pretoogjes - anderen om ook op een eigenzinnige manier aan het conventionele rollenpatroon te ontsnappen. Paula startte haar carrière net na de bevrijding als actrice bij hoorspelen op de radio, en verkaste in 1953 naar het kleine scherm om er mee de openbare televisieomroep uit de grond te stampen. “Het was alsof ik terechtkwam bij een bende losgeslagen college boys,” zegt ze over die tijd en over de seksuele en emotionele intimidatie waartegen ze er moest vechten. Paula werkte als actrice en omroepster, maar producete ook haar eigen programma’s. Niet bang om te schoppen tegen heilige huisjes die op hypocriete fundamenten waren gebouwd, maakte ze veelbesproken uitzendingen over gelijk loon voor gelijk werk, anticonceptie, abortus, masturbatie … De weigering om mee te doen aan het zedige zwijgen en
drang om taboe-onderwerpen bespreekbaar maken, is een constante in haar leven gebleven. Of het nu over borstkanker gaat, over waardig sterven of machtsverhoudingen, nog altijd neemt Paula geen blad voor de mond.
Johan Harstad + ?
25
DONDERDAG 28/11 • 19:30 > 20:30 • TALK IN ENGLISH “Het vereist enorme wilskracht, mazzel en vakkundigheid om eerste te worden. Maar er is een reusachtig hart voor nodig om nummer twee te zijn.” Amper 23 jaar was Johan Harstad toen hij het adembenemende Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? schreef. Een boek dat je meteen bij de kraag grijpt en niet meer loslaat. Ook lang nadat je het boek uitlas, blijven Mattias, Ennen, Havstein … je aan de ribben plakken. Je mist hen, wanneer hun stemmen verstillen in je hoofd. Zelden vielen taal en ritme van een boek zo samen met het gevoel dat het hoofdpersonage erin kwijt wil. Buzz Aldrin baadt in lange naar adem happende zinnen die tussen de zenuwbanen porren. Alsof weerbarstig onzichtbare Mattias na jaren stilzwijgen als een operazanger de micro grijpt en gulzig de aria van zijn leven zingt. Omgeven door het
ultieme desolate decor van de Faeröer-eilanden. Tien jaar later volgde Harstads magnum opus Max, Mischa en het Tet-offensief (waarmee hij eind vorig jaar de Europese Literatuurprijs in de wacht sleepte). Een overrompelend boek vol zinnen zo mooi dat ze pijn doen. Vol personages die zich recht naar je hart boren, en die je ook soms een shot onder hun kont wil verkopen. “Ik houd ervan mijn personages verliefd te laten worden op niet-perfecte figuren. Het moeten echte mensen zijn, met hun zwakheden en tekortkomingen.” Schrijven is voor Johan een manier om een plek te vinden in de wereld, om letterlijk zijn ruimte op te eisen. En dat doet hij met lijf en leden. Soms botst dat. Met theaterdirecteurs en acteurs, toen hij aan de slag was als toneelschrijver bij het Nationaal Noors Theater en er het prijswin-
nende Osv schreef. Nog vaker met zichzelf. Wanneer hij 3 maanden schrijfwerk in de prullenmand kiepert omdat het niet naadloos bleek aan te sluiten bij de rest van het boek.
