Hommage Luc Peire catalogus

Hommage

LUC PEIRE (1916 - 1994)

schilderijen - graphies - gravures

Archief Stichting Jenny & Luc Peire / foto (c) Jean Mil

expo van 17 december 2016 tot en met 22 januari 2017

Hommage

LUC PEIRE (1916 - 1994)

Voorwoord De herwaardering van de Belgischte post-war abstracten is in opgang. Enkele musea (MuZee, FeliXart), jonge galeriehouders en curatoren, maar ook tal van privéverzamelaars (onder wie Caroline en Maurice Verbaet) schenken momenteel de verdiende aandacht aan die zogeheten ‘vergeten generatie’ binnen de Belgische Schilderkunst.

Het expressionisme en het surrealisme, sterk gesteund door leidinggevende figuren binnen het overheidsbestel en door enkele privéverzamelaars, hebben het Belgische kunst- en museumleven tijdens het interbellum en na 1945 lang gedomineerd. Er was weinig forum voor de non-figuratieve kunst. Vooral de formele abstracten voelden zich op dit vlak sterk tekort gedaan.

Indien er dan toch wat erkenning ontstond voor bepaalde figuren, dan stoelde die grotendeels op hun historiek, met name hun lidmaatschap van de naoorlogse groepering La Jeune Peinture Belge. Voor Bruggeling Luc Peire viel deze associatie op waarderingsniveau vrij negatief uit omwille van zijn ‘tradition flamande’-etiket binnen die groep en zijn pas later ‘langzaam’, doordacht en doorvoeld ontwikkelingsproces naar een persoonlijke non-figuratie.

Dankzij bankdirecteur en mecenas Maurits Naessens, die het initiatief nam en de financiële mogelijkheden bood om het referentiewerk De abstracte schilderkunst in Vlaanderen van Michel Seuphor (e.a.) in 1963 in een luxe-editie te publiceren, werd de richting door een breder publiek geapprecieerd.

Vanaf de jaren ‘50 had Peire zijn artistieke carrière grotendeels in het naar zijn zeggen ‘ruimerdenkend’ buitenland, meer bepaald Parijs ontplooid. Toch kon hij in zijn geboorteland nog rekenen op de goodwill van een paar markante figuren die zijn kunst hoog waardeerden en met vuur verdedigden.

De herdenking van zijn honderdste geboortejaar vormt in dit kader een mooie aanleiding om in Roeselare, waar Peire vroeger een sterke band had met galeriehouder Carlos Demeester, een gepaste hommage te brengen aan zijn boeiend oeuvre. De Directeurswoning schept hiervoor het perfecte kader.

Marc Peire

Beeldend kunstenaar Luc Peire (°1916 Brugge - +1994 Parijs) verwierf internationale erkenning met zijn abstracte kunst, gekenmerkt door het verticalisme.

Als herdenking aan de geboorte van Luc Peire honderd jaar geleden toont de Directeurswoning een selectie werken uit de permanente collectie van de Stichting Jenny & Luc Peire.

Om het oeuvre van Luc Peire te conserveren en te presenteren binnen de leefwereld waar het gecreëerd werd, is de Stichting gevestigd in het atelier van de kunstenaar te Knokke. Jaarlijks organiseert ze er een thematische zomertentoonstelling. Ook de permanente collectie wordt dan opengesteld voor het publiek.

In 1965 (11.26.09) organiseerde Galerie Carlos Demeester in Roeselare een tentoonstelling Luc Peire. Zo ontstond een blijvende band tussen de galerie en de kunstenaar. In 1984 werd er een kleine retrospectieve georganiseerd naar aanleiding van de verschijning en de presentatie van de monografie Luc Peire van Jaak Fontier uitgegeven door Lannoo (Tielt). Die tentoonstelling bevestigde de langdurige vriendschap tussen de kunstenaar en de familie Demeester.

Het artistieke parcours van Luc Peire begon in expressionistische sfeer onder invloed van Constant Permeke. Als jonge kunstenaar ontmoette hij de meester van Jabbeke regelmatig.

