ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε διάφορες κοινωνικές ομάδες Ετήσια Ερευνητική Εργασία του τμήματος Β5 Σχολικό έτος 2012 - 2013
1Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΜΙΑΣ
22 Απριλίου 2013 Επιβλέπων Καθηγητής : Δαφνάς Ιωάννης
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
0
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Πίνακας περιεχομένων ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ................................................................... 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ............................................................................................................ 5 ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ......................................................................................................... 5 ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ................................................. 5 Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ ........................................................................................ 6 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ..................................................................................................... 6
Ιστορική αναδρομή ................................................................................................. 7 ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ......................................................................................................... 7 ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ .................................................................. 7 Σύντομη Ιστορία................................................................................................. 7 ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ .................. 9 Ιστορική Αναδρομή του Προβλήματος ..........................................................10 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ .................................................................................................... 11 ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ........................................................................................................13 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ................................................................................13 ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ................................................14 ΟΡΙΣΜΟΣ .........................................................................................................14 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ....................................................................................................14 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ .......................................................17 Τί ανάγκες της οικονομίας καλύπτουν οι μετανάστες .................................18 Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ...............................................................................19 Επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης ...................................................19 ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ) ......... 20 OIKONOMIKH ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ .........................................................21 Συνέπειες .......................................................................................................... 22 ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΚΙΝΗΜΑ) ............................................................... 24 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ................................................................................................... 26
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ............................................................................. 30 Μετρήσεις - Αποτελέσματα ............................................................................... 30 Ανάλυση Αποτελεσμάτων .................................................................................... 30
ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ................................................................................................. 38 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
1
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Προτάσεις Για Το Μέλλον ...................................................................................... 39
Βιβλιογραφία ............................................................................................................. 40 ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ .................................................................................41
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
2
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Στην πρώτη συνεδρία μας ως τμήμα της ερευνητικής εργασίας ή αλλιώς project η οποία έγινε τη Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2012 το αντικείμενο της συνεδρίας μας η δημιουργία συμβολαίου συνεργασίας και η συζήτηση θέματος. Οκτωβρίου 2012 είχε ως αντικείμενο συνεδρίας της τη συζήτηση για το σκοπό της εργασίας μας και την εύρεση ρόλων των ομάδων. Επίσης μοιράστηκε υλικό για τη δημιουργία φακέλων. Στη Τρίτη συνεδρία μας που έγινε την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012 το θέμα μας ήταν η δομή της ερευνητικής εργασίας ή project και η ανάλυση της μεθόδου που θα έπρεπε να ακολουθηθεί. Η τέταρτη συνεδρία μας που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή
2
Νοεμβρίου 2012 αξιοποιήσαμε τους τρόπους του ηλεκτρονικού υπολογιστή και την κατανομή εργασιών σε ομάδες. Στην πέμπτη συνεδρία μας η οποία έλαβε χώρο την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2012 συζητήσαμε τα βήματα δημιουργίας και εγκατάστασης το διαδικτυακό πρόγραμμα Google Drive στον υπολογιστή του σπιτιού μας για την καλύτερη και πιο γρήγορη εκτέλεση της εργασίας. Την έκτη συνεδρία μας η οποία πραγματοποιήθηκε τη Τετάρτη
19
Δεκεμβρίου 2012 το θέμα συγκέντρωσης ήταν η εύρεση και συγκέντρωση πληροφοριών, η καταγραφή σε ατομικά ημερολόγια και η παρατήρηση και ανατροφοδότηση της θεματολογίας. Στην επόμενη συνεδρία μας που έγινε το καινούριο έτος που έγινε την Τετάρτη 9 Ιανουαρίου του 2013 το αντικείμενό της ήταν η αναζήτηση ερωτημάτων για το ερωτηματολόγιο. Στην όγδοη συνεδρία μας που έγινε τη Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2013 συγκεντρώσαμε πληροφορίες, καταγράψαμε το τι είχαμε κάνει μέχρι τότε σε ατομικά ημερολόγια, εκφράσαμε τις παρατηρήσεις μας και ανατροφοδοτήσαμε τη θεματολογία του
ερωτηματολογίου και των
ερωτημάτων.
Επίσης
συζητήσαμε τα ερωτήματα του ερωτηματολογίου. Την Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013 που πραγματοποιήθηκε η ένατη συνεδρία μας ως τμήμα της ερευνητικής εργασίας δημιουργήσαμε το ερωτηματολόγιο σε φόρμα της Google και ύστερα αναρτήσαμε το ερωτηματολόγιο στην ηλεκτρονική ιστοσελίδα (site) του 1ου Γενικού Λυκείου Λαμίας (ΓΕΛ) Η δέκατη συνεδρίας μας που έλαβε χώρο την Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2013 επισκεφτήκαμε τα σχολεία 4ο Γυμνάσιο και 4ο Λύκειο Λαμίας για τη συγκέντρωση απαντητικών φύλλων ερωτηματολογίου. 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
3
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Στην ενδέκατη και δωδέκατη συνεδρία μας που έγιναν 15 Φεβρουαρίου και 1η Μαρτίου 2013 καταγράψαμε τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου που δόθηκαν στην προηγούμενη συνεδρία μας. Τη 13η συνεδρία μας που έγινε 8 Μαρτίου 2013 κάναμε την επεξεργασία των απαντήσεων του ερωτηματολογίου που μοιράστηκε και αρχίσαμε τη δημιουργία έντυπου και ψηφιακού υλικού η οποία συνεχίστηκε στην επόμενη συνεδρία μας λόγο ανεπαρκούς χρόνου η οποία έλαβε χώρο στις 15 Μαρτίου 2013, επίσης έγινε η συγκέντρωση για τη δημιουργία των δύο πρώτων αρχικών ομάδων. Την επόμενη φορά που συνεδριάσαμε την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013 παρουσιάσαμε και παρατηρήσαμε τις εργασίες μας μέχρι στιγμής. Στις 29 Μαρτίου ημέρα Παρασκευή 2013 συνθέσαμε την εργασία των υποομάδων. Στην 17η συνεδρία μας που έγινε την Παρασκευή 5 Μαρτίου 2013 έγινε η συνέλευση εκπροσώπων από κάθε ομάδα και δημιουργία τελικού εγγράφου word και αρχείου power point. Την Παρασκευή 12 και 19 Απριλίου 2013 έγινε μια μίνι παρουσίαση και ειπώθηκαν προτάσεις βελτιστοποίησης της τελικής εργασίας. Τέλος τη Δευτέρα 22 Απριλίου 2013 έγινε η τελική παρουσίαση.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
4
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Είναι γνωστό ότι στις μέρες μας η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει το σύγχρονο άνθρωπο σε πολλές πτυχές της ζωής του. Ανάμεσα σ’ αυτές κυρίαρχο ρόλο παίζει ο ρατσισμός σε κοινωνικό επίπεδο. Η συγκεκριμένη έρευνα, λοιπόν, έχει σκοπό να διαπιστωθεί το αν και το πόσο έχει επηρεάσει τη σύγχρονη κοινωνία μέσα από τη συγκέντρωση πληροφοριών και την αναζήτηση εποπτικών μέσων.
ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Η
μετάβαση
στην
Κοινωνία
της
Πληροφορίας
είναι
σήμερα
μια
πραγματικότητα και στη χώρα μας. Η διείσδυση του διαδικτύου στα Ελληνικά νοικοκυριά
βαίνει
συνεχώς
αυξανόμενη.
Η
δυνατότητα
ευρυζωνικής
πρόσβασης του καταναλωτή στον παγκόσμιο ιστό του επιτρέπει να συγκρίνει ποιότητες και τιμές και να αγοράζει προϊόντα και υπηρεσίες από «εικονικά καταστήματα» που λειτουργούν στον κυβερνοχώρo. Κάθε «δικτυωμένος» πολίτης χωρίς να μετακινηθεί από την πόλη ή το χωριό του μπορεί πλέον να κάνει παραγγελίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου πλήθους καταναλωτικών ειδών, όπως βιβλία, εισιτήρια θεαμάτων, εργαλεία, έπιπλα ή άλλα είδη, να αγοράζει πακέτα διακοπών, να διαβάζει ηλεκτρονικές εφημερίδες, να ενημερώνεται και να διασκεδάζει. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να κατεβάζει on line στον υπολογιστή του ψηφιακό περιεχόμενο κάθε είδους, υπό μορφή κειμένου, ήχου, εικόνας, βίντεο και τηλεόρασης, να συμμετέχει σε ηλεκτρονικές δημοπρασίες, να κάνει πληρωμές, ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων μέσω internet banking, να προβαίνει
σε
αγοραπωλησίες
μετοχών,
ομολόγων
και
λοιπών
χρηματοπιστωτικών προϊόντων ή ακόμα να πωλεί ο ίδιος τα προϊόντα του μέσω διαδικτύου. Οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες των νέων μορφών επικοινωνίας είναι σημαντικές. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών αυξάνει την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών ενώ διευκολύνει τον καταναλωτή να προμηθεύεται προϊόντα της επιλογής του από οποιοδήποτε κατάστημα ή προμηθευτή επιθυμεί ανά τον κόσμο, και όχι αναγκαστικά από τους προμηθευτές του τόπου διαμονής του. Η άμεση επαφή παραγωγού και καταναλωτή καταργεί τις 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
5
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
παραδοσιακές κατηγορίες μεσαζόντων. Η εξ αποστάσεως σύναψη συναλλαγών μεταξύ αγνώστων ανατρέπει τους μέχρι τώρα ισχύοντες παραδοσιακούς κανόνες δικαίου και εισάγει νέες προκλήσεις στο νομοθέτη σε ότι αφορά την αναμόρφωση των κανόνων περί εγκυρότητας των συμβάσεων πώλησης αγαθών ή μίσθωσης υπηρεσιών.
Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ Σκοπός του θέματος που επιλέχθηκε είναι η αναγνώριση της οικονομικής κρίσης σε σημαντικό βαθμό ώστε να καταφέρουμε να μεταφέρουμε με επιτυχία το βαθμό δυσκολίας της σημερινής κατάστασης και τον τρόπο επίλυσής της.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Ένας από τους τομείς που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την οικονομική κρίση είναι ο αθλητισμός. Όχι συγκεκριμένα οι μεγάλοι σύλλογοι –αν και ούτε αυτοί δεν έχουν παραμείνει αλώβητοι- αλλά γενικότερα ο αθλητισμός στην Ελλάδα. Δεν ζούμε πια σε εποχές που αν κάποιος θέλει να ασχοληθεί σοβαρά με τον αθλητισμό δεν έχει οικονομικούς περιορισμούς. Στην Ελλάδα του σήμερα, ο αθλητισμός κοστίζει και λεφτά δεν υπάρχουν. Ένα παράδειγμα είναι η αποστολή της Ελλάδας στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου, η οποία αποτέλεσε την μικρότερη (ως προς τον αριθμό ατόμων) αποστολή των τελευταίων είκοσι χρόνων. Είναι, λοιπόν, φανερό πως η οικονομική κρίση επηρεάζει άμεσα τον ελληνικό αθλητισμό. Βέβαια, αυτός επηρεάζεται και έμμεσα, αφού οι περισσότεροι σύλλογοι πλήττονται συνεχώς επειδή οι οπαδοί τους δεν μπορούν να πληρώσουν το εισιτήριό τους για να παρακολουθήσουν έναν αγώνα λόγω οικονομικών δυσκολιών και οι χορηγοί των ομάδων είναι πια δυσεύρετοι. Αυτοί δεν είναι παρά μόνο μερικοί από τους τρόπους με τους οποίους η οικονομική κρίση επηρεάζει τον αθλητισμό, και όμως καταστούν φανερό πως το μέλλον του Ελληνικού αθλητισμού είναι ζοφερό.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
6
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Ιστορική αναδρομή ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Το φαινόμενο του ρατσισμού δεν είναι κάτι καινούργιο αλλά ανάγεται από την αρχαιότητα ακόμη. Εμφανίστηκε και εδραιώθηκε, ως η τάση των κοινωνικών ομάδων να διατηρήσουν την εσωτερική τους ενότητα, για να αντιμετωπίσουν τους εξωτερικούς εχθρούς. Σ' αυτή τους την προσπάθεια, καλλιεργούν συνειδητά τις φυλετικές, εθνικές, θρησκευτικές ή άλλες τους ιδιαιτερότητες, ώστε να αυτοπροσδιορίζονται και να διακρίνονται από τους άλλους.
ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Σύντομη Ιστορία Η τεχνολογία αυτή εφευρέθηκε κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αι. μ.Χ. (αρχές 1950) ενώ η ευρεία οικονομική υιοθέτησή της έγινε μετά την
εφεύρεση
του
προσωπικού
υπολογιστή.
Η
ψηφιακή
επανάσταση
αντικατέστησε την προϋπάρχουσα τεχνολογία και την μετέτρεψε από αναλογική σε ψηφιακή. Με το τρόπο αυτό έγινε εφικτή η δημιουργία πολλαπλών αντιγράφων πανομοιότυπων με το αρχικό. Έτσι, στις ψηφιακές επικοινωνίες, μηδενίστηκαν οι απώλειες πληροφορίας κατά τη μετάδοση του σήματος. Στο τομέα των πολυμέσων, η ψηφιακή επανάσταση άλλαξε ριζικά την αποθήκευση των πληροφοριών. Έτσι αντί να χρησιμοποιούνται διαφορετικά μέσα για την αποθήκευση των δεδομένων (χαρτί για τις λέξεις, φωνογραφικές εγγραφές για τον ήχο, φιλμ για την εικόνα), τα δεδομένα αποθηκεύονται σε δυαδική ψηφιακή μορφή η οποία είναι άμεσα αποθηκεύσιμη και εύκολα μεταφέρσιμη σε διάφορα μέσα. Ισάξιας σημασίας, είναι και το επίτευγμα της ασύρματης μεταφοράς, πρόσβασης και επεξεργασίας των πληροφοριών μεταξύ των μέσων. Ωστόσο, μπορούμε να διακρίνουμε την εξέλιξη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κατά την διάρκεια των δεκαετιών. Π ιό συγκεκριμένα: Δεκαετία 1980 Τη δεκαετία του '80 οι υπολογιστές έγιναν για πρώτοι φορά προσιτοί στο ευρύ κοινό στις αναπτυσσόμενες χώρες. Εκατομμύρια άνθρωποι αγόρασαν 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
7
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
υπολογιστές για οικιακή χρήση (ανάμεσα τους και 17 εκ. commodore 64.Παρ' όλο
που
οι
υπολογιστές
δε
ήταν
ακόμα
καθημερινό
φαινόμενο,
η
παραγωγικότητα πολλών επιχειρήσεων εξαρτήθηκε από υπολογιστές. Γι' αυτό το λόγο η δεκαετία του '80 θεωρείται η αρχή της Ψηφιακής Επανάστασης. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας οι υπολογιστές έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι εργασίας έχοντας απλώς μερικές βασικές γνώσεις για την λειτουργία τους. Δεκαετία 1990 Το 1992 ο παγκόσμιος ιστός ήταν γεγονός και μέχρι το 1996 παγιώθηκε στη συνείδηση του κόσμου. Έτσι πολλές επιχειρήσεις άρχισαν να δημιουργούν ιστοσελίδες με τις διαφημίσεις τους. Το τέλος του 1999, βρήκε σχεδόν κάθε χώρα του κόσμου να έχει τουλάχιστον μία σύνδεση στο διαδίκτυο (ιντερνέτ), ενώ πάνω από τον μισούς Αμερικανούς χρησιμοποιούσαν ήδη το διαδίκτυο σε καθημερινή βάση. Χαρακτηριστικό της ταχείας ανάπτυξης είναι το ότι το 1989 περίπου το 15% των Αμερικανών κατείχε υπολογιστή. Στις αρχές του 2000 το ποσοστό είχε εκτοξευθεί στο 51%. Σε αυτή τη δεκαετία τα κινητά τηλέφωνα έγιναν καθημερινή συνήθεια στις δυτικές χώρες, ενώ για πρώτη φορά εμφανίστηκαν στους κινηματογράφους, διαφημίσεις που παρακαλούσαν το κοινό να βάλει τα κινητά του στο αθόρυβο. Άλλα μέσα ΜΜΕ αποτελούν, επίσης, το βιβλίο, η φωτογραφία, οι δίσκοι, οι μαγνητικές ταινίες, τα CD (Cοmρact Disk), τα διαφημιστικά μέσα κ.ά. Στην παρακάτω παράγραφο θα επισημάνουμε με προσέγγιση αφήγησης πότε και με ποιον τρόπο έλαβαν χώρα τα Μέσα Μαζικής ενημέρωσης στην ανθρωπότητα.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
8
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Την τελευταία δεκαετία η Ελλάδα εισήλθε σε μία κρίσιμη καμπή της σύγχρονης ιστορίας της, καθώς οι οικονομικές πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών την έχουν οδηγήσει στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Η χρεοκοπία, ωστόσο, είναι δυνατόν να αποτραπεί και η Ελλάδα να επανέλθει σε τροχιά ανάπτυξης, με την προϋπόθεση ότι θα νομοθετηθούν και θα εφαρμοστούν με συνέπεια σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Για την επιτυχία αυτών των μεταρρυθμίσεων, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η κοινωνική συναίνεση. Συγκεκριμένα, χρειάζεται γενική ομοφωνία αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους απαιτούνται μεταρρυθμίσεις καθώς και με τις συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμοστούν. Η συναίνεση όμως απουσιάζει από την παρούσα πολιτική σκηνή. Ορισμένοι αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις στις οποίες έχει συμφωνήσει η Ελλάδα με τους δανειστές της, αναφέροντας ότι είναι άστοχες ή ότι σηματοδοτούν απώλεια της εθνικής κυριαρχίας. Κάποιοι άλλοι υπεραμύνονται των μεταρρυθμίσεων, υποστηρίζοντας, ωστόσο, ότι αποτελούν το τίμημα που πρέπει καταβληθεί για την αποφυγή της πτώχευσης, υπονοώντας έτσι ότι θα υποστήριζαν κάθε μεταρρύθμιση που θα απαιτούνταν από τους δανειστές της Ελλάδας. Τέλος, ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού παραμένει αβέβαιο σχετικά με το αν η Ελλάδα θα καταφέρει να ξεπεράσει την κρίση, και δεν γνωρίζει εάν και με ποιόν τρόπο θα συμβάλλουν οι μεταρρυθμίσεις του Μνημονίου στην επίτευξη αυτού του σκοπού. Αν δεν γίνουν κάποια βήματα έγκαιρα και προς την σωστή κατεύθυνση, είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει και θα εισέλθει σε περίοδο βαθύτερης κρίσης. Επιπλέον, κάποιες μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες όχι μόνο για την αποπληρωμή του χρέους αλλά και για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία της Ελλάδας. Ακόμη και αν το χρέος της Ελλάδας εξαφανιζόταν ως δια μαγείας, οι ίδιες μεταρρυθμίσεις θα απαιτούνταν• σε διαφορετική περίπτωση, η Ελλάδα θα αντιμετώπιζε και πάλι σύντομα νέο πρόβλημα χρέους. Με την παρούσα εργασία επιδιώκουμε φωτίσουμε τις πιο σκοτεινές πλευρές της οικονομικής κρίσης, επεξηγώντας τα αίτια και τα μέτρα που απαιτούνται ώστε να ξεπεράσει η Ελλάδα την κρίση, και κάποια συμπεράσματα για το μέλλον. Για τον προσδιορισμό των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων απαιτείται καταρχάς κατανόηση των αιτιών της κρίσης, τις οποίες και θα παρουσιάσουμε εκτενώς σε ξεχωριστό κεφάλαιο. Τέλος, θα επιχειρήσουμε να
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
9
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
αναλύσουμε τα ζητήματα και να φωτίσουμε το πρόβλημα με τεκμηριωμένο αλλά απλό, άμεσα κατανοητό αλλά και επιστημονικά ακριβή τρόπο. Ιστορική Αναδρομή του Προβλήματος Σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια βαθιά οικονομική ύφεση που άρχισε στις ΗΠΑ ως χρηματοοικονομική κρίση το 2007 και οδήγησε σε μια παγκόσμια ύφεση που απειλεί τώρα πολλές υπερχρεωμένες χώρες της Ευρώπης. Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αναστείλει απότομα την χορήγηση δανείων προς τα αδύνατα κράτη σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία αποτέλεσε τη σπίθα για μια πυρκαγιά που εξαπλώνεται σταδιακά σε όλες τις χώρες του Ευρωπαϊκού νότου. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι αποκαλούμενοι από διάφορους ευφάνταστους αρθρογράφους, ‘χοίροι’ (P.I.G.S.) ακρώνυμο που προέρχεται από τα αρχικά των χωρών Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, και Ισπανία. Η τρόικα που αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)
και
το
Διεθνές
Νομισματικό
Ταμείο
(ΔΝΤ)
εφαρμόζει
νεοφιλελεύθερες πολιτικές για την επίλυση προβλημάτων της Ελλάδας. Αυτή η προσέγγιση θέτει ως αίτημα ότι μια ευρεία ποικιλία μέτρων, όπως η περικοπή των δημόσιων δαπανών, η μείωση των μισθών, και η αύξηση των φόρων, θα σταθεροποιήσει μακροπρόθεσμα την οικονομία. Αυτή η λύση δεν λειτουργεί στην Ελλάδα, και το πιο σημαντικό, τα στοιχεία προτείνουν ότι δεν έχει λειτουργήσει οπουδήποτε. Προκαλεί από ότι φαίνεται εκ των πραγμάτων ότι προκαλεί τα αντίθετα αποτελέσματα εμβαθύνοντας την κρίση. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα προσπάθησαν να εφαρμόσουν αυτές τις πολιτικές στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Στην διεθνοποιημένη οικονομία στην οποία ζούμε, η ανικανότητα της Ελλάδας να εξυπηρετήσει τους εξωτερικούς πιστωτές της μπορεί να οδηγήσει στη συντριβή του παγκοσμίου χρηματοοικονομικού συστήματος. Κάποιος βέβαια θα αναρωτηθεί πώς είναι δυνατόν μια μικρή χώρα να μπορεί να προκαλέσει τέτοια καταστροφή. Οι πιστωτές της Ελλάδας είναι οι μεγαλύτερες τράπεζες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εάν η Ελλάδα δεν μπορέσει να πληρώσει ειδικά τις ευρωπαϊκές τράπεζες που κρατούν την πλειοψηφία του ελληνικού χρέους τότε αυτές θα καταρρεύσουν. Από ότι φαίνεται μέχρι τώρα, η τρόικα που «συμβουλεύει» την Ελλάδα για το πώς θα υπερβεί την κρίση ενδιαφέρεται μόνο για την προστασία των συμφερόντων αυτών των μεγάλων τραπεζών και μετόχων
τους.
