FILOZOFIA EDUKASAUN: SASULIK SIRA FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENSIALIZMU)

PROBLEMA FILOZOFIA SASULIK SIRA PRINSIPÁL FILOZOFIA EDUKASAUN (PROGRESIVIZMU NO ESENSIALIZMU) NO EDUKASAUN 1. Sasulik progresivizmu 1.1. Karakterístika prinsipál sasulik progresivizmu 1.2. Progresivizmu no ninia dezenvolvimentu 1.3. Progresivizmu no edukasaun modern 2. Sasulik esensializmu 2.1. Karakterístika prinsipál sasulik esensializmu 2.2. Baze prinsipál edukasaun esensializmu Mre. Crisogno Soares Freitas Pereira, B.Tchg, M.Ed

Introdusaun • Pensamentu filozófiku mak atu rezolve problema sira moris ema nian iha mundu ida-ne’e.

• Rezultadu pensamentu filozófiku influensa sistema siénsia no kultura moris ema nian.

• Mundu iha pensamentu filozófiku nia protesaun, tanba filozofia serbí mundu ba ema hotu nia di’ak.

• Pensamentu filozófiku sai moto/lema nasionalizmu, sosializmu, liberalizmu no komunizmu.

• Filozofia nu’udar filozofia nasaun, ne'ebé sai baze filozofia edukasaun sosiedade, nasaun ne'ebé sai esforsu ida atu forma ema sai sidadaun kualifikadu, kompletu no di’ak.

Filozofia Edukasaun: Resposta ba ema nia problema moris iha edukasaun • Sasulik filozofia edukasaun ida-idak iha nia pensamentu diferensa.

• Diversidade pensamentu sira-ne’e tenke analiza ho kle’an liuhosi peskiza ho kuidadu bazeia ba klasifikasaun ne'ebé eziste.

• John S. Brubacher: Pragmátika Naturalizmu, Rekonstruksionizmu, Romántika Naturalizmu, Ezistensializmu, idealizmu, realizmu, Rasional Umanizmu, Eskolástika realizmu, Fasizmu, Komunizmu, no Demokrasia.

• Theodore Brameld: Dezenvolvimentu ideolojia mundu filozofia edukasaun bele hatene liuhosi sasulik filozofia edukasaun tuir mai ne’e: Progresivizmu, Esensializmu, Perennializmu, konstruksionizmu, idealizmu, realizmu, pragmatizmu, eskolastisizmu, no ezistensializmu.

1. Sasulik Progresivizmu • Sasulik filozofia edukasaun ne'ebé dezenvolve iha sékulu XIX klaran no inísiu sékulu XX iha EUA. • Progresivizmu iha edukasaun moris nu’udar parte ida hosi movimentu reformasaun publiku iha EUA, ihane'ebé EUA halo adaptasaun ho urbanizasaun.

• Reasaun ba edukasaun tradisionál.

• Figura intelektuál prinsipál mak John Dewey, Sigmud Freud & Jean Jacques Rousseau.

• Progresivizmu dezenvolve tanba hetan influénsia hosi naturalizmu, eksperimentalizmu, instrumentalizmu, envairomentalizmu, no pragmatizmu.

Pensamentu Progresivizmu • • • • •

•

•

•

Liberál & fleksível Toleránsia & nakloke Iha vontade atu hatene no peskiza ba dezenvolvimentu esperiénsia.

Iha lisan naturalizmu (realidade mak natureza no la'ós espirituál ka sobrenaturál) Naturalizmu ne'ebé ho lisan materializmu, tanba tuir pensamentu progresivizmu katak ema nia klamar/espíritu ninia pozisaun bele tun sai nu’udar elementu material.

Eksperimentalizmu, tanba sasulik ne’e konxiénte katak prátika esperiénsia (esperimentu sientífiku) nu’udar instrumentu prinsipál atu justifika lia-loos teoria ida-nian ka siénsia koñesimentu ruma.

Instrumentalizmu, tanba sasulik ne’e hanoin katak poténsia intelijénsia ema nian nu’udar instrumentu ka forsa prinsipál atu hasoru no rezolve problema moris ema nian.

Envairomentalizmu tanba sasulik ne’e fiar katak ambiente fíziku moris nu’udar fatin iha-ne'ebé ema luta ba ninia moris liuhosi interasaun hasoru realidade no mudansa.

Énfaze edukasionál iha progresivizmu • Kresimentu no dezenvolvimentu hanoin no atitude mentál tantu iha rezolve problema no iha autokonfiansa aprendiz sira-nian.

• Progresu hamosu mudansa, no mudansa rezulta inovasaun.

• Progresu iha nia laran eziste valór ne'ebé motiva atu atinji objetivu.

• Progresu ne’e sai realidade kuandu objetivu atinjidu.

• Valór hosi objetivu bele sai instrumentu, kuandu utiliza atu atinji objetivu seluk. Ezemplu: moris saudável sei rezulta sosiedade nia moris di’ak no forte.