In de periode 1935 - 1945 schilderde Peire vooral landschappen en portretten in donkere kleuren. Na studiereizen naar Italië, Marokko, de Canarische Eilanden (1947-1951) verhelderde zijn coloriet en werd de beeldtaal geleidelijk abstracter, met wel nog herkenbare motieven. Artistieke contacten met internationale figuren zoals kunstessayist Eduardo Westerdahl en architect Alberto Sartoris, de Spaanse beeldhouwer Josep María Subirachs (bekend van het portaal van de Sagrada Familia in Barcelona) en met Michel Seuphor (auteur van referentiewerken over de abstracte kunst) oefenden een invloed uit. In 1951 schildert Luc Peire La Famille Godderis, een sleutelwerk waarin hij portret, stilleven en interieur synthetiseert tot een fascinerend constructief tafereel.

Een verdere doorbraak in zijn evolutie naar de abstractie kwam er met een reis door Belgisch-Congo tijdens de jaren 1952-1953. Luc Peire schilderde er tal van taferelen van de inheemse bevolking, meestal rechtopstaand afgebeeld, soms met manden op het hoofd.

Geleidelijk herleidt hij de mens tot een lineaire figuur en ook de ruimte structureert hij tot abstracte vlakken en lijnen. Hij stelt de mens niet meer anekdotisch, als individu voor, maar universeel, als ‘être humain’, gesitueerd in een meestal lege ruimte en met kleurtonen van metafysisch blauw, bruin, zwart en wit. Parallellen met de werken van de Italiaanse schilder van de Pittura metafisica, Gorgio de Chirico, zijn hier ongetwijfeld aanwezig.

‘De mens in de ruimte’ zal de leidraad blijven van Peire’s hele oeuvre: de mens als enig levend wezen dat rechtop loopt en zich bewust is van zijn eigen bestaan. Deze spirituele visie heeft de kunstenaar steeds willen visualiseren. Met zijn drie Environments bereikte hij de extreme concretisering hiervan: driedimensionale spiegelconstructies die je als toeschouwer kunt binnentreden. Je wordt er geconfronteerd met de oneindigheid van de ruimte: het ritmisch-lineaire spel van de zwart-wit graphiewanden en de elektronische soundscape van Roeselaars componist Louis De Meester dompelen je onder in een fascinerende ruimtelijke ervaring. Environment I (1967) is permanent opgesteld in de Stichting Jenny & Luc Peire te Knokke. Environment II (1968) en Environment III (1973) bevinden zich in Mexico en in Auckland (Nieuw Zeeland).

Luc Peire diept zijn stijl van abstract verticalisme steeds verder uit in met een grote rijkdom aan kleuren en composities. Reizen over heel de wereld inspireren de kunstenaar. Titels van schilderijen roepen herinneringen op aan vele culturen, voedingsbodem voor zijn artistieke expressie.

Schilderijen op doek werkt de kunstenaar met grote precisie uit; met stabiele hand, met vast penseel. Maar Luc Peire drukte zich ook uit via andere technieken. Hij hield van ambachtelijk werken, zoals het toepassen van de graveertechniek. In Parijs, waar hij sinds 1959 verbleef, had hij een afzonderlijk atelier met etspers. Hij ontwierp ook heel wat zeefdrukken, want hij vond het belangrijk dat zijn kunst voor iedereen beschikbaar moest zijn. In 1960 vindt Luc Peire een eigen techniek uit: de ‘graphie’.

Dit is een mix van schilder- en graveerkunst: een witte ondergrond van unalit of formica beschildert de kunstenaar met zwarte inkt. In die zwarte massa’s krast hij vervolgens fijne lijnen zodat de witte ondergrond zichtbaar wordt. Door de beperking tot puur zwart-wit contrast sluit deze kunstvorm nauw aan bij de strekking van de Minimal Art en de Optical Art. Samenwerking met architecten en urbanisten brengt Luc Peire tot tal van monumentale integratieprojecten zoals het Brusselse metrostation Roodebeek en Teken U.Z .