Πολλοί
αναρωτιούνται
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
επίσης
γιατί
οι
έλληνες
Τμήμα Β5 2012-2013
10
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
συμμορφώνονται με αυτές τις πολιτικές. Μια πιθανή απάντηση είναι ότι οι έλληνες πολιτικοί, που λαμβάνουν μηνιαίες αποδοχές μέχρι και 8.000 ευρώ αισθάνονται μετά βίας τον νυγμό της κρίσης, και χρησιμοποιούν το φόβο και την παραπληροφόρηση για κοινωνικό έλεγχο. Βέβαια δεν πρέπει να κατηγορήσουμε μόνο την τρόικα και τους έλληνες πολιτικούς. Τιμιότητα και ευθύνη απαιτούνται. Η Ελλάδα και οι άνθρωποί της έχουν την ευθύνη επίσης. Οι έλληνες πολίτες ψήφισαν αυτούς τους διεφθαρμένους πολιτικούς που στη συνέχεια, υποκίνησαν την οικονομική άνθηση ενθαρρύνοντας τον ιδιωτικό και δημόσιο δανεισμό και την επενδυτική κερδοσκοπία. Εντούτοις, είναι αδικαιολόγητο να χρησιμοποιηθούν οι έλληνες ως αποδιοπομπαίοι τράγοι για αυτήν την κολοσσιαία καταστροφή. Η τρόικα ισοπεδώνει τη δημοκρατία της Ελλάδας. Ένας πρωθυπουργός μαριονέτα, ο οποίος δεν ψηφίστηκε για θέση που κρατά αυτήν την περίοδο, λαμβάνει τώρα τις αποφάσεις που θα έχουν επιπτώσεις για τις μελλοντικές γενιές
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Το αθλητικά σωματεία, με γενικότερο κοινωνικό ρόλο να είναι η βάση του αθλητισμού και το κράτος οφείλει να παρέχει όλες τις προϋποθέσεις για το έργο του. Να καλύπτονται τα έξοδά του με θεσμοθετημένο κονδύλι από τον κρατικό
προϋπολογισμό, να κοπούν οι δεσμοί με τους χορηγούς. Γενναία
αύξηση των τακτικών επιχορηγήσεων των αθλητικών ομοσπονδιών, με βάση τις πραγματικές ανάγκες για την ανάπτυξη του κάθε αθλήματος. Γενναία αύξηση των τακτικών επιχορηγήσεων των αθλητικών σωματείων
με τη
σταθερή και άμεση καταβολή του κάθε έτος. Επαναπροσδιορισμός του χαρακτήρα των Α.Ο.Δ. (Αθλητικών Οργανισμών Δήμων) με κατάργηση της ανταποδοτικότητας, αναβάθμιση των προγραμμάτων μαζικής άσκησης που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Κρατικός φορέας Φ. Α. που θα χει την κεντρική ευθύνη για τον σχεδιασμό , την λειτουργία και τον έλεγχο της Φ. Α. στα σχολεία. Οργανωμένη προσχολική Αγωγή με βάση το αθλητικό παιχνίδι.
Ανάλογη
διαμόρφωση
των
παιδικών
χαρών
και
των
παιδότοπων..Διορισμός καθηγητών Φυσικής Αγωγής, διαμόρφωση σχολικών χώρων, αιθουσών γυμναστικής, προαυλίων χώρων, διάθεση εποπτικού υλικού,
κα8ώς
και
θεσμοθέτηση
αθλητικών
εκδηλώσεων
σε
τακτά
διαστήματα. Οργάνωση ειδικών προγραμμάτων για παιδιά με σωματικά
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
11
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
προβλήματα και προβλήματα υγείας με άμεσους διορισμούς καθηγητών Φ.Α με τη συγκεκριμένη ειδίκευση Αγωγής.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
12
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΟΡΙΣΜΟΙ
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Με τον όρο "ρατσισμός" εννοούμε ένα πλέγμα αντιλήψεων, στάσεων, συμπεριφορών
και/ή
θεσμικών
δομών
που
εξαναγκάζει
ορισμένους
ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, κι αυτό μόνο και μόνο επειδή ανήκουν σε μία
διακριτή
ομάδα
ανθρώπων.
Ως
δικαιολογία
για
τις
διακρίσεις
χρησιμοποιείται η διαφορετικότητα της ομάδας, στην οποία διαφορετικότητα προσάπτεται συνήθως μια υποτιθέμενη κατωτερότητα
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Ως Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή Επικοινωνίας (ΜΜΕ) εννοούνται όλα τα διαθέσιμα μέσα με τα οποία μπορεί να ενημερωθεί για προηγούμενα και τρέχοντα συμβάντα ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων. Τα ΜΜΕ χωρίζονται σε: -Ασύγχρονα μέσα, όπως είναι ο τύπος και το Διαδίκτυο, καθώς η πληροφορία τους μεταδίδεται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές για κάθε διακριτό χρήστη. -Σύγχρονα μέσα, όπως είναι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση, καθώς όλοι οι χρήστες λαμβάνουν την πληροφορία συγχρόνως. Τύπος Ο Τύπος διαχωρίζεται πλέον σε ηλεκτρονικό και παραδοσιακό. Ηλεκτρονικός Τύπος είναι η τηλεόραση, οι ιστοσελίδες (web pages) κλπ. Παραδοσιακός Τύπος είναι οι εφημερίδες, τα περιοδικά κλπ. Κάπου ανάμεσα είναι και το ραδιόφωνο. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί εκδοτικοί οίκοι και παράγονται πάρα πολλά περιοδικά αναλογικά με τον πληθυσμό. Ραδιόφωνο Το ραδιόφωνο είναι ένα αρκετά παλιό μέσο μαζικής ενημέρωσης που όμως θεωρείται ως ένας ευχάριστος τρόπος ενημέρωσης και ψυχαγωγίας γιατί περνάει ειδήσεις με άποψη. Τηλεόραση Η ουδετερότητα αυτού του λήμματος αμφισβητείται. Πιθανότατα παρουσιάζει κάποια γεγονότα ή απόψεις μονομερώς ή με δυσανάλογη ισορροπία σε σχέση με την αντίστοιχη βαρύτητά τους. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος. Η Τηλεόραση στην Ελλάδα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κυρίως μετά την δημιουργία των ιδιωτικών σταθμών το 1989.Η τηλεόραση πέρα από την 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
13
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ψυχαγωγία και την ενημέρωση των τηλεθεατών κάποιες φορές ενδεχομένως περνάει και λάθος μηνύματα και παρουσιάζει λάθος πρότυπα. Έχει όμως τεράστια
επικοινωνιακή
δύναμη
αφού
βρίσκεται
δίπλα
στον
πολίτη
οποιαδήποτε ώρα και ημέρα ασκώντας άμεση ή έμμεση επιρροή στη διαμόρφωση των ιδεών και των απόψεών του πάνω σε κάθε ζήτημα και θέμα.
ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ Οικονομική κρίση είναι τo φαινόμενο κατά το οποίο μια οικονομία χαρακτηρίζεται από μια διαρκή και αισθητή μείωση της οικονομικής δραστηριότητας. Όταν λέμε οικονομική δραστηριότητα αναφερόμαστε σε όλα τα μακροοικονομικά μεγέθη της οικονομίας, όπως η απασχόληση, το εθνικό προϊόν, οι τιμές, οι επενδύσεις κ.λπ. Ο βασικότερος δείκτης οικονομικής δραστηριότητας είναι οι επενδύσεις, οι οποίες, όταν αυξομειώνονται, συμπαρασύρουν μαζί τους και όλα τα υπόλοιπα οικονομικά μεγέθη. Οι οικονομικές διακυμάνσεις ορίζονται ως οι διαδοχικές αυξομειώσεις της οικονομικής δραστηριότητας μέσα σε μια οικονομία. Λέγονται αλλιώς και κυκλικές διακυμάνσεις ή οικονομικοί κύκλοι. Οι Άγγλοι αποδίδουν το φαινόμενο με τον όρο «bysiness cycles», ακριβώς για να τονίσουν την ιδιαίτερη βαρύτητα των επενδύσεων στην εξέλιξη του οικονομικού κύκλου. Από πολύχρονες στατιστικές παρατηρήσεις διαπιστώθηκε ότι οι οικονομικοί κύκλοι διαρκούν περίπου από 7έως 11 χρόνια.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Ο αθλητισμός είναι η συστηματική σωματική καλλιέργεια και δράση με συγκεκριμένο τρόπο, ειδική μεθοδολογία και παιδαγωγική με σκοπό την ύψιστη σωματική απόδοση, ως επίδοση σε αθλητικούς αγώνες, στο αθλητικό και κοινωνικό γίγνεσθαι [1] . Παράλληλα ο αθλητισμός είναι ένας κοινωνικός θεσμός ο οποίος αντικατοπτρίζει τη δεδομένη κοινωνία και τον πολιτισμό της. Για παράδειγμα στην Αρχαία Ελλάδα, ο αθλητισμός στην Αθήνα θεωρούταν κοινωνικό και πολιτισμικό αγαθό και είχε παιδαγωγικό χαρακτήρα, ενώ αντίθετα στην Σπάρτη ο αθλητισμός χρησιμοποιούταν για την στρατιωτική εκπαίδευση. Ωστόσο σημαντική είναι η στρωματική διάσταση του αθλητισμού στο πέρασμα του χρόνου. Η γενική τάση ήταν ιδίως τον 18ο και 19ο αιώνα τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα να ασχολούνται με τα «λαϊκά παιχνίδια» όπως
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
14
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
το ποδόσφαιρο, ενώ τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα με τα «ευγενή αθλήματα» όπως ήταν η ιππασία και η ξιφασκία. ΘΕΜΑΤΑ Αίτια-Συνέπειες Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ήταν αυτή που επέτρεψε άκριτα όλο αυτό το μεταναστευτικό κύμα στην επικράτειά της και ότι οι ιδιώτες προσελάμβαναν εργατικό προσωπικό από την αλλοδαπή με σκοπό την οικονομική του εκμετάλλευση και την μείωση του κόστους, όταν μάλιστα οι ίδιοι οι Έλληνες δεν καταδέχονταν να εργαστούν σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, κατώτερα των προσδοκιών και των φιλοδοξιών τους. Από την άλλη, η οικονομική εξαθλίωση γεννά πάντα φαινόμενα εγκληματικότητας. Δημιουργήθηκε έτσι μία νοσηρή κατάσταση φαύλου κύκλου της οποίας απότοκο είναι τα σημερινά φαινόμενα της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Ωστόσο, ούτε και οι λεγόμενοι οικονομικοί μετανάστες είναι ανεύθυνοι για όσα έχει ζήσει η ελληνική κοινωνία: τα μπαράζ ληστειών και οι δολοφονίες με ειδεχθή τρόπο πολλές φορές δίχως σοβαρό οικονομικό αντίκρισμα έχουν εξοργίσει την ελληνική κοινωνία που ζητά εξυγίανση. Εντούτοις, αν και κανένας δεν διαφωνεί σε κάτι τέτοιο, αυτό πρέπει να γίνει μέσα στα όρια του νόμου και της συντεταγμένης πολιτείας. Οι πρακτικές ξυλοδαρμών και διώξεων από πολίτες που δεν έχουν καμιά δικαιοδοσία μάλλον αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας και γίνονται πρόξενοι αντιδράσεων παρά ωφελούν. Αν η ελληνική κοινωνία σταθεί αδρανής μπροστά σε τέτοια φαινόμενα έκνομης βίας και παραβατικότητας από οπουδήποτε κι αν αυτά προέρχονται, τότε θα κινδυνεύσει η κοινωνική σταθερότητα και η πολιτική ζωή της χώρας θα βρεθεί απέναντι σε δυσάρεστες καταστάσεις που ήδη προεικονίζονται αν τεθούν εκτός νόμου πολιτικοί σχηματισμοί που νόμιμα και δημοκρατικά έχουν ψηφιστεί από ικανή μερίδα του εκλογικού σώματος και έχουν καταλάβει μία θέση στο κοινοβούλιο. Η λήψη μιας τέτοιας απόφασης εν θερμό θα μπορούσε να καταστεί εξίσου επικίνδυνη με την αδράνεια. Εξάλλου, παρόμοια ιδεολογήματα δεν αντιπαλεύονται με μέτρα καταστολής αλλά με πολιτικά
επιχειρήματα
και
πρακτικές
που
αναστρέφουν
το
κλίμα
αβεβαιότητας. Η κατά κοινή ομολογία αποσύνθεση του πολιτικού συστήματος, η διαφθορά και το ψεύδος, η οικονομική ανασφάλεια λόγω της κρίσης και η εγκληματικότητα που έμοιαζε να μην είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά , αφήνοντας τον πολίτη έκθετο και απροστάτευτο, ήταν αυτές που δημιούργησαν τέτοιου είδους κοινωνικές αντιδράσεις. Απαιτείται 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
15
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
λοιπόν αλλαγή πλεύσης: πρέπει χωρίς αμφιβολία να απαλειφθούν πρώτα αυτά τα φαινόμενα κοινωνικής χαλάρωσης, ώστε να μην υπάρχει ούτε ίχνος υποψίας
ανάπτυξης
τέτοιων
ιδεών.
Βέβαια,
καθοριστικό
ρόλο
στην
διαμόρφωση της κατάστασης παίζει η παιδεία, με τη στενότερη αλλά και την ευρύτερη έννοια του όρου, αφού τα φαινόμενα μισαλλοδοξίας διαμορφώνουν όχι μόνο πρακτικές, αλλά και συνειδήσεις. Πέραν λοιπόν της ανθρωπιστικής πλευράς του ζητήματος και την εκούσια ή ακούσια καταστρατήγηση των αξιών των οποίων υπέρμαχος εμφανίζεται μια ξενοφοβική μερίδα του ελληνικού λαού, το ζήτημα παραμένει βαθιά κοινωνικό και καθαρά πολιτικό. Ακόμη, εμείς εδώ στην Ελλάδα, όταν έχουμε κρούσματα ρατσισμού, συνήθως αναζητούμε πρόσχημα στην εθνική μας καταγωγή, στην ελληνικότητά μας και στην ένδοξη ιστορία μας. Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι αρχαίοι πρόγονοί μας συνεισέφεραν πολλά στον πανανθρώπινο πολιτισμό, ίσως και περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο λαό της εποχής εκείνης. Το έκαναν όμως αυτό καλλιεργώντας τη δημοκρατία και το σεβασμό προς τον κάθε άνθρωπο, προς το ανθρώπινο πρόσωπο αυτό καθ’ εαυτό. Αν τώρα εμείς - εν ονόματι των αρχαίων - περιφρονούμε κάποιους εκ των συνανθρώπων μας, τότε το μόνο που κάνουμε είναι να φανερώνουμε ότι δεν είμαστε γνήσια παιδιά τους. Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι ο κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από την παιδεία που έλαβε και από τον πολιτισμό στον οποίο ανατράφηκε, έχει μέσα του την ίδια φλόγα της ανθρώπινης φύσης που έχουμε κι εμείς: Έχει δηλαδή την ικανότητα να αγαπά, να δημιουργεί, να ζει σε κοινωνία, να σκέπτεται, να χαίρεται, να θαυμάζει. Ίσως σε κάποια εξωτερικά ιδιώματα ή σε κάποιες συνήθειες να διαφέρει από εμάς, αλλά αυτό θα έπρεπε να ξυπνούσε το ενδιαφέρον μας μάλλον - πώς να γνωριστούμε καλύτερα - παρά το φόβο, την κατάκριση, την περιφρόνηση. Η καλύτερη ισορροπία όταν είμαστε αντιμέτωποι με ανθρώπους από άλλες φυλές, είναι να διατηρούμε μια υγιή στάση φιλοξενίας, όπου αποδεχόμαστε τον άλλο γι' αυτό που είναι, ενώ ταυτόχρονα σεβόμαστε και τον εαυτό μας γι' αυτό που είναι και γι' αυτό που έχει. Αν προσέξουμε στον άλλο άνθρωπο, στην άλλη φυλή, κάποια ελαττώματα, ας θυμηθούμε ότι έχουμε και εμείς, αν όχι τα ίδια, τουλάχιστον άλλα εξ' ίσου σοβαρά ελαττώματα. Αν αντιληφθούμε κάποια προτερήματα, ας μην αφήσουμε τον εαυτό μας να τα διαστρεβλώσει με σκέψεις του τύπου "Μπορεί αυτοί να είναι ευγενικοί αλλά είναι κατά βάθος ψυχροί, ενώ εμείς που όλοι μέρα βριζόμαστε κατά βάθος έχουμε καλή 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
16
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
καρδιά". Δηλαδή, αν προσπαθούσαμε λίγο περισσότερο, αν είχαμε την διάθεση να μάθουμε, δε θα μπορούσαμε εμείς να γίνουμε και ευγενικοί και να έχουμε καλή καρδιά; Ο πραγματικά μεγάλος άνθρωπος, ο πραγματικά μεγάλος λαός, είναι αυτός που ξέρει να μαθαίνει από τα προτερήματα των άλλων ενώ ταυτόχρονα διατηρεί αλώβητη τη δική του ταυτότητα. Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Βάση κάποιας έκθεσης, στην Ευρώπη υπάρχει ένα συστηματικό και χρόνιο θέμα
σοβαρών
ανισοτήτων,
αποκλεισμού
και
διακρίσεων
κατά
των
