17 minute read

Dada lost mysterie op

from Dada Magazine #4

by Dada Magazine

from Dada Magazine #4, page 78

Zuidwaarts van Boxberg naar Cu...

#02

JaarGaNG 2 april 2017

b ou M ediene b elbachir c onnecterra stuff . h et l abo Marcello & f ratelli

k ristof V rancken d ipped p aintings eM ile Van d oren M useu M Veerle s tinckens d ear h unter

X-FESTIVAL 4-6 MEI 2017 — HASSELT WWW.X-FESTIVAL.BE UHASSELT – OUDE GEVANGENIS MARTELARENLAAN 42 productdesign Mortefonica - tour f ungi M a M a o n t he r ocks co-creationlab - ebe M a # 02 genk

de kracht vaN creativiteit eN co-creatie iN eN roNd GeNk

Door Kristof Reulens

Een vrouwenbuste op een secretaire in het Emile Van Dorenmuseum sierde vorig jaar de cover van Dada Magazine #02. Het museum, gewijd aan de landschapschilders die Genk in de 19e (en met een residentieprogramma ook weer in de 21e eeuw) onveilig ma(a)k(t)en, bewaart twee gipsen versies van deze gestileerde vrouwenfiguur. Ze zijn haast identiek, met als enige verschil de grootte ervan. Minstens één van deze bustes komt direct uit de nalatenschap van Emile Van Doren (1865-1949) zelf en was al sinds lange tijd in zijn bezit. Het beeldje is te zien op een oude postkaart met een binnenzicht van de eetkamer in Hôtel des Artistes, dat Van Doren met zijn echtgenote Cidonie Raikem (1863-1948) vanaf het einde van de 19e eeuw tot 1919 uitbaatte. De maker van het beeld bleef anoniem. Niemand kon er een naam op kleven. Tot nu. Het coverbeeld van Dada Magazine deed namelijk enkele mensen in de pen kruipen, onder andere een attente lezer die een kopie van hetzelfde beeld in zijn bezit had. Hij dacht dat het beeldje een ontwerp was van de Franse art-nouveau architect Hector Guimard (1867-1942). De grote versie van de buste is namelijk duidelijk zichtbaar op een andere postkaart, waar ze op de schoorsteenmantel van zijn atelier staat. Een online zoektocht met deze informatie bracht echter al snel aan het licht dat niet Guimard de maker ervan was, maar zelf een fan van dit beeld, en de maker.

De vrouwenbuste die Guimard en dus ook Van Doren bewaarde, is een kopie van een marmeren beeld van de renaissance beeldhouwer Francesco Laurana (1430-1502). Mogelijk is de afgebeelde een adellijke dame uit Aragon. De sculpturen van Laurana, gekenmerkt door een verstilde en gestileerde schoonheid, sloten perfect aan bij de nieuwe kunst en smaak die aan het einde van de 19e eeuw het licht zag en zorgde voor een hernieuwde aandacht voor zijn werk. Dit resulteerde in tal van gipsen kopieën, die in kunstateliers en academies als model, inspiratie en voorbeeld gebruikt werden. En verschillende kopieën belandde in privéhanden, en via deze weg ook in de collectie van het Emile Van Dorenmuseum, die nu eindelijk, sinds de oprichting van het museum in 1976 hun inventaris kunnen aanvullen met de maker van dit beeld. En dat mede dankzij Dada Magazine.

Dada: www.emilevandorenmuseum.be

Kirsten vanlangenaeker (23 jaar) masterstudent in de afstudeerrichting vrije kunsten (Vrije Grafiek)

pia david (23 jaar) masterstudent in de afstudeerrichting juweelontwerp en Edelsmeedkunst

Pieter kabergs (25 jaar) masterstudent in de afstudeerrichting Grafisch On twerp (Illustratieve vormgeving)

MA D about Arts Studeren aan de PXL-MA D School of Arts in Hasselt

PXL-MAD School of Arts is een van de meest bruisende departementen aan de Hogeschool PXL. Hier worden meer dan 300 studenten opgeleid tot academische Bachelor/Master in de Beeldende Kunsten. Wij treffen er op een gure vrijdagnamiddag drie masterstudenten aan die bijna klaar zijn om uit te vliegen én hun eigen weg te gaan. “Dat zal toch wel zoeken worden,” aldus Kirsten Van Langenaeker. “Je wordt hier immers zo goed omringd.” Maar geen nood, voor het zover is, blikken wij nog even met hen terug.

