Cultuurkaart
MaGaZInE voor doCent en eduCatieF MedeWerker Jaargang 4, nuMMer 2, deCeMBer 2010 Cultuurkaart.nl
drie experts over trends in de culturele sector
‘het stadium Van aCtieVoeren is VoorbiJ’ Concert in Muziekgebouw eindhoven
brugPiePers in het PluChe
- aDVERtEntIE -
EEn WErEld van vErhalEn Een bezoek aan het Tropenmuseum en het Tropentheater is een werelds dagje uit voor de hele klas. Leerlingen beleven er het alledaagse leven van mensen ver weg in één van de mooiste historische gebouwen van Amsterdam. Duizenden verhalen, dans, theater, muziek, prachtige kunstwerken en verbazingwekkende voorwerpen brengen de meest uiteenlopende culturen tot leven.
Boek nu voor de volgende programma’s SpiRiT
Onderbouw, alle niveaus
In deze dansvoorstelling toont Het Internationaal Danstheater voor de Jeugd verschillende rituelen. Foto: Antoinette Mooy
FRONTieR
Onderbouw, alle niveaus
Een dansvoorstelling door vijf jonge dansers van de Kenya Performing Arts Group. Na afloop zijn er gesprekken met de dansers over dans, ambities en het dagelijkse leven in Kenia.
AmOR
Onderbouw, vmbo-t, havo/vwo
Een voorstelling over de zoektocht naar liefde, in verschillende kunstvormen zoals mime, dans, poppen, muziek en film. Uitgevoerd door theatergroep Munganga.
ROOD – KUNSTweRK iN UiTvOeRiNg
Bovenbouw, alle niveaus
‘KUNSTwerk in uitvoering’ is het educatieve programma bij de tentoonstelling ROOD. Een visueel spektakel rond rood in alle culturen: het Tropenmuseum toont ruim driehonderd rode voorwerpen uit alle werelddelen.
12 Miles of Yarn, Lauren Porter, 2006
Na een rondleiding door een kunstenaar en museumdocent start een workshop waarbij groepjes een eigen kunstwerk maken. Met dit werk reageren ze op de tentoonstelling en dan vooral op de thema’s ‘aanval en verdediging’ en ‘macht en status’. Na afloop kiest de klas welk object onderdeel zal worden van het grotere KUNSTwerk dat in het museum wordt getoond.
Koninklijk Instituut voor de Tropen
Amsterdam
Voor meer informatie en andere programma’s: www.tropenrooster.nl. Reserveren via 020 5688 233.
inhoud
voorwoord
wat gaan we nu doen? 04 De kaarten zijn geschud. De nieuwe regering wil af van de Regeling Cultuurkaart. En als we dit voornemen optellen bij de andere bezuinigingsmaatregelen op cultuur, dan ziet het er heel somber uit. Er is minder geld op de scholen. De scholen kunnen door de BtW-verhoging voor dat geld ook nog eens minder inkopen. tel daar de gemeentelijke bezuinigingen nog eens bij op en je ziet dat cultuureducatie een zeer giftige cocktail voor zijn neus heeft staan. Gaan we deze opdrinken of zijn er nog andere keuzes? CJP wordt overspoeld door reacties van bezorgde docenten en culturele instellingen. Velen van u hebben hun ziel en zaligheid in de ontwikkeling van cultuuronderwijs gestopt en er is ongelofelijk veel bereikt. En ook in dit Cultuurkaart Magazine leest u weer daarover. als we geloven in wat we de afgelopen jaren hebben bereikt moeten we terugvechten. Samen met ouders en leerlingen. Via politieke beïnvloeding, via het aanboren van extra financiën in het bedrijfsleven en private organisaties, en via slimme samenwerking. Maar vooral ook door ons te laten horen via social media, via de pers en binnen onze scholen en instellingen. Er is geen tijd te verliezen, dus voorwaarts in de strijd!
