Tuy nhiên, trong vòng 5 năm qua, nhiều vấn đề về môi trường, kinh tế và xã hội đã nảy sinh từ sự phát triển và vận hành thủy điện. Các bằng chứng thực tế chỉ ra rằng các dự án thủy điện đã không tuân thủ các cam kết hoặc khẳng định của họ trong việc giảm thiểu tối đa những tác hại như được nêu trong các Báo cáo Đánh giá tác động môi trường (ĐTM). Dưới áp lực của công luận, đặc biệt là ý kiến của các nhà khoa học, chính quyền địa phương, các tổ chức dân sự và hệ thống thông tin truyền thông, các góc độ khác nhau của các dự án thủy điện đã được phản ánh, phân tích và đánh giá. Chính điều này đã dẫn đến việc các cơ quan có thẩm quyền và chính quyền Trung ương phải xem xét lại các kế hoạch phát triển thủy điện. Đến nay, đã có 400 dự án thủy điện trên cả nước bị đình chỉ, loại bỏ, điều chỉnh quy mô và/hoặc buộc phải thay đổi phương thức vận hành cho phù hợp. Chương này xem xét việc cải cách các chính sách thủy điện ở Việt Nam trong 3 năm gần đây, phân tích mối quan hệ giữa Chính phủ và các bên liên quan với các bằng chứng về tác động bất lợi của thủy điện đến các yếu tố như môi trường, kinh tế và xã hội. Nghiên cứu cũng đánh giá vai trò của các tổ chức xã hội trong việc huy động các chính sách đối với việc cải cách chính sách năng lượng của Việt Nam. Cuối cùng, nghiên cứu đề cập đến các bài học kinh nghiệm từ Việt Nam và khả năng áp dụng cho các nước láng giềng trong việc sử dụng chiến lược quốc gia và chính sách phát triển năng lượng. Cách tiếp cận của nghiên cứu này dựa trên những sự kiện cụ thể để xem xét, phân tích và đánh giá.
CÁC NGHIÊN CỨU TÌNH HUỐNG Hủy bỏ dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A Dự án thủy điện Đồng Nai 6, một trong những công trình thuỷ điện nằm trên lưu vực sông Đồng Nai, được Thủ tướng Chính phủ15 phê duyệt năm 2002, có công suất 180 MW và sản lượng điện bình quân hàng năm đạt 773,6 triệu kWh. Chiều cao đập lớn nhất là 98m, tổng dung tích hồ chứa là 683 triệu m3, diện tích hồ chứa đầy là 1.954 ha, trong đó 732 ha thuộc Vườn Quốc gia Cát Tiên và 1.222 ha rừng phòng hộ thuộc các tỉnh Đắk Nông và Bình Phước. Có 33 hộ gia đình (165 khẩu) cần được tái định cư và 3 công trình xây dựng cần được di dời (1 trường học, 1 trung tâm y tế và 1 trạm quản lý rừng). Năm 2002, dự án thủy điện Đồng Nai 6 được chia thành 2 đơn vị: thủy điện Đồng Nai 6 (DN6) với công suất 135 MW và Đồng Nai 6A (DN6A) với công suất 106 MW để giảm thiểu diện tích vùng đất ngập nước và tăng công suất phát điện. Tháng 8 năm 2009, với tư cách là một nhà đầu tư, tập đoàn Đức Long Gia Lai đã k{ hợp đồng với Công ty cổ phần tư vấn thiết kế điện 4 (PECC4) để thành lập dự án đầu tư; song song đó là việc ký 15
Công văn số 1483/CP-CN ngày 19/11/2002.
163