μεταναστών και των μειονοτήτων παρά το σταθερά βελτιωμένο νομικό πλαίσιο. Επίσης, σχεδόν παντού υπάρχει μια ανησυχητική αύξηση μίσους και βίας από ακροδεξιές εξτρεμιστικές οργανώσεις. Αυξημένα είναι και τα φαινόμενα ρατσιστικού λόγου και μίσους στο Διαδίκτυο αλλά και στον κεντρικό πολιτικό λόγο. Τα δέκα θέματα που εξετάστηκαν ήταν τα εξής: - Ο νόμος περί ιθαγένειας ενθάρρυνε νέες μεταναστευτικές ροές; - Φράκτες στα σύνορα και αποτροπή - Συνδέεται η εγκληματικότητα με τη μετανάστευση; - Έγκλημα και υποβάθμιση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας - «Λαθρομετανάστες» και «παράνομοι» μετανάστες - Ρατσιστικός λόγος, αλλοίωση ειδήσεων και media - Άσυλο και ειδικές ομάδες - Ελληνική μεταναστευτική πολιτική στο πλαίσιο διεθνών υποχρεώσεων και χρηματοδοτικές δυνατότητες (Ταμεία Συνόρων Προσφύγων Επιστροφών Ένταξης) - Απελάσεις, επαναπροωθήσεις και Δουβλίνο ΙΙ - Εμβάσματα μεταναστών Μερικά από τα ερωτήματα που εξετάστηκαν επίσης ήταν: - Πώς αντιμετωπίζει η Ευρώπη το ρατσισμό και την ξενοφοβία σε καιρούς έντονης οικονομικής κρίσης; - Ποιες είναι οι σημαντικές εξελίξεις και τάσεις όσον αφορά στον ρατσισμό και τις διακρίσεις; 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
17
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
- Υπάρχουν βιώσιμες και αποτελεσματικές πολιτικές πρωτοβουλίες που να προωθούν στην πράξη την ισότητα; Μέσα από τη συνέντευξη Τύπου παρουσιάστηκαν και προτεινόμενες λύσεις για το ιστορικό κέντρο της Αθήνας: - Η άμεση αξιόπιστη καταγραφή των κατηγοριών μεταναστών και η ταχεία ουσιαστική εξέταση αιτημάτων για άσυλο ή προστασία ειδικών ομάδων, όπως πρόσφυγες,
οικογένειες,
γυναίκες,
θύματα
εμπορίας,
έγκυες,
παιδιά,
ασθενείς, ηλικιωμένοι κλπ και άμεση λειτουργία χώρων φιλοξενίας για αυτές τις ειδικές κατηγορίες. - Η αναγνώριση και άδεια διαμονής όσων πραγματικά εργάζονται - Η πιο έντονη αστυνόμευση του οργανωμένου εγκλήματος. - Η επένδυση στο κέντρο με δημόσιες υποδομές και μέσα από τη μετεγκατάσταση δημόσιων οργανισμών και κοινωνικής οικονομίας, καθώς και άλλες ανάλογες λύσεις ανάπλασης του κέντρου. Τί ανάγκες της οικονομίας καλύπτουν οι μετανάστες Οι ξένοι εργάτες μεταναστεύουν κύρια για να πουλήσουν την εργατική τους δύναμη. Όποιο και να είναι το μεροκάματο που προσφέρουν οι εργοδότες, αυτοί οι εργάτες είναι υποχρεωμένοι να το δεχθούν. Έτσι, αυτοί οι εργαζόμενοι, εξαιτίας των συνθηκών που τους επιβάλλονται, είναι υπερ-εκμεταλλευόμενοι και, όταν η εργατική τους δύναμη εξασθενήσει, πετιούνται στον εφεδρικό στρατό. Η ζήτηση παράνομου εργατικού δυναμικού αποτελεί συνεπώς μια οικονομική πραγματικότητα. Επισημαίνεται
ότι
η
παράνομη
μετανάστευση,
παρά
τις
αυστηρές
απαγορεύσεις σχετικά με την παρουσία και την εργασία των μεταναστών, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί, αφού συναρτάται με το άτυπο θεσμικό πλαίσιο της παραοικονομίας και την τάση της αγοράς εργασίας για φθηνό και ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι αλλοδαποί που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 350.000.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
18
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης Η επίδραση των Μ ΜΕ στη διαμόρφωση της «κοινής γνώμης» έγινε πολύ γρήγορα γνωστή σ' αυτούς που την είχαν ανάγκη. Στη διάρκεια του περασμένου αιώνα τα μεγάλα παιχνίδια παιζόντουσαν με εργαλεία, κυρίως, τις εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας και το ραδιόφωνο. Όταν μπήκε στη ζωή μας η τηλεόραση, το κέντρο βάρους του ενδιαφέροντος μετατοπίστηκε. Μερικοί πίστεψαν ότι ο τύπος έφτασε στο τέλος του. Η συνέχεια τους διέψευσε. Ο τύπος συνέχισε την πορεία του, αλλά. υπέστη κι αυτός τον μεταβολισμό του. Σήμερα, οι εφημερίδες που παρέχουν γενική ενημέρωση,
προσδοκούν να
αυξήσουν τις πωλήσεις τους με παροχές σε είδος. Η εισβολή της τηλεόρασης αποτέλεσε μιαν επανάσταση. Τώρα, η διείσδυση της πληροφόρησης έγινε πολύ πιο εύκολη, πιο άμεση, πιο αποτελεσματική. Η πληροφορία, με τη μορφή εικόνας, φτάνει στον αποδέκτη της όπου κι αν βρίσκεται. Τον βρίσκει μέσα στο σπίτι του, καθισμένο στον καναπέ ή μισοξαπλωμένο στο κρεβάτι του. Φτάνει στον εγκέφαλό του, είτε ξέρει γράμματα, είτε όχι. Η αφομοίωση του μηνύματος διευκολύνεται αφάνταστα. Ο συνδυασμός εικόνας και ήχου έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί τον καλύτερο συνδυασμό για την εμπέδωση της πληροφορίας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, χρησιμοποιείται ευρύτατα και για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Μόνο που εδώ οι σκοποί απέχουν πάρα πολύ από το να χαρακτηριστούν εκπαιδευτικοί. Η υψηλή αποτελεσματικότητα στη διαμόρφωση της Κοινής Γνώμης αποτέλεσε την κύρια αιτία για υψηλού κόστους επενδύσεις στον συγκεκριμένο χώρο. Σε χρόνο ρεκόρ αναπτύχθηκαν μεγάλα δίκτυα, με δεκάδες χιλιάδες πομπούς και αναμεταδότες, με εκατομμύρια εργαζόμενους στις κάθε μορφής θέσεις εργασίας που δημιούργησαν οι ανάγκες παραγωγής προγραμμάτων και λειτουργίας των καναλιών. Η χρηματοδότησή τους εξασφαλίστηκε και συνεχίζει να εξασφαλίζεται από αυτούς που θέλουν να πουλήσουν ή να ελέγξουν. Άλλωστε, οι δύο έννοιες είναι κατ' ουσία απόλυτα δεμένες μεταξύ τους. Η πώληση, είτε αφορά σε υλικό προϊόν, είτε σε ιδέα, απαιτεί τον έλεγχο των «καταναλωτών- αποδεκτών» του προϊόντος.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
19
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΑΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ) Εγκαταλείπουν το σχολείο λόγω κρίσης - 10% των Ελλήνων δεν έχει βγάλει το Δημοτικό. Σοκαριστηκά είναι τα ποσοστά των αναλφάβητων στην Ελλάδα, αφού σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία ένας στους δέκα Έλληνες δεν έχει τελειώσει ούτε το δημοτικό σχολείο. Ο κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι πολλές οικογένειες ζουν στα όρια της φτώχειας και τα παιδιά αναγκάζονται από νωρίς να αφήσουν τις σπουδές και να ψάξουν για μεροκάματο. Όπως αναφέρεται σε σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Τα Νέα, σύμφωνα με τη σχετική έρευνα του Χρήστου Κατσίκα, περίπου 5.000 με 7.000 παιδιά εγκαταλείπουν κάθε χρόνο το σχολείο τους, και ενώ οι πτυχιούχοι στην Ελλάδα ανέρχονται σε 1.265.168, ο αριθμός εκείνων που εγκαταλείπουν το σχολείο χωρίς να πάρουν απολυτήριο γυμνασίου ή δημοτικού φτάνει τα 3,8 εκατομμύρια! Τα υψηλότερα ποσοστά παιδιών που εγκαταλείπουν το σχολείο εμφανίζονται στις περιοχές των Νομών Ροδόπης και Ευρυτανίας με 67,4% και 64,6% αντίστοιχα, ενώ μεγάλα ποσοστά εμφανίζονται και στον Νομό Ρεθύμνου, όπου το ποσοστό των ατόμων μεταξύ 15-29 ετών που έχουν μόνο απολυτήριο γυμνασίου ή ούτε καν δημοτικού, φτάνει το 43,5% Επίσης ένας από τους πέντε Νομούς με τα υψηλότερα ποσοστά κατοίκων που δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, είναι ο Νομός Καρδίτσας, ο οποίος ωστόσο παρουσιάζει μία ιδιομορφία: Παρόλο που ως αγροτικός νομός με πολλές δυσκολίες πρόσβασης των παιδιών στα σχολεία παρουσιάζει μεγάλα ποσοστά εγκατάλειψης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, παρουσιάζει επίσης και πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας στις πανελλαδικές εξετάσεις όπου κατέλαβε την τρίτη θέση Πανελλαδικά, και τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας προέρχονται από την Θετική κατεύθυνση. Μεγάλο ρόλο στην αύξηση των ποσοστών εγκατάλειψης του σχολείου παίζει η κρίση, χωρίς ωστόσο να ευθύνεται αποκλειστικά, αλλά και το γεγονός ότι οι σπουδαστές
και
οι
πτυχιούχοι
δε
βλέπουν
τους
κόπους
τους
να
ανταμείβονται. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η γραμματέας της ΕΛΜΕ Ρεθύμνου, Δήμητρα Ντρέκη «Είναι λάθος να κρίνουμε την εκπαίδευση ανάλογα με το αν ένα παιδί με απολυτήριο και πτυχία βρίσκει δουλειά. Το σχολείο προετοιμάζει πρωτίστως τους μαθητές να γίνουν καλοί πολίτες»
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
20
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Δεν είναι όμως μόνο η Ελλάδα που αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό, αφού όπως αναφέρει η εφημερίδα Τα Νέα, σύμφωνα με σχετικά στοιχεία της Eurostat, είμαστε μόλις 8οι στις 27 χώρες της Ευρώπης που παρουσιάζουν το φαινόμενο εγκατάλειψης του σχολείου. Την πρωτιά κατέχει η Μάλτα όπου 4 στους 10 μαθητές εγκατέλειψαν το σχολείο το 2010 και ακολουθούν η Πορτογαλία και η Ισπανία αντίστοιχα με ποσοστό 28,7% και 28,4% αντίστοιχα, ενώ μεγάλα ποσοστά παρουσιάζει και η Ιταλία με 2 στους 10 μαθητές να αφήνουν τα θρανία. Το μικρότερο ποσοστό «διαρροής» μαθητών ωστόσο το κατέχει Σλοβακία με μόνο 4,7% Παρ’ ολ’ αυτά είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι αρκετοί από εκείνους που αναγκάστηκαν ή επέλεξαν να εγκαταλείψουν το σχολείο, έχουν μία δεύτερη ευκαιρία, αφού με το θεσμό των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, όσοι ενδιαφέρονται μπορούν να παρακολουθήσουν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα διάρκειας δύο ετών και να αποκτήσουν ένα απολυτήριο αντίστοιχο του γυμνασίου.