Colofon Cultuurkaart MagaZine Jaargang 4, nuMMer 2, deCeMBer 2010 CuLtuuRKaaRt MaGaZInE IS HEt MaGaZInE OVER CuLtuuREDuCatIE VOOR DOCEntEn En EDuCatIEMEDEWERKERS Van CuLtuRELE InStELLInGEn. PERSBERICHtEn Kunt u MaILEn naaR CORInE@CJP.nL redaCtie: CORInE Van REnSWOuDE eindredaCtie: aRnE Van tERPHOVEn, SuZan DaMEn En KIM Van DER MEuLEn BasisontWerP: LaVa.nL (Daan HORnStRa) vorMgeving: MaRIE BEEREnHOut BladManageMent: HEStER LEEFLanG uitgever: CJP drukWerk: ROtO SMEEtS GRaFISERVICES distriButie: SanDD issn: 1877-7112 CuLtuuRKaaRt.nL
Het laatste nieuws over de Cultuurkaart
06
interview Ontwikkelingen en trends in de culturele sector
09
achtergrond Resultaten Cultuurkaart-jaar 2009-2010
10
Contact gezocht
12
Mijn Cultuur
14
Prikbord
15
reportage
Succesvolle samenwerkingen
Laura en haar kaart
Inspiratie voor cultuureducatie
Met de klas naar Muziekgebouw Eindhoven
19
Met vriendelijke groet, Walter Groenen Directeur CJP
nieuws
Column Peter Heerschop Kaalslag
serViCe MedeWerkers aan dit nuMMer: GEERt SnOEIJER, HÜLYa KILIÇaSLan, PEtER HEERSCHOP MEt DanK aan WaLtER GROEnEn, annEKE Van DER VaaRt En JEnnEt SIntEnIE. redaCtieadres: CuLtuuRKaaRt MaGaZInE, POStBuS 3572, 1001 aJ aMStERDaM, tEL: 020 - 521 02 45. PERSBERICHtEn Kunt u MaILEn naaR CORInE@CJP.nL. adverteren in Cultuurkaart MagaZine: MaIL VOOR InFORMatIE En taRIEVEn naaR KIRStEn GEuSEBROEK; KIRStEn@CJP.nL. Foto Cover: GEERt SnOEIJER
over CJP CJP StELt JOnGEREn In Staat Hun CuLtuRELE SMaaK tE OntWIKKELEn En Hun CuLtuRELE HORIZOn In nEDERLanD En WERELDWIJD tE VERBREDEn. CJP BREnGt JOnGEREn In COntaCt MEt CuLtuuR In DE BREEDStE ZIn En GEEFt DaaRBIJ VOORDEEL En VOORRanG. Cultuurkaart kWiJt, inloggegevens vergeten oF andere PraktisCHe vragen? tELEFOOn: 010 - 264 60 30 E-MaIL: aDMInIStRatIE@CuLtuuRKaaRt.nL ZIE WWW.CuLtuuRKaaRt.nL/InStELLInGEn OF WWW.CuLtuuRKaaRt.nL/SCHOLEn VOOR HEt aLLERLaatStE nIEuWS ROnD DE CuLtuuRKaaRt.
Foto cover: alwin Slomp
nieuws scholen
4
voor een tientje met de trein door heel nederland Wilt u een cultureel uitstapje organiseren voor uw leerlingen in een andere stad? Reis met de trein en maak gebruik van de voordelige CJP Dagkaart. Leerlingen kunnen voor â‚Ź 10,- een Dagkaart bestellen via www.cultuurkaart.nl/ns. De kaarten worden afgerekend met iDeal en via de link in de bevestigingsmail kan de Dagkaart worden geprint. Kaarten kunnen nog t/m 31 december 2010 worden besteld (zolang de voorraad strekt) en kunnen t/m 31 januari 2011 worden verzilverd. Let op: deze actie geldt alleen voor leerlingen met een Cultuurkaart; niet voor docenten.
Voordelige CJPautoverzekering
Uitreiking eerste
Goed nieuws: u kunt met uw Cultuurkaart gebruik maken van de extra voordelige CJPautoverzekering. Met deze verzekering kunt u tot 25% besparen op uw huidige premie. Op www.cjpverzekeringen.nl rekent u direct uw voordeel uit!
cultuurkaart.nl
5
nieuws oVer
nieuws instellingen
eVen Voorstellen
Betalen met de Cultuurkaart via een pinterminal gaat niet altijd goed. Soms staat er bijvoorbeeld onvoldoende Cultuurkaart-tegoed op de kaart. Ook kan het voorkomen dat leerlingen met hun oude Cultuurkaart proberen te pinnen. Voorheen was de oorzaak van een mislukte pinbetaling niet altijd duidelijk, maar vanaf nu geeft de pinterminal een melding (‘pas verlopen’) als iemand met een ongeldige pas pint. De melding is alleen voor de klant zichtbaar, dus vraag bij een mislukte betaling altijd even welke foutmelding de pinterminal aangeeft.
tweede Kamerlid tjeerd van Dekken (Pvda) heeft op 1 november, samen met de eerstejaars leerlingen van het Reitdiep College uit Groningen, zijn eerste Cultuurkaart ontvangen van CJP-directeur Walter Groenen. Hiermee markeerde hij de start van het nieuwe Cultuurkaart-jaar 2010-2011 en gaf hij blijk van zijn steun aan de Cultuurkaart. tjeerd van Dekken was zelf - als voorzitter van poppodium Vera in Groningen - een aantal jaren actief in de culturele sector. tWitter De Regeling Cultuurkaart staat onder druk, waardoor cultuuronderwijs aan leerlingen in het middelbaar onderwijs in gevaar dreigt te komen. tjeerd beloofde de leerlingen zich in te zetten voor het behoud van de Cultuurkaart en reageerde via twitter: ‘Zonet eerste Cultuurkaart ontvangen van CJP. Cultuureducatie op scholen verdwijnt door bezuinigingen. tijd voor politieke actie!’. CuLtuuRKaaRt.nL
Kirsten Geusebroek is de komende zes maanden jullie accountmanager bij CJP. Zij vervangt anneke van der Vaart tijdens haar zwangerschapsverlof. Ze studeerde Engelse literatuur en heeft daarna in de reclame gewerkt. nu maakt ze bij CJP de overstap naar de culturele sector. Op cultureel gebied houdt ze vooral van filmhuisfilms en theater. toneelgroep amsterdam vindt ze erg goed, onder andere vanwege hun moderne bewerkingen van klassieke stukken. Hieronder een lijstje met nog meer favorieten. Jullie kunnen haar bereiken op kirsten@cjp.nl. televisie: Mad Men en the Wire Boek: Cloud atlas van David Mitchell Film: Fight Club theater: Billy Elliot (gezien in new York) Muziek: Leela James
interview
6
tiJd Voor initiatief dat er binnen de culturele sector en het cultuuronderwijs veel aan het veranderen is, hoeven wij u niet meer te vertellen. veel veranderingen hebben te maken met de aangekondigde bezuinigingen, terwijl andere samenhangen met algemene maatschappelijke trends. CJP sprak drie experts over de huidige ontwikkelingen en de manieren waarop wij hierop in kunnen springen.
