ህንጻ መንግስቲ ኤርትራ ዝሰፈሩ፡ ዕላውያን ቋንቋታት ፖለቲካን ትምህርትን ተኣጊዶም፡ ኣምሓርኛ ዕላዊ ቛንቋ ምሕደራን ትምህርትን ኰነ። እዚ ግህሰት’ዚ እናተፈጸመ፡ ማሕበረ-ሰብ ዓለም ዓገብ ኪብል ኣይክኣለን። ካብዚ ንድሓር ፖለቲካዊ ድምጺን ቃልሲን ኤርትራውያን፡ ናብ ጐነጻዊ ቓልሲ ኺሰጋገር ግድን ኮይኑ፡ ብ01 መስከረም 1961፡ ብረታዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ - ብውድብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ (ተሓኤ) - ብዕሊ ተኣወጀ። የግዳስ ተሓኤ፡ ብቑዕ መቃለሲ መስመርን ጽላል ሓድነትን ኪኸውን ስለዘይበቕዐ፡ ካብ ውሽጡ፡ ብኻልእ ህዝባዊ ሓይልታት ኤርትራ ወይ ድሒሩ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ (ህግሓኤ) ዚተሰምየ ውድብ ተተክአ። ህግሓኤ ከኣ፡ ብቑዕ ፖለቲካዊ መስመር ብምዃን፡ ብዘይ ዝዀነ ግዳማዊ ደገፍ፡ ዘድልዮ ንዋታዊ ቀረባት ካብ ጸላኢ እናሰለበ፡ እንተላይ ኣንጻር ኣመሪካን ሕብረት-ሶቬትን ብምምካት፡ ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ብልዑል ብቕዓት መሪሑ፡ ንዓወት ኣብቅዖ። ድሕሪ ሰላሳ ዓመታት መሪር ተጋድሎ ኤርትራ ብ24 ግንቦት 1991 ናጻ ሃገር ኮይና። ኣብዚ መሪር ተጋድሎ’ዚ፡ ክሳብ 150,00 ዜጋታት ኤርትራ (ተጋደልቲን ሲቪልን) ተሰዊኦም። ዓሰርተታት ኣሽሓት ግዳይ ስንክልናን ዝኽትምናን ኮይኖም። ከም ሳዕቤን ነዊሕ ሓርነታዊ ዅናት፡ ትሕተ-ቕርጺ፡ ቍጠባ፡ ኣከባቢን ኤርትራ እምብዛ ተረሚሱ። ድሕሪ ሓርነት ኤርትራ፡ ዝዓነወ ማሕበራዊ፡ ቍጠባዊ፡ ኣካላዊ ትሕተ-ቕርጺታት ንምሕዋይ፡ ናይ ልምዓት ስትራተጂን ፖሊስን ቀይሳ፡ ንዳግመ-ህንጻ ኣንቂዳ። እንተኾነ፡ ብሰበብ ዶብ፡ ድሕሪ ልኡላውነታ እውን፡ ስርዓት ወያነ ብዝመርሖ መንግስቲ ኢትዮጵያ ዳግማይ ኲናት (1998-2001) ተኣዊጁላ። ነዚ ዳግማይ ወራር ዘሰነየ፡ ፖለቲካውን ቍጠባውን እገዳታት ምዕራባውያን ከኣ፡ ንብድሆታት ማሕበራውን ቍጠባውን ሕውየት ዝያዳ ኣኽቢድዎ።

3)

ስነ-መጐት ኲናት ስነልቦና እንታይ እዩ?

ብመሰረት ሮበርት ሎንግለይ (ጥቅምቲ 2019፣ ኲናት ስነ-ልቦና) ዝተባህለ ተመራማሪ፡ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ብውጥን ዝሰላሰል ሜላ ፕሮፖጋንዳን ውግእ-ኣልቦ ስልቲ ኲናትን እዩ። ኣብ እዋን ኲናት ይዅን ስግኣታት ኲናት፡ እንተላይ ኣብ ግዜ ጂኦ-ፖለቲካዊ ዘይርጉእነት፡ ንተጻባእቲ ብግጉይ ንምምራሕ፡ ንምህዳድ፡ ሞራል ንምስባር፡ ኣተሓሳስባን ጠባያትን ጸላእቲ ንምጽላው ድማ ቀንዲ ዕላማኡ እዩ። ዒላማ ናይዚ ኲናት’ዚ መንግስትታት፡ ፖለቲካውያን ውድባት፡ ኣማኸርቲ ጕጅለታት፡ ወተሃደራዊን ሲቪላውያን ውልቀ-ሰባትን ህዝቢን ኪዀኑ ይኽእሉ። ብሓጺሩ፡ ስነ-ልቦናዊ ዂናት፡ ሃምን ቀልብን ሰባት ዚሰልብ ወይ ዚምርዝ፡ ብቐጥታ ዘይቀትል ኲናት (non-lethal Weapon) ተባሂሉ ይግለጽ። ኲናት ስነ-ልቦና፡ ፈለማ፡ እምነት ብምጥምዛዝ፡ ሰብኣውነት ብምቕናን፡ ሓንጐል ሰባት ብምሕጻብ፡ ብምቍጽጻር ይዅን ብምቕታል፡ ኣማስያኡ፡ ሞራል ሰባት ንምርዓድ ይስርሓሉ። ብኻልእ ቃል፡ ንርትዓውነትን ድርኺትን ሓንጐል (Reassoning and Motivation) ብምፍትታን፡ ኣንፈት ይዅን ዕላማ ንምስሓት ኪውዕል ይኽእል። ኣብ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ኣውራ ፖለቲካዊ ዂናት (Political Warefare) ዝበረኸ ቦታ ይሕዝ። ፖለቲካዊ፡ ማሕበራዊ

ወይ ሕብረተ-ሰብኣዊ ድሌታት ብምድኻም ወይ ብምዕናው፣ ኣብ መጨረሽታ፡ ብዘይ ወተሃደራዊ ሓይሊ፡ ርእይቶን ጠባያትን ተጻባእቲ ንምቕያር ድማ ይዕልም። እዚ ስልቲ’ዚ ምስ ጐነጻዊ ባህሪ እናተደባለቐ፡ ብቍጠባዊን ዲፕሎማሲያዊን ጸቕጢ እናተሰነየ፡ ብሓያል ኣጠቓቕማ ቓላት፡ ምስሊ ብምድዋን፡ ንረብሓ ወጠንቱ የገልግል። ካብቶም ቀንዲ ሰግለለት ፕሮፖጋንዳ (Shades of Propoganda) ኲናት ስነልቦና ተባሂሎም ዚፍለጡ ዓይነት ጐስጓሳት፡ ብሕልፊ እቶም ሰለስተ ዝውቱራት እዮም። ቀዳማይ፤ ጻዕዳ ፕሮፖጋንዳ ዚብሃል ኮይኑ፡ ሓቀኛ ምንጪ ብምጥቃስ፡ ነቲ ዚእመን ሓበሬታ፡ ቅሩብ ብምጥምዛዝ (bias ብምትሓዝ) ከጐሳጒስ ይህቅን። ካልኣይ፤ ጨላይ ፕሮፖጋንዳ (Grey Propoganda) ይበሃል። ኣብዚ ምድብ’ዚ ዚቐርቡ ሓበሬታታትን ሓቅታትን ዚእመኑ ዀይኖም፡ ምንጪታት ግን፡ ኪጥቀሱ ኣይምረጹን። ሳልሳይ፤ ጸሊም ፕሮፖጋንዳ እዩ። ንምንጪታት ግዲ ኸይሃበ፡ ጻዕዳ ወይ ዝተሰንዐ ፈጠራዊ ሓሶት (fake news) ብምዝውታር፡ ንኣንበብቲ ዀኑ ተዓዘብቲ ከታልልን ከደንቊርን ይህቅን። ኣብ ኲናት ስነ-ልቦና ዚስርሓሎም፡ ፊተፊት ርክባት፡ መራኸቢ ብዙሓን (ሬድዮ፡ ጋዜጣ፡ መጽሔት፡ ቴለቪዥን፡ ኢንተርኔት) መጻሕፍቲ፡ ደርፍታት፡ ስእልታት፡ ፖስተራት፡ ካርቱናት ወዘተ. ኪዀኑ ይኽእሉ። ሳሕቲ’ውን፡ በረርቲ ጽሑፋት ይዅን ናይ ሓሶት ወረታት ብምዝርጋሕ፡ ስምዒታት ሰባት ብምስላብ፡ ዘይመጐታዊ ውሳነ ንምውሳድ ይቕስቀስ’ዩ። (ንኣብነት፡ ደቡብ-ኮርያን ሰሜን-ኮርያን፡ ነዚ ሜላ’ዚ ብብዝሒ የዘውትራ)። ኲናት ስነ-ልቦና ‘ልስሉስ ኲናት’ (Soft War) ኮይኑ፡ ናብ ደረቕ ኲናት (Hardwware War) ከምርሕ ዚኽእል ምኽንያታት ሃሰው ይብል። ቀንዲ መሳርሒኡ ከኣ፡ ‘ኢሓበሬታውነት ወይ ሓሶት (Disinformmation)’ እዩ። ኢሓበሬታውነት፡ ሰባት ብምትላል ህዝባዊ ርእይቶ (Public Opiniion) ንምኽሳብ ዚዝርጋሕ ‘ሓሶት ወይ መጋገዪ ሓበሬታ’ እዩ። እዚ ሜላ’ዚ፡ ካብ 1923 ጀሚሩ፡ ኣብ ግዜ ቐዳማይ ኲናት ዓለም፡ ካብ ክፍሊ ፕሮፖጋንዳ ስለያ ሩስያ (ጸሊም ኬጂቢ) ዝበቘለ ምዃኑ ይንገረሉ። ኣመሪካ ብግደኣ፡ ነዚ ሜላ’ዚ፡ ከም ኣካል ፖለቲካዊ መሳርሒኣ ብምርዓም፡ ብፍላይ ካብ 1980ታት ንድሓር፡ ኣብ ሓሶታት ዚምርኰሱ ጸለመታት ኣንጻር መራሒ ሊብያ ተካይድ ከም ዝነበረት፡ ሎሚ ሰነዳት መጽናዕትታት የረጋግጹ (ዊኪፔድያ)። ጆን ስዋርዝ ኣብ ዝጸሓፎ ዓንቀጽ (06 መጋቢት 2018)፣ ብ05 መጋቢት 2003፡ ሚኒስተር ጕዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ዝነበረ፡ ኰሊን ፓወል፡ ኣብ ቅድሚ ቤት ምኽሪ ሕቡራት ሃገራት ቀሪቡ፡ “መራሕ ዒራቕ፡ ሳዳም ሑሴን፡ ፕሮግራም ኒኵለራዊ ኣጽዋር ብምምስራት፡ ሓደገኛን ኣዕናውን ኣጽዋር የፍሪ ከምዘሎ፡ ጸጥታዊ ምንጭታትና ኣረጋጊጾም” ብምባል፡ ንህዝቢ ዓለም ከእምን ፈቲኑ። መሻርኽቲ ኣመሪካ ድማ፡ ነዚ መርትዖ’ዚ ብምእማን፡ ምስ ኣመሪካ ተጸንቢረን፡ ኣንጻር መንግስቲ ዒራቕ ኲናት ብምኽፋት፡ ንስርዓት ሳዳም ሑሴን ካብ ገጽ ምድሪ ደምሲሰንኦ። እዚ ሓበሬታ’ዚ፡ ኣብ እዋኑ ዘየጠራጥር መርትዖ መሲሉ ነይሩ። ድሒሩ ግን፡ ‘ዝተስነዐ መርትዖ” ደኣ’ምበር፡ ጭብጥታት ከምዘይነበሮ ተረጋጊጹ። ሚኒስተር ወጻኢ ጕዳያት ኣመሪካ፡ ንንቕሓት ዓለም ብምምዝማዝ ብዘቕረቦ ተንቀሳቓሲ ስእሊ (ብልቃጥ ኣለሚንዩም)፡ ብርግጽ ኣታሊሉ እዩ። ኰለን ፖወል፡ ነዚ ሓሶት’ዚ ብመንግስቱ ተገዲዱ ኸምዝፈጸሞ ጸኒሑ ብምንሳሕ፡ “እዚ ስሕታን’ዚ፡ ኣብ ዚቕጽል

ክፋል ህይወተይ ‘ዘቐንዙ መዝገብ’ ኰይኑ ከሳቕየኒ ኺነብር እዩ፡” እናበለ፡ ካብዛ ዓለም ተሰናቢቱ። ኣብ ታሪኽ፡ ካብ ጥንቲ ጀሚሩ፡ ኲናት ስነ-ልቦና ንጸላኢ ኣርዒድካ ንምስዓር፡ ከም ቀንዲ መሳለጥያ ዓወት ኪስራሓሉ ጸኒሑ’ሎ (ዊልያም ለሆች)። ሱን ጹ ዝተባህለ ቻይናዊ ጀነራል፡ ‘ጥበብ ኲናት’ ኣብ ዘርእስቱ ጥንታዊ ወተሃደራዊ መጽሓፉ፡ “ኣብ ሚእቲ ውግኣት፡ ሚእቲ ዓወታት ምርካብ፡ ዝለዓለ ብልጸት ኣይኰነን፣ እቲ ዝለዓለ ብልጸት፡ ንጸላኢ ብዘይ ኲናት ምንብርካኽ እዩ” ንዚብል ክልሰሓሳብ ኣስፊርዎ ኣሎ። ኣብ ጥንታዊት ግሪኽ፡ ብሜላ ምትላል ብዘይ ዝዀነ ሰብኣዊ ኽሳራ ዓቢ ዓወት ዝተርኽበሉ ‘ብፈረስ ትሮጃን’ ዚፍለጥ ዛንታ ኣሎ። ኣብ ግዜ ኻልኣይ ኲናት ዓለም፡ ጀርመን ተጻያታ ንምስዓር፡ ኲናት ስነ-ልቦና ብዙሕ ክትሰርሓሉ ፈቲና። ኣመሪካውያን’ውን፡ ኣብ ግዜ ወግእ ቬትናም ይዅን ዒራቕ፡ ነውጺን ክብርን ዚህብ ማንታ ጐስጓስ (Shock and awe) ጸላእቶም ንምስናፍን ንምምራኽን፡ መብጽዓታት ሓሶት ብምእታው፡ ንኺስልሙ ይጽዕሩ ነይሮም። ዋላ ሰውራውያንን ማርክሳውያንን ተቓለስቲ ቻይና፡ ቬትናም፡ ኵባ፡ ላቲን ኣመሪካ እውን ኲናት ስነ-ልቦና፡ ከም ‘ጥበብ ኩናት’ ይቘጽሩዎ ነበሩ። ኣብዚ እዋን’ዚ እውን፡ ኣብ መንጐ ሃገራት ኣዕራብን እስራኤልን፡ ሩስያን ሃገራት ምዕራብን፡ ቻይና-ታይዋን፡ ሰሜን ኰርያ-ደቡብ ኰርያ ወዘተ. ኲናት ስነ-ልቦና ኣዕሪፉ ኣይፈልጥን። ግብረ-ሽበራውያን ዝበሃሉ ከኣ፡ ብማሕበራዊ መራኸቢታት ጐስጓሳት ብምክያድ፡ ካብ መላእ ኵርናዓት ዓለም ሰዓብትን ተዋጋእትን ንምኽታብ ኪጥቀምሉ ይርኣዩ። ንኣብነት፡ ኣብ ጥቅምቲ 2020፡ ሓደ ፈረንሳዊ መምህር ታሪኽ፡ ንተመሃሮኡ ብዛዕባ ፍልስፍና ነብይ መሓመድን ስነ-ሓሳብ እስልምናን ኺጕስጕስ ብዘርኣዮም ስእሊ (ካርቱን)፡ ብሓደ ኣኽራሪ ኣማኒ ግዳይ ስሕለት ካራ ብምዃን፡ ህይወቱ ስኢኑ። ድሕር’ዚ፡ ፕረሲደንት ፈረንሳ፡ ኣማኑኤል ማክሮን፡ ንእኩይ ተግባራት ኣኽረርቲ ተመጣጣኒ ስጕምቲ ኺውሰድ ምዃኑ ምዝራቡ፡ ንኣመንቲ ምስልምና ስለ ዘቐየመ፡ ክርክር ኲናት ስነ-ልቦና ናህሪ ወሲኹ ነበረ። እዚ መደረ’ዚ፡ ንፕረሲደንት ቱርኪ፡ ኦርዴጋን፡ ከይተረፈ ኣቘጥዖ። ብሰሪ’ዚ፡ ዜጋታት ፈረንሳ ብህይወት ኪህደኑ ኸለዉ፡ ምህርቲ ፈረንሳ’ውን፡ ኣብ ዕዳጋታት ደገፍቲ ቱርኪ ተፈንፊኑ፡ ናብ ቅሉዕ ሜዳ ዂናት ኪዓርግ ግዜ ኣይበልዐን። ኣብ 2005፡ መራሕ ቱርኪ፡ ኣብ ደንማርክ ንነቢ መሓመድ ዘናሹ ኻርቱን ብሓደ ዜጋ ብምሕታሙ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣንድረስ ራስሙሰን፡ ፈለማ፡ ነቲ ስእሊ ኺመምዮ፡ ድሒሩ ድማ ንሰኣሊ ኪቐጽዖ ብዘይምፍታኑ፡ ኣብ ተመሳሳሊ ምስሕሓብ ኣትዩ ነበረ። (ኦባማ፡ 2020፡ 14፡ 343)። ኣብ ዓመተ 2020፡ ካብ ቻይና ዝተበገሰ ሓድሽ ተላባዒ ሕማም ኮሮና-ቫይረስ ምስ ተኸስተ፡ መራሒ ኣመሪካ፡ ፕረሲደንት ዶናልድ ትራምፕ፡ ‘እዚ ሕማም’ዚ፡ ኰነ ኢልካ ብቻይና ዝተፈብረኸ’ዩ፡’ ኪብል፡ ንቻይና ኸሲሱ። ንውድብ ጥዕና ዓለም ከኣ፡ ምስ ቻይና ኣሻርዩ ኢሉ ብምውቃስ ኣመሪካ፡ ኣባልነታ ኻብቲ ውድብ ከም ዝድስክል ገይሩ። ቻይና ብግደኣ፡ ጠንቂ ናይቲ ሕማም ኣመሪካ’ያ ክትብል ሞጒታ። ኣብ ክሊ’ዚ መጐተ’ዚ ድማ፡ ኣውስትራልያ እትርከበን ሃገራት ኣብ ጐድኒ ኣመሪካ ኪዀና ኸለዋ፡ ውድብ ጥዕና ዓለም ዚርከበን ካልኦት ሃገራትን ውድባትን ድማ፡ ገለአን ምስ ቻይና፡ ዝተረፋ ኸኣ፡ ኣብ መንጎ’ዚ ዂናት ስነልቦና’ዚ ተቐርቀራ።

ይቕጽል . . .

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ጸጋታት ባሕሪ ብዳንኤል ሰሎሞን ከም ጻዕዳ ፈረስ ብናህሪ እናጋለበ፡ ኣብ መንገዲ ብዘይ ምልጋስ እሙን መልእኽተኛ እንክመስል፡ ናብ ገማግም ባሕሪ መልእኽቱ ሓዚሉ ክበጽሕ ይርበጽ። እቶም ኣብ ገማግም ተነጺፎም ዝነብሩ ዝተፈላለዩ ቅርፍራፍን ስብርባርን ናይ ድርዓውያን እንስሳ ባሕሪ ከምኡ’ውን፡ ሓደስቲ ቁርጽራጽ ዝመሽመሹ ኣትክልቲ ባሕሪን ተወሃሂዶም ነቲ ዝመጽእ ጋሻ ማዕበል ካብ ድሕሪት እናሻዕ እናተመላለሱ ዘዘሊሎም ይሕቆፍዎ’ሞ፡ ብቓላት ዘይግለጽ ከቢድ ሰኸሙ የራግፉሉ። ኣብዚ ህሞት እዚ መምስ ዝመጸ ማዕበል ንቕድሚትን ድሕሪትን ክድፍኡን ክስሓቡን ዕረፍቲ ስኢኖም ዝነበሩ፡ ሕጂ ግን ኣብ ሓደ መስርዕ ኢድ ንኢድ ተታሓሒዞም፡ ነዚ ምዉቕ ሰላምታ ካብቲ ማያት ርሕቕ ኢሎም ይዕዘብዎ። ንኽትርእዮም መልክዕ ገጾም ተደዊኑን ጸምልዩን ብቑሪ ዝተኾርመዩ ዝመስሉን እንክትርእዮም’ውን ፈጺሞሞ ጥቕምታትን ረብሓን ዘለዎም ኣይመስሉን እዮም። እምብኣርከስ ካብዞም ኩሎም ኣብ ገማግም ባሕርና ኮይነ ዘቋምቶም ዘለኹ፡ ንሎሚ ብዕቱብ ተዓዚበ ክዛረበሉ መሲጡኒ ዘሎ፡ ካብቶም ብቝጠባን ስነ-ኣከባብያውን ኣገዳሲ ዝኾነ ጻህያይ ባሕሪ (Seaweed) እዩ። ምናልባት፡ ንጻህያይ ደኣ ክሳብ ክንድ’ዚ ተገዳስነትን ጽባቐን እንታይ ኣድለዮ፡ ክውገንን ክጐሓፍን ጥራይ’ዩ ዘለዎ ከም እትብሉ ኣይጠራጠርን እየ። እቲ ምኽንያት፡ ብዘየወላውል ከምቲ መጸውዒ ስሙ ብዝገልጾ እዩ። ከም መጸውዒ ናይቲ ስም፡ ስለምንታይ ጻህያይ ዝብል ቃል ተዋሂብዎ፡ ካብቲ ኣዝዩ ዘተሓሳስብን ብዘይተጸጽየ መጽናዕቲ ዝተዋህቦ ስም ኮይኑ’ዩ ዝስመዓኒ። ምኽንያቱ፡ እዚ ምስ ኣትክልቲ ዝመሳሰልን ዝፍለጥን ህይወታዊ፡ ከምቲ ኣብ መሬት ዝበቍል ሓናቒ ወይ ተጫራቲ እኽሊ ኣይኮነን። ጻህያይ ባሕሪ ብላቲን ዝተጸሓፈ’ምበር ብኣሰያይማ ስነ-ሂወታውያን ሕጊ ተሰይሙ ዝተጸሓፈ ኣይኮነን። ንሎሚ ግን፡ ብዛዕብኡ ገለ ካብ ባሕሪ ብጭልፋ በቲ ልሙድ ኣጸዋውዓኡ ጻህያይ እናበልኩ ክገልጾ ክፍትን እየ። ጻህያይ ባሕሪ ሰበባ ኮይኖም፡ ካብዞም ዓሌታት ናይ ሰበባ ዘፍልዮም ግን ኣብ ጨዋም ማይ ባሕሪ ዝነብሩን ከምኡ’ውን፡ ብዓይኒ ትርኢቶም ዕብይ ዝበሉ እዮም። ኣብ ምድላው መግቢ ብገዛእ-ርእሶም ዝመሓደሩ፡ እቶም ምስ ከባቢኦም ዝምርኮሱ ምድራውያን ኣትክልትን ሰበባ ቀላያትን ብግዳማዊ ቅርጾምን ውሽጣዊ ትሕዝቶኦምን ኣዝዮም ዝተፈልዩ እዮም። እቲ ብልክዕ ካብ ኣትክልቲ ምድሪ ዝፈልዮም ሓቀኛ ሱር፡ ጉንዲ፡ ቆጽልን ዕምባባን ስለ ዘይብሎም እዩ። ንጻህያይ ባሕሪ እቲ ቐንዲ ኣገዳስን ንናይ ምንባሩ ውሕስነት ዘረጋገጽን ታሕተዋይ ቀጸላ ኮይኑ፡ ማለት ካብቶም ኣብ ጥዑም ማይን ምድርን ዝርከቡ ኣትክልቲ ካልእ ዝፈልዮም’ውን፡ ኣብ ምድረ-ባሕሪ ክቦቕሉ ከለዉ ዘለዎም ኣገባብ ኣተሓሕዛ ምስ መሬት ምዃኑ እዩ። ጻህያይ ባሕሪ ብዘይ ሓቀኛ ሰራውር ኣብ ልዕሊ ተሪር ቀጸላ መሬት ብመጣበቒ (Hold fast) ዝብሃል ኣካሎም ተጣቢቖም ዝዓብዩ ኮይኖም፡ እቶም ረቀቕቲ ሱር ዝመስሉ ኣካላት ምስ መሬት መተሓሓዚ’ምበር፡ ከምቶም ካልኦት ኣትክልቲ ንኻልእ መዓላ ኣየውዕልዎን። ጻህያይ ባሕሪ ንኽነብሩ ዘድልይዎም ሰለሰተ መሰረታውያን ነገራት ማይ-ባሕሪ፡ እኹል ዝኾነ ጸሓይ ብርሃንን ብቐንዱ ድማ፡ መቘሚኦም ዝኸውን ዝመርጽዎ ጽኑዕ ቦታ ዘድልዮም ኮይኑ፡ መብዛሕትኦም ዝነብሩሉ ኣብ ገማግም ባሕሪ ትርር ዝበለ ኣኻውሕ

ጻህያይ ባሕሪን ኣገዳስነቱን ዝበዘሖ ይነብሩ። ገለ ውሱናት ዓሌታት ከም ቀያሕትን ነዋሕትን ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ውሽጢ ባሕሪ ዝነብሩ፡ ከምኡ’ውን ከም ሳርጋሱም ጊላሲርያ ድማ ኣብ ማእከል ባሕሪ ጸምበለል እናበሉ ዝነብሩ’ውን ኣለዉ። ጻህያይ ባሕሪ ሑጻ ኮነ ጭቃዊ ቦታ ካብቲ ቀንዲ መሕጸሪ ዕምሮም ዝኾኑ እዮም። ምኽንያቱ፡ ፈተና ናይ ምንባር ዝኾነ ሓያል ማዕበል ምስ ተላዓለ ካብ ዘለዉዎ ብቐሊሉ ተጋሒጦም ክብንቆሱን ክሞቱን ዝኽእሉ እዮም። ነዞም ፍጥረታት ከም ኩሎም ኣትክልቲ ጸሓይ ብርሃን ዝለዓለ ተራ ስለ ዘለዎ ንዝርጋሐኦምን ብዙሕነቶምን መመሊሱ የስፋፍሖም፣ ንምሉእ ክፋላት ባሕሪ ድማ ይመልእዎ። ንኽራብሑ ወይ ክባዝሑ ዘኽእሎም ክልተ ኣገባባት ዝጥቀሙ ኮይኖም፡ ብወሲባውን ብዘይወሲባውን ክፋረዩ ዝኽእሉ እዮም። ብተወሳኺ፡ ምልውዋጥ ወቕቲ ኣብ ስርዓተ መፍረ ብኸፊሉ ከም ዝጸልዎም ይንገር። ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ሰለሰተ ዓበይቲ ክፍልታት ዝተመደቡ እዮም። ቀያሕቲ (Red-algae)፡ቀጠልያን (Green-algae) ቡናዊን (Brown-algae) ይበሃሉ። ብዘለዎም ልዑል ትሕዝቶ ንመግቢ፡ መድሃኒት፡ ድዅዕን ንመጸራረይታትን ኢንዱስትሪያዊ መዓላታትን ወ.ዘ.ተ እናተባህሉ ብመንጽር ዝህብዎ ጠቕምታት’ውን ክንከፋፍሎም ንኽእል። ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ልምዳዊ፡ ኣከባቢያውን ቁጠባውን ጥቕምታት’ውን ዝለዓለ ተራ ይጻወት። እቲ ቀዳማይ ጥቕሙ ንቝጠባውን ስነ-ኣከባብያዊን ዝምድናታት ኣብ ምርግጋጽ ውሕስነት መግቢ ዝለዓለ እጃም ከም ዘለዎ ይፍለጥ። ብሓፈሻ እቶም ዝበዝሐ ቀዳማይ ትሕዝቶ ፍርያምነት ዘለዎም ተባሂሎም ዝጽውዑ ሰበባ ባሕሪ እዮም። ከምኡ’ውን፡ ቀንዲ ምንጪ መገሃጫ ንበላዕቲ ሳዕሪ ልዕሊ ኩሉ ድማ ኣብ ምድልዳል ከርከስ በቲ ሃብታም ትሕዝቶኦም ካልሽየም-ካርቦኔት ዓቢ ኣበርክቶ ኣለዎም። ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ኩሎም ጽላታት ንመግቢ፡ ቀለብ፡ መዕቆቢ ስፍራን መፋረዪ ላርቫን ካብ ባሕሪ ውጽእ ኢልና’ውን ንድዅዒ፡ መድሃኒታት፡ ፈሰስቲን ድሩቓትን ቀመማት፡ ንመስርሒ ወረቓቕትን ምምስራሕ ጋዛትን ወ.ዘ.ተ. ዝኣመሰሉ ጥቕምታት ኣለዉዎ። ጻህያይ ባሕሪ ከም መግቢ ኣብ መላእ ዓለም ብፍላይ ኣብ ገማግም ባሕሪ ዝርከባ ቻይና፡ ጃፓንን ኮርያን ካብ ነዊሕ ዘመናት ኣትሒዙ ልሙድ ከም ዝነበረ ኣፈ-ታሪኽ ይገልጽ። እዞም ከም ዝውቱር መግቢ ዝጥቀሙሉ ኣህዛብ ልዑል ዓቐን ፋይበርን ፕሮቲን ስብሕን ዝውንኑ እዮም። እዚ ግን ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ዓይነት ጻህያይ እቲ ዓቐን ይፈላለ። ምስ ካልኦት ዓይነት መግብታት ክወዳደር ከሎ’ውን፡ ዝለዓለ ትሕዝቶ ኣዮዲን ከም ዘለዎ ይፍለጥ። ኣብ ሃገረ ፊሊፒንስ ብመጽናዕቲ ተሰንዩ ፓስታ ተፈቲኑ፡ ኣብ ቻይና’ውን ጻህያይ ባሕሪ ከም ብሽኮቲ፡ ስፓጌቲ፡ ካንቶንን ሉግላግን ዝተፈላለዩ ዓይነት መግብታት ከም ዝስራሓሉ ይፍለጥ። እዚ ድማ ኣብ ጥዕና ደቂ-ሰባት ልዑል ዝኾኑ ካልሽዩም፡ ማግነዝዩምን ኣዮዲንን ከም ዘለዎ ተረጋጊጹ። ፖሊሳካራይድ ዝበሃሉ ኣብ ጻህያይ ባሕሪ ዝርከቡ ዓይነት ሽኮር ብሓገዝ ባክተርያዊ ኢንዛይም ኣብ መናድቕ ከስዐ ከምዝእለዩ ይገብር። እዚ ዓይነት ኢንዛይም ብቐጻሊ ኣብዞም ጻህያይ ባሕሪ ዝበልዑ ሕብረተሰብ ጃፓን ጥራይ ይምስራሕ። ብሓፈሻ ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ጥዕና ደቂ-ሰብ ዘለዎ ተራ ክግለጽ እንከሎ፡ ኣብ ምንቕቓሕ ዋህዮታት፡ በቲ ፍሉጥ ምንጪ መግቢ ዝኾነ ዳየተሪ-ፋይበር ኣብ ምሕቃቕ መግቢ

የቀላጥፍ፣ መጉዳእቲ ብመንሽሮ ዝጥቅዑ ኣካሊታትና የጕድል፡ ካብ ምዝንባል ንጉደተ ኣምዑትን ነድሪ መዓናጡን የዘሓሕል። ብተወሳኺ ልዑል ትሕዝቶ ኦሜጋ-3፡ ስብሓዊ ኣሲድ፡ ኣሚኖ ኣሲድን ቪታሚናት A፡ B፡ Cን Eን ይውንን። ከምኡ’ውን ትሑት ምንጪ ጸዓት ካሎሪስ ኣለጂን ዝበሃል ካብ ቡናዊ ሰበባ ዝተመስረሐ ኣብ ምጽማእን ምጉዳል ክብደትን ሰብነት ኣብ ኣመጋግባና ከኣ ብዝወሓደ ዓቐን መግቢ ክትዓግብ የኽእለካ። ጻህያይ ባሕሪ ክንዮ’ቲ ኣብ መግብን ጥዕናናን ዘለዎ ልዑል ተራ፡ ከምቲ ቐዲሙ ዝተገልጸ ብፍላይ ኣብ ምፍራይ መድሃኒታት ዘይነዓቕ ኣበርክቶ ስለ ዘለዎም፡ ናይ ባሕሪ መድሃኒት መግቢ ተባሂሎም ይጽውዑ። ከም ኣጋር-ኣጋር ካብ ቀይሕ ሰበባ ዝምስራሕ ኣብ ማይክሮባዮሎጂ ከም መዕበዪን መዐቀንን ሞትን ምንቅስቓስን ባክተሪያዊ ዕሲ ይጥቀምሉ። ካልእ ድማ፡ ንብትካላት ዝዳለዉ ናውቲ ከም ወረቐትን ዓለባን ንምምስራሕ የገልግሉ። ብመንጽር ጉድኣቶም ምስ ዝርአ፡ ዝተበላሸወ ጻህያይ ባሕሪ ሃድሮጅን ሳልፋይድ ዝበሃል መርዛም ጋዝ ናይ ምምንጫው ክእለት ስለ ዘለዎ፡ ጠንቂ ዝተፈላለዩ ሕማማት ከም ሰዓል፡ ሕጽረት እስትንፋስ፡ ሕማም ርእሲን ድኻም ልብን ዘቃልዕ ኮይኑ፡ ዓቐን ምብዛሕ ናይዚ መርዛም ጋዝ ምስ ዝሓልፍ ክሳብ ንሞት ከቃልዕ ከም ዝኽእል ተመራመርቲ ይሕብሩ። ኣብ ዓለምና 8,000 ዓሌታት ጻህያይ ባሕሪ ኣለዉ። ካብ እዚኣቶም እቶም 500 ዓሌታት ኣብ ሰሜናውን ደቡባውን ክፋላት ቀይሕ ባሕሪ ይርከቡ። ብደረጃ ዓለም ዝበዝሑ ዓሌታት ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ትሮፒካዊ ማያት ከም ዘለዉ ይሕበር። እዚ ዞባ’ዚ ውዕዉዕ ናይ ዕዳጋ ጠለብ ስለ ዘለዎ፡ ሓያል ወፍርን ትካላት ንምህናጽ ዘተባብዐን ዓቢ ዕድል ዝፈጠረ ፍሉይ ቦታ እዩ። ካብ ዓሌታት ጻህያይ ባሕሪ እቶም ዝበዝሑ ቀያሕቲ-ኣልጌ ኮይኖም፡ ከም በዓል ‘Giant kelp: Sargasso’ ክሳብ 50 ወይ 60 ሜትር ናብ ላዕሊ ገጽ ባሕሪ ዝበጽሕ ቁመት ይውንኑ። ጻህያይ ባሕሪ ኣብ ዝምድና ኣናባብራኦም ኣብ ክልተ ዝተፈላለዩ ምድባት ዝተመርኮሱ እዮም። ንኣብነት ዓለቕቲ፣ ዕንባባ ባሕሪ፡ ሰፍነግ ባሕሪ ምስ ጻህያይ ባሕሪ ጥቡቕ ዝኾነ ናይ ምንባር ዝምድናታት ከም ዘለዎም ይፍለጡ። ሕርሻ ጻህያይ ባሕሪ ካብቲ ቀንዲ ምህርቲ ዝሕፈሰሉ ኣገባብ ሕርሻ ባሕሪ እዩ። እዚ ካብ 1670 ኣብ ጃፓን ከም ዝጀመረ ይንገር። ኣብ ፊሊፕንስ እንተኾነ ኣብ 1997 ዝተኻየደ መጽናዕቲ ኣስታት 40,000 ህዝቢ በዚ ሕርሻ ሂወቶም ይመርሑ ነይሮም። ኣብ ሃገራት ደቡባዊ ምብራቕ ኤስያ ካናዳ፡ ብሪጣንያ፡ ስጳኛን ሕ.መ.ኣመሪካን እውን፡ ብሰፊሑ ይስራሓሉ ኣሎ። ቀይሕ ባሕሪ ብጂኦግራፊካዊ ብኽልተ ጫፋቱ ጽብብን ውሽጥን ዝበለ ገማግም ባሕሪ ስለ ዘለዎ፣ ዝርጋሐኡ ድማ ክሳብ 1932 ኪሜ ንውሓትን 306 ኪሜ ጎድንን ይበጽሕ። እቲ ሰሜናዊ ክፋል ቀይሕ ባሕሪ ክሳብ 1990 ብከፊል መጽናዕቲ ተኻይዱሉ እዩ። ኣብ 1932 ኤርትራ ካብ ቀይሕ ባሕር 1200 ኪሜ ዝንውሓቱ ገማግም ከም እትውንን ተረጋጊጹ። ብዛዕባ ጻህያይ ባሕሪ ሰፊሕ ዝርግሐ ምህላዉ ብዳህሳሳዊ መጽናዕቲ ክፍለጥ’ኳ እንተ ተኻእለ፡

እኹል ዝኾነ መደምደምታ ግን ኣይቀረበን ዘሎ። ብፍላይ ኣብ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ሃገርና ዘሎ ገማግም ኣብ 1962 ጠመተ ተዋሂብዎ’ኳ እንተ ነበረ ስለ ዘይቀጸለ ግን ኣቓልቦ ኣይረኸበን። ካልኦት’ውን ክልተ እስራኤላውያን ተመራመርቲ ስነ-ባሕሪ፡ ኣብ ከባቢ ደሴታት ዳህላክ ኣብ ክልተ ወቕቲ ማለት ኣብ ጽድያ 94 ዓሌታት ከምኡ’ውን ኣብ ቀውዒ 27 ዓሌታት ኣብ ዝተረፋ ክልተ ወቕትታት ድማ 44 ዓሌታት ጻህያይ ባሕሪ ከም ዝተረኽቡን፡ ኣብቲ እዋን’ቲ ግን ኩሉ ኤርትራዊ ንኽጋደል ሜዳ ይወጽእ ስለ ዝነበረ፡ እቶም ዝካየዱ ዝነበሩ መጽናዕትታት ንልዕሊ 30 ዓመታት ኣቓልቦ

ኣይተገብረሎምን። ኣብዚ ግዜ’ዚ 131 ዝኾኑ ካብቶም 500 ዓሌታት፡ ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ሃገርና ዘለዉ ኮይኖም ተረኺቦም። ካብ እዚኣቶም እቶም 47 ዓሌታት ብሰፊሕ ዝርግሐ ናይ ገማግም ባሕርና ዝሸፈኑ ኮይኖም፡ 3 ዓሌታት ድማ፡ ብስነ-ፍልጠታዊ መጽናዕቲ ሓደስቲ ርኽበታት ምዃኖም ተረጋጊጾም። እዞም ኣብዚ ሕጂ እዋን ዝካየዱ ዘለዉ መጽናዕትታት፡ ብውሽጣዊ ዓቕሚ ናይ’ዚ ሕጂ ኤርትራዊ ወለዶ ብዕቱብ ዝሰላሰሉ ኮይኖም፡ ኣብ ከባቢ ገርግሱም፡ ርእሲ ምድርን ሕርጊጎን ገለ ካብቶም ዓመታዊ ቅምሶታት ብምውሳድ በብወቕቱ ዝጽንዑ ዘለዉ ምሩጻት ገማግም ባሕሪ ኮይኖም ንረኽቦም።

ሕርሻ ጻህያይ ባሕሪ

ደርማሳዊ ተኽሊ ባሕሪ (Giant kelp)

ጻህያይ ባሕሪ (Seaweeds at Seabed)

ሰላጣ ዓሳ

ብምትሕብባር ሚ/ሃ/ባሕሪ ዝዳሎ መደብ

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ልቦናን ፍልስፍናን ምሉእብርሃን ሃብተገብሪኤል

16 ክፋል

“በቲ ካብ ካልኦት ዝተቐበሎ ዝኸበረ ዋላ ሓደ ሰብ የለን። ክብሪ ስለ እቲ ዝሃብካዮ እትዕወተሉ ሽልማት እዩ።” - ካልቪን ኩሊጅ “እቲ ዝበለጸ መንገዲ ንብልሒ ልግሲ እንማሃረሉ፡ ኣብ ቅኑዕ ግዜ ምስ ካልኦት ሰባት ኴንካ ኣብ ተግባር ምውዓሉ እዩ።” - ቺፕ ኢንግራም ኩሉ ሰብ ሓደ ባህሪ ኣይኰነን ዘለዎ። ከምቲ ኢዶም ቆሪጾም ዝህቡ ለጋሳት ሰባት ዘለዉ፡ ነፋጋት ሰባት ውሑዳት ኣይኰኑን። ሞርትን ሊሊዝን ገለ ካብቶም ኢዶም ንልግሲ ኣብ ምስዳድ ነብሶም ዘይገብረሎም ሰባት እዮም። ሞርት ከም ማእከላይ ደረጃ ኣካያዲ ስራሕ፡ ጽቡቕ መሃያ እዩ ዝረክብ። ሊሊዝ ከኣ፡ ከም ተሓዚት ገንዘብ እያ እትሰርሕ። ክልቲኦም ንዝዀነ ጽጉም ሰብ ይዅን፡ ንትካላት ግብረ ሰናይ ሓጊዞም ኣይፈልጡን እዮም። ሞርት ብዛዕባ ሕጊ ኣምላኽን ፍትሕን ንኽሰምዕ፡ ብስሩዕ እዩ ናብ ቤተ ክርስትያን ዝመላለስ። መራሕቲ ሃይማኖት ብዛዕባ ንጽጉማት ሰባት ምሕጋዝ ክሳብ ክንደይ ኣገዳስነት ከም ዘለዎ ክሰብኩ እንከለዉ፡ ጽን ኢሉ እዩ ዝሰምዖም። የግዳስ፡ ንሱ ነቲ ነፋግ ባህሪኡ ስዒሩ፡ ንጽጉማት ሰባት ኣብ ምሕጋዝ ክሳተፍ ከቶ ተራእዩ ኣይፈልጥን እዩ። ሞርትን ሊሊዝን ኣብ ገንዘብ ዘለዎም ኣረኣእያ ፍልይ ዝበለ እዩ። እወ ፍልይ ዝበለ ፍቕሪ ኣለዎም። ንገንዘቦም ብምሉኡ ከዋህልልዎ ኣይጸልኡን እዮም። ገንዘብ ከውጽኡ እንተ ዀይኖም ከኣ፡ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ጥቕሞም ዝውዕል ክኸውን ኣለዎ። ንዓኣቶም ዘገድሶም፡ ብሳላ ገንዘቦም ኣብ ዓለም ኣሎ ዝበሃል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 14፡10 15፡35 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡46 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40 ማጨሎ

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት TECH INSIDE ዜና (ዓረብ) ገለብ ደሓን FILM መደብ ህርመት ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ማእገር ድራማ ዜና ትግረ መልሲ ኣብ መስመር ዜና (ትግርኛ) መኣዝን ልምዓት ዜና (ዓረብ) መደብ ዳህሳስ ዜና (እንግሊዝ) ተኸታታሊት ፊልም

ምቾት ምስትምቓር እዩ። ናይ ካልኦት ሰባት ጸገም ንዓኣቶም ኣይንታዮምን እዩ። “ዕድመ ምስ ደፋእና ስራሕ ስለ እነቋርጽ፡ ኣብ ግዜ ሽምግልናና ክሳብ እንመውት ዘገልግለና ገንዘብ ግድን ከነዋህልል ኣለና።” በሃልቲ እዮም። እዚ እዩ ንዕኦም ልዕሊ ኹሉ ነገር ድቃስ ለይቲ ዝኸልኦምን ዘተሓሳስቦምን። ምስ ሸምገሉ ናይ ጥሮታ ገንዘቦም ከም ዝኣኽሎም ኣብ ግምት ኣየእትዉዎን እዮም። ‘ማሕበራዊ ውሕስነት’ (Social Seccurity) ኣብ እዋን ሽምግልናኦም ክሕግዞም ፈጺሙ ተስፋ የብሎምን። ሞርትን ሊሊዝን ኣብ ዝዀነ ይኹን ወለንታዊ ንጥፈት ከቶ ተሳቲፎም ኣይፈልጡን እዮም። ዝዀነ ነገር ክሰርሑ እንተ ዀይኖም፡ ቅድም ቀዳድም ክንደይ ክኽፈሉ ከም ዘለዎም ክፈልጡ ኣለዎም። ብዝዀነ ጕዳይ፡ ነቶም ኣብ ናጻ ኣገልግሎት ወይ ወለንታዊ ዕዮ ዝሳተፉ ሰባት፡ ከም ብሃማት እዮም ዝቘጽርዎም። ንሳቶም ነፍሲ ወከፍ ሰብ ብጻዕራ ነብሳ ክትክእል ኣለዋ በሃልቲ እዮም። ‘እታ ነብሳ ዘይከኣለት ሰብ፡ ባዕላ ትፍለጥ!’ ብድፍረት ዘውጽእዎ ጭርሖኦም እዩ። ከም ሳዕቤኑ፡ ሞርትን ሊሊዝን ነቶም ኣብ ጸገም ዝወደቑ ስድራ ቤት ኢዶም ክዝርግሑሎም ኣይረኣዩን እዮም። ርእዮሞም ከም ዘይረኣዩዎም ሰጊሮሞም እዮም ዝሓልፉ። ሰብን ሰብኣውነትን ፈላሊኻ ክትርእዮም ኣጸጋሚ ክኸውን ይኽእል እዩ። ዝጠመየ ሰብ እናረኣኻ፡ ካብታ ዘላትካ ንእሽቶ እንጀራ እንተ ኣካፈልካዮ፡ ዕግበት ሕልና ይፈጥረልካ እምበር፡ እትጕድኦ ነገር የለን። ብኸምኡ እዮም ከኣ፡ ብዙሓት ሰባት ጽጉማት ሰባት ክርእዩ እንከለዉ፡ ብዓቕሞም ክድግፉ ላዕልን ታሕትን ክብሉ ዝረኣዩ። ሞርትን ሊሊዝን ምሉእ ብምሉእ ኣብ ጸገሞም እዮም ዘድህቡ። ናይ ካልኦት ሰባት ጸገም ኣየጨንቖምን እዩ። ሞርት ኣብ ሓዳሩ ቅሱን ኣይኰነን። ኣብ ሓዳሩ ምስልካይን ወጥርን ይስምዕዎ። ሊሊዝ ካብ ሓዳራ እተፋትሐት እያ። ዋላ እኳ ክልቲኦም ኣብቲ ብዙሓት ሰባት ከም ጭዋታት ሰባት ዝነብርዎ ገዛውቲ ዝነብሩሉ ዝቕመጡ እንተዀኑ፡ እዞም ክልተ ሰባት ግዳ ንጐረባብቶም ብሕማቕ እናጠርጠሩ እዮም ዝነብሩ። ንመብዛሕትኦም ጐረባብቶም ብዓይኒ ጽልኣት እዮም ዝርእዩዎም። ንመብዛሕትኦም ኣይፈትዉዎምን እዮም። ሞርት ነቲ ኣብ ነጸላ መንደቑ ዝርከብ ጐረቤቱ፡ ከም ሰራቒ እዩ ዝጥርጥሮ። ካብ ዳሕረዋይ ቀጽሪ ገዛኡ፡ ንብረት ከም ዝሰረቖ ይኣምን። ሊሊዝ ከኣ፡ ኣብ ገዛእ እንተ ሃልያ ብተደጋጋሚ እያ ብመስኮት ተቐልቂላ እትርኢ። ገለ ሰባት ዝዀነ

ስግንጢርነት ልግሲ ነውራም ነገር (nefarious) ክሰርሑ እንከለዉ፡ ቀርቀብ ኣቢላ ክትሕዞም ስለ እትደሊ እያ ከምኡ ዓይነት ተግባር እተዘውትር። ነቶም ኣብ ጐረባብታ ዝርከቡ ቈልዑ ብጐቦ ዓይና ትጥምቶም። ከም ድቃስ ዝኸልእዋ ደወሽቲ እያ እትቘጽሮም። ከም ጸይቀ ዕሉላት እትርእዮም እውን ኣለዉ። ንዓኣቶም ከም ኣዕነውቲ ሰባት እያ እትቘጽሮም። ክንዲ ዝዀነ፡ ንገዛኣ ብድልዱል ሓጹር ትጋርዶ። በዚ እውን ኣይትዓግብን እያ። ነቶም ቈልዑ ዘባህርረላ ብርቱዕ ከልቢ

ብዙሕ ዓመታት ሓደ ሓሳብ ኣብ ምስልሳል እያ እትርከብ። እወ፡ ንኹሉ ንብረታ ንሓንቲ ናይ ርሑቕ ዘመዳ ንኸተውርስ ሓሳብ ኣንቂዳ ኣላ። እታ ዘመዳ ኣዝያ ሃብታም እያ። ሊሊዝ ነዛ ሃብታም ዘመዳ ከተውርስ ሓሳብ ዘንቀለትሉ ቀንዲ ምኽንያት እምበር፡ ነቶም ዘሕረቕዋ ናይ ቀረባ ኣባላት ስድራ ቤታን ኣዝማዳን መዓንጣ ኸብዶም ክትቀርጾም ኢላ እያ። ሞርትን ሊሊዝን ኣቃጨጭቲ (cynical) ዓይነት ሰባት እዮም። ንሳቶም ግዳ፡ ንገዛእ ርእሶም ከም ‘ክውንነታውያን’

ኣዕብያ ኣላ። ሞርት ይዅን ሊሊዝ ኣብ መላእ ዕምሮም ሓንቲ ንጣብ ደም ለጊሶም ኣይፈልጡን እዮም። ካብኡ ዝገደደ ኸኣ፡ ደም ክህቡ ከቶ ሓሲቦም ዘይፈልጡ ምዃኖም እዩ። ሓደ መዓልቲ ንሞርት ኣብ ስራሑ ደም ንኽልግስ ሓቲቶምዎ ነይሮም። ንሱ ደም ምልጋስ ምሒር ኣቐንዛዊ ከም ዝዀነ እዩ ዝኣምን። ከም ሳዕቤኑ፡ ነቲ ዝቐረበሉ ዕድመ ከይተወላወለ ነጺግዎ። ሊሊዝን ሞርትን፡ ሰባት ደም እንተ ኣድልዩዎም፡ ካብ ክፉት ዕዳጋ ክገዝእዎ ኣለዎም ዝብል ርድኢት እዩ ዘለዎም። “ቅድሚ ኹሉ ወዮም ሰባት ክሓምሙ ኣይነበሮምን።” በሃልቲ እውን እዮም። ሞርትን ሊዝን ካብቶም ኣካል ዘወፍዩ (organ donors) ለጋሳት ሰባት እውን ኣይኰኑን። ንሳቶም ክሞቱ እንከለዉ፡ ዝዀነ ኣካል ከይጐደሎም ክቕበሩ እዮም ዝደልዩ። ሓቂ እዩ ብዛዕባ ሞት ምሕሳብ ንባዕሉ፡ ከም ሕማቕ ፋል ስለ ዝውሰድ ብጽቡቕ ከም ዘይርአ ፍሉጥ እዩ። ክንዲ ዝዀነ፡ ከምዚ ዓይነት ኣርእስቲ ብሱሩ ከተልዕለሎም ከማን ኣይደልዩን እዮም። ሞት ኣብ ስድራ ቤት ጸገም ጥራይ እዩ ዝፈጥር። እቲ ምንታይሲ፡ እቶም ብህይወት ዘለዉ ኣባላት ስድራ ቤት እቲ መዋቲ ብዙሕ ግዜ ብዛዕባ ውርሻ ክከራኸሩ ኢኻ እትርእዮም። እዚ ኸኣ፡ ጽቡቕ ከም ዘይኰነ ርዱእ ነገር እዩ። ይዅን እምበር፡ ሊሊዝ ድሕሪ

እዮም ዝርእዩዋ። “ዓለም ንኽትነብራ ኣጸጋሚት ስፍራ፡ ኣብ ውሽጣ ዝነብሩ ደቂ ሰባት ምሒር ቅጭ ዘምጽኡ፡ ኣብ ዓለም ዋላ ሓንቲ ነገር ዝቕየር ነገር የለን።” ብምባል ከማርሩ እዮም ዝውዕሉ። “ህይወት ጸልማት እያ!” ምባል እዩ ዝቐልሎ ንሞርት። ክንዲ ዝዀነ፡ ብዛዕባ ገዛእ ርእሱ ጥራይ ክጭነቕ ከም ዘለዎ ይኣምን። ንኻልኦት ክሕግዝ ይዅን ካብ ካልኦት ሰባት ሓገዝ ክሓትት ፈጺሙ ኣይሓስቦን እዩ። ንሱ ኣስፊሑ እንተ ሓሲቡ፡ ብኸመይ ንደቁ ከም ዝሕግዝ ጥራይ እዩ። ሞርት ኣብ ስራሑ ምሒር እተጸምደ ስለ ዝዀነ፡ ብዛዕባ ደቁ ንኽሓስብ ከማን ብዙሕ ግዜ ኣይምድብን እዩ። እቲ ቦኽሪ ውላዱ ኣብ ጸገም ከም ዘሎ ግዳ፡ ድሮ ተጋሂዱሉ ኣሎ። ሊሊዝ ምስ ደቃ ዘለዋ ዝምድና ኣመና ንጹር እዩ። ንደቃ ክትረኽቦም እንከላ ግድን ክትውጭጮም ኣለዋ። ኩሉ ግዜ ኣብ ሓድሕዶም ቈይቍን ነገርን ኣይቦክርን እዩ። “ኣነ ብኹለንተናይ ንደቀይ ንምሕጋዝ ምስ ተወፈኹ እየ። እንተዀነ፡ ብእኦም ሓንቲ መዓልቲ ኸማን ተመስጊነ ኣይፈልጥን እየ። ልዕሊ ኹሉ ድማ፡ ምሒር ሃካያት እዮም።” እናበለት ከተስቈንቍን እያ እትውዕል። ንሞርትን ሊሊዝን ዘለዎም ከቢድ ናይ ጥዕና ጸገም የሻቕሎም እዩ። እዚ ኣብ ህይወቶም ጸሚዱ እዩ ዝሕዞም። ሞርት ብፍላይ ብሕዱር ሕማም ዓንዲ ሕቖ ወትሩ ምስ ተሳቐየ እዩ። ሊሊዝ

ብሕማም መርዘን ብዙሕ ግዜ እያ እትናወጽ። ሞርት ኣብ መዓልቲ ሓደ ባኮ ሽጋራ የትክኽ። ብዙሕ ግዜ ኸኣ፡ ብኣልኮላዊ መስተ ሃለዋቱ ክሳብ ዝስሕት ይሰክር። ከም ሳዕቤኑ፡ በዓልቲ ቤቱ በዚ ተግባሩ ምፍጣራ ክሳብ እትጸልእ ትኸውን። ኣብ ርእሲ እዚ፡ ሓካይሙ ዳርጋ ቀጻሊ እዮም ክብደት ሰብነቱ ከጕድል ከም ዘለዎ ዝመኽርዎ። ሊሊዝ ከማን ሽጋራ ተትክኽ እያ። እናሓንሳእ ጭንቀታ ምሒር ክብርትዓ እንከሎ፡ ክሳብ ማሪዋና ምትካኽ ትበጽሕ። ብፍላይ ከኣ፡ ደቃ ምስ ኣቦኦም ኣርሒቖም እንተ ገይሾም፡ ንማሪዋና ብዘይዕረፍቲ እያ ተትክኾ። ኣብ ኣመጋግባኣ ተገዳስነት የብላን። ብቐሊሉ ክትሰርሖምን ድሕሪ ምግብና ከተጽርዮምን እትኽእል ዓይነት መግብታት እያ እትመርጽ። ብድሕሪ’ዚ፡ ኣብ ሳሎን ወይ መደቀሲኣ ተረይዓ ንነዊሕ ሰዓታት ቴለቪዥን ክትዕዘብ ተሕልፎ። ክልቲኦም ኣብ ቴለቪዥን ምዕዛብ ኣይሰናነፉን እዮም። እቲ ምሒር ዘደንጹ ድማ፡ በቲ ኣብ ቴለቪዥን ዝዕዘብዎ ዘይዕጉባት ምዃኖም እዩ። እቲ ዝርእዩዎ ዜና መብዛሕትኡ ግዜ ብዛዕባ ሞትን ዕንወትን እዩ። ዋላ እቶም ዝርእዩዎም ናይ ኮሜዲ ቻነላት እውን እንተዀኑ፡ ቅጭ እዮም ዘምጽኡሎም። ገሊኦም መደባት ቴለቪዥን ከኣ፡ ተመሊሶም ናብ ቅዛነት ይሸምምዎም። ሞርትን ሊሊዝን ሒደት ዘይበሃላ ግዜኦም ኣብ ቅድሚ ኮምፕዩተር የሕልፍዎ። ኢንተርነት ይጥቀሙ እዮም። ሞርት ንነዊሕ ዓመታት ብዛዕባ ጀላቡ ገፈፍቲ ዓሳ ኣጽኒዑ እዩ። ይዅን እምበር፡ ሓንቲ ጃልባ ኸማን ገዚኡ ወይ ሰኒዑ ኣይፈልጥን። እዚ ኸኣ፡ ክሳብ ክንደይ ኣብ ምውሳን ጸገም ከም ዘለዎ ዘርኢ መርትዖ እዩ። ሞርት ጽልኣት በዓልቲ ቤቱ ክስዕሮ እንከሎ፡ ቴለቪዥን ምዕዛብ ኣቋሪጹ ናብ ብሕቱው ቦታ (den) እዩ ዝነፍጽ። እናሓንሳእ እውን፡ ናይ ኤለትሪክ ወይ ቴለፎን ሕሳብ ክኸፍል እዩ ካብ ገዛኡ ዝወጽእ። ሊሊዝ ብዛዕባ ውልቃዊ ፊናንሳዊ ሕሳባ ከተሰላስል እንከላ፡ መርዘና ይለዓላ። ኣብ ገዛኣ ዝርከብ ጣውላ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ብዅምራ ወረቓቕቲ ምስ ጋሕመጠ እዩ። በዓል ቤታ ነበር፡ ቀለብ ቈልዓ ኣብ ምኽፋል ከድሓርሕር ክትርእዮ እንከላ ድማ፡ ብኽቱር ሕርቃን ትሕዞን ትጭብጦን ይጠፍኣ።

“ባህሪ ልግሲ ኣመና ኣገዳሲ እዩ። ልዕሊ ኹሉ ርእሰ ተኣማነንት ይፈጥረልካ።” - ጆን ፍራንዝ “ሓጐስን ዕጋበትን ኣብ ቀሊልነትን ልግስን ከም ዝርከቡ ብግብሪ ኣረጋጊጸዮም እየ።” - ኣዳም ሃሚልተን

ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ወ/ሮ ንግስቲ ብርሃነ ገብረእግዚኣብሄር፡ ጓለይ ኣኽበረት ብርሃነ ወልደሚካኤል ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 1ሓፍታ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ሸሪዓ ከሳሲት ሱምያ ኑርሑሴን ሙስጠፋ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዓብደልቃድር መሓመድ ብርሃን ዓብደልቃድር በዓልቲ-ቤትካ ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ኣዝመራ ኢያሱ ተስፋሚካኤል፡ ሓፍተይ ለታይ ኢያሱ ተስፋሚካኤል ስለዝሞተት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ በረኸት ምናሴ ተስፋዝጊ፡ ተኸሳሲት ሃና ኣለም ገብረብርሃን ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ን 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ኣቶ ናሆም በረኸት ዘርአ፡ ኣቦይ ዘርአ ስለዝተሰውአ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ/ ይቕረብ። ኣቶ ኢስያስ ተስፋስላሴ ገብረመስቀል፡ ኣቦይ ተስፋስላሴ ገብረመስቀል ጽገ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ጥራይ ወረሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣብርሃት ኣስፍሃ ሓምቢር ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/04 22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሻውል ወ/ሮ ኣድያም ኣለም፡ ወላዲተይ ሰናይት ኣስገዶም ብምት ስለ ዝተፈለየት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ምላሹ ዑቕባዝጊ፡ በዓል-ቤተይ ተወልደ ወልደማርያም ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን4 ደቆም ድማ ወረስቲ ምዃናም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ተደሰት በርሀ በራኺ፡ ኣቦይ በርሀ በራኺ ገብረስላሴ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ 12 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸጸራት ወ/ሮ ሃኒ ክፍላይ ብወኪላ ኣቶ የውሃንስ

ክፍለ፡ ኣደይ መብራት ሃይለሚካኤል ገብረመድህን ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ወ/ሮ ፍዮሪ ኣብርሃም ዘጎ፡ ወላዲየይ ኣቶ ኣብርሃም ዘጎ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ንወ/ሮ ለምለም ወልደትንሳኤ ከኣ ናይ መጻምዲ መሰላ ይተሓለወላ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቐረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ወ/ሮ ኣስቴር ማህደረ ኣርኣያ፡ ብወኪል ወ/ሮ ልኡል ዑቕባዝጊ ክብርኣብ፡ በዓል ቤተይ ኣስመሮም ተወልደ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ 2 ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ጽገወይኒ ተስፋማርያም፡ ኣደይ ሃንሱ ምስግና ስእለ ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ቴድሮስ ገብረሂወት መሓርዝጊ፡ ብወኪል ወ/ሮ ትርሓስ ገብረሂወት ኣቢሉ፡ ኣቦይ ገብረሂወት መሓርዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ኣደይ ናይ መጻምዲ መሰላ ይተሓለወላ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን22/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ከሳሲ ኣቶ ክብሮም ሃይለ ገብረሚካኤል፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ተኽለ ቀለታ፡ ብዓል ቤትኪ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ን27/4/22 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሎት ወ/ሮ ፍረወይኒ ንርኣዮ ተስፋማርያም፡ ብዓል- ቤተይ መም. ዘሚኪኤል ይሕደጎ ገብረገርግሽ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን16 ደቁ ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸዓዘጋ ወ/ሮ ግደይ ኣብርሃ፡ በዓል ቤተይ የማነ ሓጎስ ወልደሚካኤል ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን7 ደቀና ከኣ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ። ኣቶ ርእሶም ተስፋገርግሽ፡ ወኪል ወ/ሮ ወይኒ በርሀ፡ ወሃቢት ውህብቶ ዝኾነት ነ/ፍ ጽርሃ መብራህቱ ተቐባሊ ውህብቶ ኣቶ ርእሶም ተስፋገርግሽ፡ ወሃቢት ውህብቶ ምስ ምሉእ ጥዕናኣን ኣእምሮኣን እንከላ ብዘይ ዝኾነ ጸቕጢ ብድልየታ ብሂወት እንከላ ዝተፈጸመ ውዕል ለበዋ

ይጽደቐለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሃዘጋ ዘርኢጋብር ደብረጼን ንጉሰ፡ ኣቦና ደብረጼን ንጉሰን ኣደና ጸሃይቱ ተኽ0ለሃይማኖት ተሰማን ስለዝሞቱ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሕምብርቲ ከሳሲት ወ/ሮ ቀድሽ ወልደኣብ ኣብርሃም፡ ተኸሳሲ ኣቶ ኪሮስ መብራህቱ ተስፋማርያም ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን23/4/22 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰረጀቓ ኣቶ ቴድሮስ ብርሃነ ኣስመሮም፡ ኣቦይ ነፍስሄር ብርሃነ ኣስመሮም ቀለታ ብዕለት 07/09/2020 ብዝፈጸም ለበዋ ማኪና ቁ.ስሌዳ ER-L-A6933ቻሲ ቁln850160370 ትፍልጥ ዓይነታ ዳ/ካፕ ቶይታ ሃይሎክስ ዝኾነት ይጽደቐለይ። ዝቃወም እንተሎ ን27-4-22 ይቕረብ፡።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓደልገስ ወ/ሮ ንዕማ ሰዓረ ኣብርሃም፡ ብዓል ቤተይ ኣቶ መስዑድ መሓመድ ኣድም ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቀይ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/04/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞ/ጋ/ባ ጎልጅ ወ/ሮ መብራት ገብረመስቀል ወልደስላሴ፡ ብጌጋ ኣብ ኤርትራዊ መንነተይ ቦታ ልደት ሃይላ ተባሂሉ ዘሎ፡ ቦታ ልደት ሓበላ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሃይኮታ ወ/ሮ ጽገወይኒ ቃለኣብ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ጎይትኦም በርሀ ነማርያም ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን6 ደቀይ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን30/4/22 ይቕረብ።

ን4 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ ጊንዳዕ

ወ/ሮ ዘይነብ ሓሰን ኣሕመድ፡ ተጸዋዒ ኣቶ ኢብራሂም ዓብደላ ኢብራሂም ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ምስጋና ብመስዋእቲ ብዓል ቤተይ ሌ/ኮ ብርሃነ ተስፋሚካኤል ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ መቓብር ሓርበኛታት ዘቃበርኩምናን፡ ገዛ ብምምልላስን ካብ ወጻኢ ብቴሌፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ብዓልቲ ቤቱ ወ/ሮ ግደይ ገ/እግዚኣብሄር ምስ ደቃን ምሉኣት ስድራቤትን።

ምስጋና ብሞት ኣዚና እነፍቅራ ጓልና ህጻን ኣርያም ተመስገን ብርሃነ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ንገልጽ። ኣቦኣ ተመስገን ብርሃነ ኣዲኣ ዮርዳኖስ ገብረመድህን ምስ ምሉኣት ስድራቤት።

ምስጋና ብዕረፍቲ ክቡር ኣቦና ሊቀ-ካህናት ቀሺ ርእሶም ተስፋጼን ኪዳኑ ዝተሰመዓና ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ዛውል ዘቃበርኩምና፡ ብፍላይ ፓትሪያርክ ኦርቶዶክሳዊት ቤተ-ክርስትያን ኤርትራን ውሉደ-ክህነትን፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ደቆምን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ኣዚና እነፍቅራ ወላዲትና ሓርበኛ ወ/ሮ ለምለም ሃየንታ ካሕሱ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ዓላ ኬድኩም ዘቃበርኩምናን ኣብ ገዛና ብምምልላስ ከምኡ’ውን ብቴለፎን ካብ ውሽጥን ደገን ዘጸናናዕኩምና የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ነፍልጥ። ደቃ ምስ ምሉኣት ስድራቤት።

ቤት-ፍርዲ ዞ/ሰ/ቀ/ባሕሪ ሓሊማ መሓመድ ኢድሪስ ምባል ተሪፉ፡ ሓሊማ መሓመድ ኣሕመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ፡ ሽም ኣደይ ሰፊያ ጣሃ መሓመድ ምባል ተሪፉ፡ ዛህራ እድሪስ ዓሊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ዕዳጋ ጸሃይቱ ሃይለ ወልደኣብዝጊ፡ በዓል ቤተይ ንጉሰ ተኽለ ነማርያም ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡

ምስጋና ብሃደበታዊ ሞት ውላድና ኣቤል መርሃዊ ሓጎስ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ሬሳ ካብ ቱርኪ ንምልኣኽ ዝተሓባበርኩምና ኣሕዋት ፈተውቲ፡ ኣብ መቓብር ሓርበኛታት ኣስመራ ዘቃበርኩምናን ኣብ ገዛና ብምምልላስን ብኣካልን ብቴሌፎንን ዘጸናናዕኩምናን ፈተውቲ ቤተሰብ ከምኡ’ውን ኣካላት ሚ/ዜና የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ወለዱ ኣቶ መርሃዊ ሓጎስ ምስ ህድኣት ተኽለን ምሉኣት ስድራቤትን

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ናዝሬት፡ ኣብ ዳጉ . . . ኤርትራዊት ኦሎምፒካዊት ኣትለት ናዝሬት ወልዱ፡ ብሰንበት 3 ሚያዝያ ኣብ ዳጉ ደቡብ ኮርያ ኣብ ዝተሰላሰለ ውድድር ማራቶን ቀዳመይቲ ብምውጻእ ሰለስተ ክብረ-ወሰናት ኣመሓይሻ። እዛ ምሉእ ኣተኵሮኣ ንውድድር ኦሎምፒክ 2024 ብምግባር ንጥፈታታ ተሰላስል ዘላ ጓል 32 ዓመት ኣትለት፡ ኣብቲ ንመበል 12 ግዚኡ ዝተኻየደ ማራቶን ዳጉ፡ ብ2 ሰዓት፡ 21 ደቓይቕን

ስፖርታዊ ንጥፈታት ኣብያተ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ቀጺሉ ብጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ዝተሰርዐ ውድድራት ኣብያተ ትምህርቲ፡ ዝሓለፈ ቀዳምን ሰንበትን ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቐትሪ ብዝተኻየዱ ጸወታታት ቀጺሉ። ብቐዳም ኣብ ዝተኻየዱ ግጥማት ኵዕሶ ኢድ ደቂ ኣንስትዮ ኣብያተ ትምህርቲ ካልኣይ ደረጃ፡ ቀይሕ ባሕሪ ንልምዓት 5ብ3፡ ደምበ ሰምበል ንኣስመራ ሓፈሻዊ 6ብ2 ክረትዕአን እንከለዋ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ድማ ልምዓት ንቀይሕ ባሕሪ 6ብ4፡ ባርካ ንርእሲ ዓዲ 13ብ7፡ ደምበ ሰምበል ንኣስመራ ሓፈሻዊ 8ብ6፡ ሰማእታት ንጻዕዳ ክርስትያን 6ብ4 ብዝኾነ ውጽኢት ተዓዊተናለን። ብሰንበት ኣብ ዝተኻየዱ ግጥማት ኵዕሶ እግሪ ደቂ ኣንስትዮ ፍርቂ ፍጻመ፡ ባርካ ንኣስመራ ሓፈሻዊ 1ብ0፡ ቀይሕ ባሕሪ ንሓላይ ከምኡ’ውን ደምበ ሰምበል ንሰምበል ብተመሳሳሊ ውጽኢት 2ብ0 ኣሰኒፈነአን። ርእሲ ዓዲ ድማ ንደንደን 4ብ2 /ብፍጹም ቅላዕ/ ረቲዓታ። ኣብ ተመሳሳሊ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ፡ ቀይሕ ባሕሪ ንጻዕዳ ክርስትያን 4ብ1፡ ልምዓት ንሰማእታት ከምኡ ድማ ደንደን ንባርካ ብተመሳሳሊ ውጽኢት 1ብ0

ከሰንፈአን እንከለዋ፡ ኣስመራ ሓፈሻዊ ንደምበ ሰምበል 4 ብ 3 /ብፍጹም ቅላዕ/ ረቲዓታ። በዚ መሰረት ንርብዒ ፍጻመ ዝሓለፋ ኣብያተ ትምህርቲ ኣብ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ባርካ፡ ቀይሕ ባሕሪ፡ ደምበ

ሳዋን ሓሬናን ተዓዊተን

ሻ

ምፕዮን ኵዕሶ መርበብ ዞባ ማእከል ብቐዳም ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቐትሪ ኣብ ሜዳ ቦቺዮፊላ ኣስመራ ብክልቲኡ ጾታ ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ሳዋን ሓሬናን ንመጋጥምተን ብምርታዕ ድሙቕ ዓወት ኣመዝጊበን። እታ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ብጸብለልታ ሻምፕዮን ዞባ ማእከል ክትከውን ዝበቐዐት ሳዋ፡ ምስታ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ውድድር ዘይነበረት መኸተ እያ ገጢማ። ተጻወትቲ ሳዋ ሓያል መጥቃዕትታት ኣብ ዘውሓዙሉ፡

ቸልሲ፡ ንማዕበላዊ መጥቃዕቲ ሪያል ማድሪድ ትጻወርዶ ትኸውን?

ሓያለ ተንተንቲ ኵዕሶ እግሪ፡ ነዚ ሎሚ ምሸት ኣብ ሜዳ ስታንፎርድ ብሪጅ ዝካየድ ግጥም ክለባት ቸልሲን ሪያል ማድሪድን፡ ‘ደግሲ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ 2020/’21’ ክብሉ ይጠቕስዎ። ብኣሰልጣኒ ቱሄል እትዕለም ቸልሲ፡ ንሊል ብድምር ውጽኢት 4ብ1 ብምርታዕ ናብዚ ናይ ሎሚ ግጥም ርብዒ ፍጻመ ክትበጽሕ እንከላ፡ ብኣንቸሎቲ እትእለ ሪያል ማድሪድ ድማ ንፒኤስጂ ብድራማቲካዊ መገዲ ብምዕናው እያ ነዚ ናይ ሎሚ ዓመት መድረኽ ክትጽንበሮ ክኢላ። ቸልሲ፡ ዋላ’ኳ ‘ብዋንነታዊ ሕቶ’ ትሕመስ እንተሃለወት፡ ናይ ዝሓለፈ ዓመት ሻምፕዮን ኤውሮጳ ብምዃና፡ ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ውድድር ክብሪ ከምዝግብኣ ኣየካትዕን። እዛ ለንደናዊት ክለብ፡ ብምድስካል ፊናንስ ኣብ ርእሲ ምህሳያ፡ ኣብ ዝሓለፈ ቀዳመ-ሰንበት ብብረንትፎርድ ዝገጠማ ናይ 4ብ1 ስዕረት ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ተወሲኽዎ፡ እዚ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ ፈታኒ ከምዝኾና ዝገልጹ እውን ኣይተሳእኑን። እቲ ውጽኢት፡ ናይ ሽዱሽተ ጸወታታት ጉዕዞ ዓወት እውን መግትኢ ኮይንዎ ይርከብ። ብኣጥቃዕቲ ብረንትፎርድ ዕርቃኑ ዝወጸ መስመር ምክልኻል፡ ኣብ ዝሰዓበ መዓልታት ቴክኒካውን ታክቲካውን ለውጢ ብምግባር ንማዕበል ምጥቃዕ ሪያል ማድሪድ ክጻወር ባህጊ ደገፍቲ ክለብ ቸልሲ እዩ።

ሰምበልን ርእሲ ዓዲን ክኾና እንከለዋ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ድማ ቀይሕ ባሕሪ፡ ደንደን፡ ልምዓትን ኣስመራ ሓፈሻዊን ምዃነን ጨንፈር ስፖርት ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ይሕብር።

ብዘይካ በን ቸሊወል፡ ዳርጋ ኩሎም ተጻወትቲ ቸልሲ ነዚ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ ድልዊ ምህላዎም ይግለጽ። ሪሰ ጀምስ ናብ ጸወታ ምምላሱ ክረጋገጽ እንከሎ፡ ክርስትያን ፑሊሲች እውን ናይ ዕረፍቲ ግዚኡ ዛዚሙ ኣብ ልምምድ ተረኺቡ ኣሎ። እንተ ካሉም ሁድሰን ኦዶይ ግና ሕጂ እውን ጥዕናኡ ሚእቲ ካብ ሚእቲ ብዘይምህላዉ ምስላፉ ኣብ ምልክት ሕቶ ይርከብ። ዝሓለፈ ዓመተ ስፖርት ብቸልሲ 3ብ1 ዝተሳዕረት ሪያል ማድሪድ፡ ሎሚ ምሸት ዓላሚኣ ካርሎ ኣንቸሎቲ ብቫይረስ ኮሮና ብምልባዱ ንንጥፈታት ናይታ ጋንታ ብመሳዅቲ ተለቪዥን ‘ከም ሰቡ’ ክዕዘብ ከምዝግደድ እያ ትሕብር። ሉካ ጆቪች ኣብ ዓንካር ዓንካሪቶኡ፡ ኢስኮ ድማ ኣብ ሕቖኡ ብዝገጠሞም ማህሰይቲ ምስታ ጋንታ ናብ ለንደን ኣይተጓዕዙን። ብተመሳሳሊ፡ ኣብ እግሩ መብጣሕቲ ዘካየደ ኤደን ሃዛርድ እውን ምስታ ናይ ቅድም ክለቡ ቸልሲ ክራኸብ ኣይከኣለን። ዝኾነ ኮይኑ፡ ኣብ ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ሳልሳይ ተርታ እትርከብን ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ኤፍኤ ካፕ ዘላን ቸልሲ፡ ነዚ ናይ ኤውሮጳ ክብራ ንምዕቃብ፡ ካብ ከም ሞድሪች፡ ቫልቨርደ፡ በንዘማን ቪንሸስ ጁንየርን ንዝፍጠር ናይ ምጥቃዕ ማዕበል ተህድእዶ ትኸውን? ** ** **

መኸታውያን ክምክቱ እዮም መሪጾም። እንተኾነ፡ ሳዋ ዓብላሊት ኮይና ብምቕራባ፡ ኣብ ቀዳማይ ‘ሰት’ 25ብ 13 ተዓዊታ። ብዓወት ፍትዊ እትዕለም ዘላ ሳዋ፡ ኣብ ዝሰዓባ ጸወታታት መግትኢ ኣይተረኽባን። ኣከታቲላ 25ብ19፡ 25ብ11 ብምዕዋት ናይ 3ብ0 ድሙቕ ዓወት ኣመዝጊባ። ሓላፊ ጨንፈር ስፖርት ክለብ ሳዋ ኣቶ በየነ ተስፋልደት ጋንታኡ ነቲ ናይ ዘይተሰዓርነት ጉዕዞኣ ክትቅጽሎ ምዃና’ዩ ብርእሰ ተኣማንነት ድሕሪ እቲ ግጥም ተዛሪቡ። ስዒበን ንሜዳ ዝወረዳ ጋንታታት ደቂ ኣንስትዮ ሓሬናን ሳዋ እየን ነይረን። ተጻወትቲ ሓሬና ብመገዲ ሓለቓ ጋንታ ሰላም ሃይለ እናተቐለሳ ኣብ ዝተጻወታሉ ንፈላመይቲ ጸወታ 25 ብ 23 ክዕወታላ ክኢለን’የን። ኣብ ዝሰዓበ ጸወታ ግና ሚዛን ጸወታ ናብ ሳዋ እዩ ዛዝዩ። 25ብ19 ከምኡ ድማ 25 ብ 22 ኣከታቲለን ብምስዓር ንውጽኢት ናይቲ ጸወታ ናብ 2ብ1 ቀየራኦ። ኣብ ዝሰዓበ ሰት፡ ሓሬና እያ መጥቃዕትታት ብምውሓዝ 25ብ20 ክትዕወት ክኢላ። በዚ ድማ ጸወታ ናብ ሓሙሻይን መፈላለይን ሰት ኣቕንዐ። ሓሬና ድማ 15ብ10 ብምዕዋት ኣብ ልዕሊ ሳዋ ናይ 3ብ2 ዓወት ኣመዝጊባ። ኣብዚ ግጥም ሓለቓ ጋንታ ሳዋ ሚልዮን ዘርኣይ ኣብ ምስራብን ምጥቃዕን ብሓፈሻ፡ ንጋንታ ኣብ ምውህሃድ ድማ ብፍላይ ዝገበረቶ ኣበርክቶ ብተዓዘብቲ ተናኢዳ። ብወገን ተጻወትቲ ሓሬና፡ ሰላም ሃይለ ኣብ ምጥዕዓም መርሃዊት ተስፋሃንስ ኣብ ምክልኻል ከምኡ’ውን ሳሌም ገብረሚካኤል ኣብ ምጥቃዕ ብሉጽ ጸወታ ዘንጸባረቓ እየን ነይረን። ሻምፕዮን ኵዕሶ መርበብ፡ ዝመጽእ ቀዳም’ውን ኣብ ልሙድ ሰዓትን ቦታን ክቕጽል እዩ።

56 ካልኢታትን ብምፍጻማ እያ ጸብለል ክትብል ዝኸኣለት። በዚ ዘመዝገበቶ ግዜ ድማ ሃገራዊ ክብረ-ወሰን ማራቶን ደቂ ኣንስትዮ፥ ቅድሚ ሰለስተ ዓመት ብኬንያዊት ኣትለት ማርጋሬት ኣጋይ ዝተመዝገበ ናይቲ ቦታ ክብረ-ወሰን ከምኡ ድማ ብውልቃ ካብ ዘመዝገበቶ ግዜ (2 ሰዓት፡ 22 ደቒቕን 56 ካልኢትን) እቲ ዝበለጸ ብምዃኑ ሰለስተ ክብረ-ወሰናት ክትሰብር ክኢላ ኣላ። ንናዝሬት ስዒበን ኬንያውያን ፓሜላ ሮቲችን ጁዲዝ ጀሩቤትን ካልኣይን ሳልሳይን ተርታ ተሰሪዐን። ፓሜላ ብ 2፡22.43 ኣብ መዛዘሚ ሕንጻጽ ክትበጽሕ እንከላ፡ ጁዲዝ ድማ ብ2፡26.17 ንውድድራ ክትፍጽም ክኢላ ኣላ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብ ተመሳሳሊ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ፡ ኦሎምፒካዊ ኣትለት ንጉሰ ኣምለሶም ዓስራይ ኮይኑ ውድድሩ ፈጺሙ ኣሎ። እዚ ኣብ እግሩ ከቢድ ማህሰይቲ ዝገጠሞን መዛዘሚ ሕንጻጽ ኣብ ዝበጽሓሉ እዋን ድማ ኣብ ትሕቲ ጽዑቕ ሕክምናዊ ክንክን ክዕቆብ ዝተገደደን ኣትለት፡ ነቲ ናይ 42 ኪሎሜተር ውድድር፡ ብ2 ሰዓት፡ 10 ደቒቕን 30 ካልኢትን እዩ ዛዚምዎ። ነቲ ውድድር፡ ኢትዮጵያዊ ሽፈራ ታምሩ እዩ ብ 2፡06፡31 ቀዳማይ ኮይኑ ዛዚምዎ።

ውድድራት ገዳይም ተጻወትቲ ኵዕሶ እግሪ . . .

ንዝኽሪ ገዲም ስፖርታዊ ነፍስሄር ብርሃነ ተወልደመድህን /ባራነ/ ዝተሰርዕ ውድድር ጋንታታት ገዳይም ኵዕሶ እግሪ፡ ዝሓለፈ ቀዳም ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቀትሪ ኣብ ሜዳ ካምቦ ቺቸሮ ቀጺሉ ውዒሉ። ፈለማ ንሜዳ ዝወረዳ ጋንታታት ቺፖሊኒን ኤልፓን ክኾና እንከለዋ፡ ቺፖሊኒ ድማ ደቒቕ ኣብ ዘይመልእ ብፋንኤል ግርማይ ሸቶ ኣመዝገበት። ኣብ ራብዓይ ደቒቕ ድማ መኮነን ዘውደ ካልኣይቲ ሸቶ ብምምዝጋብ ንመሪሕነት ቺፖሊኒ ኣደልደለ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ቺፖሊኒ፡ ኣብ መበል 45 ደቒቕ ሳልሰይቲ ሸቶ ብፋኑኤል ግርማይ ከምኡ’ውን ኣብ መበል 55 ደቒቕ ብቶማስ ኣፈወርቂ ክልተ ሸቶታት ብምምዝጋብ ጸወታ ብዓወት ቺፖሊኒ 4ብ0 ተዛዚሙ። ስዒበን ዝገጠማ ጋንታታት ኣልታሕሪርን ሜሎትን እየን ነይረን። ኣብ ዓስራይ ደቒቕ ዮናስ ጽገ /ባጆ/ ካብ ርሑቕ ዝቐልዓ ኵዕሶ ንሜሎቲ መሪሕነት ዘትሓዘት ነይራ። እንተኾነ፡ እቲ መሪሕነት ክሳብ ዓወት ኣይቀጸለን። ኣብ መበል 63 ደቒቕ፡ ኣልታሕሪር፡ ፍጹም ቅላዕ ብምርካባን ዳንኤል ዘርኦም ድማ ብምምዝጋቡን ጸወታ 1ብ1 ክዛዘም ከኣለ።

መደብ ጸወታ

ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ቸልሲ - ሪያል ማድሪድ 10፡00 ቪያሪያል - ባየር ሙኒክ 10፡00 ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ቨርንለይ - ኤቨርተን 9፡30

ክኢላ ፎቶ ፊኒሽ ኤፍሬም ኢሳቕ፡ ኣብ ጉዳይ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2022 ዝሃቦ ምላሽ ካብ 23 ክሳብ 27 መጋቢት 2022፡ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ንመበል 18 ግዜኡ ኣብ ምስሪ ምክያዱን ኤርትራ ድማ ኣብ ኩሉ ዓይነት ምድብ (cateegory) ተሳቲፋ ብዓወት ምዝዛማን ዝዝከር እዩ። እንተኾነ፡ ተቐዳዳማይ ሄኖክ ምሉእብርሃን ኮነ ኣሰልጣኒኡ ሳምሳም ሰለሙን ኣብ ናይ ውልቂ ናይ ግዜ ውድድር፡ ሄኖክ ካልኣይ ኮይኑ ውድድሩ ምፍጻሙ ዕጉባት ከምዘይኮኑን ኣብ መስርሕ ዳንነት ዝነበሮም ቅሬታን ኣብ መራኸቢ ብዙሃን ሃገርና ብተደጋጋሚ ገሊጾም። ኣነ ኤፍሬም ኢሳቕ ከም ክኢላ ፎቶ ፊኒሽ ኣብቲ መዛዘሚ ቦታ ብምንባረይ ብዛዕባ እዚ ጉዳይ መብርሂ ክህብ። ብመሰረቱ ናይ ውልቂ ናይ ግዜ ውድድር ማለት ተቐዳደምቲ ምስ ግዜ ዝገብርዎ ውድድር ኮይኑ፡ ንዝተዋህበ ርሕቀት ብዝወሓደ ግዜ ዝዛዘመ ተቐዳዳማይ ዝዕወተሉ ጸወታ እዩ። ኣብ ናይ ግዜ ውድድር ተቐዳደምቲ ብኣዝዩ ጸቢብ ናይ ግዜ ፍልልይ ስለዝበላለጹ፡ ስርዓት ዳንነት ብፎቶ

ስፖርት ንምዕባለን ሰላምን

ሎሚ 6 ሚያዝያ ካብ ሰዓት 9፡00 ንግሆ ጀሚሩ፡ ስፖርት ንምዕባለን ሰላምን ዝብል ናይ ሓደ ሰዓት ውድድር ጉያ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ተሰሪዑ ኣሎ። ኣብዚ ብመገዲ ኤምባሲ ፈረንሳ ኣብ ኤርትራ ዝተወደበ ውድድር፡ ስፖርታውያንን ብስፖርት ዝግደሱ ዕዱማትን ክሳተፉ ምዃኖም እቲ ኤምባሲ ኣብ ዝለኣኾ ደብዳበ ኣፍሊጡ።

ፊኒሽን ብማንዋልን ክኸውን ይግባእ። ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ዝነበረ ኣቃውማ ድማ 1 ፎቶ ፊኒሽ፡ 4 ማንዋል ደያኑ፡ 1 ናይ መዛዘሚ ሕንጻጽ ዳኛ (finish line judge) ዘጠቓልል እዩ ነይሩ። ስለዚ፡ ተቐዳደምቲ ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ኣብ ናይ ግዜ ውድድር ዘመዝገብዎ ግዜን ውጽኢትን ብፎቶ ፊኒሽ ተራእዩ ብማንዋል ደያኑ ዝተረጋገጸ ስለዝነበረ ዝኾነ ጌጋ ኣይነበረን። ሄኖክ ምሉእብርሃን ድማ ብዘመዝገቦ ግዜ ዝግብኦ ደረጃ እዩ ሒዙ ዘሎ። ከም ግቡእ፡ ከምዚ ዓይነት ቅሬታ ኣብ ዝህልወሉ እዋን፡ ዝኾነ ተቐዳዳማይ ብመንገዲ ኣሰልጣኒኡ ንኮምሽነር ክሓትትን ከጻርን ሕጊ ይፈቕደሉ እዩ። እንተኾነ፡ ነዚ ጉዳይ ናይ ሄኖክ ዝምልከት፡ እንትርፎ ናብ መራኸቢ ብዙሃንን ሶሻል ሜድያን ናብ ኮምሽነር ኮነ ናብ ወዳቢ ናይቲ ውድድር ዝቐረበ ወግዓዊ ጥርዓንን ቅሬታን ከምዘየለ ክሕብር እፈቱ። ዝያዳ ብሩህ ክኸውን ምእንቲ፡ ዕዉት ናይ ግዜ ውድድር ደቡብ ኣፍሪቃዊ ባሶን ጉስታቭን፡ ኤርትራዊ ሄኖክ ምሉእብርሃንን ዘመዝገቡዎ ግዜ ከምዚ ዝስዕብ ይመስል። ባሶን ጉስታቮ፡ ዝተበገሰሉ ግዜ 02፡ 23፡00 - ዝፈጸመሉ ግዜ 3፡20፡03 ዝወሰደሉ ግዜ 00፡57፡03 ሄኖክ ምሉእብርሃን፡ ዝተበገሰሉ ግዜ 02፡04፡00 ዝፈጸመሉ ግዜ 3፡01፡09 ዝወሰደሉ ግዜ 00፡57፡09 ኤፍሬም ኢሳቕ (ወዲ ረዘነ)

ሓዳስ

ኤርትራ

6 ሚዝያያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.187

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ደቡብ ኮርያ፡ ኣብ ልዕሊ ሰሜን ኮርያ ዝኾነ ናይ መጥቃዕቲ ፈተነ ምስ ተካይድ፡ ሰሜን ኮርያ - ብእትውንኖ ኒኲለስያዊ ኣጽዋር ኣብ ልዕሊ’ታ ጎረቤታ ሃገር ክትጥቀመሉ ከምእትግደድ ፒዮንግያንግ ኣጠንቂቓ። ኣማኻሪትን ሓብቱን ንፕረዚደንት ሰሜን ኮርያ ኪም ዮ ጆንግ ኣብ ዝሃበቶ መግለጺ፡ ደቡብ ኮርያ ኣብ ልዕሊ ሰሜን ኮርያ ወተሃደራዊ መጥቃዕቲ ምስ እትኸፍት መዘዙ ከቢድ ከምዝኸውን እያ ኣነጺራ። እታ ሓንቲ ካብ ላዕለዎት መራሕቲ ሰሜን ኮርያ ምዃና ዝንገረላ ኪም ዮ ጆንግ ነቲ መግለጺ ዘውጸአት፡ ዝሓለፈ ዓርቢ ሚኒስተር ምክልኻል ደቡብ ኮርያ ሱህ ዉክ፡ ሃገሩ ንስትራተጂካውያን ዒላማታት

ሰሜን ኮርያ፡ ንደቡብ ኮርያ ተጠንቅቕ ሰሜን ኮርያ ብልክዕን ቅልጡፍን መንገዲ ክወቕዑ ዝኽእሉ ዝተራቐቑ ሚሳይላት ከምእትውንን ድሕሪ ምሕባሩ ምዃኑ ጸብጻባት የረድኡ። ኪም ዮ ጆንግ ወሲኻ፡ ሚኒስተር ምክልኻል ደቡብ ኮርያ ንምውቃዕ ዒላማታት ሰሜን ኮርያ ኣመልኪቱ ንዘውጸኦ መግለጺ፡ “ዓቢ ጌጋ” ክትብል ድሕሪ ምግላጽ፡ ሰሜን ኮርያ ዋላ’ኳ ዕጥቃዊ ግጭት ክልቲአን ሃገራት ዘይትድግፎ እንተኾነት፡ መግለጺ ደቡብ ኮርያ ግን ቶኽታዂን ንወጥሪ ሓውሲ ደሴት ኮርያ መሊሱ ዘብእስን ብምዃኑ፡ ንዝኾነ እንተታት ተዳልያ ክትጸንሕ ምዃና ኣፍሊጣ።

ቁጠባዊ ቅልውላው ስሪላንካ ንምፍታሕ ጻዕርታት ይካየድ

ደ.ሪ.ኮንጎ - ብሰንኪ ኲናት 36 ሽሕ ሰባት ተሰዲዶም ኣብ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ፡ ኣብ መንጎ ሰራዊት መንግስቲን ዕጡቓት ተቓወምቲ ሓይልታትን ብዝካየድ ዘሎ ግጭት፡ ቊጽሪ ናይቶም ግዳይ ስደትን ምምዝባልን ዝኾኑ ዘለዉ ሰላማውያን ሰባት ከምዝወሰኸ ተገሊጹ። ኣብ ምብራቓዊ ኮንጎ ኪንሻሳ ዝንቀሳቐስ ‘ኤም-23’ ዝተባህለ ዕጡቕ ጉጅለ፡ ካብ ዝሓለፈ ወርሒ መጋቢት ኣብ ልዕሊ ዒላማታት

ሰራዊት መንግስቲ ድሕሪ ዝኸፈቶ መጥቃዕቲ፡ ልዕሊ 36 ሽሕ ነበርቲ ናይቲ ከባቢ ናብ ኡጋንዳ ከምእተሰደዱን ኣብ ግዝያዊ መዓስከራት ስደተኛታት ሕቡራት ሃገራት ከምእተዓቘቡን ይግለጽ ኣሎ። ዝበዝሑ ካብቶም ስደተኛታት፡ ቈልዓ-ሰበይቲ ምዃኖምን ብሕጽረት መሰረታዊ ነገራት ይሳቐዩ ከምዘለዉን ዝሓበረ መንግስቲ ኡጋንዳ፡ ህጹጽ ኣህጉራዊ ደገፍ ክግበር ሓቲቱ።

በቲ ኣብ ምብራቓዊ ወሰናስን ኮንጎ ኪንሻሳ ብሓፈሻ፡ ምስ ኡጋንዳን ሩዋንዳን ኣብ ዘዳውብ ከባቢታት ድማ ብፍላይ ዝካየድ ዘሎ ኲናት፡ ሰላማውያን ሰባት ቀንዲ ግዳያት ይኾኑ ከምዘለዉ፡ እቶም ናብ ስደት ዘምርሑ ሓቢሮም። ሰራዊት መንግስቲ ኮንጎ ኪንሻሳ፡ ኣብታ ሃገር ብዝተዋፈረ ዓቃብ ሰላም ሰራዊት ሕቡራት ሃገራት ተደጊፉ፡ ነቶም ዕጡቓት ንምድምሳስ መጠነ ሰፊሕ ወተሃደራዊ ወፍሪ ካብ ዘበግስ ዓመቱ ኣቚጺሩ እኳ እንተሎ፡ ዛጊት ዝጥቀስ ውጽኢት ከምዘይተረኽቦ እዩ ዝሕበር። ዕጡቓት ሓይልታት፡ ናይቲ ብሰራዊት መንግስቲ ዝካየድ ዘሎ መጥቃዕትታት ሕነ ንምፍዳይ፡ ኣብ ልዕሊ ሰላማውያን ሰባት መጥቃዕትታት ብምፍጻም፡ ሓያሎ ክጨውዩን ክቐትሉን ምጽንሖም ይግለጽ። ዕጡቕ ጉጅለ ኤም-23፡ ብጎረባብቲ ሃገራት ኡጋንዳን ሩዋንዳን ከምዝድገፍ ብመንግስቲ ኮንጎ ኪንሻሳ ንዝቐርብ ዘሎ ክሲ፡ ክልቲአን ሃገራት ኣሉታ ይህባሉ።

ካሊፎርኒያ - ብመጥቃዕቲ ፈኲስ ብረት ሽዱሽተ ሰባት ተቐቲሎም ኣብ ክፍለ-ሃገር ካሊፎርኒያ ኣብ ርእሰከተማ ሳክራሜንቶ ብዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ፈኲስ ብረት፡ ብውሕዱ ሽድሽተ ሰባት ክቕተሉ እንከለዉ፡ ካልኦት 12 ከምዝቖሰሉ ተሓቢሩ። ኣብቲ ብብዝሒ ኣብያተ-መግብን መስተን ዝርከበሉ ማእከል እታ ከተማ ዝተፈጸመ መጥቃዕቲ፡ ድምጺ ተዅሲ ምስ ተሰምዐ ሰባት ካብቲ ጎደናታት ክሃድሙ ከም እተራእዩ ጸብጻባት የመልክቱ። ኣብቲ መጥቃዕቲ ዝተፈጸመሉ ከባቢ ዝነበሩ ኣባላት ፖሊስ፡ ነቲ መጥቃዕቲ

ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ምሕረት

ዘካየዱ ኣካላት ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ንምውዓል ናይ ተዅሲ ምልውዋጥ ከምዘካየዱ ተገሊጹ። ዛጊት ምስቲ ጉዳይ ብምትሕሓዝ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ዝኣተወ ኣካል ከምዘየለ፡ እንተኾነ ድሮ በቲ ፍጻመ ንዝተጠርጠረ ውልቀ-ሰብ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ንምእታው ኣባላት ጸጥታ ተፍትሽ የካይዱ ከምዘለዉ ፖሊስ ከተማ ሳክራሜንቶ ሓቢሩ። ከንቲባ እታ ከተማ ዳረል ስተይንበርግ ብወገኑ፡ ብትዊተር ኣብ ዝዘርግሖ ሓበሬታ፡ ቊጽሪ ናይቲ ብውልቂ ብዝውነን ብረት

ዝፍጸም መጥቃዕትታት እናወሰኸ ይመጽእ ከምዘሎ ድሕሪ ምጥቃስ፡ እቲ ኩነታት ኣብ ጸጥታዊ ኩነታት እታ ክፍለ- ሃገር ሓያል ብድሆ ኮይኑ ከምዘሎ ኣረዲኡ።

ኣብ ደሴታዊት ሃገር ስሪላንካ ተፈጢሩ ዘሎ ቁጠባዊ ቅልውላው መፍትሒ ንምንዳይ፡ ባይቶ እታ ሃገር ኣኼባ ከካይድ ምዃኑ ተገሊጹ። እቲ ባይቶ ነቲ ኣኼባ ከካይድ ምዃኑ ዝገልጽ ዘሎ፡ ኣባላት ካቢነ እታ ሃገር ብድልየቶም ካብ ስልጣኖም ድሕሪ ምውራዶምን፡ ፕረዚደንት ጎታባያ ራጃፓክሳ ኣብታ ሃገር ዝንቀሳቐሳ ተቓወምቲ ሰልፊታት ዝሳተፋኦ ሓድነታዊ መንግስቲ ንምምስራት ድሕሪ ምውሳኑን ምዃኑ ተሓቢሩ። እንተኾነ፡ ገለ ተቓወምቲ ሰልፊታትን ኣባላት እቲ ብራጃፓክሳ ዝምራሕ ኪዳንን ከይተረፉ ነቲ ሓድነታዊ መንግስቲ

ንምምስራት ዝግበር ዘሎ ምንቅስቓሳት ተቓውሞኦም የስምዑ ኣለዉ። ኣብታ ጽዑቕ ንግዳዊ ንጥፈታት ከምዝካየደላ እትግለጽ ከተማ ኮሎምቦ፡ ዝካየድ ዘሎ ማዕበላዊ ምዃኑ ዝተገልጸ ህዝባዊ ተቓውሞታት፡ ሰልፈኛታት ፕረዚደንት ራጃፓክሳን ኣብ መሪሕነት ዘለዉ ኣባላት ስድራ-ቤቱን ካብ ስልጣኖም ክወርዱ ይጽውዑ ከምዘለዉ ተሓቢሩ። 22 ሚልዮን ህዝቢ ኣብ ዘለዋ ስሪላንካ፡ ብልዑል ናህሪ ዋጋታት ነዳዲን ሕጽረት መግቢን ዘማረሩ ኣሽሓት ዜጋታት ዝሳተፍዎ ሰላማዊ ሰልፊ - ኣብ ሓያሎ ከተማታት ይቕጽል ብምህላዉ፡ መንግስቲ እታ ሃገር እዋን እቶ እቶ ምእዋጁ ይሕበር።

ኣብ እስራኤል ሕማም ፖልዮ ተቐላቒሉ ኣብ እስራኤል ድሕሪ ነዊሕ ዓመታት ንፈለማ እዋን ዝተቐልቀለ ሕማም ፖልዮ ሻቕሎት ፈጢሩ ምህላዉ ተሓቢሩ። ኣብታ ሃገር ድሕሪ 30 ዓመት ንፈለማ እዋን ሕማም ፖልዮ ተራእዩ ከምዘሎ ዝሓበረ ሚኒስትሪ ጥዕና’ታ ሃገር፡ ሰፊሕ ናይ ክታበት መደባት ንምክያድ ውጥን ከምዝሓንጸጸ ኣረዲኡ። ኣብ እስራኤል ኣብ 1988 ድሕሪ ዘጋጠመ ሕማም ፖልዮ፡ ዛጊት ዝኾነ ተርእዮ ናይቲ ሕማም ከምዘይጸንሐ እዩ ጸብጻብ ጥዕና’ታ ሃገር ዘመልክት። ኣብ ቀረባ ኣዋርሕ ግን ኣብ ገለ ህጻናት ተርእዮ ሕማም ፖልዮ ተኸሲቱ ብምህላዉ፡ እታ ሃገር ልዑል ወጻኢታት ብምግባር ንኹሎም ትሕቲ ሓሙሽተ

ዓመት ህጻናት ክታበት ጸረ-ፖልዮ ክትዕድሎም መደብ ከምዘለዋ እዩ ዝጥቀስ።

ጎደና

ዕለት 6/4/2021

ንሳ ምስ ካልእ ላዕለዋይ መራሒ ሰሜን ኮርያ ኣብ ዝሃብዎ መግለጺ፡ ደቡብ ኮርያ ዝኾነ ወተሃደራዊ ስጉምቲ እንተደኣ ወሲዳ፡ ሰሜን ኮርያ ብወገና ኣብ ልዕሊ ኣብ ከተማ ሶውል ዝርከቡ ዒላማታት ህጹጽ መልሰ-ግብሪ ክትህብ ምዃና ኣጠንቂቖም። ኣብዚ ዓመት’ዚ ድሕሪ’ቲ ሰሜን ኮርያ ዘካየደቶ ናይ ነዊሕ ርሕቀት ፈተነታት ሚሳይል፡ ክልቲአን ኮርያታት ወተሃደራዊ ዓቕመን ንምርኣይ ኣብ ቀጻሊ ውድድር ኣጽዋር ተሸሚመን ከምዘለዋ ጸብጻባት ይሕብሩ። በዚ ድማ፡ ምትፍናን ሓውሲ ደሴት ኮርያ መመሊሱ እናኸፍአ ይመጽእ ከምዘሎ፡ ምስ’ቲ ዞባ ቅርበት ዘለዎም ተንተንቲ ፖለቲካ ይገልጹ።

ጎደናመረብ ቁ.18፡ ከባቢ ካምፖ ቦሎ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ሕማም ፖልዮ፡ ንስርዓተ ነርቭ ህጻናት ብምጥቃዕ መልመስቲ ዘኸትል፡ ብቫይረስ ዝመሓላለፍ ሕማም እዩ።

ቁ.ስልኪ 124151

መበል 31 ዓመት ቁ.188 ገጽ 2

ሓሙስ 7 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4

ፍወሳ ብጭቃን ሓሰርን መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ ገጽ 5

ገጽ 7

ልቢ ኣብ ቃራና

ኤሪክሰን፡ ኣብ ምልሶቱ ዓይኒ ዓበይቲ ክለባት ይስሕብ

ሕልናዊ ዕግበት ንኽንረክብ

ደቡብ - ኣባላት ውዳበ ሰራሕተኛታት መንእሰያት ዞባ ማእከል፡ ኣብ ቦታታት ልምዓት ዑደት ኣካዪዶም ኣባላት ውዳበ ሰራሕተኛታት መንእሰያት ዞባ ማእከል፡ ኣብ ዞባ ደቡብ ዝሰላሰል ዘሎ ልምዓታውን ትሕተ-ቅርጻውን መደባት ንምዕዛብ፡ ብ4 ሚያዝያ ኣብ ዝተፈላለየ ቦታ ዑደት ኣካዪዶም። ኣመሓዳሪ ዞባ ማእከል ኣቶ ፍስሃየ ሃይለን ሓለፍቲ ክፍልታትን እውን ምስኣቶም ተጓዒዞም ነይሮም። እቶም ዲጋታት ሎጎን ምስላምን ከምኡ’ውን ኣብ ሓልሓለ ዝሰላሰል ዘሎ ሕርሻዊ ልምዓትን ትካል ፍርያት ጸባን ዝበጽሑ መንእሰያት፡ ብዛዕባ’ቲ ኣብኡ ዝካየድ ዘሎ ንጥፈታትን ናይ መጻኢ መደባትን መብርሂ ተዋሂብዎም። ኣብ ኮርፖሬሽን ጥሪትን ዘራእትን ሓላፊ ፕሮጀክት መፍረ ናይ ጸባ ከብቲ መንእሰይ ጅምዕ ዓብደላ፡ እቲ ትካል ኣብ 2017 ብውሑዳት ናይ ጸባ ከብቲ ከም እተመስረተን፡ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ - ብሞያዊ ዓቕሚ ሰብ፡ መሳርሒታትን ጥሪትን ኣዝዩ ደልዲሉን ሰጒሙን ከምዘሎን ገሊጹሎም። ሓላፊ ፕሮጀክት ዲጋ ምስላም

ኢንጂነር ብርሃነ በየነ እውን፡ እታ ዲጋ ሓንቲ ካብ’ተን ብውሽጣዊ ክኢላዊ ዓቕሚ ዝተሃንጻ ስራተጂካውያን ከዘንቲ ማይ ምዃናን፡ ልዕሊ 40 ሚልዮን ሜተር

ኲብ ናይ ምውህላል ዓቕሚ ከምዘለዋን ጠቒሱ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ኣብ ቀረብ ዝስተ ማይ ዘለዋ ኣበርክቶ፡ ኣብ ትሕቲኣ ክሳብ 500 ሄክታር ይለምዕ ከምዘሎ ኣረዲኡ።

ኤርትራዊ ማሕበረ-ሰብ ኣብ ሽወደን፡ ዓመታዊ ጉባኤ ኣቃኒዑ ኣብ ምሕያል ኤርትራዊ ጥርናፈ ዝነጥፍ ኤርትራዊ ማሕበረ-ሰብ ኣብ ሽወደን – ”ዕዉት ማሕበረ-ሰብ፡ ንዓወት ኤርትራዊ ሃገራውነት” ብዝብል ቴማ፡ ብ26 መጋቢት ኣብ ስቶክሆልም ዓመታዊ ጉባኤ ኣካዪዱን፡ ሓዳስ ኣካያዲት ሽማግለ መሪጹን። ኣብ’ቲ ካብ መላእ ሽወደን ዝመጽኡ ልዕሊ 100 ወከልቲ ማሕበረ-ኮማት ዝተረኽቡሉ ጉባኤ፡ ፈጻሚ ጉዳያት ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ሃገራት ስካንዲናቪያ ኣቶ ዮናስ ማና፡ ’ኤርትራዊ ማሕበረሰብ

ኣብ ሽወደን’፡ ኤርትራዊ ኣብ ምጥርናፍን ምስ ባህሊ ሽወደን ኣብ ምልላይን ዓቢ ግደ ከም እተጻወት ብምምልካት፡ ኤርትራዊ መንነት ኣብ ምጒላሕ እውን ብዝለዓለ ክሰርሕ ተላብዩ። ኣቦ-መንበር ’ኤርትራዊ ማሕበረሰብ ኣብ ሽወደን’ ኣቶ ቢንያም ምስግና ድማ፡ ኣብ ስራሕ ዝጸንሐት ኣካያዲት ሽማግለ፡ ምስ ብድሆታት ለበዳ ’ኮቪድ-19’ ውጽኢታዊ ስራሕ ከምዝዓመመት ብምጥቃስ፡ ካብ ነዊሕ ክስራሓሉ ዝጸንሐ ምትብባዕ ወፍሪ ኣብ ኤርትራ ንምድንፋዕ፡ ማሕበረ-

ኮማት ሓበሬታ ኣብ ምዝርጋሕ ክነጥፋ ኣዘኻኺሩ። ብዝተፈላለየ ምኽንያት ዘይተተግበሩ መደባት፡ ቀዳምነት ተዋሂብዎም ኪትግበሩ ዝተላበወ ኣቶ ቢንያም፡ ማሕበረ-ኮማት ኣብ ምውርራስ ኤርትራዊ ባህሊ፡ መንነትን ታሪኽን ብዕቱብ ኪሰርሓ ጸዊዑ። ጉባኤኛታት፡ ኣብ ዝቐረበ ጸብጻባት ድሕሪ ምዝታይ፡ ነቲ ማሕበረ-ሰብ እትመርሕ 14 ዝኣባላታ ሓዳስ ሽማግለ መሪጾም።

እምኒ-ሓይሊ - ኮም ዘማእከለ ከባቢያዊ ጽሬት ብምልኣት ተተግቢሩ ኣብ ንኡስ ዞባ እምኒ-ሓይሊ፡ ጥዕና ኣከባቢ ብምውሓስ ተመሓላለፍቲ ሕማማት ንምክልኻል ዝተበገሰ ኮም ዘማእከለ መደባት ከባቢያዊ ጽሬት ብምልኣት ከም እተተግበረ፣ ኣብ ንኡስ ዞባ ጎልጅ ድማ ጽቡቕ ይቕጽል ከምዘሎ ተሓቢሩ። ሓላፊ ማእከል ጥዕና ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ ነርስ በርሀ ኪዳነ፡ እቲ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ዝተጀመረ መደብ፡ ብዝተኻየደሉ ውሁድ ጻዕሪ 106 ዓድታት ብጽፈት ከምዘተግበራኦ ገሊጹ። ክኢላ ህዝባዊ ጥዕና መንእሰይ ሃብቶም ኪዳነ፡ እቲ ውጥን ድሕሪ ምትግባሩ፡ ተርእዮ ተመሓላለፍቲ ሕማማት ብ15 ሚእታዊት ከምዝነከየ ሓቢሩ። ግዝያዊት ኣመሓዳሪት ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ ወ/ሮ ትርሓስ ፍቓዱ፡ ነበርቲ ኣብ’ቲ ስራሕ ንዘርኣይዎ ንቑሕ ተሳትፎ ብምምጓስ፡ ቀጻልነቱ ከውሕሱ ኣዘኻኺራ።

ኣብ ንኡስ ዞባ ጎልጅ እውን፡ ኮም ዝመርሖ መደባት ከባቢያዊ ጽሬት ጽቡቕ ይቕጽል ከምዘሎ ተሓቢሩ። ነበርቲ ምምሕዳራት ከባቢ ኣይተርፍ፡ ተበልድያ፡ ሳቡናይት፡ ገርገፍ፡ ገርሰትን ድሬሳን ዝተግበርዎ መደባት ኣፍልጦ ንምሃብ፡ ኣብ ዝተወደበ ስነ-ስርዓት፡ ሓላፊ ከባቢያዊ ጥዕና ኣቶ ምኪኤለ ገብረሂወት፡ ንቕሓት ሕብረተሰብ ኣብ ኣገዳስነት ኮም ዝመርሖ ከባቢያዊ ጽሬት እናበረኸ ይመጽእ ከምዘሎ ገሊጹ። ካብ 72 ዓድታት - እተን 56 ነቲ መደብ ከምዘተግበራኦ ድማ ኣረዲኡ። ኣመሓዳሪ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣቶ ደሴ ዘርኣሚካኤል፡ እቲ መደብ ኣብ 2022 ምሉእ ብምሉእ ክዛዘም ይስራሓሉ ከምዘሎ ብምሕባር፡ ኣብ 13 ምምሕዳራት ከባቢ ተግባራዊ ከምዝዀነን፡ ኣብ ዝተረፋ 3 ምምሕዳራት ከባቢ ይስራሓሉ ምህላዉን ገሊጹ።

ዓሰብ - ኣብ ድሕነት ጸጋታት ባሕሪ ተዘትዩ ክፍሊ ሕርሻን መሬትን ዞባ ደ/ቀ/ባሕሪ፡ ኣብ ምዕቃብ ጸጋታት ባሕሪ ብሓፈሻ፡ ኣብ ገረብ ሾራ ድማ ብፍላይ ዘተኰረ - ብ30 መጋቢት ምስ ኣመሓደርቲ ከባቢ፡ ኣካየድቲ ስራሕን ማሕበራት ተራድኦን ዘተ ኣካዪዱ። ኣብ ከተማ ዓሰብ ኣብ ዝተኻየደ ዘተ፡ ግዝያዊ ሓላፊ ናይ’ቲ ክፍሊ ኢንጂነር ዑመር ማሕሙድ፡ ካብ ረሓይታ ከሳብ ምዕዲር ኣብ ዘሎ ገማግም ባሕሪ ንዝርከብ 260 ሄክታር ዝሽፍን ገረብ ሾራ ንምዕቃብን፡ ኣብ ገማግም ባሕሪን ደሴታትን ተወሳኺ ንምግራብን ዝተታሕዘ መደብ፡ ኣብ 2022 ብውህደት ክስራሓሉ ምዃኑ ገሊጹ።

ገረብ ሾራ፡ ሂወታዊ ብዙሕነት ባሕሪ ንምዕቃብን ምስሳንን፡ ከምኡ’ውን ሚዛን ክሊማ ንምሕላው ሓጋዚ ምዃኑ ዝሓበረ ኢንጂነር ዑመር፡ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ገማግም ባሕሪ መደበራት ፈልሲ ገረብ ሾራ ንምትእትታው መደብ ከምዘሎ ኣረዲኡ። ኣብ መወዳእታ፡ ኣመሓዳሪ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ኣምባሳደር መሓመድስዒድ ማንታይ፡ ዓቕሚታት ገፈፍቲ ዓሳን ምህርቲ ዓሳን ንምድንፋዕ፡ ልዑል ኣትኲሮ ተዋሂቡዎ ክስራሓሉ ምዃኑ ብምርግጋጽ፡ ማሕበራት ተራድኦ ገፈፍቲ ዓሳ እውን ጻዕሪታቶም ከሐይሉ ኣዘኻኺሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ወዘተረፈ ጴጥሮስ ተፈሪ

ምሕጻብ ኣካላት፡ ከም ልሙድ ማይ እዩ ዝዝውተር። ካብ’ዚ ወጻኢ ንዝተፈላለዩ ፍወሳታት ተባሂሉ - ከም ብሑጻ፡ ጭቃን ካልእን ምሕጻብ ኣሎ። ፍልይ ዝበለ ዘይከም’ቲ ብፈሳሲ ወይ ፈሳሲ ብዝተሓወሶ መንጽሂ፡ ብከም ናይ ብርሃን ጸሓይን ብሓሰር ምዕባጥን ዝካየድ፡ ኣካል ፍወሳ ዝዀነ ናይ ምስትርሓው ኣካላት ምሕጻብ እውን ኣሎ። ብፍላይ እቶም እሳተ-ጐመራ ካብ ዝነተጐሉ ቦታታት ወይ ካብ ከም’ቲ ዓቢ ሃጓፍ ናይ ምብራቕ ኣፍሪቃ ዝፍልፍሉ ውዑያት ማያት (ከም ናይ ሃገርና ባህርያዊ ምዑይ ማይ)፡ ኪኖ ንጽሬት ንፍወሳ ይዝውተሩ እዮም። እዚኣቶም፡ በቲ ማዮም ጥራይ ዘይኰኑ፡ ብጭቃኦም ወይ ሑጻኦም እንኰላይ እዮም ዝትግበሩ። ምሕጻብ ብጭቃን ሑጻን ጭቃ ሕውስዋስ ወይ ውህደት ማይን ሓመድን እዩ። እዚ ሑጻ እንብሎ ዘሎና እውን ከምኡ ማይ ዝረኸቦ ጥሉል ሑጻ ማለትና እዩ። እቲ ማይ ኰነ እቲ ሓመድ ንባዕሉ ነናቱ ውሁዳት ማዕድናት ክርከብዎ ይኽእሉ። ስለ’ዚ ከምዚ ዝኣመሰለ ጭቃ፡ ብዝተፈላለዩ ማዕድናት ዝሃብተመ ብምዃኑ እዩ ተመራጺ ዝዀነ። በዚ መሰረት’ውን እዩ እቶም ኣብ’ቲ ማይን ኣብ’ቲ ሓመድን ዝርከቡ ውሁዳት ማዕድናት፡ ንኣካላት ወዲሰብ ንምፍዋስ ኰነ ንምምጋብ ኣገደስቲ ክዀኑ ስለዝኽእሉ፡ ብጭቃኦም ምሕጻብ ውጽኢታዊ ኰይኑ ዝተረኸበ። ‘ሀዩ-ባድ’ ብጀርመናውያን ክኸውን እንከሎ፡ በቶም ቀዳሞት ተጠቀምቱ ኣውስትራልያውያን ከኣ ‘ሆይባት’ ይብሃል። እቲ ‘ሆይ’ - ሃይ (ሓሰር) ካብ ዝብል ናይ እንግሊዝ ትርጉም ዝተወሰደ እዩ። እዚ ሀዩባድ ዝብሃል ኣፈዋውሳ እምበኣር፡ ናይ ሓሰር ፍወሳ እዩ። ናይ ሓሰር ሕጽቦ እውን ተባሂሉ ይግለጽ እዩ።

ፍወሳ ብጭቃን ሓሰርን ምኽንያቱ፡ ናብ ውሽጢ ቈርበት ብምስራጽ ድዩ ንዝተጐደአ ላዕለዋይ ክፋል ቈርበት ብምንጻህ፡ ከፋዂሱን ከጽርዩን ስለዝኽእሉ። እዚ ናይ ብጭቃ ምሕጻብ መስርሕ እምበኣር፡ ትም ኢልካ ኣብ ዝዀነ ማይ ዝውሕዞ ወይ ማይ ዝዓቘሮ ሩባ ዘይኰነ፡ ኣብ’ቶም ዝተጠቕሱ ፍሉያት ቦታታት ዝግበር እዩ። እዞም ቦታታት እዚኣቶም፡ ኣብ ሓያሎ ቦታታት ክፍሊ ዓለምና ዝዝውተሩን ዝርከቡን እዮም። ርሑቕ ከይከድና ኣብ ሃገርና እኳ ኣብ ባጽዕ ኣብ ገርጉሱም ናይ ሑጻ ምቕባር ይዝውተር እዩ። እዚ ካብ ዝጅምር ናይ ኣሽሓት ዓመታት ልምዲ ዘለዎ ናይ ብጭቃን ሑጻን ኣገባብ ምሕጻብ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ዝለዓለ ጥርዚ በጺሑ ይርከብ። ምኽንያቱ፡ ብልጫኡ ብስነ-ፍልጠታዊ መንገዲ እናተደገፈ ስለዝመጽአ። ምስ ኣጠቓቕማ እዚ ልምዲ ተኣሳሲሩ፡ ናይ ቀላይ “ተኪር ወይ ተኪርጊሆል” ዝጽወ፡ ሓደ ሰሓቢ ዛንታ ኣሎ። ቀላይ ተኪር ሓደ ካብ’ቶም ኣብ ዓለምና በዚ ንጥፈት እዚ ዝውቱራት ዝዀኑ ቀላይ እዩ። ብመንገዲ ማዩ ድዩ ጭቃኡን ሑጻኡን፡ ንኸምዚ ዝበለ ፍወሳ ዝውቱር - ኣብ ሩማንያ ዝርከብ ቀላይ እዩ። ሓደ ግዜ ሓደ ከፊላዊ ኣካላዊ ስንክልና ዝነበሮን፡ ጋህሚ ሸፊንዎ ሃንደበት ዓይነ-ስውር ዝዀነን ሰብ፡ ኣብ ኣድጉ ተወጢሑ እናተጓዕዘ፡ እቲ ኣድጊ ብጌጋ

ክለኽዮን ጀመረ። መንገዱ ረሲዑ ኣብኡ ክሕጸብን ብጭቃ ክልቕለቕን እውን ወዓለ። ኣማስያኡ፡ ዘይትጽቢቱ ብርሃን ተራእዮ። ሰብነቱ ክፈዂሶ ተሰመዖ። ኣድጊ እውን ድሕሪ እዝስ ተኣዘዞ። እዚ እምበኣር፡ ሓደ መንቋሕቋሕታ ፈዋስነት ናይ’ቲ ማይ ኰነ ተባሂሉ ይዝንቶ። ሎሚ እዚ ናይ ሩማኒያ ቀላይ ተኪር፡ ብዓለም ደረጃ ብዝለዓለ ናይ ብከም’ዚ ተጠቃምነት ዘለዎም ፍሉጣት ማያት ሓደ እዩ። ኣብ ኢጣልያ ዝርከብ ሊዶ ደቨናዚዮኒ ዝተባህለ ቀላይ እውን ከምኡ ብዙሓት በጻሕቲ ዝረክብ ማይ እዩ። እዞም ካብ ዕምቈት መሬት ብፍላይ

ሀዩ-ባድ - ፍወሳ ሓሰር ተፈወስቲ፡ ኣካላቶም ኣብ ውሽጢ ሓሰር ብምቕባር፡ ሕማቕ ስምዒት ዘኸትሉ ወይ ሰብነት ዝምርዙ ናይ ውሽጢ ርስሓት፡ ብመንገዲ ረሃጽ ከም ዝወጽኡ ብምግባር፡ ካብ’ቲ ሕማቕ ስምዒት የገላግል። ዝጭበጡን ረቀቕቲን በበይኖም

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ካብ መንገዱ ወጺኡ ሒዝዎ ናብ ገማግም ቀላይ ተኪር ወሰዶ። እቲ ሰብ ብሽታ ናይ’ቲ ቀላይ፡ ኣቐዲሙ ኣብ ዘይለመዶ ቦታ ከምዝበጸሐ ተረደኦ። ነቲ ኣድጊ፡ ዋላ ናብ’ቲ ዝመጽኡሉ ሸነኽ ክመልሶ ደጋጊሙ ሃረሞ። ኣድጊ ግን ኣቕበጸ። ካብ’ቲ ገምገም ጨዋም ቀላይ ተኪር ምንቕ ምባል ኣበየ። እቲ ክንዲ ዓይነ-እግሩ ብምዃን ናብ ዝደለዮ ቦታ ዘብጽሖ ዝነበረ ኣድጉ መንገዲ ብምስሓቱን፡ ካብቲ ገምገም ቀላይ ምንቕ ምባል ምእባዩን ምስጢር ዝዀኖ ሰብኣይ፡ ቀስ ኢሉ ብምውራድ ካብ’ቲ ቀላይ ክሕጸብን ነቲ መመሊሱ ባህ ክብሎ ዝጀመረ ጭቃ ኣብ ነብሱ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ርኽበታት ኣለዉ። እዚኣቶም፡ ደቂሰብ ኣብ ዕለታዊ ንጥፈታቶም እንከለዉ ወይ ካልእ ነገር ሃሰው እናበሉ ብወዝቢ ዘጋጥሙዎም ጠቐምቲ ነገራት እዮም። ጥቕሚ ናይ’ዚ ሀዩ-ባድ ወይ ፍወሳ ሓሰር እውን፡ ደሓር ደኣ ብመጽናዕቲ ተረጋጊጹ እምበር፡ ኣብ ፈለማስ ኮነ ኢልካ ብዝተገበረ ምርምር ዝተበጽሐ ኣይኰነን። ብወዝቢ ተረኺቡ ናብ ረብሓ ሓፋሽ ዝተዘርገሐ ናይ 200 ዓመታት ታሪኽ ዘለዎ እዩ። ሓደ ግዜ፡ ሓደ ምሉእ መዓልቲ ኣብ ጽዑቕ ስራሕ ዝውዕል ዝነበረ ጐበዝ፡ ኣመና ስለዝደኸመ ከዕርፍ ኢሉ ኣብ ጥቓ እቲ ዝሰርሓሉ ቦታ ዝነበረ ሓሰር ከይዱ ምሉእ ነብሱ በቲ ሓሰር ተኸዲኑ ንነዊሕ ሰዓታት

ደቀሰ። ድሕሪ ነዊሕ ድቃስ ተበራበረ። ክትንስእ እንከሎ ዝተሰምዖ ስምዒት፡ ጽቡቕ - ፍልይ ዝበለ ኰይኑ ተሰመዖ። ተሓዲሱን ዘይተጸበዮ ሓይሊ ረኺቡን እዩ ተንሲኡ። እቲ ነገር ብኸመይ ምኽንያት ከምኡ ክኸውን ክኢሉ ግር በሎ። እታ መዓልቲ፡ ካብ’ተን ካልኦት ብኸመይ ተፈልያን ኣብ ኣካላቱን መንፈሱን ዝያዳ ኩለን ተሃድሶ ፈጢራትሉን ከተሓሳስቦ ግድን ኰነ። ኣውሪዱ ኣደይቡ፡ እቲ ፍልልየን እቲ ኣብ ውሽጢ ሓሰር ብምድቃሱ ጥራይ ኰይኑ ረኸቦ። ውጽኢት ሾልቂ፡ ሙቐት. . .ርሃጽ። ካብ’ቲ ሓሰር ክኸውን ከም ዝኽእል ብዘየማትእ ገመተ። ኣማስያኡ ድማ እቲ ሓቂ ንሱ ኰይኑ ጸንሐ። እነሆ ከኣ ሎሚ፡ ኣበርክቶኡን ብልጫኡን ተራእዩ፡ ኣብ ብዙሕ ኣ ጋ ጣ ሚ ታ ት ይስራሓሉ ኣሎ። ፍወሳ ሓሰር፡ ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናተራቐቐ፡ ናብ ዘመናዊነትን ኣብ ሓጺር ግዜ ውጽኢት ዝህብን ኣገባብ እናማዕበለ ክስረሓሉ ይረአ ኣሎ። ኣብ ከም ብዓል ኢጣልያ ዝርከባ ሆቴላት፡ እቲ ክህቦ ዝኽእል ውጽኢት፡

ኣብ ዓበይቲ ሃጓፋት ወይ ኣቐዲሙ እሳተ-ጐመራ ነቲጉሉ ካብ ዝነበረ ቦታ ዝፍልፍሉ ውዑይ ማያት ዝርከቡ ጭቃን ሑጻን፡ ንኸም’ዚ ዘምረጾም ምኽንያት፡ እቲ ሓሙዂሽቲ/ሓመድ ዝተፈላለዩ ተተፊኦም ናብ ልዕሊ መሬት ዝወጽኡ ማዕድናት ዝሓቘፈ ምዃኑ እዩ ዝግለጽ። ወጥሪ ጭዋዳታት ከም ዘሀድእ፡ ንከም ቁጠዐ ቈርበት ከም ዝፍውስን ቃንዛን ቅርጥማትን ከም ዘዝሕልን. . . ድማ እዩ ዝሕበር። ብፍላይ ኣብ መላግቦታት ኣካላት ንዘጋጥም ሕማም መላግቦታት ንምፍዋስ ይሕግዝ እዩ። እዚ ስለዝዀነ፡ ኣብ’ዚ እዋን እዚ ኪኖ ብምሕጻብ ዝግበር ፍወሳ፡ ካብ’ዞም ጭቃ እዚኣቶም ናይ ቈርበት መመላኽዒታት ይስራሓሉ ኣሎ። ክሳብ ብኣማኢት ሚልዮናት ርእሰ-ማል ዘለዎም ኣብ ከምዚ ዝነጥፉ ትካላት ኣለዉ። እቲ ብኣኦም ዝምስራሕ መመላኽዒ፡ ምስ ቈርበት ብዝተኣሳሰር ንምጽብባቕን ምስኡ ምስ ዝተሓሓዙ ኣበራት ቆርበት - ከም ቁጠዐ፡ ፈጸጋን ካልእ ነድሪ ቆርበትን ንምፍዋስ ከምዘገልግል እዩ ዝወዓወዓሉ። “በን ጋሪዮን ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ነገቭ” ብሓደ ኣብ ከም’ዚ መመላኽዒታት ዝነጥፍ “ኣሃቫ” ዝተባህለ ትካል ተደጊፉ ኣብ ዝገበሮ መጽናዕቲ፡ ካብ ናይ ሓደ ውዑይ ማይ ዝፍልፈሎ ዕምቈት ዝወጽእ ጭቃ ዝስርሑ መመላኽዒ - 20% ኣብ ብርኪ ንዘጋጥም ኦስተዮ-ኣርትራይት ዝተባህለ ናይ መላግቦታት ሕማም ከምዘጉድል ምርግጋጹ ይገልጽ።

ክሳብ ኣብ ውሽጢ 20 ደቒቕ ከም ዝሓጽር ኰይኑ ኣሎ። 20 ደቒቕ ኣብ ውሽጢ ብግቡእ ንኸምኡ ተባሂሉ ዝተመስርሐ ዝበኹዐ ሓሰር ተቐቢርካ ብምውጻእ፡ ተወሳኺ ን30 ደቒቕ ዝኸውን ከኣ ብመንገዲ ሞያውያን ምምርሒታት ምዝናይ እናተዋህበካ ይካየድ። ኣካላት ናይ’ቲ ተፈዋሲ፡ እቶም መናፊት ቆርበቱ ከም ዝኽፈቱ ብምግባር፡ እቶም ኣብ ውሽጢ ኣካላት ዝተረፉ ስራሖም ወዲኦም ክውጽኡ ዝግበኦም እሞ ገና ዘይወጽኡ ከምዝወጽኡ ይግበር። ዝተፈላለዩ ቃንዛታትን ቅርጥማታትን እውን ይሃድኡ። ዋሃዮታት ኣካላት ዝፈርሱሉን ዝንደቑሉን መስርሕ “ሜታቦሊዝም” የነቓቕሕ። እዚ ንክኸውን ግና፡ እቲ ሓሰር ቅድሚ እቲ ተፈዋሲ ኣብኡ ምእታዉ ክሳብ 104 ዲግሪ ፋራንሃይት ከምዝመውቕ እዩ ዝግበር። ኣብ ሃገርና፡ ብፍላይ ኣብ ከበሳ - ኣብ እዋን ቀውዒ፡ ኣብ ዓውዲ ኣብ ሓሰር ደቂስካ ክትሕሉን ኣብ ሓሰር ደቂስካ ክትሓድርን ልሙድ ነገር እዩ። ብተወሳኺ፡ ኣብ ግዜ ጥሪ፡ ዓርኪ ሕልፎት ኣብ እንዳ ጓል ትጽውት ድሕሪ ምሕዳር፡ ሓውሲ በሊዕካ ናብ እንዳ ሓሰር ከይድካ ምድቃስ ልሙድ እዩ። እቲ ናብኡ ምምራጽ፡ ሓሰር ጽቡቕ ዕረፍቲ ምቾት ስለዝህብ ከይኰነ ኣይተርፍን። ምንጪ፡ Mud bathing and Heubad

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 2ይ ክፋል ኣብ ‘ገዛእቲ ነበርን ተገዛእቲ ነበርን ሃገራት (Hegimonic Versus Diasporic States)፡ ኲናት ስነ-ልቦና እንተስ ብመደብ፡ እንተስ ካብ ቁጽጽር ወጻኢ ብዝኾነ ፍኑው ስምዒታት፡ ዘይተርፍ ተርእዮ’ዩ። እቶም ገዛእቲ ነበር፡ ብዝኸሰርዎ ዕብለላ ይድረኹ፣ ተፈጠርቲ ሃገራት ከኣ (Diasporic States)፡ ካብ ዕብለላን ልዕልነትን ንምክልኻል ኣይድቅሳን። (ማርያነ ሲ.ፈርመ፣ ሩት እዮብ፣ 2000)። በዚ ምኽንያት፡ ርብርብ ኲናት ስነ-ልቦና ንንውሕ ዝበለ ግዜ ኪቕጽል ይኽእል። እቲ ኻብ ኢትዮጵያውያን ልሂቓን ናብ ኤርትራ ዚቐንዕ ‘ኲናት ስነ-ልቦና’ ድማ፡ ምናልባት፡ ነዚ መስርሕ’ዚ ዚውክል ይመስል። 1) ኲናት ስነ-ልቦና፡ ልሂቓን ኢትዮጵያ ኲናት ስነ-ልቦና ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ሓድሽ ኣይኰነን። ልዕሊ ሚእቲ ዓመት ዚምለስ ታሪኽ ኣሎዎ። መግዛእቲ ኢጣልያ ገና ናብ መላእ ኤርትራ ኸይስፋሕፍሐ፡ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ኣብ ከተማ ምጽዋዕ እግሩ ካብ ዝረገጸሉ ግዜ’ዩ ጀሚሩዎ። ኣብቲ እዋን’ቲ፡ ኣብ ርእሲ ፖለቲካዊ ድብልቕልቕን ኲናትን፡ ‘ብኣካሒዳ’ ዝፍለጥ ጥሜት፡ ንማሕበራውን ቍጠባውን ናብራ ህዝቢ ኣልሚሱዎ ነበረ። ነዚ ኩነታት’ዚ ብምምዝማዝ ኢጣልያ፡ ኣብ ባጽዕ መዓስከር ሰደተኛታት መስረተት። ነቶም ብወራራት ራእሲ ኣሉላ፡ ምስራውያንን ማህዳውያንን ኪሳቐዩ ዝጸንሑ ነበርቲ መረብምላሽ ሓላዪ ብምምሳልን ረድኤት ብምሃብን ከኣ፡ መድሕኖም መሲላ ቐረበት። ሽዑ፡ ሹማማንቲ ዝተፈላለያ ብሄራት ኤርትራ፡ ኣብ ምጽዋዕ ዕቝባ ክረኽቡን ርክባት ክፈጥሩን ዕድል ረኸቡ። በዚ ድማ፡ መግዛእቲ ኢጣልያ፡ ንልቢ ህዝቢ ኺቈጻጸር ከኣለ’ሞ፡ ቀስ ኢሉ፡ ፈለማ ንከረን፡ ጸኒሑ ኸኣ፡ ንመላእ ኤርትራ ብዘይ ኲናት ንምቍጽጻር በቕዐ (ዘምህረት ዮውሃንስ፡ 2010፣ መኸተ ኣንጻር ኢጣልያዊ መግዛእቲ ኣብ ኤርትራ)። ምሉእ መሓውራቱ ድሕሪ ምድልዳል ግን፡ ተሎ ኢሉ፡ ነቲ ሓላዪ ዝመስል ዝነበረ ስነ-ልቦናዊ ኲናት ናብ ውጹእ ዓሌትነት ቀየሮ። በዚ ከይኮነ ኣይተርፍን፡ መኸተ ደቀ’ባት ኤርትራ ኣንጻር ኢጣልያዊ መግዛእቲ ደንጕዩ ዝማዕበለ (ከማሁ)። ብመሰረት መጽናዕቲ ሪቻርድ ፓንከርስት (1995፡ 26)፡ ኣብ ኤርትራ፡ ፖሊሲ ዓሌትነት፡ ምስ ምጅማር መግዛእቲ ኢጣልያ ዳርጋ ማዕረ ዕምሪ ነበሮ። እቲ ንደቀ’ባት ብኣድልዎ ዚዕምጽ ኣዋጅ፡ ንዕለታዊ ምቅስቓስን ንጥፈትን ከይተረፈ ዝጸሉ ነበረ። እቲ ኣዋጅ ኣብ ህዝባዊ መጐዓዝያ ፈረንጂ ብቕድሚት፡ ጸለምቲ ድማ ብድሕሪት ኺሳፈሩ ዝእዝዝ፡ ነቲ ኣዋጅ ዝጠሓሰ ጻዕዳ ይኹን ጸሊም ድማ ዝቐጽዕ ነበረ። ስነ-ልቦናዊ ጸቕጢን ኣድልዎን መግዛእቲ ኢጣልያ፡ ንስግረ-ጾታዊ ዝምድናን መውስቦን (Congugal Relations) ክልተ ዓሌታት’ውን ዘረሓሕቕ’ዩ ነይሩ። ሕሉፍ ሓሊፉ ጸዓዱ ኢጣልያውያን ኣብ ቅድሚ ጸለምቲ እንተሰኺሮም ኸም ገበን ዝቝጸረሉ እዋን ምንባሩ ይፍለጥ (ከማሁ)። እቲ ዝርካቡ ኣገልግሎት ትምህርቲ’ውን፡ ካብ 1909 ጀሚሩ ‘ንኢጣልያውያን ገዛእትን ንግዳያት መግዛእትን’ ብምፍልላይ፡ ይወሃብ ነበረ። እዚ ኣድልዎ’ዚ፡ ብ1922 መሶሊኒ ዀረሻ ስልጣን ፋሽሽትነት ምስተረከበ እምብዛ ኸረረ። ኣብ ዘመነ ስልጣን ሲቪላዊ ኣመሓዳሪ ኤርትራ ዝነበረ፡ ፈርዲናንዶ ማርቲኒ ‘ፖሊሲ ዓሌትነትን ንኣኡ ዘሰኒ ስነ-ልቦናዊ ጐስጓስን’ ንምጽዋሩ ኣዝዩ ዝመረረ ነበረ። ካብ 1923 ንደሓር፡ ኣብ ኢጣልያ ፋሽሽትነት ዝለዓለ ጥርዚ ድሕሪ ምብጻሑ፡ ትምህርቲ ከም መሳርሒ ኲናት ስነ-ልቦና ተራእየ (ክሊቭ ሃርበር፡ 1997፣ ትምህርቲ፡ ዲሞክራሲን ፖለቲካዊ ምዕባለን ኣብ ኣፍሪቃ)። ነዚ መረጋገጺ ዚዀውን ኣብቲ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.188

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? እዋን’ቲ ኣመሓዳሪ ትምህርቲ ኣብ ኤርትራ ዝነበረ ኢጣልያዊ ዝሃቦ መግለጺ፡ ከምዘሎዎ ኺጥቀስ ይክኣል፤ “[ኣብ ትሕቲ ግዝኣት ኢጣልያ ዚመሃር] ህጻን፡ ኣብ መንጐ’ቶም ኣብ ርሑቕ ዚቕመጡ ስድራኡ ኣትዩ ንቑሕ ተጣባቒ እምነትና [ግዝኣትና ከም ዚዀውን ገይርካ] ኺምልመል ይግባእ። ነዚ [ዕላማ’ዚ] ንምውቃዕ ድማ፡ ካብ ስልጣነታትና ገለ ነገር ኪፈልጥ ኣሎዎ። ብመንገዲ ፖሊሲ ትምህርትና፡ ወደ’ባት ኣብ ድሕሪ ጽላሎት ባንዴራና ዀይኑ፡ ንቑሕ ተዋጋኢ ወተሃደር ምእንቲ ኪዀውን፡ ብዛዕባ ኢጣልያ፡ ዝናኣን ክብራን ጥንታዊ ታሪኻን ኪፈልጥ ይግባእ፡” ብዚብሉ ሰራማት ቃላት፡ ንስነ-ሓሳብ ኲናት ስነ-ልቦና ኣነጺሩዎ ይርከብ። (ከማሁ)። ኣብ መጋቢት 1896፡ ኣብ ዝተኻየደ ውግእ ዓድዋ፡ ሃጸይ ምንሊክ ምስ ራእሲ እሉላ ብምውዳይ፡ ንጀነራላት ኢጣልያ ብስነልቦናዊ ዂናት ከም ዝሰዓሮም ከም ኣብነት ክጥቀስ ዝከኣል’ዩ። (ተስፋዬ ገብርኣብ፣ 2017፣ ማህደር ኑረነቢ፣ 9፡ 145-153) ኣብዚ ስነ-ልቦናዊ ኹናት’ዚ፡ ኣውዓሎም ሓረጐት ዚብሃል ኤርትራዊ ሰላዪ፡ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ተቐናቐንቲ እናተመላለሰ፡ ንጀነራል ባርያቶሪ ናብ ግጉይ ስትራተጂ ዂናት ከምዝመርሖ ይንገር። ኣውዓሎም፡ ዋላ’ኳ ብጀነራል ባርያቶሪ ኸም እሙን ኣገልጋሊ ይእመን እንተነበረ፡ ሓቀኛ ስምዒቱ ምስ ኢትዮጵያውያን ዝወገነ ነበረ። ኻብ ራእሲ ኣሉላ ብዝተዋህቦ ሓበሬታ ድማ፡ “ሰራዊት ሃጸይ ምንሊክ ብስእነት መግቢ ዕርድታቱ ራሕሪሑ ከምዝተበታተነ፣ ውግእ እንተተኸፊቱ ድማ፡ እቲ ሰራዊት፡ እንተላይ ኣዘዝቱ ኺስልሙ ኸምዝኽእሉ” ንኣዛዚ ሰራዊት ኢጣልያ ኣእመኖ። ራእሲ ኣሉላ፡ ነዚ ሓበሬታ’ዚ ሓቂ ንምምሳል፡ መደናገሪ ምንቅስቓስ ሰራዊት ብምግባር፡ ድራማ ሰርሐ። ጀነራል ባርያቶሪ፡ ነዚ ስነ-ልቦናዊ ድራማ’ዚ ኸይመዘነ፡ ሻቡ ዂናት ከፈተ። ሰራዊት ኢጣልያ ድማ፡ ኣብ መጻውድያ ኣትዩ፡ ብሰራዊት ሃጸይ ምንሊክ ተኣርበደ። ኣብዚ ኹናት’ዚ፡ ሓደ ጀነራል ዚርከቦም 6000 ኢጣልያውያን 2261 ኤርትራውያን ወተሃደራት ክሞቱ ከለዉ፡ ክልተ ጀነራላት ዚርከቡዎም 958 ኢጣልያውያን ቍሱላት፡ 2500 ኤርትራውያን ስንኩላን ኰኑ (ከማሁ)። ጀነራል ባርያቶሪ ንስክላ ብምምላጥ፡ ምስ ውሑዳት ዓጀብቱ ናብ ዓዲ-ቐይሕ ኣዝለቐ። እዚ ህቡብ ዝነበረ ጀነራል፡ ብሰንኪ’ዚ ስዕረትን ውርደትን’ዚ፡ ኣብ ቤት ፍርዲ ቀሪቡ፡ ካብ ሰራዊት ኢጣልያ ክሰናበት ተፈርደ (ከማሁ)። ኣብ ውግእ ዓድዋ ንሰራዊት ኢጣልያ ዘጋጠሞ ስዕረት፡ ንህዝቢ ኢጣልያ ሕፍረት፡ በቲ ኻልእ ከኣ፡ ካብ ህዝቢ ኢትዮጵያ ሓሊፉ ንህዝቢ ኣፍሪቃ ዘዅርዕ ደርማስ ዓወት ኰይኑ ኣብ ታሪኽ ተመዝገበ። ኣብ 1941፡ ግዜ ኻልኣይ ኲናት ዓለም፡ ሰራዊት እንግሊዝ ካብ ሱዳን ብምብጋስ፡ ንሰራዊት ኢጣልያ ኣብ ኤርትራ ኣጥቅዖ። ጣልያን ብኤርትራውያን ዓሳክሩ ንሰራዊት እንግሊዝ ስለዝበድሆ ግን፡ ሰራዊት እንግሊዝ ንኤርትራውያን ንምሕባልን ንምስዳዕን፡ ጐስጓስ ከካይድ ተገደደ። ካብ ሰማይ ብነፈርቲ በረረቲ ጽሑፋት (leaflets) ብምድርባይ፡ “መንግስቲ እንግሊዝ፡ ዓሌታዊ መግዛእቲ ጣልያን ብምውጋድ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ማዕርነትን ዝሓሸ ሰብኣዊ መሰላትን ከምዘኽብረሉ” ሰበኸ። (ኣለምሰገድ ተስፋይ፣ 1 ጥሪ 2007፣ ኣይንፋላለ፣ 19411950)። ሽዑ፡ መግዛእቲ ጣልያን መሪሩዎም ዝነበሩ ኤርትራውያን፡ ነዚ መብጽዓ’ዚ ብምእማን፡ ንሰራዊት ጣልያን ራሕሪሖም፡ ኣብ ጐድኒ ሰራዊት እንግሊዝ ተሰለፉ’ሞ፡ ሰራዊት ጣልያን ብቐሊሉ ተሳዕረ። ድሕሪኡ ግን ወተሃደራዊ ምምሕዳር እንግሊዝ፡ ንህዝቢ

ኤርትራ ዝኣተወሉ መብጽዓ ጠለመ። ኲናት ስነ-ልቦና ኢትዮጵያውያን ኣብ ልዕሊ ኤርትራውያን፡ ካብ ግዜ ፈደረሽን ጀሚሩ መልክዑ እናቐያየረ ንነዊሕ ዝቐጸለ’ዩ። እዚ መጕስዕ’ዚ፡ ብዝምድና ኽልቲኡ ህዝብታት ዳርጋ ንሓደ ዘመን ዚኣክል ኣሳቢቡን ገና ከሳብብ ይርአን። እቲ ቀዳማይ መጉስዕ፤ ኤርትራ፡ ካብ ጥንቲ-ጥቅምቲ ኣትሒዛ፡ ብባህሪ ይዅን ብመጐት ኣካል ኢትዮጵያ ምዃና ኸአምን ዚፍትን ‘ጽውጽዋይ 3000 ዓመታት’ ከም መዝሙር ዝደጋግም’ዩ። (ኣለምሰገድ ተስፋይ፣ 1998፣ ጠንቂ ግጭት ዶብ ኤትዮጵያ-ኤርትራ፣ መጽናዕታዊ ሓተታ)። ሓባራዊ ታሪኽ፡ ሃይማኖት፡ ባህሊ ኸም ቀንዲ ሰራውር ዝምድና ህዝቢ ኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ብምቕራብ ከኣ፡ ባሕሪ ኤርትራ፡ ባህርያዊ ኣፍ-ደገ ኢትዮጵያ ምዃኑ፡ ንልብን ኣእምሮን ወለዶታት ኪማልድ ይፍትን። እቲ ካልኣይ፤ ብውዲት ልዕለ-ሓያላን ሃገራት (እንግሊዝን ኣመሪካን) ዝተሃንደሰ’ዩ። ‘ኤርትራ ነብሳ ከተመሓድር ፖለቲካዊን ቍጠባውን ብቕዓት የብላን፡ ’ ዚብል መጐተ ብምቕራብ ከኣ፡ ህላወ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ጸጋታት ኢትዮጵያ ከምዝምርኰስ ከእምን ይፍትን (ከማሁ)። ሃጸይ ሃይለስላሰ፡ ንኤርትራን ወላዲታ ኢትዮጵያን ኺገዝእ ‘ብኣምላኽ ዝተሓርየ መራሒ’ ዚብል ዘይሰነ-መጐታዊ ስብከት’ውን ኣሎ። ኣብዚ ስብከት’ዚ፡ ኣርካናት ካህናት መሳርሒ ኮይኖም፡ ተኸታሊ ሃይማኖት ተዋህዶ፡ ክሳብ ‘ሕብረት’ ዘይኣመነ፡ ውላዱ ኸይጥመቕ፡ ኣብ ቀብሪ፡ ቍርባን ይዅን ቃል-ኪዳን፡ ኣገልግሎት ቤተ-ኽርስትያን ኪሕረሞ ምዃኑ እናገለጹ፡ ንህዝቢ የፈራርሑ ነበሩ። (ኣለምሰገድ ኣባይ፣ መንነት ተጠሊሙ[ዶስ] ወይስ ዳግመምቕራጽ መንነት፧)። ብኻልእ ረቂቕ ጥበባት’ውን ሃገራዊ መንነትን ስምዒትን ኤርትራውነት ንምጅላሕ ተሃቂኑ’ዩ። ሓደ ካብኡ ንህቡባት መኳንንትን ፖለቲከኛታትን ብገንዘብ ምጥባርን ምዕዳግን እዩ። ንኣብነት፡ እንግሊዛዊ ተመራማሪ ታሪኽ፡ ትሬቨስኪስ (1960)፡ ኣቦወንበር ሰልፊ-ሕብረት፡ ተድላ ባይሩን ንሱ ዝመርሖ ሰልፊን፡ ካብ መንግስቲ ኢትዮጵያ እናተደጐመ፡ ኣብ ኲናት ስነ-ልቦና ተዋፊሩ ምንባሩ ይገልጽ። ካብዚ ዝሰንከመ ካልእ ወራር ስነ-ልቦና ድማ፡ ብዲፕሎማሲ-መርዓ (መውስቦ) ሃገራዊ መንነት ኤርትራውያን ንምህሳስ ዝተገብረ ሃቐነ’ዩ። እዚ፡ ኣብ ማህጸን ደቀንስትዮ ብኣስገዳድ ዚዝራእ፡ ዓሌት ንምጅላሕ ዚግበር ዝኸፍአ ስነ-ኣእምሮእዊ ሳዕቤን ዘኸትል ‘ካልእ ኲናት’ እዩ (ኣለምሰገድ ተስፋይ፣ 2017፣ ዕዉታት ደረስቲ 2017፡ ሕታም ትካል ሚልስ ሞርላንድ፣ MM)። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ ቋንቋ ኣምሓርኛ፡ ‘ልሳን ንጉስ’ ስለዝዀነ፡ ከም ወግዓዊ ቛንቋ ምሕደራን ትምህርትን ከምዝነግስ ድሕሪ ምግባሩ፡ ቛንቋ ትግርኛ ዓጺቕ ብምዃኑ፡ ብኣኡ ምዝራብ፡ “ንጐረሮ ዚቐድድ፡ ንጥንስቲ ኸም እተቘልዕ ዚገብር፡ ንሓራስ ኣደ ድማ፡ ኣብ ጡባ ዚርከብ ጸባ ዘንጽፍ’ዩ፡” ዚብል ዘለፋ’ውን ይስማዕ ነይሩ። (ፕሮፌሰር ኣፈወርቂ ገብረእየሱስ፣ 1909፣ ‘ዳግማዊ ኣይተ ምንሊክ’)። ኣርካናት ኢትዮጵያ፡ ‘ኤርትራ መሬት እምበር ህዝባስ ኣየድልየናን’ ብዝብል ዕላማ ኤርትራዊ መንነት ንምሕካኽ ኵሉ ዚክኣል ወራር ስነ-ልቦና ኣካይዶም እዮም። ኤርትራዊ ባህሊ ንምጽቃጥ፡ ደርፍታት ኣምሓርኛ ኣብ ርእሲ ምጕራት፡ ጐደናታት ኤርትራ፡ ብጓኖት ኣስማት ዓድታትን ጀጋኑ መሳፍንትን ኢትዮጵያ ኣጠሚቖሞ። ኣብ ኣስመራ፡ ጐደና ሃይለ-ስላሴ፡ ጐደና ራእሲ ወልየ ቡቱልን፡ ንርሑቕ ገጠር ዚውክል ጐደና ተጕለት፣ ሲነማታት ኣዲስ-ኣበባ፡ ጣና፡ ወዘተ. ናይ ቀረባ ዝኽሪ እዮም (ኣለምሰገድ

ኣባይ)። ብዓቢኡ፡ ብመሰረት ምስክርነት ሻለቃ ዳዊት ወልደግዮርጊስ (1989፡ ገጽ 137)፡ ነዚ ስነልቦናዊ ወራር’ዚ ንዝተቓወሙ ዜጋታት፡ እንተላይ ብደረቕ ኲናት፡ ብ‘ስርሒት ኳሬንቲ’ ዀነ ጭፍራ-ቐተልቲ ብምውፋር፡ ከም እንስሳ ምጕያሕ፡ ምሕናቕን ምቕታልን ንቡር ተግባራት መግዛእቲ ኢትዮጵያ ዀይኑ፡ ክሳዕ ዕለተ ናጽነት ዝቐጸለ’ዩ። ብሓረግ ማኦ ዘዶንግ፡ ግሁድ ፖሊሲ ኢትዮጵያ፡ “ባሕሪ ብምንቃጽ፡ ዓሳ ምቕታል፡” እዩ ነይሩ። ቁጠባዊ ወራር እውን፡ እቲ ካልእ ቒምታን ቍጥዐን ዝፈጠረ ረቛሒ’ዩ። ኤርትራ ኻብ መግዛእቲ ጣልያን ዝተወርሱ ኣስታት 200 ዝኾኑ ንኣሽቱን ዓበይትን ዘመናውያን ፋብሪካታትን ኢንዱስትሪታትን ትውንን ነበረት (ህግሓኤ፣ ኤርትራን ቃልሳን፣ ጥሪ 1987)። እዞም ትካላት’ዚኣቶም ፈለማ ብወተሃደራዊ ምምሕዳር እንግሊዝ፡ ድሕሪ ምፍራስ ፈደረሽን ድማ፡ ብመግዛእቲ ኢትዮጵያ በብቝሩብ ኪግዕዙን ኪዝመቱን ህዝቢ ኤርትራ ርእዩ’ዩ። ብኣገላልጻ ግራምሽያን (1971)፡ ብመንገዲ ረቂቕ ወራር ስነ-ልቦናን ምርሳይ ቍጠባን፡ ኢትዮጵያውነት ልዕልነት ብምንጋስ፡ ብኣንጻሩ፡ ባህላዊ፡ ቍጠባዊ፡ ፖለቲካውን ተጽጋዕነት ኤርትራውያን ብምዕዛዝ፡ ኣብ ‘ፍኑው ስምምዕ’ ንምእታው ዳርጋ ዘይተፈንቀለ እምኒ ኣይነበረን። የግዳስ፡ እዞም ሜላታት ኲናት ስነልቦና፡ ንሒደት ኣርካናት ዜጋታት ደኣ ኣዳህሊሎምን ኣባላሽዮምን ይዀኑ’ምበር፡ ሳላ መግዛእቲ፡ ብዝተዋህለለ ፖለቲካዊ ንቕሓት፡ ንልብን ስርዓተ-እምነትን ዝበዝሕ ህዝቢ ክኸስቡ ኣይከኣሉን። ልዕልነትን ርእሰ-ተኣማንነትን ኤርትራውያን ከድንኑ ኣይክኣሉን። ዳርጋ ብእግረ-ተኽሎም ተቘጽዮም መኸኑ። ብቐሊሉ፡ ሓደ መርኣያ ናይዚ፡ ዋላ እተን ናይ ኢትዮጵያውያን ሰበስልጣን ሰራሕተኛ ገዛ ዝነበራ ኤርትራውያን፡ ብቛንቋ ኣምሓርኛ ኺዛረባን ኪምእዘዛን ፍቓደኛታት ኣይነበራን (ኣለምሰገድ ኣባይ፣ 1998)። ምኽንያቱ፡ ሽዑ እዋን፡ መራሕቲ ፖለቲካ፡ ንረብሓ ኤርትራ፡ ብማሕበራውን ፖለቲካውን ሸነኻቱ ኣብ ምግምጋም ኰነ ምምእዛን ዳርጋ እኹል ተመኵሮ ኣጥርዮም ነበሩ። ክንዲ ዝዀነ፡ ኤርትራውያን ክሳዕ ምፍራስ ፈደረሽንን ጐበጣን ኵውን ዚዀውን፡ ፖለቲካዊ ኻርታ፡ ሃገራዊ ስምዒትን መንነትን፡ ቋንቋ፡ ባንዴራ ወዘተ ንኸይጽቀጡ፡ ብሓይለ-ልቦም ካብ ምምካት ኣይተሓለሉን። ኤርትራውያን ኣብ ገዛእ-መሬቶም፡ ከም ባዕዳውያን ኪቝጸሩን ኪመሓደሩን፡ ጸሊም መግዛእቲ ኢትዮጵያ ብምንም-ተኣምር ኪወርደሎም ኣይከኣለን። እዚ ይዅን’ምበር፡ ወራር ስነ-ልቦና፡ ብፍላይ ካብ 1940ታት ክሳዕ መጨረሻ 1960ታት፡ ኣብ ዝተወሰነ እዋን ንኤርትራውያን ኣብ ደንበ ሕብረትን ነጻነትን ብምክፍፋል፡ ግዳይ ምትፍናንን ምቅትታልን ገይሩዎም’ዩ። ብሰሪ’ዚ ምክፍፋል’ዚ ኸኣ፡ ኤርትራ፡ ኣብ ግዜ ፈደረሽን ዘስተማቐረቶ ሃገራዊ መንነት ስኢና፡ ኣብ ትሕቲ ጐበጣ ኢትዮጵያ ክትኣቱ ተገደደት። ብኻልእ ወርቃዊ ሓረግ ሓርበኛ ተቓላሳይ ኣቶ ወልድኣብ ወልደማርያም (ድምጺ ኤርትራ ኻብ ካይሮ)፡ ነገሩ፡ ‘ዕፉን፡ ከም ሰብኣይ ይጭሕም፡ ከም ቈልዓ ግን ይሕዘል፡’ ኮይኑ፡ እታ ኻብ ኢትዮጵያ ዝያዳ ስልጥንቲ ዝነበረት ኤርትራ፡ ኣብ ትሕቲ መስፍናዊት ኢትዮጵያ ክትነብር ተስገደደት። ድሕር’ዚ፡ እንኮ ምርጫ ህዝቢ ኤርትራ፡ ብገዛእቲ ሓይልታት ዝተበየነሉ ካልኣይ መግዛእቲ ፈንጢሱ ናጻ ንምውጻእ ሓርነታዊ ቓልሲ ምክያድ ኰነ። ኣብ ግዜ ዕጥቃዊ ቓልሲ’ውን፡ ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ንኤርትራውያን ንምርዓድ፡ ወተሃደራዊ ዕንደራኦም ብስነ-ልቦናዊ ኲናት

የሰንይዎ ነበሩ። እዚ ረቂቕ ኲናት’ዚ፡ ክሳዕ ዕለተ-ሓርነት ዝቐጸለ እኳ እንተኾነ፡ ብዝያዳ ኣብ እዋን ስትራተጂያዊ ምዝላቕን ወፍሪ ቐይሕ-ኰዀብን (ሻዱሻይ ወራር) ጥርዚ በጺሑ ነበረ። ንኣብነት፡ ኣብ 1978፡ ስርዓት ደርግ ሓገዝ ሕብረት-ሶቬት ስለዘተኣማመኖ፡ “ወንበዴታት ብዘይካ ንወላዲት ኣደኦም (ኢትዮጵያ) ኢዶም ምሃብ፡ ካልእ ምርጫ የብሎምን” እናበለ ንበርጌስ ህዝቢ እናርዓደ፡ ንተጋደልቲ ጻውዒት የቕርበሎም ነበረ። መንግስቱ ሃይለማርያም ከይተረፈ፡ ደም ዝመልአ ጥርሙዝ ብምስባር፡ “ወንበዴታት ባዕላቶም ኢዶም እንተ ዘይሂቦም፡ ደሞም ንብላሽ ኺውሕዝ’ዩ፡” ኢሉ ክፍክር ተሰምዐ። እዚ ኸየጋጥም፡ ወለዲ ንደቆም ካብ ሽፍትነት ኪመልሱን ኪልምኑን ይጕስጐሱ ነበሩ። ካብዚ ሓሊፉ፡ ኣብ ግዜ ሻዱሻይ ወራር፡ መራሒ ስርዓት ደርግ፡ ንሰራዊቱ’ውን ብስነ-ልቦናዊ ኹናት ንምጥባር፡ ንቝንጣሮ ወንበዴታት፡ ብኢድ ኣሲሮም ከምጽእዎም፡ ገመድ እናሃበ፡ ስምዒቶም ብምንሃር፡ ሞራል ከስንቖም ይፍትን ምንባሩ ኣይርሳዕን። እዚ ዅሉ ኸበሮ ወራር ስነ-ልቦና ግን፡ ንኤርትራውያን ካብ መትከላዊ እምነቶምን ጕዕዞ ዕጥቃዊ ቓልሶምን ፈልከት ኣየበሎምን። እኳ ደኣ ንሃገራዊ መንነቶምን ሕራነኦምን ሓጺናዊ ጽንዓት ፈጠረሉ። ብርግጽ ድማ፡ ሳላ ስነ-ልቦናውን ጐነጻውን ተግባራት ኢትዮጵያ፡ ቃልሲ ኤርትራውያን ቀመም ስጡምነትን ሓባራዊ መንነትን ብምምዕባል፡ ናብ ዘይተረፍ ዓወት ገስጊሱ። (ሩት እዮብ፣ 1995፣ ቃልሲ ኤርትራ ንናጽነት፣1፡1)። በዚ ዘይብገር ሕልና’ዚ ድማ፡ ኣብ ክፍላ 1991፡ እቲ ዘቘንዙ ብረታዊ ቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ከም ሓደ ዓቢ ምዕራፍ ምንቅስቓስ 20 ኽፍለዘመን ብዓወት ተዛዚሙ። ብግብሪ፡ ኣብ መንጐ ኢትዮ-ኤርትራ ዝተሰግሩ ኽልተ መድረኻት ኲናት ብዘየዳግም መንገዲ ዘብቅዑ ይመስሉ። ምኽንያቱ፡ ኤርትራ፡ ሳላ ሰውራዊ ቓልሳን ዘይተንበርካኽነታን ወግዓዊት ኣካል ማሕብረሰብ ዓለም ኰይና’ያ። እቲ ብሰበብ ዶብ ድሕሪ ልኡላውነታ ዝተወልዐ ዳግማይ ኲናት፡ ሕጋዊ መዓልቦ ምርካቡ ከኣ፡ ጽቡቕ ዕድል ኰይኑላ ኣሎ። ድሕር’ዚ፡ ኣብ መንጐ ኽልተአን ሃገራት ንዝዀነ ዓይነት ኲናት ስነ-ልቦና ምኽንያት ክህሉ ኣይምተገብአን። ግን፡ ልክዕ ከምኡ’ዶ ኣሎ? ብዘይጥርጥር፡ እቲ መልሲ ‘ኣይፋል’ እዩ። እቲ ምንታይ፡ ሎሚ’ውን፡ ብገለ ሒደት ኢትዮጵያውያን ደረስትን ፖለቲከኛታትን ናብ ኤርትራ ዝቐንዐ ኸበሮ ‘ወራር ስነ-ልቦና’ ምውቃዕስ ኣይተረፈን። ይቕጽል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 14፡20 15፡25 16፡00 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር HOW ITS MADE ዜና ትግርኛ ዜና ስፖርት ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 7ይ ክፋል ዜና ዓረብ ዕላል ጥበባት ዶክመንታሪ TECH INSIGHT ናትራን 1ይ ክፋል ዜና ትግርኛ ደርፊ ዜና ዓረብ መደብ ናትራን 2ይ ክፋል ፊዮሪና ዜና ትግረ ፊልም ጆርጆ ዜና ትግርኛ ተኸታታሊ ፊልም ማጨሎ ዜና ዓረብ መደብ ጥበብ ዜና እንግሊዝ እትመት ሲት- ኮም

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሓሳባት ኤሊ ገብረ “መለለዩ ሓደ መንእሰይ እንታይ እዩ?” ዝብል ጽሑፍ ኣርእስቱ ገና ምስ ኣንበብኩ፣ ንሓደ መንእሰይ መንእሰይ ከብልዎ ዝኽእሉ ነገራት ክዝክር፣ መጽሄት ዓጺፈ ገለ ደቓይቕ ኣጥፊአ። ገለ ካብቲ ቀልጢፉ ናብ ኣእምሮይ ዝመጽአ መለልዪ መንእሰይ፣ ሓርኮርትኮት በሃሊ፣ መሃዚን ራእይ ዝውንን ዝብል እዩ ነይሩ። ነቲ ጽሑፍ ኣንቢበ ብዝወዳእኩ ግን ሓደ ነገር ኣብ ኣእምሮይ መጺኡኒ፣ ምትሕግጋዝ ወይ ተማቒልካ ምንባር ዝብል እዩ። ብፍላይ ኣብ ሕብረተሰብና ተማቒልካ ወይ ተደጋጊፍካ ምንባር ኰስኵሱ ዘዕበየና ባህሊ ከም ምኻኑ መጠን፣ ምትሕግጋዝ ዝብል ኣርእስቲ ንዓና ንኤርትራውያን ሓድሽ ነገር ኣይኮነን። ሓደ መንእሰይ መንእሰይ ክበሃል እንተኾይኑ፣ ብግዜኡ፣ ብገንዘቡ ወይ ብጉልበቱ ንኻልኦት ሰባት ክተሓጋገዝ ክኽእል ኣለዎ። ኣነ ዘይብለይ ዝበሃል ነገር ክህሉ ኣይክእልን። ኣብ ቀረባ እዋን ብስራሕ ዝተላለኽዋ መንእሰይ፣ በዓልቲ ሓዳርን ኣደ ሓደ ቆልዓን ኮይና ናይ መነባብሮ ጸገም ስለ ዘይብላ ኣብ ገዛ ኮፍ ኢላ ከም ትውዕል የዕሊላትኒ። መንእሰይ ክነሳ እሞ ክትሰርሕ እናኸኣለት ከመይ ኣቢሉ ግዜ ይዓርበላ ዝገረመኒ ነገር እዩ። ብጉዳየይ ብተደጋጋሚ ንገዛ ተለፎን ኣብ ዝድውለላ እዋን ግን ወጺኣ ኣላ

ሓሳባት ሙሴ ብርሃነ እቲ ቀደም ኣብ ገዛውትና “ዘልምዱ” ንብሎም ሰባት ነይሮም። ዝተፈላለዩ እንስሳታት ኣብ ገዝኦም ከም ይገብሩ ነይሮም። ከምቶም ካልኦት ኣባላት እታ ስድራቤት፡ እቶም እንስሳታት’ውን ከዕርፉ፡ ክበልዑን ክሰትዩን ይፍቀዶም ነይሩ። ነቶም እንስሳታት ካብቲ ሰፊሕ ናይ እንስሳታት ዓለም ስሒቡ፡ ኣብ መንጎ እቶም ሰባት ክነብሩ ዝገበሮ ወይ ከኣ ነቶም ሰባት ኣብቲ ዝተወሰነ ዓለሞም ኣብ መንጎኦም እንስሳታት ክውስኹ ዝገበሮም እዩ እዚ ተመስጦ። ኪንዮ ተራ ናይ ቍልዕነት ትዝታ፡ ቅርበት ወይ ምልምማድ ኣብ ጕዕዞ ናይ ሓደ ሰብ እናተጋህደ ዝነብር ሓቂ ምዃኑ እናበርሃለይ መጺኡ። ገና ዓይኑ ዘይከፈተ ህጻን ናብ ጸባ ጡብ ኣደኡ ኣፉ ይኸፍት። ምስቲ ጸባ ዝፈስስ ክርአን ክግለጽን ዘይክእል ነገር ስለ ዘሎ ከኣ ካብ ምውጫጭ ሃዲኡ ዕረፍቲን ጣዕሚን የስተማቕር።

ሕልናዊ ዕግበት ንኽንረክብ ዝብል መልሲ ጥራይ እረክብ። ድሕሪ ነዊሕ እዋን ትወጸሉ ምኽንያት ምስ ነገረትኒ ግን ከይገረመኒ ኣይተረፈን። ብዙሕ ምስ ተቓረብና ዕላላን መደባታን ኩሉ ንጽጉማት ከመይ ኣቢልካ ይሕገዙ ዝብል ኮይኑ። ሰባት ብኸመይ ክሕገዙ ይኽእሉ ዝብል ነገር፣ ከም ሓውሲ ፕሮጀክት ሒዛ፣ ትሰርሓሉ ዘላ ኮይኑ ተሰሚዑኒ። “ሎሚ ኣበይ ጸኒሕኪ?” – “ጎረቤት እንዳማማ ዘይወለዳ ዓበይ ሰበይት ኣለዋ፣ ናይ ሽኮር መድሃኒት ከምጽኣለን ሕክምና ከይደ ኣርፊደ።” ንጽባሕቱ ምስ ደንጎየትካ ኣማሪርካ ኣብ ትሓተሉ እዋን፣ “እዋይ ደቆም ነቶም ስድራቤቶም ብአች.ኣይ.ቪ ሞይቶም ዝበልኩኺ ጎሬቤትና፣ ኣብዚ ኣውደኣመት ከም ቆልዑ ከይስምዖም ኢለ እንድየ ክዳን ክገዘኣሎም ሹቕ ከይደ ጸኒሐ።” ምስ ግዜ ስርሓ ኩሉ ዘበለ ክገርመኒ ጀሚሩ። ኣነ ከም መንእሰይ እሞ ሓላፍነት ሓዳር ዘይብለይ ክነሰይ ክገብሮ ዝገበኣኒ ንሳ ኣብ ርእሲ ሓዳራ ከምኡ ምግባራ ተደኒቐ ንሓደ መሳርሕተይ አዕልሎ። መሳርሕተይ “ናይ መነባብሮ ጸገም እንተ ዘይብላ ደኣ እንታይ ዝገርም ኣለዎ፣” ኢሉኒ። “ናይ ግድን ድዩ ግን ንሰብ ብገንዘብን ንዋትን ጥራይ ክትሕግዞ?” ኣስዒበሉ። መንእሰይ ኴንካ ንሓደ ሰብ ክትሕግዘሉ እትኽእል ብዙሕ ጸጋታት ኣሎካ። ግዜ፣ ጉልበት፣ ፍልጠትን ካልእን ብዙሕ ዘለካ ጸጋታትን ተጠቒምካ ንዝተጸገሙን ካባኻ

ንዝጽበዩን ዜጋታት ክትሕግዝ ዝከኣል እመስለኒ። ንኣብነት ሓደ መንእሰይ ምሩቕ ሳይኮሎጂ እንተኾይኑ፣ ኣብ ሆስፒታላትን ካልኦት ትካላትን ንዝርከቡ ሕሙማት እናኸደ በጽሓይ ተመሲሉ ኣገልግሎት ምኽርን ማዕዳን ክህብ ዝኽእል እመስለኒ። መሳርሕተይ ቀለም ጸገብ ብጥራይ ዘይኮነ ዝተማህሮ ዓውደ ትምህርቲ ምስ ስነ-ኣእምሮ ብቐጥታ ስለዝተሓሓዝ ኣብ ከምዚ ዓይነት ሓገዛት ክነጥፍ ከም ዝኽእል ምስ ኣተንባህኩሉ፣ ጓል መንገዲ ብምብዛሕ፣ ኣብ ከምኡ ዓይነታት ሓገዛት ክትዋፈር ፍሉይ ናይ ምዝራብን ምጽንናዕን ተውህቦ ክህልወካ ከም ዘድሊ ነጊሩኒ። መቸም ሓደ ነገር ልብኻ እንተ ዘየበጊስዎ ሰባት፣ ብዝበሉኻ ጥራይ ከተተግብሮ ቀሊል ኣይኮነን። ባዕሎም ክሳብ ዝብገሱ ብምባል ግን ክግበር ብዛዕባ ዘለዎ ነገራት ኣንፈት ከይሃብካ፣ ስቕ ምባል ግን ናይ ለባማት ኣይኮነን። ንበል ብዝኾነ ዓይነት ትምህርቲ ኣብ ኮለጅ ወይ ዩኒቨርሲቲ ተመሪቕካ ኣለኻ። ብዝተፈላለየ ምኽንያት ወለዶም ዝሰኣኑ ተማሃሮ ኣብ ከባቢ ገዛውትኻ ይህልው ይኾኑ። ነዞም ቆልዑ እዚኦም ኣብ ሰሙን እትረኽባ ንእሽቶ ግዜ ጥራውዝቶም ሪኢኻ ኣካዳምያዊ ብቕዓቶም ከመይ ከም ዘሎ ብምፍላጥ፣ ኣብቲ ዘሸግሮም ዓይነታት ትምህርቲ እንተ ሓጊዝካዮም ከም መንእሰይ ገለ ነገር ተበርክት ኣለኻ ማለት እዩ። ገለ ሰባት ገንዘብ ኣብ ዘይትረኽብሉ ተጊሆም ኣይሰርሑን እዮም። “እቲ

ቅርበት ካልእ ናይ መግቢ ኣማራጺ ከም ንወስድ ኴንና ዘተፈጠርና ንምንታይ ይኸውን፧ ንምንታይ ክሳብ ባዕልና መግብና ምውሳድ ንጅምር ዘጽንሕ መግቢ ኣብ ውሽጥና ተቐሚጡ ዘይተፈጠርና፧ እዚ ሓቂ እዚ ኣብዚ ሰብ ብምዕባለ ረቒቕሉ ዝብሃል ዘመን’ውን እንተ ዀነ ዘይተቐየረ ሓቂ እዩ። እቶም ወዲ-ሰብ ኣብ በዓቲ እናተቐመጠ እንከሎ ዝወለዶም ይኹኑ ብቤትሮ ኣብ ዝተነድቀ ርሻን ምቕማጥ ምስ ጀመረ ዝወለዶም ቈልዑ፡ ኣብዛ ጕዳይ እዚኣ ሓደ ዝዀነ መንገዲ ኣለዎም። ኩሎም ኣብ ሕቝፊ ኣደታቶም ተጸጊዖም ዝጠብዉ እዮም። ሰብ ማለት ክለምድን ከልምድን ዝተፈጥረ ይመስል። ንኣብነት ናይ ሓደ ሰብ ናይ ጕዕዞ ዝኽሪ ርአ። ኣብቲ መንገዲ ብዙሓት ሰባት ኣለው። ወለድን ስድራቤትን፡ መተዓቢቲ፡ መማህርቲ፡ መሳርሕቲ፡ . . . ዝብል ከኣ ይርከቦ። እዚ ዝርዝር ምስ ዋሕዚ ምንባር ናይ ሓደ ሰብ

ዝኸይድ ነዊሕ ናይ ቅርበት ፈትሊ እዩ። ሓደ ሰብ ክሳብ ዝበጽሖ ቦታን ዘጓነፎ ኣጋጣሚን ከኣ ይዝርዘር። ኣብ ቅርበት ሓደ ኣገዳሲ ነገር ኣሎ። ንሱ ከኣ ስሕበት እዩ። እዚ ስሕበት እዚ ነቲ ሓደ ናብቲ ሓደ ዘቕርብ ሓይሊ እዩ። ብኽልተ ሸነኻት ከኣ ክርአ ይኽእል። እቲ ናይ መጀመርታ፡ ሓደ ሰብ በቲ ካልእ ብባህሪ ዝሰሓቦ እዩ። ንኣብነት ኣደ ንወዳ ንኸተፍቅሮ፡ ወዳ ምዃኑ ጥራይ ይኣኽላ። ሓደ ሰብ ንኣደኡ ንኸፍቅር’ውን ኣደኡ ምዃና ጥራይ ኣኻሊ ይዀኖ። ብተፈጥሮኣዊ ናይ ስሕበት መስመር ከኣ እቲ ቅርበት እናተናበበ ይነብር። ብዘይካ’ዚ ግን ብምፍላጥ፡ ምስትውዓልን ምልምማድን ዝመጽእ ቅርበት ኣሎ። ንኣብነት ሓደ ሰብ ምንባብ ንኸፍቅር ዝገብሮ፡ እቲ ኣብ ውሽጢ ምንባብ ዝረኽቦ ረብሓታት እዩ። ሓደ መንእሰይ ብሓዳር ምስ ሓንቲ ሄዋን ንምንባር ዝውስን’ውን ኣብኣ ዝርእዮ ንኽቐርባ ዝገብሮ ነገር እዩ።

ጸገም ገንዘብ ስለ ዝለመድና እዩ መስለኒ፣” ይብሉ ይኾኑ። እዚ ግን ምስ ፈተንካዮ ጥራይ ኢኻ ትፈልጦ። ንሰባት ምሕጋዝ ዝፈጥሮ ሕልናዊ ዕጋበት ግን ዝፈተኖ ጥራይ እዩ ዝፈልጦ። ካልእ ሕቡእ ኣጀንዳ እንተ ዘይብልካ ማለተይ እዩ። ናይ ብልብኻ ተበጊስካ ዝገበርካዮ ሓገዝ፣ ልዕሊ እቲ ገንዘብ ዝፈጥረልካ ሕልናዊ ዕጋበትን ርውየትን እዩ ዝፈጥረልካ። ነብስና እሞ ንሕተት። ክንደይ ካብ መንእሰያት ኢና ግዜ ብዙሕ እንከለና ኣብ ክንዲ ንጽጉማት ኣክንዲ ንሕግዘሉ ኣብ ፈቖዶ እንዳ ሻሂ ብዕላል እነሕልፎ። ኣብ ሓንቲ ጉጅለ ዝተፈላለየ ሞያ ዘለዎም ብዙሓት መንእሰያት ክህልው ይኽእሉ ይኾኑ። ብርግጽ ኣብ ከባቢ ገዛውቶም ዝተጸገሙ ስድራቤታት ክህልው ግድን እዩ። እዛ ዝተፈላለየ ሞያ ዘለዎም መንእሰያት ዝሓዘት ጉጅለ፣ ኣብ ሰሙን ሓደ ግዜ፣ ኣብ ከባቢ ገዛውቲ ናይ ሓደ ወዲ’ታ ጉጅለ ብምኻድ፣ በብሞያኦም ሓገዞም ከበርክቱ እንተ ዝጅምሩ፣ ርግጸኛ እየ ብዙሕ ለውጢን ዕጋበትን ከም ዝፈጥር። ኣብ ርእሲ እዚ እውን መንእሰያት ናይዛ ጉጅለ ዝወስድዎ ተበግሶ፣ ኣብ ካልኦት መንእሰያት ተመሳሳሊ ጽልዋ ብምሕዳር፣ ብዙሓት ጉጅለታት ንተመሳሳሊ ዕላማ ብትግሃት ከም ዝዋፈራ ኣብ ምግባር ዓቢ ተራ ክህልዎ ከም ዝኽእል ርዱእ እዩ። እንገብሮ

ሓገዛት

ግን

ብሓገዝ

እዚ ምንጪ ስሕበት ካብ ሰብ ናብ ሰብ ዝፈላለ እዩ። “ሰብ ከከም ባህርያቱ፡ገለ ጨና ፈረንጂ ገለ ፋንድያ ይፈቱ፡” ዝብል ኣብ ኣፍ ብዙሓት ዝጸንሕ ምስላ’ውን ነዚ ዘራጉድ እዩ። እቲ ፋንድያ እኳ ይጽናሕ እሞ፡ ከም ጨና ፈረንጂ ሃነን ዘብል ነገር ግን ምንጪ ስሕበት ምዃኑ ዘይተርፍ እዩ። ሃነን ዘብል ኣነባብራ፡ ሃነን ዘብል ኣተሓሳስባ፡ ሃነን ዘብል ሃብቲ፡ ሃነን ዘብል መልክዕ፡ ሃነን ዘብል ተፈታውነት፡ . . .፡ ካብቶም ብዙሕ ግዜ ዝርኣዩ ምንጭታት እዮም። ነፍሲ-ወከፍ ሰብ ነዞም ነገራት እዚኣቶም ዝርእየሉ መረጼን፡ “ኣተሓሳስብኡ” ስለ ዝዀነ ኸኣ በብዝመስሎ እናወሰነ ይቐርብ። ብዘይካ ምስ ህይወታያን ግን ምስ ግኡዛን ፍጥረታት እውን ቅርበት ኣሎ። ዝዓበየሉ ገዛውቲ፡ እቲ መጻወቲ ቅርዓት፡ ቤት ትምህርታት፡ ወዘተ. እውን ኣብ ህይወት ሓደ ሰብ ዝኣትዉ ምዃኖም ካልእ ዝስትብሃል ሸነኽ እዩ። ብቝልዕነት፡ ድኽነት፡ ቃልሲ፡ ሕውነትን ንእስነትን ሓደ ሰብ ግዜኡ ዘሕለፈሎም ቦታታት፡ ኣብ ካልእ ኣጋጣሚ ሓያል ስምዒት ይቕስቅሱ። ኣብቲ ቦታ

ኣብ ካልእ ረብኻን ዓላማን ከየተኮረ፣ ብቅንዕናን ቅኑዕ መንፈስን ክኸውን ኣለዎ። ዕላማ ናይቲ እንህቦ ወይ እንገብሮ ሓገዝ፣ ነቲ ዝሕገዝ ዘሎ ሰብ ኣብ ትሕቲ ኣርዑት ባርነት ንምቑራን ዝዓለመ ክኸውን የብሉን። ብዙሓት ሰባት ቁንጣሮ ገንዘን እናለኣኹ ምሉእ ዕድሜኻ ናቶም ዕሱብ ወይ ግዙእ ኴንካ ከም ተሕልፎ ንኽገብሩኻ እዮም ዝጽዕሩ። ነዞም ሰባት ቁሩብ ገንዘብ ኣለቂሖም፣ ናትካ ንእሽቶ ትካል ክትከፍት ከተባብዑኻ ዝግባእ እኳ እንተኾነ፣ ይትረፍ ሓሲቦም ከበግሱኻ “ቁሩብ ተሪፈናኒ መሉኡለይ፣” ኣብ ዝበልካሉ እዋን እውን ናይ ቢዝነስ ሓሳብካ ድሕሪ ምንእኣስ ተስፋ ኣቑሪጾም ገንዘብ ከም ዘይብሎም ሓቢሮም እዮም ዘፋንውኻ። ከምዚ ዓይነት ኣተሓሳስባን ርዲኢትን ግን ካብ ኣእምሮ እዞም ብዙሕ ራእይን ትጽቢትን ዘለና መንእሰያት ፈጺሙ ክሕከኽ ኣለዎ። እቲ ምንታይ ተሓጋጊዝካን ተደጋጊፍካን ምስ እትሰርሕ ጥራይ እዩ ናብ ዝለዓለ ደረጃ ዓወት ክብጻሕ ዝከኣል። ኣብ መወዳእታ ንሓደ መንእሰይ መንእሰይ ዝገብሮ ሓደ “ሓላፍነታዊ ምዃን” ኮይኑ፣ ኪንዮ ነብሱ ብዛዕባ ቤተሰቡን ሕብረተሰቡን ዝሓስብ፣ ዝግደስ፣ ንምዕባለን ለውጢን ከባቢኡ ዝሰርሕን ምስ ዝኸውን እዩ። ከም መንእሰያት መጠን ጎኒ ጎኒ እቲ ንነብስና ንምልዋጥን ንምዕባይን እንገብሮ ጻዕሪ፣ ከባቢናን ሕብረተሰብናን ንምልዋጥን ንምሕጋዝን እውን ክንሰርሕ እግበኣና እዩ። እዚ ምስ እንገብር ጥራይ እዩ ክብርታትና ዓቂብና፣ ኩሉ መዳያዊ ለውጢን ምዕባለን ከነመዝግብ ንኽእል። ወይ ኣብቲ ሓመድ እንታይ ኣሎ፧ እቲ ድፋዓት፡ እቲ መናድቕ፡ እቲ በረኻታት ብኸመይ ዓይነት ድምጺ እዩ ንስምዒት ዝቕስቅስ፧ እቲ ናይቲ ቦታ ስሕበት ዝሓደሮ፡ ከስተማቕሮ ዝኽእል ፍሉይ ህርመት ዘለዎ ዜማ እዩ። “መጻሕፍተይ ንዓይ ደቀይ እዮም፡ ” ዝብሉ ጸሓፍቲ እውን ኣለዉ። ሓደ እዋን ዝተሓንጠጠ ጽሑፍ፡ ንውሽጢ ኣትዩ ቦታ ክሕዝ ዝገብሮ እንታይ እዩ፧ ናይ ትካሉ ሕሳብ ንምግባር ወረቓቅቲ ኣልዒሉ ንዝሓናጥጥ ሰብ ምናልባት እቶም ወረቓቕትን ትሕዝቶኦምን ካብ ተራ መደመሪታት ዝሓልፍ ሓይሊ ዘይክህልዎም ይኽእል እዩ። ንሓደ ካልእ ጸሓፊ ግን እቶም ወረቓቕቲ ኪንዮ ሕንጻጻት ዝኸይድ ትርጉም ኣለዎም። ምኽንያቱ ካብ ውሽጡ እዮም ወጺኦም። ኣብ ውሽጡ’ውን ብዛዕብኦም ዝዝከር ነገር ኣሎ። ቅርበት ኣብ ውሽጢ ሰብ ዘሎ ዘየቋርጽ ሃረርታ እዩ። በቲ ምቅርራብ ከኣ ከም ቀስተደበና ዝማርኽ ምውህሃድ ይፍጠር። እዚ ከኣ ንምንባር መልክዕ እናሃቦ ይመጽእ። ዝመልክዐ ምንባር መን ይጸልእ፧!

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ሩፍታ ጥዑምዝጊ ተስፋይ

ሓሙሻይ ክፋል

tum.tes.88@gmail.com

ልቢ ኣብ ቃራና

“ብጣዕሚ እየ ሰንቢደ። ኣማን ባዕለይ እንተዘይረኺበዮ ዝረኽበኒ ኰይኑ ኣይስመዓንን ዝነበረ። ሲልቫና ምሳይ ብምንባራን ምስ’ቲ ኩሉ ትብለኒ ዝነበረትን ኣተኣሳሲረ ስቕ ኢለ ክኸይድ ሓሲበ ነይረ። ግን ልበይ ምግባር ኣብዩኒ። ‘መኣዛ ንኽልተ ደቒቕ ጥራይ ክዛረበኪ’ ኢሉኒ። ክምልሰሉ ኣይከኣልኩን። ደጊሙ ሓቲቱኒ። ‘ሕጂ ጽቡቕ ስለ ዘየላ ካልእ ግዜ ዘይትዛረባ፡ ካብ ዘላቶ ጭንቀት እንተ ሓሻ ከዛውራ ኢለ እየ ኣምጺአያ. . .’ በለቶ ሲልቫና። ንሱ ግን ግልጽ ኢሉ ከማን ኣይረኣያን። ናባይ እናጠመተ ‘ነዊሕ ደው ኣየብለክን እየ፡ ሓንቲ ነገር ጥራይ እየ ክዛረበኪ ደልየ’ ኢሉ ተማሕጺኑኒ። ኣነ ትም ምስ በልኩ ‘ሲልቫና ሓንሳብዶ ክትእለይልና?’ ክብል ሓተታ። ‘ባዕለይ እየ ሒዘያ መጺአ እናበልኩኻ፡ ናበይ

እየ። ምሳይ ወጺእኪ ሕማቕ እንተ ኣጋጢሙኪ ኣነ እየ ተሓታቲት. . .’ ምስ በለትኒ፡ ናብ ምልማና ኣትየ። ሲልቫና ‘ፍጹም ኣይገድፈክን እየ’ ኢላ ኣቕብጽ ኣበለትኒ። ከም ሽዑ መዓልቲ ገይራ ኣሕሪቓትኒ ኣይትፈልጥን። ኣነ ምስ ኣማን ካብ ዝርእያ ኣትሒዘ ሕንቅል ሕንቅሊተይ ስለ ዝዀነኒ ኣብ ልዕሊኣ ጥርጣረ ኣሕዲረ ኣለኹ። በቲ ሓደ ድማ፡ ኣማን ምስኣ ከለኹ ስለ ዝጸውዓኒ ስለምታይ ዝብል ሕቶ ኣብ ርእሰይ ኣሎ። ዝዀነ ኰይኑ ግን ተግባራታ ብጣዕሚ እዩ እቖጢዑኒ። ስለምንታይ ግን ከምኡ ገይርኪ ተጨንቕኒ ኣለኺ? ብዛዕባ ነብሰይ ልዕለይ ትፈልጥዮ ወይ ትሓልይዮ ኣለኪ ድዩ? እሞ ድማ ምስ ባባ ንኸተባእስኒስ ክነግሮ እየ ትብልኒ?’

ገዲፈያ ክኸይድ!’ ክትብል ብትሪ መለሰትሉ። ‘ደሓን ሲልቫና ኣብ’ቲ ጽንሕኒ’ በልኩዋ ኣነ ብወገነይ። ኮርፈፍ ኢላ ካባና ዓሰርተ ስጕምቲ ዝኸውን ርሒቓ ደው በለት። ካብኣ ምስ ተፈለና ‘ኮፍ ኢልና እንተነዕልል ምሓሸ፡ ብኸም’ዚ ተፈላሊና ክንተርፍ ጽቡቕ ኣይኰነን። ‘ከም ቀደምና ንኹን’ ኣይኰንኩን ክብለኪ። ድልየትኪ ክሳብ ዘይኰነ ክግበር ዝከኣል ነገር የለን። ግን ኣነ ብንጹሀይ ከለኹ ስለዝወንጀልክኒ ካብ ምንታይ ተበጊስኪ ከምኡ ከም ዝበልኪ ክፈልጥ እደሊ ኣለኹ. . .’ ክብል ህድእ ኢሉ ተዛረበኒ። ኣነ እውን በቲ ፍቕሪ ኰይኑኒ፡ በቲ ካልእ ድማ ነቲ ዝሰማዕኩዎ ምሉእ ብምሉእ ክኣምኖ ስለ ዘይከኣልኩ ክሰምዖ ደለኹ። ናብ ሲልቫና ቀሪበ፡ ‘ምስ ኣማን ንዘራረቦ ነገር ስለ ዘለና፡ ኣብ ገለ ጽንሕኒ እሞ ቀልጢፈ ክመጽኣኪ እየ በልኩዋ። ሲልቫና ግን ብሕርቃን ባግ ኢላ። ‘እንታይ ስራሕ ኣለኪ ምስኡ፡ ቀደም ዝተወድአ ነገር እንታይ ዘረባ ኣድልዩዎ እዩ፡ ትኸዲ እንተ ዄንኪ ንዕናይ፡ ዘይትኸዲ እንተ ዄንኪ ግን ኣነ ገዲፈኪ ክኸይድ እየ’ በለትኒ። ኣነ’ውን ካብኡ ኣይትሕለፍ ኢለ ‘ሕራይ በሊ ንስኺ ኪዲ፡ ኣነ ድማ ዘረባይ ወዲአ ገዛ ክኸይድ እየ’ ምስ በልኩዋ፡ መሊሳ ተቓጺላ። ብዛዕባኣን ኣማንን ሕርኽርኽ ዝብለኒ ነገር ስለ ዝነበረ፡ ዋላ ትኺድ ዝብል ሓሳብ መጺኡኒ። ‘ኣነ ክኸይድ እየ። ናብ ገዛና ዘይኰንኩ ግን ናብ ገዛኹም ከይደ ነቦኺ ክነግሮም

ኣንጸርጺረ ብዙሕ ተዛሪበያ። ‘ዋላ ልዕሊ ነብስኺ ኣይሕለየልኪ፡ ከም ምሓዛይ ግን ይስመዓኒ እዩ’ በለትኒ። ካብ ሕርቃን ዝተላዕለ፡ ‘ቀኒእኪ ዲኺ?’ ክብላ ሓሲበ ነይረ፡ ግን ካብ ኣፈይ መሊሰያ። እንደገና ናብ ኣማን ተመሊሰ፡ ንሳ ከም ዘይትሰምዓኒ ገይረ፡ ንጽባሒቱ ንኽንራከብ ቆጸራ ሒዘ ተሰናቢተዮ። ሲልቫና ዋላ’ኳ ልባ ምስ ኣማኑኤል እንተ ነበረ፡ ምስ ወላዲኣ ድሕሪ ምትዕራቓ እንደገና ምብኣስ ወይ ምቅይያም ስለ ዘፍርሓ፡ ከም ሓሳብ ልባ ክትከይድ ኣይከኣለትን። ድሕሪ ክንደይ ቆይቊን ላዕልን ታሕትን ምስ ወላዲኣ ስለ ዝተዓርቀትን ባህ ኢሉዎም ስለ ዝረኣየትን፡ ዳግም ከይተቐይሞም ብጥንቃቐ እያ ትጓዓዝ ዝነበረት። ስለ’ዚ ድማ ንሲልቫና ዕድል ክትህባ ኣይመረጸትን። እዚ እናዀነ ግን፡ ልባ ክረድየላ ኣይከኣለን። “ንጽባሒቱ ብመሰረት ቆጸራና ሰዓት 5፡00 ድሕሪ-ቐትሪ ምስ ሲልቫና ተተሓሒዝና ከድና። ብሓቂ ክዛረብ እንተ ዀይነ፡ ህንጡይነተይ ከም’ቲ ናይ ፈለማ ኣይነበረን። ምኽንያቱ፡ ካብ’ቲ ዘጋጠመኒን ዝፈተኹዎን ስራሕ ንላዕሊ፡ ብዛዕባ ህይወተይ ዝሓስቦ በዚሑ። ብምሉእ ልበይ ክሰርሕ እንተ ዀይነ፡ ብኻልእ ኩነታተይ ክቐስን ኣለኒ። ምስ ረኸብናዮም፡ ብዛዕባ’ቲ ስራሕ ሓደ ሓደ ሓበሬታ ሂቦሙኒ። ነቲ ዝጽበየኒ ዕማም ኣቕልል ኣቢሎም ብምግላጽ ድማ፡ ከም ከቢድ ገይረ ክወስዶ ከም ዘይብለይ መኺሮሙኒ።

ኣነ’ውን ብምሉእ ልቢ ክሰርሕ ድልውቲ ስለ ዘይነበርኩ፡ ጀምሪ ስለ ዘይበሉኒ ካብ ስኽፍታ ድሒነ። ሲልቫና ምስኣቶም ምዕላል ኣይምነዋን እዩ። ከም’ዚ ካብ ቀደም ኣትሒዛ እትፈልጦም፡ ወይ መተዓብይቶም ብሕጉስ መንፈስ እያ እተዕልል። ድሕሪ ገለ ግዜ ክንብገስ ምስ በልና፡ ሓደ ካብኣቶም “ኣዕልላ’ባ፡ ኣነ ባዕለይ ገገዛኽን ከብጽሓክን እየ” ኢሉ ንሲልቫና ኢዳ ሓዛ። ሲልቫና እውን ቃል-ዓለም ከይገበረት ‘መሓዛይ ቍሩብ ንጽናሕ ብመኪና ከብጽሓና እዩ’ በለትኒ። ነቲ ሰብ ምስ’ቶም ስነ-ጥበበኛታት እየ ርእየዮ። ቅድመኡ ኣብ’ዚ ርእየዮ ክብል ኣይክእልን። እንደገና ኮፍ ምስ በልና፡ ንሲቫና ‘እዚ ወዲ ደራፋይ ድዩ ዋላ ተዋሳኣይ?’ ኢለ ብሕሹኽታ ሓቲተያ። ‘ንሱ ደኣ እቲ ዝምውሎም እንድዩ’ ኢላትኒ። ዝምውሎም ማለት እንታይ ማለት እዩ? “ብገንዘቡ ዘስርሖም እምበር እንታይ ደኣ” ክትብል መለሰትለይ። ዋላ’ኳ እንታይ ማለታ ምዃኑ ኣይረደኣኒ፡ ሕቶ ኣይቀጸልኩን። እቲ ወዲ ብውቃበኡ ባህ ኣይበለንን። ከም’ዚ ኦቨር ኣክት ክገብር፡ ብዘረባ ንኹላቶም ክዕብልሎም ዝደሊ ዓይነት እዩ። ዋላ ክዛረብን ክንቀሳቐስን እንከሎ ፈሳሕሳሕ እዩ ዘብዝሕ። ኩሉ ዝገብሮ ነገር ድማ ዘየጸብቐሉ። ቆሎ ጥጥቖ እናዕለሉ ሰዓት 7፡00 ሓለፈ። ንሲልቫና ‘ንኺድ’ እናበልኩ ሃዊኸያ። ንሳ ድማ ‘ንዓናይ በል ኣብጽሓና’ በለቶ. . .” መኣዛን ሲልቫናን ኣብ ኣቨንስስ (መኪና) ተሰቒለን። መኣዛ ንፈለማ ግዜ እያ ብበዓል መኪና ናብ ገዝኣ ክትበጽሕ። እዚ’ዩ ክትብሎ ዘይትኽእል ስክፍታ ግን ነይሩዋ። ኣብ’ቲ ከብጽሐን ዝተበገሰ ብዓል መኪና ዋላ ሓንቲ ስምዒት ኣይነበራን። ከም ኣብ ታክሲ ዝተሰቕለት ድማ፡ ናብ ግዳም እናኣቋመተት ትም ኢላ ነበረት። ንሱ ግን ዘረባ፡ ታህዲድን ዋዛን የብዝሕ ነበረ። ኩሉ ዘረባኡ ንመኣዛ ዝምልከት እዩ። እትምልሰሉ ድማ ሲልቫና እያ። ‘እዛ መሓዛኽስ ኣብ ኣስመራ ትቕመጥ ኣይትመስልን እያ። ከም’ዚኣ ዝኣመሰላ ኣዋልድ ኣብ ኣስመራ የለዋን. . .’

-እሂ እንታይ ኰይና?

-እንድዒ - ደኒና ስቕ ምስ በለት በቃ!

-ጓል ኣስመራ እንተ በሉኻስ፡ ፊኖ ኣዝማሪኖ እምበር. . .!

-ኣይመስለንን - ነዚ ረኺባቶ ዘላ ዕድል እንተ ትፈልጦ ነይራ፡ ባዕላ ዳምዳም ምበለት ነይራ። ክንደይ ኣዋልድ ድየን ዋላ ብጥርሑ ክንሰርሕ እናበላ ክልምናኒ ዝውዕላ ዘለዋ! ጓል ኣስመራ ኣክቲቭ ክትከውን ኣለዋ. . .። -ስለ እትሓፍር እያ እምበር፡ መዓስ ዘይደለየቶ ዀይና። ካብ ገዛ ወጺኣ ዘይትፈልጥ. . .። -ተወጺዓ እያ ሓቅኺ። እዘን ካብ ገዛ ዘይወጽኣ’ኮ፡ ዋላ ሓንቲ ስለ ዘይፈልጣ፡ ዘዋጽአን ሰብኣይ ከማን ክመርጻ ኣይክእላን እየን። ኢለን ኢለን ኣብ ሓደ ዘይጠቅም ሰብ ይወድቃ፡ ኬፍ ዘይብሉ ሓዳር የሕልፋ ወይ ይፋትሓ. . .።

-ሓቅኻ ኣለኻ፡ ግን መሓዛይ ዋላ ሓፋር ትኹን እምበር ነዚ ዘይትመዝን ኣይኰነትን። ሓደ ዘይጠቅም ሰኽራም ከታልላ ፈቲኑ ነይሩ፡ ደሓር ግን ኩሉ ነገሩ ምስ በጻሕናዮ ቀይሕ ወሲዱ ተወጊኑ። እንተ ተርእዮ እኮ ካበይ ከም ዝመጽአ እንድዒ። -ንሱ ደኣ ፈሊጠ - ኣቦኣ ኣዕሊሎሙኒ ነይሮም። መን እዮም ዝበሉኒኸ ጓለይ እእእእእ. . . ኣማኑኤል ድዮም ዝበሉኒ። -ጽቡቕ ኣለኻ። -ንሱኸ ቍሩብ ኣይሓፍርን ድዩ ጓለይ! ዓቕሙ ምዝን ኣቢሉ ምናልባት ካብ’ዘን ናይ ጎደና ሸቐጥቲ እንቋቝሖ ወይ በለስ ሃሰስ ዘይብል፡ ጥር ኢሉስ ናብ ዘይዓቕሙ. . .። -ይገርመካ እዩ’ኮ! እሞ ድማ ኣብ’ታ ዘይብሉስ ይሰትየልካ እምበር። ኣብ ጥራሕ መዓኮሩ ንጉስ ክመስል እዩ ዝፍትን። ካብ ገዛ ከም ዘይትወጽእ ስለ ዝፈለጠ እኮ እዩ ከዘንግዓ ሓሲቡ። እሞ መሓዛይ ቀላል ሰብ መዓስ ኰይና. . .። መኣዛ፡ ኣቦኣ ከም ዘዕለሉዎ ስለ ዝተዛረበ ጋን ኰና። ንሳ ዝመጽአት ኣቦኣ ዘይፈለጥዎ ስራሕ ክትሰርሕ፡ ኣብኡ ዝጸንሓ ድማ ንኣቦኣ ዝፈልጥ ሰብ። ነገራቱ ኣርሚሙዋ ብኣእምሮኣ ክትምርምር ፈተነት። ኣብ ርእሲኡ ድማ ዘረባኦም ቅጭ ኣምጽኣላ። ናብ መኪና ካብ ዝስቀሉ ንፈለማ እዋን ብዘረባ ተሓወሰቶም። ነቲ ብዛዕባ ኣቦኣ ዝተዛረቦ ጎስያ፡ ‘ሸቃጢት እንቋቝሖ ሃሰስ ዘይብል’ ትብል ደኣ ንሳስ ሰብዶ ኣይኰነትን? ክትብል ሕቶ ኣውደቕትሉ። -ሰብ ኣይኰነትን ዘይበልኩ’ ኢሉ ካዕካዕ በለ’ሞ፡ ግን’ሲ ኩሉ ሰብ ዓዓቕሙ ክፈልጥ ኣለዎ ማለተይ እየ። ክብረት ዘለዋ ጓል ገዛ፡ እሞ ድማ ሕጻባ ዝስተ ክሓትት ምፍታኑ ግን ዓቕምኻ ዘይምፍላጥ እዩ. . .’ ድሕሪ ምባሉ፡ በየን ኢኽን ሲልቫና በላ። “ንዓይ ኣብጽሓኒ’ሞ፡ ድሕሪኡ ድማ ንመኣዛ መሓዛይ ገዝኣ ተብጽሓ” በለቶ። ‘ኦኬ’ ኢሉ ናብ ጎዳይፍ መኪና ኣብረራ። መኣዛ፡ በቲ ሓደ ወገን ነቲ ሰናይ ግብሩ ብሕማቕ ከይትምልሰሉ፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ ንበይና ምስኡ ከይትኸይድ እናሓሰበት ላንጋ ላንጋ ኰነት። ‘ቅድም ንዓይ ኣብጽሑኒ’ ክትብል ድንዕ ኢላ ክነሳ፡ እንታይ ከም ዝዓገታ ትም በለት። ኣብ ሓደ ውሳነ ከይበጽሐት እንከላ ድማ መንገዲ ተፋረቐ። -ኩሉ ኩነታቱ ባህ ስለ ዘይበለኒ፡ ዓቕለይ ጸቢቡኒ። ንሲልቫና ምስ ኣውረድናያ፡ ኣነ ብድሕሪት ስለ ዝነበርኩ፡ ‘ንዒ በዚ ኮፍ በሊ’ በለኒ። ሲልቫና እውን ብቕድሚት ኩኒ ኢላ ማዕጾ ከፈተትለይ። ሽዑ ዋላ ሓንቲ ክብል ኣይከኣልኩን። ግን ትም ኢለ እፈርሕ ነይረ። ዕላሉ ክሰምዕ ድማ ኣይደለኹን። -ብግስ ምስ በልና ‘ፐራዲዞ ምሽ ሓቀይ?’ ክብል ሓተተኒ። ‘ደሓን ክሳብ ከተማ እንተ ኣብጺሕካኒ ቀስ ኢለ ክኸይድ እየ’ በልኩዎ። ‘ኖኖ. . . ኣፍ-ደገ ገዛኺ ከብጽሓኪ ኣለኒ። ኣብ ከተማ ደርብየኪ ደኣ ኣቦኺ ‘ኣበይ ገዲፍካያ?’ እንተ በሉኒ እንታይ ክብሎም!’

-ምስ ባባ ደኣ ኣበይ ትፋለጡ?

-ኣብ’ቲ ሱፐር ማርከት ናተይ ስለ ዝመጽኡ ኣብኡ ኢና ተላሊና። ዝገርመኪ ማራ እዮም ዝፈትዉኒ። ኣነ ድማ ከም ኣቦይ ስለ ዝርእዮም አኽብሮም። ኣጋጣሚ ኣይነበርክን እምበር ሓደ ግዜ ኸማን ገዛኹም መጺእና ነይርና። ወለድኺ ጥዑማት እዮም። ንስኺ ድማ ናታቶም ወሲድኪ ክትኰኒ ተስፋ እገብር. . .። መኣዛ፡ ወላዲኡ ካብ’ቲ ዝበዝሐ ህዝቢ ዝጥቀመሉ ዕዳጋ እምበር፡ ካብ ሱፐር ማርከት ዝዕድግዎ ነገር ከም ዘይብሎም ትፈልጥ እያ። ከም መጠን እቶቶም ዝሓሰረ ዕዳጋ ሃሰው ከም ዝብሉ እውን ንሳ ባዕላ መካይድቶም ስለ ዝዀነት ዝጠፍኣ ኣይኰነን። ዝያዳ ንኽንጽረላ ድማ፡ “ብምንታይ ደኣ ባባ ዓሚልካ ኰይኑ?” ክትብል ሓተተቶ። -ዓሚል ማለት እንታይ ማለት ድዩ? ክገዝኡ ይመጽኡ፡ ኣነ ድማ ሽግሮም ርእየ እሕግዞም። -እንታይ ትሕግዞ?

-ኣለኪ ሙሽ፡ ሰብ ኰይኑ ዘይሽገር ስለ ዘየለ፡ ገለ ነገር ክሽግሮም እንከሎ ከም ኣቦይ መጠን ይስመዓኒ እዩ። ኣነ ድማ ዘቕረብኩዎ ሰብ እናተሸገረ ትም ኢለ ክርእዮ ኣይክእልን እየ። ምስ ኣቦኺ እሞ ከም ኣቦን ወድን ኢና. . .። መኣዛ ኩሉ ነገር ሓድሽ ስለ ዝዀና፡ ብዙሕ ሕቶታት ናብ ኣእምሮኣ መጽአ። ኣብ ከባቢ ገዝኣ በጺሓ ስለ ዝነበረት ግን፡ ንግዜ ገደፈቶ። ---‘ኣብ’ዚኣ ኣውርደኒ’ ክትብል ድማ ደው ኣበለቶ። -ገዛኺ ከብጽሓኪ እምበር. . ። -ደሓን ኣብ’ዚ ኣውርደኒ፡ ንእግረ መንገደይ ዝርከብ ሰብ ስለዘለኒ ክረኽቦ. . .። -ኣንቲ ነቲ ድርባይ ወዲ ከይትዀኒ ጥራይ!

-መን ድርባይ?

-እቲ ዓንተቦይ ዝዘከርናዮ ምዉት ሰብ እምበር መን ደኣ. . ። ኣብ ልዕሊ ኣማን ዘግሃዶ ንዕቀት ኣሕሪቑዋ። ግናስ ሕርቃና ውሒጣ -‘ኣይኰንኩን ኣነስ - ኣብ’ዚ ከባቢ ቤተሰብ ኣለዉኒ። ናብኡ እየ’ በለቶ። -እህህህ. . . በቃ በሊ፡ ጽባሕ ልምምድ ኣለኪ መጺአ ክወስደኪ እየ። ድሕሪ ሕጂ ምሕፋር ዝበሃል ነገር የለን። ካልእ ካብ’ዚ ዝዓቢ ስራሕ እሓስበልኪ ስለ ዘለኹ፡ ከተሐጉስኒ ኣሎኪ። -ደሓን ባዕለይ ዘይመጽእ፡ ኣቐዲመ ክወጽእ ስለዝዀንኩ፡ ብኡ ኣቢለ ክመጽእ እየ፡ ገዛ ምምጻእ ኣየድልየካን እዩ. . .። -ኦኬ በሊ ጽብቕተይ፡ ዝዀነ ሽግር እንተ ሃልዩ ከይተሰከፍኪ ንገርኒ፡ ሰላም ሕደርለይ፡ ጽባሕ የራኽበና. . .። መኣዛ ነገራቱ ደንጸዋ። ንኣቦኣ ዝሕግዝን ንኣማኑኤል ዘነኣእስን፣ እሞ ድማ ንሳ ዘይትፈልጦ ሰብ ነገራቱ ከመይ ምዃኑ ሓርቢቱዋ። ብሕልፊ ድማ፡ እተን ኣብ መወዳእታ ዝተዛረበን ‘ጽብቕተይ - ሰላም ሕደርለይ!’ ዝብላ ቃላት ኣብ ኣእዛና ተሪፈን ኣተሓሳሰባኣ። ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ቢንያም ተስፋይ ባንተ ምባል ተሪፉ፡ ቢንያም ተስፋይ ባይረ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ሂወት ሞሳዝጊ ዑቕባዝጊ፡ በዓል ቤተይ ጋይም ኣስመላሽ ተስፋይ ስለዝዓረፈ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 13 ደቅና ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 27/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ዩሃና ዳኒኤል ኣብርሃም፡ ተጻዋዒ ኣቶ ቴድሮስ ተፈሪ ማኤል ናይ ምግዚት ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን22/4/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ወ/ሮ ህይወት ተስፋይ ወልደየውሃንስ፡ ኣሞይ ጀመር ወልደየውሃንስ ገብረዋሃድ ብሂወት እንከላ ኣብ ቅድሚ ኣርባዕተ ሕጋውያን መሰኻኽር ዘለውዎ፡ ዝገደፈትለይ ለበዋ ገዛ ይጽደቐለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ይቅረብ።

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ቲራቮሎ ሽዋይነሽ ጸጋይ ዑቕባዝጊ፡ ብወኪላ ኣቶ በረኸት ገብረመስቀል፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ብርሃነ ደመቀ ማሜ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ለምለም ተስፋይ ገ/ትንሳኤ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ሰለሙን በላይ ወ/ገብሪኤል ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪብልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን28/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ኣቶ ኣፈወርቂ ተፈሪ መብራህቱ፡ ወኪል ኢንጅ/ኤፍሬም ኣፈወርቂ ተፈሪ፡ ወላዲየይ ኣስር ኣለቃ ተፈሪ መብራህቱን ኣደይ ንጽሃ ካሕሳይን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ማእከል ከተማ ሄለን ኣዱኛ መኸተ፡ ወላዲተይ ብሪ ኣድሓኖም ሃውኪ ስለዝሞተት፡ ኣነ በይነይ ወራሲታ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ወ/ሮ ሮዚና ተላ ተኪኤ፡ ብዓል ቤተይ መም/ተኽላይ ጂሃር ወልደገርግሽ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 8 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ሰላም ያቆብ ኣስገዶም፡ ተኸሳሲ ኣቶ መርሃዊ መሓሪ ተድላ ናይ

ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን2/5/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 02 ከረን

ወ/ሮ ስቴላ ገብረማርያም፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ስምኦን ተስፋይ ምሕጹን ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣብርሃጽዮን ዘርአ ራኪ በዓል ቤተይ ዓዚዝ ሓምደ ዓዚዝ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ከኣ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ወ/ሮ ግምጃ ኣብርሃ ገ/መድህን፡ ብወኪል ወ/ሮ ይርግኣለም ኣብርሃ ገ/መድህን፡ ብዓል ቤተይ ሓድሽ ራገ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሰናይት መብራህቱ፡ ባህልቢ ወላዲተይ ነፍ/ሄር ነብያት ተስፋምርያም ፍስሃጽዮን ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 11 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣስካሉ ክብረኣብ ስልጣን፡ ወ/ሮ ለተየሴፍ ክብረኣብ ስልጣን፡ ኣዴና ሰምበቱ ሓምድ ሓምድኖር ስለዝሞተት፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 18/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓደምነገር ወ/ሮ ለተሩፋኤል ተስፋይ ተኽለ፡ በዓል ቤተይ ካፕ/ መብራህቱ ሃይለ ገብረ ሰለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 30/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ኣቶ ጎይትኦም ኣፈወርቂ ገብሩ፡ ኣሕዋተይ በረኽት ኣፈወርቂ ገብሩን ሃብታኣብ ኣፈወርቂ ገብሩን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ምስ ተተካእቲ ናይ 1መዋቲ ሓውና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መርሓኖ ወ/ሮ እዝግሃርያ መርእድ ተወልደ፡ ብዓል ቤተይ ሌተ/ኮሎኔል ስምኦን ሓየሎም ተኽለገርግሽ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ይቕረብ።

ብስም እምባየ ኣስፍሃ ገብረእግዚኣብሄር +5 ኣብ ኣስመራ ምም/ ማእከል ከተማ ጎደና ዓዲ ዃላ ቁ.ገዛ 52 ፕሎት 19 ፓርሰል T/ቲ/ ኣብ 78.65 ት/ሜተር ዝተደኮነ፡ ኣብ ካዳስተር ብመለለዪ ቁ.ንብረት 1፡015124 ዝተመዝገበ፡ ዘይንቀሳቐስ ንብረትና/ ገዛና/ ስለዝሸጥናዮ፡ ናብ ስም ዓደግቲ ከነመሓላልፎ ስለዝኾንና ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ ሰላሳ /30/መዓልቲ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ/ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣመልካቲ እምባየ ኣስፍሃ ገብረእግዚኣብሄር +4 ኣብ ከተማ ኣስመራ ምም/ንኡስ ዞባ ማእከል ፕሎት ‘’19T’’ ዚፕ ኮድ 1A173 ፓርሰል ‘’A’’ ቁጽሪ PARSEL ASPOOO22407፡ቀንዲ ክፍልታት 2 ምስ 3 ተሓጋጋዚ ክፍልታት ዘለዎ ኣብ ቤት ጽሕፈት ካዳስተር ብመለለዪ ቁ.ABRASM016795፡ ናይ ዕለት 16/02/2022 ብስም ኣቶ ኪዳነ ካሕሳይ ዑቕባጼን +3 ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቐስ ገዛ ንዓይ ስለዝሸጡለይ፡ ናብ ሽመይ ከመሓላለፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ ናይ መወዳኣታ ውሳነ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣቶ ኣስመሮም ሃይለ ርእሶም

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ከሳሲት ወ/ሮ ሰናይት ሃይለ ገብረስላስ፡ ተኸሳሲ ዮውሃንስ ተወልደ ምሕረትኣብ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ከሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል 27/04/22 ቅረብ ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ

ወ/ሮ ጆሃራ ሰይድ ናስር ምባል ተሪፉ፡ ምልእተ ጸጋ ሰይድ ናስር ተባሂሉ ይተኣረመለይስለዝበለት፣ዝቃወምእንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸዓዘጋ ወ/ሮ ሄርሞን ምሕረትኣብ፡ ተጸዋዒ ተስፋሂወት ተዛረ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን27/4/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ወኪድባ ወ/ሮ ለምለም ተወልደ ባህታ፡ ኣዴና ፍቓዱ ቀለታ ክፍለ ስለዝዓረፋ፡ ኣነ ምስ 1 ሓፍተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዳዕሮ ጳውሎስ ኣቶ በረኸት ገብረእግዚኣብሄር፡ ብወኪል ዑቕባ ተወልደ፡ ነ/ሄር ቅድስቲ ገብረመድህን ወልደገርግሽ ቅድሚ ሞታ ኣብ ቤት ፍርዲ ቀሪባ ዝሃበቶ ለበዋ ናይ ዑና ገዛ፡ ኣብ ዳዕሮ ጻውሎስ ዝርከብ ናይ ስመይ ይመሓለፈለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ።

ብስም ወራሲት ነፍ/ዘምዘም ዑመር ዝኾነት ነፍ/ሩማና መሓመድ ሰይድ ብናይ ኮሚሽን- ኣባይቲ ቁ.ምስክር- ወረቐት 120326- መወከሲ ቁ.120887 ሊብሬቶ ዝተዋሃቦ፡ ኣብ ኣስመራ - ዞባ 8- ምም/13-ጎደና 681- ቁ.ገዛ------- - ቁ.ሎታ N/1 - ቁ.ፓርቸላ 5 ዝርከብ ብውርሲ ዝርኸብኩዎ ገዛ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናብ ቤ/ጽ ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን መአገዲ ትእዛዝ የቕርብ። እንተዘየለ ግን፡መስርሕ ምትሕልላፍ ስም-ዋንነት ከም ዝፍጸም አፍልጥ ኣለኹ። ሞግዚት ወራሲ ነፍ/ሩማና መሓመድ ሰይድ ወ/ሮ ዓሰል በሽር ኣብራር ወኪል ኣቶ ዓብደልዓዚዝ መሓመድብርሃን ብስም ወራሲት ነፍ/ዘምዘም ዑመር ዝኾነት ነፍ/ሩማና መሓመድ ሰይድ ብናይ ኮሚሽን- ኣባይቲ ቁ.ምስክር- ወረቐት 120326- መወከሲ ቁ.120887 ዝተመዝገበ ኦርጅናል ሰነድ-ዋንነት ገዛ (ሊብሬቶ) ስለዝጠፈአ፡ ረኺበዮ ወይ ብዕዳ ሕዘዮ ዝብል እንተሎ ኣብ ውሽጢ ሓደወርሒ ብቁ. ቴሌፍን 07118462 ወይ 07402726 ይሓብረኒ። እንተዘየለ ግን፡ ካብ ዝምልከቶ ኣካል መተካእታ ናይዚ ዝጠፈአ ኦርጅናል ሊብሬቶ ከም ዝሓትት አፍልጥ ኣለኹ። ሞግዚት ወራሲ ነፍ/ሩማና መሓመድ ሰይድ ወ/ሮ ዓሰል በሽር ኣብራር ወኪል ኣቶ ዓብደልዓዚዝ መሓመድብርሃን ኣነ የውሃንስ ገዛኢ ሓረጎት ዝተበሃልኩ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ፓራዲዞ ጎደና ወቐርቲ ቁ/ገዛ ዚፕ ኮድ 1A123 ፕሎት 42 ፓርሰል F መለለዩ መሬት ASP 00040184 ጎደና በራቒት ዝርከብ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ስለ ዝሸጥክዎ፡ ስም ዋንነት ናብ ስመይ ዓዳጋይ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን ይቕረብ። ተቓውሞ ምስ ዘይቀርብ ግን ኦርጂናል ሰነዳትና ጉዳይና ክነፈጽም ምዃንና ንሕብር። የውሃንስ ገዛኢ ሓረጎት ኣነ ራህዋ ዓብዱ ስዒድ+1 ዝተበሃልኩ ኣብ ዞባ ማእከል ምም/ን/ዞባ ዕዳጋ ሓሙስ እምባጋልያኖ ፕሎት 71 ፓርሰል 3zዚፕ- ኮድ 1A118 ጎደና ዓዲ ሽማግለ ቁጽሪ ገዛ 17-19 ዝርከብ ኣብ ቤ/ጽ ካዳስተር ብቁጽሪ ምዝገባ ንብረት 1BRASM 16768/0 ብሽም ወላዲና ነፍ. ዓብዱ ስዒድ ዓሊ ተመዝጊቡ ዋንነቱ እተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ስም ዋንነት ናብ ስምና ከነመሓላልፎ ስለዝደለና፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ እዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጻሉ ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን ይቕረብ። ራህዋ ዓብዱ ስዒድ+1

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ኤሪክሰን፡ ኣብ ምልሶቱ ዓይኒ ዓበይቲ ክለባት ይስሕብ ኣብ ዋንጫ ኤውሮጳ 2020 ድሕሪ ዘጋጠሞ ናይ ልቢ ጸገም፡ ዳግማይ ኵዕሶ ክጻወት ልዕሊ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ዝተጸበየ ደንማርካዊ ኣከፋፋሊ ብሬንትፎርድ ክሪስቲያን ኤሪክሰን፡ ኣብዚ እዋን ብዘርእዮ

ዘሎ ምንቅስቓስ፡ ቀልቢ ዓበይቲ ክለባት እንግሊዝ ስሒቡ ምህላዉ ተሓቢሩ። ኤሪክሰን፡ ኣብቲ ብሰንኪ ኮሮና ድሕሪ ሓደ ዓመት ዝተኻየደ ዋንጫ ኤውሮጳ 2020፡ ሃገሩ ኣንጻር ፊንላንድ ትጋጠመሉ

ኣብ ዝነበረት ጸወታ ብሰንኪ ናይ ልቢ ጸገም ምውዳቑ ይዝከር። ምውዳቕ እዚ ተጻዋታይ ኣብቲ እዋን ንኣፍቀርቲ ኵዕሶ እግሪ ከምዝሰንበደ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ብዝተገብረሉ ልዑል ሕክምናዊ ሓገዝ ካብ ሞት ድሒኑ እዩ። ኣብ ኣፍልቡ ከኣ፡ ንዘይንቡር ህርመት ልቢ እትቈጻጸር ብባትሪ እትሰርሕ ንእሽቶይ መሳርሒ (ኣይ.ሲ.ዲ) ተተኺላትሉ ቀስ ብቐስ ናብ ንቡር ጥዕናኡ ምምላሱ ኣብ እዋኑ ተገሊጹ ነይሩ። እዚ ደንማርካዊ በሊሕ ኣከፋፋሊ፡ ድሕሪ’ቲ ናብ ንቡር ጥዕናኡ ምምላሱ፡ ብመገዲ ወኪሉ ኣቢሉ ንክለቡ ኢንተር ሚላን ክጻወተላ ብቑዕ ምህላዉ እኳ እንተሓበረ፡ ኢንተር ግና፡ ኣሉታዊ ምላሽ እያ ሂባቶ። ምኽንያቱ፡ ሕግታት ፈደረሽን ኵዕሶ እግሪ ኢጣልያ፡ ‘ዝኾነ ተጻዋታይ፡ እዛ ኣይ.ሲ.ዲ እትበሃል ብባትሪ እትሰርሕ መሳርሒ ተተኺላቶ እንከላ ክጻወት

ፎደን፡ ጽኑዕ መንደቕ ምክልኻል ኣትለቲኮ ዝበሰዐ ተጻዋታይ እንግሊዛዊ ኣከፋፋሊ ማን ሲቲ - ፊል ፎደን፡ ሰሉስ ምሸት ጋንታኡ ኣብ ልዕሊ ኣትለቲኮ ማድሪድ ንዘቚጸረታ እንኮ ሸቶ ናይቲ ጸወታ፡ ተቐይሩ ኣትዩ ስለዝሃንደሳ ‘ጽኑዕ መንደቕ ምክልኻል ኣትለቲኮ ዝበሰዐ ተጻዋታይ’ ተባሂሉ ተወዲሱ።

ይእመነሉ። ኣትለቲኮ፡ በዚ ዓይነት ቅዲ ጸወታ፡ ንሰለስተ ርብዒ እቲ ጸወታ (ክሳብ 70 ደቒቕ)፡ ንሓያላት ተጻወትቲ ሲቲ - ደቡሩነን በርናንዶ ሲልቫን ዕድላት ከይፈጥሩ ዝኾነ ቦታን ግዜን ከይሃበት ‘ውጽኢታዊት’ ነይራ።

ብቕዓት እንተቐጺሉ፡ ናይ ኩሉ ግዜ ዝበለጸ እንግሊዛዊ ተጻዋታይ ክኸውን እዩ” ክብል ኣሚቱ። ኣሰልጣኒኡ ጓርድዮላ፡ “ጸወታ ናይ ምቕያር ፍሉይ ዓቕሚ ኣለዎ” ክብል ወዲስዎ። ዝመጽእ 28 ግንቦት 22 ዓመት ዝመልእ

ማን ሲቲ፡ ኣብዛ ናይ ቀዳማይ እግሪ ናይ ርብዒ ፍጻመ ጸወታ፡ ሽሕ’ኳ ንጸወታ ምሉእ ብምሉእ እንተዓብለለቶ፡ ሸቶ ክትረክብ ግና ተጸጊማ እያ። ብፍላይ፡ ኣብ ቀዳሞት 15 ደቓይቕ ን92 ሚእታዊት ሚዛን ጸወታ ክትቈጻጸር ዝኸኣለት እዛ ማንቸስተራዊት ክለብ፡ ነቲ ኣብ ኤውሮጳ ዝተረረ ዕርዲ ምክልኻል ምዃኑ ዝግለጽ ዳሕረዋይ መስመር ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ክትበስዖ ኣይከኣለትን። ዲየጎ ሲሞነ፡ ኣብዛ ጸወታ ሓድሽ ቅዲ ማለት ‘ጸረ ኵዕሶ እግሪ’ ዝበሃል ዓይነት ስልቲ ሒዙ ምምጻኡ ይግለጽ። እዚ ስልቲ፡ ክንዮ ኵዕሶ ምቕባል ዝሓልፍ ተራ ዘይብሉ፡ ኣካላዊ ጐነጽ እናሓወስካ ልዕልቲ ሸቶ ከተመዝግብ እትጻወቶ፡ ሸቶ ንኸይምዝገበካ ምጽዋት ማለት እዩ። በዚ ኸኣ፡ ኣጥቃዕቲ እዛ ጋንታ - ኣንቶን ግሬዝማንን ጂዮ ፈሊክስን፡ ዝበዝሐ ግዜ ኣብ ሳጹን ምክልኻል ጋንታኦም (እቲ ስልቲ ዝኾነ ተጻዋታይ ድሕሪ ኵዕሶ ከይተረፈ 5-5-0 ይቕየር ነይሩ) ከሕልፍዎ ተራእዮም። ዋላ’ውን፡ ገለ ተጻወትቲ ብመልሰ መጥቃዕቲ ኵዕሶ ሒዞም ሓንሳብ ምስ ዝወጽኡ፡ ዝሕግዞም ኣይርከብን። እዚ ስልቲ ኣዝዩ ኣሰልቻዊ’ኳ እንተኾነ፡ ውጽኢታዊ ምዃኑ ግና

ይዅን እምበር፡ ወዲ 21 ዓመት - ፎደን፡ ናብ ሜዳ ኣብ መበል 68 ደቒቕ ተቐይሩ ኣትዩ ኣብ ውሽጢ 80 ካልኢታት፡ ናይቲ ጸወታ ዝበለጸትን ንክለቡ ኣብ ካልኣይ እግሪ ላዕለዋይ ኢድ እተትሕዛን ዕድል ሃንደሰ። ፎደን፡ ነታ ኣብ ቀዳማይ ምትንካፍ ዝረኸባ ኵዕሶ፡ ብማእከል እግሪ ተኸላኻሊ ኣትለቲኮ - ረኒልዶ ብምሕላፍ ንደቡሩነ ኣቐበሎ፡ እቲ በልጁማዊ ከኣ፡ ኣብ ሰኪዐት ኣዕረፋ። እዛ ሸቶ፡ ፎደንን ደቡሩነን ተቐባቢሎም ካብ ዘመዝገቡወን ሸቶታት፡ ሓሙሸይቲ ምዃና እውን ትግለጽ። ብዘይካ’ዚ፡ ሻምፕዮን ላ’ሊጋ ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ልዕሊ እተን ቀዳሞት ሰለስተ ርብዒ ናይ ጸወታ ግዜ፡ ኣብዘን ዳሕረዎት 20 ደቓይቕ ልዕሊ ዝኾነ ተጻዋታይ ብፎደን ክትሽገር እያ ተራእያ። ሓደ ካብ ትስፉዋት ተጻወትቲ ምዃኑ ዝግለጽ - ፎደን፡ ምስዛ ትማሊ ዝኸሸና ኵዕሶ፡ 11 ግዜ ንደቂ ጋንታኡ ንሸቶ ዝኾና ኰዓሳሱ ቀሪቡሎም። ድሕሪ’ዛ ጸወታ ከኣ፡ ዝተፈላለዩ ወገናት ተራኡ ከድንቑ ተሰሚዖም ኣለዉ። ሪዮ ፈርዲናንድ፡ “99 ሚእታዊት ተቐይሮም ዝኣትዉ ተጻወትቲ ዝዀነ ኣበርክቶ ኣይገብሩን እዮም። ፎደን ግና፡ ኣብ ውሽጢ 80 ካልኢታት ንጸወታ ባዕሉ ወሲንዎ” ኢሉ። ብተወሳኺ፡ ፈርዲናንድ፡ ፎደን ኣብዛ ጸወታ ብዘርኣዮ ሰሓቢ ምንቅስቓስ፡ ማን ሲቲ፡ ዝመጽእ ሰንበት ኣንጻር ሊቨርፑል ኣብ እትገበሮ ወሳኒ ናይ ፕሪመር ሊግ ጸወታ፡ ካብ ፈለማ ክስለፍ ኣለዎ ኢሉ። ናይ ቅድም ተኸላኻሊ እዛ ጋንታ ሌስኮት ብወገኑ፡ “ፎደን፡ በዚ ሒዝዎ ዘሎ

- ፎደን፡ ዛጊት ብማልያ ማን ሲቲ 159 ግጥማት ከሰላስል እንከሎ፡ 42 ሸቶታት ከኣ ኣበርኪቱላ ኣሎ። ንሃገራዊት ጋንታኡ እንግሊዝ 15 ግጥማት ተጻዊቱላ ዘሎ ፎደን፡ ዛጊት ሰለስተ ናይ ፕሪመር ሊግ ዝርከብዎ 10 ዋናጩ ዓትዒቱ ኣሎ።

መደብ ጸወታ ኣርፒ ሌብዚግ - ኣታላንታ 7፡45 ስፖርቲንግ ብራጋ - ሬንጀርስ 10፡00 ኢንትራክፍራንክፈርት- ባርሴሎና 10፡00 ዌስትሃም - ሊዮን 10፡00

ዘፍቅድ ብዘይምኻኑ። በዚ ኸኣ፡ ኢንተርን ኤሪክሰንን ተፈላለዩ። ከም ውጽኢቱ፡ እዚ ወዲ 30 ዓመት ተጻዋታይ፡ ካብቲ እዋን ጀሚሩ ንኣስታት ፍርቂ ዓመት ኣብ ናይ ውልቁ ልምምድ ክጽመድ እዩ ተቐሲቡ። ኣብ 31 ጥሪ 2022 ግና፡ እንግሊዛዊት ክለብ ብሬንትፎርድ፡ ክሳብ ምዝዛም እዛ ዓመት - ማለት ናይ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ውዕል ኣፈረመቶ። ነዛ ክለብ ዛጊት ኣብ ኣርባዕተ ግጥማት ፕሪመር ሊግ ወኪሉዋ ዘሎ - ኤሪክሰን፡ ኣብዚ እዋን ብዘርእዮ ዘሎ ብቕዓት እዩ እምበኣር፡ ዳግማይ ዓይኒ ዓበይቲ ክለባት ክስሕብ ክኢሉ ዘሎ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ኣህጉራዊ ግጥማት ንሃገሩ ወኪሉ ኣብ ልዕሊ ሆላንድን ሰርብያን ሰኪዐት ክደፍር ብምኽኣሉ፡ ነቶም ብሰንኪ ናይ ልቢ ጸገም ብዘይወግዒ ተፈልዩዎም ዝነበሩ ደገፍቲ ሃገሩ ጸባ ኣስትዩ ኣሎ። ብፍላይ እኳ፡ ዝሓለፈ ቀዳም ክለቡ ንቸልሲ ኣብ ገዛእ

ሜዳኣ ካብ ድሕሪት ተበጊሳ 4ብ1 ስዕረት ከተጐልብባ እንከላ፡ ሓንቲ ሸቶ ብምቚጻር (ኣብ ተኸታተልቲ ሰለስተ ዝተፈላለዩ ግጥማት ሸቶ ኣመዝጊቡ ማለት እዩ)፡ ምስ ዓቕሙ ከምዘሎ የርኢ ምህላዉ ተንተንቲ ይገልጹ። ከም ውጽኢቱ፡ ማንቸስተር ዩናይትድን ቸልሲን ንምዕባለታቱ ብቐረባ ይከታተላ ምህላወን ይግለጽ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ኢንተር ሚላን ኣሰልጣኒኡ ዝነበረ - ኮንተ፡ ናብ ቶተንሃም ከምጽኦ ድልየቱ ገሊጹ ከምዘሎ ደይሊ መይል ትሕብር። ይዅን እምበር፡ ዓላሚ ብሬንትፎርድ - ቶማስ ፍራንክ፡ “ኤሪክሰን፡ ብማልያና ይጻወት ብምህላዉ ዘሐጕስ እዩ። ዝመጽእ ዓመት ምሳና ክቕጽል ዘለኒ ድልየት ከኣ ምስጢር ኣይኮነን” ክብል ብምዝራቡ፡ መጻኢ እዚ ‘ካብ ኣፍ ሞት’ ዝተመልሰ ተጻዋታይ መልሲ ክረክብ፡ ክሳብ ምምዛም እዛ ወቕቲ ምጽባይ ከምዘድሊ ኣአንፊቱ።

መቚሽሽ ዲያጎ ኣርማንዶ ማራዶና፡ ኣብ ዋንጫ ዓለም 1986 ኣብ ጸወታ ኣንጻር እንግሊዝ – ‘ኢደ ፈጣሪ’ ዝተጸወዐት ሸቶ ከቚጸር እንከሎ ለቢስዋ ዝነበረት ማልያ፡ ናብ ጨረታ ወሪዳ ኣርባዕተ ሚልዮን ፓውንድ (5.2 ሚልዮን ዶላር) ከተውጽእ ከምእትኽእል ነቲ ጨረታ ኣዳልዮም ዘለዉ ወገናት ኣአንፊቶም። እዛ ታሪኻዊት ማልያ፡ ንዝሓለፈ ክልተ ዕቚድ ኣብቲ ‘ሃገራዊ ቤት መዘክር ኵዕሶ እግሪ’ ዝጽዋዕ ኣብ ከተማ ማንቸስተር እንግሊዝ ዝርከብ ቤት መዘክር እያ ተዓቂባ ዘላ። ዝመጽእ 20 ሚያዝያ ከኣ፡ ብቐጥታዊ መስመር ኢንተርነት ን ጨ ረ ታ ክትወርድ ተመዲባ ኣላ። ማራዶና፡ ኣብቲ 2ብ1 ዝተዓወቱሉ ጸወታ፡ ንኽልቲአን ሸቶታት ምቚጻሩ ይፍለጥ። እዚ ድንቂ ተጻዋታይ፡ ነታ ‘ኢደ

ፈጣሪ’ እትጽዋዕ ዘላ ቀዳመቲ ሸቶ ብሓገዝ ኢዱ ከመዝግባ እንከሎ፡ ነታ ካልአይቲ ድማ፡ ንሓሙሽተ ተጻወትቲን ሓላዊ ልዳት እንግሊዝ - ፔተር ሺልቶን ኣታሊሉ ዘቚጸራ እያ። እዛ ሸቶ፡ ብመሰረት’ቲ ኣብ 2002 ፊፋ ዝገበሮ ድምጺ፡ ‘ሸቶ ናይዚ ዘመን’ ተባሂላ ተጸዊዓ እያ። ሓደ ካብ ናይ ኩሉ ግዜ ዝበለጹ ተጻወትቲ ኵዕሶ እግሪ ዓለም ምዃኑ ዝእመነሉ - ዲያጎ ኣርማንዶ ማራዶና፡ ኣብ 25 ሕዳር 2020 ብሰንኪ ናይ ልቢ ጸገም ካብዛ ታሪኽ ዝሰነደላ ዓለም ምፍላዩ ይዝከር።

ተወሳኺ * ኣጥቃዓይ ኢጣልያዊት ክለብ ሮማ - ታሚ ኣብራሃም፡ ነቲ ወግሐ ጸብሐ ብቕዓቱ ዝንኪ ዘሎ ተጻዋታይ ኤቨርተን - ደሊ ዓሊ፡ ኣሰሩ ስዒቡ ናብ ሰሪ’ኣ ብምምጻእ ዳግማይ ብቕዓቱ ከበራብር ምዒዱ። ዓሊ፡ ኣብ ቶተንሃም ከምቲ ዝድለ ብዘይ ምድምዑ፡ ናብ ኤቨርተን ዝሓለፈ ጥሪ እኳ እንተተሰጋገረ፡ ሕጂ’ውን ኣይግድን። ንእምነት ናይቲ ዝዓደጎ ኣሰልጣኒ - ፍራንክ ላምፓርድ፡ ከምዘየተግበረ ተንተንቲ ምስ ነቐፌታኡ ይገልጽዎ። በዚ ከኣ እዩታሚ ኣብራሃም፡ ደሊ ዓሊ ዝርከብዎም ኣብ ፕሪመር ሊግ ትሑት ዓቕሚ ዘርእዩ ዘለዉ ተጻወትቲ፡ ከይፈረሙ ካብቲ ሊግ ብምውጻእ፡ ኣብ ካልእ ሊግ ብቕዓቶም ከበራብሩ ዝተዛረበ። ኣብራሃም፡ ኣብ ቸልሲ ቦታ ከምዘይብሉ ምስ ፈለጠ፡ ዝሓለፈ ክረምቲ ብሞሪኖ ተዓዲጉ ማልያ ሮማ ምውዳዩ ይፍለጥ። እዚ ወዲ 24 ዓመት እንግሊዛዊ፡ ካብ 30 ግጥማት ሰሪ’ኣ 15 ሸቶታት ብምቚጻር ኣብ ዝበለጸ ቊመና ምህላዉ ይትንተን። * ተንታኒ ኵዕሶ እግሪ ዝኾነ - ጋሪ ሊንከር፡ ነቲ ሊቨርፑል ኣብ ልዕሊ በነፊካ 3ብ1 ኣብ ዝተዓወተትሉ ሸቶ ዘቚጸረ - ልዊስ ዲያዝ፡ ክውድስ ተሰሚዑ። እዚ እንግሊዛዊ ተንታኒ፡ ነታ ልዊስ ዘመዝገባ ሸቶ “ድንቂ ሸቶ” ክብላ እንከሎ፡ ንመስርሕ ምስግጋሩ ከኣ፡ “ብሉጽ መስርሕ” ኢልዎ። ኣብ ወርሒ ጥሪ ካብ ፖርቶ ናብ ሊቨርፑል ዝተጸምበረ - ዲያዝ፡ ብቕልጡፍ ምስ ስልቲ ክሎፕ ተወሃሂዱ ምህላዉ ይትንተን። እዚ ተጻዋታይ፡ ኣብቲ ናይ ሰሉስ ምሸት ጸወታ፡ ነታ ማነ ዘመዝገባ ሸቶ ክህንድሳ እንከሎ፡ ነታ ሳልሳይቲ ሸቶ ከኣ ባዕሉ ብምቚጻር ‘ብሉጽ ናይዛ ጸወታ’ ተባሂሉ ተጸዊዑ። በዚ ከኣ፡ ኣንጻር እታ ኣብ ፖርቶ እንከሎ ቀንዲ መቐናቕንቶም ዝነበረት በነፊካ ካብ ዘካየዶም ሸሞንተ ግጥማት፡ ክልተ ሸቶታት በጺሑ ይርከብ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ዓላሚ እዛ ጋንታ - የርገን ክሎፕ፡ በዚ ናይ ትማሊ ዓወት ተሓጊዙ ኣብ ታሪኽ እዛ ጋንታ ሓድሽ ክብረ ወሰን ሰኒዱ ኣሎ። ክሎፕ፡ ካብ ሜዳኡ ወጻኢ ካብ ዘካየዶም ሸሞንተ ተኸታተልቲ ግጥማት ሻምፕዮንስ ሊግ ዓወት ብምምዝጋቡ፡ እዛ ጋንታ ኣብ 1892 ካብ እትምስረት እቲ ዝነውሐ ጕዕዞ ዓወት ብምስትምቓሩ እዩ። * ወኪል ራፊና (ናይ ክንፊ ኣጥቃዓይ ሊድስ) ዝኾነ ዴኮ፡ ትማሊ ንጉዳይ ባርሴሎናን እዚ ብራዚላዊ ተጻዋታይን መዕለቢ ክገብር ናብዛ እስጳኛዊት ክለብ ምእታዉ ተሓቢሩ። ባርሳ፡ ነዚ ወዲ 25 ዓመት ተጻወታይ ናይ ሓሙሽተ ዓመታት ውዕል ከተፈርሞ ከምእትደሊ ናይ ቀረባ ወገናት የረድኡ። እንተዀነ፡ እዚ ኣብ መጻኢ - ኦስማን ደምበል እዩ ዝምርኰስ። ደምበለ፡ ነዚ ሎሚ ዓመት ዝውድእ ውዕሉ እንተ ደኣ ኣናዊሕዎ፡ ባርሳ፡ ኣብዚ ውዕል ዘለዋ ተገዳስነት ባይታ ክዘብጥ ከምዝኽእል ይግመት። ራፊና፡ ኣብ ክራማት 2020 ማልያ ሊድስ ካብ ዝለብስ ንደሓር ሓደ ካብ ዝበለጹ ተጻወትቲ ፕሪመር ሊግ ምዃኑ ኣመስኪሩ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

7 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.188

ዜና ወጻኢ ተስፋኣለም የማነ

ኣመሪካ፡ ኣብ መፋርቕ ናይ ዝሓለፈ ወርሒ መጋቢት፡ ካብ ፍጥነት ድምጺ ብሓሙሽተ ዕጽፊ ዝቕልጥፍ ፍጥነት ዘለዎ ሚሳይል ከምዝፈተነት ተሓቢሩ። ኣመሪካ፡ ነቲ ፈተነ ንክልተ ሰሙን ብምስጢር ዝዓቀበትሉ ምኽንያት፡ ምስ ሩስያ ዝኸፍአ መዘዝ ከየምጽኣላ ብምስጋእ ምዃኑ ተገሊጹ። ብመሰረት ሓደ በዓል ስልጣን ምክልኻል ኣመሪካ፡ እታ ሃገር ነቲ ኣዝዩ ዝተራቐቐ ሚሳይል (ሃይፐርሶኒክ)፡ ካብ

ኣመሪካ ብምስጢር ቅልጡፍ ሚሳይል ፈቲና

ኣመሪካ ፈቲናቶ ዘላ ሚሳይል፡ ሎክሂድ ማርቲን ኣብ ዝተባህለ ኩባንያ መፍረ ኣጽዋር ዝማዕበለ ኰይኑ፡ በታ ሃገር ካብ ዝተኻየደ ካልኣይ ዕዉት ፈተነ ሃይፐርሶኒክ ሚሳይል ኰይኑ ከምዘሎ ይንገር። እቲ ሚሳይል፡ ኣስታት 20 ኪሎ ሜትር በሪኹ ንልዕሊ 460 ኪሎ ሜትር ተጓዒዙ ዒላማኡ ከምዝወቕዐ፡ ካብ ሚኒስትሪ ምክልኻል እታ ሃገር ዝወጽአ ሓበሬታ ኣረዲኡ።

B-52 ዝዓይነታ ነፋሪት ውግእ እያ ኣብ ምዕራባዊ ገማግማ ፈቲናቶ። እቲ ፈተነ፡ ፕረዚደንት ኣመሪካ ጆ ባይደን ናብ ኤውሮጳ ንኽገይሽ ኣብ ዝቀራረበሉ ዝነበረ ህሞት፡ ከምኡ ድማ ሓይልታት ሩስያ ልዕሊ ፍጥነት ዝጐዓዝ ‘ኪንዝሃል’ ዝተሰምየ ሚሳይል ኣብ ዩክረይን ድሕሪ ምትኳሶም ምዃኑ እቲ ኣመሪካዊ በዓል ስልጣን ሓቢሩ።

ፕረዚደንት-ነበር ቡርኪናፋሶ ንሕልፈት ክእሰር ተፈሪዱ ኣብ ስደት ዝርከብ ፕረዚደንት ቡርኪናፋሶ ዝነበረ ብለይዝ ኮምፓዎረ፡ ኣብ ልዕሊኡ ብዝተመሰረተሉ ክሲታት ገበነኛ ኰይኑ ብምርካቡ ንሕልፈት ክእሰር ከምዝተበየነ ተሓቢሩ። ኣብ ከተማ ኦጋዶጉ ዝመደበሩ ቤት-ፍርዲ’ታ ሃገር፡ ኮምፓዎረ ኣብ ቅትለት ናይቲ ህቡብ ወተሃደራዊ መራሒ ቡርኪናፋሶ ዝነበረ ቶማስ ሳንካራ ኢድ ከምዘለዎ ብመርትዖታት ድሕሪ ምርግጋጹ’ዩ ንሕልፈት ክእሰር ብይን ሂቡ ዘሎ። እቲ ብዝተፈላለየ ምኽንያት ንነዊሕ ዓመታት ተቛሪጹ ዝጸንሐ መስርሕ ፍርዲ፡ ቅድሚ ሽዱሽተ ወርሒ’ዩ ጀሚሩ። ወተሃደራውያን ኣኽበርቲ ሕጊ’ታ ሃገር፡ ብለይዝ ኮምፓዎረ ኣብ

ቅትለት ቶማስ ሳንካራ መሪሕ ተራ ከምዝነበሮ ብምኽሳስ፡ እቲ ቤት-ፍርዲ ብናይ 30 ዓመት ማእሰርቲ ክቐጽዖ ምሕጽንታ ከቕርቡ’ዮም ጸኒሖም። እንተዀነ፡ እቲ ፕረዚደንት ነበር ኣብ ኣይቮሪኮስት ተዓቚቡ ብምህላዉን ኣይቮሪኮስት ድማ ኣሕሊፋ ከተረክቦ ፍቓደኛ ከምዘይኰነት ብምግላጻን፡ እቲ ኣብ ልዕሊኡ ተበይኑ ዘሎ ከቢድ መቕጻዕቲ ብዙሕ ትርጉም ዘለዎ

ከምዘይኰነ’ዮም ተዓዘብቲ ዘመልክቱ። ንቡርኪናፋሶ ንነዊሕ ዓመታት ዝመርሐ ብለይዝ ኮምፓዎረ፡ ነቲ ኣብ ልዕሊኡ ዝተመስረተ ክሲ ብተደጋጋሚ ክነጽጎ ከምዝጸንሐ ይዝከር። ናይ ቀረባ መሳርሕቲ ብለይዝ ኮምፓዎረ ምንባሩ ዝንገረሉ ቶማሳ ሳንካራ፡ ኣብ 1987 ኣኼባ እናካየደ እንከሎ ካብ ሓይልታት ጸጥታ’ታ ሃገር ብዝተፈነወሉ መጥቃዕቲ ምስ ብዙሓት መሳርሕቱ ከምዝተቐትለ ጸብጻባት የመልክቱ።

ተወሳኺ

ኣብ ደ/ሪ/ኮንጎ ሓድሽ ግጭት ተላዒሉ ትማሊ ረቡዕ ኣብ ምብራቓዊ ክፋል ደ.ሪ.ኮንጎ ድሕሪ ዝተኸስተ ሓድሽ ግጭት፡ ኣሽሓት ነበርቲ ናይቲ ከባቢ ህይወቶም ንምድሓን ናብ ጐረባብቲ ሃገራት ይሃድሙ ከምዘለዉ ተገሊጹ። እዚ ዝግለጽ ዘሎ፡ ኣብቲ ከባቢ ኣንጻር ሓይልታት መንግስቲ ክዋግኡ ዝቐነዩ ብ‘ኤም-23’ ዝፍለጡ ዕጡቓት ተቓወምቲ’ታ ሃገር፡ ምስ መንግስቲ ዝርርብ ሰላም ንምክያድ ካብ ዘለዎም ድሌት ተበጊሶም በይናኣዊ ምቁራጽ ተዅሲ ድሕሪ ምእዋጆም ድሕሪ ሒደት

ኣብ ሶማል ዝንቀሳቐስ ዕጡቕ ሽበራዊ ጉጅለ ኣልሸባብ፡ ንፖለቲካውያን መራሕቲ ሶማል (ፕረዚደንትን ቀዳማይ ሚኒስተርን) ክቕንጽል ወጢኑ ከምዘሎ ብትካል ስለያ’ታ ሃገር ንዝተዋህበ ሓበሬታ ኣሉታዊ ምላሽ ሂቡሉ። ላዕለዋይ ኣዛዚ ኣልሸባብ ብመገዲ ሓንቲ ደጋፊቱ ዝዀነት መርበብ ሓበሬታ’ታ ሃገር ኣቢሉ ኣብ ዝሃቦ ምላሽ፡ ወኪል ሃገራዊ ድሕነትን ስለያን ሶማል ከምዚ ዝበለ ሓበሬታ ምሃቡ ዘስሕቕ ምዃኑ ገሊጹ። ንሱ

መዓልታት እዩ። ተዅሲ ሃዲኡ ምስ ቀነየ ናብ ቦታኦም ዝተመልሱ ኣስታት 6 ሽሕ ነበርቲ ናይቲ ከባቢ ድማ፡ ብምኽያት’ዚ ሓድሽ ግጭት እንደገና ዶብ ሰጊሮም ናብ ኡጋንዳ ከምዝሃደሙ ይሕበር ኣሎ። ቢቢሲ ንምንጪታት’ታ ሃገር ብምጥቃስ ትማሊ ኣብ ዝዘርግሖ ዜና፡ እቲ ግጭት፡ ሓይልታት መንግስቲ ኣብ ትሕቲ’ቶም ዕጡቓት ንዝርከባ ሓያለ ቁሸታት ንምቁጽጻር ድሕሪ ዘበገሱዎ መጥቃዕቲ’ዩ ተላዒሉ። ዋላ’ኳ መራሕቲ ሃገራት ናይቲ ዞባ፡ ኵሎም ሓይልታት’ታ ሃገር ናብ መኣዲ ዘተ ክመጽኡ ዘኽእል ባይታ ንምጥጣሕ ዝዓለመ ኣኼባ ኣብዚ ሰሙን’ዚ ከካይዱ ትጽቢት እንተሎ፡ እቲ ገና ይቕጽል ምህላዉ ዝግለጽ ዘሎ ብከቢድ ብረት

ዝተሰነየ ግጭት፡ ነቲ ናይ ሰላም ተስፋታት ከየጸልምቶ ተሰጊኡ ከምዘሎ’ዩ ዝሕበር። ዕጡቓት ‘ኤም-23’፡ ቅድሚ 10 ዓመት ኣቢሉ ይኸውን ምስ መንግስቲ ስምምዕ ሰላም ከቲሞም ከም ዝነበሩ ዝጠቐሱ ጸብጻባት ዜና፡ ሕጂ’ውን እቶም ዕጡቓት እቲ ናይ ሽዑ ስምምዕ ክኽበረሎም ከምዝደልዩ ይገልጹ። ገለ ካብ’ቶም ሽዑ፡ ክልተኦም ወገናት ኣብቲ ውዕል ሰላም ዝተሰማምዑሎም ነጥቢታት፡ ዕጡቓት ኤም-23 ፖለቲካዊ ሰልፊ መስሪቶም ቃልሶም ብሰላማዊ መገዲ ክቕጽሉ፡ መንግስቲ ኣብ ልዕሊ ዓሌት ቱትሲ ናይታ ሃገር ዝገብሮ ኣድልዎ ደው ከብሎ፡ ከምኡ ድማ ብሰንኪ’ቲ ኲናት ናብ ጐረባብቲ ሃገራት ዝተሰደዱ ነበርቲ ናይቲ ዞባ ናብ መረበቶም ክምለሱ ዝብል ከምዝርከቦ፡ እቶም ጸብጻባት ወሲኾም የመልክቱ። ጐረባብቲ ደ.ሪ.ኮ ዝዀና ሩዋንዳን ኡጋንዳን፡ ብምኽንያት ደገፍ ነቲ ዕጡቕ ጉጅለ ንሓድሕደን ክወቓቐሳ ከም ዝጸንሓ ይዝከር።

ኣብ ታንዛንያ፡ ሓደ ስነ-ጥበባዊ ኣብ ከባቢኡ ብዝረኸቦ ነገራት ተጠቒሙ፡ ብኤለክትሪክ እትሰርሕ ማኪና ከምዝሰንዐ ተሓቢሩ። እቲ መስዑድ ኪፓንያ ዝተባህለ ኣብ ዓውዲ ካርቱን ዝነጥፍ ታንዛንያዊ፡ ነታ ካብ ብከላ ናጻ ዝኾነት ማኪና ክሰርሓ ካብ ዝሓስብ 9 ዓመት ከምዘቚጸረን ሕጂ ግን ምሉእ ብምሉእ ነቲ ዕዮ ዛዚሙ ናብ ዕዳጋ ኣውሪዱዋ ከምዘሎን ብወግዒ ገሊጹ። ነታ ባዕሉ ዝሰንዓ ማኪና ‘ካይፒ ሞቶር’ ክብል ሰምዩዋ ምህላዉ ድማ ኣገንዚቡ። እታ ኤለክትሪካዊት ማኪና ናይ ገዛእ ርእሳ መላኢ ጸዓት (ቻርቸር)

ከምዘለዋን፡ ንሽዱሽተ ሰዓታት ዝኣክል ጸዓት ኤለክትሪክ ብዝመልአት ብምጡን ፍጥነት ካብ 50 ክሳብ 60 ኪሎሜተር ከምእትጐዓዝን እዩ እቲ ታንዛንያዊ ካርቱኒስት ዘረድእ። እታ ማኪና ብብዝሒ ኣብ ፋብሪካ ክትፈሪ ድሌት ከምዘለዎ እውን ገሊጹ። ሚኒስትሪ መጐዓዝያ ታንዛንያ፡ ነታ ሓዳስ ፍርያት ኣብ ጎደናታት’ታ ሃገር ክትንቀሳቐስ ፍቓድ ክህባ መስዑድ ኪፓንያ ይትስፎ። እቲ ስነ-ጥበበኛ፡ ብሕጽረት ምወላን ምትብባዕን ካብ ምህዞታቱ ተሰናኺሉ ከምዝጸንሐ ብምጥቃስ፡ ኣብ ቀጻሊ ምትብባዕ ክግበረሉ ይምሕጸን።

ኣልሸባብ፡ “መራሕቲ ሶማል ክቕንጽል መደብ የብለይን” ኢሉ ወሲኹ፡ እቲ ሃገራዊ ወኪል ድሕነትን ስለያን፡ ንወተሃደራዊ ውጥናት ይዅን ስርሒታት ኣልሸባብ ኣቐዲሙ ክፈልጥ ዓቕሚ ከምዘይብሉ’ውን ኣመልኪቱ። ወኪል ሃገራዊ ድሕነትን ስለያን ሶማል፡ ኣብ መንጎ’ቶም ክልተ ፖለቲካውያን መራሕቲ’ታ ሃገር ከቢድ ናይ ስልጣን ምፍሕፋሕ ተፈጢሩ ኣብ ዘለወሉ እዋን’ዩ ኣብ ልዕሊኦም ናይ ቅንጸላ መጥቃዕቲ ክካየድ ብኣልሸባብ ይሕሰበሎም ከምዘሎ ኣጠንቂቑ።

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ቤት መሸጣ መድሃኒት መረብ

7/4/2022

ተንተንቲ ቀርኒ ኣፍሪቃ ከም ዝገልጹዎ፡ እቲ ምስ ኣልቃዒዳ ምትእስሳር ከምዘለዎ ዝንገረሉ ጥሩፍ ጉጅለ፡ ኣብዚ እዋን ነታ ብሰንኪ ግዳማዊ ምትእትታው ተረሚሳ ኣብ ተኣፋፊ ኵነታት እትርከብ ሶማል ዝዓበየ ጸጥታዊ ስግኣት ኰይኑ’ዩ ዝርከብ። ኣብታ ሃገር ዘካይዶ ሽበራዊ መጥቃዕትታት ድማ ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናኣሐየሎ ይመጽእ ኣሎ። ጎደና ጎደና ዓይገት ቁ.ገዛ 17፡ ከባቢ ሲነማ ሓማሴን

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ቁ.ስልኪ 123690

መበል 31 ዓመት ቁ.189

ዓርቢ 8 ሚያዝያ 2022

ገጽ 2 ጽልዋ ሽጋራ ኣብ ሰብነትና

ገጽ 3

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ሕድገትን ዓይነታቱን

ኣመጻጽኣ ናይ’ታ ካቦት

በንዘማ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ምንቅስቓስ መንእሰያት ህግደፍ ኣብ ጁባን ከባቢኣን - ደቡብ ሱዳን፡ “ክተት ከም መድረኻዊ ግድነት” ኣብ ትሕቲ ዝብል ቴማ፡ ብ3 ሚያዝያ ሳልሳይ ጉባኤ ኣቃኒዑ። ኣብ’ቲ ኣስታት 200 ኣባላት ዝተሳተፍዎ ጉባኤ፡ ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ሪፓብሊክ ደቡብ ሱዳን ኣቶ ዮውሃንስ ተኽለሚካኤል፡ እቲ ካብ ዝምስረት 7 ዓመታት ዝገበረ ምንቅስቓስ መንእሰያት ህግደፍ ኣብ ጁባን ከባቢኣን፡ ክሳብ ሕጂ ጽቡቕ ስራሕ ከሰላስል ምጽንሑ ብምምልካት፡ ንኩሎም ኣብ ደቡብ ሱዳን ዝርከቡ ኤርትራውያን መንእሰያት ኣብ ምንቃሕን ምውዳብን ዝያዳ ክጽዕት ኣዘኻኺሩ። ምክትል ኣቦ-መንበር ናይ’ቲ ምንቅስቓስ መንእሰይ ተኽለኣብ በረኸትኣብ ጸብጻብ ስራሓት ከቕርብ እንከሎ፣ ማሕበረ-ኮምን ሃማደኤን ናይ ደገፍ ቃል ኣስሚዖም። ተጋባእቲ ኣብ ዝቐረበ ጸብጻብ ድሕሪ ምዝታይ፡ ሓዳስ ኣካያዲት ኣካል መሪጾምን ውሳኔታትን ለበዋታትን ኣሕሊፎምን። ብኻልእ ወገን፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ኡጋንዳ፡ “ኤርትራዊ ሃገራዊ መንነት” ብዝብል ኣርእስቲ፡ ብ2 ሚያዝያ ህዝባዊ ሰሚናር

ምንቅስቓስ መንእሰያት ህግደፍ ኣብ ጁባን ከባቢኣን፡ ጉባኤ ኣቃኒዑ

- ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ኡጋንዳ፡ ህዝባዊ ሰሚናር ወዲቡ

ወዲቡ። ኣብ’ቲ ብምሁር ፖለቲካዊ ስነ-ፍልጠት መንእሰይ ኣልኣሚን ሓምድ ኣብ ካምፓላ ዝተኻየደ ሰሚናር፡ ንታሪኽን ኣመዓባብላን ኤርትራዊ መንነት ብዝምልከት፡ ኣብ መጽናዕቲ

ዝተመርኰሰ ሰፊሕ መብርሂ ቀሪቡ። መንእሰይ ኣልኣሚን፡ ኤርትራዊ ሃገራዊ መንነት - ኣብ ጭቡጥ ህዝባዊ ቃልሲ ዝተሃንጸ ምዃኑ፣ ነዚ ድልዱል ሰረት ዘለዎ መንነት ንምድኻም ዝተኻየደ ፈተነታት፡

ኣብ ሆስፒታል ኦሮታ፡ ልዕሊ 2,500 ዜጋታት ዕዉት መብጣሕቲ ተገይሩሎም ኣብ ሃገራዊ መወከሲ ሆስፒታል ኦሮታ፡ ኣብ 2021 - ትሕቲ 14 ዓመት ዝዕድመኦም 300 ቈልዑ ንዝርከብዎም፡ ልዕሊ 2,500 ዜጋታት ዕዉት መብጣሕቲ ከምዝተገብረሎም ተገሊጹ። ኣብ’ቲ ሆስፒታል ሓላፊ ክፍሊ መብጣሕቲ ዶ/ር ዮሴፍ ተወልደ፡ ሓፈሻዊ መብጣሕቲ፡ ናይ ርእሲን መትኒን፡ ናይ ስርዓተ ሽንቲ፡ ናይ ኣፍንጫን እዝኒን ጐሮሮን፡ ናይ ስኒን መንጋጋን. . . ኣገልግሎት ከምዝወሃብ ኣረዲኡ። ካብ’ቶም ኣገልግሎት ዝረኸቡ፡ እቶም 37 ሚእታዊት ብህጹጽ ረድኤት - ናይ ምቑጻር መዓንጣ፡ ቤንቲችተ፡ ምስ ሕማም ሽኮርያ ዝተኣሳሰረ ረኽሲታትን ብሰንኪ ባህርያውን ናይ ተሽከርከርትን ሓደጋታት መብጣሕቲ

ኣባላት ሃማደኤ ጨንፈር ዞባ ዓንሰባ፡ ኣብ ንኡስ ዞባ ዒላበርዕድ ኣብ ዝርከብ ሕሩም ሕዛእቲ ኢራ-ታሕታይ ዝተኸላኦ ፈልሲታት ኣግራብ፡ ኣብ ምርጋእ መሬትን ስነ-ህይወታዊ ብዙሕነትን ጽቡቕ ውጽኢት የርኢ ኣሎ።

ሓበሬታ ትማሊ ኣብ መመርመሪ ማእከላት ዞባ ማእከል ብዝተገብረ ናይ ላቦራቶሪ መርመራታት፡ ሓንቲ ዜጋ ካብ ቁሸት ብኮሮና ቫይረስ ምልካፋ ተረጋጊጹ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,729 በጺሑ ኣሎ። 9,625 ካብ’ዚኦም ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ ሓንቲ ድማ ገና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚባ እትርከብ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 7 ሚያዝያ 2022

ዝተገብረሎም፣ እቶም 63 ሚእታዊት ድማ ብቘጸራ ኣገልግሎት ዝረኸቡ ምዃኖም፡ ዶ/ር ዮሴፍ ብተወሳኺ ኣብሪሁ። ዝበዝሑ ካብ’ቶም ብቘጸራ መብጣሕቲ ዝተገብሎም ሕሙማት፡ ናይ ሕማማት መዓናጡ፡ ናይ ከስዐ፡ ከረጺት ሓሞትን ስርዓተሽንትን ጸገማት ዝነበሮም ምዃኖም ዝሓበረ ዶ/ር ዮሴፍ፡ ኣሃዱ ኣፍንጫን እዝኒን ጐሮሮን ሓደ ርብዒ ናይ’ቲ ጠቕላላ ስራሕ ከምዘሰላሰለት ገሊጹ። ሃገራዊ ባንክ ደምን ማሕበር ወለንታውያን ለገስቲ ደምን፡ ጠለባት ደም ብዓይነትን መጠንን ንምምላእ ንዝገብርዎ ዘለዉ ውፉይ ኣበርክቶ ድማ ሞጒሱ።

ኤርትራዊ ፖለቲካዊ ልቦና ናብ ሃገራዊ ሓድነት ከምዘማእዘኖ፣ ናይ ከም’ዚ ዝበለ ቃልሲ ውጽኢት ዝኾነት ኤርትራ ድማ፡ ኣብ ሓድነት ህዝባ ሃገራዊ መንነት ከምዝሃነጸት ብሰፊሑ ገሊጹ።

ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ኡጋንዳ ኣቶ መሓመድ ስሌማን፡ ኤርትራውያን ነበርቲ ኡጋንዳ፡ ውዳቤታቶም ኣሐዪሎም መድረኻዊ ተልእኾ ንምፍጻም ብውህደት ክሰርሑ ኣዘኻኺሩ።

ኣብ ን/ዞባ ሞልቊ፡ መጠን ምሕላፍ ተመሃሮ ዕብየት ኣርእዩ ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ - ንኡስ ዞባ ሞልቊ፡ ምስ ናይ ዝሓለፈ ዓመት ብምንጽጻር፡ ቁጽሪ ተመሃሮ ብ16.6 ሚእታዊት፣ መጠን ምሕላፍ ድማ ብ18.8 ሚእታዊት ዕብየት ከምዘርኣየ ተሓቢሩ። ኩነታት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ንምግምጋም፡ ብ27 መጋቢት ኣብ ዝተገብረ ርክብ፡ ሓላፊ ትምህርቲ መምህር ህያቡ ጐይትኦም፡ ተመዝጊቡ ዘሎ መጠናዊ ዕብየት ናብ’ቲ ዝድለ ደረጃ ንምድያብ፡ እቲ ጻዕሪታት ብዝለዓለ ክቕጽል ተላብዩ። ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ኩነታት ናብ መኣዲ ትምህርቲ ዝቐርቡ ተመሃሮ፡ ምስ ብዝሒ ህዝቢ ክነጻጸር እንከሎ ትሑት ምዃኑ ዝጠቐሰ ሓላፊ ትምህርቲ ዞባ ጋሽ-ባርካ መምህር መሓመድ-

ዓሊ ኢብራሂም ብወገኑ፡ ኣመሓደርቲ ከባቢ ምስ ወለዲ ተሓባቢሮም ብዕቱብ ክሰርሑ ኣተሓሳሲቡ። ኣመሓዳሪ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣቶ ዘርኣይ በርሀ ድማ፡ መርዓ ትሕቲ ዕድመ ካብ ቀንዲ ጠንቅታት ምንቁልቋል ተሳታፍነት ደቂ-ኣንስትዮ ኣብ መኣዲ ትምህርቲ ምዃኑ ብምሕባር፡ ንምውጋዱ - መራሕቲ ሃይማኖት፡ ዓበይቲ ዓድን ኣካላት መንግስትን ብሓባር ክሰርሑ ተላብዩ። ተሳተፍቲ፡ ኣብ ዳሳት ዘምህራ ኣብያተትምህርቲ ቈላሕታ ክግበረለን፣ ኣብ መባእታ ምኲራት መማህራን ክምደቡ፣ ዓቕሚ ተመሃሮ ዘዕቢ ኣገባብ ኣመሃህራ ክድፋኣሉ ዝብሉን ካልኦትን ርእይቶታት ኣቕሪቦም።

ዓንሰባ - ብሃማደኤ ዝተተኽለ ኣግራብ ሕሩም ሕዛእቲ ኣብ ጽቡቕ ደረጃ በጺሑ እዚ ኣብ 40 ሄክታር ዝተኸለለ ሕሩም ሕዛእቲ፡ 28 ሽሕ ፈልሲታት ቀላሚጦስን 12 ሽሕ ዒቃን ከም እተተኽለሉን፡ ልዕሊ 90 ሚእታዊት ካብኡ ከምዝጸደቐን ዝጠቐሰ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ’ቲ ንኡስ ዞባ፡ ኣብ ትሕቲኡ ብርክት ዝበለ ባህሪያዊ ኣግራብን ሳዕሪን ይስስን ከምዘሎ ኣረዲኡ። ኩነታት ናይ’ቲ ኣግራብ ንምዕዛብ ዑደት ዝገበራ - ሓላፊት ሃማደኤ ዞባ ዓንሰባ ወ/ሮ ኣምና ሓሰን እትርከበን ኣባላት ማሕበር፡ በጺሑዎ ብዘሎ ደረጃ ከምእተሓጐሳ፡ ኣብ’ቲ ዝድለ ደረጃ ክሳብ ዝበጽሕ ድማ ምክትታለን ከምዝቕጽላኦ ገሊጸን። ብካልእ ወገን፡ ኣብ’ቲ ዞባ ኣብ ዝተኻየደ ምርጫታት - ኣመሓደርቲ ከባቢን ኣካየድቲ ስራሕን ኮይነን ዝተመርጻ 38 ደቂ-ኣንስትዮ፡ ብ29ን 30ን መጋቢት ዓቕመን ዘበርኽ ስልጠና ተዋሂቡወን።

እቲ ብክኢላታት ዝተዋህበ ትምህርቲ፡ ኣብ ምሕደራን መሪሕነትን፣ ንቕሓት ምዕሩይነት፣ ምሕደራን ባህሊ ሕብረተ-ሰብን፣

ኣገዳስነት ደቂ-ኣንስትዮ ኣብ መሪሕነት፣ መሰረታዊ ሜላታት ምሕደራ፣ ኣገባብ ኣፈታትሓ ግርጭት፣ ኣተዓቓቕባ ሰነዳት፣

ኣቀራርባ ጸብጻብ፣ ከምኡ’ውን ምሕደራ ግዜን ንብረትን ዝብል ኣርእስትታት ዘጠቓለለ ነይሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.189

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ሕማም ልቢ፡ ሽኮር፡ ጸቕጢ ደም፡ መንሽሮ፡ ኣዝማ ወዘተ ብሰንኪ ካብ ንቡር መጠን ምጉዳል ወይ ምውሳኽ ነዝዕታት፡ ሆርሞናት፡ ማዕድናት፡ ቀመማት ከምኡ’ውን ብምንዋሕ ዕድመን ካልኦት ለውጥታትን ኣብ ኣካላት ዝኽሰቱ ሕማማት እዮም። ነዞም ሕማማት ዘቃልዑ ነገራት ብዙሓት እዮም። ሓደ ብቐዳምነት ዝጥቀስ ጠንቂ ናይዞም ሕማማት፡ ምትካኽ ሽጋራ እዩ። ኣብ 2019 ውድብ ጥዕና ዓለም ዘውጽኦ ጸብጻብ ከም ዘነጽሮ፡ ዓመታዊ ኣስታት 6 ሚልዮን ዝኾኑ ሰባት ብሰንኪ ሽጋራ ህይወቶም ይስእኑ። ካብዚ ኣሃዝ’ዚ፡ እቶም 5 ሚልዮን ብቐጥታ ኣትከኽቲ ክኾኑ እንከለዉ፡ እቶም ዝተረፉ ልኡማት ኣትከኽቲ እዮም። ኣብ ዓለም ብሰንኪ ሽጋራ ኣብ ነፍሲወከፍ 6 ካልኢት ሓደ ሰብ ህይወቱ ከም ዝስእን ጸብጻብ ውድብ ጥዕና ዓለም የመልክት። እዚ ማለት፡ ብዝተፈላለዩ ጠንቅታትን ሕማማትን ናይ ዝርአ ብዝሒ ሞት እቲ 10 ሚእታዊት ብሰንኪ ምትካኽ ሽጋራ ይስዕብ። ክንደይ ሽጋራ ተህልኽ ብዘየገድስ፡ ምትካኽ ንጥዕናኻ ኣዝዩ ጎዳኢ እዩ። ካብ ‘ኒኮቲን’ ክሳብ ‘ካርቦን ሞኖክሳይድ’፣ ካብ ‘ኣቸቲና’ ክሳብ ‘ታር’፡ ኣብ ሽጋራ ጠቓሚ ዝበሃል ቀመም/ከሚካል የለን። እቲ ብምትካኽ ናብ ውሽጢ ሰብነትና እነእትዎ ሳብስታንስ ንሳንቡእና ጥራይ ዘይኮነ ንመላእ ሰብነትና እዩ ዝሃሲ። ሽጋራ ብኣስታት 600 ዝተፈላለዩ ቀመማት ይስራሕ። እዞም ቀመማት’ዚኦም ምስ ተቓጸሉ ልዕሊ 7 ሽሕ ከሚካላት ይፈጥሩ። መብዛሕትኦም እዞም ቀመማት እዚኦም መርዛማት ክኾኑ እንከለዉ፡ ካብዚኦም እቶም 69 ሕማም መንሽሮ ከማዕብሉ ዝኽእሉ ጠንቅታት እዮም። ካብ ጎዳእቲ ቀመማት ሽጋራ * ኒኮቲን፦ እዚ ቀመም’ዚ ኣብ ተጠቀምቲ ፍርያት ትምባኾ ልዑል ጸቕጢ ደም የኸትል። በዚ ኣብ ልብን

ጽልዋ ሽጋራ ኣብ ሰብነትና

ሰራውር ደምን ከቢድ ሃስያ ብምውራድ፡ ኣብ’ቶም ሰራውር ደም - ብቐሊሉ ደም ንኽረግእ ጠንቂ ይኸውን። ኒኮቲን ናብ ሓንጎል ኣትካኺ ኣብ ውሽጢ 7 ክሳብ 10 ካልኢታት ይበጽሕ። ካብ 30 ክሳብ 60 ደቓይቕ ኣብ ሓንጎል ክጸንሕ ይኽእል። ድሕሪ’ዚ ዝተጠቕሰ ግዜ ናብ ትሑት ዓቐን ክጎድል ስለ ዝጅምር፡ ኣብ’ቶም ኣትከኽቲ ካልእ ሽጋራ ናይ ምትካኽ ድሌታት (ወልፊ) ይፈጥር። * ካርቦን ሞኖክሳይድ፦ ደም ኦክሲጅን ናይ ምስካም ዓቕሙ ብምጉዳል ሕጽረት እስትንፋስ የስዕብ። ኣብ ኦክሲጅን እኹል ደም ምስ ዘይህሉ ድማ፡ ኩሉ ክፍልታት ኣካላትና እንተላይ ሓንጎልና ብዝግባእ ንጥፈታቱ ከካይድ ኣይክእልን። ንጥፈታት ልቢ’ውን ብዝለዓለ መልክዑ ይሰናኸል። * ታር/ካትራመ፦ እዚ ቀመም’ዚ ኣብ መናድቕ ሳንቡእ ብቐሊሉ ክልጠፍ ስለ ዝኽእል ናይ ምምጣጥን ምጭባጥን ባህሪ ሳንቡእ የጉድል። ኣብ ኣካላትና ማለት ኣብ ደምና ንዝካየድ ምልውዋጥ ኦክሲጅንን ካርቦን ዳይኦክሳይድን ናይ ምዕጋት ዓቕሚ ስለ ዘለዎ’ውን፡ ሕጽረት እስትንፋስ የስዕብ። ኣብ ዝተናውሐ ግዜ ድማ፡ ሕማም ልብን ሰራውር ደምን የኸትል። * ካልኦት መርዛማት ቀመማት፦

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ

ሽጋራን ካልኦት ፍርያት ትምባኾን ከም ኣቸቲና፡ ሳያናይድ፡ ዲዲት፡ ኣርሰኒክ በንዚን፡ ናፍተሊና (ጸረ ባልዕ ክዳን) ወዘተ ዝኣመሰሉ መርዛማት ቀመማት ሒዞም ይርከቡ። እዞም ሽጋራን ትምባኾን ዝርከቡ ከሚካላት ኣብ ደምና ተሓዊሶም ብመንገዲ ሻምብቆ ደም ናብ ኩሉ ክፍሊ ሰብነትና ስለ ዝበጽሑ ዝተፈላለዩ ሓያሎ ዝዓይነቶም ሕማም መንሽሮ ከነማዕብል ጠንቂ ይኾኑ። ሽጋራን ፍርያቱን ካብ ምውሳድ ምቍራጽ፡ ጥዕናኻ ንምሕላው ዝሕግዝ ዝበለጸ ስጉምቲ እዩ።

ካብ ምትካኽ ሽጋራ ከጋጥም ዝኽእል ተኽእሎታት ሕማም መንሽሮ ክሳብ ክንደይ እዩ? ንውሓት ሽጋራ ምትካኽ ዝለመድካሉ ዓመታት ብሕማም መንሽሮ ንኽትጥቃዕ ምስ ዘሎ ተኽእሎታት ቀጥታዊ ምትእስሳር እዩ ዘለዎ። ንኣብነት ን40 ዓመታት መዓልታዊ ሓንቲ ባኮ ሽጋራ ከተትክኽ እንተ ጸኒሕካ፡ ካብቲ ን20 ዓመታት መዓልታዊ ክልተ ባኮ ዝውድእ ሰብ ብሕማም መንሽሮ ክትጥቃዕ ዘለካ ተኽእሎታት ዝለዓለ ክኸውን ይኽእል እዩ። ሽጋራ ምትካኽ ንምቁራጽ ግዜ ዝወሰድካ ኮይኑ ክስመዓካ ግና የብሉን። ሎሚ ወሲንካ ክትገድፋ ከም እትኽእልን ብእኡ መጠን ጥዕናኻ ከም እተመሓይሽን ኣይትዘንግዕ። ሽጋራ ምትካኽ እናወሰኽካ ኣብ እትኸደሉ እዋን፡ ብሕማም መንሽሮ ክትጥቃዕ ንዘለካ ተኽእሎታት እናኣዕበኻዮ ትኸይድ ከም ዘለኻ ኣስተብህል። ስለ’ዚ፡ መዓልታዊ ኣብ እተህልኾ ብዝሒ ሽጋራ ምጉዳል፡ ምትካኽ ንምቊራጽ ዝሕግዝ ቀዳማይ ስጉምቲ እዩ።

መንሽሮ፦ • መንሽሮ ሳንቡእ • መንሽሮ ኣፍ፡ ጎሮሮ፡ ኣፍንጫን ሰርኖ ኣፍንጫን፡ • መንሽሮ ሻሕለለ፡ • መንሽሮ ፍሕኛ ሽንቲ፡ ኩሊት ከምኡ’ውን ውሽጣዊ መሸንቶ (ureter) • መንሽሮ ጣፍያ (pancreas) • መንሽሮ ከስዐ፡ • መንሽሮ ጸላም ከብዲ፡ • መንሽሮ ክሳድ ማህጸን (cervvix) ከምኡ’ውን ማህደር እንቋቚሖ (ovary)፡ • መንሽሮ መዓንጣ፡ • መንሽሮ ደም፡ ሓቅታት ሽጋራን መንሽሮን => 1 ካብ 8 ዘጋጥም ሕማም መንሽሮ ጠንቁ ምትካኽ ሽጋራ እዩ። => 1 ካብ 5 ብሕማም መንሽሮ ዘጋጥም ሞት ጠንቁ ምትካኽ ሽጋራ እዩ። => መዓልታዊ ምስ እነትክኾ ሽጋራ ልዕሊ 7 ሽሕ ከሚካላት ናብ ውሽጢ ሳንቡእና ይኣትዉ። ካብኡ ናብ መላእ ሰብነትና ይዝርግሑ። => ኣብ ሽጋራ ሕማም መንሽሮ ከስዕቡ ዝኽእሉ 69 ዝተፈላለዩ ፍሉጣት ከሚካላት ኣለዉ። ካርሲኖጀንስ (carccinogens) ይበሃሉ። => ምትካኽ ሽጋራ ንምቁራጽ ሕጂ’ውን ግዜ ዝሓለፈካ ኮይኑ ክስመዓካ የብሉን። ሰብነትካ፡ ድሕሪ ሽዱሽተ ሰዓታት ካብ’ታ ሽጋራ ዘቋረጽካላ ግዜ ኣትሒዙ ናብ ንቡር ክምለስ ይጅምር። => ብምትካኽ ሽጋራ መንሽሮ ሳንቡእ ብልዑል ቁጽሪ ዝረኣያ ሃገር ኣወስትራልያ እያ። ኣብ ኣወስትራልያ ካብ ዘጋጥም ሕማም መንሽሮ ሳንቡእ እቲ 81 ሚእታዊት ጠንቁ ምትካኽ ሽጋራ እዩ። => ምትካኽ ሽጋራ ንተኽእሎታት መንሽሮ ከስዐ ብ61 ሚእታዊት የዛይዶ። መንሽሮ ከስዐ ኣብ ቅድሚት ካብ ዝርስራዕ ቀታሊ ሕማም ዓለምና እዩ ብፍላይ ኣብ ደቂ ተባዕትዮ። ሽጋራን ካልኦት ሕማማትን ኣብ ኣመሪካ ምትካኽ ሽጋራ ብቐዳምነት ዝስራዕ ጠንቂ ቀታሊ ሕማማት እዩ። ሽጋራ ዘትክኹ ሰባት ካብቶም ዘየትክኹ ክሳብ ኣርባዕተ ዕጽፊ ብሕማም

መብዛሕትኡ ሰብ መንሽሮ ሳንቡእ

ልቢ ክጥቅዑ ይኽእሉ፣ ብዓሰርተ ዕጽፊ ድማ ሕማም ሻምብቆታት ደም የማዕብሉ። ምትካኽ ሽጋራ ንተኽእሎታት ወቕዒ ብዕጽፊ ከም ዘዛይዶ ይንገር። ሻምብቆታት ደም

ምስ ምትካኽ ሽጋራ እዩ ዘተኣሳስሮ። ምትካኽ ሽጋራ ዝጠንቆም ካልኦት 16 ዓይነት ሕማም መንሽሮ ከም ዘለዉ’ኸ ትፈልጡ ዶ?

ብምጽባብ ዑደት ደም ከም ዝንኪ ይገብር። ጸቕጢ ደም ከኣ የስዕብ። ምጥቃም ሽጋራን ፍርያቱን ኣብ ደቂ ተባዕትዮ ዋሕዲ ዘርኢ ከም

ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ምስ ምትካኽ ሽጋራ ዝተኣሳሰሩ ዓይነታት

ዝንኪ ይገብር። ኣብ ደቂ ኣንስትዮ

ከኣ ምንጻል ጥንሲ፡ ዘይንቡር ጥንሲ ኣብ ሻምብቆ ማህጸን፡ መዓልቱ ዘይኣኸለ፡ ትሑት ክብደት ወይ ምዉት ናጽላ ናይ ምግልጋል ተኽእሎ የዕቢ። ሽጋራ ዘትክኹ ሰባት ግዙኣት ናይ ‘ኒኮቲን’ ስለ ዝኾኑ፡ ኣብ ዝስእኑሉ ግዜ ኣደዳ ጭንቀት፡ ድኻም፡ ጸቕጥን ሕማም ርእስን ይኾኑ። ምትካኽ ሽጋራ ንሓንጎል ኣደንዚዙ ናይ ምርሳዕ ሕማም የኸትል። ኣብ ማእከላይ ስርዓተ መትኒ ሓደ ካብ ትሕቶ ሽጋራ፡ ወልፊ ዘትሕዝ ኒኮቲን እዩ። ሽጋራ ወሊዕና ምስ እንስሕብ ኣብ ውሽጢ ካልኢታት ኒኮቲን ናብ ሓንጎልና ይበጽሕ። ንዝተወሰነ ግዜ ናይ ምብርባርን ባህታን ስምዒት ይፈጥረልና። እዚ ስምዒት’ዚ ምስ ጠፍአ ድማ ክንድንዝዝን ድኻም ክስመዓናን ስለ ዝጅምር ተወሳኺ ሽጋራ ንደሊ። ሽጋራ ምቁራጽና ንዝተወሰነ እዋን ጭንቀት፡ ቀጨው ጨው ምባልን ካልእ ስምዒታትን ክፈጥረልና ይኽእል እዩ። ርእስና ክንሓምምን ናይ ድቃስ ጸገማት ክነርእን’ውን ንኽእል ኢና። ሽጋራ ካብ ዘቋረጽናላ ህሞት ኣትሒዙ ጥዕናና ይመሓየሽ ከም ዘሎ ምስትብሃል ግን የድሊ። ኣብ ስርዓተ እስትንፋስ ሽጋራ ኣብ እነትኽኸሉ እዋን፡ ሳንቡእና ዘዕኑ ትኪ ናብ ውሽጢ ይኣቱ። ምስ ግዜ ከቢድ ጥዕናዊ ጸገም የስዕበልና። ሽጋራ ነዊሕ ዓመታት ዘትክኹ ሰባት፡ ብዕንወት ከረጺት ኣየር ኣብ ሳንቡእ (empphysema) ዝተሳቐዩ እዮም። ብኡ መንጽር ነድሪ ጉርጉማ (ብሮንካይት) ከምኡ’ውን መንሽሮ ሳንቡእ ከማዕብሉ ዘለዎም ተኽእሎ ዝሰፍሐ ይኸውን። ሽጋራ ምቁራጽ ንዝተወሰነ ግዜ ኣብ ስርዓተ እስትንፋስ ዘይንቡር ስምዒት ክፈጥረልና ይኽእል እዩ። ድሕሪ ምቁራጽ ሽጋራ ዝርአ ብዝሒ ዓኽታ ናይ ጽቡቕ ምልክት ምዃኑ ግን ከነስተብህል ይግባኣና። ኣብ መትነ-ልባዊ ስርዓት ምትካኽ ሽጋራ ንመላእ መትነልባዊ ስርዓት እዩ ዘዕኑ። ኒኮቲን ሻምብቆታት ደም ከም ዝጸቡ ይገብር። ዋሕዚ ደም’ውን ከም ዝንኪ ይገብር። ምትካኽ ሽጋራ ጸቕጢ ደም የዕቢ። ሻምብቆታት ደም የዳኽም። ደም ናይ ምርጋእ ጠባይ’ውን ከም ዝዓቢ ይገብር። ከም ሳዕቤኑ ወቕዒ የኸትል።

ምንጪ፦ health line

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 3ይ ክፋል

4.1) ጸረ ሃገራዊ መንነትን ሓድነትን ኤርትራ - ልስሉስ ወራር ስነ-ልቦ ስነ-ልቦና ና ተመራመርቲ ታሪኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ኣብ መንጐ ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያንን ብዚካየዱ ክትዓትን ቈየቛታትን ይግረሙ እዮም። ንኣብነት፡ ኣብ ሓደ መጽናዕቲ፡ ‘ምሁራት ኤርትራውያንን ኢትዮጵያውያንን ብዛዕባ ታሪኽ ኪዛረቡ ኸለዉ፡ ዋላ’ኳ ብዛዕባ ሓደ ቦታ ዝዛረቡ እንተዀኑ፡ ዝተፈላለዩ ቦታታት ከም መወከሲ ዚወስዱ ዘለዉ ይመስሉኻ፡’ ዚብል ሓሳብ ሰፊሩ ይርከብ (ዎልበርት ጊ.ሲ. ስሚድት፣ 2012፣ ታሪኽ፡ ታሪኻውያን መጐተታትን ግጭት ኤርትራኢትዮጵያን)። እዚ ነጥቢ’ዚ ኣገዳሲ ትዕዝብቲ ይመስል። ምኽንያቱ፡ ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ብዛዕባ ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ክጽሕፉ ወይ ክዛረቡ ከለዉ፡ ኣብ ክንዲ ምእንቲ ሓቅን ሰብኣዊ መሰልን ዚጣበቑ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ገና ግዳይ ሕሉፍ ግህሰታት ስርዓታት ኢትዮጵያ ኺገብሩዎ ዝፍትኑ ምዃኖም’ዩ። እዚ ኻብ ባህሊ ናብ ባህሪ ዝተለወጠ ዝመስል ኣመለኻኽታ፡ ካብ ስሱዕ ረብሓታት ስለዚነቅል፡ ወርትግ ካብ ሞራላውን ፖለቲካውያን ስነ-ምግባር ዝርሓቐ’ዩ። ንጸቢብ ዕላማታትን ስርዓተኽብርታትን እምነታትን ናይዞም ጕጅለታት ካብ ምግልጋል ዘይሓልፍ፡ ኣጕል ሕልምታት ዝውክል ድማ እዩ። ብሓፈሻ፡ ኣብ መንጐ ተኻራኸርቲ ታሪኽ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዚርአ ግንዛበ፡ ብኽልተ መልክዓት ኪንበብ ይኽእል። በቲ ሓደ መዳይ፡ ሃገራዊ መንነት ኤርትራን ኢትዮጵያን ንምህናጽ ዝህቅን ኪኸውን ከሎ፡ በቲ ኻልእ ድማ፡ ናብ ምፍራስ ሃገራዊ መንነት ኤርትራ ዚጽጋዕ እዩ። ኣብ መበቈል፡ መንነት፡ ዝኽርታት፡ ታሪኻውያን ዑደታትን ዛንታታትን ተሞርኲሱ ድማ ንግዝኣተ መሬትን ኣቋውማ ሃገራትን ክትንትን ይፍትን። ብሕልፊ ቕድመ-መግዛእቲ ኢጣልያ ዝነበረ ዝምድና ኽልተአን ሃገራት ብዝምልከት፡ ንሕድሕዶም ኪዕረቑ ዘይክእሉ ዛንታታት ብልዑል እምነትን ስምዒትን ይቐርቡ እዮም። በቲ ካልእ ሸነኽ ጸሓፍቲ ታሪኽ ኤርትራ፡ ዕላማ ናጽነት ንምዕባይ ሓድሽ ታሪኽ ንምምስራሕ ፈቲኖም ኣይፈልጡን። እንታይ ደኣ፤ ንግጉይ ውክልና ታሪኽ እዮም ዝነጽጉ። ብሓቂ’ውን፡ ቅኑዕ ተመራማሪ ታሪኽ፡ ፈለማ ኣእምሮኡ ሓራ ብምግባር፡ ብውሑዱ፡ ንታሪኽ ህዝብታት ብመንጽር ባዕዳዊ ዕብለላን ሰብኣዊ መሰላቶምን ኪጣበቐሉ የምሕር። ብሕልፊ ኣብዚ መዋእል’ዚ፡ ታሪኽ ኤርትራ ባህርያዊ ሓቅን ኣካል ቃልሲ ንሓርነትን ስለዝዀነ፡ ናብ ዋጋ-ዕዳጋ ዘአቱ ምኽንያት የብሉን። ካብ ጥንቲ-ጥቅምቲ፡ ኤርትራን ጸጋታታን፡ ንኢትዮጵያ፡ ወትሩ ተባህግቲ ወርቂ ዀይኖም ጸኒሖም’ዮም። ካብ ግዜ መሳፍንቲ ኽሳዕ ዘመናውያን መንግስትታት ኢትዮጵያ፡ ንኤርትራ ንምዅላስን ፖለቲካዊ ኻርታኣ ንምኽላስን ትኽስ ኢሎም ኣይፈልጡን። በዚ መንጽር፡ ኤርትራ ኻብ ንግስነት ኣኽሱም ጀሚራ ኣካል ኢትዮጵያ ምንባራ ከእምኑ ይህቅኑ። ብርግጽ፡ ታሪኽ ንግስነት ኣኽሱም፡ መንፈሳውን (ምንጩ ኮፕቲክ ኦርቶዶክስ ስለዝዀነ) ባህላውን (ምንጩ ግእዝ ስለዝኾነ) መበቈል ህዝብታት ብዙሕ ኽፋል ኣቢስንያን ኤርትራን ምዃኑ ዚክሓድ ኣይኰነን። ታሪኻዊ ውርሻ ኢትዮጵያን ኤርትራን ስለዝዀነ ድማ፡ ብሓባራዊ ምትእስሳር ክልተኡ ህዝብታት ክንኰርዕ

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.189

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ይግባእ’ዩ። ከምቲ ፈረንሳ፡ ኢጣልያ፡ ስጳኛ፡ ፖርቱጋል ወዘተ. ሃይማኖት ካቶሊክን ቋንቋ ላቲንን ብሓባር ዚብጽሐን፡ ኦርቶዶክስን ግእዝን’ውን ንህዝብታት ኢትዮጵያን ኤርትራን ብሓባር ዝብጽሖም’ዩ። (ኣማረ ተኽለ፣ 22 ጥሪ 1999፣ መልሲ ንፕሮፌሰር ባህሩ ዘውደ)። ይዅን’ምበር፡ ንግስነት ኣኽሱም መስረት ኵሉ ባህልን ታሪኽን ኪኸውን ኣይክእልን’ዩ። ግደ ሓቂ፡ ንግስነት ኣኽሱም፡ ገለ ኽፋል ከበሳታት ኤርትራ እንተዘይኮይኑ፡ መታሕት ይዅን ምሉእ ገማግም ባሕሪ ኤርትራ፡ ግዝኣቱ ኮይኑ ኣይፈልጥን። ካብ ጥንቲ ጀሚሩ፡ መታሕት ኤርትራ ዝተፈልየ ማሕበረ-ፖለቲካዊ ኣቋውማ ዝነበሮ’ዩ። ብሕልፊ ንግስነት ኣኽሱም ድሕሪ ምብቃዑ፡ ኣብ ኤርትራ ዝዀነ ዓይነት ህላወ ኣብሲንያ ኣይነበረን (ከማሁ)። የግዳስ፡ ኣብ መንጐ ኽልተአን ጐረባብቲ ሃገራት፡ ኣብ ሃገራዊ መንነት ዚዀልል ወራር ፖለቲካዊ ስነ-ልቦና ደቂሱ ኣይፈልጥን። እዚ፡ ኤርትራ ካብ ጥንቲ ኣካል ኢትዮጵያ ምንባራ ከእምን ዝህቅን ኽርክር’ዚ፡ ብሕልፊ ካብ 1940-1950ታት ንድሓር፡ ጥርዚ ክዓርግ’ዩ ተራእዩ። ይዅን’ምበር፡ ሎሚ እንኪዝከርን እንክትርጐምን፡ ኣዝዩ ስምዒታዊ ምንባሩ ይግምገም (ሪቻርድ ሪድ፣ ሓምለ 2007፣ ተመኵሮ ስግረ-መረብ)። ምስ’ቲ ሽዑ ኣብ ኣርካናት ኤርትራ ተበጺሑ ዝነበረ ፖለቲካዊ ንቕሓት ምስ ዚነጻጸር ከኣ፡ ዝበዝሕ ኣብ ‘ዘይበሰለ ሓቅታት’ ዝጽጋዕ ክርክር’ዩ ነይሩ። ኣርካናት ኢትዮጵያ፡ ‘ገማግም ቀይሕ-ባሕሪ፡ ኣብ 19 ኽፍለ-ዘመን፡ ብገዛእቲ ሓይልታት ዝተነጸለ’ዩ፣ ኤርትራውያን ከኣ፡ ምስ ኣደኦም ኢትዮጵያ ሕብረት ይደልዩ ነይሮም’ ኢሎም ይከራኸሩ። ፖለቲከኛታት ኤርትራ ድማ፡ ኣብ ስነ-መጐታዊ መርትዖታት ብምጽጋዕ፡ ንናጽነቶም ምጥባቕ ኣይሰነፉን። እዚ መድረኽ’ዚ፡ ኣብ መንጐ ኽልተ ቐጽርታት ፖለቲካ ዂናት ስነ-ልቦና ዝሓየለሉ፡ ብሕልፊ ኣብ ኤርትራውያን፡ ፖለቲካዊ ንቕሓት (ከማሁ) ዝዓረገሉ ወቕቲ’ዩ ነይሩ ኺብሃል ይክኣል። ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ካብ ጥንታዊ መዋእል ኣትሒዙ፡ ንኤርትራ ዝጸንበረት ኢትዮጵያ፡ ምእክልቲ፡ ብሓድነታ ዘይተጀልሐት ጥርንፍትን ርግእትን ሃገር ነይራ ይብሉ። እንተኾነ ዝኾነ ታሪኻዊ ጭብጢ የብሉን። ንኣብነት ካብ 1936-1941፡ ኢጣልያ ንኢትዮጵያ ብምውራር፡ ኣብ ትሕቲኣ ኣብ ዘእተወትሉ እዋን፡ ክሳብ 50,000 ኤርትራውያን ዓሳክር ኣብ ጐድኒ ኢጣልያ ተሰሊፎም ምንባሮም፡ ኣብ ኤርትራውያን ዝኹነ ኢትዮጵያዊ ስምዒት ከምዘይነበረ’ዩ ዘረድእ (ነጋሽ 1987፣ ረድኢ 2000)። በቲ ካልእ ሸነኽ፡ ኣርካናት ኢትዮጵያ፡ ነቶም ግዝኣት ኢጣልያ ተቓዊሞም፡ ናብ ኢትዮጵያውያን ዝተጸንበሩ ኤርትራውያን ከም መወከሲ ብምውሳድ፡ ናብ ኢትዮጵያ ምስላሞም፡ መረጋገጺ ኢትዮጵያውነቶም ምዃኑ ክትንትኑ ይህቅኑ። ኢጣልያ፡ ብ1941 ድሕሪ ምስዓራ ከኣ፡ ኤርትራውያን ንኢትዮጵያውነት ብፍስሃ ኸምዝተቐበሉዎ ይምጕቱ። እንተኾነ ሒደት ተነጸልቲ፡ ኣንጻር ሓድነት ኢትዮጵያ ስለዝተላዕሉን ናይ ህወሓት ባርኾት ስለዝረኸቡን፡ ኤርትራ ተነጺላ ይብሉ (ኣለምሰገድ ኣባይ 1998፣ ጕዲና 2003)። እዚ ብህሎታት’ዚ ዋላ ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ’ውን ኣይተረፈን። ኤርትራውያን ምሁራን ከኣ፡ ነዚ ሰረተእምነት’ዚ ዝፍንጥሕ፡ ኣንጻሩ ዝዀነ ሃገራዊ ስነ-ሓሳብ ብምምዕባል፡ ወርትግ ኪብድሁ ይርኣዩ (ጆርዳን ገብረመድህን 1989፣ በረኸት ሃብተስላስ 1989፣ ሩት እዮብ

1995)። ተመራመርቲ ታሪኽ ኤርትራ ኪኖ’ዚ ብምሕላፍ፡ ኢትዮጵያን ኤርትራን፡ ከም ኩለን ሃገራት ኣፍሪቃ፡ ብሓንሳብ ኣብ ሓደ እዋን፡ ካብ ኤውሮጳዊ መግዛእቲ ዝተወልዳ ምዃነን ብመርትዖታት እናቕረቡ፡ ንጽውጽዋያዊ ታሪኽ ኢትዮጵያ የፍሽልዎ። ኢትዮጵያ፡ ኣብ መወዳእታ 19 ኽፍለ-ዘመን፡ ብኣስፋሕፋሒ ሃጸይን ብሓገዝ ሓይልታት ኤውሮጳን ዝተፈጥረት ሃገር ምዃና ድማ ይምጕቱ። ካብ ዘይኤርትራውያን ተመራመርቲ እውን እንተላይ ካብ ኢትዮጵያውያን፡ ነዚ መጐተ’ዚ ዚርዕሙ ኣይተሳእኑን (ጕዲና 2003፣ ቡልቻ 2002)። ምሁራን ኤርትራውያን፡ ኣብ ቅድመመግዛእታዊ ታሪኽ፡ ኣብ መንጐ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝነበረ ዝምድና ናይ ሓድነት ዘይኰነ፡ ናይ ወራርን ተወራርን፡ ኣጥቃዕን ተጠቃዕን ምንባሩ’ዮም ዘረድኡ። ሓደ ኣብ ኢትዮጵያ ዝነገሰ ሃጸይ፡ ወርትግ ሓይሊ ምስ ዚረክብ፡ ዶብ ኤርትራ ብምጥሓስ፡ ንህዝቢ ኻብ ምግፋዕን ምርሳይን ሓሊፉ፡ ባዕሉ ይዅን ብመንገዲ ብድሕረኡ ዚውክሎም መሻርኽቱ ዕሱባት፡ ስሩዕ ግብሪ ኣብ ምእካብ ጥራይ የድህብ ምንባሩ ዘእምኑ ጭብጥታት ድማ የቕርቡ። ወራራት ሃጸያት ኣበሲንያ ስግር ኤርትራ ብምሕላፍ፡ ክሳብ ንኸሰላን ስዋኪንን ከስፋሕፍሕ ይፍትን ነይሩ’ዩ። ንኣብነት፡ እቲ ካብ 1879-1889፡ ብሃጸይ ዮሃንስ ተባሪኹ ዝተኻየደ ወራር ራእሲ ኣሉላ (ሓጋይ ኤርሊክ 1983)። ከምዚኣቶም ዝኣመስሉ ወራራት፡ ‘ንሕጋዊ እጀታነት ኢትዮጵያ’ ኸም መሰረት ዚቐርቡ እንተዀይኖም እምበኣር፡ ኢትዮጵያ ኻብ ኤርትራ ሓሊፋ’ውን፡ ምብራቓዊ ሱዳን ይብጽሓኒ ክትብል ይግባእ ማለት’ዩ (ረድኢ በረኸትኣብ፡ 2013)። ኤርትራውያን፡ ንወራራትን ዓመጻትን ሃጸያት ኢትዮጵያ ኣብ ኤርትራ፡ ዘረጋግጹ መርትዖታት፡ እንተላይ ጭቡጥ ፍጻመታት የቕርቡ እዮም። ገለ ኻብቶም መረብ-ምላሽ እናሰገሩ ግፍዒታት (ራስያ፡ ምግሳስ፡ ህልቂት፡ ራዕዲ ወዘተ) ዝፍጽሙ ዝነበሩ፡ ጸይቀዕሉላት መሳፍንቲ ኢትዮጵያ፡ ደግያት ዉበ (1884)፡ ራእሲ ኣሉላ፡ ሃጸይ ምኒልክ ኣብ ኤርትራ ብጽልኢን ምረትን እዮም ዝዝከሩ። ግፍዕን ራስያን ደግያት ዉበ ንሕብረተሰብ ከበሳ፡ ምጽዋዕ፡ ሓባብ፡ ቀቢላታት ባርካ ዘስካሕክሐ እዩ ነይሩ (ዳቭራይ 1996)። ካብዚ ብምንቃል፡ ‘ብግዜ ዉበ ዝጸመመ፡ ዉበ ኺብል ነበረ፡’ ዚብል ምስላ ትግርኛ ኣሎ። ብተመሳሳሊ፡ ግፍዕታት ራእሲ ኣሉላ ኣብ ብሄራት ናራን ኵናማን ክሳብ ንኣፌፌት ዝተሓብኡሎም በዓትታት በርበረ ብምንስናስን ብሓዊ ብምቅጻልን፡ ጥሪቶምን ነብሶምን ከምዝኣርበደ፡ ኣብ ታሪኽ ዚርሳዕ ፍጻመ ኣይኰነን። ኣሉላ ኣባ ነጋ፡ ዋላ’ኳ ብኻልኦት ተመራመርቲ ታሪኽ (ኤርሊክ ሓጋይ 1982፣ ፓንካርስት 1964፣ ኣባይ 1998)፡ ንኣስመራ ዝደኰነ፡ ንህዝቢ መረብምላሽ ከኣ፡ ብፍትሕን ርትዕን ዘመሓድር ዝነበረ ተባሂሉ ክጸሓፈሉ እንተተፈተነ፡ ብኣንጻሩ፡ ብሽነኽ ኤርትራውያን፡ ኣስመራ ውጽኢት መግዛእቲ ኢጣልያ ምዃና፡ ኣሉላ ግን፡ ብጭካነኡን ክፍኣቱን፡ ንኤርትራውያን ዘሳቐየ ስጋ-ኣልቦ ፍጡር ምዃኑ’ዩ ዝንገረሉ (ዳቭራይ 1996)። ካብዚ ብዘይፍለ፡ ሃጸይ ምኒሊክ’ውን፡ ብ1896 ኣብ ውግእ ዓድዋ፡ ዓሳክር ጣልያን ንዝነበሩ ኤርትራውያን ኣብ ጐድኒ ኢጣልያ ብምስላፎም፡ ነቶም ዝተማረኹ የማናይ ኢዶምን ጸጋማይ እግሮምን ብምቝራጽ፡ ብጭካነ ምቕጽዑ፡ ንባርባራዊ ግፍዒ ኢትዮጵያ ዚውክል’ዩ (ሚቸላ ሮንግ 2005)።

በዚ ጠንቂ ደረቕ ዂናት ዚዀነ

ዂናት ስነ-ልቦና፡ ኣርካናትን ምሁራንን መንግስትታትን እምበር፡ ሓፋሽ ህዝቢ ዚውቀስ ኣይኰነን። ይዅን’ምበር፡ እንተስ ንጽቡቕ እንተስ ንሕማቕ፡ ስነ-ሓሳብን ፍልስፍናን ኣርካናት፡ ንህዝቢ ኣብ ምምእዛን ልዑል ግደ ኣሎዎ። ብግብሪ’ውን ፈደረሽን ኤርትራ ብምፍራስ፡ ንኤርትራ ‘እጀታ ኢትዮጵያ ንምግባር’ ዘጋገዩ፡ ልሂቓን ስርዓት ሃጸይ ሃይለስላሰ ምንባሮም ዚዝንጋዕ ኣይኰነን። ልኡላውነትን መንነትን ኤርትራ ብድርኺት ናይዞም ልሂቓን ኣብ ዝተጣሕሰሉ፡ ሓያሎ ወጻእተኛታት ምሁራንን ተመራመርትን እንተላይ ኢትዮጵያውያን ከይተረፉ ሓደገኛነቱ ገሊጾም እዮም። ንኣብነት፡ ሽዑ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢትዮጵያ ዝነበረ - ኣኽሊሉ ሃብተወልድ - ይዅን ካልኦት መሰልቱ ምሁራት፡ ንጉስ ሃይለ-ስላሴ ኣብ ዝወሰኖ ናይ ተብተብ ውሳነ፡ ዕቃበታት ከምዝነበሮም፡ ምስጢር ይዘሩቝ ነይሩ’ዩ። ኣብ ክንዲ ፈደረሽን ብምፍራስ ንኤርትራ ምልሓቕ፡ ንቝጠባዊ፡ ዲሞክራስያውን ማሕበራውን ስልጣነ ኤርትራ ከም ሞዴል ብምውሳድ፡ ካልኦት ክፍለ-ሃገራት ኢትዮጵያ ከምልቅሓኦ ምግባር ከምዝሓይሽ ሓሳባት ዘቕርቡ ወገናት ምንባሮም ይንገር። ይዅን’ምበር፡ ሃጸይ ሃይለ-ስላሴ፡ ነዚ ብሱል ሓሳባት’ዚ ዕሽሽ ብምባል፡ ብርቡጽ መርገጺ ኣማኸርቱ መሳፍንቲ ክምእዘን መሪጹ። ማርገርይ ፐርሃም ዝተባህለት ተመራማሪት ታሪኽ፡ “መጐተ ንጉስ ሃይለስላሴ፡ ንታሪኽ ኣብ ዝጥሕስ ባይታ ዚምርኰስ’ዩ፣ ኣብ እኹላት ሓቅታት ፖለቲካን ሃይማኖትን ዚምርኰስ ኣይኰነን። እቲ ይብጽሓኒ ዚብል መርትዖ ከኣ፡ ኣብቶም ቀደም ዝነበሩ ዘይንጹራት መወከሲታትን ሰገማታት ኣህዛብን ዚምርኰስ ስለዝዀነ፡ ኪእረም ይግባእ፡’ ዚብል መጐተ ኣቕሪባ ነይራ። ብተመሳሳሊ፡ ትራቨስኪ ዝተባህለ እንግሊዛዊ ጸሓፊ፡ ኢትዮጵያ ኣብ ጕዳያት ኤርትራ እትገብሮ ዘየድሊ ጣልቃ፡ ዋላ’ኳ ህጹጽ እንተዘይኰነ፡ ድሕሪ ግዜ፡ ሓደገኛ ግብረመልሲ ከጋጥሞ ይኽእል’ዩ፣ ሰልፊ ሕብረት ኤርትራ፡ ንኢትዮጵያ እንተደገፈት’ውን፡ ጽባሕ ምስ ቅኒት ኢትዮጵያ ብታሕጓስ ክትስዕስዕ’ያ ኢልካ ኺግመት ኣይክእልን’ ዚብል መጠንቀቕታ ኣስዒቡ ነበረ። ኤርትራ፡ ካብ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ብዘይፍለ፡ ጥሙር ሃገራዊ መንነት ዘለዋ ሃገር’ያ። ኣብዚ ነጥቢ’ዚ፡ ሪቻርድ ግሪንፌልድ፡ ካብ ግዜ ጥንታዊት ኣብሲንያ ኣትሒዝካ፡ ኣብ መንጐ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝነበረ መራኸቢ ገመድ ልሕሉሕ ምንባሩ የስምረሉ። ንሱ፡ ነቶም፡ ‘ኤርትራ ዝተሰንዐት (ኣርቲፊሻል) ሃገር’ምበር፡ ባህርያዊት ሃገር ኣይኰነትን፣ ኤርትራውነት፡ ታሪኻዊ መሰረት ዘይብሉ፡ ኢትዮጵያውነት ናይ ምንጻግ ስምዒት ጥራይ’ዩ (ሓጋይ)፣ ኤርትራውያን ርእሶም ዝኸኣሉ ሃገር ዘይኰኑ፡ ዳርጋ ዘይዓገቡ ኢትዮጵያውያን እዮም’ እናበሉ ዝምጉቱ ‘ፈረንጂ ኣበካቶታት ኢትዮጵያ’፡ ከም እኒ እንግሊዛዊት ሲልቭያ ፓንክረስ (1882-1960)፡ ኣመሪካዊ ክሪስቶፎ ክላፋም፡ እስራኤላዊ ሃጋይ ኤርሊክ፣ ‘ኤርትራ ቅድሚ ምፍራስ ፈደረሽንን ጐበጣን፡ ብፍጹም ኣካል ኢትዮጵያ ዀይና ኣይትፈልጥን፣ ዋላ ኣብ ጥንታዊት መስፍናዊት ኢትዮጵያ’ውን፡ ሳሕቲ ደኣ ብወራራት ነገስታት ኣበሲንያ ትጽሎ ነይራ’ምበር፡ ምስ ኢትዮጵያ ዘራኽብ መንነት ኣይነበራን፡’ ብምባል ይብድሆም።

ብተመሳሳሊ፡ ዎልበርት ስሚድት (2012)፡ ኣብ ዘመነ ሃጸይ ዮሃንስ፡ ግዝኣት ኢትዮጵያ፡ ኽሳብ ኤርትራን ሱዳንን ይበጽሕ ነይሩ ዚብል እጀታዊ ሕቶ፡

ብኢትዮጵያ ስለዝተሓተተ፡ ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ማለት ኣይኰነትን፣ እቲ ቐንዲ ኣገዳሲ ነጥቢ፡ ብዛዕባ እጀታ መሬት ምምጓት ዘይኰነ፡ ብዛዕባ መጻኢኡ ዚውስን ህዝቢ ምዃኑ ኺፍለጥ ይግባእ፡ ’ ብምባል፡ ክርክሩ የቕርብ። ድሕሪ ስዕረት ኢጣልያ ኣብ ዝሰዓበ ክልተ ዓሱረ-ዓመት (1941-1962)፡ ኤርትራውያን ሃገራዊ መንነቶም ንምርግጋጽን ንምውሓስን ብርሱን ፖለቲካዊ ክትዓት ተቓሊሶም’ዮም። እንተዀነ ግን፡ መጻኢኦም ብድምጾም (ረፈረንዱም) ኪውስኑ ዕድል ኣይተዋህቦምን (ፔግይ አ.ሆይለ፣ 1999፣ ሃገራዊ መንነት ኤርትራ)። ፕረሲደንት ኤርትራ፡ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ብግደኡ፡ ብምትእትታው ሓይልታት ወጻኢ ዝተሃንጸ ሃገራዊ መንነት ኤርትራ፡ ድሕሪ ኻልኣይ ኲናት ዓለም፡ መሰል ርእሰ-ውሳነ ከይጥቀም ስለዝተመንጠለ፡ ፖለቲካዊ ስምዒት ብምፍጣሩ፡ ኤርትራ ርእሳ ዝኸኣለት ሃገር ክትከውን ካልእ ኣማራጺ ኸምዘናደየት ይሰማማዕ። ጆን ሶረንሶ’ውን (1991)፡ ኤርትራዊ ሃገራውነት፡ ኣብ መግዛእቲ ኸም ዚምርኩሰ ብምጽቃጥ፡ ናብ ኣበሲናውያን፡ ቱርካውያን፡ ግብጻውያን ገጹ ንድሕሪት ዚምለስ ኣይኰነን ብምባል የስምረሉ። ሩት እዮብ ብወገና፡ ቅድሚ መግዛእቲ ኢጣልያ፡ ኣብ መሬት ኤርትራ ዝነበሩ ሕብረተ-ሰባት ንባዕሎም፡ ንሓድሕዶም ኣጋይሽ ምንባሮም ብምምልካት፡ ንሃገራዊ መንነት ዘብቅዑዎም ምልክታት ይዅኑ ስነ-ሓሳባትን ውሁድ ተመኵሮታትን ዘማዕበሉ ኣብ ግዜ መግዛእቲ ምዃኑ ብምግላጽ፡ ኤርትራውያን ዝያዳ ኣብቲ ሰላሳ ዓመታት ዝወሰደ እዋን ብረታዊ ቓልሲ ንሃገራውነቶም ከምዘዕረግዎ ትምጕት። ብተመሳሳሊ፡ ባሲል ደቪድሶን፡ ኣብ ጕዳይ ኤርትራ፡ መሰረት ሃገራውነት ብዝያዳ ኣብ ቃልሲ ኸምዝተነጽፈ ይሰማማዕ። መጽናዕትታት ከምዘረጋግጹዎ (ኣንቶኒ ዲ.ስሚዝ)፡ ሃገራዊ መንነት ሓሙሽተ ዓበይቲ ጠባያት ከማልእ ይግባእ። እዚኣቶም፤ ታሪኻዊ ግዝኣተ-መሬት ወይ ኣደ-መሬት፡ ሓባራውያን ዛንታታት (common myth)፡ ታሪኻውያን ዝኽርታት፡ ሓባራዊ ባህሊን ሓባራዊ ቝጠባን እዮም። መግዛእቲ ጣልያን፡ ኤርትራ ነዞም ረቛሒታት’ዚኣቶም እተማልእ፡ ምልእቲ ሃገር ኣብ ምግባራ ብግብሪ ተዓዊቱ’ዩ። ይዅን’ምበር፡ ኣብዚ ዞባ ወኪል ኣመሪካ ንዝነበረ ሃጸይ ሃይለስላሴ ንምዕጋብ፡ ንምኽኑይ ድሕረ-ባይታ ሃገርነት ኤርትራ፡ መንነት ኤርትራውያን ኰነ ድምጺ (ስምዒት) ህዝቢ ጸማም እዝኒ ብምሃብ፡ ኤርትራ ሓዳራ ኸይትወጽእ ተኸልኪላ፡ ከም ህያብ መለቀብታ ኢትዮጵያ ክትከውን ተፈርደት። ምናልባት፡ ኣብ ድሮ ውሳነ ፈደረሽን ኣብ መጋብኣያ ሕቡራት ሃገራት ዝቐረቡ ስትራተጅያውያን ሓሳባትን ገምጋማትን ሃገራት ምብራቕ ኤውሮጳ፡ ላቲን ኣመሪካን ማእከላይ ምብራቕን ጸማም እዝኒ እንተዘይወሃቦም ነይሩ፡ ደምን መስዋእትን ህዝቢ ኤርትራ፡ ካብ ሽዑ ኣትሒዙ ብልምዓት ሃገር ምተተክአ ነይሩ ይኸውን። ይቕጽል . .

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.189

ኤርትራ

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

ኣቤል ኤፍሬም

ይቕረ ምባል ወይ ሕድገት ምግባር፡ ኩሉ ግዜ ቀሊል እኳ እንተ ዘይኮነ፡ ኣካቢድና ድማ ክንርእዮ ኣይግባእን። ሕድገት ግን እንታይ እዩ? ተመራመርቲ ስነ ልቦና ከም ዝገልጽዎ፣ ሕድገት ማለት፡ ኣብ ልዕሊ በደል ዘውረደልካ ሰብ ዝነበረካ ቅሬታ ዝገድፍ ሓይሊ ማለት እዩ። ኣጸቢቕና ክንፈልጦ ዘለና ግን፡ ሕድገት ነቲ ዝበደለና ውልቀ ሰብ ምምሓር ጥራይ ዘይኮነ፡ ንነብስና እውን ካብ ኣሉታዊ ስምዒታት ምስልሳል ዘገላግላ ሓይሊ ኣለዎ። ጎኒ ጎኑ ክንዝክሮ ዝግባእ፡ ሕድገት ክትገብር እትውስን ንስኻ ጥራይ ኢኻ። ነቲ ክትሓድገሉ ዝሓሰብካ ሰብ መዓስ ይቕረ ከም እትብል ዝውስን እውን ንስኻ ጥራይ ኢኻ። ምኽንያቱ ሕድገት ካብ ውሽጥኻ ዝምንጩ ውልቃዊ ስምዒት ስለ ዝኾነ። ንሓደ ሰብ ሕድገት ክትገብረሉ ሓሲብካ እንተ’ሎኻ፡ ንባህሪ ናይቲ ዝበደለካ ሰብ ኣይኮንካን ይቕረ ትብለሉ ዘለኻ። እንታይ ደኣ ንነብስኻ ኢኻ ካብቲ ጽልኢ ናጻ ተውጽኣ ዘለኻ። ብኣንጻሩ ንይቕረታ እንተ ተሓሲምካ ግና፡ ውጽኢቱ ነብስኻ ምጕዳእ እዩ ክኸውን። ምኽንያቱ፡ ርእስኻ ቂምታ ይመልእ እሞ ኣደዳ ጸቕጥን ብስጭትን ትኸውን ከምኡ’ውን፡ ንዝኾነ እትቐርቦ ሰብ ብጎደሎ እምነት ክትቀርቦ ትቕሰብ። እዚ ባህርያት ኣብ ነብስኻ ዘምጽኦ ጸገም ድማ፡ ብቐሊሉ ዝሕከም ኣይኮነን። ስለዝ’ስ፡ ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ባህርያት ከይህሉዉኻ ሕድገት ንምግባር ኣይትተሓሰም። ኣብ ልዕሊ ዝበደሉኻ ኣሉታዊ ስምዒት ክህልወካ ዝጽላእ ኣይኮነን። ምኽንያቱ ንግዝያዊ ሕርቃንካ ከጉድለልካ ስለ ዝኽእል። እንተኾነ፡ እዚ ኣሉታዊ ስምዒትካ ኣመና ግዜ ክወስድ ከም ዘይብሉ ዘክር። መጠን ምንዋሕ ግዜ - ዝበኣሰ ጎድናዊ ሳዕቤን ስለ ዘለዎ። እቲ ዝበደለካ ሰብ ዓርክኻ፡ ኣባል ስድራ-ቤትካ ወይ ካልእ ኣገዳሲ ሰብ ክኸውን ይኽእል እዩ። ስምዒትካ ዘንቅዶ ቂምታ ግን፡ ነቲ ኣገዳሲ ዝምድናኻ ከዕንዎ የብሉን።

ሕድገትን ዓይነታቱን

ይቕረ ኢልና ሓጎስ ክንረኽበሎምን፡ ምሉእነት ዘለዎ ህይወት ክንመርሕን፡ ዝሕግዙና ኣርባዕተ ዓይነት ሕድገታት እስከ ንርአ፦ 1. ሕድገትን ምርሳዕን እዚ ዓይነት ሕድገት እዚ፡ ንኸተተግብሮ እቲ ዝቐለለ እዩ። ምኽንያቱ፡ እቲ ኣብ ልዕለኻ ዝወርድ ዘሎ በደል፡ ብመደብ ኮነ ኢልካ ዘይኮነስ፡ ብዘይ ፍላጥ ዝግበር - ማለት ከም ሰብ ጌጋ መፋጥርትና ስለ ዝኾነ፡ ከይፈለጥካ እትገብሮ ጉድለት ንኻልኦት ክጎድኦም ይኽእል’ዩ። ስለዚ፡ ሰባት ብሃንደበት ኣብ ልዕለኻ በደል ምስ ዘውርዱ፡ ፈሊጦም ንዓኻ ክብድሉ ኢሎም ዝገበርዎ ከም ዘይኮነ ኣሚንካ፡ ይቕረ ክትብለሎምን ንበደሎም ክትሓድገሎምን ክትርስዖን ቀሊል ክኸውን እዩ ዘለዎ። እታ እንኮ ምስ’ዚ ዓይነት ሕድገት ከረዳድኣና ዝኽእል ነገር እንተሃልዩ፡ ዘይጋገ ሰብ ከም ዘየለ ምዝካር ጥራይ እዩ። ኣብዚ ዓይነት በደል ዝኾነ ሰብ ክጎድኣካ ኢሉ ካብ ገዛ ኣይነቐለን፣ ህይወት ግን መዓልታዊ ናታ ግድላት ሒዛ ስለ እትጸንሕ፡ እቲ ኣብ ህይወት ዘሎ ግድላት እዩ ግዳይ ገይሩካ እሞ፡ ነቲ ሰብ ቂምታ ኣይትሓዘሉ። 2. ፍርቂ ሕድገት ሓደ ሓደ እዋን ንዝበደሉኻ ሰባት ፍርቂ ምሕማይ ዝዓይነቱ፡ ኣይ ክትገድፈሎም ኣይ ቂምታ ክትሕዘሎም ፍርቂ ሕድገት ትገብረሎም። ሰኣን ምርድዳእ ወይ ንሓደ ነገር ብዓይኒ ካልእ ሰብ

ግድላት ሕብራዊት ግድል - ክልተ ደርሆ ማይ ኣብ ቅድሚ ሓንቲ ደርሆ ማይ ኣለዋ። ክልተ ድሕሪ ሓንቲ ደርሆ ማይ ኣለዋ። ከምኡ ድማ ሓንቲ ደርሆ ማይ ኣብ ማእከል ኣላ። ብድምር ክንደይ ደርሆ ማይ ኣለዋ? መልሲ - ሰለስተ። ሰለስተ ደርሆ ማይ ተሰሪዐን ኣለዋ ንበል። ክልተ ደርሆ ማይ ብቕድሚ እታ መወዳእታ ዘላ ደርሆ ማይ ኣለዋ። ካብታ ቐዳመይቲ ደርሆ ማይ ከኣ ብድሕሪኣ ክልተ ተሰሪዐን ኣለዋ። ሓንቲ ድማ ኣብ መንጎ እተን ክልተ ኣላ። ግድል - ኣብ ቁርሲ ዘይንበልዖም ክልተ ነገራት እንታይን እንታይን እዮም? መልሲ - ምሳሕን ድራርን ግድል - ኩሉ መዓልቲ ዝመጽእ ግን ዘይምለስ እንታይ እዩ? መልሲ- ትማሊ። ግድል - ክስበር ዝኽእል ክሕከም ግን ዘይክእል እንታይ እዩ? መልሲ - መብጸዓ።

ጌርካ ዘይምዕዛብ፡ ኣብ ዝምድናኻ ዘይተጸበኻዮ ዓቢ ጸገም ክፈጥር ይኽእል እዩ። ንሕና ከም እንርደኦ፡ ጉድለት የብልናን እንታይ ኮይኖም ሰባት ኣብ ልዕለና ይሓርቁ ኣለዉ ክንብል ንኽእል ኢና። እንተዀነ፡ ናትና ኣካይዳ ይኹን ተግባራት ኣብ ስምዒታቶም ገለ ተራ ክጻወት ይኽእል እዩ። ክንዝክሮ ዝግበኣና ድማ፡ ኣብ ዝምድናና ስምዒታትና ጥራይ ኣይኮኑን ተራ ዘለዎም። ተግባራትና እውን ዓቢ እጃም ኣለዎም። ንኣብነት፡ ሰብኣይኪ ካብ ስራሕ ይባረር እሞ፡ ኣብ ገዛ ይውዕል። ንስኺ ድማ ስራሕ ክትወፍሪ ክትኣትዊ ኣመቱ ምግባር ትስእኒ። በዚ ዝሓረቐ ሰብኣይኪ፡ ዘይተጸበኽዮ ሕማቕ ጸርፊ ገይሩ ብምጽዋዕ ኣብ ልዕለኺ ሕርቃኑ የውጽእ። ንስኺ ግን ንሕርቃኑ ኣብ ግምት ኣእቲኺ ልዝብ ኢልኪ ተረድእዮ። ከምዝዝሕል ድማ ትገብርዮ። እንተኾነ፡ ድሕሪ ግዜ፡ እቲ ሓሪቑ እንከሎ ዝጸረፈኪ ጸርፊ፡ ኣብ ርእስኺ ደጋጊሙ ክመላለሰኪ ይጅምር። መሊሱ ኣብ መንጎኹም ባእሲ ይፍጠር። ዋላ እኳ ንሱ ካብ ጌጋኡ ተኣሪሙ ይቕረ ግበርለይ እንተ በለኪ፡ ንስኺ ግን እቲ ዝጸረፈኪ ጸርፊ ኣብ ርእስኺ እናተመላለሰ ምሉእ ሕድገት ክትገብርሉ ትሽገሪ። ካብዛ ኣብነት እንርእዮ፡ ከም ሓቂ እቲ ሰብኣይ ዘየድሊ ጸርፊ ክጻረፍ ኣይነበሮን። ቀዳማይ ዝተጋገየ ንሱ እዩ። ንሳ እውን ስምዒታቱ ተረዲኣ ይቕረ ክትብሎ ስለ ዝነበራ፡ ይቕረ ኢላቶ ኣላ። ብናይ ካልኦት ዓይኒ ምጥማት እውን ጽቡቕ እዩ፡ ምኽንያቱ ብቐሊሉ ነቲ ዝበደሉኻ ወይ ኣብ ልዕለኻ ሓሪቖሞ ዝነበሩ ሕድገት ክትገብረሎም ስለ ዝሕግዘካ። እዚ ጥራይ እዩ እቲ እንኮ ንኽልተኻ ውሽጣዊ ሰላም ክፈጥረልካ ዝኽእል መንገዲ። እዚ ኣገባብ ሕድገት (ፍርቂ ሕድገት) ክመሓየሽ እንተ ኾይኑ፡ ኣብ መንጎኻን ኣብ መንጎ’ቲ ትቐርቦ ዘለኻ ሰብን፡ ሰበይትኻ ትኹን መሓዛኻ ወይ ኣባል ስድራቤትካ ብዘየገድስ፡ ጥቡቕ ዝኾነ ዝምድናን እሂን ምሂን ክህሉ ወሳኒ እዩ።

3. ሕድገት ምስ ኵነት ሕድገት፡ ኣብ ልዕሊ ካልኦት ሰባት ዘለካ ኣሉታዊ ኣጠማምታ እናዘከርካ ንነብስኻ ካብ ምውጻዕ፡ ናጻ ዝገብር ዝበለጸ መሳርሒ እዩ። ሓደ ሓደ እዋን ገለ ሰባት ኣመና በዲሎሙኻ እንከለዉ፡ ንስኻ ግን ሕድገት ክትገብረሎም ትደሊ። እንተኾነ፡ ደጊምካ ክትብደል ኣይትደልን። እምበኣር፡ ሕድገት ምስ ኵነት ዝበሃል ሓሳባዊ ዓይነት ኮይኑ፡ ንዝበደሉኻ ይቕረ ትገብረሎም። ኣብ መንጎ ዝምድናኻ ዘሎ ዶባት ግን፡ ቅድሚ ሕጂ ዘይነበረ ደረት ትገብረሉ። እቶም እተፍቅሮም፡ ኣብ ገለ እዋን እቶም ኣዝዮም ዝጎድኡኻ ይኾኑ እዮም። ዋላ’ውን ንኣባላት ስድራቤትካ፡ ከከላብቱኻ ወይ ደጋጊሞም ኣብ ልዕለኻ በደላት ክፍጽሙ ኣይተፍቅደሎምን ኢኻ። ግዳ ንስድራኻ ካብ ሂወትካ ሓኺኽካ ክትኣልዮም ኣይትኽእልን። እንተዀነ፡ ሕድገት ምስ ኵነት እቲ ዝበለጸ ኣማራጺ ንነብስኻ ሓሊኻ እትገብሮ ዓይነት ሕድገት እዩ። ንኣብነት፡ ሓደ ጎበዝኩ እናበለ ዘሸገረካ ምንኣስካ ሓው ኣለካ። እዚ ሓውኻ ናይ ሽጋራን ዙረትን ወሉፍ ኮይኑ ትርእዮ እሞ፡ ክትምዕዶ ኢልካ ናብ ገዛኻ ተምጽኦ። ሞያ ክመሃር ኢልካ እውን ሞያ ተጀምሮ። እንተኾነ፡ ወዮ ሓውኻ ኣብ ገዛኻ ምሳኻ እናተቐመጠ እንከሎ፡ ካብ ገዛኻ እዚ ዘይበሃል ገንዘብ ሰሪቑካ ይኸይድ። ንስኻ ድማ ትሓርቕ። ብእኡ ኣቢልካ’ውን፡ ምስ ሓውኻ ዝነበረካ ርክብ ንዓመታት ትበትኽ። ድሕሪ ግዜ ሓውኻ ደዊሉ፡ “ኣብዘን ዝሓለፋ ሓሙሽተ ዓመታት ኩሉ እቲ ዝገብሮ ዝነበርኩ ሓደ ብሓደ ገዲፈዮ እየ። ዝሓወይ ይቕረ በለለይ እሞ፡ ከም ቀደምና ንኹን።” ይብለካ። ንስኻ ግን ትጠራጠር። ሽሕ እኳ ብናይ ሓውኻ ለውጢ እንተ ተሓጎስካ፡ ደጊምካ ክትሕግዞ ቁስልኻ ምጉዳእ ኮይኑ ስለ ዝስምዓካ ኣይትሕግዞን። ስለዚ፡ ኣብ ዝምድና ክልቴኹም ንውሕስነትካ ዝሕሉ ሓሳባዊ ዶብ ሓንጺጽካ ኣለኻ ማለት እዩ። ዋላ እኳ ይቕረ እንተ በልካሉ፡ ደጊምካ ገዛኻ ከተእትዎ ኣይተፍቅድን። ኣብ ከባቢ ኣዕሩኽትኻን ፈተውትኻን እውን፡ ክዝንቢ ኣይትደልን። ምስ ግዜ ግዳ፡ ካብ መዓልቲ ናብ መዓልቲ ምምሕያሻቱ እናረአኻ ሕድገት ክትገብረሉ ትፍትን። ሕድገት፡ ኣብ ሓደ መዓልቲ ዝውዳእ ነገር ኣይኮነን። ኣብ ገለ እዋን ንሰባት ሕድገት ገይርናልኩም ኣለና ንብሎም። ክሳብ’ቲ ሒዝናዮ ዝነበርና ቂምታ ወይ በሰላ ካብ ሓንጎልና ዝሃስስ ግን፡ ግዜ ይወስድ እዩ። እቲ ዝበለጸ፡ በሰላና ክሳብ ዝሓዊ ቀስ ኢሉ ከሳልየና ዝኽእል ዓይነት

ሕድገት፡ ሕድገት ምስ ኵነት ዝበሃል ዓይነት ሕድገት እዩ። 4. ምግዳፍ ህይወት ፍትሓዊት ኣይኮነትን። እዋን ኣለዎ ተበዲልካ እንከለኻ ካብ ዝኾነ ሰብ ናይ ይቕረ በለለይ ሕቶ ዘይትሰምዓሉ። ዝበዝሕ ግዜ እንተበልናዮ’ውን ካብ ሓቂ ዝረሓቐ ኣይኮነን። ሰባት ንጌጋኦም ሓላፍነት ክወስዱ ድሉዋት ኣይኮኑን። ንኻልኦት ይብድሉ። ብኡ ኣቢሎም ከኣ ትም ይብሉ። በዚ ተግባራቶም ክትሓርቕ እንተ ፈቲንካ፡ እቲ ወጽዓ ንዓኻ እዩ። እንተዀነ፡ ንሕርቃንካ፡ መጉዳእትኻ ከምኡ’ውን፡ ቂምታኻ ከሕዊ ዝኽእል ሓደ መንገዲ፡ ንኹሉ ምግዳፍ ጥራይ እዩ። እዞም ክብ ኢልና ክንዕዘቦም ዝጸናሕና ኩሎም ሕድገታት እዮም። እዚ ዓይነት ሕድገት ካብኦም ፍሉይ ዝገብሮ እንተ ሃልዩ ግና፡ ካብ ዝኾነ ሰብ ናይ ይቕረ በለለይ ዝብል ሕቶ ከይቀረበልካ ባዕልኻ ሓሲብካ ትገድፎ ስለ ዝኾነ ፍሉይ ይገብሮ። ሕድገት ንምርካብ ይቕረታ ምባል እቲ ፈላማይ ደረጃ እዩ። ዝገበሩ ገይሮም ይቕረ በለለይ ንዘይብሉኻ ሰባት ግን፡ ከመይ ገይርካ ሕድገት ትገብረሎም? እቲ ዝኸበደ ነገር፡ በደል ንዝበደሉኻ ኣሉታዊ ስምዒትካ ተቘጻጺርካ ክትሓድገሎም እንከለኻ እዩ። እዚ ማለት፡ ነቲ ዝገበሩኻ ሕማቕ ግብሪ ከም ተራ ኣጋጣሚ ተቐቢልካ ክትሓልፎ እንከለኻ እዩ። ካብቶም ዝበደሉ በዲሎሙኻ፡ ግን ከኣ ከም ዝበደሉኻ ዘይኣምኑ ሰባት ሕቶ ይቕረ ክትጽበ ትርጕም ዘለዎ ኣይኮነን። እቲ ዝሓሸ፡ ሰባት ክንዲ ዝበደሉ ይበድሉኻ ዋላ እንተዘይረሳዕካዮ፡ ነቲ ዝበደሉኻ በደል ተቐቢልካን ኣሚንካን ሰላም ዘለዎ ህይወት ክትነብር ምጽዓር እዩ። ስለ’ዚ፡ ሕድገት ምግባር ክትላመድ ክብድ ዝበለን ዋጋ ዝሓትትን እኳ እንተኾነ፡ ጻማኡ ግን ሓጎስን ሰላም ዘለዎ ህይወትን ንኽትረክብ ዝደፋፍእ እዩ። ሕድገት፡ ምቕሉላትን ንቑሓትን ዘዘውትርዎ ተግባር እዩ።

ሎሚ ኣብ ERI TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 ክፋል 14፡10 15፡55 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 መሬት 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር How its made ዜና(ትግርኛ) ዜና ስፖርት ማህደር ዜና(ዓረብ) ዝናር ጥበባት ዞባ ማእከል 4ይ ሄሎ ደባይዋ ቀጥታ ሞዛይክ 1ይ ክፋል ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ሞዛይክ 2ይ ክፋል እትመትሲት-ኮም ዜና (ትግረ) ቴራብ ዜና(ትግርኛ) ተኸታታሊት ፊልም ዜና(ዓረብ) መቓልሕ መንእሰያት ዜና (እንግሊዝ) ፊልም እንዳ ዝማም

ፍርዲ

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.189

8 ሚያዝያ 2022- ገጽ 5

ፍኖት መም/ዮናስ ሃብተ

ሓደ-ሓደ ግዜ መቸም - ምሸት ካብ ስራሕ ምስ ተፈደስካ፡ ንዕላል ናብ ገለ ተላግስ ኢኻ። እናሓሸሽካ ንኽትዛነ። ካልኦት እውን ኣለዉ ናብቲ ከምኡ ዝኣመሰለ መዛነዪ ቦታ ዝመጽኡ። ግን ከኣ ንክሕሽሹ ዘይኮነስ፡ ገለ ነገራት ሸቓቒጦም ገንዘብ ሒዞም ንኽወጽኡ። ብቐዳማይ ንክሕሽሽ ናብ ሓደ ገዛ እኸደልኩም። ኣብ’ቲ ዝኣተኹዎ ከም በዓል ሎተሪ፡ በዓልቲ ፉል፡ በዓል ሰዓት በዓልቲ ቆሎ ክኣትዉ ክወጽኡ ኣምስዮም። ግዳ ብዘይካ’ቶም ከምዚ ከማይ ብፉልን ሎተርን ዝግደሱ፡ ኣቓልቦ ዝገበረሎም ኣይነበረን። ደሓር ግን - “ካቦት ኣላ፡ ካቦት ኣላ ተዓወቱላ! ካቦት ኣላ ተዓወቱላ! እዚኣ እንተደኣ ተኸዲንካ፡ መግቢ ኣይትደሊ መስተ ኣይትደሊ። መስተን ድራርን ኢያ ንባዕላ!” እናበለ ቅድሚ ነብሱ ድምጹ ዝሰማዕናዮ ሰብ ኣትዩ። ኩላትና ናብኡ ጠሚትና። እናዘረ ከኣ፡ ነታ ኣብ ምናቱ ኣንጠልጢልዋ ዝነበረ ካቦት ኣርእዩና። “እስከ ሃባ፡ ክንደይ ኢልካያ ወዲ-ሸቃ ዓርከይ? ካበይ’ከ ደኣ ኣምጺእካያ ወደይ? ካብ ጣልያን መንዲልዋ ኣሎ ማለት እዩ. . .” ሓደ ሓቲትዎ። -ፋክቱርከ ኣለዋ ድዩ? ካልእ ሰብ ድማ ወሲኹ። “ፋክቱር ደኣ ዋላ ምስ’ቲ ዝሃበኒ ጣልያን ዘየራኽበካ።” ወዲ-ሸቃ መሊሱ። -“ጣልያን ብህይወቱ ደኣ ይሰርቕ እምበር፡ ክዳን ናይ ጥልያን ኣይሰርቕን እየ” ቀጸለ ወዲ-ሸቃ። “ሓክዮ እንዶ ወዲ-ሸቃ - ብዛዕባ’ታ ቀደም ኣብ ኮምብሽታቶ ካብ ሰብኣያ ሰሪቕካ ሰሙን ምሉእ ዘኾብለልካያ ስኞራ።” ወዲቢራ መሊስሉ ከም’ዚ ንኸራስኖ ዓይነት።

ዛ ዋ ብ ከም ሓደ እዩ ንሓንቲ - እንታይ ደኣ ሓብተይ፡ እዚ ቅርጺኽስ ተለዊጡኒዶ ሓቀይ!?

-ሓቅኻ ኢኻ ሃኒተይ፡ ቅርጸይ ክሕሉ ኢለስ ኣብ ፈሳሲ ጥራይ እዩ ዘሎ ሓይለይ። -እዚ ናትኪ ናይ ድሌት ሓይሊ’ኳ ግርም’ዩ ዝብለኒ። ኣበይ’ሞ ነዓይ ክንድዚ ናትኪ ድሌት እንተዝህልወኒ። ኩሉ ነገር ድሌት እዩ ነይሩ። ደሓር’ዩ ድሌት ናብ ስምዒት፡ ስምዒት ናብ ተግባር፡ ተግባር ናብ ውጽኢት. . . እናበለ፡ ካብን ናብን ተቐይሩ። ዋላ ንሕና ደቂ-ሰባት ፈለማ ድሌት ኢና ነይርና። ድሕሪኡ ስምዒት። ድሕሪ ስምዒት ተገባር፡ ድሕሪ ተግባር ጥንሲ፡ ድሕሪኡ ከኣ ንሕና ደቂሰባት መጺእና። ብመሰረት ኣብ’ታ፡ ‘ናብ ሃብቲ ዘብጽሕ ስነ-ልቦና’ እትብል መጽሓፍ ዝረኣኹዎ፡ ኩሉ ኣብ’ዛ ዓለም ኣሎ ዝበሃል ነገራት፡ ፈለማ ድሌት’ዩ ነይሩ። ንምብራሁ ዝኣክል፡ ኩሉ ነገር ብመጠን’ቲ ንዓኡ ዘበገሰ ሓይሊ እዩ ክህሉ ዝኽእል። መጀመርታ ዓበይቲ ነገራት ንድለ። ጽቡቕ ንመነ። ዘዝበለጸ ሃረር ንበል። ድሌት ክሳብ ዘሎ፡ ዕብየት ንኸይንጐናጸፍ ዝኽልክለና ሓይሊ ከቶ የለን። ሰሪሕና ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ምብጻሕ እውን ድሌት እምበር ትዕድልቲ ኣይኮነን። ሓያል ድሌት፡ ካብ’ቲ ንሮኬት ካብ ሓይሊ ስሕበት መሬት ኣናጊፉ ናብ ላዕለዋይ ህዋ

ኣመጻጽኣ ናይ’ታ ካቦት

-ግደፍ-ግደፍ ወዲ-ቢራ፡ እዛ ዘረባ ናብ ካልእ ኣይተስግራ፡ ከይተዘክረና ንስኞራ ኦሊቬራ፡ እታ መጸለል ፍቕራ። -ምሳኻ ይሕሸኒ! ምሳኻ ይሕሸኒ!’ ትብለኒ ዝነበረት፡ ንስኞር ማርዮ ኣይደልየካን ኢላ። -ትም በል ከይተጉርዓኒ ወዲ-ቢራ፡ እዛ ነገር እዚኣ እኮ ቀደም ምስ ጉብዝናና እንከለና እንድኣላ ነይራ። -ሕጂ እንዶ ግዳ ንስኻ ንጓል ኣረጋይ ከምኡ ግበራ ንሳ ናጻ ንስኻ ናጻ እንከለኹም እዛ ዕድል ተጠቐመላ ካብ’ቶም ከም መደረብታ ክጥቀሙላ ዝደልዩ ሰባት ኣገላግላ. . .። ነታ ምስ ሓደ ከም’ዚ ኩርዕርዕ ዝበለ ሰብኣይ ኮፍ ኢላ ዝነበረት በዓልቲ ባር እናረኣየ እዩ ብሓውሲ ግጥሚ ዝዛረብ ዝነበረ። ሓደ ብዘረባ ወዲ-ሸቃ ዝተሓጐሰ ወዲ ተንሲኡ ፊስካ እናገበረ ኣጣቓዓሉ’ሞ፡ “ሰሚዕኩም ኣለኹም ጀምዓ! ወዲ-ሸቃ፡

ይትረፍ’ዶ ኣረጊት ካቦት ናይ ጣልያን፡ ጣልያን ብህይወታ ብፍቕሩ ሃነይነይ ኣቢሉ፡ ከም ድሌቱ ናብዝን ናብትን የዝረሉ ኣብ ዝነበረ እዋን ከማን ፋክቱር ኣይተሓተተን። ንገሮም እንዶ ወዲ-ሸቃ፡ እዛ ካቦት ካበይ ከምዘምጻእካያ. . .።” “ኣብዚ’ነኻ ዘረባ! ኣዋህልሉ ሕጂ! ዓንተቦ ሰዓት 5፡00 ካብ ባር ሞካ ማክያቶ ሰትየ እናወጻእኩ እንከለኹ፡ በቲ ኣፍ-ደገ ቱሪስት ክሓልፉ ጸኒሖምንስ፡ ማሰ ክብለልኩም ኢለ፡ ማሰ ምስ በልኩሎም እዮም ነዛ ካቦት ሸሊሞምኒ።” ኩላትና ስሒቕና። እታ ንዓኦም ዝበልካሎም ማሰ ደኣ ዘይተስመዓና ወዲ ሸቃ ዓርከይ? ካልኦት እውን ኩሎም እናሰሓቑ ወዲሸቃ፡ በጃኻ እታ ማሰ ኣስመዓና! በጃኻ እታ ማሰ ኣስመዓና! በልዎ። “ከም’ቲ ንሳቶም ዝሸለሙኒ ትሽልሙኒ እንተኾይንኩም ደኣ የስመዓኩም።” ሓደ ካብኣቶም - “ዋላ ዕርቡን እንዶ

ክንደሊ እንከለና

ንኽትውንጨፍ ዘኽእላ ጸዓት ይብርትዕ። ከመይሲ ንዕኣ ነታ ተወንጫፊት ሮኬትን ነቲ ንዕኣ ሓይሊ ሂቡ ክሳብ’ቲ ዝበረኸ ጥርዚ ንኽትውንጨፍ ዘኽእላ ጽዓትን እውን፡ ‘ክሰርሕ እየ’ ዝብል ድሌት ሰባት እዩ ኣበጊስዎ። ኣብ’ዛ ዓለም ኣለዉ ዝበሃሉ ዓበይቲ ሰባት፡ መጀመርታ ዓበይቲ ነገራት እዮም ደልዮም። ህይወቶም ዓበይቲ ሕልምታት ንኽትሓልምን ገዘፍቲ ነገራት ንኽትደልን ዕድል ሂቦምዋ። ዓበይቲ ናይ ምዃን ሕልምን ዓበይቲ ናይ ምዃን ድሌትን ስለ ዘቐደሙ ከኣ ሃረርታኦም ተጋሂዱ። ንውሕ ዝበለ ራእዪ ሒዝና፡ ንድሌት ኣቐዲምና ምስ እንዓዪ፡ ንሕና ናብቲ

ውጽኢት - እቲ ውጽኢት ድማ ናባና ዝጉዓዘሉ ፍጠነት ይውስኽ። ንጹር ኣእምሮኣዊ ስእሊ ሃልዩና፡ ብሓይሊ ድሌት ሕልምና ንምግሃድ ትግሃትና እንተደኣ ኣዕቢናዮ፡ ሕምባበ ድርኺትና ተዓጻጺፉ ኣብ ውጽኢት ንበጽሕ። ዓቢ ሰብ ናይ ምዃን ድሌትና፡ ዓቢ ሰብ ኣብ ናይ ምዃን ተኽእሎና ዘለዎ ተራ ዕዙዝ እዩ። ንሓይሊ ድሌትና፡ እቲ እንኮ ናይ ውጽኢት መንገዲ ገይርና ንስርሓሉ። ሰባት ዓበይቲ ንኸይኮኑ ዝዕንቅጾም፡ ዓበይቲ ናይ ምዃን ድሌት ስለ ዘየቐድሙ እዩ። እቶም ኣብ ውጽኢት ክበጽሑ ዘይከኣሉ ሰባት፡ ዕብየት ኣብ ክንዲ ዝደልዩ፡ ነቲ ተደጋጋምን ኣሰልቻውን፡ ‘ካብ ኢድ ናብ ኣፍ’ ዝዓይነቱ ናብራኦም ስለዝርዕምዎ እዩ።

ከቐድመልካ. . .” እናበለ ዓሰርተ ናቕፋ ኣብ እዝኑ ቀርቂርሉ። “ዓንተቦ ኣሌ ኳትሮ ካብ ባር ሞካ ቡን ሰትየ እናወጻእኩ እንከለኹ፡ ዓሰርተ ዝኾኑ ቱሪስት በቲ ኣፍ-ደገ እናሓለፉ ይረኽበልኩም። ቅድም እንግሊዝ እዮም መሲሎምኒ ነይሮም። ሽዑ ካብ ናይ ወዲ ዛግራይትን ናይ ወዲ ገብሩን ደርፍታት ሓደ-ሓደ ግጥምታት መናዲለ ብምውህሃድ ደቂ‘ያ እንግሊዝ ደቂ’ዚ ነዃል ሰልዱ ካብ ድኻን ሃብታምን ዝበልዕ ኣዋሊዱ ካብ ናይ ጥልያንሲ ናቱ’ዩ ገዲዱ እንተኾነ፡ ቀደም ከይዱ ዝነበረ ዓዱ እነሀለ ሕጂ ከም ቱሪስት ኮይኑ ብነፋሪት ወሪዱ። ኢለ ክደርፈሎም ጀሚረ - እቲ ደርፊ ትግርኛ ኮይኑዎም ግን ኣይሰምዑንን። ኩሎም ቁሊሕ ቁሊሕ እናበሉ ጥራይ ጠሚቶምኒ። ብዙሕ ቋንቋ ምፍላጥ ጽቡቕ እዩ - ስለ’ዚ ብቋንቋ እንግሊዝ ቀይረ -ኣቱም ደቂ ወጻኢ ፎረይነ ረላቲቭ በኒቶ ሞሰሊኒ ወይ ሂትለረ ዌልካም! ዌልካም! ዌልካም! ናብዛ ኤረ። ቢፎር እናመጻእኩም ዊዝ ኣውት ፐርምሽነ ሓሰኽሰኽ ትብሉ ነበርኩም ኤቭሪ ዌረ ባት ናው ናብ ሃገርና ምእታው ብፓስፖርት ምስ ኮነ ስሞል ናምበር ኮይንኩም ውሒድኩመ ስሞል ናምበር ኮይንኩም ውሒድኩመ። ኢለዮምሲ፡ ትፈልጡ ኣለኹም፡ ሽዑ’ውን ዋላ ሓደ እንግሊዝ ዝሰምዕ ዘይብሎም ጸኒሖም፡ ነታ ማሰይ ክርድእዋ ኣይከአሉን። እሞ ኣነ ወዲ ሸቃኸ ይሕለል ድየ መሲልኩም? ‘እምበኣርይከ እዚኣቶምሲ ጥልያን እዮም ዝኾኑ’ ኢለ፡ ብቋንቋ ጣልያን ገይረ ሴንታ! ሴንታ! ኢለ ደው ኣቢለዮም። ሓቂ ሓይሽ ንሳቶም እውን

ዘረባይ ኣየዕበርዎን ደው ኢሎምለይ። ሽዑ “ሲ ፓርላረ’ዶ ኖን ፓርላረ ኢታልያኖ?” ዝብል ሕቶ ኣቕሪበሎም። ንሶም ድማ፡ “ሲ ፓርላረ ኢታልያኖ፡ ሲ ፓርላረ ኢታልያኖ።” ኢሎምኒ። ኣነ ድማ፡ ጣልያን እንተኾይንኩም ደኣ መፍቶተይ ኢለ በዓል ጁሰፐ በዓል ስኞር ኣንጀሎ በዓል ፓውሎ በዓል ስኞር ኣንቴኖ እንድሕር ኢልኩም፡ ‘ሲ ፓርላረ ኢትያልያኖ’ ፒርኮርተስያ! ብጣልያን ማሰ ክንፍትኖ። ብመጀመርታ ኣቫንቲ ናብ ኣስመራ ፓቸ! ቴስታ፡ ቡኛ፡ ካልቾ ኖንቸ። ኣስመራ ብርኽቲ እያ ሴንሳ ላድሮ! ትራንኩሉ ኮይንኩም ስርሑ፡ ዝደለኹሞ ላቮሮ። እትብል ማሰ ገይረሎም። ሻቡ ወዮም ጣልያን ከም’ዚ ዝበልዎ ሓጐስ የለን! በቃ በዛ ታሕጓስ ፍንጭሕ ኢሎም። ብድሕሪ’ዚ፡ ብዙሕ ደኣ ኣይኮነን እምበር፡ ቀቅርሺ ገለ ጠቂዖምለይ። ሓደ ካብኦም ድማ፡ ካብ’ዛ ነብሱ ቅንጥጥ ኣቢሉ ነዛ ካቦቱ ክድን ኣቢሉኒ። እታ ዋና ባር ምስ ሰባ ካዕ-ካዕ ኢላ ክትስሕቕ ድሕሪ ምጽናሕ፡ “እሞ እዛ ካቦት፡ ከም’ዚ ዓይነት ተኣምረኛ ታሪኽ ዘለዋ ካቦት እንተኾይና ደኣ፡ ብጨረታ ኢኻ ክትሸጣ ዘለካ እምበር - ኣታ ወዲ-ሸቃ መዓረይ!” በለት። ሕራይ ከጫርተኩም - ሓሙሽተ ቅርሺ! ጀሚሩ ሓደ። ዓሰርተ ቅርሺ! ዓሰርተ ሓሙሽተ! ዕስራ! ሳላሳ! ቀጺላ። ሚእቲ በጺሓ። ብሚእቲ ተሸይጣ። ንሱ ገንዘብ ተኸፊሉ ወጺኡ፡ እቶም ኣብኡ ክንዘናጋዕ ዘምሰና ድማ ገንዘብ ከፊልና ወጺእና።

ንዕብየት ኣይሓልምዎን። ስለ ዘይሓልምዎ ድማ ኣይፍትንዎን። ስለ ዘይፍትንዎ ከኣ፡ ኣብ ዝተደረተ ናይ ቁጠባ ደረጃ ይነብሩ። መጻኢኦም ኣብ ዕለታዊ፡ ሰሙናዊ ወይ’ውን ኣብ ወርሓዊ መሃያኦም ይሕጸር። እታ ኣብ ትሑት ደረጃ ዝተሓጽረት ህይወቶም ድማ፡ ባዕላቶም ብዘርኣይዋ ገጽ ሻዲና ተፍቅሮምን ምስ ነብሶም ተላሒጋ ምግዳፍ ትኣብዮምን። ድሌት ዕብየት፡ ኣብ ገዛእ ህይወትና ንዝጸንሓና ኣመለኻኽታ ይቕይሮ። ካብ’ዚ ህልዊ ንሕና፡ ሓደ ካልእ ዓቢ ቅዳሕና ይወጽእ። እቲ ድሌት ዝወለዶ ናይ ሕልሚ ንሕና፡ ነቲ ኣብ ትሑት ደረጃ ዝጸንሐ ህልዊ ንሕና፡ ብናይ ዑፍ ኣጠማምታ ንታሕቲ ኣንቈልቊሉ ይጥምቶ። ይዋኣዮ’ቲ ኣብ ታሕቲ ዘሎ ንሕና ድማ፡ ነቲ ኣብ ላዕሊ ዘሎ ካልእ ንሕና፡ ከም ናይ እንቁርዖብ ኣጠማምታ ገይሩ ኣንቃዕሪሩ ይዕዘቦ። ይብህጎ እሞ ክረኽቦ ይህወኽ። ክመሓዘዎ ይርበጽ። ሻቡ ይገጣጠሙ። እዚ እዩ እምበኣር፡ ንህይወትና ቀይሩ ንዓና ናብ ዓቢ መድረኽ ከብጸሓና ከም ዝኽእል ተበጺሑ ዘሎ ኣረዳድኣ። ኣንቶኒ ሮቢንስ፡ “ኣብ ነገራት’ዛ እንነብረላ ዓለም፡ ሓደ’ኳ ዘይከኣል ነገር የለን!” ክብል እንከሎ፡ “ኣነ ዘይክእሎ የለን!!” ኢልና ሞራልና ነኸነዐቢ ከዘኻኽረና ኢሉ ምዃኑ ይጥቀስ። “ዓበይቲ ነገራት ጥራይ ደኣ ስራሕ እምበር፡ እቶም ነኣሽቱ ነገራትሲ ባዕላቶም ክዕመሙልካ እዮም።” ዴል ካርኔግ ከኣ. . .። “ከም እትሰርሖ ኣሚንካ ኣብ ኣእምሮኻ እንተደኣ ኣቐሚጥካዮ፡ ዘይፍጸም ነገር

የለን” ኢሉ ምስላሱ፡ ናፖልዮን ሂል እውን፡ “ንኽብደት ስራሕ፡ ነቶም ነገራት ብኸመይ ኣብ ባይታ ነተግብሮም ዘይኮነስ፡ ብኸመይ ኣብ ኣእምሮና ነቐምጦም እዩ ዝውስኖ።” ንምባል ከይኮነ ኣይተርፍን እዩ። ንድሌታትና ልክዕ ከም’ቶም ፍቑራት ውሉድና ገይርና ንሓብሕቦምን ነዕብዮምን። ከምቲ ደቅና ክንእሱልና ዘይንደሊ፡ ንድሌታትና እውን ኣይነንእሶም። ከመይሲ ሕልምታትና ቅዳሕ መረጋገጺ መጻኢና እዮም። ሕልምና ንእሽቶ እናሃለወ፡ ንሕና ዓበይቲ እንኾነሉ ተኣምር ብፍጹም የለን። ንሕና ንነብስና፡ እቲ ዓቢ ንሕና ገይርና ኣብ ኣእምሮና ንቕረጾ። ሽዑ እቲ ኣብ ኣእምሮና ዘሎ ዓቢ ንሕና፡ ናብቲ ናይ በሓቂ ዓቢ ንሕና እንሰጋገረሉ መንገዲ ከጠዓዕመልና እዩ። ቀደሙ’ውን እኮ ነቲ ሓባሪ፡ እቲ ደሊናዮ ዘለና ቦታ ከመይ ዝበለ ቦታ ምዃኑ እንተዘይ ኣነጺርናሉ፡ ናብቲ ደሊናዮ ዘለና ቦታ ዘብጽሕ ንጹር ሓበሬታ ክህበና ኣይክእልን እዩ። እቲ ክንረኽቦ ደሊና ዘለና ሰብ መን ምዃኑ እንተዘይፈሊጥና እውን፡ ናብ መን ኢልና ክንብገስ ንኽእል? ሕጂ እውን ዓለምና ሕጽረታት ዝበሃል ነገር የብላን። ካብ ንእንኽእሎ፡ ነቲ ክንበጽሖ እንደሊ ዓቢ ደረጃ ህይወት ጥራይ ነቐድም። ሕጽረት ድሌት እንተዘይብልና እሞ፡ ነቲ እንደልዮ በሪኽ ደረጃ ህይወት ነናሻዕ እንተደሊናዮ፡ ምስጢሩ ስለዝቕላዕ እቲ ምዕባለ ባዕሉ ካብ፡ቲ ዝተሸጐጦ መሕብኢ ወጺኡ፡ “እነኹልኩም!” ክብለና እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.189

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT – WASH Officer, NOB, FT, 46764 Asmara-Eritrea The United Nations Children’s Fund (UNICEF) in Eritrea is inviting applications from suitably qualified applicants for the post of WASH Officer, NOB, IMIS#46764Asmara-Eritrea.

TYPE OFAPPOINTMENT: Fixed TermAppointment DURATION: FiveYears UNICEFworksinsomeoftheworld’stoughestplaces,toreachtheworld’smostdisadvantagedchildren.Tosavetheir lives. To defend their rights. To help them fulfill their potential.Across 190 countries and territories, we work for every child, everywhere, every day, to build a better world for everyone.And we never give up!

For every child, SUPPORT The CSD Section will work to achieve results and support national priorities set out in both the Strategic Partnership CooperationAgreement (SPCF) 2021 - 2026 and one WASH strategy and investment plan of the sector Ministries.

The programme aims to strengthen Government institutions capacity to provide quality and sustainable WASH services and empower communities to be able to sustain the provision of quality WASH services and practices. It will ensure increased, safe and sustainable access to and utilization of WASH services and practices, with focus on vulnerable groups in hard-to-reach rural areas.

The post incumbent will support the management and implementation of climate resilient rural water supply and school WASH programme aspects under Programme Components of outputs: climate resilient Rural Water Supply and WASH in institutions component of the WASH programme. Under technical guidance and supervision of WASH Specialist (P3) S/he will be responsible for implementation and strengthening of capacities to deliver climate resilient water, sanitation and hygiene facilities in targeted rural areas including selected schools and health centers. The post incumbent will focus on building technical capacities for financial and contract management as required, supervision, and development of sustainable approaches and to plan manage and implement climate resilient water supply in target communities as well as institutional WASH interventions in schools and health centers, and to ensure improved sustainabilityofcompletedWASHinterventions.TheincumbentwillalsoworkcloselywithWASHSpecialist(NO3) and seek guidance and support on sanitation and hygiene related initiatives in schools and health facilities. The post incumbent reports to the WASH Specialist (P3).

How can you make a difference?

The support provided by the WASH officer will enable the country office to achieve the WASH-related output results of the country programme. This, in turn, will contribute to the achievement of the outcome results of the country programme document. When done effectively, the achievement of the outcome results will improve child survival, growth and development, and reduce inequalities in the country.

Key functions/accountabilities: • Collects and analyzes data for the SituationAnalysis, climate resilient water supply and school WASH project planning, management, monitoring and evaluation purposes. Analyzes climate resilient water supply and school WASH project implementation reports and evaluates against established programme recommendations and plans of action. Prepares tables, graphs and other statistical data report’s outcome of analysis and proposes corrective actions.

• Undertakes ongoing visits to UNICEF project sites, assesses local conditions and resources, and monitors UNICEF inputs. Communicates with local counterpart authorities on project feasibility and effectiveness including monitoring the flow of supply and non-supply assistance.

• Undertakes implementation and follow-up action on water supply, school WASH and WASH in Health Facilities, contributes to teamwork building, and prepares relevant reports. Drafts changes in programme workplans as required.

• Attends technical cooperation meetings, prepares notes and undertakes follow-up action and coordination related to water supply, school WASH and WASH in Health Facilities component under CSD programme implementation and monitoring.

• Assists in identification and selection of technical supplies and equipment.

• Assists in the preparation of the country programme document by drafting WASH component of CPD, PSN and other relevant documentation ensuring accuracy and consistency with established rules and regulations.

Maintains the computerized programme system database and submits relevant reports.

• Build and sustain close working partnerships with government counterparts and national stakeholders through active sharing of information and knowledge to facilitate programme implementation and build capacity of stakeholders to achieve WASH output results • Assist in the development, implementation, monitoring and documentation of WASH action research and innovation (technical or systems).

• Selectsandcompilestrainingandorientationmaterialsforthoseinvolvedinwatersupply,schoolWASHand WASH in Health Facilities component under CSD programme implementation, including donor and media visits.

• Evaluates and analyzes financial and supply reports to ensure appropriateness of documentation, expenditures are within allotments, data is consistent with PIDB. Reports to the Supervisor and/or Head of Office the outcome of reviews.

• Take up support roles in an emergency response and early recovery, as and when the need arises.

• Drafts relevant sections of reports (required for donors, management, annual reports, etc.)

To qualify as a champion for every child you will have: Education: University degree in Civil/Sanitary engineering or related technical field.

WorkExperience: Twoyearsprogressivelyresponsibleexperienceinprogramme design, administration, monitoring and evaluation or related field.

Language Requirements: Fluency in English and the local language is required. Knowledge of other UN languages is an asset.

Technical Skills • Rural water supply for low- and middle-income countries - including water safety, sustainability • Rural sanitation for low- and middle-income countries, incl sustainability; applying CATS principles • Urbansanitationforlow-andmiddle-incomecountries,inclsustainability • Handwashing with soap • WASH-in-Schools and Health Facilities • Menstrual hygiene management • Climate change and climate resilient WASH • National government WASH policies, plans and strategies • Analysis of national budgets and expenditure for basic WASH, and related advocacy UNICEF’s Core values Care, Respect, Integrity, Trust andAccountability UNICEF’s Core Competencies Demonstrates SelfAwareness and EthicalAwareness (1); Works Collaboratively with others (1); Builds and Maintains Partnerships (1); Innovates and Embraces Change (1); Thinks and Acts Strategically (1); Drive to achieve impactful results (1);Manages ambiguity and complexity (1) UNICEFiscommittedtodiversityandinclusionwithinitsworkforce,and encourages all candidates, irrespective of gender, nationality, religious and ethnic backgrounds, including persons living with disabilities, to apply to become a part of the organization.

UNICEF has a zero-tolerance policy on conduct that is incompatible with the aims and objectives of the United Nations and UNICEF, including sexual exploitation and abuse, sexual harassment, abuse of authority and discrimination. UNICEF also adheres to strict child safeguarding principles. All selected candidates will, therefore, undergo rigorous reference and background checks, and will be expected to adhere to these standards and principles.

Qualified female candidates are encouraged to apply.

Closing date ofApplication: 14 days from date of advertisement

Remarks: only qualified candidates will be short listed and invited for the interview.

Please note that UNICEF is a smoke-free environment.

Canddiates should send their recent CV and photocopies of academic qualifications along with duly filled P11(form to be collected from the UNICEF Office) to email address: ertvacancies@unicef.org or to the below postal address Vacancy: WASH Officer, NOB, FT, 46764Asmara-Eritrea Deputy Representative Operations UNICEF Eritrea P.O. Box 2004 Asmara

ሓበሬታ ሃገራዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኩሉ መዳያዊ ሓቅታት ኤች.ኣይ.ቪ. ንምፍላጥ ናብ ሃገርዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኣገልግሎት ምኽሪ ብተሌፎን ደውሉ። ሰዓታት ስራሕ ካብ ሰኑይ ክሳብ ዓርቢ ንግሆ 8፣00-12፣00 ቅ.ቀትሪ ምሸት ድማ ካብ 2፣00 – 6፣00 ድ.ቀትሪ ብቁ. ስልኪ 110179 ደውሉ። ቁ.ሳ.ፖስጣ 5537፣ E-Mail; bidhonational@gmail.com ስቕታ ጎዳኢ እዩ ደውሉ ብዛዕባ ኤች.ኣይ.ቪ ብግልጺ ንዘራረብ!!!

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.189

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

“ንጉስ ካሪም”፡ “K9 ሓላዊ ሪያል ማድሪድ”፡ “ሓያል ኣጥቃዓይ ዓለም”፡ “ብሉጽ መራሒ”፡ “ዓለም ኵዕሶ እግሪ ንበንዘማ ደኒናትሉ”፡ “ ካብ ዝጻሎት ሮናልዶ ድሕሪ ምንጋፉ፡ ሕጂ ኣብ ካልእ ደረጃ ብቕዓት ይርከብ” . . .ዝብሉን ካልኦት መግለጺታትን፡ ነቲ ኣብ ቸልሲ ሜዳ ስታንፎርድ ብሪጅ ሰለስት ሸቶታት ብምምዝጋብ ንጋንታኡ ሪያል ማድሪድ ናይ 3ብ1 ዓወት ዝሰነደላ - ካሪም በንዘማ ዝተሰርሑሉ ዜናታት እዮም። ሓለቓ ጋንታ ማድሪድ - በንዘማ፡ ረቡዕ ምሸት ንጋንታኡ መሪሑ ቅድሚ ናብ ሜዳ ምእታዉ፡ ኣሰልጣኒ ቸልሲ ቶማስ ቱሸል፡ ‘ካብ ሕጂ ንደሓር ንበንዘማ ኣትሒትካ ምርኣይ ኣይከኣልን እዩ’ ኢሉ ነይሩ። ከም’ቲ እተፈርሖ ከኣ፡ በንዘማ፡ ነቲ ኣቐዲሙ ዝሓለፈ ሰሙን 4 ሸቶታት ተመዝጊብዎ ዝነበረ ሰኪዐት እዛ ለንደናዊት ክለብ፡ ሰለሰት ወሰኸሉ። ቸልሲ፡ ኣብ ውሽጢ ሓሙሽተ መዓልታት ሸውዓተ ሸቶታት ክምዝገባ እንከሎ፡ በንዘማ ከኣ፡ ኣብ ተመሳሳሊ መዓልታት ሓሙሽተ ሸቶታት ኣመዝጊቡ። እዚ ፈረንሳዊ፡ ጋንታኡ ብቀዳም ኣብ ልዕሊ ሰልታ ቪጎ 2ብ1 ኣብ ዝተዓወተትሉ፡ ንኽልቲአን ሸቶታት ባዕሉ እዩ ኣመዝጊቡወን። ካሪም፡ ኣብዛ ጸወታ ኣብ መበል 21 ከምኡ’ውን 24 ደቓይቕ ክልተ ሸቶታት ብርእሱ ከመዘግብ እንከሎ፡ ኣብ መበል 46 ደቒቕ ከኣ፡ ንጉድለት ሓላዊ ልዳት ቸልሲ - መንዲ መዝሚዙ ሳልሳይቲ ሸቶ ምስ ሰኪዐት ኣወሃሃደ። ኣንጻር ፒኤስጂ እውን ንጉድለት ሓላዊ ማዕጾ - ዶናሩማ ዝመዝመዘ እዚ ፈረንሳዊ፡ በዘን ሰለስተ ሸቶታት ተሓጊዙ ኣብ መዝገብ ክብረወሰን እዚ ዓቢ ኤውሮጳዊ መድረኽ

በንዘማ. . . ኵርናዕ ብምቕማጥ፡ ‘በንዘማ፡ ቅድሚ እዛ ጸወታ ምሉእ መዓልቲ ኣብ ጾም ውዒሉ (ጾመ ሮሞዳን)፡ ሃትሪክ ሰሪሑ’ ክብላ ወዲሰናኦ።

ስሙ ኣጽሒፉ ኣሎ። ገለ ካብኡ፡ * በንዘማ፡ ኣብ ኤውሮጳዊ መድረኽ ኣብ ልዕሊ ቸልሲ ሃትሪክ’ ዝሰርሐ ናይ ፈለማ ተጻዋታይ * 82 ሸቶታት ሻምፕዮንስ ሊግ በጺሑ ዘሎ በንዘማ፡ ራብዓይ ተጻዋታይ፡ 80ን ልዕሊኡ ሸቶታት ሻምፕዮንስ ሊግ ዘመዝገበ ተባሂሉ ድሕሪ - ሮናልዶ 140፡ መሲ 125 ከምኡ’ውን ሌዋንዶውስኪ 85 ሸቶታት ተሰሪዑ ይርከብ። * ዛጊት ሎሚ ዓመት 11 ሸቶታት በጺሑ ዝርከብ እዚ ኣጥቃዓይ፡ ናይ ፈለማ ፈረንሳዊ ተጻዋታይ ኣብ ሓደ ወቕተ ስፖርት እዚ ኤውሮጳዊ ውድድር 10ን ልዕሊኡ ሸቶታት ዘመዝገበ ተባሂሉ ሻምላ መሪሕነት ጨቢጡ ይርከብ። * ድሕሪ እቲ ሮናልዶን መሲን ኣብ ዓመተ-ስፖርት 2016/17 ከምኡ’ውን ሉዊስ ኣድሪያኖ ኣብ 2014/15 - ኣብ ተኸታታሊ ክልተ ጸወታታት እዚ ውድድር ሃትሪክ ዝሰርሕዎ፡ በንዘማ ከኣ፡ ኣቐዲሙ ኣብ ልዕሊ ፒኤስጂ ደጊሙ ከኣ

ኣብ ልዕሊ ቸልሲ ሃትሪክ ብምስራሑ፡ ክብረ ወሰኖም ተላቢስዎ ኣሎ። ይዅን እምበር፡ ዛጊት ሮናልዶን በንዘማን ጥራይ እዮም፡ ኣብ ናይ ኣውዲቕካ ምሕላፍ ኣከታቲሎም ሃትሪክ ሰሪሖም ዘለዉ። ብሓፈሻ ሎሚ ዓመት ካብ 36 ግጥማት 37 ሸቶታት ኣመዝጊቡ ዝርከብ - በንዘማ፡ ኣብዘን ክልተ ዓመታት ኣብ ጥርዚ ብቕዓት ከምዝርከብ ብዙሓት ተንተንቲ ይሰማምዑ። በንዘማን ብራዚላዊ ውልዶ ኣጥቃዓይ - ቪኒስየስ ጁኔርን ፈጢሮሞ ዘለዉ ስምረት ኣብዛ ጸወታ’ውን ሕልፊ ዅሎም ደቂ ጋንታኦም ንዳሕረዋይ መስመር ቸልሲ ‘ቅሳነት’ ዝኸልኡ ተጻወትቲ ብምንባሮም - ኣብዚ ወቕቲ ሓደ ካብ ‘ዝበለጸ ጽምዶ’ ኣጸዊዕዎም ኣሎ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ድሕሪ’ዛ ጸወታ በንዘማ፡ ኣብ ቀዳማይ ገጽ ጋዜጣታት ስፖርት ሃገራት ኢጣልያ፡ ፈረንሳን ጀርመንን ዛዕባ ኮይኑ ኣሎ። ብዘይካ’ዚ፡ ገለ ማዕከናት ነዚ ተጻዋታይ ብካልእ

በንዘማ፡ ካብ ሸቃሊ ሮናልዶ ናብ ተወዳዳሪ ባሎን ዲ’ኦር ‘ስሱዕ’ ዘይምዃኑ ዝእመነሉ በንዘማ፡ ኣብ 2009 ናብዛ ጋንታ ካብ ዝጽምበር ንደሓር፡ ትሽዓተ ዓመታት ብጽላሎት ኮኾብ ኣጥቃዓይ እዛ ጋንታ ዝነበረ - ክሪስቲያኖ ሮናልዶ፡ ተሸፊኒ እዩ ኣሕሊፍዎ። ይዅን እምበር፡ ንሮናልዶ፡ ግዜን ቦታን ብምፍጣር ከይተሓለለ ብምስራሕ፡ ነዚ ፖርቱጋላዊ ብሸቶታት ከንጸባርቕ ከምዝሓገዞ ብዙሓት ተንተንቲ ይሰማምዑ። እዚ ተጻዋታይ፡ ዋላ’ውን ብዝመጸ ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ ቀጻሊ ዝስለፍን ሸቶታት ኣብ ምምዝጋብ እውን ሰናፍ እንተዘይነበረን፡ በቲ ንሮናልዶ ዝውሕዞ ዝነበረ ሞሳ ስለዝተዓብለለ ግና፡ ከምቲ ዝድለ ኣይተዘመረሉን። በዚ ከኣ፡ ሮናልዶ፡ ብ450 ሸቶታት ናይ ኩሉ ግዜ ዝለዓለ ኣመዝጋቢ ሸቶ እዛ ጋንታ ክኸውን ልዑል ተራ ዝነበሮ - በንዘማ፡ ኣብቲ እዋን ከምቲ ዝድለ ተጠማቲ ተጻዋታይ ኣይነበረን። በንዘማ ነቲ እዋን ብቓላቱ ክገልጾ እንከሎ፡ “ሮናልዶ፡ ንማድሪድ ክጻወተላ እንከሎ፡ ዓመታዊ ካብ 50 ክሳብ 60 ሸቶታት የመዝግብ ነይሩ። ስለ’ዚ፡ ነዚ ሓቂ ክትለማመዶ ጥራይ እዩ ዘለካ። ኣነ ናብ ሜዳ ዝለኣኸሉ ዕማም ንዕኡ ቦታ ንምኽፋት እየ። ምስ ወጽአ ግና፡ እቲ

“እዚኣ ቅንዕቲ ማልያ ወላድየይ ኣይኮነትን” ዳልማ ዝስማ ዓባይ ጓሉ ንኣርጀንቲናዊ ኮኾብ ተጻዋታይ ነበር - ዲያጎ ኣርማንዶ ማራዶና፡ እታ ዝሓለፈ መዓልቲ ናብ ጨረታ ክትወርድ ምዃና ዝተገልጸት ማልያ፡ እታ ንሸቶ ‘ኢደ ፈጣሪ’ ከመዝግብ እንከሎ ለቢስዋ ዝነበረ ማልያ ከምዘይኮነት ተዛሪቡ። ማራዶና፡ ኣብ ዋንጫ ርብዒ ፍጻመ ዋንጫ ዓለም 1986፡ ኣብ ልዕሊ እንግሊዝ ድሕሪ ዕረፍቲ ክልተ ህቡባት ሸቶታት ምምዝጋቡ ዝፍለጥ እዩ። ካብቲ እዋን ጀሚራ ‘ኢደ ፈጣሪ’ ዝተጸውዐት ፈላመይቲ ክትከውን እንከላ፡ እታ ካልኣይቲ ከኣ፡ ኣብ 2002 ‘ሸቶ ናይዚ ዘመን’ ዝተጸውዐት እያ። ድሕሪ’ዚ ጸወታ ምዝዛሙ - ማራዶና፡ ማልያኡ ነቲ ክቕይሮ ዝሓተቶ ተኸላኻሊ እንግሊዝ ስቲቭ ሆጅ እዩ ሂብዎ። ማልያ እዚ ድንቂ ተጻዋታይ ዝተቐበለ - ሆጅ፡ ነዛ ኣብ ሃገራዊ ናይ ኵዕሶ እግሪ ቤተ-መዘክር እንግሊዝ ዝተዓቀበት ማልያ ወናኒኣ እዩ። ንሱ፡ ነዛ ን35 ዓመታት ክውንና ብምኽኣሉ ከምዝሕበን ዝገለጻ ታሪኻዊት ማልያ ክሸጣ ሓሲቡ ከምዘይፈልጥ እኳ እንተገለጸ፡ ነቲ ‘ኣወናዋኒ ዋጋ’ ንዝበሎን ግምታዊ ዋጋኣን ግና ክሕሰሞ ከይምዘይደሊ የረድእ። በዚ ከኣ፡ ነታ ክሳብ ኣርባዕተ ሚልዮን ፓውድን (5.2 ሚልዮን ዶላር) ከተውጽእ ተገሚታ ዘሎ ማልያ ንጨረታ ኣውሪዱዋ ኣሎ። ይዅን እምበር፡ ድሕሪ እዚ ዜና ናብ

እዝኒ ሰማዕቲ ምብጽሑ፡ ዓባይ ጓሉ ንማራዶና፡ ወላዲኣ ብሰንኪ ዋዒ መክሲኮ ሲቲ (መክሲኮ እያ ኣሰናዲኣቶ) ክልተ ማልያ ከምዝቐይረ፡ እቲ ነዛ ማልያ ሒዝዋ ዘሎ ውልቀ ሰብ ከኣ፡ ነታ ናይ ቀዳማይ እግሪ ማልያ እምበር ነታ ሸቶታት ዘመዝገበላ ከምዘይሓዘ ትዛረብ። “እዚ ናይ ቅድም ተጻዋታይ እንግሊዝ፡ ወላዲየይ ዝቐየራ ካልአይቲ ማልያ ዝሓዘ ይመስሎ ኣሎ። ምድንጋር ከይፍጠር ግና፡ ኣነ እቲ ሓቂ ይነግር ኣለኹ። ምኽንያቱ፡ መን ምዃኑ ብዘየገድስ እቲ ዝገዝኣ ሰብ ነቲ ሓቂ ክፈልጥ ኣለዎ። እታ ወላድየይ ኣብ ካልኣይ እብረ ዝለበሳን ሸቶታት

ዘቚጸረላን ቅንዕቲ ማልያ፡ እዛ ሕጂ ንጨረታ ወሪዳ ዘላ ኣይኮነትን” ክትብል ንሜትሮ ዝተበሃለት ራድዮ ገሊጻ። እዛ ካብ ሰለስተ ደቂ ማራዶና ዝዓበየት ምዃና ዝተገልጸት ጓል 35 ዓመት መንእሰይ፡ እታ ቅንዕቲ ትብልያ ዘለኺ ማልያኸ ኣበይ ኣላ ተባሂላ ኣብ ዝተሓተተትሉ፡ “ምስ ኣደይ የላን። ምስ መን ከም ዘላ ግና ይፈልጥ እየ። ይዅን እምበር፡ መንነት እቲ ሰብ ከቃልዕ ኣይደልይን እየ” ብምባል፡ እዚ ነዛ ማልያ፡ ንጨረታ ኣውሪዱዋ ዘሎ እንግሊዛዊ ከም እተጋገየ ገሊጻ። ነዚ ጨረታ ከካይድ መዲቡ ዘሎ

ጓል ማራዶና

ትካል ብወገኑ፡ ጓል ማራዶና ዝበለቶ ‘ሓሶት’ እዩ ብምባል መግለጺ ኣውጺኡ። ሚሊካ ካንሳሪ ዝተባህለት ዳይረክተር እቲ ትካል፡ “ብርግጽ ማራዶና ማልያ ቀይሩ እዩ። ይዅን እምበር፡ እዛ ምሳና ዘላ ማልያ እታ ጽምዲ ሸቶታት ዘቚጸረላ እያ። ማራዶና እውን፡ ኣብታ ‘ታሺጅ ባይ ጎድ (Touched by God)’ እትብል መጽሓፉ፡ ነዛ ማልያ ንሆጅ ከምዝሃቦ ኣፍሊጡ እዩ” ብምባል ብሂወት እንከሎ ኣፍልጦ ምሃቡ ኣረዲኣ። እዚ ኣብ መንጎ ስድራ ማራዶናን ወነንቲ እዛ ማልያን ተፈጢሩ ዘሎ ምስሕሓብ ንተዓዘብቲ ስሒቡ ኣሎ።

ዕድል ናባይ ተቐይሩ። ሸቶ ከመዝገብ፡ ንሸቶ ዝኸውን ኰዓሳሱ ንደቂ ጋንታይ ዘቐብለሉ ኮይኑ” ክብል እዩ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ንፍራንስ ፉትቦል፡ ሮናልዶ ጋሪድዎ ምንባሩ ተዛሪቡ። 1.85 ሜትሮ ዝቚመቱ እዚ ፈረንሳዊ፡ ዋላ’ኳ ነቲ ሮናልዶ ዘመዝገቦ ሸቶታት ኣይብጽሓዮ፡ ዘለዎ ደረጃን ጽልዋን ግና፡ በሪዅ ምህላዉ ይግለጽ። በንዘማ፡ ኣብ ላ’ሊጋ ብ24 ሸቶታት (ንካልእይ ዘሎ ብ10 ይበልጾ) ክመርሕ እንከሎ፡ ብ11 ቀረብ ንሸቶ’ውን ከም ላህመት ጸብለል ኢሉ ይርከብ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ ድሕሪ እቲ 12 ሸቶታት ዘሎ ለዋንዶውስኪ ብሓንቲ ትሒቱ እግሪ እግሩ ይስዕብ ኣሎ። እዛ ዓመት፡ ኣብ ናይ ጸወታ ዘመኑ እታ ዝበለጸት ምዃና ዝገልጽ ዘሎ ኸኣ፡ ነቲ ብ32 ሸቶታት ሒዝዎ ዝጸነሐ ‘ኣብ ሓደ ወቕቲ ዝበጽሖ ሸቶታት’ ቅድሚ ምዝዛም እዛ ዓመት ድሮ ብሓሙሽተ ሸቶታት ሓሊፍዎ ምህላዉ እዩ። በዚ ኮይኑ በቲ፡ በንዘማ፡ ኣብዚ ብዙሓት ተጻወትቲ ብቕዓቶም ዝጐድለሉ ደረጃ ዕድመ፡ ወሳንነት እናዕበየ ሸቶታት ናብ ምምዝጋብ ሸውሃቱ ናብ ዝለዓለ ጥርዚ የብጽሕ ምህላዉ ይትንተንት። ከምቲ ንኣስታት ሓደ ዕቚድ ሸቃሊ (ሸቶታት ምኽሻን) ሮናልዶ ኮይኑ ዘሕለፎ እዋን፡ ኣብዚ ግዜ ብቪንሲየስ ይከሓስ ምህላዉ’ውን ንኣበርክቶ እዚ ብራዚላዊ (ቪንሲየስ) እናጠቕሱ ዘረድኡ ወገናት ኣይተሳእኑን። ውጽኢቱ እዚ ሒዝዎ ዘሎ ብቕዓት ምስ ዓወታት ክለቡ ተደሚሩ፡ ኣብ ናይ 2022 ሽልማት ባሎን ዲ’ኦር ናይ ምዕዋት ተኽእሎኡ ልዑል ክኸውን ከምዝኽእል ብኣግኡ ትጽቢት ይግበር።

ቅንጥብጣብ * ክሪስትያኖ ሮናልዶ፡ ነቲ ዋይን ሩኒ ‘ማን ዩናይትድ ኣብ ክንዲ ንሮናልዶ፡ ንነኣሽቱ ተጻወትቲ ከተፈርም ነይሩዋ’ ክብል ዝተዛረቦ ‘ቀናእ’ ክብል ብሓጺር መሊሱሉ። ሩኒ፡ ሽሕ’ኳ ሮናልዶ ሸቶታት የመዝግብ እንተሎን፡ ኣብ ልዕሊ ቶተንሃም እውን ሃትሪክ እንተሰርሐን፡ ከምቲ ኣብ ዕድመ 20ታት ዝነበሮ ከምዘየለ እዩ ዝገልጽ። በዚ ከኣ፡ እዛ ክለብ ክንዲ ነዚ ዝሸምገለ ተጻዋታይ ንክልተ ሰለስተ ዓመታት ውዕል እተፈርሞ፡ ‘ሓዊ ሓዊ’ ዝጨንዉ ትስፉዋት ንኣሽቱ ተጻወትቲ ከተፈርም ከምዝነበራ እዩ ዝኣምን። ሩንን ሮናልዶን፡ ኣብዛ ደረጃኣ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዘንቈልቍል ዘሎ ክለብ፡ ንነዊሕ ዓመታት ብሓባር ምጽዋቶም ይፍለጥ። * ቀጠር፡ ነቶም ኣብታ ሃገር ገይሾም ኣብ ስራሓት ትሕተ-ቅርጺ ስታድዩማት ተዋፊሮም ዘለዉ ሸቃሎ፡ ንነዊሕ ሰዓታት ብዘይዕረፍቲ ተስርሖም ምህላዋ ተቓሊሑ። ብመሰረት ምንጭታት፡ እቶም ሸቃሎ፡ ብዘይዝኾነ ናይ መዓልቲ ዕረፍቲ እዮም ካብ ኣዋርሕ ክሳብ ዓመት ዝሰርሑ ዘለዉ።

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.189

8 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተክለ

ኣርመኒያን ኣዘርባጃንን፡ ብጉዳይ ዋንነት ዞባ ናጎርኖ-ካራባኽ ኣብ መንጎአን ንዝተላዕለ ወጥሪ፡ ብሰላማዊ መንገዲ ንምፍታሑ ክዘራረባ ከምእተሰማምዓ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣርመኒያ ኒኮል ፓሺንያን ሓቢሩ። ኒኮል ፓሺንያን ነቲ መግለጺ ዘውጸአ፡ ድሕሪ’ቲ ምስ ፕረዚደንት ኣዘርባጃን ኢልሃም ኣሊየቭ ኣብ ብራስለስ ዘካየዶ ዝርርብ እዩ። ቅድሚ ሒደት ኣዋርሕ ብሰንኪ ኣከራኻሪ ዶባት ክልቲአን ሃገራት ናብ ውግእ ኣምሪሐን ምንባረን ይዝከር። ድሒሩ ግን፡ ሽግር ዶባት ብልዝብ ክፈትሓኦ ከምእተሰማምዐ ይፍለጥ።

መራሕቲ ኣርመኒያን ኣዘርባጃንን ተዘራሪቦም ክልቲኦም መራሕቲ፡ ኣብ መወዳእታ ሚያዝያ፡ ንዶባት ክልቲአን ሃገራት ንምሕንጻጽ ብኽልቲኡ ወገናት ኮሚሽን ዶባት ክምዘዝ ተሰማሚዖም ምህላዎም፡ ሚኒስተር ፓሺንያን ኣረዲኡ። ቀዳማይ ሚኒስተር ፓሺንያንን ፕረዚደንት ኢልሃምን፡ ነቲ ብኽልቲኦም ወገናት ተበጺሑ ዘሎ ናይ ሰላም ዘተ ተግባራዊ ንምግባር፡ ንሚኒስተራት ጉዳያት ወጻኢ ሃገራቶም ምድላዋቶም ከጻፍፉ ትእዛዝ ኣመሓላሊፎም ከምዘለዉ ጸብጻባት የመልክቱ። ሩስያን ኣመሪካን፡ ኣብቲ ተበጺሑ ዘሎ

ዘይምቅዳው ኣመሪካን ቻይናን ከይብእስ ተሰጊኡ ኣመሪካ፡ ኣብ ደሴት-ታይዋን ትገብሮ ዘላ ተደጋጋሚ ምትእትታው፡ ምስ ቻይና ንዝጸንሓ ዘይምቅዳው ከብእሶ ከምዝኽእል ምስ’ቲ ጉዳይ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ገሊጾም። እቲ ሓበሬታ ዝወጽአ፡ ኣመሪካ ነታ ደሴት 95 ሚልዮን ዶላር ዝዋጋኡ

‘ፓትርዮት ሚሳይል’ ዝርከቦ ኣጽዋር ክትሸጠላ ድሕሪ ምውሳና እዩ። ኣመሪካ፡ ድሕሪ ምምጻእ ፕረዚደንት ጆ ባይደን ኣብ ስልጣን ጥራይ፡ ንደሴትታይዋን ኣጽዋር ንምሻጥ ዘኽእል ውሳነ ከተሕልፍ፡ እዚ ንሳልሳይ ግዜኡ ምዃኑ ዘመልክቱ ጸብጻባት፡ እቲ ውዑላት መሸጣ

ኣጽዋር ብጠቕላላ ኣስታት ሓደ ቢልዮን ዶላር ከምዝበጽሕ የረድኡ። ኣመሪካ፡ ንፖሊሲ ‘ሓንቲ ቻይና’ ከተኽብር እትጽውዕ ቻይና፡ ነቲ ምትእትታው መልሰ-ግብሪ ከምእትህበሉ ከተጠንቅቕ ከምዝጸንሐት ይፍለጥ። ብዘይካ’ዚ፡ ቻይና፡ ኣገዳሲ ምስ ዝኸውን ኣብ ልዕሊ ደሴት ታይዋን ሓይሊ ክትጥቀም ከምእትኽእል እውን ምእማታ ይዝከር። ምምሕዳር ፕረዚደንት ባይደን፡ ናብ ደሴት ታይዋን ጥራይ ዘይኮነ፡ ናብ ካልኦት ሃገራት እውን ናይ ቢልዮናት ዶላር ኣጽዋር ከምዝሸጠ፡ ብሓፈሻ መሸጣ ኣጽዋር ኣመሪካ፡ ኲናት ዩክሬን ካብ ዝጅምር ንደሓር ርኡይ ዕብየት ከምዘርኣየ ይጥቀስ።

መንግስቲ ቻይና፡ እገዳታት ኮቪድ-19 ኣትሪሩ መንግስቲ ቻይና፡ ብሰንኪ ለበዳ ‘ኦሚክሮን’ ዝተባህለ ጅር ኣብ ከተማ ሻንሃይ ተኸሲቱ ንዘሎ ልዑል ናህሪ መልከፍቲ ኮቪድ-19 ንምቊጽጻር ኣጽኒዕዎ ዝጸንሐ ናይ ምንቅስቓስ እገዳታት ከምዘትረሮን፡ እቲ እገዳታት ኣብ መላእ እታ ከተማ ክትግበር ከምዝወሰነን ኣፍሊጡ። መንግስቲ ቻይና ነቲ ውሳነ ዘሕለፈ፡ ኣብታ ልዕሊ 25 ሚልዮን ህዝቢ ዝቕመጣ ከተማ፡ መጠን ሓድሽ መልከፍቲ መዓልታዊ ናብ 13 ሽሕ ክብ ከምዝበለ ድሕሪ ምግላጹ እዩ። ብተወሳኺ፡ ነቲ ለብዒ ንምቁጽጻር፡ ኣብ ናይ መርመራ፡ ምውሻብን ምክልኻልን ስርሓት ዝነጥፉ ልዕሊ

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ሂወት

38 ሽሕ ክኢላታት ጥዕናንን ሲቪል ሰራሕተኛታትን ተዋፊሮም ከምዘለዉ፡ መንግስቲ ቻይና ኣፍሊጡ። ነቲ ልዑል ናህሪ መልከፍቲ ንምቊጽጻር፡ መንግስቲ ቻይና፡ ኣብ ከተማታት ጂሊን፡ ቻንግቹን፡ ሹዦ፡ ታንግሻንን ካልኦትን እውን ተሪር ናይ ምንቅስቓስ እገዳ ብምጽናዕ፡ ሰፊሕ ናይ መርመራን ምውሻብን ንጥፈታት የሰላስል ከምዘሎ እዩ ዝሕበር። ክኢላታት እቲ ዓውዲ፡ ኣብ ቻይና ዝምዝገብ ዘሎ መጠን መልከፍቲ፡ ብኣህጉራዊ መለክዒታት ብዙሕ ዘስግእ ከምዘይኮነ እኳ ይሕብሩ እንተለዉ፡ ምስቲ መንግስቲ ቻይና ዝኽተሎ ዘሎ ‘ዜሮ ኮቪድ’ ዝብል

ፖሊሲ ግን፡ እቲ ኣሃዝ ኣሰንባዲ ምዃኑ እዮም ዝገልጹ። መንግስቲ ቻይና፡ ክንድ’ዚ ዝኣክል ብዝሒ ዘለዎ ህዝቢ ኣብ ኣባይቱ ክጸንሕ ብምእዛዝ - መሰረታዊ ጠለባት ህይወት ኣብ ምቕራብ ዘካይዶ ዘሎ ስራሕ፡ እታ ሃገር ኣጥርያቶ ንዘላ ብቕዓት ዘንጸባርቕ ምዃኑ ክኢላታት የገንዝቡ ።

ስምምዕ ዘተ ሰላም ኣርመኒያን ኣዘርባጃንን ዘለወን ደገፍ ኣረጋጊጸን ኣለዋ። ዝሓለፈ ወርሒ፡ ኣርመኒያ፡ ዓቀብቲ ሰላም ሩስያ ኣብ ምውጻእ ሰራዊት ኣዘርባጃን ካብ ናጎርኖ-ካራባኽ ክሳተፉ - ልዑል ትጽቢት ከምዝነበራ ምጥቃሳ ኣይርሳዕን። ኣብ 2020 ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ድሕሪ ዝተወልዐ ውግእ፡ ሰራዊት ኣዘርባጃን ነቲ ብሓይልታት ኣርመኒያ ተታሒዙ ዝነበረ ቦታታት ናጎርኖ ካራባኽ ብወተሃደራዊ ሓይሊ ከምእተቘጻጸሮ ዝዝከር ኮይኑ፡ እቲ ኲናት ብመንጎኝነት ሩስያ ደው ከምዝበለ ይግለጽ።

ጃፓን - እገዳታት ኮቪድ-19 ተፋዂሱ

መንግስቲ ጃፓን፡ ምስ ለበዳ ቫይረስ ኮሮና ተተሓሒዙ ኣብ ልዕሊ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ተነቢሩ ዝጸንሐ እገዳታት ክፋዀስ ምዃኑ ሓቢሩ። እቲ መንግስቲ ኣብ ሓበሬታኡ፡ እቲ ካብ ዝመጽእ ዓርቢ ኣትሒዙ ተግባራዊ ከምዝኸውን ዝተገልጸ እገዳታት ናይ ምፍዃስ ውጥን፡ ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ፈረንሳን ካብ ዝርከባአን 106 ሃገራት ንዝመጽኡ ገያሾ ዝምልከት ምዃኑ ገሊጹ። መንግስቲ ጃፓን፡ እገዳታት ቫይረስ ኮሮና ናይ ምፍዃስ ስጕምትታት በብእዋኑ ክወስድ ምጽንሑ ዝዝከር ኮይኑ፡ እዚ ናይ ሕጂ ስጕምቲ ግን፡ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ናብታ ሃገር ብዘይ ዝዀነ ዕንቅፋት ንኽኣትዉ ዘፍቅድ ከምዝዀነ’ዩ ዝሕበር ዘሎ።

ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ጃፓን ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ክኣትዉ ፍቑድ እኳ እንተኾነ - እቲ ወጺኡ ዘሎ ቅጥዕታት ኣብታ ሃገር ብዘይ ገደብ ክዛወሩ መደብ ንዘለዎም ወጻእተኛታት ዝድርት ምዃኑ ሓቢሩ ኣሎ። ብተወሳኺ፡ ቅድሚ ሕጂ መዓልታዊ 7 ሽሕ ወጻእተኛታት ጥራይ ናብታ ሃገር ክኣትዉ ፍቑድ ከምዝነበረ ዘመልከቱ ሰብ-መዚ ጃፓን፡ ሕጂ ግን እቲ ሕጊ ተኸሊሱ ክሳብ 10 ሽሕ በጻሕቲ ንኽኣትዉ ተፈቒዱ ከምዘሎ ኣረዲኦም። ጃፓን፡ ኣብ ፈለማ 2020 ለብዒ ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል ብዝብል ምኽንያት፡ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ከይኣትዉዋ ከምዝኸልከለት ይፍለጥ።

ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ኣውስትራልያን፡ ሚሳይል ከማዕብላ ተሰማሚዐን ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ኣውስትራልያን፡ ልዕሊ ፍጥነት ድምጺ ዝውንጨፍ ሚሳይል ኣብ ምምዕባል ክተሓባበራ ከምእተሰማምዓ ተገሊጹ። ብዘይካ’ዚ፡ እተን ሃገራት፡ ዝተራቐቐ ኤለክትሮኒካዊ ወተሃደራዊ ኣቚሑ ንምምዕባል ክተሓጋገዛ ከምእተረዳድኣ እውን ገሊጸን ኣለዋ። ዕላማ እቲ ስምምዕ፡ ወተሃደራዊ ዓቕመን ንምሕያል ምዃኑ’ኳ እንተሓበራ፡ ኣብ ወተሃደራዊ መዳይ ጽቡቕ ገስጋስ ንእተመዝግብ ዘላ ሩስያ ግን ዘመሓላልፎ መልእኽቲ ከይሃለዎ ከምዘይተርፍ ተንተንቲ ይእምቱ። በዚ ድማ፡ እቲ ስሉሳዊ ስምምዕ ካብ ሩስያን ቻይናን ዝርከባአን ሃገራት ተቓውሞ ክገጥሞ ከምዝኽእል፡ ብኣጋኡ ይግለጽ ኣሎ። ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ኣውስትራልያን፡

ኣብ መስከረም ናይ ዝሓለፈ ዓመት ሓባራዊ ጸጥታዊ ውዕል ድሕሪ ምኽታመን፡ ቻይናን ሩስያን ተቓውሞአን ኣስሚዐን ከምዝነበራ ይዝከር። እቲ፡ ኣውስትራልያ ዝተራቐቓ ሳብማሪናት ክትውንን ዘኽእላ ጸጥታዊ ውዕል፡ ዞባውን ዓለማውን ጸጥታዊ

ስግኣት ክፈጥር ከምዝኽእል እየን ቻይናን ሩስያን ዝወቕሳ ዘለዋ። ዝሓለፈ ዓመት ሓባራዊ ጸጥታዊ ውዕል ዝኸተማ ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ኣውስትራልያን፡ ልዕሊ ፍጥነት ድምጺ ዝውንጨፍ ሚሳይል ንምምዕባል ከምእተሰማምዓ ኣይርሳዕን።

ዕለት

ጎደና

ቁ.ስልኪ

8/4/2022

ጎደና ብድሆ፡ ጥቓ ደሴት ሰማእታት (ጥቓ ኢንሹራንስ ነበር)

123355

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

መበል 31 ዓመት ቁ.190 ገጽ 2 ድሙቕ ዓወታት ስፖርት፡ ፍረ ንጹር ራእይን ሓያል ጻዕሪን!

ባይቶ ዞባ ደቡብ፡ “ሃገራዊ ክብርን ሰላምን ንምውሓስ፡ ወትሩ ድልዋት” ብዝብል ቴማ፡ መበል 20 ስሩዕ ኣኼባኡ ብ7 ሚያዝያ ኣብ ከተማ መንደፈራ ኣቃኒዑ። ኣቦ-መንበር ባይቶ መምህር ወልዳይ ገብረ፡ ምህናጽ ሓያል ሃገራዊ ቁጠባ፣ ምንጋስ ማሕበራዊ ፍትሒ፣ ልምዓታውን ድሕነታውን መደባት፣ ከምኡ’ውን ምውሓስ ሃገራዊ ጸጥታን ርግኣትን ካብ’ቶም ዝጽበዩና ዘለዉ ዓበይቲ ጉዳያት ምዃኖም ብምዝኽኻር፡ ተሳትፎ ሕብረተ-ሰብ ኣብ ኩሉ ሃገራዊ ዕማማት ክዓዝዝ ጸዊዑ። መምህር ወልዳይ፡ እቲ ምምሕዳር ዞባ ደቡብ ኣብ’ዚ ዓመት’ዚ ምዕሩይ ህዝባዊ ኣገልግሎታት ብምስፋሕ፡ ስሉጥን ርትዓውን ኣገልግሎታት ንምሃብ ዝዓለመ - ንኣባላት ክፍሊ ህንጻዊ ልምዓትን ኣታዊ ውሽጢ ሃገርን ዝወደቦ ስልጠና፡ ኣብ’ተን ካልኦት ጽላታት እውን ክቕጽል ኣዘኻኺሩ። ኣመሓዳሪ ዞባ ደቡብ ኣቶ ሃብተኣብ ተስፋጽዮን፡ መደባት ሕርሻዊ ትሕተ-ቅርጺ፡ ህንጻዊ ልምዓት፡ ማሕበራዊ ኣገልግሎታትን ቀረብ ጽሩይ ዝስተ ማይን ብዕቱብ

ቀዳም 9 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 6

ገጽ 7

ገጽ 11

ተማሃሮን ቴክኖሎጅን

ኣዕዋፍን ንህብን ኣብ መቐረት ቡን...!

ግጥማት ንዋንጫ ናጽነት ቀጺሉ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ባይቶ ዞባ ደቡብ፡ መበል 20 ስሩዕ ኣኼባኡ ኣቃኒዑ

ክስራሓሎም ዝጸንሑ ምዃኖም ብምሕባር፡ ብፍላይ ኣብ ጉዳይ ትምህርቲ ውጽኢታዊ ስራሕ ንምትግባር - ምምሕዳር ምስ ህዝቢን ኣባላት ባይቶን ብውህደት ክሰርሕ መደብ ስለዘሎ፡ ኣባላት ባይቶ ብትግሃት ክሰርሑ ኣተሓሳሲቡ።

ባይቶ ኣብ መወዳእታ፡ መርዓ ትሕቲ ዕድመ ደቂ-ኣንስትዮ መግትኢ ክግበረሉ፣ ዝንቀሳቐሱ ቅርሲታት ቤተመዘክር ክዳለዎሎም፡ ዘይንቀሳቐሱ ድማ ግቡእ ሓለዋ ክግበረሎም፣ ሓረስቶት ዑደት ዘርኢ ከዘውትሩን እዋናዊ

ሓበሬታ ክወሃቦምን፣ ሕብረተሰብ ገበናትን በደላትን ንምክልኻል ብንቕሓት ክነጥፍን ንድሕነት ከባቢኡ ብግቡእ ክከታተልን. . . ዝብሉን ካልኦትን ውሳኔታት ኣሕሊፉ። ብዘይካ’ዚ ባይቶ፡ ጸገም መጓዓዝያ

ንምቅላል፡ ናይ ግሊ ኣውቶቡሳት ዕቱብ ቁጽጽር እናተገብረለን ዝሰርሓሉ ኩነታት ክፍጠር፣ ተጠቃምነት መጎጎ ኣድሓነት ክሰፍሕ፣ ከምኡ’ውን ህዝቢ ኣብ ትግባረ ውሳኔታትን ለበዋታትን ባይቶ ተሳታፍነቱ ከዕዝዝ ተላብዩ።

ማእከል - ስልጠናታት ንመማህራን ኣተባባዒ ውጽኢት ኣርእዩ ኣብ ዞባ ማእከል፡ ሞያዊ ዓቕሚ መማህራን ንምዕባይ ዝውደብ ስልጠናታት፡ ኣብ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ብሓፈሻ፡ ኣብ ምምሕያሽ

ውጽኢት ተመሃሮ ድማ ብፍላይ ጽቡቕ ውጽኢት ይህብ ኣሎ። ኣብ ጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ሓላፊ ኣሃዱ መጽናዕቲ፡ ውጥንን

ስልጠናን መምህር ማቴዎስ ስብሃትለኣብ፡ እቲ ኣሃዱ ዓመታዊ ህልው ሓበሬታ ኣብያተ-ትምህርቲ ብምእካብ፡ መስሪሑ ንዝምልከቶ ኣካል ከምዘቕርብን ንሓፈሻዊ

ፖሊስ ዞባ ማእከል፡ ውጽኢታዊ ‘ቅነ-ድሕነት’ ወዲቡ ኣብ ዞባ ማእከል፡ ብምትሕብባር ፖሊስ ትራፊክ፡ ኣባላት ሸሞንቲአን መደበራት ፖሊስን ወሃቢ-ደገፍ ኣሃዱን ዝተወደበ ቅነድሕነት፡ ኣብ ምኽባር ሕግታት ትራፊክን ምክልኻል ሓደጋታትን ዝጸንሐ ንቕሓት ኣብ ምብራኽ፡ ዝምስገን ውጽኢት ሂቡ። እዚ ካብ 21 መጋቢት ክሳብ 2 ሚያዝያ 2022 ንኣስታት ክልተ ሰሙን ዝተኻየደ ወፍሪ፡ መቐጸልታ ናይ’ቲ ኣኣብ ሰለስተ ወርሒ ዝካየድ መደብ “ሓደጋ-ኣልቦ

ሰሙን” ምዃኑ፡ ፖሊስ ዞባ ማእከል ሓቢሩ። መሰረታዊ ዕላማ ናይ’ቲ ወፍሪ፡ ኣጋር ይኹኑ መራሕቲ ተሽከርከርቲ፡ ኣብ ትራፊካዊ ድሕነት ዘለዎም ኣፍልጦ ኣበሪኾም፡ ኣብ ምክልኻል ሓደጋታት እጃሞም ከበርክቱ ንምንቕቓሕን ድርኺት ንምፍጣርን ምዃኑ፡ ፖሊስ ዞባ ማእከል ወሲኹ ኣረዲኡ። ኣብ’ቲ ቅነ ብዝተገብረ ጥቡቕ ምክትታል፡ ሕግታት ትራፊክ ዝጠሓሳ

4,400 መካይን፣ 257 ብባተሪ ዝንቀሳቐሳ ሞቶታት፣ 4,805 ብሽክለታታት፡ ብድምር 9,400 ተሽከርከርቲ ከምእተቐጽዓ፡ እቲ ሓበሬታ ገሊጹ። ፖሊስ ዞባ ማእከል ኣብ መወዳእታ፡ ህዝቢ ምስ’ቶም መዓልታዊ ን12 ሰዓታት ኣብ ጐደናታት ኣስመራ ዝቐነዩ ኣባላት ፖሊስ ንዘርኣዮ ምትሕብባር ብምምስጋን፡ ሓደጋታት ትራፊክ ንምግታእ ኩሉ ዜጋ እጃሙ ከበርክት ተላብዩ።

ውጥን ምዕባለ ከምዝሰርሕን ጠቒሱ፡ ሞያዊ ዓቕሚ መማህራን ንምዕባይ፡ ኣብ ምሕደራ ክፍሊ፡ ውጥን ምህሮ፡ ኣገባብ ኣመሃህራን ኣገማግማን፡ ከምኡ’ውን ኣብ ስነ-ምግባር መምህርን ምሕደራ ግዜን ዝቐንዐ ስልጠናታት ከምዝውደብ ገሊጹ። እቲ ስልጠናታት፡ ብዞባ ጥራይ ዘይኮነ ብደረጃ ኣብያተ-ትምህርቲ እውን ከምዝካየድ ብምሕባር ከኣ፡ ነዚ ንኽሕግዝ ተባሂሉ፡ ንኩለን ኣብያተ-ትምህርቲ ናይ 5 ዓመት ውጥን ምዕባለ ትምህርቲ ከምዝወሃበንን ቀጻሊ ምክትታል ከምዝግበረለንን ኣረዲኡ። ዝነበረ ዋሕዲ መማህራን ኣብ ዓመተትምህርቲ 2021/2022 ከም እተፈትሐ ዝሓበረ መምህር ማቴዎስ፡ እቶም ሓደስቲ መማህራን - ሰልጢኖም በብደረጃኦም

ኣብ ኩለን ኣብያተ-ትምህርቲ ተመዲቦም የምህሩ ከምዘለዉ ገሊጹ። ውጥን ምህሮ ንምዕዋት፡ ኣብያተጽሕፈት ትምህርቲ ኣብ ንኡሳን ዞባታትን መማህራንን ጻዕርታቶም ከሐይሉ ድማ ኣዘኻኺሩ።

ዓሰብ - 30 ደቂ-ኣንስተዮ ብኣሰራርሓ ‘መግፈፊ ዓሳ’ ሰልጢነን ብጨንፈር ሚኒስትሪ ሃብቲ ባሕሪ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ኣብ ዝተወደበ፡ ናይ ሓደ ወርሒ ስልጠና ኣሰራርሓ ሰክዔት መግፈፊ ዓሳ ዝተሳተፋ 30 ደቂ-ኣንስተዮ፡ ብ30 መጋቢት ኣብ ዓሰብ ተመሪቐን። ኣብ’ቲ ናይ ምምራቕ ስነ-ስርዓት፡ ሓላፊ እቲ ጨንፈር መንእሰይ ሑሴን መዓውያ፡ ኣብ ገማግም ባሕሪ ዘለዋ ደቂ-ኣንስትዮ ነብሰን ክኽእላን ኣፍረይቲ ክኾናን ብቐጻሊ ዝስራሓሉ ዘሎ ጉዳይ ምዃኑ፡ እቲ ብማሕበር ንዝነጥፋ 30 ደቂ-ኣንስትዮ ዝተዋህበ ስልጠና

ድማ ኣካል ናቱ ከምዝዀነ ገሊጹ። ዝዀነ ሞያ፡ ብቐጻሊ ስራሕን ጻዕሪን ከምዝምዕብል ዝሓበረ መንእሰይ ሑሴን፡ ሰልጠንቲ ቀሲመናኦ ዘለዋ ሞያ ብስራሕ ከዕምቛኦ ብምዝኽኻር፡ ሚኒስትሪ ሃብቲ ባሕሪ ኩሉ ግዜ ኣብ ጐድነን ብምዃን ከምዝተሓጋገዘን ኣረጋጊጹ። ሓላፊት ሃማደኤ ኣብ’ቲ ዞባ ወ/ሮ ሳዕድያ ኢብራሂም፡ ሰልጠንቲ ኣበርቲዐን ብምስራሕ ህይወተን ክቕይራ ትጽቢት ከምዝግበረለን ኣዘኻኺራ።

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ድሙቕ ዓወታት ስፖርት፡ ፍረ ንጹር ራእይን ሓያል ጻዕሪን!