Gasthuisberg te Leuven. In Frankrijk realiseert hij onder andere het grote plein Place Carrée in Marne-la-Vallée bij Parijs en een wandmozaïek in een Universiteitsafdeling te Angers.

Met een selectie van schilderijen, aangevuld met een aantal gravures en graphies wil de tentoonstelling in de Directeurswoning Peire’s stijlevolutie van figuratie naar abstractie illustreren.

De expositie kadert in een reeks hommageprojecten, die in 2016 georganiseerd werden te Knokke en te Brugge en in 2017 afgesloten wordt in museum FeliXart te Drogenbos. www.lucpeire.com

- 1951 / LA FAMILLE GODDERIS -

- 1953 / CHEVALET JAUNE -

- 1953 TENERIFE -

- 1954 / LA PORTE OUVERTE -

- 1957 KNOKKE -

- 1967 / LUC PEIRE IN ENVIRONNEMENT / foto JEAN MIL -

- 1990 / RETOUR -

- 1990 / METEOR -

- 1992 / LEUVEN TEKEN UZ GASTHUISBERG -

BIOGRAFIE LUC PEIRE (1916-1994) 1916 Luc Peire wordt op 07.07 te Brugge geboren.

1935-1940 Maakt rond 1935 persoonlijk kennis met de Vlaamse expressionistische schilder Constant Permeke die hem sterk beïnvloedt. Legt in oktober 1935 het ingangsexamen af aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen en werkt er vijf jaar (tot 1940) in de ateliers van Gustave Van de Woestyne.

1942 Wordt laureaat van de Wedstrijd Stichting Napoléon Godecharle 1941.

1945 Wordt lid van La Jeune Peinture Belge (tot 1947) 1946 Wordt laureaat van de Prijs van Rome voor schilderkunst.

1947-1948 Maakt een cultuur- en studiereis van (ruim) 5 maanden (gedurende de winter) naar Italië en Sicilië. Hij bewondert het structurele principe in de fresco’s van Giotto en Piero della Francesca.

1949 Huwt met Jenny Verbruggen, die hem gedurende zijn gehele carrière zal vergezellen en steunen.

1949-1950 Reist tijdens de wintermaanden 1949-1950 met een reisbeurs voor Spanje naar het zuiden (Spanje, Marokko) en wordt beïnvloed door het licht en de heldere kleuren van het Zuiden.

Reist in het najaar van 1950 naar de Balearen en leert er de techniek van het al fresco-schilderen. Dit vormt de definitieve aanzet tot het schematiseren en essentialiseren van het afgebeelde.

1952 Vertrekt naar Belgisch-Congo op studiereis. De rechtopstaande Afrikaanse vrouw vormt het uitgangspunt voor verdere afslanking in de richting van het verticalisme.

1953 Komt in april vanuit BelgischCongo aan op de Canarische Eilanden en verblijft er tot en met november te Santa Cruz de Tenerife. Het komt er tot een sterk artistiek-richtinggevend en vriendschappelijk contact met Eduardo Westerdahl en met architect en kunsttheoreticus Alberto Sartoris.

Metafysiche invloeden verrijken zijn werk.

In september 1953 verschijnt de eerste Luc Peire-monografie in het Spaans geschreven door Eduardo Westerdahl.

Ontmoet in december 1953 te Barcelona de Catalaanse beeldhouwer Josep María Subirachs.

1954 Komt te Parijs in contact met Michel Seuphor. De abstraherende tendens in de kunst van Luc Peire evolueert vanaf nu steeds sterker in de richting van een lineair verticalisme.

1955 Creëert zijn eerste graphies in zijn atelier te Knokke.

1958 Op uitnodiging van Leo Breuer neemt Luc Peire deel aan het 13ème Salon des Réalités Nouvelles/Nouvelles Réalités te Parijs.

1959 Gaat zich te Parijs vestigen. Vanaf nu verblijft Luc Peire over ‘t algemeen ’s winters te Parijs en ’s zomers te Knokke.

1960 Medestichter van Groupe Mesure te Parijs.

Hélène Pillement organiseert in haar Galerie Hautefeuille de eerste solotentoonstelling Luc Peire te Parijs.