Door Hilde Neven – Foto’s Els Gielen

Waarom hebben jullie PXLMAD gekozen? Pia: “Voor mij was die keuze vrij snel gemaakt. Mijn studierichting wordt enkel in Antwerpen en hier in Hasselt aangeboden. Zelf ben ik van Leuven, dus moest ik sowieso op kot. Ik ben vooral gevallen voor de warmte van deze school. Die was me echt opgevallen tijdens een bezoek aan hun stand op de SID-in beurs. Dat eerste contact zat meteen goed.” Pieter: “Herkenbaar. Ook ik viel voor de interactie met de docenten op zo’n beurs. Ze stonden echt open voor mijn vragen. Namen hun tijd om ze te beantwoorden.” Kirsten: “Ik ben iets impulsiever te werk gegaan (lacht). Na mijn zesde middelbaar trok ik een jaar naar Zuid-Amerika. Met wat ik daarna zou doen, was ik toen echt niet bezig. Bij mijn terugkomst heb ik me zonder al te veel dralen ingeschreven op deze school en voor deze richting. En daar ben ik voorlopig nog heel tevreden mee. Naast de goede sfeer, vind ik het ook belangrijk dat je hier in relatief kleine groepen studeert.” Pia: “Absoluut. Daardoor ken je mekaar door en door. Dat vertrouwen is wel nodig, voor creatieve studierichtingen als de onze, waar je toch dingen toont die je nauw aan het hart liggen.”

Wat maakt het zo fijn om hier te vertoeven? Kirsten: “Ik ben vaker hier dan thuis of op kot. De ateliers zijn tot tien uur ’s avonds open.” Pia: “Dat heeft niet alleen te maken met het feit dat het materiaal

hier voorhanden is – ik denk niet dat mijn kotbaas ermee zou kunnen lachen als ik zuurstofgas op mijn kamer zou hebben.” Pieter: “Ik heb thuis alles wat ik nodig heb voor mijn werk, maar toch vind je me hier iedere dag, zelfs als ik geen les heb. Door zo vaak in de ateliers te vertoeven, ontstaan er vriendschappen over de afstudeerrichtingen heen. Dat wordt ook wel gestimuleerd tijdens de projectweken die er georganiseerd worden.” Pia: “Tijdens zo’n projectweek wordt kunst bekeken door een andere bril. Onlangs ging het over het starten van een collectief. Met een achttal studenten hebben we toen een nieuwe religie bedacht en zelfs een mis opgedragen. Zulke projectweken zijn een aangename afwisseling. Fun maar ook leerrijk. De druk mag er even af.” Kirsten: “Neem je liever niet deel aan zo’n projectweek, dan kan je ook op studiereis naar het buitenland.”

Pieter: “Er valt hier altijd wel wat te beleven buiten je eigen lessen om. Lezingen door nationale en internationale experts in hun vakgebied, tentoonstellingen, … Dat werkt allemaal erg inspirerend.” Kirsten: “In het kader van het project artist talk, brengen bekende kunstenaars een bezoek aan het

De academische Bachelor/Master in de Beeldende Kunsten omvat drie afstudeerrichtingen: Grafisch Ontwerp (Grafische Vormgeving, Illustratieve Vormgeving, Interactieve Vormgeving en Reclamevormgeving), Juweelontwerp & Edelsmeedkunst en Vrije Kunsten (Keramiek, Schilderkunst, Sculptuur & Installatie, Open Lab en Vrije Grafiek). Als vervolgopleiding biedt PXL-MAD ook de Specifieke Lerarenopleiding aan. Met dat diploma kunnen studenten terecht in het hele onderwijsveld (secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs en centra voor volwassenenonderwijs) en in de kunsteducatieve sector.

Studenten krijgen behalve een opleiding in het atelier of studio van hun keuze ook algemene praktijkvakken zoals tekenen en beeldanalyse, ze worden ingewijd in de geheimen van het academisch onderzoek in de kunsten en krijgen atelier om er met jou over je werk te praten. Die feedback is een hele opsteker.”