ጽ

ንቀ ዓ ሰ ርእ

ዝሓለፈ ቅንያት፡ ኤርትራውያን ኣትለታት ኣብ ኣህጉር ኣፍሪቃ፡ ኤውሮጳን ኤስያን ኣብ ዝተኻየደ ዝተፈላለየ መድረኻት ስፖርታዊ ውድድር ብዘመዝገብዎ ድሙቕ ዓወታት፡ ባንዴራ ኤርትራ ኣብ ዝበረኸ ዘንጊ ክተንበልብል፣ ሃገራዊ መዝሙር ኤርትራ’ውን ብዓውታ ክቃላሕ፡ ብደስታን ፍናንን ዝተኸታተልናዮ’ዩ። ከምዝዝከር፡ ኣብ ሻርም-ኣሼኽ - ግብጺ ኣብ ዝተኻየደ መበል 18 ሻምፕዮን ቅድድም ብሽክለታ ኣፍሪቃ 2022 ዝተሳተፈት ሃገራዊት ጋንታ ቅድድም ብሽክለታ ኤርትራ፡ 7 ወርቂ ብዝርከቦ 15 ሜዳልያታት ካብ መወዳድርታ ሃገራት ጸብለል ክትብል እንከላ፡ ኣባል ሃገራዊት ጋንታ ኤርትራ ተቐዳዳማይ ሄኖክ ምሉእብርሃን ድማ ጐብለል ሻምፕዮን

ኣፍሪቃ 2022 ብምዃን፡ ድርብ ዓወት ተመዝጊቡ። ኣብ ኤውሮጳ፡ ፕሮፈሽናል ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ቢንያም ግርማይ፡ ኣብ ቤልጁም ኣብ ዝተኻየደ ኣህጉራዊ ውድድር ብዘርኣዮ ዘደንቕ ብቕዓትን ናይ ዓወት መንፈስን፡ “ነቲ ዓወት ዝበቕዐ ናይ መጀመርያ ኣፍሪቃዊ” ተሰምዩ። ኣብ ዙር ታይላንድ ክሳተፍ ዝቐነየ ተቐዳዳማይ መትከል እዮብ’ውን፡ ስሙን ስም ሃገሩን ዘበረኸ ዓወት ኣመዝጊቡ። ኣብ ኣትለቲክስ እውን፡ ኦሎምፒካዊት ኣትለት ናዝሬት ወልዱ፡ ኣብ ደቡብ ኮርያ ኣብ ዝተኻየደ ኣህጉራዊ ውድድር ማራቶን፡ ሰለስተ ሓድሽ ክብረወሰን ክተመዝግብ እንከላ፣ ኤርትራዊት ኦሎምፒካዊት ኣትለት ራሄል ዳኒኤል፡ “ብደረጃ ዓለም ዝበለጸት ናይ ጉያ መሮር ጓል-ኣንስተይቲ ኣትለት” ኰይና ተረቚሓ።

እዚ ዘሐብን ዓወታት’ዚ፡ ብዙሕ ሓቂታት ዘረጋግጽ’ዩ። ቀዳማይ - ከም ውልቀሰብን ትካልን - ኣብ እትነጥፈሉ ዓውዲ፡ ብንጹር ራእይ ተመሪሕካ፣ ዕላማታትካ ብዘየወላውል ኣነጺርካ፣ ብድስፕሊንን ጽኑዕ መብጽዓን ተመሪሕካ እንተጽዒርካ፡ ዓወት ክትጐናጸፍ ግድን’ዩ። ካልኣይ - እዚ ዓወታት’ዚ፡ ጽኑዕ ሰረት ዘለዎ’ዩ። ኣብ ዝሓለፈ ናይ ክልተ ወለዶታት ዋርሳይን ይከኣሎን መዋእል፡ ኤርትራውያን መንእሰያት ኣንጻር ኩሉ ጊንጥታት ጸኒዖም ደው ብምባል፣ ጎኒ-ጎኒ መኸተ ንልዑላውነት ሃገር፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዓውድታት ልምዓት ብምውፋር ዘመዝገብዎ ዓወታት፡ መሰረታት ሓያል ሃገርን ብሩህ መጻኢን ኣብ ምንጻፍ ተዓዊቶም’ዮም። ኣብ ስፖርት ክምዝገብ ዝጸንሐ ዓወታት ድማ፡ ኣካል ናይ’ቲ ንኹሉ ጸቕጢታት ተጻዊሩ፡

ብዓወት ዝምርሽ - ሕላገት ኒሕን ሓቦን መንእሰያት ኤርትራ’ዩ። ክቡር ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፡ ኣብ 2015 - ፕሮፈሽናል ተቐዳደምቲ ዳኒኤል ተኽለሃይማኖትን መርሃዊ ቅዱስን፡ ኣብ ውድድር ‘ዙር ፈረንሳ’ ንኤርትራን ኣህጉር ኣፍሪቃን ሓድሽ ታሪኽ ሰሪሖም ምስ ተመልሱ ኣብ ቤተ-መንግስቲ ኣብ ዝተገብረሎም ኣቀባብላ ኣብ ዘስመዖ ቃል፡ “ኤርትራ ኣብ ዓለማዊ መድረኻት ተሳታፊት ጥራይ ዘይኰነት ተወዳዳሪት’ውን ምዃና ብግብሪ ተመስኪሩ’ሎ። ስለ’ዚ፡ ድሕሪ ሕጂ ኪኖ ኣፍሪቃ - ብደረጃ ዓለም ዓወት ንምምዝጋብ ክውጠንን ብዕቱብ ክስራሕን ይግባእ።” ዝብል ረዚን መልእኽቲ ኣመሓላሊፉ ምንባሩ ዝዝከር’ዩ። እንሆ ድማ፡ እቲ ቃል ብተግባር ዝረኣየሉ መድረኽ እናደመቐ

መጺኡ’ሎ። ነቲ ተበጺሑ ዘሎ ደረጃ ብምውሓስ ቀጻልነቱ ምርግጋጽ ግና ዓቢ ሓላፍነት ዘሰክም’ዩ። እቲ ኣብ ውሱን ዓውድታት ስፖርት ብቐንዱ ድማ ኣብ ቅድድም ብሽክለታን ኣትለቲክስን ተመዝጊቡ ዘሎ ዓወት፡ ጽልዋኡን ዓንኬሉን ሰፊሑ፡ ኪንዮ ተሳታፍነት ንዝበረኸ ዓወት ድፍኢት ክፈጥር፡ ዕቱብ ስራሕ ከድሊ’ዩ። ንብሉጽነት ምትጋህን ንዝበረኸ ጠሚትካ ክትበጽሖ ምጽዓርን፡ ኣብ’ቲ ካልእ ዓውድታት ህይወት’ውን ኣገዳስነቱ ዕዙዝ’ዩ። ስለ’ዚ፡ ከም ዜጋታት ኣኣብ ዝወፈርናዮ ዓውዲ፡ ኒሕን ተወፋይነትን፣ ጸዓትን ጽንዓትን፣ ከምኡ’ውን ጽሬት፡ ውርጹጽ ምሕደራን ኩሉንትናዊ ብቕዓትን፡ ሕላገት ታሪኽናን መሰረት ዓወታትናን ምዃኑ ተገንዚብና፡ ዝያዳ ከነጒልሖን ከነድምቖን የድሊ።

ዓንዶም ግርማይ (ወዲ-ደረስ) ሕርሻዊ ንጥፈታት ከተካይድ ፈለማ ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ከተሰላስል ኣለካ። ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ግን፡ ብሃውሪ ዘይኰነ፡ ብስነ-ፍልጠታዊ ኣገባብን ብዙሓት ሜላታት ተጠቒምካን ክስርሓሉ ዘለዎ ምዃኑ፡ ክኢላታት’ቲ ዓውዲ ዝገልጽዎ’ዩ። ኣብ’ዚ ጒዳይ፡ ኣበየናይ ቦታን ኵነታትን፡ ከምኡ’ውን ኣየናይ ኣገባብ ፍወሳ ማይ-ክዖ ብግቡእ ትጥቀም ምፍላጥ ኣገዳሲ ይኸውን። ኣብ ሜላታት ምፍዋስ ማይ-ክዖ፡ ብዙሓት ኣገባባት ኣለዉ። እዚ ከኣ፡ ምስ ኣቀማምጣን ቅርጺ መሬትን፡ ዓይነት ሓመድ፡ ስርዓተ-ማይ፡ ትሕዝቶ መሬትን ማይን፡ ምስ መግቢ ሰብን እንስሳን፡ ዕንጨይትን ካልኦት ጥረ-ነገራትን ዝተሓሓዝ እዩ። ስርሓት ምፍዋስ ማይ-ክዖ፡ ገሊኦም ኣብ መሬት ሕርሻ ምቹኣት ክዀኑ እንከለዉ፡ ገሊኦም ከኣ ንሕርሻዊ መዓላ ኣብ ዘየገልግሉ ኣጻድፍ ቦታታት ክውጠኑን ክትግበሩን ዝኽእሉ እዮም። “ኣብ ስርሓት ምዕቃብ ማይን ሓመድን

ሕርሻ - ምድላዋት ንኣድማዒ እቶትን እቶታውነትን ቀንዲ ኣገባባት ዝበሃሉ ከመይ ዝበሉ እዮም?” ዝብል ሕቶ ክበርህ ዘለዎ’ዩ። ሓደ ካብ’ቶም ኣገባባት፡ ኮንቱር ተኸቲልካ ምሕራስ’ዩ። እዚ ኣገባብ’ዚ ብልምዲ ብሓረስቶት ሃገርና ኣንጻር ፈሰስ ማይ ተኸቲልካ ዝካየድ ኣገባብ እዩ። እዚ ድማ፡ ዛላን ተኽሊ ሓጹር መዕገትን ብምግባር ክካየድ ዝኽእል’ዩ። ኮንቱር ተኸቲልካ ዝትግበሩ ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ ናህሪ ውሕጅ ብምዝሓል፡ ማይ ኣብ ሓመድ ክዘሩቕ የተባብዕ፣ ዝርግሐ መጠን ማይ ኣብ መሬት ሕርሻ የውሕስን ፍግረ-መሬት የጒድልን። ረብሓ ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ብዙሕ’ዩ። ሓደ ካብኡ፡ እቶት ስለ ዘኻዕብት፡ ዓመት መጽአ ካብ ዝጕስጐሰሎም ሃገራውያን ንጥፈታት ኰይኑ ንረኽቦ። ኮንቱር - ትሪ ዓቐብ ሓሊኻን ትሪ ዓቐብ ከይሓለኻን እቶቱ ሓደ ኣይኰነን። ትሪ ዓቐብ ሓልዩ ዝሕረስ ግራት፡ ግቡእ ማይ ስለዝሰቲ፡ ዕጽፊታት ናይ’ቲ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ብዘይ ኣገባብ ዝሕረስ ግራት ጽቡቕ ምህርቲ ክህብ ይኽእል። መሰረታዊ ስራሕ መደባት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ብግቡእ እንተደኣ ተሰሪሑሉ፡ ኵነታት ዝናብ ኣብ ግምት ኣትዩ፡ ዘዕግብ እቶት ናይ ምሕፋስ ተኽእሎ ልዑል ምዃኑ ርዱእ እዩ። ድዅዒን ምሩጽ ዘርኢን እንተ ደኣ ተጠቒምካ፡ ዝተዓጻጸፈ እቶት ክሕፈስ ይኽእል’ዩ። እዚ ኣገባብ’ዚ፡ ኣብ ከም ናይ ኣሕምልትን ፍረታትን ተፈቲኑ፡ ዝምስገን ውጽኢት ስለዝተረኽቦ፡ ኣብ ብሱላት ኣዝርእቲ፡ ጥረታትን ናይ ቅብኢ ኣዝርእቲን እውን ከምኡ። ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ምስ ኣካየድካ ድሕሪኡኸ ናበይ? ዝብል’ውን ክግለጽ ዘለዎ’ዩ። መልሱ፡ ንጥፈታት ማሕረስ ክረምቲ ንምጅማር ምድላዋት ምግባር’ዩ። ክረምቲ ዝናብ ዝዘንበሉ ወቕቲ ስለዝኾነ፡ ሓረስቶት ነዚ ዕድል’ዚ ተጠቒሞም ንጥፈታት ሕርሻኦም የሰላስሉ። ሚኒስትሪ ሕርሻ እውን፡ ኣብ ወቕቲ ክረምቲ ዘሰላስሎም ስርሓት ብዙሓት’ዮም። ንሎሚ ዓመት ንኣብነት፡ ከመይ ዝበሉ መደባት ከሰላስል ወጢኑ ኣሎ? ንዝብል፡ ምስ ዳይረክተር ባህርያዊ ሃብቲን ልምዓት መስኖን ኣቶ ሚኪኤል ብርሃነ ዘካየድናዮ ቃለመሕተት ኣሎ። ምዕቃብ ሓመድን ማይን ክበሃል እንከሎ፡ ኣብ ክልተ ከፋፊልካ ምርኣዩ ይከኣል። ሓደ ካብኡ፡ ምድላው ትሕተ ቅርጻዊ ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን እዩ። እዚ ድማ፡ ምስ ምግራብን ምትካል ኣግራብን ዝተኣሳሰሩ ንጥፈታት የጠቓልል። ቅርጺ መሬት ኣብ ግምት ዘእተወ፡ ካብ ዝበረኸ ቦታ ብቕናታዊ መትረባዊ ዛላን

ከትሪታትን ክጅምር ኣለዎ። ኣብ ዝሕረስ መሬት ከኣ፡ ከከም ኵነታቱን ትሕዝቶኡን ትሪ ዓቐብ ሓልዩ መደባዊ ዛላ ይስርሓሉ። ኣእማን ኣብ ዘለዎ ብሓመድን እምኒን፣ ሓመድ ጥራይ ኣብ ዝዀነሉ ኸኣ፡ እቶም ዝዳለዉ ዛላታት ብሓመድ ይስርሑ። ዋና ቁም-ነገር ናይ’ዚ ዅሉ፡ ዝናብ ኣብ መሬት ክስተ ወይ ክሰርጽ’ሞ፡ ፍርያት ይብርክት። ከምዚ ዓይነት ንጥፈታት ካብ ፈለማ ወቕቲ ጽድያ ጀሚርካ ምድላዋት ክካየደሉ ዘለዎ’ዩ። ጐድኒ-ጐድኑ ግድን ክካየድ ዘለዎ ድማ፡ ምዕቃብ ሓመድን ማይን ኣብ ማይ-ክዖ እዩ። ካልእ፡ ወቕቲ ክረምቲ ኣብ ዝመጽኣሉ ተጐስዩ ዘይሕለፍን ዕቱብ ምድላዋት ዘድልዮን ንቐረብ ምሩጽ ዘርኢ ዝምልከት’ዩ። እትዘርኦም ዓይነታት ኣዝርእትን ምቅይያራት ኣዝርእትን ካብ’ቶም ፍርያምነት ሓመድ ኣብ ምህብታም ሓገዝቲ ዝበሃሉ ረቛሒታት እዮም። ስለዝዀነ፡ ንትግባረኦም ኣብ ባይታ ዝምልከት ሰፊሕ ምድላዋት የድልዮም። ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ እቶትን እቶታውነትን ንምኽዕባት ካብ ኰነ፡ ምድኳዕ’ውን የድልዮ እዩ። ኣብ ሜላታት ምድኳዕ ሓመድ፡ እቲ ዝበለጸ ኣገባብ፡ ባህርያዊ ድዅዒን ብባህርያውያን ነገራት ዝተመስርሐ ድዅዕን (ኮምፖስ) ምጥቃም እዩ። ኣብ ሃገርና፡ ንመዓላ መሬት ሕርሻ ከገልግል ዝኽእል ዝሕረስ መሬት፡ ብገምጋም ካብ ፍርቂ ሚልዮን ሄክታር ዝሓልፍ ኣይኰነን። ዳርጋ ኵሉ’ቲ ዝሕረስ ከኣ ፍወሳ ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ዝካየደሉ’ዩ። ሓረስቶት ይዕበ ይንኣስ ኣብ ግራውቶም ዕማም ምዕቃብ ሓመድን ማይን የካይዱ እዮም። ዝያዳ ግና፡

ስነ-ፍልጠታዊ መኣዝኑ ፈሊጦም ከካይድዎ ተመራጺ ምዃኑ ይግለጽ። ኣብ ሃገርና፡ ክሳብ ሕጂ ካብ’ቲ ንመዓላ ሕርሻ

ኣቶ ሚኪኤል ብርሃነ ዝውዕል ዘሎ መሬት ሕርሻ፡ ንመግለጺ ኣቶ ሚኪኤል ምርኩስ ብምግባር፡ ካብዚ፡ ዛጊት ግቡእ ፍወሳ ተገይሩሉ ዘሎ ኣስታት 200 ሽሕ ሄክታር ጥራይ’ዩ። ኣብ’ዚ ስራሕ’ዚ ኣብነት ዝዀኑና ተጠቀስቲ ዓድታትን ውልቀ-ሰባት ሓረስቶትን ምህላዎም ድማ ኣቶ ሚኪኤል የረድእ። ካልእ፡ ኣብ ዝቕጽል ብሰፊሑ ዝግለጽ፡ ምቅይያር ኣዝርእቲ ኣብ ምህብታም ሓመድ፡ ኣብ ምዕቃብን ሓመድን ማይን ግደኡ ልዑል’ዩ። እዚ ዘርእየና፡ ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ ብዛላታት፡ ከትርታት ወዘተ. ጥራይ ዘይኰነ፡ ብምቅይያር ዘራእቲ ክትግበር ዝኽእል ምዃኑ እዩ። ንኣብነት፡ ሓንቲ ግራት ኵሉ ግዜ ሓደ ዓይነት ዘርኢ እንተደኣ ትዘርኣ ኴንካ፡ ኣብ መወዳእታ ማዕድናዊ ትሕዝቶ ሓመዳ ክጽንቀቕ ባህርያዊ ይኸውን። እዚ ንኸይከውን፡ ኣድላይነት ዑደት ዘርኢ ኣገዳሲ ይገብሮ። እዚ፡ ብዘይካ’ቲ ምህርቲ ኣብ ምኽዕባት ዝህልዎ ረብሓ፡ ሓመድ መብረ ይረክብ፣ ንመሬት ዘስብሕ ኣገባብ’ውን እዩ። ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ንልሙድ ንጥፈታት ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ ኣባላቱ ብምውፋር ብዕቱብ ይሰርሓሉ ምህላዉ መግለጺ ኣቶ ሚኪኤል የብርህ። እቲ ዝካየድ ወፍሪ፡ ልዑል ተሳትፎ ህዝቢ ዝጠልብ ዕማም’ዩ። ተሳትፎ ህዝቢ ዝረጋገጽ ከኣ ብመንገዲ ዞባዊ ምምሕዳር’ዩ። ተራ ውልቀ-ሰባትን ትካላትን ከይዘንጋዕካ፡ ብወገን ዞባዊ ምምሕዳር፡ ክሳብ ምምሕዳር ዓድታት ዝወርድ ብውህደት ዝዕመም ምዃኑ ኣቶ ሚኪኤል ይሕብር። ናብ ገጽ 12 ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 4ይ ክፋል ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ናይዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ኣብ ድሮ ውሳነ ፈደረሽን ኣብ መጋብኣያ ሕቡራት ሃገራት ዝቐረቡ ሓሳባትን ገምጋማትን ሃገራት ምብራቕ ኤውሮጳ፡ ላቲን ኣመሪካን ማእከላይ ምብራቕን ጸማም እዝኒ እንተዘይወሃቦም ነይሩ፡ ምናልባት ደምን መስዋእትን ህዝቢ ኤርትራ፡ ካብ ሽዑ ኣትሒዙ ብልምዓት ሃገር ምተተክአ ነይሩ ይኸውን ብዝብል ሓሳብ ደምዲምና ነይርና። የግዳስ ውዲት ፈደረሽን፡ ከሎ ገና (ኣብ ጥሪ 1945) ዝተሓስበ እምበር፡ ከም ውጽኢት ልዝብ ኣባል ሕቡራት ሃገራት ዝተወሰነ’ዩ ክብሃል ኣይክኣልን። ካብ ዊለር ፕ.ፕለስተር ናብ ኣገልግሎት ሓበሬታ እንግሊዝ ብቝጽሪ መዝገብ 371-69367 ዝተጻሕፈ ሓደ ደብዳበ፡ ቐዳማይ ሚኒስተር ዓባይ-ብሪጣንያ ዝነበረ፡ ዊንስተን ቸርችል ‘ኤርትራ ንኢትዮጵያ ኺህባ’ ምዃኑ፡ ብሰነድ ኣረጋጊጹ ነበረ (ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጕዳይ እንግሊዝ፣ 28 መስከረም 1948)። ነዚ ቕድመ-ፍርዲ’ዚ፡ ረብሓ ኣመሪካ ስለዝተሓወሶ ድማ፡ ንድምጺ ህዝቢ ኤርትራ (57% ንናጽነት፡ 43% ንሕብረት፡ 52% ግዝያዊ መጕዚትንትን ናጽነትን፡ 5% ምስ ኢጣልያ) ዕሽሽ ብምባል፡ ኤርትራ ናጽነት ይግብኣ ንዝበላ ሃገራት (ጉተማላ፡ ፓካሲታን፡ ዒራቕ፡ ግብጺ) ብምጽቃጥ፡ ህዝቢ ኤርትራ ንባርነት ኣብ ትሕቲ መስፍናዊት ኢትዮጵያ ተፈርደ። ሽዑ ልኡኽ መርማሪ-ሓቂ ዝነበረ ወኪል ጉተማላ፡ ጋርሽያ ባወር፡ “ተመኵሮ ጕዕዞናን ርኽበት መጽናዕትናን፡ ገዚፍ ክፋል ህዝቢ ኤርትራ ናጽነት’ምበር፡ ነዚ ሚዛን ዘይሓለወ መዋገዪ ፍታሕ ውሳነ ፈደረሽን ከምዚነጽግ ዘረጋግጽ እዩ፣ እቶም ነዚ ዝወስኑ ኣካላት ፖለቲካዊት ሽማግለ ሕ.ሃ. ነቲ ሓቂ ግዜ ባዕሉ ኺገልጸሎም’ዩ፡ ” ብምባል፡ ተሪር ተቛውሞ ኣቃልሐ። ወኪል ዒራቕ’ውን፡ ንፈደረሽን ኢትዮኤርትራ ብምንጻግ፡ እዚ ቐለቤት’ዚ ሓደጋ ኸስዕብ ምዃኑ ቕድመ-መጠንቀቕታኡ ኣይኰወለን (ጋዜጣ ሓንቲ ኤርትራ፣ 15 ሕዳር 1950)። ብቓላቱ፡ “ህዝቢ ኤርትራ፡ ድሌቱ እንተስ ንናጽነት እንተስ ንምቝራን ምስ ኢትዮጵያ ኪዀውን፡ ባዕሉ ኺውስን ይግባእ። ንሕና ጽሕፍቶ ህዝቢ ኽንውስን ኣይግባእን፣ እዚ ንገብር እንተ’ሎና፡ ሓደገኛ ጌጋ ንፍጽም ስለዘሎና፡ ጽባሕ ከነዐርዮ ኺእግም’ዩ፡” ብምባል፡ መጐተኡ ኣቕረበ። ብተመሳሳሊ፡ ልኡኽ ግብጺ’ውን (ከማሁ)፡ “ኤርትራ ትምቀል እንተዀይና፡ ኣብ ታሪኽ፡ ብሄር፡ ሃይማኖትን ጂኦግራፍን ብምምርኳስ፡ ግብጺ’ውን ኣብ ኤርትራ መሰል ኣሎዋ፣ ይዅን’ምበር፡ ብመሰረት ድሌት ህዝባ፡ ኤርትራ ናጻ ሃገር ክትኩውን ይግባእ፡” ብምባል፡ ንእጀታነት ሃገሩን ናጽነትን ብምትሕንፋጽ መጐተ። ኣብ ርእሲ ጥጁእ ውዲታዊ እማመ ዓባይ ብሪጣንያ፡ መጻኢ ጽሕፍቶ ኤርትራ ብረብሓ ኣመሪካ ኽእዘዝ ግድን ነበረ። ሽዑ ኣብ ሕ.ሃ. ወኪል ሕቡራት መንግስትታት ኣመሪካ ዝነበረ፡ ጆን ፎስተር ዳላስ፡ “ግደ ፍትሒ፡ ርእይቶ ህዝቢ ኤርትራ ግምት ኪወሃቦ ይግባእ ነይሩ። እንተዀነ ግን፡ ስትራተጅያዊ ረብሓ ኣመሪካ ኣብ ጋብላ ቐይሕ ባሕሪ ኣብ ግምት ብምእታው ይዅን ምእንቲ ጸጥታን ዓለማዊ ሰላምን፡ እታ ሃገር ምስ መሓዛና (ኢትዮጵያ) ኽትጽንበር ግድን ይገብሮ፡” ብምባል፡ ንድሕረ-ባይታ’ቲ ውሳነ ደርጕሖ። በዚ ሓይለ-ቓል’ዚ ድማ፡ ነቶም ንናጽነት ዝተጣበቑ ብሱላት ሞጐታውያን ክርክራት ኣበርዓኖም። ድሕር’ዚ፡ ሕቶ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.190

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ትግባረ ፈደረሽን ንኺቕርዒ ደኣ’ምበር፡ ሕ.ሃ. ንውዲት ኣመሪካ ዚቕልብስ ቍመና ኣይነበሮን። ብሱሩ፡ ፈደረሽን ግጉይ ስያመ’ዩ ነይሩ። እቲ ብኣስገዳድ ዝተገብረ ፈደራላዊ ሕብረት ኤርትራ-ኢትዮጵያ ናይ ርእሶም ዝኸኣሉ ክልተ መንግስታት ኪዳን ኣይነበረን። ዋላ’ኳ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢትዮጵያ ዝነበረ፡ ኣኽሊሉ ሃብተወልድን ምክትሉን፡ ‘ትሕዝቶ ፈደረሽን ከም ቃሉን መንፈሱን’ ንኽትግበር መብጽዓ እንተኣተዉ፡ ኣተሓሕዛኡ ግን፡ ካብ ዓንተቦኡ ሰንኰፍ ነበረ። በዚ ድማ፡ ትግባረኡ ብልክዕ ኸምዘይፍጸም፡ ብንግሆኡ ዘየተኣማምን መሰለ። ነዚ ዝተገንዘቡ ኣቶ ወልድኣብ ወልደማርያም፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ “እንካብ ዚጸድፍ፡ ቈንጠፍጠፈ ይሓቍፍ፡” ከምዝበሃል፡ ‘ካብ ዘይቅድመ-ኵነታዊ ሕብረት፡ ቍሩብ ሓጥያት ዝወሓዶ ፈደረሽን ስለዚሓይሽ፡ ’ ንምፍታኑ ደኣ ተማሕጸኑ። ኣቦ-መንበር ቀጽሪ ናጽነት ዝነበሩ፡ ጸኒሖም ድማ፡ ፕረሲደንት ሊበራላዊ ገስጋሲ ሰልፊ ዝኾኑ፡ ራእሲ ተሰማ ኣስበሮም ብወገኖም፡ ‘ፍርዲ ፈደረሽን፡ ውሳነ ሕ.ሃ. እምበር፡ ንምርጫ ህዝቢ ኤርትራ ብፍጹም ስለዘይውክል፡ ‘ቅቡል ኣይኰነን፡’ ብምባል፡ ንእንግሊዛዊ ኣማሓዳሪ ኤርትራ ሓበሩ’ሞ፡ ዋላ ኣብ መስርሕ ትግባረኡን ምርጫ ባይቶ ኤርትራን ንኸይምረጹን ኸይመርጹን ቂምታኦም ብግብሪ ኣርኣዩ (ጋዜጣ ሰሙናዊ ኤርትራ፣ 29 ግንቦት 1952፣ ገጽ 2)። ማሕበር እስላም ብግደኡ፡ ኣብ ዕቱብነትን ትግባረን ፈደረሽን ብምጥርጣር፡ እቲ ዝተፈጥረ ኪዳን ክልተ ሃገራት፡ መታን ዘተኣማምን ኪኹወን፡ ትሽዓተ ነጥብታት ዝሓዘ ሰነድ-መዘክር ንእለቱ ኣቕረበ። እዚ መዘክር’ዚ፡ ፍጹም ርእሰምምሕዳር መንግስቲ ኤርትራ፡ ልዑላዊ ባንዴራ፡ ቅዋም፡ ዘይምድብላቕ ክልተ መንግስትታት፡ ማዕረ ውክልና ቤት ምኽሪ ፈደረሽን፡ ፍሉይ ባንዴራ ፈደረሽን፡ ሓድሽ ባጤራ ፈደረሽን ክህሉ ዚጽውዕ ነበረ። ይዅን’ምበር፡ መንግስቲ ሽዋ፡ ይትረፍ ነዚ ሓሳብ’ዚ ኺጻወር፡ ከይወዓለ-ኸይሓደረ፡ ንፍሉይ ቍመናን መሓውራትን መንግስቲ ኤርትራ ንምፍራስ’ዩ ተጓይዩ። ብኻልእ ቃል፡ ስማዊ ፈደረሽን፡ ንጐበጣ ኤርትራ መሰጋገሪ-እምኒ ምንባሩ፡ ሻቡ ብሩህ ኰነ። ድሕር’ዚ፡ ስልጣነ ኤርትራ ሚእቲ ዓመታት ንድሕሪት ናይ ምምላስ ኣመት ስለዝሃበ፡ ኣርካናት ኤርትራ ናብ ካልእ ጐደና ቓልሲ ከቋምቱ ባይታ ባዕሉ በሰለ። ከም ሓርበኛ ኣቶ ወልድኣብ ወልደማርያምን ሸኽ ኢብራሂም ሱልጣንን ዝኣመሰሉ ቐዳሞት ህቡባት ኣርካናት ተጣበቕቲ ናጽነት፡ ናብ ስደት ኣምርሑ። ብዘይጥርጥር፡ ገለ ኻብዚኣቶም ካብ ፖለቲካዊ ቓልሲ ናብ ዕጥቃዊ ቓልሲ ዘሰጋግር ንድፊን መድረኽን ከናድዩ ዘይተርፍ ግዴታኦም ኰይኑ ረኸቡዎ። ቅድሚ’ዚ ግን፡ ካብ ርእሰ-ኸተማ ግብጺ ካይሮ - ክፍኖ ዝጀመረ ብኣቶ ወልድኣብ ዚሰናዳእ ‘ፈነወ ሬድዮ ድምጺ ኤርትራ’ መቐጸልታ ፖለቲካዊ ቓልሲ ብምዃን፡ ንቕሓት ሃገራውነት ኣብ ምብርባር ግደ ነበሮ። ካብኡ ሓሊፍካ’ውን፡ ኣብ ኤርትራ፡ ህዝብን ሓይልታት ፖሊስን ብምውዳብ፡ ምናልባት እንተተኻኢሉ፡ እንተላይ ብሰላማዊ ዕልዋ ፖለቲካዊ ናጽነት ንምርግጋጽ፡ ብ‘ምንቅስቓስ ሓራካ’ ዚፍለጥ ፖለቲካዊ ቓልሲ ተቐላቐለ። ማዕረ-ማዕረ’ዚ እውን፡ ሓምድ እድሪስ ዓወተ፡ ተፈቲኑ ንዘይፈልጥ ሓድሽ ምርጫ ብረታዊ

ቓልሲ፡ ሃንዳሲ ባቡር ሰውራ (avantgarde) ብምዃን፡ በሎዅ በለ። ሻቡ ድምጺ’ታ በዅሪ ጥይት ቃልሲ ንሓርነት ብ1 መስከረም 1961 ኣቃልሐት። ኣቦመንበር ባይቶ ፈደረሽን ኤርትራ ዝነበረ እድሪስ መሓመድ ኣድምን ካልኦት ፖለቲከኛታትን ብድሕሪት ቀለስቲ ምንባሮም ከኣ፡ ብኡ ንብኡ ተጋህደ። እዚ ወሳኒ ምርጫ’ዚ፡ በቲ ሓደ ገጽ፡ መልሰግብሪ ንግህሰት ፈደረሽን፡ በቲ ኻልእ ከኣ፡ ንጐነጻዊ ፖለቲካዊ ውሳነ ሃጸይ ሃይለ-ስላሴ ኣብ ፊቱ ምውጋእ’ዩ ነይሩ። ምጅማር ብረታዊ ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ዀነ ርጉጽነት ዓወቱ፡ ብሕልፊ ንሰብ-ጸጋ ዕድመ ኤርትራውያን፡ ንድሕሪት ዚመልስ ትዝታ ኸሐድሰሎም ይኽእል ይዀውን። ኣብ መጨረሽታ 1940፡ ኣብ ኤርትራ ኣባል መርማሪት ሽማግለ ሕ.ሃ. ዝነበረ ወኪል ፓኪስታን፡ ኣብ ኣውራጃ ሰራየ፡ ሓደ ንልቡ ዚነክእ ትርኢት ተዓዚቡ ነበረ። ህዝቢ’ቲ ኸባቢ፡ ባህጊ ናጽነት ህዝቢ ኤርትራ ብመርማሪት ሽማግለ ሕ.ሃ. ከምእተጸንዐ ብምውሳድ፡ ኣብ ቅድመ-መደምደምታ ስለዝበጽሐ፡ ባህታኡ ብደባላ፡ ደርፍን ሳዕስዒትን ክገልጽ ኣስተብሃለ። ንሱ ግን፡ ምስጢርን ውዲትን ተልእኾኡን ለኣኽቱን ግዲ ኣብ ግምት ኣእትዩ፡ ነቶም ዝስዕስዑ ዝነበሩ እኩባት ሰባት ኣብ ባይታ ዘይወድቕ ምኽሪ ለገሰሎም። እቲ ምኽሪ “ናጽነት ብደም’ምበር፡ ብሳዕስዒት ኪርከብ ኣይክእልን’ዩ፣ ካብ ሽሕ ሰባት፡ ምእንቲ ናጽነት 500 ኺሞቱ እንተኽኢሎም፡ እቶም ዝተረፉ 500፡ ብሓርነትን ብናጽነትን ኪድበሱ’ዮም።” ዝብል ነበረ። (ቃለ መጠይቕ ሸኽ መሓመድ ኣደም ክያር፡ 1994፣ ብመሰረት መጽናዕቲ ኣለምሰገድ ኣባይ 1998)። ብርግጽ ከኣ፡ ኣማሳያኡ፡ እቲ ንሱ ዝበሎ’ዩ ሓቂ ኰይኑ። ብረታዊ ቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ እቲ ክኽፈሎ ዝነበሮ መስዋእቲ ከፊሉ፡ ንዅሉ ፖለቲካዊ ኽርክራትን ሕቶ ሃገራዊ መንነትን ብምስዓር፡ እቲ ቐንዲ ‘ቐያሪ ጸወታ’ ኰነ። ነቶም፡ ‘ሳዕቤን ብረታዊ ቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ሕመረት ጸገም ወሰናስን ኣፍሪቃ ኺኹውን’ዩ፡’ ኢሎም ዝተነበዩ፡ ንኣርካናት (ልሂቓን) ኢትዮጵያ ብምዕቋብን ብምሽዳንን፡ ንባርነት ኤርትራ ዝተኻራኸሩ ምሁራንን ፖለቲከኛታትን ፈረንጂ ድማ፡ መልሓስ ዘሐየኸ ታሪኽ ኰይኑ ተመዝጊቡ። ብመሰረት ፒተር ኣልተር፡ ብግብሪ፡ ሓደ ማሕበራዊ ጕጅለ ይዅን ህዝቢ ኸም ሓደ ሃገራዊ መንነት መኣስ ከም ዚፍጠር ኣብ መደምደምታ ንምብጻሕ ዚክኣል ኣይኰነን። ብቐንዱ፡ ልክዕ ግዜ ሃገራዊ መንነት ይዅን ንገለ ፍሉይነታት ንጐድኒ ገዲፍካ፡ ሃገር ዕላማ’ምበር፡ ሓቅነት ኣይኰነን ዚብል ክልሰ-ሓሳብ ድማ የቕርብ። ምስዚ ኽልሰ-ሓሳብ’ዚ ብምዝማድ፡ ኤርትራ ኸም ሃገር፡ ብኣጋጣሚ ዘይኰነ፡ ብንድፊን ብመደብን ከምዝተወልደት ንምግንዛብ ኣየጸግምን። ኢጣልያዊ መግዛእቲ፡ ነቶም ጥርኑፋት ዘይነበሩ ህዝብታት ከበሳን መታሕትን፡ በበይኖም ባህልታት፡ ሃይማኖታት ክርስትናን እስላምን ኣብ ሓደ ፖለቲካዊ ኣሃዱ ጸንቢሩ ብምብሳል፡ ሓደ ሃገር ከምዝዀኑ ገበረ። ብዓቢኡ ድማ፡ ፖለቲካዊ ምንቅስቓስ ህ.ግ.ሓ.ኤ.፡ ኣብ ሓደ ጂኦግራፍያዊ ኽሊ ንዝቕመጡ ብሄራት፡ ሃይማኖታትን ካልኦት ፍሉያት ኣካላት ሕብረተ-ሰብን ኣብ ሓደ ብምሕቋፍ ስለዝተቓለሰ፡ ኤርትራ ድልዱል ዝሰረቱ ሃገራዊ መንነት ዘሎዋ ፖለቲካዊት ኣሃዱ ንምዃን በቒዓ።

እምበኣር፡ ሎሚ፡ ብሕልፊ ኣብዚ ዘመናዊ ግዜ፡ ሃገራዊ መንነትን ክብረትን ኤርትራ ልክዕ ከም ኣቕሓ መሸጣ ብቐሊል ዚሽየጥን ዚዕደግን ኣይኰነን። አረ ኺዝንጠል’ውን ኣይግባእን። ምኽንያቱ፡ ኣብ እዋን መግዛእቲ ዝኣጐመን ዝተሃንጸን፡ ኣብ ሰውራ እምብዛ ዝጠጠዐን ጥርዙ ዝበጽሐን፡ ድሕሪ ሰለስተ ዓሱረ-ዓመታት ናጽነት ድማ፡ መስርሑ ዝወድአ ሃገራዊ መንነት እዩ። ድሕር’ዚ ገስጋስ’ዚ፡ ንሃገራዊ መንነትን ፖለቲካዊ ኣሃዱነትን ኤርትራ ንድሕሪት ኪመልስ ዝህቅን ፖለቲካዊን ስነ-ልቦናዊን ዂናት፡ ስግር ምንቅስቓስ ‘ጻዕዳ ሓርማዝ’ ኪሓልፍ ኣይክእልን። ብዝዀነ፡ ኤርትራ፡ ብሰሪ ንመዋእል ዝቐጸለ ኽርክር ወራር ስነ-ልቦና፡ ንሕሰምን ህልቂትን ምፍርዳ ኸይኣክል፡ ሓያሎ ዕድላት’ውን፡ ከሲራ እያ። ዝኸሰረቶም ዕድላት ንምምላስ ከኣ፡ ካብ ጽባሕ ናጽነታ ጀሚራ፡ ምስናይ ሕብረ-ብዙሕ ተጻብኦታት ተጊሃ ኣብ ምጽዓር ትርከብ። ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ፕሮጀክት ምፍጣር ሃገርን ሃገራዊ መንነትን ድሕሪ ምዕዋቱ፡ ደጊም ንድሕሪት ዚመልሶ ዂናት ስነ-ልቦና ኪቕጽል ባህጊ የብሉን። ክንዲ ዝኹነ፡ ንዝተበደሎ ቝስሊ ዘሕክኾ ጸሊም ኲናት ስነ-ልቦና ኺዓጽዎ’ምበር፡ ዳግም ባብ ከርሕወሉ ሞራላዊ ስነምግባሩ’ውን ዘፍቅደሉ ኣይኰነን። እዚ ይዅን’ምበር፡ ኤርትራ ዋላ ድሕሪ ልኡላውዊ ሃገር ኣባል ሕ.ሃ. ምዃና’ውን፡ ቍስሊ ህዝቢ ኤርትራ ንምጕዳእ ዘንቀዱ፡ ካብ ፈኸም ዘየቋርጹ ወራራት ስነ-ልቦና ክቕጽሉ ይርኣዩ። ኤርትራ ይዅን ህዝባ ግን፡ ‘ካብ ስለምንታይ ሕጂ’ኸ፧’ ዚሓልፍ ሕቶ ኺህሉዎም ኣይክእልን። እቲ ሕማቕ ዕድል፡ ወራራት ልስሉስን ደረቕን ኲናት፡ ወርትግ ካብ ሓደ ወገን (ኢትዮጵያ) ጥራይ ዝፍልፍሉ ምዃኖም እዩ። 4.2 መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ድሕሪ ልኡላውነት ኤርትራ ሎሚ’ውን፡ ብፍላይ ብሸነኽ ቍንጣሮ ፖለቲከኛታትን ምሁራትን ኢትዮጵያ፡ ወትሩ ንረጽሚን ወራርን ዚዕድም ቋንቋን ጐስጓስን ኪሃድእ ኣይርአን። እዚ ሓሓሊፉ በጨቕ ዚብል መጉስዓት’ዚ፡ ምናልባት፡ ብዝኸሰሩ ፖለቲከኛታትን ምሁራትን ጥራይ ፈኸም ካብ ምባል ዚሓልፍ ኣይኰነን ተባሂሉ ኺንዓቕ ዝሓሸ’ዩ። ብዓቢኡ፡ ትካላዊ መልክዕ ክሳዕ ዘይለበሰ’ውን፡ ዘየሰክፍ ኪዀውን ይኽእል። ምናልባት ዕድል እንተረኺቦም ግን፡ ወርትግ ነዚ ጸሊም ወራር ስነልቦና’ዚ ንምዅእኳኡ ዚህቅኑ ባእታታት ይዅኑ ትካላት ዕረፍቲ ኺስእኑ ይኽእሉ እዮም። በዚ ምኽንያት፡ ንሃገራዊ መንነትን ግዝኣታዊ ሓድነትን ህዝቢ ኤርትራ ኺብልሉ ዚፍትኑ ኣጕል ክርክራት፡ ኣብ ጭብጥታት ዚምርኰስ ሓቅታት ብምቕራብ፡ ብወድዓዊ መጐተን ትንታነን ምብዳሆም፡ ኣገዳሲ ይዀውን። ፈለማ፡ ኣብ ዓመተ 1998፡ ፕሮፈስር ባህሩ ዘውደ ዝተባህለ ኢትዮጵያዊ ምሁር፡ ኣብ ጋዜጣ ኣዲስ ሪፖርተር ወይ ትሪቡን (19 ጥሪ 1999) ንዝገበሮ ቓለ-መጠይቕ ከም ሓደ መበገሲ ጸሊም ወራር ስነ-ልቦና ምዝካር ኣገዳሲ መሰጋገሪ ኪዀውን ይኽእል እዩ። እዚ ምሁር’ዚ፡ ‘ታሪኽ ዘመናዊት ኢትዮጵያ 1855-1974 (1991)’ ዚብል መጽሓፍ ዝደረሰ ልዑል ጽልዋን ዝናን ዘሎዎ ተመራማሪ እዩ። ሽዑ ግዜ፡ ነዚ ፕሮፌሰር’ዚ፡ ኢትዮጵያውያን ኪምድሩላ ዘይምነዎም ሓንቲ ልምድቲ ሕቶ’ያ ቐሪባትሉ፤ ንሳ ኸኣ፡ ብኣጋጣሚ

ምስሕሓብ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ኢትዮጵያ ማዕረ-ማዕረ ዂናት፡ ብሕጊ’ውን ክሳብ መላእ ጋሽ-ሰቲት’ዶ ኽትሓትት ይግባኣ? እትብል ሕቶ ነበረት። ፕሮፌሰር ባህሩ ከኣ፡ “ጕዳይ እጀታ እንተዀይኑ ደኣ፡ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ፡ ኢትዮጵያ፡ ባድመ ጥራይ ዘይኰነ፡ ዳግም ንመላእ ኤርትራ እጃመይ’ያ ኽትብል ይግባእ’ዩ” ዚብል ባዕሉ ታሪኽ ዚረትዖ መልሲ ኺህብ ፈቲኑ። ንሱ ኣብዚ ኸይተሓጽረ፡ “ናጽነት ኤርትራ ብስሕተት ታሪኽን ብትምክሕተኛታት ኤርትራውያንን ዝተፈጥረ ክስተት ስለዝዀነ፡ ሕጋዊ ኣይኰነን፡” ዚብል መረዳእታ ኸስዕብ’ውን ኣይሓፈረን። ይዅን’ምበር፡ ቅድሚ መግዛእቲ ኢጣልያ፡ ኤርትራ ‘መረብ ምላሽ’ ትብሃል ነይራ ኻብ ምባል ሓሊፉ፡ ካልኦት ቦታታት ኤርትራ (ከም ምዕራባውን ምብራቓውን መታሕት) ብሄራት ትግረ፡ ሕዳረብ፡ ኵናማ፡ ዓፋር ወዘተ ዝነብሩዎ ከባቢታት፡ ምስ ታሪኽ ኢትዮጵያ ብፍጹም ተተሓሒዙ ኸምዘይፈልጥ፡ ኪጠቅስ ኣይደለየን። ብዘይጥርጥር፡ ድሕረ-ባይታ’ዚ ስነልቦናዊ ስብከት’ዚ፡ ገና ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ሰፊሕ ግንዛበ’ዩ ኺብሃል ይክኣል። ምኽንያቱ፡ ዋላ ኽሳዕ’ዚ እዋን’ዚ፡ ምፍላይ ኤርትራ ዘይሕጋውን ግዝያውን ምዃኑ ዚኣምኑ ኣርካናት ኢትዮጵያ ሒደት ኣይኰኑን። ምናልባት እዚ መጕስዕ ወራር ስነ-ልቦና’ዚ፡ ከገርምን ከሰንብድን ይኽእል ይዀውን። ዋላ ኣብ ዝመጽእ ግዜ እንተተዃማስዐ ግን፡ ዘሐርቕ ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ሓቀኛ ታሪኽ ኤርትራ ናብ ለዓቱ ተመሊሱ ስለዝዀነ፡ እቲ ንምዝንብዑ ዝተሃቀነ ታሪኽ ከም ብሓድሽ ኪጽሓፍን ኪዅላዕን ምዃኑ ዘየሻሙ ጉዳይ እዩ። ብዝዀነ፡ ኣብ ዝንቡዕ ሓሳባት ፕሮፌሰር ባህሩ ዘውደ፡ ዶክተር ኣማረ ተኽለ (1999) ኣብ እዋኑ ዝሃቦ ስነመጐታዊ መልሲን ትንታነን ንኣንፍና ምዝካር ጥራይ ብቑዕ መርትዖ እዩ። ንሱ፡ “ኣብ ምሁራን ኢትዮጵያ ውጹእ ምዝብራቕ ኣጠቓቕማ ስነ-ቓላት ወይ ኣምራት ይርአ’ዩ” ይብል’ሞ፡ “ኣብ ኣሰባብኻ ኢትዮጵያ እምበራጦርያዊመንግስቲ፡ መግዛእቲ (ወራር) ብዳግመሕብረት፡ መሰል ርእሰ-ውሳነ ብምንጻል፡ ርእሰ-ምክልኻል ብዓመጽ፡ ዲሞክራሲን ምንዳይ ማዕርነትን ብፋሉልነት፡ ኑፋቐ (heresy) ኣንጻር መንግስትን ሃገራውያን ክብርታትን፡ ምእንቲ ምኽባር ብዙሕነት ምሕላቕ ድማ፡ ውዲት ኣንጻር ሓድነት ኢትዮጵያ ዀይኖም ይርኣዩ። ይዅን’ምበር፡ እቲ ብሓደ ህዝቢ ብሓደ ባህሊ፡ ብሓደ ቛንቋ ወይ ሃይማኖት ዝግለጽ ኣምር ኣሃዱኣዊት ኢትዮጵያ፡ ቀደም ውጹእ ፈጣራዊ ልበ-ወለድ፡ ሎሚ ድማ፡ ላግጻኣውን ንሓድሕዱ ዚዋቓዕ ሓሳባትን (ኦክሲሞሮም) ምዃኑ የስምረሉ። እቲ ዝያዳ ዘገርም፡ እዚ ኸንቱ መጉስዕ ኲናት ስነ-ልቦና’ዚ፡ ዋላ ድሕሪ ዕርቀ-ሰላም 2018 ኢትዮ-ኤርትራ፡ ዘይምቕሃሙ እዩ። ሎሚ’ውን፡ ንኽርክር ፖለቲካዊ ስነልቦና ዚዕድሙ መጽሓፍትን መራኸቢ ልሳናትን ቀለሞም ይዅን ስብከታቶም ኣይነቐጸን። ብርግጽ፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ዚጽሓፍን ዚብሃልን ኣቲኻ ክትማጐት ምፍታን፡ ናብ ሃላኺ ጽምዶ ዚወስድ እዩ። የግዳስ፡ ንገለ ዘይስገር ፍሩይ ጸለመታት ወራር ስነ-ልቦና፡ ዋላ ዕሽሽ ክትብሎ እንተፈተንካ፡ ንሕልና ዘቕስን ኣይኰነን። ምናልባት ስቕታ ምምራጽ’ውን፡ ዳርጋ ምስ የዋህነትን ዕሽነትን ኪቕጸር ይኽእል ይኸውን። ስለዚ፡ ካብዚ ዅርናዕ’ዚ ብምንቃል፡ ብመጐታዊ ክርክር ብዛዕባ ሓቂ ምክታዕ ተመራጺ ይመስል። ይቕጽል

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

ሓራ ወልደትንሳኤ ምሕላብ ጸባ ምሉእ ኣቓልቦ ዘድልዮ መስርሕ እዩ። ጸባ፡ ብዝግባእ ክወርድ፡ መስርሕ ምሕላብ ጸባ ኣብ ህዱእ ቦታ ብዘይ ጫውጫው ክትግበር ይግባእ። መስርሕ ምሕላብ ጸባ ነታ ላም ቀጻሊ ብዝከታተላን፡ ዝረዳድኣን ሰብ ክካየድ ይግባእ። ዓጭቀል ወይ’ውን ዝተመጣጠነ መግቢ፡ ጸባ ቀልጢፉ ኣብ ምውራድ ሓጋዚ እዩ።

ጥንቃቐታት ኣብ እዋን ምሕላብ ጸባ

ዘሎዎ ቦታ ኣብ ትሕቲ ጽላል ይቕመጥ፡ - ቅድሚ ምጕዓዝ፡ መኽደኒ ቢዶኒ ምሉእ ብምሉእ ክዕጾ የብሉን፡ - ዝተሓልበ ጸባ ዝነበሮ ረስኒ (ሙቐት) መታን ክወጽእ፡ ብዘይምርት ማንካ ወይ ሓጺን ደጋጊምካ ይኽወስ። መጠን ሙቐት እናጐደለ ብዝኸደ፡ መጠን ምብዛሕ ባክተርያ ብእኡ መጠን ይጐድል፡ - ብዝተኻእለ መጠን፡ ሓድሽ እተሓልበ ጸባ፡ ኣብ እዋን ወጋሕታ ጸሓይ ቅድሚ ምብራቓ ናብ ተጠቃሚ ወይ ድማ ናብ ትካል መመስርሒ ጸባ፡ ክበጽሕ ይግባእ፡

እትሕለብ ላም ንኸተዳልዋን ከተበራብራን፡ መትሓዚ ጸባ ድምጺ ከም ዝገብር ብምግባር እምበር፡ ብምህራምን ወይ ጭራኣ ብምጥዋይ ክኸውን ኣይግባእን።

ድሕሪ ቐትሪ ድማ ቀጥታ ብርሃን ጸሓይ ብዘይረኽበሉ መገዲ ናብ ተጠቃሚ ወይ ድማ ናብ ትካል መመስርሒ ጸባ ክበጽሕ ይግባእ፡

ንጕለ ላም ጽቡቕ ጌርካ ምጽራይን ምሕሳይን፡ ላም ጽቡቕ ስለ ዝስምዓን ጸባ ንኸተውርድ ስለ ዘበራብራን ኣድላዪ እዩ። ሓድሓደ ግዜ ህላውነት ምራኽ ወይ ድማ ምጥባው ምራኽ፡ ጸባ ንኽወርድ ሓጋዚ እዩ።

- ኣብ ዝተፈላለየ እዋን ዝተሓልበ ጸባ ብምሕዋስ ብሓደ ክበጽሕ ኣይግባእን፡

ምውራድ ጸባ ብገምጋም ካብ 5 እዋን ፈሊጥካ ኣብኡ ብምውካል ክሳዕ 10 ደቓይቕ ዝወስድ ኰይኑ፡ ምስኡ ከተመዓራርዮ ይከኣል እዩ። ምሕላብ ቅድሚ ጸባ ምውራዱ እዚ ነቲ ክሽየጥ ዝኽእል ጸባ ከም ክጅመር የብሉን። ዝውስኽ ይገብሮ። ብሓፈሻ ድማ እቲ ዝሓልብ ሰብ፡ ኣብ እዋን ዝፈልሐ ጸባ ምስ ሓድሽ ዝተሓልበ ምሕላብ ነቲ ኣጥባት ከጠልቂ ክሕወስ ኣይግባእን። ምእንቲ፡ ኣጻብዕቱ ኣብቲ ጸባ መስርሕ ምሕላብ ክኣልኮ ኣይግባእን። እዚ ኣገባብ ጽሬት ዘይሓለወ ስለ ዝዀነ፡ - ቅድሚ ምሕላብ፡ መትሓዚ ጸባ ብንቑጽ ኣጻብዕ ምሕላብ ይምረጽ። ተሓጺቡ ብግቡእ ይጸፍፍ፡ - ላም ቅድሚ ምሕላባ፡ ዝተመጣጠነ ግዜ ምሕላብ መግቢ ወይ ድማ ዓጭቀል ይውሃባ። መብዛሕትአን ከብቲ ክልተ ግዜ ብተወሳኺ፡ ንቑጽ ዝተመጣጠነ ኣብ መዓልቲ ይሕለባ። ኣብ መግቢ ምስ ማይ ኣብዒጥካ ምሃብ መንጎ ምሕላብ ዘሎ ሰዓታት፡ ንምብልዑ ይቐልልን ደሮና ካብ ብዝተኻእለ መጠን ስሩዕ ክኸውን ምግባር ይከላኸልን፡ የድሊ (ንኣብነት፡ ሰዓት 6 ናይ - ኣድላዪ ምስ ዝኸውን፡ ልስሉስ ቅድሚ ቐትርን ሰዓት 5 ድሕሪ ገመድ ወይ ምራን ቈርበት ቐትርን)። ግዜ ምሕላብ፡ ጸባ ብምጥቃም፡ ኣእጋርን ጭራን ዝበጽሓሉ ወይ ድማ ዝእከበሉ ላም ይእሰር፣ ካብ ምቑሳል

ንቐደም በሉ ካብ ባህላዊ መግቢ ዓፈር በኩነይታ እዚ ዓይነት መግቢ ብስርናይ፡ ፊኖ ወይ ከኣ መሸላ ይዳሎ። ኣገባብ ኣደላልዋ - መጀመርታ ዘዳለናዮ እኽሊ ንለውሶ - ዝተለውሰ እኽሊ ፈዀኽ ምስ በለ፡ ብኣዳውና ናይ ቅጫ ቅርጺ ከም ዝሕዝ ንገብሮ

ኣብራኻ ኣካል ይበጽሕ፣ እንተዘይኰነ ኣብ - ምሸት ዝተሓልበ ጸባ ናብ ቦታኡ ምስ ዘይበጽሕ፡ ኣዝሒልካ፡ ቢዶኒ መዝሓሊ ቦታ ይቕመጥ። ኣብ ዝሑል ማይ ብምእላኽ፡ ወይ ኣገባብ ኣተሓሕዛ ጸባ - ብድሕሪ’ዚ ኣእዳው ሓላቢ ድማ ዝጠልቀየ ጨርቂ ኣብ ዝባኑ ብግቡእ ይሕጸብ፡ - ኣብ እዋን ምሕላብን ድሕሪ ብምጥቕላል ኣብ ንፋስ ክቕመጥ - ጕለን ኣጥባትን ላም ንምጽራይ፡ ምሕላብን ቢዶኒ (መትሓዚ ጸባ) ይግባእ። ምንጪ፡ ኣግሮዶክ 14 ብንቑጽ ጨርቂ ኣፍኵስ ኣቢልካ ብዝተኻእለ መጠን ንፋስ ኣብ ምርባሕ ጸባ ከብቲ ይፍሕፋሕ፣ ማይ ምጥቃም’ውን ይከኣል’ዩ፡ ንምክልኻል’ውን ኣፍኲስካ ይእሰር፡

- ንነፍሲ-ወከፍ ሸኾኽታ ሕላብ ጸባ ናይ ኩለን ኣጥባት፡ ኣብ ንእሽቶ ኩባያ ብምግባር፡ ነድሪ ጕለ (ማስታይትስ) ከይህልዎ ይፍተሽ፡ - ብድሕሪ’ዚ ሓላባይ ምሉእ ኣቓልቦ ብምግባር ቀልጢፉ ክሓልብ ይጅምር፡ - ጕለ ብምሕሳይ ዝተረፈ ናይ መወዳእታ ጸባ ይሕለብ፡ - ድሕሪ ምሕላብ፡ ኣጥባት ላም ኣብ ፈሳሲ መከላኸሊ ማስታይትስ ይእለኽ፡ - ዓቐን ዝተሓልበ ጸባ ድሕሪ ምምዝጋብ፡ እቲ ጸባ ኣብ ዘይምርት መትሓዚ (ቢዶኒ) ይቕመጥ፡ - ላም ድሕሪ ምሕላባ፡ ንሓደ ሰዓት ኣቢሉ ደው ኢላ ምእንቲ ክትጸንሕ፡ ገለ ዓጭቀል ንኽትበልዕ ይወሃባ። ብድሕሪ’ዚ ኣፍ ናይ ኣጥባት ይነቅጽን ይዕጾን፣ ማስታይትስ ከስዕብ ዝኽእል ባክተርያን ርስሓትን ንኸይኣቱ ድማ ይከላኸል፡

- ምስ በሰለ ኣውጺእና ብጽሩይ ጨርቂ ንነግፎ፡

- ኩለን ክሕለባ ዘለወን ከብቲ፡ ተሓሊበን ምስ ወድኣ፡ መሕለቢ ኣቝሑ (መሕለቢ ጸባ) ተሓጺቡ ይጸሪ፡

- ብድሕሪ’ዚ ቈሪስና፡ ኣብ ጠስሚ ብምእላኽ፡ ብጸባ፡ ርግኦ፡ መዓር ወዘተ. ጌርና ንምገቦ።

ጽላል ናይተን መሕለቢአንን ይጸሪ

- ቀጺልና፡ ኣብ ትሕቲ መጎጎ ኣእቲና ብረመጽ ደፊንና ነብስሎ፡

ምንጪ፡- መወከሲ መግብን ኣመጋግባን ሚኒስትሪ ሕርሻ ታሕሳስ 2009

ከብቲን

- ብድሕሪ’ዚ እቲ ጸባ ብዝተኻእለ መጠን ቀልጢፉ ናብ ዝምልከቶ

ምስ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምትሕብባር ዝዳሎ ዓምዲ - ንሕቶን ርእይቶን በዚ ዝስዕብ ኣድራሻ ተወከሱ ጨ/ህዝባዊ ርክባት፦ ቁ.ስልኪ 182225/ 07115013/ 07568529/ 07182662 - ቁ.ሳ.ፖ 1048 Generated by CamScanner from intsig.com

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሕቶ ሸባብ ደዋሊት፤ ሄለው፡ ናብ ምኽሪ ብተለፎን ድየ ደዊለ ዘለኹ? ኣማኻሪ፤ ጽቡቕ ኣለኺ። መን ክብል? ካበየናይ ቦታኸ ትኾኒ?

ሃ.ማ.መ.ተ.ኤ. ምኽሪ ብተሌፎን ካብ ዝጅምር፡ ብዙሓት መንእሰያት ተጠቐምቲ ናይ’ዚ ኣገልግሎት ኮይኖም ኣለዉ። ንኡስ ዓምዲ “ሕቶ ሸባብ” እምበኣር ንገለ ካብ’ቲ ብቑጽሪ ስልኪ 124256 ወይ ብቑ.ሳ.ጶስጣ 1042 ናብ “ሆት ላይን” ዝቐርብ ሕቶታት እያ እትምልስ።

ድልየተይዶ ድልየት ስድራይ? ደዋሊት፤ ንሱ ኣብ ኤውሮጳ ብዙሕ ስለ ዝገበረ፡ ከምዚ ናይ ሓበሻ ብዙሕ ሕቶታት የብሉን። “ጓል ሃገረይ ስለ ዝረኸብኩ ሕጉስ’የ፡” እዩ ዝብል።

ደዋሊት፤ ሜላት እበሃል። ካብ ኣዲስ ኣበባ’የ ዝድውል ዘለኹ። ኣማኻሪ፤ ሕራይ ሜላት፡ እንታይ ክሰምዓኪ?

ኣማኻሪ፤ ጓል ሃገረይ ምባሉ’ኮ፡ ናይ ሃገሩ ባህልን ልምድን ስለ ዘገድሶ’ዩ። ምናልባት ገለ ወግዕን ልምድን ዝዘንግዖ ክህልዎ ይኽእል ይኸውን። እንተዘይኰይኑ ዶብ ሰጊሩ ምምጽኡ፡ ሓበሻነቱ ከም ዘይረስዐ ዘርእይ ብቑዕ ምኽንያት’ዩ። ብወገንኪኸ ድሕረባይትኡን ባህርያቱን ንምፍላጥ ዝወሰድክዮ ስጉምቲ ኣሎዶ?

ደዋሊት፤ ምስ ዝፈተኽዎ ክምርዖ እንተበልኩ፡ ስድራይ ኣይተቐበሉንን። ስለምንታይ ግና ዝፈተኽዎ ክንዲ ዝረኸብኩ ዘይቅበሉኒ? ኣማኻሪ፤ ሜላት፡ ኣይተረዳእኩኽን ኣስፍሕ ኣቢልኪዶ ክትገልጽለይ? ደዋሊት፤ እቲ ጉዳይ ኣብዚ ቀረባ ኣዋርሕ፡ ካብ ኤውሮጳ ዝመጸ ሰብ ተላልየ። ዝምድናና ስለ ዝዓበየ ድማ ሕጸ ክንገብር ወሲንና። ወለደይ ክሕጎሱ ኢለ ምስ ነገርክዎም፡ “እንታይ እዋንኪ ክንድዚ ተብተብ ትብሊ! ናይ ነገር ሓቂ ድዩ! ሕሰብሉ ድኣ፡” ብምባል ክርድኡኒ ኣይከኣሉን። ኣነ ጓል 24 ዓመት ኰይነ፡ ዘእትወንን ዘውጽኣንን ዝፈልጥ፡ በይነይ ርእሰይ ክእለ ክነብር ካብ ዝጅምር ኣርባዕተ ዓመታት ኣሕሊፈ ኣለኹ። ስድራይ ቆልዓ ግዲ ሓሲበሙኒ፡ ብዘይካ ሕሰብሉ፡ ክኸውን ኣይክእልን’ዩ፡ ምባል ካልእ ዘረባ የብሎምን። በዚ ዝተበገሰ ሓደን ክልተን ምስ ተበሃሃልና፡” ክትፈልጡ ኢለ እየ’ምበር ዘዋጽኣኒ ባዕለይ መሪጸ ኣለኹ፡” ምስ በልክዎም ተኾራሪና ክሳብ ሕጂ ተኻቲትና ኢና ዘለና። ኣነ ግና ሓደ ዝገርመኒ ነገር እንተሃልዩ፡ ተፋቒርካ ክትነብር ትኽእል እንተዄንካ፡ ስለምንታይ ስድራ ክርድኡልካ ዘይክእሉ እዩ። ኣማኻሪ፤ ሜላት፡ ስድራኺ ፍቕሪ ስለ ዝጸልኡ ድዮም ዘይደገፉኺ? ደዋሊት፤ እንታይ ድኣ’ሞ ክብል’የ! ተብተብ ስለ ዘብዝሐ ኣይኣመንናዮን በሃልቲ’ዮም። ብወገነይ፡ “ሓጺር ግዜ ስለ ዘለዎ፡ ክጥቀመሉ ኢሉ እዩ’ምበር ተሃዊኹ ኣይኰነን፡” ኢለ ከረድኦም እንተፈተንኩ፡ ክርድኡኒ ኣይከኣሉን። ኣማኻሪ፤ ክሳብ ክንድ’ዚ ዘየረዳድኣኩም ድኣ ከመይ ድዩ ሌላኹም? ደዋሊት፤ እዚ ወዲ ምስ መሓዛይ ብኢንተርኔት ስለ ዝተላለዩ፡ ክሕጸያ ኢሉ’ዩ መጺኡ። ምስ መጸ ድማ ምስ መሓዛይ ሓቢርና ተቐቢልናዮ። መሓዛይ ግና፡ ዓርኪ ስለ ዘለዋ፡ ሓንሳእ ፋራ ኰይኑ፡ ሓንሳእ ዓይነይ ኣይመልኣለይን ክትብል ስለ

ዘይተገደሰትሉ፡ ካብ ምስኣ ምሳይ ዘሕለፎ ግዜ ምስ በዝሐ ተለማሚድና። ኩነታት መሓዛይ ክርድኦ ስለ ዝጀመረ’ዩ መስለኒ፡ “ኣነ ሓዳር ክገብር ስለ ዝመጻእኩ፡ ምሳኺ ሕጸ እንተገበርኩ እንታይ ይመስለኪ?” ኢሉኒ። ኣነ’ውን ኣካይድኡ፡ ጠባዩ ወዘተ ስለ ዘይጸላእክዎ፡ ድሕሪ ብዙሕ ውረድደይብ “ሕራይ” ኢለዮ። “ናይ መሓዛይ ጉዳይ እንታይ ይኹን ምስ በልክዎ?” ድማ፡ ባዕለይ ዘይነግራ ኢሉ ነጊርዋ። ካብታ መዓልቲ’ቲኣ ኣትሒዛ፡ ምሳይ ተባቲኻ። እዚ ጉዳይ ድማ ንስድራይ ከይሓባእኩ ሓቢረዮም። ብወገኖም፡ “ንመሓዛኺ ዘይነሓፈ ንዓኺ ከመይ ኢሉ ክኾነኪ!” ኢለሙኒ። ስድራይ ብዓይኖም ርእዮም ደላይ ሓዳር ምዃኑ እንተዝፈልጡ፡ ክንድ’ዚ ኣይምተቓወሙን። ኣነ ግና ወሲነ’የ። ኣማኻሪ፤ ሜላት፡ ስድራኺ ስክፍታ ስለ ዘለዎም ኣይተቐበሉኽን። ብወገንኪኸ ነዚ ስክፍታ ከመይ ትርድእዮ? ደዋሊት፤ መሓዛይ’ኳ ባዕላ’ያ! ናይ ሓዳር ድሌት ስለ ዘይብላ፡ ኣይተገደሰትሉን። ምኽንያት ኣብ ርእሲ ምኽንያት እናፈጠረት ከኣ፡ ነዚ ወዲ ከሲራቶ። ኣነ ግን እዚ ወዲ ድሌት ሓዳር ከም ዘለዎ ስለ ዘረጋገጽኩ፡ ብዙሕ ዘሰክፈኒ የብለይን። ኣማኻሪ፤ ዘሕለፍክሞ ግዜ ሓጺር ከም ምዃኑ መጠን፡ ዝኾነ ስክፍታ ኣይፈጥርን እዩዶ ትብሊ? ስድራኺ ተወሳኺ ሓበሬታ ስለ ዘለዎም ድዮም ዘይተወሓሓጥኩም? ደዋሊት፤ እቲ ወዲ ብዘለዎ ሓጺር ግዜ ካብዚ ንላዕሊ ግዜ ክንወስድ ኣይንኽእልን ኢና። ሌላ ብዙሕ ግዜ እንተወሲዱ ምምናው’ዩ ዘምጽእ። ብወገን ስድራይ ድማ ብዘይካ፡

“ኣይከውንን’ዩ፡” ምባል ሓበሬታ የብሎምን።

ካልእ

ኣማኻሪ፤ ሕራይ ድሓን፡ ግዜን ቦታን ዝፈጠሮ ጸገም ኩሉ ድሌታትኩም ከማልእ ኣይክእልን ይኸውን። ከምዚ ንስኺ ተረዲእክዮ ዘለኺ ገይርኪ ንስድራኺ ኣረዲእክዮምዶ ትኾኒ? ደዋሊት፤ ስድራይ፡ “መውስቦ ቀሊል ስለ ዘይኰነ፡ ተብተብ ኢልካ ዝፍጸም ኣይኰነን። ክንሓስበሉ ግዜ የድልየና’ዩ፡” እዮም ዝብሉ። ኣነ ግን ምስ ዘለዎ ግዜ ዋላ ሕጸ ገይርና እንተጸናሕና ይሓይሽ በሃሊት እየ። ምኽንያቱ፡ ብዘይ ሓደ ነገር ተፈላሊኻ፡ ምስ ግዜ ምንዋሕ ነገራት ክለዋወጡ ይኽእሉ’ዮም። ድሓር ከኣ ከምዚ ናይ ሓበሻ፡ መን’ዩ፡ እንታይ’ዩ፡ እናበሉ ግዜይ ከጥፍኡለይ ኣይደልን’የ። ኣማኻሪ፤ መንነት’ኮ ምስ ቦታ ዝቕየር ኣይኰነን። ንሓበሻ፡ ሓበሻ ዘብለና ከኣ፡ መለለይና ዝኾነ ባህልን ልምድን ስለ ዘለና’ዩ። ባህልን ልምድን ድማ ብናፍቖት ናይ ካልኦት ባህሊ ኣየርብሕን’ዩ ኢልካ ብሓደ ለይቲ ዝቕየር ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ወለዶታት ባህሊ ክጎድኦም ኢሎም ኣይኰኑን ዘማዕብልዎ። ባህሊ ድማ ንዋንኡ ኣገዳሲ ክሳብ ዝኾነ፡ ናተይ’ባ ናትካ ይሓይሽ ዝበሃል ኣይኰነን። ስለዚ ሓበሻ ምዃንኪ ኣብ ዝኸድኪ ኪዲ ዝቕየር ኣይኰነን። ንዓኽን ንስድራኽን ድማ ምሕጻር ግዜ ስክፍታ ፈጢሩልኩም ኣሎ። ንሶም ተብተብ ኣይጽቡቕን’ዩ እናበሉ፡ ንስኺ ድማ ሓጺር ግዜ’ዩ ዘለዎ ክትብሊ፡ ስክፍታኹም ሓደ’ዩ ዘሎ። እቲ ፍልልይ ኣረዳድኣኹም’ዩ። ስለዚ ግዜ ብምስትውዓል እንተተጠቒምናሉ’ዩ ረብሓ ዝህልዎ። ንምዃኑ ደላይኺ ነዚ ስክፍታ ከመይ እዩ ዝርድኦ?

ደዋሊት፤ ድሌት ሓዳርን ወዲ ሃገረይ ምዃኑን ፈሊጠ ኣለኹ። ካብኡ ንላዕሊ እንታይ ኣሎ’ሞ? ኣማኻሪ፤ ናይ ሓባር ረቛሒ ምህላዉ ኣገዳሲ’ዩ። ተወሳኺ ብዛዕባ ውልቃዊ ባህርያት፡ ስራሕ፡ ጥዕና፡ ኣመል፡ ተገዳስነት፡ ድሌትን ካልእን ዝኣመሰሉ ውልቃውያን ብቕዓት ዝፈተሽክዮም ኣለዉዶ? ደዋሊት፤ እታ እተሰክፈኒ ኢለ ዝሓሰብክዋ ነጥቢ፡ ካልእ ሓዳር ከይህልዎ እዩ። ሓቲተዮ ግና፡ ከምዘይብሉ ሓቢሩኒ’ዩ። ጥዕንኡ ድማ ክንዲ ኣድጊ ይኸውን። መስመስ ይብል። ጸገም የብሉን። ስርሑ ድማ ኣብ ሓደ ካምፓኒ እናሰርሐ ርእሱ ከም ዝኽእል ፈሊጠ ኣለኹ። ኣማኻሪ፤ እዞም ዘለዉኺ ሓበሬታታት ኣረጋጊጽኪ ይኣኽሉኒ ኢልኪ፡ ዓጊብክሎም ዲኺ? ደዋሊት፤ ኣነ ዓጊበሉ’የ። ምትእምማን እንተሎ ከኣ ጸገም የለን። ክልቴና ተኣማሚንና ስለ ዘለና፡ ዝኾነ ጸገም እንተመጸ ብፍቕሪ ክሰዓር’ዩ። ኣማኻሪ፤ እምነት መደልደሊ ዓንዲ ፍቕሪ ምዃኑ ዘይሰሓት’ኳ እንተኾነ፡ ስድራቤትኪ ነዚ ዘንጊዖም ዝምጉትኺ ዘለዉ ኣይመስለንን። ብዘለዎም ዕድመን ፍልጠትን፡ ፍቕርን ስኒትን ዘደልድሉ ነገራት ህድእ ኢሎም ብግዜ ክፈልጡ ምድላዮም፡ ብኣሉታ ጥራይ ምርዳእ ሓያል ወገኖም ንምርዳእ ኣየኽእልን’ዩ። ስለዚ ዘለኪ ድሌትን ባህግን ዝበጻሕክዮ መረዳእታን፡ ደጋጊምኪ እንተተረዲእዮም እንታይ ይመስለኪ? ደዋሊት፤ ጸገም የለን። ቀልጢፉ ክኸይድ ስለ ዝኾነ፡ ብዘይሓደ ነገር ዘተኣማምን ነገር ከይንፈላለ

እየ’ምበር። ኣማኻሪ፤ ጽቡቕ፡ ንስድራኺ ከተረድኢ ጸገም እንተዘይብልኪ፡ እቲ ዝበለጸ ውጽኢት ዝርከቦ ውሳኔ ሓባርዊ መረዳእታ’ዩ። ስድራኺ ተርኦም ክጻወቱ ዕድል እንተፈጢርክሎም ድማ፡ ኣብ ውሳኔኺ ሓይሊ’ምበር ድኻም ዝፈጥረልኪ ኣይመስለንን። ምናልባት ስለ ዝሓረቕኪ ካልእ መሲሉኪ ይኸውን’ምበር፡ ትገብርዮ ዘለኺ እኳ ኣገዳስነት ስድራኺ ተረዲእኪ ኢኺ ፍቓዶም ሓቲትኪ ዘለኺ እመስለኒ። ምኽንያቱ መውስቦ ብዝፍጠር ዝምድና ንብዙሕ ኣካል ስድራ ስለ ዝጸሉ፡ ኩሉ ብቐረባ ኣብ ጉዳይኪ ክሳተፍ ዝኽእል ሰብ፡ ሰናይ ፍቓዱ እንተሃበኪ ኣገዳስነቱ ዝንዓቕ ስለ ዘይኰነ፡ ምስትብሃል ኣገዳሲ’ዩ። ምናልባት’ውን ሃነይነይታ ዓብሊሉኪ ከይህሉ፡ ሓቅነት ሓሳባትኪ ምርግጋጽ ከድልየኪ’ዩ። መጻኢኺ ትውስንሎም ኣጋጣሚታት ካብ ስምዒታዊ ርትዓዊ ውሳኔ ምውሳድ፡ ካብ ጣዕሳ ስለ ዘናግፍ፡ ጽን ኢልኪ ንገዛእ ርእስኽን ካልኦትን ምስማዕ ነገራት ብውድዓውነት ንኽትርድኢ ወሳኒ’ዩ። ንዓኺ ዝሕሸኪ ድማ ካባኺ ንላዕሊ ዘስተማቕሮ ክህሉ ስለ ዘይክእል፡ ኩሎም ናይ ስምዒት ህዋሳትኪ መልሲ ክትረኽብሎም ከድልየኪ’ዩ። ህድእ ኢልኪ ምውሳን ድማ ጌጋታት ንምጉዳል ሓጋዚ ምርጫ’ዩ። ደዋሊት፤ ስቕ ኢልካ’ዩ በጃኻ! ግዜ እንተሓጸረ ጸገም፡ እንተነውሐ’ውን ጸገም’ዩ። ኣማኻሪ፤ ግዜ እቲ እንኮ ማልስ ዘይብሉ ማል እዩ። ግዜኺ ብግቡእ ምጥቃም ሓላፍነትኪ’ዩ። ሕጂ’ውን ኣብ ግዜ ዝተፈጥሩ ኣጋጣሚታት ግዜ ባዕሉ ክፈትሖም ዘይኰነ፡ ግዜ ዘይምለስ ምዃኑ ከይዘንጋዕኪ ናብ ረብሓኺ ንምቕያር እንተተጠቒምክሉ ጥራይ’ዩ ከዕግበኪ ዝኽእል። ስለዚ ንነዊሕ መንገዲ ክንዲ ብጉያጉያ፡ ረጊእኪ ምጉዓዝ ካብ ዘይተደልየ ሃልክን ጣዕሳን ብምድሓን ኣብ ውሳኔኺ እወታዊ ኣበርክቶ ኣለዎ። ደዋሊት፤ በልስኪ ድሓን፡ ቀስ ኢለ ክርእዮን ክሓስበሉን’የ። ሓድሽ ነገር እንተሎ ድማ ክድውል’የ። የቐንየለይ! ብሩኽ መዓልቲ። ኣማኻሪ፤ መዓልቲ።

ገንዘብኪ! ***

ብሩኽ

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ዳህላክ ነጋሲ

ጽውጽዋይ

ሰማይ ፈሪሱና

ካልኣይን መወዳእታ ክፋልን ሓርማዝ፡ ኲነታት ንምርግጋጽ ኣጥቢቑ ሓተተ። እንተረኣየ ዳርጋ ኲሎም “ሰማይ ይፈርስ ኣሎ” ተባሂሎም/ሰሚዖም እምበር፡ ዋላ ሓደ ዝረኣይዎ ነገር ከምዘየለ ተረድአ። ብዛዕባ’ቲ ኲነታት ብጭቡጥ ዝፈልጣ ማንቲለን ጤለበዱን ኮይነን ተረኽባ። ዝያዳ ንኸረጋግጽ ግን፡ ንዑናይ ንርኣዮ ኢሉ፡ ንድሕሪት ሒዝዎም ተመልሰ። ፍርሃት እኳ እንተነበሮም፡ “ምስ ህዝብኻ መዓት፡ ዳርጋ ገዓት” ብምባል ኩሎም ናብ’ቲ ዝነበርዎ ቦታ ተመልሱ። ኣማዕድዮም ክርእዩሉ ኣብ ዝኽእሉ ቦታ ምስ በጽሑ፡ ሰማይ ካብ’ቲ ዝነበሮ ኣዝዩ ናብኦም ቀሪቡን ኣብ ዝሓለፈ ሓጺር ዓመታት፡ ውጽኢት ቴክኖሎጂ ዝዀኑ መሳርሒታት ብዘይ ደውታ ብቐጻሊ ይፈርዩ ኣለዉ። ዕለታዊ መነባብሮና፡ ብሳላ እዞም ሓያል ጻዕርን ተበላሓትነትን ዝፈስሶም ዘሎ ፍርያት፡ ኣኣብ ጽባሕ ዝቐለለን ዝመቸአን፡ ካልእ ብዙሕ ረብሓታት ዝሓቘፈን ኰይኑ ንረኽቦ ኣሎና። ኣድላይነት እቶም መሳርሒታት ወትሩ ዕዙዝ እናዀነ ይመጽእ ብምህላዉ፡ ንኣእምሮ ሰባት ብምብሓት፡ ዕዳጋታት ኣብ ምቁጽጻር ልዑል ተራ እናሓዙ ይርከቡ። ኣገዳስነት ቴክኖሎጂ፡ ኣብ ኲሉ ንጥፈታትና ዘካትዕ ኣይኰነን። እንተዀነ፡ ነቶም ብውልቅና እንውንኖም መሳርሒታት ብግቡእ እንተ ዘይተጠቒምናዮም፡ ክህቡና ካብ ዝኽእሉ ረብሓታት ዕንወቶም ከይዛይድ ዘሰክፍ እዩ። እቲ ምንታይ፡ ዓቐኑ ዝሓለፈ ኣጠቓቕማ ካብ ልምዲ ሓሊፉ ናብ ዘይምሕር ወልፊ ክሰጋገር ተኽእሎ ስለዘሎ። ኣሉታዊ ኣጠቓቕማ ፍርያት ቴክኖሎጂ - ኣብ ተማሃሮ ዘኽተሎ ሳዕቤን ምስ እንዕዘብ፡ኣብ’ዚ እዋን እዚ፡ ኣብ ዝተፈላለያ ከተማታት ሃገርና፡ ተመሃሮ ሞባይል፡ ታፕለትን ካልእ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒታትን ክውንኑ ወይ ክጥቀሙ ንዕዘብ ኣሎና። እቲ መሳርሒታት ንትምህርታውን ካልእ ፍልጠቶም ኣብ ዘዕብይሉ መዳይ ዘውዕልዎ እንተደኣ ዀይኖም፡ ኣብ ልክዕ ጐደና ሰለዝርከቡ፡ ክቕጽልዎን ክተባብዑን ይግባእ። መጽሓፍቲ ከንብቡን ክፍትሹን ምስ ዝደልዩሉ፡ ናብ ቤት-ንባብ ክኸዱ ኣይግደዱን እዮም። ብቐሊሉ፡ ኣብ’ቲ ኤለክትሮኒካዊ ፍርያት ብምጽዓን፡ ክጥቀምሉ ዝዕድም ባይታ ተጣጢሑ ኣሎ። ተማሃሮ ንኣንጻር’ዚ ዝተጥቕሰ ዕላማ ዝጥቀምሉ እንተደኣ ዀይኖም ግን፡ ክንዮ ዘይምለስ ግዜኦምን ዕድሎምን ምብኻን፡ ካልእ መኽሰብ ኣይርከቦን እዩ። ብዙሓት በብውልቅን ብሓባርን ምሉእ ኣድህቦም ኣብ’ቲ መሳርሒ ተኺሎም ክግልገሉ ይረኣዩ ኣለዉ። እቲ ዝዕዘብዎ ቪድዮ ገይምን

እንስሳታት፡ ቁሩብ ህድእ በሉ። ካብ’ቲ ፍርስራስ ሰማይ ዝበልዎ ሓንቲ ርግቢት ናብኦም ገጻ በረረት። ሓርማዝ ናብኡ ክትመጽእ ጸወዓ፡ “እቲ ዝረኣየና ዘሎ ናይ ሰማይ ፍርስራር ዝመስል እንታይ እዩ?” ኢሉ ከኣ ሓተታ። ንሳ ድማ፡ “እዚ ድኣ ግመ እንድዩ ርኣዩ’ዎ እንዶ፡ እዚ ኣብ ርእሰይ ዘሎ

ኣውሊ እኮ ናቱ እዩ” በለቶም። እቲ ሰማይ ፈሪሱ ዘበሎም እምበኣር፡ ግመ እናተገላበጠ ናብኦም ገጹ ክመጽእ ርእዮም እዮም። ግመ ምዃኑ ምስ ፈለጡ፡ ሓደ ሰዓት ዝኸውን ብዘይ ምቁራጽ ሰሓቑ። ኩሉ’ቲ ኣብ ህድማ ዘጋጠሞም እናዘከሩ፡ ክጫረቑን ክዋዘዩን ወዓሉ። ምንጪ፡ መጽሓፍ ዕላል እንስሳታት

ሕቶ ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ ብፌደላት ትግርኛ እናቐረበ ይመጽእ ከምዘሎን ተዓዘቡ። እተን ክሕብራ ኢለን ቅድሚት ዝነበራ ማንቲለን ጤለበዱን፡ ድምጸን ዓው ኣቢለን - “ርኣዩ! ርኣዩ! ርኣዩ!” እናወጨጫ ኣእዳወን ኣመልከታ። ኲሎም እንስሳታት፡ ብፍርህን

ምግራምን፡ ነቲ ዝፈርስ ዝመስል ዝነበረ ሰማይ ተመልከትዎ። ብዙሕ ከኣ ፈርሁ። ሓርማዝ፡ እናተገረመ “ኣጆኹም ኣይትፍርሁ” በሎም። ትርግታ ልቦም ምቁጽጻር ስኢኖም ዝጸንሑ

ተማሃሮን ቴክኖሎጅን ተንቀሳቓሲ ስእልን፡ ኣብ ትምህርቶም ኣበርክቶ ክሳብ ዘይሃለዎ ትርጒም ኣልቦ እዩ። ተማሃሮ ኣብ’ዚ መድረኽ፡ እቲ ቀዳማይ ክኸስርዎ ዘይብሎም ግዜ እዩ። ብሰንኪ’ዚ ሎሚ ዝኽተልዎ ዘለዉ ኣካይዳ፡ ድሕሪ ገለ ዓመታት ዕንቅፋት ዘይመዐወቲኦም ምስ ዝሕተቱ፡ እቲ ዘቕርብዎ ነጥቢ ዘይመኽንያታውን ዘይቅቡልን ከም ዝኸውን ርድእ’ዩ። ሰለዚ፡ ቅኑዕ ምሕደራ ግዜ ብምጥቃም፡ ነቲ ፍርያት ንእወታዊ ሽነኹ ክብርብርዎ ይግባእ። ተማሃሮ ኣእምሮኦም ኣብ’ቲ ብዙሕ ፍልጠት ከኻዕብትን ክመራመርን ዝግበኦ እዋን፡ ብኻልእ ዘይጠቀም ንጥፈት ክትሓዝ ምፍቃድ ግቡእ ኣይኰነን። ተማሃሮ ነቲ ቀዳምነት ክዓጥቅዎ ዘለዎም ብኣጋኡ ብምልላይ፡ ነቲ ካልእ ከም መዛናግዕን ዳሕረዋይ ምርጫን እንተሰርዕዎ ተመራጺ እዩ። ምኽንያቱ፡ ፍልጠትካ ኣብ ክንዲ

ሰብና ዝሳነ ኣይከነን። ብዘይካ እቶም ኣብ ምዕራባውያን ሃገራት ዝፈርዩ ትሕዝቶታት ዋላ እውን ኣብ ውሽጢ ሃገርና ዝፈርዩ፡ ክዕዘቡን ክከታተሉን ኣብ ዝኽእልሉ ዕድመ ሰለዘይበጽሑ፡ ኣሉታዊ ጽልዋ ከይህልዎ ዘሰክፍ እዩ። ስለ’ዚ፡ ወለድን መማህራንን ኣብ’ዚ ብምትኳር፡ ጥቡቕ ምክትታል ከካይዱ፡ ባህልን ታሪኽን ሃገሮም ክፈልጡ ከይተሓለሉ ክሰርሑ የድሊ። ከም’ቲ ‘ጽንብላሊዕ፡ መዓኮራ ከይከደነት መሬት ትሽፍን’ ዝበሃል፡ ደቅና’ውን ብኻልእ ባህሊ ከይተበረዙ እንከለዉ፡ ካብ ቃራና መገዲ ክንመልሶም ሓላፍነትና እዩ። ሓደ ንጥፈት እንተድኣ ምሒር ተደጋጊሙ፡ ናብ ወልፊ ክሰጋግር ዝለዓለ ተኽእሎ ኣለዎ። ንኣብነት፡ ኣብ ቀረባ ዓመታት ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከም ዘነጽሮ፡ ጸወታታት ቪድዮ ገይም፡ ናብ ወልፊ ክሰጋግር ከም ዝኽእል ተፈሊጡ ኣሎ። ወልፊ፡ ንዂነታት ኣእምሮን ጥዕናን፡ ኣጠቕቕማ ግዜ፡

ቅደም ተኸተል ኣናብባ ፊደላት ትግርኛ፡ ከምዚ ዝስዕብ እዩ። ንትኹል ካብ 1-34 ንጋድም ድማ ካብ ካእብ (2) ክሳብ ሳብዕ (7)፡ ንትኹላዊ ሚዛኖም ይድምርዎም፡ ኣሃዛዊ ሚዛኖም ብኸምዚ ኣብ ታሕቲ ዘሎ ኣብነት ከነቐምጦም ንኽእል፦ ጐራዳት ፊደለት ቈ፡ ቘ፡ ኰ፡ ዀ፡ ጐ፡ ብድሕሪት ብቐድመ-ተኸተል ክስርዑ ይኽእሉ። መበል 30፡ 31 … ጐራዳት ፌደላት ካእብን ሳብዕን የብሎምን። ንኣብነት፡ ግእዝ ካእብ ሳልስ ራብዕ ሓምስ ሳድስ ሳብዕ ቈ - ቊ ቋ ቌ ቊ - ወዘተ …።

ሀ= 1 ሁ = 2 ሂ= 3 ሃ= 4 ሄ= 5 ህ= 6 ሆ= 7

ንኣብነት፦ ሃህ= (1 + 4 =5)= ሃ (1 + 6= 7)= ህ 5 + 7= 12% (ሃህ) ለ=2ሉ=2ሊ=3ላ=4ሌ=5ል=6ሎ=7

ሉል= (2 + 2 = 4) = ሉ (2 + 6 = 8) =ል 48 = 12% (ሉል) ነዞም ዝስዕቡ ሕቶታት፡ ብመሰረት ኣብ ላዕሊ ዝረኣናዮ ቀመር ሚዛን ንመልሶም። ካብ’ዞም ሽውዓተ ቃላት ምሉእ ቁጽሪ

100% ዝህብ መን ኰን ይኸውን?

1. ከ + ቢ + ድ + ስ + ራ + ሕ 2. ጻ + ዕ + ሪ 3. ፍ + ል + ጠ + ት 4. ፍ + ቕ + ሪ 5. ዕ + ድ + ል 6. ክ + እ + ለ + ት + ም + ም + ራ + ሕ 7.ቅ + ኑ + ዕ + ሓ + ሳ + ባ + ት ብተወሳኺ፡ ብፊደላት ላቲን ማለት ካብ A ክሳብ Z፡ ብቐደም ተኸተል ካብ ቁጽሪ 1 ክሳብ 26 ብምሃብ፡ ዝተፈላለዩ ቃላት ብምድማር መልሲ ክትረኽቡ ትኽእሉ። ነዞም ዝስዕቡ ቃላት ክትምልስወን እስከ

ፈትኑ፡ ከምኡ’ውን ኣየናይ ቃል ኰን ተደሚሩ 100% መልሲ ይበጽሕ?

1. H +A + R + D + W + O + R + K 2.K + N + O + W + L + E + D + G + E 3. L + O + V + E 4. L + U + C + K 5. M + O + N + E + Y 6. L + E + A + D + E + R + S H + I + P 7. A + T + T + I + T + U + D + E ኣዳላዊ፡ በረኸት ኪ.Ghide

መልሲ እተመሳቐለ ቃላት

ምስፋሕ ብኻልእ ልምዲ እሱር ምዃን ርትዓዊ ስለ ዘይኰነ፡ ኣብ ሰሌዳ ድሌታትኩም፡ ኣብ ፋልማይ ተርታ እተስፍርዎ ዕማም ምልላይ ኣገዳሲ እዩ። ውሑድ ዘይኰነ ትሕዝቶ ካብ’ቲ ዝዕዘብዎ ተንቀሳቓሲ ስእልታት፡ ሰነምግባር ዝጎደሎ እዩ። ዋላ’ኳ ነዚ ኣተኲሩ ዝተኻየደ መጽናዕቲ እንተዘየለ፡ ኣብ ትዕዝብቲ ምርኲስ ብምግባር፡ ምስ ባህልን ልምድን ሕብረተ-

ማሕበራዊ ርክባትን ካልእን ክጸሉ ይኽእል። ስለ’ዚ፡ ተማሃሮ ንዝተፈላለየ ሽግራት ከይተቓልዑ እንከለዉ፡ ገና ከይሳዕረረ ብኣገባብ ክጥቀምሉ ክንመኽሮም ይግባእ። ብሓፈሻ፡ ጎድኒ-ጎድኒ ምዕባለ ምጒዓዝ ኣገዳሲ እኳ እንተዀነ፡ ማዕረ-ማዕረኡ ድማ ብቕርዑው ኣገባብ ክኸውን ኣለዎ። እቲ ምንታይ፡ ኣብ ማዕዶ ንዘሎ ክንጭብጥ፡ ኣብ ኢድና ዝርከብ ጸጋ ከይንፍኑ ክንጥንቀቕ ኣሎና።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

ሓበን ተስፋሚካኤል ቡን፡ ፈሊሓ ንኽትስተ ምስ ተቐረበት፡ ጣዕማ ክንግምግማ ኢና እንርአ። እዚ ድማ፡ ሓንሳብ በርቲዓ፡ ሓንሳብ’ውን ጅንጅብል ውሒዱዋ፣ እንተ ደኣ ጥዕምቲ ኮይና ድማ፡ ጥዕምቲ እናበልና ሓሳብና ነቕርብ። በዚ ኮይኑ በቲ፡ ዓማዊል ናይ ቡን፡ ኣብ ጣዕማ ፍሉይ ተገዳስነት’ዩ ዘለና። ቡን ገና ተወቒጣ ከይተጣሕነት እንከላ፡ ከም ተኽሊ እናዓበየት ኣብ ትፈርየሉ እዋን፡ ምስጢር ናይ ጣዕማ ሽዑ ከም ዝጅምርከ ትፈልጡዶ? ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ቨርሞንት - ኣመሪካ፡ ኣዕዋፍን ንህብን ኣብ ጣዕሚ ተኽሊ ቡን ዓቢ ተራ ከም ዘለዎም ይገልጹ ኣለዉ። እቶም ተመራመርቲ፡ ነዞም ክንፊ ዘለዎም ከም ንህብን ኣዕዋፍን ዝኣመሰሉ እንስሳታት፡ ኣበርክቶኦም ኣዝዩ ዝለዓለ ካብ ምዃኑ ዝነቐለ፡ ‘ብናጻ ዘገልግሉ ሓረስቶት’ ክብሉ’ዮም ዝሰምይዎም ዘለዉ። ንሳቶም፡ ለብዒ ኮሮና ቫይረስ ካብ ዝኽሰት ኣትሒዙ፡ ነቲ ብኣካል ተኣኻኺብካ ዝካየድ ዝነበረ ንጥፈታት ኣጒዲልዎ ይርከብ። ሓደ ካብቲ ኣብ ምዕራባውያን ሃገራት ጸልይዎ ዘሎ ነገር፡ ንጥፈታት ሕክምና እዩ። እዚ ከኣ፡ ኣብ ክንዲ ተሓካማይ ምስ ሓኪሙ ብኣካል ተራኺቡ መርመራታት ጥዕናኡ ምክያድ፡ ሕክምናኡ ብመንገዲ ተሌፎን ክቕየር’ዩ እቲ ኩነታት ኣገዲዱ ዘሎ። ብፍላይ ኣብ ፍወሳ ናይ ኣእምሮኣዊ ሕክምናታት፡ ቊጽሪ ናይቶም ብመንገዲ ተሌፎን ሕክምና ዝገብሩ ተገልገልቲ ኣመና ዛይዱ ኣሎ።

ኣዕዋፍን ንህብን ኣብ መቐረት ቡን...! ኣብ ዘካየድዎ መጽናዕቲ፡ ኣብ ተኽሊ ቡን፡ እኩባት ኣዕዋፍን ንህብን ተኣኪቦም ጽገ ከሰጋግሩ እንከለዉ፡ እታ ተኽሊ ቡን ዝያዳ ከም እትፈርን ከም እትጥጥዕን እዮም ዘረድኡ። በዚ መንገዲ ከኣ፡ ጎድኒ ጎድኒ’ቲ ሓረስቶት ብውልቆም ዘካየድዎ ክንክን፡ ተፈጥሮኣዊ ሓገዝ ናይ ኣዕዋፍን ንህብን እናረኸቡ፡ እቶቶም ብኻዕበት ክሓፍሱ ዝሕግዝ ኣገባብ ምዃኑ’ዮም እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም ዝሕብሩ። ብዘይካ’ዚ፡ ነዚ መጽናዕቲ’ዚ ንምርግጋጽ፡ ካብ ሃገራት ኣመሪካ ዝተኣኻኸቡ ዝተፈላለዩ ተመራመርቲ፡ ኣብ ሕርሻ ተኽሊ ቡን መርመራታት ኣካይዶም’ዮም። ንሳቶም ኣብ ዝገበርዎ መርመራ፡ በቲ ሓደ መዳይ፡ ተኽሊ ቡን ብዘይ ሓገዝ ኣዕዋፍን ንህብን ክትፈርየሉ

እትኽእል ኩነታት’ዮም ፈጢሮም። በቲ ካልእ ወገን ድማ፡ ኣዕዋፍን ንህብን ከጽልልሉ ዝኽእሉ ናጻ ኩነታት ወይ ሃዋሁው ብምፍጣር፡ ንኻልእ ተኽሊ ቡን ከፍርዩዋ ክኢሎም። እተን ኣዕዋፍን ንህብን

ጥዕና ብመንገዲ ተሌፎን

ነዚ ልዕል ኢሉ ተጠቒሱ ዘሎ ሓበሬታ፡ ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ኦሪገን - ኣመሪካ ዘረጋገጽዎ እዩ። እቶም ተመራመርቲ፡ ናብ ሕክምና ብምኻድ ዝካየድ ዝነበረ ኣእምሮኣዊ ፍወሳታት፡ ኣብ እዋን ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ብ21.9 ሚእታዊት ከም ዝጐደለ እዮም ዘረድኡ ዘለዉ። ዋላ’ኳ እዚ ለበዳ ብዘስዓቦ ጠንቂ፡ ሕማም ጸቕጢ ኣእምሮ እንተለዓለ፡ ናይዚ ጸገማት ግዳያት ዝኾኑ ሰባት ግን፡ ብመንገዲ ተሌፎን ሕክምናኦም ክከታተሉ ከም ዝመርጹ’ዮም እቶም ተመራመርቲ ዝገልጹ። ብመንገዲ ተሌፎን ሕክምናኻ ምክትታል፡ ቅድሚ ለብዒ ኮሮና ቫይረስ ዝጀመረ’ኳ እንተኾነ፡ ኣብዚ እዋን ግን ብዝተዓጻጸፈ ይውስኽ ብምህላዉ፡ ብኣካል ከይድካ ንዝግበር መርመራታት ከየጒድሎ ተመራመርቲ

ስክፍታታቶም ይገልጹ ኣለዉ። እዚ ብመንገዲ ተሌፎን ጥዕናኻ ምክትታል፡ ብሕክምና ዝተደገፉ ኣፕሊከይሽናትን ከምኡ’ውን ብኢንተርነት ተጠቒምካ ምስ ሓካይም ብምርኻብን ዝካየድ መርመራታት እኳ እንተኾነ፡ እቲ ዝያዳ ተመራጺ ግና፡ ምስ ሓኪም ብኣካል ተራኺብካ ዝካየድ ሕክምናዊ ክትትል ምዃኑ’ዮም እቶም ተመራመርቲ ዝመኽሩ። ኣብ መወዳእታ፡ ኣብዚ መጽናዕቲ ኣበርክቶ ዝገበሩ ተመራመርቲ ዶ/ር ጄይን ዶ/ር ዚሁን፡ “መርመራታት ጥዕና ብመንገዲ ተሌፎን እናወሰኸ ካብ ከደ፡ ንብዝሒ ህዝብን ንኹሉ ዓይነት ሕማማትን ኣብ ግምት ዘእተወ ዓይነት ሕክምና ዝውንኑ ኣፕሊከይሽናትን ካልእን ክውሰኹ ጻዕርታት ክካየድ ኣለዎ።” ክብሉ’ዮም፡ ኣብቲ እናገነነ ዝኸይድ ዘሎ ብመንገዲ ተሌፎን ሕክምናዊ መርመራታት ምክያድ፡ ርእይቶኦም ዝገልጹ ዘለዉ።

ቃሕታ ሽኮራዊ መግቢ ኣብ እዋን ጥንሲ ሽኮራዊ መግቢ ክንምገብ እንከለና፡ ዝያዳ ካብቲ ከጽግበና ኢልና እንሓስቦ ንላዕሊ፡ ንቃሕታና ከነዕግብ ብምባል ኢና እንምገቦ። እዚ ድማ ዋላ ጸጊብና ከም ዘለና እናተረድኣና ክንምገቦ ንርአ። ብፍሉይ እዚ ሽኮራዊ መግቢ ናይ ምምጋብ ባህሪ ግን፡ ኣብ ነፍሰ-ጾራት’ዩ ዝርአ። ደቂ-ኣንስትዮ ኣብ እዋን ጥንሰን፡ ፍሉይ ቃሕታ ናይ ዝተፈላለዩ ሽኮራዊ መግቢ የዘውትራ። “ሽኮራዊ ነገር እምበር ዊን ኢሉኒ!” ክብላ ከኣ ይስምዓ። እዚ ድሌት’ዚ ግን፡ ካብ ምንታይ ዝተበገሰ እዩ? ቃሕ ዝበለን ዓይነት መግቢ ምምጋብከ

ኣብ ጥዕናአንን ጥዕና ዕሸለንን እንታይ ሳዕቤን ኣለዎ? ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ባርሴሎና ስጳኛ፡ ኣብ እዋን ጥንሲ ዝኽሰት ክቱር ባህጊ ሽኮራዊ መግቢ፡ ብዝተፈላለዩ መትናዊ ዋህዮታት ዝምእዘንን ምቁጽጻር ዝግበረሉን ምዃኑ የረድኡ። እቶም ተመራመርቲ፡ ነዚ ኣብ ነፍሰ-ጾራት ዘጋጥም ኣብ መግቢ ዘርእያኦ ምቅይያራት ንምጽናዕ’ዮም ፈተናኦም ኣካይዶም። እቲ ዝተኻየደ መርመራ ኣብ ጥኑሳት ኣናጹ እዩ ተገይሩ። እተን ኣናጹ፡ ልክዕ ከም ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥመን ናይ መግቢ

ቃሕታታት፡ ሽኮራዊ መግቢ ክቕረበለን’የን ሃረር ዝብላ ነይረን። እዚ ርኸበት’ዚ ድማ፡ ንምንታይ ንነፍሰ ጾራት ዝተወሰነ ዓይነት መግቢ ቃሕ ከም ዝበለን ሓሳባት ክወስዱ ሓጊዙዎም ከምዘሎ ሓቢሮም። ካብ’ዚ ተበጊሶም፡ ሓንቲ ነፍሰ-ጾር፡ ዝተወሰነ ዓይነት መግቢ ሃንደበት ቃሕ ዝብላ፡ ብመንገዲ መትነኣዊ ዋህዮ ናብ ኣእምሮኣ መልእኽቲ ምስ ተለኣኸ ምዃኑ ኣገንዚቦም። እዚ ይኹን’ምበር፡ ኣብ እዋን ጥንሲ፡ ሽኮራዊ መግቢ ይኹን ካልእ ዝተወሰነ ዓይነት መግቢ ቃሕ ምባል፡ ኣብ ኩለን ደቂ ኣንስትዮ ዘጋጥም ተርእዮ ከም ዘይኮነ’ዩ ዝሕበር። ነፍሰ-ጾራት ልዕሊ ኩሉ ክጥንቀቓሉ ዘለወን፡ ጥዕናአንን ጥዕና ዕሸለንን ስለ ዝኾነ፡ ’መግቢ ደስ ኢሉኒ’ እናበላ ካብ ንቡር ንላዕሊ ዝኾነ ዓይነት መግቢ ክምገባ ከም ዘይብለን እዮም እቶም ተመራመርቲ ዝመኽሩ። እዚ ከኣ፡ ክሰዐ ኣካላተንን ኣካላት ዕሸለንን ከስዕበለን ስለ ዝኽእል፡ ብሳዕቤን ናይ’ዚ ንዝኽሰቱ ሕዱር ሕማማት ንምክልኻል፡ ብሕክምናዊ ኣገባብ ዝተሰነየ ምኽርን ፍወሳን ክረኽባ ከም ዝግባእ ወሲኾም ይሕብሩ።

ከጽልላላ ዝኽኣላ፡ ንተኽሊ ቡን ዘበላሽዉ ሓሳኹ፡ እቶም ኣዕዋፍን ንህብን’ዮም ዝበልዕዎም ነይሮም። እቶም ንሳቶም ዝበልዕዎም ዓይነት ሓሳኹ ከኣ፡ ንቡን ዘበላሽዉ ሓደገኛታት ምዃኖም’ዮም ዝፍለጡ። እቶም ተመራመርቲ፡ ብከምዚ ኣገባብ፡ እቲ ኣብ መንጎ ኣዕዋፍን ንህብን ክረኽብዎ ዝኽእሉ ዓይነት ተኽሊ ቡንን ብኣንጻሩን ዘሎ ፍልልያት፡ ክንጽረሎም ክኢሉ

ከምዘሎ ይሕብሩ። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ ብዝርድኣናን ዘይርድኣናን መንገዲ ብተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ንሕገዝ ምህላውና ክንግንዘብ ከም ዘለና የረድኡ። ኣስዒቦም፡ ኣብ ተፈጥሮ ዘለና ኣረኣእያ፡ ዝያዳ ክነቅሕ ከም ዝግባእ’ውን ይገልጹ። እዛ ጽሕፍቲ፡ ናይ ፈለማ ኣብዚ ዛዕባ ኣተኲራ ዝተኻየደት መጽናዕቲ ምዃና’ውን እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም የረድኡ ኣለዉ። ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ዓለምና፡ መሰረት መንቀሳቐሲናን ንእንነብረሉ ስፍራ ዘጸባብቑልናን ክሳብ ዝኾኑ፡ ካብቲ ዝነኣሰ ነገር ማለት ካብ ከባቢና ጀሚርና በብንኽእሎ ዓቕሚ፡ ንተፈጥሮኣዊ ጸጋታትና ንዓቅቦን ነማዕብሎን እምበር ኣንጻሩ ኣይንስራሕ። ንኣብነት፡ ገረብ ምብራስን ጽሬት ከባቢ ምጒዳልን ገለ ካብቲ ደቂ-ሰብ ዘዘውትርዎ ጌጋታት እዩ። እዚ ግን ክውገድ ዘለዎ ምዃኑ ኣይንዘንግዕ! ብፍላይ ኣብ ከባቢና ዝርከቡ ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት፡ ብቐዳምነት ባዕልና ንረብሓሎም ምዃንና ተገንዚብና፡ ብሸለልትነት ከነዕንዎምን ጽሬት ከነጕድለሎምን ኣይግባእን።

ምትእስሳር ድቃስን ምግዛፍ ከብድን እኹል ድቃስ ክንረክብ ከም ዝግባእ ብዝተፈላለየ መንገዲ’ዩ ዝሕበረና። እንተኾነ፡ ጥቕምታቱ ተረዲእና ከነተግብሮ እንጽዕር ክንደይ ኢና? ድቃስ ልክዕ ከም መግቢ እዩ ዘድልየና። ነታ እትቕጽል መዓልቲ ነቒሕናን ብኣድማዒ መንገዲ

በዚ መንገዲ፡ ድቃስ ኣብ እንወስዶ ካሎሪ ዘለዎ ተራ ማዕረ ክንደይ ምዃኑ ክንርድኦ ንኽእል ብምባል፡ እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም ኣብሪሆም። እቶም ተመራመርቲ፡ ብዝተፈላለየ ምኽንያት ለይቲ ብዝግባእ ከዕርፉ

ክንጥቀመላን እንተ ዄንና፡ እኹል ዕረፍቲ ክንረክብ ግድን ይኸውን። እኹል ድቃስ ምርካብ ብዘይካ’ቲ ኣብ ኣእምሮና ዝፈጥሮ ንቕሓት፡ ኣብ ምሕላው ክብደት ኣካላትና እውን ተራ ከም ዘለዎ ይሕበር። እኹል ድቃስ ዘይምርካብ፡ ብፍላይ ንግዝፊ ከብድና ዝጸሉ ምዃኑ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። ተመራመርቲ ሕክምና ማዮ - ካናዳ፡ ድቃስ ምስ ግዝፊ ከብዲ ምትእስሳር ከም ዘለዎ ይገልጹ። እቶም ተመራመርቲ፡ እኹል ድቃስ ዘይምርካብ ንከብድና በብእዋኑ ክገዝፍን ከምኡ’ውን እናኸሳዕና ከም እንኸይድ ዝገብርን ከምዝኾነ’ዮም ዘረድኡ ዘለዉ። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ ሓደ ሰብ እኹል ናይ ዕረፍቲ ግዜ ምስ ዘይህልዎ፡ ልዕሊ’ቲ ክወስዶ ዝግባእ ካሎሪ (ጸዓት ኣካላት) እዩ መዓልታዊ ዝወስድ። ኣብ ክንዲ ዝድቅስን ዘዕርፍን፡ ብብዝሒ እዩ መግቢ ዝምገብ። ነዚ ነገር ንምርዳእ፡ ድቃስ እንተ ኣብዩና፡ ብልምዲ ከም ሽኮራዊ መግቢ ደስ ክብለናን ኣብ ዘይግዜኡ ልዕሊ’ቲ ዝግብኣና ዓቐን መግቢ ‘ሃለፍ ኢሉና’ እናበልና ክንምገብን ኢና ንርአ፡ ክብሉ’ቶም ተመራመርቲ ይገልጹ።

ዘይክእሉ ሰባትን ከምኡ ድማ እኹል ዕረፍቲ ዝረኽቡን ብምስታፍ’ዮም ሓፈሻዊ ኣገባብ መጽናዕቶም ኣካይዶሞ። ብመሰረት’ቲ ዝገበርዎ መጽናዕቲ፡ ስሩዕ ዕረፍቲ ዘይነበሮም ሰባት፡ ካብ መዓልቲ ናብ መዓልቲ ክብደት ኣካላቶም ብፍላይ ድማ ግዝፊ ከብዶም ክውስኽ እንከሎ’ዮም ተዓዚቦሞም። እቲ ምኽንያት ድማ፡ ከምቲ ልዕል ኢሉ ተጠቒሱ ዘሎ፡ ናይ ድቃስ ግዜኦም ብመግቢ ስለ ዝተተክአ ምዃኑ ይሕበር። እቶም ብስሩዕ ዝድቅሱ ሰባት ግን ቅርጺ ኣካላቶም ሕሉውን ዘይተደልዩ ስብሒ ዘይውንኑን ምንባሮም ተገሊጹ። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ ብዘይካ ብምኽንያት ስራሕ፡ ምዕባለ ቴክኖሎጂ ኣብ ድቃስና ሃስያ ከም ዘውረደ’ዮም ዝገልጹ። ኣብ ኣጠቓቕማ ቴክኖሎጂ ንገዛእ ርእስና ስርዓት እንተ ዘይኣትሒዝናያ፡ ጸገማት ይፈጥረልና ምዃኑ’ውን እቶም ተመራመርቲ የረድኡ። ንሳቶም፡ ነቲ ኣብ እኹል ድቃስ ዝረኽቡን ስሩዕ ኣመጋግባ ዝኽተሉን ሰባት ዝኽሰት ምግዛፍ ዓቐን ከብዲ እውን ብደቂቕ ከጽንዕዎ ተዳልዮምሉ ዘለዉ መደብ ምዃኑ ወሲኾም ይሕብሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ልቢ-ወለድ ድርሰት - ጆን ፎክስ ትርጉም - ኣስ.ተክ መበል 18ን ናይ መወዳእታን ክፋል

. . .ኣብ ዝቐጸለ መዓልቲ፡ መርከብ ምትሃት ካብ’ቲ ተሸኺላትሉ ዝነበረት ሑጻ ንኽትወጽእ፡ ኣለዉ ዝብሃሉ ጋንጽላታት ሰቒልና ድልውቲ ገበርናያ። ዎልፍ ላርሰን ሕጂ’ውን ነቲ ዝሰራሕክዎ ከይጽይቐለይ፡ ኣብ ምድሪ-ቤት ኣብ ጥቓ’ቲ ስራሕ ብጐቦ ዀይነ ወዓልኩ። ከዕንዋ ምዃኑ ካብ ምፍካር ሓሊፉ ግን፡ ዝኾነ ነገር ኣይገበረን። እንተዀነ፡ ኣብ ትሕቲ ተስፋ ዝቖረጸ ሰብ ኣትየ ከም ዘይምሓር ስለዝተረዳእኩ፡ እናሰራሕኩ ክጥንቀቕ ነይሩኒ። ኣብ’ታ ለይቲ እቲኣ ከኣ፡ ኣሳጉማ ኣእጋሩ ሰሚዐ ተንሳእኩ። ብርሃን ወርሒ ስለዝነበረ - ካራ ሒዙ ክስጉም ርእየዮ። ነቶም ንጋንጽላ ወጢሮም ዝሕዙ ምናት ዕፍሪት ክበትኮም እዩ ተዳልዩ ዝነበረ። “ኣነ እንተዝኸውን ከምኡ ኣምገበርኩን!” በልክዎ። ጠበንጃ ከም ዝነበረትኒ ስለዝፈለጠ. . . ብስሓቕ መለሰለይ። “ሃለው ሃምፕ! ኣብዚ ከም ዝነበርካ ፈሊጠ ነይረ። ንኣእዛነይ ከተታልለን ኣይትኽእልን ኢኻ!” ድማ በለኒ። -ድሓን ዎልፍ ላርሰን - ክቐትለካ እውን ዕድል ረኺበ ስለዘለኹ፡ ነቶም ኣግማድ ብተኮም’ሞ ሰብኣይ ኩን ኣብኣ ትረኽባ. . .! “ንዓይ ንምቕታል ድኣ ዕድል መዓስ ተፈልዩካ ይፈልጥ. . .።” -በል ብተኮም ሰብኣይ ኩን!? “ክበትኮም እንከለኹ፡ ከምዚ ዓይነት ዕድል ኣይህበካን እየ።” ብምባል ሓዲጉኒ ተኣልየ። ኣብ ዝቐጸለ ንግሆ፡ ብጥበብ ክንኣስሮ እኳ ሓሳብ እንተነበረና፡ ሓሳብና ከይፈጸምና ሓድሽ ኩነት ተኸስተ። ናብ ምድሪ-ቤት ገጹ ክመጽእ እንከሎ፡ ኣጸቢቑ ደኺሙ ነበረ’ሞ፡ ኣእጋሩ ጠሊመናኦ ወደቐ። ዘደንግጽ ኩነት እዩ ነይሩ። ናብ’ቲ ወዲቑሉ ዝነበረ ብምኻድ፡ ኣንሶላ ከደንናዮ። ስርዓተኣተናፍሳኡ ጽቡቕ ኣይነበረን፡ ልቡ ግን ብግቡእ ትሰርሕ ነበረት። ሃንደበት ከኣ፡ በተን ተረርቲ ኣእዳዉ ብቐላጽመይ ከረው ኣቢሉ ሓዘኒ። እተን ዕዉራት ኣዒንቱ፡ ብፍርሕን ቃንዛን ርዒደ ክቑዝም እንከለኹ ከፈተን። በታ ሓንቲ ኢዱ ድማ፡ ጎረሮይ ሓነቐኒ። ካልኦት ኣእዳው እውን ኣብ ጎረሮይ ክዓልባ ተፈለጠኒ። ልምሉማት ኣእዳው ማውድ እየን ዝነበራ። ካብ’ተን ተረርቲ ኣእዳው ላርሰን ከናግፋኒ እየን ዝጽዕራ ዝነበራ። ዳርጋ ሃለዋተይ ከጥፍእ ቀሪበ እየ። ገጸይ ኣብ ትሕቲ ኣፍ-ልቡ ስለዝነበረ ምንቅስቓሳት ክርኢ ኣይከኣልኩን እምበር፡ ማውድ ተጠውያ ክትሃድም ይሰምዓ ነይረ እየ። ከመቕጽበት ተመሊሳ ድማ፡ በቲ ንመቕተሊ ሲልስ እንጥቀሙሉ መጀለቢ ጸፊሕ በትሪ ገይራ ርእሱ ሃረመቶ። ምሉኡ ነብሱ ኣብ ልዕለይ ሮማዕ በለ። ማውድ ሂወተይ ኣድሒና። ምሳይን ንስለይን ብምቅላሳ ከኣ፡ እዚ ዘይብሃል ሓጐስ ተሰምዓኒ። ካብኡ ንደሓር፡ ነዚ ተስፋ ዝቘረጸ ሰብኣይ - ኣብ ታሕቲ ምድሪ-ቤት ከምዝቕመጥ ገበርናዮ። ንሕና ድማ፡ ናጻ ኮይንና ኣብ ካቢናን ላዕለዋይ ምድሪ ቤትን። ምስ ማውድ ቅርርብና ምዕዛዙ ንከመስክር ድማ፡ ቀስ ገይረ ኣብ ግንባራን ጸጉራን ሰዓምክዋ።

ሽፍታ ባሕሪ

*** መነባብሮና፡ ኣብቲ ናይ ቀደም ገዛና ኣብ መርከብ ምትሃት ካብ ዝኸውን መዓልታት ሓለፈ። ዎልፍ ላርሰን ድማ ጥዕናኡ ኣንቈልቈለ። ሓደ ረፍዲ ክዛረቦ ምስ ፈተንኩ - “ብየማነይቲ እዝነይ ክሰምዕ ኣይክእልን፣ ብየማነይቲ እግረይ ከምኡ እውን ብየማነይቲ ኢደይ ክንቀሳቐስን ክሰርሕን ኣይክእልን። ኣብቂዐ እየ” ክብል መሊሱለይ። ቀጺሉ፡ እቲ ሳሕቲ ዘዘውትሮ ፍሽኽታ ኣሰንዩ - “ሃምፕ፡ ክቐትለካ እዩ ነይሩ ድልየተይ። ከምኡ ብዘይምግባረይ ዕረፍቲ ስኢነ መመሊሰ ይሓምም ኣለኹ። እታ እንኮ ዝተረፈትኒ ነገር ስለዘይፈጸምኩዋ፡ ገለ ነገር ከምዘጉደልኩ ቅሳነት እስእን።” -“ግን፡ ስለምንታይ ክሳብ ክንድ’ዚ?” ሓቲተዮ። “ኦው … ው ምንባር… ምንባርን ገለ ነገር ምግባርን፣ ኣርሓ ጎባልል ምዃን መቐረቱ ርዱእ እዩ።” -ኣይተረድኣንን! “ንዓኻ ምብላዕ ማለት’ዩ። ከምዚ ኢልካ ምማት ግን. . .”

-እስከ ንገረኒ ጠንቂ ሽግርካ ወይ ጸገምካ? ኩሉ’ሞ ግደፎ፡ ድሕሪ መጋረጃ ትሓብኦም ዘለኻ ሽግራት እንታይ እዮም? “ሓንጎል እዩ፡ ብኸመይ’ሞ ከረድኣካ እየ። ትፈልጥ ኣብ ሂወተይ ሕማም ዝበሃል ኣይፈልጥን ነይረ። ኣብ ሓንጎለይ ገለ ጌጋ ተፈጢሩ ኣሎ። ክርኢ ኣይክእልን፣ ናይ ስምዒት ህዋሳተይ በብተራ ይሃድሙኒ ኣለዉ። ብየማነይቲ ዓይነይ ዝጀመረ ኩሎም ይጠልሙኒ ኣለዉ። ብርግጽ፡ ብኸምዚ እንተቐጺሉ ካብ ምዝራብ ከዕርፍ እየ። መዋእለይ፡ ንጡፍ ኮይነ ኣብዛ መርከብ እነብር ነይረ። ሕጂ ድማ ሓይሊ-ኣልቦ ኮይነ ተሪፈ።” -ኣብ’ዚ ክነብር ከለኹ ክትብል እንከለኻ፡ መንፈስካ’ውን እኮ ምሳኻ ነይሩ እዩ። “ኣይፋልካን፡ ከምኡ ኣይኮነን። ገለ ክፋል ሓንጎለይ ዘይተጎድአ ኣሎ። እዝክር እየ፣ ክሓስብን ምኽንያት ክህብን’ውን እኮ እኽእል ኣለኹ። እዞም ተሪፎምኒ ዘለዉ ምስ ኣብቅዑ ግን፡ ከብቅዕ እየ። ካብኡ ንደሓር፡ ኣነ ዘይኮንኩ እቲ መንፈስ ዝበልካዮ እዩ ዝተርፍ። ንሱ ኣነ ኣይኮንኩን።” ዓው ኢሉ እናሰሓቐ ጨደረ። እቲ ናይ ቀደም ዎልፍ ላርሰን ደኺሙ እምበር፡ ፈጺሙ ኣይተቐየረን። ክንቀሳቐስ ኣብ ዘይክእለሉ ደረጃ በጺሑ እንከሎ፡ ብዛዕባ ሞት ክዛረብ ዝያዳ ባህታ ዝፈጥረሉ፡ ከም ቀደሙ ነበር ዎልፍ ላርሰን እዩ ዘሎ። ጣዕሳ ዝበሃል ኣብ ቅድሚኡ ኣይቀርብን።

ሳልስቲ ምሉእ ብዙሕ ተሳቐየ። ሓንሳብ ክዛረብ ኣብ ዘይክእል ደረጃ በጺሑ፡ ሓሳባቱ እናገለጸ እንከሎ ድምጺ ምውጻእ ኣብይዎ ተዋጠረ። ጽንሕ ኢሉ ከኣ ፍጹም ተዓብሰ። ሓሳባቱ ንምግላጽ፡ ተጻጊሙ ብጸጋመይቲ ኢዱ ብምጽሓፍ ክገልጸለይ ፈተነ። እቲ ወቕቲ፡ ሓጋይ ኣብቂዑ ክረምቲ እዩ ዘሎ። ንፋስ ይኹን ማይ ወይ ውርጪ ናይዛ ደሴት ለሚድናዮ ኢና። ግዜ እውን ሸባዕብዓ ነበረ። መርከብ ምትሃት እንትዀነት ኣብዚ ግዜ’ዚ፡ ንምንስፋፍ ብቕዕትን ድልውትን ነበረት። ማውድ፡ ናብ ታሕቲ መሳልል ናብ’ቲ ዎልፍ ላርሰን ዝነበረሉ ታሕተዋይ ምድሪቤት ኣቋመተት’ሞ፡ “ገለ ነገር ይቃጸል … ይነ.. ድድ ኣሎ!” በለት። ዘረብኣ ከይጨረሰት ትኪ ዒግ ኢሉ ናብ ደበና ተቐየረ። ትኪ እናገላህኩ፡ ናብ ታሕቲ ገጸይ ናብ ውሽጢ እንተኣተኹ፡ ዎልፍ ላርሰን ኣብ ዓራቱ። ነቲ ዓራቱ እንተሓዝክዎ፡ ኣብ ዓራቱ ሓዊ ዝብሃል ኣይነበረን። እኳ ደኣ ንሱስ ብዘይምንቅስቓስ ትንፋሱ ሓቢኡ ኣብ ዓራቱ ጎቦ ኮይኑ ነበረ። መበገሲ ሓዊ ግን፡ ኣብ ጥቓኡ እዩ ዝነበረ። ነቲ ኣንሶላ ደጊመ ፈተሽክዎ’ሞ፡ ኣብ ግንቦ ኢደይ ገለ ተሰምዓኒ። እናሓደረ እውን ኣጸቢቑ ደኣ ኣቃጸለኒ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ኩሉ ተረዲኡኒ። እቲ ሓዊ ብታሕቲ ጀሚሩ ብልዕሊኡ እናሓለፈ ከይመሓረ ክልብልቦ እዩ ነይሩ እቲ መደብ ወይ ዕላማኡ። ኣንሶላታትን ኮቦርታታትን እናኣጥፋእኩ፡ ብዝከኣለኒ ዓቕሚ ናብ ላዕለዋይ ምድሪቤት ከግዕዞም ጀመርኩ። ነቲ ዓራት ድማ ማይ ደፊአሉ። ድሕሪ 10 ደቓይቕ፡ ሓዊ ጠፊኡ ትኪ ኣብቂዑ። ማውድ ታሕቲ ንኽትወርድ ኣፍቂደላ። ክልቴና ብሓባር ድማ፡ ዎልፍ ላርሰን ዝገደፎ ጽሑፍ ኣንቢብናዮ። “በጃኻትኩም ከይትኾልፉኒ። ይድሰት እየ ዘለኹ፡ ይስሕቕ። እስከ ርኣዩኒ፡ ጭራም ናይ’ቲ ነባሪ ዶሮና እኮ እየ ኰይነ ዘለኹ።” ዝብል ነበረ። “የቐንየለይ!” ብዝብል ቀጸለ እቲ ጽሑፍ “ግን ሕሰቡ፡ ቅድሚ ሞተይ ክሳብ ክንደይ መመሊሰ ከምዝደቅቕ። ግን ምስ ምሉእ ነብሰይ ኣብዚ ኣለኹ። ሃምፕ፡ ክትፈልጦ ዘሎካ - ኣብ ሂወተይ ካብ ዝኾነ እዋን ንላዕሊ ብዝበለጸ እሓስብን አስተንትንን ኣለኹ። ብምሉእ ኣካላይ ኣብዚ ኣለኹ፣ ካብ’ዚ ንላዕሊ’ውን ኣብ’ዚ ክህሉ እየ።” መልእኽቲ ጽሑፉ፡ እቲ ክቕምርር ዝነበሮ ኣካላቱ፡ ኣብ መቓብር ድዩ ኣብ ደገ ጌና ክህሉ ምዃኑ እዩ ዝነግር።

ስጋኡ እንተኣብቅዐት እውን፡ ነብሱ ወይ መንፈሱ ንዘልኣለም ከም እትነብር ይዛረብ ኣሎ። ኩነታቱ ምርዳእ ኣብዩኒ ተዓኒደ እየ ዝተረፍኩ። “ኣብ ጸጋመይቲ ኢደይ ብዙሕ ጸገም የብለይን። ዓው ኢልካ ድማ ተዛረበኒ!” ኣድመጸ። “ቃንዛ ኣለካዶ?” ሓተትክዎ። “ቀጻሊ ኣይኮነን። ሕጂ ግን ክብለካ ደልየ ዘለኹ…” ዝብላ ቃላት ምስ ጸሓፈ፡ እታ ርሳስ ካብ ኢዱ ወደቐት። ነታ ርሳስ ኣብ ኢዱ ከነትሕዞ ተቓለስና። ግን ኣጻብዕቱ ክሕዝኣ ኣይከኣላን። ኣይሰርሓን ጨሪሰን ሞይተን እየን። “ከናፍሩ ይንቀሳቐስ ኣሎ” በለት ማውድ። ኣእዳዋ ኣብ ከናፍሩ ኣልጊባ፡ “ጠሚኻ ዲኻ?” ክትብል ብዓውታ ሓተተቶ። ከናፍሩ ብትሕቲ ኣጻብዕታ - “እወ” ክብል ኣንቀሳቐሰን። “መግቢ ከነምጽኣልካ. . .” “ኖ…ኖ.. ” መለሰ። “ሻሂኸ?” “እወ … እወ ሻሂ ክሰቲ ይደሊ ኣሎ።” በለትኒ ድንጋጸ ብዝተሓወሶ። ብኸም’ዚ ገለ ውሑዳት መዓልታት ሓለፋ። ላርሰን ኣካላቱ በብቑሩብ ተመሓየሸ፣ እታ ዝተረፈት እዝኑ ግን ተለኾዀት። ምስ’ዛ ዳርጋ ዝሞተት ስጋኡ፡ መንፈሱ ኣብ ጽምዋን ጸላምን ይነብር ከም ዝነበረ ተረዳእኩ። ሕጂ ዝረአ ስጋ ወይ ኣካል የብሉን። ኩሉ ነገሩ ኣብቂዑ እዩ። ጸጋማይ ወገን ክፋል ኣካላቱን እታ እንኮ ዝረዳድኣላ ዝነበረ ከንፈሩን ጠሊመናኦ እየን። ኩሉ ነገሩ ለሚሱ፡ ዓዲ ውዒል እዩ ኮይኑ። “ደጊምሲ ዝሰርር ኣይመስልን ኣብቂዑ እዩ” ተበሃሃልና ምስ ማውድ። እታ ነዊሕ ዝተጸበናያ መዓልቲ ምብጋስና ግዚኣ ኣኺሉ ደበኽ በለት። ሕጂ ኣብ ደሴት ኢንዳቮር ክንጸንሕ ዝኽልክለና ወይ ዝጽግመና ነገር የለን። “ሃፕረይ! ንኹሉ ነገር ሲዒርካዮ!” በለት ማውድ ምስ ታሕጓስ። ሓቚፈ፡ ነተን ንኣሽቱ ኣእዳዋ ጨበጥክወን። ብርቱዕ ንፋስ መጺኡ እውን ናብኣ ገጹ ነውነወኒ። ከይተረድኣኒ ብመዓንጣኣ ዓትዒተ ሒዘያ። ዝሰዓበ ነገር. . . ። ብፍቕሪ ክሳብ እቲ ዝወናጨፍ ዝነበረ ዶብ ኣልቦ ንፋስ ምስኡ ተዓዚርና። ኣብ እዋን ጸበባይ ዘብቀዓሉ ዝነበረ ህሞት እዚ ብምርካበይ፡ ኪንዮ’ዚ ዋላ እውን ካብ’ዛ ተንሳፍፍ ንእሽቶ ዓለምና ወጻኢ ዘደንቕን ዝበልጽን ነገር እንታይ ክህሉ ይኽእል? ማውድ እውን እንተኾነ፡ ግርህነታ ርእዩላ ኣብ ዘይትፈልጦ ዓለም ተንሳፍፍ ነበረት። ድሕሪ ቁሩብ፡ ናብቲ ዘሸንብብ ዝነበረ ንፋስ ንግሆ ገጻ ኣማእዚና - “ዝኸበርኪ ደሴት ኢንዳቮር! ፍጹም ኣይክርስዓክን እየ። ንዘልኣለም ከፍቅረኪ ክነብር እየ!” በለት። ኣነ’ውን ብተመሳሳሊ ጸሎተይ ኣዕረግኩ። ጉዕዞና በቲ ዝነበረ ሓያል ንፋስ ተዓጂብና፡ ናብ ወገን ጃፓን ኣቕናዕና። ምሉእ መዓልትን ለይትን እናተጐዓዝና - ክሳብ ኣእዳወይ ዝደምያ ከነንሳፍፍ ቀነና። ድሕሪ ሳልስቲ ኣቢሉ እዩ - ነቲ ካብ ጥርዚ፣ ካብ ዝበረኸ ሂወት ናብ ዝዓሞቐን ዝተሓተን ሂወት ወሪዱ፡ ኣብ ዓራቱ ተደርብዩ ዝነበረ ዎልፍ ላርሰን ርኣኽዎ። ማውድ ቅድመይ ናብ ዓራቱ በጺሓ ስለዝነበረት፡ ናባይ ገጻ ምስ ጠመተት ኩነታቱ ኣብኡ እንከሎ ተረዲኡኒ።

“ሂወቱ፡ ኣብቲ ዝነበረ ማዕበል ኣብቂዓ ክትከውን ኣለዋ!?” በልኩዋ። “ብርግጽ!” መሊሳትለይ። “ግና ካብ ሕጂ ንደሓር ንመንፈሱ ዝርብሽ ነገር የለን። ነብሲ ሕጂ ናጽነታ ኣውጃ እያ” ወሰኸት። እቲ ዝነበረ ማዕበል እውን በታ ለይቲ እቲኣ ኣብቅዐ። ኣብ ዝቐጸለ ንግሆ ንዎልፍ ላርሰን ክቐብሮ ነይሩኒ። ሓንቲ ሓረግ እፈልጥ ነይረ - ብዛዕባ ሰብ ኣብ ባሕሪ ከመይ ገይርካ ከም እትቐብሮ። ንሳ ኸኣ “እዚ ነብሲ ኣብ ባሕሪ የብቅዕ” እትብል እያ። ከምቲ ዎልፍ ላርሰን ነቲ መሳርሕቱ ዝነበረ ኣዛዚ ገይሩ ዝቐበሮ፡ ኣነ ድማ “ኣብ ባሕሪ ኣብቂዑ፡ ኣብ ባሕሪ ድማ ይድርበ!” እናበልኩ፡ ልክዕ ከም ናቱ ገይረ ንዎልፍ ላርሰን ናብ’ቲ ነይነይታኡ ዘየቋርጽ ባሕሪ ደርበኽዎ። ቅድም ብኣእጋሩ ናብ’ቲ ባሕሪ ኣቕናዕክዎ’ሞ፡ እቲ ኣብ ነብሱ ዝነበረ ጽዕነት ሕመት/ከሰል ንውሽጢ ሒዝዎ ጠሓለ። ዎልፍ ላርሰን ንሓዋሩ ተፈልየና። ነዚ ስነ-ስርዓት ቀብሪ ምስ ፈጸምና፡ ኣብ ርሕቀት 3 ወይ 4 ኪ.ሜ ኣቢሉ ዝኸውን፡ ኣብቲ ቅርዓት ባሕሪ ሓንቲ ናይ ሕ.መ.ኣ. ናይ ሃፋ መርከብ ርኣና። “ብኹሉ መዳይ ድሒንና!!”በለት ማውድ ተፈሲሃ። ክሕጐስ ነይሩኒ ድዩ ኣይነበረንን፡ ፈጺሙ ምርዳእ ኣበየኒ። ግልብጥ ኢላ ርኣየትኒ። እታ መርከብ ናባና ገጻ ትቐርብ ብምንባራ፡ መጺኣ ከየድሓነትና እንከላ፡ ገለ ነገር ክንገብር ኣለና ብዝመሰል ኣጠማምታ ድማ ሓበሬታ ሃበትኒ። ቀልጢፈ ስለ ዘይተረዳእክዋ ናባይ ገጻ ቀሪባ ነተን ፈዚዘን ዝነበራ ኣዒንተይ ከም ብሓድሽ ኣበራበረተን። ኣብዚ ግዜ’ዚ፡ በተን ፈኮስቲን ልምሉማትን ኣእዳዋ ክትሓቑፈኒ እናፈተነት፡ ሓንሳእ እውን ተመጣጢራ ክሳደይ ብምውጣጥ ከናፍራ ኣወሃሂዳ ሰዓመትኒ። እታ መርከብ፡ ኣብ ጥቓና ከም ዝቐረበት ብጡሩምባኣ ትሕብር ስለዝነበረት “ፍቕረይ. . . በጃኻ ሓንሳእ. . .እንኮ ሻዕ ስዓምኒ. . .” ብምባል ኣሕሾዂሸዀት። “ሓንሳእ ዘይኮነ፡ ሕርሕራይ ገይርና ኢና ዝተሰዓዓምና። ኣብ ኣፍ-ልበይ ተሓቚፋ እንከላ፡ ድሮ ናይ ሕ.መ.ኣ. መርከብ፡ ናይ ሓገዝ ጀላቡኣ ልኢኻ ተወቲፋትና ነበረት’ሞ፡ ሕልሚ ኮይኑ ተሰምዓና። ሓጐስና ደረት ተሳእኖ!!

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 09፡00 09፡02 09፡35 10፡10 10፡35 11፡00 12፡30 12፡55 13፡30 13፡50 14፡30 17፡00 17፡30 18፡30 20፡00 20፡13 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ሃሎ ቆልዑ ልዝብ መንእሰያት ፓኖራማ ለሰ ስፖርት ዜና ትግርኛ ኤረና ዜና (ዓረብ) መልሲ ኣብ መስመር ናትራን መኣዝን ልምዓት ሳይዳ ደረት ቃና ዜና (ትግረ) ሄራር ዜና (ትግርኛ) TECH INSIGHT ዜና (ዓረብ) ዓለም ስነ-ጥበብ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ቢንያም ተስፋይ ባንተ ምባል ተሪፉ፡ ቢንያም ተስፋይ ባህረ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/4/22 ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ሳሮን ላይነ ግርማይ፡ ተኸሳሲ ሻም ኣብርሃም የውሃንስ ንጕዳይ ኣቦነት ዝምልከት ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን29/4/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ቅረብ። ወ/ሮ ሚለን ተወልደብርሃን ይስሓቕ ምባል ተሪፉ፡ ቢሌን ተወልደብርሃን ይስሓቕ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ቁ.32 ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኤደን ዘሚኪኤል ክፍለ፡ ስም ኣደይ ጸሃይቱ እምባየ ምባል ተሪፉ፡ ጸሃይነሽ እምባየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን24/3/22 ይቕረብ። ኣቶ ዳንኤል ሞጎስ ተኽለኣብ፡ ስም ኣደይ ለቲስያ ሃይለ ምባል ተሪፉ፡ ለተጽዮን ሃይለ ክፍላይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ። ወ/ሮ ምሕረት ኣርኣያ ተወልደመድህን፡ ስም ናይ ኣቦሓጎይ ምሕረት ኣርኣያ ተወልደመድህን ምባል ተሪፉ፡ ምሕረት ኣርኣያ ቦኽረጽዮን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ይቕረብ። ሞኒካ ኣርኣያ ቦኽረጽየን፡ ወኪል ኣቶ ኣርኣያ ሎብያንኮ ቦኽረጽዮን፡ ስመይ ሞኒማ ኣርኣያ ቦኽረጽየን ምባል ተሪፉ፡ ሞኒካ ኣርኣያ ሎብያንኮ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ቁ.35 ይቕረብ። ወ/ሮ ዛይድ ገብረእግዚኣብሄር ገብረኪዳን ምባል ተሪፉ፡ ዝያዳ ገረዘ ገብረኪዳን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ፍናን ተስፋማርያም ወልደሚካኤል፡ ስም ኣቦሓጎይ ተስፋማሪያም ምባል ተሪፉ፡ ፍናን ተስፋማሪያም መንግስትኣብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን30/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ጽገ ኣቶይ ኢማም፡ በዓል ቤተይ ገብረየሱስ ኣብርሃም ወልደገብሪኤል ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ክሕለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጽሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን1/5/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ብርኽቲ ገብረሚካኤል ተኽለዝጊ፡ በዓል ቤተይ ኣብርሃለይ ተስፋሂወት ወልደስላሴ ስለስተሰወአ፡ ናይ መጻምዲ

መሰለይ ይትሓለወለይ፡ 9 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ መብራህቱ ወልዳይ ገብረየሱስ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ዮዲት ሃብተሚካኤል ተፈሪ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን4/5/22 ቅረቢ። እንተዘቀሪብኪ ጉዳይኪ ኣብዘየለኽሉ ክርአ ምዃኑ ንሕብር። ወ/ሮ ሓረጉ ኣስገዶም በርሀ፡ ሓፍተይ ኤልሳ ኣስገዶም በርሀ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 1 ሓፍተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን4/5/22 ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ ዮሴፍ ዘርኦም በርሀ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ፋልማዊት ተኽለ ገብረኽርስቶስ ናይ ሓድር ከሲ ተመስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን4/5/22 ቅረቢ። እንተዘይቀሪብኪ፡ ጉዳይኪ ኣብ ዘየለኽሉ ክርአ ምዃኑ ንሕብር ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሎት ወ/ሮ ሓረጉ መንክር ቃሉ፡ ወደይ ቢንያም ቀለታ ዘሞ ስለዝተሰወአ፡ ወራሲቲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ይቕረብ። ኣቶ መድሃኔ ተኽለ ሃብተሚካኤል፡ ወላዲተይ ብርኽቲ ተስፋማርያም ገብረስላሰ ስለዝዓረፈት፡ ወራሲ ናይ ወለደይ ኣነ ጥራይ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ይቕረብ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ኣቶ ናሆም በረኸት ዘርአ፡ ኣቦይ በረኸት ዘርአ ስለዝተሰውአ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ/ ይቕረብ። ኤርሚያስ ስዩም ክፍለ፡ ኣብርሃት ኣስፍሃ ሓምቢር ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/04 /22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ፍረወይኒ ኣለም ርእሶም፡ ኣደይ ፍቓዱ ሃይለ ተኽለሃይማኖት ስለዝዓረፈት፡ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ብሪ ተስፋይ ወልደጋብር፡ በዓል ቤተይ እዩብ ኪዳነ ተኽለ ስለዝተሰወአ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ሰናይት ገብረትንሳኤ ኣርኣያ፡ በዓል ቤተይ መንግስትኣብ ገብረሂወት ዘርእዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ሰናይት የዕብዮ ኤርምያስ፡ ኣቦሓጎይ ኤርምያስ ገብረስላሴ ገብረጻድቕ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 9 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ወ/ሮ ኣበባ ሃብተማርያም ንጉሰ፡ በዓል ቤተይ፡ ሜጀር እስቲፋኖስ ገብሩ ኣድሓኖም ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን6 ከኣ ደቅና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ከሳሲ ኣቶ ክብሮም ሃይለ ገብረሚካኤል፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ዜና ተኽለ ቀለታ፡ ብዓል ቤትኪ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ን27/4/22 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቁሸት ወ/ሮ ርሻን ሃብተ ባይሩ፡ በዓል ቤተይ እስቲፋኖስ ጊለ ተስፉ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን9 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸዓዘጋ ወ/ሮ ሂወት ሞሳዝጊ ዑቕባዝጊ፡ በዓል ቤተይ ጋይም ኣስመላሽ ተስፋይ ስለዝዓረፈ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 13 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 27/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ደቀምሓረ ወ/ሮ ጸጋ ገብረመድህን ገብረእንድርያስ፡ በዓል ቤተይ ጸጋይ ብጽኣምላኽ ጎይትኦም ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰል ይተሓለወለይ፡ 8 ደቁ ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ሃብቲ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ይቕረብ። ቀሺ ኤፍሬም ተኽልዝጊ፡ ሓወይ ዑቕቡ ተኽልዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ንኣቦና ብምትካእ ምስ ኣዲኡ ዛይድ ኣርኣያ ተስፋይ ኣሕዋቱን ምስ ለተብርሃን ተኽልዝጊ ኣብ ዝንቐሳቐስ ዘይንቐሳቐስ ሃብቲ ወረስቲ ምዃና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ ዝቃወም እንተሎ ን28/4/22 ይቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ደምበዛን ወ/ሮ ለተኪዳን ገብሪት ዕዋል፡ በዓል ቤተይ ነ/ሄር ኣቶ ስዩም ወራሲ ክንፈ፡ ኣብ ንግዳዊ ባንክ ኤርትራ ገንዘብ ስለዘለዎ፡ ምስ ሽድሽተ ደቀይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 6/05/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ

ወርሒሰብ መርሃዊት ኣርኣያ ክፍለ፡ በዓል ቤተይ ግርማይ ወልደሰማእቲ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰል ይተሓለወለይ፡ 1 ወድና ከኣ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ጸሮና ወ/ሮ ጉዕመሽ ተስፋይ ደበሳይ፡ በዓል ቤተይ ገብረስላሴ ገብረኣለማሞ ስለዝተሰወአ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 03 ከረን ኣቶ ሰናይ ዑቕባዝጊ ሙሳ፡ ተጸዋዒት ወ/ሮ ኣዝመራ ቴድሮስ መርእድ፡ ዋና ማኪና ወ/ሮ ኣዝመራ ቴድሮስ መርእድ ብሽማ ዝተመዝበት ማኪና፡ ታርጋ ቁጽሪ ሰሌዳ ER -l- C -6032 ዝኾነት ብዋጋ 100,000,00 (ሓደ ሚእቲ ሽሕ) ናቕፋ መሸጣ ውዕል ከምዝፈጸምና፡ መስርሕ ምትሕልላፍ ኣብ መፈጸምታ ከይበጽሐ ተጸዋዒት ንደገ ስለዝኸደት፡ ሃለዋታ ይኹን እቲ ሰነዳት ስለዘይብለይ፡ ስም ንምትሕልላፍ ትጸውዓለይ ስለዝበለ፣ ን2/5/22 ቅረቢ።

ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ። ፍዮሪ ምሕረትኣብ ተ/ስላሴ ምባል ተሪፉ፡ ሚልዮን ምሕረትኣብ ተ/ስላሴ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ ዓዲ ሸኻ ኣቶ ጎይትኦም ዘርኡ፡ ሓፍትና ሰበነ ዘርኡ ስለዝዓረፈት፡ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ንሕና 3 ደቂ ዘርኡ ገረመድህን ዝተበሃልና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዞ/ሰ/ቀ/ ባሕሪ ጊንዳዕ ቀሺ ኪዳነ ቢያዚን ኣማረ ምባል ተሪፉ፡ ቀሺ ኪዳነ ተወልደመድህን ኣማረ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ። ኣፍራሕ መሓመድ የሱፍ ምባል ተሪፉ፡ ኣፍራሕ ሳልሕ ስሌማን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃውም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ። ሓጂእድሪስ መሓመድሳሚ ኣድም ምባል ተሪፉ፡ ሓጂ እድሪስ መሓመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ብሽኳ

ቤት-ፍርዲ ዞ/ሰ/ቀ/ባሕሪ ባጽዕ

ኣቶ ተስፋሚካኣኤል ገብረማርያም ባህረ፡ ኣቦይ ገብረማርያም ባህረ መሓሪን ኣደይ ልያ ገብርኣብ ገረዝግሄርን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ ክልተ ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ።

ፍዮሪ ወልዳይ ገረእግዚኣብሄር ምባል ተሪፉ፡ ብርኽቲ ወልዳይ ገረእግዚኣብሄር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣቑርደት ርሻን ጸሃየ ሃብተሚካኤል፡ ስም ኣደይ ኣዜብ ተኽለ ፋንቱ ምባል ተሪፉ፡ ንግስቲ ተኽለ ፋንቱ ተባሂሉ ይተኣረመለይ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ ዞባ ከባቢ1 ባጽዕ ከሳሲ ኤስሮም ጌቱ ደሳለኝ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ሄለን ገብረሃንስ ተለኽለሃይማኖት፡ በዓልቲ ቤትኪ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን27/4/22 ቅረቢ።

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ውስኽ ወ/ሮ ክብራ መሓሪ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ መጎስ ኣስፋሃ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገለሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን1/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኩደብዑር ኣቶ ተወልደ ገብረመድህን ኪዳነ፡ በዓልቲ ቤተይ ሸማይነሽ ወልደገርግሽ ገብረዝግሄር ስለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቅና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቀላይ በዓልቴት ወ/ሮ ጸጋ ገብረስላሴ ሞጎስ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ሓድሽ ተኽለ ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈ፡ ብስሙ ዝፍለጥ ቡክ ናይ ባንክ ናብ ስመይ ይሰጋገረለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ድባርዋ ምሕረት ወልደስላሴ ጸጋይ ምባል ተሪፉ፡ ልቾም ወልደስላሴ ጸጋይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ። ሓበን መሓሪ ወረደ፡ ብወኪላ ሞጎስ ፍቓዱ፡ ስም ኣደይ ምብራቕ ጽገ ርእሶም ምባል ትሪፉ፡ ፍዮሪ ፍቓዱ ተኸስተ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን21/4/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ ዮርሳሌም ገብሩ ኣስመሮም ምባል ተሪፉ፡ ልዋም ገብሩ ኣስመሮም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 19/4/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ መደፈራ ኣቶ ኢዮብ ወሃብን ወ/ሮ ፍቓዱ ገብርኣብን ዕድመ ወድና ደበሳይ ኢዮብ ምባል ተሪፉ፡ ተስፋልደት ኢዮብ ወሃብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 21/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መደፈራ ኣቶ ብስራት ዘውደ ሃብተማርያም፡ በዓል ቤተይ ነ/ሄር ሉችያ መንግስቱ ገብረእግዚእብሄር ስለዝዓረፈት፡ ኣብ መንጎና ውላድ ስለዘይብልና፡ ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ጽገ ተስፋይ ኪዳነ፡ ኣደይ ወ/ሮ ርሻን ገብረስላሴ ወልድኣብ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 1 ሓፍተይ ናይ ኣዴና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን3/5/22 ይቕረብ።

ኣቶ ገብረብርሃን ገብረመድህን ተስፋዝጊ፡ ኣዴና ለተብርሃን ካሕሳይ ምራጭ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 8 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሓ/ጸሮና ኣቶ ብርሃነ ደስታ ገብርየ፡ ሓበን ብርሃነ ግደይ ስለዝዓረፈት፡ ኣነን ኣዲኣ ወ/ሮ ብሪ መለስ ገ/ሃጺን ኣብ ዝንቀሰቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ መጋባእያ ይቕረብ። ወ/ሮ ዘውዲ ተፈሪ ገረማርያም፡ ኣቦና ተፈሪ ገብረማርያምን ኣዴና ሓጉሽ ብርሃነን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳንቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጋዴን ወ/ሮ ዛይድ ሃብተገብርኤል ወልደጋብር፡ ኣቦይ ሃብተገብርኤል ወልደጋብርን ኣደይ ወ/ሮ ተበርህ ኪዳነን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ።

ቤት ፍርዲ ዞ/ሰ/ቀ/ባሕሪ ባጽዕ ፋጥማ ኣሕመድ እድሪስ፡ ትሕቲ ዕድመ ጓለይ ያስሚን እድሪስ ጃብር ምባል ተሪፉ፡ ያስሚን ዑመር ዓብደላ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ። ዮውሃንስ ገብረየሱስ መልኣከ ምባል ተሪፉ፡ ዮውሃንስ ገብረየሱስ መልከ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ዩኤል ፍስሃ ኢዮብ ምባል ተሪፉ፡ ሮቤል ፍስሃ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ። ሆሳእና ፍስሃ ብርሃነ ምባል ተሪፉ፡ ልዋም ፍስሃ ብርሃነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ቅሳነት ኣብርሃለይ ምባል ተሪፉ፡ ቅሳነት ኣብርሃለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ። ሴም ኣስመሮም በርሀ ምባል ተሪፉ፡ ምሕረትኣብ ኣስመሮም በርሀ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ። ኮኾብ ሃብተ ገብረገርግስ ምባል ተሪፉ፡ ስታር ሃብተ ተባሂሉ ይተኣረመለይ

ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰሞሞ ኣቶ ጎይትኦም ተፈሪ ህብተዝጊ፡ ሓውና ዮሃንስ ገብረኣብ ብርሃነ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ ሓደ ሓወይ ስዉእ ግርማይ ገብርኣብ ብርሃነ ንዕኡ ተኪኦም 2 ደቁ ወረስቲ ናይ ሓውና ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን18/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰንዓፈ ሰሎሜ በርሀ ተስፋይ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ምሕረትኣብ ሃይለ ሽፋረ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 3 ደቀይ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ይቕረብ። ተስፋይ ሓጎስ ዝግታ፡ ኣቦይ ሓጎስ ዝግታ ሃይሉ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ይቕረብ።

ዞባ ደቡብ ሰንዓፈ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ጎቦ ወ/ሮ ማህሌት ክፍለ ዮውሃንስ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ኣርኣያ ገብረጻድቕ ተስፋገርግሽ ሰለዝተሰወአ፡ 7ደቀይ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ይቕረብ።

ቤ/ፍ/ዞ/ዓንሰባ ከረን ኣቶ ዓንዶም ንርኣዮ ሓድጉ፡ ወላዲተይ ወ/ሮ ለተብርሃን ኣድሓኖም ገብረንኪኤል ብሕማምን ዕድመ ምድፋእን ነብሳ ክትኣልን ጉዳያታ ክትከታተልን ስለዘይትኽእል፡ ናይ ዘይብቑዕነት ክወሃብንን ሞግዚት ወላዲተይ ክኽውንን ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ/ጋ/ባ ተሰነይ ኣቶ ዓሊክራር ሓሙድ መሓመድ እድሪስ ምባል ተሪፉ፡ ዓሊ ሁመድ መሓመድ እድሪስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሃይኮታ ወ/ሮ ናጽነት ሓጎስ ተስፋሚካኤል፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ገብረህይወት ርእሶም ስለዝዓረፈ፡ ን 2 ደቅና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን23/4/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ጽገሮማን ምስግና ተኽለ ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ምምሕዳር ከባቢ ኣባሻውል፡ ጐደና ዓይገት ዚፕ 1A123 ፕሎት 111 ፓርሰል “J” መለለይ መሬት ASP00010093 ASD00011588 ስፍሓት መሬት ኣስታት 62 ት/ሜ ዝርከብ ዘይንቀሳቐስ ንብረት (ገዛ) ካብ ማሕበር ምትሕግጋዝ ቅዱስ ሚኪኤል ምናበ ዘርኣይ ስለዝዓደክዎ፡ ናብ ስመይ ምትሕልላፍ ክገብር ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ካብ ቤት ፍርዲ ሕጋዊ መአገዲ ሒዙ ኣብ ቤት ጽሕፈት ካዳስተርን ፓፕሊክ ኖታሪን ይቕረብ። ወ/ሮ ጽገሮማን ምስግና ተኽለ

ሳይሞን ፍትዊ ሞሳዝጊ ምባል ተሪፉ፡ ሳሚኤል ፍትዊ ሞሳዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ለተየሱስ ኣብርሃም ገብረማርያም ፡ ወደይ ወረደ ገብረስላሴ ካሕሳይ፡ ወርሒ 4/2014 ካብ ሃገረ እስራኤል (ሆለት) ደሃይ ስለዘጥፈአ፡ ብሂወት እንተሎ ብኣካል ክቐርብ ወይ ብሕጋዊ ወኪል ገይሩ ክቐርብ፡ እንተዘይኮይኑ ናይ ጥፉእ ውሳነ ክወሃበና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን24/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓረዛ ኣቶ ተሸመ ዝያዳ ኣድሓኖም፡ ብወላዲቱ ነ/ሄር ደመት ተሰማ ተኽላይ ብዕለት 26/03/2012 ዝተጻሓፈ ለበዋ ገይሩ ማለት ኣብ ምምሕዳር ሓ/ከተማ ዓረዛ ኣብ ክልተ ቦታ ዝርከብ ገዛ ነቲ ነቲ ፍርቂ ብጽሒተይ ማለት ኣብ ማይ መስቀል ዝርከብ ዓቢ ህድሞ ከምኡ’ውን ኣብ ውሽጢ ከተማ ዝርከብ ገዛውቲ ብምብራቕ ምስ ጽርግያ፡ብምዕራብ ምስ ነብ/ሄር ኤልሳ ተላ፡ ብሰሜን ምስ ኣቶ ይርግኣለም ኣስገዶም፡ ብደቡብ ምስ ወ/ሮ ኢለን ዝዳወብ ዝተላበወትለይ ለበዋ ይጽደቐለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ሄለን ዘርኣይ ኣደል፡ ስም ትሕቲ ዕድመ ወደይ ኣድም ዳኒኤል ሸዊት ምባል ተፊፉ፡ ኣብርሃም ዳኒኤል ሸዊት ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቀወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቕረብ።

ም/ም /ከባቢ ማይ ኒሁግ ከሳሲት ወ/ሮ ሓዳስ ሃይለ ወልዳይ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ኪዳነ ክፍሉ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን5/5/22 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረብ።

ኣመልካቲት ስዒድ ዓብደልዋሃብ ሳልሕ ዝተበሃልኩ፡ ብሽም ሓብተይ መርየም ዓብደልዋሃብ ሳልሕ ዝተመዝገበ ገዛ ኣብ ኣስመራ ምምሕዳር ኣኽርያ ፍሉይ ስሙ ምህረምጭራ ዝርከብ ቁጽሪ ምስክር ኣባይቲ 118096 መወከሲ ቁጽሪ 105352 ቁጽሪ መዝገብ ንብረት 1BRASM016808 ብስም ኣብ ካዳስተር ዝተመዝገበ ገዛ ብህያብ ስለዝተዋሃበኒ፡ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መኣገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ናብ ነታዮ ዞባ ማእከል ይቕረብ። ስዒድ ዓብደልዋሃብ ብስም ግርማይ ጸጋይ ወልደጋብር ኣብ ዓዲ/ከባቢ ሕምብርቲ ብመወከሲ ቁጽሪ 437 ቁጽሪ ምስክር ወረቐት 011768 ፕሎት 24 ፓርሰል L ንመንበሪ መዓላ ዝተዓደልክዎ ምስክር ወረቐት ስለዝጠፋኣኒ፡ ዝረኸበ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል እንተሎ፡ ብቑጽሪ ስልኪ 07304221 ክሕብረኒ፡ እንተዘይ ኮይኑ ግን መተካእታኡ ንዝምልከቶ ኣካል ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ግርማይ ጸጋይ ወልደጋብር ኣብ ከተማ ኣስመራ ከባቢ/ዚፕ ኮድ ዕዳጋ ሓሙስ 1A157 ጎደና 115-15 ቁ.ገዛ 13 ፕሎት 57R ቁ.ፓርሰናል/ዞን ASP00002769 ፓርሰል D ዝርከብ ኣብ ቤ/ጽ/ካዳስተር መለለይ ቁ.ንብረት 1፡007439/1 ብስም ለገሳ ቢወጣ ተስፋጽዮን +1 ዝተመዝገበ ዘይተንቀሳቐስ ንብረት (ገዛ)፡ ብዘረጋገጽኩዎ ውርሲ መሰረት፡ ነቲ ብጽሒት ነፍ/ሰማይነሽ ቢወጣ ዝኾነ፡ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት፡ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ መወዳእታ ውሳነ (ይግባይ ተባሂሉሉ እንተኾይኑ) ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተር ይቕረብ። እንተዘይኰኑ ግን ኦርጂናል ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ከፈጽም ምዃነይ ይሕብር። ወ/ሮ ይሕደጋ ገብረስላሴ

ብስም ኣብርሀት ብርሃነ ተስፋይ ብንብረት ቁጽሪ መዝገብ 6135 ኣብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪ ዝተመዝገበ ኣብ ኣስመራ ከባቢ ጎዳይፍ 1A714 ዝርከብ መለለይ ገዛ ASD00045546 ዝፍለጥ ገዛ፡ ስለዝዓደግክዎ፡ ናብ ሽመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት፡ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ መወዳእታ ውሳነ (ይግባይ ተባሂሉሉ እንተኾይኑ) ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። እንተዘይኰኑ ግን ኦርጂናል ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ከፈጽም ምዃነይ እሕብር። ወኪል ኣቶ ሙሴ ገብረሚካኤል

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ትማሊ ሓሙስ ኣብ ዝተኻየደ ግጥም ኵዕሶ እግሪ ንዋንጫ ናጽነት፡ ኩባንያ ሰገን ንኣስመራ ቢራ 3ብ1 ከተዕንዋ እንከላ፡ ዕዳጋ ሓሙስን ፓራዲዞን ከኣ ሸቶ ከየመዝገባ ካብ ሜዳ ወጺአን። ኣብቲ ናይ ምድብ ‘ለ’ ግጥማት፡ ፈለማ ፓራዲዞን ዕዳጋሓሙስን እየን ናብ ሜዳ ወሪደን። ክልቲአን ጋንታታት ዋላ’ኳ ናብ ልዳት መጋጥምተን ክበጽሓን ፈተነታት ከካይዳ እንተኸኣላ፡ ናይ ቀዳማይ ፍርቂ ጸወታአን ሸቶ ከይተመዝገቦ እዩ ናብ ዕረፍቲ ኣቕኒዑ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ እውን፡ ዕዳጋ ሓሙስ ናብ ልዳት ኣንጻር ጋንታኣ ብተደጋጋሚ ክትወርር እኳ እንተተራእየት፡ ተጻወትታ ንሓላዊ ልዳት ፓራዲዞ ዮናታን ሚኪኤል

ግጥማት ንዋንጫ ናጽነት ቀጺሉ

ሓሊፋ ኣብ ሰኪዐት እትበጽሕ ክቐልዑ ግና ኣይተረኣዩን። 0ብ0 ዝተፈጸመ ጸወታ፡ ሓላዊ ፓራዲዞ ዮናታን ሚኪኤል

ኵዕሶ ኣብቲ ልዳት ብሉጽ

ሳምሶም ሰለሙን ኣብ ጉዳይ ‘ሄኖክ ምሉእብርሃን’ ዝሃቦ ምላሽ ብዕለት 6 ሚያዝያ 2022 ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ገጽ 7 ኣብ ዓምዲ ስፖርት፡ ‘ክኢላ ፎቶ ፊኒሽ ኤፍሬም ኢሳቕ ኣብ ጉዳይ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2022 ዝሃቦ ምላሽ’ ዝብል ጽሑፍ ኣንቢበን ተዓዚበዮን። እቲ ጽሑፍ “ተቐዳዳማይ ሄኖክ ምሉእብርሃንን ኣሰልጣኒኡ ሳምሶም ሰለሙንን ኣብ ናይ ውልቂ ክሮኖሜተር (ናይ ግዜ) ውድድር ኣብ መስርሕ ዳንነት ዕጉባት ከምዘይኮኑ እንትርፎ ኣብ መራኸቢ ብዙሃን ሃገርና ናብ ኮሚሽን ኮነ ናብ ወዳቢ ናይቲ ውድድር ዝቐረበ ወግዓዊ ጥርዓን ከምዘይነበረ ክሕብር እፈቱ” ይብል። ብመሰረቱ ኣብቲ ብዕለት 24 መጋቢት 2022 ዝተገብረ ናይ ግዜ ውድድር (ክሮኖሜተር) ካብ ኣበጋግሳኡን ውዳበኡን ምትሕውዋስን ምድርራብን ነበሮ። ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ ኢንተርናሽናል ውድድር ተራእዩ ዘይፈልጥ ዝጋሕመጠ ስራሕ ድማ እዩ ነይሩ። ተቐዳዳማይ ሄኖክ ምሉእብርሃን ምስ ተበገሰ፡ ኣነ ምስኡ ግድን ስለዝኸይድ፡ ናቱ ግዜ ብግቡእ ሒዘሉ። 57፡09፡66 ግዜ ውድድሩ ዛዚሙ። እቲ ደቡብ ኣፍሪቃዊ ጉስታፍ ባሶን ብድሕሬና ስለዝተበገሰ ግዜ ክሕዘሉ ኣይከኣልኩን። ውጽኢቱ ምስ ተነግረ ድማ ባዕልና ጭብጢ ስለዘይሓዝናሉ ናብ ኮምሽነር ይኹን ወዳቢ ኣካል ጥርዓን ከነቕርብ ኣይከኣልናን። ዘይዕግበትና ኣብ መራኸቢ ብዙሃን ሃገርና ዝገለጽናዮ ድማ ካብዚ ዝስዕብ ብምብጋስ እዩ። 1.ኣሰልጣኒ ደቡብ ኣፍሪቃ ናባይ መጺኡ እንቋዕ ሓጎሰካ ስለዝበለኒ፡ 2.ተቐዳዳማይ ደቡብ ኣፍሪቃዊ ውድድሩ ምስ ዛዘመ ኣብ ከቢድ ሕርቃን ስለዝነበረ 3. ናይ ሞውሪሸስ ኣሰልጣኒ፡ ንደቡብ ኣፍሪቃዊ ተቐዳዳማይ ብ23 ካልኢት ስዒርኩሞ ኢኹም ብምባሉ፡ 4. ዕዉት ደቡብ ኣፍሪቃዊ ተቐዳዳማይ ኣብ ብሽክለታኡ እትግጠም SRM Computer (GRAMINE) ንኸርእይ ፍቓደኛ ዘይምዃኑ 5. ወደብቲ ናይቲ ውድድር ውጽኢት ንምንጋር ልዕሊ ሰዓትን ፈረቓን ብምውሳዶም፡ ብተወሳኺ ኣብ ኣህጉራዊ ውድድር ብቕዓትን ምሉእ መሳርሒታት (Transponder)ን ምስኡ ዝተሓሓዝን ዘለዋ ፎቶፊኒሽ፡ ማንዋል ዘየድልያ ልክዕ ኣብ ሕንጻጽ ምስ ረገጽካ ግዜኻን ደረጃኻን ኣብ ሓደ ካልኢት እያ ትነግረካ። ከምቲ

ፎቶ ፊኒሸር ኤፍሬም ኢሳቕ ኣብ ጽሑፍ ኣነጺርዎ ዘሎ ግን ብኣንጻሩ ኣብ መስርሕ ዳንነት ፎቶ ፊኒሽን ማንዋልን ክኸውን ይግባእ ይብል። ብማንዋል ተደጊፉ ዝስራሕ ስራሕ ኣብ ኣማተር ውድድራት ከስርሓካ ይኽእል ይኸውን፡ ጉድለታት ከምጽእ ከምዝኽእል ግን ጥርጥር የለን። ኣብ መጠረሽታ ከም ኣሰልጣኒ ሃገራዊት ጋንታ ድማ ብዛዕባ ቴክኒካዊ፡ ታክቲካዊ ኮነ ውድድር ክገልጽ፡ ውደባ ውድድርን ካልእን ዕግበትን ዘይዕግበትን ኣብ መራኸቢ ብዙሃን ቀሪበ ክዛረብ ሓላፍነት ከም ዘለኒ ክፍለጥ ይግባእ። ኣሰልጣኒ ሃገራዊት ጋንታ ሳምሶም ሰለሙን

ተባሂሉ እውን ተሸሊሙ እዩ። ሰዓት 4፡00 ናብ ሜዳ ዝወረዳ ጋንታታት ኣስመራ ቢራን ኩባንያ ሰገንን እየን። ኣስመራ ቢራ፡ ብመቕጻዕትን ማህረምቲ ን’ልሙዳት’ ተጻወትታ ምኽሳራ ይንገር። ኣብ ፈለማ ደቓይቕ ናይቲ ግጥም መጥቃዕቲ ዘካየደት ኣስመራ ቢራ፡ ድሕሪ ተደጋጋሚ ፈተነታት ኣብ መበል 18 ደቒቕ ብመገዲ ፍናን ገብረእግዚኣብሄር ሰለጣ። ንጸወታ ከኣ 1ብ0 ክትመርሖ ጀመረት። እንተኾነ፡ እዚ መሪሕነት ልዕሊ ሸሞንተ ደቒቕ ኣይቀጸለን። ሓላዊ ልዳት ኣስመራ ቢራ ዘውጸኣ ኵዕሶ፡ ኣብ እግሪ ጴጥሮስ ሓጎስ ብምብጽሓ’ሞ ጴጥሮስ ድማ ብዝግባእ ብምውህሃድ ዝቐልዓ ኵዕሶ ኣብ ሰኪዐት ተራእየት። በዚ ዘይተዓግቱ ሰገናውያን፡ ኣብ መበል 40 ደቒቕ እውን ኣደም ፈረጅ ብተመሳሳሊ ካብ ሓላዊ ልዳት ንዝተመልሰት ኵዕሶ ናብ ሸቶ ብምቕያሩ፡ ሰገን ካብ ድሕሪት ተበጊሳ ናይ 2ብ1 መሪሕነት ብምሓዝ ነቲ ግጥም ናብ ዕረፍቲ ኣቕንዐቶ።

ድሕሪ ዕረፍቲ ኣብ ዝቐጸለ ጸወታ፡ ኣብ መበል 66 ደቒቕ፡ ተጻዋታይ ኩባንያ ሰገን፡ ጴጥሮስ ሓጎስ ንዕኡ ካልኣይቲ ንጋንታኡ ድማ ሳልሰይቲ ሸቶ ኣመዝገበ። ኩባንያ ሰገን ድማ 3ብ1 ተዓወተት። ኣብዚ ግጥም’ዚ ሸቶታት ብምምዝጋብ ስሙ ዝኾልዐ ጴጥሮስ ሓጎስ፡ ብሉጽ ተባሂሉ ተሸለመ። ድሕሪ እቲ ግጥም፡ ኣሰልጣኒ ኣስመራ ቢራ ሚኪኤል ሃብተ ”ብሰንኪ ማህረምትን መቕጻዕቲን ንሸውዓተ ተጻወትቲ ከሲርና። ጠንቂ ስዕረትና ድማ ጉድለት ሓላዊ ልዳትን ሞራል ተጻወትቲ ምጕዳሉን እዩ። ኣብዘን ተሪፈናና ዘለዋ ሰለስተ ጸወታታት ድማ ሓያል ብድሆ ይጽበየና“ ኢሉ። ኣሰልጣኒ ኩባንያ ሰገን ዳዊት ስዩም ድማ “ኣብ ኣሰላልፋና ለውጢ ነይሩ። ብዕድመ ንኣሽቱ ተጻወትቲ ኢና ኣሰሊፍና። ጴጥሮስ ሓጎስ ዝነኣድ ብቕዓት እዩ ኣርእዩ። እዚ ዓወት ኣየዛንየናን እዩ። ብዙሕ ስራሕ ይጽበየና ከምዘሎ ድማ ንፈልጥ” ክብል ተዛሪቡ።

ሲቲ - ኬሊ ዎከር፡ ነዚ ናይ ጽባሕ ጸወታ ድልዊ ምዃኑ ተረጋጊጹ ኣሎ። እንተ ሩበን ዲያስን ኮል ፓልመርን ግና ብሰንኪ መጕዳእቲ ማልያ ክለቦም ዘይወድዩ ተጻወትቲ እዮም። ብወገን ሊቨርፑል፡ ምስ ተጻዋታይ በነፊካ ኒኮላስ ኦታመንዲ ዝተጋጨወ ፋቢንዮ፡ ጽባሕ ከምዝስለፍ እዩ ኣሰልጣኒኡ የርገን ክሎፕ ገሊጹ። ኣብ ዝሓለፈ 10 ጸወታታት ዓወት ብምምዝጋባ ንናይ 14 ነጥቢ ጋግ ናብ ሓደ ከተጽብብ ዝኸኣለት ሊቨርፑል፡ ኣብ ኣንፊልድ ኣብ ዘካየደቶ ናይ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ጸወታኣ 2ብ2 ተፈላልያ ነይራ። ኣብቲ እዋን ፊል ፎደንን ኬቨን ደ ብሩይነን ንሲቲ ሸቶታት ዘቝጸሩ ተጻወትቲ ክኾኑ እንከለዉ፡ ሳዲዮ ማነን ሞ ሳልሕን ከኣ ንሊቨርፑል ሸቶታት

ሎሚ ውድድር ማውንተይን ባይክ ሎሚ ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቐትሪ፡ ኩሎም ዲቪዥናት ማውንተይን ባይክ ዝሳተፍዎ ውድድር ኣብ ማይድምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ተሰሪዑ ኣሎ። ኵዕሶ ሰኪዐት ሳሊና - ባና (ደ/ኣ) ዊነርስ - ተስፋ (ደ/ተ) ንስሪ - ብርሃን (ደ/ተ) ራሕቦት - ኣልጌን (ደ/ተ) ካብ ሰዓት 7፡00 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ሻምፕዮን ኩዕሶ መርበብ ዓንበርበብ - ጋላ ነፍሒ ደ/ኣ ሰንጥቕ - ዓንበርበብ ደ/ተ ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ግጥማት ኵዕሶ እግሪ ደቂ ኣንስትዮ ደንደን - ገጀረት በሪኽ - ሰምበል ኩባንያ ሰገን - ኢንሹራንስ ካብ ፍርቂ መዓልቲ ጀሚሩ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኤቨርተን - ማን ዩናይትድ 2፡30 ኣርሰናል - ብራይተን ኣልብየን 5፡00 ሳውዝሃምፕተን - ቸልሲ 5፡00 ዋትፎርድ - ሊድስ 5፡00 ኣስቶን ቪላ - ቶተንሃም 7፡30 ላ’ሊጋ ካዲዝ - ሪያል ቤትስ 3፡00 ማዮካ - ኣትለቲኮ ማድሪድ 5፡15 ቪያሪያል - ኣትለቲክ ቢልባኦ 7፡30 ሪያል ማድሪድ - ገታፈ 10፡00 ሰረ’ኣ ኢምፖሊ - ስፔዝያ 4፡00 ኢንተር ሚላን - ሄላስ ቬሮና 7፡00 ካግሊያሪ - ጁቬንቱስ 9፡45

ማን ሲቲ - ሊቨርፑል

ሓያለ ተንተንቲ ጸወታ ኵዕሶ እግሪ ዓዲ እንግሊዝ፡ ናይ ጽባሕ ግጥም ክለባት ማን ሲቲን ሊቨርፑልን ‘ዋንጫ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ንእተልዕል ክለብ ንጹር ምላሽ ዝህብ ጸወታ’ ክብሉ ይትንትኑ። ኣሰልጣኒ ሊቨርፑል የርገን ክሎፕ ግና ‘እዚ ጸወታ’ዚ ናብ ዋንጫ ዝወስድ መገዲ ደኣ እምበር፡ ዋንጫ ንእተልዕል ክለብ ዝውስን ኣይኮነን’ ክብል እዩ ትማሊ ተዛሪቡ። ዝኾነ ኮይኑ፡ ብ73 ነጥቢ መሪሕነት ሒዛ ዘላ ማን ሲቲ፡ ንሊቨርፑል ብሓደ ነጥቢ ጥራይ ምምሕዳጋ፡ 72 ነጥቢ ዘለዋ ሊቨርፑል ድማ ናይ ሓሙሽተ ሸቶታት ጸብለልታ ብምንጻፋ በቲ ኻልእ፡ እዚ ናይ ጽባሕ ጸወታ ኣዝዩ ተበሃጊ ክኸውን ደሪኽዎ ኣሎ። ኣብ ዝሓለፈ ሳልስቲ ካብ ኤውሮጳዊ መድረኻት ዝተቐጽዐ ተኸላኻሊ ማን

መደብ ጸወታ

ዘበርከቱ እዮም። ማን ሲቲ፡ ክሳብ’ቲ ምስ ሳውዝሃምፕተን 1ብ1 ዝተፈላለየትሉ ጸወታ፡ 12 ተኸታታሊ ናይ ሊግ ዓወታት ከተመዝግብ ክኢላ ነይራ። ድሕሪ እቲ ነጥቢ ዝተማቐለትሉ ጸወታ እውን ብቶተንሃም 3ብ2 ተረቲዓ እያ። ክሪስታል ፓላስ ገጥ ኣቢላ ዝሓዘትሉ ግጥም ምስ ተወሰኾ እሞ፡ ዘውዲ ናይ ምድፋእ ጕዕዞኣ ኣብ መዋጥር ክኣቱ’ዩ ተገዲዱ። ብመሰረት ስታስቲካዊ መጽናዕቲ ትካል ኔልሰን ግራሴኖት፡ ሊቨርፑል፡ ጽባሕ እንተደኣ ተሳዒራ ዋንጫ ናይ ምልዓል ተኽእሎኣ 14 ሚእታዊት ጥራይ ክኸውን እዩ። ሲቲ እንተደኣ ተዓዊታ ኸኣ 86 ሚእታዊት ዋንጫ ናይ ምልዓል ተኽእሎ ከምዝህልዋ እቲ መጽናዕቲ የነጽር።

ጽባሕ ቅድድም ብሽክለታ ውድድር ብሽክለታ ‘ጭራ ቝረጽ’፡ ሎሚ ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቐትሪ ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ክካየድ እዩ። በዚ መሰረት፡ ነባራት (ኤሊት) ተቐዳደምቲ 100 ኪ/ሜ፡ ‘ጁንየር’ ደቂ ኣንስትዮን 70 ኪ/ሜ፡ ‘ዩዝ’ ከኣ 60 ኪ/ሜ ክሽፍኑ እዮም። ኵዕሶ ሰኪዐት ንስሪ - ተስፋ (ደ/ኣ) ኣሰር - ኮኾብ (ደ/ተ) ማራት - ዕዳጋ ሓሙስ (ደ/ተ) ሜካ - ክሪስታል (ደ/ተ) ካብ 7፡00 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ውድድር ኵዕሶ እግሪ ንዋንጫ ናጽነት ቀይሕባሕሪ - ገዛባንዳ ኣልታሕሪር - ኩባንያ ሰምበል ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ኵዕሶ መርበብ ሰንጥቕ - ሓሬና (ደ/ኣ) ሓሬና ምስ ኢራብ (ደ/ተ) ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ብረንትፎርድ - ዌስት ሃም 4፡00 ሌስተር ሲቲ - ክሪስታል ፓላስ 4፡00 ኖርዊች - በርንለይ 4፡00 ማን ሲቲ - ሊቨርፑል 6፡30 ላ’ሊጋ ኦሳሱና - ኣላቨስ 3፡00 ኤስጳኞል - ሴልታ ቪጎ 5፡15 ኤልቸ - ሪያል ሶሴዳድ 7፡30 ለቫንተ - ባርሴሎና 10፡00 ሰረ’ኣ ጀኖዋ - ላዝዮ 1፡30 ሳሱሎ - ኣታላንታ 4፡00 ሮማ - ሳለርኒታና 7፡00 ቶሪኖ - ኤሲ ሚላን 9፡45

ሓዳስ

ኤርትራ

9 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.190

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ኣብ ሃገራት ኤውሮጳዊ ሕብረት፡ ናህሪ ዋጋታት መሰረታውያን ሃለኽቲ ነገራት፡ ኣብ ዜጋታት ከቢድ ማሕበራዊ ጸቕጢ ፈጢሩ ከምዘሎ ተሓቢሩ። ጠንቂ ናይቲ ተፈጢሩ ዘሎ ቁጠባዊ ቅልውላው፡ ምስ ኲናት ዩክሬን - ሩስያ ዝተሓሓዝ ምዃኑ ክኢላታት ናይቲ ዓውዲ ይገልጹ። ብመሰረት ጸብጻባት፡ ኣብተን ሃገራት መጠን ዝቕባበ ብማእከላይ ገምጋም ብኣስታት 8 ሚእታዊት’ዩ ወሲኹ ዘሎ።

ኣብ ሃገራት ሕ/ኤውሮጳ፡ ዋጋታት መሰረታውያን ሃለኽቲ ወሲኹ በዚ ድማ እቲ ኣብ መሰረታውያን ሃለኽቲ ነገራት ተራእዩ ዘሎ ልዑል ናህሪ ወጋታት፡ ብፍላይ ነቶም ማእከላይ መነባብሮ ዝመርሑ ዜጋታት ልዕሊ ዓቕሞም ኮይኑ ከምዘሎ ተፈሊጡ። ነዳዲ፡ ባህርያዊ ጋዝን መግቢን፡ እቶም ልዑል ናህሪ ዋጋ ዝረኣየሎም ዘሎ ጠለባት ከምዝዀኑ’ዮም እቶም ጸብጻባት ዝሕብሩ። ዋጋታት ነዳዲን ጋዝን፡ ብፍላይ ኣብ ከም

ግሪኽ ዝኣመሰላ ኣባላት ናይቲ ሕብረት፡ ብልዕሊ 70 ሚእታዊት ከምዝወሰኸ ድማ ይጠቕሱ። ሃገራት ምዕራብ፡ ብኲናት ዩክሬን ኣመሳሚሰን ኣብ ልዕሊ ሩስያ ዘጽድቕኦ ዘለዋ ተደጋጋሚ እገዳታት፡ ቀንዲ ጠንቂ ናይቲ ኣብ ቍጠባአንን ኣብ ቍጠባ ካልኦት ዝተፈላለያ ሃገራትን ዝርአ ዘሎ ናህሪ ዋጋታት ምዃኑ፡ ክኢላታት ናይቲ

ዓውዲ የመልክቱ። ኣብ መንጎ ሩስያን ሃገራት ምዕራብን ተፈጢሩ ዘሎ ምትፍናን፡ ኣብ ሓጺር

እዋን ብቐሊሉ ዝሃድእ ከምዘይመስልን፡ ኣብ ካልኦት ሃገራት ዘስዕቦ ዘሎ ሃስያ ድማ መሊሱ ክብእስ ከምዝኽእልን ይእመት።

ሊባኖስ ገዚፍ ምወላ ንምርካብ ትጽዕር ብቝጠባዊ ቅልውላው ከቢድ ሃስያ ወሪዱዋ ዘሎ ሊባኖስ፡ ካብ ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ናይ 3 ቢልዮን ዶላር ምወላ ከውህባ ዝኽእል ዝርርብ ከምዝጀመረት ተገሊጹ።

መንጎ ክልቲኦም ወገናት ኣፈናዊ ምርድዳእ ከምእተገብረ፡ ናይ መወዳእታ ስምምዓት ምስተኸተመ ድማ፡ ኣብታ ሃገር ንነዊሕ ዓመታት ዝዝርጋሕ ናይ ምወላ መደብ ከምዝትግበር ሰብ መዚ

ክኢላታት፡ እቲ ካብ ኣህጉራውያን ትካላት ዝርከብ ምወላ፡ ክንዮ ግዝያዊ መፍትሒ፡ ንሓዋሩ ንቚጠባ’ታ ሃገር ካብ ውድቀት ዘድሕን ከምዘይኮነ እዮም ዘገንዝቡ።

ኣብ ሶርያ፡ ደብዳብ ኣመሪካ ጉዳኣት የውርድ ሰራዊት ኣመሪካን ብእኡ ዝድገፉ ዕጡቓት ኩርዳውያንን፡ ኣብ ልዕሊ ከተማ ‘ኣል-ሓሳካ’ ዘካይድዎ ዘለዉ ደብዳብ፡ ኣብ ህይወት ሰብን ትሕተ-ቅርጺን ከቢድ ክሳራ የውርድ ከምዘሎ ተሓቢሩ። በቲ ኣሸበርቲ ጉጅለታት ንምህዳን ብዝብል ምስምስ ዝፍጸም ዘሎ ብደብዳብ ከቢድ ብረትን ነፈርትን ዝተሰነየ መጥቃዕትታት፡ ሰላማውያን ሰባት

ነቲ ኣብ ሊባኖስ ተኸሲቱ ዘሎ ቅልውላው ብኣካል ዝተዓዘቡ ላዕለዎት ሰብ-መዚ ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ፡ ኣብታ ሃገር ኣብ ዝጸንሕሉ 11 መዓልታት ምስ ሰበ-ስልጣን ሊባኖስ ዓሚቝ ዝርርብ ከምዘካየዱን፡ ኣብታ ሃገር ብዛዕባ ክግበር ዝግብኦ ቍጠባዊ ጽገናታት ከምዝዘተዩን ምንጭታት’ታ ሃገር ሓቢሮም። ኣብቲ ዝተኻየደ ፈላሚ ርክብ፡ ኣብ ካብ 2ይ ገጽ ዝቐጸለ ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ ስርሓት ዕማም ሓደ ወቕቲ ኣይኰነን። ዓመት መጽአ ከይተጸበኻ፡ ኣካል ዕለታዊ ናብራ ዜጋታት ኰይኑ ክርዓም ዘለዎ’ዩ። ኣብ’ዚ መዳይ’ዚ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ በብደረጃኡ ክሳብ ሓረስቶት ዝወርድ ቀጻሊ ስልጠናታት ይህብን ቀረብ ናውቲ ማእቶት የዳሉን። ብዘይካ’ዚ፡ ምስ ምድላው ማሕረስ ወቕቲ ክረምትን ቀረብ ኣዝርእትን ተፈልዩ ዘይርአ፡ ድዅዒ’ዩ። ምድላው ዝተመስርሐ ድዅዒ፡ ብደረጃ ዓለም ክርአ እንከሎ፡ ነዊሕ ዓመታት ዘቚጸረ፡ እቶትን እቶታውነትን ኣብ ምኽዕባት ልዑል ውጽኢት ዝህብን’ዩ። ኣብ ገለ ሃገራት ነዊሕ ዝተሰርሓሉ ክኸውን እንከሎ፡ ኣብ ገለ ሃገራት ግን፡ ዛጊት ከምቲ ዝድለ ዘይሰጐመ ዘሎ፡ ብዝተፈላለየ ኣገባብ ክዳሎ ዝኽእል እዩ። ኣብ’ዚ መዳይ’ዚ ኣብ ሃገርናኸ? ዝብል ሕቶ ክለዓል ዝኽእል’ዩ። ብኽኢላታት እናተጸንዐን ስልጠናታት እናተዋህበን ኣብዚ ዓመት ተጀሚሩ ምህላዉ ድማ ተሓቢሩና ኣሎ። ብተወሳኺ፡ ኣብ ቅልጡፍ እዋን ብዘለካ ትሕዝቶ ኮምፖስ ከመይ ተዳሉ፡ ኣብ ዝብል መደብ ናይ’ዛ ዓመት ኰይኑ ክስረሓሉ

ቀንዲ ግዳይ ይኾኑ ከምዘለዉ ዝገልጹ ነበርቲ ናይቲ ከባቢ፡ ኣብ ልዕሊ ትካላት ማሕበራዊ ኣገልግሎት ደይ-መደይ ኢልካ ዝፍጸም ዘሎ ደብዳባት’ውን ከቢድ ዕንወት ብምውራዱ፡ ኣብ ናብራኦም ከቢድ ብድሆ ፈጢሩ ከምዘሎ ሓቢሮም። ውድብ ሕቡራት ሃገራት ብወገኑ ኣብ ዝዘርግሖ ሓበሬታ፡ ቊጽሪ ናይቶም በቲ ቀጻሊ ደብዳባት ንህይወቶም ብምስጋእ

ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ኣረዲኦም። ወትሩ ኣብ ፖለቲካዊ ጸገማት ትርከብ ሊባኖስ፡ ካብ ዝሓለፈ ሒደት ዓመታት ጀሚሩ ቍጠባኣ ከንቈልቁልን ኣምሳያኡ ድማ ኣብ ከቢድ ቅልውላው ክኣቱን ከምዝኸኣለ ምንጭታት’ታ ሃገር የነጽሩ። እታ ሃገር ምወላ ክትርከብ እንተኾይና፡ ሓያሎ ኣህጉራዊ ቍጠባዊ ረቛሒታት ከተማልእ ክትግደድ ምዃና ዝጠቕሱ

ሕርሻ - ምድላዋት ንኣድማዒ እቶትን እቶታውነትን ብሚኒስትሪ ሕርሻ መደብ ወጺኡሉ፡ ስልጠናታትን ጐስጓሳታትን ክካየደሉ ምዃኑ ኣቶ ሚኪኤል ብርሃነ የረድእ። ውጽኢት ባህርያዊ ድዅዒ ዝዀኑ ፍርያት፡ ኣብ ጥዕና ደቂ-ሰብ ዝህብዎ ረብሓ ልዑል’ዩ። እዚ ድማ ምስቶም ብዘመናዊ ኣገባብ ዝፈርዩ ብምንጽጻር፡ ብጥዕናዊ ትሕዝቶኦም፡ ዋጋኦም ኰነ ዝህብዎ እቶት ሓደ ኣይኰነን። ኣርትፍሻል ነገራት ተጠቒምካ ብርኩት ምህርቲ ክትሓፍስ ዝከኣል’ኳ እንተዀነ፡ ኣሉታዊ ጽልዋኡ ኣብ መዳይ ጥዕና ሰባት፡ ሓመድን ኣከባቢን ብቐሊሉ ዝጥመት ከምዘይኰነ ግንዛበ ዝሓትት’ዩ። ዝተመጣጠነ መኣዛዊ መግቢ ዝምገብ ሰብ፡ ጥዑይን ድልዱልን ኣካላት’ዩ ዝውንን። ሕማም ናይ ምጽዋር ዓቕሙ ልዑል ስለዝኾነ ከኣ፡ ብቐሊሉ ብሕማማት ኣይጥቃዕን። ኮምፖስት ዝዓይነቱ ድዅዒ ዝንስነሶ መሬት ሕርሻ ከኣ፡ ልክዕ ከምቲ መኣዛውያን መግብታት ዝምገብ ሰብ እዩ። ሚኒስትሪ ሕርሻ ከኣ፡ ሓረስቶት ኣብ መሬት ሕርሻኦም ዝጥቀሙሉ ድዅዒ፡ ባህርያዊ ወይ’ውን ኮምፖስ ተጠቒሞም መሬቶም ብምስባሕ፡ ኣብ ጥዕናዊ መዳይ

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ቤት መሸጣ መድሃኒት ዓሰብ

9/4/2022

ተመገብቶም ልዑል ኣስተዋጽኦ ዝገብሩን ባህርያዊ ትሕዝቶኦም ዘየጥፍኡን ፍርያት ክሓፍሱ ይጉስጉሰሉ ኣሎ። ደረጃ ንቕሓት ህዝብና ኣብ መዳይ ተጠቃምነት ባህርያዊ ድዅዒ ኰነ ኮምፖስት ድዅዒ፡ ልዑል ክበሃለሉ ኣብ ዝኽእል ደረጃ ምህላዉ ድማ ኣቶ ሚኪኤል ይሕብር። ንዓለም ቀንዲ ሽግር ኰይኖማ ካብ ዘለዉ ሓደ፡ ኵነታት ክሊማዊ ለውጢ’ዩ። ሃገርና’ውን በዚ ጸገም’ዚ ክትጽሎ ግድነት’ዩ። ኣብ’ዚ ከም ሳዕቤን ጽልዋ ክሊማዊ ለውጢ ብኣብነት ዝጥቀስ፡ ምምዝንባላት ወቕቲ ዝናብ ኣዝመራን ክረምቲን’ዩ። ዝናብ ወቕቲ ክራማት ደንጕዩ ምጅማሩ ከይኣክል፡ ቀልጢፉ’ውን የቋርጽ ኣሎ። ንኸምዚ ዝኣመሰለ ሽግር ክትሰግሮ፡ መፍትሒ ዝኸውን ገለ ሜላ ክትጥቀም ኣለካ። ሓደ ካብኡ፡ ካብ ሰማይ እትነጥብ ማይ፡ ኣብ ግራት ሕርሻ፡ ዝተረፈ ከኣ ኣብ ከትሪታትን መኸዘኒ ማያትን ከምዝዕቀብ ምግባር’ዩ። ኣብ ኵሉ ብሓፈሻ፡ ኣብ መሬት ሕርሻ ድማ ብፍላይ፡ ስራሕ ምዕቃብ ሓመድን ማይን ከየውሓስካ፡ ፍርያት ክትረክብ ዝሕሰብ

ኣይኰነን። ህዝቢ ነዚ ተረዲኡ ብዕቱብ ይሰርሕ ይሃሉ’ምበር፡ ዝተረፈና ነገር የብልናን ዝበሃሎ ግና ኣይኰነን። ሰፊሕ መሬት ሃገርና ዝተባሕጐጐን ንብሕጓጐ ዝተቓልዐን እዩ። ነዚ ንምፍዋስ ዘየቋርጽ ወፍሪ ልምዓት የድሊ። ዓወት ዝሕፈሶ ዕማም ክኸውን ግን፡ ንቕሓት ግብራዊ ስራሕ ምስ ዝድመሮ’ዩ። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ እቲ ዕማም ስፍሓትን ዝርግሐን ዘለዎ ምስ ዝኸውን ኣድማዕነቱ ልዑል ይኸውን። ኣዝመራ 2022 ጀሚሩ ኣሎ፣ እዋን ትኸል ንቐል ወቕቲ ክረምቲ እውን ክስዕብ’ዩ። ነዚ

ጎደና ጎደና ኣፍዓበት ቁ.105፡ ከባቢ 2ይ መደበር ፖሊስ (ካርሸሊ)

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ዝሃድሙን ዝስደዱን ዘለዉ ሰላማውያን ሰባት ብዕጽፍታት ይውስኽ ምህላዉ ኣመልኪቱ። ብተወሳኺ፡ ኣመሪካ ኣቐድም ኣቢላ ኣብ ልዕሊ ኣብታ ከተማ ዝርከብ ላዕለዋይ ትካል ትምህርቲ ብዝፈጸመቶ ደብዳብ ነፈርቲ፡ ዝዓበየ ክፋል ናይቲ ህንጻ ስለዝዓነወ፡ ልዕሊ 20 ሽሕ ተመሃሮ ትምህርቶም ከቋርጹ ተገዲዶም ከምዘለዉ ይሕበር። ገለ ክፋል ናይቲ ዓንዩ ዘሎ ዩኒቨርሲቲ፡ ሰራዊት ኣመሪካ ከም መዓስከር ይግልገለሉ ከምዘሎ’ውን ነበርቲ እቲ ከባቢ ይገልጹ ኣለዉ። ኣብ ዝሓለፈ ክልተ ኣዋርሕ፡ ነበርቲ ከተማ ኣል-ሓሳካ፡ ነቲ ዝወርዶም ዘሎ ቀጻሊ መጥቃዕቲ ዝቃወም ሰፊሕ ሰላማዊ ሰልፍታት’ኳ እንተኣካየዱ፡ ካብ ኣህጉራዊ ማሕበረ-ሰብ ይኹን ነቲ ከባቢ ተቖጻጺሩ ዝርከብ ሰራዊት ኣመሪካ ዝኾነ ክጥቀስ ዝኽእል ፍታሕ ከምዘይረኸቡ ጸብጻባት የመልክቱ።

ኣመልኪቱ ኣብ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ዳይረክተር ባህርያዊ ሃብቲን ልምዓት መስኖን ኣቶ ሚኪኤል ብርሃነ፡ ሓረስቶት፡ ጥቕሚን ረብሓን ስርሓት ምዕቃብ ሓመድን ማይን፡ ኣብ ምኽባት ምህርቲ ዘለዎ ኣስተዋጽኦ ካብ ዝዀነ ሓበሬታ ዘይደልዩሉ ምዃኑ ዝፈልጥዎ’ኳ እንተዀኑ፡ ግዳ ዝያዳ ኣድማዕነት ክህልዎ ምእንቲ፡ ብስነ-ፍልጠታዊ መንገዲ ንምትግባሩ፡ ኣብ ከባቢኦም ምስ ዝርከቡ ክኢላታት ኣባላት ሚኒስትሪ ሕርሻ እናተመኻኸሩ ከሰላስልዎ መልእኽቱ የሕልፍ።

ቁ.ስልኪ 123105

መበል 31 ዓመት ቁ.191 ገጽ 2 ናይ ዳልቶን ክልሰሓሳብ

ሰንበት 10 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4

ሰብ እንተበለ . . .

ብቘላሕታ ኣዒንቲ ዝመሓላለፍ መልእኽቲ

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ ገጽ 6

ገጽ 11 ምባፐ ኣብ ፒኤስጂ ይጸንሕ

ለመምታዊ እንስሳ ‘ኢጓና’

ባጽዕ - ኣብ ምኽላስ ውጥን ምሕደራ ኣከባቢ ዘተ ተኻዪዱ

ኣባላት ማእከል ትካላዊ ብቕዓት ኤርትራ፡ ሓለፍቲ ክፍልታትን ጨናፍርን ምምሕዳር ዞባ ሰሜናዊ

ቀይሕ ባሕሪ፡ ከምኡ’ውን ክኢላታት ኣከባቢ፡ ኣብ 1995 ንዝተዳለወ ውጥን ምሕደራ ኣከባቢ ኤርትራ ንምኽላስን

ንምሕዳስን ተጀሚሩ ኣብ ዘሎ ስራሕ - ብ6 ሚያዝያ ኣብ ባጽዕ ዘተ ኣካዪዶም።

ማሞስ - ዘበናዊ መሳርሒታት ብቑዕ ሞያ የዕጥቕ

መንግስቲ፡ ኣብ ወርሒ ለካቲት 2007 ኣብ ሳዋ ንዝተኸፍተ ማእከል ሞያዊ ስልጠናታት - ብዓቕሚ-ሰብን መሳርሒታትን ንምምዕባል ክገብሮ ብዝጸንሐ ገዚፍ ወፍሪ፡ ኣብ ብቕዓት ስልጠናታት ርኡይ ገስጋስ ተመዝጊቡ ምህላዉ፡ መማህራንን ተመሃሮን ገሊጾም። ርእሰ-መምህር ቤት-ትምህርት ቴክኖሎጂ ህንጻ 02 መምህር ላይነ ያዕቆብ፡ ኣብ ቤት-ትምህርቶም - ሓፈሻዊ ስራሓት

ሓጺን፡ ጽርበት ዕንጸይቲ፡ ስነ-ሻምብቆን ምዝርጋሕ ማይን፡ ሓፈሻዊ ስራሓት ዕንጸይቲን ቤት-ዕዮ ማሺንን፡ ብጠቕላላ ሓሙሽተ ዓውድታት ሞያ ዘጠቓልል ስልጠና ከምዝወሃብ ብምሕባር፡ ብፍላይ ኣብ 2017 ዝተኣታተወ ዘመናዊ መምሃሪ ማሽነሪታትን ናውቲ ትምህርትን፡ ኣብ ብቕዓት ዝወሃብ ትምህርቲ ልዑል ኣስተዋጽኦ ይገብር ከምዘሎ ገሊጹ። ርእሰ-መምህርት ቤት-ትምህርት

ቴክኖሎጂ ህንጻ 01 መምህር ነጋሲ ክፍለ ብወገኑ፡ ብሽዱሽተ ዓውድታት - ማለት ኣውቶ-መካኒክ፡ ህንጻዊ ስራሓት፡ ጽገና ኮምፕዩተርን ስርዓተ-መርበብን፡ ኤለክትሪሲቲ፡ ኤለክትሮኒክስ፡ ምሕደራ ንብረት፡ ከምኡ’ውን ፍርጅን ስርዓተመዝሓልን ከምዘሰልጥኑ ብምሕባር፡ ልዑል ድሌት ተመሃሮ፡ ተወፋይነትን ውህደትን መማህራንን ኣለይትን ተሓዊስዎ፡ እቲ ዝድለ ብቕዓት ይረጋገጽ ከምዘሎ ኣረዲኡ። ተመሃሮ፡ ተዋዲዱ ብዘሎ ምቹእ ናይ ትምህርቲ ዕድል፡ ብዘመናዊ ማሽናት ዝተደገፈ ብቑዕ ሞያታት ክዓጥቁ በቒዖም ከምዘለዉ ብምጥቃስ፡ ኣብ ባይታ ብዝለዓለ ከምዝሰርሑሉን ከምዘማዕብልዎን ኣረጋጊጾም። ኣብያተ-ትምህርቲ ቴክኖሎጂ ህንጻ 01ን 02ን ከምኡ’ውን ቤት-ትምህርቲ ንግድን ምሕደራን ዘጠቓልል ማእከል ሞያዊ ስልጠናታት - ሳዋ፡ ልዕሊ 23 ሽሕ ተመሃሮ ብዝተፈላለየ ሞያታት ኣመሪቑ ኣሎ።

ሓረስቶት ንኡስ ዞባ ሓጋዝ፡ ምድላዋቶም ንክራማት የጻፍፉ ኣብ ንኡስ ዞባ ሓጋዝ፡ ሓረስቶት በብምምሕዳር ከባቢኦም፡ ጥብ ዝበለት ማይ ብምዕቃብን መሬት ብምርጋእን እቶትን እቶታውነትን ክብ ንምባል፡ ቅድሚ ክረምቲ ምእታዉ ኣብ ናይ ሕርሻ መሬቶም ወፈራታት የካይዱ ኣለዉ። ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ዑመር ኣቶ መሓመድ መሓመድ-ኢብራሂም፡

ህዝቢ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ በብእዋኑ ከካይዶ ካብ ዝጸንሐ ዝተወደበ ማእቶት ብዝረኸቦ ረብሓታት ተተባቢዑ፡ ነቲ ስራሕ ዓመት መጽአ ብስሩዕ ይትግብሮ ከምዘሎ ገሊጹ። እቲ ካብ መፈለምታ ወርሒ መጋቢት ጀሚሩ፡ ካብ ዖብለት ክሳብ ከባቢ ደምበ ዓዲጸጋይ ኣብ ዝርከብ ጎላጉል ዝዕመም ዘሎ ወፈራ፡ ምስራሕ ጀሪፋትን ዛላታትን ዘጠቓለለ

ኮይኑ፡ መዓልታዊ ልዕሊ 200 ጉልበት እናተሳተፎ፡ ዛጊት 80 ሄክታር ከምእተጀረፈ፡ ኣቶ መሓመድ ወሲኹ ገሊጹ። ካብ ከተማ ሓጋዝ 42 ኪሎ-ሜተር ንሸነኽ ደቡባዊ ምብራቕ ርሒቓ እትርከብ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ዑመር፡ ንዓድታት ዓድ-ዑመር፡ ደምበ ዘራጼን፡ ደምበ ዓዲ-ጸጋይ፡ ደምበ ዓዲ-ተስፉን ጉልድሚትን ትጥርንፍ።

ኣወሃሃዲ ፕሮጀክት ምኽላስ ሃገራዊ ውጥን ምሕደራ ኣከባቢ ኤርትራ ኣቶ ዮናስ ገብረህይወት፡ ቀንዲ ዕማም ማእከል ትካላዊ ብቕዓት ኤርትራ ኣብቲ ሃገራዊ ውጥን፡ ኣገልግሎት ምኽሪ ምሃብ ምዃኑ ጠቒሱ፡ ኣብ ትሕዝቶን ቅጥዕን ናይ’ቲ ዝቐርብ ውጥን ንምልዛብን ኣገደስቲ ሓሳባትን ምኽርታትን ንምእካብን ምዃኑ ገሊጹ። ግዝያዊ ዳይረክተር ማእከል ትካላዊ ብቕዓት ኤርትራ ዶ/ር ኣቤል ሃብተማርያም ድማ፡ ሰነድ ውጥን ምሕደራ ኣከባቢ ኤርትራ ዝወጽኣሉ እዋን እናተቓረበ ይመጽእ ስለዘሎ፡ ኣብ’ዘን ተሪፈን ዘለዋ ኣዋርሕ፡ ንምሕደራ ኣከባቢ ዝሕግዝ ሓበሬታ ብኣጋ ዝእከበሉ መዳይ ክናደ፣ ከምኡ’ውን ምስ’ቲ ኣብ’ቲ ዞባ ነቲ ዕማም ዘሰላስል ብውህደት ክስራሕ ተላብዩ።

ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ሕርሻን መሬትን ኣቶ ሚካኤል ተኪኤ፡ ኣብ ዝሓለፈ 26 ዓመታት ንዝነበረ ምሕደራ ኣከባቢ ገምጊምካን፡ ነቲ ዘሎ ኵነታት ኣብ ግምት ኣእቲኻን መጽናዕቲ ብምግባር ናይ መጻኢ ውጥን ምድላው ቀሊል ዕማም ከምዘይኰነ ብምምልካት፡ ጒዳይ ኣከባቢ ዘይትንክፎ ኣካል ስለዘየለ፡ ኣበርክቶን ዕቱብነትን ናይ ነፍስ-ወከፍ ጨንፈር ወይ ክፍሊ ክዓዝዝ ኣተሓሳሲቡ። ተሳተፍቲ፡ ዝዀነ ዝበጋገስ መደባት ብውህደት ክስራሕ፣ ባህላዊ ኣገባባት ምሕደራ ኣከባቢ ኣብ ግምት ክኣትዉ፣ ኵለን ዓድታት መወገዲ ጐሓፍ ከምዝህልወን ክግበር፣ ኣብ ገማግም ባሕሪን ደሴታትን ዝካየድ ንጥፈታት ብዝተጸንዐ ኣገባብ ክካየድ፣ ስርዓት ምሕደራ ሓበሬታ ክተኣታቶ፡ ዝብሉ ርእይቶታትን ሓሳባትን ኣቕሪቦም።

ልምዓት ‘ኣድሪ ዘይቲ’ ኣተባባዒ ውጽኢት ሂቡ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ናይ ቅብኣት ዘራእቲ ንምስፋሕ ብዝገብሮ ዘሎ ፈተነታት፡ ኣብ ዝሓለፈ ወቕቲ ዝተፈተነ ልምዓት ኣድሪ ዘይቲ፡ ኣተባባዒ ውጽኢት ከም እተረኽቦ ገሊጹ። ኣብ’ቲ ሚኒስትሪ ክኢላ ልምዓት ዘራእቲ ወይዘሪት ሜሪ ካሕሳይ፡ ኣብ ዝሓለፈ ወቕቲ ኣብ ዞባታት ማእከልን ደቡብን 32 ደቂ-ኣንስትዮ ዝርከባኦም 300 ሓረስቶት ዝተሳተፉዎ፡ ኣብ ኣስታት 76 ሄክታር ፈተነ ልምዓት ኣድሪ ዘይቲ ከም እተኻየደ ሓቢራ። ኣድሪ ዘይቲ፡ ግቡእ ሕርሻዊ ክንክን እንተረኺቡ ካብ ሄክታር ክሳብ 20 ኩንታል ክህብ ከምዝኽእል ዝሓበረት ወይዘሪት ሜሪ፡ ሎሚ ዓመት ዝተፈተነ ምብዛሕ ዘርኢ ውጽኢቱ ኣተባባዒ ከምዝነበረ ገሊጻ።

ሃገራዊ ትካል ሕርሻዊ ምርምር፡ ንልምዓት ኣድሪ ዘይቲ ካብ 2010 ጀሚሩ ብንኡስ ምርምራት ክፍትኖ ከምዝጸንሐ፣ ካብ ዝመጽእ ወቕቲ ግና ብዝሰፍሐ ተዘርጊሑ፡ ሓረስቶትን ኣመስራሕቲ ዘይትን ብግቡእ ንኽላለዩዎ መደብ ተታሒዙ ከምዘሎ፡ እቲ ሚኒስትሪ ኣገንዚቡ። ኣድሪ ዘይቲ፡ ጉንዱን ቈጽሉን ሃብታም መግቢ እንስሳ ክኸውን እንከሎ፡ ዕንባባኡ ድማ ብኣናህብ ተፈታዊ ምዃኑ ይፍለጥ። ቀንዲ ብድሆ ልምዓት ኣድሪ ዘይቲ፡ ሕቶ ዕዳጋ ክኸውን ስለዝኽእል፡ ብዘላቕነት ክቕጽል እንተዀይኑ፡ ኣብ ምምስራሕን ምጽማቝን ዘይቲ ዝነጥፉ ውልቀ-ሰባትን ትካላትን ተሳትፎኦም ከዕዝዙ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ኣዘኻኺሩ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ሱራፌል ተስፋብሩኽ

ግድል

ንብልሒ ተመሃሮ ዝሕግዝ ኣዘናጋዒ ግድላት

ስነ-ቀመም

ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም

በላሕቲ እንዲኹም... እነሆ በሉ ፈተና!

11/22

27

መንቋሕቋሕታ፤ እዚ ሕቶ ኣብቶም ቍጽሪታት ብዘሎ ዝምድና ብምልላይ ይስራሕ። ንመልሲኹም ኣብ ኵሉ ደረጃታት ከም ዝሰርሕ ብርትዒ ኣረጋግጹ። ምስ ፈተንኩሞ ምስ ብጻይኩም ተዛተይሉ። እንተዘየሎ ኣብቲ መንደቕ ሃሰስ በሉ።

እነሆ መልሱ

8=4x2 ፣2=2፥4 ›– 21 ፣6x2 ፣2=3፥6 ›– 61=8x2 ፣2=4፥8 72 =9x3 ፣3=3፥9 ›– 02 =01x2 ፣2=5፥01›–

ዳእላ ተመሃሮ Q: Why didn’t the skeleton go to the school dance?

A: He didn’t have anybody to take. *** Q: What happened to the plant in math class?

A: It grew square roots. ሜሪ ማና

ናይ ዳልቶን ክልሰ-ሓሳብ

መበል 18 ክፍለ-ዘመን ብዙሓት መሰረታውያን ኣምራት ስነ-ፍልጠት ዝተረኽበላ ዘመን እያ። ስነፍልጠት ካብዚ ዘመን’ዚ ኣትሒዙ፡ ብብዝሒ በላሕቲ ተመራመርቲ። እታ ክፍለ-ዘመን’ቲኣ ከም ኦክሲጀን፡ ሃይድሮጅን፡ ናይትሮጅን፡ ክሎሪንን ኣሞንያን ዝኣመሰሉ ኣገደስቲ ጋዛት ዝተረኽቡላ ዘመን እያ። ጆን ዳልቶን ከኣ ሓደ ካብ ፈላጣት ናይቲ ዘመን እዩ። ብሜትሮሎጂ ተመሲጡ ድማ ይሰርሕ ነበረ።

እዚ ሓደ መርኣያ (sample) ናይ ኬሚካላዊ ውህደታት እዩ። Aን Bን እቶም ዝወሃሃዱ ክልተ ሳብስታንስ ክዀኑ እንከለው፡ “AB” ኸኣ ብውህደት እቶም ክልተ ዝርከብ ውጽኢት እዩ። ካልእ ሳብስታንስ ኰይኑ ዝተፈልየ ባህሪን ጠባይን ሒዙ ድማ ይፍጠር። ላቮይሰር እምበኣር ድምር ርዝነት ናይ ተወሃሃድቲ “A”ን “B”ን፡ ምስ ርዝነት ናይ ውጽኢት “AB” ማዕረ ወይ ዘይልወጥ ምዃኑ ኣስተውዓለ። በዚ ኸኣ ሓደ ኣገዳሲ ሕጊ ተፈጥሮ፡ “The law of Conservation of mass”፡ ክረክብ ክኣለ።

ጆን ዳልቶን ኣብ ስርሑ ንባህርን ጠባይን ብዙሓት ጋዛት የጽንዕ ነበረ። እቲ ባህሪ ስርሑ ዝደፍኦ መጽናዕቲ፡ ናብ መገዲ ዓቢ ፍልጠት እዩ መሪሕዎ። ብዙሓት ኬሚካላዊ ግብራዊ ፈተናታት ብምክያድ፡ ብርኩት ሓበሬታ ክእክብ ከኣለ። ዕዮ ናይቶም ክልተ ዓበይቲ ፈረንሳውያን ፈላጣት ቅመማ፡ ኣንቶነ ላቮይሰርን ጆሰፍ ፕሮውስትን፡ ንኣቓልቦ ዳልቶን ብምውሳድ ኣብ መጽናዕትታቱ ክጥቀመሎም ፈተነ።

ጆሰፍ ፕሮውስት’ውን ብተመሳሳሊ ኣገዳሲ ርኽበት’ዩ ዝረኸበ። ዝተፈላለዩ ባእታታት ክወሃሃዱ እንከለው ብዝተፈላለየ ዓቐን ይወሃሃዱ። ዝተፈላለየ ባህሪ ዘለዎም እኩብ ባእታታት (ኮምፓውንድ) ድማ የቝሙ። ካርቦን-ዳይኦክሳይድ ብኽልተ ካርቦንን ሓደ ኦክስጅንን ይቘውም። ካርቦን-ሞኖኦሳይድ ከኣ ብሓደ ካርቦንን ሓደ ኦክስጅንን ይቐውም። ካርቦን-ዳይኦክሳይድን ካርቦን-ሞኖ-ኦክሳይድን ግን ክልተ ዝተፈላለዩ ሳብስታንስ እዮም። ፕሮውስት ከኣ ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ብዙሓት ኬሚካላዊ ውህደታት ብምምርማር ኣብ ኵሎም ሓደ ነገር ተገንዘበ። “ኣብ ሓደ ዝተወሰነ ሳብስታንስ ሓቝፎም

ኣነቶነ ላቮይሰር ኣብ ኬሚስትሪ ኣገዳሲ ዝዀነ ርኽበት እዩ ዘለለየ። ንሱ ኣብ ኵሎም ኬሚካላዊ ውህደታት (chemical reactions) ሓደ ዘይቅየር ኵነታት ኣስተብሂሉ። ኣብ ሓደ ኬሚካላዊ ውህደት፡ እቶም ዝወሃሃዱ ዘለው ሳብስታንስ (ሪኣክታንት) በቲ ሓደ፡ ብምውህሃዶም ዝፍጠር ካልእ ሳብስታንስ (ውጽኢት) በቲ ሓደ ወገን ይርከቡ። A

+

B

–›

AB

ልሙዳት ጌጋ ኣብ እንግሊዝኛ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ

COMMON MISTAKES IN ENGLISH

MISUSED FORMS

ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

THE USE OF A WRONG TENSE

Mixing up the tenses.

Don’t say: They asked him to be captain, but he refuses.

Say: They asked him to be captain, but he refused.

MISCELLANEOUS EXAMPLES Confusion of gender.

Don’t say: The door is open: please shut her.

Say: The door is open: please shut it.

In English only names of persons and animals have gender (masculine or feminine). Things without life are neuter, and take the pronoun “it” in the singular.

NOTE. But when things without life are personified, they take masculine or feminine pronounce: as, “Time has his work to do”; “Eritrea is proud of her army.” ***

ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284 212

ጆን ዳልቶን ንዝተፈላለዩ ትዕዝብትታቱ ንጠባያት ሓደስቲ ዝተረኽቡ ጋዛት ክገልጸሉ ዝኽእል ሞዴል ይደሊ ነበረ። እዞም ክልተ ኣቐዲሞም ዝተጠቕሱ ተፈጥሮኣዊ ሕግታት ብዕምቈት ብምምርማር፡ ኣብ ሞዴሉ ክሕግዙዎ ከም ዝኽእሉ ይፈልጥ ነበረ። በቲ ዝገበሮ ጻዕርን መጽናዕትን ከኣ እቲ ንፈለማ ግዜ ብሕግታት ኬሚካላዊ ሕንፋጸ ንምግላጽ ተፈጥሮን ጠባያት ኣቶምን ኣገደስቲ ምዃኖም ዘስተብሃለ ተመራማሪ ክኸውን በቕዐ። በዚ መሰረት ብዛዕባ ህላወ ኣቶም ሓደ ኣገዳሲ መጐት (ሎጂክ) ኣቕረበ። ሳላ እዚ መጽናዕቱ ኸኣ ኣብ ፍልጠት ኣቶም ድልዱል መሰረት ኣንጺፉልና።

ምንጪ፤ ካብ መጽሓፍ ‘COMMON MISTAKES IN ENGLISH’

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ዝርከቡ ባእታታት፡ ብርዝነት ዘይቅየር ተመቓራሕነት (ሬሾ) እዩ ዘሎዎም” ኢሉ። ማይ ከም ኣብነት ንውሰድ፤ ማይ ብሃይድሮጅንን ኦክስጅንን ዝቘመ ሳብስታንስ እዩ። ክልተ ኣቶማት ሃይድሮጅን ምስ ሓደ ኣቶም ኦክስጅን ብምውህሃድ ሓደ ናይ ማይ ሞሊኵል የቝሙ። ኣብ ሓደ ቅምሶ ናይ ማይ እምበኣር ሬሾ ርዝነት ሃይድሮጅን ንርዝነት ኦክስጅን 1፡8 እዩ። እዚ ቅምሶ ናይ ማይ ኣበይን ብኸመይን ተረኺቡ ብዘየገድስ፣ ናይ ሃይድሮጅን ርዝነት ሬሾ ንርዝነት ኦክስጅን ኵሉ ግዜ 1፡8 እዩ። እዚ ሓድሽ ናይ ሓደ ተፈጥሮኣዊ ሕጊ ርኽበት እዩ። “The Law of Definite Proportion or The Law of Constant Composition”።

እ

ጥቕሲ ሰሙን

ዚ

ይቕጽል

“ስነ-ፍልጠት ንውዕውዕ ስምዒትን ማሪታዊ እምነትን ዘምክን ሓይሊ እዩ።” - ኣዳም ስሚዝ

ንትምህርቲ፡ ምህዞ፡ ርኽበትን ሓፈሻዊ ህይወትን ዝገልጽ ጥቕሲ

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ቁርሲ ሰንበት መርሃዊ ገብረሚካኤል

ኣብ 1883 ጆን ሮብሊንግ ዝተባህለ ክኢላ ምህንድስና፡ ንኸተማ ኒው-ዮርክ ምስ ኣብ ርሑቕ ከባቢታት ዝርከባ ደሴታት ዘራኽብ ድንድል ናይ ምስራሕ ሓሳብ ኣብ ሓንጎሉ ክመላለሶ ጀመረ። ኣብቲ ግዜ’ቲ ይትረፍዶ ነታ ከተማ ብኸምዚ ዓይነት መደባት ሓንጺጽካ ብድንድል ከተራኽባ ምኽኣል፡ ንሓደ ተራ ዝመስል ድንድል ንምስራሕ እውን እንተኾነ ኣዝዩ ኣሸጋሪ’ዩ ዝነበረ። ፈጺምካ ዝከኣል ኮይኑ እውን ይርአ ኣይነበረን። ነዚ ሓሳብ’ዚ ዘንቀለ ሮብሎንግ ንመሳርሕቱን ኣዕሩኽቱን ሓሳቡ

ምስኣካፈሎም፡ ጠቕሊሉ ዝተጸለለ እምበር ምስ ምሉእ ጥዕናኡ ዘሎ ኣይመሰሎምን። በዚ ከኣ ከተግብሮስ ይትረፍ ደጊሙ ክሓስቦ እውን ከምዘይብሉ ከእምንዎ ፈተኑ። “ነዚ ሓሳብ ረስዓዮ ካልእ ዝሕሰብ ከምዝሰኣንካስ ኣብዚ ቅድሚ ሕጂ ተሓሲቡን ተሰሪሑን ፈጺሙ እውን ክስራሕ ዘይክኣልን መደብ ዕንክሊል ክትብል ጽባሕ ንግሆ መስሓቕ ሰባት ኮይንካ ክትተርፍ ውን ስለ ዘይንደልየካ ብኣግኡ ኣንፈት ኣተኵሮኻ ቀይር።” ብምባል ተስፋ ዘቑርጽ ዘረባ ኣቕመስዎ። ሮብሊንግ ግና እቲ ሓሳብ ኣብ ኣእምሮኡ ወትሩ እናተመላለሰ ድቃስ ከልኦ። ምስ ገዛእ ርእሱ ድማ ኣብዛ ዓለም

ጥቕስታት “ምስጢርካ ባዕልኻ ክትሕልዎ እንተዘይክኢልካ ካልኦት ክሕልዉልካ ምጽባይ ዕሽነት እዩ” ለኒን “ካልእ ንምምሳል ካብ ዝሽገር ሰብ ንላዕሊ ሽግረኛ የልቦን” ኣልፈርድ ኣልደር “ሓጎስ ኩሉ ግዜ ብምድላይ ጥራይ ዝመጽእ ኣይኮነን። ሓደ ሓደ ግዜ ብትጽቢት እውን ክርከብ ይኽእል’ዩ” ዳላይ ላማ “ነፍሲ ወከፍና ዓበይቲን መስተንክራውያን ነገራትን ንሰርሕ ማለት ኣይኮነን። እንተኾነ ንነኣሽቱ ነገራት ብዓቢ ፍቕሪ ክንሰርሖም ንኽእል ኢና” ማዘር ተሬዛ “ኣብዛ ዓለም ሰብ እንታይ ተዛሪቡ ዘይኮነስ፡ መን ተዛሪቡ’ዩ እቲ ኣገዳሲ ነገር ” ፕል.ደስፓንደ “ምስ ኣንበሳ እትኸይድ ኣድጊ፡ ንፈረስ ሰላም ኣይትብሎን’ያ” ምስላ ሱዳን

ሰብ እንተበለ . . . ፈጺሙ ክኸውን ዘይኽእል ነገር ክኸውን ከምዝኽእል ብምምጓት ሕልሙ ንኸስምር ወሲኑ ክብገስ ከምዘለዎ ተሰማመዐ። ነቶም፡ “ዓቢድካን ተጸሊልካን ኢኻ መስለኒ” እናበሉ ሕልሙ ክሰብሩ ዝፈተኑ ሰባት ግዲ ዝበሃል ከይሃበ ድማ ብዘይ ወዓል-ሕደር ተበገሰ። ኣብዚ መደባቱ ናይ ምትግባር መስርሕ ግድን ሓጋዚ ዝኾኖ ሰብ ክረክብ ስለዝነበሮ፡ ነቲ ሓሳብ ዘካፍሎ ጸግዒ ንምርካብ ነዊሕ ሓሰበ። ሓሳባቱ ናብቲ ዋሽንግቶን ዝስሙ

ወዱ ኣበሎ። ወዱ ነቲ መደብ ብቐሊሉ ክኣምነሉ ስለዘይከኣለ ድማ ብዙሕ ናይ ምክታዕን ምርድዳእን መስርሕ ክሰግር ነበሮ። ኣማስያኡ ግዳ ንወዱ ኣብቲ መደብ ከምዝርዕምን ብኽውንነት ናይቲ መደብ ከምዝኣምንን ገበሮ። ኣቦን ወድን ብሓባር ድንድል ናይ ምስራሕ መደባቶም ኣብ ዝጀመርሉ፡ ካብ ዝተፈላለዩ ወገናት ተሪር ተቓዉሞታትን ኣቃጫጭ ዘረባን ክገጥሞም ከምዝኽእል ኣቐዲሞም ስለዝተረድእዎ ንዝገጥሞም ዘረባታት ከይተገደሱ ዉራይ ስርሖም ጥራይ ንኽገብሩ ተሰማምዑ። ዋሽንግቶን እቲ ድልድል ብኸመይ መልክዕን ኣገባብን ክስራሕ ከምዘለዎ ንድፊ ከቕርብን ከጽንዕን እንከሎ፡ ሮብሊንግ ድማ ኣብ ስራሕ ንዝኽሰቱ መሰናኽላት ብኸመይ ክሰግርዎምን ግብረ መልሲ ክህብሉ ከምዘለዎምን ንምፍላጥ፡ ብኣግኡ ንኹሉ መዳያት ኣብ ግምት ዘእተወ ውጥናት በብወገኖም ሓንጸጹ። ነቲ ፕሮጀክት ብጽፉፍ መንገዲ ብ24 ግንቦት 1883 ጀመርዎ። እንተኾነ ግና እቲ ዝጀመርዎ መደብ ብዙሕ ከይከደ ከቢድ መሰናኽል ኣጋጠሞም። እቲ ትራጂካዊ ፍጻመ፡ ህይወት ሮብሊንግ ለኪሙ ኣብ

ልዕሊ ዋሽንግቶን ከኣ ከቢድ ስንክልና ኣውረደ። ዋሽንግቶን ዋላኳ ብህይወት ክሰርር እንተኻኣለ ገለ ክፋል ሓንጎሉ ግና ግዳይ’ቲ ትጽቢት ዘይተገብረሉ ፍጻመ ክኸውን ተገዲዱ። ከም ሳዕቤኑ ክንቐሳቐስ ኮነ ክዛረብ ኣብ ዘይክእለሉ ደረጃ በጽሐ። በቃ ኣፉ ተለኸተ። እዝኑ ግን ይሰምዕ ነበረ። ሰባት ብዙሕ ተዛረቡ። “ነጊርናዮም እንንዲና ዘይሰምዑ ደኣ ኮይኖም እምበር. . . ንሶምን እቲ ናይ ጽሉላት መደባቶምን ከኣ ህይወቶም ለኪምዎም. . . እዚ ናይ

በሃማት ስራሕ መወዳእትኡ እዚ’ዩ. . . ነዚ ክትብልዶ ወደይ ትፍጠር ኢኻ ብላሽ” ወዘተ ካብቶም ኣብ መላእ እታ ከተማ ዝወናጨፉ ዝነበሩ ዘረባታት እዮም። ሓደ ሓደ ሰባት ነቲ ዝጀመርዎ መስርሕ ዝድግፉ ብምንባሮም ብሞት ሮብሊንግ ቀጻልነት ናይቲ ፕሮጀክት ኣብ ሓደጋ ዝኣተወ ስለዝመሰሎም ተስፋ ክቖርጹ ግድን ኰኖም። ምኽንያቱ ብዘይካ ሮብሊንግ ካልእ ንትግባረ’ቲ መደብ ብንጹር ክፈልጥ ዝኽእል ኣካል ዘሎ ስለ ዘይመሰሎም። ዋሽንግቶን ዋላኳ እዚ ጸገም እንተኣጓነፎ እቲ ፕሮጀክት ክቕጽለሉ ዝኽእል መንገዲ ሃሰው ካብ ምባል ግን ኣየዕረፈን። በዚ ድማ ነቶም ብቐረባ ዝፈልጦም የዕርዅቱ ጸዊዑ፡ ነቲ ተበግሶ እምበር ገና ዝኾነ ርኡይ ምዕባለ ዘየርኣየ ስራሕ ንኽቕጽልዎ ብልዑል ወኒ ደፋፈኦም። ብወገን የዕርኽቱ ግና እቲ ኣብ ልዕሊ ዓርኮምን ኣቦኡ ሮብሊንግን ዝወረደ ኣሰቃቒ ፍጻሜ ስለ ዘርዓዶም ደፊሩ ሐራይ ዝብል ተሳእነ። ሓደ ረፋድ ዋሽንግቶን ኣብቲ ክንክን ዝግበረሉ ዝነበረ ሆስፒታል ደቂሱ እንከሎ፡ ብመስኮት ሃሳስ ጩራ ጸሓይ ንመጋረጃቲ

ኣደነቕቲ ሓቅታት  ተኽሊ ቡን ሓንሳብ ምስ ተዘርአ ንኽፈሪ ሓሙሽተ ዓመታት ይወስደሉ።  ትሕቲ 18 ዓመት ካብ ዝዕድሚኣዖም ህጻናት ሓደ ካብ 15 ህጻናት ብኣዝማ ይጥቃዕ።  ኣብ ዓለም እቲ ዝጠንተወ ሓማም፡ ሕማም ደዌ (leprosy) ከምዝበሃልከ ትፈልጡዶ።  ሓደ እኹል ሰብ 206 የዕጽምቲ ክህልዎ እንከሎ፡ ሓዱሽ ዝተወልደ ህጻን ድማ 300 የዕጽምቲ ሒዙ ይውለድ።  ስኒ ሻርክ ዓሳ ልክዕ ከም ኣቻዮ ዝምብርትዑ ትሪ ኣልዎ።  ኣንስትዮ ሓራምዝ ዝበዝሐ ናይ ምንባር ግዚኤን ብጉጅለ እየን ዘሕልፈኦ። ተባዕትዮ ሓራምዝ ብኣንጻር’ዚ ክሳብ 13 ዓመት ዝመልኡ ጥራይ ምስ ጉጅለኦም ብምጽናሕ ዝተረፈ ዕድሚኦም ንበይኖም ተነጺሎም ክነብሩ ይጅምሩ።

ክፍሊ ሰንጢቑ ኣተወ። ትርኢቱ ኣዚዩ ስለዝመሰጦ ከኣ ብዘገምታ ኣብ ዓራቱ ብምዃን መስኮት ከፊቱ ነቲ መጋረጃ ኣብ ዝቐንጠተሉ እዋን፡ ንስምዒታቱ ዝማርኽ ትርኢት’ዩ ተዓዚቡ። ኣብ ማእከላይ ደርቢ’ቲ ህንጻ ብምንባሩ ንላዕለዋይ ክፋል እቲ ዝወዛወዝ ዝነበረ ኣግራብን ሰማይን ክዕዘቦ ኣይተጸገመን። እዚ ሃዋህው ድማ ብፍሉይ ገለ ነገር ብምቕስቓስ ተስፋ ንዘይምቑራጽ ዝትሕዝትኡ መልእኽቲ ዘመሓላልፍ ዘሎ መሰሎ። በዚ መሰረት ብቕጽበት ሓደ ሓሳብ መጾ። ንሱ ከኣ ንዝኾነ ክገብሮ ዝመደበ ነገር ዝውክል ፍሉይ ኣካላዊ ምንቕስቓስ ብምፍጣር ምስ ብዓልቲ ቤቱ ከረዳድኦ ዘኽእል ቋንቋ መሃዘ። እቲ ዝጥቀመሉ ዝነበረ መረዳድኢ ቋንቛ ድማ ኣብ ኣካላዊ ምልክታት ዝተመርኮሰን ብሓገዝ ብዓልቲ ቤቱ የካውኖን ነበረ። በዚ ኣገባብ’ዚ ድማ ነቲ ምስ ሰባት ብሓፈሻ ብፍላይ ድማ ምስ ብዓልቲ ቤቱ ዝነበሮ ናይ ዘይምርድዳእ ጸገም ፈትሖ። ካብዚ ብምብጋስ ድማ ነቶም ኢንጂነራት ክረኽቦም ከምዝደልን ከምኡ ውን እቲ መደብ ክቕጽል ከምዘለዎን ዝገልጽ ኣብ መንኮብ በዓልቲ ቤቱ እናተንከፈ ተዛረበ። ነዚ ዝተረደአት በዓልቲ ቤቱ እውን እንተኾነት ብዘይ ዝኾነ ሽግራት ንዘዝበላ ምስ ዝተፈላለዩ ሰባት ክተረዳድኦ ብምኽኣላ እቲ ዝተቋረጸ ፕሮጀክት እንደገና ተጀመረ። ዋሽንግቶን ን13 ዓመታት ብሓገዝ በዓልቲ ቤቱ ስርሑ ክቕጽል ኣይተጸገመን። ኣብ መወዳእታ ድማ ትግባረ’ቲ ዘይከኣልን ናይ ጽሉላት ኣተሓሳስባ ዘበገስዎ ፕሮጀክት እናተባህለ ዝግለጽ ዝነበረ ድንድል ኣብ መዛዘሚ ከብጽሖ ኣይተሸገረን። እዚ ህንጻ’ዚ ሎሚ ኣብ ዓለም ካብ ዘለዉ ኣደነቕትን ኣገረምትን ድንድላት ሓደ እዩ። ‘ብሩክሊን ብሪጅ’ ብኸምዚ ኣገባብ ተሃንጸ። እዚ ንዕዙዝ ኣበርክቶን ተሳትፎን በዓልቲ ቤት ዋሽንግቶን ኣብ ግምት ብምእታው ድንድል ፍቕርን ተወፋይነትን ዝብል ክብሪ ዝረኸበ ህንጻ

ምስላ ንደለይቲ ልቦና ካብ ሓጹር እሾኽ፡ ሓጹር ሰብ ይጸንዕ። ጽኑዕ ጸላኢ፡ ጽኑዕ ፈታዊ ይመስል። ብዕራይ ናብ ዘበለ እንተ በለ ዕርፊ ኣጽንዕ። ጽኑዕ ጽልኢ ጽኑዕ ፍቕሪ፡ ጽኑዕ ፍቕሪ ጽኑዕ ጽልኢ ይወልድ። ጽናዕ ከይትምናዕ፡ ድሎ ከይትዕሎ። ምስ ጸዉዑኻ ምጻእ፡ ከይመነዉኻ ውጻእ። ከይጽዉዑኻ መጻእኻ፡ ከይጸገብካ ወጻኻ፡ ክልተ ግዜ ከፋእኻ። ከይጸዉዑዎ ኣማኻሪ፡ ከይሸሙዎ ፊተውራሪ። ጸዋዒ መኽበሪ፡ ኣባይ መሕሰሪ። ጸዋዒ ኦሆይ የብል፡ ከሳሲ ደው የብል። ምጽዓን ጽዓኑኒ፡ ግን ስገም ግበሩለይ በለት ኣድጊ።

ክሳብ ሎሚ ብድንቒ ኣሰራርሓኡ ንዓለም ዘዛረበ ድንድል እዩ። ዛንታ’ዚ ህንጻን ቀየስቱን፡ ሰባት ዝበሉ እንተበሉ ናይ ‘ክሰርሕየ’ ዝብል መንፈስ ዘለዎ ሰብ ዓጋቲ ከምዘይብሉን፡ ኣሰካፊ ኣካላዊ ጸገም ዘለዎም ሰባት ንሓደ ፈጺሙ ክመስል ንዘይኸኣል ነገር ክሰርሑ ከምዘየጸግሞምን ዘንጸባርቕ እዩ። ዋላ’ኳ ኣብ ህይወት መሰናኽል ከጋጥም ንቡር እንተኾነ፡ እቶም ኣጋጢሞሙኻ ዘለዉ ብድሆታት ካብቶም ንኻልኦት ሰባት ዘጋጥምዎም ዕንቅፋት ዝነኣሱ ምዃኖም ዘክር። ሕልሚታትና ሕልሚ ጥራይ ኮይኖም ዝተርፉኮ፡ ደፊርና ኣሰር ኣሰሮም ንምስዓብ ዘኽእል ብርቱዕ ናይ ምዕዋት ስምዒትን ድሌትን ዘይምህላውና ጥራይ’ዩ ክኸውን ዝኽእል። ስለዚ ሕልምና ንምስማር ሰባት ዝብልዎ ዘይኮነስ ስምዒታትካ ዝብልዎ ምስዓብ’ዩ እቲ ዝሓሸን ዝበለጸን ውጽኢት ዝርከቦ’ሞ፡ ሰባት ብዝብልዎ ኣጓናደብቲ ዘረባታት ተስፋ ዘይምቑራጽን ዘይምሕላልን።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 09፡00 09፡02 09፡45 10፡25 11፡00 13፡00 13፡40 14፡00 16፡30 17፡05 17፡20 17፡55 18፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ፊዮሪና ፓኖራማ ማእገር ዶክተራት ኣብ ስትድዮ ቀስተ ድሕነት ሞዛይክ እንዳ ዝማም ሃብቲ ባሕሪ ፊልም ማጨሎ እዚኦም’ውን ዜጋታት እዮም ህርመት ዜና (ትግረ) እትመት ሲት- ኮም ዜና (ትግርኛ) ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 8ይ ክፋል ዜና (ዓረብ) ስነ -ጥበብ ምጽራብ እምኒ ዜና (እንግሊዝ)

ሰኑይ ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡10 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how it’s made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ዕላል ጥበባት ዜና (ዓረብ) ሄሎ ደባይዋ ፊልም ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ደረት ቃና ሳይዳ ዜና (ትግረ) ሄራር ዜና (ትግርኛ) ካብ ዞባታት ዜና (ዓረብ) መቓልሕ መንእሰያት ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ካብዝን ካብትን ሃብተሚካኤል ዕቝባስላሴ

ኣዒንቲ ወዲ ሰብ ካብ ካልእ ኣካላትና ዝያዳ ምስ ሓንጎልና ብቕርበት ከም ዝሰርሕ ተመራመርቲ ይሕብሩ። ኣዒንቲ ዝተፈላለየ ስምዒታትን ምልክታትን ከም ዘንጸባርቕ’ዩ ዝንገረሉ። ገበናት ዝምርምሩ ፖሊስ፡ ብምልክታት ኣዒንቲ ተመሪሖም ገበነኛ ካብ ካልእ ፈልዮም ንምልላይ ምልክታት ኣዒንቲ ከም ዝጥቀሙ’ዩ ዝፍለጥ። ኣብቶም ናይ ምሕሳው ልምዲ ዘለዎምን ረቀቕቲን ሰባት ግና፡ እዚ ዓይነት ናይ ኣዒንቲ ምልክታት ዘይክሰርሕ ከም ዝኽእል ናይዚ ዓውዲ ሞያውያን ይሰማምዑ። ክሕሱ ኢሉ ዘይተዳለወ ሰብ ምስ ዝሕሱ ግና፡ ብምንቅስቓስ ናይ ኣዒንቱ ክፍለጥ ይኽእል። እስከ ካብ ቈላሕታ ናይ ኣዒንትና ነየናይ ስምዒት ከም ዘመልክት ነዞም ስዒቦም ዘለዉ ምልክታት ንተዓዘብ። • ንላዕልን ንጸጋማይ ጎንን፦ እዚ

ብቘላሕታ ኣዒንቲ ዝመሓላለፍ መልእኽቲ ዓይነት ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ፡ ምስላዊ ትርኢት ንምቕራጽ ዘገልግል ምንቅስቓስ’ዩ። ንኣብነት ንሓደ ሰብ እገለ ከምዚ ዓይነት ክዳን እንተ ዝለብስ እንታይ ምመሰለ ነይሩ? ኢልካ ምስ እትሓቶ፡ ንምምላስ ዝጥቀመሉ ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ እዚ ኣብ ላዕሊ ተገሊጹ ዘሎ’ዩ። • ንላዕልን ንየማናይ ጎንን፦ ኣቐዲሙ ንዝተፈልጠ ምስሊ ከምኡ’ውን፡ ሕብሪ ንምዝካር ዘገልግል ምንቅስቓስ’ዩ። ንኣብነት

ብዛዕባ ኤሮቢክስ . . . ኣካላዊ ምንቅስቓስ ንምግባር ኤሮቢክስ ቅድሚ ምጅማርና፡ ፈለማ ክንፈልጦ ዝግብኣና ትርጕሙ’ዩ። ኤሮቢክስ ማለት ንምንባር ዘድሊ ኦክስጅን ምህላው’ዩ። እዚ ከኣ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ብምዝውታር ልብን ሳምቡእን ጥዑያት ከም ዝኾናን እኹል ኦክስጅን ከም ዘፍርያን ምግባር’ዩ። ምንቅስቓስ ኣካላት

ንነፍስ-ወከፍ ክፋል ሰብነትና እኹል ኦክስጅን ንምብጻሕ ስለ ዝጠቕመና ድማ፡ ኤሮቢክስ ንጥዕናና ኣድላዪ ይኸውን። መጠን ዑደት ደምና፡ ኣብ እቶም ኣብ ልብና ዘለዉ ሓይሊ ጭዋዳታት’ዩ ዝምርኮስ። ተረርቲ ጭዋዳታት ልቢ ምስ ዝህልዉና፡ ኣካላትና ኣብ ነፍስ-ወከፍ ትርግታ

ኣደነቕቲ ሓቅታት

ልቢ እኹል ዑደት ደም ይገብር። እዚ ከኣ፡ ኣካላዊ ንጡፍነት ስለ ዝህበና፡ ኣብ ስራሕ ንነዊሕ ሰዓታት ናይ ምጽናሕ ተኽእሎና የዕብዮ። ሰባት ቅድሚ ኤሮቢክስ ምጅማሮም ሰለስተ ነገራት ኣብ ግምት ከእትውዎም ኣለዎም። ቀዳማይ፡ ሓንሳብ ዝጀመርካዮ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ምድግጋም’ዩ። ንኣብነት፡ ሓደ ኤሮቢክስ ዝጀመረ ሰብ፡ ኣብ ሰሙን ካብ 3-5 ግዜ እናተመላለሰ ነቲ ዝገበሮ ምንቅስቓስ ክደጋግሞ ኣለዎ። ካልኣይ፡ ንኣካላዊ ምንቅስቓስ እትህቦ ግዜ ድሩት’ዩ ክኸውን ዘለዎ። ንኣብነት ካብ 20-60 ደቓይቕ ኤሮቢክስ ምግባር ዝሓሸ’ዩ። ሳልሳይ፡ ብዛዕባ እትገብሮ ምንቅስቓስ ኮነ እተልዕሎ ክብደት እኹል ኣፍልጦ ምህላው ኣገዳሲ’ዩ። ብኣፍልጦ እትገብሮ ንንቕሓት ኣእምሮ ኮነ ንንጥፈት ኣካላት ሓጋዚ’ዩ። ኣጀማምራ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ሃንደበታዊ ክኸውን የብሉን። ኤሮቢክስ ምግባር ፋልማይካ እንተኾይኑ፡ ኣብ ምጅማር ማዕረ እቶም ኣቐዲሞም ክለማመዱ ዝቐነዩ፡ ሓያል ዝኾነ ምንቅስቓሳት ክትገብር

# ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ኣህጉር፡ ሮማ ትበሃል ከተማ ኣላ። # ህንዲ ኣብ ውሽጢ ናይ ዓሰርተ ሽሕ ዓመታት ታሪኻ ንዝኾነት ካልእ ሃገር ወሪራ ኣይትፈልጥን። # ብመዓልቲ ሰንበት ዝጅምራ ኣዋርሕ ኩለን ዓርቢ መዓልተን ዕለት ዓሰርተ ሰለስተ ይውዕል። # ቁንጪ ሰለስተ ሚእቲን ሓምሳን ዕጽፊ ናይ ቁመቱ ክዘልል ይኽእል። እዚ ብቑመት እኹል ሰብ ክልካዕ እንከሎ፡ ክንዲ ሓደ ሜዳ ኩዕሶ እግሪ ከም ምዝላል’ዩ ። # ሽድሽተ መሓውር ካብ ዘለዎም እንስሳታት፡ ድዱዕ እቲ ዝቐልጠፈ እንስሳ’ዩ። ኣብ ውሽጢ ሓንቲ ካልኢት ናይ ሓደ ሜትሮ ርሕቀት ክሽፍን ይኽእል። # ሓርማዝ እቲ እንኮ ክዘልል ዘይክእል እንስሳ’ዩ።

ንሓደ ሰብ፡ ትማሊ እንታይ ዓይነት ሕብሪ ዘለዎ ክዳን ተኸዲንካ ነይርካ? ኢልካ ምስ እትሓቶ፡ ከምዚ ዝተጠቕሰ ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ ገይሩ ክዝክር ይፍትን። • ናብ ጸጋማይ ጎድኒ፡- እዚ ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ፡ ሰባት ኣብ ርእሶም ክቐርጽዎ ደልዮም ንዘለዉ ድምጺ ዝሕብር ምልክት’ዩ። ንኣብነት፡ ንሓደ ሰብ ድምጺ ባቡር

ምድሪ እንታይ ከም ዝመስል ምስ እትሓቶ፡ ቅድሚ ምምላሱ ኣዒንቱ ናብ ጸጋማይ ጎድኒ ከንከባልል ግድን ይኸውን። • ናብ የማናይ ወገን፡- ብተዛማዲ ንሓደ ንፈልጦ ድምጺ ክንደግሞ ኣብ እንሕተተሉ እዋን እንገብሮ ናይ ዓይኒ ምንቅስቓስ’ዩ። ንኣብነት

የብልካን። ምኽንያቱ፡ በብቑሩብ እንተ ዘይተለማሚድካዮ ጽቡቕ ኣካላዊ ብቕዓት ንምውናንን ጥዕናኻ ንምምሕያሽን ኢልካ ዝገበርካዮ፡ ብኣንጻሩ ኣሉታዊ ሳዕቤን ከምጽኣልካ ስለ ዝኽእል። እትገብሮ ሃንደበታዊ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፣ ዘይጽገን ናይ ጭዋዳ ጸገም፡ መግመይትን ቃንዛን ከምጽኣልካ ይኽእል። ኤሮቢክስ ክጅምሩ ዝደልዩ ሰባት፡ ፈለማ ብኸመይ ከም ዝጅምርዎ ውጥን ከውጽኡ ኣለዎም። ዘይንቀሳቐሱ እንተ ነይሮም፡ ፈለማ ኣብ መዓልቲ ንውሕ ዝበለ ጕዕዞ ናይ ክልተ ኪሎ ሜተር ዝኸውን ምንቅስቓስ ኣብ ሰዓት ይገብሩ’ሞ፡ ቀጺሎም ናብ 6 ኪሎ ሜተር ዝበጽሕ ርሕቀት ኣብ ሰዓት ክሽፍንዎ ይፍትኑ። ድሕሪ ሰሙን እቲ ዘገምታዊ ዝነበረ ምንቅስቓስ ናብ ዘብዘብ ምባል ብምቕያር፡ “ጽቡቕ መጺአ ኣለኹ” ኢሎም ነብሶም ኣብ ዝግምግሙሉ ከኣ፡ ግዜ ብምዕቃን ኣብ ሰዓት ክንደይ ከም ዝጐዩ ንነብሶም ይፍትሽዋ። ኣብ ኤሮቢክስ ምውዓይን ምህዳእን ኣካላት ካብቲ ኣገዳሲ ዓይነት ምንቅስቓሳት’ዩ። ምውዓይ ኣካላት ኣብ ኤሮቢክስ ንዝኾነ ዓይነት ምንቅስቓስ ካብ ማህሰይቲ ናጻ ኮይንካ ንኽትወጽኦ ከኽእለካ እንከሎ፡ ምህዳእ ከኣ ኣብ ኤሮቢክስ፡ ንትርግታ ልቢ ናብ ንቡር ንምምላስ ይሕግዘና። ዝኾነ ምጭብባጥ ጭዋዳታት ዘጋጠሞ ኮነ ጸቕጢ ልቢ ዝጐነፎ ሰብ፡ ህዱእ ምንቅስቓስ ኣካላት ምዝውታር ጥዕናኡ ኣብ ምምሕያሽ ይሕግዞ’ዩ።

ሃገራዊ መዝሙር ንምዝማር ወይ ንሓደ ፍሉጥ ደርፊ ምስ እንሕተት፡ ቅድሚ መልሰ ተግባር ምሃብና ነዚ ዓይነት ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ ንገብር።

• ካብ ታሕቲ ናብ ጸጋም፡- እዚ ዓይነት ምንቅስቓስ፡ ሰባት ዝፈልጥዎ ነገራት ንምስትምቓር ወይ’ውን፡ ነቲ ምስትምቓር ንምዝካር ዝገብርዎ ናይ ዓይኒ ቈላሕታ’ዩ። ሓደ ሰብ መቐረት ኣቐዲሙ ዝበልዖ መግቢ ምስ ዝሕተት፡ ቅድሚ ምምላሱ ከምዚ ዝተጠቕሰ ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ ይገብር። • ካብ ታሕቲ ናብ የማናይ ጎድኒ፡-

እዚ ዓይነት ናይ ኣዒንቲ ምንቅስቓስ፡ ምስ ገዛእ ርእስኻ እትገብሮ ምዝርራብ የመልክት። ሓደ ሰብ ነዚ ዓይነት ምልክት ምስ ዝገብር ምስ ገዛእ ርእሱ ኣብ ሓሳብ ከም ዘሎ’ዩ ዝሕብር።

ጥቕስታት

• “ቅኑዕ ኣረኣእያ ሒዝካ ምጕዓዝ፡ ኩሉ ሽግራትካ ዘይክፈትሓልካ ይኽእል ይኸውን። ይኹን እምበር እቲ ብቕንዕና እትጐዓዞ፡ ዓለም ጻዕሪ ምዃና ይምህረካ’ዩ።”-- ሀርም ኦልብሪኣይት • “ኣብ ፈለማ ፈተነ እንተ ዘይተዓዊትካ፡ ንኻልኣይ ፈተነ ኣብ መንገዲ ዓወት ከም ዘለኻ ስለ ዘመልክት ተስፋ ኣይትቝረጽ።”-- ኤም ኤች ኣልደርሰን • “ደቀንስትዮ ህዱእ ወዲ’የን ዝፈትዋ። ምኽንያቱ፡ ብጽሞና ይሰምዓኒ’ዩ ኢለን ስለ ዝሓስባ።” - ማርቸል ኣርቻርድ • “ዝኾነ ሰብ ንኽሓርቕ ቀሊል’ዩ። ኣብቲ ዝግብኦ ሰብ፡ በቲ ዝድለ ኣገባብ ኣቀራርባ፡ ኣብቲ ልክዕ ግዜ፡ ኣብ ቅኑዕ ዕላማን ብዝግባእ መንገድን ክትሓርቕ ምኽኣል ግና፡ ዝኾነ ሰብ ዝኽእሎ ኣይኮነን።” - ኣሪስቶትል • “ምጥቃም ሓይሊ ኣድህቦኻ ናብ ምብልሻው ክመርሓካ እንከሎ፡ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ሓይሊ ጥራይ ምእታው ድማ ኣብ ምሉእ ዕንወት የብጽሓካ።” - ሎርድ ኣክሽን

ኣገረምቲ ታሪኻዊ ሓቅታት • ኣብ ግዜ ቱደር (ዓዲ እንግሊዝ) ሽጋራ ምትካኽ ንጥዕና ጽቡቕ ምዃኑ ይእመነሉ ነይሩ። ብፍላይ ንፌራ (ሕማም ተላገብ) ውጽኢታዊ መድሃኒት ምዃኑ ይእመነሉ ነይሩ። ስለዚ ድማ ንኣገልግሎት መድሃኒት ተባሂሉ ካብ ኣመሪካ ከም ዝኣቱ ይግበር ነይሩ። • ጥንታውያን ቻይናውያን፡ ንሬሳ ብዝግባእ ገኒዞም ይቐብርዎ ከም ዝነበሩ ይፍለጥ። • ኣብ ጥንታዊ ስልጣነ ኣዝቴክ (ደቀባት መክሲኮ)፡ ቅዲ ጸጕሪ ርእሲ ናይ ሓደ ውልቀ ሰብ ብዛዕባ ኵነታት መርዓኡ ናይ ባእሲ (ኲናት) ተመኵሮኡን’ዩ ዝምስክር ነይሩ። ንኣብነት ዘይተመርዓዋ ኣዋልድ ጸጉረን ፍኑው (ንታሕቲ ዘው ዝበለ) ይገብራኦ። ምርዑዋት ደቀንስትዮ በቲ ሓደ ወገን ጸጉሪ ርእሰን ንላዕሊ ገጹ ጠቕሊለን ይኣስራኦ ነበራ። ተመኵሮ ኲናት ዘይብሎም መንእሰያት ንባዕሎም ገለ ክፋል ጸጉሮም ኣንዊሖም ይገድፉዎ ነይሮም። ምኩራት ተዋጋእቲ ድማ፡ ይቝንንዎ ነይሮም። • ካብ 16-18 ዘመናት ኣብ ዝነበረ እዋን፡ ሸፋቱ ባሕሪ ካብ ናይ ሃገራቶም መንግስትታት ወግዓዊ ፍቓድ ይወሃቦም ነይሩ። እዞም ከተርቲ፡ ፍቓድ ዝወሃቡሉ ዝነበሩ ምኽንያት፡ ካብ ናይ ጸላእቶም መራኽብ ዝዘመትዎ ንብረት ምስ ንጉስ ወይ ንግስቲ ዓዶም ንፍርቂ ክሰርሑ (ክኸትሩ) ውዕል ስለ ዝነበሮም’ዩ። • ኣብ ጥንታዊት ግብጺ፡ ሓደ ሓኪም መብጣሕቲ እናካየደ እንከሎ እቲ ሕሙም እንተ ሞይቱ፡ እቲ ሓኪም ኣእዳዉ ይቝረጽ ነበረ።

ሓዳስ

ኤርትራ ጴጥሮስ ተፈሪ

ጽባቐን ጣዕሚን ናይ ሓደ ስነጥበባዊ ስራሕ፡ ብፍላይ ደርፊ - ግጥሙን ዜማኡን ብምንዋሑ ዘይኰነ፡ ናይ ምውህሃድን ብልጫ ፈጠራውነቱን እዩ ክብ ዘብሎ። ልክዕ እዩ - ዘርዝር ብዝበለ ሓሳብካ ክትገልጽ፡ ገለ ኣባይቲ ግጥሚ የድሊ ይኸውን። እንተዀነ፡ ብኣመና ሓጺር ዝዀነ ግጥሚ እውን፡ ገለ መሳጢ ዝዀነ ስራሕ ክትዓዪ ይከኣል እዩ።

ናይ’ዚ ኣብነት እትዀነና፡ እዛ ትስዕብ ‘ፍላይ ሮቢን’ እትብል ዓለማዊ ተፈላጥነት ዝረኸበትን፡ ክሳብ ሎሚ ዘይሃሰሰትን ናይ እንግሊዝኛ ደርፊ እያ። ምስ ካልእ መሳጢ ዛንታታት ወይ ጽዋ ናይ “ዑፍ ሮቢን” ጸንቢርና ከነላልየኩም፦ “ፍላይ ሮቢን ፍላይ፡ ኣፕ ኣፕ ቱ ዘ ስካይ” ሓንቲ ብሽዱሽተ ቃላት ጥራይ ዝቘመት ደርፊ እያ። ሽዱሽተ ቃላት ጸይራ ኣብ ዓለም ካብ ዝፈረያን ዝያዳ ተሰማዕነት ካብ ዝረኸባን፡ ጌና እውን ካብ ዝስመዓ ዘለዋ ደርፊታት ብምዃን፡ ክብሪ ዝረኸበት ደርፊ እያ። “ፍላይ ሮቢን ፍላይ - ኣፕ ኣፕ ቱ ዘ ስካይ” ኰይኑዋ እዚኣ እያ። እዛ ብሲልቨር ኮንቨንሽን ዝተባህለ ትካል፡ ናብ ሕትመትን ፈነወን ዝበጽሐት ደርፊ፡ ብሲልቨስተር ለቪን “ስተቨን ፕራገር” ብዝብል ሕቡእ ስም ዝጽሕፍ ዝነበረ ሚካኤል ኩንዘንን እያ ተጻሒፋ ተደሪፋ። ኣብ መስከረም 1975 ካብ’ታ “ሰይቭ ሚ” እትብል ኣልቡም ብንጽል ናብ ፈነወ ድሕሪ ምብቃዓ፡ ኣብ ሕዳር፡ ኣብ ኣመሪካን ካናዳን ናይ ሰለስተ ሰሙን ካብ ዝበለጻ 100 ደርፊታት ቀዳመይቲ ብምዃን፡ ብሉጽ ደረጃ ክትረክብ ክኢላ። ብተወሳኺ፡ እታ ኣብ ከም’ዚ ደረጃ ዝበጽሐት ቀዳመይቲ ስራሕ ጀርመናውያን ብምንባራ እውን ካልእ ክብሪ ነበረ። ምስ ተዘርገሐት ኪኖ መበቈላ ዝዀነ ሃገረ ጀርመን ብምስጋር፡ ቀልጢፋ እያ ንዕዳጋን መራኸቢ ብዙሃንን ዓለም ተቘጻጺራቶ። ሰሙናዊ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ከም ብዓል በልጁም፡ ኣውስትሪያ፡ ነዘርላንድስ፡ ኒውዚላንድ፡ ኢጣልያ፡ ፈረንሳ፡ ኖርወይ፡ ሽወደን ካብ ቀዳሞት 50 ደርፊታት ካብ ሳልሳይ ክሳብ ታሽዓይ ደረጃ ክትሕዝ እንከላ፡

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ዝሓጸረት ሕደማ ‘ፍላይ ሮቢን ፍላይ’ ኣብ ከም ብዓል ካናዳን ኣመሪካን ከኣ፡ ካብ ቀዳሞት 100 ደርፊ 1ይቲ ብምሓዝ ብፍላይ ኣብ ኣመሪካ ንሓሙሽተ ሰሙን ንደረጃታት ደርፊ ተቘጻጺራቶ። በዚ መሰረት ኣብ ኣመሪካን ካናዳን ናይ ደረጃ ፕላቲንዩምን ወርቂን ሽልማት ክትዓር እንከላ፡ ንዕዳጋታት እውን፡ ክሳብ 1 ሚልዮን ዝኣክል ብምሻጣ ጸብለል ክትብል ክኢላ። ኣብ ዝተፈላለየ መደባት

ከም መሰነይታን መኽፈቲት መደባትን ብምዃን፡ ኣብ ዝተፈላለያ ሬድዮታት ኰነ ካልእ መደባት እውን ተመራጺት ኰነት። ሚካኤል ኩንዘ (ስተቨን ፕራገር) ሓደ ካብ ሰራሕቲ “ፍላይ ሮቢን ፍላይ” ኣብ ከምዚ ዝበለ ደረጃ ክትበጽሕ ዘኽኣላ፡ እንታይ ዝበለ ሓሳብ ግጥሚ ወይ ውህደት ሙዚቃ ወይ ጣዕመ ጎሮሮ ስለዝነበራ እያ፡ ኢልካ ምሕሳብ ዘይተርፍ እዩ። ካልእ፡ ጉዳይ ሮቢንከ ኢድ ይህልዎዶ? ንምዃኑ ሮቢን ከመይ ዝበለት ዑፍ እያ? ኢልና እውን ክንሓስብ ግድን ይኸውን። fly, Robin, Up, To, The, Sky - ብረሪ፡ ሮቢን ብረሪ፡ ሰማይ ሰማይ ንፈሪ እዩ ትርጉሙ። በቃ እዚኣ እያ - በዘን ሽዱሽተ ቃላት ናይ ክልተ መስመር ግጥሚ። እዛ ደርፊ እዚኣ ምልእቲ ደርፊ እያ። የግዳስ፡ እቲ ዝተሰርሓላ ዜማ፡ መእተዊኡ፡ መሰጋገሪኡ፡ ውህደቱ፡ ልስላሰኡ፡ ምስ ድምጺ ድምጻውያን ዘለዎ ምትሕሓዝን መቐረትን፡ ክሳብ ክንድ’ዚ ሓጻር ምዃና ኣየቃልዓን። ካልእ እውን፡ ክሳብ መወዳእታ ኣብ ስትድዩ እትበጽሕ፡ ዘይምዕጋብ ናይ ድምጻውያን ነይሩ እዩ። ፈለማ ከም ኣርእስቲ ወይ ከም ስራሕ ዝተዋህባ ግጥሚ፡ “ራን ራቢት ራን” ዝብል ስለዝነበረ። ክሳብ ቁሩብ ሰዓታት ናብ ስትድዮ ዝኣትዉ ኣይተዋሕጠሎምን። ሓሲቦም ኣውሪዶም ኣደይቦም እዮም፡ ኣብ መወዳእታ ኣብ ኣፈፌት ስትድዮ ኰይኖም፡ “ፍላይ ሮቢን ፍላይ” ናብ ዝብል ዝቐየርዎ። ፋል ፋል እዩ’ሞ፡ እቲ ካብ “ጉየዪ ማንቲለ ጉየዪ” ዝብል ስእለ ምድሪምድሪ ዝወስድ ኣልዒሎም፡ ናብ “ፍላይ ሮቢን ፍላይ” ምስ ለወጥዋ፡ ክብራ እውን ሰማይ ዓሪጉ። ጌና ከኣ እታ ደርፊ ከም ሮቢን ሰማይ ሰማይ

ትዛውን ኣላ። ኣብ ድምጺ ሓፋሽ ኤርትራ እውን፡ ካብ’ተን ተደጋጋሚ ዝስመዓ ናይ ቀደም ናይ ግዳም ደርፊታት ምንባራ እዝክር። ሮቢንከ ከመይ ዝበለት ዑፍ እያ? ምስ ባህሊን እምነትን ወይ ጽዋ ዓለም ብፍላይ ከኣ ምስ ጀርመናውያን እንታይ ምትሕሓዝ ኣለዋ? ጽሑፋት ገናጺልናን ሃሰውሰው ኢልናን ካብ ኩሉ ሰለስተ መሳጢ ዛንታ ኣይሰኣናን። ሮቢን ብፍላይ እኳ እታ ኤውሮጳዊት ሮቢን፡ ተባዕታይን ኣንስታይን ተመሳሳሊ ሕብሪ እዩ ዘለዎም። ኣብ ደረቶም ኣራንሾኒ ወይ ቀይሕ ሕብሪ ይውንኑ። ዓሌት እዞም ኣዕዋፍ እዚኣቶም፡ ኣብ ኤውሮጳ ክሳብ ምዕራብ ሳይበርያ፡ ከምኡ እውን ኣብ ኣፍሪቃ - ካብ ደቡብ ክሳብ ሰሜን ኣፍሪቃ፡ ብቐዋሚ ሰፈር ዝርከቡ ዓሌት እዮም። ኣብ ኣመሪካ እውን ካልእ ዓሌት ሮቢን ኣላ። ዑፍ ሮቢን፡ ብስማ ከም’ዚ ዝበለት ጥዕምትን ፍልጥትን ደርፊ ክትህነጸላ ዝኸኣለት፡ ዋላ’ኳ ካብ ቃል እቶም ሰራሕቲ ናይ’ታ ደርፊ ዝገለጽዎ እንተዘይረኸብና፡ ብግምትና - ገለ ተመስጦ ኣብኣስ ነይሩዎም ይኸውን ንብል ኣሎና። ንኣብነት ኣብ ስነ-ጽዋ ጀርመን፡ ብፍላይ ኣብ’ቲ ናይ ኖርሰ ሚትዮሎጂ ዝብል፡ ናይ ኖርሰ ዝተባህለ ኣብ ሰሜን ጀርመን ዝነበረ ኣምልኾ፡ ንሮቢን ምስ “በይቢስ ኢን ዘ ዉድ” ዝብል ጽዋ ተተሓሒዛ ንረኽባ። ዛንታ ወይ ጽዋ “በይቢስ ኢን ዘ ዉድ”፡ ክልተ ውላድ ዝነበርዋ ስድራ ነይራ። ኣቦን ኣደን ናይ’ዛ ስድራ-ቤት ብሓደ ሓሚሞም ይሞቱ። ቀቅድሚ ምማቶም ግና፡ እቲ ኣቦ ንሓዉ ጸዊዑ፡ “እዞም ደቀይ ብድሕረይ ሓደራኻ” ኢሉ፡ ንደቁ፡ ምስ ሃብቱ ገዲፍዎም

ይዓርፍ። ብድሕሪ እዚ እቲ ሓዉ፡ ኣብ ክንዲ ሓደራ ዝቕበል፡ ምእንቲ ነቲ ሃብቲ ክወርስ፡ ንሓደ ጨካን እዩ ኢሉ ዝገመቶ ኣገልጋሊኡ ጸዊዑ፡ ንበረኻ ወሲዱ ክቐትሎም ይሕብሮ። ነቶም ቈልዑ ገዲፍሉ ከኣ፡ ነታ ሒዝዎም ክመጽኣ ትጽበዮ ዝነበረት ብዓልቲ ቤቱ፡ ንበይኑ ተመልሳ። ኣብ መወዳእታኡ እውን፡ “ሓወይ ሓደራ ስለዝበለኒ፡ ምእንቲ ጽቡቕ መዕበያ ክረኽቡ፡ ንሎንዶን ናብ’ቲ ዝመቸአ ቦታን ዘድሊ መሳለጥያ ዝረኽቡሉን መዕበያ ዘኽታማት ሰዲደዮም እየ” ክብል ሓበራ። ንመርዓቱ በዚ ዘረባ ኣእሚኑ፡ ንባዕሉ በቲ ጨካን ኣገልጋሊኡ ተኣማሚኑ፡ “ሓሳበይ ሰሚሩለይ” ኢሉ ብምቕሳን ተቐመጠ። እንተዀነ፡ ኣብ ውሽጢ ጨካን እውን ርህራሀ ትውለድ እያ። እቲ ቅድሚኡ ምሕረት ኣልቦን ርህራሀ ዘይራኣዮን ዝነበረ ጨካንን ቅተሎም ዝተባህለን ኣገልጋሊ፡ ቅድሚ ምቕታሉ ነፍሱ ሓልዮት ፈሰሰትሉ’ሞ፡ “ኩሉ ግዜ ድየ ክጋገ ክነብርን ነፍሲታት ከጥፍእን” ብምባል፡ ነቶም ቈልዑ ከድሕኖም ወሰነ። ቅተሎም ተባሂሉ ከምእተኣዘዘ፡ ንሱ ግን ከምኡ ክገብር ከምዘይኰነን ክምለስ ምዃኑን ብምግላጽ፡ ግዳ ድሕሪኡ ክርእዩዎ ከምዘይኰኑ ሓቢሩ - ስንቆም ሂቡ፡ ናብ ባህ ዝበሎም ክኸዱ ለቐቖም። እቶም ቈልዑ፡ ሃዲሞም ናብ ሓደ ገምገም ፈለግ ብምኻድ፡ ኣብኡ ንስድራኦም ኣብ ገነት ክረኽብዎም ብምብሃግ ክሞቱ ደለዩ። ንኽሞቱ ካብ ዝነበሮም ክቱር ድሌትን ባህጊን እውን ኣማስያኡ፡ ኣብ’ታ ዝተዓቘቡላ እግሪ ገረብ ተሓቛቚፎን ተመዓራርዮምን ሞቱ። ሓመድ ኣዳም ዘልብሶ ስለዝሰኣነ ሪሳታቶም ከኣ፡ ዑፍ ሮቢን ረኸበቶ’ሞ ብኣቑጽልቲ ገይራ ኣልበሰቶም ይብሃል። በዚ

ጽዋ እዚ፡ ካብ ዕላላት ጀርመናውያን ዘይርሕቕቲን መርኣያ ርህራሀ እትጥመትን ዑፍ እያ - ዑፍ ሮቢን። እቲ ካልእ ክልተ ዛንታ ወይ ኣፋዊ ጽዋ ናይ ሮቢን ምስ እንዕዘብ - እቲ ሓደ፡ ምስ’ቲ ኣብ ደረት ዑፍ ሮቢን ዝረአ ቀይሕ ወይ ኣራንሾኒ ሕብሪ ዝተተሓዘ እዩ። ብመሰረት እቲ ነዚ ሓበሬታ ዝመጠወና ምንጪ፡ ኣብ ቅዱሳን መጻሕፍቲ ናይ ገለ

ኣህዛብ፡ ክሳዕ’ቲ ጐይታና እየሱስ ክርስቶስ ዝተሰቕለሉ ግዜ፡ ምሉእ ብምሉእ ቡናዊ እዩ ነይሩ ሕብራ። ቅድሚኡ እቲ ኣራንሾኒ ሕብሪ ኣይነበረን። ጐይታ ምስ ተሰቕለ፡ ክሳብ እታ ትንፋሱ እትሓልፍ ካብ ዝቕንዞ ብሰላም ክዓርፍ ብማለት ኣብ ገረብ ኰይና እትዕዘቦ ዝነበረት ዑፍ ሮቢን፡ ከተዘናግዖ ካብ’ቲ ዝነበረቶ ነፊራ ናብ ሓደ ሸነኽ ጉንዲ እዝኑ ከይዳ፡ በቲ ጥዑም ድምጻ ዘመረትሉ። ከምኡ እናገበረት እንከላ፡ ካብ’ቲ ዝፈስስ ዝነበረ ደም ኣብ ደረታ ነጠበ’ሞ፡ ጐይታና ምስ ዓረፈ ንእለት ናብ ምሉእ ደረታ ተዘሪኡ እነሆለ - ናይ’ቲ ጽቡቕ ግብራ መልክዕ ኰይኑዋ ይብል። እዚ ኣፋዊ ጽዋ’ዚ፡ ኣብ ከም ብዓል ኣመሪካ ዝኣመሰላ ካልኦት ሃገራት ብካልእ መልክዕ እዩ ዝዕለል። እቲ ናይ ኣመሪካ ኣፋዊ ጽዋ፡ ብዛዕባ እቲ ኣብ ደረት ዑፍ ሮቢን ዘሎ ኣራንሾኒ ሕብሪ ዘለዎ ጽጋረት ከም’ዚ ኢሉ እዩ ዘዘንቱ፦ መሬት ብቐዝሒ ተወሪራትሉ ኣብ ዝነበረት እዋን፡ ሓደ ጎበዝ፡ ኣብ በረኻ ኣብ ጥቓ ክጠፍእ ዝደለየ ሓዊ ብቑሪ ከርዲዱ፡ ክመውት ደልዩ ክሳሓግ ጸንሓ - ንዑፍ ሮቢን። ብድሕሪ እዚ፡ እታ ዑፍ ንወዮ ጎበዝ ንምድሓን፡ ነቲ ክጠፍእ ቀሪቡ ዝነበረ ሓዊ ብመንገብገባ ንነዊሕ ሰዓታት ኣንበድበደቶ። ኣማስያኡ፡ ሓዊ “ባግ” ኢሉ ብምንዳድ ደረታ ለብሊብዋ። እንተዀነ፡ ተግባራን ንጽህናኣን - እቲ ሓዊ ዝነደደ ኣካላ - እነሆለ ብተምሳል እቲ ሃልሃልታ ንጽባቐኣ ገይርዎ፡ ይብል ኣፈ-ጽዋ። በዚ ኰይኑ በቲ፡ ዑፍ ሮቢን እንተስ ብደርፊ እንተስ ብዛንታታት፡ ብጠጥዑሙን ጸጽቡቑን ትጽዋዕ ኣላ። “ፍላይ ሮቢን ፍላይ ኣፕ ኣፕ ቱ ዘ ስካይ” ኢሎም ክንድ’ዚ ትኣክል ህብብቲ ደርፊ ምስራሖም ከኣ፡ በዚ ጽዋታት እዚ - ዑፍ ሮቢን ኣብ ልቦም ጸኒሓ ክትከውን ትኽእል እያ።

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ንኣፍልጦ መርሃዊ ገብረሚካኤል

እዚ ዓንጎግ መሳሊ ምስ ለመምታ ዝምደብ እንስሳ ሓደ ካብ ዝዓበዩ ዓሌታት ጠበቕ ኮይኑ ብብዝሒ ኣብ ትሮፒካዊ ኣመሪካ ይርከብ። ኢጓና ኩርማጅ ዝመስል ጭራ ዝውንን ምስ ለመምቲ ዝምደብ እዩ። ከም ካልኦት ዓይነታት ለመምቲ ደመ ዝሑል ኮይኑ፡ ብእንቛቑሖ ይፋረ። ኢጓና ባህሪያውን ኣከባቢያውን ኩነታት ኣየር ናይ ምልምማድ ተኽእሎኡ ኣዚዩ ልዑል ምዃኑ ይንገረሉ። ስለዝኾነ ዓሌታት ኢጓና ኣብ ዝተፈላለየ ኩርናዓት ዓለም ፋሕ ኢሎም ከምዝነብሩ ይጥቀስ። ዓሌታት ኢጓና ዝተፈላለዩ ኮይኖም ብዓቐን ግዝፊ ኣካላት፡ ሕብሪ፡ ጠባያት ከምኡ ውን ደረጃ ተጻባእነቶም ይፈላለዩ። ብዙሓት ዓሌታት ኢጓና ኣብ ደረጃ ምጽናት በጺሖም ይርከቡ። ገለ-ገለ ኢጓና ከም በዓል ቀጠልያ ኢጓና ኣብ ዝኾነ ቦታን ግዜን ክትረኽቦም እንከለኻ፡ ከም ኢጓና ፊጂ(fiji’s banded iguanas) ተባሂሎም ዝፍለጡ ግና ናይ ምጽናት ሓደጋ ዘንጸላልዎም ዘሎ ዓሌታት ኢጓና እዮም። ኢጓና ተለዋዋጢ ባህርን ምንቕስቓስን ስለዘዘውትሩ ፈላሊኻ ክፍለጡን ክጽንዑን ኣጸጋሚ ይገብሮም። ምኽንያቱ ብዘይካ’ዚ ኣብ ላዕሊ ዝጠቐስናዮ፡ ነፍሲ ወከፍ ዓሌት

ለመምታዊ እንስሳ ‘ኢጓና’ ኢጓና ዝልለየሉ ፍሉይ ባህሪ ክህልዎም እውን ስለ ዝረአ። ናይ ባሕሪ ኢጓና(marine iguana) ተባሂሉ ዝፍለጥ ኣብ ደሴታት ጋላፓጎስ ዝነብር ኢጓና ንኣብነት ብፍሉይ ዝልለየሉ ባህሪ እንተሎ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ልዑል ናይ ምሕንባስ ክእለቱ ሕብሩ እውን ጸሊም እዩ። እዚ፡ ድሕሪ ምሕንባስ ኣካላቱ ብቐሊሉ ንኽመዉቕ ስለ ዝሕግዞ ካብ ካልኦት ፍልይ የብሎ። ኣብ ሳንዲያጎ ዝርከቡ መበቈላውያን ኢጓና ምድረ-በዳ (desert) ከምኡ እውን ቸክዋላ (chuckwalla) ተባሂሎም ይጽዉዑ። ሓደ እኹል ኢጓና 53 ሰ. ሜተር ዝበጽሕ ንውሓት ዘለዎ ኮይኑ ጭራኡ ነዊሕ እዩ። ኣብ ክብደት ኣካላት፡ ተባዕትዮ ኢጓና ዝያዳ ኣንስትዮ ይምዘኑ። ደሴታት ካሪብያን ልዕሊ ካልእ ክፋል ዓለምና እቲ ብብዝሒ ለመምቲ ዝርከቡሉ ስፍራ እዩ። ኣብዚ ከባቢ ልዕሊ 500 ዓሌታት ለመምቲ ዝርከቡ ኮይኖም፡ ካብዚኦም እቶም 94 ሚእታዊት ብዘይካ ኣብዚ ቦታ ኣብ ዝኾነ ካልእ ከባቢ ፈጺሞም ክርከቡ ዘይኽእሉ እዮም። ሓያሎ ካብቶም ብጉጅለ ተጥርኒፎም

ከምዚ’ውን ኣሎ

ሜሪ ግራምስ ዝተባህለት ካናዳዊት ሰበይቲ ኣብ 2004፡ ከምኡ ውን ሌና ፓልሶን ዝተባህለ ሽወደናዊ ሰብኣይ ኣብ 1995 ንነፍሲ ወከፎም ናይ ቓል ኪዳን ካትሞም ኣብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ጠፈኣኦም። እዘም ብቦታን ብግዜን ፈጺሞም ክራኸቡ ዘይኽእሉ ውልቀ ሰባት ድሕሪ ዝተወሰነ ግዜ ነተን ዝጠፈኣ ካትሞም ክልቲኦም ኣብ ናይ ገዛኦም ስፍራ ኣታኽልቲ (ጀርዲን) ክረኽበውን ምኽኣሎም

ድማ ካብቲ ኣገራሚ ኣጋጣሚታት ይገብሮ። ካብዚ ብፍሉይ ዘጋጠመ ኩነት እንተሃልዩ ግና፡ ድሕሪቲ ኣብ ጀርዲን ተሰዊረናሉ ዝነበራ ግዜ፡ ካልእ ንምእማኑ ዘገርም ተርእዮ ሰኒደን ብምርካበን’ዩ። እተን ዝጠፍኣ ካትም ክልቲኤን ከም ኣብ ኣጻብዕ ደቂ ሰባት ኮነ ኢልካ ዘእተኻየን ብዝመስል ተግባር፡ ብልክዕ ኣብ ቅርጽን ዓቐንን ካሮት ኣቲየን ብምጽንሐን’ዩ ንብዙሓት ከገርማን ከደንቓን ዝኻኣላ።

ምስላ ከይጸገቡ ነይዘሉ፡ ከይዘለሉ ነይስበሩ ገጢጠን ዝይጸገባስ፡ ሓጢጠን ጽጋበኛ ደርሆ፡ ምስ ጽግድም ማሕበር ይኣቱ ጽጉብ ባዕሉ ይወድቕ ጽጋቡ ዘይጸውር ወዲ ኣድጊ፡ ምሕረት ዘይፈልጥ ሕጊ ጽጋብ፡ ሓዉ ሰይጣን ተሰቢሩ ነይጽገን፡ ከም ቐደሙ ነይከውን ጽግኢ ረገጽካ እንታይ ዕዳኻ ጻህያይ ክጅምር እንከሎ፡ ተሎ ኢልካ

ንቐሎ ንጽሕጻሕ እግሪ ኣልዒልካሉ፡ ንኸልቢ ሃዲምካሉ፡ እቲ ኣይዕገስ፡ እቲ ኣይምለስ ጻማ መርዓዊ ንዓርኪ፡ ጻማ ብዕራይ ንኣድጊ ጽሉል ንጽሉል ብሓደ የዕልል ኣብ ዝሑል ጸባ ዝለመደ ጽንጽያ፡ ኣብ ዉዑይ ጸባ ኣትዩ ሞተ ጽንጽያ ብዙሕ ኣይነፍር፡ ወዲ ጎልጎል ገረብ ኣይደፍር ጽንጽያ ካብ ብዔረ፡ ብመዓር ምሓዙ ይቐልል

ዝቕመጡ ዓሌት ኢጓና ኮይኖም ብብዝሒ ኣብ ኣካውሕ ይነብሩ። ኣንስተይቲ ኢጓና ብገምጋም ዓመታዊ ካብ ሓሙሽተ ክሳብ 20 እንቛቑሖ ክትወልድ ትኽእል። ብዝሒ እንቛቁሖ ኣብ ምውላድ ካብ-ናብ ዓሌታት ዝፈላለ ኮይኑ፡ ቀጠልያ ኢጓና ተባሂሎም ዝፍለጡ ዓይነታት ኢጓና ዝወሓደ እንቛቑሖ ዝወልዱ እዮም። እዚ ድማ መብዛሕቲኡ ግዜ ከም ቐጥታዊ ግብረ-መልሲ ኣንጻር ተጻባእቶም ዝገብርዎ ንጥፈት ብምዃኑ ብብዝሒ ምውላድ ካብቲ ዘይመርጽዎ ባህሪ እዩ። ኣብ ኣኻውሕ ካብ ዝርከቡ ኢጓና እቶም ዝነኣሱ ታርክስ ከምኡ እውን ካኮስ ተባሂሎም ዝጽውዑ ኮይኖም፡ ዕለታዊ ኣመጋግባኦም ኣብ ናይ ሞሮር ፍረታት ዝተመርኮሰ እዩ። ዋላ እኳ ዝበዝሑ ኢጓና በላዕቲ ኣቑጽልቲ ይኹኑ ሓደ ሓደ ግና ሓሳኹ ዝምግቡ ከምዘለዉ ይንገር። ካብ ኣመጋግባን መግብን ከይወጻእና፡ ኢጓና ገዛእ ርእሶም ብብዙሓት እንስሳታት ተሃደንትን ከም ቀንዲ ምንጪ መግቢ ዝኾንሉ ኩነት ከምዘሎ ይሕበር እዩ። ገለ ካብቶም ብብዝሒ ተጻባእቲ ኢጓና ድማ ጽግድም፡ ጉንጓ፡ ተመን ከምኡ እውን ደቂ-ሰብ ይርከብዎም። ብደቂ-ሰብ ሓደ ካብቶም ልዑል ተጠላብነትን ተፈታውነትን ዘለዎ ዓይነታት ኢጓና ድማ ቀጠልያ ኢጓና ኮይኑ፡ ኣብ ማእከላይን ደቡብን ኣመሪካ ዕቱብ ክትትል እናተገብረሎም ሰፊሕ ናይ ምርባሕን ምፍራይን ስፍራ ብምኽፋት ዝተፈላለዩ ቤት መግብን እቲ ከባቢ ብዝተፈልየ ቅዲ ንዓማዊል ከም መግቢ ከም ዝቐርብ ይሕበር። ኢጓና መብዛሕቲኡ ግዜ ካብ ጸላእቶም ንምኽልኻል ተቓላጢፍካ ናብ ኣካውሕ ካብ ምእታው ወጻኢ

ኣብ መዓልታዊ ምብህሃልና ብዙሕ ኣበሃህላታት ንጥቀምን ነዘውትርን ኢና። እዞም ኣበሃህላታት ከኣ፡ ኣብ ምምልካት ወይ ምግላጽ እቲ እንብሎ ሓሳብ ይኹን ነገር ክሳነዩ ከምዘለዎም ብዝኽእሉ ኩነት ክቐርቡ ግድነት ዝኸውን። እንተዀነ መበግሲ ኣበሃህላ ገለ ገለ ወግዒታት ብኸመይ ተባሂሎም እንታይ ንምግላጽ ከምዝተባህሉ እንክትሰምዖ ግር’ዩ ዝብለካ። ሓደ ካብዚኦም ድማ ዛዕባ ጭዕንዶግ’ዩ። ጭዕንዶግ ምስ ተኽሊ ንሕባ ዝመሳሰል መሪር ትኪ ዘለዎ መብዛሕቱኡ ግዜ ኣብ ባህሊ ሕብረተሰብና ንከም መከላኸሊ ቁንጪ ዝጠቅም ኣብ በረኻታትን ሞሮርን ብብዝሒ ዝበቑል ተኽሊ ኮይኑ፡ ኣሻዂ፡ ቈጽሉን ጉንዱን ምስቲ ጻዕዳ ዝሕብሩ ዕምባባኡ ተደሚሩ ፋሕሻው ትርኢት ዘለዎ ዓይነት ቈጥቋጥ እዩ። ጭዕንዶግ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ ምብህሃላትን ከም ማሰ፡

ዝገብርዎ ባህሪ እንተሎ፡ በቲ ልዕሊ ፍርቂ ኣካሎም ዝሽፍን ጨርኦም ክኸላኸሉ ዝፍትኑ ምኳኖም’ዩ። ብፍላይ ሓደ ሓደ ዓይነታት ኢጓና ነዚ ናይ ምኽልኻል መስርሖም ንምክዋን ዝዕላምኡ ዝመስል ኣዚዩ በሊሕ ጭራ ዝውንኑ ኮይኖም ብብርቱዕ ሓይሊ ንጸላእቶም ክጸፍዑ ይረኣዩ። ሓድሽ ዝተወልደ ኢጓና ክሳብ ዝዓቢ ትሕብሕቦ ኣደ የብሉን። ኣንስተይቲ ኢጓና ድሕሪ’ቲ ኣብ ሓደ ሑጻ መሰል ትሕዝቶ ዘለዎ ከባቢ እትገብሮ ጉድጓድ ናይ ምስራሕ ንጥፈት፡ ነቶም ዝወለደቶም እንቛቑሖ ቐቢራ ንበይኑ ሓዲጋቶ ክትከይድ’ያ ትረአ። እዚ ድማ መብዛሕትኡ ግዜ ጻሓይ ኣብ ዝበዝሖ ወቕቲ ዝኻየድ ብምዃኑ፡ ኣብ ምንቛሕ እቲ እንቛቑሖ ዝለዓለ ኣስተዋጽኦ ኣለዎ። ነዚ እንቛቑሖ ንምጭጫሕ ዝድለ መጠን ምቖት ካብ 25-32 ዲግሪ ሰንቲግሬድ ይበጽሕ። ሓደ ካብዞም ብብዝሒ ኣብ ደሴታት ካሪብያን ዝርከቡ ዓሌታት ኢጓና እቲ ዝለዓለ ናይ ምጽናት ሓደጋ ዘንጸላልዎ ዘሎ ዓይነት ኢጓና ሳይኩላር(cyclura) ዝበሃሉ ኮይኖም፡ ደቂ ሰባት ናብዚ ከባቢ ብጻዕቒ ክንቐሳቀሱን ክሰፍሩን ካብ ዝጅምርሉ እዋን ቍጽሮም ካብቲ ዝነበረ ብናህሪ ከምዘንቈልቑል ይሕበር። እዚ ድማ ብሰንኪ’ቲ ንመስርሒ ኣባይቲ ተባሂሉ ዝቑረጽ ኣግራብ፡ ንቐንዲ ምንጪ መግቢ ኢጓና ከጥፍእዎ ምኽኣሎም፡ ምስ ምትእትታው ደቂ ሰባት ናብዚ ከባቢ እውን እንተኾነ ቍጽሪ ተጻባእቲ ኢጓና ከም በዓል ድሙ ክውስክ ብምኽኣሉ፡ እቲ ኣላዩ ዘይብሉ ኣብ ፈቖድኡ ተቐቢሩ ዝነበረ እንቛቑሖ ግዳይ እዘን እንስሳታት እናኾነ ምምጽኡ፡ ካብቲ ቐንዲ ጠንቂ ምንቁልቛል ኢጓና እዚ ከባቢ ምዃኑ ይጥቀስ።

ብሓፈሻዊ ገምጋም ዕምሪ ኢጓና ካብ 4 ክሳብ 60 ዓመት ዝበጽሕ ኮይኑ፡ ኣብ ዓሌት ዝተመርኮሰን ዝተወሰነን እዩ። ሓንቲ እኽልቲ ኢጓና ኣብ ሓደ እንቛቑሖ ናይ ምውላድ ወቕቲ ካብ 5 ክሳብ 40 እንቛቑሖ ክትወልድ ትኽእል። ብተወሳኺ እዚ እንቛቑሖ ንኽጫጫሕ ካብ 65 ክሳብ 115 መዓልታት ይወስደሉ። እዚ እውን ካብ ዓሌት ናብ ዓሌት ዝተፈልየ ምዃኑ እዩ ዝፍለጥ። ዕድመ ግርዝውና ወይ ድማ ብጽሕና ሓደ ኢጓና ሰለስተ ዓመት ኮይኑ፡ ግዝፊን ንውሓት ኣካላቶምን ብመንጽር ዓሌቶም ይፈላለ። በዚ መሰረት እቲ ዝነውሐ ኢጓና ቀጠልያ ኢጓና ዝበሃል ኮይኑ፡ ካብ1.5-2 ሜትሮ ክበጽሕ እንከሎ፡ እቲ ዝነኣሰን ዝሓጸረን ድማ ስተነሶራ(Ctenosaura sp) ዝበሃል’ዩ። እዚ ከኣ ካብ 12.5-100 ሰንቲ ሜተር ንውሓት ይውንን። እቲ ገዘፈ ድማ ብሉ ኢጓና ኮይኑ ብፍሉይ ሳይክሉራ ለዊሲ(Cyclura lewisi) ብዝብል ስም ዝፍለጥ ኮይኑ 14 ኪሎ ግራም ይምዘን። ኣብ ማያት ደሴታት ጋላፖጎስ ዝነብሩ ኢጓና ልዑል ናይ ምሕንባስ ባህሪ ኣለዎም፡ ብዘይካ ኣብ ዓለታት ብሉ ኢጓና ዝበዝሑ ተባዕትዮ ዓይነታት ኢጓና ካብ ኣንስትዮ ዝደመቐ ሕብሪ ይውንኑ። ኣንስትዮ ቐጠልያ ሕብሪ ክህልወን እንከሎ ተባዕትዮ ድማ ድሙቕ ኣራንሻዊ ሕብሪ ኣለዎም። banded ተባሂሉ ዝጽዋዕ ተባዕታይ ኢጓና ሕብሪ ቖርበቱ ካብ ቐጠልያ ናብ ሰመያዊ፡ ጸሊም ከምኡ ውን ናብ ሓሙኽሽታይ ክለዋውጦ ይኽእል። እቲ ዘገርም ግና ሕብሪ’ዚ ኢጓና ብሙድ ወይ ብስምዒታት ውሽጣዊ ኣካሉ ዝቕለስ ምኳኑ’ዩ። ብሓፈሻ ኣብ ዓለም ክሳብ ሕጂ ኣስታት 35 ዝተለልዩ ዓሌታት ኢጓና ይርከቡ።

ነገረ ጭዕንዶግ ዎየ፡ ዝኣመሰሉ ናይ ስነ-ጥበብ ዕዮታት ብመልክዕ መርገም ብተደጋጋሚ ክጥቀስ ዝስማዕ’ዩ። ሓንቲ ኣብነት ናይዚ ድማ ኣይተ ወልደድንግል ኣብ ሓንቲ ‘ገደ ከመዓልካ ገደ’ እናበሉ ኣብ ዘልቀስዋ ወየኦም ኣብ መወዳእታ ንሓደ ዝበደሎም ሰብ ብጭዕንዶግ ንምርጋም ከምዚ፡ ክብሉ ከምዘላቐሱ ይንገር። “. . ኢደይ ኣእሲሩ ጻዕዳ ላመይ ዘሕረደ ከም ጭዕንዶግ ሸውዓተ ትውልዱ ይብደ ኣሜን በሉለይ ቀባራይ ከይከደ” ንሶም ነዚ መርገም ወዮ ክብልዎ ዝደረኾም ቀንዲ ምኽንያት ድማ ድሕሪ ኣብ ሓደ መልቀስ ወዮ ብምባሎም ንማእስርቲ ዝተፈረድሉ ኩነትን ከምኡ ውን ዝተዋህቦም ሽልማት(ላም) ብኸንቲባ’ቲ ከባቢ ተሓዲጎም፡ ተሓሪዱ ከም ዝተበልዐ ምስ ፈለጡን እዩ። ብዘይካ’ዚ ናይ ኣቶ ወልደድንግል

ዘረባ ንጭዕንዶግ ምስ ሸውዓተ ትውልዱ ይብደ፡ ኢሎም ዘላቐስዎ ወዮ ነገረ ጭዕንዶግ ኣብ ካልእ ተራ ዕላል እውን ከም መርገም ይዝውተር እዩ። ካብዚ ተበጊስካ ጭዕንዶግ ዋላ ኳ በዚ ኣበሃህላ ክጠፍእ እትጽበዮ ይኹን፡ ገረብ ጭዕንዶግ ግና በቲ ሕብረተሰብ ዘልገበሉ መርገም ከይተሰናበደ ቐጻልነቱ ብዘይዝኾነ ጸገም ከረጋግጽ ምኽኣሉ ሓደ ካብቲ ፍሉይነቱ’ዩ። ከምዚ ክንብል ዝደረኸና ቀንዲ ሓስብ ድማ ንእግረ መንገድና ድሕሪ’ቲ ኣብ ሰብዑ - ከባቢ እንዳ ገርግስን ከምኡ ውን ኣብ ካልኦት ከባቢታትን ብብዝሒ ዝተዓዘብናሉ እዋን’ዩ። ስለዚ ጭዕንዶግ ዘይጠፈአ ክንሱ፡ ካብ ምንታይ ብምብጋስ ደኣሉ ከም ሓደ መግለጺ ሸውዓተ ዓሌቱ ዝበረሰ ወይ ዝጠፈአ ገይርካ ዝግለጽ። ምናልባት ሓደ ዛንታ ክህልዎ ይኽእል ይኸውን እዩ እሞ ክቡራት ኣንበብቲ ትፈልጥዎ እንተልዩኩም ወስ በሉና።

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ኣበባ ኣብርሃም ምባል ተሪፉ፡ ኣበባ ኣርዓዶም ኣብርሃ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን4/5/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ቁ.32 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ኮሎኔል ገብሪኤል ወልደንስአ ገብረመድህን፡ ሓፍተይ ወ/ሮ ብትወጣ ወልደስላሴ ገብረመድህን ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ወልዱ ገብረዮናስ፡ በዓልቲ ቤተይ ወ/ሮ ጽገወይኒ ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ከሳሲት ወ/ሮ ቅሳነት ኣጽበሃ ሃይለ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ፍጹም ተስፋማርያም ኣስፍሃ ንሞግዚትነት ዝምልከት ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ውይ ሕጋዊ ወኪል ን20/4/22 ኣብ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብዘየለኻሉ ክርአ ምዃኑ ንሕብር።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ከሳሲት ወ/ሮ ሃና ጌታሁን ጠዓመ፡ ወኪል ወ/ት ሰሰን ጌታሁን ጠዓመ፡ ተኸሳሲ ኣቶ መሪሕ ኣማንኤል ገብረሚካኤል በዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን2/5/22 ቅረብ።

ኮሜዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ኣቶ ኣብርሃም ዮውሃንስ ይፍጠር፡ ኣቦይ ዮውሃንስ ይፍጠር በራኺን ኣደይ ንግስቲ የማነኣብ በየነን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ኣቶ የማነ ተኪኤ መድህን፡ ኣደይ ሂወት ሓድጉ ሃይለ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣልማዝ ኣስገዶም ተድላ፡ ኣቦይ ኣስገዶም ተድላ ተኽለየስን ኣደይ ህድኣት ባይሩ ክፍለን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 6 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ድባርዋ ኤስሮም ዓንዶም ሃይለ ምባል ተሪፉ፡

ሚኪኤል ዓንዶም ሃይለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሮና ኣቶ ኣብራሃም ካሕሱ ብርሃነ፡ ኣዴና መሓሪተ በራኺ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ኣርባዕተ ኣሕዋተይ ኣብ ዝንቃሰቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 03 ከረን ወ/ሮ ሳምራዊት ደሳለ ገብረእግዚኣብሄር፡ ተወካሊ ኣቶ ተወልደ ንጉሰ ሓጎስ፡ ኣደይ ገብሪኤላ ኣብርሃ ተስፋማርያም ስለዝዓረፈት፡ ኣነ 3 ኣሕዋተይ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቃስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ሰምሃር ጸሃየ ደበሳይ፡ ተኸሳሲ ኤርሚያስ ወልደሚካኤል መሓሪ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ ኣቶ ኣማንኤል ገብረኪዳንን ወ/ሮ ሰላማዊት ገብረገርግስን፡ ስም ትሕቲ ዕድመ ወድና ፋኒኤል ኣማንኤል ገብረኪዳን ምባል ተሪፉ፡ ስምኦን ኣማንኤል ገብረኪዳን ተባሂሉ ይተኣረመሉ ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ መንደፈራ ጎይትኦም የማነ ብርሃነ፡ ዓባየይ ቅዱሳን ሳምሩይ ገብረስ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ በይነይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ግደይ ገብሩ ሓጎስ ኣደይ ወ/ሮ ሂወት ስብሃቱ ብርሃነ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞ/ደቡብ ዓዲ ዃላ ፍረወይኒ ሰለሙን ገብረሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ መሰረት ሰለሙን ገብረሚካኤል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስዝበለት፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

መሓመድ ኣደምኑር ኣላሚን ምባል ተሪፉ፡ ዓብደልዓዚዝ ኣደምኑር ኣላሚን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ ተስፋመስቀል ኣስመላሽ ረዳ ምባል ተሪፉ፡ ቢንያም ኣስመላሽ ረዳ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ ። ሴም ኣስመሮም በርሀ ምባል ተሪፉ፡ ምሕረትኣብ ኣስመሮም በርሀ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ሰንዓፈ መሓመድ ዓሊ ለጎ ምባል ተሪፉ፡ ፈረጅ ዓሊ ሓጎ ዓብዱ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ካሕሳ በየነ ካሕሳይ፡ ናይ ትሕቲ ዕድመ ወደይ ስም ኣብርሃም ምባል ተሪፉ፡ መንከም ኣብርሃም ተባሂሉ ይተኣረመሉ ስለዝበት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ቐይሕ ኣሕመድስዒድ ሱለማን ኣሕመድ ምባል ተሪፉ፡ ኣሕመድ ሱሌማን ኣሕመድ ስዒድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ዕድመ ወደይ ናጂ ዓብዱ ሳልሕ ምባል ተሪፉ፡ ናጂ ዓብዱራሕማን ሳልሕ ተባሂሉ ይተኣረመሉ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገርጠጢ

ከሳሲት ወ/ሮ ኣድያም ተስፋማርያም ክፍለ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ኣማን ምስኤለ በራኺ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ነቲ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ኣኽርያ ከባቢ ማይ ኣንበሳ ፕሎት 5R ፓርስል F ዚፕ ኮድ 1A135 ጎደና ሻኻ ቁ.ገዛ 25 ዝርከብ ብቁ.ንብረት 1BRASM016419/1 ብስም ትብለጽ ዓንዳይ ንግሩ ኣብ ቤት ጽሕፈት ካዳስተር ዝተመዝገበ ገዛ ስለዝዓደግክዎ፡ ናብ ስመይ ክመሓላለፍ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት፡ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ መወዳእታ ውሳነ (ይግባይ ተባሂሉሉ እንተኾይኑ) ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታርን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ግን ኦርጂናል ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ከፈጽም ምዃነይ እሕብር። ኣቶ ኢሳቕ ወልደገርግሽ ብስም መንግስ ብርሃነ ተስፉ ብንብረት ቁጽሪ መዝገብ 6390/90 ኣብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪ ዝተመዝገበ ኣብ ኣስመራ ከባቢ ጎዳይፍ 1A714 ዝርከብ ብመለለይ ገዛ ASD00045549 ዝፍለጥ ገዛ ስለዝዓደግኩዎ፡ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት፡ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ መወዳእታ ውሳነ (ይግባይ ተባሂሉሉ እንተዀይኑ) ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታርን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ግን ኦርጂናል ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ከፈጽም ምዃነይ እሕብር። ወኪል ወ/ሮ ለተእዝጊ ገ/ትንሳኤ

ሓራጅ ብፍርዲ ሰብ መሰል ኣቶ ኪዳነ ማርያም ገብሩ+1 ዘፍረድዎ ገንዘብ ብዓል ዕዳ ኣቶ ኣሮን ዘርኣይ ስለዘይከፈልዎ፡ ብስም ኣቦሓጎኡ ንብፍርዲ በዓል ዕዳ ነፍ/ገብረዝጊሄር ፍረሚካኤል ዝተመዝገበ ኣብ ከተማ ደቀምሓረ ዞባ ሓደ ምም/01 ድሕሪ ንግዳዊ ባንኪ ኤርትራ ደቀምሓረ ዝርከብ ገዛ ኣፓርታማ ምስ ሰርቪስ፡ 33 ቀንዲ ክፍልታት 11 ሓገዝቲ ክፍልታት ዝሓዘ ኣብ ኣስታት 750 ት/ሜ ዝተደኮነ ኮይኑ፡ ብክኢላ 625.920.38 ናቕፋ (ሽዱሽተ ሚእቲን ዕስራን ሓሙሽተን ሽሕን ትሽዓተ ሚእቲን ዕስራን 38% ናቕፋ) ተገሚቱ፡ ቤት-ፍርዲ ብሓራጅ ክሽየጥ ስለዝኣዘዘ፡ ኣብ ዝግበር ሓራጅ ክወዳደር ዝደሊ ሰብ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ዘሎ 5 መዓልታት ጀሚሩ ናይቲ ክወዳደረሉ ዝደሊ መጠን ገንዘብ ብምጥቃስ ኣብ ሰታሪት ዓሺጉ ኣብ ቤት ጽሕፈት ፈጻሚ ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ ኣብ ዝተዳለወ ዕጹው ሳንዱቕ የእቱ። ኣብዚ ናይ ዕለት ሓራጅ ናይ ዝተዋህበ ግምት ዋጋ ገንዘብ ሓደ ርብዒ (1/4) ብስም ፈጻሚ ፍርዲ መንደፈራ C.P.O ኣስሪሑ ወይ ናይ ባንኪ ቡክ ሒዙ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ዕለት ሓራጅ - 12/05/2022 ሰዓት ሓራጅ - 9፡30- 10፡30 ቦታ ሓራጅ - ፈጻሚ ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ቐይሕ

ሓራጅ

ለተኺዳን ዑቕቡ፡ ኣዴና ወይኒሓረግ እምባየ ሃይሉ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ከሳሲት ወ/ሮ ኣርሴማ ኣስገዶም ግርማጼን፡ ተኸሳሲ ዶ/ር በሃበሎም ሚኪኤል ገብራይ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብዘየለኻሉ ክረአ ምዃኑ ንሕብር።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ደቀምሓረ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ባጽዕ

ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወ/ሮ ሳባ ሰሎሙን ከተማን ብፍ/በ/ዕዳ ኣቶ ደሳለ ይሳቕ ትኩእን ብዝተፈጥረ ክርክር፡ ኮ/ቤ/ዕዳ ትፍለጥ ማኪና ቶዮታ ሃይለኩስ ዝዓይነታ ናይ ገዛ ማኪና ቁ/ሰሌዳ ኢ-ኣር -1 C-7520 ናይ ቀደም ቁ/ሰሌዳ ኢ-ኣር -109663 ዝኾነት መበገሲ ዋጋ ሓራጅ 210.000.00 (ክልተ ሚእትን ዓሰርተን ሽሕ) ናቕፋ ኮይኑ፡ ኣብዚ ላዕሊ ዝተጠቕሰት ማኪና ንዝግበር ሓራጅ ክሳተፍ ዝደሊ፡ ናይቲ ንመወዳደሪ ዝረቝሖ መጠን ገንዘብ ብጽሑፍን ብኣሃዝን ብምድላው ብዕሹግ ሰታሪት ቅድሚ ሓራጅ ኣብ ዘሎ 5 ናይ ስራሕ መዓልታት ኣብ ላ/ቤ/ፍ ቁ/62 ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ የእቱ። ኣብ ዕለት ሓራጅ ድማ ¼ ናይዚ መበገሲ ዋጋ ብስም ዝተመዝገበ መጠን ዓቕሚ ሕሳብ ባንክ ቡክ ወይ ብስም ፈ/ፍ ሲ.ፒ.ኦ ኣስሪሑ ባዕሉ ወይ ሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል።

ወ/ሮ ጽጌሬዳ ተስፋማርያም ጎይትኦም፡ ብዓል ቤተይ ስምኦን ወልዱ ገብረኣምላኽ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቁ ድማ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣበባ ገብረስላሴ ግደይ፡ ብዓል ቤተይ ጸጋይ ኣባይ ተስፋማርያም ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/04/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ዕለት ሓራጅ - 11/05/2022 ቦታ ሓራጅ - ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ገበን መጋባእያ ቁጽሪ 27 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00- 4፡00

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጊንዳዕ

ተወሳኺ ሓበሬታ ዝደሊ፡ ኣብ ላ/ቤ/ፍ ቁ/65 መጺኡ ክውከስ ይኽእል። ነዚ ሓራጅ ዝቃወም ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ የቕርብ። መአገዲ እንተዘይ ቀሪቡ ሓራጅ ኣየቋርጽን።

ዓብዱራሕማን ሳልሕ ኣደም፡ ትሕቲ

ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ነጋ ዘውልዲ ምባል ተሪፉ፡ ነጋ ክፍለ ዘርኡ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁ.

35 ይቕረብ።

ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ኣስመራ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ሚ/ኒ ፋይናንስ ክፍሊ ኣታዊ ውሽጢ ሃገርን ብፍ/ሰ/ዕዳ ወረ/ነፍ ጸጋ ገብረመስቀል ወልደሚካኤል +5ን ዘሎ ናይ ፈጽሚ ክርክር፡ ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ መጋባእያ ንግዲ ይረአ ኣሎ። ብፍ/ሰ/ዕዳ ወረ/ነፍ ጸጋ ገብረመስቀል፡ ወ/ሮ ሂወት ገብረመስቀል፡ ኣቶ ሰለሙን ገብረመስቀል፡ ወረስቲ ነ/ፍ ዘውዲ ገብረመስቀል፡ ወ/ሮ ኣልማዝ ጌታሁን ብኣድራሽኦም ክርከቡ ስለዘይተኻእሉ፡ ን4/5/22 ኣብ ንግዲ መጋባእያ ቁ.2 ይቕረቡ። እንተዘይቀሪቦም ንሶም ኣብዘይብሉ ጉዳዮም ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ዮርዳኖስ ዑቕባሚካኤል ጎይትኦም፡ ኣደይ ኣለም ገብራይ ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ዮርዳኖስ ዑቕባሚካኤል ጎይተኦም፡ ኣቦይ ዑቕባሚካኤል ጎይትኦም ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 1ሓፍተይ ጥራይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ

ስዒድ መሓመድን ዘሎ ናይ ሲቪል ክርክር፡ ብንጹር ኣድራሻኡ ክርከብ ስለዘይኸኣለ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። እንተዘይቀሪቡ፡ ጉዳዩ ንሱ ኣብ ዘይብሉ ክውሰን ምዃኑ ነፍልጥ። ወ/ሮ ታደለሽ ሃይለ፡ ሓትነይ ሮማ ተስፋሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ 4 ኣሕዋታ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ፡6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ወ/ሮ ሳሌም በየነ ጊልያይኡ፡ ወኪል ኣቶ ኣማንኤል በየነ ጊልያኡ፡ ወላዲትና ነ/ሄር ወ/ሮ ኣምለሰት ጸጋይ ተስፋይ ብሂወት እንከላ 4ተ መሰኻኽር ሬጂስትራር ፌርማ ዝገበረትለይ ለበዋ፡ ንዓይ ምስ ክልተ ኣሕዋተይ ክጸድቀልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ፍረሂወት በሪሁ፡ ብዓል ቤተይ ሚኪኤል ኣብርሃ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤት-ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ማሕበር ምትሕግጋዝ ሓወልቲ ሰምበል፡ ኣባላቱ ኣቶ መብራህቱ ሰመረን መም. ዳዊት ተወልደን፡ ተጸዋዒ ኣቶ ሙሴ ገብረሂወት ኣድራሽኡ ስለዘይፈለጥና ይጸዋዕልና ስለዝበሉ፣ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ጓዕዳድ

ወይኒ ምዘሎ ዘገየ፡ በዓል ቤተይ ሜጀር ታደሰ ኣብርሃ ተኽሊት ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን4 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮሰናይትገብረዮውሃንስወልደሚካኤል፡ ኣዴና ግደይ ተስፋማርያም ብርሃነ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጻዕዳ ክርስትያን

ኣቶ ጎይትኦም ዶልሽ ኣስፍሃ፡ ኣቦይ ዶልሽ ኣስፍሃ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 10 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሻውል ኣብ መንጎ ከሳሲት ወ/ሮ ኣማል ተኽለ ሃይለን ተኸሳሲ ኣቶ ኣሕሙድ ዓሊ ጅምዕን ዘሎ ናይ ስም ምትሕልላፍ ክርክር፡ ተኸሳሲ ብንጹር ኣድራሻኡ ክርከብ ስለዘይተኸኣለ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን27/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። እንተዘይቀሪቡ፡ ጉዳዩ ንሱ ኣብ ዘይብሉ ክውሰን ምዃኑ ነፍልጥ። ኣብ መንጎ ከሳሲ ኣቶ ሙሉጌታ ተስፋሚካኤልን ተኸሳሲ ኣቶ ኣውልኬር

ኣቶ ሃይለ ብርሃነ ፍስሓጼን፡ ኣቦይ ብርሃነ ፍጽሓጽየን ሃብተጼን ከምኡ’ውን ኣደይ ለተሃይማኖት ስእሉ ወልደስላሰ ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ወክድባ ኣቶ ዳኒኤል ገብረእግዚኣብሄር፡ ኣቶ ሙሴ ገብረእግዚኣብሄር፡ ተጸዋዒት ወ/ሮ እዝጊኣምን ገብረእግዚኣብሄር ንውርሲ ዝምልከት ጉዳይ ስለዘለኪ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሎት ወ/ሮ ንግስቲ ኣርኣያ ወልዳይ፡ ወደይ

ቀሺ ኣብርሃም ገብረገርግሽ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 3 ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሊባን ብርኽቲ ወልደሚካኤል ተኽልዝጊ፡ በዓል ቤተይ ኣብርሃለይ ተስፋሂወት ወልደስላሴ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን9 ደቅና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ/ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቀራናኹዶ ወ/ሮ ኤልሳ በረኸት ገብረንጉስ፡ በዓል ቤተይ ዘርአጋብር በረኸት ትኩእ ስለዝተሰውአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ/ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቂ ሌፋይ ከሳሲት ወ/ሮ ኣምለሰት ጻዕዱ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዮናስ በርሀ ጠዓመ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኣስመሮም ተኽለወይኒ ምባል ተሪፉ፡ ዮሴፍ ተኽለወይኒ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

መሓመድ ብርሃን መሓመድ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ን5/5/22 ቅረብ።

ሲሞና ኣርኣያ ፍስሃየ ምባል ተሪፉ፡ ሜላት ኣርኣያ ፍስሃየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ቤት ፍርዲ ዞባ-ደቡብ ይቕረብ።

ከሳሲት ወ/ሮ ኣዜብ ሽሻይ ኣሰፋው፡ ተኸሳሲ ኣቶ መሓሪ ወልደግርማ ገብረሚካኤል ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ን10/5/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰሞሞ ወ/ሮ ጉዐይ ተኽለወይኒ በላይ፡ ኣደይ ዘውዲ ገብረ ተወልደ ስለዝዓረፋ፡ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከረን 03 ወ/ሮ ኣልጋነሽ ተኽለ ክፍለ፡ ብዓል ቤተይ ኣብርሃ ጋርዛ ተኽሉ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን5 ደቅና ከኣ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረትና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ምነ ወ/ሮ ኤክራም ስዒድ ኣደም፡

ኣቶ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሮና

ኣቶ ብርሃነ ደስታ ገብርየ፡ ጓለይ ሓበን ብርሃነ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ኣዲኣ ብሪ መለስ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ጓልና ሕጋውያን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ ን27/4/22 ኣብ መጋባእያ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣበባ ሊበን ጓንጉል፡ ብዓል ቤተይ ተኽለሃይማኖት ዝግታ ጉሽዕ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቁ ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሮና ዲቢ ወ/ሮ ሂወት ገዛኢ መሓሪ፡ በዓል ቤተይ በሪሁ ገብረኣረጋዊ ስለዝዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምደይ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ኸኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ዕዳጋ

ምስጋና

ኣለማሽ ሞጎስ፡ ኣስሊ መጎስ ካሕሳይ ስለዝዓረፈ፡ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ሃብቲ፡ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብዕረፍቲ ኣዚና እነፍቅሮ ክቡር ኣቦና ኣቶ ጸጋይ ገብረሚካኤል ኪዳነ፡ ንፍቓድ እግዚኣብሄር ኣምላኽ እናተቐበልና፣ ኣብ ኩዶፈላሲ ዞባ ደቡብ ንዘቃበርኩምና፡ ናብ መንበሪ ቤትና ብኣካል ብምምጻእ ኮነ ካብ ውሽጥን ደገን ቴሌፎን ብምድዋል ንዘጸናናዕክምና ኩሉኹም ቤተሰብ ፈተውቲ ‘‘ሕሰም ኣይትርከቡ!’’ እናበልና፡ ሓዘንና ከምዝዓጸና ንሕብር።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰርሓ ኣቶ ደስታ ገብረሚካኤል ወ/ሚካኤል፡ ጓልና ገብሪኤላ ደስታ ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ብዓልቲ ቤተይ ወ/ሮ ሸማይነሽ መዓሾ ገብረሂወት ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ጓልና ሕጋውያን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን15/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ን/ዞባ ድባርዋ ወ/ሮ ዘቢባ ተኪኤ ተኽለሚካኤል፡ ኣቦይ ተኪኤ ተኽለሚካኤልን ኣደይ ወ/ሮ ለምለም ቦኽረ ነማርያምን ስለዝሞቱ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ልፍታሌም ተኽለወይኒ ምባል ተሪፉ፡ ንፍታሌም ተኽለወይኒ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

በዓልቲ ቤቶም ወ/ሮ ገዛችን ገብረሚካኤል ምስ ደቆምን ምስ ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ሓውና ኣኽሊሉ ገብረእግዚኣብሄር ቀሺ ክፍሉ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እንስገለጽና፣ ካብ ሱዳን ክሳብ ጅዳ ሕክምና ሓገዝ ዝገበርኩምሉ ኣሕዋት ፈተውትን፡ ኣብ 4ተ ኣስመራ ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴሌፎንን ዘጸናዕኩምና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ ምሉኣት ስድራቤት

ብ ስም ዮውሃና ሃብተማርያም ተስፋይ +2 ኣብ ኣስመራ ምም/ ከባቢ ሰምበል ጎደና 835-10 ፕሎት 16 ፓርሰል E&F ቁ.ምዝገባ ንብረት lorasm008154/2 ጠቕላላ ስፍሓት 200 ት/ሜ ስሩሕ 109.87 ዝኾነ ገዛ ብዕለት 30/10/2010 ስለዝተሸጠ፡ ካብ ሽያጥ ናብ ዓዳጊ ክመሓላለፍ ስለዝደለና፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትሕዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓፕሊክ ኖታርን ካዳስተርን ይቕረብ። ዮውሃና ሃብተማርያም ተስፋይ

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Projects Electrician Department: Process Plant Number required: One (01) PRIMARY PURPOSE • Job exist to provide construction expertize on the installation & commissioning of electrical equipment.

ESSENTIAL FUNCTIONS Electrical Construction Installations & Commissioning: • Provide project support for the execution of Capital Projects according to the electrical design and specifications.

MAIN FUNCTIONS Planning • Follows the Projects Schedule Implementation of the plan • Interoperate Electrical Construction Drawings • Installation Quality Assessment and Control • Redline Drawings for As-build Purposes etc.

• Identify the highest priority for each day and focus on completing relevant tasks.

• Ensures good housekeeping.

• Ensures Electrical work is carried out in an efficient and effective way in order to minimise downtime. Troubleshooting.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns and project delays • Controls downtime by ensuring the best techniques are being used to repair breakdowns.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the work place, including leading Field Level Risk Assessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Identifies any hazards in the work place.

• Assist with parts and supply stocks by carrying out regular stock takes and ordering replacements as required.

• Strip, repair, or replace worn components, assemble and commission machines.

• Install electrical control and distribution equipment.

• Pre-Commissioning Tests Reporting • Progress reports as requested..

Unique Requirement/ Other Information • Candidate must be physically medically fit • Must be able to work outside exposed to Heat ,wind and dusty environments • Must be able to work at Heights Qualifications: Knowledge and Experience Qualified Electrician Electrical LV Construction Experience Electrical MV Construction Experience Skilled trade – electric wiring installation, fault finding on electrical equipment & installations.

Interoperate Electrical Construction Drawings Process Commissioning C1-C6 Handover Process.

Installation Quality Assessment and Control / Redline Drawings for As-build Purposes etc.

Plan job to maximize efficient use of available material To ensure safe and correct working practices at all times Electrical construction MV Construction Experience: Overhead Lines, MV Terminations & Joints Knowledge of Electrical Codes Construction of Overhead Lines Installations and wiring of buildings & houses.

Installation of Air Conditioning will be an advantage.

Technical Skills Behavioral Skills Attention to detail Communication (English) Analytical skill Integrity Electrical LV & MV construction experience Prioritizing skills & multi-skilling Problem solving skill Ability to work towards strict deadlines Interoperate Electrical Construction Drawings High level of accuracy Electrical fault finding Self-motivation Use electrical test equipment Risk Assessment Proficient with hand and power tools Quality Inspections General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to:Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea ወ/ሮ ጸሃይቱ በየነ ተስፋ ምስ ደቂ ሓወይ ብውርሲ ካብ ኣዴና ዝረኸብናዮ ኣብ ንኡስ ዞባ ኣኽርያ ኣብ ጎደና 167/20 ዚፕ ኮድ 1A 167 ፕሎት G ስሩሕ ስፍሓት መሬት 129.79 ት/ሜ ብዝሒ ክፍልታት 6 ተሓጋገዝቲ 3 ብቁ. ንብረት 015974/1 ኣብ ካዳስተር ዝተመዝገበ፡ እቲ ብጽሒተይ 3 ክፍሊ ገዛ 2 ተሓጋገዝቲ ፈልየ ናብ ስመይ ከሰጋግሮ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መእገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓፕሊክ ኖታሪን ካዳስተርን የቕርብ። ተቓውሞ ተዘይቀሪቡ ግን፡ ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ክፍጽም ምዃነይ የፍልጥ። ወ/ሮ ጸሃይቱ በየነ ብወኪል በረኸት ሓጎስ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ማይተመናይ ጎደና ባምቢ ከረን ቁ.ገዛ 182 ፕሎት 38 ፓርሰል N ስፍሓት መሬት 150 ት/ሜ ብቑጽሪ ምዝገባ ንብረት 1 BRASM 016492/1 ተመዝጊቡ ዝርከብ ዘይንቀሳቐስ ንብረት /ገዛ/ ብመሸጣ ስም ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ሓደ ወርሒ መአገዲ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓፕሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ግን ኦርጂናል ሰነዳት ኣቕሪብና ጉዳይና ክንፍጽም ምኻንና ንሕብር። ተኽለ ዘርኤ ፍረዝጊ

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ምልክታ ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

5+ years experience installing and maintaining PLC/ SCADA control systems.

Knowledge on AllenBradley, Siemens, Schneider PLC

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Projects Instrumentation Technician partment: Process Plant Number required: One (01)

De-

Electronic/Instrumentation technician work in the field of Instrumentation for Process control.

• General understanding of process instrumentation and electronics.

• Perform calibration and maintenance tasks.

• Fault finding, troubleshooting techniques and diagnoses of problems that arise when equipment fails.

• Basic PLC and SCADA principles or good electronic skills.

ESSENTIAL FUNCTIONS • Skilled trade – Instrumentation calibrations and installation, fault finding and optimization of instrumentation equipment to set standards.

• Routine maintenance checks and performance on instrumentation.

• Plan job to maximise efficient use of available time and material.

• To ensure safe and correct working practises at all times.

• Job exist to provide continuous operations and performance of all instrumentation and related functions of instrumentation installation to existing and new installations.

• Be able to work with people and to supervise co-workers.

• To do fault finding in such a manner not to damage equipment or injure people.

• Intimate knowledge of Temperature, Density, Mass, Flow, Pressure, Level type instrumentation; Variable speed drives (VSD) for motor control; PLC and SCADA programming will be an advantage or basic programming skill will help e.g. visual basic.

MAIN FUNCTIONS Planning • Follows the Projects Schedule Implementation of the plan • Identify the highest priority for each week and focus on completing relevant tasks.

• Ensures good housekeeping.

• Interoperate E&I Construction Drawings • Installation Quality Assessment and Control • Ensures Instrumentation work is carried out in an efficient and effective way in order to minimise downtime.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the work place, including leading Field Level Risk Assessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Identifies any hazards in the work place.

• Maintains equipment; parts and supply stocks by carrying out regular stock takes and ordering replacements as required.

• Ensures optimal performance of all Process control systems • Ensures that faulty parts are replaced and calibrated before commissioning.

• Install Instrumentation control equipment.

• Pre-Commissioning Tests Reporting • Compile daily; weekly progress reports for the department. (Action Tracker) Qualifications: Knowledge and Experience Diploma in electrical/Instrumentation engineering.

Certified Programmer in Schneider or Siemens PLC SCADA certified training Internationally recognised Trade Certificate for Electrical/Instrumentation.

Internationally recognized drivers license Fluent in spoken and written English Must have leadership and some supervision experience Driver’s license

Technical Skills Behavioral Skills Strong Fault finding ability. Leadership Project planning and implementation.

Capable of working independently Reporting Communication Interpersonal relations Prioritising Self-motivated General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to:Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea

ምስጋና ብሞት ክቡር ብዓል ቤተይ ሳምሶም ተስፋይ ምሕጹን ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፡ ኣብ እዋን ሕማሙ ዝተመላለስኩምን ኣብ መቓብር ሓርበኛታት ዘቃበርኩምናን፡ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ብምድዋልን ገዛና ብምምልላስን ዘጸናናዕኩምና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ብልቢ ነመስግን ። ብዓልቲ ቤቱ ስቴላ ገብረማርያም ኣዲኡ ኣልጋነሽ ከበደ ምስ ምሉኣት ኣሕዋቱን ስድራቤቱን

ምስጋና ብሞት ፍቕርቲ ኣዴናን ሓፍትናን ወ/ሮ ሂማን ተወልደ ተኽለሚካኤል ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሕክምና ዝኣለኹማን፡ ሬሳ ምፍናው ዝተሓባበርኩምናን ቤተሰብ፡ ማሕበረኮም፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ጂዳን ፡ ኣብ ዓዲ እምነገር (ጋላነፍሒ) ዘቃበርኩምናን፡ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ነመስግን። ምሉኣት ስድራቤት።

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ምባፐ ኣብ ፒኤስጂ ይጸንሕ ፈረንሳዊ ከይላን ምባፐ ምስ ፈረንሳዊት ፒኤስጂ ክጸንሕ ምውሳኑ እቲ ዝዓበየ ጌጋ ምዃኑ ብዙሓት ተንተንቲ ኩዕሶ እግሪ ኤውሮጳ ርእይቶታቶም የፍስሱ ኣለዉ። እዚ ሓደ ካብ ብሉጻት ተጻወትቲ ዓለም ምዃኑ ዝእመነሉ ተጻዋታይ፡ ካብ ፒኤስጂ ወጺኡ ናብ ስጳኛዊት ሪያል ማድሪድ ክኸይድ’ዩ እናተባህለ’ዩ ብሰፊሑ ክዝረበሉ ጸኒሑ። ዋላ’ኳ ፈረንሳዊ ኣጥቃዓይ ሪያል ማድሪድ ከሪም በንዘማ ሎሚ ዓመት ንሽልማት ባሎን ዲኦር ክዓትር ልዑል ትጽቢት እንተሎ፡ ከይላን ምባፐ ግን ናብ በርናቡ ካብ ምምጻእ ክሕንግድ ከም ዘይነበሮ’ዮም ብዙሓት ዝመኽሩ። ምባፐ ኣብ ዝሓለፈ ክልተ ጸወታታት ናይ ጋንታኡን ሃገሩን ኣብ ሸሞንተ ዝተፈላለያ ሸቶታት ተራ ከም ዝነበሮ’ዮም ሰነዳት ናይቲ ተጻዋታይ ዘነጽሩ። ማልያ ሃገራዊት ጋንታ ፈረንሳ ወድዩ ኣንጻር ሃገራዊት ጋንታ ደቡብ ኣፍሪቃ ክልተ ሸቶታት ኣብ ርእሲ

ምምዝጋቡ፡ ሓንቲ ሸቶ ዝኾነት ኩዕሶ ሰሪሑ፡ ማልያ ፒኤስጂ ለቢሱ ኣንጻር ሎሬንት ክልተ ሸቶታት ባዕሉ ከቝጽር እንከሎ፡ ነታ ሳልሰይቲ ሸቶ ኸኣ ባዕሉ’ዩ ከሺንዋ። በዚ’ዮም ከኣ ብዙሓት ወገናት ንከይላን ምባፐ ምስ ከሪም በንዘማ ኮይኑ ኣብ ስታድየም በርናቡ ብሉጽ ብቕዓቱ ከርእይ ክጽበይዎ ጸኒሖም። እዚ ተጻዋታይ ምስ ፒኤስጂ ዘለዎ ውዕል ዝመጽእ 31 ሰነ እዩ ዘብቅዕ። ብናጻ ናብ ድላዩ ክኸይድ ኣብ ዝኽእለሉ ዘሎ ግዜ፡ ኣብ ፓሪስ ክጸንሕ ምውንዋኑ ኸኣ ንብዙሓት ወገናት ኣገሪሙ ኣሎ። ሪያል ማድሪድ ናብ በርናቡ ከተምጸኦ ላዕልን ታሕትን ኣብ ትብለሉ ዘላ ግዜ፡ ምባፐ ኣብ ግምት ከእትዎም ዘለኒ ነገራት ኣለዉ ብምባል’ዩ ሓድሽ ቋንቋ ዘበግስ ዘሎ። ሓለፍቲ ፒኤስጂ ኣብዚ እዋን ንከይላን ምባፐ ገዚፍ መጠን ገንዘብ ቀሪቦምሉ ከም ዝለዉ’ዩ ዝሕበር። ብዘይካ’ዚ፡ እታ ጋንታ መዝነት ሓለቓ ጋንታ ክትህቦ

ምዃና’ውን ይሕበር’ዩ። ወነንቲ እዛ ፈረንሳዊት ጋንታ፡ ጽዋእ ሻምፕዮንስ ሊግ ንምዕታር ኣብ ዘካይድዎ ወፍሪ፡ ነዚ ተጻዋታይ ከም ቀዳማይ ሕልሞም ከግህደሎም ዝኽእል ተጻዋታይ ከም ዝሓስብዎ’ውን ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይዛረቡ’ዮም። ፒኤስጂ ዋላ’ኳ ከም ብራዚላዊ ነይማርን ኣርጀንቲናዊ ሊዮነል መሲን ዝኣመሰሉ ብሉጻት ተጻወትቲ ኣብ ሕቝፈኣ እንተሃለዉ፡ ጽዋእ ሻምፕዮንስ ሊግ ንምዕታር ኣብ ተካይዶ ቃልሲ ግን ተራ ከይላን ምባፐ ዝለዓለ ምዃኑ’ዮም ተንተንቲ ኩዕሶ እግሪ ኤውሮጳ ዘነጽሩ። ፒኤስጂ ንኣከፋፋሊ ማንቸስተር ዩናይትድ ፖል ፖግባ ንምውናን ኣብ ትገብሮ ዘላ ቅልስ፡ ከይላን ምባፐ ዝለዓለ ተራ ይጻወት ምህላዉ’ውን ካልእ እቲ ተጻዋታይ ኣብ ፓሪስ ክጸንሕ ከም ዝኽእል ዝእንፍት ነጥቢ’ዩ። ከይላን ምባፐን ፖል ፖግባን ትኽ ትንፋስ ኣዕሩኽ ምዃኖም’ዩ ዝሕበር።

ተንሃኽ ዕጫ ዝሓለፉ ንኸይበጽሖ ሓለፍቲ ቦርድ እንግሊዛዊት ክለብ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ንመስርሕ ምስግጋር ኣሰልጣኒ ኣያክስ ኤሪክ ተን ሃኽ ክዛዝምዎ ልዑል ትጽቢት ከም ዘሎ ጋዜጣታት እንግሊዝ የጋውሓ ኣለዋ። እዚ ወዲ 52 ዓመት ኣሰልጣኒ፡ ዝሓለፈ ወርሒ ምስ ኣባላት ቦርድ ማንቸስተር ዩናይትድ ድሕሪ ዝገበሮ ዝርርብ’ዩ ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ዝለዓለ ኢድ ክረክብ ክኢሉ ዘሎ። ኤሪክ ተን ሃኽ ካብ ዝመጽእ ወቕቲ ኣትሒዙ’ዩ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ኮይኑ ከም ዝዓይይ ዝንገር ዘሎ። ኣብ ጸወታ ኩዕሶ እግሪ እንግሊዝ ዝነበራ ዕብላለ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ተህስሶ ዘላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ድሕሪ ምፍናው ብሉጽ ኣሰልጣኒኣ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ሎሚ ንፈለማ ግዜ’ያ ብስሩዕ ቀዋሚ ኣሰልጣኒ ትቖጽር ዘላ። እዛ ጋንታ ዋላ’ኳ ኣቐዲማ ንዴቪድ ሞየስ፡ ልዊስ ቫን ሃል፡ ሆዝየ ሞሪኖን ኦሊ ጉናር ሶልሻየርን ናብ ኦልድ ትራፎርድ ኣምጺኣቶም እንተነበረት፡ ረጊኣ ምርጫ ዝወሰደትሉ ኣጋጣሚ ግን ኣይነበረን። ስለዚ’ዩ እምበኣር ምምጻእ ኤሪክ ተን ሃኽ ከም ፍሉይ ብልጫ ዝቝጸር ዘሎ።

መደብ ጸወታ ሎሚ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ብረንትፎርድ ምስ ዌስትሃም ሰዓት 5፡00 ድ.ቀ ሌስተር ምስ ክሪስታል ፓላስ ሰዓት 5፡00 ድ.ቀ ኖርዊች ምስ በርንሊ ሰዓት 5፡00 ድ.ቀ ማንቸስተር ሲቲ ምስ ሊቨርፑል ሰዓት 7፡30 ምሸት

ዩናይትድ ንኣሰልጣኒ ፈረንሳዊት ፒኤስጂ ማውሪስዮ ፖቸቲኖ ካብ ነዊሕ ኣትሒዛ ኣብ ሕቝፎኣ ከተእትዎ’ያ ክትሕልን ጸኒሓ። እዚ ኣርጀንቲናዊ ኣሰልጣኒ ኣብ 2016 ከም ተካኢ ልዊስ ቫን ሃል ኣብ 2018 ከኣ ከም ተካኢ ሆዝየ ሞሪኖ ኮይኑ ናብ ኦልድ ታርፎርድ ክመጽእ ተቓሪቡ ነይሩ’ዩ። ድሕሪ ምብራር ኦሊ ጉናር ሶልሻየር እውን እንተኾነ እቲ ብቐዳምነት ኣብ ኣዒንቲ ሓለፍቲ ዕድጊ ዩናይትድ ዝኣተወ ኣሰልጣኒ እዩ ነይሩ። እንተኾነ፡ ዩናይትድ ኣብ መወዳእታ ናብ ኤሪክ ተን ሃኽ እያ ኣዒንታ ጠምዚዛ። ኤሪክ ተን ሃኽ ኣብ ኣያክስ ኣምስተርዳም ፍሉይ ቅዲ ኣጸዋውታ ኩዕሶ እግሪ ከም ዘተኣታተወ’ዩ ዝእመነሉ። ንሱ ኣብታ ጋንታ ኣብ ውሽጢ ኣርባዕተ ዓመታት ክልተ ሓያላት ጋንታታት ክሃንጽ ከም ዝኸኣለ ፈላጣት ኩዕሶ እግሪ ሆላንድ የረድኡ። ብዙሓት ወገናት’ውን ቅዲ ኣጸዋውታኡ ምስ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ሲቲ ፐፐ ጋርዲዮላ የመሳስልዎ እዮም። ብዙሓት ታሪኽ ዘለዎም ኣሰልጠንቲ፡ ኣብ

ዝሓለፉ ዓመታት ኣብ ኦልድ ትራፎርድ መጺኦም ክዋረዱ ብምጽንሖም ግን እዚ ኣሰልጣኒ’ውን ዕጫኦም ከየጋጥሞ ዝሰግኡ ውሑዳት ኣይኮኑን። ግዝያዊ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ዘሎ ራልፍ ራግኒክ፡ ዝሓለፈ ሰሙን ኣባላት ቦርድ እታ ጋንታ ንዝመጽእ ኣሰልጣኒ ብቴክኒክን ብኣካላዊ ብቕዓትን ዝበሰሉ ተጻወትቲ ክቕርቡሉ ከም ዘድልይ ተዛሪቡ ምንባሩ ኣይርሳዕን። ብዙሓት ወገናት፡ ዩናይትድ ኣብ መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ ካብ ሊቨርፑልን ማንቸስተር ሲቲን ክትመሃር ከም ዘለዋ’ዮም ዝመኽሩ። ዩናይትድ ዋላ’ኳ ኣብ ዝሓለፈ ትሽዓተ ዓመታት ኣስታት 1.3 ቢልዮን ፓውንድ ተጻወትቲ ኣብ ምዕዳግ እንተ ኣጥፈአት፡ ኣብ ደረጃኣ ግን ዝመጸ ለውጢ የለን። በዚ’ዮም ከኣ ብዙሓት ተንተንቲ ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ፡ ሓለፍቲ ዕድጊ ማንቸስተር ዩናይትድ ንኤሪክ ተን ሃኽ ዝኾኑ ተጻወትቲ ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ከቐምጡ ብኣግኡ ዝመኽሩ ዘለዉ።

ቶማስ ፓርቴይ ካብ ጸወታ ይርሕቕ ኣሰልጣኒ ኣርሰናል ስጳኛዊ ሚኬል ኣርቴታ፡ ኣከፋፋሊ እታ ጋንታ ቶማስ ፓርተይ ንሰሙናት ካብ ጸወታ ከም ዝርሕቕ ብወግዒ ኣፍሊጡ። ፓርተይ ዝሓለፈ ሰኑይ ኣርሰናል ምስ ክሪስታል ፓላስ ገጢማ 3ብ0 ኣብ ዝተሳዕረትሉ ጸወታ’ዩ መጕዳእቲ ኣጋጢምዎ። ብመሰረት ጋዜጣ ደይሊ መይል ንሓካይም ጋነርስ ጠቒሳ ኣብ ዓምድታታ ዝዘርገሐቶ ዜና፡ ቶማስ ፓርተይ ኣብቲ ግጥም ናይ ጭዋዳታት ምጭብባጥ ኣጋጢምዎ’ዩ ካብ ጸወታ ዝርሕቕ ዘሎ። እዚ ወዲ 28 ዓመት ኣከፋፋሊ፡ ዝሓለፈ ወቕቲ’ውን ተመሳሳሊ መጕዳእቲ ኣጋጢምዎ ከም ዝነበረ’ዮም ሓካይም ኣርሰናል ዝሕብሩ። መስበርቲ ቶማስ ፓርተይ ኣብ መጀመርታ ቅልል ዝበለ ይመስል ከም ዝነበረን ኣብዚ እዋን ግን ንሰሙናት ከርሕቖ ከም ዝኽእልን’ዩ ኣሰልጣኒ ኣርሰናል ሚኬል ኣርቴታ ዝገልጽ። ኣርሰናል ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ምስ ቀዳሞት ኣርባዕተ ጋንታታት ኮይና ውድድራ ብምዝዛም፡ ንዓመታ ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ዘሳትፋ ዕድል ንምርካብ’ያ ትቃለስ ዘላ። ኣንጻር ናይ ሰሜን ለንደን መቐናቕንታ ቶተንሃምን ማንቸስተር ዩናይትድን ሓያል ቅልስ ኣብ ተካይደሉ ዘላ ግዜ፡ ቶማስ ፓርቴይ ንሰሙናት ካብ ጸወታ ምርሓቑ ከም ዝሃስያ ተንተንቲ ኩዕሶ እግሪ እንግሊዝ ይእምቱ። ዝሓለፈ ሰሙን ኬራን ቴራኒ ካብ ናይዚ ወቕቲ ጸወታታት ምሉእ

ብምሉእ ከም ዝርሕቕ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ኣርሰናል ከም ዝሓበረ ይዝከር። ኣርቴታ ተቐየርቲ ተጻወትቲ ከም ድላዩ ኣብ ዘይረኸበሉ ቦታ ሃጓፍ የጋጥሞ ብምህላዉ ኸኣ ክኸብዶ ከም ዝኽእል’ዩ ዝሕበር። ኣርቴታ ኣብ ልዕሊ ወዲ 21 ዓመት ተጻዋታይ እታ ጋንታ ሎኮንጋ ምሉእ እምነት ከሕድር ተቐሲቡ ከም ዘሎ ድማ’ዩ ዝንገር። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣርቴታ ምስ ኣጋጢምዎ ዘሎ መስበርቲ ተጻወትቲ፡ ኑኖ ታቨርስ ሓይሉ ዘርእየሉ ግዜ ከም ዝኣኸለ ተዛሪቡ። ኑኖ ታቨረዝ ኣብዚ እዋን ንቦታ ስኮትላንዳዊ ኬራን ቴራኒ ተኪኡ ይጻወት ከም ዘሎ ይፍለጥ። እዚ ወዲ 22 ዓመት ተጻዋታይ ዋላ’ኳ ካብ በነፊካ ናብ ኤምሬትስ ድሕሪ ምምጽኡ ተስፋ ዘለዎ ብቕዓት ኣንጸባሪቑ እንተነበረ፡ ኣብ ዝሓለፈ ጸወታታት ግን ክደክም ከም ዝተራእየ ይፍለጥ። ንኣብነት፡ ዝሓለፈ ሰኑይ ኣርሰናል ብክሪስታል ፓላስ ኣብ ዝተረትዐትሉ ኣጋጣሚ፡ ተቐይሩ ካብ ሜዳ ከም ዝወጸ ኣይርሳዕን። እቲ ተጻዋታይ ተቐይሩ ካብ ሜዳ ብምውጽኡ ኣንጸርጺሩ’ኳ እንተነበረ፡ ድሒሩ ግን ምስ ኣሰልጣኒኡ ከም ዝተረዳደአ’ዮም ምስ ጋነርስ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝሕብሩ። ስኮትላንዳዊ ቴረኒ ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ዕዉት መብጣሕቲ ከም ዘካይደ ይግለጽ’ኳ እንተሃለወ፡ ኣብ ዋንጫ ዓለም 2022 ማልያ ሃገራዊት ጋንታ ስኮትላንድ ወድዩ ክጻወትን ዘይክጻወትን ግን ኣይተነጸረን ዘሎ።

ሓዳስ

ኤርትራ

10 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.191

ዳህሳስን ምርምርን ዮርዳኖስ ጸጋይ

ቫይረስ ኢቦላ፡ ኣብ ሓንጎል ንዓመታት ተሓቢኡ ክጸንሕ ከምዝኽእል ተገሊጹ ኣብ ሓደ ሓድሽ መጽናዕቲ፡ ቫይረስ ኢቦላ ብጸረ መድሃኒት ድሕሪ ምፍዋሱ፡ ንዓመታት ዝኾነ ምልክታት ከየርኣየ ኣብ ሓንጎል ተሓቢኡ ክጸንሕ ከምዝኽእል ተሓቢሩ። ቫይረስ ኢቦላ ንመጀመርያ እዋን ኣብ 1976 ኣብ ሱዳንን ዲሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎን ከምዝተራእየ ይግለጽ። እዚ ኣብ 2014 ከም ዓለምለኻዊ ተላባዒ ሕማም ዝተለለየ ቫይረስ፡ ካብ ሓደ ዝሓመመ ሰብ ናብ ጥዑይ ሰብ ብምትንኻፍ ናይ ደም ወይ’ውን ፈሳሲ ይመሓላለፍ። በዚ ቫይረስ ዝተለኽፉ ሰባት እቶም 25 ሚእታዊት ክሳብ 90 ሚእታዊት ናይ ሞት ዕጫ ኣብ ዩኒቨርስቲ ማንስተር - ጀርመን ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ሚልዮናት ሃብቲ ዝውንኑ ሰባት፡ ብዙሕ ተመሳሳሊ ባህርያት ከምዘለዎም ሓደ መጽናዕቲ ኣረጋጊጹ። ካብ’ቲ ዘመሳስሎም ባህርያት ድማ፡ ኵላቶም ክወድቁ ዘይፈርሑ፡ ሕዉሳት፡ ጥንቁቓት፡

ከምዘንጸላልዎም ከኣ መጽናዕትታት የነጽሩ። እቶም ተመራመርቲ፡ እዚ ብተደጋጋሚ ኣብ ውሑዳት ሃገራት ኣፍሪቃ ዝርአ ሕማም፡ ዘይከም ካልኦት ተላባዕቲ ሕማማት፡ ናይ ምድጋስ ኣመል ከምዘለዎ’ዩ ዝገልጹ። ከም መርኣያ ናይዚ ከኣ ኣብ 2021 ኣብ ሃገረ ጊኒ ዘጋጠመ ለብዒ ኢቦላ ቫይረስ፡ ካብ ሓደ ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመታት በዚ ቫይረስ ተለኺፉ ግን ከኣ ዝሓወየ ሰብ ዝሰዓበ ደግሲ፡ ዝጀመረ ከም ዝኾነ’ዩ ጽሑፋት ዘመልክቱ። ይኹን እምበር፡ ተመራመርቲ፡ ክሳብ እዚ ቀረባ እዋን መሕብኢ እዚ ቫይረስ ብንጹር ክፈልጥዎ ብዘይምኽኣሎም፡ ጠቕሊሎም

ንኸየጥፍእዎ ዓንቂጽዎም ከምዝጸንሐ’ዩ ዝግለጽ። ኣብዚ ቅሩብ ኣዋርሕ ኣብ 36 ኣህባይ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከኣ፡ እዚ ቫይረስ ኣብ ሓንጎል ተሓቢኡ ከምዝጸንሕ ክፍለጥ ተኻኢሉ ኣሎ። እዘን ኣህባይ በዚ ቫይረስ ተጠቒዐን ግና ጸረ መድሃኒት ተዋሂቡወን ክሓውያ ዝኸኣላ እየን። እንተኾነ፡ ድሕሪ ዝተገብረለን ደቂቕ መርመራታት፡ 20 ሚእታዊት ካብተን ኣህባይ፡ እዚ ቫይረስ ኣብ ቨንትሪኩላዊ ስርዓት ሓንጎለን ማለት ኣብቲ ሓንጎል ዓንደ-ሕቘኣዊ ፈሳሲ ዝፈርየሉ፡ ዝዘዋወረሉን ዝኽዘነሉን ክፋል ሓንጎል ደቂሱ ከምዝጸንሕ’ዩ ክልለ ተኻኢሉ ዘሎ። እቶም ተመራመርቲ

ኣስዒቦም፡ እዚ መጽናዕታዊ ርኽበት’ዚ፡ ኣብ ምጽናት እዚ ሕማም ሓደ ምዕራፍ ከምዝዓጸዉ ጠቒሶም ኣለዉ። ንሳቶም ኣብ መወዳእታ፡ ኣብዘን እዚ ቫይረስ ብብዝሒ ዝርኣየለን ሃገራት ኣፍሪቃ፡ ዳግማይ እዚ ለብዒ ብምብርባር ከቢድ ሰብኣውን ገንዘባውን ክሳራታት ከየውረደ ከሎ፡ ኣብቶም ቅድሚ ሕጂ በዚ ቫይረስ ተጠቒዖም ግን ከኣ ዝሓወዩ ሰባት፡ ቀጻሊ ሕክምናዊ

ክትትል ክካየድ ከምዘለዎ ገሊጾም። እንተኾነ፡ ስለምንታይ’ዩ እዚ ቫይረስ ኣብ ሓንጎል ክሕባእ መሪጹ ንዝብል ዛጊት መልሲ ክርኽቡሉ ስለይክኣሉ፡ ናይ ቀጻሊ ምርምሮም ክኸውን’ዩ።

ሚልዮነራት ተመሳሳሊ ባህሪ ከምዘለዎም ብመጽናዕቲ ተረጋጊጹ ርጉእ ጠባይን ናይ ምምሃርን ምፍላጥን ልዑል ሸውሃትን ዘለዎም ከምዝኾኑ በቲ መጽናዕቲ ክፍለጥ ተኻኢሉ ኣሎ። እዚ መጽናዕቲ’ዚ ብዛዕባ ሓፈሽዊ ጠባይ

ሚልዮነራት ንምልላይ ዓሊሙ ኣብ 1984 እዩ ተበጊሱ። እዚ ኣብ ልዕሊ 20 ሽሕ ጀርመናውያን ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ካብኣቶም፡ እቶም 1,100፡ ልዕሊ ሓደ ሚልዮን ኤውሮ ጥረ-ገንዘብ ዝውንኑ እዮም ነይሮም። እዚ መጽናዕቲ’ዚ፡ ቀንዲ ኣብቶም ባዕላቶም ሰሪሖም ን’ሚልዮነር’ ዝብል ቅጽል ስም ዝበቕዑን፡ ብዝተፈላለየ ምኽንያታት ሃብቶም ዝደለቡን ሰባት ዘተኮረ’ዩ ነይሩ። ድሕሪ እቲ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከኣ፡ ብዘይካ ጻዕሪ፡ ጠባይ እውን ኣብ ምድላብ ሃብቲ ኣዝዩ ኣገዳሲ ረቛሒ ከምዝኾነ ክረጋገጽ ክኢሉ። ሓድሽ ነገር ምፍላጥን ምምሃርን፡ ምስ ሰባት ምስምማዕ፡ ገንዘብ ብኣፍልጦ ኣብ መዓላ ምውዓል፡ ውድቀት ከየጋጥም

ዘይምፍራሕን ኣብ እትሰርሖ ስራሕ ልዑል ግዳሰ ምሕዳርን ዝኣመሰሉ ባህርያት፡ ኣብቶም ካብ ዜሮ ተበጊሶም ልዑል መጠነ ሃብቲ ዘጥረዩ ሰባት፡ ብብዝሒ ክርኣዩ ዝኸኣሉ ባህርያት ኮይኖም ጸኒሖም። ብኣንጻሩ፡ ኣብቶም ሃብቶም ካብ ስድራኦም ዝወረስዎ ሰባት፡ እዞም ጠባያት ሃሳስ ምስሊ ሒዞም ከምዝጸንሑ እቶም ኣካየድቲ እዚ መጽናዕቲ ይገልጹ። ኣስዒቦም፡ ብጻዕሮም ልዑል መጠነ ሃብቲ ዘኻዕበቱ ሰባት፡ ሃብቶም እናወሰኸ ክኸይድ ከሎ፡ እዞም ባህርያት እውን ብኡ መንጽር ምስኦም እናዓበዩን እናዓመቝን ከምዝኸዱ ሓቢሮም። ወሲኾም፡ እዞም ጠባያት ዋላ ኣብቶም ኣብ ደረጃ ሚልዮነራት ዘይበጽሑ ግን ከኣ ብገዛእ ርእሶምን ጻዕሮምን ደሓን ዝኾነ

ኣታዊታት ዝረኽቡ ሰባት፡ ክረኽብዎም ከምዝኸኣሉ ጠቒሶም። “ጠባይ ኣብ ምኽዕባትን ምዕናውን ሃብቲ ልዑል ተራ ከምዘለዎ ብግብሪ ተዓዚበ” ክብል ዝገለጸ ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ተመራማሪ ጆሃንስ ካኒግ፡ ዲሲፕሊንን ጻዕርን ኣማሊኦም ምስ ዝጐዓዙ፡ ሃብታማት ካብ ምዃን ዝዓግቶም ከምዘይህሉ፡ ካብ’ቲ ዘካየድዎ መጽናዕቲ ክርዳእ ከምዝኸኣለ ገሊጹ። እዚ መጽናዕቲ’ዚ፡ ኣብ ሃገረ ጀርመን ጥራይ ስለዝተኻየደ፡ ኣብ ካልእ ሃገራት ንዝርከቡ ሚልዮነራት ዝውክል ጠባይ ዲዩ ኣይኮነን ንምፍላጥ፡ ተወሳኺ መጽናዕቲ ምክያድ ከምዘድሊ እቶም ተመራመርቲ ሓቢሮም።

“ኣካላዊ ምንቅስቓስ ኣብ ኣካዳሚያዊ ብቕዓት ተመሃሮ ርኡይ ለውጢ የምጽእ” ተመራመርቲ ዩኒቨርስቲ ሙኒኽ ጀርመን፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘካይዱ ተመሃሮ መባእታ ደረጃ፡ ኣብ ኣካዳሚያዊ ትምህርቶም ዝንኣድ ውጽኢት ከምዘመዝግቡ ሓቢሮም፡፡ እዚ መጽናዕቲ ኣብ ከባቢ 7 ሽሕ ተመሃሮ መባእታ ደረጃ ዝተኻየደ ኮይኑ፡ ብዓይነቱ ናይ መጀመርያ ከምዝኾነ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። ቅድሚ ሕጂ ኣብ ዝተኻየዱ ዝተፈላለዩ መጽናዕትታት፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ኣብ መንእሰያትን ዓበይትን ሰባት ኣካላውን ኣእሮኣውን ረብሓ ከምዘለዎ ብተደጋጋሚ ክግለጽ ጸኒሑ’ዩ። ኣብዚ ሓድሽ መጽናዕቲ ከኣ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ንተመሃሮ መባእታ ደረጃ መደበር ምርምር ጠፈር ኣመሪካ (ናሳ)፡ “ዝነኣሰት ፕላኔት ረኺበ” ክብል ገሊጹ። እዛ ኬፕለር-37B ዝብል መጸውዒ ስም ተዋሂቡዋ ዘሎ ፕላኔት፡ ዕብየታ ሓደ ሲሶ ናይ መሬት ከምዝኾነ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። ፕላኔት ኬፕለር-37B፡ ምስ ኬፕለር-37Cን ኬፕለር-37Dን ዝበሃላ ፕላኔታት ሓቢራ’ያ ኣብ ዙርያ እታ ብርሃን እትምግበን፡ ኬፕለር-37 እትበሃል ኮኾብ ዑደት እተካይድ። እዘን ኣብ ካልእ ፕላኔታዊ ስርዓት ዝርከባ ፕላኔታት፡ ካብ መሬት 210 ዓመታት ብርሃን (2,037 ኳትሪልዮን ኪሎ ሜትር) ርሒቐን ኣብ ሰሜናዊ ጭፍራ ከዋኽብቲ ሊራ ተደኲነን ይርከባ። ክኢላታት ስነ-ኮኾብ፡ ነዛ ክሳብ ሕጂ ካብ ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ሓድሽ ዘመን ፋርማሲ ማይተመናይ ፋርማሲ ገዛ ከኒሻ

ብዘይካ እቲ ዝህቦም ኣካላዊ ጥንካረ፡ ናይ ምድሃብ ዓቕሞም ብምልዓል ኣብ ኣካዳሚያዊ ትህርቶም ጽቡቕ ገስጋስ ከመዝግቡ ከምዝሕግዞም’ዩ ክፍለጥ ተኻኢሉ። ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ተመራማሪ ቻርለስ ሂላን፡ እቶም ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፉ ተመሃሮ፡ ድሕሪ ዘካየድዎ ናይ 20 ደቓይቕ እግሪ ጕዕዞ፡ ኣድህቦኦም ክልዕልን ናይ ምንባብ ክእለቶም’ውን ብርኡይ ክመሓየሽን ከምዝኸኣለ’ዩ ትዕዝብቱ ዝገልጽ። ንሱ ኣስዒቡ፡ እቶም ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘካይዱ ተመሃሮ፡ ካብቶም ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘየካይዱ ተመሃሮ፡ ኣብ ቅማረ ቍጽርን ሓደሽቲ ቃላት ናይ

ምሓዝን ናይ ምንባብን ብቕዓቶም፡ ዝሓየሉ ኮይኖም ከምዝረኸብዎም ሓቢሩ። እቶም ተመራመርቲ፡ ብሰንኪ ንጡፍ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘይምህላውን ዘይሃናጺ መግቢ ብብዝሒ ምብላዕን ዝሰዓበ ልዑል ክብደት ሰብነት ዝውንኑ ተመሃሮ፡ ካብቶም ማእከላይን ትሑት ሚዛን ሰብነትን ዘለዎም መዛኑኦም፡ ኣብ ትምህርቶም ትሑት ውጽኢት ዘመዝግቡ፡ ትሑት ርእሰ ምትእምማን ዘለዎምን ምስ ካልኦት መዛኑኦም ናይ ምትዕርራኽ ተኽእሎኦም ዝተሓተ ከምዝኾነን ጠቒሶም። ብተወሳኺ፡ እዞም ልዑል ሚዛን ሰብነት ዘለዎም ተመሃሮ፡ ኣብ ዝስዕብ ዓመታት ሂወቶም ብክስዐን ካልኦት ሕማማትን ክጥቅዑ

ልዑል ተኽእሎ ከምዘለዎም፡ ክኢላታት ጥዕና ይሕብሩ። ኣብ መወዳእታ፡ መማህራን፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ኣብ ምዕባል ጥዑይ ኣእምሮ ዘለዎ ረብሓ ብእዋኑ ተረዲኦም፡ ከም ስሩዕ ዓይነት ትምህርቲ ብምትእትታው፡ ኣብ ኣካዳምያዊ ብቕዓት ተመሃሮኦም እወታዊ ለውጢ ክጻወቱ፡ እቶም ተመራመርቲ ተማሕጺኖ። ኣስዒቦም፡ ስሩዕ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ኣብ

ተመራመርቲ ‘ዝነኣሰት ፕላኔት’ ረኺብና ይብሉ ዝተረኽቡ ልዕሊ 5 ሽሕ ፕላኔታት ዝነኣሰት ምዃና ዝንገረላ ዘሎ ፕላኔት፡ ሰብ ክነብረለን ዝኽእል ፕላኔታት ኣብ ምድላይ እንከለዉ ከምዝረኸቡዋ ገሊጾም። ኣብ መጀመርታ እቶም ተመራመርቲ፡ እዛ ፕላኔት ብሰንኪ እትኽተሎ ፕላኔታዊ ስርዓት፡ ሰብ ክነብረላ ይኽእል’ዩ ብምባል መጽናዕትታት ከምዘካየዱላ እዮም ዝሕብሩ። እንተኾነ፡ እዛ ፕላኔት ናብታ ብርሃን እትምግባ ኮኾብ ቀሪባ ዑደት ስለእተካይድ፡ 427 ዲግሪ ሰንቲ-ግረይድ ዝበጽሕ

ሙቐት ዘለዋን ብኣኻውሕ ዝቖመትን ስለዝኾነት፡ ፈጺማ ሰብ ክነብረአላ ዘይክእል ፕላኔት ኮይና ከምዝረኸቡዋ’ዩ ቶማስ ባርክለይ ዝተባህለ ተመራማሪ እቲ መደበር ጠፈር ዝገልጽ። ኬፕለር-37B፡ ኣብታ ኮኾብ ዑደት ንምፍጻም 13 መዓልታት ይወስደላ። እዘን ፕላኔታት፡ ምስ ኮኾበን በታ ኣብ 2009 ናብ ጠፈር ዝተላእከት ኣብ 2018 ከኣ ካብ ስራሕ ደው ዝበለት፡ ብኬፕለር እትፍለጥ ቴለስኮፕ ጠፈር ኣመሪካ እየን ጎደና

ዕለት 10/4/2022

ጎደና ናቕፋ ቁ.223፡ ጥቓ እንዳ ማርያም ጥቓ ባር ትረስቴለ ጎደና ዓዲ ኣበይቶ ቁ.315፡ ከባቢ ቤተ-ክርስትያን ኣቡነ ኣረጋዊ ጎደና ክሳድ ጉዋ 195 ከባቢ 2ይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ ይሳቕ ተወልደመድህን

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

መጽናዕቲ

ተመሃሮ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃ ዝህልዎ ረብሓ ንምፍላጥ፡ ካልእ ተወሳኺ መጽናዕትታት ከካይዱ ከምዝኾኑ ኣፍሊጦም፡፡ ተረኺበን። ኮኾብ ኬፕለር-37 ምስ ጸሓይ ልዑል ምምስሳላት ከምዘለዋ’ዮም እዞም ተመራመርቲ ዝገልጹ። እዛ ኮኾብ ዋላ’ኳ ብዕድመ ካብ ጸሓይ ትዓቢ እንተኾነት፡ እተመንጭዎ ሙቐትን ብርሃንን ከኣ ካብ ናይ ጸሓይ ዝወሓደን ዝደብዘዘን ከምዝኾነ እቶም ክኢላታት የረድኡ። ኬፕለር-37C ደድሕሪ እዛ ዝነኣሰት ፕላኔት ብምቛም፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ 21 መዓልታት ኣብ ዙርያ እዛ ኮኾብ ዑደት እተካይድ ኮይና ዕብየታ ከኣ ሰለስተ ርብዒ ናይ መሬት ከምዝኾነ ይሕበር። ኬፕለር -37D ድማ ዕብየታ ክንዲ ክልተ ዕጽፊ መሬት ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ 40 መዓልታት ምሉእ ዑደት ትፍጽም። ቁ.ስልኪ 122798 08370134 08202877

መበል 31 ዓመት ቁ.192 ገጽ 2

ሰሉስ 12 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7 ውድድር ጭራ ቝረጽ ተኻይዱ

ሓባራዊ ኣተሓሳስባ

ኣብ መንጎ መጻምዲ ዝርአ ጭንቀትን ኣፈታትሓኡን

ብትከተ-ጽግያት መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ መልእኽቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ናብ ፕረዚደንት ልኡላዊ ባይቶ ሱዳን ኣብጺሑ መልእኽቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ ብመሪሕነት ጀነራል ኣልቡርሃን፡ ሱዳን፡ ኣጋጢምዋ ንዘሎ ዕቱብ ፖለቲካዊ፡ ቁጠባውን ድሕነታውን ብድሆታት ክትሰግሮ ከምእትኽእል፡ ጽኑዕ እምነት ኤርትራ ዘረጋግጽ እዩ። ፕረዚደንት ኣልቡርሃን፡ ንደገፍ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ድሕሪ ምምስጋን፡ ዋላ’ኳ ውሽጣውን ግዳማውን ሽግራት እንተሎ፡ እቲ ኩነታት ቅኑዕ መኣዝን ሒዙ፡ ናብ ዕዉት መሰጋገሪ መድረኽ ንምብጻሕ ዘኽእል ሰፊሕ ስምምዕ ንምትግባር ይስራሕ ከምዘሎ ገሊጹ።

ብሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኣቶ ዑስማን ሳልሕን ኣማኻሪ ፕረዚደንት ኣቶ የማነ ገብረኣብን ዝቘመ

ላዕለዋይ ልኡኽ መንግስቲ ኤርትራ፡ ትማሊ 11 ሚያዝያ - መልእኽቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ናብ

ፕረዚደንት ልኡላዊ መሰጋገሪ ባይቶ ሱዳን ጀነራል ዓብዱልፋታሕ ኣልቡርሃን ኣብጺሑ።

ጎልጅ - ሃማመተኤ ውዳበ መንእሰያት ንምሕያል ይሰርሕ ኣብ ንኡስ ዞባ ጎልጅ፡ ውዳበ መንእሰያት ብምሕያል ዝውጠኑ መደባት ንምድንፋዕ ይስራሕ ከምዘሎ ተገሊጹ። ሓላፊ ሃማመተኤ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መንእሰይ መርሃዊ በራኺ፡ መንእሰያት በብዝነጥፉሉ ዓውዲ ተጠርኒፎም ኣስተምህሮታት ዝቐስሙሉ፡ ሞያ ዝሰንቁሉን ኣብ ከባቢኦም ኣብ ዝካየዱ ልምዓታዊ መደባት ብንጥፈት ዝዋስኡሉን ባይታ ንምጥጣሕ ዝተተግበሩ ናይ ምውዳብን ምንቃሕን መደባት፡ እወታዊ ውጽኢት ከምእተረኽቦም ኣፍሊጡ። ኣመሓዳሪት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ወ/ሮ ኣስመረት ኣብርሃ፡ ኣብ ንኡስ ዞባታት ገልዓሎን ፎሮን ተዋዲዱ ዘሎ ማሕበራዊ ኣገልግሎታትን ዘለዎ ሕጽረታትን ንምዕዛብ ብ7ን 8ን ሚያዝያ ዑደት ኣካዪዳ። ወ/ሮ ኣስመረት ኣብ ዑደታ፡ ጸገም ጽሩይ ዝስተ ማይ ምምሕዳር ከባቢ ባዳ ንምፍታሕ ኣብ 2010 ዝተዋደደን ካብ ወርሒ ሰነ 2021 ስርሑ ኣቋሪጹ ዘሎን ብጸሓያዊ ጸዓት ዝሰርሕ ፕሮጀክት ኣብ ዝበጽሓትሉ፡ እቲ ሽግር ብዛዕባ ዝፍታሓሉ፡ ምስ ክኢላታትን ኣመሓደርትን ተመያዪጣ። ኣብ ንኡስ ዞባ ፎሮ - ምምሕዳራት ከባቢ ኢራፋለን ገደም-ላሓዜንን ብውሕጅ ዝዓነወ ትሕተ-ቅርጺ ፕሮጀክት ማይን ተጀሚሮም ዘይተወድኡ መደባትን ድሕሪ ምዕዛብ ድማ፡ ወ/ሮ ኣስመረት፡

ኣብ ኦምሓጀርን ጎልጅን ተደሪቱ ዝጸንሐ ኣወዳድባ ማሕበር፡ ናብ ካልኦት ምምሕዳራት ከባቢ ከምዝሰፍሐ’ውን ዝሓበረ መንእሰይ መርሃዊ፡ ዓቕሚ መንእሰያት ንምምዕባል ብዝወጸ መደብ መሰረት፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 80 መንእሰያት ብሞያ ከምዝሰልጠኑ ኣረዲኡ። ሓላፊ ውዳበን ፖለቲካን ሃማመተኤ ዞባ ጋሽ-ባርካ መንእሰይ ማርቆስ ግርማጼን ብወገኑ፡ ክሳብ ምምሕዳራት ከባቢ ብምውራድ ዝተተግበሩ ናብ መንእሰያት ዝቐንዑ መደባት ብሓፈሻ፡

ኣብ ውዳበ ዘድሃቡ ንጥፈታት ድማ ብፍላይ፡ ሕመረት ናይ’ቶም ብደረጃ ዞባ ዝሰላሰሉ ዓበይቲ ናይ ውዳበን ፖለቲካን መደባት ምዃኖም ብምጥቃስ፡ ብዝለዓለ ክድፋኣሎም ኣተሓሳሲቡ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ጎልጅ ኣቶ ደሴ ዘርኢሚካኤል ድማ፡ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ንተራን ኣበርክቶን መንእሰያት ኣብ ልምዓታውን ድሕነታውን መደባት ብምግንዛብ፡ ንመንእሰያት ማእከል ዝገብሩ መደባት ምስ ቀዳምነታቱ ሰሪዑ ከምዝሰርሓሎም ኣረጋጊጹ።

ክልቲኦም ወገናት ብተወሳኺ፡ ኣብ ክልተኣዊ ዝምድናታትን ዞባዊ ምዕባለታትን እውን ተላዚቦም። እዚ ከም’ዚ ኢሉ እንከሎ፡ ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ምስ ምኽትል ፕረዚደንት ልኡላዊ መሰጋገሪ ባይቶ ሱዳን ጀነራል መሓመድ ሓምዳን ዳግሎ (ሕሜድቲ) ከምኡ’ውን ሚኒስተር ፋይናንስ ዶ/ር ጅብሪል ኢብራሂም ተራኺቡ፡ ኣብ ምዕዛዝ ክልተኣዊ ሽርክነታዊ ምትሕግጋዝን ምድግጋፍን ተመያዪጡ። ኣብ’ቲ ርክባት፡ ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ሱዳን ኣቶ ዒሳ ኣሕመድ ዒሳ ተረኺቡ ነይሩ።

ኣቑርደት - ንተመሃሮ ካልኣይ ደረጃ ጥዕናዊ ኣስተምህሮ ተዋሂቡ ኣብ ኣቑርደት፡ ተመሃሮ ካልኣይ ደረጃ ኣብ ጥዕና ዘለዎም ኣፍልጦን መረዳእታን ክብ ንምባል ዝዓለመ ኣስተምህሮ፡ ብክኢላታት ተዋሂቡ። እቲ ኣስተምህሮ፡ ተመሃሮ ኣብ ርእሲ’ቲ ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ ዝቐስምዎ ጥዕና ጠቀስ ፍልጠት፡ እዋናዊ ጥዕናዊ ሓበሬታ ክረኽቡን ሜላታት ምክልኻል ሕማማት ክፈልጡን ዝዓለመ ምዃኑ፡ ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ ተሓቢሩ። ነርስ ዓብዱራሕማን ስዒድ ንኣገዳስነት ልግሲ ደምን ካልእ ጥዕና ጠቀስ ዛዕባታትን ብዝምልከት ኣብ ዘመሓላለፎ መልእኽቲ፡ ልግሲ ደም ምስ ምድሓን ህይወት ብቐጥታ

ዑደት ኣመሓዳሪት ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ ኣብ ገልዓሎን ፎሮን

ስለዝተኣሳሰር፡ ተመሃሮ ኣገዳስነቱ ተገንዚቦም ዘይትትካእ ሂወት ንምድሓን፡ ኣብ መደባት ልግሲ ደም ክሳተፉ ተላብዩ። ጸሓፊት ሃማደኤ ኣብ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት ወ/ሮ ሓሲና ዑመር ብወገና፡ ኣብ ደቂኣንስትዮ ጥዕናውን ስነ-ኣእምሮኣውን ሳዕቤናት ብዛዕባ ዘለዎም ሃሰይቲ ልምድታት መብርሂ ብምሃብ፡ ኣብ ምግትኦም ብንቕሓት ክዋስኡ ጸዊዓ። ተሳተፍቲ ብወገኖም፡ እቲ መደብ ንቕሓቶም ኣብ ልግሲ ደምን ምምካት ሃሰይቲ ልምድታትን ንምስፋሕ ከምዝሓገዞም ብምሕባር፡ ክድፋኣሉ ኣተሓሳሲቦም። ተቛሪጾም ዘለዉ ፕሮጀክትታት ብዛዕባ ዝበራበሩሉን ዝዓነወ ትሕተ-ቅርጺ ዝጽገነሉን ዝትካኣሉን መዳያት፡ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ዘትያ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ንኡስ ዞባ ገልዓሎ ዝርከባ ትካላት ጥዕናን ትምህርትን ዝበጽሐት ኣመሓዳሪት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ዘለወን ሕጽረት ፍታሕ ብዛዕባ ዝረኽበሉ ኣገባባት፡ ምስ ኣመሓደርትን መምህራንን ተዘራሪባ። ወ/ሮ ኣስመረት ኣብ ዑደታ፡ ምስ ዓበይቲ ዓዲ ባዳን ዓዳይቶን ኣብ ዝገበረቶ ርክብ፡ ህዝቢ ተወዲቡን ዓቕሚታቱ ኣወሃሂዱን ሽግራቱ ንምቅላል ክወስዶም ኣብ ዘለዎ ተበግሶታት፣ ተራ ዓበይቲ ዓዲ ኣብ ምእላይ ጐዳእቲ ልምድታት፣ ከምኡ’ውን ሕርሻዊ ንጥፈታት ንምምዕባል ክካየድ ኣብ ዝከኣል ንጥፈታት ተላዚባ።

ሓዳስ

ኤርትራ

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.192

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ደቂ-ኣንስትዮ፡ ብተፈጥሮ ካብ ዝተዓደለን ጸጋታት ሓደ፡ ወርሓዊ ጽግያት እዩ። ወርሓዊ ጽግያት ሓደ ካብ ምልክታት ግርዝውና እዩ። ወርሓዊ ጽግያት ኣብ ክሊ ዕድመ 12 ዓመት ይጅምር፡፡ ካብ ክሊ 40 ዓመት ዕድመ ንደሓር ድማ ስሩዕ ዑደቱ የቋርጽ። ምቍራጽ ዑደት ወርሓዊ ጽግያት ብትከተ-ጽግያት (Menopause) ይበሃል። ኣብዚ ዕምሪ’ዚ እታ ጓለንስተይቲ ክትፈሪ ኣይትኽልን እያ።

ጠንቅታት ደቂ-ኣንስትዮ፡ ዘርኢ ክኸውን ዝኽእል ውሱን ብዝሒ እንቋቝሖ ሒዘን እየን ዝፍጠራ። እቶም እንቋቝሖ ኣብ ማህደረ እንቋቝሖ እዮም ዝኽዘኑ። ማህደር እንቋቝሖ - ‘ኤስትሮጀን’ (estrogen) ከምኡ’ውን ‘ፕሮጀስተሮን’ (progesterone) ዝበሃሉ ሆርሞናት የዳሉ። እዞም ሆርሞናት ኣብ ወርሒ ሓንሳብ ንዝመጽእ ወርሓዊ ጽግያት ይቆጻጸሩ። ዘርኢ ክትከውን ንዘዳለዉዋ ዕዅኽቲ እንቋቝሖ (ovullation) ድማ ይልእኩ። እቲ ማህደር እንቋቝሖ፡ ዘርኢ ክትሕዝ እትኽእል እንቋቕውሖ ኣዳልዩ ምስ ዘይልእኽ ብትከተጽግያት የጋጥም። ኣብዚ ምምጻእ ወርሓዊ ጽግያት ደው ክብል ግድን ይኸውን። ብትከተ-ጽግያት ብደረጃ ዕድመ ክርአ እንከሎ ካብ 40 ዓመት ንደሓር የጋጥም። ኣብ ገሊአን እቲ ብትከተ-ጽግያት ኣቐዲሙ ክመጽእ ይኽእል እዩ። እዚ ብሰንኪ መብጣሕትን ካልእ ፍወሳን ክኸውን ይኽእል። ብትከተ-ጽግያት ብዘይ ዝኾነ ምኽንያት ቅድሚ 40 ዓመት ዕድመ ምስ ዘጋጥም ‘መዓልቱ ዘይኣኸለ ብትከተጽግያት’ ተባሂሉ ይግለጽ።

ምልክታት ብትከተ-ጽግያት ፋልማዊ ምልክታት ኣብ ብትከተ-ጽግያት ዝተቓረባ መብዛሕትአን ደቂ-ኣንስትዮ ተደጋጋሚ

ብትከተ-ጽግያት ኣካላዊ ሙቐት ይስምዐን። እቲ ሙቐት ዝያዳ ኣብ ላዕለዋይ ክፋል ሰብነተን ኮይኑ ተደጋጋሚ ክርህጻን ቆርበተን ክቐይሕን ይርአ። ኣብዚ ግዜ’ዚ፦ እቲ ወርሓዊ ጽግያት ዘይስሩዕ፡ ሓንሳብ’ውን ንልዕሊ ሓደ ወርሒ ከይመጸ ይጸንሕ፡

ርሕሚ ክነቅጽ ይርአ፡ ቃንዛ ጡብ፡ ቀቀልጢፍካ ክትሸይን ምድላይ፡ ጸገም ኣብ ድቃስ፡ ናይ ባህሪ ለውጢ ምርኣይ፡ ምንቃጽ ቆርበት፡ ዓይንን ኣፍን ወዘተ የጋጥም። ድሒሮም ዝመጹ ምልክታት ድኻምን ረሸሽ ምባልን፡ ጸቕጢ፡ ልዑል ህርመት ልቢ፡ ሕማም ርእሲ፡ ቃንዛ መላግቦን ጭዋዳን፡ ምውሳኽ ክብደት ሰብነት፡ ምርጋፍ ጸጒሪ ርእሲ፡ ድሌታት ስጋዊ ርክብ ምዕባይ ወዘተ እዮም።

ደረጃታት ብትከተ-ጽግያት ብተፈጥሮ፡ ምስ ግዜ ባዕሉ ዝመጽእ ብትከተ-ጽግያት ሰለስተ ደረጃታት እዩ ዘለዎ። = ቅድመ ብትከተ-ጽግያት፦ እዚ እቲ ጽግያት ምሉእ ብምሉእ ቅድሚ ምቍራጹ ኣብ ዘሎ ገለ ዓመታት እዩ ዝርአ። ኣብዚ እቲ ማህደር እንቋቚሖ ውሑድ ‘ኤስትሮጀን’ ሆርሞን እዩ ዘፍሪ። ከምኡ እናበለ ድማ ክሳብ ብትከተ-ጽግያት ይጸንሕ። ብትከተጽግያት ከጋጥም እንከሎ ግና እቲ ማህደር እንቋቝሖ ምሉእ ብምሉእ እንቋቚሖ ኣዳልዩ ንዘርኢ ካብ ምልኣኽ ደው የብል።

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ምልክታት ናይ ብትከተ-ጽግያት ድማ ብኡ ንብኡ ክረኣዩ ይጅምሩ። = ብትከተ-ጽግያት፦ ኣብዚ፡ ብዘይ ዝኾነ ምኽንያት ወርሓዊ ጽግያት ከይመጸ ካብ ሓደ ዓመት ንላዕሊ ምስ ዝጸንሕ እዩ፡ እታ ጓለስተይቲ ኣብዚ ደረጃ’ዚ ኣትያ ዝበሃል። = ድሕረ ብትከተ-ጽግያት፦ እዚ ደረጃ’ዚ ብትከተ-ጽግያት ካብ ዝተለልየሉ

እዋን ንደሓር ንዘሎ ዕምሪ ናይታ ጓለስተይቲ እዩ ዘመልክት። ኣብዚ እታ ጓለስተይቲ ከም ክቱር ረስኒ ሰብነትን ረሃጽን ዝኣመሰለ ምልክታት ተርኢ። ምጒዳል ናይ ሆርሞናት ‘ኤስትሮጀን’ ድማ ምስ ዕድመ ኣብ ጥዕንኣ ጉድኣት ከውርደላ ናይ ዘለዎ ተኽእሎታት እናዛየደ ይኸይድ።

ቀዲሙ ዘጋጥም ብትከተ-ጽግያት Premature Menopause ጀነራዊ ባህሪ ናይታ ጓለስተይቲ፡ ንኣብነት ምምዝባዕ ኣብ ስርዓተ ምክልኻል ሕማም ክኸውን ይኽእል፡ ብትከተ-ጽግያት ቀዲሙ ክመጽእ ካብ ዝገብር ጠንቅታት ሓደ እዩ። ካልኦት ካብቶም ጠንቅታት ንምዝርዛር፦

ምድካም ማህደረ እንቋቝሖ (ovarian failure)፦ ማህደር እንቋቚሖ ብዘይ ዝኾነ ምኽንያት ንዘርኢ እትኸውን እንቋቝሖ ካብ ምልኣኽ ከቋርጽ ይኽእል። ኣብዚ መጠን ናይቶም ‘ኤስትሮጀን’ን ‘ፕሮጀስተሮን’ን ዝበሃሉ ሆርሞናት ምዝንባዕ ከጋጥም ንቡር እዩ ዝኸውን። እዚ ክስተት’ዚ እታ ጓለስተይቲ 40 ዓመት ዕድመ ቅድሚ ምእካላ ምስ ዘጋጥም ምድካም ማህደረ እንቋቚሖ ቅድሚ ግዜኡ ኣጋጢሙ ይበሃል።

ብደጋዊ ድፍኢት ዝመጽእ ብትከተ-ጽግያት (Induced menopause)፦ ኣብዚ ብሕክምናዊ ምኽንያት ማህደር እንቋቚሖ ከም እትወጽእ ይግበር። ብጸርግን ከሚካላዊ ፍወሳን ማህደር እንቋቚሖ ከም እትዓኑ’ውን ይግበር እዩ።

ምልክታት ብትከተ-ጽግያት ንኽንደይ እዋን እዩ ዝጸንሕ? ብትከተ-ጽግያት ካብን ናብን ደቂኣንስትዮ ይፈላለ እዩ። ብሓፈሽኡ ቅድመ ብትከተ-ጽግያት ዝርአ ምልክታት ንኣስታት ኣርባዕተ ዓመታት ክርአ ይኽእል እዩ። ለውጢ ኣብ ኣነባብራ ኣብ ኣነባብራ ለውጢ ብምግባር ሓያሎ ደቂ-ኣንስትዮ ነቲ ዘጋጥመን ምልክታት ክብድህኦ ይረኣያ እየን። ስለዚ ንስኺ’ውን ነዞም ስዒቦም ዝረኣዩ ነጥብታት ክተቕልብሉ ይግባእ፦ => ልዑል ሙቐት ምስ ዝስመዓኪ ዝሕል ዝበለ ማይ ክትሰትዩ ይምረጽ። ፈኲስ ክዳን ክትወዲ ጽቡቕ እዩ። ገዛኺ እኹል ንፋስን ኣየርን ክኣትዎ ከም ዘለዎ ኣስተብህሊ።

=> ጽሬት ኣካላትኪ ብግቡእ ክትሕልዊ ይግባእ። ጽሬት ርሕምን ከባቢኡን ምሕላው ድማ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። => እኹል ድቃስ ክትረኽቢ ምውስዋስ ኣካላት ኣዘውትሪ። ምውስዋስ ኣካላት ብዝተፈላለዩ ካልኦት ሕማማት ክትጥቅዒ ንዘለኪ ተኽእሎታት ኣብ ምጉዳል’ውን ልዑል ተራ እዩ ዘለዎ። => ማሕበራውን ኣእምሮኣውን ንጥፈታትኪ ከተበርኺ ይግባእ። እዚ ድሒሩ ብኣእምሮኣዊ ጸቕጥን ጭንቀትን ክትጥቅዒ ዘለኪ ተኽእሎታት የጉድሎ እዩ። => ሽጋራ ዘይምትካኽ። ምትካኽ ሽጋራ ብትከተጽግያት ኣብ ዘይግዜኡ ክመጽእ ጠንቂ ክኸውን ከም ዝኽእል ይንገር። => ኣመጋግባኺ ስሩዕን ዝተመጣተነን ክኸውን ይግባእ። ክብደት ሰብንተኪ ብግቡእ ክትቆጻጸሪ ከም ዘለኪ’ውን ኣይትዘንግዒ።

ድሕሪ ብትከተ ጽግያት ዘጋጥሙ ሕልኽላኻት ኣብ ንጽፈ-ጽግያት ዝረኣዩ ሆርሞናዊ ለውጥታት፡ ነተን ደቂ-ኣንስትዮ ንዝተፈላለዩ ጥዕናዊ ጸገማት ከም ዘቃልዐን ክኢላታት ይገልጹ። “ኤስትሮጅን ኣብ ኣካላትና ንዝካየድ ሓያሎ ንጥፈታት እዩ ዝዕቅብ ንንጥፈታት ኣእምሮ፡ ቆርበት፡ ኣዕጽምቲ፡ ልቢ ወዘተ” ይብሉ ተመራመርቲ።

= ሕማም መንጋጋን ስንን ሕማም መንጋጋን ስንን፡ መጠን ናይ ‘ኤስትሮጅን’ - ማለት ጾታዊ ኣካላዊ ነዝዒእናንቆልቆለ ምምጽኡ፡ ኣብ’ታ ጓለንስተይቲ ተደጋጋሚ ምምሽማሽ ኣስናንን ቃንዛ ግርጻንን ከጋጥማ ንቡር እዩ። ስለዚ ልዕሊ ማንም ካልእ እዋን ግቡእ ኣተሓሕዛ ጽሬት ኣፍ ከም ዘድልያ ክትዝንግዕ የብላን። ኣብ ድሕረ ንጽፈ-ጽግያት ዝርከባ ደቀንስትዮ፡ ኣፈን ብተደጋጋሚ ክደርቕ ስለ ዝርአ ምቅጻልን ሰሓን ናይ መንጋጋ ይረኣየን እዩ። በዚ ድማ ጣዕሚ ናይ መግብታት ኣብ ምልላይ ክሽገራ ከም ዝረኣያ ክኢላታት ይሕብሩ።

= ምቊርራጽ እስትንፋስ ኣብ ድቃስ ምቊርራጽ እስትንፋስ ኣብ ድቃስ፡ ኣብ ግዜ ድቃስ ዝርአ ምዕባስን ምቊርራጽ እስትንፋስን ድሕረ ብትከተ-ጽግያት ዝያዳ ገኒኑ ከም ዝርአ ክኢላታት የመልክቱ። እዚ ጸገም’ዚ ብሰንኪ ምንቁልቋል ፕሮጀስተሮን (progesterone) - ናይ ጥንሲ ሆርሞን - ዝኽሰት እዩ። እዚ ዓይነት ጸገም’ዚ ድማ፡ ብቐሊሉ ክፍወስ ከም ዘይክእል እዮም ሓካይም ዘመልክቱ። ከም ሳዕቤኑ ምድንዛዝ፡ ኣእምሮኣዊ ምዝንባዕ፡ ተደጋጋሚ ሕማም ርእሲ፡ ጭንቀትን ካልእ ጸገማትን የኸትል።

= ሕማም ሽኮርን ጸቕጢ ደምን ድሕረ ብትከተ-ጽግያት ዝርከባ ደቀንስትዮ ብሕማም ሽኮርን ጸቕጢ ደምን ክጥቅዓ ዘለወን ተኽእሎ ዝለዓለ እዩ። ትሑት መጠን ‘ኤስትሮጅን’፡ ተጻዋርነት ኢንሱሊን ናይ ሰብነት ከም ዘወስኾ እዩ ዝንገር። ሓንቲ ድሕረ ንጽፈ-ጽግያት

ዝኣተወት ጓለስተይቲ ብቐጻሊ ሕክምናዊ መርመራ ከተካይድ ከም ዘለዋ ሓካይም ይመኽሩ።

= ሕማም ልቢ ሕማም ልቢ፡ ቅድመ ብትከተ-ጽግያት ብማህደረ እንቋቝሖ ዝፈርዩ ‘ኤስትሮጀን’ ንጥዕናና ኣገደስቲ ዝኾኑ ‘HDL’ ኮሌስትሮል ብልዑል ዓቐን ከፍርዩ እንከለዉ፡ ነቶም ሓደገኛ ኮሌስትሮል ‘LDL’ ግና ብዙሕ ከም ዘይፈርዩ ይገብሮም። በዚ፡ እታ ጓለንስተይቲ ብዝተፈላለዩ ሕማማት ልቢ ንኸይትጥቃዕ ይሕግዛ። በንጻሩ ምጉዳል ነዝዕታት ኤስትሮጀን፡ ድሕሪ ምቊራጽ ጽግያ ዘጋጥም’ዩ፡ ነታ ጓለንስተይቲ ንሕማም ልቢ ዝተቓልዐት ይገብራ። መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ ሓንቲ ካብ ሽዱሽተ ጽግያት ዘቋረጸት ጓለንስተይቲ ብሕማም ልቢ ዝተጠቕዐት እያ። ሽጋራ ዘይምትካኽ፡ ኣሕምልትን ፍረታትን ምዝውታር፡ ምውስዋስ ኣካላት ምክያድ ገለ ካብቶም ድሕረ ምቁራጽ ጽግያት ደቂ ኣንስትዮ ከድህባሉ ዝግብአን ሜላ መንብሮ እዩ።

= ጸገም ስርዓተ ሽንቲ ‘ኤስትሮጀን’፡ ኣብ ምቊጽጻር ስርዓተሽንቲ ልዑል ተራ እዩ ዘለዎ። ንጭዋዳታት ፍሕኛ ሽንቲ ብምሕያል፡ ናይ ምጭባጥን ምምጣጥን ዓቕሙ ከም ዝዕቀብ ይገብሮ። ኣብ መናድቕ ሻምብቆታት ሽንቲ ንዝእከቡ ታህዋስያን (ባክተርያ) ብቐሊሉ ከም ዝወጽኡ ስለ ዝገብሮም ድማ፡ እታ ጓለንስተይቲ ኣብ ስርዓተ ሽንቲ ከጋጥማ ዝኽእል ረኽሲ ዝተሓተ ይኸውን። በንጻሩ ዓቐን ‘ኤስትሮጀን’ እናጎደለ ኣብ ዝመጸሉ እዋን፡ ንረኽሲ ዝተቓልዐት ትኸውን። ኣብ 2013፡ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ዋሽንግተን ኣብ ዝርከብ ቤት ትምህርቲ ሕክምና ኣብ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ካብተን ንመጽናዕቲ ዝተሓርያ ድሕረ ብትከተ-ጽግያት ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ፡ ሓደ ርብዒ ብረኽሲ ስርዓተ ሽንቲ ዝተጠቕዓ ኮይነን ተረኺበን። ነቲ ከጋጥም ዝኽእል ጸገም ንምእላይ እተን ደቂ ኣንስትዮ ምውስዋስ ኣካላት ከዘውትራ፡ ብብዝሒ ፈሳሲ ክሰትያን ኣካላዊ ጽርየት ክሕልዋን ከም ዘድሊ ሓካይም ይመኽሩ።

= ምህማነ ዓጽሚ ‘ኤስትሮጀን’ ጻዕቅን ድልዳለን ኣዕጽምቲ ኣብ ምዕቃብ ልዑል ተራ እዩ ዘለዎ። ጽግያት ዘቋረጸን ደቂ ኣንስትዮ ንምህማነ ዓጽሚ (osteoporosis) ዝተቓልዓ ምዃነን

ሓካይም ይገልጹ። ካብ 20 ክሳብ 30 ሚእታዊት ኣብ ደቂ ኣንስትዮ ዝርአ ምህማነ ኣዕጽምቲ ኣብ ቀዳሞት ሓሙሽተ ዓመታት ድሕረ ብትከተ-ጽግያት ይርአ። ስለዚ፡ ኣብዚ ዕድመ’ዚ ዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ልዑል ትሕዝቶ ካልሽዩም ዘለዎም መግብታት ክወስዳ ይምከራ። ምጡን ክብደት ሰብነት ክውንና ምውስዋስ ኣካላት ከዘውትራ፣ ዝወስድኦ መጠን ሽኮር ከጕድላ ይግባእ። ኣልኮላዊ መስተን ቡንን ካብ ኣዕጽምቲ ካልሽዩም ልሒጹ ናይ ምውጻእ ባህሪ ስለ ዘለዎ፡ ብብዝሒ ክወስድኦ ኣይግባእን።

ሓዳስ

ኤርትራ ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 5ይ ክፋል

ኣብ 2018፡ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ መንጎአን ዝጸንሐ ኩነተ-ተጻብኦ ኣኽቲሙ፡ ናብ ሓድሽ ምዕራፍ ሰላምን ምሕዝነትን ክሰጋገራ ከምእተሰማምዓ ዝፍለጥ’ዩ። እዚ ምዕባለ’ዚ፡ ንህዝብታት ኤርትራን ኩሉ ደላይ ሰላምን ዓቢ ብስራት እዩ ነይሩ። ኣብዚ ሓድሽ መድረኽ ዕርቀ-ሰላም እምበኣር፡ እቲ ጠንቂ ደረቕ ኲናት ክኸውን ዝጸንሐ ጽውጽዋያዊ ታሪኽን ኣብኡ ዝምስረት ወራር ስነ-ልቦናን ከብቅዕ ትጽቢት ዘይግበረሉ ኣይኮነን። ብሕልፊ ኻብ’ቶም ኣብ ኤርትራ ኮይኖም፡ ካብ 2000-2018፡ ኣንጻር ዓሌታዊ ፖለቲካ ህወሓት-ኢወደግ ኺቃለሱ ባይታ ዝተፈጥረሎም፡ ሞራላውን ንዋታውን ደገፍ መንግስቲ ኤርትራ ዘይተነፍጎም ባእታታት ክሕሰብ’ውን ኣይክእልን። እንተኾነ፡ ሕጂ’ውን፡ ካብቲ ኣብ ሕማቕ እዋን ዕቝባ ዝዀኖም ህዝቢ ኤርትራ ብኣኽብሮት ተፋንዮም ከብቅዑ፡ ሕቘኦም ድሕሪ ምሃብ፡ “ተሓጺብካ ናብ ጭቃ” ዝዓይነቱ ወራር ስነ-ልቦናኦም፡ ዳግም ናብ ኤርትራ ዘቕንዑ ባእታታት ኣይተሳእኑን። ኣብ ታሪኽ ምፍራስ ፈደረሽን ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ እንዳርጋቸው መሳይ ዝተባህለ ሰብኣይ-ጓሉ ንሃጸይ ሃይለስላሴን ወኪሉ ኣብ ኤርትራን ዝነበረ፡ ካብ ኲናት ስነ-ልቦና ጀሚርካ፡ ኣብ ምትፍናን ሃይማኖታትን ቀጽሪታት ፖለቲካን፡ ክሳብ ምግፋዕን ምቕታልን ኤርትራውያን ዝኸይድ ጸሊም ታሪኽ ዝገደፈ’ዩ። ስዉራትን ግሁዳትን ተግባራት እንዳርጋቸው መሳይ፡ ኣብ ምጉሃር ቊልዒ ሰላሳ ዓመታት ብረታዊ ቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ናቶም ግደ ኣለዎም። ንሱ፡ ንውሳነ 390 ‘ሀ (5)’ ሕ.ሃ. ኣብ ክርደና ብምእታው፡ ካብ ቅድመ ምፍራስ ፈደረሽን ኣትሒዙ፡ “ደጊም ባንዴራ ኤርትራ ኣብ ዕላዊ ጽንብላት ከተንበልብል ሕጋውነት የብላን፡” ኪብል፡ ብኣጋ ንኤድዋርድ ሙልካይ ዚብሃል ቈንስል ኣመሪካ ገሊጹሉ ነይሩ (ሰነድ ቤት ጽሕፈት ቈንስል ኣመሪካ፡ ኣስመራ፣ 24 መስከረም 1952) ካብኡ ሓሊፉ’ውን፡ ኣብ ስራሕ መንግስቲ ኤርትራ ጣልቃ እናኣተወ ዕንቅፋት ይኸውን ነበረ። ሓደ ደፋር ኣብነት ናይዚ፡ ንቐዳማይ መራሕ መንግስቲ ኤርትራ፡ ኣቶ ተድላ ባይሩ ብጥዕናዊ ምኽንያት ካብ ስልጣን ከምዘልግስ ብምግባር፡ ብኻልእ ኣገልጋሊ ስርዓት ሃጸይ ሃይለስላሰ፡ ኤርትራዊ ኣቶ ኣስፍሃ ወልደሚካኤል ከምዝትካእ ምግባሩ እዩ። (ኣለምሰገድ ኣባይ፣ 1998፣ 4፡ 77)። እንዳርጋቸው መሳይ፡ ንኣስፍሃ ኣብ ክንዲ ብባይቶ ኤርትራ ዚምረጽ፡ ብቐጥታ ብንጉስ ከምዝሽየም ምግባሩ፡ ዕምሪ ፈደረሽን ንምሕጻር ዝፈሓሶ ተንኰል እዩ ነይሩ። ካብዚ ተበጊሶም፡ ክልተ ንቑሓት ፖለቲከኛታት ኤርትራ፡ ኣቶ ወልድኣብ ወልደማርያምን ሸኽ ኢብራሂም ሱልጣንን፡ ወኪል መንግስቲ ኢትዮጵያ ኻብ ዘቤታዊ ጕዳያት ኤርትራ ኢዱ ኸውጽእ፡ ኣብ ወቕቱ ኻብ ምጥንቃቕ ኣይተቘጠቡን (ጋዜጣ ደሃይ ኤርትራ፣ 26 መጋቢት 1954)። ብ14 ሕዳር 1962፡ ካልእ ኣርካን ስርዓት ሃይለስላሴ፡ ጀነራል ኣቢይ ኣበበ፡ ኣዋጅ ጐበጣ ሒዙ (ብኣማኻርነት ኣመሪካዊ ጆን ስፐንሰር ዝተጻሕፈ) ብሰራዊት ተዓጂቡ፡ ብዘይፍታውን ብዘይድምጽን ባይቶ ኤርትራ፡ ብኣመሓዳሪ መንግስቲ ኤርትራ ዝነበረ ኣስፍሃ ወልደሚካኢል ብቛንቋ ኣምሓርኛ ከምዝንበብ ገበረ (ፊርብረስን ሆላንድን፣ ብፍጹም ኣይንምብርከኽን)። ብቓላት ኣስፍሃ፡ “ፈደረሽን ከም ስምን ኣምርን ንኤርትራ ጓና ብምዃኑ፡” ፈሪሱ

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.192

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ኣሎ ተባህለ። ሓደ መዓልቲ ድሕር’ዚ ፍጻመ’ዚ ኸኣ፡ ሃጸይ ሃይለስላሴ፡ ንሕ.ሃ. ከይተወከሰ፡ ብኣዋጅ ቍጽሪ 27፡ ሕጋዊ ፈደራላዊ ቝመና መንግስቲ ኤርትራ ሓንሳእን ንሓዋሩን ከኽትም ትእዛዝ ሃበ (ሮይ ፓትማን፣ 1988, ፣ ኣብ ኤርትራ፡ ዋላ ኣእማን ይነዱ ኣለዉ)። ኣብዚ ኸይተሓጽረ’ውን፡ ባዕሉ ሃጸይ ሃይለስላሴ፡ ኣብ ቤተ-መንግስቲ ኣስመራ ንዝተኣከቡ ኤርትራውያን፡ “ኤርትራ፡ መሬታ’ምበር፡ ህዝባ ኣየድልየናን’ዩ፡” ብምባል፡ ኣብ ልቡን ሓንጐሉን ንዝተኸዘነ እምነት ብንጹርን ዘየሻሙን ሓረግ ኣግሃዶ። ኣብቲ ዝሰዓበ እዋን፡ እዚ ድሙቕ ሓረግ’ዚ፡ ብግብሪ፡ ንፖሊሲ መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ርእሲ ኤርትራ ዘማእዝን ኰይኑ ቐጸለ። ካብኡ ንደሓር፡ ህዝቢ ምርዓድ ከም ንቡር ፖለቲካዊ መሳርሒ ስርዓታት ኢትዮጵያ ዀይኑ ተራዕመ። እቲ ዝዓበየ መርኣያ ናይዚ ፖሊሲ’ዚ፡ ህዝቢ ኤርትራ ንምጽናት፡ ዓድታት ኤርትራ ምብዳም ጃምላዊ ግፍዒን ህልቂትን ምፍጻም’ዩ። ጸላም-ሰንበት ኣቝርደት፡ ወኪ-ዱባ፡ በሲክደራ፡ ዖና፡ ሽዕብ ወዘተ. ህያው ምስክራት እዮም። ሎሚ ድሕሪ ሰለስተ ዕቑድ ናጽነት ኤርትራ እውን እንተኾነ፡ ገለ ኢትዮጵያውያን ልሂቓን፡ እንተላይ ኣንጻር ወያነ ዝቃለሱ ዝነበሩ’ሞ፡ ህዝቢ ኤርትራ ዘዕቆቦምን ዝደገፎምን፡ ብዛዕባ ጉዳይ ኤርትራ ዝብሉዎን ዝጽሕፍዎን፡ ካብቲ ዝበለየን ዝተሳዕረን ታሪኽ ወጺኡ፡ ማእዝን ከስተኻኽል ኣይርአን። ክሳዕ ምፍራም ውዕል ሰላም ኤርትራ-ኢትዮጵያ 2018፡ ምክትል ኣቦ-መንበር ውድብ ሓርበኛታት ሸውዓተ ግንቦት ዝነበረ እንዳርጋቸው ጽጌ ‘ትውልዲ ኸይደናገር፡ ንሕና ንንገር’ ብዝብል ኣርእስቲ ዘሕተሞ መጽሓፍ ከም ሓደ ኣብነት ምጥቃስ ይከኣል። እቲ መጽሓፍ ብኣንጻር ኣርእስቱ፡ ንመጻእቲ ወለዶታት ዘደናግርን ዘደንቊርን ምዃኑ፡ ትሕዝቶኡ ባዕሉ ይነግር። ገለ ካብቲ ኣስፊርዎ ዘሎ ሓሳባት ምስእንምልከት፡ “…ንግዜ ዚግደፍ ደኣ’ዩ’ምበር፡ ጕዳይ ባሕሪ ሓደ መዓልቦ ኽሳዕ ዘይተረኽቦ፡ ነዚ ኸባቢ’ዚ [ቀርኒ ኣፍሪቃ]፡ ናብ ካልእ ቀውሲ ኸምዚወስዶ፡ ካብ 100% ንላዕሊ ርግጸኛ ዀይነ ኽዛረብ እኽእል እየ፣ ኣሽንኳይዶ ኢትዮጵያ እትኣክል ታሪኻዊት ሃገር፡ ማንም ገዛኢት ሃገር ጠፋጢፋ ዝሰርሓተን ሃገራት ባሕሪ እናሃለወን፡ ነታ ንኢትዮጵያ ምስ ባሕሪ ብቐረባ ኽተራኽባ ዝተሰርሐት ገመድ ንምብንጣስ፡ ዝተፈላለዩ ስጕምታት ዚወስድ ትውልዲ ምምጻኡ ኣይተርፍን’ዩ፡ ” ይብል’ሞ፡ “ተስፋና ግን፡ እዞም ድኻታት ህዝብታት ክልተአን ሃገራት ካልእ ኣህላቒ ዙርያ ዂናት ኣይገብሩን ይዀኑ፡” ብምባል፡ ባህጊ ባሕሪ ብኻልእ ዘይነጸረ ስትራተጂ ኺሰምር፡ ተወላዋሊ መርገጺ የቐምጥ (እንዳጋቸው ጽገ፡ 2019)፤ ትውልድ ኣይደናገር፡ እኛም እንናገር፣ የኤርትራ ዱላ፣ ምዕራፍ 7፣ ገጽ 489)። ከምዚ ዓይነት ስነ-ልቦናዊ ኲናት፡ ጽባሕ ንግሆ ንኣካላዊ ምንቛት ወለዶታት ዕዮ-ገዛ ዝህብ ምዃኑ ምስትውዓል ይሓትት። ካብዚ ብዘይፍለ፡ ዋላ ኣብ ቃልዕ መድረኻት’ውን፡ ዘይሓላፍነታዊ መደረታት ገለ ኢትዮጵያውያን በጨቕ-በጨቕ ይብል እዩ። ንኣብነት ኣብ ክሊ (ክልል) ኣምሓራ ኣብ ዝተገብረ ህዝባዊ ፈስቲቫል፡ ናብ ጐሓፍ ታሪኽ ተደርብዩ ዝነበረ፡ ንኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ዚሕውስ ዝበለየ ኻርታ፡ ኣብ ቅድሚ’ቲ ንኽብሪ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ኣብቲ ጽንብል ዝተሳተፈ ወኪል መንግስቲ ኤርትራ - ኣምባሳደር ሰመረ ርእሶም ኣብ ኢግዚቢሽን ምርኣዩ ደረቐኛ ድፍረት

እዩ (መደበር ተሌቪዥን ዋልታ፣ 2020)። ብተመሳሳሊ፡ ውሩይ ተጣባቒ ሰብኣዊ መሰላትን ሓድነትን ዓባይ ኢትዮጵያ፡ ነፍስሄር ፕሮፌሰር መስፍን ወልደማርያም፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ቃለ-መሕትት፡ ካብ መንደቑ ዘይፈልያ፡ ታሪኽ ዝጐሓፋ ንኤርትራን ኢትዮጵያን ዝጸንበረት ‘ኻርታ’ ከዘውትር ይርአ ነይሩ። እቲ ዕላማ ነቲ ሕዱር ሕልሚን ባህጊን ምሁራን ኢትዮጵያ ምንካእ ይመስል። እዚ ወራር ስነ-ልቦና’ዚ፡ ንሓቀኛ መንነት ኤርትራውያን ኰነ ኢልካ ብምሕባእ፡ ናብ ወገንካ ንምጽጋዕ ዝግበር ምስለኣዊ ኣገላልጻ’ዩ። ኣቦ-መንበር ሰልፊ ዲሞክራስያዊ ሕብረት ትግራይ፡ ኣረጋዊ በርሀ ብወገኑ፡ ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ “ምንጻል፡ ንኤርትራ’ውን ኣይጠቐማን፡” ኪብል ከሎ፡ ንሓንቲ ኻብ ፖለቲካውያን ሰልፍታት ኣምሓራ እመርሕ’የ ዝብል ዝነበረ ኣቶ ልደቱ ኣየለ ብግደኡ፡ “ህወሓት፡ ንሕጋዊ ሪፈረንዱም ኤርትራ ወግዓዊ ኣፍልጦ ብምሃቡ፡ ንኢትዮጵያ ወጺዑ፡” ብዘስምዕ ኣገላልጻ፡ ንዘይጭበጥ ‘ሕልሚ ኤርትራን ባሕራን’ ከግህድ ኣይሓነኸን (መደበር ተሌቪዥን ኢትዮጵያ፣ ቃለ-መጠይቓት፣ 2018)። ብዘይካ’ዚ፡ ቀንዲ ኣማኻሪ ቀዳማይ ሚኒስተር ምንባሩ ዝንገረሉ፡ ፕረሲደንት ክሊ ኦሮምያ ዝነበረ፡ ኣቶ ለማ መገርሳ፡ ኣብ ኣመሪካ “መን ይፈልጥ? ሓደ መዓልቲ፡ ኢትዮጵያ ባሕሪ ይህሉዋ ይኸውን፡” ዚብል ስምዒታዊ መደረ ምስ ኣስምዐ፡ ኣመት ቃሉ ናብ ኤርትራ ዝቐንዐ ኸይከውን ስክፍታ ብምፍጣር፡ ኣብ ግዜኡ፡ ቁጥዐ ኤርትራውያን ኣገንፊሉ’ዩ። ኣብዚ እዋን’ዚ፡ ካብ ሸነኽ ኢትዮጵያ ናብ ኤርትራ ዝፍኖ ዘሎ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ከምቲ ኣብ ዝሓለፈ ጽሑፍና ዝተገልጸ፡ ብሰለስተ መልክዓት (ጻዕዳ፡ ጸሊም፡ ጨላይ ፕሮፖጋንዳታት) ዝምሰል’ዩ። ካብኡን ናብኡን፡ ኣውራ እቲ ጸሊም ኲናት ስነልቦና (ፕሮፕጋንዳ)፡ ዓቢ ግምት ይውሃቦ ምዃኑ፡ ባይታ ብምንባብ ምርዳእ ይክኣል። መብዛሕትኡ ግዜ፡ እዚ ወራር ስነ-ልቦና’ዚ፡ ብመጽሓፍቲ፡ ሰነዳዊ ፊልምታት፡ ዓንቀጻት ቃለ-መጠይቓትን ዲስኮሪስታትን ወዘተ. ዝፍኖ ኮይኑ፡ ዝበዝሕ ኣብ ‘ዙርያ ባሕርን ወደብን’ ዝዝንቢ እዩ። ቀደም ስበ-ስልጣን ስርዓታት ሃይለ-ስላሴን ደርግን ዝነበሩ ሽማግለታት፡ ሕጂ ዝጽሕፍዎ ዘለዉ መጽሓፍቲ እንተርኢና’ውን፡ ዘይናትካ መሬትን ባሕሪን ንምግባት ዝተኻየደ ከቢድ ጻዕሪን ዝተኸፍለ ዋጋን ብምድናቕ፡ ቚልዒ ኲናት ስነልቦና ዘጉህር፡ መጻእቲ ወለዶታት ኢትዮጵያ ኸይድቅሱ ምሕጽንታን ለበዋን ዘመሓላልፍ እዩ። እዚ ሒቕታታት’ዚ ዕቱብ ኣስተብህሎ ዘድልዮ’ዩ። ምኽንያቱ ኣርካናት ፖለቲካ፡ ናይ ቀደም ታሪኽ እናገንጸልካ፡ ንመጻኢ ዝኸውን ፖለቲካዊ ኻርታ ምንዳፍን ስምዒት ህዝቢ ምቕስቃስን ቀንዲ መሳርሒኦም እዩ። ዛጊት፡ ኣርካናት ኢትዮጵያ፡ ካብዚ ተግባራት’ዚ ኺርሕቁ ኣይተራእዩን። በዚ መንጽር፡ ምጕት ባሕሪ ኣርካናት ኢትዮጵያ ብኸመይ ኪእመን ይኽእል ግን፡ ብሓቂ ዘማትእ ክርክር ኰይኑ ይርከብ። ‘ኢትዮጵያ እትኣክል ዓባይ ሃገር’ ኣፍ-ደገ ባሕርን ወደባትን ክትረክብ ኣለዋ፡’ ዚብል ኣጕል ምጕት፡ ስነ-መጐታዊ ሓቅነቱ ንጐድኒ ገዲፍካ፡ ‘ካብ ኤርትራ ጥራይ ድያኸ ‘ዕንቍን ወርቅን’ ክትረክብ ዚግባእ፧’ ዚብል ሕቶ ኺንድህሰስ ንቡር ይመስል። እዚ ኸኣ፡ ብዛዕባ ኣርካናት ወይ ልሂቓን ኢትዮጵያ ዚጽሕፉዎን ዚከራኸሩሉን፡ ‘ወርቃዊ ሕሉፍ ታሪኽ ጸባን መዓርን፡’“ትጕሽተትና” ንኺብሉ ይሕግዝ ይኸውን።

ኣብ ታሪኽ ምሕንጻጽን ምንጻርን ዶባት ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ሃጸይ ምንሊክ ልዑል ስፍራ ኻብ ዝሕዙ መራሕቲ ኣቢስንያ እዩ። ንሱ፡ መወዳድርቱ ዝነበረ ሃጸይ ዮሃንስ (ትግራይ) ኣብ መተማ ድሕሪ ምምዋቱ፡ ብሓደ ወገን ኢምበራጦርያዊት ኢትዮጵያ ንምምስራት፡ ኣብ ደቡብን ደቡባዊ ምዕራብን ኢትዮጵያ ክሳብ ኦሮሞን ገሞን ዝነበሩ ኻልኦት ተረፍ-መረፍ ተቐናቐንቱ ንምድርቃም ክህንደድ ከሎ፣ በቲ ካልእ ወገን፡ ካብ ኢጣልያ ባርኾት ግዝኣቱ (ዓባይ ኢትዮጵያ) ንምርካብ፡ ዶባት ኢትዮ-ኤርትራ ብተሎ ዕላዊነቱ ኺወሓስ ይደፍእ ነበረ። ምናልባት በቲ ንኺርዕም ይዅን ንምጥባሩ ተባሂሉ፡ ካብ ኢጣልያ ዝተዋህቦ ጉንዖ 5000 ጠበናጁን ሓሙሽተ ሚልዮን ሊረ ገንዘብን ድዩ ካልእ ብዘየገድስ፡ ብመሰረት ሽዑ ዝተኸተመ ውዕል ውጫለ፡ ዶባት ኢትዮጵያን ኤርትራን ሓንሳእን ንሓዋሩን ሕጋዊ መዓልቦኦም ተገብረሉ (ተኸስተ ነጋሽ፣ 1987፣ መግዛእቲ ኢጣልያ ኣብ ኤርትራ 1882-1941)። ድሕር’ዚ፡ ሃጸይ ምንሊክ፡ ነቲ ኣብ 1890 ባዕሉ ብብርዑ ዝፈረመሉ ‘ውዕል ምኽባር ዶባት ይዅን ሰላምን ምሕዝነትን’ ብምምእዛዝ፡ ናብ ገጽ ኤርትራን ኣፍ-ደገ ባሕራን ገጹ ኣቋሚቱ ኣይፈልጥን። ይዅን’ምበር፡ ድሕሪ ምዝዛም ካልኣይ ኲናት ዓለም፡ ሃጸይ ሃይለ-ስላሴ፡ ተጠማትነት ኢትዮጵያ ኣብ ቀርኒ-ኣፍሪቃ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ባሕሪ ዘሎወን ሃገራት ጎዶቦ ክወሃብኦ ንማሕብረ-ሰብ ዓለም ክሓትት ኣየሕነኾን። ብመሻርኽቱ ርእሰ-ሓያላን ኣመሪካን እንግሊዝን ተኣማሚኑ ድማ፡ ሃገሩ ኣፍ-ደገ ባሕሪ ክትረክብ፡ ግዝኣት ኢጣልያ ዝነበራ ‘ኤርትራን ኢጣልያዊት ሶማልያን’ ብጽሒት ኢትዮጵያ ኪዀና፡ ኣብ ዋዕላ ፓሪስን ቀዳማይ ጉባኤ ሕ.ሃ.ን ቃል-ዓለም ዘይነበሮ ሕቶ ንፕረሲደንት ኣመሪካ፡ ፍራንክሊን ሩዝቨልት፡ ብዕላዊ ደበዳበ ኣቕረበ (ስዩም ገብረ-እዝግኣብሄር፣ 2012፣ ውህደት ሙዚቃ ኣብ ህይወተይ፣ 10፡ 88)። ንንጉስ ሃይለ-ስላሴ ብዕልዋ ዝተክአ ስርዓት ደርግ ከይተረፈ፡ ጁብቲ ኻብ መግዛእቲ ፈረንሳ ተላቒቓ ናጽነት ድሕሪ ምእዋጃ፡ ብጐበጣ ናብ ኢትዮጵያ ከልሕቓ፡ ናይ ወራር ጥጅኡ ካብ ምግሃድ ዓዲ ኣይወዓለን (ሻምበል ሚኪኤል ገብረንጉስ፣ 2018፣ ምውዳቕ ሃጸይ፤ ሃይለ-ስላሴ ኢትዮጵያን ምንፍሓዅ ዕልዋ ደርግን፣ 7: 183)። ብርግጽ፡ ሶማልን ጂቡትን፡ ጐረባብቲ ሃገራት ኢትዮጵያ እየን። ክልተአን ድማ፡ ትዕድልቲ ባሕሪ ኣሎወን። ግደ ሓቂ’ውን፡ ኤርትራ፡ ሶማልያ ዀነት ጂቡቲ፡ ብጂኦግራፍያዊ ቕርበተን፡ ብታሪኽ፡ ሃይማኖት፡ ብሄር፡ ዓሌት፡ ቋንቋ ምስ ኢትዮጵያ ይዛመዳ እየን። ብዘይጥርጥር፡ ስርዓታት ኢትዮጵያ ኻብዘን ክልተ ሃገራት፡ ሕቶ ኣፍ-ደገ ባሕሪ ንምርካብ፡ ኻብ ሕቶ ዓዲ ውዒሎም ኣይፈልጡን። እንተዀነ ግን፡ ሕማቕ ዕድል ኰይኑ፡ እታ ‘ዓይንኺ ትደፈን’ ዚብለላ ዝሰኣነት ኤርትራ’ምበር፡ እተን ዘራያት ዝረኸባ ጐረባብቲ ሃገራት፡ ጭራም መሬተን ንኢትዮጵያ ክወሃብ ኣይተራእየን። ለመና ኢትዮጵያውያን ብሓደ ገጽ፡ ኢትዮጵያ፡ ኣፍ-ደገ ባሕሪ ዘርክባ ተኽእሎታትን ኣማራጺታትን ሃሰው ኣብ ምባል፡ ንዝዀነት ጐረቤት ሃገር ከም ዘይትንሕፍን ዘይተቕስንን ከረድእ ይኽእል። የግዳስ ኤርትራ ብዕድል ንዝተወሰነ ግዜ ምስ ኢትዮጵያ ስለዝተቘርነት፡ ባሕሪን ወደባትን ኤርትራ ከም ነባሪ ሕጋዊ መሰል ተወሲዱ፡ ዘልኣለማዊ ሕቶ ኪኸውን፡ ብሞራል ኰነ ብስነ-መጐት ዘምሕር ኣይኰነን። ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ሕቶ እጀታነት ኣብ ክንዲ

ናብ ኤርትራ ጥራይ ምቕናዕ፡ ‘ስለምንታይ ውሕስነት ባሕሪ ኻብ ጂቡትን ሶማልን ንምሕታት ኣብ ምምታእ ይነብሩ፧’ ዚብል ሕቶ ምልዓል ከኣ፡ ባህርያውን መጐታውን እዩ። እዚ መጐተ’ዚ፡ ጸጒሪ ሓደ ህዝቢ ንምንጻይ ዓይኒ ኸይሓሰኻ ምድፋር፡ ነቲ ኻልእ ግን ምሕፋርን ምፍራሕንዶ ኣይከውንን? ብዝዀነ፡ ኣብ ዓለም፡ ዛጊት ክንደይ ሃገራት ኰን ‘ብምስሉይነት ባሕሪ ይግብኣኒ’ ባህግታተን ኣርውየን ይዀና? ዚብል ጥንሰ-ሓሳብ (hypothesis)፡ ንመጽናዕቲ ዚግደፍ ዕዮ ይኸውን። ምናልባት ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ንዝተነፍሐ ጽውጽዋያዊ ታሪኾም (mythico history) ንድሕሪት ብምግንጻል፡ ‘ኪበጽሑዎን ኪደግሙዎን’ እንተፈቲኖም ግን፡ ንእጀታ ኣፍ-ደገ ባሕሪ ዘፍቅድ ‘መሰልን መርትዖን’ ከምዘይጸንሖም፡ ታሪኽ ባዕሉ ዚረትዕ እዩ። ኢትዮጵያ፡ መቐረት ባሕርን ወደባትን ንቑሩብ እዋን ዘስተማቐረት፡ ብለመና ኻብ ማሕበረሰብ ዓለም ብጕልባብ ፈደረሽን ንኤርትራ ኣብ ዝለሓቐትሉ ውሱን እዋን እዩ። ንሰላሳ ዓመታት ዚኣክል ዕቝር ሃብቲ ባሕሪ ኤርትራ ክትምዝምዝ ክኢላ። ብሕጊ ስለዚፍቀዳን ዚግባኣን ኣይኮነን። እዚ ናይ ታሪኽ ኣጋጣሚ’ዚ፡ ካብ ውዲትን ዓመጽን ዚርሕቕ ህጡር ትሕዝቶ ኣይርከቦን። ኣብ ተንኰልን ግበታን ዚምርኰስ ረብሓ ድማ፡ ካብ ግዝያዊ ሕጽኖት ሓሊፉ፡ ነባሪ ውሕስነት የብሉን። ምኽንያቱ፡ “በትሪ ሓቂ ትቐጥን’ምበር፡ ኣይትስበርን፡” ከምዚብሃል፡ ፍትሒ ወርትግ ኣብ ሓቂ ስለዚምርኰስ፡ ኣማስያኡ መሬትን ባሕርን ኤርትራ፡ ናብቶም ምእንቲ ሓቂ ዝመጐቱን ዝተቓለሱን ኪምለስ ግድን ኰይኑ። እዚ ብኣጋ ዘይተገንዘቡ ልሂቓን ኢትዮጵያ ድማ፡ ሎሚ ባሕሪ ምስኣኖም፡ ዘጕህን ዘብክን የብሎምን። ምኽንያቱ፡ ‘ኣቦኻ መርቕ ወይ ኣቦኻ ርገም፡’ ከምዚብሃል፡ ኢትዮጵያ ብታሪኽ ኣመሰራርታኣ ዘይረኸበቶ ባህርያዊ ሃብቲ፡ ብዓመጽ ካብ ጐረቤታ ክትረኽቦ ዚክኣል ኣይኰነን። ብመጐት ኰነ ብታሪኽ መሰረት ዘይብሉ ኽርክር ባሕሪ፡ ብቐጻሊ ኽትነብሓሉ ምህቃን ደኣ ፋይዳኡ እንታይ እዩ? ብሓጺሩ፡ ስግር ስነ-ልቦናዊ ሃልኪ፡ ካልእ ፍረ ስለዘይወልድ፡ ዋላ ንወለዶታት ምትታዩ እንተተፈተነ’ውን፡ እንተላይ ግዜን ዓውላማን ዚጽይኖ ኣጕል ስብከት እዩ። ብኻልእ ቃል፡ እዚ ልስሉስ ስነ-ልቦናዊ ወራር’ዚ፡ ንሕዱር ሕማም ቀዳሞት ኣርካናት ኢትዮጵያ ዚገልጽ ዘይጭበጥ ናፍቖት’ምበር፡ ኣብ ዓውዲ ኸይበጽሐ ኸም ዚሃጕጕ እኽሊ ገይርካ ምውሳዱ ጥራይ ይሓይሽ። ይቕጽል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡55 18፡30 18፡55 19፡40 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ጩራ ጥዕና ዜና (ዓረብ) ለሰ ስፖርት ፊልም ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ዶ/ር ኣብ ስትድዮ ቀስቲ ድሕነት ድራማ ሃሎ ቆልዑ ዜና (ትግረ) እዚኦም ‘ውን ዜጋታት እዮም . . . ዜና (ትግርኛ) እንዳ ዝማም ዜና (ዓረብ) መደብ ቆላሕታ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.192

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሓሳባት ኣማናቱላህ ዓብዱራሕማን ሓደ ሕብረተሰብ ከም እኩብ ብዝውንኖ ሓበራዊ ስነ-ኣእምራዊ ልቦና እዩ ዝግለጽ። እዚ ድማ ኩሉ ግዜ ከም ስንቂ ኮይኑ ዘሰጋግሮ እዩ። ሓደ ሕብረተሰብ ከም እኩብ ክረአ እንከሎ፡ ከም ሓደ ብሓደ ስነ-ኣእምሮኣዊ ልቦና ዝተቐርጸ እካበ ክግለጽ ይክኣል እዩ። ሓደ ሕብረተሰብ ናይ ሓባር ስነ-ኣእምሮ ምስ ዘየማዕብል፡ ከም ሓደ ሕብረተሰብ ክግለጽ ዝክኣል ኣይኮነን። ኩልትናዊ ምዕባለ ሓደ ሕብረተሰብ ብሓባራዊ ልቦነኡ እዩ ዝግለጽ ክንብል ከለና፤ ብዛዕባ እቲ ሕብረተሰብ ኣብ ነዊሕ ታርኹ ዘማዕብሎ፡ ብሓደ ከናብሮ ዝኽእል ኵነተ-ኣእምሮ ንዛረብ ኣለና ማለት እዩ። እዚ ድማ ንኹሉ እቲ ሕብረተሰብ ከም መርሖ-መንብሮ ዝጥቀመሉ የጠቓልል ማለት እዩ። እዚ ከምዚ ዝኣመሰለ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣቃውማ፤ ኣብ ምስላታቱ፡ ብዝተፈላለየ ኣገባብ ዝግለጽ ባህላዊ ወግዕታቱ፡ ስነ-ጥበባዊ ፍርያቱ፡ ባህሉን እምነቱን ተወሪቑ ክንረኽቦ ንኽእል። ሓደ ሓያል ሓባራዊ ውሁድ ስነ-ኣእምራዊ ኵነታት ክፈጥር ዘይከኣለ ሕብረተሰብ ኮታ ናብ መገዲ ዓወት ከምርሕ ኣይክእልን እዩ። ሕብረተሰባት ውጽኢት ናይቲ ብሓባር ኮይኖም ኣብ ነዊሕ መስርሕ ታሪኽ ዝቐርጽዎ ስነ-ኣእምራዊ ኣቋቃም

ሓሳባት

ሓባራዊ ኣተሓሳስባ እዮም። ተወራረስቲ ወለዶታት ድማ ነቲ ኣብ ነዊሕ መስርሕ ዝስራሕ ኣእምራዊ ኣቋውማ ብምውራስ ብዝላዓለ ከሐይልዎም ዝግባእ እዩ። ምኽንያቱ መግለጺ ሓይልን ድኻምን ሓደ ሕብረተሰብ ኣብ ዝቐርጾም ስነ-ኣእምሮኣዊ ልቦና ተቐሪጹ ስለ እንረኽቦ እዩ። እዚ ድማ ብኹሉ መድረኻት ስነ-ጥበባዊ ምብህሃላት ክሳብ ከም ኣካድያምያዊ ምህሮ ብምምዕባል ሓይሉ ክንጸባረቕ ዘለዎ እዩ። ኣብ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣተሓሳስባ ዝኽሰቱ ድኻማት ብቐጻሊ ብዝካየዱ ነቐፈታዊ መአረምታት፡ ካብ ድኻም ሓይሊ ክፍጠር ክከኣል ኣለዎ። ነገራት ብተጸራርነት ስለ ዝካየዱ፡ ኣብ ሓይሊ’ውን ድኻም ይንጸባረቕ እዩ። ኣብ መንጎ እዚ ክልተ ተጻረርቲ ሓይልታት ብዝካየድ ናይ ምዕባለ ቃልሲ ድማ እቲ ዝሓየለ ዓቢሊሉ ክወጽእ ግድነታዊ እዩ። ከምኡ ብምዃኑ ድማ ንሓያል ጎድንታትና ብዝለዓለ ብምሕያል ክንኩልዖ ብዝልዓለ ክንሰርሕ ይግባእ። ሕብረተሰባት እቲ ዝለዓለ ክፈጥርዎ ዝኸኣሉ ሓባራዊ ውህደት ኣብ ሃገር እዩ ዝጥርነፍ። ሃገር ምስላዊ እካበ ናይ ሓደ ሓባራዊ ረብሓ ዝውንን ሕብረተሰብ እዩ። ከምኡ ብምዃኑ ድማ ሓደ ዓይነት ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣቃውማ ዘማዕበለ ሕብረተሰብ ኣብ ሓደ ሃገር ተጠርኒፉ ብሓባር ንኽጓዓዝ ሓባራዊ ታርኻዊ

ኣመጻጽኣ ክኽተል ኣለዎ። ሓደ ሕብረተሰብ ኣብ ተመሳሳሊ ሕሉፍ ኵነታት፡ ናይ ሓጐስን ጓህን ዛንታ ዘለዎ ምስ ዝኸውን፡ ሓባራዊ ራኢ ፈጥሩ ብሓደ ንኽጓዕዝ ይኽእል፣ ኣዚ ሓባራዊ ዛንታ ኸኣ ከም ሓይሊ ኮይኑ የገልግሎ። ሰባት ነቲ ደብዛዝ ዝኾነ መጻኢና መልሲ ንምርካብ ናብ ታሪኽ ኢና እንምርኰስ፣ ስለ ዝኾነ’ዩ ኣገዳስነት ታሪኽ ዝዓዝዝ። እዞም ሓደ ዓይነት ታርኻዊ ድሕረ ባይታ ሃልዎም ኣብ ሓደ ጂኦግራፍያዊ ዶባት ተጠሚሮም፡ ሓደ ዓይነት ስነ-ኣእምራዊ ኣቃውማ ዘማዕበሉ ሕብረተሰብ፡ ብሓደ ኮይኖም ንኽቕጽሉ ሓደ ሓባራዊ ቍጠባዊ ህይወት ከማዕብሉ ኣለዎም። ኣብ ኩሉ ከም ሓደ ዝጥርንፎም ሃገራዊ ኣተሓሳስባ ብምጥርናፍ ድማ ንዘለዎም ፍልልያት ብምጽባብ፡ ሓደ ዓይነት ሃገራዊ ባህሊ ከማዕብሉ ይኽእሉ። ሃገራዊ ባህሊ ንኹሉ ብማዕረ ብዝብጸሖ በብቛንቋኡ ድማ ክገልጾ ዝኽእል ኣብ ዝኾነሉ፡ ኣብቲ ዝፍጠር ብዙሕነት፡ ሓድነት ብምውሓስ ሓንቲ ንኹሉ ብማዕረ እትብጸሖ ሃገር ክፍጠር ይከኣል። ሕብረተሰብ ሓደ ዓይነት ሕሉፍ ዛንታ ኣብ ዘይህልዎም፡ ብሓደ ኮይኖም ናብ መጸኢ ክእንፍቱ ዘሎ ተክእሎ ትሑት እዩ። ስለዝኾነ’ዩ ታሪኽ፡ ኣብ ምፍጣር ሓደ ዓይነት ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣቋቋም ልዑል ግደ

ዕላማ’ዩ ንህይወት ዘመቅራ

እዛ ንነብራ ዘለና ምድሪ ኣብዚ ሕጂ በጺሓቶ ዘላ ደረጃ ምዕባለ ክትበጽሕ ዘኽኣላ ሓደ ምስጢር እንተ ነይሩ፡ ድምር ውጽኢት ናይቶም ብዕላማን ራእን ዝተጓዕዙ ሰባት ጻዕሪ’ዩ። “ደኺምና፡” “ጠሚና፡ ” “ዓሪቕና፡” “ዓወት ተሓሪሙና፡ ” ኢሎም ዝተበገስሉ ዕላማ ከይጠንጠኑ፡ ንነብሶም ናብ ናይ መረረ መንገዲ ከየውረዱ፡ ሓደስቲ ፍልቀታትን ምህዞታትን ከበርክቱ፡ ነብሶምን ሕብረተሰቦምን ከማዕብሉ፡ ለይትን ቀትርን ሰለም ከየበሉ ዓለም ዘረከበቶም ሊቃውንቲ ውሑዳት ኣይኰኑን። እንሆ ድማ ሎሚ ሳላ ዘይሕለል ተወፋይነቶምን ጻዕሮምን ንኹሉ ማሕለኻታት ሰጊሮም ብቴክኖሎጂ ዝተራኸበት ዓለም ኣብ ምፍጣር ዓቢ እጃም ኣበርኪቶም።

ህይወት ዕላማኻ ንምዕዋት ኣብ እተካይዶ ቃልሲ እዩ መቐረታ ዝረከብ። ኣብዚ ግን ዕላማኻ ቅድሚ ከተትግብር ምብጋስካ ሓርፋፍ ዝዀነ ገምጋም ይሃልወካ። መደባትካ ብግዜ ዝተቐየዱን ዝተማእከሉን ግበሮም። እዚ ድማ፡ ኣብ ዕላማኻ ጥራይ ኣተኲርካ ንኽትሰርሕን፡ ኣብ ውድቀት ንኸይትነበር ክሕግዘካ እዩ። ብፍላጥ ይኹን ብዘይ ፍላጥ ዕላማኻ ንምጥጣሕ እትጓዓዞ ጉዕዞ፡ ንኸባቢኻ ዝሃሲ ከይከውን’ውን ምስትብሃል ከድሊ እዩ። ናትካ ዓወት ንምጭባጥ ንኻልኦት በዲልካን ወንጂልካን ትበጽሖ ከይትኸውን’ውን ተጠንቀቕ። ምኽንያቱ፡ እቶም ሎሚ ንስኻ ትብድሎም ዘላኻ ጽባሕ ዕድል ምስ ረኸቡ ንዓወታትካ ናይ ምዝራግ ሕንሕነ ከም ዘለዎም ኣስተብህል።

ኣብዛ ብምዕባለ እናተሓንበበት ብናህሪ ትጓዓዝ ዘላ ዓለም፡ እንታይ’ዩ ኣበርኵቶይ? እንታይ ተገበርኩ ህይወተይን ናብራይን ይጽብቕ? ዝብሉን ካልኦትን ሕቶታት ንነብስኻ ምሕታት ኣገዳሲ እዩ።

ንህይወት ፈጺምካ ኣይትንዓቃ። ውልቃውነት ኣይተርኢ። ንኹሉ ብሕያውነት ቅረቦ። ኣብ ልዕሊ ዝዀነ እምነተካ ልዑል ይኹን። ጽባሕ መባልዕትኻ ክትከውን ሎሚ ሰናይ ቃላትን ተግባራትን ዝራእ።

ብግዝያዊ በለጽን ስስዐን መንፈስካ ዓዊሩ፡ “እንታይ ይብለጽ?” “እንታይ ይኸስብ?” ዝብል ቃናን ሓሳብን ከተሰላስል ወርቃዊ ግዜኻ ኣይተጥፍኣዮ። ከምኡ ብምግባርካ ምናልባት ሎሚ፡ ጽባሕ ይኹን ድሕሪ ጽባሕ ትዕወት ትኸውን፡ እንተ ንዘልኣለም ግን ኣብ ውርደትን ብስጭትን ኢኻ ክትነብር። ህይወትካ ወትሩ ኣብ ዙርያ ሓጐስ ክትነብር ትብህግ እንተ ዄንካ፡ ትጓዓዞ ጉዕዞ ቅንዕና ዝመልኦ ክኸውን ይግባእ። ቅንዕና ፈጺምና ካብ ሰባት ክንጽበያ ኣይግባእን። ካብ ነበስና ጀሚራ’ያ ከባቢና ተበርሆ። ክፉእ ዝገብሩኻ ሰባት እናጸብጸብካ፡ “ስለምንታይ ደኣ ኣነ ጽቡቕ ዝገበር?” እናበልካ ንጹህ መንፋስካ ኣይትዝረግ። ጥዑም ቃላት ምዝራብን ጽቡቕ ተግባራት ምዕያይን ናይ ወትሩ ስራሕካ ይኹን። ኣብ ህይወትካ ፈጺምካ ተስፋ ዝብሃል ኣይትቑረጽ። ምናልባት ክትሓምም፡ ክትደክም፡ ክትጥለምን ካልኦት ኣብ ልዕሌኻ ኣደራዕ ክወርዱኻን

ዝህልዎ። ታሪኽ ኩሉ ሳዕ ከም ዘይንቀሳቐስ ድሩቕ ባይታ ክውሰድ ዝከኣል ኣይኮነን። ከምኡ ብምኻኑ ድማ እዩ ሓደ ውሁብ ታርኻዊ ኣጋጣሚ ዝተፈላለየ ትርጉም ክዋሃቦ እንዕዘብ። ሓደ ሕብረተሰብ ብሓደ ኮይኑ ዝሓለፎ ሕሉፍ ተመክሮ ኣብ ዝህልወሉ፡ ብሓደ ኮይኑ ድማ ንሎሚን ጽባሕን ሃገራዊ ረብሓኡ ከውሕስ ይሰማማዕ፣ ሓደ ሃገራዊ ኣተሓሳስባ ብምዕኳዅ ብሓደ ክዓስል ይኽእል። እዚ ድማ ንኹሉ ብማዕረ ረብሓ ዝህብ እዩ። ኣብ ነዊሕ ታሪኽ እዛ ዓለም፡ ልዕሊ ሃገር ዝኸይድ ጥርናፈ ክፍጠር ኣይተኻእለን። እንተ ተፈተነ ድማ ልዕሊ ሃገር ትርጉም ክህብ ኣይከኣለን። እታ ንኹሉ ብማዕረ እትባጻሕ ሃገር፡ ኩሉ ናተይ ኢሉ ኣሚኑ ነዛ ዘይትትካእ ህይወቱ ክሳብ ምሕላፍ ኣብ ዝብጀወሉ ኵነታት፡ ኣብቲ ሃገር ሓደ ዓይነት ዋንነት ብምህላው ናብ ሓደ ራኢ ከማዕዱ ይኽእል። ውልቃዊ ረብሓኻ ምስ ሃገራዊ ረብሓ ኣቋሪንካ ኣብ እትሓስበሉ፡ ብመንጽር እታ ሃገር እትሓተካ ግቡእ ዝርከብ መሰል ብምውሓስ፡ ኣብ ሓደ ሃገራዊ ዕላማ ክትዓስል ትኽእል። ሃገር ከም ዝላዓለ መግለጺ ውዳበ ደቂ ሰባት፡ ውህደት ኣብ ሕብረተሰብ ብመንጽር ነታ ሃገር ዘለካ ስምዒታዊ ቅርበት እዩ ዝውሰን። እታ ሃገር ንኹሉኻ ይኽእሉ ይዀኑ፣ በዚ ተሰናቢድካ ግን ፈጺምካ ዕላማኻ ኣይተጐናድቦ። ካብዚ ሓሊፉ ሽግራት’ውን ኣብ ርእሲ ርእሲ ክደራረቡኻ ይኽእሉ እዮም። ህይወት ሓርጐጽጐጻ ሰጊርካ ምቍር ጣዕሚ ከም ዝርከብ ኣሚንካ ናይ ምንባር ተስፋኻ ብምሕዳስ፡ ንሽግራትካ ትፈትሓሉ ሜላ ምፍጣር ደኣ’ምበር፡ ካብ ሽግራትካ ክትሃድም ኣይትፈትን። ወዲ-ሰብ ሳላ ብሱልን ሰፊሕን ኣተሓሳስብኡ ንዓለም ተባሃጊትን ምቅርትን ክገብራ ኣይተጸገመን። ኣእምሮ ወዲ-ሰብ ንዝደለዮ ክገብር ከም ዝኽእል ድማ እዚ ተበጺሑን ዝብጻሕ ዘሎን ምዕባለ ምስክር እዩ። ሓይሊ ኣእምሮ ክሳብ ዝደለኻዮ ከብጽሕ ዝኽእል ካብ ኰነ ደኣ’ሞ፡ ግዜና ብግቡእ ቃኒና ነብስናን ክጠቅም ዝኽእል ፍልቀት፡ ሓሳባትን ቴክኖሎጂያዊ ምዕባለን ነበርክተሉ ግዜ ሕጂ’ዩ። ዓለም ካባና ትጽበዮ ነገር ብዙሕ እዩ። ህይወት ብዕላማ ኣብ ዝተነድፈ ሓዲድ ክትጓዓዝ እንተ ጀሚራ፡ ሓንቲ ስጉሚ’ውን ከይተረፈት ፍረ እናወለደት’ያ ትኸይድ። ህይወት ሓላፊት እያ፡ እቲ ዘይሓልፍ ግን እቲ ኣበርኪትናዮ እንኸይድ እዩ። ንጽባሕ

ብማዕረ እትብጻሕ ክትከውን፡ ኩሉኻ ድማ ብመንጽር ሃገርካ ሓደ ዓይነት ዛንታ ክትፈጥር ዝኸኣልካ ኣብ እትኮነሉ። እቲ ብመንጽር ዘወፈኻዮ ግቡእ እትረኽቦ መሰል ንኹሉካ ብማዕረ ስለ ዝማቐል ተረባሒ ክትከውን ይከኣል። ሓደ ሃገር ልዕሊ ኩሉ ከውሕሶ ዝግባእ ሰላምን ድሕነትን ናይቲ ኣብቲ ሃገር ዝነብር ህዝቢ እዩ። ከምኡ ከውሕስ ኣብ ዘይክእለሉ ድማ ሓደ ውሁድ ሓያል ሃገር ኣሎ ክበሃል ኣይከኣልን። እቲ ሃገር ድሕሪ’ዚ ምውሓስ ድሕነት ንኹሉ ኣብቲ ሃገር ዝነብር ህዝቢ ብማዕረ ክባጻሕ ዝኽእል ማሕበራዊ ኣገልግሎት ከውሕስ ክከእል ኣለዎ። እዚ ድማ ኣብ ምፍጣር ሓደ ዓይነት ሃገራዊ ዛንታ ዘለዎ ኣበርክቶ ልዑል እዩ። ብኣንጻሩ ኣብ መንጎ ቀረባን ርሑቕን ከተማን ገጠርን ዘሎ ጋግ ዓቢይ፡ እቶም ኣብታ ሃገር ዝነብሩ ዜጋታት ማዕረ ዝኾነ ዋንነት ኣብ ዘይስምምዖም ደረጃ ኣብ ዝሃለውሉ፡ ሓደ ውሁድ ሃገር ኣሎ ኢልካ ክትዛረበሉ ዝከኣል ኣይኮነን። ኩሉ ማዕረ ዝኾነ ተኻፋልነት ካብ ሃብቲ ሃገር ኣብ ዝረኽበሉ ድማ እዩ ውሕስነቱ ዝተኸብረ፡ ብኹሉ ተጻባኢ ዘይድፈር ሃገር ክዋሓስ ዝከኣል። ከምዚ ዓይነት ሓባራዊ ስነኣእምሮኣዊ ኣቋቋም ክፈጥር ዝኸኣል ሕብረተሰብ ድማ እዩ ውሑስ ኵነታት ብምፍጣር፡ ብሓባራዊ ራኢ፡ ብስምረት ናብ ጎደና ምዕባለ ክምርሽ ዝኽእል።

ዘማዕዱ ዕላማኻ ካብ ሓለፋ ረብሓ፡ በለጽ፡ ሰስዐን ጥልመትን ናጻ ስለ ዝዀነ፡ ሰብኣውነትካ’ውን ኣብ ልቢ ብዙሓት ክትሰፍር ከኽእለካ እዩ። ወዲ-ሰብ ካብ ውድቀትን ድኽነትን ክርሕቕ ወትሩ ምስ ተቓለሰ እዩ። ብዙሕ ሰብ ካብዚ ነገር’ዚ ብኣቋራጭ እዩ ክወጽእ ዝደሊ። ከም ሳዕቤኑ ድማ ኣብ ዘይተደልየ ገበናዊ ነገራትን ድስፕሊናዊ ጉድለትን ክትኣቱ ይግደድ። ምጽኢቱ ድማ ቅሳነት ኣብ ዘይብሉ ናይ ህይወት ሕንፍሽፍሽን ቅልውላውን እናነበርካ፡ ኣእምሮኣዊ ሓይልኻ ማሲኑ ንህይወት ሓንቲ መዓልቲ ከይተሓጐስካላ ዓለም ተርክበካ። ህይወት ደረት ጽባቒኣ ንሓርጐጽጐጻ ስዒርካ ነብስኻ ብትምህርቲ፡ ስራሕ፡ ብልሕን ጥበብን ክትልውጥ ሓርኰትኰት ኣብ ትብለሉ እዋን’ዩ ጎሊሑ ዝረኣየካ። ጐድኒ ጐድኒ’ቲ ዕላማኻ ኣብ ጫፍ ንምብጻሕ ተካይዶ ቃልስን ተወፋይነት፡ ሓጐስካን እቶትካን እናሰሰነ’ዩ ዝኸይድ። ሓፋሽ ድማ ሳላ ኣበርክቶኻን ብልሕኻን ንጸጋታትካ ይጥቀመሉን ይረብሓሉን፣ ኣብ እጃም ምዕባለ ሃገርካ ድማ ኣበርኵቶኻ ዓቢን መንጠሪ ባይታን ብምዃን ተዘካርን ነባርን ይኸውን።

ሓዳስ

ኤርትራ

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.192

ስድራቤት ስድራቤት ዮሴፍ ሃይለማርያም

ኣብ ውሽጢ ስድራቤት ዝርአ ጭንቀት ሓደ ካብ ማሕበራዊ ጸገማት’ዩ። ስለዝኾነ ድማ ነታ ስድራ ሰላም ከሊኡ ኣብ ቀጻሊ ናዕብን ዕግርግርን ይሸማ። ኣባላታ’ውን ግዳይ ዘይተደልየ ጸገምን ዕግርግርን ይኾኑ። ኣብ ውሽጢ ስድራቤት ዘጋጥም ጭንቀት ብቐንዱ ብዘይ ምርድዳእ ኣቦን ኣደን’ዩ ዝፍጠር። ምርድዳእ ኣቦን ኣደን ኣብ ዘለዎ ስድራቤት ግን፡ ጭንቀት ቦታ ኣይርከቦን’ዩ፣ ኣባላት’ታ ስድራ ድማ ብፍቕሪን ሕውነትን እናተኸባበሩ’ዮም ዝዓብዩ። ዝኾነ ሰብ ኣብ ጉዕዞ ሂወቱ ጸገማት ከጋጥምዎ ተፈጥሮኣዊ መስርሕ’ዩ። ነዞም ጸገማት እዚኣቶም ክስዕረሉን ናብ ረብሓኡ ክቕይረሉን ዝኽእል ውሽጣዊ ብቕዓት ስለዘለዎ ግን፡ ብጸገማቱ ክደሃልን ንምንታይ ኣጋጢሞምኒ ክብልን ኣይግባእን። ፊት ንፊት ገጢሙ ክዕወተሎም ጥራይ’ዩ ዘለዎ። ካብ ጸገማትካ ክትሃድም ምፍታን ወይ ንጸገማትካ ክትገጥሞም ዘይምፍታን ግና ተሳዓሪ’ዩ ዝገብረካ። ዝተመርዓዉ ሰባት፡ ኣብ ሓዳሮም ጸገማት ከጋጥሞም ንቡር ምዃኑ ክፈልጡ ጽቡቕ’ዩ። ምኽንያቱ፡ ምስ እተፍቅሮ ሰብ ሓዳር ገይርካ ማለት ኣብ ጉዕዞኻ ምስ መጻምድኻ ኣይትጓራፈጥን ኣይትኳራረን ማለት ኣይኮነን። ክትጓራፈጥን ክትጋጮን ንቡር ምዃኑ ፈሊጥካ ነቶም ጸገማት ብዝግባእ ክትኣልዮምን መፍትሒ ክትረኽበሎምን’ዩ ዘለካ። በዚ ከኣ፡ ነቶም በብግዜኡ ዝመጽኡ ብድሆታት ምስ መጻምድኻ ኮይንካ ብናይ ሓባር ምርድዳእን ምትሕልላይን እናፈታሕካ፡ ኣብ ረብሓኻ ተውዕሎም፣ ኣብ ሂወትካ’ውን ኣገደስቲ ተመክሮታት ክትቀስመሎም ይግባእ። ኣብ መንጎ መጻምዲ ዘጋጥሙ ብድሆታት ሓደ ዓይነት ኣይኮኑን። ስለዝኾነ፡ ገሊኦም መጻምዲ በቲ ዘጋጥሞም ጸገም፡ ዓቕሎም ከጽብቡ፡ ተስፋ ክቘርጹን ክሳብ ክጻወርዎ ዘይክእሉ ጥርዚ ጭንቀት ክበጽሑን ይርአዩ። ብሓዳሮም ክጠዓሱን ክሳብ ኣብ ሓዳሮም ዮናስ መብራህቱ ሃብተማርያም ፍስሃየ እዩ ዝበሃል። ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ፡ ኣብ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ሰምበል ይቕመጥ ኣሎ። ዮናስ፡ ተወሊዱ ዝዓበየሉ ኣብ ዓዲ ጋውል - ከባቢ መንደፈራ እዩ። ዛንታኡ ከኣ ብኸምዚ ዝስዕብ ኣዕሊሉና ኣሎ’ሞ፡ ምትሕብባርኩም ኣይፈለዮ፦

ኣብ መንጎ መጻምዲ ዝርአ ጭንቀትን ኣፈታትሓኡን ክቕጽሉ ዘለዎም ድሌት ኣብ ምልክት ሕቶ ከእትውዎን ከኣ ይኽእሉ። ኣብ ሓዳር ዝርአ ጭንቀት (Marital distress) ብቐሊሉ መዕለቢ ኣይርከቦን’ዩ። ዝበዝሕ ግዜ ድማ ካብ ሕማቕ ናብ ዝኸፍአ እናማዕበለ ክኸይድ’ዩ ዝርአ። ዝግባእ ኣልያን ምኽርን እንተረኺቡ ግን፡ እቲ ሓዳር ካብቲ ዝነበሮ ጭንቀት ወጺኡ ናብ ዕግበትን ህድኣትን ዝመልኦ ሂወት ክምለስ ይኽእል። እዚ ዓይነት ለውጢ፡ እቶም መጻምዲ ባዕሎም ክገብርዎ ይኽእሉ’ዮም። ዝበዝሕ ግዜ ግን ጸገማት ሓዳር ብሓገዝ ሰብ ሞያ ወይ ተመኩሮ ብዘለዎም ኣብነታውያን ሰባት’ዩ ዝስተኻኸል። ካብ ዓርክኻ ሓገዝ ወይ ምኽሪ ከም ዘድልየካ እትፈልጥ ግ ን መዓስ’ዩ? መልሲ ዘድልዮ ኣገዳሲ ሕቶ’ዩ። ነዚ ሕቶ’ዚ ክትምልስ ድማ ቅድም ብርታዐ ናይቲ ኣጋጢሙካ ዘሎ ጸገም ክትግንዘቦ ኣለካ። ኣብዛ ዓለም ፍጹም ሓዳር ዘለዎም መጻምድቲ የለዉን፣ ትዕበ ትንኣስ ኣብ ሓዳሮም ጸገማትን ጭንቀትን ዘይብሎም መጻምድቲ ክህልዉ ምሕሳብ ድማ፡ ቅኑዕ መረዳእታ ብዛዕባ ማሕበራዊ ሂወት ደቂሰብ ኣይኮነን። ስለዚ፡ ዳርጋ ነፍሲ-ወከፍ መጻምዲ ብዛዕባ ሓዳሮም ካብ ገለ ሰባት ሓገዝ ወይ ምኽሪ ክረኽቡ ከምዝኽእሉ ምርዳእ ኣገዳሲ’ዩ። ንኣብነት፡ ካብ ክኢላታት ማሕበራዊ መነባብሮ፡ ካብ ኣብነታውያን መጻምዲ፡ ካብ ወለድኻ፡ ብውልቅኻ መጻሕፍቲ ብምንባብን ወዘተ ኣብ ሓዳርካ ንዘለካ ጭንቀት እተወግደሉ ምኽሪን ሓገዝን ክትረክብ ትኽእል። ካብ ከምዚኦም

ዝኣመሰሉ ሰባት እትረኽቦ ምኽሪ ኩነታት ሓዳርካ ንምምሕያሽ ስለዝኾኑ ብዕቱብነት ምርኣዮም ውጸኢታዊ’ዩ። ስለዚ፡ ዋላ ዝሓሸ ሰላምን ፍቕሪን ዘለዎ ሓዳር ይሃሉኻ፡ ብዛዕባ ሓዳር ተወሳኺ ምኽሪ ወይ ሓገዝ እትረኽበሉ መገዲ ሃሰው ምባል ንዝምድናኻ መሊሱ’ዩ ዘሐይሎ። ኣብ ሓዳርካ ናይ ጭንቀት ተመኩሮ ምሕላፍ፡ ካብቲ ነፈሲ-ወከፍ መጻምዲ ኣብ መዓልታዊ ጉዕዞ ሓዳሮም ዘሕልፍዎ ላዕልን ታሕትን ጸገማት ዝተፈልየ’ዩ። ኣብ ሓዳሮም ጭንቀት ዘለዎም መጻምዲ ፍልይ ዝበለ ምልክታት ክትዕዘበሎም ትኽእል ኢኻ። ንኣብነት፡ ብዛዕባ ሓዳሮም ዕግበት ኣይህልዎምን፣ ኣብ ዝምድናኦም ዝፈጥረሎም ተስፋ ምቑራጽ ድማ ቀልጢፉ ዝኸደሎም ዘይኮነስ፡ ብቐጻሊ የሰንዮም፣ ሓያል ረጽሚ (ናይ ቃል ምምልላስን ሓያል ምጕብዕባዕን) ኣለዎም። ኣብ

ሓዳሮም ጭንቀት ዘለዎም ገለ መጻምዲ ብውሽጦም ፍጹም ዝተባተኸ ስምዒት ስለዝህልዎም፡ ኣይበኣሱን’ዮም፡ ማለት ጓዕሳም ባህሪ የንጸባርቑ። ኣብ ንሓድሕዶም ጽቡቕ ምግባር የቋርጹ፣ ምብህሃል የቋርጹ፣ ነገራቶም ድማ ካብ ሕማቕ ናብ ዝበኣሰ ይኸይድ። ብዘይካ’ዚ፡ ብቐጻሊ ፍታሕ ዘይረኽቡ ክርክራትን መጎተን፡ ጽቡቕ ስምዒት ምኽሳር፡ ምሕዝነትን ተደላይነትን ምኽሳር ከምኡ’ውን ምስ መጻምድኻ ጾታዊ ርክብ ዘይምዝውታር ወዘተ፡ ሓዳር ኣብ ጭንቀት ከምዘሎ ዝሕብሩ ምልክታት’ዮም። ንመጻምድኻ ምንሻው፡ ዘይምክብባር፡ ምንዓቕ፡ ምድሕርሓር

(ሓላፍነት ዘይምውሳድ)፡ ጎነጽን ምሉእ ምትእስሳር ምቁራጽን እውን ሓዳር ኣብ ጸገምን ንፍትሕ ኣብ ተኣፋፊ ደረጃ ምህላዉን ዝሕብሩ’ዮም። ገለ ግዜ ኣብ ሓዳር ዝርኣዩ ጸገማት ጠንቆም እቶም ኣብ ዝምድናታት መጻምዲ ዝርአዩ ከም ናይ ምብህሃልን ናይ ኣፈታትሓን ጸገማት፡ ምጉት፡ ፍትወትን ጾታዊ ርክብን ሽግራት እዮም። እዞም ጸገማት እዚኣቶም ድማ ዝበዝሕ ግዜ በቶም መጻምዲ ብቐሊል ነገር ዝብገሱ’ዮም። ንኣብነት፡ ምስ መጻምድኻ ብኸመይ ከም ትበሃሃልን ትተሓጋገዝን፡ ከምኡ’ውን ርዝነትን ትርጉምን ሓዳር (መጻምዲ) እንታይ ምዃኑ ብዕምቆት ካብ ዘይምፍላጥ፡ ምስ መጻምድኻ ኣ ብ ዘይተደልየ ክርክርን ባእስን ክትኣቱ ትኽእል ኢኻ። እዚ ቅልጡፍ መፍትሒ እንተዘይረኺቡ፡ ምስ ግዜ ኣብቶም መጻምዲ ጭንቀትን ሓ ድ ሕ ዳ ዊ ዘይምጽውዋርን ከስዕብ ይኽእል። ካልእ ግዜ’ውን፡ መጻምዲ ንቑሩብ እዋን ጽቡቕ ክገብሩ ይጸንሑ’ሞ - ብፍላይ ኣብቲ ናይ መጀመርታ ደረጃ ፍቕሮም - ኣብ ዝተናውሐ ግዜ ግን፡ ኣብ ጉዕዞ ሓዳሮም ከጋጥም ንዝኽእል ጸገማት ወይ ብድሆታት ድሉዋት ብዘይምዃኖም፡ ግዳይ ጭንቀት ይኾኑ። መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ መጻምዲ ኣብ ናይ መጀመርታ ሓዳሮም ብዛዕባ ተኽእሎ ጸገማት ሓዳርን ፍትሕን ዝዕልሉ እንተደኣ ኮይኖም፡ እቲ ወጥሪ፡ ቈልዑ ክወልዱ ኣብ ዝጅምሩሉን ደቆም ኣብ ኵትትና ደረጃ ኣብ ዝበጽሑሉን ግዜ ከይተረፈ ከምዝቕጽል’ዩ። እዚ ከኣ ኣብ ፍቕርን ምርድዳእን፡ ኣብ ሓድሕዳዊ

ክልተ ኣሕዋተይ ይደሊ ኣለኹ’ሞ - ሓግዙኒ!