Wietske Mous CuLtuuRKaaRt.nL
fotografie: Hülya Kiliçaslan
Wietske Mous, adviseur Diversion Diversion is een jong bureau dat onder andere culturele organisaties ondersteunt bij de ont wikkeling en realisatie van hun maatschappelijke visie en doelstellingen. www.diversion.nl Je hebt door je werk veel contact met culturele instellingen. Welke ontwikkelingen heb je de afgelopen jaren opgemerkt in de culturele sector? ‘Steeds meer instellingen zijn bezig nieuwe doel groepen te bereiken en hun aanbod toegankelijker te maken. Voorheen werden educatietaken vaak uitgevoerd door de communicatieafdeling, maar nu hebben steeds meer instellingen één of meer educatiemedewerkers in dienst. Ook worden culturele instellingen zich steeds meer bewust van hun maatschappelijke rol. Ze werken bijvoorbeeld vaker samen met maatschappelijke organisaties. Een goed voorbeeld is het project Stad en Taal in Amsterdam. Verschillende Amsterdamse musea bieden in het kader van dit project een educatief programma aan voor mensen die bezig zijn met inburgeren en het leren van de Nederlandse taal.’ En welke nieuwe manieren om jongeren te bereiken ontstaan er? ‘Een methode die Diversion veel gebruikt en die we steeds meer terugzien in de culturele sector is peer education. Hierbij worden jongeren ingezet om leeftijdsgenoten te interesseren voor kunst en cultuur. Ook worden jongeren vaker betrokken bij het ontwikkelen van aanbod en beleid. Jongeren hebben een open en kritische blik en kunnen een organisatie op nieuwe ideeën brengen. Een andere trend is dat culturele instellingen meer de wijk in gaan. Ze openen bijvoorbeeld een dependance in een achterstandswijk of gaan met een busje de stad door. Fotografiemuseum Foam doet dit met veel succes in Amsterdam Nieuw-West (zie www.foam.nl; red). Naast deze nieuwere manieren om jongeren te bereiken blijft de samenwerking met scholen natuurlijk ook erg belangrijk. cultuurkaart.nl
77
Wat is de toekomst van cultuureducatie nu er keihard bezuinigd gaat worden op cultuur? ‘Ik maak me hier veel zorgen over. De bezuini gingen op kunst en cultuur zullen voor een groot deel ten koste gaan van cultuureducatie. Ik ben bang dat de met zorg opgebouwde educatie afdelingen als eerste gaan sneuvelen en dat de grote stappen die op het gebied van educatie zijn gezet hiermee teniet worden gedaan. Dit kabinet wil culturele instellingen stimuleren om nieuwe 'Ik ben bang dat educatie afdelingen als eerste gaan sneuvelen’ geldbronnen aan te boren en een breder publiek te trekken, maar hoe doe je dit zonder een goed educatiebeleid? Een veel gehoord argument tegen cultuursubsidie is dat cultuur een elitaire hobby zou zijn. Volgens mij staat dit kabinet er niet bij stil dat zij er door de bezuinigingen en de BTWverhoging juist voor zorgt dat cultuur voor steeds minder mensen toegankelijk wordt.’
André Platteel Marketing strateeg, jongerenwatcher en schrijver. www.andreplatteel.com en www.somanydynamos.com In je boek Our world beschrijf je verschillende veranderingen in de samenleving en de manier waarop dit de jongeren van nu kenmerkt. Wat is de belangrijkste ontwikkeling op dit moment? ‘We zitten momenteel in een hele belangrijke overgangsfase. Economische en politieke systemen waarop we jarenlang hebben vertrouwd brokkelen af. En de opkomst van digitale media verandert de manier waarop we in contact staan met anderen. De mogelijkheden van de nieuwe media maken duidelijk hoe alles met elkaar samenhangt en hoe onze acties gevolgen hebben voor anderen.
interview
8
meedoen. In plaats van alleen een tentoonstelling of theatervoorstelling te bezoeken, kun je ze beter eerst zelf aan de slag laten gaan met het thema van de tentoonstelling of voorstelling. Laat ze ‘Het is belangrijk om in het onderwijs ruimte te geven aan kunst en cultuur’ bijvoorbeeld zelf iets maken of toneelspelen. Op deze manier wek je hun interesse voor kunst en cultuur, ontwikkel je hun creativiteit en geef je ze een podium. Ook dat is erg belangrijk.’