Binnenkort studeren jullie af. Maar eerst moeten jullie je masterproject nog afwerken …

Kirsten: “Dat eindwerk is één ding, maar wat daarna? Spannend allemaal! Ik ben wel heel blij dat ik de mogelijkheid heb gekregen om mijn master te verdelen over twee jaar. Vorig jaar was ik echt niet klaar om af te studeren. Aan dat extra jaar heb ik veel gehad.” Pia: “Ook ik heb dankbaar gebruikgemaakt van die optie. Nu heb ik wat meer ademruimte, als is het toch nog stressy genoeg.” Pieter: “Mijn werk gaat over wat te doen na mijn studies. Ik ben de hele maand september van vorig jaar in Amsterdam op straat gaan leven, waar ik tekeningen ruilde voor eten en onderdak. Om een systeem te onderzoeken waarbij ik zelf niet hoefde te werken. Maar achteraf bleek dat heel veel mensen me na afloop van het project contacteerden voor betalende opdrachten. Het heeft me ook de nodige media-aandacht opgeleverd, dat is nooit slecht als illustrator (lacht).”

een goed gevulde rugzak met theoretische kennis zoals bijvoorbeeld kunstfilosofie en kunstgeschiedenis.

PXL-MAD School of Arts mag dan wel in Hasselt liggen, met 40 partnerscholen in het buitenland krijgen studenten ruimschoots de mogelijkheid om in het buitenland te studeren of een internationale stage te doen.

Het gebouw met de ateliers van de Vrije Kunsten wordt binnenkort gesloopt en wordt vervangen door een gloednieuw kunstengebouw dat voldoende ruimte en comfort biedt om de studenten in de Beeldende Kunsten in optimale omstandigheden op te leiden, tentoonstellingen te organiseren en samenwerkingsprojecten met bedrijven, cultuur- en kunstorganisaties op te zetten. Blijf je graag op de hoogte van MAD-nieuwtjes? Via de wekelijkse nieuwsbrief (inschrijven kan via www.PXL-MAD.be) kom je alles te weten over de talrijke activiteiten van kunstenaars, docenten én studenten.

Koolstof

Regisseur Tijs Posen nam in het voorjaar van 2016 contact op met Erfgoedcel Mijn-Erfgoed met een idee om een kwalitatieve documentaire te maken over de migratie die zich afspeelt in de Limburgse Mijnstreek. Hij zocht inhoudelijke ondersteuning en bijkomende middelen om zijn projectidee te kunnen realiseren. Erfgoedcel Mijn-Erfgoed zag jaren geleden het belang van deze getuigen in en legt al sinds 2011 per gemeente jaarlijks minimaal één waardevolle getuigenis vast over de geschiedenis van de streek.

Tekst Erfgoedcel Mijn-Erfgoed, Tijs en Jan Posen Foto privéarchief Maria Zangari

Bedoeling van deze documentaire, die de naam Koolstof gekregen heeft, is om de verhalen van mijnwerkers en migranten van de eerste en tweede generatie vast te leggen voordat het te laat is. Maar de reeks wil ook verder gaan en verhalen uit het verleden confronteren met het heden en een antwoord zoeken op vragen als: welke weerslag heeft het verleden op het heden? En welke elementen spelen vandaag nog steeds of opnieuw een rol? En kan je je ergens thuis voelen en tegelijkertijd ontheemd?

Migratie is een thematiek van alle tijden en plaatsen en spreekt velen aan. In de verhalen van migranten vroeger en nu zijn heel wat parallellen terug te vinden. Allemaal hebben ze hun leven elders opgeofferd om een nieuwe toekomst hier op te bouwen. Al deze verhalen kunnen exemplarisch zijn voor de zoektocht van alle mensen op alle plaatsen in alle tijden. Dit brengt de kijker bij grote thema’s zoals integratie en superdiversiteit, maar ook identiteit en eigenheid.

Samen met productiehuis ViviFilm werden de grote inhoudelijke lijnen van Koolstof in het najaar van 2016 en het voorjaar van 2017 uitgezet. Beslist werd om deze aflevering te focussen op de mijnwerkersvrouw, die vaak in de schaduw stond en staat van haar echtgenoot. De ideale protagonist werd gevonden in Maria Zangari, mijnwerkersdochter en -vrouw uit Winterslag, Genk.

Deze aangrijpende documentaire speelt zich dus af in de schaduw van de schachttorens van Winterslag. Daar blikt Maria Zangari vanuit haar woning in de mijncité tevreden terug op haar leven. Als jong meisje vertrok ze meer dan 65 jaar geleden, samen met haar moeder en broers, vanuit Calabrië naar het onbekende Winterslag, haar vader achterna. Die had er enkele jaren voordien ondergronds werk gevonden in de mijn. Ze herinnert zich, als de dag van gisteren, die eerste moeilijke jaren in haar nieuwe thuisland, maar ook de gelukkige momenten, die ze mocht beleven als kind en later als vrouw van een mijnwerker. Maria’s verhaal getuigt van de moed en het doorzettingsvermogen van zovele vrouwen, die elk op hun manier, leerden omgaan met de gevaren en het dikwijls ongezonde werk in de mijn van hun mannen.