ብኣቦ ዝውለዱ ሽዱሽተ ኣሕዋተይን ንምግባር፡ ወላዲተይ ሒዛትኒ ኣብ 1997 ናብ ኣዲስ ኣበባ ከይደ ነይረ። ንሽዱሽቲኦም ኣሕዋተይ ድማ ረኺበዮምን ተላልየዮምን። ኣስማቶም፡ 1) ሰናይት መብራህቱ፡ 2) ኤልሳ መብራህቱ፡ 3) ሚልክያስ መብራህቱ፡ 4) ሊሊ መብራህቱ፡ 5) ምስግና መብራህቱ፡ 6) ጐይትኦም መብራህቱ እዮም ዝበሃሉ። ኣቦይ ግን ኣብ 1993 ስለ ዝሞተ፡ ኣይረኸብኩዎን። ሰይቲ ኣቦይ፡ ተወላዲት ብሄረ ኣምሓራ ኮይና፡ ኣበባ ገብረእግዚኣብሄር እያ ትበሃል። ሽዑ፡ ንሳ፡ ካብ ካልእ ኤርትራዊት ሰበይቲ ዝውልዱ ካልኦት ክልተ ኣሕዋት ከምዘለዉኒ ሓቢራትኒ። “ብመሰረት እቲ ንሳ ዝሃበትኒ ሓበሬታ፡ ስድራቤት ናይቶም ክልተ ኣሕዋተይ መጺኦም ከምዝተላለዩዋን ኣብ ኣዲስ ኣበባ ኣብ እስተሽነሪ ፒያሳ ይቕመጡ ከምዝነበሩን ነጊራትኒ። ብተወሳኺ፡ ቅድሚ ናጽነት ኤርትራ፡ ኣደኦም ሒዛቶም መንእሰይ ዮናስ መብራህቱ ሃብተማርያም ብንእስነቶም ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ “ኣቦይ ኣብ ኣዲስ ኣበባ - ‘ቡልጋርያን ኣስመራ ከምዝመጽኡን ኣብ ገዛ ባንዳ ግቢ’ ዝበሃል ቦታ’ዩ ዝቕመጥ ነይሩ። ካብ ጥልያን ሒዛቶም ትቕመጥ ምንባራን ካልእ ሰበይቲ ዝውለዱ ሽዱሽተ ቈልዑ ሓበሬታ ሂባትኒ። ኣደኦም ድማ፡ ጸኒሓ ከምዝነበርዎ ድማ ወላዲተይ ሓቢራትኒ። ብሞት ከምዝተፈልየቶም ታሪኽ ኣለኒ። ብወገይ፡ ደሃይ ኣቦይን ናይ’ቶም “ብድሕሪ’ዚ፡ ናብ ኣስመራ ምስ

መጻእኩ፡ ደሃይ ናይቶም ክልተ ኣሕዋተይ ንምግባር ብዙሕ ጽዒረን ላዕልን ታሕትን ኢለ። ክሳብ ሕጂ ድማ ዝኾነ ሓበሬታ ክረክብ ኣይከኣልኩን። ንሳቶም ኣብ ኣስመራ ይቕመጡ ኣለዉ ካብ ዝሰምዕ፡ 25 ዓመት ኮይኑ ኣሎ። ስለዚ፡ ስም ኣቦኦምን ስም ኣቦሓጎኦምን፡ መብራህቱ ሃብተማርያም ፍስሃየ ዝበሃሉ ክልተ ኣሕዋት ይደሊ ኣለኹ’ሞ፡ ተሓባበሩኒ። “ንዝያዳ ሓበሬታ፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባኣ ትቕመጠ ዝነበረት ሰበይቲ ሓወቦይ፡ ኣብ 2018 ናብ ኤርትራ ምስ መጽአት፡ እቶም ዝደልዮም ዘለኹ ክልተ ብኣቦ ኣሕዋተይ ብመንገዲ ቀይሕ መስቀል ገይሮም፡ ካብ ኣስመራ ናብ ኣዲስ ኣበባ ደሃይ ኣቦኦም ንምፍላጥ ናብ’ታ ሰበይቲ ኣቦና ወረቐት ጽሒፎም ከምዝነበሩ፡ ደሃይ ኣምጺኣትለይ። እንተኾነ፡ እታ ሰበይቲ ኣቦና መልሲ ከይሃበቶም ወረቐቶም ከምዝመለሰቶ ኣዕሊላትኒ። እዞም ዝደልዮም ዘለኹ ክልተ ብኣቦ ኣሕዋተይ ብሂወት እንተደኣ ሃልዮም፡ ነዚ ዛንታ’ዚ ይፈልጥዎ እዮም። ኣብ’ዚ ግዜ’ውን ዕድመኦም ልዕሊ 50 ዓመት ገይሮም ከምዘለዉ ክርዳእ ክኢለ ኣለኹ። “ካልእ፡ ናብ መበቆል ዓደይ - ዓዲ

ሓልዮትን ምክብባርን ዘይተሰረተ ሓዳር፡ ውዒሉ ሓዲሩ ጠንቂ ጭንቀትን ውድቀትን ክኸውን ከምዝኽእል ዝሕብር’ዩ። ኣብ ካልእ እዋን’ውን፡ ኣብ ሓዳር ዘጋጥሙ ጸገማት ብቐጥታ ውጽኢት ውልቃዊ ጸገማት መጻምዲ ክኾኑ ይኽእሉ’ዮም። ንኣብነት፡ ኣብ መንጎ መጻምዲ ዓመጽ ምስ ዝህሉ፡ ኣብ ሓዳር ጸገም ክፈጥር ይኽእል’ዩ። ከምኡ’ውን ሓዳር ብጽቡቕ ክጐዓዝ ጸኒሑ ሓደ ግዜ ካብ ሓዳር ወጻኢ ሓደ ጉዳይ ምስ ዘጋጥም፡ ነቶም መጻምዲ ኣብ ናይ ሓዳር ሽግር ከእትዎም ይኽእል። ስለዚ፡ መጻምዲ ኣብ ሓዳሮም ካብ ጭንቀት ሓራ ክወጽኡ እንተደኣ ኮይኖም፡ ውልቃዊ ጠባዮምን ባህሪኦምን ምስ መጻምዶም ከምዝኸይድ ገይሮም ክሰርዕዎ ይግባእ። ኣብ ሓዳር ዘጋጥም ጭንቀት፡ ኣብቶም መጻምዲ ሓያል ጽልዋ’ዩ ዘለዎ። ዝበዝሕ ግዜ ድማ ዓቢ ሓዘን፡ ምሽጋር፡ ቀጻሊ ባእስን ከም ጸቕጢ ዝኣመሰሉ ጸገማትን የኸትል። እንተነዊሑ ድማ ኣብ’ቶም መጻምዲ ክሳብ ቀጥታዊ ኣካላዊ ጽልዋ የስዕብ። እቲ ግርጭት እንተሓይሉ’ውን ኣብ ቤተሰብ መጻምዲ ከይተረፈ ጽልዋ የሕድር። ነቶም ጭንቀት ኣብ ዘለዎ ሓዳር ዝዓብዩ ቈልዑ ኣብ ስነ-ኣእምሮኣዊ ጸቕጥን ካልእ ሽግርን የውድቖም። ኣብ ሓዳር ሓንሳብ ጭንቀት እንተደኣ ኣጋጢሙ፡ ኣብ ሂወት’ቶም መጻምዲ ጀሚሩ ዝነበረ ዕብየት ከምዘንቈልቍል ስለዝገብሮ፡ ቅልጡፍ ፍወሳ እንተዘይረኺቡ ኣብ መወዳእታ ክሳብ ምፍልላይ ወይ ፍትሕ’ዩ ዘስዕበሎም። ስለዚ፡ ብዘጋጥመና ጸገማት፡ ከነንጸርጽርን ከነዕገርግርን ዘይኮነስ፡ ብዝግባእ ተረዲእና፡ ሃዲእናን ብዓቢኡ ድማ ትሕት ኢልና ክንፈትሖ ኣለና። ምኽንያቱ፡ ከምቲ ኣብ ከባቢና ጸገማትን መሰናኽላትን ዘሎ፡ መፍትሒ ጸገማትን ብድሆታት’ውን ኣሎ’ሞ፡ ኣብ ፍቕርን ሓልዮትን ብምዃን፡ ዓይንና ቋሕ ነብል። ትገብርዎ ምትሕብባርኩም እናመስገንና፡ ብዛዕባ’ዚ ዮናስ ኣቕሪቡዎ ዘሎ ዛንታ፡ ሓበሬታ ምስ ዝህልወኩም፡ ንዮናስ መብራህቱ ሃብተማርያም ፍስሃየ፡ ብቚጽሪ ሞባይላት 07183306 ወይ 07486595 ወይ ድማ ብ116266 ደዊልኩም ክትረኽቡዎ ትኽእሊ ኢኹም።

ፈለስቲ ንኡስ ዞባ ድባርዋ ከይደ ነቲ ሽዑ ግዜ ዝነበረ ኣመሓዳሪ ምስ ተወከስኩዎ፡ ክልተ ሰብ መጺኦም፡ “እዚ ዓዲ ፈለስቲ እንዳ ኣቦና’ዩ” ኢሎም ከምዝመጽእዎ ሓቢሩኒ። እንተኾነ፡ ዓዶም ምዃኑ ደኣ’ምበር፡ ዝፈልጥዎ ታሪኽ ኮነ ቤተሰብ ከምዘይብሎም እዮም ነጊሮሞ። ብኸምዚ ክሕግዞም ስለዘይከኣለ ከምዝተመልሱ ነጊሩኑ። “ስለዚ፡ ብዓቢኡ ሃለዋቶም ንምፍላጥ፡ ብምቕጻል ድማ፡ ኣሕዋተይ ክረክብ ስለዝደለኹ፡ ከምኡ’ውን ነታ ሎሚ ብሂወት ዘየላ ወላዲተይ ኣነ ሓደ ወዳ ብምዃነይ፡ ናፍቖት ኣሕዋት በርቲዑኒ’ሞ፡ ዝኸበርኩም ኣንበብቲ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ብሓፈሻ፡ ዓምዲ ስድራቤት ድማ ብፍላይ፡ ነዚ ኣብ ውሽጠይ ዘሎ ጾር ንኸፋዅስ ምትሕብባርኩም ኣይፈለየኒ፣ የቐንየለይ።” ዝኸበርኩም ኣንበብቲ፡ ብወገንና፡ ስለቲ ኵሉ ግዜ ኣቶ መብራህቱ ሃብተማርያም ምስ ወላዲቱ ወ/ሮ ቅድስቲ ተወልደ

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.192

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ወ/ሮ ኤደን ዘሚኪኤል ክፍለ፡ ስም ኣደይ ጸሃይቱ እምባየ ምባል ተሪፉ፡ ጸሃይነሽ እምባየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ዛይድ ገረዘ ገብረኪዳን ምባል ተሪፉ፡ ዝያዳ ገብረእግዚኣብሄር ገብረኪዳን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ኮሎኔል ገብሪኤል ወልደስላሴ ገብረመድህን፡ ሓፍተይ ወ/ሮ ብትወጣ ወልደስላሴ ገብረመድህን ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 4 ኣስመራ ወ/ሮ መኣዛ በየነ ሃብተሚካኤል፡ በዓል ቤተይ ንጉሰ ኣብርሃ ገ/እየሱስ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ሰርጀንተ ፍስሃየ ረዘነ፡ በዓልቲ ቤተይ ለተኺዳን ተስፋሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ክብራ ተስፋይ ወልደጋብር፡ በዓል ቤተይ እዮብ ኪዳነ ተኽለ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸጸራት ወ/ሮ በላይነሽ ይከተም ባህታ፡ ሓፍተይ ወ/ሮ ኣብርሀት ይከተም ባህታ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 1ሓፍተይ ጥራይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓደውሒ መርሃዊት ኣርኣያ ክፍለ፡ በዓል ቤተይ ግርማይ መሓሪ ወልደሰማእቲ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰል ይተሓለወለይ፡ 1 ወድና ከኣ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ወ/ሮ በላይነሽ ኣስፍሃ ገብረኢየሱስ፡ ወላዲተይ ሻሹ ዓንደ ገብረመስቀል ኣብ ምም/ን/ዞባ ጎዳይፍ ዝርከብ ገዝኣ ብውህብቶ ስለዝገደፈትለይ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ካሕሳይ ቀሺ ኣርኣያ ሃብቱ፡ ወለደይ ቀሺ ኣርኣያ ሃብተን ወ/ሮ ወይኑኡ ዑቕባክርስቶስን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 6

ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኩዶፈላሲ ኣቶ ኤፍሬም ወልደሚካኤል ስብሃት፡ ኣደይ ግደይ ሃይለ ተኪኤ ስለዝዓረፈት፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ/ጋ/ባ ተሰነይ ኣቶ ሓምደ መሓመድ ኣልሓሴን ምባል ተሪፉ፡ ሓምደ መሓመድ ኣልሓሰን ተባሂሉ ይተረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ የሹ ወንድማገኝ ምባል ተሪፉ፡ የሹ ነጋ ወንድማገኝ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ተሰነይ ይቕረብ። ሄኖክ ሚልዮን መስፍን፡ ብሞግዚቱ ወ/ሮ ዮርሳሌም እስቲፋኖስ ተኽለ፡ ወደይ ሄኖክ ሚልዮን መስፍን ምባል ተሪፉ፡ ቢላል ኣማን ስዒድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ተሰነይ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣምና ኖር መሓመድ ዓሊ ምባል ተሪፉ፡ ኣምና ኑር መሓመደ ዓሊ መሓመድ ጣህር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን22/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ተሰነይ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእለውያ ወ/ሮ በርሃ ገ/ምካኤል ወልዱ፡ በዓል ቤተይ ኣጽገባ ኣብርሃ ባህታ ስለዝተሰወአ፡ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቀይ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን23/4/22 ኣብ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ማእለውያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓደምነገር ወ/ሮ ለተሩፋኤል ተስፋይ ተኽለ፡ በዓል ቤተይ ካፕ/ መብራህቱ ሃይለ ገብረ ሰለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 30/4/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሮና ኣቶ ብርሃነ ደስታ ገብርየ፡ ወደይ ሓበን ብርሃነ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ ኣዲኡ ብሪ መለስ ገዛኢ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ወድና ሕጋውያን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 03 ከረን ወ/ሮ ውነሽ ፍስሃጽዮን ኣርኣያ፡ በዓል ቤተይ ነጸርኣብ ኣበደ መሓሪ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሶሶና ባረንቱ ወ/ሮ ኣባተ ኣሉጊ፡ በዓል ቤተይ ኣቶ ካሉ እድሪስ ኬላይ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኮማዊ ቤት ፍርዲ ሶሶና ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ድባርዋ ኣቶ ብርሃነ ተስፋይ፡ ኣቦይ ተስፋይ ገብረዋህድ ስለዝተሰወአ፡ ናይ ኣቦይ ወራሲ ኣነ ጥራሕ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ 1ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ/ ምም/ዓሰብ ከሳሲ ኣቶ ዘርኣይ በራኺ፡ ወ/ሮ ሳምራዊት ዮሃንስ ኣስፍሃ፡ በዓል ቤትኪ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን30/4/22 ኣብ መጋባእያ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ዓሰብ ቅረቢ።

ምልክታ ጨረታ ምልክታ ዞባ ማእከል ኣብ ምምሕዳር ን/ዞባ ማእከል ከተማ ጎደና 176-5 ዝርከብ SNACK BAR ቦቸ ፊላ ኣጫሪቱ ንኽልተ (2) ዓመት ከካርዮ ስለዝደለየ፡ እዚ ዝስዕብ ረቛሒታት ዘማልኡ ተጫረትቲ ይዕድም፡ 1. ተወዳርቲ ኣብ ውሽጢ ሃገር ዝቕጥመ/ትቕመጥ፡ ኣብ ናይ መንግስቲ ስራሕ ዘየለ/ላ፡ ሃገራዊ ግቡእ ዘማለአ/ት ወይ ዘይምልከቶ/ታ ክኽውን ይግባእ። 2. ተወዳደርቲ ኣብ SNACK BAR ወይ ተመሳሰሊ ስራሕ ተመኩሮ ዘለዎም እንተኾኑ ይምረጽ። 3. ተጫረትቲ ተመላሲ ዝኸውን መኽበሪ ጨረታ ናቕፋ 5.000.00 (ሓሙሽተ ሽሕ) ብቸክ/ c.p.o የትሕዙ። 4. ናይ ጨረታ ሰነድ ካብ ቤት ጽሕፈት ምምሕዳር ዞባ ማእከል ቁ.39 ዘይምለስ 100.00 (ሓደሚእቲ) ናቕፋ ብምኽፋል ኣብ ሰዓታት ስራሕ ክውሰድ ይከኣል። 5. ሰነድ ጨረታ ብዝተዓሸገ ሰታሪት ዋጋ ወርሓዊ ክራይ ተመሊኡ ዝቐርብ ኮይኑ፡ ኣብ ኣሃዱ ዕድጊ ክፍሊ ቁ.39 ኣብ ዘሎ ሳንዱቕ ጨረታ የእቱ። 6. ተወሳኺ ሓበሬታ፡ መብርህን ብኣካል ነቲ ቦታ ንምርኣይን ኣብዚ ዝተጠቕሰ ቤት ጽሕፈት ምውካስን ኣብቲ ቦታ ብምኻድን ክረአ ይከኣል። 7. ምልክታ ጨረታ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ን10 መዓልታት ስራሕ ክፉት ኮይኑ፡ ንጽባሒቱ ዘሎ መዓልታት ክፉት ኮይኑ ንጽባሒቱ ዘሎ መዓልታት ስራሕ ልክዕ 10፡00ቅ.ቀ ተጫረትቲ ወይ ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዝተረኸቡሉ ኣብ ቤት ጽሕፈት ክፍሊ ምምሕዳርን ፋይናንስን ዞባ ይኽፈት። ምምሕዳር ዞባ ማእከል፡ ነዚ ቀሪቡ ዘሎ ጨረታ፡ ብሕጋዊ መንገዲ ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ።

ምስጋና ብሞት ኣዚና እንፈትዎን እነፍቅሮን ክቡር ብዓል ቤተይ ኣቶ ኣበበ በትረማርያም ወሰንየለ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሓዝሓዝ ዘቃበርኩምናን ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። ብዓልቲ ቤቱ ኣዜብ ግርማይ ጓሉን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ክቡር ኣቦና ኣቶ ህብተዝጊ ገብረመድህን ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ሬሳ ኣብ ምፍናው ዝተሓባበርኩምና ቆንስላዊ ጉዳያት ኣብ ሮተርዳምን ማሕበረ-ኮም ኤርትራውያን ነበርቲ ሮተርዳምን፡ ኣብ ዓዲ ቆንጺ ዘቃበርኩምናን ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምና ኢ-መይልን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። በዓልቲ ቤቱ ኣልጋነሽ ዮሴፍ ደቁን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብዕረፍቲ ክብርቲ ኣዴና ወ/ሮ ሃይማኖት ተወልደ በዓልቲ ቤቶም ንነፍስሄር ወልዱ ኪዳነ፡ኣብ ግዜ ሕማማ ዝበጻሕኩማን ክሳብ ዓዲያቕነ (መራጉዝ) ንኡስ ዞባ እምኒ ሓይሊ ብምኻድ ዘቃበርኩምናን፡ ብኣካል ብምምልላስን ብተለፎንን ካብ ውሽጥን ወጻእን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ምሉኣት ስድራቤት ምስጋና ብዕረፍቲ ክብርቲ ብዓልቲ ቤተይ ወ/ሮ ምሕረት ወልዱ ኪዳነ ኣብ ግዜ ሕማማ ዝበጻሕኩማን ኣብ ዋሽንግተን ዲሲ ዘቃበርኩምናን፡ ብኣካል ብምምልላስን ብተሌፎንን ካብ ውሽጥን ወጻእን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ብዓል ቤታ ኣማረ የዕብዮ ምስ ደቃን ምሉእ ስድራቤትን

ምስጋና ብዕረፍቲ ኣደና ወ/ሮ ሂወት ዘርኡ ገብረክርስቶስ ዝተሰመዓና ሓዘን እናገለጽና፡ ኣብ ዓዲ ቢደል ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። ደቃን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ፍቕርቲ ኣዴናን ሓፍትናን ወ/ሮ ሂማን ተወልደመድህን ተኽለማርያም ዝተሰማዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሕክምና ዝኣለኹማን፡ ሬሳ ምፍናው ዝተሓባበርኩምናን ቤተሰብ፡ ማሕበረኮም፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ጂዳን፡ ኣብ ዓዲ እምነገር (ጋላነፍሒ) ዘቃበርኩምናን፡ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ነመስግን። ምሉኣት ስድራቤት።

ሓዳስ

ኤርትራ

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.192

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ቅድሚ ሰሙን መኽፈቲ ውድድር ዘካየደ ቅድድም ብሽክለታ ዞባ ማእክል፡ ብሰንበት 10 ሚያዝያ፡ ኩሎም ዲቪዥዮናት ዝተሳተፍዎ ብውድድር ጭራ ቚረጽ ቀጺሉ ውዒሉ። እዚ ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ዝተኻየደ ናይ ጭራ ቚረጽ ውድድር፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ዙርያ ቅጽበታዊ ውድድር ዝካየደሉ ብምዃኑ ንተዓዘብቲ ኣዘናጊዑ። ይዅን እምበር፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ቅጽበታዊ

ውድድር ድሒሩ ሕንጻጻ ዝረገጸ ተቐዳዳማይ ዝግለፈሉ ብምዃኑ፡ ንተቐዳደምቲ ኣዛናዪ ኣይኮነን።

ውድድር ጭራ ቝረጽ ተኻይዱ ኣብዛ መዓልቲ 68 ተቐዳደምቲ ኤሊት ደቂ ተባዕትዮ 100 ኪሎ ሜተር ንምሽፋን፡ ብሓያል ናህሪ ነቲ ውድድር ቀለስዎ። ብዘርእይዎ ዝነበሩ ሕምባበ ከኣ፡ ኣብ ነፍሲወከፍ ሓደ ዙርያ ሓደ ተቐዳዳማይ ይግለፍ ነይሩ። ዝተፈላለያ ጉጅለታት ክመቓቐላን ክእከባን ድሕሪ ምጽናሕ፡ ተቐዳደምቲ

ኣማኑኤል መሓሪ ጋንታ ኤሪተልን፡ ዳዊት ሳሚኤል - ጋንታ ደንደንን ንዓባይ ጉጅለ ብነዊሕ ፈልዮም ወጽኡ። ዓባይ ጉጅለ ከኣ፡

ካብ ዙርያ ናብ ዙርያ እናተገለፉ ቁጽሮም ትሕቲ ዓሰርተ ወረዱ። ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2022 ኣብ ናይ ጁንዮር ውድድር ዕዉት ዝኾነ ተቐዳዳማይ ዩኤል ሃብትኣብ - ጋንታ ኤሪተል፡ ካብ ዓባይ ጉጅለ ንበይኑ ተሓምበበ። ናይ በይኑ ጉጅለ ብምፍጣር ድማ፡ እግሪ እግሪ ኣማኑኤልን ዳዊትን ሰዓበ። ናይ መወዳእታ ደወል ኣብ ዝተሃረመትሉ ኣብ ዘካየድዎ ሓያል ቅጽበታዊ ውድድር ድማ፡ ተቐዳዳማይ ኣማኑኤል መሓሪ ካብ ጋንታ (ኤሪተል) ቀዳማይ ኮይኑ ተዓዊቱ። ተቐዳደምቲ ዳዊት ሳሚኤል - ጋንታ ደንደን፡ ዩኤል ሃብተኣብ - ጋንታ ኤሪተል፡ ሚካኤል ሃብቶም ጋንታ ሰምበል፡ ሚልክያስ ቅዱስ፡ ሳምሶም ሃብተ፡ ኤቨን ረዳእን ዮናስ ተኪኤን ኣርባዕቲኦም - ጋንታ ኣስቤኮ፡ ስምኦን ተስፋጋብርን ናሆም ገዛኢን ክልቲኦም ጋንታ ሰምበል ካብ ካልኣይ ክሳብ ዓስራይ ናይ መድረኽ ዓወት ኣመዝጊቦም። 27 ተቐዳደምቲ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ዘካየድኦ ናይ 70 ኪሎ ሜተር ውድድር፡ ዘይከም ዝሓለፈ ዓመት ካብ ግዜ ናብ ግዜ ዘርእይኦ ዘለዋ ብቕዓትን ምልከት ጸወታን፡ ንተዓዘብቲ ዝመሰጠ ውድድር ኣርእየን።

ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ኵዕሶ እግሪ ይቕጽል ብምኽንያት መዓልቲ ናጽነት ዝካየድ ዘሎ ግጥማት ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል፡ ብሰንበት ናይ ምድብ ‘ሀ’ ዝኾና ጋንታታት ብዘሰላሰለኦ ጸወታታት ቀጺሉ። ፈለማ ቀይሕ ባሕሪ ምስ’ታ ኣብ ዕረፍቲ ዝጸንሐት ገዛ ባንዳ ገጢማ። ቀይሕ ባሕሪ፡ ዓብላልነት ብምርኣይ ኣብ ቀዳማይ እብረ ኣብ መበል 24 ከምኡ’ውን 31 ደቓይቕ ካብ ቤንሁር ጠዓመን ዮናታን ነጸረኣብን ብዘቚጸረተን ሸቶታት 2ብ0 መሪሓ ንዕረፍቲ ወጺኣ። ድሕሪ ዕረፍቲ’ውን ቀይሕ ባሕሪ፡ ድሕሪ ተደጋጋሚ መጥቃዕቲ ኣብ መበል 72 ደቒቕ ብመገዲ ናሆም ይርጋኣለም ሸቶ ብምውሳኽ 3ብ0 ተዓዊታ። ብሉጽ ተጻወታይ ናይ’ዚ ግጥም ተኸላኻላይ ቀይሕ ባሕሪ ናሆም ዓወት ተጸዊዑ። ጸወታ ኣልታሕሪርን ኩባንያ ሰምበልን እውን ኣካል ናይታ መዓልቲ ነይሩ። ጸወታ ምስ ፈለመ ኩባንያ ሰምበል ኣብ ካልኣይ ደቒቕ ኣጥቃዓያ ኣዳል ናስር ብዘመዝገበላ ሸቶ፡ መሪሕነት ሓዘት። ኣብ ዝተረፉ ልዕሊ 40 ደቓይቕ፡ ኵዕሶ ክንዮ ናብ ክልቲኡ ልዳት ምኻዳ ሸቶ ብዘይምምዝጋቡ፡ ጸወታ ብመሪሕነት ሰምበል 1ብ0 ናይ ዕረፍቲ ግዜ ኣርከቦ። ኣብ ካልኣይ እብረ፡ ኣልታሕሪር፡ እተመዓራርያ ሸቶ ክትረክብ እኳ እንተጸዓረት፡ ክሰልጣ ግና ኣይከኣለን።

ውድድር ቸዝ ይካየድ ኣሎ ብምኽንያት መዓልቲ ናጽነት ዝተወደበ ሻምፕዮን ቸዝ ዞባ ማእክል፡ ብቐዳምን ሰንበትን ኣብ ኣስመራ ኦሎምፕዮን (ሆል) ተኻይዱ። እቲ ውድድር ጾታን ዕድመን ዘይፈሊ ኮይኑ፡ ከባቢ 50 ተወዳደርቲ ብምስታፍ ንኣስታት ሓደ ወርሒ ክቕጽል ምዃኑ እቲ ፈደረሽን ኣብ ዝለኣኾ ደብዳበ የረድእ።

ሰምበል ብወገና፡ መሪሕነታ እተደልድል ሸቶ ክትረክብ ፈተነታት ኣካይዳ እያ። ጸወታ ግና፡ ብእንኮ ሸቶ ሰምበል 1ብ0 ተዛዘመ። ኣብዛ ግጥም ኣጥቃዓይ ሰምበል ዓብለል ዋሓዚ፡ ሽልማት ብሉጽ ተጻወታይ ዓቲሩ። ኣብዚ ምድብ፡ ቀይሕ ባሕሪ ካብ ክልተ ጸወታታት ሽዱሸተ ነጥቢን ሓሙሽተ ጸብለልታ ሸቶን ብምውህላል ክትመርሖ እንከላ፡ ኩባንያ ሰምበል ተመሳሳሊ ጸወታ ሰለስተ ነጥቢ ሓንቲ ጸብለልታ ሸቶ፡ ደንደን ብሓንቲ ጸወታ ሰለስተ ነጥቢ ክልተ ጸብለልታ ሸቶ ሒዘን ይስዕባኣ። እዚ ግጥማት ዝመጽእ ሓሙስ ናይ ምድብ ‘ለ’ ዝኾና ጋንታ - ኣዱሊስ ኣንጻር ፓራዲዞ፡ ኩባንያ ሰገን ኣንጻር ዕዳጋ ሓሙስ ብዘካይዳኦ ግጥማት ክቕጽል ምዃኑ ህዝባዊት ርክባት ናይቲ ውድድር ተረድእ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ዝሓለፈ ቀዳም ሻምፕዮና ደቂ ኣንስትዮ ቀጺሉ ነይሩ። መራሒት ዘላ ደንደን፡ ኣንጻር ገጀረት ኣብ ዝካየደቶ ጸወታ፡ ንፈለማ ግዜ ስዕረት ቀሚሳ - 2ብ1 ተሰኒፋ። ገጀረት፡ ንዘዐወታኣ ሸቶታት ኣብ መበል 25 ከምኡ’ውን 52 ደቒቕ ካብ ሓሊማ ዓብደላ ኣቚጺራተን።

ደንደን፡ ነታ ቀዲማ ግና ኸኣ ካብ ስዕረት ዘየናገፈታ ሸቶ ኣብ መበል 18 ደቒቕ ኣመዝጊባታ። ሓሊማ ዓብደላ፡ ካብ ጋንታ ገጀረት ብልጽቲ ተጻወታት እዛ ግጥማ ተባሂላ ተረቚሓ። ቀጺለን ሰምበልን በሪኽን ኣብ ዝካየዳኦ ግጥም፡ ሰምበል፡ ኣብ መበል 43 ደቒቕ ካብ ስኒት ሃይለስላሴ ብዝረኸበታ እንኮ ሸቶ 1ብ0 ተዓዊታ። ስኒት ሃይለስላሴ ከኣ፡ ሽልማት ብልጽቲ ተጻዋቲት ዓቲራ። ጋንታታት ኢንሹራንስን ኩባንያ ሰገንን ዘካየዳኦ ግጥም እውን ኣካል ናይታ መዓልቲ ነይሩ። ኢንሹራንስ፡ ነዛ ጸወታ ምስ እትዕወተላ ምስ ደንደን ክትመዓራረይ ዘኽእላ ዕድል ነይሩዋ። ይዅን እምበር፡ ዕድላ ኣይተጠቀመትሉን - 1ብ0 ተረቲዓ። ተኸላኻሊት ጋንታ ኢንሹራንስ - ኤርትራ ወልደየሱስ ኵዕሶ ከተውጽእ ክትብል ናብ ገዛእ ልዳት ብምምዝጋባ እያ እታ ጋንታ ስዕረት ቀሚሳ። ተጻዋቲት ጋንታ ሰገን ሊድያ ጸሃየ ብልጽቲ ተጻዋቲት እዛ ጸወታ ተጸዊዓ። ካብ 10 ግጥማት እዚ ውድድር፡ ደንደን ብ27 ክትመርሕ እንከላ፡ ኢንሹራንስ 24፡ ሰገን 23፡ ገጀረት ከኣ፡ ብ17 ይስዕባኣ።

ኣብ መወዳእታ ከኣ፡ ተቐዳዳሚት ዳናይት ፍጹም - ጋንታ ደንደን ሕልፊ ኹለን ደሚቓ ድሕሪ ምውዓላ ቀዳመይቲ ኮይና ተዓዊታ። ተቐዳደምቲ ቅሳነት ወልደሚካኤል ጋንታ ሰራይር ሳዋ፡ ሳሮን ተኽለ፡ ፌቨን ሃይለ፡ ሚለና ያፌት ሰለስቲአን - ጋንታ ዓራግ፡ ዮርዳኖስ ርእሶም - ጋንታ ደንደን፡ ሮምና ጉዕሽ - ጋንታ ዓራግ፡ ድያና ዳዊት - ጋንታ ሰራይር ሳዋ፡ ሞናሊዛ ኣርኣያ - ጋንታ ደቡብ ከምኡ’ውን ኣድያም ዳዊት - ጋንታ ደንደን ካብ ካልኣይቲ ክሳብ ዓስረይቲ ተሰሪዐን። ብወገን እቶም 84 ኪሎ ሜተር ዝሸፈኑ 70 ተቐዳደምቲ ጁንዮር ደቂ ተባዕትዮ፡ ተቐዳዳማይ ሚልክያስ ማእከለ - ጋንታ ኣስቤለ፡ ንተቐዳዳማይ ናትናኤል ኣማኑኤል - ጋንታ ደቡብ ኣኸቲሉ ተዓዊቱ። ሳይሞን ገዛኢ ካብ ጋንታ ሰምበል ድማ ናይ ሳልሳይ ቦታ ኣውሒሱ። ኣንጊሆም ውድድሮም ካብ ዘካየዱ ዩዝ ተቐዳደምቲ ደቂ ተባዕትዮ፡ ናይ ውልቂ ተቐዳዳማይ ሜሮን ምስግና ንዝበዝሐ ኪሎ ሜተር ኣብ ቅድሚት ብምውዓል ንመወዳድርቱ ብነዊሕ ፈልዩ ተዓዊቱ። ቶማስ ኣፈወርቂ ብውልቂ፡ ሰናይ ሕሩይ ጋንታ ንስሪ፡ ናትናኤል ጎይትኦም - ጋንታ ዲ.ኤች.ኤል፡ ናኦድ ሙሴ - ጋንታ ንስሪ፡ ኣሌክሳንደር በረኸት - ጋንታ ጎዳይፍ፡ ሻም ዮናስ - ጋንታ ንስሪ፡ ኣቤል ሳሚኤልን፡ ያፌት ሚኪኤልን ክልቲኦም ብውልቂ፡ ዮናታን ኢሰይያስ - ጋንታ ዋርሳይ ካብ ካልኣይ ክሳብ ዓስራይ ብምእታው ናይ መድረኽ ዓወት ምምዝጋቦም ህዝባዊ ርክባት እቲ ፈደረሽን ሓቢሩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ተቐዳደምቲ

ማውንቴን ባይክ ብቐዳም 09 ሚያዝያ 2022 ናይ መዛዘሚ ውድድር ኣብ ማይ ደምነት ኣካይዶም። በዚ መሰረት፡ 45 ኪሎ ሜተር ዝሸፈኑ 104 ተቐዳደምቲ ክሊ ዕድመ 12-14 - ኤስሮም ያቆብ ብውልቂ ተዓዊቱ። ብውልቆም ዝተወዳደሩ በረኸት ኣልኣዛር - ጋንታ ናትና፡ ማቲዎስ በርሀ፡ ኣሚናዳኣብ ወልደዮሃንስ፡ ያረድ ካሕሱ፡ ቶማስ ተስፋይ ክሳብ ሻዱሻይ ደረጃ ሒዞም። ቀጺሎም 54 ኪሎሜተር ዝሸፈኑ 72 ተቐዳደምቲ ክሊ ዕድመ 15-16፡ ሴም እዮብ ጋንታ ሳሊና፡ ኤስሮም የማነ ብውልቂ፡ ሚሮን ኢሳቕን፡ እሰይ ሙሴን - ጋንታ ጎዳይፍ፡ ኣቤል ሳሚ - ጋንታ ናትና፡ ያፌት መብራህቱ ብውልቂ ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሻዱሻይ ብምእታው ተዓዊቶም። 42 ኪሎሜተር ካብ ዝሸፈና ደቂ ኣንስትዮ ከኣ፡ ተቐዳዳሚት ኤልዳና ተኽለማርያም ጋንታ ጽንዓት ቀዳመይቲ ኮይና ክትዕወት እንከላ፡ ጓል ጋንታኣ ሹሻን ሃብቶም፡ ዲቮራ ዳንኤል ብውልቂ፡ ዮሳን የማነ ጋንታ ጽንዓት፡ ሲልቫና ወልደሚካኤልን ኢልሃም ያሲንን ክልቲአን - ጋንታ ሰራይር ሳዋ ከኣ ካብ ካልኣይቲ ክሳብ ሻዱሸይቲ ኣትየን። ኣብ መወዳእታ ውድድሮም ዘካየዱ ዓበይቲ ተቐዳደምቲ ማውንቴን ባይክ ክሊ ዕድመ 17ን ልዕሊኡን እዮም ነይሮም። 54 ተቐዳደምቲ 64 ኪሎ ሜተር ኣብ ዝሸፈነ ውድድር፡ ተቐዳዳማይ ኤስሮም ሚካኤል ጋንታ ኣኽርያ ተዓዊቱሉ። ዮሴፍ ኣለምን ናሆም ኤስሮምን ክልቲኦም - ጋንታ ናትና፡ ናኦድ በረኸት - ጋንታ ጎዳይፍ፡ ኬቨን ተኽለማርያም - ጋንታ ጽንዓት፡ ሳዶር ኢሰይያስ - ጋንታ ንስሪ ክሳብ ሻዱሻይ ንዘሎ ደረጃ ሒዞም።

ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ቀጺሉ

ዝተፈላለዩ ዲቪዥዮናት ናይ ክልቲኡ ጾታ ዝሳተፍዎ ዘለዎ ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል፡ ብቐዳምን ሰንበትን ቀጺሉ ምውዓሉ ህዝባዊ ርክባት እቲ ፈደረሽን ሓቢሩ። ብቐዳም ፈለማ ናይ ደቂ ኣንስትዮ ጋንታታት ካልኣይ ዲቪዥዮን - ባናን ሳሊናን ተጻወተን - ባና 28ብ19 ተዓዊታ። ኣብቲ ተመጣጣኒ ጸወታ ዝተራእየሉ ግጥማት ናይ ሳልሳይ ዲቪዥዮን ደቂ ተባዕትዮ - ዊነርስን ተስፋን ከኣ፡ ብዓወት ተስፋ 26ብ23 ተዛዚሙ። ጸወታ ንስሪን ብርሃንን እውን ኣካል ናይታ መዓልቲ ነይሩ። ጸወታ ድማ፡ ብዓወት ንስራውያን 22ብ10 ተፈጺሙ። ኣብ መወዳእታ ናይታ መዓልቲ፡ ረሓቦትን ኣልጌንን ተፋሊመን። ኣብ ቀዳማይ ኳርተር፡ ተጻወትቲ ጋንታ ኣልጌን ንጸወታ መሪሖሞ እኳ እንተወዓሉ፡ ድሒሮም ግና፡ ተጻወትቲ ረሓቦት ንጸወታ ብዝግባእ

ብምቍጽጻር 45ብ36 ተዓዊቶም። ኣብ ዝሰዓበት መዓልቲ፡ ናይ ካልኣይ ዲቪዥዮን ጋንታታት ደቂ ኣንስትዮ - ንስርን ተስፋን ፈለማ ንሜዳ ኣብ ዝወረዳሉ፡ ተስፋ 43ብ22 ዓወት ሰኒዳ። ስዒበን ኣሰርን ኮኾብን ክፋለማ እንከለዋ፡ ኣሰር 53ብ46 ስዒራ። ቀጺለን፡ ብሙልጌታ በረኸት እትዕለም ጋንታ ማራት ኣንጻር እታ ብፊሊሞን የማነ እትስልጥን ዕዳጋ ሓሙስ፡ ንተዓዘብቲ ዝሰሓበ ጸወታ ድሕሪ ምርኣየን፡ ዕዳጋ ሓሙስ 34ብ27 ተዓዊታ። ናይ ደቂ ተባዕትዮ ጋንታታት ቀዳማይ ዲቪዥዮን - ሜካን ክሪስታልን ኣብ ዝካየዳኦ ናይ መወዳእታ ጸወታ እታ መዓልቲ ከኣ፡ ክሪስታል 59ብ52 ተዓዊታ።

መደብ ጸወታ ሪያል ማድሪድ - ቸልሲ 10፡00 ባየር ሙኒክ - ቪያሪያል 10፡00

ሓዳስ

ኤርትራ

12 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.192

ዜና ወጻኢ ብርሃነ ምሕረትኣብ

ንፓኪስታን ክመርሕ ዝጸንሐ ቀዳማይ ሚኒስተር’ታ ሃገር ነበር ኢምራን ክሃን ካብ ስልጣኑ ድሕሪ ምውራዱ፡ ባይቶ’ታ ሃገር ሓድሽ ቀዳማይ ሚኒስተር ንምምራጽ መስርሕ ከምዝጀመረ ተሓቢሩ። ኣብቲ ባይቶ ልዑል ተቐባልነት ዘለዎ፡ ሻሃባዝ ሸሪፍ ዝተባህለ ፖለቲከኛ ቀዳማይ ሚኒስተር ኮይኑ ክምረጽ ልዑል ተኽእሎ ከምዘሎ ንምንጭታት’ታ ሃገር ብምጥቃስ ማዕከናት ዜና ሓቢረን። ዝሓለፈ መዓልታት፡ ባይቶ’ታ ሃገር፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢምራን ክሃን ካብ ስልጣኑ ክወርድ ብዓብላሊ ድምጺ ከምዝወሰነ ይፍለጥ።

ፓኪስታን፡ ሓድሽ ቀዳማይ ሚኒስተር ንምምራጽ መስርሕ ጀሚራ ድማ ኣብ ጎደናታት ብምውጻእ ንውሳነ ባይቶ ይቃወሙ ምህላዎም ጸብጻባት የመልክቱ። ኣብ ፓኪስታን ንሓድሽ መሪሕነት ካብ ዝተሓጽዩ ፖለቲከኛታት፡ ዝበዝሐ ደገፍ ባይቶ ከምዘለዎ ዝንገረሉ ወዲ 70 ዓመት ሻህባዝ ሸሪፍ፡ ሓዉ ንቐዳማይ ሚኒስተር ፓኪስታን ነበር ናዋዝ ሸሪፍ ኮይኑ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ንልፍንቲ ተቓወምቲ ሰልፍታት’ታ ሃገር ይመርሕ ምህላዉ ይጥቀስ።

ናይ ስልጣን ግዚኡ ከየብቀዐ ካብ ስልጣን ክወርድ ተገዲዱ ዘሎ ኢምራን ክሃን ብወገኑ፡ ተቓወምቲ ሰልፊታት ፓኪስታን ምስ ምዕራባውያን ሓይልታት ተመሳጢረን ኣብ ልዕሊኡ ውዲት ከምዝኣለማ እዩ ዝኸስስ። በዚ ድማ ሰዓብቱ ኣብ ጎደናታት ወጺኦም ደገፎም ክገልጹ ጸዊዑ ኣሎ። እቲ ወዲ 69 ዓመት ፖለቲከኛ ኣብ ስልጣን ክጸንሕ ዝድግፉ ብኣሽሓት ዝቚጸሩ ፓኪስታናውያን

ደ.ሪ.ኮንጎ - ጉጅለ ኤም.23 ‘ካብ ምብራቓዊ ሸነኽ ስሒበ’ ይብል

ኣብ ዲሞክራሲያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ መጥቃዕትታቱ ኣዛዪዱ ዘሎ ብኤም.23 ዝጽዋዕ ዕጡቕ ጉጅለ፡ ካብተን

ተቘጻጺሩወን ዝጸንሐ ኣብ ምብራቓዊ ሸነኽ ናይታ ሃገር ዝተደኰና ዓድታት ከምዝሰሓበ ምግላጹ ተሓቢሩ።

ብመሰረት መግለጺ ናይቲ ጉጅለ፡ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ዞባ ‘ሩሹሩ’ ሓያሎ ዓድታት ኣብ ትሕቲ ቍጽጽሩ የእትዩወን ድሕሪ ምጽንሑ፡ ሕጂ ግን ገዲፉወን ክወጽእ ወሲኑ ኣሎ። ዝሓለፈ መዓልታት ኣብ ምብራቓዊ ዞባ ‘ኪቩ’ ኣብ መንጎ ሰራዊት መንግስትን ዕጡቓት ኤም.23ን ግጭት ተጐሃሂሩ ከምዘሎ ምንጭታት’ቲ ከባቢ ይሕብሩ። እቲ ተቓዋሚ ጉጅለ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ንኣባላቱ ክስሕብ ዝወሰነሉ ምኽንያት፡ ጠለባቱ ብኽፉትን ውጽኢታውን ሰላማዊ ዘተ ንኽማላእ ዕድል ንምሃብ ምዃኑ እዩ ዝገልጽ። ብዘይካ’ዚ፡ ከም መርኣያ ጽቡቕ ድሌት

ንኹሎም ኣብዚ ቀረባ እዋናት ዝማረኾም ወተሃደራት መንግስቲ ናብ ማሕበር ቀይሕ መስቀል ከረክቦም ድሉው ምዃኑ እቲ ጉጅለ ተቓወምቲ ቃል ኣትዩ። ጉጅለ ኤም.23፡ ብኣባላት ናይቶም

ብሩዋንዳን ኡጋንዳን ከምዝድገፉ ዝንገረሎም ዕጡቓት ቱትሲ ዝተመስረተ ጉጅለ ኮይኑ፡ ሕጂ’ውን ብጐረባብቲ ሃገራት ከምዝድገፍ ይጥርጠር። ይኹን እምበር፡ ጐረብባቲ ሃገራት ደ.ሪ.ኮንጎ ዝኾና ሩዋንዳን ኡጋንዳን ነቲ ዝቐርበለን ክሲ ብተደጋጋሚ ይነጽጋኦ።

ኤኳዶር - ኣስታት 3 ቶን ዕጸፋርስ ዝዘመቱ ኣብ ቀይዲ!

መስርሕ ፍርዲ ጃኮብ ዙማ ኣብ ትሕቲ ጽኑዕ ሓለዋ ቀጺሉ መስርሕ ፍርዲ ፕረዚደንት ደቡብ ኣፍሪቃ ነበር ጃኮብ ዙማ፡ ኣብ ትሕቲ ጽኑዕ ሓለዋ ትማሊ (ሰኑይ) ከምዝቐጸለ ተሓቢሩ። ብብልሽውና ተኸሲሱ ዘሎ ጃኮብ ዙማ፡ መስርሕ ፍርዱ ንምክትታል ናብ ቤት ፍርዲ ኣብ ዘምርሓሉ እዋን፡ ደገፍቱ ግጭት ከየለዓዕሉ ስለዝተሰግአ፡ ኣብ ጎደናታት ጽኑዕ ሓለዋ ከምዝነበረ ምንጭታት ዜና ካብታ ሃገር ሓቢሮም። ዝሓለፈ ሓምለ፡ እቲ ፕረዚደንት ነበር ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ኣብ ዝኣተወሉ እዋን፡ ብደገፍቱ ብዝተለዓዓለ ግጭት ሓያሎ ዕንወት ከምዝወረደ ኣይርሳዕን። ዙማ፡ ኣብ ስልጣን ኣብ ዝነበረሉ እዋን፡ ሓያሎ ናይ ብልሽውና ተግባራት ከምዝፈጸመ እዩ ብቤት ፍርዲ’ታ ሃገር ዝኽሰስ። ኣብ 1990’ታት ምስ ኩባንያ ፈረንሳ ብምስጢር ኣብ ናይ ኣብ ማእከላይ ናይጀርያ - ዞባ ካናም፡ መንነቶም ዘይተፈልጡ ዕጡቓት ብዝኸፈትዎ ተዅሲ፡ ቈልዑ ዝርከብዎም 135 ሰላማውያን ሰባት ከምእተቐትሉ ሰበስልጣን ጸጥታ’ታ ሃገር ሓቢሮም። ብመሰረት’ቲ ሓበሬታ፡ እቶም ዕጡቓት ብሞተር ብሽክለታ እናተጓዕዙ ኣብ ኣርባዕተ ዓድታት ናይ ኣልማማ መጥቃዕቲ ድሕሪ ምኽፋት ካብቲ ቦታ ተሰዊሮም። ዓበይቲ ዓዲ ናይቲ ከባቢ ንማዕከናት ዜና ኣብ ዝሃቡዎ ሓበሬታ፡ እቲ መጥቃዕቲ ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ ዝተፈጸመሉ እዋን፡ ሓይልታት ጸጥታ’ታ ሃገር ቅልጡፍ ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ሰናይ

ምጥፍፋእን ሕጽቦ ገንዘብን ተግባራት ከምዝተዋስአ ዝገልጽ ክሲ’ውን ቀሪቡሉ ምህላዉ ይፍለጥ። ብተወሳኺ ‘ምስ ሃብታማት ስድራቤት ጉፕታ ኣብ ናይ ምጥፍፋእ መስርሕ ኢድ ኣለካ’ ዝብል ክሲ ከምዝቐርበሉ ቤት ፍርዲ ደቡብ ኣፍሪቃ ይሕብር። ጃኮብ ዙማ ካብ ዝተፈላለያ ኩባንያታት ብሓፈሻ ‘ኣስታት 2 ቢልዮን ዶላር ብላዕ ተቐቢልካ’ ተባሂሉ እዩ ተኸሲሱ ዘሎ። ጃኮብ ዙማ፡ ኣብ ልዕሊኡ ዝቐርብ ዘሎ ክስታት፡ ዝኾነ ጭብጢ ዘይብሉ፤ ብፖለቲካዊ ሸርሒ ዝተደረኸ ምዃኑ እዩ ዘረድእ። ክንዲ ዝኾነ፡ እቲ

መስርሕ ፍርዲ ኣድልዎ ዝመልኦ ምዃኑ ይገልጽ። በዚ ድማ ነቲ ክሲ ብልሽውና ዝከታተል ዘሎ ላዕለዋይ ኣኽባር ሕጊ ክቕየረሉ ሓቲቱ ኣሎ። እቲ ፕረዚደንት ነበር፡ መስርሕ ፍርዱ ንምምክትታል ናብ ቤት ፍርዲ ኣብ ዝመላለሰሉ ዘሎ እዋን፡ ኣሽሓት ደገፍቱ ናዕብን ዕግርግርን ከየልዕሉ ስግኣት ጸጥታ ተፈጢሩ ምህላዉ ምንጭታት ደቡብ ኣፍሪቃ የመልክቱ።

ኣብ ኤኳዶር ‘ቴና’ ኣብ ዝተባህለት ከተማ፡ 2.8 ቶን ዕጸ-ፋርስ ካብ ሓደ መኽዘን ዘሚቶም ከምልጡ ዝፈተኑ ሰረቕቲ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ፖሊስ ኣትዮም። እቶም ናይ ፖሊስ ዩኒፎርም ተኸዲኖም ናብቲ መኽዘን ዝኣተዉ ኣርባዕተ ሰረቕቲ፡ ኣብ ሓለዋ ንዝጸንሖም ኣባል ፖሊስ ብምእሳር ነቲ ብዝሒ ዝነበሮ ዕጸ-ፋርስ ብሽፍንቲ ናይ ጽዕነት ማኪና ሒዞሞ ከምእተዓዝሩ ተገሊጹ። ይኹን እምበር፡ ፖሊስ ኤኳዶር፡ ነቶም ገበን ዝፈጸሙ ሰባት ተኸታቲሉ ክሕዞም ከምዝኸኣለን ምስቲ ገበን ብዝተኣሳሰር ንዝተጠርጠሩ ሽዱሽተ ሰባት ድማ ኣብ ትሕቲ ቍጽጽር

ናይጀርያ - ዕጡቓት 135 ሰባት ቀቲሎም መልሰ-ግብሪ ብዘይምሃቡ፡ ቍጽሪ ግዳያት ከምዝወሰኸ ገሊጾም። ፖሊስ ናይጀርያ ብወገኑ፡ ነቲ መጥቃዕቲ ንዝፈጸሙ ዕጡቓት ኣብ ትሕቲ ቍጽጽር ንምእታው ወፍሪ ከምዝጀመረ እዩ ዘረድእ። ነቲ መጥቃዕቲ ዝፈጸሙ ዕጡቓት፡ ኣብተን ዕላማ መጥቃዕቶም ዝገበሩወን ዓድታት ሓያሎ መንበሪ ኣባይቲ ብሓዊ ድሕሪ ምቅጻል፡ ጥሪት ዘሚቶም ከምእተሰወሩ ነበርቲ ገሊጾም። ጎደና

ዕለት 11/4/2022

ጎደና ዓዲኣበይቶ ቁ.89 ትሕቲ ቤት ትምህርቲ ማርቲን ሉተር ነበር

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ከምዘእተዎምን ገሊጹ። ፖሊስ ኤኳዶር ነቲ ዝሓዞ ዕጸ-ፋርስ ኣብ ቅድሚ መሰኻኽር ከቃጽሎ መደብ ከምዘለዎ ኣፍሊጡ ኣሎ። ኤኳዶር፡ ኣብ መንጎ’ተን ብዝሒ ዕጸ-ፋርስ ዘፍርያ ኮሎምብያን ፔሩን እትርከብ ሃገር ኮይና፡ ዘይሕጋውያን ጉጅለታት ከም መሰጋገሪት ዕጸ-ፋርስ ከምዝጥቀሙላ ይግለጽ። ዝሓለፈ ዓመት 210 ቶን ዕጸ-ፋርስ ኣብ መስርሕ ምስግጋር እንከሎ ከምዝሓዘ ዝገልጽ መንግስቲ ኤኳዶር፡ ኣብቲ ዘይሕጋዊ ምስግጋር ዕጸፋርስ ንምግታእ ዘካይዶ ጻዕሪ፡ ሓገዝ ማሕበረሰብ ዓለም ክግበረሉ እዩ ዝጽውዕ። ኣብ ናይጀርያ ኣንጻር ሰላማውያን ሰባት ብዝካየድ ቀጻሊ ግብረ-ሽበራዊ መጥቃዕትታት፡ መዓልታዊ ህይወት 10’ታት ሰባት ይጠፍእ ምህላዉ’ዩ ዝጥቀስ። ዝሓለፈ ቅንያት ኣብ ልዕሊ ተሳፈርቲ ዝጸዓነት ባቡር ናይ ክትራን ተግባራት ዝፈጸሙ ዕጡቓት፡ ብዙሓት ተሳፈርቲ ጨውዮም ብምውሳድ መባድልቲ ክኽፈሎም ከምዝሓተቱ ጸብጻባት የመልክቱ። መንግስቲ ናይጀርያ፡ ኣብ ገጠራዊ ክፋል’ታ ሃገር ጸጥታዊ ውሕስነት ከረጋግጽ ከምዘይከኣለ እዩ ብተቓወምቱ ዝውቀስ። ቁ.ስልኪ 08370129

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ረቡዕ 13 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 2 ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ ስልጡን ...

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ዑረትን ሕብረተ-ሰብን

ንምሕያልን ተራን ደቂ ኣንስትዮ ካብ ዝገልጹ ፈስቲቫላት

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ገጽ 7 ንጥፈታት ስፖርት ኣብያተ ትምህርቲ ዞባ ማእከል . .

ማሕበራዊ ድሕነት ዜጋታት፡ ቀዳምነት ዝስራዕ ምዃኑ ተገሊጹ ምርግጋጽ ማሕበራዊ ድሕነት ዜጋታት፡ ናይ ቀዳምነታት ቀዳምነት ስለዝዀነ ብዕቱብ ይስራሓሉ ከምዘሎ፡ ኣብ ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ማሕበራዊ ድሕነት ኣቶ ምሕረትኣብ ፍስሃየ ገሊጹ። ኣብ 2021 ብዛዕባ ዝተሰላሰለ መደባት ኣመልኪቱ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ኣቶ ምሕረትኣብ፡ ን459 ዘኽታማት ቈልዑ ዝኣልያ 131 ስድራ-ቤታት ብጠቕላላ ብልዕሊ 1.3 ሚልዮን ናቕፋ በብዝመረጽኦ ከምዝተጣየሳ፡ ከምኡ’ውን 1,170 ምስ ኤች.ኣ.ይቪ ዝነብሩ ዘኽታማትን ጽጉማትን ቈልዑ ብልዕሊ 5 ሚልዮን ናቕፋ ተጠቀምቲ መኣዛዊ መግቢን ሃገራዊ ማሕበር መንእሰያትን ተመሃሮን ኤርትራ፡ ማሕበረ-ቚጠባዊ ጸገማት ዘለዎም መንእሰያት፡ ሞያ ሰኒቖምን ዓቕሞም ኣማዕቢሎምን ኣብ ከባቢኦም ኣርኣያ ጻዕሪን ለውጥን ንክዀኑ ብዝወጠኖ መደብ፡ ኣብ 2021 ኣስታት 3 ሽሕ ደቂኣንስትዮ ዝርከብኦም ልዕሊ 4 ሽሕን 800 መንእሰያት

መናውሒ መድሃኒትን ከምዝዀኑ ኣብሪሁ። ቈልዑ ብሰንኪ ማሕበረ-ቁጠባዊ ጸገማት ካብ መኣዲ ትምህርቲ ከይሰናኸሉ’ውን፡ ኣብ ዞባታት ዓንሰባ፡ ደቡብ፡ ጋሽ-ባርካ፡ ሰሜናውን ደቡባውን ቀይሕ ባሕሪ ን4,850 ቈልዑ ናይ ናውቲ ትምህርቲ ሓገዝ ከምእተገብረ፣ ከምኡ’ውን 7 ዘኽታማት ቈልዑ ብመልክዕ ጡብነት ምስ ወለንታውያን ስድራ-ቤታት፣ 4 ድማ ምስ መቕርብ ከምእተወገኑ ኣረዲኡ። ንስድራ ስዉኣት ንዝግበር ሓገዝ ብዝምልከት ኣቶ ምሕረትኣብ፡ ንኣስታት 62 ሽሕ ስድራ ስዉኣት ልዕሊ 227 ሚልዮን ናቕፋ ደበስ ክኽፈል እንከሎ፡ ኣብ

ውሽጢ ሃገርን ወጻእን ዝርከቡ ዜጋታት ዘወፈይዎ ልዕሊ 2.1 ሚልዮን ናቕፋ፡ ብምምሕዳራት ንዝተለለያ 343 ኣዝየን ጽጉማት ስድራ ስዉኣት ከምእተመቓርሐ፣ ከምኡ’ውን ልዕሊ 48 ሚልዮን ናቕፋ ን4,515 ተኣለይቲ ስንኩላን ኲናት ወጻኢ ከምእተገብረ ሓቢሩ። ኣቶ ምሕረትኣብ ኣስዒቡ፡ ኣብ ዞባ ጋሽባርካ - ንኡሳን ዞባታት ላዕላይ-ጋሽ፡ ባረንቱ፡ ጎልጅን ተሰነይን ልዕሊ 500 ደቂኣንስትዮ ዝርከብኦም 1,251 ጽጉማት ወገናት ብዓረብያ ካሮ፣ ኣብ ዞባታት ማእከል፡ ጋሽባርካ፡ ዓንሰባን ሰሜናዊ ቀይሕ-ባሕሪን ድማ ልዕሊ 304 ጽጉማት ስድራ-ቤታት ብልዕሊ 3 ሚልዮን ናቕፋ ብንግድን

ጥሪትን ከምእተጣየሳ ኣነጺሩ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ዞባ ማእከል 29 ጽጉማት ደቂ-ኣንስትዮ ብስነ-ጽባቐ ጸጉሪ ርእሲ፡ ማእለማን ስፌት ክዳንን ሰልጢነን ክጣየሳ ከለዋ፡ ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ከኣ 51 ጽጉማት ደቂኣንስትዮ ብሞያ ሲንጀርን ኣሰራርሓ መግብን ይስልጥና ከምዘለዋ ኣብሪሁ። ኣብ ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ማሕበራዊ ድሕነት ኣቶ ምሕረትኣብ ፍስሃየ ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝነብሩ ኣባላት ጉጅለ ፓልቶክ ‘ኢ.ፒ.ኤል.ኤፍ - ህግደፍ ቪዥን ሩም’ ዝዀኑ ኤርትራውያን፡ ኣብ ክልተ እብረ ብዝለኣኽዎ ኣስታት 4.4

ሃማመተኤ - ኣስታት 5 ሽሕ መንእሰያት ብሞያ ኣሰልጢኑ ብሞያ ከምዘሰልጠነ ገሊጹ። ኣብ’ቲ ማሕበር ሓላፊት ምክትታል ዞባታት ወ/ሮ ሄለን ኣሚነ ኣብ ዝሃበቶ ሓበሬታ፡ እቶም ዝሰልጠኑ መንእሰያት ብምምሕዳራት ዝተለለዩ ምዃኖም ብምጥቃስ፡ ዝተዋህቦም ስልጠናታት፣ ምርባሕ ንህብን ደርሁ፡ ስነ-ጽባቐ ጸጉሪ ርእሲ፡ ስርሓት ካይላ፡ ኤለክትሮኒክን፡ ኤለክትሪሲቲ፡ ጽገና መስመራት ማይ፡ ቴክኖሎጂ ኮምፕዩተር፡ ከምኡ’ውን ምስኣልን ኣርትዖትን ቪድዮ ከምዘጠቓልል ሓቢራ። ዓቕሚ ኣብ መንግስታውያን ትካላት ዝርከቡ መንእሰያት ንምዕባይ፡ ብምውህሃድ ምስ ሃገራውያን ማሕበራት ሃኮሰኤን ሃማደኤን ብዝተወደበ ናይ ስልጠና መደብ

ድማ፡ ንትሽዓተ ኣዋርሕ ዝቐጸለ ኣብ ዓውድታት ሙዚቃ፡ ትልሂት፡ ድራማ፡ ስርዓተ ድምጺ፡ ጽገና ኮምፕዩተር፡ ቋንቋ ዓረብ፡ ቴክኖሎጂ ኮምፕዩተርን ካልእን ዘተኰረ ስልጠናታት ከምእተዋህበ ኣብሪሃ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ኮለጃት ዝርከቡ መንእሰያት ኣበርክቶኦም ኣብ ሕብረተ-ሰብ ዘዕዝዙሉ መደባትን ሞያዊ ስልጠናታትን ከምዝካየድ ዝገለጸት ወ/ሮ ሄለን፡ ምስ ላዕለዋይ ሓይሊ ዕማም ብምውህሃድ፡ ኣፍልጦን ንቕሓትን ዜጋታት ኣብ ምምካት ለበዳ ‘ኮቪድ-19’ ንምብራኽ ኣብ ኩለን ዞባታት ውጽኢታዊ ጐስጓሳት ከምእተሰላሰለ ኣፍሊጣ። ኣብ መወዳእታ ወ/ሮ ሄለን፡ መንእሰያት ተራሕዮም ንዘለዉ ዕድላት ብግቡእ

ተጠቒሞም፡ ዘጋጥሙ ብድሆታት ንምስጋር ንቑሓት ክኾኑ ብምዝኽኻር፡

ሚልዮን ናቕፋ፡ 91 ስድራ ስዉኣትን 4 ሓርበኛታት ስንኩላን ኲናትን ናይ ምጥያስ መደብ ተጀሚሩ ከምዘሎ ገሊጹ።

ኩሉ ኣካል ሕብረተ-ሰብ ብዝተወሃሃደን መንገዲ፡ ኣብ መንእሰያት እቲ ዝግባእ ወፍሪ ከካይድ ተላብያ።

ነበርቲ ሓምበክታ፡ ብምጥርናፎም ይረብሑ ነበርቲ ምምሕዳር ከባቢ ሓምበክታ - ንኡስ ዞባ ሰልዓ፡ ኣብ ማእከላይ ቦታ ምጥርናፎም፡ ርጉእ መነባብሮ ክመርሑን መሰረታዊ ማሕበራዊ ኣገልግሎት ክረኽቡን ከምዝሓገዞም ገሊጾም። ሰበኽ-ሳግማዊ ሂወት ኣብ ዝመርሑሉ ዝነበሩ እዋን ብዙሕ ጸገማት ከምዝነበሮም ዝሓበሩ’ቶም ወሃብቲ ርእይቶ፡ ካብ 2017 ግን ስለዝተጠርነፉ፡ ድሮ ኣገልግሎት ትምህርቲ ከምዝረኸቡን ፕሮጀክት ዝስተ ማይ ኣብ መስርሕ ከምዘሎን ኣረዲኦም። ንዝተዋደደትሎም ናይ መባእታ ቤት-

ትምህርቲ ብግቡእ ይጥቀሙላ ከምዘለዉ ጠቒሶም ድማ፡ ዝነብሩሉ ከባቢ ካብ ማእከል ምምሕዳር’ቲ ንኡስ ዞባ ዘለዎ ርሕቀት ኣብ ግምት ኣትዩ፡ ናብ ማእከላይ ደረጃ እትዓብየሉ ኩነታት ክፍጠር፣ ከምኡ’ውን ተሪፉ ዘሎ መሰረታዊ ማሕበራዊ ኣገልግሎታት ክማላኣሎም ሓቲቶም። ምምሕዳር ከባቢ ሓምበክታ፡ ካብ ማእከል ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ሰልዓ ዝዀነት ርከብ፡ ኣስታት 161 ኪሎ-ሜተር ንሸነኽ ሰሜናዊ ምዕራብ ርሒቓ ትርከብ።

ኣዋጃትን መምርሒታትን መጐዓዝያ ምድሪ ክኽበር መዘኻኸሪ ቀሪቡ ወነንቲ ተሽከርከርቲ፡ ንኣገልግሎት መጐዓዝያ ዝምልከት ኣዋጅ ቊጽሪ 174/2013 ከምኡ’ውን በዓል-መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ዘውጸኦ ንሕጋዊ ታሪፍን ምንቅስቓስን ዝምልከት መምርሒ ተማእዚዞም ክሰርሑን ግቡእ ኣገልግሎት ክህቡን፡ መዘኻኸሪ ቀሪቡ። ኣብ በዓል-መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ዳይረክተር ጨንፈር ምቁጽጻር ድሕነት ተሽከርከርቲ ኣቶ በየነ ተስፋማርያም ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ትግባረ ዝወጹ ኣዋጃትን መምርሒታትን ንምርግጋጽ፡ በቲ በዓልመዚ ቀጻሊ ናይ ምቊጽጻር ንጥፈታት ከምዝካየድ፣ ንዝተራእየ ጉድለት ድማ ከከም ደረጅኡ ናይ ምእራም ስጒምቲ ከምዝውሰድ ኣብሪሁ። ኣብ ዞባ ማእከል ኣብ ወርሒ መጋቢት 2022 ብዝተኻየደ ቁጽጽራዊ ስራሕ፡ ካብ ሕጊ ወጻኢ ታሪፍ ከኽፍሉን ብዘይ ፍቓድ መምርሒ

ተሽከርካሪት ክመርሑን ዝተረኽቡ፣ ከምኡ’ውን ብጉድለት ቴክኒካዊ ብቕዓት ዝተታሓዙ 60 መራሕቲ ታክሲ ገንዘባዊ መቕጻዕትን ንዝተወሰነ ግዜ ካብ ስራሕ ናይ ምእጋድን ስጒምቲ ከምእተወስዶም ዝገለጸ ኣቶ በየነ፡ ህዝቢ ኣንጻር ረብሕኡ ንዝሰርሑ ዓገብ ክብል፣ ማሕበር ወነንቲ ታክሲ ድማ ኣብ ምቁጽጻር ኣባላቱ ዕቱብነት ከርኢ ተማሕጺኑ። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ከባቢ ዓበይቲ ተርሚናላትን ብሎኮታትን ብዝተኻየደ ቁጽጽራዊ ስራሕ፡ ኣብ ዘይሕጋዊ ስራሕ ተዋፊሮም፡ ብዝተጋነነ ታሪፍ ህዝቢ ከመላልሱ ዝጸንሑ 160 ወነንቲ ኮድ-1 ናይ ገዛ ማካይን፡ ነፍሲ-ወከፎም ክሳብ 10 ሽሕ ናቕፋ ገንዘባዊ መቕጻዕቲ ከምእተበየነሎም፣ ነቲ ዘይሕጋዊ ስራሕ ኣብ ልዕሊ ዝቐጸሉ ድማ ክሳብ ናይ ምውራድ ታርጋን እገዳን ስጒምቲ

ከምእተወስደ ሓቢሩ። ኣብ መወዳእታ ኣቶ በየነ፡ ንግዝያዊ ረብሓ ክብሉ ኣብ ዘይተፈቕደሎም ስራሕ ዝዋፈሩ ወነንቲ ማካይን ኮድ1ን ዘይሓላፍነታውያን ወነንቲ ታክሲን፡

ብመሰረት ሕጋጋትን መምርሒታትን በዓል-መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ክመላለሱ፣ ኩሎም ወነንቲ ማካይን ብሓፈሻ ድማ ዓመታዊ መርመራ ጥዕና ተሽከርከርቲ ማለት ቦሎ-ክላውዶ

ክገብሩ ኣተሓሳሲቡ። ብሃገር ደረጃ 1,228 ታክስታት ከምዘለዋ፣ ካብዚአን እተን 1,160 ኣብ ንጡፍ ስራሕ ከምዝርከባ፡ ሰነዳት በዓልመዚ መጐዓዝያ ምድሪ የነጽር።

ሓዳስ

ኤርትራ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.193

“ብዓይኒ ፍትሒ፡ ርእይቶ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ግምት ክኣቱ ይግባእ ነይሩ። እንተኾነ ግን፤ ስትራተጂያዊ ረብሓና ኣብ ቀይሕ ባሕሪን ማእከላይ ምብራቕን ከምኡ’ውን ዓለማዊ ሰላምን ጸጥታን፡ እታ ሃገር ምስታ መሓዛና ዝኾነት ኢትዮጵያ ክትቊረን ግድን ገይሩዎ ኣሎ”…… ጆን ፎስተር ዳላስ - ጸሓፊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ 1952

ዝኽሪ ሚያዝያ

ግዝኣተ ሕጊ ስልጡን ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ስምምዕ ኣልጀርስ፡ ሓሙሽተ ኣባላት ዝሓቘፈ ዘይሻራዊ ዳናዪ ኮምሽን ክምስረት ዝእዝዝ ኮይኑ፡ እቲ ዝቐውም ኮምሽን፡ ንዶባት ክልቲአን ሃገራት ዝምልከት መግዛእታዊ ውዕላት (Pertinent Colonnial Treaties) 1900፤ 1902፤ 1908፤

ቀጻሊ ወተሃደራዊ ወጥሪ ጀሆ ምሓዝ እዩ ዝነበረ። በዚ ምኽንያት፡ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ፈጽሚ ናይቲ ብይን ንምዕንቃጽን እቲ ኮምሽን ካብ ሕጋዊ ሓዲድ ኣንደልሂጹ ከምዝህውትት ንምግባርን፡ ጸብጺብካ ዘይውዳእ ዕንቅፋታት ፈጢሩ። ብሰሪ’ዚ

“ኣብ ለካቲት 2005፡ ተሓጋጋዚት ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ኣብ ኣፍሪቃ፡ እቲ ‘ጌጋ’ዩ ነይሩ’ ዝበለቶ ውሳነ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዳግም ተራእዩ፡ ዝበዝሕ ክፋል ናይቲ ዘሰሓሕብ ግዝኣት ንኢትዮጵያ ክወሃብ ኣብ ባይቶ ጸጥታ ሕቶ ከቕርብ ሓቲታትኒ። ኣብቲ እዋን’ቲ ኣነ ከም ኣምባሳደር፡ ነዚ (ግዝኣተ ሕጊ ዘፍርስ) ሕቶ’ዚ ብኸመይ ናብ ባይቶ ጸጥታ ከምዘቕርቦ ሓርቢቱኒ ነይሩ።”

“…..ኮምሽን ዶብ፡ በዚ ናይ መወዳእታ ስጉምቱ፡ ስምምዕ ኣልጀርስ ዘሰከሞ ሓላፍነት ምሉእ ብምሉእ ከምዝፈጸመ ይኣምን። ምስ ምብቃዕ ሓላፍነቱ ዝተኣሳሰረ ምምሕዳራዊን ፋይናንስያውን ጉዳያት ብምዝዛሙ ድማ፡ ካብ ሕጂ ንድሓር ንነብሱ ዕማሙ ከምዝወድአ ዕጽው ቤት ጽሕፈት ይቖጽሮ።….”

ምንጪ ጥቕሲ፡- መጽሓፍ Surrender is not an option ብጆን ቦልቶን ኣምባሳደር ኣመሪካ ኣብ ሕቡራት ሃገራት ካብ ግንቦት 1998 ጀሚሩ ክሳብ ሰነ 2000 ዓ.ም.፡ (ወያነ ብወግዒ ኲናት ዝኣወጀሉ ግዜ ስለዝኾነ እምበር እቲ ምትዂታዂ ኣብ 1997 እዩ ጀሚሩ) ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ብውክልና ወያነ ዝተኻየደ ቅሉዕን ዘይምኽኑይን ወራር ናይቶም ኣመሪካ ዝመራሒቶም፡ ናጽነት ኤርትራ ንስትራተጂያዊ ረብሓና ኣየገልግልን’ዩ ዝብሉ ሓይልታት ምዕራብ፡ ብሓያል መኸተ ህዝቢ ኤርትራ ምስ ፈሸለ፡ ኣብ ወርሓት ሰነን ታሕሳስን ናይ 2000 ዓ.ም.፡ ነቲ ብዶብ ዝተመኽነየ ኲናት ንምዕራፍ፡ ኣብ ከተማ ኣልጀርስ ክልተ ስምምዓት ሰላም (ኣፈናዊን ኣጠቓላልን) ከምእተኸተሙ ይፍለጥ። ስምምዕ ኣልጀርስ ብመንጎኝነት ሕቡራት ሃገራትን ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃን ዝተበጽሐ ኮይኑ፡ ኣውሓስቲ ትግባረ ናይቲ ስምምዕ ኮይኖም ክታሞም ዘንበሩ ድማ፡ ባዕሉ እቲ ብድሕሪ መጋረጃ ኮይኑ፡ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ወራር ክፍጸም ዝደፋፍአ፡ ድሓር ሸምጋሊ ኮይኑ ብምቕራብ ጉዳያት ዝጠናነገ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ከምኡ’ውን ኤውሮጳዊ ሕብረትን መንግስቲ ኣልጀርያን እዮም።

ፋይናንስያውን ጉዳያት ፈጺሙ፡ ተረፍ ምወላ ናብ ማዕከን ሕቡራት ሃገራት ብምምላስ ቤት ጽሕፈቱ ዓጽዩ። እቲ ኮምሽን ስርሑ ዛዚሙ ናብ ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘቕረቦ ናይ መጨረሽታ ጸብጻብ፡ ከምዚ ዝስዕብ ቃላት ኣስፊሩ ይርከብ። “….እቲ ብ13 ማዝያ 2002 ብዝተዋህበ ውሳነ ዝተሓንጸጸ፡ ኣብ ሕዳር 2007 ድማ ብቨርችዋል ምምልካት ተነጺሩ ዘሎ ዶብ፡ ንክልቲኦም ወገናት ቀያዲ እዩ። ነዚ ዶብ’ዚ ዝጻረር ወይ ዝጥሕስ ዝኾነ ተግባር ከኣ ዘይሕጋዊ እዩ።…”

ከምኡ’ውን ምስ ጉዳይ ዶባት ተዛማድነት ዘለዎ ኣህጉራዊ ሕጊ (Applicable Internnational Law) ምርኩስ ብምግባር ብይኑ ድሕሪ ምሃብ፤ ዶባት ሓንጺጹ ኣብ ባይታ ከመልክት ስልጣን ዘሰክሞ እዩ። በዚ ውዕል’ዚ ዝቘመ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብቲ ዝቐጸለ ልዕሊ ሓደ ዓመት፡- ክልቲኦም ወገናት ሕጋዊ ጭብጢታቶም ከቕርቡ ዕድል ብምሃብ፤ - ብክልቲኦም ወገናት ዝቐረበ መርትዖታት ብምምርማር፤ - ስምምዕ ኣልጀርስ ብዘሰከሞ ሓላፍነት መሰረት፡ ዝምልከቶም መግዛእታዊ ውዕላትን ተዛማዲ ኣህጉራዊ ሕጊታትን ምርኩስ ብምግባር፡ ልክዕ ከምዚ ዕለት’ዚ፡ ብ13 ሚያዝያ 2002 ውሳነኡ ሂቡ። ድሕሪ ውሳነ ናይቲ ኮምሽን፡ እቲ ዝቕጽል ዕማም፡ ነቲ ዶባት ኣብ ባይታ ምምልካት እዩ ነይሩ። ኮምሽን ዶብ ብዘውጸኦ ናይ ግዜ ሰሌዳ መሰረት ከኣ፡ ክሳብ ሕዳር 2003 ምምልካት ዶብ ኣብ ባይታ ተወዲኡ፡ እቲ ጉዳይ ክዕጾ ይግባእ ነይሩ። የግዳስ ድሌት ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ዶብ ክሕንጸጽን ክምልከትን ዘይኮነ፡ ንኤርትራ ኣብ ትሕቲ

ብምባል ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ሓንሳብን ንሓዋሩን ብዝኾነ ይኹን መልክዑን ሓይሉን ክቕለስ ብዘይክእል ሕጋውነት ከምዝተሓንጸጸ ኣረጋጊጹ። ኮምሽን ዶብ ኣብዚ ናይ መወዳእታ ጸብጻቡ፡ ኣብ ምሉእ ናይ ስራሕ ግዜኡ፡ ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራትን ኣውሓስቲ ስምምዕ ኣልጀርስን ሓላፍነቶም ብዘይምፍጻሞም፡ ከምኡ’ውን ብስርዓት ወያነ (ብለኣኽቱ ማለት’ዩ) ዘጋጠሞ ከቢድ ዕንቅፋት እንተዘይኮይኑ፡ ብኤርትራ ዝኾነ ይኹን ካብ ሕጊን መንፈስን ናይቲ ስምምዕ ዝወጸ ተግባር ከምዘይነበረ ኣነጺሩ ኣስፊርዎ ኣሎ።

ዕንቅፋታት’ዚ ድማ፡ ኣብተን ቀዳሞት ሓሙሽተ ዓመትን መንፈቕን ትግባረ ብይን ክጓተት ክኢሉ ነይሩ። ኣብዚ ዝተጠቕሰ እዋን፡ መንግስቲ ኤርትራ፡ ካብ ሕጊ ንምህዳም ዝግበር ምዕልባጥ ፋይዳ ከምዘይረከቦ ደጋጊሙን ኣኽሪሩን ብምዝኽኻር፡ ውዒሉ ሓዲሩ እቲ ውሳነ ከምዘለዎ ከይተሸራረፈ ክትግበር ግድነት ምዃኑ እናገለጸ፡ ንኹሉ ዓይነት ተጻብኦን ምትዅታዅን ምምሕዳር ኣመሪካን ወያነን፡ ነብሱ ሓዪቡ ብዓቕሊን ትዕግስቲን ብምጻር፡ ኣብ ሕጋዊ መኸተኡ እዩ ጸኒዑ። ኣብ መወዳእታ ድማ፡ ከምቲ መንግስቲ ኤርትራ ከሎ ገና ዝኣመቶ፡ ኩሉ ሃቐነታት ምምሕዳር ኣመሪካ በርዒኑ ተሪፉ። ብሰንኪ’ቲ ወያነ ክሕንግድ ብፖለቲካዊን ዲፕሎማሲያዊንደገፍኣመሪካንመሻርኽታን ዝፈጥሮ ዝነበረ፡ ማእለያ ዘይብሉ ዕንቅፋታት፡ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ስርሑ

መንግስቲ ኤርትራ፡ ብ1 ሓምለ 2008 ናብቲ ኮምሽን ዝጸሓፎ ደብዳበ ድማ ከምዚ ይብል፡“ኢትዮጵያ (ለኣኽታ ማለት’ዩ) ኣብ ዕማም ምምልካት፡ ምስ ኮምሽን ዶብ ክትተሓባበር

ንምፍጻም ብኣዝዩ ኣሸጋሪ ግዜ’ዩ ሓሊፉ። ይኹን’ምበር ዝተሰከሞ ሓላፍነት ክትግብር ግዴታ ምዃኑ ብምግንዛብ፡ ኣብ መወዳእታ ነቲ ሕጋዊ ብይን፡ ብቨርችዋል ምምልካት ኣብ ካርታ ኣስፊሩ ዕማሙ ክዛዝም ወሲኑ። ብኡ መሰረት፡ ኣብ ሕዳር 2007፡ ነቲ ልዕሊ 1000 ኪ.ሜ. ዝዝርጋሕ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ብጂኦግራፊያዊ መራኸቢ ነጥቢታት (Coordinates) እንተላይ ኣዕኑድ ዝትከለሉ ደቂቕ ዝርዝራት ኣነጺሩ፡ ኣብ 45 ካርታታት ብምስፋር፡ ቅድሓቱ ንክልቲአን ሃገራት ከምኡ’ውን ንባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ኣረኪቡ። ብተወሳኺ ንህዝባዊ መወከሲ ዝኸውን ቅዳሕ ካርታታት ኣብ ኣሃዱ ካርቶግራፊ ሕቡራት ሃገራት ከምዝቕመጥ ብምግባር፡ ምስ ምዝዛም ስርሑ ዝተኣሳሰረ ኩሉ ምምሕዳራዊን

ቅርብቲ ዘይምዃና፡ ሕማቕ ዕድል ይኹን’ምበር… ንቀያዲን ናይ መወዳእታን ባህርይ ናይቲ ውሳነ ብዝኾነ መገዲ ዘዕኑ ኣይኮነን። ኢትዮጵያ ብሕጊ ክትቅየድ ፍቓደኛ ብዘይምዃና፡ ኮምሽን ዶብ ኣብ መወዳእታ ብዝወሰዶ ውሳነ መሰረት፡ ጸሓፊ ኮምሽን ዶብ፡ ናብ ክልቲኦም ወገናትን ናብ ሕቡራት ሃገራትን ዝለኣኾ፡ ብ1፡25,000 ምጣኔ (ስኬል) ዝተዳለወ፡ ብመራኺቢ ነጥብታት ምልክታት ናይቲ ዶብ ዝሕብር፡ 45 ካርታታት መንግስቲ ኤርትራ ተረኪቡ ኣሎ። በዚ ድማ፡ ኤርትራ፡ ኮምሽን ዶብ ምሉእ ብምሉእ ሓላፍነቱ ከምዝፈጸመ ትወስዶ። በዚ መንፈስ’ዚ፡ ኤርትራ፡ ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ወራር ልኡላዊ መሬት

ኤርትራ ከብቅዕ፡ ዘለዎ ሕጋዊ ስልጣን ክጥቀም ድርኺት ምግባር ክትቅጽሎ እያ። ኤርትራ ኣብ መወዳእታ፡ እቲ ኮምሽን ኣብ ትሕቲ ከምዚ ዝኣመሰለ ኣዝዩ ኣጸጋሚ ኩነታት፡ ስምምዕ ኣልጀርስ ዘሰከሞ ሓላፍነትን ዕማምን ብግቡእ ኣሰላሲሉ ምፍጻሙ ምስጋናኣ ትገልጽ።” “ዶባዊ ምስሕሓብ” ዝብል ስም ተዋሂብዎ ዝተወልዐ ግጭት ኤርትራን ኢትዮጵያን እምበኣር፡ ቅድሚ ዓሰርተ-ትሽዓተ ዓመት ብይን ተዋሂብዎ ዝተደምደመ፡ ቅድሚ ዓሰርተ ሓሙሽተ ዓመት ድማ ብቨርችዋል ዲማርከሽን ተተግቢሩ ዘኽተመ ጉዳይ እዩ። ሎሚ ኣብ ምሉእ ዓለም ካብ ዘለዋ ሃገራት ከም ናይ ኤርትራን ኢትዮጵያን ገይሩ ዝነጸረ ዶባት ዘለወን ኣዝየን ውሑዳት እየን። ከምቲ፡ ኮምሽን ዶብ ኣብ ናይ መጨረሽታ ደብዳበኡ ዝገለጾ ከኣ፡ ነዚ ብሕጊ ዝተኸለለ ዶብ ጥሒስካ ልኡላዊ መሬት ኤርትራ ምሓዝ ጎበጣ ኮይኑ ንወረርቲ ብሕጊ ዘሕትት እዩ። ግዝኣተ ሕጊ ስልጡን ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ እዩ። ወያነ ብምትብባዕ ጎይቶቱ፡ ብዓሎቕ መሬት ኤርትራ ክምንዝዕ፡ ጉዳይ ዶብ መመሳመሲ ብምግባር ኣብ ግንቦት 1998፡ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ፡ ብወግዒ ኲናት ኣብ ዝኣወጀሉ፡ መንግስቲ ኤርትራ፡ ጉዳይ ዶብ ብሓይልን ስነ-ሞጎት ሓይልን ክፍታሕ ከምዘይክእል ብምግላጽ፡ እቲ ጉዳይ፡ ናብ ሕጋዊ መስርሕ ከምርሕ’ዩ ጸዊዑ። ብርግጽ ድማ እቲ ንህዝብታት ኢትዮጵያን ኤርትራን ዘርብሕ ስልጡን ኣፈታትሓ ሕጋዊ መስርሕ’ዩ ነይሩ። ወያነን ኣሻደንቱን ግን፡ ደይ መደይ ኢሎም ንዓመጽ ስለዝተላዕሉ፡ እቲ ጉዳይ ናብ ሕጊ ከየምርሕ፡ ናብ ኲናት ተሃንዲዶም። እቲ ዘጉሃርዎ መጠነ ሰፊሕ ኲናት፡ ኣብ ቅልጽም መኸተ ህዝቢ ኤርትራ ኣትዩ ብዘሕፍር መገዲ ምስ ተረዅመሸ ግን ከይፈተዉ ኣብ መጋባኣያ ሕጊ ክደኑ ተቐሲቦም። የግዳስ፡ ብይን ምስ ተዋህበ እውን ኣይቀሰኑን፣ ነቲ ብቕልጽም ከረጋግጽዎ ሃቂኖም ዘይሰለጦም ዓመጽ፡ ብፖለቲካዊን ዲፕሎማሲያውን ተጻብኦታት፡

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬም

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ቁጠባዊን ጸጥታዊን ሽርሒታት፡ ንኤርትራ ኣዳኺሞምን ኣንበርኪኾምን ብኻልእ ሜላ ክዕወትሉ ፈቲኖም። ነዚ ንምግባር ብይን ከይትግበር ኣሎ ዝብሃል ጸቕጢታትን ከቢድ ጻዕርን ኣካዪዶም። ብኣንጻሩ መንግስቲ ኤርትራ፡ ኣብዚ ነዊሕ ዓመታት ዝወሰደ ኩነተ-ተጻብኦ፡ ነቲ ብሕጊ ልኡላውነቱ ዳግም ዝተረጋገጸ መሬት ኤርትራ ብወተሃደራዊ ሓይሊ ከውሕሶ ዝኽልክሎ ኣህጉራዊ ሕጊ እኳ እንተዘይነበረ፡ ብዓቕልን ትዕግስትን፡ ኣብ ሕጋዊ መኸተኡ ብምጽናዕ እዩ ተጓዒዙ። ኣብ መወዳእታ ድማ፡ ከም ውጽኢት ናይዚ ዓቃል ስጉምቲ፡ ግዜ ናቱ መልሲ ሒዙ መጺኡ። ይቕጽል. ይቕጽል. ቦርድ ክፍሊ ጋዜጣ . .

ሓዳስ

ኤርትራ ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 6ይ ክፋል

“ብመጐት ኰነ ብታሪኽ መስረት ዘይብሉ ኽርክር ባሕሪ፡ ብቐጻሊ ኽትነብሓሉ ምህቃን ፈይዳኡ እንታይ እዩ?” ብዝብል ሕቶ’ዩ ዝሓለፈ ክፋል ናይዚ ጽሑፍ’ዚ ደሚድሙ ነይሩ። ቃላት ቀዳሞት ኣርካናት ኤርትራ ድማ፡ ነዚ ሕቶ’ዚ ጽቡቕ ገይሩ መሊስዎ ኣሎ። በዚ ኣጋጣሚ፡ ፕረሲደንት ቀጽሪ ናጽነት ኤርትራ ዝነበሩ፡ ራእሲ ተሰማ ኣስበሮም፡ ብ24 ግንቦት 1950፡ ንህዝቢ ኤርትራ ብምውካል፡ ዝሃቡዎ ምሕጽንታ ዳግም ምስትምቓሩ ኣገዳሲ ይዀውን (ጋዜጣ ሓንቲ ኤርትራ፣ 24 ግንቦት 1950)፣ እዚ ለበዋ’ዚ፡ ካብኡን ናብኡን፡ ኣውራ ንኣርካናት ኢትዮጵያ ንሓዋሩ መምርሒ ኪኹውን ዚግባእ፡ ዘይነጽፍ ወርቂ-ሓቂ እዩ። ንሶም፡ “ሓንቲ ሃገር ንህዝባ ትብጻሕ፤ እዚ ድማ፡ ኤርትራ ንኤርትራውያን፣ ኣፍሪቃ ንኣፍሪቃውያን፣ ኤስያ ንኤስያውያን…! እወ፣ እቲ እንኮ ናፍቖትን መጨረሽታ ሸቶን ቀጽሪ ናጽነት ከኣ፡ እዚ እዩ። ንሕና፡ ገዛ ናብ ዋናኡ ኺምለስ፡ ሃገር ድማ፡ ብጽሒት ህዝባ ኽትከውን ንልምን፡ ንሳቐን ንመውትን ኣለና። እዚ ዝዓይነቱ ለመና ድማ፡ ንዓለምን ንማሕበረ-ሰብ ዓለምን ኣዝዩ ፍሉጥ’ዩ፡” ዚብል ቃል ምሕንጽታኦም፡ ታሪኽ ብወርቂ ቐለም ሰኒዱዎ ይርከብ። ብርግጽ ድማ ኤርትራ ንኤርትራውያን እምበር፡ ብጽሒት ኢትዮጵያውያን ስለዘይኰነት፡ ባሕራን ወደባትን ናይ ኢትዮጵያ ክኾኑ ኣይክእሉን። እዚ ሓቂ’ዚ ትማሊ ነይሩ፣ ጽባሕ’ውን ዚቕየር ኣይኰነን። ታሪኽ እንተ ተወከስና፡ ኣበጋዛት ኢትዮጵያ፡ ይትረፍዶ ብሕጊ ዋላ ብወራር’ውን፡ ንፋስ ቀይሕ-ባሕሪ ሸቲቶም ኣይፈልጡን እዮም። ንኣብነት፡ ኣብ መበል 18 ኽፍለ-ዘመን ንራእሲ ኣሉላ ኣዋፊሩ፡ ገለ ክፋል መሬት ኤርትራ ዝወረረ ሃጸይ ዮሃንስ፡ ቐይሕ-ባሕሪ ‘ይብጻሓኒ’ ዚብል ምጕት ፈጺሙ ኣቕሪቡ ኣይፈልጥን ወይ ጠለብ ኣቕሪቡ ከምዝነበረ ዘመልክት መወከሲ የለን። ኣብ እዋን ንግስነት ሃጸይ ዮሃንስ፡ ቀይሕ-ባሕርን ገማግሙን፡ ፈለማ፡ ኣብ ትሕቲ ግብጻውያን፡ ጸኒሑ ኸኣ፡ ግዝኣት ኢጣልያውያን ብምንባሩ፡ ሃጸይ ዮሃንስ ብሰናይ ፍቓድ ግብጺን ኢጣልያን እዩ፡ ንንግዲን ቀረባ ኣጽዋርን ቀይሕ ባሕሪ ዝጥቀመሉ ነይሩ። ኣብቲ ናይ ዝመት-ተዛማመት ግዜ እጀታ ባሕሪ ኸም ሕቶ ዘይቀረበ ድኣ፡ ሎሚ ናብ ልኡላዊት ሃገር ናይ ምቁማት ድንቊርና ምስ ምንታይ ይቚጸር? ኣብ ታሪኽ ኣቢስንያ፡ እቲ ኽሳብ 17,000 ጊላታት ዚነብርዎ ሃጸይ ምንሊክ ናይ ሽዋ፡ ኰረሻ ስልጣኑ ንምውሓስ፡ ኣብ መርዓ ጓሉ፡ 5000 ዝኾኑ ገላዩ ደቂኣንስትዮን ደቂ-ተባዕትዮን ንወዲ ሃጸይ ዮሃንስ ናይ ትግራይ ‘ገዝሚ’ ኸም ዝሃቦ ይዝንቶ (ተስፋዬ ገብርኣብ፣ 2017፣ ማህደር ኑረነቢ፣ 5፡ 76)። ካብዚ ብዘይፍለ፡ ንስሓ ቓላት ኣመሪካዊ በዓል-ስልጣን፡ ጆን ፎስተር ዳላስ፡ ኣብ ንጹር ታሪኻውን ፖለቲካውን ድሕረባይታ ዘሎዋ ሃገር ኣፍሪቃ፡ ተመሳሳሊ ፍጻመ ከምእተኸስተ’ዩ የረጋግጽ። ኣብ መጨረሽታ 1950ታት፡ ኣመሪካ፡ ሃጸይ ሃይለስላሰ ዝኣተወላ መብጽዓ ማለት ኣብ ኤርትራ ስትራተጅያዊ ማእከል ርክብ (መደበር ቃኘው ኣስመራ) ምእንቲ ኽትረክብ፡ ሃገረ-እንግሊዝ ድማ፡ ‘ደገፍ ኢትዮጵያ ኣብ ማያት ፈለግ ኒል ንምውሓስ’፡ ብጕልባብ ፈደረሽን፡ ኤርትራ ኸም ‘ገዝሚ’ ንኢትዮጵያ ኽትወሃብ ተፈርደት (ስዩም፡ 2012፡ ውህደት ሙዚቃ፣ ሰነድ ደቓይቕ ቤት ጽሕፈት ወጻኢ ጕዳይት ሃገረ-እንግሊዝ፣ 2 ሓምለ 1948)። እዞም ክልተ መውስቦታት’ዚኣቶም፡ ይቕረ ዘይብሃሎም ጭካነታት እዮም። ዝፈላልዮም ረቛሒ እንተሎ፡ እቲ ቐዳማይ መውስቦ መሸጣ ህያው ሰባት ኮይኑ፡ እቲ ዳሕረዋይ መሸጣ ሃገር ምዃኑ’ዩ። በዚ ሚዛን’ዚ እቲ ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ዝተፈጸመ በደል እቲ ዝኸፍአ ጭካነ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.193

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ዀይኑ ኣብ ታሪኽ ተመዝጊቡ ይርከብ። እቲ፡ ኣብ መንጐ ኽልተ ብታሪኽን ስልጣነን ዘይራኸባ ሃገራት ኤርትራ-ኢትዮጵያ ዝተፈጸመ ውዕል ፈደረሽን፡ ልክዕ ከም ኣስገዳድ መርዓ’ዩ ነይሩ። ህዝቢ ኤርትራ፡ ነዚ ዓመጽ’ዚ ብሰላማውን ፖለቲካውን መገዲ’ኳ ክቃወሞ እንተሃቀነ፡ እቲ ሽዑ ዝነበረ ጂኦፖለቲካዊ ኣቋውማ ዓለም ኣይሓገዞን። ኣማስያኡ፡ እቲ እንኮ ምርጫ፡ ፍትሕ ብደምን መስዋእትን ኰይኑ። እዚ ፍትሕ’ዚ ዕላዊ ንኪዀውን ድማ፡ ተካእቲ ናይቶም ኣብ ሓምሳታት ፍትሒ ዝጓዕጸጹ ኣርካናት ዓለም፡ ዕረ እናጥዓሞም ከይፈተዉ ክቕበልዎ ነይሩዎም። ሎሚ፡ ነቲ ፍሩስ ቓል-ኪዳን፡ እንተስ ብውዕል፡ እንተስ ብዘይውዕል ዳግም ክትመልሶ ምሕላማን ምንብሃቚን፡ “ማንም ገዛኢት ሃገር ጠፋጢፋ ዝሰርሓተን ሃገራት [ባሕሪ እናሃለወን]፡ ኢትዮጵያ ክትስእን” እናበልካ ምቑዛም፡ ቀዳማይ ወለዶ ንዘይከኣሎ ጕዕዞ፡ መጻኢ ወለዶ ንኺጐዓዞ ምትምናይ ምስ ዕሽነት ዝቚጸር’ዩ። እቲ ምንታይ፡ ሎሚ ኣብ መበል 21 ክፍለ-ዘመን ኢና ዘሎና። ሳላ መዋእል ሓበሬታ፡ ህዝብታት ዓለም ካብ ዘመነ ምዕዋንን ምትላልን ተናጊፎም እዮም። ኣብዚ ዘመናዊ ዓለም’ዚ፡ ብዛዕባ ሕጋዊ ልኡላውነት ኤርትራን ዶባታን ክሊ ባሕራን ዚደናገር ዕሸል ኢትዮጵያዊ ወይ ኤርትራዊ ክህሉ ኣይክእልን። እኳ ደኣ፡ ሳላ’ቲ ድሕሪ ልኡላውነት ኤርትራ ብዶብ ዝተሳበበ ዂናት፡ እቲ ብዓንተቦኡ እውን ዕላዊ ዝነበረ ዶባት ኤርትራ፡ ዳግም ብብይን ቤት ፍርዲ ደሚቑ ኣሎ። ሎሚ ሰለስተ ዓሰርተ-ዓመታት ዝተጓዕዘ ልኡላውነት ኤርትራ፡ ብዝዀነ ዘንቀደ ዝብኢ ዝምንጨት ስጋ ኣይኰነን። ብመንጽር’ዚ ድሙቕ ሓቅታት’ዚ፡ ንደረቕ ኲናት ዘሰባብ፡ ኲናት ስነ-ልቦና ከኸትም’ምበር፡ ዳግም ኪጥነስ ዘፍቅድ ባይታ የለን። ‘ትውልዲ ኸይደናገር፡ ሓቂ ንንገር’ ብዚብል መጐተ ንመጻእቲ ወለዶታት ምዕግርጋር ግዜ ዝሓለፎ ፖለቲካ እዩ። ብሓደ ሓረግ፡ እቶም ታሪኽ ብምጥምዛዝ፡ ንዝሓለፈ ህውከት ዚናፍቑን ዚውለፉን ፖለቲከኛታትን ምሁራንን ኪእደቡ ይግባእ። ነገሩ ኣብ ዘይሰልጥ ደብሪ ምምህላል’ዩ። ቀደም ዘይሰለጠ፡ ሎሚ ይዅን ጽባሕ፡ ዚሰምር ኣይኰነን። በዚ ድማ መጻእቲ ወለዶታት ንምኽሓስ ‘ትጕሽተተይ’ ዚብሃለሉ እዋን’ዩ። ልሂቓን ይዅኑ ምሁራን ኢትዮጵያ፡ ኣብ ክንዲ መጻኢ ትውልዲ ናብ ሃልሃልታ ምግባዝ፡ ልቦና እንተሎዎም፡ ኣብ ብቑዕ መጽናዕቲ ብምምርኳስ፡ ንደቆም ደቂ-ደቆምን ካብ ሕሉፍ ታኼላ ታሪኽን ኲናትን ንኺመሃሩ ኸንቅሑዎም’ዩ ዝግባእ።

4.2 እቲ ካልእ ስነ-ልቦናዊ ስብከት - ‘ሕልሚ ዓባይ ትግራይ’ ካልእ ስነ-ልቦናዊ ስብከት፡ እቲ፡ ኣብዚ ወቕቲ’ዚ፡ ኣብ ክሊ ትግራይ ተዳጒኑ ዚርከብ ጭፍራ ህወሓት፡ ዘህተፍትሆ ዘሎ ኣጉል ሕልሚ እዩ። ጃንዳ ህወሓት ብቐጥታ ይዅን ብተዘዋዋሪ፡ ፕሮጀክት ዓባይ ትግራይ ሒዙ፡ ስነ-ልቦናዊ (ስነ-ኣእምሮኣዊ) ዂናት ደይ-መደይ ኢሉ ዝተዓጥቀሉ ይመስል። እዚ ፕሮጀክት’ዚ፡ ብስቱር ብቤት ጽሕፈት ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ ዝምራሕ ኮይኑ፡ ብመንገዲ ሚድያታትን ማሕበራዊ መራኸቢታትን፡ ብድሎን ብባጀትን ክትግበር ዝፍተን ዘሎ’ዩ። ጽማቝ ትሕዝቶ ሓደ ኣብ ዕላዊ ደብዳበ ዝሰፈረ መምርሒ እንታይ ከምዚብል ምርኣይ ኣማቲ እዩ። (ደብዳበ፣ 03/12/2012 ዓ.ም.ግ፣ ካብ ምምሕዳር ሓይሊ-ሰብ ድምጺ ወያነ ትግራይ።) ሓደ ካብቶም ሃገራዊ መንነት ኤርትራውያን ዜጋታት ንምድኻም ዝተመዘዙ ትካላት፡ ብዮሴፍ ገብርሂወት ዚመሓደር ‘ጀይ ስቱድዮ’ ዚብሃል መርበብ ሳትላይት ምዃኑ፡ ኣብ ከርሲ ሰነድ ህወሓት ብንጹራት ቃላት ተሰኒዱ ይርከብ። እቲ ሰነድ፡ ብውሕልነትን ምህዞን ኣሰናዳኢ ጄይ-ስቱድዮ፡ ‘ንውጹእ ሓሶት ናብ ሓቂ ብምፍብራኽ፡’ ኣብ ርእሲ ኤርትራውያን

መንእሰያት ጸሊም ዘመተ ዂናት ስነ-ልቦና ምትርናዕ፡ ብዕላማ ዝምራሕ ጻዕርታት ክካየድ መምርሒ ይህብ። እቲ ጋዜጠኛ፡ ብዝለዓለ ወኒ ምእንቲ ኺሰርሕ ከኣ፡ ካብቲ ቅድሚኡ ዝወሃቦ ዝነበረ ዘይሰንፍ ዓስቢ ተዳልዩሉ ኸምዘሎ የስምረሉ። እዚ ኻብ ምምሕዳር ሓይሊ-ሰብ ድምጺ ወያነ ትግራይ ዝተላእከ ዕላዊ መምርሒ’ዚ፡ “ኤርትራዊ መንነት ንምድምሳስ እንገብሮ ዘሎና ጻዕሪ፡ ኣዝዩ ይስጕም ከምዘሎ ባይታ ሓቂ ይምስክር ኣሎ፡” ድሕሪ ምባል፡ “ይዅን’ምበር፡ ነቲ ዘዳኸምናዮ ኤርትራውነት ዘበራብሩ ሓደስቲ መርበባትን (ቻነላት) ስነ-ጥበበኛታትን ክበራበሩ ንርኢ ኣለና፡” ዚብል ስክፍታ የስፍር። ኣስዒቡ፡ “እዚ ምብርባር’ዚ፡ ንዕላማ [ህወሓት] ዓቢ ስግኣት ስለዝዀነ፡ ብቕልጡፍ ኪቝጸ ኣሎዎ፡” ኪብል ምሕጽንታ የቐምጥ። ኣብዚ ኸይተሓጽረ’ውን፡ ዛጊት እቲ ጋዜጠኛ ብብሉጽ ኣቀራርባኡ፡ ብዙሓት ስነ-ጥበበኛታት ከድንን ምኽኣሉ ብምምጓስ፡ ነቶም ዚጭብጭቡ ዘለው ኣስጋእቲ መርበባትን ስነ-ጥበበኛታትን፡ ‘ዋላ ንዘይገበሩዎ’ ምሂዙ ‘ገይረሞ’ ብምባል፡ ኸዳኽሞምን ከጸልሞምን ኣትሪሩ ይላቦ። ብሕልፊ ነቶም ኣብ ቀረባ ትግራይ ዘሎዉ ግን፡ ብውሽጢ ሃገር ስጕምቲ ኺውሰደሎም ምዃኑ ይገልጽ። ብተወሳኺ፡ እዚ መደብ’ዚ፡ ክሳዕ ንኣኡ ዚዀውን ፍሉይ መርበብ ተሌቪዥን (ሳትላይት) ዚዳሎወሉ፡ ንግዜኡ ኣብ ድምጺ ወያነ ብስሩዕ ኪቐርብ ምዃኑ መምርሒ ይህብ። እዚ ብጕንዖ ወያነ ዝተጠበረ ሕልናኣልቦ ‘ምሁር ትግራዋይ’፡ ካብቲ ብዙሕ ሃለውለዋቱ፡ ኣብ 2013 ዝጸሓፎ በሃር ዕዮኡ፡ “ምቅንጃው ገድሊ ኤርትራ (Romanticisiing Ghedli, 2013)” ዘርእስቱ 37 ገጻት ዘለዎ ጽሑፍ ምጥቃስ ይከኣል። እዚ ኣብ ‘ንቑጽ ፈጠራዊ ዛንታን ትንታነን’ ዚምርኰስ ድርሰት’ዚ፡ ቀንዲ ዕላማኡ “ኲናት ኣብ ሓንጐል” ብዚብል ረቂቕ ፈሊጥ፡ ንስርዓተኽብርታትን ስምዒታትን ኤርትራውነት ምድኻም’ዩ። ዝተፈብረኸ ዛንታ (Fabricateed Narrative)፡ ‘ፍቕሪ (ሮማንቲክ) ገድሊ’ ክጅምር እንከሎ፡ “ኣብዚ እዋን’ዚ፡ ሓደ ኻብቲ ንኤርትራውያን ዘጋጥሞም ዘሎ ዝዓበየ ጸገም፡ ‘ናፍቖት ምስሊ ገድሊ’ እዩ፣ ብዙሓት ኤርትራውያን ካብዚ ናፍቖት’ዚ ንምልቓቕ ፍቓደኛታት ኣይኰኑን፡” ዚብል ዕረ ሓሳብ ኣስፊሩ ይርከብ። ነዚ ኣፍ-ደገ ዛንታ’ዚ ምስ ኣንበብካ ጥራይ፡ ድርኺት ደራሲ ጸሊም ወራር ስነ-ልቦና ጐይቶቱ (ልሂቓን ህወሓት) ምዃኑ ብምግንዛብ፡ ትሕዝቶ ናይቲ ጽሑፍ ‘ብቕንእን በቐለን’ ዝኸሓነ፡ ንጅግንነት፡ ጽንዓትን ሓድነትን ዜጋታት ኤርትራ፡ ዘናሹ ክኸውን ከምዝኽእል ምግማቱ ኣይእግምን። እዚ ኸንቱ ድኻምን ማልን ዝፈሰሶ ልቢወለድ፡ ኣጋውሎኡን ክልሰ-ሓሳባዊ ኣንፈቱን (perspective) ምድህሳሱ ኣይጽላእን። ኣብ ወርሒ’ምበር፡ ኣብ መሬት ኴንካ ዝተጻሕፈ መጽሓፍ ኣይመስልን። ካብ ህውተታ ዚምንጩ፡ ብዓዘር-ቀዘር ዝዘቕበበ ኸንቱ ዕዮ እዩ። “ኤርትራውያን ብቓልሲ 30 ዓመታት ኪሕበኑን ኪሰኽሩን፡ ኣደዳ ትምክሕቲ ዀይኖም ስለዝተረፉ፡ ካብዚ ዓዘቕቲ ፍቕርን ትምክሕትን ናፍቖት ጅግንነታዊ ታሪኽ ሰውራኦምን ንኺወጽኡ፡ ” ኪጕስጕስ ድማ ይፍትን። ብሓጺሩ፡ ካብ ሰብኣውነትን ሞራልን ዘርሓቐ ‘ጽልኢ ኤርትራውያን’ ዘግህድ፡ ንልሂቓን ወያነ ግን ዘደዓዕስ ‘ፈጠራዊ ድርሰት’ ብምዃኑ፡ ደራሲ ስለዝተላእከ’ምበር፡ ዋላ ምስ ውሽጡ’ውን፡ ሰላም ከምዘይብሉ ምርዳእ ኣየጸግምን። ልክዕ ብዅቦ ኸም ዝተነድቀ ገዛ ስለዝዀነ ድማ፡ ንዒቕካ ዚጐሓፍ መጽሓፍ እዩ። ኤርትራውያን፡ ባዕላቶም ዝሰርሑዎ ወርቃዊ ታሪኽ ግርም ገይሮም ስለዝፈልጡዎ፡ ብኸምዚኣቶም ዚመስሉ መረቕ-ኣልቦን ሕሱራትን ትረኻታት ዚጃጁዉን ንድሕሪት ዚርእዩን ኣይኰኑን። ምኽንያቱ፡ እቲ፡ ኣብ ሓቀኛ ምንጭን መርትዖን ዚምርኰስ

ታሪኽ ኤርትራ፡ ብዝዀነ ብቑዕ ተመራማሪ ወጻእተኛ ኺጽሓፍ ዘምሕር እዩ፣ ዛጊት’ውን፡ ካብ ግዜ ሓርነታዊ ቓልሲ ኣትሒዞም፡ ግቡእ ቃለ-ምስክርነት ታሪኽ ሰውራን ጅግንነትን ኤርትራ ዝጸሓፉ ወጻእተኛታት ተመራመርቲ ሒደት ኣይኰኑን። ምስኡ ብምንጽጻር፡ ንኽብርታት ሰውራ ኤርትራን ሓድነት ህዝብን ኰነ ኢልካ ንምብራዝ ብዝነደዩ ልሂቓን ህወሓት ኰነ ኻልኦት ዚቐርብ ስኑዕን ንቑጽን ልበ-ወለዳዊ ትረኻ፡ ብሞራላዊ ይዅን ስነ-መጐታዊ ድርኺቱ ተቐባልነት ኪህሉዎ ኣይክእልን። ብዓቢኡ ኸኣ፡ ኤርትራውያን፡ ባዕላቶም ዝሰርሑዎን ዘመዝገቡዎን ታሪኽ ኰነ ቅያታት፡ ከቢድ ዋጋ ስለዝኸፈልሉ፡ ንጓና ተራኺ ዚጽበዩሉ ኣይኰኑን። ካብዚ ብዘይፍለ፡ ኣብ ካልእ እዋን ዝተጻሕፈ ካልእ ደብዳበ ህወሓት፡ ተመሳሳሊ መምርሒ ኻብ ምሃብ ኣይሓነኸን። እቲ ‘ምቍንጃው ወይ ፍቕሪ ገድሊ’ ዝተሰየመ መጽሓፍ’ኳ ኣብ ዘይበሰሉ ጥረ ትንታነታት ስለዚምርኰስ፡ ምንዓቑ ተመራጺ እዩ። የግዳስ ካልእ ንስትራተጅያዊ ስነ-ሓሳብ ውድብ ህውሓት ዘጽልል ዚመስል፡ በሃር መጽናዕቲ ላህመቱ ምድህሳስ፡ ዘይስገር ነጥቢ ይመስል። እዚ ድማ፡ ብፕሮፌሰር ኣለምሰገድ ኣባይ ብ1998 ዝተጻሕፈ፡ “መንነት ተጠሊሙዶ ወይስ [ን]ዳግመ-ምቕራጽ መንነት…?” ዚብል ኣርእስቲ ዝተዋህቦ፡ 350 ገጻት ዝሓዘ፡ ንደራሲኡ ንማዕርግ ዶክተረይት ዘብቅዐ፡ ሰፊሕ መጽናዕታዊ ዕዮ እዩ። ዝዀነ ኣንባቢ፡ ኣርእስቱ ጥራይ ብምምልካት ኣብ ቅድመመደምደምታ ኺበጽሕ ይኽእል ይዀውን። ምኽንያቱ፡ ኣብ ቀዳማይ ንኡስ-ኣርእስቲ’ዚ መጽሓፍ’ዚ ዝሰፈረ “ተቓረንቲ መንገድታት ሃገራውያን ቃልስታት ኤርትራን ትግራይን፡ ” ዚብል መለቀብታ፡ ብዛዕባ ደራሲ ኺበጽሖ ዝወጠኖ መደምደምታ ዚእምት እዩ። ኣብ ክሊ ‘ትግራይ-ትግርኚ’ ዘዕነይንዩ ስነ-ሓሳብን ፕሮፖጋንዳን (ስብከት) ልሂቓን ተጋሩ፡ ኣብ መቓን’ዚ ሰፊሕ መጽናዕቲ ፕሮፌሰር ኣለምሰገድ ኣባይ ዘጽልሉ ይመስሉ። እቲ መጽናዕቲ ኣብ ሓባራዊ መንነት ስግረ-መረብን ከበሳታት ኤርትራን ኣተኲሩ ርኽበታት ዝበሎ ኣስፊሩ ኣሎ። ክልሰ-ሓሳባዊ መቓን (Discourse and Perspective) ናይዚ መጽሓፍ’ዚ፡ ንጥንታዊ ምትእስሳር (Premordial Ties) ኣብ ክልተ ኣንጻራት ፈለግ መረብ ዚቕመጡ፡ ብቛንቋ፡ ባህሊ፡ ሃይማኖት፡ ደም ወዘተ. ዚተኣሳሰሩ ተዛረብቲ ትግርኛ፡ ‘ሃገር ኪፈጥሩ ምኽኣሉ ነይሮም’ ናብ ዚብል ዘይብሱል መደምደምታ ዘብጽሕ እዩ። ሕሉፍ ሓሊፉ፡ እዚ ዘይብሱል መጽናዕቲ፡ “ሃገራዊ ሰውራ ኤርትራ ብሰንኪ ውግእ ሕድሕድ ተሓኤ-ህግሓኤ ዝተዳኸመ፡ ንርሑቕ ጥንታዊ ድሕረባይታን ኣምርን መንነት መሰረት ስለዘይገበረ እዩ፡” ዝብል ምኽንያት ይህበሉ። ብኣንጻሩ፡ ንፍልስፍናን ስነ-ሓሳብን ምንቅስቓስ ህወሓት ብምንኣድ፡ ህግ ንህወሓት ዝገበሮ ኣበርክቶ ብምጕሳይ፡ ንህዝባዊ ግንባር ዘቈናጽብ ሓሳባት የሳሲ። ኣብ ከምኡ ዓይነት መደምደምታ ንምብጻሕ ዝተኽተሎ ኣገባብ መጽናዕቲ (methodology)፡ ንሓባራዊ ጽውጽዋያት፡ ጥንታዊ ትእምርትታት፡ ጅግንነታዊ ተምሳሌታት (icons) እንተላይ ኣብ ቍልፊ ሓባራዊ ፍጻመታት ዝጽጋዕ ኮይኑ፡ ንስነሓሳብ ልሂቓን ትግራይ ዚጥዕም ትረኻ (narrrative) ምሂዙ ንረኽቦ። ብሓጺሩ፡ ኣለምሰገድ ኣባይ፡ ቓልሲ 17 ዓመታት ህወሓት ኣብቲ ኤርትራውያን ዘይኣምንሉን ዘይምሰጥሉን ኣብ ርሑቕ ሕሉፍ (Distant Past) ዚጽጋዕ ሰረተ-እምነት ሃገራዊ መንነት ብምምርኳስ፡ ንኤርትራ እትሕውስ “ሃገረ ዓባይ ትግራይ ወይ ትግራይ-ትግርኚ” ንምቛም የኽእል ከምዝነበረ መጐተኡን መደምደምታኡን የስፍር። ‘ኤርትራውያን (ህግሓኤ)፡ ንኽልሰሓሳባዊ ራእይ ሰውራኦም፡ ከም ህወሓት፡ ኣብ ክንዲ ኣብ ርሑቕ ሕሉፍ ወይ ቅድመመግዛእቲ ኤውሮጳ ኣብ ዝነበረ ምትእስሳር

ደቂ-ኸበሳ ዝስርቱዎ፡ ንሃገራዊ መንነቶም ኣብ መግዛእታዊ ታሪኽ፡ ማለት ጣልያን ኣብ ዝሓንጸጾ ዶባት ምድራቶም ታሪኻዊ ጌጋ ፈጺሞም’ ብምባል ይድምድም። እዚ ስሕተት’ዚ ድማ፡ ህዝቢ ዘይኰነ፡ ልሂቓን ኤርትራ ዝጠወዩዎ ምህዞ ምዃኑ፡ ብኣጕል ክርክር ይምጕት። ሓደ ካልእ መጽናዕቲ ኸምዝገምገሞ፡ ኣብ ርሑቕ ምትእስሳር ደቂ ስግረመረብ ኪምርኰስ ዝፍትን፡ ሰረተ-እምነትን መደምደምታን ኣለምሰገድ ኣባይ፡ ስነመጐታዊ መርትዖ ስለዘየሰነዮ፡ ንፖለቲካዊ ሓቅነት [ሃገረ ትግራይ-ትግርኚ] መርትዖ ኪዀውን ዚኽእል ኣይኰነን (መጽሔት መጽናዕትታት ኤርትራ፣ ቅጺ፡ 1፡ ቍጽሪ 2፡ 2002)። በዚ መስረት፡ እቲ መጽናዕቲ፡ ድሕረባይታ ክልሰ-ሓሳብን ስነ-ኣገባብን ምርምራዊ ዕዮ ኣለምሰገድ ኣባይ ኣብ ምልክት ሕቶ ዚኣቱ ምዃኑ የስምረሉ። ደራሲ፡ ንሓባራዊ ዝኽርታትን ተመኵሮ ጥንታውያን ጀጋኑን (ንሃጸይ ዮሃንስን ኣሉላን) ብምዂላዕ፡ ንጥንታዊ ኣቋውማ ሃገርን ሃገራዊ መንነትን (Primordial Theory) መሰረት ብምግባር፡ ንኽልሰሓሳብ (Constructivist Perspecttive) ዘመናዊ ኣቋውማ ደቡብ ካብ ሰሃራ ኣፍሪቃ ዚርከባ ሃገራት ኰነ ኢሉ ምጕሳዩ፡ ካብ ዝዓበየ ሃጓፍ መጽናዕቲ ምዃኑ የስምረሉ (ከማሁ)። መጽናዕቲ ሮይ ፓትማን (1990፡ 330) እውን፡ ልክዕ ከም [ህዝብታት] ኦስትርያ፡ ስዊዘርላንድ ጀርመን፡ ህዝብታት ኤርትራን ትግራይን ሓደ ዓይነት ቋንቋ [ትግርኛ] ይዛረቡ’ምበር፡ መሬትን ህዝብን ከበሳ ኤርትራ፡ ዋላ ኣብ ርሑቕ ግዜ [ታሪኽ] ፍሉይነት ከምዝነበሮ፡ ንጹር [ሓቂ] እዩ ዚብል መርትዖ ብምቕራብ፡ ንዝንቡዕ መጽናዕቲ ትግራዎት ዚብድህ ጸረ-መጐተ (anti-thesis) የቐምጥ። ካብዚ መርትዖ’ዚ ኸኣ፡ ብስነ-ሓሳብ ትግራዎት ልሂቓን ኣብ ሓደ ‘ሕልማዊ ሃገር’ ኪቚረኑ ዚድለዩ ዘለዉ ሕብረተ-ሰባት ስግረ-መረብ፡ ፖለቲካዊ ርትዓውነቱ ምኽኑይ ከምዘይኮነ ምግንዛብ ይከኣል። ኣብ መጐተ ሕልሚ ‘ቤተ-ሰባውነት ኤርትራን ኢትዮጵያን፡’ ብሓፋሻ ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ካብኡን ናብኡን ከኣ፡ ልሂቓን ትግራይ (ህወሓት)፡ ወትሩ ኺሃድሙሉ ዝነብሩ ኣገዳሲ ነጥቢ ኣሎ። ዋላ ኣለምሰገድ ኣባይ ከይተረፈ፡ ኤርትራ ብሕብረ-ቛንቋውን ሕብረ-ባህላውን ብዙሕነት (Multiliguial and Multicultural country) ዝቘመት ሃገር ምዃና ክጠቕስዎ ኣይደልዩን እዮም። ካብ ሓደ ልኡላዊ ሃገር፡ ንሓደ ቋንቋ ወይ ብሄር ጥራይ ፈልዩ መንጸፍ ዚገብር ክርክር ከኣ፡ ውጽኢት ስነ-ርትዓውነቱ፡ ‘ባዶ እኩብ (zerosum-result)’ ኰይኑ ዝተርፍ ምዃኑ፡ ወትሩ ምስ ዘንግዑ እዮም። ይቕጽል . . .

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 14፡25 15፡10 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡40 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት TECH INSIDE ዜና (ዓረብ) ቴራብ ዶክመንታሪ መደብ ህርመት ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ማእገር ድራማ ዜና ትግረ መልሲ ኣብ መስመር ዜና (ትግርኛ) መኣዝን ልምዓት ዜና (ዓረብ) መደብ ዓለም ስነ ጥበብ ዜና (እንግሊዝ) ተኸታታሊት ፊልም ማጨሎ

ሓዳስ

ኤርትራ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ማሕበራዊ ዕብየት ብምትሕብባር ሚ/ዕ/ማ/ድሕነት ዝዳሎ

ዓይኒ ሓደ ካብ ስምዒት ህዋሳትና ኮይኑ፡ ናይ ምርኣይን ምዕዛብን ኣገልግሎት ይህብ። ዑረት ድማ ብኣንጻሩ ናይ ምርኣይ ጸገም ዘስዓበ ኣካላዊ ስንክልና’ዩ። ሰባት ኣብ ልዕሊ ስንክልና ዘለዎም ኣረዳድኣ፡ ኣረኣእያ ከምኡ’ውን ኣፍልጦ ኣሉታዊን ዘይእኹልን ብምንባሩ፡ ኣብ ኣተሓሕዛን ኣፈታትሓን ዝተፈላለዩ ኣገባባትን ሜላታትን ክጥቀሙ ጸኒሖም። ዑረት ከም ካልኦት ዓይነታት ስንክልናታት ብመንጽር ጥዕና ጥራይ ይርእዩዎ ነይሮም። ዝውሰዱ ዝነበሩ ፍታሓት’ውን ብኡ መጠን ንዕኡ ዘንጸባርቕን ከም ማሕበራዊ ሽግር ድማ እታ ፍታሕ ብመንገዲ ልግሲ (charity) ወይ ድማ ጥዕናዊ ፍወሳ ጥራይ ይርእይዎ ነይሮም። እንተኾነ፡ ኣብዚ ግዜ’ዚ እቲ ጠመተ ሰፊሑ ጥራይ ዘይኮነ ንትርጉምን ቅኑዕ ኣገባብ ኣፈታትሓኡን ዝሕግዝ ኮይኑ ቀሪቡ ኣሎ። ሕክምናን ማሕበራዊ ትርጉም (Bio-social approach) ዝሓዘለ’ዩ። ብሓጺሩ ትርጉም ዑረት/ስንክልና ዓይኒ ብሰለስተ መልክዓት ክግለጽ ይከኣል። 1. ስንክልና ጉድለት ናይ ሓደ ህዋስ ኮይኑ፡ መልክዕ ናይቲ ስንክልና ዘጋጠሞ ውልቀ-ሰብ ዝቕይር’ዩ። ከምኡ’ውን ድሩትነት ናይ ንጥፈታት (Limitation of funxtions) ይፈጥረሉ። እዚ ማለት ሓደ ሰብ ዑረት እንተኣጋጢሙዎ፡ ዓይኑ ብኸፊል ወይ ብምሉኡ ይጠፍእ ናይ ምርኣይ ጸገም የጋጥሞ። 2. እቲ ናይ ምርኣይ ጸገሙ፡ ኣብ ዕለታዊ ንጥፈታቱ ዕንቅፋት ይፈጥረሉ። ንኣብነት ኣብ ስራሕ፡ ኣብ ትምህርቲ፡ ኣብ ምንቅስቓስ ወ.ዘ.ተ። 3. ካብዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ጸገማት ሓሊፉ፡ ብሰንኪ ጸገም ምርኣይ ኣብ ንጥፈታት ኣይዋሳእን። ኣብ ማሕበራዊ ህይወት ኣይሳተፍን ኣየፍርን ወ.ዘ.ተ። እዚ ብዛዕባ ዑረት ቀሪቡ ዘሎ ትርጉም፡ ብግቡእ ዝተረድኦ ነቲ ስንክልና በዲሁ ክሰግሮን ህይወቱ ክመርሕን ክዕወትን ይኽእል። እንተኾነ ሰባት ነዚ ሓቀኛ ትርጉም ካብ ዘይምፍላጥን ብዛዕባኡ ቅኑዕ ሓበሬታ ካብ ዘይምርካብን ዝመንጨወ፡ ኣብ ልዕሊ ዑረትን ዓይነስዉራን ግጉይ ኣመላኽታ ወይ ጠመተ የሕድሩ። እዚ ግጉይ ኣመላኽታ’ዚ ኣንፈቱ ዓይነ-ስዉራን ከም ዘይኣፍረይቲ፡

ዑረትን ሕብረተ-ሰብን

ጽግዕተኛታት ዓዲ ውዒል ወ.ዘ.ተ ዝርኢ እዩ። እምበኣር ንዓይነ-ስዉራን ብጠቕላላ ሰለስተ ዓይነታት ጸገም ከጋጥሙዎም ይኽእሉ። 1. ኣመላኽታ ጸገም ኣብ ሕብረተሰብ ዓይነ-ስዉራን ካብ ነብሶም ጀሚሮም ንዑረት ኣይቅበልዋን። ከም ሳዕቤኑ ድማ ዘይኣፍረይቲ ጽግዕተኛታት ዓዲ-ውዒል ገይሮም ይርእይዎ። ብኡ መጠን ድማ ግዳያት ማሕበረ-ኣእምሮኣዊ ጸገማት (ተነጽሎ፡ ነብሰ-ምትሓት፡ ተስፋ ምቝራጽ) ክኾኑ ይኽእሉ። ኣብ ውሽጢ ስድራቤት’ውን፡ እዚ ናይ ኣመላኽታ ጸገም ክህሉ ይኽእል። ካብዚ ሓሊፉ ኣከባቢኦም ከይተረፈ ተመሳሳሊ ጸገም ክኾኖም ይኽእል። ንስንኩላን ዘቈናጽቡ ዘረባታት ኣለዉ። ንኣብነት “ዕዉር ኣይነድቕ ጸማም ኣይጸድቕ”፡ “ዕዉርን ኣድግን ናብ ዝመራሕካዮም የብሉ” ወ.ዘ.ተ። ንዑረት ጠንቂ ከም መርገም ካልእ ትንግርትን ገይሮም ዝርእዩ እውን ኣለዉ። (ብፍላይ ነቶም ምስ ዑረት ዝውለዱ)። 2. ትካላዊ ጸገም ዓይነ-ስዉራን ኣብ ዝዋፈሩሉ ዓውደ ትምህርቲ ስራሕ ወ.ዘ.ተ ካብ ኣከባቢኦም ጸገማት ከጋጥሞም ይኽእል። ንኣብነት ከም ሸኸም ዓቕሚ ዘይብሎም ገይርካ ክርኣዩ ይኽእሉ ከም ሳዕቤኑ ድማ ናይ ስራሕ፡ ትምህርቲ ዕድላት ከይረኽቡ ይኽእሉ። 3. ዓይነ-ስዉራን ናይ ምንቅስቓስ ጸገም (Environmental Problems) ከጋጥሞም ይኽእል። እቲ ዝንቀሳቐሱሉ ቦታ ዘይጥጡሕ፡ ህንጻታት ዘይምቹእ፡ ጎደናታት ዘይውሑሳት፡ ወ.ዘ.ተ ክኾኑ ይኽእሉ። እዞም ኣብ ላዕሊ ዝተገልጹ ጸገማት ኣብ ህይወት ዓይነ-ስዉራን ጸለውቲ እዮም። እዚ ክበሃል ከሎ ግን ሕብረተሰብ ኣብ ልዕሊ ዓይነስዉራን ግጉይ ኣጠማምታ ጥራይ’ዩ ዘለዎ ኢልካ መደምደምታ ዝወሃብ ኣይኮነን። በቲ ካልእ ገጽ ሕብረተሰብ፡ ኣብ ልዕሊ ስንኩላን እወንታዊ ኣረኣእያ ከምዘለዎ ክጽቀጠሉ ዘለዎ መርገጺ እዩ። ንኣብነት ሕብረተሰብና ኣብ ልዕሊ ስንኩላኑ ኣኽብሮት የርኢ’ዩ። ንዓይነስዉራን ተደናጋጻይ’ዩ። ወለዲ ይኹኑ

ሕብረተሰብ ንስንኩላን በታ ዘላቶም ዓቕምን ክእለትን ይሕብሕብዎምን ይከናኸንዎምን እዮም። ስለዚ ብዛዕባ ዑረትን ሕብረተሰብን ኣብ ንገልጸሉ፡ ሚዛናዊ ዝኾነ ኣጠማምታ ከነሕድር ይግባእ። እዚ ሜላ’ዚ ነቲ ሕቶ ዑረትን ጸገማት ዓይነ-ስዉራን ኣብ ምፍታሕን ሓጋዚ ይኸውን። ኣብ’ዚ ብቐዳምነት ክርአ ዘለዎ ዓይነ-ስዉራን ብጸገማት ጥራይ ዝግለጹ ዘይኮኑ (Vulnerablity)፡ ዓቕሚ እውን ከምዘለዎም ምርዳእን ምፍላጥን’ዩ። እቲ ዓቕሚ ዝብል ኣምር ሰፊሕ’ዩ። ንምጥቃስ ዝኣክል፦ 1. ዓይነ-ስዉራን ከም ካልኦት ሰባት ናይ ምሕሳብ፡ ምዝካር፡ ምትንታንን ምፍታሕን ሽግራት ዕቑር ፍልጠትን ንቕሓትን ፈጠራዊ ክእለትን ወ.ዘ.ተ (Conceptual capacity)፡ 2. ዓይነ-ስዉራን ማሕበራዊ ዓቕሚ (Social capacity) ምስ ሰባት ዝምድና ምፍጣር፡ ምብህሃል ተሳታፍነት ኣብ ማሕበራዊ ህይወት ወ.ዘ.ተ፡ 3. ዓይነ-ስዉራን ቴክኒካዊ ክእለት (Technical capacity) ዝተፈላለየ ዕቑር ሞያን ክእለትን ወ.ዘ.ተ ከምዘለዎም ምግንዛብ ኣገዳሲ’ዩ። እዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ ዓቕምታት እንተደኣ ተመዝሚዞም፡ ንሽግራት ዓይነ-ስዉራን ክፈትሑን ከቃልሉን ከምዝኽእሉ ተመክሮታት ዓለምናን ኤርትራን ዝምስክርዎ ሓቂ’ዩ። ጉዳይ ጽንዓትን ስግኣትን (Ressilience and risks) ርግጽ’ዩ፡ ንዓይነስዉራን ብሰንኪ ዑረት ዘንጸላልውዎም ስግኣታት ኣለዉ። ድኽነት፡ ሕማም፡ ስእነት ትምህርቲ፡ ማሕበር ኣእምሮኣዊ ጸገማት (ተነጽሎ ነብሰ ምትሓት ንዕቀት ወ.ዘ.ተ)፡ ነዞም ጸገማት እዚኦም ንምፍታሕ ድማ ጽንዓት የርእዩ እዮም። እዚ ጽንዓት፡ ብዝተፈላለየ መንገዲ ክግለጽ ይከኣል። ዓይነ-ስዉራን፡ ነቲ ዘጋጠሞም ዑረት ይቕበሉዎ። ንዕኡ ተቐቢሎምን ተጻዊሮምን ድማ ንምፍታሕን ንምፍኳስን ጻዕርታት የካይዱ። ንዑረት ኢዶም ኣጣሚሮም ኣይጽበዩን፡ ክፈትሑዎ ላዕልን ታሕትን ይብሉ። ዓይነ-ስዉራን ካብ ሽግራት ክሃድሙ ኣይፍትኑን። ብኣንጻሩ እኳ ደኣ ንሽግራት ገጢሞም ክፈትሑዎም ክፍትኑ ብዘለዎም ሜላታት (Coping mechanism) ምስ ኩነታት እናተቓለሱ

(Adaptability) ህይወቶም ይመርሑ። ብዛዕባ ምጣነ ሕብረተሰብ ኣብ ኤርትራን ሕቶ ሕብረተሰብን ሕቶ ዓይነ-ስዉራን ዝብል ተወሰኽቲ ነጥብታት ምጥቃስ ጠቓሚ’ዩ። ኣብ ዓለምና 285 ሚልዮን ዓይነ-ስዉራን ከምዘለዉ ይፍለጥ። ኣብ ኤርትራ፡ ብዛዕባ ብዝሒ ዓይነ-ስዉራን ዝተፈላለዩ ሓበሬታታት ኣለዉ። ብመሰረት ጸብጻብ ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን፡ ኣብ ኤርትራ 15,452 ዓይነ-ስዉራን ኣለዉ። ሃገራዊ ማሕበር ዓይነ-ስዉራን ኤርትራ (ሃ.ማ.ዓ.ኤ) ኣብ 2000 ዓ.ም ብሃገር ደረጃ ዘካየዶ ዳህሰሳ መሰረት፡ እቲ ብዝሒ ዓይነ-ስዉራን 10,152 እዩ። ሚኒስትሪ ጥዕና ኣብ 2006 ዘካየዶ መጽናዕቲ እቲ ብዝሒ 47,140 እዩ። እቲ ኣሃዛት ይፈላለ እምበር፡ ዑረት ሓደ ካብቶም ቀንዲ ስንክልናታት ከምዝኾነን ልዑል ቆላሕታ ዘድልዮ ምዃኑን እዩ። ዛጊት ኣብ ምክልኻል፡ ምፍዋስን ተሃድሶን (ኣካላዊ ጥዕና ትምህርቲ ማሕበራዊ ጉዳያት) ዓይነ-ስዉራን፡ ዝተፈላለዩ መደባት ክካየዱ ጸኒሖም ኣለዉ። እቲ ውጽኢት’ውን ዘተባብዕ እዩ። መንግስቲ፡ ንጉዳይ ዓይነ-ስዉራን ብዕቱብ ሒዝዎ ኣሎ። ሕብረተሰብ ብዛዕባ ዑረትን ምዕሩይ ኣተኣላልያ ዓይነ-ስዉራንን፡ በቶም ዝካየዱ ዘለዉ መደባት መሰረት ንቕሓቱ እናበረኸ ይመጽእ ኣሎ። ኣብ ጥዕና ትምህርቲ ኣፍራይነቱ ማሕበራዊ ናብራ ዓይነ-ስዉራን ርኡይ ለውጥታት የርእዩ ኣለዉ። ኣብ ምምሕያሽ መነባብሮ ዓይነ-ስዉራን ንቕሓት ህዝብን ተሳትፎን ኣገዳሲ ተራ ይጻወት ኣሎ። ምኽንያቱ፡ ሕቶ ዓይነ-ስዉራን ሕቶ ሕብረተሰብ’ዩ። ዓይነ-ስዉራን ኣካል ሕብረተሰብ’ዮም። ኣብ ውሽጢ ሕብረተሰብ ስለዝነብሩ፡ ሕብረተሰብ ኣካል ናይቲ ሽግር ስለዝኾኑ፡ ኣካል ናይቲ ፍታሕ’ውን እዮም። ነባሪ ፍታሕ ናይ ዓይነ-ስዉራን ክርከብ እንተኾይኑ ድማ ሕብረተሰብ ኣብ መደባት ዓይነስዉራን ብንጡፍ ክዋሳእ ኣለዎ ማለት እዩ። ዑረት ኣብ ዝኾነ ግዜን ቦታን

ብዝተፈላለዩ ጠንቅታት ንዝኾነ ሰብ ከጋጥም ስለዝኽእል፡ ኩሉ ኣካል ሕብረተሰብ ክነቕሓሉን ክዋስኣሉን ይግባእ።

መደብ ኮማዊ ሰረት ተሃድሶ ኣብ ዓይነ-ስዉራን ኮማዊ ሰረተ ተሃድሶ (ኮ.ሰ.ተ) ካብ 1994 ጀሚሩ፡ ኣብ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ሚ/ሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዝተፈላለዩ መደባትን ንጥፈታትን ከካይድ ከም ዝጸንሐን ከም ዘሎን ርዱእ እዩ። ኣብዘን ዝሓለፋ ዓመታት ሚ/ሪ ዕዮን ማሕበራዊ ጉዳያትን ኣብ ኩለን ዞባታት ሃገርና መደብ ኮማዊ ሰረት ተሃድሶ (መ.ኮ.ሰ.ተ) መርበባቱ ዘርጊሑ መደባቱ ብግቡእ የሰላስል ኣሎ። ከም ውጽኢቱ ድማ ኣብ ንቕሓት ሕብረተሰብን ምምሕያሽ መነባብሮ ስንኩላንን ርኡይ ለውጥታት የምጽእ ከም ዘሎ ኣብ ባይታ ዝርአ ዘሎ ሓቂ እዩ። ስለዚ፡ ዓይነ-ስዉራን ተጠቀምቲ ናይዚ መደብ’ዚ ስለ ዝኾኑ፡ ኣብ መጻኢ ነባሪ ምምሕያሽ ከምጽኣሎም ምዃኑ ዘጠራጥር የለን። ማዕረ ማዕረ’ቲ ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዝገብሮ ዘሎ ጻዕሪ፡ ሃገራዊ ማሕበር ዓይነ-ስዉራን ኤርትራ (ሃ.ማ.ዓ.ኤ) እውን ንቕሓት ኣባላቱ ንምብራኽን ኣፍልጦን ተሳታፍነትን ሕብረተሰብ ኣብ ጉዳይ ዓይነ-ስዉራን ንምዕዛዝን ይሕግዝ ኢሉ ዝኣምነሉ ዕማማት ከሰላስል’ዩ። ጉዳይ ዓይነ-ስዉራን ጉዳይ ሕብረተሰብ ምዃኑ ብምእማን፡ እቲ ዝበለጸን ውጽኢታዊን ነባሪ ምዕባለ ንዓይነ-ስዉራን ዘምጽእ እዚ መደብ ኮ.ሰ.ተ እዩ። ስለዚ፡ ኣባላት ማሕበር ይኹኑ ኮም ብዛዕባ’ዚ መደብ ዓሚቚ መረዳእታ ክህልዎምን ኣብ ምዕዋት ናይዚ መደብ ተሳታፍነቶም ዝያዳ ከምዝዓዝዝ ምግባርን ከድሊ እዩ። ቅድሚ ብዛዕባ መደብ ኮማዊ ሰረት ተሃድሶ ምግላጽ፡ ብዛዕባ ኮምን ተሃድሶን ዝብሉ 2 ኣምራት ትርጉም ምግላጽ ኣገዳሲ ይኸውን። ምኽንያቱ ብዛዕባ’ዞም ክልተ ኣምራት ሓባራዊን ንጹርን መረዳእታ ምሓዝ ነቲ ኣገዳስነቶም ብሓደ ሸነኽ ነቲ ኣበርክቶኦምን ትሕዝቶኦምን ድማ ብኻልእ ሸነኽ ክንጭብጥ ይሕግዘና። ኮም ክንብል ከሎና ብጅኦግራፊያዊ ኣቀማምጣ፡ ብማሕበረ ቁጠባዊ፡ ብኩነተ ኣእምሮ፡ ብቅርጽን ዕማማትን ብሓባር ተኣሳሲሮም ዝነብሩን ሕድሕድ ዝተሓጋገዙን ዝመራዀሱን እኩባት ሰባት እዮም። ስለ’ዚ፡ እዚ ውዳበ’ዚ ንሰባት ሓይልን ጽንዓትን ይህቦም። ጸጋታቶም ብሓባር ክጥቀሙሉ የኽእሎም። ነፍሲ-ወከፍ ኣባል ኮም ድማ ተጠቃማይ ናይዚ ኮማዊ ህይወት (ጽቡቕን ሕማቕን) ይኸውን። እምበኣር እቲ ዝድለ ዘሎ፡ ዓይነ ስዉራን እውን ካብዚ ዕድላት’ዚ ከይሕረሙ ብኣንጻሩ ኣብ ሕብረተሰብ ተጸምቢሮም ክነብሩ ምግባር እዩ። ይቕጽል ማእከላይ ቤት ጽሕፈት ሃ.ማ.ዓ.ኤ

ሓዳስ

ኤርትራ

ማርታ ክብሮም ዓለም ብዝኾነ ፖለቲካዊ ስርዓት ትመሓደር ብዘየገድስ፡ ኣብ ጉዳይ ምኽባር መሰል ደቀንስትዮ ምሉእ ብምሉእ ክሳብ ሕጂ ዘይተቐየሩ ነገራት ኣለዉ። ደቂ ኣንስትዮ ካብ ኩሉ መዳያዊ ጭቆና ንምንጋፍ ክቃለሳ ይግደዳ ነይረንን ኣለዋን። ክሳብ ሕጂ ድማ እቲ ዝነበረ ጸቓጢ ኣባታዊ ባህሊ ምሉእ ብምሉእ ስለዘይተቐየረ ንመሰለን ካብ ምቅላስ ኣየዕረፋን። ዋላ እኳ ምሉእ ብምሉእ ተዓዊተን እየን ክበሃላ ዘይከኣል እንተኾነ፡ ቃልሰንን ጻዕረንን ብዝተፈላለየ መልክዕ ይቕጽላኦ ኣለዋ። እስከ ንሎሚ ኣብ ዝተፈላለየ ሕብረተሰባት ንኽብርን ኣበርክቶን ደቀንስትዮ ንምጕላሕ ዝካየዱ ፈስቲቫላት ንርአ። 1. ፈስቲቫል ተክላ - ሽወደን፥ ኣብ ወርሒ ሚያዝያ ዝበዓል በዓል ኮይኑ ኣብ ክሊ ዕድመ 11-18 ንዝርከባ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ቴክኖሎጂ፡ ስነ ፍልጠት፡ ምህንድስናን ቁጽሪን ሱታፊአንን ኣበርክቶአንን ከዕዝዛ ዝዓለመ እዩ። ኣብ መዳይ ቴክኖሎጂ ቁጽሪ ደቂ ኣንስትዮ ካብ ደቂ ተባዕትዮ ውሑድ እዩ። ስለዚ ነዚ ዘሎ ዓብላልነት ንምውጋድ፡ ሮቢን ካርልሶን ዝተባህለ ደራፋይ ኣብ 18 ሚያዝያ 2015 ተክላ ዝብል ስም ብምውጻእ ነዚ ፈስቲቫል ፈሊምዎ። ከም ካልኣይ ዕላማ እዚ ፈስቲቫል፡ ደቂ ኣንስትዮ ነቲ ከይገብርኦ ዝዕንቅጸን ማሕለኻታት ሕብረተሰበን በዲሀን ኣብ ዓወት ክበጽሓ ንምትብባዕ እዩ። 2. ፈስቲቫል ምዝንጋዕ - ቺካጎ፥ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ዝጽምበል ኮይኑ፡ ዕላምኡ ድማ ናብ ኮሜድያን

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ንምሕያልን ተራን ደቂ ኣንስትዮ ካብ ዝገልጹ ፈስቲቫላት

ደቂ ኣንስትዮ ዝቐንዐ እዩ። ኣብዚ ፈስቲቫል፡ ደቂ ኣንስትዮ በብጉጅለ ብምዃን ኮሜድያዊ ምርኢትን ኣዘናጋዕቲ መደባትን ብምቕራብ ንተሳተፍቲ እቲ ፈስቲቫል የዘናግዓ። ከምኡ እውን ብዙሓት ስነ ጥበበኛታት ደቂ ኣንስትዮ ኣብቲ ጽምብል ስለዝሳተፋ ዓቢ ናይ ምልውዋጥ ተመኩሮ ይቐስማን ካብ ንሓድሕደን ብዙሕ ይመሃራን። ኣብዚ ንኣርባዕተ መዓልቲ ዝቕጽል መደብ፡ ከባቢ 500 ተዋሳእቲ ይሳተፋ። 3. ፈስቲቫል ምኽሻን መግቢ ፈረንሳ፥ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ኣከሻሽና መግቢ እዩ። ፍሉይነት ናይዚ ጽምብል ብዝተፈላለዩን ምቁራትን መግቢ ዝካየድ ምዃኑ እዩ። ቀንዲ ዕላማ እዚ ፈስቲቫል፡ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ኣከሻሽና መግቢ ዘለወን ክእለት ንምንጽብራቕ እዩ። 4. ፈስቲቫል ብሉጻት ደቂ ኣንስትዮ - ሎንዶን፥ ንክብሪ እተን ብዙሕ መስገደላትን ሕልኽላኽ ህይወትን በዲሀን ኣብ ዓወት ዝበጽሓ ደቂ ኣንስትዮ ዝጽምበል እዩ። መሃዝቲ፡

ካብ ባህርያት ርእሰ ምትእምማን ዘለዋ ጓል ኣንስተይቲ • ብናይ ገዛእ ርእሳ ውሳነ ክትከይድ ዘኽእላ ብቕዓት ዘጥረየት እያ፣ ነዚ ክትገብር እውን እኹል ፍልጠት ኣለዋ። • ኣበይ ኣዎንታዊ መልሲ ትህብ ኣበይከ ኣሉታ ትምልስ ትፈልጥ እያ። • ናይ ሓባር ውሳነ ኣብ ዝውሰደሉ እዋን ብብቕዓት ሓሳባታ ከተካፍል ኣይትሽገርን። • ንለውጢ ዝተበገሰት እያ። • ነገራት ንኽትቅይር ኣዎንታዊ ኣረኣእያ ዘለዋ እያ። • ናይ ምምሃር ድሌት ኣለዋ። • ኣዎንታዊ ብዝኾነ መገዲ ንዘይጥዑይ ኣተሓሳስባ ደቂ ሰባት ክትቅይር ኣይትጽገምን። • ብሰላማዊ መገዲ ነቲ ዘየድሊ ሓሳባትን ኣረኣእያን ክትኣሊ ብቕዓት ኣለዋ። • ንሰባት ናብ ባዕሎም ክጥምቱ ትሕግዞም። • ካብ ጽግዕተኝነት ናጻ እያ።

ንኽብሪ ደቂ ኣንስትዮ ካብ ዝበዓሉ ኣህጉራውያን በዓላት ደቂ ኣንስትዮ • 8 መጋቢት - መዓልቲ ደቂ ኣንስትዮ • 8 ነሓሰ - መዓልቲ ኣሓት • 26 ነሓሰ - መዓልቲ ማዕርነት • 17 መስከረም - መዓልቲ ምሕዝነት ደቂ ኣንስትዮ • 22 መስከረም - መዓልቲ ነጋዶ ደቂ ኣንስትዮ • 11 ጥቅምቲ - መዓልቲ ምንቃሕ ደቂ ኣንስትዮ ንምክልኻል መንሽሮ ጡብ • 3 ሕዳር - መዓልቲ ሰብ ሓዳር ደቂ ኣንስትዮ

መራሕቲን ፖለቲካውያንን ደቂ ኣንስትዮ ካብ ተሳተፍቲ ናይዚ ፈስቲቫል እየን። ኣብ ፍቕሪ፡ ፖለቲካ፡ መሰላተንን ዝብሉ ነጥብታት ኣልዒለን ድማ ይዘራረባ። 5. ፈስቲቫል ምስካም - ፊንላንድ፥ እዚ ሓደ ካብቶም ጥንታውያን ፈስቲቫላት ኮይኑ፡ ካብቶም ብኽብሪ

ዝበዓሉ እዩ። ሎሚ ድማ ሓደ ካብቶም ኣዘናጋዕቲ ፈስቲቫል ኮይኑ ዘሎ እዩ። እዚ ፈስቲቫል፡ ብደቂ ተባዕትዮ ዝግበር ኮይኑ መግለጺ ሓቀኛ ፍቕሪ ንኣንስቶም እዩ። እዞም መጻምዲ ዕድሚኦም ልዕሊ 17 ዓመት ክኸውን ኣለዎ። ኣብዚ ፈስቲቫል ንሰበይትኻ ተሰኪምካ ወይ ሓዚልካ ኢኻ ናብቲ ውድድር ትኣቱ - ቅድድም ጉያ እዩ። ኣብዚ ዝተዓወተ ሰብኣይ ፍሉይ ሽልማት እዩ ዝወሃቦ። ክንዲ ክብደት ሰበይቱ ዝኸውን ቢራ ይወሃብ። 6. ፈስቲቫል ሙዚቃ፥ እዚ ኣብ ዓውዲ ሙዚቃ ንዝነጥፋ ደቂ ኣንስትዮ ዘተባብዕ በዓል እዩ። ነቲ ጓል ኣንስተይቲ ኣብ መዓልታዊ ሂወታ እትሓልፎ ማሕበራዊ ህይወት ብደርፊን ግጥሚን ተሰንዩ ድማ ይቐርብ። ንኣርባዕተ መዓልቲ

ዝቕጽል ፈስቲቫል ኮይኑ ንትብዓትን ሓይልን ደቂ ኣንስትዮ ብዝገልጹ ባህላዊ መደባት ወቂቡ ይጽምበል። 7. ፈስቲቫል ቀዳመ-ሰንበት ኣየርላንድ፥ ኣብ 2004 ከምዝተጀመረ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ዓመታዊ ዝበዓል በዓል እዩ። ናብ ዝተፈላለዩ፡ ኣዝዮም ደስ ዘብሉን ሰሓብትን ቦታታት ኣየርላንድ እናተጐዓዝካ ዝግበር ፈስቲቫል እዩ። 8. ፈስቲቫል ራጃ፥ ኣብ ወርሒ ሰነ ዝካየድ እዩ። ንፍርያትን ጽግያትን ደቂ ኣንስትዮ ዝገልጽ እዩ። እተን ዘይተመርዓዋ ደቂ ኣንስትዮ፡ ነዊሕ ጽቡቕ ክዳን ይኽደና። ኣብ ጸጉረን ድማ ውቁባት ዕንባባታት ይገብራ። ኣብዚ ንሰለስተ መዓልቲ ዝቕጽል መደብ ደቂ ኣንስትዮ ብጀካ ተኣኪበን ምዝንጋዕ ካልእ ዝኾነ ስራሕ ኣይምልከተንን እዩ። ኣብ ልሙዕ ቦታ ዝካየድ ብምዃኑ ነቲ ጽምብል ፍሉይ ውቃበ እዩ ዝፈጥረሉ።

ኣብ ታሪኽ ዓቢ ኣበርክቶ ካብ ዝገበራ ደቂ-ኣንስትዮ ሜሪ ኩሪ፡- ሓንቲ ግዜ ዘይኰነ ክልተ ግዜ ዓቢ ኣበርክቶ ዝገበረት ሜሪ ኩሪ፡ ጸርገ-ንጡፍ (Radio Active) እያ ንዓለም ኣበርኪታትላ። ንሳ ዝመሃዘታ ነቶም ብሕማም ካንሰር ዝሳቐዩ ዝነበሩ ከም መሐከሚት ከተገልግል ጀሚራ። ቀዳመይቲ ጓል ኣንስተይቲ ተሸላሚት ‘ሽልማት ሰላም’ ክትከውን ዝበቕዐት ሜሪ፡ ካብ ዩኒቨርሲቲ ፓሪስ’ውን ቀዳመይቲ ናይ ፕሮፈሰር መዓርግ ዝተቐበለት እያ። ብዘይካ’ዚ፡ ምስ በዓል ቤታ ብምዃን፡ ራድዩምን ፖሊንዩምን ዝበሃሉ ባእታታት (Elemments) ረኺባ’ያ። ኣብ ግዜ ቀዳማይ ኲናት ዓለም’ውን ኣብ ኣምቡላንሰ ራጂ ብምትካል፡ ነቶም ውጉኣት ኣብ መሐከሚ ቦታ ከይበጽሑ ቅልጡፍ ረድኤት ትገብረሎም ነይራ’ያ። ሮዛ ፓርክስ፡- ኣፍሪቃዊት ኣመሪካዊት ሮዛ፡ ነቲ ኣብ ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ጸለምቲ ኣመሪካውያን ዝነበረ ዓሌታውነትን ኣድልዎን ዝበድሀት ጓለንስተይቲ’ያ። ንሳ፡ ኣብ ኣውቶቡስ ኮፍ ኢላ እናተጓዕዘት እንከላ፡ መንበራ ንሓደ ጠጠው ኢሉ ዝነበረ ጻዕዳ ኣመሪካዊ ክትህቦ እያ ተኣዚዛ። እንተዀነ፡ ዕጭ’ያ ሓንፊፋ። ኣንጻር ጸለምቲ ዝነበረ ኣድልዎ ጠጠው ክብል ዝጽውዕ ብዙሕ ሰላማዊ ሰልፊ ድማ ኣካዪዳ። ብዙሓት ደገፍቲ ዘጥረየት ሮዛ፡ ኣብ መወዳእታ ሓሳብ ልባ ሰሚሩላ’ዩ። ጸለምቲ ኣመሪካውያን ማዕረ ጸዓዱ ኣመሪካውያን መሰል ክረኽቡ ክኢሎም’ዮም። ምስ ሞተት፡ ድሕሪ ኣርባዕተ ዓመት ድማ፡ ፕረዚደንት ኣመሪካ ነበር - ባራክ ኦባማ፡ ናይ መጀመርታ ጸሊም ኣመሪካዊ መራሒ ክኸውን ምብቅዑ ውጽኢት ቃልሲ ማዕርነትን መሰልን ጸለምቲ ኣመሪካውያን ክኸውን ክኢሉ።

ፍሎረንስ ናይቲንግል፡- ኣብ 1853

ኣብ መንጎ ብሪጣንያን ሩስያን ኣብ ዝካየድ ዝነበረ ውግእ፡ ብሪጣንያዊት ናይቲንግል ናታ ጉጅለ ሓካይም ሒዛ’ያ፡ ነቶም ሕሙማትን ውጉኣትን ደቂ-ሃገራ ኣድላዪ ሕክምናዊ ረድኤትን ክንክንን ትገብረሎም ዝነበረት። ብግዜ ለይቲ ከይተረፈ ላምፓዲና ሒዛ ኩነታት ናይቶም ሕሙማት እናዞረት ትከታተል ነበረት። ናይቲንግል ኣብ ወተሃደራዊ ሕክምና ብሪጣንያ ዓቢ ኣበርክቶ’ያ ገይራ። ክሳብ ሎሚ ድማ ብክብሪ እናተዘከረት ትነብር ኣላ። ማዘር ተሬዛ፡- ኢጣልያዊት ፈላሲት ማዘር ተሬዛ፡ ዝበዝሐ ሂወታ ኣብ ሃገረ ህንዲ እያ ኣሕሊፋቶ። ንሳ፡ ኣብ 1950 ሓደ ማሕበር ብምኽፋት ንጽጉማትን ድኻታትን ክትሕግዝ ጀሚራ። እዚ ማሕበር’ዚ፡ ብዙሓት ሰባት ክስሕብ ክኢሉ እዩ። ኣብ ጎድኒ ማዘር ተሬዛ ደው ኢሎም ዝሕግዙ ሰባት ድማ ቁጽሮም እናወሰኸ ከደ። ካብ ሃገረ ህንዲ ሓሊፋ ከኣ፡ ናብ ከባቢ 130 ሃገራት ተንቀሳቒሳ፡ ን ድ ኻ ታ ት ፡ ጽጉማትን ዘኽታማትን ናጻ ኣገልግሎት ትምህርቲ፡ ሕክምና፡ ገዛን ካልእን ክትህብ ጀሚራ። ልግስን ርህራሀን ማዘር ተሬዛ ሂወት ኣሽሓት ሰባት ክቕይር ክኢሉ’ዩ። “ርህርህቲ ኣደ ድኻታት” ተባሂላ ድማ ትጽዋዕ። ማዘር ተሬዛ ዝበዝሕ ዕደመኣ ኣብ ህንዲ ስለዘሕለፈቶ፡ ህንዳዊት ዝመስሎም ሰባት ብዙሓት እዮም።

ሜሪ ኩሪ

ሮዛ ፓርክስ

ማዘር ተሬዛ

ፍሎረንስ ናይቲንግል

ሓዳስ

ኤርትራ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ወ/ሮ ሚለን ተወልደብርሃን ይስሓቕ ምባል ተሪፉ፡ ቢሌን ተወልደብርሃን ኢሳቕ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ቁ.32 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ፍናን ተስፋማርያም ወልደሚካኤል፡ ስም ኣቦሓጎይ ተስፋማሪያም ምባል ተሪፉ፡ ፍናን ተስፋማሪያም መንግስትኣብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን4/5/22 ይቕረብ። ዳኒኤል ደረስ ተኸስተ፡ ኣቦይ ኣቶ ደረስ ተኸስተ ዑቕባጋብር ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 1 ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 11/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣስመራ ወ/ሮ መኣዛ በየነ ሃብተሚካኤል፡ በዓል ቤተይ ንጉሰ ኣብርሃ ገ/እየሱስ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ከሳሲ ኣቶ ሳሙኤል ተስፋማርያም ገብረኣብ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ሸዊት ኣስመላሽ ተኽሉ ናይ ገብዘብ ዋጋ 30.000 ናቕፋ ዝተተመነ ዝወሰደቶ ክትመልሰለይ ኣይከኣለትን፣ ብኣድራሻኣ ክረኽባ ስለዘይከኣልኩ ትጸዋዓለይ ስለዝበለ፣ ባዕላ ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ትቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሻውል ወ/ሮ ፍረሂወት በሪሁ፡ ብዓል ቤተይ ሚኪኤል ኣብርሃ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ኣቶ ግርማይ ገብረማርያም ተስፋ፡ ብዓልቲ ቤተይ ኣለም ገብረክርስቶስ ተስፋጽየን ኣለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣስራር ብርሃነ ተስፋ፡ ሮቤል ተስፋዝጊ ገብሩ ስለዝተሰወአ፡ 2 ደቅና ጥራይ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣበባ መንገሻ ፍቓድ፡ ኣደይ ብጫ ባህታ ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ኣቶ ኤርምያስ ዘርኣይ ሃይለ፡ ኣቦና ዘርኣይ ሃይለ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 1ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ኣቶ ዮናታን ሰመረ ተኽለ፡ ብዓልቲ ቤተይ ፌቨን ብርሃነ ኪዳነ ስለዝተሰወት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 1ወድና ከኣ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ወ/ሮ ሰናይት መንግስ ተኽለ ብዓል ቤተይ መሓሪ ተወልደ ሃጽተጼን ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ወ/ሮ ሳባ ዘምድ ገብረመድህን፡ ብዓል ቤተይ ዘርእዝጊ ዳዊት ገብረመድህን ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ወ/ሮ ምንያ ሃይለ ኣውዓሎም፡ ሓፍተይ ዘውዲ ሃይለ ስለዝዓረፈት፣ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 1/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ሩታ ጎይትኦም ሃብተ፡ ተኸሳሲ ልኡል ኣብረሃ ንጉሰ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን2/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል

ወ/ሮ ምሕረት ገብሩ ባይሩ፡ ወላዲት ኣደና ኣልጋነሽ ጸጉ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎል ን6/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ ጎይትኦም ኣፈወርቂ ገብሩ፡ ኣሕዋተይ ሃብትኣብ ኣፈወርቂ ገብሩን በረኸት ኣፈወርቂ ገብሩን ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ተተካእቲ ደቁ ናይ ዝሞተ ሓውናን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸጸራት

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መርሓኖ

ኣቶ መዋእል መሓሪ ኣርኣያ፡ ኣደይ ወ/ሮ ኣለማሽ በራኺ ገብረማርያም ስለዝዓረፈት፣ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ መንግስ መዝሙር፡ ወኪል ኣቶ መሓሪ መዝሙር ተጸዋዒት ወ/ሮ ሊድያ ቢንያም ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጻዕዳ ክርስትያን

ኣቶ ብርሃነ ቀለታ ገብረሚካኤል፡ ኣደይ ሳራ ጭሩም ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 1ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና

ወ/ሮ ወይኒ ወልደማርያም፡ ኣቦይ ወልደማርያም ወልደሚካኤል ስለዝዓረፈ፡

ፍርዲ ይቕረብ።

ኣነ ምስ 9 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ን26/4/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ጽገ ኣቶይ ኢማም፡ ብዓል ቤተይ ገብረየሱስ ኣብርሃም ወልደገብሪኤል ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጽሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን1/5/22 ይቕረብ።

ኣልማዝ ተኸለ ገብረ፡ ብዓል ቤተይ ዘሙይ እያሱ ኣባይ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን8 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን3/5/22 ይቕረብ።

ወ/ሮ ሃና ርእሶም ደባስ፡ ብዓል ቤተይ ወልደትንሳኤ ፍስሃየ ተኸስተ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ሸሪዓ ዞባ ማእከል ከሳሲት ግምጃ ዘይኑ ኑርሑሴን፡ ተኸሳሲ ያሲን ኣሕመድ ዓ/ርሒም ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን11/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ሸሪዓ ዞ/ማ ይቕረብ። ማካ ኑር መሓመድ ሱልጣን፡ ብዓል ቤተይ ናሱር መሓመድ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን12/5/22 ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰላዕ ዳዕሮ ወ/ሮ ሳባ ኣብርሃም ፍስሓጼን፡ ኣቦይ ኣብርሃም ፍስሓጼን ባራኪኤል ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 3/5/22 ኣብ መጋባእያ ይቕረብ። ወ/ሮ ሃይማኖት ትካቦ ሃብተሚካኤል፡ ተኸሳሲ በረኸት ተኸስተ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን24/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዑና ዓንዶም ከሳሲት ወ/ሮ ፍረወይኒ ኣብርሃ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ቴድሮስ ኣብርሃ ስዩም፡ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሕምብርቲ ወ/ሮ ክብራ ተኽሊኪኤል ተኪኤ፡ ብዓል ቤተይ መርሆ ኣብርሃም ኪዳነ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይትሓለወለይ፡ 7 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ በለዛ ወ/ሮ ሚዛን ሃይለ እምናይ፡ ብዓል ቤተይ ግደ ኣስፍሃ ደምረ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 በለዛ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሎት ኣቶ መድሃኔ ተኽለ ሃብተሚካኤል፡ ኣደይ ብርኽቲ ተስፋማርያም ገብረስላሰ ስለዝዓረፋ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡

ቤት-ፍርዲ ዓዲ በዝሓንስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ዓዲ ቐይሕ ወ/ሮ ሰናይት ጸሃይኣለም መልኣከብርሃን፡ በዓል-ቤተይ ክፍለማርያም ጋይም ምራጭ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ይቕረብ ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ምነ ሮሞዳን መሓመድ ስዒድ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ናይ ኣቦና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። በየነ ግደ ገብረመስቀል፡ ኣቦይ ግደ ገብረመስቀል ስለዝተሰወአ፡ ኣደይ ሰንበቱ ኪዳነ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓረዛ ወ/ሮ ኣስፍረ መሓሪ ሃይለ ምባል ተሪፉ፡ ሰሚራ መሓሪ ሃይለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ይቅረብ። ኣቶ ክፍለማርያም ከበደ ገዘሀይ፡ ኣቦይ ከበደ ገዘሀይ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤት

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ድርኮ ወ/ሮ ይርጋኣለም ወለብሩኽ፡ ብዓል ቤተይ ሙሴ ወልዳይ ሃብተ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 5 ደቅና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን24/4/22 ይቕረብ።

2ይ መጋባእያ ቤት ፍርዲ ባረንቱ ወ/ሮ ለተብርሃን ወልደማርያም፡ ብዓልቤተይ ብርሃነ ዑቕባዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን23/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቢያራ ኣቶ ዑቕባይ ተስፋስሉስ ተስፋገርግሽ፡ ናይ ስዉእ ወደይ ኣንገሶም ዑቕባይ፡ ወራሲ ምዃነይ ይረገጸለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን21/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ 1ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእለውያ ወ/ሮ ሰናይት ተወልደ ጎይትኦም፡ ተኸሳሲ ኣቶ ገብርሂወት መለስ ተስፋ በዓል ቤትካ ናይ ሓዳር ከሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን23/4/22 ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ባጽዕ ሶንያ በረኸት ሃይለሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ ዊንታ በረኸት ሃይለሚካኤል ተባሂሉ ይተኣረመለይ፡ ሽም ኣደይ ሃናእ ነጋሽ ምባል ተሪፉ፡ ሃናእ ጣህር ብርሃኑ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን ን29/4/22 ኣብ ይቕረብ።

ምስጋና ብዕረፍቲ ክቡር ኣቦና ኣቶ ዮሴፍ ተወልደመድህን ሃብተማርያም ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ጸጸራት ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ቴሌፎን ብምድዋልን ዘጸናናዕኩምና ቤተሰብን ፈተወትን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ደቁን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ክብርቲ ብዓልቲ ቤተይ ወ/ሮ ኣዜብ ገብረህይወት ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ሬሳ ኣብ ምፍናው ዝተሓበበርኩምና ቆንስል ሃገረ ኤርትራ ኣብ ጀርመንን ማሕበረ-ኮም ኤርትራውያን ኣብ እሽቱትጋርትን፡ ኣብ ጸጸራት ዘቃበርኩምናን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ የቐንየልና እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። በዓል-ቤታ ኣቶ ባህታ ቴድሮስ ደቃን ምሉኣት ስድራቤትን

ኣብ ዞባ ማእከል ኣስመራ ከተማ ን/ዞባ ገጀረት 1A751 ጎደና 716-9 ዝርከብ ኣብ ምም/ዞ/ማእከል ቤ/ጽ/ፓብሊክ ኖታሪ ብንብረት ቁ/መዝ/ውዕል 6029 ናይ ዕለት 25/04/2018 ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛይ፡ ንወ/ሮ ከሓሲት ኣብርሃ ተስፋይ ስለዝሸጥኩላ ናብ ስማ ከመሓላልፈላ ስለዝደለኹ፣ ዝቃወም ሰብ እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ቤት ጽሕፈት ኖታሪ፡ ቤ/ጽ/ሃ/ካዳስተርን ከቕርብ እሕብር። ወ/ሮ ኢለን ዑቕቢት መሓሪ

ሓዳስ

ኤርትራ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ንጥፈታት ስፖርት ኣብያተ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ብውድድራት ኣትለቲክስ . . .

ብጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ተወዲቡ ካብ 8 ክሳብ 10 ሚያዝያ 2022 ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ክካየድ ዝቐነየ ውድድር ኣትለቲክስ ኣብያተ ትምህርቲ መባእታን ማእከላይ ደረጃታት ተዛዚሙ። ንገለ ካብቲ ዝተመዝገበ ውጽኢት ምስ እንርኢ፡ ኣብ ውድድር ኣብያተ ትምህርቲ መባእታ 50 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዩ ልዋም የማነ - ጎዳይፍ፡ ብደቂ ተባዕትዮ ድማ ኢዮቤል ሓይልኣብ - ሰውራ ቀዳሞት ክኾኑ እንከለዉ፡ ኣብ ናይ 100 ሜትሮ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ሱፍና ዓወት - ማይ ጭሆትን ብደቂ ተባዕትዮ ኸኣ ሰነድ ሃብተሚካኤል

ካብ ሞዴልን ተመሳሳሊ ደረጃ ሒዞም። ኣብ ውድድራት ማእከላይ ደረጃ 100 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ሉልያ በረኸት ካብ ዓዲ ኣበይቶ፡ ብደቂ ተባዕትዮ ኸኣ ነቢ ሰለሙን ካብ ፊንላንድ ሚስዮን ጸብለል ዝበሉ እዮም። ኣብ ውድድር 400 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ራሄል ቢንያም ካብ ፍረ ሰላም ከምኡ ድማ ኬብሮን ኤፍሬም ካብ ደምበ ሰምበል ኣብ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ ቀዳሞት ዝወጹ እዮም። ብተመሳሳሊ፡ ኣብ 800 ሜትሮ ማእከላይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ ቅሳነት ፍስሃየ ካብ ሞዴል ከምኡ ድማ ክፍሎም ማጆር ካብ ግንቦት 24 ጸብለል ዝበሉ ኣትለታት እዮም። ኣብ ውድድር 1000 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ

ዓንበርበብን ሓሬናን ኣንጸባሪቐን

ሻምፕዮን ኩዕሶ መርበብ ዞባ ማእከል፡ ዝሓለፈ ቀዳመ-ሰንበት ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ዓንበርበብን ሓሬናን ብኽልቲኡ ጾታ ብምዕዋተን ደሚቐን ተራእየን። ብቐዳም ዝገጠማ ጋንታታት ደቂ ኣንስትዮ ጋላ ነፍሒን ዓንበርበብን እየን ነይረን። እዚ ግጥም ዋላ’ኳ ዝሑል ምንቅስቓስ እንተነበሮ፡ ክሳብ ሓሙሻይን መፈላለይን ክበጽሕ እዩ ተራእዩ። ዓንበርበብ ከኣ 3ብ2 ተዓዊታ። ስዒበን ናብ ሜዳ ዝወረዳ፡ ጋንታታት ደቂ ተባዕትዮ ሰንጥቕን ዓንበርበብን እየን። እዚ ጸወታ ብዓብላልነት ዓንበርበብ 3ብ0 እዩ ተዛዚሙ። ናይ ዓንበርበብ ሽደን ተስፋይ ኣብ ምጥቃዕን ነጥቢ ኣብ ምቑጻርን ዘርኣዮ ብሉጽነት ብተዓዘብቲ ተናኢዱ። ኣብዚ ጸወታ’ዚ፡ ሰንጥቕ ብኣሰልጣኒት ሓናዲ ሓፊዝ እያ ተመሪሓ። ብሰንበት ኣብ ተመሳሳሊ ሰዓት ቀጺሉ ኣብ ዝወዓለ ግጥም፡ ፈለማ ጋንታታት ደቂ ኣንስትዮ ሓሬናን ሰንጥቕን እየን ናብ ሜዳ ወሪደን። ኣብ ቀዳመይቲ ሰት ተጻወትቲ ሓሬና 25ብ22 ክዕወታ እንከለዋ፡ ኣብ ዝሰዓበ ካልኣይቲ ሰት ድማ ሰንጥቕ ተመዓራርየን

ብምቕራብ 27ብ25 ተዓዊተን። ኣብ ዝሰዓበ ናይ ጸወታ ግዜ፡ ሓሬና 25ብ23 ሰንጥቕ ድማ 25ብ17 ብምዕዋተን ጸወታ ናብ ሓሙሻይን መፈላለይን ሰት ኣቕኒዑ። ሓሬና ድማ 15ብ10 ብምርታዕ ብድምር ውጽኢት 3ብ2 ክትዕወት ክኢላ። ጋንታታት ደቂ ተባዕትዮ ኢራብን ሓሬናን እውን ኣብቲ ዕለት ግጥም ኣካይዶም ነይሮም። ኢራብ ኣቐዲሞም ምስ ጋንታ ማይተመናይ ዝነበሩ ተጻወትቲ ጸንቢራ እያ ናብዚ ግጥም ኣትያ። እታ ኣብ መስመር መጥቃዕቲ ብቆማት ተጻዋታያ ኣምበሳጅር ጎይትኦም እትልለ ሓሬና፡ ጸወታ ካብ ምፍላም ኣትሒዛ ዋሕዚ መጥቃዕቲ ብምፍናው ኣብ ቀዳመይትን ካልአይትን ሰት ኣከታቲላ ሰዓረት። ጸኒሓ ዝተወሃሃደት ኢራብ፡ ኣብ መስመር ምክፍፋልን ምጥቃዕን ብሉጽ ጸወታ ብምርኣይ ንሳልሰይቲ ሰት ክትዕወተላ ክኢላ። እንተኾነ፡ ሓሬና እያ ንራብዐይቲ ሰት ብምዕዋት ብድምር 3ብ1 ዘሰነፈት። ሻምፕዮን ኩዕሶ መርበብ ዞባ ማእከል ዝመጽእ ቀዳመ ሰንበት እውን ኣብ ልሙድ ሰዓታት ብናይ ደቂ ተባዕትዮ ጸወታ ክቕጽል እዩ። ** ** **

ደሊና ዳዊት ካብ ደቕ-ሰብ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ድማ ክፍሎም ማጆር ካብ ግንቦት 24 ቀዳሞት ኮይኖም። ኣብ 400ብ100 ምቅብባል በትሪ /ሪለይ/ ማእከላይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ ንኡስ ዞባ ደቡባዊ ምብራቕ፡ ብደቂ ተባዕትዮ ከኣ ንኡስ ዞባ ሰሜናዊ ምዕራብ ጸብለል ኢለን። ኣብ መሬት ዝላ ማእከላይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ ሜሪ በርሀ ካብ ኣዱሊስ፡ ብደቂ ተባዕትዮ ኸኣ ሙባረክ ዓብደላ ካብ ኣልኣመል፥ ኣብ ዳርባ ጭማራ ማእከላይ ደረጃ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ማክዳ ተመስገን ካብ እምባ ጠቐራ ከምኡ ድማ ብደቂ ተባዕትዮ ሄኖክ ክፍሎም ካብ ሰምበል ቀዳሞት ዝወጹ እዮም። ኣብ ዳርባ ዓረር ማእከላይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ ዊንታ መድሃኔ ካብ ባሕቲ መስከረምን ብደቂ ተባዕትዮ ድማ ሴም በየነ ካብ ደቂ ተሽም ጻዕዳ ክርስትያንን ቀዳሞት ወጺኦም። ኣብ ዳርባ ዲስከስ ማእከላይ ደረጃ፡ ተመሃሮ እምባጠቐራ እየሩሳሌም ብርሃነን ሲራክ ጋይምን ተዓዊቶም። ኣብ ናይ 100 ሜትሮ ካልኣይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ፡ ሄለን ጸጋይ ካብ እምባሃራ ከምኡ ድማ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ውድድር ናኦድ ተኽለሚኻኤል ካብ ሓላይ ቀዳሞት ኮይኖም ውድድሮም ፈጺሞም። ኣብ 200 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ሄለን ጸጋይ - እምባሃራን ኣብ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ ኸኣ ሙሴ ታደሰ ካብ ቀይሕ ባሕሪ ጸብለል ኢሎም። ኣብ ውድድር 400 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ሊድያ ገብረሚካኤል ካብ ሓላይ፡ ብደቂ ተባዕትዮ ድማ ሙሴ ታደሰ ካብ ቀይሕ ባሕሪ ቀዳሞት ኮይኖም። ኣብ ውድድር 800 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ኣልማዝ ክፍሎም ካብ ሰምበል፡ ብደቂ ተባዕትዮ ድማ ሴም ዘርኣይ ካብ ጻዕዳ ክርስትያን ጸብለል ኢሎም። ኣብ ውድድር 1500 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ ሰሳይት ሓይልኣብ ካብ ተከለ ዓገባ፡ ኣብ ናይ ደቂ ተባዕትዮ ውድድር ዩኤል መሓሪ ካብ ሓላይ ዕዉታት ኮይኖም። ኣብ ውድድር 3000 ሜትሮ ደቂ ኣንስትዮ፡ ስኒት ሓይልኣብ ካብ ተከለ ዓገባን ኣቤል ሓድሽ ካብ ሓላይን ጸብለል ዝበሉ ተመሃሮ እዮም። ኣብ ዝላ መሬት ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ሰላማዊት ሳሙኤል ካብ ርእሲ ዓዲ ከምኡ ድማ ብደቂ ተባዕትዮ ዮናስ ገብረመስቀል ካብ ልምዓት ቀዳሞት ዝኾኑ እዮም። ኣብ ውድድር ልዕለት ዝላ ደቂ ኣንስትዮ፡ ሳምራዊት ክፍለየሱስ ካብ ሰምበል እያ ተዓዊታ። ኣብ ዳርባ ጭማራ ውድድር ብደቂ ኣንስትዮ ሓሊማ ዓብደላ ካብ ሓርነት፡ ብደቂ ተባዕትዮ ኸኣ ሳይሞን ታደሰ ካብ ርእሲ ዓዲ ጸብለል ኢሎም። ኣብ ዳርባ ዓረር ደቂ ኣንስትዮ ኣዚት ሰለሙን ካብ ጻዕዳ ክርስትያን ከምኡ ድማ ሳይሞን ዮውሃንስ

ውድድር ገዳይም ጋንታታት ቀጺሉ

ካብ ሰሓርቲ ኣብ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ ዝተዓወቱ እዮም። ኣብ ዳርባ ዲስከስ ደቂ ኣንስትዮ፡ ሰላማዊት ሳሙኤል - ርእሲ ዓዲን ናትናኤል ተኽሉ ካብ ተከለ ዓገባን ቀዳሞት ኮይኖም። ዕዉታት ናይቲ ውድድር፡ ካብ ሓለፍቲ ስፖርት ንኡሳን ዞባታት ከምኡ’ውን ካብ ሓላፊ ንኡስ ዞባ ደቡባዊ ምዕራብ መምህር ተስፋይ ተኸስተን ሓላፊ ጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ማእከል መምህር በላይ ሃብተጋብርን ዝተዳለወሎም ሽልማት ተቐቢሎም። ** *** **

ንዝኽሪ ገዲም ስፖርታዊ ነፍስኔር ብርሃን ተወልደመድህን /ባራነ/ ዝተሰርዕ ውድድር ጋንታታት ገዳይም ኵዕሶ እግሪ ዝሓለፈ ቀዳም ኣብ ሜዳ ካምቦ ቺቸሮ ቀጺሉ ውዒሉ። ኣዱሊስን ኣልታሕሪር ኣብ ዘካየዳኦ ግጥም፡ ኣዱሊስ ኣብ መበል 52 ደቒቕ ሳሙኤል ደረስ ብዘመዝገባ ሸቶ መሪሕነት ሓዘት። ኣልታሕሪር ንዝተመዝገባ ሸቶ ንምሕዋይ ጻዕርታት ኣካየደት - ሰለጣ ድማ። ብሃይለሚኬል ተስፋዝጊ ኣብ መበል 70 ደቒቕ ተመዓራረየት። ኣብቲ 1ብ1 ዝተፈጸመ ጸወታ፡ ተጻዋታይ ኣልታሕሪር ሙሴ ብርሃነ ብሉጽ ተባሂሉ ተሸሊሙ። ሜሎትን ቺፖሊንን ኣብ ዘካየዳኦ ግጥም፡ ቺፖሊኒ ኣብ ዓስራይ ደቒቕ ፍጹም ቅላዕ ብምርካባን ጂንዩ ዴንስ ቀሊዑ ብምምምዝጋቡ መሪሕነት ሓዘት። ደጊማ ቺፖሊኒ ኣብ መበል 22 ደቒቕ ሳምሶም ቢተው ብዘቑጸራ ሸቶ መሪሕነታ ከተደልድል እኳ እንተኸኣለት፡ ሜሎቲ ኣብ መበል 35 ደቒቕ ካብ ዩናስ ምሕረትኣብ /ፋፋ/ ብዘቑጸረታ ሸቶ ንውጽኢት ናብ 2ብ1 ቀየረት። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ቴድሮስ ዓለምጾ ብዘመዝገባ ሸቶ፡ ሜሎቲ፡ 2ብ2 ተፈላልየት።

ዝሓለፈ ሰንበት ናይ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ወሳኒ ጸወታ ዘካየዳ ሊቨርፑልን ማንቸስተር ሲቲን፡ ሎሚ ምሸት ናይ ካልኣይ እግሪ ግጥም ርብዒ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ኣንጻር በነፊካን ኣትለቲኮ ማድሪድን ብተኸታታሊ ከካይዳ እየን። እዘን እንግሊዛውያን ጋንታታት፡ ዋላ’ኳ ነቲ ናይ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ጸወታአን 2ብ2 እንተፈጸማ፡ ሎሚ ምሸት ሊቨርፑል ምስ ማን ሲቲ ብምንጽጻር ዝሓሸን ፍዅስ ዝበለን ጸወታ ኣንጻር በነፊካ ከምዝህልዋ ብኣጋኡ ይግመት። ምኽንያቱ፡ ሊቨርፑል ካብ ሜዳኣ ወጻኢ ኣብ ዘካየደቶ ግጥም ቀዳማይ እግሪ ናይ 3ብ1 ዓወት ብምምዝጋባ። ናብ እስጳኛ ተጓዒዛ ኣብ ሜዳ ዋንዳ ሜትሮ ፖሊታኖ ንኣትለቲኮ ማድሪድ እትፍትን ማንቸስተር ሲቲ፡ ንመስመር ምክልኻል ኣትለቲኮ ንምብሳዕ ኣዝያ ከምዝተጸገመት ይዝከር። ኣብቲ ኣሰልጣኒ ዲያጎ ሲሞነ 5-5-0 ቅዲ ዝተኸተተሉን ምሉእ ብምሉእ ድማ ኣብ ምክልኻል ዘድሃበሉን ጸወታ፡ ሲቲ ዋላ’ኳ 1ብ0 እንተተዓወተት፡ እቲ ቕዲ እንተደኣ ኣብዚ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ እንተ ተደጊሙ ንጓርድዮላ ካልእ ብድሆ ከምዝኾኖ ብኣጋኡ ይትንተን። ብቐዳም ኣብ ዝተኻየደ ግጥም ላ’ሊጋ እስጳኛ፡ ብማዮካ 1ብ0 ዝተዳህኸት ሻምፕዮን ውድድር ላ’ሊጋ ዝኾነት ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ኣብ ግጥም ቀዳማይ እግሪ ብሰንኪ መቕጻዕቲ ክስለፍ ዘይከኣለ ተጻዋታያ ያኒክ ካራስኮ፡ ነዚ ናይ

ሎሚ ምሸት ጸወታ ድልዊ ምህላዉ ይንገር። ብመንጽሩ፡ ኣከፋፋሊ ሄክቶር ሄሬራን ኣዝዩ ኣገዳሲ ተኸላኻሊ ጆስ ጂመነስን ኣብዚ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ ዝህልዎም እጃም ፍርቂ ፍርቂ ምህላዉ ይሕበር። ብዘይካ’ዚ ኣሰልጣኒ ዲያጎ ሲሞነ፡ ንጃዮ ፈሊክስ ምስ ሬናን ሎዲ ብምልፋን ኣብ ቀዳሞት 11 ከሰልፎ ትጽቢት ኣሎ። ብወገን ማን ሲቲ፡ ሩበን ዲያስ ናይ ምስላፉ ተኽእሎ ሕጂ እውን ፍርቂ ፍርቂ ምህላዉ ይግለጽ። ኮል ፓልመር እውን ብተመሳሳሊ ናይ ምስላፉ ተኽእሎ የጠራጥር። ኬሊ ዎከር፡ መቕጻዕቱ ዛዚሙ ሎሚ ምሸት ኣብ ሜዳ ከምዝረአ መራኸቢ ብዙሃን የረድኣ።

ሎሚ ምሸት . . .

ሓዳስ

ኤርትራ

13 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.193

ዜና ወጻኢ ተስፋኣለም የማነ

ኢጣልያን ኣልጀርያን፡ ኣብ መንጎአን ዘሎ ኣብ ቀረብ ጸዓት መሰረት ዝገበረ ዝምድና ንምትራር ዘኽእለን ስምምዕ ከቲመን። እቲ ስምምዕ፡ ብቐንዱ ኣልጀርያ ናብ ኢጣልያ እትልእኮ መጠን ባህርያዊ ጋዝ ንምዕባይ ዝዓለመ ኰይኑ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢጣልያ ማሪዮ ድራጊ ዝሓለፈ ሰኑይ ናብ ከተማ ኣልጀርስ ተጓዒዙ ምስ ኣልጀርያዊ መዘናኡ ፕረዚደንት ዓብደልማጂድ ተቦውነ ድሕሪ ምርኻቡ እዩ ተበጺሑ። ድሕሪ’ቲ ስምምዕ፡ ማሪዮ ድራጊ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እቲ ኣብ መንጎ ክልተአን ሃገራት ዝተኸተመ ውዕል፡ ኢጣልያ ኣብ ባህርያዊ ጋዝ ሩስያ ዘለዋ ምርኮሳ ንኽትንክዮ ክሕግዛ ምዃኑ ገሊጹ።

ኢጣልያን ኣልጀርያን፡ ኣብ ጉዳይ ቀረብ ጋዝ ስምምዕ ከቲመን ኢጣልያ፡ ሓንቲ ካብተን ቀረብ ጸዓት ንምውሓስ ካብ ደገ ብብዝሒ ባህርያዊ ጋዝ ዘእትዋ ሃገራት ኤውሮጳ ኰይና፡ ዝሓለፈ ዓመት ጥራይ ካብ ሩስያ 29 ቢልዮን ሜተር ክዩብ ጋዝ ከምዘእተወት ጸብጻባት የመልክቱ። እዚ መጠን’ዚ ድማ፡ 40 ሚእታዊት ካብቲ ኣብቲ ዓመት’ቲ ዘእተወቶ ጠቕላላ መጠን ባህርያዊ ጋዝ ከምዝነበረ፡ እቶም ጸብጻባት ወሲኾም ይጠቕሱ። ኣብ መንጎ ኢጣልያን ኣልጀርያን ተኸቲሙ ዘሎ ውዕል ባህርያዊ ጋዝ ዝርዝሩ ኣይተገልጸን ዘሎ። ምስ ኣልጀርያ ክሳብ 2027 ዝጸንሕ ውዕል ቀረብ ጋዝ

ኢንዶኔዥያ፡ ጾታዊ ዓመጽ ንምቁጽጻር ዘኽእላ ተሪር ሕጊ ኣጽዲቓ ባይቶ ኢንዶኔዥያ፡ ኣብታ ሃገር ኣንጻር ደቂ-ኣንስትዮ ዝፍጸሙ ጾታዊ ገበናት ደው ንምባል ዓሊሙ ንዝተነድፈ ሓድሽ ሕጊ፡ ትማሊ ሰሉስ ብዓብላሊ ድምጺ ኣጽዲቑዎ። እቲ እማመ ሕጊ፡ ካብ ብዙሓት ዓቃባውያን ወገናት’ታ ሃገር ተሪር ተቓውሞ’ኳ ክገጥሞ እንተጸንሐ፡ ዝበዝሑ ኣባላት ባይቶ’ታ ሃገር ግን፡ ንወጽዓን ስቅያትን ደቀንስትዮ ኢንዶኔዥያ ኣብ ግምት ብምእታው፡ እቲ እማመ ንኽጸድቕ

ድምጾም ሂቦም ኣለዉ። ድሕሪ’ቲ ድምጺ ናይ ምሃብ መስርሕ፡ ኣፈ-ጉባኤ ባይቶ’ታ ሃገር ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ “እዚ ሕጊ’ዚ ቀልጢፉ ተግባራዊ ብምዃን፡ ነቲ ኣብ ኣሻቓሊ ኵነታት በጺሑ ዝርከብ ጾታዊ ገበናት ኣብ ልዕሊ ደቀንስትዮ ክቖጽዮ ተስፋ ንገብር” ክብል ሓቢሩ። እቲ እማመ ሕጊ፡ ኣብ 2012 እዩ ተነዲፉ። ኣብ 2016፡ ልዕሊ ደርዘን ዝዀኑ

ደቂ-ተባዕትዮ መንእሰያት ንሓንቲ ጓል 13 ዓመት ተማሃሪት ብዕስለ ኰይኖም ተጋሲሶም ድሕሪ ምቕታል ድማ፡ ብኡ ንብኡ ናብ ታሕተዋይ ባይቶ’ታ ሃገር ቀሪቡ ክትዕ ተኻዪዱሉ ነይሩ። ብመሰረት’ዚ ሕጂ ጸዲቑ ዘሎ ሓድሽ ሕጊ፡ ኣብ ልዕሊ ብዓልቲ ቃል-ኪዳኑ ትዅን ኣይትዅን ኣካላዊ ጾታዊ ዓመጽ ዝፈጸመ ወዲ-ተባዕታይ ክሳብ 12 ዓመት፡ ጾታዊ ምዝመዛ ዝፈጸመ ክሳብ 15 ዓመት፡ ንጓሉ ወይ ንሓፍቱ ወይ ንጓና ኣገዲዱ ዘመርዓወ (እንተላይ ንትሕቲ ዕድመ) ትሽዓተ ዓመት፡ ከምኡ ድማ ጾታዊ ትሕዝቶ ዘለዎ ነገራት ብዘይ ፍቓድ ወይ ብዘይ ስምምዕ ናይታ ጓል-ኣንስተይቲ ዝዘርግሐ ኣርባዕተ ዓመት ብጽኑዕ ክእሰር ዝእዝዝ እዩ። ተሓለቕቲ ሰብኣዊ መሰላት’ታ ሃገር ከምዝሕብሩዎ ዘለዉ፡ እዚ ጸዲቑ ዘሎ ሕጊ፡ ደቀንስትዮ’ታ ሃገር ፍትሒ ዝረኽባሉን ካብ ዝተፈላለዩ ጾታዊ ዓመጻት ዝገላገላሉን ባብ ከርሕወለን እዩ።

ኣመሪካ፡ ነፈርቲ እትሽከም ወተሃደራዊት መርከብ ናብ ኮርያ ልኢኻ ኣመሪካ፡ ብዙሓት ነፈርቲ-ውግእ ናይ ምሽካም ዓቕሚ ዘለዋ ደርማስ ወተሃደራዊት መርከብ ናብ ሓውሲ-ደሴት ኮርያ ከምዝለኣኸት ተገሊጹ። ላዕለዎት ሰብ-መዚ ዋሺንግተን ከምዝሓበሩዎ፡ እታ ‘ዩ.ኤስ.ኤስ ኣብራሃም ሊንከን’ ዝተሰምየት መርከብ፡ ብንኣሽቱ መራኽብ ውግእ ተዓጂባ’ያ ኣብዚ ሳልስቲ’ዚ ናብቲ ከባቢ ኣምሪሓ። ኣብዚ እዋን፡ ኣብ ባሕሪ ጃፓን መልሕቓ ገቲራ ደው ኢላ ከምዘላ ድማ፡ እቶም ሰብ-መዚ ገሊጾም። ኣመሪካ፡ ምስ ሰሜን ኮርያ ብምኽንያት ተደጋጋሚ ፈተነ ሚሳይል’ታ ሃገር ናብ ከቢድ ወጥሪ ኣትያ ኣብ ዘላትሉ እዋን

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ሚለንዩም

ነዚ ስጕምቲ ክትወስድ ምምራጻ፡ ንወጥሪ ሓውሲ-ደሴት ኮርያ ናብ ዝኸፍአ ደረጃኡ ከዕርጎ ከምዝኽእል’ዮም ክኢላታት ዘጠንቅቑ ዘለዉ። ዕላማ ናይታ መርከብ፡ ምስ ሓይሊ-ባሕሪ ጃፓን ሓባራዊ ልምምድ ንምክያድ ምዃኑ ዝጠቐሱ ሰብ-መዚ ኣመሪካ፡ ዋሺንግተን ነተን ኣብቲ ዞባ ዝርከባ መሓዙታ ኣብ ጐድነን ምዃና ደጊማ ንኸተረጋግጸለን ኢላ ዝወሰደቶ ስጕምቲ ምዃኑ ሓቢሮም። ኣመሪካ፡ ነፈርቲ ዝሽከማ ደርማሳት ወተሃደራውያን መራኽብ ናብቲ ኣብ መንጎ ጃፓንን ደቡብ ኮርያን ዝርከብ ማያዊ ኣካል ክትልእኽ፡ ድሕሪ 2017 እዚ

ንፈለማ ግዜ ከምዝዀነ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። ሰሜን ኮርያ፡ ኣመሪካ ናብቲ ከባቢ እናመጸት ምስ ደቡብ ኮርያን ጃፓንን ተካይዶ ዘላ ወተሃደራዊ መናውራታት፡ ኣብ ልዕሊኣ ኲናት ንምኽፋት ትዳሎ ከምዘላ ዘርኢ ኣብነት ምዃኑ’ያ ብተደጋጋሚ ክትወቅስ ጸኒሓ።

መክሲኮ፡ ካብ ኣመሪካ ቢልዮናት ዶላር ካሕሳ ትሓትት

መንግስቲ መክሲኮ፡ ኣብታ ሃገር መዓልታዊ ዝፍጸም ዘሎ ኣሰቃቒ ገበናት ቅትለት፡ ብሰንኪ ካብ ኣመሪካ ዝኣቱ ዘሎ ዘይሕጋዊ ብረት ምዃኑ ብምግላጽ፡ ኣመሪካ ኣምሳያ ናይቲ ክጠፍእ ዝጸንሐ ህይወት ሰብ ቢልዮናት ዶላር ክትክሕስ ዝጠልብ ክሲ መስሪቱ። ብመሰረት ሮይተርስ፡ መንግስቲ መክሲኮ፡ ኣብ ኣመሪካ ዝመደበረን ኣብ መፍረ ፈኰስቲ ብረት ዝነጥፋ ኩባንያታት፡ 10 ቢልዮን ዶላር ክኽሕሳ ዝጠልብ ናይ ክሲ ፋይል’ዩ ኣብቲ ኣብ ከተማ ቦስተን ዝርከብ ፈደራላዊ ቤትፍርዲ ኣመሪካ ኣእትዩ ዘሎ። እንተዀነ፡ እተን ኩባንያታት ትማሊ ሰሉስ ናብቲ ቤት-ፍርዲ ኣብ ዝለኣኽኦ ወግዓዊ ደብዳበ፡ እቲ ቤት-ፍርዲ ነቲ ክሲ ክነጽጎ ተማሕጺነን ኣለዋ። ጠበቓታተን እውን፡ እቲ ክሲ ትጽቢት ዘይተገበረሉ

ምዃኑ ድሕሪ ምምልካት፡ ቤት-ፍርዲ ቦስቶን ክነጽጎ ትጽቢት ከምዘለዎም ሓቢሮም። መንግስቲ መክሲኮ፡ ኣብ ሃገሩ ህይወት ዘይተኣደነ ሰብ ዝቐዝፉ፡ ዝጨውዩን ሃብቲ ህዝቢ ዝዘርፉን ዘለዉ ምስ ንግዲ ዕጸፋርስ ምትእስሳር ዘለዎም ጉጅለታት ገበን፡ እቲ ዝዓጥቁዎ ብረት ኵሉ ካብ ኣመሪካ ብዘይሕጋዊ መንገዲ ሰሊኹ ዝኣቱ ምዃኑ ብምግላጽ፡ ቀንዲ ተሓተትቲ ናይቲ ገበናት ኩባንያታት ኣመሪካ ምዃነን’ዩ ከጠንቅቕ ጸኒሑ። እቲ ናብ ፈደራላዊ ቤት-ፍርዲ ኣመሪካ ተላኢኹ ዘሎ ናይ ክሲ ፋይል፡ ዓመታዊ ልዕሊ 500 ሽሕ ብረት ካብ ኣመሪካ ብዘይሕጋዊ መንገዲ ናብ መክሲኮ ከምዝኣቱ፡ ካብኡ እቲ ልዕሊ 68 ሚእታዊት ድማ በተን ተኸሲሰን ዘለዋ ኩባንያታት ከምዝፈሪ እዩ ዝጠቅስ።

ፍሊፒንስ - ብሓደጋ ምህማም መሬት ብዙሓት ሰባት ሞይቶም ኣብ ማእከላይን ደቡባዊን ክፋል ፍሊፒንስ ዝሃረመ ብርቱዕ ህቦብላዊ ዝናብ ብዘስዓቦ ሓደጋ ምህማም መሬትን ዕልቕልቕን፡ ብውሕዱ 25 ሰባት ከምዝሞቱ ካብታ ሃገር ዝተዘርግሐ ዜና ኣመልኪቱ። በቲ ባህርያዊ ሓደጋ ሃለዋቶም ዝጠፍኡ 28 ሰባት ከምዘለዉ ዝጠቐሰ እቲ ዜና፡ ቁጽሪ ምዉታት ካብዚ ዘለዎ ክውስኽ ከምዝኽእል ኣሚቱ። እቲ ‘መጊ’ ብዝብል ስም ዝጽዋዕ ህቦብላዊ ዝናብ፡ ኣብ ሰዓት ክሳብ 80 ኪሎ-ሜተር እናተጓዕዘ እዩ ዝሓለፈ ሰንበት ንፍሊፒንስ ከጥቅዕ ጀሚሩ። ክሳብ ሰኑይ ጥራይ፡ ኣብ ደቡባውን ማእከላይን ክፋል’ታ ሃገር፡ ኣብ ልዕሊ

26 ዓድታት ሰባውን ንዋታውን ክሳራ ኣውሪዱ። እቲ ህቦብላዊ ዝናብ ኣብ ልዕሊ 200 ዝተፈላለየ ቦታታት ዕልቕልቕ ከምዘስዓበ ዝሓበሩ ሰብ-መዚ ሲቪላዊ ድሕነት’ታ ሃገር ብወገኖም፡ ከም ሳዕቤኑ ኣስታት 30 ሽሕ ነበርቲ መረበቶም ሓዲጎም ናብ ውሑስ ቦታ ክግዕዙ ከምእተገደዱ ገሊጾም። ኣብቲ ብ ‘ዓንኬል እሳት’ ዝፍለጥ ሓደጋታት ምንቅጥቃጥ ምድርን እሳተ-ጐመራን ጎደና

ዕለት 13/4/2022

ዘለዋ ኢጣልያ፡ ንኣልጀርያ ኣብ ምምዕባል ተተካኢ ጸዓትን ትኪ-ኣልቦ ሃይድሮጅን ጋዝን ክትተሓጋገዛ ቅርብቲ ከምዘላ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ማሪዮ ድራጊ ኣብቲ ኣጋጣሚ ሓቢሩ። ላዕለዎት ሰብ-መዚ ኢጣልያ ዝሓለፈ ሰሙን ኣብ ዝሃቡዎ ሓበሬታ፡ ሃገሮም ኣብዚ ዓመት’ዚ ካብ ኣልጀርያ፡ ሊብያን ኣዘርበጃን ብድምር ተወሳኺ 10 ቢልዮን ሜተር ክዩብ ጋዝ ከተእቱ ትጽቢት ከምዘለዎም ገሊጾም ነይሮም። ኣልጀርያ፡ ሓንቲ ካብተን ናብ ኤውሮጳ ባህርያዊ ጋዝ ሰደድ ዝገብራ ሒደት ሃገራት ከምዝዀነት’ዩ ዝንገረላ።

ጎደና ባሕሪ ባራ 191ቁ.ገዛ 8፡ ማይ ጭሆት ትሕቲ መስጊድ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ብተደጋጋሚ ዝረኣየሉ ክፋል ዓለምና ተደኲና እትርከብ ፍሊፒንስ፡ ኣብ ዓመት ብማእከላይ ገምጋም 20 ህቦብላዊ ዝናብ ከምእትርኢ፡ ጸብጻባት የመልክቱ።

ቁ.ስልኪ 07153448

መበል 31 ዓመት ቁ.194 ገጽ 2 ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን ሓርበኛ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ

ኣብ ኣስመራ - ንኡስ ዞባ ጎዳይፍ ተደኲኑ ዝርከብ ትካል ፊዝዮትራፒ ብዘካይዶ ጻዕሪ፡ መጠን ሕውየት ተገልገልቲ 90 ሚእታዊት ከምዝበጽሐ፡ ሜዲካል ዳይረክተር ናይ’ቲ ትካል - ክኢላ ፊዝዮተራፒ ኣቶ ብርሃነ ሓያሉ ሓቢሩ። ኣቶ ብርሃነ፡ እቲ ማእከል ክሳብ 1997 ንሕሙማት ፖልዮን ብሰንኪ ዋሕዲ ኦክስጂን ኣብ ግዜ ወሊድ ኣብ ህጻናትን ቈልዑን ዝኽሰት ጸገማትን ኣብ ምሕካም፡ ከምኡ’ውን ዝተጠውየ ኣእጋር ኣብ ምስትኽኻል ክሰርሕ ከምዝጸንሐ፣ ድሕሪኡ ሚኒስትሪ ጥዕና ብዝገበሮ ሓድሽ ኣወዳድባ ግና፡ ከም ቀንዲ ማእከል ሕክምና ጸገማት ዓንዲ-ሕቘን ብሰንኪ ልዑል ጸቕጢ ደምን ሽኮርን ዘጋጥም መልመስትን ምጭብባጥ ጭዋዳታትን ኰይኑ የገልግል ከምዘሎ ኣረዲኡ። ኣብ 2021 ንዝተሰላሰለ ዕማማት ብዝምልከት ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ መዓልታዊ ኣብ ዞባታት ካብ ዝርከባ

ሓሙስ 14 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ልቢ ኣብ ቃራና

ሕርሻ - ምድላዋት ንኣድማዒ እቶትን እቶታውነትን

ኮርተዋ፡ ብዕድል ኢና ተዓዊትና

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ትካል ፊዝዮተራፒ ኣስመራ፡ ዕዉት ስራሕ ኣሰላሲሉ መወከሲ ሆስፒታላት ንዝተላእኩ ካብ 150 ክሳብ 200 ሕሙማት ኣገልግሎት ከምእተዋህበ ዝገለጸ ኣቶ ብርሃነ፡ ብጠቕላላ ኣስታት 2,500 ዜጋታት ተመላሊሶም ከምእተሓከሙ፣ መጠን ምሕዋይ ድማ ካብ’ቲ ናይ 2020 ብ3 ሚእታዊት ዕብየት ከምዘርኣየ ኣብሪሁ። ምስ ዘሎ ጻዕቂ ተገልገልቲ፡ እቲ ማእከል ተወሳኺ መሳርሒታት ከምዘድልዮ ጠቒሱ ድማ፡ ንምምልኡ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ኣብ ምዝርራብ ከምዝርከቡ ብምጥቃስ፡ ኣብ ገጽ ዘጋጥም ምጥዋይ ይኹን ኣብ ካልእ ክፋል ኣካላት ዝኽሰት መልመስቲ፡ ካብ ባህላዊ ፍወሳ ብምሕያብ፡ ተቐዳዲምካ ናብ ትካል ጥዕና ምስ ዝመጽእ፡ እቲ ናይ ምሕዋይ ተኽእሎ ልዑል ምዃኑ ኣረጋጊጹ። ሞያውያን ኣባላት’ቲ ማእከል ብወገኖም፡ ምሕዳስ ናይ’ቲ ህንጻ ንዝበለጸ ኣገልግሎት ዘተባብዕ’ኳ እንተዀነ፡ ሕጽረትን

እርጋንን መሳርሒታት ኣተኲሮ ክወሃቦ ኣዘኻኺሮም። ተገልገልቲ ኣብ ዝሃብዎ ርእይቶ፡

ኣብ’ቲ ማእከል ብዝረኽብዎ ሕክምናዊ ኣገልግሎት ጥዕናኦም እናተመሓየሸ ከምዝመጸ ብምሕባር፡ ዝዀነ ናይ ጭዋዳ

ቤት-ትምህርቲ ሙዚቃ ኣስመራ፡ ዓቕሚ ሙዚቀኛታት ተበርኽ ቤት-ትምህርቲ ሙዚቃ ኣስመራ፡ ሓደስቲ ሙዚቀኛታት ኣብ ምምልማልን ዓቕሚ ነባራት ክብ ኣብ ምባልን ኣበርክቶ ትገብር ከምዘላ፡ ዳይረክተር’ታ ቤትትምህርቲ ኣቶ ኤልያስ ወልደገብርኤል ሓቢሩ። ኣቶ ኤልያስ፡ እቲ ብደረጃ ሰርቲፊኬትን ዲፕሎማን ብክልሰ-ሓሳብን ግብሪን ዝወሃብ ትምህርቲ፡ 8 ዓውድታት ማለት ኦርጋን፡ ጊታር፡ ሳክስፎን፡ ክላሪነት፡ ፍሉት፡ ቫዮሊን፡ ድራምን ቤዝ ጊታርን ከምዘጠቓልል ገሊጹ።

ኣብያተ-ትምህርቲ ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና ቆላሕታ ክግበረለን ተሓቲቱ ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና ንዘለዎም ቈልዑ ዘምህራ ኣብያተ-ትምህርቲ ዞባ ዓንሰበ፡ ብቚጽሪ ክውስኻን ብትሕዝቶ ክምዕብላን ምእንቲ ዕቱብ ቈላሕታ ክወሃበን መዘኻኸሪ ቀሪቡ። ርእሰ-መምህር ናይ’ታ ኣብ ከተማ ከረን እትርከብ ቤት-ትምህርቲ ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንኩላን - መምህር ዓልያ ዓብደልቓድር ኣብ ዝሃበቶ ሓበሬታ፡ እታ ቤት-ትምህርቲ ንፈተነ ተባሂላ ኣብ ዓመተ-ትምህርቲ 2012/2013 ብውሱናት ተመሃሮ ኣገልግሎት ክትህብ ከምዝጀመረት ጠቒሳ፡ ድሕሪ 10 ዓመት ዝኾነ ምምሕያሽ ከይተገብረላ ትቕጽል ከምዘላ ሓቢራ። ተመሃሮ ኣብ ርእሲ’ቲ ኣካዳሚያዊ ትምህርቲ፡ ነብሰ-ምትእምማን ከጥርዩን ምስ ሕብረተ-ሰብ ብቐሊሉ ክሕወሱን

ዝሕግዞም ትምህርቲ ከምዝወሃቦም ብምግላጽ ከኣ፡ ምስ ምብራኽ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብ፡ ቊጽሪ ናብ’ታ ቤት-ትምህርቲ ዝመጹ ቈልዑ እናበዝሑ ይመጹ ስለዘለዉ፡ ዘለዋ ናይ መሳለጥያታት ሕጽረትን ጽበት ክፍልን ፍታሕ ክግበረሉ ተላብያ። ሓላፊ ጨንፈር ማሕበር ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንኩላን ዞባ ዓንሰባ ኣቶ ኢብራሂም ሳልሕ ብግደኡ፡ እታ ቤት-ትምህርቲ ኣብ ትሕቲ ሚኒስትሪ ትምህርቲ’ኳ እንተኾነት፡ ማሕበር ብዓቕሙ፡ ነቶም ዕብይ ዝበሉ ናይ ስእልን ካይላን ስልጠናታት ክህብ ጀሚሩ ምንባሩ፡ እንተዀነ ግን ምስ ክስተት ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ከምእተቛረጸ ገሊጹ። ኣብ ንኡስ ዞባታት ከረን፡ ሓጋዝ፡ ዒላበርዕድ፡ ሓመልማሎን ዓዲ-ተከሌዛንን ልዕሊ

480 ኣባላት ማሕበር ከምዘለዉ ዝሓበረ ኣቶ ኢብራሂም፡ ኣብ’ተን ተሪፈን ዘለዋ ንኡስ ዞባታት ንምስፍሑ መደብ ከምዘሎ ኣብሪሁ። ማሕበር ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን

ኣብ ማእከል ምድላው መምህራን፡ ከም ኣካል ዝወሃብ ዓይነታት ስልጠና ናይ ሓደ ዓመት ትምህርቲ ሙዚቃ ዝቐሰሙ መምህራን፡ ኣብ ዝተመደብወን ኣብያተትምህርቲ ይምህሩሉ ከምዘለዉ ዝሓበረ ኣቶ ኤልያስ፡ ካብ ጉጅለ ባህሊ ኣሰር ንዝተመርጹ ቈልዑ’ውን ብምሸታዊ ን3 ዓመታት ከምዘምሃሩ ኣብሪሁ። ብዘይካ’ዚ፡ ካብ 2016 ኣብ ቴክኒካውን ሞያውን ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ካብ 10ይ ክሳብ 12 ክፍሊ ንዝርከቡ ተመሃሮ ንምስልጣን ብዝወጸ መደብ፡ ብደረጃ ስንኩላን ዞባ ዓንሰባ፡ ኣብ ከረንን ሓጋዝን ን11 ስድራ-ቤታት ብመጥሓን እኽሊ፡ መፍረ ደርሁን ንኡስ ንግድን ከምዘጣየሰ፡ እቲ ዝተረኽበ ሓበሬታ የነጽር። ኣብ ዞባ ዓንሰባ፡ ኣብ ከረን 34፡ ኣብ ሓጋዝ ድማ 51 ብድምር 85 ምስ ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና ዝነብሩ ተመሃሮ ኣለዉ።

ምጭብባጥ ኰነ ምድንዛዝ ዘጋጥሞ ዜጋ፡ ተቐላጢፉ ናብ ሞያውያን ክኸይድ ተላብዮም። ሰርትፊኬት ዝተመረቑ ከምዘለዉ ጠቒሱ ድማ፡ ንተመሃሮ 8ን 9ን ክፍሊ ነበርቲ ኣስመራን ከባቢኣን’ውን፡ ኣብ ግዜ ዕረፍቶም ናይ 4 ዓመት ትምህርቲ ከምእተዋህበ ኣፍሊጡ። ኣብ 2019 ዝተመረቑ 16 ተመሃሮ ናብ ሃገራዊ ባንድ ምረሻ ተመዲቦም ይነጥፉ ከምዘለዉ፣ ቅድሚኦም ኣብ ባንድ ምረሻ ዝተመደቡ’ውን ፍርያት ቤት-ትምህርቲ ሙዚቃ ኣስመራ ምዃኖም ዝሓበረ ኣቶ ኤልያስ፡ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ፡ ብምኽንያት ለበዳ ‘ኮቪድ-19’ ተደናጒዮም ንዝጸንሑ 55 ተመሃሮ የሰልጥኑ ከምዘለዉ ገሊጹ። ኣብ 1994 ብውሑድ ቁጽሪ ኣገልግሎት ዝጀመረት ቤት-ትምህርቲ ሙዚቃ ኣስመራ፡ ዛጊት ኣስታት 300 ተመሃሮ ከምዘመረቐት፡ ሰነዳታ የነጽር።

ሓበሬታ ትማሊ ኣብ መመርመሪ ማእከላት ዞባ ማእከል ብዝተገብረ ናይ ላቦራቶሪ መርመራታት፡ ሓደ ዜጋ ካብ ሰታንትኦቶ ብኮሮና ቫይረስ ምልካፉ ተረጋጊጹ’ሎ። እዚ ከም’ዚ’ሉ እንከሎ፡ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎ ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቡ ዘድሊ ክንክን ክግበረሉ ዝጸንሐ ሓደ ዜጋ፡ ሓውዩ ተፋንዩ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,733 በጺሑ’ሎ። ካብ’ዚኦም፡ 9,626 ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ 4 ድማ ገና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቦም ዝርከቡ’ዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና 13 ሚያዝያ 2022

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን ሓርበኛ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ

ሃገራውነትን ሃረርታ ናጽነትን ካብ ሓንቲ ብደሞዝ ወተሃደር (ፖሊስ) እትነባበር ስድራ-ቤት፡ ኣብ ኣስመራ-ሓዝሓዝብ1946 ተወሊዱ ዝዓበየ ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ፡ ናይ መባእታን ማእከላይን ደረጃ ትምህርቱ ዛዚሙ፡ ኣብ መበል 16 ዓመቱ እዩ፡ ኣብ ቤት ትምህርቲ ልኡል መኮነን ነበር፡ ናይ 2ይ ደረጃ ትምህርቱ፡ ኣብ 1962 ጀሚሩ። ኣብ መወዳእታ 50ታትን መጀመርያ 60ታትን፡ ኤርትራውያን ተማሃሮ፡

ኣንጻር ጎበጣ ስርዓት ሃይለስላሰ ሰፋሕቲ ኣድማታት የካይዱ ኣብ ዝነበሩሉ እዋን፡ ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ፡ ኣካል ናይቶም መንእሰያት’ዩ ነይሩ። “ሽዑ” ይብል እስጢፋኖስ፡ “በብእዋኑ፡ ኣብ መላእ ኤርትራ ናይ ተማሃሮ ኣድማታት ይካየድ ስለዝነበረ፡ ንሱ ብዝፈጠሮ ድርኺት፡ ትርጉም ሃገራውነትን ናጽነትን ካብ ዝኾነ ካልእ እዋን፡ ንሃምናን ቀልብናን ዓብሊልዎ ነበረ።፡ ኣነ’ውን ከም ኩሎም መማህርተይ፡ እዚ ስምዒትዚ ክሰርጸኒ ግድን’ዩ”። ቤት ትምህርቲ ልኡል መኮነን (ኣስመራ ሓፈሻዊ ትምህርቲ) ድሕሪ’ቲ ኣብ 195758 ዝተኻየደ ሰፊሕ ኣድማ ሰራሕተኛታትን ተማሃሮን፡ ኣብ 60ታት ተመሃሮኣ፡ ካብቶም ቀንዲ ኣበገስቲ ናይቲ ዝሰዓበ ኣድማታት ኮይኖም ተቐልቐሉ። ዕድመኦም፡ ብሓደክልተ ዓመት ይተዓባበዩ ይኾኑ’ምበር፡ መብዛሕትኦም፡ ኣብ መፋርቕ 40ታት፡ ኣብቲ፡ ምረት ናብራን ኣፈላላይን ዝነበረሉ እዋን ዝተወልዱ ስለዝነበሩ፡ ኣብ ኣእምሮኦም ኪፈልሕ ዚጸንሐ መንፈስ ተቓውሞ ኪግንፍል፡ ባህርያዊ ነበረ። ብቐንዱ ኸኣ፡ ምጅማር ብረታዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ

ብፕሮጀክት ምስናድ ታሪኽ ቃልሲ እተጻሕፈ ዝፈጠሮ ሓያል ድርኺት፡ ሰፋሕቲ ኣድማታት፡ ኣብ መብዛሕትአን ዓበይቲ ከተማታትና ቐጸለ። ነዚ ታሪኻዊ ፍጻመ’ዚ፡ ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ፡ ዓመታት ንድሕሪት ተመሊሱ፡ ቅድሚ 5 ዓመት፡ 13 ሰነ 2017 ዘኪሩ ኣዕሊልሉ። ኣካል ናይ’ዚ ታሪኻዊ ፍጻመ’ዚ ክነሱ ግን፡ “ኣነ፡ ካብኣቶም እቲ ዝደቐቕኩ ሰብ’የ ነይረ” በለ፡ ትሕትናን ኣኽብሮትን መፋጥርቱ ስለዝኾና። እስጢፋኖስ፡ ኣብ ዓመተ ትምህርቲ 196465 ናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቱ ዛዚሙ ኣብ ዓመት ትምህርቲ 1965-66፡ ናብ ዩኒቨርሲቲ ኣዲስ ኣበባ ዘእቱ ነጥቢ ረኸቡ፡ ኣብ ኮለጅ ቢዝነስን ምሕደራን፡ ትምህርቱ ቀጸለ። ሽዑ ይኹን ቅድመኡ፡ ኣብ ደረጃ ዩኒቨርሲቲ ዝበጽሑ ኤርትራውያን ተማሃሮ፡ ኣዲስ-ኣበባ፡ መዲና ገዛእቶም’ኳ እንተነበረት፡ ፍልጠት ዝቐስሙላ እንኮ ኣማራጺት ብምንባራ፡ ክመሃሩ ነይርዎም። ኪመሃሩ እንከለዉ ግን፡ ንፍልጠትን ዕብየትን እምበር፡ ርእሶም ኣየድነኑን። ኣብ ኣእምሮኦም ዝሰረጸ ሃገራውነትን ሃንቀውታ ናጽነትን፡ ኣብ ውሽጦም ደቢቖም’ውን ኣየስቀጡን። ኣብቲ ስርዓት ንዝነበሮም ጽልእን ቅርሕንትን፡ ብውሽጦም ጥራይ ይሕንሕኑሉ ኣይነበሩን። የግዳስ፡ ትምህርቶም፡ ብግቡእ እናተኸታተሉ፡ ቀዳሞቶም ዳሕረዎቶም ንሓድሕዶም እናተራኸቡ፡ ብዛዕባ ሃገሮም ይዝትዩን፡ ኣብ ውሽጢ ውዳበታት ኢትዮጵያውያን ኣትዮም፡ ብዛዕባ ዝተገፈ መሰል ናጽነት ሃገሮም፡ ኣፍ-ልቦም ነፊኦም ይገልጹን ይካትዑን፡ በብግዚኡ ይውደብ ኣብ ዝነበረ ሓፈሻዊ ኣድማ፡ ኣንጻር ሃጸያዊ ስርዓት ይሳተፉ ምንባሮም እስጢፋኖስ ይዝክር። ዝኽርታት ዩኒቨርስቲን ስራሕን

ተቐባልነት ዝነበሮምን፡ እኒ ዋልልኝ መኮነን፡ ይርጋን ኢብሳን ዝበሃሉ። ብሕልፊ፡ ዋልልኝ መኮነን፡ ጎብለል ቐጽሪ ዩኒቨርሲቲ ንብሎ ነይርና።” ይብል’ሞ፡ ሓንቲ ፍጻመ ይዝክር፡ “ኣብ 1969 እመስለኒ። ኣብ ውሽጢ ቐጽሪ ዩኒቨርስቲና፡ ሓደ መዛትዪ ኣርእስቲ፡ ተሳናዲኡ ነይሩ። ኣርእስቱ “THE QESTION OF NATIONALITY” ማለት፡ “ሕቶ ርእሲ-ውሳነ” ዝብል እዩ። ዋልልኝ ኣብ ዘቕረቦ ወረቐት፡ ንኹሉ ክልሰ-ሓሳባዊ መዳያት ናይቲ ዝተዋህበ ኣርእስቲ ዘርዚሩ፡ ኣብ መወዳእታ ከም ኣብነት፡ “ሕቶ ኤርትራ፡ ሕቶ ርእሰ-ውሳነ’ዩ!” ኢሉ መደርኡ ደምደመ። በዚ መርገጺኡ’ዚ ዋልልኝ፡ እቲ እንኮ ብድፍረት ሓቀኛ መርገጺ ዝወሰደ ኢትዮጵያዊ ኾነ። “ሽዑ” ይቕጽል እስጢፋኖስ፡ “ኣኽረርቲ፡ ዋጭ-ዋጭ ክብሉ ጀመሩ። ኣብ ውሽጢ’ቲ ኣኼባ፡ ዕግርግር ተፈጥረ፡ ዋልልኝ ንምቕታል ወጠጥ በሉ። ኤርትራዊ ዝኾነ ወገን፡ ዋልልኝ ንምድሓን፡ ጉየ-ተጎያየ ኾነ። ከምዚ’ሉ ድማ ዋልልኝ መኮነን፡ ካብቲ ዝጉህር ዝነበር እምባጋሮ፡ ብሳላና ኤርትራዊያን ድሓነ” ይብል። ብጻይ እስጢፋኖስ፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ነዊሕ ኣይጸንሐን። ናይ ስራሕ ምደቡ፡ ኣብ በዓል መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ኢትዮጵያ፡ ናይ ኤርትራን ከባቢኣን ዋና ኣካያዲ ስራሕ ተመዚዙ፡ ቤት ጽሕፈቱ ኣስመራ ኾነ። ካብ 1970 ክሳዕ 1973 ኣብ ዝነበረ እዋን፡ ብዙሕ ከልበት-በት ዘብል ናይ ስራሕ ምንቅስቓስ እኳ እንተዘይነበሮ፡ ምስ ምምጻእ ወተሃደራዊ ስልጣን ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ 1974፡ ጻዕቂ ምንቅስቓስ ማካይን፡ ካብ ግዜ-ናብ ግዜ እናወሰኸ ኸደ። ብእኡ መጠን፡ ብጻይ እስጢፋኖስ፡ ዝተወደበን ዝጸፈፈን ስራሕ ክዓምም ግዴታ ስለዝነበሮ፡ ኣወደድባ ስርሑ

ዝትግብር ዋና ኣካያዲ ስራሕ፡ በዓል መዚ መጐዓዝያ እስጢፋኖስ ሃብተ እዩ። ዝምድና ክልተኦም ሰብ መዚ፡ ኣብ ጠለብን-ቀረብን ጥራይ ዝተሓጽረ’ዩ። ኪኖኡ ዝኸይድ ውሳነ፡ ናይ ካልኦት ስልጣን’ዩ። ማካይን ኬይደን፡ ናብ ባርካ ገጸን ኣንቆልቊለን፡ ግን ኣይተመልሳን። ተጋደልቲ ኣቃጺሎመን። እቲ ፍጻመ ተሰምዐ። ብኹሉ መኣዝን ዘዕልለሉ ኣርእስቲ ኾይኑ ተጋውሐ። እስጢፋኖስ ተሓታቲ ኾይኑ ኣብ ሕጊ ኪቐርብ፡ ላዕለዎቶም ታሕተዎቶም ሰብ መዚ፡ ምስ መላኻዕቲ ተደሚሮም፡ ካብ ሕሜታ ሓሊፎም፡ ዓው ኢሎም ዝዛረብሉ ኣርእስቲ ኾይኑ። ብፍላይ፡ ኣካያዲ ስራሕ ቦርድ እኽሊ፡ ሳዕቤን ናይቲ ዝወረደ ክሳራ ብሚልዮናት ስለዝትመን፡ ኣባጓይላ ናይቲ ምጥቃን ካብ ምዃን ሓሊፉ፡ ናብ’ቲ ሽዑ፡ ዋና ኣማሓዳሪ ኤርትራ ዝነበረ ጀነራል ጌታቸው ናደው፡ ኣብ ልዕሊ እስጢፋኖስ ክሲ ምምስራቱ ተሰምዐ። ኩሉ’ቲ በለካ-ለኽዓካ ንእስጢፋኖስ ኣይተሓብኦን። ካብ ሓላፍነቱ ወጻኢ፡ ዝፈጸሞ ጉድለት ከምዘይብሉ ተኣማሚኑ ነይሩ። ጀነራል ጌታቸው ናደው ይኹን ካልኦት ወሰንቲ ኣካላት ናይቲ ስርዓት፡ ዝወሰድዎ ስጉምቲ’ውን ኣይነበረን። ኣብ መወዳእታ ግን፡ “እስጢፋኖስ፡ ናብ “ማሀል ሃገር” ተቐይርካ” ኢሎም ሰደድዎ። እዚ ኩነታት’ዚ ኣብ መፋርቕ 1975 ኣቢሉ ነበረ።

ከመዓራሪ ሓያል ጻዕሪ ኣፍሰሰ። ምስቲ ኹሉ ሓርኮት-ኮቱ ግን፡ ዝዓበዩን ዝነኣሱን ሰበ-ስልጣን ናይቲ ስርዓት ይኹኑ ኣብ ትሕቲ ምምሕዳሩ ዝሰርሑ ደቂ ማእከል ሃገር ተባሂሎም ዝጽውዑ ኢትዮጵያውያን ንምንቅስቓሳቱ - ጽላሎቱ ከይተረፈ ይከታተልዎ ነበሩ።። ዕላማኦም፡ ንእሽቶ ጌጋ ረኺቦም፡ ወይ ክምንክልዎ ወይ ድማ፡ ከምቲ ንኹሎም ኤርትራውያን፡ ብገለ ነገር ኣሳቢቦም፡ “ናብ መሃል ሃገር ተቐይርካ” (ኢትዮጵያ) ንኽብልዎ። እስጢፋኖስ’ ኣይተሃመለን። “ስራሕን ጥንቃቐን” መግለጺ እንታይነተይ ምዃኑ ስለዝኣምን፡ ንኹሉ ዝገብርዎ ምጽንታው እናፈለጥኩ፡ ብዛዕባኦም ግዲ ከይገበርኩ፡ ስራሐይ ቐጺለ” ድማ ይብል።

ናይ ስራሕ ቦታኡ ከፍልጦ ስለዝነበሮ፡ ን5 ዓመት ክሰርሓሉ ካብ ዝጸንሐ ሓላፍነት፡ ንታሕቲ ነቚቱ፡ ሓላፊ መምርያ ኢሉ መደቦ። እስጢፋኖስ፡ ምስ ደረጃ ትምህርቱን ተመክሮኡን ኣብ ዘይበቅዕ ስራሕ ተመዲቡ ኪሰርሕ ጥራይ’ዩ ነይርዎ። እቲ ግዜ፡ ናይ ሰብ ግዜ ስለዝነበረ። ኣብ’ቲ እዋን’ቲ፡ ደርጊ፡ ዓቕሚ ዘለዎ ኤርትራዊ ናብ “ማሀል ሃገር” (ኢትዮጵያ) ተጣበቕቲ ኣብዮት ዝኾኑ ኢትዮጵያውያን ድማ ናብ ኤርትራ ይቐያይር ነበረ። እዚ ሜላ’ዚ፡ ብዝተፈላለየ ኩርናዕ ዝትርጎም ዕላማታት ነበሮ። ብዓቢኡ፡ ኤርትራዊ መንነትን ስምዒትን ሓኺኽካ፡ ኢትዮጵያዊ ንምስሳን። እስጢፋኖስ ድማ ሓደ ካብቶም ቐዳሞት ግዳያት ኮነ። እንተስ ብጠባዩን ዓቕሚ ስርሑን፡ እንተስ ንዳግማይ ፈተነን ትዕዝብቲን። ድሕሪ ኣስታት ሓደ ዓመት ምስ ማሕዩር ዚዳረግ ጽንሖት፡ ንእስጢፋኖስ፡ ኣቐዲሙ ካብ ዝነበሮ ሓላፍነት ኣበሪኾም፡ ኣብ መወዳእታ 1976፡ ናብቲ ኣስመራ

ምስ ማሕዩር ዝዳረግ መቕጻዕቲ እስጢፋኖስ፡ ኣዲስ-ኣበባ ኣትዩ፡ ኣብ ዋና ቤት ጽሕፈት በዓል-መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ኢትዮጵያ ቐረበ። ዋና ቤት ጽሕፈት፡ ብዛዕባ እስጢፋኖስ ዝተጻሕፈ ጸብጻብ ተሞርኲሱ፡

ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ፡ ናይ 4ይ ዓመት ትምህርቱ ኣብ 1970 ዛዘመ። ምስ ተመረቐ፡ ብኡ-ንቡኡ ስራሕ ረኺቡ፡ ኣብ በዓል መዚ መጐዓዝያ ምድሪ ኢትዮጵያ፡ ራብዓይ ርእሱ ተመደበ። እስጢፋኖስ፡ “እቶም ሰለስተ መማድብተይ ኢትዮጵያውያን እዮም። ካብቶም ቀንዲ፡ ኣብ ማሕበር ተማሃሮ ዩኒቨርሲቲ ኣዲስ-ኣበባ (ዩዝዋ) ብትብዓቶም ዝፍለጡን ብኹሉ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ነገር ድልይ-ልይ በትሪ ሃሰው-ሰው ኣብ 1975 ብዙሓት ዓበይቲ ማካይን፡ ንኣገዳሲ ጽዕነት ተባሂለን ናብ ባርካ ኣምርሓ። ኣካያዲ ስራሕ ቦርድ እኽሊ፡ ህጹጽ-ጠለብ ኣቕረበ። ጠለብ ተቐቢሉ፡

ዝመደበሩ፡ “ኮርፖረሽን ብሄራዊ ትራንስፖርት ኢትዮጵያ” ኣብ ኤርትራን ከባቢኡን ናይ ዝነጥፋ መንግስታዊያን ንግዳዊ ትካላት መጐዓዝያን ትራንዚትን፡ ኣወሃሃዲን ኣካያዲ ስራሕን ኮይኑ ተመዘዘ። ምልሶት ናብ ኣስመራ እስጢፋኖስ፡ ዳግማይ ኣስመራ ተመሊሱ፡ ኣብ ትሕቲ ስርዓት ደርግ ናይ ምግልጋል ውነኡ ተፈራረቐ። ኣውራ ኣብ ውሽጢ ኣእምሮኡ ዝሕቆን ዝነበረ ሓሳብ፡ “ናብ

ሜዳ ከይደዶ ምግዳል ይሕሸኒ፡ ወይስ ከም ቀደመይ ስርሐይ ክቕጽል” ዚብል ነበረ። ካልእ ዘገማድሖን ዝቕጀሎ’ውን ነይሩዎ። “ንገለ ካብቶም ብስራሕ ይኹን ካልእ ምኽንያት፡ ኣብ ኣስመራ ኣብ ዝነበረሉ ይኹን ኣዲስ ኣበባ፡ ዝተላለዮም፡ ይዝክር’ሞ፡ ንገሊኦም ከም ተጋደልቲ ይቐርጾም፡ ጸኒሑ ድማ ከም ሃገራውያን ይስእሎም። እዚን ከምዚን ኣሰላሲሉ ኸኣ፡ ክጋደል ወሰነ። ምልሶት ናብ ኣስመራ ኾይኑ፡ ኣብ መዓልቦ ነፈርቲ በጽሐ። ከም ኣጋጣሚ ምስግና ንዝተበሃለ ናይ ቀረባ ዓርኩ ረኸቦ። በብጉዳዮም ኣስመራ ይኸዱ ከምዘለዉ ተነጋጊሮም። በቲ ናይ መገሻ ወረቐቶም ኣብ ሓንቲ ነፋሪት ዝጐዓዙ ምዃኖም ፈሊጦም፡ ክሳብ ግዜ ንቕሎኦም ዝኣክል ኣዕለሉ። እስጢፋኖስ፡ ኣብ’ታ ህሞት’ቲኣ፡ ኣብ ኣእምሮኡ ዘሽከርክር ዝነበረ ሓሳባት፡ ንምስግና “ክነግሮዶ ስቕ ክብል” እናበለ ተማተአ። ድሓር ግን፡ ምስ ምስግና ዘለዎ ቅርበትን ሓድ-ሕዳዊ ግሉጽነትን ዘኪሩ፡ ኣንፈት መደቡን ዕላማኡን ሕሹኽ በሎ። ምስግና፡ እስጢፋኖስ ከምኡ ምባሉ ገሪምዎ፡ ቀዚዙ ጠመቶ። ምኽንያቱ፡ ንሱ ንባዕሉ፡ መገሻኡ፡ ብኣስመራ ኣቢሉ፡ ናብ ሜዳ እዩ ነይሩ። “ኣነ’ውን፡ ክጋደል ወሲነ’የ ዚኸይድ ዘሎኹ” በሎ ንእስጢፋኖስ። ክልተ ኣዕሩኽ፡ ሃንደበት ተራኺቦም፡ ናይ ውሽጦም ተዘራሪቦም፡ ኣብ ሓደ ዕላማ ምጽናሖም እናገረሞም፡ ሰዓት ኣኺሉ ናብ ነፋሪት ደይቦም በቦታኦም ሓዙ። ነፋሪት ኣብ ሰማይ ኣንሳፊፋ ተሓምበበት። ድሕሪ ሰዓትን ርብዕን ኣስመራ በጽሑ። እስጢፋኖስን ምስግናን ትኽ ኢሎም ናብ ማእከል ከተማ ኣተዉ። ምስግና፡ ብእስጢፋኖስ ተሰንዩ፡ ኣቐዲሙ ሒዝዎ ብዝጸንሐ ቆጸራ መሰረት፡ ሰዓቱ ኣኽቢሩ፡ ክጽበዮ ምስዝጸንሐ ሰብ ተራኸበ። ሰለስቲኦም ሓሳብ - ንሓሳብ ተለዋዊጦም። ኣብ መወዳእታ፡ እስጢፋኖስን ምስግናን ብሓደ ኣይከዱን፡ ተፈላልዮም። ምስግና ጉዕዞኡ ንሜዳ ክቕጽል ከሎ፡ እስጢፋኖስ ብገዛኡ ኣቢሉ፡ ናብ ስርሑ፡ ስራሕ ናይ ቀደሙ ኣምርሐ። እስጢፋኖስ፡ ከምቲ ዝሓሰቦ ምስ ምስግና ኣይከደን። “ኣብ ዝተመደብካዮ ስራሕ መንግስቲ፡ ቀጽል፣ ንስኻ እትፍጽሞ ዕማም ክወሃበካ’ዩ” ዝብል መምርሒ ውድብ ስለዝተቐበለ። ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 7ይ ክፋል ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ናይዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ኣብ ክሊ ‘ትግራይ-ትግርኚ’ ዘዕነይንዩ ስነ-ሓሳብን ፕሮፖጋንዳን (ስብከት) ልሂቓን ትግራይ፡ እንታይ ከምዝመስል ከም ኣብነት ንመጽናዕቲ ትግራዋይ ፕሮፌሰር ኣለምሰገድ ኣባይ ብምጥቃስ፡ ብሓፈሻ ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ካብኡን ናብኡን ከኣ፡ ልሂቓን ትግራይ (ህወሓት)፡ ኤርትራ ብሕብረ-ቛንቋውን ሕብረባህላውን ብዙሕነት ዝቘመት ሃገር ምዃና ከምዝዝንግዑ ወይ ደይ መደይ ኢሎም ከምዝጐስዩዎ ተመልኪትና። ኣብ ውሽጢ ሚእቲ ዓመታት ሃገራዊ ተቓውሞን መኸተን ትሽዓተ ብሄራት ዝተሃንጸ ሃገራዊ መንነት ኤርትራ፡ ‘ዳግም ኪሕሰበሉ ወይ ዳግማይ ኪቕረጽ ይኽእል’ዩ’ ዚብል ሃረርታ ገለ ልሂቓን ኢትዮጵያ፡ ርትዓውነት ስለዘይብሉ፡ ትርጉም ዝወሃቦ ኣይኮነን። ምኽንያቱ፡ ቀዳማይ፡ ሃገራዊ መነነት ኤርትራ ውጽኢት ሓባራዊ ስቓይን ተመኵሮን ኣብ ትሕቲ ተኸታታሊ መግዛእቲ ኮይኑ፡ ሃገራዊ ንቕሓት ኵለን ኤትኒካዊ ጕጅለታትን ሃይማኖታትን ብምቕስቃስን ብምስጣምን፡ ፈለማ፡ ናብ ሃገራዊ ሰውራ ብምምራሕ፡ ኣማስያኡ፡ ናብ ምዕራፍ ናጽነት ዘብቅዐ’ዩ። ብኻልኣይ ደረጃ፡ ሃገራዊ መንነት ህዝብታት፡ ኣብ ዝተሓላለኸ መስርሕ ምውሳእን ምትሕንፋጽን ሕብረተ-ሰባት እዩ ዝህነጽ፣ ናብ ግላውን ማሕበራውን ምርድዳእ ብምስጓም ድማ፡ እንተላይ ኣብ ማሕበራዊ መንነት ካልኦት ተዋሳእቲ ይምርኰስ (ሙጹካን ሶሮንሰን 2001)። በዚ መንጽር’ዚ፡ መጽሓፍ ኣለምሰገድ ኣባይ፡ ካብ ካልኦት መሰልታ ብዘይፍለ፡ ንዕዮ ፕሮፖጋንዳዊ ስነሓሳብ ልሂቓን ህወሓት ካብ ምግልጋልን ምድሳትን ሓሊፋ፡ ክንዮኡ ትርጉም ክወሃባ ኣይክእልን። እንተ’ቲ “ኣብ መንጎ በርጌሳውያንን ልሂቓንን ኤርትራውያን ዘሎ መረዳእታ ‘ሃገራዊ መንነት’፡ ንእኩብ ጥንታዊ ዝኽርታት ኣብ ስግር-መረብ ዚነብሩ ተዛረብቲ ቛንቋ ትግርኛ ኣብ ግምት ስለዘየእቱ፡ ዝተረሓሓቐ እዩ፡” ዚብል መደምደምታ ኣለምሰገድ ኣባይ፡ ውጽኢት ድምጺ ረፈረንዱም ባዕሉ ስለዝረትዐ፡ ዋጋ የብሉን። ከም ወዮ ሓደ መጽናዕቲ ዝኣመቶ ግን፡ ከምዚ ዓይነት፡ ዕዮ ምርምርን ኣጕል መደምደምታን፡ ንኽብሪ ኣንብበቲ ዝትንክፍ እዩ። ዝገደደ ግርንቢጥነት ከኣ፡ ኣቋውማ ሃገራዊ መንነት ኤርትራ፡ ብጓኖት ተመራመርቲ ኺዝለፍ ይዅን ሕብሪ ኪቕይርን ኪድወንን፡ ዘምሕር ኣይኰነን። ዘይርጡባት ምንጭታት ከምዘውክኡዎ፡ መጽናዕቲ ኣለምሰገድ ኣባይ ንስነ-ሓሳብ ህወሓት ከም መጽሓፍ ቅዱስ ስለእተገድስ፡ መራሕቲ ህወሓት፡ ነዛ መጽሓፍ’ዚኣ ብብዝሒ ኣዳቒሎም፡ ከም መወከሲ ምእንቲ ከተገልግል፡ ካብ ኢድ ዓበይቲ ኻድራት’ቲ ውድብ ከምዘይትፍለ ምግባሮም ይውረ። ብርግጽ፡ ህወሓት ዚብሃል ውድብ ትግራይ፡ ሳላ ደገፍ ህዝቢን ፖለቲካዊ ውድባትን ኤርትራ፡ ንብቑዕ ቍመና ቓልስን መንግስትን በጺሑ’ዩ። ብሕልፊ ህግ፡ ወያነ ኣብ ምውዳቕ ጨፍለቕቲ ስርዓታት ኪህልዎ ዝኽእል ኣበርክቶ ኣብ ግምት ብምእታው፡ ካብ ዕሸልነቱ ኣትሒዙ፡ ኣብ ምሕብሓቡ ዀነ ምዕንጋሉ ኢዱ ኣሕጺሩ ኣይፈልጥን። ይዅን’ምበር፡ ህወሓት ምስናይ ኩሉ ዝረኸቦ ደገፋት፡ ካብ ክፍላ ሰማንያታት ጀሚሩ፡ ኣንጻር ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ወራር ስነ-ልቦና ከካይድ ዘይሓነኸ ምርኡይ ወድብ’ዩ። ዋላ ኣብ ከብዲ ህግ ኰይኑ፡ ንህዝቡ ክጕስጕስ ብዝተዋህቦ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.194

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ናይ ፈነወ ግዜ፡ ብሬድዮ ድምጺ ሓፋሽ ኤርትራ፡ ንረቂቕ ወራር ይደፍእ ምንባሩ፡ ኣብ ታሪኽ ተሰኒዱ ዘሎ’ዩ። ኣብቲ እዋን’ቲ፡ ምስ ተጋደልቲ ህግ፡ ኣብ ኣኽራናት ደጀን (ሳሕል) ኣብ ሓደ ምግብና እናተመገበ፡ ሓደ ንፋስን ቍሪን እናተወቕዐ ኸሎ’ኳ ንቓልሲ ኤርትራውያን ምቍንጻብ ዘየሕነኾ ከኣ፡ ሎሚ ኺሓንኽ ትጽቢት ኣይግበርን። ክንዲ ዝዀነ፡ መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ህወሓት፡ ቀደም ካብ እዋን ቃልሲ፡ ድሕሪ ናጽነት ድማ፡ ንልዕሊ ዕስራ ዓመታት ደቂሱ ኣይፈልጥን። ብዘይጥርጥር፡ ህወሓት ዕድመ እንተሂብዎ፡ ረቂቕ ወራሩ ኻብ ምድጓሕ ትኽስ ከምዘይብል ከኣ፡ ናይ ድሕሪ ዕርቀሰላም 2018 ሓጺር ትዕዝብቲ ኣኻሊ’ዩ። ግደ ሓቂ፡ ህወሓት፡ ካብ ግዜ ኲናት 1998-2000 ክሳዕ ኣብ መንጎ ኢትዮኤርትራ ዝተገብረ ዕርቀ-ሰላም 2018፡ ሃሚ ኤርትራውያን ንምስዳዕን ዓቕሚ ኤርትራ ንምጽንቃቕን ብዙሕ ማል ኣፍሲሱ ዘካየዶ ጎስጓሳት ይኹን ዝፈጸሞ ተግባራት፡ ንታሪኽ ገዲፍካ፡ ናብ ቅድሚት ምጥማት እቲ እንኮ ምርጫ’ዩ ነይሩ። ብግብሪ ግን፡ ዋላ ድሕሪ ንፋስ ሰላም፡ ካብ ክሊ ትግራይ ናብ ኤርትራ ገጹ ኺሸብብ ዝተራእየ ረቂቕ ወራር ብኣንጻሩ’ዩ። ኣመታት ናይዚ ወራር’ዚ፡ ኣብቲ ንሓጺር ግዜ ናጻ ምንቅስቓስ ዝሰፈነሉ እዋን ተራእዩ’ዩ። ኣብ ውሽጢ 20 ዓመታት ኩነተ-ተጻብኦ ኽልተ መንግስታት ዝተወልዱን ዝዓበዩን መንእሰያት ኤርትራ፡ ምስ መዘናታቶም መንእሰያት ትግራይ ኪራኸቡን ኪናበቡን ዕድል ኣብ ዝረኸብሉ ሓጺር ግዜ፡ ነቲ ብህወሓት ዝተጻወደ ፈንጂ ረቂቕ ወራር ከንብብዎ ኣይተኣገሙን። ኣተሓሳስባ ወያነ፡ ንመንእሰያት ክልቲኡ ወገን ዘረዳድእ ኣይነበረን። ካብ ነፍሲወከፍ መንእሰይ ትግራይ፡ ሓደ ዝቕኒቱ ዜማ፡ ንኣእምሮ ኤርትራውያን ኪሓጽብ ምንቃሉ፡ ብውዲት ዝተቐምረ ውጥን ህወሓት ምዃኑ ሻቡ ተጋህደ። ዶባት ኤርትራ-ትግራይ ንሰለስተ ኣዋርሕ ኣብ ዝተኸፍተሉ፡ ገለ ኻብቲ ብመደብ ኪስርሓሉ ዝተወጠነ ሽርሕታት፡ ኣብ ክሊ ህዝባዊ ርእይቶን ህዝባዊ ዲፕሎማሲን ዚዝንቢ እዩ ነይሩ። ከምዚ ዓይነት ሽርሒ፡ ኣብ ጕርብትና ኤርትራን ትግራይን ንድሕሪት ዚምለስ ታሪኽ ስለዘይስኣኖ፡ ብምትእስሳር ምርኣዩ፡ ኣውራ ንዚዓቢ መጻኢ ትውልዲ ኣገዳሲ ምህሮ ኺህብ ይኽእል’ዩ። ኣብ ዂናት ስነ-ልቦና፡ ገለ ኻብ’ቶም ኣድማዕቲ ጥበባትን ብልሓታትን፡ ህዝባዊ ርእይቶ ንምኽሳብ ዝግበር ጻዕሪ’ዩ። ፈለማ፡ ብልስሉስ ዲፕሎማሲን ስቱር ሽርሒታትን ይጅምር። ግዜን ኩነታትን እንተመቺኡ ከኣ፡ ክንዮኡ ብምስጓም፡ ኣብ ሓደ ህዝቢ ኽሳብ ህዝባዊ ናዕቢን ዕልዋን ብምስዋር፡ ሰውራን ውግእ ሓድሕድን ብምንኻስ፡ ንህዝብን መንግስትን ከፋትሕ ይመጣጠር። ኣብ ኲናት ስነ-ልቦና፡ ኣእምሮ ገንሸላት ምድንዛዝን ምቍጽጻርን ኪዕየየሉ ይፍተን። ‘ንልቢ የዋሃት ብምልስላስ፡ ንልቢ ተጻያት ብምድራቕ፡’ ዕላማኡ ኸዐውት የንቅድ። ከምዚ ዓይነት ሽርሒ ኣብ ባህሊ ትግራይ፡ ካብ ጥንቲ ኣትሒዙ ሰረት ዝነበሮ’ዩ። ካብ 9 ጥቅምቲ 1876 ጀሚሩ፡ ብሃጸይ ዮሃንስ IV፡ ንገለ ክፋል መረብ ምላሽ (ኤርትራ) ክገዝእ ዝተሾመ ተርክ-ባሻ ራእሲ ኣሉላ ኣባ-ነጋ፡ ነቲ ‘ኣይንብርከኽን ኣይግብርን’ ኢሉ፡ ንርስቱ ዝተኻላኸለ ኤርትራዊ ራእሲ ወልደሚካኤል ሰለሞን ዘዘንግዓሉ ረቂቕ ስነ-ልቦናዊ ኽፍኣት ከም ኣብነት ምዝካር ይክኣል (ሃጋይ ኤርሊክ፣ 1982፣ ኢትዮጵያን ኤርትራን ኣብ ግዜ ምጕዝዛይ ኣፍሪቃ፤ ፖለቲካዊ ታሪኽ ህይወት ራእሲ ኣሉላ፡ 1875-1897)። ራእሲ ኣሉላ፡ ነቲ

ብዂናት ዘይተበገረ ኤርትራዊ ራእሲ ፈታውን ሓላይን መሲሉ ብምቕራብ፡ ኣብ ጥሪ 1880 ደርሆ ሓሪዱ፡ ፈለማ ንኣኽሱም ናብ ጐይታኡ ሃጸይ ዮሃንስ ዓደሞ። ብየዋህነቱ ኣገሪሁ ኣብ ትሕቲ ቝጽጽሩ ብምእታው ከኣ፡ ምስ ደቁ ኣብ እምባ-ሰላማ ሓየሮ። ንሽርሒ ልሂቓን ትግራይ ዚገልጽ ጥንታዊ ምስላ’ውን ኣሎ። “ንደርሆ እኽሊ ሂብካ፡ ንሓማሴናይ [ንኤርትራዊ] ድማ ምሒልካ ጥሒልካ”። ብሃይማኖት ግን፡ ማሕላ ምጥሓስ፡ ከቢድ ሓጢኣት’ዩ። ሚኪላ ሮንግ ዝተባህለት እንግሊዛዊት ተመራማሪት ታሪኽ፡ ኤርትራውያን፡ ነቲ ኣብ መንጎ ጽርግያ ዓዲ-ተከሌዛንን ዒላበርዕድን ዚርከብ ጥውይዋይ ኣጻዳፍ ‘ልቢ-ትግራይ’ ዚብል ስም ምሃቦም፡ ንሽርሕን ተንኰልን ትግራዎት ንምግላጽ ምዃኑ ተስምረሉ (2005፣ I didn’t do it for you - ንኣኺ ኢለ ኣይገበርኩዎን)። እዚ ሓሳብ’ዚ፡ ኤርትራውያን ንኽፍኣት ልሂቓን ትግራዎት ወርትግ ኣብ ምልክት ሕቶ ዘእትዉዎ፡ ካብ ‘ግብራዊ ተመኵሮን ልሳን ኣርካናት ትግራዎትን’ ምዃኑ ዘመልክት’ዩ። እቲ ዘገርም ሎሚ ኣብዚ ዘመናዊ ግዜ እውን፡ ብመንግስቲ ኽሊ ትግራይ የዋሃት ኤርትራውያን ንምግራህ፡ እዚ ኣረጊት ሽርሒ’ዚ ዳግም ክፍተን ምርኣይ’ዩ። ኣብ ዓመተ 2018፡ ድሕሪ ግዝያዊ ምኽፋት ዶባት ኤርትራ ኢትዮጵያን፡ ብድጐማን ቅኒትን መንግስቲ ትግራይ ናብ ኤርትራ ዝወሓዙ መንእሰያት ትግራይ፡ እግሮም ኣብ ዝረገጾ ዕዳጋትታን መዘናግዒ ቦታታትን ኤርትራ፡ ሕንዚ ጽልኢ ንምንዛሕ፡ ንዲቕ ዝበለ ወራር ስነ-ልቦና ኸምዝወፈሩ ኺሕባእ ኣይክእልን። ኣብቲ ሓጺር እዋን፡ የዋሃት መንእሰያት ትግራይ፡ ‘ኤርትራ ብሰንኪ መራሕታ ምስ ህዝቢ ትግራይ ተፋቲሓ ጸኒሓ፣ መቐለ ኣደ ፋብሪካ፡ ኣስመራ ድማ፡ መደበር ታኒካ ዀይነን፡ ብምዕባለ ሰማይን ምድርን ተፈላሊና። ኣብ መንጐና ዘሎ ጋግ ቅርሕንትን ስልጣነን ንኺጸብብ፡ መንእሰያት ኤርትራ ኣንጻር መራሕትኹም ተለዓሉ’ ዝዓይነቱ ጸሊም ጐስጓስ ከካይዱ ምህቃኖም፡ ንስምዒት መንእሰያት ኤርትራ ዘቘጥዐ’ዩ ነይሩ። ክንዲ ዝዀነ፡ ሓያሎ መንእሰያት ትግራይ ክብሪ ስኢኖም፡ ባዕሎም ንሕስረትን ውርደትን ተቓሊዖም። ድሒሩ ኸም ዝተጋህደ፡ ከምዚ ዓይነት ዘመተ ከካይዱ ዘድፈሮም፡ ዕላዊ መምርሒ መንግስቲ ኽሊ ትግራይ’ዩ ነይሩ። ስነ-ልቦናን ህዝባዊ ርእይቶን ኤርትራውያን ንምኽሳብ ዝተኣልመ ተንኰል ድማ’ዩ። መንእሰያት ትግራይ፡ መራሕቶም ብጹኣት፡ መራሕቲ ጐረቤቶም ኤርትራ ግን፡ ጻሕተርቲ ጽልኢን ኩናትን ምዃኖም እናተነግሩ ከምዝዓበዩ ድማ ንርዳእ። እቲ ሓቂ ግን፡ ብኣንጻሩ’ዩ። መራሕቲ ወያነ፡ ብተንኰሎም፡ በለጾምን ውስልትናኦምን፡ ህዝቢ ማእከልን ወሰናስንን ኢትዮጵያ ፎእ ዝበሎም’ዮም። ርሻናቶምን ንብረቶምን ረሕሪሖም ከኣ፡ ፈለማ፡ ኣብ ክሊ ትግራይ ኣዒሞም፣ ድሒሮም ድማ፡ ባዕላቶም ብዝጻሕተሩዎ ዂናት ተዳዕሚሶም፡ ክሳብ ኣብ ኣኽራናትን በዓትታትን ተምቤን ተባሪሮም። ንሲኦል ዘውረዶም ጠንቂ፡ ንፈደራል ሰራዊት ኢትዮጵያ ብቃጻ ኣጥቂዖም ከብቅዑ ማዕረኡ-ማዕረኡ ናብ ኤርትራ ሮኬታት ምውንጫፎም’ዩ። መንግስቲ ኽሊ ትግራይ፡ ነቲ መንግስታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝኸተምዎ ውዕል ስላምን ምሕዝነትን ትግባረኡ ብምጕናይ፡ ‘ዘተ ህዝቢ ምስ ህዝቢ’ ዚብል መለኸት ከጋውሕ’ዩ ተቐዳዲሙ። ቀቅድሚኡ፡ ነቲ ብቀዳማይ ሚኒስተር ኣብይ ኣሕመድ

ዝቐረበ ጻውዒት ሰላም፡ ህጹጽ ኣኼባ ማእከላይ ኮሚተ ህወሓት ብምክያድ፡ ብዕላዊ መግለጺ ከምዝተቓወሞ ኣይርሳዕን። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ ሰላማዊ ሰልፊ ብምዕዳም፡ ህዝቢ ትግራይ ‘ንሰላማዊ ጕርብትና’ ተቓዊሙ ናብ ኣዳባባይ ከምዝወጽእ ክገብር ፈቲኑ ነይሩ። ብኣንጻር’ዚ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ ዝመርሖ ልኡኽ ንፈለማ ግዜ ኣስመራ ኣብ ዝበጽሓሉ፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ጐደናታት ኣስመራ ብምውጻእ፡ ዝገበረሉ ድሙቕ ኣቀባብላ፡ መርኣያ ልዑል ወኒ ሰላም ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ፡ ብግብሪ ዘመስከረን ንተዓዛቢ ዘገረመን ፍጻመ’ዩ ነይሩ። እዚ ዅነት’ዚ፡ ንኣእምሮን ልብን ሰላም ዘይደልዩ ሓይልታት ክሊ ትግራይ ስለዝሰዓረ ድማ፡ ወያነ ካልእ መጕስዕ ወራር ስነ-ልቦና ንምስሳይ፡ ናብ ጫሌዳ ጥበባት ገጹ ኣምርሐ። ገለ ኻብኡ፡ ብኽልቲኡ መንግስታት ዘይተማእከለ፡ ማሕበራዊ ንጥፈታት ህዝብን ስነ-ጥበበኛታትን ምእንጋድ ነበረ። ብስም ‘ህዝባዊ ስነ-ጥበብ’ ኣብ መቐለ ምርኢታት ተወደበ (ማዕከናት ተለቪዥን ትግራይ፣ 2018፣ ባህላዊ ምርኢት ኤርትራዊት ድምጻዊት ሄለን መለስ)። ብስም ‘ዋዕላ ምሁራን ኤርትራን ትግራይን፡’ ከኣ፡ ንህዝብን መንግስትን ኤርትራ ዘይውክሉ ባእታታት ተዓደሙ። ብስም ወከልቲ ህዝቢ፡ ኣብ ጎዶቦ ዓድታት ኤርትራን ትግራይን ዚርከቡ ዓበይቲ ዓዲን ለባማትን፡ ብመንግስታት ዘይጠለሉ ጕዳያት ከብስሉ፡ ናብ ጥቓኦም ዝርከባ ዓድታት ‘ንዘተ’ ዝተላእኩ’ውን ኣይተሳእኑን (ዘይወግዓዊ ምንጪ ኻብ ወኪል ምምሕዳር ከባቢ ዓዲዃላ፣ 2018)። ካብዚ ሓሊፉ’ውን፡ ትካላት መንግስቲ ትግራይ ናብ ትካላት መንግስቲ ኤርትራ ልኡኻት ወይ ደብዳበታት ብምስዳድ፡ ምሕዝነታዊ ግጥማት ስፖርት ክካየድ ዓደሙ። ይዅን’ምበር፡ ኵሎም’ዞም ብመንግስቲ ኽሊ ትግራይ ተመዊሎምን ተማእዚኖም ዝተኻየዱ ፈተነታት ግን፡ ክንዮ ስነ-ልቦናዊ ጸወታ ዚኸይድ ትሕዝቶን ስንብራትን ስለዘይተረኽቦም፡ እወታዊ ጽልዋን ውጽኢትን ኣይነበሮምን። እዚ ረቂቕ ኲናት’ዚ፡ በቲ ሓደ ወገን፡ ናብ ማእከል ወይ ብሄረ-ሰባት ኢትዮጵያ፡ ብኻልኣይ ገጽ ድማ፡ ናብ ህዝቢ ኤርትራ ዝቐንዐ’ዩ ኮይኑ፡ ብፍኑውን ውዱብን መልክዓት ዝካየድ ዝነበረ’ዩ። ካልእ ካብ ጥበብ ህወሓት፡ ብመንገዲ ጥሮተኛታት ሰበ-ስልጣን፡ ፖለቲከኛታት ሳትላይት ውድባት፡ ካብ ህወሓት ኣባልነቶም ዝደስከለ ዝመስል ጀነራላት፡ ግላዊ ብዝመስል ርእይቶን መርገጺን ‘ንሕዱር ሕልምታት ማኒፌስቶ ማለሊት’ ከግህድ ምፍታኑ’ዩ። ሒደት ኣብነት ናይዚ ምስሉይነት’ዚ፡ ግላውያን ርእይቶታት ኢታ ማጆር ሹም ሰራዊት ኢትዮጵያ ዝነበረ (ጀነራል ጻድቃን ገብረትንሳኤ)፡ ኣዛዚ ሓይሊ ኣየር ወያነ/ኢህወደግ ዝነበረ ጀነራል ኣበበ ተኽለሃይማኖት (ጀበ) ምውካስ ይክኣል። ንሳቶም፡ “ኣብ ግዜ ቓልሲ፡ ተጋደልቲ ህወሓት ከለና፡ ክልተ ወደባት እትውንን ኤርትራ፡ ርእሰ-መሰላ ኪኽበር ንድግፍ ነይርና። ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ግን፡ ከም ኢወደግ-ህወሓት ዓባይ ኢትዮጵያ ክንመርሕ ሓላፍነት ምስ ተሰከምና፡ ኢትዮጵያ እትብሃል ሃገር፡ ብዘይ ባሕርን ወደብን፡ ኣብ ዓለም ኣብ ዚካየዱ ቍጠባውን ዲፕሎማስያውን ዕዮታት፡ ክብርን ጽልዋን ከምዘይብላ ተገንዚብና። በዚ መሰረት፡ ኢትዮጵያ፡ ብውሑዱ፡ ወደብ ዓሰብ ክትረክብ ሕጋዊ መሰል ስለዘሎዋ፡ መርገጺና ኽንቅይር ተገዲድና፡” ዚብል ደግሲ ሓሳብ የቕርቡ (ማዕከን ቲቪ ኢትዮጵያ፣ ቃለ-መጠይቕ ጀነራል ጻድቃን

ገብረትንሳኤ፣ 2018፡ ቃለ-መጠይቕ፣ ጀነራል ኣበበ ተኽለሃይማኖት፣ 2018)። ብሕልፊ ጀነራል ጻድቃን፡ 50 ኺሎ-ሜተር ካብ ባሕሪ ዝረሓቓ ሃገራት (ከም ኢትዮጵያ)፡ ባሕሪ ኺረኽባ ዘፍቅድ ‘ኣድማሳዊ ውዕል ስለዘንበብኩ’ ኣብ ኲናት ኢትዮ-ኤርትራ 1998-2001፡ ነዚ ባህጊ’ዚ ንምትግባር፡ ዓሰብ ክሕዙ ምህቃኖም ባዕሉ ብቓላቱ ክርታዕ ተሰሚዑ። እዚ ድሕሪ 20 ዓመታት ደማዊ ኹናት ኢትዮ-ኤርትራ ‘ኣዛዚን ተናዛዝን’ ኰይኑ ዚቐረበ ሃብታም ነጋዳይ፡ ኣብ ኲናት ኢትዮ-ኤርትራ ዝኸስረ ጀነራል’ዩ። ሽዑ እዋን፡ ንባይቶ ኢትዮጵያ ብዝኣተዉሉ መብጽዓ፡ ‘ጭራም ካብ ቀይሕ ባሕርን ወደብን ኤርትራ’ ኺረኽቡ ስለዘይክኣሉ ድማ፡ “ዓሰብ ብዘይምሓዝና፡ ኣብ ቅድሚ ህዝቢ ኢትዮጵያ ርእስና ኣብ ክንዲ እነቕንዕ፡ ሓፊርናን ደኒንናን ንኸይድ ኣሎና፡” ክብል ሓዘኑ ገሊጹ። ንሓያሎ ኣዋርሕ ኣብ ድነ ተኸዊሉ ኸምዝነበረ‘ውን፡ ኣብቲ እዋን’ቲ ፕረሲደንት ክሊ ትግራይ ዝነበረ፡ ብጻዩ ኣቶ ገብሩ ኣስራት ኣብ ዝጸሓፎ ‘መጽሓፍ ንስሓ’ ኣቃሊዑዎ ኣሎ። ኣቶ ገብሩ ኣስራት ንባዕሉ ኣብ ግዜ ዘመነ-ስልጣኑ፡ ኤርትራውያን፡ ኣብ ርእሲ ተጋሩ ብዘለዎም ሕሉፍ ንዕቀት ‘ንሓምሳ ኣናጹ ሓንቲ ድሙ፡ ንዕስለ ሃመም ሓንቲ ፍሊት’ ከምዚብሉ ብምግላጽ፡ ትምክሕቶም ኪስበር፡ “ዝተኸፍለ ዋጋ ይከፈል ኩናት ክንቅጽል ኢና፡” ብዚብል መርዛምን ኣነሃሃሪን ኲናት ስነ-ልቦና፡ ግደኡ ኸምዘበርከተ፡ ንዘልኣለም ዚነቅጽ ቀለም ኣይኰነን (መደበር ተሌቪዥን ትግራይ፣ 1998)። ድሕሪ ግዜ ግን፡ ምናልባት ካብ ቅብጸተ-ተስፋ ዝተላዕለ ይዀውን፡ ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ፡ ነፍስሄር ቀዳማይ ሚኒስተር ኢትዮጵያ መለስ ዜናዊ፡ “ኤርትራውያን፡ እንተ ደልዮም፡ ንቐይሕ-ባሕሮም፡ ዋላ ኣግማሎም ከስትይሉ እንተኸኣሉ፡” ዚዓጠና ኣይኰነን ብዝዓይነቱ ሓረግ ከስተማስል ተሰሚዑ። ብዘይጥርጥር፡ ወያነ፡ ጸቢብ ጕጅለኣዊ ረብሓታቱ ንምውሓስ፡ ብሓፈሻ፡ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ካብኡን ናብኡን ድማ፡ ኣብ መንጐ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ቅሳነት ኪህሉ ኣይምነን’ዩ። ክንዲ ዝዀነ ነቲ ብጕስጢ ዘይቀንዖ ዓወት ብመንገዲ ረቂቕ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዂናት (Psychologiical Warfare aka psychwar) ከነሃህሮን ክተዃትዀን፡ ሎሚ ዀነ ጽባሕ፡ ድሕር ዚብል ጭፍራ ኣይኰነን። እዚ ዓይነት ኵናት’ዚ፡ ኣብ ሓንጐል ሰባት ዚዝራእ ኲናት ስለዝኹነ፡ ሓደገኛ ሳዕቤን ከኸትል ዝኽእል፡ ስርዓት ወያነ ከም ቀንዲ ረቛሒ ናይ ዓወት ገይሩ ኺሰርሓሉ ዝጸንሐ’ዩ። ዋላ ብሰውራ ቄሮን-ፋኖን ካብ መንበረ-ስልጣን ኣዲስ-ኣበባ ድሕሪ ምግላፉ’ውን፡ ቀንዲ መዋጽኦኡ ወይ መድሕኑ ገይሩዎ ጸኒሑ ኣሎ። ኣብ ሆቴላት ክሊ ትግራይ ኣዒሙ ዚርከብ ጭፍራ ወያነ፡ ኣብ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት ጥራይ ዝተፈላለዩ ሜላታት ኲናት ስነ-ልቦና ክጥቀም ርኢና። ንኣብነት፡ ኣብ ዓመተ 2019፡ ብሓልዮት ኤመሓት፡ ብጋዜጠኛ ኣፈወርቂ ገብረሂወት ዝተሰናድአት፡ ‘መረብ ምላሽ’ ዘርእስታ ሰነዳዊት ፊልም፡ ንምንታይ ዕላማ ከምእተሰርሐት ንምርዳእ ኣይእግምን። ወያነ፡ ነታ ህዝባ ሓድሕድ ብምንቛት መሊኹዋ ዝጸንሐ ኢትዮጵያ ብሰላማዊ ዕልዋ ምስ ሰኣና፡ ‘ብጕልባብ ሓደ ደምን ቋንቋን’ ንህዝቢ ኤርትራ ንሓድነት ብምጽዋዕ፡ ካብ ሞት ንኺሰርር ዝመሃዞ ሜላ ምዃኑ ኣይሰሓትን። ኣብዚ ሰነድ’ዚ፡ ሓደ ዘስሕቕ ድራማ ተሰኒዑ ይርከብ። ብዘይጥርጥር፡ እዛ ሰነዳዊት ፊልም’ዚኣ፡ ብህየታ፡ ንመጽሓፍ ኣለምሰገድ ኣባይ እትውክል ድራማ ምዃና፡ ንኽልቲአን ዕዮታት ብምውድዳር ምግንዛብ ይክኣል። ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ሩፍታ ጥዑምዝጊ ተስፋይ

tum.tes.88@gmail.com

ሻዱሻይ ክፋል መኣዛ ኩሉ ነገር ሓድሽ ስለ ዝዀና፡ ብዙሕ ሕቶታት ናብ ኣእምሮኣ መጽአ። ኣብ ከባቢ ገዝኣ በጺሓ ስለ ዝነበረት ግን፡ ንግዜ ገደፈቶ። ‘ኣብ’ዚኣ ኣውርደኒ’ ክትብል ድማ ደው ኣበለቶ። ‘ገዛኺ ከብጽሓኪ እምበር’ ‘ደሓን ኣብ’ዚ ኣውርደኒ፡ ንእግረ መንገደይ ዝርከብ ሰብ ስለ ዘለኒ ክረኽቦ. . .’ ‘ኣቲ ነቲ ድርባይ ወዲ ከይትዀኒ ጥራይ!’ ‘መን ድርባይ?’ ‘እቲ ዓንተቦይ ዝዘከርናዮ ምዉት ሰብ እምበር መን ደኣ’ ኣብ ልዕሊ ኣማን ዘግሃዶ ንዕቀት ኣሕሪቑዋ። ግናስ ሕርቃና ውሒጣ ‘ኣይኰንኩን ኣነስ - ኣብ’ዚ ከባቢ ቤተሰብ ኣለዉኒ። ናብኡ እየ’ በለቶ። ‘እህህህ. . . በቃ በሊ፡ ጽባሕ ልምምድ ኣለኪ መጺአ ክወስደኪ እየ። ድሕሪ ሕጂ ምሕፋር ዝበሃል ነገር የለን። ካልእ ካብ’ዚ ዝዓቢ ስራሕ እሓስበልኪ ስለ ዘለኹ፡ ከተሐጉስኒ ኣለኪ’ ‘ደሓን ባዕለይ ዘይመጽእ፡ ኣቐዲመ ክወጽእ ስለ ዝዀንኩ፡ ብኡ ኣቢለ ክመጽእ እየ፡ ገዛ ምምጻእ ኣየድልየካን’ዩ. . .’ ‘ኦኬ በሊ ጽብቕተይ፡ ዝዀነ ሽግር እንተ ሃልዩ ከይተሰከፍኪ ንገርኒ፡ ሰላም ሕደርለይ፡ ጽባሕ የራኽበና. . .’ መኣዛ ነገራቱ ደንጸዋ። ንኣቦኣ ዝሕግዝን ንኣማኑኤል ዘነኣእስን፡፡ እሞ ድማ ንሳ ዘይትፈልጦ ሰብ ነገራቱ ከመይ ምዃኑ ሓርቢቱዋ። ብሕልፊ ድማ እተን ኣብ መወዳእታ ዝተዛረበን ‘ጽብቕተይ - ሰላም ሕደርለይ!’ ዝብላ ቃላት ኣብ ኣእዛና ተሪፈን ኣተሓሳሰባኣ። “ንጽባሒቱ ‘ክኸይድዶ ዋላስ ይትረፈኒ?’ ኢለ እናተማታእኩ ከለኹ፡ ሲልቫና ህሩግ በለትኒ። ‘መሓዛይ መዓረይ - እንታይ ደኣ ሰብ ቆጺርኪ ተራጥጢ!’ በለትኒ ሰላም ቅድሚ ምባላ። ‘ንመን ቆጺረ?’ ‘ሎሚ ኢኺ’ኮ ልምምድ ክትጅምሪ፡ ኣይነገረክን ድዩ?’ ምስ በለትኒ፡ ነቲ ኣብ በይነይ ዝተዛረበኒ፡ ብኸመይ ክትፈልጦ ከም ዝኸኣለት እናገረመኒ ‘መን ደኣ ነጊሩኪ?’ ክብል ሓተትኩዋ። ‘ትማሊ’ኮ ኣይሰማዕክዮን እምበር ሕሹኽ ኢሉኒ እዩ። ‘መዳፍርቲ ምእንቲ ክትኰኒያ ብሓንሳብ ምጽኣ’ ኢሉኒ። ድሕሪ ምባላ ‘ክፍተወካ ምሽ እዚ ወዲ! ስቕ ኢሉ ደስደስ ይብለካ’ ዝብል ዘረባ ኣስዓበትለይ። ‘ክጽላኣካ እምበር’ ኣብ ርእሲ’ቲ ዝነበረኒ ጽላኣት፡ ዘረባኣ እውን ቅጭ እዩ ኣምጺኡለይ። ‘ዎሽ - እዚኣስ ካብ ክሳድ ንላዕሊ እያ። እዚ ዝመስል ዘናጥ ወዲ ግዳ ከመይ ገይርኪ ክትጸልእዮ! ብነብስኺ ደኣ ጥዑይ ዘይትዛረቢ ዄንኪ እምበር. . .’ ‘ንዓኺ ከምኡ ክኸውን ይኽእል እዩ። ንዓይ ግን ከምኡ ኣይኰነን። ድሕሪ ሕጂ ድማ ‘ኣፋንወናዶ ገለዶ’ ከይትብልዮ። እነግረኪ ኣለኹ ምፍናው ኣየድልየኒ መኪና ኣይተድልየኒ’ ‘እዋይ ንስኽስ ከኣ ድኻ በጥራም። ንሱ ኸማን ስርሑ ገዲፉ ከም ብዓል ታክሲ ገገዛና እናብጽሓናስ፡ ተገምጢልኪ ብላዕሊ ክትኰኒ. . .’ ‘ናይ ድኽነተይ ባዕለይ ኣለኹዎ ደሓን።

ልቢ ኣብ ቃራና ሕጂ ግን ‘ንሱ ይኹን ካልእ ዝዀነ ይኹን ወዲ ከብጽሓኒ ድልየት የብለይን እብለኪ ኣለኹ. . .’ ‘ንዓይስ ከብጽሓኒ እዩ። ንስኺ እንተ ደሊኺ ብእግርኺ ለፋዕ በሊ’ በለትኒ እናስሓቐት። ገለ ውዲት ከም ዘሎ ስኽፍክፍ ዝበለኒ፡ ክዛረባ ከም ዘለኒ ተሰሚዑኒ። ‘እዚ ሰብ እዚ እንታዋይ እዩ? ኣይፈልጦ ኣይጥይቖ ናብ ገዛይ ብመኪና ከብጽሓኒ ከሎ ሰብ እንታይ ከም ዝብል ይርደኣኪ ኣሎ ድዩ? ‘ዓጢጡኪ! ሰብ ደኣ ዝበለ ይበል። ንሕና’ኮ ብስራሕ ኢና እምበር ብኻልእ ዲና ንኸይድ ዘለና። ሰብ ድማ ካብ ቅንኢ ሓሊፉ ዝገብሮ የብሉን’ ‘ስምዒ ሲልቫና - ቅንኢ ወዲ ቕንኢ

ክረኣያ ኣይከኣለን። እቲ ስድራኣ ዝጽበይዎ ግዜ እናተቓረበ ይኸይድ ስለ ዝነበረ ኸኣ፡ ካብ’ቲ ጉዳይ ክትወጽኣሉ ዘኽእላ ብልሓት ህልም ኢሉዋ ነበረ። ብሃረርታ ዝኣተወቶ ናይ ኣርት ስራሕ እውን፡ ከተዋድቖ ጀሚራ እያ። ኣብ’ታ ሓንቲ መሓዛኣ ዝዀነት ሲልቫና ዝነበራ እምነት ተሸርሺሩ፡ በይና ከም ዝተረፈት ይስምዓ ነበረ። “ከመይ ገይረ ክገድፎ ከም ዝኽእል ጥራይ እዩ ሓርቢቱኒ ነይሩ እምበር፡ ገለ መዘዝ ከም ዘምጽኣለይ ይስወጠኒ ነይሩ። ሽዑ ንጉሆ ምስ ሲልቫና ብሓንሳብ ምስ ወጻእና፡ እታ መኪና ካብ ኣፈፌትና ፍንትት ኢላ ደው ኢላ ረኣኹዋ። ንሱ ድማ ብርሑቝ ፍሽኽ በለና። ‘ሲልቫና

ኢልኪ ኣይተፋዅስዮ። ስለምንታይ ኢኺኸ ብሓይሊ ምስኡ ከተጥብቕኒ ሒዅ ትብሊ ዘለኺ? እዚ ትገብርዮ ዘለኺ፡ ገለ ኣነ ዘይፈለጥኩዎ ምስጢር ዘለዎ ኰይኑ ይስመዓኒ ኣሎ. . .’ ‘ኣቲ መኣዛ ስቕ ኢልኪ ምስጢርዶ ገለዶ ኣይትበሊ። ንዓይ’ኮ ንስኺ ትቐርብኒ። ንዓኺ ዝሓይሽ እምበር ኣነ ሕማቕ ከም ዘይሓስበልኪ ትፈልጢ ኢኺ. . .’ ‘ንዓይ ዝሓይሽ ክትገብሪ እንተ ደሊኺ፡ ከም’ታ ቀደምና ንኹን። ዘይደልዮ ነገር ክገብር ከኣ ኣይተገድድኒ’ ‘ኣነ’የ ንዓኺ ክብል ዝሽገር ዘለኹ እምበር፡ ንስኺ ደኣ ዝሕሸኪ ዘይትፈልጢ! ዘይረኽቦ ዘይብለይ. . .’ ‘እዋእ ንዓይ ክሕሸኒ ኢልኪ ኢኺ ትገርዮ ዘለኺ?’ ‘ኣቲ ሕጂ ንዓይ ተጓጥጥለይ ኣለኺ፡ ጽባሕ ንግሆ ግን ክትጠዓሲ ኢኺ? ‘እንታይ ኰይነ እየ ዝጠዓስ?’ ‘ምስ ዘይጠቕሙ ሰባት እናኸድኪ ኣብ ሕማቕ ምስ ወደቕኪ ትጠዓሲ. . .’ ‘ኣየኖት እዮም እቶም ‘ዘይጠቕሙ’ ትብልዮም ዘለኺ?’ ‘ክንደይ ግዜ እሞ ክደግመልኪ እየ! ብዓል’ዚ ወዲ ግን፡ ሰሪሖም ዝነብሩ፡ ንሰብ ዘኽብሩ፡ ዝሕግዙ. . . ምስ ከም’ዚኣቶም ዝኣመሰሉ ሰባት ምልላይ መኽሰብ እዩ ዝሓፍተይ. . .’ ጎቦጎቦ ምስ ኣብዝሐት ትም ክብል መሪጸ። ክሳብ ከምኡ ክትጣበቐሉ ምፍታና ድያ ገለ ዝተደጎለ ጉዳይ ከም ዘሎ ብዝያዳ ተጋሂዱለይ” መኣዛ፡ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ኣንፈት ህይወታ ስለ ዘጥፍአት፡ ዝዀነ ዝሓሰበቶ መጻኢ

እንታይ ኢኺ ትገብሪ ዘለኺ?’ በልኩዋ። ‘ኣቲ ንዕናይ እንዶ ትም ኢልኪ ተሰቐሊ! ሒጂ እሮማይ መጺኡ እዩ። ካልእ ግዜ ተደሊኺ ትገድፍዮ. . .’ በለትኒ። ሕርር ኢለ ከለኹ፡ ከይፈተኹ ተሰቒለ ኣብ ዳሕረዋይ ሰድያ ኮፍ ኢለ። ‘ከመይ ሓዲርኪ ምእዝቲ’ ‘ኣምላኽ ይመስገን’ ‘ምሉእ ለይቲ ብኣኺ ክሓስብ ሓዲረ!’ ‘ብኣይ ዘሕስብ ደኣ እንታይ ኣሎ? ‘ተሓጒሰ - እዛ ስራሕ ከም ተጸብቕያ ምሉእ ምትእምማን እየ ኣሕዲረ ዘለኹ። መኣዛ-መኣዛ ከተብልያ ኢኹ ዓዲ. . . ‘ ‘ወሪዱኒ - ካባይስ ተሪፍኩም ኢኹም’ ‘ኤእእእ ከምኡ’ባ ኣይትበሊ! እዚ ኹሉ ተመኒና እናተጸበናያስ፡ ኣጆኺ ጥራይ. . .’ ኢሉ መኪናኡ ኣልዓለ። ብግስ ክንብል ከለና፡ ብኣጋጣሚ ኣማን ኣብ ሓደ ኣንጎሎ ኰይኑ ክዕዘበና ከሎ ምስ ረኣኹዎ፡ ፎቕ ኢለ ሰንቢደ። ከመይ ዝበለ ጭርጭር ዓበደ ምዃኑ ጠፊኡኒ። ደው ኢሉ ብኣዒንቱ ከፋንወኒ ከሎ ምስ ረኣኹዎ ኣድርንጊጹኒ። ኣባይ ዝነበሮ ፍቕሪ፡ ዘርእየኒ ዝነበረ ሓልዮት፡ ብዛዕባ መጻኢና እንዘራረቦ ዝነበርና. . . ኩሉ ነገር ተራእዩኒ፡ ንብዓተይ ጸረር በለ። ብድሕሪት ስለ ዝነበርኩ ክርእዩኒ ከም ዘይክእሉ እሓስብ እንተ ነበርኩ’ኳ፡ ከመይ ገይሩ ከም ዝረኣየኒ፡ መኪና ደው ኣቢሉ “እንታይ ዄንኪ ደኣ ትነብዒ? በለኒ። ሲልቫና ትቕብል ኣቢላ ‘ደሓን ንዓናይ ጥራይ ትም ኢልካ!’ በለቶ። ‘ኖ - ክትነብዕ እናረኣኹዋስ ትም ኢልና ክንከይድ!” ኢሉ ገጹ ናባይ ገምጢሉ፡ ምስ ስድራ ዘጋጠመኪ ሽግር ኣሎ ድዩ?’ በለኒ።

‘ኖኖ ብኻልአይ’የ’ ‘ንገርናንዶ - ክንሕግዘኪ ንኽእል ኢና። ጸገምካ ድማ እንተ ኣተንፈስካዮ እዩ እምበር፡ ኣብ በይንኻ እንተ ዀይኑ ሃሳዪ እዩ. . .” ኣትሪሩ ለመነኒ። ‘በጃኹም ሕማቕ እየ ዘለኹ። ኣነ ገዛ ክምለስ፡ እቲ ስራሕ ንኻልእ ግዜ ቀይሩለይ፡ ከም’ዚ ኢለ ከለኹ ክኸይድ ኣይክእልን እየ’ “እሞ ካብ ናብ ገዛ ምምላስ፡ ናብ ገለ መናፈሻ ንኺድ እሞ፡ ቍሩብ ተዘናጊዕኪ ትምለሲ” በለኒ። ሲልቫና ብግደኣ ‘ኣቲ እንታይ ኢኺ ትዀኒ ዘለኺ - ንነብስኺ ዘይትሓስብላ ግዳ. . .’ በለትኒ ቍጥዕ ኢላ። ንዓኣ ኣይመለስኩላን። ምስ ብዓል መኪና ግን ብዙሕ ተጨቓጪቕና። ምስ ኣቕበጽኩዎ ግን፡ ካብ መኪና ወሪደ። ሲልቫና እውን ከይደለኹዋ ምሳይ ወሪዳ። መኣዛ፡ ንኣማን ድሕሪ ምርኣያ ዝያዳ ተጠራጠረትን ንገዛእ-ነብሳ ምእማን ሰኣነትን። ‘ኣማን እንታይ ክገብር መጺኡ? ሲልቫና ድያ ደይመደይ ኢላ ዓዲማቶ ወይስ ብኣጋጣሚ መጺኡ? ደይ መደይ ኢሎም ድዮም ከም ዝገብሩ ዘለዉ. . .” ብዝብሉ ሕቶታት መልሲ ስኢናትሎም ተጨነቐት። ‘ኣብ ግዳም ከለና፡ ሲልቫና ብዓል ባባ ከይርእዩኒ እትው ኢለ ክድቅስ ስለ ዝዀንኩ ንስኺ ደሓን ኪዲ’ በልኩዋ። ‘ምኻድስ ክኸደልኪ እየ፡ ቅድም ግን እንታይ ከም ዝዀንኪ ንገርኒ! እንታይ ከም ዝዀንኪ ከይፈለጥኩ ከመይ ገይረ እየ ገዲፈኪ ዝኸይድ. . .’ ‘እንታይ ከም ዝዀንኩስ ኣይጠፍኣክን’ዩ። ‘እንታይ ኢኺ ትብሊ ዘለኺ፡ ጠንቋሊት ድየ ኣነ ከይነገርክኒ ዝፈልጦ!’ ‘ስለምንታይ ደኣ ትም ኢልኪ ንዓናይ ኢልክዮ’ ምስ በልኩዋ፡ ጋእጋእ በለት’ሞ ‘ዋእ ኣነ ደኣ ምስ ኣቦኺ ወይ ኣደኺ ትዀኒ ኢለ እምበር እንታይ ፈሊጠ’ ‘ንኣማን ስለ ዝረኣኽዮ እምበር፡ ኣይረኣኹዎን ዲኺ ክትብልኒ፡ እሞ ድማ ኣብ ቅድሚት ኮፍ ኢልኪ’ ‘ወሪዱኒ ኣነስ ኣይረኣኹዎን። መን ምዃኑ እንድዒ እምበር ሓደ ሰብ ኣብ’ቲ ኣንጎሎ ነይሩ። ብዘይካኡ ካልእ ኣይረኣኹን’ ንኣማን ከም ዝረኣየቶን ንኸይረኽቦ ኢላ ትኽ ኢልካ ክንከይድ ከም ዝደለየት ገምጊመያ። ስለምንታይ ምዃና ክርደኣኒ ስለ ዘይከኣለ ግን ‘ኣማን ምስ መን እዩ መጺኡ?’ በልኩዋ ኣዒንተይ ኣፍጢጠ። ‘እንድዒ እንታይ ፈሊጠ። ኣይረኣኹዎን እናበልኩኽስ ከምኡ ኢልኪ ትሓትትኒ!’ ‘ደሓን ሕጂ ኩሉ ነገር ይትረፍ። ነዞም ሰባት ግን ክሰርሕ ከም ዘይደሊ ንገርዮም። መመኽነይቲ እንተ ደሊኺ ‘ወለዳ ስለ ዝሰምዑ ከልኪሎማ’ በልዮም። ካብ’ዛ ሰዓት እዚኣ ምስኣቶም ርክብ ዝበሃል የብለይን’ ‘ኣቲ ተጸሊልኪ ዲኺ? ክዳን ተዓቂንኪ ክንደይ ገንዘብ ምስ ኣኽሲርክዮም ዲኺ ብሃንደበት ትገድፍዮ። ደሓር ከኣ ሎሚ’ኮ ዕርቡን ክህቡኺ እዮም ሓሲቦም ነይሮም። እንደገና ድማ ኣቦኺ ፈሊጦም እዮም። ከምኡ ንኸይመጽእ ኢሎም ኣቐዲሞም ምስ ፋዘርኪ ተዘራሪቦም እዮም። ‘መን እዩ ምስ ባባ ዝዘራረብ?’ ‘ረኺቡዎም - ተዘራሪቦም፡ እዛ ጓለይ

ሓደራ ኢሎም ንኽትሰርሒ ኣፍቂዶሙሉ እዮም። ስለ’ዚ ብወለዲ ከተመኽንዪ ኢልኪ ኣይትሕሰቢ . . .’ ነገራቱ ከመይ ከመይ ምዃኑ ጋን ኰይኑኒ። ባባ እንተ ኣፍቂዱሎም ንዓይከ ኣይሕብረንን ድዩ?’ ኢለ እናተጠራጠርኩ። ‘ንባባ ከም ዝነገሩዎ ርግጸኛ ዲኺ?’ በልኩዋ። ‘ርግጸኛ እወ። ክዛረቦም ከሎ’ኮ ኣነ ነይረ እየ! ገንዘብኪ ተቐቢልኪ ጽማቕ ከይተስትዪና እንዶ ግዳ ንገዛ መሊስክና’ ‘ንስኺ ጽማቝ ይረኣየኪ ኣሎ። ኣነ ድማ ዝገብሮ ጨኒቑኒ። ንባባ ክሓትቶ ምዃነይ ኣይትረስዒ። ምሳኺ ግን ዘረባ ኣለና። ብዙሕ ዝሓባእክለይ ነገር ከም ዘሎ ጽቡቕ ገይሩ ተረዲኡኒ ኣሎ. . .’ ‘ኣቲ ኣነ ዝሓባእኩልኪ የለን። ንስኺ ኢኺ ክትሓስቢ ዘይከኣልኪ። ኣማንኣማን ክትብሊ ናብ እምኒ ተቐርኪ ኣለኺ። ብዛዕባ ናይ መጻኢ ህይወትኪ ሕሰቢ። ፍቕሪ እንጀራ ኣይከውንን እዩ። ብምንታይ ኢና ክንነግረኪ ትደልዪ ዘለኺ. . .’ ምስ በለትኒ፡ ገለ ነገር ከተግህደለይ ከም ዝደለየት ተረዲኡኒ። ነቲ ምስጢር ክፈልጦ ስለ ዝደለኹ ድማ ‘እሞ ሕጂ እንታይ ግበሪ ኢኺ ትብልኒ ዘለኺ?’ በልኩዋ። ‘ዘዋጽኣኪ ፍለጢ እብለኪ ኣለኹ። ወለድኺ ዝሰማምዑሉ ጥዑይ ሰብ ረኺብኪ ከለኽስ ንድሕሪት ትምለሲ. . .’ ‘መን’ዩ እቲ ወለደይ ዝሰማምዑሉ? መን እዩ እቲ ጥዑይ ሰብ ትብልዮ ዘለኺ? ‘ሕጂ እውን ማይ ኣይሓለፎን እምበር፡ እዚ ሕቶ’ዚ ቀደም ኢኺ ክትሓትትዮ ነይሩኪ። ናብ ልብኺ ተመለሲ’ሞ ቅድም ነቦኺ ሕተትዮም። ክሳብ ገዛኹም ክመጽእ ከሎ ስለ ዘይተገደስኪ እምበር ምፈለጥክዮ ነይርኪ’ ‘ትፈልጥዮ እንተ ዄንኪ ንስኺ እንዲኺ መሓዛይ። ባዕልኺ ንገርኒ እምበር’ ‘መሓዛይ መዓረይ ብዓበይቲ ክንገር ከሎ እዩ ጽቡቕ። ኣብ’ቲ ምልላይ ከኣ ንሕወሰኪ። ድሮ ተላሊኺ እንዲኺ - ግን ደሓን ወግዓዊ ሌላ ኸኣ ንገብር. . .’ ኢላ ካዕካዕ ኢላ ሰሓቐት። ‘እቲ ምስጢር እናተጋህደ ይኸይድ ከም ዝነበረ ተረዲኡኒ። ኪዲ ክብላ ከም ዘይጸናሕኩ ድማ፡ ጽቡቕ ገይረ ንኽፍትሻ ኢለ፡ ዘረባኺ መእተውን መውጽእን ስኢነሉ ኣለኹ። ንዕናይ በጃኺ ገዛ ንእቶ’ በልኩዋ። ብዘረባኣ ባህ ዝበለኒ ግዲ መሲሉዋ ኸኣ፡ ኣስናና ጫሕ ኣቢላ እናስሓቐት ገዛ ኣተና። ‘ሲልቫና ጓለይ እንታይ እዋን ደኣ ተመሊስክን?” በላ ባባ እትው ክንብል ከለና። ሎሚ ኣይጠዓመትን - መደብ ቀይርና። ተመሊስና። መለሰትሉ። ‘እንታይ ኰይኑ ደኣ ኣብ ክንዲ ንዓይ ዝሓትት ንሲልቫና ዝሓትታ’ ዝብል ሓሳብ ስለ ዝመጽኣኒ ባህ ኣይበለንን። “መኣዛ ጓለይ፡ ካብ ተመስክን ደኣ ቡን ግበራልና እምበር፡ እዚ ገዛ ኣወዓዕይ ኣብላኦ፡ ክብል ኣዘዘኒ ንዓይ እውን። ‘እወ ሕጂ ደኣ ቡን ኣፍሊሕካ ወጃዕ ምባል እዩ እምበር ብኸመይ ደኣ ክወዓል’ ሲልቫና እያ መላሲት። ‘ወረ ሎምስ ምስ መኣዛ ጓለይ ዓብዪ ጉዳይ እዩ ዘለና. . .’ ባባ ተሓጒሱ ዝነበረ እዩ ዝመስል’ ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ዓንዶም ግርማይ (ወዲ-ደረስ)

እዚ ዘለናዮ ወቕቲ - ወቕቲ ኣዝመራ ወይ ጽድያ’ዩ። ድሮ’ውን ምእታው ናይ’ዚ ወቕቲ ዝሕብር፡ ኣብ ገለ ከባቢታት ዝናብ ጀሚሩ ኣሎ። ማሕረስ ጽድያ ኣብ ገለ ከባቢታት ኣቐዲሙ ኣብ ወርሒ መጋቢት ዝጅምር ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ገለ ድማ፡ ኣብ ወርሒ ሚያዝያ ይጅምር። እዚ፡ እቲ ሓፈሻዊ ኵነታት ሕርሻ፡ ብሓረስቶት ሃገርና ኣብ እዋን ወቕቲ ኣዝመራ ዝንጠፈሉ እዩ።

ብዛዕባ’ዚ፡ ብወገን ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ኣብ ምድላው ዘራእቲ’ዚ ወቕቲ ማለት ቀረብ ዘርኢ፡ ድዅዒ፡ ዝንቕን ምቅይያር ዘርኢን፡ ኣብ ምድላዋት ዝስዕብ ኣዝርእቲ ወቕቲ ክረምቲ ተጠቃምነት ጸረ-ባልዓት፡ ዕማማት ኣዝርእቲ፡ ንጥፈታት ቤት ትምህርቲ ሓረስቶት ወዘተ፡ ዛጊት ዝተገብሩ ምቅርራባት እንታይ ከምዝመስሉ ንምፍላጥ፡ ኣብ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ዳይረክተር ጨንፈር ልምዓትን ብቚልን እንስሳን፡ ኣቶ ካሕሳይ ነጋሽ ተወኪስና ዝረኸብናዮ ሓበሬታ ናባኹም ከነብሎ። ሚኒስትሪ ሕርሻ ኵሉ-ሳዕ ከም ቀንዲ መደባቱ ሰሪዑ ካብ ዘተግብሮም ዕዮታት ሓደ፡ ወቕቲ ዘርኢ ቅድሚ ምእታዉ፡ ንማሕረስ እኹል ምድላዋት ምግባር’ዩ። ወቕቲ ኣዝመራ ጀሚሩ ኣሎ። እዚ እዋን’ዚ፡ መሬት ሕርሻ ለስሊሶም ንዘርኢ ድሉዋት ዝዀኑሉ’ዩ። ኣቶ ካሕሳይ፡ ብወቕቲ ኣዝመራ ሎም ዓመት ኣብ ኣርባዕተ ዞባታት ማለት ደቡብ፡ ጋሽ-ባርካ፡ ዓንሰባን ማእከልን ኣስታት 21,400 ሄክታር ክሕረስ ተኣሚሙ ምህላዉ የረድእ። ብዘይካ’ዚ፡ ብመገዲ ዞባታት ናብ ሓረስቶት ዝከፋፈል ኣስታት 3200 ኵንታል ምሩጽ ናይ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ዘርኢ ቀሪቡ ምህላዉን፣ ሓረስቶት፡ ዝናብ ጥብ ካብ ዝበለትላ መዓልቲ ጀሚሮም፡ ግራቶም ክሓርሱን ክዘርኡን ከምዝግባእ የተሓሳስብ። ሓረስታይ ሃገርና፡ ኣፍልጦኡ ብዛዕባ ወቕቲ ማሕረስ፡ ዘርእን ዘራእትን ዓሚቝ’ዩ። ኣብ ዝንቕ ኰነ ዑደት ዘርኢ እውን እንተዀነ ሃብታም ተመኵሮ’ዩ ዘለዎ። ምስ ጠለባት ዕዳጋታት ብምዝማድ፡

ሕርሻ - ምድላዋት ንኣድማዒ እቶትን እቶታውነትን ርቡሕ ኣታዊ ንምርካብ ስለዝስስዕ፡ ኣኽሰብቲ ኣብ ዝበሃሉ ኣዝርእቲ ትዅረት ዝህበሎም እዋናት ግን ኣለዉ። እዚ ንኸይከውን፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ዘውጸኦ ሓደ ስትራተጂ ኣሎ። ዕላማ ውጥን’ቲ ስትራተጂ፡ ካብ 2021 ጀሚሩ ክሳብ 2025 ኣብ ዘሎ ግዜ ዝብጻሕ ኢሉ ዝኣመሞ፡ ንምሕደራ ኣጠቓቕማ ዝንቕ በብዓይነቶም ኣዝርእቲ ኣብ መዓላ ሕርሻ ዝውዕል ፍርቂ ሚልዮን ሄክታር መሬትና፡ ‘ብሱል ኣእካል፡ ናይ ቅብኢን ጥረታትን’ ብምባል፡ ኣብ ሰለስተ ደረጃታት ብምክፍፋል ብኸምዚ ዝስዕብ ብንጹር ነዲፉ ዘቐመጠ’ዩ። እቲ ካብ 2021 ክሳብ 2025 ኣብ ዘሎ ግዜ፡ ዕቱብ ጻዕሪ ብምግባር ክብጻሕ ብምትስፋው ዝተሓንጸጸ ውጥን ብዓይኒ ረሾ ክርአ እንከሎ እዚ ዝስዕብ’ዩ። ኣብ ዓመተ 2021 ብሱል ኣእካል 65 ሚእታዊት፡ ናይ ቅብኢን ጥረታትን ኣዝርእቲ ድማ ነፍሲወከፎም 17.5 ሚእታዊት ክበጽሕ። ኣብ 2022፡ እቲ 60 ሚእታዊት ብሱላት ኣእካል፡ ናይ ቅብኢን ጥረታትን ኣዝርእቲ ድማ ነፍሲ-ወከፎም 20 ሚእታዊት ክበጽሕ። ኣብ 2023፡ እቲ 55 ሚእታዊት ብብሱላት ኣእካል፡ ዝተረፈ 55 ሚእታዊት፣ 22.5 ሚእታዊት ብጥረታት፡ 22.5 ሚእታዊት ድማ ብናይ ቅብኢ ኣዝርእቲ ክሽፈን። ኣብ 2024፡ 50 ሚእታዊት ብብሱላት ኣዝርእቲ፡ ዝተረፈ 50 ሚእታዊት ከኣ፣ 25 ሚእታዊት ብጥረታት፡ 25 ሚእታዊት ብናይ ቅብኢ ኣዝርእቲ ክሽፈን’ዩ ዝብል። ውጥን’ቲ ስትራተጂ ከምዚ ዝረኣናዮ ኰይኑ፡ ውጽኢቱ ክርአ ግን፡ ትባረን ውጥንን ክነጻጸር ኣለዎ። ንኣብነት፡ ኣብ ዓመተ 2021፡ ካብ ጠቕላላ ዝሕረስ መሬት እቲ 65 ሚእታዊት ብብሱላት ኣእካል፣ ጥረታትን ናይ ቅብኢ ኣዝርእቲን ድማ ነፍሲ-ወከፍ 17.5 ሚእታዊት ክሽፈን ዝብል’ዩ ነይሩ። ብግብሪ ግን፡ 4 ሚእታዊት ጥረታት፡ 9 ሚእታዊት ድማ ናይ ቅብኢ ኣዝርእቲ ጥራይ ተሰሪሑሉ። በዚ መዳይ ውጥን ስትራተጂ’ታ ዓመት ከምቲ ዝድለ ከምዘይከደ ንርዳእ። ዝተወጠኑ መደባት፡ በቲ ዝተወጠነሎም ክኸዱ ዘይከኣሉሉ ምኽንያት ከብርሃልና ንኣቶ ካሕሳይ ተወኪስናዮ ነይርና። ዝበዝሐ ካብ’ቶም ምኽንያታት፡ ብባህሪ ዘጋጥም ክሊማዊ ለውጢ ዝጠንቁ ምዝንባል ወቕቲ ዝናብ ኰይኑ፡ እዚ ዝፈጥሮ ጸገም ንምፍታሕ፡ ሓረስቶት ብግደኦም ኣንፈት ወቕቲ ክረምቲ ብምስትብሃል፡ ኣብቶም ቀልጢፎም ዝበጽሑ ኣእካል ኣተኵሮ ክገብሩ ዘስገድዱ ገለ ካብቶም ምኽንያታት ምዃኖም ኣረዲኡ።

መስርሕ ዝንቕን ዑደትን ኣዝርእቲ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ገለ ካብቶም ዝደፍኣሎም ዕማማቱ ምዃኖም ርኢና። ኣብ መንጎ ክልቲኦም ዘሎ ርክባትን ውጽኢት ፍልልያትን ምፍላጥ ድማ በዚ ኣጋጣሚ ኣገዳሲ እዩ። ዝንቕ ዘርኢ፡ ዓመታዊ ኣብ ሓንቲ ግራት ሓደ ዓይነት ዘርኢ ኣብ ክንዲ ምዝራእ፡ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ዘርኢ ምዝራእ’ዩ። ውጽኢቱ ብዓይኒ ቊጠባ ክርአ እንከሎ ድማ ዝበለጸ ኣገባብ ሜላ ዘርኢ’ዩ። ኣብ ገለ ኣዝርእቲ ውሑድ ምህርቲ እንተደኣ ረኺብካ፡ ብኻልኦት ኣዝርእቲ ውሕስነት መግቢ ከተረጋግጸሉ ክሳብ እትኽእል፡ ዝሓሸ ምህርቲ ክሕፈስ ዘኽእል’ዩ። ብዘይካ’ዚ፡ ዋሕዲ ዝናብ፡ ባልዓት ዝጻወሩን ዘይጻወሩን ዓይነታት ኣዝርእቲ ከተለሊ ዘኽእል ኣገባብ’ውን እዩ። ኣብ ምውህራር ዘርኢ’ውን ብተመሳሳሊ፡ ኣብ ከበሳ ዘለዉ ሓረስቶት ሃገርና ንኣብነት፡ ጣፍ ምስ ሽንፋእ፡ ስገም ምስ ስርናይ፡ ዕፉን ምስ ጥረታት ኣዋህሪሮም ክዘርኡ ይረኣዩ። ከምኡ መግበሪኦም ምኽንያት፡ ንብቋልያ ኣዝርእቲ ካብ ዘይተደልዩ ባልዓት ምክልኻል፡ ኣብ እዋን ደርቂ ውሕስነት መግቢ ንምርግጋጽ፡ እቶትን እቶታውነት ንምዕባይን ትሕዝቶ መኣዛታት መግቢ ንምርግጋጽን ይሕግዞም። መስርሕ ምውህራር ዘርኢ ብዘይካ’ዚ፡ ብመስመር ወይ ብምብታን ክካየድ ይኽእል። ዕድመ ምሽዋት ኣእካልን ጠለብ ማይን ዝደልዩ ኣእካል ብሓንሳብ ብምዝራእ፡ ኣብ እቶት ምህርቲ ኣማራጺ ዕድል ዝፈጥር እዩ። ምቅይያር ዘርኢ፡ ሓደ ኣካል ናይ ምዕቃብ ሓመድን ማይን እዩ። እቶታውነት ኣብ ምድንፋዕ’ውን ልዑል ግደ ይጻወት። ምቅይያር ዘርኢ ኣብ ሐደ ግራት፡ ኣብ ዝተፈላለየ ዓመታት ዝተፈላለዩ ዓይነታት ዘራእቲ እናቐያየርካ ምዝራእ ኰይኑ፡ እዚ ዘድልየሉ ምኽንያት ከኣ፡ ምምጻይ መኣዛታት ሓመድ ብምክልኻል፡ ፍርያምት ሓመድ ይዕቅብን የመሓይሽን። ለበዳ ባልዓትን ጻህያይን ይከላኸልን ከም ውጽኢቱ እቶትን እቶታውነትን የደንፍዕ። ትግባረ ምቅይያር ዘርኢ፡ ካብ ቦታ ናብ ቦታ ይፈላለ እዩ። ዝበዝሕ ግዜ ኣብ ነፍሲወከፍ ሰለስተ ዓመታት ድሕሪ ምክያድ፡ መሬት ሕርሻ ንሓደ ዓመት ክቓድር ምግዳፍ ተመራጺ ምዃኑ ክኢላታት’ቲ ዓውዲ ይገልጹ። ምቅይያር ኣዝርእቲ ኣብ ከበሳታት ኤርትራ ንኣብነት፡ ጣፍ፡ ጻዕዳ እኽሊ (ስገም፡ ስርናይ፡ ሓንፈጽ) ድሕሪ ምዝራእ፡ መስርሕ ምቕዳር መሬት ሕርሻ ይስዕብ። ምቅይያር ዘርኢ ኣብ ውልቃዊ ድሌትን ምርጫን ሓረስቶት ዝውሰን እኳ እንተዀነ፡ ኵነታት ፍርያምነት ሓመድ ኣብ ምምእዛን ልዑል ኣስተዋጽኦ ከም ዝገብር ግዳ ምግንዛብ የድሊ። ሞያውያን ክኢላታት ሕርሻ፡ ንሓረስታይ ናብ’ቲ ዝደልይዎ ከማእዝንዎ፡ ፈለማ ክምህርዎን ከንቅሕዎን ኣለዎም። ግደ ቤት ትምህርቲ ሓረስቶት፡ ንቕሓት ሓረስቶት ኣብ ምብራኽ ዝለዓለ ኢድ ይሕዝ። ንመግለጺ ኣቶ ካሕሳይ ምርኩስ ብምግባር፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ኣብ’ዘን ዝሓለፋ 5 ዓመታት ኣተኵሮ ሂቡ ክሰርሓሉ ጸኒሑን ዘሎን፡ ካብ ዝተፈላለያ

ኮለጃትን ሞያውያን መሰልጠኒ ማእከላትን ተመሪቖም ኣብ ሚኒስትሪ ሕርሻ ዝተመደቡ ዜጋታት፡ ምስ ሓረስታይ ብቐረባ ንምስራሕ ብዝብል ስትራተጂኡ ተጠቂሙ፡ ምስ ሓረስቶት ብቐረባ እናተራኸቡ ዝመኻኸሩሉ ክኸውን ምእንቲ፡ ክሳብ ንኡሳን ዞባታትን መደበራት ነቚጣታትን ተመዲቦም ሞያኦም ዘፍቅዶ ግቡኦም ክፍጽሙ ምግባር ምዃኑ’ዩ ዘረድእ። በዚ መሰረት፡ እቲ ሚኒስትሪ ኣብ ማእከላይ ቤት ጽሕፈቱን ጨናፍራቱ ዞባታትን ክህሉ ዝኽእል ዓቕሚ ሰብ ኣባላቱ፡ ኣብ 25 ሚእታዊት ዝተደረተ ክኸውን፣ ዝተረፈ 75 ሚእታዊት ግን፡ ክብ ኢሉ ከም እተጠቕሰ፡ ቀጥታ ምስ ሓረስታይ ተኣሳሲሩ ክሰርሕ ብዘኽእል መገዲ፡ ኣብ ዝተፈላለያ ነቝጣታት ከምዝምደቡ ምግባር’ዩ። እዚ ሜላ

ድዅዒ ኣብ ሃገርና ምሉእ ብምሉእ ንምቍራጽን ብባህርያዊ ድዅዒ ንምትክኡን ከምኡ’ውን ጸረ-ባልዓት ናይ ምፍራይ ዝዕላማኡ፡ ካብ ዝሓለፈት ዓመት ጀሚሩ ኣብ ኵለን ዞባታት ዑደት ብምክያድ፡ ተበግሶታት ተጀሚሩ ምህላዉ ብሓደ ወገን፡ ካብ ተጠቃምነት ቀመማውያን ጸረ-ባልዓት ቀስ ብቐስ ንምውጻእ ድማ በቲ ካልእ፡ ባህርያዊ ኣገባብ ምክልኻል ብቚሊ ንምትእትታው ዘተኰረ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ምስ ሓረስቶት ብምሽራኽ፡ ይስረሓሉ ምህላዉ ኣተንቢሁ። ኣቶ ካሕሳይ ነጋሽ ኣብ መወዳእታ፡ ሓረስቶት ሃገርና፡ ኣዝዮም ግዱሳት ምስ ለውጢ ዝጐዓዙ፡ ፍርያምነቶም ከዕብዩ ህርድግ ዝብሉ ጻዕራማት ምዃኖም ብምግላጽ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብግደኡ፡ ሓረስቶት ንረብሓኦም ዝሕግዞም መዳያት ንጥፈታት ዓውዲ ሕርሻ፡ ፍርያት እቶትን

ምደባ’ዚ፡ ነቲ ቅድሚ ሕጂ ምስ ንጥፈታት ክፍሊ ኤክስተንሽን ብምውህሃድ ተፈቲኑ ኣሳልጦ ዘይተረኽበሉ ኣገባብ ተኪኡ፡ ግዜ ሓረስቶት ብምቝጣብ ረብሓታትን ብድሆታትን ብጕሉሕ ዘርእይ ስለዝኾነን ዘመዝግቦ ዕዙዝ እወታዊ ውጽኢት ድማ ብምስትብሃልን፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ቤት ትምህርቲ ሓረስቶት፡ ኣብ ክንዲ ኣብ ክፍሊ፡ ብግብራዊ ስራሕ እናተሰነየ ኣብ ግራት ሓረስቶት ክኸውን ከምዝወሰነ ኣረዲኡ። ኣቶ ካሕሳይ ብተወሳኺ፡ ሓረስቶት ነቲ ‘ትምህርቲ ሓረስቶት፡ ኣብ ግራቶም’ ዝብል ስትራተጂ ናይ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ ውጽኢታውነቱ ተረዲኦም ተሳትፎኦም ኰነ ምትሕብባሮም ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናዕዘዙን እናኣበረኹን ምኻዶም፡ ነቲ ስትራተጂ ማዕረ ክንደይ ከምዝረዓምዎ ዘመልክት እዩ ብምባል የረድእ። ንኣገባብ ምትእትታው ተጠቃምነት ቀመማውያን ድዅዒ ብዝምልከት ድማ ኣቶ ካሕሳይ፡ መደባት ልምዓትን ኣሕምልቲን ፍረታታትን ከምኡ’ውን መደባት ምብዛሕ ዘራእቲ ንምስሳን ብዝብል፡ ቅድሚ ኮሮና ምኽሳቱ ኣብ ዝነበራ ዓመታት፡ ብወገን ሚኒስትሪ ሕርሻ ይኹን ሓረስቶት፡ ተርእዮ ናይ ምእትእታዉ ምንባሩ ብምምልካት፡ ካብ ዝሓለፈ ክልተ ዓመት ጀሚሩ ግን፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ንጥቕሚን ጒድኣትን ቀመማውያን ድዅዒ ብምስትብሃል፡ ሓረስቶት ሃገርና ብዘለዎምን ዝውንንዎን ጸጋታት ንመዓላ ሕርሻኦም ዘገልግል ባህርያዊ ድዅዒ ኣፍርዮም ክጥቀሙ ሰፋሕቲ ጐስጓሳትን ኣስተምህሮታትን ኣብ ምክያድ ተጸሚዱ ምህላዉ ኣረዲኡ። ንሱ ወሲኹ፡ ተጠቃምነት ቀመማዊ

እቶታውነትን ዘኻዕብቱ ኣገባባት ክኽተሉ፣ ውሑስ ፍርያት ኣሕምልትን ፍረታትን ናብ ተጠቀምቲ ከቕርቡ ድማ፡ ተጠቃምነት ኣብ ጥዕና ኣሉታዊ ሳዕቤን ዘስዕቡ ቀመማት ጸረ-ባልዓት ከወግዱ ካልእን ዝብሉ ኣተኵሮ ዝግበረሎም ጒዳያት በብግዜኡ ሓበሬታታት ብምውጻእ፡ ነቲ ብመገዲ መራኸቢታት ብዙሃን ሃገርና ዝዝርጋሕ ሓበሬታታት ብምኽባር፡ ኣብ ተግባር ንምውዓሉ ብዕቱብ ክሰርሑ ተላብዩ።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 14፡25 15፡20 16፡00 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡20 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር HOW ITS MADE ዜና ትግርኛ ዜና ስፖርት ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 8ይ ክፋል ዜና ዓረብ ዕላል ጥበባት ዶክመንታሪ TECH INSIGHT ናትራን 1ይ ክፋል ዜና ትግርኛ ደርፊ ዜና ዓረብ መደብ ናትራን 2ይ ክፋል ፊዮሪና ዜና ትግረ ተኸታታሊ ፊልም ጆርጆ ዜና ትግርኛ ተኸታታሊ ፊልም ማጨሎ ዜና ዓረብ ደሃይ ኮለጃት ዜና እንግሊዝ እትመት ሲት- ኮም

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ወ/ሮ ራሄል ኪዳነ ዑቕባገብርኤል፡ ስላስ ዘካርያስ ምባል ተሪፉ ስላስ በየነ ክንፈ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 3ይ መጋባእያ ቀ.37 ይቕረብ። ከሳሲ ፊልሞን ተወልደ ደበሳይ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ተወልደ ደበሳይ ንኣቦነት ዝምልከት ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን10/5/22 ኣብ 3ይ መጋባእያ ቤ/ፍ ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክርአ ምዃኑ ነፍልጥ። ወ/ት ሚዛን ገብረሂወት ምሕረትኣብ፡ ስም ኣደይ ዘውዲ ገብረማርያም ምባል ተሪፉ፡ ገነት ያቆብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ 1ይ ቤት ፍርዲ ዞባ ማእከል 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ኣቶ በረኸት መሓሪ በርሀ፡ ኣደይ ዘውዲ ምስጉን ዝግታ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ግደይ ገብረግዚኣብሄር ገብረስላሴ፡ በዓል ቤተይ ብርሃነ ተስፋሚካኤል ተስፋጽዮን ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 10/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ወ/ሮ ኣብርሃት ህድኣት ዕቋር፡ በዓል ቤተይ ብርሃነ ገብረሂወት ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ወ/ሮ ጽገወይኒ ተስፋማርያም፡ ኣደይ ሃንሱ ምስግና ስእለ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ንኡስ ዞባ ፓራዲዞ ኣቶ ዮፍታሄር ተስፋሚካኤል ባርያሚካኤል፡ ወላዲየይ ነ/ሄር መልኣከ ጸሃይ ቀሺ ተስፋሚካኤል ባርያሚካኤል ሓጎስ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ መስ 8 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሊድያ ጸጋይ ኣርኣያ፡ ኣደይ ሂወት ገብረንጉስ ተስፋ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ

ወ/ሮ ሰናይ ዑቕባይ ተኽለሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ኣብርሃም ሃይለ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 1ወድና ድማ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ 12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኤልሳ ብርሃነ ወልደማርያምን ተጸዋዒት ቀዳዊት ብርሃነ ወልደማርያም ዘሎ ናይ ውክልና ምስራዝ ጉዳይ፡ ተጸዋዒት ክትርከብ ስለ ዘይከኣለት፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ትቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ወ/ሮ ለተንስእ ተኸስተ ተኽለ፡ ወለደይ ተኸስተ ተኽለ ኪዳነን ኣደይ ኣዳነሽ ተኽለ ገብረዋህድን ሰለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 1ሓወይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ወረስቲ 11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሕምብርቲ ወ/ሮ ሉላ ተስፋይ ገብራት፡ ኣቦና ተስፋይ ገብራት መንደርን ኣዴና መድህን ሰመረኣብ ሃብተን ስለዝዓረፉ፡ ንሕና 6 ደቆም ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ንግስቲ ተኽለሰምበት ዑቕባጋብር፡ ብዓል ቤተይ ወልደንስኤ ተኽለ ገብረዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 1 ወድና ከኣ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ተስፋልደት ተስፋይ ገብረመስቀል፡ ኣደይ ነ/ሄር ኣስመረት ወልደሃይማኖት ዓንደሚካኤል ዝተፈጸመ ኑዛዜ ማለት ብሂወት ከላ ዝሃበትኒ ንብረት ገዛ፡ ዋንነቱ ብስመይ ክምዝገበለይ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ሽማግለ ኣቶ ነጋ በርሀ ገብረስላሴ፡ ነ/ሄር ኣልጋነሽ ተስፋየውሃንስ የዕብዮ ብህይወት ከላ፡ ኣብ ዞባ ማእከል ን/ዞባ በሪኽ ዓዲ ሃብተስሉስ ዝርከብ ኖታ BB ፐርሰል 8 መለለይ መሬት 0262 መ/ቁ/ካርታ 2441V ስፍሓት መሬት 500 ት/ሜ 4 መደቀሲ 2 ክሽነ 2 ዓይኒ ምድሪ ፍርቂ ብጽሒታ ዝገበረትለይ ለበዋ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/2022 ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ መርሃዊ ክፍለገርጊሽ ዝማም ምባል ተሪፉ፡ መርሃዊ ክፍለገርጊሽ ድማም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ። ምስግና ኣሚነ ሰለሙን ምባል ተሪፉ፡ ምስጋና ኣሚነ ሰለሙን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/4/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ከረን ይቕረብ። ሕርይቲ ገብረ ትራይ ምባል ተሪፉ፡ ሕርይቲ ገብረ ትራጅ ከምኡ’ውን ስም ኣደይ ባበት ዓፋ ዑትማን ምባል ተሪፉ፡ ባበት ዓፋ ዑትማን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 5/5/22 ይቕረብ።

ኣቶ ኣማን ዓብለል ብርሃነ ምባል ተሪፉ፡ ኖሆም ዓብለል ብርሃነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ዞባ ደቀምሓረ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ደቀምሓረ ኣቶ ሓድጉ መሓሪ ዘወደ፡ ወደይ ሙሴ ሓድጉ መሓሪ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ ኣዲኡ ሳባ ተኽለድራር ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ዃላ ኣቶ ገብረብርሃን ሃይለ ገብረ፡ ኣቦይ ሃይለ

ገብረ ወልዱ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ቤት ፍርዲ ገዛ ጎቦ

ሳዕድያ መሓመድ ኣማን ምባል ተሪፉ፡ ሳዕድያ ማሕሙድኣማን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣስመረት ስዩም ገብረመስቀል፡ ኣቦና ስዩም ገብረመስቀልን ኣዴና ይሕደጋ ተኽለ ሃብተን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 02 ምጽዋዕ ከሳሲት ወ/ሮ ትዕበ ተኽለ ገብረሚካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ምናሴ ተስፋማርያም ሃብተ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሃይኮታ ወ/ሮ ሙሉ ይሕደጎ ካሕሳይ፡ ኣደይ ሸማይነሽ ገብረማርያም እመሃ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ

ቤት-ፍርዲ ጊንዳዕ

2ይ መ/ከ/ ቤት-ፍርዲ ከተማ ባረንቱ ከሳሲት ወ/ሮ ሰምሃር መኮነን ወልደገብርኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ጎይትኦም ገብረእዚኣብሄር በዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን4/5/22 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቢያራ ከሳሲ ኣቶ እድሪስ ሙሳ ዓፋ፡ ተኸሰስቲ ኣቶ ኣንዋር እድሪስ ዑስማንን ኣቶ ኣሕመድ እድሪስ ዑስማንን ክሲ ቀሪቡልኩም ስለዘሎ ን22/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቡ። እንተዘይቀሪብኩም ጉዳይኩም ኣብ ዘየለኹምሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

JOB VACANCYNOTICE ZAER PLC Inventory Manager Position Opening Date: 15April 2022 Closing Date: 22April 2022 Location: Godaif –Asmara (EXAsmara Textile Factory) Employment Type: Full-time Remuneration/Benefits: Salary will be commensurate with qualifications and experience.

ROLE SUMMARY: The Inventory Manager will be responsible to: - Maintain accurate inventory of stock, i.e. raw materials and finished products.

- Monitor, organize and report on the Company’s products and supplies.

- Record daily deliveries and shipments to reconcile and certify inventory.

- Improve inventory control procedures.

-Analyze daily product and supply levels and report on inventory levels to upper management.

MINIMUM QUALIFICATIONSAND EXPERIENCE -Abachelor’s degree inAccounting, Business or a related field.

- 5+ years of experience in an Inventory Manager position.

- Possesses superb verbal and written communication skills.

-Advanced computer skills; proficient in using word processors, spreadsheets and demonstrated skills in database management and record-keeping.

- Knowledge of Inventory software.

- Data analysis skills.

- Organizational and logistics skills.

Core Competencies - Team oriented and Interpersonal ability - Organized and efficient in daily tasks with strong attention to detail All applicants must submit their EmploymentApplication; a Résumé/Curriculum Vitae of their relevant experience and qualifications; certified copies of identification, and academic certifications/diplomas, along with National Service Exemption or Completion.

All applications for employment must be submitted to the address provided below by the job closing date.

ZAER PLC - TegadeltiAv. No. 13 - GODAIF -Asmara - Eritrea

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ኣብ ዞ/ደቡብ ን/ዞባ መንደፈራ ኣብ ብቕዓት ዳንነት ኵዕሶ ሰኪዐት ዘተኮረ ስልጠና ተዋሂቡ ኣብ ዞባ ደቡብ ንኡስ ዞባ መንደፈራ ካብ 8 ንኡሳን ዞባታት ዞባ ደቡብ ንዝመጹ 24 መንእሰያት ፈደረሽን ኩዕሶ ሰኪዔት ዞባ ደቡብ ምስ ሃገራዊ ፈደረሽን ኩዕሶ ሰኪዐት ኤርትራ ብምውህሃድ ስልጠና ዳንነት ኩዕሶ ሰኪዐት ካብ 04/04/2022 ክሳብ 09/04/2022 ክዋሃብ ከም ዝቐነየ ተፈሊጡ። ጸሓፊ ፈደረሽን ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ደቡብ ኣቶ ተወልደ ፍስሃየ ኣብቲ ሓላዊ ልዳት ስጳኛዊት ሪያል ማድሪድ ቲቦት ኮርቶዋ ኣንጻር እንግሊዛዊት ቸልሲ ኣብ ዝገበርዎ ግጥም ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ፡ ብዕድል ከም ዝተዓወቱ ንጋዜጣታት ስጳኛ ሓቢሩ። ዝሓለፈ ዓመት ነዚ ውድድር ዝተዓወተትሉ ቸልሲ፡ ኣብ ናይ ቀዳማይ እግሪ ጸወታ ንዘጋጠማ ናይ 3ብ1 ስዕረት የሕውያ ናብ ዓወት ኣብ ትግስግሰሉ ዝነበረት እዋን’ያ ዘይተጸበየቶ ስዕረት ኣጋጢምዋ። ቸልሲ ኣብዚ ናይ ብቕድሚ ትማሊ ጸወታ ብመንገዲ መይሰን ማውንት ኣቢላ ቀዲማ መሪሕነት ድሕሪ ምሓዛ፡ ካብ ሩድሪገርን ቲሞ ዋርነርን ክልተ ሸቶታት ብምውሳኽ

ኣጋጣሚ ኣብ ዘስመዖ ቃል፡ ዕላማ ናይቲ ክውሃብ ዝቐነየ ስልጠና ፈደረሽን ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ደቡብ ንዝጸንሐ ሕጽረት ደያኑ ንምምላእን ከምኡ’ውን ንዝሰራዕ ውሽጣዊ ውድድራት ብውሽጣዊ ዓቕሙ ንምድናይን ምኳኑ ኣፍሊጡ። ኣቦ ወንበር ዳንነት ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ደቡብ ኣቶ ሕሩይ ተስፋዮሃንስ ብወገኑ፡ ዝተዋህበ ስልጠና ግብርን ክልሰ ሓሳብን ዘጠቓለለ ኣብ ርእሲ

ምዃኑ፡ ምስ ብደረጃ ዓለምለኻዊ ዳንነት ዝተለወጡ ሓደስቲ ሕግታት’ውን ዘላሊ ምንባሩ ብምሕባር፡ ዝምልከቶ ኣካል ትሕተ ቅርጺ ኵዕሶ ሰኪዐት ንዘይብለን ኣርባዕተ ን/ዞባታት ዞባ ደቡብ ዘድሊ ትሕተ ቅርጺ ክማልኣለን ኣዘኻኺሩ። ነቲ ስልጠና ክህብ ዝቐነየ ኢንስትራክተር ዮሃንስ ኣሰፋው ብወገኑ፡ ሰልጠንቲ ኣብ እዋን ስልጠና ዘርኣይዎ ተገዳስነትን ድስፕሊንን

ኮርተዋ፡ ብዕድል ኢና ተዓዊትና ሓደ እግራ ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ረጊጻ’ያ ነይራ። እንተኾነ፡ ተጻወትቲ ሪያል ማድሪድ ቅልጡፍ ግብረ መልሲ ክህቡ ብምኽኣሎም ነቲ ጸወታ ናብ ረብሐኦም ክቕይርዎ ኣይተጸገሙን። ተቐይሩ ናብ ሜዳ ዝኣተወ ሮድሪጎ ንማድሪዳውያን ተስፋ ትህብ ሸቶ ከመዝግብ ከሎ፡ ኣብ ቀዳማይ እግሪ ሃትሪክ ዝሰርሐ ፈረንሳዊ በንዘማ ኸኣ ነታ ቀጻዒት ሸቶ ዘመዝገበ ተጻዋታይ’ዩ ነይሩ። ኣብዚ ግጥም ዋላ’ኳ ተጻወትቲ ቸልሲ ብሉጽ

ብቕዓት እንተኣንጸባረቑ፡ ናብ ዝቕጽል ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ግን ክሓልፉ ኣይከኣሉን። በዚ’ዩ ኸኣ ናይ ቅድም ሓላዊ ልዳት ቸልሲ ዝነበረ ኣብዚ እዋን ከኣ ማልያ ሪያል ማድሪድ ወድዩ ብሉጽ ብቕዓት ዘንጸባርቕ ዘሎ ኩርትዋ ዕድለኛታት ምዃኖም ዝገልጽ ዘሎ። ብዙሓት ተንተንቲ ግጥማት ኩዕሶ እግሪ ኤውሮጳ’ውን እንተኾኑ፡ እንግሊዛዊት ቸልሲ ናብ ዝቕጽል ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ክትሓልፍ ይግበኣ ከም ዝነበረ’ዮም ብዘይስኽፍታ ርእይቶኦም ዝህቡ

ሰ/ቀ/ባሕሪ - ንጥፈታት ስፖርት ኮማዊ ሰረት ንምትሓዙ ይስርሓሉ ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ንጥፈታት ስፖርት ኮማዊ ሰረት ሒዙ ዝቕጽለሉ፡ ተሳትፎ ሕብረተ-ሰብ ኣብ ምሕያል ስፖርት ዝዓብየሉን ኣታዊታት ስፖርት ክብ ዝብለሉን ባይታ ንምፍጣር ብዕቱብ ይስራሕ ከምዘሎ፡ ጨንፈር ስፖርት ሓቢሩ። እቲ ጨንፈር ኣብ ዘካየዶ ጉባኤ፡ ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ባህልን ስፖርትን ወ/ሮ ዘይነብ ዑመር፡ ንጥፈታት ስፖርት ብሰንኪ ሕጽረት ባጀት ከም’ቲ ዝድለ ክስጒም ከም ዘይከኣለ፣ ምርጫ ፈደረሽናት ስፖርት’ውን ብሰንኪ ስግኣት ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ከም እተደናጐየ ብምሕባር፡ ኣታዊታት ስፖርት ብግቡእ ዝእከበሉ ባይታ ክፍጠር ኣተሓሳሲባ።

ሓለፍቲ ፈደረሽናት ኣብ ዘቕረብዎ ጸብጻብ ድማ፡ ዘይተማልአ ትሕተቅርጺ፡ ከምኡ’ውን ሕጽረት ናውቲን መሳለጥያታትን ስፖርት፡ ኣብ ዕብየት ስፖርት ኣሉታዊ ተጽዕኖ ካብ ዝፈጥሩ ምዃኖም ብምጥቃስ፡ ንምቅላሎም ኣብ ዝካየድ ጻዕሪ፡ ኣበርክቶ ሕብረተ-ሰብ ብዝተወደበን ዝተጸንዐን ኣገባብ ክሕይል ኣዘኻኺሮም። ሓላፊ ጨንፈር ስፖርት ኣቶ ሕሳቡ ገብረስላሰ ብወገኑ፡ ኣብ ምዕባይ ኣታዊታት፣ ፈሪሰን ዝነበራ ክለባት ብሽክለታ ዳግማይ ኣብ ምቛም፣ ኣብ ምጽጋን ስታድዩም ባጽዕን ኣብ መስርሕ ዘሎ ምንጻፍ ሰብ-ሰርሖ ሳዕሪን፡ ብእወታ

ዝጥቀስ ስራሓት ከምእተዓመ ኣረዲኡ። ኣብ’ቲ ጉባኤ፡ ካብ 12 ፈደረሽናት ስፖርት እተን 5 ምርጫታተን ከካይዳ ከለዋ፡ ዝተረፋ 7 ኣብ ቀረባ መጻኢ ምርጫታተን ከምዘካይዳ ተፈሊጡ ኣሎ። ኣመሓዳሪት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ወ/ሮ ኣስመረት ኣብርሃ ኣብ ዝሃበቶ መዛዘሚ ቃል፡ እቲ ዞባ ዕቑር ጸጋታት ስፖርት ከምዘለዎ ጠቒሳ፡ ገምጋማት ኮነ ምርጫታት ኣብ እዋኑ ዘይምክያዱ ኣሉታዊ ተጽዕኖ ስለዘለዎ ብስሩዕ ክካየድ፣ ኣታዊታት ስፖርት ኣብ ምዕባይን ተሳትፎ ሕብረተ-ሰብ ብሓፈሻ ናይ ግዱሳት ውልቀ ሰባት ከኣ ብፍላይ ክሕይል ብዕቱብ ክስራሕ ኣዘኻኺራ።

ውድድር ኵዕሶ እግሪ ዘዋሪት ዋንጫ ከተማ ከረን ፈሊሙ ፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ከተማ ከረን ዝወደቦ ግጥማት ኣውዲቕካ ምሕላፍ ክለባት ከተማ ከረን፡ ዝሓለፈ ሰሙን ፈሊሙ። እዚ ዘዋሪት ዋንጫ ከተማ ከረን ንምዕታር ዝካየድ ዘሎ ውድድር፡ ኣብ መንጎ 12 ክለባት’ዩ ዝካየድ ዘሎ። ኣብዚ ናይ መፈለምታ ዕለት ግጥማተን ዘካየዳ ሕውነት ምስ መስከረም ክኾና ከለዋ፡ ሕውነት ብመንገዲ ዓድል መሓመድ ዝሰርሖ ሃትሪክ ነታ ካብ ስዕረት ዘየናገፈታ ሓንቲ ሸቶ ካብ ኤፍሬም ገብረመድህን

ድሕሪ ምንኣድ እዚ ወሲዶሞ ዘለዉ ስልጠና ኣብ ባይታ ኣብ ንኡሳን ዞባታቶምን ዞባን ክሰርሑሉ፡ ፈደረሽን ስፖርት ዞባ ደቡብ ድማ ነዚ ጸጋ ንኽጥቀሙሉ ነዋሕትን ሓጸርትን ውድድራት ክሰርዓሎም ተላብዩ። ወኪል ሰልጠንቲ ብወገኑ፡ እቲ ስልጠና ከም ዘሐጐሶም ድሕሪ ምግላጽ፡ ንዝወሰድዎ ስልጠና ኣብ ባይታ ክሰርሑሉ ምዃኖም ብምግላጽ ኣብ ንኡሳን ዞባታት ውድድራት

ዝረኸበት መስከረም ተዓዊታትላ። በዚ ኸኣ ክለብ ሕውነት በዚ ዘመዝገበቶ ናይ 3ብ1 ዓወት ናብ ዝቕጽል ግጥም ክትሓልፍ ክኢላ ኣላ። ቀጺለን ዝተራኸባ ኣስሙድ ምስ ገዛ ባንዳ እየን ነይረን። ኣብቲ ኣስሙድ ጸብለልታ ዘርኣየትሉ ጸወታ ቅድሚ ዕረፍቲን ድሕሪ ዕረፍትን ብዘመዝገበተን ሸቶታት ናይ 4ብ0 ገፊሕ ዓወት ኣመዝጊባ። ብሰንበት ኣብ ዝቐጸለ ግጥማት ድማ፡ ዳርሰላም ምስ ሓሸላ እየን ተራኺበን

ነይረን። ኣብዚ ግጥም ዳርሰላም ምሉእ ብምሉእ ዓብሊላ፣ ቅድምን ድሕርን ዕረፍቲ ሰለስተ ሸቶታት ብምምዝጋም 6ብ0 ተዓዊታ። ኣብ መንጎ ጋንታታት ጋሽን ባርካን ኣብ ዝተገብረ ግጥም ድማ ጸወታ ብዓወት ጋንታ ጋሽ 3ብ1 ተዛዚሙ። ግጥማት ኣውዲቕካ ምሕላፍ ቀዳማይ ዲቪዥን ከተማ ከረን ዝመጽእ ቀዳመ ሰንበት እውን ቀጺሉ ከም ዝውዕል ተፈሊጡ ኣሎ።

ዘለዉ። ናይ ቅድም ተጻዋታይ ማንቸስተር ዩናይትድ ሪዮ ፍርዲናንድ፡ ሪያል ማድሪድ ፍሉይ

ኣጋጣሚ ብዝፈጠሩ ሉካ ሞድሪች፡ ኩርትዋን በንዘማን ተሓጊዛ ነዚ ኣገዳሲ ዓወት ከም ዘመዝገበት’ዩ ንደይሊ መይል ኣፍሊጡ። ኣሰልጣኒ ቸልሲ ቶማስ ቱቸል ኣብዚ እዋን ምሉእ ሓይሉ ኣብ ግጥም ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ሂቡ

ክስራዓሎም ኣዘኻኺሮም። ኣብ መወዳእታ ኮምሽነር ስፖርት ዞባ ደቡብ ኣቶ ሃይለማርያም ገብረመድህን፡ ሰልጠንቲ ነቲ ፈደረሽን ዞባ ደቡብ ኵዕሶ ሰኪዐት ብዓብዪ ወጻኢ ዝገበረለም ስልጠና ተረዲኦም ኣብ ንኡስ ዞባታቶም ውድድራት ብምስራዕ ክእለቶም ከስፍሑ፡ ነቲ ብዞባ ደረጃ ዝካይድ ውድድራት ድማ ብቑዓት ኮይኖም ክርከቡ ኣተሓሳሲቡ። ክሰርሕ’ዩ ተገዲዱ ዘሎ። ቸልሲ ኣብ መሳርዕ ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ሳልሳይ ደረጃ ሒዛ ውድድራ ንምፍጻም’ያ ትቃለስ ዘላ። ብዘይካ’ዚ እታ ጋንታ ኣብ ግጥም ኤፍ ኤ ካፕ እውን ምስ ክሪስታል ፓላስ ናይ ፍርቂ ፍጻመ

ጸወታ ይጽበያ ከም ዘሎ ይፍለጥ። ኣብዚ ናይ ብቕድሚ ትማሊ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ኣገዳሲ ዓወት ዘመዝገበት ሪያል ማድሪድ፡ ኣብ ናይ ውሽጢ ሃገራ ውድድር ብ12 ነጥቢ ጸብለል ኢላ’ያ ኣብ ቅድሚት ተሰሪዓ ዘላ።

ኣብ ንኡስ ዞባ ጎልጅ ስፖርታውን ባህላውን ቅነ ተማሃሮ ተኻይዱ ኣብ ንኡስ ዞባ ጎልጅ ካብ 25 ክሳብ 27 መጋቢት ተማሃሮ መባእታ፡ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃ ዝተሳተፍዎ ስፖርታዊ፡ ባህላውን ትምህርታውን ቅነ ተኻይዱ። ዕላማ ናይቲ መደብ፡ ተማሃሮ ኣብ ኣብያተ-ትምህርቶም ዝቐሰምዎ ክልሰ ሓሳባውን ግብራውን ትምህርቲ ናብ ግብሪ ብምትርጓም ብቕዓቶም ዘንጸባርቕሉን ስፖርታዊ ዓቕሞም ብምፍታሽ ተመኵሮ ዝለዋወጥሉን ባይታ ንምፍጣር ከም ዝኾነ ዝጠቐሰ ሓላፊ ባህሊ፡ ስፖርትን ጥዕናን ኣብያተ-ትምህርቲ ናይቲ ንኡስ ዞባ መምህር ሰለሙን ወልዳይ፡ ኣብቲ ተማሃሮ ኩለን ኣብያተ-ትምህርቲ ዝገበርዎ ቅነ ዝተፈላለዩ ኢደ ጥበባዊ ስርሓትን ስፖርታውን ባህላውን ውድድራትን ከምዝተኻየዱ ሓቢሩ። ሓላፊ ኣገልግሎት ትምህርቲ ናይቲ ንኡስ ዞባ መምህር ዓብደላ መሓመድ ብወገኑ፡ ዓመታዊ ዝካየድ ስፖርታውን ባህላውን ቅነ ተማሃሮ ብሰንኪ ስግኣት ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ዝሓለፉ ክልተ ዓመታት ከምዘይተኻየደ ብምጥቃስ፡ እቲ መድረኽ ተማሃሮ ኣብ ምህዞን ሰንዓን፡ ባህልን ስፖርትን ዘለዎም ብቕዓት ዝፍትሽን ተመኵሮ ናይ ምልውዋጥ ባይታ ዝፈጥርን ምንባሩ ገሊጹ። ኣብ መወዳእታ ኣብ ውድድራት ኣትለቲክስ፡ ኵዕሶ እግርን መርበብን፡ ሓፈሻዊ ፍልጠት፡ ቁሸት ትምህርቲ፡ ኢደ-ስርሓት፡ ቅብኣ፡ ምህዞን ሰንዓን ብውልቅን ደረጃ ትምህርትን ንዝተዓወቱ ዝተዳለወ ሽልማት ተዓዲሉ።

ሓዳስ

ኤርትራ

14 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.194

ዜና ወጻኢ ተስፋኣለም የማነ

ኢራናዊ ጀነራል ኣገራሚ ርእይቶ ሂቡ ሓደ ካብ ላዕለዎት ኣዘዝቲ ሰራዊት ሓለዋ ሰውራ ኢራን ዝዀነ ጀነራል፡ “ዋላ’ውን ንዅሎም መራሕቲ ኣመሪካ እንተንቐትሎም፡ ሕነ ስዉእ ጀነራል ቃስም ሱሌማኒ ፈዲና ኢልና ኣይምዓገብናን” ክብል ዝሃቦ ርእይቶ፡ መዛረቢ ብዙሓት ማዕከናት ዜና ዓለም ኰይኑ።

እቲ ኣዛዚ ሓይሊ ምድሪ ዝዀነ መሓመድ ፓክፖር ዝተባህለ ጀነራል ነዚ ኣገራሚ ርእይቶ ዝሃበ፡ ኢራንን ኣመሪካ እትርከበን ሽዱሽተ ሓያላን ሃገራት ዓለምን፡ ነቲ ኣብ 2015 ዝተኸተመ’ሞ ብሰንኪ ውሳነ ፕረዚደንት-ነበር ኣመሪካ ዶናልድ ትራምፕ ኣብ ሓደጋ ዝወደቐ ኑክሌሳዊ ስምምዕ ንምድሓን ኣብ

ከተማ ቬና ጽዑቕ ዘተ ኣብ ዘካይዳሉ ዘለዋ እዋን’ዩ። ሓደ ካብ’ቲ ኣብቲ ዘተ ከሰማምዐን ዘይከኣለ ዘሎ ነጥቢታት ድማ፡ ‘ኣመሪካ ንሰራዊት ሓለዋ ሰውራ ኢራን ካብ መዝገብ ኣሸበርቲ ክትሓኮ’ ዝብል ጠለብ ኢራን እዩ። ልዑል ወተሃደራዊ ብቕዓት ከምዝነበሮ ዝንገረሉ ጀነራል ቃስም

ግብጺ - ብሓደጋ ማኪና ወጻእተኛታት በጻሕቲ ሞይቶም ትማሊ ረቡዕ ኣብ ደቡባዊ ክፋል ግብጺ ብዘጋጠመ ሓደጋ ምግጫው ማኪና፡ ሓሙሽተ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ሃገር ዝርከቡዎም 10 ሰባት ከምዝሞቱ ተሓቢሩ። ብመሰረት መግለጺ ሰብ-መዚ’ታ ሃገር፡ እታ ደቂ-ዓዲን ወጻእተኛታትን ኣሳፊራ ዝነበረት ኣውቶቡስ፡ ኣብ ደንደስ ፈለግ ኒል ናብ ዝርከብ ሓደ ጥንታዊ ቤት-መቕደስ እናምርሐት እንከላ’ያ ምስ ሓንቲ ናይ ጽዕነት ማኪና ተጋጭያ። በቲ ሓደጋ፡ ሓሙሽተ ግብጻውያን፡

ኣርባዕተ ፈረንሳውያን፡ ከምኡ ድማ ሓደ በልጅዩማዊ ብኡ ንብኡ ህይወቶም ክስእኑ ከለዉ፡ ካልኦት 16 ዜጋታት ፈረንሳን በልጅዩምን ድማ ብኸቢድ ቆሲሎም ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቦም ኣለዉ። ቅድሚ ሓሙሽተ መዓልቲ’ውን ኣብታ ሃገር ኣብ ገማግም ቀይሕ-ባሕሪ ህይወት ሰለስተ ወጻእተኛታት በጻሕቲ ዝቐዘፈ ተመሳሳሊ ሓደጋ ማኪና ኣጋጢሙ ከምዘነበረ፡ ማዕከናት ዜና’ታ ሃገር ሓቢረን። ኣብ ግብጺ፡ ቀንዲ ጠንቁ ዘይጥጡሕ ጽርግያታትን ልሕሉሕ ትራፊካዊ

ፊንላንድ፡ ኣብ ጕዳይ ኣባልነት ኔቶ ክትውስን እያ ፊንላንድ፡ ምስቲ ዛጊት 30 ሃገራት ሓቚፉ ዘሎ ወተሃደራዊ ኪዳን ሰሜን ኣትላንቲክ (ኔቶ) ንምጽንባር ሕቶ ከተቕርብ እንተዀይና፡ ኣብዘን ዝቕጽላ ሒደት ሰሙናት ክትውስን ምዃና ኣፍሊጣ። ቀዳመይቲ ሚኒስተር’ታ ሃገር ሳና ማሪን ትማሊ ረቡዕ ኣብ ከተማ ስቶክሆልም ምስ ሽወደናዊት መዘናኣ ድሕሪ ምርኻባ ንጋዜጠኛታት ኣብ ዝሃበቶ ሓበሬታ፡ ፊንላንድ ኣባል ኔቶ ትዅን ዶ ኣይትዅን ዝብል ጉዳይ ኣብ ፖለቲካውያን ሓይልታት’ታ ሃገር ርሱን ክትዕ ኣልዒሉ ከምዘሎ ድሕሪ ምእማን፡ እታ ሃገር ኣብ ቀረባ ግዜ ምርጫኣ ከተነጽር ምዃና ኣፍሊጣ። ቀዳመይቲ ሚኒስተር ሽወደን ማግደለና ኣንደርሰን እውን፡ ሽወደን ምስቲ ወተሃደራዊ ኪዳን ንምጽንባር ኣብ ቀራና

መንገዲ ከምዘላ ድሕሪ ምምልካት፡ ኣባል ንምዃንን ንዘይምዃንን ቅድሚ ምውሳና ግን፡ ዕቱብ መጽናዕቲ ከተካይደሉ ኣገዳሲ ምዃኑ ኣስሚራትሉ። ኣብ ጫፍ ሰሜናዊ ክፋል ኤውሮጳ ዝርከባን ጐረባብቲ ዝዀናን ፊንላንድን ሽወደንን፡ ነቲ ኣንጻር ሕብረት-ሶቬት ዓሊሙ ኣብ 1949 (እዋን ዝሑል

ኲናት) ዝተመስረተ ብኣመሪካ ዝቕለስ ወተሃደራዊ ክዳን ክሳብ ሕጂ ክጽንበራኦ ኣይመረጻን ዘለዋ። እዚ ይዅን’ምበር፡ ኣብ መንጎ ሩስያን ዩክሬንን ተፈጢሩ ዘሎ ወተሃደራዊ ጎንጺ፡ እተን ሃገራት ነቲ ጕዳይ ደጊመን ንኽሓስባሉ ኣገዲዱወን ከምዘሎ’ዮም ተንተንቲ ፖለቲካ ኤውሮጳ ዘመልክቱ።

ኤልሳልቫዶር፡ ኣሽሓት በጋሚንዶታት ኣብ ቀይዲ ኣእትያ ሓይልታት ጸጥታ ኤልሳልቫዶር፡ ኣባላት ናይ ዝተፈላለዩ ጉጅለታት ገበን ዝዀኑ ልዕሊ 10 ሽሕ በጋሚንዶታት ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዘእተዉ፡ ፕረዚደንት’ታ ሃገር ነዪብ ቡከለ ሓቢሩ። መንግስቲ ኤልሳልቫዶር ነዚ ስጕምቲ ዝወስድ ዘሎ፡ ኣብታ ሃገር ክርአ ዝጸንሐ መጠን ገበናት ቅትለት ኣብዘን

ዝሓለፈ ሒደት ሰሙናት ናብ ዝለዓለ ደረጃኡ ድሕሪ ምዕራጉ እዩ። እቲ ፕረዚደንት ነዚ ኣመልኪቱ ዝሓለፈ ሰሉስ ብትዊተር ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ መንግስቲ ብበጋሚንዶታት ዝፍጸም ዘሎ ገበናት ቅትለት ሓንሳብን ንሓዋሩን ደው ንምባል ቆሪጹ ተላዒሉ ከምዘሎ ድሕሪ ምምልካት፡ ኣብ ውሽጢ 17 መዓልቲ ‘ኣሸበርቲ’ ዝበሎም 10,094 ወረበላታት ከምዝተታሕዙ ገሊጹ። ንሱ ወሲኹ፡ እቲ ‘ኲናት ኣንጻር ወረበላታት’ ዝበሎ፡ ኣሽሓት ኣባላት ፖሊስን ሰራዊትን

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ፋርማሲ በራኺ

14/4/2022

ዝሳተፉዎ ዘለዉ - ነቶም ገበነኛታት ናይ ምልቃም ስርሒት ገና ክቕጽል ምዃኑ ኣጠንቂቑ። ኣብ ዝሓለፈ መጋቢት፡ ኣብታ ሃገር ኣብ ሓንቲ መዓልቲ ጥራይ 87 ሰባት ብገበነኛታት ድሕሪ ምቕታሎም፡ ባይቶ’ታ ሃገር ህጹጽ ናይ ሓደጋ ግዜ ክእወጅ ናብ መንግስቲ ምሕጽንታ ኣቕሪቡ ከምዝነበረ’ዩ ዝንገር። ሓንቲ ካብ ሃገራት ደቡብ ኣመሪካ ዝዀነት ኤልሳልቫዶር፡ ብደረጃ ዓለም ካብ’ተን ዝለዓለ ጸጥታዊ ዘይምርግጋእን ገበናት ቅትለትን ዝረኣየለን ሃገራት ከምዝዀነት ጸብጻባት የመልክቱ። ብመሰረት’ቶም ጸብጻባት፡ ኣብታ ሃገር ዝርከቡ ክልተ ዝዓበዩ ናይ ወረበላ ጉጅለታት ጥራይ፡ ብድምር ኣስታት 70 ሽሕ ኣባላት ኣለዉዎም።

ኣባላት ፖሊስ ኒውዮርክ፡ ዝሓለፈ ሰሉስ ኣብታ ከተማ ኣብ ሓደ ትሕተባይታዊ ፌርማታ ባቡር ተዅሲ ከፊቱ ልዕሊ 20 ሰባት ዘቝሰለ ዕጡቕ ንምሓዝ፡ ሰፊሕ ናይ ምድላይ ስርሒት የካይዱ ከምዘለዉ ተሓቢሩ። ኮሚሽነር ፖሊስ ናይታ ከተማ ከምዝሓበረቶ፡ ነቲ መጥቃዕቲ ዝፈጸመ ዕጡቕ መንነቱ ድሮ ተፈሊጡ ኣሎ። እቲ ጥርጡር፡ ፍራንክ ጀምስ ዝተባህለ ወዲ 62 ዓመት ጸሊም ኣመሪካዊ ኰይኑ፡ ‘U-Haul’ ዝዓይነታ ማኪና ተኻርዩ እዩ ናብቲ ቦታ ብምኻድ ኣብ ልዕሊ ባቡር ዝጽበዩ ዝነበሩ እኩባት ሰባት ብሃንደበት ተዅሲ ከፊቱ። ንሱ፡ ነቲ መጥቃዕቲ ድሕሪ ምፍጻሙ በታ ማኪና ብኡ ንብኡ ስለዝሃደመ፡ ፖሊስ ክሕዞ ይዅን ዝተሓብኣሉ ቦታ ክፈልጦ ኣይከኣለን ዘሎ። እንተዀነ፣ ስሙ፡ ቁመቱ፡ ክብደቱን ተኸዲኑዎ ዝነበረ ክዳውንቲን ዘጠቓለለ ዝርዝራዊ ሓበሬታ ምስ ስእሉ ኣሰንዩ ናብ ህዝቢ ዘርጊሑዎ ስለዘሎ፡ ኣብ ርእሲኡ ድማ

ጎደና

Sabur Printing Services

ቁጽጽርን ምዃኑ ዝንገረሉ ሓደጋታት ተሽከርከርቲ ልሙድ ተርእዮ ከምዝዀነ’ዩ ዝንገር። ኣብ 2020 ጥራይ፡ ኣብታ ሃገር ኣስታት 7 ዜጋታት ብሓደጋታት ተሽከርከርቲ ህይወቶም ከምዝሰኣኑ ድማ፡ ወግዓውያን ጸብጻባት መንግስቲ ግብጺ የመልክቱ። ግብጺ፡ ሓንቲ ካብተን ካብ ጽላት ቱሪዝም ቢልዮናት ዶላር እቶት ዝረኽባ ሃገራት ኰይና፡ ካብቲ 103 ሚልዮን ዝግመት ህዝባ፡ እቲ ኣስታት 2 ሚልዮን ምስ ጽላት ቱሪዝም ኣብ ዝተኣሳሰር ሽቕለታት ተዋፊሩ መነባብሮኡ ከምዝመርሕ ይሕበር።

ኣመሪካ - ልዕሊ 20 ሰባት ዘቝሰለ ዕጡቕ መንነቱ ተፈሊጡ

ከባቢ ፊያትታሊሮ ፊት ቶታል መዐደሊ ነዳዲ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ

ሱሌማኒ፡ ነቲ ኢራን ኣብ ሶርያ፡ ዒራቕን ካልኦት ሃገራት ናይቲ ዞባን እተካይዶ ወተሃደራዊ ስርሒታት ይመርሖ ከምዝነበረ’ዩ ዝሕበር። ንሱ፡ ኣብ 2020 ኣብ መዓርፎ-ነፈርቲ ከተማ ባቕዳድ - ዒራቕ እንከሎ፡ ብትእዛዝ ፕረዚደንት ዶናልድ ትራምፕ መሰረት፡ ካብ ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት ኣመሪካ ብዘተተኰሰሉ ሚሳይል ተሃሪሙ ከምዝተቐትለ ይዝከር።

ቁ.ቴሌፎን 127565

ተሓቢኡሉ ዘሎ ቦታ ንዝሓበረ ሰብ ናይ 50 ሽሕ ዶላር ግንዖ ኣዳልዩ ስለዘሎ፡ እቲ ጥርጡር ኣብ ዝሓጸረ ግዜ ክተሓዝ ትጽቢት ከምዘሎ’ዩ ዝሕበር። ፖሊስ ከተማ ኒውዮርክ ከምዝገለጾ፡ እቲ ጥርጡር ኣብቲ መጥቃዕቲ ዝተጠቕመሉ ጠበንጃ ሓውሲኣውቶማቲክ ኰይኑ፡ 33 ግዜ ናብቲ እኩብ ሰብ ተኲሱ። እንተዀነ፡ እቲ ዝፈጸሞ ገበን ‘ሽበራዊ ተግባር’ ኢሉ ክገልጾ ኣይደለየን። ኣብ ኣመሪካ፡ ውልቀ-ሰባት ብረት ኣልዒሎም ኣብ ልዕሊ እኩብ ህዝቢ ኣሰቃቒ መጥቃዕቲ ክፍጽሙ ምርኣይን ምስማዕን ልሙድ ከምዝዀነ’ዩ ዝግለጽ። ቀንዲ ጠንቂ ናይቲ ጸገም ድማ፡ ኣብታ ሃገር ዘሎ - ውልቃዊ ብረት ምውናን ዘፍቅድ ሕጊ ምዃኑ፡ ክኢላታት የረድኡ። ብመሰረት ጸብጻባት፡ ኣብ ኣመሪካ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ጥራይ ዛጊት ልዕሊ 5 ሽሕ ሰብ ብብረት ተቐቲሎም ኣለዉ።

ቁ.ስልኪ 07147264

መበል 31 ዓመት ቁ.195

ዓርቢ 15 ሚያዝያ 2022

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን . . .

ዝኽሪ ሚያዝያ . . .

ክገርመኩም

ትጽበዮን ዘይትጽበዮን ምጽባይ

ድሕሪ ጸወታ ኣትለቲኮ ማድሪድ ኣንጻር ማን ሲቲ. . .

ምምሕዳር ዞባ ማእከል፡ ግብሪ መሬትን ልቸንሳን ዝኸፍሉ ወነንቲ ትካላትን ኣባይትን፡ ዕዳኦም ብኣጋ ከጻፍፉ ጸዊዑ። ሓላፊ ኣሃዱ ኣታዊ ግብሪን ቀረጽን ዞባ ማእከል ኣቶ ሃብተ የዕብዮ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ካብ 2003 ከይከፈሉን ንዝጀመርዎ መስርሕ ምስራዝ ልቸንሳ ከይዛዘሙን ዝጸንሑ ወነንቲ ትካላትን ኣባይትን፡ ንመቕጻዕቲ ተቓሊዖም ስለዘለዉ፡ ካብ ዘይተደልየ መቕጻዕቲ ንምድሓን፡ ከፈልቲ ግብሪ መሬትን ልቸንሳን

ምምሕዳር ዞባ ማእከል፡ ከፈልቲ ግብሪ መሬትን ልቸንሳን ዕዳኦም ከጻፍፉ ጸዊዑ ዝግብኦም ዓመታዊ ክፍሊት ኣብ ግዜኡ ከደቅሱ ተላብዩ። ቀንዲ ስራሕ ኣሃዱ ኣታዊ ግብሪ ምምሕዳር ዞባ ማእከል፡ ምቕባል ክፍሊት ግብሪ መሬትን ልቸንሳን ምዃኑ ዝጠቐሰ ኣቶ ሃብተ፡ ውህሉል ዕዳ ዝጸንሖም ነበርቲ ብመንገዲ ንኡስ ዞባታት ክቐርቡ ብዝተዋህበ ሓበሬታ መሰረት፡ ጻዕቂ ከይፍጠር ምእንቲ፡ ምምሕዳራት ንኡስ ዞባታት በብእብረ ክሰድኦም ኣተሓሳሲቡ።

ከርከበት፡ ዘተ ተሳትፎ ሕብረተሰብ ኣብ መኣዲ ትምህርቲ ኣብ ንኡስ ዞባ ከርከበት፡ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብ ብሓፈሻ ናይ ደቂ ኣንስትዮ ድማ ብፍላይ ክብ ብምባል ተሳትፎ ኣብ መኣዲ ትምህርቲ ንምብራኽ ዝሕግዝ ርክብ፡ ምስ ወከልቲ ደቂ ኣንስትዮ ምምሕዳራት ከባቢ ‘ኣካይደን ኣግማይትን’ ተኻዪዱ። እቲ ዕላማ፡ ካብ ተሳታፍነት ኣብ መኣዲ ትምህርቲ ዝዕንቅፉ ዘለዉ ጸገማት ኣለሊኻ፡ ኣብ ፍታሕ ንምዝታይ ምዃኑ፡ ሓላፊ ኣገልግሎት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር ማሕሙድ እድሪስ ሓቢሩ። ኣብ’ቲ ርሑቕ ከባቢታት ኣግማይት፡ ኣካይደ፡ ሃዋን፡ ሓረናይትን ሃረሬብን፡ ብሰንኪ ድሑር ልምድታትን ዓይነት መነባብሮን ቁጽሪ ተመሃሮ ዛጊት ትሑት ከምዘሎ፣ ብዘይካ ኣብ ምምሕዳራት ከባቢ ‘ኣካይደን ኣግማይትን’ ድማ ዛጊት ደቂኣንስትዮ ይሳተፋ ከምዘየለዋ ጠቒሱ ድማ፡ ነቲ ጸገም ንምምሕያሽ - ዓበይቲ ዓዲ፡ መራሕቲ ሃይማኖትን ጸለውቲ ኣካላት ሕብረተ-ሰብን እጃሞም ከበርክቱ ኣተሓሳሲቡ። ካብ ዓበይቲ ዓዲ ሸኽ ዑመር ሱሌማን ብወገኑ፡ ኣገልግሎት ትምህርቲ ብምኽፋቱ፡ ዋላ’ኳ ኣብ’ቲ ዝድለ ደረጃ እንተዘይተበጽሐ፡ ነበርቲ ተረባሕቲ ክኾኑ በቒዖም ከምዘለዉ ብምሕባር፡ ኣብ’ተን ተሳታፍነት ደቂ-ኣንስትዮ ዘየረጋገጻ ከባቢታት ለውጢ ንምምጻእ፡ ውሁድ ጻዕሪ ከምዘድሊ ኣረዲኡ። ሓላፊ ጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ጋሽ-ባርካ መምህር መሓመድ-ዓሊ ኢብራሂም ድማ፡ ሚኒስትሪ ትምህርቲ ኣብ ርሑቕ ከባቢታት ንኡስ ዞባ ከርከበት ብሓፈሻ፡ ኣብ ከባቢታት ‘ኣካይደን ኣግማይትን’ ድማ ብፍላይ ምስ ምክትታል ዶባት ብምውህሃድ ካብ 2017 ብዝገበሮ ጻዕሪ፡ ኣገልግሎት ትምህርቲ ተጀሚሩ ብዙሓት ዜጋታት ተረባሕቲ ክኾኑ በቒዖም ከምዘለዉ ብምግላጽ፡ ጎኒ-ጎኒ ኣካዳሚያዊ ትምህርቲ ዝወሃብ ዘሎ ሞያዊ ስልጠናታት ኣተባባዒ ውጽኢት ይርከቦ ከምዘሎ ኣብሪሁ።

ብኻልእ ወገን፡ ኣብ ምምሕዳር ከባቢ ሸበቕ - ንኡስ ዞባ ሓጋዝ፡ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ንምሕያል፡ ስሉሳዊ ዝምድና ወለዲ፡ ተመሃሮን መምህራንን ክዓዝዝ መዘኻኸሪ ቀሪቡ። ርእሰ-መምህር መባእታ ቤት-ትምህርቲ ሸበቕ መምህር ምሉእ ሃብትንኪኤል፡ ወለዲ ጐኒ-ጐኒ’ቲ ንደቆም ዝገብርዎ ምክትታልን ደገፍን፡ ምስ መምህራን ብምልዛብን ብምውህሃድን፡ ኣብ ምምእዛኖምን ዝርአ ሕጽረት ኣብ ምምላእን ክነጥፉ ጸዊዑ። ኣብ 1994 ኣገልግሎት ዝጀመረት፡ ካብ ዓድታት ሸበቕ፡ ፍቓብሮት፡ ቃርዋት፡ ዓድ-ኣረይ፡ ከምኡ’ውን ካብ ገለ ከባቢታት ንኡስ ዞባ ዒላበርዕድ ንዝመጽኡ ተመሃሮ እተገልግል መባእታ ቤት-ትምህርቲ ሸበቕ፡ 184 ደቂኣንስትዮ ዝርከብኦም 415 ተመሃሮ ኣለዉዋ።

ጸሮና - ንኣነባበርቲ ዓድን ኣከብቲ ግብርን ስልጠና ተዋሂቡ ኣብ ንኡስ ዞባ ጸሮና፡ ኣብ 15 ምምሕዳራት ከባቢ ንዝተመርጹ ኣነባበርቲ ዓድን ኣከብቲ ግብርን፡ ኣብ ስርሖም ዝሕግዞም ስልጠና ተዋሂቡ። ኣብ ዞባ ደቡብ ሓላፊ ጂኦግራፍያዊ ስርዓተ ሓበሬታ ኣቶ ጎይትኦም ሃብቶም ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ንትርጉምን ኣገዳስነትን ግብሪ መሬትን እንስሳ ዘቤትን ብሰፊሑ ድሕሪ ምብራህ፡ ጐኒ-ጐኒ’ቲ ንዝመረጾም ህዝቢ ብተወፋይነት ንምግልጋል ዘካይድዎ ጻዕሪ፡ ግብሪ መሬትን እንስሳ ዘቤትን ብግቡእን ኣብ ግዜኡን ንምእካብ’ውን

ኣብ ዓድ-ዕለ ዝተፈተነ ምሩጽ ዘርኢ መሸላ ጽቡቕ ውጽኢት ተረኺብዎ ኮርፖረሽን ጥሪትን ዘራእትን፡ ኣብ ዓድዕለ - ንኡስ ዞባ ጊንዳዕ ኣብ 300 ሄክታር ዝፈተኖ ምሩጽ ዘርኢ መሸላ፡ ኣብ ደረጃ ምጉናእ ከምዝበጽሐ ተሓቢሩ። ኣብ’ቲ ኮርፖረሽን ክኢላ ሕርሻዊ ልምዓት ኣቶ ኣድም ዑስማን ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ሎሚ ዓመት ኣብ መሸላ፡ ተምሪ፡ ፉል፡ ኣራንሽን ጉዕ-በርበረን ዝተገብረ ፈተነ ጽቡቕ ውጽኢት ከምእተረኽቦ ገሊጹ። ኣብ 2017 ዝተተኽለ ብነጠብጠባዊ መስኖ ዝለምዕ 350 ኣግራብ ተምሪ’ውን ውጽኢቱ ኣዝዩ ኣተባባዒ ምዃኑ ዝጠቐሰ ኣቶ ኣድም፡ ሎሚ ዓመት ምስ ሓደስቲ ዓሌታት ናይ ምውሳቡ ስራሕ ይሰላሰል ከምዘሎ፣ ምርባሕ ናይ ጸባ ከብትን ኣጣልን እውን ጐኒ-ጐኑ ተጀሚሩ ምህላዉ ኣፍሊጡ። ኣብ’ቲ ስራሕ ንኣስታት ሽዱሽተ ዓመት ዝነጠፉ ነበርቲ ብግደኦም፡ ብኮርፖረሽን ጥሪትን ዘራእትን ዝሰላሰል ዘሎ ንጥፈታት፡ ከባቢኦም ንሕርሻዊ ልምዓት ምቹእ ምዃኑ ብግብሪ ከምዘረጋገጸሎም ብምጥቃስ፡ ፍልጠትን ክእለትን ከጥርዩ በቒዖም

ከምዘለዉ ገሊጾም። ኣመሓዳሪ ጋሕቴላይ ኣቶ ዘርእሰናይ ጋይም ብወገኑ፡ ኮርፖረሽን ጥሪትን ዘራእትን ንኣስታት 350 ነበርቲ ናይ ሽቕለት ዕድል ፈጢሩ ከምዘሎ ብምሕባር፡ መደባት ምግራብ ንምድንፋዕ ዝተዳለወ ኣስታት 13 ሽሕ ፈልሲታት ንምዕዳል ምድላዋት ተገይሩ ከምዘሎ ኣብሪሁ። ኮርፖረሽን ዘራእትን ጥሪትን፡ ኣብ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ካብ 2016 ኣትሒዙ ኣተባባዒ ልምዓታዊ ስራሕ የሰላስል ከምዘሎ ይፍለጥ።

ኣድህቦ ገይሮም ክሰርሑ ኣተሓሳሲቡ። ሓላፊ ጨንፈር ኣታዊ ውሽጢ ሃገር ዞባ ደቡብ ኣቶ ሙሳ መሓመድ ብወገኑ፡ ንመስርሕ ኣተኣኻኽባ ግብሪ መሬትን እንስሳ ዘቤትን ዝምልከት ሓበሬታ ድሕሪ ምሃብ፡ ብዛዕባ ኣጠቓቕማ ቅብሊትን ፎርም መዝገብን ብግብሪ ዝተሰነየ መረዳእታ ኣቕሪቡ።

ወኪል ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ጸሮና ኣቶ ሃይለ መንገሻ ድማ፡ ንኣገዳስነት ናይ’ቲ ስልጠና ኣብ ዝዕመም ንጥፈታት ብምጥቃስ፡ ንዝቐሰምዎ ትምህርቲ ኣብ ግብሪ ብግቡእ ክሰርሑሉ ተላብዩ። ኣብ ንኡስ ዞባ ጸሮና፡ 58 ደቂኣንስትዮ ዝርከብኦም 288 ኣነባበርቲ ዓድን ኣከብቲ ግብርን ከምዘለዉ፡ ሰነዳት’ቲ ምምሕዳር የመልክት።

ሰልዓ - ኮም ዝመርሖ ከባቢያዊ ጽሬት ኣብ ንኡስ ዞባ ሰልዓ፡ ንጥፈታት ኮም ዝመርሖ ከባቢያዊ ጽሬት ድሒሩ’ኳ እንተጀመረ፡ ሳላ ውሁድ ጻዕሪ ምምሕዳር፡ ወከልቲ ህዝብን ትካላት ጥዕናን ጽቡቕ ገስጋስ ከምዘመዝገበ ተሓቢሩ። ኣብ ጨንፈር ሚኒስትሪ ጥዕና ዞባ ጋሽ-ባርካ ክኢላ ከባቢያዊ ጥዕና ኣቶ ተኽሎም የዕብዮ፡ እቲ ንኡስ ዞባ - ምስ ዘለዎ ጂኦግራፍያዊ ኣቀማምጣን ዓይነት መነባብሮ ሕብረተሰብን፡ ትግባረ ኮም ዝመርሖ መደባት ከባቢያዊ ጽሬት ብዙሕ ብድሆታት’ኳ እንተለዎ፡ ብዝተኻየደ ጐስጓስ መረዳእታ ሕብረተሰብ ብምዕባዩ፡ ኣብ ሓጺር ግዜ ኣብ ኩለን ምምሕዳራት ከባቢ ክትግበር ከምእተኻእለ ገሊጹ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ሰልዓ ኣቶ

ውኤላ መሓመድ-ዓሊ ብወገኑ፡ ኮም ዝመርሖ ከባቢያዊ ጽሬት ኣብ ምክልኻል ተመሓላለፍቲ ሕማማት ልዑል ኣስተዋጽኦ ስለዘለዎ፡ ምምሕዳር’ቲ ንኡስ ዞባ ነቲ መደብ ንምዕዋት ሰፊሕ ናይ ምንቕቓሕ መደብ ከምዘተግበረ፣ ከም ውጽኢቱ ድማ እቲ መደብ ኣብ ምምሕዳራት ከባቢ ርከብ፡ ሕሩም፡ ዴባሳታ፡ ሓምበክታ፡ ግርግርገርሲ፡ ባድንልጊተ፡ መርበባዬብ፡ ጣሕራን ሸርኢትን ብምልኣት ከምእተተግበረ ኣብሪሁ። ነበርቲ ብወገኖም፡ ተረኺቡ ዘሎ ዓወት ውጽኢት ዝተኻየደ ጎስጓስን ዝተዋህበ ኣስተምህሮታትን ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ቀጻልነቱ ንኽወሓስ፡ ተጀሚሩ ዘሎ ስራሕ ክቕጽል ተላብዮም።

ዓሰብ - ንባህርያዊ ጸጋታትን ቱሪዝምን ዝምልከት ኣስተምህሮ ተዋሂቡ ኣብ ዓሰብ፡ ተመሃሮ ካልኣይ ደረጃ - ኣብ ቱሪዝማዊ ንጥፈታትን ባህርያዊ ጸጋታትን ዘለዎም ኣፍልጦ ንምዕባይ ዝዓለመ ኣስተምህሮ ተዋሂቡ። ኣብ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ሓላፊ ጨንፈር መጽናዕትን ምክትታል ጸጋታት ቱሪዝምን መንእሰይ ዓብደላ ሕዛም፡ እቲ ዞባ ምስ ሰለስተ ሃገራት ዝዳወብ፡

ከምኡ’ውን ካብ ብከላ ነጻ ዝኾነ ገማግም ባሕርን ልዕሊ 60 ደሴታትን ዝውንን ስለዝዀነ፡ ዓቢ ቱሪዝማዊ ሰሓብነት ከምዘለዎ ገሊጹ። ገማግም ባሕሪ ኤርትራ፡ ብዝተፈላለዩ ዓይነታት ዓሳ፡ ጎብየ ባሕሪ፡ ዕንቊ ባሕሪ፡ ዕንባባታት ባሕሪ፡ ኣግራብ ሾራን ኣዕዋፍን ሃብታምን ማራኺን ምዃኑ ዝጠቐሰ

መንእሰይ ዓብደላ፡ ተመሃሮ ነዚ ብግቡእ ተገንዚቦም ኣብ ምምዕባሉን ምዕቃቡን ንቑሕ ተርኦም ከዕዝዙ ተላብዩ። ተሳተፍቲ ብወገኖም፡ ንኣገዳስነት’ቲ ኣስተምህሮ ብምጥቃስ፡ ቀጻልነት ክህልዎን ካብ መዋእለ ህጻናት ጀሚሩ ኣብ ኩሉ ደረጃታት ንዘለዉ ተመሃሮ ክወሃብን ተላብዮም።

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.195

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን ሓርበኛ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ

(2ይ ክፋል) እስጢፋኖስ ኣብ ከቢድ ፈተነ ዓመተ 1978፡ እስጢፋኖስ፡ ኣብ ጽዑቕ ስራሕ ዝተጸምደሉ እዋን ነበረ። ዕለቱ፡ መዓልቱን ሰዓቱን፡ ኣብ ዕላልና ኣይዘከርናዮን። ኣብ እዋን ሰዓታት ስራሕ ምንባሩ’ዩ ዚዝክር ንሱ።

ሃንደበት ሓደ መንእሰይ፡ ኣብ ቤት ጽሕፈት እስጢፋኖስ ሃብተ ኣተወ። ምዉቕ ሰላምታ ድሕሪ ምልውዋጥ፡ እቲ መንእሰይ ብልዙብ ቃላት፡ ተጋዳላይ ተ.ሓ.ኤ. ምዃኑ ገሊጹ፡ “ኣብ’ዚ ስራሕኩም፡ ብናትካ ፌርማ ዝንቀሳቐስ ብርክት ዝበለ ገንዘብ ኣሎ፡ ነዚ ድማ ከነውጽኦ ደሊና ኣሎና። ንዓኻ ኸኣ፡ ናብ ዝደለኻዮ ሃገርን ናብ ዝመረጽካዮ ቦታን ከነውጻኣካ ኢና።” በሎ እቲ መንእሰይ ብርእሰ-ተኣማንነት። እስጢፋኖስ፡ ነቲ ዝወረዶ ድቦላ ሕቶ፡ ሃንደፍ ኢሉ ዝህቦ መልሲ ሓርበቶ። ኣብታ ህሞት እቲኣ፡ ኣቐዲሙ ዝተዋህቦ መምርሒ፡ ክጸንዕ ከምዘለዎ ዘኪሩ፡ ነቲ መንእሰይ “ዕድል ሃበኒ ክሓሰበሉ’ ኢሉ ኣፋነዎ። እስጢፋኖስ፡ ብውድብ ህዝባዊ ግንባር ዝተዋህቦ መምርሒ፡ ብዛዕባ ዝኾነ ይኹን ኣርእስቲ ክፉት ኮይኑ ከይዛረብ’ዩ። እቲ መንእሰይ፡ እስጢፋኖስ ዝሃቦ መልሲ ተቐቢሉ ዓቕሊ ገይሩ ኣይተጸበየን። ምምልላሱ ቀጸለ። ድፍረትን ትብዓትን ናይቲ መንእሰይ ንእስጢፋኖስ ኣሻቐሎ። “ቤት ጽሕፈተይ፡ ኣብ ማእከል ከተማ ኣብ ልዕሊ “ባር ኡጎ” ተባሂሉ ዝፍለጥ ቦታ’ዩ ነይሩ። መንግስታዊ ቤት ጽሕፈት ስለዝኾነ ድማ፡ ብማእለያ ዘይብሎም ሰራዊት ተኸኺቡ’ዩ ዝሕሎ። እቲ መንእሰይ ግን ድምርጽ ዘይብሎ ተባዕ’ዩ። ንኹሎም ወተሃደራት ጠሓሒሱ ምስ ብረቱ (ሽጉጥ ሒዙ) ናብ ቤት ጽሕፈተይ ይኣቱ። ብምሒር ድፍረቱ ሰጊአ፡ ‘ተጠንቀቕ’ እብሎ። ሓለፍተይ ሓንቲ መዓልቲ’ኳ ተንከስ ኢሎም ቤት ጽሕፈተይ ረጊጾሞ ኣይፈልጡን’ዮም። ገዛይ ልጉስ ስለዝነበረ፡ ርክብና ኣብ ገዛይ’ዩ ነይሩ። ገዛይ፡

ብፕሮጀክት ምስናድ ታሪኽ ቃልሲ እተጻሕፈ ኣብ ከባቢ ሞኖፖልዮ፡ ኣብ ልጉስን ጽምዋን ቦታ’ዩ።” ይብል እስጢፋኖስ። እስጢፋኖስ፡ ንተደጋጋሚ ምምልላስ ናይቲ መንእሰይ ኣመልኪቱ፡ ኣብ ዕለቱን ሰዓቱን፡ ንዝምልከቶም ወደብቲ ኣካላት መልእኽቱ አብጺሑ ነበረ። ውዱእ መልሲ ግን ኣይረኸበን። ምምልላስ ናይቲ መንእሰይ እናቐጸለ ሓደ ወርሒ ሓለፈ። እቲ መንእሰይ እታ ስርሒት ክትትግበር ይደፋፍእ፣ እስጢፋኖስ፡ መልሲ ስለ ዘይመጾ ከደናጒ ይፍትን። ሓደ መዓልቲ፡ እስጢፋኖስ ኣብ ዘይተጸበዮ ሰዓት፡ ከም ቀደሙ፡ እቲ መንእሰይ፡ ኣብ ገዝኡ መጺኡ፡ ሓንቲ ደብዳበ ሂብዎ ተዓዝረ። ትሕዝቶ ናይታ ደብዳበ፡ “ናይ መወዳእታ ስምዕታ” ትብል ነበረት። እስጢፋኖስ፡ ኣይደንጎየን ዝተቐበላ መልእኽቲ፡ ናብ ሓለፍቲ ውዳበታት ህዝባዊ ግንባር ኣብጸሓ። ንሳቶም’ውን ንኹሉ ኩነታት ኣብ ግምት አእትዮም፡ ኣብ መንጎ ክልተአን ውድባት እውን ርክባት ይቕጽል ስለዝነበረ፡ ብሓባር ተራኺቦም ክዝትዩ ድልዋት ከምዘለዉ ኣረጋገጹሉ።

ናይቲ ስርዓት፡ ጽቡቕ ናይ ስራሕ ዝምድና ስለዝነበሮ፡ “ተወልደ፡ ብሓደ ኣገዳሲ ጉዳይ፡ የድልዮም ስለዘሎ፡ ብህጹጽ፡ ካብ ባጽዕ ኣብ ምምጽኡ ክተሓባበርዎ ተሌፎን ደዊሉ ሓተተ። እቲ ዘገርም፡ ተወልደ፡ ዳርጋ ኣብ ናይ ቋሕሰም ግዜ፡ ብሄሊኮፕተር ደበኽ በለ። እስጢፋኖስ፡ እንቅዓ ኣስተንፊሰ። ኩሉ’ቲ ዝተፈጥረ ኩነታት፡ ንተወልደ፡ ዘርዚሩ ድሕሪ ምሕባር፡ “ምርጫኻ እንታይ’ዩ?” ኢሉ ሓተቶ። ተወልደ፡ ኣይተማተአን። እኳ ድኣ፡ ብርጉእ መንፈስ፡ ንእስጢፋኖስ፡ “ኣነ ንስኻ ኣብ ዘሎኻዮ መገዲ፡ ክሳብ መወዳእታ ሂወተይ ክህብ ድልው’የ” ኢሉ ኣረጋግኦ። ድሕሪ ሓያል ጻዕሪ፡ ኣቐዲሙ ዝተሓንጸጸ መደባት ተጻፊፉ፡ ናብ ቀጥታዊ ስርሒት ምውጻእ ገንዘብ ተሰጋገረ። ሰኑይ መዓልቲ ከምዝተጀመረ’ዩ እስጢፋኖስ ዚዝክር። ብኸምዚ ዚስዕብ ከኣ ነቲ ስርሒት ብቓላቱ ይገልጾ፦

“ብሓባር ተረዳዲእና፡ ገንዘብ ምውጻእ ሰኑይ መዓልቲ ጀሚርናዮ። ብመሰረት ምርድዳእና

እስጢፋኖስ ምስ ብዓልቲ ቤቱ ተጋዳሊት ኣብርሀት ገብረስላሰ ድሕሪ’ዚ፡ እቲ፡ መንእሰይ፡ መልሲ ናይ ዝሃቦ ስምዕታ ንምፍላጥ፡ ንእስጢፋኖስ ኣብ ገዛኡ ከይዱ ረኸቦ። ብህዱእ መንፈስ፡ “እሞ! እንታይ ሓሲብካ” ኢሉ ሓተቶ። እስጢፋኖስ፡

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

“ብወገነይ ተረዳዲአ መጺአ ኣሎኹ። ኣነ፡ ኣባል ህዝባዊ ግንባር’የ። ሓላፊ ናይ’ዚ ጉዳይ፡ ኣነ ኣይኮንኩን። ዝምልከቶም ሓለፍቲ ኣለዉ። ምስኣቶም ከራኽበካ። ንሳቶም፡ ነዚ ናትካ ኩነታት ክከታተልዎ ጸኒሖም፡ ሕጂ ድማ፡ ምሳኻ ክራኸቡ ድልዋት ኣለዉ” በሎ። ድሕሪ ሳልስቲ፡ ወከልቲ ናይ ክልተኡ ወድባት፡ ኣብ መንበሪ ገዛ እስጢፋኖስ ሃብተ ተራኺቦም ዘተዩ። ዘተኦም፡ በብውሽጦም ወዲኦሞ ስለዝመጹ፡ ዘካትዕን ዘዋጥጥን ኣይነበረን። እቲ፡ ኣብ ባንክ ዘሎ ሕሳብ (ገንዘብ) ናይቲ ትካል ብኸመይ ኣገባብ ኪወጽእ ከም ዝኽእልን፡ ብዛዕባ፡ ኣገባብ ምምቕራሕ ናይቲ ገንዘብ እንተኾይኑ’ውን፡ ስለ እተሰማምዑ፡ ግዜ ኣይወሰደሎምን። ነዘን ክትግበራ ዘለወን መሰረታውያን ነጥብታት ኣስሚሮም ድማ፡ ኣኼባኦም ዛዘሙ፦ 1. ዝምልከቶም ሓለፍቲ ትካል፡ ኣካያዲ ስራሕ እስጢፋኖስ ሃብተን ሓላፊ ሕሳብ ተኪአ ስምኦንን ዝተፈረመ ቸካት ናብ ወደብቲ ኣካላት ከረክቡ።

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

2. ክልተኦም ውድባት፡ ካብ ባንክ፡ ብዝተዳለወ ቸክ ገንዘብ ዘውጽኡ ኣባላት ከዳልዉ። 3. ነፍሲ-ወከፍ ወዳቢ፡ ካብቶም ካብ ባንክ ገንዘብ ዘውጽኡ ኣባላት ገንዘብ ብምርካብ፡ ብሓባር ክእከብ፡ መዓልታዊ ድማ ብማዕረ ክምቀል። እዚን ካልእ ዘጋጥም ጎናዊ ስርሓትን ኣብ ምዕማም፡ ዝኸበደ ሓላፍነት ዝተሰከመ፡ ባዕሉ ኣካያዲ ስራሕ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ ነበረ። ምኽንያቱ፡ ነዚ ከቢድ ፈተና’ዚ እንተዘይሰጊርዎ እቲ ቀዳማይ ተጠቃዓይ ንሱ’ዩ። ኣብ ክሊ ቤት ጽሕፈቱ ዘለዉ ናይ ቀረባ መሳርሕቱ ድማ፡ ብዛዕባ’ቲ ጉዳይ ዝኾነ ኣፍልጦ ዘይነበሮም ክነሶም፡ ሓላፊኦም፡ ዝህቦም ዕዮ ክትግብሩ፡ ግድን’ዩ። እስጢፋኖስ፡ ልቡ መሊኡን ቀሲኑን ክሰርሕ ኣይከኣለን። ዝኣምኖን ዘኽብሮን መሳርሕቱን ዓርኩን፡ ኣብ ጎኑ ኣይነበረን። ብስራሕ ምኽንያት ንባጽዕ ገይሹ ነበረ። ብቐንዱ ኸኣ፡ ዝሓዞ ከቢድ ዕማም፡ ውጽኢታዊ ኪኸውን እንተኾይኑ፡ ብዘይመሳርሕቱ “ፋይዳ ኣይረኽበሉን’የ” ዚብል እምነት ኣሕደረ። ተወልደ ተኸስተ፡ ምሳይ ክህሉ ኣለዎ ኣብ ዝብል መርገጺ ጸኒዑ ድማ፡ ኣዕሚቑ ሓሰበ። ተወልደ ተኸስተ ናይ ክፍሊ ደረቕ ጽዕነት ኣካያዲ ስራሕ’ዩ። ተወልደ፡ ካብ ባጽዕ ክምለስ እንተኾይኑ፡ ሄሊኮፕተር ክትርከብ ኣለዋ። እስጢፋኖስ፡ ኩሉ ነገር ብትዕግስቲን ልቦናን እምበር፡ ብታህዋኽን ሻቕሎትን ውጽኢት ዘይርከቦ ምዃኑ ስለዝኣምን፡ ረጊኡ ሓሳባት ኣውሪዱ ኣደይቡ፡ ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ውሳነ ወሰደ። ንሱ ድማ፡ ምስ’ቲ ወተሃደራዊ ክንፊ

ሰኑይ ብኣዝዩ ጽፉፍ ዝኾነ ኣካይዳ ንኸይድ። ኣብቲ ግዜ’ቲ ብዝነበረ ኣሰራርሓ፡ ቼክ ካብ 10 ሽሕ ንላዕሊ ኣይዳለውን እዩ። እቶም ወደብቲ፡ ነቲ ዝተዳለወ ቼክ ናብ ካሽ ቀይሩ ዝቕበል ኣለዎም፡ ሒዝወን ይኸይድ፡ ይቕበልዎ። እቲ መስርሕ ብኸምዚ’ዩ ዝኸይድ። ሰሉስ ካልኣይ መዓልቲ ጽቡቕ ንቕጽል። ሰሉስ ናይ ምሸት ክጥርጠሩ ዝኽእሉ መንእሰያት ይመጽኡ። በዚ ሓደ ሓደ ዘረባታት ይስዕብ። ናይ ክልቲአን ውድባት ኣብቲ ቦታን ኣብ ግዳምን ስለዝነበሩ ሪፖርት ይበጽሕ። ግን ድሓን ኣይትጨነቑ ኢሎምና። ረቡዕ ንግሆ’ዩ መስለኒ ሓደ ካብ’ቶም ሰራሕተኛታት ባንክ፣ ቁሩብ የዕገርግር። እቲ ወዲ ስሙ ረሲዐዮ ኣለኹ ትግራዋይ’ዩ መስለኒ፡ ‘ይስከፍ ኣለኹ’ ዝዓይነቱ ምዕዝምዛም ይገብር። ምስ’ቲ ማንጅመንት ይዛረብ። ማንጅመንት ናይቲ ባንክ ናባይ ይድውል። ‘ምንቅስቓስኩም ዝጸዓቐ ይመስል። ካልኣይ እቶም ዝመጽኡ ሰባት ንኣሽቱ እውን ኣለዉዎም። እዚ ከመይ’ዩ?’ ኢሉ ይሓተኒ። ‘እወ ሓቅኻ ምንቅስቓስና ጽዑቕ’ዩ ዘሎ። እቶም ወነንቲ ማካይን ሕጂ ፈቖዶኡ ፋሕ ኢሎም እዮም ዘለዉ። ኣብ ግዳጅ እዮም ዘለዉ። ስድርኦም እዮም ኣብ’ዚ ዘለዉ። ጥራይ ኣብ’ቲ ናይ ፌርማ ተጠንቀቑ ኣብ’ኡ ከይሕዉሱልና’ ይብሎ። ምስ ስክፍታኡ ተቐቢሉኒ። ድሓር ከም ዝነገሩኒ፣ እቲ ገንዘብ ዘወጽእ ሰብ ዳርጋ በዚሑ። ልዕሊ ሰላሳ ሰብ’ሲ ክሳዕ ሽዑ ኣውጺኦም ነይሮም። ጥርጣረታት ከሕድር ግድን’ዩ። ብዝኾነ ምስ ሓደ ካብቶም ወደብቲ ምስተዘራረብና፡ ‘ንሕና እውን ካብ ድሕሪ ቐትሪ ገንዘብ ምውጻእ ጠጠው ከነብሎ ኢና። ንስኻ፡ ካብ ስራሕ ምስ ተፈደስካ ናባይ ትመጽእ። ኣይክትምለስን ኢኻ’ ይብለኒ። ኣነ

ኸኣ ተረጋጊአ ነታ ሰክሪታርን ናይ ምምሕዳር

ሓላፊን ጸዊዐዮም። ስራሕ ምብዝሑ ይርእዩ ነይሮም እዮም። እንታይ ይግበር ከምዝነበረ ግን ኣይፈልጡን እዮም። እዚ ስራሕና ንግዚኡ ኣብ’ዚ ጠጠው ኣቢልና ኣብ ቃኘው ኣኼባታት ክህልወና እዩ። ካብ ድሕሪ ቐትሪ ሓሙስን ዓርብን እውን ምናልባት ኣብ’ኡ

ኢና ከነሕልፎ፣ ስለ’ዚ ብፍሉይ ዘድልየኩም እንተዘየልዩ እቲ ኩነታት ከም’ዚ እዩ ኢለ ይነግሮም። ንሳቶም ከኣ ኣሚኖም።” እስጢፋኖስ፡ ድሕሪ’ቲ ብመሪሕነት ናቱ ኣስታት 350 ሽሕ ብር ዝወጻሉ ዘደንቕ ስርሒት፣ ምስ ናይ ቀረባ መሳርሕቱ ተሰናቢቱ፡ ካብ ድሕሪ ቐትሪ ናይታ መዓልቲ ጀሚሩ ኣይተመልሰን። ምስ ተወልደ፡ ናብ ህዝባዊ ግንባር ከይዱ። ናይ ውሽጢ ውድባት ኮይኖም፡ ኣብ ጎኒ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ክነጥፉ ዝጸንሑ ናይ ቀረባ መሳርሕቲ በዓል እስጢፋኖስ ዝኾኑ፡ ተኪኤ ስምኦንን ደበሳይን ድማ፡ ጉዕዞኦም ናብ በረኻታት ባርካ፡ ናብ ተጋድሎ ሓርነት ኤርትራ ኣቕንዑ። እቶም ናይ’ዚ ስርሒ’ዚ ወደብቲን ኣለይቲን ናይ ክልተኡ ውድባት ዝኾኑ፡ ብስም ዳዊት ዚፍለጥ “እቲ መንእሰይ” ብስም ኣለም መክብብ ዚፍለጥ - ስዉእ ተስፋልደት መንግስቱ፡ ብስም ዛንዛራ ዚፍለጥ ስዉእ ገብሩ ተስፋጋብርን ግን፡ ንቐጻሊ ስርሒት ኣብ ሕምብርቲ ከተማ ኣስመራ ቀጺሎም። እቶም ክልተ ስዉኣት፡ ተስፋልደት መንግስቱን ተስፋልደት ገብሩን፡ ኣብ ምስጢራዊ ቃልሲ፡ ስርሒታት ከተማ ብልዑል ተወፋይነት ስርሖም እናቐጸሉ ብጅግንነት ተሰዊኦም። ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ ኣብ ሜዳ ብጻይ እስጢፋኖስ፡ ድሕሪ ናይ ነዊሕ ጉዕዞ፡ ኣብ ሚያዝያ 1978 ሳሕል ኣተወ። ሓጺር ናይ ዕረፍቲ መዓልታት አሕሊፉ ድማ፡ ኣብ ክፍሊ ታዕሊም፡ ግቡእ ፖሊቲካውን ወተሃደራውን ትምህርቲ ቐሲሙ፡ ብቐጥታ ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት፡ ኣብ ብርጌድ፡ 23 ተመደበ። ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት ንኣስታት ሓደ ዓመት ጸኒሑ፡ ካብ 1979 ክሳዕ 1984 ኣብ ምምህርና ብሓፈሻ፡ ኣብ ምድላው መጽሓፍቲ ኸኣ ብፍላይ፡ ክሳብ ከሰላ-ሱዳን እናኸደ ብደረጃ መራሕ ኣሃዱ ኣገልጊሉ። ዝነውሐ ኣገልግሎትን ዓቢ ኣበርክቶን ናይ ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ፡ ካብ 1984-1991 ኣብ ዝነበረ እዋን’ዩ። መደቡ፡ ኣብ ምሕደራ መጐዓዝያ እዩ ነይሩ። ምስ ቁጠባዊ እውን ዝተኣሳሰር’ዩ። እዚ ጽላት’ዚ፡ ኣቐዲሙ ተማሂሩ፡ ብBA ዲግሪ ዝተመረቐሉን ን14 ዓመት፡ ሃብታም ተመክሮ ዝቐሰመሉን ስለ ዝኾነ፡ ኣብ ሜዳ፡ ዓቢ ኣበርክቶ ክገብር ክኢሉ። ነዚ ስራሕ’ዚ ኣብ ምትግባር ጥራይ ከይተሓጽረ፡ ንብዙሓት መጋድልቱ ኣብነታዊ ሓላፊ ብምዃን፡ ፍልጠቱ ኣመሓላሊፉ። ድሕሪ ናጽነት’ውን ኣብ ተመሳሳሊ ስራሕ ብዝንኣድ ብቕዓት ቀጺሉ። ከም መርኣያ ናይ’ዚ፡ ክሳብ ሚንስተር ንግዲን ኢንዳስትሪን በጺሑ። ስዉእ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ፡ ብዓቕሙን ጠባዩን፡ ምስጉን ስርሑን ተወፋይነቱን፡ ዘይርሳዕ ታሪኽ ገዲፉ፡ ብ2 መጋቢት 2022 ተሰዊኡ።

ይቕጽል. . .

ሓዳስ

ኤርትራ (2ይ ክፋል)

ስልጡን ህዝቢ - ሕማቕ ዕጫ ዕጫ ኣብ ባህሊ፡ ስርዓተ ኣነባብራን ያታዊ ሕግታትን ህዝቢ ኤርትራ ዓሚቚ ምርምር ዘካየደ ናይ 19 ክፍለዘመን ኢጣልያዊ ተመራማሪ ስነሕብረተሰብ፡ ኮንቲ ሮሲኒ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ሕጊ ዘለዎ ጽኑዕ እምነትን ምእዙዝነትን ከምኡ’ውን ኣብ ዓድታት ኤርትራ ዝጸንሖ ሕጊ ዝማእገሩ ስልጡን ናይ ምንብባር ስርዓት ብዕምቈት ድሕሪ ምዕዛብ፦ ንያታዊ ሕጊታት ህዝቢ ኤርትራ “Guardia senza armi“ (ዋርድያ ብዘይ ብረት) ክብል ብኣድናቖት ገሊጽዎ። ብርግጽ ድማ፡ ዘይከም ኣብ ካልእ ከባቢታት ዓለምና፡ ዓድታት ኤርትራ፡ ኣብ ቅድመ መግዛእታዊ ታሪኸን፡ ጠበንጃ ይኹን ፖሊስን ኣኽበርቲ ጸጥታን ከየድልየን፡ ህዝበን ብሕግታት እንዳባ እናተዳነየን ንፍትሒ እናተማእዘዘን ብስልጡን ኣገባብ፡ ኮማዊ ህይወትን መሬታዊ ጸጋታትን ዝመሓደራ ዝነበራ፡ ንናይ ግዳም ተዓዛቢ እምብዛ ዘገርማ፡ መስከብ ምዕቡል ህዝቢ እየን ነይረን። ኮንቲ ሮሲኒ፡ ሓደ ኣብነት ከቕርብ እንከሎ ከምዚ ይብል። “ወዲ 10 ዓመት ንእሽቶ ጓሳ፡ ከብቱ ኣብ መሬት ጎዶቦ ዓዲ ኣትየን ዘራዓይ ምስ ዘሕድጎ፡ ከም ቆልዓ እናበኸየ ኣይኮነን ንቤቱ ዝምለስ። እንታይ ድኣ ደድሕሪ’ቲ ዘራዓይ ብምስዓብ፡ ናብታ ዓዲ ይኣቱ’ሞ፡ ኣብታ ዓዲ ንእትርከብ ኣሞኡ ወይ ካልእ ዘመዱ ‘ከብቲ ተዘሪዐናኒ’ሞ ተዋሓሱኒ’ ይብሎም። ዋሕስ ተኺሉ ድማ ከብቱ ሒዙ ዓዱ ይኣቱ። ምሸት ኣብ ዙርያ መጋርያ ሓዊ፡ ብዛዕባ’ቲ ዘጋጠሞ ንኣቦኡ የዕልሎ። ኣሞይ እከሊት ወይ ዘመድና እከለ ተዋሒሱኒ ስለዘሎ፡ ንግሆ ኬድካ ዋሕሳ ኣውርድ ኢሉ ድማ ይሕብሮ። ኣቦኡ፡ ኣንጊሁ እተን ዝኸፈላ እኽሊ ቋጺሩ ናብታ ዓዲ ብምኻድ ዋሕስ የውርድ።” እዚ ስርዓት’ዚ ኣብ ሕግታት እንዳባ ዝሰፈረ ኮይኑ፡ ኣብቲ ህዝቢ እንተላይ ኣብቶም ንኣሽቱ ከም ባህሊ ዝሰረጸ ናይ ስልጡን ኣነባብራ መሰረት እዩ። ሕብረተሰብ ኤርትራ እምበኣር፡ ንኸም ዓመጽን ጎነጽን ዝኣመሰለ ድሑር እንስሳዊ ባህርያት ወጊድ ኢሉ፡ ንሓይልን ስነ-ሞጎት ሓይልን ብንቕሓት ጸብለል ኢሉ፡ ነዊሕ ዘይዘሎ - ሓጺር ዘይሰልኰ፡ መነባብሪ ስርዓት ብምቛም፡ ንዘመናት ኣብ ትሕቲ ጽላል ሕጊ ዝተመሓደረ፡ ወናኒ ስልጡን ባህሊ ኮይኑ፡ ንሕጊ ተገዛኢ ምዃን፡ መለለዪ ባህርያቱ እዩ። ሕማቕ ናይ ታሪኽ ኣጋጣሚ ኮይኑ ግን፡ እዚ ዘይናቱ ዘይደሊ፡ ዓመጽን ጎነጽን ዘይፈቱ፡ ብሕጊን ስርዓትን ምንብባር ዝልማዱ ስልጡን ህዝቢ፡ ኣብ ታሪኹ፡ ግዝኣተ ጫካ ብዝእምነቶም ተጻባእቲ፡ ፍጹም ኣንጻር ባህርያቱ ዝኾነ ዓመጽን ርግጸት ሕጊን እዩ ገጢምዎ። ሓደ ካብ ደረኽቲ ረቛሒታት ናይቲ ካብ ነዊሕ ኣትሒዙ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ክፍጸም ዝጸንሐ ተደጋጋሚ ዓመጻት፡ ካብ ርሑቕን ቀረባን ዓይኒ ገበትቲ ዝስሕብ ጂኦግራፊያዊ ኣቀማምጣን ጸጋታትን ኤርትራ እዩ። ናይ ርሑቕ ታሪኽ ገዲፍና

መበል 31 ዓመት ቁ.195

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

ዝኽሪ ሚያዝያ

ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ዝሓለፈ 80 ዓመታት ታሪኽ ምስ እንምልከት፡ ኤርትራ ዝነውሐ ገምጋም ናይቲ ቀንዲ ኣህጉራዊ ንግዳዊ መስመር ዝኾነ ቀይሕ ባሕሪ ስለ’ትውንን፡

ገይሩዎ ኣሎ”…… እቲ ብኣመሪካ ዝተሃንደሰ ፈደራላዊ ጥምረት፡ ብኣንጻር ምርጫ ህዝቢ ኤርትራ ዝተወሰነ ኣብ ርእሲ

ብዘይ ዝኾነ ግዳማዊ ደገፍ፡ ጥምረቱን ሓድነቱን ዋሕስ ገይሩ ስለዝተቓለሰ፡ ኣብ መወዳእታ ከንቱ ዕንደራ ገዛእቲ ኢትዮጵያን ዘራያቶምን ኣብ መኸተ ፍትሒ ሓቒቑ፡ ህዝቢ ኤርትራ ብገዛእ ቅልጽሙ ኣኽሊል ሓርነቱ ደፊኡ።

ዋጋ ቀዳማይ ግህሰት ሕጊ

ዳዕሮ - ሕላገት ግዝኣተ ሕጊ

ጉዳይ ልኡላውነታ ብቐጻሊ መዋገዪ ረብሓታት ናይቶም ነዚ ወሰናስን’ዚ ኪቈጻጸሩ ዝደልዩ ርእሰ ሓያላን ኮይኑ ጸኒሑ እዩ። ብፍላይ ካብ ካልኣይ ኲናት ዓለም ንድሓር፡ ፖሊሲ ዝምድናታት ወጻኢ ርእሰ ሓያል ኣመሪካ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ካብ መስመር ርትዒን ፍትሒን ርሒቑ፡ ብዋጋ ምርግጋእ’ዚ ዞባ ብሓፈሻ፡ ብዋጋ ኤርትራን ህዝባን ድማ ብፍላይ ንኢትዮጵያ ዘድሉ ኮይኑ ምጽንሑ፡ እቲ ዝዓበየ ጠንቂ ናይቲ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዝተፈጸመን ገና ዝቕጽል ዘሎን በደልን ዓሎቕን እዩ።

ቀዳማይ ምዕራፍ ግህሰት ሕጊ ኣብ መፋርቕ ዝሓለፈ ዘመን፡ ሃገራት ኣፍሪቃ ካብ ቀጥታዊ መግዛእቲ ኣብ ዝላቐቓሉ ዝነበራ መድረኽ፡ ብኣመሪካ ዝምራሕ ማሕበረሰብ ዓለም፡

ምንባሩ፡ ቅንዕና ዝነበሮ እውን ኣይኮነን። ዕላማኡ ቀስ ብቐስ ንኤርትራ ኣብ ትሕቲ ዘውዳዊ ስርዓት ኢትዮጵያ ኣእቲኻ፡ ሃገርነት ኤርትራ ምሕካኽ እምበር፡ ኤርትራ ርእሰ ምምሕዳራዊት ኣሃዱ ኮይና ክትቅጽል ኣይነበረን። ስለዚ ድማ’ዩ፡ ሃጸይ ሃይለስላሰ ብ1962 ዓ.ም. ፈደራላዊ ስምምዕ ጥሒሱ፡ ኣህጉራዊ ሕጊ ረጊጹ፡ ነቲ ኣብ መንጎ ሃገሩን ኤርትራን ብሕቡራት ሃገራት ዝቘመ ፈደረሽን ኣፍሪሱ፡ ንኤርትራ ካብ ሕጊ ወጻኢ ክጎብጣ እንከሎ፡ ብኣመሪካ ዝምራሕ ማሕበረሰብ ዓለም፡ ነቲ ዓሎቕ ርእዩ ከምዘይርኣየ ዓይኑን እዝኑን ደፊኑ ዝሓለፎ። ኣብ ገዝኣተ-ሕጊ ዝኣምን ወናኒ ስልጡን ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ፡ እዚ ዓሎቕ’ዚ ኣብ ልዕሊኡ ምስተፈጸመ፡ ኣብ ኣህጉራዊ ሕጊን መትከላትን

ብመሪርን ደማዊን ኲናት ዝተሰነየ ቀዳማይ ሕጋዊ መኸተ ህዝቢ ኤርትራ፡ ከቢድ ሰብኣዊ ዋጋ እዩ ሓቲቱ። ብዘይካ’ቶም ብግፍዒታት ጸላኢ ህይወቶም ዝስኣኑ ኣማኢት ኣሽሓት ኤርትራውያን፡ ልዕሊ 65,000 ብሉጻት ዜጋታት እዛ ሃገር ኣብ ዓውደ ኲናት ምስ ጸላኢ እናተሓናነቑ ህይወቶም በጅዮም። ልዕሊ 10,000 ዜጋታት፡ ምእንቲ ናጽነት ክቡር ኣካላቶም ወፍዮም ስንኩላን ኮይኖም፡ ኣማኢት ኣሽሓት ብግፍዒ ጸላኢ ካብ ዓድታቶም ተባሪሮም ናብ ሱዳን፡ ማእከላይ ምብራቕ፡ ኤውሮጳን ኣመሪካን ተሰዲዶም። ዝተረፈ ህዝቢ ድማ ኣብ ትሕቲ ጸላኢ ኮይኑ ኣዝዩ ሕሱም ህይወት ክመርሕ ተገዲዱ። ኣብዚ ፍትሓዊ ሕቶ ህዝቢ ኤርትራ ብሓይሊ ንምጭፍላቕ ዝተኻየደ ነዊሕ ኲናት፡ ኢትዮጵያ ልዕሊ ሓደ ሚልዮን ወተሃደራት ከምዝኸሰረት፡ ብዓሰርተታት ቢልዮናት ዶላር ዝግመት ሃብቲ ሃገር ኣብ ረመጽ ኲናት ከምዝሃሞዀት ሰበስልጣን ኢትዮጵያ ዝነበሩ ኣብ ዝጸሓፍዎ መጻሕፍቲ ተጠቒሱ ይርከብ (ሻለቃ ዳዊት ወልደግዮርጊስ - ክህደት በደም መሬት።) በዚ ርእሰ ሓያላን ዝደገፍዎ ግህሰት ሕጊ ዝጠንቁ ነዊሕን ኣዕናዊን ኲናት፡ ኣብ ስራሕን ልምዓትን ክውዕል ዝኽእል ዝነበረ፡ ህዝብታት ክልቲአን ሃገራትን ህዝብታት ዞባናን ዝኸሰርዎ ግዜን ዕድላትን፡ መጠኑ እምብዛ ገዚፍ እዩ።

ናጽነት ኤርትራ - መሪር ከኒና

መሰል ህዝቢ ኤርትራ ንርእሰ ውሳነ ጓዕጺጹ፡ ኤርትራ ብስም ፈደረሽን ኣብ ትሕቲ መግዛእቲ ኢትዮጵያ ክትቊረን ፈሪድዋ። ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ፡ ኣብቲ እዋን’ቲ ንኤርትራ ምስ ኢትዮጵያ ብፈደረሽን ኣብ ምቑራን ወሳኒ ተራ ከምእተጻወተት፡ ሽዑ ጸሓፊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ዝነበረ ጆን ፎስተር ዳላስ ብዘይሕንከት ዝተዛረቦ ቃላት ብዘየሻሙ መገዲ ዝምስክሮ እዩ። “ብዓይኒ ፍትሒ፡ ርእይቶ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ግምት ክኣቱ ይግባእ ነይሩ። እንተኾነ ግን፤ ስትራተጂያዊ ረብሓና ኣብ ቀይሕ ባሕሪን ማእከላይ ምብራቕን ከምኡ’ውን ዓለማዊ ሰላምን ጸጥታን፡ እታ ሃገር ምስታ መሓዛና ዝኾነት ኢትዮጵያ ክትቊረን ግድን

እምነት ብምሕዳር፡ ነዚ ዘይሕጋዊ ተግባር ብሕጋዊን ሰላማዊን ኣገባብ’ዩ ተቓዊምዎ። ሕጊን ስልጡን ኣነባብራን ዘይፈልጡ፡ ግዝኣተ ጫካ ዝእምነቶም መራሕቲ ኢትዮጵያን ደገፍቶምን ግን፡ ንሕጋዊ ሕቶ ህዝቢ ኤርትራ ብስነ-ሞጎት ሓይሊ ክደቚስዎ ሃቂኖም። በዚ ዓማጺ ኣተሓሳስባ’ዚ፡ ስርዓታት ሃይለስላሰን ደርግን፡ ፍትሓዊ ሕቶ ህዝቢ ኤርትራ ብሓይሊ ክጭፍልቑ ብሓገዝ ርእሰ-ሓያላን (ቅድም ኣመሪካ ድሓር ሕብረት ሶቭየት) ነዊሕ ተረባሪቦም። ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ድማ ተጸብጺቡ ዘይውዳእ ኣረሜናዊ ግፍዒን በደልን ፈጺሞም። ሓይሊ ግን፡ ሓቂን ፍትሒን ክቐብር ኣይከኣለን። ህዝቢ ኤርትራ

ህዝቢ ኤርትራ፡ እዚ ዝተጠቕሰ ክቡር ዋጋ ከፊሉ ንሰራዊት መግዛእቲ ኢትዮጵያ ካብ መላእ ኤርትራ ሓግሒጉ ምስጸረጎ እውን እንተኾነ፡ ጠንቂ ናይዚ ደማዊ ኲናት ዝነበረ ፖሊሲ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ኣይተቐየረን። ኣመሪካ ክሳብ ድሮ ምእዋጅ ናጽነት ኤርትራ፡ ህዝባዊ ግንባር ኣብ ምሉእ ናጽነት ዝነበሮ መርገጺ ክቕይር ሓያሎ ፈተነታት ኣካይዳ እያ። ህዝባዊ ግንባር ናጽነት እንተኣዊጁ፡ ምዕራባውያን ሃገራት ንኤርትራ ከም ሃገር ኣፍልጦ ክህብኣ ከምዘይኮና ክሳብ ምፍርራሕ እውን በጺሓ ነይራ። ናይ ሽዑ ተሓጋጋዚ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ኣብ ኣፍሪቃ፡ ሀርማን ኮሀን ንመርገጺ ኣመሪካ ብኸምዚ ዝስዕብ ቃላት ገሊጽዎ ነይሩ። “ኣብ ኤርትራ ዝውሰድ ዝኾነ ውሳነ

ኣብ መጻኢት ኢትዮጵያ ጽልዋ ኣለዎ። በዚ ምኽንያት፡ ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ፡ ኣብዚ ጉዳይ’ዚ ርትዓዊ ክኸውን ተማሕጺንና ኢና። ዋላ’ኳ ሰራዊት ኢትዮጵያ ኣብ ኤርትራ

እንተተሳዕረ፡ ህዝባዊ ግንባር ቀልጢፉ ናጽነት ከይእውጅ ኣተሓሳሲብና ኣለና። ከምኡ እንተገይሩ፡ ሃገራት

ምዕራብ ናጽነት ኤርትራ ኣፍልጦ ክህብኦ ከምዘይኮና እውን ሓቢርና ኢና።” ህዝቢ ኤርትራ እዚ ዝተጠቕሰን ካልእ ኣዝዩ ብዙሕ ዝርዝራት ዘለዎን ወተሃደራዊ፡ ፖለቲካዊን ዲፕሎማሲያውን ተጻብኦታት ፈንጢሱ፡ ሒደት መዳርግቲ ጥራሕ ዝርከቦ ነዊሕን መሪርን ጅግንነታዊ ቃልሲ ኣካይዱ፡ ክቡር መስዋእቲ ከፊሉ፡ ብኣንጸባራቒ ዓወት ዝተመንዘዐ መሰሉ ብቕልጽሙ ይጨብጥ እምበር፡ እምነቱ ኩላ ሳዕ ኣብ ሕጊ ብምንባሩ፤ ፍትሓዊ ሕቶኡ ንናጽነት ሕጋዊ መኸተምታ ክገብረሉ ኣህጉራውያን ተዓዘብቲ ዝተሳተፍዎ ውሳነ ህዝቢ (ረፈረንዱም) ከካይድ’ዩ ወሲኑ። ቅድሚ 29 ዓመታት ኣብ ዝነበረት ወርሒ ሚያዝያ ብዝተኻየደ ረፈረንዱም፡ ድምጹ ብምሃብ ከኣ፡ ሃገራዊ ናጽነቱ ሕጋውነት ኣልቢስዎ። ውጽኢት ረፈረንዱም ኣብ ዝተገልጸሉ ቅንያት፡ ናይ ሽዑ ዋና ጸሓፊ ግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ ተጋዳላይ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፡-

“ህዝቢን ሃገርን ኤርትራ ድሌቶም ከይገልጹ ንነዊሕ ዓመታት ተሓሪምዎም ጸኒሑ እዩ። በዚ ከኣ ከቢድ ዕንወት ዘስዓበ ነዊሕ ኲናት ተኻይዱ። እዚ ረፈረንዱም’ዚ እምበኣር፡ ኣብ ክንዲ ድሌት ህዝብታት ንምዕምጻጽ ሓይሊ ምጥቃም፡ ጉዳያት ብፖለቲካዊን ሰላማዊን መገዲ ምፍታሕ፡ ስልጡን ኣገባብ ምዃኑ ንኹሉ ትምህርቲ ዝህብ’ዩ።” ኪብል እቲ ፍጻመ ንስልጡን ኣፍታትሓ ጉዳይ ህዝብታትን ሃገራትን ብኣብነት ዘገልግል ምዃኑ ምግላጹ ይዝከር። እዚ ኣተሓሳስባ’ዚ ድማ ካብቲ ግዝኣተ-ሕጊ ዝማእገሩ ባህሊን ኣነባብራን ህዝቢ ኤርትራ ዝምንጩ እዩ። ናይ 1993 ወርሒ ሚያዝያ እምበኣር፡ ኣብ ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ፡ ወርሒ ሕጋዊ መኸተምታ፡ ናይቲ ቀዳማይ ምዕራፍ ግጥም ዓሎቕ እያ ነይራ። እዚ ታሪኻዊ ፍጻመ’ዚ፡ ነተን “ናጽነት ኤርትራ ንስትራተጂያዊ ረብሓና ኣየገልግልን” ብዝብል እከይ ሓሳብ፡ ህዝቢ ኤርትራ ናጽነቱ ከይረክብ፡ ንስርዓታት ኢትዮጵያ ዘይተኣደነ ወተሃደራዊ፡ ቁጠባዊን ፖለቲካዊን ደገፍ እናስነቓ ዝተረባረባ ምዕራባውያን ሃገራት ንምውሓጡ ዝዕርዕር እኳ እንተነበረ፡ መሰል ርእሰ ውሳነ ህዝቢ ዝሰረቱ ሕጋዊ ልኡላውነት ስለዝኾነ፡ ብዘይካ ዕረ እናጠዓመካ ምውሓጡን ኣፍልጦ ምሃቡን ካልእ ዝግበር ነገር ኣይነበረን። ይቕጽል. . . ቦርድ

ክፍሊ

ጋዜጣ

ሓዳስ

ኤርትራ

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.195

ኣንክሮ ሺሃብ ኣርኣያ

ዝበዝሐ ወይ ድማ ዳርጋ ኩሉ ሃብቲ ዓለምና ኣብ ኢድ ውሱናት ሓያላት ስድራ-ቤታት ከም ዘሎ ዝገልጹ፡ ዝተፈላለዩ ትንተናታት ኣለዉ። እቲ ኣብ መንጎ’ዘን ኩለን ስድራ-ቤታት ዘሎ ናይ ሓባር ረቛሒ ድማ፡ ብዛዕባ ሃብተንን፡ ማሕበራዊ ንጥፈታተንን ዝፍለጥ ብዙሕ ነገር ዘይምህላዉ’ዩ። እዘን ኣብ ልዕሊ መራሕቲ ኣገደስቲ ሃገራት ዓለምናን፡ ማሕበራትን ዓቢ ጽልዋ ከም ዘለወን ዝግለጻ ስድራ-ቤታት፡ ጠንቂ’ቶም ሎሚ ዝካየዱ ውግኣትን፡ ንዓለምና ሓሚሱ ዘሎ ናዕቢን ምዃኖም ይእመን። ስድራ-ቤት ሮክ ፊለርስ ብዛዕባ’ዛ ስድራ ብዙሕ ነገር ዘይፍለጥ’ኳ እንተዀነ፡ ዝተፈላለዩ ምንጭታት ግና፡ ሃብቲ’ዛ ስድራ ከባቢ ሰለስተ ትሪልዮን ዶላር ከም ዝበጽሕን፡ ሓደ ትሪልዮን ዝግመት ወርቂ ከም ዘለዋን ይእመን። መስራቲ’ዛ ስድራ ጆን ሮክፊለር እቲ ፈለማ ናይ ዓለምና ቢልየነር ምዃኑ ይግለጽ። ኣብ ምዝዛም መበል 19 ክ-ዘመን እዛ ስድራ ን90% ካብ ጠቕላላ ዕዳጋ ነዳዲ ኣመሪካ ተቖጻጺራ ምንባራን፡ ኩለን እዘን ሎሚ ኣብ ዓለምና ዘለዋ ፍሉጣትን ዓበይትን ናይ ነዳዲ ዓርሞሸሽ ትካላት ድማ፡ ብመንገዲ’ዛ ስድራ ናብ ስራሕ ዕደና ከም ዝወፍራን ይሕበር። እዛ ስድራ፡ ኣብ ክብን-ለጠቕታን ዋጋ ነዳዲ ዓለምና ዓቢ ኢድ ኣለዋ። ደስ እንተኢሉዋ ተጉድለሉ፡ ዘየዋጽኣ እንተዀይኑ ድማ ዋጋኡ ከም እትውስኽ ሂልዳ ክሪስት ነቲ ብተደጋጋሚ ኣብ ሕልማ ዝመጽኣ ዝነበረ ምስሊ ሓደ መንእሰይ፡ ኣብ’ቲ ፈለማ ብዙሕ ኣቓልቦ ትህቦ ኣይነበረትን። እቲ ምስሊ ብሕልሚን፡ ከይደቀሰት እንከላ’ውን ክመላለሳ ድሕሪ ምጅማሩ ግና፡ ብዛዕባኡ ክትሓስብ ግድን ኰና። እቲ ምስሊ ንሂልዳ ክሓንቃ እናፈተነ’ዩ ዝርኣያ ነይሩ። “መን ይፈልጥ” ብምባል፡ ንሓደ ክኢላ ቀባኢ እቲ ምልክታት ብምሃብ፡ ነቲ ሕልሚ እትገልጽ ስእሊ ስኢሉ ሃባ። ንሳ ድማ ነታ ስእሊ ኣብ ልዕሊ ዓራታ ኣንጠልጢላታ። ብድሕሪ’ዚ እቲ ሕልሚ ብምቁራጹ፡ ሂልዳ ነቲ ሕልሚ ተዘክራ እታ ተንጠልጢላ ዝነበረት ስእሊ ጥራይ ኰይና። ሓደ መዓልቲ ግና ገለ ነገር ከጋጥማ ምዃኑ ነብሳ ይነግራ ነይሩ። ነቲ ዝነበራ ስክፍታ ምስ መቕርባ ካብ ምዝራብ ዋላ’ኳ ዓዲ እንተዘይወዓለት፡ ዝኣምና ግና ኣይነበረን። እንትርፎ’ታ ንሕልሚ ጓላ ኣቓልባ ዝሃበት ወላዲታ። ሂልዳ ኣብ ጥቓ ገዝኣ ኣብ ዝነበረ ሓደ ቤት-መግቢ ከም ኣሳሳይት እትሰርሕ፡ ብጠባያ ምስግንቲ ዝነበረት ኣመሪካዊት መንእሰይ’ያ። ኣብ’ታ እትነብረላ ዝነበረት ንእሽቶ ከተማ ዊልኪስቶን ድማ፡ ጸላኢ ኣይነበራን። እቲ እትሰርሓሉ ዝነበረት ቦታ’ውን ካብ ገዝኣ

ክገርመኩም!