André Platteel
Dit heeft ook gevolgen voor de manier waarop we naar onze identiteit kijken. Vooral jongeren beginnen te merken dat de manier waarop zij zichzelf zien constant in beweging is en hoe dit wordt beïnvloed door interacties met anderen. Generaties lang hebben mensen gedacht dat identiteit een vast gegeven is, terwijl jongeren nu ontdekken dat hun identiteit open, veranderlijk en flexibel is.’ Op welke manier kunnen culturele instellingen en docenten in het cultuuronderwijs dit inzicht gebruiken in hun werk? ‘Jongeren hebben meer dan ooit behoefte aan openheid en interactie. Die behoefte heeft gevolgen voor de manier waarop we kunst en cultuur voor hen toegankelijk kunnen maken. Culturele instellingen zijn vaak nog te veel gericht op kennisoverdracht. Jongeren willen niet vanaf de zijlijn toekijken, maar iets ervaren en zelf actief
Waarom zijn cultuur en creativiteit eigenlijk zo belangrijk voor jongeren? ‘Kunst opent deuren naar een andere werkelijkheid. Het laat je op een andere manier naar jezelf kijken en laat je nadenken over je identiteit. Door kunst en cultuur ervaar je dat alles altijd in beweging is. Het voorkomt dat we rigide gaan denken. Jongeren ontdekken hun talenten door zelf creatief bezig te zijn. Mensen die weten waar ze goed in zijn, staan veel meer in hun kracht. En als je in je kracht staat, ben je gelukkiger, opener en kun je ook anderen beter helpen in hun ontwikkeling. Daarom is het zo belangrijk om in het onderwijs ruimte te blijven geven aan kunst en cultuur. Als je in cultuur snijdt, maak je een open, krachtige samenleving onmogelijk.’
Our World Tijdens zijn succesvolle project Your Lab had André Platteel intensief contact met Rotterdamse jongeren met verschil lende sociale en culturele achtergronden. Over zijn ervarin gen en de inzichten die hij hierbij kreeg, schreef hij het boek Our world. Een aanrader voor iedereen die met of voor jongeren werkt en wil weten hoe het is om vandaag de dag jong te zijn. ISBN: 9789460830181; 328 pagina’s; € 35,-.
cultuurkaart.nl
9
Carolien van den akker, adviseur lagrouP Lagroup is een adviesbureau voor de vrijetijdsen cultuursector. www.lagroup.nl de aangekondigde bezuinigingen op kunst en cultuur houdt de culturele sector flink bezig. Wat kunnen we nog doen? ‘Het stadium van actievoeren zijn we inmiddels wel voorbij. Culturele instellingen kunnen niet langer de ontwikkelingen afwachten, maar moeten het initiatief naar zich toe trekken. Ze moeten manieren bedenken om meer eigen geld binnen te halen en hun kosten te verminderen. Samenwerken is een hele goede manier om dit te doen. Organisaties zouden kunnen denken aan een fusie, maar op zoek gaan naar interessante partners voor een bepaald project is ook erg effectief. Door samen te werken kun je zelfs een beter en professioneler aanbod neerzetten dan voorheen.’
dat lijkt nog niet zo eenvoudig. ‘Dat klopt, het gaat hier om keihard missiewerk. Omdat Lagroup wil bijdragen aan de discussie over het nut, de noodzaak en de waarde van kunst en cultuur, hebben we de site www.waaromcultuur.nl opgezet. Op deze site gaan we in op de betekenis van kunst en cultuur voor de ontwikkeling van mensen, de economie, onze samenleving en de kwaliteit van onze steden. We hebben inmiddels twintig argumenten verzameld. Culturele instellingen kunnen de argumenten die bij hen passen gebruiken als zij in gesprek gaan met de pers of de politiek. Wat jouw instelling ook besluit te doen: doe het snel en neem vooral zelf initiatief!’