OIKONOMIKH ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ Ζούμε στιγμές πρωτόγνωρες. Στιγμές που όμοιές τους δεν έχει ξαναζήσει η γενιά μας. Η σημερινή εποχή χαρακτηρίζεται από φαινόμενα έντονης αμφισβήτησης. αξιών και θεσμών. Η αμφισβήτηση αυτή επιδεινώθηκε από την δεινή κοινωνική, οικονομική και συναισθηματική κατάσταση σήμερα
η πλειονότητα
που βιώνει
των Ελλήνων, ο μέσος Έλληνας και
από τη
συνειδητοποίηση ή πίστη αν θέλετε για την ανισότητα, την ατιμωρησία, την αδικία που θεωρούν οι πολίτες πως υφίστανται στην ελληνική κοινωνία και την ελληνική πραγματικότητα. Δε θα αναφερθούμε στις αιτίες της, κάτι που δεν είναι θέμα της σημερινής θεματολογίας, αλλά στο πώς αυτή επηρεάζει το σχολείο γενικότερα, ειδικότερα όμως τους συμμαθητές μας. Πέραν τούτου θα προσπαθήσουμε να δώσουμε το έναυσμα ώστε να συζητήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να μην μένουμε απαθείς, αδιάφοροι και πολύ περισσότερο απλά κριτές. Σκοπός είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει ελπίδα, ελπίδα σωτηρίας για τους συμμαθητές μας και αυτή είναι και στα χέρια των δασκάλων αρκεί να το πιστέψουν και να μη μένουν θεατές της κατάστασης. Η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, δεν μπορεί να αφήσει το εκπαιδευτικό σύστημα ανέπαφο και άτρωτο.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
21
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Συνέπειες Α) Λιγότερα έσοδα για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολείων Β) μείωση του ρυθμού ανέγερσης σχολικών κτιρίων Γ) συγχωνεύσεις τμημάτων – περισσότεροι μαθητές στα τμήματα (30αρια) Δ) Συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων Ε) Μείωση των προσλήψεων νέων Εκπ/κων Στ)
Μεταβολή των εργασιακών σχέσεων των Εκπ/κων
καθηγητές σε δύο ή τρία σχολεία
– περισσότεροι
– περισσότεροι με ελαστικές σχέσεις
εργασίας (ωρομίσθιοι) αναγκαστικές αποσπάσεις σε άλλες περιφέρειες. Ζ) Μείωση των μισθών. Η) Καμία πρόσληψη κοινωνικών ψυχολόγων, με τους Εκπ/κους να καλύπτουν τα κενά εκ των ενόντων και το σχολείο να υπολειτουργεί. Αυτή είναι μια πρώτη προσέγγιση απλή, ορθολογιστική που καταδεικνύει τις συνέπειες που υφίστανται τα σχολεία της Λαμίας και της Ελλάδας γενικότερα με έμμεση και γιατί όχι άμεση βέβαια ανταποδοτική επενέργεια στους μαθητές. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η δεινή οικονομική κρίση που έχει εισβάλει σε όλα τα σπίτια των μέσων οικονομικά και πολιτισμικά οικογενειών, τα οποία αποτελούν εξάλλου και τη συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη δημόσια εκπαίδευση και στα δημόσια σχολεία μας, έχει δημιουργήσει ένα πλήθος προβλημάτων και παρενεργειών στους μαθητές. Αυτά μεταφέρονται από το σπίτι στο σχολείο, όπου και παρατηρούνται πρωτόγνωρα οδυνηρές καταστάσεις. Να μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα: Σύμφωνα με στοιχεία της ΟΛΜΕ
το φαινόμενο της εκδήλωσης επιθετικής
συμπεριφοράς των μαθητών λόγω της οικονομικής κρίσης φρενήρεις
ρυθμούς.
(συμμορίες
-ξυλοδαρμοί
αυξάνεται με
παιδιών-
επιθετική
συμπεριφορά μαθητών -παρεμβάσεις εισαγγελέων 80 -περιπτώσεις φέτος-3 πέρσι-0 πρόπερσι ) Η Εισαγγελία Ανηλίκων έρχεται αντιμέτωπη καθημερινά με απίστευτα περιστατικά, όπου πρωταγωνιστούν μαθητές, οι οικογένειες των οποίων βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης που βιώνουν οι ανήλικοι εξελίσσονται σε όλους τους χώρους που ζουν και κινούνται παιδιά, όπως και στο σχολείο. 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
22
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Πριν από λίγες μέρες στην Εισαγγελία Ανηλίκων έφτασε επώνυμη καταγγελία από γυμνάσιο για περιστατικά κλοπής κολατσιού ορισμένων παιδιών από κάποιους συμμαθητές τους που πεινάνε.. Την αγωνία των μαθητών για το κολατσιό που λείπει από τη σάκα, για το πουκάμισο της παρέλασης που δεν μπορεί να αγοράσει η μαμά, για την προοπτική μετανάστευσης της οικογένειας σε μέρη μακρινά αφουγκράστηκαν οι δάσκαλοί πολλών δημοτικών σχολείων και αποφάσισαν να υιοθετήσουν ατύπως οικογένειες που έχρηζαν οικονομικής στήριξης. Δασκάλα τρίτης δημοτικού αναφέρει «Όταν διαπιστώνουμε ότι ένα παιδί δεν έχει χρήματα για το εισιτήριο του παιδικού θεάτρου, βρίσκουμε τρόπο να το καλύψουμε» «Συχνά αυτή η παράσταση είναι το μοναδικό του πνευματικό ερέθισμα». Η σχολική κοινότητα «αναλαμβάνει» εξίσου και τα γενέθλια πολλών παιδιών, αφού συχνά δεν υπάρχουν χρήματα όχι για πάρτι, αλλά ούτε καν για γλυκό. «Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε την κανονικότητα εντός του σχολείου» Όπως εξηγεί
πρόεδρος Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων «Έχουν έρθει
μαθητές με επιστολή γονέα προς τον δάσκαλο ή τον καθηγητή τους, που μας ζητεί εμπιστευτικά να δώσουμε στο παιδί τους δέκα
ευρώ ή να του
προσφέρουμε μεσημεριανό» «και θα σας τα επιστρέψουμε, μόλις πάρουμε τα λεφτά της πρόνοιας». Η οικονομική κρίση χτυπάει τα Ελληνόπουλα σε πολλά μέτωπα, ενώ πληθαίνουν τα παιδιά που βιώνουν την κακοποίηση πια όχι μόνο μέσα από τις κλασικές μεθόδους ξυλοδαρμού ή σεξουαλικών εγκλημάτων, αλλά την κακοποίηση που γεννούν η φτώχεια, η ανέχεια και η ανεργία. Αυτά είπε σε ημερήσια εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας στο "Έθνος" εισαγγελική πηγή, Οι επιπτώσεις ψυχοκοινωνικών αντιξοοτήτων, όπως π.χ. η φτώχεια στα παιδιά, μπορεί να είναι έμμεσες και άμεσες. Πιο συγκεκριμένα, η φτώχεια μπορεί να οδηγήσει σε σκληρή και τιμωρητέα στάση των γονέων (άμεση επίδραση) και τελικά σε αντικοινωνική συμπεριφορά (έμμεση επίδραση). Διάφορες μελέτες δείχνουν τη συσχέτιση φτώχειας με προβλήματα ψυχικής υγείας στα παιδιά μέσω διάφορων μηχανισμών. Η οικονομική δυσπραγία των γονέων, η αύξηση της ανεργίας και η ευρύτερη κοινωνική αποδιοργάνωση αντικατοπτρίζονται φανερά πλέον στην καθημερινότητα του σχολείου. Οι μαθητές δεν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν τα απαραίτητα για την παρακολούθηση του σχολείου, ενώ έντονη είναι και η αδιαφορία απέναντι στη σχολική τάξη και τις απαιτήσεις της. Οι
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
23
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
γονείς, έχοντας πολύ πιο άμεσα προβλήματα επιβίωσης να αντιμετωπίσουν, παραμελούν τη σχολική επίβλεψη των παιδιών τους. Η σχολική διαρροή αποτελεί μια επίσης νέα πραγματικότητα, καθώς πολλά παιδιά δε μπορούν να πηγαίνουν στο σχολείο, την στιγμή που στο σπίτι τους, στην οικογένεια τους δεν υπάρχουν τα αναγκαία πλέον της σίτισης και ένδυσης τους. Διαρροή δεν σημαίνει απλά μία κατάσταση που απορρέει από την οικονομική κρίση αλλά μία αποτυχία της εκπαίδευσης. Η κατάσταση κρίσης στα σχολεία
επιβεβαιώνεται και από τον τζίρο των αφού
έχει
μειωθεί η «πελατεία» τους έως και 50%.
ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ (ΚΙΝΗΜΑ) Η κρίση θέλει… ψάξιμο! Οι καταναλωτικές συνήθειες των Ελλήνων εν μέσω της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας που διανύουμε έχουν αλλάξει και μάλιστα προς το καλύτερο αφού τα νοικοκυριά «συμμάζεψαν» τα έξοδα τους κατά 250 εκ. ευρώ το 2012! Όπως
αναφέρει
η
έρευνα
του
Ινστιτούτου
Έρευνας
Λιανεμπορίου
Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), τα ελληνικά νοικοκυριά πλέον «κυνηγούν» τις προσφορές, συγκρίνουν τις τιμές σε διάφορα προϊόντα και «σκανάρουν» το διαδίκτυο σε αναζήτηση των καλύτερων προσφορών. Συγκεκριμένα, όπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας του ΙΕΛΚΑ, σε δείγμα 2.000 καταναλωτών σε όλη τη χώρα οι Έλληνες -προκειμένου να βρουν το φθηνότερο καλάθι αγορών- συγκρίνουν, πληροφορούνται και επιλέγουν για τις προφορές όλο και περισσότερες από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 8 στους 10 Έλληνες (82%) αγοράζουν πλέον περισσότερα προϊόντα σε προσφορά σε σχέση με το διάστημα πριν από την οικονομική κρίση. Παράλληλα, το 72% επισημαίνει ότι η συνήθεια αυτή δεν είναι προσωρινή και θα διατηρηθεί και αφού ξεπεραστεί η κρίση, δείχνοντας ότι παγιώνεται ως καταναλωτική τάση. Ανάλογο ποσοστό (80%) δηλώνει ότι συγκρίνει περισσότερο τις τιμές ανάμεσα στα προϊόντα σε σχέση με το παρελθόν, ενώ 6 στους 10 καταναλωτές (62%) εξομολογούνται ότι αναζητούν πλέον πιο εντατικά προσφορές μέσω προωθητικών φυλλαδίων των αλυσίδων σούπερ μάρκετ καθώς και στο διαδίκτυο.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
24
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Όπως αναφέρει η έρευνα, το 2012 τα νοικοκυριά εξοικονόμησαν περίπου 140 εκατ. ευρώ επιλέγοντας για τις αγορές τους προϊόντα σε προσφορά, ενώ συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων πιστότητας (loyalty cards) που έχουν οι περισσότερες αλυσίδες και επιβραβεύουν τους πελάτες με δωροεπιταγές ή επιστροφές χρημάτων τους (ανάλογα με το ύψος των αγορών τους), το όφελος ξεπέρασε τα 250 εκατ. ευρώ… Κρίση και Ανώτατη Εκπαίδευση Η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας επηρεάζει και την ανώτατη εκπαίδευση σε πολλούς τομείς. Δεκάδες πανεπιστημιακοί καθηγητές και μέλη ερευνητικού προσωπικού των ελληνικών σχολών ψάχνουν για δεύτερη εργασία -μερικής απασχόλησης- σε γειτονικές χώρες, μετά τις δραστικές μειώσεις των αποδοχών τους, ενώ αρκετοί σκέφτονται να κάνουν χρήση της τριετούς αναστολής καθηκόντων άνευ αποδοχών, προκειμένου να διδάξουν έναντι αμοιβής σε πανεπιστήμια της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ.... Την ίδια ώρα περίπου 850 νέοι επιστήμονες που έχουν εκλεγεί τα τελευταία τρία χρόνια σε θέσεις Διδακτικού - Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ), αλλά δεν έχουν διοριστεί, σκέφτονται σοβαρά το ενδεχόμενο να γυρίσουν την πλάτη στην Ελλάδα και να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ), ο διορισμός τους παραμένει μετέωρος, ενώ με τα σημερινά δεδομένα πολλοί από τους επιστήμονες πρέπει να περιμένουν μέχρι το 2020 για να διοριστούν! Ποια τμήματα θα κλείσουν Τα τμήματα που πρόκειται να κλείσουν είναι εκείνα που δεν έχουν ζήτηση από τους φοιτητές, καθώς και εκείνα που δεν έχουν σαφές αντικείμενο. Παράλληλα προβλέπεται δραστική μείωση των ομοειδών τμημάτων που είναι διασκορπισμένα
σε
αλληλοκαλύπτονται.
πολλές
πόλεις
Παράλληλα,
το
ή
έχουν
σχέδιο
αντικείμενα
«Αθηνά»
που
προβλέπει
συγχωνεύσεις ή καταργήσεις ολόκληρων ιδρυμάτων κυρίως στην Περιφέρεια. Μεταρρυθμίσεις σε ΑΕΙ και ΤΕΙ πρέπει να γίνουν, αλλά… Από τη στιγμή που ήρθε η κρίση στην Ελλάδα, σαν ένα οικονομικό και κοινωνικό τσουνάμι που παρέσυρε τα πάντα στο διάβα του, βλέπουμε να 1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
25
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
αιωρούνται ερωτήματα, τις περισσότερες φορές αναπάντητα, για θέματα που θα έπρεπε να έχουν λυθεί από δεκαετίες. Σίγουρα η κατάσταση είναι δύσκολη, σίγουρα υπάρχουν έξωθεν πιέσεις, σίγουρα δεν κάνουμε εμείς το παιχνίδι, σίγουρα το ελληνικό κράτος είναι κύριος υπεύθυνος γι αυτή την κατάσταση. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία κανενός για την εμφανή αδράνεια στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που οφείλονται καταφανέστατα σε λάθος πολιτικές (και μόνο) του παρελθόντος.
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Το αθλητικά σωματεία, με γενικότερο κοινωνικό ρόλο να είναι η βάση του αθλητισμού και το κράτος οφείλει να παρέχει όλες τις προϋποθέσεις για το έργο του. Να καλύπτονται τα έξοδά του με θεσμοθετημένο κονδύλι από τον κρατικό
προϋπολογισμό, να κοπούν οι δεσμοί με τους χορηγούς. Γενναία
αύξηση των τακτικών επιχορηγήσεων των αθλητικών ομοσπονδιών, με βάση τις πραγματικές ανάγκες για την ανάπτυξη του κάθε αθλήματος. Γενναία αύξηση των τακτικών επιχορηγήσεων των αθλητικών σωματείων
με τη
σταθερή και άμεση καταβολή του κάθε έτος. Επαναπροσδιορισμός του χαρακτήρα των Α.Ο.Δ. (Αθλητικών Οργανισμών Δήμων) με κατάργηση της ανταποδοτικότητας, αναβάθμιση των προγραμμάτων μαζικής άσκησης που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες. Κρατικός φορέας Φ. Α. που θα χει την κεντρική ευθύνη για τον σχεδιασμό , την λειτουργία και τον έλεγχο της Φ. Α. στα σχολεία. Οργανωμένη προσχολική Αγωγή με βάση το αθλητικό παιχνίδι. Ανάλογη διαμόρφωση των παιδικών χαρών και των παιδότοπων .Διορισμός καθηγητών Φυσικής Αγωγής, διαμόρφωση σχολικών χώρων, αιθουσών γυμναστικής, προαυλίων χώρων, διάθεση εποπτικού υλικού, κα8ώς και θεσμοθέτηση αθλητικών εκδηλώσεων σε τακτά διαστήματα. Οργάνωση ειδικών προγραμμάτων για παιδιά με σωματικά προβλήματα και προβλήματα υγείας με άμεσους διορισμούς καθηγητών Φ.Α με τη συγκεκριμένη ειδίκευση Αγωγής.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
26
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Στην ολομέλεια του τμήματος έγινε διαχωρισμός στις διάφορες μορφές ενέργειας. Τα ερωτήματα που αναδύθηκαν από τις ομάδες ήταν τα παρακάτω:
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Ερευνητικής Εργασίας για την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 1. Ποια η ηλικία σας? * •
12-15
15-18
18-25
>25
2. Ποιο το φύλο σας * •
Άντρας
Γυναίκα
3. Πιστεύετε ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει τα ΜΜΕ? •
Ναι
Οχι
4. Από που προτιμάτε να ενημερώνεστε? •
Τηλεόραση
Ραδιόφωνο
Εφημερίδες / Περιοδικά
Διαδίκτυο 5. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την επιλογή σας στον τρόπο ενημέρωσης? •
Ναι
Όχι
6. Πιστεύετε ότι λόγω της οικονομικής κρίσης τα ΜΜΕ λειτουργούν ως μέσα προώθησης προπαγανδιστικών μηνυμάτων? •
Ναι
Όχι
7. Πιστεύετε ότι υπάρχει κρίση στο εμπόριο? •
Ναι
Όχι
Ίσως
8. Πώς σας επηρεάζει στην καθημερινή σας ζωή? •
Περικοπές σε έξοδο
Περικοπές σε φροντιστήρια
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
27
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
•
Περικοπές στις αγορές
Άλλο:
9. Ποιός πιστεύετε είναι υπεύθυνος για την κρίση? •
Πολιτικοί
Λαός
10. Σε τι βαθμό σας έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση? •
Μικρό
Μεσαίο
Μεγάλο
11. Πιστεύετε ότι αυτή η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη ή ότι υπάρχει ελπίδα? •
Μη αναστρέψιμη
Αναστρέψιμη
12. Πόσο έχει επηρεάσει η κρίση την σχέση σας με τον αθλητισμό? •
Πολύ
Ελάχιστα
Καθόλου
13. Έχει η κρίση επηρεάσει τον αριθμό επισκέψεών σας σε αθλητικούς αγώνες •
Ναι
Όχι
14. Πριν τη κρίση επισκεπτόσασταν πρακτορεία στοιχημάτων? •
Ναι
Όχι
15. Σε ποιον βαθμό έχει επηρεαστεί ο αριθμός επισκέψεών σας σε πρακτορεία στοιχημάτων? •
Πολύ μεγάλο
Μικρό
Δεν έχει επηρεαστεί
16.Σε ποιό βαθμό πιστεύετε ότι οι μετανάστες ευθύνονται για την οικονομική κρίση τα τελευταία χρόνια? •
Μεγάλο
Μεσαίο
Μικρό
Καθόλου
17. Αν πιστεύετε ότι ευθύνονται, με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο? •
Δημιουργία χώρων φιλοξενίας
Τίποτα
•
Δημιουργία κατάλληλων νόμων
Άλλο:
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
28
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
18. Πιστεύετε ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχει επηρεάσει την αντιμετώπιση των Ελλήνων στο εξωτερικό? •
Ναι
Όχι
19. Έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση κοντινά σας άτομα? •
Ναι
Όχι
20. Πιστεύετε ότι υπάρχει κρίση στο Ηλεκτρονικό εμπόριο? •
Ναι
Όχι
Ίσως
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
29
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Μετρήσεις - Αποτελέσματα Οι παρακάτω πίνακες είναι αυτοί που καταγράφηκαν μετά την συλλογή των ερωτηματολογίων σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.
β ρ ί σ κ ο ν τ α ι
σ ε
Υ π ο λ ο γ ι σ τ ι κ ό
Φ ύ λ λ ο
Ανάλυση Αποτελεσμάτων Στην έρευνά μας πήραν μέρος περίπου 230 άτομα απάντησαν στο ερωτηματολόγιο σε ψηφιακή και έντυπη μορφή όπου :
Σύμφωνα με τις απαντήσεις που δεχθήκαμε και έπειτα από επεξεργασία αυτών καταλήξαμε στις τελικές μετρήσεις. Βλέποντας τις απαντήσεις γυναικών ανδρών σε συνδυασμό με την ηλικία διαπιστώνουμε πως σημαντικό ρόλο στην επιλογή της απάντησης παίζει και το συναισθηματικό κομμάτι του ατόμου. Διότι, όπως όλοι μας γνωρίζουμε οι γυναίκες από τη φύση τους τρέφουν πιο τρυφερά αισθήματα εν συγκρίσει με αυτά των ανδρών με αποτέλεσμα και οι απαντήσεις αυτών να μην είναι απόλυτες και τόσο σκληρές όσο του άλλου φύλου. Επιπρόσθετα, κανείς δεν θα μπορούσε να αρνηθεί πως η ηλικία είναι ένας ακόμη παράγοντας ίσως και ο πιο σημαντικός που συμβάλλει στην νοοτροπία και συνάμα στις απαντήσεις των νέων καθώς βρίσκονται σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη
κατάσταση
υιοθετώντας
αφού
παθητικά
πολλές φορές
πραγματικά
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
γίνονται
καταστροφικές
εύκολα και
πολύ
θύματα, συχνά
Τμήμα Β5 2012-2013
30
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
υπερβολικά ακραίες θέσεις και στάσεις οι οποίες προκαλούν ανεπανόρθωτα και σοβαρά προβλήματα τόσο στο άτομο όσο και στον κοινωνικό ιστό.