ይግለጽ። ኣብ እዋን ቀዳማይን ካልኣይን ኲናት ዓለም፡ እዛ ስድራ ምስ ክልተኦም ተዋጋእቲ ደምበታት፡ ሓይልታት ኪዳንን ኣክሲስን ስለ ዝወገነትን፡ ንክልተኦም ብማዕረ ስለ ዝሓገዘትን ኣብ መወዳእታ ዓለምና እንክትዓኑ እዛ ስድራ’ያ ከሲባ ወጺኣ። ሎሚ፡ ዝበዝሐ ዓቐን’ቲ ናይ መጻኢ ባጤራ ዓለምና ከም ዝኸውን ዝግመት፡ ፒቲ ኰይን፡ ኣብ ኢድ’ዛ ስድራ ምህላዉ ይእመን። ዋላ’ኳ ጭቡጥ መርትዖ እንተዘይሃለወ ስድራ ሮክ ፈለርስ ንግብረ-ሽበራውያን ዓለምና ከም እትምውል ይግለጽ’ዩ። ብዘይካ’ዚ፡ እዛ

ስድራ ኣብ ዝደለየቶ እዋን ኣብ ዝደለየታ ሃገር ኲናት ከተማሓድር ከም እትኽእል ብሰፊሑ ይግለጽ’ዩ። ስድራ-ቤት ሞርጋን ዳርጋ ኩሎም ተንተንቲ ዓለምና ስድራቤት ሞርጋን ኣብ ልዕሊ’ተን ኣብ መላእ ዓለም ዝርከባ ባንክታት ሓያል ጽልዋን ምቁጽጻርን ከም ዘለዋን፡ መዓልታዊ መጠነ ሸርፊ ዶላር ብናታ ትእዛዝ ከም ዝውሰንን ይኣምኑ። ስድራ ሞርጋን ብዘይካ’ዚ ኣብ ምንጻር ኣንፈት ፖሊሲ ኣመሪካን፡ ምምራጽ እቲ ዝስዕብ ፕረሲደንትን ወሳኒ ተራ ከም ዘለዋ’ውን ይግለጽ’ዩ። ዋላ’ኳ ኣመሪካውያን ኣድመጽቲ

ዘይተፈትሑ ግድላት ዝርሕቕ ኣይነበረን። ሓምለ 1988 ግና፡ ሂልዳ ኣብ ገዝኣ ተሓኒቓ ተረኺባ። ኣማውታኣ ኣብ መንጎ’ቶም ውሑዳት ነበርቲ’ታ ከተማ ከቢድ ስንባደ’ዩ ፈጢሩ። እንተዀነ፡ ኣቐዲሙ ንኣመሪካ ዘናወጸ ሓደ ተኸታታሊ ቀታሊ ኣብ ምትሓዝ ግና፡ ልዑል ተራ’ዩ ነይሩዎ። ኣባላት ፈደራላዊ ፖሊስ ኣመሪካ ካብ 1984 ጀሚሩ ምትሓዙ ዘሸገሮም ብቕትለት ልዕሊ 18 ደቀንስትዮ ዝጥርጠር ገበነኛ ተናዊጾም ነይሮም’ዮም። እቲ ገበነኛ ናብ ዝተፈላለያ ከተማታት ኣመሪካ ብምዛር፡ ልክዕ ፍርቂ ለይቲ ንዘጋጠመቶ ጓል-ኣንስተይቲ ተኸታቲሉ ናይ ምቕታል ልምዲ ዝነበሮ’ዩ። ኣብ ልዕሊ ሬሳ ሂልዳ ዝተገብረ መርመራ፡ ምስ’ተን ኣቐዲመን ዝሞታ ዝመሳሰል ኣሰራት ስለ ዝነበሮ፡ እቲ ቀታሊ ንሱ ክኸውን ከም ዝኽእል ዓቢ ግምት ነይሩ። ጄሚስ ማኮን ዝተባህለ ንጒዳይ ሂልዳ ዝከታተል ዝነበረ መርማሪ ኤፍ.ቢ.ኣይ፡ እታ ኣብ ልዕሊ መደቀሲኣ ተንጠልጢላ ዝነበረት ስእሊ ስለ ዝሰሓበቶ፡ ንወላዲታ ብምርካብ ሓተታ። ንሳ ድማ፡ ነቲ ሂልዳ ብተደጋጋሚ

ዘይንሰምዖ የብልናን ኣብ ህንዳዊት ከተማ ፋራናሲ ብብዝሒ ዝርከቡ ህዝቢ ኣጐሪ፡ ምስ ሞትን ትርጒምን ጥቡቕ ምትእስሳር ከም ዘለዎም’ዩ ዝግለጽ። ህዝቢ ኣጐሪ ድሕሪ ሞት ዳግማይ ህይወት ከም ዘሎ ስለ ዝኣምን፡ ፍጻመ ሞት ኣየሰንብዶን’ዩ። ሓደ ካብ ኣባላቶም ምስ ሞተ፡ ሬሳኡ ቅድሚ ምቅጻሉ ኣብ ቅርዓት ብምውጻእ፡ ጽምብል ምፍናው የካይዱሉ። ኣብ’ቲ ጽምብል መግብን መስተን ብምቕራብ፡ መዋቲ ኣብ’ታ እትስዕብ ህይወቱ ዝሓሸ ህይወት ተላቢሱ ክመጽእን፡ እንስሳ ኰይኑ ከይፍጠርን ይጽልዩ። እቲ ሬሳ ድሕሪ ምቅጻሉ በቲ ናቱ ሓሙኽሽቲ ኣካላቶም ብምልካይን፡ ካብ ኣዕጽምቱ ስልማት ብምድላውን፡ ኣብ ክሳዶም የንጠልጥልዎ። እቲ ሽክና ድማ ከም መስተዪ ማይ ይጥቀሙሉ። ህዝቢ ኣጐሪ እዚ ዘለናዮ ህይወት ትርጒም ኣልቦን፡ ናይ’ቲ ድሕሪ ሞት ዝስዕብ ሓቀኛ ህይወት መሰጋገሪ ምዃኑን ይኣምን።

ኣብ ሕልማ ትዕዘቦ ዝነበረት ትርኢት ምስ ገለጸትሉ፡ እቲ ቀታሊ ኣብ ውሽጢ ሓጺር ግዜ ክተሓዝ ክኢሉ። ሂልዳ ኣብ ሕልማ፡ እቲ ስሙ ኬን ስቲዋርት ምዃኑ ብንጹር ዝገልጸላ ቀታሊ ክሓንቃ ቅድሚ ምፍታኑ፡ ቁጽሪ 19 ኣብ ቅድሚ ዓይና ይመላለሳ ምንባሩ’ያ ንወላዲታ ገሊጻትላ ነይራ። ተኸዲኑዎ ዝነበረ ክዳን ድማ፡ ሓለውቲ ጫካ ከተማ ዳላስ ምስ ዝኽደንዎ ይመሳሰል ብምንባሩ፡ እቲ መርማሪ ነዚ ሓበሬታ ሒዙ፡ ናብ’ቲ ኣብ ዳላስ ዝርከብ ክፍሊ ሓለውቲ ጫካ’ዩ ኣምሪሑ። ብዘገርም መልክዕ ድማ፡ ምስ’ቲ ምስሊ ዝመሳሰል ሰብ ኣብ ኣፍደገ’ቲ ቤት-ጽሕፈት፡ ሃንደበት ተራኺቡ። ዓይኑ ክኣምን ዘይከኣለ ጄምስ፡ ነቲ ዘጓነፎ ኣባል ኣገዳሲ ሓበሬታ ከም ዘለዎን፡ ንሓላፊ’ቲ ክፍሊ ክረኽቦ ከም ዝደለየን ምስ ገለጸሉ፡ ካልእ ዘደንጹ ጎፍታ’ዩ ኣጋጢምዎ። እቲ ኣባል ምቕልል ኢሉ፡ ኬን ስቲዋርት ከም ዝበሃል፡ ምስ’ቲ መርማሪ ብምልላይ፡ ሓላፊ’ቲ ክፍሊ ኣብ ኣኼባ ብምንባሩ፡ ነቲ ዘለዋ ሓበሬታ ጽሒፉ ክህቦ ሓተቶ። ጄምስ ልዕሊ’ዚ ዘጸምም ዓቕሊ ኣይነበሮን። ንኬን ኣብ ትሕቲ ቁጽጽሩ ብምእታው፡ ምስ’ቶም ጻውዒቱ ተቐቢሎም ዝሰዓብዎ መሳርሕቱ ኰይኑ፡ ንኬን ናብ ከተማ ዊልኪስቶን ወሰድዎ። ኣብ ገዛ ሂልዳ ነታ ተንጠልጢላ ዝነበረትን ምስሉ ብንጹር እተጉልሕን ቅብኣ ድሕሪ ምዕዛቡን፡ ነቲ ሕልሚ ድሕሪ ምስማዑን ድማ፡ ክናዘዝ ግዜ ኣይወሰደን። ሂልዳ እታ መበል 19 ግዳይ ኬን እያ ነይራ። ዋላ’ኳ ኬን 50 ደቀንስትዮ ክቐትል ብሓደ ዘይገለጾ ስዉር ሓይሊ መልእኽቲ ከም ዝነበሮ እንተተናሰሐ፡ ሕልሚ ሂልዳ ግና ኣብ ምትሓዙን ነተን ዝተረፋ ግዳያት ኣብ ምድሓንን ዓቢ ተራ ነይሩዎ’ዩ። ምትሓዙ ግና ክሳብ ሕጂ ዘይተፈትሕ ግድል ኰይኑ’ዩ ተሰኒዱ ዘሎ።

ካብ ክልተኦም ዓበይቲ ሰልፍታት ኣመሪካ ንዝውክሎም መራሒ ክመርጹ ኣብ ሰናዱቕ ምርጫ የድምጹ እንተዀኑ፡ ዝዀነ ምስ ረብሓታት’ዛ ስድራ ዘይሰማማዕ ፖለቲከኛ፡ “ናብ ስልጣን ክመጽእ ኣይክእልን’ዩ” እዩ ዝበሃል። መስራቲ’ዛ ስድራ ጆን ፔርፖን ሞርጋን፡ ኣብ ኣመሪካ ንፈለማ እዋን ኣብ ግዜ ኲናት ሓድሕድ ኣመሪካ ንክልተኦም ወገናት ብረት ብምሻጥ ዘይተኣደነ ገንዘብ ኣኪቡ ዝሃብተመ ሰብ ክኸውን ዝበቕዐ’ዩ። ኣብ 1907 ብዘጋጠመ ምንቁልቋል መጠነ ባጤራ ዶላር ባንክታት ኣመሪካ ኣብ ከቢድ ነውጺ ምስ ኣተዋ፡ ሞርጋን በቲ ዘለዎ ሃብቲ ንኣመሪካ ከም ዘድሓነ ይግለጽ። ሎሚ ድማ፡ እዛ ስድራ ካብ ኣመሪካ ወጻኢ ኣብ መላእ ሃገራት ዓለምና ጸለውቲ ባንክታት ኣለዋ። እዚ ብዘይካ’ተን ማእለያ ዘይብለን ዓበይቲ ትካላት ማካይንን ኣጽዋርን’ዩ። ንፈለማ እዋን ኣብ ወራር ዒራቕ ስሙ ዝገነነ “ብላክዎተር” ዝጽዋዕ ውልቃዊ ናይ ጸጥታ ትካል ምስ ሰራዊቱን፡ ዘመናዊ ኣጽዋሩን ዋንነት’ዛ ስድራ’ዩ። ፕረሲደንት ኣመሪካ ነበር ጆርጅ ቡሽ ንእሽቶይ ብመሰረት ጠለብ’ዛ ስድራ ንዒራቕ ከም ዝወረረን እዛ ስድራ ድማ ካብ መሸጣ ኣጽዋር ብልዮናት ከም ዝሓፈሰትን ምንጭታት ይገልጹ። ስድራ-ቤት ሮችፊልድ ኣብ መበል 18 ክ/ዘ፡ እዛ ስድራ ናይ ዓለምና ዝሃብተመት’ያ ነይራ። መስራቲ’ዛ ስድራ ከንቲባ ፓሪስ ዝነበረ ኣምቺል ሮችፊልድ እዩ። መሰረት ሃብቲ እዛ ስድራ ድማ፡ ኣብ ገንዘባዊ ሓዋላን ንግድን’ዩ። ኣምቺል ቅድሚ 200 ዓመታት ክመውት እንከሎ ደቁን ደቂ-ደቁን ብድሕሪኡ፡ ነቲ ዝመስረቶ ዘይተኣደነ ንግድን ሃብትን ብኸመይ ከም ዘመሓድሩ ዝገልጽ መምርሒታት ገዲፉ’ዩ ካብ’ዛ ዓለም ተፈልዩ። ክሳብ ሕጂ ድማ ደቁን ደቂ-ደቁን፡ ካብ’ዞም መምርሒታት ፈልከት ከይበሉ ሃብቲ ኣብ ልዕሊ ሃብቲ ኣብ ምውሳኽ ይርከቡ። ብዘይካ’ቲ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ልዕሊ ክልተ ትሪልዮን ዶላር እትውንን ስድራ ሮችፊልድ፡ ኣብ ዓለምና፡ ብፍላይ ድማ ኣብ ኣፍሪቃ ኣብ ዝካየዱ ውግኣት ኢድ ከም ዘለዋን፡ ብትእዛዛታ ምምራሕ ዝኣበዩ መራሕቲ ሃገራት ዝቕንጽሉ ፍሉያት ኣሃዱታት ከም ዘለዋን ብሰፊሑ ይእመን። ስድራ ሮችፊልድ፡ ብርክት ዝበሉ ዓበይቲ ናይ ነዳድን ጋዝን ዒላታትን ትካላትን ኣለዋ። ስድራ ባሩክስ እዛ ስድራ ዳርጋ ክልተ ትሪልዮን ዶላር ከም እትውንን ይእመን። ዝዓበየ ሓይላ ድማ፡ ኣብ ልዕሊ መራሕቲ ሃገራት ዘለዋ ጽልዋ’ዩ። መስራቲ’ዛ ስድራ በርናርድ ባሩክ፡ ንሓሙሽተ ካብ መራሕቲ ኣመሪካ ናይ ቀረባ ኣማኻሪን፡ ከምኡ ድማ ቀረባ ዓርኪ ቀዳማይ ሚኒስተር ዓዲ እንግሊዝ ዝነበረ ቸርቸል እዩ ነይሩ። በርናርድ ኣብ ምዝዛም’ቲ ኣብ መንጎ ኣመሪካን ሕብረት ሶቬትን ዝነበረ ዝሑል ኲናት ዓቢ ተራ ዝተጻወተ’ዩ። “ኮልድ ዎር” ወይ ድማ ዝሑል ኲናት ዝብል መግለጺ’ውን ባዕሉ ከምዝጀመሮ ይሕበር። ዘይተረጋገጹ ምንጭታት፡ ነቲ ባዕሉ ብውድቀትን ምብትታንን ሕብረት ሶቬት ዝዛዘሞ ዝሑል ኲናት፡ ባዕሉ ከም ዝጀመሮን፡ መስራቲ’ታ፡ ብሓያላት ስድራቤታት ዓለምና ዝቖመ፡ “ምስጢራዊ መንግስቲ ዓለም” ምዃኑ’ውን ይትረኽ’ዩ። ስድራ-ቤት ባሩክስ ንፈለማ እዋን ኣቶሚክ ቦምብ ንምስራሕ ብገንዘባ ዝመወለትን፡ ክሳብ ሕጂ ድማ ናይ ኣቶሚክ ቦምብ ዋንነት ምህዞ ዝሓዘትን’ያ። ብዛዕባ’ዛ ስድራ-ቤት ብዙሕ ዝፍለጥ ነገር የለን። ንሳ’ውን ብዛዕባኣ ዝዀነ ሓበሬታ ከተምሉቕ ኣይትደልን’ያ። ስድራ-ቤት ዋልቶንስ ኣብ 1962 ሳም ዋልቶን፡ ንፈለማ እዋን ዎልማርት ዝስሙ ሓደ ንግዳዊ ትካል ከፊቱ።

ምስ ግዜ ድማ፡ ጨናፍር ትካላ ዎልማርት ኣብ መላእ ኣመሪካ ብምዝርጋሕ፡ ኣዝዮም ህቡባትን ጸለውትን እናዀኑ መጺኦም። ድሕሪ ሞት ሳም፡ ሰበይቱን ኣርባዕተ ደቁን ነቲ ሃብቲ ብግቡእ ብምምሕዳር፡ ኣብ ዓለምና ጨናፍር ብምኽፋትን፡ ጎኒ-ጎኑ ድማ ናብ ንግዲ ኣጽዋር ብምውፋርን፡ ዘይተኣደነ ሃብቲ ከጥርዩ ክኢሎም። ባንክ ኣርቨስት ሓዊስካ፡ እዛ ስድራ ብዙሓት ባንክታትን ትካላትን ትውንን። እንዳ ዊኒስዶር እንዳ ዊኒስዶር ንዓባይ ብሪጣንያ ዝመርሑ ዘለዎ ስድራ’ዮም። መራሒት’ዛ ስድራ ንግስቲ ዳግማዊት ኤልሳቤት እያ። እዛ ንግስቲ ኣብ ልዕሊኡ፡ መራሒት ቤት-ክርስትያንን፡ ሓለቓ ስታፍ ሰራዊትን’ያ። ንግስቲ ዳግማዊት ኤልሳቤት ብተወሳኺ፡ ናይ ክብሪ መራሒት 15 ኣቐዲመን ብዓባይ ብሪጣንያ ዝግዝኣ ዝነበራ ሃገራት’ያ። ዝተፈላለዩ ክብርታትን ማዕርጋትን ድማ ኣለዋ። ስድራ ሞርዱክ መሰረት ሃብቲ’ዛ ስድራ ኣብ ኣውስትራልያ እዩ። ፈላሚ መስራቲ’ዛ ስድራ ኪት ሞርዱክ፡ ኣብ ሓንቲ ካብ ጋዜጣታት ከተማ ሚልቦርን ተራ ናይ ፖለቲካዊ ጉዳያት ጋዜጠኛ’ዩ ነይሩ። ናብ ደረጃ ምክትል ኣሰናዳኢ ብዝበጽሐ ድማ፡ ሳላ ጻዕሩን ዘመንጭዎም ዝነበረ ሓደስቲ ሓሳባትን፡ ቁጽሪ መሸጢ’ታ ጋዜጣ ክንህርን ተጠላብንታ ክዓብን ጀሚሩ። ኪት ድማ ዋና ኣሰናዳኢ ክኸውን በቒዑ። ኪት ምስ’ቲ ከምኡ ጋዜጠኛ ዝዀነ ወዱ ሮበርት ብምዃን ዝጀመርዎ ሞያ ሕትመት እናስፍሑ ብምኻድ፡ ሎሚ እዛ ስድራ ከም FOX News: the Century Fox20: Myspace: Dow Jones ዝርከበን፡ ካልኦት ዓበይቲ ሜድያታት ኣውስትራልያን ዓለምና ትውንን። እዛ ስድራ ኣብ ልዕሊ ንጉሳዊ ስድራ-ቤት ዓባይ ብሪጣንያን፡ ካልኦት ህቡባት ሰባትን ብዘካየደቶ ናይ ምጽንጻን ተግባራትን፡ ንኣባላት ፖሊስን ፍሉይ ሓይልታት ጉቦ ናይ ምሃብ ተግባራትን ተኸሲሳ ነይራ’ያ። ንብርክት ዝበሉ ትካላት ሚድያ ዓለምና ብምቁጽጻራን ዘይተኣደነ ሃብቲ ብምውናንን፡ ስድራ ሞርዱክ ሓንቲ ካብ ዝሓየላ ስድራ-ቤታት ዓለምና ክትከውን በቒዓ ኣላ። ስድራ ኦፐንሃይመርስ እዛ ስድራ ዝበዝሐ መጠን ዕቑር ሃብቲ ወርቂን ሉልን ትውንን። መስራቲ’ዛ ስድራ ከንቲባ ደቡብ ኣፍሪቃዊት ከተማ ከምበርለይ ዝነበረ ኤርነስት ኦፐንሃይመር’ዩ። ኤርነስት ኣብ’ታ ዘማሓድራ ዝነበረ ከተማ ዘሎ ዕቑር ሃብቲ ወርቅን ሉልን ብምምዝማዝ፡ ናይ ውልቁ ትካል ዕደና መስሪቱ። ጸኒሑ ድማ፡ ነቲ ኣብ ዓለምና ዘሎ ዕዳጋታት ወርቂን ሉልን ክብሕቶ ክኢሉ። ሎሚ’ዛ ስድራ ብወዲ-ወዱ ንኤርነስት ዝዀነ ኒኪ ኦፐንሃይመር’ያ ትምራሕ ዘላ። ኣብ ምዕዳንን ምድላውን ሉል፡ ወርቂ፡ ሓጺን፡ ፕላቲንዮምን፡ ካልኦት ነጥሪ ነገራት ኢንዳስትሪን ብምንጣፍ ድማ፡ ንዕዳጋታት ዓለምና ብሒታ ትርከብ። መጠን ብዝሒ ሃብቲ’ዛ ስድራ ብንጹር’ኳ እንተዘይተገልጸ፡ ንዝበዝሐ መጠን ዕቑር ማዕድናት ወርቂን ሉልን ትውንን ብምዃና ግና፡ ክንደይ ከም ዘለዋ ንምግማት ቀሊል’ዩ። ስድራ-ቤት ፕሪት ዝከርስ እዛ ኣይሁዳዊት ስድራ ኣብ 1881 እያ፡ ካብ ዩክሬን ናብ ቺካጎ ኣመሪካ ብምምራሕ፡ ኣብ መዳይ ንግዲ ቱሪዝምን ሆቴላትን ክትነጥፍ ጀሚራ። ልዕሊ ሓደ ትሪልዮን ዶላር ሃብቲ ከም ዘለዋ እትግለጽ ስድራ-ቤት ፕሪትዝከርስ፡ ሎሚ ኣብ መላእ ዓለምና፡ 777 ሆቴላት፡ ጌስት ሃውስን መዘናግዒ ትካላትን ከም እትውንን ይግለጽ። ከም ተወሳኺ ድማ፡ ኣብ ቺካጎ ብስሞም ሓደ ናይ ስነ-ህንጻ ዩኒቨርሲቲን፡ ዓርሞሸሽ ትካል፡ Hayat ናቶም ምዃኑን ይግለጽ።

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.195

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

ፍኖት መም/ዮናስ ሃብተ

ዛ ዋ ብ ከም ኣብ ሓደ ቤት መግቢ’ዩ። ዝኣዘዝዎ መግቢ ካብ ምድንጓዩ ዝተላዕለ ዋላ ነቲ ዝተኣዘዞም ኣሳሳዪ’ውን ምልላዩ ዝሰኣንዎ ተገልገልቲ፡ ንሓደ ብጥቐኦም ዝሓልፍ ዝነበረ ካልእ ኣሳሳዪ ቀስ ጌሮም ብኢዱ ስሕብ ኣቢሎም፡ “ስማዕን’ዶ! ኣብዚ ቤት መግቢ ካብ ትሰርሕ ክንደይ ጌርካ ኣለኻ?” ኣሳሳዪ፡ “ሓደ ዓመት!” ዓማዊል፡ “እቲ ዝተኣዘዘና ከይትኸውን እንዲና ሓቲትናካ፡ እንተኾነ ግን ንስኻስ ናይ ሕጂ ኢኻ።” ኢሎም ከምታ ቀስ ጌሮም ዝሓዝዎ ቀስ ጌሮም ፍንው ኣበልዎ። ብዛዕባ ትጽቢት ኢና ከነዕልል። ኣውተቡስ ምጽባይ ትጽቢት’ዩ። ዝቖጸርካዮ ወይ ዝቖጸርካያ ሰብ ምጽባይ ትጽቢት’ዩ። ብልቓሕ ዘፋንኻዮ ገንዘብ ክምለሰልካ ምጽባይ ትጽቢት’ዩ። ትጽቢት፡ ዝኣዘዝናያ ሻሂ ካብ ምጽባይ ጀሚሩ ክሳብ’ቲ ናይ ሓጺርን ናይ ነዊሕን መደብ ኣውጺና ንሰርሖ ናይ ዘለና ስራሕ ፍረ ክንረክብ ምጽባይ ከከም ኩነታቱ ክሓጽር ወይ ክነውሕ ይኽእል። ዝበዝሕ ግዜ ነቲ እትጽበዮ ኢኻ ትጽበን እቲ ትጽበዮ ኢዩ ዝመጸካን። ሓደ ሓደ ግዜ ግን ዝተጸበኻዮ ገዲፉ ዘይተጸበኻዮ ነገር ይመጸካ’ዩ። ከምዚ፡ “ኣዱንያ ፈረንደገስ ተዝራዕ ፉል ተጥላዕ ዓደስ!” ዝብልዎ ዓይነት። ሽዑ፡ “ካሕሳይ ከምዚ ክገብረኒ ኣይተጸበኹን።” ክትብል ትኽእል’ያ ሓዳስ። “ካብ ጀሚላ እዚ ኣይጽበይን’የ ኔረ።” ከኣ ነጋሽ። እዚ ቅድሚ ዓሰርተ ዓመት ኣቢሉ ይኸውን፡ ሓንቲ ኣብ ስራሕ ሰላም ዝኸልኣትኒ ሰላም ትበሃል መሳርሕቲ ነይራትኒ። ሓንቲ፡ “እዚኣስ ንስራሓና ትጠቅም ኢያ” ኢለ ኣብ ስራሕ ክትተኣታቶ ዝደለኹዋ ሓዳሽ ናይ ኣሰራርሓ ምምሕያሽ፡ ነቶም መሳርሕተይ እክብ ኣቢለ ኣብ ዝነግረሉ እዋን፡ ንሳ ወይ ነታ ሓሳብ ብምልእታ ትቃወማ ወይ ድማ ሕራይ ኢላ ዝተቐበለታ ትመስል’ሞ ግን ከኣ ነታ ሓዳሽ ኣሰራርሓ ብዘይምትግባር ትተሃላለኸኒ። ደሓር ግን ተረዲኡኒ። ንሳ ዘይኮነትስ ኣነየ ዝተሃላለኻ ነይረ። ኣብቲ ናታ ናይ ስራሕ ግብዝነት ወይ ሓሳበይ ዘይምቕባል ዘይኮነስ፡ ኣብቲ ኣነ ኣብ ልዕሊኣ ዝነበረኒ ኣጠማምታ ኢዩ ነይሩ እቲ ጸገም። ንሳ ክትተሃላለኸኒ ኢላ ኣይኮነትን ሓሳበይ ምቕባል ትኣቢ ዝነበረት። ኣነ ረብሓ ናይቲ ዘተኣታትዎ ዝነበርኩ ሓድሽ ኣሰራርሓ ብትኽክል ከረድኣ ይኽእል ስለ ዘይነበርኩ እምበር። ንሳ ኣይኮነን ዕንቅፋት ናይ ስራሕ ነይራ፡ እቲ ናተይ ኣብ ልዕሊኣ ዝነበረኒ ዝንቡዕ ኣጠማምታ እምበር። ነታ መሳርሕተይ ምስኣ ዘይነበረ፡ ግን ከኣ ባዕለይ ምስኣ ከም ዝነበረ ጌረ ዝሓስቦ ዝነበርኩ፡ “እዛ ሰብ’ዚኣ ትተሃላለኸኒ ኣላ።” ብዝብል ሕማቕ ኣጠማምታ ብምጥማተይ “ማዕረ ክንደይ ጎዲአያ? ማዕረ ክንደይ ኮን ስርሓ ከም እትጸልእ ጌረያ ነይረ ይኸውን።” እብል ኣብዚ ሕጂ ኮይነ ክሓስቦ ከለኹ። ካብቲ ሽዑ ኣብቲ ሕማቕ’ዩ ዝበልኩዎ ጎኒ ናይታ መሳርሕተይ ብምጥማተይ ዝፈጥረለይ ዝነበረ ዘይምቹእነት ከኣ፡ እዚ ሕጂ ዝፈጥረለይ ዘሎ ናይቲ ሕማቕ

ትጽበዮን ዘይትጽበዮን ምጽባይ

ከምዚ ዝኣመሰለ ዘይተጸበኻዮ ነገር ምርካብ ጌጋይ ይኽልኣለይ ደኣምበር ድንገት ወይ ሓደጋ’ዩ ዝበሃል መስለኒ። ስለዚ ሓደጋ ንባዕሉ ከይተጸበኻዮ እትጽበዮ ካልእ ዓይነት ትጽቢት ይኸውን ኣሎ ማለት’ዩ። ሓደጋ ወይ ድንገት እንተ ኢልና ክልቲኡ ዕንወት ኢዩ። ፍልልዩ ንምብራህ እንተ ተደልዩ፡ ተሽከርከርቲ፡ በርቂ፡ ውሕጅ፡ ኤሌክትሪክ፡ ባርዕን ካልእ ከምኡታት ዝኣመሳሰሉ ሰብ ብሰርሖን ብባህርያዊ ኩነታትን ዝወርድ ዕንወት ሓደጋ ንብሎ። ብነብሰ ቅትለትን ብባእስን እምባጋሮን ዝወርድ ዕንወት ድማ ድንገት ብዝብል ስም ንጽውዖ። ኣብዚ ክንፈልጦ ዘለና ግን፡ ዘይተጸበኹዎ ረኺበ ወይ ዘይተጸበናዮ መጺኡና ደኣ ንብል እናኾነ’ምበር፡ እቲ ንጽበዮ ኢና ንረክብ። ኮረና ቫይረስ ዘይተጸበናዮ ክስተት ክመስለና ይኽእል’ዩ። ምስ ርቀት ክፍኣት ደቂ ሰባት ይኹን ሃንደበታዊ ፍልቀት ሓደስቲ ተፈጥሮኣዊ ነገራት ኣገናዚብና ግን፡ ዘይተጸበናዮ ዝመስለና ግን ከኣ ከይተፈለጠና ክንጽበዮ ዝጸናሕና ክስተት’ዩ።

ሰቲኻ ድዩ ካልኦት ውነኻ ዘስሕቱ ነገራት ወሲድካ ኣብ ሰብን ንብረትን ሓደጋ ምውራድ፡ ብሕጊ እትሕተተሉ ምኽንያት’ውን፡ እንተሰኺርካን ውነኻ ዘስሕቱ ነገራት እንተወሲድካን ሕማቕ ሳዕቤን ናቱ ከም ትጽበ ፈሊጥካ ክሳብ ውነኻ ዘጥፍእ ርሕቀት ክትከይድ ኣይነበረካን እሞ፡ እቲ ከይተፈለጠካ ትጽበዮ ዝነበርካ ሕጋዊ ተሓታትነት ክትረክብ ንምባል’ዩ። ካልእ ዝገርም ነገር ድማ፡ ሰብ ንጽቡቕ ጥራይ ዘይኮነስ ንሕማቕ ነገር’ውን ይጽበ ምዃኑ’ዩ። ንኣብነት ሓደ ኣብ ከቢድ ድኽነት ዝነብር ሰብ፡ ኣይተፈለጦን ደኣ ይኸውን እምበር፡ ነቲ ሕጂ ዘለዎ ከቢድ ድኽነት ብውሕዱ ካብታ ስንፍና ዝጀመረላ ግዜ ጀሚሩ ዝተጸበዮ ትጽቢት’ዩ። ሓደ ብጉድለት ድስፕሊን ስርሑ ስኢኑ ንነብሱን ንስድርኡን ኣብ ሓደጋ ዘውደቐ ሰብ፡ ነቲ ካብ ስራሕ ምስጓጉ፡ ካብታ ኣደብ ዝሰኣነላ ግዜ ጀሚሩ ዝተጸበዮ ትጽቢት’ዩ። ሓደ ኮነ ኢሉ መደብ ኣውጺኡ፡ ተጸናትዩ ብዝፈጸሞ ገበን ንብዙሕ ዓመታት ወይ ዕድመ ልክዕ ክእሰር ዝደተፈርደ

ሰብ’ውን ብኽመይ ናብራ ቤት-ማሕቡስ ኣይተጸበዮን ኔሩ ክንብል ንኽእል? “መርዓት እንተደሊኻ ሓማት ረኣ። መን ምዃንካ ክነግረካ ምስ መን ከም ትኸይድ ንገረኒ። ተጽግበኒ ቅጫ ኣብ መቑሎኣ ከላ እፈልጣ።” ወዘተ ዝብሉ ምስላትታ ጥራይ እንተ ኣስተውዓልናሎም’ኳ ዓይነት እቲ ሒዝናዮ ዘለና መገዲ እንተ ፈሊጠዮ፡ ዓይነት’ቲ እንጽበዮን ዝጽበየናን ነገር ንኽንፈልጥ ዘጸግም ኣይኮነን ዝብል ትርጉም’ዩ ዘመሓላልፈልና። ሓደ ግዜ ሓደ ኣብ ካንሸሎ እንዳ ሃብታማት ዋርድያ ለይቲ ኮይኑ ዝሰርሕ ሰብ ዘዕለለኒ ዕላል ኣላ። ይታኸስ ከም ዝነበረ ደኣ የረክሶ ከይህሉ’ምበር፡ ንሱ እንታይ ኢሉኒ መስለኩም፡ “ለይቲ ለይቲ ኣብ ዋርድያ ከለኹ ይታኸስ’ሞ፡ ገጸይ ክሕጸብ ኢለ ናብቲ ሽንት-ቤት ይኣቱ። ሽዑ ነቲ ብትኻስ ከም ዝኣረገ ጎቦ ፈርከሽከሽ ክብል ቁሩብ ዝተረፎ ገጸይ ኣብ መስትያት ናይቲ ላባንዲኒ ምስ ረኣኹዎ ስሓቐይ ምቁጽጻር ይስእን። ካዕካዕ! ኪር ኪር! ክርትም! ኢለ እናሰሓቕኩ ኣብ ማይ ከይበጻሕኩ ብሰሓቐይ ይበራበር። መሊሰ’ኸ ደኣ፡ ገጸይ ኣብቲ መስትያት ኣጸጊዐ፡ “ሕጂ እንታይ ኢኻ ደሊኻ?” ኢለ ይሓቶ። “ድቃስ።” ብልሳኑ ዘይኮነስ በቲ ብትኻስ ድዋዕዋዕ ዝበለ ትርኢቱ ይምልሰለይ- እቲ ገጸይ። “እዋእ! ንስኻስ ድቃስ ደሊኻ? ሕጂ ክትድቅስ እንተትደሊ ደኣ ቀደም ከምቶም ሰጥ ኢሎም ትምህርቶም ዝከታተሉ ዝነበሩ ተማሃሮ ሰጥ ኢልካ ትምህርትኻ ዘይትከታተል። ንዓኻ’የ መልስ። ንሳቶም ክመሃሩ ከለዉ ምሽ ንስኻ ኩሉ ግዜ ትዘልል

ኣብ ምንታይ ኢና ንጥምት!? ኣጠማምታይ ጣዕሳ ይብርትዕ። ነቶም ንዘይ ምሕርፋፍ እቲ ምሳይ ዝነበሮም ዝምድና ኢሎም ደስ ከከይበሎም ሓሳባተይ ዝቕበሉ ዝነበሩ መሳርሕተይን ነቶም እንተስ ልቢ የዕብዮም ወይ ሓለዋ ድራር እለት ኮይንዎም ምሳይ ዝመሳሰሉ ዝነበሩን ካልኦት መሳርሕተይ’ውን ሕፍረትን ጣዕሳን እናተሰመዓኒ’የ ዝዝክሮም። ሓደ ግዜ ኣብ ሓደ ናይ ተለቪዢን ቻነል፡ መብዛሕትኡ ግዜ ንናይ ስራሕ ሓለፍትና፡ እቲ ሓቅታት ዘይኮነስ እቲ የሐጉሶም’ዩ ዝበልናዮ ነገራት ጥራሕ ከም እንነግሮም፡ ርኢቶታትና ከም ዘይሰምዑ ዝገብር ወደሳታት ጌርና ኣእዛኖም ከም እንውትፎ፡ በዝን ወዲ ከምዝን ባዕልና ናይ ልዕልና ክንፊ ከም እንለቓቕበሎም፡ ባዕልና ብዝለቓቐብናሎም ናይ ትዕቢትን ልዕልናን ክንፊ ከኣ ኣብ ልዕሌና ኮነ ኣብ ልዕሊ እቲ ንሶም ዝመርሕዎ ትካል ኣጉል ጸብለልታ ከም ዘርእዩ ዝገልጽ ዘረባ ሰሚዐ ነይረ። እቶም ብኣጉል ወደሳ ንላዕሊ ዘደይቡኻ፡ ካብቲ ዝደየብካዮ ነዊሕ ብራኸ ኣውዲቖም ንኽፍጽፍጹኻ’ዩ። ካብዞም ከምዚኣቶም ዝኣመሰሉ ደገፍቲ እናመሰሉ ኣሰይጠንቲ እሞ ከኣ መጋገይቲ፡ እቶም ተቓወምቲ እናመሰሉ ነቐፍቲ እሞ ከኣ ኣረምቲ ብዕጽፍታት ይበልጹ። ስለዚ ሰባት ኣብቲ ከነስርጸሎም ዝደለና ኣመለኻኽታ ወይ ሓሳባት ምስምማዕ እንተ ኣበዩ፡ ካብ ሽነኽ እቲ ናይ

ገዛእ ርእሶም ኣብቲ ዝተላዕለ ሓሳባት ዘለዎም ኣጠማምታ ተበጊሶም ኢዮም። ነዚኣቶም ኣብቲ ሓሳባትና ዘለዎም መረዳእታ እናፈተሽና ደኣ ክንረዳደኦምን ከነረድኦምን ኣለና እምበር፡ ብድብድቡ ኣብታ፡ “ክቃወሙና ስለዝደለዩ’ዩ” እትብል ሕማቕ ኣጠማምታ ጥራይ እናጠመትና ከም ተቓወምትና ጌርና ክንተሃላለኾም እንተፈቲንና እቲ ሕማቕ ኣጠማምታና፡ ኣብ ዘየድሊ ምትፍናን ካብ ምእታው ሓሊፉ ዘምጸኦ ፋይዳ የብሉን። “ኣብ ዓለም ሕማቕ ወይ ጽቡቕ ዝበሃል ነገር የለን፡ ኣጠማምታና ዝፈጥሮ ነገር እንተዘይ ኮይኑ።” ትብል ወርቃዊት ጥቕሲ ዊልያም ሸክስፒርን እንተሪናያ፡ ክልእ ኣብ ሓደ ጽሑፍ ዝረኣኹዋ፡ “ንስኻ ጽቡቕ ኣለኻ ማለት፡ ኣነ ተጋግየ’ለኹ ማለት ኣይኮነን። ነቲ ጉዳይ በቲ ናተይ ሸነኽ ኮይንካ ስለ ዘይረኣኻዮ ጥርይ እንተዘይኮይኑ።” እትብል ካልእ ጽሕፍትን እንተርኢናየን’ውን መግለጺ እዚ ሓሳባት ዝራጎደልና ይመስለኒ። ንሕና ጽቡቕ ኣለና ኢልና፡ ሰባት ኣብ ጉዳይና ንክሰማምዑ ኣብ እንደፋፋኣሉ እዋን፡ እቶም ሰባት፡ ሓሳባትና ምቕባል እንተ ኣብዩና፡ ብኣመለኻኽተኦም ከምኡ ስለዝመሰሎም ጥራሕዩ’ሞ፡ ኣብቲ ምቍዋሞም ዘይኮነ ኣብቲ ምፍላይ ሓሳቦም እንተ ርኢና ጥራይ ኢና ብእወታዊ ዓይኒ እንርደኦም። ሓደ ገረብ ክቖርጽ ዝረኣናዮ ሰብ ገረብ

ከብርስ ሓሲቡ ክንብሎ ኣይንኽእልን ኢና። ምኽንያቱ ነቲ ገረብ ከብርሶ ዘይኮነስ ከፍልሶ‘ውን ነይሩ ክኸውን ይኽእል’ዩ እቲ ሓሳቡ። ሓደ ገንዘብ ኣዋጺኦም ኣብ ዘዳለውዎ ድግስ ይስዕስዑን ይጭፍሩን ንዝነበሩ መሳርሕቱ ዝረኣየ ሰብ፡ በቶም ዝስዕስዑ ዝነበሩ ሰባት ቅዱስ ቅንኢ እንተ ኣሕደረ፡ ኣብቲ ናይ ገንዘብ ብኽነት ዘይኮነስ ኣብቲ ፍቕሮም ርእዩ ኢዩ’ሞ ሕራይ’ዩ ዝገበረ። ሓደ ካልእ ነቶም ገንዘብ ኣዋጺኦም ኣብ ዝገበርዎ ፌስታ ዝስዕስዑ ዝነበሩ ሰባት ርእዩ፡ “እዚኣቶም ዓያሹ ኢዮም!” ኢሉ ነቲ ምትእኽኻቦም ከም ዕሽነት እንተ ቆጸሮ’ውን፡ ኣብቲ ንክዘናግዑ ኢሎም ዘዋጽእዎ ገንዘብ ጠሚቱ፡ “ገንዘቦም ብላሽ ኣባኺነሞ።” ካብ ዝብል ሓልዮት ክኸውን ይኽእል ኢዩ’ሞ፡ ነዚ’ውን ተጋግዩ ክንብሎ ኣይንኽእልን ኢና። ንኹሉ ነገር፡ ኣጣማምታና’’ዩ ዘቕጥኖ ወይ ዘርጉዶ፡ ዘሕጽሮ ወይ ዘንውሖ፡

ኔርካ? ሕጂ ንሳቶም ኩሉ ግዜ ክዘሉን በጥ ክብሉን ከለዉ ድማ ንስኻ ኩሉ ግዜ ካንሸሎኦም ክትሕልወሎም ድቃስ ትስእን። ሓቀይ ዋላ ተጋግየ?” እናበልኩ ኣዋርድ የብሎ። ከኸይፈኒ ግን እቲ ገጸይ። ኣይምልሰለይን’ዩ። ግብሩ ፈሊጡ ኣስቅጥ የብል። ሽዑ ግብሩ የሕፊርዎ ከምዛ ሒዝዋ ዘይጸንሐ ነታ ትኻስ ቀስ ጌሩ ይፍንዋ።” ኢሉኒ በቲ ሰሓቢ ብነብሱ ናይ ምውዛይ ክእለቱ። ሓቁ’ዩ እቲ መከየፍ ዋርድያ። ሎሚ ብዝጸዓርካዮ ጽባሕ ጽቡቕ ነገር ክትሓፍስ ትጽቢት እንተለካ፡ ሕጂ ብላሽ ብእተባኽኖ ዘለኻ ዕድል ድማ ነቲ ናይ ጽባሕ ዘይትጽበዮ ትጽቢት ትጽበ ከም ዘለኻ ክትፈልጥ ይግበኣካ’ዩ። ሓደ ግዜ ከባቢ ሰዓት ትሽዓተ ኣቢሉ ይኸውን ሽዱሽተ ንኸውን ንሓድሕድና ዘይንፋለጥ ሰባት ኣብ ጥቓ ችቸሮ ንእሽተይ ኣብ ዘላ ፌርማታ፡ ናይ መወዳእታ ኣውተቡስ ንጽበ ኔርና። ንሓንቲ ካብተን ኣዋልድ ትፈልጥ ካሪና መጽኣ ሓንቲ ጓል ተማሊኣ ከይዳ። ካላኣይቲ ማርቸድስ መጺኣ፡ ንሓንቲ ካብተን ክልተ ኣለልያታ። ሳልሰይቲ ዲኤክስ ደው ኢላ። ነታ ሳልሰይቲ ጓል ፈሊጣታ። ብድሕሪ’ተን ኣዋልድ ወላሓደ ዝፈልጠና ዝሰኣንና ኣነን ሓንቲ ዓባይ ሰበይትን ሓደ ዓቢ ሰብኣይን ተሪፍና። “ንሕና’ስ ዝፈልጠና ስኢንና።” ኢልና እናስተማሰልና ከለና ሓንቲ ኣውተቡስ ብመንገዲ ዓዲ ኣቤቶ ተቐልቂላ። ሽዑ እቶም ሰብኣይ “ሕጂ ንኹልና ትፈልጠና መጺኣ።” ኢሎምና። ከምቶም ሰብ ማርቸድስን ሰብ ካሪናን ዘይኮነትስ ከምታ ኣውተቡስ ንኹሉ ሕዝቢ ዓለም እትፈልጦን እትማልኦን ካልእ ከኣ’ላ። ሞት። ስለዚ ሞት ከኣ ካብተን ክንጽበያ ዘይንደሊ ከለና ግን ከኣ በፍንጫ ንጽበያ ካልእ ዓይነት ትጽቢት’ያ።

ዘጽፈሖ ወይ ዘሽለሖ፡ ዘጉድሞ ወይ ዘብለሖ፡ ዘውሕዶ ወይ ዘብዝሖ፡ እሞ ኣብ ምንታይ

ኢና ንርኢ? ኣብ ምንታይ ኢና ንጥምት? ኣብቲ ምድንጓይዶ ኣብቲ ጽፈት፡ ኣብቲ ዝተፈጸመ ናይ ስራሕ ጌጋታትዶ ኣብቲ ናይ ስራሕ መንፈስ? ኣብቲ ኣዘራርባዶ ኣብቲ ሓሳብ? ኣብቲ ንሓሳባትና ዘዳኽምን ዘነኣእስን ኮይኑ ዝተሰመዓና ርኢቶታትዶ ዋላስ ኣብቲ ነቲ ስራሕ ኣደንፋዒ ክኸውን ይኽእል ብምባል’ዩ ቀሪቡ ዘሎ ዝብል ግምት? ኩሉ ነገር ከከም ኣጠማምታና ኢዩ’ሞ፡ ኣብቲ ጸሊም’ዶ ኣብቲ ጻዕዳ? ኣብቲ ጸቢብ’ዶ ኣብቲ ገፊሕ? ኣብቲ ክፉእ’ዶ ኣብቲ ጽቡቕ? ኣብቲ ሕሙም’ዶ ኣብቲ ጥዑይ? ኣብቲ ጸድፊ’ዶ ኣብቲ ጎልጎል? ኣብቲ ብርሃን’ዶ ኣብቲ ጸላም? ኣብ ምንታይ ንጥምት ኢዩ እቲ ቁምነገር። ኣተሓሳስባና ብጠጣማምታን’ዩ ዝምእዘን። ምሕማቑን ምጽባቑን ከኣ ካብቲ ኣጠማምታና ኢዩ እሞ፡ ሕጅውን ኣብ ምንታይ ኢና ንጥምት።

ሓዳስ

ኤርትራ

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.195

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ት/ዕድመ ሮዳስ እስቲፋኖስ ኣስገዶም ብመንገዲ ወለዳ፡ ሮዳስ እስቲፋኖስ ኣስገዶም ምባል ተፊፉ፡ ኤደን እስቲፋኖስ ኣስገዶም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሸሪዓ ዞባ ማእከል ጂዳ ሻብር ማሕሙድ ወኪል መ/ዓሊ ሑሴን፡ ብዓል ቤተይ ዑመር ያሲን መ/ ኣልኣሚን ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ የርጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ከሳሲት ወ/ሮ ኢየሩሳሌም የማነ ግደይ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ኣለክሳንደር ፑልቨለንታ ፓስኻላ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸጸራት ትሕቲ ዕድመ ህያብኤል ሰናይ ሙሴ፡ ብሞግዚታ ወ/ሮ ጽንዓት ተኪኤ እስቲፋኖስ፡ ኣቦይ ሰናይ ሙሴ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ወ/ሮ ሰናይት ዑቕባይ ተኽለሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ኣብርሃም ሃይለ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 1ወድና ድማ ወራሲ ምዃኑ ይረጋገጸሉ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ኣቶ ዮፍታሄ ተስፋሚካኤል ባርያሚካኤል፡ ወላዲየይ መልኣከ ጸሃይ ቀሺ ተስፋሚካኤል ባርያሚካኤል ሓጎስ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 8 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ኣቶ ብርሃነ ቀለታ ገብረሚካኤል፡ ኣደይ ሳራ ወልዱ ጭሩም ስለዝዓረፈት፡ ምስ ሓድጉ ቀለታ ገብረሚካኤል ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ወ/ሮ ሳባ ዘመድ ገብረመድህን፡ ብዓል ቤተይ ዘርእዝጊ ዳዊት ዑቕባገብሪኤል ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ጸዓዘጋ ዘቢብ መሓሪ፡ ተጸዋዒ መለስ ኣለማዮ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን4/5/22 ኣብ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ቅረብ።

ቤት ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ ትብለጽ ዮናስ ተስፋሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ ትብለጽ ሓጎስ ዮውሃንስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ቤት ፍርዲ ደቀምሓረ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ ወ/ሮ ዩርዳኖስ የማነ ስብሃቱ፡ ብሞግዚት ት/ዕድመ ወደይ ወልደሚካኤል ደልሾም ኣረጋይ ምባል ተሪፉ፡ ኣብርሃለይ ደልሾም ኣረጋይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን5/5/22 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ቐይሕ ኣቶ እስቲፋኖስ እምባየ ምላሽ፡ ናይ ትሕቲ ዕድመ ወዱ ሚኪኤል ምባል ተሪፉ፡ ሚራክል ተባሂሉ ይተኣረመሉ ከምኡ’ውን ዲምያና ምባል ተሪፉ፡ ኤልያና ተባሂሉ ይተኣረመላ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ይቕረብ። ወ/ሮ ፋኑስ ፍስሃየ መብራህቱ፡ ብዓል

ቤተይ ረዘነ በላይ ተስፋይ ዝተመዝገበ ገዛ ከተማ ዓዲ ቐይሕ ምም/ከባቢ ዑናቡር ዝርከብ፡ ክሰፍረሉ ስለዝደለኹ፡ ተዓጽዩ ስለዘሎ ብትእዛዝ ቤት ፍርዲ ይከፈተለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ወ/ሮ ፍቓዱ ገብረ ወነህ ምባል ተሪፉ፡ ፍቃድ ገብረ ውነህ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ዓዲ ዃላ ሰምሃር ገብረትንሳኤ ሃብተማርያም ምባል ተሪፉ፡ ኣስቴር ገብረትንሳኤ ሃብተማርያም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቤት ገብሪኤል ከሳሲት ወ/ሮ ኣስመረት ከሰተ ወልደማርያም፡ ተኸሳሲ ኣቶ ተሳንኪኤል ብርሃነ ሃብተንኪኤል ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ን27/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቅናፍና ሳራ ያቆብ ገብረስላሴ፡ ብዓል ቤተይ ኣድሓኖም ገብረመድህን ተስፋዝጊ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ

ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወ/ረ ነ/ፍ ዝፋን ሰቛር ወረ/ከንቲባ ስእሉ ወኪል ፍስሃየ ስእሉን ሰብዓን ብፍ/ሰ/ዕዳ ወ/ረ ደግያት በራኺ ህብተዝጊ ኣቶ ግርማይ በራኺ +4 ኣብራሃ በራኽን ወረ/ነ/ፍ ከበደሽ ህብተዝጊ ኣብርሃ ገብረዝጊ +2 ብዝተፈጥረ ክርክር፡ ምቅሊት ውርሻ ዝተጠቐሱ ገዛውቲ ሰብ ጉዳይ ተሰማሚዖም ክውግንዎ ወይ ብዝጥዕም ክማቐልዎ፡ እዚ ምስ ዘይክኣል ብሓራጅ ተሸይጡ ከከም ኣወራርስኦም ይርከቡ ብምባል ስለ ዝተኣዘዘ። 1. ኣብ ኣስመራ ጎደና ተጋደልቲ ቁ.ገዛ 24 ፊት ቤት ትምህርቲ ፍረሰላም ብዓል ሓደ ደርቢ ምስ ሰርቪሱ ኣብ 1399.19 ት.ሜተር ዝተደኮነ 17 ቀንዲ ክፍልታት 3+ ተሓጋጋዚ ክፍልታት 3+ ስቶር 6 ሽቓቕ ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ ብበዓል ሞያ 1.158, 806.66 ናቕፋ (ሓደ ሚልዮንን ሓደ ሚእትን ሓሙሳን ሸሞንተን ሽሕን ሸሞንተ ሚእቲን ሽዱሽተን 66% ናቕፋ) ተገሚቱ ቀሪቡ። 2. ኣብ ሰገነይቲ ምም/ከባቢ ማይ ሰገን ፊት ሰሊና ቤት ስፍየት ክዳውንቲ ኣብ ኣስታት 1280.66 ት.ሜተር ዝተደኮነ በዓል ሓደ ደርቢ ምስ ሰርቪሱ ኮይኑ፡ 10 ቀንዲ ክፍልታት፡ ሓደ ክሽነ፡ ሓደ ሞጎጎ ክፍሊ ዝሓዘ ብበዓል ሞያ መበገሲ ዋጋ 588,667.78 ናቕፋ (ሓሙሽተ ሚእቲን ሰማንያን ሸሞንተን ሽሕን ሽዱሽተ ሚእትን ስሳን ሸውዓተን 78% ናቕፋ) ተገሚቱ ቀሪቡ። ዕለት ጨረታ ን02/06/22 ኮይኑ፡ ክወዳደር ዝደሊ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ገዛ ካብ ቀሪቡ ዘሎ ግምት ¼ ብስም ፈ/ ፍርዲ C.P.O ኣስሪሑ ወይ ቡክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ሒዙ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ተወዳዳሪ ናይ ነፍሲ-ወከፍ ዝሽየጥ ገዛ ቅድሚ ዕለት ጨረታ ሓሙሽተ መዓልታት ስራሕ ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ጨረታ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁጽሪ 62 ክበጽሖ ዝደለየ መጠን ገንዘብ ብንጹር ብቝጽርን ብኣሃዝን ኣብ ፖስታ ብምዕሻግ የእቱ። ዝቃወም እንተሎ፡ ካብ ዝምልከቶ ቤ/ፍ መአገዲ እንተዘይቀሪቡ ጨረታ ደው ኣይብልን። ሓበሬታ ዝደሊ ኣብ ላ/ቤ/ፍርዲ ኣስመራ ቁ.66 ቀሪቡ ይወከስ። ቦታ ጨረታ ላ/ቤ/ፍርዲ ኣስመራ ገበን መጋባእያ ቁ.27 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00 ድ/ቀ- 4፡00 ድ/ቀ ናይ ነፍሲ-ወከፍ ዕለት ሓራጅ ቁ.1,2 ዝተጠቕሰ። ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ይተሓለወለይ፡ ን6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/5/22 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ተሰነይ ርሻን ሽሻይ ግደ፡ ብዓል-ቤተይ ኣለም ኣፈወርቂ ዓንደምካኤል ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 4/5/22 ይቕረብ። ኣቶ ኢብራሂም ዮሱፍ ፍቓድ፡ ስም ኣደይ ዓሻ ኣሕመድ ሑመድ ምባል ተሪፉ፡ ዓሻ ሑሴን ኣሕመድ ሑመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ሚ/ፍ/ዞ/ዓ/ ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከረን 03 ወ/ሮ ሓሬና መብራህቱ ሰረቐ፡ ተጸዋዒ ኣቶ ዘርኣይ በርሀ ተስፋዝጊ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን20/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰሜናዊ ባሕሪ ባጽዕ ሓናን ዓብደላ ማሕሙድ ምባል ተሪፉ፡ ሓናን ማሕሙድ ዑመር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 5/5/22 ኣብ ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰሜናዊ ቀሕ ባሕሪ ባጽዕ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ/ጋ/ባ ጎልጅ ወ/ሮ ዑቕበት ወልደማርያም ታጀገ ምባል ተሪፉ፡ ዑቕበት ወልደማርያም ናይዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ02 ምጽዋዕ ከሳሲት ወ/ሮ ትዕበ ገብረሚካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ምናሴ ተስፋሚካኤል ሃብተ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኣነ ኣለም ጴጥሮስ ኣብርሃ ዝተበሃልኩ፡ ወለደይ ኣቶ ጴጥሮስ ኣብርሃን ወ/ሮ ርግበ ኣረጋይን ዋንነቶም ዝኾነ ገዛ ኣብ ማይ ተመናይ ዝርከብ ኣብ ስፍሓት መሬት 216 ት/ሜ ዝተደኮነ ኣብ ቤ/ጽሕፈት ካዳስተር ሚኒ/መሬ/ማ/ኣከባብን ብመለለይ ቁ.ንብረት 1፡012035 ዝተመዝገበ ንዓይ ንጓሎም ብውህብቶ ስለዝሃቡኒ፡ ዋንነት ስም ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ካዳስተርን ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ግን፡ ሰነዳተይ ኣቕሪበ ምትሕልላፍ ስም ዋንነት ናይዞም ገዛውቲ ክፍጽም ምዃነይ አፍልጥ። ኣለም ጴጥሮስ ኣብርሃ ኣነ ኣለም ጴጥሮስ ኣብርሃ ዝተበሃልኩ፡ ወለደይ ኣቶ ጴጥሮስ ኣብርሃን ወ/ሮ ርግበ ኣረጋይን ዋንነቶም ዝኾነ ገዛ ኣብ ሰምበል ዝርከብ ኣብ ስፍሓት መሬት 300 ት/ሜ ዝተደኮነ ኣብ ቤ/ጽሕፈት ካዳስተር ብመለለይ ቁ.ንብረት 1BRASM014615 ዝተመዝገበ ንዓይ ንጓሎም ብውህብቶ ስለዝሃቡኒ፡ ዋንነት ስም ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ካዳስተርን ይቕረብ። ዝቃወም እንተዘይቀሪቡ ግን ሰነዳተይ ኣቕሪበ ምትሕልላፍ ስም ዋንነት ናይዞም ገዛውቲ ክፍጽም ምዃነይ አፍልጥ። ኣለም ጴጥሮስ ኣብርሃ

ኣብ ዞባ ማእከል ኣስመራ፡ ን/ዞባ ገዛ-ባንዳ፡ ፓርሰል ‘’ASPOOOO4374’’-D ብመለለዪ ገዛ ASD00005635 ኣብ ካዳስተር ብቁጽሪ መለለዪ ንብረት IBRASMMO16493፡ ብስም ነፍ/ሄር ኣነኒያ ሰቛር የውሃንስ ዝተመዝገበን ኣነ ምስ 8 ኣሕዋተይ ውርሲ ዘረጋገጽናሉን ገዛ ናብ ስምና ከነመሓላልፍ ስለዝደለና፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ወይ ናይ መወዳእታ ውሳነ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪ ዞባ ማእከል ይቕረብ። ኣመልካቲት ኣብረሀት ኣነንያ ሰቛር

ብስም ፋጥማ ኣድም ዓብደልቃድር ኣብ ቤት ጽሕፈት ክፍሊ ካዳስተር ብቁ/ ንብረት 1BRASM014025 ዝተመዝገበ ኦርጂናል ዋንነት ገዛ (ሊብሬቶ) ስለዝጠፍኣኒ ፡ ረኺበዮ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ኣለኹ ዝብል እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ብቁ/ቴለፎን 07144778 ይሓብረኒ። እንተዘየለ ግን ካብ ዝምልከቶ ኣካል መተካእታ ናይዚ ዝጠፍአ ኦርጂናል ሊብሬቶ ከም ዝሓትት አፍልጥ ኣለኹ። ወ/ሮ ፋጥማ ኣድም ዓብደልቃድር ወኪል ወ/ሮ ስተል በናት ሓሰን

ሓዳስ

ኤርትራ

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.195

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ተጻወትቲ እስጳኛዊት ክለብ ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ረቡዕ ምሸት ኣብ ጸወታ ኣንጻር ማን ሲቲ ብዘርኣዩዎ ዘይስፖርታዊ ተግባራት፡ ካብ ዝተፈላለዩ ወገናት ነቚፌታ ይመጽኦም ምህላዉ ተቓሊሑ። ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ኣብ ቀዳማይ እግሪ ናብ እንግሊዝ ተጓዒዛ ብማን ሲቲ 1ብ0 ተረቲዓ ምንባራ ይፍለጥ። ብቕድሚ ትማሊ ከኣ፡ ነዛ ናይ ሓንቲ ሸቶ ጸብለልታ ሒዛ ናይ ከተማኣ ዝመጸታ ማን ሲቲ ዓዲማ ብዘይ ሸቶ ብምፍልላያ፡ ናብ ዝቕጽል መድረኽ ካብ ምሕላፍ ተዓንቂጻ። ሽሕ’ኳ ተጻወትቲ እዛ ጋንታ ኣብ’ዛ ግጥም ካብ ናይ ቀዳማይ እግሪ ዝሓሸ ጸወታ እንተኣርኣዩ፡ ጸወታ ኣብ ኣጋ ምውዳኡ ግና፡ ንኣፍቀርቲ ዘቕሓረ ተግባራት እዮም ፈጺሞም። ኣብዛ ጸወታ ሓደ ካብቶም ኣጐሃሃርቲ ናይቲ ዝተፈጥረ ዕግርግር ምንባሩ ዝግለጽ ተኸላኻሊ ኣትለቲኮ - ፊሊፐ እዩ። እዚ ብራዚላዊ፡ ኣብ ምዱብ ጸወታ ንፎደን ክሳብ ደም ዝወጽእ ኣብ ርእሱ ብምህራም ጕድኣት ዘውረደ እዩ። ጸወታ ኣብ ኣጋ ምዝዛሙ (ኣብ መበል 90

ድሕሪ ጸወታ ኣትለቲኮ ማድሪድ ኣንጻር ማን ሲቲ. . . ተጻወትቲ ኣትለቲኮ ማድሪድ ይንቀፉ

ደቒቕ) ከኣ፡ ኣብ ልዕሊ እዚ ተጻዋታይ በደል ብምፍጻሙ ብክልተ ብጫ ካርድ ካብ ሜዳ ተባረረ። ኣብዚ እዋን እዩ ድማ፡ ኩሎም ተጻወትቲ ዝተሓወስዎ እምባጓሮ ዝተፈጥረ። ተኸላኻሊ እዛ ማድሪዳዊት ክለብ ስቴቫን ሳቪች እውን፡ ፎደን ኣብ ባይታ ወዲቑ እንከሎ ብማልያኡ ብምስሓቡ፡

ቀጺሉ ከኣ ምስ ዝተፈላለዩ ተጻወትቲ እዛ ጋንታ ብምጕርፋጡ (ንግሪሊሽ ብጸጕሩ ስሒቡዎ፡ ንስተርሊን ከኣ ብቴስታ ክሰሃሎ ፈቲኑ) ፡ እዛ ጸወታ ኣብ ምውዳኣ ካልእ መኣዝን ክትሕዝ ልዑል ተራ ነይሩዎ። ጸወታ ምስ ተዛዘመ እውን፡ እዚ ዕግርግር፡ ኣብ መቐየሪ ክፍሊ ብዝለዓለ መልክዕ ምቕጻሉ፡ ስእሊ ኣሰንየን

ኣብ ራዳር ዓበይቲ ክለባት ኣትዩ ዘሎ - ዳርዊን ኑነዝ መን እዩ? ትማሊ ኣብ ዝነበረን 3ብ3 ዝተዛዘመን ጸወታ ሊቨርፑልን በነፊካን፡ ንሳልሳይቲ ሸቶ ክለቡ በነፊካ ዘቚጸረ - ዳርዊን ኑነዝ፡ ኣብዚ እዋን ቀልቢ ዓበይቲ ክለብ ኤውሮጳ ስሒቦም ካብ ዘለዉ ውልዶ ተጻወትቲ ምዃኑ ይግለጽ። ዳርዊን ኑነዝ ግና መን እዩ። ስለምንታይ እዩ ብዓበይቲ ክለባት ዝህደን ዘሎ? ጋዜጣ ሚረር ተንቲናቶ ኣላ። ጸሚቝና ናብኹም ነብሎ። ኣብ ሰነ 1999 ኣብ ኡራጋይ ዝተወልደ - ኑነዝ፡ ቅድሚ ናብ በነፊካ ምጽምባሩ፡ ምስ ክለባት ፐናሮልን እስጳኛዊት ኣልመሪያን ተጻዊቱ። ብፍላይ፡ ኣብዛ እስፓኛዊት ክለብ ብዘርእዮ ዝነበረ ተስፋ ዝህብ ምንቅስቓስ፡ ብባርሳ ገለ ፈተነታት ምፍራም ተኻዪዱሉ ምንባሩ ይግለጽ። ብፍላይ፡ ወዲ ሃገሩን ኣያኡን ዝኾነ - ሉዊስ ስዋረዝ፡ እዛ ካታሎኛዊት ክለብ፡ ነዚ ተጻዋታይ ምስ ሃበበን ዋጋኡ 90 ወይ 100

መቚሽሽ

ሚልዮን ምስ በጽሐን ኣብ ክንዲ ከተፈርሞ ምፍታን፡ ብኣግኡ ብ15 ወይ 20 ሚልዮን ኣፈሪማ ንነዊሕ ዓመታት ከተጻወቶ ይምዕዳ ምንባሩ ይዛረብ። ይዅን እምበር፡ ኣብ መስከረም 2020 - በነፊካ እያ ብ24 ሚልዮን ዩሮ ኣባላ ገይራቶ። ካብቲ እዋን ጀሚሩ ከኣ፡ ዓቕሙ ኣብ ምዕባይ ልዑል ገስጋስ ምርኣዩ ተንተንቲ ናይቲ ሊግ የረድኡ። ብፍላይ ሎሚ ዓመት፡ ዛጊት ኣብ ኩሉ ውድድራት ካብ 37 ግጥማት 32 ሸቶታት ኣቚጺሩ ምህላዉ፡ ሸቶ ኣብ ምምዝጋብ ልዑል ብቕዓት ከምዘለዎ የርእይ። ካብ ዓበይቲ ክለባት ኤወሮጳ ተገዳስነት ክረክብ ዝኸኣለላ ፍልይቲ መዓልቲ እንተ ነይራ፡ ክለቡ ኣብ ልዕሊ ባርሴሎና 3ብ0 ዝተዓወተትሉ ናይ ምድብ ጸወታ ሻምፕዮንስ ሊግ ክልተ ሸቶታት ዘቝጸረሉ እዩ። ኣብቲ እዋን፡ ‘ነታ ኣብ ቀረባኣ

ንከተማ ማድሪድ ዘናወጹ ደገፍቲ ቸልስን ማን ሲቲን ብፖሊስ . . .

ፖሊስ ከተማ ማድሪድ፡ ነቶም ካብ እንግሊዝ ተጓዒዞም ዝመጽኡ እሞ፡ ኣብ ከተማ ማድሪድ ንሓድሕዶም ብምብኣስ ዕግርግር ዝፈጠሩ ደገፍቲ ቸልስን ማን ሲቲ ክሲ ከምዘቕረበሎም ተሓቢሩ። እዞም ደገፍቲ፡ ንክለባቶም ማለት - ቸልሲ ኣንጻር ሪያል ማድሪድ፡ ማን ሲቲ ድማ ኣንጻር ኣትለቲኮ ጸወታ ተታሒዙለን ንዝነበረ ጸወታ ክዕዘቡ እዮም ናብ እስጳኛ ተጓዒዞም። ይዅን እምበር፡ እዞም 8000 ሽሕ ዝበጽሑ ደገፍቲ፡ ዝሓለፈ ሰሉስ ኣብታ ኣብ ሕምብርቲ ከተማ ማድሪድ እትርከብ ‘ፕላዛ ማዮር’ ዝተባህለት ህዝባዊት ቦታ ክበኣሱ ኣብ ዓይኒ ካሜራ ኣትዮም። ቅድሚ ሰሙን እዚ ፍጻመ፡ ፖሊስ እዛ ከተማ፡ ደገፍቲ ክልተ እንግሊዛውያን ክለባት ናብ ሓንቲ ከተማ ክመጽኡ ብምዃኖም ኣብ ተጠንቐቕ ክጸንሕ ከምዘለዎ ተሓቢሩ ምንባሩ ናይ ቀረባ ወገናት ይገለጹ። ይዅን እምበር፡ እዞም ዕሉታት ደገፍቲ፡ ዶብ ሰጊሮም ተሃኖም ካብ ምውጻእ ኣይተዓንቀጹን። ከም ዝዝከር፡ ማን ሲቲን ቸልስን ኣብ ፍጻመ ጸወታ ሻምፕዮንስ ሊግ 2020-21 ኣብ ፖርቱጋል ከተማ ፖርቶ ተራኺበን ነይረን። ኣብቲ ብዓወት ቸልሲ 1ብ0 ዝተዛዘመ ጸወታ፡ እዞም ደገፍቲ ብዝፈጠርዎ ዕግርግር ኣቓልቦ ማዕከናት ዜና ስሒቦም ነይሮም እዮም።

እንከሎ ሸለል ኢላ ዘሕለፈቶ ባርሳ ዓቕሙ ብዝግባእ ኣርእዩዋ’ ተባሃለሉ። ድሮ ዝተፈላለዩ ወገናት ምስ ወዲ ሃገሩ ሉዊስ ስዋረዝ ከወዳድርዎ ጀሚሮም ዘለዉ ዳርዊን፡ ዋላ’ኳ መብዛሕትኡ ግዜ ከም ማእከላይ ኣጥቃዓይ (ቊጽሪ 9) ይስለፍ እንተኾነ፡ ከም ናይ ክንፊ ኣጥቃዓይ ኣብ ዝስለፈሉ’ውን ሰናፍ ከምዘይኮነ ይንገር። ኣብ ቀዳማይ እግሪ ኣብ ሜዳ ኣንፊልድ ሸቶ ካብ ምቚጻር ዘይተዓንቀጸ እዚ ወዲ 22 ዓመት ትስፉው ኣጥቃዓይ፡ ረቡዕ ምሸት ብዘርኣዮ ብቕዓት ካብ ኣሰልጣኒ ሊቨርፑል የርገን ክሎፕ ወደሳ ተቐቢሉ። ክሎፕ፡ “ብኣካላዊ ኣቃውማ ድልዱልን ቅልጡፍን፡ ኣብ ምውዳእ ኵዕሶ ህዱእ። ብዘለዎ ብቕዓት ምስ ጥዕናኡ እንተቐጺሉ፡ ኣብ ቅድሚኡ ብሩህ መጻኢ ኣሎ። ብዘይካ’ዚ፡ እዱብ ስነ ስርዓተኛ እዩ” ክብል ብናይ ወደሳ ቃላት ገሊጽዎ። ክሎፕ ነዚ ዘረባ’ዚ ድሕሪ ምዝራቡ፡ ገለ ተንተንቲ መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ፡ ‘ነዚ ተጻዋታይ ዝደፋፋእ ዘረባ’ ክብሉ ተሰሚዖም። በዚ ከኣ፡ ሊቨርፑል ኣብ መስርሕ እዚ ኡራጓያዊ ኣጥቃዓይ፡ ክትጽምበር ዝለዓለ ተኽኣሎ ከምዘለዋ ይእምቱ። ኣቐዲመን፡ ማንቸስተር ዩናይትድን ኣርሰናል ዕላማአን ገይረናኦ ነይረን። ማንቸስተር መተካእታ ሮናልዶ ክኾነላ ክትሓጽዮ እንከላ፡ ኣርሰናል ከኣ፡ ነቲ ዘይረገአ ዘሎ ቀዳማይ መስመራ ክመርሖ እዩ ድላያ። ብዘይካ’ዘን ክለባት፡ ብህጡር ገንዘብ ተሓጊዛ ጉልብትቲ ክለብ ክትከውን ኣንቂዳ ዘላ ኒውካስል እውን፡ ነዚ ተጻዋታይ ዝተሰለዓሉ ገንዘብ ንምሽፋን፡ ኣብ ክራማት ኢዳ ናብ ካዝናኣ ክትሰድድ ተዳልያ ምህላዋ ይሕበር። በዚ ኮይኑ በቲ፡ ኑነዝ፡ ሓደ ካብቶም ወትሩ ኣብ ‘ሕሜታ’ መስርሕ ምስጋጋር ተጻወትቲ ስሙ ዝለዓል ተጻዋታይ ኮይኑ ኣሎ። ብመሰረት ጋዜጣ ጎል ከኣ፡ ክለቡ ክትሸጦ እንተኾይና፡ ከምቲ ንጆ ፈሊክስ ናብ ኣትለቲኮ ማድሪድ ክትሰዶ እንከላ ዝተቐበለቶ 135 ሚልዮን ዩሮ ክትደሊ ምዃና ይእምቱ።

ዝተፈላለያ ጋዜጣታት ኣቃሊሐን። ጋዜጣ ኤ.ኤስ.ፒ.ኤን፡ ክሮኤሽያዊ ተኸላኻሊ እዛ ጋንታ - ሲመ ቭርሳጅኮ፡ ገለ ነገር ናብ ተጻወትቲ ሲቲ (ናብ ላፖርተ ምዃኑ ካልእ ጋዜጣ እውን ትሕብር) ክድርቢ እንከሎ፡ ኣብቲ እዋን ሓሪቑ ምንባሩ ዝግለጽ ሳቪች ከኣ፡ ደጊሙ ንግሪሊሽ ክረኽቦ ምፍታኑ ትሕብር። ድሕሪ’ዚ፡ ኣባላት ጸጥታ፡ ነዚ ጉዳይ ከም ዘተሃዳድእዎ ትውስኽ። በዝን ካልእን ፍጻመ እዚ ምሸት እዩ እምበኣር፡ ገለ ተዓዘብቲን ተንተንቲን ኵዕሶ እግሪ፡ ኣብ ልዕሊ እዛ ጋንታ መረረኦም ዘስምዑ ዘለዉ። እዞም ተዓዘብቲ፡ “ኣትለቲኮ ዝመጽእ ዓመት ካብ ኤውሮጳዊ ውድድር ክትክልከል ኣለዋ”፡ “ካብ ዝረኣኹወን ክለባት እታ ዝረስሐት ክለብ። ክሳብ ሕጂ ስለምንታይ ዘይተኸልከለት . . .” ዝብሉን ካልእን ወቐሳታት ኣብ ማሕበራዊ ገጻት

ጽሒፎም። ኣብ ቢቲ ስፖርት ተንታኒ ዝኾነ - ሪዮ ፈርዲናንድ ከኣ፡ ተጻወትቲ ኣትለቲኮ ኣብ ግዜ ጸወታን ድሕሪኡን ብዘርኣዩዎ ተግባር ክሓፍሩ ይግባኦም ክብል ንተግባራቶም ኮኒንዎ። ብኣንጻር እዚ ናብ ተጻወትቲ ኣትለቲኮ ማድሪድ ዝቐነዐ ወቐሳታት፡ ሓለቓ እዛ ጋንታ - ኮከ፡ ደቂ ጋንታኡ ብዘርኣዩዎ ስፖርታዊ ቃልሲ ከምዝኾርዕ ብምግላጽ፡ ብኣንጻሩ ተጻወትቲ ማን ሲቲ ግዜ ንኸጥፍኡ ከይተሃርሙ ብተደጋጋሚ ይወድቁ ምንባሮም ወቒሱ። ተኸላኻሊ ማን ሲቲ - ላፖርተ ግና፡ “ዘይመስል ዘረባ፡ ኣብ ዘይተደልየ ባእሲ ብምእታው ግዜ ዘጥፍኡ መን ድዮም” ክብል ንወቐሳ እዚ ተጻወታይ ብሕቶ መሊሱሉ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ማን ሲቲ፡ ብመስበርቲ ኬቨን ደቡርነን ካየል ዎከርን ተሻቒሉ ምህላዉ ምንጪታት ካብ ከተማ ማንቸስተር ሓቢሮም። እዞም ተጻወትቲ፡ ኣብዛ ጸወታ’ዩ መጕዳእቲ ኣጋጢምዎም። ብመሰረት መግለጺዓላሚ እዛ ጋንታ ፐፕ ጓርድዮላ ከኣ፡ ህላውነቶም ኣብቲ ጽባሕ ቀዳም ኣንጻር ሊቨርፑል ዘካይድዎ ጸወታ ፍርቂ ፍጻመ ኤፍ.ኤ ካፕ ኣጠራጣሪ እዩ።

ተወሳኺ * ዝሓለፈ ሰንበት ባርሴሎና ኣብ ልዕሊ ሌቫንተ 3ብ2 ክትዕወት ሓንቲ ሸቶ ዘቚጸረ - ኦባሙያንግ፡ ኣብ 11 ዳሕረዎት ግጥማቱ 10 ሸቶታት ከመዝግብ ብምኽኣሉ፡ ኣጥቃዕቲ እታ ጋንታ ዝነበሩ - ሊዮነል መሲን ልዊስ ስዋረዝን ዘይበጽሕዎ ክብሪ በጺሑ። መሲ፡ ብማልያ ባርሳ ኣብ ፈለማ ናይ ጸወታ ዘመኑ 10 ሸቶታት ክበጽሕ 38 ግጥማት ክጻወት እንከሎ፡ ስዋረዝ ብወገኑ 24 ግጥማት ኣካዪዱ። ነዚ ታሪኽ’ዚ ብምስናድ ኣብ ቅድሚ ኦባሙያንግ ዝስርዑ፡ ብራዚላውያን ሮናልዶ ናዛሪዮን ሮማሪዮን ኮይኖም፡ ናይ ፈለማ 10 ሸቶታት ከመዝግቡ ትሽዓተ ግጥማት ጥራይ ጠሊቦም። * ናይ ቅድም ተጻዋታይ ሪያል ማድሪድ ኮሎምብያዊ - ፍረዲ ሪንኮን፡ ብዘጋጠሞ ሓደጋ ማኪና ኣብ መበል 55 ዓመት ዕድሚኡ ዓሪፉ። እዚ ሓለቓ ሃገራዊት ጋንታ ኮሎምብያ ነበር፡ ዋላ’ኳ ዝሓለፈ ሰኑይ እዚ ሓደጋ ምስ ኣጋጢሞ ኣብ ሕክምና ክንክን ክግበረሉ እንተጸንሐ፡ ብሰንኪ ኣብ ርእሱ ዘስዓበሉ ከቢድ መጕዳእቲ ግና ክሰርር ኣይከኣለን። ንሃገራዊት ጋንታኡ ወኪሉ ኣብ ሰለስተ ዋንጫ ዓለም (1990፡ 1994ን 1998ን) ዝተጻወተ - ፍረዲ፡ ን84 ግዜ ወኪልዋ እዩ። ላዕለዋይ ተጸዋዒ ኵዕሶ እግሪ - ፊፋ ዝርከብዎም ብርክት ዝበሉ ማሕበራት፡ ብሞት እዚ ተጻዋታይ ዝተሰመዖም ሓዘን ኣብ ምግላጽ ይርከቡ። * ኣብ ከተማ ለንደን ዝመደበራ ኣርሰናል፡ ብጉዳይ እቲ ብባርሴሎና ልዑል ተገዳስነት ረኺቡ ዘሎ ተኸላኻሊኣ - ጋብሪኤል ማጋሃላስ፡ ቅሳነት ስኒኣ ምህላዋ ካብ ሜዳ ኤማራትስ ዝዘረቘ ዜና የረድእ። ጋብሪኤል፡ ኣብዛ ወቕቲ ሓደ ካብ ወሰንቲ ተጻወትቲ ኣርሰናል ኮይኑ ምህላዉ ይንገር። እዚ ወዲ 24 ዓመት ብራዚላዊ፡ ምስቲ ብ50 ሚልዮን ፓውንድ ማልያ ‘መድፍዐኛታት’ ለቢሱ ዘሎ - በን ዋይት፡ ጽቡቕ ተወሃሂዱ ይርከብ። ዋላ’ውን ኣርሰናል፡ ንራብዓይ ደረጃ ኣብ ዝግበረ ዘሎ ቅልስ ኣብ ወሰንቲ ጸወታ ነጥቢ ትኽሰር፡ እዚ ተኸላኻላይ ግና ብዘርኣዮ ዘሎ ምንቅስቓስ ካብ ገለ ዓበይቲ ክለብ ኤውሮጳ ተገዳስነት ክረክብ ኣኽኢልዎ ኣሎ። ሓንቲ ካብዘን ተገዲሰናሉ ዘለዋ ክለባት ምዃና እትግለጽ ባርሳ፡ ሽሕ’ኳ ፋይናንስያዊ ሕጽረት ‘መርዘን’ ኮይኑዋ ይሃሉ፡ ነዚ ተጻዋታይ ግና ብጥብቂ ትከታተሎ ምህላዋ እስጳኛውያን ጋዜጣታት የረድኣ። በዚ ከኣ እያ፡ እዛ ነዚ ተጻዋታይ ክትሸጦ ዝኾነ ድላይ ከምዘይብላ እትገልጽ ናይ ሚከል ኣርቴታ ጋንታ ከይትኸስሮ ፈሪሓ ዘላ። ጋብሪኤል፡ ኣብ 2020 ብ27 ሚልዮን ፓውንድ ምዃኑ ዝእመነሉ መጠነ ገንዘብ ካብ ሊል ናብዛ ክለብ ካብ ዝጽምበር ንደሓር፡ ዛጊት ኣብ 62 ግጥማት ወኪሉዋ ይርከብ። ምስ ኣርሰናል ዝተኣሳሰር ዜና ምስ እንዕዘብ፡ በዛ ክለብ ተደልዩ ምህላዉ ዝግለጽ ኤዲን ሃዛርድ፡ ናብ ሜዳ ኤማራትስ ክሰጋገር ከምዘይደሊ ብምሕባር፡ ንዝቐረበሉ ናይ ዝርርብ ሕቶ ነጺግዎ ክትብል ጋዜጣ ኤክስፕረስ ኣብ ዓምዳ ኣስፊራ። ሃዛርድ፡ ኣብ ሪያል ማድሪድ ዘይዕዉት ግዜ የሕልፍ ምህላዉ ይንገር። ይዅን እምበር፡ ሽሕ’ኳ ብሰንኪ መስበርቲን ምጉዳል ብቕዓትን ቦታኡ ከውሕስ ኣብ ቃልሲ ይሃሉ፡ ኣብዛ ማድሪዳዊት ክለብ ግና ኣገዳሲ ተጻዋታይ ምዃኑ እዩ ዝኣምን። በዚ ከኣ፡ ካብዚ ኣቐዲሙ ብማልያ ቸልሲ ዝዓንደረሉ ሜዳ ኤማራትስ፡ ኣብ ሜዳ በርናቡ ክጸንሕ ከምዝደሊ ይዛረብ። ሃዛርድ፡ ንሸውዓተ ዓመታት ንቸልሲ ምጽዋቱ ይፍለጥ።

ሓዳስ

ኤርትራ

15 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.195

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ኣብ ማእከላይ ክፋል ናይጀርያ፡ ዕጡቓት ጉጅለታት ብዝፈጸሙዎ መጥቃዕቲ ናይ ዝተቐትሉ ሰባት ቊጽሪ ናብ 154 ክብ ክብል እንከሎ፡ ካልኦት ኣስታት 4800 ድማ ካብ ቤት-ንብረቶም ከምእተመዛበሉ ካብቲ ቦታ ዝተፈነወ ዜና ኣመልኪቱ። ብመሰረት እቲ ዜና፡ እቲ መጥቃዕቲ፡ ሞተር ሳይክል ብዝሓዙ ዕጡቓት’ዩ ተፈጺሙ። ናብ ሓንቲ ቁሸት ብምእታው ኣብ ልዕሊ መንበሪ ኣባይቲ ናይ’ቶም ነበርቲ ሃንደበት ጠያይቲ ብምትኳስ ነቲ ቅዝፈት ከምዝፈጸሙዎ ድማ እቲ ዜና ወሲኹ ሓቢሩ። ሰበ-ስልጣን እቲ ከባቢ ብወገኖም ኣብ ዝሃብዎ ሓበሬታ፡ እቶም ዕጡቓት ኣብ

ናይጀርያ - ቁጽሪ ብዕጡቓት ዝተቐትሉ ግዳያት ልዕሊ 150 በጺሑ መንበሪ ኣባይትን ናይ ንግዲ ትካላትን ዕንወት ከምዘውረዱ ኣረዲኦም። እቶም ካብቲ መጥቃዕቲ ሃዲሞም ህይወቶም ከድሕኑ ዝፈተኑ ውልቀ-ሰባት እውን፡ እቶም ዕጡቓት ተኸታቲሎም ከምዝቐተልዎም ወሲኾም ሓቢሮም። ሚኒስተር ዜና እታ ሃገር ምስ ማዕከናት ዜና ናይጀርያ ኣብ ዝገበሮ ቃለ-መሕትት ድማ፡ ሽበራዊ ጉጅለ ቦኮ ሓራም ምስ ካልኦት ዕጡቓት ብምትሕብባር ነቲ መጥቃዕቲ ከምዝፈጸሞ ገሊጹ። ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ናይጀርያ ዝርከባ ዓድታት ብተደጋጋሚ ግዳያት

ቀዳማይ ሚኒስተር ኣይቮሪኮስት ካብ ስልጣኑ ወሪዱ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣይቮሪኮስት ፓትሪክ ኣቺ፡ ብገዛእ-ፍቓዱ ካብ ስልጣኑ ከምዝወረደ ተሓቢሩ። እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ነቲ ስጉምቲ ዝወሰደ፡ ፕረዚደንት ኣይቮሪኮስት ኣላሳነ ኦውታራ፡ ቊጽሪ ካቢነ ሚኒስተራት እታ ሃገር ክንክዮ ምዃኑ ድሕሪ ምሕባሩ ከምዝኾነ ጸብጻባት ኣመልኪቶም። ኣቐዲሙ ፕረዚደንት ኦውታራ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ንብዝሒ ካቢነ ሚኒስተራት ካብ 41 ናብ 30 ከውርዶ ምዃኑ ሓቢሩ

ምንባሩ ኣይርሳዕን። እቲ ፕረዚደንት ኣብ ኣኼባ ካቢነ ሚኒስተራት ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ውሑድ ቊጽሪ ኣባላት ዘለዎ ካቢነ ሚኒስተራት ዝያዳ ጥቅውነት ከምዘለዎ ድሕሪ ምጥቃስ፡ ንምልቃቕ መዝነት እቲ ቀዳማይ ሚኒስተርን ንሱ ዝመርሖ መንግስትን ከምእተቐበሎ ኣረዲኡ። ንሱ ወሲኹ፡ እታ ሃገር ክትገብሮ ዝጸንሐት ዘይተደልየ ወጻኢታት ንምቑጣብ፡ ከምኡ ድማ ማሕበራዊን

ጸጥታዊን ኵነታት እታ ሃገር ናብ ንቡር ንምምላስ፡ እቲ ተወሲዱ ዘሎ ስጉምቲ ሓጋዚ ምዃኑ ሓቢሩ። እንተኾነ፡ ዝርዝር ኣስማት እቶም ካብ ስልጣኖም ዝእለዩ ሚኒስተራት ዛጊት ኣይተገልጸን ዘሎ። ቀዳማይ ሚኒስተር ፓትሪክ ኣቺ ብወገኑ፡ ነቲ ካብ ስልጣን ዝወረደሉ ምኽንያት ኣመልኪቱ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ፕረዚደንት ኦውታራ ኣብ መሳርዕ መንግስቲ ምቅይያራት ናይ ምግባር ውጥን ከምዘለዎ ድሕሪ ምግላጽ፡ ነቲ ውጥን ንኸይዕንቅፍ ክብል ነቲ ስጕምቲ ከምዝወሰደ ኣነጺሩ። እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ወሲኹ፡ “ነቲ ኣብ 2030 ክትግበር ተወጢኑ ዘሎ መደብ ክዉን ንምግባር፡ ዝከኣለና ክንገብር ኢና” ክብል ንፕረዚደንት ኦውታራ ኣረጋጊጹሉ። ቀዳማይ ሚኒስተር ኣቺ፡ ኣብ መጋቢት 2021 ናብ ስልጣን ከምዝደየበ ጸብጻባት የመልክቱ።

ብሪጣንያ - ‘ጸባ ጡብ’ ዝዕቅብ ባንኪ ተኸፊቱ ኣብ ብሪጣንያ፡ ጥዕናዊ ጸገማት ዘለዎም፡ ካብ ኣደታቶም እኹል ጸባ ክረኽቡ ንዘይክእሉን ኣብ ዘይግዚኦም ንዝተወለዱን ህጻናትን ሓገዝ ጸባ ጡብ ዝቕርብ ባንክ ኣብ ዌልስ - ብሪጣንያ ከምእተኸፍተ ተገሊጹ፡፡ ማእከላት ጥዕና ዌልስ፡ ኣቐዲመን ኣብቲ ካብ ከተማታት ማንቸስተርን በርሚንግሃምን ዝመጽእ ጸባ ጡብ ተመርኲሰን ንህጻናት ክንክን ክህባ ምጽንሐን ጸብጻባት ይሕብሩ፡፡ ሕጂ ግን እቲ ሓድሽ ባንክ፡ ተረፍ ጸባ ጡብ ዘለወን ኣዴታት ናብቲ ኣብ ዌልስ

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ቪያጅዳ

ዝርከብ ማእከላት ጥዕና እናኸዳ ክልግሳ ከምዘኽእለን ተሓቢሩ። ኣማኻሪ ጥዕና ዕሸላት ጌራይንት ሞሪስ፡ ኣብ ዘይእዋኖም ዝውለዱ ቆልዑ ካብቶም ኣብ እዋኖም ዝውለዱ ንላዕሊ ንሕማማት ዝያዳ ዝተቓልዑ ከምዝኾኑ ገሊጹ፡፡ ንሱ ወሲኹ፡ ጸባ ጡብ ኣደ፡ ህጻናት ከጋጥምዎም ንዝኽእሉ ጥዕናዊ ጸገማት ኣብ ምጽዋር ከምዝሕግዞም ኣረዲኡ፡፡ በቲ ዝልገስ ጸባ ጡብ፡ ነቶም ህይወት ዕሸላት ኣብ ሓደጋ ዘውድቑ ክስተታት ክጎድሉ ከምዝኸኣሉ ዝልገጽ ሞሪስ፡ ብህይወት ናይ ምጽናሕ ኩነታት ህጻናት

እውን ከምዝተመሓየሸ ሓቢሩ፡፡ እቲ ተኸፊቱ ዘሎ ሓድሽ ባንክ፡ ኣደታት ዌልስ ጸባ ጡብ ክልግሳ ዘኽእል ምዃኑን፡ ነቲ ቅድሚ ሕጂ ብሰንኪ መጐዓዝያ ዝርአ ዝነበረ ጸገማት ኣብ ምልጋስ ጸባ ጡብ እውን ፍታሕ ከምዝኾነን ተሓቢሩ።

ደቡብ ኣፍሪቃ - ክሳራታት ሓደጋ ዕልቕልቕ ብኢሱ

ኣብ ምብራቓዊ ገማግም ባሕሪ ደቡብ ኣፍሪቃ - ክፍለ ሃገር ክዋዙሉ-ናታል ብሰንኪ ተኸሲቱ ዘሎ ሓደጋ ዕልቕልቕን ምህማም መሬትን፡ ኣብቲ ከባቢ ዝሰዓበ ሰባውን ንዋታውን ክሳራታት ይዛይድ ከምዘሎ፡ ሰበ-ስልጣን እታ ሃገር ሓቢሮም። ዛጊት በቲ ካብ ዝሓለፈ ሰኑይ ኣትሒዙ ዝተኸስተ ብርቱዕ ህቦብላዊ ዝናብ ዝጠንቁ ዕልቕልቕ ማይ፡ ቁጽሪ ምዉታት 259 በጺሑ ከምዘሎ እቶም ሰብ-መዚ ወሲኾም ኣረዲኦም። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣመሓደርቲ እታ ክፍለ-ሃገር ኣብ ዝሃቡዎ መግለጺ፡ ደሃዮም ዝጠፍኡ ብዙሓት ሰባት ብምህላዎም፡ ቊጽሪ ግዳያት ክውስኽ ከምዝኽእል ኣሚቶም። በቲ ባህርያዊ ሓደጋ፡ ሓያሎ መንበሪ

ኣባይትን ጽርግያታትን ብምዕናዎም፡ ኣብ ምድሓን ህይወት ዝተዋፈሩ ሰራሕተኛታት ንጥፈታቶም ብግቡእ ንኸየሰላስሉ ከቢድ ዕንቅፋት ኰይኑዎም ከምዘሎ ጸብጻባት ኣመልኪቶም። ኣገልግሎት ሜትሮሎጂ እታ ሃገር ነቲ ኣጋጢሙ ዘሎ ባህርያዊ ሓደጋ ኣመልኪቱ ዘውጸኦ ዝርዝራዊ ሓበሬታ እኳ እንተዘየለ፡ ብሕጂ’ውን ኣብታ ሃገር ብብርቱዕ ዝናብ ዝተሰነዩ ባህርያዊ ሓደጋታት ክኽሰቱ ከምዝኽእሉ ኣጠንቂቑ ኣሎ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብታ ክፍለሃገር ዝርከብ ዲጋ ልዕሊ ዓቐን ብምምልኡ፡ ኣብ ልዕሊ ኣብቲ ቦታ ተተኺሉ ዝርከብ መመንጨዊ ጸዓት ጸገማት ይፈጥር ከምዘሎ ተሓቢሩ።

ህንዲ፡ ንስሪላንካ ፊናንሲያዊ ደገፍ ክትገብረላ ተመባጺዓ

ህንዲ ነቲ ኣብ ስሪላንካ ተፈጢሩ ዘሎ ቁጠባዊ ቅልውላው ንምህዳእ፡ ተወሳኺ ናይ ክልተ ቢልዮን ዶላር ፊናንሲያዊ ደገፍ ክትገብር ምዃና፡ ሮይተርስ ሓቢሩ። ህንዲ፡ እቲ ተመባጺዓቶ ዘላ ፊናንሲያዊ ሓገዝ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ እታ ደሴታዊት ሃገር ዘድልዩዋ መሰረታውያን ጠለባት ንምምላእ ክትገብሮ ዝጸንሐት ደገፋት ምዃኑ ሓቢራ ኣላ። ካብ 1948 ኣትሒዛ ኣብ ቁጠባዊ ቅልውላው ተናጊፋ ከምዘይትፈልጥ ዝንገረላ ስሪላንካ፡ ካብ ህንዲን ቻይናን ናይ ሓገዝ ጻውዒት ብተደጋጋሚ ከተቕርብ ምጽንሓ ጸብጻባት የመልክቱ። ኣቐዲማ ህንዲ ናይ 1.9 ቢልዮን ዶላር

ልቓሕ ንስሪላንካ ከምዝሃበት ዝዝከር ኮይኑ፡ እንተኾነ፡ ስሪላንካ ነቲ ኣጋጢሙዋ ዘሎ ናይ ነዳዲ ጸገማት ንምብዳህ ናይ ኣስታት 500 ሚልዮን ዶላር ተወሳኺ ልቓሕ ከምዘድልያ እዮም ጸብጻባት

ጎደና

ዕለት 15/4/2022

ናይቲ ንመባድልቲ ተባሂሉ ክግበር ዝጸንሐ ጭውያታት ከምዝዀና ዝገለጹ ተዓዘብቲ፡ ሕጂ ግን እቲ ኵነታት ናብ ቅትለት ተቐይሩ ከምዘሎ ኣረዲኦም። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ሚኒስተር ሰብኣዊ ጉዳያት ናይጀርያ ሳዲያ ዑመር ኣብ ዝሃበቶ መግለጺ፡ መሰረታዊ ጠለባት ናብቶም ዝተመዛበሉ ዜጋታት ዝበጽሓሉ መንገዲታት ይናደ ከምዘሎ ኣረዲኣ። ብብዝሒ ህዝቢ ኣብ ኣፍሪቃ ቀዳመይቲ ምዃና ዝንገረላ ናይጀርያ፡ እቲ ሰሜናዊ ክፋላ ኣብ ቀጻሊ ዕግርግርን መጥቃዕትታትን ከምዝርከብ ይሕበር።

ጎደና ስጋለት ቀጣን ቁ.6፡ (ቪያጅዳ)

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ዝሕብሩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ስሪላንካ ካብ ዝመጽእ ሰኑይ ጀሚራ ምስ ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ንልቓሕ ዝምልከት ዝርርብ ከተካይድ ምዃና ተሓቢሩ።

ቁ.ስልኪ 07138002

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ቀዳም 16 ሚያዝያ 2022

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 6

ገጽ 7

ገጽ 8

ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን ...

ዝኽሪ ሚያዝያ . . .

ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ ...

ውዑይን ዝሑልን ማይ

ኣብ ዞባ ማእከል፡ ብክፍሊ ምምሕዳርን ፋይናንስን ዝተወደበ ስልጠና፡ ን166 ሓደስቲ ዝተመርጹ ኣመሓደርቲ ከባብን ኣካየድቲ ስራሕን ተዋሂቡ። እቲ ስልጠና፡ ኣብ ምሕደራን መሪሕነትን፡ ምሕደራ ግዜን ንብረትን፡ ምሕደራን ዕቃበን ሰነዳት፡ ምሕደራ ፋይናንሳዊ ኣታዊታት፡ ከምኡ’ውን ግቡእ ኣወሃህባ ኣገልግሎት ዘጠቓለለ’ዩ። ኣብቲ ትማሊ 15 ሚያዝያ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት መዛዘሚ፡ ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ምምሕዳርን ፋይናንስን ኣቶ ተኪኤ ቀለታ ኣብ ዘስመዖ ቃል፡ ምምዕባል ዓቕሚ-ሰብ ካብ ቀዳምነታት ምምሕዳር ዞባ ማእከል ምዃኑ ጠቒሱ፡ ሰልጠንቲ ብዝቐሰምዎ ፍልጠት፡ ስሉጥን ጽፉፍን ኣገልግሎት ከረጋግጹ ትጽቢት ከምዝግበረሎም ገሊጹ። ሓላፊ ኣሃዱ ምምዕባል ዓቕሚ-ሰብ ኣቶ በረኸት ታደሰ ብወገኑ፡ እቲ ስልጠና ንዓቕምታቶም ኣብ ግምት ዘእተወ ምንባሩ ብምሕባር፡ ኣብ ስራሕ ንዘጋጥምዎም ብድሆታት ንምፍታሕ ከምዝሕግዞም

ማእከል - ንሓደስቲ ኣመሓደርትን ኣካየድቲ ስራሕን ስልጠና ተዋሂቡ

ኣብሪሁ። ሰልጠንቲ ብወገኖም፡ ንዝቐሰምዎ ስልጠና ምርኩስ ብምግባር፡ ንዝመረጾም ህዝቢ

ብተወፋይነት ከገልግሉ ቃል ኣትዮም። ዋና ኣካያዲ ስራሕ ምምሕዳር ዞባ ማእከል ኣቶ ዘርኢት ተወልደብርሃን

ኣብ ዝሃቦ መዛዘሚ ቃል፡ ብመንግስቲ ዝውጠኑ መደባት ልምዓት ብኣድማዕነት ንምትግባርን ንህዝቢ ጽፉፍ ኣገልግሎት

ሓጋዝ - ውዳበ መንእሰያት ሰራሕተኛታት ራብዓይ ጉባኤ ኣቃኒዑ ውዳበ መንእሰያት ሰራሕተኛታት ትካላት መንግስቲ ንኡስ ዞባ ሓጋዝ፡ ራብዓይ ጉባኤ ኣቃኒዑ። ኣቦ-መንበር ናይ’ቲ ውዳበ፡ መንእሰይ ጠዓመ ማሉ ኣብ ዘቕረቦ ጸብጻብ፡ ኣብ ዝሓለፈ ኣርባዕተ ዓመታት ኣብ ልምዓታዊ፡ ማሕበራዊ፡ ቁጠባዊ፡ ስፖርታውን ፖለቲካውን ንጥፈታት

ዝተተግበሩ ንጥፈታት ብመንጽር ዝነበሩ ብድሆታት ድሕሪ ምግላጽ፡ ንዝያዳ ኣድማዒ ስራሕ፡ ጥርናፈን ንቕሓትን ክዓዝዝ ከምዘድሊ ኣዘኻኺሩ። ሓላፊ ሃማመተኤ ጨንፈር ዞባ ዓንሰባ መንእሰይ ኣዛዚ በረኸትኣብ ብወገኑ፡ ንተራን ኣበርክቶን ውዳበ ሰራሕተኛታት መንእሰያት ብምምጓስ፡

ኣስታት 45 መንእሰያት ሰራሕተኛታት ንኡስ ዞባ ሃበሮ ነፍሲ-ወከፎም ሓሓደ ደቂ ስዉኣት ወይ ስድራ ስዉኣት ንምእላይ ዝወሰድዎ ሓላፍነት ትርጉሙ ረዚን ምዃኑ ጠቒሱ፡ ብካልኦት’ውን ክሰዓብ ኣዘኻኺሩ። ሓለፍቲ ፖለቲካውን ውድባውን ጉዳያት ህግደፍ ዞባ ዓንሰባ መምህር

ባጽዕ - ኣስተምህሮ ብዛዕባ ሕግታት ትራፊክ ቤት-ጽሕፈት ፖሊስ ትራፊክ ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ኣፍልጦ መንእሰያት ኣብ ሕጊ ትራፊክ ብምዕባይ ሓደጋታትን ሳዕቤናቶምን ንምክልኻል ብዘካይዶ ዘሎ ዕማም፡ ብ13 ሚያዝያ ንተመሃሮ ካልኣይ ደረጃ ባጽዕ ኣስተምህሮ ሂቡ። ኣዛዚ’ቲ ቤት-ጽሕፈት ሜጀር ንርኣዮ ጸጋይ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ብሰንኪ ሸለልትነት

ገጽ 11 ግጥማት ንዋንጫ ናጽነት ቀጺሉ

ተጠቀምቲ ጽርግያ፡ ሓደጋታት ትራፊክ እናነሃረ ይመጽእ ከምዘሎ፣ ተመሃሮ ድማ ቀንዲ ግዳያት ይዀኑ ከምዘለዉ ብምጥቃስ፡ ምብራኽ ርድኢትን ንቕሓትን ኣገዳሲ ረቛሒ ንድሕነት ከምዝዀነ ገሊጹ። ሓላፊ መርመራ ሓደጋ ኮርፖራል ኢሳይያስ ብርሃነ ድማ፡ መስመርካ ዘይምሕላው፣ ልዕሊ ዓቐን ፍጥነት፣ ርሕቀትካ ዘይምሕላው፣

ተጐራቢትካ ምኻድን ካልእን ገለ ካብ’ቶም ብተመሃሮ ዝርኣዩ ንሓደጋ ዘቃልዑ ጉድለታት ምዃኖም ብምግላጽ፡ ንድሕነቶም ክብሉ ጥንቁቕ ኣካይዳ ከዘውትሩ ተላብዩ። ተሳተፍቲ ብወገኖም፡ ዋሕዲን ዘይምትካእን ታቤላታት ትራፊክ ኣብ ኣገደስቲ ቦታታት፣ ዘይምሕዳስ መስገሪ ኣጋር መገዲ፣ ከምኡ’ውን ቴለፎን እናተዛረብካ ማኪና

ንምሃብን ኣብ ዘካይድዎ ጻዕሪ፡ ምምሕዳራት ዞባ ንኡስ ዞባታትን ኣብ ጐኖም ከምዘለዉ ኣረጋጊጹ።

ሳልሕ ኢብራሂምን መምህር እስማዒል መሓመድ-ኑርን ብወገኖም፡ ሞያን ፍልጠትን ዝዓጠቑ መንእሰያት ሰራሕተኛታት፡ ንሕብረተ-ሰቦም ኣብ ምግልጋልን ንተካእቲ ወለዶ ኣብ ምምእዛንን ዝገብርዎ ዘለዉ ኣበርክቶ ዝምስገን ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ኣብ ምሕጋዝ ጽጉማትን ስድራ ስዉኣትን፣

ምስልሳል ማእቶታውን ልምዓታውን መደባት፣ ከምኡ’ውን ምሕያል ውዳበታት ኣበርቲዖም ክሰርሑ ተላብዮም። ኣብ መወዳእታ ጉባኤኛታት፡ 15 ዝኣባላታ ኣካያዲት ኣካል ድሕሪ ምምራጽ፡ ልምዓታዊ መደባት ንምድንፋዕን ኣፍራይነቶም ንምዕባይን ብዝለዓለ ክነጥፉ ወሲኖም።

ምምራሕን ክቱር ናህሪን፡ ገለ ካብ’ቶም ቀንዲ ጠንቅታት ሓደጋታት ምዃኖም ብምግላጽ፡ ኣብ ልዕሊ ሰብን ንብረትን ዝወርድ ዘሎ

ክሳራታት ንምግታእ፡ ምስ ፖሊስ ትራፊክ ተወሃሂዶም ክሰርሑ ዘለዎም ድልውነት ኣረጋጊጾም።

ሻምብቆ - ጸገማት መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ተዘትዩሉ ኣብ ንኡስ ዞባ ሻምብቆ፡ ኣብ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ዝርአ ጸገማት ንምፍታሕ፡ ኮሚተ ወለዲ ዝተሳተፍዎ ዘተ ተኻዪዱ። ሓላፊ ኣገልግሎት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር መሓሪ ተሾመ ኣብ ዘስመዖ ቃል፡ ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ ንዝርአ ቀንዲ ጸገማት ድሕሪ ምጥቃስ፡ ኮሚተ ወለዲ ንምቅላሉ ዝሕግዝ መፍትሒ ሓሳባት ከቕርቡን ኣበርክቶ ክገብሩን ኣዘኻኺሩ። ኣብ መንጎ ኣብያተ-ትምህርትን ኮሚተ ወለዲን ዘሎ ርክብ ምሕያል፡ መሰረታዊ ረቛሒ ንምምሕያሽ ብቕዓት ትምህርትን ምሕደራ ኣብያተትምህርትን ምዃኑ ጠቒሱ ድማ፡ ንምሕያሉ ከምዝስራሕ ገሊጹ። ተሳተፍቲ ብወገኖም፡ ንትምህርታዊ መዓላ ተባሂሉ ዝእከብ ገንዘብ፡ መዓላኡን መስርሕ ዕድግን ዕቱብ

ቁጽጽር ክግበረሉ፣ መምህራን ካብ ቦታ ናብ ቦታ ዝቕየሩሉ ግዜ ከይነውሕ ዝብልን ካልእን ርእይቶታት ድሕሪ ምቕራብ፡ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ንምምሕያሽ ኣብ ዝግበር ጻዕሪ ኣበርክቶኦም ከምዘዕዝዙ ኣረጋጊጾም።

ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎ ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቡ ክንክን ክግበረሉ ዝጸንሐ ሓደ ዜጋ፡ ሓውዩ ተፋንዩ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,733 በጺሑ ኣሎ። 9,627 ካብ’ዚኦም ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ 3 ድማ ገና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቦም ዝርከቡ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና 15 ሚያዝያ 2022

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.196

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ዝኽሪ ህይወትን ቃልሲን ሓርበኛ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ሃብተ

ግደ ካብ እተጻወቱ እስጢፋኖስ ሓደ እዩ። ድሕሪ ናጽነት፡ ዋላ እኳ ናይ ሜዳ ተሞኩሮ እንተነበረ፡ ከምኡ’ውን ናይ ግዜ መግዛእቲ ሓድጊ እንተነበረ፡ ብደረጃ መንግስቲ ሓደ ዓቢ ትካል ክትሃንጽን ኤርትራዊ ትካል ክትገብሮን ቀሊል ኣይነበረን። ካብ ደርጊ ዝተወርሰ ፖሊሲ ናይ ህዝባዊ መጐዓዝያ ምእኩል ምሕደራ ስለዝነበረ፣ መሰረታዊ ምቅይያር ክትገብረሉ ከቢድ እዩ ነይሩ። ግን ንእስጢፋኖስ ከቢድ ኣይነበረን። ብተመክሮ ብሱል እዩ ዝነበረ። ቅድሚ ሜዳ ምውጽኡ እውን ናይ’ዚ ንብሎ ዘሎና ትካል ሓላፊ እዩ ነይሩ። ሰብን ትካልን እዩ ሃኒጹ። ንሓደ ትካል ቅርጺ ከተትሕዞ ጥራይ ዘይኮነ ንኣሰራርሓኡ ዝምልከት ሕጋጋትን ቅጥዒታትን ከተዳልወሉ ኣለካ። ኣዋጃት ኣብ ምውጻእ፣ ፖሊስታት ኣብ ምንዳፍ፣ ሕጋዊ ምልክታ ኣብ ምውጻእ እስጢፋኖስ ምስ’ቲ ዝነበሮ ሃብታም ተመኩሮ ዓቢ ስራሕ’ዩ ሰሪሑ። ዋላ እኳ ድሕሪኡ ዝመጽኡ ሓለፍቲ እውን ናቶም ግደ እንተነበረ፡ እቲ መበገሲን መሰረትን ናይ እስጢፋኖስ እዩ። ምስ ካልኦት ሃገራት ዝግበር ንመጐዓዝያ ዝምልከት ፕሮቶኮላዊ ስምምዕ ዘርቅቖ ዝነበረ እስጢፋኖስ እዩ። ታሪፍ ከመይ ጌርካ ከምዝህነጽን ዝቕመርን ዝመሃረና ንሱ እዩ። ብሓፈሽኡ እስጢፋኖስ ንመጐዓዝያ ተኺልዎ እዩ ሃኒጽዎ እዩ ብዘይ-ቀልዓለም። እስጢፋኖስ ምስ መሳርሕቱ ብልዙብ ናይ ምርድዳእ ክእለት ነይሩዎ። ትርር ኢልካ ምግናሕ ኣይነበሮን። ኩሉ ካብ ምርድዳእ’ዩ ዝደልዮ፣ ምስ ዝዓበየን ዝነኣሰን መሳርሕቱ። ባህሪኡ ኣብ ኩሉን ምስ ኩሉን ኣዝዩ ምቕሉል እዩ። ምስ ልዕሊኡን ትሕቲኡን ዝቀያየር ባህሪ የብሉን። ብሓቂ እስጢፋኖስ ፍሉይ ሰብ’ዩ። ብኸምዚ ኣብ ኮርፖረሽን መጐዓዝያን ሚኒስትሪ መጐዓዝያን መራኸቢታትን ብሓንሳእ ከም ናይ ቀረባ መሳርሕቲ ቀጺልና። እስጢፋኖስ ዋላ ካብ ሚኒስትርና ተቐይሩ ናብ ንግድን ኢንዱስትርን ድሕሪ ምኻዱ፡ ኣብ ሚኒስትሪ መጐዓዝያ ኣብ ዝነበረ ቴክኒካውን ሕጋውን ስራሓት

ኤርትራ

3ይን መወዳእታን ክፋል

ብፕሮጀክት ምስናድ ታሪኽ ቃልሲ እተጻሕፈ

ስዉእ እስጢፋኖስ ሃብተ ብቓላት መጋድልቲ ምስ እስጢፋኖስ ሌላና፣ ካብ ኣዲስ ኣበባ ናብ ኣስመራ ድሕሪ ምቕያሩ’ዩ ዝጅምር። ኣነ ናይ ደረቕ ጽዕነት ኣካያዲ ስራሕ፣ ንሱ ከኣ ናይ ናትራኮ ኣወሃሃዲ ኮይኑ ምስ መጽአ፡ ከም ሓላፍየይ ብሓደ ክንሰርሕ ጀሚርና። መወዳእታ 1976 መጀመርታ 1977 ኣቢሉ’ዩ። ምስ’ቲ ጥዑም ጠባዩ ርክብና ካብ መሳርሕቲ ናብ ዕርክነት ሰገረ። እስጢፋኖስ ዝቀያየር ባህርያት የብሉን። ኣዝዩ ህዱእን ልዑል ዓቕሚ ዘለዎን እዩ። ትምህርቲ ወዲኡ ኣብ ትራንስፖርት-ምድሪ ድሕሪ ምምዳቡ፣ እቲ ስራሕ በዳሂ እኳ እንተነበረ፡ ቀልጢፉ ክምኮርን ኣብ ስራሕ ክበስልን ሓጊዙዎ እዩ። ነገራት ኣዳቒቑ’ዩ ዝፈልጥ። ኣብ ስራሕ ምግርጫው ዘለዎ ሃዋሁ ምስ ዝህሉ፣ ብልዙብ ኣተሓሓዛ ኣብ ናይ ሓባር ምርድዳእ ናይ ምብጻሕ ክእለት ነይርዎ። በዚ ኸኣ ምሳና ከም መሳርሕቱ ይኹን ምስ ላዕለዎት ሓለፍቲ ጸገም ኣይነበሮን። ብዛዕባ’ቲ ገንዘብ ንሜዳ ናይ ምውጻእ ስርሒት፣ እስጢፋኖስ ጸዊዑ ብግልጺ እቲ መደብን ኣተገባብራኡን ምስ ኣብርሃለይ፣ ክሓስብ ግዜ ኣይወሰድኩን። ብቐጥታ ብክፉት መንፈስ’የ ነቲ ጉዳይ ኣትየዮ። ክልተ ካልኦት ናይ ፋይናንስ ሓለፍቲ ከኣ፣ ነቲ ቼካት ኣዳልዮም ይቕርቡልና ነይሮም። እቲ ካልእ መስርሕ በቶም ናይ ህዝባዊ ግንባርን ተጋድሎ ሓርነትን ዝነበሩ ሰባት’ዩ ተኻይዱ። ቅድሚ’ቲ ግን፣ “ዳዊት” (እቲ መንእሰይ) ኣብ ናትራኮ ቀጻሊ ይመላለስ

ነይሩ’ዩ። ህዝባዊ ግንባር ከኣ ብወገኖም ብመንገዲ ውድባቶም ኣቢሎም ብዛዕባቲ ጉዳይ ንነዊሕ ግዜ ምክትታል ይገብሩሉ ነይሮም። እዚ ምስ ተፈልጠ፣ ክልቲኦም ነቲ ጉዳይ ብሓባር ክፍጽምዎ ኣብ ሓደ ምርድዳእ ይበጽሑ። እዚ ኹሉ ርክባትን ኣኼባታትን ኣብ ገዛ እስጢፋኖስ’ዩ ዝካየድ ነይሩ። ድሓር’ዩ እስቲፋኖስ ዘዕልለኒ። ኣብ ሜዳ፡ ኣብ1984 ኣብ ማእከላይ ቤት ጽሕፈት መጐዓዝያ ሓላፊ ናይ’ቲ ቤት ጽሕፈት ኮይኑ ምስ ተመደበ ኢና ንራኸብ። ሽዑ ኣነ ኣብ መጐዓዝያ ናይ ስታስቲክስ ሓላፊ ነይረ። እስጢፋኖስ ነቲ ቤት ጽሕፈት ኣብ ምውዳብን ዓለምለኻዊ መለክዒ ዘለዎ ኣሰራርሓ ኣብ ምትእትታውን ልዑል ተራ’ዩ ተጻዊቱ። ፍልጠቱን ተሞክሮኡን ኣብ ምትሕልላፍን ምስግጋርን እውን ዓቢ ግደ’ዩ ነይሩዎ። ርእይቶ ናይ መሳርሕቱ ከይሓተተን ከየሳተፈን ዝኾነ ስጉምቲ ኣይወስድን እዩ። ኣብ ሓባራዊ ስራሕ ልዑል እምነት ነይርዎ። ክሳዕ 1987 ብኸም’ዚ ድሕሪ ምስራሕና እስጢፋኖስ ናብ ኮምሽን ቁጠባ ተቐይሩ። ድሕሪ ናጽነት እውን ባህሪ ናይ ስራሕና የቀራርበና ስለዝነበረ ዳርጋ ኣይተፈላለናን። ኣብ መጐዓዝያ ናይ ቦሎ ክላውድዮ፣ መምርሒ ፍቓድ፣ ታርጋ ማካይን . . . ወዘተ ኣብ ምጽንዑን ቀዋሚ መምርሒታት ኣብ ምትእትታውን ተራ እስጢፋኖስ ወሳኒ’ዩ ነይሩ። ካልእ ታሪፍ መጐዓዝያ ናይ ደረቕ ጽዕነትን ካልእን ኣብ ምውሳን ልዑል ግደ ነይሩዎ። ንመጐዓዝያ ኣብ ዝምልከት ርክባት፣ ናይ ኮንሳልታንሲ ቲም ኣወሃሃዲ ንሱ’ዩ ነይሩ። ብፍላይ ካብ ፈለማ ናጽነት ክሳዕ 1998 ምስ ኢትዮጵያ ንገብሮ ዝነበርና፣ ንመጐዓዝያ ዝምልከት ቀጻሊ ርክባት እስጢፋኖስ’ዩ ዝመርሖ ነይሩ። ተጋዳላይ ተወልደ ተኸስተ ዋና ኣካያ ኣካያዲ ስራሕ መጐዓዝያ ባሕሪ እስጢፋኖስ ሃብተ ካብ ግንቦት 1984 ክሳብ ሰነ 1987 ሓላፊ ማእከላይ ቤት ጽሕፈት መጐዓዝያ ኮይኑ ኣብ ዝሰርሓሉ፡

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ኣብ ምምዕባል ስራሕ ናይቲ ቤት ጽሕፈት፡ ብፍላይ ድማ ኣብ ምምዕባል ኣቀራርባ ባጀት ዝለዓለ ግደ ነይሩዎ። ብተመሳሳሊ ተወልደ ተኸስተ እውን ቅድሚ ምስላፉ ብማንጅመንት ዲግሪ ተመሪቑ ንሜዳ ዝወጸ ኮይኑ፡ ኣብ ምዕባለ ንጥፈታት መጐዓዝያ ልዑል ግደ ዝተጻወተ እዩ። ብሓፈሻ ምንጪ ሓይሊ ማእከላይ ቤት ጽሕፈት ኮሚስዮን መጐዓዝያ ድምር ናይ ብዙሓት ኣብቲ ቦታ ተመዲቦም ዝሰርሑ እዩ። በቲ ዘማዕበልዎ ውዳበን ኣሰራርሓን ድማ፡ ናብ ታሕቲ ማለት ናብ ንኡሳን ኮሚስዮናት ዝሓልፍ ዝነበረ፣ ከምኡ ድማ ንላዕሊ ማለት ናብ ክፍሊ ቁጠባ ህ.ግ.ሓ.ኤ ዝመሓላለፍ ዝነበረ ጸብጻባት ኣዝዩ ጽፉፍ፡ ሚዛን ዘለዎን ንውሳነታት ዝሕግዝን እዩ ነይሩ። ዝሓየለ ጎኒ ናይ ውድብ ህዝባዊ ግንባር ብሓፈሻ፣ ብፍላይ ድማ ናይ መጐዓዝያ፡ ትካላዊ ቅርጺን ውዳበን (organization structure) እዩ ነይሩ። ካብ ዝለዓለ ኮምስዮን መጐዓዝያ ጀሚርካ ክሳብ’ታ ኣብ ታሕቲ ዘላ ነቕውጣ መጐዓዝያ፣ ነናቱ ሓላፍን ቤት ጽሕፈትን ነይሩዎ። ንነፍስወከፍ ድማ እጃምን ስራሕን ሓላፍነትን ተዋሂብዎ ይትግበር ነይሩ። ኣብ ኮምስዮን መጐዓዝያ ዝስርሓሎም ዝነበረ ማንዋላት መቕረብ ጸብጻብ፣ ፎርምታት፣ ፓዳት፣ ካርድታት...ወዘተ ኣዝዮም ምዕቡላትን ነቲ ስራሕ ዝገልጹን እዮም ነይሮም። ኣብ ርእሲ’ቲ ንነፍስወከፍ ጸሓፊ (clerk) ዝወሃቦ ዝነበረ ግብራውን ክልሰሓሳባውን ስልጠና፣ እቲ ዝፈልጥ ነቲ ሓድሽ ብዘይ ዕቃበ ተሞኩሮኡ እናመሓላለፈ ኩሉ ዝድለ ዝነበረ ጽሕፈታዊ ስራሕ በቲ ዝግባእ ክሰርሓሉ ኣኽኢሉ’ዩ።

ነይሩዎ። ምስ ብጾቱን ኣባላቱን ጽቡቕ ናይ ስራሕ ዝምድና ዝነበሮ ብጻይ’ዩ። ዋላ ሚኒስተር ኮይኑ ኣብ ዝመጻና፡ እስጢፋኖስ ኩሉ ግዜ እስጢፋኖስ’ዩ። ናይ ቦታ ምቅይያር ብዘየገድስ እቲ ርክባቱ ምስ ሓለፍቲ ይኹን ምስ ተራ ኣይቅየርን እዩ። ኣብ ውሳነታቱ እውን ከምኡ። ንኣብነት ሚኒስተር ንግዲን ኢንዱስትሪን ኮይኑ ምስ መጽአ እቶም መምርሒታትን ሕግታትን ንጹራት ስለዝነበሩ፣ ምስ ፍቓድ ዋኒን ኮነ ምስ ናይ ውሽጥን ወጻእን ንግዲ ዝተኣሳሰሩ ጥርዓናት ኣብ ምፍታሕ ዘጸግሞ ኣይነበረን። ኣረጋጊጹን ኣጽኒዑን ሃዲኡን ስለ ዝኸይድ እስጢፋኖስ ውሳነታቱ ኣድማዕቲ እዮም ነይሮም። እስጢፋኖስ ንዓና ኣብነታዊ ሓላፊ’ዩ ነይሩ ክብል እኽእል። ብሓቂ ድማ ሓላፊ ርጉእ ክኸውን ኣለዎ። ሓደ ዕዉት ሓላፊ ምስ ሰባት ርክቡ ጽቡቕ፡ ዕጉስ፡ ክፉት ክኸውን ኣለዎ። እስጢፋኖስ ነዚ ኩሉ የማልኦ ነይሩ። ተጋዳላይ ታደሰ ወልደዮውሃንስ ኣብ ሚኒስትሪ ንግድን ኢንዳስትሪን ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ኢንዳስትሪ

ተጋዳላይ ግርማይ ኣብርሀ ዋና ኣካያዲ ስራሕ ዓምበርበ ሸር ካምፓኒ እስጢፋኖስ ኩሉ ግዜ እወንታዊ ነገራት ጥራሕ’ዩ ዝርኢ። ውሳነ ክውስን ከሎ ኣጽኒዑ፣ ብጭቡጥ ኣረጋጊጹ እምበር ሃንደፍ ኢልካ ምውሳን የለን። ኩለን ካብ ሚኒስትርና ንደገ ዝኸዳ ደብዳበታት ባዕሉ ክርእየን ኣለዎ። ብጥቕልል ዝበለ እስጢፋኖስ ኣብ ስርሑ ኣዝዩ ጥንቁቕ’ዩ ነይሩ። ካብ ሚኒስትሪ መጐዓዝያን መራኸቢታትን ናባና ምስ መጽአ፣ ንኣብነት እቲ ናይ ወጻኢ ንግዲ ቀሊል ኣይነበረን። ኣዳቒቕካ ክትፈልጦ ተመኩሮ ይሓትት። እስጢፋኖስ ነዚ ንኸጽንዖ ብዙሕ ኣይወሰደሉን። ዝበዝሕ ምስኡ ዘራኸበኒ ዝነበረ ስራሕ ናይ ፐርሚትን ፍቓድ ዋኒንን እዩ። ኣብ’ዚ እስጢፋኖስ ክኢላ እዩ ነይሩ። ከምዝፍለጥ ኤርትራ ኣባል ኮሜሳ እያ። እስጢፋኖስ ንኮሜሳ ዝምልከት ጉዳያት ብግቡእ እዩ መሪሕዎ። ብዘይካ’ዚ እስጢፋኖስ ምስ’ቲ ዓቕሉን ዓቕሙን ጽቡቕ ኣኼባ ናይ ምምራሕ ክእለት

ምስ እስጢፋኖስ ሌላና ድሕሪ ናጽነት ካብ 1992 ዝጅምር’ዩ። ኣብ ክፍሊ ቁጠባ ናይ’ቲ ቤት ጽሕፈት ሓላፊ ከሎ። ኣብቲ ግዜ’ቲ መጐዓዝያ እውን ኣብ ትሕቲ’ቲ ክፍሊ ቁጠባ ስለዝነበረ፣ እስጢፋኖስ ናብ መጐዓዝያ ምድሪ መጺኡ። ካብ መጐዓዝያ ምድሪ ጸኒሑ፡ ናብ ኮርፖረሽን ህዝባዊ መጐዓዝያ ሓላፊ ኮይኑ ተመዲቡ፣ ኣብኡ ድማ እዩ እቲ ሌላና ዝዓምቚ። መጐዓዝያ ትካላዊ ቅርጹ ንክሕዝ፣ ልዑል

ክተሓጋገዝን ክሰርሕን ብተደጋጋሚ ይዕደም ነይሩ። ናይ ክኢላታት ኮሚተታት ነይረን። ኮሜተታት መሪሑ ብዙሕን ጽፉፍን ስርሓት’ዩ ዓሚሙ። ንመጐዓዝያ ዝምልከት ዓቢ ስራሕ ምስ ዝወሃበና ኬድና ንውከሶ ዝነበርና ንእስጢፋኖስ እዩ። ኣቶ ተስፋማሪያም ወልደገብሪኤል ኣባል ሚኒስትሪ መጐዓዝያን መራኸቢታትን

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 8ይ ክፋል 4.2) ስነ-ልቦናዊ ስብከት - ‘ሕልሚ ዓባይ ትግራይ’ (መቐጸልታ) ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ናይዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ካብቲ ብዙሕ መልክዓት ስነ-ልቦናዊ ኲናት፡ ከም ኣብነት ብመገዲ ማዕከናት ዜና ወያነ ዝተፈነወ ሰነዳዊ ፊልም “መረብ ምላሽ” ጠቒስና ነይርና። ሕመረት መልእኽቲ’ዚ ተንቀሳቓሲ ፊልም’ዚ፤ “…መረብ፡ ካብ-ናብ ዚንቀሳቐሱ፡ ደቂ ሓንቲ ማይ-ቤት ኣሓትህዝብታት ፈላልዩ ይርከብ። ዋላ’ኳ ‘መረብ-ምላሽ’ ዚብል ስም እንተተዋህቦ፡ መረብ ካብ ሓደ ሓረግ ይምዘዝ። ኣብ ቅድሚ መረብ ዚጸንሕ ዝዀነ ሓይሊ የለን፣ [ምኽንያቱ]፡ መረብ ተፈራሓይ እዩ፣ ምስጢር ተፈራሕነቱን ሓይሉን ድማ፡ ካብ ሰሜንን ደቡብን ኤርትራን ትግራይን ዚውሕዙ መገብቲ ሩባታቱ እዮም። እዞም መገብቲ እንተጐዲሎም፡ መረብ ይደክም፣ ኵሉ ኸኣ ይደፍሮ። መረብ ዚምካሕ፡ ካብ ክልተኦም ሩባታት ምስ ዚመልእ እዩ። . . . ሩባ መረብ፡ ንምሕዝነት፡ ሕውነትን ሓድነትን ኣህዛብ ኪፈሊ ሓይሊ የብሉን። መረብ፡ ተምሳሌት ጥምረትን ውህደትን ሓደ መንነትን ኣሓት ህዝብታትን እዩ። መረብ ግን፡ ካብ ሓደ ማይ-ቤት ፈልፊሎም፡ ካብ ሓደ ዓሌት ዚቕዳሕ ደም ሓረግ ዘሎዎም ህዝብታት፡ ብሓደ ንኸይውሕዙን ንኸይፈሱን፡ ብሓደ ጕልበት ከይረኽቡ መፍለዪ ብምዃን፡ ‘መረብ-ምላሽ’ ተባሂሉ፡” ብምባል፡ ኪቕስቅስ ይፍትን። ብሓደ ቓል፡ ህዝብታት ኤርትራን ትግራይን፡ ብመንጽር ‘ሓባራዊ ጥንታዊ ስልጣነ፡ ባህሊ፡ ቋንቋ፡ መልክዓ ምድራዊ ኣቀማምጣ፡ ምትሕግጋዝ፡ ቍጠባዊ ምትእስሳሮም’ ‘ተፈራሕትን ሓያላትን’ ንኪዀኑ፡ ክንዮ ‘መረብ-ምላሽ’ ዚኸይድ ደረት ሓድነትን መንነትን ኪህሉዎም ይግባእ በሃላይ’ዩ። ‘እዚ ጻውዒት’ዚ፡ ምድሪ ብንግሆኡ፡ ጻውዒት ህዝብን መንግስትን ኤርትራ ምንባሩ ደኣ ኸመይ ኢሉ ሻቡ ቐለሙ ነቒጹ?’ ዚብል ለባም ሓታቲስ፡ እንታይ ዓይነት መልሲ ዀን ምረኸበ? ከምዝፍለጥ፡ ደድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ኣብ ፈለማ 1990ታት፡ ግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ (ህግሓኤ)፡ ንሰናይ ጕርብትናን ዕብየትን ክልተአን ሃገራት ብምሕሳብ፡ ‘ድርብ ዜግነትን ሓባራዊ ባጤራን’ ብምትእትታው፡ ምሕዝነትን ምትሕብባርን ብምድንፋዕ ክሳብ ‘ኮንፈደረሽን’ እውን ክብጻሕ ከምዝከኣል ኣሚቱ ነይሩ (ፕረሲደንት ኢሳይያስ ኣፍወርቂ፣ 1992፤ ጋዜጣዊ ዋዕላ ኣብ ኣዲስ-ኣበባ)። እዚ ስትራተጅያዊ ሓሳብ ሓባራዊ ዕብየት’ዚ፡ ጸቢብ ናይ ዝምታ ዕላማታቱ ጥራይ ንዘገድሶ ህወሓት ዝማእከሉ መንግስቲ ኢወደግ ዓንዴል ስለዝዀኖ፡ ኣብቲ እዋን’ቲ ዝወሓጠሉ ኣይነበረን። በዚ ኸኣ፡ ብወገን ወያነ ተቐባልነት ኣይረኸበን። ኤርትራ፡ ድሕሪ’ዚ ዘዋጽኣ መገዲ ክትመርጽ ግድን እዩ ነይሩ። ናይ ገዛእ ርእሳ ባጤራ ናቕፋ ድሕሪ ምሕታማ ከኣ፡ ብሸነኽ ወያነ፡ ክልቲአን ሃገራት ንግዳዊ ርክባተን ብደብዳበ ሕሳብ (Letter of Credit LC) ኪሰርሓ ዚብል ናይ ኣጸቢቕካ ናይ ምርሓቕ ምስምስ ቀሪቡ። ካብኡ ሓሊፉ እውን ምሕታም ባጤራ ኤርትራ መቀራሓኒ ህዝብታት፡ ንኣንፉ ድማ፡ መሳበቢ ዂናት ንምግባሩ፡ ‘መስጊድ ዘአንግድ ገንዘብ ንሞባእ ስለዘየገልግል፡ ህዝበኽርስትያን ኺፍንፍኖ ይግባእ፡’ ዝዓይነቱ ኻብ ካድራት ወያነ ዝመንጨወ ድሑር ጐስጓስ ክካየድ ተሰሚዑ። ነዚ ዝኣመኑ ኣብ ዶባት ክልተ ሃገራት ዚርከቡ የዋሃት ትግራዎት፡ ‘ናቕፋ ኣይንቕበልን’ ብምባል፡ ኣንጻር ረብሓታቶምን ሕልናኦምን ክኸዱ ብግዲ ተደፊኦም።

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.196

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ኣብ ከርሲ ፊልም ‘መረብ ምላሽ’ “ህወሓት ሕጋዊ ናጽነት ኤርትራ ብሪፈረንዱም ክረጋገጽ ንትምክሕተኛታት በዲሁ፡ ‘ባርኾትን መስዋእትን’ እንተዘይህብ፡ ናጽነት ኤርትራ ኣብ ምልክት ሕቶ ምኣተወ ነይሩ፡” ዚብል ሞሳይ ፍለጡለይ ዝዓይነቱ ኣሽካዕላል’ውን ቀሪቡ ኣሎ (መረብ ምላሽ፣ ቃለ-መጠይቕ ጀነራል ጻድቃን ገብረትንሳኤ)። ካልኦት ከም እኒ ብስም ‘ምንቅስቓስ ኣግኣዝያን ይዅን ‘ናጽነት ትግራይ’ ዝድፍኣሎም ጸወታታት እውን ኣለዉ። ‘ፕሮጀክት ሽኵሽኳ’ ጥራይ’ዩ ኢልካ ምሕላፎም ይሓይሽ ይኸውን። እዚ ይዅን እቲ፡ ኣብ ዝዀነ ወቕቲ፡ ነዞም ሕልምታት’ዚኣቶም ንምእንጋድ እተሓጽየት ዘይነጕዐት ድዃ መርዓት፡ ብዘይጥርጥር፡ ኤርትራን ዜጋታታን እዮም። ይስለጥ ኣይስለጥ፡ ምእዋጅ ‘ናጽነት ትግራይ’ ንጐድኒ ገዲፍና፡ ብዛዕባ ‘ሽኵሽኳ ኣግኣዝያነት’ ምትንካፍ፡ ኣገዳሲ ነጥቢ ይመስል። ንምዃኑ ምንቅስቓስ ኣግኣዝያን እንታይ እዩ? ኣግኣዚ ማለት፡ ኣብ ግዜ ንግስነት ኣኽሱም ንምብራቕ ትግራይን ድቡባዊ ኤርትራን ዚሽፍን ዝነበረ ከባቢ እዩ። እዚ ናይ ሕጂ ኣግኣዝያን ዚብል ኣምር ድማ፡ ነዚ ትርጕም’ዚ መንጸፍ ይገብር። ምንቅስቓስ ኣግኣዝያን ዝተሰምየ ሓድሽ ጽውጽዋይ፡ ካብ ትግራይ ዚፍልፍል፡ ንተዛረብቲ ቛንቋ ግእዝ ዚጥርንፍ ኣኽራሪ ምንቅስቓስ ሕሉፍ-የማን እዩ (ኢንባል በን የሁዳ፣ 7 ግንቦት 2018፣ ኣብ እስራኤል፡ ኣኽራሪ ምንቅስቓስ ኣግኣዝያን ንኤርትራውያን ይዘርግ)። ሃገረ-ኣግኣዚ፡ ካብ ስግር-ኣለውሃ ኽሳዕ ፈለግ ተከዘ ዚዝርጋሕ፡ ኣብ 1940ታት ዝኣጐለ ‘ትግራይ-ትግርኚ’ ንዚብል ሓሳባዊ ሕልሚ ኸዘኻኽር ዝፍትን’ዩ (ኣለማየሁ ኣሉላ፣ 4 ለካቲት 1950፣ ታሪኽ እንተ ዘይህሉ፡ ምስጢር ኣይምተገልጸን፣ ጋዜጣ ሓንቲ ኤርትራ)። እዚ ፕሮጀክት’ዚ፡ ብዝያዳ ኣብ እስራኤል ንዚርከቡ ኤርትራውያን ብምስባኽ፡ ሓንቲ ንኣመንቲ ኦርቶዶክስ ጥራይ እትኸውን ሃገረ-መንግስቲ (nation-state) ንምፍጣር፡ ኣብ ጸሊም ስነ-ልቦናዊ ኲናት ንምጽማድ ዝህቅን’ዩ። ብመሰረት ኣመሪካዊ ተመራማሪ ስነሕብረተ-ሰብ፡ ሃገረ-መንግስቲ ማለት፡ ኣብ ሓደ ጂኦግራፍያዊ ኽሊ ዚቕመጡ ንሓደ ባህሊ ዚካፈሉን ብኣኡ ዚነቕሑን ዝበዝሑ ኽፋላት ሕብረተ-ሰብ ዚውክል ፖለቲካዊ ኣቋውማ እዩ (ሮገርስ ብሩባከር፣ 1996፣ ሃገራውነት ተጸጊኑ፤ ሃገርነትን ሃገራዊ ሕቶን ኣብ ሓዳስ ኤውሮጳ)። እዚ ትርጕም’ዚ፡ ባህላውን ፖለቲካዊን ዶባት ሓደ ህዝቢ ብቐሊል ንኺገጥሙ ዚሓልም ሓሳባዊ ፍልስፍና እዩ። ካብ ረብሓታት ውሱናትን ውዱባትን ሕመረት ጕጅለ ሕብረተ-ሰብ (polity) ስለዚፍልፍልን ንኦም ስለዚውክልን ከኣ፡ ነቶም ንገዛእ-ርእሶም ከም ሃገር ዚፈልጡ ዜጋታት፡ ወትሩ ንብድሆታት ቅሉዕ ይገብሮም። በዚ መንጽር’ዚ፡ ቀንዲ ዕላማ ኣጕል ሕልሚ ምንቅስቓስ ኣግኣዝያን፡ ንተዛረብቲ ትግርኛ ኤርትራ ምስ ተመሳሳሊ ቛንቋ ዘሎዋ ትግራይ ንምሕባር እዩ። ኣብታ 50% ኣመንቲ ምስልምና ዘሎዉዋ ኤርትራ፡ ዘርኣዊ ልዕልነትን መንነትን ንምዅስኳስ ድማ ይደፍእ። እዚ ዘርኣዊ ትረኻ’ዚ፡ ንዲሞግራፍያዊ፡ ፖለቲካዊ፡ ሃይማኖታዊ ድሕረ-ባይታ ኤርትራ ብምጕሳይ፡ ንኻልኦት ብሄራት ከም ጓኖት ወይ ባዕዳውያን ስደተኛታት ብምቝጻር፡ ንተዛረብቲ ቛንቋ ትግርኛ፡ ከም እንኮ ደቀ’ባት ከበርኽ ዚፍትን፡ ዝንቡዕ ስነ-ሓሳባዊ ጽውጽዋይ ዝነደዩ ባእታታት ፖለቲካ ትግራይ እዩ። ኣብዚ ስነ-ልቦናዊ ወራር’ዚ፡ ንኣይሁድ፡ ጽዮንነት፡ እስራኤል ኣቓልቦ ብምሃብ፡ ንራእይ ኣግኣዚ ምስ ራእይ ኣፈጣጥራ ሃገረ-እስራኤል ንምምስሳል ይጽዕር። ብዝዀነ መልክዒ፡ እዚ ሕልሚ እዚ’ውን፡ ንኤርትራዊ ሃገራዊ መንነት ንምዝራግ ዘንቀደ፡ ኪጭበጥ ዘይክእል ርኳን

ስነ-ልቦናዊ ወራር እዩ። በቲ ካልእ ሸነኽ፡ እዞም ጎስጓስ’ዚ፡ ሓደ ኻብ ‘ማንታ ዕላማታት’ ቃልሲ ወያነ (ነጻነት ሪፓፕሊክ ትግራይ) ስጋ ንምልባስ ግዜ ሕርሲ ስለዝኣኸለ፡ ካብ ኤርትራውያን ተዛረብቲ ቛንቋ ትግርኛ (ሸሞንተ ብሄራት ኤርትራ ተዘንጊዐን)፡ ማሕበራውን ፖለቲካውን ደገፍ ንምርካብ ዝተኣልመ ይመስል። እንተኾነ፡ ትማሊ ተረሲዑ፡ ሎሚ፡ ዘሎን ዘየሎን ብምልጋብ፡ ‘ካብ ጥንቲ ሓደ ኢና’ ብምባል፡ ይትረፍ ንብሱል ሰብ ንህጻን’ውን ክጥብሮ ዚኽእል ኣይኰነን። ህወሓት፡ በደሎም እንተገንጺሎም፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ ፈለማ ‘ንስሓ’፡ ድሕረኡ ‘ይቕሬታ’፡ ኣብ መጨረሽታኡ ኸኣ፡ ‘ከቢድ ዋጋ’ ዚሓቶም ምዃኑ፡ ከመይ ኢሎም ይዝንግዑ? ብርግጽ ድማ፡ እንሆ ኸቢድ ዋጋ ኣብ ምኽፋል ይርከቡ! እቲ ጽቡቕ ዕድል፡ ህዝባዊ ግንባር ዝሕመረቱ መንግስቲ ኤርትራ፡ ንነውራም ውዲትታት ወያነ ልዕሊ ዝኾነ ካልእ ዝፈልጦ ምዃኑ እዩ። ብኸመይ ኪብድሆ ይኽእል’ውን፡ መድሃኒቱ ዚጠፍኦ ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ደጊም ኣብ መንጐ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዚልዓል ክርክር ልኡላውያን ሃገራት ተዓጽዩ እዩ። ኤርትራ፡ ንድሕሪት ዚምለስ ወይ ኣብ ምልክት ሕቶ ዚኣቱ ጕዳይ የብላን። ክንዲ ዝኾነ ህወሓት ዘንቀሎም ወፍርታትን ዘመታትን ስነ-ልቦናዊ ፕሮፖጋንዳታትን ከየተበገሱ ዝመኸኑ፡ ከንቱ ጻዕርታት ምዃኖም፡ ከሎ ገና ኺግንዘቦም ምተገብአ። ብቐንዱ፡ ውሕጅ ዘምጽኦ ወያነ፡ ውሕጅ ኪወስዶ ምዃኑ፡ ዋላ ህዝቢ ትግራይ ዝነቕሓሉን ዝሰርሓሉን ዘሎ ይመስል። ብሓቂ’ውን፡ ወያነ ባዕሉ ብዝጻሕተሮ ዂናት፡ ውሕጅ ይወስዶ ኣሎ! ህዝቢን መንግስቲን ኤርትራ፡ ታሪኻዊ መርትዖን መጐታዊ ድሕረ-ባይታን ዘይብላ ‘ሃገረ-ትግራይ (Defacto State of Tigray)’ ክትቀውም ክድግፉ ዘድልዮም ምኽንያት የለን። እቲ ምንታይ፡ ኣብ ህያው ሓቅታት (Organic Facts) ዘይትንጸፍ ‘ሓሳባዊት ሃገረ-ትግራይ፡’ ንኤርትራ፡ ልክዕ ከም ኣብ ደንበ (ካንሸሎ) ሓንቲ ስድራ ብዓመጽ እትህነጽ ላቔባ ቤት እትቚጸር’ያ። ኣብ ግዜ ብረታዊ ተጋድሎ፡ ህዝባዊ ግንባር ንማኒፈስቶ ህወሓት፡ ካብ እዋን ጥንሱ ጀሚሩ፡ ታሪኻዊ መሰረትን ርትዓዊ ምኽንያትን ከምዘይብሉ ብምግላጽ፡ ዋላ ልዕሊ ኻልኦት ትካላት ፖለቲካ ኢትዮጵያ ኸምዝነጸጎ ዚፍለጥ’ዩ። ህወሓት፡ ብኽልተ መሓውሩ ደልዲሉ ብምርጋጽ፡ ኣብ ዓባይ ኢትዮጵያ ምሕጻን ኪጥዕሞ ኸሎ፡ ‘ብስም ባሕርን ወደብን’ ተጻይ ኤርትራ ኮይኑ ኪቐንዕ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ሕጽኖቱ ምስ ኣብቅዐ ድማ፡ ንህዝቢ ኤርትራ “ኣዛርዩኒን ኣይትዝረዩኒን” ኢሉ ኪውጭጭ፡ ንስነ-ሞራላዊ ኣቋውማኡ ዘምዝን እዩ። ደጊም፡ እዚ፡ ‘እንተ ቐዶ ቐዶ፡ እንተ ዘይቀዶ ሕንጣጦ’ ዚብል መትከል ህወሓት ዕርቃኑ ወጺኡ እዩ። ብመሰረቱ፡ ኣብ ዘይጭበጥ ስነ-ልቦናኣዊ ዂናት ሕንብሊል ምባል ከኣ፡ ካብ ብኽነት ግዜ ሓሊፉ፡ ካልእ ፋይዳ ኺርከቦ ኣይክእልን፣ አረ፡ ስግር ዓንኬላዊ ሰበብ (Viscious Circle) ዘይስጕም፡ ገና ድቂ ኸሎ ዝበርዓነ፡ መጐተ ነዳያት ጥራይ ኢልካ ዕሽሽ ምባሉ ይምረጽ። ብሓጺሩ፡ ናብ ኤርትራ ዝቐንዐ ወፍሪ ዂናት ስነ-ልቦና፡ ሱሩን መሰረቱን ዝተሓብአ ኣይኮነን። ኵሉ ግዜ፡ ጭፍራ ወያነ ብድሕሪ መጋረጃ ዀይኑ ኸሳስዮ ኸም ዚኽእል፡ ዝዝንግዖ የለን። ብቐንዱ፡ ብመራኸቢ ብዙሓን ትግራይ ብድሎ ዚካየድ ወራር ስነ-ልቦና ከም ጸሓይ ቀትሪ ደሚቑ ይርአ ኣሎ። ካልእ ሜላ ወያነ’ውን፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ባዕሉ ዀነ ዕሱባት ብምኽታብ፡ ወፊሩሉ ይርከብ። ንኣብነት፡ ዲጂታል ወያነ ዀነ መራኸቢ ኣዳራሽ ትግራይ (Tigray Media House –TMH) ዚብሃላ ማሕበራዊ መርበባት፡ ገለ

ኻብተን መሳርሒታት ወራሩ እየን። ካብኡ ሓሊፉ’ውን፡ ኣብ ባዕዲ ሃገራት ብስም ምንቅስቓስ ኤርትራውያን ዚመሓደራ ዚመስላ መርበባት ተለቪዥናት (TV Netwworks)፡ ብድሕሪት ኰይኑ ዚምውለንን ዘመሓድረንን፡ ባዕሉ ወያነ ምዃኑ ይእመን። ብኻልእ መዳይ፡ ኣብ ስርዓት ደርግ ሰበስልጣን ዝነበሩ ባእታታት መቝሽሽ ይዅን መልዕሎ እናኸፈልካ፡ ብስም ውልቀሰባት ኣብ ዝሕተሙ መጻሕፍቲ፡ ንታሪኽን ባህልን ጅግንነት ኤርትራውያን ምድዋን ኪስርሓሉ ይፍተን እዩ። ንኣብነት፡ “ኣሕ ምጽዋዕ!” እትብል ብ1990፡ ኣብ ስርሒት ፈንቅል ብህዝባዊ ግንባር ዝተማረኸ ታደሰ ሳልቫኖ ዚብሃል ወተሃደር ዝጸሓፋ ድርሰት ኣምሓርኛ፡ ሽዑ ናይ ዝተማረኹ ክልተ ጀነራላት ስርዓት ደርግ (ጀነራል ጥላሁንን ጀነራል ዓሊን) ቃላት ኣስፊራ ትርከብ። ንሳቶም፡ “ኣብ ውግእ ባጽዕ ሰራዊት ወያነ ኸምዝተሳተፈን ብተጋደልቲ ወያነ ከምዝተማረኹን” ቃል-ምስክርነት ከምዝሃቡ’ዩ ጸሓፊ ዝገልጽ። ምናልባት፡ እዚ ውስለታን ምጥምዛዝን ጅግንነት ኤርትራውያን፡ ንስርዓት ወያነ ንምሕጓስ (ተዓሲቦም’ውን ይዀኑ)፡ ዝተሃንደሰ ይመስል። ኣብ ርእሲ’ዚ፡ ካብ ምስሉያት ሰልፍታት ፖለቲካ ኢትዮጵያ ኣትሒዝካ ኽሳዕ ዝነደዩን የዋሃትን ምሁራት ይዅኑ ተጣበቕቲ መስል ኢና በሃልቲ፡ እንተስ ብወለንታ፡ እንተስ ብግዴታ፡ ኣብ ማዕበል ስነ-ልቦናዊ ዂናት መሳርሒ ካብ ምዃን ዘዕርፉ ኣይመስሉን። ካልእ ገጽ ስነ-ልቦናዊ ዂናት ድማ፡ በቲ ሓደ ሸነኽ ብስም ‘ሕልሚ ባሕሪ’ ሰላምን ሰናይ ጕርብትናን ክልተ ሃገራት ንምዝራግ፡ በቲ ኻልእ ድማ፡ ‘ብዘይ ጥልፍኻ ሸነን ብዘይ ጠስምኻ ጸረር’ ንምባል ይህቀን ምህላዉ እዩ። እዚ ድማ፡ መጻእቲ ወለዶታት ወርትግ ኣብ ምዝልላፍን ጐነጽን ኪጽመዱ ዝዕድም’ዩ። መጽናዕታት ታሪኽ ከም ዝምስክሩዎ፡ ዝዀነ ሕብረተ-ሰብ፡ ታሪኹ ብልክዕ ኪንገረሉን ኪምዝገበሉን’ምበር፡ ዘንቢዑ ኪቐርብ ፍቓደኛ ዀይኑ ኣይፈልጥን። ኣብ ብዙሓት ኣጋጣሚታት፡ ሃገራትን ህዝብታትን ብሰንኪ ዝንቡዕን ዝተፈብረኸን ታሪኽ ኣብ ዘይድለ ዂናት ይኣትዉ እዮም። ናይ ቀረባ ኣብነት፡ እቲ ‘3,000 ዓመታት ዝዕድመኡ ተባሂሉ ዚጽወየሉ ኣፈ-ታሪኽ (ያታ) ዓባይ ኣቢስንያ (The Great Abisinian Tradition)’፡ ኢትዮጵያ ካብ ጥንቲ ኣትሒዛ ዘይተገዝአት፡ ነጻ ኣሃዱ ምዃና ንምእማን፡ ኤርትራ ድማ፡ ምንጪ ሓባራዊ ባህልን ስልጣነ ኢትዮጵያ ስለዝዀነት፡ ህይወት ኣሃዱ ኢትዮጵያ ምዃኑ ከእምን ዝፍትን ሞጎተ’ዩ (ጆርዳን ገብረመድህን፣ 1989፣ ገባሮን ሃገራውነትን ኣብ ኤርትራ፣ 1፡ 7)። ይዅን’ምበር፡ ዶናልድ ለቪን ዝተባህለ ተመራማሪ ታሪኽ፡ እዚ ሰረተ-እምነት’ዚ፡ ካብ ክብረ-ነገስት (ንነገስታት ኢትዮጵያ ምስ ሰሎሞናዊ ስርወ ንግስነት ዘተኣሳስር ልቢወለድ ታሪኽ) ዚምንጩ ምዃኑ፡ ‘ሳላ ምህዞ ጽሕፈት ጥንታዊ ግእዝን ምልከት ጥበብ ጽሕፈትን፡’ ድማ ኣርካናት ጸሓፍቱ፡ ዘይነበረ ታሪኽ ክስንዑ ምብቅዖም የስምረሉ። እዚ ኢትዮጵያ ኻብ እትፍጠር ጀሚራ ኤርትራ ኣካላ’ያ ዚብል ጽውጽዋይ፡ ኤርትራ ንእትጠልቦ ፖለቲካዊ ናጽነትን ንርእሰ-መሰላ ዘልዓለቶ ብረታዊ ቓልሲን ከም ‘ዘይባህርያውን ሕቶ ምንጻልን’ ገይሩ’ዩ ከቕርቦ ዝፍትን። ነዚ ጽውጽዋያዊ ታሪኽ’ዚ ንምድራዕ፡ ትንቢት ጃማይካዊ ማርኩስ ጋርቪ፡ ‘ናብ ኣፍሪቃ ጠምቱ፣ ኣብ ኣፍሪቃ ንጸለምቲ ናጽነት ዘጨብጥ፡ በሊሕ ወደ’ባት ንጉስ ኪሽየም’ዩ’ ዚብል ጽውጽዋይ ሰፈራውያን (Seferian Myth) ዝመዝመዘ፡ ተፈሪ መኰነን፡ ‘እቲ ብኣምላኽ ዝተሓርየ ንጉስ ኣፍሪቃ፡ እንሄኹ ኣነ እየ’ ብምባል፡ ንሃይማኖታዊ ኽብሩ ብምዕባይ፡ ንርእሱ ሃይለ-ስላሴ ዝብል ስም ከምዘጠመቐ

ይፍለጥ (ግሪጐር ለልየ፡ ትርጕም፤ ሩት ስምኦን፣ 2017፣ ኢትዮጵያ ካበ ናበይ? 1፡ 24)። ዋላ’ኳ ራስ ተፈራያውያን፡ ንጋርቪ ነብይ፡ ንሃይለ-ስላሴ ድማ፡ ከም ልኡኽ እግዚኣብሄር እንተቘጸሩዎ፡ ሃይለስላሰ ንባዕሉ፡ ካብዚ ትንቢትን ኣምልኾትን’ዚ ብምንቃል፡ ብዓቢኡ ከኣ፡ ኣንበሳ-ይሁዳ ብምምሳል፡ ንያታ ዓባይ ኢትዮጵያ ኸዐቢ እዩ ፈቲኑ። ነዚ ራእይ ማሕበር ምንቅስቓስ ጸለምቲ ራስ ተፈራውያን (ጃማይካውያን) ከኣ፡ ዋላ ኤርትራ ንምጉባጥ፡ ከም ስነልቦናዊ ወራር ክጥቀመሉ ድሕር ኣይበለን። ዝተፈብረኸ ጽውጽዋይ ታሪኽ ሰለስተ ሽሕ ዓመታት እምበኣር፡ ክሳዕ ለይቲ ሎሚ፡ ሕማም’ዚ ኸባቢ’ዚ ዀይኑ ዝጸንሐ’ዩ። ሕጂ’ውን፡ ኣብዚ ዘመናዊ ግዜ፡ ብሸነኽ ኢትዮጵያ፡ ካብዚ ጽውጽዋያዊ ታሪኽ’ዚ ዘይፍለ ‘ምልከት ምድራስ ስነ-ጽሑፍ ታሪኽ’ ይድገም ከይህሉ ዘሰክፍ እዩ። ሓደ ነዚ ስክፍታ’ዚ ዘረጋግጽ መርትዖ፡ ብሰበስልጣን ክሊ ትግራይ፡ ኣብ እዋን ሰውራ ዝነበረ ሚዛን ምትሕግጋዝ ህግሓኤ-ህወሓት ንምዝባል ዚፍተን ፍብረኻ ዛንታታት (Narrrative Myths) ኪጥቀስ ይክኣል። ኣብ ሓምለ 2020 ሓደ በዓል-ስልጣን ህወሓት፡ ‘ንስርዓታት መግዛእቲ ኢትዮጵያ ኣብ ምስዓር፡ ግደ ህ.ግ. ኣብ መሬት ኤርትራ ጥራይ ክሕጸር የድሊ፣ ኣብ መሬት ኢትዮጵያ ንዝነበሩ ስርዓታት ኢትዮጵያ ዘጋጠመ ስዕረት ድማ፡ ብቃልሲ ህወሓትኢህወደግ ጥራይ ምዃኑ ኺዝንቶ ይግባእ፡ ’ ኪብል ንዘይነቐጸ ቐለም ታሪኽ ደፊሩ (ኣቶ ጌታቸው ረዳ፣ ሓምለ 2020፣ ቃለመጠይቕ ኣባል ፈጻሚ ሽማግለ ህወሓት)። በዚ መምርሒ’ዚ ድማ፡ ኣብ ሻዱሻይ ወራር (ወፍሪ ቐይሕ ኰዀብ) ዝነበረ ኣበርክቶ ህወሓት እምብዛ ተጋኒኑ ኪቐርብ ይርአ። ብዘይጥርጥር፡ እዚ ቓና ኣቀራርባ’ዚ፡ ነቶም ካብ ዓመተ 1991 ንደሓር ብህወሓት ዝተሓትሙ ድርሰታት፡ ስነ-ጥበባዊ ፍርያት፡ ብልሳናት ትግራይ (ሬድዮ፡ ተሌቪዥን፡ ጋዜጣታት፡ መጽሔታት) ንፈነወን ዝርግሐን ዝበቕዑ መደባት ወዘተ. ስለ ዚውክል፡ ደግሲ ‘ጽውጽዋይ ዓባይ ኣቢስንያ’ ኻብ ዝዀውን ሰለሰተ ደርዘን ዓመታት ይገብር። ሓድሽ ልበ-ወለዳዊ ስነ-ጽሑፍ (rithorics) ንምፍጣር ከኣ፡ ድጕል ዕላማኡ፡ ኣብ መጻኢ ትውልዲ በሪኽ ስፍራ ምእንቲ ክሕዝ ብደይ-መደይ ዝተዋደደ ይመስል። ብሓደ ቓል፡ እዚ ጸሊም ፕሮፖጋንዳ’ዚ፡ ገና ዘይነጽፈ ዘሎ ኲናት ስነ-ልቦና’ዩ። አረ መመሊሱ ኺጭብጭብ ምዃኑ፡ ብኣጋኡ ብንጹር ዘመላኽት ዘሎ’ዩ። ዝዀነ ዀይኑ፡ ልሂቓን ወያነ፡ ደይ መደይ ኢሎም፡ ብገዛእርእሶም ናብ ‘መሃይማን ታሪኽ’ ምቕያሮም፡ ንወለዶታት ኤርትራ ዘልኣለም ከስሕቕ ዚነብር፡ መግለጺ ስነ-ልቦናኣዊ ኣቋውማኦም ጥራይ እዩ።

ይቕጽል. . .

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 09፡00 09፡02 09፡35 10፡10 10፡35 11፡00 12፡30 12፡55 13፡30 13፡50 14፡30 17፡00 17፡30 18፡30 20፡00 20፡13 21፡00

መደብ ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ሃሎ ቆልዑ ድራማ ፓኖራማ ለሰ ስፖርት ዜና ትግርኛ ጩራ ጥዕና ዜና (ዓረብ) መልሲ ኣብ መስመር ናትራን መኣዝን ልምዓት ሳይዳ ደረት ቃና ዜና (ትግረ) ሽዕበት ዜና (ትግርኛ)

21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

TECH INSIDE ዜና (ዓረብ) ደሃይ ሕትመት ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ሹሻን ዑቕባይ • መጀመርታ ምስ ነብስኽን ድሕረ-ባይታኽን ክተላልይና?

- ገነት ቦኽረጽዮን እብሃል። ኣብ ኣካዳምያዊ ሞያ፡ ብዓውዲ ስነቁጽሪ እየ ተመሪቐ። ኣብዚ እዋን ግና ኣብ ንኡስ ዞባ ጋላ-ነፍሒ፡ ኣብ ሕምብርቲ ዝነብር ሓረስታይ እየ። ዋላ’ኳ ካብ ስድራይ ዝወረስኩዎ ናይ ሕርሻ ተመኵሮ ኣይሃልወኒ፣ ዝተመሃርኩሉ ዓውዲ’ውን ምስ ሕርሻ ዝተሓሓዝ ኣይኹን፡ ናብ እተፈላለያ ሃገራት ወጻኢ ብስራሕን ናይ ደቂ ኣንስትዮ ኣኼባታትን ኣብ ዝገሽኩሉ፡ ኣብ ምርባሕ ደርሁ ዝነጥፋ ደቀንስትዮ የጋጥማኒ ብምንባረን፡ ቅዱስ ቅንኢ ኣሕዲረናለይ ንጥፈታት ሕርሻ ጀሚረዮ፣ ቀስ ብቐስ ከኣ ፍቕሪ ሕርሻ ሒዙኒ።

ኣብ ቀጻሊ ለውጢ እትነብር ኣብነታዊት ሓረስታይ ኣብዚ ዓለምና፡ እተፈላለዩ ቅልጡፍ ዕብየት ዝህቡ ሕርሻዊ ቀመማት ከም መዳበርያ፡ ጸረ-ባልዕን ካልኦት ሰብ-ሰርሖ ቀመማትን ብምጥቃም፡ ጉልበት ሰብ ንምቝጣብን ምህርቲ ንምድንፋዕን እትዓየሉ ዘላ እዋን፡ ማዕረ-ማዕሪኡ ድማ ኣሉታዊ ሳዕቤናት ኣብ ጥዕና ወዲ ሰብን ኣካባቢን ይውስኽ ኣሎ። ልዑል ተጠቃምነት ሰብ-ሰርሖ ቀመማት ኣብ ቦታ ሕርሻ፡ ምስ ግዜ ንሓመድ በኪሉ ናብ ኣሲድ ብምቕያር፡ ዝዀነ ፍረ ከም ዘይህብን ቅርጹ ከም ዝበላሾን ስለ ዝገብር፡ ኣብ እቶታውነትን ጥዕናን ዓቢ ሃስያ የስዕብ። ነዚ ብምርዳእ እምበኣር፡ ዓለምና ኣብዚ ግዜ ኣብ ኣከባቢ ንዝርከቡ ባህርያዊ ጸጋታት ናብ ምጥቃም ተመሊሳ ትርከብ። ንሎሚ እምበኣር፡ ዓምዲ ሕርሻን መግብን፡ ንባህርያዊ ጸጋታታ ብዝግባእ እናተጠቕመት፡ ውሁድ ሕርሻ እተካይድ ኣብነታዊት ሓረስታይ ገነት ቦኽረጽዮን ሒዛትልኩም ቀሪባ’ላ።

ኣብዚ እውን ሰዴኖ-ፐርሴሜሎ ምስ ሽጕርቲ ጻዕዳ ብምሕዋስ፡ ንቐመም ሰላጣ፡ ብሓፈሻ ኣብ ኩሉ ከም ቀመም ክተገልግል እትኽእል እፍትን ኣለኹ። ምኽንያቱ፡ ህዝብና ካብ ወጻኢ ሃገር ብኸቢድ ሸርፊ ወጻእን ባህርያዊ ብዘይኮነ ኣገባብ ዝፈረየን ካብ ዝጥቀም፡ ኣብ ሃገርና ዝፈረየ ካብ ሰብ-ሰርሖ ቀመማት ድማ ናጻ ዝዀነ ፍርያት ምድላው እዩ ዕላማይ።

• ንጥፈታት ሕርሻ መኣስን ብኸመይን ኢኺ ጀሚርክዮ?

- ንጥፈታት ሕርሻ ብምርባሕ ደርሁ እየ ኣብ 1997 ዓ.ም ጀሚረዮ። ንመጀመሪ ዝዀናኒ፡ ካብ ሃገረ ሆላንድ 300 ደርሁ ኣምጺአ፣ ኣፋርየ ክሸይጥ ምስ ጀምርኩ፡ ህዝቢ ስለ ዝፈተወን ብቕልጡፍ ተሸይጠን ጽቡቕ ስለ ዝኸዳ ኣዝየ ተተባቢዐ። ብድሕሪ’ዚ፡ ደርሁ ካብ ሆላንድ ናይ ምምጻእ ፍቓድ ብምውጻእ፡ ኣብ ዓዲ ኣበይቶ ገዛ ተኻርየ፣ ካብቲ ዘምጽኦ ዝነበርኩ ቊጽሪ ዝያዳ ብምውሳኽ፡ ንዓይ ዝዀናኒ ኣትሪፈ፡ ክሸይጥ ምስ ጀመርኩ፡ ብህዝቢ ልዑል ጠለብ ስለ ዝረኸባ፡ ከዕብዮ ከም ዘሎኒ ተረዲኡኒ። እቲ ዝነበርክዎ ቦታ ኣስመራ ብምዃኑ፡ ጽሬት ከተማ ክሕሎ’ውን ስለዘሎዎ፡ መሬት ሓቲተ ኣብ ንኡስ ዞባ ጋላ ነፍሒ፡ ሕምብርቲ ብምግዓዝ ነተን ደርሁ ግቡእ ትሕተ ቅርጺን ዘድልየን ህንጻን ኣዳልየ። እንተዀነ፡ ብሰንኪ ስግኣት ሕማም ኢንፍሌንዛ ኣዕዋፍ፡ እቲ ንጥፈታት ስለዘይቀጸለ፡ ንዕኡ ኣቋሪጸ እተፈላለየ ንጥፈታት ዝሓቘፈ ውሁድ ሕርሻ (ምፍራይ ኣእካል፡ ኣሕምልቲ፡ ቀጠልያ መግቢ እንስሳ፡ ምርባሕ ከብትን ማንቲለን ከምኡ’ውን ብንኡስ ዓቐን ኣብ ምምዕባል ባህርያዊ መከላኸሊ ባልዓት፡ ባህርያዊ ድዅዕን ተተካኢ ዘቤታዊ ጸዓት፡ ባዮ-ጋዝ) እነጥፍ ኣለኹ። • እዚ ሓድሽ ንጥፈት’ሞ ከመይ

ረኺብክዮ?

ገነት ቦኽረጽዮን

ከም ፍታሕ ዝረከብኩዎ ቈጽሊ ኒም፡ ዕረን ጒዕ በርበረን ተጠቒምካ ዝስራሕ ጸረ-ባልዕ እዩ። በዞም ጥረ ነገራት ዝተቓመመ ጸረ-ባልዕ፡ ኣብ ኣትክልቲ ዘሸግሩኒ ንዝነበሩ ባልዓት ኣብ ምጥፋእ ሓጊዙኒ። ብፍላይ ሓንቲ ብባልዕ ተጠቒዓ ዝነበረት ገረብ ለሚን ኣብዚ እዋን ጽቡቕ ኣላ። ንብዙሓት ዓይነት ባልዕ ሸፈነ ዘለዋ ስለ ዝዀነ፡ ኣብዚ እዋን ጥዕና ኣትክልቲ ኣውሒሰ ኣለኹ ክብል እኽእል። ዋላ’ውን ከብቲ ምስ ዝሓሙኒ፡ ባህርያዊ መድሃኒታት ብምድላው ምስ ክኢላታት ተዘራሪበ እጥቀም እየ።

• ኣብ ምጥቃም ባህርያዊ ጸረባልዕ፡ ካብቶም ብኣብነት ዝጥቀሱ • ሳላ’ዚ ሕርሻ ኣብ ህይወትኪ ሓረስቶት ኢኺ፣ እዚ መበገሲኡ ዝረኸብክዮ ለውጢ እንተ’ሎ?

- ብዓቢኡ ደቀይ ኣምሂረ፣ ካብ እንታይ’ዩ? ዘመንጭዎ ጸዓት ተጠቒመ ናብ ባዮ-ጋዝ ዝብሃል ጸዓት እምስርሖ፣ ነቲ ካብኡ ዝወጸ ዝተበላልዐ ሓተላ ዒባ ድማ ከም ባህርያዊ ድዅዒ እረብሓሉ። ብሓጺሩ ክሳዕ መወዳእታ ኣብ መዓላ አውዕሎ። ብተወሳኺ፡ ኣብ ግራተይ ንዝርከቡ እተፈላለዩ ኣትክልቲ ባዞ (ቀመማቀመም፡ መማላኽዕቲ ከም ፍዮሪታትን ካልእን) ካብዚ ሓተላ ዒባ ከም ድዅዒ ስለ ዝጥቀም፡ ዝዀነ ተወሳኺ ቀመማዊ ድዅዒ ኣይጥቀምን እየ። እዚ ዓይነት ድዅዒ ኣዝዩ ውጽኢታዊ’ዩ፣ ዋላ’ውን ኣብ ውሽጢ ቤትና ንዝትከሉ ኣትክልቲ ክንጥቀመሉ ንኽእል። ምኽንያቱ፡ ዝተበላልዐ ስለዝዀነ ሕማቕ ሽታ የብሉን። እዚ ባህርያዊ ጸጋ ዝዀነ ዒባ፡ ብግቡእ እንተተጠቒምናሉ፡ ኣብ ርእሲ ምንጪ ዘቤታዊ ጸዓት ምዃኑ፡ ንሓዊ ንዕንጸይቲ ተባሂሎም ዝበርሱ ኣግራብ ኣብ ምዕቃብ’ውን ኣበርክቶ ኣሎዎ። ብተወሳኺ፡ እዚ ባህርያዊ ጸጋ ምስ ዝምስራሕ፡ ድርብ ረብሓ ኣሎዎ፣ በቲ ሓደ ምንጪ ዘቤታዊ ጸዓትን ባህርያዊ ድዅዕን ከምኡ’ውን ብትኪ ኩቦ ንዝመጽእ ጥዕናዊ ጸገም ኣዒንቲ ኣብ ምጕዳል ዘይንዓቕ ኣበርክቶ ኣሎዎ። ብኣንጻሩ፡ ከይተመስርሐ ብመልክዕ ኩቦ ወይ ጕድጕዶ ምስ እንጥቀመሉ ግን እዚ ዅሉ ረብሓታት ኣይህሉን ጥራይ ዘይኰነ፡ ጠንቂ ዑረትን ጸገም ጥዕናን ደቂ ኣንስትዮን ይኸውን ማለት’ዩ።

ኣጠቓቕማኡ ከመይ ይመስል?

- እዛ ኣነ ዝጥቀመላ ዘለኹ መመንጨዊት ዘቤታዊ ተተካኢ ጸዓት፡ ኣብ ልዕሊ ምድሪ ትቕመጥን ብጅርባ ፕላስቲክ ዝተሰፈየትን ኰይና፡ ንኽትጥቀመላ ኣዝያ ቀላል እያ። ብተወሳኺ፡ ውሑድ ፊናንስያዊ ወጻኢታት እትሓት፡ ምችእቲ፡ ብዓቐን’ውን ሓደ ዓረብያ ዒባ፡ ሓደ ዓረብያ ማይ መዓልታዊ እናመላእካ እትጥቀመላ እያ።

• ኣብ ምርባሕ ማንቲለ እውን ትነጥፊ ኢኺ። - ኣባል ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሕርሻዊ ንጥፈታት ስለዝኾንኩ፡ ምርባሕ ማንቲለ ምስ ማሕበር ብምዃን ኢና ጀሚርናዮ። እንተዀነ፡ ምስ ምምጻእ ኮቪድ19ን ጸገም መጓዓዝያን ንግዚኡ ክቕጽል ስለዘይከኣለ፡ ኣነ ብውልቀይ ንምርባሕ ማንቲለ ክቕጽሎ ብምውሳን፡ ነተን ማናቲለ ሰብ ብዝመረጾ መገዲ፡ ብህይወተን ንዝደልዩ ኣብኡ ኸለዋ ይወስዱወን፣ ዝተሓርዳ ንዝደልዩ ድማ ሓሪደ እሸይጥ።

•

እተፈላለዩ

- ከምቲ ኣቐዲመ ዝገለጽኩዎ፡ ኣባል ማሕበር ደቂ-ኣንስትዮ ኣብ ሕርሻዊ ንጥፈት ስለዝዀንኩ፡ ካብቲ ማሕበር ዝኸስብኩዎ ስልጠናታትን እተፈላለዩ ናይ ሕርሻ ተሞክሮታትን እዩ መበገሲየይ። ኣብቲ ማሕበር ዘሎና ኣባላት ድማ ንምጥቃም ባህርያዊ ልምዓት ሕርሻ (organic farming) ዘተባብዕ መሪሕ ጭርሖ ሒዝና ኢና ንጕስጒስ። ብቐንዱ’ውን ንሃገርና ብምዃን ንሰደድ ክነፍሪ ስለ እንደሊ፡ ካብ ሰብ-ሰርሖ ቀመማት ናጻ ዝዀነ ፍርያት ክነፍሪ ንቃለስ። ኣነ ድማ እተፈላለዩ ባልዓት ምስ ኣሸገሩኒ፡ ከንብብ ጀሚረ፡ ሓደ

ሕምብርቲ ናብ ኣስመራ ብመኪና ደቅካ ወሲድካ ክተምህር ቀሊል ኣይኰነን። ግና ስነይ ነኺሰ ደቀይ ኣምሂረ። ከም ውጺኢቱ ድማ ብልዑል ነጥቢ ተመሪቖም፡ ኣብ ስራሕ ዓለም ተዋፊሮም ይርከቡ። ብምልኡ ዘጥረኹዎ ናይ ገዛይ ንብረት ድማ ሳላ ሕርሻ እዩ።

• ኣብ መወዳእታ እንተ’ሎኪ?

ትብልዮ

- ንሚኒስትሪ ሕርሻን ማሕበር ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሕርሻዊ ንጥፈታትን ንኹሎም ኣብዚ ናይ ሕርሻ ንጥፈታት ክዓቢ ዝሓገዙኒን አመስግን። ***

ቀመማት’ውን

ዓሺግኪ ንመሸጣ ተዳልዊ ኢኺ። - ኣተባባዒ እዩ። ከብቲ እና’ራባሕኩ ብዛዕባ’ዚ መብርሂ ክትህብና? ንስድራይ ምንጪ ጸባ ኣውሒሰ፡ - ኣብዚ ቦታ ሕርሻ፡ ዋሕዲ ማይ ዝተረፈ ድማ ናብ ውጽኢት ስለ ዘሎና፡ ብዓቕመይ ኣብ ንእሽቶ ጸባ (ጠስምን ኣጅቦን) ኣመስሪሐ መሬት ኣልሚዐ፡ ኣብ መትሓዚ ናብ ህዝቢ አቕርብ ኣለኹ። በዚ ዝተፈላለዩ ኣትክልቲ ቀመም ከም ከይተደረትኩ፡ ካብ ዒባአን’ውን ኣዝማሪኖ፡ ባዘሊኮ፡ ሰሰግ ፈረንጂ፡ እረብሕ እየ፣ ዘቤታዊ ተተካኢ ጸዓት ችላንትሮ ናይ ጻዕዳ ቈጽሊ፡ አመንጩ፣ ዝተበላልዐ ሓተላ ድማ ከም ባህርያዊ ድዅዒ እጥቀም። • እዚ ንስኺ ትጥቀምሉ ዘለኺ ኦሪጋኖን ንሕባን ኣንቂጸ-ዓሺገ ስለዚ፡ ነዚ ካብ ቀልቀል ከብቲ (ዒባ) ዘቤታዊ ተተካኢ ጸዓት ኣገባብ ምስ ስድራይ ንመሸጣ ነቕርብ።

ምስ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምትሕብባር ዝዳሎ ዓምዲ - ንሕቶን ርእይቶን በዚ ዝስዕብ ኣድራሻ ተወከሱ፥ ጨ/ህዝባዊ ርክባት፦ ቁ.ስልኪ 182225/ 07568529/ 07115013/ 07182662 - ቁ.ሳ.ፖ 1048

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሕቶ ሸባብ ኣማኻሪት፤ ሄለው! ናብ ሃማመተኤ ኣገልግሎት ምኽሪ ብቴለፎን ደዊልኩም ኣለኹም። ደዋሊት፤ ሄለው! ከመይ ትውዕሊ? ዊንታ እብሃል። ካብ ደቀምሓረ’የ ዝድውል ዘለኹ። ኣማኻሪት፤ ሕራይ ዊንታ፡ እንታይ ክሕግዘኪ? ደዋሊት፤ ብዛዕባ ንኣፍቃሪየይ ኣጋጢምዎ ዘሎ ሽግርን ዝፈጠረሉ ጽልዋን ዝምልከት ምኽሪ ደልየ’ሞ ይርከበኩም ድዩ? ኣማኻሪት፤ ምኽሪ ደኣ ኣይሰኣንን’ዩ። ሓታቲት ጥራይ ኩኒ። ደዋሊት፤ ምስ ኣፍቃሪየይ ንኽልተ ዓመታት ብፍቕሪ ተጓዒዝና ኣለና። ክልቴና ሰራሕተኛታት ኢና። ንሱ ኣዝዩ ለዋህ፡ ፈቃር፡ ምቕሉል፡ መስሓቕ፡ ብሰብ ድማ ተፈታዊ ዓይነት ሰብ እዩ። ፍቕራዊ ህይወትና ድማ ሰሓቕ ዝመልኦ’ዩ ነይሩ። ኣዝዩ ዝፈትዋን ከም ሓውን ኣቦን ኮይኑ ዝከናኸና ሓብቲ ኣላቶ። ቅድሚ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ኣቢሉ ይኸውን፡ ሓደጋ ኣጋጢሙዋ ጸገም ናይ ዓንዲሕቖ ገይራ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ካብ ዓራት ዘይትትንስእ ኮይና ኣላ። ኣፍቃሪየይ ካብዛ ክስተት’ዚኣ ኣትሒዙ ኣዝዩ ቅጡዕን መንጸርጸርን ኮይኑ፡ ምስ ሓረቐ ዝወስዶም ስጉምትታት ከኣ ሓደገኛታት ኮይኖም ይርከቡ። ኣማኻሪት፤ ቅድሚ’ዚ ናይ ሓብቱ ሓደጋ ክሓርቕ ርኢኽዮ ትፈልጢዶ? እንተሓሪቑኸ እንታይ ክገብር ተዓዚብኪ ትፈልጢ? ወይስ ፈጺሙ ሓሪቑ ኣይፈልጥን’ዩ? ደዋሊት፤ ዘይሓርቕ ሰብ ኣሎዶ ኢልክዮ! ግን ቅድም ምሳይ ወይ ምስ ዝኾነ ሰብ እንተሓሪቑ ክሳብ ዝዝሕል ዘረባ’ዩ ዝጸልእ ኔሩ። በቃ ሱቕ ይመርጽ ነይሩ። ኣነ’ውን እዚ ባህርያቱ ስለዝፈልጦ፡ እንተሓሪቑ ክሳብ ዝዝሕል ዝኾነ ይኹን ዘረባ ኣይዛረቦን’የ። ሎሚ ግን እንታይ የሕርቖ ምርድኡ ስኢነ ኣለኹ። ብቐንዱ ኣነ ምስ ናይ ሓብቱ ጉዳይ ዝተሓሓዝ ኮይኑ’ዩ ዝስመዓኒ። ግን ብዝጠቅምን ዘይጠቅምን ምሕራቕሲ እንታይ ይበሃል! ከምዚ ኢልካኸ ክሳብ መዓስ እዩ! ኣማኻሪት፤ ምስ ሓረቐ ዝወስዶም ስጉምትታት ሓደገኛታት እዮም። ብዝጠቅምን ዘይጠቅምን ይሓርቕ ኢልክኒ’ሞ ከመይ ማለትኪ’ዩ? ደዋሊት፤ በቃ መትሓዚ ዘይብሉ’ዩ። ንኣብነት ኣብ ሪጋ ሆስፒታል ወይ ናይ ባንክ እንተዘይሰሊጥዎ፡ የንጸርጽር ምስ ሰባት ክበኣስን ክጻረፍን ይደሊ። በቃ ዘሕርቕዎ ነገራት ይኣሪ። ድሕሪ ገለ ደቓይቕ ከኣ ብጣዕሳ ክመውት ቁሩብ’ዩ ዝተርፎ።

ሃ.ማ.መ.ተ.ኤ. ምኽሪ ብተሌፎን ካብ ዝጅምር፡ ብዙሓት መንእሰያት ተጠቐምቲ ናይ’ዚ ኣገልግሎት ኮይኖም ኣለዉ። ንኡስ ዓምዲ “ሕቶ ሸባብ” እምበኣር ንገለ ካብ’ቲ ብቑጽሪ ስልኪ 124256 ወይ ብቑ.ሳ.ጶስጣ 1042 ናብ “ሆት ላይን” ዝቐርብ ሕቶታት እያ እትምልስ።

ሕርቃንን ምሕደርኡን

ኣማኻሪት፤ ከምኡ ኣብ ዝገብረሉ እዋን ንዓኺ እንታይ ይስመዓኪ? ብኸመይከ ትኣልዪዮ? ካልእ እወታዊ ባህርያቱኸ እንታይ ይመስል? ደዋሊት፤ ኣነ’ደኣ ብዝተኻእለኒ ከረጋግኦ’የ ዝፍትን። ንዓይ ከኣ ይሰምዓኒ’ዩ። ኣባይ ዘለዎ ፍቕሪ መግለጺ የብሉን። ብፍላይ ከኣ ሓሪቑ ብዛዕባ ዝወስዶም ስጉምትታት ክጠዓስ ከሎ፡ ኣመና’ዩ ዘደንግጸኒ። ግን ብኸመይ ከም ዝሕግዞ ይጠፍኣኒ። ኣማኻሪት፤ ዊንታ፡ ኣፍቃሪኺ ሕርቃን ናይ ምቁጽጻር ጸገም ዘለዎ’ዩ ዝመስል። እቲ ምኽንያት ድማ ምስ ናይ ሓብቱ ስንክልና ዝተሓሓዝ ክኸውን ይኽእል’ዩ። መጠኑን ኣገባብ ኣተኣላልይኡን ካብ ሰብ ናብ ሰብ ይፈላለ ዋላ’ኳ እንተኾነ፡ ሕርቃን ንኹሉ ሰብ ዝስምዖ ስምዒት’ዩ። ግን ሰባት ብዘይኮነ ሓሪቖም ዝወስድዎም ስጉምትታት’ዮም ኣዕነውቲ ዝኾኑ። ኣፍቃሪኺ ድማ ከምቲ ባዕልኺ ዝገለጽክዮ ምስ ሓረቐ ዝገብሮ ኣይፈልጥን’ዩ። እዚ ድማ ንዕኡን ኣብ ከባቢኡን ንዝርከቡ ሰባት ሓደገኛ ይገብሮ። ኣብ ነብሱ ይኹን ኣብ ልዕሊ ካልኦት ሰባት ከስዕቦ ዝኽእል ጉድኣት ንምግማቱ ዘጸግም ኣይኮነን። ስምዒት ሕርቃን ሓደ ካብቶም ስምዒታት ኰይኑ፡ ሰብ ኣብ ዝሓርቀሉ ህሞት ከኣ፡ ምውሳኽ ህርመት ልቢ፡ ምልዓል ጸቕጢ ደም ከምኡ’ውን ምውሳኽ ኣድረናሊን ሆርሞን የጋጥም። ኣድረናሊን ሆርሞን ናይ ምቅላስ (ፋይት) ወይ ምህዳም (ፍላይት) ሆርሞን ተባሂሉ’ውን ይፍለጥ’ዩ።

ካብ ከባቢና ንዝመጹና ሓደጋታት ቅልጡፍ ናይ ምህዳም ወይ ምቅላስ ግብረ መልሲ ናይ ምሃብ ዓቕምና ዝውስኽ ድማ’ዩ። ኣብ ሰባትን ካልኦት እንስሳታትን ከኣ ይርከብ። ብዓይኒ ስነልቦና፡ ሕርቃን ከም ንቡርን፡ ባህርያውን ብሱልን ስምዒት’ዩ ዝርአ። ይኹን’ምበር ካብ ቁጽጽር ወጻኢ ዝኾነ ስምዒት ሕርቃን፡ ኣብ ውልቃውን ማሕበራውን ጥዕና ናይቲ ሰብ ኣሉታዊ ጽልዋ የኸትል። ሕርቃን ክግለጽ ዘለዎ ስምዒት’ኳ እንተኾነ፡ ኣገባብ እንተ ዘየጸቢቕናሉ ግን ኣዝዩ ኣዕናዊ’ዩ። ኣፍቃሪኺ ድማ ካብ ሕርቃን ዝተላዕለን ምስ ዘይፈልጦም ሰባት ይጻረፍ ከም ዘሎ ኢኺ ነጊርክኒ። እቶም ንዕኡ ዘሕርቑዎ ነገራት ምናልባት ንኻልኦት ዘየሕርቑ ክኾኑ ይኽእሉ። ብቐንዱ ግን ንሓብቱ ኣጓኒፍዋ ዘሎ ጸገም ንሱ ክፈትሖ ዘይክእል ብምዃኑ ኣዝዩ ከቢድ ኣሉታዊ ስምዒት ሕርቃን ይግለጽ ኣሎ። ንዕኡ ናይ ሓብቱ ጉዳይ ዘብቀዐ’ሞ ተስፋ ዝብሃል ከም ዘየለ ገይሩ ይግንዘቦ ይህሉ። ንስኺ ግን ኣብቲ ናቱ ቦታ እንተትኾኒ ኢልኪ ምስ ትሓስቢ ኢኺ ክትሕግዝዮ ትኽእሊ። ንስኺ ኣብቲ ናቱ ቦታ እንተትነብሪ እንታይ ምገበርኪ ወይ ከምኡ ዓይነት ሽግር እንተዘጋጥመኪ እንታይ ምተሰምዓኪ? ብኸመይከ ምኣለኺዮ? ደዋሊት፤ እቲ ጉዳይ ደኣ’ኮ ኣዝዩ ከቢድ እዩ። ሓቂ ዘረባ ኣነ ንነገራት ኣኽቢድካ ናይ ምርኣይ ባህርያት የብለይን። ዋዛን ሰሓቕን እፈቱ። ዝኾነ ሽግር ምስ ዘጋጥመኒ ከኣ

እንተኽኢለ ክፈትሖ እንተዘይክኢለ እሓድጎ። ኣነ ኣእምሮይ ምጭናቕ ኣይፈቱን’የ። በቃ ዝዘናግዓሉ መንገዲ’የ ዘናዲ። ንኣፍቃሪየይ’ውን ብዝተኻእለኒ መጠን ካብቲ ስምዒቱ ከውጽኦ እጽዕር’የ። ይኾነለይ’ዩ ከኣ። ምትሓዝ ኣብዩኒ ዘሎ ነገር ግን እዚ ቐልጢፉ ባግ ዝብሎ ዘሎ’ዩ። ኣብ ዝምድናና ይጸልወና ስለዘሎ። ኣማኻሪት፤ ኣፍቃሪኺ ቀልጢፉ ባግ ይብል። እዚ ድማ እቲ ቐዳማይ ካብቶም ሰለስተ ዓይነት ሕርቃን ኮይኑ፡ ብዓውዲ ስነልቦና፡ ቅልጡፍን ሃንደበታውን ሕርቃን ተባሂሉ ይጽዋዕ። ኣብ ሰባትን ካልኦት እንስሳታትን ይረአ። እቲ ሓሪቑ ዝጸንሐ ኣካል ቀልጢፉ ናብ ንቡር ክምለስ ይኽእል። እቲ ካልኣይ ዓይነት ሕርቃን ድማ ርድኢታዊ ሕርቃን ዝበሃል ኮይኑ፡ እቲ ዝሓረቐ ኣካል ከም ዝተጠቕዐ ወይ ኣብ ልዕሊኡ ዘይፍትሓዊ ነገር ከም ዝተፈጸመ ምስ ዝርድኦ ዘጋጥም እዩ። እቲ ሳልሳይ ድማ ጠባያዊ ሕርቃን ይብሃል። ምስ ባህርያት ናይቲ ሰብ ድማ ይተሓሓዝ። እዚ ሓራቕ ጠባይ ኣብ ዝውንኑ ሰባት የጋጥም። እስከ ንስኺ ከም ኣፍቃሪት ብዘይካ ኣብ ግዜ ሕርቃኑ እትገብርሉ ሓገዝ፡ ብሓፈሻ ነቲ ኣጓኒፉ ዘሎ ሽግር ኣብ ምእላይ ተራኺ እንታይ ይመስል? ደዋሊት፤ ሓቂ ዘረባ ኣነ ብዓቕመይ ካባይ ዝድለ ዘበለ ገይረ እየ ዝብል። ከምቲ ዝበልኩኺ ናይ ክልተ ዓመት ሌላ’ዩ ዘለና። ምስ ስድራ ንፋለጥ ኢና። ሓብቱ ኣብ ሕክምና ኣብ ዝነበረትሉ ግዜ ካብ ጎኑ ኣይተፈለኹን። ሕጂ’ውን ኣብ ጎኑ’የ ዘለኹ። እዚ ኹሉ እናገበርኩ ከኣ ከምዚ ዓይነት ባህርያት ከንጸባርቕ ከሎ ተስፋ እስእነሉ። ኣማኻሪት፤ ኣፍቃሪኺ ኣዕሩኽ መሓዙት ኣለዉዎዶ? ምስ ስድራቤቱ ወይ ምስ መሳርሕቱ ዘለዎ ቅርርብከ ከመይ ይመስል? ደዋሊት፤ ሰብ ክፈትዎ መዓት’ዩ። ተጫራቓይ ስለዝኾነ፡ ሰባት ማራ’ዮም ዝቐርብዎ። ምስ ስድራቤቱ ኸኣ ፍቕሪ ኣለዎ። ብፍላይ ምስ ኣዲኡን እዛ ሓደጋ ኣጋጢሙዋ ዘላ ሓብቱን ፍሉይ ፍቕሪ’ዩ ዘለዎ። ንዓኣ ኢሉ ዘይገብሮ ነገር የለን። ኣማኻሪት፤ ንስኺ ኣብ ጎኒ ኣፍቃሪኺ ኴንኪ ዝከኣለኪ ትጽዕሪ ምህላውኪ ነጊርክኒ፡ ካብ ካልኦት ኣብ ከባቢኹም ዘለዉ ሰባት ከም ስድርኡ ወይ ኣዕሩኽቱ እንታይ ተራ ኣለዎም? ደዋሊት፤ ኣዕሩኽቱ ኩሎም

ማራ’ዮም ዝሕግዙና። ኣብዚ ጉዳይ ኣዝዮም’ዮም ዝርድኡሉ። ኣማኻሪት፤ ሕራይ ዊንታ፡ ንስኺን ኣዕርኽቱን ብሓባር ትሕግዝዎ ምህላውኩም ሓደ ጽቡቕ ነገር እዩ። ምኽንያቱ ኣፍቃሪኺ ውሕሉል ኣተኣላልያ ዘድልዮ ባህርያት ኣጥርዩ ስለዘሎ እዩ። ንስኺን ኣዕሩኽቱን ድማ ኩሉ ሳዕ ምስኡ ክትህልዉ ኣይትኽእሉን ኢኹም። ስለዚ ነቲ ኣብ ሓብቱ ኣጋጢምዎ ዘሎ ጸገም ንኽቕበሎ ክትሕግዝዎ ይግባእ፡፡ እታ ቘልዓ ናይ ሞት ሓደጋ’ውን ከጋጥማ ይኽእል ነይሩ እዩ። ግን ድሒና ብህይወት ምትራፋ ዓቢ ዕድል ምዃኑ ክግንዘቦ ክትሕግዝዎ ይግባእ። ብዘይካ’ዚ ካብ ሕርቃኑ ኣብ ዝዝሕለሉ እዋን ብዛዕባ’ቲ ዘሕረቖ ነገር ብምዝርራብ፡ ብኸመይ ከም ዝተረድኦን ስለምንታይን ንዝብሉ ሕቶታት ንኽምልስ ክትሕግዝዎ ድኣ’ምበር ካብኡ ትሃድመሉ መንገዲ ምንዳይ ኣድማዒ ኣይኮነን። ንስኹም ንዕኡ ምርዳእ ኣይተቋርጹ። ምኽንያቱ ደቂ ሰባት ከምቲ መልክዕና ዝፈላለ ኣብ ክስተታት ዘለና ኣረዳድኣን ንህቦም ግብረ መልስን ዝተፈላለየ እዩ። ንኣብነት እዚ ንኣፍቃሪኺ ሓራቕን መንጸርጸርን ጌይርዎ ዘሎ ክስተት ንኻልእ ሰብ ግን ጉሁይን ስቡር ልብን ክገብሮ ይኽእል’ዩ። ሕርቃን ብኽልተ መንገዲታት’ዩ ዝግለጽ። ንሳቶም ድማ፡ 1. ልኡም፡ እዚ እቲ ዝሓረቐ ኣካል ነቲ ሕራቃኑ ብሱቕታ፡ ገዛእ ርእሱ ካብ ሰባት ብምግላል፡ ሰብ እናተዛረቦ ምጽቃጥ ወይ ዘይምምላስ ዝኣመሰሉ መንገዲታት’ዩ ዝገልጾ። 2. ኣጥቃዒ፡ እዚ ድማ ንብረት ብምዕናው፡ ምስ ሰባት ብምጉናጽ፡ ምሽዳድን ምጽራፍን ዝግለጽ እዩ። ስለዚ ኣፍቃሪኺ ሕርቃኑ ዝገልጸሎም መንገዲታት ከኣ ካበየኖት ምዃኖም ድሮ ብሩህ ኮይኑ ኣሎ። ስለዚ ክትርድኡሉ ጥራይ’ዩ ዘለኩም። ምስ ግዜ ድማ ዘይልወጥ ነገር የለን። ተስፋ ክትህብዎ፡ ብዘለዎ ነገራት ከመስግን ክትምዕድዎን እንተኺልኩም ሓጋዚ ምኾነ። ብዘይካ’ዚ ሕርቃን ክጅምሮ እንከሎ ካብቲ ዘሕረቖ ነገራት ግልል ክብል፡ ዘዛንዩ ንጥፈታት ከካይድ፡ ንኣብነት ኣካላዊ ምንቅስቓስ ምዝውታር፡ ንነብስኻ ብስራሕ ምጽማድ፡ ከምኡ’ውን ምስ ነብስኻ ምዝርራብ ዝኣመሰሉ ንጥፈታት ከካይድ፡ ኢና ንመክር። ኣብ ርእሲ’ዚ ኩሉ ድማ ሕክምናዊ ሓገዝ ክረክብ ኣለዎ። ደዋሊት፤ ሕራይ በሊ ፈጣሪ ከኣ ይሓግዘና! የቐንየለይ ብሩኽ መዓልቲ! ኣማኻሪት፤ ገንዘብኪ ዊንታ! ብሩኽ መዓልቲ።

ሓዳስ

ኤርትራ

ዝኽሪ ሚያዝያ

3ይ ክፋል እዚ ጽሑፍ’ዚ ብኣጋጣሚ 13 ሚያዝያ (ብይን ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን) ከምኡ’ውን መበል 29 ዓመት ረፈረንዱም ኤርትራ ዝተዳለወ ኮይኑ፣ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል፣ ያታዊ ሕግታት ኤርትራን ናይ ኣነባብራ ስርዓትን፡ ክሳብ ክንደይ ብግዝኣተ ሕጊ ዝምራሕ ምንባሩ ከም ድሕረ ባይታ ጠቒስና፣ እዚ ስልጡን ባህሊ ዘለዎ ህዝቢ ብኣንጻር ባህርያቱ፡ ኣብ መፋርቕ ዝሓለፈ ዘመን ዘጋጠሞ ዓመጽን ዝኸፈሎ ክቡር ዋጋን ርኢና። ኣብ መወዳእታ ድማ ብገዛእ ቅልጽሙ መሰል ርእሰ ውሳነኡ ብምጭባጥ፡ ኣህጉራውያን ተዓዘብቲ ዝተሳተፍዎ ረፈረንዱም ኣካዪዱ፡ ልኡላውነቱ ዕላዊ ከምዝገበሮ ተመልኪትና። ደግሲ ዓመጽ ግጭት ኢትዮ-ኤርትራ ቅድሚ ምውልዑ ዝነበረ ሸውዓተ ዓመታት (1991-1998)፡ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ብሰሪ ግሎባዊ ስትራተጂ ርእሰ ሓያል ኣመሪካ ኣብ ልዕሊኦም ዝተስገደደ፡ 40 ዓመታት ዝወሰደ፡ ከቢድ ሰብኣዊን ንዋታዊን ክሳራ ዘስዓበሎም፡ ፖለቲካዊን ወተሃደራዊን ረጽሚ ሰጊሮም፡ ብመጠኑ ቅሳነት ረኺቦም ፍረ ሰላምን ጥዑይ ዝምድናን ከስተማቕሩ ዝጀመርሉ እዋን’ዩ ነይሩ። ክቡር ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፡ ኣብ ሓደ ኣጋጣሚ፡ ድሕሪ 30 ዓመት መሪርን ደማዊን ኲናት፡ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ክምዕብል ጀሚሩ ዝነበረ ጽቡቕ ዝምድና ብዝምልከት ተሓቲቱ ምላሽ ኣብ ዝሃበሉ ከምዚ ኢሉ ነይሩ።

“ጉርብትና ህዝብታት እንተፈቶኻ እትቀራረበሉ፡ እንተዘይደሊኻ ኣርሒቕካ እትኸደሉ ጉርብትና ናይ ገዛ ኽራይ ኣይኮነን። ስለዚ ንጉርብትና ህዝብታት ከም ምርቓ ወሲድካ ብስኒት ብሓባር ካብ ምንባር ወጻኢ፡ ካልእ ኣማራጺ መተካእታ ዘለዎ ኣይኮነን….” ቃላት ፕረዚደንት ኢሳይያስ፡ ነቲ ኣብ ህዝቢን መንግስቲን ኤርትራ ዝነበረ ሰናይ ድሌትን ቅኑዕ ባህጊን ዘጉልሕ እዩ። በዚ መንፈስ’ዚ፡ ህዝቢ ኤርትራ፡ ሕሉፍ በደላት ገዛእቲ ኢትዮጵያን ምዕራባውያን ደገፍቶምን ንታሪኽ ገዲፉ፡ ዞባና ናብ ሓድሽን ትስፉውን መድረኽ ዝኣትወሉ ባይታ ንምፍጣር ሃናጺ ተበግሶታት ክወስድ ጀሚሩ። ኢትዮጵያ ወደባት ኤርትራ ብናጻ ክትጥቀም ኣብ ርእሲ ምፍቃድ፡ ክልቲአን ሃገራት ሓባራዊ ኮሚሽን ሚኒስተራት ብምቛም፡ ኣብ ብዙሕ ዓውድታት ዝተሓጋገዛሉ ባይታ ክፈጥራ ኣበርቲዑ ሰሪሑ። ንኣስታት ፍርቂ ዘመን ንዞባና ዝሓመሰ፡ ዘይምርግጋእ ተወጊዱ፡ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣብ ክንዲ ዞባ ውግእን ወረ ውግእን፡ ዞባ ልምዓትን ሓባራዊ ምትሕግጋዝን ዝኾነሉ ባይታ ንምጥጣሕ ከኣ፡ ንሃገራት ምብራቕ ኣፍሪቃ ብኣባልነት ዝሓቊፍ ውድብ ኢጋድ ዝነጥፈሉ ዝነበረ ውሱን ዕላማታት ዝያዳ ንኽሰፍሕ ብምድራኽ፡ ዞባዊ ልምዓት ዘወሃህድ ውድብ ክኸውን ዓቢ ኣስተዋጽኦ ገይሩ። መንግስቲ ኤርትራ ብዘይካ’ዚ፡ ቅልውላዋትን ዘይምርግጋእን ኣብ ዶባት ሓንቲ ሃገር ተሓጺሩ ዘይተርፍ፡ ንሃገራት ጎደቦ እውን ብኣሉታ ዝጸሉ ምዃኑ ብምግንዛብ፡ ውሽጣዊ ፖለቲካዊ ቅልውላዋትን ግጭታትን ዞባና፡ (ኢትዮጵያ፡ ጅቡቲ፡ ሱዳን፡

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ሶማል፡ የመንን ካልእ ከባቢታትን) መፍትሒ ንኽረክብ ዓቕሙ ዘፍቅዶ ሃናጺ ጻዕርታት ካብ ምክያድ ኣይተቘጠበን። ብዞባ ደረጃ እዚ ዝተጠቕሰ ሃናጺ ተራ እናተጻወተ፡ ኣብ ውሽጢ ሃገር እውን፡ ፍትሓዊን ኣሳታፊን ፖለቲካዊ ስርዓት ብምፍጣር፡ ካብ ካልኦት ህዝብታት ኣፍሪቃ ብዝተፈልየ፡ ልዑል ፖለቲካዊ ስኒትን ሃገራዊ ሓድነትን፡ ከም ውጽኢቱ ድማ ዘተኣማምን ውሽጣዊ ጸጥታን ሰላምን ከረጋግጽ ክኢሉ’ዩ። በዚ ድማ ኤርትራ፡ ኣብተን ቀዳሞት ሸውዓተ ዓመታት ናጽነት፡ ብብዙሓት ተዓዘብቲ፡ ቀንዴል ተስፋ ኣብዚ ጸልማት ኣህጉር ተባሂላ ክትስመ ጀሚራ። ኤርትራ፡ ኣብ ቁጠባ እውን፡ ንሓደገኛ ሳዕቤናት ወልፊ ረድኤት ከሎ ገና ተገንዚባ፡ ርእሰ ምርኰሳ ብምምራጽ፡ ግዳማዊ ምጽወታ ዘይኮነ ሽርክነት ዕላማኣ ብምግባር፡ ዓቕሚ ህዝባን ውሽጣዊ ጸጋታታን ወዲባ ኣብ ከቢድ ልምዓታዊ ዕዮ ብምጽማድ፡ ኣብዘን ዝተጠቕሳ ሸውዓተ ዓመታት፡ በሰላታት ኲናት ብቕልጡፍ ኣሕውያ፡ ኣብ መወንጨፊ ባይታ ንስሉጥ ምዕባለ ክትረግጽ ተቓሪባ ነይራ። የግዳስ፡ እዚ ኣብ መትከል ርእሰ ምርኰሳ ዝሰረተ፡ ንፖለቲካዊን ቁጠባዊን ተጽዕኖን ምትእትታውን ግዳማውያን ሓይልታት ዘይድግፍ መርገጺ ኤርትራ፡ በቶም ጸጋታት እንዳማቶም ምምንዛዕ ዝለመዱ ወገናት ኣይተፈትወን። ኣብ ርእሲ’ቲ “ናጽነት ኤርትራ ንስትራተጂያዊ ረብሓና ኣየገልግልን’ዩ” ዝብል ጸኒሕ ፖሊሲ ምዕራባውያን ከኣ፡ እዚ ጽግዕተኛነት ወጊድ

ካብ ረብሓ ህዝቢን ሃገርን ንላዕሊ ጥሙሑ ስለዘገድሶ፡ ብግጉይ ቅማረታት ገዚፍ ሓደጋ ዘኸትል ስጉምቲታት ክወስድ፡ ኣብ ታሪኽ ተደጋጊሙ ዝተራእየ እዩ። ጠንቂ ናይቲ ኣብ ግንቦት 1998 ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዝተኣወጀ ዘይምኹኑይ ኲናት ከኣ፡ ብቐንዱ እዚ ዝተጠቕሰ ኩነተ-ኣእምሮ መራሕቲ ወያነ እዩ። ዓመተ 1997 ብመዳይ ቁጠባ፡ ኤርትራ፡ ናብ ሓደ ዓቢን ኣገዳሲን ምዕራፍ ብምስግጋር፡ ኣብ ታሪኻ ንፈለማ ግዜ ሃገራዊ ባጤራ ኣሕቲማ ኣብ ስራሕ ዘውዓለትሉ መድረኽ’ዩ ነይሩ። እዚ ፍጻመ’ዚ፡ ኤርትራ ብናታ ፊስካላዊ ፖሊሲ ገስጋስ ቁጠባኣ ከተማእዝን ዘኽእላ ብምንባሩ፡ ንፖለቲካዊ ናጽነት ኤርትራ ብቁጠባዊ ናጽነት ዝድርዕ ኣገዳሲ ታሪኻዊ ምዕራፍ እዩ ነይሩ። ቀቅድሚ ምእዋጅ ባጤራ ኤርትራ፡ ኣብ መራሕቲ ስርዓት ወያነ ዝተራእየ ሸበደብድን፡ ናይ ምትዕንቓፍ ተግባራትን ከኣ፡ ኤርትራ ብቑጠባ ጽግዕተኛ ኢትዮጵያ ኮይና ክትቅጽል ዝነበረ ሕቡእ ኣጀንዳ ብምዝራጉ ዝተፈጥረ ስግኣት ዘንጸባርቕ እዩ ነይሩ። እዚ ክስተት’ዚ ንወያነ ጥራይ ዘይኮነ፡ ነቶም ብዓንተቦኡ ናጽነት ኤርትራ ምውሓጡ ዝዓርዓሮም፡ ሓራ ፖለቲካዊ መስመርን መትከል ርእሰምርኰሳን ኤርትራ ብዙሕ ዘይማእምኦም ሓይልታት እውን ዘቕስን ኣይነበረን። ካብ 1995 ጀሚሩ፡ ወያነ ብምትብባዕ ደገፍቱ፡ ነቲ ኣብ ልምዓት ተጸሚዱ፡ ሰፋሕቲ መደባት ኣብ ምስልሳል ዝነበረ መንግስቲ ኤርትራ፡ ካብ መስመሩ ብምውጻእ፡ ናብ ሰፊሕ

ዝብል ኣካዪዳ፡ ኣብ ልዕሊ’ታ ሓዳስ ሃገር ኤርትራ ክርሃት ምፍጣሩ ኣይተረፈን። እቲ ኣብ ግንቦት 1998 ወያነ ብዶብ ኣሳቢቡ ዝወልዖ ግጭት እምበኣር፡ በዚ ምኽንያታት’ዚ ባርዀት ምዕራባውያን ከምዝነበሮ ዘጠራጥር ኣይኮነን።

ኲናት ንምሽማሙ ኣብ ዝዳለወሉ ዝነበረ እዋን፡ ኣብ ዶባት ዝነብሩ ኤርትራውያን ካብ ዓድታቶም እናፈናቐለ ምብራር፡ ኣብ ልኡላዊ ግዝኣት ኤርትራ ሰራዊት ናይ ምስፋር ተዂታዂ ተግባራት ይፍጽም ነይሩ’ዩ። እዚ እናኾነ ግዳ፡ መንግስቲ ኤርትራ፡ ኣብቲ ነዊሕ ሓርነታዊ ኲናት ኣብ መንጎ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝተመስረተ ናይ ቃልሲ ምሕዝነት፡ ከምኡ’ውን ድሕሪ ናጽነት ክምዕብል ዝጀመረ ሰናይ ጉርብትና ኣብ ሓደጋ ከይወድቕ ብምስጋእ፡ ወያነ ንዘካይዶ ዝነበረ ምትዂታዂ ብዓቕልን ልቦናን ሓላፍነታዊ መንፈስን እዩ ሒዝዎ። ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያን ብሓቂ “ናይ ዶብ ጸገም ኣሎ” ዝበሃል እንተኾይኑ፡ ብልዝብ ምእንቲ ክፍታሕ ድማ፡ ነቲ ጉዳይ እትከታተልን ፍታሕ እተናዲን ኮሚተ ክትቀውም ደሪኹ። ጉዳይ ወያነን ደገፍቱን ግን፡ ብዓቢኡ ነቲ ኣዝዩ ትስፉው ጉዕዞ ኤርትራ ምዂላፍ እምበር ጉዳይ ዶብ ኣይነበረን። ክንዲ ዝኾነ፡ እታ ብጠለብ መንግስቲ ኤርትራ ናይ ዶብ ሽግር ንምፍታሕ ዝቘመት ኮሚተ ብዝሓዘቶ ቆጸራ መሰረት፡ ልኡኽ ኤርትራ ኣዲስ-ኣበባ ኣብ ዝኣተወሉ ዕለት፡ ማለት ብ6 ግንቦት 1998 ኣብ ከባቢ ባድመ፡ ኣብ ልዕሊ ኣባላት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ፡

ንኲናት ዝሃወጸ ሻቕሎት ብድሕረት፡ ጽልኢ፡ ነብሰ-ምትሓት፡ ቂምን ሕነ ምፍዳይን ዝተመረዘ ሓላፍነት ዝጎደሎ ኣእምሮ፡ ስልጣን ምስዝጭብጥ፡

ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ተፈጸመ። ድሕሪ’ዚ ፍጻመ’ዚ እውን እንተኾነ፡ መንግስቲ ኤርትራ እቲ ግጭት ከይተዋዓውዐ፡ ብቕልጡፍን ስቱርን መገዲ ክግታእ ብዙሕ ጽዒሩ እዩ። ወያነ ግን፡ ብኣንጻር’ቲ ንልዝብ ዝዕድም ዝነበረ ምሕጽንታታት መንግስቲ

ኤርትራ፡ ብ13 ግንቦት 1998፡ ነቲ ቅድሚኡ ኣብ ዶብ ብዛዕባ ዝነበረ ኩነታት ዋላ ሓንቲ ሓበሬታን ኣፍልጦን ዘይነበሮ ፖርላማኡ ብምእካብ፡ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ብወግዒ ኲናት ኣወጀ። ኣብ ጽባሕ ናይዚ ሃንደበታዊ ኣዋጅ ኲናት፡ ብ14 ግንቦት 1998 ህጹጽ ኣኼባ ዘካየደ ካቢነ ሚኒስተራት ኤርትራ፡ ነቲ ኣብ ልዕሊ ኤርትራን ህዝባን ብወግዒ ዝተኣወጀ ኲናት ከም ልሙድ መልሰ ግብሪ ናይ ሃገራት ብኣዋጅ ኲናት ኣይመለሰሉን። ኣብ ክንድኡ ካቢነ ሚኒስተራት ኤርትራ ብህዱእን ዓቃልን መንፈስ፡ እዚ ዝስዕብ

ናይ መፍትሒ እማመታት እዩ ኣቕሪቡ፡-

1) ጉዳይ ዶብ ብሰላማዊን ሕጋዊን መገዲ እምበር ብወተሃደራዊ ሓይሊ ክፍታሕ ስለዘይክእልን ዘይግባእን፤ ሓይሊን ስነ-ሞጎት ሓይሊን ተወጊዱ፤ ንምፍትሑ ብቕልጡፍ ሳልሳይ ኣካል ዝሳተፎ ዘተ ክግበር፤ 2) ዘየድሊ ጎንጺ ንምውጋድ፡ ዶባት ክልቲአን ሃገራት ንግዜኡ ካብ ወተሃደራዊ ህላወ ናይ ክልቲኡ ወገን ናጻ ኮይኑ ተዓዘብቲ ክኣትውዎ፤ 3) ብመሰረት መግዛእታዊ ውዕላት ብኣሃዱ ካርቶግራፊ ሕቡራት ሃገራት ምምልካት ዶብ ክግበር፤ እዚ መንግስቲ ኤርትራ ኣብ ፈለማ ዘቕረቦ ቅኑዕን ሕጋዊን መፍትሒ ሓሳባት፡ ኣብቲ እዋን’ቲ ተቐባልነት ረኺቡ እንተዝነብር፡ ከም ሳዕቤን ናይቲ ኲናት ኣብ ህዝብታት ክልቲአን ሃገራት ዝወረደ ገዚፍ ሰብኣዊን ንዋታዊን ክሳራ ኣይምሰዓበን። ጉዕዞ ልምዓት ክልቲኦም ህዝብታትን ሰላምን ምርግጋእን ዞባና ድማ፡ ኣይምተዘርገን። ወያነ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ኲናት ምስ ኣወጀ፡ እቶም ህዝብታት ኣናቚትካን ግጭታት ኣጒሂርካን ቅልውላዋት ምምሕዳር

ዝለመዱ ምዕራባውያን ንምትእትታው ባብ ተራሕወሎም። ምምሕዳር ኣመሪካ ብኡ ንብኡ ሸምጋሊ መሲሉ ነቲ ኲናት ከንበድብዶ ተራእየ። ናይ ሽዑ ተሓጋጋዚት ጸሓፊት ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ኣብ ኣፍሪቃ፡ ሱዛራ ራስይ መሰነይታ ዝኾንዋ ልኡኻት ሩዋንዳ ኣብ ጎና ኣሰሊፋ፡ ሰላማዊ ፍታሕ ምርሓቕ ዝዕላማኡ ናይ ሽምግልና መገሻታት ተታሓሓዘቶ። “ኣብ ኢትዮጵያ ዘሎ ፖለቲካዊ ኩነታት፡ ተኣፋፊ እዩ፤ ኢትዮጵያ በዚ ኲናት’ዚ ክትበታተን

ትኽእል’ያ” ብዝብል ምኽኒት ድማ፡ መንግስቲ ኤርትራ ዘይርትዓዊን ዘይከኣልን ሕድገታት ክገብር እናሓተተት፡ ነቲ ብቐሊሉ፡ ኣብ ሕጋዊ መጋባኣያ ክፍታሕ ዝኽእል ዝነበረ ጉዳይ ዝያዳ ሓላሊኻቶ። ሕሉፍ ሓሊፋ ኣብ ቀዳማይ ሰሙን ወርሒ ሰነ 1998፡ ኣብ ኡጓዱጉ ኣብ ዝተኻየደ ዋዕላ መራሕቲ ኣፍሪቃ ተረኺባ፡ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ፡ ንኤርትራ ዝኹንን ህውኽ ውሳነ ከሕልፍ ደፋፊኣ። ግን ኣይተዓወተትን። ጎኒ ጎኒ’ዚ ዲፕሎማሲያዊ መናውራታት፡ ወራሪ ሰራዊት ወያነ ብሸነኽ ዛላምበሳን ቡሬን ካልእ ከባቢታት ኤርትራን መጥቃዕቲ ክፍጽም እንከሎ፡ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ዜጋታቱ ጥራይ ዘይኮነ ካልኦት ኣብ ኤርትራ ዝነበሩ ዲፕሎማሰኛታት ካብ ኤርትራ ክወጹ ይድርኽ ነበረ። በዚ ድርኺታት’ዚ፡ እቲ ብዶብ ዝተሳበበ ኲናት ካብ መሬት ሓሊፉ ናብ መጥቃዕቲ ኣየር ተሰጋገረ። ብ5 ሰነ 1998 ድማ ኣስመራ ብነፈርቲ ኲናት ተደብደበት። ይኹን’ምበር ቅጽበታዊ ግብረ መልሲ ናይቲ ውልዶ ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ንወያነን ደገፍቱን ዘርዓደ’ዩ ነይሩ። መጥቃዕቲ ኣየር እንተቐጺሉ፡ ኢትዮጵያ ክትግዳዕ ምዃና ብምግምጋም ከኣ፡ ፕረዚደንት ቢል ክሊንተን፡ ግዝያዊ ስምምዕ ምቁራጽ መጥቃዕቲ ኣየር (ሞራቶርዩም) ዝብል እማመ ብምቕራብ፡ ክልቲአን ሃገራት ከፊላዊ ስምምዕ ምቁራጽ ተጻብኦ ክፍራማ ኣገደደን። ኣብቲ እዋን’ቲ መንግስቲ ኤርትራ ኣብ ክንዲ ከፊላዊን ግዝያዊን፡ ኣጠቓላሊ ስምምዕ ምቁራጽ ተጻብኦታት ክግበር’ዩ ጠሊቡ። ምምሕዳር ኣመሪካ ግን፡ “መንግስቲ ኢትዮጵያ ንኣጠቓላሊ ምቁራጽ ተዂሲ ገና ቅሩብ ኣይኮነን” ብዝብል ምኽንያት ከፊላዊ ስምምዕ ጥራይ ከምዝፍረም ገበረ። ድሕሪ’ዚ፡ ወያነ፡ ነቲ ብግዝያዊ ስምምዕ ምቁራጽ መጥቃዕቲ ኣየር ዝተረኽበ ናይ ግዜ ዕድል መዝሚዙ፡ ብገዚፍ ፋይናንስያዊን ወተሃደራዊን ስለያውን ሓገዝ ምዕራባውያን፡ ኣብተን ዝቐጸላ 9 ኣዋርሕ፡ ንመጠነ ሰፊሕ ወራር ተዳለወ። ድሕሪ ነዊሕን ደማዊን ኲናት ናብ ንቡር ክምለስ ጀሚሩ ዝነበረ ዝምድና ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ብምዝራግ፡ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ጎረባብቲ ህዝብታት ጽልኢን ቅርሕንቲን ንምዕማቚ ድማ፡ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ኢትዮጵያ ዝቕመጡ ዝነበሩ ኤርትራውያን ብግፍዒ ከባርር ጀመረ። በዚ ኢሰብኣዊ ተግባር’ዚ፡ ልዕሊ 70,000 ኣብ ኢትዮጵያ ዝቕመጡ ዝነበሩ፡ ኤርትራውያንን ኤርትራዊ መበቈል ዝነበሮም ኢትዮጵያውያንን፡ ምሉእ ህይወቶም ሰሪሖም ዘጥረይዎ ንብረት ተመንዚዖም ካብታ ሃገር ብግፍዒ ተባሪሮም፤ ታሪኽ ዘይርስዖ በደል ኣብ ልዕሊ ሰላማዊ ህዝቢ ተፈጺሙ። ይቕጽል. . . ቦርድ ክፍሊ ጋዜጣ

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.196

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ዶ ናይ ኢድ ‘ብራሽ’?

ከይፈለጥና ሓይሊ ተጠቒምና ነዊሕ ደቓይቕ ንኣስናንና ከነጽርዮ ምስ ንፍትን

ኤርትራ

ሓበን ተስፋሚካኤል ሓደ ካብቲ ብግቡእ ክንከናኸኖ ዘለና ክፍሊ ኣካላትና ኣስናንና እዩ። ኣብ ምድረ ሓበሻ፡ ማለት ኤርትራን ኢትዮጵያን ከም መጽረዪ-ስኒ ዝጥቀምሉ ዝነበሩ መወጽ ምዃኑ ይፍለጥ። መወጽ ካብ ገረብ ታህሰስ፡ ኣውሊዕ፡ በርበረ ጸሊምን ካልእን ዝርከብ ኮይኑ፡ ክሳብ’ዚ ዘለናዮ እዋን’ውን ተጠቃምነቱ ኣዝዩ ልዑል ኣሎ። ብሓካይም ስኒ ተቐባልነት ዘለዎ ግን፡ መጽረዪ ወይ መፋሕፍሒ ስኒ (ብራሽ) ኮይኑ፡ ከም ቀንዲ ንምክንኻን ኣስናን ዝሕግዝ መሳርሒ እዩ። መፋሕፍሒ ስኒ፡ ብዓይነቱን ኣገባቡን እናተፈላለየ ይቐርብ ከም ዘሎ’ውን ይፍለጥ። ምዕባለታት ቴክኖሎጂ ኣብ ኩሉ ንጥፈታትና እናኣተወ ንስራሕና ኣሳልጦ ክህበና ካብ ዝጅምር ነዊሕ እዋን ኣቚጺሩ ይርከብ። ኣብ ክንዲ መሕጸቢ ስኒ (ብራሽ) ብኢድና ተጠቒምና ኣብ ኣስናንና እናኣዘርና ምጽራይ፡ ብባተሪ ዝሰርሓ

ናይ ኤሌክትሪክ መጽረዪ-ስኒ (Electtric toothbrush) ክትካእ’ውን ተኻኢሉ እዩ። እዚ ድማ ብቕልጡፍን ብዘይ ሓገዝ ኣእዳውናን ንኣስናንና ከነጽርየሉ ዘኽእለና ሜላ ምዃኑ ክንርዳእ ንኽእል። እዚ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ እዚ፡ ንብዙሓት ሓካይም ዘካተዐ ኣርእስቲ’ዩ ነይሩ። ምኽንያቱ በቲ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ተጠቒሞም ኣስናኖም ዝሓጽቡ ሰባት፡ ብሰንኪ’ቲ ኤሌክትሪካዊ መፋሕፍሒ ዝፈጥሮ ጸቕጢ፡ ግርጻኖም ክበላሾን ክጉዳእን ብምኽኣሉ እዩ። ካብ ዝተፈላለየ ኩርናዓት ዓለም ዝመጽኡ ሓካይም ስኒ፡ ኣብ’ዚ ኣርእስቲ ኣተኲሮም ብዘካየድዎ መጽናዕቲ፡ ኣጠቓቕማ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ብግቡእ ፈሊጥካ ምስ ዝትግበር፡ ካብ ጉድኣቱ ጥቕምታቱ ከም ዝዛይድ’ዮም ኣረዲኦም። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ ብፍላይ፡

ዘውዲ ፈይስ-ቡክ ብቲክ-ቶክ ይምንዛዕ

ማሕበራዊ መራኸቢታት ኢንተርነት፡ ንሰባት ኣብ ናይ ሓባር መኣዲ ዓዲሙ ተኣንገድቱ ዝውስኽ ዘሎ መራኸቢ ብዙሓን እዩ። ኣብ’ዚ ናይ ሓባር መኣዲ በብወገነን ዓቕመን እናኣበርከታ ንሓድሕደን ዝወዳደራ ካብ ዘለዋ መራኸቢታት ምስ እንጠቅስ፡ ፈይስቡክ፡ ዩቲ-ዩብ፡ ኢንሰተግራም፡ ጉግል፡ ዋትስ-ኣፕ፡ ኢሞ፡ ስናፕ-ቻት፡ ቲክ-ቶክን ካልእን እየን። ካብቲ ዝተቐረበሎም መኣዲ ንምውሳድ ድማ፡ ሰባት ነናብ’ቲ ዝጥዓሞም ከቃይሑ ይርኣዩ ብምህላዎም፡ ገሊአን ማሕበራዊ መራኸቢታት ክቐንኣን ሸበድበድ ከም ዝብላን’የን ኮይነን ዘለዋ። ሓንቲ ኣብ ከምዚ ኩነታት ወዲቓ እትርከብ ዘላ ፈይስ-ቡክ ከም ዝኾነት ድማ ዝሕበር ዘሎ። ተጠቐምቲ ፈይስ-ቡክ ካብ ዝሓለፈ ዓመት ኣትሒዙ ብቚጽሪ ይንክዩ ብምህላዎም፡ ንዋና ኣካያዲ’ዛ ማሕበራዊ መራኸቢ ‘ሜታ’ ማርክ ዙከርበርግ፡ ስግኣት ፈጢርሉ ኣሎ። ንፈለማ እዋን ድሕሪ 18 ዓመት፡ ሰዓብቲ ፈይስ-ቡክ ክውሕዱ’ዮም ዝርኣዩ ዘለው። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ኣብ ውሽጢ ሰለስተ ኣዋርሕ ዘይመልእ ጥራይ፡ ክሳብ ፍርቂ ሚልዮን ሰባት መዓልታዊ ክጎድሉ ክኢሎም። እዚ ድማ ብሰንኪ’ታ ጸብለልትነት እተርኢ ዘላ ማሕበራዊ መራኸቢ ‘ቲክ-ቶክ’ ምዃኑ ክፍለጥ ተኻኢሉ ኣሎ። እዛ ኣብ 2016 ኣብ ቻይና ዝማዕበለትን

ሓጸርቲ ቪድዮታት እናሰኣሉ ሰባት ክዘናግዑ እትሕግዝን ዘላ ማሕበራዊ መራኸቢ፡ ቀንዲ ተቐናቓኒት ፈይስ-ቡክ ኮይና ኣላ። ማርክ ዙከርበርግ፡ “ቲክ-ቶክ፡ ብዓለም ደረጃ ድሮ ዓብላልነት ከተርኢ ዝጸንሐትን እትቕጽል ዘላን ማሕበራዊ መራኸቢ እያ። ሜታ’ውን ንሰዓብታ ንምስሳንን ድሌታቶም ንምምላእን ሓጸርቲ ቪድዮታት ክለዋወጥሉ ዘኽእሎም ‘ሪልስ’ (Reels) ኣማዕቢላን ኣብ ስራሕ’ውን ትርከብ ኣላ” ክብል ሓፈሻዊ’ቲ ኩነታት ይገልጽ። እዛ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ንስም ሕላገታ ‘ሜታ’ ክትብል ዝቐየረት ፈይስቡክ፡ ንኣቓልቦ መንእሰያት ንምስሓብ ጻዕርታታ ኣካይዳ እያ። እንተኾነ፡ ክሳብ 10 ቢልዮን ዶላር ዝግመት ክሳራ’ዩ ኣጋጢምዋ። ብመንጽር’ቲ ናብ ቲክ-ቶክ ዝዛይዱ ሰባት ስለ ዝበዝሑ፡ ምንጪ ኣታዊታት ‘ሜታ’ ከንቆልቁል’ዩ ክኢሉ። ንማሕበራዊ መራኸቢ ‘ጉግል’ ከይተረፈ ካብ ዝፋና እተውርዳ ዘላ ቲክ-ቶክ፡ እታ ዝዓበየትን ዝበለጸትን መኣዲ መራኸቢ ብዙሓን’ያ እትኸውን ዘላ። ግዜኣ ኣኺሉ ብኻልእ ፍልይ ዝበለ ማሕበራዊ መራኸቢ ትትካእ ዶ ትኸውን? ወይስ ኣሰራርሓኣ ቀይራ ካብ’ዚ ዘላቶ ንላዕሊ ክትምዕብል’ያ? ምስ ግዜ ዝምለስ ሕቶ’ዩ።

እቶም ብዘይ ባተሪ ዝሰርሕ መጽረዪ-ስኒ ተጠቒሞም ኣስናኖም ብዝግባእ ከጽርዩ ዘይክእሉ ሰባት፡ ንኤሌክትሪካዊ መጽረዪስኒ እንተተጠቐምሉ ከም ዝምረጽ ከኣ ኣረዲኦም። ኣብዚ ቀረባ እዋን፡ ህንዳውያን ተመራመርቲ ሓካይም ስኒ፡ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ‘ላይቭ ሳይንስ’ ብዘስፈርዎ መጽናዕታዊ ጽሑፍ፡ ቅድሚ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ይኹን ብዘይ ባተሪ ዝሰርሕ መፋሕፍሒ ኢልና ምምራጽና፡ ኩነታት ጥዕና ኣስናንናን ከምኡ’ውን ዕድመናን፡ ኣብ ግምት ከነእቱ ከም ዝግባእ እዮም ኣገንዚቦም ዘለዉ። ሓደ ካብቲ ንሳቶም ዝሓበርዎ ድማ፡ ቈልዑ ብዘይ ሓገዝ ናይ ወለዶም ኣስናኖም ከጽርይዎ ስለ ዘይኽእሉ፡ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ክጥቀሙ ዝሓሸ ኣማራጺ ምዃኑ ኣረዲኦም። ብዝተፈላለየ ምኽንያት፡ ንኣስናኖም ብዝግባእ ክሓጽብዎን ክከናኸንዎን ዘይኽእሉ ዓበይቲ ሰባት’ውን፡ ነቲ ብባተሪ ዝሰርሕ መጽረዪ-ስኒ እንተ ተጠቐምሉ፡ ኣስናኖም ብቐሊሉ ንኽጸሪ ሓጋዚ መሳርሒ ከም ዝኾነ ይመኽሩ። ምኽንያቱ፡ እቲ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ፡ ንርስሓት ኣስናን ብዝግባእ ኣልጊሱ ከጽርዮ ዘኽእል ዓቕሚ ስለ ዘለዎ እዩ። ብተወሳኺ እቶም ተመራመርቲ፡ መንእሰያት ኣብ ጽሬት ኣስናኖም ኣብ ከመይ ኩነታት ከም ዝርከቡ ንምፍላጥ፡ መጽናዕቲ ከም ዘካየዱ ሓቢሮም እዮም። እቲ ንሳቶም ዘካየድዎ መጽናዕታዊ ኣገባብ ድማ፡ ካብ ዝተፈላለየ ቦታታት ዝመጽኡ ካብ 15 ክሳብ 21 ዓመት ዝዕድሜኦም ተመሃሮ ብምስታፍ’ዩ ክትግበር ተኻኢሉ። በዚ መሰረት፡ ገሊኣቶም ብዘይ ባተሪ ዝሰርሕ መፋሕፍሒ ስኒ ክወሃቡ እንከለው፡ እቶም ዝተረፉ ድማ፡ ብባተሪ ዝሰርሕ

መጽረዪ-ስኒ ተዋሂቦም። ድሕሪ ክልተ ሰሙን’ውን ሓፈሻዊ ጸብጻብ ተኣኪቡ። ኣብ መወዳእታ’ቶም ተመራመርቲ ካብቲ ዝኣከብዎ ጸብጻብ፡ እቶም ብዘይ ሓገዝ ባተሪ ዝሰርሕ መፋሕፍሒ ስኒ ዝተዋህቡ፡ ንውሑድ መዓልታት ጥራይ ኣስናኖም ከም ዘጽረዩ ክፈልጡ እንከለው፡ እቶም ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ ዝተቐበሉ ግን መዓልታዊ ብዝግባእ ኣስናኖም ከም ዝተኸናኸኑ ክርድኡ ክኢሎም። ሓደ ካብቶም ነቲ መጽናዕቲ ዘካየዱ ዶ/ር ኣሞ ሶሃል፡ “ካብ ካልእ ዓይነት መፋሕፍሒ ስኒ፡ እዚ ብባተሪ ዝሰርሕ መጽረዪ፣ ንግርጻንን ኣስናንን ብኣድማዒ ኣገባብ ከም ዘጽርዮ ብሕክምና ተመስኪርሉ እዩ” ክብል ይጠቅስ። ንሱ ኣስዒቡ፡ “ግቡእ ኣጠቓቕማ ኤሌክትሪካዊ መጽረዪ-ስኒ

ግን፡ ንዝተፈላለዩ ቃንዛ ኩርምቲ ከም ዘቃልዓና ክንዝንግዕ የብልናን” ብምባል’ውን ወሲኹ ይመክር። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ መብጣሕቲ ስኒ ይኹን ንዕኡ ዝመሳሰል ሕክምናዊ ፍወሳ ዘካየዱ ሰባት፡ እቲ ዝሓሸ መፋሕፍሒ ኣስናን ክጥቀምሉ ዝኽእሉ ንምፍላጥ ምስ ሓኪሞም ብምርድዳእን ካብ ሞያውያን ምኽሪ እናተቐበሉን ብቑዕ መጽረዪ-ስኒ ክዕድጉ ኣተሓሳሲቦም። ምስ ዕድሜናን ጥዕና ኣስናንናን ዝኸይድ መጽረዪ-ስኒ ምጥቃም ውጺኢታዊ ስለ ዝገብሮ፡ ነዚ ፈሊጥና ኣስናንና ብግቡእ ምስ እንከናኸን፡ ክንዮ’ቲ ኣብ ጥዕናና ዝህበና ረብሓ፡ ጽባቐና’ውን ስለዝኾነ፡ ሃየ ደኣ ኣስናንና ኣብ ምጽራይ ኣይንሰልኪ።

ናሳ፡ ኣብ ጠፈር ብሮበት ዝካየድ ማእከል ሓበሬታ ይድኵን መደበር ምርምር ጠፈር ኣመሪካ - ናሳ፡ ንወርሒ ዝድህስስ መጽናዕታዊ ምርምር ንምክያድ ሓዳስ ጉጅለ ፈልዩ። እታ ኣብ ወርሒ ጥራይ ዘተኮረ ምርምራዊ መጽናዕቲ እተካይድ ጉጅለ፡ ብናይ ናሳ ሓላፊ ነበር’ያ እትምራሕ ዘላ። ዕላማኣ ድማ፡ ጥርኑፋት ሮበት ኣብ መንደር ወይ ኬላ (outpost) ተኣኪቦም፡ ጥቓ ግዳማዊ ክፋል ወርሒ ኮይኖም ከም ጠቕላሊ መራኸቢ ሓበሬታ ብምዃን ንምስራሕ እዩ። እዚ ማለት፡ እቶም ጉጀለ እኩባት ሮበት፡ ነቶም ተመራመርቲ ጠፈር ናብ ህዋ ክኸዱ እንከለው ዘድሊ ምትሕብባራት ክገብርሎም ብምሕሳብ ምዃኑ ይፍለጥ። እቶም ተመራመርቲ፡ ካብቶም ሮበት ዝጽበይዎ ዘለው ሓገዝ ከኣ፡ ንመንኰርኮር ህዋ ነዳዲ ብቕልጡፍ ምምላእ፡ ኣብ ጠፈር ዝካየድ መራኸቢ ብዙሓን ኢንተርነት ሓበሬታ ምትሕልላፍን ካልእ ነዚ ዝመሳሰልን ክጥቀስ ይከኣል። እዛ ኣብ 2021 ብ‘ኳንቲዩም ስፔይስ’ ዝብል ስም ሒዛ ንምርምር ጠፈር ክትዓዪይ ዝተሓጽየት ጉጀለ፡ ኣብ’ዚ እዋን ሮበት ከም ቀንዲ ኣካል ስርሓ ንክኾኑ ኣብ ጻዕሪ ከም ዘላ’ያ ዝቃላሕ ዘሎ። ኣብ 2018 ከም ተሓባባራይ ኣመሓዳሪ ናሳ ኮይኑ ዘገልገለ ስቲቭ ጁርሲክ፡ “ኣብ ሞንጎ ዓለምን ምስ ካልኦት ፕላኔታትን ዘሎ መስርሕ ምልውዋጥ ሓበሬታ፡ ሮበት ልዑል ግደ ከበርክቱ ትጽቢት ኣለና። ነዚ ክውን ንምግባር ግን ሓያል ጻዕሪ ክሓተና ግድን እዩ። ጉጀለና ከኣ ንኹሉ

ብድሆታት ኣብ ግምት ኣእትያ ኣድላይ ምድላዋት ትገብር ኣላ” ክብል ይገልጽ። ተመራመርቲ ‘ኳንቲዩም ስፔይስ’፡ ሮበት ዘይኣተዎ ንጥፈታት ደቂ-ሰብ ኣብ ዝውሕደሉ ዘሎ ግዜ፡ ኣብ ጠፈር ድማ ከገልግሉ ከም ዘለዎም ክንርድኦ ዘለና ፍልጠት ምዃኑ’ዮም ኣብ መወዳእታ ዝሕብሩ ዘለው። ንሳቶም ወሲኾም፡ ናሳ ካብ ናይ ቅድሚ ሕጂ ዝተተግበረ ስነ-ጠፈር ምርምራት ዝተፈልየ ፈተነ ንምክያድን ከምኡ’ውን ኣብ ወርሒ ንኽዓልቡ ዓሚቚ መጽናዕቲ ንምምዳብ

ዝሕግዛን፡ ምስ ዝተፈላለያ ንግዳውያን ኩባንያታት ሽርክነት ይፈጥሩ ምህላዎም ሓቢሮም። ከምቲ ልዕል ኢሉ ተጠቒሱ ዘሎ፡ ሮበት ኣብ ዝተፈላለዩ ከቢድ ጻዕሪ ዝሓቱ ዓውድታት ክሳተፉ ካብ ከኣሉ፡ ኣብ’ዚ ንጠፈር ዝምልከት መጽናዕትታትን ፈተናታትን ዝሕንጸጽ ዘሎ መደባት ድማ፡ ከበርክትዎ ዝኽእሉ ግደ ልዑል ከም ዝኸውን፡ ዝተፈላለዩ ተመራመርቲ ግምታቶም ይገልጹ ኣለው።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

ዳህላክ ነጋሲ ማይ ካብ መሰረታውያን ጠለባት ደቂሰብ እዩ። ጽምኢ ማይ ንውሱን እዋን ክጽወር ይከኣል ይኸውን። እንተዀነ፡ ንውሓት ግዜ እናተመጠጠ ክኸይድ እንከሎ፡ ብህይወት ናይ ምቕጻል ዕድል እናጸበበ ይመጽእ። ስለዚ፡ ዕምሪ ህይወት ብዘይ ማይ ሓጺር ስለዝዀነ፡ ገደብ ግዜ ይፈላለ ደኣ’ምበር ንዅሎም ፍጡራት እዛ ፕላኔት ኣገዳስነቱ ማዕረ’ዩ። ጥዑይን ድልዱልን ኣካላዊ ብቕዓት ንኽልወና ማይ ልዑል ተራ ኣለዎ። ገለ ካብ’ቲ ዘለዎ ጥቕምታት ምስ እንጠቅስ፣ ዝተመገብናዮ መግቢ ንምሕቃቕ ይሕግዝ፡ ነቲ ዝሓቐቐ መግቢ ናብ መላእ ኣካላትና የጐዓዕዝ። ብተወሳኺ፡ ኣብ ኣካላትና ዝርከብ ትሕዝቶ ደም የቕውምን ካልእ ረብሓታት ይሓቁፍን። ብሰብ ሞያ ጥዕና ብቐጻሊ ከም ዝሕበር፡ ሓደ ሰብ ኣብ መዓልቲ ካብ 6-8 ብርጭቆ ማይ ክሰቲ ይምከር።

ውዑይን ዝሑልን ማይ

ካብ ዝሑል ውዑይ ማይ ምስታይ ብዙሕ ጥዕናዊ ረብሓታት ከም ዘለዎ ይፍለጥ። ኣብ ብዙሓት ሃገራት ውዑይ ማይ ምስታይ ከም ሕክምናዊ ፍወሳ ኰይኑ የገልግል ኣሎ። እቲ ኣገባብ ፍወሳ፡

ንግሆ ቅድሚ መግቢ ምብላዕና ክሳብ 4 ብርጭቆ ውዑይ ማይ ብምስታይ ይካየድ። ከምኡ’ውን፡ ንኣስታት 45 ደቒቕ ዝዀነ ዝብላዕን ወይ ዝስተን ምውሳድ ኣይግባእን።

እዚ ልምዲ ኣብ ፈለማ መዓልታት ብቐሊሉ ክዝውተር ዘጸግም እኳ እንተዀነ፡ ድሕሪ ሓጺር እዋን ከም ንቡር እናዀነ ይመጽእ። ስለዚ፡ ምሉእ ጥዕና ክህልወና ከይሰልከና ክንጅምሮን ከነዘውትሮን ይግባእ። ብቐጻሊ ብሳላ እዚ ኣገባብ ፍወሳ ዝርከብ ጥዕናዊ ጥቕምታት ምስ እንምልከት፡ ንሕማም ትሑትን ልዑልን ጸቕጢ ደም፡ ሸውሃት ምዕጻው፡ ሕማም ሽኾር፡ ዝተፈላለየ ዓይነት ሕማም መንሽሮ፡ ምዕጻው ሻምብቆታት ደም፡ ሕማም ርእስን መርዘንን፡ ቃንዛ መለጋግቦ፡ ሕማም ምንፍርፋር፡ ምዕጻው መትንታት ደም፡ ኮለስትሮል፡ ሕማም ጎሮሮ፡ እዝንን ኣፍንጫን ካልእ ንብዙሕ ሕማማት ኣብ ምፍዋስ ልዑል ተራ ኣለዎ። ውጽኢት እዚ ሕምናዊ ፍወሳ፡ ኣብ

ሓደ እዋን ዝግለጽ ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ገለ ሕማማት ኣብ ውሱን እዋን ማለት ድሕሪ መዓልታት እወታዊ ግብረ-መልሲ ክህቡ እንከለዉ፡ ካልእ ድማ ድሕሪ ነዊሕ ኣዋርሕ ውጽኢት ክህብ ይጅመር። ስለዚ፡ ኣብ ውሱን መዓልታት ውጽኢት እንተ ዘይሂቡ፡ ከነቋርጾ ዘይኰነ ብዝያዳ ክንደጋግሞ ይግባእ። ብኣንጻሩ ዝሑል ማይን ፈሳስን ምስታይ ጥዕናዊ ጉድኣት ከም ዘስዕብ ይሕበር። ጠንቂ ሕማም ከብድን ዓቢ መዓንጣን ስለ ዝዀነ መንሽሮ ከኸትል ይኽእል፡ ሻምብቆታት ልቢ ይዓጹ፡ ወቕዒ ልቢ፡ ጸላም ከብድን ካልእን ከኸትል ይኽእል። ስለዚ፡ ነቲ ምሒር ዝሑል ብውዑይ ማይ ብምትካእ፡ ምሉእ ኣካላዊ ጥዕና ንኽህልወና ነዚ ልምዲ ከነዘውትሮ ይግባእ።

ትፈልጡዶ?

መልሲ ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ 1. ከ + ቢ + ድ + ስ + ራ + ሕ= 15 + 13 + 27 + 12 + 9 +9= 85% 2. ጻ + ዕ + ሪ= 31 + 24 + 8= 63% 3. ፍ + ል + ጠ + ት= 34 + 8 + 24 + 17= 83% 4. ፍ + ቕ + ሪ= 34 + 15 + 8= 57% 5. ዕ + ድ + ል= 24 + 27 + 8=59% 6. ክ + እ + ለ + ት + ም + ም + ራ + ሕ= (21+20+2+17) + (10+10+9+ 9)=98% 7.ቅ + ኑ + ዕ + ሓ + ሳ + ባ + ት= (14+14+24) +(7+10+14+17) =100%

ኣብ ህይወትናን ስራሕናን፡ ቅኑዕ ኣተሓሳስባ ምስ ዝህልወና ጥራይ’ዩ ብ100% ዕዉታት ክንከውን እንኽእል። 1. H +A + R + D + W + O + R +K= 8+1+18+4+23+15+18+11=98% 2. K + N + O + W + L + E + D + G + E= 11+14+15+23+12+5+4+7+5=96% 3.L + O + V + E= 12+15+22+5=54% 4.L + U + C + K= 12+21+3+11=47% 5.M + O + N + E + Y= 13+15+14+5+25=72% 6.L + E + A + D + E + R + S + H + I + P= 12+5+1+4+5+18+19+8+9+16=97% 7.A + T + T +I +T +U +D +E= 1+20+20+9+20+21+4+5=100%

ሕቶ ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ ብፊደላት ትግርኛ ቅደም ተኸተል ኣናብባ ፊደላት ትግርኛ፡ ከም’ዚ ዝስዕብ እዩ። ንትኹል ካብ 1-34 ንጋድም ድማ ካብ ካእብ (2) ክሳብ ሳብዕ (7)፡ ንትኹላዊ ሚዛኖም ይድምርዎም፡ ኣሃዛዊ ሚዛኖም ብኸምዚ ኣብ ታሕቲ ዘሎ ኣብነት ከነቐምጦም ንኽእል፦ ሀ=1 ሰ=6 ተ=11 ኸ=16 ደ=21 ጰ=26 ለ=2 ሸ=7 ነ=12 ወ=17 ጀ=22 ጸ=27 ሐ=3 ቀ=8 ኘ=13 ዐ=18 ገ=23 ፈ=28 መ=4 ቐ=9 አ=14 ዘ=19 ጠ=24 ፐ=29 ረ=5 በ=10 ከ=15 የ=20 ጨ=25 ጐራዳት ፊደላት ቈ፡ ቘ፡ ኰ፡ ዀ፡ ጐ፡ ብድሕሪት ብቐድመ-ተኸተል ክስርዑ ይኽእሉ። መበል 30፡ 31 … ጐራዳት ፊደላት ካእብን ሳብዕን የብሎምን። ግእዝ ካእብ ሳልስ ራብዕ ሓምስ ሳድስ ሳብዕ ቈ _ ቊ ቋ ቌ ቊ _ ወዘተ …። ንኣብነት፡ ሀ= 1 ሁ= 2 ሂ=3 ሃ=4 ሄ=5 ህ=6 ሆ= 7 ሃህ= ሃ+ህ= (1+4)= 5 ሃ (1+6)= 7 ህ 12% (ሃህ) ነዞም ዝስዕቡ ሕቶታት ብመሰረት ኣብ ላዕሊ ዝረኣናዮ ቀመር ሚዛን ንመልሶም። 1.ብፊደላትን ኣሃዝን ዝብገስ ሀ. ካብቲ ቅኑዕ ሓሳባት ዝብገስ (10 + ም + _ + ሕ) (_ + ግ + _+ _ ) = ____%የዐዊቱ። 2.ብኣሃዝን ፊደላትን ምምላእ ሀ. (ኣ + 8 + ን) + (ኤ + _+ ት + _) = ______% ዋሕስና ምዃና ኣረጋጊጻ። ለ. # (_ + 11 + ር) + (ዓ + 4 + _) = ______% ኣባና ከይተሓጽረ ኣብ ኲሉ …

3. ፊደላት ላቲንን ትግርኛን ብምጥቃም ሀ. # (_ + o) + (_ + 15 + _ + e) + (6 + ሚ + _) = ይቕጽል ኣዳላዊ፡ በረኸት ኪ.Ghide

* ኣብ ዓለምና ብዕብየታ ኣብ ቅድሚት እትስራዕ ደሴት፡ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣህጉር ሰሜን ኣመሪካ እትርከብ ደሴት ግሪንላንድ እያ። ጠቕላላ ስፍሓት እታ ደሴት 2,166,086 ትርብዒት ሜተር ኰይኑ፡ ብዝሒ ቍጽሪ ህዝባ ድማ 56,452 ይበጽሕ። እታ ደሴት ብእኩባት ደሴታት ዝቘመት ኰይና፡ እታ ዝዓበየትን ዝያዳ እትፍለጥን ግን ደሴት ግሪንላንድ እያ። * ኣንስተይትን ተባዕታይን ሓራምዝ፡ ሜላ ኣነባብራኦም ዝተፈላለየ እዩ። ንኣብነት፡ ኣንስትዮ ሓራምዝ ምሉእ ዕምረን ብጥሩፍ ብስድራቤታዊ መልክዕ ይነብራ። እታ ብዕድመ እትቕድም ከኣ ነቲ ጉጅለ እትመርሕ። ከምኡ’ውን፡ እቶም ተባዕትዮ ካብ 12 ክሳብ 15 ኣብ ዘሎ ዕድሚኦም በይኖም ተገሊሎም ክነብሩ ይጅምሩ። ኣብ ገለ እዋን ምስ ውሑዳት ተባዕትዮ ተጸንቢሮም ይነብሩ። * ኣብ ዝበዝሐ ኵርናዕ ዓለም፡ ኣብ ዝተፈላለየ ኵነታት ኣየር ልዕሊ 9,000 ዓሌት ኣዕዋፍ ይርከባ። እተን ኣዕዋፍ ነንበይኑ ድንቂ ተፈጥሮኣዊ ትዕድልት ይውንና። ንኣብነት፡ ደርሆ-ማይ ሓንቲ ዓይነን ተኸፊቱ እንከሎ ክድቅሳ ይኽእላ። ደርሆ-ማይ ብእኩብ ዝድቅሳ ኰይነን፡ እቲ ኣገባብ ኣደቃቕሳአን ብዙርያ ወይ ክቢ መልክዕ ስለ ዝዀነ፡ እተን ኣብ ውሽጢ እቲ ክቢ ዘለዋ ኣዕሚቘን ክድቅሳ እንከለዋ፡ እተን ኣብ ጫፋት ወይ ካብኡ ወጻኢ ዝርከባ፡

ሓደ ክፋል ኣእምሮአን ብምንቃሕ ቀም የብላ። ስለዚ፡ ብሳላ እዚ ሜላ ኣደቓቕሳአን፡ ዋላ ሰሊኹ ከጥቅዕ ንዝሕልን ጸላኢ ዕድል ዘይህብ እዩ። * ዝዓበየ ምድረ-በዳ ሰህራ ኣብ ውሽጡ ብዙሕ ተፈጥሮኣራዊ ትዕድልታት ዝሓቘፈ እዩ። ገለ ካብኡ ንምጥቃስ፣ ኣብ ውሽጢ ሰሃራ ዝርከብ 3,416 ሜተር ዝበጽሕ ዝነወሐ እምባ ብ’አሚ ኮስሲ’ ዝፍለጥ ኰይኑ፡ ኣብ ሃገረ ጫድ ይርከብ። ብኣንጻሩ፡ እቲ ዝወሸጠ ስፍራኡ ኣብ ሃገረ ግብጺ ብ‘ኮታራ ዲፕረሽን’ ዝፍለጥ ቦታ 130 ሜተር ትሕቲ ጽፍሒ ባሕሪ ይርከብ። *ዕንበባታት ባሕሪ (coral)፡ ዝተፈላለየ ሕማም ንምፍዋስ ዝሕግዝ ሓድሽ መድሃኒት ኣብ ምምዕባል እወታዊ ተራ ኣለዎም። ንኣብነት፣ ንሕማም መንሽሮ፡ ረስዒ፡ ሕማም ልቢ፡ ቫይረስን ካልእን ንምፍዋስ ዝሕግዝ ባእታታት ከም ዝውንን ጽሑፋት ይሕብሩ። # ናይጀርያ እታ ዝበዝሐ ቋንቋ እንግሊዝ ተዛረብቲ ዘለዋ ሃገር እያ። ኣስታት 90 ሚልዮን ናይጀራውያን በቲ ባዕዳዊ ቋንቋ ይረዳድኡ። ብኣንጻሩ፡ ኣስታት 60 ሚልዮን እንግሊዛውያን ጥራይ ነቲ ቋንቋ ይጥቀሙሉ። እዚ ሳዕቤናት መግዛእታዊ ስርዓት፡ ኣብ ኣህጉርና ዝገደፎ ኣሰር እዩ። ኣብ ኣፍሪቃ እታ እንኮ መላእ ህዝባ፡ ሓደ ቋንቋ ዝዛረብ ሃገር ሶማልያ እያ። እቲ ቋንቋ ‘ሳማሊ’ ዝብል መጸውዒ ኣለዎ።

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማኣከል ከሳሲት ወ/ሮ ሰላማዊት ከበደ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ብንያም ተስፋይ ተኽለማርያም ናይ ምግዚት ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን10/5/22 1ይ መጋባእያ ቁ. 32 ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ወ/ሮ ጽገወይኒ ተስፋማርያም፡ ኣደይ ሃንሱ ምስግና ስእለ ስለዝዓረፋ፡ ኣነ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ኣቶ እንድርያስ ወልደኣረጋይ ወልደሚካኤል፡ ሓወቦይ ዩሴፍ ወልደሚካኤል ሓጎስ ስለዝዓረፈ፡ 35 ደቂ ሓወቦታትን ኣሞታተይን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ ኢሳቕ ያቆብ ተስፋይ፡ ተኸሳሲት ሮቤላ ተስፋይ ብሩ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ን12/5/22 ኣብ ቅረቢ። እንተዘይቀሪብኪ፡ ጉዳይኪ ኣብ ዘየለኽሉ ክርአ ምዃኑ ንሕብር።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ምም/ደቂ ዘርኡ ገብረብርሃን ሰረቐ ተወልደ ነ/ሄር ሰረቐ ተወልደ ዕቝባጋብር ወራሲ ER304517ማርሰደስ 21 ቀጠልያ ብሰረቐ ተወልደ ክረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

1ይ መጋባእያ ኮማዊ ቤትፍርዲ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት ወ/ሮ ሉላ እስቲፋኖስ ናቡተ፡ ብዓል ቤተይ ዮናስ ሰሎሙን ሓጎስ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ን29/4/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ድማ ወ/ሮ ምብራቕ ኪዳነ ጎጀላ፡ በዓል ቤተይ ተከላይ ተስፋሚካኤል ኣርኣያ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎሎ ወ/ሮ ስዓዳ ኣብራሂም ኣደም፡ በዓል ቤተይ ኣደም እስማዒል ኣደም ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 5 ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ባህልቢ መሓሪ ኪዳነማርያም ምባል ተሪፉ፡ ባህልቢ መሓሪ ጸሃየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ

ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ገብራይ ወ/ሮ ጽገወይኒ ሰለሙን ገብረማርያም፡ ኣቦና ሰለሙን ገብረማርያምን ኣዴና ርግበ ገረየሱስን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 1 ሓፍተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ በዘሓንስ ኣቶ ገዘሀይ ሓድጉ ትካቦ፡ ኣቦና ኣቶ ሓድጉ ትካቦ ስለዝዓረፈ፡ ንሕና 7 ደቁ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዓዲ ኻላ ወ/ሮ ሓረጉወይኒ ክፍለማርያም ተስፋጋብር ምባል ተሪፉ፡ ባና ክፍለማርያም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ያኔት ሙሉጌታ ተኸስተ ምባል ተሪፉ፡ ማራናታ ሙሉጌታ ተኸስተ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 02 ዞባ ዓንሰባ ከረን ወ/ሮ ኢለን ዮውሃንስ ናፍዕ፡ ኣደይ መብራት ቀሺ የውሃንስ ሙሳ ስለዝዓረፈት፡ ኣብ ቀማዊ ኮነ ተንቀሳቓሲ ንብረት፡ ኣነ ምስ 6 ተተካእቲ ነ/ሄር ኣማኑኤል የውሃንስ ናፍዕ፡ ምስ ስዉእ ዳኒኤል ዮውሃንስ ናፍዕ ምስ ክልተ ኣሕዋቱ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

2ይ መጋባእያ ኮማዊ ቤትፍርዲ ከተማ መንደፈራ ወ/ሮ ኣለፈሽ ኣባይ ነማርያም፡ ብዓል ቤተይ ገብረገርግስ ወልደመንቆርዮስ ዓንደብርሃን ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ካብ 3 ሰበይቲ ዝተወልዱ 11 ደቆም ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ባረንቱ ወ/ሮ ሰናይት ማንታይ፡ ተሬዛ ኣጃይ፡

ኣኮና ኩሪ ኣጌና ሳእሰይ ስለዝተወአ፡ ንሕና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 3/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መነዅሰይቶ እስማዒል ደባሲ መለስ፡ ወደይ መለስ እስማዒ ል ደባሲ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሓኪር ከሳሲት ገነት ሓያለ ኪዳነ፡ ተኸሳሲ ኢዮብ በርሀ ገብረሂወት ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን 28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ከረን ኣቶ ዘርኣይ ተስፋይ ደበሳይ፡ ተጸዋዒት ወ/ሮ ጽገ ሰረቐ እምባየ፡ ንሞግዚት ዝምልከት ጉዳይ ቀሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 02 ከረን ወ/ሮ ዛህራ ፍካክ እድሪስ፡ ኣቦ ደቀይ መብራህቶም ኣብርሃ ገብረመድህን ስለዝተሰወአ፡ 3 ደቅና ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ሓምለ ገርግሽ ታደሰ ሓድጉ፡ ኣቦና ታደሰ ሓድጉ በራኺን ኣዴና ዕቑባማርያም ወልደሚካኤልን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 8 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸለና ዝለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ተሰነይ ወርቁ ገብሩ መንደር ምባል ተሪፉ፡ ወርቁ ደብሩ መንደር፡ ከምኡ’ውን ስም ኣደይ ለተንጉስ ገብረየሱስ ሚራይ ምባል ተሪፉ፡ ለተሃይማኖት ገብሬስ ኖራይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ኢብራሂም ዩሱፍ ፍይድ፡ ስም ኣደይ ዓሻ ኣሕመድ ሑመድ ምባል ተሪፉ፡ ዓሻ ሑሴን ኣሕመድ ሑመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣነ ኣለማሽ ገብረሂወት ወልደሚካኤል ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ከተማ ኣስመራ ምም/ን/ዞባ ሰምበል ከባቢ ዒላ ጎሎም ፕሎት 14 ፓርሰል Mዚፕ--ኮድ 1A835 ጎደና835-12 ቁጽሪ ገዛ 31 ዝርከብ ኣብ ሚኒስትሪ መሬትን ማይን ኣከባብን ቤ/ጽ ካዳስተር ብመለለይ ቁጽሪ ንብረት 1BRASM16467/0 ብዕለት 23/04/2021 ብስመይ ተመዝጊቡ ዋንነቱ እተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛይ ብህያብ ንወዲ ሓብተይ ኣቶ ዑቕባጋብር ተኽሉ ገብረመስቀል ስለ ዝሃብክዎ፡ ስም ዋንነት ናብ ስም ውህብቶ ተቐባሊ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጻሉ ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መኣገዲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን የቕርብ። ኣለማሽ ገብረሂወት ወልደሚካኤል

ምስጋና ብዕረፍቲ ኣዚና እንፈትዎን እነፍቅሮን ክቡር ሓውና ገብሪኤል ህብተዝጊ ዑቕባዝጊ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ተቐማጦ ሎስ-ኣንጆለስ ኣመሪካ ሬሳ ብምልኣኽ፡ ኣብ ግዜ ሕማሙ ዝኣለየቶ ኣልማዝ ዑቕባዝጊ፡ ኣብ ውሽጥን ወጻእን ዝርከብ ኣብያተ- ክርስትያን፡ ማሕበረ-ኮምን ቆንስል ሃገረ ኤርትራ ኣብ ኣመሪካን፡ ኣብ ጸጸራት ኣስመራ ዘቃበርኩምናን፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ኩሉኹም የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። መላእ ስድራቤት ብላታ ህብተዝጊ ዑቕባዝጊ

ምስጋና ብምኽንያት ሞት ወላዲትና ወ/ሮ ግምጃ ዘገየ ንጉሰ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ከተማ ጸሮና ዘቃበርኩምናን፡ ገዛና ብምምጻእን ብቴሌፎን ካብ ውሽጥን ካብ ወጻእን ብምድዋልን ዘጸናናዕኩምናን የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ንገልጽ። ስድራ-ቤት ነፍ/ሰርጀንተ መለስ ሓድሽ ምስ ምሉኣት ስድራቤት

ምስጋና ብዕረፍቲ ኣዝየ ዘኽብሮን ዘፍቅሮን ብዓል-ቤተይ ኢንጅነር ሳሙኤል ብርሃነ ዝተሰመዓና፡ መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ግዜ ሕማሙ ዝኣለኹምን ኣብ ስነስርዓት ቀብሩ ኣብ ዓዲ ሓውሻ ዘቃበርኩምናን ብመራኸቢ ብዙሓን ዘጸናናዕኩምናን ምስጋናና ነቕርብ። ብዓልቲ ቤቱ ወ/ሮ ጽዮን ሚካኤል ምስ ደቅናን ስድራ-ቤትን

ምስጋና ብሞት ክቡር ብዓል ቤተይ ኣማኑኤል ስዩም ረዲኢ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ካብ ሃገረ ስዊዘርላንድ ሬሳ ብምስዳድ ዝተሓባበርኩምናን ኣብ ኣስመራ ሓዝሓዝ ዘቃበርኩምናን፡ ካብ ውሽጥን ወጻእን ብምድዋልን ገዛ ብምምልላስን ዘጸናናዕኩምና ብፍላይ ማሕበር ሩት ስዊዝ ብዝገበርኩምልና ምትሕብባር ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ብዓልቲ ቤቱ ወ/ሮ ቅድስቲ ሃይለ ምስ ደቃን ምሉኣት ስድራቤትን

ምስጋና ብሞት ኣዚና እንፈትዋን እነፍቅራን ጓልናን ሓፍትናን ኢንጅነር እልልታ በርሀ ሃብተዝጊ ዝተሰመዓና ኣዝዩ መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ካብ ሕቡራት ዓረብ ኢሚሬትስ ኮይንኩም ዘፋነኹማ መማህርታን መማህራናን ከምኡ’ውን ኣብ ኣስመራ ተቐቢልኩም ኣብ ሓዝሓዝ መካነ መቓብር ዘቃበርኩምናን፡ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ወጻኢ ብተሌፎንን ዘጸናናዕኩምናን ልዑል ምስጋናና ነቕርብ። ወለዳን ኣሕዋታን ምስ ምሉኣት ስድራቤት።

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ኣቶ ተወልደብርሃን ገብረ ተስፋሚካኤል ገብረዝጊ ምባል ተሪፉ፡ ተወልደ ተስፋሚካኤል ገብረዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ መጋባእያ ቁ.32 ይቕረብ። ብፍ/በ/መ/ወ/ነ ፍጹም ዓንደብርሃን (ወ/ሮ ሰብለ ኣረጋይ ) ኣቶ ጠዓመ ዓንደብርሃን ነማርያም ናይ ፈጽሚ ፋይል ተኸፊቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ. 37 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብዘየለኻሉ ከርእ ምዃኑ ነፍልጥ። ወ/ት ሽልማት የማነ ፍስሃየ ምባል ተሪፉ፡ ብሌን ፍሳሃየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ. 37 ይቕረብ። ት/ዕድመ ብወለዳ፡ ዲና የማነ ወልዳይ ምባል ተሪፉ፡ ዲና የማነኣብ ወልዳይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ። ኣቶ መሓመድ ፋራጂ ዓሊ ምባል ተሪፉ፡ ሃይምን ሓመድናካ ኣስገዶም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 12/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ። ብወለዳ ኣቶ ፊሊሞን ሙሉእብርሃን ነጸርኣብ፡ ት/ዕድመ ሜላሄር ፊሊምን ሙሉእ ምባል ተሪፉ፡ ሜላሄር ፊሊሞን ሙሉእብርሃን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 1ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ. 35 ይቕረብ።

ተኸሳሲ ኣቶ እስቲፋኖስ ነጋሽ ዝግታ፡ ናይ ገዛ ክራይ ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኣቶ የማነ ተኪኤ መድህን፡ ኣደይ ሂወት ሓደጉ ተስፋይ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ፡፡

ወ/ሮ ኣልጋነሽ ቀላቲ ተኽሉ፡ ብዓል ቤተይ ፍቓዱ እስቲፋኖስ ይሕደጎ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ከረን

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ኣኽበረት ተወልደብርሃን ነጋሲ፡ ኣደይ መኣዛ ተስፋይ ፊልፊለ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 6 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ክፍሎም ተስፋስላሴ ናውድ ምባል ተሪፉ፡ ክፍሎም ወልዳይ ናውድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ወ/ሮ ኣኽበረት እስቲፋኖስ ተስፋማርያም፡ ብዓል ቤተይ ኣቶ ሃብተ ሚካኤል ኣርኣያ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣዜብ ጊላዝጊ ሃይለ፡ ወኪል ኣማንኤል ጊላዝጊ ሃይለ፡ ተኸሳሲት ርሻን ጠዓመ ተ/ ሚካኤል ናይ ገዛ ክራይ ዝምልከት ክሲ ቀሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ።

ታቦቱ ልኡል ናይዝጊ ምባል ተሪፉ፡ ታበቱ ገብረልኡል ናይዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ተስፋማርያም ተፈረን ኣብ መንጎ ወ/ነፍ ታደሰ ገብረየውሃንስን ብሞግዚት ርግበ የውሃንስ ናይ ገንዘብ ክርከር ኣብ 1ይ ቤት ፍርዲ ዞባ ማኣከል ብዕለት 28/02/2022 ቁ. መዝ 1571/2016 ዝተውሃበ ትእዛዝ ቤት ፍርዲ መሰረት፡ ኣብ ን/ዞባ ዓዲ ዃላ ገዛ ከረን ኣብ እግሪ ዓዲ ኮተዮ ዝርከብ ሕርሻ ብስም ሃብተማርያም ኣብርሃም ዝፍለጥ ናይ ሕርሻ ቦታ ገረብ ኣራንሺ 288፡ ገረብ ዘይትቡን 126፡ ገረብ ፓፓዮ4፡ ገረብ ለሚን 10፡ ገረብ ቡን 71፡ ፈልሲ ዘይትቡን 310 ተተኺልዎ ዝርከብ ሕርሻ ስፍሓት መሬት 3 ሄክታር ብግምት ይኸውን፡ ግምት ዋግኡ 1.200.000.00 ናቕፋ (ሓደ ሚልዮንን ክልተ ሚእቲ ሽሕን ናቕፋ) ክኽውን ከሎ፡ ካብዚ እቲ ፍርቂ ናይ ነ/ሄር ታደሰ ገ/ዮውሃን እዩ። ስለዚ ጨረታ ዝካየደሉ ፍርቂ ናይቲ ሕርሻ ኮይኑ፡ ግምት ዋጋ 600.000.00 (ሽዱሽተ ሚእቲ ሽሕ ናቕፋ ) እዩ። ስለዚ፡ ኣብቲ ዝግበር ሓራጅ ክሳተፍ ዝደሊ 1/4 ናይቲ ዝተገመተ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ብስሙ ዝተመዝገበ ናይ ባንክ ቡክ ወይ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ ሲፒኦ (c.p.o) ኣስሪሑ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ተወዳደርቲ ቅድሚ ዕለት ጨረታ 5ተ ናይ ስራሕ መዓልታት ዘሎ ክበጽሖ ዝደሊ መጠን ገንዘብ ብቝጽርን ብኣሃዝን ኣብ ፓስታ ዓሺጉ ኣብ ላዕላዋይ ቤት ፍርዲ ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ ቁ.62 ዘሎ ሳንዱቕ ጨረታ የእቱ። ሓበሬታ ዝደሊ ኣብ ቁ.8 ቀሪቡ ይወከስ። ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ እንተዘይኣምጺኡ ሓራጅ ኣየቋርጽን ።

ወ/ሮ ለምለም ያሲን ጋብር፡ ጓለይ ገነት ፍስሃየ ረዳእ ስለዝዓረፈት፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን2/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ዘርኣይ ተስፋይ ደበሳይ፡ ወራሲ ተኪኤ፡ ተስፋይ ደበሳይ ኣቦና ስለዝዓረፈ 7 ሓቦታተይ ምስ ተተካእቲ ደቆም ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ። ወ/ሮ ኣድሓነት ተኽለሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ክፍልዝጊ ሃይለኣብ ስለዝዓረፈ፡ ኖኣይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 12 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ሰለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ግደይ ተስፋይ ቶምቦሳ፡ ብዓል ቤተይ ኮ/ል ዑቕባገርግሽ ጸጋይ ሃብቱ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 4 ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

መ/ም ኣሰፋው ፊቶውራሪ ወልዱ ዑቕባሚካኤል፡ ኣቦና ፊቶውራሪ ወልዱ ዑቕባሚካኤልን ኣደና ይሕደጋ ኣስገዶም ሓጎስን ስለዝዓረፉ፡ 4 ደቆም ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብወለዳ ኣቶ ቀላቲ ስብሓት ይፍጠር፡ ት/ ዕድመ ሚኪኤል ቀላቲ ስብሃቱ ምባል ተሪፉ፡ ሚኪኤል ቃላት ስብሓት ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ. 37 ይቕረብ።

ወ/ሮ ለተሚካኤል ተወልደ ኣብርሃም፡ ብዓል ቤተይ ኣቶ ሙሴ ፍትዊ ዑቕባሚካኤል ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ ክፍሎም ተስፋስላሴ ናውድ ምባል ተሪፉ፡ ክፍሎም ወልዳይ ናውድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ

ወ/ሮ ሄዋን ፍስሓጼን ገብረሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ጸጋይ በርሀ ዑቕባገብሪኤል ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን4 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ

ኣቶ ዘካርያስ መንግስትኣብ፡ ኣቦይ መንግስትኣብ ወልድኣብን፡ ኣደይ ድምቃ መሓሪን ስለዝሞቱ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ምንያ ፍስሃየ፡ ብዓል ቤተይ ሻምበል ስዩም ቴድሮስ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን10 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብወለዱ ኣቶ ፊሊሞን ሙሉእብርሃን ነጸርኣብ፡ ት/ዕድመ ቤትኣብ ፊሊሞን ሙሉእ ምባል ተሪፉ፡ ቤትኣብ ፊሊሞን ሙሉእብርሃን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎን ን4/5/22 1ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ. 35 ይቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ

ወ/ሮ ለተብርሃን ቀሺ ሃይለ ተስፋይ፡ ኣቦና ቀሺ ሃይለ ተስፋይን ኣዴና መድህን ወልደእንድርያስን ሰለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን1/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ድባርዋ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሕምብርቲ

ኣመተማርያም ሃብተስላሴ ኣፈወርቂ ምባል ተሪፉ፡ ሜሪ ሃብተስላሴ ኣፈወርቂ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 1ይ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሻምብቆ

ወ/ሮ ሓዳስ በላይ ትኩእ፡ ሓፍትና ጽገ በላይ ትኩእ ስለዝተሰወአት፡ ንሕና 3 ኣሕዋታ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ 03 ከረን

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ

ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ለተሚካኤል በራኺ ጊለ፡ ብዓል ቤተይ ቀሺ ወልዳይ ባይሩ ዑቕባዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጸሎት ቀሺ ጸጋይ ተስፋይ ወልደዮሃንስ፡ ብዓል ቤተይ ጽገወይኒ ገብረ ተወልደብርሃን ስለዝዓረፉ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ዃላ ኣቶ ኣማንኤል ሃይለ ፍሳሃየ ምባል ተሪፉ፡ ሳይምን ሃይለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ

ሓራጅ

ዕለት ሓራጅ - 17/5/2022 ስዓት ሓራጅ - 3፡00-4፡00 ድ/ቀ ቦታ ሓራጅ - ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቁ.27 ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ምልክታ ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወ/ሮ ኤልሳ ኣረፋይነን ብፍ/በ/ዕዳ ወረ/ነፍ ኣረፋይነ ሃብተ የውሃንስ ኣረፋይነ +5 ብዝተፈጥረ ክርክር ምቅሊት ውርሻ፡ ብቁ/መዝ 75/03 ብዕለት 17/04/2003 ብዝተዋህበ ትእዛዝ ብቁ/መዝ 291/01 ብዕለት 03/12/2002 ውሳነ መሰረት ዘይንቀሳቐስ ንብረት ምስ ዘይምቀል፡ ብሓራጅ ተሸይጡ ምቅሊት ውርሻ ክግበር ስለዝተኣዘዘ፡ ብስም ነፍ/ኣረፋይነ ሃብተ ነፍ/ኣበባ ኪዳነ ዝፍለጥ ብብዓል ሞያ ነፍሲ ወከፍ ገዛ መበገሲ ዋጋ ቀሪቡ ስለዘሎ፥ 1. ኣብ ምም/ቲራቨሎ ጎዳና ፋሕ/188 ቁ.ገዛ 93 ኣብ 578.25 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ኣብ ፕላን ዝጸደቐ 8 ቀንዲ ክፍልታት 4ተ ሓገዝቲ ክፍልታት ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ 262.046.73 ናቕፋ (ክልተ ሚእትን ስሳን ክልተን ሽሕን ኣርባዓን ሽድሽተን 73% ናቕፋ)። ዕለት ሓራጅ - ንዕለት 4/05/2022 (መዓልቲ ጨረታ) 2. ኣብ ቲራቨሎ ጎደና 1A744-3 ቁጽሪ ገዛ 16 ፡18 ኣብ 300 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ኣብ ፕላን ዝጸደቕ ሰለሰተ ቀንዲ ክፍልታትን ክልተ ሓገዝቲ ክፍልን ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ 71.090.89 ናቕፋ (ሰብዓን ሓደን ሽሕን ተስዓን 89% ናቕፋ) ዕለት ሓራጅ - ንዕለት 12/5/22 3. ኣብ ምም/ጸጸራት ጎደና 1A184 ብዝባን በዱ ዝፍለጥ ኣብ ኣስታት 460.00 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ሸሞንተ ቀንዲ ክፍልታት ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ 223.880.90 ናቕፋ (ክልተ ሚእትን ዕስራን ሰለስተን ሽሕን ሸሞንተ ሚእትን ሰማንያን 90% ናቕፋ)። ዕለት ሓራጅ - ንዕለት 26/05/2022 (መዓልቲ ጨረታ ) ክወዳደር ዝደሊ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ገዛ ካብ ቀሪቡ ዘሎ ግምት 1/4 ብስም ፈ/ፍርዲ c.p.o ኣስሪሑ ወይ ቡክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ሒዙ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ተወራዳሪ ናይ ነፍስ-ወከፍ ዝሽየጥ ገዛ ቅድሚ ዕለት ጨረታ ሓሙሽተ መዓልታት ስራሕ ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ጨረታ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁጽሪ 62 ክበጽሖ ዝደለየ መጠን ገንዘብ ብንጹር ቁጽርን ኣሃዝን ኣብ ፖስታ ብምዕሻግ የእቱ። ዝቃወም እንተሎ፡ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ እንተዘይኣቕሪቡ ጨረታ ደው ኣይብልን። ሓበሬታ ንዝደሊ ኣብ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁ.66 ቀሪቡ ክውከስ ይኽእል። ቦታ ጨረታ ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ገበን መጋባእያ ቁጽሪ 27 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00-4፡00 ድ/ቀ ናይ ነፍሲ ወከፍ ዕለት ጨረታ ቁጽሪ1.2.3.ተን ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ ፍርዲ

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

መደብ ጸወታ

ሎሚ ኵዕሶ ሰኪዐት ረሓቦት - ኤኤስኤም1 ሳሊና - ተስፋ ተስፋ - ኣሰር ንስሪ - ኣልጌን

ካብ ሰዓት 7፡00 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ሻምፕዮን ኵዕሶ መርበብ ኢራብ - ጋላ ነፍሒ ደ/ተ መኸተ - ዓንበርበብ ደ/ተ

ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ግጥም ገዳይም ጋንታታት ኤልፓ - ኣልታሕሪር ኣዱሊስ - ሜሎቲ

ካብ ሰዓት 2፡30 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ካምፖ ቺቸሮ

ዋንጫ ኤፍ.ኤ ማን ሲቲ - ሊቨርፑል 5፡30 ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ቶተንሃም - ብራይተን 2፡30 ማን ዩናይትድ- ኖርዊች 5፡00 ሳውዝሃምፕተን - ኣርሰናል 5፡00 ዋትፎትርድ - ብረንትፎርድ 5፡00 ላ’ሊጋ ኤልቸ - ማዮካ 3፡00 ኣላቨስ - ራዮ ቫለካኖ 5፡15 ቫለንስያ - ኦሳሱና 7፡30 ገታፈ - ቪያሪያል 10፡00 ሰረ’ኣ ካሊያሪ - ሳሱሎ 1፡30 ሳምፕዶርያ - ሳለርኒታና 3፡30 ፊዮረንቲና - ቨነዝያ 5፡30 ጁቬንቱስ - ቦሎኛ 7፡30 ላዝዮ - ቶሪኖ 9፡45 ጽባሕ ኵዕሶ ሰኪዐት ኣልፋ - ጋላክሲ ኤኤስኤም 2 - ኤኤስኤም3 ክሪስታል - ሲቲ ሰንተር

ካብ ሰዓት 7፡00 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ኵዕሶ መርበብ ሰንጥቕ - ሳዋ ደ/ተ ንስሪ - ሓሬና ደ/ተ

ካብ ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ ቦቾፊላ ኣስመራ

ኤፍ ኤ ካፕ ቸልሲ - ክሪስታል ፓላስ 6፡30 ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኒውካስል - ሌስተር ሲቲ 4፡15 ዌስት ሃም - በርንለይ 4፡15 ላ’ሊጋ ግራናዳ - ለቫንተ 3፡00 ኣትለቲኮ ማድሪድ - ኤስጳኞል 5፡15 ኣትለቲክ ቢልባኦ - ሴልታ ቪጎ 7፡30 ሰቪያ - ሪያል ማድሪድ 10፡00

ግጥማት ንዋንጫ ናጽነት ቀጺሉ

ግጥም ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል ንዋንጫ ናጽነት፡ ትማሊ ሓሙስ ኣብ ስታዲዩም ኣስመራ ብኽልተ ግጥማት ቀጺሉ። ኣብ ምድብ ‘ለ’ ዝርከባ ጋንታታት ኣዱሊስን ፓራዲዞን ፈላሚ ጸወታአን ዘካየዳ ነይረን። ኣዱሊስ ኣብ ሳልሳይ ደቒቕ ካብ ሳልሕ ስዑድ ብዝረኸበታ ሸቶ ናይ 1ብ0 መሪሕነት ሒዛ። ፓራዲዞ ምስ ኣዱሊስ ንምምዕርራይ ፈተነታት እኳ እንተካየደት ክሰልጣ ኣይከኣለን፡ ዕረፍቲ ኣርኪብዋ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ ኣብ ዝቐጸለ ጸወታ፡ ፓራዲዞ ሓያል መጥቃዕቲ ተካይድ ነበረት። ኣብ መበል 55 ደቒቕ ድማ ዮሴፍ ሚኪኤል ብዘመዝገባ ሸቶ

ምስ ኣዱሊስ ተመዓራረየት። ጸወታ ድማ 1ብ1 ተዛዘመ። ኣብዚ ግጥም’ዚ ተጻዋታይ ጋንታ ፓራዲዞ ዮሴፍ ሚኪኤል ‘ብሉጽ’ ተባሂሉ ተሸሊሙ።

ቅድድም ውድድር ብሽክለታ ዞባ ማእከል ጽባሕ ሰንበት 17 ሚያዝያ ከም ልሙድ ንኹለን ድቪዥናት ብምስታፍ ንጥፈታቱ ክቕጽል እዩ። እዚ ኣብ ማይ ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ክካየድ ተመዲቡ ዘሎ ውድድር፡ ነፍስ-ወከፍ ዲቪዥን ምስ ውድድር

ቀጺለን ዝገጠማ ጋንታታት ኩባንያ ሰገንን ዕዳጋ ሓሙስን እየን። ተጻዋታይ ሰገን ያፌት መሓሪ ኣብ ሳልሳይ ደቒቕ ዝፈተናን ዓንዲ ልዳት ሃሪማ

ብሽክለታ

ክራተሪየም ዝመሳሰል ኣረርባዕተ ቅጽበታዊ ውድድር ተሰሪዑላ ምህላዉ ተሓቢሩ። ኣብተን ሰለስተ ቀዳሞት ቅጽበታዊ ውድድር፡ ንቐዳሞት ሰለስተ ዕዉታት 3፡ 2 ከምኡ ድማ 1 ነጥቢ ክውሃቦም እዩ። ኣብ መወዳእታ ኸኣ ቀዳሞት ዓሰርተ

ተቐዳደምቲ ካብ 11 ክሳብ 1 ነጥቢ ክማቐሉ እዮም። በዚ መሰረት፡ ዓበይቲ ደቂ ተባዕትዮ ተቐዳዳምቲ 100 ኪሎ ሜተር፡ ጁንዮር ደቂ ተባዕትዮ 80 ኪሎ ሜተር፡ ደቂ ኣንስትዮን ኮተቴ ደቂ ተባዕትዮን ከኣ ናይ 70 ኪሎ ሜተር ውድድር ይጽበዮም።

ቅንጥብጣብ

+ ማን ሲቲ፡ ንተጻዋታይ ቦሩስያ ዶርትመንድ - ሃላንድ ንምዕዳግ ኣብ ጥርዚ ምብጽሓ ተሓቢሩ። ዛጊት፡ እታ ሃብታም እንግሊዛዊት ክለብ ነዚ ኖርወጅያዊ ተጻዋታይ ከተውጽኣሉ ወጢናቶ ዘላ መጠን ገንዘብ ብወግዒ’ኳ እንተዘይሓበረት፡ ልኡኻታ ናብ ጀርመን ብምስዳድ ምስ ወኪል ናይቲ ተጻዋታይ ከምኡ እውን ክለቡ ምዝርራባ መራኸቢ ብዙሃን ይሕብራ። ጋዜጣ ሚረር፡ ማን ሲቲ 105 ሚልዮን ዩሮ ወጻኢታት ብምግባር ነዚ ተጻዋታይ ኣብ ሕቑፋ ከተእትዎ ወጢና ምህላዋ ትሕብር። እዚ ወዲ 21 ዓመት ኣጥቃዒ፡ ሒዝዎ ብዘሎ ብቕዓት ኣቓልቦ ዓበይቲ ክለባት ክስሕብ ምጽንሑ ይዝከር። ብፍላይ ሪያል ማድሪድ ካብ ዶርትመንድ ከተሰጋግሮ ልዑል ምንቅስቓስ ከምዘካየደትን ኣብዚ እዋን’ዚ ግና ካብቲ ናይ ዕድጊ ቅልስ ከምዘንሰሓበትን ይንገር። + በርንለይ፡ ንኣሰልጣኒኣ ዲች ከምዘባረረት ኣፍሊጣ። ኣብ መበል 18 ተርታ ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ እትርከብ በርንለይ፡ ብዘገጠማ ተደጋጋሚ ስዕረት እያ ነዚ ካብ 2012 ኣትሒዙ ንዝኣለያ ኣሰልጣኒ ከተባርር ዝተገደደት። + ኣከፋፋሊ ክለብ ኣርሰናል - ፓርተይ፡ ብሰንኪ ዝገጠሞ ምጭብባጥ ጭዋዳ ክሳብ መወዳእታ ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ ኣሰልጣኒኡ ኣርቴታ ገሊጹ። ቶማስ ፓርተይ፡ ኣርሰናል ብክሪስታል ፓላስ 3ብ0 ኣብ ዝተዳህኸትሉ ጸወታ እዩ እቲ ማህሰይቲ ገጢምዎ። + ተጻዋታይ ክለብ ማን ዩናይትድ ሉክ ሻው፡ ንሓሙሽተ ሳምንቲ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ ክለቡ ኣፍሊጣ። ግዝያዊ ኣሰልጣኒ ማን ዩናይትድ ራልፍ ራኒክ ትማሊ ከምዝሓበሮ፡ ሻው፡ ክለቡ ምስ

ፒኤስቪ ኣብ ዘካየደቶ ግጥም ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ማህሰይቲ ከምዝገጠሞ፡ እንተኾነ ሓካይም እታ ጋንታ ንሰለስተ ሰሙን ጥራይ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ ድሕሪ ምሕባሮም ኣብ ዝተኻየደ መርመራ፡ ናብ ጸወታ ክምለስ ሓሙሽተ ሰሙን ከምዘድልዮ ምርግጋጹ ኣረዲኡ። ሎሚ ምስ ኖርዊች ግጥም ዝህልዋ ማን ዩናይትድ፡ ብዘይካ ሻው፡ ንፍረድ፡ ማክቶሚናይ፡ ቫራንን ካቫኒን ብምኽንያት ማህሰይቲ ከምእትኸስሮም ተረጋጊጹ ኣሎ። + ብሓሙስ፡ ኣብ ውድድር ዩሮፕያን ሊግ ብኢንትራክት ፍራንክፈርት ድሕሪ ዝገጠማ ስዕረት ካብቲ ውድድር

ክትግለፍ ዝተገደደት ባርሴሎና፡ ተጻዋታያ ፔድሪ ማህሰይቲ ከምዝገጠሞ ኣፍሊጣ። ኣብቲ ናይ ካልኣይ እግሪ ጸወታ 3ብ2 ዝተሳዕረትን ብድምር ውጽኢት ከኣ 4ብ3 ዝተገለፈትን ባርሴሎና፡ ፔድሪ፡ ኣብዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ኵዕሶ ከምዘይቀልዕ እያ ትሕብር። ወዲ 19 ዓመት ፔድሪ፡ ኣብዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ብዝገጠሞ ተደጋጋሚ ማህሰይቲ፡ ኣብ 21 ጸወታታት ጥራይ እዩ ክሳተፍ ክኢሉ። ፔድሪ፡ ዝሓለፈ ዓመት ንክለቡን ሃገሩ እስጳኛን ብድምር 73 ጸወታታት ኣካይዱ። ኣብ ውድድር ላ’ሊጋ ካልኣይቲ ደረጃ ሒዛ ዘላ ባርሴሎና፡ ሰኑይ ምስ ካዲዝ ግጥም ክህልዋ እዩ። *** ***

ዋንጫ ግጥማት ፍርቂ ፍጻመ ውድድር ኤፍ ኤ ካፕ ዓዲ እንግሊዝ፡ ሎሚ ንማን ሲቲን ሊቨርፑልን ከምኡ ድማ ጽባሕ ንቸልሲን ክሪስታል ፓላስን ኣብ ስታድዩም ወምብለይ ከራኽበን እዩ። ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ ስታድዩም ኢትሓድ 2ብ2 ዝተፈላለያ ሊቨርፑልን ማን ሲቲን፡ ድሕሪ ሽዱሽተ መዓልታት ደጊመን ምርኻበን እቲ ዝዓበየ ኣርእስቲ ናይዚ ፍርቂ ፍጻመ መደብ እዩ። ሸሞንተ ግዜ ዋንጫ ኤፍኤ ዘልዓለትን ኣብ 2020 ብኣርሰናል ኣብ 2021 ከኣ ብሌስተር ሲቲ ተሳዕራ ካልኣይ ተርታ ዝሓዘት ቸልሲ፡ ሎሚ ንሳልሳይ ግዜኣ ናብ ፍጻመ ንምሕላፍ ንክሪስታል ፓላስ ክትስዕራ ክትግደድ እያ። ብመንጽሩ፡ ፓላስ፡ ድሕሪ 2016 ንፈለማ እዋን ናብ ፍጻመ ንምብጻሕ ኣብ ልዕሊ እዛ ለንደናዊት ክለብ ላዕለዋይ ኢድ ክትሕዝ ኣለዋ። ኣብ 2006 ዋንጫ ኤፍ ኤ ዘልዓለት ሊቨርፑል፡ ካብቲ እዋን’ቲ ኣትሒዛ ዋላ’ኳ ሰለስተ ግዜ ኣብ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ክትበጽሕ እንተኸኣለት፡ ምስ ዋንጫ ኤፍ ኤ ካብ ትረሓሓቕ ግና

ዝወጸትን ፈተነ ተጠቃሲት ነይራ። ናይ ዕዳጋ ሓሙስ ተጻዋታይ ፋኑኤል ኣስፋሃ ዝዓጸፋን ወዲ ጋንትኡ ናሆም ዓንደብርሃን ተቐቢሉ ኣብ መበል 38 ደቒቕ ምስ ሰኪዐት ዘወሃሃዳን ኵዕሶ ንውጽኢት ናይቲ ጸወታ ናብ 1ብ0 ዝቐየረት ነበረት። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ኩባንያ ሰገን ተጻወታያ ሰለሙን ገብረመስቀል ብዝነኣድ ጥበብ ኣብ መበል 49 ደቒቕ ናብ ሸቶ ብምቕያር ንጋንታኡ ኣመዓራረያ። ጸወታ ድማ 1ብ1 ተዛዘመ። ኣብዚ ጸወታ’ዚ፡ ሓለቓ ጋንታ ዕዳጋ ሓሙስ ፋኑኤል ኣስፋሃ ‘ብሉጽ ተጻዋታይ’ ኮይኑ ተጸዊዑ። ድሕሪ ግጥም፡ ኣሰልጣኒ ዕዳጋ ሓሙስ ተመስገን ነጋሲ፡ ጋንታኡ ኣብ መስመር ምጥቃዕ ምትዕርራይ ከምዘድልያ ክገልጽ እንከሎ፡ ብተመሳሳሊ፡ መዘናኡ ኣሰልጣኒ ክለብ ሰገን ዳዊት ስዩም እውን፡ ክልቲአን ጋንታታት ንዝረኸብኦ ዕድላት ክጥቀማሉ ከምዘይከኣላ ኣነጺሩ። እዚ ውድድር’ዚ፡ ጽባሕ ሰንበት ክቕጽል እዩ። ኣብ ምድብ ’ሀ’ ዝርከባ ጋንታታት ደንደንን ገዛባንዳን ከምኡ ድማ ቀይሕባሕሪን ኣልታሕሪርን ክፈታተና እየን። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ሎሚ ካብ ፍርቂ መዓልቲ ጀሚሩ ግጥማት ኵዕሶ እግሪ ደቂ ኣንስትዮ ንሻምፕዮና ክቕጽል እዩ። ካብ ፍርቂ መዓልቲ ጀሚረን ሰምበል ምስ ጎዳይፍ፡ ስዒበን ድማ ኢንሹራንስ ምስ ገጀረት ኣብ መወዳእታ ኸኣ ደንደንን ኩባንያ ሰገንን ወሳኒ ግጥማት ከካይዳ እየን። ዛጊት ተኻይዱ ኣብ ዘሎ 10 ግጥማት፡ ደንደን ብ27 ነጥቢ ክትመርሕ እንከላ፡ ኢንሹራንስ ብ24 ነጥቢ፡ ኩባንያ ሰገን ብ22 ነጥቢ፡ ገጀረት ብ17 ነጥቢ፡ ጎዳይፍ ብ5 ነጥቢ፡ በሪኽ ብ5 ነጥቢ፡ ሰምበል ብ3 ነጥቢ ካብ ቀዳመይቲ ክሳብ ሻውዐይቲ ደረጃ ሒዘን ይርከባ።

ኤፍ.ኤ

16 ዓመታት ኣቝጺራ ኣላ። በዚ ድማ ሊቨርፑል፡ ኣብዚ ሎሚ ዓመት መበል 150 ዓመቱ ዘብዕል ዘሎ ውድድር ታሪኽ ንምስናድ፡ ሎሚ ንሲቲ ከተንበርክኻ ኣለዋ። መራሒት ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ማን ሲቲ፡ ኣብ ግጥም ካልኣይ እግሪ ውድድር ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ብኣትለቲኮ ማድሪድ እንተተፈተነት እኳ፡ ኣቐዲማ ብዘቝጸረታ ሸቶ ናብ ዝቕጽል መድረኽ ናይቲ ውድድር ክትዘልል ክኢላ እያ። ኣብቲ ናይ ካልኣይ እግሪ ጸወታ፡ ማን ሲቲ፡ ኣዝዮም ኣገደስቲ

ዝኾኑ ተጻወትታ ኬቨን ደ ብሩይነን ኬሊ ዎከርን ማህሰይቲ ከምዝገጠሞም ዝፍለጥ ኮይኑ፡ በዚ ድማ ሎሚ ናይ ምስላፎም ተኽእሎ ኣብ ምልክት ሕቶ ምእታዉ መራኸቢ ብዙሃን ይሕብራ። ብመንጽሩ፡ ሩበን ዲያስ ካብ መጉዳእቲ ምሉእ ብምሉእ ሓውዩ ነዚ ጸወታ’ዚ ድልዊ ምህላዉ ይንገር። ብወገን ሊቨርፑል፡ መጠናዊ መጉዳእቲ ገጢምዎ ዝነበረ መሓመድ ሳላሕ፡ ምሉእ ብምሉእ ሓውዩ ነዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ድሉው ኣሎ። እንተ ዲያጎ ጆታ ግና ምስላፉ ኣጠራጣሪ’ዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

16 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.196

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ኣብ 2022፡ ብደረጃ ዓለም ኣስታት ርብዒ ቢልዮን ህዝቢ ንጥምየት ከይቃላዕ ስግኣት ከምዘሎ ክኢላታት ኣጠንቂቖም። ቀንዲ ጠንቂ ናይቲ ስግኣት፡ ለበዳ ቫይረስ ኮሮናን ክሊማዊ ምምዝባልን ምዃኖም ክጥቀስ እንከሎ፡ ኲናት ዩክሬን እውን ኣሉታዊ ተራኡ ይጻወት ከምዘሎ፡ ጸብጻባት ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣፍሊጦም። ብሰንኪ ኲናት ዩክሬን፡ ዋጋታት መሰረታውያን ሃለኽቲ ነገራት ብናህሪ ይውስኽ ከምዘሎ፡ እዚ ድማ ኣብ ህዝቢ ማሕበረ-ቍጠባዊ ብድሆታት ይፈጥር

ኣስታት ርብዒ ቢልዮን ህዝቢ ዓለም ንጥምየት ከይቃላዕ ተሰጊኡ ምህላዉ ክግለጽ ምጽንሑ ኣይርሳዕን። ኣፍሪቃ፡ ኤስያ፡ ሰፊሕ ክፋል ኤውሮጳን ላቲን ኣመሪካን በቲ ተርእዮ ብኣሉታ ዝተጸልወ ከባቢታት ምዃኑ ተሓቢሩ። ቊጽሪ ናይቲ ሓደጋ ጥምየት ኣንጸላልዩዎ ዘሎ ህዝቢ፡ ክንዲ ብዝሒ ህዝቢ ብሪጣንያ፡ ፈረንሳ፡ ጀርመንን ስጳኛን ብድምር ምዃኑ እዩ ዝግለጽ።

ብመሰረት ው.ሕ.ሃ፡ እቲ ልዑል ናህሪ ዋጋታት ነተን ብቑጠባ ዝበልጸጋ ሃገራት ከይተረፈ እውን ብኣሉታ ክጸልወን እዩ። ክሳብ ምዝዛም ናይ’ዚ ሒዝናዮ ዘለና ዓመት፡ እቲ ዝተጠቕሰ ኣሃዝ ብሰለስተ ዕጽፊ ክብ ከይብል እውን ስግኣት ከምዘሎ ጸብጻባት የመልክቱ።

ግጭት እስራኤልን ፍልስጤምን ይጕህር

ጃፓናውያን ብኒኵሌሳዊ ብከላ ይሻቐሉ ኣብ ጃፓን ካብ ዝተደኰነ ኒኵሌሳዊ ትካል ፉኵሽማ፡ ዝተበከለ ማይ ናብ ባሕሪ ንምድፋእ ዝወጸ መደብ ዘሻቐሎም ኣሽሓት ዜጋታት’ታ ሃገር፡ ነቲ መደብ ዝቃወም ሰላማዊ ሰልፊ ኣካዪዶም።

መንግስቲ ጃፓን፡ ነቲ ብሰንኪ ምንቅጥቃጥ ምድሪን ንሱ ዘስዓቦ ሱናሚን ዝተበከለ 1.25 ሚልዮን ቶን ማይ ናብ ባሕሪ ንምጕሓፍ ትሕተ-ቅርጺ የዋድድ ከምዘሎ’ዩ ዝግለጽ።

እስራኤል ኣብ ከባቢ ደማስቆ ብሚሳይል ደብዲባ እስራኤል፡ ንከተማ ደማስቆ ዒላማ ዝገበረ መጥቃዕቲ ሚሳይል ከምዘካየደት፡ ማዕከናት ዜና ሶርያ ሓቢረን። ሓይሊ ኣየር ሶርያ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ ዝበዝሐ ካብቲ ዝተደርበየ ሚሳይላት ዒላማኡ ከይወቕዐ እንከሎ ከምዝበርዓነ ድሕሪ ምሕባር፡ ከፊላዊ ንዋታዊ ዕንወት ጥራይ ከምዝወረደ ኣፍሊጡ። እስራኤል፡ ነቲ ካብ ጎቦታት ጎላን ከምእተበገሰ ዝግለጽ ዘሎ ሚሳይላት ኣመልኪታ ዛጊት ዝኾነ መግለጺ ኣይሃበትን ዘላ። ኣብ ሶርያ ኣብ ልዕሊ ዘሎ ወተሃደራዊ ዒላማታት ኢራን

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ኖቮ

ተደጋጋሚ መጥቃዕትታት ከተካይድ ምጽናሓ እትገልጽ እስራኤል፡ ምትእትታው ኢራን ኣብ ሶርያ ደው ክሳብ ዘይበለ መጥቃዕታ ቀጻሊ ምዃኑ እያ ተጠንቅቕ። ኢራን ብወገና፡ ኣብ ርእሰምምሕዳር ኩርዲ ናይ ዒራቕ ከምዘሎ ንእትጠቕሶ ዒላማታት እስራኤል፡ ናይ መልሰ-ግብሪ መጥቃዕቲ ሚሳይል ከተካይድ ጀሚራ ከምዘላ፡ ጸብጻባት የረድኡ። ኣብ መንጎ እስራኤልን ኢራንን ዘሎ ምስሕሓብ እናኸፍአ ብምምጽኡ ናብ ዝኸፍአ ውግእ ከየምርሕ ዘስግእ ምዃኑ ተንተንቲ ይገልጹ።

ይኹን’ምበር፡ ጃፓናውያን ብሓፈሻ ነበርቲ ደሴት ፉኵሽማ ድማ ብፍላይ፡ እቲ ውጥን ኣብ ኣከባቢ ዝህልዎ ሳዕቤን ቀሊል ከምዘይከውን ብምግንዛብ፡ ኣብ ተግባር ከይውዕል ምሕጽንታኦም የቕርቡ ከምዘለዉ ተገሊጹ። እቲ ዝተበከለ ማይ ናብ ባሕሪ እንተተኻዕዩ፡ ኣብ ማያት ጃፓን ጥራይ ዘይኮነ፡ ብዓቢኡ ኣብ ሰፊሕ ክፋል ሰላማዊ ውቅያኖስ ብከላ ከስዕብ ከምዝኽእል ክኢላታት ኣከባቢ የጠንቅቑ። ብተወሳኺ፡ መስርሕ ምእላይ ናይቲ ረሳሕ ፈሳሲ፡ ሓያሎ ዓመታት ክወስድ ከምዝኽእል፡ መንግስቲ ጃፓን ኣሚቱ ኣሎ። ኣብ 2011 ኣብ ጃፓን ዝተኸስተ ብርቱዕ ምንቅጥቃጥ ምድሪን ሱናሚን፡ ኣብ ልዕሊ ኑክሌሳዊ ትካል ፉኵሽማ ከቢድ ኣከባብያዊ ዕንወት ከምዘስዓበ፡ ናይ ሽዑ ጸብጻባት የረድኡ።

ፊሊፒንስ- ብህቦብላዊ ዝናብ 115 ሰባት ሞይቶም

ኣብ ምብራቓዊ ክፋል ፊሊፒንስ ዝተኸስተ ‘ሜጊ’ ዝተሰምየ ህቦብላዊ ዝናብ ብዘስዓቦ ሓደጋታት ዕልቕልቕን ምህማም መሬትን፡ ሰብኣውን ንዋታውን ክሳራታት ይዛይድ ከምዘሎ ተገሊጹ። ብሰንኪ’ቲ ካብ 11 ሚያዝያ ኣትሒዙ ዝተኸስተ ህቦብላ ዝተሓወሶ ዝናብ፡ ዛጊት 115 ሰባት ከምዝሞቱን ካልኦት ሓያሎ ድማ ደሃዮም ጠፊኡ ብምህላዉን ቊጽሪ ግዳያት ክዛይድ ከምዝኽእል ተኣሚቱ። ኣብ ልዕሊ ኣባይቲን ካልእ ትሕተቅርጽን ብዝወረደ ዕንወት፡ ልዕሊ 13 ሽሕ ሰባት ብዘይመጽለሊ ከምዝተረፉ ዝሓበሩ

ሰብ-መዚ ሲቪላዊ ድሕነት ኢንዶነዥያ፡ ትካላት ማሕበራዊ ኣገልግሎት ንጥፈታተን ከቋርጻ ተገዲደን ከምዘለዋ ኣፍሊጦም። እቲ ህቦብላዊ ዝናብ ገና ከምዘይሃድአ ዝገልጹ እቶም ሰብ-መዚ፡ ኩሉመዳያዊ ክሳራታት እናወሰኸ ይመጽእ ከምዘሎ ኣሚቶም ኣለዉ። በዚ ዝተሻቐለ መንግስቲ ፊሊፒንስ፡ ኣብ ሰፊሕ ክፋል ምብራቓዊ ክፋል ናይታ ሃገር ዝለዓለ ናይ ባህርያዊ ሓደጋ መጠንቀቕታ ድንጋገ ኣዊጁ ከምዘሎ ኣፍሊጡ። ጎደና

ዕለት 16/4/2022

ኣብ መንጎ ሓይልታት ጸጥታ እስራኤልን ዕጡቓት ፍልስጤማውያንን ሓድሽ ዕጥቃዊ ግጭት ከይለዓዓል ስግኣት ከምዝዓረገ ተሓቢሩ። እቲ ሓበሬታ ዝወጸ፡ ሓይልታት ጸጥታ እስራኤል ብሓሙስ፡ ኣብ ምብራቓዊ ዮርሳሌም ኣብ ልዕሊ መስጊድ ኣል-ኣቕሳ ድሕሪ ዘካየድዎ ጸጥታዊ ስርሒት፡ ብዝተወልዐ ህዝባዊ

ጎደና ዓይገት ቁ.ገዛ 214 ከባቢ ፖስታ ዕዳጋ ዓርቢ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ናዕቢ፡ ብውሑዱ 7 ፍልስጤማውያን ከምእተቐትሉን ካልኦት ኣስታት 60 ከምዝቖሰሉን ኣብ ዝግለጸሉ ዘሎ እዋን እዩ። ሓይልታት ጸጥታ እስራኤል ነቶም ኣእማን ብምድርባይ ተቓውሞኦም ዘስምዑ ዝነበሩ ፍልስጤማውያን መንእሰያት ንምብታን፡ ናይ ፕላስቲክ ጠያይቲን ዘንብዕ ጋዝን ከምእተጠቐሙ’ኳ እንተገለጹ፡ ሰብመዚ ርእሰ-ምምሕዳር ፍልስጤም ግን ኣብ ልዕሊ ሰልፈኛታት ቀጥታዊ ተዅሲ ከምዝተፈነወ እዮም ዝኸሱ ዘለዉ። ብመሰረት ሓበሬታ ቀይሕ ወርሒ ፍልስጤም፡ በቲ መጥቃዕቲ ጕድኣት ዝወረዶም ኣስታት 60 ሰባት፡ ኣብ ሆስፒታላት ግቡእ ሕክምናዊ ክንክን ይካየደሎም ኣሎ። እቲ ሓድሽ ምዕባለታት፡ ካብ ምዝዛም ወርሒ መጋቢት ጀሚሩ ኣብቲ ተፈጢሩ ዘሎ ምትፍናን ክልቲኦም ወገናት ነዳዲ ብምውሳኽ፡ ናብ ግጭት ከየምርሕ ዘስግእ ምዃኑ እዮም፡ ምስቲ ከባቢ ቅርበት ዘለዎም ተንተንቲ ዝሕብሩ። ትማሊ ዓርቢ ኣብ ሰዓታት ሰላት ኣል-ዙህሪ ናይ ጾመ ሮሞዳን፡ ዓሰርተታት ኣሽሓት ፍልስጤማውያን ኣብቲ መስጊድ ኣብ ዝተኣከቡሉ እዋን ግጭት ከምእተወለዐ ይግለጽ። ዓሚ ከምዚ እዋን ኣብ ከባቢ’ቲ መስጊድ ብዝተወልዐ ህዝባዊ ናዕቢ፡ ን11 መዓልታት ዝቐጸለ ዕጥቃዊ ግጭት ከምዝተጐሃሃረ ጸብጻባት የረድኡ።ኣብ መንጎ እስራኤልን ፍልስጤምን ዘሎ ወጥሪ ኣብ ዝሓለፈ ቅንያት ብዝኸፍአ መልክዑ ክቕጽል ምጽንሑ ዘረድኡ ጸብጻባት፡ ከምውጽኢቱ እስራኤል ኣብ ልዕሊ ፍልስጤማውያን ናይ ማእሰርቲን ወተሃደራዊ መጥቃዕትን ስጕምትታት ትወስድ ከምዘላ ሓቢሮም። ቁ.ስልኪ 07120574

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ገጽ 2

ሰንበት 17 ሚያዝያ 2022

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ተኣምረ ፍልሖን ጒላን

ብዛዕባ ዜብራ . . .

ዘይናትካ ምድላይ ናትካ ...

ገጽ 7 ሻምፕዮን ውድድራት ኣትለቲክስ ...

ናይ ዳልቶን ክልሰ-ሓሳብ

ኣመሓዳሪ ዞባ ዓንሰባ፡ ማሕበራዊ ኣገልግሎትን መደባት ልምዓትን ተዓዚቡ ኣመሓዳሪ ዞባ ዓንሰባ ኣምባሳደር ዓብደላ ሙሳ፡ ብ14 ሚያዝያ ኣብ ንኡስ ዞባ ገለብ ንዝርከብ ትካላት ማሕበራዊ ኣገልግሎትን መደባት ልምዓትን ንምዕዛብ ዑደት ኣካዪዱ። እቲ ንምምሕዳራት ከባቢ ቁሩሕ፡ ኣይባባን ምሕላብን ዘጠቓለለ ዑደት፡ ብቐንዱ ብኮም ዝሰላሰል ንጥፈታት ምዕቃብ ሓመድን ማይን ምግራብን ንምትብባዕ፣ ከምኡ’ውን ኩነታት ትሕተቅርጺን ማሕበራዊ ኣገልግሎታትን ብምዕዛብ፡ ሕጽረታቱ ፍታሕ ብዛዕባ ዝረኽበሉ ኣገባብ ምስ ህዝብን ዝምልከቶም ኣካላትን ንምዝርራብ ዝዓለመ’ዩ። ምስ ነበርቲ ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ ኣምባሳደር ዓብደላ፡ ህዝቢ ማእከል ዝገበረ ልምዓታዊ መደባት ውጽኢታዊ ስለዝዀነ ብዝለዓለ ክድፋኣሉ፣ ንምንቅስቓስ ኣሸጋሪ ኮይኑ ዘሎ መስመራት መጐዓዝያ ብወፈራታት ክጽገን፣ ከምኡ’ውን ሕጽረት ዝስተ ማይ ንምፍታሕ

እትሕግዝ ራህያ ብኮማዊ ተበግሶታት ክትስራሕ ተላብዩ። ነበርቲ ኣብ ዝሃብዎ ርእይቶ፡ ናይ 2ይ ደረጃ ቤት-ትምህርቲን መራኸቢታትን ጸገም ፍታሕ ክናደየሉ፣ ሽግር ዝስተ ማይ ሰብን ጥሪትን ንምፍታሕ ዲጋ ክትስራሕ፣ ከምኡ’ውን መስመር ምሕላብ - ቅሩሕ ንምትዕርራይ ዝግበር ማእቶታዊ ወፈራ ብማሽነሪ ክድገፍ፡ ዝብሉ ርእይቶታትን ሓሳባትን ኣቕሪቦም። ኣመሓዳሪ ዞባ ዓንሰባ ኣምባሳደር ዓብደላ ሙሳ ኣብ ዝሃቦ መዛዘሚ ቃል፡ ሕጽረታት ከከም ቀዳምነታቱ ንኽፍታሕ ከምዝስራሕ ብምርግጋጽ፡ ብኮም ክዕመም ዝውጠን ፕሮጀክታት ኣብ ግዜኡ ክዛዘምን ክግምገምን ኣተሓሳሲቡ። ኣብ’ቲ ዑደት፡ ጸሓፊ ህግደፍ ዞባ ዓንሰባ፡ ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ህንጻዊ ልምዓት፡ ከምኡ’ውን ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ገለብን ሓለፍቲ ሕርሻን ተሳቲፎም ነይሮም።

ጋሕቴላይ - ማሕበራዊ ኣገልግሎት ይሰፍሕ ኣብ ጋሕቴላይ፡ ኣገልግሎታት ማይ፡ ኤለትሪክን ጥዕናን ንምስፋሕ ስጒምቲ ይውሰድ ከምዘሎ፡ ኣመሓዳሪ’ታ ሓውሲ ከተማ ኣቶ ዘርእሰናይ ጋይም ሓቢሩ። ኣብ ኣገልግሎት ማይ ክርአ ዝጸንሐ ሕጽረት ንምፍታሕ፡ ሓዳስ ጀነረተር ተተኺላ መስርሕ ምዝርጋሕ መስመር ብጽቡቕ ይቕጽል ከምዘሎ ዝሓበረ ኣቶ ዘርእሰናይ፡ ኣብ ፈረ-ሰገ ዝነበራ 80 ስድራ-ቤታት ኣብ ጋሕቴላይ ድሕሪ ምጥርናፈን’ውን መዐደሊ ነቚጣ ማይ ይዋደደለን ከምዘሎ ገሊጹ። ብዘይካ’ዚ፡ ምትካል ኣዕኑድ ኤለክትሪክ ተዛዚሙ፡ መስርሕ ምትእትታው ቈጸርቲ ኣብ መንበሪ ኣባይቲ 40 ሚእታዊት ከምእተሳለጠ ሓቢሩ። ንተሳትፎ ነበርቲ ኣብ’ቲ ዕማም ዘመጐሰ ካብ ኮርፖረሽን ኤለክትሪሲቲ ኣቶ ሆሚብ ኣብርሃለይ ብወገኑ፡ ንኣሳልጦ ናይ’ቲ ስራሕ ብክልተ እብረ ይሰርሑ ከምዘለዉ ኣፍሊጡ። እዚ ከም’ዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብ 2021 ንዝተዓመ ንጥፈታት ንምግምጋም ኣብ ዝተኻየደ ርክብ፡ ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ጊንዳዕ ኣቶ ዑመር ያሕያ፡ ኣብ ኩሉ

ዝተዓመ ንጥፈታት ብሓፈሻ፡ ኣብ ምጽራግ ወረርቲ ኣግራብ ድማ ብፍላይ ተሳትፎ ህዝቢ ዝምስገን ምንባሩ ጠቒሱ፡ ምቍራጽ ካብ መኣዲ ትምህርትን መርዓ ትሕቲዕድመን መግትኢ ክግበረሉ፣ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ንምድንፋዕ ድማ ስሉሳዊ ዝምድና መምህራን፡ ወለዲን ተመሃሮን ክሕይል ኣዘኻኺሩ። ተሳተፍቲ ብግደኦም፡ መደበር ጥዕና ጋሕቴላይ መሰረታዊ ጽገና ክግበረላ፣ ከምኡ’ውን ንጋሕቴላይ፡ ሸባሕ፡ ዓድ-ሹማ፡ መትከል-ኣቤትን ደማስን እተገልግል ኣምቡላንስ ፍታሕ ክናደየላ ዝብልን ካልእን ርእይቶታት ኣቕሪቦም። ተቐማጦ ድግሳ - ንኡስ ዞባ ሰገነይቲ፡ ገንዘቦምን ጉልበቶምን ኣወሃሂዶም፡ ካብ ኣገልግሎት ወጻኢ ኮይና ዝጸንሐት ዲጋ ብደገፍ ማሽነሪ ይጽግኑ ኣለዉ። እቲ ብተበግሶ ህዝቢ ዝተጀመረ ስራሕ፡ ብልዑል ውህደት ነበርቲን ሰብ ሞያ ሕርሻን ብጽቡቕ ይቕጽል ከምዘሎ፡ ኣመሓዳሪ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ ኣቶ ሃይለማርያም ዮውሃንስ ገሊጹ። ነቲ ስራሕ ካብ ዝመርሑ ዘለዉ

እዚ ከም’ዚ’ሉ እንከሎ፡ ብዝተዋህበ መምርሒ መሰረት፡ ነበርቲ ናይ’ተን ከባቢታት ንክልተ ኣዋርሕ ዝቕጽል

እቲ 4 ናይ ማእከላይን 2 ናይ ካልኣይን ደረጃ ተመሃሮ ዝተሳተፍዎ ውድድራት፡ ኣብ ኣትለቲክስ ዘተኰረ ምንባሩ ዝሓበረ ሓላፊ ኣብያተትምህርቲ ንኡስ ዞባ ዓረዛ መምህር ተስፋሂወት ወልደጊዮርጊስ፡ ብዓወት

ምስራሕ ዛላታትን ምፍዋስ ስንጭሮታት፣ ምድላው ጐዳጕዲን

ምጽጋን ናይ ሓመድ ጽርግያን ጀሚሮም ከምዘለዉ፡ ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ገለብ ኣቶ የማነ መብራህቱ ሓቢሩ።

ባረንቱ - ንተመሃሮ ኣብ ሕጊ ዘተኰረ ኣስተምህሮ ተዋሂቡ መደበር ፖሊስ ንኡስ ዞባ ባረንቱ፡ ከም ኣካል ናይ’ቲ ኣፍልጦ ሕጊ ብምብራኽ ምትሕብባር ህዝቢ ምስ ፖሊስ ንምዕባይን ተርእዮ ገበናት፡ በደላትን ሓደጋታት ትራፊክን ንምንካይን ዘካይዶ ዘሎ ጻዕሪ፡ ንተመሃሮ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃታት፡ ኣብ ሕጊ ዘተኰረ ኣስተምህሮ ሂቡ። ኣዛዚ መደበር ፖሊስ’ቲ ንኡስ ዞባ ሜጀር ሓጎስ ግርማይ ኣብ ዘመሓላለፎ መልእኽቲ፡ ተመሃሮ መሰረታዊ ኣፍልጦ ሕጊ ከምዝህልዎም ምግባር፡ ንነብሶም ካብ’ቶም ብፍላጥ ኰነ ብዘይፍላጥ ዝፍጸሙ በደላት፡ ገበናትን ሓደጋታትን ሓራ ንምግባር ሓጋዚ ከምዝዀነ ገሊጹ።

ተመሃሮ ንሕጊ ምምእዛዝ መርኣያ ስልጣነ ምዃኑ ተገንዚቦም፡ ብፖሊስን ካልኦት ኣካላት መንግስትን ንዝወሃቦም ሕጊ ጠቀስ ኣስተምህሮታት ብዕቱብ ክርድእዎን ኣብ ግብሪ ከውዕልዎን ዘዘኻኸረ ሜጀር ሓጎስ፡ ምስ ፖሊስ ዝገብርዎ ምትሕብባር ከዕዝዙ ተላብዩ። ሕጊ ዘይምፍላጥ፡ ካብ ተሓታትነት ናጻ ከምዘይገብር ጠቒሱ ድማ፡ መንእሰያት ብሓፈሻ ተመሃሮ ከኣ ብፍላይ፡ ኣብ ቀጽሪ ኣብያተ-ትምህርቶምን ካብኡ ወጻእን ካብ ዝግበሩ ነውሪታትን ገበናትን ነፍሶም ሓዪቦም፡ ንብረት ቤት-ትምህርቶም ክከናኸኑ፣ ከምኡ’ውን ብጉጅለ ካብ

ዝካየድ ባእስን ዕግርግርን ክርሕቑን ኣብ ምክልኻሉ ኣበርክቶ ክገብሩን መኺሩ። ኣዛዚ መደበር ፖሊስ ንኡስ ዞባ ባረንቱ ኣብ መወዳእታ፡ ተመሃራይ ብስነ-ምግባርን ድስፕሊንን ብሩህ መጻኢኡ ንኸውሕስ ኣብነታዊ ኣካይዳ ክህልዎ ከምዝግባእ ብምጥቃስ፡ ብቐንዱ ዕላማኡ ኣነጺሩ ብሕግታትን መምርሒታትን ቤት-ትምህርቲ ክመላለስ ተላብዩ። ተመሃሮ ብወገኖም፡ እቲ ብቐጻሊ ዝወሃቦም ሕጊ ጠቀስ ኣስተምህሮ፡ ንዝጸንሖም ድሩት ኣፍልጦን መረዳእታን ብምስፋሕ፡ ኣብ ምክልኻል ገበናት፡ በደላትን ሓደጋታትን ትራፊክ እጃሞም ከበርክቱ ዘተባብዕ ስለዝዀነ፡ ቀጻልነት ክህልዎ ሓቲቶም።

ተቐማጦ ድግሳ፡ ብደገፍ ማሽነሪ ዲጋ ይጽግኑ

ሞያውያን ሕርሻ - ክኢላ ምዕቃብ ማይን ሓመድን መንእሰይ መንግስትኣብ ደበሳይ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እታ ኣብ ዝባን ድግሳ - ዓደጋሕነ ዝተባህለ ቦታ እትርከብ ቅድሚ 15 ዓመት ብመንግስቲ ዝተሰርሐት ዲጋ፡ ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመት ብዘጋጠማ ናይ ምፍራስ ሓደጋ ካብ ኣገልግሎት ወጻኢ ኮይና ምጽናሓ ብምጥቃስ፡ ተቐማጦ ድግሳ ብዝወሰድዎ ኣብነታዊ ተበግሶ፡

ዓረዛ - ስፖርታዊ ቅነ ተመሃሮ ተኻዪዱ

ኣብ ንኡስ ዞባ ዓረዛ፡ ብምውህሃድ ቤት-ጽሕፈት ሚኒስትሪ ትምህርትን ኮሚሽን ስፖርትን ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ ዝተወደበ ስፖርታዊ ቅነ ተመሃሮ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃ፡ ብ9 ሚያዝያ ተዛዚሙ።

ወፈራታት ከትርታትን፣ ከምኡ’ውን

ክዛዘም ኣበርክቶ ንዝገበሩ መምህራን፡ ምምሕዳራትን ናይ ስራሕ መሻርኽትን ኣመስጊኑ። ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ዝተኻየደ ውድድራት ካብ 1ይ ክሳብ 3ይ ደረጃ ብምሓዝ ንዝተዓወቱ፡ ሽልማት ተዓዲሉ።

ዝፈረሰ መንደቓ ናይ ምጽጋን፡ ድበት ናይ ምጽራግ፡ መተንፈሲ ናይ ምግፋሕን ብእምኒ ናይ ምርብራብን ስራሕ ይካየደላ ከምዘሎ ኣብሪሁ። እቲ ብደገፍ ዶዘር ዝሰላሰል ዘሎ ስራሕ ምስ ተዛዘመ፡ እታ ዲጋ 120 ሽሕ ሜትር ኲብ ማይ ብምውህላል፡ ምንጪ ማይ ሰብን ጥሪትን ኣብ ምውሓስ ዓቢ ኣስተዋጽኦ ከምእትገብር ዝሓበረ መንእሰይ መንግስትኣብ፡ ውሕስነት ክትረክብን ንዝነውሐ ዓመታት ከተገልግልን ምእንቲ፡ ማይ-ክዖታታ ክፍወስ ተላብዩ። ኣብ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ሰገነይቲ ሓላፊ ቁጠባዊ ልምዓት ኣቶ ኪሮስ ክፍለሚካኤልን ሓላፊ ሕርሻ ኣቶ እያሱ ኣሰፋውን ብወገኖም፡ እቲ ዝተወስደ ተበግሶ ኣብነታዊ ልምዓታዊ ስራሕ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ ናይ

ማይ ጸገም ዘለወን ዓድታት ተመሳሳሊ ተበግሶ ክወስዳ ተላብዮም። ኣስታት 2,200 ህዝቢ ዝቕመጣ ድግሳ፡ ካብ ሰገነይቲ ኣስታት 8 ኪሎ-ሜትር ርሒቓ ትርከብ። ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎም ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቦም ክንክን ክግበረሎም ዝጸንሑ 2 ዜጋታት፡ ሓውዮም ተፋንዮም ኣለዉ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,733 በጺሑ ኣሎ። 9,629 ካብ’ዚኦም ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ ሓደ ድማ ገና ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቡ ዝርከቡ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና 16 ሚያዝያ 2022

ሓዳስ

ኤርትራ

መበል 31 ዓመት ቁ.197

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ሱራፌል ተስፋብሩኽ

ግድል

ንብልሒ ተመሃሮ ዝሕግዝ ኣዘናጋዒ ግድላት

ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም

ስነቀመም

በላሕቲ እንዲኹም... እነሆ በሉ ፈተና!

12/22

ናይ ዳልቶን ክልሰ-ሓሳብ

ናይ ዳልቶን ኣቶማዊ ክልሰ-ሓሳብ ነዚ ዝስዕብ ነጥቢታት የጠቓልል፤ - ኵሎም ሳብስታንስ ኣዝዩ ደቂቕ ንጥረ “ኣቶም” ኣሎዎም፣

ክፋላት ክምቀል ንፈልጥ ኢና።

- ኣቶም ክምቀልን ኣይክእልን እዩ፣

ዳልቶን፡ ኣቶማት ናይ ባእታ ሓደ ዓይነት ርዝነት ከም ዘሎዎም’ውን ገሊጹ ነይሩ። እዚ እምነት ናይ ዳልቶን ዘፍርስ ሓድሽ ፍልጠት “ኣይዞቶፕስ” ድሒሩ መጺኡ። “ኣይዞቶፕስ፡” ኣቶማት ናይ ሓደ ባእታ ሓደ ዓይነት ኣቶማዊ ቍጽሪ፡ ዝተፈላለየ ርዝነት ከም ዘሎዎም ዝገልጽ እዩ።

ክዓኑን

- ናይ ሓደ ባእታ ኣቶማት ተመሳሰልቲ ኰይኖም ሓደ ዓይነት ባህሪ፡ ጠባይን ርዝነትን ኣሎዎም፣ - ኣቶማት ናይ ዝተፈላለዩ ባእታታት፡ ኣዝዩ ዝተፈላለየ ባህሪን ጠባይን ስለ ዘሎዎም ኣይመሳሰሉን እዮም፣ 87

መንቋሕቋሕታ፤ እዚ ሕቶ ኣብቶም ቍጽሪታት ብዘሎ ዝምድና ብምልላይ ይስራሕ። ንመልሲኹም ኣብ ኵሉ ደረጃታት ከም ዝሰርሕ ብርትዒ ኣረጋግጹ። ምስ ፈተንኩሞ ምስ ብጻይኩም ተዛተይሉ። እንተዘየሎ ኣብቲ መንደቕ ሃሰስ በሉ።

እነሆ መልሱ

።ቡኸር ሱልመ ሉሊቐብ ፡ልጣምግምብ ሊእስ ታነ

ዳእላ ተመሃሮ TEACHER: Why are you holding your textbook up to the window?

PUPIL: You told me to open it up to the Middle East. *** Teacher: Where is your homework?

Student: I lost it fighting a kid who said you weren’t the best teacher in the school.

ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

–› AB

COMMON MISTAKES IN ENGLISH

MISUSED FORMS THE USE OF A WRONG TENSE

MISCELLANEOUS EXAMPLES Don’t say: His room’s window is open.

Say: The window of his room is open.

The possessive form is used for persons and animals only. For things without life, which cannot possess, the objective with “of” should be used.

NOTE. But we say: “a day’s work,” “a night’s rest,” “a week’s holiday,” “a shillings worth,” “the sun’s rays,” “the court’s decision,” “a boat’s crew,” “Asmara’s population,” etc.

Using the objective after the verb “to be.”

Don’t say: It was him.

Say: It was he.

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

B

ልሙዳት ስሕተታት ኣብ እንግሊዝኛ

ዋና ኣሰናዳኢ

ቦርድ ምስንዳእ

ብ6 መስከረም 1766 ካብ ክልተ ሕሉፋት ኣመንቲ ክርስትና ወለዲ ተወልደ። ካብ ብንእሽቶኡ ትኩርን መስተውዓሊን ነበረ። ኣብ ግዜ ህጻንነቱ ናይ ከባቢኡ ዓሚቝ ተመስጦ ነበሮ። ብዛዕባ ኵሉ ነገር ክፈልጥ ከኣ ይሃልኽ ነበረ። ኣብ ዓዶም ዝነበረት ቤት ትምህርቲ ክሳብ 11 ዓመት ዝኸውን ትምህርቲ ተኸታተለ። ኣብዚ ዓመት እናተማህረ ክምህር ጀሚሩ። ወዲ 15 ዓመት ምስ ኰነ ንሓደ ኣሕዳሪ ቤት ትምህርቲ ዝኣሊ ዝነበረ ሓዉ ክሕግዞ ጀሚሩ። እናመሃረ ንገዛእ ርእሱ ባዕሉ ክምህራ ኣየዕረፈን። ኣብዚ ኣሕዳሪ ቤት ትምህርቲ ኰይኑ፡ ስነ-ቍጽሪ፡ ስነ-ፍልጠት፡ ቋንቋታት ላቲን፡ ግሪኽን ፍረንችን ኣጽነዐ። ኣብ

ዳልቶን ዝኸፈቶ ኣፍደገ ብዘይ ጕድለት ኣይነበረን። ዳልቶን፡ ኣቶም ክምቀል ከም ዘይክእል’ዩ ገሊጹ። እንተዀነ፡ ኣቶም ክምቀል ዝኽእል ምዃኑ ድሒሩ ተፈሊጡ። ሎሚ ኣቶም ናብ ተወሰኽቲ መሰረታውያን

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ዳልቶን መን እዩ?

ዳልቶን ኣዝዩ ዓቢ ኣገዳስነት ዘሎዎም ነጥቢታት ከቕርብ እንከሎ፡ ንዓለም ብሓድሽ ርትዓዊ ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ዓይና ከፊቱላ። ኣቐዲሙ ዝነበረ ሓሳባት ኣብ ግብራዊ ምርምር ዝተመርኰሰ ስለ ዘይነበረ ዝሓየለ ከም ዝዕብልሎ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ናይዚ ኣርእስቲ ርኢና ነይርና።

+

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

***

ምንጪ፤ ካብ መጽሓፍ ‘COMMON MISTAKES IN ENGLISH’

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ዝኽእል

***

- ባእታታት ክወሃሃዱ እንከለዉ፡ ኣቶማት’ውን ብዝነኣሰ ሬሾ ተወሃሂዶም እኩብ ባእታታት የቝሙ።

A

ከም

እ

ጥቕሲ ሰሙን

ዚ

19 ዓመቱ ከኣ ዳይረክተር ናይቲ ቤት ትምህርቲ ኰነ። ክሳዕ ወዲ 26 ዝኸውን ከኣ ኣብኡ ጸንሐ። ኣብቲ ዓመት ኣብ ሓድሽ ኮለጅ ማንቸስተር ስነ-ቍጽሪን ተፈጥሮኣዊ ፍልስፍናን ክምህር ጀመረ። ኣብ ናይ ሓደ ዓመት ጻንሖቱ፡ ብዛዕባ ርእየት ሕብሪታት ዝገልጽ ስነ-ፍልጠታዊ ሓቂታት ዝሓዘ ወረቐት ኣቕረበ። በዚ ዝጀመረ ንምርምርን መጽናዕትን ስርሐይ ኢሉ ተታሓሓዞ። ንሜትሮሎጂ፡ ሃፋን ሕውስዋስ ጋዛትን፡ መሰረታዊ ኣምር ክልሰ-ሓሳብ ኣቶምን ካልእን ብምጽናዕ ዓቢ ስነ-ፍልጠተኛ ክኸውን ዝበቕዐ እዩ። ...ይቕጽል።

ስለምንታይ ዕሹግ መግቢ ዘይበላሾ? ናይ ቀደም ሰባት ንነዊሕ እዋን መግቢ እንተተዓሺጉን ውዕዩን ከይተበላሸወ ነዊሕ ክጸንሕ ከም ዝኽእል ጥራይ’ዮም ዝፈልጡ ዝነበሩ። ክሳዕ 1860 ስለምንታይ ዘይበላሾ ይፈልጡ ኣይነበሩን። ጠንቁ ከይተፈልጠ መፍትሒኡ ተዳህሲሱ። ሉዩስ ፓስቸር ብ1860 “ህላወ ባክተርያ ኣብ መግቢ ብዓቢኡ ኸኣ ኣብ ኣየር፡ ንመግቢ ከም ዝበላሾን ንደቂ-ሰብ ሓደገኛ ከም ዝኸውንን ይገብሮ፡” ክብል ምስ ገለጸ ምስጢር ዘይምብልሻው ዕሹግ መግቢ ተፈሊጡ። ምውዓይ መግቢ ነቲ ኣብቲ መግቢ ዝጸንሕ ባክተርያ ይቐትሎ። ምዕሻግ ከኣ ካብ ኣየር ንዝለኽፍዎ ባክተርያ ይከላኸል። ሎሚ ቅድሚ እቲ ታኒካ ምዕሻጉ ኣብ ውሽጡ ዘሎ ኣየር ተሳሒቡ’ዩ ዝወጽእ።

“ጥቕስታት፡ ካብ ነዊሕ ተመኵሮ ዝፍጠሩ፡ ሓጸርቲ ምሉኣት ሓሳባት እዮም።” - Miguel de Carvantes

ንትምህርቲ፡ ምህዞ፡ ርኽበትን ሓፈሻዊ ህይወትን ዝገልጽ ጥቕሲ

ሓዳስ

ኤርትራ

ተኣምረ ፍልሖን ጒላን

ጴጥሮስ ተፈሪ ኣብ ኣሰራራሓን ስራሕን ጒላን ፍልሖን፡ ኪኖ እቲ ውሽጣዊ ኣሰራራሓ እቲ ጒላ ተዓዚብካ ቀዲምካ እትግረመሉ፡ እቲ ክሳብ ክንድ’ዚ ዝኣክል ብጥሉል ሓመድ ዝተነድቀ፡ ብሓቂ በቶም ደቀቕቲ ፍጥረታት ድዩ ተሰሪሑ ዘብል ምዃኑ እዩ። ኣብ ሓንቲ ጒላ፡ ተወሲኹ ዝሓድር ሓመድ ማእለያ የብሉን። ክሳብ ክንደይ ትግሃት ኣለዎም ከኣ ትግረም። እዞም ደቀቕቲ ፍጥረታት በታ ንእሽቶ መንጋጋኦም ቀርቂሮም ዝስከምዋ ሓመድ፡ ምስ ናይ ከምኣቶም ሓያሎ ተደሚሩ ዝመጸአ ምብራኽ እዩ። ብኸምዚ ከኣ ክሳብ 30 ሜትሮ ሰንጣቒት ዘለዎ ጒላ ክሰርሑ ኣይጽገሙን። ቈልዑ እንከሎና፡ ብዛዕባ እዚ ክንግረምን ክንፈላሰፍን እዝከረኒ። ሓደ ካብ’ቶም መዛኑ፡ ነቲ ኣቐዲምና ኣብ እንፈልጦ ጒላ ጥሉል ተወሲኹ ዝጸንሓና ጥሉል ሓመድ፡ ከም’ዚ ናይ ቅጫ ቢሑቕ ዝበዀዐ እዩ እምበር፡ ኩሉ እዚኣቶም በብሓደ ተሰኪሞም ዘምጽእዎ ኣይኰነን ኢሉና። መሲሉና፡ ይመልከና ስለዝነበረ’ውን ኣሚንናዮ። ንነዊሕ እዋን ከኣ ከምኡ ይርደኣና ነበረ። እቲ ዘገርም፡ እቲ ኣብ’ታ ንላዕሊ እናወሰኸት እትኸይድ ጒላ፡ እቲ ሓመድ

ካብ ካልእ ኣይመጽእን እዩ። ኣብ ውሽጣ ጉድጓድ እናፈጠረት እያ ትብርኽ። ስለምንታይ ደኣ እዩ ክሩኽመሽ ዘይክእል ከኣ መሊሱ የደንቐካ። እንተዀነ፡ ኣብ’ዚ ሓደ ባህርያዊ ሓቂ ኣሰራራሓ ናይ’ቶም

‘ዓቕሊ ዋጋ በቕሊ’

ዓቕልን ትዕግስትን ዋጋአን ብዙሕ እዩ። ክትሓስብ፡ ከተመዛዝን፡ ሃዲእካ ንኽትውስን ኣኽኢለን ካብ ካልእ ሓደጋን ዕንወትን የድሕናኻ። ዝበሰለ ሓሳብ፡ ዝበሰለ ስራሕ፡ ዝበሰለ ዛዕባ ንኸተበግስን ንኽትጐናጸፍን የኽእላኻ። ዓቃል ወይ ዕጉስ ምዃን ምዙን ከምትኸውን ይገብረካ። ታህዋኽ ብኣንጻሩ ኣጽፊፍካ ንኸይትዓምም ይዓግተካ እዩ። ምብልሻዋት ስራሕ ይገብረልካ። መበል 16 ፕረዚደንት ኣመሪካ ዝነበረ ኣብርሃም ሊንከን በሊሕ፡ ጐራሕ፡ ኣመዛዚኑ ዝሓስብ፡ ሰባት ጥራይ ደኣ ነቲ ስራሕ ዝበቕዑ ይኹኑ እምበር፡ ዋላ ጸላእቱ ይኹኑ ኣብ’ቲ ዝግባእ ቦታ ዝምድቦም፡ ቅድሚ ውልቀ ጽልኢ፡ ሓላፍነት ስራሕ ዘቐድም ብዓል ጽቡቕ ተግባርን ባህርን ምንባሩ ይዝንቶ። ሊንከን ኣብ ፖለቲካ ኣትዩ ንናይ ሃገር ምምራሕ ዝኣክል ውድድር ኣብ ዝገጠመሉ ፈለማ እዋን፡ ኣብ ከባቢኡ እምበር ብሃገር ደረጃስ ዝፍለጥ ኣይነበረን። ብኽፉእ መልክዑ ዘባጭዉሉ ሰባት እውን ውሑዳት ኣይነበሩን። የግዳስ ከመይ ገይሩ ብዓቕልን ትዕግስትን ተፈላጥነት ከም ዘጥሪ ዝፈልጥ በሊሕ ሰብ እዩ ነይሩ። ስለ’ዚ ምስቲ ብሃገር ደረጃ ተፈላጥነት ዝነበሮ መበል 15 ፕረዚደንት ኣመሪካ ዳግላስ፡ ንመሪሕነት ተወዳዲሩ። ንዳግላስ ከኣ “ብዛዕባ ፖለቲካዊ ኣቃውማና ኣብ ዝተፈላለየ ሸውዓተ ከተማታት ንካታዕ” ክብል ሓሳብ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ኣቕረበሉ። ርእሰ ምትእምማን ዝነበሮ ዳግላስ ቀልጢፉ “ሕራይ ይኹነልካ” ክብል መለሰሉ። እቲ ክትዕ ተገብረ። ብመራኸቢ ብዙሃን ከኣ ዓቢ ሸፈነ ብምርካብ ኣብ መላእ ኣመሪካ ተሰምዐ። ኣብ መወዳእታ ኣብርሃም ሊንከን ተሳዕረ። ንሱ ዝጽበዮ እዩ ነይሩ። እቲ ዝሓሰቦ ግና ሰሚሩሉ። ነቲ ኣብ ኣመሪካ ዝለዓለ ተፈላጥነት ዝነበሮ ዳግላስ ተጠቒሙን፡ ኣብኡ ተመርኲሱን ንባዕሉ ዓቢ ተፈላጥነት ከምዝረክብ ገበረ። መደቡ እውን ንሱ’ዩ ነይሩ። ናብ’ቲ ድሕሪ 4 ዓመት ዝግበር ፕረዚደንታዊ ውድድር ከኣ ሓደ ስጕምቲ ከደ። እዚ ኣርባዕተ ዓመት ሓሊፉ፡ ምስ ዳግላስ ንኻልኣይ ግዜ ናብ ውድድር ኣብ ዝቐረበሉ እምበኣር፡ ኣብርሃም ሊንከን ነቲ ኣብ ዝኸድዎ መድረኽ በቲ ክፉእ መልክዑ እናባጨወ ዘነኣእሶ ዝነበረ ዳግላስ፡ ብዋዛታትን ዳእላን መልሲ ሂቡ ንተዓዘብቲ እናስሓቐ እናዘናግዐን ስዒሩ መበል 16 ፕረዚደንት ኣመሪካ ኰነ። እቲ ቀንዲ ናብ’ዚ ዘብጸሐ ግና፡ እቲ ኣብ ፈለማ ምእንቲ ተፈላጥነት ክተክል ኢሉ ምውድዳርን ብዓቕሊ ዝተጸበዮ እዋንን እዩ። ሎሚ ዘሪእካያ ሎሚ ፍረ ትህብ ዝዀነት ትኹን ተኽሊ የላን። ፍረ ንኽትረክብ፡ ናይ ግድን እቲ ባህሪያዊ መስርሕ ክትጽበ ኣሎካ። እዚ ከኣ ብዓቕሊ እዩ ዝኸውን።

ፍልሖ ክህሉ ግድን እዩ። ንሳቶም፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ዘቐምጥዋ ጸጸር ትኹን ሓመድ ሸለልትነት የብሎምን። ኩሉ ብናይታ ቅድሚኣ ብዝመሳሰል ልክዕነት እዮም ዘቐምጥዋ። ኩሎም ከኣ ተመሳሳሊ

ኣገባብ እዮም ዝኽተሉ። እዚ እውን ንባዕሉ ዘገርም እዩ። ብልሖም ይገርመካ ሰብ ዘይሰርሖ ይሰርሑ። ንሳቶም ንኹሉ ኣብ ግምት ብምእታው እዮም ዝሰርሕዎ። ጒላ፡ ሰብ ተሰቒልዎ ክርኹመሽ ዘይክእል ጽንዓት እዩ ዘለዎ። ብተወሳኺ ካብ’ቲ ካልእ መሬት ፍልይ ብዝበለ ብማይ ቀልጢፉ ኣይብሕጐግን ወይ ኵዒትካዮ ሃብራኽ ብምዃን በሎኽ በሎኽ ኣይብልን። እቲ ካልእ ዝገርም እቲ ዝሰርሕዎ ዝተሓላለኸ መንገዲ ወይ መተሓለለፍቲ መትረባት እዩ። ጒላ ክዅምሩ እንከለዉ፡ ካብ ትሕቲ ምድሪ ከኣ ንመዐቀብ መግቢን መዕቈቢን ዝኸውን ገለርያ ይፈጥሩ። ነቲ እናጓሕጉሑ ዘውጽእዎ ሓመድ ሒዞም፡ ናብ ላዕሊ ክመላለሱ፡ ብውሽጠ ውሽጢ ብዘመሓላልፎም መትረባት እዮም ዝመላለሱ። ዋላ እውን ነቲ ጒላ ውሽጠ ውሽጢ እናሃነጹ እዮም ንላዕሊ ክብ ዘብልዎ። እቲ ኣመና ሕልኽላኽ መንገዲ ዝበዘሖ ውሽጣዊ ኣካል ጒላ ብዘይ ጌጋ ንኽመላለሱ ኣይጽግሙን። ንፋስ ዘይኣትዎ ዕጹው ንኸይከውን ኣብ ግምት ብምእታው ከኣ እዮም ዝሰርሕዎ። እቶም መትረባት ዝተሓላለኹን ብዙሓትን

እኳ እንተዀኑ ንውሽጢ ንፋስ ከእትዉ ብዘክእሉሉ መንገዲ እዮም ዝሃንጽዎም። እቲ ኣብ ታሕቲ ኣብ ሱር እታ ጒላ ዝተሰርሐ ሓውሲ ክቢ መሰል መኽዘንን መዕቈቢን ከኣ ምስ’ዞም መትረባት እዚኣቶም ዝተኣሳሰረ እዩ። ምኽንያቱ እቲ ልዕሊ ምድሪ ዝተወጠሐ እኩብ ሓመድ ኣብ ልዕሊ እዚ ሃጓፍ እዚ ዝተተኽለ እዩ። ብዙሕ ጨናፍር ከኣ እዩ ዘለዎ። ፍልሖ ነዚ ንምስራሕ ዘኽእሎም፡ ብመሰረት ተውህቦ ተፈጥሮኣዊ ብልሒ ሓሸራታት (ስዋርም ኢንተሊጀንስ) እዩ። እዚ ውህሉል ወይ ሕቡር ብልሒ ዘይ ምእኩል ስርዓት እዩ ዝኽተል። ብዘይ እዚ ግበሩ እዚ ዕየዩ ኢሉ ዝምእክል መራሒ ዝግበር፡ ርእሰ ምሕደራ ወይ ርእሰ ውደባ ዝኽተል ንኹሎም ተመሳሰልቲ ብማዕረ ዝተዓደለ ስርዓት እዩ። ኣብ ንሓድሕዶም ንከባቢኦም ናይ ምርድዳእን ምውሳእን ብቕዓት እዩ ዝምርኰርስ። እዚ ከም’ዚ ዝኣመሰለ መንፈስ ትግሃት ከኣ ተፈጥሮኣዊን ስነ-ህይወታዊን ባህሪያቶም እዩ። ኩሉ ኣባል እታ ዕስለ ውሽጣዊ ኣፈጣጥራኡ ብዝኣዘዞ ናይ ባዕሉ ዕማም ይዓምም። ትህኪት የብሎምን። ተጕላባነት ኣየርእዩን። ክወፍሩ ብሓደ ከዕርፉ ብሓደ። ሰዓታቶም ኣብ ኩሎም ማዕረ እዩ።

ዝምድና ቁመናን ስራሕን ሰባት ብዘለዎም ኣካላዊ ቁመና ኣብ ሓሙሽተ ይኽፈሉ፡ ንሳቶም ከኣ ክብብ ዝበሉን ረጐድቲን ኰይኖም (ሕጉሳት)፤ ካልኣይ፡ ቀጥ ዝበሉ ኣፍልቦም ስፍሕ ዝበለ (ግሩማት)፤ ሳልሳይ፡ ቀጠንቲ ክንሶም፡ ኣዕጽምቶም ገፊሕ (ጥንቁቓት)፤ ራብዓይ፡ ቀልጻማት (ሰራሕተኛታት) ከምኡ እውን ሰብ ብሩህ ኣእምሮ (ሓሰብቲ) ተባሂሎም ይግለጹ። እዚ ኣከፋፍላ ስርርዕ ኣካላትና ከኣ እዩ ንውሽጣዊ ድሌት ክንሰርሖ እንደሊ ዝገልጽ። ብምባል ኣብዚ እዋን ተበጺሑ ዘሎ ምርምራትን ዳህሳስን ስነ-ልቦናዊ ትንታነ ቅርጺ ኣካላትና፡ ቁመናናን ስራሕናን ከምዝሳነ የብርህ። ብመሰረት “ሓሙሽተ ናይ ሰብ ዓይነታት” ካብ ዝብል ብኤልሰይ ሊንከንን ራልፍ ፓይንን ኣብ ልዕሊ ሰለስተ ሽሕ ዝዀኑ ሰባት መጽናዕቲ ብምግባር ዝተዳለወ መጽሓፍ ስነልቦና፡ ዝህልወና ቁመና ኣካላት ንውሽጣዊ ድሌትና ወይ ባህጊ ክንሰርሖ እንደሊ ስራሕ ከም ዝጸሉ ይግለጽ። እዚ ስለዝዀነ ከኣ፡ እቲ ንዓና ዝሰማማዕ ከነድመዓሉ እንኽእል ስራሕ፡ እቲ ውሽጣዊ ድፍኢቱ ዘሎና እዩ። እቲ ውሽጣዊ ድፍኢት ከኣ እቲ ምስ ቁመናና ዝሰማማዕ ዓይነት ስራሕ እዩ። ስለ’ዚ፡ ሰባት ብኸምዚ ተመሪሖም ኣብ’ቲ ምስ ኣካላዊ መዛርዖም ዝጠልቦ ስራሕ ምስ ዝጽመዱ፡ ኣድማዕቲ ይዀኑ። እቶም ክኢላታት ነዚ ሓቂ ዘጉልሕ፡ ካብ ዘቕርብዎ ሓያሎ ኣብነት ናይ መጽናዕቶም፡ ናይ ሪቻርድን ዶርቲይን ዝተባህሉ ክልተ ኣሕዋት ኣጋጣሚ ዝፈጠሮ መረዳእታ ዛንታ የቕርቡ። ኣብ ኒው ዮርክ ሓደ ሰብኣይ ንበዓልቲ ቤቱ፡ እኹል ዝብሃል ሃብቲ ገዲፉላ ይመውት። ምስኡ ከኣ ናይ’ቶም ክልተ ወዲን ጓልን ደቆም

ናይ ምዕባይ ሓላፍነት። ብዓልቲ ቤት፡ ነቲ ዝሓደገላ ሃብቲ ኣሚና፡ ነቶም ቈልዑ ከም ባህጋን ባህጊ እቲ ሓደራ ብምባል ዝተላበዋ ብዓል ቤታን ብጽቡቕ ኣምሂራ ኣብ ዝብጻሕ ክበጽሑ ብምሕላን፡ ነቲ ወዲ ነቲ ኣብ ቴክሳስ ብውርሲ ዝረኸብዎ መሬት ብምርባሕ ከብቲን ካልእ ናይ ሕርሻ ንጥፈታትን ብምክያድ ክሰርሕ ወሰነት። ነታ ጓል ከኣ ናብ ፓሪስ ብምልኣኽ ናይ ዓውዲ ስነ-ጥበብ ክትመሃር መደበት። እንተዀነ ክልተኦም እቶም ቈልዑ ዘዝተመደበሎም ዕዮ ኣይፈተዉዎን። ምንዮቶም ካልእ ሞያ እዩ ዝነበረ። እቲ ቁሩብ ዝሕል ዝበለን ሰሓቢ መልክዕ ዝነበሮን ሪቻርድ፡ ባህጊ ናይ ስነ-ጥበብ ዝነበሮ እዩ። እታ ነዋሕን ድልድል ዝበለ ኣካላት ዝነበራ ዶርቲ ከኣ ፍጥር ክትብል ምስ ኣትክልቲን እንስሳታትን ዝኸይድ ንጥፈት ዝብራሃ ነበረት። ኣደኦም ግና ነዚ ኣይደለየቶን ኣብ ዘይመረጽዎ ዕማም፡ ዘይምቸኦም ባይታ ኣጣጥሐትሎም። ስለ’ዚ ዶርቲ ከይተበረሃ ንፓሪስ ከደት። ሪቻርድ ከኣ ሓረስታይ ክኸውን ንቴክሳስ። እንተዀነ፡ ክልተኦም ኣብ ዘዝኸድዎ ኣድማዕቲ ኣይነበሩን። ኣደኦም ከኣ ዘይሕጉስቲ ኰነት። ኣጋጣሚ ግና፡ ኲናት ስለዝጀመረ ዶርቲን ሃዲማ ናብ ኣመሪካ ተመልሰት። ሽዑ ሪቻርድ ነቲ ፍጹም ምእላይ ዝኣበዮ ስራሕ ሕርሻ ገዲፉ፡ ክኹብልል ኣብ ሓሳብ እዩ ነይሩ። ንዶርቲን ምስ ረኣየ ከኣ ብኣታህድማ ዕቡያት እልይ በለ። ዶርቲን ከኣ መእተዊ ረኺባ ነቲ ስራሕ ተተሓሓዘቶ። ከተስፍሖን ዕማማቱ ከተግፈሖን እውን ግዜ ኣይወሰደላን። ሪቻርድ ከኣ ኲናት እኳ ከይተወደአ ናብ ዓውዲ ጥበብ ከጽንዕ ንፓሪስ ከደ። ጸኒሑ እውን ኣብ ውትህድርና ተኸትበ። ኣማስያኡ ከኣ በቲ ደስ

ዝብሎ ስራሕ ስነ-ጥበብ ዝግባእ ብቕዓት ብምጥራይ ሓፍ በለ። ኣብ’ቲ ግዜ እቲ ብዶርቲን ዝእለ ናይ ምርባሕ ከብቲን ካልእን ቦታ ሕርሻ ካብ’ቶም ዝተፈልጡ ትካላት ሕርሻ ኣመሪካ ኰይኑ ነበረ። ብመሰረት ኣካላዊ ስነመዛርዖም ክረኣዩ እንከለዉ ይብሉ ኣዳለውቲ መወከሲና መጽሓፍ፣ እቶም ቈልዑ ነቲ ኣብ መወዳእታ ዘድምዑሉ ስራሕ ዝኸውን ቁመና ዝነበሮም እዮም ይብል። ብተወሳኺ “ወለዲ ካብ’ዚ ብምብጋስ ደቆም ዝተዓሸገ ንብረት ምዃኖም ክፈልጡ ይግባእ። ምኽንያቱ ዝተዓሸገ ንብረት፡ ክሳብ ቀሊዕካ ትርእዮ እንታይ ዓይነት ምዃኑ ክትፈልጦ ስለዘይትኽእል። ደቆም ከኣ ከምኡ ባዕላቶም እታ ትስሕቦም ስራሕ ክሳብ ዝረኽብዋ ኣበይ ከድምዑ ይኽእሉ፡ ክፈልጥዎም ኣይክእሉን እዮም። ስለዚ ዝደልዩዋ ስራሕ ኣብ ምድላይ ክንተሓባበር እምበር፡ እዚ ግበር እዚ እባ እናበልካ ኣንፈቶም ምጥምዛዝ ተመራጺ ኣይኰነን። ብኻልእ መንገዲ ምትእትታው ወለዲ፡ ነቲ ሓደ ሞያ ኣፍቲኻ ነቲ ካልእ ከምዝጸልኦ ኣብ ምግባር እውን ኣሉታዊ ነገር ስለዘስዕብ ኣይጽቡቕን። ምኽንያቱ ኩሉ ስራሕ ማዕረ እዩ። ኣብ ስራሕ ዕዉት ንኸይትኸውን ዝዕንቅፉ ብዙሓት ነገራት ዝጥቀሱ እኳ እነትዀነ፡ ወለዲ ግና ኣብ ቅድሚት ክብ ኢሎም ዝረኣዩ ምዃኖም ክግንዘቡ ይግባእ” ብምባል ምኽሮም ይህቡ። እቲ ምኽንያት ከኣ ደቆም ብተጽዕኖኦም ንሳቶም ኣብ ዝመረጹሎም ስራሕ ክቘረኑ ስለዝገብሩ ምዃኑ እዩ። ሰባት ብናትና ተውህቦን ዝንባለን ብዓቢኡ ከኣ ብድሌት ኣብ እንሳተፎ ኢና ዝያዳ ኣድማዕቲ ንኸውን ብምባል ይውስኹ።

ሓዳስ

ኤርትራ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ካብዝን ካብትን ሃብተሚካኤል ዕቝባስላሴ

• ቱፋሕ ቱፋሕ ብጽዑቕ ክንክን ምስ ዝዓብን ኩሉ’ቲ መኻዕበቲ እቶት ምስ ዝግበረሉን፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ክሳብ ክልተ ዓመት ኣብ ዘሎ ግዜ ገለ ቁሩብ ምህርቲ ክህብ ይጅምር። ኣብ ሳልሳይ ዓመቱ ኣብ ሓደ ሄክታር 200 ኩንታል፡ ኣብ 5ይ ዓመቱ 400 ኩንታል፡ ኣብ 8ይ ዓመቱ ድማ፡ ካብ 500-700 ኩንታል ምህርቲ ይህብ። እቲ ዝግበረሉ ክንክን ምስ ዝጐድል ድማ፡ ብእኡ መጠን ምህርቲ ይጐድል። ብጠቕላላ ከኣ፡ ክሳብ 40 ዓመታት ምህርቲ እናሃበ ክቕጽል ይኽእል። • ኩኽ ተኽሊ ኩኽ ብጽዑቕ እንተ ተተኺሉ፡

ፍረታት ካብ ዝህብዎ ምህርቲ ኣብ ውሽጢ 1-2 ዓመታት፡ ተረሓሒቑ እንተ ተተኺሉ ድማ ካብ 2-3 ዓመታት ኣብ ዘሎ ግዜ ምህርቱ ክሕፈስ ይጅምር። ተረሓሒቑ ዝተተኽለ ተኽሊ ኩኽ፡ ኣብ 2ይ ዓመቱ ኣብ ሓደ ሄክታር 50 ኩንታል፡ ኣብ 4ይ ዓመቱ 200 ኩንታል፡ ኣብ 6ይ ዓመቱ ድማ 400 ኩንታል ምህርቲ ክህብ ይኽእል። ተኽሊ ኩኽ፡ ተቐራሪቡ እንተ ተተኺሉ፡ ኣብ ሓደ ሄክታር ኣብ 1ይ ዓመቱ 50 ኩንታል፡ ኣብ ሳልሳይ ዓመቱ 200 ኩንታል፡ ኣብ 4 ክሳዕ 5 ዓመት

ብዛዕባ ዜብራ . . . ብስነ-ፍልጠታዊ መዳይ፡ ዜብራ ካብ ዓይነት ኣፍራስ እዮም። ልክዕ ከም ኣፍራስ ይንቀሳቐሱ፡ ከብከብ ይብሉን ይጋልቡን። ዜብራ ኣብ ኣህጉር ኣፍሪቃ ጥራይ ዝርከቡ ምዃኖም ድማ፡ ፍሉይ መለለዪኦም’ዩ። ሰለስተ ዓሌታት ዜብራ ከም ዘለዉ ከኣ’ዩ ዝግለጽ። ግረቭይስ ዜብራ (Grévy’s zebra)፡ ዜብራ ጎቦን ዜብራ ጐልጐልን ከኣ ይበሃሉ። ነፍሲ-ወከፍ ዓሌት ዜብራ ከኣ፡ ናይ ገዛእ ርእሶም ፍሉይ ሽራጥ (stripes) ኣለዎም። ነብሲ-ወከፍ ዜብራ ካብ ካልእ ዝተፈለየ ናይ ገዛእ ርእሱ ሽራጥ’ዩ ዝውንን። ስለምንታይ’ዮም ዜብራ ሽራጣት ዘለዎም? ንዝብል ሕቶ፡ ገለ ስነ-ፍልጠታውያን ንመከላኸሊ’ዩ ዝብል ግምት ኣለዎም። ብባህሪ፡ ዜብራ ብጕጅለ’ዮም ዝንቀሳቐሱ። ብሓባር ኣብ ዝምገቡሉ እዋን፡ ንኣብነት፡ ዝውንንዎ ሽራጥ ንኣጥቃዕቲ እንስሳታት የደናግሮም’ዩ። ካብ መንጎ ብዙሓት ዜብራ፡ ኣንበሳ ወይ ዝብኢ ሓደ ዜብራ ጥራይ ክልክም ኣጸጋሚ ምዃኑ ተመራመርቲ ናይዚ ዓውዲ ይጠቕሱ። ካልኦት ድማ፡ ዜብራ ሽራጥ ክውንኑ ምኽኣሎም ንሓድሕዶም ክፋለጡ ከም ዘኽእሎም ይገልጹ። እዚ ማለት፡

እቲ ሽራጥ፡ ንዜብራ ናታቶም ኣባል ስድራ-ቤትን ኣዕሩኽቶምን ብቐሊሉ ከለልዩ ይሕግዞም’ዩ። ልዕል ኢሉ ከም ዝተጠቕሰ፡ ነብሲ-ወከፍ ዓሌት ዜብራ ዝተፈላለየ ኣገባብ ሽራጥ’ዮም ዝውንኑ። ግረቭይስ ዜብራ ኣዝዩ ዝተጨቓጨቐ ጸቢብ ሽራጥ ዘለዎም ክዀኑ እንከለዉ፡ ዜብራ ጎቦ ግፍሕ ዝበለ ሽራጥ’ዩ ዘለዎም።

ዜብራ ጐልጐል ድማ፡ እቶም ኣዝዩ ዝገፍሐ ሽራጥ ዝውንኑ’ዮም። መብዛሕትኡ ግዜ፡ ዜብራ ካብ ኣፍራስ ዝነኣሱ ኰይኖም፡ ዜብራ ጎቦ ኸኣ፡ እቶም ኣዝዮም ዝነኣሱ እዮም። ዜብራ ዘለዎም ናይ ምስማዕ ክእለት መዳርግቲ የብሉን። ኣእዛኖም ናብ ዝደለይዎ ኣንፈት እናቐያየሩ፡ ነቲ ገዚፍ ኣዒንቶም ብቐሊሉ ናብ ኣንፈት ምንጪ ጽምጺ ናይ ምግባር ልዑል ዓቕሚ ኣለዎም። ኩሉ ግዜ ድማ ኣንጻር ሓደጋ ጥንቁቓት እዮም።

ብኸመይ ነቐፌታ ተቕርብን ትቕበልን? ነቐፌታ ኣብ ተቕርበሉ፦ • እወታዊ ሓሳብ ኣቐድም። • ንጹር ሓሳባት ኣቕርብ። • ነቐፌታታት ኣይተብዝሕ። ሓሳባትካ ሓጺርን ኣገዳሲ ነጥቢ ዝሓዘን ይኹን። • ብዘይምኽንያት ኣይትንቀፍ። ነቐፌታ ኣብ ትቕበለሉ፦ • ሓንሳብ ዝበልካዮ ክትመልሶ ከም ዘይትኽእል ፈሊጥካ ሓሳብካ ተዛረብ። • ክትንቀፍ እንከለኻ ክትከላኸል ኣይትፈትን። ኣብ ክንዳኡ ጽን ኢልካ ደኣ ስማዕ። • ሰባት ንዓኻ ድዮም ንሓሳባትካ ዝነቕፉ ዘለዉ ኣነጺርካ ተረዳእ። • ዘይበርሃልካ ነጥብታት ሕተት። ክትማጎት ግና ኣይግባእን። • ምኽንያት መንቀፊኻ ክትርዳእ ጸዓር።

ዳግላስ ሞውሰን ኣብ ወፍሪ ዳህሳስ ኣንታርክቲክ ብጅግንነት ዝጥቀስ ሰብ እንተ’ልዩ ኣውስትራልያዊ ዳግላስ ሞውሰን እዩ። ዳግላስ ሞውሰን ንኣንታርክቲክ ንምድህሳስ ወፍሪ ኣብ ታሕሳስ 1911 እዩ ጀሚሩዎ። ይኹን’ምበር ዳግላስ ኣብ’ቲ ዝሓሰቦ ከይበጽሐ ንሓዋሩ ዝተኾልፈ መሰለ። ቤፍተናንት ኒኒስ ዝተባህለ ሓደ ካብ መሳርሕቱ፡ ነታ ንብምሉኡ ስንቆም ዝጸዓነት ብኣኽላባት እትጕተት ሰረገላ ሒዙ ናብ ሓደ ነቓዕ መሬት ጸዲፉ ብምስዋሩ ከኣ፡ ዳግላስ ሞውሰን ዝመርሓ ዳህሳሲት ጋንታ ኣብ ሓደጋ ኣተወት። ዝቬር መርዝ ዝተባህለ ሳልሳዮም፡ ብጥሜትን ቁርን

ኣገደስቲ ነጥብታት ኣብ ምቍጽጻር ሕማም ሽኮር • ቀጻሊ ዓቐን ሽኮር ኣብ ደም ምፍላጥ። • ንኣመጋግባ፡ ኣወሳስዳ መድሃኒት ከምኡ’ውን ኣካላዊ ምንቅስቓስ ከመይ ከም ዘሎ ንምፍላጥ ዝሕግዝ ሓበሬታ ምርካብ። • ዋላ’ኳ ብውሽጥኻ ሕማቕ ኣይሰምዓካ፡ እቲ ኣብ ደምካ ዘሎ ልዑል ዓቐን ሽኮር ግን ንሰራውር ደምን ንኻልኦት ክፋላት ኣካላትን ሃሳዪ እዩ። • ብዝተኻእለ መጠን ዓቐን ሽኮር ኣብ ደምካ ናብቲ ናይ ንቡር ሰብ ዓቐን ምውራዱ ኣድላዪ እዩ። ምኽንያቱ ነቶም ከም ተወሳኺ ጸገማት ክመጽኡ ዝኽእሉ ሕማማት ክትከላኸሎም ስለ እትኽእል።

ቬትሮ ብመጠኑ ካብ ጸሓይ ክከላኸለልና ይኽእል’ዩ። እዚ ድማ፡ ቬትሮ ሓጺር ንውሓት ማዕበል (short wave length) ንዘለዎም ልዕለ-ሊላ ጸርግታት መጽዩ ናይ ምትራፍ ባህርይ ስለ ዘለዎ፡ ካብ’ዞም ተጓዳእቲ ጸርግታት ልዕለ-ሊላ ብርሃን ይከላኸለልና ማለት’ዩ። ብኻልእ ወገን ቬትሮ ካብ ጸሓይ ክከላኸለልና ይኽእል ድዩ? ቬትሮ ካብ 350 ክሳብ 400 ናኖሜተር ንውሓት ማዕበል ዘለዎም ልዕለ-ሊላ ጸርግታት ስለ ዘሕልፎም ምሉእ ብምሉእ ካብ ጸሓይ ክከላኸለልና ኣይክእልን’ዩ።

ተሰኒፉ ስለ ዝነበረ፡ ዳግላስ ካብቶም ምስኦም ዝተረፉ ኣኽላባት ሓሪዱ፡ ናይ ስሉጣት፡ ጸላም ከብዲ ናይ’ቲ ከልቢ ንዝቬር ኣብልዖ። ዝቬር ድማ ብኡ ንብኡ ብ‘ቪታሚን ኤ’ ተመሪዙ ሞተ። ዳግላስ ‘ካብ ስጋ ከልቢስ፡ ጸላም ከብዱ ትልስልሰ’ ኢሉ ብምሕሳብ ሓይሊ መታን ክኾኖ’ዩ ነቲ ተዳኺሙ ዝነበረ ብጻዩ ናይ ከልቢ ጸላም ከብዲ ዘብልዖ። ‘ቪታሚን ኤ’ ግን ኣብ ክንዲ ሓይሊ ዝኾኖ መሊሱ’ዩ ቀቲሉዎ - ዝገርም’ዩ። ካብ ብጾቱ ንበይኑ ዝተረፈ ዳግላስ ሞውሰን፡ ናብ ሓደ ሃጓፍ ቦታ ብምጽዳፍ ዓረብያ በረዱ ተሸፊኑ ደቀሰ። ህይወት ኣድሕን ብዘካየዱዎ ጽዑቕ ዳህሳስ ድማ፡ ኣብ ኣዝዩ

ዕድመኡ ድማ 400 ኩንታል ክሕፈስ ይከኣል። ብሓፈሻ ኸኣ ዘጥቅዖ ሕማማት ኣብ ግምት ብምእታው፡ ካብ 10 ክሳዕ 20 ዓመታት ምህርቲ ይህብ። • ዘይቲ ኣውሊዕ ተኽሊ ዘይቲ ኣውሊዕ፡ ካብ 3 ክሳብ 5 ዓመታት ዕድመኡ ምህርቲ ክህብ ይጅምር። ኣብ ሓደ ሄክታር ኣብ 2ይ ዓመቱ 10 ኩንታል፡ ኣብ 3ይ ዓመቱ 50 ኩንታል፡ ኣብ 4ይ ዓመቱ ድማ፡ 100 ኩንታል ይህብ። ብጠቕላላ ካብ 80 ክሳዕ 100 ዓመታት ምህርቲ እናሃበ ክቕጽል ይኽእል።

ሕማቕ ኩነታቱ ስለ ዝረኸቡዎ ከለልዩዎ ኣይከኣሉን። እቲ ፈለማ ዝረኣዮ ሰብ ድማ፡ ናብኡ ቅርብ ኢሉ፡ “እንታይ ደኣ ይብሃል’ዚኸ ወደይ! ኣየናዮም ኢኻ ንስኻ?” ብምባል ሓተቶ ነቲ ብዝወረዶ ሓደጋ ፈጺሙ ካልእ ፍጥረት መሲሉ ዝነበረ ዳግላስ ውጻእ መዓት!

ጥቕስታት • “ልብኻ ንሕልሚ ክፉት ግበሮ። እቲ ምንታይሲ፡ ሕልሚ ክሳብ ዘሎ ተስፋ ስለ ዘሎ። ተሰፋ እንተሎ ድማ፡ ሕጕስ ህይወት ኣሎ። ስለ’ዚ፡ መፍትሕ ሓጎስ ሕልሚ እንተ ኾይኑ፡ መፍትሕ ዓወት ሕልምታትካ ምፍጻም’ዩ።” - ቪቭያን ኮሞሪ • “ኣኽራሪ ዝበሃል ሰብ፡ ንነብሱን ኣተሓሳስብኡን ክቕይር ዘይክእል ሰብ እዩ።”ኣልበርት ኣይንስታይን • “ብዕላማ እንተ ደኣ ጽዒርካ፡ ነቲ ክትበጽሖ እትደልዮ ዕላማ ዘይትበጽሓሉ ምኽንያት የለን። ንዕላማኻ ዋጋ ክትከፍለሉ ግን ቅሩብ ኩን።” - ሜሪ ማክሊዮድ • “ፍቕሪ ስራሕ ካብ ተንኮልን ጭንቀትን ኣድሒኑ፡ ናብ ራህዋን ቅሳነትን ዘምርሕ ብርቱዕ ጋላቢ ፈረስ’ዩ።” - ዘይተፈልጠ • “ኩሉ ሰብ ይጋገ እዩ። ለባም ሰብ ጥራይ’ዩ ግን ካብ ጌጋኡ ተማሂሩ ዝእረም።” - ዊኒስተር ቸርችል • “ገለ ግዜ ህይወት ብዝጎየኻዮ ፍጥነት ወይ ብዝሓኾርካዮ ብራኸ ዘይኮነስ፡ ብዝነጠርካዮ (ዝተሰራሰርካዮ) ጽባቐ’ያ ትልካዕ።” - ቪቭያን ኮሞሪ

ቬትሮ ካብ ጸሓይ ክከላኸለልና ይኽእል ድዩ እንተኾነ፡ ካብ’ቶም ዝያዳ ተጓዳእቲ ሓጺር ንውሓት ማዕበል ዘለዎም

ጸርግታት ከም ዝከላኸለልና ምፍላጥ ኣገዳሲ’ዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ቁርሲ ሰንበት መርሃዊ ገብረሚካኤል

ወትሩ ንዓይ ይጥዓመኒ ዝመበገሲኡ ስስዐ ዝነበሮ ሰብኣይ፡ ኣብ ሓደ ቁሸት ይነብር ነበረ። ነቲ ኣብ ዙርያ ከባቢኡ ዝርእዮ ዝነበረ ነገራት ድማ፡ ንሱ ጥራይ ዝውንኖ ክኸውን ወትሩ ይምነ ነበረ። በዚ መሰረት ምስ ጐረባብቱ፡ ቤተ-ሰቡ፡ ፈተውቱን ኣዕሩኽቱን ዘለዎ ክማቐል ይትረፍ፡ ነቲ ምሳኡ ዘየለ ነገር ኣብ ትሕቲ ቁጽጽሩ ዘውዕለሉ መንገዲ ሃሰው ካብ ምባል ብሓሳብን ብተግባርን የዕሪፉ ኣይፈልጥን። ሓደ መዓልቲ እዚ ስሱዕ ሰብኣይ፡ 30 ናይ ወርቂ ሰናቲም ጠፍኦ። ኣብ ገዛኡ ደልዩ ምስ ሰኣኖ ድማ፡ ናብ’ቲ ኣዝዩ ዝፈትዎን ሓለፋ ኩሎም ቤተ-ሰቡን ጐረባብቱን ዝቐርቦን ዓርኩ ብምኻድ፡ መጠኑ ክንደይ ምዃኑ ከይሓበረ ብዙሕ ገንዘብ ከምዝጠፍኦ ጥራይ ሓበሮ። ነዚ ዝሰመዐ ዓርኪ’ዚ ስሱዕ ሰብኣይ፡ በቲ ዘጋጠመ ኩነታት ኣዝዩ ጐሃየ። ነቲ ስሱዕ ሰብኣይ፡ ዝጠፍኦ ገንዘብ ንኸረክቦ ዓቕሙ ዘፍቅዶ ክሕግዞ ቃል ብምእታው፡ ኣዘሓሒሉ ንገዛኡ ከምዝምለስ ገበሮ። እዚ ሰብኣይ፡ ዘይከም’ቲ ስሱዕ ሰብኣይ ናቱ ዘይደልን ዘለዎ ዘማቕልን ብምዃኑ፡ ካብ’ቶም ዓዲ ክቐርቦን ፈታዊኡ ክገብሮን ዘይብህግ ሰብ ኣይነበረን። ዝጠፈአ ንብረት ከይተረኽበ ድሕሪ ምጽናሕ፡ ሓደ መዓልቲ ጓል’ቲ ሕያዋይ ሰብኣይ ካብ’ቲ ብወለዳ ተላኢኻትሉ

ዘይናትካ ምድላይ ናትካ ከምትእኸስር’ዩ ዝገብር

ዝነበረት ቦታ እናተመልሰት እንከላ ሃንደበት ገለ ነገር ዝመልአ ከረጺት ረኸበት። ነቲ ዝረኸበቶ ኣቕሓ እንታይነቱ ንምርግጋጽ ብዝኸፈተቶ ድማ 30 ናይ ወርቂ ሰናቲም ኮይኑ ጸንሓ። ብቕልጡፍ ናብ ኣቦኣ ብምኻድ ድማ ኩሉ’ቲ ዘጋጠመ ፍጻመታት ነገረቶ። ኣቦኣ፡ እዚ ተረኺቡ ዘሎ ገንዘብ ብልክዕ ናይ ዓርኩ ምዃኑ ብምድምዳም፡ ናብ ዋናኡ ክመልስዎ ከምዘለዎም ምስ ጓሉ ተረዳደአ። ነቲ ገንዘቡ ዝጠፍኦ ስሱዕ ሰብኣይ ድማ ንብረቱ ተረኺቡ ከምዘሎን፡ መጺኡ ክርከቦ ከምዘለዎን

ንልቦና “ንልባዊ ፍቓድ ጓል ኣንስተይቲ ብሓይሊ ከንበርክኽ ዝፍትን ወዲ፡ ዓሻ ጥራይ’ዩ ክኸውን ዝኽእል።” ሳሙኤል ቱኪ “ብዛዕባ ኣብ መጻኢ ዝፍጸም ነገር ኩሉ ከይተሃወኽካን ከይተሓለልካን ብትዕግስቲ ተጸበ። ዘይረብሕን ጥቕሚ ዘይብሉ ነገር እናሰዓብካ ጉልበትካ ኣይተማስን።” ሩድያርድ ኪፕሊንግ “ጭርሖ ገዛእ-ርእሰይ ዘይከኣል ነገርን ዘይጭበጥ ዕላማን የለን’ዩ ዝብል፡ ምኽንያቱ እቲ እንኮ መፍትሒ ናይ’ዞም ነገራት ኣበርቲዕካ ምስራሕ ምዃኑ ስለዝኣምን።” ኪራን በዲ “ነቲ ሓቂ ክትነግር እንተኺኢልካ ዝኾነ ነገር ክትዝክር ኣየድልየካን’ዩ።” ማርክ ትወይን “ኣብ ሞንጎ ሓቅን ሓሶትን ዘሎ ፍልልያት ከይፈለጠ ሓቀኛ ተግባር ከሰላስል ዝፍትን ሰብ፡ እቲ ዓሻ ጥራይ’ዩ።” ሎርድ ክርሽና “ንነገራት ብሰለስተ ኣገባብ ክትገብሮም ዘኽእሉ መንገድታት ኣለዉ። ብቕኑዕ፡ ብጌጋ ከምኡ’ውን እቲ ኣነ ዝኽተሎ ቅኑዕ ይኹን ጌጋ ርጉጽ ዘይኮነ መንገዲ።” ሮበርት ዲኖር

ዝሕብር መልእኽቲ በጽሖ። ነዚ ዝሰመዐ ስሱዕ ሰብኣይ ሃንደፍደፍ እናበለ ብምምጻእ፡ ጓሉ ብኸመይ ኣገባብ ክትረኽቦ ከምዝኸኣለት ንዓርኩ ተወከሶ። ኣቦ’ታ ነቲ ገንዘብ ዝረኸበት ጓል፡ ነቲ ኩነታት ብዝርዝር ድሕሪ ምብራህ፡ ነቲ ገንዘብ ክቖጽሩዎ ጀመሩ። ቆጺሮም ምስ ወድኡ ግና እቲ ስሱዕ ሰብኣይ ገንዘቡ 30 ሰናቲም ጥራይ ከምዘይነበረ ብምምጓት፡ ጓሉ ካብ’ቲ ቅሙጥ 10 ናይ ወርቂ ሰናቲም ከምዘጕደለት ነቲ እሙን ዝብሎ ዓርኩ ሓበሮ። ኣቦ’ታ ጓል፡ እቲ ዘጋጠመ ኩነታት ንጓሉ ዘርዚሩ ገለጸላ። እንተኾነ፡ እታ ጓል እንኮ ሳንቲም’ውን ትኹን ከምዘየልዓለት ኣትሪራ ብምምላስ፡ እቲ ሰብኣይ ዘይናቱ ክግብት ዝደሊ ብምዃኑ፡ ተወሳኺ ረብሓ ካብኦም ይደሊ ከይህሉ ብምጥርጣር ነቦኣ ከተእምኖ ፈተነት። ነዚ ክከታተል ዝጸንሐ ስሱዕ ሰብኣይ ብወገኑ፡ ነቲ ዝተረኽበ ገንዘብ ምስ

ዛንታ ስእሊ

ኣደነቕቲ ሓቅታት * ፐንጉን (pengguine) ኣብ ዝሑል ክሊማ ደቡባዊ ንፍቀ ክቢ እትርከብ ዓይነት ዑፍ ኮይና፡ ኣብ ትሕቲ ማይ ኣብ ሰዓት 55 ማይል ክትበርር ትኽእል። * ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ በርቂ ዝመበገሲኡ ጠንቂ፡ ዓመታዊ ኣስታት 10 ሽሕ ጫካታት ብሓዊ ይቃጸሉ። * ብሰባት ካብ ዝተሰርሑ ነዃላት እቲ ዝዓሞቐ ምዃኑ ዝንገረሉ ቦታ፡ ኣብ ሓውሲ ደሴት ፔነዙላ ኮላ ሩስያ ዝርከብ እዩ። እዚ ኣብ 1989 ዝተጻፈፈ ስራሕ ኣስታት 12.262 ሜተር ዕምቆት ኣለዎ። * ሃሚንበር ዝተባህለት ዓይነት ዑፍ፡ ክትበርር እምበር ብእግራ ክትጐዓዝ ኣይትኽእልን’ያ። * ቈርበት ሓደ እኹል ሰብ ኣስታት ሰለስተ ኪሎ ግራም ክምዘን ይኽእል። * ግዝዋ (moths) ከብዲ የብሎምን።

ኣቦን ጓልን ገዲፉ፡ ጉዳዩ ብሕጊ ክረኣየሉ ብምሕላን ንዝምልከቶ ኣካል ንኸመልክት ናብ ከባቢኡ ዝነበረ መደበር ፖሊስ ኣምረሐ። ኣባላት ፖሊስ ብመሰረት ዝቐረበሎም ጥርዓን ንተኸሰስቲ ናብ መደበር ጸዊዖም ናብ ቦታ ፍጻመ ብምምራሕ፡ ነቲ ሰብኣይ ምስ ጓሉ ሒዞሞም ተመልሱ። ድሕሪ’ዚ ነታ ጓል ክንደይ ዝመጠኑ ገንዘብ ከምዝረኸበት ሓተቱዋ። ንሳ ድማ ብዘይ ነግ ፈረግ 30 ናይ ወርቂ ሰናቲም ምዃኑ መለሰት። ቀጺሎም ነቲ ገንዘቡ ከምዝተዘምተ ከመልክት ዝመጽአ ስሱዕ ሰብኣይ ተመሳሳሊ ሕቶ ኣቕረቡሉ። ንሱ ከኣ 40 ከምዝነበረ መለሰ። ብኽልቲኡ ወገን ንዝቐረበ መልስታት ክከታተሉ ዝጸንሑ ኣባላት ፖሊስ፡ ጸብጻቦም ናብ ሓላፊኦም ኣቕረቡ። ነቲ ጸብጻብ ዝተዓዘበ ላዕለዋይ መራሒ’ቲ መደበር ድማ፡ ነቲ ስሱዕ ሰብኣይ እቲ ገንዘብ ናቱ ከምዘይኰነ ገለጸሉ። ምኽንያቱ እዛ ጓል፡ 30 ናይ ወርቂ ሰናቲም እምበር፡ 40 ኣይኮነትን ረኺባ። ስለ’ዚ ዋና’ዚ ገንዘብ ክሳብ ዝርከብ ኣብ መደበር ክጸንሕ ምዃኑ ብምሕባር፡ ነቲ ንሱ ናተይ ዝብሎ መጠነ ገንዘብ ምስ ተረኽበ ወይ እውን ረኺበ ዝብል ሰብ ምስ ዝርከብ ናብኡ ከምዘረክብዎ ኣረዲኡ ንገዛኡ ክኸይድ ሓበሮ። ዝሰመዖ ዘረባ ምእማኑ ዝሰኣነ ስሱዕ ሰብኣይ፡ እቲ ብሰንኪ ዘይናቱ ክደሊ ዝሓለኖ መደብ፡ ነቲ ናቱ እውን ርእዩ ክስእኖ ብምግዳዱ ብተግባሩ ኣዝዩ ተጣዕሰ። በዚ ድማ ነቲ ሓቂ ነጊሩ ገንዘቡ ክወስድ ዝገበሮ ፈተነ ብሓላፊ መደበር’ቲ ፖሊስ ተቐባልነት ክረክብ ብዘይምኽኣሉ፡ ርእሱ ኣድኒኑ ኣብ

ኣብ’ዚ ፖስተር እንዕዘቦ ዘለና ፍጻመ፡ ኣብ’ታ ብገዛእቲ ሓይልታት ኣብ ርእሰ ከተማ Belgian congo ተባሂላ እትጽዋዕ ዝነበረት ሃገር፡ ናይ ሎሚ ዲሞክራሲያዊት ሪፖፕሊክ ኮንጎ ዘጋጠመ ፍጻመ ሰኒዳ ኣብ 1963 ዝተወስደት ስእሊ’ያ። እዚ ኣብ ጎኒ’ዛ ቮልክስዋገን ዝዓይነታ ስርሓት ሃገረ ጀርመን ዝኾነት ማኪና ተጸጊዑ ኣእዳዉ ንላዕሊ ዘርጊሑ ምሕረት ዝልምን ዝመስል ዘሎ ሰብኣይ ድማ፡ ኣብ ሓደ ናይ ሰሜንቶ ትካል ከም

መራሒ ማኪና ተቖጺሩ ዝሰርሕ ዝነበረ’ዩ። ዜግነት ኮንጎን ህንድን ዝኾኑ ወተሃደራት ሕቡራት ሃገራት ኣብ ጎደና jadotsville ድሕሪ ዝኸፈትዎ ተዅሲ፡ ብዓልቲ-ቤቱ ነዚ ሰብኣይ እትርከቦም ብዙሓት ሰላማውያን ሰባት ተቐቲሎም’ዮም። ድሕሪ’ዚ ፍጻመ ድማ’ዩ ካብ’ቲ ዝሰርሓሉ ትካል ናብ ቤቱ ኣብ ዝበጽሓሉ፡ ካብ’ታ ዝመርሓ ማኪና ብምውራድ ብሓዘን ኣካሉ ምጻር ስኢኑ ብብርኩ እናወደቐ፡ ስለምንታይ ብዓልቲ-ቤቱ ግዳይ’ቲ ጃምላዊ ቅትለት ከምዝኾነት እናሓተተ እንከሎ ብካርቴር ብሪሶን ዝተባህለ ሰኣላይ ተሳኢሉ። እዛ ስእሊ ንምትእትታው ናይ ግዳም ሓይልታትን፡ ኣብ ልዕሊ ሰላማዊ ህዝቢ ዘካይድዎ ዝነበሩ ግፍዕን ብኸፊል እተንጸባርቕ ብምዃና፡ ኣብ ግዜኣ እቲ ውድብ ይቕረታ ዝሓተተላ ኣጋጣሚ ኮይና’ያ ሓሊፋ።

ዘለዎ ተዓኒዱ ተረፈ። ካብ’ዚ ዛንታ እንመሃሮ፡ ኣብ ትሕቲ ዝኾነ እዋን እንገብሮ ተግባር፡ ካብ ንዓይ ይጥዓመንን ነብሰ ፍትወትን ዝረሓቐ ክኸውን ከም ዘለዎ ንምዝኽኻር’ዩ። ትሕዝቶና ኣብ ዝስስነሉ እዋን እናተማቐልና ሓድሕድ ብምትሕልላይ፡ ወትሩ ቅኑዓትን ተደናገጽትን ክንከውን’ዩ ዝምረጽ። መታለልትን ስሱዓትን ሰባት ዝነበሮም ክኸስሩን ናብ ዝኸፍአ ስነ-ኣእምሮኣዊ ነውጺ ክሽመሙን እንከለዉ፡ እቶም ናቶም ዘይደልዩን ዘለዎም ዘማቕሉን ግና፡ ብኣንጻሩ ካዕበት ክሓፍሱን ሰላማውን ርጉእን ህይወት ከሕልፉን ይርኣዩ። እቲ ስሱዕ ሰብኣይ ነቲ ብላዕሊ ክረኽቦ ዝሓለነ ረብሓ ከቋምት ክብል ነቲ ዝነበሮ እውን ክኸስሮ ብምግዳዱ፡ ምስቲ ‘ከልብስ ዘልዕሎ ደኣ እምበር፡ ኣብ ልዕሊኡ ዝዓልቦ ዱላ ኣይርእይን’ዩ’ ዝብል ምስላ፡ ዝተኣሳሰር’ዩ።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት

መደብ

09፡00 09፡02 09፡45 10፡25 11፡00 13፡00 14፡00 16፡30 17፡05 17፡20 17፡55 18፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25

ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ፊዮሪና ፓኖራማ ማእገር ዶክተራት ኣብ ስትድዮ ሞዛይክ እንዳ ዝማም ፍረ-ጻዕሪ ፊልም ማጨሎ እዚኦም ‘ውን ዜጋታት እዮም ህርመት ዜና ትግረ እትመት ሲት- ኮም ዜና ትግርኛ ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 9ይ ክፋል 22፡00 ዜና ዓረብ 22፡10 ስነ ጥበብ 22፡30 ዜናእንግሊዝ

ሰኑይ ሰዓት መደብ 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡10 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ዕላል ጥበባት ዜና(ዓረብ) ሄሎ ደባይዋ ፊልም ዜና(ትግርኛ) ደርፊ ዜና(ዓረብ) ደረት ቃና ሳይዳ ዜና (ትግረ) ሽዕበት ዜና (ትግርኛ) ማህደር ዜና(ዓረብ) መቓልሕ መንእሰያት ዜና(እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ

ነፋሲት

ምጽዋዕ

ወ/ሮ ሳራ ገብረገርጊስ ጉዛይ፡ ብዓል ቤተይ መሓሪ ፍስሃየ ዓንዱ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ኤልሳ ኣብርሃም መልኣከብርሃን፡ ብዓል ቤተይ መ/ም ክብሮም ኣርኣያ ገብረኣብ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 2 ደቅና ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን14/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብርሃነ ስምኦን ቀሺ ኣስፋሃ፡ ኣደና ኣበባ ሃብተ ስለዝዓረፋ፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 03/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ጓዕዳድ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ዓዲ ቐይሕ

ወ/ሮ ሰማይነሽ ሃብተ፡ ብዓል ቤተይ መኮነን ኣፈወርቂ ከበዶም ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ሰናይት ዓብለል በራኺ፡ ብዓል ቤተይ ምሉብርሃን ኣንገሶም ተመልሶ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 9 ደቁ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጽልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቢ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ

2ይ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ከተማ ዓዲ ቐይሕ

ወ/ሮ ለተንስእ ተኸስተ ተኽለ፡ ወለደይ ተኸስተ ተኽለ ኪዳነን ኣደይ ኣዳነሽ ተኽለ ገብረዋህድን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 1 ስዉእ ሓወይ ተተካኢት ጓሉን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቁሽት ወ/ሮ ዮርዳኖስ ኣርኣያ፡ ብዓል ቤተይ ጎይትኦም ረዘነ ወልደገርግሽ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይትሓለወለይ፡ 8 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ሽማግለ ተስፋልደት ታደሰ ተወልደ፡ ናይ ወላዲየይ ስዉእ ወልደጼን ኣስመላሽ ዑቕቢት መሬት ጤሳ ክልተ ዓበይቲ ክፍልታት ዝተሰረሐ ምስ ካንሸሎኡ፡ ብሂወት ከለዉ ዝሃቡኒ ኣቦሓጎይ ኣስመላሽ ዑቕቢትን እኒሓጎይ ብርኽቲ ኣድጎይ ኪዳኑን ብውህብቶ ስለዝሃቡኒ፡ ብሕጊ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ኣድሓኖም ኣልኣዛር ተስፋገርግስ ምባል ተሪፉ፡ ፋኒኤል ኣልኣዛር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዳዕሮ ኵንዓት ከሳሲት ፍዮሪ ገብረዝጊኣብሄር፡ ኣቶ ሃብቶም ዕቑባሚካኤል፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን15/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ

ከሳሲት ወ/ሮ ናጽነት ታደስ መጎስ፡ ኣቶ ሽማንጉሽ ደስበለ ገብርሂወት፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ከሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ከሳሲት ወ/ሮ ኣኽበረት ህብታይ ጉዕሽ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ሃይለማርያም ቀሺ ገብርኣብ ናይ ሓዳር ከሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቀምሓረ ሂማን ዮሴፍ ሃብተማርያም ምባል ተሪፉ፡ ሊሄም ዮሴፍ ሃብተማርያም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 03

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ን/ዞባ ጸሮና ዑና ዓንዶም ወ/ሮ ጸጋ ቀሺ ኣርኣያ፡ ብዓል ቤተይ በርሀ ስብሃቱ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእለውያ ወ/ሮ ለተብርሃን ስዩም ብስራት፡ ወላዲየይ ስዩም ብስራት ዘርኣይ ስለዝዓረፈ፡ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

2ይ መጋባእያ ቤት ፍርዲ ባረንቱ ወ/ሮ ለተንጉስ ወልደማርያም፡ ብዓልቤተይ ብርሃነ ዑቕባዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን23/4/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ወ/ሮ ፍቓዱ ገብረ ወነህ ምባል ተሪፉ፡

ብስም ከማል እድሪስ ዓብደላ +4 ብናይ ቤ/ጽ ኮሚሽን ኣባይቲ ቁ.ምስክር ወረቐት 120501 መወከሲ ቁጽሪ 129670 ዝተመዝገበ ኦርጅናል ሰነድ ዋንነት ገዛ (ሊብሬቶ ) ስለ ዝጠፍኣና፡ ረኺበዮ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል እንተሎ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ብቁ .ቴሌፎን 07118238 ክሕብረኒ። እንተዘየለ ግን ካብ ዝምልከቶ ኣካል መተካእታ ኦርጅናል ሊብሬቶ ክወሃበኒ ከም ዝሓትት ኣፍልጥ ኣለኹ።

ሊድያ ሃብቶም ካሕሳይ፡ ከምኡ’ውን ስም ኣደይ ለተኪዳን ገብረሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ ግደይ ገብረ ወነህ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲተከሌዛን

ወ/ሮ ግደይ ዳሽም ወልዱ፡ ብዓል-ቤተይ

ጊላጋብር ጸጋይ ገብረኪዳን ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ን3ይ ግዜ ዝወጸ ጨረታ ሚኒስቲሪ ቱሪዝም፡ ኣብ ከረን ንእትርከብ ከረን ሆቴል ስጋ፡ ኣሕምልትን፡ ፍረታትን ደርሆን እንቛቛሖን ክሳብ 31/12/2022 ዝጸንሕ ከቕርቡ ንዝኽእሉ ሕጋውያን ነጋዶ ን3ይ ግዜ ጨረታ ይዕድም። ተጫረትቲ ከማልእዎ ዘለዎም 1.ናይ 2019 ዝተሓደሰ ፍቓድ ንግድን መረጋገጺ ካብ ዕዳ ናጻ መረጋገጺ ሰነድን የቕርቡ። 2. መኽበሪ ጨረታ 10.000.00 (ዓስርተ ሽሕ) ናቕፋ ብc.p.o የትሕዙ። 3. ተጫረትቲ ሃገራዊ ግቡኦም ዝፈጸሙ ወይ ዘይምልከቶም ክኾኑ ይግባእ። ምልክታ ጨረታ ካብ ዝወጻሉ ግዜ ጀሚሩ ን10 ናይ ስራሕ መዓልታት ክፋት ኮይኑ፡ ሰነድ ጨረታ (መግለጽን ዝምላእ ቅጥዕን) ካብ ከረን ሆቴል፡ ኣብ ናይ ስራሕ ስዓታት ዘይምለስ ናቕፋ 50.00 (ሓምሳ) ብምኽፋል ክውሰድ ይከኣል። ጨረታ ድሕሪ ምዕጻዉ ቀጺላ ኣብ ዘላ ናይ ስራሕ መዓልቲ ሰዓት10.00 ቅ.ቀ ተሳተፍቲ ወይ ወኪል (ውሉድ፡ ወላዲ፡ ብዓልቲ ቤት) ኣብ ዝተረኽቡሉ፡ ኣብ ከረን ሆቴል ይኽፈት። ሚኒስትሪ ቱሪዝም ዝሓሽ ኣማራጺ እንተረኺቡ፡ ብምሉእ ይኹን ብከፊል ጨረታ ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ። ሚኒስትሪ ቱሪዚም

ኣብ ዞባ ማእከል ምም/ን/ዞባ ቲራቨሎ ብሽም ነ/ሄር ማሕሙድ ስዒድ ሳልሕ ዝፍለጥን ብፕሎት “17”ፓርሰል “A” ጎ-ከርክበት ቁ.ገዛ “11”መለለዪ ቁ-ንብረት 44285/67998 ተመዝጊቡ ዝርከብ ገዛ፡ ብውርስን ምቅሊትን ናይ ሽም ምትሕላልፍ ክገብረሉ ስለዝደለኹ፡ዝቃወም እንተሎ፡ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ወይ ናይ መወዳእታ ውሳነ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ስዒድ ማሕሙድ ስዒድ ኣመልካቲ ናይ ነ/ሄር እምባፍራሽ ገብረሂወት መኮነን ወራሲት ወ/ሮ ኣበባ ገብረሚካኤል ኣርኣያ፡ ኣብ ዞባ 7 ምም/08 ጎደና ደምሳስ ወልደሚካኤል ቁጽሪ ገዛ 9-11 ስፍሓት መሬት 61.25ት/ሜትር ኣብ ሎታ 12 ፓርሰል 15 ዓይነት ገዛ ተራ ብኮሚሽን ኣባይቲ ምስክር ወረቐት ቁጽሪ 119223 መወከሲ ቁጽሪ 107536 ዝተዋህበ ስለዝጠፍኣኒ፡ ነዚ ብዕዳ ይኹን ብውሕስና ሒዘዮ ኣለኹ ዝብል ብቁ.ስልኪ 07171452 ይሓብረኒ። ምልክታ ጋዜጣ ካብ ዝወጻኣሉ ኣብ 30 መዓልታት ምስ ዘይቀርብ ግን፡ ለውጢ ምስክር ወረቐት ካብ ዝምልከቶ ከውጽእ ምዃነይ የፍለጥ። ናይ ነ/ሄር እምባራሽ ገብረሂወት መኮነን ወራሲት ወ/ሮ ኣበባ ገብረሚካኤል ኣርኣያ

ኣመልካቲ ከማል እድሪስ ዓብደላ

ምልክታ ጨረታ ምም/ዞባ ዓንሰባ፣ ኮምፕዩተር፡ ፕሪንተር፡ ፎቶ ኮፕየርን ፋክስን ጽገናን ሰርቪስን ክገብር ስለዝደለየ ተጫረትቲ ይዕድም። 1. ተጫረትቲ ናይ 2019-2020 ዝተሓደሰ ናይ ንግዲ ፍቓድ ወይ ግብሪ ከምዝኸፈሉ መረጋገጺ ሰነድ ኮፒ የቕርቡ። 2.ተጫረትቲ ዘይምለስ 50 ናቕፋ ብምኽፋል ኣብ ኣሃዱ ዕድጊ ጨረታ ክወስዱ ይኽእሉ ። 3. ተጫረትቲ 5.000.00 (ሓሙሽተ ሽሕ) ናቕፋ መኽበሪ ጨረታ ብጥረ-ገንዘብ ወይ cpo የትሕዙ። 4. ጨረታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ኣትሒዙ ን10 ናይ ስራሕ መዓልታት ክፋት ኮይኑ፡ ንጽባሒቱ ልክዕ ሰዓት 09፡00 ቅ.ቀ ኣብ ናይ ስራሕ ስዓታት ተጫረትቲ ወይ ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዝተረኸቡሉ ሰዓት ይኸፈት። 5. ንዝያዳ ሓበሬታ ብቁ. ቴሌፎን 40111 ወይ 401650 ምውካስ ይከኣል። 6. ምምሕዳር ዞባ ዓንሰባ ዝሓሸ ኣማራጺ እንተረኺቡ፡ ጨረታ ብምሉኡ ወይ ብከፊል ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ። ምምሕዳር ዞባ ዓንሰባ

ኣነ ወ/ሮ ሰብለወይኒ ኤፍሬም ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ዞባ ማእከል ምም/ን/ዞባ ማእከል ከተማ ከባቢ ዚፕ-ኮድ ማእከል ከተማ 1A119 ጐደና ከረን ቁጽሪ ገዛ 36 ፕሎት 27 ቁ.ፓርሰናል/ዞን ASP00031287 ፓርሰል 13Z ዝርከብ ኣብ ሚኒስትሪ መሬትን ማይን ኣከባብን ቤ/ጽ ካዳስተር ብመለለይ ቁ.ንብረት 1፡005724 ብስመይ ተመዝጊቡ ዋንነቱ እተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛይ ስለዝሸጥክዎ፡ ስም ዋንነት ናብ ስም ዓደግቲ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ እዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ጀሚሩ፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤ/ጽ ካዳስተርን የቕርብ። ወ/ሮ ሰብለወይኒ ኤፍሬም ኣመልካቲት ኑራ ዓብዱ ዓብደላ ዝተበሃልኩ፡ ካብቲ ኑራ ዓብዱ +2 ተመዝጊቡ ዝርከብ ገዛ ኣብ ኣስመራ ምምሕዳር ማእከል ከተማ ጎደና ኣቑርደት ዝርከብ ቁጽሪ ምዝገባ ንብረት LBRASM007877ብስማ ኣብ ቤት/ጽ ካዳስተር ዝተመዝገበ ገዛ፡ ነተን ብጽሒት ናይ ክልተ ክፍሊ ምስ ሓንቲ ዓይኒ ምድሪ ዘጠቓለለ ህያብ ንደቀይ ስለዝሃብኩወን ናብ ስመን ከመሓልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ናብ ነታዮ ዞባ ማእከል ይቕረብ። ኑራ ዓብዱ

ሓዳስ

ኤርትራ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ብመሰረት ዓመታዊ ካላንደር ፈደረሽን ኣትለቲክስ ዞባ ማእከል፡ ሻምፕዮን ውድደር ንጥፈታት ሜዳ ትሕቲ 20 ዓመት (ጁንየር ) ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ብዝሓየለ ተሳትፎ ይቕጽል ከም ዘሎ ተሓቢሩ። ካብ ብቕድሚ ትማሊ 15 ሚያዝያ ጀሚሩ ብውዕዉዕ ስፖርታዊ መንፈስ ዝካየድ ዘሎ ውድድር፡ ልዑል ተሳትፎ ኣትለታት ይረኣዮ ከም ዘሎ ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ። እዚ ንኹሎም ዓውድታት ንጥፈታት ሜዳ ከምኡ’ውን መሬት ዝላ፣ ልዕለት ዝላ፣ ጭማራ፣ ዲስካስን ዓረርን ዘካተተ ውድደር ናይ ሜዳ ተግባራት (Field Events) እውን ዘጠቓለለ እዩ። ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝተኻየዱ ውድድራት ዝተረኽበ ውጽኢት ድማ ከምዚ ዝስዕብ እዩ። ኣብ ውድድር 100ሜ፡ ደ/ኣንስትዮ ቀዳመይቲ ሄለን ጸጋይ - ኣባሻውል፡ ካልኣይቲ ቅሳነት ፍስሃየ - ኢንሹራንስ፡ ሳልሰይቲ ፌሩዝ ዓንዶም - ጋላነፍሒ ከምኡ’ውን ኣብ ተመሳሳሊ ርሕቀት ደ/ተባዕትዮ ኣብርሃም ነጋሲ - ኣኽርያ ቀዳማይ፡ ሚልክያስ ዮናስን

ሻምፕዮን ውድድራት ኣትለቲክስ ትሕቲ 20 ዓመት ዞባ ማእከል ፊልሞን ሃብቶምን ካብ ዕዳጋ ሓሙስ ከኣ ካልኣይን ሳልሳይን ኮይኖም ተዓዊቶም ኣለዉ። ኣብ 200ሜ፡ ደ/ኣንስትዮ ቅሳነት ፍስሃየ - ኢንሹራንስ ቀዳመይቲ፡ ሜሪ በርሀን ሄለን ጸጋይን ክልቲአን ካብ ኣባሻውል ካልኣይትን ሳልሰይትን ኮይነን ክዕወታ እንከለዋ፡ ኣብ ተመሳሳሊ ርሕቀት ደ/ተባዕትዮ ቀዳማይ ሚልክያስ ዮናስ - ዕዳጋ ሓሙስ፡ ካልኣይ ሙሴ ታደሰ - ጸጸራት፡ ሳልሳይ ኣብርሃም ነጋሲ ካብ ኣኽርያ ኮይኖም ተዓዊቶም። ኣብ ውድድር መሬት ዝላ ካብ ደ/ኣንስትዮ ሰላማዊት ሳሙኤል ካብ ሰረጀቓ ቀዳመይቲ፡ ካልኣይቲ ሜሪ በርሀ - ኣባሻውል፡ ሳምራ ብርሃነ ዕዳጋ ሓሙስ ከኣ ሳልሰይቲ ኮይነን ክዕወታ ከለዋ፡ ካብ ደ/ተባዕትዮ ድማ ቀዳማይ ዮናስ ገብረመስቀል - ገዛ ባንዳ፡ ካልኣይ ሚልክያስ ዮናስ - ዕዳጋሓሙስ፡ ሳልሳይ ከኣ መርሃዊ ቃልኣብ ካብ ን/ዞባ ጋላነፍሒ ብምዃን ተዓዊቶም ኣለዉ።

ማቲች ካብ ኦልድ ትራፎርድ ይፋኖ

ሰርብያዊ ተጻዋታይ እንግሊዛዊት ክለብ ማንቸስተር ዩናይትድ ኒማንጃ ማቲች፡ ካብ ኦልድ ትራፎርድ ክወጽእ ምዃኑ ብወግዒ ኣፍሊጡ። እዚ ተጻዋታይ ምስ ማንቸስተር ዩናይትድ ዘለዎ ውዕል ኣብ ምውዳእ ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዩ ዘብቅዕ። ማቲች ኣብ 2017 ብ32 ሚልዮን ፓውንድ ካብ ቸልሲ ናብ ኦልድ ትራፎርድ ከም ዝመጸ ኣይርሳዕን። ኣብ ትሕቲ ኣሰልጠንቲ ሆዝየ ሞሪኖ፡ ኦሊ ጉናር ሶልሻየርን ራልፍ ራድኒክን ከኣ ማልያ ማንቸስተር ዩናይትድ ወድዩ 182 ጸወታታት ከም ዘካየደ መዛግብቲ ሬድ ዴቭልስ ይሕብሩ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ግን ኤሪክ ተን ሃግ ናብ ኦልድ ትራፎርድ ክመጽእ ብምዃኑ፡ ብቕልጡፍ ካልእ ጋንታ ከናዲ ተገዲዱ ኣሎ። እዚ ወዲ 33 ዓመት ተጻዋታይ፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት’ዩ ምስ ኣባላት ቦርድ፡ ኣሰልጠንትን ተጻወትትን ዩናይትድ ድሕሪ ዝገበሮ ምርድዳእ ካብ ኦልድ ትራፎርድ ክፋኖ ምዃኑ ብወግዒ ዝሕብር ዘሎ። ማቲች ማልያ ማንቸስተር ዩናይትድ ወድዩ ጽቡቕ ናይ ጸወታ ግዜ ከም ዘሕለፈ ኣብቲ ዝሰደዶ መልእኽቲ ኣፍሊጡ ኣሎ። ማቲች ሓደ ካብቶም ኣብዚ ክራማት ምስ ማንቸስተር ዩናይትድ ዝነበሮም ውዕል ዝውድኡ ተጻወትቲ ናይታ ጋንታ ምዃኑ ይፍለጥ። ጀሲ ሊንጋርድ፡ ኤዲሰን ካቫንን ፖል ፖግባን እውን ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ዘለዎም ውዕል ኣብዚ ክራማት’ዩ ከብቅዕ። ምስ ሃገራዊት ጋንታ ፈረንሳ ኮይኑ ዋንጫ ዓለም ዝዓተረ ፖል ፖግባ፡ ዛጊት ካብ ሓለፍቲ ዕድጊ ማንቸስተር ዩናይትድ ዝኾነ ውዕል ከም ዘይመጽኦ ይንገር። ፖግባ ዝሓለፈ ወርሒ ምስ ሃገራዊት ጋንታ ፈረንሳ ኣብ ዝነበረሉ እዋን፡ ኣብ ዝሓለፈ ሓሙሽተ ዓመታት ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ሕጉስ ከም ዘይነበረ ከይሓበአ ተዛሪቡ’ዩ። ንሱ ኣብዚ ዓመት ማልያ እዛ ጋንታ ወድዩ ዝኾነ ዋንጫ ክዓትር ብዘይምኽኣሉ ከም ዘሕዝኖ ብምሕባር፡ ምስ ካልእ ዓወት

ዝሓፍሰላ ጋንታ ኮይኑ ክጻወት ከም ዝደሊ ብግልጺ ሓቢሩ ኣሎ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣሰልጣኒ ፈረንሳዊት ፒኤስጂ ዘሎ ማውሪስዮ ፖቸቲኖ ምስ ሓለፍቲ

ዕድጊ ዩናይትድ ብማንዛ ቃለ-መሕተት ኣብ ዘካይደሉ ዝነበረ እዋን ከቢድ መጠንቀቕታ ከም ዝሃቦም ደይሊ መይል ኣፍሊጣ። ኣባላት ቦርድ ማንቸስተር ዩናይትድ ንኤሪክ ተንሃግን ፖቸቲኖን ኣብ ዘዘራርቡሉ ዝነበሩ እዋን፡ ምስ’ዚ ኣርጀንቲናዊ ኣሰልጣኒ ከም ዝተጋረጨዉ’ዩ ዝሕበር ዘሎ። ፖቸቲኖ ኣብቲ ዝገበሮ ቃለመሕተት፡ ብዛዕባ ዘምጸኦም ሓደሽቲ ተጻወትቲ ክዛረብ ከሎ ሓለፍቲ ቦርድ ኦልድ ትራፎርድ ከኣ ነቶም ዘለዉ ተጻወትቲ ከወሃህዶም ከም ዝሓተትዎ ጋዜጣ ዘ ሳን ኣፍሊጣ ኣላ። ኣሰልጣኒ ሆላንዳዊት ኣያክስ ዘሎ ኤሪክ ተን ሃግ፡ ካብ ዝመጽእ ዓመተ ስፖርት ኣትሒዙ ነዛ ኣብ ሻውዓይ ተርታ ተሰሪዓ ዘላ ጋንታ ክኣልያ ከም ዝተሰማምዐ ኣይርሳዕን። ናይ ቅድም ናይ ክንፊ ተጻዋታይ ኣርሰናልን ሃገራዊት ጋንታ እንግሊዝን ፖል መርሶን፡ ሓለፍቲ ዕድጊ ዩናይትድ ዝወስድዎ ተበግሶ ቅኑዕ ከም ዘይኮነ’ዩ ብተደጋጋሚ ዝገልጽ ዘሎ። ፖል መርሶን፡ እቲ ኣሰልጣኒ ንግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ዝኸውን ዓቕሚ ከም ዘይብሉ’ዩ ዝኣምን።

ጆርጊንዮ ናብ ጁቬ ኢጣሊያዊት ጁቬንቱስ ንተጻዋታይ እንግሊዛዊት ቸልሲ ጆርጊንዮ ንምፍራም ተበግሶ ከም ዝወሰደት ጋዜጣታት ኢጣሊያ ይሕብራ ዝለዋ። እቲ ተጻዋታይ ኣብ ስታንፎርድ ብሪጅ ሓድሽ ውዕል ንምፍራም ከካይዶ ዝጸንሐ ዝርርብ፡ ፍረ ከም ዘይተረኽቦ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። እዚ ኢጣሊያዊ ተጻዋታይ፡ ኣብ 2018 ማውሪዚዮ ሳሪክ ካብ ሰሪ ኣ ናብ ፕሪመር ሊግ ኣብ ዝመጽኣሉ ግዜ’ዩ ካብ ናፖሊ ናብ ቸልሲ ተሰጋጊሩ። ብመሰረት ጋዜጣ ደሎ ስፖርት ንእሙናት ምንጭታት ስታንፎርድ ብሪጅ ጠቒሳ ዝዘርገሐቶ ሓበሬታ ከኣ፡ እቲ ተጻዋታይ ናብ ስኳዴቶ ምምላሱ ኣይተርፎን’ዩ። ኢጣሊያዊት ጁቬንቱስ ብፍላይ ኣብ ወርሒ ጥሪ ኣብ ዝነበረ መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ ኤውሮጳ ሮድሪጎ በንታኩር ናብ ቶተንሃም ድሕሪ ምኻዱ መስመር ምክፍፋላ ከም ዝደኸመ’ዩ ዝሕበር። ኣብ ግጥም ርብዒ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ፡ ኣንጻር ሪያል ማድሪድ ብዘርኣየቶ ብሉጽ ጸወታ፡ ካብ ዝተፈላለዩ ተንተንቲ ኩዕሶ እግሪ ኤውሮጳ ዓቢ ኣድናቖት ዝረኸበት ቸልሲ፡ ኣብዚ እዋን ብሰንኪ ኣጋጢሙዋ ዘሎ ፊናንሳዊ ቅልውላው፡ ንተጻወትታ ሓድሽ ውዕል ካብ ምቕራብ ተሰናኺላ ከም ዘላ’ዩ ዝንገር። በዚ’ያ ኸኣ ኢጣሊያዊት ጁቬንቱስ ንሃጓፍ ቸልሲ ብምጥቃም ንጆርጊንዮ ናብ መሳርዓ ክትጽንብሮ ላዕልን ታሕትን ትብል ዘላ። ወናኒ ቸልሲ ሩስያዊ ብዓል ጸጋ ሮማን

ኣብራሞቪች ብሰንኪ ኣብ መንጎ ሩስያን ዩክሬንን ኣጋጢሙ ዘሎ ዘይምቅዳው፡ ባጀቱ ብመንግስቲ ብሪጣንያ ከም ዝደስከለ ኣይርሳዕን። ዋላ’ኳ ቸልሲ ኣብዚ እዋን ኣብ ዕዳጋ ወሪዳ ትሃሉ፡ ክሳብ ሕጂ ግን መስርሕ መሸጣኣ ክሳለጥ ከም ዘይከኣለ’ዮም ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝገልጹ። በዚ’ዩ ኸኣ ኢጣሊያዊ ጆርጊንዮ ሓድሽ ውዕል ክኽትም ዘይከኣለ ዘሎ። ኣንቶኒዮ ሩድሪገር፡ ኣንድሬስ ክሪስተንሰንን ሲዛር ኣዝፒልኬታን እውን ዝመጽእ ወርሒ ሰነ ኣብ ስታንፎርድ ብሪጅ ዘለዎም ውዕል ዝውድኡ ተጻወትቲ እታ ጋንታ ምዃኖም’ውን ይሕበር። ሓደ ካብ ወሓለ ማእክል ሜዳ ተጻወትቲ

ኣርቴታ ንሕቶ ላካዜት ምምላስ ይኣቢ

ኣሰልጣኒ ኣርሰናል ስጳኛዊ ሚከል ኣርቴታ፡ ብዛዕባ ካብ ልምምድ ምብኳር ኣሌክሳንደር ላካዜት ክዛረብ ፍቓደኛ ከም ዘይኮነ ኣፍሊጡ። እቲ ኣሰልጣኒ፡ ምብኳር ላካዜት ካብ ልምምድ ሃገራዊት ጋንታ ኢጣልያ ምዃኑ ዝእመነሉ ጆርጊንዮ፡ ድሮ ምስ ሓለፍቲ ዕድጊ ጁቬ ተራኺቡ ከም ዝተዘራረብ’ዩ ዝሕበር ዘሎ። እቲ ተጻዋታይ ዓመታዊ ኣስታት 7 ሚልዮን ፓውንድ መሃያ ከም ዝሓተተ’ውን ቀረብቱ ይሕብሩ። ወኪል ናይዚ ወዲ 30 ዓመት ተጻዋታይ ዝኾነ ኽዋን ሳንቶስ፡ ካብ ብዙሓት ዓበይቲ ጋንታታት ኤውሮጳ ጠለብ ይቐርበሎም ከም ዘሎ’ዩ ዝገልጽ። ፈረንሳዊት ፒኤስጂ፡ ስጳኛዊት ባርሰሎናን ኢጣሊያዊት ሚላንን ገለ ካብተን ኣብ ልዕሊ እዚ ተጻዋታይ ተገዳስነት የሕዲረን ዘለዋ ጋንታታት’የን። ጆርጊንዮ ድሕሪ ምዝዛም ቀጠር ተኣንግዶ ዋንጫ ዓለም፡ ምስ ቸልሲ ሓድሽ ውዕል ክፍርም’ዩ ትጽቢት ናይ ብዙሓት ነይሩ። ንሱ ክሳብ 2023 ዝጸንሕ ውዕል’ዩ ኣብ ስታንፎርድ ብሪጅ ዘለዎ።

ውልቃዊ ጉዳይ ምዃኑን ዝኾነ መግለጺ ክህበሉ ከም ዘይደልን’ዩ ዝሕብር ዘሎ። ወዲ 30 ዓመት ኣጥቃዓይ ጋነርስ ኣሌክሳንደር ላካዜት፡ ዝሓለፈ ሰሙን ኣርሰናል ብብራይተን ኣብ ዝተሳዕረትሉ ጸወታ ከም ዝነበረን ዝኾነ መጉዳእቲ ከም ዘየጋጠሞን’ዮም ምስ ኤምሬትስ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝሕብሩ። እቲ ተጻዋታይ፡ ኣርሰናል ትማሊ ኣንጻር ሳውዝሃምፕተን ንዝነበራ ጸወታ፡ ኣብዚ ሰሙን ትዳለወሉ ኣብ ዝነበረት እዋን፡ ዝኾነ ልምምድ ከም ዘየካየደ’ዮም ምንጭታት ዘረጋግጹ። ኣርቴታ ብዛዕባ እዚ ጉዳይ ኣብ ዝተሓተተሉ ኸኣ፡ ብውልቃዊ ጉዳይ ካብ ምባል ሓሊፉ ዝኾነ ርእይቶ ካብ ምሃብ ተቖጢቡ ኣሎ። ኣርቴታ ኣብቲ ዝሃቦ ጋዜጣዊ መግለጺ፡ ብዛዕባ መስበርቲ ቶማስ ፓርተይ ከም ዝተሻቐለ ካብ ምግላጽ ግን ኣይተቘጠበን። ይኹንም’በር፡ እቲ ኣሰልጣኒ ዋላ’ኳ ንሰሙናት ከም ዝኸስሮ እንተሓበረ፡ መጉዳእቱ ግን ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናኸፈአ ይመጽእ ከም ዘሎ ይሕብር። ኣርሰናል ኣንጻር ክሪስታል ፓላስ ኣብ ትገብሮ ዝነበረት ግጥም መጉዳእቲ ዘጋጠሞ ቶማስ ፓርተይ፡ ኣብዚ ቀረባ መዓልታት ዘካየዶ ሕክምናዊ መርመራታት ተስፋ ዝህብ ከም ዘይነበረ’ዮም ሓኻይም ጋነርስ ዝሕብሩ። በዚ’ዩ ኸኣ ሚከል ኣርቴታ ብመጉዳእቲ እቲ ተጻዋታይ ተሻቒሉ ከም ዘሎ ዝሕብር ዘሎ። ቶማስ ፓርተይ፡ ተሪፉ ኣብ ዘሎ ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ከርክብ ዘለዎ ተኽእሎ ጸቢብ ምዃኑ’ዮም ምስ ኤምሬትስ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዘረጋግጹ። ንዓመታ ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ከሳትፋ ዝኽእል ደረጃ ንምሓዝ ትቃለስ ዘላ ኣርሰናል፡ መስበርቲ እዚ ተጻዋታይ ከም ዝሃሰያ ፈላጣት ኩዕሶ እግሪ እንግሊዝ ይሕብሩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

17 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.197

ዳህሳስን ምርምርን ዮርዳኖስ ጸጋይ

“ዘይርጉእ ዝምድና ዝውንኑ ኮተቴታት ቀልጢፎም እዮም ዝኣርጉ” ኣብ ዩኒቨርስቲ ቨርጂንያ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ኣመልኪቱዎ ከምዘሎ፡ ነቲ ኣብ ማሕበራዊ ዝምድና ዘጋጥም ዘይምስምምዓትን ጸገማትን፡ ብጥበብን ህድኣትን ክፈትሑ ዘይክእሉ ኮተቴታት፡ ምስ ዓበዩ ቀልጢፎ ምልክታት እርጋን ከምዘርእዩ ክፍለጥ ተኻኢሉ። እዚ መጽናዕቲ’ዚ ኣብ 1998 ዝጀመረ ኮይኑ፡ ኣብ 184 ተሳተፍቲ’ዩ ተሰላሲሉ። እዞም ተሳተፍቲ፡ ኣብዚ መጽናዕታዊ ምርምር ካብ ደቂ 13 ዓመት እዮም ክሳተፉ ጀሚሮም። እቶም ተመራመርቲ፡ እዞም ኮተቴታት ካብቲ እዋን ኣትሒዞም ዝመስረትዎ ምሕዝነታዊ ኮነ ፍቕራዊ ዝምድና ክሳብ ደቂ 30 ዓመት ዝኾኑ ከምዝተኸታተልዎ ገሊጾም። ድሕሪ እቲ ንንውሕ ዝበለ ዓመታት ዝተኻየደ መጽናዕትታት ከኣ፡ ኮተቴታት ነቲ ምስ ብጾቶም ዝፈጥርዎ ምሕዝነታዊ ኮነ ናይ እንካን ሃባን ፍቕራዊ ዝምድና፡ ብግቡእ ከመሓድሩ ምስ ዘይክእሉ፣ ነቲ ዝምድና ክዕቅብ ብዝኽእል መንገዲ ንዘይ ምስምማዓቶም ክፈትሕዎ ዓቕሚ ምስ ዝስእኑ፡ ንነብሶም ኣብ ክጣበቑሉ ዘይክእሉ ዝምድና

ንሳቶም፡ ዝኾነ ቈልዓ ብስድራ-ቤቱ ዝንጸባረቕ ባህሪ ወትሩ ቅኑዕ ኮይኑ ስለዝርኣዮ፡ ኣብ ደገ ወጺኡ ክደግሞ ድሕር ከምዘይብል ኣረዲኦም። ስለዚ፡ ስድራ-ቤታት ኣብ ምህናጽ ህሉውን መጻእን ዝምድና ደቆም ልዑል ተራ ከምዝጻወቱ ተረዲኦም፡ ኣብ ኣፈታትሓ ሽግራት ዝጥቀሙሉ ሜላታት ዕምቝ ኢሎም እወታውን ኣሉታውን ጎድንታቱ ክፍትሽዎ ዝበለጸ ከምዝኾነ ኣዘኻኺሮም። ኣብ መወዳእታ ፕሮፌሰር ጆሴፍ፡ ወለድን ዓበይትን፡ ኮተቴታት ዝስርትዎ ዝምድና

ምስ ዝቝረኑን፡ ኣካላቶም ኣብ ዕድመ ሰላሳ ምስ በጽሐ ብቕልጡፍ ክኣርግ ከምዝጅር፡ ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ፕሮፌሰር ጆሴፍ ኣለን ኣስፊሑ ገሊጹ። ፕሮፌሰር ጆሴፍ ኣስዒቡ፡ ሰባት ከም መልክዕና ባህርያትና እውን ዝተፈላለየ ምዃኑ ተረዲኦም፡ ንፍልልያቶም ኣኽቢሮም ንዝሰማምዖም ነጥብታት ከኣ ኣጕሊሖም፡ ዝምድናኦም ብጥበብ ዝሕዝዎ ኮተቴታት፡

ኣብ ዝስዕብ ዓመታት ሂወቶም ዝምስርትዎ ዝምድናታት ዕዉታትን ቀልጢፎ ዘይኣርጉን ከምዝኾኑ፡ ካብቲ መጽናዕቲ ክርዳእ ከምዝኸኣለ ወሲኹ ጠቒሱ። እቶም ተመራመርቲ፡ ስድራ-ቤታት ምስ ውላዶም ኮነ ምስ መጻምዶም ዘዘውትርዎ ሜላ ኣፈታትሓ ጸገማት፡ ኣብ ውላዶም ልዑል ጽልዋ ከምዘለዎ እዮም ዝገልጹ።

“ኣካላዊ ምንቅስቓስ ካብ መንሽሮ መዓንጣ ብኸፊል ይከላኸል”

ስሩዕ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ኢንተርሉክኢን-6 (interleukin-6) ዝበሃል ፕሮቲን ናብ ሰራውር ደም ብምንጻግ፡ ካብ መንሽሮ መዓንጣ ብኸፊል ክከላኸለልና ከምዝኽእል ተመራመርቲ ዩኒቨርስቲ ኒውካስትል ሓቢሮም። ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ዶ/ር ሳም ኦሬንጅ፡ መዓልታዊ ንንውሕ ዝበለ ደቓይቕ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ምክያድ፡ ነቶም ንዋህዮታት መንሽሮ ዝጻረሩ ከም ኢንተርሉክኢን-6 ዝኣመሰሉ ጠቐምቲ ባእታታት፡ ናብ ሰራውር ደም ንኽንጸጉ ዝሕግዝ ከምዝኾነ ገሊጹ። ንሱ ኣስዒቡ፡ እዚ ባእታ’ዚ ናብ ሰራውር ደም ምስ

ተነጽገ፡ ንዲ.ኤን.አይ ናይቶም ዘይንቡር ቅርጺ ዝሓዙ ዋህዮታት ብምትዕርራይ፡ ናብ መንሽሮ ንከይምዕብሉ ብኣጋኡ ከምዝዕንቅጾም ኣረዲኡ። እቲ መጽናዕቲ፡ ካብ ክሊ ዕድመ 50 ክሳብ 80 ዝርከቡ 16 ደቂ-ተባዕትዮ እዩ ተኻዪዱ። እዞም መጽናዕቲ ዝተኻየደሎ ሰብኡት፡ ብመንሽሮ መዓንጣ ክጥቅዑ ልዑል ተኽእሎ ዘለዎ’ዮም ተባሂሎም ዝተኣመነሎም፡ ከሰዓትን ልዕሊ ክብደትን እዮም ነይሮም። ኣበርክቶ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ኣብ ምግታእ እዚ ሕማም ንምፍላጥ ድማ፡ እዞም ተሳተፍቲ መዓልታዊ ን30 ደቓይቕ ብማእከላይ ፍጥነት ብሽክለታ

ተመራመርቲ

ከምዝዝውሩ ተገይሩ። ድሕሪ እቲ ዘካየድዎ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ከኣ፡ እቶም ሰብኡት በዚ ሕማም ናይ ምትሓዝ ተኽእሎኦም ክትሕት ከምዝኸኣለ እቶም ኣካየድቲ እቲ መጽናዕቲ ሓቢሮም። ካልእ ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ዶ/ር ኣዳም ኦዴል፡ ልዑል ኣካላዊ ምንቅስቓስ ካብ መንሽሮ መዓንጣ ጥራይ ዘይኮነ ካብ መንሽሮ ጡብ’ውን ብመጠኑ ክከላኸለልና ከምዝኽእል ጠቒሱ። ንሱ፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ኣካላውን ኣእምሮኣውን ጥቕምታቱ እናዛይደ ካብ ከደ፡ ብሃገራዊ ኮነ ብዓለምለኻዊ ደረጃ፡ ብስሩዕ ዝተኣታተወሉ መንገዲ ክህሉ ዝበለጸን ኣድማዕን ከምዝኾነ ገሊጹ። ብተወሳኺ፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ኣብ ጂምናዝየም ዝካየድ ምንቅስቓስ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ መዓልታዊ ሂወትና - ከም ቅልጡፍ ኣካይዳ ምዝውታር፡ ብብሽክለታ ምጕዓዝ፡ ምዅስኳስ፡ ስራሕ ገዛ ምዕያይ እውን ክሰላሰል ከምዝኽእል ኣረዲኡ። ኣስዒቡ፡ ብዙሕ ዝተመስርሐ ስጋ ዘይምብላዕ፡ ኣልኮላዊ መስተ ብብዝሒ ዘይምስታይን ሽጋራ ዘይምትኻኽን እውን ገለ ካብቶም ኣብ ምክልኻል እዚ ሕማም ክዝውተሩ ዘለዎም እወታውያን ልምድታት ከምዝኾኑ ገሊጹ።

ስእነት ድቃስን ካልኣይ ዓይነት ሽኮርን ምትሕሓዝዘይነበሮም ከምዘለዎ ተገሊጹ ሰባት’ዩ ተኻዪዱ። ድሕሪ ናይ

ኣብ ሓደ ሓድሽ መጽናዕቲ፡ ብስእነት ድቃስ ዝሳቐዩ ካብቶም ዝኾነ ናይ ድቃስ ጸገም ዘይብሎም ሰባት፡ ኣብ ደሞም ልዑል ዓቐን ሽኮር ክርከብ ከምዝተኻእለ ክረጋገጽ ክኢሉ።

ብፍላይ ተደጋጋሚ ብስእነት ድቃስ ዝሳቐዩ ትሕቲ ኣርብዓ ዓመት ዝዕድመኦም ሰባት፡ ብካልኣይ ዓይነት ሽኮር ክጥቅዑ ልዑል ተኽእሎ ከምዘሎ ኣብ’ቲ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ተጠቒሱ ይርከብ። ኣብቲ መጽናዕቲ

ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ዓዲ ኣበይቶ ፋርማሲ ኪዳነ ምሕረት ፋርማሲ ሰንትራል

ዝተሳተፈት ዶ/ር ኢለና ክሪስቶፊደስ፡ ስእነት ድቃስ ንኣካላትና ኣብ ቀጻሊ ጸቕጢ ከምዝጸምዶ ሓቢራ። ኣስዒባ፡ እዚ ብሰንኪ ድቃስ ዘይምህላው ዝፍጠር ጸቕጢ፡ ንኣካላትና ወትሩ ኣብ መልሰ ንጥፈት (reaaction) ስለዘእትዎ፡ ሕማም ሽኮርን ክስዐን ከነማዕብል ዝቕስብ ከምዝኾነ ገሊጻ። እቲ መጽናዕቲ ኣብ ልዕሊ 28 ሽሕ ስእነት ድቃስ ዘለዎም ግን ከኣ ሕማም ሽኮር

ከባቢ ሽዱሽተ ዓመታት መጽናዕቲ ከኣ እቶም ብስእነት ድቃስ ዝሳቐዩ ሰባት ካብቶም ዝኾነ ናይ ድቃስ ጸገም ዘይብሎም፡ ካልኣይ ዓይነት ሕማም ሽኮር ናይ ምምዕባል ተኽእሎኦም ብልዕሊ 16 ሚእታዊት ዛይዱ ከምዝጸንሐ ኣካየድቲ እቲ መጽናዕቲ ጠቒሶም። ንሳቶም ወሲኾም፡ እቲ ግዜ ስእነት ድቃስ እናተናውሐ ምስ ዝኸይድ ከኣ፡ እዚ ዓይነት ሕማም ሽኮር ኣብ’ቲ ሰብ ብዝያዳ ግሁድ እናኾነ ናይ ምምጻእ ተኽእሎኡ እናለዓለ ከምዝኸይድ ኣብሪሆም። ዶ/ር ኢለና ኣስዒባ፡ ጥዑም ድቃስ፡ ልምድን ጻዕርን ከምዝሓትት ኣብሪሃ። ወሲኻ፡ ከም ሻሂ ካማሜላን ቫለርያናን ምስታይ፡ ክንድቅስ ኣብ እንሓስበሉ ከኣ ካብ ሰማያዊ ብርሃን ዝተፍኡ ኤለክትሮኒካዊ መሳርሒታት ቅድሚ ሰዓታት ምርሓቕን ካብ ከነቓቕሑ ዝኽእሉ ዝተፈላለዩ ብርሃናት ምእላይን ድማ እቶም ንድቃስ ዘቀላጥፉ ሜላታት ከምዝኾኑ ኣብ መወዳእታ ኣረዲኣ።

ኣብ ኣውስትራልያ ዝርከቡ ተመራመርቲ፡ ፒ.ኤፍ.ኤይ.ኤስ (PFAS) ማለት ብሰንሰለታውያን ኣቶማት ካርቦንን ፍሎሪንን ዝቖሙ 4700 ቀመማት፡ ካብ ኣካላት ወዲሰብ፡ ደም ወይ ፕላዝማ ብምልጋስ ክውሕዱ ከምዝኽእሉ ገሊጾም። እዞም ሰብ ሰርሖም ቀመማት፡ መዓልታዊ ሂወትና ኣብ እንጥቀመሎም ዝተፈላለዩ ንብረታት፡ ኣብ ክዳውንትን መጥፋእቲ ሓዊ ዝጥቀሙሉ ዓፍራን ይርከቡ። ፒ.ኤፍ. ኤይ.ኤስ ኣብ ኣካላት ወዲ-ሰብ ምስ ዝኣትዉ፡ ክሓቁ ወይ’ውን ክሰባበሩ ስለዘይክእሉ፡ ‘ዘይበርሱ ቀመማት’ ተባሂሎም እዮም ዝጽውዑ። እዞም ቀመማት እዚኣቶም ምስ ጸገማት ጽኪ ጉዕጉዕቲ (thyroid isssues)፡ ምስ ትሑት ሚዛን ሒዙ ዝውለድ ዕሸል፡ ምስ ምዝንባዕ ስርዓተ ውሽጠ-ኣንዛዒ፡ ጸገማት ጸላም ከብዲ፡ ክስዐ፡ ጸገማት ስርዓተ ተጻዋርነትን ዝተፈላለዩ ዓይነት መንሽሮታትን ምትሕሓዝ ከምዘለዎ’ዩ ዝጥቀስ። ክሳብ ሕጂ ከኣ እዞም ሓንሳእ ኣብ ኣካላት ሰብ ምስ ኣተዉ ዝእከቡ እምበር ክወጹ ዘይክእሉ ቀመማት፡ ካብ ኣካላት ወዲ-ሰብ ክውሕዱሉ ዝኽእሉ መንገዲ ክርከብ ኣይተኻእለን ጸኒሑ። እቲ መጽናዕቲ ኣብ 285 ኣባላት መጥፋእቲ ሓዊ’ዩ ተሰላሲሉ። እቶም ተሳተፍቲ ን6ን 12ን ሰሙናት እናሰገሩ እዮም ንዓመት መመላእታ ልግሲ ደምን

Sabur Printing Services

ፕላዝማን ኣካይዶም። ድሒሩ ኣብ ዝተረኽበ ውጽኢት ከኣ፡ እቶም ብስሩዕ ደም ዝልግሱ ዝነበሩ ኣባላት መጥፋእቲ ሓዊ፡ ኣብ ደሞም ዝነበረ ቀመማት ፒ.ኤፍ.ኤይ.ኤስ ብ10 ሚእታዊት ክውሕድ ከሎ፡ እቶም ፕላዝማ ዝለገሱ ኣባላት ከኣ ብ30 ሚእታዊት ካብ ደሞም ነክዩ ክጸንሕ ከምዝኸኣለ፡ እቶም ተመራመርቲ ኣፍሊጦም። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ እቲ እዞም ቀመማት ካብ ዘለዎም ሰባት ዝተለገሰ ደም፡ ዳግማይ ኣብ ስራሕ ክውዕል ይኽእል ድዩ ኣይክእልን ንምፍላጥ፡ ተወሳኺ መጽናዕትታት ከካይዱ ከምዝኾኑ ገሊጾም ኣለዉ።

ፕሮቲን፡ ኣብ ምውሳኽ ቍመት ደቂ-ኣንስትዮ ግደ ከምዘለዎ ተሓቢሩ ተመራመርቲ ዩኒቨርስቲ ቦን፡ ካብቲ ኣካላትና ኣብ መዓልቲ ዝጠልቦ ዓቐን ፕሮቲን ንላዕሊ ዝወስዳ ደቂ-ኣንስትዮ፡ ቁመት ከምዝውስኻ ገሊጾም። እዚ መጽናዕቲ ኣብ 189 ካብ 3 ክሳብ 17 ዓመት ዝርከቡ ደቂ-ተባዕትዮን ደቂኣንስትዮ እዩ ተኻዪዱ። ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ፕሮፌሰር ቶማስ ሪመር፡ ንዝበለጸን ኣተኣማማንን ውጽኢት ንምርካብ፡ ኣብ ኣመጋግባን ቍመትን ተሳተፍቲ ቀጥታዊ ደቂቕ ትዕዝብቲ ከምዘካየዱ ሓቢሩ። ድሕሪ እቲ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከኣ ልዑል ዓቐን ፕሮቲን፡ ኣብ ምውሳኽ ቍመት ደቂ-ተባዕትዮ ዋላ ሓንቲ ተራ ዘይብሉ ምዃኑ ክበርሃሎም ከምዝኸኣለ፡ እቶም ተመራመርቲ ኣረዲኦም። ወሲኾም፡ እተን ኣካላት ወዲ-ሰብ ካብ ኣብ መዓልቲ ዝጠልቦ ዓቐን ፕሮቲን፡ መዓልታዊ ተወሳኺ ሸውዓተ ግራም ዝወስዳ ደቂ-ኣንስትዮ ግን፡ ብገምጋም ናይ ሓደ ሰንቲ-ሜተር ቍመት ከምዝወሰኻ ጠቒሶም። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ እተን ኣብ ዝስዕብ

ጎደና መጨረሻ ፌርማታ ዓዲ ኣበይቶ ጎደና ሰሓርቲ - 835 ቁ 115 ከባቢ ቤ/ት ሰምበል ጎደና ናቕፋ ቁ 18 - 20 ፊት ከረን ሆቴል

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ

ኣገዳስነቱ ብግቡእ ክርደኡ ከምዘለዎም ተማሕጺኑ። ካብኡ ሓሊፉ እውን፡ እዞም ትሕቲ ዕድመ መንእሰያት፡ ሽግራት ኣብ ዘጓንፎም እዋን ወለዲ ከም ብጾቶም ኮይኖም፡ ኣብ ምዕቃብ እቲ ቅኑዕ ዝበልዎ ዝምድና ሃነጽቲ ዝኾኑ ምኽርታት ክህብዎ ዝበለጸ ከምዝኾነ ገሊጹ። “ምኽንያቱ፡ ኣብ ንኡስ ዕድመ ዝምስረት ዝምድና፡ ኣብ መጻኢ ኣካላውን ኣእምሮኣውን ጥዕና ደቆም ተጎስዩ ክሕለፍ ዘይከኣል ጽልዋ ስለዘለዎ’ዩ” ክብል እቲ ፕሮፌሰር ኣብሪሁ።

ልግሲ ደም ካብ ኣካላትና ተጓዳእቲ ቀመማት ከምዘጕድል ተገሊጹ

ጎደና

ዕለት 17/4/2022

ሓድሽ መጽናዕቲ

ቁ.ቴሌፎን 127565

ዓመታት ሂወተን፡ ቍመት ክውስኻ ዘይደልያ ደቂ-ኣንስትዮ፡ እቲ ዝወስደኦ ዝነበራ ዓቐን ፕሮቲን ምስ ዘውሕድኦ፡ እወታዊ ውጽኢት ክረኽባ ከምዝኽእላ ንእግረ መንገዶም ሓቢሮም። ካብኡ ሓሊፉ ግን ቍመት ብኣልማማ ክትውስኽ ኢልካ ዘይተኣደነ ፕሮቲን ምውሳድ፡ ናቱ ሳዕቤን ከምዘለዎ ኣጠንቂቖም። እንወስዶ ፕሮቲን፡ ኣብ ሓፈሻዊ ጥዕናናን ኣዕጽምትናን ልዑል ረብሓ ክህልዎ ምእንቲ፡ ካብ ኣሕምልትን ፍረታትን ክንረኽቦ ዝበለጸ ከምዝኾነ ከኣ እቶም ተመራመርቲ ኣብ መወዳእታት ኣዘኻኺሮም።

ቁ.ስልኪ 07114040 07113046 120730

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ሰሉስ 19 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 2 ረኽሲ ቴታኑስ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ጋዜጣዊ መግለጺ

ዘሕንኽ ውጥን “ምግዓዝ ስደተኛታት” መንግስታት ብሪጣንያን ርዋንዳን፡ ዝሓለፈ ሰሙን “መስርሕ ጉዳዮም ንምስላጥ” ብዝብል ፈሊጥ፡ ንደለይቲ ዑቕባ ስደተኛታት ብቻርተር በረራታት ናብ ርዋንዳ ኬግዕዛን ኬጣይሳን፡ ብ120 ሚልዮን ፓውንድ መባእታዊ ክፍሊት፡ “ውዕል ፕሪቲ ፓተል” ኣብ ዝተሰምየ ስምምዕ ከምዝበጽሓ ኣዊጀን ኣለዋ። እዚ ዘይሕጋዊ ውጥን’ዚ፡ ሓያሎ ሕቶታት ዘልዕል’ዩ። ግደ ሓቂ፡ እቲ መደብ ብቐንዱ፡ ንጠንቅታት፡ ዝተጠናነገ መስርሓትን መሓውራትን ሓለንጊ ፍልሰት ሰባት ንምኽዋል ዝተኣልመ እዩ። ኪንዮ’ቲ ብግዳማዊ ኣጀንዳታት ዝጐሃሃር ቀጻሊ ግጭትን ኲናትን፡ ገለ ሃገራት ስቱር ፖለቲካዊ ዕላማታተን ንምስማር፡ ፖሊሲ “ስትራተጂያዊ ብርሰት ኣህዛብ” ብቐጻሊ ክኽተላ ይርኣያ እየን። እዚ ብዙሐ-ጐድናዊ ኣህጉራዊ ገበን’ዚ ዘላቒ ፍታሕ ክርከቦ ዝድለ እንተኾይኑ ድማ፡ ልዑል ኣቓልቦ ክወሃቦም ዝግባእ፡ እዞም ኣቐዲሞም ዝተጠቕሱ ቀንዲ ጠንቅታት እዮም። እቲ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ፡ ብገንዘባዊ ግንዖ ምስ ኣፍሪቃዊት ሃገር ብምሽባን ክትግበር ዝፍተን ዘሎ ሕሱርን ዘይስነ-ምግባራውን ውጥን እምበኣር፡ ክውገዝን ክዂነንን ይግባእ። ሚኒስትሪ ዜና ኣስመራ - 18 ሚያዝያ 2022

ጊንዳዕ - ኣግራብ ሕዛእቲ ኣብ ጽቡቕ ደረጃ በጺሑ ኣብ ንኡስ ዞባ ጊንዳዕ ዝርከብ ሃገራዊ ሕዛእቲ ደንጐሎን ሰለሙናን፡ ሳላ’ቲ ዝግበረሉ ዘሎ ናይ ሓለዋ ንጥፈታት ሰሲኑ ኣብ ጽቡቕ ኲነታት ከምዘሎ ከምዘሎ ተገሊጹ። ኣግራብ ብሓፈሻ፡ መበቈላዊ ኣግራብ ድማ ብፍላይ - ኣብ ጽቡቕ ደረጃ በጺሑ ከምዘሎ ብምሕባር፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ኣብ ምርጋእ ኣከባብን ምምካት ክሊማዊ ለውጥን ዘለዎ ኣገዳስነት፡ ኣብ ምስሳን እንስሳ ዘገዳም እውን እጃሙ የበርክት ከምዘሎ፡ ነበርቲ ናይ’ቲ ከባቢ ገሊጾም።

ብዝተፈጥረሎም ውሑስ መሓድሮ፡ ሓደጋ ምጽናት ኣንጸላልይዎም ዝነበሩ ብርክት ዝበሉ እንስሳታት ዘገዳም ናብ ንቡር ይምለሱ ከምዘለዉ፡ እቶም ወሃብቲ ርእይቶ ብተወሳኺ ሓቢሮም። እቲ ሕሩም ሕዛእቲ፡ ኣብ’ዚ በጺሕዎ ዘሎ ደረጃ ንኽበጽሕ ተራ ነበርቲ ዕዙዝ ምንባሩን ከምዘሎን ዝጠቐሰ ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ደንጐሎ ላዕላይን ታሕታይን ኣቶ ሓምድ ሙሳ፡ ሓለዋን ናብዮትን ህዝቢ ፍጹም ከምዘይተፈልዮ መስኪሩ።

ገጽ 4

ገጽ 5 ሸባብ

ዝኽሪ ሚያዝያ ሓሳባት ተመሃራይ ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ፍትሓዊ እስቲፋኖስ

ሰብ ካብ መዓልታዊ ህይወቱን ስራሑን ክመሃር እንተ ዘይክኢሉ ይነብር ኣለኹ እንተበለ ስሕተት ጥራይ’ዩ። እዋእ! ንባዕለይ እኳ ግር በለኒ እዚ ሓሳብ። እዚ ሓሳብ ንዓኻ ይምልከተካን ኣይምልከተካን ክትሓስብ ጽቡቕ’ዩ። ብፍላይ መንእሰይ፡ ካብ ተግባራቱ፡ ካብ ጌጋኡ፡ ኣሰራርሓኡ፡ ኣተሓሳስብኡ፡ ሽግራቱ፡ ጸጋታቱ፡ ኣመሃህራኡ፡ ኣረኣእይኡ፡ ግንዛቤኡ ኮታስ ካብ ኩልንትናኣዊ ነገራቱ ዘይምሃር እንተ ደኣ ኾይኑ ዕድመ ብቝጽሪ ጥራይ ዝሓዘ እንስሳ ምዃኑ ኽፈልጥ ኣለዎ። ወይ ለከ እንስሳ! ሰብ ገዲፍካስ እንስሳ? ኣሃ ለካ ሰብ ከኣ’ባ ዝሓስብ እንስሳ’ዩ። መንእሰይ እንታይ ማለት’ዩ? መንእሰይ ብዕድመ ጥራይ ድዩ? ንገሊኡ ስያመታት ንፈልጦ ጥራይ ይመስለና’ዩ። ዝበዝሑ ስያመታትና ልሙድ ትርጕም ኣለዎም። ካብቲ ልሙድ ኣገላልጻ መንእሰይ ውጽእ ኢለ እምበኣር ኣብዚ ጽሑፍ መንእሰይ ዕድመ ብዘይ የገድስ እቲ ኽመሃርን ክመራመርን ድሉው ዝኾነን እዩ። እቲ ነዚ ጽሑፍ ምስ ኣንበበ፡ ናይዚ ኣብ ላዕሊ ዘሎ ሕቶ መልሲ ዝህልዎ ዘይኮነስ፡ ሕቶ ዝህልዎ’ዩ መንእሰይ ማለት ኣብዚ ጽሑፍ።

እንድዮም ግዲ ዝምሁሩ ዘለዉ? ከምኡዶ ኣይኮነን? እናመሃሩኸ ይመሃሩዶ ይኾኑ?