dat is een goed advies, maar moeten we ons dan zomaar bij de bezuinigingen neerleggen? ‘Dat er bezuinigd gaat worden op kunst en cultuur is wel zeker, maar we kunnen nog wel de discussie aangaan over de invulling van de bezuinigingen. uit recent onderzoek blijkt dat het draagvlak voor ‘We kunnen de ontwikkelingen niet langer afwachten’ kunst en cultuur heel groot is in nederland. Bijna iedereen is het er over eens dat cultuur belangrijk is, vooral voor kinderen. Ik zie tot nu toe nog weinig culturele instellingen die hierop inspelen. Directeuren van culturele instellingen zouden meer de media moeten opzoeken om de waarde van cultuur en cultuureducatie te belichten. Maar ook binnen de eigen gemeente is het goed om te blijven investeren in je contacten met wethouders en raadsleden. Deel je succesverhalen en benadruk de meerwaarde van jouw instelling.’ CuLtuuRKaaRt.nL
Carolien van den akker
achtergrond
10
2009-2010 in cijfers Het tweede jaar van de Cultuurkaart was een succes. De kaart werd massaal aangevraagd, geactiveerd en gebruikt. Ook werd dit jaar een recordbedrag aan Cultuurkaart-tegoed uitgegeven. We zetten de belangrijkste cijfers op een rij. • Maar liefst 99,7% van de scholen in Nederland heeft Cultuurkaarten aangevraagd. • Er zijn in totaal 939.958 Cultuurkaarten uitgereikt aan leerlingen in het voortgezet onderwijs. • 88% heeft de Cultuurkaart geactiveerd (825.240 leerlingen). • 88% van het totaal beschikbare bedrag is besteed: dat is bijna 12,4 miljoen euro. Beschikbaar per niveau (OCW- en VSB-tegoed samen)
Beschikbaar per provincie (OCW- en VSB-tegoed samen) Drenthe
369.451,00
Flevoland
354.235,00
Friesland
565.792,50
Gelderland
1.773.952,00
Groningen
504.048,50
Limburg
862.262,50
Noord-Brabant
2.228.118,00
vmbo
5.769.841,78
Noord-Holland
2.120.223,11
havo
3.385.301,59
Overijssel
1.072.826,39
vwo
4.214.650,15
Utrecht
1.001.342,00
pro
432.850,00
Zeeland
320.875,60
vso
246.125,00
Zuid-Holland
Totaal
14.048.768,52
Totaal
toename in bestedingspercentage 100
2.875.641,92 14.048.768,52
CKV-bon 2007/2008
2008/2009
2009/2010
77% 79% 86%
69% 85% 93%
67% 74% 88%
80% 79% 81%
71% 73% 76%
73% 79% 88%
vmbo
havo
vwo
pro
vso
totaal
80 60 40 20 0
cultuurkaart.nl
Provincie
11
achtergrond
Bedragen uitgegeven door scholen
Bedragen ge誰nd door instellingen
Drenthe
330.248,51
419.312,05
Flevoland
328.247,22
314.081,91
Friesland
484.486,42
309.393,37
Gelderland
1.591.617,93
1.796.441,79
Groningen
447.402,33
475.362,17
Limburg
762.852,68
633.978,60
Noord-Brabant
2.007.956,46
1.618.968,89
Noord-Holland
1.915.031,54
2.227.793,57
Overijssel
922.198,15
956.891,73
Utrecht
857.403,99
1.380.446,83
Zeeland
276.368,67
224.288,87
2.474.299,25
2.044.622,52
12.401.613,99
12.401.613,99
Zuid-Holland Totaal
Top 10 verdeling van besteding over sectoren Sector
Totaal
vmbo
havo
vwo
Centrum voor de Kunsten
18%
22%
16%
15%
Theater
15%
9%
16%
18%
Theatergezelschap
11%
11%
12%
11%
Culturele/Educatieve dienstverlening
10%
12%
9%
10%
Museum
9%
8%
9%
10%
Steunpunt
8%
10%
8%
7%
Impresariaat
7%
9%
7%
7%
Kunstenaar/Artiest
7%
8%
7%
7%
Bioscoop
4%
3%
4%
5%
Dansgezelschap
3%
3%
4%
3%
cultuurkaart.nl
contact gezocht
12
Samenwerken Sinds de komst van de Cultuurkaart moeten scholen en culturele instellingen meer dan ooit met elkaar samenwerken. In deze rubriek laten we zien hoe instellingen, scholen en leerlingen met elkaar in contact komen en hoe dit kan leiden tot interessante resultaten. Filmhuis Den Haag Renske Gasper, coördinator educatie: ‘Filmhuis Den Haag besteedt veel aandacht aan educatie. Filmeducatie is een goede manier om jongeren anders te leren kijken; naar film, maar ook naar beelden in het algemeen. Als je wordt gestimuleerd om anders naar dingen te kijken, worden er als het ware nieuwe vensters in je hoofd geopend. Het referentiekader waarmee je de wereld interpreteert wordt breder. We ontwikkelen ons educatief aanbod samen met externe partners, zoals Digital Playground. Zij doen heel veel op het gebied van digitale media en hebben alle kennis en techniek al in huis. We maken gebruik van hun docenten en aanbod, maar zijn inhoudelijk wel betrokken bij het ontwikkelen van de projecten.