Via deze solotentoonstelling begint voor Luc Peire het contact met de fonetische dichter Henri Chopin.

1961 Wint de Grote Prijs voor Schilderkunst 1961 van de stad Oostende en de Grote Prijs voor Schilderkunst van Knokke.

1962 Neemt deel aan Salon des Comparaisons te Parijs.

1963 Samen met Henri Chopin en de Zwitserse cineast Tjerk Wicky presenteert Luc Peire in augustus de experimentele fonetische kortfilm Pêche de nuit in wereldpremière te Knokke.

1964 Op 31.01 wordt aan Luc Peire de Prix Floréal van de 5ème Biennale de Peinture van Menton toegekend.

1965 Wordt lid van het inrichtend comité van Salon des Réalités Nouvelles en blijft dit tot in 1972.

In oktober vertrekt Luc Peire voor zes maanden naar Amerika en ontdekt New York, waar hij in het vrije atelier van zijn Canadese vriend-kunstenaar York Wilson kan werken.

1966 Ter gelegenheid van Luc Peire’s vijftigste verjaardag wordt in het Stedelijk Groeningemuseum te Brugge een ‘Retrospectieve Tentoonstelling’ georganiseerd.

1967 Realiseert in zijn atelier te Knokke de graphiewanden van zijn Environment (ILP 777). Het werk wordt voor het eerst tentoongesteld te Parijs (Musée National d’Art Moderne).

Wordt lid van de groep graveurs Cap d’Encre.

1968 Wordt voor de eerste maal aangeduid voor de deelneming aan de XXXIV Biennale di Venezia (Belgisch Paviljoen).

Door de inzet en het steunend advies van Mathias Goeritz kan Luc Peire op uitnodiging van het inrichtend comité van het cultureel programma van de 19de Olympiade te Mexico en van de Universidad Nacional Autónoma van Mexico zijn Ambiente Mexico 68 (ILP 1106) realiseren.

1973 Reist naar Auckland waar hij assisteert bij de montage van zijn Environment III (ILP 1107) en de vernissage van zijn solotentoonstelling zal bijwonen.

Neemt voor het eerst deel aan Grands et Jeunes d’aujourd’hui te Parijs.

Vertrekt op 25.10.1973 naar Varigotti waar hem tot eind 12.1973 een atelier ter beschikking wordt gesteld, ter voorbereiding van een solotentoonstelling met graphies te Milaan (Galleria Lorenzelli, 05.1974).

1982 Openstelling van Luc Peire’s Place Carrée te Marne la Vallée (La Ville Nouvelle; Centre Urbain Régional de Noisy le Grand; Le Pavé Neuf).

1985 In Musée d’Art Moderne du Nord te Villeneuve d’Ascq wordt een opmerkelijke ‘Rétrospective de Luc Peire’ georganiseerd.

1988 Wordt geselecteerd voor de Belgische vertegenwoordiging op de Olympiade des Arts/Olympiad of Art te Seoel (Zuid-Korea).

1989 De solotentoonstelling ‘Luc Peire, 50 peintures de 1951 à 1988/l’oeuvre gravé’ in Musée du Luxembourg te Parijs kent een grote weerklank.

1992 Op 08.12 wordt te Leuven Peires Teken U.Z. Gasthuisberg ingehuldigd.

1993 Op 19.01 overlijdt Jenny PeireVerbruggen, de vrouw van Luc Peire, te Knokke.

1994 Luc Peire overlijdt op 07.02 in het Parijse Institut Curie, 77 jaar oud.

Zijn nalatenschap heeft hij bij testament overgedragen aan Atelier Luc Peire – Stichting Jenny & Luc Peire, Knokke.

foto: 1966 NEW YORK / vu Kris Declercq, Botermarkt 2, Roeselare

de Directeurswoning / een thuis voor kunst Hendrik Consciencestraat 10 / Roeselare info@dedirecteurswoning.be / tel. 051 26 24 00 www.dedirecteurswoning.be