“ትምህርቲ መወዳእታ የብሉን” ማለት መዓልታዊ ተመሃራይ ምዃን ማለት’ዩ። ምምሃር መስርሕ እምበር ምዕራፍ ኣይኮነን። ትምህርተህይወት ከም ዝኸድካዮ እዩ። መንገዲ ብምኻድ’ዩ ዝስራሕ። ኣብ ህይወት ብብዙሓት መንገድታት ዝሓለፉን ዝሓልፉ ዘለዉን ሰባት ንፈልጥ። ካልኦት ኣብ ዝሰርሑልካ መንገዲ እናኸድካ ብዛዕባ እቲ መንገዲ ፊን ዝበለካ ርእይቶ እናሃብካን እናነቐፍካን ናትካ መንገዲ ኽትሰርሕ ግና ዘይትኽእል እንተ ደኣ ዄንካ ነብሰ-ዕርቂ ክትገብር ጥራይ እዩ ዘለካ። ህይወት ውጽኢት ሓቀኛ ተመክሮና እያ። ህይወት ከም ዝኸድናያ እምበር ከም ዝፈለጥናያ ኣይኮነትን። ስለዝኾነ እዩ ተመሃራይ ምዃን ዘድሊ። ተመሃራይ ምዃን ይከኣል ድዩ? ትምህርቲ ኣብ ኣብያተ ትምህርቲ ጥራሕ ድዩ ዝርከብ? ኮሌጃትን ካልኦት ናይ ትምህርቲ ትካላትን ብዝሃባኻ ባጅላን ማዕርግን ጥራይ ዲኻ ምሁር እትብሃል? ዋላ ካልእ መለክዒ ምምሃር ኣሎ’ዩ? ሰብ ስለምንታይ ይመሃር? ብኸመይ ይመሃር? እንታይከ ይመሃር?

2022 ናብ 92 ሚእታዊት ከምዝዓበየ ተሓቢሩ። ሓላፊት’ቲ ማእከል ሲስተር ምልእተጸጋ ገብረማርያም፡ እቲ ተመዝጊቡ ዘሎ

ሃ ማመተኤ

ተመሃራይ ዲኻ?

ዲኻ?

ማለት ሕቶታት ምህላውን ንመልሲ ዘይምህዋኽን’ዩ። ወዮ ደኣ ስርዓተ ትምህርትናን ሓፈሻዊ ኣተዓባብያናን ንመልሲ ጥራይ ዘዳልወና ኾይኑ እምበር፡ ሓታቲ ምዃን’ዩ ተመሃራይ ዘብለካ። ወለድና ሓተትቲ ገይሮም ድዮም ዘዕብዩና ዋላ ሰማዕትን መልስታቶም ተቐበልትን? ንሕናኸ ንደቅና ሓተትቲ ገይርና ድና ነዕብዮም ዘለና ዋላ መለስቲ? ወለዶና ሓታቲ ድዩ መላሲ? መምሃራርንናኸ ንዝሓተቱና ሕቶ መልሲ እንተ ዘይሂብናሉ ናብ ዝቕጽል ደረጃ ኽፍሊ የሕልፉና ድዮም? ስለ ዝመለስካ ዲኻ እትንኣድ ስለ ዝሓተትካ? ከመይ ኢና ንምሃርን ንምህርን ዘለና? ተማሂርናን ኣይተማሂርናን ብዘኻዕበትናዮ ነጥቢ ዲና ንምዘን ዋላ ኣብ ህይወትና ብዝመላእናዮ ፍልጠት? ብርግጽ ስርዓተ ትምህርትና ብዘምጻእናዮ ነጥቢ እምበር ኣብ ህይወትና ብዝመላእናዮ ፍልጠት ኣይመዝነናን’ዩ። ከምኡ ክኸውን ኣለዎን የብሉን ካልእ ሕቶ ኾይኑ ብኸምኡ መንገዲ ክንሓስብ ግን ኣገዳሲ ይመስለኒ።

ሕማቕ ድየ ክበሃል? ክንደይ ካባና ኢና ዝተመሃርናዮ ክልሰ ሓሳባዊ ትምህርቲ ኣብ ተግባር ከነውዕሎ ምስ በልና ምድርን ሰማይን ክሳብ ዝጽልምተና ዓቕልና ዘጽብበልና? ኣብ ከምዚ ኣጋጣሚ ነጥብና ምስ ግብርን ክልሰ ሓሳብን ይዓርቀና ድዩ? ብኣንጻሩኸ ንህሉዶ ንኸውን? ብርግጽ ክልሰ ሓሳብን ግብርን ክልተ ፈጺሞም ዘይንጻጸሉ ገጻት ሓንቲ ሳንቲም ግና ኸኣ ዘይሳነዩ ነገራት ይኾኑና እዮም።

ገጽ 7 መኽፈቲ ውድድር ብሽክለታ ዞባ ማእከል 2022 ተዛዚሙ

ህይወት ናይ ምንባር ዕዮ ገዛና እያ። ዘይትውዳእ ፈተና። ዓይነት ፈተና ብዘይየገድስ፡ ህይወት ክትፍተን ኣለዋ። ፈተነታት ህይወት ብመጽናዕቲ እንተ ዘይተገጢሞም ኣይፍትሑን እዮም። ስለዝኾነ’የ እምበኣር ቀጻሊ ተመሃሮ ምዃን የድልየና ክብል ዝህቅን ዘለኹ። ምኽንያቱ ከምቲ ነፍስሄር ስነጥበበኛ ኣብርሃም ኣፈወርቂ ዝበሎ ምንባር ተፈቲንካ ምምሃር ስለዝኾነ። ኣብ መዓልታዊ ህይወትና ክንደይ ፈተናታት ይገጥሙናን ናይ ብሓቂኸ ንመሃረሎምዶን ኢልና ክንሓትት ዝግብኣና ብኸምዚ’ዩ። ንግሆ ካብ ዓራት ንምትንሳእ ንባዕሉ ዝዓበየ ፈተና እዩ። ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዝደጋገም ፈተና። ስለምንታይ ትትንስእ ምኽንያት እንተ ዘይብልካ፡ ምንባር ብሓቂ ኣሰልቻውን ቍምነገር ኣልቦን እዩ።

ሮማ - መበል 16 ዋዕላ መንእሰያት ህግደፍ ኤውሮጳ ተቓኒዑ “ትምህርቲ መወዳእታ የብሉን” ዳርጋ ኣብ መዓልታዊ ህይወትና እንጥቀመላ ሓሳብ’ያ። ትምህርቲ ደኣ ይውዳእ እባ ጋሕ ይብል። እንታይ ኮይኑ’ዩ ኸ ዘይውዳእ? እዞም ኩሎም ምሁራት ደኣ እንታይ ድዮም? ትምህርቲ ስለዝወድኡ እንድዮም ግዲ ናይ ሰርተፊኬት፡ ዲፕሎማ፡ ቀዳማይን ካልኣይን ዲግሪ፡ ዶክተርነትን ፕሮፌሰርነትን ማዕርግ ወሲዶም ዘለዉ። ኵሉ እዚ ኣስማት ቅድሚ ስሙ ዘለዎኸ ምሁር ድዩ? የግዲ። እቲ እዚ ባጅላ እዚ ዘየብሉ ሰብከ? ኣይተማሂሮም ስለዝወድኡ

ብርግጽ እዞም ሕቶታት ንነብስና ሓቲትናያ ንፈልጥዶ ኣይንፈልጥን ክንሓትት ጽቡቕ’ዩ። ሓቲትናያ ንፈልጥ እንተ ዄይና ጽቡቕ፡ ሓቲትናያ ዘይንፈልጥ እንተ ዄንና ግና ኣየርፈድናን ዘለና ሕጂ ክንሓታ ይከኣል’ዩ። ኣብ ህይወት ንዅሉ ሕቶታት መልሲ ክትረኽበሉ ኣይከኣልን ይኸውን’ዩ። መልሲ እንተ ዘይረኸብና እውን ክንሻቐልን ክንስከፍን የብልናን። እቲ ንመልሲ ዘይህወኽ ግን ከኣ ሓታቲ ሰብ ንህይወት ብዝግባእ ይነብራ። ሕቶታቱ ንምምላስ ድማ ቀጻሊ ተመሃራይ ይኸውን። ተመሃራይ ንምዃን ሓታቲ እምበር መላሲ ክትከውን ኣየድልየካን’ዩ። ተመሃራይ

ልቦና

ዘዋህለልናዮ ነጥቢ ኣብ ህይወት ዝምልኣልና ጣቋ ኣለዎን የብሉን ክንሓትት ግዴታ ኣለና። ኣብ መባእታ፡ ማእከላይን ካልኣይ ደረጃን ከምኡ’ውን ኣብ ኮሌጅ ይኹን ኣብ ዝኾነ ትካል ትምህርቲ ዘዋህለልናዮ ነጥቢ ኣብ መዓልታዊ ትምህርትና ዝምልኣልና ዋጋ ኣለዎን የብሉን ምሕታት ክንክእል ኣለና። ንኣብነት ክንደይ ካባና ኢና ኣብ ስራሕ ዓለም ምስ ተዋፈርና ብዘለና ነጥቢ ንስራሕና ንገጥሞ? ነጥብና ድዩ ዋላ ፍልጠትና’ዩ ኣብ ስራሕ መሳርሒ ዝኾነና? መዐቀኒ ብቕዓትና ኣብ ስራሕ ነጥብና ድዩ ፍልጠትና? ተመሃራይ ምዃን ነጥቢ ምውህላል ድዩ ዋላ ፍልጠት ምኽዕባት? ነጥብን ፍልጠትን ከ እወታዊ ዝምድና ድዩ ዘለዎም ዋላ ኣሉታዊ? ዝለዓለ ነጥቢ ስለዘለኒ ንፉዕ፡ ትሑት ነጥቢ ስለዘለኒ

ኣነቓቓሒ ጥቕሲታት

ጀሚል ስዒድ

“ገጽካ ናብ ብርሃን ጸሓይ ግበሮ፡ ጽላሎትካ ብድሕሬኻ ክወድቕ እዩ።” - ዋልት ዊትማን “ኵሉ ሰብ ጀሚሩ ክገድፍ እንከሎ፡ ኣነ ግን ኣብ ዝጀመርኩዎ ጸኒዐ ናይ ምውዳእ ዓቕሚ ኣሎኒ።” - ማርግረት ታቸር “ሓሶት፡ ከም ጕያ ሚእቲ ሜትሮ’ዩ፣ ሓቂ ግዳ

መበል 16 ዋዕላ መንእሰያት ህ.ግ.ደ.ፍ ኤውሮጳ፡ “ኣፍሪቃ-ለኸ ሓርነትን መሪሕነት ብዕላማን” ብዝብል ቴማ፡ ካብ 14 ክሳብ 18 ሚያዝያ ኣብ ሮማ - ኢጣልያ ተቓኒዑ። ኣብ’ዚ ካብ ኤርትራ፡ ኤውሮጳ፡ ኣመሪካ፡ ካናዳ፡ ኣውስትራልያን ኣፍሪቃን ዝመጽኡ ልዕሊ 300 መንእሰያትን ወከልቲ ማሕበረ-ኮማትን ሃገራውያን ውዳቤታትን ዝተሳተፍዎ ዋዕላ፡ ኣደ-መንበር ኣወሃሃዲት ሽማግለ መበል 16 ዋዕላን ኣደመንበር ውዳበ መንእሰያት ህግደፍ ኤውሮጳን መኽፈቲ ቃል ድሕሪ ምቕራበን፡ ሓላፊ ህግደፍ ዞባ ወጻኢ ኣቶ ምኪኤል ተፈሪን ኣምባሰደር ኤርትራ ኣብ ኢጣልያ ኣቶ ፍስሓጼን

ሰረጀቓ - ሕጽረታት ዘለወን ትካላት ጥዕና ቈላሕታ ክግበረለን ተሓቲቱ ኣብ ማእከል ጥዕና ሰረጀቓ፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 78 ሚእታዊት ዝነበረ ሸፈነ ሕርስን ምክትታል ቅድመሕርስን፡ ኣብ ቀዳማይ ርብዒ ናይ

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ናይ 14 ሚእታዊት ዕብየት፡ ውጽኢት ናይ’ቲ ኣብ ሕብረተሰብ ዝተኻየደ ጐስጓሳት ከምዝዀነ ብምጥቃስ፡ ጥዕና ሕብረተሰብ ብሓፈሻ፡ ናይ ነብሰ-ጾራትን ሓራሳትን ድማ ብፍላይ ንምውሓስ፡ እቲ ጻዕሪ ቀጻሊ ምዃኑ ገሊጻ። ኣብ ክታበት ኣዴታትን ህጻናትን እውን ዝምስገን ሸፈነ ከምዘሎ ዝሓበረት፡ ክኢላ ህዝባዊ ጥዕና መንእሰይ ሳራ ገብረኪዳን፡ ናይ ኤች.ኣይ.ቪ መርመራ ንምግባር ዝመጽኣ ነብሰ-ጾራት፡ ምስ መጻምድተን ክመጽኣ ኣዘኻኺራ። ኣገልግሎት ላቦራቶሪ ኣብ ሰረጀቓ፡ እምባደርሆን ዛግርን ከምዝወሃብ ዝሓበረት መንእሰይ ሳራ፡ ጽበት ቦታን ካልእ ሕጽረትን ዘለወን መደበራት ጥዕና - ወኪ፡ ገሽናሽምን በለዛን ቈላሕታ ክግበረለን ተላብያ።

ማራቶን እዩ።” - ማይክል ጃክሰን “‘ድሕን ኩን/ኒ’ ንኽብል ዝብርትዓኒ ስምዒት ዝፈጥሩለይ ሰብ ምርካበይ ዕድለኛ’የ።” - ኣላን ሚልነ “ብዛዕባ ዅሉ ክትፈልጥ ይከኣል እዩ።” - ሊዮናርዶ ዳቪንቺ

እዚ መንቀሊኡ እንታይ እዩ ኢልና ክንሓትት ይግባእ፣ መልሲ ክንረኽበሉን ዘይክንረኽበሉን ንኽእል ንኸውን። መልሲ ምርካብ ኣይኮነን ከሕስበና ዘለዎ፣ እንታይ ደኣ ሕቶታት ምህላው እምበር። እዚ’ዩ ድማ ኣብ ህይወት ተመሃራይ ምዃን ዝድለየሉ ቀንዲ ረቛሒ። ኣብዚ እቲ ዝሓሸ ነገር ንግብርን ክልሰ ሓሳብን ብግብራዊ መጽናዕቲ ኣሳኒና ክንጥቀመሉ ምስ እንጅምር’ዩ መልሲ ንምርካብ ዝሕግዝ። እቲ መልሲ ግን ናይ ኵሉ ግዜ ውሁብ መልሲ ኣይከውንን እዩ። ሓደ መልሲ ናይ ግድን ሕቶ ዘልዕል መልሲ ክኸውን ኣለዎ። ከምኡ እንተ ዘይገይሩ ለካ መልሲ ኣይኮነን።

ግብራዊ መጽናዕቲ ማለት ንውልቃውን ሓባራውን ንስራሕካን ተግባራትካን ባዕልኻ ምርምር ብምክያድ፡ ንስራሕካ ብዝሓሸ መንገዲ ከመይ ገይርካ ትዓይዮን ተመሓይሾን፡ ከመይ ኣቢልካ ኣብ ቀጻሊ ለውጢ ትህሉ ዘኽእል ዓይነት ምርምር እዩ። “ስለምንታይ እሰርሕ ኣለኹ? ብኸመይ እሰርሕ ኣለኹ?” “እንታይ እሰርሕ ኣለኹ?” “ከመይ እንተገበርኩ’የ ናይ ዓያይነት ክእለተይ ዘዕብዮ?” ብሓፈሻ ንመዓልታዊ ንጥፈታትና ኽንመሃረሉ እንተ ደኣ ዄንና ብዓይኒ ምርምር ክንርእዮ ክንሕልን ኣለና።

ንነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዓራትካ ብምንጻፍ ዘይትጅምራ እንተ ዄንካ፡ ንምሸቱ ኣብ ዘይተነጸፈ ዓራት ክትድቅስ ምዃንካ ምዝካር የድሊ። ካልእ ኩሉ ይትረፍ ምሉእ መዓልቲ ዋላ ሓንቲ ኣየፍረኹን ኢልካ ተጨኒቕካ ናብ ዓራትካ ኽትድቅስ ምስ መጻእካ፡ ንግሆ ዓራትካ ከም ዘንጸፍካን መዓልትኻ ዋጋ ከም ዝነበራን ክትዝክር የኽእለካ። ኣብታ ሓንትን ዓባይ ሃገራዊት ካልኣይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ ዋርሳይ ይከኣሎ ሳዋ፡ ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዓራት ብምንጻፍ እትጅመር እምበኣር ንስለ ምንጻፍ ከምዘይኮነት ምሕሳብ ጽቡቕ’ዩ። ኣብ መስርሕ ምንባር ተመሃራይ ንምዃን ዘኽእል ሓደ መንገዲ፡ ሓታቲ ምዃን እዩ። ንዅሉ ንጥፈታትካ ብስለምንታይ ዝብል መንፊት ክትነፍዮ ክትክእል ኣለካ። ሓታቲ ምዃን፡ ተመራማሪ ምዃን ማለት’ዩ። ምምርማር ንምንታይ? ንዝሓሸ ውጽኢት።

ጴጥሮስን፡ ንተራ መንእሰያት ህግደፍ ኣብ ሃገራዊ መደባት ድሕሪ ምምጓስ፡ ንዝለዓለ ኣበርክቶ - ዝሓየለ ንቕሓትን ጥምረትን ከምዝሓትት ኣገንዚቦም። ሓላፊ ፖለቲካዊ ጉዳያት ህግደፍ ኣቶ የማነ ገብረኣብ ብማንዛ ካብ ኣስመራ ኣብ ዘመሓላለፎ መልእኽቲ፡ ኣብ ዞባውን ዓለማውን ኩነታት ብዙሕ ምቅይያራት ኣብ ዝርኣየሉ ዘሎ እዋን፡ ኣብ ዝበረኸ ውዳበን ናይ ክተት መደባትን ብኣድማዕነት ንምስራሕ ዘኽእል ኣማቲን ኣማእዛንን መግለጺ ሂቡ። ውዳበ መንእሰያት ህግደፍ - ኣብ ቅርጹ፡ መሪሕነቱን ትግባረ መድረኻዊ ዕማማቱን ክዓብን ክድልድልን ዝሕግዝ ዘተ ክካየድን፡ ሓባራዊ መረዳእታን ንጹር መደባትን ሒዙ ክወጽእን ትጽቢት ከምዝግበር ድማ ኣገንዚቡ። ምንቅስቓስ ኣፍሪቃ-ለኸ ሓርነትን

- ተራ መንእሰያት ህግደፍን፣ ዲፕሎማሲያዊ ስርሓት ኣብ ሕብረት ኣፍሪቃን ተራ መንእሰያት ህግደፍን፣ መረዳእታ ብዛዕባ ቀርኒ ኣፍሪቃን ምውሓስ ሰላምን፣ ምምካት ገባትን ዓብላልን ጠቐነ፣ ተራ ወለዶታት ኣብ ህንጸት ሃገር ዝብልን ካልእን መጽናዕታዊ ወረቓቕቲ ቀሪቡን ዘተ ተኻዪዱሉን። ብዘይካ’ዚ፡ ንተራን ተሳታፍነትን መንእሰያት ኣብ ህንጸት ሃገር፣ ኣንጻር ዓለም-ለኻዊ ዕብለላን ጸቕጥን ዝካየድ ዘሎ ዓለማዊ ቃልሲ፣ “ኣይፋል ድሕሪ ደጊም” ወይ “NO MORE” ዝብል መንእሰያት ቀርኒ ኣፍሪቃ ዘበገስዎ ዓለማዊ ምንቅስቓስን ጽልዋኡን፣ ከምኡ’ውን መንእሰያት ኤርትራ ኣብ ትምህርቲን ምልከት ቴክኖሎጅን ዘንጸባርቕ ኣብነታዊ ተመኲሮታት ቀሪቡ።

ኮሎኔል ካሕሳይ ሓጐስ ተሰዊኡ ኣባል እዚ ህዝባዊ ሰራዊት ኤርትራ፡ ገዲም ተጋዳላይ ኮሎኔል ካሕሳይ ሓጐስ ዘርኢት፡ ብ17 ሚያዝያ ኣብ መበል 71 ዓመት ዕድመኡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ ወርሒ ሕዳር 1974 ናብ መሳርዕ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈ ኮሎኔል ካሕሳይ፡ ን48 ዓመታት ኣብ ኣሃዱታት ተዋጋኢ ሰራዊት - ካብ ተራ ክሳብ ሓለቓ ስታፍ ክፍለ-ሰራዊት፡ ኣብ ምምጻእ ናጽነትን ምኽባር ልኡላውነትን ሃገራዊ ግቡኡ ዝፈጸመ ሓርበኛ እዩ። ገዲም ተጋዳላይ ኮሎኔል ካሕሳይ ሓጐስ ዘርኢት፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ 4 ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ፡ ትማሊ 18 ሚያዝያ ፍርቂ-መዓልቲ ኣብ መካነ-መቓብር ሓርበኛታት ከረን ተፈጺሙ። እዚ ህዝባዊ ሰራዊት ኤርትራ፡ ብመስዋእቲ ኣባሉ ገዲም ተጋዳላይ - ኮሎኔል ካሕሳይ ሓጐስ ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን ጽንዓት ተመንዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ቴታኑስ ‘ክሎስትሪድየም ቴታኒ’ (Closttridium tetani) ብዝተባህለ ባክተርያ ዝስዕብ ረኽሲ እዩ። እዚ ባክተርያ’ዚ ናብ ኣካላትና ምስ ዝኣቱ፡ መርዚ ፈጢሩ ንጭዋዳታትና ብምጭባጥ ከቢድ ቃንዛ የኸትል። ምጭብባጥ ጭዋዳታት መንጋጋ ስለ ዘስዕብ’ውን ‘ሎክጆው’ (lockjaw) ተባሂሉ ይጽዋዕ እዩ። ጭዳታታት ክሳድን መንጋጋን ብምዕጋት፡ ኣፍና ብግቡእ ንከይንኸፍት ዝዕንቅጽ ሕማም ምዃኑ እዩ። ረኽሲ ቴታኑስ ኣብ ህጻናት፡ ቃጸሎ ኣብ ዘጋጠሞም ሰባት፡ መብጣሕቲ ኣብ ዘካየዱ ሕሙማት፡ ትሑት ሕማም ናይ ምክልኻል ዓቕሚ ኣብ ዘለዎም ሽማግለታት ከምኡ’ውን ኣብ ተጠቀምቲ ሓሽሽ ብብዝሒ ይርአ። ባክተርያ ቴታኑስ ብዘይ ኦክስጅን ክነብር ዝኽእል ታህዋስያን እዩ። ንሓያሎ ዓመታት ብህይወት ክጸንሕ ስለ ዝኽእል ንምክልኻሉን ምክትታሉን ከቢድ ጻዕሪ እዩ ዝሓትት። እቲ ባክተርያ ብብዝሒ ኣብ ሓመድን ኣብ ቀልቀል እንስሳታትን እዩ ዝነብር። ባክተርያ ቴታኑስ ብዝፈልሐ ማይን ጸረታህዋስያን ከሚካላትን ብቐሊሉ ክመውት ዝኽእል ታህዋስያን ኣይኮነን። ስለዚ ኣብ ሰብነትና ኣትዩ ከቢድ መጉዳእቲ ከየኽትል ንምክልኻሉ ከቢድ ጥንቃቐ ክንገብር ከም ዘለና እዮም ሓካይም ዘጠንቅቑ። ባክተርያ ቴታኑስ፡ ንምሉእ ዕምሪ

ረኽሲ ቴታኑስ ዝፈታትን ከቢድ ሕማም እዩ። ሓንሳብ እንተ ኣጥቂዑካ ዝፍወስ ሕማም’ውን ኣይኮነን። እቲ ዝግበር ፍወሳል፡ ጽልዋ ናይቲ ቴታኑስ ዝፈጥሮ መርዚ ክሳብ ዝእለ፡ ኣብ ምልክታትን ዘስዕቦ ሕልኽላኻትን ግቡእ ምክትታል ምግባር ጥራይ እዩ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ኣቐዲሙ ንነፍሰ-ጾራት ከምኡ’ውን ንዕሸላት ብሰንኪ ዝወሃብ ክታበት ቴታኑስ፡ እቲ ሕማም ኣብ መላእ ዓለም ከውርዶ ዝጸንሐ ጉድኣት እናጎደለ ይኸይድ ከም ዘሎ እዩ ውድብ ጥዕና ዓለም ዘምልክት። ምልክታት እቲ ባክተርያ ሓንሳብ ናብ ሰብነት እንተኣትዩ ብገምጋም ክሳብ 10 መዓልታት ዝኾነ ምልክታት ኣየርእይን እዩ። እዚ ናይ ‘ሕቕፎ እዋን’ (incubation period) ተባሂሉ እዩ ዝግለጽ። እቲ ናይ ‘ሕቕፎ እዋን’ ክሳብ 21 መዓልታት’ውን ክዝርጋሕ ይኽእል እዩ። ምልክታት ረኽሲ ቴታኑስ ቀስ እናበለ እዩ ክገሃድ ዝጅምር። እቲ ገኒኑ ዝርአ ምልክት ናይዚ ሕማም ምቚላፍ መንጋጋ እዩ። * ጸገም መግቢ ኣብ ምውሓጥ፡ * ምርባሽ ወይ ዘይርጉእነት መንፈስ፡ * ምድራቕ ክሳድ፡ ኣእዳውን ኣእጋርን፡ * ንነዊሕ ዝቕጽል ቃንዛ ርእሲ፡ * ረስኒ፡ * ምሕርሓር ጐሮሮ፡ * ቁሪ-ቑሪ ምባል፡ * ምጭብባጥ ጭዋዳታት፡ ብፍላይ ድማ ጭዋዳ መንጋጋ፡ ክሳድን ከብድን፡ • ዓጽረ ሽንትን ድርቀትን ወዘተ ገለ ካብቶም ስዒቦም ዝረኣዩ ምልክታት እዮም። እቲ ሕማም እናበኣሰ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬም

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ. 08214595-200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ኣብ ዝኸደሉ እዋን፡ ልዑል ወይ ትሑት ጸቕጢ ደም፡ ቅልጡፍ ህርመት ልቢ፡ ልዕሊ ዓቐን ረሃጽ ዝኣመሰሉ ሕማማትን ካልእ ጥዕናዊ ጸገማትን ከስዕብ ይኽእል። መዓስ ናብ ሓኪም ንኸይድ? ቴታኑስ ዕምሪ ምሉእ ዝፈታትን ሕማም ስለ ዝኾነ፡ ምልክታቱ ኣብ ዝተራእየካ እዋን ብቕልጡፍ ናብ ሕክምና ክትከይድ ይግባእ። ዝኾነ ፈኲስ መቑሰልቲ/መጉዳእቲ እንተጋጢሙካ፡ ኣብ ውሽጢ’ዚ ዝሓለፈ 10 ዓመታት ናይ ቴታኑስ ክታበት ወሲድካ እንተኔርካ፡ ነቲ መቑሰልቲ ኣብ ገዛኻ ባዕልኻ ክትከናከኖ ይከኣል እዩ። ኣብ ውሽጢ’ዚ ዝሓለፈ 10 ዓመታት ክታበት ቴታኑስ ምስ ዘይትወስድ፡ ክታበት ቴታኑስ ምውሳድካ ምስ ዘይትተኣማመን፡ እቲ ዝወረደካ መጉዳእቲ ንውሽጢ ጎድጒዱ ዝኣተወ ምስ ዝኸውን፡ በቲ መጉዳእቲ ኣብ ውሽጢ ሰብነትካ ዝኾነ ሓጺን ወይ ካልእ ኣቕሓ ምስ ዝኣቱ ወይ ዝሽከለካ፡ እቲ መጉዳእቲ ብመንከስቲ እንስሳታት ዘጋጠመ ምስ ዝኸውን፡ ብሰንኪ እቲ መጉዳእቲ፡ ሓመድ፡ ረስሓት፡ ዝመረተ ሓጺን፡ ቀልቀል እንስሳታት ወዘተ ንቁስልኻ ምስ ዝትንክፍ፡ ብቕልጡፍ ሕክምናዊ ረድኤት ክትረክብ ከም ዘለካ ምስትብሃል የድሊ። ጠንቂ ረኽሲ ቴታኑስ ዘስዕብ ባክተርያ ‘ክሎስትሪድየም ቴታኒ’ እዩ ዝበሃል። እዚ

ባክተርያ’ዚ ኣብ ሓመድን ቀልቀል እንስሳታትን ይጸንሕ። ብቁስሊ ኣቢሉ ድማ ናብ ሰብነትና ምስ ኣተወ ይነቅሕን ይባዛሕን። ምሉእ ብምሉእ ምስ ተራብሐ፡ ‘ቴታኖስፓስሚን’ (tetannospasmin) ዝተባህለ መርዚ ናብ ኣካላትና ክነዝሕ ይጅምር። እዚ መርዚ’ዚ ኣብ ጭዋዳታት ሰብነትና ከቢድ ጉድኣት እዩ ዘውርድ። ንረኽሲ ቴታኖስ ተኣፈፍቲ መን እዮም? ክታበት ቴታኖስ ዘይወሰዱ ሰባት ንረኽሲ ቴታኑስ ዝያዳ ተኣፈፍቲ እዮም። * መጉዳእቲ ዘጋጠሞም ሰባት፡ * ግዳያት ሕማም ሽኮርን ረኽሲ ቆርበት ዘለዎም ሰባትን፡ * ተጠቀምቲ ሓሽሽ ወዘተ ገለ ካብቶም ንረኽሲ ቴታኑስ ተኣፈፍቲ ዝኾኑ እዮም። ሕልኽላኻት ናይቲ ሕማም ረኽሲ ቴታኑስ ኣብ ሰብነትና ዝፈጥሮ ሕልኽላኻት ብዙሕ እዩ። => ጸገም ኣብ ስርዓተ እስትንፋስ፡ => ምዕጋት ኣርተሪ ኣብ ሳንቡእ፡ => ኒሞንያ፡ => ምስብባር ኣዕጽምቲ ሰብነት፡ => ከምኡ’ውን ሞት። ምክልኻል ቴታኑስ ኣቐዲምካ ቅድሚ በቲ ባክተርያ ምልካፍካ ብእትወስዶ ክታበት ምክልኻሉ ይከኣል። እቲ ክታበት ንዕሸላትን፡ ካብ 7 ክሳብ 18 ዓመት ዕድመ ንዝርከቡ ሰባት፡ ካብ 19 ዓመት ንላዕሊ ዝዕድሚኦም፡

ከምኡ’ውን ንነፍሰ-ጾራት ተባሂሉ ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ክንወስዶ ዝግበኣና ዓቐን ብመምርሒ ሰብ ሞያ ጥዕና ጥራሕ ይኸውን። ቴታኑስ ኣብ ዕሸላት ዝበዝሕ እዋን ረኽሲ ቴታኑስ ኣብ ዕሸላት ብረኽሲ ዕትብቲ እዩ ዝመጽእ። እዚ እታ ዕትብቲ ክትሓዊ ብእትወስዶ ንውሓት ግዜ ከምኡ’ውን ብጉድለት ንጽህና ኣብ መእሰሪ ናይታ ዕትብቲ ክመጽእ ይኽእል። ግቡእ ክታበት ቴታኑስ ካብ ዘይወሰዳ ኣዴታት ኣብ ዝውለዱ ዕሸላት ረኽሲ ቴታኑስ ከጋጥም ዝኽእል ተኽእሎ ልዑል ምዃኑ ይንገር። ምልክታት ረኽሲ ቴታኑስ ኣብ ዕሸላት፡ ካብ 1 ክሳብ 10 መዓልታት ምስ ተወልደ ኣብ ዘሎ ግዜ ክርአ ይኽእል። ብቴታኑስ ዝተጠቐዐ ዕሸል ፈለማ ዘርእዮ ምልክታት ድኻም ሰብነት፡ ቀጨውጨውን ምእባይ ጡብን እዩ። ጸኒሑ ምንፍርፋር ወይ ምጭብባጥ ጭዋዳታት ከርኢ ይጅምር። ኣስታት 90 ሚእታዊት ብቴታኑስ ዝተጠቕዑ ዕሸላት ብህይወት ኣይተርፉን እዮም። እንተ ተረፉ’ውን ምምዝባል ኣእምሮን ድኹም ኣካላዊ ዕብየትን እዮም ዘርእዩ። ምንጪ፦ mayoclinic

መንከስቲ ሓሸራ (Insect Bites) ንህቢ፡ ዕኮት ወይ’ውን ካልእ ሓሸራ ነኺስዎ ዘይፈልጥ ሰብ ኣዝዩ ውሑድ እዩ እንተዀነ። ዝኾነ ሓሸራ ነብሱ ንምክልኻል ወይ ንኽምገብ ኢሉ እዩ ዝነክስ። ክነኽሰካ እንከሎ ድማ መርዚ ወይ ኣሲድ ስለ ዝሰድድ - ኣብቲ ዝተነኽሰ ክፍሊ ኣካላት ብፍላይ - ቃንዛ፡ ሕበጥ፡ ሰሓን ካልእን ስምዒታት ክፈጥረልና ይኽእል። ምልክታት መንከስቲ ሓሸራ መንከስቲ ሓሸራ ዝበዝሕ ግዜ ንእሽቶ ደም ዝሓዘ ሕበጥ ይፈጥር። ሓደ ሓደ ግዜ ኣብ ማእከል ናይ’ቲ ሕበጥ ማይ ክሕዝ ይርአ እዩ። ናይ ጣንጡ፡ ቱዃንን ቊንጭን መንከስቲ ሳሓ ዝፈጥር ኮይኑ ቀይሕ ዕንፍሩር ይገብር። ቀጠልያ ሃመማ፡ ጻጸ፡ ዕንቅርቢት ወዘተ ናይ ዝኣመሰሉ ሓሰኻ መንከስቲ ኩሉ ሳዕ ቃንዛ ዘለዎ ኮይኑ ቀይሕ ዕንፍሩር እዩ ዝፈጥር። ቃንዛን ሳሓን መንከስቲ ሓሸራ ምእላይ ዝኾነ ሓሸራ ብፍላይ መርዛም እንተኾይኑ ኣብ ህይወትካ ከቢድ ጉድኣት ከውርድ ስለ ዝኽእል፡ ናብ ሕክምና ኬድካ ግቡእ ክንክን ክትገርብ ይግባእ። ካብኡ ሓሊፉ ነቲ ቃንዛን ሳሓን ንምህዳእ ኣብ ገዛኻ ባዕልኻ ክትወስዶም ዘሎካ ስጉምትታት ኣለዉ። ገለ ካብኦም፦ ነቲ ዝተነኽሰ ክፍሊ ኣካላት ብውሽጣዊ ክፍሊ ናይ ቅራፍ በናና ምስ እትደርዞ፡ እቲ ዝጸንሐ ሳሓን ቃንዛን ብመጠኑ ክሃድእ ይኽእል እዩ። ብማይ ዝተባዕጠ ‘ቤኪን ፓውደር’ ኣብቲ ዝተነኸሰ ክፍሊ ኣካላት ምልካይ

ነቲ ቃንዛን ሳሓን ከም ዘፍኲሶ ይንገር። ዝተወቕጠ ዕንጸይቲ ሳንደል ምስ ህሩድ ብምትሕውዋስ ኣብ’ቲ ዝተነኽሰ ክፍሊ ምስ እትንስንሶ ነቲ ቃንዛ ንምህዳእ ልዑል ሓገዝ ኣለዎ። ብዝግባእ ካብ ዝተጸምቈ ቆጽሊ ሬሓን፡ ሓደ ማንካ ሻሂ ወሲድካ ነቲ ዝተነኸሰ ክፍሊ ሰብነት ምስ እትለኽዮ፡ ነቲ ዝፍጠር ቃንዛ ንምህዳእ ሓጋዚ እዩ። ክትገብሮ ዝግበኣካ፦ = እቲ መንከስቲ ኣብ እግርኻ ወይ ኢድካ እንተኾይኑ፡ ነቲ መሓውር ካብ ቀንዲ ኣካላትካ ከተትሕቶ ፈትን። እዚ ነቲ መርዚ ናብ ኣካላትና ቀልጢፉ ከይዝርጋሕ ይሕግዞ። ድሕሪ ፍርቂ ወይ ሓደ ሰዓት ነቲ ዝተነኽሰ ክፍሊ ኣካላት ካብ ቀንዲ ኣካላትካ ክብ ከተብሎ ይከኣል እዩ። ክዳን ወይ ዝኾነ ካልእ ነገር ከይትንክፎ ተኸታተል። እዚ ነቲ ቃንዛ ንኽሃድእ ይሕግዝ። = ህዱእን ዝሑልን ምዃን የድሊ። ምስ

እትጭነቕን እተዕገርግን ግና እቲ መርዚ ብቐሊሉ ናብ ደም ተዘርጊሑ ናብ መላእ ክፍሊ ኣካላት ክዝርጋሕ ይኽእል። ምንጪ፦ health line

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት መደብ 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡55 18፡30 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ጉዳይ ኣብ ዘተ (ብዛዕባ ጥዕና) ዜና (ዓረብ) ለሰ ስፖርት ፊልም ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ዶ/ር ኣብ ስትድዮ ድራማ ሃሎ ቆልዑ ዜና (ትግረ) ጉዳይ ኣብ ዘተ (ብዛዕባ ትምህርቲ) ዜና (ትግርኛ) እንዳ ዝማም ዜና (ዓረብ) መደብ ቆላሕታ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 9ይ ክፋል 4.3 ምኽታብ ዕሱባት ምሁራት ፈረንጂ ኣብ ዛንታ ዓባይ ኢትዮጵያ ዝተፈብረኸ ጽውጽዋይ ታሪኽ 3000 ዓመት፡ ክሳዕ ለይቲ ሎሚ፡ ሕማም’ዚ ኸባቢ’ዚ ዀይኑ ኪቕጽል ዘኽኣሎ ካልእ ምስጢር ደዀን ይህሉ፧ ነዚ ሕቶ’ዚ ንምምላስ፡ ብድብድቡ፡ ናብ ተራን ኣበርክቶን ‘ልሂቓን ፈረንጂ’ ምጥማት’ውን፡ ኣገዳሲ ነጥቢ ኸይኰነ ኣይተርፍን። ምኽንያቱ፡ ብሕልፊ ኣብ ግዜ ሃይለስላሴ፡ ስነጽሑፍ ‘ዛንታ ዓባይ ኢትዮጵያ’ ንምዅላዕ፡ ነቶም ሎሚ ‘ብኢትዮጵያውያን ፈረንጂ’ ዚጽውዑ ዘለዉ ምሁራን ምዕራብ ምዕሳብ፡ ኰነ ኢልካ ተሰሪሕሉ’ዩ። በዚ ፖሊሲ’ዚ፡ ብዩኒቨርሲቲ ኣዲስ-ኣበባ ዚመሓደር ‘ትካል መጽናዕቲ ኢትዮጵያ፡’ ንታሪኽ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ’ዚ ጽውጽዋይ’ዚ ንምጭፍላቕ፡ ዳርጋ ዘይፈንቀሎ እምኒ ኣይነበረን። ካብ 1940ታት ጀሚሩ፡ ዕሱባት ምሁራን ፈረንጂ፡ ከም እኒ እንግሊዛዊት ሲልቭያ ፓንክረስ፡ ድሒሩ ድማ፡ ብበዅሪ ወዳ ሪቻርድ ፓንክረስ ዝተጸልዉ ካልኦት ጋንታ ምሁራን፡ ካብ ስነ-ምግባር ሞያዊ ጸሓፊ-ታሪኽ ብምውጻእ፡ ንጽውጽዋይ ‘ዓባይ ኢትዮጵያ’ ኣብ ምፍጣርን ምቕራጽን ዓቢ ኣበርክቶ ገይሮም’ዮም። ኻብዚኣቶም፡ ኣመሪካዊ ክሪስቶፎ ክላፋም፡ እንግሊዛዊ ፓትሪክ ጊልከስ፡ እስራኤላዊ ኤርሊክ ሓጋይ፡ ሃሮልድ ማርኩስ፡ ስቨን ሮበንሶን፡ ፒተር ሽዋብ፡ ፖል ሄንዝ፡ ዶናልድ ለቪድ፡ ግሪኻዊ ጆን ማርካኪስ ወዘተ. ኣብ ቅድሚት ዚስርዑ ኮይኖም፡ ከም ዓስቢ ኣበርክቶኦም ‘ፈረንጂ ኢትዮጵያውያን’ ዝብል ስም ተጠሚቖም ይርከቡ። ንሳቶም ዝዘርግሑዎም ‘መጽናዕትታት፡’ ንታሪኽን ዝናን ኢትዮጵያ ኻብ ካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ብዝተፈልየ ልዕሊ ዓቕን ኣብ ምጉልሑ ልዑል ግደ ተጻዊዎም’ዮም። ንኣብነት፡ ዶናልድ ለቬድ ብ1974 ኣብ ዝደርሶ መጽሓፍ፡ “ዓባይ ኢትዮጵያ” ዚብል ስምን ኣምርን፡ ‘ምስሊ ኢትዮጵያ ንምብራኽ፡ ኣብ ታሪኻውያን ግምታት ብምጽጋዕ፡’ ባዕሉ ብፍኑው ኸምዝሰንዖ ተኣሚኑ’ዩ። በዞም ምሁራን እዚኣቶም ዝተጻሕፉ ‘መጽናዕትታት’ ዝተስምዩ ልቢ-ወለድ ድርሰታት፡ ንሓንጐል ማሕበረ-ሰብ ዓለም ብዝንቡዕ መገዲ እናቓነዩ፡ ንሓንጸጽቲ ፖሊሲ፡ ፖለቲከኛታትን ህዝባዊ ርእይቶን ማሕብረ-ሰብ ምዕራብ ክጸልዉ ጸኒሖም’ዮም። ዘቕርቡዎም ዕዮታት ካብ ወድዓዊ ሓቅታት ዘውጽኡ ኮይኖም፡ ዘንቅሉዎም ጥንሰሓሳባት (hypothesis) ከኣ፡ ብኣጋ ኣብ ፍሉጥ መደምደምታ ኰለል ዚብሉ እዮም። ብመሰረት ሓደ መጽናዕታዊ ዓንቀጽ፡ ኵሎም ዚዝርግሑዎም ‘መጽናዕትታት’ ኣብ ቄናን ዛዕባታት ሸንኰለል ብምባል፡ ካብ ርኡይ ሕጽረት ቍመናዊ ስልጣን ሓራ ዝወጹ ኣይኰኑን። እቲ ዝገደደ ኸኣ፡ ወትሩ ንታሪኽ ኢትዮጵያ ንምዕባይ ስለዘንቅዱ፡ ኣንጻር ኤርትራን ታሪኻን ንነዊሕ ዓመታት ጽልኢ ዘሕደሩ ምዃኖም’ዩ። ዳርጋ መብዛሕትኦም፡ ምስ ፖሊሲታት ወጻኢ ጕዳያት ኣመሪካ፡ እንግሊዝ ዝተኣሳሰረ ጽልዋ ኣሎዎም። አረ ገለኦምሲ፡ ሰራሕተኛታት ትካል ስለያ ኣመሪካ (CIA) ምዃኖም፡ ሰነዳት ይረትዑ እዮም (ሬድ ሲ ፊሸር፣ 2016፣ ዓቢ ኢትዮጵያዊ ትረኻ ኣብ ርእሲ ኤርትራ፤ ሽጣራ 75 ዓመታት ተቓሊዑ)። ንኣብነት፡ ሰለስተ ዓመታት ይገብር፡ ጆን ማርካኪስ ዝተባህለ “ደርብን ግርጭትን’ ዝኣርእስቱ መጽሓፍ (1982) ዘበርከተ ግሪኻዊ ምሁር፡ ካብ ንእስነቱ ኣትሒዙ ብማእከላይ ስለያ ኣመሪካ ኸምዝተኸትበን፡ ብጕልባብ መጽናዕቲ ንስለያ ናብ ኢትዮጵያ ኸምዝተላእከን፡ ንገለ እሙናት ምንጭታት ኤርትራ ባዕሉ ተናሲሑ እዩ (ከማሁ)። እዚ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.198

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ምሁር’ዚ፡ ኣብ ዩኒቨርሲታት ኢትዮጵያን ደቡብ-ሱዳንን ብምዕራድ፡ ፈለማ፡ ብዛዕባ ብግጭት ዝተሓመሳ ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ (ኢትዮጵያ፡ ኤርትራ፡ ሱዳን፡ ደቡብ ሱዳን፡ ሶማልያ) ቐዳማይ መጽሓፉ ኣሕቲሙ፣ ድሕሪኡ፡ ደርዘን ዝበጽሑ መጽሓፍቲ ኻብ ምድራስ ኣየዕረፈን። መንግስቲ ወያነ-ኢወደግ፡ ንሜላ ኣሰራርሓን (Modus Operandi) ተመኵሮን ቅድመኡ ዝነበሩ ስርዓታት ኢትዮጵያ ብምልቃሕ፡ ነቶም ቀዳማይ-ወለዶ ኽኢላታት ምዕራብ ይዅኑ ኻልኦት ሓደስቲ ርባሓቶም፡ ንወራር ዂናት ስነ-ልቦና ክጥቀመሎም ግዜ ኣይበልዐን። ኣብ መጋቢት 1988፡ ህግሓኤ፡ ነቲ 20,000 ዓቕሚ-ሰብን ዘይተኣደነ ኣጽዋርን ዝነበሮ ዓርሞሸሽ ሰራዊት ‘እዚ ናደው’ ሰራዊት ኢትዮጵያ ብምድምሳስ ንኸተማ ኣፍዓበት ምቁጽጻሩ ይፍለጥ። ኣብ 1990 እውን ህግ፡ ንወደባዊት ባጽዕን ሓያሎ ከተማታት ዞባ ደቡብን ሓራ ኣውጽአን። ርእሰ-ኸተማ ኣስመራ ኣብ ኣፈሙዝ ህግ ስለዝኣተወት ከኣ፡ ናጽነት ኤርትራ ጋህዲ ምዃኑ፡ ኣብ ኤርትራ ዝነበረ 80% ካብ ትካላት ምክልኻልን ጸጥታን ኢትዮጵያ ድማ ሓንሳብን ንሓዋሩን ካብ ገጽ ምድሪ ኪጽረግ ምዃኑ፡ ንዝዀነ ተዓዛቢ ዘጠራጥር ኣይነበረን። እዚ ምዕባለታት’ዚ ነቲ ብማዕዶ ዚዕዘብ ዝነበረ ህወሓት፡ ‘ጕልቡብ ምረቓ’ እዩ ኮይኑዎ። ኣብዚ ዝተጠቕሰ መድረኽ፡ እቲ ድሕሪ 1988 ኣቦ-ወንበር ህወሓት ዝዀነ፡ ነፍሲሄር መለስ ዜናዊ፡ ውድቡ ምስ ህግ ዳግም ዝምድናኡ ከምዘሐድስ ብምግባር፡ ብህ.ግ. እናተደገፈ ናብ ኣዲስ-ኣበባ ገስጊሱ፡ መንበር ስልጣን ክሕዝ ከምዝኽእል ስለዝተኣማመነ፡ ድሕሪ ምሕራር ከተማ ባጽዕ (1990)፡ ምስቶም፡ ‘ምሁራን ኢትዮጵያውያን ፈረንጂ’ ንምልላይ ንኣመሪካ በረረ። ነታ ብሕልሚ እትርኣዮ ዝነበረት ‘ዓባይ ኢትዮጵያ’ ብኸመይ የመሓድራ ምኽሪ ምሁራን ምዕራብ ኣገዳሲ ዀይኑ ረኸቦ። ኣብ ኣመሪካ ኣብ ዝነበረ ቤት ጽሕፈት ህወሓት ኰይኑ ከኣ፡ ንፈለማ ግዜ፡ ንፖልስ ሄንዝ ብምዕዳም፡ ቃለ-መጠይቕ ከግብሮ ባዕሉ ሓተተ። ብ17 ሰነ 2012 ዝተሓትመ፡ 18 ገጻት ዝሓዘ፡ ሓሙሽተ ሰዓታት ንዝወሰደ ቃለ-መጠይቕ መለስን ፖል ሄንዝን ዘስፈረ ሰነድ፡ ካብ ታሪኽ ውድብ ወያነ፡ ምልኪ ልሂቓን ሽዋ፡ ዝምድና ምስ ህዝባዊ ግንባርን መጻኢት ኤርትራን ክሳብ ራእይን ስትራተጂን ኣብ ምምራሕ ‘ዓባይ ኢትዮጵያ’ ዚድህስስ’ዩ ነይሩ። ኣብ መወዳእታ ናይቲ ቃለ-መሕትት ፖል ሄንዝ ንመለስ “ዛጊት፡ ውድብካ፡ ሽግር ህዝባዊ ርክባት ጸኒሑዎ’ዩ። ብመርገጺኻን ኣረኣእያኻን ተመሲጠ ኣለኹ። ብዛዕባ መጻኢት ኢትዮጵያ ዘለካ ራእይ፡ ካብ ስርዓት ደርጊ ንላዕሊ ትርጕም ሂቡኒ ኣሎ። ስለዚ፡ ኣብ ደገ ዚርከብ ህዝቢ ንምእማን፡ ግዜ ከተባኽን የብልካን፣ በዚ ኣጋጣሚ’ዚ፡ ናብ ትግራይ ጋዜጠኛታትን ክኢላታት ሊቃውንትን ክትዕድም ክመኽረካ እደሊ። ምኽንያቱ፡ ብዛዕባ ትግራይ መጽናዕትታት ዘካየዱ ሓያሎ ምሁራን ክኢላታት ኣለዉ። ነዚኣቶም ብምዕዳም፡ ብዛዕባ ስርዓትካ ቀዳማይኢድ ሓበሬታ ኸምዚዕዘቡን ኸምዚስንዱን ምግባር የድልየካ…፡” ከምዝበሎ ተጠቒሱ ኣሎ። መለስ ብግደኡ፡ ንምኽሩ ብምቕባል፡ “እወ፣ ሓቅኻ ኣለኻ። እሞ፡ ንኤርሊክ ሓጋይ ንትግራይ ኪበጽሕ እንተ ዓደምናዮ፡ ከመይ ይመስለካ፧ ዋላ ናብ ትውልዲ ዓዲ ራእሲ ኣሉላ ኽንወስዶ ኢና። ክሪስቶፎ ክላፋም’ውን፡ ብዛዕባ ኢትዮጵያ ዓቢ መረዳእታ ስለዘሎዎ፡ ክንዕድሞ ንሓስብ። ኣብ ቤት ትምህርቲ ዊንጌት ተመሃራይ ከለኹ ኣትሒዘ፡

ኣስተምህሮኡ እሰምዕ ነይረ። ስለዚ፡ ንገሮ’ሞ፡ ንምብጻሑ ኸነድንቖ ኢና። ምኽንያቱ፡ [ንዘማዕበሎም] ክልሰ-ሓሳባት ብቐዳማይ-ኢድ ኪፍትኖም ይኽእል’ዩ። ንስኻ’ኸ ስለምንታይ ዘይትበጽሓና፧ ንስኻ’ውን፡ ክሳዕ ዝደለኻዮ ንውሓት ግዜ ብምጽናሕ፡ ኵሉ ዘድሊ ብዓይንኻ ክትርእዮ ትኽእል ኢኻ። ኣብ መቐለ፡ ግንቢ ኣብርሃ-ኣጽብሃ ንኽትቅመጡ፡ ኵሉ ኽነዋድደልኩም ኢና፡” በሎ። ድሕር’ዚ፡ ፖል ሄንዝ፡ ንኤርሊክን ክላፋምን ክዕድሞም ምዃኑ፡ ቃል ብምእታው፡ ተፈላለዩ (17 ሰነ 2017፡ 17፣ ቃለ-መጠይቕ መለስ ዜናዊ ምስ ፖል ሄንዝ)። ፖል ሄንዝ፡ ካብ ዘመነ ስልጣን ሃይለስላሴ ኣትሒዙ፡ ኣባል ሲ.ኣይ.ኤይ ምንባሩ ይፍለጥ። ክላፋም ዋና ተጣባቒ ‘ጽውጽዋይ ዓባይ ኢትዮጵያ’ ኪዀውን ከሎ፡ ሓጋይ ኤርሊክ ከኣ፡ ብ1982፡ ‘ኢትዮጵያን ኤርትራን ኣብ ግዜ ምጕዝዛይ ኣፍሪቃ’ ብዚብል ቴማ፡ ብዛዕባ ታሪኽ ራእሲ ኣሉላ መጽናዕቲ ዘካየደ እስራኤላዊ ምሁር’ዩ። ወያነ-ኢወደግ ናብ ስልጣን ምስ መጸ (1991) እዞም ቀንዲ ዀሓልቲ ታሪኽን ኣማእዘንቲ ፖሊሲ ኢትዮጵያን ኰይኖም ዘገልግሉ ዝነበሩ ‘ዕሱባት ፈረንጂ’፡ ታሪኽ ናይ ምዝንባዕ ስርሖም ንምቕጻል፡ ዳግም ባይታ ረኸቡ። ኣብዚ ከይተጠቕሰ ክሕለፍ ዘይግብኦ ክሪስቶፎ ክላፋምን ፖል ሄንዝን፡ ወትሩ ‘ብጽውጽዋይ ዓባይ ኢትዮጵያ’ ኣዒንቶም ስለዚዓወሩ፡ ኣብ ቀርኒ-ኣፍሪቃ ሓዳስ ሃገር ጐረቤት ኢትዮጵያ (ኤርትራ) ንኸይትፍጠር፡ ኣንጻር ሓርነታዊ ምንቅስቓስ ኤርትራ ኣብ ኲናት ስነ-ልቦናዊ ጸለመን ምንእኣስን ዝተጸምዱ ምዃኖም እዩ። ንኣብነት፡ ኻብ መርኣያ ሕዱር ሕማሞም፡ ህግሓኤ ኣብ መጋቢት 1988 ንኸተማ ኣፍዓበት ቅድሚ ምሕራሩ፡ ክሪስቶፎ ክላፋም ዝጸሓፎ ሕሱር ዓንቀጽ ምጥቃስ ይክኣል። ንሱ፡ ነቲ ባሲል ደቪድሰን ብዓይኑ ብምዕዛብ፡ “ድሕሪ ዴን ቤንፉ (ቬትናም)፡ ኣብ ሳልሳይ ዓለም፡ እምብዛ ኣገዳሲ ዂናትን [ዓወትን]…፡” ኢሉ ዝገለጾ ደርማስ ዓወት ኤርትራውያን፡ ኪቕምሮ ዓቕሚ ኣይነበሮን ክበሃል ኣይክኣልን። የግዳስ፡ ንጐይቶቱ ከደዓዕስ፡ ኣእምሮ ማሕበረ-ሰብ ዓለም ዘይቅበሎ፡ ብቐንዱ ኸኣ፡ ንሞያኡ ኣብ ዋጋ-ዕዳጋ ዘእቱ፡ ዘኽዕቦ ዓንቀጽ ካብ ምሕታምን ድሕር ኣይበለን። ክላፋም (1987፡ 343፣ መጽሔት ጕዳያት ኣፍሪቃ)፡ “ጽገናዊ ለውጢ ቝጠባ ማሕበርነታዊ ስርዓት ደርግ ዓወት’ዩ ነይሩ፣ እዚ ዕቤት ቝጠባ’ዚ ድማ፡ ነታ ደረታዊ ኣገዳስነት ዘሎዋ ሃገር ኤርትራ፡ ናብ ስዕረት ከምርሓ’ዩ፡” ዚብል ዓንቀጽ፡ ቅድሚ 11 ኣዋርሕ ዓወት ኣፍዓበት’ዩ ኣሕቲምዎ። ህግ ኣብ ውሽጢ 72 ሰዓታት ንናደው እዝ ብምድምሳስ፡ ዓቢ ተኣምራታዊ ዓወት ድሕሪ ምምዝጋቡ፡ እዚ ዘይርጡብ ገምጋም ዝሃበ ምሁር ፈረንጂ፡ እንታይ ኰን ተሰሚዑዎ ይዀውን፧ ፖል ሄንዝ’ውን፡ ኣብ ጥሪ 1985፡ “ኤርትራ፡ ድርዕቶ ወይ ዝተላጋገበት [‘ሃገር’] እያ፣ [ክንዲ ዝዀነት]፡ ኤርትራ ዝበሃል ሃገር ይዅን ቋንቋ የለን። [ምኽንያቱ]፡ ቋንቋኣውን ሃይማኖታውን ምምቕቓላት ኤርትራ ኣብ ሓደ ዝተደራረቡ እዮም…፡” ብምባል፡ ጸሊም ስነ-ልቦናዊ ሕንዚ ዚነዝሕ ዝነበረ እዩ (ጸብጻብ ራንድ)። ስግር’ዚ ብምኻድ እውን ሄንዝ (ታሕሳስ 1985) ‘[እዛ ኽትፍጠር እትሕሰብ] ነጻ ኤርትራ፡ [ዋላ ኻብ ሃገራት] ኣፍሪቃ’ውን፡ ሰፊሕ ደገፍ ኣይክተውሕስን እያ’ ኢሉ ይጽሕፍ’ሞ፡ ቀጺሉ ‘ሶቭየታውያን፡ ንኤርትራዊ ተጻብኦ ብመንገዲ ኣኽረረቲ ውክልና ዓረብ ኣብ ምሕጋዝ፡ ብድሕሪ ትርኢት ኰይኖም ንጡፍ ኣበርክቶ ይጻወቱ እዮም፡’ ዚብል ዕሙት ክሲ የቕርብ። እዚ

ኣመሪካዊ ምሁር’ዚ፡ ኣብ 1977 ዝተገብረ ስትራተጅያዊ ምዝላቕ ሰውራ ኤርትራ፡ ስርዓት ደርግ ካብ ሕብረት-ሶቬት ዘይተኣደነ ደገፍ ነፈርቲ ውግእ (ሚጋት)፡ ከበድቲ ኣጽዋርን ኣማኸርቲ ወተሃደራውያን ክኢላታትን ወዘተ. ስለዝረኸበ ምዃኑ ልዕሊ ሰቡ ኣዳዕዲዑ ይፈለጥ’ዩ። ፖል ሄንዝ፡ ነቲ ብኢደ-ዙር ‘ደገፍሕብረት-ሶቬት ኣይስኣኖን’ዩ’ ዚብል ትንታነኡ፡ ኣብ ስርሒት ናደው ዝተማረኹ ሰለስተ መኰንናት ሕብረት-ሶቬት ምስ ተበሰረ፡ መልሓሱዶ ሓይኹ ይዀውን፧ መለስ ዜናዊ፡ እዞም ልሂቓን ምሁራን ምዕራብ’ዚኣቶም፡ ኣብ ዋዕላታት ዝዛረብዎ ኰነ ዘሕትሙዎ ጽሑፋት ብኣንክሮ ኻብ ምክትታል ትኽስ ኢሉ ኸምዘይፈልጥ ምርዳእ ኣይእግምን። በዚ ድማ’ዩ፡ ኣብ ዋግዋጎ ናጽነት ኤርትራ ንስልጣን ከገልግልዎ ኪዕድሞም ዝተጓየየ። ነዚ ዕድመ’ዚ ይዅን ድሕሪ 1991 ዝቐጸለ ፖለቲካዊ መስመር ወያነ ዝመርሓ ኢትዮጵያ ምስ እነስተብህል ከኣ፡ መራሕቲ ህወሓት ‘ንናጽነትን ልዑላውነትን ኤርትራ መብጽዓ ነይሩና’ ዚብሉዎ ምምጽዳቕ፡ ውጹእ ሓሶት ምዃኑ ምግምጋም ይከኣል። እንተስ ኣሰር’ዞም ዕሱባት ጸሓፍቲ ታሪኽ ተኸቲሎም እንተስ ‘ብጽውጽዋይ ዓባይ ኢትዮጵያ’ ተመሲጦም፡ ኣብ ዘመነ ስልጣን ወያነ-ኢወደግ፡ ካልኦት ‘ኰራኵር ሰብ-እንጌራ ሞያኛታት ፈረንጂ (Career Ethiopianists)፡ ’ ከም እንግሊዛዊ ኣሌክስ ዴዋል፡ እንግሊዛዊ ማርቲን ፑለት፡ ኣመሪካዊ ዳን ኰኔል፡ ኖርወጃዊ ትሮንቮልት፡ ጋዜጠኛ ዊልያም ደቪድሶን ወዘተ. ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ንምጽላም፡ ኣዕሩኽ ጸሊም ኲናት ስነ-ልቦና ዀይኖም የውደኽድኹ ኣለዉ (መጽናዕትታቶም ተወከስ)። ስነ-ልቦናኣዊ ጐስጓስ ናይዚኣቶም ከኣ፡ ብቐንዱ፡ ንስትራተጂያዊ ረብሓ ሃገራት ምዕራብ ኣብ ቀርኒ-ኣፍሪቃ ዘቐድም ኮይኑ፡ ንፖለቲካዊ ትረኻ ከተብቶም (ስርዓታት ኢትዮጵያ) ብምዅሓል፡ ‘ንትረኻ ኤርትራ’ ንምቕናን ዝህቅን’ዩ። እዞም ሓደስቲ ልሂቓን ፈረንጂ፡ ዝጥቀምሉ ሜላ ስለያን ጸለመን ኲናት ስነ-ልቦናን ምስትውዓል ኣገዳሲ’ዩ። ፈለማ፡ ንሓንቲ ሃገር ተደናገጽታ ብምምሳል፡ ካብ እንቋቝሖ ናብ ጫቝት ክሳዕ ዚነቝሑ፡ ኣብ ሕቝፋ ይሕቈፉ። ብዛዕባ’ታ ሃገር እኹል ኣፍልጦን ንቕሓትን ድሕሪ ምኽዕባት ግን፡ ኣብ ሓደ ረፍዲ ሕቘኦም ይህቡ። ድሕር’ዚ፡ ነቶም ብጕልባብ መሓዙት ‘ገይርናዮም ዚብሉዎም መጽናዕትታት’ ከም ተኣመንቲ ምንጭታትን መወከሲታት ብምውሳድ፡ ንሕትመትን ጸለመን ይጓየዩ። ንኣብነት፡ ገለ መርኣያታት ንምፍኣም፡ ዳን ኰኔል፡ ካብ 1976-1991፡ መሓዛ ህግሓኤ ብምዃን፡ ኣብ ርእሲ’ቲ “ኣንጻር ኵሉ መሰናኽላት’ ዚብል ብ1994 ዘሕተሞ መጽሓፍ፡ ቅድመኡ’ውን፡ ንውዑያት ምዕባለታት ሰውራ ኤርትራ ዝምልከቱ ሓያሎ ዓንቀጻት ኣበርኪቱ እዩ። ይዅን’ምበር፡ ብ23 መስከረም 1978፡ ካብ’ቲ ኣብ ካርቱም ዚርከብ ኤምባሲ ኣመሪካ ዝለሓዀ ሓበሬታ ኸም ዝኸሽሖ ግን፡ ኣመሪካዊ ጋዜጠኛ ኰነል’ውን፡ ከም ፖል ሄንዝ፡ ብስም ጋሻ ህግሓኤ፡ ንወተሃደራዊ ብቕዓት ሰውራ ኤርትራ ኺዕዘብ ከም ‘ዕቝር ጸጋ ማእከላይ ስለያ ኣመሪካ’ ኸምዝተላእከ የረጋግጽ። ብተመሳሳሊ፡ እቲ ፈለማ ኣብ ትሕቲ ፓትሪክ ጊልከስ ከም ጋዜጠኛ ቢቢሲ ዝሰርሕ ዝነበረ ማርቲን ፑለት’ውን፡ ካብ ክፍላ 1980ታት ኣትሒዙ’ኳ መሓዛ ህግ ብምምሳል ንሜዳ ኤርትራ ኪበጽሕ ዕድል እንተረኸበ፡ ድሕሪ ናጽነት ኤርትራ ግን፡ ሻቡ ምስ ወያነ ብምሽራኽ፡ ኣብ ዘመተ ዂናት ስነ-ልቦና ኣንጻር ኤርትራ ተጸሚዱ ይርከብ። ካብዚ

ብዘይፍለ፡ ኣሌክስ ዴዋል’ውን፡ ፈለማ ፈታዊ ህዝቢ ኤርትራ ዝመስል ዝነበረ፡ ድሒሩ፡ ሓደ ኻብቶም ኣንቀሳቐስቲ ‘ፕሮጀክት ‘ስርዓት ምቕያር (Regime Change)’ ብምዃን፡ ኣንጻር [መንግስቲ ኤርትራ] ሓላፍነት ዝተሰከመ ዕሱብ ምዃኑ፡ መሳርሕቱን በዓልቲ-ቤቱን ዝነበረት ኤርትራዊት ዜጋ ኣቃሊዓቶ እያ። ሓደ ኻብቲ ቐንዲ ሜላ ናይ ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ዕሱባት፡ ኣማረጽቲ ኽልሰ-ሓሳባትን ሓቅታትን ኰነ ኢልካ ብምኽሓድ፡ ናብቲ ብኣጋ ዚእምሙዎ ቕድመ-መደምደምታ ንምብጻሕ፡ ንሃገራዊ መንነትን ታሪኽን ህዝብታት ምቍንጻብ’ዩ። ኣብ ክንዲ ንኣድማሳውያን ሓቅታት ምምርማርን ምቕባልን ከኣ፡ ነቶም ነፍሲ-ወከፎም ዚጽሕፉዎም መርትዖታት ከም ተኣመንቲ መወከሲታት ብምውሳድ፡ ነንሓድሕዶም ብምጥቕቓስን ብምውድዳስን፡ ዝተወደበ መደምደምታን ርኽበታትን ከቕርቡ ይፍትኑ። ብእምሩ፡ ዋላ’ኳ ወራር ስነልቦና ልሂቓን ምዕራብ ኣብ ሓደ ዛንታ ዘዕነኒ እንተዀነ፡ ምናልባት ኣብ መንጐ’ቶም ፈረንጂ ሊቃውንቲ ቕድመ-ሓርነትን ሓደስቲ ኢትዮጵያውያን ፈረንጂን ዝፈላሊ ረቛሒ እንተሎ፡ እቶም ቀዳሞት ኣብ ጂኦ-ፖለቲካዊ ስትራተጂን ፕሮፖጋንዳን ዝሑል ዂናት የተኵሩ፣ እዞም ዳሕረዎት ድማ፡ ን‘ምኽባር ሰብኣዊ መሰላትን ፖለቲካዊ ንጡፍነት በርጌሳዊ ሕብረተ-ሰብን’ ከም ዛዕባ ብምጕላሕ፡ ወራር ኲናት ስነ-ልቦና ዝዘርኡ ምዃኖም’ዩ። መንግስቲ ወያነ-ኢወደግ፡ ቀዳማይ፡ ንህዝቢ ኢትዮጵያ ብስትራተጂ ምክፍፋል (ስርዓት ፈደራሊዝም) ኸገዝእ ይዅን ከዳሚ ስርዓታት ሃገራት ምዕራብ ኮይኑ ዕምሩ ኸናውሕ ዘማኸሩን ዘማእዘኑን፡ ከምዚኣቶም ዝኣመሰሉ ‘ፈረንጂ ኢትዮጵያውያን’ እዮም። ነቲ፡ ንልኡላዊት ኤርትራ ኻብ ምንጋጋ መግዛእቲ ኢትዮጵያ ሓራ ዘውጽአን፡ ድሕሪ ናጽነት ድማ፡ ንጐይታነት ምልኪ ስነ-ሓሳብ (hegemony) ሃገራት ምዕራብ ዘይተጻዕደ፡ ብፖሊሲ ርእሰ-ምኽኣል ዚምራሕ ህግሓኤ (መንግስቲ ኤርትራ) እንተተኻኢሉ ንምዕላው፡ እንተዘይተኻእለ ድማ ንምድኻም ዘማኸሩን’ውን ንሳቶም እዮም። ነዚ ትንታነ’ዚ ኸራጕድ ዚኽእል መርትዖ’ውን፡ ካብ ቀንዲ ኣማኸርቲ መንግስቲ ወያነ-ኢወደግ (19912018)፡ ፓትሪክ ጊልከስን ፖል ሄንዝን ምንባሮም እዩ። እቲ ምስ ኢትዮጵያዊት ዝተዋሰበ ፓትሪክ ጊልከስ ዋና ኣማኻሪ ሃገራዊ ድሕነት ቤት ምኽሪ ኢትዮጵያ፡ ፖል ሄንዝ ድማ፡ ዋና ኣማኻሪ ሚኒስትሪ ጕዳያት ኢትዮጵያ ኮይኖም ክሰርሑ ጸኒሖም እዮም። ኢትዮጵያ ብቑዓት ምሁራን ከምዝሰኣነት፡ ተኣፋፊ ፖለቲካዊ ጽፍሒ ነዞም ኣሳሓኮ ህዝቢ ኢትዮጵያ ዘይብሎም ዕሱባት ‘ምሁራን ፈረንጂ’ ኣሕሊፍካ ምሃብ ዘሕንኽ እዩ። ስነ-ልቦና ልሂቓን ወያነ ዚፈልጥ ግን፡ እዚ ፖለቲካዊ ተንበርካኽነት’ዚ፡ ከገርሞ ኣይክእልን። ወያነ ወዲቑ ሰልፊ ብልጽግና ናብ ስልጣን ምስ መጸ ይዅን ኣብ ኲናት ኢትዮ-ትግራይ እንተተዓዚብና፡ እዞም ኣብ ትሕቲ ዕቝባ መንግስቲ ወያነ ዀይኖም ፈተውቲ ኢትዮጵያ ዝመስሉ ዝነበሩ ልሂቓን ፈረንጂ፡ ልሳናቶምን ብርዕታቶምን ኣንጻር መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣቕኒዖም ይርከቡ። ኣብ ሓደ ለይቲ ኸምዚ ዝኣመስለ 360 ዲግሪ ጥውያን ስልበጣን (U-Turn) ልሂቓን ፈረንጂ ኽትዕዘብ ከኣ፡ እቲ ሓድሽ መንግስቲ ስለዘይተበርሆም ደዀን ይዀውን፧ ወይ ድማ፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ ነቲ ኻብ ወያነ ዝለመዱዎ ጕንዖ ብምኽላእ፡ ናይ ድለላን ምውጥይጣይን ስራሕ ከይሰርሑ ዕድል ስለዝኸልኦም’ዶ ይኸውን ኢልካ ክትሓትት ዝድርኽ’ዩ። ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

ዝኽሪ ሚያዝያ

4ይ ክፋል

እዚ ጽሑፍ’ዚ ብኣጋጣሚ 13 ሚያዝያ (ብይን ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን) ከምኡ’ውን መበል 29 ዓመት ረፈረንዱም ኤርትራ ዝተዳለወ ኮይኑ፣ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል - ወያነ፡ በቲ ኣብ ሰነ 1998 ብመንጎኝነት ፕረዚደንት ክሊንተን ዝተበጽሐ ግዝያዊ ስምምዕ ምቁራጽ መጥቃዕቲ ኣየር ናይ ግዜ ዕድል ስለዝረኸበ፡ ብገዚፍ ፋይናንስያዊን ወተሃደራዊን ስለያውን ሓገዝ ምዕራባውያን፡ ኣብተን ዝቐጸላ 9 ኣዋርሕ፡ ብሓደ ወገን ንመጠነ ሰፊሕ ወራር እናተዳለወ፡ በቲ ካልእ ወገን ድማ ኣብ መንጎ ጎረባብቲ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ጽልኢን ቅርሕንቲን ንምዕማቚ፡ ልዕሊ 70,000 ኣብ ኢትዮጵያ ዝቕመጡ ዝነበሩ፡ ኤርትራውያንን ኤርትራ ዝመበቈሎም ኢትዮጵያውያንን፡ ምሉእ ህይወቶም ሰሪሖም ዘጥረይዎ ንብረት ብምምንዛዕ ካብታ ሃገር ብግፍዒ የባርሮም ምንባሩ ተመልኪትና።

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ሰላም ኣብ እተሳልጠሉ ዝነበረት እዋን፡ ንኣመሪካ ዝወከለ ኣሳላጢ፡ ኣንቶኒ ሌክ፡ ነቲ ኣብ ሓምለ 1999 ኣብ መበል 35 ኣኼባ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ዝጸደቐ ባይታ ንስምምዕ ኣብ ምትግባር ዝሕግዝ ቴክኒካዊ ቅጥዒታት ዝተሰምየ ዝርዝራዉን ናይ መጨረሽታን ሰነድ ሒዙ ቀረበ። ወኪል ኣመሪካ፡ “ኤርትራ ኣይትቕበሎን እያ፤ ወይ ብውሑዱ ኣብ ገለ ነጥቢታት ክትከራኸር እያ” ዝብል ግምት ግዲ ነይሩዎ፡ ነቲ ሰነድ ዘይቅበል ወገን ከቢድ ሽግር ክገጥሞ ምዃኑ ከሎ

ሓይሉ ጸንቂቑ ሒግግ በለ። ኣብ ባይታ እዚ እናኾነ፡ ብጻዕሪ ፕረዚደንት ኣልጀርያ ዓብደልዓዚዝ ቡተፈሊቃ፡ ነቲ ኲናት ንምዕራፍ ወከልቲ ኤርትራን ኢትዮጵያን ንዘተ ኣብ ኣልጀርስ ከምዝራኸቡ ተገብረ። ኣብቲ ቅንያት’ቲ ወያነ፡ ብሓደ ወገን ንዘተ ኣብ ኣልጀርስ ኮፍ ኢሉ ከብቅዕ፡ በቲ ካልእ ወገን ብውሑዱ ዓሰብ ተቘጻጺርካ፡ ላዕለዋይ ኢድ ሒዝካ ኣብ ዘተ ምእታው ብዝብል ሓሳብ፡ ኣብ ግንባር ዓሰብ ተደጋጋሚ ፈተነታት እናካየደ ነቲ ዘተ-ሰላም ን10

ብኣመሪካን መሻርኽታን ኣብ ልዕሊ ክልቲኦም ህዝብታትን፡ ህዝብታት ዞባናን ዝተስገደደ ካልእ ዝዓበየ በደል እዩ። ብመሰረት ስምምዕ ኣልጀርስ፡ ዳናዪ ኮምሽን ቆይሙ፡ ስርሑ ኣብ ዘሰላስለሉ ዝነበረ ግዜ፡ (2000-2002) ብጸቕጢን ታህዲዳትን፡ ውሳነ ናይቲ ኮምሽን ንምጽላውን ፍትሒ ንምጉዕጻጽን እውን ዝከኣል ፈተነታት ተኻይዱ’ዩ። ግን ኩሉ ሃቐነታት ኣይሰመረን። ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን እምበኣር፡ ንብዙሕ ምትእትታውን ጸቕጢን

ዕንደራን ዘሕንኽ ስዕረትን ኣብ ለካቲት 1999፡ ወያነ ዝኣኽሎ ደገፍ ሰኒቑ “ተዳልየ ኣለኹ” ምስ በለ፡ ነቲ ብመንጎኝነት ምምሕዳር ኣመሪካ ተበጺሑ ዝነበረ ግዝያዊ ስምምዕ ምቁራጽ መጥቃዕቲ ኣየር ብምፍራስ፡ ካልኣይ መጠነ ሰፊሕ ወራር ኣበገሰ። እቲ ወራር ባርዀት ምምሕዳር ኣመሪካ ዝነበሮ ብምዃኑ ድማ፡ ስምምዕ ምቁራጽ መጥቃዕቲ ኣየር እናጠሓሰ፡ ካብ ፕረዚደንት ክሊንተን ይኹን መንግስቲ ኣመሪካ ዝተሰምዐ ተሪር ተቓውሞ ኣይነበረን። ውጽኢት ናይቲ ወያነ ብወተሃደራዊ ክኢላታት ኣመሪካን ካልኦት ተሓባበርቲን ኣብ ወረቐት ዝሓንጸጾ ናይ ወራር ውጥን ግን፡ ኣብ ባይታ ከምቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ ክኸውን ኣይከኣለን። ወራሪ ሰራዊት ወያነ፡ ኣብ ውሽጢ ሒደት መዓልታት፡ ብሓያል መኸተ ተረከብቲ ሕድሪ ኤርትራውያን መንእሰያት ሕቖኡ ተጎዚዙ ተረዂመሸ። ብሕልፊ ኣብ ግንባር ጾሮና ዘጋጠሞ ስዕረትን ዘህለቖ ሰራዊትን ኣጽዋርን ዘሕንኽ ታሪኽ’ዩ። በዚ ትጽቢት ዘይተገብረሉ ውጽኢት ምሒር ዝተሰናበደ ወያነ፡ ግዜ ብምሽማት ዝሰፍሐ ምድላዋት ንምግባር፡ ነቲ ኣብ መበል 35 ኣኼባ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ብመንጎኛታት ዝቐረበ ባይታ ንስምምዕን ኣገባብ ትግባረኡን (Frame work agreement & Modalities) ዝተሰምየ ሰነድ ክቕበሎ ተቐሰበ። እቲ ስምምዕ ናብ ትግባረ ምእንቲ ከይሰግር ከኣ፡ ወያነ፡ ነቶም መንጎኛታት፡ “ተወሳኺ መብርሂ የድልየኒ ኣሎ፤ ዘይነጸረ ጉዳያት ኣለዎ፤ ዝያዳ ክዳቐቕ ዘለዎ ነጥቢታት ኣሎ” ብዝብል ምስምሳት ዕንክሊል እናበለ፡ ንዝቕጽል ገዚፍ ወራር ሰፊሕ ምቅርራባት ከካይድ ጀመረ። ኣብ መስከረም 1999፡ ኣመሪካ ምስ ኤውሮጳዊ ሕብረት ብሓባር ዘተ

ገና ብምፍርራሕ፡ እቲ ሰነድ ንዘተ ፈጺሙ ክፉት ከምዘይኮነ ጠቒሱ፡ “ጉሶሞ ወይ ተሓሰሞ” ብዝዓይነቱ ውዱእ መልክዕ ኣቕረቦ። ኤርትራ ሽዑ ንሽዑ ተቐቢላቶ፣ ወያነ ግን ምስምስ ኣብዝሐ። ምምሕዳር ኣመሪካ ከኣ፡ ነዚ ሰነድ’ዚ ዝተሓሰመ ወገን ሽግር ክገጥሞ’ዩ ኢሉ ከምዘየፈራርሐ፡ ዝኣተዎ መብጽዓ ከይተግበረ፡ መልሓሱ ሓይኹ ኣጽቀጠ። ፈውሲ ሕሜታ ግን፡ ብመገዲ ባይቶ ጸጥታ፡ ኣብ ልዕሊ በዳልን ተበዳልን፡ ተሓሳምን ተቐባልን ብዘይ ኣፈላላይ ናይ ኣጽዋር እገዳ ክውሰን ደረኸ። ኣብ ግንቦት 2000፡ ወያነ “ደጊም ንዘየዳግም ወሳኒ መጥቃዕቲ ተዳልየ ኣለኹ” ኢሉ ምስ ተኣማመነ፡ ብደገፍ ስለያዊን ወተሃደራዊን ሓበሬታ ኣሸቀልቱ፡ ብ12 ግንቦት 2000 ን3ይ መጠነ ሰፊሕ ወራር ነቐለ። ይኹን’ምበር፡ ሕጂ እውን ወራሪ ሰራዊት ወያነ፡ ብምኩራት ኤርትራውያን ተዋጋእቲ ተሪር መኸተ ገጢምዎ፡ ነዊሕ ምድላው ዝተገብረሉ ውጥኑ ተዘሪግዎ፡ ዝሓለኖ ሸቶ ክወቅዕ ኣይከኣለን። ኣብዚ ሳልሳይ መጠነ ሰፊሕ ወራር’ዚ፡ ዕላማ ወራሪ ሰራዊት ወያነ ኣስመራ ብምእታው ንመንግስቲ ኤርትራ ምእላይ’ዩ ነይሩ። ይኹን’ምበር ወያነ ብኹሉ ግንባራት ዝኸፈቶ መጠነ ሰፊሕ መጥቃዕቲታት

ብስም ዳያሎግ ሕጋዊ ብይን ንምቕልባስ ተመዚዙ ዝነበረ ፍሉይ ልኡኽ ሕ.ሃ. ሎይድ ኣክስዎርዚ

መዓልታት ከናውሖ እኳ እንተፈተነ፡ እዚ ናይ ቅብጸት ፈተነ’ዚ እውን ኣይሰለጠን። ሰራዊት ኤርትራ፡ ብኣዝዩ ውሑሉል ወተሃደራዊ ስልቲ፡ ኣብ ግንባር ዓሰብ ንሰራዊት ወያነ ኣዳኺሙ፡ ብጸረመጥቃዕቲ ነቲ ወራሪ ሰራዊት ሓግሒጉ ንምጽራግ ኣብ ዝነቐለሉ ግዜ ድማ፡ ወያነ ኣብ ልዕሊ ወራሪ ሰራዊቱ ዘንጠጠየ ከቢድ ሓዳጋ ንምውጋድ፡ ተጓይዩ ኣብ ስምምዕ ኣልጀርስ ክፍርም ተገደደ። ኣብ ሰለስቲኡ መጠነ ሰፊሕ ወራር ወያነ፡ ኣመሪካን መሻርኽታን ብቐጥታን ብመንገዲ ወኪላተንን፡ ንወያነ ፋይናንስያዊ፡ ስለያዊን ወተሃደራዊን የስንቕኦ ምንባረ ዝተኸወለን ኣይኮነን። ጭብጢታቱ ስኑድ እዩ። ኣብ ርእሲ’ዚ ማእከላይ ወኪል ስለያ ኣመሪካ፡ ኣብ ሳልሳይ ወራር ማለት ኣብቲ ርሱን ኲናት ዝካየደሉ ዝነበረ ግንቦት 2000፡ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ ፖለቲካዊ ሕንፍሽፍሽን ናዕቢን ንምፍጣር ፍሹል ፈተነ ሃቂኑ ነበረ።

ምዕልባጥ ድሕሪ ስዕረት እቲ ኣብ ጠረጴዛ ብቐሊሉ ብሕጋውን ሰላማውን መገዲ ክፍታሕ ዝኽእል ዝነበረ ጉዳይ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ብዓማጺ ዕላማታት ወያነን ኣሳሰይቱ ግዳማውያን ሓይልታትን ናብ ዘየድሊ መጠነ ሰፊሕ ኲናት ብምዕራጉ፡ ካብ ግንቦት 1998 ክሳብ ሰነ 2000 ኣብ ዝተኻየደ ወተሃደራዊ ረጽሚ፡ ህዝቢታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝኸፈልዎ ዋጋ ቀሊል ኣይነበረን። እንተኾነ ምትእትታው ግዳማውያን ሓይልታት ኣውራ ምምሕዳር ኣመሪካ በዚ ኣየብቅዐን። ነቲ ብዙሕ ህይወት ዝቐዘፈን ከቢድ ዕንወት ዘኸተለን መጠነ ሰፊሕ ኲናት ንምዕራፍ፡ ብጻዕሪ ግዱሳት ወገናት ዝተበጽሐ ስምምዕ ኣልጀርስ፡ ኣብ ግብሪ ከይውዕል፡ ወያነ ዝፈጠሮ ዕንቅፋትን ን20 ዓመታት ዝቐጸለ ኩነተ-ተጻብኦን ምስሳይ እውን፡

እንተላይ ብገንዘብ ንምስድዑ ዝተገብረ ፈተነታት ሰጊሩ’ዩ፡ ኣብ መወዳእታ፡ ብ13 ማዝያ 2002 ውሳነ ክህብ ዝበቕዐ። ኮምሽን ዶብ ውሳነኡ ኣብ ዝሃበሉ ዕለት፡ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ስርዓት ወያነ ብተርባጽ ናብ ሜድያ ቀሪቡ፡ ነቲ ኮምሽንን ስርሑን ብምንኣድ፡ ነቲ ውሳነ ከምዝተቐበሎ ምግላጹ ኣይርሳዕን። ኣይሰሙን ኣይሳልስቲ ግዳ፤ “እቲ ውሳነ ርዱእ ኣይኮነን፤ መብርሂ ንደሊ ኣለና” ዝብል ጥርዓን ካብቲ ስርዓት ናብቲ ኮምሽን ቀሪቡ። እዚ ተዋቓዒ መግለጺታት’ዚ፡ ኣብ ግዜኡ ንብዙሓት ዘገረመ ነበረ። ኣብ ክረምቲ ናይ 2002፡ ኮምሽን ዶብ ስምምዕ ኣልጀርስ ብዘሰከሞ ሓላፍነት መሰረት፡ ዶባት ኣብ ባይታ ንምምልካት ምድላዋቱ ኣጻፊፉ፡ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ 2002 ምትካል ኣዕኑድ ምእንቲ ክጅመር፡ እቲ ዝተዳለወ ካርታ ንክልቲኦም ወገናት ብምርካብ፡ ኣብ ቀጻሊ ዕማም ዝሕግዝ ርእይቶታቶም ክገልጹ ዕድል ሂቡ ነይሩ። ኤርትራ ንስራሕ ይሕግዝ’ዩ ዝበለቶ ቴክኒካዊ ርእይቶታት ኣብ 17 ገጻት ኣስፊራ ከተቕርብ እንከላ፡ ወያነ ግን 141 ገጻት ዝሓዘ፡ ካብ ቴክኒካዊ ርእይቶ ወጻኢ፡ ንብይን 13 ሚያዝያ ኪቕልስ ዝህቅን፡ እቲ ብ13 ሚያዝያ ዝተወሰነ ሕንጻጽ ምትዕርራይ ክግበረሉ ዝሓትት፡ መስደመመ ጥርዓን’ዩ ኣቕሪቡ። ከም መልሲ ግብሪ ናይዚ ጥርዓን’ዚ፡ ኮምሽን ዶብ፡ ብ21 መጋቢት 2003፡ ናይ ክልቲኦም ወገናት ርክብ ብምዕዳም፡ ኣብቲ ብብይን 13 ሚያዝያ ዝተወሰነ ዶብ ክግበር ዝከኣል ምቅይያር ከምዘየለ፡ እቲ ኮምሽን ብመሰረት ስምምዕ ኣልጀርስ፡ ሓላፍነቱን ስልጣኑን፡ መግዛእታዊ ውዕላትን ተዛመድቲ ኣህጉራዊ ሕጊታትን ምርኩስ ብምግባር ዶባት ምሕንጻጽን ምምልካትን ጥራይ ምዃኑ ብዘየዳግም ቃላት ገሊጹ ንስርዓት ወያነ ኣቕበጾ። በዚ ተስፋ ዝቘረጸ ቀዳማይ

ሚኒስተር ወያነ፡ ኣብ መስከረም 2003፡ ንብይን ኮምሽን ዶብ፡ “ዘይሕጋዊ፡ ዘይሓላፍነታዊን ዘይቅኑዕን” ኢሉ ብምዝላፍ፡ ባይቶ ጸጥታ “ካልእ ኣማራጺ መካኒዝም” ከናዲ ብወግዒ ሓተተ። ኮምሽን ዶብ ብወገኑ ደድሕሪ’ዚ መግለጺ’ዚ ብ19 ጥቅምቲ 2003፡ ምስ ክልቲኦም ወገናት ተራኺቡ፡ ርእይቶታቶም ድሕሪ ምስማዕ ናብ ዋና ጸሓፊ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዝለኣኾ መበል 11 ጸብጻቡ፡ ሽግር ኢትዮጵያ ኣብ ኣገባብ ምምልካት ዶብ ዘይኮነ፡ ብቐንዱ ዘይዕግበት ኣብቲ ዝተዋህበ ብይን ምዃኑ ብምግላጽ፡ ባይቶ ጸጥታ ነቲ ተፈጢሩ ዘሎ ዕንቅፋት ንምስጋር ስምምዕ ኣልጀርስ ብዘሰከሞ ትግባረ ብይን ናይ ምስግዳድ ሓላፍነት፡ ኣብ ልዕሊ’ቲ ስርዓት ጸቕጢ ክገብር ጸዊዑ። ኣብቲ እዋን’ቲ ቀዳማይ ሚኒስተር ወያነ፡ ናብ ባይቶ ጸጥታን ኮምሽን ዶብን ዝጽሕፎ ዝነበረ ሓያሎ ደብዳበታት፡ እቲ ዘከራኽር ዝበሃል ከባቢታት 15% ናይቲ ዶብ ጥራይ ኮይኑ፡ ንዕኡ ንምፍታሕ ፍሉይ መካኒዝም ክቐውም ዝሓትት’ዩ ነይሩ። ኮምሽን ዶብ ነዚ ኣመልኪቱ ካብ ዝሃቦ ሓያሎ ሕጋዊ መልሲታት ሓደ ከምዚ ዝስዕብ ይብል፡-

“ኢትዮጵያ፡ ነቲ ‘ዘሰሓሕብ ክፋል ናይ ዶብ’ ንምምልካት ካልእ ኣማራጺ መካኒዝም ክፍጠር እማመ ኣቕሪባ ኣላ። ምቛም ካልእ መካኒዝም፡ ነቲ ብዓንቀጽ 4.2 ናይ ስምምዕ ኣልጀርስ ንኮምሽን ዶብ ዝተዋህበ ስልጣን ዝግህስ ዘይሕጋዊ ተግባር እዩ። ብተወሳኺ፡ እቲ “ኣሰሓሓቢ” ተባሂሉ ብኢትዮጵያ ዝግለጸ ዘሎ ዶብ፡ ኢትዮጵያ በይና ከም ኣሰሓሓቢ እትፈልጦ እምበር፡ ኣሰሓሓቢ ዝብሎ ካልእ ወገን የለን።” ኮምሽን ዶብ ስዒቡ ናብ ባይቶ ጸጥታ ኣብ ዝልኣኾ መበል 12፡13፡14፡15 ጸብጻባት እውን፡ ዕንቅፋታት ኢትዮጵያ ገና ከምዘይተኣልየ፡ ከም ውጽኢቱ ድማ፡ እቲ ኮምሽን ስርሑ ከሳልጥ ከምዘይከኣለ እናገለጸ፡ ኢትዮጵያ ዝፈጠረቶ ዕንቅፋት ተሰጊሩ፡ ስርሑ ክቕጽል ተስፋ ብምግባር፡ ቁጽሪ ሰራሕተኛታት ጥራይ ብምጉዳል፡ ኣብያተ ጽሕፈቱ ከይዓጸወ ይጽበ ከምዘሎ ብቐጻሊ የመልክት ነበረ። ኣብዚ ዝተጠቕሰ ግዜ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ነቲ ጉዳይ ናብ ካልእ ዘይሕጋዊ ማእዝን ኣንሸራቲቱ ናብ ሹኩሹካ ንምእታው፡ “ተፈጢሩ ዘሎ ዕንቅፋት ንምስጋር፡ ዘተ (ዲያሎግ) ክግበር ኣለዎ” ዝብል ሰፊሕ ዲፕሎማስያውን ፕሮፖጋንዳዊን ዘመተ ተታሓሓዞ። ሕቡራት ሃገራት ከይተረፈ፡ ካብ ሕጋዊ መስመር ወጺኡ፡ ነዚ ዘይሕጋዊ ጸወታ ከሳስይ ዓቢ ድርኺት ተገብረሉ። በዚ ድማ፡ ሚስተር ሎይድ ኣክስዎርዚ ዝተባህለ ዲያሎግ ዘሳልጥ ካናዳዊ በዓል ስልጣን ተመዚዙ፡ “ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት ሃገራት” ዝብል ስም ተጠሚቑ፡ ብመገዲ ባይቶ ጸጥታ ናብ ክልቲአን ሃገራት ዲፕሎማሲያዊ መገሻታት ከካይድ ተላእከ። መንግስቲ ኤርትራ ግን ኣይተዳህለለን። ኣብ ሕጋዊ መርገጺኡ ብምጽናዕ፡ ምምዛዝ ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት ሃገራት፡ ሕጋውነት ከምዘይብሉን ልዕሊ ኮምሽን ዶብ በሪኹ ክቕመጥ ዝኽእል ዳኛ ከምዘየለን ብምግላጽ ኣትሪሩ ተቓወሞ። በዚ ድማ እቲ ዝተኣልመ ተንኰል ነዊሕ ከይከደ በርዒኑ ተረፈ። ሕጋዊ ሞጎተ ኤርትራ ክስገር ዘይክእል ምስ ኮነ ድማ፡ ሕቡራት ሃገራት ንመዝነት ፍሉይ ልኡኽ ክስርዞ ተገደደ። ቦርድ ክፍሊ ጋዜጣ ይቕጽል

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ኤርትራ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ተመሃራይ ዲኻ?

ሓሳባት ፍትሓዊ እስቲፋኖስ ሰብ ካብ መዓልታዊ ህይወቱን ስራሑን ክመሃር እንተ ዘይክኢሉ ይነብር ኣለኹ እንተበለ ስሕተት ጥራይ’ዩ። እዋእ! ንባዕለይ እኳ ግር በለኒ እዚ ሓሳብ። እዚ ሓሳብ ንዓኻ ይምልከተካን ኣይምልከተካን ክትሓስብ ጽቡቕ’ዩ። ብፍላይ መንእሰይ፡ ካብ ተግባራቱ፡ ካብ ጌጋኡ፡ ኣሰራርሓኡ፡ ኣተሓሳስብኡ፡ ሽግራቱ፡ ጸጋታቱ፡ ኣመሃህራኡ፡ ኣረኣእይኡ፡ ግንዛቤኡ ኮታስ ካብ ኩልንትናኣዊ ነገራቱ ዘይምሃር እንተ ደኣ ኾይኑ ዕድመ ብቝጽሪ ጥራይ ዝሓዘ እንስሳ ምዃኑ ኽፈልጥ ኣለዎ። ወይ ለከ እንስሳ! ሰብ ገዲፍካስ እንስሳ? ኣሃ ለካ ሰብ ከኣ’ባ ዝሓስብ እንስሳ’ዩ። መንእሰይ እንታይ ማለት’ዩ? መንእሰይ ብዕድመ ጥራይ ድዩ? ንገሊኡ ስያመታት ንፈልጦ ጥራይ ይመስለና’ዩ። ዝበዝሑ ስያመታትና ልሙድ ትርጕም ኣለዎም። ካብቲ ልሙድ ኣገላልጻ መንእሰይ ውጽእ ኢለ እምበኣር ኣብዚ ጽሑፍ መንእሰይ ዕድመ ብዘይ የገድስ እቲ ኽመሃርን ክመራመርን ድሉው ዝኾነን እዩ። እቲ ነዚ ጽሑፍ ምስ ኣንበበ፡ ናይዚ ኣብ ላዕሊ ዘሎ ሕቶ መልሲ ዝህልዎ ዘይኮነስ፡ ሕቶ ዝህልዎ’ዩ መንእሰይ ማለት ኣብዚ ጽሑፍ። “ትምህርቲ መወዳእታ የብሉን” ዳርጋ ኣብ መዓልታዊ ህይወትና እንጥቀመላ ሓሳብ’ያ። ትምህርቲ ደኣ ይውዳእ እባ ጋሕ ይብል። እንታይ ኮይኑ’ዩ ኸ ዘይውዳእ? እዞም ኩሎም ምሁራት ደኣ እንታይ ድዮም? ትምህርቲ ስለዝወድኡ እንድዮም ግዲ ናይ ሰርተፊኬት፡ ዲፕሎማ፡ ቀዳማይን ካልኣይን ዲግሪ፡ ዶክተርነትን ፕሮፌሰርነትን ማዕርግ ወሲዶም ዘለዉ። ኵሉ እዚ ኣስማት ቅድሚ ስሙ ዘለዎኸ ምሁር ድዩ? የግዲ። እቲ እዚ ባጅላ እዚ ዘየብሉ ሰብከ? ኣይተማሂሮም ስለዝወድኡ

እንድዮም ግዲ ዝምሁሩ ዘለዉ? ከምኡዶ ኣይኮነን? እናመሃሩኸ ይመሃሩዶ ይኾኑ? “ትምህርቲ መወዳእታ የብሉን” ማለት መዓልታዊ ተመሃራይ ምዃን ማለት’ዩ። ምምሃር መስርሕ እምበር ምዕራፍ ኣይኮነን። ትምህርተህይወት ከም ዝኸድካዮ እዩ። መንገዲ ብምኻድ’ዩ ዝስራሕ። ኣብ ህይወት ብብዙሓት መንገድታት ዝሓለፉን ዝሓልፉ ዘለዉን ሰባት ንፈልጥ። ካልኦት ኣብ ዝሰርሑልካ መንገዲ እናኸድካ ብዛዕባ እቲ መንገዲ ፊን ዝበለካ ርእይቶ እናሃብካን እናነቐፍካን ናትካ መንገዲ ኽትሰርሕ ግና ዘይትኽእል እንተ ደኣ ዄንካ ነብሰ-ዕርቂ ክትገብር ጥራይ እዩ ዘለካ። ህይወት ውጽኢት ሓቀኛ ተመክሮና እያ። ህይወት ከም ዝኸድናያ እምበር ከም ዝፈለጥናያ ኣይኮነትን። ስለዝኾነ እዩ ተመሃራይ ምዃን ዘድሊ። ተመሃራይ ምዃን ይከኣል ድዩ? ትምህርቲ ኣብ ኣብያተ ትምህርቲ ጥራሕ ድዩ ዝርከብ? ኮሌጃትን ካልኦት ናይ ትምህርቲ ትካላትን ብዝሃባኻ ባጅላን ማዕርግን ጥራይ ዲኻ ምሁር እትብሃል? ዋላ ካልእ መለክዒ ምምሃር ኣሎ’ዩ? ሰብ ስለምንታይ ይመሃር? ብኸመይ ይመሃር? እንታይከ ይመሃር? ብርግጽ እዞም ሕቶታት ንነብስና ሓቲትናያ ንፈልጥዶ ኣይንፈልጥን ክንሓትት ጽቡቕ’ዩ። ሓቲትናያ ንፈልጥ እንተ ዄይና ጽቡቕ፡ ሓቲትናያ ዘይንፈልጥ እንተ ዄንና ግና ኣየርፈድናን ዘለና ሕጂ ክንሓታ ይከኣል’ዩ። ኣብ ህይወት ንዅሉ ሕቶታት መልሲ ክትረኽበሉ ኣይከኣልን ይኸውን’ዩ። መልሲ እንተ ዘይረኸብና እውን ክንሻቐልን ክንስከፍን የብልናን። እቲ ንመልሲ ዘይህወኽ ግን ከኣ ሓታቲ ሰብ ንህይወት ብዝግባእ ይነብራ። ሕቶታቱ ንምምላስ ድማ ቀጻሊ ተመሃራይ ይኸውን። ተመሃራይ ንምዃን ሓታቲ እምበር መላሲ ክትከውን ኣየድልየካን’ዩ። ተመሃራይ

ልቦና

ማለት ሕቶታት ምህላውን ንመልሲ ዘይምህዋኽን’ዩ። ወዮ ደኣ ስርዓተ ትምህርትናን ሓፈሻዊ ኣተዓባብያናን ንመልሲ ጥራይ ዘዳልወና ኾይኑ እምበር፡ ሓታቲ ምዃን’ዩ ተመሃራይ ዘብለካ። ወለድና ሓተትቲ ገይሮም ድዮም ዘዕብዩና ዋላ ሰማዕትን መልስታቶም ተቐበልትን? ንሕናኸ ንደቅና ሓተትቲ ገይርና ድና ነዕብዮም ዘለና ዋላ መለስቲ? ወለዶና ሓታቲ ድዩ መላሲ? መምሃራርንናኸ ንዝሓተቱና ሕቶ መልሲ እንተ ዘይሂብናሉ ናብ ዝቕጽል ደረጃ ኽፍሊ የሕልፉና ድዮም? ስለ ዝመለስካ ዲኻ እትንኣድ ስለ ዝሓተትካ? ከመይ ኢና ንምሃርን ንምህርን ዘለና? ተማሂርናን ኣይተማሂርናን ብዘኻዕበትናዮ ነጥቢ ዲና ንምዘን ዋላ ኣብ ህይወትና ብዝመላእናዮ ፍልጠት? ብርግጽ ስርዓተ ትምህርትና ብዘምጻእናዮ ነጥቢ እምበር ኣብ ህይወትና ብዝመላእናዮ ፍልጠት ኣይመዝነናን’ዩ። ከምኡ ክኸውን ኣለዎን የብሉን ካልእ ሕቶ ኾይኑ ብኸምኡ መንገዲ ክንሓስብ ግን ኣገዳሲ ይመስለኒ። ዘዋህለልናዮ ነጥቢ ኣብ ህይወት ዝምልኣልና ጣቋ ኣለዎን የብሉን ክንሓትት ግዴታ ኣለና። ኣብ መባእታ፡ ማእከላይን ካልኣይ ደረጃን ከምኡ’ውን ኣብ ኮሌጅ ይኹን ኣብ ዝኾነ ትካል ትምህርቲ ዘዋህለልናዮ ነጥቢ ኣብ መዓልታዊ ትምህርትና ዝምልኣልና ዋጋ ኣለዎን የብሉን ምሕታት ክንክእል ኣለና። ንኣብነት ክንደይ ካባና ኢና ኣብ ስራሕ ዓለም ምስ ተዋፈርና ብዘለና ነጥቢ ንስራሕና ንገጥሞ? ነጥብና ድዩ ዋላ ፍልጠትና’ዩ ኣብ ስራሕ መሳርሒ ዝኾነና? መዐቀኒ ብቕዓትና ኣብ ስራሕ ነጥብና ድዩ ፍልጠትና? ተመሃራይ ምዃን ነጥቢ ምውህላል ድዩ ዋላ ፍልጠት ምኽዕባት? ነጥብን ፍልጠትን ከ እወታዊ ዝምድና ድዩ ዘለዎም ዋላ ኣሉታዊ? ዝለዓለ ነጥቢ ስለዘለኒ ንፉዕ፡ ትሑት ነጥቢ ስለዘለኒ

ኣነቓቓሒ ጥቕሲታት

ጀሚል ስዒድ

“ገጽካ ናብ ብርሃን ጸሓይ ግበሮ፡ ጽላሎትካ ብድሕሬኻ ክወድቕ እዩ።” - ዋልት ዊትማን “ኵሉ ሰብ ጀሚሩ ክገድፍ እንከሎ፡ ኣነ ግን ኣብ ዝጀመርኩዎ ጸኒዐ ናይ ምውዳእ ዓቕሚ ኣሎኒ።” - ማርግረት ታቸር “ሓሶት፡ ከም ጕያ ሚእቲ ሜትሮ’ዩ፣ ሓቂ ግዳ

ማራቶን እዩ።” - ማይክል ጃክሰን “‘ድሕን ኩን/ኒ’ ንኽብል ዝብርትዓኒ ስምዒት ዝፈጥሩለይ ሰብ ምርካበይ ዕድለኛ’የ።” - ኣላን ሚልነ “ብዛዕባ ዅሉ ክትፈልጥ ይከኣል እዩ።” - ሊዮናርዶ ዳቪንቺ

ሕማቕ ድየ ክበሃል? ክንደይ ካባና ኢና ዝተመሃርናዮ ክልሰ ሓሳባዊ ትምህርቲ ኣብ ተግባር ከነውዕሎ ምስ በልና ምድርን ሰማይን ክሳብ ዝጽልምተና ዓቕልና ዘጽብበልና? ኣብ ከምዚ ኣጋጣሚ ነጥብና ምስ ግብርን ክልሰ ሓሳብን ይዓርቀና ድዩ? ብኣንጻሩኸ ንህሉዶ ንኸውን? ብርግጽ ክልሰ ሓሳብን ግብርን ክልተ ፈጺሞም ዘይንጻጸሉ ገጻት ሓንቲ ሳንቲም ግና ኸኣ ዘይሳነዩ ነገራት ይኾኑና እዮም። እዚ መንቀሊኡ እንታይ እዩ ኢልና ክንሓትት ይግባእ፣ መልሲ ክንረኽበሉን ዘይክንረኽበሉን ንኽእል ንኸውን። መልሲ ምርካብ ኣይኮነን ከሕስበና ዘለዎ፣ እንታይ ደኣ ሕቶታት ምህላው እምበር። እዚ’ዩ ድማ ኣብ ህይወት ተመሃራይ ምዃን ዝድለየሉ ቀንዲ ረቛሒ። ኣብዚ እቲ ዝሓሸ ነገር ንግብርን ክልሰ ሓሳብን ብግብራዊ መጽናዕቲ ኣሳኒና ክንጥቀመሉ ምስ እንጅምር’ዩ መልሲ ንምርካብ ዝሕግዝ። እቲ መልሲ ግን ናይ ኵሉ ግዜ ውሁብ መልሲ ኣይከውንን እዩ። ሓደ መልሲ ናይ ግድን ሕቶ ዘልዕል መልሲ ክኸውን ኣለዎ። ከምኡ እንተ ዘይገይሩ ለካ መልሲ ኣይኮነን። ግብራዊ መጽናዕቲ ማለት ንውልቃውን ሓባራውን ንስራሕካን ተግባራትካን ባዕልኻ ምርምር ብምክያድ፡ ንስራሕካ ብዝሓሸ መንገዲ ከመይ ገይርካ ትዓይዮን ተመሓይሾን፡ ከመይ ኣቢልካ ኣብ ቀጻሊ ለውጢ ትህሉ ዘኽእል ዓይነት ምርምር እዩ። “ስለምንታይ እሰርሕ ኣለኹ? ብኸመይ እሰርሕ ኣለኹ?” “እንታይ እሰርሕ ኣለኹ?” “ከመይ እንተገበርኩ’የ ናይ ዓያይነት ክእለተይ ዘዕብዮ?” ብሓፈሻ ንመዓልታዊ ንጥፈታትና ኽንመሃረሉ እንተ ደኣ ዄንና ብዓይኒ ምርምር ክንርእዮ ክንሕልን ኣለና።

ህይወት ናይ ምንባር ዕዮ ገዛና እያ። ዘይትውዳእ ፈተና። ዓይነት ፈተና ብዘይየገድስ፡ ህይወት ክትፍተን ኣለዋ። ፈተነታት ህይወት ብመጽናዕቲ እንተ ዘይተገጢሞም ኣይፍትሑን እዮም። ስለዝኾነ’የ እምበኣር ቀጻሊ ተመሃሮ ምዃን የድልየና ክብል ዝህቅን ዘለኹ። ምኽንያቱ ከምቲ ነፍስሄር ስነጥበበኛ ኣብርሃም ኣፈወርቂ ዝበሎ ምንባር ተፈቲንካ ምምሃር ስለዝኾነ። ኣብ መዓልታዊ ህይወትና ክንደይ ፈተናታት ይገጥሙናን ናይ ብሓቂኸ ንመሃረሎምዶን ኢልና ክንሓትት ዝግብኣና ብኸምዚ’ዩ። ንግሆ ካብ ዓራት ንምትንሳእ ንባዕሉ ዝዓበየ ፈተና እዩ። ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዝደጋገም ፈተና። ስለምንታይ ትትንስእ ምኽንያት እንተ ዘይብልካ፡ ምንባር ብሓቂ ኣሰልቻውን ቍምነገር ኣልቦን እዩ። ንነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዓራትካ ብምንጻፍ ዘይትጅምራ እንተ ዄንካ፡ ንምሸቱ ኣብ ዘይተነጸፈ ዓራት ክትድቅስ ምዃንካ ምዝካር የድሊ። ካልእ ኩሉ ይትረፍ ምሉእ መዓልቲ ዋላ ሓንቲ ኣየፍረኹን ኢልካ ተጨኒቕካ ናብ ዓራትካ ኽትድቅስ ምስ መጻእካ፡ ንግሆ ዓራትካ ከም ዘንጸፍካን መዓልትኻ ዋጋ ከም ዝነበራን ክትዝክር የኽእለካ። ኣብታ ሓንትን ዓባይ ሃገራዊት ካልኣይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ ዋርሳይ ይከኣሎ ሳዋ፡ ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ዓራት ብምንጻፍ እትጅመር እምበኣር ንስለ ምንጻፍ ከምዘይኮነት ምሕሳብ ጽቡቕ’ዩ። ኣብ መስርሕ ምንባር ተመሃራይ ንምዃን ዘኽእል ሓደ መንገዲ፡ ሓታቲ ምዃን እዩ። ንዅሉ ንጥፈታትካ ብስለምንታይ ዝብል መንፊት ክትነፍዮ ክትክእል ኣለካ። ሓታቲ ምዃን፡ ተመራማሪ ምዃን ማለት’ዩ። ምምርማር ንምንታይ? ንዝሓሸ ውጽኢት።

ሓዳስ

ኤርትራ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣስመራ ወ/ት ሽልማት የማነ ፍስሃየ ምባል ተሪፉ፡ ብሌን የማነ ፍስሃየ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ 1ይ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ. 37 ይቕረብ። ብፍ/በ/መ/ወ/ነ ፍጹም ዓንደብርሃን (ወ/ሮ ሰብለ ኣረጋይ ) ኣቶ ጠዓመ ተስፋዝጊ ናይ ፈጽሚ ፋይል ተኸፊቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ. 37 ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብዘየለኻሉ ክርአ ምዃኑ ነፍልጥ። ከሳሲት ሳራ ታደሰ ገብረዮውሃንስ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ግርማይ ዘርኣይ ክፍሎም ናይ ኣቦነት ምርግጋጽ ክሲ ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፡ 12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ኣቶ ገብረዝጊ ኣማኑኤል ቀለታ፡ ስም ኣደይ ሃንሱ ገብረሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ ሃንሱ ዑቕባጋብር ገብረሚካኤል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ። ተኪኤ ተኸስተ ዘርሃንስ ምባል ተሪፉ፡ ተኪኤ ሰመረ ቀለታ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፡ ዝቃወም እንተሎ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ። ኤደን ብርሃነ ተስፋሚካኤል ምባል ተሪፉ፡ ኤደን ብርሃነ ተስፋስላሴ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ። ተኽለሃይማኖት ክፍለየሱስ ገብረወልዱ ምባል ተሪፉ፡ ተኽለሃይማኖት ክፍለዮውሃንስ ገብረወልዱ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ። ወ/ሮ ገርግሽ ገብረሂወት ስምኦን፡ ተጸዋዒ ኣቶ ኣራም ግዲኦም ወልደገብርኤል ናይ ውክልና ምስራዝ ክሲ ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፣ ን6/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ቅረብ። ኣቶ መኮነን ገብረኣብ ትካቦ ምባል ተሪፉ፡ ተስፋጋብር ገብረኣብ ትካቦ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁ.35 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ወ/ሮ ምሕረት ገብረሚካኤል በጋጽዮን፡ ኣቦይ ኣቶ ገብረሚካኤል በጋጽዮን ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ወ/ሮ ፍረሂወት በርሀ ገብረገርግሽ፡ በረኸት ጠዓመ ባይሩ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ከሳሲት ወ/ሮ ልዋም ብርሃነ ገብረማርያም፡ ተኸሳሲ ኣቶ ቶማስ ተወልደ ሃይለ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፣ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ወ/ሮ ሰምሃር ዘካርያስ ገብረህይወት፡ ተኸሳሲ ኣቶ ብርሃነ ኣስገዶም ገብሩ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፣ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን19/5/22 ኣብ ቤ /ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ወ/ሮ ናጽነት ተስፋይ ተስፋሚካኤል ተወልደ ወኪል ኣቶ ተስፋሚካኤል ተወልደ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ጽባሕ ዘርእዝጊ የማነ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ወ/ሮ ለተንስአ ተኸስተ ተኽለ፡ ወለደይ ተኸስተ ተኽለ ኪዳነን ኣደይ ኣዳነሽ ተኽለ ገብረዋህድን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 1 ስዉእ ሓወይ ሙሴ ተኸስተ ተኽለ ተተካኢት ጓሉ ሩታ ሙሴ ተኸስተ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ወ/ሮ ለተንስኤ በርሀ ተስፋሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ኣስገዶም ኣሚነ ስለ ዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሰንበቱ ተወልደ ገብረጻድቕ፡ ብዓል ቤተይ ኣድሃ ሃብተስላሴ ተወልደ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ የማነ ተኪኤ መድህን፡ ኣደይ ሂወት ሓደጉ ተስፉ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ፡፡

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጎዳይፍ ከሳሲት ወ/ሮ ትርሓስ ወልደስላሴ ክፍለ ብወኪል ኣቶ ኣለም ደብረጽዮን ምስግና፡ ተኸሳሲ ኣቶ ኣለክሳንደር ክብሮም ስምረት ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ኣቶ ኣብራሂም ዑስማን ማሕሙድ፡ ብዓልቲ ቤተይ በላይነሽ ተስፋይ ዓስቡ ስለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ተወልደ ክንፉ ገብረየሱስ፡ ኣዴና ሓዳስ ክፍለማርያም መንግስቱ ስለዝዓረፈት፡

ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ በለዛ ኣቶ ተስፋይ የውሃንስ ሃብተስላሴ፡ ኣሞና እልፋ ሃብተስላሴ ቀለታ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ደቂ ሓዋን ደቂ ሓፍታን ተተካእቲ ደቆምን፣ ንወለድና ተኪእና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰገነይቲ ወ/ሮ ነብያት ሚኪኤል ተኽልዝጊ፡ ተጸዋዒ ኣቶ ዘርኦም እምባየ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ኣቶ ዘመንፈስ ተስፋልደት ገብረኣምላኽ ምባል ተሪፉ፡ ይኦላ ተስፋልደት ገብረኣምላኽ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ግርማይ ኣስፈረሄኝ ረዳ ምባል ተሪፉ፡ ግርማይ ኪዳነ ረዳእ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ናሆም ግርማይ ኣስፈረሄኝ ምባል ተሪፉ፡ ሄኖክ ግርማይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሳምራዊት ተስፋይ ሓድሽ ምባል ተሪፉ፡ ዲያና ተስፋይ ሓድሽ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ልድያ ገብረስላሴ ኣርኣያ ምባል ተሪፉ፡ ሉልያ ገብረስላሴ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ምከኤለ ሃይለ ዘምህረት ምባል ተሪፉ፡ ቢንያም ሃይለ ዘምህረት ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከማል ጀማል ኣብራር ምባል ተሪፉ፡ ቢላል ጀማል ኣብራር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ሴም ብርሃነ ምባል ተሪፉ፡ ሴም ኣረጋይ ገብረወልዱ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ሚካኤል ተስፋይ ነጋሽ ምባል ተሪፉ፡ ሚኪኤል ወልደሚካኤል ተፋማርያም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መንደፈራ ኣቶ ብስራት ዘወልዲ ሃብተማርያም፡ ብዓል ቤተይ ሉችያ መንግስቱ ገብረእግዚእብሄር ስለዝዓረፈት፡ ኣብ መንጎና ውላድ ስለዘይብልና፡ ኣነ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡

ን29/4/22 ይቕረብ። ለተኺዳን ገብሩ ዑቕቡ፡ ኣዴና ወይኒሓረግ እምባየ ሃይሉ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5

ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብስም ሃይለ ኣርኣያ ሚኒልክ ብናይ ኮሚሽን ኣባይቲ ቁ/ገዛ 24 ጎደና ቆሓይቶ ከባቢ ጸጸራት ZIP CODE IA174 ቁ/መለለዪ1..002001 ዝተመዝገበ ኣርጂናል ናይ ገዛ ሊብሬቶ ስለ ዝጠፍኣኒ፡ ዝረኸበ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል እንተሎ ብቝጽሪ ስልኪ 07380611 ይሓብረኒ፡ እንተዘይኮይኑ ግን ካብ ዝምልከቶ ኣካል መተካእታ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ብስም ሃይለ ኣርኣያ ሚኒልክ ኣመልካቲ ሚኪኤል ኣሰፋው ተኸስተ ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ገዛ ባንዳ ፕሎት 2 ፓርሰል/ዞን ASP 000085 ዚፕ ኮድ ስታንታኦቶ 1 A756 ቁ .ገዛ 18 ጎደና ዓሊ ገደ ስፍሓቱ 185.23 ት/ሜ ዝኾነ፡ ኣብ ቤ/ጽ ካዳስተር ብመለለይ ቁ. ንብረት 1BRASM000136/1 ብሽመይ ዝተመዝገበ ገዛ፡ ንኣቶ ቴድሮስ ትኩእ ስለ ዝሽጥኩሉ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ኣብ ቤት ጽሕፈት ኖታዮን ቤ/ጽ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣመልካቲ ሚኪኤል ኣሰፋው

ኣቶ ኣለም ኪዳነ ወልደጋብር፡ ኣብ ደቀምሓረ ብቁ/መለለዪ -4DKM002444 ኣብ ዞባ 03 ፕሎት 11 ፓርሰል D መለለይ ቁጽሪ ንብረት 16/09/2021 ዝተመዝገበ ሰነድ ሊብሬቶ ስለ ዝጠፋኣኒ፡ ነዚ ሰነድ እዚ ብዕዳ ወይ ብትሕጃ ሒዘዮ ዝብል እንተሎ፡ ምልክታ ካብ ዘቕረብኩሉ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ይቕረብ ወይ ድማ ብቁ/ቴለፎን 07190904 ቴለፎን ደዊሉ ይሓብረኒ። ምስ ዘይቀርብ ግን ናይዚ ሊብሬቶ መተካእታ ክወሃበኒ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ኣመልካቲ ኣቶ ኣለም ኪዳነ ወልደጋብር

ምልክታ ጨረታ ኮለጅ ምድላው መምሃራን ኣስመራ (Asmara college of Education ) ፎቶ ኮፕየርን ፕሪንተርን ብቑዕ ኣገልግሎትን ጽገናን (Service and Maintainance) ዝህቡ ንሓደ ዓመት ዝጸንሕ ኣወዳዲሩ ክወዓዓል ስለ ዝደለየ፡ ንግዱሳት ተወዳደርቲ ይዕድም። ተጫረትቲ ከማልእዎ ዘለዎም ረቛሒታት 1. ፎቶ ኮፒ ናይ 2019 ዝተሓደሰ ፍቓድ ንግዲን ፎቶ ኮፒ ታሴራን የቕርብ። 2. ንመኽበሪ ጨረታ 5.000.00 (ሓሙሽተ ሽሕ ) ናቕፋ ቸክ (CPO) የትሕዝ። 3. ተጫረትቲ ዘይምለስ 50.00 ናቕፋ ብምኽፋል ሰነድ ጨረታ ይወስዱ። 4. ምልክታ ጨረታ ካብ ዝወጽኣሉ ዕለት ጀሚሩ ክሳብ ዓሰርተ መዓልቲ (10) ናይ ስራሕ ክፋት ኮይኑ፡ ንጽባሒቱ ኣብ ናይ ስራሕ ሰዓታት ሰዓት 10.00 ቅ.ቀ ተጫረትቲ ወይ’ውን ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዝተረኸቡሉ ይኽፈት። 5. ደረጃ ክእለት ብቕዓት ዝገልጽ ሰነድ ፎቶ ኮፒ። ንተወሳኺ ሓበሬታ፡ ኣብ ኣሃዱ ዕድጊ ብምምጻእ ወይ ብቑጽሪ ስልኪ 08204284 ብምድዋል ምውካስ ይከኣል። ትካልና ዝሓሽ ኣማራጺ እንተረኺቡ ጨረታ ብኸፊል ወይ ብምሉእ ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ። ኮለጅ ምድላው መምሃራን ኣስመራ

ሓበሬታ ሃገራዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኩሉ መዳያዊ ሓቅታት ኤች.ኣይ.ቪ. ንምፍላጥ ናብ ሃገርዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኣገልግሎት ምኽሪ ብተሌፎን ደውሉ። ሰዓታት ስራሕ ካብ ሰኑይ ክሳብ ዓርቢ ንግሆ 8፣00-12፣00 ቅ.ቀትሪ ምሸት ድማ ካብ 2፣00 – 6፣00 ድ.ቀትሪ ብቁ. ስልኪ 110179 ደውሉ። ቁ.ሳ.ፖስጣ 5537፣ E-Mail; bidhonational@gmail.com ስቕታ ጎዳኢ እዩ ደውሉ ብዛዕባ ኤች.ኣይ.ቪ ብግልጺ ንዘራረብ!!!

ሓዳስ

ኤርትራ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

መኽፈቲ ውድድር ብሽክለታ ዞባ ማእከል 2022 ተዛዚሙ ብምኽንያት መኽፈቲ ዓመተ 2022 ክካየድ ዝቐነየ ውድድር ብሽክለታ፡ ብውድድር ክራይተርዩም፡ ኣብ ማይ-ደምነት ከባቢ ቤት ገርግሽ ብሰንበት 17 ሚያዝያ 2022 ተዛዚሙ።

100 ኪሎ ሜትር ክሽፍኑ ዝተመደበሎም ተቐዳደምቲ ቀዳማይ ድቪዥዮን፡ ሰለስተ ኢንተርሚደይት ሓንቲ ድማ መዛዘሚት፡ ኣብ መወዳእታ ብድምር ኣርባዕተ ናይ ነጥቢ ቅጽበታዊ ውድድር ተሰሪዑሎም ነይሩ። ውድድር ክራይተርዩም ሓጺር ናይ ሽኳ ውድድር ከም ምዃኑ መጠን፡ ተቐዳደምቲ ኣብ ነብሲ-ወከፍ 25 ኪሎ ሜተር ናይ ነጥቢ ቅጽበታዊ ውድድር የካይዱ ነይሮም። በዚ መሰረት፡ ኣብ ቀዳመይቲ ቅጽበታዊ ውድድር፡ ተቐዳደምቲ ኣኽሊሉ ኣረፋይነ ጋንታ ኤሪተል፡ ኣኽሊሉ ገብረሂወት - ጋንታ ሰምበል፡ ዩኤል ሃብትኣብን ኣማኑኤል መሓርን ክልቲኦም - ጋንታ ኤሪተል ብምዕዋት ናይ ሓሙሽተ፡ ሰለስተ፡ ክልተን ሓደን ነጥቢ ተማቒሎም። ቀጺላ ኣብ መበል 50 ኪሎ ሜተር ኣብ ዝተኻየደት ካልአይቲ ናይ ነጥቢ ቅጽበታዊ ውድድር ከኣ፡ ሓበን ዑቕባዝጊ - ጋንታ

ደንደን፡ ኣሌክሳንደር ኢሳቕ ብውልቂ፡ ንያት ርእሶም - ጋንታ ኤሪተል፡ ዩኤል ኣስመሮም ብውልቂ፡ ካብ ቀዳማይ ክሳብ ራብዓይ ብምዕዋት ካብ ሓሙሽተ ክሳብ ሓደ ነጥቢ ኣመዝጊቦም። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ መበል 75 ኪሎ ሜተር ዝነበረት ሳልሰይቲ ቅጽበታዊ ውድድር፣ ኣማኑኤል መሓሪ፡ ዩኤል ኣስመሮም፡ ተመስገን ክብሮም - ጋንታ ደንደን፡ ሰሚር ብርሃኑ - ጋንታ ደቡብ ተዓዊቶም። ኣብዚ ውድድር ንቐዳሞት ሰለስተ ወርቂ፡ ብሩር፡ ነሓስ መዳልያታት፡ ብውልቂ ንዝተዓወቱ ከኣ ሽልማት ተዳልዩ ብምንባሩ፡ ከምኡ’ውን ዝተፈላለዩ ተቐዳደምቲ ነጥቢ የመዝግቡ ብምንባሮም፡ መን ተዓዋቲ ይኸውን ንምልላይ ተዓዘብቲ ኣብ ሻቕሎት እንከለዉ፡ ራብዐይቲ ናይ መወዳእታ ቅጽበታዊ ውድድር ኣርከበት። ኣኽሊሉ ኣረፋይነ፡ ሰሚር ብርሃኑ፡ ኣማኑኤል መሓሪ፡ ዩኤል ኣስመሮም፡ ተመስገን ክብሮም ካብ ዓባይ ጉጅለ ብነዊሕ ፈልዮም ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሓሙሻይ ብምዕዋት ካብ ዓሰርተ ክሳብ ሓደ ነጥቢ ተማቒሎም። በዚ መሰረት፡ ኣብ ናይ ነጥቢ - ፍስሃየ ተኪኤ ጋንታ ደንደን፡ መሓሪ ተወልደ - ጋንታ ፕሮታች፡ ዳንኤል በርሀ - ጋንታ ኣስቤኮ ሰለስተ ቀዳሞት ዕዉታት ክኾኑ እንከለዉ፣ ወርቂ፡ ብሩርን ነሓስን መዳልያታት ከኣ ተሸሊሞም። ኣብ ውድድር ጭራ ቝረጽ ዝተዓወቱ ተቐዳደምቲ ድማ፡ ቀዳማይ ኣማኑኤል መሓሪ - ጋንታ ኤሪተል ወርቂ መዳልያ ክሽለም እንከሎ፡ ዳዊት ሳሚኤል ጋንታ ደንደን ብሩር መዳልያ፡ ተቐዳዳማይ ጋንታ ኤሪቴል ዩኤል ሃብትኣብ ነሓስ መዳልያ ኣንጠልጢሎም። ኣብ ውድድር ክራይተርዩም ዝተዓወቱ ተቐዳደምቲ ድማ፡ ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2022 ኣብ ውድድር ጁንዮር ዕዉት ዝነበረ ኣኽሊሉ ኣረፋይነ ጋንታ ኤሪተል ጸብለል ኢሉ። ተቐዳደምቲ ኣማኑኤል መሓርን ሰሚር ብርሃኑን ከኣ፡ ካልኣይን ሳልሳይን ብምዃን ኣብ ፖድዮም ደይቦም። ብተመሳሳሊ ተቐዳደምቲ ደቂ ኣንስትዮ

ኣብ ዘካየድኦ ኣርባዕተ ቅጽበታዊ ውድድር፡ ተቐዳዳሚት ሳሮን ተኽለ - ጋንታ ዓራግ፡ ካብ ቀዳሞት ዓሰርተ ኪሎ ሜተር ኣትሒዛ ንተቐዳዳሚት ድያና ዳዊት - ጋንታ ሰራይር ሳዋ ኣኸቲላ ራሕሪሓተን ብምኻድ፡ ኣብ ኣርባዕቲኡ ቅጽበታዊ ውድድር ቀዳመይቲ ኮይና ብምዕዋት ካብ ተዓዘብቲ ኣድናቖት ክትረክብ ክኢላ። ድያና ዳዊት ከኣ፡ ኣብ ኩለን ካልአይቲ ኮይና ኣትያ። ኣብ መወዳእታ ዝተኻየደ ቅጽበታዊ ውድድር - ቅሳነት ወልደሚካኤል - ጋንታ ሰራይር ሳዋ፡ ፌቨን ሃይለን ሮምና ጕዕሽን ክልቲአን - ጋንታ ዓራግ ካብ ሳልሰይቲ ክሳብ ሓሙሸይቲ ብምዕዋት ካብ ዓሰርተ ክሳብ ሓደ ነጥቢ ተማቒለን። ኣብ ቀዳማይ መድረኽ ብውህሉል ነጥቢ ዝተሸለማ ተቐዳደምቲ - ቅሳነት ወልደሚካኤል፡ ሳሮን ተኽለ፡ ሞናሊዛ ኣርኣያ ክኾና ከለዋ፡ ኣብ ውድድር ጭራ ቝረጽ ዝተዓወታ ተቐዳደምቲ ድማ ዳናይት ፍጹም፡ ቅሳነት ወልደሚካኤልን ሳሮን ተኽለን እየን። ዕዉታት ውድድር ክራይተርዩም ከኣ፡ ሳሮን ተኽለ፡ ድያና ዳዊትን ቅሳነት ወልደሚካኤልን ብተኸታታሊ ካብ ቀዳመይቲ ክሳብ ሳልሰይቲ ተሸሊመን። ብዘይካ’ዚ፡ ተመሳሳሊ ኣርባዕተ ቅጽበታዊ ውድድር ዘካየዱን 80 ኪሎሜተር ዝሸፈኑን ተቐዳደምቲ ካልኣይ ድቪዥን፡ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ብሩር መዳልያ ዘበርኽ ዘሎ ተቐዳዳማይ ሚልክያስ ማእከለ - ጋንታ ኣስቤኮ ቀዳማይ ኮይኑ ብምዕዋት ዓሰርተ ነጥቢ ወሲዱ። ተቐዳደምቲ ሳይሞን ገዛኢ - ጋንታ ሰምበል ሽዱሽተ ነጥቢ፡ ኤስሮም እስቲፋኖስ - ጋንታ ደንደን ኣርባዕተ ነጥቢ፡ ሮቤል ዳዊት - ጋንታ ሰምበል ክልተ ነጥቢ ከምኡ’ውን ናትናኤል ኣማኑኤል - ጋንታ ደቡብ ሓንቲ ነጥቢ ብምምዝጋብ ናይ መድረኽ ዓወት ረኺቦም። ብነጥቢ ዝተሸለሙ ተቐዳደምቲ - ሳሚኤል ሓየሎም - ጋንታ ኤሪተል ተሸላሚ ወርቂ መዳልያ ክኸውን እንከሎ፡ ሚልክያስ ማእከለ - ጋንታ ኣስቤኮ፡ ፋኑኤል ሓይልኣብ - ጋንታ ሰምበል ከኣ፡ ብሩርን ነሓስን ኣንጠልጢሎም። ኣብ ውድድር ጭራ ቝረጽ - ሚልክያስ

ቀይሕ ባሕሪ ምሕላፋ ኣረጋጊጻ ንዋንጫ ናጽነት ኣብ ዝካየድ ዘሎ ግጥማት፡ ብሰንበት ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ቀይሕ ባሕሪ ብኣጋኡ ካብ ምድባ ምሕላፋ ኣረጋጊጻ። ቀይሕ ባሕሪ፡ ሳልሳይ ናይ ምድብ ግጥማ ከተሰላስል እያ ሰዓት ኣርባዕተ ኣንጻር ኣልታሕሪር ገጢማ። ፈለማ፡ ኣልታሕሪር እያ ኣብ መበል 30 ደቒቕ ካብ ኣጥቃዓያ ሮሜል ዓብዱ ብዘረኸበታ ሸቶ መሪሕነት ሒዛ። ይዅን እምበር፡ ጐብለል ዞባ ማእከል ቀይሕ ባሕሪ፡ ኣከታቲላ ኣብ መበል 32 ከምኡ’ውን 43 ደቓይቕ ካብ ዮናታን ነጸረኣብን ናሆም ታደሰን ብዘመዝገበተን ጽምዲ ሸቶታት 2ብ1 መሪሓ ንዕረፍቲ ወጺኣ። ኣብ ካልኣይ እብረ፡ ቀይሕ ባሕሪ፡ ንሰኪዐት ኣልታሕሪር ብተደጋጋሚ ክትደፍሮ ተረኣየት። ኣብ መበል 62 ከምኡ’ውን 73 ደቒቕ ካብ ዓብለሎም ተኽለዝጊን ናሆም ዓወትን ኣከታቲላ ሸቶ ብምቚጻር፡ ንውጽኢት ናብ

መደብ ጸወታ ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ኤይ.ኤስ.ኤም 2 - ብርሃን 6፡00 ድ.ቀ ብድሆ - ኤም.ቢ.ዋይ 7፡00 ድ.ቀ ፕሪመር ሊግ ሊቨርፑል - ማንቸስተር ዩናይትድ 10፡00

4ብ1 ኣዕረገቶ። ኣልታሕሪር፡ ንውጽኢት ከተጽብብ እትኽእል ፍጹም ቅላዕ ረኺባ’ኳ እንተነበረት፡ ሓላፍነት ዝወሰደላ ሮሜል ዓብዱ ግና፡ ናብ ሸቶ ክቕይራ ኣይከኣለን - ጸወታ 4ብ1 ተዛዚሙ። በዚ ከኣ፡ ቀይሕ ባሕሪ፡ ካብ ሰለስተ ግጥማት ምሉእ ትሽዓተ ነጥቢ ብምውህላል፡ ካብ ምድባ ምሕላፋ ኣረጋጊጻ። ኣብዛ ጸወታ፡ ኣባላ ናሆም ዓወት ብሉጽ ተጻዋታይ ተባሂሉ ተሸሊሙ። ኣቐዲመን፡ ኣባላት እዚ ምድብ ዝኾና፡ ደንደንን ገዛ ባንዳን ካልኣይ ናይ ምድብ ጸወታኣን ንምክያድ ናብ ሜዳ ኣትየን። ደንደን፡ ኣብ መበል 21 ከምኡ’ውን 35 ደቓይቕ ካብ ቢንያም ግርማይ ሸቶታት ብምቚጻር 2ብ0 መሪሓ’ኳ እንተነበረት፡ ገዛ ባንዳ፡ ኣብ መበል 43 ደቒቕ ካብ ሻም በረኸት ሸቶ ብምምዝጋባ፡ ንውጽኢት ናብ 2ብ1 ብምጽባብ ናብ ዕረፍቲ ኣምሪሓ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ ጸወታ፡ ደንደን፡ ኣብ መበል 70ን 74ን ደቒቕ ካብ ቢንያም መንግስትኣብን ፊሊሞን ጥዑምዝጊን ብዘቚጸረተን ሸቶታት ንጸወታ 4ብ1 ተዓዊታትሉ። በዚ ውጽኢት፡ ካብ ክልተ ጸወታታት ሽዱሽተ ነጥቢ ኣዋህሊላ ትርከብ ደንደን፡ ዝተረፉ ክልተ ግጥማታ ኣንጻር ኩባንያ ሰምበልን ቀይሕ ባሕሪን ክኸውን እዩ። ኣብዛ ግጥም፡ ተጻዋታይ ደንደን ቢንያም

ግርማይ ሽልማት ብሉጽ ተጻዋታይ ዓቲሩ። እዚ ውድድር፡ ዝመጽእ ሓሙስ፡ ፓራዲዞ ኣንጻር ኩባንያ ሰገን ከምኡ’ውን ኣስመራ ቢራ ኣንጻር ኣዱሊስ ብዘካይዳኦ ግጥማት ክቕጽል ምዃኑ ህዝባዊት ርክባት እቲ ፈደረሽን ሓቢራ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ሻምፕዮና ኵዕሶ እግሪ ደቂ ኣንስትዮ ዞባ ማእከል፡ ብቐዳም ቀጺሉ ነይሩ። በዚ መሰረት፡ ደንደን ኣብ ልዕሊ ኩባንያ ሰገን 5ብ0 ክትዕወት እንከላ፡ ተጻዋቲታ ምስግና መሓሪ ከኣ፡ ብልጽቲ ተጻዋቲት ናይዛ ግጥም ተጸዊዓ። ሰዓት ክልተ፡ እታ ዝሓለፈ ሰሙን ናይ መጀምርታ ስዕረት ንደንደን ዘቕመሰት ገጀረት ኣንጻር ካልአይቲ ዘላ ኢንሹራንስ እያ ተፋሊማ። ኢንሹራንስ ከኣ፡ 2ብ1 ተዓዊታ። ሲሞና ሳሙኤል ካብ ኢንሹራንስ ሽልማት ብልጽቲ ተጻዋቲት ዝዓተረት ነይራ። ብዘይካ’ዚ፡ ጎዳይፍ ኣንጻር ሰምበል ኣብ ዘካየደቶ ግጥም፡ 1ብ0 ተዓዊታ። ኣባላ ዳናይት መስፍን ከኣ፡ ብልጽቲ ተጻዋቲት እዛ ግጥም ተባሂላ ተረቚሓ። በዚ መሰረት፡ ኢንሹራንስ 27 ነጥቢ ከተዋህልል እንከላ፡ ደንደን ብ30 ነጥቢ መሪሕነት ሒዛ ኣላ። ኣብ መዛዘሚ እዚ ውድድር ከኣ፡ ንሓድሕደን ግጥም ክህልወን እዩ።

ማእከለ፡ ናትናኤል ኣማኑኤልን ሳይሞን ገዛኢን ወርቂ፡ ብሩርን ነሓስን መዳልያታት ተሸሊሞም። ከምኡ’ውን፡ ኣብ ውድድር ክራይተርዩም፡ ተቐዳደምቲ ሚልክያስ ማእከለ፡ ሳይሞን ገዛኢን መዋእል ግርማይን ንሰለስቲአን መዳልያትት ተዓዊቶምለን። ዩዝ ተቐዳደምቲ 60 ኪሎ ሜተር እዮም ሸፊኖም። በዚ መሰረት፡ ተቐዳደምቲ ሰናይ ሕሩይ - ጋንታ ንስሪ፡ ቶማስ ኣሰፋው ብውልቂ፡ ሚልክያስ ቶማስ - ጋንታ ንስሪ፡ ቶማስ ተወልደ ብውልቂ፡ ናታን ተስፋኣለም - ጋንታ ጽንዓት፡ ሳሚኤል ቦኽረጼን - ጋንታ ጎዳይፍ ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሻዱሻይ ናይ መድረኽ ዓወት ኣመዝጊቦም። ብነጥቢ ከኣ፣ ሰናይ ሕሩይ፡ እሰይ ገዛኢ፡ ኣቤል ካሕሳይ ብምዕዋት ወርቂ፡ ብሩርን ነሓስን መዳልያ ኣንጠልጢሎም። ኣብ ውድድር ጭራ ቝረጽ ጸብለል ዝበሉ ተቐዳደምቲ - ሜሮን ምስግና፡ ቶማስ ኣፈወርቂን ሰናይ ሕሩይን ክኾኑ እንከለዉ፡ ኣብ ውድድር ክራይተርዩም - ሰናይ ሕሩይ፡ ቶማስ ኣፈወርቅን ሚልክያስ ቶማስን ተሸለምቲ ወርቂ፡ ብሩርን ነሓስን ኮይኖም። ብተወሳኺ፡ ክልተ መድረኻት ዘካየዱ ተካእቲ ተቐዳደምቲ ማውንቴን ባይክ፡ ካብ ክሊ ዕድመ 12-14 ብውህሉል ነጥቢ በረኸትኣብ ኣልኣዛር - ጋንታ ናትና፡ ኤስሮም ያቆብን ያሬድ ካሕሳይን ክልቲኦም ብውልቂ ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሳልሳይ ደረጃ ሒዞም። ካብ ክሊ ዕድመ 15ን 16ን - ኤስሮም የማነ ብውልቂ፡ ሴም እዮብ - ጋንታ ሳሊና፡ ናዝራዊ ዳዊት - ጋንታ ኣባሻውል ክዕወቱ

እንከለዉ፡ ካብ ተቐዳደምቲ ደቂ ኣንስትዮ ዮሳን የማነ ጋንታ ጽንዓት፡ ዲቮራ ዳንኤል ብውልቂ፡ ኤልዳና ተኽለማርያም - ጋንታ ጽንዓት ጸብለል ኢለን። ካብ ዓበይቲ ተቐዳደምቲ ማውንቴን ባይክ ክሊ ዕድመ 17ን ልዕሊኡን ከኣ፡ ዮሴፍ ኣለም - ጋንታ ናትና፡ ኤስሮም ሚካኤል - ጋንታ ኣኽርያ፡ ናሆም ኤፍሬም - ጋንታ ናትና ተዓዊቶም። ኩሎም ክሊ ዕድመታት ከኣ ወርቂ፡ ብሩርን ነሓስን መዳልያ ተሸሊሞም። ኣብዚ ውድድር፡ ፕሮፎሽናላት ተቐዳደምቲ ቢንያም ግርማይ፡ ሄኖክ ምሉእብርሃን ከምኡ‘ውን ምስ ጋንታ ሰምበል ዝወዳደር ሚካኤል ሃብቶም (ጎሚስታ)ን፡ ንመንእሰያት ተቐዳደምቲ ኣኽሊሉ ኣረፋይነን ኣማኑኤል መሓርን - ጋንታ ኤሪተል፡ ዩኤል ኣስመሮም ብውልቂ፡ ተመስገን ክብሮም - ጋንታ ደንደን፡ ሰሚር ብርሃኑ - ጋንታ ደቡብ፡ ኣኸቲሎም ካብ መጀመርታ ክሳብ መወዳእታ ነቲ ውድድር ብምቕላሶምን ጽቡቕ ጸወታ ንተዓዘብቲ ብምርኣዮምን ክምጎሱ እንከለዉ፡ ኦሎምፒካዊ ተቐዳዳማይ ዳንኤል ተኽለሃይማኖት እውን ኣብዚ ክካየድ ዝቐነየ ውድድር ተሳቲፉ ብዘርኣዮ ብቕዓት ካብ ደገፍቲ ኣድናቖት ከትርፍ ክኢሉ እዩ። ውድድር ድሕሪ ምዝዛሙ፡ ዕዉታት ሽልማቶም ካብ ኢድ ሓላፊ ክፍሊ ምምሕዳርን ፋይናንስን ዞባ ማእከል ኣቶ ተኪኤ ቀለታን ዳይረክተር ጀነራል ክፍሊ ባህልን ስፖርትን ዞባ ማእከል ኣቶ እንድርያስ ኣስመሮምን ምቕባሎም ህዝባዊ ርክባት እቲ ፈደረሽን ሓቢሩ።

ኵዕሶ ሰኪዐት. . .

ንኣዋርሕ ወትሩ ቀዳመ-ሰንበት ዝካየድ ዘሎ ውድድር ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል፡ ብቐዳም፡ ግጥም ሳልሳይ ዲቪዥዮን ደቂ ተባዕትዮ ጋንታታት ረሓቦትን ኤይ.ኤስ.ኤም 1ን እዩ ተሰሪዑ ነይሩ። ተጻወትቲ ረሓቦት ኣብ ግዜኦም ክርከቡ ብዘይምኽኣሎም ግና ብፎርፋይት 20ብ0 ተሳዒሮም። ቀጺለን ጋንታታት ካልኣይ ዲቪዥዮን ደቂ ኣንስትዮ - ሳሊናን ተስፋን ኣብ ዝገጠማሉ፡ ተስፋ ብገፊሕ 72ብ9 ተዓዊታ። ስዒቦም፡ ናይ ሳልሳይ ዲቪዥዮን ደቂ ተባዕትዮ ተስፋን ኣሰርን እዮም ንሜዳ ወሪዶም። ኣሰር፡ 30ብ18 ተዓዊቶም። እቲ ብዓወት ንስሪ 53ብ40 ዝተዛዘመ ጸወታ ኣልጌንን ንስሪን እውን ኣካል ውድድር ናይቲ መዓልቲ እዩ ነይሩ። ኣብ ዝሰዓበት መዓልቲ፡ ፈለማ ናይ ካልኣይ ዲቪዝዮን ጋንታታት ደቂ ኣንስትዮ ኣልፋን ጋላክስን እየን ተጻዊተን - ጋላክሲ ድማ 57ብ29 ተዓዊታ። ናይ ደቂ ኣንስትዮ ጋንታታት ኤይ.ኤስ.ኤም - 2ን ኤይ.ኤስ.ኤም-3ን ስዒበን ዝገጠማ ጋንታታት እየን - ኤይ.ኤስ.ኤም-2 ከኣ 17ብ9 ስዒራ። ጸወታ ጋንታታት ቀዳማይ ዲቪዥዮን ደቂ ተባዕትዮ ክሪስታልን ሲቲ ሰንተርን፡ መዛዘሚ ውድድር ናይታ መዓልቲ እዩ ነይሩ። እዚ ግጥም’ዚ፡ ንተዓዘብቲ ዝሰሓበ ስፖርታዊ ውድድር ዝተንጸባረቖ ኮይኑ፡ ብዓወት ሲቲ ሰንተር 72ብ61 ተዛዚሙ። ኣብዛ ጸወታ ኣባል ጋንታ ክሪስታል ዝኾነ ሙሴ ጸጋይ፡ ካብ ተዓዘብቲ ኣድናቖት ዝረኸበላ ‘ዳንክ’ ብምግባር ሸቶ ኣመዝጊቡ። እዚ ተጻዋታይ፡ ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ውድድር፡ ንራብዓይ ግዜኡ ‘ዳንክ’ ብምግባር ሸቶ ከምዘመዝገበ ህዝባዊ ርክባት እቲ ፈደረሽን ይሕብር።

ሓዳስ

ኤርትራ

19 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.198

ዜና ዜና ወጻኢ ወጻኢ ብርሃነ ተስፋኣለም ምሕረትኣብ የማነ

ፕረዚደንት ስሪላንካ ጎታባያ ራጃፓክሳ፡ 17 ዝኣባላቱ ሓድሽ ካቢነ ከምዝመስረተ ኣፍሊጡ። ፕረዚደንት ራጃፓክሳ፡ ኣብ ስሪላንካ ተፈጢሩ ንዘሎ ቁጠባዊን ፖለቲካውን ቅልውላው ንምፍታሕ ብዝብል፡ ኣባላት ተቓወምቲ ሰልፍታት ዘጠቓለለ ሓድሽ ካቢነ ክምስርት ድሌት ከምዘለዎ ክገልጽ እዩ ጸኒሑ። ይኹን እምበር፡ ተቓወምቲ ሰልፍታት፡ ዘቐረባኦ ቅድመ-ኵነት እንተዘይተማሊኡ ኣብ መንግስቲ’ታ ሃገር ከምዘይሳተፋ እየን ኣነጺረን ዘለዋ። ስሪላንካ ብሕጽረት ናይ ወጻኢ ባጤራ ኣብ ትሳቐየሉ ዘላ እዋን፡ መጠን እታው ሃለኽቲ ፖሊስ እስራኤል ናብቲ ኣብ ምብራቕ ኢየሩሳሌም ዝርከብ መስጊድ ኣልኣቕሳ ጥሒሱ ኣብ ዝኣተወሉ፡ ግጭት ተወሊዑ። ሓያሎ ፍልስጤማውያን ኣንጻር ፖሊስ እስራኤል ኣእማን ብምድርባይ

ፕረዚደንት ስሪላንካ ሓድሽ ካቢነ መስሪቱ ኣቕሑ ነክዩ ከምዘሎ ይግለጽ። በዚ ድማ፡ ኣብዚ ቅንያት’ዚ ኣብታ ሃገር ቅልውላው ቁጠባ ተኸሲቱ ከምዘሎን፡ ብሰንኩ ምሉኣት ኣባላት ካቢነ ስልጣኖም ከምዝሓደጉን ይፍለጥ። እታ ሃገር ካብ ወጻኢ እተእትዎ ከም መግቢ፡ መድሃኒትን ነዳዲን ዝኣመሰሉ ኣቕሑ ስለዝነከየቶ፡ ኣብ ዕዳጋታት ውሽጢ ሃገር ልዑል ዋጋታት ተኸሲቱ ከምዘሎን፡ በዚ ዘማረሩ ዜጋታት’ታ ሃገር ኣብ ጎደናታት ወጺኦም ተቓውሞ የስምዑ ከምዘለዉን ምንጭታት’ታ ሃገር ይሕብሩ።

ፖሊስ እስራኤል ናብ መስጊድ ኣልኣቕሳ ጥሒሱ ኣትዩ ተቓውሞታት ክገልጹ እንከለዉ፡ ብውሕዱ 19 ሰባት ካብ ፖሊስ ብዝተተኮሰ ናይ ትኪ ቦምባን ፕላስቲካዊ ጠያይትን ተሃሪሞም ከምዝቘሰሉ ምንጭታት ሕክምና ኣረዲኦም። ዝሓለፈ ዓርቢ ኣብ መስጊድ ኣልኣቕሳ ድሕሪ ዝተወለዐ ግጭትን ተቓውሞን፡ ፖሊስ እስራኤል ብኣማኢት ዝቚጸሩ ፍልስጤማውያን ኣብ ትሕቲ

ቀይዲ ከምዘእተወ እዩ ዝገልጽ። እቲ ግጭት፡ ኣኽራሪ መርገጺ ዘለዎም ኣይሁዳውያን፡ ኣብቲ መስጊድ ምብጻሕ ኣብ ዘካይዱሉ ዝነበሩ እዋን እዩ ተወሊዑ። ዝሓለፈ ሳልስቲ ኣብ መንጎ ፖሊስ እስራኤልን ፍልስጤማውያንን ግጭት ካብ ዝውላዕ ኣትሒዙ፡ ኣስታት 160 ሰባት ከምዝቖሰሉ ምንጭታት ሕክምና የመልክቱ። እቲ ሃይማኖታዊ ቦታ ብመእመናን እስልምናን ኣይሁድን ስለዝእመነሉ፡ ኣኽራሪ መርገጺ ዘለዎም ኣይሁዳውያን ምብጻሕ ኣብ ዝፍጽሙሉ እዋን፡ ኣብ

መንጎ ክልቲኦም ወገናት ሓያል ግጭት ከምዝውላዕ ጸብጻባት ይሕብሩ። እስራኤል፡ ኣብቲ መስጊድ ግጭት ከይውላዕ ብምባል፡ ንሓያሎ ፍልስጤማውያን ናብ ኣልኣቕሳ ከይኣትዉ ከልኪላ ከምዘላን እዚ ድማ

ካብ ገዛእ ሰልፉ ሓደስቲ ኣባላት ካቢነ ረቚሑ ዘሎ ፕረዚደንት ስሪላንካ ብወገኑ፡ ቅልውላው’ታ ሃገር ንምፍታሕ ዘኽእል ስጉምቲ ከምዝወስድ’ዩ ቃል ዝኣቱ። ሓው’ቲ ፕረዚደንት ዝኾነ ቀዳማይ ሚኒስተር ማሂንዳ ራጃፓክሳ ብወገኑ፡ ተቓውሞታት ዘስምዑ ዘለዉ ዜጋታት ዓቕሊ ክገብሩ ጸዊዑ ኣሎ። ይኹን’ምበር፡ ንመንግስቲ ስሪላንካ ብብልሽውናን ሰበይ-ሰብካን ዝኸስሱ ዘለዉ ተቓወምቲ ፖለቲከኛታት፡ ፕረዚደንትን ሓው ቀዳማይ ሚኒስተርን ካብ ስልጣኖም ክሳብ ዝወርዱ ናይ ተቓውሞ ሰልፊ ክቕጽል እዮም ዝጽውዑ ዘለዉ። ንሓያሎ ፍልስጤማውያን ኣቖጢዑ ምህላዉን ይጥቀስ። ሰብ መዚ ፍልስጤም፡ እስራኤል ብፍላይ ኣብዚ ኣቲናዮ ዘለና ናይ ጾምን ጸሎትን ወርሒ ሮሞዳን፡ ኣብ መስጊድ ኣልኣቕሳ ኮነ ኢላ ግጭት ከምእተሳውር እዮም ዝኸስሱዋ።

ናይጀርያ፡ ካብ ኣመሪካ ዋጋ 1 ቢልዮን ዶላር ኣጽዋር ዓዲጋ ናይጀርያ፡ 12 ኣጥቃዕቲ ሄልኮፕተራትን ብርክት ዝበለ ምዕቡል ሚሳይላትን ዘጠቓለለ ዋጋ ሓደ ቢልዮን ዶላር ኣጽዋር ካብ ኣመሪካ ክትዕድግ ዘቕረበቶ

ኣመሪካ፡ እዚ ሓደስቲ ኣጽዋር፡ ንዓቕሚ ምክልኻል’ታ ሃገር ክብ ከምዘብሎ ሓቢራ። እቲ ውዕል መሸጣ ኣጽዋር፡ ሰፊሕ

ጠለብ፡ በታ ሃገር ተቐባልነት ምርካቡ ተሓቢሩ። ባይቶ ኮንግረስ ኣመሪካ፡ እቲ ኣጽዋር ንናይጀርያ ክሽየጠላ ዘፍቅድ ውሳነ ከምዘሕለፈ ዝጠቐሱ ጸብጻባት፡ እቲ ኣጽዋር ውሕስነት ጸጥታ ናይታ ሃገር ኣብ ምምላእ፡ ተራ ከምዝህልዎ ገሊጾም። ናይጀርያ ግዳይ መጥቃዕቲ ዝተፈላለዩ ጉጅለታት ከምዝኾነት ዝጠቐሰት

ዕድላት ስልጠና ንኣባላት ሰራዊት ናይጀርያ እውን ዘጠቓለለ እዩ። ናይጀርያ፡ ኣንጻር ጉጅለታት ቦኮ ሓራምን ጉጅለ ዳዕሽን ሰፊሕ ወተሃደራዊ ወፍሪ ኣብ ምክያድ እያ ተጸሚዳ ዘላ። ኣብ 2017፡ ምምሕዳር ትራምፕ ነበር፡ ንናይጀርያ 12 ሱፐር ቱካኖ ዝተሰምያ ዘመናውያን ነፈርቲ ውግእ ሸይጡላ ምንባሩ ይጥቀስ።

ቱርኪ፡ ኣንጻር ኩርዳውያን ወተሃደራዊ ወፍሪ ኣበጊሳ ቱርኪ ኣንጻር’ቶም ኣብ ሰሜናዊ ዒራቕ ከምዝንቀሳቐሱ ዝገለጸቶም ኩርዳውያን ዕጡቓት፡ ሰፊሕ ወተሃደራዊ ወፍሪ ከምዘበገሰት ኣፍሊጣ። ቱርኪ ኣብቲ ዝሓለፈ ሰንበት ዘበገሰቶ ወተሃደራዊ ወፍሪ ዝሳተፉ ኣሃዱታት ፍሉያት ሓይልታት፡ ናብ ሰሜናዊ ዒራቕ ከምዘጸገዐትን፡ ነፈርቲ ኲናት፡ ሄልኮፕተራትን ሰብ-ኣልቦ ነፈርቲን

ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ብዝሃረመ ብርቱዕ ህቦብላዊ ዝናብ፡ ዛጊት ናይ ዝሞቱ ሰባት ቍጽሪ 440 ክበጽሕ እንከሎ፡ ልዕሊ 60 ካልኦት ድማ ደሃዮም ምጥፍኡ መንግስቲ’ታ ሃገር ሓቢሩ። በቲ ሓደጋ ብኸቢድ ተሃስያ ዘላ ዞባ ኩዋዙሉ ናታል ምዃና ዝገለጸ ፖሊስ’ታ ሃገር፡ መስርሕ ምድላይ ግዳያት ገና ይቕጽል ብምህላዉ ቍጽሪ ምዉታት 500 ክበጽሕ ከምዝኽእል ኣሚቱ። መንግስቲ ደቡብ ኣፍሪቃ፡ ‘ዞባ ክዋዙሉ ናታል ናይ ሓደጋ ከባቢ’ ኢሉ ብምእዋጅ፡ ናብቲ ከባቢ ቅልጡፍ ሓገዛት ክለኣኽ ኣዚዙ ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ኣስመራ

(ድሮን) ተሳተፍ ከምዘላን ኣፍሊጣ። ብዝሑ ዘይተነጸረ፡ ብድሩዓት ተሽከርከርቲ ዝተሰነየ ሰራዊት ቱርኪ ኣብ ውሽጢ ሰሜናዊ ከባቢታት ዒራቕ ብምእታው፡ ንኩርዳውያን ዕጡቓት ክትድምስስ መደብ ከምዘለዋ እያ ተነጽር። ነዚ ወፍሪ ዘበገሰቶ፡ እቲ ዕጡቕ ጉጅለ ኣብ ልዕሊ ሰራዊታ ሰፊሕ ወተሃደራዊ መጥቃዕቲ ንምፍናው

ውጥን ከምዘለዎ ስለዝፈለጠት ምዃኑ እያ ተገንዝብ። ቱርኪ ብመራኸቢ ብዙሃና ኣቢላ፡ ኣንጻር ዕጡቓት ኣባላት ሰልፊ ኩርዳውያን ሰራሕተኛታት መጥቃዕቲ ንምፍናው ትዳሎ ከምዘላ ዝገልጽ ሓበሬታ ከተመሓላልፍ ምጽንሓ ይፍለጥ። ሰበ-ስልጣን ሰሜናዊ ዒራቕ ብወገኖም፡ ቱርኪ ነቲ ስርሒት ኣመልኪታ ሓበሬታ ከምዝሃበቶም ይሕብሩ። ቱርኪ ኣንጻር ዕጡቓት ኩርዳውያን እናሻዕ መጥቃዕቲ ክትፍኑ ምጽንሓ ዝፍለጥ እዩ። ኣብ 1984 ዕጥቃዊ ቃልሲ ዘበገሰ ሰልፊ ሰራሕተኛታት ኩርድ ተባሂሉ ዝጽዋዕ ጉጅለ ኩርዳውያን ዕጡቓት፡ ብቱርኪ ከም ‘ግብረ-ሽበራዊ’ ጉጅለ እኳ እንተ ተፈልጠ፡ ካብ ኣመሪካን ኤውሮጳዊ ሕብረትን ግን ደገፍ ከምዘለዎ እዩ ዝጥቀስ።

ደቡብ ኣፍሪቃ - ቍጽሪ ግዳያት ዕልቕልቕ 440 በጺሑ ኣሎ። ብኣሽሓት ዝቚጸሩ ኣባላት ሰራዊት ደቡብ ኣፍሪቃ፡ ኣብ ምድሓን ህይወት ንምስታፍ ድሮ ኣብ ዞባ ኩዋዙሉ ናታል ተዋፊሮም ከምዘለዉ እዩ ዝግለጽ። ኣብቲ ከባቢ ንመዓልታት ከየቋረጸ ዝሃረመ ህቦብላዊ ዝናብ፡ ኣብ ልዕሊ ትሕተቅርጺ ገዚፍ ዕንወት ከምዘውረደ ይግለጽ። ብመሰረት ጸብጻብ ኣመሓዳሪ ናይቲ ዞባ፡ ኣብ ወደባዊት ከተማ ደርባንን ከባቢኣን ኣስታት 4 ሽሕ መንበሪ ኣባይቲ ክዓኑ እንከሎ፡ ልዕሊ 8 ሽሕ ድማ ከፊላዊ ጉድኣት ወሪዱዎ ኣሎ።

ብዘይካ’ዚ፡ ኣስታት 300 ኣብያተ ትምህርትን ሓያሎ ትካላት ጥዕናን ብውሕጅ ከምእተደምሰሰ ሰብ መዚ ናይታ ዞባ ኣረዲኦም። ናብቲ ቦታ ምብጻሕ ዝገበረ ፕረዚደንት ደቡብ ኣፍሪቃ ስሪል ራማፎዛ፡ መንግስቲ ኣብ ዝሓጸረ እዋን፡ ንዝዓነወ ትሕተ ቅርጺ ከምዝሃንጾን ንግዳያት ሓገዛት ከምዝገብርን ተመባጺዑ። ኣብ ዞባ ኩዋዙሉ ናታል፡ ኣብ ውሽጢ 24 ሰዓታት ጥራይ ልዕሊ 300 ሚሊ ጎደና

ዕለት 19/4/2022

ሜተር ዝዓቐኑ ዝናብ ከምዝሃረመ ጸብጻባት ሜትዮሮሎጂ የመልክቱ።

ጎደና ሓርነት ቁ.93-95፡ ጥቓ መንገዲ ኣየር ኤርትራ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ቁ.ስልኪ 120491

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ረቡዕ 20 ሚያዝያ 2022

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 7

ገጽ 9

ባሕረኛታት ኣባላት ሓይሊ ኣየር!

ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ ስልጡን ባህሊ...

ሓንጎልና እንታይ’ዩ ስርሑ?

ብርቂ ክእለት ምምስሳል ዝውንኑ እንስሳታት ባሕሪ

ገጽ 11 ንስሪን ሓሬናን መሳጢ ጸወታ ኣንጸባሪቐን

ኣብ ሓልሓል፡ ወፈራዊ መደባት ልምዓት ይሰላሰል ኣሎ ኣብ ንኡስ ዞባ ሓልሓል፡ ኣብ ምድንፋዕ ሕርሻዊ እቶትን ምርጋእ ኣከባብን ዘተኰረ ወፈራዊ ልምዓታዊ መደባት ይሰላሰል ኣሎ። እቲ ብሰፊሕ ህዝባዊ ተሳትፎ ኣብ ሓውሲ ከተማ ሓልሓልን ምምሕዳር ከባቢ መለብሶን ዝዕመም ዘሎ መደባት፡ መሬት ሕርሻ ኣብ ምምድማድን ሓመድን ማይን ኣብ ምዕቃብን ዘተኰረ እዩ። ነበርቲ ምምሕዳራት ከባቢ ሓልሓል፡ መለብሶ፡ ማይ-ኣዋልድ፡ ረሀይ፡ ቀርጸት፡ እንረኩበትን ገበይኣለቡን፡ ካብ መጀመርያ ወርሒ ጥሪ 2022 ኣትሒዞም ኣብ

ሰሙን ክልተ መዓልቲ እናወፈሩ ውጽኢታዊ ስራሕ ይዓሙ ከምዘለዉ፡ ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ መለብሶ ኣቶ ኢብራሂም ሓምድ ገሊጹ። ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣቶ ወልደሚካኤል ኣብርሃ፡ ዛጊት ልዕሊ 34 ሄክታር መሬት ከምእተፈወሰ ሓቢሩ። ነበርቲ ሓውሲ ከተማ ሓልሓል ብወገኖም፡ ኣብ ሰሙን ሰለስተ መዓልቲ እናወፈሩ፡ ናይ ሓመድ ጽርግያታት ይጽግኑን ብውሕጅ ዝተሃስየ ከባቢታት ይፍውሱን ከምዘለዉ፡ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ።

ናይ ሓመድ ጽርግያታት ብህዝባዊ ወፈራታት ይጽገን ኣሎ ኣብ ንኡሳን ዞባታት ዓዲ-ቐይሕን ሓጋዝን፡ ናይ ሓመድ ጽርግያታት ብህዝባዊ ወፈራታት ይጽገን ኣሎ። ናይ ሓመድ ጽርግያ ዓዲ-ቐይሕ - ሕረት፡ ህዝቢ ምምሕዳር ከባቢ ማእለውያ ኣብ ዝወደቦ ወፈራ፡ ካብ ዓዲ-ቐይሕ ንሸነኽ ምዕራብ ኣስታት 5 ኪሎ-ሜተር ርሒቐን ዝርከባ ዓድታት ማእለውያ፡ እምባ-ጭላይ፡ ተገረን፡ ዝባን-ዝግብን እምበይቶን ይሳተፋ ኣለዋ። ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ማእለውያ ኣቶ ኣድሓኖም ሓጐስ፡ እቲ ዕላማ፡ ንኣገልግሎት መጓዓዝያ ኣሸጋሪ ኰይኑ ዝጸንሐ መስመር

ንምትዕርራይ ምዃኑን፡ እቲ ስራሕ ብጽቡቕ ይሰላሰል ከምዘሎን ገሊጹ። ኣብ ንኡስ ዞባ ሓጋዝ ብተመሳሳሊ፡ ካብ ከርመድ ክሳብ ደምበ-ዘራጼን 8 ኪሎ-ሜተር ናይ ሓመድ ጽርግያ፡ ይጽገንን ይገፍሕን ኣሎ። ኣብ’ቲ ወፈራ፡ ነበርቲ ዓድታት ዓድ-ዑመር፡ ደምበ-ዘራጼን፡ ደምበ ዓዲ-ጸጋይ፡ ጉልድሚትን ደምበ ዓዲ-ተስፉን ይሳተፉ ከምዘለዉ ተሓቢሩ። እቲ መደብ፡ ናብ ሓጋዝን ከረንን ንዘሎ ጸገም መጓዓዝያ ፍታሕ ንምርካብ ምዃኑ፡ ካብ ምምሕዳር’ቲ ከባቢ ዝተረኽበ ሓበሬታ ኣረዲኡ።

ደቡብ - ሃማደኤ ንደቂ-ኣንስትዮ ኣመሓደርቲ ስልጠና ወዲቡ ሃማደኤ ዞባ ደቡብ፡ ኣብ 6 ንኡሳን ዞባታት ኣመሓደርቲ ከባብን ኣካየድቲ ስራሕን ኰይነን ንዝተመርጻ 46 ደቂ-ኣንስትዮ፡ ኣብ ስርሐንን ጉዕዞ ሂወተንን ዝሕግዘን ስልጠና ወዲቡ። እቲ ብ13ን 14ን ሚያዝያ ኣብ ከተማ መንደፈራ ዝተዋህበ ስልጠና፡ ኣብ ውጽኢት ዘድሃበ ኣገባብ ምሕደራ፣ ኣፈታትሓ ግርጭት፣ ኣተዓቓቕባ ሰነዳት፣ ምሕደራ ግዜን ካልእ ኣርእስትታትን ዘጠቓላለ ኰይኑ፡ ኣብ ደረጃ መሪሕነት ዘለዋ ደቂ-ኣንስትዮ ኣፍልጦአንን ብቕዓተንን ንምድራዕ ዝዓለመ

ሓረስቶት ዞባ ማእከል፡ ከሚካላዊ ድዂዒ ከይጥቀሙ ይምከሩ ሓረስቶት፡ እቶትን እቶታውነትን ንምዕባይ ኣብ ዘካይድዎ ጻዕሪ፡ ባህርያዊ ድዂዕን ውሕሉል ኣጠቓቕማ ጸረ-ባልዕን ከዘውትሩ፡ ኣብ ክፍሊ ሕርሻን መሬትን ዞባ ማእከል ክኢላ ልምዓት ኣትክልቲ ኣቶ ዮናስ ገብሩ መኺሩ። ኣብ’ቲ ዞባ ኣብ 2020/2021 ኣብ ግራውቶም ባህርያዊ ድዂዒ ኮምፖስትን ውሕሉል ኣጠቓቕማ ጸረ-ባልዕን ዘዘውተሩ ሓረስቶት፡ እቶቶም ብልዕሊ ዕጽፊ ከምዝዓበየ ዝሓበረ ኣቶ ዮናስ፡ እዚ ኣገባብ እዚ ብሰፊሑ ክድፋኣሉ ተላብዩ። ኣብ ዝሓለፈ ሓሙሽተ ዓመታት፡

‘ኮምፖስት’ ማእከል ዝገበረ ስልጠና ምሕደራ ተኽሊ - ንልዕሊ 70 ክኢላታት ሕርሻን 300 ሓረስቶትን ከምእተዋሃበ፡ እዚ ከኣ ኣብ ድንፋዐ ፍርያት ኣዝርእትን ኣሕምልቲን ዓቢ ኣስተዋጽኦ ከምዝገበረ ገሊጹ። ሓረስቶት፡ ዘርኢ ናይ ምቅይያርን ብመስመር ናይ ምሕራስን ኣገባባት ከዘውትሩ እውን ኣዘኻኺሩ። ኣቶ ዮናስ፡ ሓረስቶት ብሓፈሻኡ - ካብ ተጠቃምነት ሰብ-ሰርሖ ከሚካላዊ ድዂዕን ጸረ-ባልዕን ክቚጠቡ ኣተሓሳሲቡ።

ምዃኑ፡ ነቲ ትምህርቲ ዝሃቡ ሞያውያን ገሊጾም። ሓላፊት ሃማደኤ ዞባ ደቡብ ወ/ሮ ሰናይት ኣፈወርቂ፡ ቁጽሪ ኣመሓደርትን ኣካየድቲ ስራሕን ብ10 ሚእታዊት ምብራኹ፡ መርኣያ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብን ብቕዓት ደቂ-ኣንስትዮን ምዃኑ ብምሕባር፡ ንዝመረጸን ህዝቢ ብቑዕን ጽፉፍን ኣገልግሎት ንምሃብ ብትግሃት ክሰርሓ ኣዘኻኺራ። ጸሓፊት ህግደፍ ኣብ ዞባ ደቡብ ወ/ሮ ኣመተ ንጉሰ እውን፡ እቲ ስልጠና ንነባራት ተወሳኺ ፍልጠትን ተመኲሮን፣ ነተን ሓደስቲ ድማ

ጽቡቕ መበገሲ ምዃኑ ጠቒሳ፡ ኣማእዘንትን ጸለውትን ንምዃን ክጽዕራ ተላብያ። ኣብ ከተማ ደቀምሓረ እውን ን45 ኣመሓደርትን ኣካየድቲ ስራሕን ደቂ-ኣንስትዮ ተመሳሳሊ ስልጠና ከምእተዋህበ ተሓቢሩ። ብኻልእ ወገን፡ ኣብ ሓውሲ ከተማ ኳዓቲት - ንኡስ ዞባ ማይ-ዓይኒ 101 መንእሰያት ብሞያ ሰልጢኖም። እቲ ትምህርቲ ካብ 1 ክሳብ 6 ኣዋርሕ ዝወሰደ ኮይኑ፡ ስነ-ጽባቐ ጸጉሪ ርእሲ፡ ትልሂትን ካልእን ከምዘጠቓልል፡ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ።

ፎርቶ-ሳዋ - ዝምድና ህዝብን ፖሊስን ንምዕዛዝ ይስራሓሉ ተርእዮ ገበናት፡ በደላትን ሓደጋታት ትራፊክን ንምቁጽጻር፡ ዝምድና ህዝብን ፖሊስን ክዓዝዝ፡ ኣዛዚ መደበር ፖሊስ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ ምክትል ተለንተ ገብረትንሳኤ ብርሃነ ጸዊዑ። ብ12 ሚያዝያ ምስ ኣመሓደርቲ ከባቢ፡ ዓበይቲ ዓዲ፡ መራሕቲ ሃይማኖት፡ ኣባላት ኮማዊ ፖሊስን መማህራንን ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ ምክትል ተለንተ ገብረትንሳኤ፡ ንቕሓትን ኣፍልጦን ሕጊ ንምብራኽ ኣብ ዝካየድ ጻዕሪ፡ ንሕብረተሰብ ኣብ ምምራሕ ዝርከቡ ኣካላትን ጸለውቲ ሰባትን ብንጥፈት ክዋስኡ ኣዘኻኺሩ።

ኣብ’ቲ ርክብ፡ ኣብ ምሕያል ዝምድናታት ህዝብን ፖሊስን፣ ተራ ሕብረተሰብ ኣብ ምክልኻል ገበንን ምቅላዕ ገበነኛታትን፣ ተራ ወለዲ፡ መማህራንን ተመሃሮን ኣብ ምክልኻል በደላትን ገበናትን፣ ተራ ዓበይቲ ዓዲ ኣብ ምዂስኳስ ክብርታት ሕብረተሰብ፣ ኣብ ምቁጽጻር ዘይሕጋዊ ንግዳዊ ንጥፈታት. . . ሰፊሕ መብርሂ ተዋሂቡ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ፎርቶ-ሳዋ ኣቶ ኣቡበከር ማሕሙድ፡ ኣፍልጦ ሕጊ ንምዕባይ ምምሕዳር’ቲ ንኡስ ዞባ ብዕቱብ ክሰርሓሉ ምዃኑ ገሊጹ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ኤርትራ

ባሕረኛታት ኣባላት ሓይሊ ኣየር!

ማርታ ክብሮም ስእሊ - ክብሮም ጸሃየ

‘ሓይሊ ኣየር’ ኢልና ክንዛረብ እንከሎና፡ ፈለማ ከም ሞያ እንዝክሮ - ምብራር ነፋሪት ወይ ምስኡ ዝተሓሓዝ ስርሓት እዩ። ምስ ጃልባን ምጅላብን፡ ምስ ምግፋፍ ዓሳ - ብዓቢኡ ድማ ምስ ባሕሪ ጽቡቕ ሌላን ክእለትን ዘለዎም ኣባላት ሓይሊ ኣየር ከምዘለዉ ምስ ሰማዕና ግና፡ ጉዳዩ ገረመና’ሞ ንምርካቦም ተሃወኽና። ነዚ ኣቓልቦና ዝሰሓበ ዘረባ ንምርግጋጽ፡ ኣንጊህና ናብ’ቲ ኣብ ባጽዕ ከባቢ ገምገም ባሕሪ ዝርከብ መንበሪኦም ገስጊስና። ኣብኡ ዝጸንሑና ኣባላት፡ ብዛዕባ’ቲ ከባቢ ሓጺር ናይ ሌላ ድሕሪ መብርሂ ድሕሪ ምሃብ፡ ብጃልባ ናብቲ ጽቡቕ ገይሮም መሊኾምዎ ዘለዉ ባሕሪ ሒዞምና ኣተዉ። ነቲ፡ “እዚ ባሕሪ ብዝግባእ እንተደኣ ተጠቒምናሉ ሽሻይ መሊእዎ እዩ፣ መድሃኒት እዩ፣ ጥዑም እዩ. . . ግና ባሕሪ ዝያዳ ካልእ ሞያ ዝያዳ ጥንቃቐ ይሓትት እዩ. . .።” ክበሃለሉ እንሰምዖም ብዓይንና ክንርእዮ ድማ በቒዕና። እቶም ጉዕዞ ብጃልባ መጀመርታና ዝዀንና፡ ኣዚና ፈሪሕና እኳ እንተነበርና፡ ንዓኣቶም እናረኣናን ብኣኣቶም እናተኣማመንናን ቀጸልና ደኣ። ድሕሪ ናይ ቅሩብ ኪሎ-ሜተራት ጉዕዞ፡ ቀይሕ ባሕሪ ክንለምዶ ስለዝጀመርና፡ ቅርብ ኢለ ምስ ሓደ ካብቶም ኣባላት ከዕልል ጀሚረ። “ንዒ በሊ ምስ’ዞም ብጾተይ ከላልየኪ - እዚ ብጐድንኺ ዘሎ ካብ ዞባ ደቡብ እዩ መጺኡ፣ ምስ ማሕረስ ዝዓበየ እዩ። እቲ ነዛ ጃልባ ዝቕይሳ ዘሎ ኸኣ ወዲ ከረን እዩ። ኮታስ ካብዞም ኣብዚ ዘለና ዝበዛሕና ካብ ካልእ ዞባታት ዝመጻእና ኢና...”

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ብምግራም ዘረባኡ እውን ከወድኦ ኣይከኣልኩን። “ንስኻትኩም ግን፡ ኣብ’ዚ ገምገም ባሕሪ ተወሊድኩም ዝዓበኹም እምበር፡ ክልተ ዓመት ጥራይ ኣብዚ ገምገም ዝተቐመጥኩም ኣይትመስሉን!? ካብተን ዝምልሰለይ ቃላት ሓንቲ እውን ከይትሓልፈኒ፡ መቕረጺ ድምጺ ወሊዐ፡ ብርዐይ ተኺለ ተዳለኹ። ብመሰረት ሓበሬታኡ፡ እዞም መንእሰያት ካብ ዝተፈላለየ ኩርንዓት እዛ ሃገር እዮም ናብ ሓይሊ ኣየር ተመዲቦም። ሓይሊ ኣየር፡ ብቕዓት ኣባላቱ ኣብ ኩሉመዳይ ክብ ንምባል ብዝሓዞ መደብ፡ ውሱናት ሰባት እናወሰደ ብዓውደትምህርቲ “ናኩዳ”(seamanship) ንትሽዓተ ወርሒ ኣሰልጢኑ፡ ፍልጠቶም ምስ ባሕሪ ከምዝዓቢ ይገብር። እቲ ዓውዲ፡ ማእከላይ ደረጃ ዕብየት ዘለዋ መርከብ ወይ ጃልባ ምምራሕ፡ ኣረኻኽባ መኣዝን ኣብ ባሕሪ፡ ድሕነት ባሕሪ፡ ምግፋፍ ዓሳን ንመግፈፊ ዘድልዩ ናውቲን

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል a ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬም

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ዘጠቓልል ትምህርቲ እዩ። መርበብ ከመይ ገይርካ ትድርቢ፡ ከምኡ እውን መዓስ እዩ ንምግፋፍ ምቹእ ዝኸውን እውን ክፋል ናይ’ቲ ትምህርቲ እዩ። ቀንዲ ዕላማ ናይ’ዚ ትምህርቲ፡ ኩሉ ሞያ ዝዓጠቐ ዜጋ ንምፍራይ ከምኡ‘ውን ካብ ጽግዕተኛነት ናጻ ኰይንካ ቀረብ መግብኻ ንምኽኣል እዩ።

ኣፍልጦ ክህልዎ ይደሊ ስለዝነበረ፡ በብግዚኡ ብርክት ዝበሉ መንእሰያት ብክልሰ ሓሳብን ግብርን ከምዘሰልጠነ ሓቢሩና መንእሰይ ዑመር። “ክንብገስ እንከለና፡ ናይ መሳርሒታት ሕጽረት ነይሩ። ዘዝጎደለና ጠለባት ብሚኒስትሪ ሃብቲ ባሕሪ ከምዝማላእ እናተገብረ እዩ ስልጠና ቀጺሉ። ክጅመር እንከሎ

እቲ ትምህርቲ፡ ንኹሎም ዜጋታት እንተላይ ነቶም ኣብ ማትሪክ ዝተረፉ ኣሳታፊ እዩ። መንእሰይ ዑመር መሓመድ ኣባል ሳልሳይ ዙርያ ኮይኑ፡ ኣብ 1995 እዩ ናብ ሓይሊ ኣየር ተመዲቡ። ኣብ ክፍሊ መራኽቢታት ሓይሊ ኣየር ድማ ንንውሕ ዝበለ ግዜ ሰሪሑ። ቅድሚ ክልተ ዓመት፡ ከም ተወሳኺ ዓውዲ ናኩዳ ብምኩራት ኣባላት ንትሽዓተ ወርሒ ተማሂሩ። ሎሚ ኣብ ክፍሊ ሓይሊ ኣየር፡ ንንጥፈታት ባሕሪ ክከታተል ተመዚዙ ኣሎ። ቅድሚ ሕጂ ምስ ባሕሪ ኪንዮ ሓንቢስካ ምኻድ ዝሓልፍ ኣፍልጦ ከምዘይነበሮ፡ ሕጂ ግና ዋላ ንሓንቲ ደቒቕ ካብቲ ባሕሪ ክፍለ ከምዘይመርጽ ገሊጹ። ሓይሊ ኣየር፡ ኩሉ ኣባሉ ብዛዕባ ምግፋፍን ምሕንባስን መሰረታዊ

ብ20 ተማሃሮ እዩ ጀሚሩ። እቶም ኣቐዲሞም ዝተማህሩ ነቶም ሓደሽቲ እናመሃሩ ከኣ ይኸይድ ኣሎ” ድማ ኢሉ። ካብ ንኡስ ዞባ ዓረዛ ዝመጽአ ኣባል 19 ዙርያ ገብረሂወት ዓንደብርሃን፡ ኣብ ሓይሊ ኣየር ንነዊሕ ዓመታት ከም ፖሊስ ኮይኑ እዩ ሰሪሑ። ሓይሊ ኣየር ትምህርቲ ስለዝፈቐደሉ ድማ፡ ብዓውዲ ‘ሲማን-ሺፕ’ ንትሽዓተ ወርሒ ተማሂሩ። እዚ ኣብ ህይወቱ ዓቢ ነጥበ-መቐይሮ ከምዝኾነ ከኣ ገሊጹ። እቲ ሞያ ብዙሕ ረብሓ ከምዘለዎ እውን ኣረዲኡ። ነዚ ጸጋ’ዚ ዘይፈለጦ ኤርትራዊ መንእሰይ ክፈልጦ፡ ክመሃሮ፡ ፈሊጡ ብዝግባእ ክሰርሓሉ ድሕሪ ምትሕስሳብ፡ “ፍልጠትና ኣብዚ መዳይ’ዚ ንኽነዕቢ ዓቢ እጃም ዝገበረ ካፒተን ለኣከ ዘርኡ ምስጋና

ይኹኖ። ነዚ ባሕሪ እዚ ሒዝና ዋላ ሓንቲ ኣይክንከውንን ኢና” ኢሉ መንእሰይ ገብረሂወት። ካብ ንኡስ ዞባ ማይምነ ዝመጽአ መንእሰይ የማነ ጐይትኦም፡ ኣብ 2003 እዩ ናብ ሓይሊ ኣየር

ተመዲቡ። ነዛ ምሕንባስ እውን ፈጺሙ ዘይክእላ ዝነበረ የማነ፡ ትምህርቲ ናኩዳ ድሕሪ ምምሃሩ ምስ ባሕሪ ፍቕሪ ክሕዞ ጀሚሩ። “ባሕሪ ክሳብ እትለምዶ ክብድ ዝበለ እዩ፣ ምስ ለምድካዮ ግና ምስኡ እንከለኻ ኢኻ እትናፍቖ። ሕጂ፡ ስለዝፈለጥናዮ ክንሰርሓሉ እውን ጀሚርና ኢና። ንኣጠቓቕማ ብዝምልከት፡ ናብ ልምዳውያን ጀላቡ እውን ሰጊርና ኣሎና።” ኣብ መወዳእታ፡ ንሕና እውን ካብቶም ምስ ባሕርን ከባቢኡን ጽቡቕ ልምዲ ኣጥርዮም ዘለዉ መንእሰያት ቆብ ዘበልናየን ውሑዳት ሓሳባት ናብ ኣንባብን ተጠቃምን ወስ ከነብለን፦ • ኣብ እዋን ክራማት፡ ንሰለስተ ወርሒ ምግፋፍ ክቋረጽ ኣለዎ፣ እቲ ምንታይ ናይ መፍረ ግዚኦም ሽዑ ስለዝኾነ። • ዓሳ፡ ከመይ ከይርካ ትጅልቦም፡ እንተተበላሽዮም እንታይ ይመስሉ፡ ብዛዕባ እዚ ኣፍልጦ ክህልወካ ኣገዳሲ እዩ። • ዓሳ ብኸመይ ይግፈፍ፡ ዝተፈላለየ ዓይነታት ኣጋፍፋ ከምዘሎ፡ ምስ ገፈፍካ ካብ ሰኪዐት ከመይ ገይርካ ተውጽኦ፡ ኣብ ተላጃ (ፍሪጅ) ምስ ኣእተኻዮ እንታይ ትገብረሉ. . . ነናቱ ኣገባባት ኣለዎ። • ኣብ ባሕሪ ንፋስ እንተደአ ኣሎ ንምግፋፍ ኣይትብገስን። • ምግፋፍ ዓሳ ዝያዳ ኣብ ለይቲ እዩ ተመራጺ። ብፍላይ ጸልማት ምስ ዝኸውን ዝበለጸ እዩ። ምኽንያቱ፡ ብግዜ ብርሃን ናብ ሰኪዐት ክኣትዉ ዘሎ ተኽእሎ ጸቢብ ስለዝኾነ። • ኣብ ዓለም ካብ ዘለዉ ጠቕላላ ብዝሒ ዓሳታት፡ እቶም 20 ሚእታዊት ወይ ልዕሊ 10 ሽሕ ዓይነት ዓሳታት ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ጥራይ ዝርከቡ እዮም። መንእሰይ ዑመር መሓመድ፡ “እቲ ዝመጽእ ዝነበረ መምርሒታት፡ ዕላማታት ኣርባሒ ስለዝነበረ እዩ ኩሉ ሰብ ስዒብዎ። ሰብ ከኣ ነቲ ስራሕ ፈትይዎ። ዳርጋ ብዘይ ምግናን፡ ዝኾነ ኣባል ሓይሊ ኣየር ክገፍፍ ይኹን ክሕንብስ ይኽእል እዩ። ቅድሚ ሕጂ እውን ንቚታ (diving) ዝተማህሩ ኣብረርቲ ኣለዉና። ኩሉ ኣባል ተውለ እዩ ዝሰርሕ ዘሎ። ናቱ ዕማም ኣማሊኡ ከም ካልኣይ ድማ ነዚ ይሰርሕ። ኣብ ባሕሪ ፍቕሪ ኣሎ፡ ምርድዳእ ኣሎ፡ ነቲ ህኩይ ሰብ ህርኩት ይገብሮ። ነቲ ፈራሕ ድማ ተባዕ ይገብሮ። ባሕሪ ከይኣተኻዮ ዘሎ ኣተሓሳስባን ምስ ኣተኻዮ ዘሎ ኣተሓስስባን በበይኑ እዩ። እቶም ንባሕሪ ብደገ ጥራይ እንፈልጦ ሰባት፡ ንምጽኣዮ ንሱ እውን ክቐርበና እዩ።” ብዝብል ሓበሬታን መልእኽትን ዘረባኡ ደምዲሙ።

ሓዳስ

ኤርትራ

ዝኽሪ ሚያዝያ

5ይ ክፋል

እዚ ጽሑፍ’ዚ ብኣጋጣሚ 13 ሚያዝያ (ብይን ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን) ከምኡ’ውን መበል 29 ዓመት ረፈረንዱም ኤርትራ ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል - ትግባረ ብይን ዓንቂጽካ ናብ ሓሸውየ ዲያሎግ ንምምላስ፡ ሚስተር ሎይድ ኣክስዎርዚ ዝተባህለ ካናዳዊ በዓል ስልጣን፡ “ፍሉይ ልኡኽ ሕቡራት ሃገራት” ዝብል ስም ተጠሚቑ፡ ዲፕሎማሲያዊ መገሻታት ከካይድ ከምዝጀመረ፡ መንግስቲ ኤርትራ

ጃንዳየ ፍሬዘር ብኣንጻር ሕጋዊ ብይን ኮምሽን ዶብ ኣብ ባድማ ረፈረንዱም ክካየድ ዝኣመመት በዓልቲ ስልጣን ኣመሪካ

ግን ከምዘይተዳህለለ፡ ኣብ ሕጋዊ መርገጺኡ ብምጽናዕ ከኣ፡ ምምዛዝ ፍሉይ ልኡኽ ሕጋውነት ከምዘይብሉን ልዕሊ ኮምሽን ዶብ በሪኹ ክቕመጥ ዝኽእል ዳኛ ከምዘየለን ብምግላጽ ኣትሪሩ ከምዝተቓወሞ፡ ሕጋዊ ሞጎተ ኤርትራ ክስገር ዘይክእል ምስ ኮነ ድማ፡ ሕቡራት ሃገራት ንመዝነት ፍሉይ ልኡኽ ከምዝሰረዞ ተመልኪትና። ግሁድ ኣብያ - ዘየዋጽእ ሜላ ወያነ ብምትብባዕ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ኣብ መስርሕ ዳንነት ይኹን፡ ድሕሪኡ ኣብ ዝቐጸለ ክልተ ዓመታት ውሳነ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ብጸቕጢን ታህዲድን ንምጽላውን ንምቕልባስን ዘካየዶ ፈተነ ኣይተዓወተን። ብምኽሪ ጎይቶቱ፡ ነቲ ጉዳይ ካብ ሕጋዊ ሓዲድ ብምውጻእ፡ ናብ መጻወድያ ዘተ ንምምላሱ ዝገበሮ ሃቐነ እውን ኣይሰርሐን። እዚ መገዲ’ዚ ከምዘየዋጽእ ድሕሪ ምግምጋም ድማ፡ ኣብ መወዳእታ 2004 ሜላኡ ክቕይር ተገደደ። በዚ መሰረት፡ ወያነ ብ25 ሕዳር 2004 ስማዊ ፖርላማኡ ኣኪቡ፡ 5 ነጥቢታት ዝሓዘ፡ “ናይ ሰላም እማመ” ብምእዋጅ፡ ንውሳነ ኮምሽን ዶብ ብመትከል ከምእተቐበሎ፡ በዚ መሰረት፡ ኣቋሪጽዎ ዝነበረ ክፍሊት ናይ ኮምሽን ዶብ ክኸፍልን ፊልድ ላይዘን ኦፊሰር ክምዝዝን ምዃኑ ብምግላጽ ሓድሽ ናይ ምድንጋር ጸወታ ጀመረ። ብ7 ታሕሳስ 2004 ከኣ፡ ሕቡራት ሃገራት ንሓድሽ እማመ ሰላም ስርዓት ወያነ ብሓጎስ ከምእተቐበሎ ኣፍለጠ። ብ21 ታሕሳስ 2004 ከኣ፡ ኢትዮጵያ ውሳነ ኮምሽን ዶብ ብመትከል ተቐቢላ ንትግባረኡ ድልውነታ ካብ ኣረጋገጸት፡ እቲ ኮምሽን ተልእኾኡ ክፍጽም ዕድል ተኸፊቱሉ ስለዘሎ፡ ምስ ክልቲኦም ወገናት እናተሓባበረ ዕማሙ ክፍጽም ትእዛዝ ሃበ።

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ግዝኣተ ሕጊ ስልጡን ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ በዚ መሰረት፡ ኮምሽን ዶብ፡ ተነክዩ ዝነበረ ዓቕሚ ሰብ ኣብያተ ጽሕፈቱ ዳግም ብምምላእ ስርሑ ከነጣጥፍ ተበገሰ። ምስቶም ዶባት ከመልክቱ ብው.ሕ.ሃ. ዝተሓርዩ ናይ ህንጻ ተዀናተርቲ ኩባንያታት ውዕል ክፍጽም ይዳሎ ከምዘሎ ብምሕባር ድማ፡ ክልቲኦም ወገናት ብዘይ ዝኾነ ቅድመ ኩነት ኣብ ስርሑ ክተሓባበርዎ ዝሕብር ጽሑፍ ምስናይ ውጥናት ስርሑ ንክልቲኦም መንግስታት (ኤርትራን ኢትዮጵያን) ብ26 ጥሪ 2005 ኣቕረበሎም። እንተኾነ ዕላማ ወያነን ጽላሉ ምምሕዳር ኣመሪካን፡ ነቲ ብይን ከምዝተቐበልካዮ መሲልካ ምድንጋር እምበር፡ ብቕንዕና ትግባረኡ ምርግጋጽ ስለዘይነበረ፡ ዝተፈላለየ ምስምሳት እናምጽኡ፡ ቅድመ ኩነታት እናደርደሩ፡ እቲ ኮምሽን ስርሑ ከይቅጽል ዓንቀጽዎ።

በዚ ዘማረረ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ነዚ ዳሕረዋይ ዕንቅፋታት ኣመልኪቱ ናብ ባይቶ ጸጥታ ዝጸሓፎ ደብዳበ ከምዚ ይብል፡-

“ኢትዮጵያ ሕጂ እውን ምምልካት ዶብ ኣብ ባይታ በቲ ዝወጸ ናይ ግዜ ሰሌዳ መሰረት ክፍጸም ድልውነታ ኣየርኣየትን። ኣቐዲማ፡ ቅድሚ ትግባረ ዘተ ክካየድ እኳ ትጠልብ እንተነበረት፡ ኮምሽን ዶብ ነቲ መስርሕ ንቕድሚት ንምድፋእ፡ ብ22 ለካቲት 2005 ምስ ክልቲኦም ወገናት ንክራኸብ ዘቕረቦ ጻውዒት ብምንጻግ፤ ኣብ ውሽጢ መቓን መስርሕ ምምልካት ንዘሎ ናይ ዘተ ዕድል እውን ነጺጋቶ እያ። እዚ ዕንቅፋት’ዚ ካብ ክራማት ናይ 2002 ጀሚሮም፡ ካብ ዝተራእዩ ብዙሓት ዕንቅፋታት እቲ ናይ መወዳእታ ኮይኑ፡ በቲ ‘ኢትዮጵያ ንውሳነ ምምልካት ዶብ ተቐቢላቶ እያ’ ዝብል ግጉይ መረዳእታን መግለጺታትን ተጎልቢቡ ይኸይድ ኣሎ።” ወያነ ንፖለቲካዊን ዲፕሎማሲያዊን ሃልኪ፡ ነቲ ብይን ከምዝተቐበሎ መሲሉ ይቕረብ እምበር፡ ከምቲ ኮምሽን ዶብ ደጋጊሙ ኣብ ጸብጻባቱ ዘቃልዖ ዝነበረ፡ ብምትብባዕ ኣመሪካ፡ ብቐጻሊ ትግባረኡ ንምዕንቃጽ እዩ ዝሰርሕ ነይሩ። በዚ ድማ ኮምሽን ዶብ ኣብ ለካቲት 2005 ዳግም ኣብያተ ጽሕፈቱ ምሉእ ብምሉእ ክዓጹ ወሰነ። እቲ ኮምሽን ብ24 ለካቲት 2005 ናብ ዋና ጸሓፊ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘቕረቦ መበል 16 ጸብጻብ ስራሕ፡ ብስምምዕ ኣልጀርስ ዝተሰከሞ ዶባት ክልቲአን ሃገራት ናይ ምምልካት ዕማም ንምጅማር ንኣስታት 3 ዓመታት ዘካየዶ ልዑል ጻዕሪን ምድላዋትን፡ ጻማ ከይተረኽቦ ምትራፉ ከምዘሕዘኖ ብምግላጽ፡ ብሰንኪ ዕንቅፋታት ኢትዮጵያ ስርሑ ከካይድ ብዘይምኽኣሉ፡ ኣብ ኣስመራ፡ ዓዲግራትን ኣዲስ-ኣበባን ዝርከብ ደስኪሉ ዝጸንሐ ኣብያተ ጽሕፈቱ ክዓጹ ከምእተገደደ ኣፍሊጡ። ሕቡራት ሃገራት ኮነ ኣውሓስቲ ስምምዕ ኣልጀርስ ግዴታኦም ክፍጽሙ ብዘይምኽኣሎም፡

መስርሕ ምምልካት ዶብ ጀሆ ተታሒዙ፡ ማሕበረሰብ ዓለም ንዓመት ኣስታት 200 ሚልዮን ዶላር ወጻኢ ክገብረሉ ዝጸንሕ ተልእኾ ሕቡራት ሃገራት ብዘይ ገለ ፍረ ንፍሽለት ከይቃላዕ ድማ ኣተሓሳሲቡ። ምዕጻው ኣብያተ ጽሕፈት ኮምሽን ዶብ፡ ንድርብ ዕያርን ምስሉይ መትከላትን ናይቲ ኣመሪካ እትምርሖ ማሕበረሰብ ዓለምን ወካሊኡ ሕቡራት ሃገራትን ዘቃልዕ፡ ሓደገኛ ቅድመ ፍጻመ ብምንባሩ ዘቕስን ኣይነበረን። በዚ ድማ፡ ካልእ ናይ ምድንጋር ሜላ ክህንድስ ግድነት ኮነ። ኣብ ፈለማ 2006 ከኣ፡ “ምቅልጣፍ ምምልካት ዶብ” ዝብል ስም ዝተዋህቦ፡ ብግብሪ ግን ትግባረ ብይን ምንዋሕን ምትሕልላኽን ዝዕላማኡ ተበግሶ ተወሰደ። ነዚ ሓድሽ ጸወታ’ዚ ዝመርሕ ጀነራል ካርልቶን ፉልፎርድ ዝተባህለ ኣመሪካዊ ድማ ተመዘዘ። ዕላማ ናይዚ ብምምሕዳር ኣመሪካ ዝተወስደ ተበግሶ፡ ብስም “ምቅልጣፍ ምምልካት ዶብ” ኣብ ግዜ ትግባረ፡ ኣብ ባይታ ናይ ምጉት ዓንኬል ከፊትካ፡ ንብይን 13 ማዝያ 2002 ብፖለቲካዊ መንጎኝነት ምቕያር እዩ ነይሩ። ትሕዝቶኡን ናይ ኣፈጻጽማ ውጥናቱን፡ ነቲ ኣቐዲሙ ብኮምሽን ዶብ ዝወጸ ዝርዝራት ኣተገባብራ ምምልካት ዶብ ካብ ስሩ ዝቕይር ዘይሕጋዊ ተግባር ብምንባሩ ድማ፡ ብመንግስቲ ኤርትራ ተቐባልነት ኣይረኸበን። ጀነራል ፉልፎርድ ናብ ኣማኻሪ ሕጋዊ ጉዳያት ኤርትራ ኣብ ዝጸሓፎ መልእኽቲ፡ ኣብቲ ዶብ ክሳብ ናይ ሓደ ኪሎሜተር ዝበጽሕ ምትዕርራይ ንምግባር ምእንቲ ክከኣል ኦፐረሽናል ዓቐናት ክለኣኸሉ ምሕታቱ፡ ነቲ ብስም “ምቅልጣፍ ምምልካት” ክፍጸም ዝተሓሰበ ዘይሕጋዊ ተግባር ዘቃልዐ’ዩ ነይሩ። ነዚ ሓቂ’ዚ ዘራጉድ ካልእ ፍጻመ እውን ምጥቃስ ዝከኣል እዩ። ኣብ ጥሪ 2006 ተሓጋጋዚት ጸሓፊት ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ኣብ ጉዳያት ኣፍሪቃ፡ ብዘይ ኣፍልጦ መንግስቲ ኤርትራ ኣብ’ቲ ብወራር ዝተጎብጠ ልኡላዊ መሬት ኤርትራ ባድመ፡ ብሰበስልጣን ኢትዮጵያ ተሰንያ በጺሓ ነይራ። ንሳ ኣብዚ ዘይሕጋዊ ዑደታ፡ መጻኢ ዕድል “ባድመ” ዝውስን “ረፈረንደም” ክካየድ ሓሳብ ምቕራባ፡ ታሪኽ ሰኒዱዎ ዝርከብ ግዝኣተ ሕጊ ከዕኑ ዝሃቀነ ተወሳኺ ዘይሕጋዊ ተግባር ምምሕዳር ኣመሪካ እዩ። ልምሰት ሕቡራት ሃገራት ኣብ ወርሓት ሰነን ታሕሳስን ናይ 2000 ዓ.ም. ዶባዊ ምስሕሓብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ንምዕራፍ ኣብ ከተማ ኣልጀርስ ዝተፈረሙ ክልተ ስምምዓት (ኣፈናዊን ኣጠቓላልን)፡ ንኣከራኻርነት ነቓዕ ዘይገደፉ፡ ኣዝዮም ንጹራት ሰነዳት እዮም። ሕቡራት ሃገራት ከኣ ትግባረኦም ከስገድድ፡ ንማሕበረሰብ ዓለም ወኪሉ ብክታሙ ሓላፍነት ዝወሰደ ዝለዓለ ኣካል እዩ። በቶም ስምምዓት መሰረት ዝተዋህበ ብይን ኮምሽን ዶብ፡ ናይ መወዳእታን ቀያዲን ባህርይ ዘለዎ ኮይኑ፡ ትግባረኡን

እውን መጋበርያ ኮይኑ ኣገልጊሉ እዩ። ንሕጋዊ መስርሕ ኣወንዚፍካ ነቲ ጉዳይ ናብ ዘተ ንምምላስ ዝተገብረ ድፍኢት፡ ከምኡ’ውን ብስም ምቅልጣፍ ምምልካት ዶብ፡ ሓላፍነት ኮምሽን ዶብ ንምምንዛዕ ዝተኻየደ ሃቐነታት እውን ባይቶ ጸጥታ ክድግፎ ተራእየ። ስርዓት ወያነ፡ ስምምዕ ብቕሉዕ ጥሒሱ ትግባረ ምምልካት ዶብ ከምዝዓንቀፈ እናተፈልጠ፡ ኣብ ኩሉ’ቲ ዘካይዶ ዝነበረ ኣኼባታትን ዘውጽኦ ዝነበረ መግለጺታትን ነቲ ቀንዲ ዕንቅፋት ዝኾነ ጉዳይ ንጎኒ ኣጸጊዑ፡ ኣብ ጓል መገዲን

ቀያድነቱን ናይ ምውሓስ ሓላፍነትን ግዴታን ከኣ፡ ብቐንዱ ናይ ውድብ ሕቡራት ሃገራት እዩ ነይሩ። ስምምዓት ኣልጀርስ ብዘይካ’ዚ፡ ውሳነ ምቕባል ኣብ ልዕሊ ዝኣበየ ወገን፡ ሕጋዊ ስጉምቲ ክውሰደሉ ከምዝግባእ ብንጹርን ዘየሻሙን ቃላት ዝገልጹ እዮም። እዚ እናኾነ፡ ሕቡራት ሃገራት ሓላፍነቱን ግዴታኡን ኣብ ምፍጻም ብዘርኣዮ ብኩራት፡ ን20 ዓመታት ዝኣክል፡ ስቓይ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዘናውሐ ሰላምን ምርግጋእን ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝዘርገ ሃውህው ተፈጢሩ። ኣብ መስከረም 2003፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ወያነ፡ ነቲ ናይ መወዳእታን ቀያዲን ክኸውን ኣቐዲሙ ብኽታሙ ዝተሰማምዓሉ ብይን ኮምሽን ዶብ፡ “ዘይሕጋዊ፡ ዘይሓላፍነታዊን ዘይቅኑዕን” ኢሉ ብምዝላፍ፡ ከምዘይቅበሎ፡ ብወግዓዊ ደብዳበ ንባይቶ ጸጥታ ምሕባሩ ይፍለጥ። እዚ መግለጺ’ዚ ነቲ “ክልቲኦም ወገናት፡ ኮምሽን ዶብ ዝህቦ ብይን ናይ መወዳእታን ቀያዲን ኣመሪካዊ ጀነራል ካርልቶን ፉልፎርድ፡ ብስም ምቅልጣፍ ምምልካት፡ ሕጋዊ ክኸውን ይሰማምዑ፤ ነቲ ብመሰረት ብይን ንምቕያር ዝተመዘዘ ኣመሪካዊ ልኡኽ ውሳነ ናይቲ ኮምሽን ዝሕንጸጽ ዶብ ድማ ግዝኣታዊ ሓድነትን ልኡላውነትን ትርኪ ምርኪ ጉዳያትን እናሃውተተ፡ ሓድሕዶም የኽብሩ” ዝብል ዓንቀጽ ንመኽበር ሕጊን ረጋጽ ሕጊን ብማዕረ 4.15 ናይ ስምምዕ ኣልጀርስ ብቕሉዕ ዝወቅስ ውሳነታት እዩ ዘሕልፍ ነይሩ። ዝጥሕስ’ዩ ነይሩ። የግዳስ ባይቶ ጸጥታ፡ ሕሉፍ ሓሊፉ ኣብ 2006 ምስ ጉዳይ ነዚ ብወግዓዊ ደብዳበ ዝተገልጸሉ ዓቃብ ሰላም ዝተኣሳሰረ ጫለዳ ኣርእስቲ ኣልዒሉ፡ ኣብ ልዕሊ’ታ ንኽብረት ርግጸት ሕጊ፡ ጎሲምዎ ኣጽቂጡ። ኣብ ሓምለ 2002፡ ወያነ ንስምምዕ ስምምዓትን ግዝኣተ ሕጊን ዝሞጎተት ኣልጀርስን ቻርተር ሕቡራት ሃገራትን ኤርትራ ናይ እገዳ ውሳነ ንምሕላፍ ብምጥሓስ፡ ኣብ ልኡላዊ ግዝኣት ተደናዲኑ ምንባሩ ታሪኽ መዝጊብዎ ኤርትራ ዘይሕጋዊ ሰፈራታት ክድኩን ዘሎ ሓቂ እዩ። ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዝተራእየሉ፡ ባይቶ ጸጥታ ብውሳነ እምበኣር፡ እቲ ጽላሉ ዝኾነ ባይቶ ቁጽሪ 1430፡ ኢትዮጵያ ኣብ ውሽጢ ጸጥታ ስለዝጠለሞ፡ ኣብ ትሕቲ ኣዝዩ 30 መዓልታት ነቲ ሓድሽ ሰፈራታት ኣጸጋሚ ኩነታት እዩ ስርሑ ፈጺሙ። ከተዕኑዎ ምእዛዙ ይዝከር። እንተኾነ ምስ ኩሉ’ቲ ካብ ሕጋዊ መገዲ ክእለ ስርዓት ወያነ ነቲ ትእዛዝ ነጺጉዎ ዝተገብረሉ ጸቕጢን ልምሰት ባይቶ ከብቅዕ፡ ባይቶ ጸጥታ ዝኾነ ኣራሚ ጸጥታን ግን፡ እቲ ኮምሽን ኣብ ሕዳር ስጉምቲ ክወስድ ኣይተራእየን። 2007 ሕንጻጻት ናይቲ ዶብ ብመራኸቢ ኢትዮጵያ ብዘይካ’ዚ ንስራሕ ናይቲ ነጥብታት እንተላይ ኣዕኑድ ዝትከለሉ ኮምሽን ንምዕንቃፍ፡ ምስቲ ኮምሽን ደቂቕ ዝርዝራቱ ኣብ ካርታታት ኣስፊሩ፡ ዘራኽባ ወኪል (ላያዘን ኦፊሰር) ስሒባ፡ ንጉዳይ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ብመሰረት ስምምዕ ኣልጀርስ ንኮምሽን ሓንሳብን ንሓዋሩን ሕጋዊ መኸተምታ ክትከፍሎ ዝግባእ ክፍሊት ምሃብ ኣብ ገይሩሉ፡ ስርሑ ብዓወት ዛዚሙ። ዝሓንገደትሉ፡ ባይቶ ጸጥታ ብጩቕ ክቐትሉኻ ይብሉ ይቐልቱኻ ኣይበለን።

ከም ሳዕቤን ናይቲ ብስርዓት ወያነ ዝገጠሞ ዕንቅፋትን ስቕታ ባይቶ ጸጥታን፡ ኮምሽን ዶብ፡ ኣብ መጋቢት 2005 ኣብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝነበረ ኣብያተ ጽሕፈቱ ክዓጹ ከምእተገደደ ንባይቶ ጸጥታ ብወግዒ ኣብ ዝሓበረሉ፡ ባይቶ ጸጥታ ብመሰረት ስምምዕ ኣልጀርስ፡ እቲ ኮምሽን ብውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝተመስረተን ኣብ ትሕቲ ጽላሉ ዝነጥፍ ኣካል ክንሱን፡ ስርሑ ዝቕጽልሉ ሃውህው ንምፍጣር ዝኾነ ስጉምቲ ኣይወሰደን። ባይቶ ጸጥታ፡ ስምምዕ ኣልጀርስ ካብ ዘሰከሞ ሓላፍነት ቦዂሩ ከብቅዕ፡ ብኣንጻሩ፡ ምምሕዳር ኣመሪካ ንሕጋዊ ስራሕ ኮምሽን ብምጉሳይ፡ “ፍሉይ ልኡኽ’ዶ…ኣራኻቢ ጉጅለ” እናበለ ሕጋውነት ዘይብሎም ኣካላት ንምምዛዝ ኣብ ዘካይዶ ዝነበረ ዘይሕጋዊ ስራሕ

ከምዝበሃል፡ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ከም ውጽኢት ናይዚ ዝተጠቕሰን ካልእን ማእለያ ዘይብሉ ዕንቅፋታትን፡ ነቲ ዕንቅፋታት ንምስጋር ብኮምሽን ዝተኻየደ ጻዕርን ምብልሓትን፡ ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ዝኾነ ኩርናዕ ዓለምና ካብ ዝርከብ ዶባት፡ እቲ ኣዝዩ ዝነጸረ፡ ደቂቕ ዝርዝራትን መወከሲ ሕጋዊ ሰነዳትን ዘለዎ ዶብ ክኸውን በቒዑ። ታሪኽ ብተደጋጋሚ ከምዘረጋገጾ፡ ሓቂ ብዓሎቚ ተቐቢሩ ክተርፍ ዝኽእል ኣይኮነን። ህዝቢ ኤርትራ ማህደር መኸተኡ ካብ ዝመሃሮ ተሞኩሮ ሓደን ዝዓበየን፡ ይሕጸር ይንዋሕ፡ ይጥዓም ይምረር፡ ኣብ መደምደምታ ሓቂ ከምዝዕወት እዩ። ይቕጽል . . . ቦርድ ክፍሊ ጋዜጣ

ሓዳስ

ኤርትራ ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) 10ይ ክፋል

4.4 ስዕረት ገዛእቲ ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ብህግሓኤዶ ብህወሓት (1961-1991)? ኣብ ዝሓለፈ ክፋላት ናይዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ጽውጽዋያዊ ታሪኽ 3000 ዓመታት ዓባይ ኢትዮጵያ ብምጉላሕ፡ ሃገርነት ኤርትራ ኣብ ውሽጡ ጓዕጺጽካ ንምሕቃቕ ዝተኻየደ ብዙሕ ጻዕርታትን ፍሽለቱን ተመልኪትና። የግዳስ ኣብዚ ዘመናዊ ግዜ እውን፡ ብሸነኽ ኢትዮጵያ፡ ካብዚ ጽውጽዋያዊ ታሪኽ’ዚ ዘይፍለ፡ ካልእ ዝዓይነቱ ‘ምድራስ ስነጽሑፍ ታሪኽ’ ንዕዘብ ኣለና። ሓደ ካብዚ ልቢ-ወለድ ድርሰታት’ዚ፡ ብሰበ-ስልጣን ክሊ ትግራይ፡ ኣብ እዋን ሰውራ ዝነበረ ሚዛን ምትሕግጋዝ ህግሓኤ-ህወሓት ንምዝባል ዚፍተን ፍብረኻ ዛንታታት (Narrative Myths) ከም ኣብነት ኪጥቀስ ይክኣል። ኣብ ሓምለ 2020 ሓደ በዓል-ስልጣን ህወሓት፡ ‘ንስርዓታት መግዛእቲ ኢትዮጵያ ኣብ ምስዓር፡ ግደ ህ.ግ. ኣብ መሬት ኤርትራ ጥራይ ክሕጸር የድሊ፣ ኣብ መሬት ኢትዮጵያ ንዝነበሩ ስርዓታት ኢትዮጵያ ዘጋጠመ ስዕረት ግን፡ ብቃልሲ ህወሓት-ኢህወደግ ጥራይ ምዃኑ ኺዝንቶ ይግባእ፡’ ኪብል ንዘይነቐጸ ቐለም ታሪኽ ደፊሩ (ኣቶ ጌታቸው ረዳ፣ ሓምለ 2020፣ ቃለ-መጠይቕ ኣባል ፈጻሚ ሽማግለ ህወሓት)። ኣለምሰገድ ኣባይ (2001፡ 481) ብግደኡ፡ “ዋላ’ኳ ሰውራ ኤርትራ ብ1961 ይፈልም’ምበር፡ ብሰንኪ ውሽጣዊ ምምቕቓልን ዓርሞሸሽ ሓይሊ ሰራዊት ኢትዮጵያን ክሳዕ መፋርቕ 1970ታት፡ ኣብ መንቀራቕሮ’ዩ ኣትዩ ነይሩ። ህወሓት ኣብ 1975 ካብ ዝምስረት ንደሓር ግን፡ ቃልሲ ኤርትራውያን፡ ናብ ፍልማዊ ዝላ ኽሰጋገር በቒዑ፡” ዚብል ሓሳብ የስፍር። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ ሻዱሻይ ወራር (ወፍሪ ቐይሕ ኰዀብ) ዝነበረ ኣበርክቶ ህወሓት እምብዛ ብምግናን ዚቐርብ ነብሰ ወደሳ ኣሎ። ንኣብነት፡ ሓደ መጽናዕቲ ትግራዎት ከምዘስፈሮ፡ ህወሓት ኣብ ሻዱሻይ ወራር ፍርቂ ኻብ ስሩዕ ሰራዊቱ ናብ ኤርትራ ብምልኣኽ፡ ንትሸዓተ ኣዋርሕ ኣብ ዕርድታት ሳሕል ተዋጊኡን ተኻላኺሉን ክነሱ፡ ካብ ዝማረኾም ፈኰስትን ከበድትን ኣጽዋራት ከይተማቐለ፡ ህግ ባዶ ኢዱ መሊሱዎ ይብል (ከማሁ፣ ቃለ መጠይቓት ኣባይ ጸሃየ፡ ጀነራል ሳሞራ ዮኑስ፡ 1994)። ብዘይካ’ዚ፡ ኣብ 1985፡ ብግዜ ሕሱም ደርቂ ትግራይ፡ ህግ ንመስመር ሱዳን ብምዕጻው፡ ንህዝቢ ትግራይ ንጥሜት ፈሪዱዎ። ህግ፡ ንደርግ ምስዓር ማለት፡ ማዕረኡ ንህዝቢ ኢትዮጵያ ኸም ምስዓር ይሓስቦ ነበረ (ሰነ 1998፡ ጋዜጣ ሪፖርተር፡ ቃል ኣባይ ጸሃየ)። እዚ ቓና ኣቀራርባ’ዚ፡ ብቐንዱ ነቶም ካብ ዓመተ 1991 ንደሓር ብሸነኽ ህወሓት ዝተሓትሙ ድርሰታት፡ ስነ-ጥበባዊ ፍርያት፡ ብዝተፈላለዩ ልሳናት ትግራይ (ሬድዮ፡ ተሌቪዥን፡ ጋዜጣታት፡ መጽሔታት) ንፈነወን ዝርግሐን ዝበቕዑ መደባት ወዘተ. ዚውክል ኮይኑ፡ ኣካል ናይቲ ንነዊሕ ዝኸደ ደግሲ ‘ጽውጽዋይ ዓባይ ኣቢስንያ’ ኻብ ዝዀውን ሰለሰተ ደርዘን ዓመታት ይገብር። እዚ ሓድሽ ልበ-ወለዳዊ ስነ-ጽሑፍ (ritthorics) ኣብ መጻኢ ትውልዲ ብታሪኽ በሪኽ ስፍራ ንምሓዝ ደይ-መደይ ኢልካ ዝተዋደደ ድጉል ዕላማ ዘለዎ ይመስል። እዚ ጸሊም ፕሮፖጋንዳ’ዚ፡ ፈኸም ዝብል ዘሎ ኲናት ስነ-ልቦና ዀይኑ፡ መመሊሱ ኺጭብጭብ ክስርሓሉ ከምዝኽእል

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.199

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ምግማቱ ኣየጸግምን። ልሂቓን ወያነ፡ ኰነ ኢሎም፡ ብገዛእ-ርእሶም ስጡምነት ሞያውነቶም ደርብዮም፡ ናብ ‘መሃይማን ታሪኽ’ ካብ ተቐየሩ ድማ፡ ንወለዶታት ኤርትራ ዘልኣለም ከስሕቕ ዚነብር፡ መግለጺ ስነ-ልቦናኣዊ ኣቋውማኦም ጥራይ እዩ።

ብሓደ ሓረግ፡ እቲ ዛንታን ስነመጐትን ግልቡጥ እዩ። እቲ ሓቂ ብኣንጻሩ’ዩ። ህግሓኤ፡ ንውድብ ህወሓት ካብ ምምስራትን ምትብባዕን ሓሊፉ፡ ክሳብ ብሞራል፡ ብንዋት፡ ብስልጠና ንምጕልባት፡ ኢድ ኣሕጺሩ ከምዘይፈልጥ፡ ናይ ቀረባ ታሪኽ ብምዃኑ ህዝቢ ኤርትራ ጥራይ ዘይኮነ እንተላይ ህዝቢ ትግራይን ህዝቢ ኢትዮጵያን ጽቡቕ ገይሮም ዝፈልጥዎ እዩ። ንኣብነት፡ መጽናዕቲ ሓደ ኻብ መስረትቲ ህወሓት፡ ክሳዕ 1985 ከኣ ኣባል ማእከላይ መሪሕነትን ሓላፊ ወተሃደራዊ ስርሒታትን ዝነበረ ዶክተር ኣረጋዊ በርሀ (1993፤ 28-29)፡ ካብቶም 45 ንህወሓት ዝመስረቱ ሕመረት ተጋደልቲ፡ እቶም 20 ናብ ኤርትራ ተላኢኾም፡ ኣብ ደጀን ህግ (ሳሕል) ወተሃደራዊ ስልጠና ኸምዝወሰዱ የረጋግጽ። እዚኣቶም ድሕሪ ወተሃደራዊ ስልጠና፡ መሓሪ ተኽለ ዝብሃል ብመበቁሉ ትግራዋይ፡ ክሳዕ ሽዑ ግን፡ ተጋዳላይ ህግ ዝነበረ፡ ብወተሃደራዊ ብቕዓቱ ነቲ ዕሸል ውድብ ኪመርሖ ተሓጽዩ፡ ብኣኡ ተሰንዮም ናብ ትግራይ ተመልሱ። ገለ ኻብቶም ቀዳሞት ብህግ ዝተዓለሙ ጕጅለ ተጋደልቲ ህወሓት፡ ኣብ መጻኢ ጕዕዞ ህወሓትን ኢህወደግን (መንግስቲ ኢትዮጵያ) ላዕለዎት መራሕቲ ዝኾኑ’ዮም፣ ካብዚኣቶም፡ ኣባይ ጸሃየ፡ ስየ ኣብርሃ፡ ኣውዓሎም ወልዱ፡ ኣግኣዚ፡ ስዩም መስፍን፡ ኣረጋዊ በርሀ ይርከቡዎም (ድራር 1999፣ ኣረጋዊ በርሀ 2004)። ደገፍ ህዝባዊ ግንባር ንህወሓት ካብ እግሪ ተኽሉ ዝጅምር ኮይኑ፡ እቲ ብ1976 ቃልሲ ህዝቢ ትግራይ ንምንጻር፡ ብህወሓት ዝተኣወጀ ማኒፊስቶ ዓባይ ትግራይ ግን፡ ኣብቲ ፈለማ ኣብ ዝምድና ኽልተኦም ውድባት ዘይምቅዳው ፈጢሩ ነይሩ’ዩ። ህግሓኤ፡ ንማኒፌስቶ ወያነ፡ ኣብ ክልተ ወሰንቲ ነጥብታት ዘይስገሩ ኣገደስቲ ሕቶታት ብምቕራብ ኣይተቐበሎን። እዞም ወሰንቲ ነጥቢታት፡ ቀዳማይ፤ ዕላማ ህወሓት ኣብ ዲሞክራስያዊት ኢትዮጵያ ኣበርክቶ ኣብ ምግባር ጥራይ ኪሕጸር ዚግባእ፡ ብሃንደበት ናብ ናጽነት ህዝባዊት ሪፓፕሊክ ትግራይ ምምጥጣሩ ክኸውን እንከሎ፡ ኻልኣይ ኣከራኻሪ ነጥቢ ድማ፤ ኣብ ኣገላልጻ ህዝቢ ትግራይን ኣቋውማ ዶባት ትግራይን፡ ማኒፊስቶ ወያነ ዘስፈሮ ዘይክውንነታዊ ዕላማ’ዩ። ቃልሲ ኤርትራውያን፡ ነታ ብመግዛእቲ ዝተፈጥረት ፖለቲካዊት ኣሃዱ ሃገረ-ኤርትራ ምፍጣር ስለዝነበረ፡ እዚ ናይ ወያነ ዕላማታት፡ ኣንጻር ሰረተ-እምነት መቃልሲ ድሕረ-ባይታኦም እዩ ነይሩ። ማኒፌስቶ 1976 ህወሓት፡ ህዝቢ ትግራይ ኪብል ከሎ፡ ንዅሎም ተዛረብቲ ትግርኛ፡ ማለት፡ እንተላይ ኣብ ተቐማጦ ኸበሳታትን ተዛረብቲ ትግርኛን፡ ኣብ ወሰናስን ኤርትራ ንዚርከቡ ኻልኦት ሕብረተ-ሰባትን (ኵናማ፡ ሳሆ፡ ዓፋር) የጠቓልል። ግዝኣተ-መሬት ሪፓብሊክ ዓባይ ትግራይ ድማ፡ ኣብ ግዜ ንግስነት ሃጸይ ዮሃንስ (1879-1889) ኣብ ትሕቲ ምምሕዳሩ ኣትዩ ዝነበረ ቦታታት እንተላይ መሬት ኤርትራ ዚግብት ምዃኑ ይገልጽ። እዚ ሕልሚ’ዚ፡ ታሪኽ ኣቋውማ ሃገራት ኣፍሪቃ መሰረት ስለዘይገብር፡ ንሕጋዊ ቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ ስለዚሓላልኽን ዚቕጥንን፡ ብመሰረቱ’ውን፡

ትግራይ ካብ ኢትዮጵያ ኺትፋታሕ (ብመስረት የማነ ገብርኣብ 1994) ዝኾነ ታሪኻዊ ድሕረ-ባይታ ስለዘይነበሮ፡ ህግ ኪቃወሞን ኪብድሆን ግድን’ዩ ነይሩ። ህወሓት ግን ዘይክውንነታዊ ኣመለኻኽታኡ ኣብ ክንዲ ዘመሓይሽ፡ ገለ ካብ ተረፍ-መረፍ ዝተበታተኑ ጕጅለታት ተሓኤ ኣብ ትሕቲ ጽላሉ ብምሕብሓብ፡ ዕላማኡ ንምስሳይ ክሳዕ ዕለተ-ሓርነት ኤርትራ፡ እንተተኻኢሉ፡ ኣብ ኤርትራ መተካእታ ህዝባዊ ግንባር ዝኾኖ ውድብ ኪዅስኵስ’ዩ ዝፍትን ነይሩ።

እዚ ምዅለያ’ዚ፡ ነቲ ህወሓት “ህግሓኤ፡ ንነብሱ ኸም ጐይታ፡ ንህወሓት ድማ፡ ከም ጊላ ኸገብሮ ይሓስብ” ዚብል ባዕሉ ዝመሃዞ ርእሰ-ምትሓት ንምፍዋስ፡ ብላዕሊ ኮይኑ ያኢ፡ ነታ እትፍጠር ሃገረ ኤርትራ ብጐይትነት ንኺጸልዋ ስለዝሓለሞ እዩ። እዚ ጥጁእ ውጥን’ዚ፡ ኣብ’ቲ ኣብ 1998 ብምስምስ ዶብ ዝወልዖ ዂናት፡ ነጸብራቑ ተኸሺሑ’ዩ። ውጥን ወተሃደራዊ ወራር ወያነ ክንዮ ዶብ ሓሊፉ ‘ንመንግስቲ ኤርትራ ምዕላው’ ስለዝነበረ፡ ነተን ካብ ሱዳን ዝጠፋጠፈን ‘ተቓወምቲ ውድባት ኤርትራ’ ጭራኡ ሒዘን ስልጣን ንኺምንዝዓ፡ ሰራዊት ኤርትራ፡ ብወተሃደራዊ ስልቲ ንግዜኡ ኣብ ዝለቖቖ ቦታታት፡ ክነጥፋ ኣዋፊሩወን ምንባሩ ኣይርሳዕን። ማኒፊስቶ 1976 ህዝባዊ ግንባር ክቕበሎ ዘይክእል ብምንባሩ፡ ህወሓት፡ ድሕሪ 1979 ኣብ ዝነበረ ግዜ፡ ነቲ ማኒፊስቶ ኣብ ተመዛዚ ኣቐሚጡ፡ ፕሮግራሙ ዳግም ብምኽላስ፡ ሕቶ ህዝቢ ትግራይ፡ ኣካል ሕቶ ብሄራት ኢትዮጵያ ገይሩ ስለዘመሓየሾ፡ ዝምድና ህግሓኤ-ህወሓት ክመሓየሽ ክኢሉ እዩ። ደገፍ ህዝባዊ ግንባር ንወያነ ድማ ብዝለዓለ ደረጃ ቀጺሉ። ኣብ ዘመተ ወፍሪ ቐይሕ ኰዀብ (ብኣጸዋውዓ ህግ ሻዱሻይ ወራር) ድማ፡ ህወሓት በቲ ሽዑ ዝነበሮ ዓቕሚ፡ ዝበዝሑ ሓደስቲ ተሰልፍቲ ዝነበሩወን ገለ ኣሃዱታት ናብ ኤርትራ ብምልኣኽ ምጡን ወተሃደራዊ ኣበርክቶ ምግባሩ ኣይከሓድን። ከምኡ ክገብር ዘገድዶ ምኽንያት ከኣ ነይሩ። ህወሓት፡ ብዓቢኡ ድሕነቱ ንምዕቃብ፡ በቲ ኻልእ ከኣ፡ ካብ ነባር ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ ወተሃደራዊ ተመኵሮ ንምቕሳም ዝወሰዶ ስጉምቲ እዩ። ብዝዀነ መዐየሪ ግን፡ መኸተ ሻዱሻይ ወራር፡ ህወሓት ይተሓወሶኣይተሓወሶ፡ ልዕሊ ዓቕሚ ህግ ኣይነበረን። እቲ ድሕሪ ምብቃዕ ቃልሲ ክልቲኡ ህዝብታት፡ ብመራሕቲ ህወሓት ኪዝንቶ ዚፍተን ታሪኽ እምበኣር፡ ምሒር ዝተጋነነ ኮይኑ፡ ነቲ ተጋደልቲ ህወሓት ዝገበርዎ ህዝቢ ኤርትራ ብኽብሪ ዝጥምቶ ኣበርክቶ፡ ዘይምልክዑ ብምሃብ፡ ልክዕነቱ ዝብርዝ እዩ። ኣብ ዓመተ 1982፡ ስርዓት ደርግ እቲ ዝፈረየ ወራር ፈነወ። ነዚ ‘ሓንሳብን ንሓዋሩን’ ንቓልሲ ኤርትራ ኺድርቀም ዘንቀደ ወራር፡ ኣብ ውሽጢ ተስዓ መዓልትታት ኪጭርሾ ምዃኑ ብዘይሕንከት መሓለ። እዚ ወራር’ዚ፡ ንኣዋርሕ ብዝጸንሐ ስነ-ልቦናዊ ፕሮፖጋንዳ ዝተሰነየ ነበረ። ‘ኵሉ ነገር ናብ ግንባር ኲናት’ ብዚብል ከበሮን ጭርሖን፡ ኩሉ ዓይነታት ጸጋታት ኢትዮጵያ፡ ነዚ ዕላማ’ዚ ንምውቃዕ ተጓሕጕሐ። ኣብ ርእሲ ሓድሽን ዝተራቐቐን ኣጽዋራት ሕብረትሶቬት፡ ዋላ እቲ ወተሃደራዊ ውጥን’ውን፡ ብጀነራላት ሕብረት ሶቬት ተሳእለ። ይዅን’ምበር፡ ህግሓኤ ኣንጻር ኵሎም መሰናኽላት ብምግጣም፡ ነዚ ወራር’ዚ እውን

ከምቶም ዝሓለፉ ወራራት ኣበርዓኖ። እዚ ብኸቢድ ስነ-ልቦናዊ ወራር ዝተሰነየ ወፍሪ ስርዓት ደርግ፡ ነቲ ስርዓት ዓቢ ጽፍዒት፡ ንተጋደልቲ ኤርትራ ድማ፡ ሞራላዊ ብራኸኦም ጥርዚ ሰቐለ። ብኣገላልጻ ሞሪስ ግሪንስፓን (1959)፡ ስዕረት ደርግ፡ ንደርማስ ምስሊ (mythic image) ዘይተበጋርነት ኤርትራውያን ዀልዐ። ፍሽለት ናይዚ ወራር’ዚ ዓወት ሰውራ ኤርትራ ዘይተርፍ ምዃኑ ኣብ ርእሲ ምእማቱ፡ ማዕረ ማዕረኡ፡ ቃልስን ሞራላዊ ኒሕን ህወሓት’ውን፡ ካብ ምስራር ሓሊፉ ቀጻልነቱ ዘውሓሰ፡ ካብዚ ዓወት’ዚ ንደሓር’ዩ። ይዅን’ምበር፡ ድሕር’ዚ ኩነታት’ዚ፡ ህወሓት፡ ምስ ህ.ግ. ፍልልያት ኣለና፡ ዝብል ካብ ማኒፊስቶ-1976 መልክዑ ፍልይ መሳበቢ ምኽንያታት ኣልዓለ። በዚ ድማ፡ ኣብ 1984 ዝምድና ክልቲኦም ውድባት ዳግማይ ሻሕከረ። እቲ ፍልልይ ዝብሎ፡ ቀዳማይ፡ ስነ-ሓሳባዊ እዩ (ህግ፡ ንሕብረትሶቬት ኣብ ሃጸያዊ ደንበ ብምስራዕ ኪዅንን ይግብኦ ዝብል)። ህወሓት ኣብዚ ኸይተሓጽረ፡ ኤርትራውያን ካብ መንገዲ ኸም ዘላጋሱ ገይሩ ብምግላጽ (የማነ ገብርኣብ፣ 1994፣ ቃለ-መጠይቕ፣ መንነት ተጠሊሙ…፣ 5፡ 128) ህግ ከም ናይ ህወሓት ተመሳሳሊ መርገጺ ኪኽተል ምርኡይ ምዕዶ ኣቕረበ። እቲ ኻልኣይ፡ ወተሃደራዊ ስትራተጂ ህግ ካብ ቀዋሚ ናብ ደባይን ተንቀሳቓሲን ኪቕየር ዚሓትት፡ ዘይቅኑዕነቱ ዚነቅፍ ነበረ። ሳልሳይ፡ ህ.ግ. ኣብ ካርታ ዓባይ ትግራይ ናይ ማኒፊስቶ 1976 ዘይምርዳዩ እዩ። እቲ ራብዓይ ድማ፡ ብዛዕባ ርእሰ-መሰል ብሄራት ኤርትራ ዝወራዘ ኣቀራርባ ነበረ (ያንግ 1996፣ ሸለ 2003፣ ታደሰ 1999)። እዚ ዳሕረዋይ ዘረባ፡ ንቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ምስ ቃልሲ ትግራይ ከመሳስል ዝህቅን’ዩ ነይሩ። ምኽንያቱ፡ ጉዳይ ህዝቢ ኤርትራ መግዛእታዊ ሕቶ ኮይኑ፡ ሕብረ-ብዙሓዊ ነጻ ሃገር ንምምስራት ዝዓለመ እዩ፣ ጨለታት ህወሓት ግን፡ ኣብ ውሽጢ ኤርትራ፡ መሰል ብሄራት ክሳብ ምንጻል ኪፍቀድ ያኢ ንህግ ኣስተምህሮ ኺህቡ ይፍትኑ ነበሩ። ህወሓት ካብዚ ሓሊፉ ንኤርትራ ዚሕንፍጽ ኣምር ‘ስሉስ-ኵርናዕ ብሄረ-ዓፋር’ ብምምጻእ፡ ክሳብ ርእሰ-ናጽነት ብሄረ ዓፋር ኪህሉ ይሰብኽ ነበረ (ሸለ 2003)። እዚ ድፍረት’ዚ፡ ህወሓት፡ ኣብ መግዛእታዊ ሕቶ ኤርትራ ንዝነበሮ መርገጺ፡ ቕኑዕነቱን ተኣማንነቱን ኣብ ምልክት ሕቶ ዘአቱ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ብቐንዱ፡ ንቓልሲ ህዝቢ ኤርትራ ዘለፋን መጥቃዕትን እዩ ነይሩ። ህወሓት ግን፡ በዚ ደፋርን ምርኡይን ኣተሓሳስባ፡ ብሕልፊ ኻብ ክፍላ ስማንያታት ንደሓር፡ ኣብ ሱዳን (ካርቱም) ንዚርከቡ ኤርትራውያን ዜጋታት ሰሚናራት ብምክያድ፡ ውድባት ኤርትራ ገስገስቲ ኣይኰናን፣ ብማርክሳዊ-ለኒናዊ ስነ-ሓሳብ ዘይግዝኣ ስለዝዀና፡ ህዝቢ ኤርትራ ኻልኦት ዝመጣጠናኦ ኣማረጽቲ ሓደስቲ ውድባት ንኺፈጥር፡ ጸሊም ስነልቦናዊ ወራር ምክያድ ተተሓሓዞ (ታደሰ 1999)። እዚ ወራር ስነልቦና’ዚ፡ መንፈስን ወንን ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ብምቁንጻብ፡ ረብሓ ዓባይ ትግራይ ምንዳቕን ምዕባይን ስለዝነበረ፡ ኤርትራውያን ይትረፍዶ ኺኣምኑዎ፡ ከም ዒያግ ማይ ጸይነሞን ንዒቐሞን ጥራይ ቃልሶም ምቕጻል መረጹ። እዚ ዅሉ ፖለቲካዊ ቝርቍስ ሓሊፉ ግን፡ ህወሓት፡ ኣብ 1988፡ ምስ ህዝባዊ ግንባር ዝምድናኡ ከሐድስ ጠለብ ካብ ምቕራብ ኣይሓነኸን። ወያነ ዘቕረቦ ጠለብ

ምሕዳስ ዝምድና፡ ፈለማ፡ በቲ ህግ ነቲ ዝዓበየ ሰራዊት ስርዓት ደርግ (እዚ ናደው) ምስዓሩ፡ ድሒሩ ኸኣ፡ ብስርሒት ፈንቅል ንኸተማ ባጽዕ ብምቍጽጻሩን ናብ ኣፍደገ ኣስመራ ብምግምጋሙን፡ ዝተደፍአ ነበረ። ድሕር’ዚ፡ ክሳዕ ምሕራር ኤርትራን ምእላይ ስርዓት ደርግን ክልተኦም ውድባት ኣብ ምውዳቕ ስርዓት ደርግ ብምድሃብ፡ ወያነ ዘልዕሎ ዝነበረ ፖለቲካዊ ሕሳባት ናይ ምድቕቓስ ሃለውሳ ብምግዳፍ፡ ኩለተናዊ ምትሕግጋዞም ኪቕጽል ጥራይ መረጹ። ግደ ሓቂ፡ ኣብዚ’ዚ ወቕቲ’ዚ፡ ህዝባዊ ግንባር እምበር፡ ህወሓት ንህግ ወተሃደራዊ ደገፍ ከበርክት ቍመናን ዓቕምን ኣይነበሮን። በዚ ሓድሽ ናይ ምትሕግጋዝ ስምምዕ ከኣ፡ ህ.ግ. ኣብ ወሰንቲ ወተሃደራውያን ግጥማት፡ ካብ ውግእ ሽረ እንዳስላሰ (ትግራይ) ክሳዕ ምቍጽጻር ርእሰ-ኸተማ ኢትዮጵያ ኣዲስ-ኣበባ ንወያነ ‘ሳቮያ’ ኣባሂሉዎ እዩ። ስትራተጂያዊ ደገፋት ህግ ንወያነ፡ ወትሩ ልዕሊ ዓቕሚ ህወሓት ንዝዕቀኑ ፖለቲካዊ፡ ቍጠባዊ፡ ወተሃደራውን ዲፕሎማስያውን ደገፋት ዝምልኡ ምንባሮም፡ እንተላይ ሰነዳት ስርዓት ደርግ ስለዝኣምኑሉ፡ ብቐሊል ንምርግጋጹን ንምትዕራቑን ዚእግም ኣይኰነን። እቲ ሓቂ እዚ ኽነሱ፡ ሎሚ፡ ህወሓት ንባብ ታሪኽ ንምግጋይ፡ ደርዘናት መጽሓፍቲ ብምድራስ ይዅን ልሳናት መራኸቢ ብዙሓን ብምጥቃም፡ ንህግ ከቈናጽብ ትጽቢት ዝግበረሉ ኣይነበረን። ምኽንያቱ፡ ከምዚ ዝኣመሰለ ዘመተ ምህሳስ ታሪኽ፡ ካብ ስነ-ልቦናዊ ወራር ንላዕሊ ፋይዳ ስለዘይብሉ፡ ሃሊኹ ዝተርፍ ድኻም ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ታሪኽ ቃልሲ ህዝቢ ትግራይ’ውን ዝምልኦ ነገር የብሉን።

ተጋድሎ ህዝቢ ኤርትራ፡ መግዛእታዊ ሕቶ ብምንባሩ፡ ካብ ሱሩ ኽሳብ ባህሩን ኣመዓባብላኡን፡ ካብ ምንቅስቓሳት ኢትዮጵያ ዝተፈልየ’ዩ ነይሩ። ንኻልኦት ምንቅስቓሳት ህዝብታት ኢትዮጵያ (ከም ትግራይ፡ ኦሮሞ፡ ኣምሓራ) ከኣ፡ ካብ ድርኺትን ጕዝጓዝን ሓሊፉ፡ መንጥረባይታ ይኾኖም ምንባሩ ፍሉጥ’ዩ። በዚ ምኽንያት’ዚ፡ ቀንዲ ፖለቲካውን ወተሃደራውን ዒላማ ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ወርትግ ናብ ኤርትራ ዝዛዘወ’ዩ ነይሩ። ብቐንዱ፡ ተሓኤ ብ01 መስከረም 1961፡ ህግ ብሓምለ 1970፡ ህወሓት ብለካቲት 1975 ስለዝተመስረቱ፡ ፍልልይ ብስለቶምን ብቕዓቶምን ገዲፍካ፡ ዕድመኦም ጥራይ ን15 ዓመታት ዚኸይድ ጋግ ዝነበሮ እዩ። ኣብ ፖለቲካዊ ደገፍ ህዝቢ’ውን፡ ዕላማ ኤርትራውያን ተቓለስቲ፡ ሃገር ካብ መግዛእቲ ብምልቓቕ፡ ንፍጹም ናጽነት ሰለዝነበረ፡ ኣብ ጽላል ህግ ዘይዓሰለ ዜጋ ዳርጋ ኣይነበረን። ብኣንጻሩ፡ ህወሓት፡ ዋላ’ኳ ዕላማኡ ብዙሕ ዘይንጹር ሓንሳእ ናብ ምምስራት ነጻ ሪፓፕሊክ ትግራይ ሓንሳእ ናብ ምርግጋጽ ብሄራዊ ማዕርነት ነው-ነጀው ዝብል እንተነበረ፡ ቃልሲ ህዝቢ ትግራይ፡ መስዋእቲ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ምውሓድን ዕምሪ መግዛእቲ ኣብ ምሕጻርን ብዓቕሙ ኪሕግዝ ስለዚኽእል፡ ህግ ንስትራተጂያዊ ምሕዝነት ክሰርሕ ምሕሳቡ፡ ኣብ እዋኑ ተመራጺን ልክዕን’ዩ ነይሩ። ብመንጽር’ዞም ረቛሒታት ጥራይ እንኪግምገም እምበኣር፡ ውድባት ህግን ህወሓትን ማዕረ ሚዛን ሂብካ ከተወዳድሮም ዝከኣል ኣይኮነን። ብኹሉ መለክዒታት ዝነበሮም ፍልልይ ሰማይን ምድርን’ዩ ኺብሃል ይክኣል። ብሓጺሩ፡ ህወሓት ኣብ እግረ-ተኽሉ እንከሎ፡ ህግ ክሳብ መካናይዝድ ኣሃዱታት ዝውንን ውድብ’ዩ ነይሩ። ብኣንጻሩ፡ ህወሓት ዋላ ኽሳዕ ምስጓጕ ስርዓት-ደርግ ዝጠቅም ኣሃዱ መካናይዝድ እውን ኣይነበሮን። በዚ ምኽንያት፡ ህወሓት ወትሩ ሓገዝ ኣሃዱታት ከቢድ ብረት ህግ ክሓትት ይግደድ ነይሩ እዩ። ይቕጽል . . .

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ልቦናን ፍልስፍናን ምሉእብርሃን ሃብተገብሪኤል

17 ክፋል

“ዝያዳ ዝያዳ ንኻልኦት ሰባት ብዝሓገዝኩዎ መጠን፡ ዝያዳ ዕዉት እኸውን። ንዓወተይ በቲ ንኻልኦት ሰባት ዝሓገዝክዎ እየ ዝዕቅኖ።” ኣዳም ግራንት “ክንደይ ሂብና ዘይኰነ፡ ኣብቲ እንህቦ ክንደይ ፍቕሪ ኣእቲናሉ እዩ ዘገድስ።” - ማዘር ተሬዛ ሞርትን ሊሊዝን ጠማዕ ባህሪ ስለ ዘለዎም፡ ኣብ ህይወቶም ማእለያ ዘይብሎም ጸገማት ኣጓኒፎሞም እዮም። ንሞርት ብዙሓት ዓርከ-መሓዙት የብሉን። ዓርከ-መሓዙት ከሳሲ ግዜ የብሉን። ምሸት ካብ ስራሕ ክፍደስ እንከሎ፡ ካብ መሳርሕቱ ብምንጋፉ ጥራይ ኣመና ሕጕስ እዩ። በዓልቲ ቤቱ መብዛሕትኡ ግዜ ምስ መሓዙታ ኣስቤዛ ክትገብር ንዕዳጋ ከይዳ እያ እትጸንሖ። ንሱ እውን ናይ ዕላል ሸውሃቱ ዕጹው ስለ ዝዀነ፡ ምስ በዓልቲ ቤቱ ኢሂን ምሂን ብዘይምብህሃሉ ብዙሕ ቂር ኣይብሎን እዩ። ንሞርት ሒደት ናይ ቀደም ኣዕሩኽ ኣለዉዎ። ገለ ካብኣቶም ኣብ ኮሌጅ መማህርቱ ዝነበሩ እዮም። ንሳቶም ክቐርብዎ ወትሩ ህርዲግ ምስ በሉ እዮም ነይሮም። የግዳስ፡ ንሱ ኣብኦም ኣኽብሮት የብሉን። ከም ሳዕቤኑ፡ መብዛሕትኦም ‘ኣድጊ ዝገበረካስ ጠይቂ ግበሮ’ ብዝዓይነቱ ንሳቶም እውን ርሒቖሞ እዮም። ገለ ዘይቀብጽዎ ኣዕሩኽቱ ምስኦም ኵዕሶ እግሪ ክዕዘብ ይዕድምዎ። ካልኦት ኣዕሩኽቱ ኸማን ምስኦም ባይታ ቴኒስ ክጻወት ዕድመ ዘቕርብሉ ነይሮም። ይዅን እምበር፡ እዞም ዕድመታት ሕጂ ኣቋሪጾም እዮም። “እዚ ዓቢ ክሳራ ኣይኰነን።” በሃሊ እዩ ሞርት። ኵነታት ሊሊዝ ተመሳሳሊ እዩ። ንሳ ንመብዛሕትኦም ናይ ቀደም ዓርከ-መሓዙታ ከሲራቶም እያ። ብፍላይ ካብ ሓዳራ ምስ ተፋትሐት፡ ንመብዛሕትኦም ዓርከ-መሓዙታ ምርኣዮም ኣጽሊእዋ። መብዛሕትኦም ናይ ሕጂ ዓርከ-መሓዙታ እቶም ብ‘ኦን-ላይን’ (online) እተዕልሎም እዮም። ንሳ ኣብ ገዛኣ ኣብ እትህልወሉ፡ ደቃ ብረብሻ ምፍጣራ ከም እትጸልእ ይገብርዋ። ክንዲ ዝዀነ፡ ንበይና ኮፍ ኢላ ወይ ደቂሳ እተዕርፈሉ ግዜ ንኽትረክብ ዝከኣላ እያ እትጽዕር። ገለ ፈለጥታ ምስኣቶም እግሪ ግዕዞ ክትገብር ዕድመ የቕርቡላ እዮም። ንሳ ግዳ ምስ ሰብ ክትለግብ ድላይ ስለ ዘይብላ፡ ስራሕ ከም ዝጸዓቓ ኣመኽንያ ንዕድመኦም ትነጽጎ። ኣብዚ ቐረባ ግዜ፡ ሞርት ንመንደቕ ገዛኡ ሕብሪ ክልቕልቕ ደልዩ። ወሓለ ለማጺ ገዛ ክሕብሮ

ስግንጢርነት ልግሲ

ዝኽእል ሰብ ኣብ ምርካብ ሕርብት እዩ ኢልዎ። ንዝዀነ ሰብ ከም ዘይቅኑዕ ገይሩ ስለ ዝጥርጥሮ፡ ነቲ ዝረኽቦ ዝነበረ ሓበሬታ ክኣምኖ ኣይከኣለን። ኣብ መጠረሽታ ነግፈረግ እናበለ ምስ ሓደ ለማጻይ ተወዓዒሉ። እቲ ለማጻይ ስራሑ ምስ ጀመረ፡ ሞርት ብኣለማምጻኡ ባህ ኣይበሎን። ኩሉ እቲ ገዛ ምስ ተለመጸ እውን፡ ኣይተሓጐሰሉን። ከም ሓላፍነት ዝስምዖ ሰብ ግዳ፡ ነቲ ለማጻይ በታ ውዕሉ መሰረት ሕሳቡ ከፊልዎ እዩ።

ምንባር ክሳብ ክንደይ የጽልኦ ከም ዘሎ ክግንዘብ ጀሚሩ። ሕማቕ ከም ዘሎ ምፍላጡ ንባዕሉ ከም ሓደ ብልጫ ክውሰድ ዘይከኣል ኣይኰነን። ንሱ እውን እንተዀነ፡ “ብውሕዱ ቅኑዕን ኵውንነታውን ኰይነ ኣለኹ ማለት እዩ።” ብምባል ሓበኑ ክሳብ ምግላጽ በጺሑ። “ብዙሕ ብላሽ ሰብ እኮ ኣሎ። ናተይ ፍሉይ ዝዀነሉ ምኽንያት ኣይረኣየንን እዩ።”

“ሓደ ነገር ብጽቡቕ ክስረሓልካ እንተ ደሊኻ፡ ባዕልኻ ክትሰርሖ ጥራይ እዩ ዘለካ።” ዝብል ጽኑዕ እምንቶ እዩ ዘለዎ። ይዅን እምበር፡ ኣብ እዋን ሃሩር ጸሓይ ናብ ኣስካላ ሓዅሩ መንደቕ ገዛኡ ክልምጽ ዝዀነ ሃቐነ ክገብር ኣይረአን እዩ። ሊሊዝ ነቲ ቦቢ ዝበሃል ቦኽሪ ወዳ፡ ናብ ኮሌጅ መእተዊ መመልከቲ ኣብ ምምላእ ትተሓጋገዞ ኣላ። የግዳስ፡ ቦቢ ብሓቂ ኣበየናይ ኮሌጅ ክኣቱ ከም ዘለዎ ዝዀነ ኣፍልጦ የብላን። ብኸመይ ኮሌጅ ክመርጽ ከም ዘለዎ ንኽትነግሮ እውን ሕርብት እዩ ኢልዋ። ንሳን ወዳን ንኹሉን ኣብ ከባቢኦም ዝርከባ ኮሌጃት ከም ብሉጻት እዮም ዝፈልጥወን። ንሳ ኣብ መወዳእታ፡ “ናብ ስቴት ስኵል ክትኣቱ እየ ዝመኽረካ። ኣብ ትምህርትኻ ከይትተርፍ ኣበርቲዕካ ከተጽንዕ ኣለካ። ምስ ኣዋልድ ቀንጠብጠብ ካብ ምባል ከኣ ተሓየብ። ሽዑ ኣነ ሕጕስቲ ክኸውን እየ።” ኢላ እያ ምዒዳቶ። ካብ ግዜ ናብ ግዜ ሞርት ብቕዛነት ክሳቐ ጀሚሩ። እቲ ቕዛነት ኣብ ኩሉ መዳይ ህይወቱ ምሒር ሃስዩዎ። በዓልቲ ቤቱ ብዝከኣላ ዓቕሚ ክትሕግዞ ፈቲና። ይዅን እምበር፡ እቲ ጸገም ልዕሊ ንሳ ክትሕግዞ እትኽእል እዩ ዀይኑ። ብዙሕ ግዜ ዓወንወን (muddle) ክብል ተራእዩ። ልዕሊ ዓቐን ቡን ክሰቲ ጀሚሩ። እቲ ብዝሒ ዝሰትዮ ዘሎ ቡን ክሳብ ክንደይ ይሃስዮ ከም ዘሎ ኣይተረድኦን። ምስ ገዛእ ርእሱ ክተዓረቕ ኣንከሎ፡ ክሳብ ክንደይ ብላሽ ሰብ ይኸውን ከም ዘሎ ይርደኦ እዩ።

ብመንጽሩ ሊሊዝ ብዛዕባ ገዛእ ርእሳ ክትሓስብ እንከላ፡ ኣብ ጽቡቕ ደረጃ ዘላ ኰይኑ ይስማዓ። ነቲ ካብ በዓል ቤታ ነበርን ካብ ደቃን ዝዘንባ ነቐፌታ፡ ከም ናቶም ጸገም እያ እትወስዶ። “ሰባት ብባህሪኦም ኣሉታውያን ስለ ዝዀኑ፡ ከመይ ገይረ እወታዊ ነገር ካብኦም ክጽበ እኽእል?” በሃሊት እያ። ንገዛእ ርእሳ ግዳ፡ ምስ ኣሉታውያን ሰባት ኣይትጽብጽባን። ዋላ እኳ ሞርት ዘይፈልጥ እንተዀነ፡ ንበዓልቲ ቤቱ ውሽማ ኣለዋ። ድሕሪ ገለ ዓመታት ከኣ፡ ንሞርት ራሕሪሓ ምስ እቲ ውሽማኣ ተጠርኒፋ። ሞርት እቲ ጕዳይ ኣብ ልቡ ስለ ዘይጸንሐ፡ ፈጺሙ ሕርቃኑ ክቈጻጸር ኣይከኣለን። ሓዳሩ ምስ ተበተነ፡ ኣብ ዋኒኑ እውን ዓቢ ክሳራ እዩ ኣጋጦምዎ። መሊሱ ኩሉ ነገር ከጽልኦ ጀሚሩ። ነቲ ዝዓበየሉ ኵነታት ኣየር ከይተረፈ ፈጺሙ ምጽዋር ስኢንዎ። መብዛሕትኡ ግዜኡ ኣብ ቅድሚ ቴለቪዥን ተደፊኡ ከሕልፎ ጀሚሩ። ሸውሃቱ ምሒር ተዓጽዩ። ኣብ ገዛኡ መግቢ ምድላው ተሃክዩዎ። ምሒር እንተ ጠምዩ፡ ናብ ቤት መግቢ ከይዱ እዩ ሒደት መግቢ ዝጥዕም። ባህታ እንተ ረኸበ ኢሉ፡ ገንዘቡ ኣብ ዘየባኽነሉ ቦታ የብሉን። ብሰሪ ብቂ ባዕሉ ህይወቱ ከበላሹ ዝጀመረ ሞርት፡ ህይወት ፈጺማ ክትምቅረሉ ኣይከኣለትን። ኣብ መወዳእታ ኸኣ፡ ብሰሪ ሕማም መንሽሮ ናብ ዓዲ ኹልና ተሰናቢቱ። ኣብ ስነ ስርዓት ቀብሩ ሒደት ሰባት ጥራይ ተረኺቦም ኣፋንዮምዎ። ሊሊዝ እውን እንተ ዀነት መብዛሕትኡ ገንዘባ ኣብ ዶክተራት

ክትረአ እያ እተባኽኖ። ካብቲ ምሒር እትጸልኦ ስራሓ ብጥሮታ ተሰናቢታ። ደቃ ካብኣ ተፈልዮም ናብራኦም ክመርሑ ስለ ዝጀመሩ፡ ሳሕቲ ጥራይ እያ ብቴለፎን ክትረኽቦም እትኽእል። ኣብ መጠረሽታ ኸኣ፡ ካብ በቃቕ ህይወታ ከይተገላገለትን ከይቀሰነትን ሞት ቆሊባታ። ካብ ዛንታ ናይ እዞም ክልተ ውልቀ ሰባት ከም እንርደኦ፡ ንፋግ ህይወት ክትመርሕ እንተ መሪጽካ፡ ኣብ መዳይ ጥዕናኻ፡ ሓጐስካን ዕላማ ህይወትካን ብኣሉታ እዩ ዝጸልወካ። በቃቓት ሰባት ንኻልኦት ጽጉማት ሰባት ሓገዝ ብምንፋግ እዮም ነቲ ባህሪኦም ናብ ዝለዓለ ደረጃኡ ዘብጽሕዎ። ኣብ መወዳእታኡ ኸኣ፡ ዋላ ንገዛእ ርእሶም ክበቕቁላ ይጅምሩ። ኣብ ዓለምና ምስ ኵምራ ገንዘቦም ብጥምየትን ሕማምን ተሳቕዮም ዝሞቱ ሰባት ውሑዳት ከም ዘይኰኑ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ መጽናዕትታትን መራኸቢ ብዙሓንን ተገሊጹ እዩ። ዓለምና ብዙሓት ከም ናይ ሞርትን ሊሊዝን ባህሪ ዘለዎም ሰባት ርእያን ኣብ ምርኣይ ትርከብን። ንጽጉማት ደቂ’ንኦም ዘይሕግዙ ሰባት፡ ኣብ ጸገሞም መን ክሕግዞም ይኽእል? ኣብዚ ጕዳይ ሓደ ነገር ኣጸቢቑ ክስመረሉ ይግባእ። ነፍሲ ወከፍ ተግባር ልግሲ ንጥዕናና፡ ሓጐስናን ዕላማ ህይወትናን የበርኽዎ ማለት ኣይኰነን። ሓቂ እዩ ብዙሓት ለጋሳት ሰባት፡ ሕጕሳት፡ ዝሓሸ ጥዕና ዘለዎምን ንጹር ዕላማ ህይወት ዘለዎምን እዮም። ገለ ሰባት ለጋሳት ክንሶም፡ ኣብ ጥዕናኦም ጸገም እንተ ኣጋጠሞም ከቶ ክገርመና ኣይግባእን። ገለ ሰባት ከኣ ስሱዓት ክንሶም፡ ካብ ኣድጊ ዝጥዕዩ የጋጥሙና እዮም። እዚ ከቶ ዘገርም ኣይኰነን። እቲ ምንታይሲ፡ ህይወት ከምኡ እያ። ኣካላት ሰብን ማሕበራዊ ህይወትን ኣመና እተሓላለኹ እዮም። ኣብ ህይወት ብትኽክል ክትንበዮ እትኽእል እቲ ዝወሓደ እዩ። ብሓፈሻዊ ኣዘራርባ ጥራይ ኢኻ ክትትንትን እትኽእል። ብኸምኡ ርኢኻ ከኣ፡ ቅንዕናኡ ክትምስክረሉ ትኽእል። ከም ኣድማሳዊ ሕጊ ወሲድና፡ ስለምንታይ ደኣ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ሰብ ዘይሰርሐ ኢልና ክንጭነቐሉ ዝግባእ ኣይኰነን። ገለ ተግባራት ልግሲ እኮ፡ ዘይሓገዝቲ ምዃኖም ዝከሓድ ኣይኰነን። ወረ ገሊኦምሲ መርዛማት (toxic) ከማን እዮም። ንኻልኦት ሰባት ምልጋስ ከም ሓደ ጽቡቕ ተግባር ክውሰድ ግቡእ እዩ። እቲ ዝጽላእ፡ ንኻልኦት ክትሕግዝ ክትብል ምሉእ ብምሉእ ንገዛእ ርእስኻ ክትርስዓ እንከለኻ እዩ። ገለ ሰባት ንልግሲ ብግጉይ

መንገድን ዘይሚዛናውን እዮም ዝርድእዎ። ገለ ሰባት እሞ ኸኣ፡ ብናብ ሕማም ዘድሃበ (pathological) መንገዲ እዮም ዘተግብርዎ። ከምዚ እንተ ዀይኒ ልግሲ ንጥዕናና፡ ባህታና፡ ዕላማ ህይወትናን ክብ ኣብ ምባል ከቶ ክሕግዘና ኣይክእልን እዩ። ንኣብነት ገለ መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ ኣብ ሓደ ወርሒ ንነዊሕ ሰዓታት ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ምስታፍ ንጥዕናኻ ምሒር ሃሳዪ ምዃኑ እዩ ተገምጊሙ። ነቲ ዘበርከትካዮ ክብሪ ወለንታውነት ከማን ዘነኣእስ እዩ። ኩሉ ገንዘብካ ንኻልኦት ጽጉማት ለጊስካ ንባዕልኻን ንኣባላት ስድራ ቤትካን ኣብ ጸገም እንተ ኣውዲቕካ ድማ፡ ተመሊስካ ናብ ክትወጽኣሉ ዘይትኽእል ጣዕሳ ክትሽመም ትኽእል ኢኻ። ብእኡ ኣቢሉ ኸኣ፡ ኵነታት ጥዕናኻን ሓጐስካን ከንቈልቍል ይኽእል። ገለ ሰባት ካብ ስምዒት ምንእኣስ (inferiority) ክወጽኡ ክብሉ ጥራይ ክልግሱ ይረኣዩ እዮም። ካልኦት ኣብ ከባቢኦም መሰረታዊ ትቐባልነት ክረኽቡ ክብሉ ዝልግሱ ኣለዉ። እወ ጥቕሚ ልግሲ ኣሚኖምሉ ዘይኰኑ፡ ለጋሳት ተባሂሎም ብፈለጥቶም ንኽነኣዱ ክብሉ ጥራይ ዝልግሱ ኣለዉ። እዚ ንዕላማ ልግሲ ሰኣን ብግቡእ ምርዳእ ዝግበር እዩ። “ፍቕሪ ፍቕሪ ብምክፋል ጥራይ እዩ ዝዓቢ። ንኻልኦት ዝያዳ ብምሃብ ኢኻ ዝያዳ ንገዛእ ርእስኻ እትረክብ።” ብርያን ትራሲ “ብዘይፍቕሪ ክትህብ ትኽእል ኢኻ። የግዳስ፡ ብዘይምሃብ ከተፍቅር ኣይትኽእልን ኢኻ።” - ኣሚ ካርማይክል ይቕጽል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 14፡25 15፡10 17፡00 17፡15 17፡30 17፡45 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how its made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት TECH INSIDE ዜና (ዓረብ) ቴራብ ዶክመንታሪ መደብ ህርመት ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ማእገር ዜና ትግረ መልሲ ኣብ መስመር ዜና (ትግርኛ) መኣዝን ልምዓት ዜና (ዓረብ) መደብ ዳህሳስ ዜና (እንግሊዝ) ተኸታታሊት ፊልም ማጨሎ

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ኤርትራ ዮሴፍ ሃይለማርያም

ሕብረተሰባት ነናቶም ባህሊን ልምዲን ኣለዎም። እዚ ባህሊን ልምዲን እዚ፡ ምስ ግዜን መስርሕን በብደረጃኡ ዝማዕበለ ኰይኑ፡ ኣብ መወዳእታኡ፡ ኣካል ሂወትን መነባብሮን ናይ’ቶም ሕብረተሰባት ብምዃን ናብ መንነት ዝቕየር’ዩ።

ኣምባሳደር ጻይ ግ

ከምዚ እናበለን ካብ ወለዶ ናብ ወለዶ እናተሰጋገረን፡ ብትሕዝቶኡን ኣምራቱን እናማዕበለን ባህሊን ልምዲን ሕብረተሰብ ኰይኑ ይቕጽል። ባህልን ልምድን ሕብረተሰባት ብቐንዱ ብመንገዲ ቋንቋ ስለዝግለጽ፡ ተራ ቋንቋ ኣብ ምሕያልን ምዕባለን ኵሉ መዳያዊ ሕብረተሰባት ብቐዳምነት ከምዝስራዕ ዘጠራጥር የብሉን። ህዝባዊት ሪፖብሊክ ቻይና፡ ሓንቲ ካብተን ኣብ ዓለም፡ ብዘለዋ ብዝሒ ህዝቢን ስፍሓት መሬትን ጥራይ ዘይኰነ፡ ብእትውንኖ ብዝሒ ሕብረ-ብሄራት፡ ባህሊን ልምዲን ናይ ህዝባ፡ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ እትስራዕ ሃገር’ያ። እዚ ትዕድልቲ’ዚ፡ ነታ ሃገር፡ እቲ ዝዓበየ ብልጫ ኰይኑ ስለዝርከብ፡ ኣብኣ ዝዝውተሩ ዝተፈላለዩ ባህሊን ልምዲን፡ ብርግጽ ጽባቐን ግርማን ካብ ምዃን ሓሊፎም፡ ነታ ሃገር መስሕብ በጻሕቲ ክትከውን ኣብቂዖማ ይርከቡ። ብቐንዱ ድማ ልዕሊ 1.3 ቢልዮን ህዝቢ ዝዛረቦ ቋንቋኣ፡ ኣብ ዓለም ቅድሚት ክትስራዕ ጌሩዋ ኣሎ። ካብ’ዚ ዝተላዕለ ድማ፡ ውድብ ሕቡራት ካብ 2010 ጀሚሩ፡ ንቻይና ምስተን ሓምሽተ ወግዓውያን ቋንቋታት ናይ’ቲ ውድብ - ዓረብ፡ እንግሊዝ፡ ፈረንሳ፡ ሩስያን ስጳኛን ብምስራዕ፡ 20 ሚያዝያ ኣህጉራዊ መዓልቲ ቋንቋ ቻይና ክትከውን ወሲኑ። እዚ ከኣ ነታ ሃገር ዓቢ ዝናን ክብረትን ሂቡዋ ይርከብ። 20 ሚያዝያ ዝተመርጸትሉ ምኽንያት፡ ንዝኽሪ’ቲ ቅድሚ 5 ሽሕ ዓመት ኣጸሓሕፋ ቋንቋ ቻይና ከምዝመሃዘ ዝንገረሉ ካንጂ (cangjie) ኣኽብሮት ንምሃብ’ዩ። ኣብ ኤርትራ ዝርከቡ ቻይናውያን፡ ነዚ “ቋንቋ ቻይና፡ ብሓባር ንብሩህ መጻኢ”

ማዳም ሊዩ ሊ

ኣብ ትሕቲ ዝብል ቴማ ሎሚ 20 ሚያዝያ ዝበዓል ዘሎ ኣህጉራዊ መዓልቲ ቋንቋ ቻይና፡ መሳሒ መደብ ብምድላው ዘኪሮማ ውዒሎም ኣለዉ። እቲ መደብ ብኤምባሲ ህዝባዊት ሪፖብሊክ ቻይና ኣብ ኤርትራ፡ ኮምሽን ባህልን ስፖርትን ኤርትራን ኢንስቲትዩት ኮንፊዩሸስ ኣብ ኤርትራን ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ኣብ ቀጽሪ ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ እዩ ተኻይዱ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ ብርክት ዝበሉ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ኣህጉራዊ መዓልቲ ቋንቋ ቻይና - ኣብ ቤተ-መዘክር ኤርትራ * ብሓባር ንብሩህ መጻኢን ምሕዝነትን ቻይናውያንን ኤርትራውያንን ዕድማት ኣጋይሽ ክርከቡ ከለዉ፡ ነቲ ዕለት ዝምልከት ሓጺር መብርሂ ድማ ብኣምባሳደር ህዝባዊት ሪፖብሊክ ቻይና ኣብ ኤርትራ ሚስተር ጻይ ግ ቀሪቡ። ብዘይካ’ዚ፡ ነቲ ዕለት ንምድማቕ፡ ንባህልን መንነትን ቻይናውያን ዝገልጽ ኤግዚብሽን ተዳልዩ፣ ተሳተፍቲ ድማ፡ ብክኢላታት መበሪሂ እናተዋህቦም፡ ነቲ ኤግዚብሽን ተዓዚቦምዎ፡ ከምኡ ከኣ፡ ነቲ ኣብ ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ ተዓቂቡ ዝርከብ ናይ ዓሰርተታት ሚልዮናት ቅርሲታትን እናተዘዋወሩ ተዓዚቦሞ። ኣምባሳደር ጻይ ግ ኣብ መደረኡ፡ ነቲ ኣብ ሞንጎ ኤርትራን ቻይናን ብኹሉ መዳይ እናሓየለ ንዝመጽእ ዘሎ ዝምድና ኣድናቖት ብምግላጽ፡ ነዚ ክቡር በዓሎም ምስ’ቲ ዘይነጽፍ ታሪኽን መንነትን ህዝቢ ኤርትራ ዓቂቡ ዝርከብ ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ሓቢሮም ከብዕልዎ ምብቅዖም ልዑል ሓጐስን ክብርን ከምዝተሰምዖ ገሊጹ። ኣምባሳደር ጻይ ግ ኣስዒቡ፡ 20 ሚያዝያ ሎሚ ዓመት ንመበል 13 ግዜኣ ከም ኣህጉራዊ መዓልቲ ቋንቋ ቻይና ተዘኪራ ትበዓል ከምዘላ ጠቒሱ፡ እዚ ከኣ፡ ንህዝቢ

ቻይናን ንዅሎም ተዛረብቲ እዚ ቋንቋን ዓቢ ሓበን ምዃኑ ኣረዲኡ። እዛ ዕለት፡ ምስ’ቲ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ዝዝከር ዘሎ፡ ሓደ ካብ’ቶም 24 ዓበይቲ በዓላት ቻይናውያን ዝኾነ ‘ናይ እኽሊ ዝናብ’ ተጸንቢራ ትዝከር ምህላዋ ፍሉይ ከምዝገብሮ ጠቒሱ፡ እዚ ከኣ፡ ንቻይናውያን ፍሉይ ዝኽርን ጦብላሕታን ከምዝገድፈሎም ኣብሪሁ። እዚ ወቕቲ’ዚ ኣብ ቻይና ኩሎም ዓይነት ኣእካል ዝናብ ዝረኽብሉን ዝቦቕለሉን ከምኡ ድማ ምድሪ ብዕምባባን ሓምላይ ቆጽሊን እትሸፈነትሉ ስለዝኾነ፡ ኩሉ ሓረስታይ ተስፋ ዝገብረሉ ወቕቲ ምዃኑ ኣምባሳደር ጻይ ግ ሓቢሩ። “ናይ ኣስታት 6 ሽሕ ዓመታት ዕድመ ዘለዎ ቋንቋ ቻይና፡ ኣብ ዓለም እቲ ዝጠንተወ ናይ ጽሑፍ ቋንቋ’ዩ። እቲ ቀዳማይ ተወቂሩ ዝተረኽበ ፊደላት ቋንቋ ቻይና ኣብ ሕቖ ጎብየ ኣብ እዋን ንግስነት ሻን (1766-1123 ቅ.ል.ክ) እዩ ተረኺቡ። እዚ ከኣ፡ ንጥበብን ምዕባለን ጥንታውያን ቻይናውያን ዝገልጽ ጥራይ ዘይኮነ፡ ናይ ኩሎም ሕብረተሰባት ዓለምና ሓባራዊ ሃብቲ እዩ” ዝበለ ኣምባሳደር ጻይ ግ፡ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ፡ ቻይና ካብ ማእከል መስሕብ ኣህጉራዊ ባህላዊ መራኸቢ ምዃን ሓሊፋ፡ ምስ’ቲ ኣብ ኩሉ መዳይ እተርእዮ ዘላ ምዕባለ፡ ገስጋስን ኣህጉራዊ ጽልዋን፡ ንቋንቋ ቻይና ዝያዳ ተፈታውን ተሰዓብን ክገብሮ ክኢሉ ከምዘሎ ኣብሪሁ። ኤርትራውያን’ውን እናተፈተውዎ

ይመጽኡ ከምዘለዉ ሓቢሩ። “ብመንገዲ ቋንቋታት ዝግበር ምብህሃል፡ እቲ ዝበለጸ መስርሕ ምስግጋር ሓሳባት፡ ሓበሬታን መልእኽትን ምስ ካልኦት’ዩ። በዚ ምኽንያት ድማ፡ ምብህሃል ሕመረት ውልቃዊ ሂወት፡ ንግዲ፡ ትምህርትን ካልኦት ዓውድታትን ደቂ-ሰብ እዩ” ዝበለ ዳይረክተር ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ ዶ/ር ዮሴፍ ልብሰ-ቃል፡ ኣብ ኤርትራ ዝርከቡ ቻይናውያን ንኣህጉራዊ መዓልቲ ቋንቋ ቻይና ምስ ሃገራዊ ቤተመዘክር ሓቢሮም ከውዕልዋ ምውሳኖም ፍሉይ ሓጐስ ከምዝፈጠረሉ ሓቢሩ። ዶ/ር ዮሴፍ፡ ቋንቋ ቻይና፡ ከም ስእለ-ጽሑፋዊ (pictographic)፡ ስእለ-ሓሳባዊ (ideographiic) ከምኡ ድማ ከም ናይ ጽሕፍ ቋንቋ 15 ክፍለ ዘመን ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ ከምዝጀመረ ብምግላጽ፡ እዚ ቋንቋ’ዚ ብኹሉ መዳዩ ልዑል ጥበብን ውሕልነትን ዝተሓወሶ ሓደ ካብ ኣደነቕቲ ቋንቋታት ዓለምና ምዃኑ ኣገንዚቡ። ዶ/ር ዮሴፍ ኣስዒቡ፡ ኣብ ሞንጎ ኣዱሊስን ቻይናውያንን ዝነበረ ጥንታዊ ርክባት ብዝግባእ ተመዝጊቡ ስለዝኾነ፡ እቲ ዝምድና ካብ 2 ሽሕ ዓመት ኣትሒዙ

ብቕዓት ተጓናጺፎም ምህላዎም ኣረዲኣ። ተሳተፍቲ፡ ፈለማ ነቲ ንባህልን ቋንቋን፡ መነባብሮን ልምድን፡ ታሪኻዊ ቦታታት፡ ቴክኖሎጂያዊ ምዕባለን ምህዞን፡ ኣመጋግባ፡ ቅርስታት ካልእን ቻይናውያን ዝገልጽ ኤግዚብሽን’ዮም፡ ብተመሃሮ ቤት ትምህርቲ ቋንቋን ባህልን ቻይና፡ መግለጺ እናተዋህቦም ተዘዋዊሮም ተዓዚቦምዎ። ብድሕሪ’ዚ ናብ’ቲ ኣብ ሃገራዊ ቤተመዘክር ኤርትራ ተዓቂቡ ዘሎ ቅርስታት ሰጊሮም። እናተዘዋወሩ ኣብ ዝተዓዘብሉ ከኣ፡ በቲ ሞያ ዝተመረቑ መንእሰያት መገለጺ ተዋሂቡዎም። ኣምባሳደር ጻይ ግ ድማ፡ ብወከልቲ ሚኒስትሪ ትምህርቲ፡ ላዕለዋይ ትካልት ትምህርትን ምርምርን፡ ኮሚሽን ባህልን ስፖርት ኤርትራ፡ ወኪል ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ኤርትራን ካልኦትን ተሰንዩ፡ ብዶ/ር ዮሴፍ መገልጺ እናተዋህቦ፡ ንሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ ንኣስታት ሓደ ሰዓት ዝኣክል እናተዘዋወረ ተዓዚቡዎ፣ ምስ ባህልን ልምድን ቻይና ዝኸይድን ንዝምድና ክልቲኤን ሃገራት ዘራጉድን ብዙሕ ቅርስታትን ታሪኻዊ ኣሰራትን ክዕሰብ ምኽኣሉ ኣድናቖቱ ገሊጹ።

ከምዝጀመረን፡ ቻይናውያን ነጋዶን ኣዱሉሳውያንን ንሓድሕዶም ርክባት ከምዝነበሮም ዝገልጹ ገለ ስነ-ጥንታዊ መርትዖታት ከምዘለዉን ሓቢሩ። ኣብ ኤርትራ ተዃዒቶም ዝተረኽቡ’ሞ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ኣብ ቤተ-መዘከር ማሳዋ ተዓቂቦም ዝርከቡ ናይ ጥንታዊት ቻይና ናይ ሰልዲ ሓጻውንን ዓታሩን ከኣ ኣብነት ናይ’ዚ ምዃኖም ኣረዲኡ። ነቲ መደብ ዝመርሐትን ዘዳለወንትን ዳይረክተር ቤት ትምህርቲ ኢንስቲትዩት ኮንፊሽየስ ኣብ ኤርትራ፡ ማዳምል ሊዩ ሊ ብወገና፡ ዕላማ’ቲ መደብ፡ ቋንቋን ባህልን ቻይና ምስ ኤርትራውያን ንምልላይ፡ ከምኡ ድማ ካብ ኤርትራውያን ንምምሃር ምዃኑ ኣብሪሃ። ሳላ’ቲ ዝግበረሎም ዘሎ ሓልዮትን ደገፍን ዕዉት ስራሓት ከምዘሰላሰሉ ጠቒሳ ከኣ፡ ኤርትራውያን ተመሃሮ ቋንቋን ባህልን ቻይና፡ ኣብ ውሽጢ ሓጺር ዓመታት ዝለዓለ ምልከትን

ኣብ ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ ንጥታዊት ኤርትራ ዘይገልጹ ቅርሲታት ዳርጋ የለዉን ክበሃል ይከኣል። ንጅግነነታዊ ታሪኽ ሰውራ ኤርትራ ዝገልጹ ቅብኣታት’ውን ብዝግባእ ተሰኒዶም ኣለዉ። መንእሰይ ኤደን ተኪኤ ከም ሓላፊት ዕቃበ ቅርስን መግለጺ ቅርስታትን ተመዲባ ትሰርሕ ዘላ’ያ። ንሳ፡ ኣብ ክፍሊ ስነ-ጥንታዊ ርኽበታት ካብ ኣዱሊስ ዝተረኽቡ ብዙሓት ቅርሲታት ከምዘለዉ ጠቒሳ፡ ሳባዊ ውቕሮ ጽሑፍ፡ ካብ ፔርሽያ ወይኒ ወይ ፈሳሲ ዘምጽእሉ ዝነበሩ ‘ኣንፎራ’፡ ናይ ወይኒ ዝተቐርጸ ምስሊ፡ መወቀቢ ነገስታት ዝኾኑ ክልተ ኣዕኑድ፡ ካብ እሳተ-ጎመራ ዝተሰርሐ መጥሓንን መጉእን፡ ኣብ 1946 ኣብ ዓዲ-ግራማተን ዝተረኽበ ምስ ናይ ግብጺ ምዕባለ ምትእስሳር ዘለዎ ‘ሲፍኒክስ’፡ ሳባዊ ጽሑፍ ዘለዎ መስዋእቲ ሕሩድ ዝቐርበሉ እምኒ ወዘት ገለ ካብ’ቶም ተሰኒዶም ዘለዉ

ምርኢት ናይ ቻይና

ምዃኖም ንተዓዘብቲ ኣብሪሃ። ኣብ ክፍሊ ስነ-ኣሰር ሂወት ድማ ናይ 10ታት ሚልዮናት ዓመት ዕድመ ዘለዎም፡ ንጥንታውያን ሰባት ኮነ እንስሳታት ዝገልጹ ቅርስታት ይርከቡ። ንኣብነት፡ ኣብ ኩዶፈላሲ ዝተረኸበ 27 ሚልዮን ዓመት ዝገበረ ኣሰር ሂወት ናይ ዝጸነተ ዓሌት ሓርማዝ ኣብ’ዚ ክፍሊ ኣሎ። ካልእ፡ ኣብ’ዚ ግዜ’ዚ ጸኒቶም ናይ ዝርከቡ ናይ ልዕሊ 1 ሚልዮን ዓመት ዘለዎም ናይ ጥንቲ ሓርማዝ፡ ነዊሕ ቀርኒ ዘለዎ ብዕራት፡ ጉማረ፡ ሓርገጽ፡ ዘራፍ

ዶ/ር ዮሴፍ ልብሰ-ቃል

ወዘተ ኣሰር ሂወት ይርከቡ። እዚ ኵሉ ዘርየና፡ ኣብ’ቲ ሽዑ ግዜ፡ ኤርትራ ነዞም ከምዚኣቶም ዝኣመሰሉ ዝጸነቱ እንስሳታት ከተዕቁብ ምቹእ ክልሊማ ዝነበራ ምንባራ ሴም ክፍሎምን ሃብቶም ጐይትኦምን ንተሳተፍቲ ሓቢሮሞም። ንስልጣኔታት ከባቢ ኣስመራ ዝሓዘ ቅርስታት ኣብ ዝርከባ ክፍሊ ጸኒሑ መግለጺ ዝሃብና ድማ ሲራክ ኣርኣያ እዩ። ኣብ’ዚ ክፍሊ ዝርከቡ ቅርስታት፡ ኣስመራ ቅድሚ ኣሽሓት ዓመታት ዓባይ ከተማ ምንባራ ዝሕብሩ ኮይኖም፡ ኣብ ሰምበል፡ ቁሸት፡ ዑና-ጉዶ፡ ኣኽርያ፡ ማይተማናይ፡ እምባደሮ፡ ማይ ሑጻ፡ ወዘተ ዝተረኽቡ ከም መጥሓን እኽሊ ኣእማን፡ ስብርባር ካይላን ዕትሮን፡ ሰለስተ ክሳዱ ዕትሮ፡ ናይ ጥርሙዝ ብርጭቆ፡ ብውርቅን ካልእን ዝተሰርሑ ጌጻ-ጌጽ ደቂ-ኣንስትዮ ወዘት ይርከቡ። ካልእ ኣብ’ዚ ክፍሊ ዝርከብ ፍልይ ዝበለ እንተሎ፡ ኣብ ዓዲባረ ዝተረኽበ ናይ 2,125 ዓመት ዝገበረ ኣስኬረን ጓለስተይቲ ምስ ስልማታ’ዩ። እዚ ኵሉ ርኽበታት ዘረድኣና፡ ኣብ ኣስመራን ከባቢኣን ዝነበረ ሕብረተሰብ ኣብ መጓሰን ሕርሻን ዝተሞርኮሰ ስርዓተ ቊጠባ ይኽተል ምንባኡ መንእሰይ ሲራክ ኣርኣያ ገሊጹልና። ኣብ ናይ ድሕሪ ቐትሪ መደብ፡ ከባቢ ሓምሳ ተመሃሮ ቋንቋ ቻይና፡ ኣብ ሃገራዊ ቤተ-መዘክር ኤርትራ ብምብጻሕ፡ ነቲ ዝተዳለወ ናይ ቻይና ኤግዚብሽንን ንቅርስታት ቤተ-መዘክርን ብክኢላታት መብርሂ እናተዋህቦም ተዓዚቦምዎ። ዳርጋ ኵላቶም ንፈለማ ግዜኦም ኣብ’ቲ ቦታ ዝበጽሑ ብምንባሮም ድማ፡ ነቲ ዝተዋህቦ መብርሂ ብኣንክሮ’ዮም ተኸታቲሎሞ። ዕላማ’ቲ ምብጻሕ፡ እቶም ተመሃሮ ንባህልን ልምድን ክልቲኤን ሃገራትን ህብታትን ብግቡእ ንኽፈልጥዎ ንምሕጋዞም’ዩ።

ናይ ኤርትራ

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ሓንጎል ካብ ህዋሳዊ ኣካል መልእኽቲ ብምቕባል፡ ተርጒሙን ኣዛሚዱን ኣድላዪ ዘበለ ምንቅስቓስ ዝገብር፡ ኣዝዩ ረቂቕ ሓሳባት ዘመንጩን ዘወሃህድን ናይ መትኒ ማእከል እዩ። ሓንጎልና ኣዝዩ ሓያል፡ ዝተሓለኸን ንቚሕን፡ ዛጊት ማዕቢሎም ካብ ዘለዉ ኮምፒዩተራት መዳርግቲ ዘይርከቦ ክፍሊ ኣካላት ወዲ ሰብ እዩ። ብዘይዕረፍቲ ካብ ከባቢናን ካብ መላእ ዓለምን፡ ብመንገዲ ዝተፈላለዩ ክፍሊ ኣካላትና ሓበሬታ ይእክብ። ብመንገዲ ኣካላትና ገይሩ ድማ ግብረ መልሲ ይህብ። ሓንጎልና ብመንገዲ ስምዒት ህዋሳትና - ማለት ብምስማዕ፡ ምርኣይ፡ ምስትምቓር፡ ምሽታት፡ ምድህሳስን ምንቅስቓስን መልእኽቲ ይቕበል። እዞም መልእኽትታት ድማ ብመንገዲ ዋህዮታት መትኒ ናብ መላእ ኣካላትና ይጐዓዙ። * ክራኒያል ነርቭ (Cranial nerves) ካብን ናብን ዓይኒ፡ እዝኒ፡ ኣፍንጫ፡ ጎሮሮ፡ መልሓስን ቆርበት ሰብነትን ናይ ገጽን ሽፋን ርእስን መልእኽቲ የመሓላልፍ። * ዕትብቲ ዓንዲ-ሕቖ (spinal cord) ካብን ናብን ኣእዳው፡ ኣእጋርን ሕቖን መልእኽቲ የመሓላልፍ። * ህዋሳዊ መትኒ (Sensory nerves) ሓበሬታ ኣኪቡ ብሓደ መንገዲ ናብ ሓንጎል መልእኽቲ ከቐብል እንከሎ፡ * ኣንቀሳቓሲ መትኒ (motor nerves) ድማ፡ ነቲ ካብ ሓንጎል

ሓንጎልና እንታይ’ዩ ስርሑ?

ዝተዋህበ ግብረ መልሲ ናብቲ ዝምልከቶ ክፍሊ ኣካል መልእኽቲ ይሰድድ። ሓንጎልና ነቲ ዝኣከቦ ሓበሬታ፡ መምዩ፡ ሓሲቡ፡ መርሚሩ፡ ፈጢሩ፡ ኣነጻጺሩ፡ ፈቲሑ ኣብ ሓደ እዋን ብቕጽበት ግብረ መልሲ የመሓላልፍ። ኣዚና ደኺምና ጠሚና ምስ እንህሉ ግና ሓንጎልና ብግቡእ ዕማሙ ከካይድ ከም ዘይክእል ነስተብህል።

ሓንጎል ብቢልዮናት ዋህዮታት ዝቖመ ኣካል እዩ። ንሳቶም ኣብ ክልተ ይምቀሉ - ዋህዮታት መትንን ሓገዝቲ ዋህዮታትን ተባሂሎም ይጽውዑ። ዋህዮታት መትኒ፡ ‘ኒውሮንስ’ (neurrons) ይበሃሉ። ስርሖም ብነዝዒ መልእኽቲ ምምሕልላፍ እዩ። ኣብ ሓንጎል ወዲ ሰብ ካብ 10 ቢልዮን ክሳብ 100 ቢልዮን ዝበጽሑ ኒውሮንስ ይርከቡ። ነንሕድሕዶም

ህጹጽ ሓገዝ ንግዳያት ወቕዒ ወቕዒ ንሓንጎል ዘጥቅዕ ሕማም እዩ። ኣብ ዝኾነ እዋን ኣብ ዝኾነ ሰብ ከጋጥም ይኽእል። ኦክስጅን ተሰኪሙ ናብ ሓንጎል ዝውሕዝ ገለ ክፋል ደምና ሃንደበት ምስ ዘቋርጽ ወቕዒ ክኽሰት ይኽእል። እቲ ኩነት ኣብ ልዕሊ እቲ ግዳይ ኣውሪድዎ ዘሎ ማህሰይቲ፡ እቲ ወቕዒ ኣበየናይ ክፋል ሓንጎሉ ኣጋጢሙ ኣሎ ክፍለጥ ይከኣል። ንኣብነት፡ ፈኲስ ወቕዒ ዘጋጠሞ ሰብ ኣብ ልዕሊ ኣእዳዉን ኣእጋሩን ግዜያዊ ዝኾነ ድኽመታት ከስዕበሉ ጥራይ ይኽእል። ከቢድ

ማህሰይቲ ዝወረዶም ግዳያት ግና ፍርቂ ኣካላቶም ብምልማስ ክሳብ ናይ ምዝራብ ጸገም ከኸትለሎም ይርአ እዩ። ወቕዒ ዘጥቅዖ ሰብ ኣብ ሓንጎሉ ምምዝባል የርኢ። ኩሉ ነገር ሕውስውስ ይብሎ። ሙቐት ሰብነቱ ላዕሊ ይበጽሕ። ብተደጋጋሚ ይተፍእ፡ ቆርበት ሰብነቱ ይቐይሕን ምውቕን ድሩቕን ይኸውን። እስትንፋሱ ትሑትን ቅልጡፍን ይኸውን። ስምዒታቱ ድማ ምቁጽጻር ይኣብዮ። ከምዚ ዘጋጠሞ ሰብ፦

እቲ ኩነት ሓደገኛ ብምዃኑ ነቲ ግዳይ ተቐላጢፍና ግቡእ ሕክምናዊ ረድኤት ናብ ዝረኽበሉ ቦታ ከነብጽሖ ይግባእ። ክሳብ ሽዑ ግና….. ነቲ ግዳይ ንፋስ ክረኽበሉ ናብ ዝኽእል ቦታ ነግዕዞ። ሰብነቱ ክዝሕል፡ ፍኹስ ዝበለ ጨርቂ ማይ ኣጠልቂና ንደርዞ። በረድ እንተተረኺቡ ድማ ተመራጺ እዩ። እስትንፉሱ ብተደጋጋሚ ነዳምጾ። ኣድላዪ እንተኾይኑ’ውን ኣፍናን ኣፉን ኣላጊብና እስትንፋስ ንህቦ።

ውሑድ ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ኣብ ምጉዳል ጸቕጢ ደም ትሑት ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ምምጋብ፡ ካብ ልዑል ጸቕጢ ደም ክከላኸል ከምዝኽእል ክኢላታት ናይ’ዚ ዓውዲ ይሕብሩ። ትሑት ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ዝበልዑ ሰባት ምስቶም ልዑል ቅብኣት ዝበልዑ ምስ ተወዳደሩ፡ እቶም ትሑት ቅብኣት ዝወሰዱ፡ ልዑል ጸቕጢ ደም ከማዕብሉ ዘለዎም ዕድል ኣዝዩ ውሒዱ ከምእተረኽበ እቶም ክኢላታት ኣብ ዘካየድዎ መጽናዕቲ ኣፍሊጦም። ትሑት ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ልዑል ፕሮቲን ማለት ከም ካልሲዩም፡

ፖታሲዩምን ማግነዚዩምን ዝኣመሰሉ መኣዛታት መግቢን ዝርከቦ ኮይኑ፡ ትሑት ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ጸቕጢ ደም ክንኪ ዝኽኣለ በዞም ዝተጠቕሱ መኣዛታት መግቢ ሃብታም ስለዝኾነ ክኸውን ከምዝኽእል፡ እቶም ክኢላታት ግምታቶም ሂቦም ኣለዉ። ሕጽረት ናይዞም መኣዛታት መግቢ ምስ ጸቕጢ ደም ምትእስሳር ከምዘለዎ ድማ ወሲኾም ገሊጾም። ካብዚ ተበጊሶም ከኣ፡ ጸቕጢ ደም ዘለዎ ሰብ ዋላ ክብደቱ የማዓራሪ፡ ግቡእ

መድሃኒት ጸቕጢ ደም ይውሰድን ግቡኣ ኣመጋግባ ይከተልን፡ ልዑል ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ምስ ዝምገብ ጸቕጢ ደሙ ክልዕል ግድን ምዃኑ ኣረዲኦም። ጸቕጢ ደም ምስ ምውሳኽ ዕድመ እናዓበየ ዝኸይድ ሕማም’ዩ። ምስ ደረጃ ዕድመ ዝኸይድ ኣመጋግባ፡ ጽኑዕ ሕክምናዊ ክትትል፡ ልዑል ቅብኣት ዘለዎ ርጉኦ ካብ ምምጋብ ምቑጣብን ነቲ ሕማም ኣብ ምቁጽጻር ሓጋዚ ከምዝገብሮ ክኢላታት ይመኽሩ።

ዝተተሓሓዙ እዮም። ተሓጋገዝቲ ዋህዮታት፡ ንኒውሮንስ ኣብ ምክልኻልን ንሓንጎል ካብ ዝተፈላለዩ ሕማማት ነጻ ኣብ ምግባርን ይነጥፉ። ብገምጋም ክብደት ናይ ሓደ በጽሒ ሓንጎል 1.5 ኪሎ ግራም ይበጽሕ። ክብደት ሓንጎል ናይ ሓዲሽ ዝተወልደ ህጻን ድማ 0.5 ኪሎ ግራም እዩ። ሓንጎልና ክሳብ ከባቢ ዕስራታት ንረግጽ ዕብየቱ እናቐጸለ እዩ ዝኸይድ። ካብዚ ዕድመ’ዚ ንደሓር ግና ሓንጎልና ምስ ዘድልይዎ ነገራት ጥቡቕ ምትእስሳር ከካይድ ይጅምር። ዘየድልይዎ ነገራት ድማ ይጉሕፍ። ምስ ሓዲሽ ነገራት ንምግጣም ዘኽእልዎ ቢልዮናት ዋህዮታት ድማ ክዕቅብ ይጅምር። ዋላ ወዲ 100 ዓመት ብጻሕ፡ ጥዑይ ክሳብ ዝሃለኻ፡ ሓንጎልካ ምስ ሓዲሽ ነገራት ክገጥም ወትሩ ድሉው እዩ። ንኣብነት ሓንጎል ብህይወት ዘላ ዓባይካ ኮምፒዩተር ክመልኽ ድልውነት ኣለዎ። ምስቲ ናይ ሓደ ጎበዝ ሓንጎል ክነጻጸር እንከሎ ግና፡ ዓባይካ ነታ ኮምፒዩተር ክትመልኽ ነዊሕ ግዜ ይወስደላ። ሓንጎል እንታይ ይሰርሕ? ሓንጎልና ኣብ ውሽጥን ግዳምን ኣካላትና ካብ ዝኽሰቱ ፍጻሜታት ሓበሬታ ይቕበልን ይእክብን። ነቲ ሓበሬታ መምዩ ድማ፡ ናብቲ ዘዝግብኦ ኣካል ይልእኮ። ሓንጎልና ጠባይና ይቆጻጸር። ኩሎም ኣካላትና ብሓገዝ ሓንጎልና

እዮም ንጥፈታቶም ዘካይዱ። ሳላ ሓንጎል ኢና ንንቀሳቐስ፡ ንጽሕፍ፡ ነንብብ …….ወዘተ። ናይ ምዝካር ብቕዓትና ኣብ ሓንጎልና እዩ ዝምርኮስ። ብዛዕባ ዝሓለፈ፡ ዘሎን ዝመጽእን ከም እንሓስብን እንመራመርን ዝገብረና’ውን ሓንጎልና እዩ። ቋንቋ’ውን ሳላ ሓንጎል እዩ ማዕቢሉ። ሓንጎልና መዓስ እዩ ስርሑ ዘቋርጽ? ሓደጋን ሕማምን ንሓንጎልና ከዕንዎ ይኽእል። ገለ ሰባት ድማ ምስ ምዝቡል ሓንጎል ይውለዱ እዮም። ገለ ክፋል ናይ ሓንጎልና ስርሑ ምስ ዘቋርጽ ናይ ኣእምሮ ጸገም ወይ መልመስቲ ከስዕበልና ይኽእል። ናብ ገለ ክፋል ሓንጎልና ዝውሕዝ ደም ከቋርጽ እንከሎ፡ እቶም ኣብቲ ክፍሊ’ቲ ዝርከቡ ኒውሮንስ ብኡ ንብኡ ይሞቱ። ሽዑ እቶም ኒውሮንስ ዝቆጻጸርዎ ዝነበሩ ክፍሊ ኣካላትና ክለምስ ወይ ስርሑ ከቋርጽ ይርአ። ጥዕና ሓንጎልና ንምሕላው፡= ብሽክለታ ወይ ሞተር ብሽክለታ ኣብ እትዝውረሉ ኣዋን መከላኸሊ ቆቢዕ (ካስኮ) ክትወዲ ተመራጺ እዩ። = ሓንጎልካ እኹል ዕረፍቲ ክረክብ ምእንቲ እኹል ድቃስ ክትረክብ ፈትን። = ንሓንጎልካ ጠቐምቲ ዝኾኑ ከም ዓሳን ኣሕምልትን ምምጋብ ኣዘውትር። = ሓደስቲ ነገራት ብምምሃርን መጻሕፍቲ ብምንባብን ሓንጎልካ ኣበራብሮ። ምንጪ፦ health line net work

ድቃስ ኣብ ሓንጎል ዝፍጠር መርዚ የጽሪ.... ሓንጎልና ነቲ መዓልታዊ ጻዕሪ ብዝተሓወሶ ኣተሓሳስባ ኣብ ኣእምሮና ዝፍጠር ዝባኸነ መርዚ ብድቃስ ኣቢሉ ከምዘጽርዮ ክኢላታት ይሕብሩ። ሓደ ካብ መሰረታዊ ጥቕሚ ድቃስ ኣብ ሓንጎል ዝርከቡ ዝባኸኑ ነገራት ጸሪግካ፡ ንሓንጎል ንጡፍን ሓያልን ምግባር ምዃኑ’ውን ወሲኾም ይሕብሩ። እቲ ኣገባብ ከምዚ ዝስዕብ’ዩ፡ ኣብ እዋን ድቃስ ዋህዮታት ሓንጎል ይጭበጡ’ሞ ንመትንታት ዋህዮ ጋግ ይኸፍትሎም፣ እዚ ከኣ ብዙሕ ፈሳሲ ናብ ሓንጎል ንኽኣቱ ዕድል ይፈጥረሉ’ሞ፡ ሓንጎል ነቲ መርዛም ነገራት ከምዝጸሪ (ከምዝሕጸብ) ከምዝገብሮ እዩ በቶም ክኢላታት ተሓቢሩ ዘሎ። ኣብ ሓንጎልና ዝርከቡ ገለ መርዛማት ፕሮቲናት፡ ከይተጸርጉ ምስ ዝተርፉ፡ ጠንቂ ምዝባዕ ሓንጎል ክኹኑ ከምዝኽእሉ እቶም ክኢላታት ወሲኾም ሓቢሮም። ሓንጎል ዝተወሰነ ቀረብ ጸዓት’ዩ ዘለዎ። ዕማሙ ንኸሳልጥ ድማ ኣብ መንጎ ክልተ መሰረታውያን ምርጫታት ዝተቐርቀረ’ዩ። ንሳቶም

ከኣ፡ ክበራበርን ክግንዘብን ወይ ድማ ክድቅስን ጽሬት ከካይድን ዝብሉ እዮም። ሓንጎል ግን፡ ነዞም ክልቲኦም ስራሓት ኣብ ሓደ እዋን ክፍጽሞም ከምዘይክእል’ዩ ዝግለጽ። “ሰባት ብሂወት ክነብሩ ካብ ዘኽኣሎም ሓደ እዚ ኣብ ግዜ ድቃስ ዝካየድ መስርሕ ምጽራይ መርዝታት ካብ ሓንጎል’ዩ። እንተዀነ፡ ኣእምሮ ብንቑሑ (እንተዘይደቂሱ) እቲ መስርሕ ስለዘይካየድ፡ ሰባት ካብ መርዝታት ናጻ ዝዀነ ሓንጎል ክውንኑ እኹል ናይ ድቃስ ሰዓታት ክረኽቡ ኣለዎም’’ ክብሉ ኣገዳስነት ድቃስ ኣብ ጥዕና ኣእምሮ ልዑል ምዃኑ እቶም ክኢላታት የገንዝቡ። ከምኡ’ውን ሓንጎል ብመንገዲ ድቃስ ካብ መርዝታት እንተድኣ ጸርዩ፡ ዋህዮታቱ ዳግም ክህነጹን ናይ ምልክኻል ዓቕሞም ክሕይልን ስለዘኽእሎም፡ ብዝበለጸ ዕውት ስራሓት ንኽሰርሑ ስለዝገብሮም ኩሉ ሰብ ብዘይ ናይ ዕድመ ኣፈላላይ - ብስሩዕ ዝድቅሰሉ ሰዓታት ክህልዎ ይምከር።

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ዓለማዊ ዓለማዊ ዛዕባ ዛዕባ ኣብ ኣብ ማሕበራዊ ማሕበራዊ መራኸቢታት መራኸቢታት ታደሰ ተኽለ

ኣብ ዝሓለፈ ቀረባ እዋናት፡ ኔፓል - ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ንዝቐረበላ ሓገዝ ከይትቕበል ዝቃወሙ ሰልፈኛታት፡ ኣብ ጎደናታት እታ ሃገር ወጺኦም ድምጾም ከስምዑ ምቕናዮም ክቃላሕ ቀንዩ። ኣብ ባይቶ እታ ሃገር ድሕሪ ዝተኻየደ ተኸታታሊ ክትዕ ድማ፡ እቲ ንጽገና ጽርግያታትን ዝርጋሐ መስመር ኤሌክትሪክን ክውዕል ዝተደልየ ገንዘብ ኔፓል ክትቅበሎ ከም ዘለዋ ኣብ ስምምዕ ተበጺሑ ኣሎ። 500 ሚልዮን ዶላር። እቲ ገንዘብ ብስም መንግስቲ ዝወሃብ ረድኤት ዘይኰነስ ሚለንዩም ቻለንጅ ኮርፖረሽን (MCC) ካብ ዝተባህለ “ናጻ ኤጄንሲ” ዝቐርብ ሓገዝ እዩ። ኣብ ኔፓል ዝተፈላለየ ዕላማታት ዘለወን ፖለቲካዊ ሰልፍታት ብዘቕረበኦ ምኽንያታትን፡ ነቲ ረድኤት ዝቃወም ህዝብን ፈጢርዎ ብዝጸንሐ ዕንቅፋታት እቲ ንኔፓል ዝቐረበ ገንዘብ ከይተላዕለ ጸኒሑ። ኔፓል ነቲ ሓገዝ ከይትቕበል፡ ክልተ ዴሳዊ ሰልፍታት፡ ብማሕበር ዝተጠርነፉ ሓረስቶትን “ልኡላውነት ሃገር ይከበር” ዝብል ጭርሖ ሒዞም ክቃወሙ ጸኒሖም እዮም። እቲ ብደገፍ ባይቶ ኣመሪካ ኣብ 2004 ዝቘመ ናይ ሓገዝ ‘ናጻ ኤጄንሲ’ ኤምሲሲ፡ ኣብተን ብሸቶ ዝተታሕዛ ሃገራት ብኽልተ ጥማር ረድኤት ይህብ። እተን ክልተ ጥማር በብቝንጣሮ ኣብ ውሽጢ ሓሙሽተ ዓመት ይዕደላ። ብመሰረት መርበብ ሓበሬታ ናይቲ ኤጂንሲ “ብዉሑድ ወጻኢታትን ብውሑድ ኣባላትን ዝዕመም ኣብ ኣመሪካ ንኔፓል ዝመረጸትሉ ምኽንያት፡ ብልሽውና ስለዘይብላ ወይ ዝተረጋገአ ጽፉፍ መንግስቲ ስለዘለዋ ኣይኰነን። ንዝቕጽላ ሓሙሽተ ዓመት ግና ምስ ኣመሪካ ተሳንዩ ዝኸይድ መንግስቲ ከም እትደሊ ዘጠራጥር ኣይኰነን። እቲ መንግስቲ ከኣ፡ ግድን ንካልኦት ሓያላት ሃገራት ክጐሲ ኣለዎ ማለት ድዩ? ካብ ካልኦት ዝማዕበላ ሃገራት ዝቐርበሉ ወፍሪኸ ክነጽግ ኣለዎ ድዩ? ኣመሪካ ኣብ ስምምዕ ዘይተጠቕሰ ሓሳብ ከይተቕርብ ዝተሰግአ “ተንኰል” እንታይ ኰን ይኸውን? ቀዳማይ ሚኒስተር ሸር ባሃዱር ደባ፡ ኣብ ባይቶ ናይ መጀመርታ መደረ ከስምዕ እንከሎ፡ ናይ ወጻኢ ፖሊሲታቱ ኣብ ሃገራዊ ረብሓ ዝተመርኰሰ ከም ዝኸውንን፡ ኣብ መጀመርታ ምስ ጎረባብቲ ሃገራት ዘሎ ርክባት ድሕሪ ምድልዳል፡ ኣብቲ ዞባን ክንይኡ ናብ ዘለዋ ከም ኤውሮጳን ኣመሪካን ዝኣመሰላ ሃገራት ዘጠቓልል ዝምድና ከም ዝዝርግሕ ኣፍሊጡ ነይሩ። ኣብ ናይ ወጻኢ ፖሊሲን ዓለምለኸ ዝምድናን “ቀዋሚ ጸላኢ ወይ ዓርኪ የለን። ቀዋሚ ረብሓ ግና ኣሎ” ይብል እቲ ቀዳማይ ሚኒስተር።

ጭቡጥ መዓላ ዝተመርኰሰ መደብ ኰይኑ፡ ፍጻሜኡ ኸኣ ንረብሓ ኣመሪካ ዝውዕል” ቁጠባዊ ሓገዝ ከም ዝዀነ

የረድእ። ተቐባሊት ሃገር “ዝናኣድ ቁጠባዊ ፖሊሲ ናጻ ዕዳጋን ትሑት መጠን ብልሽውናን” ክህልዋ ካብ መለክዒታት ሰብ መዚ እቲ ኤጄንሲ እዩ። እቲ ናጻ ኤጄንሲ ካብ ዝምስረት ኣትሒዙ ኣብ 51 ሃገራት ምብራቕ ኤውሮጳ፡ ላቲን ኣመሪካን፡ ኣፍሪቃን ኤስያን ፓሲፊክን፡ ካብ ክልቲኡ ጥማራት 83 ረድኤት ከም ዝዓደለ ጸብጻባት የረድኡ። ረድኤት ካብ ዝተቐበላ ሃገራት ስሪላንካ “ኣብ ልኡላውነት ሃገር ምታትታው ተገይሩ” ኢላ ነቲ ሓገዝ ተሓሲማቶ። ናይ ታንዛንያን ማደጋስካርን ከኣ ኣብ ምርጫ ዘይስሩዕነት ተራእዩ ብዝብል ምኽንያት እቲ ኤጄንሲ ኰሊፍወን። ኔፓል ጌና ንብዙሕ ዓመታት ዝቐጸለ ፖለቲካዊ ምርግጋእ ዘይብላ እኳ

ኔፓላውያን ‘ሓገዝ’ ይፈርሑ!

እንተዀነት ድሕሪ ሽዱሽተ ዓመት እቲ ሓገዝ ክትቅበል ተቐሪባ ኣላ። እቲ ኤጄንሲ፡ ረድኤት ከወፊ ዝጠልቦ መለክዒታት ኔፓል ተማልእ እያ ከይበሃል ሓያሎ ተሃላለኽቲ ፖለቲካዊ ሰልፍታት ብዘካይደኦ ጸቕጢታት ምርግጋእ ከም ዘየለ እዩ ዝፍለጥ። ስለዚ ነቲ ረድኤት ክቕበሉን ክሕሰሙን ኣብ ድልየት እቲ ባይቶ ጥራይ ዝተወሰነ ‘መለክዒ’ እዩ ተገይሩሎም ክበሃል ይከኣል። እንተዀነ ግና እቲ ኤጀንሲ ካብ ዘቕርቦ 20 መለክዒታት ኔፓል 10 ስለ ዘማልአት ክወሃብ ተፈቒዱ ኣሎ ዝብል ጸብጻባት ድማ ተቓሊሑ። ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመት፡ ረድኤት ተቐበሉ ዝብል ሕቶ ክቐርበሎም እንከሎ፡ ልምዓት ብዘይ ሓረጣ እተካይደሉ ኣብ ቀረባ ዝርከብ ገንዘብ ምቕባል ኣይከፍእን ዝብል እምነት ነይሩ።

ኣብ ዓዓመት እናቘንጠሩ ብዝህቡኻ ገንዘብ ትሕተ ቅርጺ እናኣልማዕካ ተርእዮም። ኣብ ውሽጢ ሓሙሽተ ዓመት ድማ ብዙሕ ዘድልየካ መደባት ዓሚምካ ትገላገል። ስለ’ዚ ፍርቂ ቢልዮን ዶላር ተቐቢልኩም ዓድኹም ኣልምዑ ኢሉ ለጋሲ እናለመነ ኣይንተሓሰም ዝብል ርእይቶታት ኣብታ ሃገር ይዝርጋሕ ነይሩ። ኣብታ ሃገር ዝርከቡ ኣባላት ዴሳዊ ሰልፊ (ኮሙኒስት) እቲ ሓገዝ ናጻ ኤጄንሲ ዘወፍዮ ጥራይ ዘይኰነስ ሓደ ካብ ኢንዶ- ፓሲፊክ ስትራተጂ ናይ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ከም ዝዀነ ክትንትኑ ጀሚሮም። እቲ ጥማር ሓገዝ፡ ኣመሪካ ኣንጻር ቻይና ኣብ እተካይዶ ስትራተጂያዊ ምትህልላኽ ከም ናይ ውክልና

ቀዋሚ ረብሓ እምበር ቀዋሚ ጸላኢ የለን”

“

ባይቶ ሽመቱ ካብ ዘጽድቐሉ ኣትሒዙ እቲ ካብ ኤምሲሲ ዝቐርብ ዝነበረ ሓገዝ ሃገሩ ክትቅበል የተባብዕ ምንባሩ ምንጭታት ይሕብሩ። እታ ሃገር ኣብ መንጎ ህንድን ቻይናን ዝተቓቐረት ሃገር ክትከውን እንከላ ምስ ክልቲአን ሃገራትን ኣመሪካን ዘለዋ ዝምድና ኣብ ድልየትን ረብሓን ዝተመርኰሰ ምዃኑ ሰብ መዚ ይገልጹ። መትከላዊ ወይ ክለሰ ሓሳባዊ ዝምድና ቦታ ከምዘይብሉ የረድኡ። ኣብ ቀረባ መዓልታት ላዕለዎት ሰብ መዚ ቻይና ናብ ኔፓል ኣብ ዘካይድዎ መገሻ ክልቲአን ሃገራት ትሽዓተ ነጥቢ ኣብ ዘለዎ ናይ ሓባር ጉዳያት ከም እተሰማምዓ ተፈሊጡ ኣሎ። ኩለን እተን ናይ ስምምዕ ኣርእስቲ ካብቲ ተበግሶ “ዕጣቕን ፍኖትን” ቻይና ወጻኢ ዝዀነ ጉዳያት ከም ዝዀነ ጸብጻባት የረድኡ። ቀዳማይ ሚኒስተር ኔፓል፡ ካብ ቻይና ልቓሕ ዘይኰነስ ናጻ ሓገዝ ከም ዝሓተተ ተፈሊጡ ኣሎ። ኔፓል፡ ልቓሕ እትደልየሉ ግዜ ከም ዘይኰነን ኔፓል ኣብ ሓደስቲ ልምዓታዊ መደባት ዝውዕል ልቓሕ ዘይኰነ፡

ውህብቶ ካብ ቻይና ከም እትጽበ ሰብ-መዚ እታ ሃገር ይገልጹ ኣለዉ። ልቓሕ እንተዀይኑ እውን ‘ሉስሉስ ልቓሕ’ ብኻልእ ኣጸዋውዓ ኸኣ ‘ ልቓሕ ኣሻላሻል’ ክቕበሉ ከም ዝኽእሉ ሰብ መዚ ኔፓል ይገልጹ። እዚ ናይ ልቓሕ ዓይነታት ትሑት ሓረጻ ዘለዎን ኣብ ነዊሕ ግዜ ዝኽፈልን ዓይነት ልቓሕ እዩ። ብዙሕ ሓረጣ እናኸፈልካ ኣብ ሓጺር ግዜ ክትውድእ ዘገድድ፡ ዓይነት ልቓሕ ኔፓላውያን ከም ዝፈርሕዎ ይገልጹ።

ናይ ልቓሕ ወለድ ካብ 2 ሚእታዊት ክበዝሕ ከም ዘይብሉን ብመሰረት ሕጊ ዓለም ለኻውያን ኣለቃሕቲ ትካላት ኣብ ነዊሕ ግዜ ዝውዳእ ክኸውን ከም ዘለዎ ሰብ መዚ ኔፓል ይገልጹ። ኔፓል ኣብ 2017 ብመደባት ‘ዕጣቕን ፍኖትን’ ቻይና ካብ ርእሲ ከተማ ካትማንዱ ናብ ማእከላይ ኤስያ ዝበጽሕ ሓዲድ ባቡር ክዝርጋሕ ተሰማሚዓ እያ። እዚ ምስ ኔፓል ዝተበጽሐ ስምምዕ ኸኣ ኣብ ግብሪ ክውዕል ቻይና ዓቢ ኣቓልቦ

መሳርሒ ዘገልግል ከም ዝዀነ እቶም ተቓወምቲ ኔፓላውያን ምሕባር ቀጺሎም። ሃገር ኣብ ክልተ ዝመቐለ ዘይምስምማዕ ስለ ዝተፈጥረ እቲ ረድኤት ክሳብ ሕጂ ኣብ ጠልጠል ጸኒሑ። ስለ’ዚ ለገስቲ ናይቲ ጥማር፡ እታ ሃገር ክትቅበል ጥራይ ዝጠልብ መለክዒ እዮም ኣቕሪቦም ጸኒሖም። ቅድሚ ቍሩብ ሳምንታት ኣብ ባይቶ ‘ንቀበል ዶ ኣይንቀበል’ ብዝብል ድምጺ ምስ ቀረበ፡ ብኣርባዕተ ስምረት ሰልፍታት ዝቘመ ዓብላሊ ፖለቲካዊ ሓይሊ “ሐራይ” ኣድሚጹ። እቶም ስሙር ግንባር ገይሮም ዝጸንሑ ዴሳውያን ሰልፍታት ከኣ ኣብቲ ድምጺ ናይ ምሃብ ጉባኤ ኣይተሳተፉን። ስለዚ እቶም ዕንቅፋት ክገብሩ ዝጸንሑ ስለ ዝተኣልዩ እቲ ድምጺ ብባይቶ ክሓልፍ ክኢሉ። ሃገር ዝመርሓ ዘለዋ ሰልፍታት ከኣ፡ ባይቶ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ሓባሪ ጥብቆ ክውስኸሉ ኣዘኻኺረን። “ኔፓል፡ በመሰረት እቲ ሓገዝ ዘቕረቦ ጠለባት ክትጓዓዝ እያ። ካብ ሸነኽ ኣመሪካውያን ናይ ተንኰል ወይ ሸፈጥ ኩነታት እንድሕር ተዓዚብና ግና እቲ ጥማር ሓገዝ ክንሕሰሞ ኢና” ዝብል ዓንቀጽ ዝተወሰኾ መግለጺ ተፈንዩ። እቶም ኔፓላውያን ካብ ወገን ኣመሪካ ከይቀርበሎም ዝፈርሕዎ ‘ረሳሕ ሽጣራታት’ እንታይ ምዃኑ ኣይዘርዘሩን። ሓሙሽተ ዓመት ዝተኻትዑሉ ሓገዝ ክቕበሉ ካብ ወሰኑ ግን፡ ኣመሪካ ኣብ ካትማንዱ ሓያሎ ደገፍቲ ኣጥርያ ኣላ ማለት እዩ።

እትህበሉ ኣገዳሲ ጉዳይ እዩ። ኣብዚ ዝሓለፈ ቅንያት ኣብ ዝተኻየደ ርክባት ክልቲእን ሃገራት ግና ንመደባት ዕጣቕን ፍኖትን ቻይና ዝምልከት ጉዳያት ከም ዘየልዓላ ተፈሊጡ ኣሎ። ብዛዕባ እቲ ኔፓል ካብ ኣመሪካ እትቕበሎ ሓገዝ ኤምሲሲ እውን ከም ዘይዘከሩ ጸብጻባት የረድኡ። ኣብቲ ርክባት ሰብ መዚ ኔፓል ‘ናይ ልምዓት ሓገዝ” ካብ ኣመሪካ ከም እተቐበሉ ኣብቲ ልዝብ ዘኪሮም ነይሮም። ናይ ቻይና ልኡኻት ዝዀነ ርእይቶ ከይሃቡ ከምዝሓለፍዎ ምንጭታት ኔፓል ይገልጹ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

ጸጋታት ባሕሪ መርሃዊ በየነ ኣብዛ ሃዳንን ተሃዳንን ብሓደ ዝነብሩላ ዓለም፡ ህላወኻ ንኸተውሕስ መገድኻ ንኽትቅጽል ምስ ኣከባቢኻ ተመሳሲልካ ናይ ምንባር ሜላ ክህልወካ ግድን’ዩ። ከምቲ “ዝበቕዐ ይሰርር” ዝበሃል፡ ንኽትበቅዕ ምምስሳል ሓደ ካብቲ ሜላታት እዩ። ተመሳሲልካ ምንባር ክበሃል ከሎ፡ ቀንዲ ምስልኻ ገዲፊካ ኣብ ከባቢኻ ዘሎ ምምሳል፡ ወይ ትኣምነሉ ሓሳባት ገዲፍካ ኩነታት ዝብሎ ሓሳባት ንግዚኡ ምርዓም ማለት እዩ። ምምስሳል እምበኣር፡ ክመጽኣካ ካብ ዝኽእል ተጻብኦታት ንምምካት፡ ትገብሮ ጥብብ ክበሃል ይከኣል። ምምስሳል ኣብ እንስሳታት፡ ካብ ሃደንቲ ይኹኑ ግዳያት እንስሳታት ንኸይትርከብን ንኸይትልለን ዝሕግዝ ብኸውሊ ተሓቢእካ ወይ ሕብርኻ ብምቅይያር ዝፍጸም ሰፊሕ ዝኾነ ኣምር እዩ። “ምምስሳል” ክበሃል ከሎ ምስ ወተሃደራዊ ስልቲ ወይ’ውን ከም’ቲ ነፋሒቶ ምስ ኣከባቢኣ ዝሳነ ሕብሪ እናቐያየረት እትነብሮ ዝተኣሳሰር ጥራይ ክመስል ይኽእል። እቲ ዝገርም ብዙሓት እንስሳታት ካብ ሃደንቶም ንምክልኻል ከምኡ’ውን ግዳይ ንምጥቃዕ ዝተራቐቐ ምምስሳል ከም ዝጥቀሙ ይፍለጥ። ንኣብነት፡ ኣብ ኣርክቲክ ዝነብር ወኻርያ፡ ኣዝዩ መሳጢ ዝኾነ ናይ ምምስሳል ባህሪ ይጥቀም። ኣብ ግዜ ክረምቲ ሕብሪ ጸምሩ ቡናዊ ሕብሪ ክሕዝ ከሎ፡ ኣብ ግዜ ሓጋይ ድማ እዚ ቡናዊ ጸምሪ ከም ቆጽሊ ይረግፍ፣ ብጻዕዳ ዝሕብሩ ጸምሪ ከኣ ይትካእ። እዞም ከም ኣብነት ዝጠቐስናዮም ኣብ መሬት ዝነብሩ ነፋሒቶን ወኻርያን፡ ምስ ኣከባቢኦም ብውህደት ንምንባር ሕብሮም እናቐያየሩ ዝነብሩ ፍጡራት እዮም። እዚኦም ጥራይ ግን ኣይኮኑን ብውሑስ ንምንባር ምምስሳል ዘዘውትሩ እንስሳታት። ኣብ ባሕሪ ዝነብሩ፡ ኣዝዩ ዘደንቕ ምምስሳል ዘለዎም እንስሳታት እውን ኣለዉ። ኣብቲ ዝተሓዋወሰ ድሕረ ባይታ ዝርከቦ፡ ዝተፈላለዩ ፍጥረታት ዝሓቖፈ ባሕሪ፡ ህላወኻ ውሑስ ንምግባር ዝካየድ ቃልሲ ምንባር፡ ምምስሳል ዓቢ ተራ ይጻወት። ቀጺልና እምበኣር፡ ኣብ ትሕቲ ባሕሪ ዝርከቡ ዝተራቐቐ ምምሳሳል ዝውንኑ ሸሞንተ እንስሳታት ባሕሪ ከነቕርብ ኢና። እዞም እንስሳታት እዚኣቶም፡ ኣብ መስርሕ ሃድንን ካብ ጸላእቶም ንምኽዋልን ዘካይድዎ ጻዕሪ ብሕጽር ዝበለ እንታይ ከምዝመስል ክንገልጽ ክንፍት ኢና። 1. መለኸት-መሰል ዓሳ (Trumpet-Fish) እቲ ዘደንቕ ነገር ካብ ስሞም ዝብገስ ኮይኑ፡ ሸሊሕ ቅርጺ ኣካላቶም እንተ ርኢኻ ምስ መሳርሒ ሙዚቃ መለኸት ከተመሳስሎም ኣይትጽገምን። ግዳይ፡ ምድረ ሰማይ ደሓን ኣሎ እናበለ፡ ኣድብዮም ብምጽናሕ፡ ብቓጽያ ኣብ ልዕሊ ግዳይ ሓደጋ ከውርዱ ዝኽእሉ እንስሳታት እዮም። መለኸት መሰል ዓሳ፣ ትኽ ኢሎም ዝሕንብሱ፡ ሓደ ዓይነት ረምታ ዘለዎምን ምቍጽጻይ ናይ ምፍጣር ክእለት ዝውንኑን ብምዃኖም፡ ኣብ መንጎ’ቶም “ንየው ነጀው” ዝብሉ ሒለል ዝመስሉ ኣትክልቲ ምስ ኣተዉ፡ ኣካላቶም ምስ’ቲ ኣትክልቲ ብምውህሃድ ዘንሳፍፍ በትሪ ወይ ስላዕ መሲሎም ክረኣዩ የኽእሎም። ንኣሽቱ ዓሳታትን ጋምበሪን በዞም ኣትክልቲ ክሓልፉ ከለዉ

ብርቂ ክእለት ምምስሳል ዝውንኑ እንስሳታት ባሕሪ ኣብ መጻወድያ ይኣትዉ። ካልእ፡ ብድነ ተሓጊዝካ፡ ካብ ዓይኒ ብምኽዋል ሰላሕ ኢልካ ደድሕሪ ካልኦት ዓሳታት ተጸጊዕካ ብምጕዓዝ፡ ናይ ካልኦት ግዳይ ኣሀሚልካ ቀዲምካዮም ናይ ምጥቃዕ ፍሉይ ክእለት ኣለዎም። 2. እምኒ-መሰል ዓሳ (Reef Stone-Fish) እዚ ዓይነት ዓሳ’ዚ፡ ኣብ ቀረባ ማያት ህንዳውን ሰላማውን ውቅያኖሳት ዝርከብ፡ ኣብ ዓለምና ካብ ዘለዉ መርዛማት እንስሳታት ሓደ ኮይኑ፡ “ጎይታ ምምስሳል” “Father of Camouflage” ይበሃል። ምስ ኣብ ትሕቲ ማይ ዝርከብ ኣኻውሕን ዕንባባታት ባሕሪን ስለ ዝመሳሰሉ፡ ብሃደንቲን ግዳያትን ንቝታ ዝገብሩ ሰባትን ብቐሊሉ ክልለዩ ኣሸገርቲ ይገብሮም። ቅኑዕ ዝኾነ ምምስሳል ስለዝውንኑ፡ ሳሕቲ ሰበባ ባሕሪ ኣብ ዝባኖም ይበቁል’ዩ። ነዊሕ ሰዓታት ብዓቕልን ትዕግስትን ብምጽባይ፡ ሳዕሪ መሲልዎም ክበልዑ ዝመጽኡ ጋምበርን ካልኦትን ግዳያት ይኾኑ። በቶም ዓበይቲ ክንፎም ተሓጊዞም፡ ኣብ ትሕቲ ሑጻ ነብሶም ብምቕባር እውን፡ ተመሳሲሎም ክጸንሑ ይኽእሉ። 3. ቅብኣ-መሰል እንቊርዖብ ዓሳ (Painted Frog-fish ) እዚ ዓሳ’ዚ፡ እግሩን ቆርበቱን ምስ እንቊርዖብ ዝመሳሰል ብምዃኑ’ዩ፡ ስም ናይ እንቊርዖብ ክወስድ ክኢሉ። ዝተቐበአ እንቊርዖብ ዓሳ ምስ ነፋሒቶ ዝመሳሰል ክእለት ናይ ምምስሳል ዘለዎ ኮይኑ፡ ምስ ዝቕመጠሉ ኣከባቢ ሕብሩ እናቐያየረ ይነብር። ኣብ ኣእማንን ዕንባባታት ባሕርን ዝርከቦ ስፍራ ዝነብር፡ ንኽትርእዮ ደስ ዘይብል ዓሌት ዓሳ እዩ። ንውሓቱ ክሳዕ 30 ሰ.ሜ. ይበጽሕ። ምምስሳሉ ብሉጽ ብምዃኑ፡ ሓድ-ሓደ ግዜ ምሉእ ኣካሉ ብሰበባ ባሕሪ ይሽፈን‘ሞ፡ ገለ ዓሳታት መግቢ መሲልዎም ምስ ቀረቡ፡ ግዳይ እዚ እንስሳ ይኾኑ። ናይ ምጥቃዕ ቅልጣፈኡ ትሕቲ 6 ሚሊ ካልኢታት ይበጽሕ። ገፊሕ ኣፍ ስለዘለዎ፡ ክንድኡ ዝኾኑ ዓሳታት ኣብ ምውሓጥ ኣይሽገርን። ብጥቓኡ ዝሓልፉ ንኣሽቱ ዓሳታት፡ ወትሩ ብሰንኩ ምስተሸበሩ ምስ እዮም። ሰፊሕ ኣካል እንቊርዖብ ዓሳ ብነጠብጣብ፡ ብሽራጥ፡ ትኳዕ ትኳዕ፡ ቀጢን ፈትሊ ዝመስል ዝተሸፈነ እዩ። እዚ ውሁድ ሕብሪ ዝፈጥር ኣካል፡ ምስ ከባቢኡ ክወሃሃድን ካብ ጸላእቱ ንምክልኻልን ይጠቕሞ። 4. ኣንበሳ-መሰል ዓሳ (Lion-Fish) ኣንበሳ መሰል ዓሳ ከም እምኒ-መሰል ዓሳ መርዛም እዩ። መንደፊ ኣካሉ፡ ሳሕቲ ክሳዕ ሞት ዘብጽሕ ብርቱዕ ቃንዛ ይፈጥር። ኣብ እንግድዓኡ ዝርከብ ጸሊም ነጠብጣብ ዘለዎ ክንፊ፡ ብርሃን ከሕልፍ ዝኽእል ብምዃኑ፡ ምስ ኣብ ኣከባቢኡ ዝርከቡ ዕንባባታት ባሕሪ ክመሳሰል ይሕግዞ። ኣሰራርዓ ናይ’ቲ ኣብ ኣካላቱ ዘሎ ሽራጥ-ሽራጥ ሕብሪ ሃንደበት ፋሕ እንተኣቢሉዎ፡ ኣብ ማዕዶ ኮይኖም ንዝርእይዎ ሃደንቲ ወይ ግዳያት ካልእ ነገር መሲልዎም ይቐርብዎ‘ሞ ኣብ ሓደጋ ይኣትዉ። ዛጊት 12 ዓሌት ኣንበሳ መሰል ዓሳ ተለልዮም ኣለዉ። 5. ቆጽላዊ ድራጎን-መሰል ዓሳ (Leafy Dragon-Fish) መብዛሕትኡ ግዜ ‘ንጉስ ምምስሳል’ እናተባህለ ይጽዋዕ። ስሙ ካብቲ ውጥም

ዝበለ ኣብ ኣካሉ ዘሎ ቆጽሊ ዝመስል ክፍሊ ኣካላቱ ዝተበገሰ ምዃኑ ይእመን። ኣብ ምህማል ካልኦት ዓሌታት ዓሳ ብሉጽ እዩ። ፈጺምካ ብዓይንኻ ከተለልዮ ኣብ ዘይትኽእል ቦታ ይነብር። ብርሃን ከሕልፍ ዝኽእል ክንፉን ኣትክልቲ ባሕሪ ዝመስል ኣካሉን፡ ዘንሳፍፍ ዘሎ ሰበባ ባሕሪ የምስሎ። ምንቅስቓሱ ዘዐውን ብምዃኑ፡ ብዓይኒ ክረአ ኣይክእልን። ምቅይያር ሕብሩ ኣብ ኣመጋግባኡ፡ ዕድመኡ፡ ቦታ፡ መጠን ጸቕጢ ዝምርኮስ ኮይኑ፡ እዚ ምቅይያር ሕብሪ’ዚ ምስ ኣከባቢኡ ንኽወሃሃድ ይሕግዞ። ቆጽላዊ ድራጎን መሰል ዓሳ ካብ ፈረስ ባሕሪ ዝፈልዮ፡ ውሕስነት ንምርካብ ጭራኡ ምስ ጻህያይ ባሕርን ሳዕሪ ባሕርን ይዕዅልሎ ብምዃኑ እዩ። በዚ ምኽንያት ድማ መብዛሕትኡ ግዜ ምስ’ዞም ኣትክልቲ ባሕሪ ብማዕበል ተገፊዑ ኣብ ገምገም ባሕሪ ይርከብ። 6. ጀብጅብ ኣንግለር ዓሳ (Tasseled Angler-Fish) ጀብጀብ ኣንግለር ዓሳ ኣብ መዓምቚ ባሕሪ ዝነብር ንኽትርእዮ ባህ ዘየብል ዓሌት ኣንግለር ዓሳ ኮይኑ፡ ኣብ ርእሱ ውጥም ዝበለ ኣታኽልቲ ዝመስል ‘ኢስካ’ ዝተባህለ ብርሃን ዘመንጩ ህዋስ ኣለዎ። እዚ ህዋስ፡ ኣብቲ ጸልማት መዓምቚ ብርሃን ብምፍጣር፡ ግዳይ በዚ ብርሃን ተሳሒቡ ኣብ መጻወድያ እዚ ገፊሕ ኣፍ ዝውንን ዓሳ ክኣቱ ይሕግዞ። ብተወሳኺ፡ እዚ ኸምዚ ዓይነት ምምስሳል፡ መጻምድቲ ኣብ ምርካብ’ውን ዓቢ ተራ እዩ ዝጻወት። ካብዚ ህዋስ ዝምንጩ ብርሃን፡ ብሓገዝ ካብቲ ኣብ ውሽጡ ዝነብር ባክተርያ ምዃኑ ይፍለጥ። እዞም ባክተርያ፡ በቲ ደቀቕቲ ነዃላት ኢስካ ብምእታው፡ ክሳዕ ድሙቕ ብርሃን ከመንጭዉ ዝኽእሉሉ ዓቐን ዝበጽሑ ኣብኡ ይፋረዩ። ጀብጀብ ኣንግለር ዓሳ ኣራንሾኒ ዝሕብሩ ካብ ኣካላቱ ውጥም ዝበሉ ኣታኽልቲ ዝመስል ኣካል ስለዘለዎ፡ ምስቶም ኣብ ከባቢኡ ዝርከቡ ዕንባባታት ባሕሪ ብምምስሳል፡ ንኻልኦት እንስሳታት የጋግዩ። መብዛሕትኡ ግዜ፡ በዚ ሓቀኛ ጎይታ ምምስሳል ተደናጊሮም ኣብ ሓደጋ ዝወድቁ እንስሳታት ‘’ሞለስክስን ክሪስቶሽያንን’’ (ዓሌታት ፍጡራት ባሕሪ) እዮም። 7. ኦክቶፐስ መብዛሕትኦም ዓሌታት ኦክተፐስ ካብ ሃድን ዝከላኸለሎም ብሉጽ ዝኾነ ናይ ምምስሳል ክእለት ይውንኑ። ‘’መምሰሊ ኦክቶፐስ’’ (mimic octopus) ዝበሃል ሓደ ካብቶም ውሕሉል ዝኾነ ናይ ምኽዋል ባህሪ ዝውንኑ ዓሌት ኦክቶፐስ እዩ። እዞም ቅርጺ ኣካላቶም እናቐያየሩ ዘታልሉ ፍጡራት፡ ምስ ኣከባቢኦም ንምቅዳው ሕብሮም ይቐያይሩ። ብቕልጡፍ ንኻልኦት ፍጡራት መሲሎም ብምውሳእ’ውን ካብ ጸላእቶም ይከላኸሉ። ብመሰረት ክኢላታት ስነ-ህይወት ዝገበርዎ መጽናዕቲ፡ ‘መምሰሊ ኦክቶፐስ’ ንብዙሓት ዓሌታት ዓሳ ከም ኣንበሳ መሰል ዓሳ፡ ሶል ዓሳ፡ ተመን መሰል ዓሳ፡ እምኒ መሰል ዓሳ መሲሎም ናይ ምውሳእ ክእለት ስለዘለዎም፡ ብጸላእቶም ቀልጢፎም ከይክሸፉ ይሕግዞም። እዞም እንስሳታት እዚኣቶም፡ ከም ካልኦት ዓሌታት ኦክተፐስ ኣዝዩ በሊሕ ሓንጎል ኣለዎም። ካልኦት ፍጡራት መሲልካ ምውሳእ፡ ካብዚ ብልሒ ሓንጎል ዝፈለቐ ምዃኑ ይግመት።

8. ሰፕያ (Cuttle-Fish) ሰፋሎፖድ፡ ከም ‘’ሰፕያ፡ ስኲድ፡ ኦክተፐስ’’ ዝተባህሉ ዓሌታት ዝጠርነፈ ዓቢ ክፍሊ ምዃኑ ይፍለጥ። ሰፕያ ከም ስኲድን ኦክተፐስን ብዙሕ ጠመተ ዝወሃቦ ደኣ ኣይኹን እምበር፡ ካብ ኣብ ንግስነት እንስሳታት ዝርከቡ ፍጡራት ዝበለጸን ዝተፈልየን ክእለት ናይ ምምስሳል ዘንጸባርቕ ዘይዓጻም እንስሳ ምዃኑ ይግለጽ። ቆርበት ሰፕያ፡ ንሓድሕዶም ተወሃሂዶም ኣብ ዝተፈላለየ ድሕረ ባይታ ዘለዎም ኣከባቢ ሕብሩ ከም ዝቃዶ ንምግባር ዝሕግዙ፡ ዓሰርተ ሚልዮን ዋህዮታት ይርከብዎ። ገለ እውን፡ ነፋሒቶ ባሕሪ ኢሎም ይጽውዕዎም እዮም። ሰፕያ ናይ ሕብሪ ዑረት ከም ዘለዎ’ኳ እንተተፈልጠ፡ ቆርበቱ ብሕብሪ ዝተሰርሑ ዝተፈላለየ ቅርጽታት

ብምፍጣር፡ ምስ ኣከባቢኡ ብዝመሳሰል

ቅልጡፍ ምቅይያር የርኢ። እዞም ኣብ ላዕሊ ዝተዘርዘሩ ዓሌታት እንስሳታት ባሕሪ፡ ከምቲ ዝድለ ዓሚቚ መጽናዕቲ ኣይገበረሎም ደኣ’ምበር፡ ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ኤርትራ ኣብ ዝተፈላለየ ኣጋጣሚታት ማለት ምስ መግፈፊ ዓሳ ተለኪሞም ይወጽኡ እዮም። ክትዘናጋዕ ወይ ብስራሕ ኣብ ባሕሪ ኣብ ትሕንብሰሉ ወይ ጥልቃ ኣብ እተካይደሉ እውን፡ ብተደጋጋሚ ኣብ ዕንባባታት ባሕሪ ይርከቡ’ዮም። ስለዚ፡ ኣብ ባሕሪ ኣብ እንቀሳቐሰሉ እዋን ጥንቁቓት ክንከውንን፡ ዝረኣናዮ እንስሳ ብኢድና ይኹን ብኻልእ ኣካልና ክንትንክፎን ኣይግባእን። ኣዝዮም ማረኽቲ ስለ ዝኾኑ ግዳ ብጥንቃቐ ክንዕዘቦም ንኽእል።

ኣንበሳ-መሰል ዓሳ

ዝተቐብአ እንቊርዖብ-መሰል ዓሳ

እምኒ-መሰል ዓሳ

መለኸት-መሰል ዓሳ

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ኣኽበረት ተወልደብርሃን፡ ኣደይ መኣዛ ተስፋይ ፊልፊለ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 6 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ከረን ኣቶ ገብረንጉስ ተስፋይ ቀለታ፡ ተጸዋዒ ኣቶ የውሃንስ ተስፋይ ቀለታ፡ ናይ ጥፉእ ምርግጋጽ ውሳነ ክወሃበኒ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ንኣምን ታድላ ኣብርሃ፡ ብወኪሉ ተድላ ኣብርሃ ገብረ ኣቢሉ፡ ንኣምን ታድላ ኣብርሃ ምባል ተሪፉ፡ ንኣምን ተድላ ኣብርሃ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 02 ከረን ወ/ሮ ሰበነ ጎይትኦም ደባስ፡ ብዓል ቤተይ ገብረዝጊ ስዩም ዳኘው ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ ፍጹም ተስፋይ ገብረኪዳን፡ ብዓልቲቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ ኣቕሪባትልካ ስለዘላ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ፍረሰላም ኣድሓኖም በርሀ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ባረንቱ

ብርኽቲ ወልዱ በራኺ፡ ብዓል-ቤተይ ናይዝጊ ጸጋይ ተስፋይ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ጸጋ ክብረኣብ ገብረየሱስ ምባል ተሪፉ፡ ኣልማዝ ክብረኣብ ገብረየሱስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ከሳሲ ኣቶ ገብረሚካኤል ሃብተስላሴ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ዳዊቶም ክፍላይ መሓሪ፡ ክሲ ቀሪቡልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ።

ምሕረት መሓሪ ካሕሱ፡ ምባል ተሪፉ፡ ብስራት መሓሪ ካሓሰ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ማርግሬታ ረዋይት ዓሽካባ ምባል ተሪፉ፡ ማርግሬታ ዳዊት ኣሽካባ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ ኣቤል ሰለሙን ገብሩ ምባል ተሪፉ፡ ሰናይ ሰለሙን ገብሩ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ መንደፈራ ቤተሊሄም ሚኪኤል ዘካርያስ ምባል ተሪፉ፡ ደሊና ሚኪኤል ዘካርያስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ቤቲኤል ሚኪኤል ዘካርያስ ምባል ተሪፉ፡ ዲያና ሚኪኤል ዘካርያስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 03 ከረን

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መንደፈራ

ተኽለ ሕኒት ዘርአ፡ ኣቦና ሕኒት ዘርአ ደባስ ስለዝዓረፈ፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣቶ የማነ ሃይለ ስእሉ፡ ኣዴና ዘውዲ ገብረመስቀል ገብረሩፋኤል ስለዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሽከቲ ወ/ሮ ኣስመረት ሓጎስ ሃይለ፡ ሓፍተይ ምሕረት ሓጎስ ሃይለ ስለዓረፈት፡ ብለበዋ ዘውረሰትኒ ኣብ ባንኪ ዘሎ ገንዘብን፡ ኣብ ናቕፋ ኮርፖረሽን ዘሎ ሓደ ብርኪ ማሕበርን ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ድባርዋ ወ/ሮ ርግኣት ኣፈወርቂ ኣጽብሃ፡ ኣቦይ ኣፈወርቂ ኣጽብሃ ዑቕባዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 9 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ዕዳጋ ስላስ ምስጉን መሓሪ፡ ብዓል ቤተይ ባሕረነጋሲ ኣዶናይ ሞሳዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 11 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ትሕቲ ዕድመ ፍሬና ሙልጌታ፡ ብሞግዚታ ወ/ሮ ኣኽበረት ራያ ኣቢደርያ ኣቢላ፡ ዓባየይ ወ/ሮ ኣልማዝ ወልደትንሳኤ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ንወላዲትና ተኪእና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ቐይሕ ኑርያ እስማዒል ሙሳ ምባል ተሪፉ፡ ኑርያ ዓብዱ እስማዒል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ጵኒኤል ዘርእሰናይ በየነ ምባል ተሪፉ፡ ሜላት ዘርእሰናይ በየነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣለም ገብረሂወት ገብረ፡ ስም መዋቲት ጓለይ ትርሓስ ዘርኡ ብርሃነ ምባል ተሪፉ፡ ትርሓስ ኪዳነማርያም ብርሃነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ወ/ሮ ጸሃይነሽ ገብረእግዚኣብሄር፡ ተጸዋዒ

ሮቤል ኣድሓኖም በርሀ ምባል ተሪፉ፡

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዳዕሮ ኵንዓት ከሳሲት ወ/ሮ ኣስካሉ ፍስሃ ተስፋልደት፡ ተኸሳሲ ኣቶ ተስፋይ በላይ መድሃኔ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጋዴን ወ/ሮ ዑቕባ ኣስታ ኣስፍሃ፡ ብዓልቤተይ ኪዳነ ኣስመላሽ ተስፋማርያም ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ። ወ/ሮ ኤልሳ ክፍሉ ተኽልዝጊ፡ ኣቦይ ኣቶ ክፍሉ ተኽልዝጊ ተስፋማርያም ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 3 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሓኪር ዞ/ደ ሰንዓፈ ሂወት ተስፋይ ወልደስላሴ፡ ብዓል ቤተይ ኣሰፋው ገብረሚካኤል ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ከኣ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን28/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞ/ጋ/ባ ጎልጅ ክፍላይ ገብረሃንስ ሃይለ ምባል ተሪፉ፡ ክፍለ ገብረሃንስ ሃይለ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ሓሊማ መሓመድ ሓምድ ምባል ተሪፉ፡ ሓሊማ መሓመድ ሱሌማን ከምኡ’ውን ስም ኣደይ ፋጥና ሓምድ ማሕሙድ ምባል ተሪፉ፡ ከድጃ ሓምድ ማሕሙድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት ፍርዲ ኣቑርደት ሓሊማ ሙሳ እድሪስ ምባል ተሪፉ፡ ኣፍራሕ ሙሳ ኢድሪስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

እንተሎ፡ 4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ ጊንዳዕ ስም ትሕቲ ዕድመ ጓለይ ስዒዳ ፈረጅ ዑስማን ምባል ተሪፉ፡ ሳዕድያ ፈረጅ ዑስማን ከምኡ’ውን ስም ወደይ ሓምድ ፈረጅ ዑስማን ምባል ተሪፉ፡ መሓመድ ፈረጅ ዑስማን ተባሂሉ ይተኣረመሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ምስጋና ብሞት ፍቕርቲ ኣዴናን ሓፍትናን ወ/ሮ ሂማን ተወልደመድህን ተኽለሚካኤል ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሕክምና ዝኣለኹማን፡ ሬሳ ምፍናው ዝተሓባበርኩምናን ቤተሰብ፡ ማሕበረኮም፡ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ጂዳን፡ ኣብ ዓዲ እምነገር (ጋላነፍሒ) ዘቃበርኩምናን፡ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ነመስግን። ምሉኣት ስድራቤት።

ምስጋና ብዕረፍቲ ክብርቲ ብዓልቲ -ቤተይ ወ/ሮ ጽገ ሞጎስ ባህታ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ጸጸራት ዘቃበርኩምናን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ የቐንየልና እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። ብዓል-ቤታ ኮ/ል ሚኪኤል ኪዳነ ምስ ደቅና ቃልኣብ፡ ኤፍሬም፡ ርብቃ ሰላማዊት፡ ምስ ሰብኣይ ጓልና ኣቶ መሓሪ ሃብተስላሴ

ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወ/ረ ነ/ፍ ዝፋን ሰቛር ወረ/ከንቲባ ስእሉ ወኪል ፍስሃየ ስእሉን ሰብዓን ብፍ/ሰ/ዕዳ ወ/ረ ደግያት በራኺ ህብተዝጊ ኣቶ ግርማይ በራኺ +4 ኣብራሃ በራኽን ወረ/ነ/ፍ ከበደሽ በራኺ ህብተዝጊ ኣብርሃ ገብረዝጊ +3 ብዝተፈጥረ ክርክር፡ ምቅሊት ውርሻ ዝተጠቐሱ ገዛውቲ፡ ሰብ ጉዳይ ተሰማሚዖም ክውግንዎ ወይ ብዝጥዕም ክማቐልዎ፡ እዚ ምስ ዘይክኣል ብሓራጅ ተሸይጡ ከከም ኣወራርስኦም ይርከቡ ብምባል ስለ ዝተኣዘዘ። 1. ኣብ ኣስመራ ጎደና ተጋደልቲ ቁ.ገዛ 24 ፊት ቤት ትምህርቲ ፍረሰላም ብዓል ሓደ ደርቢ ምስ ሰርቪሱ ኣብ 1399.19 ት.ሜተር ዝተደኮነ 17 ቀንዲ ክፍልታት 3+ ተሓጋጋዚ ክፍልታት 3+ ስቶር 6 ሽቓቕ ዝሓዘ መበገሲ ዋጋ ብበዓል ሞያ 1.158, 806.66 ናቕፋ (ሓደ ሚልዮንን ሓደ ሚእትን ሓሙሳን ሸሞንተን ሽሕን ሸሞንተ ሚእቲን ሽዱሽተን 66% ናቕፋ) ተገሚቱ ቀሪቡ። ዕለት ሓራጅ - ን30/05/22 (መዓልቲ ጨረታ) 2. ኣብ ሰገነይቲ ምም/ከባቢ ማይ ሰገን ፊት ሰሊና ቤት ስፍየት ክዳውንቲ ኣብ ኣስታት 1280.66 ት.ሜተር ዝተደኮነ በዓል ሓደ ደርቢ ምስ ሰርቪሱ ኮይኑ፡ 10 ቀንዲ ክፍልታት፡ ሓደ ክሽነ፡ ሓደ ሞጎጎ ክፍሊ ዝሓዘ ብበዓል ሞያ መበገሲ ዋጋ 588,667.78 ናቕፋ (ሓሙሽተ ሚእቲን ሰማንያን ሸሞንተን ሽሕን ሽዱሽተ ሚእትን ስሳን ሸውዓተን 78% ናቕፋ) ተገሚቱ ቀሪቡ። ዕለት ጨረታ - ን02/06/22 ( መዓልቲ ጨረታ) ኮይኑ፡ ክወዳደር ዝደሊ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ገዛ ካብ ቀሪቡ ዘሎ ግምት ¼ ብስም ፈ/ ፍርዲ C.P.O ኣስሪሑ ወይ ቡክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ሒዙ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ተወዳዳሪ ናይ ነፍሲ-ወከፍ ዝሽየጥ ገዛ ቅድሚ ዕለት ጨረታ ሓሙሽተ መዓልታት ስራሕ ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ጨረታ ላ/ቤ/ፍርዲ ቁጽሪ 62 ክበጽሖ ዝደለየ መጠን ገንዘብ ብንጹር ብቝጽርን ብኣሃዝን ኣብ ፖስታ ብምዕሻግ የእቱ። ዝቃወም እንተሎ፡ ካብ ዝምልከቶ ቤ/ፍ መአገዲ እንተዘይቀሪቡ ጨረታ ደው ኣይብልን። ሓበሬታ ዝደሊ ኣብ ላ/ቤ/ፍርዲ ኣስመራ ቁ.66 ቀሪቡ ይወከስ። ቦታ ጨረታ - ላ/ቤ/ፍርዲ ኣስመራ ገበን መጋባእያ ቁ.27 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00 ድ/ቀ- 4፡00 ድ/ቀ ናይ ነፍሲ-ወከፍ ዕለት ሓራጅ ቁ.1,2 ዝተጠቕሰ። ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ንስሪን ሓሬናን መሳጢ ጸወታ ኣንጸባሪቐን

ሻምፕዮን ኵዕሶ መርበብ ዞባ ማእከል ብቐዳምን ሰንበትን ኣብ ሜዳ ቦችዮፊላ ኣስመራ ብውድድራት ደቂ ተባዕትዮ ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ንስርን ሓሬናን ዝነኣድ ጸወታ ኣርእየን። ብቐዳም ኣብ ዝተኻየደ ጸወታ፡ ኢራብን ጋላ ነፍሒን እየን ፈላሚ ጸወታአን ዘካየዳ። ኣብቲ ብሰንኪ ዝናብ ንደቓይቕ ዝተቛረጸ ጸወታ፡ ኢራብ 25ብ21 25ብ13 25ብ21 ተዓዊታ። ስዒበን ዝገጠማ ዓንበርበብን መኸተን እየን ነይረን። ብዓብላልነት ዓንበርበብ 3ብ1 ብምዝዛሙ ከኣ፡ ካልኣይ ተኸታታሊ ዓወት ኮይኑ ተመዝጊቡ። ብሰንበት ኣብ ተመሳሳሊ ሰዓት ኣብ ዝተኻየደ ጸወታ፡ ፈለማ ሳዋን ሰንጥቕን እየን ኣብ ሜዳ ተራእየን። ተጻወትቲ ሳዋ ኣብ ምጥቃዕን ምውህሃድን ዓብሊሎም ብምቕራብ ኣብ ልዕሊ እታ ብገዳይም ተጻወትታ እትልለ ዘላ ሰንጥቕ 3ብ1 ተዓዊታ። ስዒበን ናብ ሜዳ ዝኣተዋ ጋንታታት

ሓሬናን ንስርን እየን ነይረን። እዘን ጋንታታት ኣቐዲመን ኣብ ልዕሊ መጋጥምተን ዓወት ኣመዝጊበን ብምንባረን፡ ደጊመን ተጻወትተን ዝሓሸ ሞራል ሰኒቖም ናብ ሜዳ ምእታዎም

ይግለጽ። ከም ውጽኢቱ ድማ ንኣፍቀርቲ ኵዕሶ መርበብ ዝመሰጠ ሰሓቢ ጸወታ ከርእያ ክኢለን እየን። ኣብቲ ንተዓዘብቲ ሓፍ ኮፍ ዘበለ ግጥም፡ ሓሬናውያን ኣከታቲሎም 25ብ23 25ብ13 25ብ20

ንዝኽሪ ገዲም ስፖርታዊ ነፍስሄር ብርሃነ ተወልደመድህን (ባራነ) ዝተሰርዕ ናይ ሓደ ዙርያ ግጥማት ጋንታታት ገዳይም ኵዕሶ እግሪ፡ ዝሓለፈ ቀዳም ኣብ

ሰዓታት ድሕሪ ቐትሪ ኣብ ሜዳ ካምቦ ቺቸሮ ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ኣዱሊስን ሜሎቲን ማዕረ ክፈላለያ እንከለዋ ኣልታሕሪር ድማ ንኤልፓ 1ብ0 ስዒራታ።

ግጥም ኣዱሊስን ሜሎትን መሳጢ እኳ እንተነበረ፡ ኵዕሶ ምስ ሰኪዐት ከይተራኸበት እያ ናይ መዛዘሚ ፊስካ ተነፊሑ። ቅድሚ እቲ ግጥም፡ ገለ ተዓዘብቲ፡ ኣዱሊስ ክትዕወት’ያ ዝብል ግምት ነይሩዎም’ዩ፡ ይዅን’ምበር ክሰልጣ ኣይከኣለን። ኣብቲ ሸቶ ዘይተመዝገበሉ ግጥም፡ ተጻዋታይ ሜሎቲ መዓሾ በርሀ ብሉጽ ተባሂሉ ተሸሊሙ። ቀጺለን ናብ ሜዳ ዝወረዳ ጋንታታት ኣልታሕሪርን ኤልፓን እየን ነይረን። ክልቲአን ጋንታታት ድማ ሸቶ ከየቑጸራ’የን ናብ ዕረፍቲ ኣምሪሐን። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ኣልታሕሪር፡ ብመገዲ ሰለሙን ምስግና ኣብ መበል 55 ደቒቕ

ቸልሲ - ኣርሰናል 9፡45 ኤቨርተን - ሌስተር ሲቲ 9፡45 ኒውካስል - ክሪስታል ፓላስ 9፡45 ማን ሲቲ - ብራይተን ኣልብየን 10፡00

ላ’ሊጋ ኣትለቲኮ ማድሪድ - ግራናዳ 8፡00 ሴልታ ቪጎ - ገታፈ 9፡00 ኦሳሱና - ሪያል ማድሪድ 10፡30

ሰረ’ኣ ኡዲነዝ - ሳላርኒታና 7፡45

ኮፓ ኢጣልያ ጁቬንቱስ - ፊዮረንቲና 10፡00

ብምስዓር ብድምር ውጽኢት 3ብ0 ክዕወቱሉ ክኢሎም። በዚ መሰረት፡ ሳዋን ሓሬናን ኣሰር ዓንበርበብ ብምስዓብ ካልኣይ ተኸታታሊ ዓወት ከመዝግባ በቒዐን ኣለዋ።

ግጥም ገዳይም ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ቀጺሉ

ብዝረኸበታ ሸቶ፡ 1ብ0 ተዓዊታ። ብሉጽ ተጻዋታይ ናይዚ ግጥም’ዚ ከኣ ተጻዋታይ ኣልታሕሪር ኤርምያስ ተወልደ (ቲሉ) ኮይኑ። ዛጊት ተኻይዱ ኣብ ዘሎ ሰለስተ ግጥማት፡ ቺፖሊኒ ብ5 ነጥብን 4 ጸብለልታ ሸቶን ክትመርሕ እንከላ፡ ኣልታሕሪር ከኣ 5 ነጥብን 1 ጸብለልታ ሸቶን ካልኣይቲ፡ ኣዱሊስ ድማ ብ3 ነጥቢ ሳልሳይ ተርታ ብምሓዝ ይስዕባኣ። በዚ ድማ፡ መዛዘሚ ጸወታ ናይዚ ውድድር፡ ኤልፓ ኣንጻር ኣዱሊስ ከምኡ ድማ ቺፖሊኒ ኣንጻር ኣልታሕሪር ዘካይድኦ ግጥም ምዃኑ ኮሚቴ ገዳይም ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ይሕብር።

ውድድራት ተኒስ ባይታን ሰደቓን ከምኡ ድማ ባድሚንቶን ተዛዚሙ

ብጨንፈር ሚኒስትሪ ትምህርቲ ዞባ ማእከል ተወዲቡ ክካየድ ዝጸንሐ ስፖርታዊ ውድድራት፡ ዝሓለፈ ቀዳምን ሰንበትን ብዝተኻየዱ ናይ መዛዘሚ ጸወታታት ተፈጺሙ። ብቐዳም ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቐትሪ ተመሃሮ ማእከላይን ካልኣይን ደረጃ ብኽልቲኡ ጾታ ግጥማት ተኒስ ባይታ ኣብ ሜዳ ደምበ ሰምበል ከካይዱ እንከለዉ፡ ብሰንበት ድማ ውድድራት ባድሚንተንን ሰደቓ ተኒስን ኣብ ጅምናዝየም ደንደን፡ ተመሃሮን ወለዲ ስፖርታውያንን ኣብ ዝተረኽቡሉ ብኽብ ዝበለ ድምቀት ተዛዚሙ። ኣብ ውድድር ተኒስ ባይታ ማእከላይ ደረጃ ደቂ ኣንስትዮ ሜላ ሲና፡ ሳሮን ልኡል ክልቲአን ካብ ደምበ ሰምበል ከምኡ ድማ ናእሚ ፍስሃየ ካብ ዓወት ሳልሰይቲ ወጺአን። ብደቂ ተባዕትዮ፡ ሜሮን ደበሳይ ካብ ደምበ ሰምበል፡ ናትናኤል ሚካኤልን ሳልም ዓብደልዋስዕን ከኣ ካብ ዓወት ካብ ቀዳማይ ክሳብ ሳልሳይ ብምዃን ውድድሮም ፈጺሞም። ኣብ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ካልኣይ ደረጃ፡ ሜላት ሃብተ ካብ ልምዓት፡ 2ይቲ ህያብ ተስፋገርግሽ ካብ ሰማእታት ከምኡ ድማ ሰላም ተወልደመድህን ካብ ደምበ ሰምበል ኮይነን ውድድረን ፈጺመን። ኣብ ተመሳሳሊ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ፡ እሰይ ገብረሂወት ካብ ደምበ ሰምበል፡

መደብ ጸወታ ሎሚ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ

ክብሮም ተወልደብርሃን ካብ ኢሳቕ ተወልደ መድህን ከምኡ ድማ ዮናታን ተስፋገርግሽ ደምበ ሰምበል ቀዳሞት ሰለስተ ብምዃን ዝተዳለወሎም ሽልማት ካብ ኢድ ዝተፈላለዩ ሓለፍቲ ተቐቢሎም። ብሰንበት ኣብ ዝተዛዘመ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ተኒስ ሰደቓ ማእከላይ ደረጃ፣ ዮሳን ተኸስተ ካብ ባሕቲ መስከረም ክትዕወት እንከላ፡ ራሄል ሳሙኤል ካብ ማይ ተስፋ ከምኡ ድማ ሙዚት ሃብተማርያም ካብ ባሕቲ መስከረም ካልኣይትን ሳልሰይትን ኮይነን። ብደቂ ተባዕትዮ ሮቤል ኣፈወርቂ ካብ ባሕቲ መስከረም፡ ሴም ተስፋኣለም ካብ ሓድነት ከምኡ ድማ ዮስያስ ሰለሙን ካብ ፊንላንድ ሚስዮን ቀዳሞት ሰለስተ ኮይኖም ተዓዊቶም። ኣብ ውድድር ደቂ ኣንስትዮ ተኒስ ሰደቓ ካልኣይ ደረጃ፣ ሃና ወልደገብርኤል፡ ሰሊሆም ዓብለሎምን ሰሊሆም ገብሩን (ሰለስቲአን ካብ ባርካ) ተዓዊተን። ኣብ ውድድር ደቂ ተባዕትዮ፡ ሱፍያስ ሳምሶም ካብ ደምበ ሰምበል፡ ሰነድ ተስፋሚካኤል ካብ ባርካ ከምኡ ድማ ሻሚ ኣሕመድ ካብ ቤት ትምህርቲ ልምዓት ዕዉታት ኮይኖም። ኣብ ውድድር ባድሚንቶን ማእከላይ ደረጃ ደቂ ተባዕትዮ፡ ሴም ማርቆስ፡ ነቢ ኢሳያስ ክልቲኦም ካብ ቤት ትምህርቲ ፍረ ሰላም ከምኡ ድማ ሙሴ ኣብርሃለይ ካብ ቤት ትምህርቲ ዓወት ዕዉታት ክኾኑ እንከለዉ፡ ኣብ ውድድር

ባድሜንተን ካልኣይ ደረጃ ኣብያተ ትምህርቲ ደቂ ኣንስትዮ ድማ ኤደን ገርግሽ ካብ ሰማእታት፡ ቤትኤል ዳዊት ካብ ደምበ ሰምበል ከምኡ ድማ ደሊና ሲቭል ካብ ቤት ትምህርቲ ባርካ ተዓዊተን። ኣብ

ውድድር ደቂ ተባዕትዮ፡ ናትናኤል ረዘነን ፊልሞን ሳሙኤልን (ክልቲኦም ካብ ቤት ትምህርቲ ሰማእታት) ቀዳማይን ካልኣይን ክወጹ እንከለዉ፡ ሲኖዳ ዩናስ ካብ ቤት ትምህርቲ ባርካ ድማ ሳልሳይ ኮይኑ።

ደርቢ ለንደን ቀዳም ኣብ ዝተኻየደ ግጥም ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ብሳውዝሃምፕተን 1ብ0 ዝተሳዕረት ኣርሰናል፡ ሎሚ ናብ ሜዳ ስታንፎርድ ብሪጅ ተጓዒዛ ንቸልሲ ክትፍትና እያ። ኣብዚ ናይ ለንደን ደርቢ ጸወታ፡ ቸልሲ፡ ዝሓለፈ ቀዳመ ሰንበት ንክሪስታል ፓላስ 2ብ0 ብምርታዕ ናብ ግጥም ፍጻመ ዝዘለለትሉ ዓወት ብምምዝጋባ፡ ሎሚ፡ ተጻወትታ ዝሓሸ ሞራል ሰኒቖም ናብ ሜዳ ከምዝወርዱ ግምት ኣሎ። ኣንጻር ክሪስታል ፓላስ ኣብ ዝተኻየደ ግጥም ማህሰይቲ ዝገጠሞ ተጻዋታይ ክለብ ቸልሲ ማቲው ኮቫቺች፡ ሎሚ ናይ ምስላፉ ተኽእሎ ፍርቂ ፍርቂ ምህላዉ ተሓቢሩ። እዚ ኣብ መበል 26 ደቒቕ ናይቲ ግጥም ካብ ሜዳ

ክወጽእ ዝተገደደ ተጻዋታይ፡ ክሳብ ትማሊ ድሕሪ ቐትሪ ናብ ልምምድ ከምዘይመጸ ተረጋጊጹ ኣሎ። ብዘይካኡ፡ በን ቺልዌልን ካሉም ሁድሰን ኦዶይን እውን ኣብዚ ግጥም’ዚ ዝኾነ እጃም ኣይክህልዎምን እዩ። ብወገን ኣርሰናል፡ ቶምያሱ ልምምድ ምክያዱን ነዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ኸኣ ድልዊ ምዃኑን እንተተሓበረ’ኳ፡ ናይ ምስላፉ ተኽእሎ ግና ሚእቲ ካብ ሚእቲ ኣይተረጋገጸን። ቶማስ ፓርተይን ኬርያን ቴርነይን እውን ከምዘይስለፉ መራኸቢ ብዙሃን ከተማ ለንደን ይሕብራ። ብቫይረስ ኮሮና ዝተለኸፈ ኣሌክሳንደር ላካዘት፡ ኣብዚ ግጥም ዝኾነ ኣበርክቶ ከምዘይህልዎ እዩ ኣሰልጣኒኡ ኣርቴታ ዘረድእ።

ቅንጥብጣብ + ህቡብ ኣርጀንቲናዊ ተጻዋታይ ክለብ ፒኤስጂ - ሊዮነል መሲ፡ ኣብ እግሩ መጕዳእቲ ከምዝገጠሞ ተሓቢሩ። በዚ ድማ፡ እዚ ኣጥቃዒ፡ ሎሚ ክለቡ ኣንጻር ኣንገርስ ኣብ እተካይዶ ግጥም ሊግ 1 ፈረንሳ ከምዘይስለፍ ክለቡ ኣፍሊጣ ኣላ። እዚ ጸወታ’ዚ፡ ፒኤስጂ እንተተዓዊታ፡ ማርሴ ድማ ብናንተስ እንተ ደኣ ተሳዒራ፡ ዋንጫ ከተልዕለሉ እትኽእል ኣጋጣሚ ምስ ምዃኑ፡ ብኩራት መሲ ድርብ ሃስያ ከይህልዎ ብኣጋኡ ተሰጊኡ ኣሎ። መሲ፡ ብናጻ ናይ ምስግጋር መስርሕ ናብ ፒኤስጂ ኣብ ዝተጸምበረሉ ህሞት፡ ብሰንኪ ማህሰይቲ ኣብ 10 ጸወታታት ፒኤስጂ ምብኳሩ ይዝከር። + ካብ ውድድር ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ብምግላፋ ብደገፍታ ልዑል ጸቕጢ ዝግበረላ ዘሎ ባየር ሙኒክ፡ ኣብ መወዳእታ ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ እውን ኣዝዮም ዘገድሱዋ ተጻወትቲ ከይትኸስር ስግኣት ከምዘሎ መራኸቢ ብዙሃን ገሊጸን። ብመሰረት ጋዜጣ ሙንዶ ስፖርቲቮ፡ ሮበርት ለዋንዶውስኪ ሓደ ካብቶም ኣርባዕተ ኣብ ዝመጽእ ክረምቲ ናብ ካልእ ክለብ ክሰጋገሩ ዝኽእሉ ተጻወትቲ ምዃኑን ድሮ እውን ኣብ ራዳር ባርሴሎና ምእታዉን ይንገር። ኣብዚ ሰሙን’ዚ ካብ ክለቡ ባየር ሙኒክ ውዕል መናውሒ ጻውዒት ዝቐረበሉን ግን ከኣ ዝነጸጎን ለዋንዶውስኪ፡ ኣብ 371 ጸወታታት 341 ሸቶታት ብምቑጻር ዓንዲ ሕቖ ናይታ ክለብ ምዃኑ ኣመስኪሩ እዩ። ባርሳ፡ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ንለዋንዶውስኪ ብ60 ሚልዮን ዩሮ ክትዕድጎ ከምዝእትደሊ ኣፍሊጣ ነይራ። ኣብቲ እዋን፡ ባየር ሙኒክ፡ ምትሓት ናይቲ መጠን ገንዘብ ንምግላጽ፡ “ዘስሕቕ ዋጋ” ክትብል ምላሽ ሂባ ነይራ። + ተጻዋታይ ክለብ ኣትለቲኮ ማድሪድ ጃዮ ፈሊክስ፡ ብሰንኪ ዝገጠሞ ምጭብባጥ ጭዋዳ፡ ነዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ ኣፍሊጡ። ብሰንበት ኣንጻር ኤስጳኞል ዝተዓወተት ኣትለቲኮ ማድሪድ፡ ምስ ቀዳሞት ኣርባዕተ ጋንታታት ላ’ሊጋ ንምስራዕ ኣብ ሓያል ቅልስ ምህላዋ ይፍለጥ። + እንግሊዛዊት ክለብ ኣርሰናል፡ ኣብ ራዳር ክለብ ኤሲ ሚላን ንዝኣተወ ማርኮ ኣሰንስዮ ካብ ሪያል ማድሪድ ንምዕዳግ ምውጣና ተሓቢሩ። ኣብ መወዳእታ ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ምስ ሪያል ማድሪድ ዘለዎ ውዕል ዘብቅዕ ኣሰንስዮ፡ ሎሚ ዓመት ኣብ ጽቡቕ ቆመና ምህላዉ ይትንተን። በዚ ድማ ንቀልቢ ሓያለ ክለባት ስሒቡ ይርከብ። እዚ ኣብ ዝሓለፈ 36 ጸወታታት ናይዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ዓሰርተ ሸቶታት ዘቝጸረ ወዲ 26 ዓመት ተጻዋታይ፡ ውዕሉ ብተደጋጋሚ ከናውሕ ብክለቡ’ኳ እንተ ተሓተተ፡ ምላሽ ከምዘይሃበ እየን መራኸቢ ብዙሃን እስጳኛ ዘረድኣ።

ሓዳስ

ኤርትራ

20 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.199

ዜና ወጻኢ ብርሃነ ምሕረትኣብ

ነፈርቲ ኲናት እስራኤል ኣብ ወሽመጥ ቓዛ ብዘካየድዳኦ ደብዳብ፡ 10’ታት ፍልስጤማውያን ከምዝቖሰሉ ምንጭታት ዜና ሓቢሮም። እስራኤል እውን፡ እቲ ደብዳብ ንመዓስከራት ሓማስ ንምዕናው ዝዓለመ ምዃኑን ዕላማታቱ ብግቡእ ከምዝሃረመን ገሊጻ። ሓማስ ብወገኑ፡ ኣብ ልዕሊ ነፈርቲ ኲናት እስራኤል ሚሳይል ጸረነፈርቲ ከምዝተኰሰን፡ እተን ነፈርቲ ዕላማታተን ከይሃረማ ክምለሳ

እስራኤል፡ ኣብ ቓዛ ብነፈርቲ ደብዲባ ከምእተገደዳን ሓቢሩ። ነቲ ናይ ቪድዮ ኣሳእል ድማ ኣብ ናይ ትዊተር ኣድራሻኡ ጠቂዑዎ ይርከብ። ሰበ-ስልጣን እስራኤል፡ ሓማስ ኣቐዲሙ ሮኬታት ናብ እስራኤል ከምዝተኰሰን፡ ከም መልሰ-ግብሪ ድማ እስራኤል ብነፈርቲ ከምዝደብደበትን ኣረዲኦም። ኣብዚ ቅንያት’ዚ ኣብ ምብራቕ የሩሳሌም ኣብ መንጎ

ኣፍጋኒስታን - ኣብ ካቡል ብመጥቃዕቲ ሮኬት 20 ተመሃሮ ተቐቲሎም ኣብ ካቡል ኣብ ልዕሊ ዝርከብ ቤት ትምህርቲ ብዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ሮኬት፡ ብውሕዱ 20 ተመሃሮ ተቐቲሎም። ምንጭታት ሕክምና ከተማ ካቡል ከምዝገለጽዎ፡ ብዘይካ’ቶም ህይወቶም ዝሰኣኑ፡ በቲ መጥቃዕቲ 10’ታት ሰባት ከቢድን ፈኲስን መቝሰልቲ ወሪዱዎም ኣሎ።

ኣብቲ ኣወዳት ጥራይ ዝመሃሩሉ ቤት ትምህርቲ ዝወደቐ ክልተ ሮኬት፡ ካበይ ከምዝተበገሰ ዛጊት ኣይተነጸረን። ይኹን እምበር፡ እቲ ከባቢ ተኸተልቲ ሺዓ ዝነብሩሉ ብምዃኑ፡ ነቶም መእመናን ዕላማ ዝገበረ ክኸውን ከምዝኽእል ሰበ-ስልጣን’ቲ ከባቢ ሓቢሮም። ከም ዳዕሽ ዝኣመሰሉ ኣኽረርቲ ጉጅለታት ብቐጻሊ ንተኸተልቲ

ሺዓ ዒላማ ዝገበረ መጥቃዕቲ ከምዝፍንዉ ድማ እቶም ሰበ-ስልጣን ኣገንዚቦም። ኣፈኛ ፖሊስ ከተማ ካቡል ኻልድ ዛድራን፡ ነቲ ኣብ ልዕሊ ቤት ትምህርቲ ዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ከምዝኹንኖን፡ ፈጸምቱ ግቡእ መቕጻዕቲ ንኽረኽቡ ፖሊስ ጻዕርታቱ ከምዝቕጽልን ኣፍሊጡ። ዝሓለፈ ዓመት ከምዚ እዋን፡ ኣብ ምዕራባዊ ካቡል ብዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ቦምብ፡ 90 ተመሃሮ ህይወቶም ከምዝሰኣኑ ዝጠቐሱ ምንጭታት ኣፍጋኒስታን፡ ኣብታ ሃገር ኣንጻር ተኸተልቲ ሽዓ ዝቐንዐ ቀጻሊ መጥቃዕቲ ከምዝፍጸም የረድኡ። ጉጅለ ጣሊባን ኣንጻር ሓይልታት ኣመሪካን ተሓባበርታን ሓያል ኲናት ብምክያድ እኳ ንኣፍጋኒስታን ክቈጻጸራ እንተኸኣለ፡ ኣብታ ሃገር ብስዉር ካብ ዝንቀሳቐሱ ዘለዉ ዕጡቓት ዳዕሽ ብድሆ ይገጥሞ ከምዘሎ እዮም ተንተንቲ ዘገንዝቡ።

ኢራን ብውሽጣዊ ዓቕማ ዘማዕበለታ ‘ድሮን’ ኣመሪቓ ኢራን ብውሽጣዊ ዓቕማ ከምዘማዕበለታ ዝገለጸታ ወተሃደራዊት ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት (ድሮን) ዛዚማ፡ ንስራሕ ከምዘዳለወታ ኣፍሊጣ። ኢራን ነታ ‘ቓዛ’ ዝሰመየታ ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት ኲናት፡ ኣንጻር ጸላኢ ኣብ ዝካየድ ናይ ስለያን መጥቃዕትን ተልእኾታት ክትጥቀመላ ኣዳልያታ ምህላዋ እውን ትገልጽ። ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት ኲናት ቓዛ፡ ካብ ጫፍ ንጫፍ ክንፊ 21 ሜትሮ ንውሓትን፡ 3100 ኪሎ-ግራም ክብደትን ዘለዋ ኮይና፡ ክሳብ ፍርቂ ኩንታል ዝኽብደቱ ቦምብ ክትስከም ከምእትኽእል መሃንድሳት ኢራን ይገልጹ። ብመሰረት እቶም ኢራናውያን መሃንድሳት፡ እታ ክሳብ 10 ሽሕ ሜትሮ ብራኸ ክትበርር እትኽእል ድሮን፡ ክሳብ

350 ኪሎሜተር ኣብ ሰዓት እናተጓዕዘት ኣብ ኣየር ን35 ሰዓታት ብዘይዕረፍቲ ክትጸንሕ ትኽእል። ኢራን ብብዝሒ ድሮን ብምፍራይ ናብ መሳርዕ ሓይሊ ኣየራ ጸንቢራ ከምዘላ እያ ትገልጽ። ድሮን-ቓዛ፡ ኣብ ርእሲ ወተሃደራዊ ተልእኾታት፡ ብዕልቕልቕ፡ ምንቅጥቃጥ ምድርን ብርሰት ኣግራብን ኣብ ልዕሊ ኣከባቢ ንዝወርድ ዕንወት ኣብ ምድህሳስ ልዑል ኣበርክቶ ከምእትገብር ኢራን ብተወሳኺ ትሕብር። ዝሓለፈ ወርሒ፡ ኢራን መራጅ 504 ዝሰመየታ ኣብ ወተሃደራዊ ዕላማ ተገልግል ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት (ድሮን) ንስራሕ ድልውቲ ከምዝገበረት ምግላጻ ይዝከር። ምስ ኣመሪካን እስራኤልን ሓያል ምትፍናን ዘለዋ ኢራን፡ ናይ ምክልኻል

ሓይላ ንምድልዳል ዝተፈላለየ ሚሳይልን ካልእ ኣጽዋርን ኣብ ምስራሕ ተጸሚዳ ከምዘላ ጸብጻባት የመልክቱ። ኢራን ተሰላስሎ ዘላ ፕሮግራም ኑክሌሳዊ ጸዓት፡ ኣማስያኡ ኣብ መማዕበሊ ኣዕናዊ ኣጽዋር ከይተውዕሎ ዝሰግአት ኣመሪካ፡ ኣብ ልዕሊ’ታ ሃገር ቀጻሊ ጸቕጢ ትገብር ከምዘላ ዝፍለጥ እዩ። ወተሃደራዊ ገስጋስ ኢራን፡ ንእስራኤል እውን ብተመሳሳሊ ከቕስና ብዘይምኽኣሉ፡ ኣብ ልዕሊ’ታ ሃገር ጥቡቕ ምክትታል ትገብር ከምዘላን፡ ሓሓሊፋ’ውን ንዕላማታት’ታ ሃገር ኣብ ሶርያ ትድብድብ ምህላዋን ይግለጽ።

ተረኛ ፋርማሲ

ማሊ፡ ስርሓት ሩስያ ዝኾና ክልተ ወተሃደራውያን ሄልኮፕተራትን ራዳርን ኣብዚ ቅንያት’ዚ ከምእተረከበት ኣፍሊጣ። እታ ሃገር ካብ ኤውሮጳዊ ሕብረት ዝወሃባ ዝነበረ ወተሃደራዊ ሓገዛት ደው ድሕሪ ምባሉ፡ ምስ ሩስያ ጥቡቕ ዝምድናታት ጀሚራ ከምዘላ ተነጽር። ኣዛዚ ሰራዊት ማሊ ሜጀር ጀነራል ዑመር ዲያራ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ሩስያ ብመሰረት ካብ ማሊ ዝቐረበላ ሕቶ፡ ነቲ ወተሃደራዊ ንብረት ብዘይ ወዓል-ሕደር ብናይ ጽዕነት ነፋሪት ከምዝለኣኸቶ ገሊጹ። ነቲ ንብረት እናተራገፈ እንከሎ ዘርኢ ተንቀሳቓሲ ስእሊ ድማ ኣብ ናይ ኢንተርነት ኣድራሻኡ ዘርጊሑዎ። ሜጀር ጀነራል ዲያራ፡ ኣብ መንጎ ሃገሩን ሩስያን ተመስሪቱ ዘሎ ወተሃደራዊ ምትሕግጋዝ ኣዝዩ

ዝሓፈለ ቅንያት፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ፓኪስታን ነበር ኢምራን ክሃን ብባይቶ ካብ ስልጣኑ ከምእተሰጐ ይዝከር። እቲ ስልጣኑ ብዘይኣገባብ ተጠቒሙ ተባሂሉ ዝተኸስሰ መራሒ ነበር፡ ገደብ ስልጣኑ ቅድሚ ምእካሉ እዩ ካብ ሓላፍነቱ ክወርድ ዝተገደደ። ኢምራን ክሃን፡ መንግስቲ ኣመሪካ ምስ ተቓወምቲ ሰልፍታት ፓኪስታን ተመሳጢሩ ካብ ስልጣኑ ከምዘውረዶ እዩ ዝኸስስ። እንተኾነ ኣመሪካ ነቲ ክሲታት ነጺጋቶ ኣላ። ንኢምራን ክሃን ተኪኡ ኣብታ ሃገር ጎደና

ዕለት 20/4/2022

ማሊ፡ ወተሃደራውያን ሄልኮፕተራት ካብ ሩስያ ተረኪባ

ውጽኢታዊ ምዃኑ ኣረዲኡ። ዝሓለፈ ወርሒ፡ ማሊ ክልተ ሄልኮፕተራት ውግእ ሩስያ ካብ ሞስኮ ከምዘእተወት ምግላጻ ኣይርሳዕን። ሰብ-ስልጣን ምክልኻል ማሊ፡ ብቐጻሊ ናብ ሞስኮ ኣብ ዝመላለሱሉ ዘለዉ እዋን፡ እታ ሃገር ሓያሎ ወተሃደራውያን ሓገዛት ካብ ሩስያ ትረክብ ምህላዋ ይፍለጥ። ማሊ ምስ ሩስያ ጥቡቕ ወተሃደራዊ ዝምድና ምምስራታ፡ ንገዛኢት ሃገር ነበር ፈረንሳ ከምዘቖጠዓን ሰራዊታ ካብታ ኣፍሪቃዊት ሃገር ክትስሕብ ከምዘገደዳን ኣይርሳዕን። ፈረንሳ፡ ነቲ ኣብ ማሊ ብዕልዋ ስልጣን ሒዙ ዘሎ ወተሃደራዊ መንግስቲ ቀጻሊ ጸቕጢ ከምእትገብረሉን ከም ሳዕቤኑ እቲ ወተሃደራዊ ጉጅለ ዝምድናኡ ምስ ፈረንሳ ብምብታኽ ምስ ሩስያ ምሕዝነት ክምስርት ከምዝወሰነን ይፍለጥ።

ሓድሽ ካቢነ ፓኪስታን ቃለ-ማሕላ ፈጺሙ ብሓድሽ ቀዳማይ ሚኒስተር ፓኪሲታን ሸህባዝ ሸሪፍ ዝምራሕ፡ ካቢነ ሚኒስተራት ቃለ-ማሕላ ከምዝፈጸመ ተሓቢሩ። እቶም ካብ ዝተፈላለያ ፖለቲካውያን ሰልፍታት ፓኪስታን ዝተዋጽኡ ኣባላት ካቢነ ናይቲ ሓድሽ መንግስቲ፡ ትማሊ ሰሉስ ኣብ ቅድሚ ባይቶ’ታ ሃገር ቀሪቦም ከምዝመሓሉ ምንጭታት ካብ’ታ ሃገር ሓቢሮም። እቶም 34 ሓደስቲ ኣባላት ካቢነ ኣብ ከተማ እስላማባድ ቃለ-ማሕላ ድሕሪ ምፍጻሞም፡ ዝርዝር ኣስማቶም ንህዝቢ ከምእተዘርገሐ እቶም ምንጭታት ኣረዲኦም።

ቤት መሸጣ መድሃኒት ብርሃን

ፍልስጤማውያንን እስራኤላውያንን ሓያል ግጭት ከምእተወለዐን ገና’ውን ይቕጽል ከምዘሎን ጸብጻባት የመልክቱ። ካብ ዝሓለፈ ሰሙን ጀሚሩ፡ ኣብ መስጊድ ኣልኣቕሳን ከባቢኡን ወጥሪ ሰፊኑ ከምዘሎ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ፖሊስ እስራኤል ንፍልስጤማውያን ሰልፈኛታት ንምብታን ብዝፈነዎ ተዅሲ 152 ሰባት ክቖስሉ እንከለዉ፡ 10’ታት ድማ ከምእተቐትሉ ምንጭታት ሕክምና የነጽሩ።

ጎደና ሓርነት ቁ.121፡ ከባቢ ሲኔማ ኤምፔሮ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ስልጣን ሒዙ ዘሎ ፖለቲከኛ ሻባዝ ሸሪፍ፡ ሓዉ ንቐዳማይ ሚኒስተር’ታ ሃገር ነበር ናዋዝ ሸሪፍ ኮይኑ፡ ኣብ ባይቶ’ታ ሃገር ልዑል ደገፍ ከምዘለዎ ይንገር።

ቁ.ስልኪ 122053

መበል 31 ዓመት ቁ.200 ገጽ 2

ሓሙስ 21 ሚያዝያ 2022

ሸባብ ገጽ 4

ገጽ 3 ሳሙኤል ገብረብርሃን

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ወልፊ ከመይ ወልፊ ሕሜትሕሜት ከመይ ነወግዶ?

ኣብ ቦታ ስራሕ ካብ ዝዕለል ገለ

ማለት’ዩ። ስለዚ፡ ኣብዘየለና ነብስና ልዕል ኢላ ክስምዓ ምእንቲ፡ ብዛዕባ ሰብ ሐሕማቑ ክንዛረብ መሬት ትዓርበና። ካብ ከምዚ አድሕነና!!

“ትማሊ ደኣ መን ድየ ረኺበዮ፧” “መን ረኺብኪ፧” “ሓላፊኺ” “ኣበይ ደኣ፧” “ኣብ ሓደ መርዓ። ጌሩላ’ዩ መስለኒ፡ ዝስዕስዖ ዝነበረ ኣየርእኺ”

ስእነት ትብዓት፦

“እዋእ! ኣብ መርዓ ደኣ ክስዕስዕ’ዩ ‘ምበር እንታይ ደኣ ክገብር፧” “ያ…! ኣብዚ ስራሕ ክትርእዮም እንከለኻ ኸኣ ካልእ ይመስሉ።” “ስምዕኒ’ባ…! ኣብ መርዓ ምስዕሳዑ’ሞ ምስ ስራሕ እንታይ ዘተኣሳስር ኣለዎ፧” “ፎኲስ ኢለዮ ኣለኹ’ባ ኣነስ። ምስ’ታ ሰበይቱ ኸኣ ጽቡቕ የለን ኢሎሞ።’ “እዋእ!! በጃኺ’ባ ስራሕና ንስራሕ። ኣብ’ዚ ስራሕ እንተዘይኮይኑ ነዚ ሰብኣይ ኣበይ ዶ ንፈልጦ ኢና፧ ስራሕ ጥራይ ዶ ኣይኮነን ዘራኽበና፧ እንታይ ገደሰና ኢና ብዛዕባ ዝተዓደሞ መርዓን ሓዳሩን ገለ ንዛረብ ከ፧ እንታይ ይምልከተና፧ ግደፍዮ በጃኺ።’

ነወግዶ?

“መንእሰይን ሓማዪን ኣይቃደዉን”

እዚ ክኸውን ኣይነበሮን በሃላይ እየ። እንታይ ማለት’ዩ እዚ፧ ንዓኻ’ውን ጽቡቕ ኣይኮነን።” “ክሳተፍ ይግብኦ’ዩ እኳ’የ ዝብለካ ዘለኹ። ብኹሉ ነገር ካብ ንዓይ ንዑኡ’ዩ ልክዑ እቲ ኣኼባ። ኣይተረዳእካንን መስለኒ፧”

ብዛዕባ ህላውነትና ግዳሰ ዘይብሎም እንተኾይኑ’ዩ። ንሕና ብዛዕባኦም ንውሪ፡ ንሳቶም ከኣ ንሕና ብሂወት ኣሎና ዲና የለናን ዘይፈልጡ። ብዛዕባ ህላውነትካ ንዘይግደስ ሰብ፡ ምሉእ ኣእምሮኻን ግዜኻን ካብ ምሃብ ዝኸፍእ’ሞ እንታይ ከይህሉ!፧ ካብ ከምዚ አድሕነና።

ገለ ሰባት ብቐጥታ ምስ ሰባት ምፍጣጥ ኣይንፈቱን ኢና። ካብዚ ዝብገስ ከኣ፡ ኣብ ክንዲ ገጽ ንገጽ እንገጥሞም ንሳቶም ኣብዘየለውሉ ብዛዕባኦም ምስ ካልኦት ሰባት ምዝራብ ንመርጽ። እዚ ኸኣ ቀንዲ ምልክት ስእነት ትብዓት እዩ። ብዘይ መዓንጣ ግዲ ተፈጢርናስ፡ ካብ ፍርሒ ዝብገስ ድሕሪ ሰብ ምዝራብ ነቐድም። ተመዘኑ ኢሉና!! ፍትወት፦

ገጽ 7

ገጽ 5

ሃ ማመተኤ

ሓሳባት

ሓረስታይን ማሕረስን

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ጠብላቊን….ኬፍ የብሉን።

ብድሆን ኤይኤሴም2ን ተዓዊተን

ልቢ ኣብ ቃራና

2. ኣብ ነብስና ንእመን፦

መን ምዃኑ ረሲዐዮ’ምበር ሓደ ፍሉጥ፡ “ንነብሱ ምስ ካልእ ሰብ ከወዳድር ዝጀመረ ሰብ፡ እንታይነቱ ናብ ጓሓፍ ክድርቢ ተበጊሱ’ሎ ማለት’ዩ’’ ይብል። ሕሜታ፡ ምስ ውድድር’ዩ ዝብገስ። መወዳድርተይ ንእንብሎ ሰብ ኢና እንሓምዮን ሕማቑ እንልፍልፍን። ንእንፈርሖ ሰብ ኢና ጽቡቑ ዘይንደሊ። በሊጹና’ሎ ብዛዕባ ዝበልናዮ ሰብ ኢና ከኩፉኡ ከነውሪ እንህቅን። ውድድር ዝጽላእ’ኳ እንተዘይኮነ፡ ብሕሜት ሰብ ክሓምቀልና ምምናይ ግን ኪንዮ ሰማይ ዘሎ ደበና’ዩ። ከንቱ ሃቐነ! መንእሰይን ኩፉእን… መልክዕ የብሉን። 3. ትብዓት ነጥሪ፦ ካብ ብድሕሪ ሰብ ምዝራብ’ሞ እንታይ ዝኸፍእ ከይህሉ፧ ብዛዕባ ሰብ ዝኾነ ርእይቶ ክህልወና ባህርያዊ’ዩ። ‘ንዝምልከቶ ሓሳብና ምግላጽ - ልቦና፡ ምስ ዘይምልከቶም ከለፍለፍ ከኣ ገዚፍ ዕሽነት’ዩ” ይብሉ ገሊኦም፡ ከምዚ ከማና ሓመይቲ ምስ ረኸቡ። ብሓቂ ኸኣ ዕሽነት ጥራይ ዘይኮነ፡ ፍርሒ ኸኣ’ምበር። ብጒዳይ ምስ ዝምልከቶ ምዝርራብ ትብዓት ይሓትት’ዩ። ፍርሒ ጥራይ’ዩ ኣብ ዘይስራሕና ዘእትወና። ስለዚ ፊተፊት ብዛዕባ ጒዳያት ምስ ዝምልከቶም ንምዝርራብ ትብዓት ከነጥሪ ከድልየና’ዩ። ምናልባት ፍርሒ ተፈጢሩና እንተኾይኑ፡ ትብዓት ብልምምድ ከምዝመጽእ ይንገረና’ዩ። መንእሰይን ፈራሕን… ኣይሳነዩን’ዮም።

ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ምስ ዝተፈላለዩ ሰበ-ስልጣን መንግስቲ ሱዳን ርክባት ኣካዪዱ ብሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኣቶ ዑስማን ሳልሕን ኣማኻሪ ፕረዚደንት ኣቶ የማነ ገብረኣብን ዝቘመ ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ኣብ ሱዳን ናይ ሓሙሽተ መዓልታት ናይ ስራሕ ምብጻሕ ብምፍጻም፡ መልእኽቲ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ ናብ ኣቦ-መንበር ልኡላዊ ባይቶ ሱዳን ጀነራል ዓብዱልፋታሕ ኣልቡርሃን ኣብጺሑ። ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ ብዘይካ’ዚ፡ ምስ ምክትል ኣቦ-መንበር ልኡላዊ ባይቶ ጀነራል መሓመድ ሓምዳን ዳግሎን ኣባል ልኡላዊ ባይቶ ጀነራል ሸምሰዲን ካባሺን ዝርከብዎም ላዕለዎት ሰበ-ስልጣን መንግስቲ፣

ከምኡ’ውን ምስ መራሕቲ ዝተፈላለያ ፖለቲካውያን ሓይልታት ሱዳንን ዓበይቲ ዓድን ሰፊሕ ርክባት ኣካዪዱ። ልኡኽ ኤርትራ ኣብ’ቲ ዘተ፡ ኤርትራ - ነቲ ህዝቢ ሱዳን ኣብ ሃገሩ ኣጋጢሙ ዘሎ ከቢድ ብድሆታት ፍታሕ ንምምጻእ ዘካይዶ ዘሎ ጻዕሪን ዝኽተሎ መንገድን ከምእትድግፍ፣ ከምኡ’ውን ህዝቢ ሱዳን - ሃገሩ ናብ ሰላም፡ ርግኣትን ሓድነትን ዝወስድ መንገዲ ንምጥጣሕ ዓቕሚን ብቕዓትን ኣለዎ ኢላ ከምእትኣምን ኣረጋጊጹ። ኣብ’ቲ ርክባት፡ ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ሱዳን ኣቶ ዒሳ ኣሕመድ ዒሳ ተረኺቡ ነይሩ።

*** “ትማሊ ደኣ ካብ ስራሕ ምስተፈደስና፡ እቶም ንግጥሞም እንድየ ኣብ ሓደ ቦታ ርእየዮም” “እንታይ ትብል ወደይ። እንታይ’ዩ ዘራኽቦም’ኳ’ዩ ዝገርመኒ፧ ጒዳዮም ክፈልጥ ብዙሕ ‘ጽዒረ’ ኣይሰለጠንን። ገለስ ኣላቶም” “ኣዝማድ’ዮም ዝመስሉኒ ነይሮም። ሓቲትናሎም ከኣ ዘቃርብ የብሎምን ኢሎሞም” “እዚ ደኣ ፍሉጥ እንድዩ። ግድነት! ገለ ደኣ ኣለዎም። ብቐዳማይ ንሱ’ዩ ዝኸውን ቴሌፎን ደዊሉላ ‘ሄሎው፡ ሄሎው’ እናበለት ካባና ርሒቓ ትዛረብ ነይራ። ክከታተላ ቀስ ኢለ ናብኣ ገጸይ ክቐርብ ፈቲነ ቀልጢፋ ዘረባኣ ወዲኣ።’ “ኣብ ገዛኡ ኸኣ ኣታዊት ወጻኢት’ያ ኢሎማ። ንሱ ኸኣ’ምበር ኣብቲ ኣኼባ፡ ከይሓፈረ ኣብቲ ዝተዋህቦ ስራሕ ንሳ ከምዝሓገዘቶ ኣፉ መሊኡ ይዛረብ።” “ኣብ ስራሑ ንፉዕ እንከሎስ፡ ሕዉስ ኣይኮነን። ሰባት ፈላልዩ’ዩ ዝቐረብ፡ ከምዚ ትዕቢት ኣለዎ።” *** ዕላል ክልተ ሓለፍቲ “ኣታ እቲ ምሳኻ ዘሎ ከኣ ኣኼባ ክሳተፍ ናብ ወጻኢ ሃገር ክገይሽ ተመዚዙ ድየ ሰሚዐ፧” “እወ ኣይተጋገኻን። ብሓቂ ንፉዕ’ዩ። ኣብ ዝግብኦ ኣኼባ’ዩ ዝሳተፍ ዘሎ። ኣብ ስራሑ ዓቕሙ ከዕቢ ክሕግዞ ይኽእል’ዩ።” “እሞ ንዓኻ ገዲፎም ንዕኡ ክሰዱ፧

“ኣነስ ገለ ረብሓ ከይሓልፈካ ኢለ’የ።’’

ከይህልዎ’ሞ

“እዋእ… ሕራይ ምናልባት እንተለዎ ኸ ንሱ ኣይርባሕ ድዩ ሓሳብካ፧ በል ሰሚዐልካ ኣለኹ። ኣብ ዘየድልየናን ዘይምልከተናን ዶ ሓቀይ ግዜ ቀቲልና፧ እንታይ’ዩ መምጺኢኻ ጥራይ” ***

ሓደ ጽሑፍ፡ ኣብ ቦታ ስራሕ ካብ ዝዕለል እቲ 90% ሕሜት’ዩ ይብል። ኣብ ቦታ ስራሕና ካብ እነዕልሎ እቲ ዝበዝሐ ብዛዕባ ሰብ’ዩ። ንስራሕና ዝምልከት ኣይኮነን። ዘገርም ሓቂ’ዩ!። መሳርሕትና ብዛዕባና፡ ንሕና ብዛዕባኦም ከነውሪ ግዜ ይዓርበና። ከምቲ ዝብሃል፡ ‘ንሕና ብሰብ፡ ሰብ ብኣና’ እዩ ነገሩ። ቦታ ስራሕ እንታይ ዘይእክብ፧! ብዛዕባ ሰብ ሐሕማቑ ጥራይ ከነውሪ ናብ ስራሕ እንወፍር መቸም ብዙሓት ኢና። ኣብ ቦታ ስራሕ፡ ቀንዲ ስራሕና ‘ሕሜት’ ዝገበርናዮ ውሑዳት ኣይኮናን። ከም ጅግንነትን መንፈዓትን እንቖጽሮ’ውን ኣይንሰኣንን ንኸውን። ኣብ ስራሕና ክንዓብይን ብሓለፍትና ክንፍተውን ምእንቲ ከም ሜላ ክንጥቀመሉ ንፍትን’ውን ኣለና። እከለ ከምዚ እንተገበረ፡ እከሊት ከምዚ እንተደገመት፡ ምስ ስራሕ ዘይተኣሳሰሩ ዛዕባታት እናልዓልና ክንትንትን ንውዕል። ኣብ ዘይምልከተና ክንህውትት ጸዓትና ነባኽን። ግዜናን ሓይልናን ኣብ ምቅብባል ወረን ቀንጠ-መንጥን ነጥፍኦ። ካን በቃ ፈጺምና ስራሕና ንርስዕ። ምዃን ስራሕ’ባ ኣሎና። ሕሜት!! ንሰብ ምኽፋእ። ጠላዓት ኣጎበዝ ኣብ ከምዚ ክንወፍር! ነውሪ!! ብዛዕባ ሰብ እንተዘይ ተዛሪብና ሕምም እንብል ማእለያ የብልናን። ብዘይምልከተና ጒዳያት ሰባት ከነውሪ ጒዳያትና ንርስዕ። እቲ ዘገርምን ዘሕዝንን ነገር፡ እቶም ንሕና እነውርየሎም ሰባት

ንምዃኑ ስለምንታይ ኢና ብዛዕባ ሰባት ኮነ ኢልና ሕማቕ እንዛረብ፧ ስለምታይ ከ ንኸውን ምሳና ጸኒሑ ካባና ርሕቕ ብዛዕባ ዝበለ ዓርክና/መቕርብና ወይ ፈላጢና ሕማቕ እንዛረብ፧ ብሓጺሩ ስለምንታይ ኢና ኣብ ሕሜት እንጽመድ፧ ተመራመርቲ ስነ-ልቦና ብዛዕባ’ዚ ኣጽኒኦም ኣቕሪቦሞ ካብ ዘለዎ ነጥብታት ገለ ኣብ መርበብ ሓበሬታ 2Knowyourself.com ረኺበ ኣለኹ። ኣነ’ውን እሰማማዓሉ’የ። ቅንኢ፦

ሰባት ቅንኢ እንተደኣ ተሰሚዑና ኢና ብዛዕባ ሰባት እንዛረብ። ቅንኢ ዝተሰመዓና ሰባት፡ እቲ ንዛረበሉ ዘሎና ሰብ ትሕቴና ምዃኑ ንምእማን’ዩ ብዛዕባኡ ንዛረብ። እዚ ኸኣ ብዛዕባ ገዛእ ርእስና ድሓን ንኽስምዓና ብምባል ኢና ንገብሮ። ኩፉእ ሕልና ስለዘለና ኸኣ ነቲ ሰብ ካልኦት ሰባት ክጸልእዎ ምእንቲ ሐሕማቑ ጥራይ ኢና እነዕልል። ንሕና ዘይበጻሕናዮ በጺሑ፡ ንሕና ዘይገበርናዮ ፈጺሙ፡ ንምንታይ ኣብ ከምዚ ደረጃ ክድዪብ ክኢሉ ኢልናስ ብቕንኢ ፈፈው ንብል’ሞ፡ እቲ ዝቐናእናሉ ሰብ ብዝያዳ ከይዕወት ‘ከከፉኡ’ እንብሎ ንሰባት ነውርየሉ። ካልእ ድኣ እንታይ ክንገብር’ሞ፧ ምልክት ዓቕሚ ምስኣን’ዩ እዚ። ሕስድና ይኸውን ውራይና በቃ!! ፍረ ኸኣ ዘይብሉ። ነብሰ-ምትሓት፦ ሰባት ብዛዕባ ምሳና ዘየለዉ ሰባት እንዛረብ፡ ልዕሊኦም መሲልና ክንረአ ውሽጣዊ ባህጊ ስለዘለና ኢና። “ኩስቶስ ንዓይ በሊጹኒ” ዝብል ሕማቕ ኣተሓሳስባ ዘለና ሰባት፡ ናይ ግድን ኢና ኣብ ቅድሚ ካልኦት ሰባት ብዛዕባ’ቲ ሰብ’ቲ ሕማቕ ነገር ኣልዒልና ክንዛረብ። ብሉጻት መሲልና ክንረአ ምእንቲ። እቲ እነውርየሉ ሰብ በሊጹኒ’ሎ ኢልና እንተኣሚንና፡ ነብስና ኣትሒትና ኣሎና

ጊንዳዕ - ማሕበር ኣርባሕቲ ናይ ጸባ ከብቲ ጉባኤ ኣቃኒዑ ማሕበር ኣርባሕቲ ናይ ጸባ ከብቲ ንኡስ ዞባ ጊንዳዕ፡ ብ15 ሚያዝያ 3ይ ጉባኤ ኣቃኒዑ። ጸሓፊ ማሕበር ኣቶ መድሃኔ ዮውሃንስ ኣብ ዘቕረቦ ጸብጻብ፡ ጉባኤ ብሰንኪ ቅጥዕታት ምክልኻልን ምቊጽጻርን ኮሮና ቫይረስ ብሰለስተ ዓመት ከምእተደናጐየ ብምጥቃስ፡ ብማሕበር ደረጃ ዓመታዊ ኣስታት 400 ሽሕ ሊትሮ ጸባ ናብ ትካላትን ህዝብን ከከፋፍሉ ከምዝጸንሑ ገሊጹ። ቀረብ መግቢ ጥሪት ብዝምልከት፡ ኣቶ መድሃኔ፡ ኣቐዲሞም ናይ ፋብሪካ ቢራ ኣስመራ ግለት ክጥቀሙ

ከምዝጸንሑ፣ ካብ’ዚ ቀረባ እዋን ንደሓር ግን ብኮርፖረሽን ጥሪትን ዘራእትን ስለዝተማእከሉ፡ ፍሩስካ ብርትዓዊ ዋጋ ክረኽቡ ባይታ ከምእተፈጥረሎም ሓቢሩ። ተሳተፍቲ ኣብ መወዳእታ፡ መኽዘን መዐደሊ ጸባ፡ ቤት-ጽሕፈትን ቤተፈተነን ካብ ቀንዲ ማሕንቖታት ማሕበር ምዃኖም ኣመልኪቶም። ንኽልተ ዓመት እተገልግሎም ኣካያዲት ኣካል ድማ መሪጾም። ኣብ 2012 ዝቘመ ማሕበር ኣርባሕቲ ናይ ጸባ ከብቲ ንኡስ ዞባ ጊንዳዕ፡ ኣብ ደንጎሎ፡ ነፋሲትን ጊንዳዕን ዝነብሩን 238

ናይ ጸባ ከብቲ ዝውንኑን 38 ኣባላት ኣለውዎ። ኣብ ካልእ ዜና ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣብ ከተማ ጊንዳዕ፡ ኣብ ትካላት ወሃብቲ ኣገልግሎት ዝሰርሓ ኣሳሰይቲ፡ ጥዕናዊ ኣስተምህሮ ተዋሂቡወን። ነቲ ኣስተምህሮ ዝወደበ ቤት-ጽሕፈት ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን፡ ሰራሕተኛታት ወሃብቲ ኣገልግሎት - ኣብ ቦታ ስራሕ ንድሕነት ቀዳምነት ክህባ ብምዝኽኻር፡ ካብ ተመሓላለፍቲ ሕማማት ብሓፈሻ፡ ከም ኤች.ኣይ.ቪን ኤይድስን ዝኣመሰሉ ቀዘፍቲ ሕማማት ድማ ብፍላይ ጥንቃቐ ክገብራ ኣዘኻኺሩ።

ባጽዕ - ጥሕሰት ሕጊ መሬት ብዕቱብ ተዘሪብሉ ጥሕሰት ሕጊ መሬት ንምግታእ፡ ኩሎም ኣካላት - ኣብ ትግባረ ኣዋጃትን ሕጋጋትን ብንጥፈት

ክዋስኡ፡ ብ18 ሚያዝያ ኣብ ከተማ ባጽዕ ኣብ ዝተኻየደ ኣኼባ ተሓቲቱ። እቲ - ኣመሓደርቲ፡ ሓለፍቲ

ክፍልታትን ጨናፍርን፡ ከምኡ’ውን ናይ ስራሕ መሻርኽቲ ዝተሳተፍዎ ኣኼባ፡ እናሳዕረረ ንዝመጽእ ዘሎ

ሓደ ሰብ ብዛዕባ ዝዀነ ካልእ ሰብ ብዙሕ እንተደኣ ተዛሪቡ፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ከም ኣርእስቲ ዘልዕሎ ዘሎ ሰብ ፍትወት ከም ዘለዎ ዘረጋግጽ ቀንዲ ምልክት’ዩ ይብሉ ክኢላታት። ኣብ ከምዚ ኩነታት፡ እቲ ዘረባ እወታዊ’ዩ ወይ ከኣ ብውሕዱ ዋላ’ውን ኣሉታዊ እንተዀነ ገለ ጽቡቕ ኩነታት ኣይሰኣኖን እዩ። እዚ ይሓይሽ ብዙሕ ጎዳኢ ኣይኮነን። ድኽመት፦

ሰባት ብዛዕባ ምሳና ዘየለዉ ካልኦት ሰባት ሕማቕ እንዛረብ፡ ፊተ-ፊት ገጢምና ወይ ሰሪሕና ወይ ብብቕዓትና ዝደለናዮ ከምዘይንረክብ እንተደኣ ፈሊጥና ኢና። እንገብሮ ስለዘይብልና ከኣ፡ ኣብ ቅድሚ ካልኦት ሕማቕ ምዝራብ መውጽኢ ተሃንና ይኸውን። ካብዚ ዝዓቢ ምልክት ድኽመት ከኣ የለን። ናይ ስራሕ ወይ ናይ ምግባር ዓቕምና ክዳኸም እንከሎ ኢና ብዙሕ ዘድልየናን ዘየድልየናን ዘህተፍትፈና። እሞ እንታይ ደኣ ንግበር፧ እንተስ ቀኒእና፡ እንተስ ነብሰ-ምትሓት ተሰሚዑና፡ እንተስ ትብዓት ስኢንና ወይ ፈራሓት ኮይና ካብ ‘ኖቨል ኮሮና ቫይረስ’ ብዝኸፍእ ቫይረስ ሕሜታን በለካ ለኽዓካን ተጠቒዕና ንርከብ ሸባባት ደኣ እንታይ’ዩ ፈውስና፧ መንእሰይን ሓማይን… ጽቡቕ ኣይኮነን በጃኹም። ገሊኦም ምኽሪ ኣለዎም። 1. ኣብ ስራሕ ንጸመድ፦ ኣእምሮና ኣብ ስራሕ እንተጸሚድናዮ ብዛዕባ ካልእ ሰብ ክንሓስብ ፈጺሙ ግዜ ኣይክህልወናን’ዩ። መን እንታይ ገበረ፡ ኣበይ ወዓለ፡ ምስመን ኣተወ ወጸአ፡ እንታይ በለዐ ሰተየ፡ ኣበይ ወዓለ ሓደረ ኣይክግድሰናን’ዩ። ብሓቂ ኸ እንታይ ይምልከተና፧ ንስራሕ ዝኸውን ግዜ ምስ ሰኣና ኢና’ኳ ናብ ሕሜት እንጓየይ። ጠብሎቕሎቕ እንብል። መንእሰይን

4. ኣብ ጉዳያትና ነተኲር፦ ኲሉ ሰብ መቸም ዘዘገድሶ ማእለያ ጉዳያት ኣለዎ። እቶም ንሕና እንሓምዮም ሰባት’ውን ብተመሳሳሊ ጉዳያት ኣለዎም። ጉዳዮም’ዩ ቀዳምነቶም። ብዛዕባ ጉዳያትና ፋዕራ የብሎምን። ንሕና ኣበይ ኣሎና፡ ምስ መን፡ እንታይ ንሰርሕ፡ ኣበይ ኣተናወጻእና፡ እንታይ በላዕና ሰተና ከበሮም ኣይኮነን። ንሶም ዘገድሶም ኣለዎም። ዕዮም ከኣ ኣብ ዝጥዕሞም ቦታን ግዜን ይፍጽሙ። እሞ ንሕና ደኣ እንታይ ሰሪሩና’ዩ ጒዳያትና ጠንጢንና፡ ጒዳዮም ብዛዕባ ዝገብሩ ሰባት ሃለውሎው ዘብለና፧ ንብላሽ ጸዓታን ነባኽን፧ መንእሰይን ሃላውን…ኣይቃደዉን። እሞ እዚ ሕሜት ዝብልዎ ዝጠቕመና ኣይኮነን መስለኒ። ንዝሰርሕ፡ ትብዓት ንዘለዎ፡ ኣብ ጒዳዩ ንዘተኲር፡ ኣብ ነብሱ ንዝኣምን ሰብ ሕሜት መሊሱ’ዩ ዘሐርኖ ኢሎሞ። ንሕና ክንሓሚ፡ ንሱ ይሰርሕን ይጽዕርን። ዋላ ሓንቲ ክንገብሮ ኣይንኽእልን። ፍልልይና ኸኣ ኲሉ ግዜ ይቕጽል። ድሓር ከኣ ተሓማዪ ምዃን ረኻቢኡ’ዩ ዝረኽቦ። እንተ ሓማዪ ምዃን ግን ጸላኢና’ውን ኣይኹኖ። ብፍላይ መንእሰይን ሓማዪን…….!! ዘረባ የብሉን።

ጸሮና - መደባት ኮማዊ ጽሬት 70% ተተግቢሩ ኣብ ንኡስ ዞባ ጸሮና ካብ ዝርከባ 96 ዓድታት፡ እተን 67 ኮም ዝመርሖ መደባት ከባብያዊ ጽሬት ብምልኣት ከምዘተግበራ ተገሊጹ። እዚ ዝተሓበረ፡ ኣብ ምምሕዳራት ከባቢ ግንዘቦ፡ ደቂ-ሌፋይ፡ ጎበለን ለጎ-ሳርዳን ዝርከባ 10 ዓድታት ዝፈጸማኦ ስራሕ ኣፍልጦ ንምሃብ፡ ካብ 11 ክሳብ 13 ሚያዝያ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት እዩ።

ሓላፊ ኣገልግሎት ጥዕና ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ነርስ ጸሃየ የዕብዮ፡ እተን ዓድታት ንዘርኣያኦ ዕቱብነት ብምንኣድ፡ ጽሬት ከባቢ ንምውሓስ ዝካየድ ጻዕሪ ክቕጽል ኣተሓሳሲቡ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ ዝተረኽቡ ሓለፍቲ ሚኒስትሪ ጥዕና ዞባ ደቡብ፡ ወጺኡ ዘሎ ውጥን ብምልኣት ንምትግባር፡ ህዝቢ ብዝለዓለ ክዋሳእ ተላብዮም።

ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎ ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቡ ክንክን ክግበረሉ ዝጸንሐ ሓደ ዜጋ ሓውዩ ተፋንዩ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,733 ክኸውን እንከሎ፡ ካብዚ’ኦም እቶም 9,630 ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ድማ ብሞት ዝተፈልዩ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 20 ሚያዝያ 2022

ጥሕሰት ኣዋጃትን ሕጋጋትን መሬት፡ ሕጋዊ ኣገባብ ብምኽታል መአረምታ ክግበረሉ ዘኽእል ባይታ ንምጥጣሕን፡ ኣብ’ቲ ስራሕ ንዝነጥፉ ኣካላት ንምብርባርን ዝዓለመ ነይሩ። ኣብ ሚኒስትሪ መሬት፡ ማይን ኣከባቢን ሓላፊ ጨንፈር መሬት ኣቶ ጸጋይ ተኣምራት፡ መሬት ናይ መንግስቲ ምዃኑ ኣብ ኣዋጅ ቊጽሪ 58/1994 ከምኡ’ውን ካልኦት ኣዋጃትን ሕጋጋትን ብንጹር ዝሰፈረ እኳ እንተዀነ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ከባቢታት ንመንበሪን ሕርሻን ተባሂሉ፡ ብዘይሕጋዊ ኣገባብ መሬት ክግበት ከምእተስተብሃለ፡ ልሕሉሕ ምቊጽጻር ዝምልከቶም ኣካላት ድማ ነቲ ተርእዮ ከምዘሳዕረሮ ኣረዲኡ። ተርእዮ ጥሕሰት ሕጊ መሬት

ንምግታእ በብእዋኑ ኣራሚ ስጉምቲ ከምዝውሰድ ዝሓበረ ኣቶ ጸጋይ፡ ብኣጋ ሕጋዊ ስጉምቲ ዘይምውሳድ ነቲ ጉዳይ ዝያዳ ከምዝሓላልኾ ኣገንዚቡ። ኣዋጃትን ሕጋጋትን መሬት ብምልኣት ንምትግባር፡ ዕቱብ ስራሕን ውህደትን ናይ ኩሎም ኣካላት ከምዝሓትት ድማ ኣስሚሩሉ። ኣመሓዳሪት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ወ/ሮ ኣስመረት ኣብርሃ፡ ኣብ ብርክት ዝበለ ከባቢታት ናይ’ቲ ዞባ ብኢደ ወነንካ ዝግበት ናይ መንበሪን ሕርሻን መሬት፡ ድምር ውጽኢት ናይ’ቲ ኣብ እዋኑ ሕጋዊ ስጉምቲ ዘይምውሳድ ከምዝዀነ ብምጥቃስ፡ ኣብ ኣፍዓበት፡ ጊንዳዕ፡ ሽዕብን ካልእ ከባቢታትን ናይ ምቊጽጻር ስራሓት ተበጋጊሱ ምህላዉ ሓቢራ።

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ብኮርፖረሽን ዘራእትን ጥሪትን ኤርትራ፡ መደባት ማሕረስ ንምስልሳል ተቐሪበን ብዛዕባ ዘለዋ ትራክተራትን ዝርጋሐአንን ኣብ ዞባታትን ከምኡ’ውን ንሓረስቶት ብዛዕባ ዝግበር ምድግጋፋት. . . ብዋና ኣካያዲ ስራሕ ኮርፖረሽን ዘራእትን ጥሪትን ኤርትራ፡ ኣቶ ክብረኣብ ኣብርሃም ካብ ዝተዋህበ ሓበሬታ ብጽማቝ ዝተዳለወ ዓንቀጽ ነቕርበልኩም።

ኣብ ማሕበረ-ቊጠባ ሕብረተ-ሰብ ውሕስነት መግቢ ክረጋገጽ፣ ሓረስታይ እቶቱ ኣደንፊዑ ርእሱ ክኽእል፣ ህዝቢ ብጽቡቕ ክነብረሉ ዝኽእል ሜላታት ተፈጢሩ ባዕሉ ማሕበራዊ ሽግራቱ ክፈትሕ፡ መንግስቲ ከም ቀዳምነት ሰሪዑ ዝጽዕተሉ ዘሎ ዕማም’ዩ። ኮርፖረሽን ዘራእትን ጥሪትን ኤርትራ ድማ፡ ነዚ ዕማማ’ዚ ኣብ ምቅልጣፍን ዘድሊ ደገፋት ኣብ ምግባርን ዝሰርሕ ዘሎ ትካል እዩ። ኣብ’ቲ ብኣቶ ክብረኣብ ዝተዋህበ ሓበሬታ፡ ሓረስቶት በቲ ብወነንቲ ትራክተራት ዝሕተትዎ መጠን ገንዘብ ከማርሩ ብምጽንሖም፡ መንግስቲ ነዞም ጸገማት ንምቅላልን፡ ኣብ 2018ን 2019ን ኣብ ስራሕ ልዑል ብልጫን ኣድማዕነትን ዘለወን 200 ትራክተራት ኣእትዩ እዩ። ዕላማ ኮርፖረሽን፡ ራእይ መንግስቲ ንምዕዋትን ሓረስቶት ብደገፍ መንግስቲ፡ እቶታውነቶም ከደንፍዑ ባይታ ምፍጣርን ብምዃኑ፡ ሓረስቶት ንማሕረስ ዘገልግሎም ኵሉ መዳያዊ ዕጥቂ ሰኒቖም

ሓረስታይን ማሕረስን ከም ዝሓርሱ ንምግባር፡ ብርትዓዊ ክፍሊት፡ ንመላእ ሃገር ዘገልግላ እኹላትን ብቝዓትን ትራክተራት ንምቕራብ ዝተገብረ ፈተነ እውን ኣሎ። ብመሰረት’ቲ ሓበሬታ፡ ብደረጃ ሃገር እንተ ተራእዩ፡ ንህሉው ጠለባት ማሕረስ ኣብ ግምት ብምእታው ብውሑዱ 800 ትራክተራት የድልያ። እቲ እኹል ክበሃል ዝኽእል ክሳብ ዝማላእ ግን፡ ኣብ’ቲ ህሉው ጸጋ፡ ንቐዳምነት ናይ ቀዳምነታት ተስሪዑ ይኽየድ ኣሎ። ኣብ ሃገርና፡ ወቕቲ ማሕረስን ዘርእን ከባቢታት ዝፈላለ ብምዃኑ፡ እዘን ዝርካበን ትራክተራት ካብ ቦታ ናብ ቦታ ብምግዕዓዝ ንጥፈታት ሕርሻ ክሰላሰል ጸኒሑን ኣሎን። ኣብ ዞባ ደቡብ ከም ኣብነት እንተ ተወሲዱ፡ ጎላጉል ሃዘሞ፡ ኣብ እዋን ኣዝመራ ከም ጣፍ ዝኣመሰሉ ኣእካል ብምዝራእ ስለ ዝጅምር፡ ካብ’ቶም ኣቐዲሞም ጠለብ ትራክተራት ዘድልዮም እዮም። ዞባ ማእከል እውን ካብ’ዚ ዝፍለ ኣይኰነን። ዞባታት ዓንሰባን ጋሽ ባርካን ከኣ ድሒሮም ይሓርሱ። ኣብ መዳይ ሕርሻ፡ ዓለማዊ ክሊማዊ ለውጢ ዝጠንቁ ኣብ ዝናብ ዝፈጥሮ ምምዝባላት፡ ንጸገማት ካብ ዘጋድዱ ረቛሒታት እዩ። ስለ’ዚ ኸኣ ኣብ ዓዓመቱ ምቅይያር ክሊማን ወቕቲ ዝናብን ስለ ዝረአ፡ ብኡ መጠን ኣብ ዝርገሐን ምንቅስቓስን ትራክተራት ጽልዋ ኣሎ። ዝሓለፈት ዓመት ኣብ ዞባ ጋሽ ባርካ ንሓረስቶት ዘተባብዕ እኹል ዝናብ ስለ ዘይነበረ፡ እተን ኣብ ዞባ ደቡብ ዝተመደባ ትራክተራት ናብ ዞባ ጋሽ ባርካ ከይተንቀሳቐሳ ኣብ ዝነበራኦ ክኸርማ ተራእየን። ኣብ ከም’ዚ ኩነታት፡ ሓረስቶት ዞባ ማእከል ዝሓሸ ናይ ማሕረስ ዕድል ክረኽቡ ንቡር እዩ። ኣብ ዝተፈላለየ ዓመታት፡ ኣበየ ዞባኡ ንማሕረስ ዘየተባብዕ ዋሕዲ ዝናብ ኣብ ዘጋጥመሉ፡ ትራክተራት ማሕረስ ኣብ ዘለዎ ቦታ ጥራይ ክሰርሓ ይግደዳ። ዝበዝሕ ግዜ፡ ወቕቲ ዘርኢ ወይ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ

ክረምቲ ዞባ ጋሽ ባርካ፡ ካብ መወዳእታ ሓምለ’ዩ ዝጅምር። ከምኡ ምዃኑ ከይኣክል፡ ነዊሕ ከይጸንሐ ስለ ዘቋርጽ፡ ኣዝርእቲ ፈርዮም ኣብ ዝብጻሕ ከይበጽሑ ይዅለፉ። ሓረስቶት ድማ እቶት ከይረኸቡ ጥራሖም ክወጽኡ ይረኣዩ። ነዚ ሽግር’ዚ ንምቅላል፡ ግራት፡ ማይ ጥብ ካብ ዘበለትላ ሰዓት ክትዝረኣሉ እትኽእል ሜላ ንምትእትታው፡ መንግስቲ ነዚ ኣጽኒዑ፡ ትራክተራት ብብዝሒ ናይ ምእታው መደብ ሒዙ ነይሩ። ኢዚ ተበግሶ’ዚ ግና ኮሮናን ካልኦት ማሕንቖታትን መኻልፋትን ተሓዊሶሞ

ጻህያይ ድማ ጠለብ ኣብ ዝበዝሓሉ ግዜ ስለ ዝኸብር፡ ኣብ ሓረስታይ ጸቕጢ ክፈጥር ጸኒሑ ኣሎ። ብሓፈሻ ሓረስቶት ኩሉ ዕማማት ኣሳሊጦም እኽሊ ናብ ቆፎ ክሳብ ዘእትዉ ብዙሕ ባጀት ስለ ዝሓትት፡ እቲ ሃስያ ኣብ ሓረስቶት ቀሊል ኣይኰነን። ነዚ ሃስያ ወይ ጸቕጢ ንምቕላልን ሓረስታይ ጻማ ረሃጹ ንኽረክብን፡ መንግስቲ በቲ ክገብሮ ዝኽእል ዓቕሚ ብመንገዲ ኮርፖረሽን ዘራእቲን ጥሪትን ኣቢሉ፡ ሓገዝ ንዘድልዮም ሓረስቶት ናጻ ሓገዝ ዘርኢ ክገብረሎም ጸኒሑ ኣሎ። እዚ ጥራይ ዘይኰነ፡ ሓገዝ ዘርኢ ዝግበረሉ ሓረስታይ፡ መፍቶ ነጋዶ

ዕማማት ማሕረስ ኣብ ግዜኡ ምእንቲ ክዛዝም፡ ዘለዋኦ ትራክተራት ከዋፍር ተዳልዩ ኣሎ። ብኽነት ግዜ ንምውጋድ፡ ሓረስቶት ብግደኦም ዘርኦም ሒዞም ኣብ ግራቶም ክጽበዩ፡ ምምሕዳራት ድማ ኣብ ውዳበ ሓረስቶት ክደጋገፉ ትጽቢት ኮርፖረሽን ምዃኑ’ውን ተገሊጹ። እዚ ይኹን እምበር፡ ኣብ ገለ ገለ ካብ ሕጽረታት ተጠቃምነት ትራክተራት ዝብገስ ሕሜታታት ኣሎ። ነዚ ኣሉታዊ ኣረኣእያ ንምምላስ ድማ ኮርፖሬሽን ዘራእትን ጥሪትን፡ ተጠቃምነት ወይ ቀዳምነታት ንምስራዕ በብዞናኡ ዕጫ ብምግባር ይሰርሕ ኣሎ።

ዛጊት ኣይሰለጠን ዘሎ። ግዜኡ ኣኺሉ ክሳብ ዝሰልጥ ግን፡ ኢድካ ኣጣሚርካ ስቕ ዝበሃሎ ኣይኰነን። ስራሕ ደው ክብል ስለ ዘይብሉ፡ መንግስቲ ነቲ ሓረስቶት ብናይ ግሊ ትራክተራት ንሰዓት ካብ 1 ሽሕ ናቕፋ ክሳብ 600 ናቕፋ ክኸፍሉ ዝሕተትዎ መጠን ገንዘብ ብምስትብሃል፡ ብትሑት ክፍሊት፡ ካብ’ቲ ቅድሚ ሕጂ ንመንቀሊ መሬት ንሰዓት 350 ናቕፋ፡ ንዘርኢ ድማ 300 ናቕፋ ዝነበረ ክፍሊት፡ ኣብ’ዚ ሕጂ እዋን ብፍርቂ ዋጋ ጐዲሉ፡ ንመንቀሊ መሬት ንሰዓት 175 ናቕፋ ንመዝርኢ ድማ 150 ናቕፋ ዘኽፍላ፡ ንሓረስቶት ዘገልግላ ትራክተራት ምቕራቡ ንሓረስቶት ኣተባባዒ ከም ዝኸውን ይእመን። ሓረስቶት ብዘይካ’ቲ ንመሕረሲ መሬት ዝኸፍሉዎ መጣን ገንዘብ፡ ዘርኢ፡ ጸረ-ጻህያይ፡ ጻህያይን ምእካብ እኽሊን ንኸሰላስሉ፡ ወጻኢታት ከም ዝሓትቶም

ከይኰነ፡ ፍርያቱ ብርትዓዊ ዋጋ ናብ ህዝቢ ዘቕርብ እንተ ድኣ ዀይኑ፡ ከም መደብ መምርሒ መንግስቲ፡ ንቐጻሊ ናይ ዘርኢ፡ ድዅዒን መድሃኒትን ካልኦት ዘድልይዎ ዝተፈላለዩ ነገራትን ናጻ ኣገልግሎትን ክወሃቦ ዕድል ስለ ዘሎ፡ ብመጽናዕቲ ዝተደገፈ ብዕቱብ ምክትታል ከም ዝግበረሉ እቲ ሓበሬታ የረድእ። ኣድህቦ መንግስቲ ኣብ ጒዳይ ሕርሻ፡ ሓረስታይ ብዝግበረሉ ኣድላዪ ደገፍ፡ እቶት ኣኻዕቢቱ፡ ጠለባትን ቀረባትን ዕዳጋ ብምርግጋእ ውሕስነት መግቢ ኣብ ምርግጋጽ ኰይኑ፡ ብዝለዓለ ደረጃ ዝሰርሓሉ ዘሎ’ዩ። ሓረስታይ ምእንቲ ክድገፍ፡ ቀረብ ዘርኢ፡ ማሕረስ ብድጎማ፡ ኣገልግሎታትን ቀረብ መድሃኒትን፡ ሓካይም. . . ብናጻ ምሃብ፡ ካብ’ቶም ብግብሪ ዝስረሓሎም ዘሎ ውሑዳት ኣብነታት እዮም። ውሁድ ማሕረስ ረብሓ ካብ ዝርከቦ

ግሁድ እዩ። ንኣብነት ብሰብን ካልእ ሜላን ተጠቒሞም ዘካይዱዎ ምጽሃይ ግራትን ዓጺድን፡ ሓደ ካብ’ቶም ቀሊል ዘይኰነ ገንዘብ ዘኽፍሉ ዕማማት እዩ። ልዕሊ ኩሉ ግራት ኣብ እዋኑ ክጸሀ ስለ ዘለዎ፡ ብጒልበት ሰብ ዝግበር

ሜላ ብምዃኑ፡ ደገፍ መንግስቲ፡ ከምኡ’ውን ኣበርክቶ ምምሕዳራትን ውልቀ ሓረስቶትን ክድመሮ ከሎ ዝያዳ ውጽኢት ከም ዘለዎ ተኣሚኑሉ ክስረሓሉ ኣድላዪ ኰይኑ፡ ኮርፖረሽን ዘራእትን ጥሪትን ኣብ’ዚ ጒዳይ’ዚ፡

ካልእ ንማሕረስን ሓረስታይን ክጸሉ ካብ ዝኽእል ዓይነት መሬት እዩ። ሓመድ መሬት ሕርሻ ኣብ ኵሉ ቦታታት ሓደ ዓይነት ኣይኰነን። ኣብ ገለ ከባቢታት ንምሕራሱ ከቢድ፡ ኣብ ገለ ከኣ ፈኲስ ክኸውን ባህርያዊ’ዩ። ኣብ ዞባ ደቡብ ንኣብነት፡ ሓንቲ ትራክተር መቝሎ መንቀሊ መሬት ዓጢቓ ክትሓርስ፡ ንሄክታር ካብ 3 ክሳብ 3፡30 ሰዓት ይወስደላ። ኣብ ላዕላይ ጋሽ ብተዛማዲ፡ ሓረስቶት ብሰለስተ መቝሎ ስለ ዝዘርኡ፡ ኣብኡ ዝጠፍእ ግዜ ነዊሕ እዩ። ስለ’ዚ ድማ ትራክተራት ብኡ መጠን ንነዊሕ ግዜ ንኽተሓዛ ይድርኽ። ኣብ ዞባ ዓንሰባ፡ ኣብ ከም በዓል ሓመልማሎ ዝኣመሰሉ ከባቢታት ብተመሳሳሊ ከምኡ ኣሎ። እዚ ኩነት ትራክተራት ኣብ ዝተወሰነ ግዜ ናብ ከባቢታት ብምንቅስቓስ ሰፊሕ ስራሕ ንኸይዓምማ ዝዕንቅፍ ዘሎ እዩ። ብዘይካ’ተን መንግስቲ ዝቕርቦን ብዋንነት ውልቀ-ሰባት ብሕጋዊ መንገዲ ዝዓይያ ዘለዋን፡ ግብሪ መንግስቲ ዘይከፍላ፡ ካበይ ከም ዝመጽኣ ዘይፍለጣ፡ ሕጋውነት ዘይብለን፡ ታርጋ ዘይዓጠቓ፡ ብሱዳን ዝኣትዋ ብዙሓት ትራክተራት፡ ብዘይተኣደነ ክፍሊት ኣብ ልዕሊ ሓረስታይ ጸቕጢ ክፈጥራ ስለ ዝጸንሓ፡ ሕጋዊ ቅጥዒ ንኽመልኣን ግቡእ ግብሪ ንክኸፍላን ዝምልከቶ ኣካል ዕቱብ ምቊጽጻርን ቆላሕታን ክገብረለን ድልየት ናይ’ቲ ኮርፖረሽን እዩ። ብኣጠቓላሊ ካብ’ቲ መግንስቲ ዘካይዶ ዘሎ ሓያል ጻዕሪ ብርክት ዝበላ ትራክተራት ምቕራብን ኣብ ኵለን ዞባታት እኹላት ትራክተራት ምምዳብን ኰይኑ፡ እዚ ክሳብ ዝኸውን፡ ሓረስቶት ኣብ እዋን ዘርኢ፡ ትጽቢቶም ኣብ ትራክተራት ጥራይ ከይገበሩ፡ ምስ ግዜ እናተቐዳደሙ፡ ኣብዑርን ገመልን እናተጠቕሙ ንጥፈታት ሕርሻኦም ከሰላስሉ ግድን እዩ።

ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ሓዳስ

ኤርትራ

ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ) መበል 11 ክፋል

4.4 ስዕረት ገዛእቲ ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ብህግሓኤዶ ብህወሓት (1961-1991)? መቐጸልታ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል ጽሑፍና፡ ገለ ኣብነታት ናይቲ ብሰበ-ስልጣን ክሊ ትግራይ፡ ኣብ እዋን ሰውራ ዝነበረ ሚዛን ምትሕግጋዝ ህግሓኤ-ህወሓት ንምዝባል ዚፍተን ፍብረኻ ዛንታታት (Narrative Myths) ርኢና። ዕላማ ናይዚ ፍብረኻ ዛንታታት፡ ብመሰረቱ፡ እጃምካ ብምግናን ኣብ ታሪኽ ተመጣጣኒ ቦታ ወይ ላዕለዋይ ቦታ ንምሓዝ ይመስል። ኣብዚ ዘለናዮ ናይ ምርምርን መጽናዕቲን ዘመን ግን፡ ኩሉ ዚፈልጦ ናይ ቀረባ ታሪኽ ክትቅይር ምሕሳብ ከንቱ ሃልኪ’ዩ። ታሪኽ ህግ፡ በቲ ህ.ግ. ባዕሉ ዘዕበዮን ዝሓብሓቦን ውድብ ህወሓት ኪድፈርን ኪመራሳሕን ግን የገርም። ኣብ እዋን ቃልሲ፡ ፖለቲካውን ወተሃደራውን ቍመና ህግን ህወሓትን እንኪነጻጸር፡ ልክዕ ከም ጕልበት ጻጸን ሓርማዝን እዩ ዝነበረ። ሓደ ወጻእተኛ ተመራማሪ ታሪኽ ኤርትራ ዝጸሓፎ፡ “ህግሓኤ፤ ካብ ደባይ ተዋጋኢ ናብ መንግስትነት” ዘርእስቱ መጽሓፍ (2001፣ ደቪድ ፑል) ገሊጽዎ ከምዘሎ፡ ብሕልፊ ካብ መፋርቕ ሰማንያታት ንደሓር፡ ‘ብቕዓት ህግ ምስ መንግስትነት ዝመጣጠን፡ ’ እዩ ነይሩ። ብኣንጻሩ ህወሓት፡ ቃልሲ ካብ ዝጅምር ክሳብ መወዳእታ 1970ታት፡ ኣብ ትሕቲ ‘ዕቝባን ጽግዕተኛነትን’ ህግ ኮይኑ፡ ንዓቕሚን ብቕዓትን ህግ ኣብ ስልታውን ስትራተጂያውን ረብሓታቱ የውዕሎ ነይሩ (የማነ ገብርኣብ፣ ኣማኻሪ ፕረሲደንት ኤርትራ፣ 2015፣ ኣስተምህሮ ቤት ትምህርቲ ኻድር)። መራሒ ስርዓት ደርግ፡ ንህወሓት ‘ውሕጅ ዘምጽኦ ውድብ’ዩ፣ ካልእሲ ይትረፍ ናይ ስለያ ትካልና፡ ኣስማት ናይቶም መራሕቲ’ውን ኣይመዝገቦን’ ኢሉ ምግላጹ ኣይርሳዕን (ቃለ-መጠይቕ፣ 1998፤ ፕረሲደንት ኢትዮጵያ ነበር፣ መንግስቱ ሃይለማርያም፣ ካብ 1974-1991፣ ቃለ መጠይቕ ኣብ ድምጺ ኣመሪካ)። ከም መርኣያ ናይዚ፡ ስርዓት ደርግ፡ ምስ ህ.ግ. ካብ ዘተ ሰላም በርሊን 1978 ጀሚሩ፡ ሓያሎ ቅሉዕን ስቱርን ርክባት ኣብ ዘካይደሉ ዝነበረ እዋን፣ ምስ ህወሓት ኣብ ፖለቲካዊ ዘተ ክኣቱ ፍጹም ቅሩብ ኣይነበረን። [ምኽንያቱ፡] ወያነ ትኳዕ (ውላድ) ህግ እዩ፣ ኣብ ሳሕል ንህግ እንተደምሲስና፡ [ብኢደዙር] ወያነ’ውን ምሳኡ ኺመውት’ዩ፡ ዝብል ሓሳብ’ዩ ነይሩዎ (ደቓይቕ ስሩዕ ኣኼባ 105 ፖለቲካዊ ቤት ጽሕፈት ደርግ፣ 30 መስከረም 1990)። ‘ብሓቂ’ውን፡ ወያነ ብኲናት ንሰራዊት ደርግ ስዒሩዎ ክበሃል ኣይክኣልን’ (ኣምባሳደር ካሳ ከበደ፣ 2020፣ ቃለ-መጠይቕ ምስ መደበር ተለቪዥን ኢሳት)። ‘ህወሓት፡ ብህዛባዊ ግንባር ዚዝወር፡ ከም ኣናጹ ዘሕለኽልኽ ተለኣኣኺ’ዩ ነይሩ፣’ ኪብል ዚሓጨጨ’ውን፡ ንብቕዓት ክልተኡ ውድባት ብምንጽጻር ምዃኑ ክግመት ይከኣል (ዳንነት ኣበበ፣ 2019፤ የሞተ ፈረስ ጋላቢዎች)። ስርዓት ደርግ ዋላ ድሕሪ ምሕራር ከተማታት ኣፍዓበትን ምጽዋዕን፡ ነቕነቕ እናበለ ከይተረፈ፡ ኣብ 1988-1990 ኣብ ኣትላንታን ናይሮቢን ብመንጎኝነት ፕረሲደንት ኣመሪካ ነበር፡ ጂሚ ካርተር፡ ምስ ህ.ግ. ንዘተ ቀሪቡ ከብቅዕ፡ ምስ ወያነ ክዛተ ድሉው ኣይነበረን። ብሓጺሩ መንግስቱ ሃይለማርያም ብዛዕባ ወያነ ፋዕራ ኣይነበሮን። ህወሓት ፍጥር ካብ ዚብል፡ ኣብ ‘ሕቶ ህዝቢ ትግራይ’ ስምዒታዊ ዛዕባ’ምበር፡ ንጹር ሽቶን ስነ-ሓሳብን ኣብ ምቕማጥ፡ ሽግር ዝነበሮ ውድብ’ዩ (ኣለምሰገድ ኣባይ፡ 1998)፤ ናይ ፈለማ፡ እዉጅ ሽቶኡ ‘ምንጻል ትግራይ’

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.200

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ዚብል ኮይኑ፡ ጸኒሑ ንኡ ብምውንዛፍ ናብ ዛዕባ ዓባይ-ኢትዮጵያ ተመጣጢሩ፡ እንተላይ ንኻልኦት ኢትዮጵያውያን፡ ባጀላ ኢትዮጵያውነት (ከማሁ) ኪዕድል ኣንቂዱ። እዚ ምግልባጥ ዕላማን ፍልስፍናን’ዚ፡ ንጕዕዞ ቓልሲ ህወሓት ኣብ ጥውይዋይ (ዚግዛግ) መንገዲ ዝሸመመ’ዩ። ንኣብነት፡ ሓደ ትግራዋይ ተመራማሪ ታሪኽ፡ ኣለምሰገድ ኣባይ (1998) ዘካየዶ መጽናዕቲ፡ ነቲ ውድብ ንነዊሕ ዓመታት ካብ ዝመርሑ ልሂቓን ህወሓት ሓደ፡ ናጽነት ትግራይ መጨረሽታ ምርጫ’ዩ ነይሩ፣ እንተዀነ ግን፡ ዕላማ ህወሓት፡ ኣብ መስርሕ ቃልሲ ብርእሰ-ነቕፌታ ብምምዕባል፡ ኣብ ማዕርነት ዚምርኰስ ሓድነት ኢትዮጵያ ምምስራት ናብ ዚብል ሸቶ ኸምዝተቐየረ ባዕሉ የረጋግጽ፣ ምናልባት እዚ ስትራተጂ’ዚ እንተዘይቈድዩ ድማ፡ ምንጻል ትግራይ እንኮ ኣማራጺ ምንባሩ ብልሳኑ ይናሳሕ። ስርዓት ደርግ’ውን፡ ህወሓት ከም ህግ ንጹር መርገጺ ዘይብሉ፡ ምስ ኵነታት ዚገላበጥ ዘይብሱል ውድብ ምዃኑ ፈሊጡ ብቐጻሊ የናሽዎ ምንባሩ ዝዝከር’ዩ (ደቓይቕ ስሩዕ ኣኼባ ፖሊት ቢሮ ደርግ፣ ምንቅስቓስ ጸረ-ህዝቢ)። ህወሓት ናብ ዓባይ ኢትዮጵያ ዘቋምት ዛዕባ ክሕዝ ኣብ ዝነቐለሉ፡ እቲ ሓድሽ ዕላማ፡ ኣብቲ መሪሕነት እምበር፡ ኣብ ሓፋሽ ህዝብን ተጋደልትን ትግራይ ዋላ ኽሳዕ 1889 ኣይሰረጸን ነበረ። ክንዲ ዝኾነ፡ ድሕሪ ምሕራር መላእ ትግራይ፡ ተዋጋእቲ ህወሓት፡ ‘ኣምሓራ ደኣ ንመሬቶም ይዋግኡ’ምበር፡ ንሕናስ ዕማምና ወዲእና ኢና፡’ ብዚብል ዕግበት፡ ክንዮ መሬት ትግራይ ናብ ማእከል ኢትዮጵያ ገጾም ምግስጋስን ምውጋእን ዘቕበጹሉ ግዜ ነይሩ’ዩ (ሙሉ ሓጐስ፡ 1994፣ ቃለ-መጠይቕ ካድር ህወሓት)። በዚ ምኽንያት፡ ቃልሲ ህወሓት ንዓመት ዚኣክል፡ ብቓላት መሪሕነት’ቲ ውድብ፡ ኣብ ‘ደውታ’ ስለዝወደቐ፡ እዚ ኩነታት’ዚ ኣብ ታሪኽ፡ ነጸብራቕ ‘ጸቢብ ሃገራውነት’ ተባሂሉ ተገምገመ። ካልእ ትግራዋይ ተመራማሪ ታሪኽ፡ ገብሩ ታረቀ (1990) ኸኣ፡ መሪሕነት ህወሓት፡ ካብ ‘ደውታ’ ንምውጻእ፡ ‘ስርዓት ደርግ ምሉእ ብምሉእ እንተዘይተሳዒሩ፡ ሓርነት ትግራይ ምሉእ ኣይኪዀውንን’ዩ፡’ ብዚብል ጐስጓስ፡ ኣመለኻኽታ ህዝቡን ተጋደልቱን ንምቕያር ከቢድ ዋጋ ኸምዝኸፈለ የስምረሉ። ብኣገላልጻ ገለ ተጋደልቲ ህ.ግ. ድማ፡ ‘ህወሓት ዓወት ዝመርሖ ውድብ’ዩ’ (መንነት ተጠሊሙ፣ ኣባ ይስሃቕ ገብረእየሱስ፣ 1994፣ ቃለ-መጠይቕ ምስ ገዲም ተጋዳላይ ህግሓኤ)። ቀንዲ ምስጢር ዓወት ህወሓት ከኣ፡ ምስ ህግ ተጎዝጊዙ ዝረኸቦ ዕድል’ዩ ክበሃል ይከኣል። ንኣብነት፡ ዓወት ሽረ እንዳ-ስላሴ ይዅን ምሕራር መላእ ትግራይ ከም ውጽኢት ምድምሳስ ‘እዚ ናደው’ ዝመጸ’ዩ። ድሕሪ ስርሒት ፈንቅል፡ ወያነ ክሳብ ኣዲስ ኣበባ ዘካየዶ ግጥማት ከኣ፡ ወሳኒ ደገፍ መካናይዝድ ህግ ከምዝነበሮ ኩሉ ዝፈልጦ ታሪኽ እዩ። ህግ፡ ካብ ወተሃደራዊ ሓገዝ ሰጊሩ፡ ህወሓት ካብ ስነሓሳባዊ ህውተታ ወጺኡ ክውንነታዊ ዕላማ ሒዙ ክሰርሕ ዝገበሮ ድርኺት ጽልዋኡ ቀሊል ኣይነበረን። እዚ ብዘይተገደበ ፖለቲካዊን ወተሃደራዊን ደገፍ ህግ ንኰረሻ ስልጣን ኣዲስ-ኣበባ ዝበቕዐ ውድብ እምበኣር፡ ንኣበርክቶ ህግ ኪሓክኽ ዋላ ሞራላዊ ግዴታኡ’ውን ዘፍቅደሉ ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ኣብ ነፍሲወከፍ ወቕቲ ቕልውላው ስነ-ሓሳብ ይዅን ወተሃደራዊ ብድሆታት፡ ህግ ቀንዲ ረዳኢኡ ምንባሩ ታሪኽ ቀሊሙዎ ዝርከብ ዘይክሓድ ሓቂ’ዩ።

ህወሓት ዘይኮነ ታሪኽ ንምስናዕ፡ ዚኽተሎ ስትራተጂ ኹናት ስነ-ልቦና፡ ምስቲ ኣብ እዋን ቀዳማይ ኲናት ዓለም፡ ሓይልታት ኪዳን ካብ 1917 ኣትሒዘን ዝጠቀማሉ ዝነበራ ብ’ሚሳልያዊ ግብዝ (Sham Ideals)’ ዚጽዋዕ ‘ሜላ ምግናን’ ዝመሳሰል’ዩ። እንግሊዛዊ ፖለቲከኛ ሎርድ ኣርተር ፖንሶንብይ፡ “ስነኣእምሮኣዊ ሓይሊ፡ ንሞራል በርጌሳትን ወተሃደራትን ንምቍጽጻር ይዅን ስምዒት ንምስላብን ምምእዛንን፡ ማዕረ ወተሃደራዊ ሓይሊ ኣድማዒ’ዩ፡” ይብል። ክንዲዝኾነ ‘ካብ ስዕረት ጽልኢ ብምውጻእ፡ ንዓወታት ከተጋንን ይግባእ’ ክብል ድማ የስዕብ። ፕሮፌሰር ስኮት ማክዶናልድ ብግደኡ፡ “ኣብ ውሽጢ ስነ-ልቦናዊ ዂናት፡ ፕሮፖጋንዳ ኣድላዪ ስለዝዀነ፡ ኲናት ስነልቦና’ውን፡ ብመንገዲ ምዝንጋዕ፡ ትምህርትን ስድዓትን፡ ህዝባዊ ሓንጐል ንምውጋእ ክጠቅም ይኽእል፡” ብምባል ነቲ ሓሳብ የራጕዶ። በዚ መንጽር’ዚ ክርአ እንከሎ፡ ህወሓት’ውን፡ ካብ ዚፍጠር ኣትሒዙ፡ ካብ ደረቕ ኲናት፡ ምሒር ኣብ ኲናት ስነ-ልቦና ይደፍእ ምንባሩ፡ ሰነዳት ብምውካስ፡ ምርግጋጹ ዝከኣል’ዩ። ንኣብነት፡ ሓደ ኢትዮጵያዊ ምሁር ፖለቲካዊ ስነ-ፍልጠት ኣብ ጸብጻባት ህወሓት ብምምርኳስ ዘካየዶ መጽናዕቲ፡ ‘ንባህሊ ምግናን’ ታሪኽ ህወሓት ዘረጋግጽ መርትዖ ኸምዝረኸበ፡ ብልሳኑ ይጸዊ። ብመሰረት እዚ ተመራማሪ’ዚ፡ ህወሓት፡ ካብ 1975-1991 (ምውጋድ ስርዓት ደርግ)፡ ብመንገዲ ወግዓውያን ልሳናት’ቲ ውድብ ዝዘርግሖም ኣሃዛውያን ጸብጻባት ‘ምዉታትን ምሩኻትን ሰራዊት ኢትዮጵያ፡’ ብጥንቃቐ ድሕሪ ምቕማሩ፡ ‘ወያነ ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ደርግ ዘውረዶ ክሳራታት፡ ካብ ጠቕላላ ብዝሒ’ቶም ኣብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ተሰሊፎም ዝነበሩ ሰራዊት ኰሌኔል መንግስቱ ሃይለማርያም ከምዝዛየድ የረጋግጽ (2020፣ ኣገልግሎት መደበር ተለቪዥን ክሊ ኣምሓራ፣ ቃለመጠይቕ ብቛንቋ እንግሊዝኛ)። ህወሓት፡ ብመንገዲ ‘ቕስጠት ታሪኽ ህግሓኤ’ ዘካይዶም ኲናት ስነ-ልቦና’ውን፡ ንኣንፊ ምዝካሩ የምሕር እዩ። ዛጊት ኣብዞም ዝሓለፉ 30 ዓመታት ብልሳናትን ስነዳትን ህወሓት ዝተራእየ ስርቂ ታሪኽ ማእለያ የብሉን። ምናልባት፡ እቲ ዝኸፍአ ‘ቕስጠት ታሪኽ’፡ ብቐንዱ፡ ንሞሳን ሞያን መካናይዝድ ህግ ክትክሕድን ክትጅልሕን ምህቃን’ዩ። ግደ ሓቂ፡ ህወሓት ኣብ ግዜ ቃልሲ፡ ስማዊ መካናይዝድ ኣሃዱ ኣቚሙ እምበር፡ ምስ መካናይዝድ ህግ ዚዳረግ ዓቕሚ ኣጥርዩ ኣይፈልጥን። እዚ ፍሉጥ ክንሱ፡ ኣብ ሰነዳዊ ፊልምታት (Docummentary Films) ንታንክታት ህግ ከም ታንክታት ወያነ ኣምሲሉ ታሪኽ ክቕይር ስኽፍ ኣይበሎን። ካብዚ ሓሊፉ፡ ንሓንቲ፡ ተጋደልቲ ህግ ባንዴራ እናተኸሉ ዝተላዕለት ህብብቲን ፍልጥቲን ፎቶግራፍ (ብረሃጽን ብልሓትን ገና ብህየቱ ዘሎ ተጋዳላይ ፍረሚናጦስ እስቲፋኖስ፡ ኣብ መፋርቕ ሰማንያታት ዝተሳእለት) ብምስሊ ባንዴራን ተጋደልቲን ህወሓት (ኣርማ) ሰኒዑ፡ ንመንእሰያት ወለዶ ዝንቡዕ ትምህርቲ ኽህብ ምፍታኑ፡ ዝኸፍአ ሕስረት’ዩ። ካልኦት ቅጥፈታት ስነ-ጥበብ፡ ቅርስታትን ምስልታትን ህግ፡ ኣደኦም ትቚጸሮም። ንኣብነት፡ ኣብ 1977፡ ህወሓት ገና እግሪ-ተኽሊ ስለዝነበረ፡ እንትርፎ ሒደት ደቂ-ተባዕትዮ፡ ደቀንስትዮ ትግራይ ናብ ቃልሲ ዘይተቐልቀላሉ መድረኽ’ዩ ነይሩ። እዚ ቝሩብ ሕንኽ ዘይብል ጭፍራ ግን፡ ንሓንቲ ኣብ 1977፡ ብወጻእተኛ ጋዜጠኛ ዝተላዕለት ስእሊ (ውርይቲ ኻድር ክፍሊ ህዝባዊ ምምሕዳር ዝነበረት ተጋዳሊት

ሰማይነሽ (ትሪንዳድ) እትርከበን ሰለስተ ደቀንስትዮ ህግ) ‘ጀጋኑ ተጋደልቲ ደቀንስትዮ ህወሓት’ ኢሉ ኣብ ‘ጋዜጣ ወይን’ ብዕሊ ኣሕቲምዎ። እዚ ተግባር’ዚ ነቶም ገና ብህየቶም እንከለዉ፡ ስእልታቶም ‘ተጋደልቲ ህወሓት’ ተባሂሉ ክቐርብ ዚርእዩዎ ዘለዉ ተጋደልቲ ህግ ኸኣ’ሞ፡ ዚውገዝ ስርቂ ሰነዳት’ዩ። ፍርያት ስነ-ጥበብ ኤርትራ፡ ምስናዕን ምቕዳሕን ዘስሕቕ ድራማ ዀይኑ ምጽንሑ ዝፍለጥ’ዩ። ከም ዜማታት ውሩይ ድማጻዊ ተኽለ ክፍለማርያም (ወዲ ትዅል) ዝኣመሰሉ ፍርያት ህቡባት ስነጥበበኛታት ኤርትራ፡ ግጥሚታቶም ተተምይኑ፡ ኣብ ናስትሮታትን ቃልዕ መድረኻትን ኪቐርቡ ምዕዛብ ብሓቂ ዘስደምም’ዩ። ንድሕሪት ምልስ ኢልካ፡ ዋላ ጭርሖታት ህወሓት እንተመርሚርካ እውን፡ ከም “ቃልስና ነዊሕን መሪርን እዩ፣ ዓወትና ግን፡ ናይ ግድን እዩ! ሓፋሽ ይንቃሕ፡ ይወደብ፡ ይተዓጠቕ…!” ካብ ውድባት ኤርትራ ዝተቐድሑ እዮም። ስለዚ፡ ሕጂ’ውን፡ ዚግባእ ሞሳ ንጐድኒ እናወንዘፍካ፡ ሓሳባት ምቕዳሕን ታሪኽ ምፍብራኽን እንተቐጸለ፡ ከገርመና ኣይክእልን። የግዳስ፡ ብመሪሕነት ህወሓት ዝፍጸም ዘሎ፡ ‘ቅስጠት ታሪኽ፡ ስነ-ጥበብ፡ ሓሳባት ህግ’ ነውራም ተግባር እምበር ክብሪ ዘጐናጽፍ ኣይኰነን። ኣብ ስነ-ጥበብ፡ ‘ቅስጠት (plaggiarism)’ ዚብሃል ኣምር ኣሎ። መበቈላዊ ዕዮ ደራሲ ምስራቕ ማለት’ዩ። ‘ትሕዝቶ፡ ቋንቋ፡ ሓሳባት፡ ኣበሃህላ’ ሓደ ደራሲ፡ ዕዮኻ ኣምሲልካ ምቕራብ፡ ‘ቅጥፈት’ ከምኡ’ውን ኣካዳምያዊ እምነት ምጕዳል ብምዃኑ፡ እዚ ጥሕሰት ስነ-ምግባር’ዚ፡ ብሕጊ ከቢድ ዋጋ ዘኽፍል ገበን’ዩ። እዚ ኣብ ምሉእ ዓለም ፍሉጥ እናኾነ፡ ኣብ ክሊ ትግራይ ብኣዋሃሃድነት ጭፍራ ህወሓት ዝፍጸም፡ ‘ታሪኽን ውዕሎን ህግን ምህርቲ ስነ-ጥበብ ኤርትራን’ ምብሃግ ደኣ’ሞ፡ ምስጢሩ እንታይ’ዩ፧ ብሓጺሩ፡ ህወሓት፡ ኣብ ቅድሚ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ ከምኡ’ውን ኣብ ታሪኽ ቀርኒ ኣፍሪቃ ‘ፍሉይን ተፈራሓይን’ ፖለቲካዊ ሰልፊ ዀይኑ ንኺነብር፡ ኰነ ኢሉ ኻብ ዝመረጾ ‘ሜላ ምግናን’ እዩ። እዚ ሜላ’ዚ፡ ህዝባዊ ርእይቶ ንምዕዋር ዚስርሓሉ ስነ-ልቦናዊ ኲናት’ኳ እንተዀነ፡ ብግብሪ ግን፡ ካብ ፖለቲካዊ ኣመንዝራነት ዘይወጽእ፡ ርእሰምድዓዓስን ርእሰ-ምትላልን ጥራይ’ዩ። ግደ ህግ፡ ኣብ ምውዳቕ ስርዓታት ሃይለስላሰን ደርግን እጃም-ኣንበሳ ምንባሩ ኩሉ ዝፈልጦ ሓቂ’ዩ። ህወሓት፡ ኣብ ለካቲት 1975፡ ድሕሪ 15 ዓመታት ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ስለዝተወልደ፡ ውድቀት ስርዓት ሃይለስላሰ ከም ታሪኽ’ውን ኣየርከበሉን። ስርዓት ደርግ፡ ብሓገዝ ሕብረት-ሶቭየት ሰውራ ኤርትራ ንምድምሳስ ካብ 1978 ጀሚሩ መጠነ ሰፊሕ ተኸታታሊ ወራራት ኣብ ዘካይደሉ ዝነበረ ናይ ምዝላቕ ኩነታት፡ ወያነ ዝኾነ ናይ መኸተ ታሪኽ ኣይነበሮን። ነቲ ኣብ ጸሊም ኣፍሪቃ ክሳብ ዓንቀሩ ዝዓጠቐ ዝዓበየ ሰራዊት ሃኒጹ ዝነበረ ስርዓት ደርግ ኣብ ዝተናውሐ ኲናት ጸሚዱ ዘዳኸሞ ብቐንዱ ህግ እዩ። ወያነ ቅሩብ ኣበርክቶ ገይሩ እንተኾይኑ፡ ኣብ ሻድሻይ ወራር፡ ምስ ህግ ተጸጊዑ ተሞኩሮ ኣብ ዝቐስመሉ ዝነበረ ግዜ ጥራይ’ዩ። ድሕሪኡ፡ ኣብ 80ታት ኣብ ውሽጣዊ ፖለቲካዊ ቅልውላው ስለዝነበረ ምስ ደርግ ዘካየዶ ግጥማት ዳርጋ ኣይነበረን። ድሕሪ ምድምሳስ ናደው እዝ እንተኾነ’ውን፡ ወያነ ንመጥቃዕቲ ኣብ ዝነቐለሉ፡ ኣብ ውግእ ሽረ እንዳ-ስላሰ (ትግራይ)፡ ቀዳማይ ፈተነ ኣካዪዱ ስለዘይሰለጦ፡ ሓገዝ ህግ ምሕታቱ

ዝፍለጥ እዩ። ኣብ ወፍሪ ምሕራር መላእ ኢትዮጵያ (ክሳብ ኣዲስ-ኣበባ) ድማ ደገፍ ህግ ኣይተፈልዮን። እዚ ታሪኽ’ዚ ንህዝቢ ትግራይ፡ ህዝብታት ኢትዮጵያን ኤርትራን ርሑቕ ስለዘይኮነ፡ ህወሓት፡ ኣብ ክንዲ በቲ ልክዕ ‘ዕምሪ ቓልሱን ኣበርክቶኡን’ ዚዀርዕ፡ ንታንክታት፡ ስእልታትን ኣርማታትን ህግ ብምትምያን፡ ታሪኹ ኪዀሓሕል ዝገብሮ ሃቐነ ዘንዕቖ እንተዘይኮይኑ ብዙሕ ትርጉም ዝወሃቦ ኣይኮነን። ምናልባት ኣብ ጸሊም መጕስዕ ስነ-ልቦና ኺነብር ዝመረጸሉ ምኽንያትሲ፡ ንርእሱ ኻብ ምንዓቕዶ ዝተበገሰ ይዀውን፧ ህወሓት፡ ቅድሚ ሓርነት ኤርትራ ይዅን ድሕረኡ ብደይ መደይ ዘካየዶ ወራር ስነልቦና፡ ኣመሪካዊ ሌቴናል ማኑኤል ገልፊ (1955) ንዘስፈሮ ኽልሰ-ሓሳብ የዘኻኽር። እዚ ኽኢላ’ዚ፡ “ፕሮፖጋንዳ ጥበብ እዩ፣ ክንዲ ዝዀነ፡ ኣብ ኢድ ጥበበኛታት ኪዀውን ይግባእ። እዚ ይዅን’ምበር፡ ኣብ ጽምዶ ፕሮፖጋንዳዊ ዂናት ስነ-ልቦና፡ ብዛዕባ ክትከላኸሎ እትሓስብ ጠንቂን፡ [ክትወቕዖ] እትደልዮ [ሸቶን] ምሉእ ፍልጠትን እምነትን ኪህልወካ ይግባእ። [ምኽንያቱ፡ እዚ ዕጥቂ’ዚ እንተዘይወኒንካ]፡ ማለት፡ ፈለማ፡ ንጠንቅኻ ንስኻ ንባዕልኻ ብግቡእ እንተዘይኣሚንካ፡ ብኻልኣይ ደረጃ ኸኣ፡ ብዛዕባ ኸተመሓላልፎ እትኽእል [ጕዳይ] ፍልጠት ዝሓጽረካ እንተዀይኑ፡ ዋላ ንእሽቶ ሓበሬታ ኽትዝርግሕ ይዅን ብዛዕባ ጠንቅኻ ክተስርጽ ኣይክኣልን’ዩ” ብምባል ይመክር። እዚ ኽልሰ-ሓሳብ’ዚ ኸም መወከሲ እንተተወሲዱ፡ ጸገም ህወሓት ምርዳእ ኣይእግምን። ብመስረቱ፡ ከምቲ ኣብ ሓደ እዋን ጀነራል፡ ድሒሩ ድማ፡ ፕረሲደንት ኣመሪካ ዝነበረ ድዊት ኢዞንሆወር ዝኣወጆ (1944)፡ “ኲናት ህዝባዊ ርእይቶ፡ ንደረቕ ኲናት የዐውት እዩ’ሞ፡ ደጊም፡ ኣብ ምንዳቕ ዝሑል ኲናት’ውን፡ ‘ፕሮፖጋንዳ ብመንገዲ ዂናት ቃላት’ እምነ-ዅርናዕ ፖሊሲ ኣመሪካ ዀይኑ ኪቕጽል’ዩ” ዝበሎ፡ ወያነ’ውን፡ እምነዅርናዕ ዓወታቱ ወትሩ ፖለቲካዊ ዂናት ምዃኑ ዚኣምን ውድብ’ዩ ነይሩ። ብግብሪ ግን፡ ንመባእታዊ ፍልጠት ኲናት ስነልቦና፡ ዝመለኾ ኣይመስልን። ምኽንያቱ፡ ህወሓት፡ ነቲ ሌቴናል ማኑኤል ዘቐመጦ ‘ጠንቂ ምፍላጥን - ፍልጠት ምኽዕባትን’ ዝሕመረቱ መትከል ስነ-ልቦና ስለዘየዳቐቖ፡ ኲናት ስነ-ልቦና ወያነ’ውን፡ ዛጊት ‘ጥበበኛን ደብተራን’ ስኢኑ ኣሎ ኺብሃል ይክኣል። በዚ ምኽንያቲ፡ እቲ እንኮ ንፖለቲካ ትግራይ ዓብሊሉ ዚዕምጽ ዘሎ ህወሓት፡ ገና ኣብ ህውተታ ሕምብሊል ኪብል ይርአ። ኲናት ስነ-ልቦና ልሂቓን ህወሓት፡ ነቲ ወትሩ ሸቶኡ ዝወስዶ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኣቋውማ ህዝቢ ኤርትራ ብዕምቈት ዘንብቦን ዘጽንዖን ኣይመስልን። ካብ ከርሲ መሬትን ኣደን ዚፍጠር መንእሰይ ወለዶ ኤርትራ፡ ዋጋ ኣመጻጽኣ ሃገሩን ግምጃ ሃገር ዝዀኑ ስዉኣቱን እናተማህረ ይዓቢን ይዅስኰስን ምዃኑ ዝዘንግዐ ይመስል። ብርግጽ ድማ፡ መንእሰይ ኤርትራ፡ ካብ ስርዓተ-ትምህርቲ ኣትሒዙ ብቝራዕ ሃገራዊ ኣገልግሎት ዚሓልፍ ብምዃኑ ብታሪኽን ልዑላውነትን ሃገር ኪህመል ዝኽእል ኣይኮነን። እኳ ደኣ፡ ንዝዀነ ዓይነት ልስሉስ ኲናት ፋዕራ ዚህቦ ኣይኰነን። እዚ ሓቂ’ዚ፡ ጽኑዕ ሃገራዊ እምነትን መኸተን ተኸታተልቲ መንእሰያት ኤርትራ፡ ኣብ ፈላማይ መድረኽ ኲናት 1998-2000 ይዅን ኣብዚ ሕጂ ዘሎ ኩነታት ስለዝተመስከረ፡ ቅኒት ስነ-ልቦናዊ ኣቋውማ ኣብ ውሽጥን ግዳምን ዚርከብ ህዝቢ ኤርትራ፡ ትማሊ፡ ሎሚ ዀነ ጽባሕ ካብ ሓዲድ ፈልከት ዚብል ኣይኰነን። ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሓሳባት

ወልፊ ሕሜት ከመይ ነወግዶ?