Samenwerken is erg belangrijk. Ik wil andere culturele instellingen ook zeker adviseren om in hun omgeving op zoek te gaan naar passende partijen en gebruik te maken van elkaars expertise. Ook contact leggen met scholen is natuurlijk van belang. Wij organiseren bijvoorbeeld elk jaar een studiedag voor docenten. ‘Maak gebruik van elkaars expertise’ Op die dag kunnen docenten met elkaar van gedachten wisselen over filmeducatie en kunnen wij laten zien wat onze meerwaarde is. Maar het is ook goed om bij scholen langs te gaan en te inventariseren wat hun wensen zijn.’ www.filmhuisdenhaag.nl Teyler College en Teylers Museum Madelon Kruijff, rector Teyler College: ‘Tegenwoordig is het niet meer vanzelfsprekend dat ouders hun pubers meenemen naar het museum. Toch vind ik het belangrijk dat het voor jongeren normaal wordt om een museum binnen te stappen. Onze school bezocht Teylers Museum al jaarlijks en het contact werd steeds intensiever. Vorig jaar hebben we besloten om de samenwerking structureel te maken en daar ben ik erg blij mee. Het Teylers Museum is het oudste museum van Nederland. Het heeft een prachtig gebouw en een interessante collectie. cultuurkaart.nl
13
Leerlingen teyler College voor het teylers Museum
Verder bieden ze uiteenlopende educatieve programma’s aan. Dat onze school en het museum ook nog dezelfde naam hebben, is natuurlijk leuk meegenomen. We hopen dat de leerlingen zich door de samenwerking meer gaan interesseren voor musea, maar vooral dat het een bredere culturele nieuwsgierigheid bij hen teweeg brengt. Onze school wilde ook graag ouders bij cultuuronderwijs betrekken. We hebben kunnen regelen dat de ouders van eersteklassers gratis naar het museum mogen. Vorig jaar is er veel van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De kinderen gingen met hun ouders mee en gaven hen spontaan een rondleiding. Het was mooi om te zien hoe enthousiast en trots de leerlingen over het museum vertelden. De leerlingen worden inmiddels ook betrokken bij de ontwikkeling van ‘Leerlingen geven hun ouders spontaan een rondleiding’ het educatiemateriaal van het museum. Zo hebben leerlingen zelf vragen bedacht voor een Engelstalig lesprogramma dat bij rondleidingen wordt gebruikt.’ www.teylersmuseum.nl www.teylercollege.nl CuLtuuRKaaRt.nL
Cultuurme.nu annemarie Hogervorst, coördinator Communicatie en Marketing kunstgebouw: ‘In opdracht van de provincie Zuid-Holland heeft Kunstgebouw, een provinciale organisatie voor kunst en cultuur in Zuid-Holland, de website Cultuurme.nu (spreek uit als Cultuurmenu; red.) opgezet. Hier kunnen docenten snel en makkelijk educatief aanbod van culturele instellingen en kunstenaars in de regio vinden. Bijvoorbeeld door te zoeken op plaats, prijs, niveau of discipline. Veel provincies hebben al een dergelijke verzamelsite, maar het unieke aan Cultuurme.nu is dat docenten reacties kunnen achterlaten en het ‘Op Cultuurme.nu is educatief aanbod snel en makkelijk te vinden’ aanbod kunnen beoordelen door sterren toe te kennen. Op deze manier wordt de kwaliteit en de inhoud van het educatieve aanbod inzichtelijker voor andere bezoekers. Ook kunnen instellingen deze reacties gebruiken om hun aanbod te verbeteren als dat nodig is. Een ander voordeel van de nieuwe site is dat kleinere instellingen en individuele kunstenaars met weinig communicatiebudget nu ook een platform hebben om hun aanbod te promoten. Spil in het systeem van Cultuurme.nu zijn de zogenaamde cultuurnetwerkers in de provincie. Dit zijn tussenpersonen die intensief contact hebben met scholen en culturele instellingen bij hen in de buurt. Zij verzamelen het educatieve aanbod en zetten het voor ons online. Dit is een voortdurend proces, dus de site verandert continu en blijft zich ontwikkelen. Genoeg redenen voor docenten uit Zuid-Holland om Cultuurme.nu regelmatig te bezoeken.’ www.kunstgebouw.nl en www.cultuurme.nu
mijn cultuur
14
‘Ik vind het leuk om nieuwe dingen te ontdekken’ Laura Leeftijd: 15 School: Over Betuwe College, Elst Klas: 4 havo Televisie: Grey’s Anatomy Boek: Zwarte sneeuw, Simone van der Vlugt Film: The Shawshank Redemption Theater: Dirty dancing Muziek: John Mayer
Dankzij de Cultuurkaart is er voor elke leerling € 15,beschikbaar om aan cultuur uit te geven. Wat vind je daarvan? ‘Dat vind ik erg goed. Ik vind het belangrijk dat jongeren iets kunnen ontdekken wat ze nog niet kennen. En je leert er ook nog wat van. Ik vind niet alles leuk hoor; een museum met moderne kunst vind ik bijvoorbeeld echt niks aan. Maar cultuur kan soms ook leerzaam én leuk zijn.’