De documentaire verhaalt op een hartverwarmende manier over een familie van drie generaties Italiaanse migranten met een Winterslags mijnverleden, die zich op hun manier, met veel vallen en opstaan, hebben weten integreren in hun nieuwe thuisland, België, maar die het Calabrië van hun achtergebleven familie nooit zullen vergeten. Daarnaast bevat de documentaire diverse getuigenissen van mijnstreekbewoners die licht schijnen op diverse thematieken. De film is dan ook meer dan een zoveelste documentaire over de geschiedenis van de mijnen, en tracht, vertrekkende vanuit persoonlijke verhalen, een universeel verhaal over migratie te vertellen.

Het verhaal van Maria wordt gespiegeld aan dat van haar moeder, haar zus en haar nichtjes enerzijds, maar ook aan dat van andere vrouwen die jaren geleden naar de Limburgse Mijnstreek gekomen zijn. Het geheel wordt doorspekt met interessant archiefmateriaal, afkomstig van het VRT-archief.

De film wordt eenmalig vertoond in de grote zaal van C-mine, Genk, op donderdag 24 mei om 20u00. Vooraf, om 19u30, is er een optreden van het Regenboogkoor. Achteraf is er een gezellige receptie met Italiaanse specialiteiten. Kaarten in voorverkoop (5 euro) via info@mijnerfgoed.be, 089 811 411.

Denk jij ’s ochtend bij het opstaan direct aan een goede kop koffie om even lekker wakker te worden?

Dan ben je zeker geen uitzondering. Alle Belgen samen drinken zo’n 19 miljoen kopjes koffie per dag. België staat hiermee op de achtste plaats in de rangschikking van grootste koffiedrinkers. Vooral in de Scandinavische landen wordt er veel koffie gedronken. Zo staan Noorwegen, IJsland, Denemarken en Zweden allemaal in de top tien. Finland spant de kroon. Dat blijkt uit cijfers van de International Coffee Organization. Vervolgens zweren de Benelux-landen trouw aan hun bakje troost. Maar is het welberaden om minder koffie te drinken? Nee. Als u geen koffie drinkt, zou u er net mee moeten beginnen. Matig koffieverbruik kent namelijk meer voor- dan nadelen.

Door Joël Neelen – Foto’s Pinterst

Koffie is in principe een natuurproduct, gemaakt van gemalen bonen van de koffieplant. Het bevat onder andere magnesium, mangaan, kalium en vitamine B, essentiële voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft om optimaal te kunnen functioneren.

Verschillende studies hebben aangetoond dat het drinken van koffie gezondheidsvoordelen kan hebben, mits de koffie organisch is en tijdens het verwerkingsproces niet is blootgesteld aan pesticiden. Koffie, gezond of niet?

Resultaten van studies die verschenen in the American Journal of Clinical Nutrition bevestigen dat koffie het risico op diabetes type 2 verlaagt. Koffie bevat antioxidanten die helpen de schade aan cellen, die tijdens de ontwikkeling van diabetes optreedt, te vertragen. Antioxidanten zijn natuurlijk voorkomende stoffen die kunnen helpen schade aan je cellen te voorkomen of vertragen. Ze doen dat door te voorkomen dat vrije radicalen zich ontwikkelen in je lichaam. Het regelmatig drinken zorgt dat je extra anti-oxidanten binnen krijgt. Je krijgt gemiddeld 1.299 mg anti-oxidanten binnen

Dadamagazine # 04 .2018 per dag door koffie te drinken. Ook vertraagt het de opname van glucose uit de darmen waardoor de suikerspiegel beter gereguleerd wordt.

Andere onderzoeken bewijzen dat het drinken van koffie ook positieve effecten heeft op de hersenen. Cafeïne zorgt er voor dat we ons na een kop koffie beter kunnen concentreren en alerter zijn. Je krijgt van koffie net die kickstart die je nodig hebt om nog meer focus te houden op het werk, in het verkeer of tijdens een belangrijk examen. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) bevestigde dat 75 mg cafeïne (de hoeveelheid in circa één standaard kopje koffie) helpt om zowel de concentratie als de alertheid te verhogen en de cognitieve en mentale functie te verbeteren. De stimulerende werking van een kopje koffie is al merkbaar na 15 tot 45 minuten na consumptie en houdt ongeveer vier uur aan.