ሳሙኤል ገብረብርሃን

“መንእሰይን ሓማዪን ኣይቃደዉን”

ኣብ ቦታ ስራሕ ካብ ዝዕለል ገለ

ማለት’ዩ። ስለዚ፡ ኣብዘየለና ነብስና ልዕል ኢላ ክስምዓ ምእንቲ፡ ብዛዕባ ሰብ ሐሕማቑ ክንዛረብ መሬት ትዓርበና። ካብ ከምዚ አድሕነና!!

“ትማሊ ደኣ መን ድየ ረኺበዮ፧” “መን ረኺብኪ፧” “ሓላፊኺ” “ኣበይ ደኣ፧” “ኣብ ሓደ መርዓ። ጌሩላ’ዩ መስለኒ፡ ዝስዕስዖ ዝነበረ ኣየርእኺ”

ስእነት ትብዓት፦

“እዋእ! ኣብ መርዓ ደኣ ክስዕስዕ’ዩ ‘ምበር እንታይ ደኣ ክገብር፧” “ያ…! ኣብዚ ስራሕ ክትርእዮም እንከለኻ ኸኣ ካልእ ይመስሉ።” “ስምዕኒ’ባ…! ኣብ መርዓ ምስዕሳዑ’ሞ ምስ ስራሕ እንታይ ዘተኣሳስር ኣለዎ፧” “ፎኲስ ኢለዮ ኣለኹ’ባ ኣነስ። ምስ’ታ ሰበይቱ ኸኣ ጽቡቕ የለን ኢሎሞ።’ “እዋእ!! በጃኺ’ባ ስራሕና ንስራሕ። ኣብ’ዚ ስራሕ እንተዘይኮይኑ ነዚ ሰብኣይ ኣበይ ዶ ንፈልጦ ኢና፧ ስራሕ ጥራይ ዶ ኣይኮነን ዘራኽበና፧ እንታይ ገደሰና ኢና ብዛዕባ ዝተዓደሞ መርዓን ሓዳሩን ገለ ንዛረብ ከ፧ እንታይ ይምልከተና፧ ግደፍዮ በጃኺ።’ *** “ትማሊ ደኣ ካብ ስራሕ ምስተፈደስና፡ እቶም ንግጥሞም እንድየ ኣብ ሓደ ቦታ ርእየዮም” “እንታይ ትብል ወደይ። እንታይ’ዩ ዘራኽቦም’ኳ’ዩ ዝገርመኒ፧ ጒዳዮም ክፈልጥ ብዙሕ ‘ጽዒረ’ ኣይሰለጠንን። ገለስ ኣላቶም” “ኣዝማድ’ዮም ዝመስሉኒ ነይሮም። ሓቲትናሎም ከኣ ዘቃርብ የብሎምን ኢሎሞም” “እዚ ደኣ ፍሉጥ እንድዩ። ግድነት! ገለ ደኣ ኣለዎም። ብቐዳማይ ንሱ’ዩ ዝኸውን ቴሌፎን ደዊሉላ ‘ሄሎው፡ ሄሎው’ እናበለት ካባና ርሒቓ ትዛረብ ነይራ። ክከታተላ ቀስ ኢለ ናብኣ ገጸይ ክቐርብ ፈቲነ ቀልጢፋ ዘረባኣ ወዲኣ።’ “ኣብ ገዛኡ ኸኣ ኣታዊት ወጻኢት’ያ ኢሎማ። ንሱ ኸኣ’ምበር ኣብቲ ኣኼባ፡ ከይሓፈረ ኣብቲ ዝተዋህቦ ስራሕ ንሳ ከምዝሓገዘቶ ኣፉ መሊኡ ይዛረብ።” “ኣብ ስራሑ ንፉዕ እንከሎስ፡ ሕዉስ ኣይኮነን። ሰባት ፈላልዩ’ዩ ዝቐረብ፡ ከምዚ ትዕቢት ኣለዎ።” *** ዕላል ክልተ ሓለፍቲ “ኣታ እቲ ምሳኻ ዘሎ ከኣ ኣኼባ ክሳተፍ ናብ ወጻኢ ሃገር ክገይሽ ተመዚዙ ድየ ሰሚዐ፧” “እወ ኣይተጋገኻን። ብሓቂ ንፉዕ’ዩ። ኣብ ዝግብኦ ኣኼባ’ዩ ዝሳተፍ ዘሎ። ኣብ ስራሑ ዓቕሙ ከዕቢ ክሕግዞ ይኽእል’ዩ።” “እሞ ንዓኻ ገዲፎም ንዕኡ ክሰዱ፧

እዚ ክኸውን ኣይነበሮን በሃላይ እየ። እንታይ ማለት’ዩ እዚ፧ ንዓኻ’ውን ጽቡቕ ኣይኮነን።” “ክሳተፍ ይግብኦ’ዩ እኳ’የ ዝብለካ ዘለኹ። ብኹሉ ነገር ካብ ንዓይ ንዑኡ’ዩ ልክዑ እቲ ኣኼባ። ኣይተረዳእካንን መስለኒ፧” “ኣነስ ገለ ረብሓ ከይሓልፈካ ኢለ’የ።’’

ከይህልዎ’ሞ

“እዋእ… ሕራይ ምናልባት እንተለዎ ኸ ንሱ ኣይርባሕ ድዩ ሓሳብካ፧ በል ሰሚዐልካ ኣለኹ። ኣብ ዘየድልየናን ዘይምልከተናን ዶ ሓቀይ ግዜ ቀቲልና፧ እንታይ’ዩ መምጺኢኻ ጥራይ” *** ሓደ ጽሑፍ፡ ኣብ ቦታ ስራሕ ካብ ዝዕለል እቲ 90% ሕሜት’ዩ ይብል። ኣብ ቦታ ስራሕና ካብ እነዕልሎ እቲ ዝበዝሐ ብዛዕባ ሰብ’ዩ። ንስራሕና ዝምልከት ኣይኮነን። ዘገርም ሓቂ’ዩ!። መሳርሕትና ብዛዕባና፡ ንሕና ብዛዕባኦም ከነውሪ ግዜ ይዓርበና። ከምቲ ዝብሃል፡ ‘ንሕና ብሰብ፡ ሰብ ብኣና’ እዩ ነገሩ። ቦታ ስራሕ እንታይ ዘይእክብ፧! ብዛዕባ ሰብ ሐሕማቑ ጥራይ ከነውሪ ናብ ስራሕ እንወፍር መቸም ብዙሓት ኢና። ኣብ ቦታ ስራሕ፡ ቀንዲ ስራሕና ‘ሕሜት’ ዝገበርናዮ ውሑዳት ኣይኮናን። ከም ጅግንነትን መንፈዓትን እንቖጽሮ’ውን ኣይንሰኣንን ንኸውን። ኣብ ስራሕና ክንዓብይን ብሓለፍትና ክንፍተውን ምእንቲ ከም ሜላ ክንጥቀመሉ ንፍትን’ውን ኣለና። እከለ ከምዚ እንተገበረ፡ እከሊት ከምዚ እንተደገመት፡ ምስ ስራሕ ዘይተኣሳሰሩ ዛዕባታት እናልዓልና ክንትንትን ንውዕል። ኣብ ዘይምልከተና ክንህውትት ጸዓትና ነባኽን። ግዜናን ሓይልናን ኣብ ምቅብባል ወረን ቀንጠ-መንጥን ነጥፍኦ። ካን በቃ ፈጺምና ስራሕና ንርስዕ። ምዃን ስራሕ’ባ ኣሎና። ሕሜት!! ንሰብ ምኽፋእ። ጠላዓት ኣጎበዝ ኣብ ከምዚ ክንወፍር! ነውሪ!! ብዛዕባ ሰብ እንተዘይ ተዛሪብና ሕምም እንብል ማእለያ የብልናን። ብዘይምልከተና ጒዳያት ሰባት ከነውሪ ጒዳያትና ንርስዕ። እቲ ዘገርምን ዘሕዝንን ነገር፡ እቶም ንሕና እነውርየሎም ሰባት

ብዛዕባ ህላውነትና ግዳሰ ዘይብሎም እንተኾይኑ’ዩ። ንሕና ብዛዕባኦም ንውሪ፡ ንሳቶም ከኣ ንሕና ብሂወት ኣሎና ዲና የለናን ዘይፈልጡ። ብዛዕባ ህላውነትካ ንዘይግደስ ሰብ፡ ምሉእ ኣእምሮኻን ግዜኻን ካብ ምሃብ ዝኸፍእ’ሞ እንታይ ከይህሉ!፧ ካብ ከምዚ አድሕነና። ንምዃኑ ስለምንታይ ኢና ብዛዕባ ሰባት ኮነ ኢልና ሕማቕ እንዛረብ፧ ስለምታይ ከ ንኸውን ምሳና ጸኒሑ ካባና ርሕቕ ብዛዕባ ዝበለ ዓርክና/መቕርብና ወይ ፈላጢና ሕማቕ እንዛረብ፧ ብሓጺሩ ስለምንታይ ኢና ኣብ ሕሜት እንጽመድ፧ ተመራመርቲ ስነ-ልቦና ብዛዕባ’ዚ ኣጽኒኦም ኣቕሪቦሞ ካብ ዘለዎ ነጥብታት ገለ ኣብ መርበብ ሓበሬታ 2Knowyourself.com ረኺበ ኣለኹ። ኣነ’ውን እሰማማዓሉ’የ። ቅንኢ፦ ሰባት ቅንኢ እንተደኣ ተሰሚዑና ኢና ብዛዕባ ሰባት እንዛረብ። ቅንኢ ዝተሰመዓና ሰባት፡ እቲ ንዛረበሉ ዘሎና ሰብ ትሕቴና ምዃኑ ንምእማን’ዩ ብዛዕባኡ ንዛረብ። እዚ ኸኣ ብዛዕባ ገዛእ ርእስና ድሓን ንኽስምዓና ብምባል ኢና ንገብሮ። ኩፉእ ሕልና ስለዘለና ኸኣ ነቲ ሰብ ካልኦት ሰባት ክጸልእዎ ምእንቲ ሐሕማቑ ጥራይ ኢና እነዕልል። ንሕና ዘይበጻሕናዮ በጺሑ፡ ንሕና ዘይገበርናዮ ፈጺሙ፡ ንምንታይ ኣብ ከምዚ ደረጃ ክድዪብ ክኢሉ ኢልናስ ብቕንኢ ፈፈው ንብል’ሞ፡ እቲ ዝቐናእናሉ ሰብ ብዝያዳ ከይዕወት ‘ከከፉኡ’ እንብሎ ንሰባት ነውርየሉ። ካልእ ድኣ እንታይ ክንገብር’ሞ፧ ምልክት ዓቕሚ ምስኣን’ዩ እዚ። ሕስድና ይኸውን ውራይና በቃ!! ፍረ ኸኣ ዘይብሉ። ነብሰ-ምትሓት፦ ሰባት ብዛዕባ ምሳና ዘየለዉ ሰባት እንዛረብ፡ ልዕሊኦም መሲልና ክንረአ ውሽጣዊ ባህጊ ስለዘለና ኢና። “ኩስቶስ ንዓይ በሊጹኒ” ዝብል ሕማቕ ኣተሓሳስባ ዘለና ሰባት፡ ናይ ግድን ኢና ኣብ ቅድሚ ካልኦት ሰባት ብዛዕባ’ቲ ሰብ’ቲ ሕማቕ ነገር ኣልዒልና ክንዛረብ። ብሉጻት መሲልና ክንረአ ምእንቲ። እቲ እነውርየሉ ሰብ በሊጹኒ’ሎ ኢልና እንተኣሚንና፡ ነብስና ኣትሒትና ኣሎና

ገለ ሰባት ብቐጥታ ምስ ሰባት ምፍጣጥ ኣይንፈቱን ኢና። ካብዚ ዝብገስ ከኣ፡ ኣብ ክንዲ ገጽ ንገጽ እንገጥሞም ንሳቶም ኣብዘየለውሉ ብዛዕባኦም ምስ ካልኦት ሰባት ምዝራብ ንመርጽ። እዚ ኸኣ ቀንዲ ምልክት ስእነት ትብዓት እዩ። ብዘይ መዓንጣ ግዲ ተፈጢርናስ፡ ካብ ፍርሒ ዝብገስ ድሕሪ ሰብ ምዝራብ ነቐድም። ተመዘኑ ኢሉና!! ፍትወት፦ ሓደ ሰብ ብዛዕባ ዝዀነ ካልእ ሰብ ብዙሕ እንተደኣ ተዛሪቡ፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ከም ኣርእስቲ ዘልዕሎ ዘሎ ሰብ ፍትወት ከም ዘለዎ ዘረጋግጽ ቀንዲ ምልክት’ዩ ይብሉ ክኢላታት። ኣብ ከምዚ ኩነታት፡ እቲ ዘረባ እወታዊ’ዩ ወይ ከኣ ብውሕዱ ዋላ’ውን ኣሉታዊ እንተዀነ ገለ ጽቡቕ ኩነታት ኣይሰኣኖን እዩ። እዚ ይሓይሽ ብዙሕ ጎዳኢ ኣይኮነን። ድኽመት፦ ሰባት ብዛዕባ ምሳና ዘየለዉ ካልኦት ሰባት ሕማቕ እንዛረብ፡ ፊተ-ፊት ገጢምና ወይ ሰሪሕና ወይ ብብቕዓትና ዝደለናዮ ከምዘይንረክብ እንተደኣ ፈሊጥና ኢና። እንገብሮ ስለዘይብልና ከኣ፡ ኣብ ቅድሚ ካልኦት ሕማቕ ምዝራብ መውጽኢ ተሃንና ይኸውን። ካብዚ ዝዓቢ ምልክት ድኽመት ከኣ የለን። ናይ ስራሕ ወይ ናይ ምግባር ዓቕምና ክዳኸም እንከሎ ኢና ብዙሕ ዘድልየናን ዘየድልየናን ዘህተፍትፈና። እሞ እንታይ ደኣ ንግበር፧ እንተስ ቀኒእና፡ እንተስ ነብሰ-ምትሓት ተሰሚዑና፡ እንተስ ትብዓት ስኢንና ወይ ፈራሓት ኮይና ካብ ‘ኖቨል ኮሮና ቫይረስ’ ብዝኸፍእ ቫይረስ ሕሜታን በለካ ለኽዓካን ተጠቒዕና ንርከብ ሸባባት ደኣ እንታይ’ዩ ፈውስና፧ መንእሰይን ሓማይን… ጽቡቕ ኣይኮነን በጃኹም። ገሊኦም ምኽሪ ኣለዎም። 1. ኣብ ስራሕ ንጸመድ፦ ኣእምሮና ኣብ ስራሕ እንተጸሚድናዮ ብዛዕባ ካልእ ሰብ ክንሓስብ ፈጺሙ ግዜ ኣይክህልወናን’ዩ። መን እንታይ ገበረ፡ ኣበይ ወዓለ፡ ምስመን ኣተወ ወጸአ፡ እንታይ በለዐ ሰተየ፡ ኣበይ ወዓለ ሓደረ ኣይክግድሰናን’ዩ። ብሓቂ ኸ እንታይ ይምልከተና፧ ንስራሕ ዝኸውን ግዜ ምስ ሰኣና ኢና’ኳ ናብ ሕሜት እንጓየይ። ጠብሎቕሎቕ እንብል። መንእሰይን

ጠብላቊን….ኬፍ የብሉን። 2. ኣብ ነብስና ንእመን፦ መን ምዃኑ ረሲዐዮ’ምበር ሓደ ፍሉጥ፡ “ንነብሱ ምስ ካልእ ሰብ ከወዳድር ዝጀመረ ሰብ፡ እንታይነቱ ናብ ጓሓፍ ክድርቢ ተበጊሱ’ሎ ማለት’ዩ’’ ይብል። ሕሜታ፡ ምስ ውድድር’ዩ ዝብገስ። መወዳድርተይ ንእንብሎ ሰብ ኢና እንሓምዮን ሕማቑ እንልፍልፍን። ንእንፈርሖ ሰብ ኢና ጽቡቑ ዘይንደሊ። በሊጹና’ሎ ብዛዕባ ዝበልናዮ ሰብ ኢና ከኩፉኡ ከነውሪ እንህቅን። ውድድር ዝጽላእ’ኳ እንተዘይኮነ፡ ብሕሜት ሰብ ክሓምቀልና ምምናይ ግን ኪንዮ ሰማይ ዘሎ ደበና’ዩ። ከንቱ ሃቐነ! መንእሰይን ኩፉእን… መልክዕ የብሉን። 3. ትብዓት ነጥሪ፦ ካብ ብድሕሪ ሰብ ምዝራብ’ሞ እንታይ ዝኸፍእ ከይህሉ፧ ብዛዕባ ሰብ ዝኾነ ርእይቶ ክህልወና ባህርያዊ’ዩ። ‘ንዝምልከቶ ሓሳብና ምግላጽ - ልቦና፡ ምስ ዘይምልከቶም ከለፍለፍ ከኣ ገዚፍ ዕሽነት’ዩ” ይብሉ ገሊኦም፡ ከምዚ ከማና ሓመይቲ ምስ ረኸቡ። ብሓቂ ኸኣ ዕሽነት ጥራይ ዘይኮነ፡ ፍርሒ ኸኣ’ምበር። ብጒዳይ ምስ ዝምልከቶ ምዝርራብ ትብዓት ይሓትት’ዩ። ፍርሒ ጥራይ’ዩ ኣብ ዘይስራሕና ዘእትወና። ስለዚ ፊተፊት ብዛዕባ ጒዳያት ምስ ዝምልከቶም ንምዝርራብ ትብዓት ከነጥሪ ከድልየና’ዩ። ምናልባት ፍርሒ ተፈጢሩና እንተኾይኑ፡ ትብዓት ብልምምድ ከምዝመጽእ ይንገረና’ዩ። መንእሰይን ፈራሕን… ኣይሳነዩን’ዮም። 4. ኣብ ጉዳያትና ነተኲር፦ ኲሉ ሰብ መቸም ዘዘገድሶ ማእለያ ጉዳያት ኣለዎ። እቶም ንሕና እንሓምዮም ሰባት’ውን ብተመሳሳሊ ጉዳያት ኣለዎም። ጉዳዮም’ዩ ቀዳምነቶም። ብዛዕባ ጉዳያትና ፋዕራ የብሎምን። ንሕና ኣበይ ኣሎና፡ ምስ መን፡ እንታይ ንሰርሕ፡ ኣበይ ኣተናወጻእና፡ እንታይ በላዕና ሰተና ከበሮም ኣይኮነን። ንሶም ዘገድሶም ኣለዎም። ዕዮም ከኣ ኣብ ዝጥዕሞም ቦታን ግዜን ይፍጽሙ። እሞ ንሕና ደኣ እንታይ ሰሪሩና’ዩ ጒዳያትና ጠንጢንና፡ ጒዳዮም ብዛዕባ ዝገብሩ ሰባት ሃለውሎው ዘብለና፧ ንብላሽ ጸዓታን ነባኽን፧ መንእሰይን ሃላውን…ኣይቃደዉን። እሞ እዚ ሕሜት ዝብልዎ ዝጠቕመና ኣይኮነን መስለኒ። ንዝሰርሕ፡ ትብዓት ንዘለዎ፡ ኣብ ጒዳዩ ንዘተኲር፡ ኣብ ነብሱ ንዝኣምን ሰብ ሕሜት መሊሱ’ዩ ዘሐርኖ ኢሎሞ። ንሕና ክንሓሚ፡ ንሱ ይሰርሕን ይጽዕርን። ዋላ ሓንቲ ክንገብሮ ኣይንኽእልን። ፍልልይና ኸኣ ኲሉ ግዜ ይቕጽል። ድሓር ከኣ ተሓማዪ ምዃን ረኻቢኡ’ዩ ዝረኽቦ። እንተ ሓማዪ ምዃን ግን ጸላኢና’ውን ኣይኹኖ። ብፍላይ መንእሰይን ሓማዪን…….!! ዘረባ የብሉን።

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ሩፍታ ጥዑምዝጊ ተስፋይ

ናይ መወዳእታ ክፋል . . . “ኣቲ ኣነ ዝሓባእኩልኪ የለን። ንስኺ ኢኺ ክትሓስቢ ዘይከኣልኪ። ኣማን-ኣማን ክትብሊ ናብ እምኒ ተቐዪርኪ ኣለኺ። ብዛዕባ ናይ መጻኢ ህይወትኪ ሕሰቢ። ፍቕሪ እንጀራ ኣይከውንን እዩ። ብምንታይ ኢና ክንነግረኪ ትደልዪ ዘለኺ. . .” ምስ በለትኒ፡ ገለ ነገር ከተግህደለይ ከም ዝደለየት ተረዲኡኒ። ነቲ ምስጢር ክፈልጦ ስለዝደለኹ ድማ ‘እሞ ሕጂ እንታይ ግበሪ ኢኺ ትብልኒ ዘለኺ?’ በልኩዋ። -ዘዋጽኣኪ ፍለጢ እብለኪ ኣለኹ። ወለድኺ ዝሰማምዑሉ ጥዑይ ሰብ ረኺብኪ ከለኽስ ንድሕሪት ትምለሲ. . .። -መን’ዩ እቲ ወለደይ ዝሰማምዑሉ? መን እዩ እቲ ጥዑይ ሰብ ትብልዮ ዘለኺ?

-ሕጂ እውን ማይ ኣይሓለፎን እምበር፡ እዚ ሕቶ’ዚ ቀደም ኢኺ ክትሓትትዮ ነይሩኪ። ናብ ልብኺ ተመለሲ’ሞ ቅድም ንኣቦኺ ሕተትዮም። ክሳብ ገዛኹም ክመጽእ እንከሎ ስለዘይተገደስኪ እምበር ምፈለጥክዮ ነይርኪ። -ትፈልጥዮ እንተ ዄንኪ ንስኺ እንዲኺ መሓዛይ። ባዕልኺ ንገርኒ እምበር። -መሓዛይ መዓረይ ብዓበይቲ ክንገር እንከሎ እዩ ጽቡቕ። ኣብ’ቲ ምልላይ ከኣ ንሕወሰኪ። ድሮ ተላሊኺ እንዲኺ - ግን ደሓን ወግዓዊ ሌላ ኸኣ ንገብር . . . ድሕሪ ምባል ካዕካዕ ኢላ ሰሓቐት። እቲ ምስጢር እናተጋህደ ይኸይድ ከም ዝነበረ ተረዲኡኒ። ኪዲ ክብላ ከም ዘይጸናሕኩ ድማ፡ ጽቡቕ ገይረ ንኽፍትሻ ኢለ፡ ‘ዘረባኺ መእተውን መውጽእን ስኢነሉ ኣለኹ። ንዕናይ በጃኺ ገዛ ንእቶ’ በልኩዋ። ብዘረባኣ ባህ ዝበለኒ ግዲ መሲሉዋ ኸኣ፡ ኣስናና ጫሕ ኣቢላ እናስሓቐት ገዛ ኣተና። “ሲልቫና ጓለይ እንታይ እዋን ደኣ ተመሊስክን?” በላ ባባ እትው ክንብል እንከለና። ‘ሎሚ ኣይጠዓመትን - መደብ ቀይርና። ተመሊስና’ መለሰትሉ። ‘እንታይ ኰይኑ ደኣ ኣብ ክንዲ ንዓይ ዝሓትት ንሲልቫና ዝሓትታ’ ዝብል ሓሳብ ስለ ዝመጽኣኒ ባህ ኣይበለንን። “መኣዛ ጓለይ፡ ካብ ተመለስክን ደኣ ቡን ግበራልና እምበር፡ እዚ ገዛ ኣወዓዕይ ኣብላኦ፡ ክብል ኣዘዘኒ ንዓይ እውን። ‘እወ ሕጂ ደኣ ቡን ኣፍሊሕካ ወጃዕ ምባል እዩ እምበር ብኸመይ ደኣ ክወዓል’ ሲልቫና እያ መላሲት። “አረ ሎምስ ምስ መኣዛ ጓለይ ዓብዪ ጉዳይ እዩ ዘለና. . .” ባባ ተሓጒሱ ዝነበረ እዩ ዝመስል። “በላ ክሳብ ትቐራርባ፡ ኣብ’ዛ ቀረባ ሰብ ረኺበ ክምለስ እየ” ኢሉና ወጽአ። ባባ ንግዜኡ ምውጽኡ ባህ ኢሉኒ። “ሲልቫና ናይ ብሓቂ መሓዛይ እንተ ድኣ ዄንኪ፡ ብዛዕባ’ዚ ሰብ ግድን ክትነግርኒ ኣለኪ” በልኩዋ። -ከመይ ኢለ ኣነ ክነግረኪ፡ ወለድኺ ከለዉስ ጠብሎቕ ክብል?

-ናይ ወለደይ ግደፍዮ እንዶ. . .! ንስኺኸ ንዘይፈልጦ ሰብ ክሓስቡለይ ከለዉ ቍሩብ ኣይስመዓክን ድዩ?

-ወለድኺ እንድዮም ግዲ! ሳክት ጎቲቶም ከየምጽኡልኪ ፈሪሕኪ! ጠባዩ መዚኖም፡ መልክዑ ርእዮም፡ ሃብቱ ኣብ ግምት ኣእትዮም ከም ዘዋጽኣኪ ኣረጋጊጾም እዮም ኣብ ውሳነ በጺሖም. . .። -ብዛዕባ ጠባይ ሃብቲ ኣይኰንኩን ዝሓትተኪ ዘለኹ። መን ምዃኑ ክትነግርኒ እየ ዝጽበ ዘለኹ. . .። “ደሓን ኣቝሑ ቡን እሞ ንቐራርብ፡

tum.tes.88@gmail.com

ልቢ ኣብ ቃራና ድሕሪኡ ንርእዮ” ኢላ ብምትንሳእ፡ ባዕላ ክትቀራርብ ጀመረት። ኣነ’ሞ ዓቕለይ ወዲአ ክጥሕራ ኣይጸላእኩን። ንየው ነጀው እናበለት፡ ነዊሕ ግዜ ወሰደት። ኣነ ሕርቃን ኣብ ዓንቀረይ ስለ ዝበጽሐ፡ ዋላ ሓንቲ ክዛረብ ኣይከኣልኩን።ቀራሪባምስወድአት፡‘መሓዛይ መዓረይ፡ ሎሚ ጥዕምቲ ፒሳ ከብልዓኪ እየ’ በለትኒ። መልሲ ኣይሃብኩዋን። ንኸተዛርበኒ ኢላ ጸጽቡቑ ምዝራብ ኣየቋረጸትን። ባባ ምስ ደንጎየና፡ ገለ ከተላዕል፡ ከተጸራሪ. . . ኣነ ጋሻ ንሳ ጓል ገዛ ኢና መሲልና። ባባ ክልተ ሰዓት ዝኸውን ገይሩ ኣተወ። ዘይከም ክኸይድ

ብደገ ጸኒሐን ጽንብር በላኦም። ኣጋውላኦም ባህ ስለዘይበለን ድማ፡ ሰሰሪቐን እናጠመታኦም ዕግሽግሽ ክብላ ድሕሪ ምጽናሕ፡ “ናይ ደሓን ዲኹም ደኣ ትም ሕትም ኢልኩም?” ክብላ ናብ ክልተኦም ጠመታ። መልሲ ኣይረኸባን። መኣዛ ሃንደበት “ባባ እንታይ ኢኻ ትብለኒ ዘለኻ?” ክትብል ንብዓት ኣስዒባ ሓተተቶም። “እዚ ዝብለኪ ዘለኹ መኣዛ ጓለይ። ዝሕሸኪ መሲሉና ንጥፉእ ሰብ ሂብናኪ ነይርና’ሞ፡ ሕጂ ግን ሓሳብና ቀይርና ኢና” ክብሉ፡ ጓሂኣ ናብ ታሕጓስ ለወጡላ።

እንከሎ ኣብ ገጹ ሕርቃን ይንበብ ነበረ። ዝተቐረበ ኣቝሑ ቡን ምስ ረኣየ፡ ‘እቲ ቡን ግደፋኦ ኣይሰትን እየ’ ኢሉ ኮፍ በለ። ክልተና ሰንቢድና። ስቕታኡን ገጹን ስለዝኸበደና ኸኣ ሕልምልም ኢልና። ተጠማሚትካ ትም ምስ በዝሐ፡ ‘ባባ ደሓን ዲኻ?’ በልኩዎ። ‘ደሓን’የ መኣዛ ጓለይ’ ኢሉኒ ብሓጺሩ? መኣዛ ኩነታት ኣቦኣ እናተዓዘበት ተጨነቐት። ዝያዳኣ ግን ሲልቫና እያ ተረቢሻ ዝነበረት። ንመኣዛ፡ ብኣዒንታ ገይራ ‘እንታይ ደኣ ዀይኖም?’ ዝዓይነቱ ምልክት ደጋጊማ ተርእያ ነበረት። ስቕታ ምስ ከበዳን መልሲ ናይ መኣዛ ብዘይምርካባን ድማ፡ ብሃንደበት ‘ንእሽቶይ ስራሕ ኣላትኒ’ሞ ክኸይድ - ጽባሕ ክመጽእ እየ’ ኢላቶም መሰስ ኢላ ወጽአት። “ሲልቫና ምስ ከደት ‘ባባ እንታይ ዲኻ ዄንካ?’ ኢለዮ። ደሓን’የ እዛ ጓለይ’ ኢሉ ዝን ኢሉ ጸንሐ’ሞ፡ “መኣዛ ጓለይ፡ ዝፈለጥና ዘይብልና ንዓኺ ኣደራዕ ኣውሪድናልኪ ኢና። ሰብ መጋገዪ ኣጋዩና። ዝሓይሽ መሲሉና ንዓኺ ጸማም እዝኒ ሂብናኪ. . .” ድሕሪ ምባል፡ ‘እህህህህህ. . .’ ወሰኸን ርእሱ ነቕነቐን። “ግዜኺ ኣጥፊእናልኪ ኢና’ሞ፡ ደጊም ካባና ሓራ ኢኺ። ድላይኪ ግበሪ” በለኒ. . .። መኣዛ፡ ወላዲኣ እንታይ ይብሉዋ ከም ዝነበሩ ጽቡቕ ገይሩ ኣይተረደኣን። ካብኡ ሓሊፋ እውን ‘ናብ ባህ ዝበለኪ ክትከዲ ትኽእሊ ኢኺ’ ከም ዝበሉዋ ኰይኑ ተሰመዓ። ወላዲኣ እዚ ምስ ተዛረቡ ትም ስለዝበሉ፡ ኣብ ቅድመኦም ኮፍ ኢላ ብሓሳብ ተዓዝረት። “ባባ እንታይ እዩ ዝብለኒ ዘሎ ኢለ ጕህየ። በቲ ሓደ ‘ኣደራዕ ኣውሪድናልኪ ይብለኒ፡ በቲ ሓደ ድማ ‘ድላይኪ ግበሪ’። ‘ካብ ገዛ ክወጽኣሉ ድዩ ደልዩ? እንታይ ስለ ዝገበርኩ?’ እናበልኩ ኣብ ሓሳብ ተሸሚመ። ተስፋ ድማ ቖሪጸ። ኣቦን ጓልን ዝን ኢሎም እንከለዉ፡ ወላዲታ

ወላዲታ ብወገነን ሃንደበት ስለዝዀነን፡ “ከመይ ከመይ እዩ እዚ ዘረባ?” ክብላ፡ ናብ ዝርርቦም ተሓወሳ። “እዚ ወዲ ብገርህና ተጻዊቱልና ነይሩ። ‘ዛጓለይ ግን ኣምላኽ ርእዩላ ጉዱ ተቓሊዑ. . .”

-እንታይ ኢኹም ትብሉ ዘለኹም ኣንቱም?

-ትም ምባል ይሓይሽ። -እንታይ ማለት’ዩ ትምከ! ጸወታ ቖልዑ እምበር ገይርኩምዎ! እሞ ካብ ፈለማ ትም ኢልኩም ኢኹም ንጓልኩም ክትድርብዩዋ ነቒልኩም. . .። -ኣቲ ትም እንዶ በሊ! እቲ ፈጣሪኸ ኣበይ ምስ ከደ። እነሆ እንዶ ክዱን ቀሊዑ ኣርኢዩና፡ ይዋኣያ ደኣ ንዓኣ ዓቕላ ዘጽበብናላ እምበር. . .። -ወይ’ቲ ጉዱ - እንቋዕ ደኣ ተሃዊኽና ኣብ ዘይደለየቶ ኣየእተናያ እምበር ንዓኣ ዝኸውንዶ ከይትስእን. . .። ውሽጠይ ብታሕጓስ እዩ መሊኡ። መዓስ’የ ካብ ገዛ ወጺአ ንኣማን ዝረኽቦ ጥራይ እየ ዝብል ነይረ። ግናስ ባባን ማማን ኮፍ ኢሎም እንከለዉ ገዲፈዮም ክወጽእ ከቢዱኒ። ደሓር ባባ፡ ብዛዕባ’ቲ ንሓዳር ዝሓተተለይ ሰብ ሓደ ዝፈልጦ ዘመድና ብኣጋጣሚ ከም ዘዕለሎ፡ ‘ምስ ብዓል’ቲ ቤቱ - ቅድሚ ዓመት ዝተፋትሐ ምዃኑ፡ ድሕሪኡ ምስ ዝተፈላለያ ደቂ-ኣንስትዮ ይዘውር ምንባሩ፡ ብሃብቱ ዝንየት፡ ሰታይ፡ ሰብ ዘቋናጽብ . . .” ምዃኑ ካብ’ቲ ዝኣምኖ ዘመድና ከም ዘረጋገጸ ኣዕሊሉና። ድሕሪ ቐትሪ ናብ ከተማ ወጺአ። ቀንዲ ዝተሃወኽኩሉ ምኽንያት ንኣማን ክረክብ እየ። ነቲ ብዛዕባኡ ዝሰማዕኩዎ ብቐጥታ ክሓትቶ ደልየ። ምስ ሲልቫና ከመይ ዝበለ ርክብ ከም ዘለዎ እውን ከረጋግጽ ተሃዊኸ። መቸም ምስ ኣማን ተራኺብና። ኣማን፡ ከም’ዚ ኖርማል ሰብ ዝረኸበ ተዛንዩ እዩ ተቐቢሉኒ። ‘ክዛረበካ ደልየ ነይረ’ ምስ

በልኩዎ ‘ጸገም የለን’ ኢሉኒ። ኣብ ሓንቲ እንዳ ሻሂ ኣቲና። ብምንታይ ከም ዝጅምር ስለዝጠፍኣኒ - ትም ኢለ። “ኣብ ሕጸኺ ደኣ እንታይ ዄንኪ ዘይዓደምክኒ?” በለኒ ናብ ማዕዶ እናጠመተ። -ናይ ምንታይ ሕጸ?

-ሲልቫና መሓዛኺ ከም ዝተሓጸኺ ነጊራትኒ ኣያ’ኮ። -መዓስ ከምኡ ኢላትካ?

-‘ተራኺብና ነይርና። ብዛዕባኺ ምስ ሓተትኩዋ ነጊራትኒ’ ምስ በለኒ፡ ኩሉ ተግባራታ ቍልጭ ኢሉ ተራእዩኒ። -ኣነስ ሕጸ ኣይገበርኩ ገለ ኣይገበርኩ። -ሕጸ’ኮ ኣይጽላእን እዩ። እሞ ድማ ሃብታም ብዓል መኪና ረኺብኪ ዓይንኺ ክትሓስዪ ኣይግበኣክን እዩ። ገንዘብ እንተ ሃልዩ ኩሉ ነገር ቀሊል እዩ. . . ። ዘረባኡ ኣመና ኣሕሪቑኒ። ምኽንያቱ ማስያ ዝመስል ስለዝነበረ። ብዙሕ ተገዳስነት ስለዘየርኣየኒ ‘ምሳኺ ወዲእና ኣለና’ ከይብለኒ እፈርሕ ነይረ። ግን ከም ዝደለኹዎ ፈሊጡ ምእንቲ ከይብጥረመለይ ኢለ፡ ስምዒተይ ሓቢአ ኖርማል ኰይነ ክዛረቦ ከም ዘለኒ ሓሲበ። -“ስማዕ እንዶ፡ ንስኻስ ሰታይ፡ ቍማር ትጻወት፡ ምስ ኣመንዝራታት ትዘውር እንከለኻ፡ ሰለስተ ዓመት ንዓይ ሓቢእካለይ!” በልኩዎ። ‘ሲልቫና ድያ ከምኡ ኢላትኪ?’ በለኒ እናስሓቐ። -ሲልቫና ትንገረኒ ዋላ ካልእ ይንገረኒ’ሞ ግደፎ፡ ሕቶይ ጥራይ መልሰለይ?

-ባዕልኺ ክትምልስዮ ዝግበኣኪ ሕቶ ኢኺ’ኮ ትሓትትኒ ዘለኺ?

-እንታይ ማለትካ እዩ?

-ብሓንሳብ ኣብ ዝነበርናሉ ሰለስተ ዓመት፡ ንስኺ ኣብ ዝመረጽክዮ መዓልትን ሰዓትን እርከበልኪ ነይረ፣ ኣብ እንዳ መስተ ርኢኺኒ ኣይትፈልጥን ወይ መስተ ሸቲተኪ ኣይፈልጥን፡ ንዓይ ደሊኺ ናብ ስራሕና ክትመጽኢ እንከለኺ ስኢንክኒ ኣይትፈልጥን ኢኺ። ብዛዕባ ምስ ኣመንዝራ ምኻድ’ሞ ኸኣ ግርም እዩ ዝብለኒ። ክንደይ ግዜ ዲኺ ንስኺ ምሳይ ኣምሲኺ? ዝሓተትኩኺ ነገር ኣሎ ድዩ? ናቱ ግዙእ ነይረ እንተ ዝኸወን ብኣኺ ምጀመርኩ ነይረ። ዋላ ሲልቫና ከምኡ ገይራ ንዓኽን ንኣቦኺን ትምላእኩም፡ ባዕልኺ ክትግምግሚ ይግበኣኪ ነይሩ. . .። -ንባባ ከምኡ ከም ዝበለቶ ብኸመይ ኣረጋጊጽካ?

-ስለ ዘረጋገጽኩ እየ ዝዛረብ ዘለኹ፣ ብሃበ ተረኽበ ከም ዘይዛረብ ትፈልጢ ኢኺ። -‘ንሲልቫና ደኣ ኣነ’ውን እኮ ኣይኣመንኩዋን’ ክብል፡ ከይተረደኣኒ ንሳ ከም ዝነገረትኒ ኣምለቝኩሉ። ኣስዒበ ድማ ‘ንምንታይ ኢኻኸ ኣብ ኣንጎሎ ናይ ገዛና ደው ኢልካ ዝነበርካ?’ በልኩዎ። -ምናልባት ክልምነኪ ገለ ዝመጻእኩ ከይመስለኪ! ብዛዕባ’ቲ ሕጹይኪ ሰሚዐ ስለዝነበርኩ፡ ንሱ ድዩ ኣይንሱን ንኸረጋግጽ ኢለ እየ መጺአ። ንኽርእዮ ድማ ሲልቫና እያ ተሓባቢራትኒ። ‘ምስ በዓል መኪና ዓለማ ትርኢ ስለዘላ ኣይትድከም’ ኢላትኒ። ደሓን ትእቶ - ‘ምርኣይ ምእማን ስለዝዀነ መጺእካ ኣረጋግጽ’ ኢላ ዕድል ሂባትኒ. . .። ናይ ሲልቫና ተንኮል ገሪሙኒ። ገለ ካብ’ቲ ዝጥርጥሮ ዝነበርኩ ድማ ኣረጋጊጹለይ። እንታይ ክትረክብ ከምኡ ክትገብር ከም ዝተበገሰት ክርደኣኒ ኣይከኣለን። “እሞ ሽዑ እንታይ ኢልካ?” ኢለ ሓተትኩዎ። -ጽቡቕ ገይረ ዝፈልጦ ሰብ ስለዝዀነ

‘እንቋዕ ረኣኹዎ’ ኢለ ተሓጒሰ። -እንታይ ዘሐጉስ ረኺብካ?

-ንዓኺ ካብ ሓደጋ ንኸድሕነኪ ዕድል ስለዝገበርኩ። ኣነ ከማኺ ናይ ሰብ ወረ ሰሚዐ ራሕሪሐኪ ዝኸይድ ኣይኰንኩን። ዋላ ምስ ድላይኪ ኺዲ፡ ሓልዮተይ ኣይቅየርን እዩ። -ካብ ምንታይ ከተድሕነኒ?

-ካብ’ቲ ብማኪና ዘዛውረኪ ዝነበረ ሰብ?

-እንታይ ከይገብረኒ ንሱ ደኣ?

-ሲልቫና ደላሊት፡ ወለድኺ ድማ ግሩሃት ኰይኖም፡ ናብኡ ከመርዕዉኺ ድልየት ስለ ዝነበሮም። ከመይ ዝበለ ድኹምን ክፉእን ሰብ ምዃኑ እፈልጦ ስለዝጸናሕኩ። -እንታይ ኢኻ ትብል ዘለኻ?

-ጋሻ’ባ ኣይትኹኒ። ኣቦኺ ወረኡ ከም ዝበጽሖም ኣይትፈልጥን ማለት ድዩ? ምስ በለኒ፡ ዘረባኡ ጋን ኰነኒ። “ብኸመይ ደኣሉ ኣነን ባባን ዝተዛረብናዮ ጉዳይ ፈሊጥዎ?” ኢለ። መሊሱ እቲ ነገር ጭርጭር ዓበደ ኰነኒ። ኣነ ድየ ተጸሊለ ዋላስ ሕልሚ እዩ! ምርዳእ ኣብዩኒ። -ንሱ ምዃኑ ደኣ ብምንታይ ፈሊጥካ?

-“እታ ብገንዘብ ዝተገዝአት ደላሊት፡ ኣነ ምእንቲ ክቐብጽ ኢላ ንኽርእዮ መንገዲ ከፊታትለይ። ግን ንሳ ዘርኣየትኒ መሲሉዋ እምበር፡ ንዓኺ ካብ ጸገም ንኽገላግለኪ ኣምላኽ እዩ ኣርእዩኒ። ታሪኹን ተግባራቱን ብሰብ ገይረ ናብ ኣቦኺ ከም ዝበጽሕ ዝገበርኩ ኣነ እየ። ብሓሶት ዘይኰነ ግን፡ ነቲ ሓቂ እየ ኣፍሊጠዮም” ምስ በለኒ ተሓቢነሉ። ድሕሪ’ዚ ብዙሕ ነገር ኣዕሊልና። ንኹሉ’ቲ ነገር ሕንክርክር ዘበለቶ እታ ቀንዲ መሓዛይ ሲልቫና እያ ነይራ። ንባባ እውን ነቲ ወዲ ከም መልኣኽ ገይራ ብምቕራብ ዘደናገረቶ ንሳ ምዃና ፈሊጠ። “እሞ እንታይ ኢና ሕጂ?” ኢለዮ ንኣማን። “ኣብ ናትኪ ድልየት እዩ ዝምርኮስ። ብወገነይ ግን ብዘይካኺ ዋላ ሓንቲ ሓሲበ ኣይፈልጥን እየ” በለኒ። -ኣነ’ውን ካባኻ ክፍለ ድልየት የብለይን። “ዋላ ብዓል መኪና እንተረኸብኪ. . .?” ኢሉ ኣስሒቑኒ። ኣነሀና ክልተ ቖልዑ ወሊድና ብሰላምን ብፍቕርን ንነብር ኣሎና። ንሲልቫና ድማ ናብ ገዝኣ ከይደ ይቕረ ከም ዝበልኩላ ገሊጸላ። ንሳ እውን ንገንዘብ ክትብል ከም ዝበደለትኒ ተኣሚና ይቕረታ ሓቲታትኒ።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 14፡25 15፡20 16፡00 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡20 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር HOW ITS MADE ዜና ትግርኛ ዜና ስፖርት ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 9ይ ክፋል ዜና ዓረብ ዕላል ጥበባት ዶክመንታሪ TECH INSIGHT ናትራን 1ይ ክፋል ዜና ትግርኛ ደርፊ ዜና ዓረብ መደብ ናትራን 2ይ ክፋል ፊዮሪና ዜና ትግረ ተኸታታሊ ፊልም ጆርጆ ዜና ትግርኛ ተኸታታሊ ፊልም ማጨሎ ዜና ዓረብ ደሃይ ኮለጃት ዜና እንግሊዝ እትመት ሲት- ኮም

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ወ/ሮ ፍዮሪ ኣምባሳጀር ገብረሂወት ምባል ተሪፉ፡ ፍዮሪ ኣንገሶም ገብረሂወት ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ። ብፍ/በ/ዕዳ ወረ/ነፍ ገብረክርስቶስ መብራህቱ፡ ወረ/ነፍ ተበርህ ጅጉርን፡ ኣርያም ኣልምስገድ፡ ኣስቴር ኣለምሰገድ፡ ትእማር ኣለምሰገድ፡ ሮቤል ኣለምሰገድ፡ ሩት ኣለምሰገድ፡ሄኖክ ኣፈወርቂ፡ ናሆም ኣፈወርቂ፡ ልድያ ኣፈወርቂ፡ መስፍን በየነ፡ ናርዶስ በየነ፡ኣሌክሳንደር በየነ፡ ሳምሶም በየነ፡ ራሄል በየነ፡ ዮዲት በየነ፡ ምርያም በየነ፡ ሄለን ኣድሓኖም፡ ሚካል ኣድሓኖም፡ ገነት ገብረክርስቶስ ተኽለ ተስፋሚካኤል፡ ንግስቲ ተስፋሚካኤል፡ንፈጽሚ ዝምልከት ክሲ ተመስሪቱልኩም ስለ ዘሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ/ዞ/ማእከል 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ቅረቡ። ወ/ሮ ልዋም ዮውሃንስ በየነ ምባል ተሪፉ፡ ልዋም ወልደዮሃንስ በየነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 2ይ መጋባእያ ቁ. 35 ይቕረብ። ወ/ሮ ቀድሽ ክፍለ ተስፋ ምባል ተሪፉ፡ ቀድሽ ክፍለ ክፍለዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 1ይ መጋባእያ ቁ.32 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ ከሳሲት ወራ ነ/ሄር ኣሚና ኢብራሂም ሓጎስ ወ/ሮ ንዋራ ሓሰን ሓሚድ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ጃዕፈር መሓመድ ሰይድ፡ ናይ ክራይ ክሲ ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ኣብ መንጎ ከሳሲ ኣቶ ናላዊ ደበሳይን ተኸሰስቲ ወረ/ነፍ ደበሳይ ተኽለኣብ ወ/ሮ ዘውዲ ደበሳይ +6 ወረ/ነፍ ከሰተ ተኽልኣብ ኣቶ ፍቓዱ ከሰተ +6 ዘሎ ናይ ሽርክና ምፍራስ ናይ ሲቪል ክርክር ጉዳይ ኣብ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ይረአ ኣሎ። ተኸሰቲ ወ/ሮ ዘውዲ ደበሳይ፡ ኣቶ ዮውሃንስ ደበሳይ፡ ወ/ሮ ኤልሳ ደበሳይ፡ ኣቶ ሙሉጌታ ደበሳይ፡ ኣቶ ቢንያም ደበሳይ፡ ወ/ሪት ኣዜብ ደበሳይ፡ ወ/ሮ ዩርዳኖስ ደበሳይ ከምኡ’ውን ተኸሰስቲ ኣቶ ፍቓዱ ከሰተ፡ ዮዲት ከሰተ፡ ኣቶ ዮናስ ከሰተ፡ ኣቶ ኣማንኤል ከሰተ፡ ወ/ሮ ፍዮሪ ከሰተ፡ ወ/ሮ ትዕግስቲ ከሰተ፡ ፍቕርተ ከሰተ፡ግርማይ ከሰተ ብኣድራሻኦም ክርክቡ ስለዘይከኣሉ፡ ኣብ ንግዲ መጋባእያ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ቁ. 40 ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረቡ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኩዶብዑር ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ወ/ት ልዋም ወልደሚካኤል ዓንደገርግሽ፡ ወላዲተይ ግደይ ገብረመድህን ክፍለዝጊ ስለ ዝዓረፈት፣ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ወ/ሮ ሳባ ተኸለ ትኳቦ፡ ወላዲተይ እሙና ጸጋይ ዕቑባዝጊ ስለ ዝዓረፈት፣ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ነብያት ኪዳነ ተኽለ፡ ኣቦይ ኪዳነ ተኽለ ገብረሚካኤልን ኣደይ ለተስላሴ ካሕሳይ ወልደኪዳንን ስለ ዝዓረፉ፣ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ልያ መዘንግዕ ገብረመድህን፡ ተኸሳሲ ኣቶ ፍጹም እያሱ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ፡ ን20/5/ 22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓረዛ ኤርምያስ ደማስ እዮብ ምባል ተሪፉ፡ ሳሚኤል ደማስ ስዩም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን15/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ድባርዋ ወ/ሮ ኣሰፋሽ ኢማም ምራጭ፡ ጓለይ ዘቢብ ገብረመድህን ይሕደጎ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 1 ወደይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ

ኪዳነማርያም ደባስ በራኺ ምባል ተሪፉ፡ ስምኦን ደባስ በራኺ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣብሳራ ክብርኣብ ፍስሃ ምባል ተሪፉ፡ ሳሮን ክብርኣብ ኣስፋሃ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቡህኑና

ከሳሲት ወ/ሮ ረዛን እዮብ ገብረምካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ በየነ ገብረስላሴ ተኽሉ ናይ ሓዳር ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ከሳሲት ወ/ሮ ለምለም በርሀ መዘንግዕ፡ ብርሃነ ተኽልኣብ ሕደጎ ናይ ሓዳር ክሲ

ቤት-ፍርዲ መንደፈራ

ዞባ

ደቡብ

ወ/ሮ ወርቅነሽ ለኣከ ካሳ ምባል ተሪፉ፡ ፋሩኑስ ለኣከ ካሳ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22ኣብ ቤ/ፍ 4 መጋባእያ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዓዲ ዃላ ዊልያም መንግስትኣብ ምባል ተሪፉ፡ ሓበን መንግስትኣብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣንቶረ ወ/ሮ ፌስታ ምሑር ገብረሩፋኤል፡ ብዓል ቤተይ መንግስትኣብ ተስፋማርያም ተስፋዝጊ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን4/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ከሳሲ ኢሰያስ ዑቕበ፡ ተኸሳሲ ኣቶ እስቲፋኖስ ነጋሽ ዝግታ፡ ናይ ገዛ ክራይ ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ ወ/ሮ ናጽነት ተስፋሚካኤል ተወልደ፡ ወኪል ኣቶ ተስፋሚካኤል ተወልደ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ጽባሕ ዘርእዝጊ የማነ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል ወ/ሮ ሳባ ኣረጋሀይ ኣጋጅ፡ ኣደይ ወ/ሮ በለጠሽ ኣበራ ተስፋይ ስለ ዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ ጓዕዳድ ወ/ሮ ሰናይት ገብረዮውሃንስ ወልደማርያም፡ ኣዴና ግደይ ተስፋማርያም ብርሃነ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መርሓኖ ወ/ሮ ጽገ ተስፋገርግሽ ተስፋይ፡ ብዓልቤተይ ሚኪኤል ወልደገርግሽ ገብረማርያ ስለዝዓረፈ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 1 ጓልና ከኣ ወራሲት ምዃና ይረጋገጸላ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ኣበሻውል

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዛግር

ወ/ሮ ልዋም ፍቓዱ ገብረመድህን፡ ተኸሳሲ ኣቶ ሳሙኤል ተስፋገርግሽ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን6/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ከሳሲት ወ/ሮ ብርኽቲ በርሀ፡ ኣቶ ብርሃነ ስዩም ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

JOB VACANCY NOTICE ZAER PLC

Inventory Manager Position Opening Date: 14 April 2022 Closing Date: 21 April 2022 Location: Godaif – Asmara (EX Asmara Textile Factory) Employment Type: Full-time Remuneration/Benefits: Salary will be commensurate with qualifications and experience.

ROLE SUMMARY: The Inventory Manager will be responsible to: - Maintain accurate inventory of stock, i.e. raw materials and finished products.

- Monitor, organize and report on the Company’s products and supplies.

- Record daily deliveries and shipments to reconcile and certify inventory.

- Improve inventory control procedures.

- Analyze daily product and supply levels and report on inventory levels to upper management.

MINIMUM QUALIFICATIONS AND EXPERIENCE -A bachelor’s degree in Accounting, Business or a related field.

-5+ years of experience in an Inventory Manager position.

-Possesses superb verbal and written communication skills.

-Advanced computer skills; proficient in using word processors, spreadsheets and demonstrated skills in database management and record-keeping.

-Knowledge of Inventory software.

-Data analysis skills.

-Organizational and logistics skills.

Core Competencies - Team oriented and Interpersonal ability - Organized and efficient in daily tasks with strong attention to detail

All applicants must submit their Employment Application; a Résumé/Curriculum Vitae of their relevant experience and qualifications; certified copies of identification, and academic certifications/diplomas, along with National Service Exemption or Completion.

All applications for employment must be submitted to the address provided below by the job closing date.

ZAER PLC - Tegadelti Av. No. 13 - GODAIF - Asmara - Eritrea

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ብድሆን ኤይኤሴም2ን ተዓዊተን ሻምፕዮን ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል፡ ብቕድሚ ትማሊ ምሸት ናይ ደቂ ተባዕትዮ ጋንታታት ቀዳማይን ሳልሳይን ዲቪዥን ብዘካይደኦ ጸወታታት ኣብ ሜዳ ቦቸፊላ ኣስመራ ቀጺሉ ከም ዝወዓለ ህዝባዊ ርክባት ፈደረሽን ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ሓቢሩ። ኣብዚ ዕለት ፈለማ ግጥማተን ዘካየዳ ናይ ሳልሳይ ዲቪዥን ጋንታታት ብርሃንን ኤይኤስኤም2 እየን ነይረን። እዚ ብደያኑ ሃይለ ኢሳቕን ዓወት መብራህቱን ዝተኣልየ ጸወታ፡ ኣብ መፈለምታ ክልተ ርብዒ ጸወታ

ብተጻወትቲ ጋንታ ብርሃን ዝተዓብለለ’ዩ ነይሩ። ነዚ ዘስተብሃለ ኣሰልጣኒ ኤይኤሴም2 ኣድሓኖም ሰለሙን፡ ስልቲ ኣጸዋውታኡ ብምልዋጥ ንጸወታ ናብ ረብሓኡ ቀየሮ። ምዱብ ናይ 40 ደቓይቕ ጸወታ ኸኣ ማዕረ 35ብ35 እዩ ተዛዚሙ። ኣብ ዝቐጸለ ተወሳኺ ሓሙሽተ ደቓይቕ’ውን ተጻወትቲ ክልቲአን ጋንታታት ማዕረ ሽቶ ከመዝግቡ ብምኽኣሎም ካልኣይ ሓሙሽተ ደቓይቕ ክጻወቱ’ዮም ተገዲዶም። ኣብዚ ግዜ ድኻም ዘየርኣዩ ተጻወትቲ

ኤይኤሴም2 ንጸወታ ስለ ዝተቖጻጸርዎ፡ ነቲ ሓያል ርብርብ ዝተራእየሉ ጸወታ 45ብ40 ክዕወቱሉ ክኢሎም። እዚ ግጥም ብኽልቲአን ጋንታታት ሓያል ምትህልላኽን ውልቃዊ ብቕዓትን ዝተራእየሉ ብምንባሩ ካብ ኣፍቀርቲ ኩዕሶ ሰኪዐት ዓቢ ኣድናቖት ክረክብ ክኢሉ’ዩ። ተጻዋታይ ጋንታ ኤይኤሴም2 ላሜክ ዳዊት ኣብዚ ግጥም 25 ሸቶታት ብምምዝጋብ ኣብ ዓወት ጋንታኡ ልዑል እጃም ብምርካቱ፡ ብሉጽ ናይቲ ዕለት ተጻዋታይ

ከስምዮ ክኢሉ’ዩ። ተጻዋታይ ጋንታ ብርሃን ሴም ሳሚ እውን እንተኾነ ዋላ’ኳ ጋንታኡ ክትዕወት እንተዘይከኣለት ብውልቃዊ ብቕዓቱ 9 ሸቶታት ከመዝግብ ክኢሉ እዩ። ስዒበን ግጥማተን ዘካየዳ ናይ ቀዳማይ ዲቪዥን ጋንታታት ብድሆን ኤምቢዋይን እየን ነይረን። ኣብዚ ግጥም ጋንታ ብድሆ’ያ ኣብ ልዕሊ መጋጥምታ 37ብ30 ተዓዊታ። ሻምፕዮን ጋንታታት ኩዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ሎሚ ሓሙስ’ውን ናይ ደቂ ተባዕትዮ ናይ ቀዳማይን ሳልሳይ ዲቪዥን ጋንታታት ብዘካይድኦ ጸወታ ኣብ ሜዳ ቦቸፊላ ኣስመራ ቀጺሉ ከምዝውዕል ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

ራግኒክ፡ ዩናይትድ ካብ ሊቨርፑል ብሽዱሽተ ዓመት ትድሕር ግዝያዊ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ራልፍ ራግኒክ፡ ጋንታኡ ካብ ሊቨርፑል ብሽዱሽተ ዓመታት ድሒራ ከም ዘላ ብምሕባሩ ካብ ደገፍቲ እታ ጋንታ ዝተፈላለየ ዘለፋታት ይወርዶ ኣሎ። እቲ

ራግኒክ ነዚ መግለጺ ዝሃበ፡ ብቕድሚ ትማሊ ዩናይትድ ኣብ ስታድዩም ኣንፊልድ ብሊቨርፑል 4ብ0 ድሕሪ ምርታዓ’ዩ። እዘን ክልተ ጋንታታት ኣቐዲመን ኣብ ኦልድ ትራፎርድ

ብድምር 9ብ0 ክትርታዕ ድሕሪ ምኽኣላ ኸኣ ብዙሓት ተንተንቲ ኩዕሶ እግሪ “ዘሕፍር፡ ተስፋ ዘቝርጽን መዋረድን ውጽኢት” እናበሉ ኣብ ልዕሊ ኩሎም ኣባላት እታ ጋንታ ጸርፍታት የዝንቡ ኣለዉ። ብፍላይ ኣብ ትሕቲ ኣላይነት ስኮትላንዳዊ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ንጸወታ ኩዕሶ እግሪ እንግሊዝ ዓብሊላቶ ዝነበረት ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ድሕሪ 1892-93 እዚ እቲ ዝኸፈአ ስዕረታ ምዃኑ መዛግብታ ይሕብሩ። ዩናይትድ ኣብ 1892-93 ብናይ ክልተ እግሪ ጸወታ ብሳንደርላንድ 11ብ0 ተሳዒራ ከም ዝነበረት ይንገር። በዚ ኸኣ ካብ ዝመጽእ ክራማት ኣትሒዙ ንኣርባዕተ ዓመት

ሓላፍነት ኦልድ ትራፎርድ ክስከም ትጽቢት ተነቢሩሉ ዘሎ ኤሪክ ተን ሃግ ብኣግኡ ከቢጽ ጾር ኣብ ቅድሚኡ ይጽበዮ ኣሎ። ካብዚ ናይ ብቕድሚ ትማሊ ምሸት ጸወታ ከይወጻእና፡ ስድራቤት ኣጥቃዓይ ማንቸስተር ዩናይትድ ክርስትያኖ ሮናልዶ፡ ደገፍቲ ሊቨርፑል ኣብ ልዕሊኦም ብዘርኣይዎ ክብረት ምስጋናኦም ገሊጾም ኣለዉ። ኣብዚ ግጥም ደገፍቲ ሊቨርፑል፡ ብምኽንያት ሞት ውሉድ ክርስትያኖ ሮናልዶ ንመዝሙር እታ ጋንታ “በይንኺ ኣይክትጓዓዝን ኢኺ (You’ll Never Walk Alone)” ብሓባር ክዝምርዋ ብምኽኣሎም’ዮም ዝምስገኑ ዘለዉ። ሓሙሽተ ግዜ ሽልማት ብሉጽ

ተጻዋታይ ዓለም ዝረኸበ ፖርቱጋላዊ ክርስትያኖ ሮናልዶ፡ ዝሓለፈ ሰኑይ ሓደ ካብቶም ዝወለዶም መናቱ ብሞት ከም ዝሰኣነ ኣይርሳዕን። በዚ’ዩ ኸኣ እቲ ተጻዋታይ ኣብቲ ናይ ሰሉስ ምሸት ጸወታ ኣብ ሜዳ ክረአ ዘይከኣለ። ደገፍቲ ሊቨርፑል ምስታ ሮናልዶ ዝወድያ ቁጽሪ 7 ማልያ ብምትእስሳር፡ ኣብ ሻውዓይ ደቒቕ ናይቲ ግጥም ንታሪኻዊት መዝሙር ሊቨርፑል ብሓባር ከም ዝዘመሩ ይፍለጥ። ድሕሪ’ዚ ፍጻመ ኸኣ፡ ኣሕዋት ሮናልዶ ዝኾና ኢልማን ካቲያን ከምኡ’ውን ወላዲቱ ዶሎረስ ኣቬሮ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ብምውጻእ ንደገፍቲ ሊቨርፑል ልዑል ምስጋና ከቕርባ ክኢለን ኣለዋ።

መሲ ኣብ ፒኤስጂ ይቘርር ኣሰልጠኒ ብዘይካ’ዚ፡ ዩናይትድ ናይ ቅድም ክብራ ክትመልስ እንተደኣ ኮይና፡ ኣብ ክራማት ኣብ ዝኽፈት መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ ዓሰርተ ሓደሽቲ ተጻወትቲ ከተፈርም ከም ዝግበኣ ኣፍሊጡ ኣሎ።

ኣብ ዝገበረኦ ግጥም’ውን እንተኾነ ሊቨርፑል’ያ ብገፊሕ 5ብ0 ተዓዊታ ነይራ። ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ፡ ኣብ ክልተ ጸወታታት ማንቸስተር ዩናይትድ

ሓጸርቲ ዜናታት • በነፊካ ነቲ ምስ ፒኤስጂ ዘለዎ ውዕል ኣብ ምዝዛም ዝርከብ ኣርጀንቲናዊ ዲ ማርያ ንምፍራም ተበግሶ ከም ዝወሰደት ይግለጽ ኣሎ። ዲ ማሪያ ናብ በነፊካ ደጊሙ ክምለስ ዝኽእል’ኳ እንተኾነ፡ እቲ ኣብ ፒኤስጂ ዘእትዎ ዓመታዊ 13 ሚልዮን ኤሮ ዝበጽሕ ኣታዊ ግን ክረኽቦ ከም ዘይክእል ይንገር። • ብራዚላዊ ኣጥቃዓይ ሪያል ማድሪድ ቪኒሺዮስ ጁኒየር፡ ንነዊሕ ዓመታት ዝጸንሕ ሓድሽ ውዕል ከም ዝተቐረበሉ ጋዜጣታት ስጳኛ የጋውሓ ኣለዋ። እዚ ወዲ 27 ዓመት ተጻዋታይ፡ ክሳብ 2027 ዝጸንሕ ሓድሽ ውዕል’ዩ ተቐሪቡሉ ዘሎ። ንሱ ኣብዚ እዋን ኣብቲ ዝለዓለ ቆመናኡ ከም ዘሎ’ዩ ዝንገር። ቪኒሽዮስ ጁኒየር ክሳብ ሕጂ ኣብ ዝተፈላለዩ 44 ጸወታታት 17 ሽቶታታት ከመዝግብ ከሎ፡ 17 ኸኣ ሸቶ ዝኾና ኩዓሳሱ ከም ዝሰርሐ ይፍለጥ። • ስጳኛዊት ሰቪያ፡ ንኣንቶኒ ማርሻል ብቐዋሚ ከም ዘይተፈረሞ ኣፍሊጣ። እዚ ወዲ 26 ዓመት ተጻዋታይ፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ኣብ ዝነበረ መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ’ዩ ካብ ማንቸስተር ዩናይትድ ብልቓሕ ናብ ሰቪያ ተሰጋጊሩ። ማርሻል ዋላ’ኳ ካብቲ ዓመታዊ ዝኽፈሎ 13 ሚልዮን ፓውንድ መሃያ ንታሕቲ እናተኸፍለ ኣብ ሰቪያ ክጸንሕ ድሌት እንተነበሮ፡ እታ ጋንታ ግን ቅሩብነት ከም ዘየርኣየት’ዩ ዝንገር። • ብመሰረት ሙንዶ ዲፖርቲቮ ዝዘርገሐቶ ሓበሬታ፡ ኣብ ሕማቕ ኣቃውማ ዘላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ንተኸላኻላይ ቪላሪያል ቶረስ ደጊማ ተጣይቐሉ ከም ዘላ ተገሊጹ። ዩናይትድ ነዚ ወዲ 25 ዓመት ተኸላኻላይ ዝሓለፈ ክራማት ከተፈርሞ ተቓሪባ’ኳ እንተነበረት፡ ኣብ መወዳእታ ግን ንራፋኤል ቫራነ ከም ዝመረጸት ኣይርሳዕን። ዩናይትድ ነዚ ተጻዋታይ ናብ ኦልድ ትራፎርድ ከተምጸኦ እንተደኣ ኮይና 60 ሚልዮን ፓውንድ ክትከፍል ከም እትግደድ ይንገር። • ኣሰልጣኒ ቸልሲ ቶማስ ቱቸል፡ ብዛዕባ መጻኢ ካልኣይ ሓላዊ ልዳት እታ ጋንታ ኬፓ ኣሪዛባላጋ ይዘራረብ ከም ዘሎ ተገሊጹ። ኬፓ ኣብዚ እዋን ካብ ስታንፎርድ ብሪጅ ወጺኡ ክጻወት ከም ዝደሊ ምስቲ ተጻዋታይ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይሕብሩ።

ፈረንሳዊት ፒኤስጂ ንሰለስተ ኣርጀንቲናውያን ተጻወትቲ ካብታ ጋንታ ከተውጽኦም ብምውሳና፡ ብሉጽ ተጻዋታይ ዓለም ሊዮነል መሲ ከም ዘይተዋሕጠሉ ምስቲ ተጻዋታይ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይዛረቡ ኣለዉ። ኣባላት ቦርድ እዛ ሓንቲ ካብ ዝሃብተማ ክለባት ኩዕሶ እግሪ ዓለም ምዃና ዝእመነላ ጋንታ ንዲ ማሪያ፡ ማውሮ ኢካርዲን ሊኣንድሮ ፓራደስን ዝመጽእ ክራማት ካብ ፓርክ ደ ፕሪንሰስ ከተባርሮም ድሕሪ ምውጣና’ዩ ሊዮነል መሲ ቀጨውጨው ዝብሎ ዘሎ። እዞም ተጻወትቲ ካብ ፒኤስጂ ምስ ዝወጹ፡ ሊዮነል መሲ እቲ እንኮ ኣብዛ ጋንታ ዝተርፍ ኣርጀንቲናዊ ክኸውን’ዩ። መሲ ኣብ ናይ ኩዕሶ እግሪ ታሪኹ እቲ ዝኸፈአ ዓመት የሕልፍ ከም ዘሎ ይፍለጥ። ብመሰረት ሰነዳት ኩዕሶ እግሪ ፈረንሳ፡ መሲ ክሳብ ሕጂ ኣብ 21 ናይ ሊግ ኣ ጸወታታት ሰለስተ ሸቶታት ጥራይ’ዩ ኣመዝጊቡ ዘሎ። እዚ ተጻዋታይ፡ ጋንታኡ ፒኤስጂ ንሪያል ማድሪድ ረቲዓ ናብ ግጥም ርብዒ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ክትሰግር ኣብ ዝፈተነትሉ ግዜ፡ ብሉጽ ብቕዓቱ ከርእይ ብዘይምኽኣሉ ካብ ዝተፈላለዩ ወገናት ነቐፌታ ወሪድዎ’ዩ። እንሆ ሕጂ ኸኣ ኣዕሩኽቱን ደቂ ዓዱን ዝኾኑ መጻወትቱ ካብታ ጋንታ ይባረሩ ብምህላዎም ንዓመታ መሊሱ ከይስልችዎ ይስጋእ። ወዲ 34 ዓመት ዲ ማሪያ፡ ኣብዚ ዓመት ሓሙሽተ ግዜ ጥራይ’ዩ ምስ ቀዳሞት 11

ተሰለፍቲ እታ ጋንታ ኣብ ሜዳ ክረአ ክኢሉ ዘሎ። ምስ ፒኤስጂ ዘለዎ ውዕል ኣብ ክራማት ስለ ዘብቅዕ’ዩ ኸኣ ኣባላት ቦርድ እታ ጋንታ ሓድሽ ውዕል ምፍራም

ክሳብ ሕጂ ሸሞንተ ግዜ ጥራይ’ዩ ማልያ ፒኤስጂ ወድዩ ኣብ ሜዳ ተራእዩ ዘሎ። እዚ ወዲ 36 ዓመት ተጻዋታይ፡ ኣብ ፓሪስ ዘጽንሖ ገና ናይ ሓደ ዓመት

ዝኣብይዎ ዘለዉ። ኣብ ፒኤስጂ ቀንዲ ዓርኪ መሲ ምዃኑ ዝንገረሉ ኣሌኣንድሮ ፓራደስ ብወገኑ ድሕሪ’ቲ ኣብ ጥሪ 2019 ብ36 ሚልዮን ፓውንድ ካብ ዘኒት ናብ ፓሪስ ምምጽኡ፡ ቀዋሚ ቦታ ስኢኑ ከም ዘሎ ይፍለጥ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ስጳኛዊ ተኸላኻላይ ፒኤስጂ ሰርጂዮ ራሞስ ኣብ ክራማት ኣብ ዝኽፈት መስርሕ ምስግጋር ተጻወትቲ ኤውሮጳ ካብታ ጋንታ ክወጽእ ምዃኑ ጋዜጣታት ፈረንሳ የጋውሓ ኣለዋ። ራሞስ ዋላ’ኳ ኣብዛ ጋንታ ካብ ዝመጽእ ሓደ ዓመት ጥራይ ኣቕውጺሩ እንተሃለወ፡ ብሰንኪ ተደጋጋሚ መስበርቲ ግን ኣብ ሜዳ ክረአ ከም ዘይከኣለ ይፍለጥ። ንሱ

ውዕል ኣለዎ። ይኹን’ምበር፡ ሓለፍቲ ዕድጊ ፒኤስጂ ንሓደ ዓመት መሃያ እዚ ተጻዋታይ ትኸፍል ጋንታ እንተደኣ ረኺቦም ክሰድዎ ዓይኖም ከም ዘይሓስዩ ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይዛረቡ። ዋላ’ኳ ራሞስ ብዘለዎ ህጡር ተመክሮ፡ ብዙሓት ጋንታታት ዝደልየኦ እንተኾና፡ ሰሙናዊ ደሞዙ ግን ክኸብደን ከም ዝኽእል’ዩ ዝንገር።

መደብ ጸወታ ዋንጫ ናጽነት ፓራዲዞ ምስ ኩባንያ ሰገን ኣስመራ ቢራ ምስ ኣዱሊስ

ሓዳስ

ኤርትራ

21 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.200

ዜና ወጻኢ ተስፋኣለም የማነ

ፈደራላዊ መንግስቲ ዒራቕ፡ ነቲ ቱርኪ ልም-ቅነ ኣንጻር ዕጡቓት ሰልፊ ሰራሕተኛታት ኩርዲስታን (ፒ.ከይ.ከይ) ጀሚራቶ ዘላ ስግረ-ዶባዊ ወተሃደራዊ ስርሒት ብትሪ ተቓዊሙዎ። ቤት-ጽሕፈት ፕረዚደንት’ታ ሃገር ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ ሰራዊት ቱርኪ ብዘይ ፍቓድ ዒራቕ ዶብ ሰጊሩ ኣብ ልዕሊ’ቶም ኣብ ሓውሲ ርእሰ-ምምሕዳር ኩርዲስታን ከምዝንቀሳቐሱ ዝገለጾም ዕጡቓት ፒ.ከይ.ከይ ዘካይዶ ዘሎ ወተሃደራዊ ስርሒት፡ “ንልኡላውነት ዒራቕ ብቕሉዕ ዝግህስን ንሃገራዊ ቻይና፡ ምስ’ታ ኣብ ደቡባዊ ሰላማዊ ውቅያኖስ እትርከብ ሃገረ ደሴታት ሰሎሞን፡ ኣብ ጸጥታዊ ምትሕግጋዝ ዘተኰረ ውዕል ከምዝኸተመት ኣፍሊጣ። ቻይና ነዚ ዘፍለጠት፡ ኣመሪካ፡ በይንጂንግ ኣብ ደሴታት ሰሎሞን ወተሃደራዊ መዓስከር ንምድኳን እንትገብሮ ዘላ ምንቅስቓስ ከቢድ ስግኣት ከምዝፈጠረላ ብምግላጽ፡ ሓደ ላዕለዋይ ልኡኽ ናብታ

ዒራቕ፡ ስግረ-ዶባዊ መጥቃዕቲ ቱርኪ ትቃወም ድሕነታ ኣብ ሓደጋ ዘእቱን’ዩ” ክብል ኮኒኑዎ። ውሲኹ ድማ፡ ቱርኪ ነቲ ናብ ውሽጢ ዒራቕ ኣእትያቶ ዘላ ሰራዊት ብህጹጽ ክትስሕቦ ጠሊቡ። ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ዒራቕ እውን፡ ንኣምባሳደር ቱርኪ ኣብ ባቕዳድ ብምጽዋዕ ተቓውሞኡ ከምዝገለጸሉ ሓቢሩ። ቱርኪ፡ ነቶም ካብ ኣኽራናት ሰሜን ዒራቕ እናተበገሱ ሽበራዊ መጥቃዕቲታት ከምዝፍጽሙ እትኸሶም ዕጡቓት ፒ.ከይ.

ቻይና፡ ምስ ደሴታት ሰሎሞን ወተሃደራዊ ውዕል ከቲማ ንእሽቶ ሃገር ከምዝለኣኸት ድሕሪ ምሕባራ ድሕሪ ሒደት ሰዓታት እዩ። ኣፈኛ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ቻይና ዋንግ ወንቢን ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ነቲ ውዕል ሚኒስተራት ጉዳያት ወጻኢ ክልተአን ሃገራት ከምዝኸተምሉ ሓቢሩ። እንተዀነ፡ ዝርዝር ትሕዝቶ ናይቲ ስምምዕ እንታይ ምዃኑ እቲ ኣፈኛ ኣይገለጸን። ዝሓለፈ ወርሒ ‘ልሒኹ’ ዝተባህለ ንድፊ ናይቲ ስምምዕ ግን፡ ደሴታት ሰሎሞን ዝዀነ ጸጥታዊ ሓደጋ ኣብ ዘጋጥማ እዋን፡ ፖሊስ ቻይና ናብታ ሃገር ክዋፈር ዝጠልብ እዩ። ዋላ’ኳ እቲ ስምምዕ

ንምድኳን ወተሃደራዊ መዓስከር ቻይና ባይታ ዘንጽፍ ከምዘይኰነ ቀዳማይ ሚኒስተር ደሴታት ሶሎሞን ይሕብር እንተሎ፡ ኣመሪካ ግን እቲ ጉዳይ መመሊሱ የሻቕላ ከምዘሎ ካብ ምግላጽ ኣይተቖጠበትን ዘላ። ኣፈኛ ክፍሊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ነድ ፕራይስ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እቲ ስምምዕ፡ ሓይልታት ሰራዊት ሩስያ ኣብ ደሴታት ሰሎሞን ንኽዕስክሩ ርሒብ ባብ ከፊቱሎም ከምዘሎ ድሕሪ ምግላጽ፡ እቲ ጉዳይ ኣብ ደሴታት ሰሎሞንን ኣብ መላእ ከባቢታት ናይቲ ዞባ ዘይምርግጋእ ካብ ምፍጣር ሓሊፉ ካልእ ከምጽኦ ዝኽእል ፋይዳ ከምዘይህሉዎ ኣገንዚቡ። እንተዀነ ቻይና፡ ሃገራት ምዕራብ ነቲ ክልተኣዊ ስምምዕ ዘይመልክዑ እናሃባ ኣብቲ ዞባ ወጥሪ ንምፍጣር መሸረፈት

የንበድብዳ ከምዘለዋ ከሲሳ። ናብ ደሴታት ሰሎሞን ኣምሪሑ ዘሎ ላዕለዋይ ልኡኽ ኣመሪካ፡ ዋሺንግተን ኣብታ ሃገር እንደገና ኢምባሲ ንኽትከፍት ክመያየጥ ምዃኑ ተፈሊጡ ኣሎ። ብልዕሊ 900 ዓበይትን ንኣሽቱን ደሴታት ዝቖመትን ኣስታት 800 ሽሕ ነበርቲ

ከይ ንምድምሳስ፡ ዝሓለፈ ሰኑይ እያ ሓድሽ ወተሃደራዊ ስርሒት ኣበጊሳ። እታ ሃገር፡ እቶም ዕጡቓት ኣብ ልዕሊኣ መጠነ ሰፊሕ መጥቃዕቲ ክፍጽሙ ይሸባሸቡ ከምዘለዉ ዘመልክት ስለያዊ ሓበሬታ ድሕሪ ምርካባ፡ ነቲ ስግረ-ዶባዊ ስርሒት ከምዝበገሰቶ ድማ ትገልጽ። ብቱርኪ፡ ኣመሪካን ሕብረት ኤውሮጳን ኣብ መዝገብ ኣሽበርቲ ዝሰፈሩ ዕጡቓት ፒ.ከይ.ከይ፡ ካብ ሰሚናዊ ክፋል ዒራቕ እናተበገሱ ምስ ሓይልታት ቱርኪ ብቐጻሊ ክጋጨዉ ከምዝጸንሑ እዮም ጸብጻባት ዘመልክቱ። ዘለዉዋን ደሴታት ሰሎሞን፡ ቅድሚ ሒደት ኣዋርሕ ከቢድ ፖለቲካውን ማሕበራውን ዘይምርግጋእ ኣጋጢሙዋ ከምዝነበረ ይዝከር። እዛ ሃገር፡ ምስ ደሴት ታይዋን ዝነበራ ዲፕሎማስያዊ ርክብ ኣብ 2019 ድሕሪ ምብታኻ እያ ብቐጥታ ምስ ቻይና ዝምድና መስሪታ።

ኬንያ - ኣሽሓት ኣባላት ፖሊስ ኣእምሮኣዊ ጸገም ጸኒሑዎም ኣስታት 2000 ዝዀኑ ኣባላት ፖሊስ ኬንያ፡ ምሉእ ኣእምሮኣዊ ጥዕና ዘይብሎም ኰይኖም ብምርካቦም፡ ካብ ስርሖም ናይ ምስንባት መስርሕ

ከምዝተረኽቡ ኣረዲኡ። እቲ ርኽበት፡ ኣብታ ሃገር ከቢድ ስምባደ ፈጢሩ ከምዘሎ ድማ ወሲኹ ሓቢሩ። ሰበ-ስልጣን ኬንያ፡ ኣሽሓት ኣባላት

ተጀሚሩ ከምዘሎ ተሓቢሩ። ኣዛዚ ሃገራዊ ኣገልግሎት ፖሊስ ኬንያ ኢንስፔክተር ጀነራል ሂላሪ ሙትያምባይ ዝሓለፈ ሰሉስ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ኵሎም ኣባላት ፖሊስ ኬንያ ኵነታት ጥዕናኦም ንምፍታሽ ሕክምናዊ መርመራ ከምዝተገብረሎም ድሕሪ ምምልካት፡ ካብኣቶም ናብ 2 ሽሕ ዝገማገሙ ጽሉላት ኰይኖም

ፖሊስ ጽሉላት ኰይኖም ከምዝተረኽቡ ዝእመኑ ዘለዉ፡ ኣብ ውሽጢ መሳርዕ ፖሊስ’ታ ሃገር ዝፍጸም ርእሰ-ቅትለትን ቅዛነትን ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናወሰኸ ኣብ ዝመጽኣሉ ዘሎ እዋን እዩ። ጸብጻባት ኬንያ ከምዝሕብሩዎ፡ ኣብ ትሕቲ ሃገራዊ ኣገልግሎት ፖሊስ ኬንያ ዝሕቆፉ ኣስታት 100 ሽሕ ፖሊስ ኣለዉ።

ኣመሪካ - ሃብቲ ቢልዮነራት ኣብ ግዜ ኮሮና ብ62% ወሲኹ ኣብ ኣመሪካ ዝመደበሮም ካብ ሓደ ቢልዮን ዶላር ንላዕሊ ሃብቲ ዝውንኑ 735 ቢልዮነራት፡ ኣብዘን ዝሓለፋ ክልተ ዓመታት መጠን ሃብቶም ብ62 ሚእታዊት ከምዝዓበየ፡ ኦክስፋም ዝሓለፈ ሰኑይ ኣብ ዝዘርግሖ ጸብጻብ ኣመልኪቱ። ብመሰረት’ቲ ጸብጻብ፡ እዞም ቢልዮነራት ኣብዘን ዝሓለፋ ክልተ ዓመታት ዝደለቡዎ

ብዙሓት ኣጋይሽ ኣሳፊራ ዝነበረት ንብረት መገዲ-ኣየር ሩዋንዳ ዝዀነት ነፋሪት፡ ትማሊ ረቡዕ ንግሆ ኣብ ኣህጉራዊ መዓርፎ ነፈርቲ ኢንተበ - ኡጋንዳ ክትዓልብ እንከላ መስመራ ከምዝሰሓተት ተገሊጹ። መገዲ-ኣየር ሩዋንዳ (ሩዋንዳ-ኤየር) ነዚ ኣመልኪቱ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እቲ ሓደጋ ብሰንኪ ኣብቲ ከባቢ ተኸሲቱ ዝነበረ ሕማቕ ኵነታት ኣየር ከምዘጋጠመ ገሊጹ። በቲ ሓደጋ ምንድልሃጽ፡ ኣብ ልዕሊ ተሳፈርቲ ኣጋይሽ ይዅን ሰራሕተኛታት

ሃብቲ፡ ብድምር 4.7 ትሪልዮን ዶላር በጺሑ ኣሎ። እዚ ከኣ፡ ዓለማዊ ለብዒ ኮሮና ቫይረስን ንዓኡ ተኸቲሉ ዝሰዓበ ዕጽዋታትን፡ ንዓኣቶም ክሳብ ክንደይ ምረቓ ከምዝነበረ ዘርኢ ምዃኑ፡ ኦክስፋም ኣብ ጸብጻቡ ኣገንዚቡ። ኦክስፋም ወሲኹ፡ እቶም ብኣታዊታቶም ኣብ ታሕተዋይ ደረጃ ዝርከቡ 90

ሚእታዊት ኣመሪካውያን፡ ኣብዘን ዝሓለፋ ናይ ኮሮና ዓመታት ዘኻዕበቱዎ እቶት፡ ናይ ኵሎም ተደሚሩ 2.89 ትሪልዮን ዶላር ጥራይ ከምዝነበረ ኣመልኪቱ። ኣብቲ ጸብጻብ ተጠቒሱ ከምዘሎ፡ እዞም ቢልዮነራት፡ ንዝበዝሕ መጠን’ቲ ወኒኖምዎ ዘለዉ ዘይተኣደነ ሃብቲ - ገና ግብሪ ይኸፍልሉ የለውን። ኣብዚ ቀረባ ግዜ፡ ‘ፕሮፓብሊካ’ ብዝተባህለ ኣብ ኒውዮርክ ዝመደበሩ ውድብ ዝተኻየደ መጽናዕቲ እውን፡ እቶም 1 ሚእታዊት ዝዀኑ ቀዳሞት ሃባታማት ኣመሪካ፡ ዓመታዊ ክኸፍሉዎ ዝግባኦም ኣስታት 175 ቢልዮን ዶላር ግብሪ ከይከፈሉዎ ትም ከምዝብሉ’ዩ ዘረድእ። ኣብ ኣመሪካ፡ እቶም 1 ሚእታዊት ዘቑሙ ቀዳሞት ሃብታማት፡ ብድምር ልዕሊ 46 ትሪልዮን ዶላር ሃብቲ ከምዝውንኑ እዩ ዝግለጽ።

ኣብ ኡጋንዳ፡ ገያሾ ዘሳፈረት ነፋሪት መስመራ ስሒታ ናይታ ነፋሪት ዝበጽሐ ዝዀነ ጉድኣት ከምዘየለ ድማ ወሲኹ ሓቢሩ። ሰበ-ስልጣን ኣቪየሽን ኡጋንዳ ብወገኖም ኣብ ዝሃቡዎ ሓበሬታ፡ ብሰንኪ’ቲ ሓደጋ፡ እቲ ቀንዲ መሕነኒ መስመር (ራንወይ) ካብ ስራሕ ደው ኢሉ ከምዘሎ ድሕሪ ምሕባር፡ እቲ ኣብ ፍሉይ እዋን ከገልግል ተባሂሉ ዝተዳለወ ካልኣይ መስመር ግን ንነኣሽቱን ፈኰስትን ነፈርቲ ኣገልግሎት ጀሚሩ ከምዘሎ ኣረዲኦም። እቲ ቀንዲ መሕነኒ መስመር መታን

ብዝቐልጠፈ ናብ ስራሕ ክምለስ ድማ፡ ነታ ነፋሪት ካብቲ ቦታ ናይ ምእላይ

መስርሕ ይካየድ ከምዘሎ ወሲኾም ሓቢሮም። ‘ደይሊ ሞኒተር’ ዝተባህለት ኣብታ ሃገር መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ኣብ ዝዘርግሓቶ ጸብጻብ ከኣ፡ 20 ካብቶም ኣብታ ነፋሪት ዝነበሩ 60 ገያሾ፡ ኣብ ስነ-

ስርዓት ዕለተ-ልደት ወዱ ንፕረዚደንት ዩወሪ ሙሰቨኒ ክሳተፉ ዝመጽኡ ምዃኖም ሓቢራ። ኣዛዚ ሓይሊ ምድሪ ኡጋንዳ ዝዀነ ወዱ ንፕረዚደንት ዩወሪ ሙሰቨኒ ሌተና ጀነራል ማሁዚ ከይነሩጋባ፡ ዝመጽእ ሰንበት መበል 44 ዕለተ-ልደቱ ንምኽባር ኣብ ምሽብሻብ ከምዝርከብ’ዩ ክገልጽ ቀንዩ። ንሱ ኣቐዲሙ ብትዊተር ኣብ ዘሕለፎ ሓበሬታ፡ ኣብቲ ዘዳልዎ ድግስ፡ ወይዘሪት ሩዋንዳ ንእትርከቦም ብዙሓት ወጻእተኛታት ኣጋይሽ ዓዲሙ ከምዘሎ ገሊጹ ነይሩ።

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ጎደና

ቁ.ስልኪ

ፋርማሲ ሓማሴን

21/4/2022

ጎደና ሓማሴን - 176 ቁ.1 ከባቢ ሴዳው

120205

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ዓርቢ 22 ሚያዝያ 2022

ገጽ 2 ዘይተደልየ ስብሒ ኣካላትና ንምቅጻል ዝሕግዙ ቀመማት

ገጽ 3

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ዕላል ድሮ ኣውደ-ኣመት

ምስ ኣሸገርቲ ሰባት ዘጓዕዙና መንገድታት

ኤሪክ ተን ሃግ ቀዋሚ ኣሰልጣኒ ዩናይትድ ኮይኑ

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ?

ሃገራዊ ማሕበር ሓርበኛታት ስንኩላን ኲናት ኤርትራ (ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ)፡ ንኣባላቱ ዘገልግል ማእከል ምንቅስቓስ ኣካላት ማለት ጅምናዝዩም፡ ብ17 ሚያዝያ ኣብ ከተማ መንደፈራ ከፊቱ። እዚ ብምትሕብባር ኣብ ወጻኢ ዝርከባ ጨናፍሩን ናይ ስራሕ መሻርኽቱን ክውን ዝዀነ ማእከል፡ ብሓይሊ ኤለክትሪክን ጉልበትን ዝሰርሕ መሳርሒታት ዝዓጠቐ እዩ። ሓላፊ ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ ኣብ ዞባ ደቡብ ኣቶ ወልደዝጊ ቴድሮስ፡ እቲ ብስማዊ ክፍሊትን ብበዓል ሞያ ፊዝዮተራፒን ኣገልግሎት ዝህብ ማእከል፡ ኣብ ምምዕባል ኣካላት ሓርበኛታት ስንኩላን ኣስተዋጽኦ ክገብር ዘለዎ እምነት ገሊጹ። ኣብ ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ - ሓላፊ ጨንፈር ኣገልግሎት ሕክምና ኣቶ ረዘነ መብራህቱ፡ ማሕበር ኣቐዲሙ ተመሳሳሊ ማእከላት

ናብ ሕብረተ-ሰብ ዝቐርብ ጸባን ውጽኢት ጸባን ስጋን፡ ጥዕናኡ ዝተረጋገጸ ክኸውን ከምዝግባእ - ኣብ ሚኒስትሪ ሕርሻ ላዕለወይቲ ክኢላ መርመራ ጸባን

ኣብ ትሕቲ-ዕድመ ተመሃሮ ዘጋጥም ናይ ምርኣይ ወይ ናይ ምስማዕ ጸገማት፡ ከምኡ’ውን ትምህርቶም ካብ ምክትታል ዘሰናኽሎም ሕማማት ብኣጋ ንምልላይን ንምፍዋስን፡ ወለዲ ኣብ ምክትታል ጥዕና ደቆም ትኲራት ክዀኑ ሞያውያን ኣዘኻኺሮም። ኣብ ጨንፈር ሚኒስትሪ ጥዕና ዞባ ማእከል ኣወሃሃዲት መደብ ክትትል ጥዕና ተመሃሮ ሲስተር ለተብርሃን ዓንደሚካኤል፡ ተመሃሮ ብሰንኪ ናይ ዓይኒን እዝኒን ጸገማት፡ ከምኡ’ውን ሕማማት ጎሮሮ፡ ኣፍንጫን ኣስናንን ካብ ትምህርቶም ከይሰናኸሉ - ናጻ ሕክምናዊ ኣገልግሎት ከምዝወሃብ ብምሕባር፡ ወለዲ ነዚ ብግቡእ ተገንዚቦም፡ ጸገማት ደቆም ብኣጋ ከለልዩን ኣብ ሕክምናኡ ክተሓባበሩን ኣዘኻኺራ። ካብ 2010 ክሳብ 2020፡ ልዕሊ 23 ሽሕ

ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ፡ ኣብ መንደፈራ ማእከል ምንቅስቓስ ኣካላት ከፊቱ ኣብ ኣስመራን ከረንን ከምዝኸፈተ፣ ኣብ ቀረባ መጻኢ ድማ ኣብ ባረንቱ ንምኽፋት መደብ ከምዘሎ ብምሕባር፡ ኣብ ወጻኢ ዝነብሩ ኣባላት ማሕበር ንዝገበርዎ ዘለዉ ኣበርክቶ ሞጒሱ። እዚ ከም’ዚ ኢሉ እንከሎ፡ ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኲ.ኤ ዞባ ደቡብ - ኣብ ንኡስ ዞባ መንደፈራ ንዝርከቡ 16 ኣባላቱ፡ 560 ሽሕ ናቕፋ ወለድ ዘይብሉ ልቓሕ ከምዝሃበ ገሊጹ። ብ17 ሚያዝያ ኣብ ከተማ መንደፈራ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት፡ እቲ ገንዘብ ንነፍሲ-ወከፍ ሰብ ካብ 30 ክሳብ 40 ሽሕ ናቕፋ ከምዝዀነ፡ ኣብ ብሪጣንያ ዝቕመጡ ግዱሳት ዜጋታት ዝለገስዎ ምዃኑ ዝጠቐሰ ሓላፊ’ቲ ጨንፈር ኣቶ ወልደዝጊ ቴድሮስ፡ ብውሕሉል ምሕደራ ህይወቶም ክልውጡሉ ትጽቢት ከምዝግበረሎም ኣገንዚቡ።

ጸባን ውጽኢት ጸባን ጥዕናኡ ክረጋገጽ ሞያውያን የተሓሳስቡ ስጋን ወ/ሮ ነጻነት ኪዳነ ኣተሓሳሲባ። ንንጥፈታት ፋብሪካ ጸባ ኣስመራን ካልኦት መስሪሐን ዝሸጣ ሕጋውያን ትካላትን ብዝምልከት ኣብ ዝሃበቶ ሓበሬታ - ወ/ሮ ነጻነት፡ ፋብሪካ ጸባ ኣስመራ ዕለታዊ ካብ 8 ሽሕ ክሳብ 11 ሽሕ ሊትሮ ጸባ ካብ ሓረስቶት ተቐቢላን መስሪሓን ናብ ተጠቃሚ ከምእትሸይጥ ገሊጻ። ኣብ 2021 ኣብ’ታ ትካል ብዝተኻየደ ቁጽጽር፡ ነቲ ዝድለ መምዘኒታት ዘየማልአ ኣስታት 68 ሽሕ ሊትሮ ጸባ ከምእተጓሕፈ ብምምልካት ከኣ፡ ጸባ ብመጠን ዘለዎ ሃብታም ትሕዝቶ ምስ ዝብከል፡ ሳዕቤኑ ቀሊል ብዘይምዃኑ ዕቱብ ጥንቃቐ ክግበር ተላብያ። ትሕዝቶ ጸባ፡ ብመጠን ሕፍሰት፡ ቅብኢ፡ ምጸትን ሕብርን ከምዝልለ ዝሓበረት ወ/ሮ

ነጻነት፡ ሓረስቶት ጥዕና ከብቶም ከረጋገጹ፡ ካብ ተመሓላለፍቲ ሕማማት ቲቢ፡ ቡሩሴላን ምቑላዕን ክጥንቀቑ ኣዘኻኺራ።

ወናኒ ትካል ‘ርግኦና’ ዶ/ር ዓብደላ እድሪስ እውን፡ ጥዕናኡ ዝተረጋገጸ ጸባ ከማልኦ ዘለዎ ኣብ ስነ-ፍልጠት

ሰገነይቲ - ንፉዓት ተመሃሮ ሽልማት ‘ዒንደማሶ’ ተዓዲሎም ኣብ ንኡስ ዞባ ሰገነይቲ፡ ኣብ ሃገራዊ መርመራ 8ይ ክፍሊ ልዑል ነጥቢ ዘምጽኡ 16 ተመሃሮ፡ ሽልማት ‘ዒንደማሶ’ ተዋሂቦም። ብ17 ሚያዝያ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት፡ ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ መምህር ተስፋኣለም ኣብርሃ፡ እቲ ሽልማት ንኣብነታውያን ተመሃሮ ኣፍልጦ ብምሃብ ንዝለዓለ ውጽኢት ዘተባብዕ፣ ንመማህራንን ወለድን ድማ ሞሳ ዝህብን ድርኺት ዝፈጥርን ምዃኑ ብምሕባር፡ ተሸለምቲ ኣብ ሃገራዊ መርመራ 2ይ

ደረጃ ተመሳሳሊ ውጽኢት ንምምዝጋብ ጻዕሪታቶም ከሐይሉ ኣዘኻኺሩ። ኣካያዲ ስራሕ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ሰገነይቲ፡ ኣቶ ዮውሃንስ ገብረመስቀል ድማ፡ ሃማመተኤ ጐድኒ-ጐድኒ’ቲ መንእሰያት ብቑዕ ሞያ ንኽዓጥቁ ዘካይዶ ዘሎ ጻዕሪ፡ ንፉዓት ተመሃሮ ምሽላሙ - ኣብ ካልኦት እወታዊ ጽልዋ ዝፈጥር ብምዃኑ ክድፋኣሉ ተላብዩ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ ንኣርባዕተ ኣዋርሕ ብስነ-ጽባቐ ጸጉሪ ርእሲ ዝሰልጠና 28 ደቂኣንስትዮ ተመሪቐን።

ዝተመርኰሰ መጠን ትሕዝቶ ቅብኢን ሕፍሰትን ብኣሃዛት ኣሰንዩ ድሕሪ ምብራህ፡ ጸባ መስሪሐን ዝሸጣ ትካላት፡ ነዚ ኣብ ግምት ኣእትየን ክነጥፋ ኣተሓሳሲቡ።

ሓበሬታ ትማሊ ኣብ መመርመሪ ማእከላት ዞባ ማእከል ብዝተገብረ ናይ ላቦራቶሪ መርመራታት፡ ኣድራሻኡ ዓዲ-ቐይሕ ዝዀነ ሓደ ዜጋ ብኮሮና ቫይረስ ምልካፉ ተረጋጊጹ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,734 በጺሑ ኣሎ። እዚኣቶም፡ 9,630 ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ብሞት ዝተፈልዩ፡ ሓደ ድማ ኣብ ሆስፒታል ዝርከብ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 21 ሚያዝያ 2022

ወለዲ ተመሃሮ፡ ጥዕና ደቆም ኣብ ምክትታል ክተሓባበሩ ይሕተቱ ተመሃሮ ናይ ዓይኒ መርመራ፣ ልዕሊ 41 ሽሕ ናይ ኣስናን፣ ኣስታት 21 ሽሕ ድማ ናይ እዝኒ፡ ኣፍንጫን ጎሮሮን መርመራ ከምእተገብረሎም ዝጠቐሰት ሲስተር ለተብርሃን፡ ን3,396 ተመሃሮን 2,205 መማህራንን መነጽር ከምእተዋህቦም፣ 24 ሽሕ ተመሃሮ ዝተባላሸወ ኣስናን ከምእተኣልየሎም፣ 2,500 ተመሃሮ ናብ ዝለዓለ ሕክምና ከምእተላእኩ፣ ንልዕሊ 773 ሽሕ ተመሃሮ ድማ ኮልጌትን ብራሽን ከምእተዓደለ ገሊጻ። ሲስተር ለተብርሃን፡ ወለዲ ደቆም ኣብ ዝበልዕዎ ሽኮራዊ ነገራት ኣዝዮም ክጥንቀቑ ብምዝኽኻር፡ ብፍላይ ኣብ ኣብያተ-ትምህርትን ከባቢኡን ዝሽየጥ ሽኮራዊ ትሕዝቶ ዘለዎ ነገራት ኣብ ምውጋድ፡ ወለድን ኣብያተ-ትምህርትን ክተሓባበሩ ተላብያ።

ሓዳስ ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ኣብዚ ግዜ’ዚ፡ ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት ሓደ ብቐዳምነት ካብ ዝጥቀስ ጠንቂ ሞት እዩ ኮይኑ ዘሎ። ከሳዕ ወይ ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት ምውናን ንዝተፈላለዩ ቀተልቲ ሕማማት እዩ ዘቃልዕ። ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት ዝተፈላለዩ ሕማማት ልቢን ሽኮርን የስዕብ፣ ጸቕጢ ደም የኸትል ወዘተ። ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት፡ ኣብ መናድቕ ሻምብቆታት ደምና ዘይተቓጸለ ስብሒ ከም ዝኽዘን ይገብር። በዚ ድማ፡ እቶም ሻምብቆታት ይጸቡ። ከም ሳዕቤኑ፡ ልቢ ደም ንኽትጭንጉዕ ሓይላ የዳኽማ’ሞ ንጸቕጢ ደምን ሕማም ልብን ንቃላዕ። ምኽሳዕ ረኽሲ ኩሊት፡ ዑረትን ወቕዕን ከኸትል ከም ዝኽእል’ውን ሓካይም የዘኻኽሩ። ስለዚ ንቡር ክብደት ሰብነትና ብምዕቃብ ጥዕናና ንምሕላው ነዞም ስዒቦም ተዘርዚዎም ዘለዉ ቀመማት ከነስተብህለሎም ከም ዝግባእ ክኢላታት ሕክምና ይገልጹ። * ቃርፋ (cinnamon)፦ ቃርፋ ክብደት ሰብነት ንምጉዳል ዝሕግዝ

ከም ሓጺን፡ ማንጋኒዝ፡ ፋይበርን ካልሽዩምን ኣለዎ። ስለዚ፡ እቲ ቀመም ኣብ ኣካላትና ክህሉ ንዝኽእል መጠን ኮሌስትሮል ኣብ ምቚጽጻር ኣገዳሲ ይኸውን። ኣብ ደምና ክህሉ ዝኽእል መጠን ሽኮር ኣብ ምቁጽጻር’ውን ልዑል እጃም ስለ ዘለዎ፡ ብምኽሳዕን ብሕማም ሽኮርን ንኸይንጥቃዕ ይከላኸለልና። * ዝንጅብል (ginger)፦ ዝንጅብል ብዘለዎ ኣቃጻሊ ባህርንን ብቐሊሉ መግቢ ናይ ምሕቃቕን ጠባዩን እዩ ዝያዳ ዝልለ። እዚ ኣዝዩ ፍሉጥ ዝኾነ ቀመም’ዚ፡ በቲ ዘለዎ ዘቃጽል ባህሪ፡ ‘ሜታቦሊዝ’ ንምግባር (መግቢ ናብ ዝደቐቐ ሳብስታንስ ዝቕየረሉ መስርሕ ምዃኑ እዩ) ከም ዘቀላጥፍ ክኢላታት ይገልጹ። * መዓር፦ መዓር መጠን ጸዓት ኣካላትና ኣብ ምሕያል ልዑል ተራ እዩ ዘለዎ። ብተወሳኺ መዓር ንቫይታሚን ‘ቢ’ን ‘ሲ’ን፡ ከምኡ’ውን ማዕድንን ካርቦ-ሃይድሬድስን

ኣገዳሲ መግባዊ ትሕዝቶ ኣለዎ። ሓያል ስብሒ ናይ ምቅጻል ባህሪ ኣለዎ። ልዑል ትሕዝቶ ማዕድናት

ዝኣመሰሉ መግባዊ መኣዛ ዝሓቖፈ ብምዃኑ፡ ዘይተድልየ ስብሒ

ዘይተደልየ ስብሒ ኣካላትና ንምቅጻል ዝሕግዙ ቀመማት

=> መጠን ሽኮር ኣብ ደምካ ምቁጽጻርን ምዕቃብን። => ቀጻሊ መጠን ጸቕጢ ደምካ

ኣካላትና ናብ ጸዓት ናይ ምቕያር ልዑል ባህሪ ከም ዘለዎ ይንገር። * ካሙን (cumin)፦ እዚ ቀመም’ዚ ኣብ ኣካላትና ክህሉ ንዝኽእል ኮሌስትሮል ኣብ ምቅጻል ልዑል ግደ እዩ ዘለዎ። ከም ካልኦት ኣቃጸልቲ ቀመማት፡ ካሙን መስርሕ ሜታቦሊዝም ከም ዘቀላጥፍ ይንገር። *ለሚን፦ ለሚን ልክዕ ከም ካሙን ቅርጺ ኣካላት ሰብነትና ሸጥ ንኽብል ሓጋዚ ንጥረ-ነገር እዩ ዘለዎ። እዚ መጺጽ ጣዕሚ ዘለዎ ዓይነት ፍረ’ዚ፡ ሃብታም ትሕዝቶ ቫይታሚን ‘ሲ’ ስለዘለዎ፡ ንዝተፈላለዩ ሕማማት ናይ ምፍዋስ ጠባይ ኣለዎ። ኣብ ኣካላትና ንዝህሉ ዘይተደልየ ስብሒ ናይ ምቅጻል ባህሪኡ ድማ ሓያል ምዃኑ ሓካይም የመልክቱ። እዞም ልዒሎም ዝተጠቕሱ ቀመማትን ፍረታትን፡ መግቢ ኣብ ምሕቃቕን ዝተኸዘነ ስብሒ ኣብ ምቅጻልን ልዑል ግደ ካብ ሃለዎም’ምበኣር፡ ኣብ ሓደ ኣሕቢርና ሓደ ቀመም መግቢ (recipe) ኣዳሊና፡

ንኽዝሕል ተጸቢና፡ ሽኮራዊ ጣዕሚ ምእንቲ ክህልዎ ከም ኣድላይነቱ መዓር ንሕውሰሉ። ነቲ ዘዳለናዮ ፈሳሲ መዓልታዊ ቅድሚ ቁርሲ ክንወስዶ ይግባእ። ጥዕና ኩሊትና ብኸመይ ንዕቅብ? ኲሊት፡ ኣብ መጥበውቲ እንስሳታት ኣዝዩ ኣገዳሲን ንዝተፈላለዩ ስርዓት-ኣካላትና ኣብ ምቁጽጻርን ምስትኽካልን ልዑል ተራ እትጻወት ኣካል እያ። ከም ግሉኮዝ (ማለት ተፈጥሮኣዊ ሽኮር) ዝኣመሰሉ ትርፊ ‘ሞለኪዩላት’ ካብ ኣካላትና ኣብ ምውጻእ ትሕግዝ። ብመልክዕ ሽንቲ ካብ ኣካላትና ዝጎሓፉ ረስሓት’ውን ብመንገዳ እዮም ዝሓልፉ። ኩሊት ኣብ ውሽጢ ኣካላትና ዝርከብ ከሚካላዊ ውህደት ተስተኻኺሉን ተመጣጢኑ ንኽቕጽል ትሕግዝ። ተዛማዲ ምዕሩይነት ጨውን ማይን ናይ ኣካላትና ብምዕቃብ ኣብ ኣካላትና ክህሉ ዝኽእል ጸቕጢ ደም ትቆጻጸር። ኣሲድ በይዝ (acid-base) ናይ ኣካላትና ትዕቅብ።

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ

ቦርድ ምስንዳእ

ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ምቊጽጻርን ኣብ ንቡር ደረጅኡ ንኽህሉ ምሕላውን። => ብዙሕ ሽኮር ዘይምውሳድ። => መዓልታዊ ብዙሕ ማይ ምስታይ። => ሽጋራ ምትካኽ ምቚራጽ። ወይ’ውን ፈጺምካ ዘይምትካኽ። => ተደጋጋሚ መድሃኒታት ካብ ምውሳድ ምቚጣብ። => ናብ ሓኪም ብምኻድ ብዛዕባ ጥዕና ኲሊትካ ቀጻሊ መርመራ ምክያድ። => ስድራቤትካ ናይ ኲሊት ጸገም ዘለዎም እንተኾይኖም ድማ ንስኻ ናብ ሕክምና ቀጻሊ ምምልላስ ከም ዘድልየካ ዘይምዝንጋዕ። ገለ ካብ ሓቅታት ኲሊት * ዋሕዚ ደም ኣብ ኲሊት ካብ ኣብ ልቢ፡ ጸላም ከብድን ሓንጎልን ዝዓበየ እዩ። ሓደ በጽሒ ካብ 7 ክሳብ 8 ሊትሮ ደም ኣብ ኣካላቱ ክህልዎ እንከሎ፡ ኣብ መዓልቲ ድማ ክሳብ 400 ሳዕ ብመንገዲ ኲሊት እናሓለፈ ይጻረ። * ናይ ሓደ በጽሒ ኩሊት ብገምጋም 11 ሰንቲ ሜትር (4.5 ኢንች) ቁመት ኣለዋ። * ናይ ሓደ በጽሒ ክብደት ኲሊት 0.5% ናይ ጠቅላላ ክብደት ሰብነቱ ትሽፍን። ይኹን’ምበር ኩሊት ምስ ካልኦት ኣካላት ወዲ ሰብ ብምንጽጻር ዝበዝሐ ሻምብቆታት ደም ትውንን። * ኲሊት ካብ 1 ክሳብ 2 ሚልዮን ዝኾኑ ነፍሮንስ (nephrons) ኣለዋ። ነፍሮንስ (nephrons) ካብ ደም ረስሓት ንምጽራይ ዝሕግዝ ክፍሊ ናይ ኲሊት እዩ። * መዓልታዊ ኩሊት ካብቲ ዘጻረየቶ ደም ካብ 1000 ክሳብ 2000 ሚሊ ሊትር ረሳሕ ፈሳሲ ትእክብ። ብጠቕላላ ኣብ መዓልቲ 1.5 ሊትሮ ረሳሕ ፈሳሲ ንደገ ነውጽእ ማለት እዩ።

ሎሚ ኣብ ERI TV

ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220) ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ

ፍሩታታት፡ ኣሕምልቲን ጥረታትን ዝኣመሰሉ መግብታት ምምጋብ። => ቀጻሊ ምውስዋስ ኣካላት ብምክያድ ድልዱል ኣካላዊ ብቕዓት ምውናን።

ጥዕናና ንምቊጽጻር ጻዕርታትና ከነሐይል ከም ዝግባእ ክኢላታት ይምዕዱ። ብኸመይ ነዳልዎ? * ሓደ ኩባያ ዝፈልሐ ማይ * ርብዒ ማንካ ጣውላ ዝተወቕጠ ቃርፋ * ፍርቂ ማንካ ጣውላ ዝተወቕጠ ዝንጅብል * ሓደ ማንካ ጣውላ ካሙን * ካብ ሓደ ክሳብ ክልተ ማንካ ጣውላ መዓር * ሓደ ወይ ክልተ ዓካር ለሚን ብዘይካ መዓር፡ ኩሉ ብሓንሳብ ኣብ ዝፈልሐ ማይ ብዝግባእ ከም ዝሓብር ንገብሮ። ኣዝዩ ምስ ፈልሐ ድማ

ኲሊት፡ ብሻምብቆ ኣርተሪ ዝተቐበለቶ ደም ኣጻሪያ፡ ዝጸንሖ ቀልቀል ብመንገዲ ሽንቲ ኣውጺኣ፡ ናብ ሻምብቆታት ደም ቨይን ብምልኣኽ ናብ ኣካላትና ከም ዝዝርጋሕ ትገብር። እዚ ይኹን’ምበር ኲሊት ሓንቲ ካብቶም ብቐሊሉ እትንቀፍ ክፍሊ ኣካላትና ምዃና’ውን ክንዝንግዕ የብልናን። ክኢላታት ሕክምና ሓደጋታት ሕማም ኲሊት ንምንካይ ዝሕግዙ፡ ብቐሊሉ ክነዝውትሮም ዝግብኣና ነጥብታት ዘርዚሮም ኣለዉ። ገለ ካብኦም፦ => ጥዕና ዝህቡ መግብታት ከም

ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 14፡20 16፡05 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 መሬት 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር How its made ዜና(ትግርኛ) ዜና ስፖርት ማህደር ዜና(ዓረብ) ጉዳይ ኣብ ዘተ ( ዛዕባ ጥዕና ) ሄሎ ደባይዋ ቀጥታ ሞዛይክ 1ይ ክፋል ዜና(ትግርኛ) ደርፊ ዜና(ዓረብ) ሞዛይክ 2ይ ክፋል እትመትሲት-ኮም ዜና (ትግረ) ገለብ ደሓን ዜና(ትግርኛ) ተኸታታሊት ፊልም ፍርዲ ዜና(ዓረብ) መደብ ጥበብ ዜና(እንግሊዝ) ፊልም እንዳ ዝማም

ሓዳስ

ኤርትራ ፍስሃየ ኪዳነ (ወዲ-ፖሊስ)

መበል 12ን መወዳእታን ክፋል ኣብ ዝሓለፈ 11 ክፋላት፡ ካብ 40ታት ጀሚሩ፡ ምስ ጽውጽዋያዊ ታሪኽ 3000 ዓመታት ብምትእስሳር፡ ኤርትራ ኣካል ኢትዮጵያ ምንባራን ምዃናን ንምእማን ዝህቅን ኲናት ስነ-ልቦና ልሂቓን ኢትዮጵያ ብመጠኑ ድሕሪ ምድህሳስ፣ ምስ ሕልሚ ምምስራት ሪፑብሊክ ትግራይ ተዛሚዱ ዝካየድ ዘመተ ትግራይ-ትግሪኚ፡ ከምኡ’ውን ሚዛን ህወሓት ልዕሊ ህ.ግ. ንምብራኽ ዝህቀን ፍብረኻ ዛንታታት ተመልኪትና።

5. ጽሕፍቶ ትግራይ’ከ…፧ መራሕቲ ህወሓት፡ ኣብ 1975 ንቃልሲ ክብገሱ እንከለዉ፡ ‘ምምስራት ሃገረ-ትግራይ’ ብዝብል መብጽዓ፡ ንህዝቢ ትግራይ ኣብ ጎድኖም ከሰልፍዎ ክኢሎም’ዮም። ካብ 1988 ንድሓር ግን፡ ብኣገላልጻኦም፡ “ካብ ብሄራዊ ሕቶኦም ብምልጋስ፡” ምስ’ታ ንሳቶም፡ “ናይ ሓሶት ሃገር” ዚብልዋ ዓባይ ኢትዮጵያ ጸጋታታት ንምምቓል፡ ስልታዊ ሕብረት መሪጾም። በዚ ዳሕረዋይ ምርጫ’ዚ፡ ደገፍ ህግሓኤ ስለዝኸሰቡ ከኣ፡ ኣብ ኢትዮጵያ ስልጣን ኪጭብጡ በቒዖም። እንተኾነ ወያነ ኣብ ዘመነ ስልጣኑ፡ ክልተ ስትራጂያዊ ስሕተታት ፈጺሙ። ቐዳማይ፡ ነታ ‘ሕልማዊት ሃገረ-ትግራይ’ መንጸፍ ኪዀኖ፡ ንኢትዮጵያ፡ ብጐዛዛዪን ዓሌታዊን ፈደራላዊ ሕገ-መንግስቲ ኺገዝኣ ምፍታኑ’ዩ። ካልኣይ ድማ፡ ኣገልጋሊ ሃገራት ምዕራብ ኮይኑ፡ ምስ ጐረባብቲ ሃገራት ዓንዳሪ ፖሊሲ ዂናት ምኽታሉ’ዩ። ኣብዚ ኻልኣይ ስትራተጂያዊ ጌጋ ዝፈጸሞ ዝዓበየ በደል፡ ኣብ ርእሲ’ቲ በዓል ጽቡቑ፡ ህዝቢ ኤርትራ ኲናት ብምውላዕ፡ ዳግማይ ንህዝቢ ኢትዮጵያ ኣደዳ ህልቂት ምግባሩ’ዩ። ህወሓት ዝመረጾም ስትራተጂታት ኣማስያኡ፡ ኺጠቕሙዎ ኣይክኣሉን። ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ 2018 ዕርቀሰላም ድሕሪ ምኽታመን ከኣ፡ ብዝፈጸሞም ተግባራትን በደላትን ሓፊሩን ከሲሩን ተረፈ። ብሰንኪ’ቲ ኻብ ማእከላይ መንግስቲ ኢትዮጵያ ንምፍታሕ ዝወሰዶ ግጉይ ውሳነ ምክያድ ‘ዘይሕጋዊ ምርጫ’ን ኣብ ልዕሊ ሰራዊት ኢትዮጵያ ዝፈጸሞ ኣረሜናዊ መጥቃዕቲን ድማ፡ ንህዝቢ ትግራይ ኸቢድ ዋጋ ኣኽፊልዎ። ተንኰሉ ናብኡ ገጹ ስለዝተባረቐ፡ መጻኢ ህዝቢ ትግራይ ናብ ጽልግልግ ኣምሪሑ። ኢትዮጵያዊ መንነት ህዝቢ ትግራይ ኣብ ዋጋ-ዕዳጋ ብምእታው ከኣ፡ ኣብ ቀጻሊ ኲናት ስነ-ልቦና ተጸሚዱ ይርከብ። ብዘይጥርጥር፡ ልሂቓን ህወሓት፡ ዕምሪ እንተረኺቦም፡ ህዝብታት ሓድሕድ ንምንኻስ ትኽስ ከይበሉ ኺሰርሑ ምዃኖም’ውን እቲ ዘሎ ሃዋህው ይእምት። በዚ ህውቱት መገዲ’ዚ ግን፡ ህዝቢ ትግራይ ናበይ ገጹ’ዩ፧ ዚብል ሕቶ ምልዓል እምበኣር፡ እዋናዊን ኣገዳሲን ሕቶ’ዩ። ኣብ ኣንደበትን ስነሓሳብን ልሂቓን ትግራይ ጥራይ ብምምርኳስ ከኣ፡ ላህመታዊ ትንታነ ኺውሃብ ይክኣል’ዩ። ልሂቓን ትግራይ፡ ሕጂ’ውን ቅኑዕ መዋጽኦ ይጥምቱ የለዉን። ንህዝቢ ትግራይ ዓዘቕቲ ሸሚሞሞ ከብቅዑ፡ ብመሰረት ቃል ሌቴናል ጀነራል ጻድቃን (2020)፡ “ካብዚ ዂናት’ዚ፡ ሓመድ ልሒስና ተንሲእና ኣለና” ብዚብል መደዓዓሲ፡ ንህዝቢ ትግራይ ኪጥብሩዎ ይፍትኑ ኣለዉ። ብርግጽ ወያነ ዝወልዖ ኲናት፡ ስግኣት ኢትዮጵያን ጐረባብቲ ሃገራትን ካብ ምዃን ለሚሱ’ዩ። መዓልቦኡ እንታይ ክኸውን’ዩ ግዜ ዚምልሶ’ዩ። ወያነ፡ ኣብ ህዝቢ ትግራይ ብዝወረደ መከራ ዝተማህረ ኣይመስልን። ሕጂ’ውን ‘ኲናት ባህላዊ ጸወታናን ጓይላናን’ዩ’ እናበለ፡ ወይ ክብ ወይ ግብ፡ ብመገዲ ኲናት ክቕጽል ዝመረጸ’ዩ ዝመስል። “ምስ ኢትዮጵያ ምንባር ስለዘየዋጽእ፡ ህዝቢ ትግራይ መጻኢኡ ብረፈረንዱም ኪውስን ኣለዎ’፡ ዝብል ምጉት ከኣ፡ መጕስዕ ወያነ ዀይኑ ኣሎ። ትግራይ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.201

መጕስዕ ኲናት ስነ-ልቦና ክሳዕ መዓስ? ‘ምልእትን ብቕዕትን’ ኽትኰውን ከኣ፡ ካብ ክሊ ኣምሓራ መንዚዑ፡ ብደቡብን ምዕራብን ናብ ትግራይ ለቂቡዎ ዝጸንሐ ልሙዕ መሬት (ሕሞራ፡ ወልቃይት-ጸገዴ፡ ቈቦ ወዘተ.) ናብ ትግራይ ኪምለስ፡ ኻልኣይ ዝፈረየ ቕድመ-ዅነት ኣቐሚጡ ይርከብ። ብስም መጽናዕትታት ዚጋውሑ ‘ንድፈትልምታት’ ብምድህሳስ፡ ብዛዕባ መጻኢ፡ ገለ ኣመት ንምርካብ የኽእል ይዀውን። ኣውራ ድማ፡ ድሕሪ’ቲ ወያነ ዘጋጠሞ ስዕረት፡ ብልሂቓን ትግራይ ዝተደርሱን ዝተዘርግሑን ‘መጽናዕታዊ ጽሑፋት’ ምምልካትን ምጕርጓርን ኣገዳሲ’ዩ። እዞም መጽናዕቲታት’ዚኣቶም፡ ምስቶም ብሰበስልጣንን መራኸቢ ብዙሓንን ህወሓት ዚጋውሑ ‘ኣማራጺታት ፍታሕ ትግራይ (scenareos)’ ብትሕዝቶን ቕኒትን ብዙሕ ዚፈላለዩ ኣይኮኑን። ነቲ ዝበዝሕ ቀንጠመንጢ ገዲፍና፡ ምናልባት ኣብ ሓደ ንስነሓሳብን ጥሙሕን ልሂቓን ትግራይ ዚውክል ዚመስል ሰፊሕ ጽሑፍ ጥራይ ብምድሃብ፡ ላህመታዊ ትዕዝብቲ ምሃብ ዚጽላእ ኣይኰነን። እዚ፡ “ሕቶ ትግራይ ኣብ መበል 21 ክፍለዘመን” ዝተሰየመ ኣብ 44 ገጻት ‘እማመ ሃገርነት’ ዘስፈረ ሰነድ፡ እንኮ ኣማራጺ ንህዝቢ ትግራይ፡ ‘መሰል ምውናን፡ ምምስራት ተፈጥሮኣዊት፡ ሕጋዊትን ዘልኣለማዊትን ሃገረ-ትግራይ’ ምዃኑ ይሰብኽ። እቲ ‘መሰል ምውናን…’ ዚብል ኣብ ቅድሚት ከም ንኡስ-ኣርእስቲ ተቐሚጡ ዘሎ ሓረግ ንዓይኒ ስለዚወግእ፡ ንታሪኽ ኣቋውማ ሃገርነት ኣፍሪቃ ኽትምርምር ዘገድድ’ዩ። ህወሓት ኣብ 1976 ዝኣወጆ ‘ማኒፌስቶ’ ቀንዲ መሰረት ናይዚ ሰነድ’ዚ ምዃኑ ምግምጋም ኣየእግምን። እዚ ድርሳነ-መናፍስቲ ዚመስል ሰነድ፡ ደራሲኡ መን ምዃኑ’ኳ ዛጊት ተኸዊሉ’ኳ እንተሎ፡ ንስትራተጅያዊ ‘ሕልምን ኣተሓሳስባን’ ልሂቓን ትግራይ ዘፍእም’ዩ። “ካብ ንባብ ታሪኽን ወድዓዊ ፖለቲካዊ ትንታነን’ ብምንቃል፡ ብሓደ ትግራዋይ ዝተጻሕፈ ‘ንፍታሕ ትግራይ’ ዚምልስ ምዃኑ ድማ ኣብ መእተዊ ተገሊጹ ኣሎ። ኸርሲ’ዚ ሰነድ’ዚ ብመንጐ መስመራት ምስ ዝፍትሽ፡ እንትርፎ ንትግራይ ዘዋርድን ዘንቍርን፡ ርዝነት ዘሎዎ ቝውም-ነገር ኣይርከቦን። እቲ ሰነድ፡ ድሕሪ ሞት ሃጸይ ዮሃንስ፡ ጕዳይ ትግራይ ኣብ 130 ዓመታት መልሲ ክረክብ ዘይምኽኣሉ መረረኡ ብምግላጽ’ዩ ዝጅምር። ህዝቢ ትግራይ፡ ካብ ቀዳማይ ወያነ ኽሳዕ ካልኣይ ወያነ ዘካየዶ ቃልሲ፡ ብዜሮ ተራቢሑ ፋይዳ ኸምዘይተረኽቦ’ውን ይእመን። ብሕልፊ፡ ኣብ ኻልኣይ ወያነ (ሰውራ ህወሓት) ‘ትግራዎት፡ 100 ሽሕ ህይወት ገቢርና፡ ስርዓት ኣፍሪስና፡ ሓርነት ዝህበና መሲሉና ሃገረ-መንግስትን ስርዓትን ሃኒጽና [ኽነብቅዕ]፡ ናብቲ ቕድሚ 1991 ዝነበርናዮ ዅነታት [ታኼላ] ተመሊስና ተሪፍና’ ብምባል የስተማስል’ሞ፡ ‘እዚ ዝዀነ፡ እታ ‘ናትና ዝበልናያ ናይ ሓሶት ሃገረ-ኢትዮጵያ’ ከተቕስነና ስለዘይክኣለት’ዩ’ ብምባል፡ ንስነ-ሓሳብን ስትራተጂን ህወሓት እውን ይነቅፍ። “ተጋሩ፡ [ኣብዚ ዝወደቕና]፡ ዓቕምና ኣብ ዝበልዐ፡ ካባና ንዝበዝሑ ጸላእትና ብዘይዲሞክራስያዊ መንገዲ ረጊጽና ኽንነብር ዝኸድናዮ ግጉይ መገዲ’ዩ፣ ህወሓት ብወያናይ ዲሞክራስያዊ ኣተሓሳስባኡ፡ ‘ረብሓ ትግራይ ኣብ ረብሓ ኢትዮጵያ ንኺርገጽ ስለዝገበረ፡ ጥፍኣት ቀጺሉ… ኣምሓራን ኦሮሞን፡ ንሕና 30%-40% [ስለዝዀንና]፡ ትግራይ ድማ፡ 6% ጥራይ ስለዝዀንኩም፡ [ዓቕምኹም ሕለሙ]፡ ኢሎምና። ማዕረኦም ክንኰውን ግን፡ ብሓይሊ ጥራይ’ዩ፣ ብሓይሊ’ውን ስዒሮምና እዮም፡” ዚብል ገምጋም ከኣ የቕርብ።

እቲ ሰነድ፡ ኣብ ምስረታ ሓዳስ ‘ሃገረ-ትግራይ’ ካብ ውሽጥን ግዳምን ተጻብኦታት ዘይተርፍ’ኳ እንተዀነ፡ ንዅሎም ማሕለኻታት ብምብዳህ፡ እቲ እንኮ ኣማራጺ፡ ‘ሃገረ-ትግራይ’ ንምፍጣር ምምራሽ ምዃኑ የስምረሉ። ኣብ ቀርኒኣፍሪቃ ሓዳስ ሃገር ንምምስራት ዘኽእሉ ኣማራጺታትን ተኽእሎታትን (Scenareos) ድማ፡ ተር ከም ዓተር የቕርብ። እዚ ራእይ’ዚ ንኺብጻሕ ከኣ፡ ነዞም ዚስዕቡ ተጻብኦታትን ኣወጻጽኣኦምን (Exit Strategies) ይትንትን። ቀዳማይ፤ ኣብ ኢትዮጵያ ድኹም መንግስቲ ምስ ዚህሉ፡ ኣንጻር ‘ሃገረ-ትግራይ’ ተጻብኦ ስለዚጐድል፡ ነዚ ዕላማ’ዚ ምስራሕ። ካልኣይ፤ ኣምሓራ ምስ መንግስቲ ኤርትራ (ህግደፍ) ብምሽራኽ፡ ምስረታ ‘ሃገረ-ትግራይ’ ካብ ምዕንቃፍ ዓዲ ስለዘይውዕል፡ ንኽልተኦም ሓይልታት ብማዕረ ምብዳህ። ሳልሳይ፤ ብሄራውያን ሓይልታት ክሊ ሶማል ካብ ኢትዮጵያ ምርሓቖም ስለዘይተርፍ፡ እዚ ድማ፡ ሃገረ-ትግራይ ንምምስራት ዕድል ስለዚፈጥር ምንጻል ክሊ ሶማል ከም ዓቢ ዕዮ-ገዛ ኺስርሓሉ። ራብዓይ፤ ኣብ መንጐ ብሄራት ኣምሓራን ኦሮሞን ኪፍጠር ዚኽእል ዘይተርፍ ጐነጽ ኣብ ምምሕዳርን ምምእዛንን ድቃስ ክህሉ ከምዘይብሉ ይገልጽ። ኣብ ሓሙሻይ ነጥቢ፡ ካብ ኤርትራ ኺመጽእ ዚኽእል ስግኣት ኰነ ምሕደራኡ ብጥንቃቐ ተቐሚጡ ይርከብ። ‘እቲ ዓቢ ትዅረት ዚሓትት ግዳማዊ ተጻብኦ፡ ካብ ኤርትራ’ዩ። እዚ ተጻብኦ’ዚ፡ ኣንጻር ርእሰውሳነን ሃገርነት ትግራይን ኣብ ዓለምለኻውያን መድረኻት ብምስጓም ኪዓዪ ስለዝዀነ፡ ነዚ ንምፍሻል፡ ዲፕሎማስያዊ ጻዕርታት ምትርናዕ ከም ቅድመ-ዅነት ክተሓዝ’ ድማ ይምሕጸን። ኣብ ውሽጢ’ዚ ቓልሲ’ዚ፡ መንግስቲ ኤርትራ (ህግደፍ) ንምዕላው ኣበርቲዕካ ብምስራሕ፡ ድሕሪ ህግደፍ እትህሉ ኤርትራ ብረብሓ ትግራይ ክትቃነን ክትምእዘንን የተሓሳስብ። ዝበለጸ ውጽኢት ኺርከቦ ድማ፡ ኣብ ኤርትራ ‘ትግራዋይ ዝመበቈሉ ኤርትራዊ ስልጣን ንኺሕዝ፡’ ኣድላዪ ዋጋ ኪኽፈል ይእምም። ምናልባት እዚ እንተዘይቀኒዑ ግን፡ [ምእንቲ ረብሓ ትግራይ]፡ ልኡላውነት ኤርትራ ኣኽቢርካ ምቕጻል እንኮ ኣማራጺ ምዃኑ ይድምድም። ኣብቲ ሰነድ፡ ኻብ ማሕበረ-ሰብ ዓለም ከጓንፉ ዚኽእሉ ተጻብኦታት’ውን ኣይተዘንግዑን። ሃገራት ኣፍሪቃ፡ ብ1964 ዝኸተማሉ ‘ውዕል ምኽባር መግዛእታዊ ዶባት’ ብሓረግ ልሂቓን ትግራይ፡ ‘ባዕዳውያን ዶባት’ ምእንቲ ኸይትንከፍን ቅርጺ ሃገራት ከይቅየርን ንመሰል ሃገርነት ትግራይ ብቐሊሉ ኸምዘይቅበላኦ ይእመን። ብኻልኣይ ደረጃ፡ ‘ሓዳስ ሃገረ-ትግራይ’ ሃገረ-ኽርስትያን ስለ እትዀውን፡ ሓይሊ ኣዕራብ’ውን፡ ሃገርነት ትግራይ ንምዕጋት ኪፍትን ይኽእል’ዩ። ነዚ ብድሆ’ዚ ንምግጣም ከኣ፡ እስራኤል መሓዛ ትግራይ ንኽትኰውን ብምኽሳብ፡ ክትሕግዝ ትኽእል’ያ። ብቐንዱ ድማ፡ ‘ሓዳስ ሃገረትግራይ’ ንኣመሪካን ሕብረት ኤውሮጳን ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ኣገልጋሊት ረብሓታቶም ብምዃን እንተሰሪሓን ኣሐጕሳን፡ ውሕስነት ሃገርነት ትግራይ ኪረጋገጽ ዘጸግም ኣይኰነን ብምባል ድማ የስምረሉ። “እዛ ‘ሎሚ ተጠኒሳ፡ ጽባሕ እትውለድ ሃገረ-ትግራይ’ እንተወሓደ ኣብ ውሽጢ ዓሰርተ ዓመታት ምልእቲ ሃገር ኰይና ኣብ ዓለም ግቡእ ስፍራኣ ኽትረክብ ኣለዋ፡” ኪብል ድማ ብዘይውልውል ይድምድም። ‘ሃገረ ትግራይ’ ንምምስራት ብኣጋ ኺሳለጡ ዚግባኦም ዕዮታት’ውን እቲ ሰነድ ይእምም። ብቐዳምነት ዚስራዕ፡ ሃገራዊ መንነት ትግራዋይ ምንዳቕ ስለዝዀነ፡ ሕብረተ-ስብኣዊ ምህንድስና (Social Enggineering) ብመንገዲ ስርዓተ-ትምህርቲ

(ካብ መውዓለ-ህጻናት ክሳብ ላዕለዋይ ደረጃ)፡ ሃይማኖታውያን ትካላት፡ መራኸቢ ብዙሓን ወዘተ. ኺጕስጐስን ኪዅስኰስን፣ ማዕረ-ማዕረ’ዚ እውን፡ ሰረተ-ቝጠባ ኪጣየስ፣ ባንክታት ኪንጸፍ፣ ሸርፊ ወጻኢ ኺውህለል፣ ሰፊሕ መሓውራቱ ትካል ድሕነትን ስለያን ኪህነጽ፣ ምስ ፈደራላውያን ሓይልታት ኢትዮጵያ ሽርክነት ኪፍጠር፣ ኣብ መጨረሽታ ከኣ፡ እዚ ሸቶ’ዚ ስጋ ንኺለብስ፡ ኣብ ዓለም ሓይሊ ወሳኒ ስለዝኹነ፡ ንዓለም ፊተ-ፊት ምግጣም፡ ኣገዳሲ ስትራተጂ ምዃኑ የስምረሉ። እዞም እማመታት እዚኣቶም፡ ንህዝቢ ትግራይ ምስ ጐረባብቱ ዘናግሩ’ምበር ዘናብሩ ኸምዘይኰኑ ርዱእ’ዩ። እዚ ሓሳብ’ዚ፡ ህዝቢ ትግራይ ናብ ድቕድቕ ደልሃመት እንተተሸመ’ውን ፍጹም ብዘይዓጦም ልሂቓን ዝተጠፋጠፈ ኣጉል ትምኒት ነዳያት’ዩ ክበሃል ይከኣል። ንትግራይ ናብ ‘ፍታሕ’ ዘይኰነ፡ ናብ ዝኸፍአ ዓዘቕቲ ዚነቊት ድማ’ዩ። ንምዃኑ፡ ‘ኢትዮጵያዊ መንነት ስለምንታይ’ዩ ተጸሊኡ፧’ መን’ዩኸ ጸሊኡዎ፧ ህዝቢ ትግራይ’ዶ ዝኸሰሩ ልሂቓን ትግራይ…፧ መጐታዊ መልሲ ኪረክብ ዘለዎ ሕቶታት’ዩ። መጐተ ልሂቓን ትግራይ ግን፡ ብዙሕ ክርክር ዚፈጥር ዛዕባ ኣይኰነን። ብመሰረቱ፡ ምስረታ ‘ሃገረ-ትግራይ’፡ ካብ ሕጋውን ስነ-መጐታውን ኣቋውማ ሃገራት ዚሃድምን ዘላግስን ስለዝኾነ ከሎ ገና ፍሩስ መጐተ እዩ። መሬት ካብዝን ካብትን ብምጭርራም፡ ኣብ መበል 21 ክፍለ-ዘመን ‘ብዓመጽን ጐነጽን’ ሓዳ ሃገር ክትምስርት ምሕላም ዕብዳን እምበር ጥዕና ኣይኮነን። ህዝቢ ትግራይ ‘ኢትዮጵያ መንነት’ ንኺለብስ፡ ታሪኽ መግዛእቲ ኤውሮጳ ኣብ እዋኑ ፈሪዱዎ’ዩ። ታሪኽ ዝሃበካ ጽሕፍቶ ብዓመጽ ክትቅይሮ ድማ፡ ታሪኽ ባዕሉ ዘፍቅድ ኣይኮነን። ጽሕፍቶኻ ከም ምረቓ’ምበር፡ ከም መርገም ክትወስዶ ዘዋጽእ ኣይኮነን። ብሓቂ’ውን ህዝቢ ትግራይ ኢትዮጵያውነቱ ኺጸልእ ዘኽእሎ ዝዀነ ምኽንያት ኪህሉ ኣይክእልን። እዞም ልሂቓን’ዚኣቶም’ውን፡ ባህርያዊ መንነት ኢትዮጵያ ዚኸልኦም የለን። ሃገራዊ መንነት ከኣ፡ ምርጫ ኣይኰነን፣ ዕጫ’ዩ። ምኽንያት ብምህንዳስ፡ ንህዝቢ ትግራይ ካብ መንነቱ ከተፋትሖ ምህቃን እምበኣር ኣይግድን። እማመ ‘ሃገርነት ትግራይ’ ልሂቓን ትግራይ፡ በቲ ሒዞሞ ዘለዉ ግጉይ መገዲ ክቕጽሉ ምምራጾምን ዝኾነ ዋጋ ንምኽፋል ድሕር ከምዘይብሉን ዚነግር ስትራተጅያዊ ሰነድ’ዩ ክበሃል ይከኣል። ልሂቓን ትግራይ ብዝፈጸምዎ ስትራተጅያዊ ጌጋታት ካብ ተሓታነትን ንምምላጥ ዚግበርዎ ዘለዉ ህድማ ንቕድሚት ድማ’ዩ። እዚ ህውተታ’ዚ፡ ህወሓት ካብ መድረኽ ፖለቲካ ትግራይ ኺሳዕ ዘልግስ ዝቕጽል፡ ገና ኣብ ርእሲ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዝተጻዕነ ደበናን ዘየደቅስ ዕዮ-ገዛን ምዃኑ ምርዳእ ግን ኣገዳሲ’ዩ። ህዝቢ ትግራይ እውን ዓገብ ኪብል ትጽቢት ዝግበረሉ’ዩ። እቲ ምንታይ፡ ጉዳዩ ብኣጉል ትምኒት ልሂቓን ዚፍታሕ ኣይኰነን። ምስ ኣሕዋቱ ብሓባርን ብስኒትን ከተንብሮን ከተምቘን እትኽእል ዓባይ ሃገረ-ኢትዮጵያ ስለዘላቶ ንዕንደራ ልሂቓኑ ይኣክል ኪብሎ ይግባእ።

መደምደምታ ብግዜ ንድሕሪት ምልስ እንተድኣ ኢልና፡ ቍመናኡ ዝሓለወ ታሪኽ ኤርትራ (Standard History)፡ በቲ ዝድለ ደረጃ ተሰኒዱ ክበሃል ኣይከኣልን። ኣብ እዋን መግዛእቲ ብወጻእተኛታት ተመራመርቲ ዝተኻየደ ሒደት ስራሕ ከይዘንጋዕካ። በዚ ምኽንያት ከይኰነ ኣይተርፍን፡ ኣብዚ ዳሕረዋይ እዋን፡ ታሪኽ ኤርትራ ግዳይ ምዝንባዕን ምቕናን ኪኸውን ዝጸንሐ። ድሕሪ ምብቃዕ ኤውሮጳዊ መግዛእቲ፡

ኤርትራ ብፈደረሽን ክትቊረን ምኽንያት ዝኾነ፡ ኣብ ርእሲ ግሎባዊ ስትራተጂ ርእሰሓያል ኣመሪካ፡ ንኤርትራ ኻብ ኢትዮጵያ ዚፈልያ ታሪኽ ከምዘይብላ ዘምስል ዝንቡዕ ትረኻታት’ውን ግደ ዝነበሮ ይመስል። ኣብ እዋን ፈደረሽን ግን፡ ኤርትራውያን ብዛዕባ መንነቶምን ታሪኾምን ኪስምዖም ስለዝጀመረ፡ ዋላ’ኳ ዘነይት እንተዘይኰነ፡ በተን ሽዑ ዝዓንበባ ጋዜጣታት ሒደት መወከሲታት ኣብ ምስናድ ኣይሰነፉን። ኣብ እዋን ብረታዊ ቃልሲን ድሕሪ ናጽነትን ድማ፡ ታሪኽ ኤርትራ ንምጉላሕ ተወሳኺ ጻዕርታት ተኻይዱ። የግዳስ ሕጂ’ውን፡ ሃገርነት ኤርትራ ዝያዳ ንምድማቕ፡ ገና ስራሕ ይሓትት። እቲ ምንታይ፤ ዋላ ኣብዚ መዋእል’ዚ (Dot.com Era)፡ ብዘይጸዓዩ መወከሲታት ክንእሰር ዚግባእ ኣይኰነን። ብሕልፊ ኣብ ኢትዮጵያ፡ ብርክት ዝበሉ መጽሓፍቲ ፈርዮም’ዮም። መብዛሕትኦም ከኣ ኣብ ‘ታሪኽ ህይወት ወይ ዝኽሪ (Auttobiography or Memoir)’ ሰበስልጣንን መኰንናትን ዝተሳዕሩ ስርዓታት ኢትዮጵያ ዘድሃቡ ኮይኖም፡ ምስቲ ኣብ ኤርትራ ዝተኻየደ ኲናት ምትእስሳር ዘለዎም’ዮም። ብኣንጻሩ፡ ኣብ ኤርትራ፡ ምስ ኢትዮጵያ ብምዝማድ፡ ዝጸሓፍ ብዙሕ ኣይኮነን። እዞም ንታሪኽን ዝምድናን ኤርትራኢትዮጵያ ኺድህስሱ ዚህቅኑ ‘መጽሓፍቲ ታሪኽ’ ንዜጋታት ክልተአን ሃገራት ማዕረ ኣገዳስነት ስለዘለዎም እምበኣር፡ ብተልዓሽ ኪርኣዩ ኣይግባእን። ብመራኸቢብዙሓን ይዅን ሰነዳዊ ፊልምታት ዚመሓላለፉ’ውን ብተመሳሳሊ። ሓቂ’ዩ፡ ጸሓፍቲ ታሪኽ ሚዛናውያን ኪኾኑ ትጽቢት ይግበር’ዩ። እንተኾነ ንርእዮ ዘለና ብግልባጡ፡ ታሪኽ ምዝንባዕ’ዩ። ዛጊት ብተረፍ-መረፍ ስርዓታት ሃጸይ ሃይለስላሴን ደርግን ዝተደርሱ መጻሓፍቲ ኣምሓርኛ፡ ብሓሶታት ዝዘቕበቡ’ዮም። ብህወሓት ዚዝርግሑ ድርሰታት ከኣ፡ ኣሰሮም ይስዕቡ ኣለዉ። ኰነ ኢልካ መጻእቲ ወለዶታት ብምድንጋር፡ ነቲ ብጐነጽ ተሃቂኑ ዘይተረኽበ ‘ሕልምን ዓወትን’ መጻእቲ ወለዶ ከይድቅስሉ፡ ህሩፍ ድሌትን መንፈስን ኪቕስቅስ ዝህቅን’ዩ። ምትብባዕ ፖለቲካውያን ትካላት ይዅን ስርዓታት ዘለዎም ዝመስሉ ድርሰታት’ውን ኣይተሳእኑን። ብሓደ ቓል፡ እዚ ወራር ስነልቦና’ዚ፡ ኣብ መንጐ ‘ዓብለልትን ተፈጠርን ሃገራት (Hegimonic Versus Diasporic States)’ ንዚርአ ወርትግ ዘየዐርፍ፡ ጂኦፖለቲካውን ማሕበራውን ልዕልነት ዘንጸባርቕ ይመስል።

ብሂል ፈረንጂ ኸምዚእምቶ፡ ሓደ ሓደ እዋን፡ ርኢኻ ኸምዘይርኣኻ ምሕላፍ፡ ‘ምርዳእን ምቕባልን‘ ኪመስል ይኽእል’ዩ። ክንዲ ዝኾነ እምበኣር ንሓሶታት ክንዮ ምንዓቕ ግቡእ ግብረ-መልሲ ኺውሃቦም ተመራጺ’ዩ። ባህሊ ስቕታ ገዲፍካ፡ ኣብ ወሳኒ ጉዳያት መጐታዊ ሓሳባትን ክርክራትን ኪምዕብሉን ኪስስኑን ይግባእ። ቀንዲ ዕላማ እዚ ሓተታ (Reflective Essay)’ዚ ከኣ፡ ባህሊ ስቕታ ብምስባር፡ እቲ ኻብ ልሂቓን ኢትዮጵያ ዚዝርጋሕ ዘሎ ስነ-ልቦናዊ ዂናት፡ ግብረ-መልሲ ዘድልዮ ምዃኑ ንምዝኽኻር’ዩ። እዚ ጽሑፍ’ዚ ዋላ’ኳ ዝተማልአ’ዩ እንተዘየተባህለ፡ ምጡን ኣስተዋጽኦስ ኣይሰኣኖን ይዀውን። ምስ ግዜ ድማ፡ ብዝሓሸ ኺምዕብልን ኪሃጥርን ይኽእል። ካልኦት ዝያዳ ኣፍልጦ ዘለዎም ዜጋታት ተበግሶ ንኺወስዱ ዘተባብዕ ክኸውን ድማ ትጽቢት ጸሓፋይ’ዩ። ጆርጅ ሳንታያና ዝተባህለ ተመራማሪ ታሪኽ፡ ንደረስቲ ታሪኽ ዝሃቦ ለበዋ ኣሎ። “ኵሉ ሳዕ፡ ታሪኽ ብጌጋ ይጽሓፍ’ዩ፣ ስለዚ፡ ታሪኽ [ምእንቲ ኸይቅበርን ከይብለልን]፡ ደጋጊምካ ኪጽሓፍ ይግባእ።” ሮበርት ሄንሌን ዝተባህለ ጸሓፊ ከምዝብሎ ድማ፡ “ታሪኽ ሸለል ዚብል ወለዶ፡ ሕሉፍ ይዅን መጻኢ ኸምዘይብሉ ስለዘምስሎ፡” ታሪኽ ምስናድ እጃም ነፍሲ-ወከፍ ዜጋ ምዃኑ ኪዝንጋዕ የብሉን።

ሓዳስ

ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ፍኖት ዛ ዋ ብ ከም = ኣብ ዕዳጋ‘ዩ። “እዘን ጤለ-በጊዕ ናይ ባሕሪ ድየን? = ናይ ባሕሪ ዘይኮናስ ናይ ኣቦይ መሓሪ ኢየን። = ከምኡ ማለተይ ዘይኮንኩስ ሳዕሪ በሊዐን ዝዓበያ ድየን ንምባል’የ። = ስጋ በሊዐን ዝዓብያ ጤለ-በጊዕ’ከ ኣለዋ ድየን!? == == == ቀደም ቈልዑ ኮይንና ኣብ ድሮ ኣውደኣመት ብዛዕባ ዝተገዝኣልና ኣባጊዕ ወይ ኣጣል ምዝራብ ልሙድ ነይሩ። “ንዓይ ናይ ላዕሊ ጎልፎ፡ ናይ ታሕቲ ድማ ጃንግላይስ ስረ ተገዚኡለይ። ንዓይ ከኣ ጁባን ስረን ተሰፍዩለይ። ንዓይ’ሞ ኮንጎ ኢኻ ወዲኣካ ዘለኻ’ሞ፡ ሕጂ ኮንጎ ጥራሕ’ዩ ዝግዛአልካ፣ ኣብታ ትመጽእ ዘላ ልደት ጎልፎ፡ ኣብ ኣፋስጋ ድማ ስረ።” ተባሂለ ወዘተ ብምባል ነዕልል ነይርና። ሓደ ሓደ ግዜ ድማ ከይተኸደንና ንውዕል። ሕማቕ እናተሰመዓና። ካብ ኩሉ ዘይርሰዖ ግን፡ መብዛሕትና ሃራምበ ወይ ኮንጎ ክግዘኣልና እንከሎ፡ ኮዮ ጫማ ዝግዘኣሉ ወዲ ገዛውትና ነይሩ። ነቲ ሕብሩን ዓይነቱን እናነገረ ብዕላል ሃነን ክንብለሉ እንቕኒ ኮዮ ጫምኡ ምእንቲ ከዐቅነና ድማ ነታ መዓልቲ ኣውዳኣመት ካብኡ ንላዕሊ ኢና ንህንጠያ ዝነበርና። እቲ ጸገም ግን፡ ርኸበት ንጠባይ የቕጥኖ’ዩ እመስለኒ፡ ኣብ ቅንያት ኣውደኣመት ጠባዩ ቀጢን’ዩ እቲ ወዲ ገዛውትና። ብዝኾነን ዘይኮነን ይበኣሰና። ምእንቲ፡ “ጫማይ ኣየዐቅነኩምን!” ብምባል ከሕርቐና። ኣውደኣመት ምስ ኮነ እቶም ኡፍ ኡፍ ክንብሎ ዝቐነና፡ ብለይቱ ኬድና ካብ ገዝኡ ነውጸኦ’ሞ ብሓደ ኣንጎሎ ኬድና ነቲ ካብ እግሩ ዘውጻናዮ ጫምኡ በብሓደ ንዕቅኖ።

ሓደ-ሓደ እዋን፡ ንኣንፍናን ኣብ ፍኖትናን ንዝረኸብናዮ ሰብ ንፍለጦ ኣይንፍለጦ፡ ሰላምታ ተለዋዊጥና ምስኡ ጉጅም እናበልና ንኸይድ ኢና። ጽቡቕ ባህልን ልምድን ከኣ’ዩ። ምስ ሰባት የላልየና፡ ከነዕልል ንውሓት እቲ መንገድና ኣይፍለጠናን፡ ገለ ጠቐምቲ ሓሳባትን ወረታትን ንገፋግፍ። ኣብዛ ፍኖት ካብ ተራኸብና እምበኣረይከ፡ ኣብ ፍኖተ-ንባበይ ንዝገፋገፍኩዎ ጥቕሚ ምዕላም ንጹር ዕላማን ምሕንጻጽ ናብቲ ዕላማ ዘብጽሕ ውጥንን’ዩ - እነሀለ። መቸም ኩልና እንተኾነ ብሉጽ እንተዘይኮነ ድማ ምሕዩሽ ቁጠባዊ ደረጃ ክህልወና ንደሊ ኢና። ዕላማና ምንጻር ድሌትና ክውን ኣብ ምግባር ናይ መጀመርታ ስጉምቲ’ዩ። ኣፍና ከፊትና፡ “ኣብ ከምዚ ዝኣመሰለ ደረጃ ህይወት’የ ክበጽሕ ዝደሊ።” ምባል እቲ ዕላማ’ዩ። በዝን በዝን ከይደ ክበጽሖ’የ” ምባል ድማ እቲ ናይ ዕላማና ኣተሃራርማ ውጥን። ኣብ ግዜ ምዕላም እቶም ክንወቕዖም እንደሊ ንዕብየትና ምርኩስ ዝገበሩ ዕላማታት ኣነጺርና ሓደ ብሓደ ንጸሓፎም። ካብታ ንጽሕፈላ ዘለና ዕለት ጀሚሮም ኣብ ውሽጢ 5 ዓመታት ዝህረሙ 10 ዕላማታት ብመስርዕ

ዕላል ድሮ ኣውደ-ኣመት ደሓር ግን ሓደ ጎራሕ ወዲ ገዛውትና ብዘምጸኦ ሓሳብ፡ ኣኣብ ቅንያት ኣውደኣመት ናብ ሹቕ ንኸይድ’ሞ፡ ንገዝእ መሲልና ፈቐዶ ድኳናት ብምእታው ዘይንረኽቦ ጫማታት ዕቅን ንቕኒ። ሓሳብ እንተመጺኡ ሽግር ይፍታሕ’ዩ። በቲ በቲ ዓይነታት እንዕቅኖ ጫማታት በዚሑልና፡ በቲ በቲ ድማ እቲ ናይ ጫማ ምዕቃን ህርፍርፎትና ብኣኡ ኣቢሉ ወጺኡልና። እዚ ኣብ ላዕሊ ጀሚረዮ ዝጸናሕኩ ዕላል፡ ዕላል ድሮ ኣውዳኣመት ኣብ ግዜ ቁልዕነት’ዩ። ዕላል ድሮ ኣውደኣመት ኣብ ግዜ ዕብየት ግን፡ ከምቲ ናይ ግዜ ቁልዕነት ኣይኮነን። እቲ ናይ ክዳውንቲ ዕላል ብሕሩድ ይትካእ። ኣብ ምብዛሕን ምውሓድን፡ ምዕባርን ምህጣርን፡ ምኽባርን ምሕሳርን ጥሪት ዘተኮረ ይኸውን። እቲ ደርሆ ዝገዝአ ‘ቃቕ ቃቕ’፡ እቲ ጤለ-በጊዕ ዝገዝኣ ‘እምቤዕ እምቤዕ’፡ እቲ በዓል ስጋ ጉዚ ድማ “እምቦዕ እምቦዕ” ክብል ቁሩብ ይተርፎ. . . ኣብ ዕላል ድሮ ኣውዳኣመት።። ናይ ዓሚ ዕላል ድሮ ኣውደኣመት ከዕልለኩም። ኣብ ዕዳጋ ስለ ዝወዓልኩ ደሮና ዕዳጋ ዘድረቖ ጎረረይ ከጸራሪ ኢለ ናብ ሓደ ኣዘውቲረ ጎሮሮይ ዘጸራርየሉ ገዛ ይኣትወልኩም። ኣብቲ ገዛ ብዛዕባ ምዕባርን ምህጣርን ጤለ በጊዕ ጭርቃን ጀሚሮም ጸኒሖምኒ። “ምሸት ምሸት ኣብ ሓደ ጣውላ ዋጋ ክልተ ኣባጊዕ ዝኸውን ገንዘብ እናኣጥፋእካስ፡ ጸጋማይ ጎማኣ ዝነፈሰት ሰለስተ እግራ ዓረብያ ትመስል ጤል ሒዝካ ትኸይድ ነይርካ።” እትው ምስ በልኩ ሓደ ዓርክና ተላኺፉኒ። “ኣነስ ይሕመቕ ይጸብቕ’ኳ ገዚአ ወደይ! ኣውዳኣመት ምድሪ ተደፊንካ ውዒልካ ዘለኻ ደኣ. . .!?” ንጸሓፍ። ዕላማታትና ክንጽሕፍ እንከለና፡ እተን 5 ዓመታት ሓሊፈን ከም ዘለዋን እቲ ዝወጠንናዮ ዕላማ ብዓወት ከም ዝተዛዘመን ገይርና ብናይ ህሉው ምሉእ ሓሳባት ኢና እንጽሕፎ። ኩሉ’ቲ ዝተወቕዐ ሸቶታት ውጽኢት ውልቃዊ ጻዕርና ምዃኑ ንምግላጽ ድማ፡ “ኣነ...” እናበልና ንቐጽል። - ኣነ እቲ ዝደለኹዎ ንግዲ ጀሚረስ ኣማዕቢለዮ ኣለኹ። - ድኳነይ ዓብያ፡ ቁጽሪ ዓማዊለይ ወሲኹ። - እቲ ዝነበረኒ ገንዘብ ሰሲኑስ፡ እዛ ሕጂ ገዚአያ ዘለኹ መኪና’ውን መርኣያ ዕዉት ዕላማይ ኢያ። - ናብራይ ዓብዩ ኣመጋግባ ስድራይ ተመሓይሹ። - ብዓልቲ-ቤተይን ደቀይን ጽቡቕ ይኽደኑን ይረግጹን ኣለዉ። - ዝነበረኒ ናይ ቁጠባ ጸገም ተፈዊሱ፡ ድሕሪ ደጊም ሽግር የብለይን...“ ወዘተ እናበልና እወታዊ ኣተሓሳስባና ዘንጸባርቑ መግለጺታት ንጠቐም። እቲ ናይ 5 ዓመታት ውጥንና ክውን ምስ ኮነ፡ ብድሕሪኡ ቀጺልና ድማ፡ ካብኡ ንላዕሊ ንምዕባይና ዝዓለሙ ካልኦት ተወሰኽቲ 10 ዕላማታት ንጽሕፍ። ከምቲ ዝቐደመ ገይርና ድማ ንቕጽሎ።

“ከመይ ዓይነት በጊዕ ገዚእኹም እምበር፡ ብዛዕባ ኣውደኣመት ምድፋንን ዘይምድፋንን ደኣ “ሳላ ጸርፊ ኣውዳኣመት ደፊንካ ምውዓል ቀደም ተሪፉ እንድዩ ኣብዚ ጀምዓና። ምናልባት ከኣ ወዲ ዓድየ ዘይገዝአ ከይከውን እንድዒ እምበር። ኢሂ ወድዓድየ ገዚእካ ዲኻ?” እታ በዓልቲ ገዛ ኣብ መንጎ ኣትያ። “ገዚአ እወ! አረ ኣብዚ ዓይኑን ኣብዚ ኮልኮሉን ከማን ንዓኺ’ዩ ዝመስል። ኣብዚ ኣፍንጭጫኡ ድማ ንሰመረ።” ቀደሙ’ውን መፋልምቲ ኣይመረጸትን ዳግማይ ከም ዘይትምለሶ ገይሩ ኣሸምቢቡላ። በጊዕ ይመስሉ ድዮም ኣይመስሉን ከነረጋግጽ ኢና መስለኒ ኩላትና ናብ’ታ ዋና ገዛን ናብ ሰመረን ጠሚትና። እታ ዋና ገዛ ከም ናይ በጊዕ ዝመስል ኮልኮል ኣለዋ ድዩ የብላን ከነረጋግጽ ደሊና ነይርና። ኣብ ባንኮ ኮይና ናባና ትጥምት ስለ ዝነበረት ግን፡ ክንርእያ ኣይከኣልናን። ሰመረ ግን፡ ቁሩብ ጥራይ ዘይኮነስ ብዙሕ ናይ በጊዕ ተምሳል ነይርዎ። “እከለ ዝገዝኦ በጊዕ ድማ ልክዕ ንዮናስ’ዩ ዝመስል።” ሓደ ካልእ ድማ ጀሚሩ ስመይ ጠቒሱ ናባይ እናጠመተ። ንጽሙእ በጊዕ

ክውክለሉ ኢሉ ከም ዝረቑሓኒ ገጢመዮ ነይረ። ክምልሰሉ ግን ኣይደለኹን። ዝገደደ ከይመጽኣኒ። ‘ኩስቶ ከኣ ልክዕ ንዕኡ ዝመስል ደርሆ’ዩ ገዚኡ።” ተመስገን! ናብ ካልእ ሓሊፋ’ታ ዘረባ። “ደርሆ ድዩ ገዚኡ?” ካብን ናብን’ዩ ዝመናጠል ነይሩ እቲ ምቅብባል። ደርሆ ምስ ሰምዑ ኩሎም ደርሆ ደርሆ ኢሎምዎ። “እወ ግን - እንታይ ዓይነት ደርሆ ገዚእካ ኢዩ እቲ ዘረባ። ዝገርመኩም ጀሞዓ እቲ ደርሆይ ኳትሮ ቸንቶ እንድየ ሂበሉ፡ ዳርጋ ብዕራይ’ዩ። ደቂሰ ጽቡቕ ገይረ ኣይተኸታተልኩዎን እምበር፡ አረ እቲ ለይትስ እምቦዕ’ውን ይብል ነይሩ ይኸውን’ዩ! እዛ ክሪ’ዚ ዓሚ ዝገዝኣቶ ብጊዕከ ደኣ።” እታ ‘ደርሆ ደርሆ’ እናበለት ትደጋገም ዝነበረት ዘረባ ከጥፈኣዩ ደልዩ መስለኒ፡ ናብ’ታ ዋና ገዛ ነጢሩ እቲ በዓል ደርሆ። “ዓሚ ኣውደኣመት ንጉሆ ምድሪ ናዓ በጃኻ ጥብ በለኒ።” ኢላ ትድውለለይ! ኣነ ድማ ኣውደኣመት ምድሪ ደኣ እንታይ ኮይና ኢለ እናተሃብሃብኩ ይመጽኣልኩም። ሽዑስ፡ “ሓራዳይ ስኢነ እሞ ሕረደለይ ኣይትብለንን።” እታ በጊዕ ክንድ’ዚኣ ትኸውን። ዓባይ

ዕላማን ውጥንን እዚ ብምግባርና ጥራይ፡ ንጹር ዕላማታት ብምዕላምና ጥራይ፡ ሓደ ካብቶም ሰለስተ ኣብ ከባቢና ዘለዉ ዕውታት ክንከውን ንኽእል ኢና። መጽናዕትታት ከም ዝሕብርዎ፡ 97 ሚእታዊት ካብ ህዝቢ ዓለም፡ ከም’ዞም እንዛረበሎም ዘለና ንጹራት ናይ ጽሑፍ ዕላማታት የብሎምን። እዝን ከምዝን ድማ’ዩ ንህሉው ቁጽሪ ድኻታት ዓለም፡ ካብ ቁጽሪ ሃብታማት እዛ ዓለም ብዝተዓጻጸፈ ከም ዘንሃሮ ዝግመት። ዕላማ እቲ ክንጭብጦ ዝደለና ዓወት ኣዝዩ ንጹር ምስ ዝኸውን፡ ስጉምቲ ናይ ምውሳድ ብቕዓትና ፍጹም ይኸውን። ናበይ ክትበጽሕ ኢና ደሊና? ብሓሳብ ኣነጺርካ ክሳብ ዘይሰኣልካዮ፡ ብሃውሪ ዝተንቀሳቐሳ ኣእጋርና ናብ ዘብጸሓና ቦታ የብለንን። ነቲ ክንበጽሖ እንደሊ መጻኢ ብስእለ-ውጥን ኣብ ወረቐት ኣቐሚጥና ኣብ ኢድና ምስ ጨበጥናዮ ብድሕሪኡ፡ ነቲ ናብቲ ዕላማና ናይ ምብጻሕ መንገድና ብመልክዕ ውጥን ከም ሓቒቕ ዝምጽራዩ ገይርና ሓደ ብሓደ ብጽሑፍ ነቕምጦ። ኣብ ዛዕባ ምምሕያሽ ደረጃ መነባብሮ ደቂ ሰባት ዝዓበየ ስነ-ኣእምሮኣዊ ርኽበት፡ “ሰባት ዝሓሰብዎ እዮም ዝኾኑ።” ይብል። ዝዓለምዎ እዮም ዝኾኑ ንምባል’ዩ።

እንሓስቦ ኢና ንኸውን። ህይወትና ኣብ ሓሳባትና’ያ ትምርኮስ። ህይወትና ንምቕያር ስለዚ ሓደ ገዚፍ ማተርያላዊ ትሕዝቶ ዘይኮነ፡ ሓደ ገዚፍ ዕላማ የድሊ ኣሎ ማለት’ዩ። ምስኡ ድማ ነቲ ናብ ናይ ዕብየት ደረጃ ንምብጻሕ እንኸዶ ጉዕዞ ብኸመይ ነሰላስሎ? ብኣየናይ ናይ ኣተገባብራ መንገዲ ንኸዶ? ዝመርሕ ውጥን። ምኽንያቱ እቲ ብሓሳብና ዝረኣናዮ’ሞ ኣብ ሓሳብና ዘሎ ዕብየት መንገዱ እንተ ዘይፈሊጥናዮ ከምቲ፡ “ዝብእስ ስጋ ኣሎ እንተበልዎ፡ በየን ከይበለ ተሃንፈፈ!!” ዝብልዎ’ዩ። ንጹር ዝኣንፈቱ ናይ ኣተገባብራ ውጥን እንተዘይብልና፡ ምስ ሓሳባትና ሕቖን ከብድን ኢና። ዕዉትታ ሰባት ንጹር ውጥን’ዩ ዘለዎም። ስለ ዝኾነ ድማ፡ ጎደና ዕቤቶም ልሙጽ’ዩ እኳ እንተ ዘይተባህለ፡ ሓጎጽጎጹ ግን ንምሕላልን ንውድቀትን ኣየቃልዕን። ብመሰረት መጽናዕቲ ክኢላታት ናይ’ዚ ዓውዲ፡ “ኣብ ምውጣን እነጥፍኣ ሓንቲ ደቒቕ፡ ንናይ 10 ደቓይቕ ናይ ስራሕ ሃልኪ ተድሕነልና። ብገምጋም ክረአ እንከሎ ድማ፡ ተጠንቂቕና እንሰርሖ ውጥን፡ ኣብቲ ስራሕ ንእተጥፍኦ ሓይሊ ብ’100 ሚእታዊት የጉድለልና።” ካብ ኣብ ናይ’ቲ ዝሓለፈ፡ ኣብ ዝመጽእ

ዓባይትኡ ናብ ፍርቂ መመልከቲቶ ኣጻብዕቱ ኣጸጊዑ ንምንኣስ እታ በጊዕ ከረድእ እናፈተነ። “ለካ ድሒረ ከም ዝተረዳእኩዎ እቶም ሓራዶ’ውን፡ ‘እዚኣ ደኣ ከም ደርሆ ሓሪድኪ ሸሓኒ ዕበጥያ።’ እናበሉ ኢዮም ረሪኦማ ተመሊሶም ዝኾኑ። ሽዑ ኣነ ሓሪደ ኣብቲ መጥብሒ በጊዕ ሰቒለያ፡ ቆርበታ ክቐልጥ ኢለ ኢደይ ዕሙኽ ኣቢለ ከምዚኣ ገይረ ስሕብ እንተ ኣበልኩዋስ፡ ልክዕ ከምዛ ካልሲ ደጊኣ ንውሽጢ፡ ውሽጣ ንደገ ግምጥል ኣይትብለንን። ምሽ ቆርበት ገፊፍካ ኢኻ ክትካረጅ ዝግበኣካ። ኣነ ግን ቆርበት ንውሽጢ ተገምጢላትኒ፡ ነተን ስጋ ለልሒጸ በብቅንጣብ ከውጽአን ክብል ምልእቲ መዓልቲ ኣውዒላትኒ።” እቲ ዕላል ከምዚ እናበለ ካብ በጊዕ ናብ ደርሆ፡ ካብ ደርሆ ናብ ጉዚ ሰጊሩ። ስጋ ኣሕዋት በቲ ቀደም፡ በዚ ሎሚ ድማ ስጋ ጉዚ ክለዓል እንከሎ፡ ባባ ሚኪኤል ዝበሃሉ ኣቦናዮም ዝዝከሩኒ። ኣውደኣመት ኣብቲ ብዝሓት ስድራ-ቤታት እንቕመጦ ካንሸሎና ስጋ ጉዚ እንድዮም ዝገብሩልና፡ ንሶም ናይ ክልተ ጉዚ ኢዮም ዝኣትዉ። እታ ሓንቲ ንዕኦም፡ እታ ሓንቲ ድማ ነቶም ጉዚ ክንኣቱ ዓቕሚ ዘይነበረና ክልተ ስድራ-ቤታት ናይቲ ካንሸሎ ፈፈርቅና ይመቕሉና። ስጋ ኣሕዋት ክብልኹም ከምኡ’ዩ። እተም ለዋሃት ናይ ቀደም ወለድና ንስጋ ጉዚ ስጋ ኣሕዋት ኢሎም ዝጽውዕሉ ዝነበሩ ምኽንያት ድማ፡ ብኸምኡ ኮይኑ ይስመዓኒ። ሕጂ ግን፡ ከምኡ ዘሎ ኣይመስለንን እቲ መጸውዒ። እቲ ‘ናይ ኣሕዋት’ ዝብል ዝነበረ መጸውዒኡ ተሪፉ፡ “ስጋ ጉዚ” ጥራይ ኮይኑ መጸውዒኡ። ርኹብን ስኡንን ስለ ዝጎዛዚ ድዩ ዋላ ካልእ ምኽንያት ኣለዎ ግን እንድዒ። ርሑስ በዓል!!

ንሕሰብ’ሞ እንታይ ክንከውን ኢና እንደሊ ዘለና? ኣብ ከመይ ዝበለ ደረጃ ምዕባለ ክንበጽሕ ንሓስብ ኣለና? እዛ ሕጂ ክንሰርሓ ወጢንና ዘለና ዕዮ ክሳብ ኣበይ ከተብጸሓና እያ? ካብኡኸ? እዚ ከምዚ ዝኣመሰለ ናይ ውጥን ሕቶታትና፡ ተር ኣቢሉ እዩ ናብቲ ዓወት ክንረኽበሉ ተበጊስና ዘለና ቦታ ዘእትወና። “ካበይ መጺእካ? ኣየገድሰካን’ዩ። ብዛዕባ ካበይ መጺእካ ንምሕሳብ እተውዕሎ ግዜ፡ ናበይ ንብምጻሕን ብኸመይ ንምብጻሕን ኢኻ ሓሲብካ ዘለኻ፣ ንጹር ናብ እትገብረሉ ሓሳብ ኣብ ምሕሳብ ኣውዕሎ።” ናፖልዮን ሂል “ካበይ መጺእካ ዘይኮነስ፡ ናበይ ትኸይድ’ዩ ኣውራ ከገድሰካ ዘለዎ።” ብረይን ትረሲ “ህይወትና ንምቕያር ዘለና ዕላማን ናብኡ ዘብጽሕ ንጹር ውጥንን እምበር፡ ዘለናዮ ኩነታት መነባብሮና ኣይኮነን ንዕድልና ዝውስኖ።” ስቴቨን ኮቨይ “እንታይ ኣለናን ሕጂ ከመይ ኣለናን ዘይኮነስ፡ ናበይ ተበጊስና ብኸመይ ንበጽሕ? ዝብል ዕላማን፡ ዕላማና ናይ ምህራም ውጥንናን እዩ ንህይወትና ትርጉም ዝህባ።” ኣንቶኒ ሮቢንስ።

ሓዳስ

ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ኣቤል ኤፍሬም

ነብሲ-ወከፍና እንተ ደኣ ዘኪርና፡ ኣብ መዓልታዊ ህይወትና ምሳና ዝጐዓዙ ኣሸገርቲ ሰባት ኣይሰኣኑናን’ዮም። ንኣብነት፡ ዓማዊልና፡ መማህርትና፡ ኣባላት ስድራቤትና፡ ጐረባብትና፡ ወይ’ውን ናይ ስራሕ ሓለፍትና … ወዘተ፡ ኣብ መዓልታዊ ህይወትና እዞም ኣሸገርቲ ሰባት ምሳና ሓቢሮም ዝጐዓዙ እዮም። ኣብ ኩሉ ገጻት ህይወት ኣይስኣኑን’ዮም እንተበልና’ውን ቅኑዕ’ዩ። ንባህርያት ኣሸገርቲ ሰባት ሓደ ብሓደ ክንገልጾ ቁሩብ ስፍሕ ክብለና እዩ። ብምጥቕላል ኣሸገርቲ ሰባት ዘርእይዎ ፍልይ ዝበለ መለለይ ምስ እንዕዘብ፡ ናይ ስምዒትን ተመክሮን ተኻፋልነት ዝጎደሎም፡ ተሪር ዝልቦም፡ ልዕሊ ኩሉ ሰብ ዝኾኑ ዝመስሎም (ሓደ ሓደ እዋን’ውን ኢድካ ንሰላምታ ኣብ ዝሰደድካሉ ባህሪኦም ዝግምገም)፡ ቁጡዓት፡ እምነት ዘየሕድሩ፡ ፈተውቲ ነብሶምን ንኹሉ ዕማማት ንሶም ጥራይ ከም ዝገበርዎ ኮይኖም ክቐርቡ ዝፍቱኑን እዮም። ገለ ኣሸገርቲ ሰባት እንረኽበሉ ገጻት ህይወት ምስ እንፍትሽ፡ ኣሸገርቲ ጐረባብቲ፦ ኩላትና ኣሸገርቲ ጐረባብቲ ኣለዉና እኳ እንተ ዘይበልና፡ ናይ ኣሸገርቲ ጐረቤት ባህሪ ግና መብዛሕትና ዝጠፍኣና ኣይኮነን። ንኣብነት፡ እዋን ኣብ ዘይብሉ ደርፊ ዓው ኣቢሎም ዝሰምዑ፡ ናይ ከባቢኻ ንብረት ክጽይቑ ዝርከቡ፡ ተኽሊ ኣፍደገኻ ዘበላሽዉ፡ ኣብ ኣፍ ደገ ገዛኻ ማይ ሩኳን ዝደፍኡ፡ ወረ ገሊኦምሲ ነታ ናይ እዝግሄር ሰላምታ ዘይምጥዉ…ወዘተ ክጥቀስ ይከኣል። ኣሸገርቲ መሳርሕቲ፦ ዝበዝሕ እዋን ሓላፊ ስራሕካ ኣሸጋሪ ክኸውን ይኽእል እዩ፡ ማለት ክንዲ ዝሰራሕካ ስራሕ፡ ክንዲ ዝጎየኻ ጉየ ዘይምጉሰካ፡ እዚ ትጽቢታዊ እዩ። ዘይትቕበሎ ግን፡ ኣብ ቦታ ስራሕ ሓላፊኻ ጥራይ ዘይኮነ እቶም ተራ ምሳኻ ዝሰርሑ ወይ’ውን ዓማዊልካ፡ ካብ ሓላፊኻ ንላዕሊ ዘየድሊ ዘጨንቕ ባህርን ሓላፍነቶም

ምስ ኣሸገርቲ ሰባት ዘጓዕዙና መንገድታት

ዘየፍቅደሎም ዘረባን ሕቶታትን እናኣምጽኡ፡ ኣብ ቦታ ስራሕካ ረጊእካ ከይትሰርሕን ኣብ ርእሲ ስራሕካ ስራሕ ክድርቡልካን ዝደልዩ ብቐረባ ኣይሰኣስኑን እዮም። ኣሸገርቲ ሰባት ኣብ መራኸቢ ብዙሃን፦ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሃን ዝተፈላለዩ ኣሸገርቲ ሰባት ረኺብካ ትኸውን ኢኻ - ኢንተርነት ትጥቀም እንተ ዄንካ። ንኣብነት፡ ሎሚ ዘጋጠመካ ፍሉይ ኣጋጣሚ ኣብ ኢንተርነት ትዝርግሖ እሞ፡ ገለ ነቲ ፍጻመ ኣብ ገጻት መራኸቢ ብዙሃን ዝረኣየ ሰብ፡ ኣብ ልዕሌኻ ተቓውሞ ይገብርን ይሓርቕን፡ ከም መግለጺ ሕርቃኑ፡ ግብረ መልሲ ብጽሑፋቱን ስእልታትን ኣሰንዩ ይሰደልካ። ኣሸገርቲ ኣባላት ስድራቤት፦ ካብዚ ኣብ ላዕሊ ክንጠቕሶ ዝጸናሕና እቲ ዝኸፍአ ግን ኣብ ገዛኻ እትረኽቦም ኣሸገርቲ ኣባላት ስድራቤትካ እዮም። እዚ ከቢድ ዝገብሮ፡ ከም’ቲ ኣብ ሓደ ስራሕ እንተ ዘይተሰማሚዕካ ናብ ካልእ ቦታ ስራሕ እትቕይር፡ ኣብ ኣባላት ስድራኻ ከምኡ ክግበር ዝከኣል ስለ ዘይኮነ እዩ። ከም’ቶም ኣሸገርቲ ጐረባብትኻ እንተ ዝኾኑ’ውን ገዛ ክትቅይር ትኽእል ኢኻ። ኣብ ስድራ ግን ከምኡ ዝሰርሕ ኣይኮነን። ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሃን

ሓቅታት # ኣብ ታሪኽ እቲ ዝነኣሰ ጳጳስ ‘በንዲክት ታሽዓይ’ ኮይኑ፡ ዕድሚኡ ወዲ 11 ዓመት ነይሩ። # እታ ዝጠንተወት ነቢት 1650 ዓመት ዘቝጸረት ኮይና፡ ኣብ ናይ ሮማውያን መቓብር ዝተረኽበት እያ። # ኣብ ሃርቫርድ ዩንቨርሲቲ ብዝተገብረ መጽናዕቲ፡ መሓዛ ዘይብልካ በይንኻ ምስ እትኸውን፡ ልክዕ ከም’ቲ ሽጋራ ምስ ሰተኻ ኣብ ደምካ ዘውርዶ ሳዕቤን ከም ዘውርደልካ ይሕብሩ፡። # መጽሓፍ ቅዱስ ናብ ልዕሊ 3000 ቋንቋታት ተተርጕሙ። # እቲ ብዕድመ ዝዓበየ ብህይወት እውን ዝነብር ዘሎ እንስሳ፡ 190 ዓመት ዝገበረ ጎብየ ኮይኑ፡ ኣብ ደሴት ቅድስቲ ሄለና ይነብር ኣሎ። እዚ ጎብየ ኣብ 1832 እዩ ተወሊዱ። # እታ ዝጠንተወት ሆቴል፡ ኣብ ጃፓን እትርከብ ‘ኒስያማ ኦንሰን’ ትበሃል። ኣብ 705 ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ ድማ ስረሓ ጀሚራ። # ኣብ ዓለምና እታ ዝነውሐ ስም ዘለዋ ከተማ ኣብ ኒውዝላንድ ትርከብ ኮይና፡ ስማ ብ85 ፊደላት ዝቖመ እዩ። # ሽወደን 267,570 ደሴት ትውንን። # ኣብ እምባ ኤቨረስት ብሰንኪ ንምድያቡ ኣጸጋሚ ምዃኑ፡ ንታሕቲ ዘውርዶ ዝሰኣነ ልዕሊ 200 ሬሳታት ሓኾርቲ ይርከብ።

እንተሃልዮም’ውን ብሎክ (ብምዕጻው) ካብ ገጻት መራኸቢታትካ ክትኣልዮም ትኽእል ኢኻ። እዞም ኣሸገርቲ ሰባት ኣባላት ስድራኻ እንተኾይኖም ግን፡ ካብኦም ብዝኾነ ተኣምር ክትርሕቕ ክብድ ዝበለ እዩ። ስለ’ዚ ካብዞም ሰባት ክትርሕቕ እንተ ዘይክኢልካ፡ ከመይ ገይርካ ሓቢርካ ምስኦም ብዘይ ሽግር ክትጐዓዝ ትኽእል ዝሕግዙ ገለ መንገድታት ክንርእይ ኢና። # ንፉዕ ሰመዓይ ኩን፡ ብፍላይ ቅድሚ መልሰ-ግብሪ ምስ ኣሸገርቲ ሰባት ህድእ ኢልካ ክትሰምዕ ዓቕልኻ ዘወድእ እኳ እንተኾነ፡ ፍታሕ ንምርካብ እቲ ቐዳማይ ኣማራጺ እዩ። እንታይ የሕርቖም ኣሎ ወይ እንታይ’ዩ እቲ ጉድኣቶም ምእንቲ ክትፈልጥ፡ እዞም ኣሸገርቲ ሰባት ክዛረቡ እንከለዉ ጽን ምባል የድሊ’ዩ። ምኽንያቱ ድሕሪ እቲ ኣሸጋሪ ባህርያቶም እንታይ’ዩ ከምኡ ዝገብሮም ዘሎ ከተለሊ ስለ ዝሕግዝ። ምናልባት እቲ ኣሸጋሪ ባህርያቶም ክነፍሰሎም ስለ ዝኽእል፡ ዋላ’ውን ዓው ኢሎም ይዛረቡ፡ ትም ኢልካ ምስማዕ ጽቡቕ’ዩ። # ነቓፊ ኣይትኹን “ኣጻብዕትኻ ኣብ ሓደ ሰብ ከተወጣውጥ/ከተመልክት እንከለኻ፡ እተን ሰለስተ ናባኻ እየን ዘመልክታ” ክበሃል ሰሚዕካ ኣለኻ። እዞም ሰባት ከምቲ ምሳኻ ዝዛረብዎ ኣብ ህይወቶም’ውን ከምኡ ይጐዓዙ እንተሃልዮም፡ እሞ ድማ ብሰንኪ ገለ ጉድለት ናብ’ዚ ባህርያት እንተ ወዲቖም፡ ኣብ ክንዲ ናብ ነቐፌታ እትጓየ፡ ንጹር ኣረኣእያኦም ክትፈልጥ፡ ክትቀርቦምን ክትድግፎምን እዩ ዝግባእ። ምኽንያቱ፡ ኣብ’ቲ ናቶም ኩነት እንተ ንህሉ፡ ማንም ካባና እንታይ ዓይነት ግብረ መልሲ ምሃበ ዝፈልጥ የልቦን። # ኣኽባሪ ዅን ክልተ ጌጋ ቅኑዕ ኣይኮኑን እዮም። ስለዚ ካብቶም ኣሸገርትቲ ሰባት ዝተቐበልካዮ ክፉእ ባህሪ ደጊምካ ኣይትምለሰሎም። እቲ ንሶም ዝተጋገይዎ ይኣክል፡ ጌጋ ኣይትድገም። ትሕትናን ኣኽብሮትን ኣርኢ፡ ዋላ’ውን ዘይግብኦም ይኹን። እዚ ነቲ ተሪር ልቦም ንኽቕየር ክሕግዞም እዩ።

# መጣዊ ዅን ትርጕም ዘለዎም ህያባት ክትህብ ፈትን። ካብ ልቢ ዝነቐሉ ህያባት ሰላም ክፈጥሩልካ ይኽእሉ እዮም። ምዕባይን ምንኣስን ናይቲ ህያብ ኣገዳስነት የብሉን። እቲ ዘድሊ ነቲ ህያብ ክትህብ እንከሎኻ፡ እተርእዮ ኣቀራርባ እዩ። # ሕቡእ ድልየቶም ኣለሊ ኣብ ክንዲ ብምትህልላኽ፡ ብትሕትና ዝማዕረገ ልዝብ ኢልካ ዘረባኦም ምስ ተዳምጽ፡ ካብ ዘረባኦም እንታይ ከም ዝደልዩ ዘለዉ ክትርዳእ ኢኻ። በዚ እምበኣር ሕቡእ ድልየታቶም ከተለልዮ ትኽኢል ኢኻ። ክሳብ ኣብቲ ዝደለኻዮ መስመር እተምጽኦም፡ ነቲ ዝደልይዎ ዘለዎ እናማላእካ ናብ ልቦም ከም ትኣቱ ግበር፡ ብድሕሪኡ ከም’ቲ ንስኻ እትደልዮ ክትከይድ ዘጸግም ኣይኮነን። # ክሕግዘካ ዝኽእል ሰብ ኣናዲ እዞም ሰባት ልዕሊ ዓቕምኻ ምስ ዝኸዱ፡ ክሕግዘካ ዝኽእልን ሰብ ድለ። ንዓኻ ጥራይ ዘይኮነስ ነቶም ኣሸገርቲ ዝኾኑኻ ዘለዉ ሰባት እውን ካብቲ ዘለውዎ ባህሪ ክናገፉ እቲ ዝከኣለካ ክትሕግዞም ኢኻ። ኪንዮ’ዚ ዝኸይድ ሓገዝ ዘድልየካ እንተኾይኑ፡ ኣማኸርቲ ስነ-ልቦና ምውካስ’ውን ኣገዳሲ እዩ። ብመንገዶም ገይርካ ካብቲ ዝነበርዎ ዝብሩቕ መንገዲ ህይወት ኣሊኻ ናብቲ ስሩዕ ሓዲዶም ክምለሱ ክትሕግዞም ትኽእል። # ርሕቀትካ ሓሉ ከም መሓዙት ቀሪብካዮም፡ ጽን ኢልካ ሰሚዕካዮም፡ ሓገዝን ህያባትን ኣበርኪትካሎም …ወዘተ፡ ዝከኣለካ ምትዕርራይ ኣብ ባህሪኻ ገይርካ ክንስኻ፡ ካብዞም ሰባት ግና ኣወንታዊ ለውጢ እትስእነሉ ኣጋጣሚ ኣሎ።

ኣብዚ እዋን እምበኣር፡ ርሕቀትካ ሓሊኻ ምኻድ እቲ እንኮ ዝተረፈካ መንገዲ እዩ ክኸውን። ምስ’ቲ ሰብ ዘለካ ምቅርራብ ቍጡብን እትገብሮ ምብህሃል እውን ደረቱ ዝሓለወን ክኸውን ዝበለጽ’ዩ። እዚ መንገዲ ምስ’ቲ ኣብ ላዕሊ ክንዝርዝሮ ዝጸናሕና ዝጋራጮ እኳ እንተኾነ፡ ኣብ ባህሪኡ ዘለካ ርጉጽነት ርኢኻ ግን ነዚ መንገዲ ክትጥቀም ትግድደካ ኢኻ። * እቲ ጸገም ኣብ ስራሕካ እንተ ኾይኑ፡ ቀንጠመንጢ ዘረባታት ከተጕድልን ክትእለየሎምን ከም ዘለካ ግበር። እዚ እንተ ዘይተኻኢሉ ግን ካብ’ቲ ዘለኻዮ ጨንፈር ስራሕ ክትቅይር ፈትን። ምኽንያቱ ሓንጎልካ ካዕቦ ከፍሪ ንጹህ ሃዋሁ ዘለዎ ቦታ ስራሕ እዩ ዘድልዮ። * ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢ ብዙሓን እንተ ኾይኑ፡ ነቶም ኣንጻር ሓጎስካን ደስታኻን ዝጐዓዙ ሰባት ካብ ዝርዝር ገጻት መራኸቢታትካ ከም ዝዕጸዉ ግበር። * እቲ ጉዳይ ኣብ ገዛኻ እንተ ኾይኑ፡ ርሕቀትካ ሓሉ። ኣፍካ ንተራ፡ ብዙሕ ሱር ዘይብሎም ዘረባታት ጥራይ ክፉት ግበሮ። ክንዮኡ ዝኸይድ ግን ኣየድልን። ዝርርብ እቲ ቐንዲ ፍታሕ ኩሉ ጸገማት እኳ እንተ ኾነ፡ እዚ ግን ምስቶም ኣሸገርቲ ሰባት ከመይ ገይርካ ትነብር ምስ እትኽእሎ ጥራይ እዩ ኣገዳሲ ዝኸውን። ገለ ሰባት ከምቲ ዝድለ ናይ ምብህሃል ክእለት ዘይብሎም ተዋሲኦም እውን ዘይክእሉ ክህልዉ ስለ ዝኽእሉ፡ እዚ መንገዲ’ዚ፡ ነዞም ዓይነት ሰባት ምስቶም ኣሸገርቲ ተሳንዮም ከኺዶም ዝኽእል እቲ ናይ መወዳእታ ዝቐለለ መንገዲ እዩ። እምበኣርከስ፡ ብግዴታ ነዞም ኣሸገርቲ ሰባት ተመሓዘዎም ወይ ካብቲ ዘለውዎ ባህርያት ክልወጡ ግዴታዊ እጃምካ’ዩ ንምባል ዘይኮነ፡ ባህሪኦም ንዓኻ ክጸልወካ ስለ ዝኽእል፡ ፈሊጥካዮን ንምፍትሑ ተዳሊኻሉ ክትጸንሕን እዩ። ኣብ ኩሎም እኳ እንተ ዘይበልና፡ ብሓፈሻ ግና እዞም ኣሸገርቲ ሰባት ከከም ደረጃኦም ተኣፈፍቲ ሰባት እዮም። ምስኦም ከመይ ገይርና ተሳኒና ክንነብር ንኽእል ድማ ምስ ነብስና ክንወሓሓጥ እዩ ዝግባእ።

ግድል ሕብራዊት 1. ሽዱሽተ ሜለ ዝመልአት ንእሽተይ ዘንቢል ኣላትካ፡ ኣርባዕተ ካብአን እንተ ወሲድካ ክንደይ ኣለካ?

2. ኣብ ሓንቲ ጸልማት ክፍሊ፡ ሽምዓ፡ ፋኑስ፡ ወረቐት፡ ተቐሚጠን ኣለዋ። ሓንቲ ፍረ ክርቢት ጥራይ ሒዝካ እንተ ኣቲኻ ንመን መጀመርታ ትውልዕ?

3. ሓደ ሰብኣይ ብዘይ ጽላል ናብ ብርቱዕ ማይ ወጺኡ ክንሱ ማይ ዝጠልቀየ ጸጉሪ ግን የብሉን። እዚ ብኸመይ ክኸውን ይኽእል?

4. ሓንቲ ናይ ኤለትሪክ ባቡር ኣብ ሰዓት 200 ኪሎ ሜትር ትጐዓዝ ኣላ፡ ንፋስ ድማ ናብ ምዕራብ 20 ኪሎሜትር ኣብ ሰዓት ይነፍስ ኣሎ። እቲ ትኪ ናይ’ዛ ባቡር ናበየናይ ኣንፈት የብል?

5. ሰብኣያ ኩሉ ግዜ ኣበይ ከም

ዘሎ ርግጸኛ ዝኾነት ሰበይቲ እንታይ ትበሃል? መልሲ 1. እተን ኣርባዕተ ዝወሰድካየን ኣለዋኻ። 2. ነታ ክርቢት 3. እቲ ሰብኣይ በራሕ እዩ። 4. ናይ ኤለትሪክ ባቡር ትኪ የብላን። 5. ማእምን (ሰብኣያ ብሞት ዝተፈልያ)

ሓዳስ

ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ሑሴን መሓመድ ኑር ምባል ተሪፉ፡ ሑሴን መሓመድኑር ሑሴን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቤ/ፍ ይቅረብ።

ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ራሕማ ሲዒድ ምባል ተሪፉ፡ ሜሪ ስዒድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/55 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ተጸዋዒ ኣቶ ዓብደራሕማን ሑመድ ሓመድ፡ ማኪና ቶዮታ ዝዓይነታ ፒክ ኣፕ ቁ/ሰሌዳ ER-1-07149 ቁ/ቻሲ RIV80 L-500 7285 ብዋጋ 60.000 ሸይጡለይ ገንዘብ ምሉእ ከፊለዮ፡ እንተኾነ ግን ስም ዋንነት ስለ ዘየመሓላለፈለይ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ፌቨን ተሾመ ሃብተየሱስ ምባል ተሪፉ፡ ፌቨን ተሾመ ሃብትየስ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ኣብ ቤት ፍርዲ 3ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኣስመረት ዑቕባዝግኣብሄር ምባል ተሪፉ፡ ኣስመረት ዑቕባጋብር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፍቕያ ጨቐምጠ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማእከል ከተማ

ናትናኤል ገብረ ምባል ተሪፉ፡ ናትናኤል ኣለም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ሃንሱ ሽሞንዲ ክንፈ፡ ብዓልቤተይ ኣበዶም ግርማይ ኣብርሃም ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቁ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን30/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ሳምራዊት ኣሰበ ዘለቀ፡ ኣቦይ ኣሰበ ዘለቀ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ሃይማኖት ወልደሂወት ገብረሂት ምባል ተሪፉ፡ ኤደን ወልደሂወት ገብረሂት ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ቁጽሪ.35 ይቕረብ። ግርማይ ሃንስ ሃብተስላሴ ምባል ተሪፉ፡ ግርማይ ዮሃንስ ሃብተስላሴ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ 1ይ መጋባእያ ቁጽሪ.32 ይቕረብ። ለተገብርኤል ተስፋዝጊ መሓሪ ምባል ተሪፉ፡ ገብርኤል ተስፋዝጊ መሓሪ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቁጽሪ. 37 ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣኽርያ ከሳሲ ኣቶ ሳምሶም ስዩም ምስግና፡ ተኸሳሲት ትርሓስ ኣብርሃም ውንዙፍ ክራይ ገዛ 83.900 (ሰማንያን ሰለስተን ሽሕን ትሽዓተ ሚእትን) ናቕፋ ስለዘይከፈለትኒ፡ ገዛ’ውን ስለ ዝዓጸወቶ፡ ትጸውዓለይ ስለዝበለ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ትቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሽከቲ ወ/ሮ ኣስመረት ሓጎስ ሃይለሚካኤል፡ ሓፍተይ ምሕረት ሓጎስ ሃይለሚካኤል ስለዓረፈት፡ ብለበዋ ዘውረሰትኒ ኣብ ባንኪ ዘሎ ገንዘብን፡ ኣብ ናቕፋ ኮርፖረሽን ዘሎ ሓደ ብርኪ ማሕበርን ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ፍልማዊት መንግስትኣብ ምባል ተሪፉ፡ ሳሌም መንግስትኣብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ድያና ገብረእግዚኣብሄር በየነ ምባል ተሪፉ፡ ደሊና ገብራይ በየነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ

ሚልክያስ ሃብቶም መንግስትኣብ ምባል ተሪፉ፡ ሚኪኤል ሃብቶም መንግስትኣብ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኤፍረም ዘነበ ገብረትንሳኤ ምባል ተሪፉ፡ ኤፍረም ሸዊት ረዳኤ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/4/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይናህዩማ ወ/ሮ ፊኖ ገረዝግሄር ዘርኤ፡ ብዓል ቤተይ ኣቶ ኣማንኤል ተወልደ ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ 4 ደቅና ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 02 ሓጋዝ ከሳሲት ወ/ሮ ሂወት ኣብርሃም ገብረዋህድ፡ ዮናስ ዓንዶም ግርዛ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን7/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰውራ ተሰነይ ኣቶ ፍትዊ ባይራምካኤል ገብረኪዳን፡

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ እምኒ ሓይሊ ምሕረት ሃብተስላሴ ማሓሪ፡ ኣዜብ ሃብተስላሴ ማሓሪ፡ ኣቦና ነ/ፍ ሃብተስላሴ ማሓሪ ተስፋየሱስ ብዕለት 21/2/20 ገዛ ምስ ካንሸሎኡን መካበብያኡን ንምሕረት ሃብተስላሴ መሓሪን ኣዜብ ሃብተስላሴ መሓሪን ክኸውን ብምባል ተላብዩልና። ከምኡ’ውን ኣደና ወ/ሮ መብራት ኣስገዶም ካሕሳይ ብ17/10/20 ናይ ብዓል-ቤታ ለበዋ ብምድጋፍ ኣብ ቅድሚ ሽማግለታት ስለ ዝተላበወትልና ይጽደቐልና ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ይቕረብ።

ምስጋና ብሞት ክቡርን ፍቱውን ሓውና ኣብርሃም ኣረፋይነ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ወጻኢ ቴሌፎን ብምድዋልን ዘጸናናዕኩምና የቐንየልና ሕሰም ኣይትረከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ወላዲቱ ኣለም ደብሩ፡ ኣሕዋቱ ቴድሮስ ኣረፋይነ፡ ግደይ ኣረፋይነ ምስ ምሉኣት ስድራ ቤት ንሕና ወረስቲ ነፍ/ሄር 1. ኣቶ ምስግና መብራህቱ ዑቕባጋብር ምስ 3 ኣሕዋቱ ዝተመዝገበ ገዛ ኣብ ኣስመራ ን/ዞ ኣባሻውል (ዞባ 7 ምም/17) ጎደና ‘’ኑ’’ ቁ/ገዛ 8 ብኮሚሽን ኣባይቲ ግዝያዊ ምስክር ወረቐት 112801 መወከሲ ቁጽሪ 134520 ብዕለት 20/7/1994 ብቁ.ሰነድ ውርሻ 1335/94 ኣስ-ኣው/ፍ ብስም ወለደና ዝተመዝገበ ናብ ስምና ከነመሓላልፍ ስለደለና፡ ዝቃወም እንተሎ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ሕዚ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ ናይ መወዳእታ ውሳነ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታርን ቤ/ጽ ሃገራዊ ካዳስተርን የቕርብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ግን ኦርጂናል ሰነዳት ኣቕሪብና ጉዳይና ከነፈጽም ምዃንና ንሕብር ። ወረስቲ ነፍ/ሄር ምስግና መብራህቱ ምስ 3 ኣሕዋቱን ዮርዳኖስ ምስግና መብራህቱ።

ብስም 1. ወልዱ ገብረዮናስ የውሃንስ 2. ጽገወይኒ ገብረሚካኤል ደበሳይ ብመለለዪ ቁ. ንብረት 1፡012175/1 ኣብ ቤ/ጽ/ካዳስተር ዝተመዝገበ ኣብ ኣስመራ ከባቢ ማይተመናይ 1A158 ጎደና 158-1 ፕሎት 3 ቁ.ፓርስል/ዞን ASP00001522 ፓርሰል 15 ቁ.ገዛ 5 ናይ ዝርከብ ኦርጅናል ሊብሬቶ ገዛ ስለ ዝጠፈኣኒ፡ ዝረኸቦ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል እንተልዩ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ብቁጽሪ ቴሌፎን 07164020 ክሕብረኒ፡ እንተዘይኮኑ መተካእታኡ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ወልዱ ገብረዮናስ ገብረዮሃንስ

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ክፍለገርጊሽ ዝማም ምባል ተሪፉ፡ ክፍለገርጊሽ ድማም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን9/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 02 ምጽዋዕ ከሳሲት ወ/ሮ ትዕበ ተኽለ ገብረሚካኤል፡ ተኸሳሲ ኣቶ ምናሴ ተስፋሚካኤል ሃብተ ናይ ሓዳር ከሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን5/5/22 ኣብ ቤት ፍርዲ ቅረብ።

ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ወረ/ነፍ ተኸስተ ገ/መስቀል ወ/ሮ ፍዮሪ ተኸስተ ብፍ/በ/ዕዳ ወ/ሮ ለምለም ካሕሳይ +6 ዝተፈጠረ ክርክር ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ብቁ/መዝ 0130/12 ብዕለት 4/12/2013 ዝተወሃበ ናይ ፈጽሚ ትእዛዝ ምርኩስ ብምግባር፡ እዚ ኣብ ከተማ ኣስመራ ማይተመናይ ጎደና ዓዲ ኣቤቶ ቁ./ገዛ 214 ዝርከብ ህንጻ ኣብ ፕላን AንBን ኢሉ ድሕሪ ምምቓል፡ ኣብ ፕላን A ዝርከብ ብጽሒት ብፍ/በ/ዕዳ ወ/ሮ ለምለም ካሕሳይ +6 ክኸውን ከሎ፡ ኣብ ፕላን B ዝርከብ ብሓራጅ ተሸይጡ ኣብ መንጎ ወረስቲ ይመቐል ብዝተብሃለ ትእዛዝ መሰረት፡ እዚ ዝተጠቐሰ ገዛ ብክኢላ መሃንድስ ግምት ዋጋ መበገሲ ሓራጅ 269.799.83 (ክልተ ሚእቲን ስሳን ትሽዓተን ሽሕን ሸውዓተ ሚእትን ቴስዓን ትሽዓተን 83 % ናቕፋ) ክግመት እንከሎ፡ እዚ ህንጻ ኣብ ኣስታት 224.3 ት/ሜ ዝተደኮነ ተራ ገዛ ኮይኑ፡ ኣብ ፕላን ዝጸደቐ ሸውዓተ ቀንዲ ክፍልን ኣርባዕተ ሓገዝቲ ክፍልን ዝሓዘ እዩ። ኣብቲ ዝካየድ ሓራጅ ክሳተፍ ዝደሊ ብኣካል ወይ ሕጋዊ ወኪል ብምቕራብ BOOK/ተጠራቓሚ ሕሳብ ወይ c.o.p ናይቲ መበገሲ ዋጋ 1/4 ብምስራሕ ክሳተፍ ይኽእል።ዕለት ሓራጅ - 30/05/2022 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00 -4፡00 ቅ/ቀ ቦታ ሓራጅ - ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ገበን መጋባእያ ቁ/27 ተወሳኺሓበሬታክወስድዝደሊኣብቁ.67ክውከስይኽእል።ካብዝምልከቶቤትፍርዲመአገዲ ምስዘይቀርብ ሓራጅ ኣየቋርጽን። ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ኣብ ዘሎ 5 ናይ ስራሕ መዓልታት፡ ኣብ ቁ/62 ኣብ ዝዳሎ ሳጹን ብዕጽው ሰታሪት እቲ ዝበጽሖ መጠን ዘንዘብ ብፊደል ብኣሃዝን የቕርብ። ፈጻሚ ፍርዲ

ኣነ ወ/ሮ ሰናይት ሃብተሚካኤል ነስረዲን ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ማእከል ከተማ ጎደና ማትኣ ፕሎት 11 ፓርሰል Aዚፕኮድ 1A173 ኣብ ቤ/ጽ ካዳስተር ብመለለይ ቁ.ንብረት 1፡011647 ብሽመይ ዝተመዝገበ ገዛ፡ ንኣቶ ኑረዲን ሑሰን ኣደም ስለዝሽጥኩሉን ናብ ሽሙ ከመሓላልፎ ስለ ዝኾንኩን፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ኣብ ቤት ጽሕፈት ኖታዮን ቤ/ጽ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣመልካቲት ወ/ሮ ሰናይት ሃብተሚካኤል

ኣብ ከተማ ኣስመራ፡ ምም/ን/ዞባ ዕዳጋ ሓሙስ ሓዝሓዝ መለለዪ ቁ.ንብረት 1፡ 005469 ፕሎት 63 ፓርሰል L፡ ዓይነት G+1፡ ስፍሓት መሬት 275 ት/ሜ ቀንዲ ክፍልታት 8፡ ሓገዝቲ ከፍልታት 6 ፡ ብስም ወይ /ኣወጣሽ ገብረኣምላኽ ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ፡ ብህያብ ስለ ዝሃባና ናብ ስም ህያብ ተቐበልቲ ከነመሓላልፍ ስለ ዝደለና፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ቤ/ፍ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታዮ ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ ሰነዳትና ኣቕሪብና ጉዳይና ክንፍጽም ምዃንና ንሕብር። ገዳም ሰማዕት ቅድስት ድምያና

ኣብ ከተማ ኣስመራ፡ ምም/ን/ዞባ ማይ ተመናይ መለለዪ ቁ.ንብረት 1BRASMMO16821 ፕሎት 208፡ ፓርሰል G፡ ዓይነት ገዛ ተራ፡ ስፍሓት መሬ 180 ት/ሜ፡ቀንዲ ከፍልታት 3 ፡ ሓገዝቲ ከፍልታት 2፡ ብሽም ኣደይ ለተሃይማኖት ወልደሚካኤል ኣተሽም ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ፡ብህያብ ስለ ዝሃበትኒ፡ ናብ ስመይ ከመሓለልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጻሉ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ቤ/ፍ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታዮ ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ፡ ኦርጅናል ሰነዳትና ኣቕሪብና ክንፍጽም ምዃና ንሕብር። ወ/ሮ ህዳኣት ተዛረ ዘርኦም

ሓዳስ

ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ኤሪክ ተን ሃግ ቀዋሚ ኣሰልጣኒ ዩናይትድ ኮይኑ ሆላንዳዊ ኤሪክ ተን ሃግ ብወግዒ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ኮይኑ ከም ዝተረቝሐ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ እታ ጋንታ ኣፍሊጡ። እዚ ወዲ 52 ዓመት ኣሰልጣኒ፡ ካብ ዝመጽእ ክራማት ጀሚሩ’ዩ ንራልፍ ራግኒክ ተኪኡ ንሰለስተ ዓመታት ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ክጸንሕ ፌርማኡ ኣንቢሩ ዘሎ። ንኦሊ ጉናር ሶልሻየር ተኪኡ መዝነት ግዝያዊ ምስልጣን ሬድ ዴቭልስ ዝሓዘ ራግኒክ፡ ናይ ምምኻር ሓላፍነት ክወሃቦ ከም ዝኽእል’ውን ይዝረብ ኣሎ። ኣብዚ እዋን ኣሰልጣኒ ኣያክስ ኮይኑ ዝዓይይ ዘሎ ኤሪክ ተን ሃግ፡ ድሕሪ ስኮትላንዳዊ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ብቐዋሚ ዝምዘዝ ዘሎ ሓሙሻይ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ እዩ። እዚ ኣሰልጣኒ ብወግዒ ሓላፍነት ኦልድ ትራፎርድ ምስ ተቐበለ ንጋዜጠኛታት ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ “ኣሰልጣኒ ናይዛ ዓቢ ሽም ዘለዋ ጋንታ ክትከውን ዓቢ ክብሪ’ዩ። ንድሌትን ታሪኽን እዛ ጋንታ ኣጸቢቐ ይርድኦ’የ። ዓወት እዛ ጋንታ ክመልሶ ከኣ ዝከኣለኒ ክገብር’የ” ክብል ተዛሪቡ። ማንቸስተር ዩናይትድ ሓሙሽተ ግጥም ተሪፉዋ ኣብ ዘለወሉ ግጥማት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ፡ ሓሙሻይ ተርታ’ያ ተሰሪዓ ዘላ። እዛ ጋንታ ሓደ ጸወታ ብላዕሊ ተጻዊታ ከላ ካብታ ራብዓይ ደረጃ ዝሓዘት

ሓጸርቲ ዜናታት • ካብ ኣርሰናል ተደጋጋሚ ጻውዒት ዝቐርበሉ ዘሎ ኢቫን ቶነይ፡ ኣብ ብረንትፎርድ ክጸንሕ ከም ዝደሊ ኣፍሊጡ። ወኪል እቲ ተጻዋታይ ምስ ሓለፍቲ ብረንትፎርድ ብዛዕባ ሓድሽ ውዕል ይዘራረብ ከም ዘሎ’የን ጋዜጣታት እንግሊዝ ዘጋውሓ ዘለዋ። ኣርሰናል፡ ዌስትሃም፡ ኤቨርተንን ኒውካስልን ነዚ ወዲ 26 ዓመት ኣጥቃዓይ ክጓየያሉ ከም ዝጸንሓ ይፍለጥ። • ጀርመናዊት ብሩሽያ ዶርቱሞንድ፡ እንግሊዛውያን ክለባት ሊቨርፑልን ማንቸስተር ዩናይትድን ንበሊንግሃም ንምፍራም ዝገብረኦ ዘለዋ ፈተነ ከቋርጽኦ ኣተሓሳሲባ። ዶርቱሞንድ ነዚ ተጻዋታይ ንኽትሸጦ ዝኾነ ድላይ ከም ዘይብላ’ዮም ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝገልጹ። • ካብ ኢንተርሚላን ክወጽእ ምዃኑ ዝንገረሉ ላውታሮ ማርቲነዝ፡ ካብ ኣርሰናል ንሊቨርፑል ከም ዝመርጽ ኣፍሊጡ። እዚ ኣርጀንቲናዊ ኣጥቃዓይ ናብ ፕሪመር ሊግ ክመጽእ ምዃኑ’ዩ ብሰፊሑ ዝውረየሉ ዘሎ። • ሓድሽ ኣጥቃዓይ ንምፍራም ትቃለስ ዘላ ባርሰሎና፡ ንብራዚላዊ ጋብሬል ጀሱስ ተዘራርቦ ከም ዘላ ተገሊጹ። ዝመጽእ ክራማት ማንቸስተር ሲቲ ሓድሽ ኣጥቃዓይ ምስ ተፈርም፡ ጀሱስ ኣብ ኢትሓድ ከም ዘይጸንሕ’ዩ ዝንገር። • ቶተንሃም ንኣከፋፋሊ ሌስተር ሲቲ ቲለማንስ ንምፍራም ኣብ ትገብሮ ዘላ ቅልስ፡ ካብ ኣርሰናልን ማንቸስተር ዩናይትድን ውድድር የጋጥማ ከም ዘሎ ተሓቢሩ። እዚ በልጅማዊ ተጻዋታይ፡ ዝመጽእ ወቕቲ ካብ ሌስተር ክወጽእ ምዃኑ’ዩ ብሰፊሑ ዝንገረሉ።

ቶተንሃም ብሰለስተ ነጥቢ’ያ ድሒራ ዘላ። ኤሪክ ተን ሃግ ንዓመታ ንደረጃ እዛ ጋንታ ናብ ዝሓሸ ኩነታት ክመልሶ ደገፍቲ እታ ጋንታ ልዑል ትጽቢት ኣንቢሮምሉ ኣለዉ። እዚ ኣሰልጣኒ፡ ኤረዲቪሲ ሆላንድ ሓሙሽተ ጸወታታት ተሪፉዎ ከሎ፡ ኣያክስ ካብ ፒኢኤስቪ ኤንዶሆቨን ብኣርባዕተ ነጥቢ ጸብለል ኢላ ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ክትስራዕ ኣኽኢሉዋ ኣሎ። ኣብ ታሕሳስ 2017 መዝነት ምስልጣን ኣያክስ ኣምስተርዳም ዝተቐበለ ኤሪክ ቴን ሃግ፡ ኣብ 2018/2019 ከምኡ’ውን ኣብ 2020/2021 ነዛ ጋንታ ተዓዋቲት ሻምፕዮን ጋንታታት ሆላንድን ዋንጫ ኣውዲቕካ ምሕላፍ ጋንታታት ሆላንድን ክትዓትር ከም ዘኽኣላ ሰነዳት ናይታ ጋንታ የረድኡ። ኣያክስ ብዘይካ’ዚ ኣብ 2018/2019 ኣብ ትሕቲ ኣሰልጣኒ ኤሪክ ተን ሃግ ክሳብ ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ በጺሓ ብቶተንሃም ከም ዝተሳዕረት’ውን ኣይርሳዕን። ማንቸስተር ዩናይትድ ነዝን ካልእን ኣብ ግምት ድሕሪ ምእታው’ያ እምበኣር ካብ ኣሰልጣኒ ፈረንሳዊት ፒኤስጂ ማውሪሲዮ

ፖቸቲኖን ኣሰልጣኒ ሰቪያ ጁለን ሎፕቴገን ነዚ ኣሰልጣኒ መሪጻ ዘላ። ሓድሽ ኣሰልጣኒ ዩናይትድ ኤሪክ ቴን ሃግ፡ ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ካብ ናይ ቅድም ተጻወትቲን ኣለይትን እታ ጋንታ ከም ተሓጋገዝቱ ከም ዝቖጽር ተፈሊጡ ኣሎ። ድሮ’ውን ኣብ ግዜ ኦሊ ጉናር ሶልሻየር ኣባል ምስልጣን እታ ጋንታ ዝነበረ ማይክ ፌላን ምስ ኤሪክ ተን ሃግ ኮይኑ ከም ዝሰርሕ ተረጋጊጹ ኣሎ። ኣቐዲሙ ንኽልተ ዓመትን ፈረቓን ንጀርመናዊት ኡትረኸት ዘሰልጠነ ኤሪክ ተን ሃግ፡ ኣብ ባየር ሙኒኽ እውን ምስ ፐፐ ጋርዲዮላ ሰሪሑ’ዩ። ኤሪክ ተን ሃግ፡ ዝመጽእ ክራማት ኣስታት 200 ሚልዮን ፓውንድ ንመዐደጊ ተጻወትቲ ከም ዝወሃቦ’ዩ ዝሕበር ዘሎ። ዝመጽእ ወቕቲ ሽዱሽተ ተጻወትቲ ዩናይትድ ካብ ኦልድ ትራፎርድ ስለ ዝወጹ፡ እታ ጋንታ ሓደሽቲ ተጻወትቲ ንምምጻእ ክትተባባዕ ከም ትኽእል’ዮም ብዙሓት ወገናት ዝገልጹ። ዴክላን ራይስን ሃሪ ኬይንን እቶም ብቐዳምነት እዚ ሓድሽ ኣሰልጣኒ ኣብ ራዳሩ ከእትዎም ዝግባእ ተጻወትቲ ምዃኖም ተንተንቲ ግጥማት

ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ይሕብሩ። ሓለፍቲ ቦርድ ማንቸስተር ዩናይትድ ድሕሪ’ቲ ብዋትፎርድ ዘጋጠሞም ናይ 4ብ1 ስዕረት፡ ንሶልሻየር ካብ መዝነቱ ከም ዘባረርዎ ይፍለጥ። ራግኒክ ብ3 ታሕሳስ ንሶልሻየር ተኪኡ ናብ ኦልድ ትራፎርድ ድሕሪ ምምጽኡ፡ ካብ 19 ናይ ፕሪመር ሊግ ጸወታታት ትሸዓተ ግዜ ክዕወት ከሎ ሽዱሽተ ግዜ ማዕረ ተፈላልዩ ኣርባዕተ ግዜ ኸኣ ተሳዒሩ ኣሎ። እዚ ኣሰልጣኒ ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ብኣትለቲኮ ማድሪድ ካብ ግጥም ኣውዲቕካ ምሕላፍ ክባረር ከሎ፡ ኣብ ግጥም ኤፍ ኤ ካፕ ከኣ ብሚድስብሮ ከም ዝተገለፈ ይፍለጥ። ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ን26 ዓመታት ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ኣብ ዝነበረሉ ግዜ፡ 38 ዝተፈላለዩ ወናጩ ከም ዝዓተረት ሰነዳት እታ ጋንታ የረድኡ። እዛ ጋንታ 13 ግዜ ጽዋእ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ክትዓትር ከላ፡ ክልተ ግዜ ኸኣ ዋንጫ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ናብ ከብሕታታ የእትያ’ያ። ብዘይካ’ዚ ሓሙሽተ ግዜ’ውን ዋንጫ ኤፍ ኤ ካፕ ከም ዘልዓለት ይፍለጥ።

እንተኾነ፡ ድሕሪ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን፡ እዛ ጋንታ ከም ዘይጠዓማ’ዩ ዝሕበር። ዩናይትድ ድሕሪ ፈርጉሰን ብመንገዲ ልዊስ ቫን ሃል ሓንቲ ናይ ኤፍ ኤ ካፕ ዋንጫ ክትዓትር ከላ፡ ኣብ ትሕቲ ኣላይነት ሆዝየ ሞሪኖ ከኣ ናይ ሊግ ካፕ፡ ዮሮፕያን ሊግን ኮሚኒቲ ሺልድን ወናጩ ወሲዳ ነይራ። ዴቪድ ሞየስ ከኣ ናይ ቻሪቲ ሺልድ ጽዋእ ናብ ኦልድ ትራፎርድ ከም ዘምጸአ ኣይርሳዕን። ተካኢ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ተባሂሉ ዝተኣምነሉ ሞየስ ዋላ’ኳ ናይ ሽዱሽተ ዓመት ውዕል ተዋሂብዎ እንተነበረ፡ ኣብ ቀዳማይ ዓመቱ’ዩ ካብታ ጋንታ ተባሪሩ። እዚ ከምዚ’ሉ ከሎ፡ ተኸላኻላይ ማንቸስተር ዩናይትድ እንግሊዛዊ ሃሪ ማጓየር ናይ ሞት መጠንቐቕታ ከም ዝመጽኦ ወሃቢ ቃለ እታ ጋንታ ኣፍሊጡ። እዚ ተጻዋታይ ድሕሪ’ቲ ዩናይትድ ብታሪኻዊት መቐናቕንታ ሊቨርፑል 4ብ0 ምስዓራ’ዩ እዚ ምፍርራሕ ዝመጽኦ ዘሎ። ፖሊስ ከተማ ማንቸስተር ነቲ ጉዳይ ብጥብቂ ይከታተሎ ከም ዘሎ ተፈሊጡ ኣሎ።

ሃሚልቶንን ሰሪናን ንቸልሲ ንምዕዳግ ይጓየዩ ተቐዳዳማይ ፎርሙላ ሓደ ልዊስ ሃሚልቶንን ተጻዋቲት ባይታ ቴንስ ሰሬና ዊሊያምስን፡ ንእንግሊዛዊት ቸልሲ ንምዕዳግ ኣብ ዝግበር ዘሎ ምሽብሻብ ከም ዝኣተዉ ማዕከናት ዜና ስፖርት ብሪጣንያ የጋውሓ ኣለዋ። ሓንቲ ካብ ዓበይቲ ክለባት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ምዃና ዝእመነላ ቸልሲ፡

ኣብዚ እዋን ኣጋጢምዋ ብዘሎ ፊናንሳዊ ቅልውላው ብ2.5 ቢልዮን ፓውንድ ናብ መሸጣ ቀሪባ ከም ዘላ ይፍለጥ። ብመሰረት መደበር ተለቪዥን ስካይ ንእሙናት ምንጭታት ስታንፎርድ ብሪጅ ተወኪሳ ዝዘርገሓቶ ሓበሬታ ኸኣ፡ ሸውዓተ ግዜ ዘውዲ ሻምፕዮን ቅድድም ማኪና ፎርሙላ ሓደ ዝደፈአ ልዊስ ሃሚልቶንን 23 ናይ

ግራንድ ስላም ዓወት ዘመዝገበት ሰሪና ዊሊያምስን ኣብ መስርሕ መሸጣ እዛ ጋንታ ወፍሪ ንምግባር ብንጥፈት ይዋስኡ ከም ዘለዉ ተፈሊጡ ኣሎ። ልዊስ ሃሚልቶን ሓደ ካብ ቀንዲ ደገፍቲ ኣርሰናል ብምዃኑ፡ ኣብ ቸልሲ ዝገብሮ ወፍሪ ከመይ ከም ዝኸውን ብኣግኡ ኣቓልቦ ብዙሓት ወገናት ስሒቡ ኣሎ። ደጋፊ ቸልሲ

ዝኾነ ፕረዚደንት ማሕበር ኣትለቲክስ ዓለም ሎርድ ኮ እውን፡ ምስ እዞም ስፖርተኛታት ኮይኑ ኣብቲ ናይ ወፍሪ ውድድር ኣትዩ ከም ዘሎ ተፈሊጡ ኣሎ። ይኹን’ምበር፡ እዚ ጉጅለ ካብ ዝተፈላለዩ ሰብ ጸጋ ከቢድ ብድሆ የጋጥሞ ከም ዘሎ’ዩ ዝሕበር። ዝመጽእ 14 ግንቦት ኣብ ግጥም ፍጻመ ኤፍ ኤ ካፕ ኣንጻር ሊቨርፑል ትጻወት ቸልሲ፡ ኣብዚ እዋን ኣብ ሰሌዳ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ካብ 31 ጸወታታት 62 ነጥቢ ብምውህላል ኣብ ሳልሳይ ተርታ’ያ ተሰሪዓ ዘላ። ልዊስ ሃሚልቶንን ሰሪና ዊሊያምስን ናይ ቀረባ መሓዙት ምዃኖም’ዩ ዝንገር። እዞም ክልተ ሰብ ዝና ስፖርተኛታት እንተደኣ ሰሊጥዎም፡ ኣብ ስታንፎርድ ብሪጅ ናይ 20 ሚልዮን ፓውንድ ወፍሪ ከም ዝገብሩ’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። ሃሚልቶንን ሰሪናን ኣቐዲሞም ኣብ ክሪስታል ፓላስ’ውን ብርኪ ከም ዝኣተዉ ኣይርሳዕን። መስርሕ መሸጣ ቸልሲ እንተደኣ ሰሊጥዎም ከኣ፡ እቲ ኣብ ክሪስታል ፓላስ ዘለዎም ብርኪ ከም ዝስሕብዎ ቢቢሲ ኣፍሊጡ ኣሎ። መንግስቲ ብሪጣንያ፡ ብሰንኪ ኣብ መንጎ ሩስያን ዩክሬንን ተወሊዑ ዘሎ ግጭት፡ ኣብታ ሃገር ንዘሎ ጸጋ ወናኒ ቸልሲ ሮማን ኣብራሞቪች ድሕሪ ምድስካሉ’ያ ቸልሲ ናብ መሸጣ ትወርድ ዘላ።

ሓዳስ

ኤርትራ

22 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.201

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተክለ

ነፈርቲ ኲናት እስራኤል፡ ኣብዚ ሰሙን’ዚ ንካልኣይ ግዜ ኣብ ወሽመጥ ቃዛ ደብዳብ ከምዘካየዳ፡ ካብቲ ከባቢ ዝተፈነወ ዜና ሓቢሩ። በቲ ትማሊ ሓሙስ ከምእተኻየደ ዝተገልጸ ደብዳብ፡ ኣብ ህይወት ሰብ ዝኾነ ጉድኣት እኳ እንተዘይወረደ፡ ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ኣል-ቡረጅ ዝርከብ ሓያሎ መንበሪ ኣባይቲ ግን ዕንወት ከምዝወረዶ ተገሊጹ። ብተወሳኺ፡ ነፈርቲ ኲናት እስራኤል ኣብ ልዕሊ ሓደ ናይ ሮኬት ሞተረታት ዘፍሪ ትሕተ-ባይታዊ ህንጻ ደብዳብ ከምዘካየዳ ተሓቢሩ።

እስራኤል፡ ኣብ ቃዛ ዳግማይ ብነፈርቲ ደብዲባ መንግስቲ እስራኤል ብወገኑ፡ እቲ ዝተኻየደ ደብዳብ፡ መልሰ-ግብሪ ናይቲ ኣቐዲሙ ካብ ወሽመጥ ቃዛ ናብ እስራኤል ዝተተኮሰ ሮኬታት ምዃኑ ገሊጹ። እንተኾነ፡ ነቲ ናብ እስራኤል ዝተወንጨፈ ሮኬት ሓላፍነት ዝወሰደሉ ዝዀነ ፍልስጤማዊ ዕጡቕ ጉጅለ ዛጊት የለን። ዕጡቕ ጉጅለ ሓማስ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ድማ፡ እስራኤል እተካይዶም ዘላ መጥቃዕትታት ንፍልስጤማውያን መሊሱ ዘሐይልን ኣንጻራ ደው ንኽብሉ

መክሲኮ - ገበናት ኣብ ልዕሊ ደቂ-ኣንስትዮ ብኢሱ ኣብ መክሲኮ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ-ኣንስትዮ ዝፍጸም ገበናት ብኣሰካፊ መጠን ብምውሳኹ፡ መንግስቲ ስጉምቲ ክወስድ ዝጠልብ ህዝባዊ ጻውዒታት እናሓየለ ከምዝመጽአ፡ ማዕከናት ዜና እታ ሃገር ኣቃሊሐን።

ኣብታ ሃገር፡ ኣብ ሓደ መዓልቲ ብገምጋም 10 ደቂ-ኣንስትዮ ከምዝቕተላ፡ ዓመታዊ ድማ ልዕሊ 30 ሽሕ ደቂኣንስትዮ ምስ ጾታዊ ዓመጽ ብዝተኣሳሰር ምኽንያት ህይወተን ከምዝስእና፡ ጸብጻባት ፖሊስ’ታ ሃገር የነጽሩ።

ኣብዚ ዓመት’ዚ ጥራይ ብውሕዱ 26 ደቂ-ኣንስትዮ ብዘይደሃይ ከምእተሰወራን፡ ክሳብ ሕጂ ደሃየን ጠፊኡ ዘሎ ደቂኣንስትዮ ድማ ቁጽረን ብጠቕላላ ኣስታት 25 ሽሕ ከምዝበጽሕ፡ እቶም ጸብጻባት ብተወሳኺ ይሕብሩ። ኣብ መክሲኮ፡ ብተደጋጋሚ ክቐርብ ዝጸንሐ - ድሕነት ደቂ-ኣንስትዮ ንምርግጋጽ ዝውሰዱ ስጉምትታት ክሕይሉን፡ ኣብ ልዕሊ ጾታዊ ገበናት ዝፍጽሙ ገበነኛታት ዝብየን ፍርዲ ድማ ክተርርን ዝጠልብ ህዝባዊ ጻውዒት፡ ዛጊት ሰማዒ ከምዘይረኸበ ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰላት ይገልጹ። ደቂ-ኣንስትዮ፡ ቀንዲ ግዳያት ናይቲ ኣብ መንጎ ኣብ ምስግጋር ዘይሕጋዊ ዕጸ-ፋርስ ዝነጥፉ ናይ ገበን ጉጅለታት ዝካየድ ግጭት ምዃነን እዮም ክኢላታት ዝሕብሩ።

ቀ/ሚ ብሪጣንያ ኣብ ህንዲ ዑደት የካይድ ኣሎ ቀዳማይ ሚኒስተር ብሪጣንያ ቦሪስ ጆንሰን፡ ኣብ ህንዲ ናይ ክልተ መዓልታት ዑደት ንምፍጻም፡ ትማሊ ሓሙስ ኣብ ምዕራባዊ ሸነኽ ህንዲ ኣብ እትርከብ ከተማ ኣህመዳባድ ከምዝኣተወ ተገሊጹ። ሎሚ ዓርቢ 22 ሚያዝያ ናብ ከተማ ኒው-ደልሂ ከምርሕ ትጽቢት ዝግበረሉ ቦሪስ ጆንሰን፡ ምስ ቀዳማይ ሚኒስተር ናሬድራ ሞዲን ካልኦት ላዕለዎት ሰብመዚ ህንዲን ብምርኻብ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ኣህጉራውን ዞባውን ጉዳያት ክዝቲ ምዃኑ፡ ማዕከናት ዜና ክልቲአን ሃገራት ሓቢረን። ክልቲኦም መራሕቲ ኣብ ርክቦም፡ ህንድን ብሪጣንያን ኣብ መዳይ

ምክልኻል ተሻሪኸን ንኽሰርሓ ዘኽእለን ሓድሽ ውዕል ክኽትሙ ትጽቢት ከምዝግበር ዝገለጹ ጸብጻባት፡ ኣብቲ ክልተአን ሃገራት ካብ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ኣትሒዘን ክዛተያሉ ዝጸንሓ ጉዳይ ‘ስምምዕ ናጻ ንግዲ’ ኣመልኪቶም እውን ክዘራረቡ ምዃኖም ኣመልኪቶም። ብኻልእ ወገን፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ቦሪስ ጆንሰን፡ ህንዲ ካብ ሩስያ እትገብሮ ሸመተ ነዳዲ ከተቋርጾን፡ ነቲ ሃገራት ምዕራብ ኣብ ልዕሊ ሩስያ በይነንኦ ዘለዋ በይናዊ እገዳታት ንምድጋፍ ክትሰርሕን ዝብል ነጥብታት ኣብ ርክቡ ከልዕል ከምዝኽእል፡ ማዕከናት ዜና ብሪጣንያ ይገልጻ ኣለዋ።

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ቤት መሸጣ መድሃኒት ራህዋ ፋርማሲ ኤደን ፋርማሲ ዳህላክ

22/2/2022

ኣመሪካ እትመርሐን ሃገራት ምዕራብ፡ ብጉዳይ ዩክሬን ኣብ ልዕሊ ሩስያ ዝወሰንኦ እገዳታት ከምቲ ዝሓሰብኦ ኣድማዒ ክኸውን ብዘይምኽኣሉ፡ ከም ህንዲ ዝኣመሰላ ካልኦት ሃገራት ኣሰረን ንክኽተላ ጸቕጢ ኣብ ምግባር ከምዝርከባ ይፍለጥ።

ዘተባብዕን ምዃኑ ኣጠንቂቑ። ፍልስጤማውያን ዕጡቓት መልሰ-ግብሪ ናይቲ ብእስራኤል ዝካየድ ዘሎ መጥቃዕቲ ነፈርቲ ሕነ ክፈድዩ ከምዝኽእሉ ዝጠቕሱ ምስቲ ጉዳይ ቅርበት ዘለዎም ተንተንቲ ብወገኖም፡ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ወገናት ደማዊ ዕጥቃዊ ግጭት ከይለዓል ዘለዎም ስግኣት ገሊጾም። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ኣብ መንጎ ፍልስጤማውያን ዕጡቓትን እስራኤልን ዝተወልዐ ን11 መዓልታት ዝቐጸለ ደማዊ ግጭት፡ ካብ ፍልስጤማውያን 250 ሰባት፡ ብወገን እስራኤል ድማ 13 ሰባት ከምእተቐትሉ ኣይርሳዕን።

መጠን ወለድ ድኻታት ሃገራት ይዓቢ

ሰበ-ስልጣን ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብን ባንክ ዓለምን፡ ትሑት ቁጠባዊ ደረጃ ዘለወን ሃገራት ዓለም መጠን ዕዳአን ብምውሳኹ፡ ወለድ ናይቲ ዝተለቀሓኦ ብተዓጻጻፊ መጠን ከምዝደየበ ኣጠንቂቖም። እቶም ሰበ-ስልጣን ነቲ መጠንቀቕታ ዝሃቡ፡ ለብዒ ቫይረስ ኮሮናን ናህሪ ዋጋታት ሃለኽቲ ነገራትን ንድኻታት ሃገራት ዓለምና ብድሆ እናኾነን ይመጽእ ከምዘሎ ድሕሪ ምግላጽ እዮም። ፕረዚደንት ባንክ ዓለም ደቪድ ማልፓስ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ መጠን ልቓሕ እተን ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ኣብ ዝውስኸሉ ዘሎ እዋን፡ መጠን ወለድ ናይቲ ልቓሕ እውን ብኡ መጠን ይዓቢ ከምዘሎ ድሕሪ ምጥቃስ፡

ቅልጡፍ ፍታሕ ክናደየሉ እንተዘይክኢሉ እተን ሃገራት ናብ ክወጽኦ ዘይክእላ ሓደገኛ ቁጠባዊ ኵነታት ከምርሓ ምዃነን ኣተሓሳሲቡ። ዳይረክተር ምሕደራ ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ክሪስታሊና ጂኦርጄቫ ብወገና፡ 60 ሚእታዊት ናይ’ተን ትሑት ኣታዊታት ዘለወን ሃገራት ዓለም፡ ኣብ ናይ ዕዳ ቅልውላው ተሸሚመን ከምዘለዋ ኣረዲኣ። ሓያለ ሃገራት ነቲ ኣብ መወዳእታ 2019 ዝተኸስተ ለበዳ ቫይረስ ኮሮና ንምቅላስ ዝወሰድኦ ናይ ዕጽዋ ስጕምትታት፡ ኣብ ልዕሊ ቁጠባአን ከቢድ ቅልውላው ከምዘውረደ ዝዝከር ኮይኑ፡ ቁጠባአን ንምብርባር ዘይተኣደነ ልቓሕ ክሓታ ከምዝጸንሓ ጸብጻባት የመልክቱ።

ኣመሪካ፡ ጠንቂ ቅልውላው ሃገራት ዓለም ከምዝኾነት ተገሊጹ ኣመሪካ፡ ረብሓታታ ንምውሓስ፡ ኣብ ልዕሊ ካልኦት ሃገራት ወተሃደራውን ጸጥታውን ቅልውላዋት ከምእትፈጥር፡ ኣብ ሶርያ ተካይዶ ንዘላ ወተሃደራዊ ወፍሪ ብምጥቃስ ተንተንቲ ሓቢሮም። ብጸጋታት ነዳዲን ባህርያዊ ጋዝን ሃብታም ንዝኾነ ምብራቓዊ ክፋል ሶርያ ተቖጻጺራ ዘላ ኣመሪካ፡ ኣብቲ ቦታ ህላወኣ ንምውሓስ ተደጋጋሚ ወተሃደራዊ ስርሒታት ከምእተካይድ፡ ብሰንኩ ድማ ጸጥታዊ ወጥሪ’ቲ ከባቢ እናበኣሰ ይመጽእ ከምዘሎ፡ እቶም ተንተንቲ ኣረዲኦም። ብሰንኪ’ቲ ወተሃደራዊ ስርሒታት፡ ኣብቲ ከባቢ ከቢድ ሰብኣውን ንዋታውን ክሳራታት ይወርድ ከምዘሎ ድማ ወሲኾም ኣመልኪቶም። ኣመሪካ፡ ኣብ ምብራቓዊ ክፋል ሶርያ ናይ ዝወርድ ዘሎ ኩሉ መዳያዊ ዕንወት ተሓታቲት ክትከውን ከምዝግባእ፡ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ሶርያ ኣብ

ዝሓለፈ ሳልስቲ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ምሕባሩ ኣይርሳዕን። ኣመሪካ፡ ብጉልባብ ወፍሪ ጸረግብረ-ሽበራ ኣብታ ሃገር እተካይዶ ዘላ ወተሃደራዊ ስርሒታት፡ ብዘይ ፍቓድ መንግስቲ ሶርያ ከምዝዀነ’ዩ ዝግለጽ። መንግስትን ህዝብን ሶርያ፡ እቲ ወተሃደራዊ ወፍሪ ከብቅዕ ብተደጋጋሚ ክጽውዑ ምጽንሖም ድማ ይሕበር።

ጎደና

ጎደና ሃገር ቁ.20፡ ፊት መስጊድ ገዛ ባንዳ ጥልያን ከባቢ ዩኒቨርሲቲ ጥቓ ባርሊድያ ጎደና ገጅረት-751 ጥቓ ፋብሪካፊኖ ቀይሕባሕሪ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣመሪካ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት እትፈጥሮ ወተሃደራውን ፖለቲካውን ቅልውላዋት፡ ንመጠን ናይቲ እትሸጦ ኣጽዋር ክብ ከምዘብሎ፡ ክኢላታት ናይቲ ዓውዲ ኣመልኪቶም። መጠን መሸጣ ኣጽዋር ኣመሪካ፡ ምስ ምጅማር ቅልውላው ዩክሬን - ሩስያ ርኡይ ዕብየት ከምዘርኣየ ጸብጻባት ይጠቕሱ።

ቁ.ስልኪ 119802 110750 188159

መበል 31 ዓመት ቁ.202 ገጽ 2 ትምዩን ሓበሬታ - መዕነዊ ሕብረተሰብ

ኣብ ንኡስ ዞባ ጎዳይፍ፡ ኣብ ኣመሪካን ካናዳን ዝነብሩ ዜጋታት ዝለኣኽዎ 100 ሽሕ ናቕፋ፡ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤን ዒድ ኣልፈጥርን - ን100 ስድራ-ቤታት ስውኣትን ጽጉማት ወገናትን ተመቓሪሑ። ብ21 ሚያዝያ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት ምክፍፋል ናይ’ቲ ሓገዝ፡ ኣመሓዳሪት ንኡስ ዞባ ጎዳይፍ ወ/ሮ ትብለጽ ተወልደ ኣብ ዘስመዓቶ ቃል፡ ጽጉም ወገንካ ምሕጋዝ - ሓደ ካብ ክብሪታት ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ ብምዝኽኻር፡ ነቶም ገንዘባዊ ኣበርክቶ ዝገበሩ ግዱሳት ዜጋታት ኣመስጊና።

ቀዳም 23 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3 ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 6

ገጽ 7

ገጽ 11

ጽውጽዋይ እቲ ገፋፍ ዓሳን በዓልቲ-ቤቱን

ዓይነት ዊስኪ ዝሕብር ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ

ኣስመራ ቢራን ፓራዲዞን ተዓዊተን

ኣብ ን/ዞባ ጎዳይፍ፡ ን100 ጽጉማት ገንዘባዊ ሓገዝ ተገይሩ ሓገዝ ዝተገብረሎም ነበርቲ፡ በብከባቢኦም ተለልዮም ዝቐረቡ ምዃኖም ዝሓበረት ኣመሓዳሪት ምምሕዳር ከባቢ ኤክስፖ ወ/ሮ ወይኒ መስፍን ብወገና፡ ካልኦት ዜጋታት’ውን ተመሳሳሊ ኣበርክቶ ክገብሩ ተላብያ። ኣወሃሃድቲ ናይ’ቲ ሓገዝ፡ ተመሳሳሊ ደገፍ ኣብ እዋን መኸተ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ እውን ክግበር ምጽንሑ ብምጥቃስ፡ ብዝተወሃሃደ መልክዕ ክቕጽልን ካልኦት ክጽንበርዎን ኣዘኻኺሮም።

ናቕፋ - ሰብ ጀራዲን ኣተባባዒ እቶት ይረኽቡ ኣብ ንኡስ ዞባ ናቕፋ - ኣብ ገምገም ሩባታት ሕዳይ፡ ሞዖን ኣትካላትን ኣብ መስኖኣዊ ልምዓት ዝነጥፉ ሓረስቶት፡ እቶቶም ብዓይነትን መጠንን ካብ ንምባል ዘካየድዎ ጻዕሪ፡ ዘተባብዕ ውጽኢት ይረኽቡሉ ከምዘለዉ ሓቢሮም። እቶም ኣልማዕቲ ንኤሪና ኣብ ዝሃብዎ ሓበሬታ፡ ነቲ ስራሕ ብዕቱብ ሳላ ዝሓዝዎ - ቀዋሚ መነባብሮ

ክመርሑን ቊጠባዊ ኣታዊታቶም ከመሓዪሹን ከምዝኸኣሉ ገሊጾም። ብውሱን ዓቕሚ ዘማልእዎ ዘለዉ ስራሓት፡ ጠለባት ከባቢኦም ኣብ ምምላሽ ኣገዳሲ ኣስተዋጽኦ ይገብር ከምዘሎ ብምምልካት፡ ፍርያቶም ብዝተዓጻጸፈ ንምዕባይ፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብሞያዊ ምኽሪን ምሩጽ ዘርኢን ክደጋገፎም በዚ ኣጋጣሚ ተላብዮም።

ኮሌጅ ስነ-ፍልጠት ማይ-ነፍሒ፡ ብሉጽ ነጥቢ ዘመዝገቡ ተመሃሮ ሸሊሙ ኮሌጅ ስነ-ፍልጠት ማይ-ነፍሒ፡ ኣብ ቀዳማይ ፍርቂ ዓመተ-ትምህርቲ 2021/2022 3.25 ልዕሊኡን ነጥቢ

ንዘመዝገቡ 278 ብሉጻት ተመሃሮኡ ሸሊሙ። ብ20 ሚያዝያ ኣብ ዝተኻየደ ስነ-ስርዓት ምዕዳል ሰርቲፊኬት፡ ዲን ናይቲ ኮሌጅ ፕሮፌሰር ገብራይ ኣስገዶም፡ ተሸለምቲ እቶም 209 ተመሃሮ ቀዳማይ ዓመት፣ 69 ድማ ካብ ካልኣይ ክሳብ ራብዓይ ዓመት ምዃኖም ብምሕባር፡ ብዓውድታት ስነሂወት፡ ስነ-ቅመም፡ ስነ-ምድሪ፡ ቁጽሪ፡ ፊዚክስን ስታትስቲክስን ትምህርቶም ዝከታተሉ ዘለዉ ከምዝዀኑ ገሊጹ። ካብቶም ንሽልማት ዝበቕዑ ተመሃሮ ቀዳማይ ዓመት - 36.5 ሚእታዊት፣ ካብ ተመሃሮ ካልኣይ፡ ሳልሳይን ራብዓይን ዓመት ድማ - 52 ሚእታዊት ደቂኣንስትዮ ምዃነን ዝጠቐሰ ፕሮፈሰር

ተመሃሮ ኣብ ምምእዛን፡ ምትሕብባር ወለዲን ፖሊስን ክዓዝዝ ተሓቲቱ ተመሃሮ ካብ ገበናትን ነውሪታትን ክሕየቡ፡ ምትሕብባር ወለዲን ፖሊስን ክዓዝዝ፡ ኣዛዚት 4ይ መደበር ፖሊስ ዞባ ማእከል ካፕተይን ሰምበላዊት ረዳእ፡ ብ20 ሚያዝያ ንተመሃሮ ኣብ ዝሃበቶ ኣስተምህሮ ኣዘኻኺራ። ኣብ’ቲ ብቤት-ጽሕፈት ሃማመተኤ ንኡስ ዞባ ዕዳጋ-ሓሙስ ዝተወደበ ጐስጓስ፡ “ገበን ከይተፈጸመ ንምክልኻል፡ ካብ ቀንዲ ዕላማታት ፖሊስ እዩ’’ ዝበለት ካፕተይን ሰምበላዊት፡ ምስ ምእዋጅ ቅጥዕታት ምክልኻል ለበዳ ኮሮና-ቫይረስ ተቛሪጹ ዝጸንሐ ናብ ህዝብን ተመሃሮን ዝቐንዐ ጐስጓሳት፡ ምስ ምፍዃስ ቅጥዕታት ብቐጻሊ

ክካየድ ምዃኑ ሓቢራ። ሓሓሊፉ ብተመሃሮ ዝርአን ንገበን ዝደፋፍእን ሓደገኛ ወልፍታት ከይሳዕረረ ንምግታኡ ኣብ ዝካየድ ጻዕሪ፡ ወለድን መማህራንን ዕቱብ ምክትታልን ምትሕብባርን ከርእዩ ዘዘኻኸረት ካፕተይን ሰምበላዊት፡ ተመሃሮ’ውን ኣብ ከባቢኦም ንዝዕዘብዎ ዘይንቡር ተርእዮታት ቀልጢፎም ንዝምልከቶ ኣካል ክሕብሩ ተላብያ። ኣመሓዳሪት ንኡስ ዞባ ዕዳጋ-ሓሙስ ወ/ሮ ሳሊሓ መሓመድ-ዓሊ ብወገና፡ ሕጊ ዘይምፍላጥ ካብ ተሓታትነት ስለዘየድሕን፡ ተመሃሮ ነዚ ተገንዚቦም

ነብሶም ገቲኦም ኣብ ምክልኻል ገበን እጃሞም ከበርክቱ ምኽራ ለጊሳ።

እቶም ተመሃሮ፡ ከም’ዚ ዝበለ ጐስጓሳት ቀጻልነት ክህልዎን፡ ፖሊስ

ገብራይ፡ ኪኖ ተሳታፍነት - ተወዳዳርነተን እናበረኸ ምምጽኡ ዘረጋግጽ ምዃኑ ኣገንዚቡ። ዓመተ-ትምህርቲ 2021/2022፡ ኣብ ካልኣይ ዓመትን ልዕሊኡን ዝተሓተ ምትራፍ ዝተራእየሉ ምዃኑ ጠቒሱ፡ ነቶም ብሉጽ ነጥቢ ዘመዝገቡ ተመሃሮ ዮሃና ድሕሪ ምባል፡ ነቶም ካልኦት ግዜኦም ብግቡእ ተጠቒሞም ጻዕሮም ከሐይሉ ተላብዩ። ኣብ ኮሌጅ ስነ-ፍልጠት ማይ-ነፍሒ፡ መደብ ምሽላም ብሉጻት ተመሃሮ ኣብ ዓመተ-ትምህርቲ 2018/2019 እኳ እንተጀመረ፡ ኣብ ዓመተ-ትምህርቲ 2020/2021 ብሰንኪ ለብዒ ኮሮና ቫይረስ ከምዘይተኻየደ ይፍለጥ። ኣብ ዝተሓበርዎ ቅልጡፍ መልሰግብሪ ክህቡን ዝብል ርእይቶታት ኣቕሪቦም።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ኣህጉራዊ ጉዳያት ብርሃነ ምሕረትኣብ

“ኣብ ግዜ ኲናት፡ ቀዳመይቲ ግዳይ ትኸውን ሓቂ እያ” ግሪኻዊ ፈላስፋ ኣስኪለስ። ኣብዚ ኲናትን ወረ ኲናትን ገኒኑሉ ዘሎ እዋን፡ ዓለም ካብ ዝተፈላለየ ኵርናዕ ብዝፍኖ ዝንቡዕ/ትምኑይ ሓበሬታ (ፈይክ ኒውስ) ትናወጸሉ ዘላ መድረኽ እዩ። ሕብረተ-ሰባትን ውልቀ-ሰባትን ብመራኸቢ ብዙሃን ተሰኒዑ ናብ ሓፋሽ ብዝንዛሕ ሓበሬታ ግዳያት ክኾኑ ንዕዘቦም ኣለና። ዝንቡዕ ሓበሬታ፡ ኣብ ፖለቲካዊ፡ ቍጠባውን ማሕበራውን ህይወት ሕብረተሰባትን ውልቀ-ሰባትን ዘውርዶ ዘሎ ሃስያን ስነ ኣእምራዊ ጸገማትን ግሁድ እናኾነ ዝመጽኣሉ ዘሎ ጉዳይ እዩ። ኣብ ከምዚ እዋን እምበኣር፡ ግዳያት ትምዩን ሓበሬታ ከይንኸውንን ኣፍልጦና ብዛዕባ ትምዩን ሓበሬታ ከነዕብን ሓበሬታ ንመምየሉ ክእለት ከነማዕብል ኣገዳሲ እዩ። ሃገርና ከም ኩለን ኣጀንዳታት ምዕራብ ዘይራዓማ ሃገራት መጠን፡ ብቐጻሊ ግዳይ ናይ ስኑዕ ሓበሬታ ማዕከናት ዜና ምዕራብ ክትከውን ምርኣይ ዳርጋ ልሙድ እናኾነ ዝመጽአ ነገር እዩ። ኣብ ዝተፈላለየ እዋናት ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ብማዕከናት ዜና ምዕራብ ብዙሕ ክስታትን ጸለመን ተፈንዩ እዩ። ‘ኤርትራ ንዕጡቓት ኣልሸባብ ኣጽዋር ትሕግዝ እያ’፡ ‘ወተሃደራት ግብጺ ኣብ ሳዋ ኣትዮም’፡ ‘ኤርትራ ንእስራኤል ወተሃደራዊ መዓስከር ሂባታ፡’ ወዘተ ዝብሉ ትምዩናት ሓበሬታታት

ትምዩን ሓበሬታ - መዕነዊ ሕብረተሰብ ካብ እእምሮና ዘይሕከኹ ጸለመ ማዕከናት ዜና እዮም። ባይቶ ጸጥታ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ብጠቐነ ክስታት ዝተበገሰ፡ ብ23 ታሕሳስ 2009 ኣብ ልዕሊ ኤርትራ እገዳ ኣዊጁ ነይሩ። ቀንዲ መጋውሒ ናይቲ ጠቐነታት ድማ ኮርፖሬሽናት መራኸቢ ብዙሃን ሃገራት ምዕራብ ምንባረን ኣይረሳዕን። እዚ፡ ገለ ካብቲ ብመራኸቢ ብዙሃን ብዝገራኦ ሸፈነ ትምዩን ሓበሬታ ተበጊሱ ክሳብ ክስታት ባይቶ ጸጥታ ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ጣልቃ ምትእትታውን ዝዝርጋሕ ዝተወደበን ዝተወሃሃደን ምዃኑ ዘነጽር እዩ። ትምዩን ሓበሬታ፡ ‘ፈይክ ኒውስ’ ወይ ናይ ሓሶት ሓበሬታ ተባሂሉ እውን ይጥቀስ እዩ። ምንጪ ዘይብሉ ፍጹም ሓሶት ጥራይ ዘይኮነ ምስ ሓቂ ዝመስል ነገር ተሓዋዊሱ ብመራኸቢ ሓፋሽ ክዝርጋሕ እንከሎ ዝንቡዕ ሓበሬታ ንብሎ። እዚ፡ ከም ሚዛናውነት፡ ርትዓውነትን ካልኦትን ዝኣመሰሉ ኣብ ሸፈነ ዜና ዘገልግሉ ስነ-ምግባር ሞያ ጋዜጠኝነት ዝጥሕስ እዩ። ኣዳለውቱ ዝተፈላለየ ዕላማታት ሓንጺጾም እዮም፡ ዝንቡዕ ሓበሬታ ንሓፋሽ ዝዝርግሕዎ። ብቐንዱ ግን ማሕበራዊ፡ ፖለቲካዊ፡ ቍጠባዊን ካልእን መኽሰባት ንምርካብ ናይ ሓሶት ዜና ኣብ ፈቖዶ ማዕከናት ዜና ምርኣይን ምስማዕን ንቡር ምዃኑ ይጥቀስ። ገለ መራኸቢ ብዙሃን ኣቓልቦ ሓፋሽ ንምስሓብን ብዝሒ ተኸታተልቲ ንምርካብን ጥራይ ዘይተረጋገጸ ሓበሬታ ዝፍኑዋ ኣለዋ። ኣብ 2016 ጋዜጣ ‘ዘ ስታንዳርድ’ ናይ ኬንያ ብዛዕባ ኤርትራ ሓደ ዘደንጹ ዜና ኣቕሪባ ምንባራ ናይ ቀረባ ተዘክሮ እዩ። እቲ፡ “ኣብ ኤርትራ ደቂ-ተባዕትዮ ካብ ክልተ ንላዕሊ ኣንስቲ ክምርዓዉ ተኣዚዞም’ ዝብል ትምዩን ዜና፡ ዋላ’ኳ ንዘመዛዝን ሰብ ከደናግር ዘይክእል እንተኾነ፡ ኣብ እዋኑ ብዙሕ ነባቢ ረኺቡ ምንባሩ ይጥቀስ። እቲ ትሕዝቶ ሓደ ኣካል ናይቲ ምስሊ ኤርትራ ንምድዋን ዝካየድ ዜናዊ ዘመተ ክኸውን ይኽእል እዩ። ኣብዚ ዘለናዮ ግዜ፡ እቲ ኣተሓሳሳቢ ጉዳይ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ኮይኑ ዘሎ፡ ብግብሪ ዘይተፈጸመ ነገር ከም ዝተፈጸመ ኣምሲለን ወይ ንሓበሬታ ጠምዚዘን ዘቕርባ መራኸቢ ብዙሃን እናበዝሓ ምምጽአን እዩ። ዝተፈላለዩ ሓይልታት፡ ጸግዒን ደገፍን ሓፋሽ ንምኽሳብን ንኣተሓሳስባ ሰባት ንምጽላውን ብመራኸቢ ብዙሃን ትምዩን ሓበሬታ ምፍናው ከም ሜላ ይሰርሕሉ ኣለዉ። ዝንቡዕ ሓበሬታ ብመራኸቢ ሓፋሽ ክፍኖ እንከሎ ግን ስም ካልኦት ኣካላት ምድዋን ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ልዕሊኦም ዝንቡዕ ወቐሳታትን ክሲታትን ክቐርብን ሚዛን ፍትሒ ክመዛበልን ናይ ምግባር ተኽእሎ ኣለዎ። ብዝንቡዕ ሓበሬታ(ፌክ ኒውስ) ዝወርድ ዕንወት ተዘርዚሩ ክውዳእ ኣይክእልን። ኣብ ልዕሊ ውልቀ-ሰባት፡ ጉጅለታትን ትካላትን ዝወርድ ጠቐነ ማሕበራዊ፡ ቍጠባዊን ፖለቲካዊን ክሳራታት የውርድ። ብሰንኪ ጠቐነን ጥምዙዝ ሓበሬታን፡ ኣብ ልዕሊ ውልቀ-ሰባት ዝወርድ ተነጽሎን ካልእ ስነ-ኣእሙራዊ ጸገማትን ክስዕብ ተኽእሎ ኣሎ። ኣብ ልዕሊ ትካላት እውን ሰፍ ዘይብል ክሳራ ከስዕብ ይኽእል። እቲ ዝኸፍአ ድማ ኣብ መንጎ ሕብረተሰባት ግጭትን ዕግርግርን ከለዓዕል ይኽእል። ክሳብ ሃገራትን መንግስታትን ናይ ምዕናው ሳዕቤን ከምዘለዎ ክኢላታት የረጋግጹ። ወዲ ሰብ ማሕበራዊ እንስሳ ከም ምዃኑ መጠን ምስ ከምኡ ዝኣመሰሉ ሰባት ኣብ ናይ ምብህሃል መስርሕ ክጽመድ ናይ ግድን እዩ። ንሱ ብዛዕባ ካልኦት ክፈልጥን ክርዳእን፡ ምስሉ ኣብ ካልኦት ክቐርጽን ከዕቢን ይደሊ። ኣብዚ መስርሕ’ዚ ናይ ሓበሬታ እንካን-ሃባን ንጥፈት ወሳኒ ይኸውን። ሰባት ብተፈጥሮ ሓበሬታ ክረኽቡ ህንጡያት እዮም። ጽምኣት ሓበሬታኦም ከርውዩ ድማ ዝተፈላለያ መራኸቢ ብዙሃን ክውከሱ ይኽእሉ። ኣብዚ ምዕባለ ቴክኖሎጂ እናተወንጨፈ ዝመጽኣሉ ዘሎ ዘመን፡ ብዝሕን ዓይነትን መራኸቢ ብዙሃን እውን ብተዓጻጻፊ እናዓበየ እዩ ዝኸይድ ዘሎ። ብዘይካ’ተን ነዊሕ ታሪኽ ዘለወን ከም ጋዜጣ፡ ሬድዮን ተለቪዥንን ዝኣመሰላ ፍሉጣት መራኸቢ ብዙሃን፡ ምስ ምስፋሕ ኣገልግሎት መራኸቢታትን ኢንተርነትን ብዝሑ ከም ሑጻ ባሕሪ ክምሰል ዝኽእል ማእለያ ዘይብሉ ሓበሬታ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ይፍኖ ኣሎ። እዚ ሓድሽ መድያ ተባሂኡ ዝጽዋዕ ዓይነት መራኸቢ ብዙሃን ናቱ እወታዊ ጎድኒ ኣለዎ። ዘይከም’ቲ ልምዳዊ መራኸቢ ብዙሃን ነቲ ዓብላሊ ድምጺ ጥራይ ኣይኮነን ዝፍኑ። ነቶም ብዓበይቲ መራኸቢ ብዙሃን ዝተረስዑ ውሑዳን ክፋል ሕብረተሰብ እውን ድምጾም ከስምዑ ዕድል ዝህብ ክኸውን ተኽእሎ ኣሎ። ኮይኑ ግን፡ ብሓላፍነት ዘይሕተት፡ ኣብ ዊንታ ወይ ሕልና ዘርጋሕቱ ጥራይ ዝምርኮስ ብምዃኑ ናቱ ጸገማትን ብድሆታትን እውን ሒዙ መጺኡ ከምዘሎ ክንዝንግዖ ኣይግባእን። ኣብዚ ዘመነ-ሓበሬታ ተባሂሉ ዝጽዋዕ ዘሎ ግዜ፡ መዓልታዊ ብሚልዮናት ዝቚጸር ዝንቡዕ ሓበሬታ ኣብ ማሕበራዊ ሜድያ ከምዝፍኖ ኣብቲ ዓውዲ ዝተኻየዱ መጽናዕቲታት የመልክቱ። ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ዝፍኖ ኩሉ ሓበሬታ ከም ሓቀኛ ሓበሬታ ጌርካ

ምውሳዱ ዘይከኣል ክንሱ፡ ኣብ ዘይነቕሐ ሕብረተሰብ ጽልእን ዕግርግርን ይፈጥር እዩ። ኣብ 2011 ‘ጽድያ ዓረብ’ ክውላዕን ክጓሃሃርን ዝገብረ መልእኽታት ማሕበራዊ መራኸቢታት ኣውራ ድማ ‘ፈይስቡክ’ ምንባሩ ይፍለጥ። እቲ ዝኸፍአ፡ ግኑን ስም ዘለወን ዓበይቲ ምዕራባውያን ኮርፖሬሽናት መድያ ንረብሓታት ውሑዳት ወነንተን ከውሕሳ ክብላ፡ ዝንቡዕ ወይ ትምዩን ሓበሬታ ከቕርባ እንከለዋ እዩ። እዘን ማዕከናት፡ ንሓቂ ጠምዚዘን፡ ዘይተጨበጠ ወረ ክዝርግሓን እንከለዋ፡ እቲ ዕንወት ዝኸፍእ ክኸውን ይኽእል። ከም ሲ.ኤን.ኤን፡ ዋሺንግተን ፖስት፡ ቢቢሲ፡ ወዘተ ዝኣመሰላ ዓበይቲ ማዕከናት ዜና ብዝተፈላለየ ሜላ ኣንጻር ሓያሎ ሃገራትን ሕብረተሰባትን ዝቐንዐ ትምዩን ዜና ክፍንዋ ብቐጻሊ ንዕዘበን ኣለና። ኣመሪካ ኣብ 2003 ንዒራቕ ክትወርር ዘቕረበቶ ዝንቡዕን ትምዩንን ሓበሬታ ብመንገዲ እዘን ዓበይቲ ኮርፖሬሽናት ሜድያ ተመሓላሊፉን ኣብ እዋኑ ንብዙሓት ከምዘታለለን ኣይርሳዕን። ኣመሪካ፡ መንግስቲ ዒራቕ ኣጽናቲ ኣጽዋር(ዊፐን ኦፍ ማስ ዲስትራክሽን) ከምዝውንን ጠቂና ንወራር ክትነቅል እንከላ፡ መራኸቢ ብዙሃን ሃገራት ምዕራብ ነቲ ወራር ምኽኑይ ንምግባር ብዙሕ ከምዝፈተና ሰነዳት የመልክቱ። ኣብ ልዕሊ ዒራቕ ሰፍ ዘይብል ዕንወት ብዝወረደን ጸጋታት ነዳዲ’ታ ሃገር ድሮ ኣብ ኢድ ኣመሪካውያን ብዝኣተወን ግን እቲ ከም ጠንቂ ወራር ዝተገልጸ ኣጽናቲ ከሚካላዊ ኣጽዋር(ዊፐን ኦፍ ማስዲስትራክሽን) ኣሰሩ ኣይተረኽበን። ድሒሩ ጠቐነ ጥራይ ምንባሩ እኳ እንተተረጋገጸ፡ እቲ ዕንወት ግን ድሮ ወሪዱ እዩ። ዒራቕን መንግስታዊ ትካላታን ፍጹም ዓንያ እያ። ህዝባ ንሞት፡ ስደትን ምምዝባልን ተቓሊዑ እዩ። ክሳብ ለይቲ ሎሚ ሰላምን ቅሳነትን ዘይብላ ሃገር ኮይና ኣላ። ኣብ ኣፍጋኒስታን፡ ሊብያ፡ ሶርያን ካልኦትን ብተመሳሳሊ፡ ማዕከናት ዜና ምዕራብ ኣብ ልዕሊ ስርዓታት ናይተን ሃገራት ቀጻሊ ጸለመ ብምንዛሕ፡ ግጭትን ዕግርግርን ከምዝለዓዓል ብምግባር፡ ኣብቲ ዝተፈጥረ ግጭትታት ብቐጥታ ኣእዳወን ከእትዋ ተራእየን። ነተን ሃገራት ድማ ናብ ዘይጠፍእ ዓዘቕቲ ኲናትን ዕንወትን ሸሚመን። ምዕራባውያን ሓይልታት፡ ግጭትን ንምስዋር ዝጥቀማሉ ቀንዲ መሳርሒ፡ መራኸቢ ሓፋሽ ኮይኑ ቀጻሊ ጠቐነን ዝንቡዕ ሓበሬታን ብምንዛሕ፡ ዜጋታት እምነቶምን ሓሳቦምን ከምዝጥምዘዝ ይገብራ። ንዜናታተን ከም ቅቡል ዝወስድዎ ዜጋታት

ድማ ልኡምነት የርእዩ። ቀጺሎም እውን ንፖሊሲታተን ብዘይሕቶን መርመራን ይርዕሙ። እዚ ምስዝዕወታሉ እምበኣር፡ እተን ሃገራት፡ ኣብቲ ባዕላተን ዘበገስኦ ቅልውላው ቀጥታዊ ምትእትታው ክገብራ የኽእለን። ብምቕጻል፡ ብመልክዕ ሰብኣዊ ሓገዝን ምዕቃብ ሰላምን ኣምሲለን ድማ ምትእትታወን ቀጺሉ ይኸውን። ኣብ ውሽጣዊ ጉዳያት ካልኦት ሃገራት ናይ ምትእትታው መስርሕ፡ መቐጸልታ ናይቲ ኣብ ዝሓለፈ ዘመናት ዝተኻየደ እኩይ መስርሕ መግዛእቲ ምዃኑ ምሁራት ይሰማምዕሉ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ብፍላይ ድሕሪ መጥቃዕቲ 11 መስከረም 2001 ጥራይ ምስ እንርኢ፡ ኣመሪካን ሰዓብታን ብጠቐነ መራኸቢ ብዙሃን ዝተሰነየ ወተሃደራዊ ምትእትታው ምግባር ከም ፍቱን ሜላ ሰሪሐናሉ። ዘለናዮ ግዜ ሰባት ብጽምኣት ሓበሬታ ዝሳቐዪሉ ዘይኮነ፡ ካብ ፈቐዶ መራኸቢታት ብዝፍኖ ዕልቕልቕ ሓበሬታ ዘቕቢቦም፡ ሓቂ ካብ ሓሶት ምፍላይ ዝሽገርሉ እዩ። ሰባት ልኡማት ኣህለኽቲ ሓበሬታ ጥራይ ምስ ዝኾኑ ብቐሊሉ ግዳያት ስኑዕ ሓበሬታን ውዲታትን ከምዝኾኑ መጽናዕታውያን ጽሑፋት የረጋግጹ። እዚ ማለት ብመራኸቢ ሓፋሽ ንዝተነዝሐ ሓበሬታ ከምዘለዎን ከም ሓቂን ብዝውሰድ ሃስያኡ ከቢድ ይኸውን። ውልቀ-ሰባትን ሕብረተሰባትን ብዝንቡዕ ሓበሬታ ተደሪኾም ኣብ ግጉይ መደምደምታ ክበጽሑን ግጉይ ውሳነ ክወስዱን ይኽእሉ። ኣብዚ ዘለናዮ ግዜ ብፍላይ ንመንእሰያት ዕላማ ዝገበረ ስኑዕ ሓበሬታ ብብዝሒ ይፈሪን ይዝርጋሕን ስለዘሎ፡ ነቒሖምሉ ክጸንሑ ከምዝግባእ ክኢላታት ይመኽሩ። ትሕዝቶ ሓበሬታን ዜናን፡ ናይ ምምማይ ብቕዓት ምዕባይ፡ ናይ ምምርማርን ምርግጋጽን ባህሪ ምጥራይ፡ ብነቐፌታዊ ዓይኒ ምግምጋም ኣድለይቲ እዮም። ሓቅነት ወይ ውዱዑነት ዘለዎ ዜና ወይ ሓበሬታ፡ መን እንታይ ፈጺሙ፡ ኣበይን መኣስን (ንጹር ቦታን ግዜን)፡ ወዘተ ዝብሉ ነጥብታት ከጠቓልል ኣለዎ። ከም ካልኣይ ኣካል ሓበሬታ ምስዝኸውን ድማ ንጹር ምንጪ ክጠቅስ ይግባእ። ኣብ ሓደ መራኸቢ ብዙሃን ጥራይ እትረኽቦ ሓበሬታ ሓቅነቱ ከጠራጥረካ ይግባእ። ሚዛናዊ ሓበሬታ ንምርካብ ብሓደ ወገን ዝፍኖ ጥራይ ዘይኮነ ብኣንጻሩ ዘሎ ሓበሬታ ምንጽጻር እውን ኣገዳሲ እዩ። እዚን ካልእን ረቛሒታት እምበኣር፡ ግዳይ ትምዩን ሓበሬታ ካብ ምዃን ዝሕግዝ ሜላታት ከምዝኾነ ክኢላታት ይግምግሙ።

ሓዳስ

ኤርትራ 6ይ ክፋል

እዚ ጽሑፍ’ዚ ብኣጋጣሚ 13 ሚያዝያ (ብይን ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን) ከምኡ’ውን መበል 29 ዓመት ረፈረንዱም ኤርትራ (23-25 ሚያዝያ) ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ኣብ ዝሓለፈ ክፋል፡ ኮምሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን፡ እቲ ጽላሉ ዝኾነ ባይቶ ጸጥታ ስለዝጠለሞ፡ ኣብ ትሕቲ ኣዝዩ ኣጸጋሚ ኩነታት ስርሑ የሰላስል ምንባሩ፣ ምስ ኩሉ’ቲ ካብ ሕጋዊ ሓዲድ ከንደልህጽ ዝተገብረሉ ጸቕጢን ልምሰት ባይቶ ጸጥታን ግን፡ እቲ ኮምሽን ኣብ ሕዳር 2007 ብማንዛዊ ኣገባብ፡ ነቲ ዶብ ብምምልካት ስርሑ ብዓወት ከምዝዛዘመ ተመልኪትና። “ክቐትሉኻ ይብሉ ይቐልቱኻ” ከምዝበሃል ከኣ፡ ኮምሽን ዶብ፡ ነቲ ዘጋጠሞ ዕንቅፋት ንምስጋር ብዘርኣዮ ጻዕርን ምብልሓትን፡ ኣብ መወዳእታ፡ ዶባት ኤርትራን ኢትዮጵያን ኣብ ዝኾነ ኩርናዕ ዓለምና ካብ ዝርከብ ዶባት፡ እቲ ኣዝዩ ዝነጸረ፡ ደቂቕ ዝርዝራትን ሕጋዊ መወከሲ ሰነዳትን ዘለዎ ዶብ ክኸውን ከምዝበቕዐ ርኢና።

ዘመተ ምስይጣን ኣብ 1998 ወያነ ኣብ ልዕሊ’ቲ በዓል ጽቡቑ፡ ዝኾነ ህዝቢን መንግስቲን ኤርትራ ወራር ክፍጽም እንከሎ ዝነበረ ድርኺት ኣመሪካ፡ ኣብቲ ናይ ኲናት እዋን ኣመሪካ ብቐጥታን ብመገዲ ወኪላታን ነቲ ጭፍራ ዘበርከተትሉ ገዚፍ ወተሃደራዊን ቁጠባዊን ሓገዛትን ጭብጥታቱ ስኑድ ታሪኽ’ዩ። ወያነ ግን ምስ ኩሉ’ቲ ዝተገብረሉ ምትብብዓን ድጎማን፡ ዲኖ ስዕረት’ዩ ተጎልቢቡ። ኣብ ሕጋዊ

መዋድቖ ኣዒንቲ ሕጂ እኳ ኣብ ምጽጋብኪ ዕድመ ቍንጅናኺ ሰብ እናሀመመ ከመይ ነይርኪ ትኹኒ’ቲ ቐደም ግልጽ ዝበለኪ ንእለቱ ክህምም ቀልቦም ክስዕበኪ “ሓለፈት!” እናበሉ እዋን ጥርዚ ጽባቐ ምሉእ ኩሉምሉ ንበረኻ ገጽኪ ዕርብ ዝበልክሉ ሃገር ከተድሕኒ ካብ ሕሱማት ተዃሉ ትንፋስክን መልክዕኽን ክትህቢ ንገድሊ ብባልዕል ከርተትን ዘይምሱል ንኽትመስሊ! ትዝክርዮዶ ሓደ ግዜ ከተዕልልኒ? ውጉእ ኣምሓራይ ክብለኪ “ኣዳግምኒ!” “ኣየዳግመካን’የ” ክትብልዮ ግልጽ ኢልኪ ብውዱቑ ምስ ረኣየ መልክዕኺ ብጽባቐኺ ልቡ እናተሃርመ ሩሕ ኣብ ዘይብሉ ክቐንዕ እናፈተነ “ንዓኺ እንተ ዝርኢ ኣቐዲመ “ኣይምተኰስኩን ምበልኩ ሓሚመ” ዝደኸማ ኣዒንቱ ኣባኺ ተተኺለን ልቡ ምስ ተዘንበ ኣብ’ታ ቋሕ-ሰም እዋን ቍንጅና ግርዝውናኺ ገድሊ ዘየህሰሶ ንቐልቡ መንዚዑ ዓትዒቱ ክሕዞ፡ ወዮ ወተሃደር እንተ ሃልዩ ብህይወቱ “ማርያም ኤርትራ፡ ኣውጺኣትኒ1” ኢሉ ደብሪ ደብሪ ይምስክር ይህሉ! የሹ ተኽለ ምምሕዳር ዞባ ማእከል

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ መጋብኣያ ምስ ቀረበ ድማ፡ ብሕጊ ተረቲዑ ካልኣይ ስዕረት ጎሲሙ። ወያነ ዝጎሰሞ ክልተ ስዕረት ግን ንደገፍቱ ክውሓጠሎም ኣይከኣለን። ኣመሪካን መሻርኽታን ብድሕሪ’ዚ ዝሓዝዎ ሕጋዊ መኸተ ህዝቢ ኤርትራ ናይ ምጽዓድ ስትራተጂ፡ ንኤርትራ ብቑጠባ ኣዳኺምካ፡ ህዝባ ብምጭናቕን ንመንግስቲ ኤርትራን መራሒኡን ብምስይጣንን ኣብ ኤርትራ ናይ ስርዓት ለውጢ ምምጻእ፣ በዚ መገዲ’ዚ ከኣ፡ ነቲ ኣብ ጉዳይ ዶብ ክፍጸም ዝተሓስበ ዓሎቚ ምውሓስ’ዩ። እቲ፡ ሓንሳብ ብምግሃስ መሰል ሃይማኖታትን ሰብኣዊ መሰላትን፡ ሓንሳብ ብምዝራግ ዞባዊ ሰላም፡ ሓንሳብ ብምድጋፍ ግብረሽበራን ዕጡቓት ተቓወምቲን፡ ኣንጻር ኤርትራን መንግስታን ንነዊሕ ዓመታት ኪካየድ ዝጸንሐን ዘሎን ዘየቋርጽ ኣጸላሚ ዘመተታት እምበኣር፡ ተሓለቕቲ ግዝኣተ-ሕጊ ኢና በሃልቲ ኣመሪካን መሻርኽታን፡ ገበኖም ከዊሎም፡ ግዝኣተ-ጫካ ንምስሳይ ዘንቀልዎ ‘ሓባል በልያ ከይትቕድመኪ’ ዝዓይነቱ ዘመተ’ዩ። ከም ኣካል ናይዚ ዘመተ’ዚ፡ ንኤርትራ “ግብረ ሽበራ ትድግፍ’ያ” ኢልካ ምኽሳሳ ምእንቲ ክጥዕም፡ ምምሕዳር ኣመሪካ፡ ፈለማ፡ ንኣባላት ኪዳን ጸረሽበራ ዝኾና ሃገራት ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝተሰለዐ ገንዘባዊ ሓገዝ ከይትረክብ፡ ኣብ ሰነ 2001 ካብ መዝገብ ኪዳን ጸረሽበራ ሰሪዙዋ። ክፍሊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ብወገኑ፡ ንሰብኣዊ መሰላት ኣመልኪቱ ኣብ ዘቕርቦ ዓመታዊ ጸብጻባት፡ ኤርትራ ወትሩ ብኣሉታ ከምእትጥቀስ ክግበር ጸኒሑ። ኣብ 2003 እውን ኮምሽን ኣህጉራዊ ሃይማኖታዊ ናጽነት ኣመሪካ፡ ኣብ ዓመታዊ ጸብጻቡ፡ ንኤርትራ ከም “ገሃሲት ናጽነት ሃይማኖት” ኣስፊሩዋ። ኣብ ለካቲት 2004 ከኣ፡ መንግስቲ ኣመሪካ ብምግሃስ ሃይማኖታዊ መሰል፡ ንኤርትራ ከም “ፍልይቲ ኣስጋኢት ሃገር” ጠቒሱ፡ ኣብ ልዕሊኣ ወተሃደራዊ እገዳ ወሲኑ። ከም መቐጸልታ ናይዚ ተጻብኦ’ዚ፡ ብ13 ሚያዝያ 2004፡ ኣባላት ማእከላይ ወኪል ስለያ ኣመሪካ፡ ኣብ ከተማ ዋሽንግተን ዝርከብ ቤት ጽሕፈት ማሕበረኮም ኤርትራውያን ብምውራር፡ ጠበንጃ ኣቕኒዖም ገንዘብን ሰነዳትን ምዝራፎም ዝርሳዕ ኣይኮነን። ኤርትራ፡ እቲ ተግባር ውዕል ቪየና ብምጥሓስ ዝተኻየደ ዓመጽ ምዃኑ ገሊጻ፡ ንብረት ኤምባሲኣ ክምለሰላ እኳ እንተሓተተት፡ መንግስቲ ኣመሪካ ግን ኣይመለሶን። ኣብ ነሓሰ 2003 ምምሕዳር ኣመሪካ ኣባልነት ኤርትራ ኣብ ኣጎዋ (ቁጠባዊ ምትሕግጋዝ ኣመሪካን ኣፍሪቃን) ኣብ ርእሲ ምስራዙ፡ ካልእሲ ይትረፍ ኤርትራ ካብቲ ኣመሪካ ኣብ ምክልኻል ሕማም አይድስ ክውዕል ንኣፍሪቃ ዝመደበቶ ሰብኣዊ ሓገዝ ከይወሃባ ኣብ 2007 ብወግዒ ምግላጹ ዝፍለጥ እዩ። እንተኾነ፡ ኤርትራ በቲ ኹሉ ምምሕዳር ኣመሪካ ዝገብሮ ዝነበረ ጸቕጢን ምፍርራሕን ካብ ሕጋዊ መርገጺኣ ፈልከት ኣይበለትን። ኣብ መወዳእታ፡ ምምሕዳር ኣመሪካ ንመንግስቲ ጅቡቲ ብምድፍፋእ

ክፍብርኾ ዝሃቀነ ዘየለ ዶባዊ ሽግር፡ ከምኡ’ውን ብጉዳይ ሶማል ኣሳቢቡ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዝደርደሮ መርትዖ ዘይብሉ ክስታትን ዘየቋርጽ ናይ ጸለመ ዘመተታትን ድማ፤ ምስዚ ካብ ሕጊ ንምህዳም ዝግበር ዝነበረ ምዕልባጥ ዝተኣሳሰረ’ዩ። የግዳስ ህዝቢ ኤርትራ፡ እዚ ዝተገልጸን ዘይተገልጸን ብዙሕ ፖለቲካዊ፡ ቁጠባዊን ጸጥታዊን ተጻብኦታት እንተጋጠሞ’ውን ንቕሓቱ ካብ ዓቕሚ ተጻባእቱ ዝበረኸ ብምዃኑ፡ ብቅሉዕ ወራር ይኹን፡ ድሕሪኡ ብዝቐጸለ ዝሑል ተጻብኦ፡ ጀሆ ኣይተታሕዘን። ብኣንጻሩ፡ ብዘይ ዝኾነ ደገፍ ርእሱ ንምኽኣል ብዘርኣዮ ህርኩትና፡ ኤርትራ ካብ መስርዕ ተመጽወትቲ ወጺኣ፡ ናጽነታን ሓራ ፖለቲካዊ መስመራን ኣውሒሳ ነቲ ከቢድን ነዊሕን ናይ ተጻብኦ እዋን ብዓወት ሰጊራቶ።

እገዳ - ዓንጾ ዓንጾ ፍሽለት ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት፡ ኣብ ታሕሳስ 2009 ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ብይን 1907 ዝተሰምየ ናይ እገዳ ውሳነ ብምሕላፍ፤ ኣብ ታሕሳስ 2011 ነዚ ውሳነ’ዚ ዝድርዕ፡ ብብይን 2023 ዝፍለጥ ተወሳኺ ብይን ምጽዳቑ ይዝከር። እዚ ውሳነታት እዚ፡ መቐጸልታ ናይቲ ኣቐዲሙ ስም ኤርትራ እናተናኸፈ ብሕቡራት ሃገራት ዝወጽእ ዝነበረ ውሳነታት እዩ። ቅድሚ’ዚ ውሳነታት’ዚ፡ ብዝተፈላለየ ኣገባባትን ምኽንያታትን ኣንጻር ኤርትራ ዝተኻየደ ኣጸላሚ ዘመተታት ትሕዝቶኡ ብምንጽጻር፡ እዚ ውሳነታት’ዚ ብልሳን ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ይቃላሕ እምበር፡ መቐጸልታ በይናዊ ተጻብኦ ምምሕዳር ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ህዝቢን ሃገርን ኤርትራ ምዃኑ፡ ንጹርን ከደናግር ዘይክእልን’ዩ። ስለምንታይ ግን ክንዲ’ዚ ተጻብኦ? ክሳብ ናጽነት ኤርትራ 1991፡ ንኣስታት ፍርቂ ዘመን ንኤርትራን ህዝባን ግዳይ ዝገበረ ጂኦፖለቲካዊ ስትራተጂ ኣመሪካ ንታሪኽ ገዲፍካ፡ ድሕሪ ናጽነት፡ ምምሕዳራት ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ተጻባኢ መርገጺ ክሕዙ ዝደረኾም ረቛሒ፡ ድሕሪ ምዝዛም ዝሑል ኲናት ዝሓንጸጽዎ ስትራተጂ ሃገራዊ ድሕነት እዩ። እዚ ስትራተጂ’ዚ፡ ንጸሊም ኣፍሪቃ ኣብ 4 ዞባታት ብምጉዝዛይ ጸጥታዊን ቁጠባዊን ረብሓታት ኣመሪካ ንምርግጋጽ ዝሓለነ፡ ንሃገራት ኣፍሪቃ ብኢደ ኣዙር ናይ ምምሕዳር ስትራተጂ እዩ። ኣመሪካ ኣብ ክንዲ ንኹለን ልኡላውያን ሃገራት ይዕበያ ይንኣሳ ብምዕሩይነት ጠሚታ፡ ምስ ኩለን ዝምድናኣ ንምምዕባል እትብገስ፡ ምስተን ብመለክዒኣ ስትራተጂያውያን ተባሂለን ዝተሓርያ ውሱናት ሃገራት ምትእስሳር ፈጢራ፡ ብመገደን ንካልኦት ሃገራት ኣፍሪቃ ክትቈጻጸር እያ መሪጻ። እዚ ስትራተጂ’ዚ ግን፡ ብግብሪ፡ ክሰርሕ ዝኽእል ኣይነበረን። ፍሽለቱን ኣዕናዊ ውጽኢቱን ከኣ ዝያዳ ኹሉ፡ ኣብ ዞባና፡ ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃ ጎሊሑ ተራእዩ። ኤርትራ፡ እዚ ኣብ መልሕቓት ዝምርኰስ ስትራተጂ ሃገራዊ ድሕነት ኣመሪካ፡ ዘይቅኑዕን ንረብሓ ኣመሪካ

እውን ዘየገልግልን ምዃኑ ካብ ፈለማ ትግንዘብ እኳ እንተነበረት፡ ኣብተን ቀዳሞት ሸውዓተ ዓመታት ናጽነት፡ ምስቲ ኣብ መንጎ ኤርትራን ኢትዮጵያ ዝነበረ ድሓን ዝምድና ተኣሳሲሩ ኣብ ርእሲኣ ቀጥታዊ ጽልዋ ኣይነበሮን። ወያነ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ኲናት ድሕሪ ምእዋጁ ግን፡ ኣመሪካ ንወያነ ኩለንተናዊ ዓይነት ደገፍ ብምስናቕ፡ ነቲ ብዓንተቦኡ እውን ዘይተዋሕጠላ ልኡላውነት ኤርትራ ክትቅልብስ እያ ኣንቂዳ። የግዳስ መጠነ ሰፊሕ ወራራት ወያነ፡ ዝሓለኖ ሸቶ ኣይወቕዐን። ብሓያል መኸተ ህዝቢ ኤርትራ ዘሕፍር ስዕረት ተጎልቢቡ። ድሕሪኡ፡ ብይን ኮምሽን ዶብ፡ ንኣህጉራዊ ሕጊን መትከላትን ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ብዘእቱ መገዲ፡ ትግባረኡ ንምዕንቃፍ ብዙሕ ምትሕልላኻት ተፈጢሩ። የግዳስ በትሪ ሓቂ ክትስበር ኣይከኣለትን። ቅሉዕ ወራር ካባ ስዕረት ተኸዲኑ፡ ከም ድሌት ምምሕዳር ኣመሪካ እቲ ዝተዋህበ ብይን ክቕየር ኮነ ካብ ትግባረ ክጎናደብ ኣይከኣለን። እዚ እቲ ቀዳማይን ዓቢይን ፍሽለት ኣመሪካን መሻርኽታን እዩ። ኣመሪካ ብዘይካ’ዚ ብመገዲ ሲ.ኣይ.ኤይ. ውሽጣዊ መሳርዕ ህዝቢ ኤርትራ ንምዝራግ፡ ወፍሪ ብምዕጋት ቁጠባዊ ዕብየት ኤርትራ ንምሕናቕ፡ ፖለቲካዊን ጸጥታዊን ኩነታት ኤርትራ ንምሕማስ ብዙሕ ሽርሒታትን መኸተ ህዝቢ ዘጉድም ሰፊሕ ስነኣእምሮኣዊ ዘመተን እያ ኣካዪዳ። የግዳስ እዚ’ውን ምስ ነዊሕ ፖለቲካዊ ተሞኩሮን ንቕሓትን ህዝቢ ኤርትራ ተራጺሙ ኣይተዓወተን። በዚ ድማ እቲ ካልኣይ ህዝቢ ኤርትራ ንምንብርካኽ ዝተሃቀነ ውጥን በኒኑ። ኣብ መወዳእታ 2006፡ ወያነ ብባርዀት ምምሕዳር ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ሶማል ወራር ምስ ፈጸመ፡ መንግስቲ ኤርትራ፡ እቲ ኣብ ልዕሊ ሶማል ዝተወስደ ስጉምቲ፡ ኣብ ዞባና ክፈጥሮ ዝኽእል ዕልቕልቕን ዘይምርግጋእን ብምርዳእ፡ ኣትሪሩ’ዩ ተቓዊምዎ። ውሽጣዊ ኩነታት ሶማል ንሶማላውያን ክግደፍ ድማ ተማሕጺኑ። ምኽንያቱ፡ ኣብ ሶማል ይኹን ኣብ ዝኾነት ሃገር ናይ ዞባና ዝፍጠር ጸገማት፡ ዞባዊ ሰላምን ምርግጋእን ብምዝራግ ንረብሓ ኩለን ሃገራት ብኣሉታ ዝጸሉ ምዃኑ ፍሉጥ እዩ። ዝኾነት ሃገር ድማ፡ ትኣምነሉ መርገጺ ክትሕዝ ልኡላዊ መሰላ እዩ። ምምሕዳር ኣመሪካ ግን ነዚ ቅኑዕ መርገጺ ኤርትራ ክጻወሮ ኣይከኣለን። ኤርትራ፡ ኣቐዲማ ከም ዝኣመተቶ፡ ድሕሪ’ቲ ዝተኻየደ ወራር፡ ኩነታት ሶማል ካብ ዝኾነ እዋን ንላዕሊ ኣብ ዝኸፍአ ደረጃ ወዲቑ። ህዝቢ ሶማል ነቲ ወራር ይኹን፡ ድሕሪ’ቲ ወራር ክልተ ሳዕ ንዝተጠፍጠፉ መሰጋገሪ መንግስታት ስለዘይተቐበሎም፡ ተቓውሞታት ዝያዳ ሰፊሑን ተበራቲዑን። ኣመሪካ መልሕቓ ኣዋፊራ ብዝወሰደቶ ህውኽን ዘይተጸንዐን ስጉምቲ፡ ምስ ዕሱባታ ኣብ ዘይውጻእ ዓዘቕቲ ዝተናውሐ ኲናት ተሸሚማ። ድሕሪ’ዚ ርኡይ ፍሽለት፡ ምምሕዳር ኣመሪካ ክውንነት ተቐቢሉ ጌጋኡ ኣብ ክንዲ ምእራም፡ ዓንጾ ዓንጾ ንማዕጾ ከምዝበሃል ፍሽለቱ

ንምምኽናይ፡ ንመንግስቲ ኤርትራ ከም ጠንቂ ናይ ፍሽለቱ ክውንጅሎ መሪጹ። ምስ ጉዳይ ሶማል ተኣሳሲሩ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዚዘነበ ክሲታት እምበኣር ካብ ፍሽለት ናይቲ መኣዝኑ ዝሰሓተ ግጉይ ፖሊሲታት ምምሕዳር ኣመሪካ ዝብገስ’ዩ። በዚ ኩነታት’ዚ ኣመሳሚሳ ኣመሪካ ብመገዲ ባይቶ ጸጥታ ኣብ ልዕሊ ኤርትራ ዘሕለፈቶ ናይ እገዳ ውሳነ ድማ መተንፈስ ጭንቀት እምበር ዝኾነ ርትዓዊ መሰረት ኣይነበሮን። እዚ ዳሕረዋይ ናይ እገዳ ውሳነ፡ ብመገዲ ባይቶ ጸጥታ ሕቡራት ሃገራት ከምዝሓልፍ ዝተገብረ፡ ውልቃዊ ተጻብኦ ኣመሪካ ከይመስል ተባሂሉ እዩ። ኣብ ልዕሊ ኤርትራ እገዳ ክውሰን ዝሓተታ ብቐንዱ ሃገራት ኣፍሪቃ ምዃነን ንምምሳል ድማ ብዙሕ ድራማ ተደሪሱ። እቲ ናይ እገዳ እማመ ብዞባዊ ውድብ ኢጋድን ሕብረት ኣፍሪቃን ናብ ባይቶ ጸጥታ ከምዝቐርብ ተገይሩ። እቲ ክሲታት ግን ዝኾነ ዘእምን ጭብጢን መርትዖን ኣይነበሮን። በዚ ምኽንያት ኣብ ባይቶ ጸጥታ ምስ ቀረበ፡ ተቓውሞን ሕቶታትን ከየልዕል፡ ምምሕዳር ኣመሪካ ንኣባላት ባይቶ ጸጥታ ከይተረፈ ዘገረመ ሽሕጣንን ናይ ምድንጋርን ሜላታት ክጥቀም ተራእዩ። በቲ ውሳነ ክውቃዕ እተደልየ ቀንዲ ዕላማታት ኣብዚ ዝስዕብ ነጥቢታት ክጽሞቚ ይከኣል። ነቲ ብቕኑዕ መርገጺኡ፡ ንግጉይ ፖሊሲታት ምምሕዳር ኣመሪካ ዝበድሀ መንግስቲ ኤርትራን መራሒኡን፡ ምስሉ ደዊንካ፡ ካብ ህዝቡ ምንጻል፤ ንኤርትራ ከም በጋሚንዶ ወይ ፋሉል ሃገር ኣቕሪብካ፡ ካብ ማሕበረሰብ ዓለም ብምንጻል ቁጠባዊ ልምዓታ ምሕናቕ፤ በዚ መገዲ’ዚ ድማ ነቲ ወተሃደራዊን ሕጋዊን መኸተኡ ዘይተጻዕደ ህዝቢ ኤርትራ ብድኽነት ምቕጻዕ’ዩ። ይኹን’ምበር እዚ ናይ ቅብጸት ስጉምቲ’ዚ እውን እንተኾነ፡ ነቲ ክውቃዕ ዝተደልየ ዕላማ ኣየገልገለን። ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ልዕሊኡ ብዝተወሰነ እገዳ፡ ተጨኒቑ ኣይተንበርከኸን። ይቕጽል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 09፡00 09፡02 09፡35 10፡10 10፡35 11፡00 12፡30 12፡55 13፡30 13፡50 14፡30 17፡00 17፡30 18፡30 20፡00 20፡13 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ሃሎ ቆልዑ ድራማ ፓኖራማ ለሰ ስፖርት ዜና ትግርኛ ጩራ ጥዕና ዜና (ዓረብ) መልሲ ኣብ መስመር ናትራን መኣዝን ልምዓት ሳይዳ ደረት ቃና ዜና (ትግረ) ሽዕበት ዜና (ትግርኛ) TECH INSIGHT ዜና (ዓረብ) መደብ ጥበብ ዜና (እንግሊዝ) ፍሉይ መደብ ሙዚቃ

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ሓራ ወልደትንሳኤ

ተወሳኺ መግቢ ኣውደኣመት ድንሽ ምስ ጻዕዳ ሽጉርቲ

መረቕ ስጋ ከብዲ ዓቐን - 1/4 ኺሎ ስጋ ከብዲ ናይ ብዕራይ - 2 ማንካ ጣውላ ዝደኸመ ፐርሰሜሎ - ሓደን ፈረቓን መረቕ ደርሆ/ ዳዶ - 1/2 ኩባያ ማርጋሪን - 1/2 ኺሎ ዝደኸመ ጉንዲ ሰዴኖ - 1 ማንካ ሻሂ በርበረ ጸሊም - 1 ማንካ ጣውላ ዝደኸመ ሽጉርቲ ጻዕዳ - 1 ማንካ ጣውላ ሓርጭ ኣገባብ ኣደላልዋ ስጋ ከብዲ ኣድቂቕና ንመትሮ፣ ቀጺልና ኣብ ድስቲ ብምግምጣል፡ ሰዴኖ፡ ፐርሰሜሎ፡ ሽጉርቲ ጻዕዳን ፍርቂ ካብ ዘዳለናዮ ማርገሪንን ኣእቲና ቁሩብ ንቐልዎ። ጨውን መረቕ ደርሆን ኣእቲና ኸኣ ንኽበስል ንሓድጎ። ቀጺልና ኣብ ካልእ ድስቲ፡ ነቲ ዝተረፈ ማርገሪን ብምምካኽ፡ ሓርጭ ኣእቲና ቅይሕ ክሳዕ ዝብል ንቐልዎ፣ ጸባ ጌርና ኸኣ ነብስሎ። ብድሕሪዚ ምስቲ ዝበስል ዘሎ፡ እቲ ኣድቂቕና ዝመተርናዮ ከብዲ ሓዊስና እናኣሕበርና፡ ብሓንሳእ ኣብሲልና ነውርዶ። ብውዑዩ ኸኣ ንመግቢ ንቕርቦ።

ዓቐን - 1 ኺሎ ድንሽ - 4 ሓባ ዝተወቕጠ ጻዕዳ ሽጕርቲ - 6 ሓባ ዝተወቕዐ እንቋቝሖ - 2 ማንካ ጣውላ ፐርሰሜሎ - ጨውን ዘይትን ብእንደልዮ ዓቐን

ኣገባብ ኣደላልዋ መጀመርታ ድንሽ ኣብሲልና ቀሪፍና ንጥሕኖ፣ ቀጺልና ዝተወቕዐ እንቋቝሖ፡ ፐርሰሜሎ፡ ጻዕዳ ሽጉርትን ጨውን ምስ ድንሽ ኣከታቲልና ብምእታው ንሓዋውሶ። ብድሕሪ’ዚ ባዴላ ኣርሲንና፡ ቁሩብ ዘይቲ ጌርና፡ ነቲ ዝሓዋወስናዮ ኣስፔዛ ንስንክቶ፣ ብሓደ ወገን ምስ ቀይሐ ንግልብጦ፡ በቲ ካልኣይ ወገን ምስ ቀይሐ ድማ ኣውሪድና ንመግቢ ነዳልዎ። መወከሲ፦ መጽሓፍ ክሽነና (ብዘምዘም ዓ/ሰላምን ራሕማ ዓ/ሰላምን)

መረቕ ኣሕምልቲ ዓቐን - ½ ኪሎ ካውሎ ፍዮሪ - 2 ሽጉርቲ ቐይሕ - 3 ድንሽ - 1 ኩባያ ጥሑን ኮመደረ - 2 ካሮቲ - ¼ ኪሎ ፐፐሮኒ ብደቂቕ ዝተመትረ

-

½ ሊትሮ ማይ 1 ማንካ ሻሂ በርበረ ጸሊም ½ ኩባያ ዘይቲ 1 ማንካ ጣውላ ዝደኸመ ፐርሰሜሎ - 1 ማንካ ጣውላ ዝደኸመ ጉንዲ ሰዴኖ - ቁሩብ ጨው

ኣገባብ ኣደላልዋ ካውሎ ፍዮሪ ካብ ጉንዲ ፈሊና ሓጺብና ንቕርቦ፣ ድንሽን ካሮቲን ከኣ ቀሪፍና ኣድቂቕና ንመትሮ። ቀጺልና ካውሎ ፍዮሪ፡ ካሮትን ፐፐሮኒን ሓዋዊስና ብማይ ነብስሎ። ምስ በሰለ፡ ብማንካ ወይ ብመዓኮር ብኬሪ ጌርና ነድክሞ፣ ድሕሪ’ዚ ኣብ ካልእ ድስቲ፡ ሽጉርቲ ብዘይቲ ንቐልዎ፣ ፐርሰሜሎ፡ ሰዴኖን ኮመደረን ኣእቲና ድማ ንቐልዎ። ድሕሪ’ዚ ነቲ ዘድከምናዮ ኣሕምልቲ ናብኡ ኣእቲና ነሕብሮ፣ ቀጺልና ማይ ኣፍሊሕና ነእትወሉ። ኣብ መወዳእታ ኣብሲልና፡ ጨውን በርበረ ጸሊምን ኣእቲና ኣወሃሂድና ነውርዶ። ብውዕዩ ኸኣ ንመግቢ ንቕርቦ። መም. ፍረወይኒ ገብረሂወት

ብሽኮቲ ቅርጺ ኮኾብ ዓቐን - 225 ግራም ሓርጭ - 125 ግራም ብሮ

- 150 ግራም ሽኮር- 2 ሓባ ብጫ እንቋቚሖ - ዝተጨጨፈ ፉልን ሓደ ሓባ ብጫ ክፋል እንቋቝሖን

ብቘጽሊ ቆስጣ ዝተጠቕለለ ጥሑን ስጋ ዓቐን - ½ ኺሎ ቈጽሊ ቆስጣ - ¼ ኺሎ ጥሑን ስጋ - 1 ኹባያ ብደቂቕ ዝተመትረ ቀይሕ ሽጉርቲ - ¼ ኹባያ ዘይቲ - 2 እንቋቝሖ ዝተወቕዐ

- 2 ዝበሰለ እንቋቝሖ - 1 ማንካ ጣውላ ዝደኸመ ሽጉርቲ ጻዕዳ - ማንካ ሻሂ ጸሊም በርበረ - 2 ማንካ ሻሂ ጨው

-1 ማንካ ጣውላ ብደቂቕ ዝተመትረ ፐርሰሜሎ - ዘይቲ (ንመቕለዊ ዝኸውን) - 2 ኮመደረ (ንመመላኽዒ ዝኸውን ብኸቢብ ዝተመትረ)

ኣገባብ ኣደላልዋ ቈጽሊ ቆስጣ ሓጺብና ክሳዕ ክተዓጻጸፈልና ዝኽእል ቁሩብ ነንፈኽፍዀ፣ ቀጺልና ነቲ ቐይሕ ሽጉርቲ ብዘይቲ ንቐልዎ፣ ከይቀይሐ እንከሎ ከኣ ነቲ ስጋ ነእትዎ፣ ቁሩብ ጸኒሕና ፐርሰሜሎ፡ ሽጉርቲ ጻዕዳ፡ ጸሊም በርበረን ጨውን ኣእቲና ኣወሃሂድና ነውርዶ። ብድሕር’ዚ ብማንካ እናዓቀንና፡ በቲ ዘንፈኽፈኽናዮ ቈጽሊ ቆስጣ ጠቕሊልና፡ ኣብ ዝተወቕዐ እንቋቝሖ እናኣለኽና፡ ኣብ ዝረሰነ ዘይቲ ንቐልዎ፣ ኣብ ዘይቲ ዝሰቲ ወረቐት ድማ ነውጽኦ። ኣብ መወዳእታ ኣብ ጸፊሕ ብያቲ ሰሪዕና፡ በቲ እንቋቝሖን ኮመደረን ኣመልኪዕና ንቕርቦ።

ኣገባብ ኣደላልዋ መጀመርታ ብሮ፡ ሽኮርን እንቋቝሖን ብሓንሳብ ኣጸቢቕና ንወቕዖ፣ ቀጺልና ሓርጭ ኣእቲና ብሓንሳብ ኣሕቢርና፡ ክሳዕ’ቲ ቢሑቚ ካብ ኢድና ዝፍለ ንሓዋውሶ። ብድሕርዚ ኣብ ጎማ ጠቕሊልና ኣብ ፍሪጅ ን15 ደቓይቕ ዝኸውን ነጽንሖ። ካብ ፍሪጅ ኣውጺእና፡ ኣብ ጣውላ ጌርና ንደርጾ፣ ብድሕርዚ ቅርጺ ኮኾብ (እንተዘይተረኺቡ ብዝደለናዮ ቕርጺ) ጌርና ቆሪጽና ብጫ እንቋቝሖ ለኺና፡ ብፉል እናሸለምና ኣብ ፎርኖ ነእትዎ። ቅይሕ ምስ በለ፡ ኣውጺእና ንመግቢ ንቕርቦ። ምንጪ።- መጽሓፍ “ክሽነና” - ምድላው መግቢ ምስ ስእላዊ ሓበሬታ (ብዘምዘም ዓብዱሰላምን ራሕማ ዓብዱሰላምን)

ምስ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምትሕብባር ዝዳሎ ዓምዲ - ንሕቶን ርእይቶን በዚ ዝስዕብ ኣድራሻ ተወከሱ ጨ/ህዝባዊ ርክባት፦ ቁ.ስልኪ 182225/ 07115013/ 07568529/ 07182662 - ቁ.ሳ.ፖ 1048

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሕቶ ሸባብ

ሃ.ማ.መ.ተ.ኤ. ምኽሪ ብተሌፎን ካብ ዝጅምር፡ ብዙሓት መንእሰያት ተጠቐምቲ ናይ’ዚ ኣገልግሎት ኮይኖም ኣለዉ። ንኡስ ዓምዲ “ሕቶ ሸባብ” እምበኣር ንገለ ካብ’ቲ ብቑጽሪ ስልኪ 124256 ወይ ብቑ.ሳ.ጶስጣ 1042 ናብ “ሆት ላይን” ዝቐርብ ሕቶታት እያ እትምልስ።

መጸዋዕታን ኣገባቡን

ኣማኻሪ፤ ሄለው ናብ ሃማመተኤ ምኽሪ ብተሌፎን ደዊልካ ኣለኻ መን ክብል?

ቴክኒካዊ ብቕዓት ናይቲ ምልክታ ተመልኪቱ እቲ ዝድለ ኣገባብ ከም ዝተማልአ ድሕሪ ምርግጋጽ፡ መዝገብ ይኸፍትን ዝተኸፍተ መዝገብ ናብ ደያኑ ይመርሕን። ደያኑ ንዝቐረበሎም መዝገብ፡ ህላወ ዘኽስስ ነገርን ክሊ ስልጣንን ይምርምሩ። ዝድለዩ ነገራት ከም ዝተማልኡ ድሕሪ ምርግጋጽ ድማ፡ ነቲ መዝገብ ከፊቶም ቅዳሕ ክስን መጸዋዕታን ንኽሱስ ክበጽሖ ትእዛዝ ይወሃብ።

ደዋሊ፤ ኤርምያስ እብሃል። ካብ ኣስመራ እየ ዝድውል ዘለኹ። ኣማኻሪ፤ ኤርምያስ?

እንታይ

ክንሕግዝ

ደዋሊ፤ እቲ ጉዳይ ንሓብተይ ዝምልከት እዩ። ሓፍተይ ምስ ብዓልቤታ ኣብ ሓዳሮም ተሳንዮም ክኸዱ ኣይጸንሑን። ብወገነይ ብቐሊል ሓዳር ክፈርስ ከም ዘይብሉ ዝከኣለኒ ክገብር ጸኒሐ። ሰብኣይ ሓብተይ ግን ኣይሓገዘንን! ኣማኻሪ፤ ኣይሓገዘንን ከለኻ ከመይ ማለት እዩ?

መጸዋዕታ፡ ክሱስ ኣንጻሩ ዝተመስረተ ክሲ ከም ዘሎ ዝሕበረሉ መንገዲ እዩ። ኣብቲ መጸዋዕታ ንኽሱስ ኣንጻሩ ክሲ ተመስሪቱ ከም ዘሎን ኣብቲ መጸዋዕታ ኣብ ዝተገልጸ ዕለትን ሰዓትን ናይ መከላኸሊ መልስን ኣሎኒ ዝብሎ መርትዖታትን ሒዙ ክቐርብ ይሕበሮ። ብተወሳኺ፡ ክሱስ መጸዋዕታ በጺሕዎ ክነሱ ምስ ዘይቀርብ፡ ቤት ፍርዲ ነቲ ጒዳይ ንሱ ኣብ ዘይብሉ ምርኣዩ ከም ዝቕጽል መጠንቀቕታ ሓዘል ሓበሬታ ይወሃቦ።

ክትብል

ደዋሊ፤ ኣብ ርእሲ ሓዳሩ ካብ ካልእ ሰበይቲ ወሊዱ። እዚ ሓቂ ምስ ተፈልጠ ኣብ ክንዲ በደሉ ተረዲኡ ይቕሬታ ዝሓትትን ሓዳሩ ዝገብርን፡ ምስታ ዝወለደላ ተኣኪቡ ይርከብ። በዚ ጉዳይ ኩሉ ስድራቤት ስለ ዝጎሃየ ድማ ብፍትሕ ክፈላለዩ ኣብ ውሳነ ተበጺሑ። ሓፍተይ’ውን ብወገና ንተግባራቱ ክትጻወሮ ስለ ዘይከኣለት፡ ጉዳያ ሕጋዊ መዕለቢ ክግበረሉ ኣብ ዝምልከቶ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ናይ ፍትሕ ክሲ መስሪታ ኣላ። ብመሰረት ዘቕረበቶ ክሲ ድማ ብዓልቤታ መጸዋዕታ በጺሕዎ ክቐርብ ትእዛዝ ተዋሂባ። ብመሰረት ዝተዋህበና ትእዛዝ ንሓፍተይ ኣሰንየ ናብ ዝነብሮ ዘሎ ገዛ ብምኻድ መጸዋዕታ ወረቐት ክቕበለና ሓቲትናዮ። እንተኾነ ግና ዕግርግር ብምፍጣር፡ “ብኣኺ ዝመጽአ መጸዋዕታ ሎሚ ኣይቅበል ጽባሕ፡ ” ክብል ሓንጊዱ ኣብዩና። ኣነን ሓፍተይን ኣብ ዕለተ ቆጸራ ቐሪብና መጸዋዕታ ምቕባል ከም ዝኣበየና ንቤት ፍርዲ ሓቢርናዮ። ቤት ፍርዲ ግና ዝኾነ ስጉምቲ ከይወሰደ መጸዋዕታ ወረቐት ምቕባል ከም ዝኣበየ መሰኻኽር ንኸነቅርብ ድሕሪ ክልተ ሰሙን ቆጸራ ሂቡና ይርከብ። ኣማኻሪ፤ እሞ መጸዋዕታ ምቕባል ከም ዝኣበየኩም መሰኻኽር ኣለኩምዶ? ደዋሊ፤ “መጸዋዕታ ናይ ቤት ፍርዲ ተቐበለና፡ ኣብዛ ቅዳሕ ድማ ፈርመላ፡” ኢልናዮ ዕግርግር ፈጢሩ ምቕባል ከም ዝኣበየና ዝሰምዑ ጎረባብቲ ተኣኪቦም ከረዳድኡና ፈቲኖም ጥራይ ዘይኮነ፡ “መጸዋዕታ ቤት ፍርዲ ኣይእበን እዩ፡” እንተበልዎ ብትዕቢት ተወጢሩ “ብኢዳ ዝመጸ መጸዋዕታ ኣይቕበልን’የ፡” ከም ዝበለና ንሂወቶም ይምስክሩ እዮም። ንዓይ ሕቶ ኮይኑኒ ዘሎ ግን፡ ንሱ ምቕባል እንተኣበየና ቤት ፍርዲ ንሕጊ ምእዛዝ ዝኣበየ ኣብ ክንዲ

ብቐይዲ ዘቕርቦ መሰኻኽር ጥራይ ከነቕርብ ትእዛዝ ምሃቡ እዩ። ኣማኻሪ፥ ከም ዝተረዳእኩኻ እንተኾይኑ፡ መጸዋዕታ ምቕባል ስለ ዝኣበየ ቤት ፍርዲ ንምንታይ ብቐይዲ ከቕርቦ ዘይከኣለ እዩ። ደዋሊ፤ ናይ ቤት ፍርዲ ዝኣክል መጸዋዕታ ኣይቅበልን ምባሉ ብሕጊ የሕትቶ እዩ ዝብል ርእይቶ እዩ ዘለኒ። ኣማኻሪ፥ ካብ ምንታይ ተበጊስካ ድኣ ከምዚ ትብል ኣለኻ? ደዋሊ፤ ኣነ ቅድሚ ሕጂ ብገበን ተኸሲሰ ኔረ። መጸዋዕታ በጺሑኒ ኣብ ቆጸራይ ስለ ዘይቀረብኩ፡ ቤት ፍርዲ ብቐይዲ ክቐርብ ትእዛዝ ናብ ፖሊስ ስለ ዝለኣኸ፡ ክልተ ለይቲ ተኣሲረ፡ ንሳልስቱ ንግሆ ናብ ቤት ፍርዲ ቐሪበ። ዝተኸሰስኩሉ ጉዳይ ክሳብ ውሳነ ዝወሃበኒ ድማ ኣብ ቆጸራይ ይርከብ ኔረ። ስለዚ ሕጊ ኣብ ኩሉ ማዕረ እንድዩ? ኣማኻሪ፤ ሕጊ ንኹሉ ብዘይ ዝኾነ ኣፈላላይ ማዕረ እዩ፡ እንተኾነ ጉዳይካን ጉዳይ ሓብትኻን ፍልልይ ኣለዎም። ደዋሊ፥ ይፈላለዩ?

ጽቡቕ

ብኸመይ’ድኣ

ኣማኻሪ፤ ጉዳይካ ገበናዊ ባህሪ ዘለዎ ኮይኑ፡ ከሳሲኻ ሕጊ እዩ። ጉዳይ ሓብትኻ ግና ሲቪላዊ ኮይኑ፡ ከሳሲ ድማ ተበዲለ በሃሊ ውልቀሰብ

እዩ። ስለዚ ኣብ ሲቪላውን ገበናውን ጉዳያትን ኣገባብ መስርሕ መጸዋዕታኦም ብኸመይ ይትግበሩ? ንዝብል ሕቶ ምምላስ ኣገዳሲ ስለ ዝኾነ፡ ሓደ ብሓደ ክንርእዮም ክንፍትን ኢና። ኣብ ገበናዊ ጉዳይ፡ ዝኾነ ብገበን ዝተጠርጠረ ወይ ዝተኸሰሰ ሰብ፡ ኣብ ዕለተ ቆጸራ ናብ ቤት ፍርዲ ንኽቐርብ መጸዋዕታ ብዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ይለኣኸሉ። ክሱስ ድማ ብዛዕባ ዝቐረበሉ ክሲ ነብሱ ናይ ምክልኻል ዘድልዮ መርትዖታቱ ሒዙ ንኽቐርብ ግዜ ይወሃቦ። ክሱስ መጸዋዕታ በጺሕዎ ከብቅዕ ብዘይ ቅቡል ምኽንያት ከይቀረበ ምስ ዝተርፍ ግን፡ ብፖሊስ ተቐይዱ ከም ዝቐርብ ይግበር። ብቑዕ ምኽንያት ክንብል ከለና ንኣብነት ብሕማም፡ ሞት ናይ ቀረባ ቤተሰብ፡ ልዕሊ ዓቕምኻ ዝኾኑ ጉዳያትን ኣብ መዓልቲ ቆጸራ ምስ ዘጋጥም፥ እዚ’ውን ዋሕስ ተኸሳሲ ኣብ መጋባእያ ቀሪቡ ኩነታቱ ብንጹር ምስ ዘረድእ እዩ። እንተዘይኮይኑ ውሕስነት ኣታዊ ክኸውን’ውን ተኽእሎ ኣሎ። ኣብ ሲቪላዊ ጉዳይ ብቤት ፍርዲ ዝተኣዘዘ መጸዋዕታ ብኸመይ ኣገባብ ናብ ክሱስ ክበጽሕ ከም ዝግባእ ብዝርዝር ኣገባቡን ቅጥዕታቱ ንምግላጽን፥ ከሳሲ ምልክታ ክሲ ሒዙ ናብ ረጂስትራር ምስ ቀረበ፡ ረጂስትራር

ንኽሱስ መጸዋዕታ ብጽሑፍ ዝልኣኸሉ ቀንዲ ምኽንያት፡ ኣብ ቤት ፍርዲ ቀሪቡ ብዛዕባ እቲ ቀሪብሉ ዘሎ ክሲ ናይ ምክልኻል ዕድል ክፍጠርሉ ዝዓለመ እዩ። ከምቲ ኣብ መእተዊ ናይዚ ጽሑፍ’ዚ ዝተገልጸ፡ ሓደ መስርሕ ዳንነት ፍትሓዊ ነይሩ ክብሃል እንተድኣ ኮይኑ ክልቲኦም ወገናት ብዛዕባ እቲ ቀሪቡ ዘሎ ጒዳይ ዘለዎም ሓሳብ ይኹን ምጒት ከቕርቡ ምስ ዝፍቀደሎም ጥራይ እዩ። ክሱስ ብዛዕባ እቲ ጒዳይ ዘሎዎ ርእይቶ ከቕርብ እንተኾይኑ መጸዋዕታ ክበጽሖን፡ በቲ መጸዋዕታ ድማ ኣብ ልዕሊኡ ክሲ ተመስሪቱ ከም ዘሎን ክሕበሮ ይግባእ። ዝኾነ ብዓል ጒዳይ፡ ብዛዕባ ጉዳዩ ናይ ምፍላጥን ዘለዎ ርእይቶን ሓሳብን ናይ ምቕራብን መሰረታዊ መሰል ኣሎዎ፡፡ እዚ መሰል’ዚ ንሓደ ዜጋ ኣንጻሩ ዝኾነ ስጉምቲ ቅድሚ ምውሳዱ፡ ብዛዕባ እቲ ጒዳይ ሓሳቡ ክህብ ዕድል ክወሃቦ የፍቅድ። መጸዋዕታ እምበኣር፡ ንኽሱስ ብዛዕባ እቲ ቀሪብሉ ዘሎ ክሲ ንገዛእ ርእሱ ክኸላኸል ዕድል ዝረኽበሉ ኣገባብ እዩ። ኣብ ቤት ፍርዲ መጸዋዕታ ክሲ እንተድኣ ተመስሪቱ፡ መስርሕ ፍርዲ ከም ዝተጀመረ ዝሕብር ሰነድ ይኸውን። እቲ ዝቐረብ ክሲ ናብ ኮማዊ ቤት ፍርዲ ምስ ዝኸውን፡ እቲ መጸዋዕታ ጽሑፍ ስም ከሳሲ፡ ክሱስ፡ ዕለትን ሰዓትን

ቆጸራን ስም ቤት ፍርድን ተነጺሩ ክጸሓፍ ይግባእ። ብመሰረት ሲቪላዊ ሕጊ ስርዓት ዝኾነ ሰብ መጸዋዕታ በጺሕዎ ከብቅዕ ብኣካል ወይ ሕጋዊ ወኪሉ ምስ ዘይቀርብ ቤት ፍርዲ ውሳነ ከሕልፍ ከም ዝኽእል ኣብ ሕጊ ሲቪላዊ ስርዓት ብንጹር ሰፊሩ ኣሎ። ደዋሊ፤ ሕራይ እዚ እንተበጺሕዎ’ዩ፡ ብኸመይ ኣገባብከ መጸዋዕታ ክበጽሖ ይግባእ? ኣማኻሪ፤ ጽቡቕ ብመሰረት ሕጊ ሲቪላዊ ስርዓት ኤርትራ መጸዋዕታ ዝበጽሓሎም ኣገባባት እዞም ዝስዕቡ እዮም፥ እቲ ቀዳማይ ዝሓሸ ኣገባብ ኣብ ኢዱ ምሃብ እዩ፡፡ እዚ ማለት ተኸሳሲ ብኣካል ክርከብ ዝከኣል እንተኾይኑ ንዕኡ ብቐጥታ ረኺብካ ንኽውሃብ ዝጠልብ ኣገባብ እዩ። እቲ ካልኣይ ንተኸሳሲ ቀረባ ብዝኾነ ወገን ከም ዝበጽሖ ምግባር ማለት እዩ። እቲ ሳልሳይ ኣገባብ ብጶስጣ ከም ዝበጽሕ ምግባር እዚ ክትግበር እንተዘይኪኢሉ ክሱስ ብጋዜጣ ከም ዝጽዋዕ ምግባር፡ ወይ እቲ መጸዋዕታ ኣብ ሰሌዳ ቤት ፍርዲ ወይ ክሱስ መወዳእታ ይነብረሉ ወይ ይሰርሓሉ ኣብ ዝበሃለሉ ቦታ መጸዋዕታ ወረቐት ንኽልጠፍ ቤት ፍርዲ ትእዛዝ ይህብ። እዞም ኣብ ላዕሊ ተዘርዚሮም ዝርከቡ ናብ ክሱስ ዝበጽሕሉ ኣገባብ መጸዋዕታ፡ ቤት ፍርዲ ብኣማራጺ ዘይኮነስ ብቐደም ተኸተል ክጥቀመሎም እቲ ሕጊ ይእዝዝ። እዚ ማለት መጸዋዕታ በቲ ቀዳማይ ኣገባብ ክበጽሕ እናኽኣለ በቲ ካልኣይ ወይ ሳልሳይ ኣገባብ ምጥቃም ቅቡል ኣይከውንን። እዚ ዝኾነሉ ቀንዲ ምኽንያት ድማ እቲ መስራዓዊ ኣገባብ ብመንጽር ብቕዓት ናይ ነፍስ ወከፍ ኣገባብ እዩ ተመዲቡ ዝርከብ። እቲ ዕላማ ንኽሱስ ብዛዕባ እቲ ጒዳይ ሓበሬታ ምሃብ ስለ ዝኾነ፡ እቲ ዝበለጸ ኣገባብ መጸዋዕታ ንኽሱስ ብኣካል ከም ዝወሃቦ ምግባር እዩ። እዚ ዘይከኣል ምስ ዝኸውን መጸዋዕታ ኣብ መቕርብ ክንገድፈሉ ንኽእል። ዝተጠቕሱ ክልተ ኣገባባት ዘይከኣሉ እንተኾኑ ድማ፡ ናብ ሳልሳይን፡ ራብዓይን ኣገባባት ንሰግር። ኣብዚ ኽፍለጥ ዘለዎ ምስ ኣቕሪብካዮ ዘለኻ ሕቶ መጸዋዕታ ብመን ይበጽሕ ንዝብል ቤት ፍርዲ ንዝኾነ ሰብ ከሳሲ ወላ ይኹን መጸዋዕታ ናብ ተኸሳሲ ከብጽሕ ክምዝዝ ስልጣን ኣለዎ። ደዋሊ፤ ዝተዋህበኒ ምኽሪ ንዓይ እኹል እዩ ኣዝየ አመስግን የቐንየለይ! ኣማኻሪ፤ መዓልቲ።

ገንዘብካ

ብሩኽ

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ዳህላክ ነጋሲ ቀዳማይ ክፋል ሓደ እዋን፡ ሓደ ገፋፍ ዓሳን በዓልቲ-ቤቱን ኣብ ገምገም ባሕሪ - ኣብ ሓደ ዑና ገዛ ይቕመጡ ነበሩ። ዕለት ዕለት ድማ፡ እቲ ገፋፍ ዓሳ፡ ዓሳ ንምቚላብ መቓጥኑ ሒዙ ናብቲ ገምገም ይኸይድ ነበረ። ሓደ መዓልቲ ከም ወትሩ፡ መቓጥኑ ናብቲ ባሕሪ ድሕሪ ምውርዋሩ፡ ነቲ ዘንጉ ሒዙ ኣብቲ ደንደስ ኮፍ ኢሉ፡ ነቲ ሓቒቕ ዝመስል ማይ እናተመልከተ ይጽበ ነበረ። ድሕሪ ብዙሕ ትጽቢት፡ እቲ መቓጥኑ ናብ ውሽጢ ገጹ ተሸመመ እሞ፡ ብቕጽበት ስሒቡ እንተ ረኣዮ፡ ኣብቲ ዓንቃሪቦኡ ሓደ ገዚፍ ጽፍሒ ዝጐኑ ዓሳ ተታሒዙ ረኸበ። እንተዀነ ግና እቲ ዓሳ፤ “በጃኻ ኣንታ ገፋፍ ዓሳ፡ ሓንሳብ ጽን ኢልካ ስምዓኒ። ኣነ ዓሳ ኣይኮንኩን፤ ብስራይ ናብ ዓሳ እተለወጥኩ ወድ-ንጉስ እየ። ስለዚ፡ ክኸይድ ሕደገኒ። ናብ መሬት እንተ ደኣ ኣውጺእካኒ ሓንቲ’ኳ ኣይዓብሰልካን እየ። ስጋይ ምቁር ኣይኮነን። በጃኻ ናብ ሰፈረይ ክምለስሲ ናብዚ ማይ ፈንወኒ፡ ” እናበለ ለመኖ። እቲ ገፋፊ ዓሳ ገሪምዎ ክንሱ፤ “ዋእ፡ እዚ ደኣ እንታይ ብዙሕ መደረ ዘድልዮ ኮይኑ። ዘረባ ካብ ከኣልካስ፡ ካብ ክሕዘካ ሓምቢስካ ክትከይድ እንተ ፈነኹኻ ይሓይሽ፡ ” ክብል መለሸሉ።

ጽውጽዋይ እቲ ገፋፍ ዓሳን በዓልቲ-ቤቱን

ከምኡ ድሕሪ ምባል፡ ናብቲ ማይ መለሶ። ወዮ ዓሳ ከኣ ሃሳስ ዘግሒ እናገደፈ ናብ መዓምቚ ተሸመመ። እቲ ገፋፍ ዓሳ ጥራይ ኢዱ ናብ ገዝኡ፡ ናብታ በዓልቲ ቤቱ ተመልሰ። እታ ሰበይቱ ገለ ነገር ከም ዘየምጽአ ምስ ረኣየቶ፤ “ኢሂ ደኣ በዓል እንዳይ፡ ኣይቀንዓካን ድዩ ሎምስ?” በለቶ። እቲ ሰብኣይ ከኣ፡ “ኣይቀንዓንን - ምዃንስ’ኳ ሓደ ዓሳ ሒዘ ነይረ። ግና ብስራይ ናብ ዓሳ እተለወጠ ልኡል ምዃኑ ምስ ነገረኒ ይኺድ ኢለ ሓዲገዮ።” በላ። “እንታይ ኴንካ ደኣ’ሞ ሓደ ጽቡቕ ነገር ክገብረልካ ዘይተማሕጸንካዮ፡” ሓተተት እታ ሰበይቲ። “እንታይ’ለ ክምሕጸኖ? ኣይተማሕጸንክዎን፡” መለሰ እቲ

መልሲ ናይ ዝሓለፈ ክፋል - ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ ብፊደላት ትግርኛ መልሲ ናይ ዝሓለፈ ክፋል - ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ ብፊደላት ትግርኛ 1. ብፊደላትን ኣሃዛትን ዝብገስ ሀ. ካብቲ ቅኑዕ ሓሳባት ዝብገስ (ም + ም + ራ + ሕ) ( ህ + ግ + ሓ + ኤ) = (10 + 10 + 9 + 9) + (7 + 29 + 7 + 1) = (38) + (62) = 100% የዐዊቱ። 2. ብኣሃዛትን ፊደላትን ምምላእ ሀ. (ኣ + ማ + ን) (ኤ + ር + ት + ራ) =(18 +8 +18) (19 + 11 + 17 + 9) = (44) + (56) = 100% ዋሕስና ምዃና ኣረጋጊጻ ። ለ. # (ኖ + ሞ + ር) (ዓ + መ +ጽ)= (19 + 11+ 11) + (22+ 4 +33) = (41) + (59) =100% ኣባና ከይተሓጽረ ኣብ ኲሉ ,,, 3. ፊደላት ላቲንን ትግርኛን ብምጥቃም ሀ. # (N + O) ( M + O + R + R) ¬+ (ሰ + ሚ + ሩ) = (14+ 15) (13 +15 +18+ 5) (6+ 7+ 7) = (29)+ (51) +(20) =100% ዓለማዊ ኮይኑ። ኣዳላዊ፡ በረኸት ኪ.Ghide

ክቡራት ተኸታተልቲ ዓምዲ ተርሙማ፡ ንሰለስተ ቀዳም ብተኸታታሊ ኣደናቒ ቊጽራዊ ሕሳብ ብፊደላት ትግርኛ ክቐርብ ጸኒሑ። ከም’ዚ ዓይነት ግድል ብምድላው ክትሳተፉ ንእትደልዩ ኣንበብቲ፡ ነቲ ኣገባብ ኣሰራርሓ መሰረት ብምግባር ጽሒፍኩም ክትልእኩልና ብኽብሪ ንዕድም።

ሰብኣይ። “ኣየ ንስኻ፡” በለት በዓልቲቤቱ፤ “ኣብ’ዚ ዝሃድሃደ ዑና እናተቐመጥናስ እንታይ ኢለ ክምሕጸኖ ከኣ ትብል? እኳ ሓንቲ ንእሽቶ ጎጆ ክህበና ኣይትልምኖን። በል፡ ሕጂ ናብኡ ተመለስ እሞ፡ ሓንቲ ንእሽቶ ጎጆ ከም እንደሊ ንገሮ። ከም ዝህበና ርግጸኛ እየ። ሃየ፡ ተሎ ደኣ ኪድ።” እቲ ሰብኣይ ናብቲ ገምገም ተመልሰ። እቲ ባሕሪ፡ ከምቲ

ቅድም ሓቒቕ ዝመስል ዝነበረ ዘይኮነስ፡ ሓምላይን ብጫን ሕብሪ ነበሮ። ናብቲ ደንደስ ተገምጊሙ ከኣ ከምዚ በለ፦ “ሰብ፡ ዎ ሰብ - ሰብ እንተ ዄንካ ወይ ዓሳ፡ ውሽጢ ባሕሪ ዝሰፈርካ፡ ኣላትኒ በዓልቲ እንዳ ዘየድሊ እትእዝዝ ሕስምቲ መትከር ርእሲ እተደንዝዝ።” ከምዚ ምስ በለ፡ እቲ ዓሳ ካብቲ ውሽጢ ባሕሪ ተቐልቐለ። “ኢሂ፡ እንታይ እያ እትደሊ?” ክብል ሓተቶ ነቲ ሰብኣይ። እቲ ገፋፍ ዓሳ ከኣ እናተሰከፈ፡ “ዋእ መቸም ኣይትስሕቶን ትኸውን። እታ ሰበይተይሲ፡ እቲ ምስ ሓዝኩኻ፡ ሓደ ጽቡቕ ነገር ክትገብረልና ክምሕጸነካ ይግባኣኒ ከም ዝነበረ እያ ነጊራትኒ። እቲ ሕጂ እንቕመጠሉ ዘለና ዑና ስለ ዝጸልኣቶስ፡ ኣብ ክንድኡ ሓንቲ ንእሽቶ ጎጆ ትደሊ ኣላ፡” በሎ። እቲ ዓሳ ከኣ፡ “በል ደሓን፡ ናብ ገዛኻ ኪድ። እቲ ጎጆ ድሮ ረኺባቶ ኣላ፡” በሎ። እቲ ሰብኣይ ናብ ቤቱ ብዝተመልሰ፡ እታ ናይ ቀደም

ዑናኦም ብሓንቲ ንእሽቶ ጎጆ ተተኪኣ ጸንሓቶ። ኣብቲ ኣፈፌት በዓልቲ-ቤቱ ኣብ ሓደ ጸግዒ ኮፍ ኢላ ረኸባ። ብኢዱ ወጢጣ እናሰሓበት ከኣ፡ “ንዓ’ሞ እቶ፡ ገዛና ክንድምንታይ ከም እተመሓየሸ ርኣዮ፡” በለቶ። ናብ ውሽጢ ድማ ኣተዉ። ኣብኡ፡ ሓንቲ ንእሽቶ ኣዳራሽ፡ ሓንቲ ጽብቕትን ምውቕትን ንእሽቶ መደቀሲት፡ ሓደ ክሽነ፡ መኽዘን ስንቂ፡ በብዓይነቱ ድስትታት፡ መጽብሕን መሳተያን መሊኡ ነበረ። ብሸነኽ ድሕሪት ናይቲ ጎጆ፡ ደርሁ፡ ታኪን፡ ደርሆማይ ዝመልእኦ ንእሽቶ ቀጽሪ፡ ከምኡ ድማ ኣሕምልቲን ፍረታትን እተተኽሎ ንእሽቶ ጀርዲን ነበረ። “እሂ’ሞ፡ ከምዚዶ ኣይጽብቕን?” በለቶ እታ በዓልቲ-ቤቱ። “እወ። በዚ ጥራይ እንተ ደኣ ዓጊብናስ፡ ኣዚና ተሓጒስና ክንነብር ኢና፡” በለ እቲ ገፋፊ ዓሳ። “ድሓን ንሱስ፡ ጸኒሕና ንርእዮ፡” በለት በዓልቲ-ቤቱ። ድራሮም ድሕሪ ምብላዕ ድማ ናብ መዳቕሶኦም ከዱ። ይቕጽል

ንቘልዑ፡ ናብ መኣዲ ትምህርቲዶ ወይስ . . . ኢንዱስትርያዊ ሰውራ ኣብ ቁጠባዊ ዕብየት ዓለምና መሪሕ ተራ ተጻዊቱ እዩ። ከም ውጽኢቱ፡ ብዙሓት ሃገራት ምዕራብ ደልዲለን ንኽረግጻን ጸብለልታ ንኽህልወንን ሓጊዙ እዩ። ኣብ ቁጠባዊ መዳይ ገስጋስ ዝመዝገበሉ እዋን ዋላ’ኳ እንተነበረ፡ ብዙሕ ኣሉታዊ ሸነኽ’ውን ነይሩዎ እዩ። ሓደ ኣብነት ምስ እንምልከት፡ ትሕቲ-ዕድመ ቈልዑ ኣብ ዓበይቲ ፋብሪካታት ክዓዩ ዘገድድ’ዩ ነይሩ። ከም ሳዕቤኑ፡ ብዙሓት ቈልዑ ዝተፈላለየ ጥዕናዊ ጸገማት የጋጥሞም ነይሩ። ብተወሳኺ፡ ትሑት ኣካላዊ ብቕዓት እናሃለዎም፡ ንነዊሕ ሰዓታት ብዘይ ዕረፍቲ ይሰርሑን ኣዝዩ ውሑድ ደሞዝ ይኽፈሉን ነይሮም። እቲ ፋብሪካታት ብበከልቲ ባእታታት ዘዕለቕለቐ ብምንባሩ፡ እቲ ዘጋጥሞም ጥዕናዊ ሃስያ ንሞት ዘቃልዕ’ዩ ነይሩ። ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ኣብ 1959 ንመሰል ቈልዑ ዝጣበቕ ኣዋጅ ኣቕሪቡ። ድሕሪ 30 ዓመት ኣብ ዝተኻየደ ኣህጉራዊ ዋዕላ ድማ፡ 54 ዓንቀጻት ዝሓቘፈ ንመሰል ቈልዑ ዝጣበቕ ሕጊ ብግብሪ ኣጽዲቑ። እቲ ዓንቀጻት፡ ቈልዑ ኣብ ፋብሪካታት ንኸይሰርሑ ዝእግድ እዩ። ኣብ ምዕቡላት ሃገራት፡ ትሕቲ ዕድመ ቈልዑ ኣብ ናይ ጉልበት ስራሕ ንኸይዋፈሩ ብዝተኻየደ ጻዕርታት፡ እቲ ተርእዮ ኣብ ዝተሓተ ደረጃ በጺሑ ይርከብ። ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ግን፡ ገና ትሕቲ-ዕድመ ቈልዑ ኣብ ዝተፈላለየ ጉልበታዊ ስራሕ ክዋፈሩ ይርኣዩ ኣለዉ። እቶም ቈልዑ ክመሃሩሉ፡ ክመራመሩሉን ክጻወቱሉን ኣብ ዝግበኦም ግዜ፡ ልዕሊ ዓቕሞም ኣብ ዝዀነ ስራሕ ክዋፈሩ ምዕዛብ ዘተሓሳስብ እዩ። እቶም

ኣስራሕቲ ዝዀኑ ኣካላት፡ ንዘኻዕብትዎ ኣታዊ ጥራይ ብምትኳር፡ ንጉዳይ እቶም ቈልዑ ግዲ ስለ ዘይገብሩሉ፡ ነቲ ኣሉታዊ ሸነኽ መሊሱ የጋድዶ ኣሎ። ኣደታትን ትሕቲ-ዕድመ ቈልዑን፡ ንድሕነት ሰራሕተኛታት ቀዳምነት ኣብ ዘይህባ ፋብሪካታት ክዓዩ ንዕዘብ ኢና። ንኣብነት፡ እዞም ኣብ’ዛ ስእሊ እንዕዘቦም ዘለና ሰባት፡ ዕለታዊ ህይወቶም ክመርሑ ክብሉ፡ ንጥዕንኦም ኣብ ሓደጋ ዘውድቕ ስራሕ ዝተዋፈሩ እዮም። እዛ ባንግላደሻዊት ኣደ ምስ ወዳ፡ ኣብ ሓደ ፋብሪካ ምስ ሓደገኛታት ባእታታት እናገጠሙ ከለዉ እተርኢ ኰይና፡

ሰራሕተኛታት፡ ምስ ደቀን ሓቢረን ነቲ ኣብ ዳግማይ ጥቕሚ ዝውዕል ባትርን ሓጻውንን ኣብ ምእካብ ይጽመዳ። እቲ ውሕስነትን ድሕነትን ዘይብሉ ዕማማት፡ ብፍላይ ነቶም ኣብ ንኡስ ዕድመ ዝርከቡ ቈልዑ ምሒር ሃሳዪ እዩ። ብሰሪ እቲ መርዛም ባእታታት፡ ቀጻሊ ናይ ኣፍ-ልብን ዓይንን ጥዕናዊ ጸገም የጋጥሞም።። ኣብ’ዛ ስእሊ ዘላ ማርጂናን ካልኦት ብዙሓት ኣደታትን፡ ንስራሕ ክወፍራ እንከለዋ ደቀን ከጽንሓሉ ዝኽእላ ቦታ ብዘይ ምርካበን፡ ምስአን ከምጽኣኦም ይግደዳ። ኣብ’ቲ ናይ ስራሕ ቦታ፡ ነቶም

ማርጂናን ምስ ወዳ ሰዛድ ኖራኒ ብዝተባህለ ወዲ እታ ሃገር ዝተሰነደት እያ። እቲ ሰኣላይ ወትሩ ንማሕበራዊ ጸገማት ሕብረተ-ሰብ ዝገልጹ ስርሓት’ዩ ዘቕርብ። ኣብ’ታ ሃገር፡ ኣብ ወሰናስን ከተማ ዳካ፡ ብዙሕ ቁጽሪ ዘለወን ናይ ዳግመምምስራሕ ፋብሪካታት ተደኲነን ይርከባ። ብዙሓት ደቀንስትዮ (ኣደታት) ድማ ናይ ዕለት እንጌራአን ንምርካብ፡ ኣብ’ተን ፋብሪካታት ይሰርሓ። ብዙሓት ካብ’ተን

ንኣሽቱ ህጻናት ኣብ ግምት ኣእትዩ ዝተዳለወ ስፍራ ስለ ዘየለ፡ ኣብ’ቲ ዝተበከለ ቦታ ደኺሞም ክሳብ ዝድቅሱ ክጻወቱ ይውዕሉ። እቲ ከባቢ ብደሮና ካርቦንን መርዛም ማዕድናትን ዝተበከለ እዩ። ብሰንኪ’ዚ፡ ንዝተፈላለየ ሕማማት ክቃልዑ ዝለዓለ ተኽእሎ ኣሎ። ብተወሳኺ፡ እቶም ኣስራሕቲ ነቶም ቈልዑ ኣብ’ቲ ስራሕ ክሳተፉ የገድድዎም እዮም።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.202

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

ዓይነት ዊስኪ ዝሕብር ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ

ዕዳጋን ካልእ ቦታታትን ዝሽየጡ ዝተፈላለዩ ኣካላት ናይ እንስሳታትን ከይተረፈ፡ ጥዕናኦም ዘይተረጋገጸ ምስ ዝኸውን፡ ብምሽታት ጥራይ ብቐሊሉ ኣለልዩ ክሕብር ከም ዝኽእል እቶም ተመራመርቲ ገሊጾም።

ኤርትራ

ሓበን ተስፋሚካኤል ዊስኪ፡ ሓደ ካብቶም ተፈተውትን ተጠለብትን ዓይነታት ኣልኮላዊ መስተ እዩ። ብዘለዎ ትሕዝቶ ኣልኮል ድማ ቀልጢፉ ዘስክርን ውነኻ ዘጥፍእን ስለ ዝኾነ፡ ብጥንቃቐን ዓቐንካ ፈሊጥካን ክትሰትዮ ዝከኣል ኣልኮላዊ መስተ ምዃኑ ይፍለጥ። ብዓይነትን ትሕዝቶ ኣልኮልን ዝፈርዩ ዊስኪ፡ ካብ ሃገር ናብ ሃገር ይፈላለዩ እዮም። በዚ ምኽንያት ከኣ፡ ዝተፈላለየ ኣስማት እናተዋህቦምን ዋጋታቶም ብዝተፈላለየ ረቛሒታት ክትመኑን ኢና እንዕዘብ።

ኣብዚ ቐረባ እዋን ዝወጽአ ሓበሬታ፡ ዩኒቨርሲቲ ሲድኒ - ኣውስትራልያ፡ ዓይነታት ዊስኪ ክፈሊ ዝኽእል ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ ከም ዘማዕበሉ ይሕብሩ ኣለዉ። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ እቲ ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ፡ በቲ ሃንገፍታ ናይቲ ዝተቐረበሉ ዊስኪ እናሸተተ፡ ናብታ ምስኡ ብገመድ ኤሌክትሪክ እትላገብ ኮምፕዩተር ምሉእ ሓበሬታ ናይቲ ዝሸተቶ ዊስኪ

መቐረት ጨው ዝውንን ‘ቾፕስቲክስ’ ኣብ መግቢ እነእትዎም ተወሰኽቲ ቀመማት - ጨው፡ ሽኮር፡ በርበረ ጸሊምን ካልኦትን፡ ነቲ እንምገቦን እንሰትዮን ዘጥዕሙልና እዮም። እዞም ንመማቕርቲ ኢልና እንውስኾም ቀመማት- ብፍላይ ድማ ጨው፡ ልዕሊ ዓቐን ምስ እንጥቀመሎም፡ ኣብ ጥዕናና ጒድኣት ከስዕቡልና ናይ ግድን ይኸውን። ኣዝዩ ትሑት ተጠቃምነት ጨው ምስ እነዘውትር’ውን፡ ብኣንጻሩ ኣብ ጥዕናና ሳዕቤን

ሃገር ነዚ ሓሳብ ዘበጋገሰ። ኣብ’ቲ ዝተኻየደ መስርሕ መጽናዕቲ፡ ዩኒቨርሲቲ ሜጂ - ጃፓን፡ ከም ቀንዲ ኣማዕባሊትን ኣካያዲትን ናይቲ ዝተኻየደ ሓድሽ ፈተነ ምዃኑ ተፈሊጡ። ዋላ’ኳ ኣብ 2016፡ ናይ ባዕሉ ኣርተፊሻላዊ ጨውን ሽኮርን ዘለዎ ቀጠንቲ ዕንጨይቲ ተሰሪሑ ምንባሩ ይፈለጥ፡ ብሰንኪ’ቲ ኣብ መልሓስ ዝፈጥሮ ልዑል ምንቅስቓስ ኤሌክትሪክ፡ መግቢ ንምምጋብ ዝጥዕም

ከም ዘለዎ ክኢላታት ስነ-መግብን ሓካይምን ዝገልጹልና ሓቂ እዩ። ሚኒስትሪ ጥዕና ጃፓን፡ ዜጋታቱ ዝወስድዎ ዓቐን ጨው ንምቕናስ፡ መግቢ ንምብላዕ ዝጥቀሙሉ ቀጠንቲ ዕንጨይቲ (chopsticks) ናይ ባዕሉ ጣዕሚ ጨው ከም ዝህልዎ ገይሩ ኣማዕቢሉዎ ኣሎ። እቲ ምኽንያት ብሰንኪ ልዑል ዓቐን ጨው ምውሳድ ዝኽሰቱ ሕማማት ንምጒዳል’ዩ ሚኒስትሪ ጥዕና ናይታ

ኣይነበረን። እዚ ሕጂ ማዕቢሉ ዘሎ መመገቢ ዕንጨይቲ ግና፡ ኤሌክትሪካዊ ባእታታት’ኳ እንተሃለዎ፡ ንመልሓስካ ምስ ተንከፈ ብቕልጡፍ ነቲ ጣዕሚ ጨው ከተስተማቕር ደኣ’ምበር፡ ነቲ ጸቕጢ ናይ ኤሌክትሪክ ከም ዘይፍለጠካ’ዩ ዝገብሮ። በዚ መንጽር እዚ’ዩ ከኣ፡ እዚ ሕጂ ተሰሪሑ ዘሎ ቀጠንቲ ዕንጨይቲ፡ ተመራጺ ምዃኑ ተመራመርቲ ዝገልጹ ዘለዉ።

ባዕልኻ እተዐርየን ስማርት-ፎን ምስ ዕዳጋ ይላለያ ሞባይልና ተባላሽያ ናብ እንዳ ዓራያይ ዝተመላለስናሉ ግዜ ክንደይ ሳዕ ይኸውን? ነታ ዝተበላሸወት ተሌፎንና ተስፋ ቖሪጽና ኣብ ኮሞዲኖ ዝደርበናያ እዋንከ ኣሎዶ? ብሰንኪ ሸለልትነትና ይኹን ናይ ኣጋጣሚ ጉዳይ፡ ሞባይል ክስበረና፡ ኮድ ክዕጸወና ኣብ መብዛሕትና ተጠቀምቲ ስማርት-ፎን ዝርአ ጸገም እዩ። ነዚ ጸገም’ዚ ዝተረድአ ኩባንያ ሳምሳንግ ብዝቐለለ ኣገባብ ሞባይላትና እነዐርየሉ ሜላ’ዩ ዘማዕብል ዘሎ። እቲ ሓሳብ፡ ኣብ ክንዲ ዓሰርተ ግዜ እንዳ ዓራያይ ተተመላሊስካ ሞባይልካ ከተዐርይ ኮለል ምባል፡ ባዕልኻ ከተዐርየሉ እትኽእል ባይታ ምፍጣር ምዃኑ’ዩ እቲ ኩባንያ ንዓማዊሉ ዘበስር ዘሎ። እቲ ኣገባብ ምትዕርራይ ስማርት-ፎን፡ ምስ’ታ እትዕድጋ ሞባይል፡ መሳርሒታትን ኣብ ውሽጣ ዝተጻዕነ ንምጽጋና ዘረድእ

ሶፍት-ዌርን ብምምዕባል እዩ ክካየድ። ከም ናይ ፈለማ ፈተነ፡ ነዚ ሓሳብ ክዉን ንምግባር ኣብ መደብ ተታሒዘን ዘለዋ ዓይነት ስማርት-ፎን፡ Galaxy S20 ን S21 እየን። ኩባንያ ሳምሳንግ ብተወሳኺ፡ ታብለት ዝውንኑ ዓማዊሉ፡ ኣብ ገዛኦም ኮይኖም ባዕላቶም ዘዐርዩሉ ሜላ ንምትእትታው ሓንጺጹ ይሰርሕ ከምዘሎ ይገልጽ። እተን ናይ መጀመርታ በዚ ኣገባብ ዝምዕብላ ታብለት ድማ፡ Galaaxy Tab S7 ምዃነን ኩባንያ ሳምሳንግ ይሕብር። ኣብ መወዳእታ ኩባንያ ሳምሳንግ፡ እዚ ተሓሲቡ ዘሎ ምትዕርራይ ምዕባለታት ስማርት-ፎን፡ ኣብ ክረምቲ ናይዚ ዓመት’ዚ ክጅምሮ ምዃኑ ይገልጽ። ሓደ ሰብ ባዕሉ ንዝውንና ሞባይል ከዐርያን ክጽግናን ምስ ዝኽእል፡ ኣብ ቴክኖሎጂ ዓቢ ሓገዝ የበርክት ከም ዘሎ ይእመን።

ዘመሓላልፍ ምዃኑ ገሊጾም። ኣብ’ቲ ናይ ፈለማ ነዚ ፈተነ ዘካየድሉ እዋን፡ እቲ ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ ኣብ ውሽጢ ኣርባዕተ ደቓይቕ ንሽዱሽተ ዊስኪ ኣስማቶምን ዓይነቶምን ከምኡ’ውን ትሕዝቶ ኣልኮሎምን ፈላልዩ ክሕብር ከም ዝኸኣለ እቶም ነዚ ዘማዕበሉ ተመራመርቲ ወሲኾም የረድኡ። ካብቶም ነቲ ፈተነ ዝተቐረቡ ዓይነታት ዊስኪ ድማ፡ ጆኒ ዎከር፡ ብላክ ለበልን ሬድ ለበልን ክጥቀሱ ይከኣል። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ እዚ ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ፡ ናይ ምሽታትን ዓይነታት ናይ ምፍላይን

ብቕዓቱ፡ ኣብ ዊስኪ ጥራይ ዝተሓጸረ ከም ዘይኮነ’ዮም ኣረዲኦም ዘለዉ። እዚ ማለት፡ እቲ ኤሌክትሪካዊ ኣፍንጫ ንኻልእ ዓይነት መስተን ኣብ ጸሊም

ስምዒታት ተመሃራይ ሰተት ዘይተብል ዌብ-ካም ሓደ ክንርድኦ ዝግብኣና ነገር ድንግርግር ምስ ዝብለና፡ ብቐዳምነት ምልክት ናይ ዘይምርዳእና ኣብ ገጽና ብእነንጸባርቖ ምልክታት’ዩ ዝፍለጥ። ሓደ ተመሃራይ፡ ብመምህሩ ዝግለጸሉ ዘሎ ትምህርቲ ምርዳእ ምስ ዝስእኖ፡ እቲ መምህሩ መጀመርታ ዘስተውዕሎ፡ ምቅይያራት ስምዒታት ኣብ ገጽ ናይቲ ተመሃራይ እዩ። በዚ መንገዲ ከኣ፡ ምስቲ ተመሃራይ ምብህሃል እናፈጠረ ከረድኦ ይጽዕር። መስርሕ ምስትምሃር ብሰንኪ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ፡ ኣብ ዝበዝሐ ክፋል ዓለምና ብመንገዲ ኢንተርነት ክቕጽል ምግዳዱ ይዝከር። እዚ ማንዛ ወይ ኮምፕዩተር ተጠቒምካ ምስ መማህራንካ ገጽ ንገጽ እናተረኣኣኻ ዝካየድ መስርሕ ምስትምሃር፡ እቶም ተመሃሮ ነቲ ዝመሃርዎ ብትኽክል ኣብ ገዛኦም ኮይኖም ይርድእዎ ከም ዘለዉ ንምርግጋጽ፡ ዝተራቐቐ ቴክኖሎጂ ማዕቢሉ ኣሎ። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ኤሌኖይ ሺካጎ፡ ኣብ’ተን ተመሃሮ ዝጥቀሙለን ኮምፕዩተር፡ ዝተራቐቓ ጥበብ

ዝተሓወሰን ዌብ-ካም ካሜራ ብምእታው፡ ንነፍሲ-ወከፍ ምንቅስቓስን ምቅይያራትን ስምዒታት ናይቶም ዝመሃሩ እትከታተል ገይሮም’ዮም ኣማዕቢሎማ ዘለዉ። እንተኾነ፡ ነዚ ኣገባብ መስርሕ ምምሃርን ምስትምሃርን ዝበዝሑ መማህራንን ወለድን ከምኡ’ውን ተመሃሮ ኣይደገፍዎን ዘለዉ። እቲ ምኽንያት ዘይመሰማምዒኦም፡ ንመሰል ናጽነት ሰባት ዝግህስ ምህዞ’ዩ ዝብል እምነት ስለ ዝሓዙ እዮም። እዚ ምህዞ’ዚ፡ ኣብ ናይ ርሕቀት ትምህርቲ ዝካየድ ፈተናታት ጥራይ ዘተኮረ እንተ ዝኸውን፡ ዝሓሸ ተቐባልነት ክህልዎ ከም ዝኽእል ብዙሓት ተመራመርቲ ይእምቱ ኣለዉ። ከምኡ መበሊኦም ምኽንያት ክገልጹ ከለዉ ድማ፡ ኣብቲ ዝካየድ ፈተና፡ ንኸይትቐድሕን ተሓቢእካ ካብ ቴሌፎናትን መጻሓፍትን ሓሳባት ከይትሰርቕን ዝሕግዝ ስለ ዝኾነ፡ ኣብ ልዕሊ ተመሃሮ ጽኑዕ ምክትታል ንምክያድ ዘተባብዕ ዝማዕበለ ምህዞ ምዃኑ የረድኡ። ተመሃሮ ኣብዚ

ምህዞ ዘለዎም ሓሳብ ክገልጹ ከለዉ፡ “ትምህርቲ ክንመሃር እንከለና ናይ ፈለማ ዘድልየና ነገር ናጽነት እዩ። ምኽንያቱ ዘይተረድኣና ብግልጺ ክንሓትት መሰል ኣለና። እንተኾነ፡ እዚ ሕጂ ማዕቢሉ ዘሎ ኣገባብ መስርሕ ምስትምሃር’ዚ፡ ንናጽነትና ዝገፍፍን ዘፈራርሕን ኮይኑ ኢና ረኺብናዮ ዘለና” ክብሉ ተቓውምኦም የስምዑ ኣለዉ። ኣብ መወዳእታ፡ እቶም ነዚ ምህዞ’ዚ ዘማዕበሉ ተመራመርቲ፡ ነቲ መማህራንን ተመሃሮን ኣብ ሓደ ክፍሊ ኮይኖም ብናጻ መድረኽ ዝነበሮም ምቅርራባት ንምትብባዕ ደኣ’ምበር ንምፍርራሕ ተባሂሉ ዝማዕበለ ምህዞ ከም ዘይኮነ ብትሪ የረድኡ ኣለዉ። እንተኾነ፡ እዚ ኣገባብ’ዚ ብዝበዝሑ ወገናት ተቐባልነት ስኢኑ ብምህላው፡ ቀጻልነቱ ክትሕት ከም ዝኽእል ይግመት። ነዚ ጽሑፍ እተንብብ ዘለኻ ንስኻ ወይ ንስኺ፡ ከም መምህር ይኹን ተመሃራይ፡ ኣብዚ ማዕቢሉ ዘሎ ምህዞ ዘለኩም ሓሳብከ ከመይ ይመስል?

ኩባንያ ጉግል ብፍርያት ፒክሰል 6 ክስታት ይበጽሖ ስማርት-ፎን ፒክሰል 6 ፕሮ (pixel 6 pro)፡ ሓንቲ ካብ ኣንድሮይድ ቴለፎን ኮይና፡ ፍርያት ጉግል እያ። እዛ ቴለፎን፡ ኣዝዩ ዝስሕብ ደጋዊ ትርኢት ዘለዋን ከምኡ’ውን ምስ iphone 13 pro ን Galaxy S21 ultra ብዙሕ ዘመሳስል ናይ ሶፍትዌር ምዕባለታት እትውንን ዓይነት ሞባይል እያ።

እዛ ሞባይል፡ ኣብ 2022 ካብ ዝጥቀሳ ዝበለጻ ዓይነት ስማርትፎን ኮይና፡ ኣብ መበል ሻድሻይ ደረጃ ተሰሪዓ ትርከብ። ፒክሰል 6 ከምኡ’ውን ፒክሰል 6 ፕሮ ዋላ’ኳ ኣብ ሶፍት-ዌር ይፈላለያ፡ ተመሳሳሊ ምዕባለታት ግና ኣለወን። እንተኾነ፡ ምስ’ዚ ኹሉ ምዕባለታተን፡ እተን ሞባይል ብዘይ ኣፍልጦ

ናይ ወነንተን ንጻውዒት ደወል ይነጽጋን ይዓጽዋን ብምህላወን፡ ኣብ ዓማዊል ዘይተደልየ ሽግር ፈጢረን ይርከባ። ወነንቲ ናይዘን ተሌፎን ድማ፡ ንጉግል ማእለያ ዘይብሉ ክስታት’ዮም ዘቕርቡሉ ዘለዉ። ኩባንያ ጉግል፡ ንተጠቀምቲ ናይ’ዘን ሞባይል፡ “ምናልባት ኣብ ክትቅበለሉን ጻውዒት ተሌፎን ክትሰምዓሉን ዘይትደሊ እዋን (Do not disturb) ዝብል ኩነታት ኣእቲኹማ ከይትኾኑ” ኢሉ ምስ ሓተቶም፡ ወነንቲ ፒክሰል 6 ን ፒክሰል 6 ፕሮ፡ ግና ከምኡ ከም ዘይኮነ’ዮም ዘረድኡ ዘለዉ። በዚ ኾይኑ በቲ፡ ካብ ብዙሓት ወነንቲ ናይዘን ዓይነት ስማርት-ፎን ንጉግል ክስታት ይቐርበሉ ስለዘሎ፡ እቲ ኩባንያ ኣብ ውሽጣዊ ሶፍትዌር ናይተን ተሌፎን ከም ብሓድሽ ምትዕርራያት ክገብር ወሲኑ ኣሎ።

ሓዳስ

ኤርትራ ኣማረ ወልደኣብ

ኣብ ከተማ ተሰነይ ዝምቕማጦም ኣቶ ሳልሕ ኣቡበከር ኣሕመድ፡ “ካባኹም ገንዘብ ኣይቅበልን እየ” እናበሉ እዮም ንልዕሊ ርብዒ ዘመን ሰናይ ተግባር እናገበሩ ሓሊፈምዎ። ቀንዲ ስራሖም፡ ዝኣረገ እግሪ (ጎማ) መካይን እናዓደጕ ናብ ዝተፈላለየ መዓላታት የውዕልዎ። መጀመርታ ብበላሕቲ ሓጻውን ገይሮም ይጠባብሕዎን ይሰጣጥይዎን። ቃሕ

ኣቶ ሳልሕ በብዝበሎም ኣንፈት ፈሊሞም ድማ፡ ናብ ቃሕ ዝበሎም ኣንፈት የንኵልዎን ይመታትርዎን። ካብ ማእከሉ ጸጽሒጎም፡ ንመታኣሳሰሪ ዝኸውን ጽኑዕ ገመድ (ብኣጸዋውዓ ናይ’ቲ ከባቢ ጀማይካ) የውጽእሉ። ቀጺሎም፡ ኣብ ዝተፈላለየ ኣገልግሎታት ንኸውዕልዎ፡ ብልዑል ጥበብን ዓቕልን በብዓይነቶም ቅርጽታት የውጽእሉ። ገለ ካብ’ቲ ጥቕምታት፦ ተመሊሱ ኣብ መካይን ከም ጎሚኖ - ማለት ኣብ መንጎ መላግቦታት ናይ ሓጺን ኰይኑ ከም ሶል፡ ድጋፍ . . . ይውዕል። ኣብ ኩሉ ንኹሉ ኣብ መካይን ዝርከብ ደቀቕቲ ስርሓት ጎማ፡ ዝዀነ ይኹን ዓይነት ይሰርሕዎ። ንእግሪ ናይ ዓራት፡ ጣውላ፡ መቕምያ ምርኩስ . . . ከም ዘገልግል ገይሮም የዳልውዎ። ከምኡ’ውን ንእግሪ ምርኩስ ናይ ሰባት የውዕልዎ። ጥራይ ከም’ዚ ዓይነት ደልየ ኣለኹ በሎም እምበር፡ ነዞም ኣቦ ዝእግሞም ኣይኰነን። ነዚ ኣዝዩ ጽኑዕ (ተሪር) ዝዀነ ጎማ መካይን ብጕልበት (ብዘይ ማሽን) ካራ፡ ትቦ መሰል ሓጺን፡ ካልኦት በላሕቲ ነገራትን ተጠቒሞም እናሰርሑ

ኣቶ መሓመድ ኢብራሂም ናብራኦም ይመርሑ። ነዚ ምንጪ ቍጠባዊ እቶቶም ዝዀነ ሞያ እዚ፡ ኣብ ግዜ ንእስነቶም ካብ ወላዲኦም እዮም ከምዝወረስዎ እዮም ዝገልጹ። ስለዝዀነ ከኣ፡ ንሶም ዓብየምሉ፡ ደቆም ከኣ የዕብየሙሉ። ጐድኒ-ጐድኒ እዚ ከኣ፡ ካብ 1996 ዓ.ም ኣትሒዞም ክሳብ ሎሚ፡ ብምርኩስ ንዝንቀሳቐሱ ብርክት ዝበሉ ሓርበኛታት ስንኩላን ኵናት ኤርትራ፡ ብናጻ ኣገልግሎት እናሃቡ ይቕጽልዎ ኣለዉ። ነቲ ኣብ ታሕተዋይ ክፋል ናይ’ቲ ምርኩስ (እግሪ ምርኩስ) ዝርከብ ጎማ፡ በዚ ናቶም ስርሓት እዮም ዝትክእዎ። እቲ ናይ ቀደሙ እግሪ ብቐሊሉ ስለዝኣርግ እሞ ዘይምቹእ ስለዝዀነ፡ ሕማቕ ድምጺ እውን

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.202

“ካባኹም ገንዘብ ኣይቅበልን እየ” ስለዝፈጥር. . . ብናቶም ብልሓት ናብ ዝሓሸ ይቕይርዎ። ኣብ’ዚ ኣሰራርሓ እዚ፡ ክባዊ ቅርጺ ብምስራሕ ነቲ ዝነበሮ እግሪ ኣውጺኦም ነቲ ሓድሽ የእትውሉ። እዚ ስራሕ’ዚ ብሰለስተ ዓይነት ኣገባብ እዩ ዝዳሎ። ኣብ ፈኵስ ቦታ ደበቝቦቛ፡ ታኼላ፡ ሑጻ . . .ንዝንቀሳቐሱ ስንኩላን ሽኽል-ሽኽል ከይብሎም ምእንቲ፡ ረጕድን ጸፊሕን ቅርጺ ብምግባር የዳልውሎም። እቲ ካልኣይ ኣገባብ ኣሰራርሓ ከኣ፡ ኣብ ሓውሲ ዱዃ ወይ ሓውሲ ሑጻ ዝዀነ ዓይነት ሓመድ (መሬት) ንዝንቀሳቐሱ ተጠቀምቲ፡ ማእከላይ ርጕድን ቅርጽን ዝሓዘ ብምግባር ይሰርሑሎም። እቲ ሳልሳይ ድማ፡ ኣብ ተሪር ቦታ (ቅጥራን) ንኣብነት - ኣብ ከተማ ኣስመራ ዝርከቡ ከም ማርቻቤዲ፡ ኣብያተ-ጽሕፈት. . .ንዝንቀሳቀሱ ስንኩላን፡ ምእንቲ ሸተት ከየብሎምን ረባሺ ድምጺ ከይፈጥርን፡ ብልሕ ዝበለ እግሪ ይገብርሉ። እምበኣርከስ ምስ እዞም ገባሪ ሰናይን ጻዕራምን ኣቦ ዝገበርናዮ ዕላል እነሆ -ኣቶ ሳልሕ፡ ብምርኩስ ንዝንቀሳቐሱ ስንኩላን ኵናት ኤርትራ፡ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ሓገዝ ክትገብሩ ዝደረኸኩም መኽንያት እንታይ እዩ? እዚኣቶም፡ ንሃገርን ህዝቢን ኢሎም እናተቓለሱ እንከለዉ እዮም መሓውሮም ሰንኪለን - ተቖሪጸን። ከም’ዚ ክግበረሎም ኣለዎ እዚ ክስርሓሎም ይግባእ. . . ካብ ዝብል ድማ እየ ተበጊሰ። እከለ ክገብረሎም ኣለዎ ወይ መንግስቲ ንበይኑ ይቃለሰሉ ዘይኰነ ድማ፡ ኣነ እዚ ክገብረሎም እየ ምባል ዝሓይሽ ኰይኑ ይስመዓኒ። ስለዝዀነ፡ እግሪ ናይ’ቲ ድሮ ክጥቀምሉ ዝጸንሑ ምርኩስ ቀልጢፉ ስለዝኣርጎምን ሕማቕ ድምጺ ስለዝፈጥርን፡ ብንብረተይን ሞያይን ተጠቒመ ነዚ ደገፍ እዚ ክገብረሎም ወሲነን ተበጊሰሉን። -ካብ መዓስን ብኸመይን ኢኹም ክትሰርሕሎም ጀሚርኩም? ካብ 1996 ዓ.ም ኣትሒዘ እየ ኣቕሊበሎምን ክሰርሓሎም ጀሚረን። ኣብ’ቲ ፈለማ ግዜ፡ ጎፍ ነኒዝበሉኒን ኣብ’ዚ ከባቢ ንዝነብሩን እሰርሓሎም ነይረ። ድሓር ግና፡ ነቶም ዝሰራሕኩሎም ንኻልኦት ከማኻትኩም ዝኣመሰሉ ከኣ ንገርዎም ክሰርሓሎም እብሎም ነይረ። ከምኡ እናበሉ፡ ፈለጥተይ እናበዝሑ መጺኦም። ሎሚ ካብ ምሉእ ሃገር እዮም ዝመጽኡኒ ዘለው። ከከም ኣመጻጽኦም ከኣ ሰሰሪሐ አፋንዎም ኣለኹ። -ብኸምይ ኢኹም ትሰርሕሎም? ካብ ዝዓደግክዎ ጎማታት ናይ መካይን፡ ትራክተር፡ ሎደር. . .በበቲ ዘድልየኒ ቅርጽን ዓቐንን ገይረ

እናቖረጽኩ እየ ዝሰርሓሎም። ምጽእ ምስ በሉ ኣቃውማኦም ይርእዮም። ድሌታቶም ክፈልጥ ከኣ፡ ከመይ ክገብረልኩም ይሕሸኩም? እብሎም። እቲ ብብዝሒ ዝንቀሳቐስሉ ቦታ ከመይ ዝበለ ምዃኑ? ካልእ ሕቶታት እውን እሓቶም። ሽዑ ከከም’ቲ ድሌቶም ደስ ዘዝበሎም ምርጫን ዝሰማምዖምን ገይረ ሰሪሐ እህቦም። -ብዛዕባ ዝኽፈል ገንዘብከ? ገንዘብ ኣየኽፍሎምን እየ። ንስለ ሃገርን ህዝቢን እኳ እዮም ኣካላቶም ከፊሎም። እምበር ገሊኣቶም ክንደይ እዩ ሕሳብና? ይብሉኒ እዮም። ገሊኣቶም ከኣ፡ ባዕላቶም ዝመሰሎም ክኸፍሉ ይዋጠጡ። ‘ገንዘብ ካባኹም ኣይቅበልን እየ፣ ድሓን ኣይትሰከፉ’ ምስ በልክዎም ከኣ፡ ኣብ ገጾም ዓቢ ናይ ስክፍታ መንፈስ እናኣርኣዩ፡ ‘እሞ የቐንየልና’ ብምባል ኣመስጊኖም ይኸዱ። -ኣቶ ሳልሕ ንልዕሊ ርብዒ ዘመን ብናጻ ንስንኩላን ኵናት ኤርትራ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ሓገዛት ገይርኩም ኣለኹም። ዝገበርኩምሎም ሰባት ብዝሖም ክንደይ ይዀኑ? “እዋእ ብዝሖም ክንደይ ምዃኑ ክገልጾ ኣይክእልን እየ። ንኽንድ’ዚ ዝኣኽሉ ሓጊዘ ክብል ከኣ ብሕልናይ ቅቡል ኣይኰነን። ልዕሊ እዚ ዓቕሚ እንተዝህልወኒ እኮ፡ ክንዮ’ዚ እውን ካልእ ምገበርኩሎም ነይረ እየ። -ነዚ ስራሕ እዚ ክትሰርሑ ዘጋጥመኩም ጸገም ወይ ዝጥቀስ ሕጽረት? ሓቂ ንምዝራብ፡ እዚ ስራሕ ብኹሉምሉ ከቢድ እዩ። ዓቕልን ሜላን ዝሓትት ስራሕ ምዃኑ ባዕልኻትኩም

ኣቶ ዓይነታ በየነ

እውን ትርእይዎ ኣለኹም። ካልእ እዚ ዝጥቀመሉ ዘለኹ ጎማ መካይን ይሰኣንን ይኸብርን ስለዘሎ፡ ንቀጻሊ ስክፍታ እፈጥረለይ ኣሎ። -ናይ መጻኢ መደብኩምከ ከመይ እዩ? ሕጂ ድኣ ዕድመይ እናተወድአ ይኸይድ ኣሎ። 75 ዓመት ገይረ ኣለኹ። ጥዕና’ውን እጐድለኒ እዩ። ኩሉ እዚ ስራሕ ንደቀይ ስለዝምሃርኩዎምን ዘተሓሕዝኩዎምን ግዳ፡ ደጊም እቲ ጾር ናብኣቶም እዩ ዝወድቕ ዘሎ። እዚ ንስንኩላን እንገብሮ ዘሎና ደገፍ

ግና ብዝለዓለ መልክዑ ክቕጽልዎ ከምዘለዎም ሓደራ እብሎም እየ። ድሮ’ውን ባዕላቶም ይሰርሕሎም

ዝሰንከልኩም ኢኹም። ኣነ ካብኹም ገንዘብ ኣይቅበልን እየ ኢሉ ኣብዩኒ። ኣብቲ እዋን’ቲ ዝሰርሓለይ እግሪ ምርኩስ ከኣ፡ እነሆ ጌና ኣይተባላሸወን ኣሎ። በቃ ረቢ ንሰናይ ተግባሩ ርእዩ

ኣቶ ሳልሕ ምስ ደቆም

ኣለዉ። -ኣብ’ቲ ስራሕ ብዝለዓለ ንዝተሓጋገዞም ቦኹሪ ወዶም መንእሰይ ጣሪግ ሳልሕ እውን ኣዘራሪብናዮ ኣሎና “ኣቦና፡ ነዚ ሓያል ጻዕሪን ጥንቃቐን ዝሓትት ስራሕ እናሰርሐ እዩ ኣዕብዩና። ብዝግባእ ከኣ ኩሉ ፍልጠቱ ናባና ኣመሓላሊፍዎ ኣሎ። እቲ ስራሕ፡ ኣብ ሰለስተ ዓይነት ዝተኻፋፈለ እዩ። እቲ ቀዳማይ - ንመተኣሳሰሪ ዝኸውን ገመድ (ጀማይካ) ነውጻኣሉ። ብኻልኣይ ደረጃ ከኣ፡ ነቲ ንመካይን ዘገልግል በቢቕርጹን ዓይነቱን ገይርና ነውጽኦ። እቲ ሳልሳይ ድማ፡ ንምርኩስን ካልኦት ንዓኡ ዝመስሉ ድጋፋትን እግርን ዝዀኑ ንሰርሓሉ። ኣቦይ፡ ‘ቅድሚ ኩሉ ነዞም ስንኩላን ኵናት ስርሑሎም ሓደራ ከይትርስዕዎም፡ ንሃገርን ህዝብን ክብሉ እዮም ኣካላቶም ጎዲሎም። ዋላ ይጸግምኩም ድማ፡ ሓንቲ ሳንቲም እውን ትኹን ካብኣቶም ከይትቕበሉ!’ እናበለ እዩ ዝላበወና። ስለዝዀነ ከኣ፡ ነዚ ሓደራ እዚ ብዝበለጸ መልክዑ ክንቅጽሎ ኢና” ኢሉ ገሊጹልና መንእሰይ ጣሪግ ሳልሕ። -ገለ ካብ’ቶም ሰናይ ዝተገበረሎም ስንኩላን ኵናት ኤርትራ እውን ርእይቶኦም ሂቦሙና ኣለዉ። “ስመይ በየነ ዓይነታ እየ ዝበሃል። ኣቦይ ሳልሕ፡ ናይ ብሓቂ ክምስገን ዝግበኦ ኣቦ እዩ። ብጕልበቱን ብንብረቱን ገይሩ ንዓና ካብ’ቲ ዓቢ ጸገም ኣገላጊሉና ኣሎ። እዚ ስራሕ ሓይልን ጥበብን ዘድልዮ ስለዝዀነ፡ ኩሉ ሰብ ክሰርሖ ኣይክእልን እዩ። ኣነ ክልተ ግዜ ኣብ’ዚ መጺአ ብናጻ ሰሪሑለይ። ገንዘብ ክኸፍሎ ብዙሕ ተዋጢጠዮ ፈጺመ ካባኻትኩም ገንዘብ ኣይቅበልን እየ ብምባል ኣቕቢጹኒ። እግሪ ናይ’ቲ ምርኩስ ብቐሊሉ እዩ ዝበላሾ። እዚ ናይ ኣቦይ ሳልሕ ግና፡ ብጣዕሚ ድልዱልን ምቹእን እዩ። ኣዝዩ ጠቒሙና ኣሎ። በቃ፡ ጻማኡ ከብ ፈጣሪ ዝረክብ ይግበሮ።” ብምባል መጎሱን ኣድናቖቱን ገሊጹ። ካልእ እውን፡ “መሓመድ ኢብራሂም እበሃል። ሸሞንተ ዓመት ይገብር፡ ኣብ ከረን እንከለኹ ኣብ ተሰነይ እግሪ ናይ ምርኩስ ዝገብር ሰብ ኣሎ ዝበል ሓበሬታ ሰሚዐ። ሽዑ ገንዘበይ ሒዘ መጺአ። ኣቦይ ሳልሕ ብጽቡቕ ተቐቢሉኒ። ከም’ቲ ድሌተይ ገይሩ ከኣ ሰሪሑለይ። ገንዘብ እንካ እንተበልክዎ፡ ግደፍ ንስኻትኩም ንሃገር ክትብሉ

ዓስቡ ብዓጸፋ ይሃቦ።” ተጋዳላይ ወልደሚካኤል ኣስገዶም (ወዲ ሓምቢር)፡ ካብ’ቶም እግሪ ምርኩስ ዝተገብረሎምን ንኣቶ ሳልሕ ጽቡቕ ገይሮም ዝፈልጥዎምን ሓደ እዩ። “ኣቶ ሳልሕ ኣዝዩ ግዱስን ጻዕራምን ዜጋ እዩ። ንስንኩላን ኵናት ኤርትራ

ኣቶ ወልደሚካኤል ኣስገዶም

ክሕግዝ ኢሉ ሰናይ ተበግሶ ወሲዱ፡ ብዘይ ንጣር ሳንቲም ክፍሊት ከኣ ንብዙሓት ካብ ዝነበሮም ናይ ምርኩስ እግሪ ጸገም ኣገላጊሉ። ‘እግሮም ስኢኖም ብምባል መተካእታ እግሪ ሰሪሑ’ እየ ዝብል ኣነ። ኩሉ ግዜ ክምጎስን ክተባባዕን ዝግበኦ ኣቦ እዩ

ኣቶ መሓመድኑር ዓሊስዒድ

ዝብል ርይቶ እዩ ዘሎኒ . . . .’’ ዝብል ርእይቶ ሂቡና። ኣብ መወዳእታ፡ ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ሃገራዊ ማሕበር ሓርበኛታት ስንኲላን ኲናት ኤርትራ (ሃ.ማ.ሓ.ስ.ኵ.ኤ) ንኡስ ዞባ ተሰነይ ኣቶ መሓመድኑር ዓሊ ሰይድ፡ “እዚ ዜጋ’ዚ ጎማታት ናይ መካይን እናዓደገ ነዚ ከቢድ ጻዕሪን ሓያል ጥበብን ዝሓትት ስራሕ ይሰርሕ ከምዘሎ፡ ካብ ነዊሕ ዓመታት ኣትሒዙ፡ ንኣዝዮም ብዙሓት ሓርበኛታት ስንኩላን ኵናት፡ ዘለዎም ጸገም ኣስተብሂሉ ዓቢ ፍታሕ ኣብ ምግባር ተጸሚዱ ንርእዮ ኣሎና። ኣብዚ እዋን እዚ ከኣ፡ ዝያዳ እናተፈልጠ ይኸይድ ምስ ምህላዉ፡ ካብ መላእ ሃገር እዮም ዝመጽእዎ ዘለዉ። ስለ’ዚ፡ እቲ ስራሕ እናገፍሖ ይኸይድ ብምህላዉ፡ ዝያዳ ደገፍን ምትብባዕን ከምዘድልዮ ንግንዘቦ ኢና” ኢሉ።

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting interested applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Instrumentation Technician Department: Process Plant / Process Plant Maintenance Number required: Four (04) Primary Purpose • Instrumentation technician work in the field of Instrumentation for Process control.

• General understanding of process instrumentation and electronics and Perform calibration and maintenance tasks.

• Fault finding, troubleshooting techniques and diagnoses of problems that arise when equipment fails. Perform Control Loop tuning and configuration and maintenance.

• Report to the Instrumentation Supervisor and Basic PLC and SCADAprinciples or good electronic skills.

• The successful candidate will be legally appointed and found competent to do all instrumentation and electronic work.

Essential Functions • Plan job to maximize efficient use of available time and material and to always ensure safe and correct working practices.

• Job exists to provide continuous operations and performance of all instrumentation and related functions of instrumentation installation to existing and new installations. Be able to work with people and to supervise coworkers • To do fault finding in such a manner not to damage equipment or injure people.

• To keep all registers up to date and time sheets signed.

Main Functions • Skilled trade – Instrumentation calibrations and installation, fault finding and optimization of instrumentation equipment to set standards.

• Routine maintenance checks and performance on instrumentation.

• Intimate knowledge of Temperature, Density, Mass, Flow, Pressure, Level type instrumentation; Variable speed drives (VSD) for motor control; PLC and SCADAprogramming will be an advantage or basic programming skill will help.

Planning • Makes use of “Planned Maintenance Schedule” and tracks the use of maintenance and repair parts and orders accordingly.

Implementation of the Plan • Identify the highest priority for each week and focus on completing relevant tasks and ensures good housekeeping.

• Ensures maintenance and repairs of all PLC/SCADAequipment, hardware and software.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns.

• Controls downtime by ensuring the best techniques are being used to repair breakdowns.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the workplace, including leading Field Level RiskAssessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed.

Identifies any hazards in the workplace.

• Maintains equipment; parts and supply stocks by carrying out regular stock takes and ordering replacements as required.

• Ensures optimal performance of all Process control systems • Ensures that faulty parts are replaced and calibrated before commissioning.

• Schedule maintenance and planned work as required and attend to breakdowns and minimize downtime.

• Ensure the disaster/recovery of the Process control system is up to date and done regularly Ensure process control systems are always in line with latest versions in industry.

Reporting • Compile daily, weekly progress reports for the department. (Action Tracker).

Unique requirements / other information • Good verbal and written communication skills in English, Understanding of instruction design Coaching, mentoring, assessment, moderation and facilitation skill •Ability to work in multicultural work environment, Produce and maintain effective training result Conducting training evaluation & effectiveness assessment Qualification • Electrical/Instrumentation Degree or Diploma Knowledge and Experience • 2 years working as Instrumentation technician • Knowledge onAllen Bradley, Siemens, Schneider PLC and on Wonderware Suite Technical Skills

• Computer Literacy (MS Office, CAD programs) •Attention to detail;Analytical and Problem-solving skills, Relevant trade skills or prior experience, Geometric development – recommended, Project planning and implementation.

Behavioural skills • Communication (English) Communication, Prioritizing, Self-motivated, driven •Assertiveness, Interpersonal Relations, Integrity & Conflict resolution •Ability to work towards strict deadlines and High level of accuracy, Discretion • High Safety attitude, Leadership & Capable of working independently, Report.

General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

•All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ኣብ ከተማ ኣስመራ ዞባ 6 ምም 10 ምምሕዳር ከባቢ ማይ ተመናይ ጎደና ዓዲኣቤይቶ ቁ/ገዛ 4 ዝርከብ ካብ ኮሚሽን ኣባይቲ ኤርትራ ብግዚያዊ ብቑጽሪ ወረቐት ምስክር 116755 መወከሲ ቁ.116210/109931 ዋንነቱ ዝተረጋገጸ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ፡ ወላዲየይ ኣቶ የማነ ኣርኣያ ኣዲግን ወ/ሮ ምልእተ ቦኽሩ በይንን ኣብ ቤ/ፍ/ዞባ ማእከል ቀሪቦም ን08/12/2011 ብቁ/መዝ/0290/2011 ዝገበሩለይ ውህብቶ መሰረት፡ ገዛ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም ሰብ እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ኖታሪን፡ቤ/ጽ/ሃ/ካዳስተርን የቕርብ። እንተዘየለ ግን ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ምኳነይ እሕብር። ኣቶ ዮውሃንስ የማነ ኣርኣያ

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ኣባሻውል ኣቶ ኢዮብ የውሃንስ፡ ኣዴና ኣረጋሽ በርህ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ሰለስተ ኣሕዋተይ ወረስቲ ናይ ወላዲትና ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ቢንያም ተዓገስ ምስግና፡ ኣደይ ወ/ሮ ሙሉ ገብረመድህን ተስፋይ ስለ ዝዓረፈት፣ ኣነ ምስ ሓፍተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ኣቶ ገብእግዚኣብሄር ገብረክርስቶስ ገብረኣላኽ፡ ኣቦይ ገብረክርስቶስ ገብረኣምላኽን ኣደይ ጀራ ተስፋይን ስለዝዓረፉ፣ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ካቶሊካዊ ኤጳርቅና ዘበኣስመራ ብ ነ/ ሄር ዩሴፍ ወልደሚካኤል ሓጎስ ዝተገበረ ለብዋ ይጽደቀልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ንግስቲ ተወልደብርሃን ወልደግርማ፡ ብዓል ቤተይ መም/ በየነ ተድላ ፍሊ ስለዝዓረፈ፣ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 11 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኢትዮጵያ ተግደል ቀሺ ትንሱእ ተስፋጽዮን፡ ኣቦይ ተግደል ቀሺ ትንሱእ ተስፋጽዮንን ኣደይ የሹ ቀሺ ተስፋልደት ቀላቲን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 6 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኣቶ ሃይለ ኣብርሃም፡ ኣቦይ ሻምበል ኣብርሃ ሃብቱን ኣደይ ኣበባ ገብረመድህን ተስፋማርያምን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ በለዛ ወ/ሮ በየነሽ ክፍሉ ባይረ፡ ንደቀይ ወ/ሮ ወዘነት ተስፋሚካኤል ወልደሚካኤልን ንኣቶ ቴድሮስ ተስፋሚካኤላ ወልደሚካኤልን እቲ ናተይ ቤተይ ናይ ሓባር ንብረት ዝኾነ ክሳብ ብሂወት ዘለኹ ባዕለይ ክጥቀመሉ፡ ብሞት ምስ ተፈለኹ ከኣ ንኽልተ ደቀይ ንብረቶም ክኸውን ክልተ ክፍልታት ሓንቲ ክሽነ ዘጠቓለለ ይላበወሎም ኣለኹ። ዝቃወም እንተሎ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዛግር ወ/ሮ ኣበባ ወልደሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ

ምስግና መንግስትኣብ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ን 4 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰላዕ ዳዕሮ ትሕቲ ዕድመ ሄኖክ ልኡል ንጉሰ፡ ብሞግዚት ወ/ሮ ለተንስአ ወልዳይ ተኽለሃይማኖት ኣዴና ኣስመረት ዕቑባጼን ሰመረ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓዲ በዝሓንስ ኣቶ በርሀ ተስፉ ገብረኣምላኽ፡ ጓለይ ዝማም በርሀ ተስፉ ገብረኣምላኽ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 3 ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣስቴር ኣስመለሽ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ምኪኤል ዓንደማርያም፡ ብዓል ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለዘላ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን8/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ድባርዋ 2ይ መጋባእያ ወ/ሮ ሰናይት ገብረሂወት ሃብተ፡ ብዓል ቤተይ ኮሎኔል ተኸስተ ተወልደብርሃን ተኽለሃይማኖት ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 10 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ዘውዲ ገብረእግዚኣብሄር ተኽለ፡ ብዓል ቤተይ ክፍለማርያም በርሀ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 3 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ለምለም ሃይለ ክፍሉ፡ ብዓል ቤተይ ሚኪኤል ኣብርሃም ተኽሉ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኤልሳ ከበደ ወልደሚካኤል፡ ኣዴና ኣረጋሽ ነጋሲ እምሃ ስለዝተሰወአት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይን ተተካእቲ ደቂ መዋቲ ሓወይን ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ነብያት ዘርኡ ቦኽጽዮን፡ ስም ትሕቲ ዕድመ ወደይ ነቢ ዮውሃንስ ገብረስላሴ ምባል ተሪፉ፡ ኖህ ተወልደብርሃን ኣብርሃም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ከተማ መንደፈራ ከሳሲት ወ/ሮ ፋና ብርሃነ ተስፋገርግሽ፡ ተኸሳሲ ብዓል ቤተይ ኣቶ ኢሰያስ ገብረማርያም፡ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን13/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ቅረብ። ኣቶ ክፍለማርያም የውሃንስን ወ/ሮ ርግኣት ኢያሱን፡ ስም ት/ዕድመ ጓልና ሂወት ክፍለማርይም ምባል ተሪፉ፡ ሶልያና ክፍለማርያም ተባሂሉ ይተኣረመላ ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኤደን 01 ን/ስ ዞባ ዒላበርዕድ ወ/ት ሳምራዊት ኑሪ ባርጋ፡ ኣቦይ ኑሪ ባርጋ ምሕረቱ ስለዝተአወአ፡ ኣደይ ዘነበሽ ተኽለገርግሽ ስለዝዓረፈት፡ ኣብ ቀዋምን ተንቀሳቓስን ንብረት ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ 02 ከረን ከሳሲት ወ/ሮ ኣመተዝጊ ዑቕባገርግሽ ክፍለ፡ ተኸሳሲ ኣቶ ራካ ክፍሌሱስ ዘርሓንስ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ኣቶ ተስፋስላሴ ተኽሃይማኖት ገብሩ፡ ንሓወቦኡ ኣቶ ተስፋማርያም ገብረክርስቶስ ብያኑ ዝምልከት ናይ ዘይብቑዕነት ምርግጋጽ ውሳነ ክወሃቦ ሓቲቱ ስለዘሎ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ግላስ ወ/ሮ ፈርጃ ያሲን፡ ብዓል-ቤተይ ዓምር እድሪስ ዓምር ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓረዛ ተኽለወይኒ ዓንደብርሃን ስዩም ምባል ተሪፉ፡ ኤፍሬም ዓንደብርሃን ስዩም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኣስቴር ዮውሃንስ ሃብተ ምባል ተሪፉ፡ ወሓዚት ዮውሃንስ ሃብተ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ባመንደር ፍኣድ ኣሕመድ፡ ዓድል ፍኣድ ኣሕመድ፡ ሳሚያ ፍኣድ ኣሕመድ፡ እንቲሳር ፍኣድ ኣሕመድ፡ ስለዝጠፍኡ፡ ጥፉኣት ምዃኖም ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን7/6/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሽዕብ ሰውራ ዓዲ ዑመር ተሰነይ

ቤት-ፍርዲ ዞባ ጋሽ-ባርካ ኣቑርደት

ካሕሳይ ገብረትንሳኤ በርሀ፡ ኣደይ ዝፋን ነጋሲ ኣብርሃ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ቤተልሄም ኣርኣያ ገብረክርስቶስ፡ ተጸዋዒ ዮናታን ተፈራ ኣለሙ ናይ ሞግዚትነት ክሲ ቀሪቡልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከባቢ1 ባጽዕ

መሓመድኑራይ ዑስማን ሙሳ ምባል ተሪፉ፡ መሓመዱ ኑራይ ዑስማን ሙሳ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ዝቃወም እንተሎ፡ ን10/6/22 ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኤሊሻን ላይነ ፍስሃ፡ ኣቦይ ላይነ ፍስሃ ሓድጉን ኣደይ ደሃብ ኣሕመድ መሓመድን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ ዓሰብ ወ/ሮ ሰርካለም ሮማኖ ማንቺስተ፡ ወኪል ኣሕመድ ፍቓድ ኣሕመድ፡ ኣመልካቲት ብወኪላ ገይራ፡ ወረስቲ ሳሚ ፍኣድ ኣሕመድ፡

ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ጋሽባርካ ባረንቱ ይግ/በሃሊት ውዳሰ ኣብርሃ ብወኪላ ወልደስስላሴ ያቆብ፡ ወ/መልሲ ወ/ሮ ሚዛን ኣብርሃን ዳኒኤል የማነን ን17/5/22 ብዝቐረብልካ ይግባይ፡ ቀሪብካ መልሲ ምስዘይተቕርብ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክረአን ውሳነ ክወሃበሉን ምዃኑ ነፍልጥ።

ምስጋና ብሞት ኣዚና እነፍቅራ ሓብትና ሚዛን ተወልደብርሃን ቀሺ ወልደሚካኤል ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ግዜ ሕማማ፡ ገዛን ሆስፒታልን ዝተመላለስኩም፡ ምስ ዓረፈት ድማ ካብ ጀርመን ሬሳ ኣብ ምፍናው ዝተሓባበርኩምናን ክሳብ ዓዲ ተከሌዛን ብምኻድ ዘቃበርኩምናን፡ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ፈተውትን ቤተሰብን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ንሕብር። ምሉኣት ስድራቤት

ነቲ ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ሰሜናዊ ምዕራብ ምምሕዳር 01 ዞን ማይተመናይ ዝርከብ ኣብ ኮምሽን ምጽራይ ንብረት ብቁ.መዝገብ/58723 ብጠቕላላ ቁ.መዝገብ 96741 ብስም ጽገህይወት ቃልኣብ ዝተመዝገበ ገዛይ፡ ንኣደይ ወ/ሮ መኣዛ ፎቶ ብህያብ ስለዝሃብኩዋ፡ ሽም ዋንነቱ ከሰጋግረላ ስለዝደለኹ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት፡ ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምለከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ኖታሪን ቤት ጽሕፈት ካዳስተርን የቕርብ። ተቓውሞ እንተ ዘይቀሪቡ ግን ኦርጂናል ሰነዳተይ ኣቕሪበ ጉዳየይ ክፍጽም ምዃነይ እሕብር። ወኪል ኢልሳ ወልዳይ

ቤት-ፍርዲ ሰንዓፈ ኣለማሽ ስዩም ካሕሳይ ምባል ተሪፉ፡ ዓለመሽ ስዩም ካሕሳይ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ግብጺት ማጆር ምባል ተሪፉ፡ ሰምሃር ማጆር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣

ኣቶ ኣማኑኤል ዮናስ፡ ብስም ነ/ፍ ዮናስ ጋሮይ ነ/ፍ ትምኒት ዘርኤን ኣብ ን/ዞባ ኣርባዕተ ኣስመራ ከባቢ ኣርባዕተ ኣስመራ ከባቢ ገዛ ኸንሻ ተደኲኑ ዝርከብ ገዛ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ብቁጽሪ ወረቐት 104534 ብመወከሲ ቁጽሪ114288/114289 ተመዝጊቡ ዝርከብ ናብ ስም ወራሲ ከመሓላልፎ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ኣትሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ቤት ጽሕፈት ካዳስተር ወይ ቤት ጽሕፈት ኖታሪ ይቕረብ። ኣቶ ኣማኑኤል ዮናስ

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ትማሊ ሓሙስ ኣብ ዝተኻየደ ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ሱፐር ዲቪዥን ‘ኤ’ ጋንታታት ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል፡ ፓራዲዞን ኣስመራ ቢራን ንመጋጥምተን ብተመሳሳሊ ውጽኢት 1ብ0 ኣሰኒፈን። ፈለማ ናብ ሜዳ ዝወረዳ ጋንታታት ፓራዲዞን ኩባንያ ሰገንን እየን ነይረን። ፓራዲዞ ክልተ ነጥቢ፡ ኩባንያ ሰገን ድማ ኣርባዕተ ነጥቢ ሒዘን ናብ’ቲ ግጥም ኣትየን። ፓራዲዞ ሓያል ተወዳዳርነት ብምርኣይ ነታ ኣብ ውድድር ሻምፕዮና ሳልሳይ ደረጃ ዝሓዘት ኩባንያ ሰገን ኣብ መበል 22 ደቒቕ ፊልሞን ቶምቦሳ ብዘቝጸራ ሸቶ 1ብ0 መርሐት። በዚ ውጽኢት ድማ ነቲ ግጥም ናብ ዕረፍቲ ኣቕንዐቶ። ድሕሪ ዕረፍቲ ኣብ ዝቐጸለ ጸወታ፡

ኣስመራ ቢራን ፓራዲዞን ተዓዊተን

ተጻወትቲ ፓራዲዞ ሸቶ ናይ ምዃን ተኽእሎ ዝነበረን ኮዓሳሱ ናብ ልዳት መጋጥምቶም ክልእኩ እኳ እንተተራእዩ፡ ንመሪሕነቶም እተውሕስ

ኵዕሶ ግና ምስ ሰኪዐት ከራኽቡ ኣይከኣሉን። ብኣንጻሩ፡ ፓራዲዞ ናይ ጸወታ ጸብለልታኣ ብኩባንያ ሰገን ተመንጠለት። በዚ ድማ ሓላዊ ልዳት

ኣርሰናል - ማንቸስተር ዩናይትድ እዚ ናይ ሎሚ ግጥም፡ ዋላ’ኳ ዋንጫ ንምልዓል ናብ ዝወስድ መገዲ ኣየአንፍት፡ ምስ ቀዳሞት ኣርባዕተ ጋንታታት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ንምስራዕ ግና ወሳኒ እዩ። ብሓፈሻ ግና ናይ ነዊሕ ዓመታት መቐናቕንቲ ኣብ ርእሲ ምዃነን ህልዊ ኩነታተን ተወሲኽዎ እዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ኣዝዩ ተባህጊ ኮይኑ ኣሎ - ሎሚ ኣብ ሜዳ ኢማራትስ ዝእንገድ ግጥም ክለባት ኣርሰናልን ማንቸስተር ዩናይትድን! ኣብ ግጥም ደርቢ ለንደን ንቸልሲ ዘድነነት ኣርሰናል፡ ኣብቲ ግጥም ምስ ቀዳሞት 11 ንዘየሰለፈቶ ተጻዋታያ ኣሌክሳንደር ላካዘት ሎሚ ካብ ፈለማ ኣብ ሜዳ ክረአ ከምዝኽእል ትሕብር። ብተወሳኺ እዛ ለንደናዊት ክለብ ካብ ወርሒ ጥሪ ኣትሒዙ ካብ ጸወታ ርሒቑ ንዝነበረ ታኬሂሮ ቶሚያሱ እውን ምስ ቀዳሞት 11 ክትሰርዖ ከምእትኽእል ትእንፍት። ብመንጽሩ ማን ዩናይትድ፡ ንፖል ፖግባ ከምእትኸስሮ ተረጋጊጹ ኣሎ። እዚ ፈረንሳዊ ኣከፋፋሊ፡ ክለቡ ብሊቨርፑል ዳር ትርኢት ኣብ ዝረኣየትሉ ጸወታ ብዝገጠሞ ማህሰይቲ እዩ ኣብዚ ግጥም’ዚ ምብኳሩ ዝተረጋገጸ። ገለ መራኸቢ ብዙሃን እውን፡ ነዚ ዓመተ ስፖርት’ዚ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ የጋውሓ ኣለዋ። እንተ ክለቡ፡ ክንዮ ንነዊሕ እዋን፡ ክሳብ መዓስ ካብ ጸወታ ከምዝርሕቕ ብንጹር ኣየፍለጠትን። ‘መድሕን ማን ዩናይትድ’ እናተባህለ ዝጥቀስ ክርስትያኖ ሮናልዶ፡ ራፋኤል ቫረነን ስኮት ማክ ቲሞናይን ኣብዚ

ናይ ሎሚ ጸወታ ድልዊ ምህላዎም ተረጋጊጹ ኣሎ። ካብ 32 ጸወታታት 57 ነጥቢ ብምውህላል ሓሙሻይ ተርታ ሒዛ እትርከብ ኣርሰናል፡ ድሕሪ ተደጋጋሚ ትሑት ውጽኢት፡ ኣብ ልዕሊ ቸልሲ ብምዕዋት ተጻወትታ ሞራል ዝሰነቑ ይመስሉ። ኣብቲ ዓወት ናይ ለንደን ደርቢ፡ ኣርሰናላውያን ብኹሉ መዐቀኒታት ልዕሊ ቸልሲ ጸብለል ምባሎም ብቐሊሉ ስታትስቲካዊ ጸብጻባት ይምስክር። ነዚ ጸብለልታ ምስ ምንካይ ብቕዓት ክለብ ቸልሲ ዘተኣስስርዎ ተንተንቲ ብቑጽሪ ውሑዳት እኳ እንተዘይኮኑ፡ ራብዓይ ተርታ ምስ ዝሓዘት ቶተንሃም ተመሳሳሊ ነጥቢ ከተዋህልል ኣብቂዕዋ እዩ። ብወገን ማን ዩናይትድ እውን ‘ዝተረጋግአት ጋንታ’ ኣላ ክበሃል ኣይከኣልን እዩ። ምስ ምቅይያር ዓለምቲ፡ ማህሰይቲ ተጻወትቲ፡ ኲናት ቃላት ኣብ መንጎ ተጻወትቲ ከምኡ እውን ስዕረት ብሊቨርፑል ተወሲኽዎ፡ እታ ናይ ትማሊ ዓርሞሸሽ ክለብ ሎሚ ደገፍታ ከብዶም ሓቝፎም ክርእይዋ ተጊዲዶም ኣለዉ። ኣብ ዝሓለፈ ሸውዓተ ጸወታታት (ኣብ ኩሉ ውድድር ምዃኑ እዩ) ኣብ ኣርባዕተ ስዕረት ናይ ዝቐመሰትሉ ጠንቂ ድማ እዚ ኣብ ውሽጢ እታ ጋንታ ዘሎ ነውጺ ምዃኑ ህቡብ ተንታኒ ኵዕሶ እግሪ ላውሮ ኣብ ራድዮ ቢቢሲ ይምድር። ኣርሰናል፡ ኣብ ዝሓለፈ እዋን ኣብ ሜዳኣ ኢማራትስ ኣንጻር ማንቸስተር ዩናይትድ ኣብ ዘካየደቶ ሰለስተ

ጸወታታት ኣይተሳዕረትን። ኣብ ክልተ ክትዕወት እንከላ፡ ሓንሳብ ድማ ማዕረ ተፈላልያ። በዚ ድማ ሎሚ እንተደኣ ተዓዊታ፡ ኣርሰናል ኣርባዕተ ሳዕ ብማን ዩናይትድ ከይተሳዕረት ካብ ሜዳ ዝወጸትሉ ግጥም ኮይኑ ክስነድ እዩ። ኣብ ካልእ ጸወታታት ናይዚ ቀዳመሰንበት፡ ካብ 32 ጸወታታት 77 ነጥቢ ብምውህላል ንውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ትመርሕ ዘላ ማንቸስተር ሲቲ፡ ኣብ ሜዳኣ ኢትሓድ ንዋትፎርድ ከተአንግዳ እያ። ኣብ ሕክምና ዝርከቡ ተጻወትታ ናታን ኣከን ጆን ስቶንስን ናይ ምስላፎም ተኽእሎ ፍርቂ ፍርቂ ክኸውን እንከሎ ህላወ ኬሊ ዎከር ኣብ ሜዳ ድማ ከምዘጠራጥር ጋዜጣታት ዓዲ እንግሊዝ ይሕብራ። ድሕሪ ውድድር ዋንጫ ኣፍሪቃ፡ ብሰንኪ ምጭብባጥ ጭዋዳ ኵዕሶ ዘይቀልዐ ተጻዋታይ ዋትፎርድ ዊሊያም ትሮስትኮንግ፡ ነዚ ናይ ሎሚ ግጥም ድልዊ ምህላዉ ይንገር። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ጽባሕ ኣብ ሜዳ ኣንፊልድ ዝካየድ ግጥም ሊቨርፑልን ኤቨርተንን እውን እቲ ኻልእ ኣቓልቦ ረኺቡ ዘሎ ጸወታ ናይዚ ቀዳመ ሰንበት ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ እዩ። ኣብዚ ውድድር’ዚ ክልቲአን ክለባት ሒዘናኦ ዘለዋ ናይ ደረጃ ጋግ ኣዝዩ ልዑል እኳ እንተሃለወ (ሊቨርፑል ካልኣይቲ፡ ኤቨርተን ድማ መበል 17) ዘካይዳኦ ግጥም ግና ‘ደርቢ መርሲ ሳይድ’ ብምዃኑ ብኣጋኡ ሸፈነ መራኸቢ ብዙሃን ረኺቡ ኣሎ። ኣሰልጣኒ ሊቨርፑል የርገን ክሎፕ፡ ኣብዚ ናይ ደርቢ ጸወታ ኩሎም ተጻወትቱ ብቑዓት ከምዘለዉ ይሕብር። ናብታ ክለብ ቅርበት ዘለወን ጋዜጣታት ግና ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ኤፍ ኤ ካፕ ኣንጻር ማን ሲቲ ማህሰይቲ ዝገጠሞ ሮቤርቶ ፊርሚኖ ምስላፉ ኣጠራጣሪ ምዃኑ ይሕብራ። ብወገን ኤቨርተን፡ ዶመኒክ ካልቨርት - ለዊን ብሰንኪ ምጭብባጥ ጭዋዳ ከምዘይስለፍ ቢቢሲ ይሕብር። ዶኒ ቫን ደ በክ ከምኡ እውን ኣንድረስ ጎመዝ እውን እቶም ኣብዚ ግጥም’ዚ ዝኾነ እጃም ዘይህልዎም ተጻወትቲ እዮም። ** **** **

ፓራዲዞ ብርክት ዝበላ ውዱኣት ኮዓሳሱ ኣብ ምድሓን ተጸምደ። ኣብቲ ሓለቓ ጋንታ ፓራዲዞ ሙሴ ተኽላይ ብኽልተ ብጫ ካርድ ኣብ መበል 90 ደቒቕ ብማእከላይ ዳኛ መሓሙድ ሓጎስ ኢማና ካብ ሜዳ ዝተባረረሉ ግጥም፡ ፓራዲዞ ኣቐዲማ ብዘመዝገበታ ሸቶ ተዓዊታ ካብ ሜዳ ወጺኣ። ፓራዲዞ ኣብ ሰለስተ ጸወታ ሓሙሽተ ነጥቢ ከተዋህልል እንከላ፡ ኩባንያ ሰገን ድማ ብተመሳሳሊ ብዝሒ ጸወታ ኣርባዕተ ነጥቢ ሒዛ ኣላ። ኣብቲ ግጥም ብሉጽ ተጻዋታይ

ኮይኑ ዝተሸለመ ሓላዊ ልዳት ፓራዲዞ ዮናታን ሚኪኤል እዩ። ቀጺለን ገዳይም ጋንታታት ኣስመራ ቢራን ኣዱሊስን እየን ኣብ ሜዳ ተራእየን። ቀዳማይ እብረ ግጥም’ዘን ጋንታታት ሸቶ ከይተመዝገቦ እዩ ናብ ዕረፍቲ ኣቕኒዑ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ብወገን ኣስመራ ቢራ ከም ብዓል ሚልክያስ ቀላሚጦስ፡ ካብ ኣዱሊስ ከኣ ሳልሕ ስዒድ ዘካየድዎ ፈተነታት ክጥቀስ ይኽእል። ጸወታ ክዛዘም ሸውዓተ ደቒቕ ምስ ተረፎ ግና ኣስመራ ቢራ ብመገዲ ናሆም ሃብቶም ኣቢላ ንውጽኢት ናይቲ ጸወታ ናብ1ብ0 ቀየረቶ። ድሕሪ እዛ ናሆም ዘቝጸራ ሸቶ፡ ብወገን ክልቲአን ጋንታታት ዝተቘጽረ ሸቶ ብዘይምንባሩ፡ ኣስመራ ቢራ ምሉእ ሰለስተ ነጥቢ ክትሓፍሰሉ ከኣለት። ኣብዚ ግጥም’ዚ ብሉጽ ተጻዋታይ ኮይኑ ዝተሰምየ፡ ተኸላኻሊ ኣስመራ ቢራ ተኽሊት ሓጎስ’ዩ። ኣስመራ ቢራ ኣብ ክልተ ግጥም ሰለስተ ነጥቢ፡ ኣዱሊስ ድማ ኣብ ክልተ ግጥም ሓንቲ ነጥቢ ኣመዝጊባ ትርከብ። ** ** **

ውድድር ሻምፕዮን ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ቀጺሉ ግጥማት ሻምፕዮን ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ጋንታታት ቀዳማይን ሳልሳይን ዲቪዥናት ብዘካየዳኦ ጸወታታት ትማሊን ብቕድሚ ትማሊን ቀጺሉ ውዒሉ። ትማሊ ኣብ ሰዓታት ቅድሚ

መደብ ጸወታ ሎሚ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኣርሰናል - ማን ዩናይትድ 2፡30 ሌስተር ሲቲ - ኣስቶን ቪላ 5፡00 ማን ሲቲ - ዋትፎርድ 5፡00 ኖርዊች - ኒውካስል 5፡00 ብረንትፎርድ - ቶተንሃም 7፡30 ኮፓ ደል ረይ ሪያል ቤትስ - ቫለንስያ 11፡00 ሰረ’ኣ ቶሪኖ - ስፔዝያ 4፡00 ቨነዝያ - ኣታላንታ 4፡00 ኢንተር ሚላን - ሮማ 7፡00 ሄላስ ቬሮና - ሳምፕዶርያ 9፡45 ጽባሕ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ብራይተን - ሳውዝሃምፕተን 4፡00 በርንለይ - ዎልቭስ 4፡00 ቸልሲ - ዌስት ሃም 4፡00 ሊቨርፑል - ኤቨርተን 6፡30 ላ’ሊጋ ባርሴሎና - ራዮ ቫለካኖ 10፡00 ሰረ’ኣ ሳለርኒታና - ፊዮረንቲና 1፡30 ቦሎኛ - ኡዲነዝ 4፡00 ኢምፖሊ - ናፖሊ 4፡00 ጀኖዋ - ካሊያሪ 7፡00 ላዝዮ - ኢንተር ሚላን 9፡45

ቐትሪ ኣብ ዝተኻየደ ጸወታ፡ ፈለማ ጋንታታት ሳልሳይ ዲቪዥን ደቂ ተባዕትዮ ማራትን ብርሃንን ናብ ሜዳ ወሪደን። ማራት ከኣ 59ብ24 ተዓዊታ። ሰላምን ኣልጌንን ኣብ ዘካየዳኦ ጸወታ ድማ፡ ኣልጌን ብገፊሕ 97ብ18 ስዒራ። ተጻዋታይ ጋንታ ኣልጌን ናኦድ ጥዑምዝጊ 31 ሰኪዐት ብምቑጻሩ ስሙ ዀሊዑ። ብሓፈሻ፡ ኣልጌን፡ ዛጊት ኣብ ዘካየደተን ጸወታታት ብዘቑጸረቶ ሰኪዐታት ከም ላህመት ጸብለል ክትብል ክኢላ ኣላ። ኣብ ሳልሳይ ግጥም ናይ ትማሊ መደባት ጸወታ ኤኤስኤም1ን ተስፋን እየን ኣብ ሜዳ ተራእየን። ኤኤስኤም1 ድማ 37ብ28 ተዓዊታ። ኣብ መወዳእታ፡ ግጥመን ዘካየዳ ጋንታታት ቀዳማይ ዲቪዥን ክሪስታልን ሳዋን እየን። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ ተጻዋታይ ጋንታ ክሪስታል ሙሴ ጸጋይ ነጢሩ ዘቝጸራ ሰኪዐት (ዳንክ) ከምኡ ድማ ናይ ሳዋ ተጻዋታይ እስራኤል ሙሉጌታ ሽዱሽተ ግዜ ነናይ ሰለስተ ነጥቢ ሰኪዐት ምቝጻሩ ተጠቃሲ ፍጻመታት ናይቲ ዕለት እዩ። እንተኾነ፡ እዘን ጋንታታት፡ ብሰንኪ ዝናብ ግጥመን ክቕጽላ ብዘይምኽኣለን፡ ጸወታአን ናብ ካልእ እዋን ምስግጋሩ ህዝባዊ ርክባት ፈደረሽን ኵዕሶ ሰኪዐት ዞባ ማእከል ይሕብር። ብቕድሚ ትማሊ ኣብ ዝተኻየደ ግጥም፡ ጋንታታት ደቂ ተባዕትዮ ሳልሳይ ዲቪዥን ኤኤስኤም2ን ዕዳጋ ሓሙስን ተጻዊተን። ዕዳጋ ሓሙስ ድማ 43ብ27 ተዓዊታ። ጋንታታት ቀዳማይ ዲቪዥን ደቂ ተባዕትዮ ሓሬናን ኤምቢዋይን ኣብ ዘካየዳኦ ግጥም ከኣ ሓሬና 61ብ22 ስዒራ።

ሓዳስ

ኤርትራ

23 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.202

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

መራሒ ሰሜን ኮርያ ኪም ጆንግ ኡን፡ ምስቲ ኣብ ቀረባ እዋን ጥሮታ ክወጽእ ዝቀራረብ ዘሎ ደቡብ ኮርያዊ መዘናኡ ፕረዚደንት ሙን ጃ ኢን፡ ናይ ምሕዝነት መልእኽታት ከምእተለዋወጡ፡ ኣገልግሎት ዜና ሰሜን ኮርያ ሓቢሩ። ፕረዚደንት ሙን፡ ዋላ’ውን ድሕሪ ጥሮታ ምውጽኡ፡ ንውህደት ክልቲአን ኮርያታት ክሰርሕ ምዃኑ ዝሓለፈ ሰሙን ናብቲ ሰሜን ኮርያዊ መራሒ ኣብ ዝሰደዶ መልእኽቲ ገሊጹ ምንባሩ፡ ኣገልግሎት ዜና ሰሜን ኮርያ ወሲኹ ሓቢሩ።

መራሕቲ ሰሜንን ደቡብን ኮርያ መልእኽቲ ተለዋዊጦም ፕረዚደንት ኪም ብወገኑ፡ ሓባራዊ ጻዕሪ ክልቲኦም መራሕቲ ንመጻኢ ዓቢ ተስፋ ዘንብር ምዃኑ ድሕሪ ምግላጽ፡ ዝምድና ክልተአን ኮርያታት ክመሓየሽ ዘለዎ ድልየት ኣነጺሩ። እቲ መልእኽቲ ናይ ምልውዋጥ ስጉምቲ፡ ወጥሪ ሓውሲ ደሴት ኮርያ ናብ ዝኸፍአ መልክዑ ከየምርሕ ተሰጊኡ ኣብ ዘለወሉ እዋን ይውሰድ ብምህላዉ፡ “ናይ ለባማት ስጕምቲ” ክብሉ ብዙሓት ወገናት

ርእይቶኦም ይህቡሉ ኣለዉ። ፕረዚደንት ሙን፡ ኣብቲ ንሓሙሽተ ዓመታት ኣብ ስልጣን ዝጸንሓሉ እዋን፡ ቅድሚ ሕጂ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ተራእዩ ዘይፈልጥ ማለት፡ ሰለስተ ግዜ ምስ ፕረዚደንት ኪም ርክብ ከምዘካየደ ይሕበር። ኣብ ደቡብ ኮርያ ኣብ ዝሓለፈ መጋቢት 2022 ፕረዚደንታዊ ምርጫ ድሕሪ ምክያዱ፡ ዩን ሱክ የኦል ሓድሽ ፕረዚደንት እታ ሃገር ኮይኑ ከምእተመርጸ ኣይርሳዕን።

ኣፍጋኒስታን - ብመጥቃዕቲ ቦምባ ብዙሓት ሰባት ተቐቲሎም ኣብ ኣፍጋኒስታን፡ ኣብ ከተማታት ማዛር ኣ-ሻሪፍን ቕንዱዝን ብዝተፈጸመ መጥቃዕትታት ቦምባ፡ ብውሑዱ 22 ሰባት ከምእተቐትሉ፡ ማዕከናት ዜና ዓለም ንሰብ-መዚ ጥዕና’ታ ሃገር ብምጥቃስ ሓቢረን። በቲ ኣብ ከተማ ማዛር ኣ-ሻሪፍ ኣብ መስጊድ ዝተፈጸመን ሽበራዊ ጉጅለ ‘ዳዕሽ’ ሓላፍነት ዝወሰደሉን መጥቃዕቲ፡ ብውሑዱ 11 ሰባት ከምእተቐትሉ

ዝሓበሩ ሰብ-መዚ ጥዕና’ታ ከተማ፡ ህሱያት ዝርከብዎም ኣስታት 60 ሰባት’ውን ቈሲሎም ከምዘለዉ ገሊጾም። ልዕሊ 30 ካብ’ቶም ዝቘሰሉ ኣብ ሕማቕ ኩነታት ብምህላዎም፡ ቊጽሪ ምዉታት ካብዚ ዘለዎ ንላዕሊ ክውስኽ ከምዝኽእል ድማ ኣሚቶም። ኣብ ከተማ ቕንዱዝ፡ ንሰራሕተኛታት መንግስቲ ዒላማ ዝገበረን ኣብ ሞተር ብሽክለታ ዝተጻወደ ቦምባ ብምፍንጃር

ዝተፈጸመን መጥቃዕቲ’ውን፡ ብውሑዱ ህይወት 11 ሰባት ከምዝቐዘፈ ዝሓበሩ ጸብጻባት፡ ቈልዓ ሰበይቲ ዝርከብዎም ካልኦት 18 ሰባት ድማ ከምዘቝሰለ ገሊጾም። ዛጊት ናይቲ ኣብ ከተማ ቕንዱዝ ዝተፈጸመ መጥቃዕቲ ሓላፍነት ዝወሰደ ኣካል’ኳ እንተዘየለ፡ ሽበራዊ ጕጅለ ዳዕሽ ቀዳማይ ጥርጡር ኰይኑ ከምዘሎ ግን፡ ሰብ-መዚ’ታ ከተማ ይሕብሩ ኣለዉ። እቲ መጥቃዕትታት፡ ነቲ ብ19 ሚያዝያ ኣብ ምዕራባዊ ሸነኽ ከተማ ካቡል ኣብ ቤት-ትምህርቲ ዝተፈጸመን ህይወት 6 ተመሃሮ ዝቐዘፈን መጥቃዕቲ ቦምብ ስዒቡ ይፍጸም ብምህላዉ፡ ንጸጥታዊ ስግኣት ኣፍጋናውያን መሊሱ ከምዘዕረጎ’ዮም ምስታ ሃገር ቅርበት ዘለዎም ተንተንቲ ዝሕብሩ። ኣብ ኣፍጋኒስታን ተኸሲቱ ዘሎ ጸጥታውን ወተሃደራውን ቅልውላው፡ ሳዕቤን ናይቲ ን20 ዓመታት ኣብታ ሃገር ዝተኻየደ ግዳማዊ ወተሃደራዊ ምትእትታው ምዃኑ’ዩ ዝግለጽ።

ሀይቲ - ተጐዓዝቲ ዘሳፈረት ነፋሪት ወዲቓ ኣብ ሀይቲ፡ ተጐዓዝቲ ኣሳፊራ ምንባራ ዝተገልጸት ንእሽቶ ነፋሪት ኣብ ርእሰከተማ እታ ሃገር ኣብ ጽርግያ ብምውዳቓ፡ ብውሕዱ ሽዱሽተ ሰባት ከምዝሞቱ ተሓቢሩ። እታ ነፋሪት፡ ካብ ርእሰ-ከተማ ፖርትኡ-ፕሪንስ ተበጊሳ ናብ ወደባዊት ከተማ ጃክመል እናምርሐት እንከላ እያ እቲ ሓደጋ ኣጋጢሙዋ። ካብ መዓርፎ-ነፈርቲ ተንሲኣ ን20 ደቓይቕ ድሕሪ ምብራራ ናይ ሓገዝ ምልክት ከምዝገበረት ድማ፡ ሰብ-መዚ ኣቪየሽን እታ ሃገር ገሊጾም። በቲ ዘጋጠመ ሓደጋ፡ ሓያሎ ካልኦት ኣብቲ ጽርግያ ዝንቀሳቐሱ ዝነበሩ ሰባት ጉድኣት ከምዝወረዶም’ዩ ዝግለጽ ዘሎ።

ብተወሳኺ፡ ኣብራሪ እታ ነፋሪት ካብቲ ሓደጋ ብህይወት እኳ እንተወጸ፡ ብሰንኪ ዘጋጠሞ መቝሰልቲ ግን ድሒሩ ኣብ ሆስፒታል ከምዝሞተ ተሓቢሩ። ዛጊት ጠንቂ እቲ ሓደጋ እኳ እንተዘይተነጸረ፡ ምቁራጽ ሞተረ ነቲ ሓደጋ ኣስዒቡ ክኸውን ከምዝኽእል ግን እቶም ሰበ-ስልጣን ኣረዲኦም። ቀዳማይ ሚኒስተር እታ ሃገር ኣርየል ሀንሪ፡ እቲ ዘጋጠመ ሓደጋ ከቢድ ምዃኑ ድሕሪ ምግላጽ፡ ንስድራ ግዳያት ኣጸናኒዑ። ብተደጋጋሚ ባህርያዊ ሓደጋታት ዝርኣየላ ሀይቲ፡ ብሰንኩ ኣብ ልዕሊ ትሕተቅርጺን ቁጠባን እታ ሃገር ዓቢ ዕንወት ክወርድ ምጽንሑ ይሕበር።

ፕረዚደንት ሆንዱራስ-ነበር ኣብ ኣመሪካ ክሲ ተመስሪትሉ ክፍሊ ፍትሒ ኣመሪካ፡ ፕረዚደንት ሆንዱራስ ዝነበረ ጁኣን ኦርላንዶ ሀርናንደዝ፡ ኣብ ስልጣን ኣብ ዝነበረሉ እዋን ኣብ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ምስግጋር ዕጸ-ፋርስን ኣጽዋርን ተዋፊሩ ከምዝነበረ ብምጥቃስ፡ ኣብ ልዕሊኡ ክሲ ከምዝመስረተሉ ተሓቢሩ። እቲ ክፍሊ ነቲ ክሲ ዝመስረተ፡ እቲ ፕረዚደንት ነበር ኣብ መሪሕነት ኣብ ዝነበረሉ እዋን፡ ስልጣኑ ብምጥቃም ንሆንድራስ ናብ ውድቀት ከምዘምርሓ ድሕሪ ምግላጽ እዩ። እቲ ወዲ 53 ዓመት ፕረዚደንት ነበር፡ ተመስሪቱሉ ዘሎ ክሲ ትማሊ ሓሙስ ብወግዒ ድሕሪ ምሕባሩ፡ ብኡ ንብኡ ናብ ኣመሪካ ከምእተረከበ ተገሊጹ። ብመሰረት ኣኽበርቲ ሕጊ ኣመሪካ፡

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ቅሳነት

ሀርናንደዝ ብሰለስተ ገበናት ዕጸ-ፋርስን ኣጽዋርን እዩ ተኸሲሱ ዘሎ። ሀርናንደዝ ናብ መጋባእያ ቤት-ፍርዲ ኣመሪካ ዝተረከበ፡ ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ሆንዱራስ፡ እቲ ካብ 2014 ክሳብ ጥሪ 2022 ኣብ ስልጣን ዝጸንሐ ፕረዚደንት ነበር፡ ኣብ ቤት-ፍርዲ ኒው-ዮርክ ክፍረድ ድሕሪ ምፍቃዱ እዩ። ክፍሊ ፍትሒ ኣመሪካ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ሀርናንደዝ ኣብ ናይ ስልጣን ግዜኡ ኣብ ምቅላስ ዘይሕጋዊ ምስጋግር ዕጸ-ፋርስ ከም ቀንዲ መሻርኽቲ ኣመሪካ ይቑጸር ምንባሩ ድሕሪ ምጥቃስ፡ እንተኾነ፡ እቲ ፕረዚደንት ነበር ኣብ ብልሽውናን ንግዲ ዕጸ-ፋርስን ብምውፋር፡ ኣማኢት ኣሽሓት ኪሎ ዝግመት ኮከይን ናብ ኣመሪካ ኣብ ምስግጋር ተጸሚዱ ምንባሩ

ኣረዲኡ። ሀርናንደዝ ስልጣኑ ብምጥምዛዝ፡ ኣብ ሆንዱራስን መክሲኮን ኣብ ንግዲ ዕጸፋርስ ዝተዋፈሩ ጕጅለታት ብምድጋፍ፡ ሚልዮናት ዶላራት ከምዘኻዕበተ ይሕበር። እንተኾነ ሀርናንደዝ፡ እቲ ቀሪቡሉ ዘሎ ክስታት ብጸላእቱ ዝተኣልመ ውዲት ምዃኑ ድሕሪ ምሕባር፡ ንዅሉ’ቲ ክስታት ነጺጉዎ ኣሎ።

ስጳኛ - ኣብ ውሽጢ 20 መዓልቲ ክልተ ግዜ ብኮሮና ዝተለኽፈት ሓኪም. . . . ኣብ ስጳኛ፡ ሓንቲ ሓኪም ኣብ ውሽጢ 20 መዓልታት ክልተ ግዜ ብቫይረስ ኮሮና ድሕሪ ምልካፋ፡ ተመራመርቲ’ታ ሃገር፡ ‘ኣብ ዝሓጸረ ግዜ ክልተ ግዜ ብኮቪድ-19 ዝተለኸፈት’ ተባሂላ ኣብ መዝገብ ክብረወሰን ዓለም ክትሰፍር ሕቶ ከምዘቕረቡ ተሓቢሩ። እታ ስማ ዘይተገለጸ ስጳኛዊት ሓኪም፡ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ብደልታ፡ ኣብ ወርሒ ጥሪ ከኣ ብኦሚክሮን ዝተብሃሉ ጅራት ኮቪድ-19 ከምዝተለኸፈት’ዩ ዝግለጽ ዘሎ። እቶም ተመራመርቲ ኣብ ዝሃብዎ ሓበሬታ፡ ዋላ’ውን ክታበት ጸረ ኮቪድ19 እንተወሰድካ፡ ኣቐዲምካ ብኮቪድ-19 ተለኺፍካ እንተ ነይርካ፡ ዳግማይ ናይ

ጎደና

ዕለት 23/4/2022

ምልካፍ ተኽእሎ ከምዘለካ’ዮም ዘረድኡ። እታ ስጳኛዊት ሓኪም፡ ፈለማ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ብቫይረስ ኮሮና ድሕሪ ምልካፋ ዝኾነ ምልክታት ኣየርኣየትን ነይራ። ድሕሪ ሰለስተ ሳምንታት ግን ሰዓልን ረስንን ስለዝገበረላ፡ ናብ ሕክምና ድሕሪ ምኻዳ ዳግማይ ብኻልእ ጅር ቫይረስ ኮሮና ተለኺፋ ምህላዋ ተሓቢራ። ኣብ ኣውሮጳዊ ሕብረት ላዕለወይቲ ተመራማሪት ተመሓላለፍቲሕማማትዝዀነት ዶክተር ገማ ራሾ፡ ኦሚክሮን፡ ነቲ ኣቐዲምካ ኣጥሪኻዮ ዝጸናሕካ ናይ ምክልኻል ዓቕሚ ናይ ምብዳህ ክእለት ከምዘለዎ ብምግላጽ፡ ብቫይረስ ኮሮና

ጎደና ሓማሴን ቁ.45 ከባቢ ማይ ኣባሻውል

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ተለኺፎም ዝፈልጡን ዝተኸተቡን ሰባት ዳግማይ ክንልከፍ ኣይንኽእልን ኢና ዝበል ሓሳብ ክህልዎም ከምዘይግባእ ኣረዲኣ። ኣብ ታሕሳስ 2021፡ ምስ ምኽሳት ኦሚክሮን ዝተሰመየ ሓድሽ ጅር ቫይረስ ኮሮና፡ መጠን መልከፍቲ ብደረጃ ዓለም ብናህሪ ከምዝወሰኸ ይዝከር።

ቁ.ስልኪ 110911

መበል 31 ዓመት ቁ.203 ገጽ 2 ንምክፍፋል ኣቶም ኣፍደገ ዝኸፈቱ ርኽበታት

ሰንበት 24 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4

ተሰነይ - እዋኑ ዝሓለወ ኣስተምህሮ

ብዛዕባ ውሳነን ዋጋኡን

ብጹእ ፓትርያርክ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ-ክርስትያን ብምኽንያት በዓል ትንሳኤ ቃለ-ቡራኬ ሂቦም ብጹእ ወቅዱስ ኣቡነ ቄርሎስ - 5ይ ፓትርያርክ ርእሰ-ሊቃነ ጳጳሳት ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ፡ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤ ቃለ-ቡራኬ ሂቦም። ብጹእ ወቅዱስ ኣቡነ ቄርሎስ ኣብ መልእኽቶም፡ ንኣመጻጽኣን ትርጉምን ናይ’ቲ በዓል ዝምልከት መብርሂ ድሕሪ ምሃብ፡ ንመላእ ህዝቢ ኤርትራ ብሓፈሻ፡ ንምእመናን ክርስትና ድማ ብፍላይ - “እንቋዕ ንበዓል ትንሳኤኡ ኣብቅዓና!” ብምባል፡ ብሩኽ በዓል ክዀነልና ሰናይ ምንዮቶም ገሊጾም። ብጹእ ወቅዱስ ኣቡነ ቄርሎስ ኣስዒቦም፡ በዓል ትንሳኤ ኣብ እነብዕለሉ እዋን፡ ንሽጉራት፡ ጠዋሪ ንዘይብሎምን ሓገዝና ንዝደልዩን ወገናትና፡ ዓቕምና ብዝፈቕዶ ብምክፋል ብሓባር ከነሕልፎ፡ ኣባታዊ ምኽሮም ለጊሶም። ፓትርያርክ ርእሰ-ሊቃነ ጳጳሳት ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ-ክርስትያን ኤርትራ ኣብ መወዳእታ፡ ሃገርና ሰላም ዝሰፈናን ዝተባረኸትን ክትከውን ብምምናይ፡ ንህዝብን መንግስትን ኤርትራ ከምኡ’ውን ኣብ ምክልኻል ሃገርን ልምዓትን ንዘለዉ ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ “ርሑስ በዓል!” ኢሎም።

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ ገጽ 5

ገጽ 7 ረፈረንደም ኤርትራ 23-25 ሚያዝያ 1993

ተን ሃግ - ኣብ ዩናይትድ ዝጽበዮ ብድሆታት

ሰንዓፈ - ምሩጽ ዘርኢ ድንሽ ጽቡቕ ምዕባለ ኣርእዩ ኣብ ንኡስ ዞባ ሰንዓፈ፡ ብኣብነታውያን ኣልማዕቲ ጀራዲን ዝተዘርአ ካልኣይ ወለዶ ኤለክትራ ዝተባህለ ምሩጽ ዓሌት ድንሽ፡ ጽቡቕ ምዕባለ የርኢ ከምዘሎ ተሓቢሩ። እቲ ሕማማት ዝጻወርን ኣብ ሓጺር ግዜ ንፍረ ዝበጽሕን ዘርኢ ድንሽ፡ ድሮ ኣብ ደረጃ ምእካብ በጺሑ ከምዘሎ ዝሓበሩ ሓረስቶት፡ ብሰብ ሞያ ሕርሻ ብዝወሃቦም ስነ-ፍልጠታዊ ኣስተምህሮ እናተሓገዙ ብዘሰላስልዎ ዘለዉ ስራሕ፡ ኣተባባዒ ፍርያት ክሓፍሱ ዘለዎም እምነት ገሊጾም። ክኢላ ልምዓት ጀራዲን ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ኣቶ ዘርእሰናይ ገብረእግዚኣብሄር እውን፡ ብሞያውያን ንዝተዋህቦም ምኽርን መምርሕን ብግቡእ

ተኸቲሎም ይነጥፉ ብምህላዎም፡ ንጻዕሮም ዝዳረግ እቶት ክሓፍሱ ትጽቢት ከምዘሎ ኣስሚርሉ። መሬት ንኡስ ዞባ ሰንዓፈ፡ ንልምዓት ምሩጽ ዘርኢ ድንሽ ምቹእ ምዃኑ ጠቒሱ ድማ፡ ኣልማዕቲ ነዚ ተገንዚቦም ክረብሕሉ ተላብዩ። ክኢላ ምክልኻል ብቚሊ ኣቶ ነበር ገብረሂወት ድማ፡ ጠንቂ ምጉዳል ምህርቲ ድንሽ፡ ብቫይረስ ዝስዕብ ሕማማት ብምዃኑ፡ ኣልማዕቲ ግራውቶም ብጽሬት ክሕዙ፣ ምቅይያር ኣዝርእቲ ከዘውትሩ፣ ተጠቃምነት ከሚካላዊ ጸረ-ባልዕን ድኹዕን ኣወጊዶም ባህርያዊ ድዂዒ ክጥቀሙ፣ ከምኡ’ውን ምንጩ ዘይፍለጥ ዘርእን ጸረ-ባልዕ መድሃኒታትን ካብ ምጥቃም ክቑጠቡ መኺሩ።

ጋሽ-ባርካ - ሰራሕተኛታት መንግስቲ፡ ኣብ ምእካብ ግብሪ ተራኦም ከዕዝዙ ተሓቲቶም ሰራሕተኛታት መንግስቲ፡ ንቕሓት ሕብረተሰብ ኣብ ኣገዳስነት ምኽፋል ግብርን ቀረጽን ንምብራኽን ከም ባህሊ ንምስራጽን፡ ቀላሲ ተራ ክጻወቱ - ብ16 ሚያዝያ ኣብ ባረንቱ ኣብ ዝተዋህበ ንሓፈሻዊ ኣምራት ግብርን ቀረጽን ዝምልከት ኣስተምህሮ ተሓቲቱ። ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ኣታዊ ውሽጢ

ሃገር ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ፡ ኣቶ ኣማኑኤል ጐይትኦም፡ ትርጉምን ረብሓን ምእካብ ግብርን ቀረጽን ብሰፊሑ ድሕሪ ምብራህ፡ ሰራሕተኛታት መንግስቲ ዘለዎም መረዳእታ ብምዕባይ፡ ሕብረተሰብ ዘይተርፍ ዜግነታዊ ግዴታኡ ምዃኑ ተገንዚቡ ብንቕሓት ክዋሳእን፡ ኣብ እዋኑ ዝግባኦ ክኸፍልን

ምእንቲ፡ ብዕቱብ ክዋስኡ ኣተሓሳሲቡ። ምኽፋል ግብርን ቀረጽን፡ ምስ’ቶም ማሕበረ-ቁጠባዊ ህይወት ዜጋታት ንምምሕያሽ ዝውጠኑን ዝትግበሩን መደባት ቀጥታዊ ምትእስሳር ከምዘለዎ ዝጠቐሰ ኣቶ ኣማኑኤል፡ ግብርን ቀረጽን ክውንዘፍ ዘይግብኦ ናይ ነፍሲወከፍ ዜጋ ግዴታ ምዃኑ ኣገንዚቡ።

ናብ ኣሃዱ ክብሪ መዝገብ ዝቐርብ ሰነዳት ዝተማልአ ክኸውን መዘኻኸሪ ቀሪቡ

ኣገልግሎት ክብሪ መዝገብ ዝደሊ ዓሚል፡ ዝተማልአን ጽፉፍን ሰነዳት

ሒዙ ክቐርብ - ኣብ ምምሕዳር ዞባ ማእከል ሓላፊ ኣሃዱ ክብሪ መዝገብ ኣቶ ተስፋልደት ሃብተሚካኤል ኣዘኻኺሩ። እቲ ኣሃዱ ተቐባሊ’ምበር ሓጋጊ ከምዘይኮነ ዝጠቐሰ ኣቶ ተስፋልደት፡ ተገልጋሊ ግቡእን ስሉጥን ኣገልግሎት ክረክብ እንተዀይኑ፡ ካብ’ቲ ናይ ስድራ-ቤቱ ቅጺ መዝገብ ዝርከቦ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ፡ ዝተጻረየ ሰነድ ሒዙ ክቐርብ ተላብዩ። ‘ተመላሊስና’ ዝብሉ ተገልገልቲ፡ ሰነዳቶም ከየጻፈፉ ዝመጽኡ ምዃኖም ብምሕባር፡ ተገልጋሊ ኣድራሻኡ

ርሑስ በዓል ትንሳኤ!