Stel dat je zelf een leuk en goed programma mag bedenken voor je klas. Wat zou je dan willen doen? ‘Er is nu een musical over Anne Frank in het theater (Je Anne; red.). Daar zou ik wel met Geschiedenis naartoe willen gaan. Of naar het Openluchtmuseum in Arnhem. Dat heeft ook met geschiedenis te maken, maar omdat alles daar heel leuk wordt gebracht is het niet saai. Ik hou heel erg van muziek, dus met mijn klas naar een concert gaan lijkt me ook wel
wat. En dan wil ik het liefst muziek horen die ik nog niet goed ken. Ik vind het leuk om af en toe nieuwe dingen te ontdekken.’ Het nieuwe kabinet wil de Cultuurkaart afschaffen. Wat vind je daarvan? ‘Het is zonde dat de overheid zo veel bezuinigt op cultuur. Als de Cultuurkaart verdwijnt hebben scholen straks geen geld meer om naar een theater of museum te gaan. Dat vind ik slecht. Cultuur hoort gewoon op school.’ cultuurkaart.nl
prikbord
15
Showbizz Baby De zwarte komedie Showbizz Baby van REP en MtV gaat over de ambitieuze agent Diane en haar acterende vriend Mitchell. Diane wil niks liever dan dat Mitchell een groot filmster wordt. als hij de kans krijgt om de overstap naar film te maken, wil Diane deze carrièremove tegen elke prijs laten slagen. Deze scherpe en hilarische voorstelling houdt ons een confronterende spiegel voor over onze obsessie met het sterrendom. vanaf november in het theater en minimaal € 2,50 korting met de Cultuurkaart. kijk op www.rep.nu voor meer informatie.
Kunstbende Jongeren tussen 13 en 19 jaar kunnen zich weer inschrijven voor de landelijke Kunstbendewedstrijd. Het thema is dit jaar 'Illusie'. De jongeren kunnen zich inschrijven voor de categorieën Muziek, Dj, Fashion, theater & Performance, Film & animatie, Dans, taal en Expo. Inschrijven kan tot een week voor de voorrondes (de data van de regionale voorrondes staan op www.kunstbende.nl), maar als uw leerlingen zeker willen zijn van deelname kunnen zij zich beter zo snel mogelijk aanmelden. Vertel dus snel op school dat de inschrijving weer begonnen is! ga naar www.kunstbende.nl voor meer info.
School@Pathécompetitie School@Pathé organiseert een wedstrijd filmrecensie schrijven voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. Leerlingen kunnen hier individueel aan meedoen, maar ook klassikaal. De wedstrijd kan bijvoorbeeld gekoppeld worden aan CKV, nederlands of Engels. Op de website www.pathe.nl/school staat een begeleidend lespakket met handleidingen voor docenten en de opdracht voor de leerlingen. u heeft nog even de tijd om de deelname van uw leerlingen te organiseren, want de inzendingen hoeven pas op 30 september 2011 binnen te zijn. vragen? Mail naar school@ pathe.nl of ga naar www.pathe.nl/school. Plaats uw eigen Prikbordtip op www.cultuurkaart.nl. log in en klik op ‘nieuwe
CuLtuuRKaaRt.nL
Prikbordtip opgeven’.
reportage
16
Die ene bekende drummer In Muziekgebouw Eindhoven Wat doen scholen met hun klassikale Cultuurkaart-budget? CJP kijkt elke editie van Cultuurkaart Magazine met een klas mee tijdens een culturele activiteit. Ditmaal gaan we met de brugklassers van Pleincollege Sint-Joris uit Eindhoven naar het openingsconcert van TROMP Percussion in Muziekgebouw Eindhoven. Kim van Kooij, cultuurcoördinator Pleincollege Sint-Joris ‘Pas geleden is onze school een intensieve samenwerking aangegaan met Muziekgebouw Eindhoven. Ik vind het belangrijk dat jongeren verder leren kijken dan 3FM en TMF. Het Muziekgebouw kan daar met haar bijzondere programmering heel veel aan bijdragen. Vanavond gaan we voor de tweede keer dit jaar naar een concert. Ook hebben een aantal leerlingen onlangs zelf in het Muziekgebouw opgetreden met de band Valerius. Dit was een groot succes. Mede dankzij de Cultuurkaart kunnen we dit soort activiteiten organiseren en ik vind het dan ook verschrikkelijk als de kaart afgeschaft wordt. Cultuur laat jongeren anders naar de wereld kijken en als hier straks geen ruimte meer voor is binnen het onderwijs, vind ik dat echt een verarming.’
1, Maaike, Daisy en Sanne zijn er klaar voor.
Maaike: ‘We gaan naar een concert. Iets met trommels. Mijn moeder is heel jaloers, want er komt een hele beroemde drummer waar zij fan van is.’ (Stewart Cope land van The Police; red.). cultuurkaart.nl
fotografie: geert snoeiJer
17 2, Wie het eerste boven is!