Koffie is ook goed voor de spijsvertering omdat het de darmtransit en de stoelgang stimuleert. Dat geldt ook voor cafeïnevrije koffie. Mogelijk stimuleert koffie ook de productie van maagzuur, wat eveneens de vertering ten goede komt.

Uit een 30 jaar durend onderzoek onder 8.000 Japans-Amerikaanse mannen tussen de 45 en de 68 jaar is tevens gebleken dat het preventief werkt tegen de ziekte van Parkinson. Verder is bewezen dat koffie beschermend werkt tegen Alzheimer en verschillende soorten van kanker, waaronder leverkanker. Er bestaat nog wel veel discussie over welke stoffen in koffie het beschermende effect precies veroorzaken.

Koffie verhoogt evenwel de bloeddruk, maar die daalt ook weer snel. Het effect is vergelijkbaar met een trap oplopen of een sprintje trekken naar de bus. Koffie is dus niet slecht voor het hart. Uit observationeel onderzoek blijkt dat mensen die een

we kunn en meteen een misverstand uit de weg ruimen: koffie droogt je lijf niet uit

koffie, thee of frisdrank. Gemiddeld is dit zo’n 250 mg per dag. Je behoudt daarbij in principe je normale urineproductie. Omdat cafeïne de nieren stimuleert om vocht sneller uit het lichaam te verwerken, kan het zijn dat je iets eerder naar het toilet moet dan wanneer je bijvoorbeeld alleen water drinkt. Maar je verliest niet meer vocht, zoals men vroeger dacht.

hartinfarct hebben gehad beter koffie kunnen blijven drinken. Het zou de kans op overlijden met 10 procent verlagen. Koffie afzweren voor hartpatiënten is dus niet nodig.

Toch zijn er ook nadelen aan het drinken van koffie. Het bevat namelijk cafeïne. De meeste discussies die gevoerd worden over de invloed van koffie op de gezondheid gaan over deze stof. Het gebruik van cafeïne kan verschillende gevaren met zich meebrengen. Bijwerkingen van cafeïne zijn slapeloosheid, hartkloppingen, aanmaak van stresshormonen, zenuwachtigheid en nervositeit of zelfs een gevoel van paniek en angst. Deze bijwerkingen treden alleen op wanneer je te veel koffie drinkt. Bij maximaal drie kopjes per dag heb je hier niet snel last van.

Fabel

Oude, slecht uitgevoerde onderzoeken gaven onterecht aan dat koffie vocht afdrijft en daardoor de vochtbalans in het lichaam zou verstoren. Recentelijk onderzoek toont aan dat cafeïne alleen in lichte mate vochtafdrijvend is bij mensen die normaal gesproken geen koffie drinken.

De meeste mensen krijgen dagelijks wel iets van cafeïne binnen via Conclusie

Dat heerlijk ruikende bakje bij het opstaan, kun je zonder twijfel drinken. Je hebt er het meeste voordeel van als je één kop zwarte koffie drinkt op de nuchtere maag voordat je gaat sporten.

Met mate koffie drinken is veilig voor de meeste mensen, en drie tot vier kopjes per dag kunnen misschien wel een gunstig effect hebben op de gezondheid. Onderzoekers zeggen dat het ‘moeilijk’ is om juist vast te stellen hoe koffie een positieve impact op de gezondheid zou kunnen hebben. Mogelijk is die te danken aan de effecten van antioxidanten en anti-fibrotica. Antifibrotica zijn stoffen die de vorming van littekenweefsel afremmen.

Koffiedrinkers moeten het wel houden bij ‘gezonde koffies’ zonder extra suiker, melk of room, en zonder een calorierijke zoete snack er bij.

“Er is een evenwicht van risico's in het leven, en de voordelen van een matige consumptie van koffie lijken zwaarder door te wegen dan de risico's”, zegt professor Paul Roderick, co-auteur van een groot review van studies, van de faculteit geneeskunde aan de Universiteit van Southampton.

Overigens zeggen de experts evenwel dat mensen nu niet koffie moeten beginnen drinken ‘om gezondheidsredenen’.

Koffie- en eethuis in de Vennestraat met zicht op de mijntorens. Broer en zus Thomas & Eline heten jullie van harte welkom.