ንጹር ምስ ዘይከውንን ሒዝዎ ኣብ ዝመጽአ ሰነዳት ዝተሰረዘ ጽሑፍ ምስ ዝህሉን ተቐባልነት ከምዘይብሉ እውን ኣገንዚቡ። እቶም ብውክልና ዘሳልጡ ድማ፡ ምሉእ ሰነድ ናይ ዝወከሎም ሰብ ሒዞም ክቐርቡ ኣተሓሳሲቡ። ኣሃዱ ክብሪ መዝገብ ዞባ ማእከል፡ መዓልታዊ ካብ 150 ክሳብ 200 ተገልገልቲ፡ ከምኡ’ውን ርኡይ ናይ ጥዕና ጸገም ንዘለዎምን ቈጸራታት ንዝሓለፎምን ከምዘአንግድ ጠቒሱ፡ ንዝያዳ ስሉጥነትን ጽፈትን፡ ኣብ ዓቕሚ-ሰብን ናውቲ ስራሕን ወፍሪ ንምግባር መደብ ከምዘሎ ሓቢሩ።

ሓላፊ ፖለቲካዊ ጉዳያት ህግደፍ ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ፡ ኣቶ ኣሕመድ ጣህር ድማ፡ ሰራሕተኛታት መንግስቲ ብሓፈሻ ካድራት ድማ ብፍላይ ኣብ

ግብርን ቀረጽን ዘለዎም መረዳእታ ብምብራኽ፡ ኣብ ምእካብ ግብሪ ዘጋጥሙ ጸገማት ኣብ ምእላይ ተራኦም ከዕዝዙ ተላብዩ።

ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ተሰዊኡ ኣብ ሚኒስትሪ ዜና ዳይረክተር ፋይናንስ ዝነበረ ገዲም ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ ንጉሰ (በይሉል)፡ ብ22 ሚያዝያ ኣብ መበል 70 ዓመት ዕድመኡ፡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ ወርሒ ግንቦት 1975 ኣብ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈ ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ፡ ኣብ እዋን ሓርነታዊ ቃልሲ - ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት፡ ልኡኽ ድምጺ ሓፋሽ ኤርትራ፡ ከምኡ’ውን ሓላፊ ዜና ኣብ ዞባታት ደቡብን ምብራቕን፣ ድሕሪ ናጽነት ድማ ኣብ ኣገልግሎት ቴለቪዥን ኤርትራ ፕሮዳክሽን ማናጀር፡ ሓላፊ ዕድግን ንብረትን፡ ሓላፊ ሕሳብን ባጀትን፡ ካብ 2004 ክሳብ ብሕማም ዝተሰናኸለሉ ግዜ ድማ ዳይረክተር ፋይናንስ ሚኒስትሪ ዜና ብምዃን፡ ንህዝቡን ሃገሩን ብተወፋይነትን ብቕዓትን ዘገልገለ ሓርበኛ እዩ። ገዲም ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል)፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ 4 ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ ድማ፡ ትማሊ ቀዳም 23 ሚያዝያ ፍርቂ መዓልቲ፡ ኣብ መካነ-መቓብር ሓርበኛታት ኣስመራ ተፈጺሙ። ሚኒስትሪ ዜና ብመስዋእቲ ገዲም ኣባሉ ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን ጽንዓት ተመንዩ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ሱራፌል ተስፋብሩኽ

ግድል

ንብልሒ ተመሃሮ ዝሕግዝ ኣዘናጋዒ ግድላት

ኣብ መንጎ ክልተ ዓድታት ዝርከብ መገዲ ሓምሳ ተመጽወትቲ (ትኳቦ ዝጽበዩ ለማኖ) ነበሩ። በዚ መገዲ ዝሓልፍ ኵሉ ነጋዳይ ከኣ ካብቲ ዝሓዞ ሓንቲ እናሃበ’ዩ ዝሓልፎም። ሃብቶም ኣራንሺ ዝሽቅጥ ነጋዳይ እዩ። ክልተ ሓሓምሳ ኣራንሻ ዝሕዛ ባኮ ሒዙ በዚ መገዲ ይጓዓዝ ነበረ። ነዞም ሓምሳ ለማኖ ኸኣ ካብ ሓንቲ ባኮ ሓንቲ ኣራንሺ ነፍሲ-ወከፎም እናሃበ ክኸይድ ልምዲ እቲ ቦታ የገድዶ። ንሓምሳ ተመጽወትቲ ካብታ ሓንቲ ባኮ ሓንቲ ኣራንሺ፡ ሓንቲ ኸኣ ካብታ ሓንቲ እናሃበ እንተ ኸይዱ ጥራይ ኢዱ ክተርፍ እዩ። ገዝኡ ኽኣቱ እንከሎ ጥራይ ኢዱ ክኸውን ዝግባእ፡ ሃብቶም ግን 25 ኣራንሺ ሒዙ ኣትዩ። ከመይ ገይሩ ነዘን 25 ኣራንሺ ሒዙወን ናብ ገዛኡ ኣትዩ? *መልሲ ቅድሚ ምርኣይኩም ፈትኑ!

እነሆ መልሱ ።ቡሃወይ ሺንራኣ ቲንሓ ኮባ ቲንሓ ብካ ኖማለ 05 ፍከወ-ሲፍነ ።ኦበግይ ምቦህክ ደሓሓ ኮባ ተልክ ንዘብካ ምፎከወ-ሲፍነ ኣከ ምቶብሃ ንአተልክ ብኣ ።ዩ’ትለማ ኦብግይ ብህክ ሺንራኣ 2 ዜግ ደሓ ብኣ በሃናእ ቲትወጽመተ 05 ምዞነ ።ሎኣ ሺንራኣ ሳምሓሓ ኣኸ ኡኮባ ሺንራኣ 52 ነዀተንእ ።ወተኣም ኡዛገ ዱኢ ይራጥ ዱይኸ ተንእ ።ለኣክ ብቅዕክ ተልክከ ኮባ ቲንሓ ታብካ ኖማለ 52 ዎቡኸረዝ ታርመጀመ ምቶነ ሓርጥ ኮባ ቲንሓ ታእ በሃ ስም ተልክከ ኖማለ 52 ።ዱይኸ በሃናኣ ይራጥ ኮባ ትዘሓዝ ሺንራኣ 05 ።ያበርደ ኣኸ ዲገመ ብኣ ።ናይኰ ዙሒ ሺንራኣ 52 ቡሂ ቲንሓሓ ኣከ 52 ፉረተዝ ምቶነ ።ቶፈረተ ።ዩትኣ ኡዛገ

ዳእላ ተመሃሮ On his final exam, Emmett was stumped. He didn’t know any…not one… answer. Finally he wrote: “God alone knows the answers to these questions.”

He got his report back. On the report was written: “God gets an A. You get an F.”

ንምክፍፋል ኣቶም ኣፍደገ ዝኸፈቱ ርኽበታት ነዊሕ ኣሳልዩ። ክሳብ 1990ታት ዝነበረ ትምህርቲ’ውን ነዚ መሰረት ዝገበረ ነይሩ።

ካቶድ ረይ ቱብ ካብ ቅድሚ ሓባራዊ መዋእል (ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ) ዝነበረ ዘመናት ኣትሒዙ ንመሰረታዊ ኣምር “ማተር” ብዙሕ ይበሃል ነይሩ እዩ። ናይቲ ግዜ ዝዓበዩ ሓሳባት ዘመንጭው ዝነበሩ ግሪኻውያን ፍላስፋታት ብዛዕባ ማተር ቀዲሞም ገለ ክብሉ ጽቡይ እዩ። ደሞክራተስ፡ ግሪኻዊ ፍላስፋ፡ ማተር ብዘይምቀሉ ባእታታት ዝቘመ ምዃኑ ገሊጹ ነይሩ። ንኣቶም “ዘይምቀል” ዝብል ስም ዝሃቡዎ’ውን ግሪኻውያን ፈላጣት እዮም። እንተዀነ ሓደ ቀዋሚ ሓሳብን ግብራዊ መረጋገጺን ኣይነበሮን። እዚ ኣብ ከባቢ 400 ቅድሚ ሓባራዊ መዋእል (ቅድሚ ልደተ ክርስቶስ) ዝነበረ ኣምር፡ ኣቶም፡ ሓደ መሰረታዊ ቅርጺ ሒዙ ብግብራዊ መረዳእታ ክስነ ከባቢ 2000 ዓመታት ወሲዱ። ጆን ዳልቶን (1803) ዝዀነ ሳብስታንስ ብዝደቐቑ ክምቀሉን ክዓንዉን ዘይክእሉ ኣቶማት ዝቘመ ምዃኑ ገሊጹ። ኣብ ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ድማ ዘይንቕነቕ መሰረት ኣንበረ። ኣቶም ሓደ ዘይምቀልን ዘይዓኑን ንጥረ ምዃኑ ዝገልጽ ፍልጠት

***

A

ሜሪ ማና

ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም

ስነቀመም

+

B

ኣቶም ናብ ዝደቐቐ ክፋሉ ክምቀል ከም ዝኽእል ቀስ ብቐስ እዩ ዝተፈልጠ። ነዚ ደረጃ ፍልጠት ክልሰ-ሓሳብ ኣቶም ክብጻሕ ዝሓገዙ ብዙሓት ርኽብታት፡ ምህዞታትን ሰንዓን ኣለው። እቶም ቀንዲን ቀዳሞትን ካቶድ ረይ ቱብ፡ X-ረይ፡ ዝምድና ሬድዮ፡ ጸዓትን ኣቶምን ዝኣመሰሉ እዮም። ብ1855 ጀርመናዊ መሃዚ ሀይንሪች ገይስለር ሓደ ምህዞ ምሂዙ ነይሩ፣ ሜሪኵሪ ፓምፕ። እዚ ናይ ሜሪኵሪ ቱቦ ብሰር ዊልያም ክሩክ ምስ ተማሓየሸ፡ ናይ መጀመርታ ዝበለጸ ኣየር ዘይብሉ፡ “ቫኲም” ክስራሕ ከኣለ። ነዚ ተክኖሎጂ ምርኵስ ዝገበረ ኸኣ ብሰረ ዊልያም ክሩክ “ካቶድ ረይ ቱብ” ተረኽበ። “ካቶድ ረይ ቱብ” ድማ ንርኽበት ኤለክትሮን መሪሑ። እዚ “ካቶድ ረይ ቱብ” ቴክኖሎጂ ተለቪዥን ንኽትመሃዝ’ውን ኣፍደገ ከፊቱ። “ካቶድ ረይ ቱብ” ሓንሳብ ምስ ተማህዘ ብዙሓት ስነ-ፍልጠተኛታት ኢዶም ከንብርሉ ኣይደንጐዩን። ጁሊያስ ፕሉከር፡ (1958)፡ ኣብ ካቶድ ዝርከቡ ጩራታት ብጽልዋ ማግነት ከም ዝቐንኑ ገሊጹ። ስለዚ ብገለ መገዲ፡ ጩራታት ካቶድን ማግኔትን ዘራኸብ ከም ዘሎዎም

–› AB

ልሙዳት ስሕተታት ኣብ እንግሊዝኛ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ

COMMON MISTAKES IN ENGLISH

MISUSED FORMS

ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ

THE USE OF A WRONG TENSE

Using the objective case after the conjunction “than.”

Don’t say: My brother is taller than me.

Say: My brother is taller than I (am).

The word “than” is a conjunction, and can only be followed by a pronoun is the nominatives case. The verb coming after the pronoun is generally omitted.

NOTE. In spoken English the object case is often used: as, “You’re much taller than me.”

Using the nominative case after “between.”

Don’t say: It is a secret between you and I.

ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

“Between” is a preposition, and all prepositions take the objective case after them.

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

Say: It is a secret between you and me.

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ምንጪ፤ ካብ መጽሓፍ ‘COMMON MISTAKES IN ENGLISH’

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284 212

እ

ጥቕሲ ሰሙን

ዚ

“ኵሉ ናይ ፊዚክስ ነገር ወይ ዘይከኣል ወይ ከኣ ንእሽተይ ነገር’ዩ ዝመስለካ፣ ክሳብ ዝርደኣካ ዘይከኣል ይመስለካ። ምስ ተረድኣካ ከኣ ይንእሰካ።”

- ኤርነስት ራዘርፎርድ

ንትምህርቲ፡ ምህዞ፡ ርኽበትን ሓፈሻዊ ህይወትን ዝገልጽ ጥቕሲ

ሓሳብ ኣቕሪቡ። እዚ ሓሳብ፡ ጩራታት ካቶድ ብኤለክትሮናት ዝቘሙ ምዃኖም ንምፍላጥ ሓጊዙ። ብዘይካኡ አች. ስፕረንገል፡ ንናይ ገይስለር “ቫኲም” ብምምሕያሽ፡ ኣብ ትሑት ጸቕጢ፡ ኣብ ጫፋት እቲ ቱቦ ዝፍጠር ባና ንደጋዊ ማግኔታዊ ክሊ ከም ዝጸልዎ ገሊጹ። ሂልቶርፍ ከኣ ጩራታት ካቶድ ኣብ ሰጥ ዝበለ መስመር ከም ዝጓዓዙ ገሊጹ። ኣብ ጩራታት ካቶድ ዝተኻየዱ መጽናዕትታት፡ ኣብ ውሽጢ ኣቶም ካልኦት ዝነኣሱ ንጥረታት ክህልው ከም ዝኽእሉ ዘአንፍት ነበረ። ሲ.አፍ. ቫርለይ ንመጀመርታ ግዜ (1871) ጩራታት ካቶድ ብደቀቕቲ ንጥረታት (ፓርቲክላት) ዝቘመ ምዃኑ ዝገልጽ መጽናዕቲ ከሕትም ክኢሉ። ክሩክስ ካብ ካቶድ ኣሉታዊ ቻርጅ ዘለዎም ሜለኲላት ከም ዘልዕል ገሊጹ። ጆትግ ጆንድቶን ስቶነቭ (1874) ከኣ ናይዚ ኣሉታዊ ቻርጅ ዓቐን 10-20 ኮሎምብ ምዃኑ ገለጸ። እዚ ዓቐን ቻርጅ ናይ ኣሉታዊ ሜለኲል ናብ ልክዕ ዝቐረበ’ዩ ነይሩ። ቻርጅ ኤለክትሮን 1.6021892 x 1019 ኮሎምብ ምዃኑ ይፍለጥ እዩ። ቅድሚ ጀይ.ጀይ. ታምሶን ንህላወ ኤለክትሮን ብልክዕ ምፍላጡ ብዙሓት ስነፍልጠተኛታት ነናቶም ግምታትን ሓሳባትን ይህቡ ነበሩ። ናይ ኵሎም መጽናዕቲ መበገሲ ከኣ ጩራታት ካቶድ ነበሩ። ኣብ መጽናዕቶም ንብርሃን፡ ፍጥነት፡ ማግኔታዊ ክሊ፡ ኤለክትሪካዊ ክሊ፡ ህላወ ቻርጅ (ኣሉታውን እወታውን)፡ ዲስ ቻርጅ፡ ጸርጊ፡ ልዑልን ትሕቱን ጸቕጢን ካልእን ዝብሉ ኣምራት ብምምርማር እዮም። ...ይቕጽል።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.203

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

ተሰነይ - እዋኑ ዝሓለወ ኣስተምህሮ

ብዝግባእ ክፈልጥዎን ብኣኡ ክምርሑን ኣተሓሳሲቡ። ሕጊ ዘይምፍላጥ ካብ ተሓታትነት

ኤርትራ ኣማረ ወልደኣብ

ኣብ ዝሓለፈ ርብዒ ዓመት ናይ 2022፡ ኣብ ከተማ ተሰነይ ብርክት ዝበለ ንጥፈታት እዩ ተሰላሲሉ። ሓደ ካብኡ፡ ተማሃሮ ኣብ ጥዕናን ሕግን ዘለዎም ኣፍልጦ ክብ ንምባል፡ ብክኢላታት ዝተዋህበ ኣስተምህሮ ነይሩ። እቲ ብሃገራዊ ማሕበር ምንእሰያትን ተመሃሮን ኤርትራ ንኡስ ዞባ ተሰነይ ተወዲቡ፡ ብቤት ጽሕፈት ጥዕና ተሰነይን መደበር ፖሊስ ተሰነይን ዝተዋህበ ኣስተምህሮ፡ ንተመሃሮ ካልኣይ ደረጃ ቤት-ትምህርቲ ሳግም፡ ኣብያተትምህርቲ ማእከለይ ደረጃ ተሰነይን ኣዱሊስን ዘሳተፈ እዩ። እቲ ሰፊሕ ኣስተምሮ፡ መመላኽዒ ክሬማት (Cosmotics) ኣብ ጥዕና ዘስዕብዎ ሃስያታት፡ ከምኡ’ውን ንምክልኻል ገበን ዝምልከት ኰይኑ - እዋኑ ዝሓለወን ኣገዳስን ምንባሩ ተገሊጹ። ኣብ’ቲ ንጥዕና ዝምልከት ኣርእስቲ፡ ንተፈጥሮኣዊ መልክዕ ሰብ ዝድውን፡ ንዝተፈላለዩ ሕማማት ዘቃልዕን ዓቢ ቍጠባዊ ዕንወት ዘኸትልን . . . ብጎዳእቲ ባእታታት ዝስራሕ መመላኽዒ ምጥቃም፡ ኣብ ከባቢና እናኣስፋሕፍሐ ይኸይድ ከምዘሎ፡ ሓላፊ ህዝባዊ ጥዕና ንኡስ ዞባ ተሰነይ መንእሰይ ዓወት መብራህቱ ገሊጹ። እዚ ብፍላይ ኣብ መንእሰያትን ኮተቴን ደቂ-ኣንስትዮ፡ ካብኡ ሓሊፉ’ውን ኣብ ኣደታት ዝገሃድ ዘሎ ተርእዮ ብኣጋ እንተዘይተቖጽዩ፡ ዘስዕቦ ኣሉታዊ ጽልዋ ኣዕናዊ ክኸውን ከም ዝኽእል ድማ ኣገንዚቡ። መንእሰይ ዓወት፡ “ክሬም ወይ ሎሽን ኣብ

ገጽናን ካልእ ኣካላትናን ከም መለስለሲ ወይ መልመጺ ቆርበትና ተባሂሉ እንጥቀመሉ ቅብኢ እዩ። እዚ ግና ትሕዝቶኡ ብሓላፍነት ዝስመዖ ትካል ሕክምና (ብክኢላታት ናይ ጥዕና) ዝተመርመረ ምስ ዘይከውን ዝበኣሰ ሰዕቤን ኣለዎ። ስለዝዀነ ከኣ፡ ትሕዝቶኡ ዘይተረጋገጸ፡ ብሓኪም ዘይተኣዘዘ፡ ዝዀነ ይኹን መበቆላውነቱ ዘጥፍአ (ኣርትፍሻል) እንተደኣ ተጠቒምና፡ ቀሊል ዘይኰነ ጸገም ክፈጥር ይኽእል እዩ” ብምባል ሞያዊ ምኽሩ ለጊሱ። ብፍላይ ብዘይሕጋዊ ትካል ወይ ብውልቀ-ሰብ ዝተዳለወ፡ ካበይ ዝመጽአ እዩ? እንታይ ዓይነት ቀመም እዩ? ኣብ ምንታይ ዓይነት ንብረት ተዓሽጕ ኣሎ? ዝተዓቀበሉ ከባቢ ከመይ ዝበለ እዩ? ንኽንደይ ዝኣክል ግዜ ጸኒሑ? ብመን ተሰሪሑ? ኣብ ከመይ ዝበለ ኩነታት እዩ ዝውሰድ? ክንደይ ዝኣክል ዓቐን? ንኽንደይ ዝኣክል ግዜ ኣብ ኣካላት ክጸንሕ ኣለዎ? ድሕሪ ክንደይ ግዜ ክትጥቀመሉ ይግባእ? ስለምንታይከ ይምረጽ? ወዘተ ዝብሉ ምሉእ ሓበሬታታት ከይረኸብካ ምጥቃም ዘኸትሎ መዘዝ ዓቢን ብዙሕን ምዃኑ ብሰፊሑ ዘርዚሩ። መንእሰይ ዓወት፡ እዞም ዝተፈላለዩ ውሕስነቶም ዘይተረጋገጸ መመላኽዒ (ከሚካላት) ብዛዕባ ከኸትልዎ ዝኽእሉ ጉድኣት ብከም’ዚ ዝስዕብ የረድእ፦ ብርቱዕ ቃንዛ፡ ብርቱዕ ስሓ፡ ሕበጥ ገጽ፡ በሰላ ኣብ ቆርበት፡ በሰላ ኣብ ገጽ፡ ክሬም

ናይ ምጥቃም ወልፊ፡ ግቡእ ስርዓተ ምስትንፋስ ምስኣን፡ ከም ሕማም ኣዝማ፡ ግዳይ ሕዱር ሕማም ምዃን፡ ሕማም ካንሰር ምጥራይን

መንእሰይ ዓወት መብራህቱ ካልኦት ጸገማትን የኸትል። ኣብ ነብስኻ ርእሰተኣማንነት የጥፍእ። ክሬም ምልካይ ዝለመደት ጓል-ኣንስተይቲ፡ ክሬም ከይገበረት እንተደኣ ወጺኣ ገለ ነገር ከም ዝጎደላ ኰይኑ ይስመዓ። ካብ ኣካላታ ዓቢ ነገር ዝጐደላ ኰይኑ ስለዝስመዓ፡ ሰላማ ይዝረግ! ውቃበኣ ይሽደድ። ኣብ መውስቦ ይኹን ካልእ ሌላ ምስ ዝግበር፡ ክልተ ተገራጨውቲ ነገራት ይፍጠሩ።

ንኣብነት፦ ወዲ-ተባዕታይ ንሓንቲ-ጓል ኣንስተይቲ ክሬም ተለኽያ ዘይንሳ መሲላ እንከላ ወይ ነቲ ሓቀኛ ተፈጥሮኣ ለዊጣ እንከላ ምስ ዝላለያ እሞ ካልእ ግዜ ክሬም ከይገበረት ክርእያ እንከሎ፡ ኣብ ልዕሊኣ ጽልኢን እምነት ምጕዳልን ከሕድር ከም ዝኽእል ብግብሪ ዝተረጋገጸ እዩ። ነዚ ክሬም እዚ መዐደጊ ተባሂሉ ዝወጽእ ገንዘብ ብዙሕ ስለዝዀነ፡ ኣብ ቁጠባ ዘኸትሎ ሃስያ ቀሊል ኣይኰነን። እዚ ከኣ ገንዘብካ ከፊልካ ንማእለያ ዘይብሉ ጸገማት ምቅላዕ ምዃኑ ብዕምቆት ምግንዛብ የድሊ። ንኽትልከዮ ይኹን ብዛዕባኡ ንኽትሓስብ ዝጠፍእ ግዜ እውን ኣመና ብዙሕ እዩ።

እዚ’ውን ካብ’ቲ ብህይወት ንኽትነብር ዝተፈቕደልካ ግዜ ዝቚረጽ ምዃኑ ክዝንጋዕ የብሉን። ነዚ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ጎዳኢ ባእታ (ታህዋስ) ዝጥቀም/እትጥቀም ሰብ፡ ኣብ ደጋዊ ትርኢቱ/ ትርኢታ (ቆርበቱ-ቆርበታ) ዘይሃስስ ማዳን በሰላን ከምዝገድፍ ምግንዛብ የድሊ። “እዚ ካብ ጐረቤት ሃገርን ካልእን ዝመጽእ፡ ኣብ ገጽ ወይ ኣብ ምሉእ ሰብነት ዝልከ ባእታ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ጸጉሪ ዝልከ ቲንታ፡ ኣሕዋትናን ደቅናን ካብ ዝተፈላለየ ዕዳጋታት ብኽቡር ገንዘብ ዓዲገን ክጥቀማሉ ንርእየን ኣሎና። ትሕዝቶ ናይ’ዚ ዝጥቀማሉ ታህዋስ (ክሬም) ምስ ኣንበብካን ምስ ተዓዘብካን፡ ይትረፍዶ ኣብ ሰብነትካ ክትገብሮ፡ ኣብ ከባቢ ገዛኻ ክትጕሕፎ እውን ኣይትደፍርን። ከቢድ ሃስያ ዘስዕብ ምዃኑ ስለ እትርዳእ። ነዚ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ኣሲድ ኣብ ሰብነትካ ምልካይ ማለት ድማ፡ ኣብ ነብስኻ ብገዛእ-ፍቓድካ ላምባ ወይ ኣባራዒ ነገር ክዒኻ ክርቢት ምሽርጣጥ ምዃኑ ብዕቱብ ክንግንዘቦ ይግባእ። ብፍላይ ኣብ’ዚ ነንብረሉ ዘሎና ከባቢ ተሰነይ፡ ኩነታት ኣየር ውዑይ እዩ። እዚ ካብ 30 ክሳብ 40 ዲግሪ ሰንቲ ግሬድ ዝበጽሕ ምቖት፡ ካልኦት ዕሻሻት ምስ ተደመርዎ፡ ዘኸትሎ ሕማቕ ሳዕቤን ክብእስ ይኽእል’’ ኢሉ መንእሰይ ዓወት። ስለምንታይ እየን ደቂ-ኣንስትዮ ዝጥቀማሉ? ንዝብል፡

- መሓዛይ ስለ ዝገበረት፡ እንታይን ስለምንታይን ከይፈለጥኩ ተጠቒመሉ። -ኣብ ገጸይ ዕንፍሩር/ፈጸጋ. . . ወጺኡኒ። ሽዑ ‘እዚ ከም’ዚ ዓይነት ክሬም የሕውዮ እዩ ስለዝበላኒ ክልከዮ ወሲነ። - ሕብሪ ቆርበተይ ጽልም ዝበለ ስለዝዀነ፡ ቅይሕ (ብርህ) ክብል ኢለ ገይረዮ። -ሓንሳብ ኣብ መርዓ መሓዛ ኰይነ ወጺአ እንከለኹ፡ ንመሓዙተይ ክመስል ኢለ ተጠቒመ ነይረ። ድሕሪኡ ምስ ገደፍክዎ ገጸይ ተባላሽዩ፡ ከም እንደገና ምስ ተጠቐምኩ ከኣ ድሓን ኰይኑ . . .ወዘተ እዩ እቲ መልሲ። እዚ ኸኣ ዘይቅቡል፡ መሓዛይ ገይራቶ ኢልካ ምግባር ግጉይ - ኣብነት ምዃኑ ጠቒሱ፡፡

ዕንፍሩር ወይ ፈጸጋ ወይ’ውን ካልእ ምልክታት ሕማም ምስ ዝረኣየን፡ እቲ መፍትሒ ናብ ሕክምና ምኻድ ምዃኑ፡ ሕብሪ ቆርበተይ ጸሊም ስለዝዀነ ንዝብላ ኸኣ፡ ብዘይምግናን ኤርትራውያን ምዕሩጋት፡ ውቁባት ምዃነን፡ ነዚ ናይ ባህሪ ትዕድልተን ክንየታሉ እምበር ክሓፍራሉ ከምዘይግባእ፣ መሓዛ መርዓት ስለዝዀንካ ግድን ክሬም ክትልከ ዘገድድ ኣጋጣሚ ከምዘይኰነ ብሰፊሑ ኣብሪሁ። መንእሰይ ዓወት፡ ናብ’ቲ ዝቐጸለ ወልፊ ዝብል ኣርእስቲ ብምስጋር፡ ኣብ’ዚ ዘለናዮ መድረኽ ደቂ-ሰብ ብልሒ ኣእምሮኦም ብዝተፈላለየ ምኽንያት ቀልጢፉ ዝዓቢ ዘሎ ከም ዝመስል፡ እዚ እናዀነ ንደቅና ‘ገና ንኣሽቱ እዮም ዘለዉ’ እናበልና ኣእምሮኦም እውን ይዓቢ ብምህላዉ ሸለል ከይበልና ብትኹረት ክንግንዘቦም ከምዝግባእ ኣተሓሳሲቡ። ንኣወለፍቲ ነገራት ብዝምልከት፡ ሓደ ካብ’ቲ ብዙሕ ብባህልና ኰነ ብናይ ጥዕና ክኢላታት ዘይድገፍ፡ ሕማቕ ልምዲ እዩ። እዚ ወልፊ እዚ ኣብ ንኣሽቱ ደቅና ብመጠኑ ይቀላቐል ስለዘሎ ብኣጋ ክንገትኦ ከምዘሎናን ተመሃሮ ደቅናን ኣሕዋትናን ዝያዳ ኩሉ ጎዳኢ ምዃኑ ፈሊጦም ክጥንቀቑ ከምዝግባእን መኺሩ። ብርክት ዝበሉ ዓይነታት ወልፊ ከምዘለዉ ይፍለጥ። ገለ ካብኣ’ቶም ኣብ ከባቢና ብመንእሰያት (ኮተቴ) ብውሑድ ቁጽሪ ዝውሰዱ ዘለዉ - ከም ኣልኮላዊ መስተ፡ ሽጋራ ምትካኽ፡ ትምባኾ ምስፋፍ፡ ማስትሺ (ስሉሴን) ምሽታት፡ ክሬም ምልካይ ዝኣመሰሉ . . .እዮም። ሳዕቤን ናይ ከም’ዚኣቶም ዝኣመሰሉ ወልፍታት ድማ፡ ኣካላውን ኣእምራኣውን ዕንወት፡ ማሕበራዊ ተነጽሎ፡ ሕጽረት ስርዓተምስትንፋስ፡ ስርዓተ-ዙረት ደም፡ ወቕዒ፡ ሕማም ልቢ፡ ካንሰር ዝኣመሰሉ ጥዕናዊ ጸገማት፡ ነብሰቕትለት፡ ንኻልኦት ሰባት ምቕታል፡ ቍጠባዊ ዕንወት. . .የኸትል። ብፍላይ ኣልኮላዊ መስተ ምስ ሰተኻ ዝመጽእ መዘዝ ማእለያ የብሉን። ብመስተ ተደፋፊእካ ጾታዊ ርክብ ክትፍጽም ምድላይ፡ ክትራን፡ ስርቂ፡ ባእሲ . . .ዝኣመሰሉ ገበናት ንምትግባር ስለዝደፋፍእ፡ ብኣጋኡ ንገዛእ-ነብሶም ሓይቦም፡ ብጾቶም ከይወስድዎ ክመኽሩን ክከላኸሉን የድሊ። ነቶም ብኣዝዩ ውሑድ ቁጽሪ ድሮ ኣብ ከም’ዚ ዝአመሰለ ወልፍታት ኣትዮም ዘለዉ ኸኣ፡ ናብ ሕክምና ወይ ክኢላታት ብምቕራብ ዘድሊ ምኽሪ ክረኽቡ ከምዝኽእሉ ሓቢሩ። ዓርኪ መዘና’ውን ዘይነዓቕ ኣበርክቶ ስለ ዝገብር፡ ኣቐዲሞም ብሉጽ ዓርኪ ብምምራጽ ካብ ኩሉ ከምዘድሕኖም፡ ኣብ ከም’ዚ ሓደጋ ንዝወደቐ ዓርኮም-ብጻዮም ኸኣ፡ ኣብ ክንዲ ምንጻል ተጣቢቦም ናብ’ቲ ንቡር ህይወቱ ናይ ምምላስ ሓላፍነት ከምዘለዎም ኣዘኻኺሩ መንእሰይ ዓወት። ብድሕሪ እዚ፡ ኣዛዚ መደበር ፖሊስ ንኡስ ዞባ ተስነይ፡ ካፒተን እስቲፋኖስ ኪዳነ፡ ብመንእሰያትን ትሕቲ-ዕድመን (ኮተቴን) ዝረአዩ ገበናትን በደላትን ብዝርዝር ገሊጹ። ብፍላይ ኣልኮላዊ መስተ ምዝውታር ኣብ ልዕሊ እቲ ዘስዕቦ ጥዕናዊ ጸገም፡ ቀንዲ ገበን ንምፍጻም ዝደፋፍእ ስለዝዀነ፡ ተመሃሮ፡ ኣልኮላዊ መስተ ካብ ምስታይ ክጥንቀቑ ተላብዩ። ገበናትን በደላትን ንምግታእ፡ ተመሃሮ ዝለዓለ እጃም ስለዘለዎም፡ ጎድኒ ጎድኒ ኣካዳሚያዊ ትምህርቶም ንሕጊ

ከምዘየድሕን ተገንዚቦም፡ ንዝወህቦም ኣስተምህሮታትን ካልኦት ፍልጠት ዝረኽቡሉ መንገድታትን ብዕቱብ ክከታተሉ ከምዘለዎም እውን መኺሩ። ገበኛታት ናብ ሕጊ ከቕርቡን ሓበሬታ ናብ ፖሊስ ወይ ናብ ካልኦት ዝምልከቶም ኣካላት ከብጽሑን ብምዝኽኻር ከኣ፡ ገበን ርኢኻ ከም ዘይረአኻ፡ ሰሚዕካ ከም ዘይሰማዕኻ ትም ምባል ብሕጊ ከምዘሐትት ኣነጺሩ። ምቍማር ሓደ ካብ’ቲ ጠንቂ ባእሲ፡ ስርቂ፡ ቕትለት. . . ዘኸትል ስለዝዀነ፡ ተመሃሮ ኣብ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ክፉእ ተግባር ብቐጥታ ይኹን ብተዝዋዋሪ ክሳተፉ ከምዘይግባእን፡

ካፒተን እስቲፋኖስ ኪዳነ ዝቋመሩ እንተ ርእዮም ብቐጥታ ንፖሊስ ክሕብሩ ከምዘለዎምን እውን ተላብዩ። ዋላ’ውን ንኸም’ዚ ዓይነት ዘአንግዳን ዘተባብዕን ትካላት እንተደኣ ተዓዚቦም፡ ክሕብሩን ክቃወሙን ከምዝግበኦም ወሲኹ ሓቢሩ። ኣብ ምዕቃብ ንብረቶም፡ ንብረት ቤትትምህርቶም፡ ምውሓስ ቤቶምን ከባቢኦምን ትኩራት ብምዃን፡ ዘለዎም ብልሕን ፍልጠትን ተጠቒሞም፡ ሸለልትነት ንዘርእዩ ሰባት ይኹኑ ትካላት ክእርሙ ሓላፍነት ከምዘለዎም ጸቒጡ ተዛሪቡ። ኣብ ማእከል ከተማ ወይ ጻዕቂ ህዝቢ ዝርከበሉ ከባቢታት ካራ ሒዝካ ምኻድን ንሰባት ምፍርራሕን ብገበን ከም ዘሐትት፡ ውጉዛት ወልፍታት ከም ማስትሺ (ስሉሴን) ካልኦትን ንገበን ዝዕድሙ ብምዃኖም ካብኡ ክሕረሙ ከም ዝግባእ ኣጠንቂቑ። ኣካላውን ኣእምሮኣውን ብቕዓት ዘይብሉ ሰብ ተሽከርካሪት ምምራሕ፡ ብፍላይ ቆልዑ እኹል ኣፍልጦ ሕጊ ተራፊክ ከይሓዙ፡ ልዕሊ ዓቕሞም ዝኾነት ብሽግለታ ክጥቀሙ ምርኣይ፡ ምሉእ ብቕዓት ዘይብላ ተሽከርካሪት ምጥቃም፡ ምጕርባት፡ ዝኣመሰሉ ጕድለታት፡ ብዓበይቲ ሰባት እውን ገኒኑ ከምዝረአ ብምጥቃስ፡ ንምግታኡ ናይ ሓባር ቃልሲን ውህደትን ከም ዘድሊ ኣገንዚቡ። ኣብ’ቲ ቦታ ዝተረኽቡ ሓላፊ ህግደፍ ኣብ ንኡስ ዞባ ተሰነይ ኣቶ ዓብደልሓሚድ እስማዒልን ኣቦ መንበር ሃገራዊ ማሕበር መንእሰያትን ተመሃሮን ኤርትራ ንኡስ ዞባ ተሰነይ ኣቶ መለስ ገብራይን እውን - ተመሃሮ ነቲ ኣስተምህሮ ኣብ ኩሉ መዳያዊ ጕዕዞኦም ሓጋዚ ስለዝዀነ ኣብ ግብሪ ከውዕልዎ፣ ትምህርቶም ብዕቱብ ክከታተሉ ምኽሮም ኣመሓላሊፎም።

ሓዳስ

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ካብዝን ካብትን ሃብተሚካኤል ዕቝባስላሴ

ብዓለ-ፋሲካ፡ ሓደ ካብ ዓበይቲ ሃይማኖታውያን በዓላት (ድግሳት) ኮይኑ፡ ኣብ በበይኑ ኩርንዓት ዓለም ብዝተፈላለየ ኣገባባትን ስነ-ስርዓትን ይጽምበል። ፋሲካ፡ ኣብ ባህልን ልምድን ሕብረተሰብ ዝተመርኮሰ ካብ ናብ ዝተፈልየ ኣከባብራ ዝርኣዮ ክቡር ኣውደ-ኣመት እዩ። ህዝብታት፡ ምስ ባህልን ልምድን ሕብረተ-ሰቦምን ዝዓበዪሉ ከባብን ብሓፈሻ፡ ምስ ሃይማኖት ብዝተኣሳስር ስነ-ስርዓት ድማ ብፍላይ ይገልጽዎን ይጽምብልዎን። ኣብ ሃገርና ኣብ’ታ ዕለት፡ ሕሩድ

በዓል ፋሲካ (ከከም ዓቕምኻ) ወይ ብዝተፈላለየ መንገዲ ዝተረኽበ ስጋ ምድላው ባህሊ እዩ ኣብ ኣመንቱ። ምስኡ ከኣ እታ መለለዪትና ናይ ሓባር መኣዲ። ኣብ ካልኦት ሃገራት ድማ፡ ከከም ልምዱን ወግዑን እቲ ሕብረተ-ሰብ። ኣብ ገለ ሃገራት፡ ካብ’ቲ ኣብ እዋን ፋሲካ ክዝውተር እንርእዮ ንጥፈታትት ምስ እንጠቅስ፡ ጽምብል ምልካይ ቀለማት ኣብ ኣካላት ኣመንቲ፡ ምድፋእ ኣኽሊል ዕንባባ፡ ምፍታሽ እንቛቚሖ. .

ብዛዕባ ውሳነን ዋጋኡን

ውሳነ እንታይ’ዩ? ስለምንታይከ የድልየና? ውሳነ መብዛሕትኡ ግዜ ኣብ መንጎ ክልተ ኣማራጺታት ወይ’ውን ልዕሊኡ ኣብ እንኣትወሉ እንወስዶ እዩ። ወትሩ፡ ኣብ ህይወት ዘጋጥሙና እተፈላለዩ ምርጫታት ኣለዉ። እዞም

ምርጫታት ከኣ ግድን ክንወስዶም ዘለና ከምኡ’ውን ኣንፈት ህይወትና ዘማእዝኑ እዮም። ብኸመይ ቅኑዕ ውሳነ ንወስድ’ዩ ዝዓበየ ሕቶ። በቲ ተራ ዝዀነ ናይ መዓልታዊ ህይወትና ናብራ’ውን ክንርእዮ ንኽእል ኢና። ካብቲ ዝንኣሰ’ሞ ክንጅምር፡ ናብቲ ዝዓበየ ከኣ ክንበጽሕ ንኽእል ኢና። ውሳነ ዝዀነ ሰብ’ዩ ዝወስድ። መብዛሕትና ነቶም ኣዝዮም ዓበይቲ ናይ ህይወትና ዛዕባታት ጥራይ ውሳነ እንወስደሎም ኰይኑ’ዩ ዝርኣየኒ። ብዛዕባ ስራሕ፡ ትምህርቲ፡ መጻምድቲ፡ ውላድን

ጃኔት ጃክሰን

ፍሉጣት ሰባት ኣብ ግዜ ቁልዕነቶም ካብ’ቲ ዝግብኦም ንላዕሊ ብዙሕ ነገራት ክርእዩን ክፈልጡን ንቡር ነገር’ዩ። ኮኾብ ተዋሳኢትን ድምጻዊትን ጃነት ጃክሰን

እውን ካብ’ዚ ዝተፈልየ ተመኵሮ ኣይኮነን ዘለዋ። ጃነት ጃክሰን ኣብ ግዜ ቁልዕነታ ንዓኣ ብዙሕ ዘይርደኣ ነገራት ትርኢ ምንባራ’ያ ትገልጽ። ገና ጓል 10 ዓመት ቈልዓ እንከላ፡ ንሓዋ (ማይክል ጃክሰን) ክትበጽሕ ናብ ከተማ ኒውዮርክ ትመላለስ ከም ዝነበረት ትገልጽ። ናብ ስቱድዮ ቁጽሪ 54 ብብዝሒ ትመላለስ ምንባራ ከኣ ትገልጽ። እቲ ሽዑ ዘሕለፈቶ ግዜ ጽቡቕ ገይራ’ያ ትዝክሮ። ኣብቲ ሽዑ ንመጀመርታ ግዜ ሓሺሽ (ዕጸፋርስ) ብምርኣያ ኣዝያ ተገረመት! “ሰባት ስለምንታይ በፍንጫኦም ሓርጭ ይስሕቡ” ብምባል ኣዝያ ተደነቐት፡ ብቐሊሉ’ውን ይርደኣ ኣይነበረን። ኣብ’ቲ ግዜ’ቲ ጃነት (good times) ኣብ እትብል ናይ ተሌቪዥን ምርኢት ትዋሳእ ነበረት።

ጥቕስታት • “እቶም ኩሉ ሳዕ ሕጉሳትን ጥበበኛታትን ዝኾኑ፡ ኩሉ ሳዕ ስለ ዝቕየሩ እዮም።” - ኮንፍሸስ • “ንሰባት ትፈርዶም እንተ ዄንካ ከተፍቅሮም ግዜ የብልካን።” - ዘይተፈልጠ • “ሃብቲ ልክዕ ከም ማይ ባሕሪ’ዩ። ዝያዳ እንተ ሰተና ዝያዳ ንጸምእ።” - ሾፐንሃወር • “ብማዕዶ ተቋምቶ ራእይ ይሃሉኻ። ናብኡ ንዝወስደካ መንገዲ ከኣ እናስተማቐርካ ሕለፎ።” - ዘይተፈልጠ • “ኣብ ህይወት ዘፍርሑኻ ነገራት እንተለዉ ክትርደኦም ጥራይ ፈትን። ዝያዳ ብዝተረዳእካዮም ድማ፡ ዝያዳ ፍርህኻ ክጐድል ይኽእል’ዩ።” - ሜሪ ኵሪ • “ዕድል ናብቲ ኣብ መገዳ ዝጸንሓ ሰብ እያ ትኸይድ። ናብቲ ገለ ነገር ክርከቦ ዝኽእል እንተ ኼድካ ገለ ነገር ክትረክብ ኢኻ።” - ሉዊስ ሌል ኣሞር • “ሎሚ ዝተተግበረ ጽቡቕ መደብ፡ ካብቲ ጽባሕ ዝትግበር ብሉጽ መደብ ይሓይሽ።” - ጆርጅ ፓቶን

. ዘጠቓልል፡ ብፍሉይን ብተደጋጋምን ካብ ዝካየድ ንጥፈት ከኣ፡ ምልውዋጥ ሽምዓ ኣብ ሞንጎ ኣመንቲ ሓደ ካብኡ እዩ። እዚ ኣብ ድሮ በዓል ፋሲካ ሽምዓ፡ ጥዋፍ ከምኡ ውን ካልኦት ዝተፈላለዩ ምስ ብርሃን ምትእስሳር ዘለዎም ነገራት ምርኩስ ዝገበረ ናይ እንካን ሃባን መስርሕ ዘማሓላልፎ መልእኽቲ፡ እንቋዕ ናብ ብርሃን እንረኽበሉ ዘመን ኣብጽሓናን ኣብጽሓኩምን ዝብል ትርጉም ዝሓዘ ምዃኑ ይግለጽ። ካልእን ዝኣመሰሉ ጉዳያት ጥራይ እንውስን ዝመስሎም ሰባት ኣለዉ። ብርግጽ፡ እዚኦም ኣገደስቲ ረቛሒታት ህይወት ምዃኖም ዝክሓድ ሓቂ ኣይኰነን። እዞም ረቛሒታት ንገሊኡ ሰብ ዓቢ ንገሊኡ ከኣ ንኣሽቱ እዮም’ውን ክንብሎም ኣይንኽእልን ኢና። ምኽንያቱ እንነብረሉ ባህሊ’ውን ቅኑዕ ድዩ ኣይኮነን ብዘየገድስ ኣብ ልዕሊኡ ዝተወሰነ ኣመለኻኽታ ከም ዝህሉወና ገይሩና’ዩ። እንተዀነ፡ ኩሎም ዓበይቲ ዝብሃሉ ካብ ንኣሽቱ እተፈጥሩ’ዮም። ኩሎም ዝርኣዩ ከኣ ካብ ዘይርኣዩ ዝመጽኡ’ዮም። እቶም ኩሎም ዓበይቲ ዝተባህሉ፡ ካብቲ ኣብ ተራ ዕለታዊ ህይወትና ዝርከብ ፍጻመታት ዝነቕሉን ዝተመስረቱን እዮም። ስለዚ መብዛሕትኦም ኣብ ህይወትና ዝርከቡ ረቛሒታት፡ ካብቶም ብዙሕ ኣድህቦ ዘይንገብረሎም ደቀቕቲ’ውን እንብሎም ብዘይ ንቕሓት እንወስዶም ውሳነታት ኣጥባታ ኣብ ዘይእዋኖም ካብ ንቡር ንላዕሊ ዓብዮም ስለ ዝነበሩ፡ ኣብ መስርሕ ስእሊ፡ ዝተፈላለየ ስክፍታታት ፈጢሩላ’ዩ። ጃኔት እዚ ኣካላዊ ምስላ (ቅርጻ) ዘስዓበላ ስክፍታ፡ ኣብ ቀዳማይን ካልአይን ክፋላት ናይ’ታ ፊልም ጸልይዩዋ’ዩ። ልክዕ ካልኣይ ክፋል ቅድሚ ምጅማራ፡ እቶም ኣፍረይቲ ጸዊዖም ልዕሊ’ቲ ዝድለ ክብደት ስለ ዝነበራ፡ ክብደታ ከተጉድል ሓበሩዋ። ኣብ መወዳእታኡ ግን ብምኽሪ ኣሰራሕታን ሓገዝ ሓዋ ማይክል ጃክሰንን ነቲ ጸገም ስዒራ፡ ኮኾብ ኮይና ክትወጽእ ከም ዝኸኣለት ይንገር።

ዝነቕሉ’ዮም። እቶም ዘይነስተብህለሎም ውሳነታትና’ውን ብዙሕ ግምት ዘይንህቦም ውሳነታት እዮም ንህይወትና ዝሃንጹዋ። ብሓፈሻ ኣተኵሮና ኣብቶም ዓበይቲ ነገራት እንተ ኾይኑ ኢና ዓበይቲ እንኸውን በሃሊ’የ። ኣብ ንኣሽቱን ደቀቕትን ‘ቀንጠመንጢ’ እንተኣቲኻ፡ ህይወትካ’ውን ብኣኦም’ያ ትምላእ። ንስኻ’ውን ማዕረ እቶም ደቀቕቲ ኢኻ ትደቅቕ። ብዓቢኡ ነቶም ዝርኣዩ፡ ነቶም ዓበይቲ ኢኻ ዝያዳ ክትርድኦም እትኽእል። ዕብየት ኣብ ሓሳባት ኣጠማምታ እተመስረተ’ዩ። ውሳነ ምርጫ’ዩ፤ ካብ ዘሎ ትመርጽ፡ በቲ እትመርጾ ድማ ህይወትካ ትሃንጽ። ውሳነ ምርጫ’ዩ - ኣብ ገለ እዋን ድማ ግዴታ’ዩ። - ዋላ’ውን እቲ ግዴታ ካብቲ ዘሎ ክትመርጽ ከም ዘለካ’ዩ ዝገብር። ውሳነታት - ንኽንሕጎስ ወይ’ውን ቃንዛ ንኸነጥፍእ እንወስዶም እዮም።

ካፕቺኖ ካፕቺኖ ዝብል መጸውዒ፡ ጸባ ምስ ቡን ወይ ድማ ብኻልእ ኣዘራርባ ቡን ጸባ ዝበዝሖ’ዩ። ካፕቺኖ ቀንዲ መበቆሉ ኣብ ዓዲ ጥልያን ክኸውን እንከሎ፡ ካፒቺኖ ዝብል ስም ካብቶም (Copucino Friars) ዝብሃሉ ማሕበራዊ ኣገልግሎት እናሃቡ ዝነብሩ ካህናት ዝተወስደ’ዩ። እዚ ዝኾነሉ ቀንዲ ምኽንያት ከኣ፡ እቶም ናይቲ ግዜ እቲ ካህናት እቲ ሓመዳዊ ዓይነት ጸጕሮም ኣብ ማእከል ብምልጻይ ወሰን ወሰኑ ጸጕሪ ይገድፉሉ ብምንባሮም’ዩ። ናይ ማሺን ካፕቺኖ ንመጀመርታ ግዜ ኣብ ከተማ ሚላን ኢጣልያ ተጀሚሩ። ካፕቺኖ ብሰፊሑ ክሳብ ሎሚ ኣብ መላእ ዓለም ዝቐጸለ ኣብ ባራትን ካፈታትን ይዝውተር። እዚ ኣብ ምሉእ ዓለም ፍቱው ዝኾነ ካፕቺኖ፡ ኣብ ጣልያን ኣብ ግዜ ቁርስን ከባቢ ሰዓት ዓሰርተ ሓደ ቅድሚ ቐትሪን ከም ልሙድ ይውሰድ።

ብዛዕባ ኣዕዋፍ... * እታ ዝነኣሰት ዓሌት ዑፍ፡ ሁሚንግ በርድ ናይ ዝተባህላ ዓሌት ኣዕዋፍ ኮይና፡ ቁመታ ኣስታት 5.70 ሴ.ሜተር እዩ። ሁሚንግ እተን እንኮ ንድሕሪት

ሓቅታት ምስዕዓም • ኣብ ሃገራት ምዕራብ 5 ለካቲት ከም ዓለምለኻዊ መዓልቲ ምስዕዓም እያ ትፍለጥ። • ምስዕዓም ብሳይንሳዊ ኣጸዋውዓ፡ ፒልማቶሎጂ ይበሃል። ፍርሒ ናይ ምስዕዓም ከኣ ፒልማቶፎቪያ ይብሃል። • ብዝተኻየዱ መጽናዕትታት፡ ምስዕዓም ኣብ ደቀንስትዮ ዝያዳ ባህታን ምዝናይን ይፈጥር። ዝነበረን ጭንቀት ኣብ ምፍዋስ’ውን ዕዙዝ ግደ ኣለዎ። • ብባህሊ ምዕራባውያን፡ ኣብ እዋን ምስዕዓም ልዕሊ 66% ካብ መጻምድቲ ኣዒንቶም ይዕምቱ። እዚ ከኣ ኣብ መጻምድኻ ንዝህልወካ ክብሪ ንምግላጽን ጸቕጢ ንዘይምፍጣርን ዝግበር ልምዲ ከም ዝኾነ ይንገር። • ኣብ ስነ-ስርዓት መርዓ ዝፍጸም ዓይነት ምስዕዓም፡ ካብ ባህሊ ጥንታውያን ሮማውያን ዝረዓመ’ዩ። ከም ምፍርራም ወይ ውዕል ናይ’ቲ ዝግበር መርዓ ከኣ ይቝጸር።

ገጸን ክበራ ዝኽእላ ዓይነት ዑፍ እየን። * ካሜሎን ዝተባህላ ኣዕዋፍ ንኽልተ ዝተፈላለዩ ነገራት ኣብ ሓደ ህሞት ብኽልተ ዓይነን ኣተኲረን ክርእያ ዝኽእላ እየን። * ኣዕዋፍ ካብ ዳሕረዎት ዓሌታት ናይ ዳይኖሰራት ዝፈለቓ ዓሌት እየን። * ኣዕዋፍ ኣብ ናይ ኤለክትሪክ ገመድ ጠጠው ምስዝብላ፡ በቲ ኤሌክትሪክ ክተሓዛ ኣይክእላን እየን። * ሓንቲ ደርሆ ኣብ ምሉእ ዕድመኣ ተውጽኦ ቀልቀል ተኣኪቡ ንሓንቲ ናይ 100 ዋት መብራህቲ ንኣስታት 5 ሰዓታት ከብርህ ዝኽእል ሓይሊ የመንጩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ንኣፍልጦ ኣቤል ኤፍሬም

• “ወለዶታት፡ እዛ መዓልቲ እዚኣ ክትመጽእ፣ ተገሪፎም፡ ተሞቝሖም፡ ተሓይሮም፡ ተሰዲዶም ንዓመታት ኣብ ጉድጓድ ወኻርያ ሰፊሮም፡ ሰንኪሎም፡ ብዓቢኡ ድማ ተሰዊኦም እዮም። እዛ መዓልቲ እዚኣ መጺኣ እያ’ሞ ሓበንን ኩርዓትን ይሰመዓዮም ይሰመዓና።” • “ሃገርና ከይማዕበለትን ከይበልጸገትን ነንውልቅና ክሓልፈልና ከም ዘይከኣል፡ ዝሓልፈልና ተመሰለ’ውን፡ ውሕስነት ከም ዘይህልዎ ተገንዚብና፡ ንኤርትራ ከነሕውያን ክንሃንጻን ከይሰልከና ምስ እንሰርሕ ጥራይ’ዩ እሞ፡ ቃል ኪዳንና ነሐድስ።” • “ህዝቢ ኤርትራ መሰሉ ንርእሰ ውሳነን ሃገራውነትን ተሓሪምዎ ኣብ ዘይደልዮ ኣዕናዊ ኲናት ኣትዩ። ድሕሪ

ረፈረንደም ኤርትራ 23-25 ሚያዝያ 1993 ካብ ቃላት ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ መሪር ቃልስን መስዋእትን ኣብ ቅድሚ ማሕበረሰብ ዓለም፡ ዲሞክራስያዊ ምርጫኡ ብመንገዲ ረፈረንደም ክገልጽ ምኽኣሉ ብስም ግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ እንቋዕ ኣብዚ ኣብጸሓካን ኣብቀዓካን ክብሎ ዝስመዓኒ ሓጎስ ወሰን የብሉን።” • “እቲ ትጽቢት ነዊሕ፡ እቲ ዝሓለፈ መከራ ድማ መሪር እዩ ነይሩ። ኣብ መጨረሽታኡ ፍትሒ ነጊሱ’ሎ። ባንዴራና ኣብታ ዘይተሰብረት ዘንጊ ሓቂ ንሰቕላ ኣሎና።” • “ብብዙሕ ጸገምን ከቢድ ዋጋን ኣብ

ዓውደ ኲናት፡ ብመንገዲ ረፈረንደም ድማ ኣብ ሜዳ ፖለቲካ ተዓዊትና ኢና።”

• “ ሽሕ እኳ ናጽነት 24 ግንቦት 1993 ብወግዒ ክእወጅ ተወሲኑ እንተሎ፡ ካብ ሎሚ መዓልቲ ኤርትራ ልዑልነታ ዘረጋገጸት ናጻ ሃገር እያ።” ምንጪ፦ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ሕታም 1993

መቓልሕ ረድዮ ዓለም ኣብ ቅንያት ረፈረንደም (ሚያዝያ 1993) ረድዮ ጀርመን “ኤርትራ ድሕሪ’ቲ ኣብ ኣፍሪቃ ዝተኻየደ ዝነውሐ ናይ 30 ዓመት ሓርነታዊ ቃልሲ፡ ኣብ ድሮ ናጻ ኣባል ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃን እትኾነሉ መድረኽ በጺሓ እላ። ውጽኢት ናይ’ዚ ኣህጉራውያን ተዓዘብቲ ዝቆጻጸርዎ ረፈረንደም ድማ ዘጠራጥር ኣይኮነን”

ሓቅታት ረፈረንደም * ልዕሊ ሓደ ሽሕ ዝኾና መድመጺ ነቝጣታት ነይረን። * ኣብ ኣስመራ ካብቶም መጀመርታ ዘድመጹ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፡ መራሕቲ ሃይማኖት፡ ቤት ምኽሪ ግ.መ.ኤን ሓርበኛ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያምን እዮም። * ረፈረንደም ዝተኻየደሉ እዋን ካብ 23 ክሳብ 25 ሚያዝያ 1993 ነይሩ። * ህዝቢ ንኸድምጽ ካብ ሰዓት ክልተ ናይ ለይቲ ኣትሒዙ እዩ ኣብ’ቲ መድመጺ ነቝጣታት ሪጋ ሒዙ ሓዲሩ። * ድምር ዝተመዝገቡ ኣድመጽቲ 1,173,706 ነይሮም። * 1,156,280 ኣብ ምድማጽ ረፈረንደም ተሳቲፎም። 98.52% ናይ ዝተመዝገቡ ኣድመጽቲ፡ ድምጺ ሂቦም። * 1,100,260 ማለት 99.805% እወ ንናጽነት ኣድሚጾም። * 1,822 ማለት 0.165% ኣይፋል ኣድሚጾም። * 328 ድምጺ ተባላሽዩ። * ኮሚሽነር ኮምሽን ረፈረንደም ኤርትራ ዝነበረ ዶክተር ኣማረ ተኽለ ይበሃል። * ተጸዋዒ ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ኣሰይድ ሳሚር ሳምባር ነይሩ። * ኣብቲ እዋን ናብ ኤርትራ ምብጻሕ ዘካየደ ዋና ጸሓፊ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ዝነበረ፡ ዶክተር ቡጥሩስ ቡጥሩስ ቃሊ ይበሃል።

ትዕዝብቲ ወጻእተኛታት ኣብ እዋን ረፈረንደም • “ኣብ ኤርትራ ምሁርን ተቓላሳይን ህዝቢ ረኺበ። ህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ባህጊ ናጽነት ከም ዘለዎ’ውን ተዓዚበ። ከም ኣረኣእያይ ኤርትራ ሓንቲ ካብተን ኣብ ውድብ ሓድነት ኣፍሪቃ ዓቢ ተራ ዘለወን ሃገራት ክትከውን እያ።” – ኣምባሳደር ሓሰን ሻሽ (ኣባል ልኡኽ ው.ሓ.ኣ) • “ኣብ ህዝቢ ኤርትራ ብርቱዕ ሃገራዊ ስምዒት ተዓዚበ፣ ነፍሲ-ወከፍ ኤርትራዊ፡ ኣብ ምፍጣር ሓዳስ ኤርትራ እወታዊ ግድ ክጻወት’ውን ተዓዚበ። እዚ ሎሚ ዝካየድ ዘሎ ረፈረንደም ድማ፡ ብ1941 ጣልያን ካብ ኤርትራ ክወጽእ እንከሎ ክካየድ ነይሩዎ። ብዝኾነ፡ እዚ ሎሚ ተካይድዎ ዘለኹም ረፈረንደም ፍሉይ

ተርእዮ ናይ መበል 20 ዘመን’ዩ።” - መሓመድ ዓብደላ ኣልወዚር (ኣብ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ የመን፡ ሓላፊ ጉዳያት ኣፍሪቃ) • “ውሕልነት ዝመልኦ ብረታዊ ቃልስኹም ንዓለም ኣዛሪቡ እዩ። እቲ ዝነበረ ኒሕ ተዓጻጻፍነት ገና ክቕጽል ዘለዎ እዩ። ሕጂ እቲ ዝካየድ ዘሎ ረፈረንደም ምሉእ ብምሉኡ እቲ ህዝቢ ብሕጉስ መንፈስ ከም ዝቕበሎ ይተኣማመን እየ። ከመይሲ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ካብ ሓያለ እዋን ስለ ዝፈልጦ። እዚ ሎሚ ዝካየድ ዘሎ ረፈረንደም ድማ፡ ሓደ ውሕሉል ሞዴል ንሳልሳይ ዓለም ክኸውን እዩ።” - ቶማስ ከነሊ ( ኣውስትራልያዊ ደራሲ)

ረድዮ ፈረንሳ “ኤርትራውያን እቲ ሎሚ ድሕሪ ናይ 30 ዓመት ዝነውሐ ኲናት ኣብ ኣፍሪቃ ዘካይድዎ ዘለዉ ምርጫ፡ ምልክት ትንሳኤ ሃገሮም እዩ። ውጽኢት ናይዚ ዝካየድ ዘሎ ምርጫ ዘጠራጥር ኣይኮነን። ዳርጋ ኩሎም ንናጽነት ከድምጹ እዮም። ኤርትራውያን ብፍላይ፡ ውጽኢት ናይቲ ምርጫ ሚእቲ ካብ ሚእቲ ንናጽነት ክኸውን’ዩ ዝብል እምነት ኣለዎም።”

ረድዮ ስዑዲ-ዓረብ “ኤርትራውያን ኣብ ረፈረንደም ድምጾም ክህቡ ጀሚሮም ኣለዉ። ኣብዚ ዝካየድ ዘሎ ረፈረንደም፡ መብዛሕትኦም ኣድመጽቲ ንናጽነት ከም ዘድምጹ ፍሉጥ’ዩ። እዚ ድማ ድሕሪ ናይ 30 ዓመት ኲናትን ናይ 60 ሽሕ ሰባት መስዋእትን እዩ ዝካየድ ዘሎ። ንኤርትራ ካብ ኢትዮጵያ ናጻ ከም ዝገብራ ከኣ ኣየጥራጥርን’ዩ። ሃይለስላሴ ንኤርትር ምስ ኢትዮጵያ ኣብ 1962 ከም ዝጸንበራ ከኣ ዝዝከር እዩ። ድምጺ ኣመሪካ “እታ ግዝኣት ኢትዮጵያ ዝነበረት ኤርትራ፡ ሎሚ ብዛዕባ ናጽነታ ብውሳነ ህዝቢ ንምድምዳም ህዝቢ ናብ መድመጺ ነቝጣ ይውሕዝ ኣሎ። ተዓዘብትን ዲፕሎማሰኛታትን ብሰፊሑ ከም

ጥቕስታት ሓርበኛታት

ዝኣምንዎ፡ ኤርትራውያን ኣብ ውሽጢ’ዘን ሰለስተ መዓልታት ምርጫ፡ እወ ንናጽነት ከድምጹ እዮም።” ቢቢሲ “ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዘሎ ሃዋሁ ምድማጽ ረፈረንደም፡ ህዝቢ ዳርጋ ብምሉኡ እወ ንናጽነት ከም ዝድምድም እዩ ዝሕብር። ኣብ’ዚ ዝካየድ ዘሎ ረፈረንደም ኣንጻር ናጽነት ዘድምጹ ምናልባት እንተ ተረኽቡ ኣዝዮም ውሑዳት እዮም። ውጽኢት እቲ ምርጫ ድማ ዘጠራጥር ኣይኮነን። ኣፍሪቃ ድማ፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ሓንቲ ናጻ ሃገር ክትህልዋ እያ። ኣብ ኢትዮጵያ ብዛዕባ ናጽነት ኤርትራ ሒደት ተቓውሞ’ኳ እንተሎ፡ መንግስቲ ኣዲስ ኣበባ ነቲ ውጽኢት ከም ዝቕበሎ ኣረጋጊጹ ኣሎ”

ማሰ....

ኣብ ሕቶ ሰላማዊ ፍታሕ ንጉዳይ ኤርትራ፡ ህ.ግ.ን ህዝቢ ኤርትራን ዝነበሮም መርገጺታት ገለ ካብ ዘነጽሩ ጥቕስታት እነሆ…

ሰላም ማለት ንዓና ንህዝቢ ኤርትራ ፍትሒ ማለት እያ። ፍትሒ ምርካብ ከኣ፡ ብሓይሊ ዝመጽእ ኣይኮነን።” - 4 ሚያዝያ 1990 ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ

ማሰ ማሰ ማሰ… ባንዴራና በሊ ተተኸሊ ሚእቲ ዓመት ኔርኪ ትብደሊ ሳላሳ ዓመት ጸኒሕኪ ትጋደሊ

# “ህዝቢ ኤርትራ ዝኾነ ዓይነት መግዛእቲ ጻዕዳ ይኹን ጸሊም ስለ ዘይቅበል፡ ኤርትራ ናጽነታ ከይረኸበት ኣብ ምብራቕ ኣፍሪቃ ሰላምን ርግኣትን ኣይርከብን እዩ።” ሓርበኛ ኣቦና ሸኽ ኢብራሂም ሱልጣን፡ ኣብ ኒው- ዮርክ መጋባእያ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዝገበርዎ መደረ።

# “ናይ ሓደ ሰላምን ምርግጋእን ነቲ ኻልእ ከም ዝሕግዝ ምግባር እምበር፡ ሓደ ብዋጋ ናይ’ቲ ኻልእ ሰላምን ምርግጋእን ክረክብ እንተ ሓሲቡ፡ ሰላምን ምርግጋእን ኣብቲ ዞባ የለን” - ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፈወርቂ 1990።

በሊ ኣብ ናጻ ኤርትራ ተተኸሊ እሞ ከኣ ኣብ ኣስመራ ምስ ዕንባባ ቖጽሊ

# “እዛ መዓልቲ’ዚኣ ህዝቢ ኤርትራ ዝዓበየ ካብ ወለዶ ናብ ወለዶ ዝመሓላለፍ ክብረት ዝተጐናጸፈላ ታሪኻዊት መዓልቲ እያ” - ሓርበኛ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ብ23 ሚያዝያ 1993 ድሕሪ ሰማያዊት ወረቐት ኣብ ሳጹን ምእታዎም ዝበልዎ እዩ። # “ቅድሚ ኣርበዓ ዓመታት ዝሓለፈኒ ዕድል ከም ብሓድሽ ክረክብ ብምኽኣለይ ሓጎሰይ ወሰን የብሉን” - ሓርበኛ ኣቦና መሓመድ ዑመር ሃኪቶ ብ23 ሚያዝያ 1993 ድሕሪ ሰማያዊት ወረቐት ኣብ ሳጹን ድምጺ ምእታዎም ዝበልዎ ቃል። # “ንሕና ንሰላም ብዝኾነ ይኹን መንገዲ ምስ ሓይሊ ምህላውን ዘይምህላውን ኣዛሚድና ርኢናዮ ኣይንፈልጥን ኢና።

# “ብታሕሳስ 1974 ምስ ደቅኹም ዕረቑና ኢልኩምና፡ ምሳኦም እናተዛተና እንከለና፡ ኣብ ኦማሓጀር ብዙሕ ህዝቢ ረሺንኩምን ሓሪድኩምን። ኣብ ኣስመራ 14 መንእሰያት ብስልኪ ሓኒቕኩም። ምስ ተመለስና እውን ማእሰርትን መግረፍትን ወሪዱና። ኣነ ተሪፈ እምበር ኩሎም እቶም ሽማግለታት ብሳዕቤኑ ሞይቶም እዮም።” - ኣባ ተወልደብርሃን፡ ኣበምኔት ናይ ደብረ ቢዘን ዝነበሩ፡ ኣብ ቤት ጽሕፈት ኢ.ሰ.ፓ ብ7 ታሕሳስ 1987 ዘስምዕዎ ዘረባ። # “እወ ሰላም! ሰላም! ግበሩ ይበሃል ኣሎ። ሰላም ግን ቦታ የድልዮ። ናብ ሰላም ንምብጻሕ ነቲ ርኡይ (ግዙፍ) ነገር ከይሸፋፈንካ እዩ ክብጻሕ ዘለዎ።” - ብ8 ግንቦት 1976 ብዛዕባ ሰላም ኣብ ኣዳራሽ ምምሕዳር ብሓደ ስሞም ዘይተጠቕሰ ሃገራዊ ዝተባህለ ዘረባ።

ዓብይ ዕድል ካብ ትዕደሊ ዓብይ ቃል ኪዳን ተቐበሊ ብናጽነት ህዝብኺ ከተጽልሊ ብሓድነት ህዝብኺ ከተጽልሊ ዕማሙ ዛዚሙሎ ተጋዳሊ ዕማምካ ተሪፉ’ሎ ናይ ሸቃሊ ፋሽሽት ገሲጹ ተጋዳሊ ሰላም ኣምጺኡ ተጋዳሊ ትምረቒ ኣሎኺ ኣሜን በሊ ዓብይ ቃል ኪዳን ተቐበሊ ብናጽነት ህዝብኺ ከተጽልሊ ዓብይ ሓደራ ተቐበሊ። እዚ ማሰ፡ ማሰኛ ኣቶ ነጋሽ ሳግላ ከም ኩሉ ዜጋ ሓጎሶም ንምግላጽ ኣብ መዓልቲ ጽምብል ረፈረንደም ኤርትራ (1993) ኣብ ጎደና ኣስመራ፡ ኣብ ማእከል ሁጭ ኢሉ ተኣኪቡ ዝነበረ ህዝቢ ኣስመራ ኮይኖም ዝበልዎ ማሰ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

POSITION: HOUSEKEEPING SUPERVISOR DEPARTMENT: EMPLOYEE SERVICES – VILLAGE AND SERVICES NUMBER REQUIRED: ONE (01) PRIMARY PURPOSE

• Responsible for supervising housekeeping team leaders and employees to ultimately ensure the cleanliness and tidiness of accommodation rooms.

TASK DESCRIPTION Supervisory • Lead and supervise the Housekeeping Leaders and employees and provide guidance in cleaning and housekeeping.

• Check on rooms to ensure that standard is upheld and allocate accommodation with the approval of the Superintendent to employees, Contractors, guests, and VIP’s.

• Update the master list on daily and weekly basis and train housekeepers on cleaning and maintenance tasks.

• Supervise all areas of responsibility on a daily basis to ensure that the required standard is upheld.

• Manage the orderly storage and movement of materials of point of entrance up to exit.

• Identify areas of improvement with the employees and ensure that guidance or training is provided to employees.

• Evaluation of employees on a quarterly basis and responsible to arrange monthly meetings with Housekeeping Team Leaders.

• Check rooms and common areas, including stairways lounge areas, for cleaning and establish and educate staff on cleanliness, tidiness and hygiene standards.

Health and Safety • Daily toolbox meetings to address safety issues and emphasize safety awareness of work area to crew.

• Manage hazard or potential hazard and report to Superintendent.

• Manage the process of Field RiskAssessment to ensure that this is completed on a daily basis.

• Maintain records of rooms that receive cleaning approval and rooms that require further cleaning and maintenance.

• Ensure compliance with safety and sanitation policies in all cases.

Administration • Compile absenteeism and attendance registers and provide a daily and weekly report to Superintendent on work activities.

• Weekly absenteeism to be reported to Human Resources and ensure that all overtime required is signed off by Superintendent and that weekly Overtime is signed off by Superintendent prior to sending this to the payroll.

• Schedule daily and weekly meeting with Team Leaders and schedule daily meetings with all housekeeping employees.

• Set up induction for new employees for training center and provide induction and guidance for new employees on housekeeping.

• Provide and finalize working roster on monthly basis and required to relief in the absence of the Village and Services Superintendent.

• Supervise the inventory stock levels of housekeeping products and report this to Superintendent.

• Prepare requisitions and ensure that stock replenishment is ordered as per the Company’s policy, procedure Process.

• Prepare and submit the annual housekeeping budget to the Superintendent and continuously review the budget in line with the approved budget.

• Responsible to provide a monthly and annual count of assets and cleaning materials.

• Ensure approval of maintenance work orders and follow-up on completion.

• Prepare and submit annual budget to Village and Services Superintendent.

• Report monthly expenditure costs and compare this with the approved budget to Village and Services Superintendent.

• Report section daily, weekly, monthly, and quarter activity report and motivate team members and resolve any issue that occur on the job.

• Ensure in housekeeping inventory, supplies or equipment are ordered, as well as being handled and maintained safely.

Customer Services •Address and finalize all complaints from customers in a professional way to ensure satisfaction and respond to customer’s complaints and special requests.

• Continuous supervision to ensure that employees and guests are receiving a professional service and continuous

revision of current practices to ensure that current standards are in line with Company standards, Provide action plan for concerns raised by the survey outcome Qualifications: Knowledge and Experience: Diploma in Management/Degree in the related field could be an advantage 1-3 years’experience in Housekeeping Certificate in Hotel Service 2 years Supervisory/Team Leader experience in Housekeeping Excellent communication in English and Local language Technical Skills Behavioural Skills Knowledge of cleaning and hygiene General Courtesy Knowledge of cleaning products Clean and presentable Knowledge of cleaning policies, procedures, and processes Teamwork Allocation of employees on shifts Motivator Administration Coach/Mentor Computer skill (MS Office – Intermediate level) Organizing and Supervisory skill Communication (English and Local language) General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

•Application documents will not be returned to sender.

•All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea.

ኣመልካቲ ዳዊት ወልደማርያም ተወልደመድሂን ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ኣስመራ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ፓራዲዞ ጎደና 123/10 ስፍሓት መረኢት 240 ት/ሜ ፕሎት 106 ፓርሰል T ዋንነተይ ዝኾነ ገዛ መለለይ ቁጽሪ ምዝገባ ንብረት 1፡006855/2 ኣብ ቤ/ጽ ካዳስተር ብሽመይ ዝተመዝገበ ገዛ ስለዝሸጥኩዎ’ሞ ናብ ስም ዓደግቲ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ኣብ ቤት/ጽ ኖታዮ ዞባ ማእከል ይቕረብ። ዳዊት ወልደማርያም ኣነ ኣቶ ፍቓዱ ወልደኣብ ብርሃነ ዝተበሃልኩ፡ ወላዲት ኣደይ ኣዜብ ሰለባ ገብረሚካኤል ምስ ወላዲ ኣቦይ ኣቶ ወልደኣብ ብርሃነ ብሓባር ዘጥረይዎ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ፡ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዞባ 4 ምም/12 ድደና <ሀ> ቁ/ሎታ 17 ቁ/ፓርቸላ <>፡ ብመለለዪ ገዛ ኣብ ኮሚሽን ኣባይትን ግዝያዊ ምስክር ዋንነት ኣባይቲ ከተማ ብቁ/ምስክር ወረቐት 104847 መወከሲ ቁጽሪ 108386 ብስም ክልቲኦም ወለደይ ዝተመዝገበ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ወላዲት ኣደይ ወ/ሮ ኣዜብ ሰለባ ገብረሚካኤል ንብጽሒታ ዝምልከት ብህያብ ስለ ዝሃበትኒ፡ ነዚ ፍርቂ ብጽሒት ናይ ወላዲተይ ውህብቶ ዝረኸብኩዎ ዘይንቀሳቐስ ንብረት ገዛ ካብ ስም ወላዲት ኣደይ ናብ ስመይ ከመሓላልፎ ስለ ዝደለኩኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ሕጊ ብዝእዝዞ መሰረት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ወይ ውሳነ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ፓብሊክ ናታሪን ቤት ጽሕፈት ሃገራዊ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣቶ ፍቓዱ ወልደኣብ ብርሃነ

ሓዳስ

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ተን ሃግ - ኣብ ዩናይትድ ዝጽበዮ ብድሆታት ዝሓለፈ ሓሙስ ሓድሽ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ኮይኑ ዝተረቘሐ - ኤሪክ ተን ሃግ፡ ነዛ ኣብ ሰልሚ ተሸሚማ ምህላዋ እትግለጽ ጋንታ ንኸገላግላ ብዙሕ ብድሆታት ይጽበዮ ምህላዉ ብኣጋኡ ይሕበር ኣሎ። እዚ ሆላንዳዊ ወዲ 52 ዓመት ዓላሚ፡ ድሕሪ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ሓሙሻይ ቀዋሚ ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ እዩ። እዛ ጋንታ፡ ኣብዚ ዝተፈላለዩ ኣሰልጠንቲ ዝቐያየረትሉ መሰጋገሪ እዋን፡ ኣብ እዋኑ ናብ ቅድሚት ትግስግስ ዘላ ትመስል ነይራ እያ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ግና፡ ብፍጹም ዝነበራ ክብሪ ባይታ ዘቢጡ፡ ዓቕማ ተዳኺሙ ከምዘሎ እያ እትግለጽ። ብፍላይ፡ ሰሉስ ምሸት ብሊቨርፑል 4ብ0 ምስዓራ፡ ብድምር ክልተ እግሪ ከኣ 9ብ0 ምዕናዋ፡ ነቲ ኣብ ዓመት ስፖርት 1982-83 ብሳንደርላንድ ብገፊሕ 11ብ0 ዝተሰዓረትሉ ዘዘኻኽር እዩ። እዚ ህሉው ብቕዓታን ካብ መዓልቲ ናብ መዓልቲ ዝንኪ ዘሎ ዓቕማን፡ ካብታ ፈለማ ፈርጉሰን ዘሰልጥና ዝነበረት ናይ 1980ታት ጋንታ ከምዝትሕት ናይ ቀረባ ወገናት የረድኡ። እዛ ኣብ ቅልውላው እትርከብ ጋንታ እምበኣር፡ ዝመጽእ ዓመት ብኣላይነት ተን ሃግ ክትቅለስ እያ። ተን ሃግ፡ ነቲ ናብዛ ጋንታ ክመጽእ ከምዝኽእል ዝግለጽ ዝነበረ - ፖቸቲኖ በሊጹ እዩ ቅድሚ ምዝዛም ናይ ሎሚ ዓመት ውድድር መዝነት ተቐቢሉ ዘሎ። ይዅን እምበር፡ ዘይከም ፖቸቲኖ (ማለት

ኣቐዲሙ ንቶተንሃም ብምዕላም ተመኵሮ እዚ ሊግ ዘጥረየ)፡ ተን ሃንግ፡ ተመኵሮ ናይዚ ዓቢ ሊግ የብሉን። ካብታ ሓንቲ ካብ ህቡባት ክለባት ኤውሮጳ ዝኾነት ክለብ ኣያክስ፡ ግን ከኣ፡ ኣብ ዝተሓተ ተወዳዳርነት ከም ዘሎ ዝግለጽ ኤሪዲቪዥዮን ሆላድን እዩ፡ ሳንጣኡ ጠቕሊሉ ናብቲ ዝዓበየ ሊግ ምዃኑ ዝእመነሉ ፕሪመር ሊግ ክመጽእ ተሰማሚዑ ዘሎ። ዝዀነ ዀይኑ፡ ገለ ካብቲ ከጋጥሞ ዝኽእል ብድሆታት ምስ እንዕዘብ፥ * ከምቲ ኣቐዲሙ ዝተገልጸ፡ ተመኵሮ እዚ ሊግ ዘይብሉ - ተን ሃግ፡ ኣብቲ ዝነበሮ ሊግ ሆላድን፡ ናይ 79 ሚእታዊት ዓወት ዝነበሮ ዓላሚ እዩ። ጋንታኡ ኣያክስ ናብ ሜዳ ናይተን ካብ ዓስራይ ደረጃ ንታሕቲ ዝርከባ ክለባት ተጓዒዛ ግጥም ኣብ ተካይደሉ እዋን፡ ናይ 60 ወይ 70 ሚእታዊት ግምታዊ ዓወት ይወሃባ ነይሩ። ኣብ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ግና ብኣንጻሩ ምዃኑ እዩ ዝግለጽ። ኣብዚ ሊግ፡ ላዕለዎት ኣርባዕተ ክለባት ዋላ’ውን ኣብ ሜዳአ ምስተን ኣብ ታሕተዋይ ደረጃ ዝርከባ ጋንታታት ኣብ ዝገጥማሉ፡ ነጥቢ ከመዝግባ ሓያል ቃልሲ እዩ ዝሓተን። ናይ ቀረባ ኣብነት፡ እዛ ሕጂ ክዕልማ ተዳልዩ ዘሎ ክለብ፡ ዝሓለፈ ቀዳም ነታ ኣብ መበል 20 ደረጃ ዘላ ኖርዊች ኣብ ሜዳኣ ዓዲማ ክትስዓራ ልዕሊ ዓቐን ክትሃልኽ እያ ተራእያ። ስለዚ፡ ንተን ሃግ ከኣ፡ ኣብ ፈላማይ ተመኵሮኡ፡ ካብ ንኣሽቱ ክለባት እዚ ሊግ ከይተረፈ ፈተና ክገጥሞ ከምዝኽእል ይግመት።

* ውዕልን መጻኢ ተጻወትቲን፥ ዩናይትድ፡ ኣብዚ እዋን ልዕሊ10 መጻኢኦም ዘይተፈልጡ ተጻወትቲ ኣለዉዋ። ፖግባ፡ ሊንጋርድ፡ ካቫኒን ማታን ውዕሎም ኣብዚ ክረምቲ ዘብቅዑ ክኾኑ እንከለዉ፡ ካልኣይ ሓላዊ ማዕጾ ሄንደርሰን፡ ባይሊን ራሽፎርድን ከኣ፡ ካብቶም መጻኢኦም ዘይተፈልጠ ተጻወትቲ ምዃኖም ይሕበር። ማርሻል፡ ቫን ደ ቢክ፡ ዊልያምስ ብቐደም ተኸተል ኣብ ሰቪያ፡ ኤቨርተንን ኖርዊችን ብልቓሕ ዝጻወቱ ዘለዉ ኣባላታ እዮም። ኣማዶ ዲያሎ እውን፡ ምዕባለታት ከምጽእ ናብ ሬንጀርስ ብለቓሕ ከይዱ ክንሱ፡ ዝኾነ ለውጢ ከም ዘየምጸአ ይግለጽ። ግሬንዉድ ከኣ፡ ብዘለዎ ክሲ ካብ ዝርዝር ዝወጸ ተጻዋታይ እዩ። እዞም መጻኢኦም ከም ዘይተፈልጠ ዝግለጹ ተጻወትቲ፡ ብሓባር ካብዛ ጋንታ እንተወጺኦም፡ እዚ ኣሰልጣኒ ሃጓፍ ከጋጥሞ ተኽእሎ ከምዘሎ ይግለጽ። ንኣብነት፡ ኣቐዲሙ ኣሰልጣኒ ክሪስታል ፓላስ - ፓትሪክ ቬይራ፡ መዝነት ክሪስታል ምስ ተቐበለ፡ ዋላ’ኳ ድሒሩ ድራማቲካዊ ምዃኑ ዝእመነሉ ለውጢ እንተምጸአ፡ ኣብ መጀመርታ ግና ሕጽረት ተጻወትቲ ኣጋጢምዎ ምንባሩ ይፍለጥ። * ትጽቢታትን ክውንነትን ፥ ዩናይትድ፡ ኣብ 2017 ጽዋእ ኤውሮፕያን ሊግ ድሕሪ ምዕታራ፡ ዋንጫ ተሓሪምዋ እዩ ዘሎ። እዚ ማለት፡ ድሕሪ’ቲ ኣብ መንጎ 1977ን 1983

ዘጋጠማ ዝነወሐ መዳልያ ኣልቦ ጒዕዞ እዩ። ነዝን ካልእን ሃጓፋታ ብምፍዋስ ናብቲ ናይ ቀደም ክብራ ንምምላስ ድማ ቀጻሊ ኣሰልጣኒ ኣብ ምቅይያር ትርከብ። ስለዚ ሓድሽ ዓላሚ ተን ሃግ፡ ነዚ ሕልምታታ ከተግብር ሓያል ስራሕ ይጽበዮ። እዚ ዓላሚ፡ ኣብ ፈለማ ዓመቱ ምስ ላዕለዎት ኣርባዕተ ክለባት እንተተሰሪዑ ወይ’ውን ንኣሽቱ ዋንጩ እንተዓቲሩ፡ ተስፋ ክንበረሉ ይኽእል እዩ። እንተዘይኮይኑ፡ ከምቲ ገለ ወገናት “እዚ ዩናይትድ እዩ። ኣብ ኦልድትራፎርድ ዘሎ ጫውጫው ከኣ ዓርሞሽሽ እዩ። ተን ሃግ፡ ኣብ ፈላማይ ውጽኢቱ ነዚ ስራሕ ብቑዕ ሰብ ምዃኑ ከእምን ኣለዎ” ብምባል ርእይቶኦም ዘስምዑ

ሪያል ማድሪድ፡ መተካእታ ሞድሪችን ክሩዝን ትመርጽ እስጳኛዊት ዓርሞሽሽ ክለብ ሪያል ማድሪድ፡ መተካእታ ኣከፋፈልታ ሉካ ሞድሪችን ቶኒ ክሩስን ምርቋሓ ናይ ከተማ ማድሪድ ምንጭታት ሓቢሮም። ሞድሪችን ክሩዝን፡ ናይ ነዊሕ ዓመታት ቀለስቲ ማእከል ሜዳ እዛ ክለብ ምዃኖም ይንገር። እዛ ክለብ ኣብዚ እዋን ንላ’ሊጋ ክትመርሖን ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ ከኣ መድረኽ ፍርቂ ፍጻመ ክትበጽሕን፡ ተራ እዞም ኣከፋፈልቲ ልዑል እዩ ይብሉ ፈላጣት። ይዅን እምበር፡ እዛ ክለብ፡ ሞድሪች ወዲ 36 ክሩስ ከኣ ወዲ 32 ዓመት ኮይኖም ብምህላዎም፡ ናይ ነዊሕ ዓመታት መተካእታኦም ኣብ ምንዳይ እያ ዘላ። ማድሪድ፡ ዝሓለፈ ዓመት ንውልዶ ኣከፋፋሊ ካማቪንጋ ንነዊሕ ጠሚታ ምዕዳጋ ዝዝከር እዩ። እዚ ብሉጽ ተውህቦ ዘለዎ ተጻዋታይ፡ ኣብ መስመር ምክልኻል’ውን ሓያል ዓቕሚ ከምዘለዎ ይእመነሉ። ኣብ ወሰንቲ ጸወታታት ኣንጻር ፒኤስጅን ቸልሲን ከይተረፈ፡ ንክሩስ ቀይሩ ብምእታው ሓድሽ ሓይሊ ኮይኑዋ እዩ። ብተወሳኺ፡ ቊጽሪ 24 ማልያ ዝለብስ ቫልቨርደ እውን ኣብዛ ጋንታ መተካእታ እዞም ኣከፋፈልቲ ክኸውን ከምዝኽእል ይግለጽ። ይዅን እምበር፡ እዛ ማድሪዳዊት ክለብ፡ እዞም ክልተ መንእሰያት ተጻወትቲ ከምቲ

በሊንሃም

እናቐረበት ከተስድዖ ምፍታና ምንጭታት ካብ ፓሪስ የረድኡ። በዚ ኮይኑ በቲ፡ ‘ሓንሳብ ኣይወሰንኩን፡

ዘለዉ፡ ኣብ ኣርባዕተ ወይ ሓሙሽተ ናይ ፈለማ ግጥማቱ ብዘይ ዓወት ምስ ዝጐዓዝ፡ ስክፍታታት ከሕድር ከምዝኽእል ይግመት። ብዘይካ’ዚ፡ ተን ሃግ፡ ንከም ክሪስትያኖ ሮናልዶ ዝኣመሰሉ ዓበይትን ጸለውትን ተጻወትቲ ዓሊሙ ስለዘይፈልጥ፡ ህላወ እዚ ተጻዋታይ’ውን ኣቓልቦ ዘድልዮ ምዃኑ ይሕበር። ብተወሳኺ፡ ኣብዚ ጋንታ ዘሎ ፖሊሲ መስርሕ ምፍራም ተጻወትቲ ከምኡ’ውን ነቶም ካብ ብቕዓቶም ኣንቈልቊሎም ዘለዉ ተጻወትቲ ከበራብሮም ዘለዎ ናይ ኣሰልጣኒ ሓላፍነት፡ ገለ ካብቲ ኣብ ኦልድትራፎርድ እግሩ ምስ ኣንበረ ኣብ ቅድሚኡ ተገቲሩ ዝጸንሖ ብድሆ ምዃኑ ነዛ ጋንታ ብቐረባ ዝከታተሉ ወገናት የረድኡ። ሓንሳብ ክጸንሕ እየ፡ ጸኒሑ ከኣ ክወጽእ እየ’ ኢሉ እናተባሃለ ዜና ክስርሓሉ ዝጸንሐ ምባፐ፡ ናይ መጻኢ ጋንታኡ ዘፍልጠሉ ግዜ ርሑቕ ኣይክኸውንን እዩ። ምኽንያቱ፡ ምስ ፒኤስጂ ዝኣተዎ ውዕል ዝመጽእ 30 ሰነ ዘብቅዕ ብምዃኑ።

መቚሽሽ ሰንበት

ማይክ ታይሶን፡ ንሓደ ሰብ ብጒስጢ ድሕሪ ምስሃሉ. . .

ጓማራስ ሞድሪችን ክሩዝን ዝውንንዎ ጸወታ ናይ ምንባብ ዓቕሚ ምልከት ኵዕሶን ይውሕዶም ምዃኑ እያ ትኣምን። በዚ እያ ኸኣ፡ ምስ ግዜ፡ ኣብዚ ማእከላይ ቦታ ነቓዕ ከይፍጠር፡ ንኣከፋፈልቲ - ጁደ በሊንግሃምን ብሩኖ ጒማራስን ጠሚታቶም ዘላ። ወዲ 18 ዓመት ተጻዋታይ ቦሩስያ ዶርቱመድን - በሊንግሃም፡ ሓደ ካብ ዝበለጹ ኮተቴ ኣከፋፋልቲ ምዃኑ ይግለጽ። እዚ እንግሊዛዊ፡ ካብ ዝሓለፈ ዓመት ጀሚሩ ብዘርእዮ ዘሎ ብቕዓት፡ ዓይኒ ዓበይቲ ክለባት ክስሕብ ምኽኣሉ ብዙሓት ተንተንቲ ይሰማምዑ። ብራዚላዊ ተጻዋታይ ኒውካስል - ጒማራስ

እውን፡ ሽሕ’ኳ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ካብ ልዮን ናብዛ ሃብታም ክለብ እንተተጸምበረ፡ ቆላሕታ ጒልቡታት ክለባት ክረክብ ግና ኣይደንጎየን። ሓንቲ ካብ ደለይቱ ዝኾነት ሪያል ማድሪድ ብወገና፡ እዚ ተጻዋታይ ንፕሪመር ሊግ ብቕልጡፍ ተለማሚዱ ወሳኒ ተጻዋታይ ክኸውን ብምርኣያ እያ ክትሃድኖ ተቐሲባ ይብሉ ናይ ቀረባ ወገናት። በዚ ከኣ፡ ድሕሪ ዋንጫ ዓለም 2022 ናብ ሜዳኣ ሳንቲያጎ በርናቡ ከተምጽኦ ኣብ ዝርዝር መደባታ ኣካቲታቶ ኣላ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ስድራ ቤት ኣጥቃዓይ ፒኤስጂ - ከይልያን ምባፐ፡ ዝመጽእ ሰሙን ብዛዕባ መጻኢ እዚ ተጻዋታይ ንምዝታይ ከተማ ማድሪድ ክኣትው ምዃና ጋዜጣ ፉትቦል እስጳኛ ኣቃሊሓ። ፋይዛ ላማሪ ዝተባህለት ወላዲት እዚ ኣጥቃዓይ፡ ኣብዚ እዋን ብዛዕባ መጻኢ ወዳ ምስ ሰበ ስልጣን ፒኤስጂ ንኽትዘራረብ ኣብ ቀጠር ትርከብ። ብመሰረት ጋዜጣ ኤይ.ኤስ፡ ሪያል ማድሪድ፡ ብርእሰ ተኣማንነት፡ ናይዚ ተጻዋታይ ዝቕጽል ናይ ጸወታ ዘመኑ ኣብ ሜዳኣ ከምዝኸውን እያ ትዛረብ። ይዅን እምበር፡ ደርማስ ቍጠባ ዘለዋ ጋንታኡ ፒኤስጂ፡ ምባፐ ከምዘይሽየጥ’ያ ትሕብር። ክንዮ እዚ ከኣ፡ ደሞዙ ከተበርኾ ከምኡ’ውን ዝተፈላለዩ ኣወናወንቲ ግንዖታት

ህቡብ ተጓሳጣይ ዝነበረ - ማይክ ታይሰን፡ ዝሓለፈ ረቡዕ ብነፋሪት ይጕዓዝ ኣብ ዝነበረሉ፡ ንሓደ ተሳፋራይ ብጕስጢ ድሕሪ ምስሃሉ ከም ዝተኸሰሰ ተቓሊሑ። ታይሰን፡ ኣብዛ ካብ ሳን ፍራንሲስኮ ናብ ፍሎሪዳ ትጐዓዝ ዝነበረት ነፋሪት፡ ምስቶም ኣብ ጎድኑ ዝነበሩ ተሳፈርቲ ብሰላም እናዕለለ ይጐዓዝ ምንባሩ ናይ ዓይኒ መሰኻኽር ይገልጹ። ምስቶም ምስኡ ዝነበሩ ክልተ ሰባት (ሓደ ኣብ ጎድኑ ሓደ ኣብ ድሕሪኡ) ድማ፡ ስእሊ ማለት ሰልፊ ክወስድ ኣይተጸገመን። ጸኒሑ ግና፡ በቲ ዝውሕዝ ዝነበረ ዘረባ ስለ ዝደኸመ፡ ንመጓዕዝቱ ከዕርፍ ክገድፎ ሓበሮ። ይዅን እምበር፡ እቲ ብድሕሪኡ ዝነበረ መንእሰይ ንዘረባኡ ብምጉሳይ ዕረፍቲ ስለዝኸልኦ፡ ታይሰን ሃንደበት ተንሲኡ ብተደጋጋሚ ከምዘጕሰጦ፡ ንናይ ዓይኒ መሰኻኽር ብምጥቃስ ቲ.ኤም.ዚ

ዝተባህለት ጋዜጣ ተረድእ። ክንደይ ዓለምለኻውያን ተጓሰጥቲ ባይታ ዘልሓሰ ኢድ ታይሰን ዝዓለቦ መንእሰይ ከኣ፡ ካብ ገጹ ደም ክዛሪ ተራእየ። ኣብ ናይ ጸወታ እዋኑ ‘ሓደገኛ ሰብ እዛ ፕላነት’ እናተባህለ ዝጽዋዕ ዝነበረ ታይሰን፡ እዚ መንእሰይ ክንዮ ምርባሽ፡ ማይ ዝመልአ ጎማ ከምዝደርበየሉ እውን እዩ ዝዛረብ። ሓደ ካብ ናይ ኩሉ ግዜ ዝበለጸ ተጓሳጢ (ቦክሰር) ምዃኑ ዝእመነሉ ታይሰን፡ ኣብ ናይ ጸወታ ዘመኑ ንእዝኒ መጋጥምቲ ዝነበረ ኤቫንደር ሆሊፊልድ ምንካሱ ታሪኽ ይነግር። እንተ እቲ ግዳይ ዝኾነ መንእሰይ ግና፡ ታይሰን ዝኣረገ ግዲ መሲልዎ ቀይሕ መስመር ከምዝሓለፈ እዮም ንጠባይ ማይክ ታይሰን ጽቡቕ ገይሮም ዝፈልጡ ወገናት ዘረድኡ።

ሓዳስ

ኤርትራ

24 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.203

ዳህሳስን ምርምርን ዮርዳኖስ ጸጋይ ተመራመርቲ ዩኒቨርስቲ ቡፋሎ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካን ዩኒቨርስቲ ፖርቶ-ሪኮ - ፖርቶ-ሪኮን፡ ብዝሒ ብርሃን ጸሓይ ምርካብ፡ ብሕማም መንሽሮ ጡብ ናይ ምጥቃዕ ተኽእሎ ከምዘትሕት ገሊጾም። እዚ ኣብ ሃገረ ፖርቶ-ሪኮ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ ዋላ’ኳ ብርሃን ጸሓይ ኣብ ምክልኻል መንሽሮ ጡብ ብኸመይ’ዩ ተራ ክህልዎ ክኢሉ ብንጹር ኣይፈለጥ፡ ግዳ ኣካላትና ንብርሃን ጸሓይ ምስ ተቓልዐ ካብ ዝረኽቦ ቫይታሚን ዲ ክኸውን ከምዝኽእል’ዩ ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ ተመራማሪ ጆ ፍርዩደንሂ

ብርሃን ጸሓይ ኣብ ምክልኻል መንሽሮ ጡብ ዝገልጽ። ንሱ ኣስዒቡ፡ ኣብ’ዚ ቀረባ እዋን፡ ብብዝሒ ናብ ብርሃን ጸሓይ ምቅላዕ መንሽሮ ቈርበት የምጽእ’ዩ እኳ እንተተባህለ፡ ብመጠኑ ጸሓይ ምጽላው ኣብ ምኽልኻል ነድሪ፡ ክስዐ፡ ከምኡ ድማ ምምዝባል መዓልታዊ ሰዓታት ዑደት ናይ’ቲ ንኣካላትና ዝቆጻጸር ብ(circadian rhythms) ዝፍለጥ

ኣሕታሚ እቲ መጽናዕታዊ ጽሑፍ ክሩዝ ናዛርዮ፡ ኣብቲ ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ እተን ብርሃን ጸሓይ ብማእከላይ ዓቐን ዝረኸባ ደቂ-ኣንስትዮ፡ ብመንሽሮ ጡብ ናይ ምጥቃዕ ተኽእሎአን ጎዲሉ ከምዝረኸብዎ ገሊጹ። ንሱ ወሲኹ፡ እዚ መጽናዕቲ፡ ኣብታ

ስርዓተ-መስርሕ ክከላኸለልና ከምዝኽእል ሓቢሩ።

ብ’ሰረታዊ ምትዕርራይ’ ምህርቲ ዕፉንን ሩዝን ይውስኽ

ቻይናውያን ተመራመርቲ፡ ኣብ ዕፉንን ሩዝን ዝርከቡ ክልተ ጂናት ካብ ስራሕ ወጻኢ ደው ብምባል፡ ምህርቲ እዞም ኣእካል ከዕብይዎ ከምዝኸኣሉ ሓቢሮም። እዞም ተመራመርቲ፡ ንሰረት ወይ ጂን እዞም ኣእካል ኣዳቒቖም ድሕሪ ምጽናዕ፡ ኣብ ክልቲኦም 490 ሓደ ዓይነት ስራሕ ዘለዎ ጽምዲ ጂናት ወይ’ውን ሰረታት ክረኽቡ ከምዝኸኣሉ’ዮም ዝገልጹ። ምህርቲ እዞም ኣእካል ንምውሳኽ ኣብ ዘካየድዎ ቀጻሊ ኣብ ቻይና ዝርከቡ ተመራመርቲ፡ ካብ ጋላክሲ ሊሐ (Milky Way) ወጻኢ፡ 1417 ንኣሽቱ እኩባት ጋላክሲታት ከምዝረኸቡ ሓቢሮም። እቶም ተመራመርቲ፡ ነዞም ካብ ቅድሚ ሕጂ ዝተረኽቡ ብክልተ ዕጽፊ ዝዛይድ ብዝሒ ዘለዎም ጋላክሲታት፡ በታ ኣብ 2008 ኣብ ስራሕ ዝወዓለት ‘ላሞስት’ (Lamost) እትበሃል ቴለስኮፕ ጠፈር እዮም ክረኽብዎም ክኢሎም ዘለዉ። ኣብዞም ዝተረኽቡ ንኣሽቱ እኩባት ጋላክሲታት፡ ከዋኽብቲ ብልዑል ፍጥነት ክቖሙ ከምዝተዓዘቡ ከኣ፡ እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም ጠቒሶም። ንሳቶም ኣስዒቦ፡ እዞም ጋላክሲታት ብዘለዎ ኣቃውማን ዘንጸባርቕዎ ሕብርን፡ ነሕምልትን ፍረታትን ከምዝመስሉ ኣረዲኦም። ከም ውጽኢቱ ድማ ነቶም 739 ጋላክሲታት፡ ቀጠልያ ዓይኒ-ዓተር፡ ነቶም 270 ጋላክሲታት ብሉቤርይ፡ ነቶም

ምርምር ድማ፡ ኣብ ዕፉን KRN2 ኣብ ሩዝ ከኣ OsKRN2 ዝበሃሉ፡ ንምህርቲ እዞም ኣእካል ከውሕድ ዝኽእል ፕሮቲን ዝፈጥሩ ጂናት ክረኽቡ ክኢሎም። ብድሕሪ’ዚ እቶም ተመራመርቲ፡ ብክሪስፕር ምትዕርራይ ሰረት (CRISPR gene editing) ተጠቒሞም ነዞም ጂናት ካብ ስራሕ ደው ከምዘበልዎም ኣፍሊጦም። ንዝያዳ ኣተኣማማኒ ውጽኢት፡ እቶም ተመራመርቲ፡ ነዞም ምትዕርራያት ዝተገብረሎም ኣእካል ካብ ቤት-ፈተነ ኣውጺኦም ኣብ ግራት እዮም ዘሪኦሞም። ኣኺሎም ኣብ ምዕጻድ ምስ በጽሑ ድማ፡ ምህርቲ ናይ’ቲ በዚ መስርሕ ዝሓለፈ፡ ካብቲ ዝኾነ ሰረታዊ ምትዕርራይ ዘይተገብረሉ ዘራእቲ ዕፉን ብዓሰርተ ሚእታዊት ክልዕል

ከሎ፡ ምህርቲ ሩዝ ከኣ ብ8 ሚእታዊት ዛይዱ ከምዝተረኽበ፡ እቶም ክኢላታት ትዕዝብቶም ገሊጾም። እዚ ተስፋ ተረኺብዎ ዘሎ ውጽኢት፡ ኣብ መጻኢ ንጽንኩር ኩነታት ኣየር ክጻወሩ ንዝኽእሉ ኣእካል፡ ተመሳሳሊ ሰረታዊ ምትዕርራያት ብምክያድ፡ ነቲ ብክኢላታት ዝተፈላለዩ ዓውድታት ኣብ መጻኢ ከጋጥም’ዩ ተባሂሉ ዝንበየሉ ዘሎ ሕጽረት መግቢ፡ ብተመሳሳሊ ኣገባብ መዕበሲ ክገብሩሉ ሓሳብ ከምዘለዎም ኣተንቢሆም። ዕፉንን ሩዝን ኣብ ዓለም ካብ ዘለዉ ዓይነት ኣእካል ልዑል ተጠላብነት ከምዘለዎም’ዩ ዝግለጽ። እዞም ከም መግቢ ካብ ዘገልግሉ ልዕሊ 100 ሽሕ ዓመታት ዘቑጸሩ ኣእካል፡ መበቆሎም፡ ዕፉን ኣብ ሃገረ ሜክሲኮ ክኸውን ከሎ፡ ሩዝ ድማ ኣብ ሃገረ ቻይና ከምዝኾነ’ዩ ዝንገር።

“99 ሚእታዊት ካብ ህዝቢ ዓለም፡ ዝተበከለ ኣየር’ዩ ዘስተንፍስ ዘሎ” ው.ጥ.ዓለም ብውድብ ጥዕና ዓለም ኣብ ዝተኻየደ መጽናዕታዊ ጸብጻብ፡ 99 ሚእታዊት ካብ ህዝቢ ዓለም ንዝተበከለ ኣየር ተቓሊዑ ከምዘሎ ተሓቢሩ። እዚ ውድብ ኣብ’ቲ ዘካየዶ መጽናዕቲ፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን ዳርጋ ዝበዝሐ ህዝቢ ዓለም፡ ብጽርየቱ ብቑዕ ዘይኮነ ኣየር የስተንፍስ ከምዘሎ፡ ከም ሳዕቤኑ ከኣ ባእታታት ብከላ ኣየር ናብ ሰራውር ደም ብምእታው ንብዙሓት ሰባት ግዳይ ክውገዱ ዝኽእሉ ዝተፈላለዩ ሕማማት ይገብርዎም ከምዘለዉ ሓቢሩ። እዞም ብደረጃ ዓለም፡ ኣብ ሰብ ብዘለዎም ሃሳይነት ኣብ ቅድሚት ተሰሪዖም ዘለዉ PM2.5፡ PM10ን ናይትሮጅን-ኦክሳይድን ዝበሃሉ ብዓይኒ ክረኣዩ ዘይክእሉ ደቀቕቲ ባእታታት ብከላ ኣየር፡ ከም ኣዝማ፡ ወቕዒ፡ ጸገማት ምስትንፋስ፡ ሕማም መንሽሮን ጸገማት መትነ-ልብን ዝኣመሰሉ ሕማማት ከስዕቡ ከምዝኽእሉ፡ ኣብ ዝተፈላለዩ

ክኢላታት ስነ-ኮኾብ፡ ኣብ ኣድማስ እኩባት ጋላክሲታት ረኺቦም ዝተረፉ 388 ጋላክሲታት ድማ ሊላ ዝሕብሩ ወይኒ ዝብል መለለዪ ስም ከምዝሃብዎም፡ ኣብቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈ መራሒ እቲ ጉጅለ ተመራማሪ ‘ሉ ዓሊ’ ሓቢሩ። ተመራማሪ ‘ሉ’ ኣስዒቡ፡ ጋላክሲታት ዓይኒዓተር፡ ልክዕ ከም ባልዶንጋ ዝተጨቓጨቑ፡ ከበብትን ብቴለስኮፕ ክረኣዩ ከለዉ ድማ ቀጠልያ ሕብሪ ከምዝህቡ ገሊጹ። እዞም ካብ ከባቢ 1.5 ክሳብ 5 ቢልዮን ብርሃን ዓመታት (ካብ 1.42 ክሳብ 4.73 ሚእቲ ኵንትልዮን

ኪሎ-ሜትር) ካብ መሬት ርሒቖም ዝርከቡ ጋላክሲታት ዓይኒ-ዓተር፡ ትሕቲ ሓደ ዕስሪት ዝበጽሕ ስፍሓትን ትሕቲ ሓደ ሚእታዊት ዝኸውን ክብደትን ናይ ጋላክሲ ሊሐ ከምዝውንኑ፡ እቶም ክኢላታት የረድኡ። ይኹን እምበር፡ ኣብዞም ጋላክሲታት፡ ከዋኽብቲ ካብ ጋላክሲ ሊሐ ብዓሰርተ ዕጽፊ ብዝቐልጠፈ ኣገባብ ከምዝቖሙ፡ በቲ ዝተኻየደ ትዕዝብታዊ መጽናዕቲ ክፍለጥ ተኻኢሉ ኣሎ። እዚ ዓይነት ቅልጣፈ

ብዙሕነት ሕብሪ ቈርበት ዘለዋን ዓመት ምሉእ ጸሓይ እትረክብን ሃገር ብምክያዱ፡ ነቲ ዝተረኽበ መጽናዕታዊ ውጽኢት ብዝያዳ ኣተኣማማኒ ከምዝገብሮ ሓቢሩ። እቶም ተመራመርቲ፡ ዝኾነ ሰብ ዝተማለአ ጥዕና መታን ክህልዎ፡ ኣብ መዓልቲ ብዝተኻእለ መጠን ማእከላይ ዝኾነ ብርሃን ጸሓይ ክረክብ ተማሕጺኖም።

ምምስራት ከዋኽብቲ፡ መጀመርያ ኣድማስ ኣብ ዝቖመሉ ዝነበረ እዋናት ዝኽተሎ ዝነበረ ቅልጣፈ ኣመሰራርታ ከዋኽብቲ ከምዝኾነ፡ እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም ይገልጹ። ጋላክሲታት ብሉቤሪ ካብቶም ካልኦት ጋላክሲታት ናብ መሬት ዝቐረቡ ኮይኖም፡ ኣብ ነሓድሕዶም ከኣ ዝተጨቓጨቐ ቅርበት ከምዘለዎ እቶም ክኢላታት ይጠቕሱ። ጋላክሲታት ሊላ ዝሕብሩ ወይኒ፡ ዋላ’ኳ ርሕቀቶም ብንጹር ክፍለጥ ኣይከኣል፡ ኣብ መንጎ እዞም ክልተ ጋላክሲታት ወይ’ውን ብድሕሪኦም ክርከቡ ከምዝኽእሉ’ዮም እቶም ክኢላታት ስነ-ኮኾብ ግምታቶም ዝህቡ። እቶም ተመራመርቲ ኣብ መወዳእታ፡ እዞም ጋላክሲታት ንኣሽቱን ሃሳስ ብርሃን ዘለዎምን ብምዃኖም፡ ንምጽናዖም ክብድ

መጽናዕታዊ ጽሑፋት ተጠቒሶም ይርከቡ። እዞም ካብ ተሽከርከርቲ፡ ፋብሪካታት፡ ዝተፈላለዩ ዘቤታዊ ንጥፈታትን ሑጻ ምድረ-በዳን ዝፍጠሩ ንጥዕና ወዲ-ሰብ ዝጓድኡ ባእታታት፡ ብፍላይ ነቶም ኣብ ማእከላይን ትሑትን ኣታዊታት ዘለወን ሃገራት ዝነብሩ ሕብረተሰባት፡ ናብ ሓደጋ ከምዘቃልዕዎም ብመጽናዕቲ ክልለ ተኻኢሉ ኣሎ። ቅድሚ ሕጂ፡ ውድብ ጥዕና ዓለም ኣብ ምውሓድ እዞም በከልቲ ባእታታት ብከላ ኣየር ዝምልከት መምርሒታት ኣውጺኡ እኳ እንተነበረ፡ ብዙሕ ሰዓቢ ከምዘይረኸበ’ዩ ዝፍለጥ። ዝበሉ ከምዝኾኑ ገሊጾም፡፡ እንተኾነ፡ ነዚ ጸገማት በዲህካ ኣብዞም ጋላክሲታት ዝካየድ መጽናዕቲ፡ ብዛዕባ ኣመዓባብላ፡ ኣቃውማን ፍልቀት ጋላክሲታትን ክርድኡ ከምዘኽእሎም ሓቢሮም። ቴለስኮፕ ‘ላሞስት’ ብዛዕባ ጠፈራዊ ኣደዃኹና፡ ውህደት ኣብ ጠፈር ዝርከብ ሃዋሁው፡ ጻዕቅን ዝርግሐን ኣብ ኣድማስ ዝርከቡ ከዋኽብትን ፕላኔታትን፡ ሓፈሻዊ ኩነታት ህዋን ተፈጥሮኣዊ ስሕበትን ዝምልከት ሓበሬታ ንምእካብ፡ ኣብ 2008 ኣብ ስራሕ ውዒላ። እዛ ዋንነት ሃገረ ቻይና ዝኾነት ቴለስኮፕ እዚኣ፡ ኣብ ምርካብ እቲ ዝዓበየ ‘ኮኾባዊ ጸሊም ጉድጓድ’ (stellar black hole)ን ክሳብ ሕጂ ብዝውንንዎ ባእታ ሊትዩምን መወዳድርቲ ዘይተረኽቦም ዓበይቲ ከዋኽብትን፡ ልዑል ኣበርክቶ ገይራ ከምዘላ ይግለጽ።

ተመራመርቲ፡ ባክተርያ ተጠቒሞም ሚተይን ናብ ኤለክትሪሲቲ ክልውጡ ክኢሎም

ተመራመርቲ ዩኒቨርስቲ ናይሜገን - ኔዘርላንድ፡ ባክተርያ ተጠቒሞም ንሚተይን ናብ ኤለክትርሲቲ ክልውጥዎ ከምዝኸኣሉ ሓቢሮም።

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ፋሚሊ ፋርማሲ ፍረ-ኣውሊዕ ፋርማሲ ተስፋ

እቶም ተመራመርቲ፡ እዚ ኣብ ምውሳኽ ክሊማዊ ዋዒ ልዑል ኣበርክቶ ዘለዎ፡ ካብ እኩብ ጐሓፍ፡ ከብትን ሻንብቆታት ጋዝን ዝትፋእ ሚተይን፡ ኣብ ጥቕሚ ዝውዕለሉ መንገዲ ክረኽቡ ብምኽኣሎም እፎይታ ከምዝተሰምዖም ገሊጾም። ሚተይን ካብ ካርቦን-ዳይኦክሳይድ፡ ብ25 ግዜ ዝዛይድ ዋዒ ኣብ ህዋ ክዕቅብ ከምዝኽእል’ዩ ዝሕበር። እቶም ክኢላታት ተመራመርቲ ማይክሮ-ባይሎጂ፡ ነቶም ብካንዲደይቱስ ሜትኖፕሪድንስ (Candidatus Methanoperedens) ዝፍለጡ

ባክተርያ እዮም ኣብ ጥቕሚ ከውዕልዎም ክኢሎም ዘለዉ። ኣብ’ቲ መጽናዕቲ ዝተሳተፈት ሄለን ኡቦተር፡ ኣብዚ መስርሕ ምልዋጥ ሚተይን ናብ ኤለክትሪሲቲ፡ ስነ-ሂወታውን ኬሚካላውን መራኸቢ ዘለዎ ባተሪ ከምዝተጠቕሙ ገሊጻ። ኣብ ሓደ ካብዞም መራኸቢ እዚ ባተሪ ከኣ፡ እዞም ባክተርያታት ሚተይን ተዋሂብዎም ከምዝዓብዩ ተገይሩ። ድሕሪ’ዚ፡ እቲ ኦክስጂን ዝተነፍጎ ባክተርያ፡ ነቲ ዝተዋህቦ ሚተይን ናብ ኤለክትሮንስ ክልውጦ ከምዝኸኣለ ገሊጻ። ንሳ ኣስዒባ፡ እዞም ዓይነት ባክተርያ፡ ካብ’ቲ

ጎደና

ዕለት 24/3/2022

ዝተቐረበሎም ጸዓት ሚተይን፡ ነቲ 31 ሚእታዊት ናብ ኤለክትሪሲቲ ክ ል ው ጥ ዎ ከምዝኸኣሉ ኣረዲኣ። እዚ ተረኺቡ ዘሎ ሚእታዊት፡ ዋላ’ኳ ካብ’ቶም ቅድሚ ሕጂ ዝተኻየዱ ፈተነታት ዝለዓለ እንተኾነ፡ ከም መጀመሪ እምበር ኣዕጋቢ ውጽኢት ከምዘይኮነ እቶም ተመራመርቲ ወሲኾም ገሊጾም። ኣብ መጻኢ፡ እዚ

ጎደና 195፡6 ከባቢ ባሕቲ መስከረም፡ ጎኒ ቤት መግቢ ሊባኖስ ጎደና ዓዲ ኣበይቶ ቁ.ገዛ 43 ልዕሊ ሆስፒታል ብርሃን ዓይኒ ጎደና ዓሊቴና መረብ 716 ቁ.14፡ ቀሓውታ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

መስርሕ ምልዋጥ ሚተይን ናብ ኤለክትሪሲቲ ብግቡእ ተመዝሚዙ ኣብ ጽላት ጸዓት ኣበርክቶ ክህልዎ ተስፋ ከምዘለዎም ከኣ፡ ክኢላ እዚ ዓውዲ ሚስስ ኮርኔላ ዋልተ ሓቢራ። ቁ.ስልኪ 110740 163485 186839

መበል 31 ዓመት ቁ.204 ገጽ 2

ሰሉስ 26 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ምኽሳዕ እንታይ እዩ?

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ክብርታትና ድሕሪ ምዕቃብና. . .

ምርኢት ዝናር ጥበባት፡ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤን ዒድ-ኣልፈጥርን

ማን ሲቲ - ሪያል ማድሪድ

ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ

ኣምባሳደር ዮውሃንስ፡ ምስ ዝተፈላለዩ ሰበ-ስልጣን ደቡብ ሱዳን ዘትዩ ዝምድና ናብ ቁጠባዊ ውህደትን ሽርክነትን ንምምዕባሉ ዘሎ ድሌትን ድልውነትን ኣረጋጊጹ። ዞባዊ ውህደት፡ መተካእታ ዘይብሉ ኣማራጺ ምዃኑ ዝጠቐሰ ሚኒስተር ማዪክ፡ ሃገራት ኣፍሪቃ ብሓፈሻ ሃገራት ምብራቕ ኣፍሪቃ ድማ ብፍላይ፡ ኣብ ኣህጉራውን ዞባውን መጋባእያታት ሓባራውን ስሙርን መረዳእታን መርገጺታትን ክህልወን ከምዝግባእ ኣስሚሩሉ። ኣምባሳደር ዮውሃንስ፡ ምስ ሚኒስተር ኣባይትን መሬትን ወ/ሮ ፍሎራ ጋብሪኤል ሎራ ድማ፡ ንክልቲኡ ወገን ኣብ ዘገድሱ ዛዕባታት ብሓፈሻ፡

ኣምባሳደር ኤርትራ ኣብ ሪፓብሊክ ደቡብ ሱዳን ኣቶ ዮውሃንስ ተኽለሚካኤል፡ ብ20ን 21ን ሚያዝያ ምስ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ፣ ሚኒስተር ኣባይትን መሬትን፣ ከምኡ’ውን ምስ ሚኒስተር ትምህርቲ ዞባ ማእከላይ ኤኳቶሪያል ሪፓብሊክ ደቡብ ሱዳን ተራኺቡ፡

ኣብ ምድንፋዕ ክልተኣዊ ዝምድናን ዞባዊ ውህደትን ዘትዩ። ምስ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ማዪክ ኣዪ ዴንግ ኣብ ዝተገብረ ርክብ፡ ኣምባሳደር ዮውሃንስ፡ ንታሪኻዊ ዝምድና ኤርትራን ደቡብ ሱዳንን ብምጥቃስ፡ ዞባዊ ውህደትን ሽርክነትን ንሰላምን ብልጽግናን

ዞባናን ኣህጉርናን መሰረታዊ ስለዝዀነ፡ ኩለን ሃገራት ኣብ’ዚ መዳይ’ዚ ብዝለዓለ ክነጥፋ ኣገዳሲ ምዃኑ ገሊጹ። ሚኒስተር ማዪክ ኣዪ ዴንግ ብወገኑ፡ ህዝብን መንግስትን ኤርትራ ንህዝብን መንግስትን ደቡብ ሱዳን ንዝገበርዎ ደገፍ ድሕሪ ምምጓስ፡ ነዚ ሕውነታዊ

ማእከል - ‘25 ሚያዝያ ዓለማዊ መዓልቲ ዓሶ’ ተዘኪራ ዓለማዊ መዓልቲ ዓሶ - 25 ሚያዝያ፡ “ዓሶ ንምጥፋእ ብዝለዓለ ንገስግስ’’ ብዝብል ቴማ፡ ብደረጃ ዞባ ማእከል ኣብ ንኡስ ዞባ በሪኽ ተዘኪራ። ኣብ’ቲ ስነ-ስርዓት፡ ዳይረክተር ጨንፈር ሚኒስትሪ ጥዕና ዞባ ማእከል ዶ/ር ሙሉጌታ ሃይለ፡ ሕማም ዓሶ ብደረጃ ዓለም ሓደ ካብ’ቶም ቀተልቲ ሕማማት ምዃኑ፣ ብመሰረት ጸብጻብ ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ኣብ 2020 ቊጽሪ በቲ ሕማም ዝተጠቕዑ ሰባት 241 ሚልዮን፣ መጠን ሞት ድማ ኣስታት 627 ሽሕ ከምዝነበረ ብምሕባር፡

95 ሚእታዊት ናይ መልከፍትን 96 ሚእታዊት ካብ መጠን ሞትን ከኣ - ኣብ ኣህጉርና ኣፍሪቃ ከምዝዀነ ገሊጹ። ኣብ 2020 ብደረጃ ዓለም ዝተመዝገበ መጠን ሞት፡ ካብ’ቲ ቅድሚኡ ዝነበረ ዓመት ብልዕሊ 900 ሚእታዊት ከምዝዛየደ ዝሓበረ ዶ/ር ሙሉጌታ፡ እዚ ከኣ ንሓደገኛነት እቲ ሕማም ዘነጽር ብምዃኑ፡ ንምቊጽጻሩ ዕቱብን ዝተወሃሃደን ስጒምቲታት ክውሰድ ኣተሓሳሲቡ። ኣብ’ቲ ጨንፈር ሓላፊ ፕሮግራም ምቊጽጻር ሕማም ዓሶ ኣቶ ክብረኣብ

ተስፋሚካኤል፡ ካብ 2016 ክሳብ 2030 ሕማም ዓሶ ንምጥፋእ ንዝወጸ ስትራጂካዊ ራእይ ንምስማር፡ ዝተፈላለየ መደባት ይሰላሰል ከምዘሎ ኣረዲኡ። ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ በሪኽ ኣቶ ተስፉ ፍስሓጽዮን፡ ሕማም ዓሶ ንምውጋድ ብሚኒስትሪ ጥዕና ዝወጽእ መደባት ንምዕዋት ብዕቱብ ክሰርሑ ምዃኖም ሓቢሩ። ኣብ’ቲ ዕለት፡ ሕማም ዓሶ ንምውጋድ ዝተኻየደ ንጥፈታት ዘብርህ ናይ ምልውዋጥ ተመኲሮ መሰናድኦ ተኻዪዱ።

ንጥፈታት ኤርትራዊ ማሕበረኮም ድማ ብፍላይ ተዘራሪቡ። ሚኒስተር ፍሎራ፡ ንተራ ኤርትራውያን ኣብ ዳግመ-ህንጸትን ቁጠባዊ ገስጋስን ደቡብ ሱዳን ብምንኣድ፡ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ኰይና ጠለባቶም ንምምላእ ከምእትሰርሕ ኣረጋጊጻ። ኣምባሳደር ዮውሃንስ፡ ምስ ሚኒስተር ትምህርቲ ዞባ ማእከላይ ኤኳቶሪያል ኣቶ ክሪስቶ ዘከሪያ ላዶ እውን፡ ኣብ ተመሳሳሊ ዛዕባ ከምዝዘተየ፡ ካብ ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ደቡብ ሱዳን ዝበጽሓና ሓበሬታ ገሊጹ።

ኤርትራውያን ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት፡ 144 ሽሕ ዶላር ወፍዮም ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝነብሩ ኤርትራውያን፡ ንመኸተ ለበዳ ኮሮና ቫይረስን ንመናበዪ ስድራ ስዉኣትን፡ 144 ሽሕ ዶላር ኣመሪካ ኣበርኪቶም። ብመሰረት እቲ ሓበሬታ፡ ኤርትራውያን ነበርቲ ኡጋንዳ፡ ማዕከን መኸተ ኮቪድ-19 ንምስሳን ዝውዕል 115 ሽሕ ዶላር ወፍዮም። እቶም ዜጋታት ኣቐዲሞም እውን፡ ኣብ ቀዳማይን ካልኣይን ሳልሳይን ዙርያታት ወፈያ፡ 327,137 ዶላር

ኣበርኪቶም ምንባሮም ዝሓበረ ኤምባሲ ኤርትራ፡ ዛጊት ብድምር 442,137 ዶላር ከምዝወፈዩ ኣረዲኡ። ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝቕመጡ ኣባላትን ተኸታተልትን “Eritrean Unity World Wide EPLF Palttalk Room” ዝዀኑ ኤርትራውያን እውን፡ ንምንባይ ስድራ ስዉኣት 29 ሽሕ ዶላር ኣመሪካ ከምዘበርከቱ፡ ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ገሊጹ።

ተጋዳላይ በረኸት ተኽልኣብ ተሰዊኡ ኣባል ባይቶ ዞባ ማእከል ገዲም ተጋዳላይ በረኸት ተኽልኣብ ምሕረትኣብ፡ ብ23 ሚያዝያ ኣብ መበል 71 ዓመት ዕድመኡ ብሕማም ተሰዊኡ። ኣብ ወርሒ ግንቦት 1973 ኣብ ህዝባዊ ሓይልታት ሓርነት ኤርትራ ዝተሰለፈ ተጋዳላይ በረኸት፡ ክሳብ 1977 ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት፣ ካብ 1978 ክሳብ 1982 ኣብ እንዳ ስንኩላን፣ ካብ 1983 ክሳብ 1990 ኣባል ቤት-ጽሕፈት ህዝባዊ ግንባር ኣብ መደኒ - ሱዳን፣ ካብ መስከረም 1990 ክሳብ 1993 ድማ ኣብ ህዝባዊ ምምሕዳር ተመዲቡ፡ ንህዝቡን ሃገሩን ብተወፋይነት ዘገልገለ ሓርበኛ እዩ። ተጋዳላይ በረኸት ተኽልኣብ፡ ድሕሪ ናጽነት፡ ብዝነበሮ ስንክልና ኣብ 1994 ተጣዪሱ ሲቪላዊ መነባብሮኡ እናመርሐ፡ ኣብ 2004 ኣብ ዝተኻየደ ምርጫ፡ ኣባል ባይቶ ዞባ ማእከል ኰይኑ ተመሪጹ፡ ክሳብ ዕለተ መስዋእቱ ከገልግል ጸኒሑ። ሓርበኛ በረኸት ተኽልኣብ፡ በዓል ሓዳርን ኣቦ ሽድሽተ ደቂን እዩ። ስነ-ስርዓት ቀብሩ፡ ትማሊ ሰኑይ 25 ሚያዝያ ፍርቂ መዓልቲ ኣብ መካነ-መቓብር ሓርበኛታት እምባደርሆ ተፈጺሙ። ሚኒስትሪ ምክልኻልን ባይቶ ዞባ ማእከልን፡ ብመስዋእቲ ገዲም ተጋዳላይ በረኸት ተኽልኣብ ምሕረትኣብ ዝተሰመዖም ሓዘን እናገለጹ፡ ንስድራ-ቤቱ፡ መቓልስቱን መሳርሕቱን “ጽንዓት ይሃብኩም” ኢሎም።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ምኽሳዕ (obesity)፡ ምእካብ ወይ ምልጣፍ ልዑል ዓቐን ስብሒ ኣብ ኣካላት የመልክት። ሓካይም ከም ዝሰማምዕሉ፡ ሚዛን ሓደ ሰብ ምስ ቁመቱ ተነጻጺሩ ብዝርከብ ቅማረ ይልካዕ። እዚ ቅማረ’ዚ፡ ‘ሓባሪ ሚዛን ሰብነት’ (Body Mass Index) ይበሃል - ክብደት ዝተመቕሎ ቁመት ሰብነት። ዝዀነ ካብ ወዲ 2 ዓመት ንላዕሊ በዚ ቅማረ’ዚ ደረጃ ሚዛኑ ክፈለጥ ይኽእል። * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ናይ ሓደ ሰብ፡ ትሕቲ 18.5 ምስ ዝኸውን ትሕቲ ክብደት፡ * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ካብ 18.5 ክሳብ 24.9 ምስ ዝኸውን፡ ምጡን ክብደት፡ * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ካብ 25 ክሳብ 29.9 ምስ ዝኸውን፡ ልዕሊ ዓቐን ክብደት፡ * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ካብ 30 ክሳብ 34.9፡ ቀዳማይ ደረጃ ምኽሳዕ፡ * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ካብ 35 ክሳብ 39.9፡ ካልኣይ ደረጃ ምኽሳዕ፡ * ሓባሪ ሚዛን ሰብነት ካብ 40 ንላዕሊ ድማ፡ ሳልሳይ ደረጃ ምኽሳዕ ተባሂሎም ይምደቡ። ሚዛን ሰብነትካ 70 ኪሎ ግራም ኮይኑ ቁመትካ ድማ 1.7 ሜትሮ ምስ ዝኸውን፡ ሓባሪ ሚዛን ሰብነትካ ልዕሊ 41 እዩ (70 ዝተመቕሎ ን1.7)። እዚ ኣብ ሳልሳይ ደረጃ ምኽሳዕ ትርከብ ከም ዘለኻ እዩ ዘመልክት። ምኽሳዕ፡ ብሓያሎ ሕማማት ክትጥቃዕ

ምኽሳዕ እንታይ እዩ? ምስ ዘለካ ተኽእሎታት ልዑል ምትእስሳር እዩ ዘለዎ። ብቐሊሉ ብሕማም ሽኮር፡ ዝተፈላለዩ ሕማማት ልብን መንሽሮን ክትጥቃዕ ትኽእል። ምኽሳዕ ኣብዚ ግዜ’ዚ ንቡር ተርእዮ እናኾነ እዩ ዝኸይድ ዘሎ። ሓደ ኣብ ቅድሚት ካብ ዝስራዕ ጠንቂ ሞት ይኸውን ከም ዘሎ እዮም ግና መጽናዕትታት ዘመልክቱ። ኣብ 2020 ብውድብ ጥዕና ዓለም ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከም ዘነጽሮ፡ 4 ሚልዮን ህዝቢ ዓለም ምስ ምኽሳዕ ምትእስሳር ብዘለዎም ዝተፈላለዩ ሕማማት ዓመታዊ ህይወቶም ይስእኑ። ምኽሳዕ ምስ ዕድመ ዝመጽእ ኣካላዊ ተርእዮ’ኳ እንተኾነ፡ ኣብዚ ግዜ’ዚ ግና ኣብ መንእሰያትን ህጻናትን ዝርአ ዘሎ ምኽሳዕ እናወሰኸ ይኸይድ ከም ዘሎ መጽናዕትታት የገንዝቡ። ካብ 1970 ክሳብ 2016፡ ብደረጃ ዓለም፡ ኣብ ክሊ ዕድመ 5 ክሳብ 19 ዓመት ዝርከቡ ህጻናትን ኣባጽሕን ዝተራእየ መጠን ምኽሳዕ ብ18 ሚእታዊት ከም ዝወሰኸ እቶም መጽናዕትታት የነጽሩ። ጠንቂ ምኽሳዕ እንታይ እዩ? እቶም ቀዳሞት ክልተ ጠንቂ ምኽሳዕ /ምኽራሽ ልዑል ዓቐን ሽኮርን ስብሕን ዘለዎ ኣመጋግባ ምዝውታርን ውሑድ ኣካላዊ ምንቕስቓስ ምክያድን እዮም። ካብቲ እነቃጽሎ ንላዕሊ ካሎሪ ኣብ ሰብነትና ምህላዉ፡ ሓደ ካብ ጠንቂ ምኽሳዕ እዩ። ምስ ግዜ እዚ ዘይተቓጸለ ካሎሪ ተኣኪቡ ክብደት ከም እንውስኽ ይገብረና። ምኽሳዕ ምስ እንወስዶን እነህልኾን ካሎሪ ጥራይ ዘይኮነ፡ ምስቲ እነካይዶ ንጥፈታት’ውን ምትእስሳር ኣለዎ። ተረዪዕካ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬም

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ. 08214595-200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ትውዕል እንተዄንካ ንምኽሳዕ ብቐሊሉ ዝተቓላዕካ ትኸውን። ካልኦት ልሙዳት ጠንቅታት ምኽሳዕ ተባሂሎም ዝግለጹ፦ => ስነ-ሰረት (genetics) - ሰብነትና ብተፈጥሮኣዊ ኣገባብ ብኸመይ መግቢ ናብ ጸዓት ይቕይሮን ብኸመይ ስብሒ ይኽዝንን ንባዕሉ ንኹነታት ምኽሳዕ ይጸልዎ እዩ። => ምውሳኽ ዕድመ - ዕድመ እናወሰኽና ክንከይድ እንከለና፡ ጭዋዳታትና እናደኸሙ ስለዝኸዱ ንመጠን ምሕቃቕ መግቢ’ውን የዛሕትሎ እዩ። እዚ ድማ ክብደት ክትውስኽ ቀሊል ይገብሮ። => ኣኹል ድቃስ ዘይምርካብ - እዚ ኣብ ሰብነትና ናይ ሆርሞን ምምዝባዕ ብምፍጣር፡ ናይ ምጥማይ ስምዒታት ከተርኢ ይገብር። ልዑል ካሎሪ ዘለዎም መግብታት ከም እትሃርፍ እውን ይገብር። => ነፍሰ-ጾር ምዃን - ደቂ-ኣንስትዮ ነፍሰ-ጾር ኣብ ዝኾናሉ እዋን ዘርእያኦ ክብደት ምውሳኽ ብቐሊሉ ክቆጻጸራኦ ዝከኣል ስለዘይኮነ ክኽስዓ ይግደዳ። ገለ ጥዕናዊ ጸገማት ንኽትክስዕ ዘገድዱ ኣለዉ፦ * ‘ኦሊሳይቲክ ኦቫሪ ሲንድሮም’ (PCOS)፦ ሆርሞን ፍርያምነት ደቂኣንስትዮ ብዘይምምዕርራዩ ዘጋጥም ጥዕናዊ ጸገም እዩ። * ‘ሃይፖታይሮዲዝም’ (hypothyroidiism)፦ ጽኪ ጐረሮ (thyroid gland) ዘድሊ ሆርሞን ከፍርዩ ብዘይ ምኽኣሎም ዝርአ ሕማም እዩ። * ኦስትዮኣርትሪቲስ (osteoarthritis) ኣብ መላግቦ ኣዕጽምቲ ዝኽሰት ቃንዛ እዩ። ኣብ ሓደጋ ምኽሳዕ ዝርከብ ሰብ መን እዩ? ንተኽእሎታት ምኽሳዕ ዘጋድዱ ሓያሎ ረቛሒታት ኣለዉ። ሓደ ካብኡ ስነ-ሰረት/ ጀነቲክስ እዩ። ገለ ሰባት ብተፈጥሮኦም ከስዓት ኣለዉ። እዞም ሰባት እዚኣቶም

ነቲ ዘለዎም ክብደት ከጉድሉ ከቢድ እዩ ዝኾኖም። ከባብን ሕብረተ-ሰብን ከባቢኻ - ገዛኻ፡ ቤት ትምህርትኻ፡ እትነብረሉ ሕብረተሰብ፡ ባህሊ ወዘተእንታይን ብኸመይን ትምገብ ልዑል ጽልዋ ኣለዎ። እትነብረሉ ከባቢ ንኣካላዊ ንጥፈታትካ ከም ዝጸልዎ ምስትብሃል እውን የድሊ። ብብዝሒ መጐዓዝያ ዘለዎ ከባቢ ብእግሪ ናይ ምጉዓዝ ልምዲ የጉድሎ እዩ። ከሳዕ ክትከውን ዘሎ ተኽእሎታት፡* ሽኮራዊ መግብታት ኣብ ዝሽየጦ ትካላት ‘ፋስት ፉድ’ ብብዝሒ ኣብ ዝርከቦ ከባቢ ትነብር እንተለኻ፡ * ኣመጋግባኻ ኣብ ሓደ ዓይነት መግቢ፡ ብፍላይ ድማ ብብዝሒ ፕሮቲን ኣብ ዘለዎ መግቢ ዝዛዘወ ምስ ዝኸውን፡ * ዝተመጣጠነ መግቢ ብኸመይ ከተዳሉ ከም እትኽእል እኹል ኣፍልጦ ዘይብልካ እንተዄንካ፡ * ክትንቀሳቐሰሉን ክትጻወተሉን እትኽእል እኩል ቦታ ኣብ ዘይብሉ ከባቢ ትነብር እንተሎኻ። ስነ-ኣእምሮኣውን ካልእን ረቛሒታት = ቅዛነት (depression)፡ ክንክስዕን ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት ክህልወናን ይገብር እዩ። = ምቊራጽ ምትካክ ሽጋራ ጽቡቕ እዩ። ክብደት ንክትውስኽ ግን ተኽእሎ ኣሎ። ኣብ ገለ ሰባት’ውን ልዕሊ ንቡር ክብደት ሰብነት ክህልዎም ይገብር እዩ። ስለዚ፡ ሽጋራ ኣብ እነቋርጸሉ እዋን ኣብ ኣመጋግባናን እነካይዶ ምንቅስቓስ ሰብነትን ልዑል ኣድህቦ ክንገብር ይግባእ። = መድሃኒት - ከም ጥንሲ ንምክልኻል ተባሂሉ ዝውሰድ መርፍእ - ንተኽእሎታት ምውሳኽ ክብደት ሰብነት የዛይዶ እዩ። ስለዚ እታ ጓል-ኣንስተይቲ ኣካላታ ንምስራዕ ኣብ ኣመጋግባ ክትጥንቀቕን፡

ምውስዋስ ኣካላት ከተዛይድን ይምከር። ምስ ምኽሳዕ ዝፍጠሩ ጥዕናዊ ጸገማትብመንጽር ጭዋዳ ሰብነት፡ ልዑል ቅማረ ስብሒ ኣካላት ምህላው ማለት፡ ንሰብነትና ተሰኪሙ ኣብ ዘሎ ኣዕጽምትን ካልኦት ዝተፈላለዩ ኣካላትን ጸቕጢ ምፍጣር እዩ። እዚ ንዝተፈላለዩ ጥዕናዊ ጸገምት ዘቃልዕ ተኽእሎታት ምዃኑ ሓካይም የመልክቱ። ሕማም ሽኮር፡ ሕማም ልቢ፡ ልዑል ጸቕጢ ደም፡ ሕማም መንሽሮ፡ ወቕዒ፡ ሕማም ከረጺት ሓሞት፡ ጸገም ድቃስ፡ ቃንዛ መላግቦ. . . ወዘተ ንምጥቃስ ይከኣል። ምኽሳዕ ብኸመይ ንከላኸሎ? ኣብ ኣመጋግባኻ ቆላሕታ ምግባርን ምውስዋስ ኣካላት ምዝውታርን፡ እቶም ቀንድን ዝበለጹን ምኽሳዕ ንምክልኻል ዝሕግዙ ሜላታት እዮም። => መዓልታዊ ካብ 20 ክሳብ 30 ደቓይቕ ዝጸንሕ ምውስዋስ ኣካላት ምክያድ፡ => ኣብ ኣሕምልትን ፍረታትን ዝዛዘወ ኣመጋግባ ምዝውታር፡ => ልዑል ስብሕን ካሎሪን ዘለዎም መግብታት ከየብዛሕካ ምውሳድ ምኽሳዕ ንምክልኻል ይሕግዙ። ምንጪ፦ health is wealth

ጥዑይ ደም ጥዑይ ሰብነት

ደምና፡ ንነፍሲ-ወከፍ ዋህዮ፡ ቲሹ ኣካላትን ስርዓተ ኣካላትን ናይ ሰብነትና እዩ ዝምግብ። ብዘይ ጥዑይ ደም ጥዑያት ክንከውን ኣይንኽእልን ኢና። እዞም ዝስዕቡ እምበኣር፡ጥዑይ ደም ክንውንን ዘኽእሉ መንገድታት እዮም፦ * ስሩዕን ብቑዕን ኣመጋግባ፦ ደምና ከነሀብትም፡ ልዑል ትሕዝቶ ፕሮቲንን ማዕድንን ዘለዎም መግብታት ክንምገብ ከም ዘለና እዮም ሓካይም ዝምዕዱ። ማዕድን ሓጺን (iron)፡ ‘ፎሊክ ኣሲድ’ን ቫይታሚን ‘ቢ 12’ ንደምና ኣዝዮም ኣገደስቲ እዮም። ነዚኦም ድማ፡ ካብ ጸላም ከብዲ፡ ኩሊት፡ ጥረታት፡ ፉል ወዘተ ክንረኽቦም ንኽእል። ናይ ባሕሪ መግብታት ከም ዓሳ፡ ‘ሽሪምፕ’ን ናይ

ባሕሪ ኣሕምልትን ከምኡ’ውን ከም ካውሎ፡ ካሮትን ቀይሕ ስርን ዝኣመሰሉ ኣሕምልቲ፡ ብተወሳኺ ድማ ስምስምን ሽኮርን ምውሳድ ኣድላዪ እዩ። መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ ዋሕዲ ደም ብፍላይ ኣብ ነፍሰ-ጾራት ደቂኣንስትዮ ጎሊሑ ዝርአ ጸገም እዩ። ደቂኣንስትዮ ክብደት ሰብነተን ንምንካይን ቅርጸን ንምሕላውን ካብ ዝብል ሓሳብ ግቡእ ናይ ኣመጋግባ መስርሕ ይኽተላ ብዘይምህላወን እውን፡ እቲ ጸገም ኣብኣተን ጎሊሑ ይርአ ከም ዘሎ እቲ መጽናዒ ብተወሳኺ የነጽር። * ምንቅስቓስ፡- ብኦክስጅን ዝሃብተመ ደም ክህልወና ዝሕግዝ ዝበለጸ ኣገባብ ምንቅስቓስ እዩ። ምንቅስቓስ፡ ልብና ብስሩዕ ንክትጭንጉዕ ኣብ ርእሲ ዝህቦ ጥቕሚ፡ ሓዲሽ ኦክስጅን ናብ ኣካላትና ክኣቱ’ውን ይሕግዘና። * ኣዕሚቚካ ምስትንፋስ፦ ኣዕሚቚካ ምስትንፋስ፡ ናብ ሳንቡእና እኹልን ሓዲሽን ኣየር ክኣቱ

ይሕግዘና። እቲ ኦክስጅን ብሳንቡእ ኣቢሉ ናብ ደም ከም ዝበጽሕ ድማ ዘይምዝንጋዕ። * እኹል ማዕድን ‘ኣይረን’ ምርካብ፦ ኣይረን፡ ሕመረት ናይ ሆሞግሎቢን ሞለኪዩል ስለ ዝኾነ፡ ጥዕና ዘለዎ ደም ክህልወና የኽእል። ጥረታት ኣሕምልትን ፍረታትን ልዑል ትሕዝቶ ኣይረን ዘለዎም መግብታት እዮም። * ቫይታሚን ‘ቢ’ ብብዝሒ ምውሳድ፦ ቫይታሚን ‘ቢ’ ኣብ ሻምብቆታት ደም ከጋጥም ንዝኽእል ምርጋእ ደም ስለ ዝከላኸል፡ ንጥዕና ልቢ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። * ማይ ምስታይ፦ ደም ዝለዓለ ትሕዝቶኡ ማይ ክሳብ ዝኾነ ንኽጸሪ ብብዝሒ ማይ ክንሰቲ ከም ዘለና ኣይንዘንግዕ። * ምትካኽ ምቊራጽ፦ ምትካኽ፡ ደም ከም ዝብክል ኣስተብህል። ስለ’ዚ ኣትካኺ እንተዄንካ ብኣጋኡ ኣቋርጽ። * መመላኽዒ ክሬማት ናይ ቆርበት ካብ ምጥቃም ምቑጣብ፦ ዝኾነ መመላኽዒ ክሬማት ብመናፊት ቆርበት ሰብነትና ኣቢሉ ናብ ደምና ከም ዝኣቱ ኣስተብህል። እቲ ክሬም ዝኾነ መርዛዊ ትሕዝቶ ዘለዎ ምስ ዝኸውን ደምና ክብክል ይኽእል።

ሓዳስ

ኤርትራ

7ይን መወዳእታን ክፋል እዛ እንፋነዋ ዘለና ወርሒ ሚያዝያ፡ ኣብ ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ብኽልተ ዓቢ ታሪኻዊ ፍጻመታት ትዝከር። በቲ ኣብ 1993 ዝተኻየደ ልኡላውነት ህዝቢ ኤርትራ፡ ብድምጺ ህዝቢ ሕጋውነት ዝለበሰሉ እጹብ ድንቂ ፍጻመን በቲ ኣብ 2002፡ ድሕሪ ሓያል ወተሃደራዊን ሕጋዊን መኸተ፡ ጉዳይ ዶብ ኤርትራን ኢትዮጵያን ሕጋዊ ብይን ዝረኸበሉ ዓወትን። ቅድሚ 26 ዓመት፡ ካብ 23-25 ሚያዝያ 1993 ዝነበረ መዓልታት፡ መላእ ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ውሽጢን ወጻኢን፡ ነቲ መሪር ቃልሲ ኣሕሊፉ፡ ረዚን መስዋእቲ ከፊሉ፡ ብኣንጸባራቒ ወተሃደራዊ ዓወት ዘረጋገጾ ሰብኣዊን ሃገራዊን መሰሉ፡ ኣብ ቅድሚ ኣህጉራውያን ተዓዘብቲ፡ ረፈረንዱም ብምክያድ፡ ብድምጹ ሕጋውነቱ ኩሊዑ፡ ናጽነቱን ልኡላውነቱን ከም ህዝቢን ሃገርን ብዕሊ ዘረጋገጸሉ፡ ፍስሃ ወ ሰላም ዝዓሰሎ ታሪኻዊ ቅንያት እዩ ነይሩ። ኣብ ካልኣይ ክፋል ናይዚ ጽሑፍ’ዚ ከምዝተገልጸ፡ ግዝኣተ ሕጊ፡ ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ’ዩ። ኣብ ስነኣእምሮ ህዝቢ ኤርትራ፡ ዓሚቚ ሰረት ዘለዎ፡ ንዘመናት ተዀስኲሱ ዝተሃንጸ ባህልን ልምድን ድማ እዩ። ህዝቢ ኤርትራ ኣበየ ከባቢኡ ጽሑፍን ዘይጽሑፍን ሕግታት ዝነበሮ፡ ብሕግታት እንዳባ እናተዳነየ፡ ንሕጊ እናተማእዘዘ፡ ብስልጡን ኣገባብ ዝመሓደር ዝነበረ ስልጡን ህዝቢ’ዩ። እንተኾነ፡ እዚ ዘይናቱ ዘይደሊ፡ ዓመጽን ጎነጽን ዘይፈቱ፡ ብሕጊን ስርዓትን ምንብባር ዝልማዱ ስልጡን ህዝቢ፡ ሕማቕ ናይ ታሪኽ ኣጋጣሚ ኮይኑ፡ ኣብ ታሪኹ፡ ግዝኣተ ጫካ ብዝእምነቶም ተጻባእቲ፡ ቀጻሊ ወራራትን ዝምታን፡ ኣንጻር ባህርያቱ ዝኾነ ከቢድ ዓመጽን ርግጸት ሕጊን’ዩ ገጢምዎ። ሓደ ካብ ደረኽቲ ረቛሒታት ናይቲ ዓመጽ፡ ዓይኒ ገበትቲ ዝስሕብ ጂኦግራፊያዊ ኣቀማምጣን ጸጋታትን ኤርትራ ምዃኑ ርዱእ እዩ። ኤርትራ ዝነውሐ ገምጋም ናይቲ ቀንዲ ኣህጉራዊ ንግዳዊ መስመር ዝኾነ ቀይሕ ባሕሪ ስለእትውንን፡ ብፍላይ ድሕሪ ምዝርዛር ኤውሮጳዊ መግዛእቲ ጉዳይ ልኡላውነታ መዋገዪ ረብሓታት ናይቶም ነዚ ወሰናስን’ዚ ኪቈጻጸሩ ዝደልዩ ርእሰ ሓያላን እዩ ኮይኑ። በዚ ድማ’ዩ፡ ኣብ መፋርቕ ዝሓለፈ ዘመን፡ ሃገራት ኣፍሪቃ ካብ መግዛእቲ ኣብ ዝላቐቓሉ ዝነበራ፡ ግሎባዊ ስትራተጂ ርእሰ ሓያል ኣመሪካ፡ ንኤርትራ ብስም ፈደረሽን ኣብ ትሕቲ መግዛእቲ ኢትዮጵያ ብምቑራን፡ ናብ ኢትዮጵያ ክትጥቕለል ፈሪድዋ። ህዝቢ ኤርትራ፡ ከምቲ ባህሉ፡ ኣብ ዓለማዊ ሕጊ ብዘሕደሮ ጽኑዕ እምነት፡

ዜና

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ዝኽሪ ሚያዝያ ግዝኣተ ሕጊ - ባህሊ ህዝቢ ኤርትራ ነዚ ዓመጽ’ዚ፡ ፈለማ ብሕጋዊን ሰላማዊን ኣገባብ’ዩ ተቓዊምዎ። ዝረኸቦ መልሲ ግን ብኣንጻሩ’ዩ ነይሩ። ገዛእቲ ኢትዮጵያን ጎይቶቶምን፡ ንሕቶ መሰል ህዝቢ ኤርትራ፡ ብስነ-ሞጎት ሓይሊ ኪደቚስዎ እዮም ሃቂኖም። እቲ ካብ ኩሉ ዘገርም ከኣ፡ ወካሊ ማሕበረሰብ ዓለም ሕቡራት ሃገራት፡ እቲ ባዕሉ ዚወሰኖ ብይን ፈደረሽን ተጣሒሱ፡ ቅሉዕ ዓመጽ እናተፈጸመ፡ ዓይኑ ዓሚቱ፡ ከምዘይረኣየ ኪኸውን ምምራጹ እዩ ነይሩ። በዚ ድማ ህዝቢ ኤርትራ፡ መሰል ርእሰ ውሳነኡ ንምርግጋጽ ብዘይካ ዕጥቃዊ ቃልሲ ካልእ ኣማራጺ ኣይተሓድገሉን። ኣብ ባሕቲ መስከረም 1961 ከኣ፡ ነቲ ኣብ 40ታትን 50ታትን ንመሰል ርእሰ ውሳነኡ ዘካየዶ ሕጋዊ፡ ሰላማዊን ፖለቲካዊን ቃልሲ፡ ናብ ካልእ ዝተፈልየ ምዕራፍ ብምስግጋር፡ ብገዛእ ቅልጽሙ ብብረታዊ ቃልሲ መሰሉ ኬረጋግጽ፡ ንነዊሕን መሪርን ብረታዊ ተጋድሎ ነቒሉ። ምጅማር ብረታዊ ቃልሲ፡ ቀዳሞት ኤርትራውያን ተጋደልቲ ንናጽነት፡ ሰንደቕ ሃገራዊ ቃልሲ ብምልዓል፡ ሕድገት ዘየፍቅድ ውሳነ ህዝቢ ኤርትራ ንናጽነት ዘግሃድሉ እኳ እንተነበረ፡ ከም ዝኾነ ታሪኻዊ መስርሕ፡ እቲ ቃልሲ፡ ካብ ፈለማ፡ ዓወት ዘጓናጽፍ ብቕዓት ኣማሊኡ ኣይነቐለን። በዚ ምኽንያት ህዝቢ ኤርትራ ሃገራዊ ቃልሲ ኬዐውት ዝኽእል ብቑዕ ውድብ ንምፍጣር፡ ብርሱን ውሽጣዊ ቃልሲ ክሓልፍ ግድን’ዩ ነይሩ። በዚ ውሽጣዊ ቃልሲ’ዚ ዝተፈጥረ መሪሕ ውድብ ህዝባዊ ግንባር ከኣ፡ ነቲ ቃልሲ ከዐውት ዝኽእል ቅኑዕ መኣዝን ብምትሓዝ፡ ንመላእ ህዝቢ ዜስመረን ሓድነቱ ዜትረረን ሰፊሕ ናይ ቃልሲ ባይታ ብምፍጣር፡ ሓደ ካብ ዓበይቲ ሓርነታዊ ምንቅስቓሳት ዓለምና ክኸውን በቒዑስ፡ ህዝቢ ኤርትራ ብዙሕ ዋጋ ዝኸፈለሉ ቃልሲ ብኣንጸባራቒ ዓወት ኣብ ምዕራፉ ኣብጺሕዎ። ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ቀጽሪ ህዝባዊ ግንባር ተጠርኒፉ ነዊሕን መሪርን ቃልሲ ኣብ ዘካየደሉ እዋን፡ ኣብ መንጎ ኩሉ ክፋላት ሕብረተሰብ ኤርትራ፡ ብዘይ ኣፈላላይ ሃይማኖት፡ ጾታ፡ ቀቢላ፡ ቋንቋ፡ ባህሊን ማሕበራዊ ቦታን ልዑል ስኒትን ጥምረትን ብምንዳቕ፡ ኩሎም ዜጋታት ከም ዕላማ ዝወስድዎ፡ ዝኣምንሉ፡ ዝምርሕሉ፡ ዝከላኸልሉን ዝስውኡሉን መትከላት ብምምዕባል፡ ብመንነቱ ዝሕበን፡ ኣብ ገዛእ ሰብኣዊ ዓቕሙ ልዑል ምትእምማን ዘለዎ፡ ብርቱዕ ህዝባዊ

ስነኣእምሮ ክፈጥር በቒዑ እዩ። ነቲ ዓለም ዘይከኣል ዝበለቶ ቃልሲ ኣንጻር ሓያላን ከምዝከኣል ዝገበረ ከኣ፡ ብቐንዱ እዚ ክብርታት’ዚ እዩ። ኣብቲ ህዝቢ ኤርትራ ንናጽነቱ ዝቃለሰሉ ዝነበረ ነዊሕ ዓመታት፡ ስቕታ ማሕበረሰብ ዓለምን ደገፍ ኣሳሰይቲን ዘሻደኖም ስርዓታት ኢትዮጵያ፡ ኣብ ልዕሊ ሰላማዊ ህዝቢ ኤርትራ ብዙሕ ግፍዒታትን እዮም ፈጺሞም። እንተኾነ ግፍዒታቶም ንህዝቢ ኤርትራ ኣርዒዱ ከንበርክኾ ኣይከኣለን። ንሰውራ ኤርትራ ውዒልና ሓዲርና ክንድምስሶ ኢና ዝብል ግጉይ ቅማረ ስለዝነበሮም ከኣ፡ ጉዳይ ኤርትራ ብስልጡንን ሕጋዊን መገዲ ንምፍታሕ ዘርኣይዎ ቅሩብነት ወይ ዝወሰድዎ ተበግሶ ኣይነበረን። ምርጫኦም ንፍትሓዊ ሕቶ ህዝቢ ኤርትራ ብወተሃደራዊ ሓይሊ ምጭፍላቕን ዳግም ከምዘይልዓል ምግባርን ጥራይ ስለዝነበረ፡ ዘይተኣደነ ሓገዝ ርእሰ-ሓያላን ኣመሪካን ሕብረት ሶቭየትን እናሰነቑ ነዊሕ ተረባሪቦም። ብኣንጻሩ ህዝቢ ኤርትራ፡ መሰሉ ንምርግጋጽ፡ ብረት ኣልዒሉ ኣብ ዚምክተሉ ዚነበረ ግዜ እውን እንተኾነ፡ ጉዳይ ኤርትራ ብሰላማዊን ሕጋዊን ኣገባብ ኪፍታሕ ደጋጊሙ ካብ ምጽዋዕ ኣይተቘጠበን። መሪሕ ውድብ ህዝባዊ ግንባር፡ ኣብ ሕዳር 1980 ዓ.ም. ዘቕረቦ እማመ ረፈረንዱም ሓደ መርኣያ ናቱ እዩ። ሰማዒ እዝኒ ግን ኣይረኸበን። ኣብ መወዳእታ ግዳ፡ ኩሉ ተፈቲኑ፡ ስነሞጎት ሓይሊ ንሓቂን ፍትሒን ከጥፍእ ኣይተኻእሎን። ወተሃደራዊ ዕንደራ ገዛእቲ ኢትዮጵያን ዘራያቶምን ድማ ኣብ መኸተ ፍትሒ መኺኹ። ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብ ዓለምና ሒደት መዳርግቲ ጥራይ ብዘለዎ ኣንጸባራቒ ወተሃደራዊ ዓወት፡ ብገዛእ ቅልጽሙ፡ ኣኽሊል ሓርነቱ ደፊኡ። እንተኾነ ህዝቢ ኤርትራ፡ እምነቱ ኩሉሳዕ ኣብ ሕጊ’ዩ ዝነበረ። ክንዲ ዚኾነ፡ ድሕሪ’ዚ ኣዝዩ ዘዂርዕ ዓወት’ዚ እውን ብሓይሉ ኣይተነየተን። ብገዛእ ፍቓዱ፡ ኣህጉራውያን ተዓዘብቲ ዚሳተፍዎ ህዝባዊ ረፈረንዱም ዓዲሙ፡ ብምዕሩግን ስልጡንን ኣገባብ፡ 99.8% “እወ ንናጽነት” ብምድማጽ፡ ነቲ ብተኣምራታዊ ወተሃደራዊ ቅያ ዘረጋገጾ ናጽነቱን ልኡላውነቱን ኰሊዑ፡ ግቡእ ሃገራዊ ክብሩ ኣረጋጊጹ። ውጽኢት ረፈረንዱም ኣብ ዝተገልጸሉ ቅንያት፡ ናይ ሽዑ ዋና ጸሓፊ ግዝያዊ መንግስቲ ኤርትራ ብጻይ ኢሳይያስ ኣፈወርቂ፡ “ህዝቢን ሃገርን ኤርትራ

ድሌቶም ብሕጋዊን ሰላማዊን መገዲ ከይገልጹ ንነዊሕ ዓመታት ተሓሪምዎም ጸኒሑ እዩ። በዚ ከኣ ከቢድ ዕንወት ዘስዓበ ነዊሕ ኲናት ተኻይዱ። እዚ ረፈረንዱም’ዚ እምበኣር፡ ኣብ ክንዲ ድሌት ህዝብታት ንምዕምጻጽ ሓይሊ ምጥቃም፡ ጉዳያት ብፖለቲካዊን ሰላማዊን መገዲ ምፍታሕ ስልጡን ኣገባብ ምዃኑ ንኹሉ ትምህርቲ ዚህብ’ዩ” ኪብል ገሊጹ ነይሩ። ብርግጽ ድማ ዓቢ ትምህርቲ እዩ። ስነ-ሞጎት ሓይሊ፡ ጉዳያት ኪሓላልኽን ኬምርርን እንተዘይኮይኑ፡ ፍታሕ ዘምጽእ ከምዘይኮነ፡ ኣብ ዞባናን ኣብ ዝተፈላለየ ከባቢታት ዓለምናን እንርእዮ ዘለና ነውጺን ዕግርግርን ምስክር እዩ። እዚ ኣብ ታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ዓቢ ፍጻመ ዚኾነ ረፈረንዱም፡ ኣብ ግዜኡ፡ ዘመሓላልፎ ሓቂ እንተነይሩ እምበኣር፡ ሓቂን ፍትሒን፡ ጸኒዑ ዚቃለሰለን ንቑሕ ህዝቢ ክሳብ ዝረኸባ፡ ብስነ-ሞጎት ሓይሊ ክድፈና ከምዘይክእላ እዩ። እንተኾነ ድሕሪ ውድቀት ስርዓት ደርግ ብደገፍ ህዝቢ ኤርትራን መሪሕ ውድቡን መንበረ ስልጣን ኣዲስ-ኣበባ ዝተክአ ስርዓት ወያነ እውን፡ ካብዚ ዓቢ ተሞኩሮ’ዚ ኣይተማህረን። ሕጊ ኣልቦነት ቀዳሞት ገዛእቲ ኢትዮጵያ ወሪሱ፡ ብስነ-ሞጎት ሓይሊ፡ ዓመጽ ኣብ ልዕሊ ፍትሒ ከዐውት፡ ካብ 1998-2000 ኣብ ዝነበረ ክልተ ዓመታት ብዶብ ኣሳቢቡ ንህዝቢን ሃገርን ኢትዮጵያ ዝለከመ ከቢድ ቅዝፈትን ዕንወትን ዘኸተለ መጠነ ሰፊሕ ወራራት ኣካይዱ። ግን ኣይሰለጦን። ህዝቢ ኤርትራ፡ በቲ ፍሉጥ ናይ መኸተ ያታኡ፡ ነቲ ገዚፍ ወተሃደራዊ ዕንደራ ኣምኪኑ፡ ከምቲ ልማዱ፡ ንስርዓት ወያነ ከይፈተወ ኣብ ሕጊ ከምዝደንን ገይሩዎ። እቲ ስርዓት ወያነ ከም መመሳመሲ ዘቕረቦ ጉዳይ ዶብ፡ ኣብ ሕጋዊ መጋባኣያ ቀሪቡ ብ13 ሚያዝያ 2002 ብይን ተዋሂብዎ። ወርሒ ሚያዝያ ድማ ዳግማይ ንልዕልና ሕጊ መስኪራ። እንተኾነ መስርሕ ዳንነት ፍትሒ ምስ ኣድመጸ እውን እንተኾነ፡ ስርዓት ወያነን ደገፍቱን ልዕልና ሕጊ ክቕበሉ ትብዓት ኣየርኣዩን። ኣብ ውዱእ ጉዳይ፡ ካብ ፈጽሚ ሕጊ ክሃድሙ ነዊሕ ኣዕለቢጦም። የግዳስ ካብ ሕጊ ንምህዳም ዝተገብረ ኩሉ ዓይነት ፈተነታት፡ ዘዋጽእ ኮይኑ ኣይተረኽበን። ግዜ ድማ ናቱ መልሲ ሒዙ መጺኡ። ምስቲ ኣብ ኢትዮጵያ ዝተኸስተ ፖለቲካዊ ለውጢ ተኣሳሲሩ፡ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣቢይ ኣሕመድ፡ ኣብ ስልጣን ምስ መጸ፡ እቲ ንሰላምን ምትሕብባርን ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ዓንቃጺ ኮይኑ ዝጸንሐ ኩነታት

ኣብ መደበር ጥዕና ኩዶ-ፈላሲ፡ ሸፈነ ኣገልግሎት ሕርሲ ክብ ኢሉ

ኣብ መደበር ጥዕና ኩዶ-ፈላሲ - ንኡስ ዞባ መንደፈራ፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 21 ሚእታዊት ዝነበረ ሸፈነ ኣገልግሎት ሕርሲ፡ ሎሚ ዓመት ናብ 35 ሚእታዊት ክብ ከምዝበለ፡ ሓላፊ’ታ መደበር ጥዕና ነርስ ኣማኑኤል ተስፋገርጊስ ሓቢሩ። እታ መደበር ጥዕና፡ ንነበርቲ 13 ዓድታት ምምሕዳራት ከባቢ ኩዶ-ፈላሲን ምሕራም ጌዶን፡ ከምኡ’ውን ን5 ዓድታት ንኡስ ዞባ እምኒ-ሓይሊ ጥዕናዊ ኣገልግሎት ከምእትህብ ዝሓበረ ነርስ ኣማኑኤል፡ ዋሕዲ ክፍልታት ንንጥፈታቶም ይድርቶ ከምዘሎ ኣገንዚቡ። ኣገልግሎታት ቅድሚን ድሕሪን ሕርሲ፡ ምክትታል ጥዕና ህጻናትን ቈልዑን፡ መርመራታት ኤች.ኣይ.ቪ/ኤይድስን ሕማም ቲቢን፡ ከምኡ’ውን ምክትታል ጥዕና ስድራ-ቤታት ክሳብ ርሑቕ ዓድታት

እናኸድካ ከምዝወሃብ፡ ኮም ዝሰረቱ ጥዕና ሕብረተ-ሰብ ንምውሓስን ሕማም ዓሶ ንምግታእን እውን ዕቱብ ጻዕርታት ከምዝካየድ ኣረዲኡ። መደበር ጥዕና ኩዶ-ፈላሲ፡ ንዓድታት ኩዶፈላሲ፡ ደርዓንቶ፡ ዓዲ-ዓዳ፡ እምበዛርብ፡ ዓዲ-ጋዕባ፡ ዓዲ-ጻውራ፡ ደብሪ፡ እምባከታይ፡

ዓዲ-ሸቋኖ፡ ኦኦ፡ ምሕራም-ጌዶ፡ ሱሪን ዑናመጎጎን፡ ከምኡ’ውን ንሓሙሽተ ዓድታት ንኡስ ዞባ እምኒ-ሓይሊ ኣግልግሎት ትህብ። ኣብ ምምሕዳር ከባቢ ኢንገርነ - ንኡስ ዞባ ኣቑርደት እትርከብ መደበር ጥዕና ድማ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ስሩዕ ኣገልግሎታ፡ ኣብ ተጠቃምነት ሕክምና - ንቕሓት ህዝቢ ኣብ ምብራኽ

ኣገዳሲ ተራ ትጻወት ከምዘላ ተገሊጹ። ሓላፊ’ታ መደበር ነርስ ቶማስ ኩኩ፡ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብ ኣብ ተጠቃምነት ትካላት ጥዕና ንምዕባይ ዝሕግዝ ኣስተምህሮታት፡ ኣካል ዕለታዊ ንጥፈታቶም ከምዝዀነ ኣረዲኡ። መደበር ጥዕና ኢንገርነ፡ ንነበርቲ ኢንገርነ፡ ዓሊባናይን ደገሰይን ኣገልግሎት ትህብ።

ነበርቲ ምም/ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ማይን ሓመድን ንምዕቃብ ይነጥፉ ኣብ ንኡስ ዞባ ሓጋዝ - ነበርቲ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ጥብ ዝበለት ማይ ንምዕቃብ ወፈራዊ ስራሓት የካይዱ ኣለዉ። ኣብ ዝሓለፈ ሰለስተ ዓመታት እኹል ዝናብ ስለዘይወቕዐ፡ እቶታውነት ሕርሻ ከም’ቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ ከምዘይነበረ ዝጠቐሱ ተሳተፍቲ፡ ካብ ፈለማ ወርሒ መጋቢት ጀሚሮም ትሕተ-ባይታዊ ማይ ንምህብታምን

ኣከባቢ ንምርጋእን ይነጥፉ ከምዘለዉ ገሊጾም። ኣካያዲ ስራሕ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ ኣቶ ኣደም ስዒዳይ፡ ዓድታት ዓድ-ፋካይ፡ ዓድ-ቀይእ፡ ዓድ-ቁርባን፡ ዓድ-ሰሊም፡ ዓድ-ማናን ዓድ-ሸደሊን በብከባቢኦም ይነጥፉ ከምዘለዉ ብምሕባር፡ መዓልታዊ 200 ጉልበት ሰብ እናወፈረ፡ ዛጊት 80 ሄክታር መሬት ከምእተጀረፈ ሓቢሩ። ኣብ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ 600 ሄክታር ዝሕረስ

መሬት ከምዘሎ ዝጠቐሰ ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ ኣቶ እድሪስ መሓመድማሕሙድ፡ ናይ ማሕረስ ትራክተራት ኣብ እዋኑ ክምደባሎም ተላብዩ። ካብ ከተማ ሓጋዝ ንሸነኽ ደቡባዊ ምዕራብ 15 ኪሎ-ሜተር ርሒቓ እትርከብ 6 ዓድታት እትጥርንፍ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ልዕሊ 2060 ነበርቲ ኣለውዋ።

ተቐይሩ፡ መንግስቲ ኢትዮጵያ፡ ስምምዕ ኣልጀርስን ብኡ መሰረት ዝተዋህበ ብይንን ብዘይ ቅድመ-ኩነት ክትግበር ብምውሳን፡ ነቲ ዝጸንሐ ኩነተ-ኣይሰላም ኣይ-ኲናት ዘብቅዐ ታሪኻዊ ስጉምቲ ወሲዱ። ዓመተ 2018 ድማ፡ ድሕሪ ኣስታት 20 ዓመት ሕጋዊ መኸተ ውዒሉ ሓዲሩ ተዓዋቲ ምዃኑ መስኪራ። ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያ በቲ ንረብሓ ግዳማውያን ሓይልታት ከገልግል ዝተሃንደሰ ስትራተጂ፡ ከቢድ ጉድኣት ወሪዱዎም፡ ገዚፍ ናይ ግዜን ዕድላትን ክሳራ ገጢምዎም’ዩ። ድሕሪ’ዚ ኹሉ ጸገም፡ ድሕሪ ናይ ኣስታት 20 ዓመታት ኩነተ ተጻብኦ ኣብ ኢትዮጵያ ናይ ስርዓት ለውጢ መጺኡ፡ ህዝብታት ኤርትራን ኢትዮጵያን ናብ ሓድሽ ናይ ታሪኽ ምዕራፍ ኣብ ዝተሰጋገርሉ እዋን፡ ኩሎም ደለይቲ ጽቡቕ፣ “ደጊም ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ካብ ጸልማት ዘመን ወጺኡ፡ ትስፉው መጻኢ ናብ ዘማዕድወሉ መድረኽ ክድይብ’ዩ” ዝብል ተስፋ ኣሕዲሮም ነይሮም። ብርግጽ ድማ፡ ንዞባዊ ፖለቲካዊን ቁጠባዊን ውህደት ባይታ ዘጣጥሕ፡ ሰፊሕ ዕድል ተፈጢሩ ነይሩ’ዩ። የግዳስ ዘራጊ ከሎ ጽሩይ ማይ ምስታይ ዝከኣል ኣይኮነን። እቲ ብቑጥዐ ህዝቢ ኢትዮጵያ ካብ ስልጣን ዝተኣልየ ጉጅለ ወያነ፡ ብምትብባዕ ናይ ቀደም ኣሸቀልቱ ኣመሪካን መሻርኽታን ብዝፈጠሮ ህውከት፡ ህዝብታት ቀርኒ ኣፍሪቃ ተስፋ ዘንበርሉ ሓድሽ ምዕራፍ ናብ ካልእ ቅልውላው ኣትዩ። እዚ ግዝያዊ ዕንቅፋት’ዚ ምስቲ ኣብ ዝሓለፈ 80 ዓመት ህዝቢ ኤርትራ ዝሰገሮ ከቢድ ብድሆታት ብምንጽጻር፡ ከቢድ ኣይኮነን። ነዊሕ ኣብ ዘይኮነ ግዜ ተሰጊሩ፡ ኣብ ዞባና ዝተኸስተ ሓድሽ ምዕራፍ፡ ናብ ዝሓሸ ኩነት ክሰጋገር ምዃኑ ድማ ኣየማትእን። እንተ ሓንካሪ ተራ ምምሕዳር ኣመሪካ ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ፡ ኣካል ናይቲ ኣመሪካ ኣብ ኩሉ ከባቢታት ዓለም እትፍጽሞ፣ ህዝቢ ዓለም ብዓይኑ ዝዕዘቦ ዘሎ መኣዝኑ ዝሰሓተ ስትራተጂ እዩ። ብምዝራግ ሰላምን ርግኣትን ቀርኒ ኣፍሪቃን ከም ውጽኢቱ ተፈጢሩ ዘሎ ዘሕዝን ፖለቲካዊን ሰብኣዊን ቅልውላውን ቅድሚ ዝኾነ ካልእ ክሕተት ዝግብኦ እምበኣር ምምሕዳር ኣመሪካ እምበር ካልእ ኣይኮነን። ቦርድ ክፍሊ ጋዜጣ

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡40 15፡10 17፡00 17፡15 17፡30 17፡55 19፡25 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

መደብ ሃገራዊ መዝሙር how it’s made ዜና (ትግርኛ) ዜና ስፖርት ጉዳይ ኣብ ዘተ (ብዛዕባ ጥዕና) ዜና (ዓረብ) ለሰ ስፖርት ጉጅለ ባህሊ ቡሻ ዜና (ትግርኛ) ደርፊ ዜና (ዓረብ) ዝናር ጥበባት ዞባ ማእከል ሃሎ ቆልዑ ዜና (ትግረ) እዚኦም’ውን ዜጋታት እዮም . . . ዜና (ትግርኛ) እንዳ ዝማም ዜና (ዓረብ) መደብ ጥበብ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ክብርታትና ድሕሪ ምዕቃብና…

ሓሳባት ኢንጅ. ምሉእብርሃን ሃብታይ ንሕና መንእሰያት፣ ካብ’ቲ ዝሓለፈ ተማሂርና ዘድልየና ክንወስድ፣ ነቲ ዘሎ ብግቡእ ኣንቢብና ሕመቑን ጽቡቑን ከነለሊ፣ ነቲ ዝቕጽል ከኣ ኣብ ትሕቲ ጽላል ፈጣሪ ክንውጥኖ ምድላይና ዘይተርፍ እዩ። ባህርያውን ንቡርን ናይ ደቂ ሰባት ጠባይ ብምዃኑ፣ እቲ ናይ ባህሪ ሕጊ ኣብ ቦታኡ እናሃለወ፣ ወዲ ሰብ፣ ብዛዕባ ሕሉፉን ህሉዉን መጻኢኡን ክሓስብ ናይ ግድን’ዩ። ንሰብ ሰብ ዘብሎ ንሱ ስለ ዝዀነ። እዚ ናይ ደቂ-ሰባት ንቡር ባህሪ ኣባና እንተፈተንናዮ፣ ዕድመ ንእስነትና ብዝሃበና ጸጋ፣ ተማሂርናስ ኣብ ሓደ መደምደምታ በጺሕና። ንሕና ከም ደቂ ሰባት፣ ከም ኤርትራውያን፣ ኣብ ርእሲ’ዛ ምድሪ ብሓበን ክንነብርን ክንቅጽልን እንተዄንና፣ ካብ ሕሉፋት ወለዶታትና ዝወረስናዮም ብሉጻት ባህርያት፣ መመሪጽካ ክዕቀቡን ክምዕብሉን ከምዝግባእ ተረዲእና። ብዘይ’ቶም ባህርያት እቲኣቶም ክንስጉም እንተፈተንና ቁሪ ከምዝኣትወና በሪሁልና። ብዘይ’ቶም ባህርያት ናብ ዝዀነ ክፋል ናይ ዓለም ከም ብተይ ተንቀሳቒስና ህይወትና ክንመርሕ እንተፈተንና፣ ምንባርና ጎደሎ ምዃኑ ተገንዚብና። ብጣዕሚ ጽቡቕ’ዩ። ንወዲ-ሰብ፣ ‘ሰብ!’ ዘብሎ ኸኣ፣ ካብ ጉዕዞ ህይወቱ እናተማህረ ዝኸይድ ብምዃኑ እዩ።

ዘበለ ምግባር። ብስነ-ልቦናዊ መዳዩ እንተረኣናዮ ኸኣ ዝያዳ ክርደኣና ይኽእል። ኣብ ስነ-ልቦና፣ “ኩሉ ኣካላዊን መንፈሳዊን ትሕዝቶ ወዲሰብ፣ ኣብ’ቲ ህይወቱን ጸጋታታን ከይበቐቐ ዘወፍየሉ ዘሎ ጉዳይ እዩ ዝንጸባረቕ፣” ተባሂሉ ይእመን። ነቲ ዝኣመነሉ ነገር ንምዕዋት፣ ኩሉ ዘለዎ ዘበለ እናተሓጎሰ የወፊ። ካብ ዕላማኡ ንላዕሊ ዝሰርዖ ነገር ስለዘይብሉ፣ ንኹሉ ብሓጎስ ይቕበሎ። ኣብ ዓለም፣ ዕላማ ናይ ምንባር ዘይብሎም መሊኦም እናሃለዉ፣ እቲ በዓል ዕላማ ከመይ ዘይሕጎስ። ወዮ መስዋእቲ ንምኽፋል ዝበቅዕ ኣርእስቲ ረኺቡ። እቶም ዘወፍዩ ኩሉ ግዜ ሕጉሳት እዮም። ኣብ 1991 ኣብ ሃገርና ዝተረኽበ ናጽነት ንኽትዝክሮ ኣዝዩ ጥዑም እንተዀይኑ፣ እቲ መቐረቱ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ዝነብሩ ኤርትራውያን ብዝኸፈሉሉ ዋጋ እዩ ዝዕቀን።

ካብ’ቲ ዝሓለፈ ያታና ክንወርሶ እንኽእል ብሉጽ ነገራት ብዙሕ እዩ። ምዝርዛሩን በብሓደ ከተነጽር ምፍታንን ግን ዕላማ ናይ’ዚ ጽሑፍ ኣይኰነን። መእሰሪን መደምደሚን ናይ’ቶም ኩሎም ባህርያት ግን፣ “መስዋእቲ፣” ኰይኑ ይስመዓኒ። ንዝኣመንካሉ ነገር፣ ኩሉ ዓይነት መስዋእቲ ከይበቐቕካ ምኽፋል። ምእንቲ ሓቂ፣ ምእንቲ ፍትሒን ግዝኣተ ሕጊን፣ ምእንቲ ራህዋ ናይ ብዙሓት፣ ካባኻ ዝጥለብ

“መስዋእቲ ምኽፋል፣” መግለጺ ህላወ ናይ’ቶም ክብርታት ምዃኑ እንተተሰማሚዕና፣ ናይ’ሎሚ መንእሰያት ከኣ በታ መዐቀኒት ምፍታንና ዘይተርፍ እዩ። ምኽንያቱ መስዋእቲ ምእንቲ ሓቂ ዝኽፈል እንተዀይኑ፣ ሓቂን ሓሶትን ከኣ ኣብ ርእሲ’ዛ ምድሪ ክሳብ ዝቐጸላ፣ መስዋእቲ ምኽፋል ክህሉ የድልዮ። ብቐሊሉ፣ ብዘረባ ወይ ብጽሑፍ ጥራይ ዝስገር ጎደና ኣይኰነን። በካይዳኻን በናባብራኻን፣ በቲ

ልቦና

ትኸፍሎ ዘሎኻ ዋጋን ጥራይ እዩ ዝረአ። ሓቂን ሓሶትን እናተባእሳ፣ ምእንቲ ሓቂ ዋጋ ዘይከፍል፣ ‘ኣነ ሓቀኛ እየ!’ ክብል ኣይክእልን እዩ። መን ክሰምዖ፣ ብምንታይከ ክረጋገጽ። ‘ርእይቶ ኣይነበረንን፣ ኣብ መንጎ እቲ ሓቂን ሓሶትን ፈላልየ ክፈልጥ ኣይከኣልኩን፣’ እንተበለ ከኣ፣ ኣብ’ዚ ዘበነ ሓበሬታ፣ “እሞ ሰብ ኣይኰንካን፣ ዓይነትካ ንገር!” ክበሃል ዝግበኦ እዩ። ናብ መላእ ሓርነት ንኽንበጽሕ፣ ነዞም ከይተዘርዘሩ ከለዉ ኣዳቒቕና እንፈልጦም ክብርታት ክንላበሶም የድልየና። ምእንቲ ካልኦት ዘይኰነስ ምእንቲ ገዛእ ነብስና፣ ክንላበሶምን ከነስተማቕሮምን ናይ ግድን እዩ። እንተዘይተላቢስናዮም ከኣ፣ እቲ ውጽኢት ቀሊል’ዩ። ሓርነት ኣይንወጽእን ጥራይ ዘይኰነስ፣ እታ ደም ርሂጾም ዝሃቡና ናጽነት’ውን ኣይትህሉን። ኣብ’ዚ ጉዳይ ዝተመዛበለ ሚዛን የለን። ዘዝግበኣካ ኢኻ ትሓፍስ። ጽቡቕ ዘጽነዐ ተማሃራይ ይሓልፍ፣ ዘይተረደኦ ይተርፍ። ግና፣ ምስትውዓል ዝደሊ ሓደ ነገር ኣሎ። መላእ ሓርነት ክረጋገጽ እንተዀይኑ፣ እቶም ንሓርነት ኣቐዲሞም ብማዕዶ ዘለለይዋን፣ ነቲ ክብርታት ተላቢሶም ዋጋ ዝኸፈሉላን እዮም ሓራ ዝወጹ። ምኽንያቱ ሓርነት ኣይወሃበካን እዩ። ሓቅን ሓሶትን እናተባእሳ ንግዝያዊ ጠቕሚ ክብል ምስ ሓሰውቲ ንዝወገነ

ኣነቓቓሒ ጥቕሲታት

ጀሚል ስዒድ

“ተስፋ እንተ’ሎ፡ ህይወት ኣሎ፣ ብሓድሽ ትብዓት ንምላእን ንሕይልን።” - ኣነ ፍራንክ “ብዙሓት ፍሉጣት፡ ብዙሓት ሰባት ቅድመይ ነይሮም’ዮም፣ እንተዀነ ሕጂ ናተይ ግዜ እዩ።” - ኣሳይን ቦልት “ኵሉና ነቲ ዓቢ ሕጊ ለውጢ ክንምእዘዝ ኣለና፣ ኣብ

ተፈጥሮ እቲ ዝዓበየ ሕጊ ስለ ዝዀነ።” - ኤድሙድ ቡርክ “ትብዓት ሓደ መልክዕ ድሕነት እዩ።” - ፕላቶ “ኣብ ህይወት ጸደፍደፍ እናበልካ ምህዋኻ ጥቕሚ ይበሉን።” - ማሳሺ ኪሺሞቶ

ሰብ፣ መዓልቲ ሓርነት ኣይንታዩን እያ። እኳ ደኣ እንተኽኢኡስ ሓሶቱ ከይቃላዕ ክብል፣ ነታ መዓልቲ ሓቂ ከዳናጉያ ይፍትን። ሓርነት፣ ነቶም ዝጠመዩላ፣ ነቶም ዝነብዑላ፣ ነቶም ዝናፈቑዋ፣ ነቶም ብተስፋ ዝኸድዋ ደለይቲ ሓቂን እምነትን እያ ትብጸሖም። እቶም ሓቀኛታት ነቶም ሓሰውቲ ረቲዖም፣ ንሓቂ ኣንጊሶም፣ ንሓሰውቲ ኸኣ ይቕረ ክብሉሎም ከለዉን ሓቂ ክምህርዎም ከለዉን ከኣ፣ “መላእ ሓርነት” ይኸውን። ሓቂ ንኸተግህድ እምበር፣ ሒነኻ ንኽትፈዲ ኢልካ ዝግበር ጉዕዞ መንገዲ መላእ ሓርነት ኣይኰነን። እዚ ዘሎናዮ መድረኽ፣ መድረኽ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኩናት ምዃኑ፣ ብዙሓት በላሕቲ ኣቐዲሞም ኣንቢቦሞስ ኣተንቢሆምልና እዮም። ኣብ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዕግርግር ዝበዝሖ ዓለም፣ ነቲ ሓቂ እትብሎ፣ ካብ’ቲ ህቦብላ ፈሊኻ ክተለልዮን ክትነብረሉን ምኽኣል ከኣ፣ ስራሕ ናይ ሎሚ መንእሰይ። ኣብ መንጎ’ቲ ሓቂን ሓሶትን ዝህሉ ሚዛን ሓይሊ ድማ መዐቀኒ ዓወትካን ፍሽለትካን። ኣብ’ዚ ዘሎናዮ መድረኽ፣ ብዙሓት ሰባት፣ ነቲ ናጽነት ከም ውሁብ ወሲዶም፣ ሓርነት ማለት ብቑጠባዊ መዳይ ነብስኻ ክኢልካ ምንባር ጥራይ ጌሮም የቕርብዎ እዮም። ኣብ ቁጠባዊ ንጥፈት ሃለኽለኽ ብምባልን ምትዕጽጻፍ ብዝብልዎ ጥዕናኡ ዘይተረጋገጸ ሓድሽ ዓይነት ሜላን ከኣ፣ ንሓርነት ከናድይዋ ይርከቡ። እቲ ቁጠባዊ ሕቶኦም ምስተመለሰ ድማ፣ ነብሶም ሕርኽርኽ እናበለት ስለተሸግሮም ገና ንሓርነት ከምዘይረኸብዋ የስተውዕሉ። ሓርነት ማለት፣ እቲ ኣካላዊ፣ ኣእምሮኣዊ፣ ማሕበራዊን መንፈሳዊን ህይወትካ ተወሃሂዱ፣ ቅኒት ፈጢሩ፣ ውሽጣዊን ደጋዊን ሰላም ሂቡካ ክጓዓዝ ከሎ ምዃኑ ነዊሕ መንገዲ ምስከድካ እዩ ዝርደኣካ። ብናይ ውልቀ ሰባት ገዲፍና፣ ነቲ ብሃገር ደረጃ ዝግበር ጉዕዞ እንተረኣናዮ’ውን ተማሳሳሊ እዩ ኰይኑ ጸኒሑ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት፣ “ወፍሪ ቁጠባዊ ሓርነት” ተባሂሉ ክኸይድ ጸኒሑን ኣሎን። በዚ ሕጂ በጺሕናዮ ዘሎና ደረጃ ንቕሓትን፣ ክብርታትካ ናይ ምዕቃብ መድረኽን እንተርኢናዮ ግን፣ ቅድሚ ‘ወፍሪ ቁጠባዊ ሓርነት፣’ ዝመጽእ፣ ‘ወፍሪ ስነ-ኣእምሮኣዊ ሓርነት፣’ እዩ። ነዚ ዘሎ መድረኽ ብሓሳብ ዝሰዓርዎ ሰባት ጥራሕ እዮም፣ ኣብ’ቲ ናይ ሓባር ቁጠባዊ ወፍሪ ከድምዑ ዝኽእሉ። ነዚ መድረኽ እዚ ንኽንሰግር፣

ሓደ መንእሰይ እቲ ንቡር ናይ ዓለም ትምህርቲ ኣጽኒዑ ምስ ወድአ፣ ንህላወ ናይ’ቶም ክብርታት እንብሎም ዝፍትሽ ፈተና ክንገብረሉ ከድሊ እዩ ማለት’ዩ። ትምህርቲ ዘይፈቱ እንተዀይኑ ብመሰረቱ ከምዘይመንእሰይ ሓሲብና፣ ነቲ ብግቡእ ዝተማህረ ግን፣ ኣብ ትምህርቱ ንፉዕ ድዩ ወይስ ሕማቕ ጥራይ ዘይኰነስ፣ ብኻልእ መለክዒታት ምሕላፍ ዝጠልብ እዩ። ብባህሪኡ ደላይ ሓቂ ድዩ ወይስ መላኽዒ’ዩ? ሓሞት ናይ ኣቦታቱን ኣያታቱን ኣለዎ ድዩ፣ ወይስ ድሁል’ዩ? ተማቒልካ ምብላዕ ናይ ኣዴታታ ኣለዋ ድዩ፣ ወይስ ገባቲት’ያ? ካብ ብደሆታት ክሃድም ድዩ ዝነብር ወይስ ክፈትሕ? ንሓባራዊ ዓወት ዝተሓተቶ ዋጋ ዝኸፍል ድዩ ወይስ ደላይ ሽመት ጥራሕ እዩ? ንህዝቡ ኣብ መዓልቲ ጽጋቦምን ሓጎሶምን ጥራይ ድዩ ዝሕወስ ወይስ ኣብ ሕሰሞምን እህህታኦምን’ከ ምስ’ኣቶም ይቕንዞ እዩ?…..ወዘተ። ከቢድ ፈተና እዩ ዝመስል፣ ግን ከኣ መንእሰያት ክሓልፍዎ ዘለዎምን ዝሓልፍዎ ዘለዉን እዩ። ብመድረኽ ስነ-ኣእምሮኣዊ ኩናት ዝሓለፈ መንእሰይ ካብ’ቶም ታራ መንእሰያት ብልሕ ዝበለ ክኸውን ትጽበዮ ነገር’ዩ። ምኽንያቱ ትምህርቱ ክልተ ዓውድታት ዘጣመረ እዩ። እቲ ናይ ውልቁ ሞያ፣ ከምኡ’ውን ስነ-ልቦና። ሽዑ እዩ ከኣ፣ “ግዜ ዘለበኒ፣ ልዕሊ ሸያብ ዝሓስብ፣” ዝበለ። እዞም ነዚ መድረኽ’ዚ ክሰግሩ ዝበቕዑ መንእሰያት ናይ መወዳእታ ዓቕሞምን ሕልሞምን እንተገሚትናዮ፣ እቲ ክኢላታት፣ “መድረኽ ፍጹም ተኽእሎታት” ብምባል ዝጠቐስዎ ዓለም እዩ ዝረኣየና። ኩሉ ነገር ቀሊልን ዝከኣልን ዝዀነሉ መድረኽ። ኣጸቢቖም ዝነቕሑ ሰባት ተወዲቦም ዝፈጥርዎ፣ ታሪኻዊን ሰንሰለታዊን መረኽ። ህርፋነ ሽመት ዝጸቐጦ ብጻይ እንተረኸቡ ዝባን ሕጊ ንምባል ቀሊል! ተሓቢኡ ገንዘብ ህዝቢ ዝጨዊ እንተተረኽበ ዝባን ክብሪታትና ንምባል ቀሊል! መደቀሲ ገዛውቲ ዝሰኣኑ ብጾት እንተተረኽቡ ምስ ብዝሒ ህዝብና ርኢኻ ኣብ ውሽጢ ኣዋርሕ ዝምለስ ሕቶ ቀሊል! ዝስተ ጽሩይ ማይ ተሳኢኑ፣ ቀሊል! እቲ ምሁር መንእሰይ በዞም ክብርታት ምስተማእዘነ ኩሉ ነገር ቀሊል’ዩ። ንኹሉ ነገር ዘኽብዶ ህላወ ናይ’ቶም ብሉጻት ክብርታት ኣብ መንእሰያት ጥራሕ እዩ። ኣቐዲሙ፣ “መንእሰይ ቀላሲ መጻኢ፣’ ተባሂሉ እዩ። መንእሰይ ከኣ፣ ነዞም መራሕቲ መንገዲ ዝዀኑ ባህሪያት ተኸዲኑ እዩ ንመጻኢኡ ዝቕልስ። ፈጣሪ ዕድመን ጥዕናን ኣየጉድል።

ሓዳስ

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ባህልን ስነ-ጥበብን ዓንዶም ግርማይ (ወዲ-ደረስ)

ስእሊ-፡ ዮውሃንስ መብራህቱ ቀዳም 16 ሚያዝያ 2022፡ ምሉእ መዓልቲ ንምባል ዘድፍር፡ ሰማያት ኣስመራ ብደበና ተጐልቢቡ እዩ ውዒሉ። ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቀትሪ ከኣ፡ ብመጠኑ ዝናብ ኣዝመራ ጀበብ ዝበለን ከባቢታት ነይረን። ብወገንና፡ ደበና ዝፈጠሮ ጥዑም ኵነታት ኣየር እናተቛደስና፡ ናብ’ቲ ኣብ ከተማ ኣስመራ ተዳልዩ ዝነበረ መደብ ኢና ተበጊስና። እቲ መደብ፡ ብምኽንያት በዓላት ትንሳኤን ዒድ-ኣልፈጥርን ብኽፍሊ ባህሊን ስፖርትን ዞባ ማእከል ዝተዳለወ መደባት ዝናር ጥበባት ዞባ ማእከል ንምሽፋን’ዩ ነይሩ። መደባት ዘአንገደት ሃዋኪል መዘናግዒ ማእከል ኰይና፡ ልክዕ ሰዓት 4፡00 ድ.ቐ ምስ ኰነ፡ መደብ ትሕዝቶ ሕብራውያን

ዝናር ጥበባት ማእከል ዒፍዒፍታ ነጠብጣብ ዝናብ ተሰንዩ ጀሚሩ። ስግኣት ኰይኑ ደኣ ተሪፉ’ምበር፡ ብኽፍኪፍታ ዝጀመረ ዝናብ በርቲዑ መደብ ከየቋርጽ ዝተፈርሃሉ ኣጋጣሚ’ውን ነይሩ እዩ። ማእከል መዘናግዒ ሃዋኪል፡ በብዓይነቶም መበቈላውያን ኣታኽልቲን ኣግራብን ዝማዕረገን ዝወቀበን ሰፊሕ ዝቐጽሩ ስፍራ እዩ። እዚ ማእከል’ዚ፡ ኣብ 2005 ብደገፍ ምምሕዳር ዞባ ማእከል ህዝቢ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ገጀረትን ካልኦት ተሓባበርትን ዝተደኰነ ኰይኑ፡ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ብ68 ሰራሕተኛታት ዝካየድ መንግስታዊ ትካል’ዩ። ነቲ ምዕሩግ መደብ ንምድማቕ፡ ኣመሓዳሪ ዞባ ማእከል ኣቶ ፍስሃየ ሃይለ፡ ኣቦ-ወንበር ህግደፍ ዞባ ማእከል ኣቶ ዮሱፍ ሳይቕ፡ ኣቦወንበር ባይቶ ዞባ ማእከል፡ ኣቶ ኣብርሃም ሰመረ ዝርከብዎም ዕዱማትን ብርክት ዝበሉ ኣባላት ማሕበረ-ሰብ ስነ-ጥበብ’ዮም ተረኺቦም ነይሮም። መደብ ዝናር ጥበባት፡ ከምቲ ልሙድ ብዝኽሪ ሰማእታት’ዩ መጋረጃኡ ቀንጢጡ። ብድሕሪ’ዚ ድማ ነቲ መደብ ዘንጸባርቕን ዘማዕርግን ምርኢት ኤግዚብሽን ምስ ተኻየደ፡ ብናይ ክብሪ ዕዱም ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ገጀረት ኣቶ ሃይለ መለስ መኽፈቲ ቃል ስዒቡ። ኣቶ ሃይለ መለስ፡ ክፍሊ ባህሊን ስፖርትን ዞባ ማእከል፡ ንበዓላት ትንሳኤን ዒድ-ኣልፈጥርን ምኽንያት ብምግባር ዘሰናድኦም መደባት ዝናር ጥበባት ዞባ ማእከል፡ ምስ ህዝቢ ገጀረት ከብዕሎ ምውሳኑ፡ ብስም ነበርቲ’ቲ ንኡስ ዞባ ምስጋናኡ ኣቕሪቡ። ቀጺሉ፡ ኣቶ መለስ፡ ብሰለስተ ምምሕዳር ከባቢታት ዝቘመን ኣብ ኣስታት 2.5

ምርኢት ዝናር ጥበባት፡ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤን ዒድ-ኣልፈጥርን ት.ኪ.ሜ ዝዝርጋሕን ገጀረት፡ ብሰሜን ምስ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ማእከል ከተማ፡ ብደቡብ ምስ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ጎዳይፍ፡ ብምብራቕ ምስ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ገዛ ባንዳ፡ ብምዕራብ ድማ ምስ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ቲራቦሎ ዝዳወብ፡ ብትካል ፋብሪካ ኖራ ዝልለ፡ ኣስታት 35 ሽሕ ህዝቢ ዝነብሮ ንኡስ ዞባ ምዃኑ ገሊጹ። “ገጀረት፡ ቅድሚ 46 ዓመት ንድሕሪት ምልስ ኢልና ታሪኻ ምስ እንግንጽል፡ ኣብ 1975 ዕግርግር ኣስመራ ኣብ ዝነበረሉ ዓመት፡ ዛንታ ብግፍዒ ጸላኢ ናይ ዝተቐትሉ 27 ዜጋታት መንበሪት ምዃና ኢና ንርዳእ” ዝበለ ኣቶ ሃይለ፡ ብመንገዲ ዝናር ጥበባት ኣቢሉ ትንሳኤ ባህሊ ንምብርባር

ንዝጽዕት ዘሎ ክፍሊ ባህሊን ስፖርትን ዞባ ማእከል መጒሱ። ኣብ መወዳእታ ኸኣ፡ ንምእመናን ክልቲኦም ሃይማኖታት ርሑስ ቅንያት በዓላት ትንሳኤን ዒዲ-ኣልፈጥርን ክኾነሎም ተመንዩ፣ መድረኽ ንዝቕጽል መደባት ዝናር ጥበባት ኣረኪቡ። ብድሕሪ’ዚ ባርኾት፡ ድምጻዊት ኣለምጸሃይ ርእሶም፡ ‘ኣውደኣመት’ ባህላዊት ደርፊ እናዘየመት ናብ መድረኽ ተቐልቂላ። ባህ ዘብል ቁኖ ባህላዊ ክዳን ለቢሰን ንባዕላተን ማዕሪገን ንመድረኽ ዘወቀባ ደቀንስትዮ፣ ከምኡ ድማ ባህላዊ ክዳን ለቢሶም ጸጕሮም ዝተሰንተረ ኣባትር ዝጨበጡ ደቂ-ተባዕትዮ ጒጅለ ተለሃይቲ ተሰንያ ድማ፡ ንመድረኽ ፉሕ ፉሕ ኣቢላቶ። ድምጻዊት ኣለምጸሃይን ተለሃይታን፡ ዓይንን ቀልቢን ተዓዘብቲ ስሒቦም ንከባቢ 5 ደቒቕ ምዉቕ ትልሂት ድሕሪ ምርኣይ፡ ካብ ተዓዘብቲ ዝተመጠወሎም ኣድናቖት ሰኒቖም፡ መድረኽ ንወግዒ ኣበዓዕላ ቅንያት ሕማማት ፋሲካ ማለት፡ ካብ ሰኑይ ምጅማር ጾም ሕማማት ክሳብ ቀዳም-ስዑር፡ ዛንታ ነፍሲ-ወከፍ ናይ’ተን መዓልታት ኣረኪቦም። ገለ ካብ’ቶም ዝቐረቡ ወግዒ ቅንያት ሕማማት፡ ንዛንታ’ታ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ገዛ ንጸበል ተባሂሉ ጥጥቖ ዝጥጠቓን “ጥጥቖ ሓሙስ ጽግቦ፡ ኣሽንኳይ ሰብ ዑፍ’ኳ ትጸግቦ” እናተባህለ ዝዝመረላን ሓሙስ ጽግቦ ዝምልከት ነይሩ። ብዘይካ’ዚ፡ ብዛዕባ’ታ ከም መዛዘሚት ጾም ሕማማት እትርአ፡ ውህሉል ድኻምን ሃለፍታ ጥምየት ናይ ሰሙን ጾም ዝንጸባረቐላ፡ “ዓርቢ ስቕለት ልበይ ተሰቕለት…” ብምባል ዝዕለለላ ዓርቢ ስቕለት ዘንጸባርቑ ስነ-ጥበባዊ ፍርያት’ውን ቀሪቦም።

መዓስ’ዚ ጥራይ፡ ኣብ ዓርቢ ስቕለት ብጓሶት ካብ ዝካየዱ ንጥፈታት ሓደ፡ ‘ጉዱዐይ’ ብምባል ዝፍለጥ፡ ደቂ-ኣንስትዮን ደቂ-ተባዕትዮን ብሓባር ዝሳተፍዎ በረኻ ወፊርካ ዝፍጸም ወግዒ ሃድን ጠበቕ’ዩ። እቲ ስራሕ ሃድን ንደቂ-ተባዕትዮ ዝምልከት ክኸውን ከሎ፡ እተን መዋፍርቶም ደቂኣንስትዮ፡ ጠበቕ ቀቲሎም ሒዞምለን ክሳብ ዝመጽኡ፡ ኣብ ሓደ ቦታ ተኣኪበን ይጸበያኦም። እቶም ደቂተባዕትዮ ተልእኾኦም ንምፍጻም፡ ጠበቕ ንምርካብ ዘይኣትውዎ መሽጐራጕርን ነቓዓት ቦታታትን የብሎምን። ኮሊሎምን ሃሊኾምን ንዝጐነፎም ጠበቕ ቀቲሎም

ሒዞሞ ናብ’ተን ዝጽበያኦም ደቀንስትዮ ብምጽንባር ኣብ ቅድሚአን ይድርብይዎ። ሻቡ፡ መሪር ጓሂ ከም ዝተሰምዐን ዘምስል፡ ገለን ዝሕዛ፡ ገለን ዝተሓዛ ብምዃን፡ “ጉዱዐይ ሞይቱ ኣብ ዘይመዓልቱ፣ “ኣድጊ ሕረድሉ መድገሚ ዳዊቱ …” ብምባል የልቅሳሉ። ነዚን እንተላይ ወግዒ ቀዳም ስዑር ዘጠቓልሉን፡ ኣብ ሓጺር ግዜ ግን ከኣ፡ ብኣዝዩ ረቂቕ ጥበብን ብኣካላዊ ምንቅስቓስ ተለሃይቲን ተዋሳእቲን ኣብ ሓንቲ ደርፊ ተጠቓሊሎም ቀሪቦም፤ ካብ ተዓዘብቲን ተሳተፍቲን ዝናር ጥበባት ድማ ጽቡቕ ግብረ መልሲን ኣድናቖትን ረኺቦም። መድረኽ ብውዑዩ፡ “ኣኳስ” ዘርእስታ ደርፊ ብዳዌት ብተለሃይቲ ተሰንያ ስዒባ። ንዓኣ ተኸቲለን ከም በዲርካ ማለት

“ከም ቀደምካ” ግጥሚ ትግረ ብከዲጃ መሓመድ ዓሊ ተቐማጢት ገጀረት ኣደን ሸሊል ዘርእስታ ደርፊ ድምጻዊ ሱሌማን ኣሕመድን ተኸታቲለን ቀሪበን። መደባት ትሕዝቶ ዝናር ጥበባት ብውዕዉዕ መንፈስ እናቐጸለ፡ ነቶም በብዓይነቶም ዝቐርቡ ዝነበሩ ሕብራውያን ፍርያት ስነ-ጥበብ መደብ ዝናር ጥበባት ማእከል ዘመቀሮ እንተነይሩ፡ እቲ ከም ልሙድ ኣካል’ቲ መደብ ኰይኑ ዝቕጽል ዘሎ፡ ወግዒ ቡን ምስ ሽሻያ’ዩ። ተሳተፍቲ፡ ካብተን ኣልባሶ እተቘነናን ዙርያ ዝለበሳን ኣጋፈርቲ ዝዕደሎም ሽሻይን በረኸትን ቆሎ፡ ሕብስቲ፡ ሃንዛ፡ ሽምባሻ፡ ቡንን ሻሂን እናተቛደሱ ይዘናግዑ ነበሩ። ሸሊል ንእትብል ደርፊ ተኸቲሉ፡ ‘ኦናንድለ’ እናበለ ብጒጅለ ተለሃይቲ ተሰንዩ ደርፊ ናራ ሒዙ ናብ መድረኽ ዝደየበ ድማ፡ ልዑል ተውህቦ ወኒ ዝተዓደለን ንስርሓቱ ብፍሉይ ኣገባብን ቅዲ ምንቅስቓሳትን ዝልለ ድምጻዊ መንእሰይ ዑስማን ዑመር (ጀማይካ) እዩ። ድምጻዊ ዑስማን መድረኽ ተቘጻጹሩ ስምዒታት ተለሃይቲን ተዓዛቢን ኣበራቢሩ ኵሉ ብወኒ ከምዝወዛወዝ ብምግባር፡ መድረኽ ከይዘሓለ፡ ነቲ “ጎደየ” ዘርእስታ ደርፊ ቋንቋ ብሌን ሒዙ ዝጽበዮ ዝነበረ ድምጻዊ ተመስገን ሚኪኤል፡ ኣረኪቡ ተለሃይቱ ጠርኒፉ ካብ መድረኽ ወጺኡ። ድምጻዊ ተመስገን እውን ብግደኡ፡ ምስ’ቶም ባህላዊ ክዳን ዝለበሱ ኣሰነይቱ ተለሃይቲ ንተሳተፍቲ ሓንሳብ ምስ ኣወናወነ፡ መድረኽ ንድምጻዊ ቋንቋ ዓፈር መንእሰይ ረሽድ ሑሴን ኣረኪቡ ካብ መድረኽ ተኣልዩ። ኣብ ምስግጋር ዝጠፍእ ግዜ ኣይነበረን። ብኡ መንጽር፡ መደባት ብመሰረ’ቲ ዝወጸሎም ናይ ግዜ መቓን ንተዓዘብቲ ብዘየሰልችው መገዲ’ዮም ተሰላሲሎም። ስለዚ፡ መድረኽ ካብ ድምጻዊ ረሽድ፡ ብድምጻዊ ኣሕመድ መሓመድ፡ “ላሎ” ዘርእስታ ቋንቋ ሳሆ፡ ብድምጻዊ ኻልድ ዑስማን ድማ፡ “ኤሪትሪያ” ዘርእስታ ደርፊ ራሻይዳን ብጒጅለታት ትልሂት ተሰንዮም ብቕደም ተኸተል ምርኢቶም ቀጺሎም። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ በዓል ቤት ናይ’ታ ኣብ ፈለማ ምጅማር’ቲ መደብ ‘ኣውደኣመት’ ብዘርእስታ ደርፋ በሪ መደባት ዝናር ጥበባት ዝኸፈተት ድምጻዊት ኣለምጸሃይ ርእሶም ዝኾነ ድምጻዊ መንግስትኣብ

ገብረገርግሽ፡ ‘ኡሌዳ’ ዘርእስታ ብቋንቋ ኩናማ ዘቕረባ ደርፊ፡ ስምረትን ወንን ተለሃይቲ ተሓዊሱዋ ንመደብ ዝናር ጥበባት ፉሕ-ፉሕ ከምዝብል ገይራቶ። ድምጻዊ መንግስትኣብ ድማ ካብ ተዓዘብቲ ልዑል ኣድናቖት ረኸበ።

ኣቶ ሃይለ መለስ ብድሕሪ’ዚ፡ ኣብ ኣፋዊ ያታ ፍሉይ ተውህቦ ዝተዓደለ ማሰኛን ስነ-ጥበበኛን መብራህቶም ተኽለማርያም (ወዲ-ወይኒ)፡ ባህላዊት ግጥሚ ምስ ኣቕረበ፡ እቲ ንኣስታት ሰለስተ ሰዓታት ዝቐጸለ መደባት ኣብ ምዝዛም ከም ዝበጽሐ ምንቅስቓስ ኣለይቲ መድረኽ ይእምት ነበረ። ጸሓይ ኣብ ምዕራባን ኣብ ኣጋ ምዝዛም’ቲ መደብን፡ ድምጻዊ መንእሰይ ኣለክሳንደር ካሕሳይ፡ ሓንቲ ካብ ቀዳሞት ደርፊታት በሃር ድምጻዊ በረኸት መንግስትኣብ ሒዙ መድረኽ ካብ ወዲ-ወይኒ ተረኪቡ። መድረኽ ከም እንደገና ዓሚሩ። ድምጻዊ ኢሳይያስ ደበሳይ (ሃለቃ) እውን፡ ‘ተጋዳላይ’ ዘርእስታ ደርፊ ሒዙ ተቐቢልዎ። ድምጻዊ ኢሳይያስን ተላሃይቱን ንተሳተፍቲ ደሚሩ፡ መደብ ዝናር ጥበባት’ታ ዕለት መዛዘሚ ብምግባር ፍዳሰ ኰይኑ። ብድሕሪ’ዚ፡ ናብ ዝኽጽል መድረኽ ናይ ዝሓለፋ ሰለስተ ግጥምታትን ሰለስተ ናይ ቅብኣ ስእልታትን እየን ተረቚሐን። በዚ ድማ፡ ብምኽንያት በዓላት ትንሳኤን ዒድ ኣልፈጥርን ተዳልዩ ንተኻፈልቲ’ቲ መደብ ደስ ዘበለ መደብ ዝናር ጥበባት ተዛዚሙ። ኣብ’ቲ ኣጋጣሚ፡ ክፍሊ ባህሊን ስፖርትን ዞባ ማእከል፡ መበል 31 መዓልቲ ናጽነት ምኽንያት ብምግባር ኣብ ዘዳልዎ መደባት ዝናር ጥበባት፡ ኣብ ሃገራዊ ትሕዝቶ ዝተመርኰሱ ፍርያት ሒዞም ክቐርቡ ንዝደልዩ ስነ-ጥበባውያን ዓዲሙ።

ሓዳስ

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCYANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Process Plant Mechanical Superintendent Department: Process Plant Number required: One (01) PRIMARY PURPOSE

• Managing the mechanical and boilermaker, rigging, and rubber sections to ensure operating targets and budgets set are achieved/exceeded, following the company’s safety and health policies. (From ROM feed hopper to TMF tailings deposition and reclaim pumps) MAIN FUNCTIONS Planning • Develop daily, weekly and shutdown plans with the planning sections • Develop capital maintenance plans to ensure long-term equipment availability and reliability.

• Reviewing plant maintenance parts • Develop and participate in plant maintenance strategies • Develop work quality process • Participate in CBM and reliability engineering process • Participate in the yearly budget • Participate in the CAPEX process to ensure design for reliability • Ensure maintenance costs are managed within the agreed budget and seek opportunities for cost reduction initiatives • Participate in the development of Standard Operating Procedures (SOPs).

• Conduct rigging study prior to execution Implementation • Ensure safety requirements are fulfilled at the workplace, including leading Field Level RiskAssessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Ensuring all maintenance and repairs on the Plant are completed in line with plans to ensure an efficient and effective operation and maintenance of equipment and schedules to achieve/exceed operational targets to maximize plant uptime.

• Provide field leadership and management of equipment maintenance and readiness to meet specific assets maintenance needs • Drive and lead maintenance improvement processes • Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Ensure all hazards and risks are identified, reported, and eliminated.

• Coordinate the Plant Engineering Division resources (people, equipment; spares/consumables; and facilities to ensure processing utilization and cost management objectives meet or exceed targets.

•Assists with managing the monthly expenses vs budgets.

• Ensure quality, and costs are in line with the budget.

• Ensure appropriate level of resourcing. (Maximise the efficient use of materials, tools, and lifting equipment).

• Direct all maintenance departments to ensure the team is providing support in all areas as needed • Provide technical support and troubleshooting as needed • Manage upgrades and modifications within the area of responsibility • Carry out routine maintenance and visual inspections within area of responsibility to identify issues.

Reporting & Data Control • Maintain reporting procedures and develop reports as required • Ensure “Flash Reports” are accurate and submitted on time (daily, weekly, and monthly).

• Carry out ICAM investigations and ensure any issues arising from such are dealt with in a timely manner.

•Attend meetings and events as requested Managing the team • Provide technical support for the team as and when required.

• Provide training and mentoring for the team (especially safety standards and procedures).

• Ensure Mechanical and boilermaker sections personnel and contractors work according to relevant laws, regulations, company policies, and procedures.

• Promote standard process plant engineering behaviour. Motivate teamwork Unique Requirement/ Other Information • The candidate’s employment age is 55 years maximum • The candidate must be physically and medically fit • The candidate must be maintenance qualified • SAG & Ball Mill, crusher floatation, and mineral process assets maintenance experience with regards to

executing maintenance preventive and predictive programs.

• Must be able to work outside, exposed to heat, wind, and dusty environments • Must be able to work at Heights • Must have a Light vehicle license Qualifications: Knowledge and Experience Adiploma in Mechanical Engineering, bachelor’s in mechanical engineering, would be an advantage 10-15 years of relevant experience and hands-on process plant mechanical and boilermaker, rigging, and rubber lining maintenance. + 5 years of supervisory experience Technical Skills Behavioral Skills Computer Literacy (MS Office – Intermediate, Excel –Advanced) Communication (English) Process plant engineering and maintenance experience Assertiveness Shutdown management skills Interpersonal Relations Maintenance Budget Integrity Troubleshooting Prioritizing skills & multi-skilling Nationalization development Ability to work towards strict deadlines Work quality Coaching & Team-building skills Project management skills Discretion Management skills Self-motivation Problem-solving skill Cultural Diversity experience Financial Management Skills General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

•Application documents will not be returned to sender.

•All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to:Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permitsAffairs, P. O. Box 7940Asmara, Eritrea

ሓበሬታ ሃገራዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኩሉ መዳያዊ ሓቅታት ኤች.ኣይ.ቪ. ንምፍላጥ ናብ ሃገርዊ ማሕበር ብድሆ ኤርትራ ኣገልግሎት ምኽሪ ብተሌፎን ደውሉ። ሰዓታት ስራሕ ካብ ሰኑይ ክሳብ ዓርቢ ንግሆ 8፣00-12፣00 ቅ.ቀትሪ ምሸት ድማ ካብ 2፣00 – 6፣00 ድ.ቀትሪ ብቁ. ስልኪ 110179 ደውሉ። ቁ.ሳ.ፖስጣ 5537፣ E-Mail; bidhonational@gmail.com ስቕታ ጎዳኢ እዩ ደውሉ ብዛዕባ ኤች.ኣይ.ቪ ብግልጺ ንዘራረብ!!!

ሓዳስ

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ስፖርት ሙሴ ገ/እግዚኣብሄር

ማን ሲቲ - ሪያል ማድሪድ

ኣብ ናይ ሎሚ ዓመት ሰሌዳ ውድድራት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝን፡ ላ’ሊጋ እስጳኛን ቀለስቲ ክለባት እየን። ዓመታዊ ናብ ካዝናአን ብዘእትዋኦ ህጡር ገንዘብ’ውን፡ ንክለባት ኤውሮጳ ብቐደም ተኸተል ከምዝመርሕአን ይግለጻ። ኣብዚ እዋን ሓቚፈናኦም ዘለዉ ተጻወትቲ እንተተዓዘብካ ከኣ፡ ነዚ ጸወታ ግጥም ክልተ ዓርሞሽሽ ክለባት ምዃኑ ይስወጠካ። እታ ናይ ፕሪመር ሊግ

ኣብ ኤውሮጳዊ መድረኽ ብዘለወን ታሪኽ ናይ ሓርማዝን ጻጸን ፍልልይ ኣለወን። በዚ ይዂን በቲ ግና፡ እዘን ክለባት ሎሚ ምሸት ብኣጋኡ ንተዓዘብቲ ኣህንጥዩ ዘሎ ግጥም ቀዳማይ እግሪ ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ከካይዳ እየን - ማን ሲቲን ሪያል ማድሪድን።

ክለብ፡ ልዕሊ ሓደ ቢልዮን ዶላር ዝልክዑ ተጻወትቲ ክትውንን እንከላ፡ እታ ናይ ላ’ሊጋ ብወገና ልዕሊ 800 ሚልዮን ዶላር ዝዕየሩ ተጻወትቲ ማልያኣ ኣልቢሳ ምህላዋ መጽናዕትታት ይሕብሩ። ይዂን እምበር፡

ማን ሲቲ፡ ካብ ፍርቂ ፍጻመ ኤፍ.ኤ ካፕ ብሊቨርፑል ድሕሪ ምግላፋ፡ ንዋንጫ ኣብ እትገብሮ ቅልስ ኣብ ፕሪመር ሊግን ሻምፕዮንስ ሊግን ተሓጺሩ ኣሎ። ንፕሪመር ሊግ ብሓንቲ ነጥቢ ክትመርሖ

እንከላ፡ ኣብዚ ዝዓበየ ኤውሮጳዊ መድረኽ ከኣ፡ ሎሚ ዓመት ንካልኣይ ተኸታታሊ ግዜኣ ኣብ ፍርቂ ፍጻመ በጺሓ ትርከብ። ማን ሲቲ፡ ኣብዚ ውድድር ኣብ ሜዳኣ ኤትሓድ ኣብ መስከረም 2018 ብሊዮን 2ብ1 ድሕሪ ምስዓራ፡ ዛጊት ኣይተሰነፈትን ዘላ። ሎሚ ዓመት ኣብዚ ስታድዮም ካብ ዘካየደቶም ሓሙሸት ግጥማት ሻምፕዮንስ ሊግ፡ ኣብ ኣርባዕተ ክትዕወት እንከላ ኣብ ሓንቲ ማዕረ ተፈላልያ - 13 ሸቶታት ከኣ ኣመዝጊባ ትርከብ። ዋንጫ ሻምፕዮንስ ሊግ ኣብ ከብሓ ሰቒላ ዘይትፈልጥ ማን ሲቲ፡ ኣብ ግጥም ርብዒ ፍጻመ ልዑል ጸዓት ዝሓተታ ጸወታ ኣንጻር ኣትለቲኮ ምክያዳ ይዝከር። ብድምር ክልተ እግሪ 1ብ0 ብምዕዋታ ግና፡ ደጊማ ንካልእ ናይ ከተማ ማድሪድ ክለብ ክትፋለማ ተዳልያ ኣላ። እዛ ማንቸስተራዊት ክለብ፡ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ፍጻመ በጺሓ እኳ እንተነበረት፡ ብቸልሲ ተረቲዓ ተሸላሚት ብሩር መዳልያ ምዃና ኣይርሳዕን። ብመንጽሩ ሪያል ማድሪድ፡ ነዚ ኣብ

ሩዲገርን ሪያል ማድሪድን ተሰማሚዖም

ቱሸል፡ ሩዲገር ኣብ ክራማት ካብ ቸልሲ ክወጽእ ምዃኑ ኣፍሊጡ ጀርመናዊ ተኸላኻሊ ክለብ ቸልሲ - ኣንቶንዮ ሩዲገር፡ ብናይ ኣርባዕተ ዓመታት ውዕል ናብ ሪያል ማድሪድ ክጽምበር ከምዝተሰማምዐ ትማሊ ህብብቲ እስጳኛዊት መርበብ ሓበሬታ ማርካ ኣቃሊሓ።

ወዲ 29 ዓመት ሩዲገር፡ ምስ ቸልሲ ዝኣሰሮ ውዕል ዝመጽእ 30 ሰነ ዘብቅዕ እዩ። ሽሕ’ኳ እዛ ሻምፕዮን ኤውሮጳ ዝኾነት ክለብ ተወሳኺ ውዕል ከተፈርሞ እንተሓሰበት፡ ንሱ ግና ምሕንጋዱ ይፍለጥ። ብዘይካ’ዚ፡ ቸልሲ፡ እቲ መንግስቲ እንግሊዝ ኣብ ልዕሊኣ ኣንቢርዎ ዘሎ ማዕቀብ፡ ዝኾነ ተጻዋታይ ከተፈርም ይዂን ውዕል ከተሐድሰሉ ዘኽእላ ስለዘይኰነ፡ ነዚ ተጻዋታይ ክትከሰሮ ከምእትኽእል ክግለጽ ጸኒሑ እዩ።በዚ ከኣ፡ ሩዲገር፡ ናብታ ሓንቲ ካብ ደለይቱ ክለባት ኮይና ዝጸንሐት ማድሪዳዊት ክለብ፡ ክጽምበር ተሰማሚዑ ምህላዉ ዝሕበር ዘሎ። ብመሰረት ጋዜጣ ስፖርትስመይል፡

መደብ ጸወታ ማን ሲቲ - ሪያል ማድሪድ 10፡00

ሩዲገር፡ ካብ ዓበይቲ ክለባት ባርሴሎና፡ ማን ዩናይትድ፡ ባየር ሙኒክ፡ ፒኤስጂን ጁቬንቱስን ንዝመጽኦ ሕቶ ነጺጉ እዩ ንማድሪድ መሪጽዋ ዘሎ። ሪያል ማድሪድ እውን እንተኾነ፡ ነዚ ናይ ማእክል ተኸላኻላይ ምስ ስቱትጋርት

እናተጻወተ እንከሎ ኣብ ዒላማ ኣእትያቶ ምንባራ እዛ ምንጪ ተረድእ። ምስ ቸልሲ ተጸምቢሩ ድሕሪ ዘርኣዮ ምዕባለታት ከኣ፡ ድልየታታ ክብርኽ ክኢሉ። ማድሪድ፡ ነዚ ብሉጽ ተኸላኻሊ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ከተፈርሞ ፈቲና ክሰልጣ ከምዘይከኣለ ይፍለጥ። ኣብዚ እዋን ግና፡ ብጠለብ ኣሰልጣኒኣ ካርሎ ኣንቸሎቲ ነቲ ዝፈሸለ መሰርሕ ዳግማይ ኣበጋጊሳ ተዓዊታትሉ ምህላዋ ይግለጽ ኣሎ። ኣንቸሎቲ፡ ንሩዲገር፡ ብምምጻእ ኣብ መስመር ምክልኻሉ ተወሳኺ ኣማራጺታት ክረክብን፡ ነዚ መስመር ከጎልብቶን ካብ ምሕሳብ እዩ ንክለቡ ክትውድኣሉ ደፋፊእዋ። ከም ጸብጻብ እሙን ምንጪ ምዃኑ ዝግለጽ ጋዜጠኛ ፋቢሪዝዮ ሮማኖ፡ ሽሕ’ኳ እዚ ውዕል ገለ ዝጻፈፍ እንተለዎ፡

ሩዲገር ግና፡ ዝመጽእ ወርሒ ግንቦት ፒሮን ወረቐትን ብምርኻብ ክሳብ 2026 ተጻዋታይ ማድሪድ ክኸውን ምዃኑ የረድእ። ይዂን እምበር፡ ክሳብ እዛ ወቕቲ ትዛዘም እዚ መስርሕ ወግዓዊ ከምዘይከውን ይውስኽ። ብተወሳኺ፡ ሓደ ካብ ኣገደስቲ ተጻዋትቲ ቸልሲ ምዃኑ ዝግለጽ - ሩዲገር፡ ኣብዛ ክለብ ዝኽፈሎ መጠን ገንዘብ ኣይተነጸረን * ናይ ክንፊ ተኸላኻሊ ክለብ ፒኤስጂ ኣስራፍ ሓኪሚ፡ መቐየሪ ክፍሊ ክለቡ ብላቲን ኣመሪካውያን ተጻወትቲ ክቕለስ ከምዘየሐጎሶ ካብቲ መቐየሪ ክፍሊ ዝዞረቖ ዜና የረድእ። ከም ጸብጻብ እቶም ምንጪታት፡ መቐየሪ ክፍሊ ፒኤስጂ ብደቡብ ኣመሪካውያን ሊዮነል መሲ፡ ነይማር፡ ማርኪንዮስ፡ ፓራደዝን ዲማሪያን እዩ ዝቕለስ። ሓኪሚ ከኣ፡ ልዕሊ ዝኾነ ተጻዋታይ ምስ ከይላን ምባፐ እዩ ጥቡቕ ምሕዝነት ዘለዎ። ኣቐዲሙ፡ መቐየሪ ክፍሊ ፒኤስጂ ብዝተፈላለዩ ቋንቋታት ቅሳነት ከምዘይብሉ ተቓሊሑ ነይሩ እዩ። ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ ኣርጀንቲናዊ - ማውሪሽዮ ፖቸቲኖ እንተኾነ፡ መብዛሕታኡ ግዜ ቋንቋ ፈረንሳ ገዲፉ እስጳኛ ወይ እንግሊዝ

1955 ዝጀመረ ግዙፍ ኤውሮጳዊ ውድድር፡ 13 ግዜ ብምዕዋት ‘ንግስቲ’ ኤውሮጳ ክትጽዋዕ ክኢላ እያ። እዛ ማድሪዳዊት ክለብ፡ ናብዚ ናይ ፍርቂ ፍጻመ ጸወታ ክትበጽሕ ዝተጓዕዘቶ መገዲ ንደገፍታ ጸባ ዘስተየ ምንባሩ ይግለጽ። ማድሪድ፡ ኣብ ዙር 16 ነታ ኣብዚ እዋን ብብሉጻት (ጋላክቲኮስ) ተጻወትቲ ዝተነድቀት ፒኤስጂ ክትጽልጽላ እንከላ፡ ኣብ ርብዒ ፍጻመ ከኣ፡ ንሻምፕዮን ዝሓለፈ ዓመት ቸልሲ ገሊፋ ምምጻኣ ይዝከር። ሪያል ማድሪድ፡ ኣብዘን ክልተ ግጥማት ቀዲመን ንዝተመዝገበኣ ሸቶታት ድሒራ ብምሕዋይ እያ ንደገፍታ ኣደሲታ ዘላ። ብዘይካ’ዚ፡ ተጻወትታ’ውን ልዑል ፍናን ሰኒቖም ምህላዎም ይሕበር። ዜናታት ተጻወትቲ ምስ እንዕዘብ፡ ኣሰልጣኒ ማን ሲቲ - ጓርድዮላ፡ ሎሚ ምሸት ኣብ መስመር ምክልኻል ስሑው ኣማራጺታት ክህልዎ ከምዝኽእል ይግለጽ። ምኽንያቱ፡ ጆ ካንሴሎ፡ ብውህሉል ሰለሰት ብጫ ካርድታት ነዛ ጸወታ ክኸስራ ክቐሰብ እንከሎ፡ ካዪል ዎከር ከኣ፡ ኣጠራጣሪ ብምህላዉ እዩ። በዚ ድማ፡ ጓርድዮላ፡ ኣብዚ ዳሕረዋይ መስመር

ገለ ምቅይያራት ክገብር ከምዝኽእል ይእመት። ብወገን ማድሪድ፡ ዝሓለፈ ረቡዕ ኣብ ጸወታ ኣንጻር ኦሳሱና ብሰንኪ ናይ ሰለፍ መጒዳእቲ ተቐይሩ ዝወጽአ ዳቪድ ኣላባ ህላውነቱ ኣጠራጣሪ ምዃኑ ጋዜጣታት እስጳኛ የረድኣ። እንተ እቲ ኣንጻር ቸልሲ ብሰንኪ ውህሉል ብጫ ካርድ ዝቦኾረ ሚሊታኦ፡ ከምኡ’ውን ዝሓለፈ ረቡዕ ኣብ ጸወታ ኣንጻር ኦሳሱና ዘዕረፈ - ሞድሪች ግና፡ ድሉዋት ይርከቡ። እዘን ክለባት፡ ኣብዚ መድረኽ ኣቐዲመን ሽዱሽተ ግዜ ከምዝተራኸባ ሰነዳት ዩኤፋ የረድእ። ኣብዘን ግጥማት ከኣ፡ ክክልተ ግዜ ክዕወታ እንከለዋ፡ ክልተ ግዜ ማዕረ ተፈላላያን። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ፐፕ ጓርድዮላ፡ ነዛ ማድሪዳዊት ክለብ እንተገሊፍዋ፡ ‘ናይ ፈለማ ኣሰልጣኒ ንሪያል ማድሪድ ሰለሰተ ግዜ ዝገለፋ’ ዝብል ክብሪ ክረክብ እዩ። ኣብ 21 ክፍለ ዘመን ሓደ ካብ ዝበለጹ ዓለምቲ ምዃኑ ዝእመነሉ - ጓርድዮላ፡ ኣቐዲሙ ኣብ 2010-11 ንባርሳ ብምምራሕ ካብ ፍርቂ ፍጻመ ክኣልያ እንከሎ፡ ኣብ 2019-20 ከኣ፡ ምስ ሲቲ ኮይኑ ካብ ዙር 16 ምግላፉ ኣይርሳዕን።

ዘሎ። ካብቲ ኣብ ቸልሲ ሰሙናዊ ናብ ማሕፉዳኡ ዝእትዎ ዝነበረ 200 ሽሕ ፓውንድ ከምዝዛይድ ግና ናይ ቀረባ ወገናት ይሕብሩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ምውጻእ ሩዲገር ካብዛ ለንደናዊት ክለብ፡ ብኣሰልጣኒኡ ቶማስ ቱሸል’ውን ተረጋጊጹ እዩ። ቱሸል፡ ድሕሪ እቲ ክለቡ ብሰንበት ኣብ ልዕሊ ዌስትሃም 1ብ0 ዝተዓወትሉ ጸወታ፡ ምውጻእ እዚ ተጻዋታይ ዘራጉድ ቃላት ተዛሪቡ። ንሱ፡ “ንቶኒ፡ ኣዝየ እየ ዝፈትዎ፡ ብሉጽ ተጻዋታይን መራሕን ከኣ እዩ። ኣዚና ክንከስሮ ኢና። ብዘይብኡ ገለ ብድሆታት ክጋጥመና እዩ። ይዂን

እምበር፡ ሽሕ ግዜ ዓቢ ተራ ይንበሮ፡ ሂወት ቸልሲ ክቕጽል እዪ። መፍትሒ ከኣ ክንረኽበሉ ኢና” ኢሉ። ቸልሲ፡ ዋላ’ኳ ማዕቀብ መንግስቲ እንግሊዝ ዝደለየቶ ተጻዋታይ ካብ ምፍራም ሓሊኹዋ እንተሎ፡ ክፍሊ ዳህሰሳኣ ግና፡ ተጻወትቲ ካብ ምምዕዳው ኣየቋረጸን ዘሎ። ብምውጻእ እዚ ጉልቡት ጀርመናዊ ዝፍጠር ሃጓፍ ቦታ ከኣ፡ ብተኸላኻይ ሰቪያ - ጁሌስ ኮንደ ክትትክኦ ኣብ ዕላማ ኣእትያቶ ትርከብ። ቸልሲ፡ ነዚ ፈረንሳዊ ተኸላኻሊ፡ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ከተፈርሞ ፈቲና ከምዝፈሸለት ይፍለጥ።

ተወሳኺ ከምዝዛረብ ይንገር። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ፒኤስጂ ብቀዳም ምስ ለንስ 1ብ1 ድሕሪ ምፍልላይ፡ ቅድሚ ኣርባዕተ ግጥማት ሻምፕዮን ምዃና ኣረጋጊጻ። ኣብዛ መሲ ራብዐይቲ ናይ ሊግ ሸቶኡ ዘቚጸረላ ጸወታ፡ ኣሰልጣኒ ፖቸቲኖ ከኣ፡ ፋልመይቲ ዋንጫኡ ክጭብጥ ምዃኑ ኣረጋጊጹ። * ደገፍቲ ኤቨርተን፡ ብሰንበት ክለቦም ብሊቨርፑል 2ብ0 ኣብ ዝተረትዓትሉ ጸወታ፡ ድሕሪ ምዝዛም እቲ ግጥም ኣብ ሜዳ ኣንፌልድ ብዝገበሮዎ ዕንወት ተኸሲሶም ምህላዎም ተቓሊሑ። ኤቨርተን፡ ኣብዛ ጸወታ ብምስዓራ ናብ ታሕተዋይ ሊግ ከይትወርድ ተሰጊኡ ኣሎ። ድሕሪ’ዚ ጸወታ እዮም እምበኣር፡ እቶም ‘መርሲሳይድ ደርቢ’ ክርእዩ ዝመጽኡ ደገፍታ፡ ንሜዳ እታ ቀንዲ መቐናቕንቶም ዝኾነት ክለብ ከዕንውዎ ድሕር ዘይበሉ። * ሰንበት ምሸት ኣብ ሜዳኣ ብራዮ ቫለካኖ 1ብ0 ዝተሳዕረት ባርሳ፡ ብጋዜጣታት እስጳኛ ዘለፋ ወሪድዋ። ሓንቲ እስጳኛዊት ጋዜጣ፡ ንስዕረት ነዛ ንሳልሳይ ተኸታታሊ ግዜኣ ኣብ ሜዳኣ ዝተሰነፈት ካታሎኛዊት

ክለብ፡ ‘ዕንወት’ ክትብል ኣብ ቀዳማይ ገጻ ኣውጺኣቶ። ካብ ግዜ ናብ ግዜ ክትመሓየሽ ዝጸንሐት ባርሳ፡ ድሕሪ እቲ ብ14 ሚያዝያ ብኢንትራክ

ፍራንክፈርት ‘ኣሕፋሪ’ ዝተባህለ ስዕረት ተጎልቢባ ካብ ዩሩፕያን ሊግ ምግላፋ ዛጊት ኣይጠዓማን ዘሎ። ኣብ ላ’ሊጋ ብዝኸሰረቶም ነጥቢ ብ15 ነጥቢ ካብ መራሒት ሪያል ማድሪድ ድሒራ፡ ነዛ ክለብ ንሻምፕዮንነት ናጻ ገዲፋታ ትርከብ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ - ዣቪ ሀርናንደዝ፡ ክለቡ ሽዱሽተ ወይ ሽውዓተ ተጻወትቲ ከተፈርመሉ ከምዝደሊ ተዛሪቡ። እዚ ካብ ፍርቂ ነዛ ክለብ ዝተቐበላ ዓላሚ፡ ተወዳዳሪት ገይሩ ክሃንጻ እንተኾይኑ፡ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ቦታ ክልተ ተጻወትቲ ክህልውዎ እዩ ድላዩ። ባርሳ፡ ንለዋንዶውስኪ፡ ኣዝፑሉኬታን ራፊናን ዝርከብዎም ብርክት ዝበሉ ናብ ክብራ ክመልስዋ ዝኽእሉ ተጻወትቲ ጠሚታ ምህላዋ እያ ትሕበር።

ሓዳስ

ኤርትራ

26 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.204

ዜና ወጻኢ ብርሃነ ተስፋኣለም ምሕረትኣብ የማነ

ኣብ ናይጀርያ፡ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ዕደና ነዳዲ ኣብ ዝካየደሉ ዝነበረ ቦታ ብዝተላዕለ ባርዕ ናይ ዝሞቱ ሰባት ቍጽሪ፡ ልዕሊ 100 ምብጽሑ ምንጭታት’ታ ሃገር ሓቢሮም። እቲ ባርዕ ኣብ ከባቢታት ኒጀር ደልታ ኣብ ዝርከብ ዘይተጻረየ ነዳዲ ዝተኸዘነሉ ቦታ ከምዘጋጠመን፡ ከቢድ ኣከባብያዊ ዕንወት ከምዘስዓበን ሰበ-ስልጣን ናይጀርያ ሓቢሮም። ኣብቲ ከባቢ ኣብ ዝካየድ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ዕደና ዝሰርሑ ሰባት ድማ ግዳይ ባርዕ ከምዝኾኑ ኣረዲኦም። ኒጀር ደልታ ብነዳዲ ዝሃብተመ ኣብ ኣመሪካ ዝዓበየ ጠንቂ ሞት ህጻናትን ወርጠቤናትን፡ ኣብታ ሃገር ብብዝሒ

ናይጀርያ - ኣብ መጻረዪ ነዳዲ ብዝተላዕለ ባርዕ ልዕሊ 100 ሰባት ሞይቶም መንግስቲ ናይጀርያ ነቶም ካብ ሻምብቆታት ነዳዲ ዝሰርቁን፡ ብዘይሕጋዊ ኣገባብ ነዳዲ ዘጻርዩን ሰባት ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ንምእታው ቀጻሊ ስርሒት ከምእተኻየደን፡ ነቲ ንጥፈታት ግን ክቈጻጸሮ ከምዘይከኣለን እዩ ዝእመን። ኣብ ናይጀርያ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከምዘመልክቶ፡ ካብቲ ኣብታ ሃገር ዝዕደን ነዳዲ፡ መዓልታዊ እቲ 10 ሚእታዊት ማለት 200 ሽሕ በርሚል ነዳዲ ይስረቕ።

ከባቢታት ናይጀርያ ኮይኑ፡ ኣብቲ ዞባ ብሰንኪ ዘሎ ልዑል ሽቕለት ኣልቦነትን ድኽነትን፡ ነበርቲ ንመስመራት ነዳዲ እናበስዑ ክዘምቱን ብቐጻሊ ግዳይ ባርዕ ክኾኑን ምርኣይ ልሙድ ምዃኑ ምንጭታት’ታ ሃገር ይሕብሩ። ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ኒጀር ደልታ፡ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት ምጽራይ ነዳዲ ዘካይዱ ዝነበሩ ትሕቲ ዕድመ ዝርከብዎም 25 ሰባት ብባርዕ ህይወቶም ከምዝሰኣኑ ጸብጻባት የመልክቱ።

ኣመሪካ - ብረት ዝዓበየ ጠንቂ ሞት ህጻናት ኮይኑ ተበቲኑ ዘሎ ብረት ምዃኑ ኣብታ ሃገር ዝተኻየደ ሓድሽ መጽናዕቲ ኣረጋጊጹ። ብመሰረት ወግዓውያን ጸብጻባት’ታ ሃገር፡ ኣብ 2020 ጥራይ ልዕሊ 4300 ኣመሪካውያን ህጻናትን ወርጠቤናትን ብብረት ተቐቲሎም። ኣብ ኣመሪካ ሰላማውያን ሰባት ብረት ክውንኑ ፍቑድ ብምዃኑ፡ እዚ ፈቖዶኡ ዝርከብ ብረት ጠንቂ ቀጻሊ ቅትለትን ጎነጽን ኮይኑ ምህላዉ ምንጭታት ይሕብሩ። ኣብ ኣመሪካ ቀንዲ ቀታሊ ህጻናት ኮይኑ ዘሎ ሕማም ወይ ሓደጋታት ማካይን ዘይኮነ፡ ፈቖዶኡ ተበቲኑ ዝርከብ ሸጓጉጥን

“ጥምርቲ ፈረንሳ ክሃንጽ’ዩ ድሌተይ” ኢማኑኤል ማክሮን ፕረዚደንት ፈረንሳ ኢማኑኤል ማክሮን ንኻልኣይ እብረ ፕረዚደንትነት ድሕሪ ምዕዋቱ፡ ኣብ ሃገሩ ተኸሲቱ ንዘሎ ናይ ሓሳብ ምክፍፋላት ንምጽባብ ከምዝሰርሕ ቃል ኣትዩ። ኢማኑኤል ማክሮን ከምእተዓወተ ብወግዒ ድሕሪ ምእዋጁ፡ ንህዝቢ ኣብ ዘስመዖ መደረ፡ ውጽኢት ናይቲ ምርጫ ዘግሃዶ ነገር፡ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ፈረንሳውያን ናይ ርእይቶ ምክፍፋላት ገኒኑ ከምዘሎ ምዃኑ ገሊጹ። ኣብ ስልጣን ኣብ ዝጸንሐሉ እዋን ድማ “ጥምርቲ ፈረንሳ ክሃንጽ’ዩ ድሌተይ” ብምባል ተዛሪቡ። ኣብቲ ምርጫ፡ ፕረዚደንት ማክሮን 58.8 ሚእታዊት ብምርካብ እዩ ንኻልኣይ እብረ መሪሕነት ተዓዊቱ። ኣንጻሩ ዝተወዳደረት ሕሉፍ የማናዊ መርገጺ ዘለዋ ማሪን ለፐን ብወገና 41.46 ሚእታዊት ድምጺ ከምዝረኸበት ኮሚሽን ምርጫ’ታ ሃገር ኣፍሊጡ። ናይ ሎሚ ዓመት ምርጫ ምስቲ ናይ ቅድሚ ሓሙሽተ ዓመት

ሃገራት ዓለም፡ ኣብ ወተሃደራዊ መዳይ ዝገብርኦ ወጻኢታት እናወሰኸ ብምምጻእ፡ ኣብ መወዳእታ 2021፡ 2 ትሪልዮን ዶላር ምብጽሑ ኣብ ሽወደን ዝመደበሩ ጉጅለ መጽናዕቲ ኣፍሊጡ። እቲ ‘ትካል መጽናዕቲ ኣህጉራዊ ሰላም ስቶክሆልም’ ዝተባህለ ጉጅለ መጽናዕቲ፡ ኣብ ዓለም ብልዑል ወተሃደራዊ ወጻኢታት ኣብ ቅድሚት ዝስራዓ ኣመሪካ፡ ቻይና፡ ህንዲ፡ ብሪጣንያን ሩስያን ምዃነን፡ ብድምር ነቲ 62 ሚእታዊት ወተሃደራዊ ወጻኢታት ድማ ከምዝሽፍናን ኣነጺሩ። ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ኣንበሳ

ክነጻጸር እንከሎ፡ ተቐራራቢ ከምዝነበረ’ዩ ተሓቢሩ። ኣብ ናይ 2017 ምርጫ ኣብ መንጎ ክልቲኦም ፖለቲከኛታት ኣብ ዝነበረ ውድድር፡ ማክሮን 66 ሚእታዊት ረኺቡ ምንባሩ ሰነዳት ይጠቕሱ። ኣብ ናይ ሎሚ ውጽኢት፡ ኣስታት 13 ሚልዮን ፈረንሳውያን ኣድመጽቲ ነታ ኣንጻር ስደተኛታት መርገጺ ዘለዋ ፖለቲከኛ ደገፎም ምግላጾም ጸብጻብ ምርጫ ኣነጺሩ። እታ ሕሉፍ የማናዊ መርገጺ ዘለዋ ፖለቲከኛ፡ ዕድላት ስራሕ ብቐዳምነት ንጸዓዱ ፈረንሳውያን ክኸውን፡ ሃይማኖታዊ ዕባያ ኣብ ህዝባዊ ቦታታት ክኽልከል፡ ፍቓድ መንበሪን ዕድላት ሽቕለትን ንስደተኛታት ክድረት ወዘተ ዝብሉ መርገጺታት እያ ናብ ህዝቢ ኣቕሪባ። ኣቐድም ኣቢላ፡ ንፕረዚደንት ሩስያ ቭላድሚር ፑቲንን ዝኽተሎ ፖሊሲ ጉዳያት ወጻኢን ዘለዋ ደገፍ

ምግላጻ ድማ ኣብ ፈረንሳ ርሱን ክትዕ ፈጢራ። ፕረዚደንት ማክሮን ከምእተዓወተ ድሕሪ ምግላጹ፡ ሓያሎ ሰልፈኛታት ኣብ ከተማታት ፓሪስ፡ ሊዮን፡ ምዕራባዊት ከተማ ረነስን ካልኦትን ምስ ፖሊስ ከምእተጋጨዉ ካብታ ሃገር ዝተፈነወ ዜና ሓቢሩ። ኢማኑኤል ማክሮን ንኻልኣይ እብረ ምዕዋቱ፡ ፕረዚደንታት ሩስያ፡ ቻይና፡ ኣመሪካ፡ ብሪጣንያን ካልኦት ሃገራትን ዮሃና ኢሎሞ።

ጠበናጁን ምዃኑ እዩ እቲ ኣብዚ ዓመት’ዚ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ኣነጺሩ። ኣብታ ሃገር ብውልቀ ሰባት ዝውነን ልዕሊ 390 ሚልዮን ሸጓጉጥ ተዘርጊሑ ኣሎ። ኣብታ ሃገር ተዘርጊሑ ዘሎ ቍጽሪ ብረት ካብ ብዝሒ ህዝቢ ‘ታ ሃገር ብሓያሎ ሚእታዊት ከምዝበዝሕ እዩ እቲ ጸብጻብ ዘረድእ። ኣብ መንእሰያት ብፍላይ ሎሚ ዓመት መጠን ሞት ብ19 ሚእታዊት ከምዝወሰኸ ዝጠቐሱ ክኢላታት፡ ሓደጋታት ማካይንን ርእሰ-ቅትለትን ብዙሕ ሞት የስዕብ እኳ እንተሎ፡ ኣብዚ እዋን’ዚ እቲ ዝዓበየ ጠንቂ

ሞት፡ ብረት ኮይኑ ምህላዉ ኣረዲኦም። ድንገታዊ ሞት ኣብ ህጻናትን መንእሰያትን ብ29.5 ሚእታዊት ክውስኽ እንከሎ፡ ካብዚ እቲ ዝዓበየ እጃም ዝወስድ ዓሌት ኣፍሪቃዊ-ኣመሪካዊ ምዃኑ ተነጺሩ። ይኹን እምበር፡ መጠን ሞት ኣመሪካውያን ህጻናትን ወርጠቤናትን ዝወሰኸሉ ምኽንያት ኣብቲ መጽናዕቲ ኣየነጸረን። ኣብ ኣመሪካ፡ ዓሚ፡ ካብ ጥሪ ክሳብ ሚያዝያ ኣብ ዝነበረ እዋን ጥራይ፡ 7.5 ሚልዮን ሰባት ብረት ከምዝወነኑ ወግዓውያን ምንጭታት የረድኡ።

ደ.ሪ.ኮንጎ - ሓድሽ ምልክታት ኢቦላ ተራእዩ ኣብ ሰሜናዊ ምዕራብ ደሞክራሲያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ፡ ሓድሽ ለበዳ ኢቦላ ተራእዩ ከምዘሎ ሰብ መዚ ጥዕና’ታ ሃገር ሓቢሮም። ብመሰረት’ቲ ሓበሬታ፡ ኣብ ‘ምባንዳካ’ ዝተባህለት ከተማ፡ ምልክታት ኢቦላ ዝተራእዮ ሓደ ሰብ ሞይቱ። ምስቲ ግዳይ ቅርበት ዝነበሮም ሰባት፡ በቲ ቀዛፊ ሕማም ተታሒዞም ከይኮኑ ምክትታል ይግበር ምህላዉ ድማ እቶም ሰብ መዚ ኣረዲኦም። ውድብ ጥዕና ዓለም፡ እቲ ሕማም ኣብታ ጻዕቂ ሰባት ዝረኣየላ ከተማ ‘ምባንዳካ’

ከየስፋሕፈሐ እንከሎ ጥቡቕ ቍጽጽር ክግበረሉ ብወገኑ ሓገዛቱ ከምዘበርክት ገሊጹ ኣሎ። ኣብ ዲ.ሪ.ኮንጎ ናይ መወዳእታ ተርእዮ ኢቦላ ቅድሚ ኣርባዕተ ወርሒ ከምዝነበረን፡ ዛጊት ግን ዝኾነ ተርእዮ ምልክታት ከምዘይጸንሐን ጸብጻባት ይሕብሩ። ብመሰረት ጸብጻብ ውድብ ጥዕና ዓለም፡ ኣብታ ሃገር ካብ 2018 ክሳብ 2020 ኣብ ዝተራእየ ለበዳ ኢቦላ፡ ኣስታት 2300 ሰባት ሞይቶም።

“ወተሃደራዊ ወጻኢታት ሃገራት ዓለም፡ 2 ትሪልዮን ዶላር በጺሑ” ተባሂሉ ኣብ ዓለም ዝሓለፈ ሸውዓተ ዓመት ብተኸታታሊ፡ ወተሃደራዊ ወጻኢታት እናወሰኸ ምምጽኡ እዩ እቲ ሽወደናዊ ትካል መጽናዕቲ ዘመልክት። ናይ 2021 ወተሃደራዊ ወጻኢታት ምስ ናይ ቅድሚኡ ዓመት ብምንጽጻር ድማ ብ0.7 ሚእታዊት ክብ ከምዝበለ እዩ ዘረድእ። ሃገራት ዓለም ዝለዓለ ናይ ምክልኻል ባጀት እናሰለዓ ምምጽአን ዝጠቐሰ እቲ ትካል፡ ኣብ ዓለም ዘሎ ወጥሪ መመሊሱ ጎደና

ዕለት 26/4/2022

ጎደና ዓዲ ሓወሻ 175 ቁ.ገዛ 58 ከባቢ ፖስት ኦፊስ ፊት ፎቶ ኤርትራ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

እናኸፍአ ክመጽእ ዝደረኸ ሓደ ጠንቂ ክኸውን ከምዝኽእል ድማ ኣገንዚቡ። ኣብ ዓለም ዝለዓለ ናይ ምክልኻል ባጀት ዘለዋ ሃገር ኣመሪካ ኮይና፡ ኣብ 2021 ኣስታት 8 ሚእቲ ቢልዮን ዶላር ከምዝሰለዐት ጸብጻብ ናይቲ ትካል የመልክት። ኣብዚ ዓመት’ዚ ወተሃደራዊ ወጻኢታት ሃገራት ዓለም ብሓያሎ ሚእታዊት ክውስኽ ከምዝኽእል ድማ እቲ ሽወደናዊ ትካል ኣሚቱ። ቁ.ስልኪ 200141

መበል 31 ዓመት ቁ. 205 ገጽ 2 ዝኽሪ ህይወት ሓርበኛ ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል)

ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ - ንኡስ ዞባ ሰልዓ ኣብ 2021 ዝተሃንጻ ሓደስቲ ናይ መባእታ ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ኣብ’ቲ ከባቢ ዝጸንሐ ጸገማት ትምህርቲ ከምዘቃለላ ተገሊጹ። ሓላፊ ቤት-ጽሕፈት ሚኒስትሪ ትምህርቲ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ፡ መምህር መሓመድ-ሳልሕ መሓመድ፡ እተን ኣብ ምምሕዳራት ከባቢ ሓምበክታ፡ ዴባሳታ፡ ጣሕራን ፍቱይን ዝተሃንጻ ኣብያተትምህርቲ፡ ነቲ ብሰንኪ ዘይምቹእ መምሃሪ ቦታ ዝፍጠር ዝነበረ ጸገማት ኣብ ርእሲ ምቅላለን፡ ቁጽሪ ተመሃሮ ኣብ ምውሳኽ እውን ኣበርክቶ ከምዝገበራ ኣረዲኡ። ናይ ዳሳት ኣብያተ-ትምህርቲ ብዘመናዊ ህንጻታት ንምቕያር ዝተጀመረ መስርሕ ክድፋኣሉ ዘዘኻኸረ መምህር መሓመድ ሳልሕ፡ እተን ኣቐዲመን ዝተሃንጻ’ውን ቀጽርን ቀረብ ማይን ክዋደደለን ተላብዩ። ኣብ ንኡስ ዞባ ሰልዓ፡ ካብ ቅድመ-

ረቡዕ 27 ሚያዝያ 2022 ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ኣሰራት ንግዲ-ሰብ ስግር ኣትላንቲክ

ንዓለም ብኸመይ ዝበለጸት ቦታ ንደቂ-ኣንስትዮ ንገብራ?

ስግንጢርነት ልግሲ

መበል 22 ሃገራዊ ውድድር ኣትለቲክስ

ሰልዓ - ትካላት ማሕበራዊ ኣገልግሎት ይምጐሳ ትምህርቲ ክሳብ ካልኣይ ደረጃ ዝተዘርግሓ 22 ትካላት ትምህርቲ፡ ከምኡ’ውን 39 ነቑጣታት ትምህርቲ ንዓበይቲ ኣለዋ። ብኻልእ ወገን ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ፡ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብ ኣብ ተጠቃምነት ትካላት ጥዕና እናበረኸ ከምዝመጽአ ተገሊጹ። ሓላፊ ማእከል ጥዕና ርከብ - ተሓጋጋዚ ነርስ እድሪስ ሁመድ፡ ኣብ’ቲ ንኡስ ዞባ ብዘይካ’ታ ማእከል ጥዕና፡ ኣብ ምምሕዳራት ከባቢ ጣሕራን ሕሩምን ክልተ መደበራት ጥዕና ከምዘለዋን፡ ኣብ ክንክን ቅድምን ድሕርን ሕርሲ፡ ምክልኻል ተመሓላለፍትን ዘይተመሓላለፍትን ሕማማት፡ ከምኡ’ውን ኣብ ኣገልግሎት ሕርሲን ምክትታል ጥዕና ኣደን ዕሸልን ዝምስገን ኣገልግሎት ይህባ ምህላወንን ሓቢሩ።

ኣብ ዓዲ-ቐይሕን ሰንዓፈን፡ ኣዘዝቲ ፖሊስ ኣስተምህሮ ሂቦም ኣብ ንኡሳን ዞባታት ዓዲ-ቐይሕን ሰንዓፈን፡ ኣፍልጦ ሕጊ ብሓፈሻ፡ ኣብ ምክልኻል ገበን፡ በደላትን ሓደጋታት ትራፊክን ዘሎ ንቕሓት ድማ ብፍላይ ክብ ንምባል፡ ንህዝብን ተመሃሮን ኣስተምህሮ ተዋሂቡ። ኣዛዚ መደበር ፖሊስ ንኡስ ዞባ ዓዲቐይሕ ተለንተ እንድሪያስ ተኽለገርግስ፡ ዜጋታት ንሕግታትን መምርሒታትን ብምኽባርን ብሰናይ ክብርታት ሕብረተሰቦም ብምምላስን፡ ካብ ገበንን ነውሪታትን ክቑጠቡ ኣተሓሳሲቡ። ሕጊ ዘይምፍላጥ ካብ ተሓታትነት ስለዘየድሕን፡ ተመሃሮ ነዚ ተገንዚቦም ኣብ ትምህርቶም ከድህቡ፣ ገበናት ንምክልኻልን ንፈጸምቶም ኣብ ቅድሚ ሕጊ ንምቕራብን ኣብ ዞባ ዓንሰባ፡ ጥሕሰት ሕጊ ትራፊክ ዝጠንቁ ሓደጋታት ተሽከርከርቲ፡ ኣብ ቀዳሞት ሰለስተ ኣዋርሕ ናይ 2022 ከምዝወሰኸ፡ ጸብጻብ ፖሊስ ሓቢሩ። ሓላፊ ሓደጋን መርመራን ኣቶ ግርማይ ተስፋይ፡ ኣብ ቀዳማይ ርብዒ ዓመት ብጠቕላላ 4,262 ጥሕሰት ሕጊ ትራፊክ

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ድማ፡ ህዝብን ተመሃሮን ምስ ፖሊስ ተወሃሂዶም ኣበርክቶኦም ከዕዝዙ ተላብዩ። ኣብ ንኡስ ዞባ ሰንዓፈ ብተመሳሳሊ፡ ኣዛዚ መደበር ፖሊስ’ቲ ንኡስ ዞባ ካፒተን ገብረሂወት ገብረየሱስ፡ መንእሰያት ተመሃሮ ዕዉታትን ወነንቲ ብሩህ መጻእን ክኾኑ ምእንቲ ብሕጊ ክመላለሱን ካብ ገበን ክርሕቁን ብምዝኽኻር፡ ኣብ ውሽጢ ቀጽሪ ቤት-ትምህርቶም ኰነ ካብኡ ወጻኢ ዝፍጸም ዘይስነ-ምግባራዊ ተርእዮታት ኣብ ምቅላስን ገበነኛታት ኣብ ምቅላዕን ኣበርክቶኦም ከዕዝዙ ተላብዩ። ሰናይ ሓሳብን ተግባርን፣ ዘይናትካ ዘይምድላይ፣ ንሕጊ ምእዛዝንን ንጽጉማት ምሕጋዝን ዝብሉ ክብርታት ሕብረተ-ሰብ

ኤርትራ፡ ኣብ ምክልኻል ገበንን በደልን ኣገደስቲ ምዃኖም ዝሓበረ ካፒተን ገብረሂወት፡ ተመሃሮ ነዚ ክብርታት’ዚ ብግቡእ ክስዕብዎ መኺሩ።

ነበርቲ ምም/ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ማይን ሓመድን ንምዕቃብ ይነጥፉ ኣብ ንኡስ ዞባ ሓጋዝ - ነበርቲ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ጥብ ዝበለት ማይ ንምዕቃብ ወፈራዊ

ዓዲ-ዃላ - በረድ ዝተሓወሶ ዝናብ ጉድኣት ኣውሪዱ

ኣብ ንኡስ ዞባ ዓዲ-ዃላ - ምምሕዳራት ከባቢ ዳምባ-ምጭን ዑና-ጋዕቤንን ብ23 ሚያዝያ ዝሃረመ በረድ ዝተሓወሶ ዝናብ፡ ኣብ ጥሪትን መስመር መጓዓዝያን ጉድኣት ኣውሪዱ። ብመሰረት ደንጒዩ ዝበጽሓና ሓበሬታ፡ በቲ ንልዕሊ ክልተ ሰዓታት ዝወቕዐ ብርቱዕ ዝናብ፡ ልዕሊ 30 ጥሪት ብውሕጅ

ክውሰዳ እንከለዋ፡ ካብ ጋዕቤን ናብ ማይ-ኣልባ ዝኣቱ ናይ ሓመድ ጽርግያ ከምእተበላሸወ ተፈሊጡ። ኣብ ዞባ ደቡብ፡ ኣብ’ዚ ሒዝናዮ ዘለና ወርሒ ሚያዝያ፡ ሓሓሊፉ ብህቦብላን በረድን ዝተሰነየ ዝናብ ኣብ ጀራዲን መጠናዊ ጉድኣት የወርድ ከምዘሎ፡ ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ።

ኣብ ዞባ ዓንሰባ፡ ሓደጋታት ትራፊክ ወሲኹ ከምእተመዝገበ፣ ከምኡ’ውን 103 ሓደጋታት ከምእተፈጸመ፡ እዚ ድማ ካብ’ቲ ኣብ ራብዓይ ርብዒ ዓመት ናይ 2021 ዝተፈጸመ ብ37 ሚእታዊት ከምዝወሰኸ ገሊጹ። ኣብ ህይወት ሰብን ንብረትን ንዝወረደ

ክሳራ ብዝምልከት ኣቶ ግርማይ፡ 2 ሰባት ከምዝሞቱ፡ 42 ኣካላዊ ጉድኣት ከምዝወረዶም፣ ኣብ ንብረት ዝወረደ ዕንወት ድማ ልዕሊ 1.5 ሚልዮን ናቕፋ ከምዝግመት ኣረዲኡ።

ካብ ቀንዲ ጠንቅታት ሓደጋ፡ ክቱር ናህሪ፡ ንኣጋር ቀዳምነት ዘይምሃብ፡ ኣፍልጦ ሕጊ ትራፊክ ዘይምህላው፡ ብዘይ መምርሒ ፍቓድ ምዝዋር፡ ዘይምቹእነት ጽርግያ፡ ተክኒካዊ ብቕዓት መኪና፡ ኣብ ውሽጢ ከተማ መሰጋገሪ ኣጋር ዜብራ ዘይምህላው፡ ልዕሊ ዓቐን ምጽዓን ከምዘጠቓልል ዝጠቐሰ ኣቶ ግርማይ፡ ኣጋር ንዓኦም ብዝተወሰነ መስመር ክጥቀሙን መምርሒታት ፖሊስ ብግቡእ ከተግብሩን ተላብዩ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ኣብ ዞባ ዓንሰባ ሕጊ ትራፊክ ዝጠሓሳ ተሽከርከርቲ 10,724 ምንባረን፡ ሰነዳት ፖሊስ ዞባ ዓንሰባ የነጽር።

ስራሓት የካይዱ ኣለዉ። ኣብ ዝሓለፈ ሰለስተ ዓመታት እኹል ዝናብ ስለዘይወቕዐ፡ እቶታውነት ሕርሻ ከም’ቲ ትጽቢት ዝተገብረሉ ከምዘይነበረ ዝጠቐሱ ተሳተፍቲ፡ ካብ ፈለማ ወርሒ መጋቢት ጀሚሮም ትሕተባይታዊ ማይ ንምህብታምን ኣከባቢ ንምርጋእን ይነጥፉ ከምዘለዉ ገሊጾም። ኣካያዲ ስራሕ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ ኣቶ ኣደም ስዒዳይ፡ ዓድታት ዓድ-ፋካይ፡ ዓድ-ቀይእ፡ ዓድ-ቁርባን፡ ዓድ-ሰሊም፡ ዓድ-ማናን ዓድ-ሸደሊን በብከባቢኦም ይነጥፉ ከምዘለዉ ብምሕባር፡ መዓልታዊ 200 ጉልበት ሰብ እናወፈረ፡ ዛጊት 80 ሄክታር መሬት ከምእተጀረፈ ሓቢሩ። ኣብ’ቲ ምምሕዳር ከባቢ 600 ሄክታር ዝሕረስ መሬት ከምዘሎ ዝጠቐሰ ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ ኣቶ እድሪስ መሓመድ-ማሕሙድ፡ ናይ ማሕረስ ትራክተራት ኣብ እዋኑ ክምደባሎም ተላብዩ። ካብ ከተማ ሓጋዝ ንሸነኽ ደቡባዊ ምዕራብ 15 ኪሎ-ሜተር ርሒቓ እትርከብ 6 ዓድታት እትጥርንፍ ምምሕዳር ከባቢ ዓድ-ፋካይ፡ ልዕሊ 2060 ነበርቲ ኣለውዋ።

ሓበሬታ ኮሮና ቫይረስ ተረኺብዎ ኣብ ሆስፒታል ዞባ ማእከል ተዓቚቡ ክንክን ክግበረሉ ዝጸንሐ ሓደ ዜጋ፡ ሓውዩ ትማሊ ተፋንዩ። በዚ መሰረት፡ ጠቕላላ ቊጽሪ ብኮሮና ቫይረስ ዝተለኽፉ ዜጋታት፡ ክሳብ ትማሊ 9,734 ክኸውን እንከሎ፣ እቶም 9,631 ሓውዮም ዝተፋነዉ፡ 103 ድማ ብሞት ዝተፈልዩ እዮም። ሚኒስትሪ ጥዕና - 26 ሚያዝያ 2022

ሓዳስ

ኤርትራ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ዓርቢ ንግሆ 22 ሚያዝያ፡ ዘሕዝን መርድእ በጺሑና። እቲ ብመላእ ስድራቤቱን ኩሎም መሳርሕቱን ኣዝዩ ፍቱው፡ ክቡርን ጥዑምን ብጻይ፡ ሓላፊ ፋይናንስ ሚኒስትሪ ዜና፡ ገዲም ተቓላሳይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ብመስዋእቲ ተፈልዩና። ብ25 ሓምለ 1952 ዓ.ም.፡ ካብ ኣቶ

ስብሃቱ ንጉሰን ወይዘሮ ደሃብ ባህጊን፡ ኣብ ዓዱ በራቒት-ንእሽቶ ዝተወልደ ሓርበኛ ተቓላሳይ ዓንደማርያም ስብሃቱ፡ ዝዓበየሉ ቦታ ባጽዕ እዩ። ካብ 1963 – 1974 ኣብ ዝነበረ ዕድመ ንእሰነቱ ድማ፡ ኣብ ቤት ትምህርቲ ልዑል መኰነን ባጽዕ፡ ክሳብ 12 ክፍሊ ኣካዳሚያዊ ትምህርቲን ሞያ ንግድን (ኮሞርስ) ኣጣሚሩ ተማሂሩ። ጎድኒ ጎድኒ ትምህርቱ ከኣ፡ ኣብ ኣዱሊስ ሆቴል ባጽዕ፡ ተሓዝ ገንዘብ ኮይኑ ሰሪሑ። ንሓጺር ግዜ እውን መርከበኛ ኮይኑ ክሳብ ሲንጋፖር ተጓዒዙ ነይሩ። ብጻይ ዓንደማርያም፡ በቲ ኣብ መፋርቕ 1970ታት ዝነበረ ርሱን ፖለቲካዊ ኩነታት ሃገር፡ ከም ኩሎም ናይ’ቲ መድረኽ’ቲ መንእሰያት ኤርትራ፣ ልዑል ሃገራዊ ስምዒት ስለዝሓደሮ፣ ኩሉ ውልቃዊ መደባቱ ራሕሪሑ፡ ሃገር ካብ መግዛእቲ ሓራ ንምውጻእ፡ ብ5 መጋቢት 1975 ናብ ሜዳ ቃልሲ ብምጽንባር፡ ኣብ ህዝባዊ ሓይልታት ተሰሊፉ። ንሰለስተ ኣዋርሕ ፖለቲካዊን ወተሃደራዊን ታዕሊም

ዝኽሪ ህይወት ሓርበኛ ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ድሕሪ ምቕሳም ከኣ፡ ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት ቦጦሎኒ 301 ተመዲቡ። ጸኒሑ ናብ ቦጦሎኒ 607 ተሰጋጊሩ ክሳብ መፋርቕ 1977 ኣብ ተዋጋኢ ሰራዊት ኣገልጊሉ። ሓርበኛ ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ኣባል ተዋጋኢ ሰራዊት ኣብ ዝነበረሉ፡ ኣብ ግጥማት ከበባ ናቕፋ፡ ድብያታት ሓራስ ሓርማዝ፡ ኣፍዓበትን ናሮን (19751977) ብጅግንነት ዝተሳተፈ ብጻይ እዩ። ኣብ’ዚ ውግኣት እዚ ናይ ርእሲ፡ እግሪን ኢድን መውጋእቲ ኣጋጢምዎ ነይሩ። ድሕሪ’ዚ ኣብ ግንቦት 1977 ካብ ተዋጋኢ ሰራዊት፡ ናብ ክፍሊ ዜና ተቐይሩ። ብጻይ ዓንደማርያም ስብሃቱ፡ ጋዜጠኛ ብምዃን ቃልሱ ኣብ ዝቐጸለሉ ዓመታት፡ ሪፖርተርን ሰኣላይን ኮይኑ ኣብ ሓያሎ ውግኣት፡ ማለት ውግእ ባጽዕ፡ ጋሕቴላይ፡ ጊንዳዕ፡ እምባትካላ፡ ሰሜን ደንከል፡ ደቀምሓረ-ደምበዛን፡ ደብረሲና፡ ዓዲ-ራቕባ፡ ዓላ፡ ጾሮና፡ ሓመልማሎ ብምስታፍ፡ ታሪኽ ኣብ ምስናድ ዓቢ ኣበርክቶ ብምግባር፡ ልኡኽ ድምጺ ሓፋሽ ኣብ ድሕሪ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ ፍርቱና ኤፍሬምimg177

ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

መስመር ጸላኢ፡ ከምኡ’ውን ሓላፊ ዜና ኣብ ዞባ ደቡብን ዞባ ምብራቕን ክኸውን ዝበቕዐ ውፉይ ብጻይ እዩ። ተጋዳላይ ዓንደማርያም ክሳብ ናጽነት 1991 ኣብ ክፍሊ ዜና ኣብ ዝሰርሓሉ፡ ሞያኡ ንምምዕባል፡ ኣብ ሜዳ፡ ስልጠና መባእታ ጋዜጠኝነትን ፎቶግራፍን ስልጠናታት ክቐስም እንከሎ፡ ኣብ 1981 ከኣ ኣብ መበል 14 ዙርያ ቤት ትምህርቲ ካድር ፖለቲካዊን ፍልስፍናዊን ትምህርቲ ተማሂሩ። ብጻይ በይሉል ኣብ ደጀን ሳሕልን ድሕሪ መስመር ጸላኢን ጋዜጠኛን ሓላፊ ዜናን ኮይኑ ኣብ ዝነጥፈሉ ዝነበረ፡ በቲ ዝረኸቦ ናይ ምንቅስቓስ ዕድል፡ ብብዙሓት ተቓለስቲ ብጾት ፍሉጥን ህቡብን ሰብ እዩ ነይሩ። ኣብ ርእሲ ትግርኛ፡ እንግሊዝን ኣምሓርኛን፡ ቋንቋታት ዓረብ፡ ትግረን ዓፋርን እውን ክለማመድ ዝኽኣለ ግዱስ ብጻይ ድማ እዩ። ኣብ 1989-1990 መሳርሒታት ክፍሊ ዜና ንምምዕባል ብዝወጽአ መደብ መሰረት፡ ብጻይ በይሉል ንወጻኢ ሃገር ተላኢኹ ኣብ ሱዳን፡ ስዑድያን የመንን እናተንቀሳቐሰ ዕድጊታት ብምፍጻም ኣቚሑ ንሜዳ ኣብ ምልኣኽ ተዋፊሩ ነይሩ። ብጻይ ዓንደማርያም፡ እቲ ነዊሕ ዝተቓለሰሉን ዝደኸመሉን ጉዕዞ ናጽነት ተዛዚሙ፡ ኤርትራ ሓራ ድሕሪ ምውጽኣ እውን፡ ኣብ ክፍሊ ሃገራዊ መርሓ፡ ኣብ ዜናዊ ስርሓት እዩ ቀጺሉ። ፈለማ ኣብ ምምስራት ቴለቪዥን ኤርትራ፡ ጸሓፊ ሽማግለ ውጽኢት ቲቪ-ኤረ ኮይኑ ኣገልጊሉ። ድሕሪ’ዚ ኣብ 1994፡ ሓላፊ ዕድጊን ንብረትን ጸኒሑ ድማ ሓላፊ ሕሳብን ባጀትን ኮይኑ። ኣብ 2004፡ ሓላፊ ኣካል ፋይናንስ ሚኒስትሪ ዜና ኮይኑ ዝተመዘዘ ብጻይ ዓንደማርያም፡ ክሳብ ብሕማም ዝተሰናኸለሉ ግዜ ንነዊሕ ዓመታት ብልዑል ሞያዊ ብቕዓት፡ ብቕንዕናን ብተወፋይነትን ንሃገሩን ህዝቡን ዘገልገለ ብጻይ እዩ። ብጻይ ዓንደማርያም ድሕሪ ናጽነት፡ ትምህርቱ ብምቕጻል ኣብ ቤት ትምህርቲ ቀይሕ ባሕሪ ኣስመራ ደጊሙ ናይ 12 ክፍሊ ትምህርቲ ኣብ ርእሲ ምቕሳሙ፡ ኣብ ውሽጢ ሃገርን ወጻኢን ንጋዜጠኝነት፡ ምሕደራን ፋይናንስን፡ ዕድጊን ንብረትን ዝምልከት ዝተፈላለየ ስልጠናታት ከምኡ’ውን መባእታ ትምህርቲ

ኮምፒዩተር ብምቕሳም፡ ክእለቱ ዘማዕበለ፡ ምምሕዳራዊ ብቕዓትን ኣፍራይነትን ሚኒስትሪ ዜና ኣብ ምዕባይ ዓቢ እጃም ዘበርከተ ዜጋ እዩ።

ኣብ ሜዳ ቃልሲ ኣብ ሓምለ 1981፡ ምስ ተጋዳሊት ገነት ገብረትንሳኤ ቃልኪዳን ዝኣሰረ ብጻይ ዓንደማርያም፡ ኣቦ ኣርባዕተ ደቂ እዩ። ብጻይ ዓንደማርያም፡ ካብ 70 ዓመት ዕድመኡ 47 ዓመታት ንናጽነትን ህንጸት ሃገርን ብምውፋይ፡ ሃገርን ህዝቢን ዘሰከሞ ሓላፍነት ብልዑል ተወፋይነት ዝፈጸመ ዜጋ እዩ። ብሃገራዊን ሞያውን ኣበርክቶኡ ጥራይ ዘይኮነ ከኣ፡ ከም ውልቀሰብ ሰብኣዊ ባህርያቱ እውን ብኣርኣያነት ክጥቀስ ዝኽእል ተባሃጊ ጠባይ ዝነበሮ ብጻይ እዩ። ህዱእ፡ ዓቃል፡ ምቕሉል፡ መኽበሪ ሰብ፡ ብጉዳይ ሰባት ግዱስን ተሓባባሪ ሰብን ነይሩ። በዚ ድማ ብመሳርሕቱን ስድራቤቱን ምስጉንን ቅቡልን ሓው እዩ ነይሩ። ከም’ዚ ዝኣመሰለ ዓቢይን ክቡርን ብጻይ፡ ሃንደበት ካብ መንጎና ተፈልዩ፡ ንሓዋሩ ኣብ እነሰናበተሉ ህሞት እምበኣር፣ ዝስምዓና ሓዘን ምጻሩ ከቢድ እዩ። ብጻይ ዓንደማርያም፡ ካብ 2004 ጀሚሩ ብሕማም ሽኮርን ኩሊትን እናተሳቐየ፡ ደኺመን

ሓሚመን ከይበለ ብተወፋይነት ድሕሪ ምግልጋሉ፡ ኣብዚ ቀረባ ዓመታት ሕማሙ በርቲዕዎ ካብ ስራሕ ተሰናኺሉ ነይሩ። ኣብ ውሽጢ

ሃገርን ወጻኢን ሕክምናዊ ክትትል እናገበረ ድሕሪ ምጽናሕ ድማ፡ ብ22 ሚያዝያ 2022 ሰዓት 1፡00 ናይ ለይቲ ተሰዊኡ። ብ23 ሚያዝያ 2022 ፍርቂ መዓልቲ ከኣ፡ ስድራቤቱ፡ መሳርሕቱ፡ መቓልስቱን ብዙሓት ፈተውቱን ኣብ ዝተረኽብሉ፡ ሬሳኡ ብክብ ዝበለ ስነስርዓት ሓመድ ኣዳም ለቢሱ። መስዋእቲ ናይ’ዚ ክቡር ብጻይ፡ ንስድራቤቱ ከምኡ’ውን ንሃገርን ህዝቢን ዓቢ ክሳራ ደኣ ይኹን’ምበር፡ ብጻይ ዓንደማርያም ኣብቲ ዝተዋህቦ ዕምሪ፣ ብምሉእ ዓቕሙ ንሃገሩን ህዝቡን ተወፍዩ ዝሰርሐ ብምዃኑ፣ ነቲ ብዙሕ ዝዓመመሉ ጉዕዞ ህይወቱ ብሓበን እናዘከርና ኢና ተፋኒናዮ። ሚኒስትሪ ዜና፡ ብመስዋእቲ ናይ’ዚ ክቡርን ምስጉንን መሳርሕቲ፡ ገዲም ተጋዳላይ ዓንደማርያም ስብሃቱ (በይሉል) ዝተሰምዖ ሓዘን እናገለጸ፣ ንስድራቤቱን ፈተውቱን ጽንዓት ይሃብኩም - ጽንዓት ይሃበና! ኢሉ። ዘልኣለማዊ ዝኽሪ ንሰማእታትና!!

ሓዳስ

ኤርትራ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ዓለማዊ ዓለማዊ ዛዕባ ዛዕባ ኣብ ኣብ ማሕበራዊ ማሕበራዊ መራኸቢታት መራኸቢታት ታደሰ ተኽለ

ኣብ መወዳእታ ሰሙን ናይ ዝሓለፈ ወርሒ መጋቢት፡ ጉዳይ ግዳያት ባርነትን ስግር ኣትላንቲክ ንግዲ ገላዩን ተዘኪሩ ውዒሉ። እዚ ዝኽሪ እዚ፡ ስም እናቐያየረ ዓመታዊ - ኣብ ካልኦት ዕለታት እውን ይኽበር እዩ። በሰላ ንግዲ ጊላነት ዘይብሉ ከባቢ ትሕተ-ሰሃራ የለን እኳ እንተዘይተባህለ፡ ናብ ወለዶታት ዝሰጋገር ዓሚቚ ቃንዛ ዝገደፈሉ ፍሉይ ከባቢታትን ማሕበረ-ሰብን ከምዘሎ ግን ክፍለጥ ኣለዎ። ልዕሊ 300 ዓመታት ዝወሰደ ናይ ስግር ኣትላንቲክ ንግዲ፡ ብሕጊ ካብ ዝኽልከል እኳ ሓያሎ ወለዶታት ሓሊፉ እንተዀነ፡ ንግዲ ጊላ ዝገደፎ ኣሰራት ግና፡ ንመጻኢ ግዜ እውን ከይሃሰሰ ከም ዝቕጽል ኣየጠራጥርን። ዳህሰስቲ ሃገራት ዓለም ዝነበሩ ፖርቱጋላውያን ናብ ኣፍሪቃን ሃገራት ካሪብያንን ምስ በጽሑ፡ ገላዩ ከም ቀንዲ ናይ ሽቐጥ ናውቲ ናብ ኤውሮጳ ክወስዱ ምስ ጀመሩ፡ ካልኦት ብዙሓት ሃገራት ኤውሮጳ ኣብቲ ንግዲ ክዋፈራ ተበጊሰን። ኣብ ኣስታት 2000 ዝዀና ብሄራት ዝተመቓቐለ ህዝቢ ትሕተ ሰሃራ ኣፍሪቃ፡ ማሕበረሰብ ብዝግዘኣሉ ባህላዊ ሕግታት ዝመሓደር ህዝቢ እኳ እንተነበረ፡ ነቲ ብፖርቱጋላውያንን ኣዕራብ ነጋዶ ሰብን ዝወረዶ ሓደጋ ከይተዳለወሉ እዩ ጸኒሑ። ኣብቲ እዋን ሓድሽ ምህዞ ዝነበረ ብዝተባርዐ ባሩድ፡ ጥይት ዓረር ዝትኵስ ‘ሰናድር’ እናተባህለ ዝጽዋዕ ዓይነት ጠበንጃ ኣብ ኢድ ፖርቱጋላውያንን ኣዕራብን ኣትዩ ብምንባሩ፡ ሓይሊ ሚዛን ፖርቱጋላውያንን ኣዕራብን ክብ ከብል ክኢሉ። ትሕተ ሰሃራ ኣፍሪቃ ንልዕሊ 300 ዓመት ዝኣክል ኣብ ትሕቲ ኣርዑት ንግዲ ሰብ ናይ ስግር ኣትላንቲክ ንግዲ ገላዩ፡ ካብ ኣስታት 1500 ጀሚሩ ክሳዕ 1860ታት ከም ዝጸንሐ እኳ ዝፍለጥ እንተዀነ፡ ስርዓተ-ጊላነት ግና ምስ ዛንታ ወዲ-ሰብ ዝተተሓሓዘ ኣቐድም ኣቢሉ ምዃኑ ታሪኽ ይምስክር። ኣብ ኲናት ዝተሳዕሩ ህዝብታትን ኣብ ዓውደ-ውግእ ዝተታሕዙ ሰባትን ናብ ዕዳጋ ምውራድ ወይ ከም ንብረት ምሓዝ፡ ካብ ቀደም ዝጸንሐ ምስ ታሪኽ ሰብ ዝተኣሳሰረ ባህሊ ኰይኑ እዩ ጸኒሑ። ዝተሳዕረ ህዝቢ፡ ካብ መበቈላዊ ዓዱ ገፊፍካ ናብ ካልእ ሃገር ወሲድካ ናይ ምስፋር ልምዲ ምንባሩ እውን ይፍለጥ። ኣብ ኤውሮጳን ኣብ ማእከላይ ምብራቕን ዝካየድ ዝነበረ ግዙእ ጊላ ናይ ምውናን ባህሊ፡ ተመሳሳሊ ረቛሒታት ነይርዎ። ግዙእ ጊላ ከም እንስሳ ብወናኒኡ ይጥረ። እታ ግዝእቲ እትወልዶም ቈልዑ ንብረት ናይቲ ወናኒ ይዀኑ። ክሳብ ዝሽየጥ ወይ ክሳብ ዝመወት ከኣ ብጥርሑ የገልግል። ኣብ መበል 16 ክፍለ ዘመን ፖርቱጋላውያን ዘተኣታተውዎ ንግዲ ባርያ፡ ካብ ጥንቲ ዝተወርሰ ባህሊ ወዲ ሰብ እምበር ሓድሽ ተርእዮ ኣይነበረን። ካብቲ ዝቐደመ ዓይነት ንግዲ ጊላነት ዝፈልዮ እንተሎ፡ እዚ ናይ ፖርቱጋላውያን ንግዲ ሰብ፡ ናብ ጸሊም ኣፍሪቃዊ ዓሌት ጥራይ ዝቐንዐ ብምዃኑ እዩ። ኣቃውማ ዓሌታት ትሕተ ሰሃራ ኣፍሪቃ ፋሕ-ፋሕ ኣብ ዝበላ ዓድታት ዝተደኰነ ብምዃኑ፡ ‘ንሃደንቲ ባርያ’

ኣሰራት ንግዲ-ሰብ ስግር ኣትላንቲክ

ቅድሚ ምውዳቓ፡ ነፍሲ-ወከፍ ብሄር ንኹሉ ኣባል ኣሳታፊ ብዝዀነ ስርዓታትን ባህልን ተጠርኒፈን ይኸዳ ምንባረን ይፍለጥ። ብሃደንቲ ገላዩ ክጥቅዑ ዘይከኣሉ ኣፍሪቃውያን ዓሌታት፡ ካብ ካልኦት ንግስነታት ወይ ወራሪ ሓይሊ ንምክልኻል፡ ኣብ ተመሳሳሊ ባህልን ቋንቋን ዝተመስረቱ ስርዓተ ንግስነት ወይ ያታዊ ምሕደራ ብምምስራት፡ ንርእሶም ዝከላኸልሉ ኣገባባት ነይርዎም። ክንየው እቲ ሃደንቲ ንጓሶት ቈልዑ ዝጨውዩሉን፡ ሰብ ምስ ወፈረ ሓደጋ ዘውድቑሉ ናይ ሳሕቲ ተግባራት፡ ኣብ ጥርኑፍ ዓድታት ገላዩ ናይ ምጭዋይ ዕድላት ጸቢብ ዝዀነሉ ቦታታት ኣፍሪቃ ነይሩ። ብእንዳታት ተኣኪቡ ዓዲ ደኲኑ ብዘለዎ ባህላዊ ኣጽዋር ምስ ጎደቦ ዓድታት

እናተኸላኸለ ዝነብር ህዝቢ፡ ካብ ካልኦት ተበታቲኑ ኣብ ኣብ በረኻ ዝነብር ካብ ስግኣት ‘ሃደንቲ ባርያ’ ዝሓሸ ዕድል ነይርዎ። ፖርቱጋላውያን ኣብ ዝጀመርዎ ንግዲ ሰብ፡ ካልኦት ንግስነታት ኤውሮጳ ምስ ተሓወስዎ፡ ስሉሳዊ ጉዕዞ ዝተባህለ ናይ ንግዲ መስመር ተጀሚሩ። ካብ ኤውሮጳ፡ ጠበናጁ፡ ኣጭርቕቲን ነቢትን ዝኣመሰሉ ሸቐጣት ኣብ ኣፍሪቃ ናብ ዝነበሩ ደላሎን ኩባንያታት ንግድ ጊላን ይመጽእ፣ ካብ ኣፍሪቃ ኸኣ ዝተጨውዩ ሰብኡትን ቈልዑን ኣንስትን ብሰደድ ናብ ኣመሪካታት ይለኣኹ። ካብ ኣመሪካታት ከኣ፡ ከም ሽኮርን ቡንን ዝኣመሰለ ሸቐጣት ናብ ኤውሮጳ ይስደድ ነይሩ። ካብ ንግዲ ሰብ ረብሓ ዝረኽቡ ኣፍሪቃውያን መራሕቲ ቀቢላታት፡ ካብ

ካልኦት ዓሌታት ሰብ ብምጭዋይ ናብቶም ወጻእተኛታት ንምሻጥ ኣብ ዝግበር ዝነበረ ዝተዋደደ ገበናት፡ ኣብ መንጎ ዓሌታት ሓያል ሕንፍሽፍሽን ምምዝባል ህዝብን ይፈጥር ነይሩ። እተን ብሄራትን እንዳታትን ክበታተና እንከለዋ፡ ጥርኑፍ ተኸላኻሊ ሓይሊ ክፍጠር ስለዘይከኣለ፡ ሰብ ከም ኣራዊት እናተሃድነ መጀመርታ ናብ ኣዕራብ ድሕሪኡ ናብ ኤውሮጳውያን ይሽየጥ ነበረ። መብዛሕትኦም ሃደንቲ ኣብ ገማግም ናብ ዝርከባ ማርሳታት ምስ ዝመጽኡ ኣዕራብ ወይ ወከልቲ ኤውሮጳያን ኩባንያታት ርክባት ዝነበሮም፡ ናይ ከባቢ ሸፋቱ ክዀኑ ይኽእሉ። ኣብ ቀርኒ ኣፍሪቃ ካብ ዝነበሩ ነገስታት እውን፡ ወሪሮም ካብ ዝሓዝዎ መሬት ህዝቢ እናገፉፉ ይሸጡን ብዘመናዊ ኣጽዋራት ይዕጠቑን ምንባሮም ናይ ቀረባ

ኣፍሪቃዊ ጊላ ደፋኢ ምዕባለ ምዕራባውያን ዝተቓልዐ እዩ ነይሩ። ብሄራትን እንዳታትን ውግእ ብዝመርሑ ኣሕሉቕ ዓሌት (ከንቲባ) ከይተጠርነፉ ብምጽንሖም፡ ብጭውያ ዝናበሩ ሸፋቱ ብቐሊል ኣጥቂዖም ምርኮ ክወስዱ ይኽእሉ ነይሮም። ከምቲ ዝተጠቕሰ ድማ፡ ናይ ኣፍሪቃውያን መከለኸሊ ኣጽዋር ጉራደን ጭማራን ኣንጻር እቲ ኣብ ኤውሮጳውያንን ኣዕራብን ዝነበረ ጠበንጃ ሰናድር ክዳረግ ብዘይምኽኣሉ፡ ኣፍሪቃውያን ብሰንኪ ጸብለልታ ኣጽዋር ይግድዑ ነይሮም። ሰደድ ጊልያ ኣፍሪቃውያን እናተለምደ ክኸይድ እንከሎ፡ ዓሌታት ኣፍሪቃ ተጠርኒፎም ኣንጻር ነጋዶ ሰብ ክከላኸሉ ዘኽእል

ጥርናፈ ክሕዙ ብዘይ ምኽኣሎም፡ እቲ ዝምታ ንልዒሊ 300 ዓመታት ክቕጽል ክኢሉ። ብጉልበት ገላዩ ዝፈረየ ሽቐጥ ናብ ኤውሮጳ እናተላእከ፡ ኣብ ኤውሮጳን ኣብ ኣመሪካታትን ምዕባለ ኢንዱስትሪታት ዘባራትዕ ቁጠባዊ ዕብየት እናተራእየ ከይዱ። ምስ ንግዲ ሰብ ኣብ ዝተተሓሓዘ፡ ዝማዕበላ ትካላት መጕዓዚያ ባሕርን፡ ናብ ገማግም ኣፍሪቃ ከም በደላ ዝለኣኽ ናውቲ ዘፍርያ ፋብሪካታን ኣብ ዘተኣሳሰረ ዕዮታት፡ ኣብቲ ስሉሳዊ ኩርናዕ ዝተባህለ ናይ ንግዲ ርክባት፡ ምህዞታትን ጥበብን እናስፍሐ ከይዱ። ናብ ዘለናዮ

ዘመናውነት ዘሰጋግር ኣብ ጉልበት ገላዩ ዝተመስረተ ቁጠባዊ ዕብየት ከኣ ተራእዩ። ጸሊም ኣፍሪቃዊ ማሕበረ-ሰብ፡ ኣብቲ ከም ሸቐጥ ካብ ዕዳጋ ናብ ዕዳጋ ዝተሰጋገረሉን ብኣርዑት ንዕቀት ሓሳር ኣብ ዝረኣየሉን ማሕበረሰብ፡ “ሓራ ወጺእካ” ተባሂሉ ይነብር ኣሎ። ብጊላነት ዝተፈጥረ ጋግ ናይ ቁጠባ፡ ጸቢብ ናይ ትምህርቲ ዕድላትን፡ ተሳጋጋሪ ድኽነትን ንድሕሪት እናጎተቶ ይጓዓዝ ኣሎ። ከምቲ ብሓገዝን መስዋእትነት ጊላነት ዝቃወም ማሕበረሰብ ኤውሮጳውያን ሓራ ዝወጽኣሉ፡ ንቕድሚት ዝጽበዮ ነዊሕ መንገዲ እውን ብዘይ ሓጋዚ

ተዘክሮታት እዩ። ዝተጨውዩ ኣፍሪቃውያን ካብ ማእከል ዓዲ ናብ ገማግም ባሕሪ ክሳብ ዝበጽሑ፡ ብሰንሰለት ተኣሲሮም ወይ ብባላ ክሳዶም ተቘሪኑ ይዅብከቡ። ካብ ርሑቕ ቦታ ዝተገፉ እንድሕር ኰይኖም፡ ኣብ መንገዲ ኣስታት 10 ሚእታዊት ክሞቱ ይኽእሉ። ናብተን ኤውሮጳውያን ትካላት ከኣ ይሽየጡ። ንኣማኢት ዓመታት ኣብቲ ንግዲ ካብ ዝተዋፈረት ፍልጥቲ ናይ ብሪጣንያ ትካል ንግዲ ሰብ ‘ሮያል ኣፍሪካን ካምፓኒ’ እትበሃል ምንባራ፡ ጸብጻባት የረድኡ። ኣስታት 3.5 ሚልዮን ገላዩ ኣፍሪቃውያን ናብ ኣመሪካ ከም ዝጓረተት ከኣ ይንገር። እቲ ሓያሎ ኣዋርሕ ዝወስድ ጉዕዞ፡ ኣዝዩ ዓቕሊ ብዝጸብብ ኩነታትን ጭካኔ ዝመልኦ ከም ዝነበረን ይግለጽ። ኣብ ታሕተዋይ ደርብታት እታ መርከብ ኣብ ዝተጨናነቐ ኩነታት ንኣስታት 8000 ኪሎ-ሜተር ይጓዓዙ ነይሮም። ኣብ ደሴታት ካሪብያን ምስ በጽሑ ኸኣ፡ ኣብ ቈርበቶም ብመትኮሳ ዕላመት ይግበረሎም እሞ፡ ካብ ነጋዶ ናብ ነጋዶ ከም እንስሳ ብሓራጅ ይሽየጡ። ኣደ ንበይና ቈልዓ ንበይኑ ተሸይጦም ይፈላለዩ። ኣብ ናይ ጡጥ ወይ ቃንጫ ሽኮር ሕርሻታት ወፊሮም ካብ ንጕሆ ክሳዕ ምሸት ኣብ ትሕቲ ጽኑዕ በትሪ ይዓዩ። ኣብቲ ልዕሊ 300 ዓመታት ዝወሰደ ንግዲ ጊላ፡ ካብ ኣፍሪቃ ካብ ዝተወስዱ ኣስታት 12.5 ሚልዮን ገላዩ - ኣብ መንገዲ ዝሞተ ኣጕዲልካ፡ ኣስታት 11 ሚልዮን ናብ ክልቲኡ ኣመሪካታት ከም ዝበጽሑ ጸብጻባት ይዝክሩ። ገለ መጽናዕቲ ግና፡ ክሳብ 25 ሚልዮን ዝበጽሕ ህዝቢ ከም እተወስደ እዩ ዝገልጽ። እዚ እውን ጭቡጥ ሓበሬታ ኣይኰነን።

ክውድኦ ኣይክእልን። ግዝኣታት ብሪጣንያ ዝነበራ ክፍላተሃገር ኣመሪካ፡ ናይ ናጽነት ሰውራ ኣብ ዘልዓላሉ ግዜ፡ ኣንጻር ባርነት ዝቐንዐ ምንቅስቓሳት እውን ኣቃልሓ። ንሸነኽ ሰሜን ኣብ ዝነበራ ግዝኣታት ንባርነት ኣብ ዝምልከት ኣረኣእያ ዝተፈላለየ ርእይቶታት ይምዕብል ነበረ። ስርዓተንግዲ ሰብ ዝቃወሙ ህዝብታት ኣብቲ ሰሜናዊ ሸነኽ ኣብ ልዕሊ መንግስቶም ጸቕጢ ይገብሩ ነበሩ። ኣብ መጀመርታ፡ ግዙኣት ገላዩ ናብታ ሃገር ከይራገፉ ዝኽልክል ሕጊ ወጺኡ። ንሰብ ብኮንትሮባንድ ዘስግሩ ነጋዶ ካሪብያን ነቲ ሕጊ ክጥሕስዎ ድሕሪ ምጽናሕ፡ ኣብ 1861 ጽኑዕ ኣዋጅ እገዳ ወጺኡ። ብሪጣንያን ካልኦት ሃገራት ኤውሮጳን ግና፡ ኣቐድም ኣቢለን ንግዲ ሰብ ዝኽልክል ሕጊ ኣውጺአን ነይረን። ብሰንኪ እቲ ዝወረደ ምምዝባልን ሕንፍሽፍሽን፡ ብዝሒ ህዝቢ ኣፍሪቃ ን400 ዓመት ከይወሰኸ ጠጠው ከምዝበለ ይፍለጥ። ካብ ሃገራት ኤውሮጳ ንላዕሊ ዓበይትን ኣዝየን ሃብታማትን መንግስታት ዝነበራ - ከም ማሊን ካልኦት ንግስነታት ምዕራብ ኣፍሪቃን፡ ክምዕብላ ኣብ ዘይክእላሉ ደረጃ በጺሐን። ኣብ ምዕራብ ኣፍሪቃ፡ ከም ማንሳ ሙሳ ዝኣመሰሉ ካብ ዓለም ዝሃብተሙ ሓያላት ሰባት ይገዝኡ ምንባሮም እውን ኣብ ሰነዳት ሰፊሩ ይርከብ።

ሓዳስ

ኤርትራ

ማርታ ክብሮም ኣብ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ጉዳይ ደቂ-ኣንስትዮ እትከታተል ሚስ ምላምባ ንኩካ፡ ዝተፈላለዩ ግዱሳት - ብዛዕባ ማዕርነትን መሰላትን ደቂ-ኣንስትዮ ክፈልጥዎ ዝደልዩ ነገራት፡ ከመይ ክኸውንን እንታይ ክግበርን ከምዘለዎ? ዝተፈላለዩ ሕቶታት ብምልዓል ብመገዲ መርበብ ሓበሬታ ክሓቱ ኣፍቂዳትሎም ነይራ። ነቲ ዝተፈላለዩ ሰባት ብመንገዲ መርበብ ሓበሬታኦም ዝሓተትዎ ሕቶታትን ዝተዋህቦም መልሲን ጸሚቚና ነቕርበልኩም ኣሎና፦ • መብዛሕትአን ኣብ ምምዕባል ኣብ ዝርከባ ሃገራት ዝነብራ ደቂኣንስትዮ ስራሕ የብለንን። ስለ’ዚ ኣብ ሰብኡተን ክምርኮሳ ይግደዳ። ብቚጠባ ርእሰን ስለዘይክእላ ተጸበይቲ ይኾና። ነዚ ምስ መንግስታት ናይተን ሃገራት ብምትሕብባር፡ ከተጉዱልዎ ዝገብርኩምዎ ጻዕሪ ኣሎዶ? ዋላ ኣብተን ኣዝየን ዝማዕበላ ሃገራት ዝነብራ ደቂ-ኣንስትዮ መሰለን ክሕለወለን፡ ማዕረ ደቂ-ተባዕትዮ ኣብ ኩሉ ንጥፈታት ዕድል ክወሃበን ጻዕርታት ንገብር ኢና። ነቶም መራሕተንን ሰበ-ስልጣንን እውን ንነግሮም ኢና። ዋላ እኹል ደኣ ኣይኹን እምበር፡ ማዕረ ዕድላት ትምህርቲ ክረኽባ ጻዕርታት ንገብር ኢና። ኣብዚ እቲ ቀንዲ ክግበር ዘለዎ፡ ነቲ ዝጸንሐ ንደቂ-ኣንስትዮ ዕላማ ዝገበረ ባህላውን ማሕበራውን ኣረኣእያ ክቕየር

ፍቕሪ፡ ብሕጽር ዝበለ ኣገላልጻ፡ ብስምዒታውን ኣካላውን ቅርርብ ክግለጽ ይከኣል። ገለ ካብቶም ስምዒታዊ መዳያት ንምጥቃስ፡ ንመጻምድኻ/ትኻ ፍቕርኻን ኣድናቖትካን ብቓላት ምግላጽ እዩ። እዚ ግና ብተግባር ዝተሰነየ ክኸውን ይግባእ። ኣብ ልዕሊ መጻምድትና እነርእዮ ኣድናቖት፡ ኣብ ፍቕሪ መጻምድትና ዓቢ ተራ ኣለዎ። ንመጻምድትና ኣድናቖት ምምጣው ከም ከቢድ ነገር ገይርና ክንርአዮ ኣይግባእን። እኳ ደኣ ከም ባህርያዊ ወይ ከም ኣገዳሲ ነገር ክርአ ይግብኦ። ንመጻምድትና፡ በቲ ኣብ ገዛ ይኹን ኣብ ስራሕ ዘርእዮ ስራሓት ወይ ንጥፈታት ከነድንቕ a እንተደኣ ፈቲንና እቲ ዝበለጸ መቀራረቢ እዩ። ገለ ካብኣቶም ንምጥቃስ ኣብ ምክንኻን ቆልዓ፡ ኣብ ፋይናንሳዊ ሓላፍነት፡ ኣብ ሓፈሻዊ ሓላፍነት ናይ ሓዳር፡ ኣባና ዘለዎ ሓልዮት፡ ብሓፈሻ ድማ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ጽቡቕ ዝገብርዎ ስርሓት ኣድናቖት ምልጋስ እዩ። ድምጺ ኣድናቖት፡ ንሓደ መሰረታዊ ድሌት ወዲ ሰብ ዝምልስ ተግባር ምዃኑ ክንፈልጦ የድሊ። ኣድላይነቱ፡ ማዕረ መግቢ፡ ኦክስጅን፡ ድቃስን ክስራዕ ይከኣል። ኩላትና ኢና ድማ ብማዕረ እንደልዮ። ምኽንያቱ ሓደ ኣካል ናይ ሓቀኛ ፍቕሪ ስለዝኾነ። ሰብኣይ ርእሲ ስድራ ምዃኑ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ4

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ንዓለም ብኸመይ ዝበለጸት ቦታ ንደቂ-ኣንስትዮ ንገብራ? ጻዕርታት ምክያድ እዩ። ማዕረ ደቂተባዕትዮ ኣብ ኩሉ ንጥፈታት ከድምዓ ከምዝኽእላ ምፍላጥ ኣገዳሲ እዩ። ነቲ ኣብ ገዛ ዝሰርሓኦ ዘቤታዊ ስራሕ እውን ኣፍልጦ ክወሃቦን፡ እቶም ደቂ-ተባዕትዮ ድማ ማዕረ ክንደይ ኣህላኺ ምዃኑ ተረዲኦም ክተሓጋገዙወን ይግባእ። • ዘቤታዊ ዓመጽ ኣብ ልዕሊ ደቂ-ኣንስትዮ ግኑን እዩ። ደቂ-ኣንስትዮ ብኸመይ መገዲ መሰለን ሕሉው ይኸውን፡ ብኸመይ ርእሰን ይኽእላን ይከላኸላን ካልእን እውን ብዙሕ ትምህርቲ ይወሃበን እዩ። እንተኾነ፡ ንደቂ-ተባዕትዮ ነቶም ኣንስቶምን ኣሕዋቶምን ዝኾና ደቂኣንስትዮ ብኸመይ ክሕዙወን ከምዘድሊ ዝጒስጉስ ትምህርቲ ኣይወሃቦምን እዩ። ብዛዕባ እዚ ዝተሓስበ ነገር ኣሎዶ? ሓደ ዕማም ናይ’ዚ ትካልና ዓመጽ ኣብ ልዕሊ ደቂ-ኣንስትዮ ምውጋድ እዩ። ገለ ካብቲ ብብዝሒ ዘጋጥም ዓመጽ፡ ጾታዊ ዓመጽ፡ ምኽዓው ኣሲድ ኣብ ገጽን ዘቤታዊ ዓመጽን እዮም። ሎሚ ካብ ሰለስተ ደቂ-ኣንስትዮ ሓንቲ ዘቤታዊ ዓመጽ የጋጥማ። እዚ ጉዳይ እምበኣር፡ ሓላፍነት ተሰሚዑና ብዕቱብ ንሰርሓሉ ዘለና ጉዳይ እዩ። እዚ ግን፡ ማዕርነት ምሉእ ብምሉእ ምስ ዝረጋገጽ ጥራይ እዩ ክስተኻኸልን እቲ ዝድለ ሽቶእ ክወቅዕን ዝኽእል። ከምኡ እውን ንግዳያት ናብ ሕጊ ቀሪበን ክኸሳኦም ምትብባዕን ንገበነኛታት ኣብ ሕጊ ኣቕሪብካ ተሪር መቕጻዕቲ ምሃብን

ክኸውን ከምዘለዎ ኣሚንና ንሰርሓሉ ኣሎና። መፍትሒ ክኸውን ብምሕሳብ እውን፡ ነቶም ገበኛታት ብኣብነት ኣሰኒና ኩሉ ሰብ ከምዝርእዮ ንምግባር ኣብ ማሕበራዊ ሜድያታት ንዝርግሖ ኢና። • ኣብ ምምዕባል ኣብ ዝርከባ ሃገራት፡ መርዓ ትሕቲ-ዕድመ ዝውቱር እዩ። እዚ ብኸመይ እዩ ክፍታሕ ዝኽእል?

• ደቂ-ኣንስትዮ ሓያላትን ርእሰ ምትእምማን ዘለወንን ክኾና፡ እኹል ኣገልግሎት ትምህርቲ፡ ጥዕና፡ ካልእ ማሕበራዊ ኣገልግሎት ክረኽባ ኣለወን። መርዓ ትሕቲ ዕድመ ግህሰት ሰብኣዊ መሰል እዩ። ምኽንያቱ፡ ነታ ጌና ዘይጐበዘት ህጻን፡ ግቡእ መሰላታ ንሕርማ ንኽልክላ ኣሎና ማለት እኮ እዩ። ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ እንተርኢና፡ ብፍላይ ድማ ኣብ ሃገራት ኣፍሪቃ መርዓ ትሕቲ ዕድመ፡

ኣብዚ ዝመጽእ ውሱን ዓመታት ናብ 151 ሚልዮን ክብ ከምዝብል እዩ ዝሕብር። • ማዕርነት ዘይምህላው ብዙሕ ሃሰያ እዩ ዘለዎ። ሓደ ካብኡ ኣብ ቁጠባ ዘምጽኦ ኣዎንታዊ ለውጢ የለን። እቲ ከበርክታኦ ዝግባአን ስለዘየለ። ነዚ ንምዕራይ ዝተገብረ እንታይ ኣሎ? ብሰንኪ ጾታ፡ ንደቂ-ኣንስትዮ ትሕቲ ደቂ-ተባዕትዮ ትሑት ደሞዝ ዝኸፍላ ትካላት መሊአን እየን። ኣስታት 100 ዝዀና ሃገራት እውን፡ ንደቂ-ኣንስትዮ ኣብ ውሱናት ስራሕ ጥራይ ክሰርሓ የፍቅዳ። መጀመርታ እዚ ክቕየር ኣለዎ። ነዚ ዝኸውን ሕግታትን ፖሊሲታትን ክንነድፍ ኣሎና። ከምዚ ምስ እንገብር እዩ ቁጠባና ክብ ክብል ዝኽእል። ውድብ ሕቡራት ሃገራት፡ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ቁጠባ ክሳተፋ ርሒብ ናይ ስራሕ ዕድላት ይኸፍተለን እዩ።

ንመጻምድኺ ፍቕሪ እትልግስሉ መንገድታት. . . ምፍላጥ፣ ኣብ ዝኾነ እዋን ሰብኣይ ክብረቱ ክትንከፍ ኣይደልን እዩ። ሰበይቱ ብዘይ ኣገባብ ክትምልሰሉ፡ ክትደፍሮ ኣይደልን እዩ። እዚ ምስ እትገብር ከም ናይ መወዳእታ መንገዲ ሕስረት ገይሩ እዩ ዝወስዶ። ስለ’ዚ፡ ኣብ ክንዲ ኣፍኣፉ ምምላስ ሃዲእኪ ክትምልስሉ እንከሎኺ እዩ’ቲ ዝበለጸ - ልቡ እውን ዝርስርስ። ምክብባር ይሃሉ፣ ንስኺ ጀምርዮ ንሱ ድማ ክስዕበኪ እዩ። እዚ ናይ ክልተ ወለዲ ሓድሕዳዊ ምክብባር፡ ኣብቶም ዝዓብዩ ቆልዑ እውን ዓቢ ተራ እዩ ዝጻወት። ኣብ ምክብባር ዝዓሰሎ ስድራቤት ዝዓብዩ ቆልዑ፡ ኣብ ወለዶም ይኹን ኣብ ካልኦት ሰባት ድማ ክብሪ የርእዩ። ኣብ ዝኾነ ኩነታት ወይ ጸገማት፡ ኣብ መንጎ መጻምድቲ ዘጋጥሙ ዘይምርድዳእ ብቖይቊ ክፍትሑ ኣይክእሉን እዮም። ኣብ ሓዳር ከቢድ ዝኾነ ዕንወት ከውርድ እንከሎ ኣብ ቆልዑ ድማ ነዊሕ ዝኸይድ ኣሉታዊ ሳዕቤን የኸትል። ኣብ ቀጻሊ ቆይቊ ዝርከቦ ገዛ ዝዓብዩ ቆልዑ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ነብሰ ምትሓት ዘለዎም፡ ስምዒታውያን፡ ዘይንቡር ጠባይ ዘንጸባርቑን ኣካዳምያዊ ጸገማት ዘርእዩን. . . ኮይኖም እዮም ዝዓብዩ። ስለ’ዚ፡ ኩሉ ጊዜ ምስ

መጻምድትና ትሑታት ክንከውን ኣለና። እዚ ንኽልተና መጻምድቲ እዩ ዝምልከት። ዓምድና ‘ዓምዲ ደቂ-ኣንስትዮ’ ብዝያዳ ናብ ደቂ ኣንስትዮ ከተተኲር ስለዝግባእ ግን፡ ፈለማ እቲ ብኣውራኡ ንሕና ደቂ-ኣንስትዮ ክንገብሮ ዝግባኣና ከተካፍል እያ እትመርጽ። ካብ ንድኽመታቶም ንሓያል ጐድንታቶም ክንጥምት ይግብኣና። ነቲ ድኹም ጐድንታቶም ከኣ፡ ክንምዝምዞ ዘይኮነስ ብዛዕባኡ ነቒሕና ብትዕግስትን ትሕትናን ኣብ ምቕያሩ ክንጽዕር የድልየና። ኣብ ዝኾነ ጉዳይ፡ ኣብ ዝዀነ ቦታን እዋንን ንዓኣቶም/ንመጻምድትና ዘትሕት ናይ ልዕልና ስምዒት ከነርኢ ከቶ ኣይግበኣናን እዩ። ኣብ ገዛእ ሓዳርና፡ ኣብ ክንዲ ጌጋታትና ኣሚንና ንሓድሕድና እንናዘዝ፡ ንሕድሕድና ኣብ

ምውቕቓስ እንጎዪ ብዙሓት ኣሎና። እዚ እምበኣር፡ ሓላፍነትና ዘንጊዕና ጌጋታትና ንመጻምድትና ከም ምስካም እዩ ክትርጐም ዝከኣል። ሕድገት ኣብ እንገብረሉ ጊዜ እውን ዳግማይ ጌጋታት መጻምድትና ክንጸባጸብን ክንምዝምዞን ኣይግበኣናን። ምስ መጻምድትና ጽቡቕ ናይ ምርድዳእ ክእለት ከነማዕብል ኣሎና። እዚ ድማ ኣብ ሓደ ስምዒትን ኣተሓሳስባን ምእንቲ ክንህሉ እዩ። በቲ ግቡእ፡ ኣብ ሓዳርና ብዛዕባ ጽቡቕ ስምዒታትና ጥራሕ ዘይኮነስ፡ ብዛዕባ ሕማቕ ስምዒታትና ክንዛተ ይግበኣና እዩ። እቲ ቀንዲ ክንሰርሓሉ ዝግበኣና ድማ፡ ሕማቕ ስምዒታትና ብሰላማዊ መገዲ ንመጻምድትና ክንነግሮም ምኽኣል እዩ። ኣብ ሓዳር ዘይምርድዳእ

• ለውጢ ብንእሽቶ እዩ ዝጅመር፡ ብሰንኪ ዘይምስትውዓል ወይ ዘይምግዳስ ብዙሕ ኣድህቦ ዘይሃብናዮም ነገራት የዕንዉና ኣለዉ። ጽውጽዋይ ሲንድሬላ - ከም ኣብነት እንተወሲድና፡ “ምስ’ቲ ወዲ ንጉስ ኣብ ፍቕሪ ወዲቓ። ወዲ ንጉስ እውን ጽብቕቲ ምዃና ምስ ረኣየ ኣፊቅሩዋ። ኣብ መወዳእታ ክልቲኦም ተመራዕዮም።” እዩ ዝብል። ነዚ ክንቅይሮ ዘይንፍትን፡ “ሲንድሬላ ጻዕራም ሰራሕተኛ ስለዝነበረት፡ ትምህርታ ብጽቡቕ ስለዝወድአት ኣፊቅሩዋ” ክንብል ንኽእል ነይርና። እዚ ዛንታ ከምዚ ምስ ዝኸውን ደቂ-ኣንስትዮ ርእሰ ምትእምማን ከጥርያ ምሓገዘን። ካብ ደጋዊ ድማ ዝይዳ ኣብ ውሽጣዊ ጽባቐ ኣተኲረን ምሰርሓ። ሰባት ድማ ኣብ ፍቕሪ ዘለዎም ኣረኣእያ ምቐየሩ። ስለ’ዚ ኣብ ማሕበራዊ ሜድያታት እንርእዮ ካርቱናት ይኹን ብመልክዕ ኣፕሊኬሽን እንረኽቦም ገይማት ክቕየሩ እንተዝኽእሉ ጽቡቕ ነይሩ፡ ምኽንያቱ እዞም ኣብዞም ዝተጠቕሱ እንዕዞቦም ኩሎም፡ ንሓንቲ ብጽባቐኣ እትህደን ጓል እዮም ዘርእዩና። ነዚ ንምቕያር ዝተወስደ ተበግሶ እንተደኣ ኣሎ. . .? እዚ፡ ሓደ ካብ’ቲ ምስ ብዙሓት ማሕበራዊ ሜድያታት እናተሓባበርና ንሰርሓሉ ዘለና ጉዳይ እዩ። ስለ’ዚ ሰባት ብዘርእይዎ ደጋዊ መልክዕ ዘይኮነስ ብብልሓት፡ መንፍዓትን ክእለትን ናይ’ታ ጓል-ኣንስተይቲ ከም ዝሰሓቡ ምግባር እዩ።

እንተደኣ ተፈጢሩ፡ ፍቕሪ ይጠፍእ ከም ውጽኢቱ ብዙሕ ነገራት ናይ ህይወትና ናብ ሕማቕ የምርሕ። ስለ’ዚ ነዚ ንምእላይ፦ • ንነኣሽቱ ነገራት ከም ንኣሽቱ ምርኣይ፡ ካብ ንእሽተይ ነገር ኩርባ ወይ ጎቦ ዘይምፍጣር። • ንሓድሕድካ ምርድዳእ ነቲ እንገብሮ በበይኑ ዝርርብ ይኹን ርእይቶ ምሃብ፡ ናብ ክትዕ ከየምርሕ ምሕላው ወይ ምጥንቃቕ። • ልሳንናን ስምዒታትናን ምግታእ - ነቲ እነፍቅሮ፡ ድኹምን ዕዉትን ጐድንታቱ ስለእንፈልጦ፡ ናብቲ ድኹም ወገን ብምቕናዕ ሕማቕ ቃላት ብምውርዋር ስምዒቱ ኣይንህሰዮ። • ርትዓዊ ምዃን - ብቕንዕና ደኣ ስምዒትና ንግለጽ እምበር፡ ኣይንዘንጥል ኣይነባጭው። • እትገብሮ ነገር ኣብ ውሽጢ ሓድሕድካ ምግባር ልዕሊ ዓቕምኹም እንተዘይኮይኑ፡ ሳልሳይ ኣካል ኣብ መንጎኹም ዘይምእታው። ከም ጐረባብቲ፡ መሓዙትኩም ደቅኹም ወይ’ውን ኣዝማድኩም ምጥቃስ ይከኣል። • ኣብ ህሉው ነገር ጥራይ ምዝርራብ - ብዛዕባ ዝሓለፈ ኣልዒልካ ንሓድሕድካ ዘይምውንጅጃል። ብመንጽር እቲ ሕጂ ዘለኻሉ ደረጃ፡ እቲ ሕሉፍ ከም ሕሉፍ ገይርካ ደኣ ረኣዮ እምበር፡ ንድሕሪት ተመሊስካ ዝተረስዐ ነገራት ዘይምዝካር።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ኤርትራ

27 ማያዝያ 2022 - ገጽ 5

ልቦናን ፍልስፍናን ምሉእብርሃን ሃብተገብሪኤል

18 ክፋል “ንስኻ ኣብ ዓለምና ክትገብሮም ካብ እትኽእል ዝያዳ ኣገደሰቲ ነገራት ሓደ፡ ሰባት ንበይኖም ከም ዘይኰኑ ንኽፈልጡ ምሕጋዞም እዩ።” - ሻኖን ኣልደር “ክሳብ ብኽፉት ልቢ ክንቅበል እንኽእል፡ ብኽፉት ልቢ ክንልግስ ከቶ ኣይንኽእልን ኢና።” - ብረን ብራውን ኣብዘን ዝሓለፋ ክፋላት፡ ስለምንታይ እቶም ዝያዳ ለጋሳት ሰባት ካብቶም ነፋጋት ሰባት ንላዕሊ ዝያዳ ሕጕሳት፡ ጥዑያትን ኣብ ህይወት ዕላማ ዘለዎም ሰባትን ከም ዝዀኑ ተገሊጹ እዩ። ኣብ ኵሉ መዳይካ ኣብ ጽቡቕ ኵነታት እንተ ሃሊኻ ጥራይ ኣይኰንካን ለጋስ ክትከውን እትኽእል። ለጋስ ስለ ዝዀንካ እውን፡ ናብ ዝበለጸ መነባብሮ ክትሓኵር ትኽእል ኢኻ። ኣብ እተራብሐ፡ እተሓላለኸ ከምኡ’ውን፡ እተወሳሰበ መንገድታት፡ ኣካላት፡ ኣእምሮታት፡ መንፈሳት፡ ሓንጐላትን ማሕበራዊ ዝምድናታትን ብንሰባት ዝጠቕሙ መዳያቶም ብተግባር ልግሳዊ ተግባር ይነቓቕሑ፡ ይተኣሳሰሩ ከምኡ’ውን፡ ይሕይሉ። ክንዲ ዝዀነ፡ ከም ውጽኢት ተግባራት ልግሲ ንባዕሎም፡ እቶም ዝያዳ ለጋሳት ሰባት ኣብ ህይወቶም ዝበረኸ ጽቡቕ-ህላወ (well-being) የስተማቕሩ። ንኣብነት፡ ብኸምኡ እዩ እምበኣር፡ ካብቶም ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ዝሳተፉ ኣመሪካውያን እቶም 96 ሚእታዊት፡ ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ምስታፍ ንሰባት ዝያዳ ሕጕሳት ከም ዝገብሮም ክገልጹ እንከለዉ፡ እቶም 95 ሚእታዊት ንስምዒታዊ ጥዕና ከም ዘማሓይሽ፡ እቶም 94 ሚእታዊት ርእሰ-ክብሪ ከም ዝሃንጽ ገሊጾም። ንሳቶም ብርግጽ ቅኑዓት ኣለዉ። እዚ ኣመለኻኽታ ብዛዕባ ወለንታውነት፡ ኣብቶም ካልኦት ዓይነታት ልግሲ እውን እንተዀነ ብዝግባእ እዩ ዝሰርሕ። ኣብዚ ዓምዲ ብተኸታታሊ ዝቐረበ መርትዖ ከም ዘመልክቶ፡ ልግሲ ንጽቡቕ ክላወ ከደንፍዕ እንተ ደኣ ዀይኑ፡ ግድን ብተግባር ክስራሓሉ ይግባእ። ንጽል፡ ሃንደበትን ዘይስሩዕን ተግባራት ልግሲ፡ ምናልባት ንኽትገብሮ ጽቡቕ ክኸውንን ንነፍሲ ወከፍ እቲ ዝሳተፍ ኣርባሒ ክኸውንን ይኽእል ይኸውን። የግዳስ፡ ንጹርን ርኡይ ጽልዋን ኣብ ጽቡቕ ህላወ ንኸምጽእ፡ ልግሲ ብስሩዕን ከም ምዱብ ኣካል ህይወትን ከተተግብሮ ይግባእ። ተግባር ልግሲ እምበኣር፡ ናይ ሓንቲ መዓልቲ ፍጻመታት ኣይኰኑን ናብቲ ዝድለ ባህታ፡ ጥዕናን ዕላማ ኣብ ህይወትን ክመርሑና ዝኽእሉ። ልግሲ ንሰባት ዝልውጦም፡ ብመንገዲ መስርሓት ኣሰራርዓ (formation)

እምበር፡ እተነጸሉ ባህርያት ኣይኰኑን። ኣሰራርዓ ከኣ፡ ግዜ፡ ምድግጋምን ተግባርን ይሓትት። እዚኦም ኵነታት እቶም ንህይወት ሰባት ንናይ ብሓቂ ዝሓሸ ቅርጺ ዘትሕዙ እዮም። እዚ ንባዕሉ ብንጹር ከም ዝገልጾ፡ ስለምንታይ ገለ ሰባት ናይ ብሓቂ ለጋሳት ኰይኖም ኢልና ከም እንሓስብ ይገብረና - ከም ኣብ ዝተፈላለዩ ኣጋጣሚታት ምልጋስ ደም፡ ወሃቢ ክፍሊ ኣካላት ምዃን ወይ ንምሃብ ንብረት ዘሳልጥ ምጽሓፍ ለበዋ፡ ወዘተ - ብንጹር ምስ ዝበለጸ ጥዕና፡ ሓጐስን ዕላማ ዘለዎ ህይወትን ብንጹር ይተኣሳሰሩ። እዞም ተግባራት ልግሲ መብዛሕትኡ ግዜ ስሩዓት ኣይኰኑን። ብተደጋጋሚ ድማ ኣይትግበሩን እዮም። እዚኣቶም መብዛሕትኡ ግዜ ሓንሳእ ወይ ክልተ ሻብ እዮም ዝትግበሩ። ጸኒሖም ከኣ

ይርስዑ። እዚ ሕዝ-ግድፍ ንርዱእ ምኽንያት ንስግንጢርነት ልግሲ ከለዓዕል እኹል ኣይኰነን። እዞም ኣቐድም ኣቢልና ዝጠቐስናዮም ነጥብታት፡ ነቲ ተራባሒ፡ እተሓላለኸ ከምኡ’ውን፡ ተጸላላዊ (interactive) ባህሪ ደረኽቲ ሓይልታት ኣብ ማሕበራዊ ህይወት ንምጕላሕ እዩ። እዚ ኣመና ቀሊል እዩ። ኣብ መንጎ ንልግሲ ዝገልጽ ጽቡቕ ህላወን ንጽቡቕ ህላወ ዝገልጽ ልግስን ክንመርጽ ኣየድልየናን እዩ። እቲ ጠንቃዊ መግለጺ ናብ ክልቲኡ ኣንፈት እዩ ዝሰርሕ። እዚ ጥራይ ኣይኰነን። ኣብቲ መስርሕ ኣብ ዕዮ ብርክት ዝበሉ ጠንቃውያን ኣልያታት ኣለዉ። እዞም ኣልያታት ኣብ እቲ ተመኵሮኣዊ ዓለም ኣብ እተሓላለኸን እተወሳሰበን መንገዲ እዮም ዝሰርሑ። ኣብ ስራሕ ዝርከቡ ቀመማት ኣእምሮ ኣብ ህይወትና እወታዊ ስምዒት ኣብ ምቕስቃስ ልዑል ኣበርክቶ ክህልዎም ይኽእል እዩ። እቲ ኣብ ልግሲ ወይ ወለንታዊ ዕዮ እነሰላስሎ፡ ምስ ብርክት ዝበሉ ሰባት ከም እንላለ ይሕግዘና ጥራይ ዘይኰነ፡ ኣብ ህይወትና ልዑል ቅሳነት ከም ዝህልወና ኸማን ኣመና ሓጋዚ እዩ። ኣብ ውልቃዊ ህይወትና ልዕሊ ንቡር ምጽማድ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ምስ ምቅይያር ስነ ልቦና ክተኣሳአር ይኽእል። ኣብ ምልኣትን ባርኾትን ዝኣምን ዝነበረ ሰብ፡ ኣብ ሕጽረትን ዋሕድን ከተኵር ይኽእል እዩ።

ስግንጢርነት ልግሲ ብኣንጻሩ ኸማን ክኸውን ይኽእል። ምውሳኽ ኣካላዊ ንጥፈት፡ ምምዕባል ማሕበራዊ ምትእስሳርን ሓደስቲ ነገራት ብዛዕባ ህይወትን ዓለምን ምምሃር እውን፡ መብዛሕትኡ ግዜ ብሓባር እዮም ዝሰርሑ። እቶም ብተኸታታሊ ዝተንተንናዮም ኣልያታት (mechanisms) ኣብ ሓቀኛ ህይወት ካብ ሓድሕዶም ተነጻጺሎም ኣይኰኑን ዝዓዪዩ። ኣብ ክንዳኡ፡ ንሳቶም መብዛሕትኡ ግዜ ንሓድሕዶም ዝተኣሳሰሩ ከምኡ’ውን፡ ንሓድሕድም ዝደጋገፉ እዮም። እወ ኣብ ፍሉይ ዝዓበየ ኵነታት ህይወት፡ ብመንገዲ ነቲ ለጋስ ሰብ ጽቡቕ ህላወኡ ዘደንፍዕ፡ ወዮም ኣልያታት ብእተሓላለኸ መንገዲታት ምስ ግዜ ይተኣሳሰሩን ይደጋገፉን።

ብኻልእ ወገን፡ ሓይሊ ልግሲ ኣብ መዳይ ምድንፋዕ ሓጐስን ጥዕናን ልዕሊ መጠን ኣጋኒንካ ዘይምግላጹ ኣገዳሲ እዩ። እቲ ምንታይሲ፡ ነቶም ጭብጥታት ልዕሊ ዓቐን ምግናን ንዝዀነ ሰብ ኣይሕግዝን እዩ። ልግሲ ንዝዀነ ጸገም ክፈትሕ ዝኽእል ‘ትንግርታዊ ጥይት’ (magic bullet) ኣይኰነን። ጽልዋታት ጥቕሚ ልግሲ ኣብ ገለ ኵነታት ክለምሱ ይኽእሉ እዮም። ንኣብነት፡ እቲ ናይ ምሃብ ተመኵሮ ንባዕሉ ኣድካምን ኣዕናውን ክኸውን ይኽእል እኮ እዩ። ምእንቲ’ዚ፡ ልግሲ ብዝዀነ መንገዲ ንኹሎም ጸገማት መድሃኒት (panacea) ክኸውን ኣይክእልን እዩ። ክሳብ ክንዲ እዚ ንጹር እዩ። ብተመሳሳሊ መዳይ፡ ንሓይሊ ልግሲ ኣብ ምድንፋዕ እቲ ጽቡቕ ህላወ ናይ እቶም ዝልግሱ፡ ዘለዎ ግደ ዕሽሽ ክንብሎ ወይ ትሑት ግምት ክንህቦ ኣይግባእን። ብብዙሕ መንገድታትን ንብዙሕ ምኽንያታትን - ልግሳዊ ተግባራት ብርኡይ ንሓጐስ፡ ጥዕናን ስምዒት ዕላማ ኣብ ህይወትን፡ ነቶም ነዚ ዘተግብሩ ከማሓይሹ ይኽእሉ እዮም። እዚ ስነ ፍልጠታዊ ጭብጢ እዩ። ከም ውጽኢቱ፡ ነዚ ክንፈልጦን ከነድንቖን ይግባእ። ኣብ ገለ ጕዳያት፡ እቲ መርትዖ ኣመና መሳጢ እዩ። ኣብ ሓደ መጽናዕቲ ብዝግባእ ከም እተነጸረ፡ ኣብ ውሁብ እዋን ግዜ፡ ወለንታውያን ካብ ዘይወለንታውያን

ንላዕሊ ዝተሓተ ናይ ሞት ዕድል ኣለዎም። ንኣብነት፡ ሓደ ‘ሎንግትዩዳዊ’ (longitudinal) መጽናዕቲ ከም ዘመልከቶ፡ እቶም ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ዝሳተፉ ሽማግለታት ካብቶም ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘዘውትሩ ሽማግለታት ንላዕሊ ዝነውሐ ዕምሪ ይህልዎም። ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ምስታፍ ንመጠን ሞት ዳርጋ ክንዲ ጽልዋ ንሽጋራ ብዘይምትካኽ ክንክዮ ይኽእል። ካልእ ኣብ ሽማግለታት ኣመሪካውያን ንኣስታት ሸውዓተ ዓመታት ዝተኻየደ መጽናዕቲ፡ እቶም ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ዝሳተፉ ካብቶም ኣብ ወለንታዊ ዕዮ ምስታፍ ዝሕንግዱ፡ ብ28 ሚእታዊት ዝያዳ ዕምሪ ናይ ምንባር ዕድል ይህልዎም ይብል። ካልኦት ተመራመርቲ ዘካየድዎ መጽናዕቲ ከም ዘመልከቶ ድማ፡ ኣብ ልግሲ ምስታፍ ንኹሉ መዳያዊ ጥዕና ዝህበና ምክልኻል፡ ካብቲ ኣስፕሪን ኣንጻር ሕማም ልቢ ዝህቦ ምክልኻል ብኽልተ ዕጽፊ ይብርኽ። እዚኦም ዝዓበዩ ጽልዋታት ናይ ሓደ ቅርጺ ልግሲ ዘንጸባርቑ እዮም። እቲ ስግንጢርነት ልግሲ እምበኣር፡ እቶም ዝህቡ ብዝተፈላለየ ኣርባሒ መንገዲ ተመሊሶም ከም ዝረኽብዎ ዘመስክር እዩ። ብዛዕባ ልግሲ ብዙሕ ክበሃል ይከኣል እዩ። ልግሲ ኣብቲ ወሃቢ ፍቕሪ ከም ዝምዕብል ይገብር። ፍቕሪ ድማ፡ ኣብ ልቢ እቲ ሰብ ይዕምብብ። ማሕበራውያን ስነ ፍልጠታውያን ብዙሕ ግዜ ብዛዕባ ፍቕሪ ኣይጽሕፉን እዮም። ይዅን እምበር፡ እዚ መስደመም እዩ። እቲ ምንታይሲ፡ ፍቕሪ ኣብ ሰብኣዊ ውልቃውነትን ማሕበራዊ ህይወትን ኣዝዩ ቀንድን ኣገዳስን እዩ። ፍቕሪ ምናልባት ከም ልሙድ ‘ስነ ፍልጠታዊ’ ስያመ ዘይክመስል ይኽእል እዩ። የግዳስ፡ እዚ ንፍቕሪ ኣብ ሰብኣዊ ህይወት ዘለዎ ኣገዳስነት ኣይንክዮን እዩ። ብዘይፍቕሪ፡ ሕጂ ዝዀነ ካባና ኣበይ ምሃለወ? ግደ ሓቂ ካብ ክልቲኡ ማለት ዕብየታዊ ስነ ልቦናን ካብ ናትና ሰብኣዊ ተመኵሮን ከም እንፈልጦ፡ ሰባት ክብልጽጉ ዝኽእሉ ብኻልኦት ሰባት ምስ ዝፍቀሩ ጥራይ እዩ። እቲ ብጭቡጥ ኵነት ውጹእ ጠቓሚ፡ ርትዓዊ፡ ኣብ ምልውዋጥ ዝተመስረተ ዝምድናታት ዝዓበየ ሰብ፡ ሕጕስን ጥዑይን ሰብ ዘይክኸውን እውን ይኽእል እዩ። ምናልባት ንሱ ብስነ ልቦናውን ዝምድናውን ጥዕና ዘይብሉ ድኽዳኽ ክኸውን ይኽእል እዩ። ፍቕሪ ንዅነታት ሓቀኛ ህይወት፡ ዕብየት፡ ትምህርትን ምዕባለን ይፈጥር። ዝዀነ ነገር ኣብ ህይወት ደቂ ሰብ ዘጋጥም፡ እቲ ኣብ ዓለም ዝዀነ ጽቡቕ ዝፈጥር፡ እቲ ንፍቕሪ

ዘየጠቓልል - ንበል ከም ውድድር ዝኣመሰለ - ንባዕሉ ዓሚቝ ህላወ ፍቕሪ ንድሕረ ባይታ እቲ ጭቡጥ ኵነት እቲ ዝካወነሉ ኣቐዲሙ ክእምት ይግባእ። እንተ ዘየልቦ፡ ንዕብየት ደቂ ሰብ ዘደንፍዕ ኣይኰነን። በዚ ስምዒት ክርአ እንከሎ፡ ሓቂ ብሓቂ ክትህብ ይበልጽ ካብ ክትቅበል። ፈላስፋታትን ሃይማኖታውያን መምህራንን ነዚ ጭብጢ ብዝግባእ ምሂሮምሉ እዮም። ዘመናዊ ሳይንስ እውን እንተዀነ፡ ክሳብ ሕጂ ንጥቕሚ ልግሲ ጭብጥታት ኣሰንዩ ይምህረሉ ኣሎ። ለጋስ ባህሪ ንሓጐስ፡ ጥዕናን ምዕባለን ይፈጥር። ብመንጽሩ፡ እቶም ነፋጋት ሰባት፡ እወ እቶም ብኽፉት ልቢ ንዝተጸገሙ ሰባት ክረድኡ ኢዶም ዘይፈላለየሎም ሰባት - ጥዕና፡ ሓጐስን ምዕባለን ክረኽቡ ምሒር እዮም ዝጽገሙ።

“ጽባሕ ዝበለጸ ምእንቲ ክትረክብ፡ ሎሚ ገለ ነገር ሃብ።” - ኣሺሽ ፓተል “እቲ ምሉእ ነጥቢ ናይ ምትሕግጋዝ፡ ንሓድሕድካ ምሃብን ምቕባልን እዩ። በዚ መንገዲ ጥራይ ኢኻ ውጹእ ሓድሽ ነገር ክትፈጥር እትኽእል።” - ቪርጂል ኣብሎ ይቕጽል

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት መደብ 12፡00 ሃገራዊ መዝሙር 12፡02 how its made 12፡30 ዜና (ትግርኛ) 12፡50 ዜና ስፖርት 12፡55 TECH INSIDE 13፡30 ዜና (ዓረብ) 13፡40 ገለብ ደሓን 14፡30 ፍሉይ መደብ 15፡00 ጉጅለ ባህሊ እግሪ መኸል 16፡25 ፍሉይ መደብ 17፡00 ዜና (ትግርኛ) 17፡15 ደርፊ 17፡30 ዜና (ዓረብ) 17፡45 ጉጅለ ባህሊ ቡሻ 19፡25 ሙዝቃዊ ድራማ (ተበርህ) 20፡00 ዜና ትግረ 20፡15 መልሲ ኣብ መስመር 21፡00 ዜና (ትግርኛ) 21፡25 መኣዝን ልምዓት 22፡00 ዜና (ዓረብ) 22፡15 መደብ ዳህሳስ 22፡30 ዜና (እንግሊዝ) 22፡40 ተኸታታሊት ፊልም ማጨሎ

ሓዳስ

ኤርትራ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 29 ዓመት ቁ.205

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ሃናእ ኣድም ዓብደልረዛቕ ምባል ተሪፉ፡ ሃናእ ኣድም ኣብድልረዛቕ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ።

ላዕለዋይ ቤት-ፍርዲ ኣብ መንጎ ብፍ/በ/መሰል ትካል ሄራን ኤሌክትሪክ ሶላር መሸጢን ብፍ/ሰ/ዕዳ ወ/ሮ ሰቲ ነጋሽ ዑስማንን ዘሎ ናይ ሲቪል ጉዳይ፡ ብፍ/በ/ዕዳ ወ/ሮ ሰቲ ነጋሽ ዑስማን ብኣድራሻኣ ተጸዊዓ ን17/5/22 ኣብ ቁ.40 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ትቕረብ። እንተዘይቀሪኪ፡ ጉዳይኪ ኣብ ዘየለኽሉ ክረአ ምዃኑ ነፍልጥ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሻውል ኣቶ የማነ ኪዳነ፡ ኣዴና ሕርይቲ ተኽለ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገዛ ባንዳ ኤላን ዳዊት ምሕረትኣብ፡ ሞግዚት ወ/ሮ ኣልማዝ ትካቦ ኣውዓሎም፡ ኣቦይ ኣቶ ዳዊት ምሕረትኣብ ረዳ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ቤትኤል ዳዊት ገብረዮናስ፡ ብሞግዚት ኣልማዝ ትካቦ ኣውዓሎም፡ ኣደይ ወ/ሮ ናዝሬት ትካቦ ኣውዓሎም ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን 20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኣልማዝ ትካቦ ኣውዓሎም፡ ኣቦና ትካቦ ኣውዓሎም ወልደገርጊስን ኣዴና ወ/ሮ ሂወት ወልደሚካኤልን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቁሽት ወ/ሮ ፍረወይኒ ተወልደ ገብረመድህን፡ ኣቦና ተወልደ ገብረመድህንን ኣዴና ሓዳስ ርእሶምን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 7 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መርሓኖ ሰላም ሂምለወርቂ ኣርኣያ፡ ተኸሳሲ ዓወት ርእሶም ቦኽረ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ከሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጻዕዳ ክርስትያን ወ/ሮ ኣልማዝ እዮብ ጸጋይ፡ ብዓል ቤተይ ግርማይ ስዩም ኣድሓኖም ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ ።

ከሳሲት ወ/ሮ ፌቨን ገብረሂወት፡ ተኸሳሲ ኣቶ ዮናስ ብእምነት፡ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤተይ ረዘነ ገብሩ ሓጎስ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ እምባደርሆ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ጊንዳዕ

ኣቶ የማነ ዘሚካኤል ተኽለሚካኤል፡ ብዓልቲ ቤተይ ለተንስኤ ወልደማርያም ኣዚን ስለዝዓረፈት፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ጽገሬዳ ተኽለ፡ ብዓል ቤተይ ካሕሱ ገረዝጊሄር ሃብቱ ኪዳነ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 9 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዳዕሮ ጻውሎስ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዓረዛ

ብርሃነ ተስፋይ፡ ኣደይ ኢታይ ኣቕላስያ ተመልሶ ገብረ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ ጸሃየ በርሄ ካሕሳይ ጥራይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ምዕራፍ ኣብርሃ ልጃም፡ ወለድና ኣብርሃ ልጃም ወልኪዳንን ሂወት ሃይሉ ግርማይን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 5 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ማይ ምነ ወ/ሮ ኤክራም ሰይድ ኣደም፡ ብዓል ቤተይ ኣቶ ኣማን መሓመድብርሃን ማሕሙድ ናበይ ከምዝኸደ ስለዘይፈለጥኩ፡ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይትሓለወለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከ/ግላስ ወ/ሮ ማሕደሪት ተኽለ ወልዳይ፡ ብዓል ቤተይ መንግስ ብእምነት ዑ/ልደት ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 4 ደቅና ድማ ኣብ ዝንቀሳቐስ ይኹን ዘይንቀሳቐስ ንብረት ከምኡ’ውን ኣብ ባንኪ ዘሎ ሕሳብ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

1ይ ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ከተማ ዓዲ ቐይሕ ወ/ሮ ለተንኪኤል ዘውደ፡ ብስም ወላዲና ነ/ ሄር ተፈሪ ዘውደ መሓሪ ዘሎ ገዛ ናብ ስምና ክሰጋገረልና ዝቃወም እንተሎ ን15/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

1ይ መጋባእያ ከተማ ሰንዓፈ ማና በየነ መሓሪ፡ ወላዲተይ ጸሃይነሽ ሃይለ ጉብሳ ስለ ዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ባረንቱ

ኣደይ ጽለማ ሓመድ ቡቱን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ሃዋ ኣዱም ቱተ ምባል ተሪፉ፡ ሃዋ ሱሌማን ቱተ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣውህነ ከሳሲት ወ/ሮ ፍረወይኒ መብራህቱ ተስፋማርያም፡ ተኸሳሲ ብዓል ቤተይ ኣቶ ተወልደ ገብረህይወት ደስታ፡ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፡ ብኣካል ወይ ሕጋዊ ወኪል ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ሰ/ቀ/ባሕሪ ባጽዕ ፍርቱና ፊልሞን ዑቕባንኪኤል ምባል ተሪፉ፡ ሄርሜላ ፊልሞን ዑቕባንኪኤል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን11/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ዲያና የማነ በራኺ ምባል ተፊፉ፡ ድምያና የማነ በራኺ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን5/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ኢማን ዩሱፍ መሓመድ ምባል ተሪፉ፡ ነጃት ዩሱፍ መሓመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን16/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በዓል መሰል ወ/ነፍ መሓሪ በራኺ ኣቶ ግርማይ መሓሪ ብፍ/በ/ መሰል ወረ/ነፍ መሓሪ በራኺ 1. ፈለቀ መሓሪ 2. ተኸስተ መሓሪ 3. ኣብርሃም መሓሪ 4. ፍስሃየ መሓሪ 5. ሃና መሓሪ ንዘሎ ውርሻ ክርክር 1ይ ቤት ፍርዲ ዞባ ማእከል ብዕለት 21/11/17 ብቁ/መዝ 1635/17 ዝተዋህበ ትእዛዝ መሰረት፡ እዚ ኣብ ከተማ ኣስመራ ከባቢ ባሕቲ መስከረም ጎደና 195-8 (ቅድሚ ኦፍቸና ዑቕባጼን ሓጎስ) ፕሎት 101 ፓርሰል ኤች ስፍሓት መሬት 250 ት/ሜ 3 ቀንዲ ክፍልታትን 2 ተሓጋጋዚ ክፍልታትን ብሓራጅ ተሸይጡ ኣብ መንጎ ወረስቲ ክማቐል ብዝኣዘዞ መሰረት፡ እዚ ዝተጠቕሰ ገዛ ብክኢላ መበገሲ ዋጋ 76,164,60 (ሰብዓን ሽዱሽተን ሽሕን ሓደ ሚእትን ሱሳን ኣርባዕተን ናቕፋ 60%) ዝተገመተ ኣብቲ ዝግበር ሓራጅ ክሳተፍ ዝደሊ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ኣብ ዘሎ 5ተ ናይ ስራሕ መዓልታት ኣብ ቁ/62 ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ናይቲ ዝተረቝሐ መጠን ገንዘብ ብዕሹግ ሰታሪት የእዩ። 1/4 ናይቲ ዝተዋህበ ግምት ገንዘብ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ ሲፒኦ (c.p.o) ኣስሪሑ ወይ ድማ ናይ ባንክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ዕለት ሓራጅ - 27/25/22 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00-4፡00ድ.ቀ ቦታ ሓራጅ፡ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ቁ/27 ተወሳኺ ሓበሬታ ክውከስ ዝደሊ ኣብ ቤ/ስ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ ቁ/67 ኣብ ናይ ስራሕ ሰዓታት መጺኡ ክውከስ ይኽእል። ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ የቕርብ። መአገዲ እንተዘይ ቀሪቡ፡ ሓራጅ ኣየቋርጽን እዩ። ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ወ/ሮ ሳዕድያ እድሪስ፡ ኣቦይ እድሪስ ፍሉን

2ይ መጋባእያ ኮማዊ ቤትፍርዲ ከተማ መንደፈራ ወ/ሮ ደሃብ ካሕሳይ ገብረትንሳኤ፡ ብዓል ቤተይ ኣርኣያ ተስፋጋብር ተኽለ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ድማ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ 1ይ መጋባእያ መንደፈራ ኣቶ ታደሰ ተስፋሚካኤል ገብረመድህን፡ ወደይ ሳሚኤል ታደሰ ተስፋሚካኤል ስለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ ብዓልቲ ቤተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን12/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ ኣስመሮም ወልደሩፋኤል ገብረእግዚኣብሄር፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ፍረወይኒ ተፍደ ተስፋሚካኤል፡ ናይ ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልኪ ስለ ዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ መንደፈራ ወ/ሮ ዛይድ ገብረማርያም ወልዱ፡ ብዓል

Vacancy Announcment Rora Private Health Service P.L.T is looking for following employees who fulfill the following requirments .

1. cashier Position------------------------------------------------Cashier Qualification------------------------------------------12th grade complete Work experience-------------------------------------2 years Number-------------------------------------------------2 Place----------------------------------------------------Orotta private Service 2. Clerk Position-------------------------------------------------Clerk Qualification-------------------------------------------Certificate computer application 12th grade Work experience--------------------------------------2 years Number--------------------------------------------------2 N.B 1. Interested applicants who fulfill the above requirements could submit an application attached with their C.V and credentials to theAdministration office of Rora Private Service.

2. payment will be as per the scale of the private service .

3.Applicants should complete National service or should submit document of exemption.

4. This announcement is invalid after 10 day working days from date of publishing in the local newspaper .

Adress;-------------------Rora private Health Service P.L.C Zoba;---------------------Maekel-Asmara Sub Zone;----------------Tsetserat Near Kudus Mikael church Tel;------------------------123096/08373442

ሓዳስ

ኤርትራ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ሃገራዊ ፈደረሽን ኣትለቲክስ ኤርትራ፡ ካብ ጽባሕ ሓሙስ 28 ጀሚሩ ክሳብ 30 ሚያዝያ 2022 ሃገራዊ ውድድር ኣትለቲክስ ትራክን ፊልድን (ንጥፈታት ሜዳ) ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ከአንግድ’ዩ። ኣብዚ ብዕድመ ንኣሽቱን ተካእቲን ኣትለታት ኩለን ዞባታት ክሳተፉሉ ትጽቢት ዝግበረሉ መበል 22 ሃገራዊ ውድድር፡ ዝተፈላለየ ርሕቀታት ውድድር ትራክ ከምኡ’ውን ንጥፈታት ሜዳ ከጠቓልል እዩ። ተካእቲ ናይቶም

መበል 22 ሃገራዊ ውድድር ኣትለቲክስ

ኣብ ዝሓለፈ ክልተ ዓመታት ንሃገራዊት ጋንታ ኣትለቲክስ ኤርትራ ብምውካል ኣብ ኣህጉራዊ ውድድራት ዝምስገን

ውጽኢት ዘምጽኡ መንእሰያት ኣትለታት ዝረኣዩሉ መድረኽ ክኸውን ከምዝኽእል እውን ግምት ቅድመ-

ኤርትራውያን ኣትለታት ኣብ ወጻኢ . . . ብሰንበት ኣብ ቬና - ኦስትርያ ኣብ ዝተኻየደ መበል 39 ውድድር ማራቶን ቬና፡ ኤርትራዊ ኣትለት ዑቕበ ክብሮም ሳልሳይ ተርታ ብምሓዝ ኣንጸባራቒ ዓወት ኣመዝጊቡ። ኣብቲ ካብ 100 ሃገራት ዝተዋጽኡ ብሓፈሻ ድማ ልዕሊ 32,000 ኣትለታት ኣብ መወዳደሪ ቦታ ዝተረኽቡሉን ውድድር፡ ዑቕበ ብ2 ሰዓትን 7 ደቒቕን 25 ካልኢትን ኣብ መዛዘሚ

ሕንጻጽ ብምብጽሑ እዩ ተሸላሚ ነሓስ መዳልያ ክኸውን ክኢሉ። ኣብቲ ኬንያዊ ኣትለት ኮስማስ ሙተቲ ብ02፡ 06፡53 ግዜ ቀዳማይ ኮይኑ ዝተዓወተሉ ውድድር፡ ኣትለታት ካብ ፈለማ ልዑል ቅልጣፈ ከምዘርኣዩን፡ ከም ውጽኢቱ ድማ ኣብ ታሪኽ ናይቲ ውድድር ካልኣይ ዝቐልጠፈ ግዜ ዝተመዝገበሉ ኮይኑ ክስነድ ክኢሉ ኣሎ። 17 ኣትለታት ምስ ሰለስተ ኣቀላጠፍቲ

ንፍርቂ ርሕቀት ናይቲ ውድድር ብ63 ደቒቕን 21 ካልኢትን እዮም ሸፊኖም። ን30 ኪሎሜተር ከኣ ብሰዓትን ፈረቓን ክዓምዎ ክኢሎም እዮም። ሻቡ፡ እቶም ኣቀላጠፍቲ ነቲ ፍጥነት ካብ ምቕላስ ዘልሓጥ ኣብ ዝበሉሉ፡ ዑቕበ እዩ ንቕድሚት ብምውጻእ ንውድድር ክመርሕ ዝተራእየ። እግሪ እግሩ ድማ ኬንያውያን ኮስማስን ሊዮናርድን ሰዓቡ። ዑቕበ፡ ምቕላስ ጸወታ ኣብ ዘቋረጸሉ፡ ኬንያውያን ንጸወታ ክቆጻጸርዎ ተራእዮም። ኮስማስ ቀዲሙ መዛዘሚ ሕንጻጽ ክረግጽ እንከሎ፡ ሊዮናርድ ላጋት ድማ ብሽዱሽተ ካልኢት ድሒሩ ካልኣይ ኮይኑ ውድድሩ ፈጺሙ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ብሰንበት ኣብ ኢጣልያ ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ፓዶቫ ማራቶን፡ ኤርትራዊት ኣትለት ለምለም ካሕሳይ ካልኣይቲ ወጺኣ። ለምለም ነቲ ናይ 42 ኪሎሜተር ርሕቀት ብ2 ሰዓት፡ 35 ደቒቕን 53 ካልኢትን እያ ፈጺማቶ። ነቲ ውድድር ኡጋንዳዊት ሬቤካ ቼፕተገይን እያ ብ2 ሰዓት፡ 31 ደቒቕን 21 ካልኢትን ተዓዊታትሉ።

ውድድር እዩ። መንእሰያት ኣትለታት ሃገራዊት ጋንታ ኤርትራ፡ ኣብ 2021 ብኣአንጋድነት ኬንያ ኣብ ከተማ ናይሮቢ ዝተኻየደን ካብ 116 ሃገራት ዝተወከሉ ልዕሊ 950 ኣትለታት ኣብ ዝተሳተፍዎን ናይ ትሕቲ 20 ዓመት ውድድር፡ ኣተባባዒ ውጽኢት ኣመዝጊቦም ምምላሶም ይዝከር። መደብ ጸወታ

ሎሚ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ሊቨርፑል - ቪያሪያል 10፡00 ሰረ’ኣ ፊዮረንቲና - ኡዲነዝ 7፡00 ኣታላንታ - ቶሪኖ 9፡15 ቦሎኛ - ኢንተር ሚላን 9፡15

ጆርጆ ኬሊኒ ካብ ጸወታ ክፋኖ . . . ህቡብ ኢጣልያዊ ተጻዋታይ ኵዕሶ እግሪ ጆርጆ ኬሊኒ፡ ሃገሩ ኣብ ወርሒ ሰነ ምስ ኣርጀንቲና ኣብ ዌምብለይ ኣብ እተካይዶ ግጥም ምሕዝነት፡ ካብ ኣህጉራዊ ጸወታታት ጠቕሊሉ ከምዝፋኖ ኣፍሊጡ። እዚ ኣብ 116 ጸወታታት ኢጣልያ፡ ከም እምኒ ዓረ ኣብ መስመር ምክልኻል ዝተሰለፈ ተጻዋታይ፡ ዝሓለፈ ዓመት ኣብ ዝተኻየደ ውድድር ሻምፕዮን ኤውሮጳ ምስ ሃገሩ ዋንጫ ምልዓሉ ይዝከር። ወዲ 37 ዓመት ኬሊኒ፡ ሃገራዊት ጋንታኡ ናብቲ ቐጠር እተአንግዶ ውድድር ዋንጫ ዓለም ክትበጽሕ ብዘይምኽኣላ ዝተሰመዖ ሓዘን እናገለጸ፡ ንነኣሽቱ ተጻወትቲ ቦታ ንምግዳፍ ካብታ ሃገራዊት ጋንታ ክፋኖ ከምዝወሰነ ተዛሪቡ። ኣብ 2004 ምስ ሃገራዊት ጋንታ ኢጣልያ ጸወታ ዝጀመረ ኬሊኒ፡ ምስ ከም ኣንድሪያ ፒርሎ፡ ዳኒኤለ ደ ዶሲ፡ ፓውሎ ማልዲኒ፡ ፋብዮ ካናቫሮን ጂያንሉጂ ቡፎንን ብምምዕርራይ ሓሙሻይ ኢጣልያዊ ብብዝሒ ነታ ሃገራዊት ጋንታ ዝተሰለፈ ተጻዋታይ እዩ።

እንታይከ ይስማዕ ኣሎ? + ማን ሲቲ፡ ንእንግሊዛዊ ኣከፋፋሊ ክለብ ዌስት ሃም - ሪሰ ተማዕዱ ምህላዋ ተሓቢሩ። እዚ ወዲ 23 ዓመት ተጻዋታይ፡ ኣብ ዓይኒ ክለባት ማን ዩናይትድን ቸልሲን ካብ ዝኣቱ ኣዋርሕ ገይሩ ኣሎ። ምንጪ - ቴለግራፍ + ፈረንሳዊ ኣጥቃዒ ክለብ ፒኤስጂ - ኪልያን ምባፐ፡ ኣብ ክረምቲ ናብ ሪያል ማድሪድ ናይ ምስግጋሩ ተኽእሎ ርጉጽ ምዃኑ መራኸቢ ብዙሃን ይገልጻ። እንተኾነ፡ እቲ ወዲ 23 ዓመት ተጻዋታይ፡ ክሳብ 21 ግንቦት ብዛዕባ መጻኢት ክለቡ ክዛረብ ከምዘይደሊ ትማሊ ብንጹር ሓቢሩ። + ባርሴሎና፡ ንሆላንዳዊ ኣከፋፋሊ ዲ ዮንግ ብ70 ሚልዮን ዩሮ ከተፋንዎ ከምእትኽእል ተሓቢሩ። እዚ ተጻዋታይ’ዚ፡ ኣብ ዓይኒ ማን ዩናይትድ ኣትዩ ምህላዉ ጋዜጣ ማርካ ትሕብር።

ሊቨርፑል - ቪያ ሪያ ል ድሮ ንዋንጫ ካራባኦ ናብ ከብሓ ዘግዓዘት ሊቨርፑል፡ ሎሚ ዓመት ኣርባዕተ ጽዋእ ንምልዓል ኣብ ሓያል ጥምጥም ምህላዋ ይፍለጥ። ኣብ ግጥም ፍጻመ ኤፍ ኤ በጺሓ ዘላ ሊቨርፑል፡ ኣብ ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ንማን ሲቲ ብናይ ሓደ ነጥቢ ፍልልይ እግሪ እግራ ትስዕባ። እነሆ ድማ ሎሚ፡ ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ንቪያሪያል ኣብ ሜዳኣ ኣንፊልድ ክትገጥማ እያ። ኣብ ዝሓለፈ ናይ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ጸወታኣ ንማንቸስተር ዩናይትድን ኤቨርተንን ዝረትዐት ሊቨርፑል፡ መስመር ምጥቃዓ እቲ ዝሓያለ ሸነኻ እዩ። መሓመድ ሳልሕን ሳድዮ ማነን ኣብ ቅድሚት ምስ ዲያጎ ጆታን ሉዊስ ዲያዝን ዝፈጠርዎ ውህደት ነቲ መስመር ድርዒ ኣብ ርእሲ ምፍጣር፡ ንመስመር ምክልኻል መጋጥምቲ ጋንታ እውን ዘርዕድ ኮይኑ ኣሎ። ብመንጽሩ ቪያሪያል፡ ኣብ ዝሓለፈ ናይ ኣውዲቕካ ምሕላፍን ርብዒ ፍጻመን ጸወታታት ካብ ግምት ሓያለ ተንተንቲ ወጻኢ ንጁቬንቱስን ባየር ሙኒክን ድሂኻ ናብዚ ናይ ፍርቂ ፍጻመ መድረኽ ምቕራባ፡ ሎሚ ምሸት ኣብ ኣንፊልድ ታሪኽ ናይ ምስራሕ

ተኽእሎኣ ልዑል ምህላዉ ዝገልጹ ተንተንቲ ኣይተሳእኑን። ምስ ሊቨርፑል ብዝመሳሰል፡ እዛ እስጳኛዊት ክለብ ኣብ መስመር ምጥቃዕ እውን ሰናፍ ከምዘይኮነት ክኢላታት ይሰማምዑ። ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ውድድር ተጻዋታያ ዳንጁማ ኣብ 10 ጸወታታት ሽዱሽተ ሸቶታት ኣብ ርእሲ ምቝጻር፡ ምስ እስጳኛዊ ጀራርዶ ሞሬኖ ዘለዎም ውህደት ድማ እቲ ኻልእ ኣወንታዊ ጎድኒ ናይዛ ጋንታ እዩ። ሆላንዳዊ ዳንጁማ ኣብ ውድድር ላ’ሊጋ 10 ሸቶታት ኣቝጺሩ ይርከብ። ኣብ ውድድር ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ክልተ ሸቶታት ዘቝጸረ ሞሬኖ፡ ኣብዚ ዓመት’ዚ ትሸዓተ ሸቶታት ኣብ ውድድር ላ’ሊጋ ብምምዝጋቡ ስሙ ክዅልዕ ክኢሉ እዩ። ኣብ ዓንካር ዓካሪቶኡ ማህሰይቲ ዝገጠሞ ተጻዋታይ ሊቨርፑል ሮቤርቶ ፊርሚኖ፡ ሎሚ ምሸት ናይ ምስላፉ ተኽእሎ ኣብ ምልክት ሕቶ ምእታዉ ይንገር። ዝተረፉ ኩሎም ደቂ ጋንታኡ ግና ነዚ ናይ ሎሚ ጸወታ ድልዊ ምህላዎም ተረጋጊጹ ኣሎ። ብወገን ቪያሪያል፡ ኣልቤርቶ ሞሬኖ ኣብ ብርኩ ብዝገጠሞ ማህሰይቲ ካብ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ ወጻኢ ኮይኑ

ይርከብ። ናይጀርያዊ ተጻዋታይ ክለብ ቪያሪያል - ሳሙኤል ቺኩዌዘ፡ ሎሚ ምሸት ዝነኣድ ብቕዓት ከርእዩ ትጽቢት ካብ ዝግበረሎም ተጻወትቲ’ዩ። እዚ ወዲ 22 ዓመት፡ ቅልጡፍ ከምኡ እውን ዝነኣድ ምልከት ኵዕሶ ዘለዎ ተጻዋታይ ኮይኑ፡ ክለቡ ንባየር ሙኒክ ብድምር ውጽኢት 2ብ1 ኣብ ዝሰዓረትሉ ጸወታ ሸቶ ምምዝጋቡ ይዝከር። ብተደጋጋሚ ማህሰይቲ ካብ ጸወታ ክበኵር ይግደድ ዝነበረ ቺኩዌዘ፡ “ኩላትና ከምእንፈልጦ፡ ሊቨርፑል፡ ዋንጫ ናይ ምልዓል ዓቕሚ ዘለዋ ጋንታ እያ። ስለዚ፡ ሎሚ ንሕና ተዛኒና፡ ንሳቶም ድማ ኣብ ወጥሪ ኮይኖም ን90 ደቓይቕ ኣብ ሜዳ ኣንፊልድ ክንራኸብ ኢና” ክብል

ይዛረብ። ኣብ 2016 ናብ ኣርሰናል ክሰጋገር ኣብ ጥርዚ በጺሑ ዝነበረ እዚ ናይጀርያዊ፡ ኣብ ጀርመን ንባየር ሙኒክ ኣብ ምንብርካኽ ንዘቝጸራ ሸቶ “ዘይትርሳዕ ሸቶ” ብምባል ብሓጺር ቃላት ይዝክራ። ኣብዚ ናይ ኣንፊልድ ቅልስ፡ ብወገን ኣሰልጣኒ ክሎፕ ናይ ሊቨርፑልን መዘናኡ ዓላሚ ክለብ ቪያሪያል ኡናይ ኤምረን ሓያል ናይ ታክቲክ ግድል ክርአ እውን ብኣጋኡ ልዑል ትጽቢት ኣሎ። እዞም ዓለምቲ ኣብ 2016 ኣብ ግጥም ፍጻመ ውድድር ዩሮፕያን ሊግ ተራኺቦም ነይሮም። ኣሰልጣኒ ሰቪያ ዝነበረ ኡናይ ኤምረ ድማ ዝለዓለ ብቕዓት ብምንጽብራቕን ብልዑል ናይ

ታክቲክ ኣሰላልፋ ክእለትን ኣብ ልዕሊ ክሎፕ ላዕለዋይ ኢድ ክሕዝ ክኢሉ እዩ። ክልቲኦም ኣሰልጠንቲ ኣብ ዓበይቲ ውድድራት ስሞም ምስ ምዅልዖም፡ ብተወሳኺ ድማ ኣብዚ ዓመት’ዚ ጋንታታቶም ሒዘናኦ ብዘለዋ ብቕዓት ኣብ ሜዳ ዘተግብርዎ ናይ ቴክኒክን ታክቲክን መሳጢ ክኸውን ከምዝኽእል ይግመት። ምስ ሰቪያ ኣብ ዝነበረሉ እዋን ሰለስተ ግዜ ብተኸታታሊ ዋንጫ ዩሮፕያን ሊግ ዘልዓለ ኡናይ ኤምረ፡ ምስ ቪያሪያል እውን ሓንሳብ ነታ ዋንጫ ኣልዒሉ ነይሩ። እነሆ ድማ ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ውድድር ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ሓድሽ ምዕራፍ ንምግንጻል ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ይርከብ። “ቪያሪያል ምስ ባየር ሙኒክን ጁቬንቱስን ዘካየደቶ ግጥማት ብደቂቕ ክዕዘብ ክኢለ እየ። ኣብዚ ጸወታ’ዚ ኡናይ ኣብ ሜዳ ዝተጠቕመሉ ሜላ ረቂቕን ጥበብ ዝመልኦን ነይሩ። ስለዚ ጽባሕ (ሎሚ ምሸት ምዃኑ እዩ) ንመጋጥምትና ዕድል ዝህብ ጌጋ ክንፈጥር የብልናን” ይብል ክሎፕ ትማሊ ምሸት ኣብ ዘካየዶ ጋዜጣዊ ዋዕላ።

ሓዳስ

ኤርትራ

27 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.205

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ሰሜን ኮርያ፡ ብምኽንያት ዝኽሪ ምምስራት ሓይሊ ምድሪ እታ ሃገር፡ ወተሃደራዊ ምርኢት ከምዘካየደት ተገሊጹ። እቲ ብሰኑይ ምሸት ከምእተኻየደ ዝተሓበረ ወተሃደራዊ ምርኢት፡ ሰሜን ኮርያ ኣብ ምምዕባል ካብ ኣህጉር ናብ ኣህጉር ዝውንጨፍ ባለስቲክ ሚሳይላት ወኒናቶ ዘላ ደረጃ ዘንጸባርቕ ምዃኑ፡ ኣገልግሎት ዜና እታ ሃገር ሓቢሩ። መራሒ ሰሜን ኮርያ ኪም ጆንግ ኡን ኣብቲ ኣጋጣሚ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ንኒኲሌሳዊ ኣጽዋር ሃገሩ ብዓይነትን ብዝሕን ብተዓጻጻፊ ከዕብዮ ምዃኑ ቃል

ሰሜን ኮርያ፡ ወተሃደራዊ ምርኢት ኣካዪዳ ኣትዩ። ኪም ጆንግ ኡን ወሲኹ፡ “ኒኲሌሳዊ ኣጽዋር፡ ምልክት ሃገራዊ ሓይሊ ከም ምዃኑ መጠን፡ ካብ ግዜ ናብ ግዜ ምቅይያራት ክግበረሉ ኣድላዪ እዩ” ክብል ኣገንዚቡ። እቲ ሰሜን ኮርያ እተማዕብሎ ዘላ ኒኲሌሳዊ ኣጽዋር፡ መሰረታውያን ሃገራዊ

ኤሎን መስክ፡ ንትዊተር ብ44 ቢልዮን ዶላር ክዕድጎ ተሰማሚዑ

ፊንላንድ፡ ምስ ኣባላት ኔቶ ወተሃደራዊ ልምምድ ከተካይድ እያ ፊንላንድ፡ ምስ ኣባላት ሰሜን ኣትላንቲክ ኔቶ ዝኾና ላቲቪያ፡ ኢስቶኒያን ነዘርላንድስን፡ ኣብ ባሕሪ ባልቲክ ሓባራዊ ወተሃደራዊ ልምምድ ከተካይድ ምዃና፡ ሚኒስትሪ ምክልኻል እታ ሃገር ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ ገሊጹ።

እቲ ጽባሕ ሓሙስን ዓርብን ክካየድ ምዃኑ ዝተገልጸ ሓባራዊ ወተሃደራዊ ልምምድ፡ ኣብ ምድህሳስን ምምካንን ኣብ ትሕተ-ባሕሪ ዝተጻወዱ ነተጉቲ ዘተኮረ ምዃኑ ተሓቢሩ። ሚኒስትሪ ምክልኻል ፊንላንድ ኣብ

ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እቲ ልምምድ ካብ ሩስያዊት ከተማ ሴንት-ፒተርስበርግ 540 ኪ.ሜ ርሒቐን ኣብ ዝርከባ ደሴታት ባልቲክ ክካየድ ምዃኑ ኣረዲኡ። እቲ ቅድሚ ሓደ ዓመት ዝተወጠነ ወተሃደራዊ ልምምድ፡ እተን ኣብ ታሪኽ ዓለምና ሻራ ከምዘይብለን ዝግለጻ ፊንላንድን ሽወደንን፡ ዝመጽእ ወርሒ ኣባላት ኔቶ ንምዃን ሕቶ ከቕርባ ከምዝኽእላ ኣብ ዝሕበረሉ ዘሎ እዋን እዩ ዝካየድ ዘሎ። ሩስያ ኣቐዲማ ኣብ ዝሃበቶ መግለጺ፡ ፊንላንድን ሽወደንን ኣባላት ኔቶ ንምዃን ዘካይዳኦ ዘለዋ ምንቅስቓሳት፡ ንሰላምን ጸጥታን ኤውሮጳ ክዘርግ ከምዝኽእል ኣጠንቂቓ ምንባራ ይዝከር።

ጃፓንን ደቡብ ኮርያን፡ ዝምድናአን ንምትራር ተሰማሚዐን ጃፓንን ደቡብ ኮርያን፡ ኣብቲ ዞባ ዘጋጥመን ዘሎ ጸጥታዊ ስግኣት ብሓባር ንምግጣም፡ ኣብ መንጎአን ዘሎ መግዛእታዊ ሓድግታት ዝመንቀሊኡ ምትፍናን ንጉድኒ ገዲፈን፡ ዝምድናአን ከትርራ ከምእተሰማምዓ ተገሊጹ። ክልቲአን ሃገራት ኣብቲ ስምምዕ ዝበጽሓ፡ ላዕለዋይ ጉጅለ ልኡኽ ፕረዚደንት ደቡብ ኮርያ፡ ትማሊ ሰሉስ ኣብ ከተማ ቶክዮ ምስ ቀዳማይ ሚኒስተር ፉምዮ ኪሺዳን ካልኦት ላዕለዎት ሰብ-መዚ’ታ ሃገርን ኣብ ዘካየዶ ርክብ እዩ። ፍሉይ ልኡኽ ደቡብ ኮርያ ኣብ

ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሸጣ መድሃኒት ጎዳይፍ

ረብሓታታን ድሕነታን ብጸላእታ ኣብ ዝትንከፈሉ እዋን፡ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ጥቕሚ ክውዕል ከምዝኽእል እውን ኣጠንቂቑ። ኪም ጆንግ ኡን፡ ድሕሪ ሞት ኣቦኡ ስልጣን ካብ ዝጭብጥ ንደሓር፡ ኣብ 10 ዓመታት ዘይመልእ ግዜ፡ ሰሜን ኮርያ 12 ዓበይቲ ወተሃደራዊ ምርኢታት ከምዘካየደት ጸብጻባት የመልክቱ።

ጃፓን ንሓሙሽተ መዓልታት ኣብ ዝጸንሓሉ፡ ዝምድና ክልቲአን ሃገራት ንምምዕባልን ክልተኣዊ ረብሓታት ንምድንፋዕን ተጨባጢ ስጉምቲ ክውሰድ ኣብ ዝከኣለሉ ዛዕባታት ኣተኲሩ ክመያየጥ ምዃኑ ተሓቢሩ። ሓድሽ ቀዳማይ ሚኒስተር ጃፓን ፉምዮ ኪሺዳ፡ ሰሜን ኮርያ ተካይዶ ዘላ ተኸታታሊ ፈተነታት ኣዕነውቲ ኣጽዋር፡ ከምኡ’ውን ቻይና ኣብ’ቲ ዞባ ጽልዋኣ ንምዕባይ ተካይዶ ዘላ ንጥፈታት ንምብዳህ፡ ሃገሩ ምስ ደቡብ ኮርያ ዘለዋ ዝምድና ንምትራር ከምዝሰርሕ ምግላጹ ኣይርሳዕን።

ጃፓን፡ ኣብ 1910 እያ ንደቡብ ኮርያ ወሪራ ኣብ ትሕቲ ግዝኣታ ኣእትያታ ነይራ። ክሳብ ኣብ ካልኣይ ውግእ ዓለም ተሳዒራ ኢዳ እትህብ ድማ፡ ን35 ዓመታት ብሕሱም ኣታሕዛ ከም ዝገዝኣታ፡ ጸብጻባት የመልክቱ።

ሃገራት ኤስያ፡ ሓደጋ ቁጠባዊ ቅልውላው የንጸላልወን ብሰንኪ’ቲ ኣብ ዩክሬን ተፈጢሩ ዘሎ ኩነታትን ንዓኡ ተኸቲሉ ብደረጃ ዓለም ዝርአ ዘሎ ናህሪ ዋጋታትን፡ ከምኡ ድማ ብሰንኪ’ቲ ቻይና ለብዒ ኮሮና ቫይረስ ንምቁጽጻር እትወስዶ ዘላ ናይ ዕጽዋ ስጕምቲታት፡ ሃገራት ኤስያ ከቢድ ቁጠባዊ ቅልውላው ከጋጥመን ከምዝኽእል፡ ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ኣጠንቂቑ። ኣህጉር ኤስያ፡ ዝጸንሓ ንግዳውን ፊናንሲያውን ጒዕዞ ዕብየት፡ ብሰንኪ ኲናት ዩክሬንን ሩስያን ኣመና ከምእተሃሰየ እዮም ጸብጻባት ዝገልጹ። ብተወሳኺ፡ ብሰንኪ ምዝሕታል ቁጠባ ቻይና ኣብታ ኣህጉር መጠን ዝቕባበ ክብ ይብል ምህላዉ፡ እዚ ከኣ ነቲ ተፈጢሩ ዘሎ ቁጠባዊ ቅልውላው ተወሳኺ ጸቕጢ ይኾኖ ከምዘሎ፡ ዳይረክተር ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ኣብ ሃገራት ኤስያን

ፓሲፊክን ሓቢራ። ንሳ ወሲኻ፡ እቲ ኩነታት ንሓንጸጽቲ ፖሊሲ እታ ኣህጉር ኣብ ምምጥጣን እቲ እናኣንቆልቈለ ዝኸይድ ዘሎ ቁጠባዊ ገስጋስን እናዓበየ ዝመጽእ ዘሎ መጠን ዝቕባበን፡ ከቢድ ተጽዕኖ ክፈጥረሎም

ጎደና

ዕለት 27/04/2022

ቦርድ ኩባንያ ትዊተር፡ ንማሕበራዊ መራኸቢ ትዊተር ንሓደ ካብ ሃብታማት ዓለምና ዝኾነ ኤሎን መስክ ብ44 ቢልዮን ዶላር ክሸጠሉ ከምእተሰማመዐ ተገሊጹ። ቢልዮነር መስክ፡ ፈለማ ነቲ ኩባንያ ንምዕዳግ ዘቕረቦ ሓሳብ በቲ ቦርድ እኳ ተነጺጉ እንተነበረ፡ ሕጂ ግን ኣብቲ ኩባንያ ብርኪ ዘለዎም ሰባት ነቲ ስምምዕ ንምጽዳቕ ድምጺ ክህቡ ክሓትት ምዃኑ’ዩ ዝሕበር ዘሎ። እቲ ናይ ኣመሪካ፡ ደቡብ ኣፍሪቃን ካናዳን ዜግነት ዘለዎ ቢልዮነር፡ ቅድሚ ክልተ ሰሙን ነቲ ዘሰንብድ መጠን ዋጋ ከቕርብ እንከሎ፡ ማሕበራዊ መራኸቢ ትዊተር ገና ዘይተፈተሸ ዓብዪ ዓቕሚ ከም ዘለዎ እዩ ተዛሪቡ ነይሩ። መስክ ብተወሳኺ፡ ትሕዝቶታት

እቲ ማሕበራዊ መራኸቢ ካብ ምዕባይ ጀሚሩ ክሳብ ናይ ስኑዕ ዜና መጠቀሚታት ሕሳባት (ኣካውንት) ምጥፋእ ዝኸይድ ኣገደስቲ ለውጥታት ከም ዝገብር እውን ገሊጹ ኣሎ። ብመሰረት ሓበሬታ መጽሄት ፎርብስ፡ መስክ 273.6 ቢልዮን ዶላር ሃብቲ ዘለዎ ኮይኑ፡ ኣብ ኤሌክትሮኒካውያን ተሽከርከርቲ ዝፈርያሉ ‘ትካል ቴስላ’ ዝለዓለ ብርኪ ከምዘለዎን፡ ዋና ትካል ስፔስ ኤክስን ከምዝዀነን ይፍለጥ። ኣብ ዝሓለፈ እዋን፡ ኩባንያ ትዊተር፡ ንሓደ ካብ ፍሉጣት ተጠቀምቱ ዝዀነ ፕረዚደንት ኣመሪካ ነበር ዶናልድ ትራምፕ፡ “ናዕቢ ኣለዓዒልካ” ብምባል ካብቲ ማሕበራዊ መራኸቢ ኣጊዱዎ ከምዝነበረ ኣይርሳዕን። ብዙሓት ዜጋታት ኣመሪካ ነቲ ሓድሽ ስምምዕ ክቕበሉዎ እንከለው፡ ዶናልድ ትራምፕ ግን ብሰኑይ ንፎክስ ኒውስ ኣብ ዝሃቦ ቃል፡ ዳግም ናብ ትዊተር ናይ ምምላስ መደብ ከምዘይብሉ ኣረዲኡ። ኣብ ትዊተር 80 ሚልዮን ሰዓብቲ ከምዘለውዎ ዝንገረሉ መስክ፡ ኣብ 2018 ተቖጻጸርቲ ፋይናንስ ኣመሪካ፡ “መስክ ኣብ ትዊተር ብዝጽሕፎም ጽሑፋት ንሰብ-ሃብቲ ቴስላ የጋግዮም ኣሎ” ክብሉ ከሲሶምዎ ምንባሮም ይሕበር።

ጎደና እምበረሚ 755፡ ከባቢ ሚ/ሕርሻ

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ከምዝኽእል ኣገንዚባ። ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብ ኣብ ዝሓለፈ ወርሒ ኣብ ዝዘርግሖ ጸብጻብ፡ ኣብ 2022፡ ኣህጉር ኤስያ 4.9 ሚእታዊት ቁጠባዊ ዕብየት ከተመዝግብ ከምእትኽእል ምእማቱ ኣይርሳዕን።

ቁ.ስልኪ 181672

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ሓሙስ 28 ሚያዝያ 2022

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

‘ብዓቲ ማሞዝ’ - ዓለማዊ ቅርሲ

ዝኽሪ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት

ወግዒ ሎሚ

ዑረትን ሕብረተ-ሰብን

ግጥማት ዋንጫ ናጽነት

ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ኣብ ሩስያ ናይ ስራሕ ምብጻሕ ይፍጽም ኣሎ

ኩዶ-ፈላሲ - ተጠቃምነት ኣገልግሎት ሕርሲ ኣብ ሕክምና ክብ ኢሉ ኣብ መደበር ጥዕና ኩዶ-ፈላሲ - ንኡስ ዞባ መንደፈራ፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመት 21 ሚእታዊት ዝነበረ ተጠቃምነት ኣገልግሎት ሕርሲ፡ ሎሚ ዓመት ናብ 35 ሚእታዊት ክብ ከምዝበለ፡ ሓላፊ’ታ መደበር ጥዕና ነርስ ኣማኑኤል ተስፋገርጊስ ሓቢሩ።

እታ መደበር ጥዕና፡ ንነበርቲ 13 ዓድታት ምምሕዳራት ከባቢ ኩዶ-ፈላሲን ምሕራም ጌዶን፡ ከምኡ’ውን ን5 ዓድታት ንኡስ ዞባ እምኒ-ሓይሊ ጥዕናዊ ኣገልግሎት ከምእትህብ ዝሓበረ ነርስ ኣማኑኤል፡ ዋሕዲ ክፍልታት ንንጥፈታቶም ይድርቶ

ከምዘሎ ኣገንዚቡ። ኣገልግሎታት ቅድሚን ድሕሪን ሕርሲ፡ ምክትታል ጥዕና ህጻናትን ቈልዑን፡ መርመራታት ኤች.ኣይ.ቪ/ኤይድስን ሕማም ቲቢን፡ ከምኡ’ውን ምክትታል ጥዕና ስድራ-ቤታት ክሳብ ርሑቕ

ብሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኣቶ ዑስማን ሳልሕን ኣማኻሪ ፕረዚደንት ኣቶ የማነ ገብረኣብን ዝቘመ ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ፈደረሽን ሩስያ ሰርጌ ላቭሮቭ ብዝገበረሉ ዕድመ መሰረት፡ ኣብ ሩስያ ናይ ክልተ መዓልታት ናይ ስራሕ ምብጻሕ ይፍጽም ኣሎ። ትማሊ ኣብ ዝተገብረ ርክብ፡ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ፈደረሽን ሩስያ ሰርጌ ላቭሮቭ፡ ንላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ ብዛዕባ መበቈል ኲናት ዩክሬን፡ ዕላማ ሩስያን ህልው ኩነታትን መብርሂ ሂቡ። ኣብ’ቲ ርክብን ዝሰዓበ ሓባራዊ ጋዜጣዊ

መግለጽን፡ ላዕለዋይ ልኡኽ ኤርትራ፡ መትከላዊ መርገጺ ኤርትራ ብምርግጋጽ፡ ሩስያን ዩክሬንን ኣብ መንጐአን ንዘሎ ግጭት ብክልተኣዊ ልዝብ ፍታሕ ከናድያሉ ጸዊዑ። ክልቲኦም ወገናት ብተወሳኺ፡ ኣብ ህልው ኩነታት ዞባ ቀርኒ ኣፍሪቃን ኣህጉር ኣፍሪቃ ብሓፈሻን፡ ሓሳብ ንሓሳብ ተለዋዊጦም። ንክልተኣዊ ዝምድና ብዝምልከት ድማ፡ ኤርትራን ሩስያን - ፖለቲካዊ፡ ዲፕሎማስያዊ፡ ንግዳዊ፡ ወፍራዊ፡ ትምህርታውን ባህላውን ዝምድናአን ንምምዕባል፡ ጭቡጥ ስጒምቲታት ክወስዳ ተረዳዲኦም።

ዓድታት እናኸድካ ከምዝወሃብ፡ ኮም ዝሰረቱ ጥዕና ሕብረተ-ሰብ ንምውሓስን ሕማም ዓሶ ንምግታእን እውን ዕቱብ ጻዕርታት ከምዝካየድ ኣረዲኡ። መደበር ጥዕና ኩዶ-ፈላሲ፡ ንዓድታት ኩዶፈላሲ፡ ደርዓንቶ፡ ዓዲ-ዓዳ፡ እምበዛርብ፡ ዓዲ-ጋዕባ፡ ዓዲ-ጻውራ፡ ደብሪ፡ እምባከታይ፡ ዓዲ-ሸቋኖ፡ ኦኦ፡ ምሕራም-ጌዶ፡ ሱሪን ዑናመጎጎን፡ ከምኡ’ውን ንሓሙሽተ ዓድታት ንኡስ ዞባ እምኒ-ሓይሊ ኣግልግሎት ትህብ። ኣብ ምምሕዳር ከባቢ ኢንገርነ - ንኡስ

ዞባ ኣቑርደት እትርከብ መደበር ጥዕና ድማ፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ስሩዕ ኣገልግሎታ፡ ኣብ ተጠቃምነት ሕክምና - ንቕሓት ህዝቢ ኣብ ምብራኽ ኣገዳሲ ተራ ትጻወት ከምዘላ ተገሊጹ። ሓላፊ’ታ መደበር ነርስ ቶማስ ኩኩ፡ ንቕሓት ሕብረተ-ሰብ ኣብ ተጠቃምነት ትካላት ጥዕና ንምዕባይ ዝሕግዝ ኣስተምህሮታት፡ ኣካል ዕለታዊ ንጥፈታቶም ከምዝዀነ ኣረዲኡ። መደበር ጥዕና ኢንገርነ፡ ንነበርቲ ኢንገርነ፡ ዓሊባናይን ደገሰይን ኣገልግሎት ትህብ።

በዓል-ስልጣን ኣግራብን እንስሳ ዘገዳምን፡ ኣብ ምንጻር ዕማማት መሻርኽቲ ዝተመያየጠ ዓውደ-ዘተ ወዲቡ በዓል-ስልጣን ኣግራብን እንስሳ ዘገዳምን፡ ብ26 ሚያዝያ ኣብ ኣዳራሽ ሃኮሰኤ-ኣስመራ፡ ኣብ ምንጻር ዕማማትን ኣበርክቶን መሻርኽቲ ዘተኰረ ዓውደ-ዘተ ኣካዪዱ። ኣብ’ቲ ሚኒስተራት፡ ኣዘዝቲ ሰራዊት፡ ኣመሓደርቲ ዞባታት፡ ሓለፍቲ ትካላት መንግስቲ፡ ሃገራውያን ማሕበራት፡ ከምኡ’ውን መራሕቲ ሃይማኖት ዝተሳተፍዎ ዓውደ-ዘተ፡ ዋና ኣካያዲ ስራሕ ናይ’ቲ በዓል-ስልጣን ኮሎኔል ክንፈ ሃብቶም፡ ዛጊት ኣብ ብዙሕ ከባቢታት ተተግቢሮም ዘለዉ መደባት ሰፋሕቲ እኳ እንተዘይኰኑ፡ ጽዒትካ ለውጢ ከምዝመጽእ ዘረጋገጹ ህያው ኣብነት ምዃኖም ጠቒሱ፡ ካብ’ቲ ልሙድ ንጥፈታት ምግራብን ምፍዋስ ማይ ኩዖን ወጺእና፡ ንዝለዓለ ስራሕን ውጽኢትን ክንብገስ ከምዝግባእ ኣገንዚቡ። ንቀንዲ ዕማማት ምምሕዳራት ኣብ ኩሉ ጽፍሒታት፣ ሓይልታት ምክልኻልን ጸጥታን፣ ዜናዊ ጐስጓሳት፣ ሚኒስትሪ ጸዓትን ማዕድንን ካልኦትን ድሕሪ ምጥቃስ ድማ፡ ሕሩምን ዓዳውን ሕዛእቲታት ዝበዝሑ ተጣሒሶም፣ ሰኣን ግቡእ ምክትታልን ሓለዋን ንብርሰት ተቓሊዖም ከምዘለዉ ብምሕባር፡ ዳግማይ ናብ ንቡር ንምምላሶም መጽናዕቲ ይካየድ ከምዘሎ ገሊጹ። ሚኒስተር መሬት፡ ማይን ኣከባቢን ኣቶ ተስፋይ ገብረስላሰ፡ ኣብ ዘመንና ንሕብረተ-ሰብ ዓለም ዘናወጸን ዘሻቐለን ባህሪን፡ ንምውጋዶም

ዝከኣል ተግባራት ደቂ-ሰብ ዝጠንቆም ግድላትን ሓደገኛ ሳዕቤናቶምን ብዙሓት ምዃኖም ጠቒሱ፡ ግሎባዊ ለውጢ ክሊማን ብርሰት ባህርያዊ ኣከባብን፡ ካብ’ቶም ብቐዳምነት ዝስርዑ ሓደገኛ ቅልውላዋት ብምዃኖም፡ ሽፋን ብቚሊ መሬት ሃገርና ንምክልኻልን ንምንባይን፡ ከምኡ’ውን ዝበረሰ ናብ ንቡር ንምምላስ ዕቱብ ጻዕሪ ክክካየድ ከምዝግባእ ኣስሚሩሉ። ሚኒስትር ሕርሻ ኣቶ ኣረፋይነ በርሀ

ድማ፡ ሓይልታት ምክልኻል፡ ሚኒስትሪ መሬትን ማይን ኣከባቢን፡ ሚኒስትሪ ሕርሻ፡ በዓል-ስልጣን ኣግራብን እንስሳ ዘገዳምን፡ ከምኡ’ውን ሃገራውያን ማሕበራት - ሃማደኤ፡ ሃኮሰኤ፡ ሃማመተኤን ካልኦት መሻርኽትን፡ ኣብ ልምዓት ክገብርዎ ናይ ዘለዎም ኣበርክቶ ድሕሪ ምዝርዛር፡ ብደረጃ ሃገር ኣብ’ዚ መዳይ’ዚ ዝነጥፍ፡ ብበዓል-ስልጣን ኣግራብን እንስሳ ዘገዳምን ዝምራሕ ኣወሃሃዲ ኣካላት ክቐውም ሓሳብ ኣቕሪቡ።

ተሳተፍቲ ኣብ ጉጅለታት ተኸፋፊሎም፡ ኣብ ልምዓት ኣግራብን ምስሳን እንስሳ ዘገዳምን፣ ጠንቅታት ብርሰት ኣግራብን እንስሳ ዘገዳምን፣ ቀረብ ኣማራጺ ጸዓትን ካልኦት ኣማራጺታትን ከምኡ’ውን ካልኦት ዛዕባታት ሰፊሕ ምይይጥ ድሕሪ ምክያድ፡ ብርሰት ኣግራብ ንምክልኻል ክሳብ ዓዲ ዝወረደ ውዳቤታት ክህሉ፣ ትግባረ ሃገራዊ ወፍሪ ልምዓት ምግራብ ክሕይል፣ ናይ ምንቃሕ ዘመተን ጽኑዕ ሓለዋን ብቐጻሊ ክትግበር፣

ሞጐጎ ኣድሓነት ክትመሓየሽን ተጠቃምነታ ክሰፍሕን፣ ኣራሚ መቕጽዒ ሕጊ ክንደፍ፣ ከምኡ’ውን ተምሪ ሙሳ በቲ ቅኑዕ መንገዲ ኣብ መዓላ ዝውዕለሉ ኩነታት ክፍጠር ዝብሉ ርእይቶታት ኣፍሲሶም። ኣብ መወዳእታ፡ ንኹሎም መሻርኽቲ ናይ ምስጋና ወረቐት ምስክር፣ ንሃገራዊ ኮንፈደረሽን ሰራሕተኛታት ኤርትራ ድማ ስለ’ቲ ኣብነታዊ ኣበርክቶኡ፡ ፍሉይ ሽልማት ተዓዲሉ።

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ወዘተረፈ ጴጥሮስ ተፈሪ

ኣብ ዓለም ኣለዉ ካብ ዝብሃሉ ስርዓተብዓቲ ካብ ዝሓዙ ብዓቲታት እቲ ዝነውሐ እዩ። ኣብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ፡ ኣብ ማእከላይ ቦታ ‘ኬንቱኪ’ ይርከብ። ንሓያሎ ብዓቲታት ዝሓቘፈ ክኸውን እንከሎ፡ ኣብ ሓደ ሃገራዊ ሕዛእቲ ተጠርኒፉ ብ‘በዓቲ ማሞዝ’ ይፍለጥ። ወግዓዊ መጸውዒኡ ግን - “ማሞዝ ፍሊንት ሪድጅ ከይቭ ስይስተም” እዩ። ከም ሃገራዊ ሕዛእቲ ኣብ 1 ሓምለ 1941 ተመስሪቱ። ኣብ ጥቅምቲ 27 1981 ድማ፡ ከም ዓለማዊ ቅርሲን ውርሻን ኣብ ዩኔስኮ ብወግዒ ተመዝጊቡ። ብ26 መስከረም 1990 ከኣ ኣብ ‘ባዮስፌር ረዘርቭ’ - ማለት ስነፍልጠት መሰረት ብዝገበረ ንህይወታውያንን ከባቢኦምን ዝምድናኦም ዝሕሉን ምምሕያሽ ዘካይድን በይነ-መንግስታዊ ትካል፡ ሓለዋ ክንክንን ክግበረሉ ብኣገባብ ጸዲቕሉ። ዝምድና እዚ ብዓቲን ደቂ-ሰብን ካብ ዝፍልም 6000 ዓመታት ኣሕሊፉ ኣሎ። ነዚ ሓቂ’ዚ ዘርጉድ ከም መርተዖ ዝኸውን፡ ብስነ-ኩዕታ ሓያሎ ኣስከሬናት ደቂሰብ ክርከብ ክኢሉ እዩ። እቲ ዝተረኸበ ኣስከሬናት (ሙሚስ) ናይ ቅድመ ኮሎምቢያ ናይ ዝነበሩ ደቀባት ኣህዛብ ኣመሪካ ስርዓተ ኣቀባብራ ዘለዎም ምዃኖም ኣፋፍኖት ሂቦም እዮም። እዚ ብንውሓቱ ክሳብ 640 ኪሎ-ሜተር ዝበጽሕን ቀዳማይ ደረጃ ዝሓዘን ስርዓተብዓቲ፡ ንሓያሎ ተጓራበትቲን ምስኡ

‘ብዓቲ ማሞዝ’ - ዓለማዊ ቅርሲ ዝተኣሳሰሩ ብዓቲታን ዝጥርንፍ በዓቲ፡ ነቲ ብንውሓቱ ብካልኣይ ደረጃ ዝስራዕ ናይ ሜክሲኮ ‘ሳክ ኣክቱን’ ዝተባህለ ኣብ ትሕቲ ማይ ዝርከብ ብዓቲ፡ ብክልተ ዕጽፊ ይነውሖ። ሕልኽላኻት ወይ መሽጐራጉራት ናይ’ዚ ብዓቲ፡ ኣብ ዘመነ ሚሲሲፒያን ዝማዕበለ ክኸውን እንከሎ፡ ብኖራዊ ሑጻ ሓዘል ኣእማኑ ብርቂ ዝዀነ ጽባቐን ጽንዓተኣቃውማን ይውንን። ልዕሊ 630 ኪሎ-ሜተር ዝኸውን ናብ ዝተፈላለየ ሸነኽ መተሓለለፍቲ ኣለዎ። ገና እውን ዓመታዊ፡ ሓያሎ መላግቦታትን ከይተፈልጡ ዝጸንሑ ንሓያሎ ኪሎ-ሜትሮ ዝኸውን ርሕቀት ዝውንኑ ተፋሰስ ብዓቲታን ይድህሰሱ ኣለዉ። ምእንቲ ስርዓተ ብዓቲኡ ዓቂቡ ክኸይድ ከኣ፡ ከም ዕቃበ ብዓቲ ክምስረት ተገይሩ ግቡእ ሓለዋን ክንክንን ይግበረሉ። ኣኻውሕ ናይ’ቲ ላዕለዋይ ቀጸላ እቲ ብዓቲታት ጸበብቲን ንኣሽቱን መተሓላለፍቲን እኳ እንተዀኑ፡ እቲ ብዓቲ ብተፈጥሮኡን ብኣሲዳዊ ማይ ትሕተ ባይታ ስለዝውንን፡ በዚ ማይ እናሓቐቑ እቲ ንምእታዎም ኣመና ጸቢብ እናገፍሐ ክኸይድ ስለዝረአ፡ ኣፈጣጥራ እዚ ብዓቲ ብኸምኡ ኣብ ነዊሕ ዘመናት ዝተፈጥረ ክኸውን ከምዝኽእል ንምግማት ኣኽኢሉ እዩ። ናብ’ዚ ኣብ ዓለምና ኣለዉ ካብ

ዝብሃሉ ብተፈጥሮኣውነቶም ድንቂ ዝዀነ ትርኢትን ባህሪን ዝውንኑ፡ ብበጻሕቲ ተበሃግቲ ቦታታት ሓደ ዝዀነ ሃገራዊ ሕዛእቲ ብዓቲ ማሞዝ፡ ዓመታዊ ብሓያሎ ነቲ ኣህላኽን ፈታንን ዝዀነ ኣብ ምብጻሑ ዘሎ መሰናኽል በዲሆም ክዕዘብዎ ዝደልዩ ይብጻሕ። ብመሰረት ናይ 2012 ዝተገብረ ገምጋም፡ ነቶም ካብ ኣፍ-ደገኡ ዝምለሱ ክደፍሩ ዘይከኣሉ ኣሽሓት ሰባት ከይጸብጸብካ፡ ዓመታዊ ክሳብ 508.054 ሰባት ይብጽሕዎ። እቲ ወሃቢ ኣገልግሎት ምምሕዳር ናይ’ቲ ሃገራዊ ፓርክ ዝዀነ ትካል እውን፡ ብበጻሕቲ ኣብ ውሽጢ’ቲ ብዓቲ ዝግበሩ ሓያሎ ጉዕዞ እዩ ዝምድብ። ገለ ፍሉጣት ካብ ዝዀኑ ተበጻሕቲ ክፋላት እቲ ብዓቲ፡ ከም ግራንድ ኣቨኑ፡ ፍሮዘን ኒያጋራ፡ ፋት ማንስ ሚሰሪ ይበሃሉ። ኣብ ሰዓት ክሳብ ሽዱሽተ ሰዓት ጉዕዞ ዝግበረሎም ፈተንቲ ጉዕዞታት ድማ ኣለዎም። እዚ ብባና ተሓጊዝካ ዝግበር ጉዕዞ ትሕቲ ምድሪ ክኸውን እንከሎ፡ ከም ‘2 ቱርስ’ ዝኣመሰለ

ጉዕዞ ከኣ፡ በጻሕቲ ናይ ግድን ናይ ላምባ ቀንዴላት ሒዞም ክጓዓዙ ይግደዱ። ብዘይካ እዚ፡ ካልእ ጭቃ ኣብ ዘለዎ እናተንፋሓዂካ ዝግበር ጉዕዞ ሓሊፍካ፡ ብደሮና ኣብ ዝበዝሖ ገለርያታት ዝግበር ጉዕዞ ዘጠቓለለ እውን ኣሎ። ካልእ ከኣ ፈለማ ኣብ ‘ኢኮ ሪቨር’ ዝተባህለ ኣብ ትሕቲ ምድሪ ዝርከብ ንኡስ ፈለግ ዝካየድ ዑደት፡ ኣመና ተፈታዊን ሰሓቢ ዝዀነ ዑደት ኣሎ። ኣብ’ዚ በጻሕቲ ብጀላቡ ይጐዓዙ። እንተዀነ፡ እዚ ሎሚ ብምኽንያት ከባብያውን ሎጀስቲካውን ኣብ በጻሕቲ ዘስዕቦ ጽልዋ ኣብ በጻሕቲ ተቛሪጹ ኣሎ። እዚ ዝተገልጸ ጉዕዞታት፡ ንከተካይድ ግና፡ ኣቐዲምካ ንበጻሕቲ ብዛዕባ እቲ ዝተፈላለየ ገጻት ናይ’ቲ ብዓቲ፡ ትምህርቲን ምምርሒን ይወሃብ። ኣብ ደቡባዊ ክፋሉ ኣብ ለጠቕታ ሓደ ሕሉም ዝሃመመ ዓቢ ጉድጓድ ኣለዎ። ናብ’ዚ ኣብ ውሽጢ ብዓቲ ዘሎ ጉድጓድ ከኣ፡ ብሓደ ሸነኽ ናብ’ቲ ትሕተ ባይታ ምስ ኣተወ ናብ ዘይረአ ዝጠፍእ

ብልሒ ናይ’ቲ ስኡን ቈልዓ

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ሓደ ግዜ፡ ሓደ ናይ ባህላዊ ፍወሳ ክኢላ ዝዀነ ሊቅ፡ ፈቐዶ ዓዲታት ኰለል እናበለ ይፍውስ ነበረ። ኣብ ስራሑ እትሕግዞ - ሓንቲ ደልዩ ዝሰኣና ፈዋሲት ቈጽሊ ነይራ። ኣብ ዝኸዶ ብዕድል እንተገጠመቶ ከኣ፡ ንዓኣ ካብ ምንዳይ ዓዲ ውዒሉ ኣይፈልጥን። ሓደ መዓልቲ፡ ካብ ሓንቲ ዓዲ ናብ ካልእ ዓዲ እናሰገረ እንከሎ፡ እታ ቈጽሊ፡ ኣብ ዘይተጸበዮ ቦታ ኣብ ሓደ ገደል፡ ጥዒምዋ ቈጺላ ረኸባ። ንነዊሕ እዋን፡ ኣብ ሓያሎ ቦታታትን ጫካታትን ሃሰው ኢሉ ዝሰኣና ስለዝነበረት፡ ኣመና ተሓጐሰ። እንተዀነ፡ ናብ’ቲ ዝነበረቶ ገደል ወሪድካ ንምውሳዳ ኣመና ኣጸጋሚ ኰኖ’ሞ ኣይሕጉስ ኣይ

ጉሁይ ኰነ። ገለ ዝሕግዝ ነገር እንተረኸበ፡ ናብ’ቲ ዝመጽኣሉ ልጉስ ቦታ፡ ንየማን ንጸጋም ኣማዕደወ። ንሓደ ኣብ’ቲ ከባቢ፡ ጤለ በጊዕ ዝጓሲ ዝነበረ ቈልዓ ረኣየ እሞ ጸውዖ። እቲ ቈልዓ፡ ምስ መጸአ፡ “እዚ ወደይ ንዓ ነዛ ኣብ’ዚ ፍርቂ ገደል ጥዒሙዋ ትረኣየካ ዘላ ቈጽሊ ተድልየኒ እያ‘ሞ፡ በዚ መጽዓን ኣሲረ ናብኡ ከውርደካ፡ ንስኻ ከኣ ቈሪጽካ ተምጸኣለይ። ኣምሳያኡ/ውዕለትካ ከኣ 10 ቅርሺ ክህበካ እየ” ክብል ተዛረቦ። ወዮ ቈልዓ ትም በለ። “እሂ እዚ ወደይ ውሒዱካ ድዩ?” ክብል ሕቶ ኣስዓበ ሰብኣይ። ሕጂ እውን ኣይመለሰን። በል 20 ቅርሺ ገይረልካ ኣለኹ ክብል ኣስዓበ። ሕጂ እውን እቲ ቈልዓ ትም ኢሉ ካብ ምሕሳብ ሓሊፉ ዋላ ሓንቲ ኣይመለሰሉን። እዚ ወደይ ኣመና እያ ተድልየኒ - ጥራይ ሕራይ ደኣ በል እምበር፡ 30 እንተበልካኒ እውን ክሰማማዓካ እኽእል እየ በሎ። እንተ ንሱ ትም በቃ ዘረባ ዘይብሉ ትም ኢሉ እቲ ሊቅ ኣብ ዘይተገንዘቦ ምስልሳል ተቘርነ። ብጸገም ዝነብር ይትረፍ 20-30 ቅርሺ፡ 2-3 ቅርሺ እውን ካብ ዝጨንቃ ስድራቤት

ንኡሽቶ ፈለግ ኣሎ። ስለ’ዚ እዚን ካልእ ከምዚ ዝኣመሰለን ክርከቦ ስለዝኽእል፡ እቲ ኣብኡ ዝግበር ጉዕዞ ጥንቕቕ ኢልካ እዩ። ምናልባት እውን፡ ሎሚ ድሓን ዝገደፍካዮ ጽባሕ ሃሚሙ ዝውሕጥ ጉድጓድ ፈጢሩ ክጸንሕ ይኽእል። ስነ-ህይወታውን ከባብያውን ብልጫታት ናይ’ዚ ብዓቲ ምስ እንርኢ፡ ብመሰረት ታሪኽ ዝገልጾ ብዘይካ እቲ ምድራዊ ባህሪያቱን ውቃበኡን፡ ኣብ ስነ-ህይወታዊ እውን ከም ዝተፈላለያ ዓሌት መንካዕ ብብዝሒ ዝርከባሉ እዩ። ኣብ ገለ ዘመን ከኣ፡ ድምር ናይ እዘን ከም ኢንዲያን ባት፡ ግረይ ባት፡ ሊትል ብሮውን ባት፡ ቢግ ብሮውን ባትን ካልኦትን ናይ ዝተባህላ ሓያሎ ዓሌት መንካዕ፡ ክሳብ ካብ 9-12 ሚልዮን ይበጽሕ ነይሩ። ሎሚ ግና እዚ ብዝሒ ናብ ዓሰርተታት ኣሽሓት ከምዝጐድል ኰይኑ እዩ። እንተዀነ ብመንካዕ ጥራይ ዘይኰና፡ ብካልኦት እንስሳታት - ከም ክልተ ዓሌት ዕንጭራርን ናይ ብዓቲ ልሳማንደር (ዓሌት ጠበቕ) ናይ ክልተ ዓሌት ዓይኒ ኣልቦን ለምጻምን ዓሳ ሽሪምፕ፡ ናይ ብዓቲ ግረይ ፊሽን እውን ሃብታም እዩ። ንኣመጻጻኣ ስም ብዓቲ ማሞዝ ብዝምልከት፡ ኣብ’ዚ ብዓቲ ዝዀነ ኣሰረ ህይወት ናይ’ቲ ጸጓር ማሞዝ (ሓርማዝ መሰል እንስሳ) ዝተረክበ የለን። ስም ናይ’ዚ ብዓቲ እውን ምስ’ዚ እንስሳ ዝዀነ ምትሕሓዝ የብሉን። እቲ ምትሕሓዙ ካብ ዘለዎ ዕብየት ዝነቐለ ክኸውን እዩ ዝብል ግምት ኣሎ። ይኹን’ምበር፡ እዚ ስም’ዚ ቅድሚ ነዊሕ ዓመታት ዝወጸአ ስም ከም ምዃኑ፡ ዕብየት ናይቲ ዓርሞሸሽ እንስሳን ናይ’ዚ ዓርሞሸሽ ብዓቲን ኣይተሓሓዝን እዩ። ካብ’ዚ ብምንቃል ከኣ፡ እዋናውያን ዳህሰስቲ፡ ምትሕሓዝ ናይ’ዚ ስምን እዚ ብዓቲን ገና ኣብ ምድህሳስ ይርከቡ። እዩ። እቲ ዝሰምዖ ዘሎ ገንዘብ ነታ ቤቶም ዘምጸኣላ መስተርሆት ብዙሕ እዩ። ስለ’ዚ እቲ ዝበልዎ ዋላ ሓንቲ ዝኸፍኦ ኣይነበረን። እንተዀነ፡ ህይወት መመዛዝንቲ ዘይብላ ዓባይ ነገር እያ - ብህይወትካ ምጥላዕ ዓቢ ጌጋ እዩ። ወዮ ሊቅ ከይኣብዮ እናፈርሐ “በል’ባ መልስ. . . እንታይ ደኣ ኣስቂጥካ፣ ትም’ኮ ትም እዩ። ኣጆኻ እንተ ኣውሒደልካ ክውስኸካ 40 ገይረልካ ኣለኹ።” ብምባል ሕጂ እውን ድሌቱ ክነግር ገደዶ። ኣይመለሰሉን። ንሱ እውን ኣይገደፎን 80፡ 90፡ እናበለ ክሳብ 100 ቅርሺ ከም ዝኸፍሎ ተዛረበ። ጓሳ ሃንደበት፡ ዝነፍጽ ዘሎ ክመስል ጐዪዩ ክኸይድ ጀመረ። ብድሕሪ እዚ እቲ ሊቅ ብለመና - “ንዓ’ባ ናበይ ትኸይድ ዘይንሰማማዕ ዋላ 150 ክገብረልካ” እናበለ ሰዓቦ። መወዳእታኡ ቈልዓ - ሕራይ ንኣቦይ ክጽውዕ ክብል መለሰ። ኣቦኻ ደኣ እንታይ ክገብረልና ክብል ሓተተ ሊቅ። “ንስኻ ወላድየይ ኣይኰንካን። ምናልባት ኣንጠልጢልካ ናብቲ ገደል ምስ ኣውረድካኒ፡ እንተኸበድኩኻስ ክትፍንዉኒ ትኽእል ኢኻ። ኣቦይ ግና ኣቦይ እዩ ዋላ ሽሕ ግዜ ይኽበዶ፡ ዝገበረ ገይሩ ይጸሮኒ ደኣ እምበር ፈንዩ ንጸድፊ ኣይክህበንን እዩ። ስለ’ዚ ንሰማማዕ እንተደኣ ኰይንና ንኣቦይ ክጽወዖ ኣሎኒ” ክብል ገጹ ኣዚሩ መለሰሉ። ነዚ ዝሰምዐ ሊቅ፡ ብብልሒን ምስትውዓልን ናይ’ቲ ቈልዓ ልቡ ተተንኪፉ - ክሳብ ዝኽወል ኣፉ ከፊቱ ክጥምቶ ድርቕ በለ።

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ባህልን ስነ-ጥበብን ዓንዶም ግርማይ (ወዲ-ደረስ)

ስእሊ፦ ፊያሜት መስፍን

ኣብ ሕምብርቲ ከተማ ኣስመራ ተደኵኑ ዝርከብ ማእከል መዘናግዒ ሃዋኪል፡ ብቐዳም 16 ሚያዝያ፡ ቅድሚን ድሕሪን ቀትሪ ክልተ ዓበይቲ ስነ-ጥበባዊ መደባት’ዩ ኣአንጊዱ። እቲ ሓደ ብምኽንያት በዓል ትንሳኤን ዒል ኣልፈጥርን ክኸውን ከሎ፡ እቲ ካልኣይ መደብ ድማ ብምኽንያት ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ዝተዳለወ መደብ’ዩ ኣአንጊዱ። ኣብ’ቲ ኣብ ሰዓታት ቅድሚ ቀትሪ፡ ብምኽንያት 29 ሚያዝያ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ዝተቓንዐ ዝኽሪ፡ ብዓይነትን ብዝሕን ብርክት ዝበሉ ስነ-ጥበባዊ ፍርያት’ዮም ቀሪቦም። ካብ ኣወሃሃድትን ኣሰናዳእትን መደባት’ታ ዕለት ዝረኸብናዮ ሓበሬታ ከምዘነጸሮ ድማ፡ እታ ዕለት፡ ኣብ ሃገርና ንኻልኣይ ግዜኣ ትዝከር ምህላዋ እዩ። ካብ ንግሆ ጀሚሮም ናብ ቀጽሪ ሃዋኪል ዝወሓዙ ዕዱማት ተሳተፍቲ፡ ነቲ ባህ ዘብል ደበና ዝዓብለሎ ዝሑል ኵነታት ኣየር እናስተማቐሩን ኣብ ጐድኖም ምስ ዝተቐመጠ እናዕለሉን ንምጅማር’ቲ መደብ ብሃንቀውታ ምጽባዮም ቀጸሉ። እተን ነቲ መደብ ከማዕርጋ ዝተዳለዋ ጒጅለታት ባህልን ትልሂትን እውን ብተመሳሳሊ ምድላዋተን ኣጻፊፈን ንምጅማር ድሉዋት ኮና። ልክዕ ሰዓት 9፡00 ንምጅማር’ቲ መደብ ዘበስር ወረቐት ዝሓዘ ኣላዪ መድረኽ ተቐልቀለ። ኣብ ቅድመኡ ተተኺላ ናብ ዝነበረት መጒልሒ ድምጺ ቀሪቡ ሰላምታ ድሕሪ ምልጋስ፡ ኵሎም መደባት’ታ ዕለት፡ ንዝኽሪ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ዘንጸባርቑ ምዃኖም ገሊጹ። ንተሳተፍቲ ሰናይ ናይ ምዝንጋዕ ሃዋህው ክኾነሎም ብምምናይ፡ ድሕሪ ዝኽሪ ሰማእታት፡ ቃል መኽፈቲ መደብ ናይ ክብሪ ዕዱም’ታ ዕለት ምስ ቀረበ፡ ስዒቦም ዝቕጽሉ ዝርዝር መደባት ኣንቢቡ ካብ መድረኽ ተኣልየ። ስነ-ጥበብ፡ ካብ ሕብረተ-ሰብ ዝወጽአ ንሕብረተ-ሰብ ዘገልግል፡ ኣብ ምንባርን ምንብባርን ህይወት ደቂ-ሰብ ጽልዋኡ ዓብዪ’ዩ። ትልሂት ድማ፡ ሕብረተሰባት ስእሊ ባህሎምን ልምዶምን ዘንጸባርቑሉን ዝርእዩሉን፣ ሓደ ኣካል ስድራ ናይ ስነ-ጥበብ’ዩ። በዚ ድማ ከም መሃሪ፡ ኣዘናጋዒ፡ መጻኢ ኵነታት ዝትንቢ ወዘተ. ረቂቕን ዘይጭበጥን መሳርሒ ጥበብ እዩ። እዚ ስለ ዝዀነ፡ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት፡ ኣብ ስነ-ጥበብ ንዝነጥፉ ሰባት ጥራይ ዘይኰነት፡ ብዓቢኡ ንመላእ ሕብረተሰብ ክብርትን ዕዙዝ ኣገዳስነት ዘለዋን ዕለት ምዃና ክንርዳእ የኽእለና። ኣብ ዝኽሪ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ናይ ክብሪ ዕዱም ኮይኑ ሓጺር ቃል ዘስመዐ ኮሚሽነር ኮሚሽን ባህልን ስፖርትን ኤርትራ፡ ኣምባሳደር ዘመደ ተኽለ እዩ። ፈለማ ንኣዳለውትን ኣሰናዳእትን’ቲ መደብ ምስጋናኡ ድሕሪ ምቕራብ፡ ዝኽሪ ዓለማዊ

ዝኽሪ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ትልሂት ኣብ ሃገርና ሎሚ ዓመት፡ ንኻልኣይ ግዜ ትበዓል ከምዘላ ጠቒሱ፡ ኣብ መጻኢ ድማ ብዝበለጸ ወግዕን ክብርን ንምዝካራ ሓያል ምድላዋትን ምቅርራባትን ክግበር ምዃኑ ገሊጹ። ኣምባሳደር ዘመደ ኣስዒቡ፡ “ትልሂት ብገዛእ ርእሱ ስነ-ፍልጠት’ዩ። ክሳብ ብደረጃ ዩኒቨርስቲ ዝኸይድ ትምህርቲ ዘድልዮ ዓውዲ እውን እዩ። እዚ ኰይኑ ግን፡ ኣብ ኵሉ ሕብረተሰብ ሰሪጹን ናይ ብሓቂ ትርጒሙ ሒዙን ዝኸይድ ዘሎ ዓውዲ’ዩ ኢልና ክንዛረበሉ ብዙሕ ዝተርፈና ኣሎ። ክንበጽሖ ኸኣ፡ ንቕሓት ሕብረተሰብ ክዓቢን ክሰፍሕን ኣለዎ፡” ድሕሪ ምባል፡ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ መረዳእታ ሕብረተ-ሰብና ኣብ ዓውዲ ትልሂት ኣብ ከመይ ደረጃ ኣሎ ንምዕያር፡ ኣብነት ኣሰኒኻ ክግለጽን ክዝርዘርን ከምዝከኣል ኣነጺሩ። ነዚ ዘነጽረልና ኣብነት ክኸውን ዝኽእል ሓደ ነጥቢ ከነልዕል። ሓንቲ ኣብ ትልሂት ዘድሃበ ዝንባለ ዘለዎ ውሉድ ዘለዋ ስድራ ኣላ ንበል። መረዳእታ’ታ ስድራ ኣብ ትልሂት ኣሉታዊ ኰይኑ፡ ካብኡ ዝርከብ ረብሓ ከመዘየለ’ያ ትርዳእ። እዚ ሚዛን ኣተሓሳስባን ርድኢትን እናሃለዋ፡ ውሉዳ ንሳዕስዒት ከም ስራሕ ጠሚቱ ኣብኡ ክነጥፍ ይወሓጠላዶ ይመስለኩም? ብወገንና ንሞያ ትልሂት ከም ስራሕ ዘይኰነ ከም መጥፍኢ ግዜ እያ ትቘጽሮ ኢልና ብምሕሳብ፡ ሕጉስቲ ክትከውን ከምዘይትኽል ኢና ንድምድም። ይኹን’ምበር፡ ትልሂት ከምቲ ክብ ኢሉ ዝተገልጸ ስነ-ፍልጠት’ዩ። ትምህርትን ውጽኢት ዓቢ ስራሕን

ስነ-ጥበበኛን ዳይረክተርን ካሕሳይ ገብረሂወት እዩ። ትልሂት፡ ከም ኵሉም ብምንቅስቓስ ዝሰላሰሉ ንጥፈታት፡ ብኣካላዊ ምንቅስቓስ ዝግለጽ ውሽጣዊ ስምዒት ወዲ-ሰብ ዘንጸባርቕ፡ ኣብ ፍልማዊ መድረኽ ደቂ-ሰብ ካብ ዝተማህዙ ጥበባት ሓደ ምዃኑ ብሓደ ወገን፡ ከም መረዳድኢ፡ መዘንተዊ፡ መዘናግዒ፡ መምሃሪ፡ ውጥረት ዘወግድ፡ ሰላም ዘስፍን፡ ንጥዕና ዝሕግዝ፡ ካብ ነዊሕ ዓመታት ብምርምርን መጽናዕትን ብፈጠራዊ ኣቀራርባን እናተኾስኰሰ ክመጽእ ዝጸንሐን ብፍሉይ ኣብዘን ዝሓለፋ 50 ዓመታት፡ ልዑል ምዕባለታት ዘመዝገበ ዓውዲ ስነ-ፍልጠት ምዃኑ ድማ በቲ ኻልእ ሓቢሩ። “ትልሂት፡ ክረአ ዝኽእል ሙዚቃ’ዩ። ሙዚቃ ድማ ግጭት ኣወጊዱ ምስጢር ሰላም ዘጉልሕ መንፈሳዊ ቋንቋን’ዩ። ትልሂት፡ ብኣእዳውን ኣእጋርን ዝግለጽ ግጥሚ ኰይኑ፡ ውሽጥና ዘንጸባርቕ ስእሊ ኣካልናን ብዘይቃላት ብምንቅስቓስ ንዅለ’ንትናና ዝገልጽ ስነ-ጽሑፍን ጥበብን’ዩ፡” ንእትብል ትልሂት ንምግላጽ ዝጥቀመላ ሓረግ ሓደ ዝፈልጦ ስነ-ጥበባኛ ጠቒሱ መግለጺኡ ዝቐጸለ ስነ-ጥበበኛ ካሕሳይ፡ ሕብረተ-ሰብ ኤርትራ ዝንየተሎምን ዝዀርዓሎምን ንብዙሕነቱን ሓድነቱን ዘንጸባርቑ ሃብታም ያታዊ ትልሂት ዝውንን ምዃኑ ኣነጺሩ። ኰይኑ ግን፡ ትሕዝቶ ጸጋታት ትልሂታቱ መበቆል ያታዊ ትሕዝቶኦም ከይተዘናበዐ፡ ብልዑል ስነ-ጥበባዊ መሃዝነት፡ ተወዳደርቲ፡ መሰጥቲ፡ ዞባውን ዓለምለኻውን ተፈላጥነት ክረኽቡ፡ ኣብ

እተዳለዉ መደባት፡ መድረኽ ሓዲጉሎም። ሰለስተ ጒጅለታት ማለት፡ ጒጅለ ባህሊ ዞባ ማእከል፡ ጒጅለታት ትልሂት ፈንቅልን ሚራስን ብውህደት፡ ንምምዕራግ እቲ መደብ ካብ ዝተዳለዋ እየን ነይረን። በዚ ድማ፡ ኣባላት ነፍሲ-ወከፍ ጒጅለ ትልሂት ደቂ-ተባዕትዮ ይኹኑ ደቀንስትዮ፡ ንነፍሲ-ወከፍ ስራሕን መድረኽን ዘንጸባርቑን ዝገልጹን፡ እቶም ደቂተባዕትዮ ዋልታን ጭማራን ዕጥቆም ገይሮም፡ ደቀንስትዮ ድማ ባህላዊ ክዳንን ንጠማቲኡ ዘሕወዝውዝ በብዓይነቱ ቁኖ ተቘኒነን ዘዉ እናበላን ፈለማ ንሃድን እትገልጽ ትልሂት ብጒጅለ ፈንቅል ምስ ቀረበት፡ ያታዊ ትልሂት ደበላ እተንጸባርቕ ብጒጅለ ዞባ ማእከል ስዒባታ። ክልቲአን ትልሂታት ድሕሪ ምቕራበን፡ ንተለሃይትን ኣስተማቐርትን ለውጢን ዕረፍትን ዝህብ፡ ስነ-ጥበበኛ መሓመድስዒድ ዑስማን፡ ሕውስዋስ ትግረ፡ ትግርኛን ሳሆን ግጥሚ ሒዙ መድረኽ ተረኪቡ። “ገያሺት ልቢ” ዘርእስታ ግጥሚ ከኣ ብበረኸት ገብረሃይማኖት ስዒባ። ብድሕሪ’ዚ እቲ መደብ፡ ብትልሂት ተሰንዮም ናብ ዝቐረቡ ፍርያት ጥበብ ተሰጋጊሩ። ትልሂት፡ ‘ጎዳ’ (ኣብ ግዜ መርዓን ንኲናት ንምድላውን ዝግበር ብደቂ-ተባዕትዮ ዝጽወት) ትልሂት ዓፈር፡ ‘ኦሴሴ’ ብሳሆ ብጒጅለ ባህሊ ዞባ ማእከል፡ ጒጅለ ትልሂት ሚራስን ተኸታቲለን ምስ ቀረባ፡ ግጥሚ ብስነጥበበኛ ፍጹም ክፍለማርያም ስዒባ። ጸወታ ‘ሸለል’ ትልሂት ጸጒሪ ትግረ

እውን ምዃኑ ክእመነሉ ዘለዎ ዓውዲ እዩ። ኣብ’ዚ ጒዳይ፡ ዓውዲ ትልሂት፡ ቁም-ነገሩ፡ ኣብ ምንባር ህይወት ተራኡ ልዑል ምዃኑ ክጥመት ግን፡ መረዳእታን ንቕሓትን ሕብረተ-ሰብ ክዓዝዝ ብጐስጓስ ዝተደገፈ ሓያል ስራሕ ከምዘድሊ ነጺሩ ይረኣየካ። መድረኽ ካብ ኣምባሳደር ዘመደ ተረኪቡ፡ ንኣከባብራን ትርጒምን ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ኣመልኪቱ፡ ሰፊሕን ዓሚቚን ትንታነ ዘቕረበ፡

ፍልጠትን ፈጠራውነትን እተመርኰሰ ብሉጽ ያታዊ ፍርያት ክህልወና፡ ንውድድር ዝዕድሙ ፈስቲቫላት ትልሂት ክውደቡ ኣተሓሳሲቡ። ኣብ መወዳእታ ከኣ፡ ኣብ ምውዳብን ምውህሃድን መደባት ዝኽሪ ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ልዑል ኣበርክቶን ተሳትፎን ንዝገበሩ ኣካላት ብሓፈሻ፡ ኮሚሽን ባህልን ስፖርትን ኤርትራ ድማ ብፍላይ ድሕሪ ምምስጋን፡ ነቶም ዝሰፍሕ ግዜ ዝሓትቱ ንምርኢት

ብጒጅለ ባህሊ ዞባ ማእከል፣ ‘ከቡር’ ትልሂት ናራ፡ ቢቦች (ብደቂ-ተባዕትዮ ጥራይ ዝጽወት ሳዕስዒት) ትልሂት ብዳዌት፡ ስስዕና (ምስዕሳዕ) ትልሂት ብልየን፡ ብተለሃይቲ ጒጅለ ሚራስን ጒጅለ ባህሊ ዞባ ማእከልን ተኸታቲለን ቀሪበን። ሕጂ’ውን ንተሳተፍቲን ተላሃይቲን ዕረፍቲ ዝህብ፡ ኣሕመድ ዑመር ሸኽ ሓንቲ ግጥሚ ዓረብ ሒዙ ናብ መድረኽ ደይቡ። ዝተወሰና

ትልሂታት ምስ ቀረባ፡ ግጥሚ’ያ ትቐርብ። እዚ ከኣ ንተለሃይትን ተዓዘብትን ከም መዕረፊን መሰጋገርን ናብ ካልኦት መደባት ተሓሲቡሉ ዝተሰርሐ እዩ።

ኣምባሳደር ዘመደ ተኽለ

ኣቶ ካሕሳይ ገብረሂወት

ንኣሕመድ ዑመር ሸኽ ስዒባ ትልሂት ራሻይዳ ቀሪባ። ኣባላት ጒጅለ ትልሂት ሚራስ ደኺምና ኣይበሉን። ስዒባ ንዝቐረበት ትልሂት ሒዞም ናብ መድረኽ ጠበሽ ክብሉ’ውን ኣይደንጐዩን። መደባት ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ብኸምኡ እናቐጸለ፡ ጸሓይ፡ ተፈጥሮ ከይተርፍ፡ ነቲ ደበና ዝዓብለሎ ኵነታት ኣየር’ታ ንግሆ፡ ጩራታታ ልኢኻ ከተምውቕ ዘርፈደቶ ጻዕሪ፡ ኣብ ሰዓታት ኣጋ ፍርቂ መዓልቲ መሬት በብቚሩብ ክትረስን ጀሚራ። ካብኡ ንደሓር፡ እቲ መደብ’ውን ናብ ምዝዛም ገጹ ከደ። ጥዑም ኣይጽገብን’ዩ። ኵሉ እናመቀረካ ምስ መኣዛኡ ክትገድፎ ከምዝሓይሽ ዘረድኡና ሓያሎ ብሂላት’ውን ኣለዉና። ሃዋሁው መደባት ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት ናብ ዝምዛም ገጹ ምስ በጸሐ ከኣ፡ ገዲም ድምጻዊት ኣብርሀት ኣንከረ፡ ኣብ መበል 18 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ዝደረፈታ፡ ‘ዋዜማ’ ዘርእስታ ሃገራዊት ደርፋ ሒዛ ናብ መድረኽ ህሩግ በለት። ህዳሰ ብዝመስል፡ ኣብ ምጅማር’ቲ መደበ ዝነበረ ሃዋሁ’ዩ ተደጊሙ። ብጨብጨባ ዝተሰነየ ድሙቕን ምዉቕን ኣቀባብላ ካብ ተዓዘብቲ ተመጥዩላ፡ ማክረፎን ጨቢጣ፡ ክትደርፍ ጀሚራ። ድጒል ወኒ ተዓዘብቲ ብምብርባር ንመድረኽ ከም ሓድሽ ፉሕ ፉሕ ኣቢላቶ። ብተዓዘብቲ ተማእኪላ መድረኽ ድሕሪ ምቕላስ፡ መደባት ዓለማዊ መዓልቲ ትልሂት መኣዛኦምን መንፈሶምን ከይጐደሉ፡ እቲ መደብ ኣብ ኣጋ ፍርቂ መዓልቲ ተዛዚሙ።

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ወግዒ ሎሚ

ሓንቲ ካብ’ተን ኣለዋኒ ዝብለን መሓዙተይ እያ። ብዙሕ ዋዕዋዕ ዘይትፈቱ ምዃና ኣይጸልኦን እየ። ምስ ሰብ ዘለዋ ዝምድና ብዙሕ ዘይምዃኑ እንተ ዘይኰይኑ ድማ ብዙሕ ዘመሳስለና ባህርያት ስለ እንውንን፡ ንነዊሕ ግዜ ብምሕዝነት ክንጓዓዝ ክኢልና ኢና። “እታ ንሰብ እትሓምየላ ግዜስ፡ ስንኻ እንተ ትምውጸላ. . .” ናይ ወርትግ ዘረባኣ እያ። “ግድን እምበር. . . ሰብ ብኣኻ ንስኻ’ውን ብሰብ፡ ስለ’ዚስ ሕልሚ ፈሪሕካ ከይደቀስካ ኣይሕደርን እዩ” ኣብ ንበሃሃለሉ ዝነበርና ግዜ፡ ኣብ ቤት ትምህርቲ ዝጀመረ ምሕዝነት፡ ድሮ ሓደ ሲሶ ናይ ዕድመና ወሲዱ ኣሎ። ነቲ ቀንዲ ኣነን ንሳን እንፈላለየሉ ነጥቢ እናኣልዓለት ከም ናታ ብልጫ ወሲዳ ከተረደኣኒ ክትፍትን እንከላ፡ ኩሉ ጊዜ ንእዋናዊ ሓበሬታይ ዲሒራ ስለእትበጽሖ፡ ንካልእ ሰብ እያ ተረድእ ዘላ እናበልኩ፡ ኣይሰምዓን ኣይምልሰላ እውን። መሓዛይ እትሰርሐሉ ትካል፡ ዘይከም ጠባያ ብዝሒ ዓማዊል ዝመላለስሉ ቦታ ብምዃኑ፡ ብኡ መጠን ደለይታ ብርክት ዝበሉ እዮም። ከም’ዚ ዝብለኩም ከኣ ርዝን ኢላ ስለእትረአ፡ ሃንደራእ ኢሉ ክደፍራ ዝፍትን ዳርጋ ኣይነበረን። ክትብል ክትብል መቸም፡ ሓደ ካብ ዓማዊል፡ ገጻ ከፍትሓ ጀመረ። ከምኡ ኢልካዶ ደኣ ይንበር ኰይኑ! ሓደ ግዜ እምበኣር፡ ካብ ናይ ማዕዶ ሰላምታን ምልውዋጥ ሓጺር ክምስታን ሓሊፉ፡ “ጽቡቕ ሕብሪ ኣለኪ!” ክብል ናእዳ ብምቕዳም ንዕላል ዓደማ። “የቐንየለይ!”