Ο κάθε άνθρωπος, ανεξάρτητα από την παιδεία που έλαβε και από τον πολιτισμό στον οποίο ανατράφηκε, έχει μέσα του την ίδια φλόγα της ανθρώπινης φύσης που έχουμε κι εμείς: έχει δηλαδή την ικανότητα να αγαπά, να δημιουργεί, να ζει σε κοινωνία, να σκέπτεται, να χαίρεται, να θαυμάζει. Ίσως σε κάποια εξωτερικά ιδιώματα ή σε κάποιες συνήθειες να διαφέρει από εμάς, αλλά αυτό θα έπρεπε να ξυπνούσε το ενδιαφέρον μας μάλλον - πώς να γνωριστούμε καλύτερα - παρά το φόβο, την κατάκριση, την περιφρόνηση.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
31
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
32
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
33
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Στην παραπάνω ερώτηση παρατηρούμε πως η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει πως όντως τα ΜΜΕ έχουν επηρεαστεί (ALTER και 902)
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
34
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Το μεγαλύτερο ποσοστό το οποίο ξεπερνά το 50% των ερωτηθέντων προτιμά να ενημερώνεται από το διαδίκτυο, ακολουθεί η προτίμησή τους στην τηλεόραση με ποσοστό 27% ενώ στο 7% ανέρχεται η προτίμησή τους στις εφημερίδες / περιοδικά και στο ραδιόφωνο.
Γίνεται αντιληπτό ότι η οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει σημαντικά την επιλογή στον τρόπο ενημέρωσης. Ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό πιστεύει ότι τα μέσα ενημέρωσης λειτουργούν ως μέσα μετάδοσης
προπαγανδιστικών
μηνυμάτων. Το 87% των ερωτηθέντων πιστεύει πως τα ΜΜΕ λειτουργούν ως μέσα προπαγανδιστικών μηνυμάτων με την μειονότητα αυτών που ανέρχεται στο 13% να πιστεύει το αντίθετο.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
35
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Στο παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε πως η κρίση δεν έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον αθλητισμό, καθώς το ποσοστό που έχει επηρεαστεί πολύ ανέρχεται στο 11%.
Μόλις το ¼ των ερωτηθέντων έχει επηρεαστεί σε σχέση με τις επισκέψεις του σε αθλητικούς αγώνες.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
36
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Η επιρροή που έχει ασκηθεί στις επισκέψεις των ερωτηθέντων σε πρακτορεία στοιχημάτων, σε πολύ μεγάλο και μικρό βαθμό αγγίζει το 8% και 22% ενώ δεν έχει επηρεαστεί το 70% αυτών .
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
37
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ Τα αποτελέσματα μπορούν να συγκεντρωθούν στις παρακάτω προτάσεις Οι απαντήσεις γυναικών ανδρών σε συνδυασμό με την ηλικία διαπιστώνουμε πως σημαντικό ρόλο στην επιλογή της απάντησης παίζει και το συναισθηματικό κομμάτι του ατόμου. Διότι όπως όλοι μας γνωρίζουμε οι γυναίκες από τη φύση τους τρέφουν πιο τρυφερά αισθήματα εν συγκρίσει με αυτά των ανδρών με αποτέλεσμα και οι απαντήσεις αυτών να μην είναι απόλυτες και τόσο σκληρές όσο του άλλου φύλου. Επιπρόσθετα, κανείς δεν θα μπορούσε να αρνηθεί πως η ηλικία είναι ένας ακόμη παράγοντας ίσως και ο πιο σημαντικός που συμβάλλει στην νοοτροπία και συνάμα στις απαντήσεις των νέων καθώς βρίσκονται σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση αφού πολλές φορές γίνονται εύκολα θύματα, υιοθετώντας παθητικά πραγματικά καταστροφικές και πολύ συχνά υπερβολικά ακραίες θέσεις και στάσεις οι οποίες προκαλούν ανεπανόρθωτα και σοβαρά προβλήματα τόσο στο άτομο όσο και στον κοινωνικό ιστό. Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε πως η κρίση πλήττει έντονα τη σημερινή κοινωνία σε αρκετούς τομείς. Πιο συγκεκριμένα, μαγαζιά κλείνουν μέρα με την μέρα, φαινόμενα ρατσιστικής συμπεριφοράς έχουν παρατηρηθεί σχεδόν σε καθημερινή βάση καθώς και οι ξενοφοβικές τάσεις έχουν αυξηθεί, με ποιο πρόσφατο παράδειγμα η Μανωλάδα Ηλείας με θύματα οικονομικούς μετανάστες. Μέσα μαζικής ενημέρωσης κλείνουν ή συρρικνώνονται, δεν υπάρχει κονδύλι για νέες σειρές ή εφημερίδες ή άλλα μέσα. Το εμπόριο σε αντίθεση με το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθώς οι περισσότεροι προτιμούν το ηλεκτρονικό εμπόριο ως οικονομικότερο τρόπο αγοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων. Υπάρχει στροφή της κοινωνίας μας σε εναλλακτικούς τρόπους ενημέρωσης και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο. Ωστόσο, φαίνεται πως η οικονομική κρίση στον αθλητισμό από την μεριά του καταναλωτή δεν έχει αισθητές επιπτώσεις καθώς δεν μειώθηκε ούτε ο αριθμός επισκέψεων σε αθλητικούς αγώνες αλλά ούτε και ο αριθμός επισκέψεων σε πρακτορεία στοιχημάτων. Σε αντίθεση όμως, από την μεριά διαφόρων συλλόγων υπάρχουν περικοπές και σε έμψυχο αλλά και σε άψυχο υλικό, πρόσφατο παράδειγμα οικονομικής κρίσης - και κατά την άποψή μας όχι μόνο – η παραμονή ή όχι της καταξιωμένης ομάδας της ΑΕΚ, 89 χρόνια ένδοξης ιστορίας, στην Α’ κατηγόρια.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
38
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Προτάσεις Γιά Το Μελλον Ο πολιτισμός η παιδεία και η σωστή ενημέρωση είναι ίσως το πιο ισχυρό αντίδοτο στη κρίση κι ότι η εκπαίδευση θα δώσει τη σωστή και οριστική λύση στο πρόβλημα. Συγκεκριμένα πρέπει :
1. Το ελληνικό εμπόριο θα πρέπει να δηλώσει παρόν να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του, ώστε με επιτυχημένη διαχείριση των εξαγωγών μας να προωθήσει τα ελληνικά προϊόντα σε όλα τα μέρη του κόσμου.
2. Οφείλουμε ως πολίτες, ως επαγγελματίες, ως γονείς, ως σύζυγοι, ως φίλοι, ως μαθητές, ως φοιτητές να ενημερωνόμαστε για τις τιμές, για την ποιότητα των προϊόντων, για την αξία τους.
3. Η Πολιτική ηγεσία να μην ενθαρρύνει ρατσιστικές εκδηλώσεις. Παράλληλα πρέπει να ασκεί υπεύθυνη πολιτική για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και τις μειονότητες. 4. Η ίδρυση και η λειτουργία του Κοινωνικού Φροντιστηρίου είναι να δοθεί η δυνατότητα να παρακολουθήσουν δωρεάν φροντιστηριακά μαθήματα παιδιά άπορων οικογενειών, τα οποία θα επιλεγούν με κριτήρια, που θέτει η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου η μαθησιακή υποστήριξη αδύναμων μαθητών, που αντιμετωπίζουν κοινωνικό - οικονομικά προβλήματα, δίνοντας έμφαση, αρχικά, στην προετοιμασία των μαθητών, οι οποίοι θα δώσουν πανελλήνιες εξετάσεις στο τέλος της σχολικής χρονιάς. 5. Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και συγκράτηση των νέων μυαλών της Ελλάδας στην Ελλάδα. 6. Η πολιτεία να προωθεί την κοινωνική αξιοκρατία, να αντιμετωπίζει την
ανεργία
με
κάθε
δυνατό
τρόπο
και
να
αμβλύνει
την
εγκληματικότητα.
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
39
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Βιβλιογραφία Εμπορικό επιμελητήριο Εφημερίδες «Ελευθεροτυπία, το Βήμα, Real News, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ κ.α.» Διαδικτυακές αναρτήσεις
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
40
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΙΘΕΤΟ
ΟΝΟΜΑ
ΡΗΓΑΚΗ
ΑΡΕΤΗ
ΡΗΓΙΝΙΩΤΗΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΝΑΡΗΣ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ
ΤΑΤΙΑΝΗ
ΤΕΡΕΖΙΟΥ
ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΤΖΟΥΑΝΑΣ
ΣΕΡΑΦΕΙΜ
ΤΡΙΑΝΤΗΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΤΣΑΔΗΜΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
ΤΣΑΝΤΗΛΑ
ΣΩΤΗΡΙΑ
ΤΣΙΚΡΗΚΩΝΗ
ΕΛΕΑΝΝΑ
ΤΣΙΜΠΟΥΚΑ
ΚΡΙΣΤΙΝΑ
ΤΣΟΥΚΑΛΑΔΕΛΗΣ
ΧΡΗΣΤΟΣ
ΤΣΟΥΜΑ
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΠΑΝΩΡΑΙΑ
ΤΣΟΥΜΑΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΤΣΩΝΗ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
ΦΟΥΡΚΑ
ΝΕΚΤΑΡΙΑ
ΦΥΚΑΣ
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΧΟΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΧΟΝΔΡΟΡΡΙΖΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΧΡΟΝΗ
ΓΕΩΡΓΙΑ
ΨΩΡΟΓΙΑΝΝΗ
ΑΝΝΑ
1ο Γενικό Λύκειο Λαμίας
Τμήμα Β5 2012-2013
41