4. Het gaat bijna beginnen...
3. Nog even de laatste huishoudelijke mededelingen voordat iedereen de zaal in gaat.
. 5, De eerste helft zit erop
! Tijd voor een pauzedrankje
vond. Soms duurt het Derek: ‘Ik vind het leuk vana mer is heel gaaf.’ een beetje lang, maar de drum CuLtuuRKaaRt.nL
reportage
18
6. Proost!
m zelf ook al was heel goed. Ik dru 7. Mart: ‘De drummer d als hij.’ r ben nog niet zo goe vanaf m’n tweede, maa
8. Martha: ‘Ik hou van muziek, maar dit is niet echt mijn stijl. Ik vond het wel leuk dat die bekende drummer tussendoor tegen het publiek praatte. Dat maakt het meteen minder saai.’
Frank veenstra, artistiek manager Muzi
ekgebouw eindhoven
brengen met het ‘We willen jongeren al vroeg in aanraking voor leerlingen een Muziekgebouw. naar een concert gaan kan lang meegaat. Dat hele bijzondere ervaring zijn, die een leven jongeren voornamelijk willen we ze graag meegeven. We willen hebben niet de behoefte om nieuwsgierig maken en laten genieten. We samenwere aanbod komt voornamelijk tot stand in hierin erg belerend te zijn. Ons educatiev speciale ook in huis halen, maar we ontwikkelen king met de festivals en producties die we ingen later leerl de en. natuurlijk willen we graag dat producties met Pleincollege Sint-Joris sam sieve inten n. Dat hopen we te bereiken met deze als volwassene bij ons terug blijven kome iets te roep ijdsg se programmering die voor elke leeft samenwerking, maar ook met onze diver bieden heeft.’ CuLtuuRKaaRt.nL
column peter heerschop
19
Kaalslag in de zorg. En dat komt indirect omdat je van bewegen in het algemeen vrolijk wordt.
Foto: Alwin Slomp
‘BTW van 6% naar 19%’ ‘200 miljoen euro weg bij Cultuurbegroting’ ‘Afschaffing Cultuurkaart dreigt’ ‘Zaalbezetting in 2 jaar tijd gedaald met 13%’ ‘Theaterbezoek zal flink duurder worden’ Zomaar een greep uit het nieuws over de bezuinigingen op cultuur. Geld is een groot probleem. Daar is tegenwoordig namelijk steeds minder van. Wel is er steeds meer schuld. En ik begrijp ook best dat je daar zo mogelijk vanaf moet. Maar kunst en cultuur is niet direct in geld uit te drukken. Van ‘nature’ ben ik gymleraar en houd ik me sinds mijn opleiding aan de ALO (dertig jaar geleden! Hoe lang? Dertig jaar!) bezig met het nut van bewegen. Daar is enorm veel onderzoek naar gedaan. Het is bewezen dat mensen veel beter presteren na een half uur beweging. Toetsen op school worden significant beter gemaakt na een gymles. Werknemers presteren beter en melden zich veel minder ziek. Door samen te bewegen vallen verschillen tussen mensen weg en leer je elkaar veel beter kennen. En als je een ander leert kennen, leer je ook jezelf kennen. Regelmatig bewegen scheelt, ondanks de vele blessurebehandelingen, uiteindelijk ook miljarden cultuurkaart.nl
Kunst en cultuur zijn hiermee vergelijkbaar. Dat kan iedereen die zonder vooringenomenheid de sector bekijkt zonder metingen aanvoelen. Kunst doet iets met je. Het neemt je even mee naar een andere wereld, het ontspant, het relativeert, het zet de boel op scherp. Het raakt je. Je vindt er iets van. Het laat je anders kijken. Je moet er door lachen. Je voelt tranen. Je wordt er door verrast, of zelfs verbijsterd. Of je vindt er herkenning. Het verandert je. Het maakt je wereld ruimer en iedereen weet wat ruimte doet met mensen. Het zal allemaal wel niet zo precies meetbaar zijn als die 200 miljoen euro in de begroting, maar elke sukkel kan begrijpen dat kunst dieper gaat dan een bedrag of een percentage en te maken heeft met geluk. En diezelfde sukkel begrijpt ook dat je met gelukkige mensen sneller door een crisis bent. Kunst en cultuur heb je misschien niet nodig om te kunnen overleven, ‘Elke sukkel kan begrijpen dat kunst te maken heeft met geluk.’ maar het is wel een enorm belangrijke factor voor de kwaliteit van leven. Zaak voor ouders, leraren en andere cultuurverspreiders om de kunst te beschermen. Bijvoorbeeld door er met elkaar voor te zorgen dat de Cultuurkaart niet wordt afgeschaft. Misschien lijkt dit in de grote filosofische discussie een klein praktisch punt. Maar elk stukje dat afbrokkelt, geeft scheuren in de rest. Don Quichot, pak op de wapens!
- aDVERtEntIE President Kennedylaan 5 Den Haag l informatie en reserveringen 0900 666 48 37 (â‚Ź 0,35 p/m)
ronduit spectaculair
Omniversum:
het grootste scherm van Nederland!
Nieuwe films in 2011: Arabia (14 feb 2011) en Tornado Alley (april 2011)
In Omniversum in Den Haag zit je pas ĂŠcht middenin een film. Daar zie je de mooiste documentaires op een enorm koepelscherm.
www.omniversum.nl