Dezenu kurríkulu: Progresivizmu Edukasaun • Baze filozofia: Pragmatizmu (Sasulik filozofia ne'ebé hanorin katak buat ne'ebé loos mak buat hotu ne'ebé justifika nia an nu’udar ida-ne'ebé loos liuhosi observasaun ba konsekuénsia sira ka rezultadu ne'ebé bele prátika ka utiliza) • Objetivu aprendizajen: Aprendiz moris demokrátiku.

• Koñesimentu: Koñesimentu moris demokrátiku.

• Papel manorin/edukador: Ida-ne'ebé guia (formadór).

• métodu aprendizajen: Rezolve problema

1.1. Karakterístika prinsipál sasulik progresivizmu • Konseitu: Progresivizmu fiar katak ema nu’udar sujeitu ne'ebé iha abilidade atu hasoru mundu no nia ambiente moris.

• Edukasaun: Sasulik ne’e fiar katak edukasaun iha forsa atu salva ema.

• Objetivu Edukasaun: Rekonstrusaun esperiénsia ne'ebé kontinua (progresu) • Progresu iha ne’e mak sai nu’udar pontu pozitivu hosi sasulik filozofia progresivizmu edukasaun.

• Sasulik ne’e la simu hanorin sira-ne'ebé autoritáriu no absolutu ne'ebé akontese iha relijiaun, morál, polítika balun, no siénsia koñesimentu balun. Ida-ne’e mak sai nu’udar pontu negativu hosi sasulik refere.

• Papel edukasaun: Konduta peskiza ka observasaun ba kapasidade umana no justifika kapasidade sira-ne’e iha servisu ne'ebé prátiku.

1.2. Progresivizmu no ninia dezenvolvimentu • Sasulik ne’e foin dezenvolve iha inísiu sékulu XX. • Sasulik ne’e hetan influénsia hosi tempu Gregu antigu, Ezemplu: Heráclitus (544-488 aK), Socrates (469-399 aK) nune’e mós Protágoras (486-411 aK).

• Heráclitus: “O personagem principal e realidade é a mudança” La eziste buat ruma ne'ebé permanente iha mundu ida-ne’e, buat hotu muda.

• Socrates: Koñesimentu mak xave virtude di’ak nu’udar orientasaun ba ema atu hamoris virtude.

• Protágoras: Lia-loos no valór sira iha karaktér relativa, ida-ne’e depende ba tempu no fatin.

Kontribuidór sira ba dezenvolvimentu Progresivizmu • Francis Bacon (1561-1626): Kuda prinsípiu métodu esperimentál.

• John Locke (1632-1704): Kuda prinsípiu independénsia ne'ebé respeita direitu umanu (liberdade polítika).

• J. J. Rousseau (1712-1778): Fiar katak ema nia natureza ne'ebé di’ak ne'ebé bele halo di’ak no moris mai nu’udar ema ne'ebé di’ak.

• Immanuel Kant (1724-1804): Hahii ema nia dignidade no hasa’e ema nia personalidade.

• Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831): Natureza no sosiedade iha lisan dinámiku durante prosesu adaptasaun no inovasaun ne'ebé la para.

Kontribuidór sira hosi EUA: Figura Progresivizmu • Benjamin Franklin, Thomas Paine, & Thomas Jefferson: kontribui hodi kontra dogmatizmu liuliu iha relijiaun, morál.

Demokrasia iha valór ideál ne'ebé tenke hala’o iha moris, tanba ida-ne’e hasa’e dignidade ema nian.

• Demokrasia sai nu’udar ekilíbriu no liberdade no unidade iha esforsu buka valór lia-loos.

• John Dewey (1859-1952): “Rezultadu pensamentu ne’e loos, kuandu hanoin ne’e susesu no iha sentidu ba ida-ne'ebé hanoin”.

• William James (1842-1910): “Lia-loos hosi ideia sira-ne’e justifika kuandu ideia sira-ne’e bele realiza no lori satisfasaun iha solusaun problema.”

1.3. Progresivizmu no edukasaun modern Progresivizmu iha asuntu edukasaun moderna sékulu XX. 1) John Dewey, figura ne'ebé influensiadu tebes iha EUA liuhosi ninia obra “eskola serbisu”.

2) Honoin hosi obra ne’e mak ko’alia kona-ba liberdade no independénsia aprendiz atu sai sidadaun demokrátiku.

3) Progresivizmu hakarak materia aprendizajen ne’e haketak maibé iha integrasaun ba malu. Ezemplu: Iha asuntu Teste Poténsia Akademiku (TPA). Prátika serbisu iha laboratóriu, ofisina, jardin, ne'ebé sai nu’udar atividade sira-ne'ebé fortifika learning by doing/aprende atu serbisu.

2. Sasulik Esensializmu • Sasulik filozofia edukasaun esensializmu mak sasulik ne'ebé hakarak atu ema filafali ba kultura antiga.

• Kultura antiga halo ona buat di’ak barak ba ema nia moris.