‘ጸገም የለን - ሌላ መዓስ ይጽላእ ዀይኑ” “እሞ ሞባይልኪ ክትህብኒ ትኽእሊዶ? ሓደ መዓልቲ ቡን ሻሂ እናበልና መዕለልና ነይርና። ክሳብ ስምኪ ዝፈልጦ ኸኣ ‘ዕምባባ’ ኢለ ኣጠሚቐኪ ኣለኹ. . .” “የቐንየለይ. . . ኣነኸ ደኣ ክሳብ ስምካ ትነግረኒ መን ክብለካ እየ?” “ጽቡቕ ሕቶ እዩ ክክክክ. . . ኣሚንኪ ክኸውን ድልየት ስለ ዘለኒስ፡ እንተ ተመሰለለይ ‘ኣሚነ’ በልኒ። ናይ ቅብጥሮት ዝዓይነቱ ገይርኪ ‘ኣሚነይ’ እንተ በልክኒ ድማ ባህ ይብለኒ” በዚ ዝፈለመ ዕላል፡ ናብ ድልዱል ሌላ ተለዊጡስ፡ ናብ ፍቕሪ ገጹ ሰጒሙ። ወያ ብዙሕ ናብ ሰብ ዘይትቐርብ መሓዛይ፡ ምስ’ቲ ወዲ ብዛዕባ ከተሕልፎ ዝጀመረት ፍቕራዊ ህይወት ምእንቲ ከተዕልለኒ፡ ዘይከም ካልእ እዋን ዝያዳ ደለየትኒ። ንሱ ካብ ኣመሪካ ዝመጽአ ምዃኑ እናሓሰበት እተድነቐሉ ባህሪ ነበራ’ሞ፡ “ኣቲ እዚ ወድስ ኣብ ኣመሪካ እናተቐመጠስ ክዛረብ እንከሎ ዋላ ብጌጋ እዩ’ኮ ሓንቲ ቃል እንግሊዝ ዘይትመልቆ” ኢላ ከተድንቖ ምስ ሰማዕኩዋ፡ ኣነ’ውን “መሓዛይ በታ ትፈትውያ ባህሪ እንድዩ መጺኡኪ! ንስኺ’ውን እኮ ብቛንቋ አንግሊዝ ዲግሪ ዘለኪ ክነስኺ እንግሊዝ ኣይትሕውስን ኢኺ” በልኩዋ’ሞ፡ ነታ ኣብ ሻሙናይ ክፍሊ ትምህርቲ ዘቋረጸት መሓዛና ዘኪረ “ኒኒ መሓዛና ደኣ ቃላት እንግሊዝ ኣብ ዘይቦታኡ እናወተፈት ኣእዛንና መላገጺ

“በጃኪ ንስኺ ኸኣ ነዚ ኣምላኽ ዝሃበኪ ሕብሪ ገለ-መለ እናተሸበጥኪ ከይተባላሽውዮ። ኣቲ ገሊኣተን’ኮ ብእልፊ ኩሕለ-ምሕሊ ክሳብ ምልላየን እትስእን እየን ዝገብራኻ። እሞ ድማ ፈጺሙ ባህ ዘይብል” ክብል ኣቓልቦኣ ምስ ሰሓበ፡ “ሓደ ዓርከይ ደኣ ኣሎ፡ ናይ ሎሚ ኣዋልድ ጸጉረን ድዩ ዘይጸጉረን ክትፈልጡ እንተ ደሊኹም፡ ኣብ ውሽጢ ጸጉረን ኣእዳውኩም ክትሰድዱ ኣለኩም። እንተ ኮርኲሑኩም ኣርተፍሻል ምዃኑ ትፈልጡ. . .” ኢሉ ዘስሕቐና። ሕጂ ኸኣ ተዛሪብካ እንታይ ኣምጻእካ ከይትብልንስ - እዚ ጸጉሪ ናትኪ ድዩ ወይስ. . .? ክብል ሓተታ። “እወ” ክትብል መለሰትሉ። “ዋው. . . ጽቡቕ ጸጉሪ ርእሲ ኣለኪ። ስለ’ዚስ ነዚ ጸጕርኺ ኸኣ ጠቢስኪ ጠባቢስኪ ዘይምሱል ከይተምስልዮ እንተ መኸርኩኺ ዝጽላእ ኣይኰነን. . .” “ሓቅኻ. . . ምኽሪ ኣይጽላእን እዩ” “ፍቓድኪ እንተ ዀይኑ ድማ ክንላለ? ከም’ዚ ከማኺ ብዘይኵሕሊ ኵሕልቲ ጓል ክረክብ እየ ዝትምነ ነይረ’ሞ፡ እንተ ንላለ ደስ ምበለኒ”

ክትገብሮ ኣይተስተውዕልላን ዲኺ. . .” ብምባል ንሳ’ውን ክትድነቕ ከም ዝግባኣ ኣሚተላ። “ተሓጓማይ እንከሎስ ተሓዛይ. . .” ድዩ ዝተባህለ። ሎሚ ሎሚስ ነቶም ኣብ መንጎ ዘረባ ናይ እንግሊዝ ቃላት ዝሕውሱ ሰባት ከስተውዕለሎም ግዲ ጀሚረስ ብኣታቶም እሓስብ ኣለኹ። ኣብ ተራ ዘረባ ወይ ዕላል ጥራይ እኮ ኣይኰነን። ኣብ ቃለ-መሕተት፡ ኣብ ዕላል መዛኑ፡ ኣብ እኩብ ሰብ. . . ቃላት እንግሊዝ ምውሳኽ ከም ምዕባለ ስለዝቝጸር ድዩ ዋላስ ፈላጥ ምዃንካ ንምርኣይ? ባዕለይ ንነብሰይ ሓቲተ መልሲ ዝሰኣንኩሉ ሕቶ እዩ። ቋንቋ እንግሊዝ ጽቡቕ ገይሩ ዝመልኽ ሰብ እንተ ዀይኑ’ኳ ‘መሊቑዎ’ ይበሃል ይኸውን። ሓንቲ ምልእቲ ሓሳባት ክሰርሕ ዘይክእል ሰብ እርይራይ ቃላት ሓዊሱ ክዛረብ እንከሎ ግን እንታይ ክበሃል ይኽእል? ካብ’ዚ ፍልይ ዝበለ ድማ፡ ትግርኛ ዝዛረቡ ክነሶም ኣብ ክንዲ “ከመይ ኣለኻ? ኢሎም በቲ ተዛራባይ ትግርኛ ዝሰምዖ ቋንቋ ዝዛረቡ “ኬፍ ዝዓርከይ? ኣቦስቶ ድዩ? ሰሊምዶ? ክብሉ ብሕውስዋስን ገሊኡ ካብ ኣየናይ ቋንቋ ምዃኑ ብዘይፍለጥን ቃላት ገይሮም

ልብኻ የጥፍኡልካ። ሕውስውስ እዩ በቃ! ከም መሓዛይን ዓርካን ዝበሉ ይብዝሑ እናበልኩ፡ እቶም ቅድሚ ሕጂ ብተደጋጋሚ እናሰማዕክዎም ዘየስተብህለሎም ዝነበርኩ ሕውስዋስ ቃላት እናዘከርኩ እግረም ኣለኹ። ሓደ ግዜ ምስ ኣይዛክ ጎረቤተይ. . . ወይለይ ኣይትሓዙለይ ኢኹም። ኣነ’ውን ተሰቢሉኒ እዩ ግዲ ኢሳቕ ዝብል ኣፍ እዩ። እንታይ’ሞ ክገብር ኢልኩምኒ - ደቂ ገዝውተይ እዮም ኣልሚዶሙኒ! ኣብ ኣስማትና እውን ብዙሕ ጋዕገልጠም እዩ ዘሎ። ማለት’ሲ ብእንግሊዝ ተተርጒሙ ይንገረና ኣሎ ክብል እየ ደልየ። ዮሴፍ ብጆሲ፡ ጴጥሮስ ብፔተር. . .። እዚስ እኳ ካብ ኣደማምጻ ደኣ’ምበር ሓደ ዓይነት ስም እዩ ክበሃል ይኽእል ይኸውን። ኣብ እዋን ናጽነት ኤርትራ ካብ ዝተወልዳ ደቀንስትዮ ኣሕዋትና ብዙሓት ዮሃና ዝብል ስም ተጠሚቐን እየን። ሎሚ ግን ዳርጋ ዮሃና ተባሂላ ትጽዋዕ እንተ ተረኺባ ትከሰስ ክትብል ዘድፍር ኰይኑ ኣሎ። መን ድየን ተባሂለን መስለኩም ክክክክ. . . ‘ሃኒ’። ሓንቲ ጎረቤተይ ደኣ ኣላ፡ ብንእሽቶኣ ከላስ ማማ - ባባ ክትብል እሰምዓ ነይረ። ሎሚ ግን “ማዘር እንድያ ገይሻ - ፋዘር ድማ ስራሕ ወፊሩ ኣሎ፡ ብራዘርን ሲስተርን እኳ ኣብ ገዛ የለዉን. . .” ክትብል እንከላስ እቲ “ኣቦይ፡ ኣደይ፡ ሓወይ ሓፍተይ” ዝብል ንቡር መጸውዒ መዓስ ከም ዘሰረዘቶ ይገርመኒ። እሂ’ቱማት ተጋጊኺ ዝብለኒ ኣሎ ድዩ? ሎሚ’ኮ ናብ ምዕራብ ገጽና ዝነፈስና ኢና ንመስል። ዘረባና ጥራይ ዘይኰነ፡ ቆርበትና፡ ጸጕርና. . . ዝቐየርና ውሑዳት ኣይኰንናን። ኢሳቕ እዚ ጎረቤተይ ዝበልኩኹምሲ፡ ‘ገለ ካብ ኣዋልድ ደቂ ዓድናስ፡ ጸጕረን ናይ ህንዲ፡ ገጸን ናይ ኣዕራብ፡ ኣእዳወን ከኣ ናይ ኣፍሪቃ ሰለስተ ዜግነት ኣለወን’ ክብል ኣስሒቑኒ። ሓደ ተዛራባይ ዘዕለሎ ኸኣ ዘኪረ። ኣብ ሓደ መርዓ እዩ። ከም’ዚ ኣቐዲመ ዝበልኩኹም ዝዀነት ጓል፡ ትምገብ ነበረት። ምስ’ቲ ኣብ ማዕዶኣ ኮፍ ኢሉ ዝነበረ ፈላጢኣ ዓይኒ ንዓይኒ ምስ ተጋጠሙ፡ ሰላም ክብላ ቀረባ’ሞ “ወይለይ ብኢድኪ ዲኺ ትበልዒ ዘለኺ! ኣነ ድኣ ካብ ማዕዶ ክጥምተኪ ከለኹስ ሰብ ዘኾልሰኪ ዘሎ እንድዩ መሲሉኒ ጸኒሑ” ክብል ጕጥይ ኣበላ። ገጻ ጻዕዳ፡ ኢዳ ድማ ናይ ሓበሻ እዩ ዀይኑዎ። መቸም እዚ መመላኽዒ ዝብሉዎ (ኣነ’ኳ መከፋፍኢ ክብሎ ይቐልለኒ) ወጋሕታን ቀትርን ክልተ ሰብ እናኣምሰለና ተዋሪድና ኣለና። ሓደ ዝበለኒ ኸኣ’ባ ዘኪረ። ብዓል ሓዳር መተዓብይተይ እዩ። “ኣንቲ እዘን ኣንስትና’ኮ ናይ

ዘይሰበይትና ጸጕሪ ክንድህስስ የገድዳና ኣለዋ” ኢሉኒ። “ስለምንታይ” እንተ ተበልክዎስ፡ “እንታይ-እንታዩ ደኣ፡ ዘይንፈልጣ ህንዳዊት ክንድህስስ እናሓደርናስ ትሓትቲ ኸኣ ኣለኺ እዚ’ኮ ዘይሰበይትኻ ክትደርዝ ምሕዳር ማለት እዩ” ክብል ኣስሒቑኒ። ‘ህዩማን

ትቕብል ኣቢላ ‘ሃይማኖት’ በለቶ። ገጽ ዘርእሰናይ ብሃንደበት ተቐያየረ። “ናይ ደሓን ዲኻ ደኣ? ሓተተቶ መሓዛይ ኸኣ። “ካባኺ ከም’ዚ ኣይተጸበኹን ሕጂ ንኺድ ጥራይ” ኢሉስ ብድድ። “እሂ እንታይ ደኣ ሃንደበት!” “ዘረባ ኣይትወስኽለይ” ክብል

ሄር’ እዩ እቲ ሰበብ። ብሓቂ እቲ ንዋዛ ኢሉ ዝደርበዮ ዘረባ፡ ቍም-ነገሩ ከም ዝዓቢ ደሓር እዩ ተሰዊጡኒ። ንነብስኻ ምምሳል ዝመስሉዎ ጥዑም ህይወት ኣበይ ክርከብ! ሓንቲ እተቕንኣኒን ባህ እትብለንን ጓል ጎረቤት ኣላ። ኣብ ገጻ ዝተለጠፈ ዝዀነ ይኹን ነገር ርእየላ ኣይፈልጥን። ከምኡ ኢላ እንከላ ወዛ ተፈታዊ፡ መልክዓ ምጩው፡ ነተን ማእከላይ ንውሒ ዘለወን ጸጉራ መሺጣ ክትወጽእ እንከላ፡ ክሳብ እትኽወለኒ እጥምታ። በቃ ከም’ቲ ተፈጥሮ ዝሃባ፡ ብዘይካ ክዳን ካልእ ወሰኽ የብላ ለጠፍ የብላ። ብመሓዙታን ጎረባብታን ከይትልከም ጥራይ እየ ዝፈርሓላ። ኣቱም ሰባት፡ ንጕሆ ክትርእየን እንከለኻ ዘሰንብዳኻ እኮ ኣለዋ። ቀትሪ ኸኣ መስመስ ኢለን ትርእየን። ክሳብ ገጸን ብዕንፍሩርን ማዳን ዘይምሱል ዝመስል ማለት እዩ። ኩንታል ጸጕሪ ተሰኪምካ፡ ገጽካ ተለፊጥካ፡ ቅርኒብ ኣዒንቲ ገለ ተሰኪሙ. . . እንታይ ስምዒት ይፈጥረልና ማለት እዩ? ጽባቐኻ ማለት’ኮ፡ ናይ ገዛእ ርእስኻ እምበር ብለጠፍ ማለት ኣይኰነን! ነገር ሞባይልዶ ወስ ከብለልኩም? ኣብ ገለና ሞባይል ከም ናይ ስራሕ መሳለጢት ዘይኰነስ መጋየጺት እትሕሰበሉ ዘላ እዋን፡ ቀንጠመንጢ ደወል ይበዝሕ ኣሎ ሓቀይ። ምስኡ ድማ መሕረቕ ዝዀነ ተርእዮ። ብሕልፊ እዛ “ሚስ ኮል” እንብላ ሓደ ሓደ ግዜ ዓቕሊ እተወድእ ኰይና ኣላ። ተደጋጋሚ ሚስኮል ይግበረካ’ሞ፡ ‘መን ኮን ይኸውን?’ ኢልካ ምስ ደወልካ ‘ናይ ኣበባ ድያ?’ ክብሉኻ ከለዉስ እንታይ ክስመዓካ ይኽእል? ‘ከም’ዚ ከጋጥመኒ እንከሎ፡ ተጋጊኹም ኣለኹም’ እብሎም’ሞ፡ ‘ናይ መን ደኣ?’ ዝብል ሕቶ የስዕቡ። ገለ ድማ ኣለዉ ብዛዕባኻ ሕትት ውዒሎም መንነቶም ግን ክነግሩ ዘይደልዩ። ናይ መሓዛይዶ ክወስደኩም። ኣብ’ቲ ፈለማ ዘይሓሰበቶ እዩ ረኺቡዋ። ወዮ ብዓል ወጻኢ ዓርካ፡ ስማ ክፈልጥ ስለዝደለየ ‘ዘርእሰናይ እበሃል’ ምስ በላ፡

ንኸይትዛረብ ርግጥ ምስ ኣበላ ገዛኣ ኣብጺሑዋ ተዓዝረ። ደጋጊማ እንተ ደወለት ወይከ! ኣብ መወዳእታ ድማ ‘ብሎክ’ ደኣ ገበረ። መሓዛይ ‘እንታይ ሃጽ ዘብሎ ሕማቕ ነገር ደኣ ርእዩለይ ኢላ እናሓሰበት ርእሰ-እምነታ ኣጥፊኣ። ግድን ክትፈልጥ ስለዝደለየት ድማ ዝገበረት ገይራ ረኺባቶ። “ካባኺ ዝጽበዮ ኣይኰነን እዚ፡ ኣብ’ዚ ዘመን እዚ ልዕሊ ኩሉ ሃይማኖት ክትሰርዒ. . .’ ገና ‘ሀ’ ከይበልና ሃይማኖተይ ምሕታትኪ ትደፍሪ” ክብል ሕርቃኑ ከይሓብአ ዳሕደሓላ። “ሃይማኖት መዓስ ሓቲተካ ኣነ፡ ስመይ እየ’ኮ ነጊረካ” “እእእ. . . ሃይማኖት’ዩ ስምኪ ብሓቂ?’ “እወ ሃይማኖት እበሃል” “‘ኣነ ሃይማኖት እበሃል’” ደኣ ዘይትብልኒ ዝነበርኪ” “ኩሉ ሓደ!” ‘ይቕረታ - ኣነ ተሃዊኸ፡ ብጣዕሚ በዲለኪ. . .” ክብል ንነብሱ ወቐሳ። “ዝሓወይ፡ ኣነ ድማ ንዘጋጥምዎ ነገራት ኣቐዲሙ ክርዳእ ዘይፍትንን ህዉኽ ስጕምቲ ዝወስድን ሰብ ስለዘይፈቱ ሰሰናዩ ክብለካ!” ኢላ ተፋነወቶ መሓዛይ። ኣወዳት፡ ነገራት ‘ከይተረዳኣኩም ህዉኽ ስጕምቲ ኣይትውሰዱ’ እየ ክብለኩም ደልየ። እዚ ወደሓንኩም። ሃይማኖት መሓሪ

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 12፡00 12፡02 12፡30 12፡50 12፡55 13፡30 13፡45 14፡20 15፡00 15፡30 17፡00 17፡15 17፡30 17፡40 19፡20 20፡00 20፡15 21፡00 21፡25 22፡00 22፡15 22፡30 22፡40

መደብ ሃገራዊ መዝሙር HOW IT’S MADE ዜና ትግርኛ ዜና ስፖርት ውድድር ሓፈሻዊ ፍልጠት ቡያ 10ይ ክፋል ዜና ዓረብ ዕላል ጥበባት ዶክመንታሪ TECH INSIGHT ናትራን 1ይ ክፋል ዜና ትግርኛ ደርፊ ዜና ዓረብ መደብ ናትራን 2ይ ክፋል ፊዮሪና ዜና ትግረ ተኸታታሊ ፊልም ጆርጆ ዜና ትግርኛ ተኸታታሊ ፊልም ማጨሎ ዜና ዓረብ ጋሻ ማእገር ዜና እንግሊዝ እትመት ሲት- ኮም

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ማሕበራዊ ዕብየት ብምትሕብባር ሚ/ዕ/ማ/ድሕነት ዝዳሎ

2ይን ናይ መወዳእታን ክፋል

ጻዕዳ በትሪ፡ ንድሕነት ዓይነስውራን ዝጠቅም መሳርሒ’ዩ። ካብ ነዊሕ ዘበናት ጀሚሮም ዓይነስውራን፡ ካብ ዕንጸይቲ ዝተሰርሐ በትሪ ወይ ሙርኵስ ይጥቀሙ ምንባሮም ታሪኽ ይነግረና። ነቲ ካብ ዕንጸይቲ ዝተሰርሔ ባትሪ ክጥቀሙ

ብዙሕ ምኽንያታት ነይርዎም። ገለ ኣኽላባት ከይነኽስዎም፡ እንስሳታት ዘቤት ከይጎድእዎምን ከም መከላኸሊ፡ ገለ ድማ ተዓንቂፎም ከይወድቁ ከም ምርኵስ ይጥቀሙሉ ነይሮም። ካልኦት ከኣ ሰባት ድምጺ በትሪ ሰሚዖም ካብ መንገዲ ከልግስሎም ብምባል ይጥቀምሉ ነይሮም። ባህልናን ልምድናን ከምዘነጽሮ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ከባቢታት ሃገርና ዝነብሩ ዓይነ-ስውራን፡ ምስ ዝነብርሉ ቦታ ዝዛመድ ብዕንጸይቲ ዝተሰርሐ ዓይነት ጽሩብ በትሪ ወይ ምርኵስ ክጥቀሙ ጸኒሖም እዮም። ኣብ ኣጻድፍ ዝበዝሖ ርሑቕ ገጠራት ሃገርና ዝቕመጡ ዓይነ-ስውራን፡ ኣብ ላዕለዋይ ጫፍ ዓንቃሪቦ ቅርጺ ዘለዎ ጽሩይ በትሪ ከም መደገፊ ሙርኵስን መዳህሰሲ ክብን ለጠቕን ናይ መንገድን ይጥቀምሉ እዮም። ሳልሳይ እግሪ ድማ ይብልዎ። እዚ ሎሚ እንጥቀመሉ ዘለና ጻዕዳ በትሪ፡ ድሕሪ ቀዳማይን ካልኣይን ኵናት ዓለም ብሰፊሑ ተኣታትዩ። ዘበናዊ ጻዕዳ ቤትሪ (ኬን) ብጄምስ ቦግስ ኣብ 1921 ኣብ ሃገረ እንግሊዝ ኣብ ጥቕሚ ከም ዝወዓለ ሰነዳት ይሕብሩ። እቲ ሕብሪ ጻዕዳ ክኸውን ዝተሓርየሉ ቀንዲ ምኽንያት፡ ኣብ ግዜ ቀትሪ ኮነ ኣብ ግዜ ጸላም ነጸብራቕ ብርሃን ክመስል ተባሂሉ እዩ። ጻዕዳ በትሪ መለለዩ ዓይነ-ስውራን እዩ። ጻዕዳ በትሪ እንኮ ቃል ከይተዛረብካ ክትገብሮ ደሊኻ ዘለኻ ምንቅስቓስ ዝሕብር ምልክት እዩ። ጻዕዳ በትሪ ምልክት ዘተኣማምንን ውሑስን ናጻ ምንቅስቓስ ዓይነ-ስውራን ዝገልጽ መሳርሒ እዩ። ጻዕዳ በትሪ ካብቲ ኣረጋውያን ዝግልገልሉ ምርኩስ ብዝተዓጻጸፈ ተመሓይሹ ዝተሰርሐ እዩ። ጻዕዳ በትሪ ወይ ኬን ዝጥቀሙ ዓይነ-ስውራን፡ ኣብ ምንቅስቓሶም ናጻ

ዑረትን ሕብረተ-ሰብን ጻዕዳ በትሪ - ውሕስነት ዓይነ-ስዉራን ኮይኖም ክጐዓዙ የኽእሎም። ንሳቶም ውሽጣዊ ሰላም ዘለዎም ኮይኖም ንረኽቦም። ጻዕዳ ኬን ተጠቒሞም ዝንቀሳቐሱ ዓይነ-ስውራን ዝለዓለ ድሕነትን ውሕስነትን ናይ ምንቅስቓስ መኽሰብ ዘለዎም እዮም። እዞም ኣብ

ሕብረተሰቦም ዘበርክትዎ ስርሓት ዝቃልሓላ መዓልቲ እያ። እታ ዕለት ብተወሳኺ ዑረት ኣዒንቲ ሓሳባትካ ካብ ምትግባር ዝዓግት ከምዘይኮነ ዝንገረላ እያ። ኣብ ሕቡራት መንግስታት

መዓልታዊ ምንቅስቓሳቶም ጻዕዳ ኬን ዝሕዙ ዓይነ-ስዉራን፡ ኣብ ዝደለይዎ እዋን ናይ ሰባት ሓገዝ ክረኽቡ ይኽእሉ። ምስቶም በትሪ ዘይሕዙ ዓይነስውራን ከነወዳድሮም እንከለና፡ ናይ ሰማይን መሬትን ፍልልይ ኣለዎም። እቶም ጻዕዳ ኬን ዝሕዙ ምሉእ ውሕስነት ተሰሚዕዎም ዝንቀሳቐሱ ክኸኑ ከለዉ፡ ዑረት ኣዒንቶም ስለ ዝቕበሉዎ ብድሆታት ምስ ዘጋጥሞም ከይተጸገሙ ክሰግሩ ዝኽእሉ እዮም። እዚ ማለት ጻዕዳ ኬን ምልክት መለለይ ዑረት ኣዒንቶም ኮይኑ የገልግሎም። ከም መዳህሰሲ ክብን ለጠቕን ናይ መንገዲ ይጠቕሞም። ነፍሶም ክኢሎም ክንቀሳቐሱ ኣይጽገሙን። ከመይሲ ጻዕዳ ኬን እናተጠቕሙ ኣብ ዝገብርዎ ምንቅስቓሳቶም ርእሰ ምትእምማን ክህልዎም ዝሕግዝ ደጋፊ መሳርያ ስለዝኾነ። ጻዕዳ ኬን ዝጥቀሙ ዓይነ-ስውራን ኣብ ቅድሚኦም ንዘሎ መዕንቀፊ ከለልዩ ጥራይ ዘይኮነስ ናበይ ከብሉ ከምዘለዎም ክውስኑ ኣይጽገሙን። ስለዚ፦ - ጉድጓድ እንተሃልዩ እቲ በትሪ ቀዲሙ ይረኽቦ’ሞ ናብ ጉድጓድ ኣትዮም ወዲቖም ኣይስበሩን። - ገረብ እንተሃልዩ እቲ በትሪ ቀዲሙ ይረኽቦ፡ሞ ብምግባሮም ኣይናጉዑዎም። - ፓሎ እንተሃልዩ እቲ በትሪ ቀዲሙ ይረኽቦ። - ዝውረድን ዝድየብን ኣስካላ እንተሃልዩ ጻዕዳ ኬን ኣምሪሖም ይወርዱን ይድይቡን። ዓለማዊ መዓልቲ ጻዕዳ በትሪ ብመሰረት ካብ ዓለማዊ ውዱብ ማሕበር ዓይነ-ስዉራን ዝተረኽበ ሓበሬታ፡ 15 ሕዳር ዓለምለኸ መዓልቲ ጻዕዳ በትሪ እናተባህለት፡ ዓመታዊ ብደረጃ ዓለም ትብዓል ኣላ። እዛ ዕለት እዚኣ፡ ዓይነ-ስዉራን ካብ ጽግዕተኛነት ተገላጊሎም፡ ነብሶም ክኢሎም ኣብ

ኣመሪካ፡ ካብ 1964 ጀሚሩ፡ መዓልቲ ጻዕዳ በትሪ ንውሕስነት ዓይነ-ስዉራን ትበዓል። ኣብ 2011 ሽዑ ፕረሲደንት ዝነበረ ባራክ ኦባማ ነታ መዓልቲ፡ ማዕርነት ዓይነ-ስዉራን ኣመሪካ ዝብል ስም ኣጠሚቑዋ። ዓይነታት ኬን ኣብ ዕዳጋታት ዓለም ተፈላለዩ ዓይነታት ጻዕዳ ኬን ንመሸጣ ወሪዶም ኣለዉ። እዞም ዝስዕቡ ክንጠቅስ፦ 1. ዘይዕጸፍ ነዊሕ ጻዕዳ ኬን፡ መብዛሕትኡ ግዜ ካብ ኣልሚንዩም ተሰሪሑ ዝዳሎ እዩ። ኣብ ታሕተዋይ ጫፉ ቀይሕ ኣንጸባራቒ ምልክት ኣለዎ። እዚ ቀይሕ ምልክት መለለዩ ዓይነ-ስዉራን ኣብ ኤርትራ ኮይኑ ይስረሓሉ ኣሎ። 2. ተዓጻፊ ጻዕዳ በትሪ እዚ ኣብ ሰለስተ ወይ ኣርባዕተ ብርክታት ዝዕጸፍ ኮይኑ፡ ብቐሊሉ ኣብ ጁባኻ ወይ ቦርሳኻ ዓጺፍካ ከተቐምጦ ትኽእል። ኣብ መካይን ኮነ ካልእ ቤትሮ ኣብ ዝበዝሖ ከባቢ ኮፍ ኣብ ትብለሉ ጥቕሙ ዝለዓለ እዩ። 3. ቴለስኮፒክ ኬን ዝበሃሉ’ውን ኣብ ዕዳጋታት ዓለም ወሪዶም ኣለው። ልክዕ ከም ኣንቴና ተደፊኦም ዝጠልቁን ተሳሒቦም ዝወጹን ዓይነታት እዮም። 4. ህጻናት ክግልገሉሎም ተ ባ ሂ ሎ ም ዝ ስ ር ሑ ሓጸርቲ ጻዕዳ ኬን ድማ ኣለዉ። 5 .

ኣረጋውያንን ኣካላዊ መጉዳእቲ ዘለዎምን ዓይነ ስዉራን ክግልገሉሎም ተባሂሎም ዝስርሑ ደገፍቲ ኬን እውን ኣለው። 6. መለለዪ ኬን ዝበሃሉ ከይተረፉ ኣለዉና። እዞም ዓይነታት እዚኣቶም ትሑት ብቕዓት ናይ ምርኣይ ዘለዎም ተጠቀምቲ፡ ከም ምልክት ክግልገሉሎም ተባሂሎም ዝስርሑ እዮም። ኤለክትሮኒካዊ መልእኽቲ ዘመሓላልፉ ሰንሰር ዝተገጥሞም ዘበናውያን ዓይነታት ኬን ከይተረፉ ናብ ዕዳጋታት ዓለም ይቕልቀሉ ኣለዉ። 1. ኣይ ኬን ሰንሰር ዝተገጥሞ ኮይኑ ዘዐንቅፍ ኣብ ዝህልወሉ እዋን ናይ ምንብድባድ (ቫይብረሽን) ምልክት ብምግባር፡ መእኽቲ ናይ ምትሕልላፍ ተኽእሎ ዘለዎ እዩ። ብዘይካ’ዚ ናይቲ ክትከዶ ደሊኻ ዘለኻ ኣንፈት ምሉእ ሓበሬታ ክቐርጽ ዝኽእል ኮይኑ ተሰሪሑ ኣሎ። 2. ካልእ ኦልትራ ኬን ዝበሃል እዩ። እዚ ብተመሳሳሊ፡ ሰንሰር ዝተገጥመሉ እዩ። ዘዕንቅፍ ኣብ ትረኽበሉ ኣለልዩ መጠንቀቕታ ምልክት ወይ ድምጺ ከሕልፍ ይኽእል። 3. ስማርት ኬን ዝበሃል ኣሎ፡ ውጽኢት ሶላር ቴክኖሎጂ እዩ። ኣብ ከባቢኻ ኣብ ልዕሊ ብርክን ትሕቲ ብርክን ዘዕንቅፍ ወይ ዘናጉዕ ምስ ትረክብ መልእኽቲ ከመሓላልፍ ዝኽእል ኮይኑ ዝተሰርሐ እዩ። መቓልሕ ብምምላስ መልእኽቲ ዘመሓላልፍ ዓይነት ኤለክትሮኒካዊ ኬን እዩ። 4. ጂፒኤስ ዝተገጥመሉ ኦርጅን ኬን ዝበሃል በትሪ እውን ኣብ ዕዳጋታት ዓለም ወሪዱ ኣሎ። እዚ፡ መጕልሒ ማይክሮፍን (እስፒከር ማይክረፎን) ዝተገጥሞ ብምዃኑ፡ እቲ ክትበጽሖ ዝደለኻ ቦታ ትነግሮ’ሞ፡ ካብ ሳተላይት ብዝርከብ ምላሽ ናይ ቴክኖሎጂ ሓበሬታ ኣንፈትካ ፈሊጥካ ወሲንካ መንገድኻ ክትሕዝ የኽእለካ። ኣብ ኤርትራ ጻዕዳ በትሪ ጎሊሑ ክርአ ዝጀመረ ካብ 1960ታት ጀሚሩ እዩ። እዚ ዝኾነሉ ድማ ኣብ 1967 ቤት ትምህርቲ ዓይነ-ስዉራን ኣብርሃ ባህታ ስለ ዝተመስረተ፡ ተመሃሮ ናይ’ዚ ቤት ትምህርቲ ጻዕዳ በትሪ ክጥቀሙ ስለ ዝጀመሩ እዩ። ኣብ እዋን ቃልሲ ሰውራ ኤርትራ ጻዕዳ በትሪ ኣብ ዓይነ-ስዉራን ተጋደልቲ ተኣታትዩ ኔሩ። ምስ’ዚ ተኣሳሲሩ ድማ ዓይነ-ስውራን ብዛዕባ ምንቅስቓስ (mobb i li ty) ክልሰ-ሓሳባውን ግ ግብራውን ስ ል ጠ ና ይ ወ ሃ ብ ኔሩ። ካብ ደ ገ ከይተረፈ ክኢላታት ወጻእተኛታት ናብ ሜዳ እናኣተዉ ነዚ ዓይነት ስልጠና ይህቡ ኔሮም። ድሕሪ ናጽነት ምስ ምቛም ሃ.ማ.ዓ.ኤ እቲ ጠለብን ቀረብን ጻዕዳ በትሪ እናዓበየ

መጺኡ። ሃ.ማ.ዓ.ኤ ካብ ደገ ጻዕዳ በትሪ እናኣምጽአ ንኣባላቱ ከቕርብ ጸኒሑን ኣሎን እንተኾነ እቲ ጠለብ ሕጂ’ውን ምሉእ ብሙሉእ ተማሊኡ እዩ ክበሃል ኣይከኣልን። ጻዕዳ በትሪ ብውሑዱ ንክልተ ዕላማታት ዘገልግል እዩ። ንሳቶም ድማ፦ 1. ጻዕዳ በትሪ ምልክት ወይ መለለይ ዓይነ-ስዉር እዩ። በትሪ ኣብ ኢድ ዝሓዘ ውልቀ-ሰብ ዓይነ-ስዉር ምዃኑ ይሕበር ስለ ዝኾነ፡ መራሕቲ ተሽከርከርቲ ነዚ ተረዲኦም ንዓይነ-ስውራን ቀዳምነት ክህብዎን ቀስ ኢሎም ክጓዓዙን ዘጠንቅቕ እዩ። ብኣጋር ዝጓዓዙ’ውን ጻዕዳ በትሪ ንዝሓዘ ውልቀ ሰብ እቲ ዝድለ ምትሕብባር ክገብሩሉ ዘተሓሳስብ እዩ። 2. ጻዕዳ በትሪ ብቐንዱ ንዑረት ተኪኡ ዓይነ-ስዉር ንበይኑ ባዕሉ ናብ ዝደለዮ ቦታ ንኽንቀሳቐስ ዝሕግዝ እዩ። ዓይነ-ስዉራን ኣካባቢኦም እናዳህሰሱ ንኽንቀሳቐሱ ይሕግዝ። ኣብ ሃገርና ብዛዕባ ጻዕዳ በትሪ ዘሎ ኣፍልጦ እናዓበየ ይመጽእ ኣሎ። ብዛዕባ ኣገዳስነት ጻዕዳ በትሪ’ውን ብዝተፋላለየ መንገዲ ጎስጓስ ይካየድ ኣሎ። ሃ.ማ.ዓ.ኤ ብወገኑ ኣብ ኩሉ ኩርናዓት ሃገርና ብዛዕባ ጻዕዳ በትሪ ጎስጓስ ከካይድ ጸኒሑን ኣሎን። ንመራሕቲ መካይን እውን ብዛዕባ ጻዕዳ በትሪ ኣስተምህሮ ይወሃብ እዩ። እቲ ጎስጓስ ግን ብዝሰፍሐ መልክዑ ክድፋኣሉ ዘለዎ ጉዳይ እዩ። ኣብ ግዜ ትምህርቲ ምዝዋር መኪና ንተልመደን ብዛዕባ ጻዕዳ በትሪ እኹል ኣስተምህሮ ብመደብ ክወሃብ ግን የድሊ። እቶም ናይ ከተማ ጽርግያታት ንምንቅስቃስ ዓይነ-ስዉራን ጥጡሓት ክኾኑ ይግባእ ማለት፡ ኣብቲ መንገዲ ኣጋር ጎዳጉዲ፡ ካናለታት፡ ፖሎታት፡ ኣእዋም ወ.ዘ.ተ ንምንቅስቃስ ዓይነ-ስውራን ዕንቅፋታት ስለ ዝፈጥሩ ክእለዩ ኣለዎም። ህንጻታት ድማ ንምንቅስቃስ ዓይነ-ስውራን ኣብ ግምት ዘእትዉ ክኾኑ የድሊ። ዓይነስዉራን፡ ኣብ እዋን ምንቅስቃሶም ጻዕዳ በትሪ ካብ ኣእዳዎም ክፈልዩ የብሎምን። ዓይነ-ስዉራት፡ ኣብ ልዕሊ ጻዕዳ በትሪ፡ ክዳውንቶምን ካልእን ዘንጸባርቑ ነገራት (ጨርቂ ወይ ባጅ) ክገብሩ ኣለዎም። ዓይነ-ስዉራት፡ ጽርግያታት ኣብ ዘቋርጽሉ ወይ ዝሳገሩሉ ጌዜ ሓገዝ ናይ ሰባት ክሓቱ ወይ ብጥንቃቐ ክንቀሳቐሱ ይግባእ። ዓይነ-ስዉራን፡ እኹል ቀረብ ናይ ጻዕዳ በትሪን ኣንጻባረቕቲ ነገራትን ክረኽቡ ኣለዎም። ማእከላይ ቤት ጽሕፈት ሃ.ማ.ዓ.ኤ

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ኣቶ ሳሚኤል ኣማኒኤል ገዛኢ፡ ስም ኣደይ ጸሃይቱ ገብረስላሴ ሓጎስ ምባል ተሪፉ፡ ሊና ኣስመላሽ ባይሩ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ዘቢብ መድሃኔ የውሃንስ ምባል ተሪፉ፡ ዘቢብ ኣሕመድ መሓመድ ከሊፍ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ።

ሓዳር ክሲ ተመስሪቱልካ ስለ ዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። ወ/ሮ ኣማረሽ ገብርኣብ ገብሩ፡ ብዓል ቤተይ ብንያም ኣብርሃም ኤሚልዩስ ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቁሸት

ወ/ሮ ልዋም ዮውሃንስ በየነ ምባል ተሪፉ፡ ልዋም ወልደዮሃንስ በይን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን13/5/22 2ይ መጋባእያ ቁ. 35 ይቕረብ።

ወ/ሮ ለምለም ተዛረ ፍረዝጊ፡ ብዓል ቤተይ ሃብታይ ቀለታ ሃይለ ስለ ዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 7 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ቀድሽ ክፍለ ተስፋ ምባል ተሪፉ፡ ቀድሽ ክፍለ ተስፋዝጊ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 1ይ መጋባእያ ቁ.32 ይቕረብ።

ወ/ሮ ይሕደጋ ተወልደ ወልደስላሰ፡ ወደይ ማሓሪ ቀለታ ሃይለ ስለዝዓረፈ፡ ናይ ወደይ ወራሲት ኣነ ጥራይ እየ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ቲራቮሎ

ወ/ሮ ምሕረት ወልደገርጊስ ማረ፡ ብዓል ቤተይ ገብረሚካኤል ወልደንስአ ስለ ዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ሓንቲ ጓሉ ከኣ ወራሲት ምዃና ይረጋገጸላ ስለ ዝበለት፣ ዝቃውም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣንጀላ ኣምለሱ ተኪኤ፡ ብዓል ቤተይ ማሶላ ኣለሳንድሮ ስለ ዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ ሓንቲ ጓልና ከኣ ወራሲት ምዃና ይረጋገጸላ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ጅሮም ገብረሂወት ሃይለ ምባል ተሪፉ፡ ዮርሳሌም ገብረሂወት ዓንደብርሃን ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 17/5/22 1ይ መጋባእያ ቁ. 32 ይቕረብ። ሰናይት ሙሉጌታ ኣለም፡ ኣደይ ኣብርሀት ኣበባ እንግዳ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ጥራይ ወራሲት ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን23/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ከሳሲ ኣቶ መሰረት ተኪኤ ሃብተ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ናጽነት ሙሴ ተስፋሚካኤል ናይ ሓዳር ክሲ ተመሲሪቱልኪ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ። ወ/ሮ ጸጋ ተስፋይ ጸጋይ፡ ኣደይ ነ/ሄር ንግስቲ ገብራይ ጎይትኦም ዝገደፈትለይ ውህብቶ ይጽደቐለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ወ/ሮ ኢትዮጵያ ተዓደል ቀሺ ትንሱእ ተስፋጽዮን፡ ኣቦይ ተዓደል ቀሺ ትንሱእ ተስፋጽዮንን ኣደይ የሹ ተስፋልደት ቀላቲን ስለዝዓረፉ፡ ኣነ ምስ 6 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት ከሳሲት ወ/ሮ ናርዶስ ተኸላይ ክፍለ፡ ተኸሳሲ ኤፍሬም በየነ ዑቕባጋብር፡ ናይ

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰላዕ-ዳዕሮ

ትሕቲ ዕድመ ሄኖክ ልኡል ንጉሰ፡ ብሞግዚት ወ/ሮ ለተስላሴ ወልዳይ ተኽለሃይማኖት፡ ኣዴና ኣስመረት ዕቑባጼን ሰመረ ስለዝዓረፈት፡ ኣነ ምስ 2 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ኣቶ ተስፋሚካኤል ሞጎስ ሃውኪ፡ ሓፍተይ መድህን ሞጎስ ሃወኪ ስለዝዓረፈት፡ ኣብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረት ኣነ ጥራይ ወራሲ ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን19/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። ሓጎስ እዮብ በየነ ምባል ተሪፉ፡ ኣጎስጢኖስ እዮብ በየነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/5/22 ኣብ 2ይ መጋባእያ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገርጠጢ ወ/ሮ ዮርዳኖስ ካሕሳይ መዓሾ፡ ብዓል ቤተይ ብርሃነ ገብረሂወት ተስፋማርያም ስለዝዓረፈ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 5 ደቅና ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን29/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ሓጋዝ

ሓራጅ ኣብ መንጎ ብፍ/በዓል መሰል ወ/ነፍ መሓሪ በራኺ ኣቶ ግርማይ መሓሪ ብፍ/በ/ መሰል ወረ/ነፍ መሓሪ በራኺ 1. ፈለቀ መሓሪ 2. ተኸስተ መሓሪ 3. ኣብርሃም መሓሪ 4. ፍስሃየ መሓሪ 5. ሃና መሓሪ ንዘሎ ውርሻ ክርክር 1ይ ቤት ፍርዲ ዞባ ማእከል ብዕለት 21/11/17 ብቁ/መዝ 1635/17 ዝተዋህበ ትእዛዝ መሰረት፡ እዚ ኣብ ከተማ ኣስመራ ከባቢ ባሕቲ መስከረም ጎደና 195-8 (ቅድሚ ኦፍቸና ዑቕባጼን ሓጎስ) ፕሎት 101 ፓርሰል ኤች ስፍሓት መሬት 250 ት/ሜ 3 ቀንዲ ክፍልታትን 2 ተሓጋጋዚ ክፍልታትን ብሓራጅ ተሸይጡ ኣብ መንጎ ወረስቲ ክማቐል ብዝኣዘዞ መሰረት፡ እዚ ዝተጠቕሰ ገዛ ብክኢላ መበገሲ ዋጋ 76,164,60 (ሰብዓን ሽዱሽተን ሽሕን ሓደ ሚእትን ሱሳን ኣርባዕተን ናቕፋ 60%) ዝተገመተ ኣብቲ ዝግበር ሓራጅ ክሳተፍ ዝደሊ ቅድሚ ዕለት ሓራጅ ኣብ ዘሎ 5ተ ናይ ስራሕ መዓልታት ኣብ ቁ/62 ኣብ ዝተዳለወ ሳንዱቕ ናይቲ ዝተረቝሐ መጠን ገንዘብ ብዕሹግ ሰታሪት የእዩ። 1/4 ናይቲ ዝተዋህበ ግምት ገንዘብ ብስም ፈጻሚ ፍርዲ ሲፒኦ (c.p.o) ኣስሪሑ ወይ ድማ ናይ ባንክ ተጠራቓሚ ሕሳብ ብምቕራብ ክወዳደር ይኽእል። ዕለት ሓራጅ - 27/5/22 ሰዓት ሓራጅ - 3፡00-4፡00ድ.ቀ ቦታ ሓራጅ፡ ላዕለዋይ ቤት ፍርዲ ኣስመራ ቁ/27 ተወሳኺ ሓበሬታ ክውከስ ዝደሊ ኣብ ቤ/ስ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ ቁ/67 ኣብ ናይ ስራሕ ሰዓታት መጺኡ ክውከስ ይኽእል። ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ የቕርብ። መአገዲ እንተዘይ ቀሪቡ፡ ሓራጅ ኣየቋርጽን እዩ። ቤ/ጽ/ዋ/ፈ/ፍርዲ

ወ/ሮ ገነት ያይኔ ክንፉ ዝተበሃልኩ፡ ነቲ ኣብ ከተማ ኣስመራ ን/ዞባ ሰሜናዊ ምብራቕ ምምሕዳር ከባቢ ኣባሻውል ዚፕ ኮድ 1A119 ጎደና ፈኒክ ቁጽሪ ገዛ 8 ዝርከብ ብኮሚሽን ምጽራይ ዋንነት ኣባይቲ ብመወከሲ ቁጽሪ 104136/13388 ምስከር ዋንነት ሊብሬቶ ቁ.110391 ብመለለይ ቀ.ASD0029098 ብስም ወ/ሮ ገነት ያይኔ ክንፉ ዝተመዝገበ ገዛ ኦሪጂናል ሊብሬቶ ስለ ዝጠፋኣኒ፡ ዝረኸቦ ወይ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል ሰብ እንተልዩ እዚ ምልከታ‘ዚ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ብቁ.ተሌ 125431 ወይ ብቁ.ሞባይል 07547466 ደዊሉ ይርከበኒ፡ እንተዘይኮይኑ ግን ካብ ዝምልከቶ ቤ/ጽ መተካእትኡ ክወሃበኒ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ወ/ሮ ገነት ያይኔ ክንፉ ወኪል ወ/ሮ ግደይ ገብረሂወት ወልደገሪማ

ቤት-ፍርዲ ዞባ ዓንሰባ ከረን ኣቶ ተኽላይ ጋብር ኣዳላ ምባል ተሪፉ፡ ተኽለ ጋብር ኣዳላ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን18/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ነስረዲን ሓምድ ትግታይ ህዛም ምባል ተሪፉ፡ ነስረዲን ሓምድ ቶፍናይ ትጃር ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ምልክታ ጨረታ ኩባንያ ዕደና ዛራ ንሰራሕተኛታቱ ዝኸውን መግቢ ንኣርባዕተ ወርሒ ዝጸንሕ ብጨረታ ኣወዳዲሩ ክዕድግ ስለዝደለየ ንግዱሳት ተጫረትቲ ይዕድም። ዓይነት ንብረት • ኣሕምልትን ፍረታትን (ቀዳማይ ደረጃ) • ሽሮን በርበረን (ቀዳማይ ደረጃ) • ውጽኢት ጸባን (ፋርማጆ፡ ችዝ፥ ጠስሚ ፣ ሪኮታ) ሞርተደላን • ሃለኽቲ ኣቕሑ (ኣቕሑት ጽሬትን መግብን፣ Grocery Items.)

• ስጋ ደርሆ (Chicken) • እንቋቝሖ (ፍሩይን ደረጅኡ ዝሓለወን) ተጫረትቲ ከማልእዎ ዝግብኦም፡ • ዝተሓደሰ ፍቓድ ንግድን (2019/2020) ኤርትራዊ ወረቐት መንነትን። • መኽበሪ ጨረታ፡ ንኣሕምልትን ፍረታትን ናቕፋ 150,000.00 (ሚእትን ሓምሳን ሽሕ ናቕፋ)። ንውጽኢት ጸባን ሞርተደላን፣ ንሽሮን በርበርን፣ ስጋ ደርሆን እንቋቝሖን ንነፍሲ-ወከፎም ናቕፋ 50,000.00 (ሓምሳ ሽሕ ናቕፋ)። ንሃለኽቲ ኣቕሑት (ኣቕሑት ጽሬትን መግብን)፡ ናቕፋ 100,000.00 (ሓደ ሚእቲ ሽሕ ናቕፋ) ብ ሲ.ፒ.ኦ (C.P.O) የትሕዙ። • ምልክታ ጨረታ ኣብ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራ ምስ ወጸ ን10 (ዓሰርተ) መዓልታት ስራሕ ክፉት ኮይኑ፡ ኣብ መበል 11 (ዓሰርተው ሓደ) መዓልቲ ስራሕ፣ ልክዕ ሰዓት 10:00 ቅ/ቀ ተጫረትቲ ወይ ሕጋውያን ወከልቶም ኣብ ዝተረኽቡሉ ኣብ ቤ/ ጽሕፈት ዕደና ዛራ ኣስመራ ይኽፈት። • መጫረቲ ሰነድ ካብ ቤ/ጽ ኩባንያ ዕደና ዛራ C.P.O ብምርኣይ ክወስዱ ይኽእሉ። • ተጫረትቲ ቀዳማይ ደረጃን ብቑዕን ጠለብ ክቕርቡ ምዃኖም ፈሊጦም ነዚ ኣብ ግምት ዘእተወ ዋጋ ከቕርቡ ይግባእ። • ትካልና ንዝኾነ ዓይነት ኣስቤዛ፣ ንብቕዓቱ ዝምልከት ኣብ ዕደና ዛራ (Zara Site) ምስ ወረደ ከምዝርአን፡ ብቕዓቱ ንዘይሓለወ ኣስቤዛ ድማ ናብ ኣቕራቢ ከምዝመልስን የፍልጥ። • ዕዉት ተጫራቲ ኣብ ሰለስተ ግዜ ቀረብ ብቕዓቱን ጽፈቱን ተራእዩ ውዕል ይገብር። • ንተወሳኺ ሓበሬታ ብቝጽሪ ስልኪ 112319/112318 ክትውከሱ ትኽእሉ። ኩባንያ ዕደና ዛራ ዝሓሸ ኣማራጺ እንተረኺቡ ነዚ ጨረታ ብኸፊል ወይ ብምሉእ ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ። ኩባንያ ዕደና ዛራ።

ምልከታ ጨረታ ሓይሊ ኣየር ኣብ ትካሉ ዘለዋ ዝጽገና ፕሪንተራት፡ ፎቶኮፕየራት፡ ውሽጣዊ መስመር ቴለፎን ቸንትራለ (PBX) ከምኡ’ውን ኣብ ሕክምና ኢናኢል ዝርከብ ኣሳንሲዮራትን (lift) ጀነረይተርን ንሓደ ዓመት ዝኸይድ ውዕል ስለ ዝደለየ፡ ሕጋውያን ተወዳደርቲ ይዕድም።

ተጫረትቲ ከማልእዎ ዘለዎም ቅጥዒ 1. ሕጋዊ ውዕል ንግዲ ዘለዎ ኮይኑ፡ ናይቲ ጨረታ ዝግበረሉ ዘሎ ዓመት ዝተሓደሰን ናይቲ ዝሓለፈ ዓመት ግብሪ ዝኸፈለን ክኸውን ኣለዎ። መቦቆላዊ ሰነድ ቅዳሕ ምስ ኣቕረበ ቅዳሕ ምስ መበቆላዊ ሰነዳት ተመሳኺሩ፡ መበቆላዊ ሰነዳት ንተጫራታይ ይመልስ፡ ቅዳሕ ከኣ ምስ ኣጫራቲ ትካል ይተርፍ። 2. ተጫራታይ ወኪል እንተኾይኑ ብዓል-ቤት ፡ ብዓልቲ-ቤት፡ ውላድ ወይ ወላዲ ተዘይ ኮይኑ ካብኡ ወጻኢ ኣይፍቀድን እዩ። 3. ግቡእ ቅጥዕታት ንዘማልአ ተጫራታይ ዘይምለስ 50.00 ናቕፋ ከፊሉ ሰነድ ጨረታ ካብ ጨንፈር ዕድጊ ይወስድ። 4. መኽበሪ ጨረታ ዝተረጋገጸ ቸክ ወይ cpo 30.000.00 ናቕፋ የትሕዝ። 5. ተጫራታይ ንዘቕርቦ ዋጋ ኣብ ፓስታ ብምዕሻግ ናብ ኮሚተ ጨረታ ሓይሊ ኣየር የቕርብ። 6. ሓይሊ ኣየር ኤርትራ ዝሓሽ ኣማራጺ እንተረኺቡ፡ ነዚ ጨረታ’ዚ ምሉእ ብምሉእ ይኹን ብከፊል ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ። 7. እዚ ጨረታ’ዚ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ን10 መዓልታት ክፋት ኮይኑ ይጸንሕ። ንጽባሒቱ ኣብ ናይ ስራሕ መዓልቲ ሰዓት 10፡00 ቅ/ቀትሪ ተጫረትቲ ኣብ ዝተረኸቡሉ ኣብ ሓይሊ ኣየር ኣስመራ ጨንፈር ዕድጊ ይኸፈት። ተወሳኺ ሓበሬታ ብቴለፎን 181464/181400 ተወከሱ።

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ዋንጫ ናጽነት ንምዕታር ኣብ መንጎ ጋንታታት ሱፐር ዲቪዥን ኤ ዞባ ማእከል ዝካየድ ዘሎ ግጥማት፡ ሎሚ ሓሙስ’ውን ካብ ሰዓት 2፡00 ድሕሪ ቀትሪ ጀሚሩ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ክካየድ ምዃኑ ሓላፊት ህዝባዊ ርክባት ፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ዞማ ማእከል ኣፍሊጣ። ኣብዚ ዕለት ፈለማ ኣስመራ ቢራን ዕዳጋ ሓሙስን ክጻወታ መደብ ክስርዓለን ከሎ፡ ስዒበን ከኣ ኣዱሊስን ኩባንያ ሰገንን ክፋለማ’የን። እዘን ጋንታታት ኣብ ካልኣይ ምድብ እየን ተደላዲለን ዘለዋ። ኣብዚ ምድብ ካብ ዘለዋ ጋንታታት ፓራዲዞ 5 ነጥቢ ኣዋህሊላ ኣብ ቅድሚት ክትስራዕ ከላ ኩባንያ ሰገን ከኣ

ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ብ4 ነጥቢ ትስዕባ ኣላ። ከክልተ ጸወታታት ካብ ዘካየዳ ከኣ ኣስመራ ቢራ 3 ነጥቢ፡ ዕዳጋ ሓሙስ 2 ነጥቢ ኣዱሊስ ከኣ 1 ነጥቢ ኣዋህሊለን ይርከባ። ካብዚ ምድብ ናብ ዝቕጽል ግጥም ምሕላፋ ዘረጋገጸት ጋንታ ብዘይምህላዋ ኩለን ጋንታታት ኣብ ከቢድ ወጥሪ’የን ዝርከባ ዘለዋ። በዚ’ዩ ኸኣ እዚ ሎሚ ዝካየድ ጸወታ ልዑል ኣቓልቦ ክወሃቦ ክኢሉ ዘሎ። ብፍላይ ኣብ መንጎ ኣዱሊስን ኩባንያ

ሰገንን ዝካየድ ጸወታ፡ ልዑል ትኹረት ዝወሃቦ ጸወታ’ዩ ክኸውን። ኩባንያ ሰገን ኣብዚ ግጥም ምሉእ ሰለስተ ነጥቢ ክትወስድ እንተዘይክኢላ ናብ ዝቕጽል ግጥም ካብ ምሕላፍ ስለ እትዕንቀጽ፡ ነዚ ጸወታ ብምሉእ ሓይላ’ያ ክትኣትዎ። ኩባንያ ሰገን ሎሚ ናይ መወዳእታ ናይ ምድባ ጸወታ’ያ ከተካይድ። በንጻሩ ነዚ ናይ ሎሚ ግጥም ወሲኽካ ክልተ ጸወታታት ዝተርፋ ኣዱሊስ፡ ነዚ ግጥም ክትረብሓሉ ከም ትኽእል’ዩ ዝሕበር።

ሊግ ኤውሮጳ ከእትዋ ዝጽዕር ዘሎ ሚከል ኣርቴታ፡ ኣብ የማናይ መስመር ምክልኻል ሃጓፍ ኣጋጢምዎ ከም ዘሎ ይፍለጥ። እቲ ኣሰልጣኒ ኣብዚ ወቕቲ ንቶሚያሱ ብመስበርቲ ብምኽሳሩ ብሰድሪክ ሶኣረስ

ጥራይ ክጻወት ከም ዝተገደደ ይንገር። በዚ’ዩ ኸኣ ኣርቴታ፡ እታ ጋንታ ንዓመታ ኣብ ግጥም ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ክትሳተፍ ርሒድ ዕድል ተኸፊቱላ ብምህላዉ፡ ኣቐዲሙ ዘለዎ ሃጓፋት ክዓብስ ላዕልን ታሕትን ዝብል ዘሎ። ኣርሰናል ንወዲ 24 ዓመት ሞሊን ንምፍራም ተቓሪባ’ኳ እንተሃለወት ካብ ጁቬንቱስን ኣትለቲኮ ማድሪድን ግን ውድድር ከየጋጥማ ስግኣት ኣሎ። ኢጣሊያዊት ኡዲነዘ ዋጋ እዚ ተጻዋታይ 30 ሚልዮን ኤሮ ምዃኑ’ያ ትገልጽ። ኣርሰናል ነዚ ተጻዋታይ ንምፍራም ነዚ ብኡዲነዘ ተሓቲቱ ዘሎ መጠን ገንዘብ ክትከፍሎ ድሕር ከም ዘይትብል ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይሕብሩ። ብዘይካ’ዚ፡ እታ ጋንታ ብመልክዕ ልቓሕ ኣብ ኡዲነዘ ንዘሎ ተጻዋታያ ፓብሎ ማሪ ኣብዚ መስርሕ ምስግጋር ከተእትዎ ከም ትኽእል ይንገር። ኡዲነዘ ነዚ ተጻዋታይ ብቐዋሚ ከተፈርሞ ድሌት ከም ዘለዋ እየን ጋዜጣታት ኢጣልያ ዝገልጻ።

ኣርቴታ ንሞሊን የዘራርቦ

ኣሰልጣኒ ኣርሰናል ንናይ የማን ተኸላኻላይ ኡዲነዘ ናሄል ሞሊን የዘራርቦ ከም ዘሎ ንእሙናት ምንጭታት ኤምሬትስ ብምጥቃስ ጋዜጣ ደይሊ መይል ኣፍሊጣ። ንጋነርስ ድሕሪ ነዊሕ ዓመታት ኣብ ግጥም ሻምፕዮንስ

ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ ዮውሃንስ ተስፋይ፡ ነዘን ተሪፈንኦም ዘለዋ ክልተ ጸወታታት ተጠቒሞም ናብ ዝቕጽል ጸወታ ክሓልፉ ዝእግሞም ከም ዘየለ’ዩ ዝገልጽ።

ክሎፕ ናብ ፈረንሳ የቋምት ኣብዚ ዓመት ኣርባዕተ ወናጩ ንምዕታር ዝቃለስ ዘሎ ኣሰልጣኒ ሊቨርፑል ጀርገን ክሎፕ፡ ንኣከፋፋሊ ሞናኮ ኣውረሊን ቾመኒ የዘራርቦ ከም ዘሎ ጋዜጣታት ፈረንሳ ኣፍሊጠን። እዚ ተጻዋታይ ኣቐዲሙ’ውን ምስ ሰበ ስልጣን ዕድጊ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ቸልስን ሪያል ማድሪድን ከም ዝተዘራረበ ኣይርሳዕን። ወዲ 22 ዓመት ኣውረሊን ቾመኒ ኣብዚ እዋን ሓደ ካብ ብሉጻት ኣከፋፈልቲ ሊግ ኣ ፈረንሳ ኮይኑ ከም ዘሎ ይንገር። እቲ ተጻዋታይ ምስ ሃገራዊት ጋንታ ፈረንሳ

ግን ዋንጫ ክትዓትር ናብ ትኽእል ጋንታ ክኸይድ ከም ዝኽእል ኣፍሊጡ’ዩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ሓድሽ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ኤሪክ ተን ሃግ ካብ እንግሊዛዊ ሃሪ ኬይን ንኣጥቃዓይ ኣያክስ ሰባስትያን ሃለር ከም ዝመርጽ ኣፍሊጡ። እዚ ናይ ቅድም ተጻዋታይ ዌስትሃም 35 ሚልዮን ፓውንድ ዋጋ’ዩ ተተሚኑሉ ዘሎ። ዩናይትድ ንዓመታ መስመር መጥቃዕታ ኣመሓይሻ ክትቀርብ’ያ መዲባ ዘላ። ኣብ ሽዱሽተ ናይ ፕሪመር ሊግ ጸወታታት ጥራይ ምስ ቀዳሞት 11

ኮይኑ ሎሚ ዓመት ኣብ ቀጠር ኣብ ዝእንገድ ዋንጫ ዓለም ከም ዝስለፍ’ዩ ዝሕበር። ሓድሽ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ኤሪክ ተን ሃግ ንዓመታ መስመር ምክፍፋሉ ንምድራዕ ነዚ ተጻዋታይ ክሓተሉ ከም ዝጸንሐ ይግለጽ። ሞናኮ ዋጋ እዚ ተጻዋታይ 60 ሚልዮን ኤሮ ምዃኑ’ያ ትሕብር። ሊቨርፑል ነዚ ተጻዋታይ ንምዕዳግ ነቲ ብሞናኮ ዝሕተት ዘሎ መጠን ገንዘብ ከም ዝቐረበት ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ይሕብሩ። ቾመኒ ዝሓለፈ ዓመት ምስ ብልጽቲ ጋንታ ሊግ ኣ ፈረንሳ ከም ዝተመርጸ ዝፍለጥ ኮይኑ፡ ብሉጽ መንእሰይ ተጻዋታይ ናይቲ ሊግ ከም ዝተባህለ’ውን ኣይርሳዕን። እቲ ተጻዋታይ ዋላ’ኳ ብዛዕባ መጻኢኡ ብግልጺ እንተዘይተዛረበ፡ ዝመጽእ ወቕቲ

ተሰለፍቲ ኣብ ሜዳ ዝተራእየ ኤዲሰን ካቫኒ ውዕሉ ወዲኡ ካብታ ጋንታ ከም ዝወጽእ ክረጋገጽ ከሎ፡ ኣንቶኒ ማርቲያል እውን ምስ ሰቪያ ብቐዋሚ ክፍርም ልዑል ተኽእሎ ኣሎ። ራሽፎርድ ካብ 24 ጸወታታት ኣርባዕተ ሽቶታታት ጥራይ ከም ዘመዝገበ ዝፍለጥ ኮይኑ ሮናልዶ እውን ብዙሕ ነቐፌታታት ይወርዶ ከም ዘሎ ይንገር። በዚ’ያ ኸኣ ዩናይትድ ሓድሽ ብሉጽ ኣጥቃዓይ ንምፍራም ሃሰው ትብል ዘላ። ሓለፍቲ ዕድጊ እታ ጋንታ ናብ ሃሪ ኬይን ገጾም ከማዕድዉ’ኳ እንተሓገዩ፡ ኤሪክ ተን ሃግ ግን ንሰባስትያን ሃለር ሒዙ ክመጽእ’ዩ መሪጹ ዘሎ። እዚ ኣይቮሪኮስታዊ ተጻዋታይ፡ ኣብ ጥሪ 2021 ካብ ዌስትሃም ናብ ኣያክስ ከም ዝተሰጋግረ ይዝከር።

ማን.ዩናይትድ vs ቸልሲ ኣብ ቅልውላው ከም ዘላ ዝንገረላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ሎሚ ምሸት ኣብ ሜዳኣ ኦልድ ትራፎርድ ንቸልሲ ብምእንጋድ እተካይዶ ናይ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ጸወታ፡ ብዙሓት ተጻወትቲ ብመስበርቲ ከም ዝኸሰረት ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ናይታ ጋንታ ኣፍሊጡ። እዛ ጋንታ ኣብዚ ግጥም ንፖል ፖግባ፡ ኤዲሰን ካቫኒ፡ ሉካ ሻውን ፍረድን ከም ዘይትረኽቦም ይንገር። ሃሪ ማጓየር ብሰንኪ ናይ ብርኪ መስበርቲ ኣብዚ ጸወታ ከም ዘይህሉ ፍሉጥ ኮይኑ ሳንቾ’ውን ኣብዚ ግጥም ክጻወት ዕድል ዘይገበረ ካልእ ተጻዋታይ እዩ። ብወገን ቸልሲ ማቲዮ ኮቫቺች፡ ሮስ ባርክለይ፡ በን ቺልዊልን ካሉም ሁድሶንን ኣብዚ ግጥም ዘይህልዉ ተጻወትቲ እዮም። ኣሰልጣኒ ቸልሲ ቶማስ ቱቸል፡ ክሪስተንሰን ኣብዚ ግጥም ከም ዘይህሉ ቅድሚ ኣዚ ግጥም ኣብ ዝሃቦ ጋዜጣዊ መግለጺ ኣፍሊጡ ኣሎ። ዝሓለፈ ሰሉስ፡ ዩናይትድ ብሊቨርፑል 4ብ0 ኣብ ዝተሳዕረትሉ እዋን ምስ ተቐየርቲ ተጻወትቲ ዝነበረ ስኮት ማክቲሞናይ፡ ብቐዳም ኣንጻር ኣርሰናል ከም ዝተሰለፈ ዝዝከር ኮይኑ፡ ኣብዚ ናይ ሎሚ ምሸት ጸወታ’ውን ከም ዝህሉ ተፈሊጡ ኣሎ። ኣቐዲሞም ማልያ ሪያል ማድሪድ ወድዮም ዝተጻወቱ ራፋኤል ቫራነን ክርስትያኖ ሮናልዶን እውን ኣብዚ ግጥም ምስ ቀዳሞት 11 ተሰለፍቲ ከም ዝህልዉ ተረጋጊጹ ኣሎ። ግዝያዊ ኣሰልጣኒ ማንቸስተር ዩናይትድ ራልድ ራግኒክ፡ እታ ጋንታ ንዓመታ ኣብ ግጥም ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ትሳተፈሉ

ዕድል ከም ዘየለ’ዩ ዝሕብር ዘሎ። በንጻሩ ቸልሲ፡ ዝሓለፈ ሰንበት ኣብ ልዕሊ ዌስትሃም ዘመዝገበቶ ናይ 1ብ0 ዓወት ምስ ቀዳሞት ሰለስተ ጋንታታት ፕሪመር ሊግ ኮይና ውድድራ ክትዛዝም ዓቢ ባብ ከፊቱላ’ዩ። ዋላ’ኳ እዘን ክልተ ጋንታታት ብዝተፈላለዩ ምኽንያታት ኣብ ዕግርግር እንተሃለዋ፡ እዚ ናይ ሎሚ ምሸት ግጥም ግን ሓደ ካብ ዓበይቲ ናይዚ ዓመት ጸወታታት ፕሪመር ሊግ ምዃኑ ኣይተርፎን እዩ። ብዙሓት ተንተንቲ ግጥማት ፕሪመር ሊግ፡ ቸልሲ ንድኽመት መስመር ምክልኻል ማንቸስተር ዩናይትድ ተጠቒማ ነዚ ግጥም ክትዕወተሉ ርሒብ ዕድል ከም ዘለዋ’ዮም ዝሕብሩ። ዩናይትድ ዝሓለፈ ሰሙን ክርስትያኖ ሮናልዶ መበል 100 ናይ ፕሪመር ሊግ ሸቶኡ ኣብ ዘመዝገበሉ፡ ብኣርሰናል 3ብ1 ከም ዝተሳዕረት ኣይርሳዕን። ኣብዚ እዋን ኣብ መሳርዕ ጋንታታት ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኣብ ሻዱሻይ ተርታ ተቐሚጣ ዘላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ኣብዚ ወርሒ ከተመዝግቦ ካብ ዝነበራ 15 ነጥቢ ኣርባዕተ ነጥቢ ጥራይ ከም ዘመዝገበት ይፍለጥ። እዛ ጋንታ ኣብ ዝሓለፈ ኣርባዕተ ጸወታታት ሰለስተ ግዜ ክትርታዕ ምኽኣላ ኣብ ሕማቕ ቆመና ከም ዘላ’ዩ ዝእንፍት። እዛ ጋንታ ድሕሪ ኣሰልጣኒ ልዊስ ቫን ሃል ንፈለማ ግዜ’ያ ሰለስተ ተኸታተልቲ ናይ ፕሪመር ሊግ ጸወታታት ትሰዓር ዘላ። ቸልሲ ኣብዚ ግጥም ምስ ትዕወት፡ ነታ ኣብ ራብዓይ ተርታ ተሰሪዓ ዘላ ኣርሰናል

ናይ ሸሞንተ ነጥቢ ብልጫ ከተንብረላ’ያ። እዛ ጋንታ ነቲ ምስ ኣርሰናል ዘካየደቶ ጸወታ ወሲኽካ ብተደጋጋሚ ልዳታ ይድፈር ብምህላዉ፡ ኣጥቃዕቲ ዩናይትድ ከይረብሑሉ ብዙሓት ምስታ ጋንታ ዝደናገጹ ወገናት ይሰግኡ’ዮም። እዞም ወገናት ብዘይካ’ዚ፡ ኣሰልጣኒ እታ ጋንታ ቶማስ ቱቸል ብሰንኪ ኣብታ ጋንታ ኣጋጢሙ ዘሎ ዘይርጉእ ኩነታት ሕቖኡ ከይህቦም ክቱር ፍርሒ ኣለዎም። እቲ ኣሰልጣኒ፡ ተኸላኻላይ እታ ጋንታ ኣንቶንዮ ሩድሪገር ናብ ሪያል ማድሪድ ክኸይድ ምስምምዑ ከም ዘሕዘኖ ብዘይቀልዓለም ተዛሪቡ’ዩ። ሓለቓ ጋንታ ሲዛር ኣዝቢልኬታ’ውን ናብ ባርሳ ክኸይድ ተቓሪቡ ከም ዘሎ’ዩ ዝሕበር። ብዘይካ’ዚ፡ ናይ ሓደ ዓመት ውዕል ጥራይ ተሪፍዎም ዘሎ ንጎላ ካንተን ጆርጊንዮን እውን ካብ ስታንፎርድ ብሪጅ ክወጽኡ ተኽእሎ ኣሎ። መንግስቲ ብሪጣንያ ብሰንኪ ኣብ መንጎ ሩስያን ዩክሬንን ኣጋጢሙ ዘሎ ኲናት

ንፊናንሳዊ ሕሳባት ወናኒ ቸልሲ ሮማን ኣብራሞቪች ኣደስኪልዎ ብምህላዉ፡ እታ ጋንታ ኣብ ከቢድ ቅልውላው ወዲቓ ከም ዘላ ይፍለጥ። በዚ’ዮም ከኣ ብዙሓት ወገናት፡ ቶማስ ቱቸል እውን ነታ ጋንታ ራሕሪሑዋ ከይከይድ ዝሰግኡ ዘለዉ። ማንቸስተር ዩናይትድን ቸልስን ኣቐዲመን ኣብ ዘካየደኦ ጸወታታት፡ ማንቸስተር ዩናይትድ 81 ግዜ ክትዕወት ከላ ቸልሲ ከኣ 55 ግዜ ተዓዊታ ኣላ። 54 እዋን ድማ ማዕረ ተፈላልየን ኣለዋ።

ሓዳስ

ኤርትራ

28 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.206

ዜና ወጻኢ ተስፋኣለም የማነ

ሩስያ፡ ናብ ፖላንድን ቡልጋርያን ክትልእኮ ዝጸንሐት ጋዝ ደው ኣቢላቶ ብመንግስቲ ሩስያ ዝውነን ኮርፖረሽን ጸዓት ‘ጋዝፕሮም’፡ ናብ ፖላንድን ቡልጋርያን ክልእኮ ዝጸንሐ ባህርያዊ ጋዝ፡ ካብ ትማሊ ረቡዕ ጀሚሩ ምሉእ ብምሉእ ደው ከምዘበሎ ኣፍሊጡ። እቲ ኮርፖረሽን ነዚ ኣመልኪቱ ትማሊ ረቡዕ ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ እተን ሃገራት ነቲ ካብ ሩስያ ዝለኣኸለን ባህርያዊ ጋዝ፡ ኣብ ክንዲ ዩሮ ወይ ዶላር ባጤራ ሩስያ (ሩብልስ) ክኸፍላሉ ንዝቐረበለን ሕቶ ድሕሪ ምንጻገን ነቲ ስጕምቲ ከምዝወሰደ ሓቢሩ።

ዝሓለፈ ወርሒ፡ ፕረዚደንት ቭላድሚር ፑቲን፡ ሩስያ ነተን ባህርያዊ ጋዛ ዝጥቀማ መሓዙታ ዘይኰና ሃገራት፡ ብሩብል ከተኽፍለን ምዃና ገሊጹ ምንባሩ ኣይርሳዕን። ሩስያ፡ ነዚ ስጕምቲ ክትወስድ ዝተገደደት፡ ኣመሪካን ሃገራት ሕብረት ኤውሮጳን ብኲናት ዩክሬን ኣመኽንየን ኣብ ልዕሊኣ ተደራራቢ ማዕቀባት ድሕሪ ምብያነን እዩ። እዚ ይዅን’ምበር፡ ካብተን ንባህርያዊ ጋዝ ሩስያ ሩብል ክኸፍላሉ ሕቶ

ዝቐረበለን ሃገራት ኤውሮጳ፡ ብዘይካ ሃንጋሪ እተን ዝተረፋ ካልኦት ሃገራት ነቲ ሕቶ ከምዘይተቐበልኦ እዩ ዝግለጽ። ጸብጻባት ከምዝሕብሩዎ፡ ፖላንድ 50 ሚእታዊት፡ ቡልጋርያ ድማ ኣስታት 90 ሚእታዊት ናይ ጋዝ ጠለባታ ካብ ሩስያ እያ እተማልኦ። ሩስያ ኣብ ልዕሊ’ዘን ክልተ ሃገራት ወሲዳቶ ዘላ - ባህርያዊ ጋዝ ናይ ምኽላእ ስጕምቲ፡ ኣብቲ ኣህጉር ከቢድ ናይ ጸዓት ቅልውላው ከየስዕብ ብዙሓት ክኢላታት ስግኣቶም ኣብ ምግላጽ ይርከቡ።

ህንዲ - ኤለክትሪክ ዝተንከፈት መኪና ህይወት ሰባት ለኪማ

ኣብ ደቡባዊ ክፋል ህንዲ፡ ሓንቲ ተጓዓዝቲ ኣሳፊራ ትጓዓዝ ዝነበረት ዓባይ መኪና፡ ብልዕሊ ኣዕኑድ ዝተዘርግሐ ገመድ ኤለክትሪክ ብምትንካፋ፡ ኣብ ውሽጣ ካብ

ዝነበሩ ተሳፈርቲ ብውሕዱ እቶም 11 ብኡ ንብኡ ከምዝሞቱ ተሓቢሩ። ፖሊስ ህንዲ ከምዝሓበሮ፡ እቲ ኣሰቃቒ ሓደጋ ትማሊ ረቡዕ ንግሆ’ዩ ኣጋጢሙ።

ብምሉኦም ግዳያት ድማ፡ ኣብ ሃይማኖታዊ በዓል ሂንዱዝም ንምሳትፍ ዝጓዓዙ ዝነበሩ እዮም። እታ መኪና ኣብ ልዕሊኣ ብምስሊ ቤትመቕደስ ዝተሰርሐ ቅርጻ ኮፍ ኢሉ ከምዝነበረ፡ ቀንዲ ጠንቂ ናይቲ ሓደጋ ድማ ንሱ ምዃኑ ፖሊስ ህንዲ ኣብ ሓበሬታኡ ኣመልኪቱ። በቲ ሓደጋ ብውሕዱ ልዕሊ ደርዘን ዝዀኑ ሰባት ቆሲሎም ከምዘለዉ፡ ሰለስተ ካብኣቶም ኣብ ኣስጋኢ ኵነታት ከምዝርከቡ ድማ ወሲኹ ሓቢሩ። ሰበ-ስልጣን ናይቲ ከባቢ በቲ ዘጋጠመ ሓደጋ ሓዘኖም ድሕሪ ምግላጽ፡ ንስድራ ነፍሲ-ወከፍ ግዳይ 500 ሽሕ ሩፒስ (6,524 ዶላር) ካሕሳ ክኸፍሉ ምዃኖም ቃል ኣትዮም ኣለዉ።

እስራኤል ኣብ ሶርያ ደብዳብ ኣካይዳ ነፈርቲ ውግእ እስራኤል፡ ናብ ትማሊ ረቡዕ ኣብ ዘውግሐ ለይቲ ኣብ ከባቢ ከተማ ደማስቆ - ሶርያ ብዘካየድኦ ደብዳብ ሚሳይል፡ ብውሕዱ 9 ዕጡቓት ከምዝተቐትሉ ተሓቢሩ። ሓሙሽተ ካብ’ቶም ዕጡቓት ወተሃደራት ሶርያ ምዃኖም ዝሓበረ ኣብ ብሪጣንያ ዝመደበሩ ጉጅለ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ሶርያ (SOHR)፡ እቲ መጥቃዕቲ፡ እስራኤል ካብ 2022 ንድሓር ኣብ ልዕሊ ሶርያ ካብ ዝፈጸመቶ መጥቃዕቲታት እቲ ዝለዓለ ሰባዊ ክሳራ ዘውረደ ምዃኑ ገሊጹ።

ሰለስተ ድማ ከም ዝቖሰሉን ካብ ምግላጽ ሓሊፉ፡ ካልእ ዝሃቦ ዝዀነ ሓበሬታ የለን። እስራኤል እውን ብዛዕባ’ቲ መጥቃዕቲ ኣመልኪታ ዝበለቶ ዝዀነ ርእይቶ የለን። እስራኤል፡ ዝሓለፈ 14 ሚያዝያ እውን ኣብ ከባቢ ደማስቆ ተመሳሳሊ ደብዳብ ነፈርቲ ኣካይዳ ከምዝነበረት፡ እንተዀነ እቲ ናይ ሽዑ መጥቃዕቲ ኣብ ልዕሊ ህይወት ሰብ ዘውረዶ ክሳራ ከምዘይነበረ እየን ማዕከናት ዜና ሶርያ ዝሕብራ። ብመሰረት ጉጅለ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ሶርያ፡ እቶም ኣብቲ ናይ ትማሊ ረቡዕ

እቲ ተዓዛቢ ጉጅለ ብተወሳኺ፡ ኣብ ከባቢ ደማስቆ ዝርከብ መኽዘን ኣጽዋር፡ ከምኡ ድማ ምስ ወተሃደራዊ ህላወ ኢራን ኣብታ ሃገር ዝተኣሳሰር ሓያለ ወተሃደራዊ ነቝጣታት፡ ገለ ካብቲ ነፈርቲ ውግእ እስራኤል ዝደብደባኦ ዒላማታት ምንባሩ ኣመልኪቱ። መንግስቲ ሶርያ ግን፡ ኣብቲ ደብዳብ ኣርባዕተ ወተሃደራቱ ከምዝተቐትሉን ካልኦት

መጥቃዕቲ ዝተቐትሉ ኣርባዕተ ዕጡቓት፡ ኣባላት ናይቲ ብኢራን ዝድገፍ ሚሊሻ እዮም። እስራኤል፡ ሰራዊት ኢራንን ኣባላት ሕዝቦላህን ኣብ ሶርያ ንዘካይዱዎ ዘለዉ ምንቅስቓሳት ንምቝጻይ፡ ተደጋጋሚ መጥቃዕቲታት ከተካይድ ምጽንሓ ዝፍለጥ እዩ።

ማሊ፡ ንፈረንሳ ብተግባራት ስለያ ትኸስስ መንግስቲ ማሊ፡ ሰራዊት ፈረንሳ ኣብ ውሽጢ ሃገሩ ዘይሕጋዊ ስለያዊ ንጥፈታት የካይድ ከምዘሎ ከሲሱ። እቲ መንግስቲ ነዚ ክሲ’ዚ ዘቕረበ፡ ሰራዊት ፈረንሳ ካብታ ሃገር ጠቕሊሉ ድሕሪ ምውጽኡ፡ ዝሓለፈ 20 ሚያዝያ ናብቲ ዓስኪርሉ ዝነበረ መዓስከር ሰብ-ኣልቦ ነፋሪት (ድሮን) ልኢኹ ‘ዕሱባት’ ዝበሎም ወጻእተኛታት ዕጡቓት፡ ብዙሕ ሬሳ ናይ ሰላማውያን ሰባት ኣብ ጋህሲ እናቐበሩ እንከለዉ ዘርኢ ስእሊ ድሕሪ ምዝርግሑ እዩ። መንግስቲ ማሊ ነዚ ብዝምልከት ትማሊ ረቡዕ ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ ሰራዊት ፈረንሳ ነቲ ዓስኪርሉ ዝነበረ መዓስከር ‘ጎሲ’ ንሰራዊት ማሊ ኣረኪቡ ጠቕሊሉ ወጺኡ እንከሎ፡

ናይ ስለያ ድሮን ኣብ ልዕሊ’ቲ ወተሃደራዊ መዓስከር ምብራሩ፡ ዘይሕጋውን ንልኡላውነት ማሊ ዝግህስን ተግባራት ምዃኑ ብምግላጽ ኮኒኑዎ። ሰራዊት ፈረንሳ፡ እቶም ኣብ ጥቓ’ቲ ወተሃደራዊ መዓስከር ሬሳታት ክቐብሩ ብድሮን ርእየዮም ዝበሎም ወጻእተኛታት ወተሃደራት፡ ሩስያውያን ከምዝዀኑ’ዩ ዝገልጽ። “ፈረንሳውያን ገበናት ኲናት ፈጺሞም” ዝብል ሽርሒ ንምእላም ዝዓለመ ከይከውን ድማ፡ ሰብ-መዚ ፈረንሳ ስግኣቶም ክገልጹ ቀንዮም። እዚ ይዅን’ምበር፡ ሰብ-መዚ ማሊ ይዅኑ ሩስያ፡ ነቲ ብፈረንሳ ክለዓል ዝቐነየ ስግኣታት ኣሉታዊ ምላሽ’ዮም ሂቦምሉ። ብፍላይ ሰራዊት ማሊ

ተረኛ ፋርማሲ

ዕለት

ፋርማሲ ሪሻም

28/4/2022

ዝሓለፈ ሰሉስ ኣብ ዝዘርግሖ ሓበሬታ፡ ነቲ ፈረንሳ ርእየዮ ትብሎ ዘላ ጋህሲ ሓቅነቱ ንምርግጋጽ ክምርምሮ ምዃኑ ኣፍሊጡ። ማሊ፡ ምስታ ገዛኢታ ዝነበረት ፈረንሳ ዝነበራ ዝምድና፡ ካብ ዝሓለፈ ቀረባ ግዜ ጀሚራ ከምዘላሕላሓቶ እዩ ዝግለጽ። ከም ውጽኢቱ ድማ፡ ፈረንሳ ነቲ ብምኽንያት ወፍሪ ጸረሽበራ ኣብ ማሊ ንኣስታት 10 ዓመት ኣዐስኪራቶ ዝጸንሐት ሰራዊታ ጠቕሊላ ክትስሕቦ ከም እተገደደት፡ ጸብጻባት የረድኡ።

ሚያንማር - መራሒት መንግስቲ-ነበር ንማእሰርቲ ተፈሪዳ

መራሒት ሲቪላዊ መንግስቲ ሚያንማር ዝነበረት ኣን ሳን ሱ ክዪ፡ ብዝቐረበላ ክሲ ብልሽውና ገበነኛ ኰይና ድሕሪ ምርካባ፡ ን5 ዓመት ብጽኑዕ ክትእሰር ከምዝተፈርደት ተሓቢሩ። ንጉዳያ ክርኢ ዝጸንሐ ወተሃደራዊ ቤት-ፍርዲ’ታ ሃገር፡ እታ ጓል 76 ዓመት ፖለቲከኛ ካብ ሓደ ተሓጋጋዚኣ ዝነበረ በዓል-ስልጣን-ነበር 11.4 ኪሎ ወርቅን 600 ሽሕ ዶላር ጥረ-ገንዘብን ከምዝተቐበለት ድሕሪ ምርግጋጹ እዩ ን5 ዓመት ክትእሰር ፈሪዱዋ። ንሳ፡ ብውሕዱ 18 ዝተፈላለዩ ክሲታት ገና ይጽበያ ብምህላዉ፡ ንሕልፈት ናይ ምእሳር ዕድላ ኣዝዩ ሰፊሕ ከምዝዀነ እዮም ምስቲ ጉዳይ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝሕብሩ።

ብመሰረት’ዞም ወገናት፡ ኣን ሳን ሱ በቶም ዝጽበዩዋ ዘለዉ ክሲታት ገበነኛ ኰይና ምስ እትርከብ፡ ክሳብ ብናይ 190 ዓመት ማእሰርቲ ክትቅጻዕ ተኽእሎ ኣሎ። ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ዘይተፈልጠ ቤትጎደና

ጎደና ተጋደልቲ ቁ.20፡ ጥቓ ፋብሪካ ምስማር (ጎዳይፍ)

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ማሕቡስ ተዳጒና እትርከብ ኣን ሳን ሱ፡ ኣቐዲሙ ብዝተመስረተላ ካልእ ክሲ’ውን ን6 ዓመት ክትእሰር ተፈሪዳ ነይራ እያ። ን ሚ ያ ን ማ ር ንሓሙሽተ ዓመት ዝመርሐትን ‘ናይ ሰላም ሰብ’ ተባሂላ ሽልማት ኖቤል ሰላም ዝዓተረትን ኣን ሳን ሱ፡ ኣብ ለካቲት 2021 እያ ብወተሃደራዊ ዕልዋ ካብ ስልጣና ተዓልያ። ድሕሪ ምዕላዋ ድማ፡ ብኡ ንብኡ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ኣትያ። ቁ.ስልኪ 181048

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ዓርቢ 29 ሚያዝያ 2022

ገጻት 8 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 4

ገጽ 5

ገጽ 7

ምጉዳል ክብደት ሰብነት ብዓይነት ኣመጋግባ

ከመይ ትርእይዎ?

ሓሰውቲ ተማሃሮ

ገብሩ “ኣደ ገርገፍ”

ሻምፒዮን ኩዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል ጽባሕ ክዛዘም እዩ

ሚ/ጥዕና፡ ናይ 5 ዓመታት ስትራተጅያዊ ውጥን ስራሕ - ንትግባረ ኣበጊሱ ሚኒስትሪ ጥዕና፡ ትማሊ 28 ሚያዝያ ኣብ ‘ሆቴል ኣስማራ ፓላስ’ ኣብ ዝዓደሞ፡ ወከልቲ ዝምልከተን ኣካላት መንግስትን ኣብ ኤርትራ ዝመደበሮም ሓለፍቲ ትካላት ውድብ ሕቡራት ሃገራትን ዝተሳተፍዎ ስነስርዓት፡ ኣርባዕተ ቀንዲ ሰነዳት ዝሓዘ ናይ 5 ዓመት ስትራተጅያዊ ውጥን ምዕባለ ጽላት ጥዕና - ንትግባረ ኣበጊሱ። እቶም ካብ 2022 ክሳብ 2026 ዘገልግሉ ውጥናት፡ ሳልሳይ ስትራተጅያዊ ውጥን ምዕባለ ጽላት ጥዕና፣ እኩብ እማመ መሰረታዊ ክንክን ጥዕና ኣብ ኤርትራ፣ ሰነድ ምክትታልን ምግምጋምን ትግባረ ሳልሳይ ስትራተጅያዊ ውጥን ምዕባለ ጽላት ጥዕና፣ ሃገራዊ ውጥን ትግባረ ውሕስነት ኣገልግሎት ጥዕና ኣብ ኤርትራ - ዝብሉ እዮም። ሚኒስተር ጥዕና ኣሚና ኑር-ሕሴን፡ ንህልው ሃገራዊ፡ ዞባውን ዓለማውን ኩነታት ጥዕና ኣብ ግምት ዘእተወ ሃገራዊ ፖሊሲ ጥዕና ኤርትራ፡ ጥዕናን ድሕነትን ኣብ ሃገርና ንምውሓስ - ዘሎ ጽኑዕ መብጽዓ ዘንጸባርቕ ምዃኑ ብምጥቃስ፡ እቶም ንትግባረ ተበጊሶም ዘለዉ ቀንዲ ሰነዳት

ስትራተጅያዊ ውጥን ምዕባለ ጥዕና፡ ባህግን ትጽቢትን መንግስቲ ኤርትራ ኣብ ጽላት ጥዕና ንምስማር ኣገደስቲ መሳርሒታት ምዃኖም ገሊጻ። ኤርትራ፡ ካብ 1991 ኣትሒዛ ብዘካየደቶ ዕቱብ ጻዕሪ፡ ኣብ ጽላት ጥዕና ርኡይ ምዕባለ ከም ዘመዝገበት ዝጠቐሰት ሚኒስተር ኣሚና፡ ሓደጋ ሞት ህጻናት ትሕቲ 5 ዓመት ብ75 ሚእታዊት፣ መጠን ሞት

ኣዴታት ብ82 ሚእታዊት ከምዝነከየ፡ እዚ ድማ ኣብ ምምዕባል ኣብ ዝርከባ ሃገራት ካብ ዝተመዝገበ እቲ ዝበለጸ ከምዝዀነ ኣገንዚባ። ንሓሙሽተ ዓመታት ዘገልግል 3ይ ስትራተጂያዊ ውጥን ምዕባለ ጽላት ጥዕና፡ ትግባረ ቀዳምነታት ጽላት ጥዕና ብምቅልጣፍ፡ ኣብ ምርግጋጽ ዘላቒ ቁጠባዊ ልምዓት ምስ ማሕበራዊ ምዕሩይነትን

ፍትሕን ልዑል ኣስተዋጽኦ ከምዝገብር ድማ ኣዘኻኺራ። ኣብ ሚኒስትሪ ጥዕና ሓላፊ ጨንፈር ፖሊሲን ውጥንን ኣቶ ተወልደ ዮውሃንስ፡ እቲ ዕላማ - ነቲ ምስ ሸቶታት ዘላቒ ምዕባለ ብዝሳነ መንገዲ ዝተዳለወ ሰነዳት ዘጠቓልል ውጥን፡ ምስ ኩሎም ናይ ስራሕ መሻርኽቲ ንምልላይ ምዃኑ፡ ኣብ ሓፈሻዊ ዕብየት ጽላት ጥዕና ኤርትራ ዝህልዎ ተራ

ኣዘዝቲ ፖሊስ፡ ኣብ ኣስመራን ሻምብቆን ንተመሃሮ ኣስተምህሮ ሂቦም ኣብ ዞባታት ማእከልን ጋሽ-ባርካን፡ ንተመሃሮ ዝተፈላለያ ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ብዛዕባ ምክልኻል ገበናትን ምሕላው ክብርታትን ኣስተምህሮታት ተዋሂቡ። ኣዘዝቲ ቀዳማይን ራብዓይን መደበራት ፖሊስ - ኣስመራ፡ ኣብ ኣብያተ-ትምህርቲ 2ይ ደረጃ ባርካ፡ ማእከላይ ደረጃ እምባጠቐራ፡ ከምኡ’ውን ኣብ መባእታን ማእከላይን ደረጃ ቤት-

ትምህርቲ ሞዴል፡ ብ27 ሚያዝያ ኣብ ዝሃብዎ ኣስተምህሮ፡ ብሉጽ ክብርታት ዝውንን ተመሃራይ ንምዂስኳስ፡ ስድራቤታትን ኣብያተ-ትምህርትን ብውህደት ክሰርሓ ኣዘኻኺሮም። እቶም ኣዘዝቲ ፖሊስ፡ ተመሃሮ፡ ካብ ገበናትን ነውሪታትን ርሒቖም ኣውሓስቲ ሰላም ከባቢኦም ክኾኑ፣ ኣብ ዕማማት ፖሊስ ድማ ኣበርክቶኦም

ከዕዝዙ መኺሮም። ርእሳነ-መማህራን ናይ’ተን ኣብያተትምህርቲ፡ እቲ ኣስተምህሮ ኣብ ምምእዛን ተመሃሮ ኣገዳሲ ምዃኑ ብምርግጋጽ፡ ተርእዮታት ገበን ኣብ ዝኽሰተሉ እዋን ኣብ ክንዲ ዝኸውን - ብስሩዕ ክካየድን ናይ ግዜ ሰሌዳ ክወጽኣሉን ኣተሓሳሲቦም። ኣብ ሻምብቆ ብተመሳሳሊ፡ ኣብ

ዝሓለፈ ቅንያት - ኣዛዚ መደበር ፖሊስ ናይ’ቲ ንኡስ ዞባ፡ ኮፕራል ብጹእኣምላኽ ዓንደብርሃን፡ ምስ ተመሃሮን ህዝብን ኣብ ዝገበሮ ርክብ፡ ምትሕብባሮም ምስ ፖሊስ ከዕዝዙ ኣዘኻኺሩ። ኣብ ውሽጢ ሕብረተ-ሰብ ዝኽሰት ገበናትን በደላትን፡ ከምኡ’ውን ብሰንኪ ሸለልትነት ዝስዕብ ሓደጋታት ትራፊክ፡ ክንኪን ክግታእን ዝኽእል - ኣብ ሕጊ

ድማ ብቐሊል ከምዘይጥመት ሓቢሩ። ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ፖሊሲ፡ ውጥንን ምምዕባል ዓቕሚ-ሰብን ዶ/ር ብርሃነ ደብሩ ብወገኑ፡ ሚኒስትሪ ጥዕና በብሓሙሽተ ዓመት ስትራተጅያዊ ውጥን ስራሕ ንትግባረ ከምዘበግስ፡ እዚ ሕጂ ተበጊሱ ዘሎ ከኣ - ነቲ ዝጸንሐ ብግቡእ ብምግምጋም ዝተዳለወ ብምዃኑ፡ ናብ ዝበረኸ ንምስጓም ሓጋዚ ከምዝዀነ ኣረዲኡ። ዘሎ ኣፍልጦ ምስ ዝዓምቚ ጥራይ ምዃኑ ድማ ኣገንዚቡ።

ኣብ ዓዲ-ቐይሕ፡ ንኣብነታውያን ሓረስቶት ስልጠና ተወዲቡ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ ኣብ ንኡስ ዞባ ዓዲቐይሕ፡ ካብ ምምሕዳራት ከባቢ ሓይነባ፡ ተኾንዳዕ፡ ሲብራሶ፡ ሃዳሙ፡ መንደፈራን ማእለውያን ንዝተዋጽኡ ኣብነታውያን ሓረስቶት፡ ብዛዕባ ኣደላልዋ ባህርያዊ ድዂዒ (ኮምፖስት) ስልጠና ሂቡ። እቲ ትምህርቲ፡ ባህራዊ ድዂዒ ኣብ ምህብታም ትሕዝቶ ሓመድ፣ ሳዕቤናት ቀመማዊ ድዂዒ ኣብ ብከላ ኣከባቢ፣ ከምኡ’ውን ብግብሪ ዝተሰነየ ኣገባባት ምድላው ኮምፖስት ከምዘጠቓልል፡ ኣብ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ’ቲ ንኡስ ዞባ ሓላፊት ምክልኻል ብቚሊ መንእሰይ ሙንታዛ ስምኦን ሓቢራ። ንሓረስቶት ግብራዊ ተመኲሮ ዘቕስምን፡ ኣብ መዓልታዊ ንጥፈታቶም ከዘውትርዎ ዘተባብዕን ኮይኑ ከምእተዳለወ ዝሓበረት መንእሰይ ሙንታዛ፡ ሓረስቶት ካብ ተጸባይነት ከሚካላዊ ድዂዒ ንምግልጋል ዝዓለመ ከምዝዀነ ገሊጻ። እቶም ሓረስቶት፡ ካብ’ቲ ትምህርቲ ኣገዳሲ ኣፍልጦ ከምዝቐሰሙ ብምርግጋጽ፡ እቲ ዕድል ንካልኦት ሓረስቶት እውን ክወሃብ ኣዘኻኺሮም።

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ጥዕና ጥዕና ሱሌማን ኣሕመድ

ልዑል ክብደት ሰብነት ምውናን፡ ሓደ ካብ’ቶም ንዝተፈላለዩ ሕማማት ዘቃልዑ ጠንቂታት እዩ። ስለ’ዚ ክብደት ሰብነትና ንምጉዳል ዘኽእል ዝቐለለ ኣገባብ ኣመጋግባና ምዃኑ እዮም ክኢላታት ዝገልጹ። ከመይ? ንዝብል - ስዒቦም ተዘርዚሮም ኣለዉ፦ ጽሕጊ ዘለዎም መግብታት ምዝውታር ጽሕጊ፡ ንጥዕናና ኣገደስቲ ኣብ ዝኾኑ መግብታት - ከም ኣብ ኣሕምልቲ፡ ፍረታት፡ ጥረታትን ጥረ ኣእካልን ይርከብ። መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ ብጽሕጊ ዝሃብተሙ መግብታት ምውሳድ ክብደት ሰብነት ብቐሊል ኣገባብ ምቕናስ ይከኣል። ኣብ እንምገቦም መግብታት ከም ባልዶንጓ ዝኣመሰሉ ጥረታት ምሕዋስ፣ ኣብ ቁርሲ’ውን ጥሕንን ‘ኦትስ’ን ዝኣመሰሉ ፍኹስ ዝበሉ መግብታት ምውሳድ ይምከር። እንወስዶ ዓቐን ሽኮር ምጉዳል ኣብ ከም ጽማቚ፡ ልስሉስ መስተ ዓሲርን ካልእ ፈሳሲን ብላዕሊ ዝውሰኽ ሽኮር (ብፍላይ እኳ ምስ ዝበዝሕ) ሓደ ካብ ጠንቅታት ናይ ጥዕና ዘይብሉ ምውሳኽ ክብደት ሰብነት እዩ። ብተደጋጋሚ ምስ እነዘውትሮ ከም ሕማም ሽኮር፡ ዝተፈላለዩ ሕማማት ልብን ካልኦት ሕዱር ሕማማትን ከስዕበልና ይኽእል። ከም ካራመለ፡ ብሽኮቲ፡ ኬክን ሶዳን ዝኣመሰሉ ልዑል ትሕዝቶ ሽኮር ዘለዎም መግብታት፡ ክብደት ሰብነት ኣብ ምውሳኽ ልዑል ተራ ከም ዘለዎም ኣስተብህል። ስለዚ፡ ልዑል ትሕዝቶ ሽኮር ዘለዎም መግብታት ካብ ምምጋብ ምቑጣብ - ሓደ ካብ ዝበለጹ መንገድታት ንምጉዳል ክብደት ሰብነት ምዃኑ ኣይትረስዕ። ጥዕና ዘለዎ ስብሒ ብውሑድ ዓቐን ምውሳድ ክብደት ሰብነት ንምጉዳል መደብ ኣብ እትሕዘሉ እዋን፡ ኣብ ኣካላትካ ዘሎ ዘየድሊ ስብሒ ንምጥፋእ ክትጽዕር ቀዳማይ ዕላማኻ ክኸውን ኣለዎ። ይኹን’ምበር፡ ጥዕና ዘለዎ ዓይነት ስብሒ ብመጠኑ ምውሳድ፡ ነቲ እትደልዮ ዘለኻ ክብደት ናይ ምጉዳል መደብ ንምዕዋት ናይ ባዕሉ ጥቕሚ ኣለዎ። ከም ዘይቲ ኦልዮ፡ ኣቮካዶን ካዕካዕን ዝኣመሰሉ ልዑል ስብሒ ዘለዎ መግብታት፡ ክብደት ሰብነት ኣብ ምጉዳል ተራ ከም ዘለዎም መጽናዕትታት ከረጋግጽዎ ክኢሎም እዮም። ብተወሳኺ፡ ስብሒ ጽጋብ ተሰሚዑካ ነዊሕ ክትጸንሕ ስለ ዝገብር፡ ብብዝሒ መግቢ ካብ

ምጉዳል ክብደት ሰብነት ብዓይነት ኣመጋግባ ምውሳድ ክትቁጠብ የኽእለካ እዩ። እዚ ማለት ግን ቀጻሊ ስብሒ ዘለዎ መግብታት ክንወስድ ኣለና ማለት ኣይኮነን። እቲ ንወስዶ ስብሒ ብምጡን ዓቐኑ ክኸውን እዩ ዝምረጽ። ተረጋጊእካ ናይ ምምጋብ ልምዲ ምጥራይ ተለቪዥን እናረኣኻ፡ ወይ ብኮምፒዩተር ስራሕካ እናዓየኻ ምምጋብ፡ ኣብ መኣድኻ ምርግጋእ ስለ ዘይፈጥር፡ ብዙሕ መግቢ ክትበልዕ የገድደካ እዩ። ብዙሕ መግቢ ምብላዕ ድማ፡ ክብደት ንምውሳኽ ጠንቂ ዝኸውን ልዕሊ ዓቐን ካሎሪ ምውሳድ ማለት እዩ። ብግቡእ ኣብ መኣዲ ተቐሪብካ ምምጋብ፡ ዘንጊዕካ ልዕሊ ዓቐን መግቢ ካብ ምውሳድ የቖጥበካ እዩ። መኣዲ ተቐሪብካ ከተብቅዕ፡ ብሞባይል መልእኽቲ ምስዳድ ወይ ፊልም ምርኣይ ኣቓልቦኻ ከም እትስለብ ስለዝገብር፡ ከይተረድኣካ ብዙሕ መግቢ ከተእቱ ትኽእል ኢኻ። ስለዚ፡ ኣመጋግባኻ ዝተረጋግአ ክኸውን ይግባእ። ኣብ ገዛ ዝተዳለወ መግቢ ምዝውታር ኣብ ገዛ ዝኽሸን መግቢ፡ ጥዕና ዘለዎ ኣመጋግባ እዩ። ካብ ኣብ ደገ ገዚእካ እተምጽኦ መግቢ ኣብ ገዛ ከሺንካ እትምገቦ መግቢ፡ በቲ ትደልዮ ዓቐን ስለ እተዳልዎ ክብደት ሰብነት ኣብ ምጉዳል ተራ ከም ዘለዎ መጽናዕትታት የመልክቱ። ኣብ ገዛ እተዳልዎ መግቢ ሓዲሽ ክኸውን ይኽእል። ዘለዎ ትሕዝቶ’ውን በቲ እትደልዮ ዓቐን ክኸውን ይኽእል እዩ። ብፕሮቲን ዝሃብተመ ቁርሲ ምምጋብ ከም እንቋቊሖ ዝኣመሰሉ ልዑል ፕሮቲን ዘለዎም መግብታት ኣብ ግዜ ቁርሲ ምውሳድ ክብደት ሰብነት ንምጉዳል ከም ዝሕግዝ መጽናዕትታት የረድኡ። ኣብ ቁርሲ፡ ልዑል ፕሮቲን ዘለዎም መግብታት ምውሳድ ኣብ መዓልቲ ናይ እትወስዶ ዓቐን መግቢ ንምቁጽጻርን ንምጉዳልን ይሕግዝ እዩ። ልዑል ካሎሪ ዘለዎም ፈሰስቲ ካብ ምውሳድ ምቑጣብ ከም ኮካ ኮላ ዝኣመሰሉ ዓይነታት ልስሉስ መስተን ጽማቚ ፍረታትን ኣካላትካ ልዑል ትሕዝቶ ሽኮር ክወስድ ስለ ዘገድዶ፡ ክብደት

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ

ቍ.ስ. 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ክትውስኽ ትኽእል ኢኻ። ስለዚ፡ ክብደት ንምጉዳል፡ ንብዝሒ እትወስዶ ጽማቚ ወይ ልስሉስ መስተ ከተጉድሎ ዝበለጸ እዩ። ልስሉስ መስተ ኣብ እንወስደሉ እዋን’ውን ብማይ ብምቕጣን ንትሕዝቶ ሽኮሩ ከነጉድሎ ከም ዝከኣል ኣይትዘንግዕ። መግቢ ናይ ምሽማት ስሩዕ መደብ ምውጻእ መግቢ ናይ ምሽማት መደብ ምስ ዝህልወካ፡

ኣብ እትገዝኦም ዘለኻ ዓይነታት መግቢ ግቡእ ቆላሕታ ክህልወካ ይኽእል። በዚ ድማ ኣመጋግባኻ ዝተመጣጠነን ጥዕና ዘለዎን ክኸውን ይኽእል። ብብዝሒ ማይ ምስታይ መዓልታዊ እኹል ማይ ምስታይ ንመላእ ጥዕናና ኣገዳሲ እዩ - እንተላይ ክንደት ሰብነትና ንምቁጽጻር። ኣብ ልዕሊ 9500 ሰባት ዝተኻየደ መጽናዕቲ

ምስሓት ሚዛን ሰብነት

ኣብ ሚዛን ሰብነት ዝኾነ ጸገም ምስ ዝህልወና፡ ምድንዛዝን ድኻምን ዝኣመሰለ ስምዒት ክነርኢ ንቡር እዩ። ደው ወይ እውን ኮፍ ኢልካ እንከለኻ፡ ትንቀሳቐስ ዘለኻ ስለ ዝመስለካ መሬት ትዞረካ ዘላ ኮይኑ ይስመዓካ። ከም ውጽኢቱ ኣብ ናብራኻ፡ ምንቅስቓስካን ጥዕናኻን ጽልዋ ይፈጥር። ናብ ደረጃ ምውዳቕ ብምብጻሕ መስበርትን ካልእ ጥዕናዊ መጉዳእትን የስዕብ። ምልክታት ጸገም ሚዛን ሰብነት እንታይ እዮም? እቲ ቀዳማይ ምልክት ጸገም ሚዛን ሰብነት፡ ኣብ እትጎዓዘሉን ደው እትብለሉን እዋን ክትረጋጋእ የሸግረካ። ስንከልከል ስለ እትብል ድማ ናይ ምውዳቕ ምልክታት ተርኢ። ጠንቅታት ጸገም ምሕላው ሚዛን ሰብነት እንታይ እዮም? ናብ ምስሓት ሚዛን ሰብነት ዘብጽሑና ጠንቅታት ብዙሓት እዮም። ገለ ካብኦም፦ * ረኽሲ ኣብ እዝኒ፡ * ጸገም ኣብ ውሽጣዊ ክፋል እዝኒ፡ * መጉዳእቲ ርእሲ፡ * ድኹም ስርዓተ ዑደት ደም፡ * ገለ ካብ ሕክምናዊ ፍወሳታት፡ * ከሚካላዊ ዘይምውህሃድ ኣብ ኣእምሮ፡ * ትሑት ጸቕጢ ደም፡ * ልዑል ጸቕጢ ደም፡ * ጸገም ኣብ ስርዓተ-መትኒ፡ * ነድሪ መላግቦ፡ * ዕድመ. . . ወዘተ እዮም። = ኣብ በሪኽ ቦታ ብምዃን ወይ ብናህሪ ብመኪና ብምጉዓዝ ዝፍጠር መንጸሮር (vertigo)፡ ምስሓት ሚዛን ሰብነት የስዕብ እዩ። እዚ ዓይነት ምልክት ናብ ድሕሪት ወይ ናብ ልዕሊ ርእስኻ ዘሎ ብራኸ ምስ እትጥምት እዩ ዝርአ። = ኣብ ውሽጢ እዝንና ዝፍጠር ረኽሲ ወይ ቁጥዐ፡ ጽርውርው ዘብል ስምዒት ስለ ዝፈጥር ኣብ ኣቃውማናን ኣካይዳናን ሰንከልከል ከብለና

ይኽእል እዩ። ጉንፋዕ ከምኡ’ውን ኣብ ስርዓተ እስትንፋስ ዝህሉ ጥዕናዊ ጸገማት ምስሓት ሚዛን ሰብነት ይፈጥረልና እዩ። = ብ’መኒረ’ ዝፍለጥ ኣብ እዝንና ዝርአ ሕማም (Meniere’s disease) ኣካይዳናን ኣቃውማናን ሚዛን ከምዝስሕት ይገብር እዩ። እዚ ዓቐን ናይቲ ኣብ እዝንና ዝህሉ ፈሳሲ ምዝንባዕ ምስ ዝፍጠር ዝኽሰት ሕማም እዩ። ጠንቂ ናይቲ ሕማም ንጹር’ኳ እንተዘይኮነ፡ ክሳብ ጽመት ከስዕብ ይኽእል እዩ። = መጉዳእቲ ርእሲ፡ ኣህላኺ ምውስዋስ ኣካላት፡ ረኽሲ እዝኒን ጸቕጢ ኣየርን፡ ፈሳሲ ውሽጢ እዝንና ናብ ማእከል ከበሮ እዝኒ ክልሑኽ ይገብር እዩ። እዚ ኣብ ሚዛን ሰብነት ጸገም ክፈጥር ከም ዝኽእል ይንገር። = ኣብ ባሕሪ ምጉዓዝ፡ ምስሓት ሚዛን ሰብነት ከስዕብ ይኽእል እዩ። ናብ ንቡር ንምምላስ ሰዓታት፡ መዓልታትን ኣዋርሕን ክወስድ ይኽእል። ንጸገማት ሚዛን ሰብነት ዝተቓልዑ መን እዮም? ሕክምናዊ ፍወሳ ትገብር እንተለኻ፡ ረኽሲ ቫይረስ ምስ ዝህልወካ፡ ጥዕናዊ ጸገማት ናይ እዝኒ ምስ ዘጋጥመካ፡ መጉዳእቲ ርእሲ ምዝ ዝህልወካ ንጸገም ሚዛን ሰብነት ዝተቓላዕካ ክትከውን ትኽእል ኢኻ። ዕድመኻ ካብ 65 ዓመት ንላዕሊ ምስ ዝኸውን፡ ነድሪ መላግቦ ምስ ዝህልወካ፡ ብውሑድ ወይ ልዑል ጸቕጢ ደም ዝተጠቓዕካ ምስ እትኸውን’ውን፡ ንጸገም ሚዛን ሰብነት ዝያዳ ዝተቓላዕካ ኢኻ። ጸገም ሚዛን ሰብነት ብኸመይ ይፍወስ? ጸገም ሚዛን ሰብነት ብዝተፈላለዩ ረቛሒታት ስለ ዝፍጠር ብቐሊሉ ኣለሊኻ ንምፍዋሱ ኣጸጋሚ እዩ። ሓካይም ምልክታት ናይቲ ጸገም ብግቡእ ክትሕብሮም እዮም ዝሓቱኻ። ኩነታት ጥዕናኻን ኣቐዲሙ ዝነበረካ ሕማምን ከምኡ’ውን ዝወሰድካዮ ዓይነት ፍወሳን ኣዕሚቖም ክፈልጡ

ከም ዘመልክቶ፡ ኣካላቶም ብግቡእ ዘየጥልሉ ሰባት፡ ካብቶም ብዙሕ ማይ ዝሰትዩ ሰባት፡ ብመንጽር ቁመቶም ልዑል ክብደት ሰብነትን ከስዓትን ኮይኖም ተረኺቦም። ቅድሚ ምምጋብና ማይ ምስታይ ውሑድ ካሎሪ ክንወስድ ይገብር። ኣብ ግዜኡ ምምጋብ እትምገበሉ ሰዓታት ምዝላል ወይ ምርሳዕ፡ ከምኡ’ውን ጸጸኒሕካ ኣብ ዝረኸብካዮ ምምጋብ ብዙሕ መግቢ ከተህልኽ ስለዝግበር ናይ ኣመጋግባ ግዜኻ ክትሕሉ ይግባእ። ሃዲእካ ኣብ ግዜኻ ምምጋብ ልዕሊ ዓቐን መግቢ ካብ ምውሳድ የቖጥበካ እዩ። ብኡ መንጽር ድማ፡ ክብደት ሰብነትካ ከተጉድልን ክትቆጻጸርን ይሕግዝ። ዝተጻረየ ካርቦሃይድሬድ ዘለዎም መግብታት ካብ ምብዛሕ ምቑጣብ ዝተጻረየ ካርቦሃይድሬድ ዘለዎ መግቢ፡ ዘለዎ ጽሕግን ካልእ መኣዛዊ ትሕዝትኡን ዝተኣልየ ማለት እዩ። ንኣብነት ፊኖ፡ ፓስታ፡ ባኒን ሽኮርን ምጥቃስ ይከኣል። እዞም ዓይነት መግብታት’ዚኦም ብብዝሒ ክትምገብ ስለ ዝገብሩ ክብደት ንምውሳኽ ቀንዲ ጠንቅታት እዮም። ይግባእ። ሓካይም - ናይ ደም፡ ናይ ምስማዕ፡ ናይ ምንቅስቓስ ዓይኒ መርመራ ይገብሩልካ እዮም። ‘ኤሜ. ኣር. ኣይ’ (MRI) ከምኡ’ውን ‘ሲቲ ስካን’ (CT scan) ተጠቒሞም ናይ ሓንጎል መርመራ ይገብሩ። ብዛዕባ ኣቃውማ’ውን ምሉእ ኣፍልጦ ንምግባር መርመራታት የካይዱ እዮም። ምስሓት ሚዛን ሰብነት ብኸመይ ይፍወስ? ጸገም ሚዛን ሰብነት፡ ነቲ ዘስዓቦ ጠንቂ ብግቡእ ኣለሊኻ ሕክምናዊ ክንክን ብምክያድ ይመሓየሽ። እቲ ጸገም፦ ብዝተፈላለየ ዓይነት ሕክምናዊ ፍወሳ፡ ብመብጣሕቲ፡ ብናይ ኣመጋግባ ለውጢ፡ ብኣካላዊ ፍወሳ (physical therapy)፡ ብምውስዋስ ኣካላት ክፍወስ ይከኣል። ክንክን ኣብ ገዛ ጸገም ሚዛን ሰብነት ንምሕላው፡ ኣብ ገዛ እንገብሮ ፈኲስ ምውስዋስ ኣካላት ከም ዘሎ እዮም ሓካይም ዝመኽሩ። ሓደ ካብኡ ናይ ድሕሪት ናይ ሕቖ መደገፊ ኣብ ዘለዎ ገፊሕ ጣውላ ወይ ሴድያ፡ ምሉእ ብምሉእ ሕቕና ኣደጊፍና ኮፍ ብምባል፡ ርእስና ናብ ሓደ ሸነኽ ጎንና ብምዛር ንዝተወሰነ ደቓይቕ ምጽናሕ። ድሕሪ ገለ ደቓይቕ ድማ ርእስና ናብ’ቲ ኣንጻር ጎኒ ምዛር። እዚ ኣገባብ’ዚ ደጋጊምና ኣብ ገዛ ምስ እንሰርሖ ተመራጺ እዩ። ጸገም ሚዛን ሰብነት ንምምሕያሽ፡* ፈኲስ ምውስዋስ ኣካላት ምክያድ፡ እዚ ኣብ ሴድያ ወይ ኣብ ምንጻፍ ተጋዲምካ ክኸውን እዩ ዘለዎ። * ኣትካኺ ምስ እትኸውን ምትካኽ ሽጋራ ምቊራጽ። * እትወስዶ ካፌንን ኣልኮልን ምጉዳል። * ጨው ብብዝሒ ካብ ምውሳድ ምቑጣብ። * ብግቡእ ዝተመጣጠነ መግቢ ምውሳድ ከም ዝግባእ ሓካይም ዝመኽሩ። ምክልኻል መብዛሕትኦም ጸገማት ሚዛን ሰብነት ንምክልኻሎም ከቢድ እዩ። መብዛሕትኡ ንምክልኻሉ ብሓካይም ዝወሃበና መልእኽቲ ምስ ጸቕጢ ደም ዝተኣሳሰሩ እዮም። ትሑት ጸቕጢ ደም ንምክልኻል ኣብ መዓልቲ እኹል ማይ ክትሰቲን ኣልኮላዊ መስተ ካብ ምውሳድ ክትሕረምን ሓካይም ይመኽሩ። ልዑል ጸቕጢ ደም ንምፍዋስ ድማ መዓልታዊ ምውስዋስ ኣካላት ምክያድ የድሊ። ክብደት ሰብነት ምቁጽጻርን እትወስዶ ጨው ምንካይን ድማ መሰረታዊ ነገር እዩ። ምንጪ፦ Health line

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ፍኖት መም/ዮናስ ሃብተ

ዛ ዋ ብ ከም . . . ሓወይ! ከምዚ ናተይ መነጸር ዓይኒ ምግባር ኣይምሓሸካን!? ምሳይ ዲኻ. . .? ናይ ዓይኒ ጸገም ከም ዘለኒ ደኣ ከምይ ገይርካ ፈሊጥካ? ቬትሮ ድኳነይ ሰቢርካ ብማእከል ገዛይ ክትሓልፍ ምስ ረኣኹኻ። እዚ በዓል ድኳን እዚ’ኳ - ሓቂ ትሓይሽ ምቕሉል ዘረባ እዩ ተዛሪቡ። ካልኦት እንተዝኾኑ ግን፡ ምናልባት፡ “ኣታ ዕውርዶ ኣታ ደርጋፍዶ!. . .” ምበሉ ነይሮም። ካልኦት ድማ ኣለዉ፡ ይትረፍ ከምዚ ረኺቦም፡ ዋላ ኣብ ግዜ ሰላምታ ዝጸራረፉ። ኣብ ክንዲ፡ “ከመይ ሓዲርካ ተዓገስ? እመስገኖ ፋኑስ! ጥዕና ይሃበለይ ሓንካስ! ከምይ ውዒልካ ዓባስ!” ዝበሃሃሉ። ብቐዳማይ ሓደ ሰብ ንሓደ ኣብ ሓደ ኩርናዕ ኮፍ ኢሉ ሎተሪ ዝሸይጥ ዝነበረ ዓይነስውር፡ “ሰላማት ዕዉር” ኢልዎ ሓሊፉ። እቲ ዓይነ-ስውር ድማ፡ “ሓደርካ ስንኩል!” ብምባል መሊሱ። እቲ በዓል ሎተሪ ኣብታ ናይ ስራሕ ቦታኡ ክሳብ ዝነበረ’ሞ ስርሑ ድማ የሰላስል ክሳብ ዝነበረ፡ ድሮ ዓይነ-ስውር እምበር ዕዉር ከም ዘይኮነ ኣረጋጊጸ ነበርኩ። እቲ ተዋዝይዎ ዝኸደ ዝረአ ናይ ኣካላት ጉድለት ዘይነበሮ ሰብ ግን፡ ስንኩል ድዩ ኣይኮነን ክግምት ኣይከኣልኩን። ክልቲኦም ክእለት ምስትምቓር ዋዛ ሃልይዎም ነቲ ናይ ንእለቱ ዋዛ ብዋዛ ክሳብ ዝተርድእዎ ድማ ጸገም ዘይክህልዎ ይኽእል እዩ። ዋላ ንሳቶም’ውን ኪኖ’ታ ካልኢት እቲኣ ዝኸይድ ግምት ዝሃብዎ ኣይመስለንን። ኣነ ግን ኣብ መንጎ ዕዉርን ዓይነ-ስዉርን ዘሎ ፍልልይ ናብ ምስልሳል ኣትየ፡ ነቲ “ዓይነስዉር - ማለት ፈጺሙ ዘይርኢ ማለት ዘይኮነስ ዝተሰወረ ናይ ምርኣይ ክእለት ዘለዎ ማለት እዩ።” ዝብል ኣብ መጽሓፍ ዘንበብክዎ ሓሳብ ዘኪረ። ስለ’ዚ ሰብ፡ እቲ ልሙድ ኣዒንቲ እንተደኣ ዘይብሉ ዕዉር ዘይኮነ፡ ዓይነ-ስዉር እዩ ዝበሃል። ዝተሰወረ ኣዒንቲ ስለ ዘለዎዶ’ኸ ኣይኮነን ካልኦት በቲ ብካልኦት ሰባት ዝረአ ኣዒንቶም ክርእዩ እንከለዉ፡ ንሱ ድማ በቲ ብካልኦት ሰባት ዘይረአ ዝተሰወረ ኣዒንቱ እናረኣየ ካብ ንጥፈታቱ ዘይበኾረ። ዝኾነ ሰብ እቲ ልሙድ ኣዒንቲ ዘይብሉ ክነሱ፡ ብኣዒንቲ ካልኦት ክረኣ ዝኽእል ስራሕ ክሳብ ዝሰርሐ፡ በዓል ብሉጽ ኣዒንቲ እዩ። ልሙድ ልሳን ዘይብሉ ሓሳባቱ ምግላጽ ክሳብ ዝኸኣለ፡ ኣንደበተ-ርቱዕ እዩ። ጉድለት እዝኒ እንከለዎ፡ ብካልኦት ክስማዕ ዝኽእል ሓሳብ ክሳብ ዘመሓላለፈ፡ ይሰምዕ እዩ። እቲ ልሙድ ናይ መዳህሰሲ ህዋሱ ጎዲሉ እንከሎ፡ ክድህሰስ ዝኽእል ፍርያት ክሳብ ዘፍረየ፡ ክኢላ ዳህሳሲ እዩ። ናይ ምሽታት ህዋሱ ተጎዲኡ እንከሎ፡ ብካልኦት ዝሽትት ስራሕ እንድሕር ሰሪሑ፡ በዓል እኹልን ትሩፍን ናይ ምሽታት ህዋስ እዩ። ስለ’ዚ ሰብ ብስርሑ እዩ ዝርኢ፡ ብስርሑ እዩ ዝሰምዕ፡ ብስርሑ እዩ ዝሽትት፡ ብስርሑ እዩ ዝድህስስን ዘስተማቕርን ማለት እዩ። ሰብ ዝጥቀስ ኣካላዊ ጉድለት እናሃለዎ፡ ኣእዛን ካልኦት ዝናፍቑዎ ድምጽታት ክሳብ ዘቃለሐ፡

ከመይ ትርእይዎ?

ፍልልይ ሓጐስን ሓዘንን፡ ሰሓቕን ብኽያትን፡ ፍቕርን ጽልእን፡ ህድኣትን ዕግርግርን ኣገናዚቡ፡ ሓዘን፡ ብኽያት፡ ጽልኢ፡ ዕግርግር ኮኒኑ፡ ንሓጐስን ሰሓቕን ንፍቕርን ህድኣትን ክሳብ ዝሰርሐ፡ ኣካለ-ምሉእ ጥራይ ዘይኮነ፡ ምንጪ ኣካለ-ምሉእነት እውን እዩ። ናብ’ቲ ዘዝጸበቐ ገዲፍካ ናብ’ቲ ዘዝኸፍአ ጥራይ ካብ ምርኣይ፡ ንጽቡቕ ዘረባ ጸሚምካ ንዘዝኸፍአ ድምጽታት ጥራይ ካብ ምጽንጻን፡ ንምምጽዋትን ምሕጋዝን ጠንጢንካ ኣብ ምምንዛዕን ምጉናጽን ጥራይ ሃነፍነፍ ካብ ምባል፡ ናብቲ ቅዱስ መኽሰባቱ ዝዓዝዝ ቦታታት ተሃኪኻ፡ ነውርታቱ ናብ ዝዓዝዝን መዘዛቱ ናብ ዝበዝሕን ቦታታት ጥራይ ካብ ምጉያይ ዝዓቢ ስንክልናኸ ኣበይ ክህሉ ኢሉ። ስለ’ዚ ሕጂ’ውን፡ “ኣካለ-ስንኩል ዝበሃል፡ ርእሲ እንከለዎ ጽቡቕ ዘይሓስብ፡ መልሓስ እንከለዎ ጽቡቕ ዘይዛረብ፡ ኢድ እንከለዎ ጽቡቕ ዘይሰርሕ፡ ኣእጋር እንከለዎ ንጽቡቕ ዘይጐዪ፡ ናብቲ ጽቡቕ ገዲፉ ናብቲ ዝሓመቐ ጥራይ ሃሰስ ዝብልን ጽቡቕ ምስማዕ ዘይፈቱን ማለት እዩ።” እንተተባህለ ጌጋ የብሉን። ንስለ ደሓን ዝኸነ ተፍትሽ እዚ ኣልዒልናዮ ዘለና ዛዕባ፡ “ስንኩል ዝበሃል ኣብ ከምዚ ክበጽሕ’የ ኢሉ ዘይሓስብን ዋላ እንተሓሰበ እውን ኣብቲ ዝሓሰቦ ቦታ ከብጽሕ ዝኽእል ኣካይዳን ድስፕሊንን ዘይብሉ ሰብ ድዩ? ዋላስ እቲ ወዮ’ኳ ሓሲብዎስ በጺሕዎ ዘሎ ሰብ? ጸገም ኣእምሮ ኣለዎ ንብሎኸ እቲ ጥዑይ ብመጸውዒ፡ ግን ከኣ ዝርምስሶን ዝረግጾን ዘይፈልጥ ሕሙም ብግብሪ? ጉድለት ኣዓንቲ ኣለዎ ዝበሃል ሰብከ እቲ ምስቶም ዕንጉለ ዝመስሉ ኣዒንቱ እናሃለወ፡ ግን ከኣ ነዚ ጸሊም’ኳ ካብቲ ጻዕዳ ፈልዩ ዘየለሊ ሰብ ድዩ ዋላስ ከምቲ ኣቐዲምና ዝበልናዮ ዝረአ ኣዒንቲ ዘይብሉ ክነሱ በቲ ዝተሰወረ ናይ ምርኣይ ክእለቱ ዝርኢ ሰብ?” ሕቶ ኣብ ርእሲ ሕቶ እናደራረብካ ምስልሳሉ ኣይጽላእን እዩ። መጻሕፍቲ መዝገበ ቃላት ገናጺለ ከም ዝረኣኹዎ፡ ‘ስንኩል’ ዝብል ቃል ስም ኮይኑ ሰንከለ፡ ተሰናኸለ፡ ተረፈ፡ በኾረ፡ ኣቋረጸ ማለት’ዩ። ስለ’ዚ ስንክልና ኣብ ሕቑፊ’ቲ ናይ መዝገበ ቃላት ትርጓመኡ ኣእቲና እንተርኢናዮ፡ ሰንከለ ማለት ዳርጋ ሞተ ማለት እዩ። ኣካላውን ኣእምሮኣውን ንጥፈታት ምቁራጽን ሞትን ዳርጋ ሓደ ስለዝኾነ። ኣካላዊ ጸገም ንዘጋጠሞም ሰባት ነቲ ኣካላዊ ጉድለቶም ዝምልእ ስልጠናን ትምህርትን እናተዋህቦም ናብ ስራሕ ከም ዝዋፈሩ ዝግበር ድማ፡ ካብቲ ኣጋጢምዎም ዝነበረ ስንክልና

(ምቁራጽ ንጥፈታት ዋላ’ውን ሞት ኢልናዮ ኣለና) ሓራ ወጺኦም ህይወቶምን ህይወት ስድራ-ቤቶምን ከም ዝቕጽል ንምግባር እዩ።

ስለ’ዚ ንሳቶም እዞም ኣብ ዘዝረኣናዮምን ዝረኸብናዮምን ብሕሹዂሹኽን ብጋህድን ‘ስንኩላን’ እናበልና እንዛረበሎም ሰባት፡ ንጥፈታቶም ክሳብ ዘየቋረጹ ሰብ ፍሉይ ክእለት እምበር ስንኩላን ኣይኮኑን። ምኽንያቱስ ከመቲ “ወዮ ተባኢስናስ ተዋዲቕና እኳ” ዝበሃል ምስላ፡ ወዮ ርእዮምስ ኣስተውዒሎም፡ ወዮ ሰሚዖምስ መልሲ ሂቦም፡ ወዮ ከይዶምስ በጺሖም፡ ወዮ ዳህሲሶምስ ረኺቦም፡ ወዮ መርሚሮምስ ተረዲኦም ወዮ ተዛሪቦምስ ኣስሚዖም፡ ወዮ ተማሂሮምስ ኣብ ሊቅነትን ማዕረግን በጺሖም፡ ወዮ ሰሪሖምስ ኣፍርዮምን የፍርዩ ኣለውን እኳ። ብኣካል ነዛ ክሳዱ’ኳ ከቕንዕ ከይከኣለ፡ ኣብታ ዳርጋ ንምሉእ ዕድሚኡ ኮፍ ዝበላ ኮምፒዩተራዊት ዓረብያኡ ኮይኑ ግን፡ ንምስጢር ጠፈርን ህዋን ብፍላይ ድማ ንጸሊም ጉድጓድ ኣብ ኣጻብዕቲ ከብዲ ኢዱ ኮፍ ኣቢሉ ከም ድሌቱ ዝገናጸለን ዝመርመረን ስቴቨን ሃውኪን፡

ረጒድ እንጀራ. . .! ሕስብ ከተብሎ እንከለኻ እኳ ግርም’ዩ ዝብለካ፣ ናይ’ዚ ዕድል ነገር። ማለትሲ መነባብሮ ገሊኡ ከምዚ እንርእዮ፡ መነባብሮ ገለና ድማ ከምዚ ትርእይዎ። ዘተሓሳስብ ግፍሒ ዘለዎ ፍልልይ። ግን ከኣስ ኣቱም ሰባት፡ ምኽንያት እዚ ርሒብ ፍልልይ፡ ማለትሲ ተሓታቲ ሕሉፍ፡ ህሉውን መጻእን ህይወትናስ ያኢ ምሉእ ብምሉእ ባዕልና ኢና ኢሎምዎ። ብዛዕባ ጸገማትናን ሕጽረታትናን እውን ንሕና’ምበር ካልእ ዝሕመ ሰብ የለን። ብዛዕባ ኣብዚ ሕጂ ክንኮኖ ዝግበኣና ዝነበረ’ሞ ዘይኮንናዮ ነገር እንተሎ እውን፡ እቲ ጠንቂ ባዕልና ኢና። መዓስ እዚ ጥራይ! ነቲ ክንኮኖ ዘይግበኣና ግን ከኣ እንኾኖ ዘለና ሕማቕ ገዲፍና፡ እቲ ክንኮኖ ዝግባኣና ክንከውን እንተ ደሊና እውን ዓቢ ዋጋ እዩ ዘኽፍል? ዋጋ ዓበይቲ ሓሳባትን ዋጋ ኣበርቲዕካ ምስራሕን። ስለዝስ ሰባት፡ ብፍላይ ድማ እቶም “ንሕና’ውን ከም ሰብና ምዕባለ ይብጸሓና እዩ።” ኢልና እንሓስብ ሰባት፡ ካብ’ቲ ዝጸናሕናዮ ዘይምቹእ መነባብሮ ወጺእና ናብ ጽቡቕ ክንኣቱ እንተ ደሊና፡ ፈለማ ባዕልና ናብ ጽቡቕ ዘብጽሕ ነብሰ-ተበግሶ ክንወስድ ኣለና ማለት እዩ። ነብሰ-ተበግሶ ክንወስድ እንተ ኾይንና ድማ፡ ተሓተትቲ ናይቲ ዘለናዮ ሕማቕ ኩነታት ባዕልና ምዃንና ክንኣምን ኣለና። ሓላፍነት ተሰሚዑና ብትግሃት ምእንቲ ክንሰርሕ። “ኣቦኻ ርገም ኣቦኻ መርቕ!” ዝበሃል ዘረባ፡ ዘረባ ጥዕና ኣይኮነን። ንሕና ንኣቦና፡ ኣቦና ንኣቦኡ፡ ንሓድሕድና ክንረጋገም ዕንክሊል እንተደኣ ኢልና፡ ፍርድና ድኽነት መነባብሮና ድማ ሕማቕ ማሕዩር ክኸውን እንተ ዘይኮይኑ ካልእ ፋይዳ የብሉን። ስለ’ዚ ምናልባት ኣብ ሕማቕ መነባብሮ ኣለና ኢልና ንሓስብ እንተደኣ ኣሎና፡ ምኒን ምባልና ዘይኮነስ፡ ኣበርቲዕና ምስራሕና እዩ ነቲ ኩነታትና ዝቕይሮ። ባዕልና ድማ ኢና ዕድል መጻኢና እነጸብቖ። ኣበርቲዕና ብምስራሕ። ተበግሶ ደኣ ይሃልወና እምበር፡ ስራሕ እኹልን ትሩፍን ኣሎ። ስራሕ ንምፍጣር ድማ፡ እኹልን ትሩፍን ዓቕሚ ኣለና። ብኻልእ ኣዘራርባ፡ “ንስራሕ እንታይ ይሰኣኖ?” ኢና ንብል ዘለና!? “ንስራሕ እንታይ ይሰኣኖ?” እንተ ኢልና ድማ፡ “ንዓና እንታይ ይሰኣነና!?” ንብል ኣለና ማለት እዩ። ጸጋ ስራሕ ኣሚንና፡ ዕድላት ስራሕ ናይ ምፍጣር ተኽእሎና ተገንዚብና እንተደኣ ተበጊስና፡ በሪ ምዕባለ ይረሖ። እቲ ናብ ለውጢ ዘብጸሓና ዕድላት ናባና ይውሕዝ። ዋሕዚ ዕድላትና መሊኡ ይፈስስ። ምዕባለ፡ “ኣነ ክሳብ’ቲ ዝደለኹዎ ደረጃ ክበጽሕ ምሉእ ዓቕሚ ኣሎኒ።” ምባል’ዩ

ምስጢሩ። “ገለ ነገር ከም ዘይጐድለካ ኣስተውዕል እሞ፡ ዝሃበ ኣይከልኣካን እዩ።” ዝብል ዘረባ ኣሎ። መን’ዩ ነዚኣ ዝበለ ደቀይ!? እንድዒ! እንታይስ ገደሰና! ኣዝያ ኣገዳሲት ኣበሃህላ እንድያ - ዝበለ ይበላ ብዘየገድስ ኣብታ ቁምነገራ ጥራይ ንገደስ። “ኣብዛ ዓለም ኣሎ ዝበሃል ጸጋታት ኩሉ፡ ንኣገልግሎትና እዩ ተፈጢሩ። ከም ዝምልከተና ኣሚንና ብትግሃት እንተሰሪሕና፡ ንጸጋታት እዛ ዓለም ወሃቢ ኣየድልየናን እዩ። ንሕና ምሉእ መሰል ምውናን ጸጋታት እዛ ዓለም ኣሎና። ብዙሕ ናይ ስራሕ ዕድላት ኣብ ዘለዋ ዓለም ኢና ዘሎና። ብጽቡቕ ከነባብረና ዝኽእል ውሽጣዊ ዓቕሚ ኣሎና። ደረጃ ትምህርትና፡ ኣካላዊ ይኹን ኣእምሮኣዊ ብቕዓትና ብዘየገድስ፡ ኩላትና ነናትና ከማዕብለና ዝኽእል ዕድላት ናይ ምፍጣር ዓቕሚ ኣሎና። “ባዕልኻ ስራሕ ምፍጣርን ንገዛእ-ርእስኻ ኣብ ናይ ገዛእ-ርእሳ ዕዮ ከም እትነጥፍ ምግባርን እንተዘይህሉ፡ ልዕሊ ሰለስተ ርብዒ ስድራ-ቤታት ሓንቲ ሃገር ኣብ ሓደጋ ምወደቑ።” ዝብል ኣብ ማሕበራዊ ናብራ ዝተመርኮስ መጽናዕትታት ነዚ ሓሳብ እዚ እዩ ዘራጉድ። ዕድላትና ናይ ምፍጣር ሓላፍነት ከም ዘሎና ምእማን፡ ብተበግሶና ዝፈጠርናዮ ዕድላት ውጽኢታዊ ኣብ ምግባሩ ንዘለና ትግሃት የወስኽ። “ናይ ስራሕ ዕድል ፍጠር ማለት፡ ዘኽብረካ ነገር ፍጠር።” ማለት’ዩ። ፈጠርቲ ዕድላትናን ፈጠርቲ መጻኢናን ንሕና ባዕልና ኢና። ዘኽብረና ዕድል ንኽንፈጥር ድማ ተኣምራታዊ ትዕድልቲ ኣሎና። ደስ ዘብልን ዘገርምን ትዕድልቲ! ስቴቨን ኮቨይ ዝተባህለ ሊቅ፡ “ብሓቂ ህሉው እንተደኣ ኣሎኻ፡ ትሰምዕን ትርእን እንተደኣ ኣሎኻ፡ ሰባትን ኩነታትን ዝፈጠሩልካ ናይ ስራሕ ኣጋጣሚታት ከይተጸበኻ ባዕልኻ ዕድላት ስራሕ ፍጠር።” ይብል። ምናልባት ተወሳኺ ምኽሪ እንተ ደሊና’ውን ጂም ሮን

ክልተ ኣእዳው ዘይብላ ብኣእጋራ ኣብ ሓደ ደቒቕ ልዕሊ 100 ሽምዓታት ብምውላዕ ስማ ኣብ መዝገብ ብሉጻት ዘመዝገበት ኣድርያና ሀርናንደዝ፡ ኢድ ዘይብላ ክነሳ ብኣእጋራ ዓባይ ጀት እናኣብረረት ብዙሓት ገያሾ ካብን ናብን ዘመላለሰት ሞኒካን ካልኦትን ከይሰመና፡ ከም’ቲ “ኣካላዊ ጉድለት፡ ንቃልሲ መልክዑ ደኣ ይቕይሮ እምበር፡ ንመስርሕ’ቲ ቃልሲ ኣየሰናኽሎን እዩ።” ዝበሃል ኣዘራርባ፡ ኣብ ቃልሲ ሰውራ ኤርትራ ከቢድ ኣካላዊ ስንክልና ዘጋጠሞም ተጋደልቲ፡ ቃልሶም ቀጺሎም ናጽነት ሃገር ከምጽኡ ምኽኣሎም፡ ናይ’ዚ እንብሎ ዘለና እኹል ኣብነት ኢዮም። ኣብዚ ዘለናዮ እዋን፡ ናይ ኣካላት ጉድለት ንዘለዎም ሰባት፡ ‘ስንኩላን’ ዘይኮነስ፡ ‘ሰብ ፍሉይ ክእለት’ ዝብል መጸውዒ ክህልዎም ምብቅዑ ድማ፡ እኹል ስነ-ልቦናውን ሞራላውን ባይታ ኣለዎ። ኣይመስለኩምን. . .?

ዝተባህለ ምሁር ስነ-ልቦና ንዝበሎ፡ “ዘለኻዮ

ሕማቕ ኩነት ጸሊእካ በቶም ዕውታት እንተደኣ ቀኒእካ፡ ናብ ከምቲ ናታቶም ደረጃ ዓወት ንከይትበጽሕ ዝገትእ ናይ መሰናኽል ሓይሊ ትስሕብ። ነቶም ዕውታት እንተደኣ ኣድኒቕካ ግን፡ ናብ ከምቲ ናታቶም ደረጃ ብቕዓት ከብጽሕ ዝኽእል ሓይሊ ትስሕብ እሞ ጽቡቕ ዕድላትካ ተቀላጥፍ።” ዝብል ኣነቓቓሒ - ግን ከኣ ኣጠንቃቒ ዘረባ ክንውስኽ ንኽእል ኢና። እቲ ቀደም’ኳ፡ “ምዕባለ ካብ ምዕቡል ማተርያላዊ ባይታ እዩ ዝብገስ” ይበሃል ነይሩ። እንተ ሎሚ ሎሚ ግን፡ “ምዕባለ ንስራሕ ብዘሎና ምዕቡል ኣመለኻኽታ እዩ ዝብገስ።” ናብ ዝብል ምዕቡል ኣተሓሳስባ ተበጺሑ ኣሎ። ዘሐጉስ ብስራት እዩ! ብቐሊሉ ናብ ደረጃ ምዕባለ ዘሰጋግር ፍቱን መገዲ ምዕባለ ከኣ እዩ። ካልእ ከኣ’ባ፡ ከም መጠቓለሊ ገይርካ ክውሰድ ዝከኣል ነገር፡ ካብ ነውርታት ዝረሓቐ ጥራይ ደኣ ይኹን እምበር፡ “እዚ ንእሽቶ ስራሕ እዩ ወይ እዚ ዓቢ ስራሕ እዩ. . .” እናበልካ ስራሕ ዘይምንእኣስ። “ነቶም ንኣሽቱ ስራሓት እንተ ዘይንዒቕካዮም፡ እቶም ዓበይቲ ስራሓት ባዕላቶም ክስዕቡልካ እዮም።” ዝብል ኣበሃህላ ዴል ካርኔግ እውን፡ “እቶም ነኣሽቱ ዝነበሩ ስራሓት እዮም ዝዓብዩ ወይ ንእሽቶ ስራሕ ዓቢ ስራሕ የምጽእ።” ክብል ስለዝደለየ እዩ። “ብስራሑ ዘይሕበን፡ ናብ ዓወት ኣይበጽሕን።” ዝብል ካልእ ነዚ ከራጉደልና ዝኽእል ዘረባ ከኣ ኣሎ። ብዘይ ቅድመኩነት ክውሰድ ዝግበኦ ዘረባ ከኣ እዩ።. ከም ዘለዎ ንወስዶ። ምኽንያቱስ ዘረባ፡ ብዘረባ እናተራጐደ ምስ ዝኸይድ፡ ናብ ረጒድ ሓሳባት ክቕየር ይኽእል ይኸውን እዩ። ሓሳባት ብሓሳባት እናተራጐደ ክከይድ እንከሎ ድማ፡ ናብ ረጒድ እንጀራ።

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ኣቤል ኤፍሬም

ሓደ ምሸት ኣርባዕተ ተማሃሮ ኮለጅ፡ ድሮ ፈተናኦም ኣብ ለይታዊ ትልሂት ክስዕስዑ ሓደሩ። ምሉእ ለይቲ ድማ፡ ጉዳይ መጽናዕቶም ይኹን ዕረፍቶም ከይገበሩ ምድሪ ወግሐት። ከየጽንዑ ስለ ዝሓደሩ፡ ፈተና ክፍተኑ ክብድ ክብሎም ምዃኑ ፈለጡ’ሞ፡ ሓደ ምኽሪ መኸሩ። ክዳውንቶም ኣብ ሓመድ ኣንከባሊሎም ከም ዝረስሕን ጭቃን ግሮሶን ከም ዝጽየቕ ድማ ገበርዎ። ብድሕር’ዚ፡ ነቲ ዝመኸርዎ ምኽሪ ሒዞም ናብ ዲን (ሓላፊ እቲ ኮለጅ ) ኣምርሑ። ከምዚ ድማ በልዎ፡ “መምህር ትማሊ መርዓ

ሓሰውቲ ተማሃሮ

ንዓኻ ክሕሸካ ሕርቃንካ ተቘጻጸር ምሉእ ዝበሃል ሰብ የልቦን። ሰባት ይጋገዩ እሞ፡ “እዝን እትን ሕማቕ ሸነኽ ኣለኩም አርምዎ” ኢልካ እንተ ተዛረብካዮም፡ ብባህሪኦም ንጌጋኦም ሓላፍነት ኣብ ምውሳድ ሰገጥ ስለ ዝብሉ፡ መን ኮይኑ’ዩ እዚ ከምዚ ዝብለኒ? ንምንታይከ ይደፍረኒ? ኢሎም ኣሉታዊ ጎኖም ክኣምኑሉ ዘይደልዩ ሰባት ኣብ ከባቢና ኣይሰኣኑን’ዮም። ነዞም ሰባት እምበኣር ሓልዮትካ ዘመንጨዎ፡ ካብቲ ዘለውዎ ኩነተ ኣእምሮ ክገላገሉ ኢልካ፡ ሕርቃንኩም ተቘጻጸሩ እንተበልካዮም ከኣ፡ ስምዒቶም ትጭፍልቕ ዘለኻ እዩ ዝመስሎም። ሕርቃንካ ምቍጽጻር ማለት ግን፡ ከመይ ጌርካ ስምዒታትካ ጥዕና ብዘለዎ መንገዲ ትገልጽ እዩ ዘረድእ። ሕርቃንካ ምስ እትቆጻጸር ኣእምሮኣዊ ቅሳነት ጥራይ ዘይኮነ፡ ድልየታትካ ብዘይ ጸገም ተማልእ፡ ምሕዝነትካ ተደልድል፡ ካብ ሰባት ክብረት ይምጠወልካ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ህይወትካ ዘጋጥሙ ግርጭታት ብዘይ ጸገም ክትቆጻጸሮም የኽእል። ገል ካብ ሳዕቤናት ሕርቃን ንምግላጽ፥ ሕርቃን ኣብ ጥዕናና ዘውርዶ ኣሉታዊ ሳዕቤን ካብቲ ንሕና ንፈልጦ ንላዕሊ፡ ማእለያ ዘይብሉ ክሳራ እዩ ዘለዎ። እዝን እትን ኢልካ’ውን፡ ንኹሉ ሓደ ብሓደ ክትገልጾ ዝከኣል ኣይኮነን። ካብቲ ብዙሕ እቲ ፈፍሩዩ ምስ እንርኢ፡ * ጥዕና ሰብነትካ ይጸሉ፦ ዓቐን ሕርቃንካ ኣብቲ ዝለዓለ ደረጃ ምስ ዝበጽሕ፡ እሞ ድማ ቀጻሊ ከም’ዚ ዓይነት ባህርያት ምስ ትደጋግም ሳዕቤኑ ሕማም ልቢ፡ ሕማም ሽኮር፡ ሰብነትካ ብሕማማት ብቐሊሉ ተጠቃዒ ይኸውን። ስእነት ድቃስ፡ ከምኡ’ውን ልዑል ጸቕጢ ደም የስዕበልካ። * ጥዕና ኣእሙሮኻ ይጸሉ፡- ተደጋጋሚ ሕርቃን ጸዓት ኣእሙሮኻ ይጽንቀቕ። ሕጕስ ዝኾነ ህይወት ከይተስተማቕር ይገብር፡ ሓሳባትካ ኩሎም ይድፈኑ ከምኡ’ውን፡ ብልሒ ኣእሙሮኻ የጉድል። እዚ ዘስዓቦ ናብ ጭንቀትን ጸቕጥን ከምኡ’ውን፡ ካልእ ኣእሙሮኣዊ ጸገም የብጽሕ። * ንሞያኻ ይጸሉ፦ ኣብ ስራሕካ እዚ ናይ ሕርቃን ባህርያትካ ምስ ተዘውትሮ ማለት ኣብ ልዕሊ መሳርሕትኻ ወይ ዓማዊልካ፡ ምንዳር፡ ዘለፋን ውርደትን ምስ እተውርድ፡ ኩሉ ሰብ ክኽዕበካ ደኣ እምበር ክምጕሰካ ኣይትጸበ። ኣምሳያ ምኽዓብካ እምበኣር፡ ካብ መሳርሕትካ ይኹኑ ዓማዊልካ እትረኽቦ ዝነበርካ ክብረት፡ ፍቕሪ፡ ምእዙዙነት ተባሕጊጉ ይተርፍ። * ዝምድናካ ይጸሉ፦ ሕርቃን ኣብቶም ተፍቅሮም ሰባት፡ ፍርሒ ኣብ ልዕሌኻ ከም ዘሕድሩ እዩ ዝገብር። ፍርሒ ዘሕደረሎም ጸቕጢ ከኣ፡ ናጻ ኮይኖም ክቐርቡኻ ከም ዘይክእሉ ይገብሮም። ብፍላይ ሃንደበት

ዝመጻካ ሕርቃን (ቁልጭ ምስ ዝብለካ) ተደጋጋሚ እተርእዮ ባህርኻ እንተ ኮይኑ፡ ዝኾነ ሰብ ኣሚኑ ናይ ልቡ ከየዕልለካን ሓሳባቱ ብዘይ ገደብ ከየውሕዝን እዩ ዝዓግት። ከም ሳዕቤኑ፡ ናይ ልቢ እትብሎ እሙን ዓርኪ የስእነካ። እዚ ሕርቃን ብፍላይ ኣብ ቈልዑ ምስ ተውርዶ፡ ብቘልዑ ተጸላኢ ትኸውን፡ ዓቕሚ ምርድዳእኻ ምስኦም’ውን ትሑት ይኸውን። እዚ ክንርእዮ ዝጸናሕና ገለ ካብቲ ቀንዲ ሳዕቤናትን ሕርቃን ኮይኑ፡ መጠን ኣብ ጥዕናካ ዘምጸኦ ኣሉታዊ ጽልዋ ባዕልኻ ክትግምቶ ይሓይሽ። ስለ’ዚ ናይ ሕርቃን ባህርና፡ ንዓና ኽሕሸና ክንፍውሶ ይግባእ። ንምፍዋስ እዚ ባህሪ ዝሕጉዙና ክልተ ነጥቢ ምስ እንርኢ፡ * ዘሕርቐካ ዘሎ እንታዩ ምልላይ፦ ብንእሽቶ ዝኾነት ጉዳይ ኣልዕል ኣቢልካ ትሓርቕ እሞ፡ እንታይ እዩ ዘሕርቐቃ ዘሎ ኣብ ክንዲ ምፍታሽ፡ ምንጽርጻርን ምጉብዕባዕን ምስ ኣብዛሕካ ሕርቃንካ ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ይበጽሕ። በዚ ሕርቃንካ ካብ ቁጽጽርካ ወጺኡ ትሕዞን ትጭብጦን ክሳብ ዝጠፍኣካ ትኸውን። እዚ ግን ካልእ ዝዓበየ ሕቡእ መበገሲ ደኣ ኣለዎ። እስከ ንነብስኻ ሕተታ፡ “ብዛዕባ እንታይ እየ ዝሓርቕ ዘለኹ?”፡ ነቲ ቀንዲ ምንጪ ሕርቃንካ ከተለልዮ ምፍታን ምስ’ቲ ዘሕርቐካ ዘሎ ነገር ብቐጥታ ተራኺብካ ክተረዳዳእን ኣድለይቲ ዝኾኑ ስጉምትታት ክትወስድን ፍታሕ ክተናድየሉን ክሕግዘካ እዩ። * ናይ ሕርቃን ምልክታት ኣለሊ፦ ክንሓርቕ እንከለና ኣብ ኣካላትና ዝስምዑና ምልክታት ኣለዉ። እዞም ምልክታት እንድሕር ደኣ ፈሊጥናዮም ገና ኣብ’ቲ ዝለዓለ ደረጃ ሕርቃን ከይበጻሕና እንከለና ክንእለ ወይ ካብ ሕርቃን ንሃድመሉ መንገዲ ጸሪግና ክንጸንሕ ንኽእል። እዞም ምልክታት ንኣብነት፡ ቅልጥፍ ቅልጥፍ ኢልካ ተስተንፍስ፡ ከብድካ ሓዊ ይዝረኣካ፡ ኢድካ ይጭበጥ፡ ስንኻ ትነክስ፡ ርእስካ የሕመካ፡ ቅልውልው ዝበለ ስምዒት ይወረካ፡ ተንቀሳቀስ ይመጻካ፡ ዓይንኻ በርበረ ይመስል፡ ኣተኩሮኻ ይጠፍእ፡ ልብኻ ህርመታ ትውስኽ … ወዘተ ክጥቀሱ ይከኣል። ብሂልን ጭብጥን ብዛዕባ ሕርቃን

# ብሂል:- “ንሕርቃነይ ክቆጻጸሮ ኣይክእልን እየ። እቲ ዝሓሸ ጥዕና ዘለዎ’ውን፡ ሕርቃነይ ምስ ዝገልጽን ዘተንፍሶን እዩ።” - እቲ ሓቂ፦ ሕርቃን ብጎነጻዊ መንገዲ ክግለጽ ፈኒኻ ትሓድጎ ነገር ክኸውን የብሉን። ምኽንያቱ፡ ሕርቃን እንተ ደኣ ናጻ ዕድል ረኺቡ ናብ ዝኸፍአ ደረጃኡ ይበጽሕ እሞ፡ ነቲ ሰብ ካብ ቁጽጽር ወጻኢ ይገብሮ እዩ። ሳዕቤን፡ ካብ ቁጽጽር ምውጻእ ድማ ምግማቱ ቀሊል እዩ። ንዝሓረቐ ሕርቃኑ የውጽእ ክፈኹሶ ኢልካ ትም ኣይትብልን ኢኻ። ትም ምባል ነቲ ሰብ ካብቲ ዝተጸበኻዮ ሕርቃኑ ከንፍስ ዘይኮነስ ንጥዕንኡ ንፋስ ከምዘእቱ እዩ ዝገብር። # ብሂል:- “ሕርቃን፡ ጎነጽ፡ ምፍርራህ፡ እቲ ዝደለኽዎ ክረክብን ካብ ሰባት ድማ ክብረት ክምጠወለይን ይሕጉዙኒ እዮም” - እቲ ሓቂ:- ክብረት ንኻልኦት ዓሊቕኻ (ዓሚጽካ) ዝመጽእ ኣይኮነን። ሰባት ክፈርሁኻ ይግደዱ ይኾኑ። ብምፍርራህካ ተገዲዶም ግን ከኽብሩኻ ኣይትጸበ። ምኽንያቱ ክብረት ልቢ ኣሚኑ ዘንቅሎ ነገር ስለ ዝኾነ። ንትደልዮ ብትሕትና ምስ ትሓትት ኢኻ ብዘይ ገደብ እትረኽቦ ደኣምበር፡ ምሉእ ድሌትታካ እናኣፈራራህካ ዝርከብ ኣይኮነን። # ብሂል:- “ንነብሰይ ክሕግዝ ኣይክእል’የ፡ ምኽንያቱ ሕርቃን ክትቆጻጸሮ ዝከኣል ነገር ስለ ዘይኮነ።” - እቲ ሓቂ፦ ንበል ሓደ ሰብ ኮነ ኢሉ እንተ ለኸፈካ፡ ግብረ መልሲ ምሃብን ዘይምሃብን ድልየትካ እዩ ዝውስኖ። ነቲ ኣጋጢሙ ዘሎ ኩነታት ክትቆጻጸሮ ወይ ኣብ ልዕሌኻ ከመይ ዓይነት ስምዒት ይፈጥር ክትፈልጥ ኣይትኽእልን ትኸውን። ሕርቃንካ በየናይ መንገዲ ክትገልጽ ትኽእል ግን፡ ኣባኻ እዩ ዝሙርኮስ። ስለዚ ንዓኻ ክሕሸካ ምስ ስምዒትካ ቃላት ከየህለኽካ ክትረዳዳእ ቅልል ዝበለ እዩ’ሞ ኣተግብሮ።

ናይ መቕርብና ነይሩና ገይሽና ኢና ውዒልና። ምሸት ክንምለስ ከለና ድማ፡ ማኪናና ጎማኣ ነፊሱ ጎማ ክንቅይር፡ ክንደፍእ ከነዐሪ ምሉእ ምሽት ኣምሲና። ስለ’ዚ፡ ንፈተናና ዝኸውን መጽናዕቲ ኣየካየድናን እሞ፡ መዓልቲ ቀይረልና ተዳሊና ክንመጽእ” በልዎ። ወዮ ዲን ንደቓይቕ ዝኸውን ድሕሪ ምሕሳብ፡ “በሉ ከምቲ ዝበልክምዎ ካብ ኮነ፡ ክትፍተኑ ክኸብደኩም እዩ። ስለዚ’ስ ተዳሊኹም ክትመጽኡ ምእንቲ ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ከም ትፍተኑ ክገብር’የ እሞ ሕጂ ኪዱ ኣዕርፉ” በሎም። ወዮም ተማሃሮ፡ ብምትሕብባር ዲኖም ተሓጒሶም ድሕሪ ሰለስተ መዓልቲ ተዳልዮም ከም ዝጸንሑ ቃል ኣትዮም ናብ መደቀሲኦም ኣምርሑ። ግዜኦም ምስ ኣኸለ፡ ኣብ ሳልሰይቲ መዓልቲ ፈተና ንኽፍተኑ ናብ ናይ ዲን ቤት ጽሕፈት ተጸውዑ። ወዮ

ዲን ድማ፡ ከምዚ በሎም “በሉ ሎሚ ክትፍተኑ ኢኹም ጽቡቕ ገይርኩም ኣጽኒዕኩም ክትኮኑ ድማ ተስፋ እገብር፡ ስለዚ ኣርባዕተኹም ኣብ ነንበይኑ ክፍልታት ኢኹም ክትፍተኑ” በሎም። ንሳቶም ድማ፡ ኣብተን ዝሓለፋ ሰለስተ መዓልቲ ጽቡቕ ገይሮም ስለ ዘጽንዑ፡ ብዘይ ስክፍታ “ሕራይ ጽቡቕ” በሉ ነንነብሶም ኣሚኖም። እቲ ፈተና ክልተ ሕቶታት ጥራይ እዩ ሒዙ ጸኒሑ፡ ጠቕላላ ድምር ነጥቡ ድማ ካብ 100 እዩ ዝሕሰብ ነይሩ። 1) ምሉእ ስም __________ (1 ነጥቢ) 2) ኣየናይ ጎማ እዩ ነፊሱኩም ኣምስዩ? __________ (99 ነጥቢ) ምርጫ፡ – (ሀ) ቀዳማይ ጎማ ሸነኽ ጸጋም ዘሎ (ለ) ቀዳማይ ጎማ ሸነኽ የማን ዘሎ (ሐ) ዳሕረዋይ ጎማ ሸነኽ ጸጋም ዘሎ (መ) ዳሕረዋይ ጎማ ሸነኽ የማን ዘሎ። ካብዚ ክንርድኦ ዘለና፡ ነቲ እንህቦ ምኽኒት ሓላፍነታውያን ክንከውን እዩ። ምኽንያቱ እዞም ተማሃሮ፡ ጎማ ከምዝነፈሶም ደኣ እምበር፡ ኣየናይ ጎማ ከም ዝኾነ ናይ ሓባር ርድኢት ኣይነበሮምን። ስለዚ፡ እቲ ዝመለስዎ መልሲ ኣብ ክንዲ ሓደ ዓይነት፡ ነንበይኑ ስለዝኾነ ተኸሺፎም ተረፉ።

ግድላት ሕብራዊት 1. ኩለን ኣጻብዕቱ ኣብ ሓንቲ ኢዱ ዘይብሉ ሰብ እንታይ ኢልና ንጽውዖ?

2. ትም ኢሉ ዝውስኽ፡ ክጎድል ግን ዘይክእል እንታይ ትውንን?

3. ሓንቲ ነገር ኣላትካ፡ ንሰባት ድማ ክትመቕሎም ትደሊ፡ ምስ መቐልካዮም ግና ደጊምካ ዘይትውንና እንታይ እያ?

4. ሓንቲ ኣየር ኣብ መንጎ ዶብ ሱዳንን ደቡብ ሱዳንን ወዲቓ እንተ ተሓምሺሻ፡ ነቶም ዝሰረሩ ኣበየነይቲ ሃገር ንቐብሮም?

5. ሓንቲ ጃልባ ሰባት መሊኣ ትርእያ ኣለኻ። እንተኾነ ሓደ ንጽል ሰብ ግን የለን ኣብታ ጃልባ፡ እዚ ከመይ ይኸውን?

መልሲ 1. ዋላ ሓንቲ፡ ምኽንያቱ 10 ኣጻብዕቱ ኣብ ሓንቲ ኢዱ ዝውንን ሰብ ስለ ዘየለ። 2. ዕድመኻ። 3. ምስጢር። 4. ዝሰረሩ (ዝደሓኑ) ኣይቅበሩን እዮም። 5. ኩሎም ኣብታ ጃልባ ዘለዉ ዝተመርዓዉ እዮም።

ምስላታት ብዛዕባ ሓሶትን ሕሜታን - ሓሳውን ቆርበትን እናሓደረ ይፈኵስ። - ሓማዪ ተገማዪ። - ሓሳዊ፡ ኣዳራሽ ገዛ መዕነዊ። - ካብ ሕሜት ጥምየት። - ሓሳዊ ይምሳሕ እምበር ነይድረር። - ሰብ ንሰብ ሓመየ፡ ናይ ባዕሉ ከይሰመየ። - ርሑቕ ዓዲ መሐሰዊ። - ሓሶት፡ ድራር ሓንቲ ምሸት። - ሓሶት እንተ ተደጋጊሙ ሓቂ ይመስል። - ሓሳውስ ምስክሩ የርሕቕ። - ንሕና ንሰብ፡ ሰብ ብኣና። - ሓሶት ዘምጸኣ እንተ ረኺባ ዝቕበላ ነይትስእን። - ሓሲኻ ሓቂ ርኸብ።

ካብ ሽሕ ቃላት ... “ካብ ዝተማህረ ጎበዝ፡ ዝተሞከረ ሽማግለ” ምስላ ለባማት።

ሓዳስ

ኤርትራ ኣማረ ወልደኣብ ዓብዱ ዑስማን

ኣብ ጻሕ ዝበለ ቆላዊ ጐላጕል ዝተደኰነት ገርገፍ፡ ካብ ተሰነይ ናብ ኦምሓጀር ኣብ ዝወስድ ናይ ሓመድ

ጽርግያ፡ ኣብ ኣስታት 60 ኪሎ-ሜተር ርሕቓ ትርከብ። እዛ ዓዲ፡ ተፈጥሮ ካብ ዘየጓነይን ናይ ብርኩት ፍርያትን ሃብታም ብጥሪትን ዓድታት ሓንቲ እያ። ንህዝቢ ኣገልግሎት ዝህባ ብርክት ዝበላ ትካላት ንግዲ እውን ኣለዋኣ። ‘ቤት-ቁርሲ 9 ብሄራት’ - ሓንቲ ካብ’ተን ጐሊሐን ዝረኣያ ኣብያተቍርሲ ምዃና፡ ብጻዕቂ ተጠቀምታን ትሕዝቶታት ቀረባን ምግንዛብ ይከኣል። ናብ’ታ ዓዲ ከብዱ ንኸዐንግል ግልጽ ዝበለ ጋሻ፡ ኣዒንቱ ናብ’ታ ቤት ቍርሲ ከተኲራ ንቡር እዩ። ተገልገልቲ ብብዝሒ ዝኣትዉዎ ትካል፡ ክምረጽ ዘኽኣሎ ሰናይ ነገር ከምዘለዎ ስለእትርዳእ - ናብኡ ምባልካ ዘገርም ክኸውን ኣይክእልን። ኣብ’ታ ቤት-ቍርሲ፡ ብርክት ዝበሉ ሰባት ገግናዕ ቀጫጩ ዓትዒቶም፡ ገሊኣቶም ብጸባ፡ ገሊኣቶም ብብራሕ፡ ገሊኣቶም ብርግኦ እናኣቛሰዩ ክምግቡ እዮም ዝጸንሑኻ። እቲ ብተገልገልቲ ዝእዘዝ ወይ ዝጥለብ ድማ፡ ንገጠራት ፍትውቲ ሃገርና ኤርትራ ዘዘኻኽሩ፡ ብቴክኖሎጂ ዘይተለወጡ መበቆላውያን ዓይነታት መግቢ እዮም ኩሎም። ገዓት’ውን እንተዀነ፡ ዝተፈላለየ ሓርጭ ተሓዋዊሱ - ኣብኡ ብቐጥታ እዩ ዝግዓት። ምኡዝ ሽታን ጣዕሚን ዘለዎ ገዓት ብምድላው፡ መምስ መሰነይታኡ ንዓማዊል ይቕርብ። ተገልገልቲ “ንዓይ ገዓት ስገም፡ ንዓይ ገዓት ብልቱግ፡ ንዓይ ሕውስዋስ ገዓት፡ ርጉኦ፡ ጸባ ምስ ቅጫ፡ ጸባ. . .” ኢሎም እንክእዝዙ፡ ኤርትራዊ መግብን ኣመጋግባን ብጻልጣኡ ትርእዮ። ብዓል ድልዱል ኣካላት ወናኒ ናይ’ዛ ትካል፡ ገና ቅልቅል ክትብል እንከለኻ፡ “መርሓባ! እትፈደል!” እናበለ፡ ስልጥ ኢሉ እትሰትዮን እትሕጸበሉን ዝሑል ማይ ይቕርበልካ። ኩላቶም ኣሳሰይቲ ናይ’ዛ ትካል ብምቕሉል ኣቀራርባን ፍሕሹው ገጽን ትእዛዝካ ይሰምዑ። ብኡ ንብኡ ድማ ዝተኣዘዝዎ ሒዞም ደበኽ ይብሉ። ጸባን ውጽኢት ጸባን፡ ካብ’ታ ቤትቍርሲ (ቤት-ቁርሲ 9 ብሄራት) ልክዕ ከም ዛራ ማይ ዝፍልፍል እዩ ዝመስል። መዓር ኣብ ጽፉፍ መዕቆሪ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ገብሩ “ኣደ ገርገፍ” ተቐሚጡ ነንዝኣዘዞ ይወሃብ። ከም ፓኒኖ፡ ፍሪታታ፡ ኣብ ማይ ዝበሰለ እንቋቖሖ እውን ካብ ትሕዝቶታት እዛ ቤት-ቍርሲ እዮም። ባልደንጓ ብዝግባእ በሲሉ፡ እንተደለኻ ከም ጥጥቖ፡ እንተደለኻ ከም ጸብሒ፡ ወይ እውን ከም ፉል፡ ብሰላጣ፡ ኮሚደረ፡ ጉዕ፡ ሽጕርቲ. . . ተተቓሚሙ፡ ብዘይቲ ስምስም ይቕረበልካ። ምርጫኻ ጠስሚ እንተ ዀይኑ እውን፡ ሃነነን ብዝብል ጠስሚ ተቓሚሙ ይቕረብ። ቅጫ፡ ምስ ዝተፈላለዩ ዓይነት ጸብሒ ወይ ትሕዝቶ ተፈትፊቱ ምስ መቐረቱ ይቕረብ። ዓማዊል፡ ንግማዕ ቅጫ 5 ናቕፋ ጥራይ እዮም ዝኸፍሉሉ። ዓይነት እኽሊ ናይ’ዚ ቅጫ እዚ እንተደኣ ተመልኪትና እውን ካብ’ቶም ዝተመርጹ መበቆላዊ ዓይነት ኣእካል ምዃኑ ብኣካል ተዓዚብናዮ። ስገም፡ ብልቱግ፡ ዕፉን፡ ስርናይ፡ ባዜናይ . . . እዮም። በብዓይነቱ መግቢ ስጋ (ቅልዋ፡ ካፕሬቶ፡ ድሎት. . .) እውን ክብ’ዛ ገዛ ኣይርሕቕን እዩ - ኣሎ። ብመዓር፡ ብጨዉ፡ ብሽኮር፡ ብሕሞር . . . ተበጽቢጹ ዝወሃብ ውዑይን ዝሑልን እንጣጢዕ እውን፡ ንጐሮሮ ተገልገልቲ መለሳ ይዀኖ። ጠለብካ/ድልየትካ እንተ ዀይኑ፡ ዳርጋ ኣብ ኩሉ ዓይነት መግቢ፡ ብእንጣጢዕ ከተሰንዮ ይከኣል እዩ። ዳርጋ ኣብ ምሉእ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣብ ዝተንቀሳቐስናሉ፡ ብዘይካ ኣብ’ዛ ትካል እዚኣ፡ ኣብ ካልኦት ኣብያተቍርሲ እንጣጢዕ ጎፍ ኣይበለናን። እንተ ሃልዩ ከኣ፡ ኣብ ውሑድ ቦታ ጥራይ እዩ ክኸውን ዝኽእል። ሽሮ፡ ሓምሊ፡ ብርስን፡ ባምያ፡ ምስ መሐወስታኡ. . . ኮታ ኩላቶም ዓይነታት ባህላዊ መግቢ ህዝቢ ኤርትራ፡ ኣብኡ ኣለዉ። ሻሂ፡ ከርከደ፡ ኣባዕኸ፡ ጅንጅብል፡ ቡን፡ ለሚን. . . ብዓቢ ብኬሪ፡ ማእከላይ ብኬሪ፡ ብንእሽቶ ብኬሪ . . . ኣብ’ቲ ቆላዊ ምድሪ ተፈተውትን ጐሮሮ ተጠቀምቲ ዘጥልሉን እዮም። እዛ ኣብ ዞባ ጋሽ-ባርካ፡ ንኡስ ዞባ ጎልጅ ኣብ ሰፋሕ ዓዲ-ገርገፍ እትርከብ - ብኣቶ ገብሩ ሓጅ መስመር እትውነን ትካል፡ ሓቚፋቶ ዘላ ትሕዝቶ፡ ዝርዝሩ ብዙሕ እዩ። ንዋና እዛ ቤት ቍርሲ ብዘለዎ ጻዕቂ ስራሕ (ጻዕቂ ተገልገልቲ) ደው ኣቢልና ከነዘራርቦ ዕድል ንምርካብ ተጸጊምና ኢና። ብቖጸራ ኢና ረኺብና ኣዘራሪብናዮ። ኣቶ ገብሩ፡ ነቲ ልዕሊ 40 ሊትሮ ፈሳሲ ክሕዝ ዝኽእል መሕቈን (ኣልባ) ብዝግባእ ኣብ ድልዱል ዕንጸይቲ ሰቑሉ እዩ ክሓቊን ጸኒሑና። ብርክት ዝበሉ ሰባት፡ መትሓዚ ብራሕ ዝዀኖም ንዋት ሒዞም ነዛ ክሳብ እትጽዒ ብኣቶ ገብሩ ትሕቆን ዝነበረት ኣልባ ብሃንቆውታ ክጽበይዋ ተዓዚብና። ጽዕዩ፡ ልኻዩ ምስተፈለየ ከኣ፡ ነቶም ተር ዝበሉ ሰባት ኣብ ነንዋቶም ቀቀዲሑ ብምሃብ ኣሰናቢትዎም። ንምሳሖም ዝዀኖም ብራሕ ብዘይ ዝኾነ ይኹን ክፍሊት ይህቦም። ንሳቶም ከኣ መመሪቖም ይዕዘሩ።

ሽዓኡ እውን እንተኾነ ምስ ኣቶ ገብሩ፡ ናይ ቋሕ ሰም ግዜ እያ። ዕድል ስለዘይነበሮ ከይንዕንቅፎ እናተሰከፍና ኢና ሓቲትናዮ። ፍቓድ ምስ ሃበና ዘካየድናዮ ሓጺር ዕላል እምበኣር፡ ናባኹም ነብሎ ኣሎናፈለማ፡ ምስ ኣንበብቲ ጋዜጣ ሓዳስ ኤርትራዶ ክትላለ?

-ሕራይ ግርም፣ ኣነ ገብሩ ሓጅ መስመር ዝበሃል ኰይነ፡ ዓደይ ኣብ ዞባ ዓንሰባ - ገለብ ካብ እትበሃል ዓዲ እየ። ኣብ ግዜ ንእስነተይ ናብ ስደት (ሱዳን) ምስ ከድኩ፡ ኣብ 2004 ዓ.ም. ናብ ዓደይ ተመሊሰ። ኣብ 2008 ዓ.ም ከኣ፡ ምስ’ቶም መንግስቲ መነባብሮኦም ከመሕይሹ ኢሉ ናብ ዞባ ጋሽ ባርካ ዘበገሶም ህዝቢ ወሪደ። ሓደ ዓመት ኣብ ገርሰት ድሕሪ ምጽናሕ ድማ፡ ኣብ 2009 ዓ.ም. ናብ’ዚ ናብ ገርገፍ መጺአ። ምስ ሓደ ዓርከይ ኰይንና ኢና ነዚ ስራሕ ጀሚርናዮ። ንሱ ድሕሪ ቍሩብ ግዜ ናብ ስደት ከይዱ። ኣብ ሱዳን ኣብ ዝነበርኩሉ ግዜ፡ ነዚ ስራሕ ዝመሃረኒ ገብረትንሳኤ ዝበሃል ጐረቤትና እዩ። ኣብ ከም’ዚ ዝበለ ስራሕ እናዓየየ እንከሎ እዕዘቦ ነይረ። ካብ’ዚ ብምብጋስ እየ ድማ ኣፍልጦ ክረክብ ክኢለ። ናብ ገርገፍ ዝመጻእናሉ ምኽንያት፡ ጸባ ብዝያዳ ተመራጽን ሃላኽን ምዃኑ ስለ እንፈልጥ፡ ኣብ’ዚ ኣብ ገርገፍ ብርትዓዊ ዋጋን ብብዝሕን ክርከብ ስለ ዝከኣል፡ ኣብ’ዚ ክንሰርሕ መዲብና። ኣብ’ቲ ዝጀመርናሉ ግዜ ዝጠቅም ዓቕሚ ገንዘብ ኣይነበረናን። ከባቢ 25 ሊትሮ ጸባ ጥራይ ኢና ንዕድግ ነይርና። ሎሚ ግን፡ መዓልታዊ ልዕሊ 200 ሊትሮ ጸባ እዕድግ ኣለኹ። ብርትዓዊ ክፍሊት ድማ ንዓማዊለይ እሸጠሎም። እዚ ቦታ እዚ ብጥሪትን ሕርሻን ሃብታም ቦታ እዩ። ብዙሓት ከብቲ፡ ኣባጊዕ፡ ኣጣል፡ ኣግማል . . . ዝፋረያሉ ቦታ እዩ። ከም’ዚ ሕጂ ኣብ’ዚ ጎልጐል ትርእዩወን ዘለኹም ቦታ ጥሪት እዩ። ናይ’ዘን ከብቲ ዋናታት፡ ኣብ ጽሩይ ንዋት ሓሊቦም ይሸጡለይ። ኣነ ድማ ካብኣቶም ዓዲገ፡ ናብ’ዚ ትርእይዎ ዘለኹም ጽሩይ ንብረት ብመዝቆቚ እናዘቖቝኩ እቕበሎም። ብድሕሪኡ፡ ኣብ ዓቢን ጽሩይን ድስቲ ብዝግባእ አፍልሖ። ገለ ክፋሉ ነቲ ብውዕዩ ክሰቲ ዝደሊ ሰብ እህቦ። እቲ ገለ ክፋሉ ኸኣ፡ ኣብ ፍሪጅ አዝሕሎ። ውዑይ

ንዝደለየ መሊሰ ኣፍሊሐ፡ ዝሑል ንዝበለኒ ከኣ ካብ ፍርጅ ኣውጺአ እህቦ። ነቲ ዝበዝሐ ክፋሉ ኣብ

እዩ። ካብ ምንታይ ከም እተሰርሐን ብዛዕባ ድሕነቱን ዘይትፈልጦ ዘይቲ ሳዕቤን ክህልዎ ስለ ዝኽእል፡ ፈጺመ

መርግኢ ንዋት ገይረ አርግኦ። እዚ ድማ ርጉኦ ንዝጠልብ ይኸውን። ገለ ክፋሉ ይሕቈን፣ ብራሕ ኣብ’ዚ ገዛ ዝያዳ ኹሉ እዩ ዝሃልኽ። ብሒላብ ንዝደሊ ብሒላብ፡ ብስልጣንያ ንዝደሊ ብስልጣንያ፡ ብኮዝ ንዝደሊ ብኮዝ፡ ብብኬሪ ንዝደሊ ብብኬሪ፡ ብኩባያ ንዝደሊ ብኹባያ፡ ኮታ ደስ በብዝበሎም ገይረ ክዕድል እውዕል። ኣብ ጎማታት እናመላእና ንህቦም፣ ሒዞምዎ ክሳብ ናብ ርሑቕ ይኸዱ። ብፍላይ ኣብ ግዜ ክረምትን ቀውዒን እዚ ከባቢ ጻዕቂ ሰባት ኣለዎ። ናይ ሕርሻ ንጥፈታት ከካይዱ ካብ ርሑቕ ቦታ ስለዝመጽኡ፡ ኣዝዩ ጽዑቕ ስራሕ/ምዕዳል ኣሎና። እዚ ጥራይ እውን ኣይኰነን። ነቲ ብራሕ ብምውዓይ ኣጅቦን ማጨባን (ማይጸባ) ንረኽበሉ። ልኻይ እውን ንደለይቱ ንቕርበሎም። ብዓቢኡ ኸኣ ምሩጽ ጠስሚ ኣሎኒ፡፡ ዓማዊለይ ኣዝዮም ብዙሓት እዮም። ካብ መላእ ሃገር እዮም ዝመጹኡኒ እንተ በልኩ ኣየጋነንኩን። ጠስመይ ብብዝሒ ስለዝጥለብ፡ ቅልጥፍ ኢሉ ዝረኽቦ ዓሚል የሎን። መጺኦም ተመዝጊቦም እዮም ዝኸዱ። ግዜኡ ምስ ኣኸለ - ግዜ ድማ ብቐደም-ተኸተል ንህቦም። ብርትዓዊ ዋጋ ክንሸይጥ ኢና እንደሊ። እዚ ጠስሚ ጽሩይ ስለዝዀነ፡ ኣብ’ዚ ዘሎ - ንዓይ- ንዓይ! ግርም እዩ ዝብለካ። ካልእከ እንታይ ትሰርሕ?

-ሓረስታይ እየ። ክሳብ ብትራክተር ንኽሕረስ 6 ሰዓታት ዝወስድ መሬት ሕርሻ ኣሎኒ። ምሩጽ መዓር ንህቢን ጽጌናይን እናዓደግኩ እውን እሸይጥ። ስምስም (ሰሊጥ) ኣብ’ዚ ከባቢ ግርም ስለዝዀነ፡ ዘሪአ እሓፍስ እየ። ከምኡ እውን ሓሪሶም ዘሪኦም ካብ ዝሓፈሱ ዓዲገ ብምዕሳር (ብምጽማቝ) እሸይጥ። ኣብ’ዚ ገዛይ ብዘይካ ዘይቲ ስምስም ካልእ ዓይነት ዘይቲ ምምጻእን ምሻጥን ክልኩል

ከምዘይጥቀመሉ ዓማዊለይ ይፈልጡ እዮም። ብዘይካ ኣልኮላዊ መስተ ከኣ፡ ባህላዊ መግቢ ይኹን ባህላዊ መስተ ኣብ’ዚ ትካለይ ኩሉ ኣሎ። ስለምንታይ ኣልኮላዊ መስተኸ ዘይትሸይጥ?

-መጸውዒ ናይ’ዚ ቤት-ቍርሲ ‘9 ብሄራት’ ዝተባህለሉ ምኽንያት እኮ ኣለዎ። እንታይ እዩ እቲ ምኽንያት?

-ዓቢ ምኽንያትን ተልእኾን እዩ ዘለዎ። ትሽዓቲአን ብሄራት ኤርትራ ኣብ’ዚ ገዛ ብማዕረ ክኣትዋን ክእንገዳን እንተ ዀይነን፡ ኩላተን ዝሰማምዓሉ መግቢን መስተን ክህሉ ኣለዎ። ብዓቢኡ ኸኣ፡ ኣልኮላዊ መስተ ኣሉታዊ ሳዕቤን ከምዘለዎ ንፈልጥ ኢና። ብስኽራን ዝስዕብ ሃስያ ብዙሕ እዩ። ኣነ ከኣ ንሰብ ዝጠቅም እምበር ንሰብ ዝሃሲ ከዳሉ ወይ ክቕርብ ብኹሉ-ምሉ ክገብሮ ከም ዘይብለይ ምስ ነብሰይን ፈጣሪን ቃል ኣትየ እየ። ገለ ሓላፍነት ዝጐድሎም ፋሪሃ እግዚኣብሄር እውን ዘይብሎም ሰባት፡ ንጠስሚ - መዓር፡ ዘይቲ ስምስም. . .ገለ ብምሕዋስ ናብ ህዝቢ ክሽጡ ይረኣዩ እዮም። ብዛዕባ’ዚ እንታይ ትብለና?

-እዋእ! እንታይ እሞ ዝበሃል ኣለዎ ነዚ። ኣነ ነዚ ከም’ዚ ዝኣመሰለ እከይ ተግባራት ይትረፍዶ ክውዕሎ ክሰምዖ እውን ኣይደልይን እየ። ንሳቶም እንታይ ይሕውስሉን ከመይ ይገብርዎን ንዘይምፍላጥ፡ ኣዝየ እየ ዝጥንቀቕ። ገንዘብ ክረኽቡ ኢሎም ብህይወት ሰብ ዝላገጹ ነጋዶ እዮም እዚኣቶም። ‘ኣረሜናውያን’ ካብ ምባል ሓሊፍና’ሞ፡ ካልእ እንታይ ክንብሎም ዝከኣል ኰይኑ! ይቕጽል

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting interested applicants for the following position for Bisha site project.

Position: Instrumentation Technician Department: Process Plant / Process Plant Maintenance Number required: Four (04) Primary Purpose • Instrumentation technician work in the field of Instrumentation for Process control.

• General understanding of process instrumentation and electronics and Perform calibration and maintenance tasks.

• Fault finding, troubleshooting techniques and diagnoses of problems that arise when equipment fails. Perform Control Loop tuning and configuration and maintenance.

• Report to the Instrumentation Supervisor and Basic PLC and SCADA principles or good electronic skills.

• The successful candidate will be legally appointed and found competent to do all instrumentation and electronic work.

Essential Functions • Plan job to maximize efficient use of available time and material and to always ensure safe and correct working practices.

• Job exists to provide continuous operations and performance of all instrumentation and related functions of instrumentation installation to existing and new installations. Be able to work with people and to supervise co-workers • To do fault finding in such a manner not to damage equipment or injure people.

• To keep all registers up to date and time sheets signed.

Main Functions • Skilled trade – Instrumentation calibrations and installation, fault finding and optimization of instrumentation equipment to set standards.

• Routine maintenance checks and performance on instrumentation.

• Intimate knowledge of Temperature, Density, Mass, Flow, Pressure, Level type instrumentation; Variable speed drives (VSD) for motor control; PLC and SCADA programming will be an advantage or basic programming skill will help.

Planning • Makes use of “Planned Maintenance Schedule” and tracks the use of maintenance and repair parts and orders accordingly.

Implementation of the Plan • Identify the highest priority for each week and focus on completing relevant tasks and ensures good housekeeping.

• Ensures maintenance and repairs of all PLC/SCADA equipment, hardware and software.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns.

• Controls downtime by ensuring the best techniques are being used to repair breakdowns.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the workplace, including leading Field Level Risk Assessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Identifies any hazards in the workplace.

• Maintains equipment; parts and supply stocks by carrying out regular stock takes and ordering replacements as required.

• Ensures optimal performance of all Process control systems • Ensures that faulty parts are replaced and calibrated before commissioning.

• Schedule maintenance and planned work as required and attend to breakdowns and minimize downtime.

• Ensure the disaster/recovery of the Process control system is up to date and done regularly Ensure process control systems are always in line with latest versions in industry.

Reporting • Compile daily, weekly progress reports for the department. (Action Tracker).

Unique requirements / other information • Good verbal and written communication skills in English, Understanding of instruction design Coaching, mentoring, assessment, moderation and facilitation skill • Ability to work in multicultural work environment, Produce and maintain ef-

fective training result Conducting training evaluation & effectiveness assessment Qualification • Electrical/Instrumentation Degree or Diploma Knowledge and Experience • 2 years working as Instrumentation technician • Knowledge on Allen Bradley, Siemens, Schneider PLC and on Wonderware Suite Technical Skills • Computer Literacy (MS Office, CAD programs) • Attention to detail; Analytical and Problemsolving skills, Relevant trade skills or prior experience, Geometric development – recommended, Project planning and implementation.

Behavioural skills • Communication (English) Communication, Prioritizing, Self-motivated, driven • Assertiveness, Interpersonal Relations, Integrity & Conflict resolution • Ability to work towards strict deadlines and High level of accuracy, Discretion • High Safety attitude, Leadership & Capable of working independently, Report.

General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea.

ምልክታ ጨረታ ሆቴል ኣስመራ ፓላስ ዘገልገሉ ዝተፈላለዩ ንብረት ብጨረታ ኣወዳዲሩ ክሸይጥ ስለዝደለየ፡ ነዚ ኣብ ታሕቲ ዘሎ መስፈርቲ ዘማልኡ ተወዳደርቲ ይዕድም። ተጫረትቲ ከማልእዎ ዘለዎም - ናይ 2019 ዝተሓደሰ ንግዲ ፍቓድን መንነት ፎቶ ኮፒን - ነፍስ-ወከፍ ተጫራታይ መኽበሪ ጨረታ ዝኸውን 10.000 ናቕፋ ብcpo ወይ ብቸክ የትሕዝ። - ምልክታ ጨረታ ጋዜጣ ካብ ዝወጽኣሉ 10 መዓልታት ክፉት ይኸውን። - ምልክታ ጨረታ ሰዓት 3፡30 ድ/ቀትሪ ተጫረትቲ ወይ ሕጋውያን ወኪላቶም ኣብ ዝተረኸቡሉ ኣብ ቤ/ጽ/ሆቴል ኣስመራ ፓላስ ይኽፈት። - ኣስመራ ፓላስ ዝሓሽ ኣማራጺ እንተረኺቡ ብምሉእ ወይ ብኸፊል ጨረታ ናይ ምስራዝ መሰሉ ዝተሓለወ እዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ስፖርት ተስፋልደት መብራህቱ

ሻምፒዮና ኩዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል ጽባሕ ክዛዘም እዩ ኢንሹራንስን ዝካየድ ጸወታ ብኣግኡ ኣቓልቦ ስሒቡ ዘሎ ግጥም’ዩ። እዘን ክልተ ጋንታታት ኣቐዲመን ብዘካየደኦ ጸወታታት፡ ደንደን ብ30 ነጥብን 65 ጸብለልታ ሸቶን ኣብ ቅድሚት ክትስራዕ ከላ፡ ኢንሹራንስ ከኣ ብ27 ነጥብን 39 ጸብለልታ ሸቶን ኣሰራ ትስዕብ ዘላ ጋንታ’ያ። ዋላ’ኳ ብቁጽራዊ ሓቂ ኣይረጋገጽ፡ ክለብ ደንደን ናይዚ ዓመት ዘውዲ ሻምፕዮን ደፊኣ’ያ እንተተባህለ ምግናን ኣይከውንን፡ ምኽንያቱ ኣብ መንጎ እዘን ክልተ ጋንታታት ናይ 26 ናይ ጸብለልታ ሸቶ ፍልልይ ብምህላዉ። ይኹን’ምበር፡ እዘን ክልተ ጋንታታት ዘርእየኦ

ሻምፕዮን ኩዕሶ እግሪ ደቂ ኣንስትዮ ጋንታታት ዞባ ማእከል፡ ጽባሕ ቀዳም ክዛዘም ምዃኑ ህዝባዊ ርክባት ፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል ሓቢራ። እዚ ኣብ መንጎ ሸውዓተ ጋንታታት ክካየድ ዝጸንሐ ግጥማት፡ ጽባሕ ቀዳም ካብ ፍርቂ መዓልቲ ኣትሒዙ ብዝካየድ ሰለስተ ጸወታታት’ዩ ብወግዒ መጋርጃኡ ክዓጹ። ጎዳይፍ ምስ በሪኽ፡ ኩባንያ ሰገን ምስ ገጀረት፡ ደንደን ድማ ምስ ኢንሹራንስ ኣብዚ ናይ መዛዘሚ ዕለት ግጥማተን ከካይዳ መደብ ተሰሪዑለን ዘሎ ጋንታታት እየን። ኣብዚ ዕለት ኣብ መንጎ ክለባት ደንደንን

ሃገራዊ ፈደረሽን ኣትሌቲክስ ኤርትራ ዝወደቦ መበል 22 ሃገራዊ ውድድር ኣትሌቲክስ፡ ንኣሽቱ ኣትሌታት (2022 Junior Athletes national Track & Field Championship) ካብ ትማሊ ሓሙስ 28 ሚያዝያ 2022 ጀሚሩ ኣብ ስታድዩም ኣስመራ ይካየድ ከም ዘሎ ህዝባዊ ርክባት ኮምሽን ባህልን ስፖርትን ኤርትራ ኣፍሊጡ። ኣብዚ ኣትሌታት ኩለን ዞባታትን ሚኒ/ ምክልኻልን ዝሳተፉዎ ዘለዉ ሃገራዊ ውድድር፡ ኣብ ቀዳማይ መዓልቲ ናይ ውድድራቱ ብክልቲኡ ጾታታት ናይ ዝተፈላለዩ ርሕቀት ናይ መጻረዪ ውድድር ከካየድ እንከሎ፡ ናይ 3000 ሜትሮ ናይ ደቀንስትዮ ናይ ፍጻመ ውድድር እውን

ሃገራዊ ውድድር ንጥፈታት ሜዳ. . . ከም ዝተሰላሰለ ዝረኸብናዮ ሓበሬታ የረድእ። ኣብዚ ብዝሒ ዘለወን ተካእቲ ኣትሌታት ዝቐረባሉን ልዑል ተወዳዳርነት ዝተንጸባረቐሉን ውድድር ደቀንስትዮ ኣትሌታት፡ ኣትለት ፍዮሪ ገብረሂወት ካብ ክለብ ደንደን (ሚኒ/ምክልኻል)፡ ኣስቴር ይባበን ሮዛ ሳህለን ድማ ካብ ዞባ ማእከል ቀዳሞት ሰለስተ ዕዉታት ብምዃን ውድድረን ዛዚመን ኣለዋ። እቲ ሃገራዊ ውድድር ክሳብ ጽባሕ ቀዳም 30 ሚያዝያ 2022 ብዝተፈላለዩ ናይ መጻረዪን ናይ ፍጻመን ውድድራት ክቕጽል ምዃኑ ተፈሊጡ ኣሎ።

ክሎፕ ሓድሽ ውዕል ፈሪሙ

ኣብ ሊቨርፑል ጽቡቕ ናይ ውድድር ግዜ ዘሕልፍ ዘሎ ኣሰልጣኒ እታ ጋንታ ጀርገን ክሎፕ፡ ኣብ ኣንፊልድ ዘጽንሖ ሓድሽ ውዕል ከም ዝፈረመ ወግዓዊ መርበብ ሓበሬታ ሊቨርፑል ኣፍሊጡ። እዚ ኣሰልጣኒ ክሳብ 2026 ነታ ጋንታ ክኣልያ ከም ዝተሰማምዐ’ዩ ዝሕበር ዘሎ። ክሎፕ ኣብዛ ጋንታ ክሳብ 2024 ጸጽንሖ ውዕል ነይሩዎ’ዩ። ንሱ ኣብ ዝሓለፈ እዋናት ተሪፉዎ ንዝነበረ ናይ ክልተ ዓመት ውዕል ወዲኡ ካብ ኣንፊልድ ክፋኖ ምዃኑ ክገልጽ ጸኒሑ’ዩ። ይኹን’ምበር፡ ሊቨርፑል ብቕድሚ ትማሊ ምሸት ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ንቪላርያል 2ብ0 ድሕሪ ምርታዓ ሓሳቡ ከም ዝቐየረ’ዩ ዝንገር። እዚ ጀርመናዊ ኣሰልጣኒ፡ ቀንዲ ሃንዳሲ ናይቲ ሊቨርፑል ኣብዚ እዋን ተመዝግቦ ዘላ ገስጋስ ምዃኑ ይእመነሉ። በዚ’ዮም ከኣ ወነንቲ ናይዛ ጋንታ ተወሳኺ ሓድሽ ውዕል ክፍርም ብተደጋጋሚ ክሓትዎ ዝጸንሑ። ኣብዚ ናይ ረቡዕ ምሸት ናይ ሻምፕዮንስ ሊግ ጸወታ ሓለፍቲ ዕድጊ ሊቨርፑልን ወኪል ናይቲ ኣሰልጣኒን ኣብ ስታድየም ኣንፊልድ ከም ዝነበሩ ይዝከር።

ጸወታ መሳጢ ከም ዝኸውን ርዱእ’ዩ። ደንደን ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ሻምፕዮን ኩዕሶ እግሪ ጋንታታት ዞባ ማእከል፡ ኣብ ቀዳማይ ዙርያ ምሉእ ዓወት ከተመዝግብ ከላ ኢንሹራንስ ብወገና ብዘይካ እቲ ብደንደን ዘጋጠማ ስዕረት ካልእ ዝኾነ ነጥቢ ኣየጥፈአትን ነይራ። ኣብ ካልኣይ ዙርያ ናይዚ ውድድር ግን ደንደን ብምምሕዳር ገጀረት ክትርታዕ ከላ፡ ኢንሹራንስ ከኣ ብኩባንያ ሰገን ከም ዝተሳዕረት መዛግብቲ ፈደረሽን ኩዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል የረድእ። ኣብዚ ከይተጠቕሰ ክሕለፍ ዘይብሉ፡ ኣሰልጣኒ ክለብ ደንደን ረዘነ ገብረገርግሽን ኣሰልጣኒ ኢንሹራንስ ሚኪኤል ጠዓመን ኣብ ምስልጣን ግራስ ሩት ዞባ ማእክለ ንነዊሕ ዓመታት ካብ ዝዓየዩ ግዱሳት ስፖርተኛታት እዮም።

ሓደ ካብ ብሉጻት ኣሰልጠንቲ ዓለም ምዃኑ ዝእመነሉ ጀርገን ክሎፕ፡ ኣብ ጥቅምቲ 2015 ናብ ኣንፊልድ ካብ ዝመጽእ ክልተ ግዜ ሓድሽ ውዕል ከም ዝፈረመ ይፍለጥ። ኣብ 2016 ንሽዱሽተ ዓመት ዘጽንሖ ውዕል ክፍርም ከሎ፡ ኣብ 2019 ከኣ ክሳብ 2024 ዘጽንሖ ውዕል ከም ዝኸተመ ሰነዳት ናይዛ ‘ዘ ሬድስ’ ብዝብል ቅጽል ሽም እትጽዋዕ ጋንታ የረድኡ። ኣብዚ እዋን ብዙሓት ብሉጻት ተጻወትቲ ሊቨርፑል ኣብታ ጋንታ ዘጽንሖም ናይ ነዊሕ ዓመት ውዕል ፈሪሞም ብምህላዎም፡ ክሎፕ ኣብ ኣንፊልድ ምጽናሕ ከም ዝመረጸ’ዮም ምስቲ ኣሰልጣኒ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝሕብሩ። እዚ ኣሰልጣኒ ሎሚ ዓመት ኣርባዕተ ወናጩ ንምዕታር’ዩ ዝቃለስ ዘሎ። ክሎፕ ኣብ ናይ ምስልጣን ግዜኡ፡ እዚ ኣብ ሊቨርፑል ዝገብሮ ዘሎ ዓመታት እቲ ዝነወሐ’ዩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣብ መሪሕነት ሊቨርፑል ዝለዓለ ጽልዋ ዝነበሮ ዳይረክተር ስፖርት እታ ጋንታ ማይክል ኤድዋርድስ፡ ዝመጽእ ክራማት ድሕሪ 11 ዓመት ካብ ኣንፊልድ ከም ዝፋኖ ተፈሊጡ ኣሎ። ዓርኪ ክሎፕ ምዃኑ ዝንገረሉ ጁሊያን ዋርድ ፡ነዚ ዳይረክተር ስፖርት ክትክኦ ምዃኑ መርበብ ሓበሬታ ሊቨርፑል ይሕብር።

ማንቸስተር ዩናይትድ ንቪክቶር ኦሲሚሄን ንምፍራም ትቀራረብ ዝቕጽል ዓመት ኣብ ትሕቲ ሓድሽ ኣሰልጣኒኣ ሆላንዳዊ ኤሪክ ቴን ሃግ ብምዃን ሓድሽ ሰውራ ክትምስርት ብኣግኡ መስርሕ ጀሚራ ዘላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ንኣጥቃዓይ ናፖሊ ናይጀርያዊ ቪክቶር ኦስሚሄን ንምፍራም ነቲ ናይ ዕድጊ መስርሕ ትቕልሶ ከም ዘላ መርበብ ሓበሬታ ደይሊ መይል ትማሊ ምሸት ንሕታም ኣብ ዘብቅዐቶ ዜና ገሊጻ። 23 ዓመት መሊኡ ዝርከብ ቪክቶር ኦሲሚሄን፡ ኣብዚ ሒዝናዮ ዘለና ዓመተ ስፖርት ማልያ ኢጣሊያዊት ናፖሊ ወድዩ ኣብ ዘካየዶም 28 ግጥማት፡ 16 ሸቶታት ኣብ መርበብ ኣንጻር ጋንታ ከዕርፍ ዝኽኣለ ብሉጽ ኣጥቃዓይ’ዩ። ንኩነታት ኦሲሚሄን ብቐረባ ክከታተላ ዝጸንሓ እንግሊዛውያን ክለባት ድማ ኣብ ክራማት ነቲ ደርማስ ኣጥቃዓይ ናብ ሕቝፎአን ንምጽንባር ብኣግኡ ምስ ወኪል እቲ ናይጀርያዊ ክዛተያ ከም ዝጸንሓ ይሕበር። ኣርሰናልን ኒውካስልን ብተደጋጋሚ ማዕጾ ናፖሊ ክዅሕኵሓ ዝጸንሓ ጋንታታት ምዃነን ይፍለጥ። ብፍላይ ሒዛቶ ንዘላ መስመር መጥቃዕቲ ፍረ ስኢናትሉ ዘላ ማንቸስተር ዩናይትድ፡ ኣብቲ መስመር መሰረታዊ ለውጢ ንምግባር ምንቅስቓስ ጀሚራትሉ ኣብ ዘላትሉ እዋን ምስ ወኪል ኦሲሚሄን ዝኾነ ሮቤርቶ ካሌንዳ ኣብ ጉዳይ ምስግጋር እቲ ኣጥቃዓይ ኣመልኪታ ዘተ ጀሚራ ብምህላዋ፡ ልዕሊ ካልኦት ጋንታታት ላዕለዋይ ኢድ ክትሕዝ

መደብ ጸወታ ዋንጫ ናጽነት ጋንታታት ሓ/ምክልኻል ኩዕሶ መርበብ ኣብ መዓስከር ደንደን ሓሬና ምስ መኸተ ሰዓት 8፡30 ቅ.ቀ ሰንጥቕ ምስ ሽዑላ ሰዓት 9፡30 ቅ.ቀ

ክኢላ ኣላ። ብዘይካ’ዚ፡ እቲ ንከተማታት ኔፕሌስን ማንቸስተርን ከም ድልድል ኮይኑ ከራኽበን ትጽቢት ዝግበረሉ ወኪል ኦሲሚሄን ካሌንዳ፡ ድሮ ነቲ መስርሕ ኣብ ሓደ ደረጃ ንምብጻሕ ምስ ፕረዚደት ናፖሊ ኣውሬሊዮ ዲ ሎረንተን ይዘራረብ ከም ዘሎ ኣብ ኢጣልያ ሰፊሕ ሸፈነ ዘለዋ ጋዜጣ ኮሬራ ዴሎ ስፖርት ገሊጻ። ኣብ 2020 ብኣስታት 67 ሚልዮን ፓውንድ ካብ ፈረንሳዊት ሊለ ናብ ኢጣሊያዊት ናፖሊ ዝተሰጋገረ ኣባል ሃገራዊት ጋንታ ናይጀርያ ኦሲሚሄን፡ ዛጊት ኣብ ስታድዩም ዲያጎ ኣርማንዶ ማራዶና ዘጽንሖ ናይ ሰለስተ ዓመታት ውዕል ተረፍ ኣለዎ። በዚ መሰረት ድማ ናፖሊ ንኦሲሚሄን ብቐሊል መጠን ገንዘብ ከተፋንዎ’ያ ምባል የዋህነት ጥራይ’ዩ ክኸውን ዝኽእል። ዝሃብተመት ክለብ ዓለምና ክትከውን በቒዓ ዘላ ኒውካስትል፡ ዝሓለፈ ወርሒ ጥሪ ንኦሲሚሄን ንምፍራም 84 ሚልዮን ፓውንድ ሒዛ ማዕጾ ናፖሊ ኳሕኲሓ’ኳ እንተነበረት፡ ዘቕረበቶ ሕቶ ግን በታ ኢጣልያዊት ጋንታ ተቐባልነት ምስኣኑ ዝዝከር’ዩ። ካብ ማንቸስተር ዩናይትድን ኒውካስትልን ብተወሳኺ ደላይት

ኦሲሚሄን ኮይና ቀሪባ ዘላ እታ ሎሚ ዓመት ምስ ብሉጻት ኣርባዕተ ጋንታታት ፕሪመር ሊግ ኮይና ውድድራ ብምዝዛም ዝቕጽል ዓመት ኣብ ቻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ሱታፌኣ ንምርግጋጽ ትሰርሕ ዘላ ኣርሰናል እያ። እዛ ኣብ ክራማት ንክልተ ናይ ማእከል ኣጥቃዕታ ኣሌክሳንደር ላካዜትን ኤዲ ኒኪታን ክትከስሮም ከም እትኽእል ዝንገረላ ሰሜን ለንደናዊት ጋንታ፡ ዝቕጽል ዓመት ደልዲላ ንምቕራብ ኣብቲ መስመር መሰረታዊ ለውጢ ክትገብር ምዃና’ዮም ምስታ ጋንታ ቅርበት ዘለዎም ወገናት ዝሕብሩ። መስመር መጥቃዕታ ብቪክቶር ኦሲሚሄን ክምራሕ ወጢና ዘላ ኣርሰናል፡ እቲ ኣጥቃዓይ ናብ ኤምሬትስ ክመጽእ ንተሳትፎ ቻምፒዮንስ ሊግ ኤውሮጳ ከም ቀንዲ መደራደሪ ገይራ ትሰርሓሉ ከም ዘላ’ዩ ዝንገር። ማንቸስተር ዩናያትድ ዋላ’ኳ ነዚ ናይ ኦሲሚሄን ጉዳይ ትቕልሶ ከም ዘላ ዝንገር እንተኾነ፡ ሓድሽ ኣሰልጣኒኣ ቴን ሃግ ነቲ መስርሕ ቀጠልያ መብራህቲ ምስ ዘይውልዓሉ ግን እቲ ኣብ ዝሓሸ ደረጃ በጺሑ ዘሎ መስርሕ ናይ ምቍራጽ ተኽእሎኡ ዝለዓለ’ዩ።

ሓዳስ

ኤርትራ

29 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.207

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተክለ

ኲባ፡ ኒካራግዋን ቨነዙዌላን ኣብ ዋዕላ ሎስ ኣንጀለስ ካብ ምስታፍ በዂረን መንግስታት ኲባ፡ ኒካራግዋን ቨነዙዌላን፡ ኣብ ዝመጽእ ወርሒ ሰነ ኣብ ሎስ ኣንጀለስ ክቃናዕ ምዃኑ ኣብ ዝተገልጸ ዋዕላ ሃገራት ኣመሪካ ክሳተፋ ከምዘይኮና፡ ሓደ ካብ ላዕለዎት ሓለፍቲ ክፍሊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ ሓቢሩ። ተሓጋጋዚ ጸሓፊ ክፍሊ ጉዳያት ወጻኢ’ታ ሃገር ብሪያን ኒኮላስ ዝሓለፈ ረቡዕ ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ እቲ ዋዕላ ኣብተን ኣብ ምዕራባዊ ንፍቀ-ክቢ ዝርከባ ደሞክራስያውያን ሃገራት ዘተኮረ ምዃኑ ድሕሪ ምምልካት፡ ኣብያ ናይዘን ሰለስተ ሃገራት፡ ምስ

ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ ዘለወን ዝምድና እናሻሕከረ ይመጽእ ከምዘሎ ዘነጽር ምዃኑ ኣረዲኡ።

ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኲባ ብሩኖ ሮድሪገዝ ብወገኑ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ ኣመሪካ፡ ኲባ ኣብቲ ዋዕላ ንኸይትሳተፍ

ሪ/ማ/ኣፍሪቃ፡ ዲጂታላዊ ባጤራ ‘ቢትኮይን’ ኣፍቂዳ መንግስቲ ሪፓብሊክ ማእከላይ ኣፍሪቃ፡ ‘ቢትኮይን’ ተባሂሉ ዝፍለጥ ዲጂታላዊ ገንዘብ፡ ኣብታ ሃገር ሕጋዊ ኰይኑ ከገልግል ከምዝወሰነ፡ ፕረዚደንት እታ ሃገር ፋውስቲን ኣርቻንግ ቱዋደራ ሓቢሩ። እቲ ፕረዚደንት ነዚ ሓበሬታ ዝሃበ፡ ኣባላት ፓርላማ እታ ሃገር፡ እቲ ዲጂታላዊ ገንዘብ ኣብታ ሃገር ክተኣታቶ ንዝቐረበሎም

እማመ ብምሉእ ድምጺ ድሕሪ ምጽዳቖም እዩ። በዚ ድማ ሪፓብሊክ ማእከላይ ኣፍሪቃ፡ ብደረጃ ዓለም ነዚ ‘ተባዕ’ ዝተባህለ ውሳነ ዝወሰደት ካልኣይቲ ሃገር ክትከውን እንከላ፡ ኣብ ኣፍሪቃ ድማ ቀዳመይቲ ሃገር ኮይና ኣላ። በዚ መሰረት፡ ቢትኮይን፡ ምስቲ ‘ፍራንክ’

ተባሂሉ ዝፍለጥ ባጤራ እታ ሃገር ብማዕረ ክሰርሕ ምዃኑ፡ ቤት-ጽሕፈት ፕረዚደንት እታ ሃገር ኣረዲኡ። እታ ኣፍ-ደገ ባሕሪ ዘይብላን ሓንቲ ካብተን ኣዝየን ዝደኸያ ሃገራት ዓለምና ዝኾነትን ሪፓብሊክ ማእከላይ ኣፍሪቃ፡ ንዓመታት ዝኣክል ብደማዊን ኣዕናውን ኲናት ክትሕመስ ምጽናሓ ይሕበር። ቢትኮይን ፍሉይ ዝገብሮ፡ ከምቲ ኣብ ጁባና ሒዝናዮ እንኸይድ ዝድህሰስ ወይ ዝጭበጥ ባጤራ ዘይኮነስ፡ ኣብ መርበብ ኢንተርነት ጥራይ ዝሰፈረ ዘይጭበጥ ገንዘብ እዩ። ሰባት፡ ቢትኮይን ተጠቂሞም ዝኾነ ዕድጊ ክፍጽሙ ዝኽእሉ እኳ እንተኾኑ፡ ዝኾነ ዓይነት ምቁጽጻር ስለዘይግበረሉ ግን፡ ሰባት መንነቶም ሓቢኦም ብስቱር ዘድልዮም ነገራት ክሽምቱ ዘኽእል ስለዝኾነ፡ ንገበነኛታት ምቹእ ዕድል ዝፈጥር ከይከውን ስክፍታታት ከምዘሎ ይሕበር።

ቻይና፡ ብጉዳይ መርከብ ውግእ ኣመሪካ ቊጥዐኣ ትገልጽ ኣመሪካ፡ ንሓንቲ መርከብ ውግኣ ኣብ ማያት ደሴት ታይዋን ድሕሪ ምንቅስቓሳ፡ ቻይና ቍጥዐኣ ገሊጻ። ነቲ ስጕምቲ “ተዅታዂ” ክብል ዝገለጾ ሚኒስትሪ ጉዳያት ወጻኢ ቻይና፡ ሃገሩ ኢዳ ኣጣሚራ ከምዘይትዕዘቦ ኣጠንቂቑ ኣሎ። ኣመሪካ፡ ወርሓዊ ብገምጋም ሓንቲ መርከብ ውግእ በቲ ማያዊ ኣካል ከምእተሕልፍ፡ እዚ ድማ ነቲ ምስ ቻይና ዘለዋ ዲፕሎማስያዊ ዘይምቅዳው መሊሱ የብእሶ ከምዘሎ፡ ጸብጻባት የመልክቱ። ኣመሪካ ብዘይካ’ዚ፡ ምስታ ደሴት ትኽትሞ

ተረኛ ፋርማሲ ቤት መሽጣ መድሃኒት ሰላም

ዘላ ወተሃደራዊ ውዕላት፡ ነቲ ኣብ መንጎኣን ኣብ መንጎ ቻይናን ዘሎ ተኣፋፊ ኩነታት ካልእ ኣንፈት ከትሕዞ ከምዝኽእል ይእመት። ኣመሪካ፡ ከም ዝበዝሓ ሃገራት ዓለም ምስ ደሴት ታይዋን ወግዓዊ ዲፕሎማሲያዊ ዝምድና እኳ እንተዘይብላ፡ ካብ ነዊሕ እዋን ኣትሒዛ ግን ነታ ደሴት ዝተፈላለየ ወተሃደራዊ ደገፋት ክትገብረላ ከምዝጸንሐት፡ እዚ ከኣ፡ ምስ ቻይና ዘለዋ ዝምድና ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናሻሕከረ ንኽመጽእ ቀንዲ ምኽንያት ኰይኑ ከምዘሎ ተዓዘብቲ የረድኡ።

ኣመሪካ ኣብቲ ከባቢ ብተደጋጋሚ እተካይዶ ዘላ ዘይሕጋዊ ንጥፈታት፡ ቻይና ኣብ ልዕሊ ደሴት-ታይዋን ሓይሊ ንኽትጥቀም ከየገድዳ ድማ ሓያሎ ወገናት ስግኣቶም ይገልጹ ዘለዉ። መንግስቲ ቻይና፡ ኣመሪካ ንፖሊሲ ‘ሓንቲ ቻይና’ ከተኽብር ብተደጋጋሚ ክጽውዕ ምጽንሑ ኣይርሳዕን።

ብመገዲ ኣብቲ ዞባ ዝርከባ መሓዙታ ኣቢላ ተደጋጋሚ ጸቕጥታት ክትገብር ምጽናሓ ኣረዲኡ። ንሱ ወሲኹ፡ ኲባ ትዅን ካልኦት ሃገራት፡ ኣብቲ ዋዕላ ንኸይሳተፋ ዘኸልክል ርትዓዊ መመኽነይታ ከምዘየለ ሓቢሩ። ኣመሪካን ኲባን ድሕሪ ኣርባዕተ ዓመታት ንፈለማ ግዜ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ርክብ ከምዘካየዳ ዝዝከር ኮይኑ፡ ኣብ መንጎ ክልተአን ሃገራት ዘሎ ወጥሪ፡ ብጉዳይ ስደተኛታትን እገዳታት ኣመሪካ ኣብ ልዕሊ እታ ሃገርን መሊሱ ክብእስ ምጽንሑ ጸብጻባት የመልክቱ።

ፕረዚደንት ቨነዙዌላ ኒኮላስ ማዱሮ እውን ኣብቲ ዋዕላ ከምዘይሳተፍ ዝጠቐሰ እቲ ላዕለዋይ በዓል-ስልጣን ክፍሊ ጉዳያት ወጻኢ ኣመሪካ፡ ሕቶ ተሳታፍነት መራሒ ተቓዋሚ ሰልፊ ቨነዙዌላ ዝኾነ ጁዋን ጉዋይዶ ግን፡ ንቤት-ጽሕፈት ዋይት ሃውስ ዝግደፍ ውሳነ ምዃኑ ሓቢሩ። ኣብቲ ንመበል ታሽዓይ ግዜኡ ዝካየድ ዘሎ ዋዕላ ሃገራት ኣመሪካ፡ ጉዳይ ዋሕዚ ዘይሕጋውያን ስደተኛታት፡ ቁጠባዊ ምትሕግጋዝ፡ ጸጥታን ጸዓትን ከም ቀንዲ ዛዕባ ተላዒሉ ክዝተየሉ ትጽቢት ከምዘሎ፡ ጸብጻባት የመልክቱ።

ናይጀርያ፡ ጸረ-ጭውያ ተሪር ሕጊ ኣውጺኣ

መንግስቲ ናይጀርያ፡ ኣብታ ሃገር መባድልቲ ንምርካብ ተባሂሉ ዝካየድ ዘሎ ጭውያ ሰላማውያን ሰባት ንምግታእ፡ ተሪር ሕጊ ከምዘውጸአ ተገሊጹ። ኣብቲ ገበን ንዝተዋፈሩ ገበነኛታት ብሓፈሻ፡ መባድልቲ ንምሕታት ክብሉ ተመሃሮ ንዝጨውዩ ድማ ብፍላይ፡ ክሳብ ሞት ዝበጽሕ ፍርዲ ከምዝብየነሎም ድማ፡ እቲ መንግስቲ ዝሓለፈ ረቡዕ ኣብ ዘውጸኦ ሓበሬታ ብወግዒ ኣፍሊጡ። ብመሰረት እቲ ሓበሬታ፡ እቲ ወጺኡ ዘሎ ሕጊ፡ ኣብ ምግታእ ጭውያን ምውጋድ ሕቶ መባድልቲን ዓቢ ግደ ክህልዎ ትጽቢት ይግበር። መባድልቲ ምኽፋል ገበን ምዃኑ

ዘጸነረ መንግስቲ ናይጀርያ፡ ነቲ ተግባር ክፍጽሙ ዝተረኽቡ ዜጋታት፡ ክሳብ 15 ዓመት ዝበጽሕ ጽኑዕ ማእሰርቲ ክፍረዶም ምዃኑ ኣጠንቂቑ። ኣብ ናይጀርያ፡ ካብ ታሕሳስ 2020 ክሳብ መጋቢት 2021 ጥራይ ልዕሊ 760 ተመሃሮ ከምእተጨውዩ፡ መብዛሕትኦም ድማ መባድልቲ ተኸፊሉሎም ናጻ ከምእተለቁ፡ ጸብጻባት እታ ሃገር የረድኡ። መንግስቲ ናይጀርያ፡ እቲ ገበናዊ ተግባራት ብዝፈጠሮ ጸጥታዊ ስግኣት ምኽንያት፡ ኣብቲ ብብዝሒ ዝረኣየሉ ሰሜናዊ ዞባታት፡ ንብርክት ዝበላ ኣብያተትምህርቲ ናይ ምዕጻው ስጉምቲ ከምዝወሰደ ይፍለጥ።

ናሳ፡ ናብ ህዋ ጠፈርተኛታት ልኢኹ ‘ማእከል ምርምር ጠፈር ኣመሪካ ናሳ፡ ብሕታዊ ኩባንያ ‘ስፔይስ-ኤክስ’ ብዘማዕበላ መንኮርኮር ተሓጊዙ 4 ጠፈርተኛታት ናብ ኣህጉራዊ መደበር ጠፈር ከምዝለኣኸ ሓቢሩ። እቶም ሰለስተ ኣባላቱን ሓንቲ ኣባል በዓል-መዚ ጠፈር ኤውሮጳን ዝዀኑ ጠፈርተኛታት፡ ኣብ ምርምርን ምትዕርራይ ናይ’ቲ ኣህጉራዊ መደበርን ከምዝዋፈሩ፡ ናሳ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ ኣፍሊጡ። እቲ ዕዉት ምንባሩ ዝተገልጸ ጕዕዞ፡ ንብቕዓት ናይቲ ምስ ኩባንያ ‘ስፐይስኤክስ’ ብምትሕብባር ዘካይዶ ዘሎ ጠፈራዊ ጕዕዞ ዘመስክር ምዃኑ ድማ፡

ኣብ መግለጺኡ ወሲኹ ሓቢሩ። ጕዕዞ ናይ’ዞም ምዕራባውያን ጠፈርተኛታት፡ ነቲ እናዛየደ ዝመጽእ

ጎደና

ዕለት 29/4/2021

ጎደና ሰላም ቁ.ገዛ 47

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565

ዘሎ ጠለብ ብሕታዊ ጕዕዞ ናብ ጠፈር ልዑል ደገፍ ከምዘለዎ፡ ክኢላታት’ቲ ዓውዲ ይገልጹ።

ቁ.ስልኪ 122350

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ቀዳም 30 ሚያዝያ 2022

ገጻት 12 ዋጋ 2.00 ናቕፋ

ገጽ 2

ገጽ 3

ገጽ 6

ገጽ 7

ገጽ 11

ናቕፋ፡ መስተርሆት ዝፈጠረ ፕሮጀክት ማይ

ኣብራሪነት - ዓሚቚ ክእለት ዝሓትት ሞያ

እቲ ገፋፍ ዓሳን በዓልቲ-ቤቱን

ኣካላዊ ምንቅስቓስን ፍወሳ ጸቕጢ ኣእምሮን

ኣስመራ ቢራን ኣዱሊስን ተዓዊተን

መንእሰያት፡ ኣብ ሕሉፍ ታሪኽ ጅግንነትን ኣተዓቓቕባኡን ኣተኲሮም ክዋስኡን ክመራመሩን፡ ደራስን ተመራማሪ ታሪኽን ኣቶ ኣለምሰገድ ተስፋይ፡ ብ28 ሚያዝያ ኣብ ኣዳራሽ ምምሕዳር ዞባ ማእከል ኣብ ዝገበሮ ሰሚናር ኣገንዚቡ። ንመንእሰያት ሰራሕተኛታት ምምሕዳር ዞባ ማእከል ኣብ ዝገበሮ መግለጺ፡ ኣቶ ኣለምሰገድ፡ ሓቅታትን ዕምቈትን ታሪኽ ኤርትራን ቅያታት ህዝባን፡ ኣብ ሕሉፍን ህልውን መስገደላት ከምዝምርኰስ ጠቒሱ፡ መንእሰያት ንዝተኸፍለ ረዚን ዋጋ ብግቡእ ክግንዘቡ፣ ክዉንን ሓቀኛን ታሪኽ ከይጥምዘዝን ከይሃስስን ብንቕሓት ክከታተሉን እጃሞም ከበርክቱን ኣዘኻኺሩ። ጎበጣን ውዲትን ወረርትን ገዛእትን ብሓባር ኣብ ምምካትን ምስዓርን፡ ሰረት ሃገራዊ መንነት ዓቢ ተራ ከምዝነበሮ ዝገለጸ ኣቶ ኣለምሰገድ፡ ሃገር ብዘይ ሃገራዊ መንነት ክትቀውም ከምዘይትኽእል ኣረዲኡ። ከም ህዝቢ - ንወረረትን ገዛእትን መኪትና ዝሰዓርና፡ ብሓያል ንቕሓትን

መንእሰያት፡ ኣብ ሕሉፍ ታሪኽን ኣተሓሕዛኡን ክዓትቡ ይሕተቱ

ጽኑዕ ጥምረትን ከምዝዀነ ድማ፡ ብዝርዝር ኣብሪሁ። ታሪኽ ኤርትራን ቅያታት ህዝባን፡ ኣብ ቅኑዕን ጽኑዕን መሪሕነት ከምዝምርኰስ

ጠቒሱ ድማ፡ መንእሰያት ኣሰር እቶም ብደሞም ታሪኽ ሰሪሖም ዝሓለፉ ወለዶታት ክኽተሉ፣ ከምኡ’ውን ታሪኾምን ናጽነት ንምምጻእ ዝተፈጸመ ጅግንነትን ዝተኽፍለ

ተሰነይ - ሓረስቶት ብማሽነሪ ዝተደገፈ ምድላዋት ይገብሩ ኣለዉ ሓረስቶት ንኡስ ዞባ ተሰነይ፡ ማይን ሓመድን ብምዕቃብ እቶታውነት ንምዕባይ ብማሽነሪ ዝተደገፈ ምድላዋት ይገብሩ ከምዘለዉ፡ ኣብ ቤት-ጽሕፈት ሕርሻ’ቲ ንኡስ ዞባ ሓላፊ ምዕቃብ ማይን ሓመድን ልምዓት መስኖን ኢንጂነር መርሃዊ ገብረሚካኤል ሓቢሩ።

ኢንጅነር መርሃዊ፡ ምጅራፍ - ኣብ ምድንፋዕ እቶትን ምክልኻል ፍግረ-መሬትን ዓቢ ተራ ከምዘለዎ ብምምልካት፡ መንግስቲ ብዝመደበን እኹላት ትራክተራት ብሰፊሑ ይካየድ ከምዘሎ ኣብሪሁ። ሎም-ዓመት ክጅረፍ ካብ ዝተወጠነ 1,700 ሄክታር፡ ዛጊት ሓደ ሽሕ ሄክታር ከምእተዓመ

ጠቒሱ ድማ፡ ህዝቢ’ቲ ከባቢ ተጠርኒፉ ዘካይዶ ዘሎ ወፈራታት፡ ዕዙዝ ኣስተዋጽኦ ክህልዎ ምዃኑ ኣገንዚቡ። ኣቐዲሙ፡ ናይ ምጅራፍ ንጥፈታት ብናይ ውልቂ ትራክተራት ንሰዓት ክሳብ 800 ናቕፋ እናተኸፍለ ክካየድ ከምዝጸንሐ፣ ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ግን ብናይ መንግስቲ ትራክተራት

ዋጋን፡ ብስነ-ፍልጠታዊ ኣገባብ ከጽንዑን ክመራመሩሉን ተላብዩ። ተሳተፍቲ ብወገኖም፡ ታሪኽ ብሓፈሻ፡ ታሪኽ መንነትን ናጽነት ንምምጻእ ንሰዓት ብ175 ናቕፋ ይሰላሰል ብምህላዉ፡ ንሓረስቶት ኣዝዩ ሓጋዚ ኰይኑ ከምዘሎ፡ ኢንጅነር መርሃዊ ኣረዲኡ። ምምሕዳራት ከባቢ፡ ዓቕሚ-ሰበን ወዲበንን ኣወሃሂደንን ንዝገብራኦ ዘለዋ ስራሓት ድማ ሞጒሱ። ሓረስቶት ብወገኖም፡ እተን ትራክተራት ግዜአን ሓልየን ኣብ ኩሉ መስርሕ ሕርሻ ተመሳሳሊ ኣገልግሎት ክህባኦም ተላብዮም።

ሰንሰለታዊ ፋርማሲታት ኤርትራ፡ ኣገልግሎቱ ንምስፋሕ ይሰርሕ ሰንሰለታዊ ፋርማሲታት ኤርትራ፡ መድሃኒት ብርትዓዊ ዋጋ ናብ ሕብረተሰብ ንምብ’ጻሕን ኣገልግሎቱ ንምስፋሕን ይሰርሕ ከምዘሎ፡ ኣካያዲ ስራሕ እቲ ትካል ኣቶ ተስፋስላሴ ገደል ገሊጹ። ኣቶ ተስፋስላሴ፡ ዕላማታት ትካሎም - ቀጻልነት ቀረብ መድሃኒት ምርግጋጽ፣

ውሑስን ኣድማዕን መድሃኒት ብርትዓዊ ዋጋ ምቕራብ፣ ከምኡ’ውን ቅኑዕ ሓበሬታ ብዛዕባ መድሃኒትን ኣጠቓቕማኡን ምሃብ ከምዘጠቓልል ብምሕባር፡ ነዚ ንምትግባር ዛጊት ኣብ መላእ ሃገር 13 ፋርማሲታት - ማለት ኣብ ኣስመራ፡ ከረን፡ ኣቑርደት፡ ባረንቱ፡ ተሰነይ፡ መንደፈራ፡ ዓዲ-ቐይሕን ባጽዕን ተኸፊተን ኣገልግሎት ይህባ

ከምዘለዋ ኣብሪሁ። ኣብ 2021 ንዝነበረ ንጥፈታት ምስ ናይ 2020 ብምንጽጻር ኣብ ዝሃቦ ሓበሬታ፡ ኣቶ ተስፋስላሴ፡ ዕድጊ ብ27 ሚእታዊት፣ መሸጣ ድማ ብ23 ሚእታዊት ወሰኽ ከምዘርኣየ፣ ኣብ 2020 ልዕሊ 420 ሽሕ ዝነበረ ቊጽሪ ተገልገልቲ፡ ኣብ 2021 ብ16 ሚእታዊት ዓብዩ ናብ ኣስታት

ፍርቂ ሚልዮን ክብ ከምዝበለ ኣረዲኡ። ምስ ትካል ፋርሚኮር ብምትሕብባር፡ ንዝወሃብ ኣገልግሎት ብ20 ሚእታዊት ክብ ምባልን ኣብ ካልኦት ከተማታት ኣገልግሎት ምስፋሕን፡ ካብ ቀንዲ ናይ’ዚ ዓመት’ዚ መደባቶም ከምዝዀነ ድማ ሓቢሩ። ንዓቕሚ-ሰብ ብዝምልከት፡ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት 11 ኣባላት ካብ ተሓጋገዝቲ ናብ ተክኒሻን ፋርማሲ ከምእተሰጋገሩ፡ ሓደ ኣባል ድማ ናብ ደረጃ ማስተርስ ክብ ከምዝበለ ገሊጹ።

ዝተኸፍለ መስዋእትን ድማ ብፍላይ፡ ናብ ወለዶታት ክመሓላለፍ ምእንቲ፡ ብግቡእ ክጸሓፍን ብመልክዕ ሰነዳዊ ፊልም ክዳሎን ተላብዮም።

ሓበሬታ ብዛዕባ ምስራቕ ሂላል ወርሒ ሸዋል 1443 ሂጅሪያ ሂላል ወርሒ ሸዋል 1443 ሂጅሪያ፡ ሎሚ ቀዳም 30 ሚያዝያ 2022 ክትሰርቕ ትጽቢት ይግበር። ምስራቕ ሂላል ወርሒ ሸዋል ኣብ’ዚ ዝተጠቕሰ ዕለት ምስ ዝረጋገጽ፡ ዒድ ጽባሕ ሰንበት 1 ግንቦት ይኸውን። ምስ ዘይረጋገጽ ግና፡ ሰንበት መዛዘሚት ወርሒ ሮሞዳን ተቘጺራ፡ ሰኑይ 2 ግንቦት ቀዳመይቲ መዓልቲ ዒድ ኣልፈጥር ኣልሙባረክ ትኸውን። ርሑስ ዒድ! ቤት-ጽሕፈት ኢፍታእን እስላማዊ ጉዳያትን ኣቶ ተስፋስላሴ፡ ዝበዝሑ መድሃኒታት ብዘይ ናይ ሓኪም ትእዛዛ ከምዘይወሃቡ፣ ናይ ረስኒ፡ ቃንዛ፡ ORSን መከላኸሊ ጥንሲን ዝኣመሰሉ ግን፡ ብዘይትእዛዝ እውን ክወሃቡ ከምዝከኣል ብምጥቃስ፡ ተገልጋሊ ነዚ ብግቡእ ክግንዘብ ኣተሓሳሲቡ።

ኣብ ምም/ከባቢ ዋደ፡ ኣገልግሎት ትምህርቲ ይሰፍሕ

ኣብ ንኡስ ዞባ ድቡብ ደንካልያ ኣገልግሎት ትምህርቲ ንምስፋሕ ብዝካየድ ዘሎ ጻዕሪ፡ ኣብ ምምሕዳር ከባቢ ዋደ ናይ ካልኣይ ደረጃ ትምህርቲ ተጀሚሩ። ኣብቲ ከባቢ ክሳብ ሕጂ፡ ናይ መባእታን ማእከላይን ደረጃ ትምህርቲ ክወሃብ ምጽንሑ፣ ተሳታፍነት ተመሃሮን ናይ ምቕጻል ድሌቶምን ክብ እናበለ ምስ ምምጽኡ ድማ፡ ጠለብ ምኽፋት ናይ ካልኣይ ደረጃ ከምዝዓበየ ዝጠቐሰ ዳይረክተር ቤት-ትምህርቲ ዋደ -

መምህር ሙሳ ኣሕመድ፡ እቲ ኣገልግሎት ኣብ ፈለማ ናይ’ዚ ዓመተ ትምህርቲ ከምእተጀመረ ሓቢሩ። መምህር ሙሳ፡ ተመሃሮ ነቲ ተረኺቡ ዘሎ ዕድላት ብግቡእ ክጥቀሙሉን ተሳትፎ ደቂ-ኣንስትዮ ንምትብባዕ ተራ ወለዲ ክዓቢን ኣዘኻኺሩ። ኣብ መደባት ትምህርቲ ንዓበይቲ ንዘሎ ዕዙዝ ተሳትፎ ዘመጐሰ መምህር ሙሳ፡ ንዝበለጸ ውጽኢት፡ ሕጽረት ናውቲ ትምህርቲ ብኣጋ ክፍታሕ ተላብዩ።

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 2

ናቕፋ፡ መስተርሆት ዝፈጠረ ፕሮጀክት ማይ

መሓመድ እድሪስ መሓመድ ከተማ ናቕፋ፡ ካብ ኣስመራ ንሰሜናዊ ሸነኽ ኣስታት 220 ኪሎ-ሜተር ርሒቓ - ኣብ 1750 ጫማ ብራኸ እትርከብ ታሪኻዊት ከተማ እያ። ብናይ ቀደም ኣወዳድባን ኣጸዋውዓን - ርእሰ-ከተማ ኣውራጃ ሳሕል፣ ሎሚ ድማ ማእከል ናይ ሓደ ካብ ንኡሳን ዞባታት ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ። ኣብ ዝዀነ እዋን ዘይቅየር ነባሪ ዝና ግን ኣለዋ - ሕላገት/መግለጺ ጽንዓት ህዝብን መዲና ሰውራ ኤርትራን ዝብል። ብእምባታት ደንደንን ቅርንጀሓትን፡ ከምኡ’ውን ብሰንሰለታውያን ታባታት እምባልቆ፡ ጣብራ ኣፖሎን ጠባይትን ኣብ ርእሲ ምምእካላ፡ ሩባ ሞዖ እውን ካብ ሰሜን ናብ ደቡብ ኣብ ክልተ መቒሉ

ስሌማን ዒሳ ስንጢቑዋ ስለዝሓልፍ፡ ኣደኻዂናኣ ሰሓቢ እዩ። እታ ከተማ፡ ሓጋይ ምስ ከረምቲ ጸገም ማይ ዘይብላ ደኣ ትኹን እምበር፡ ማያ መሪርን ጨዋምን እዩ። ተቐማጦኣ ከኣ፡ ከምቲ ኣብ ምስላ ትግሬ ዘሎ “ማይ መሪር ማይ ጥዑም በጾሖ ቡ” (መሪር ማይ ናብ ጥዑም ማይ የብጽሕ” ዝብል ምስላ፡ ሓንቲ መዓልቲ እቲ መሪር ማዮም ናብ ጥዑም ማይ ክቕየረሎም ወርትግ ምስ ተመነዩ እዮም። ብፍላይ ድሕሪ ናጽነት፡ ሓንቲ መዓልቲ እቲ ናይ ማይ ጥዑም ህርፋኖም ክረውየሎም ካብ ምጽባይ ተስፋ ኣይቆረጹን። እነሆ ድማ ሎሚ ብሳላ ጻዕሪ መንግስትን ውዳቤ ህዝብን፡ እቲ ዝምነዩዎን ሃረር ዝብሉዎን ዝነበሩ ጉዳይ ጋህዲ ኰይኑ። ኣብቲ ቀደም ዘበን፡ ከተማ ናቕፋ እዚ ሎሚ ዘለዋ ቅርጽን ዕብየትን ከይሓዘት ከላ፡ ደርጋ ንእሽቶ ቊሸት እያ ኔራ። እቲ

ብውሑድ መረባብዕን ኣግዶታትን ዝቖመ ቅርጺ መልክዓ፡ ኣብ ዘበነ ጥልያን እዩ ዝያዳ እናማዕበለ ክመጽእ ክኢሉ። እቲ ኣብ 1933 ብጀርመናዊ ካረል ትሮል ዝተሳእለ ስእልታት ድማ፡ ነዚ ዝምስክር እዩ። ሽዑ እዋን፡ ካብ ክልተ ተር ኢለን ዝተረሓሓቓ መረባብዕን ኣጋዱን ዝሓልፍ ካልእ ህንጻ ኣይነበራን። ምስቲ ኣብ ውሽጣ ዝነበረ ዕሙር ኣግራብ - ቆልቋል፡ በለስን ዕረን ድማ፡ ተቀማጦኣ ኣመና ውሑዳት ነበሩ። ጣዕሚ ማያ ግን፡ ኣብቲ ግዜ’ቲ እንታይ ይጥዕም ከምዝነበረ እቶም ናይ ሽዑ ነበርታ ጽቡቕ ገይሮም ይፈልጡዎ ኢዮም።

እዋን ልዕሊ 10 ሽሕ በጺሑ ይርከብ። ናቕፋ፡ እታ ድሕሪ ናጽነት ቅድሚ ኩለን ከታማታት ኤርትራ ማስተር ፕላን ዝተዳለወላ ከተማ ስለዝዀነት፡ ኣብዚ እዋን ኣባይታን ጎደናታታን ብዘበናዊ ኣጋባብ ተሃኒጹ ይርከብ። እታ ከተማ፡ ኣብ እዋን መግዛእቲ ንፈውሲ ማሕላ ሓንቲ መባእታ ቤት-ትምህርቲ ጥራይ እያ ነይራታ። ሎሚ ግን፡ ካብ መዋለ-ህጻናት ክሳብ ካልኣይ ደረጃ ዝዝርጋሓ ኣብያተ-ትምህርቲ ተሃኒጸናላ ኣለዋ። እንተላይ ንቤት-ትምህርቲ ስነኪነትን ማሕበራዊ ስነ-ፍልጠትን ሓዊስካ፡ 9 ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ሓደ ሆስፒታል፡ ዓበይቲ

በሎም፡ ናብ እምባልቆ፡ ጠብራን ኣፖሎን ኮለል ድሕሪ ምባል፡ ኣብ መጠረሽታ ናብቲ ካብ ከተማኦም ንምዕራባዊ ሸነኽ 8 ኪሎ ሜተርን ፈረቓን ርሑቁ ዝርከብ ሩባ ወግሬት ተጓዒዞም። ካብቲ ጥዑምን ጽሩይን ማዩ ንምስታይ ከኣ ዒላ ኩዒቶምን ዲጋታት ሃኒጾምን። ብመሳርዕ ተወዲቦም ለይትን መዓልትን ማእቶት እናወፈሩ፡ ኣብቲ ጽዳፍ ቅርጺ መሬት ብብዴላን ኣፍራዛን እናኹዓቱ ነዊሕ መስመር ሻምብቆ ማይ ዘርጊሖም። ቀጺሎም ድማ ኣብ ወሽጢ ከተማኦም ከዘንቲ ማይን መዓደሊ ነቝጣታትን ብምህናጽ፡ ነቲ

ናቕፋ ሎሚ ከም ናይ ትማሊ ኣይኰነትን። ህዝባ ካብቲ ቅድሚ 1970ታት ዝነበሮ ቁጽሪ ብዕጽፊታት’ዩ ዓብዩ ዘሎ። ኣብዚ

መኣከቢ ኣደራሻት፡ ዘመናዊ ሆቴላት፡ ብማእከል እታ ከተማ ሰንጢቑ ዝሓልፍ ብቸሜንቶ ዝተሃደመ መትረብ፡ ውቁብ ጂራፍዮሪን መናፈሻታትን ክትውንን ክኢላ ኣላ። በዚ ድማ ንኽትነብራ ኣዝያ እተብህግ ከተማ ኮይና ትርከብ። ናቕፋ፡ ምስቲ ካብ ግዜ ናብ ግዜ እናሰሰነ ዝመጽእ ዘሎ ብዝሒ ህዝባ፡ ናይ ማይ ጠለባታ እውን ብኡ መጠን ክዓቢ ግድን ኢዩ። እቲ ብቦጣትን ብጅርባን እናተጓረተ ናብ ህዝቢ ክዕደል ዝጸንሐ ማይ፡ ጨዋምነቱን ንጽህናኡን ኣብ ግምት ብምእታው፡ ኣዝዩ ኣሰካፊን ድቃስ ዝኸልእን ኰይኑ’ዩ ጸኒሑ። ህዝባ ጥዑምን ጽሬቱ ዝተሓለወን ማይ ክሰቲ ስለዝነበሮ ከኣ፡ እቲ ህዝቢ ተወዲቡ ምስ መንግስቲ ኢድን ጓንቲን ብምዃን ንስራሕ ተበጊሱ። እቲ ካብ ወግሬት ብሻምብቆ እናተጨንጎዐ ክመጽእ ዝተሓስበ ጽሩይ ማይ፡ ኣብቲ ፈላማ ክውንነቱ ኣጠራጣሪ እዩ ነይሩ። ህዝባዊ ውዳበን ጻዕርን እንተሎ ግን ዘይዕወት ነገር ስለዘየለ፡ ሎሚ ተቐማጦ ናቕፋ ካብቲ ንብዙሕ ዓመታት ክንዲ ጥዑም ማይ ኮይኑ ከርወዮም ዝጸንሐ - ካብ ሽያኽን ዒላን ሩባ ምዖ ዝጓረት ጨዋም ማይ ተገላጊሎም ጽሩይን ጥዑምን ማይ ክሰትዩ በቒዖም ኣለዉ። ማይ ሩባ ምዖ ድማ፡ ኣብ ክንዲ ኣብ መስተ ህዝቢ፡ ኣብ መዓላ ህንጸትን ሕርሻን ጥራይ ክውዕል ዕድል ረኺቡ። “ተቀማጦ ናቕፋ፡ ጥዑም ማይ ዊን ምስ

ሕልሚ ዝመስል ዝነበረ ጽሩይ ማይ ናይ ምስታይ ድሌት ጋህዲ ገይሮሞ። እዚ ድማ ብሓቂ መስተርሆት ፈጢሩሎም ኣሎ፡ ” ይብል ሓላፊ ልምዓት ማይ ናቕፋ መንእሰይ ሱሌማን ዒሳ። ኣማሓዳሪ ንኡስ ዞባ ናቕፋ ኣቶ ያቆብ እድሪስ ድማ፡ ነቲ ፕሮጀክት ኣመልኪቱ ርእይቶኡ ክህብ እንከሎ፡ “እቲ ብህዝባዊ ወፈራ ዝፈለመ ፕሮጀክት ጽሩይ ዝስተ ማይ፡ ኣብቲ ፈለማ ብውሱን ናውቲ ማእቶት’ዩ ክሰላሰል ተፈቲኑ። ድሓር ግን ካብ ምምሕዳር ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ ናይ ቱቦታትን ሶላርን ሓገዝ ምስ ተገብረ፡ ህዝቢ ፍናኑ በሪኹ፡ ‘ጽሩይ ማይ ክንሰቲ ኣሎና’ ዝብል ኒሕ ተቐኒቱ ኣብቲ ስራሕ ለይትን መዓልትን ብልዑል ትግሃትን ተወፋይነትን ተረባሪቡ ኣብ መፈጸምታኡ ኣብጺሑዎ። ኣብዚ ክርሳዕ ዘይብሉ፡ ተራ ናይ ደቂ-ኣንስትዮ ናይ ብሓቂ ኣዝዩ ልዑል ምንባሩ እዩ፡” ይብል። ካብ ተቐማጦ ናቕፋ ዝዀነት ወይዘሮ ኣኽያር ጬዋይ፡ ነቲ ኣብ ማእቶት ልዕሊ 80% ዝነበረ ተሳትፎ ደቂ-ኣንስትዮ ክትገልጽ እንከላ ከምዚ ትብል፦ “ማይ ጽሩይ ብዘይ ምንባሩ፡ ኣብ ምስታይን ምሕጻብ ክዳውንትን ዚያዳ ንሽገር ዝነበርና ንሕና ኢና። እቲ ማይ ኣዝዩ ጨዋምን ጽሬቱ ዘይተሓለወን ብምንባሩ፡ ዘጋጥመና ዝነበረ ሕማማትን ካልእ ጸገማትን ባዕልና ኢና ንፈልጦ። ሎሚ ግን፡ ብሰላ እዚ ብመንግስትን

ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ ዋና ኣሰናዳኢ ኣስፍሃ ተኽለማርያም ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ቦርድ ምስንዳእ ብርሃነ ምሕረትኣብ ዮሴፍ ሃይለማርያም ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል ኤርምያስ ገብረልዑል ሺሃብ ኣርኣያ ተስፋኣለም የማነ ቍ.ስ 201820 (2214) ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247

ለይ-ኣውት ትንሱእ ፍስሃየ ሳምራዊት ሃብተ

ሰማያዊት ሓይለኣብ ቤተልሄም ታደሰ

ፍርቱና ኤፍሬም

ምዝርጋሕ ጋዜጣ ቍ.ስ.08214595- 200454-07121322 ምልክታ ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284

ህዝብን ዝተወስደ ተበግሶ፡ ካብ ጨዋም ማይ ተገላጊልና ጽሩይን ጥዑምን ማይ ንሰቲ ኣሎና።” ወይዘሮ ፋጥና ዓሊ ድማ፡ “ኣብቲ ፈለማ፡ ‘እዚኣቶም ወላሂ ጽሉላት ኢዮም፣ ማይ ከመይ ገይሩ ካብ ታሕቲ (ሩባ) ናብ ላዕሊ (ጎቦ) የንቃዕርር? ዘይከውን ስራሕ እዩ’ ንብል ኔርና። ምኽንያቱ፡ ካብ ወግሬት፡ በቲ ጸዳፍ ጎቦን ስንጭሮን ተረርቲ ኣኻውሕ እናነደልካ ንልዕሊ ሸሞንተ ኪሎ ሜተር ዝኸይድ መስመር ሻምብቆ ማይ ምዝርጋሕ፡ ኣብቲ ፈለማ ሕልሚ ጥራይ’ዩ ዝመስለና ኔሩ። ድሓር ግን፡ ብሳላ ተሳትፎ ህዝብን ሰራሕተኛታት መንግስትን፡ እቲ ሕልሚ ጋህዲ እናኾነ መጺኡ። ህዝቢ እንተተወዲቡን ዝኣልዮ በሊሕን ውፉይን መራሒ እንተረኺቡን፡ ኣብ ቅድሚኡ

ኣክያር ጬዋይ ዓጋቲ ከምዘይብሉ እዚ ናይ ወግሬት ስራሕ ብግብሪ ኣረጋጊጹልና እዩ፡” ክትብል ርእይቶኣ ኣካፊላ። እወ! እቲ ኣስታት ዓመት ዝወሰደ ልዑል ጻዕሪ መንግስትን ሓያል ተሳትፎ ህዝቢን ዝተንጸባረቐሉ ስራሕ፡ ኣብ መወዳእታ ክዛዘም ብምኽኣሉ፡ ነበርቲ ናቕፋ ጸባ ሰትዮም ኢዮም። እቲ ደርጋ ብህዝባዊ ማእቶት ኣብ መፈጸምታ ዝበጽሐ ፕሮጀክቲ ዝስተ ማይ ምስ ተዛዘመ፡ ኣብ መጋቢት 2020 እዩ ብኣጋጣሚ ዝኽሪ በዓል ሓርነት ናቕፋ ተመሪቑ። በዚ ከኣ ናቕፋ ካብ ዒደር ዝጥዕም መሪር ማይ ተገላጊላ፡ ጥዑምን ንጹህን ማይ ክትሰቲ በቒዓ። ህዝቢ ናቕፋ፡ ሎሚ ጥዑም ማይ ጥራይ ኣይኰነን ክሰቲ በቒዑ ዘሎ። እንተላይ እቲ ጥዑም ማይ ንምስታይ ዝጥቀመሉ ዘሎ ቴክኖለጂ’ውን ምስ ምዕባለ ዝሰጐመ እዩ። ኣብ ፈቐዶ ትካላትን ኣባይቲን ወልቀ-ሳባት ቡምባ ኣትዩ ማይ ሻሕሻሕ እናበለ ክድሂ ክትሰምዕ ከለኻ፡ ነቲ ሕልሚ ዝመስል ዝነበረ ክቱር ባህጊን ሃረርታን ተቀማጦ ናቕፋ

ፋጥነ ዓሊ ዘኪርካ፡ ብምሒር ባህታን ሓጐስን ትዀኖ’ዩ ዝጠፍኣካ። ሩባ ወግሬት፡ ካብ ሰሜናዊ ጎባታት ሮራ ማሬት እዩ ዝብገስ። ብየማነ ጸጋሙ ካብ ዘለዉ ስንጭሮታት ዝብገሱ ንኣሽቱ መገብቲ ሩባታት እናጸንበረ ከኣ፡ ኣብ መጨረሻ ምስ ሩባ ምዖን ሕዳይን ተሓዊሱ ናብ ሞገዕን ፈልከትን ይፈስስ። ሎሚ፡ ኣብቲ ቀንዲ ምንጪ ማይ ከተማ ናቕፋ ኮይኑ ዘሎ ሩባ ወግሬት፡ ብምውህሃድ ሚኒስትሪ ሕርሻን ሓይልታት ምክልኻልን ክልተ ሓጽብታት ስለዝተሃንጻ፡ ነታ ኣቐዲማ ዝተዃዕተት ዒላ ንኸይትነጽፍ ወይ ትሕዝቶ ማያ ንኸየንቆልቁል ዉሕስነት ኰይነንኣ ኣለዋ።

ሓዳስ

ኤርትራ ማርታ ክብሮም

ንሎሚ፡ ምስ ክልተ ምኩራት፡ ንነዊሕ ዓመታት ከም መማህራንን ኣብረርቲ ነፈርቲን ኮይኖም ዝሰርሑ ዘለዉ ኣባላት ሓይሊ ኣየር - ካፒተን ዮናስ ወልዳይን ሜጀር ሰለሙን ዘሙይን ዝገበርናዮ ቃለ-መሕተት ከነቕርበልኩም ኢና።

ካፒተን ዮናስ ወልዳይ

ካፒተን ዮናስ ወልዳይ - ኣዛዚ ኣስመራ ኤይር ቤይዝ -ኣብ 1995 ሃገራዊ ግቡአይ ንምፍጻም፡ ኣብ ሳልሳይ ዙርያ ሃገራዊ ኣገልግሎት ንሳዋ ወሪደ። ካብኡ ብቐጥታ ኣብ ሓይሊ ኣየር እየ ተመዲበ። ትኽ ኢለ ድማ ትምህርቲ በረራ ጀሚረ። በብግዚኡ ንበረራ ዝምልከት ኣብ ብዙሓት ነፈርቲ ተማሂረ፡ ክሳብ ሕጂ ናይ ሸውዓተ ዝተፈላለያ ዓይነታት ነፈርቲ ትምህርቲ ወሲደ ኣለኹ። ትምህርቲ ምስ ወዳእካ ፍልጠትካ ናብ ካልእ እተሕልፈሉ መድረኽ ኣሎ፣ ስለ’ዚ ከም ኣሰልጣኒን መምህርን ኮይነ እውን ሰሪሐ ኣለኹ። ብተወሳኺ፡ ንሲቪላዊ መጓዓዝያ ነፈርቲ ዝምልከት ትምህርቲ እውን ኣሎኒ። ዕማማት ሓይሊ ኣየር ምውሓስ ግዝኣታዊ ሓድነት ናይ ሃገር እዩ። ሰማይ፡ መሬትን ባሕሪን ክቆጻጸር ይኽእል። እቲ ከም ካልኣይ ዕማም ዝቚጸር፡ ምስ ስልጠና ዓቕሚ ሰብ ዝተኣሳሰር እዩ። ስልጠና ንኣባላቱ ካብ ምምስራት እዚ ትካል እዩ ዝጅምር። ኣብዚ ዝሓለፈ 30 ዓመታት በብደረጅኡ ናይ ትምህርቲ መደባት ጸኒሕዎ እዩ። ኣብ መወዳእታ ድማ፡ ካብዚ ሰላሳ ዓመት ብዝተረኽበ ተመኩሮ ኮለጅ ኣቭዬሽን ብውሽጣዊ ዓቕሚ ናይ’ዚ ትካል ተኸፊታ። ኣብዚ ሕጂ እዋን፡ ጠለብ ናይ’ዚ ሃገር ግፍሕ ዝበለ ስለዝኾነ፡ ወተሃደራዊ ጥራይ ዘይኮነ ንኹሉ ዘማልአ ክኸውን ስለዘለዎ፡ እዛ ኮለጅ ድማ ነዚ ንምግባር ዓቢ ኣስተዋጽኦ ክህልዋ እዩ። ነቶም ጽባሕ ክኾኑ እንደልዮም ነገራት ኮለጅ ኣቭዬሽን ከም መበገሲት ክትከውን እያ። ኣብ ሓጺር ግዜ ድማ፡ እኹል ብቕዓት ናይ ኣቭዬሽን ከነጥሪ ኢና። ቅድሚ ሕጂ ዝነበረ ስርዓተ-ስልጠና ጽብብ ዝበለ እዩ ነይሩ፣ ማለት ናብ ወተሃደራዊ ዝዛዘወ እዩ ነይሩ። ኪንዮኡ ክኽየድ ስለዝተደልየ፡ እቲ ኣብ ግራውንድ ስኩል ተሓጺሩ ዝነበረ ብደረጃ ኮለጅ ክዓቢ ተደልዩ። እዛ ኮለጅ ጀማሪት ከም ምዃና መጠን፡ እቲ ሲቪላዊ መዳይ ክልሰ ሓሳባዊ ጥራይ እዩ ዘሎ። ኣብ መጻኢ ግና፡ ምብራር ጥራይ ዘይኮነ ብውሽጣዊ ዓቕምና ከነፍርን ክንስንዕን ከምእንኽእል ርግጸኛ እየ።

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 3

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ኣብራሪነት - ዓሚቚ ክእለት ዝሓትት ሞያ ኩሉ ግዜ ካብ ደገ ጥራይ እናኣምጻእካ ክትጥቀም ኣይትኽእልን ኢኻ። ካብ ወጻኢ እተምጽኦ ንብረት ናትካ እውን ኣይኮነን። ባዕልኻ እተፍርዮ ንብረት ግና፡ ዋንነቱ ናትካ እዩ፡ ሞያ ትመልኽ፡ እቲ እተውጽኦ ገንዘብ ድማ ዝወሓደ ይኸውን። ስለ’ዚ እዚ ኮለጅ፡ ነዚ እዩ ከም ናይ መወዳእታ ዕላማ ሒዙ ተበጊሱ ዘሎ። እቲ ናይ ቀረባ መደባቱ ድማ፡ ከምዚ ኣብ ዝሓለፈ እዋን በቲ ንሕጂ ዘገድሶ ዘሎ ሞያታት ዘምሃሮም እዩ - እዚ ሓደ ክፋል እዩ። እቲ ዝዓበየን ብዙሕ ግዜ ዝሓትትን ግና ብሕጂ እዩ። ኮለጅ ኣቭዬሽን ኩሉ እዛ ሃገር እትደልዮ ጠለባት ከማልእ ከምዝኽእል እምንቶ ኣሎና። ትምህርቲ ናይ’ዛ ኮለጅ ብቕዓቱ ዝሓለወ ንምግባር ይስራሕ እዩ። ምስቲ ምዕቡል ዓለም ዘሎ ትምህርቲ ብቕዓቱ ሓደ እዩ። ነዚ ከነረጋግጽ ምኽኣልና እውን ዓቢ ዓወት እዩ። እዚ እንተደኣ ተገይሩ ድማ ብቑዕ ተማሃራይ ተፍሪ። ኣብዛ ሃገር ብፍላይ ምስ ሞያ ኣቭዬሽን ዋላ’ኳ ከምቲ ዝግባእ ክንከዶ ዝግብኣና እንተዘይሰጐምና፡ ዘይተበርበረ ዓቕሚ ከምዘሎ ግና ዘርኢ እዩ። ነዚ ዘሎ ዕቑር ዓቕሚ እንተደኣ ተጠቒምናሉ፡ ነቶም ኣብዚ ዓውዲ ጽቡቕ ሰጉሞም ዘለዉ ከነርክቦም ንኽእል ኢና። እቲ ቀጠባዊ ሓይሊ ግና ናቱ ወሳንነት ኣለዎ። በዚ እንድሕር ጽቡቕ ከይድና ዘጸግም ነገር ኣይህልወናን። ትምህርቲ ኣቭዬሽን ብዓይኒ ወጻኢታት ክርአ እንከሎ፡ ኣዝዩ ብዙሕ እዩ፡ ከፊልካ ምምሃር እንተዝኸውን ዝመሃሮ ሰብ ኣይምተረኽበን ወይ እውን ኣዝዩ ውሑድ ሰብ ጥራይ ምተማህሮ። ኣብ ሃገርና ግን ትምህርቲ ብናጻ እዩ። መንግስቲ፡ ብመንጽር ቁጠባና ርእዩ እውን ኣየወንዘፎን፣ በታ ዘላቶ ዓቕሚ ንዕብየት ኣቭዬሽን ይሰርሕ ኣሎ። ሕጂ እውን ካብዚ ብዝለዓለ መንገዲ ክንከይድ ትስፉዋት ኢና። እዚ ድማ፡ ኣካል ናይቲ መንግስቲ ኣብ ዜጋታቱ ዘለዎ ተገዳስነት እዩ። ሒዝናዮ ዘለና ጐደና ምዕባለ፡ ብግብሪ እንርእዮ ዘለና ኣበርክቶ መንግስቲ፡ ሒዚናዮ ዘለና ንኹሉ ድሉውን ውፉይን ዝኾነ ዓቕሚ ሰብ. . . ኣብ ሓጺር ግዜ ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ከብጽሓና እዩ። ብተወሳኺ፡ ኣበርቲዕካ ብምስራሕ እዩ ለውጢ ዘምጽእ። ስለ’ዚ እንድሕር

ሜጀር ሰለሙን ዘሙይ ኣብ 1967 ኣብ ኣስመራ ተወሊደ። ወዲ 5 ዓመት ምስ ኮንኩ ወላዲየይ ብስራሕ ምኽንያት ናብ ደብረዘይት - ኢትዮጵያ ስለዝተቐየረ፡ ምስ ስድራ ቤተይ እየ ንስደት ናብኡ ኬድና። ኣቦይ ስርሑ ግራውንድ ቴክኒሻን እዩ ነይሩ። ካብ መባእታ ክሳብ ካልኣይ ደረጃ ኣብኡ ተማሂረ። እቲ ኣነ ዝዓበኹሉ ከባቢ ሓይሊ ኣየር ስለዝነበረ፡ ነፈርቲ እናረኣኹ እየ ዓብየ፣ ምድያብን ምውራድን ናይ ወተሃደራውያን ናይ ኩናት ነፈርቲ መዓልታዊ ይዕዘቦ ስለዝነበርኩ፡ ጽልዋ ኣሕዲሩለይ ክብል እኽእል። ድሕሪ ምዝዛም ትምህርተይ ናብ ሓይሊ ኣየር እየ ተጸምቢረ። ኣባል ሓይሊ ኣየር ምስ ኮንኩ ናይ ትምህርቲ ዕድል ረኺበ፡ ንሩስያ ከይደ። ትምህርቲ ድሕሪ ምዝዛመይ ኣብ መወዳእታ 1991 ንኤርትራ መጺአ። ሓይሊ ኣየር ኣብ 1992 ክኽፈት እንከሎ ድማ ኣብኡ ነይረ። ድሕሪ ምኽፋቱ ብወግዒ

- ባጽዕ፡ ኣስመራ - ዓሰብ፡ ኣስመራ ተሰነይ፡ ናብ ዓሊግድርን ካልእን ኣብ ዝግበር ጉዕዞ ከም ካፒተን ኮይነ ሰሪሐ። ከምኡ እውን ኣብ ኣስመራ ካርቱም፡ ኣስመራ - ጂቡቲ፡ ኣስመራ ፖርትሱዳን ኣብ ዝግበር በረራታት ከም ኣብራሪ ነፋሪት ኮይነ ሰሪሐ። ድሕሪኡ ዳርጋ ን15 ዓመታት ዝኸውን ዝበዝሕ ግዜ ኣብ ምምህርና እየ ኣሕሊፈዮ። ኣብ 2014 ናይ ትምህርቲ ዕድል ረኺበ ድማ፡ ናብ ቻይና ከይደ። ኣብ 2017 እውን ናይ ቦይንግ 737 ኮርስ ወሲደ። ኣብ 2019 ከኣ ንተወሳኺ ትምህርቲ ንዱባይ ከይደ። ሓይሊ ኣየር፡ ድሕሪ ነዊሕ ዓመታት ዓቕሚ ሰብ ናይዛ ሃገር ብቴክኖሎጂን ግዚኡ ብዝጠልቦ መዐቀኒታትን ከዕቢ ስለዝነበሮ፡ ተበግሶ ወሲዱ ካብቲ ቅድሚ ሕጂ ዝነበረ ኣካዩዳ ፍልይ ብዝበለ መልክዕ ኮለጅ ኣቭዬሽን ከምዝምስረት ገይሩ። እዚ ኮለጅ ብቕዓቱ ዝሓለወ ኩሉ ዝዓጠቐ ሰራዊት ኣብ ምህናጽ ዓቢ ኣስተዋጽኦ ክገብር እዩ። ተመስሪቱ ዘሎ ኮለጅ ኣብ ምሉእ ዓለማት ዝርከባ ኮለጃት ዝጥቀማሉ ኣሰራርሓ እዩ ዝጥቀም። ከምቲ ክገልጾ ዝጸናሕኩ

ስራሕና ጀሚርና። ከም ተሓጋጋዚ ፓይሎት ኮይነ ከኣ ንዝተወሰነ ዓመታት በሪረ። ኣብ 1994፡ ሬዲጎ ዝበሃላ ነፈርቲ መንግስቲ ኤርትራ ምስ ኣምጽአ፡ ንዕአን ዝምልከት ትምህርቲ ወሲደ፡ ንክልተ ዓመት በሪረ። ኣብ 1996 ድማ ስልጠና መምህር ናይ በረራ ወሲደ። ኣብ 2001፡ ዝሊን ዝበሃላ ነፈርቲ መጺአን ናይ ቸክ ኣውት ኮርስ ወሲደ ናይ ፓይሎትን ናይ ምምህርናን ኮርስ። ኣብ 2004 ድማ ኣብ ውሽጢ ሃገር ኣብ ዝግበር ዝነበረ በረራታት፡ ኣስመራ

ኣነ ንወጻኢ ብምኻድ፡ ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ኣብ ዝርከባ ዓበይቲ ኮለጃት ኣቭዬሽን ተማሂረ እየ። እዚ ሕጂ ተኸፊቱ ዘሎ ኮለጅ እምበኣር፡ ካብቲ ናይ ወጻኢ ኮለጃት ዝጎድሎ ኣሎ ኣይብልን እየ። ሓደ ብኣካዳሚ በሲሉ ዝመጽአ ሰብ ንግራውንድ ቴክኒሻን ይኹን፡ ንበረራ ስልጡን ብዝኾነ ኣካዪዳ ተማሂሩ፡ ነብሱ ብሞያ ብቑዕ ገይሩ ዝተዋህቦ ዕማም ብሃውሪ ዘይኮነስ ሞያዊ ብዝኾነ መገዲ ንኽዓምም ዓቢ ኣስተዋጽኦ ዝገብር ትካል እዩ።

ሰሪሕና ኢና ክንልወጥን ክንዓብን እንኽእል’ሞ ክንሰርሕ ኣሎና።

እዚ ኮለጅ ምስ ተመስረተ፡ እቲ ትምህርቲ እውን በቲ ግዜ ዝጠልቦ ኣካዩዳ ክኸውን ስለዝነበሮ፡ ናይ ካልኦት ኮለጃት ኣቭዬሽን ዝምህራሉ መጽሓፍቲ እናተወከስና ትምህርቲ ክንህብ ሓላፍነት ተዋሂቡና። ዝኾነ ተማሃራይ ቅድሚ ኮለጅ ምእታዉ ብግራውንድ ስኩል እዩ ዝጅምር። ሽዑ ናብ በረራን ቴክኒሻንን ይሰግር።

ሜጀር ሰለሙን ዘሙይ ሓደ ተማሃራይ ኣብራሪ ነፋሪት ክኸውን እንተኾይኑ፡ ብክልሰ ሓሳብ ክፈልጠን ዘለዎ ትሽዓተ ዝኾና ዓይነታት ትምህርቲ ኣለዋ። ገለ ካብቲ ኮርሳት ናቪጌሽን፡ ፍላይት ኦፐረሽን፡ ሜትሮሎጂ፡ ሁማን ፋክቶር፡ ኤይር ሎው ዝብሉን ካልኦትን ይርከብዎም። ኣብዚ ናይ ክልሰ ሓሳብ መርመራ፡ ልዕሊ 75 ሚእታዊት ዘምጽአ ተማሃራይ ናብ ዝቕጽል ክፍሊ ይሓልፍ። ስለ’ዚ ኣገዳስነት እዚ ኮለጅ ልዑል እዩ። እቲ ዝተረፈ ከኣ ኣብ ጉዕዞ ብተመኩሮ ተጥርዮ። ኣብዚ ኮለጅ ዝኽፈል ክፍሊት የለን። ኣብ ኤርትራ ኩሉ ትምህርቲ ብናጻ እዩ። እዚ ማለት መንግስቲ ብናጻ ከምህር እንከሎ ኣታዊታቱ እኹል ስለዝኾነ ኣይኮነን። ኣብ ትምህርቲ ዘለዎ ኣረኣእያ ልዑል ስለዝኾነ እዩ ዋጋ ከፊሉ ነቲ ኣብዚ ዘሎ መንእሰይ ዘምህሮ ዘሎ። ትምህርቲ ወዲኦም ኣብ ስራሕ ምስ ኣተዉ እውን፡ ንዝተማህርዎ መኽፈሊ ተባሂሉ ካብ ደመዞም ዝቚረጽ የለን። እምበኣር ብመጠን ገንዘብ ክርአ እንከሎ፡ ትምህርቲ ኣቭዬሽን ቀሊል ኣይኮነን። ብኣውራኡ ሚልዮናት ሂብካ ኢኻ ነፋሪት እትገዝእ። ግብራዊ ትምህርቲ ምስ ጀመርካ እውን ንነዳዲ እተን ነፈርትን መዐርይአንን ዝወጽእ ገንዘብ ማእለያ የብሉን። ኣብ ካልእ ሃገር ከምዚ ዕድል የለን። ገንዘብ ዘለዎ ይመሃር፡ ገንዘብ ዘይብሉ ኮፍ ይብል። በዚ ኣጋጣሚ መንግስቲ ነዚ ሂብዎ ዘሎ ናጻ ናይ ትምህርቲ ዕድል፡ ኩሉ ዜጋ ብዝግባእ ክጥቀመሉ ኣሎኒ ኢሉ ክሓስብ ከዘኻኽር እደሊ። ኣብ መወዳእታ መልእኽተይ ንኤርትራዊ መንእሰይ እዩ። መንግስቲ ሰፍ ዘይብል ወጻኢታት እናገበረ የምህር ኣሎ፡ እዚ ዕድል’ዚ ጽባሕ ክርከብ ስለዘይክእል፡ ሎሚ ተጠቐምሉ እየ ዝብሎም። እዞም ግዜኹም ኣብ ወልፊን ካልእ ዘየድሊ ነገራትን ተሕልፍዎ ዘለኹም ድማ፡ ጥዕናኹም ሓሊኹም ኣንፈትኩም ናብ ትምህርቲ እንተገበርኩም እዩ - ንነብስኹምን ንስድራ-ቤትኩምን ንሃገርኩምን እትዀኑ።

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 4

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ፊልማዊት መዓሾ ቀጻልነት ወለዶ ናይ ዝዀነ ዓሌት፡ ብምውሳብ ክልቲኡ ጾታ እዩ ዝረጋገጽ። እዚ ኣብቲ ልሙድ ባህርያዊ መስርሕ ማለት’ዩ። ይኹን’ምበር፡ ኣብ እንስሳታት ሓደ ኣርሓ ንብዙሓት ኣንስትዮ ከዳቕል ስለዝኽእል፡ ቀጻልነት ወለዶ ዓሌት ናይ ዝድለያ ከብቲ፡ ብውሱናት ኣርሓን ብብዝሒ ኣንስትዮን እዩ ዝረጋገጽ። ነዚ ኣብ ግምት ብምእታው እምበኣር፡ ንኣገዳስነት ምሩጽ ኣርሓ ዝምልከት ምስ ኣቶ እስክንድር ተስፋይ - ኣብ ሃገራዊ ትካል ሕርሻዊ ምርምር፡ ጨንፈር ምርምር እንስሳ፡ ክኢላን ሓላፊ ኣሃዱን መግብን ኣመጋግባን እንስሳ ኣብ ጸባ ከብቲ፡ ዝገበርናዮ ሓጺር ቃለ-መሕትት ቀሪቡ’ሎ።

ኣቶ እስክንድር ተስፋይ

* ብሓፈሻ፡ ኣርሓ ክንብል ከሎና እንታይ ማለት እዩ?

- ኣርሓ ክንብል ከለና፡ ንምውሳብ ወይ ንምድቓል ብብዙሕ ሸነኻት ኣዝዩ ብቑዕ ዝዀነ ተባዕታይ ዓሌት ናይ ከብቲ ወይ ከኣ ናይ ካልኦት ዓሌታት እንስሳ ማለት እዩ። * ተራ ህላውነት ናይ ሓደ ኣርሓ ኣብ ኣፍረይቲ/ ኣርባሕቲ ናይ ጸባ ከብቲ እንታይ እዩ?

- ብመሰረቱ፡ ካብ ብብዝሒ ዋህዮታት ዝቘመ፡ ዝዀነ ዓይነት ሂወታዊ ብናይ ተባዕታይን ኣንስታይን ኣበርክቶ እዩ ወለዶኡ ዝቕጽል። ፍሉይነት ናይ ኣርሓ፡ ዋላ’ኳ ጸባ ዘፍርያ ብዙሓት ኣንስትዮ ይሃልዋኻ፡ ኣርሓ እንተዘየሎ ግና ዝቕጽል ወለዶ የለን። ኣርሓ እምበኣር፡ ኣገልግሎት ዘመናዊ ሜላ ምድቓል ኣብ ከባቢኦም ንዘየሎ ሓረስቶት፡ ኣብ ደምበኦም ክሕዙ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ከብቶም ኣብ ግዚኡ ክዳቐላ እንተዀይነን፡ ናቶም ኣርሓ ኣብ ደምበኦም ወይ ከኣ ኣብ ቀረባኦም ክህሉ ይግባእ። ምኽንያቱ ስራ ዘልዓለት ላም ናይ ምውሳብ ግዜኣ ካብ 24 ሰዓታት ክሓልፍ የብሉን። ሓንቲ ናይ ምውሳብ ግዜ ምሕላፍ ማለት ከኣ ተወሳኺ 21 መዓልትታት ምጽባይ ስለ ዘኸትል፡ ዘየድሊ ክሳራ የስዕብ። ብተወሳኺ ኣርሓ፡ ስራ ኣልዒለን ከለዋ ምልክት ዘየርእያ ከብቲ፡ ኣብ ምልላይን ምርካብን ኣዝዩ ሓጋዚ እዩ።

ምምራጽ ብቑዕ ኣርሓ * ስለምንታይ ኢና ምሩጽ ወይ ግቡእ ዝዀነ ክንክን እንተተገይሩሉ፡ ብሉጽ ኣርሓ ንመርጽ? ኣገዳስነት ክሳዕ 35 ከብቲ ከዋስብ ይኽእል። ስለዚ ብሓፈሻኡ ብግቡእ ኣመጋግባን ምሩጽ ኣርሓኸ እንታይ’ዩ? ክንክንን እንተተታሒዙ፡ ክሳዕ - ዝቕጽል ወለዶ ምራኹት፡ ብእኩብ 12 ዓመት ከገልግል ዝኽእል’ኳ ወለዶ (genetic resource) እንተዀነ፡ እቲ ልሙድ ግና ክሳዕ ቀንዲ ብተባዕታይ እዩ ዝጽሎ። 6 ዓመት እዩ። እዚ ዝዀነሉ ጽልዋ ኣርሓ ኣብ ዝቕጽል ወለዶ ምኽንያት፡ ኣርሓ ዕድመ እናወሰኸ ካብ ናይ ኣንስተይቲ ንላዕሊ ዓቢ ብዝኸደሉ መጠን፡ ናይ ሸኾና፡ ቅርጺ ስለዝዀነ፡ ናይቲ ዝቕጽል ወለዶ ኣካላትን ናይ ፍርያምነትን ጸገማት ከብቲ ፍርያምነት ንምምሕያሽ ስለ ዝገብር እዩ። ብተወሳኺ፡ ኣርሓ ይኹን ምድኻም ዓቢ ተራ ኣሎዎ። ኣብ ሓደ ደምበ ክሳዕ 3 ዓመት ሓንቲ ላም ኣብ ዝቕጽል ወለዶ ጥራይ ከገልግል ይምረጽ። እዚ ድማ እንተጸለወት ኣብትን ካብኣ ዝውለዳ ንደቁን ኣሕዋቱን ወይ ካልኦት ናይ ደቃ ጥራይ፡ ማለት ክሳዕ 6 ወለዶ ቀረባ ኣዝማዱን ምእንቲ ከየዋስብ’ሞ ብውሑዱ ክትጸሉ ትኽእል። ኣሉታዊ ሳዕቤን ከይመጽእ እዩ። ኣርሓ ግና ንብዙሓት ስለ ዘዋስብ፡ ካብ ብዙሓት ንዝውለዳ ምራኹት * ንምውሳብ እንመርጾ ብሉጽ ኣርሓ ይጸሉ። ስለዚ ናይ መጻኢ ወለዶ እንታይ ከማልእ ኣለዎ? ከብቲ ዝሓሸ ክኸውን እንተዀይኑ ምምራጽ ብሉጽ ኣርሓ ኣዝዩ ኣገዳሲ - መጀመርታ ዕላማ ብሉጽ ኣርሓ እዩ። ብሉጽ ኣርሓ ክንመርጽ መምረጺና ክንፈልጥ ኣለና። ነቲ እንግደድ እምበኣር፡ ዝቕጽል ወለዶ ክመሓየሽ እንደለዮ ዘለና ባህሪ ናይ ከብቲ ብሉጽን ፍርያምነት ዘሎዎን ዝመጽእ ወለዶ ዝሓዘ ክኸውን ንክኸውን እዩ። ኣብ ምምራጽ’ውን የድሊ። ንኣብነት ዕላማና ብዝሒ ጸባ እንተዀይኑ፡ ብፍርያምነት ጸባ ኣዝይና ክንጥንቀቕ ኣለና። ካብቶም መዛኑኡ ብገምጋም ዝበለጸ * ሓደ ኣርሓ ብገምጋም ንኽንደይ ክኸውን ኣለዎ። እዚ ክንብል ከለና፡ ከብቲ ከዋስብ ይኽእል? ክሳዕ ክንደይ ደቁ ብጀነቲካዊ ተወርሶ ዝያዳ ጸባ ዝሕለባ ይዀና ማለት’ዩ። ነዚ ዓመትከ ከገልግለና ይኽእል? ንምፍላጥ ድማ ወለዶኡ (genomic) - እዚ ጉዳይ ኣብ ዕድመ ኣርሓ፡ ማለት ኣዲኡ፡ ዓባዩ ወይ ድማ ኣመጋግባኡን ወቕቲ ናይ ምውሳብ ሓፍቱ ክንደይ ይሕለባ ክንፈልጥ ግዜን ይውሰን። ኣለና። እተን ዝዓበያ መገምገሚ ደቁ ሓደ ኣርሓ ተወሊዱ ክሳዕ ናብ (Progeny) እየን። ንሳተን ከመይ እኹል ጾታዊ ብጽሕና ዝበጽሕ፡ ይሕለባ ምፍላጥ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ከባቢ ዓመት ይወስደሉ። እዚ ማለት ደቁ ካብተን ልዕሊአን ዘለዋ ወለዶ ግና ሽዑ ከዋስብ ይኽእል ማለት ንላዕሊ ይሕለባ እንተለዋ፡ እቲ ኣርሓ ኣይኮነን። ዝበዝሕ ግዜ ኣብ ካልኣይ ክንመርጾ ንኽእል። ዓመቱ እንተጀመረ ይምረጽ። ኣብ ብተወሳኺ ዝተወልዱ ምራኹት ክልተ ዓመቱ ዕድሚኡ ንእሽቶ ስለ ኣዝዮም ገዘፍቲ ድዮም ኣይኰኑን ዝዀነን ክደክም’ውን ስለዝኽእልን ምርኣይ የድሊ። ምኽንያቱ፡ ኣብ ካብ 18 ክሳዕ 20 ከብቲ ከዋስብ ምውላድ ጸገም ስለ ዝፈጥሩ፡ ይኽእል። ኣብ ሰለስተ ዓመቱ፡ እቲ ምራኹት ኣዝየን ገዘፍቲ ተወሊደን ዝለዓለ ጥርዚ ንጡፍነት ዝበጽሓሉ ማለት ብዝሒ ጸባ የፍርያ ማለት ግዜ እዩ። ካብ 5 ዓመት ንደሓር ከኣ ኣይኰነን። ንጥፈቱ እናጐደለ ይመጽእ። ኣብዚ ዕድመ ብገምጋም፡ ካብ 30 ክሳዕ 35 ከብቲ ከዋስብ ይኽእል። ኣንስትዮ ከብቲ ኣብ ሓደ እዋን ብብዝሒ ስራ ከልዕላ ይኽእላ እየን። ኣብ ከምዚ እዋን፡ እቲ ኣርሓ ክደክምን ንጡፍነቱ ክጎድልን ይኽእል። ሓደ ኣርሓ ሓንሳእ እንተ ኣዋሲቡ፡ እንተወሓደ ንሰለስተ መዓልትታት ዝኸውን ከዕርፍ የድልዮ።

ካልእ፡ ጥዕናኡ ምሉእ ክኸውን ይግባእ። ኣብ ኣካላቱ ዝዀነ ጐደሎ ነገር ክህሉዎ ኣይግባእን። ጽልዋኡ ዓቢ ስለዝዀነ፡ ብቐሊሉ ሕማም ብምውሳብ ከሓልፎ ይኽእል። ገሊኡ ጐደሎታት ብደገ ዝርአ’ኳ እንተዀነ፡ ገሊኡ ግና ብመርመራ ጥራይ ዝፍለጥ እዩ። ንኣብነት ካብ ከም በዓል ብሩሴላን ቲቢን ከምኡ’ውን ካብ ዝዀነ ተመሓላለፍቲ ሕማማት ናጻ ክኸውን ኣሎዎ። ኣብቲ ዝዓበየሉ ደምበ ድማ ዝዀነ ናይ ሕማም ታሪኽ ክህልዎ ኣይግባእን። ካልእ ኣዝዩ ንጡፍ ክኸውን ኣሎዎ። ኣካላዊ ብቕዓቱ፡ ኣቃውማኡ፡ ቅርጺ ፍረ-ነብሱ፡ ዕድመኡ’ውን ኣብ ግምት ክኣቱ ኣለዎ። ኣእጋሩ ትኽ ኢሉ ዝቘመን ገዚፍ ከብዲ ዘይብሉን ክኸውን ኣሎዎ። ዕድመኡ ብሓፈሻ ካብ ሽዱሽተ ዓመት ንላዕሊ ክኸውን የብሉን።

ሓደ ኣርሓ፡ ኣብ መጀመርታ 3 ወርሒ፡ ካብ 10-15 ሚእታዊት ናይ ክብደት ኣካላቱ ጸባ ክምገብ ኣለዎ። ጐድኑ ጐድኑ ድማ መበገሲ መግቢ ዝብሃል (Calf starter) እንተወሓደ ክሳዕ ክልተ ወርሒ 1 ኺሎ ዝተቓመመ መግቢ ብቐጻሊ ክወሃብ ኣለዎ። ካብኡ ቐጺልና፡ ክብደት ኣካላቱ እናረኣኻ፡ ድሩቕ ትሕዝቶ ካብ 2 ክሳዕ 3 ሚእታዊት እናወሰኽካ ክትምግቦ የድሊ። ቀጠልያ መግቢ’ውን ብግቡእ ከም ዝጸግብ ይግበር። ብድሕሪኡ ከከም ዕድሚኡ ካብ ሓደ ኺሎ ጀሚርና ዝተወሃሃደ መግቢ እናወሰኽናሉ ንቕጽል። ኣብዚ ኣገባብ ኣመጋግባ፡ ንበዓል ሞያ ምሕታት ኣድላዪ እዩ። ምኽንያቱ፡ እቲ ብንእሽቶኡ ኸሎ ዝምገቦ፡ ንዝመጽእ ፍርያምነቱ’ውን ይጸልዎ እዩ።

ከምዚ ኣቐዲምና ዝጠቐስናዮ ዓይነት ኣመጋግባ እንተመጊብናዮ፡ ኣብ 6 ወርሒ ዕድሚኡ ክሳዕ 2 ኩንታል ክበጽሕ ይኽእል። ብሓፈሻ፡ ሓደ ኣርሓ ጠቕላላ ክብደቱ ክሳዕ 6 * ዝመረጽናዮ ኣርሓ፡ ድሕሪ ኩንታል እንተበጽሐ ይምረጽ። እዚ ምምራጽና እንታይ ክንክንን ኣብ ግዜ ስራ ነተን ላም እውን ኣይከብደንን እዩ። ኣተኣላልያን ክግበረሉ ይግባእ?

- ኣርሓ ብኽልተ ኣገባብ ኢና ንመርጾ። ሓደ ካብ ደምበና ካብ ንእሽቶኡ ተኸታቲልና ዘዕበናዮ ክኸውን ከሎ፡ ካልኣይ ድማ ካብ ካልእ ዓዲግና ዘምጻእናዮ ክኸውን ይኽእል። እቲ ኣብ ደምበና እነዕብዮ ኣርሓ፡ ካብ ዝውለድ ኣትሒዙ ብግቡእ ኣመጋግባ ክንከታተሎ ኣለና። ግቡእ ዝዀነ ልግዐን ጸባን ወሲዱ ሕማም ናይ ምጽዋር ዓቕሙ ክዓቢ ኣሎዎ። ድሕሪ ጸባ ዘሎ ግዜ’ውን ከም ዕድሚኡ እናተኸታተልካ፡ ዘድሊ ተወሳኺ መግቢ ክወሃብ ኣለዎ። ኣብዚ ከብዱ ገዚፍ ከይከውን ጥንቃቐታት የድሊ።

ቀርኒ ኣርሓ ኣብ መጀመርታ ክወጽእ ክጅምር ከሎ፡ ቀልጢፍካ ክትኰስ ይግባእ። ኣርሓ ናይ ጎባይ ኣብ ገለ ግዜያት ተዋጋኢ ስለ ዝዀነ፡ ኣብ ሰብ ኰነ ከብቲ ዝዀነ ጉድኣት ከየውርድ መታን ቀርኑ ክእለይ ይግባእ። ብተወሳኺ፡ ጽፍሩ’ውን ግቡእ ክትትል ክግበረሉ ኣለዎ። ኣርሓ፡ ብዙሕ እዋን ተኣሲሩ ስለ ዝምገብ፡ ኣጽፋሩ ቀልጢፉ እዩ ዝነውሕ። ኣጽፋሩ ኣዝዩ እንተ ነዊሑ ድማ ኣቃውማኡ ስለ ዝበላሾ፡ ፍርያምነቱ የጕድል። ንሓደ ኣርሓ በብግዚኡ ክነንቀሳቕሶ’ውን ይግባእ። ብሓፈሻ ድማ ጥዕናኡ ክንከታተሎን ብፍላይ ንኣርሓ ኢልና እንተ ግቡእ ዝዀነ ክንክን ክንገብረሉን ሓሲብናዮ፡ ቅርጹ ከይበላሾ መታን ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ዝተመጣጠነ ቀጠልያን ዝተቓመመን የቐንየልና ኣቶ እስክንድር መግቢን ክንቅርበሉ የድሊ። ***

እቲ ናይ ምውሳብ ግዜ ኣብ ውሱን እዋን እንተ ዘይኮይኑ ግና ክሳዕ 50 ክበጽሕ ይኽእል እዩ። ካብዚ ዕድመ’ዚ ዝነኣሰን ብግቡእ ዘይምገብን እንተኾይኑ ግና ብዝሒ ከዋስበን ዝኽእል ከብቲ ኣዝዩ ይጐድል። ኣብ ሓደ ደምበ እምበኣር ሓደ ኣርሓ

ምስ ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምትሕብባር ዝዳሎ ዓምዲ - ንሕቶን ርእይቶን በዚ ዝስዕብ ኣድራሻ ተወከሱ ጨ/ህዝባዊ ርክባት፦ ቁ.ስልኪ 182225/ 07182662/ 07115013/ 07568529 - ቁ.ሳ.ፖ 1048

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 5

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ሸባብ ሃ ማመተኤ

ሕቶ ሸባብ ደላዪት ምኽሪ፥ ሄሎ ምኽሪ ብቴለፎን ድዩ? ኣማኻሪ፥ ጽቡቕ ኣለኺ። መን ክብል እንታይከ ክሕግዘኪ? ደላዪት ምኽሪ፥ ስመይ ኣድያም እብሃል። ካብ ከባቢ ኣስመራ ኸኣ እድውል ኣለኹ። ተማሃሪት ኮለጅ ጸኒሐ ሕጂ ግን ድሕሪ ገለ ሰሙናት ክምረቕ እየ። ብዛዕባ መዓልቲ መመረቕታይ ብኸመይ ትበዓል ምስ ወለደይ፡ ብፍላይ ድማ ምስ ኣቦይ፡ ስለ ዘይተሰማማዕና፣ ኣነ ድየ ዝጋገይ ዘለኹ ወይስ ኣቦይ መብርሂ ክትህቡኒ ስለ ዝደለኹ እየ ዝድውል ዘለኹ። ኣማኻሪ፥ ብዛዕባ ጽንብል መመረቕታኺ ድኣ እንታይ ዘየሰማምዕ ነገር ተረኺቡ? ደላዪት ምኽሪ፥ ኣቦይ፡ ‘መመረቕታኺ ካብ መዛኑኺ ከይፈለኹ፡ ከመይ ዝበለ ጽቡቕ ገይረ እየ ዝድግሰልኪ፡’ ይብለኒ ኣሎ። ኣነ ግን ዝዀነ ብላዕ-ስተ ወይ ዳንኬራ ምግባር ኣይተዋሕጠለይን እዩ ዘሎ። ኣማኻሪ፥ እሂ ደኣ ገፊሕ ጽንብል ዘይተዋሕጠልኪ? ደላዪት ምኽሪ፥ ዓቕሚ ገዛና ኣጸቢቐ እፈልጦ እየ። ብመጀመርታ ኣብ ገዛና ሕሙሽተ ኣሕዋት ከም ዘሎናን ኵላትና ካብ’ታ ደሞዝ ኣቦና ጥራይ ስለ እንጽበ እቶም እኽል ዝበልና ተወሳኺ ስራሕ ናይ ሸቐጥ ምምላእ ዘድልየና ሰባት ምዃንና ኣቐዲመ ክሕብረካ እፈቱ። ብፍላይ ኣነ ዝሓለፈ ዓመታተይ ክርእዮ ከለኹ ጐድኒ ጐድኒ ትምህርተይ እናሸቀጥኩ ወለደይ ብምሕጋዝ እየ ኣሕሊፈዮ። በዚ ኣተዓባብያ’ዚ ዝዓበና ገና ድማ እኹል ኣታዊ ዘይብልና ሰብ ከመይ ጌርና ኢና ናይ ጐረቤትና እናረኣና ኣብ ዘይንወጽኦ ዕዳ እንሽመም። ኣቦይ ድሌት ወይ ባህጊ እዩ ዘሎዎ እምበር እኹል ዓቕሚ የብሉን። ኣማኻሪ፥ ስለምንታይ ደኣ እሞ እዚ ዝኣክል መረድእታ እናሃለወኪ ኣነ ድየ ዝጋገይ ዘለኹ ወይስ ኣቦይ ዝብል ርድኢት ኣሕዲርኪ? ደላዪት ምኽሪ፥ እንድዒ ኣነ ብገንዘብ ጥራይ እርእዮ ከይህሉ እሞ ግቡእ ወይ ከኣ ብግዲ ክግበር ከም ዘለዎ ወለደይ ዝፈለጥዎ፡ ኣነ ግን ዘይፈለጥክዎ ነገር ከይህሉ ስለ ዝሰጋእኩ እየ። ኣማኻሪ፥ ብርግጽ ወለድኺ ገንዘብ ከም ዘይብሎም ስለ ዘይፈለጡ እዮም ከምኡ ኢሎም ኢልና ክንዛረብ ኣይንኽእልን ኢና። ንሶም ዝረኣይሉ ገጻታ ዝተፈልየ ከም ዝዀነ ርዱእ እዩ። እቲ ክስትውዓል ዘለዎ ነገር ግን ኣየናይ ዝያዳ ሚዛን ይወሃቦ እዩ። ብመሰረት ጥቕምን ጕድኣትን ክርአ እንተ ተፈቲኑ ንሓደ ሓሳብ ውድቂ ትገብሮ ነቲ ሓደ ድማ

ሃ.ማ.መ.ተ.ኤ. ምኽሪ ብተሌፎን ካብ ዝጅምር፡ ብዙሓት መንእሰያት ተጠቐምቲ ናይ’ዚ ኣገልግሎት ኮይኖም ኣለዉ። ንኡስ ዓምዲ “ሕቶ ሸባብ” እምበኣር ንገለ ካብ’ቲ ብቑጽሪ ስልኪ 124256 ወይ ብቑ.ሳ.ጶስጣ 1042 ናብ “ሆት ላይን” ዝቐርብ ሕቶታት እያ እትምልስ።

ከም ገዛኻዶ ከም ጐረቤትካ ተጽድቖ። እታ ተሕልፍዋ ጽንብል ንኽንደይ መዓልቲ ወይ ሰሙን ወይ ወርሒ እያ ከተብልዓኩም? እቲ ሰብ ብዛዕባ’ታ ዝገበርኩማ ድግስከ ክንደይ ግዜ እዩ ክዛረበላ? እስከ ኣወዳድሪ። ደላዪት ምኽሪ፥ ዝገበርናዮ ድግስ ደኣ ኪንዮ ሓደ መዓልቲ፡ ንሳ እኳ ክሳብ ምሸት እንተ በጽሐት እያ፡ እንታይ ክህልዋ ኢሉ። ሰብ ብዛዕባና ዝዛረብ’ውን ኪንዮ ሓንሳብ ኣይትሓልፍን እያ። ንሱ ከም ዝመስለኒ “ውራይ ግበር ክትሕመ” እኳ ዝብሃል፡ ብንግበር ኣይንግበር ሰብ ምዝራቡ ኣይተርፍን ስለ ዝዀነ እዩ ዝብል መረዳእታ ኣሎኒ። ኣማኻሪ፥ ጽቡቕ ኣስተብሂልኪ። በሊ በዚ ዝበልክዮ መንጽር ንርኣያ፡ እታ ተለቂሕካን ተመርቂሕካን ተሕልፋ ውራይ ንጽባሕ ሰለሎ ተእትወልካ እንተ ዀይና ንነብስኻ ኣብ ዕዳ ምእታው በየናይ ሸነኹ ልቦና ክኸውን ይኽእል? ሳእንኻ ማዕረ እግርኻ ዝብል ኣበሃህላ ሰሚዕክዮ ትዀኒ፡ ብዅሉ ሸነኻት ማዕቀንካ ምሕሳብ ረብሓ እምበር ጕድኣት የብሉን። ኣረ ተዛረብቲ ክዛረቡ ከለዉስ ‘ማዕቀንካ ሓለም’ እኳ ዝብሉ። ብትምኒት እናኣንቦሃቕካ ካብ እትመጣላዕ በቲ ኣብ ኢድካ ዘሎ ትሕዝቶኻ ምፍሳህ ይምረጽ። በቲ ማሕበራዊ ረብሓታት እንተ ርኢናዮ

ልቦና

ኸኣ ‘ጓል እገለ ተማሂራስ ተመሪቓ እያ እኮ’ ዝብል ወረ እንተ ተዘርጊሑ ካብኡ ዝዓብይ እንታይ ካልእ ማሕበራዊ ክብሪ ክህልው ኢሉ። ዝተማህረ ሰብ እኮ ግርማ ቤተሰብ ግርማ ኮምን ሃገርን እዩ። ምህርቲ ምዃንክን ከም’ቲ ዝተማሃርክዮ ክትነብሪ እንተ ፈቲንክን ከም’ቲ ድግስኪ ንሓደ መዓልቲ ተራእዩ ዝርሳዕ ዘይኰነስ ንዅሉ መዓልቲ ክትረኣዪ እትብሃጊ ሰብ ኢኺ ትዀኒ። ብስለት ኣተሓሳስባኽን ንመጻኢ ትሓስቢ ሰብ ምዃንክን እተርእይሉ ግዜ ሕጂ ይመስለኒ። ጽምብል ኣየድልይን እዩ ኣይኰንኩን ዝብል ዘለኹ። እዛ ጽምብልኪ እዚኣ ግን ንጽባሕን ድሕሪ ጽባሕን ሸኽሚ ሓዲገናላ ዝኸዳ እንተ ዀይነን እንታይ ክትውስኒ ከም ዝግብኣኪ

ሕጂ ሕሰቢ። ደላዪት ምኽሪ፥ ኣነ ደኣ ውሳኔይ ኣቐዲመ ነጊረካ እንድየ፣ ናይ ኣቦይ ጕዳይ ግን ብኸመይ እለውጦ ከቢድ ነገር እዩ ኰይኑኒ ዘሎ። ነቦይ ብኸመይ አረድኣዮ? ኣማኻሪ፥ ቅድሚ ብዛዕባ’ዚ ሓቲትክኒ ዘሎኺ ሕትቶ ሓሳብ ምሃበይ ሓንቲ ሕትቶ ክሓተኪ። እዚ ናይ ብላዕ ስተ ወይ ዳንኬራ ኣየድልየንን እዩ ርድኢትኪ ገንዘብ ስለዘይብልኩም ዝተሃንጸ ርድኢት ድዩ ወይስ ጥቕሙን ጕድኣቱን ስለዝፈልጥኪ ኢኺ? ደላዪት ምኽሪ፥ ኣነ፡ ጥቕሙን ጕድኣቱን ስለ ዝተረዳእኩ እምበር። ኣቦይ ካብ ዘምጽአ የምጽእ ኢለ በቲ ተዋሂቡኒ ዘሎ ፍቓድ ጥራይ ክሓስብ እንታይዶ ከልኪሉኒ እዩ። ኣረዳድኣይ ዝተፈልየ ስለ ዝዀነ እየ እምበር። ኣማኻሪ፥ ርኤኺ ኣለኺ ኣድያም። ኵነታት ኣበዓዕላ ጽምብል መመረቕታ ካብ መዓልቲ ንመዓልቲ እናተለዋወጠ ይኸይድ ምህላዉ ዶ ተስተብህሊ ትህልዊ? ቅድሚ ዝተወሰኑ ዓመታት ሰባት ነታ ዝነብሩላ ገዛ፡ ዝከኣል እንተ ዀይኑ ከም’ታ ዘላታ ዘይከኣል እንተ ዀይኑ ድማ ዓራትን ዓበይቲ ቦታ ዝሕዙ ነግራትን ከምዝወጽኡ ብምግባር ይጥቀሙላ ነይሮም። ሕጂ ግን

ኣነቓቓሒ ዛንታ

ጀሚል ስዒድ

ብድሕረይ ዘሎ ዛንታይ

እናተተስፈወት፡ ኣብ ቅድሚ እቲ ለባም ሰብኣይ ደው በለት።

ጕዳይ ጎሮቤታ ኣልዒላ ብምድግጋም ሓመየት። እቲ ሕሜታ ኣብ ውሽጢ ሓጺር መዓልታት ዓዲ ምልእቲ በጽሓ። እታ ተሓማዪት ጎሮቤት፡ ድሕሪ ዅሉ ሰብ፡ እቲ ብዛዕባ ዝተባህለ ሰምዐት’ሞ ጐሃየት። ጓሂኣ ኣብ ውሽጣ ክትክውሎ ኣይከኣለትን። በቲ ሕሜት ከም ዝጓሃየት ከኣ ብብሓደ ዓዲ ምሉእ ሰምዐ። እታ ነቲ ሕሜታ ዘንቀለት ጓል’ውን መወዳእታ ሰምዐት። ጎሮቤታ ከም ዝጓሃየት ጥራይ ኣይኮነትን ዝሰምዐት፣ እንተ’ላይ እቲ ዘውረየቶ ፍጹም ካብ ሓቂ ዝረሓቐ ምዃኑ’ውን ፈለጠት።

ዘውረየቶ ነገረቶ፣ ሓቂ ከም ዘይኰነ ዝተሰምዓ’ውን ነገረቶ። እቲ ለባም ኢላ ዝኸደቶ ሰብኣይ ብጽሞና ሰምዓ።

“በሊ፡” በለ እቲ ለባም፣ “እተን ትማሊ ዝሰንደኽየን ክንቲት ኣሪኺ ሒዝክለይ ምጽኢ፡” ብምባል ኣፋነዋ። እታ ሓማዪት ጓል ባህ ከይበላ፡ ካብ ገዛኣ ጀሚራ እናኣረየትን እናደለየትን ዕዳጋ በጺሓ ተመልሰት። ድሕሪ ሰዓታት ዝወሰደ ድልያ፡ ሰለስተ ሓባ ክንቲት ጥራይ ረኸበት። ነተን ሰለስተ ፍረ ክንቲት ሒዛ ድማ ናብቲ ለባም ሰብኣይ መጽአት። እቲ ዝወዓለቶን ዝገበረቶን ድማ ኣዘተወትሉ።

እዛ ሓማዪት ጓል፡ ዘውረየቶ ወረ ሓቂ ዘይምዃኑ ምስ ሰምዐት ሕማቕ ተሰመዓ። ሕልናኣ ምዕራፍ ስለ ዝኣበያ፣ ውሽጣ ዘቕስን ክትገብሮ እትኽእል ነገር ክትረክብ እናተተስፈወት ናብ ሓደ ለባም ሰብኣይ ከደት። እቲ ብዛዕባ ጎሮቤታ

“በሊ ክስታይ ክትገብሪ ኢኺ፡” ብምባል ኣፉ ከፈተ፣ “ሓንቲ ደርሆ ኣብ ዕዳጋ ግዝኢ። ኣብኡ ኸኣ ሕረድያ። ክንቲታ ነጺኺ ኣክብዮ፣ ካብታ ዕዳጋ ጀሚርኪ፡ በብሓደ፡ ክንቲታ እናደርበኺ ገዛኺ እተዊ። ከምዚ ምስ ገበርኪ ንጽብሓይቱ ንገርኒ፡” በላ እቲ ለባም ሰብኣይ። ንጎሮቤታ ብዘይኰነ ምጽላማ ነብሳ ዝወቐሳ ሓማዪት፡ ብጠለብ እቲ ለባም ዝበለቶ ሰብኣይ ተገረመት። ተገሪማ ግን ትም ኣየበለትን፣ “ክፍትን’የ፡” ብምባል ከምቲ ዝተባህላ ገበረት። እታ ናይ መወዳእታ ክንቲት እታ ደርሆ ኣብ ኣፍደገ ገዛኣ ክትበጽሕ ደርበየታ። ከምቲ ዝተባህላ ኸኣ ንጽብሓይቱ ናብቲ ለባም ሰብኣይ ከደት። ውሽጣ ዘዕርፍ፡ ነታ በቲ ወረ ዝጓሃየት ጎሮቤታ ኸኣ ጓሂኣ ዘጥፍእ ምኽሪ ክትረክብ

እቲ ለባም ሰብኣይ ስቕ ኢሉ ክሰምዓ ድሕሪ ምጽናሕ፡ “ርኢኺ’ዛ ጓለይ፡” እናበለ ዘረባኡ ጀመረ፣ “እቲ ክንቲት ክትድርብይዮ ከለኺ ኣመና ቀሊል ነይሩ፣ ተመሊስኪ ክትኣርዪዮ ግን ኣመና ከቢድ ኰይኑ። ሕሜት’ውን ልክዕ ከምኡ እዩ። ሕሜት ክብተን ግዜ ኣይወስድን እዩ። ሓንሳብ ምስ ኣውረኻዮ ኸኣ ክትመልሶን ክትዓብሶን ኣይትኽእል ኢኻ፡” ብምባል ኣፋነዋ። ***

ብሰንኪ እቲ ናይ ውድድር መንፈስ ዝሃነጾ ጉያ ጉያ፡ ዳሳት ሰሪሕካ (ዳስ ንዳሱ ኸኣ ጠገለ ዘይብሉ ግዝፊ ሂብካ)፡ በብዓይነተን መኻይን ሰሪዕካ (እረ ሕጂ ሕጂስ ሊሞዚን ተኻሪኻ ምምዕራግ ውን ይርአ ኣሎ)፡ ዓበይቲ መጕልሒ ድምጺ ጌርካ ህቡባት ደረፍቲ ዓዲምካ ምጽንባል ይርአ ኣሎ። እዚ ኵሉ ግን ሰብ ኣተሓሳስብኡ ኣርጊኡ ከስተንትን እንተዝፍትን ናበይ ገጹ ይኸይድ ከም ዘሎ ክርድኦ ኣይምተሸገረን ነይሩ። ትፈልጢዶ ዓለም ክንዲ ዝጐየኽላ መጠን ከም ትገፍሕ? ፈጺምኪ ጫፍ እይትረኽብን እሞ ድሌት ኵሉ ግዜ ጠልጠል ኢላ ትነብር። ዘይትዓግብ ስለእትኸውን ከኣ ወላእቲ ከመይ ዝበለ ፍሉይ ድግስ ክገብር እየ ኢልካ ዝገበርካዮ ውራይ ድሕሪ ዝተወሰነ ግዝያት ‘ናትናስ ንኡሽተይ እያ’ ትብላ። ስለዚ እንታይ ተተግብረ ይሓይሽ እንተኢልና፡ ሚዛኑ ዝሓለወ ኣስፊሑ ዝሓስብ ንጽባሕ ኣብ ግምት ብዘእቱ ኣካይዳ ምኻድ ክሓይሽ እዩ። ነቦኺ እተዘራርብዮ ድማ እዚ እዩ። ብህድኣትን ልቦናን፥ ክብሪ እናሃብኪ ብጥንቃቐ ኰፍ ኢልኪ ምዝርራብ ከድልየኪ እዩ። እቲ ኣቦኺ ክሰምዖም ዝብህጐም ቃላት ተጠቀምሎም፡ ምስ ኣቦኺ ክትዘራረቢ ዝመችአ ግዜ ምረጺ፡ ንእግረ መንገድኺ ከም እትዛረቢ ካብ እትዀኒ ኣተሓሳሲቡኪ ክትዛረቢ ከምዝመጻእኪ ዘንጸባርቕ ኣቀራርባ ምረጺ። ነቲ ኣቦኺ ዝህቦ ዘሎ ምኽንያት ሚዛን ሃብዮ፡ ንኸወዳድር ኸኣ ብኻልኦት ገጻት ኣቢሉ ከምዝጥምት ግበርዮ። ብዛዕባ ምንጪ ገንዘብኩም ብንጹር ተዘራረቡ፡ ምልቃሕ ውን እንተዀነ ብኸመይ ክኽፈል ከምዝተሓስበሉ ዘትዩ። ኣዴኺ እንታይ ዓይነት ርእይቶ ከምዘለዋ ገምጊምኪ ኣብ ጐንኺ ትዀነሉ ጥበብ ሕሰቢ። ጸግዕታት ካልኦት ሰባት ተብዝሕሉ መንገዲ ምሕሳብ ውን ከድልየኪ እዩ። ደላዪት ምኽሪ፥ ሓቅኻ ኢኻ ኣቦይ ግን ኣነ ዝበልክዋ ክትከውን ኣለዋ በሃሊ ምዃኑ እዩ ቅሩብ ክብድ ዝብለኒ እምበር ከምዚ ዝበልካኒ ምግባር ከምዘድልየኒ’ሲ ይርድኣኒ ኣሎ። ብዝዀነ ግን የቐንየለይ። ኣማኻሪ፥ ነዚ ኣነ ዝበልክዋ ጥራሕ ክተከውን ኣለዋ ዝብል ሰብ ከመዛዝነሉ ዝግብኦም ነጥብታት ኣብ ርእሱ ካብ ምፍጣርን ግዜ ካብ ምሃብን ወጻኢ ዝግበር ሓገዛት ውሑድ ክኸውን ስለዝኽእል ብጥበብ ክትጋወርዮም ሕሰቢ። በሊ ደጊመ ብሩኽ መዓልቲ ይግበረልኪ! እንቋዕ ሓጐሰኪ! ክብለኪ። ደላዪት ምኽሪ፥ የቐንየለይ። ***

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 6

ዳህላክ ነጋሲ ካልኣይ ክፋል ንሰሙን ወይ ንኽልተ ሰሙን ዝኸውን ከምኡ ኢሎም ጽቡቕ ቀነዩ። ብድሕሪ’ዚ ግና እታ ሰበይቲ፦ “ስማዕ’ስከ በዓል-እንዳይ፡ እዛ ጎጆ ኣመና ጸቢባ፡ እዚ ቐጽርን ጀርዲንን ድማ ምሒር ንኢሱ። እቲ ዓሳ ካብ’ዚ ዝርሕብ ገዛ እንተ ዝህበና ምሓሸ እመስለኒ። ኣብ ሓደ ብጽሩብ እምኒ እተነድቀ ገፊሕ ግቢ ክቕመጥ እደሊ ኣለኹ። ሕጂ ናብ’ቲ ዓሳኻ ኪድ’ሞ ከምኡ ኢልካ ለምኖ። ሓደ ግሩም ግቢ ክህበና እዩ።” በለቶ። እቲ ሰብኣይ ግና፦ “እተፈቶኺ በዓልቲ-እንዳይ፡ እዛ ጎጆ እዚኣ ጥራይ ዘይትኣኽለና። ግቢ እንታይ ክዓብሰልና’ዩ፡” በላ። “እንታይ ኮይኑ ዘይዓብሰልና፡” በለት እታ ሰበይቲ፡ “ሃየ ደኣ ኺድ፡ ነዝስ ኣይኣብየናን’ዩ።” “በጃኺ በዓልቲ-እንዳይ” ልመናኡ ቀጸለ እቲ ሰብኣይ፡ “እቲ ዓሳ ነዛ ጎጆ’ዚኣ ሂቡና ኣሎ። ሕጂ ተመሊሰ ካልእ ክሓቶ ደስ ኣይብልን’ዩ። ምናልባት’ውን ይቚጣዕ ይኸውን።” “ሃየ’ንዶ ግዳ ኺድ። እንታይ ኮይነ ኢሉ’ዩ ዝቚጣዕ። ከምዚ ዝብለካ ደኣ ግበር፡” በለቶ እታ ሰበይቲ። እቲ ሰብኣይ ነቲ ነገር ክገብር ስለ ዘይፈተወ ብዙሕ ኣዕጠጠየ። “እዚ ቕኑዕ ግብሪ ኣይኮነን፡” ብምባል ድማ ኣጕረምረመ። ግዳ ከተፈተወስ ከደ ደኣ። ኣብቲ ገምገም ምስ በጽሐ፡ እቲ ባሕሪ ከምቲ ቅድም ቀጠልያ ወይ ብጫ ዘይኮነስ፡ ሓምራይ፡ ጸሊም-ሰመያዊ፡ ጨላይ እተሓወሶ ሓታል ኮይኑ ረኸቦ። ናብ’ቲ ደንደስ ተጸጊዑ ኸኣ ከምዚ በለ፦

ጽውጽዋይ እቲ ገፋፍ ዓሳን በዓልቲ-ቤቱን

“ሰብ፡ ዎ ሰብ - ሰብ እንተ ዄንካ ወይ ዓሳ፡ ውሽጢ ባሕሪ ዝሰፈርካ፡ ኣላትኒ በዓልቲ እንዳ ዘየድሊ እትእዝዝ ሕስምቲ መትከር ርእሲ እተደንዝዝ።” “ሕጅኸ እንታይ ደልያ?” ሓተተ እቲ ዓሳ። እቲ ሰብኣይ ብሓውሲ ፍርሒ፦ “ዋእ፡ ኣብ ሓደ ብእምኒ እተነድቀ ርሒብ ግቢ ክትነብር እያ እትደሊ፡” በለ። “በል ድሓን፡ ናብ ገዛኻ ተመለስ እሞ፡ ኣብ’ቲ ኣፍደገኡ ክትጸንሓካ እያ፡” በሎ እቲ ዓሳ። እቲ ሰብኣይ ብድሕር’ዚ፡ ከምቲ እተባህሎ ናብ ገዝኡ ከደ። ኣብኡ ምስ በጽሐ፡ እንሆ ኣብቲ እታ ጎጆ ዝነበረቶ ቦታ፡ ሓደ ብእምኒ እተነድቀ ዓቢ ግቢ ቈይሙ ነበረ። በዓልቲቤቱ ናብኡ ብምእታው፡ ኣብ’ቲ ናይ ኣፍደገ መደያይቦ ደው ኢላ ነበረት። ብኢዱ ሒዛ ኸኣ፦ “በል ንእቶ፡” በለቶ።

ሓቅታት ብዛዕባ ፕላኔታት

# ገምጋም ርሕቀት እንነብረላ ፕላኔት ምድሪ ካብ ጸሓይ ኣስታት 150,000,000 ኪሎ ሜተር ከም ዝበጽሕ ይሕበር። ከምኡ’ውን፡ ርሕቀት ወርሒ ካብ መሬት ኣስታት 360,000 ኪሎ ሜተር ይኸውን። # ኣብ ዓንኬል ጸሓይ ዝዞራ ሸሞንተ ፕላኔታት ይርከባ። ብቐደም ተኸተል ምስ እንጠቕሰን ሜርኩሪ፡ ቬኑስ፡ ምድሪ፡ ማርስ፡ ጁፒተር፡ ሳተርን፡ ዩራንስን ነፕቱን ይበሃላ። # ቨኑስን ዩራኑስን ዘይከም ካልኦት ኣብ’ቲ ስርዓት ዝርከባ ፕላኔታት፡ ምሽክርካረን ወይ ዑደተን ካብ ምዕራብ ናብ ምብራቕ ዘይኰነ፡ ካብ ምብራቕ ተበጊሱ ናብ ምዕራብ ከም ዘሽከርክር ይፍለጥ። በዚ መሰረት፡ ጸሓይ ብምዕራብ በሪቓ ብምብራቕ ትዓርብ። # ሜርኵሪ ናብ ጸሓይ ዝቐረበት ብምዃና ልዑል ምቘት ክህልዋ እናተገበአ፡ ብኣንጻር’ዚ ቬኑስ እታ ልዑል

ዋዒ ዝረኣየላ ፕላኔት እያ። መጠን ዋዒ እታ ፕላኔት ኣስታት 460 ዲግሪ ሰንቲ ግሬድ ከም ዝዕቀን ይፍለጥ። እታ ዝዘሓለት ድማ ዩራኑስ ኰይና፡ ዓቐን ቀዝሒ እቲ ቦታ ኣሉታ 220 ዲግሪ ሰንቲ ግሬድ ይበጽሕ። # ቬኑስ፡ ሓደ ዑደት ንኸተካይድ ነዊሕ እዋን እትወስድ ፕላኔት ኰይና፡ ሓደ ምሉእ ዑደት ንኸተካይድ 243.01 መዓልታት የድሊ። ብኣንጻር’ዚ፡ እቲ ዝሓጸረ ዑደት ጸሓይ ኣብ ጁፒተር ዝካየድ ኰይኑ፡ ዓሰርተ ሰዓታት ጥራይ ይወስድ። # እታ ዝዓበየት ፕላኔት ጁፒተር ምዃናኸ ትፈልጦዶ?። ኣስማት ፕላኔታት፡ ቅድም ኣብ ሮማውያንን ግሪኽን ዝእመነሎም ዝነበሩ መላእኽቲ ምርኵስ ዝገበረ ምዃኑኸ?

ብሓባር ድማ ኣተዉ። ኣብቲ ውሽጢ ግቢ፡ ባይታኡ ብእምነ-በረድ እተነጽፈ ዓቢ ኣዳራሽ ነበረ። ኣብኡ ብዙሓት ኣገልገልቲ ተቐቢሎም፡ ብዓቢ መዓጹ እናመርሑ ናብ ተመሃሮ ኣብ ትምህርቲ ዕዉታት ክዀኑ ይደልዩ እዮም። እንተዀነ፡ ብሉጽ ንምዃን ድሌት ጥራይ ኣኻሊ ኣይኰነን። ንኣብነት፡ ሓደ ተማሃራይ መዓልታዊ ንጥፈታቱ ብመደብ ሰሪዑ እናሃለወ፡ ብሰንኪ ትህኪት፡ ክቱር ፍቕሪ ጸወታን ካልእን ክሓምቕ ግድን እዩ። ስለዚ፡ ተመሃራይ ንዅሉ ንጥፈታቱ ብግቡእ ብምምሕዳር ኣብ ግዜኡ ክዓይይ ይግባእ። ምኽንያቱ፡ ብሰንኪ ምድርራብ መደባት ዕቑር ዓቕሙ ክዳኸም ስለ ዝኽእል። ካልእ፡ መምህር ኣብ ክፍሊ እናመሃረ እንከሎ፡ ኣተኵሮኻ ናብ ካልእ ኣንፈት ካብ ዝስሕቡ ነገራት ክጥንቀቕ ኣለካ። ነቲ ኣብ እዋን ትምህርቲ ዝርብሸኻ ነገራት ብምልላይ ድማ ብቕልጡፍ ካብኡ ክትርሕቕ ይግባእ። ኣብ ክፍሊ መምህር እናመሃረ ብጽሞና እንተ ተኸታቲልካ፡ ኣብ ሓደ እዋን ናይ ምስማዕን ምርዳእን ክእለትካ ክብ ብምባል፡ ፍልጠት ብቐሊሉ ክትሰንቕ ክሕግዘካ’ዩ። ኣብ ርእስ’ዚ፡ ኣብ ክፍሊ ዘይተረደአካ ሕቶ ምሕታት፡ ኵሉ ተማሃራይ ከተኣታትዎ ዘለዎ ልምዲ እዩ። ሕቶታት ኣብ እዋኖም እንተ ዘይተመሊሶም፡ ምስተደራረቡ፡ ምድንጋር ብምፍጣር ብቐሊሉ ክትምልሶም ከሸግሩ ይኽእሉ እዮም። ኣብ ክፍሊ ንመምህር ክትውከስ ትስከፍ እንተ ዄንካ፡ ድሕሪ ክፍሊ ብጽሑፍ ክትሓትት ይከኣል እዩ። ስለዚ፡ ሕቶታት ተደራሪቦም ምእንቲ ከየሸግሩኻ፡ ኣብ እዋኖም መልሲ ክትረኽበሎም ክትጽዕር ኣለካ። ምስ መምህራንካ ጽቡቕ ዝምድና ክትምስርት ይግባእ። ብዘይ ስክፍታን ፍርሕን ምስ መምህራንካ ትቀራረብ እንተ ደኣ ዄንካ፡ ዘይተረደኣካ ሕቶታት ከረድኡኻ ንኽትውከሶም ጽቡቕ ባይታ እዩ ዝፈጥረልካ። ተመሃራይ ዕዉት ንክኸውን ዝሕግዞ ሓደ ካብ’ቶም ቀንዲ ረቛሒታት፡ ብመደብ ንጥፈታትካ ምስልሳል እዩ። ተማሃራይ ዝሓንጸጾም መደባት ኣብ ግዜኦም ዝፍጽሞም እንተ ዀይኑ፡ ብርግጽ ፍረ ጻምኡ ክሓፍስ እዩ። ብግቡእ ግዜኻ ምጥቃም፡ ብዘይካ ኣብ

ውሽጢ ወሰድዎም። ኵሉ’ቲ ገበላታትን መተሓላልፎን በብዓይነቱ ምንጻፋት ተነጺፍዎ፡ እቲ ክፍልታት ብወርቃዊ መናብርን ሰደቓታትን ተሰሊሙ፡ ባይታኡ ድማ ምሉእ ብምሉእ ብሰድያ ተሸፊኑ ነበረ። ኣብ’ቲ መመገቢ ኣዳራሽ፡ ኣብ ልዕሊ ሓደ ዓቢ ሰደቓ፡ በብዓይነቱ መብልዕን እቲ ዝበለጸ ዝበሃል ነቢትን ተደርዲሩ ንተኣንገድቲ ይጽበ ነበረ። ብድሕርቲ ገዛ፡ ነፍራስን ማልን ዝኸውን ደምበ ዝርከቦ ሓደ ሰፊሕ ቀጽሪ ይርከብ። ንመጐዓዝያ ዝኾና ሰረገላታት እውን ተዳልየን ነበራ። ብዜካ’ዚ፡ ንምርኣዩ ደስ ዘብል ውቁብ ዕምባባታትን ግሩም ኣእዋም-ፍረ ዝመልኦ ስፍራ ኣትክልትን፡ ጤለ-በጊዕ፡ በብዓይነቶም እንስሳ መሮር፡ ኮታስ ኵሉ’ቲ ልቢ-ሰብ ዝብህጎ ዘበለ ዝርከቦ ልሙዕ ጐልጒልን ብኣግራብ እተሸፈነ መናፈሻን ነበረ። “በል፡ ርአ፡” በለት እታ በዓልቲ-ቤቱ፡ “እዝስ ግሩምዶ ኣይኮነን?”

“ዋእ፡ በዚ ጥራይ እንተ ደኣ ዓጊብናስ፡ ኣብ’ዚ ጽቡቕ ግቢ ተሓጒስና ክንነብር ምኸኣልና፡” በለ እቲ ሰብኣይ። “ድሓን ንሱስ፡ ቀስ ኢልና ንርእዮ። ክሳብ ሽዑ ግና ኣብዚ ንቕመጥ፡” በለት እታ በዓልቲቤቱ። ብድሕር’ዚ ናብ መዳቕሶኦም ከዱ። ንጽባሒቱ ምድረ ሰማይ ወገግ ምስ በለ፡ መጀመርታ እታ ሰበይቲ ተበራበረት። በቲ መስኮት ናብ ግዳም ምስ ጠመተት ድማ፡ ነቲ ኣብ ዙርያኣ ተዘርጊሑ ዝነበረ ኣዝዩ ጽቡቕ ዓዲ ረኣየቶ። በዓል-ቤታ ግና ነዚ ኣየስተብሃለሉን። ስለዚ፡ ብዅርናዕ ኢዳ ገይራ እናተዅተዀት፦ “በዓል-እንዳይ ተንስእ! በዚ መስኮት’ሞ ጠምት። ኣብ ልዕሊ እዚ ሃገር እንተ ንነግስ ከመይ ግሩም ምኾነ። በል፡ ሕጂ ተላይ ናብ’ቲ ዓሳኻ ኺድ፡ ክንነግስ ከም እንደሊ ኸኣ ንገሮ፡ ” በለቶ። ይቕጽል

ተማሃሮን ዓወትን

ትምህርቲ ኣብ ካልእ ንጥፈታት’ውን ኣገዳሲ እዩ። እቲ ምንታይ፡ ግዜ ሓንሳእ እንተ ሓሊፉ ካልኣይ ዘይምለስን ዘይድገምን ስለ ዝዀነ፡ ስለዚ ኵሉ ኣብ ዝጠልቦ ግዜ ክፍጸም ኣለዎ። ‘ጽባሕ ከርክበሉ’የ፡’ ምባል ከዐውት ስለ ዘይክእል፡ ብዘይ ትህኪት ኵሉ ንጥፈታት ኣብ ልክዕ ግዜኡ ክፍጸም ይግባእ። እዚ ክንብል ከለና ግዳ፡ ኣእምሮ እዅል ዕረፍትን ምዝንጋዕን ከምዘድልዮ ኣይዘንጋዕናን። ኣእምሮኻ ብዘይ ዕረፍቲ ዝሃልኽ እንተ ዀይኑ እውን፡ ጥዕናዊ ሳዕቤን ከጋጥሞ ይኽእል እዩ። ንኣብነት፡ ሓደ ተማሃራይ ውሑድ ሰዓታት ጥራይ ብምዕራፍ፡ መጽሓፍ ምሉእ ክሽምድድ ወይ ከጽንዕ ውዒሉ እንተሓደረ፡ ኣዕጋቢ ውጽኢት ዘይከምጽእ ይኽእል እዩ። እቲ ምንታይ፡ ንኣእምሮኻ እኹል ዕረፍቲ ምሃብ ኣገዳሲ ስለ ዝዀነ። ስለዚ፡ ኣብቲ ከተድምዓሉ እትኽእል ግዜን ኵነትን ብግቡእ ብምጽናዕ፡ ንጥዕናኻ ብዘይ ሃስይ ኣገባብ ከተጽንዕ ይግባእ። ተማሃሮ ምስ መዛኑኦም ሓቢሮም ዘጽንዕሉ ባይታ ክህልዎም እውን ጽቡቕ እዩ። ብሓባር ምጽናዕ ኣዝዩ ብዙሕ እወታዊ ሸነኽ እዩ ዘለዎ። ገለ ካብ ጥቕምታቱ ምስ እንርኢ፦ ዘይትፈልጦ ብዕምቈት ንኽትፈልጥ ይሕግዝ፡ ናይ ምብህሃል ክእለትካ የዕቢ፡ ኣብ መንጎ መዛኑ ናይ ምውድዳር መንፈስ የበርኽ . . ወዘተ። ኣብ’ዚ ክዝንጋዕ ዘይብሉ ግን፡ እቲ ውድድር ኣብ መንጎ እቶም ብሓባር እተጽንዑ ተመሃሮ ጥራይ ዝተሓጽረ ክኸውን የብሉን። እቲ ውድድር ኣብ’ቶም መዛኑኻ ጥራይ ዝተሓጽረ

እንተ ዀይኑ፡ እቲ መዐየሪ ወይ ደረት ፍልጠትካ ብናታቶም ስለ ዝሕጸር፡ ዋላ’ውን ብዙሕ ክእለት እናሃለወካ፡ ካብ ውሱናት መማህርትኻ ጥራይ ጸብለል ብምባል ኣብ ሓደ ዓንኬል ኰለል ክትብል ክድርኸካ ይኽእል’ዩ። ስለዚ፡ ዝበለጸ ውድድርካ ምስ ገዛእ ርእስኻ እንተዀነ ተመራጺ እዩ።

ሎሚ ኣብ ERI-TV ሰዓት 09፡00 09፡02 09፡35 10፡10 10፡35 11፡00 12፡30 12፡55 13፡30 13፡50 14፡30 17፡00 17፡30 18፡30 20፡00

መደብ ሃገራዊ መዝሙር ኤሮቢክስ ሃሎ ቆልዑ ድራማ ፓኖራማ ለሰ ስፖርት ዜና ትግርኛ ጩራ ጥዕና ዜና (ዓረብ) መልሲ ኣብ መስመር ናትራን መኣዝን ልምዓት ሳይዳ ደረት ቃና ዜና (ትግረ)

20፡13 21፡00 21፡25 22፡00 22፡10 22፡30

ሄራር ዜና (ትግርኛ) TECH INSIDE ዜና (ዓረብ) መደብ ጥበብ ዜና (እንግሊዝ)

ሓዳስ

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 7

ሓበን ተስፋሚካኤል ኣካላዊ ምንቅስቓስ ንጥዕና ኣእምሮና፡ ኣካላትና፡ ከምኡ’ውን ንመንፈስና ዘሐድስ ምዃኑ ዝተመስከረሉ እዩ። እዚ ሓቂ’ዚ፡ ክንዮ’ቲ ሓካይምን ክኢላታትን ዝገልጹልና፡ ኣብ ህይወትና ዝተመኰርናዮ ክኸውን ይኽእል’ዩ። ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ንዝተፈላለየ ዕላማታት ሓንጺጽና እነዘውትሮ’ኳ እንተኾነ፡ ብቐንዱ ንኣእምሮና፡ ኣካላትናን መንፈስናን ዘበራትዕ እዩ። ገለ ሰባት ቅርጺ ኣካላቶም ክሕልዉን ክብደቶም ከጒድሉን ዝጀመርዎ ምንቅስቓስ፡ ካብኡ ሓሊፉ ኣእምሮኦምን መንፈሶምን ዘሐድስ ኮይኑ’ዮም ዝረኽብዎ። ነዚ ዘረጋገጸ መጽናዕታዊ ምርምራት ድማ፡ ጸገም ናይ ኣእምሮ ዝነበሮም ሰባት፡ ብኣካላዊ ምንቅስቓስ ተሓጊዞም፡ ናብ ዝሓሸ ኩነታት ጥዕና ኣእምሮኦም ክሰጋገሩ ከምዝኸኣሉ ይግለጽ ኣሎ። ኣካላዊ ምንቅስቓስ ነቲ ብዓይንና ዝርአ ክፋል ኣካላትና ጥራይ ዘይኮነ፡ ንኣእምሮና ፍሉይ ምንቕቓሕ ስለ ዝፈጥረሉ፡ ናይ

ኣካላዊ ምንቅስቓስን ፍወሳ ጸቕጢ ኣእምሮን

ሓንጎል ምንቅስቓስ ከነዘውትር ከም ዘለና ብቐጻሊ’ዩ ዝሕበረና። ብመጠን’ቲ ዓለም ብቴክኖሎጂ እትሕምበበሉ ዘላ እዋን፡ ሰባት ብዝተፈላለየ ምኽንያታት ጸቕጢ ክስምዖምን ጸገማት ኣእምሮ ከጋጥሞምን ይርአ ኣሎ። በዚ ምኽንያት፡ ዝተፈላለየ ጸቕጢ ኣእምሮ ዘጋጠሞም ሰባት፡ ሕክምናዊ ሓገዝ እናረኸቡ፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ከዘውትሩ ክኢላታት ይጽውዑ። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ሎዋ ኣመሪካ፡ ንኣስታት 75 ደቓይቕ ኣካላዊ

ምንቅስቓስ ምክያድ፡ ጸቕጢ ኣእምሮ ዘጒድል ምዃኑ ኣረጋጊጾም ኣለዉ። ንሳቶም፡ ነቲ መጽናዕቲ፡ ጸገማት ስነ-ኣእምሮ ኣብ ዘለዎም ሰባት ኣተኲሮም’ዮም ኣካይዶሞ። ንምርምራቶም ድማ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ጸቕጥን ጭንቀትን ዝርከቡ መንእሰያትን ዓበይትን ብምስታፍ ኣሰላሲሎሞ። ካብ’ቶም ኣብ’ቲ መርመራ ዝተሳተፉ ሰባት፡ እቶም ሓደ ጕጅለ ድሮ ብሕክምናዊ መንገዲ (therapy) ፍወሳኦም ወዲኦም ጥዕናኦም ኣብ ምምሕያሽ ዝርከቡ ዝነበሩ ክኾኑ እንከለዉ፡ እቶም

ኩባንያ ኣፕል ምስ ጥዕና ናብ ዝተኣሳሰር ኣፕሊከይሽን የቋምት

ሓበሬታ እንረኽበሎም ምንጭታት፡ ብዙሓትን ዝተፈላለዩን ኣብ ርእሲ ምዃኖም፡ ገሊኦም ክጠቕሙና ገለ ድማ ጌጋ መልእኽቲ ከመሓላልፉልና ይኽእሉ እዮም። ስለዚ’ዩ ከኣ፡ ፍልጠትና ንምዕባይን ሓበሬታ ንምርካብን ከም ምርኵስ እንጥቀመሎም ምንጭታት፡ ክንጥንቀቐሎም ዘለና። ብፍላይ ምስ ጥዕና ዝተኣሳሰሩ ብመልክዕ ኣፕሊከይሽን ኣብ ሞባይላት ከምኡ ድማ ብመንገዲ ኢንተርነት ዝዝርግሑ ሓበሬታታት፡ ኣስተውዒልና ክንፈልጦምን ክንርድኦምን ይግባእ። ብዛዕባ ኵርናዕ ጥዕና ደቂ-ሰብ ዝምህርን ዝሕብርን፡ ኣብ ሞባይላት ከተስፍሕ እትበጋገስ ዘላ ኩባንያ ኣፕል፡ ኣብ’ዚ ዓመት’ዚ ምስ ጥዕና ዝተኣሳሰሩ ሓበሬታታትን ኣፕሊከይሽናትን፡ ኣብ እተፍርዮም ሞባይላት ክትጽዕን ምዃና ትሕብር ኣላ። ኩባንያ ኣፕል፡ እቲ ከተማዕብሎ እትበጋገሰሉ ዘላ ምስ ጥዕና ደቂ-ሰብ ዝተኣሳሰር ሓበሬታታት፡ ዝተፈላለየ ኵርናዕ ጥዕና ዝድህስስ ክኸውን’ያ መዲባቶ እትርከብ። ንኣብነት፡ ብዛዕባ ጸቕጢ ደም ዝምልከት ሓበሬታ፣ ዓቐን ደምካ ብትኽክል ዝሕብርን ኣብ ከመይ ኩነታት ከም ዘለኻ ዘረድእን ኣፕሊከይሽን፡ መድሃኒት እትወስደሉ ሰዓታት ዘዘኻኽርን ካልእን፡ ካብቶም ኣብ ሞባይላት ክጸዓኑ ተመዲቦም ዘለዉ ኣርእስትታት ምዃኖም ክዝርዘሩ ይከኣል።

ኩባንያ ኣፕል፡ ኣብ ዝሓለፈ ግዜ፡ ዓቐን ጸቕጢ ደም ዝሕብራ ስማርት

ሰዓት ዘርጊሑ ምንባሩ ዝፍለጥ እዩ። እንተኾነ፡ እተን ስማርት ሰዓት፡ ዓቐን ደም ልዒሉ ወይ’ውን ትሒቱ ዝሕብራ ጥራይ ደኣ’ምበር፡ ክንዮኡ ዝዓመቘ ምሉእ ሓበሬታ ዝህባ ኣይነበራን። ሕጂ ግና፡ እቲ ኩባንያ፡ ኣብ ሞባይላት ኣፕል ክንረኽቦም እንኽእል፡ ብዝተራቐቐ መንገዲ ዝተዳለዉ፡ ዓቐን ደምን ካልእን ሓበሬታን ዝህቡ ኣፕሊከሽናት ክጽዕን ምዃኑ ኣፍሊጡ ኣሎ። እዚ ኸምዚ’ሉ እንከሎ፡ ንኹሉ’ቲ ዝሓስብዎ ዘለዉ መዳባት፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ዓመት ጋህዲ ክገብርዎ ዘጸግም ስለዝኾነ፡ ክሳብ 2024 ክዛዝምዎ ትጽቢት ኣሎ።

ቴስላ፡ ኣብ ፍርያት ማካይኑ ለውጢ ክገብር ወሲኑ ኩባንያ ቴስላ ሓደ ካብቶም ዓበይትን ህቡባትን መከፋፈልቲ ማካይን ምዃኑ ዝፍለጥ እዩ። ፍርያት ማካይን ናይ’ዚ ኩባንያ፡ ምስ ሞባይል ዘራኽብ ገመዳት ወይ መራኸቢታት ናይ ኤሌክትሪክ ተዳልዩለን’የን ንዓማዊላተን ዝቕረባ ነይረን። እንተኾነ፡ ዋና ኣካያዲ ኩባንያ ቴስላ ኢሎን ማስክ፡ ካብ’ዚ ዓመት’ዚ ጀሚሩ፡ ነቲ መስርሕ ከም ዘይክተሎ’ዩ ዘረድእ ዘሎ። ንሱ፡ ምስ ማካይን ተላጊቡ ባተሪ ናይ ሞባይል ንምምላእ ዝሕግዝ ዝነበረ ኤሌክትሪካዊ ገመድ፡ ብሕጂ ከም ዘይዳሎ’ዩ ዘነጽር። የግዳስ፡ እቲ ንሞባይል

ምስ ማካይን ዘላግብ ነዊሕ ገመድ ዓቐኑ ጐዲሉ፡ ብመልክዕ ኣዳፕተር ክዳሎ ምዃኑ ኢሎን ማስክ ሓቢሩ ኣሎ። ብመሰረት ሓበሬታ ኢሎን ማስክ፡ ዝበዝሑ ዓማዊላቶም፡ ሞባይላቶም ኣብ ቻርጀር መንደቕ ናይ ቤቶም ስለዝመልኡ፡ ነቲ ኣብ ማካይን ኣላጊቦም ዘዳልዉዎ መምልኢ ሞባይል ከምዘይጥቀምሉ’ዩ ዘረድእ። ብሰንኪ’ዚ ከኣ፡ ንኣገዳስነቱ ከም ዘጕደሎን ከቋርጽዎ ከምዝወሰኑን ገሊጹ። በዚ ምኽንያት ከኣ፡ ነቲ ገመድ ኤሌክትሪክ ንምስራሕ ዝወጽኡ ወጻኢታትን ዝኽሰሩ ናይ መላገቢ መሳርሒታትን ክንክይዎም ምዃኖም ኣፍሊጡ። ንሱ ኣብ መወዳእታ፡ ንሞባይል ምስ ማካይን ዘላግብ ገመድ ኤሌክትሪክ ክዕድጉ ዝደልዩ ዓማዊል፡ ዋላ ምስ’ታ ዝዕድግዋ ማኪና ኣይዳለወሎም፡ ነቲ መራኸቢ ኤሌክትሪክ ገመድ ግን ብዝተሓተ ዋጋ ንበይኑ ክሸየጠሎም ከምዝከኣል ይሕብር።

ካልኣይ ጉጅለ ድማ፡ ገና ኣብ ሓካይም ዘይቀረቡ ጸቕጢ ኣእምሮ ዝነበሮም ምዃኖም’ዩ ዝሕበር። እቶም ፍወሳኦም ብመንገዲ ሕክምና ዝፈጸሙ ጕጅለ፡ መዓልታዊ ን75 ደቓይቕ ኣካላዊ ምንቅስቓስ እናካየዱ ን6 ወርሒ ዝቐጸሉ’ዮም ነይሮም። ካብቶም ሕክምናኦም ምስ ወድኡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዘየዘውትሩ ሰባት ንላዕሊ ከኣ፡ ዝተመሓየሸ ኩነታት ጥዕና ኣእምሮ ክውንኑ፣ ኣብ ኩሉ ምንቅስቓሳት ናይ ህይወቶም ብምስትውዓልን ምምዝዛንን ክመላለሱ በቒዖም። እቶም ገና ኣብ ሓካይም ዘይቀረቡ ዝነበሩ ጸገማት ናይ ኣእምሮ ዘጋጠሞም ጕጅለ ድማ፡ ነዚ መስርሕ ተኸቲሎም ከም ጕያን እግሪ ጕዕዞን ዝተፈላለየ ኤሌክትሪካዊ መሳርሒታት ተጠቒምካ ዝካየድ ምንቅስቓስ ኣካላትን እዮም ኣካይዶም። ደረጃ ዝነበሮም ጸገማት ክጐድልን ጥዕናኦም ክመሓየሽን ከኣ ክኢሉ።

ነዚ መጽናዕታዊ ምርምራት ዘካየዱ ተመራመርቲ፡ ቅድሚ ናብ ሓኪም ስነኣእምሮ ምቕራብ ዝዝውተር ኣካላዊ ምንቅስቓስ፡ ኣብ ምምሕያሽ ጥዕና ሓንጎል ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑ ክርድኡ ከም ዝኸኣሉ ገሊጾም። ንሳቶም ኣስዒቦም፡ እቲ ምኽንያት፡ ኣብ ዝሓሸ ኩነታት ኮይንካ ናብ ሓኪም ምቕራብ፡ ዝያዳ ንጸገማትካ ክትገልጽን ሃዲእካ ፍታሕ ክትረኽበሉን ከምኡ ድማ ቀጻልነት ፍወሳኻ ከይተዓናቐፍካ ክትፍጽሞ ዘኽእል ብምዃኑ፡ ኣካላዊ ምንቅስቓስ ዝበለጸ ረብሓ ኣእምሮ’ዩ ክብሉ ወሲኾም ኣረዲኦም። ኣብ መወዳእታ እቶም ተመራመርቲ፡ “ኣካላዊ ምንቅስቓስ ሓደ ካብ’ቲ ንጥዕና ኣእምሮና ዝበለጸ መድሃኒት ምዃኑ’ኳ እንተ ኣረጋገጽና፡ ግዳ ደረጃታት ጸቕጢ ኣእምሮ ናይ ሰባት ከምዝፈላለ ተገንዚብና፡ ምስ ሓካይም’ዚ ዓውዲ ብርድኢትን ብሓላፍነትን ብምዝርራብ ከነተግብሮ ይግባእ” ክብሉ ምኽራዊ ለበዋኦም የመሓላልፉ።

እንስሳ ዘገዳም፡ ሰብ ናብ ዝነብሮ ስፍራ ይሳግሙ

ክሊማ፡ ሓደ ካብቲ ኣዛራብን ኣካታዕን ኣርእስቲ ካብ ዝኸውን ነዊሕ እዋን ኣቚጺሩ ይርከብ። ዝተፈላለዩ ኣኻውሕ በረድ ክመኩን ውቅያኖሳት ከዕለቕልቑን ድማ ተራእዮም እዮም። ብፍላይ ኣብ ዞባ ኣርክቲክ፡ ጠንቁ ብዘይ ተፈልጠ ምኽንያት፡ ሙቐት ይውስኽ ከም ዘሎን ከምኡ’ውን፡ ብሰንኪ ምውሳኽ ዋዒ ዓለም፡ ዝተፈላለያ ከተማታት ህንዲ፡ ክሳብ 2030 ዓ.ም. ብማይ ክወሓጣ ምዃነን ክሕበረና ጸኒሑ እዩ። እዚ ክሊማዊ ለውጢ ንእንስሳታት ይጸልዎም ብምህላዉ፡ ኣብ ቀረባ እዋን ዝቕመጡሉ ስፍራ ሓዲጎም ምስ ሰባት ክሰፍሩ ከይመጽኡ፡ ዓቢ ሻቕሎት ተመራመርቲ ስነ-ክሊማ ኮይኑ ምህላዉ ብዝተፈላለያ መራኸቢ ብዙሓን ኢንተርነት ይቃላሕ ኣሎ። ተመራመርቲ ዩኒቨርሲቲ ጂዮርጂያ ታውን - ማለጅያ፡ ምውሳኽ ሙቐት ዓለምና፡ ንእንስሳታት ይጸልዎም ስለ ዘሎ፡ ሰፈሮም ክሓድጉን ዝሓሸ ኩነታት ኣየር ክረኽቡሉ ዝኽእሉን ስፍራ ንምርካብ፡ ካብን ናብን ይንቀሳቐሱ ምህላዎም ሓቢሮም። ኣብ ሃገራት እስያ፡ እንስሳታት ብፍላይ እንስሳ ዘገዳም ድማ፡ ቅድሚ ሕጂ ዘይደፍርዎን ዘይቀርብዎን ዝነበሩ ቦታታት ክመጽእዎን ክወርዎን ይርኣዩ ምህላዎም፡ እቶም ተመራመርቲ ኣመልኪቶም። እቲ ቀንዲ ስግኣት፡ እንስሳ ዘገዳም

ካብ ቦታ ናብ ቦታ ክንቀሳቐሱ እንከለዉ ምስኣቶም ዝማልእዎም ቫይረሳት ስለ ዘለዉ፡ ኣብ ጥዕና ደቂ-ሰብ ዓቢ ጒድኣት ከውርዱ ከም ዝኽእሉ’ዩ ዝግለጽ። ብፍላይ መንካዕ፡ ካብን ናብን ንምብራር ምቹእ ኮይኑላ ብዘሎ ክሊማ ተሓጊዛ፡ ኣብ ብዙሓት ደቂ-ሰብ እንጥቀመሉ ነገራትን ቦታታትን እናተንከፈት፡ ሕማማት ከይትዝርግሕ እቶም ተመራመርቲ ሻቕሎቶም ይገልጹ። ሰባት፡ ኣብ ሓደ ቦታ ክንነብር ኣጸጋሚ ምስ ዝኾነና፡ ናብ ካልእ ክንግዕዝ ኢና እንርአ። እዞም እንስሳ ዘገዳም’ውን፡ እቲ ምልውዋጥ ክሊማ ክሰማምዖም ስለ ዘይከኣለ፡ ሰባት ናብ ዝነብሩሉ ዝተፈላለየ ቦታታት ክግዕዙ’ዮም ዝፍትኑ ዘለዉ። ዋላ’ኳ ምሉእ ብምሉእ ኣብ ሰብ ዝነብረሉ ስፍራ እንተ ዘይተቐመጡ፡ እቲ ኣብ ሓደ ቦታ ቆይሞም ዘይምንባሮም ግን፡ ዝተፈላለዩ ብቫይረሳት ዝኽሰቱ ሕማማት፡ ማለት ከም ኢቦላን ካልእን ብዕጽፍታት ንኽውስኽ ጠንቂ ከይኮኑ፡ እቶም ተመራመርቲ ኣቐዲሞም ይእምቱን ስግኣታቶም ይገልጹን ኣለዉ። እቶም ተመራመርቲ ኣብ መወዳእታ፡ ዝተፈላለዩ ስጋ እንስሳታት ኣቃሚሞም ንመሸጣ ዘዳልዉ ነጋዶ፡ ነዚ ዝተገልጸ ሓበሬታ ብግቡእ ተገንዚቦም፡ ጥዕናኦም ዝተረጋገጸ እንስሳታት ክዕድጉ ኣተሓሳሲቦም ኣለዉ።

ሓዳስ

ኤርትራ ኣማረ ወልደኣብ ዓብዱ ዑስማን

ካልኣይን መወዳእታን ክፋል . . .ኣብ ጻሕ ዝበለ ቆላዊ ጐላጕል ዝተደኰነት ገርገፍ፡ ካብ ተሰነይ ናብ ኦምሓጀር ኣብ ዝወስድ ናይ ሓመድ ጽርግያ፡ ኣብ ኣስታት 60 ኪሎ-ሜተር ርሕቓ ትርከብ። እዛ ዓዲ፡ ተፈጥሮ ካብ ዘየጓነይን ናይ ብርኩት ፍርያትን ሃብታም ብጥሪትን ዓድታት ሓንቲ እያ። ንህዝቢ ኣገልግሎት ዝህባ ብርክት ዝበላ

ትካላት ንግዲ እውን ኣለዋኣ። ‘ቤት-ቁርሲ 9 ብሄራት’ - ሓንቲ ካብ’ተን ጐሊሐን ዝረኣያ ኣብያተ-ቍርሲ እያ። ምስ ወናኒ ናይ’ታ ብዙሕ ሰናይ ግብሪ ዝረኣየላ ትካል - ጻዕራም ኣቶ ገብሩ ሓጅ መስመር ዝገበርናዮ ዕላል ቀዳማይ ክፋሉ፡ ኣብ ናይ ትማሊ ሕታም ቀሪቡ ኣሎ - ካልኣይን መወዳእታን ክፋሉ ድማ እነሆ፦

ተማሃራይ ወሊድ ዓብደሩሕማን ኣቶ ገብሩ፡ ተገልገልቲ ብሰሪ ጕድለት ጥንቃቐ ንከይጒድኡ እትገብሮ ጥንቃቐ ከመይ ኢኻ እትገልጾ?

-ኣብ’ዚ ገዛይ ዝበልዕ ዝሰቲ ሰብ፡ መሊሱ ጥዕና ክውስኽ እምበር ክሓምም ከም ዘይብሉ ስለዝኣምን፡ ጥብቂ ጽሬትን ክትትልን እየ ዝገብር። ዝብላዕ ይኹን ዝሰተ ዝዕቅበሉ ፍሪጅ (መዝሓሊ) ኣሎኒ። ጽዓት (ኤለክትሪክ) ብጀነሬተርን ሶላርን እየ ዝጥቀም። ሰብ ይትረፍ ክሓምም፡ ተሰርኒቑ እንተ ሃንጢሱ እውን፡ ልበይ ምስኡ እያ ስቱኽ ክትብል እትደሊ። እዚ ስራሕ እዚ ብቐጥታ ምስ ህይወት ሰብ ስለዝተኣሳሰር፡ ከቢድ ሓላፍነት እዩ ዘሰክም። እዚ ከኣ እዩ ነዚ ስራሕ ዝኸበደ ዝገብሮ። ክሳብ ሎሚ ከኣ፡ ብቐጥታ ይኹን ብተዛዋዋሪ ኣብ ጥዕና ዓማዊለይ ዘጋጠመ ሕማቕ ሳዕቤን የልቦን። ኩሉ ዝፈልጠኒ ዘበለ ‘ብሳላ ጽፉፍ ትሕዝቶኻ ጽቡቕ ኣሎና - ቀጽሎ’ እናበሉ እዮም ዘተባብዑኒ። ብርክት ዝበሉ ሰራሕተኛታት ኢና ንርኢ ዘሎና፣ ብዛዕባኦምዶ ገለ ክትብለና?

-ሕራይ - እዞም ሰራሕተኛታት እዚኣቶም፡ ደቂ ስዉኣት፡ ስንኩላን፡ ስኡናት፡ ካልእ ዝተፈላለየ ጸገማት ዘለዎም እዮም። ንኸምኣቶም ዝኣመሰሉ ጥራይ እየ ኣብ’ዚ ስራሕ ዝቖጽር። ስለምንታይ?

-እዋእ! ኣነ ብላዕልን ብታሕትን ክኸብር እንተ ዀይነ፡ ዝያዳ ኹሉ ንከምዚኣቶም

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 8

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ገብሩ “ኣደ ገርገፍ” ዝኣመሰሉ ሰባት እየ ክድግፍ ዝግበኣኒ። ትእዛዝ ፈጣሪ “ሰናይ ግብሪ ግበር፡ ንመን ንማንም” እዩ ዝብል። ሓለፋ ኩሉ ኸኣ ንጽጕማት ሰባት ምሕጋዝ ምዃኑ፡ ንስኻትኩም እውን ኣይትስሕትዎን - ትፈልጥዎ ኢኹም። ኣብ ርእሲ ወርሓዊ ደሞዞም፡ ቀለቦምን ቀለብ ስድራ-ቤቶምን ተወሳኺ ደገፍ ከም እትገብረሎም ሰሚዕና ኣሎና። ከምኡ ድዩ?

-ይቕረታ ግበሩለይ! እዚ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ሕቶ ንምምላሱ ይኸብደኒ እዩ። እንተ ደሊኹም ንዓኣቶም ሕተትዎም። 15 ዝኣኽሉ ዝተፈላለየ ጸገማት ዘለዎም ሰባት’ውን ኣብ’ዚ ትካልካ ብናጻ ከም ዝዕንገሉ ሰሚዕና ኣሎና። ሕጂ እውን ብኣዒንትና ክንርኢ በቒዕና። ብዛዕባ እዚኣቶምከ እንታይ ትብል?

-እዛ ሕቶ እዚኣ እውን ካብ’ታ ቅድመኣ ዝጸንሐት ትፍለ ኣይኮነትን። ኣነ ዓቕሚ እንተ ዝህልወኒ ካብኦም ዝበዝሑ ምኣለኹ ነይረ። ክብሎ ዘይደሊ ዘረባ ደኣ መሊቑኒ እምበር . . .። = እዚ ለጋስ ኣቦ እናስሓቐ ዝሃበና መልሲ እዩ ነይሩ። ‘እወ ክህብ’ እምበር ‘እህብ እየ’ ኢሉ ክንየት ስለ ዘይደለየ ምዃኑ ርዱእ ይመስለና። ኣቶ ገብሩ - ብርትዓዊ ዋጋ ትሸይጥ፡ ብዘይ ክፍሊት እውን ትህብ ኢኻ። ብኸም’ዚ ንስኻ እትኸዶ ኣብ ንግዲ መኽሰብ ክርከብ ይከኣል ድዩ?

-እቲ ምስጢር ቀሊል እዩ። ብዙሕ ዓይነትን ብቕዓትን ዘለዎ ኣስቤዛ ቀሪብካ፡ ብርትዓዊ ክፍሊት ምሻጥ እዩ እቲ ዓቢ ምስጢር። ንዓሚልካ ክትቅሽሾ የብልካን። ብቐጻሊ ክመላለሰካን ተሓጕሱ ገንዘቡ ክኸፍለካን እንተ ዀይኑ፡ ንስኻ ብዓጸፋ ክትሓልየሉን ክትከናኸኖን ይግባእ። ስለዝዀነ ከኣ እየ ንነፍሲ-ወከፍ ዓሚለይ፡ ኣትዩ ክሳብ ዝወጽእ ስምዒታቱ ዝከታተሎ። ወዮ ድኣ ናብ’ታ ዘይፈትዋ ሕቶ ተእትዉኒ ኣለኹም እምበር፡ ካብ’ታ ዝረኸብካያ ንጽጕማት ሰባት ተካፍል እንተ ዄንካ፡ ገንዘብካ ብዓጸፋ እዩ ዝብርክት። እዚ ፍቱን ሓቂ እዩ! ንዓኻኸ ዝሓገዘካ ትካል ይኹን ውልቀሰብ ኣሎዶ?

-መንግስቲ፡ ካብ ዓድና ናብ’ዚ ቦታ እዚ ክንረብሕ ኢሉ እዩ ኣውሪዱና። ብሳላ መንግስትን ጻዕረይን ከኣ እነኹ ረቢሐ። ህዝቢ ከኣ ዓንዲ ሕቖይ እዩ። ንዘዳለኹዎ ሽሻይ ይበልዓለይን ይሰትየለይን። በቲ ዝተመንኩሉ ክፍሊት ከኣ ገንዘብ ይኸፍለኒ። ብሞራል ‘ኣጆኻ በርትዕ’ እናበለ የተባባዓኒ። ዋላ ኣብ ኣብያተ-እምነት ከይተረፈ ጐስጓስ ዝገብሩለይ ሰባት ኣለዉ። ክንዮ እዚ’ሞ እንታይ ሓገዝ ኣሎ። ዕድመን ጥዕናን ጥራይ ይሃበና! ስለምንታይ እዮም እባ - ገብሩ “ኣደ ገርገፍ” እናበሉ ዝጽውዑኻ?

-ንዓይ ‘ኣደ’ እንተ ኢለሙኒ ዝግበኣኒ ኣይኰነን። ምኽንያቱ ኣደ ለጋስ እዩ ኢዳ፡

በቝባቝ እዩ ከብዳ። ብፍላይ ንኤርትራዊት ኣደ ትዳረጋ ዘላ ኣይመስለንን። ኩለንትናኣ ሂባ ዘይትርብርብ እኮ እያ ንሳ። በዓል እንታይ ውዕለት ኮይነ እየ እሞ ኣነ ማዕሪኣ ተሰሪዐ ‘ኣደ’ ክበሃል። ስለ’ዚ እዚ ኣበሃህላ እዚ ንዓይ ይዓብየኒ እዩ።

ኣገልግሎት እየን ዝረኽባ። ሃይማኖት፡ ብሄር፡ ዕድመ፡ ጾታ . . .ብዘይፈሊ መንገዲ፡ ኣብ’ዚ ገዛ ይዕንገላ። ንኹላተን ብሄራት ዝውክል ትሕዝቶ ድማ ኣለዎ። “ካልእ፡ ‘ገብሩ ሰናይ ግብሩ እዩ። ንሱ ብናጻ ዝዕንግሎም ስኡናት ሰባት ኣለዉ። ንግሆ ንግሆ መመጺኦም መውዓሊኦም መግቢ

እሰርሕ። ደሞዘይ ድማ 500 ናቕፋ ንወርሒ እወስድ። ብዘይካ’ዚ፡ ምስ ክልተ ኣሕዋተይን ኣደይን፡ ብናጻ ይምግበናን ካልእ ዘድልየና ዘበለ የማልኣልናን - ኣቶ ገብሩ።

ወሊድ፡ ኣብ’ዚ ትካል ስራሕካ እንታይ እዩ?

እሞ ንሕናኸ “ኣደ ገርገፍ” እንተ በልናካ ከመይ ይስመዓካ?

-ከይዓብየኒ እምበር ክትብሉኒ ትኽእሉ ኢኹም። ብዛዕባ ሓዳርን ውላድን እባ . . .?

-ሓዳር የብለይን። ሓደ ወዲ ግና ኣሎኒ። ኣብ ወጻኢ ሃገር - ኣብ ስደት እዩ ዝነብር ዘሎ። ብዛዕባ ናይ መጻኢ መደባትካዶ ክንሓትት?

-ናይ መጻኢ መደበይ እሞ ንፈጣሪ እዩ ዝምልከት። ኣነ ናይ ዝዀነ ይኹን ተጻባዪ ከይኰንኩ፡ ክሳብ’ታ ዕምረይ ትኣክል ሰሪሐ ክነብር እየ ዝምነ። ጸገም (ሕጽረት) ኣሎካዶ?

-ዝዓበየ ጸገመይ ገዛ እዩ። እዚ ገዛ ናተይ ኣይኰነን። ብዙሕ ክራይ እናኸፈልኩ እየ ዝጥቀመሉ ዘለኹ። ክሳብ ሎሚ ኣብ 3 ገዛ በጺሐ ኣለኹ። መሬት እንተ ዝረክብ ክሰርሕ ዓቕሚ ኣሎኒ። = ካብ ዓማዊል ናይ’ታ ትካል ዘዘራረብናዮ ኣቶ ቢንያም ኣብርሃ፡ “እዋእ! ኣነ ኣብ’ዚ ከባቢ ካብ ዝመጽእ 3 ዓመት ገይረ ኣለኹ። ኣቶ ገብሩ ኣብ’ዚ ዘይትግምቶ ቦታ መጺኡ ከም’ዚ ዝኣመሰለ ተግባር ክገብር ዋላ ኣይትጽበዮን ኢኻ። ጻዕራም፡ ለጋስ፡ ምቕሉል. . . እንታይ ኢለ’ሞ ክገልጾ እየ። ይሃሉኻ፡ ኣይሃልኻ ብዘየገድስ፡ ከም ኣቦን ኣደን እዩ። “እዚ ሰብ እዚ፡ ፈለጥቱ ኣዝዮም ብዙሓት እዮም። ክሳብ ካብ ተሰነይ፡ ካልእ ርሑቕን ቀረባን ቦታታት ይፈልጥዎን ይመጽእዎን እዮም። ሓለፍቲ መንገዲ፡ ኣብ’ዚ ገዛ ተዓንጊሎምን ኣመስጊኖምን እዮም ዝኸዱ። ንነዊሕ ዓመታት ብኸም’ዚ ዝኣመሰለ ልግሲ ከይተሓለለ ክቕጽል ክርእዮ እንከለኹ፡ እንድዒ. . በቃ ግርም እዩ ዝብለኒ። በሊዕካ ሰቲኻ ትጸግብ ኣይመስሎን እዩ።፡ ብፍላይ ሽውሃቱ ክፉት ሰብ እንተ ርእዩ ብጣሚ እዩ ዝሕጐስ። ክሳብ ዝጸግብ ‘ብላዕ! ስተ!’ እናበለ ይውስኸሉ። ከም’ዚ ዝኣመሰለ ሰብ ብሓቂ ኣብ ካልእ ኣየጋጠመንን። ዋላ ኣብ ናብራኻ ተመሊስካ ክትርእዮ እንከለኻ፡ እቲ ዝገብሮ ዘሎ ወጻኢ ኣዝዩ ረዚን እዩ። ዋላ እውን ምስ’ዘን ከም’ዚ ናቱ ዘለወን ትካላት ከረኣእዮ እንከለኹ፡ ፍሉይ ብልጫ እየ ዝርእየሉ። መኽሰብ ይረክብ ድዩ ኣይረክብን . . . እንድዒ።” = ኣቶ ሰለሙን ምሕረትኣብ እውን ርእይቶኡ ኣካፊሉና ኣሎ - “ኣነ ሓረስታይ እየ። ኣብ’ዚ ዓዲ 12 ዓመት ገይረ ኣለኹ። ንኣቶ ገብሩ ከኣ ጽቡቕ ገይረ እየ ዝፈልጦ። ትርጕም ናይ’ዚ ታቤላ ንባዕሉ ዓቢ እዩ። ‘ስም ይመርሕ ጥዋፍ የብርህ’ ከም ዝበሃል፡ ኩላተን ብሄራትና ኣብ’ዚ ምዕሩይ ዝዀነ

ክወስዱ ኢኻ እትዕዘቦም። ንባዕሎም እዞም ሰራሕተኛታቱ ዝተፈላለየ ጸገም ዘለዎም እዮም። እዚ ድማ ናይ ስራሕ ዕድል ክፈጥረሎም ኢሉ ዝገብሮ ዘሎ እዩ። ኣብ’ዚ ሓደ ፍሉይ ተርእዮ ኣሎ። ኣብ ካልእ ትካል ንግዲ እንተ ኣቲኻ ኣሳስዪ ክሳብ ዝመጽኣካ ኢኻ ትጽበ። ኣብ’ዚ ገዛ እዚ ግና ከምኡ ኣይኰነን። ከም’ዛ ገዛ ኣቦኻን ኣደኻን ባዕልኻ ሽሓኒኻ ኣልዒልካ፡ ብራሕካ ቀዲሕካን ግማዕ ቅጫኻ ኣልዕሊካን ትወስድ። ናይ’ዚ ሰብኣይ እዚ ብልጫታት ገሊጽካ ዝውዳእ ኣይኰነን።

-ኣቦይ ገብሩ ማይ ብዓረብያ (ካሮ) ይዕድግ እዩ። እቲ ማይ ንጽጕማት ብናጻ እዩ ዕድሎም። ኣነ ኸኣ ብሪጋ እናሰራዕኩ እህቦም። ካልእ ፍኹስ - ፍኹስ ዝበለ መልእኽቲ ድማ እለኣኽ። እዚ ስራሕ እሞ ይኸብደካዶ፡ ኣቶ ገብሩ ብኸመይ እዩ ዝሕዘኩም?

-ኣይከብደንን እዩ። ዝሰራሕኩ ኰይኑ ከማን ኣይስመዓንን። ብዛዕባ ኣተሓሕዛ ከኣ፡ ብጽቡቕ እዩ ዝሕዘና። ምጽእ ምስ በልና ቅድሚ ስራሕ ምጅማርና፡ ካብ ዝመረጽናዮ

ኣቶ ሰለሙን ምሕረትኣብ ሓደ ዓቢ ጸገም ግና ኣለዎ። ንሱ ዝውንኖ ገዛ የብሉን። ነዚ ገዛ ተኻርዩ ከቢድ ክፍሊት እናኸፈለ እዩ ዝጥቀመሉ ዘሎ። ስለ’ዚ ዝምልከቶ ኣካል ነዚ ኣበርክቶኡ ተገንዚቡ፡ ፍታሕ ክገብረሉ እየ ሓሳብ ክህብ ዝደሊ . . .።” = ንሓደ ካብ ሰራሕተኛታት ኣቶ ገብሩ ዝዀነ - ወሊድ ዓብዱርሕማን ኢብራሂም ድማ ኣዘራሪብናዮ ኣሎና። -ተማሃራይ 6ይ ክፍሊ እየ። ኣቦይ ስዉእ እዩ። ኣብ’ዚ ትካል ንሰለስተ ዓመታት ሰሪሐ ኣለኹ። ፍርቂ መዓልቲ እየ ዝሰርሕ።፡ ናይ ንግሆ ተማሂረ ናይ ምሸት ከኣ ኣብ’ዚ

ዝብላዕን ዝስተን ክሳብ እንጸግብ ‘ብልዑ ስተዩ’ እዩ ዝብለና። ብድሕሪ እዚ፡ ሰስራሕና ስለ እንፈልጥ ነናብ ስራሕና ንዋፈር። ትደክምዶ?

-ኣይደክምን እየ። ዓቕመይ ስራሕ እዩ ዝህበኒ። =ቀጺልና ንሓደ ካብ’ቶም ኣቶ ገብሩ ሰናይ ዝገብረሎም ዘሎ - ንኣቶ መሓመድ ሓሰብ ሙሳ ኢና ረኺብና። -ናይ ኣቶ ገብሩ ተግባር ብቓላት ገሊጽካ ዝውዳእ ኣይኰነን። ነዚ ጽጕም ህዝቢ ክረድእ ኢሉ ረቢ ዘምጽኦ ሰብ እዩ። ናይ መጨርሽታ ብሩኽ ሰብ እዩ። ነቲ ሰናይ ተግባሩ ክገልጾ እንተ ፈቲነ ስኣን ዓቕመይ ከየፋዅሶ ትም ምባል ይሕሸኒ። ብሳላኡ ክንደይ ትንፋስ ትውዕል ትሓድር ከምዘላ ማንም ይፈልጦ እዩ። በቃ፡ እንታይ እሞ ክብልኩም እየ ናይ ገብሩ ነገር. . ። =ኣመሓዳሪ ምምሕዳር ከባቢ ገርገፍ ኣቶ ኢብራሂም ብጊደኡ ርእይቶኡ ሂቡና ኣሎ። -ኣቶ ገብሩ፡ ኣብ ልዕሊ’ቲ ዝገብሮ ሰናይ ተግባር፡ ምስ ትካላት መንግስቲ ይኹን ህዝቢ ተሳንዩ ዝነብር ሰብ እዩ። ንዓና እናተወከሰን ምሳና እናተዘራረበን፡ ንሕና ብእንህቦ ሓበሬታ - ዝያዳ ዝተጸገሙ ብምልላይ ዝከኣሎ ደገፍ ይገብር። እታ ሓንቲ ዘላቶ ሽግር፡ ናይ ገዛ እያ። ጸገሙ ብመንግስቲ ተፈሊጡ መሬት እንተ ዝወሃቦ፡ ዝያዳ ክሰርሕን ክሕግዝን ምኸኣለ ዝብል ርእይቶ ኣሎኒ።

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 9

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

1ይ ቤት-ፍርዲ ዞባ ማእከል ከንኣን ሚልክያስ ጀማል ምባል ተሪፉ፡ ከንኣን ካልድ ጀማል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 1ይ መጋባእያ ቁ. 32 ይቕረብ። ኤፍሬም ግርማይ ደባስ፡ ስም ኣደይ ሮማን ገብረብርሃን ምባል ተሪፉ፡ ውዳሴ ተስፋሚካኤል ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 1ይ መጋባእያ ቁ. 32 ይቕረብ። ከሳሲት ኢንቲሳር ዓብደላ ዑመር፡ ተኸሳሲ ያፌት መኮነን ገብረመድህን፡ ንኣቦነት ዝምልከት ክሲ ተመስሪቱልካ ስለዘሎ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ደቀምሓረ ዮርሳሌም ገብሩ ኣስመሮም ምባል ተሪፉ፡ ወ/ሮ ልዋም ገብሩ ኣስመሮም ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን17/05/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ደቀምሓረ ወ/ሮ ኣልጋነሽ ከበደ ንጉሰ፡ ተጸዋዒ ሃይለ በራኺ ምራጭ፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን24/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረብ። እንተዘይቀሪብካ፡ ጉዳይካ ኣብ ዘየለኻሉ ክርአ ምዃኑ ንሕብር።

ኣብ መንጎ ከሳሲ ኣቶ ሳሚኤል እስቲፋኖስን ተኸሰስቲ ወ/ሮ ልዋም ገብረገርግሽን ወ/ሮ ጸጋ ሃብተሚካኤልን ዘሎ ናይ ሞግዚት ጉዳይ ክሲ፡ ተኸሳሲት ወ/ሮ ልዋም ገብረገርግሽ ኣድራሻኺ ፍሉጥ ስለዘይኮነ ን30/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ቅረቢ። እንተዘይቀሪብኪ፡ ጉዳይኪ ኣብዘየለኽሉ ክረአን ክውሰንን ምዃኑ ነፍልጥ።

ቤት-ፍርዲ ዞባ ደቡብ ዓዲ ዃላ ኣብራሃም ባስሎስ ኣኽሊሉ ምባል ተሪፉ፡ ሄርሞን ባስሎሰ ኣኽሊሉ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን27/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ደቃ ምስ ምሉእ ስድራ-ቤት

ምስጋና

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኣባሽውል

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ፓራዲዞ ወ/ሮ ራህዋ በላይ ኣስገዶም፡ ነ/ሄር ኣምለሰት ሓጎስ መሓሪ ብሂወት እንከላ ኣብ ዞባ 5 ምም/ዓዲ ሰግዶ ሎታ 93 ዝርከብ ዝንቀሳቐስን ዘይንቀሳቐስን ንብረትን ዘይተሰርሐ መሬትን ብኣዋጅ መንግስቲ እናተጠቀማ፡ ንዓይን ንሓፍተይን ናብ ሽመን ከሰጋግርኦ ዝብል ለበዋ ስለዝገደፈትልና፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ንን30/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ዕዳጋ ሓሙስ ኣቶ ናሆም ገብረመስቀል ኣስፋሃ፡ ነ/ሄር ሳራ በራኺ መሓሪ ዘንበረቶ ለበዋ፡ ንወላዲየይ ነ/ ሄር ኣስፋሃ ገብረመስቀል ሓጎስን ሓወቦይ ኣቶ ኣስካለ ኣስፋሃ ሓጎስን ይጽደቐልና ስለ ዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ብሞት ኣዚና ንፈትዋን ነፍቅራን ክብርቲ ሓፍትና ሳራ ወልደገብሪኤል ተኽለማርያም ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሕማማ ዝተኸናኸንኩማ፡ ሬሳ ኣብ ምፍናው ዝተሓባበርኩምና መሓዙታን ፈተውታን፡ ማሕበርኮም ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ሪያድ፡ ኣብ ኣስመራ ጸጸራት ዘቃበርኩምና፡ ኣብ ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴሌፎንን ዘጸናናዕኩምና፡ ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ።

ብምኽንያት ሞት ወላዲትና ወ/ሮ ወዘነሽ ኪሮስ ሃብተ ዝተሰመዓና ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ዳዕሮ ኩንዓት ዘቃበርኩምና፡ ገዛና ብምምጻእን ብተሌፎንን ብመራኸቢ ብዙሓንን ዘጸናናኩምና የቐንየልና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ።

ወ/ሮ ንጽህቲ ሃብተ ድራር፡ ብዓል ቤተይ ኤፍሬም ኣርኣያ ተኽሉ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 6 ደቅና ከኣ ወረሲቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን20/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ወ/ሮ ኣብርሄት ፍስሓጼን ገ/ሚካኤል፡ ብዓል ቤተይ ተጋ/ ኢዮብ እመሃጽየን ኮረሪ ስለዝተሰወአ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡ 2 ደቁ ከኣ ወረስቲ ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ምስጋና

ምስጋና

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ሰምበል

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ገጀረት

ወ/ሮ ፍረሰላም ደባስ ዘውደ፡ ተኸሳሲ ኣቶ

ከሓሰ ምስግና ገረዝጊሀር፡ ብዓልቲ ቤትካ ናይ ሓዳር ክሲ መስሪታትልካ ስለ ዘላ፡ ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን26/5/22 ቅረብ።

ስድራቤት ነፍስሄር ወልደገብሪኤል ተኽለማርያም

ኣቶ ናትናኤል ጣህር መሓመድ ምባል ተሪፉ፡ መሓመድ ጣህር መሓመድ ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለ ዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ 26/5/22 ኣብ ቤ/ፍ 3ይ መጋባእያ ቁ.37 ይቕረብ።

ኣቶ እስማዒል ዓሊ መሓመድ፡ ወላዲየይ ዓሊ መሓመድ ስለዝዓረፈ፡ ኣነ ምስ 4 ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ ን25/5/22 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።

ኮማዊ ቤት-ፍርዲ ኰዓቲት

ኣነ ሃና ደበሳይ፡ ኣብ ኣስመራ ምም/ከባቢ ገዛ ባንዳ ጎደና ተከዘ ነበር ብቁ.ሎታ 137 ቁ .ገዛ 40/42 ስፍሓቱ 500ት/ሜ ዝኾነ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ብቁ. ምስከር ወረቐት 101358 መወከሲ ቁ. 122009 ዋንነት ዝተረጋገጸሉ ብስም ነ/ፍ ኣረጋሽ ዓንደሚካኤል ዝተመዝገበ ገዛ ብውርሲ ናብ ስመይን ናብ በረኸት ኣስፍሃን ከመሓላልፍ ሰለ ዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ናይ መአገዲ ትእዛዝ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት ኖታዮ ይቕረብ። ተቓውሞ እንተዘይቀሪቡ መስርሕ ምትሕልላፍ ክገብር ምዃነይ እሕብር። ሃና ደበሳይ ብስም ኣሞይ ኣበራሽ መድሃኔ ጻድቕ ዝተመዝገበ ኣብ ከተማ ኣስመራ ዞባ 7 ምም/08 ጎደና 409 ቀ.ገዛ ዝርከብ ኣብ ኮምሽን ኣባይቲ ብቁ. ምስከር ወረቐት 108737 መወከሲ ቁጽሪ 105349 ተመዝጊቡ ዋንነቱ ዝተረጋገጸ፡ ኣሞይ ብህወት ከላ ብለበዋ ዝሃበትኒ ብቤት ፍርዲ ዘጽደቕከዎ ኮይኑ፡ ናይዚ ገዛ ኦርጅናል ሊብሬቶ ስለ ዝጠፍኣኒ፡ ዝረኸበ ወይ ድማ ብዕዳ ሒዘዮ ዝብል እንተሎ ብቁጽሪ ስልኪ 071642278 ክትሕብሩኒ፡ እንተዘይኮይኑ ግን መተካእታ ሊብሬቶ ክሓትት ምዃነይ እሕብር። ነ/ሄር ኣበራሽ መድሃኔ ጻድቕ ወራሲ ገብረሂወት ባርያጋብር መድሃኔ

ኣቶ ፍቕረየሱስ ተኸስተ ዝተበሃልኩ፡ ኣብ ምምሕዳር ንኡስ ዞባ ማእከል ከተማ ጎደና ከረን ዚፕ 1A ፕሎት ፓርሰል ‘N’ መለለይ መሬት ASP00029600 ASD 00026210 ብ ቁ.ም.ንብረት IBRASM 016764 ተመዝጊቡ ዝርከብ ዘይንቀሳቐስ ንብረት (ገዛ) ካብ ኣቦይ ነ/ሄር ተኸስተ ገብረሂወት ገብሩ ብጽሒቱ ዝኾነ ናብ ስም ወረስቲ ኣቶ ፍቕረየሱስ ተኸስተ ገብረሂወት +3 ምትሕልላፍ ክንገብር ስለዝደለና፡ዝቃወም እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ ሕጋዊ ናይ መአገዲ ሰነድ ሒዙ ኣብ ቤ/ጽ/ካዳስተርን ፓብሊክ ኖታሪን ይረቕብ። ኣቶ ፍቕረየሱስ ተኸስተ ገብረሂወት +3

ብሞት ኣዚና እነፍቅራ ጓልናን ሓፍትናን ገነት ገብረስላሴ ገዘህይ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እንገለጽና፣ ኣብ ግዜ ሕማማ ገዛን ሆስፒታልን ዝተመላለስኩም፡ ምስ ዓረፈት ድማ ኣብ መካነ መቓብር ሓዝሓዝ ዘቃበርኩምና፡ ኣብ ገዛ ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻእን ብቴሌፎንን ዘጸናናዕኩምና ፈተውትን ቤተሰብን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ከምዝዓጸና ንሕብር። ስድራ-ቤት ነ/ሄር ሻምበል ገብረስላሴ ገዘህይ

ምስጋና ብሞት ክብርቲ በ/ቤተይ ወ/ሮ ኣምለሰት ተኸስተ ዓንደሚካኤል ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ሕክምና ዝኣለኹማን፡ ሬሳ ምፍናው ዝተሓባበርኩምናን ቤተሰብ፡ ማሕበረኮም ኤምባሲ ኤርትራ ኣብ ሪያድ፡ ኣብ ሃዘጋ ን/ዞባ በሪኽ ዘቃበርኩምናን ገዛና ብምምልላስን ካብ ውሽጥን ወጻኢን ብቴለፎንን ዘጸናናዕኩምናን ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ሓዘንና ንዓጹ። በዓል ቤታ ተስፋጽዮን ወልደማርያም ምስ ደቀይን ምሉኣት ስድራቤትን።

ምስጋና ብዕረፍቲ ኣዚና እንፈትዋ ሓርበኛ ኣዴና ወ/ሮ ሮማ በርሀ ተማኑ ዝተሰመዓና መሪር ሓዘን እናገለጽና፣ ኣብ ግዜ ሕማማን ክሳብ ቀብሪ ዝተሓባበርኩምና ተቐማጦ ጎልጅን፡ ኣብ ገዛና ብኣካል ብምምልላስን ኣብ ውሽጥን ወጻእን ብቴሌፎንን ኢሜልን ዘጸናናዕኩምና ሕሰም ኣይትርከቡ እናበልና ምስጋናና ነቕርብ። ጓላ ወ/ሮ ኣልጋነሽ የማነ ምስ በዓል-ቤታ ኣቶ ተስፋይ ገብረሚካኤልን ምሉኣት ስድራቤትን

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 10

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ምልክታ ናጽነት ደስበለ - ሓበን ገብረኣምላኽ - ሳምራዊት መለስ

VACANCY ANNOUNCEMENT Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following position for Bisha site project.

Position: HME Mechanic Department: HME Maintenance/Work Shop Number required: One (01) Primary Purpose • Responsible for mechanical activities to maintain and or repair HME equipment.

TASK DESCRIPTION EXPANDED TO CORE PERFORMANCE AREAS Planning • Follows the daily work reports/job cards.

Implementation of the Plan • Identify the highest priority for each day and focus on completing relevant tasks.

• Ensures good housekeeping.

• Carries out actual maintenance and repairs of HME in an efficient and effective way in order to minimize downtime.

• Performs regular inspections in order to detect potential problems before they cause breakdowns.

• Minimizes downtime by ensuring the best techniques are being used to repair breakdowns.

• Ensure safety requirements are fulfilled at the work place, including leading Field Level Risk Assessment (FLRA) and proper use of the appropriate PPE. Report any safety issues/incidents.

• Comply with mine’s cardinal rules and other safety, environmental or other rules and standards as directed. Identifies any hazards in the work place.

• Conducts preventative maintenance on the HME by checking engines; motors; pneumatics; hydraulic systems by following diagrams, sketches, operation manuals, manufacturer’s instructions and engineering specifications. Troubleshooting malfunctions.

• Carries out “Fault finding” by using precision measuring and testing instruments.

• Removes defective parts by using hoists, cranes and hand and power tools. Examines form and texture of parts to determine causes of failure.

• Determines changes in dimensional requirements of parts by using rulers; calipers; micrometers; and other measuring instruments.

• Understands and is familiar with basic hydraulic systems.

• Attends technical and other training as required by supervisor.

Reporting • Compile daily; progress reports as requested (completing Job cards).

Qualification • Technical school certificate Knowledge and Experience • 3-5 years relevant experience Technical Skills Behavioral Skills • Computer Literacy (MS Office -Intermediate, ) • Attention to detail • Analytical skill • Mechanical & Electrical experience • Problem solving skill • Communication (English) • Assertiveness • Prioritizing skills & multi-skilling • Ability to work towards strict deadlines • High level of accuracy and self-motivation Position: Bus/Minibus Driver Department: Employee Service-Transportation Number Required: One (01) Primary Purpose • Collect and deliver passengers at designated locations and keep passengers informed of likely delays, reply on queries regarding schedules, routes, and transfer points and report any disruptions to a central dispatcher. This position also required a basic maintenance function to be completed.

TASK DESCRITION EXPANDED TO CORE PERFORMANCE AREAS Daily Routines • Ensure that vehicle is roadworthy and that all necessary check-ups have been done before departure.

• Ensure that both company and national road traffic rule and regulations are respected.

• Ensure that fuel tank of the vehicle is full with fuel before and after each trip.

• Ensure vehicle pre-start log sheet is filled out properly and readable.

• Ensure accidents and any defects are reported to your supervisor on time and should be a true reflection of the

accident/ incident.

• Ensure the vehicle cleanness of seats, curtains, and physique.

• Ensure service is delivered as planned on the daily roster.

Safety/ Customer Service • Ensure that passengers are guided properly during departures and arrivals.

• Ensure the safety of the passengers by adhering to the policy and procedure on driving company vehicles.

General • Required to provide a service for Bisha Mining to authorised areas and are required to perform duties not specified but as per request form hi/her supervisor.

Qualifications • Grade 12 Knowledge and Experience: • 3 years Transportation Experience • Driving Skills & valid Driver’s License - 4th Grade driving license • Knowledge and experience in mechanics will be an advantage Technical Skills Behavioural Skills • Computer Literacy (MS Office – Intermediate –specific MS Word) • Communication (English and local language) • Implementation Skills • Presentable and accountability • Contractual Knowledge and interaction with client • Interpersonal relations skill • Knowledge of the safety policies and procedures General Information and other requirements: • Place of Work: Bisha.

• Salary: As per Company salary scale.

• Type of Contract: Indefinite Additional requirement for Nationals: • Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of release paper from the Ministry of Defense.

• Present clearance paper from current/last employer.

• Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy of your National Identity Card etc.).

• Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an interview.

• Application documents will not be returned to sender.

• All applications should be sent through the post office.

• Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.

Address: Please mail your applications to: Bisha Mining Share Company, P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea Note to Eritrean applicants: Please send a copy of your application to Aliens Employment permits Affairs, P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea.

ኣብ ኣስመራ ን/ዞባ ገዛ ባንዳ ፕሎት 41 ፓርሰል C ጎደና እምባየ ሓደራ ነበር ቁ. ገዛ 18 ስፍሓቱ 75ት/ሜ ዝኾነ ተራ ገዛ ዋንነቱ ኣብ ኮሚሽን ኣባይቲ ብቁ.ምስከር ወረቐት 1030466 መወከሲ ቁ. 109780፡ ኣብ ቤ/ጽ ካዳስተር ብቁ. ምዝገባ ንብረት 26435/38165 ብሽም ኢያሱ ገብሩ በይን ዝተመዝገበ፡ ብህያብ ናብ መብራህቱ ይሕደጎ ኣብርሃለይ ክመሓላለፍ ስለዝኾነ፡ ዝቃወም እንተሎ ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መአገዲ ሒዙ ኣብ ውሽጢ 30 መዓልቲ ኣብ ቤት ጽሕፈት ኖታዮን ቤ/ጽ ካዳስተርን ይቕረብ። ኣመልካቲ መብራህቱ ይሕደጎ

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 11

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ስፖርት ኤርምያስ ገብረልዑል ermileul@gmail.com

ስፖርታዊ ንጥፈታት ሓይልታት ምክልኻል . . . ብምኽንያት መበል 31 ዓመት መዓልቲ ናጽነት ዝተሰርዐ ስፖርታዊ ንጥፈታት ሓይልታት ምክልኻል ኤርትራ፡ ትማሊ ኣብ ሜዳ ስፖርት መዓስከር ደንደን ብዝተኻየዱ ንጥፈታት መጋረጃኡ ቀንጢጡ። ኣብቲ ሓላፊ መኮነን ሓበሬታን ጎስጓስን ሚኒስትሪ ምክልኻል ኮሎ. ሰለሙን ስዩም፡ ምክትል ሓላፊ መኮነን ሓበሬታን ጎስጓስን ሜጀር ፍስሃየ ተኽላይ፡ ሓላፊ ጨንፈር ስፖርት መኮነን ሓበሬታን ጎስጓስን ሚኒስትሪ ምክልኻል ሜጀር ተስፋዝጊ ሃብታይ - ሆችሚን፡ ጸሓፊ ፈደረሽን ኵዕሶ መርበብ ኤርትራ ኣቶ ገብራይ ግደን ሓለፍቲ ጎስጓስ ግንባራትን ካልኦትን ዝተረኽቡሉ ረፍዲ፡ ጋንታታት ኵዕሶ መርበብ ሓሬናን መኸተን ከምኡ ድማ ሰንጥቕን ሽዑላን ፈላሚ ጸወታአን ኣካይደን። ተጻዋቲት ጋንታ ሓሬና መርሃዊት ተ/ሃንስ ኣንጸባራቒ ብቕዓት ኣብ ዘርኣየትሉ ግጥም ሓሬናን መኸተን፡ ሓሬናውያን 25ብ19፡ 25ብ12 ከምኡ ድማ 25ብ18 ብምዕዋት ኣብ ልዕሊ መጋጥምተን 3ብ0 ተዓዊተን። ብተመሳሳሊ፡ ተጻዋቲት ሰንጥቕ ሃናዲ ሓፊዝ ከምኡ ድማ ናይ ሽዑላ ሲሞና መንግስትኣብ ጸብለል ኢለን ኣብ ዝተራእያሉ ግጥም፡ ሽዑላ ኣብ ቀዳማይ እብረ 25ብ23 ተዓዊታ ነይራ። እንተኾነ፡ ሰንጥቕ ኣብ ዝሰዓባ ሰለስተ ሴታት 25ብ14፡ 25ብ17 ከምኡ ድማ 25ብ16 ብምዕዋታ ብድምር ውጽኢት 3ብ1 ተዓዊታ።

መደብ ጸወታ

ሎሚ ኵዕሶ ሰኪዐት (3X3) በኒፈር - ሳዋ ሰንጥቕ - ብድሆ ሓሬና - መኸተ ሽዑላ - ሳዋ ሓሬና - መኸተ በኒፈር - ብድሆ

ካብ ሰዓት 8፡00 ቅ.ቐ ጀሚሩ ኣብ ሜዳ መዓስከር ደንደን (ኢንዶር)

ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኒውካስል - ሊቨርፑል 2፡30 ኣስቶን ቪላ - ኖርዊች 5፡00 ሳውዝሃምፕተን - ክሪ. ፓላስ 5፡00 ዋትፎርድ - በርንለይይ 5፡00 ዎልቭስ - ብራይተን 5፡00 ሊድስ - ማን ሲቲ 7፡30 ላ’ሊጋ ኣላቨስ - ቪያሪያል 3፡00 ሪያል ማድሪድ - ኤስጳኞል 5፡15 ቫለንስያ - ለቫንተ 7፡30 ኣት. ቢልባኦ - ኣት. ማድሪድ 10፡00 ሰረ’ኣ ካሊያሪ - ሄላስ ቬሮና 4፡00 ናፖሊ - ሳሱሎ 4፡00 ሳምፕዶርያ - ጀኖዋ 7፡00 ስፔዝያ - ላዝዮ 9፡45

ኣስመራ ቢራን ኣዱሊስን ተዓዊተን ግጥማት ዋንጫ ናጽነት ኵዕሶ እግሪ ዞባ ማእከል፡ ትማሊ ሓሙስ ብኽልተ ጸወታታት ኣብ ዝቐጸለሉ፡ ኣስመራ ቢራን ኣዱሊስን ንመጋጥምተን ስዒረን። ሰዓት 2፡00 ድ.ቐ ኣብ ዝፈለመ ጸወታ ቢራን ዕዳጋ ሓሙስን፡ ኣስመራ ቢራ ሰለስተ ነጥቢ ዕዳጋ ሓሙስ ድማ ክልተ ነጥቢ ብምሓዝ እየን ናብ ሜዳ ኣትየን። ኣስመራ ቢራ፡ ኣብ መበል 15 ደቒቕ ፍናን ተስፋይ ብዘመዝገባ ሸቶ

ናይ 1ብ0 መሪሕነት ሓዘት። ዕዳጋ ሓሙስ ድማ ንሸቶ ዝኾና ኮዓሳሱ ሒዛ ናብ ልዳት ኣንጻር ጋንታኣ ትጽጋዕ እኳ እንተነበረት፡ ክሰልጣ ግና ኣይከኣለን።

ሳላሕን ኬርን ተሸሊሞም ኣጥቃዒ ክለብ ሊቨርፑል መሓመድ ሳላሕን ተጻዋቲት ክለብ ቸልሲ ሳም ኬርን፡ ብማሕበር ጸሓፍቲ ዓዲ እንግሊዝ ‘ዝበለጹ ተጻወትቲ ናይዚ ዓመት’ዚ’ ተባሂሎም ተሸሊሞም። ወዲ 30 ዓመት ምስራዊ ተጻዋታይ መሓመድ ሳላሕ፡ ኣብዚ ሊቨርፑል ኣርባዕተ ዋንጫ ንምልዓል ትጽዕረሉ ዘላ ዓመተ ስፖርት፡ 30 ሸቶታት ኣበርኪቱ። እቲ 22 ኣብ ውድድር ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ዘመዝገቦ እዩ። ኣብ 2018 ተመሳሳሊ ክብሪ ዝረኸበ ሳላሕ፡ ዝሓለፈ

ለካቲት ምስ ክለቡ ዋንጫ ካራባኦ ምልዓሉ ይዝከር። ብተመሳሳሊ፡ ብደቂ ኣንስትዮ ተጻዋቲት ክለብ ቸልሲ ሳም ኬር፡ ‘ብልጽቲ’ ተባሂላ በቲ ማሕበር ተሸሊማ። ጓል 28 ዓመት ኬር፡ ኣብ ውድድር ሱፐር ሊግ ደቂ ኣንስትዮ 18 ሸቶታት ብምምዝጋብ ብብዝሒ ሸቶታት ትመርሕ ኣላ። እዛ ኦስትርያዊት ተጻዋቲት፡ ቸልሲ ኣብ ግንቦት ኣብ ዝካየድ ግጥም ፍጻመ ኤፍ ኤ ካፕ ኣንጻር ማን ሲቲ ክትበጽሕ ዓቢ እጃም ነይሩዋ።

ጸወታ ድማ ብመሪሕነት ኣስመራ ቢራ 1ብ0 ናብ ዕረፍቲ ኣቕንዐ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ዕዳጋ ሓሙስ ንምምዕርራይ ሓያል ጻዕሪ ኣካየደት። ኣብቲ ህሞት ድማ ተጻዋታይ ኣስመራ ቢራ ብዝፈጸሞ በደል፡ ዕዳጋ ሓሙስ ኣብ መበል 73 ደቒቕ ፍጹም ቅላዕ መቕጻዕቲ ረኸበት። ሚኪኤል መሓሪ ድማ ናብ ሸቶ ቀየራ። ኣስመራ ቢራ ናብ መሪሕነት ንምምላስ ልዑል መጥቃዕቲ ኣካየደት። ኣብ መበል 80 ደቒቕ ተኸላኻሊ ተኽሊት ሓጎስ ብዘቑጸራ ሸቶ ውጥና ሰመረ። ጸወታ ድማ ብዓወት ኣስመራ ቢራ 2ብ1 ተዛዘመ። ኣስመራ ቢራ ንውህሉል ነጥባ ናብ ሽዱሽተ ከተበርኽ እንከላ፡ ኣብ መስመር ምጥቃዕ ዝስለፍ ተጻዋታያ ፍናን ተስፋይ ድማ ብሉጽ ናይቲ ግጥም ኮይኑ ንሽልማት ቀሪቡ። ስዒበን ናብ ሜዳ ዝኣተዋ ኣዱሊስን ኩባንያ ሰገንን ነበራ። ኣዱሊስ ሓንቲ ነጥቢ ብምሓዝ፡ ኩባንያ ሰገን ድማ ኣርባዕተ ነጥቢ ብምውህላል ናብቲ ናይ ብቕድሚ ትማሊ ጸወታ ናብ ሜዳ ኣተዋ። ኩባንያ ሰገን ናይ መወዳእታ ግጥማ ናይዚ ውድድር’ዚ ብምዃኑ ንጸወታ ናብ ረብሓኣ ክትቅይር ላዕልን ታሕትን በለት። ኣብ መበል 18 ደቒቕ

ኸኣ ዓወት ተኽለዝጊ ብዘመዝገባ ሸቶ ብናይ 1ብ0 መሪሕነት ንጸወታ ናብ ዕረፍቲ ኣቕንዐቶ። ኣብ ካልኣይ ፍርቂ፡ ኣዱሊስ ኣብ መበል 49 ደቒቕ ሚኪኤል ሃብተ ዝሃንደሳን ተስፋይ ተሾመ ምስ ሰኪዐት ብዘወሃሃዳን ኵዕሶ ተመዓራረየት። መጥቃዕቲ ኣዱሊስ እናሓየለ ኣብ ዝመጸሉ፡ ኣብ መበል 54 ደቒቕ ተስፋይ ተሾመ ንዕኡ ካልኣይቲ ሸቶ ብምምዝጋብ ንመሪሕነት ጋንታኡ ኣውሓሰ። ንፊልሞን ሚኪኤልን ሜሮን ዓንዶምን ዝቐየረት ሰገን፡ ሚዛን ናይ ጸወታ ክትቅይር እኳ እንተኸኣለት፡ ንሸቶ ዝኾና ኮዓሳሱ ክትፈጥር ግና ኣይከኣለትን። ብመንጽሩ፡ ኣብ መበል 89 ደቒቕ ንኣዱሊስ እፎይታ እትፈጥር፡ ንተጻወትቲ ሰገን ሞራል እተስእንን ሸቶ ተመዝገበት። ዋና ናይታ ሸቶ ኣናስ ኑረዲን ነበረ። በዚ ድማ ኣዱሊስ 3ብ1 ተዓወተት። ተጻዋታያ ተስፋይ ተሾመ ኸኣ ብሉጽ ኮይኑ ተሸሊሙ። ኣዱሊስ ኣርባዕተ ነጥቢ ብምሓዝ ንዝስዕብ ጸወታኣ ኣንጻር ዕዳጋ ሓሙስ ትጽበ። ናይ ምድብ ጸወታኣ ዝፈጸመት ኩባንያ ሰገን፡ ካብዚ ውድድር ወጻኢ ኮይና ኣላ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ውድድር ኵዕሶ እግሪ ሻምፕዮን ደቂ ኣንስትዮ ዞባ ማእከል ሎሚ ካብ ፍርቂ መዓልቲ ኣትሒዙ፡ ጎዳይፍ ምስ በሪኽ፡ ኩባንያ ሰገን ምስ ገጀረት ከምኡ ድማ ደንደንን ኢንሹራንስን ብዘካይዳኦ ግጥም መጋረጃኡ ክዓጹ እዩ። ** ** **

ግዝያዊ ዓላሚ ማን ዩናይትድ ራኒክ፡ ኣሰልጣኒ ኦስትርያ ኮይኑ ተመዚዙ ግዝያዊ ኣሰልጣኒ ማን ዩናይትድ ራልፍ ራኒክ፡ ንቦታ ዓላሚ ሃገራዊት ጋንታ ኦስትርያ ፍራንኮ ፎዳ ብምትካእ መዝነት ከምዝተረከበ ትማሊ ቢቢሲ ኣማስያኡ ሓቢሩ። ኣብ ማን ዩናይትድ ውጽኢታዊ ኮይኑ ክቐርብ ዘይከኣለ ራኒክ፡ ካብ ፈለማኡ ብግዝያዊነት ክሰርሕ እኳ እንተተሰማምዐ፡ ዘመዝግቦ ውጽኢት ተራእዩ ናብ ቀዋምነት ናይ ምቕጻል ውጥን ከምዝነበረ’ዩ ዝግለጽ። እንተኾነ፡ እዛ ንከም ሮናልዶ፡ ፖል ፖግባን ካልኦትን ዝሓዘት ማንቸስተራዊት ክለብ ‘ኣይግድን’ ኮይና ብምቕራባ፡ እቲ ውዕል ክሳብ መወዳእታ ናይዚ ዓመተ ስፖርት ጥራይ’ዩ ክጸንሕ ተወሲኑ። በዚ ድማ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሳምንቲ ካልእ ስራሕ ሃሰው ክብል ዝጸንሐ እዚ ወዲ 63 ዓመት ጀርመናዊ ኣሰልጣኒ፡ ንኽልተ ዓመት ንኦስትርያ ክዕልም ክታሙ ኣንቢሩ ኣሎ። ኣብ መወዳእታ ናይ ወርሒ ግንቦት ከኣ ናብታ ሃገራዊት ጋንታ ክጽንበር እዩ። ኣብ መሳልል ደረጃታት ፊፋ መበል 23 ተርታ ተሰሪዓ እትርከብ ኦስትርያ፡ ኣብ ወርሒ መጋቢት ንዓላሚኣ ፍራንኮ ፎዳ ምብራራ ይፍለጥ። ክሳብ ለይቲ ሎሚ ድማ ብዘይ ኣሰልጣኒ ምንባራ ጸብጻብ

ቢቢሲ ብተወሳኺ የረድእ። ኣብ ሕዳር ናይ ዝሓለፈ ዓመት ንኦሊ ጉናር ሶልሻየር ተኪኡ ኣብ መንበር ምዕላም ዝተቐመጠ ራኒክ፡ ዛጊት ካብ ዘካየዶም 25 ጸወታታት (ኣብ ኩሉ ውድድር ምዃኑ’ዩ) ኣብ 10 ጥራይ እዩ ተዓዊቱ። ሰለስተ ጸወታታት ኣብ ዝተረፈሉ ግጥም ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ፡ ማን ዩናይትድ፡ ራብዓይ ተርታ ካብ ዝሓዘት ኣርሰናል ብሓሙሽተ ነጥቢ ትሒታ ሻዱሸይቲ ኮይና ትሳለ ኣላ። ድሕሪ’ቲ ኣብ 2013 ጡረታ ዝወጸ ሰር ኣሌክስ ፈርጉሰን ዘይማእመኣ ማን ዩናይትድ፡ ንኣሰልጣኒ ኣያክስ ኤሪክ ተን ሃግ ንቦታ ራኒክ ተኪኡ ክዕልም መዝነት ምሃባ ናይ ትማሊ ተዘክሮ እዩ። ኣብ ክረምቲ መዝነት ዝቕበል ኤሪክ ተን

ሃግ፡ ድሕሪ ፈርጉሰን ሓሙሻይ ቀዋሚ ኣሰልጣኒ ማን ዩናይትድ ክኸውን እዩ። ኣብ ጀርመን፡ ምስ ስሙያት ዓለምቲ ናይታ ሃገር ዝጽዋዕ ራኒክ፡ ሓላፊ ስፖርትን ምዕባለን ሩስያዊት ክለብ ሎኮሞቲቭ ሞስኮ ኮይኑ ክዓዪ ድሕሪ ምጽናሕ’ዩ ናብ ማን ዩናይትድ ተሰጋጊሩ። ኣብ ዝተፈላለየ እዋን ንክለባት ስቱትጋርት፡ ሃኖቨር፡ ሆፈናህይም፡ ሻልከን ሌፕዚግን ዝዓለመ ራኒክ፡ ኣብ 2011 ምስ ክለብ ሻልከ ዋንጫ ጀርመን ከልዕል እንከሎ፡ ኣብ ግጥም ፍርቂ ፍጻመ ሻምፕዮንስ ሊግ ኤውሮጳ እውን ምስታ ክለብ በጺሑ እዩ። እዚ ከምዚ’ሉ እንከሎ፡ ኣሰልጣኒ ቶተንሃም ኣንቶንዮ ኮንተ ናብ

ፒኤስጂ ናይ ምስግጋር መደብ ከምዘይብሉ ኣነጺሩ። ብሓያለ መራኸቢ ብዙሃን ንኣሰልጣኒ ፖቸቲኖ ተኪኡ ናብ ፒኤስጂ ክሰጋገር ከምዝኽእል ዝተሓበረ ኮንተ፡ “ብዛዕባይን ፒኤስጂን ዝተዘርበ፡ ሓሶት’ዩ። ምስታ ክለብ ርክብ የብለይን” ክብል ሓጺር ምላሽ ሂቡ ኣሎ። ዝሓለፈ ሕዳር፡ ንኑኖ ኤስፕሪቶ ሳንቶ ተኪኡ ኣሰልጣኒ ቶተንሃም ኮይኑ ዝተመዘዘ ኮንተ፡ ምስታ ለንደናዊት ክለቡ ክሳብ ክረምቲ ናይ 2023 ዘጽንሕ ውዕል ኣለዎ።

መደብ ጸወታ

ጽባሕ ፕሪመር ሊግ እንግሊዝ ኤቨርተን - ቸልሲ 4፡00 ቶተንሃም - ሌስተር ሲቲ 4፡00 ዌስትሃም - ኣርሰናል 6፡30 ላ’ሊጋ ኤልቸ - ኦሳሱና 3፡00 ግራንዳ - ሴልታቪጎ 5፡15 ራዮ ቫለካኖ - ሪያል ሶሴዳድ 7፡30 ባርሴሎና - ማዮካ 10፡00 ሰረ’ኣ ጁቬ - ቨነዝያ 1፡30 ኢምፖሊ - ቶሪኖ 4፡00 ሚላን - ፊዮረንቲና 4፡00 ኡዲነዝ - ኢንተር ሚላን 7፡00 ሮማ - ቦሎኛ 9፡45

ሓዳስ

ኤርትራ

30 ሚያዝያ 2022 - ገጽ 12

መበል 31 ዓመት ቁ.208

ዜና ወጻኢ ሸዊት ተኽለ

ኣብ 2021፡ ብደረጃ ዓለም ብጠቕላላ ልዕሊ ስፍሓት ብሪጣንያ ዝኣኽሉ ጫካታት ከምዝበረሱ ተገሊጹ። ብመሰረት እቲ ሓበሬታ፡ ኣብ 2021 ጥራይ ኣስታት 253 ሽሕ ትርብዒት ኪ.ሜ ጫካታት እዩ በሪሱ። እቲ መጠን ብርሰት ኣግራብ ምስ 2020 ክነጻጸር እንከሎ ተመሳሳሊ እኳ እንተኾነ፡ ምስ ኣብ 2019 ዝነበረ መጠን ብርሰት ግን ከምዝዓበየ ጸብጻባት የነጽሩ። ብርሰት ኣግራብ ዘኸትሎ ዘሎ ክሊማዊ ምምዝባል ዓቢ ምዃኑ ዘረድአ

መጠን ብርሰት ኣግራብ ይብእስ እቲ ጸብጻብ፡ ብሰንኪ ብርሰት፡ መጠን ካርቦን ዳይ ኦክሳይድ ኣብ ኣየር ብዕጽፍታት ይውስኽ ምህላዉን ብኡ መጠን ድማ ክሊማ ዓለም እናወዓየ ምምጽኡን ኣነጺሩ። ዝያዳ ኩሉ ኣሻቓሊ ኮይኑ ዘሎ ድማ ምብራስ ናይቲ ጻዕቂ ኣግራብ ዘለዎ 37 ሽሕን 5 ሚእቲን ስፍሓት ዝውንን ትሮፒካዊ ስፍራታት ኮይኑ ከምዘሎ እቲ ጸብጻብ ወሲኹ የረድእ። ቀንዲ ጠንቂ ናይቲ ተርእዮ ድማ

ደቡብ ኮርያ፡ ‘ምስጢራዊ ‘ምስጢራዊ ሰነዳት ኣሕሊፎም’ዝበለቶም ሰባት ቀይዳ

ዲ.ሪ.ኮንጎ፡ ክታበት ጸረ-ኢቦላ ጀሚራ መንግስቲ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ፡ ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን ንዝተኸስተ ሓድሽ መልከፍቲ ‘ኢቦላ’ ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ንምእታው፡ ክታበት ናይ ምሃብ ወፍሪ ከምዝጀመረ ኣፍሊጡ።

ሚኒስትሪ ጥዕና እታ ሃገር ኣብ ዝሃቦ መግለጺ፡ በቲ ቀዛፊ ቫይረስ ከምእተለኽፉ ዝተረጋገጹን ምስኦም ጥቡቕ ምቅርራብ ዝነበሮምን 233 ሰባት ተወሺቦም ከምዘለዉ ብምጥቃስ፡ በቲ ሓድሽ ተርእዮ

2 ሰባት ከምዝሞቱ ኣረጋጊጹ። ኣብ 2020 ኣብታ ሃገር ብዝተኸስተ ለብዒ ኢቦላ፡ 55 ሰባት ከምዝሞቱ ናይ ሽዑ ጸብጻባት ይጠቕሱ። ካብ 2013 ክሳብ 2016 ኣብ ሃገራት ምዕራብ ኣፍሪቃ ዝተኸስተን ህይወት ልዕሊ 11 ሽሕ ሰባት ዝቐዘፈን ለብዒ ኢቦላ፡ ኣህጉራዊ ጥዕናዊ ስግኣት ፈጢሩ ምንባሩ ይዝከር። ኣብ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ፡ ድሕሪ’ቲ ኣብ 1976 ንፈለማ እዋን ኣብ ወሰናስን ፈለግ ዛየር ዝተራእየ ቫይረስ ኢቦላ፡ ብውሕዱ 12 ግዜያት ለበዳ ናይቲ ቀዛፊ ሕማም ከምእተኸስተ፡ ጸብጻባት ጥዕና’ታ ሃገር የመልክት።

ኣልጀርያ፡ ሰደድ ጋዝ ናብ ስጳኛ ከተቋርጾ ከምእትኽእል ኣጠንቂቓ መንግስቲ ኣልጀርያ፡ ሰደድ ባህርያዊ ጋዝ ናብ ስጳኛ ከቋርጾ ከምዝኽእል ኣጠንቂቑ። ሚኒስትሪ ጸዓት ኣልጀርያ ኣብ ዘውጸኦ መግለጺ፡ ሃገሩ ብመዓምቝ ማእከላይ ባሕሪ ብዝተዘርግሐ ሻምብቆታት ናብ ስጳኛ ንእትልእኮ ሰደድ ባህርያዊ ጋዝ፡ ስፓኛ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ንዘሎ ስምምዕ ምስ እትጥሕስ፡ ብኡ-ንብኡ ከተቋርጾ ከም እትግደድ ኣፍሊጡ። ስጳኛ ነቲ ባህርያዊ ጋዝ፡ ብኢደ ዋኒና ናብ ካልእ ሃገር ናይ ምቕንዑ ስጉምቲ ከይትወስድ እያ ኣልጀርያ ተጠንቅቕ ዘላ። ክሳብ ጥቅምቲ 2021፡ ገለ ክፋል ካብቲ ኣልጀርያ ናብ ስጳኛ እትገብሮ ሰደድ ባህርያዊ ጋዝ፡ ንሞሮኮ ሰንጢቑ ብዝሓልፍ መስመር ክካየድ ምጽንሑ ዝሕብሩ ጸብጻባት፡ ኣብ መንጎ ክልቲአን ጐረባብቲ ሃገራት ብዝነበረ ውዕል፡ ሞሮኮ 10 ሚእታዊት ካብቲ ባህርያዊ

ተረኛ ፋርማሲ ፋርማሲ ናጽነት

ጋዝ ክትጥቀመሉ ከምዝጸንሐት የረድኡ። እንተኾነ፡ ብጉዳይ ‘ዞባ ምዕራብ ሰሃራ’ ኣብ መንጎ ክልቲአን ሃገራት ተፈጢሩ ብዘሎ ዘይምቅዳው፡ ኣልጀርያ ነቲ ውዕል ንምሕዳስ ፍቓደኛ ስለዘይኰነት፡ እቲ ንሞሮኮ ሰንጢቑ ናብ ስጳኛ ዝግበር ሰደድ ባህርያዊ ጋዝ ስርሑ ከቋርጽ ተገዲዱ ከምዘሎ’ዩ ዝሕበር። ኣብ እታው ባህርያዊ ጋዝ ኣልጀርያ እትምርኮስ ስጳኛ፡ ኣብ ጉዳይ ዞባ ምዕራብ ሰሃራ ጸግዒ ሞሮኮ ብምውሳዳ፡ ዝምድናታታ ምስ ኣልጀርያ ኣብ ሓደጋ ወዲቑ ከምዘሎ ክግለጽ ጸኒሑ እዩ። ስጳኛ፡ ነቲ ካብ ኣልጀርያ እትገብሮ እታው ባህርያዊ ጋዝ ንኸይትኸስሮ፡ ሓያል ዲፕሎማስያዊ ጻዕርታት ኣብ ምክያድን ቀረብ ባህርያዊ ጋዝ ሞሮኮ ንምርግጋጽ ዝተፈላለየ ሜላታት ኣብ ምንዳይን ከምእትርከብ ድማ ይሕበር። ገለ ካብቲ ስጳኛ ኣቕሪባቶ ዘላ

እማመታት፡ ሞሮኮ ዘድልያ ጠለብ ባህርያዊ ጋዝ ካብ ካልኦት ሃገራት ብምሽማት፡ ኣብ ስጳኛ ኣብ ዝርከብ ትካላት ኣጻርያ ኣብ መዓላ ከተውዕሎ ዝብል ይርከቦ። እቲ ብቐረብ ባህርያዊ ጋዝ ኣጋጢሙ ዘሎ ምትፍናን፡ ሃገራት ምዕራብ ኣብ ልዕሊ ሩስያ ብዝወሰንኦ በይናዊ እገዳታት፡ ዋጋ ባህርያዊ ጋዝን ነዳዲን ኣብ ዓለማዊ ዕዳጋ ብልዑል መጠን ከምዝነሃረ ኣብ ዝግለጸሉ ዘሎ እዋን እዩ።

ፖሊስ ደቡብ ኮርያ፡ ናብ ሓደ ሰሜን ኮርያዊ ምዃኑ ዝተገልጸ ሰላዪ ወተሃደራዊ ምስጢራት እታ ሃገር ብምልኣኽ ንዝጠርጠሮም ክልተ ሰባት ኣብ ቀይዲ ከምዘእተወ ኣፍሊጡ። ኣኽበርቲ ሕግን ፖሊስን ደቡብ ኮርያ ኣብ ዝሃብዎ ሓበሬታ፡ እቶም ክልተ ጥርጡራት፡ ሊ ዝተባህለ ሓላፊ ናይ ሸርፊ ትካል ክሪፕቶ ካረንሲን፡ ቢ ዝበሃል ወተሃደራዊ መኮነንን ምዃኖምን፡ ክልቲኦም ብጥሕሰት ሃገራዊ ድሕነት ሃገርን ምቕባል ጉንዖን ተኸሲሶም ከምዘለዉን ሓቢሮም። ሰበ-ስልጣን ፖሊስ ደቡብ ኮርያ፡ እቲ ሰላዪ ምዃኑ ዝተገልጸ ነጋዳይ፡

ሰሜን ኮርያዊ ከም ዝዀነ፡ እቶም ጥርጡራት ካብ እተዛረብዎ ዘረባን ኣብ ቴለግራም ካብ ዝተረኽቡ ሓበሬታታትን ከምእተረጋገጸ ገሊጾም። ፖሊስ ደቡብ ኮርያ፡ ብዛዕባ እቶም ክልተ ጥርጡራት ኣብ ለካቲት ምስጢራዊ ሓበሬታ ከም ዝበጽሖምን ድሕሪ ነዊሕ ምክትታል፡ ኣብ ሚያዝያ ኣብ ትሕቲ ቀይዲ ከምዘእተዎምን ሓቢሩ። ሰሜንን ደቡብን ኮርያ ካብ 1950 ክሳብ 1953 ኣብ ዝነበረ እዋን፡ ደማዊ ኵናት ካብ ዘካይዳ ንደሓር ክልቲአን ሃገራት ከሳብ ሎሚ ኣብ ከቢድ ወጥሪ ከምዝርከባ እዩ ዝግለጽ።

ቻይና፡ እገዳታት ቫይረስ ኮሮና ተጽንዕ ኣብ ቻይና ዳግማይ ለብዒ ቫይረስ ኮሮና ኣብ ዝረኣየሉ ዘሎ እዋን፡ ከተማ በይጂንግ ምስፍሕፋሕ ናይቲ ቫይረስ ንምግታእ ብብዝሒ ህዝባዊ ምንቅስቓሳት ዝረኣየሉ ቦታታት ናይ ምዕጻው ስጉምትታት ከምዝወሰደት ሓቢራ። እቲ ናይ ምዕጻው ስጉምቲ ኣብ ሲነማታት፡ ማእከላት ምውስዋስ ኣካላትን ንግዳዊ ንጥፈታት ዝካየደሉ ህዝባዊ ቦታታትን ብዕቱብ ተተግቢሩ ምህላዉ ተገሊጹ። እንተኾነ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ናይታ ርእሰ-ከተማ ዝርከቡ ዜጋታት፡ ብሰንኪ ዘጋጥሞም ዘሎ ፋይናንስያዊ ጸገማት ኣንጻር እቲ ዝተወሰነ ዕጽዋ ድምጾም የስምዑ ከምዘለዉ፡ ሮይተርስ ንነበርቲ እታ ከተማ ብምጥቃስ

ሓቢሩ። ኣቐዲሙ፡ መንግስቲ ቻይና ኣብ ሻንግሃይ ንዝተራእየ ሓድሽ መልከፍቲ ቫይረስ ኮሮና ቫይረስ ንምግታእ ተመሳሳሊ ስጉምቲ ወሲዱ ምንባሩ ይዝከር። ከተማ በይጂንግ፡ ዝሓለፈ ሓሙስ

49 ሓድሽ መልከፍቲ ቫይረስ ኮሮና ከተመዝግብ እንከላ፡ ኣብ ሻንጋይ ድማ ቊጽሪ መልከፍቲ ምልክት ናይቲ ቫይረስ ዘይብሎም ሕሙማት ናብ 9,545 ክብ ክብል እንከሎ፡ ቊጽሪ ምዉታት ድማ 52 ከምዝበጽሐ ጸብጻባት ጥዕና ቻይና የመልክት።

ጎደና

ቁ.ስልኪ

ጎደና 176-3 ቁ፡8፡ ከባቢ ሚ/ሪ ትምህርቲ

122035

ዕለት 30/4/2022

ንናይ ሕርሻ ቦታታት ተባሂሉ ብደቂሰብ ዝካየድ ንጥፈታት ቆጥቋጥ ከምዝኾነ ይሕበር። ኣብ 2021 ኣብ ዝተኻየደ መጽናዕቲ ከምዝሕብሮ፡ ኣብቲ ዓመት እቲ ብዝተፈጸመ ብርሰት ኣግራብ ጥራይ 2.5 ጊጋ ቶንስ ካርቦን ዳይ ኦክሳይድ ኣብ ኣየር ከምእተዋህለለ ተገሊጹ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመት፡ ኣብ ብራዚል ልዕሊ 1.5 ሚልዮን ሄክታር፡ ኣብ ደሞክራስያዊት ሪፓብሊክ ኮንጎ ድማ ልዕሊ ፍርቂ ሚልዮን ሄክታር ጫካታት ብሰባት ከምዝበረሰ ይግለጽ።

ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ Sabur Printing Services

ቁ.ቴሌፎን 127565