• Kultura antiga halo esforsu atu hamoris filafali siénsia koñesimentu, kultura, arte tempu Graga no Roma antiga.

• Esensializmu mak misturasaun ideia sira hosi filozofia ideálizmu no realizmu. (Riku ho ideia)

Esensializmu Edukasaun • Hakarak edukasaun ne'ebé bazeia ba valór sirane'ebé aas ka ninia pozisaun ne'ebé prinsipál iha kultura.

• Edukasaun: Konservasaun kulturál. Sasulik ne’e hakarak filafali ba kultura antiga. Eransa istória ne'ebé kleur ona fó evidénsia kona-ba ninia di’ak ba ema nia moris.

• Edukasaun tenke bazeia ba valór sira kultura ninian ne'ebé eziste ona iha inísiu istória ema nian.

2.1. Karakterístika prinsipál sasulik esensializmu Nú. Esensializmu

Progresivizmu

1

Dezenvolve iha tempu Renaissance Dezenvolve iha sékulu XX

2

Edukasaun: Hamrik iha baze flesibilidade iha forma hotu, ihane'ebé bele hamosu hanoin ne'ebé bele muda, nakdoko lais, menus diresaun, la determinadu, menus estabilidade.

Edukasaun nia papel mak hamrik iha valór sira-ne'ebé hamosu estabilidade no metin tanba la’o ona no justifika ona iha tempu barak. valór sira-ne'ebé eziste, iha ninia klarifikasaun no liu selesaun tempu no kultura.

Edukasaun: Nakonu ho fleksibilidade, nakloke ba mudansa, la hakesi an ba dotrina ruma, toleránsia, no valór sirabele muda no dezenvolve.

2.2. Baze prinsipál edukasaun esensializmu • Baze prinsipál edukasaun esensializmu ne'ebé haabut hosi perspetiva umanizmu.

• Reasaun ba moris ne'ebé diriji ba mundanu/profanu, sientífiku & materialístiku.

• Figura importante iha sasulik esensializmu mak: Desiderius Erasmus, Johann Amós Comenius, John Locke, Johann Henrich Pestalozzi, Johann Friederich Froebel, Johann Friedrich Herbart, William T. Harris.

Hanoin edukasaun esensializmu: Peritu sira • Desiderius Erasmus (sékulu XV) Umanizmu Olandeza. “Rezeita mundu seluk”. Nia hakarak kurríkulu iha eskola ho lisan umanistiku-internasionál.

• Johann Amós Comenius (1592-1670): Figura Renaissance dahuluk. Nia iha hanoin reálístiku-dogmatiku. Tanba mundu ne’e dinámiku no iha objetivu. Papel edukasaun mak forma ema tuir Nai nia hakarak.

• John Locke (1632-1704): Edukasaun tenke besik ba situasaun no kondisaun.

• Pestalozzi (1746-1827): Karaktér natureza ne’e iha ema ninia hahalok, tanba ne’e iha ema nia an eziste kapasidade. Nia mós fiar katak eziste asuntu transendentál.

• Froebel (1782-1852): Figura transendentál. “Ema mak kriasaun Maromak nian ne'ebé hola parte ba natureza ne’e” Tanba ne’e, ema eziste tuir lei natureza. Edukasaun: “Labarik nu’udar ema ne'ebé iha ekspresaun kreativa. Papel Edukasaun: “Lidera aprendiz sira ba auto-konxiénsia ne'ebé moos tuir saida mak akontese” • Herbart (1776-1841): Immanuel Kant nia estudante. “Objetivu edukasaun mak adaptasaun ema nia klamar ba virtude ne'ebé absolutu” Ezemplu: adaptasaun ba lei hanorin no eduka iha prosesu atu atinji objetivu edukasaun.

• Harris (1835-1909): Idealizmu: Objetivu ba edukasaun jeral.

“Papal edukasaun mak fó lisensa ba realidade nia nakloke bazeia ba organizasaun/preparasaun ne'ebé sertu iha uniaun espirituál. Susesu eskola mak “konserva valór sira hosi jerasaun ba jerasaun no halo sai orientadora ba auto adaptasaun iha no ba sosiedade.”

Perspetiva Esensializmu ba mundu Edukasaun • Konseitu edukasaun: Ideál no reál.

• Objetivu jeral: Forma privadu ne'ebé kontenti iha mundu ida-ne’e no iha mundu ikus.

• Konteudu edukasaun: Efetividade formasaun ba personalidade liuhosi siénsia koñesimentu ne'ebé tenke domina iha moris no bele dudu vontade ema nian.

• Kurríkulu eskola: Haree nu’udar miniatura mundu ne'ebé bele sai medida realidade, lia-loos, no proveitu.

• Papel eskola: Realiza edukasaun atu ninia funsaun sai loloos, susesu iha ninia proveitamentu, no iha efetividade tuir prinsípiu sira no realidade sosiál.

Tutoriรกl

Aprezentasaun Jornรกl Aprendizajen