Het CPO Woonbos - Tiny Houses in Nieuwe Natuur

Het CPO Woonbos.

Tiny Houses in Nieuwe Natuur

Inhoudsopgave 3 Onze missie 4 Nieuw bos & Klein wonen 5 Het CPO Woonbos in het kort 6 Functiecombinatie voor nieuwe natuur in Nederland 9 Nieuwe natuur het doel, wonen het middel 10 Tiny Housing, een passende woonvorm 12 De bewoners worden de ontwikkelaars 13 Een heldere businesscase 14 Samen nieuwe natuur ontwikkelen.

19 Wonen in een ruim en natuurlijk wooncluster.

20 Permanente Tiny Houses 22 Stap voor Stap en rolverdeling 24 Wie zijn wij? Waar staan we nu?

Samen nieuwe natuur ontwikkelen met off-grid Tiny Houses.

CPO Woonbos is een initiatief met de missie om nieuwe natuur te ontwikkelen in Nederland. Nieuwe natuur om klimaatverandering tegen te gaan en om de biodiversiteit te verbeteren. Om een woonomgeving te creëren voor duurzame en zelfvoorzienende Tiny Houses in het groen, die de ontwikkeling van de nieuwe natuur mogelijk maken.

Deze missie komt niet alleen voort vanuit onze wens om klein en midden in de natuur te gaan wonen, maar ook om bij te kunnen dragen aan de natuur en leefomgeving voor een duurzame en gezonde toekomst.

Het eerste CPO Woonbos, waar wij zelf zullen gaan wonen, zien wij dan ook als een pilot-project. De kennis en kunde die wij tijdens dit avontuur op doen zullen we in de toekomst inzetten om ook anderen te ondersteunen in het ontwikkelen van nieuwe natuur.

Initiatiefnemers: Joost van Rooijen Natascha de Vreede Versie 1

april 2021

Nieuw bos & Klein wonen In 2018 heeft het IMI (Instistuut Maatschappelijke Innovatie) in opdracht van Het Ministerie van Landbouw en het Ministerie van Economische zaken een onderzoek gepubliceerd genaamd ’Nieuw bos en klein wonen’.

Hierin wordt de kans verkend om het realiseren van nieuw bos haalbaar te maken door dit te combineren met Tiny Houses. Het blijkt een zeer kansrijke combinatie waar de businesscase en regelgeving een belangrijk rol spelen.

4

Dit initiatief borduurt voort op dit onderzoek. Verschillende scenario’s en businesscases zijn onderzocht en zorgvuldig afgewogen om tot een haalbaar en gedegen plan te komen.

Het initiatief biedt kansen voor gemeentes, boeren en de toekomstige bewoners om bij te dragen aan het realiseren van nieuwe natuur en het creëren van een unieke woonomgeving.

Het CPO Woonbos in het kort: •

Er is in Nederland afgesproken om voor 2030 35.000ha nieuw bos te realiseren.

•

Om dit te halen zal minimaal 7.000ha daarvan moeten komen in een functiecombinatie met andere functies zoals wonen.

•

In deze functiecombinatie is van belang dat nieuw bos het doel is en de woonfunctie onderschikt is.

•

Deze hiërarchie is leidend in het CPO Woonbos: 99% bos, 1% wonen.

•

Verwachting is dat veel boeren komende jaar stoppen en een financieel aantrekkelijk alternatief zoeken voor hun grond.

•

Tiny Housing is zeer passende woonvorm voor het woonbos: kleinschalig en een ecologische leefstijl dicht bij de natuur.

•

Er is zeer veel vraag naar Tiny Houses in Nederland en echter nog maar weinig aanbod voor deze nieuwe woonvorm.

•

Een permanente woonbestemming voor de Tiny Houses in het nieuwe bos zorgt voor een haalbare businesscase.

•

De toekomstige bewoners worden de ontwikkelaars van het Woonbos. Zij kopen samen de grond en investeren in het bos.

•

Een CPO (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) biedt hier een uitstekende oplossing voor en geeft collectieve voordelen.

•

Hiermee liggen initiatief, investering, ontwerp, gebruik en beheer allemaal bij dezelfde partij.

•

Het woonbos wordt klimaatadaptief, bevordert de lokale biodiversiteit en biedt ruimte voor recreatie en educatie.

•

Afstemming met lokale en professionele partijen is hierbij het uitgangspunt.

•

Centraal in het woonbos komen de Tiny Houses met een gebouw voor collectieve voorzieningen.

•

De Tiny Houses zijn duurzaam en zoveel mogelijk off-grid voor een bewustere leefstijl en vermindering van impact op de omgeving.

•

Verkaveling is ruim opgezet en privacy is gewaarborgd door het bos en groen zodat erfafscheidingen niet nodig zijn.

•

Het wooncluster heeft een permanente en hoogwaardige uitstraling. Afspraken worden gemaakt om verrommeling te voorkomen.

•

Bewoners bouwen hun eigen Tiny House naar eigen visie en wens, binnen afgesproken kaders en voorwaarden i.o.m. de gemeente.

•

De Tiny Houses zijn voor een groot deel circulair, bestaan uit bio-based materialen en hebben een hoogwaardige uitstraling.

•

De initiatiefnemers en bewoners staan voorop in het proces. De gemeente heeft enkel een passieve en ondersteunende rol.

5

Nieuwe natuur in een krap Nederland?

Kansen in het combineren van functies.

Belang van het bos Het belang van bos en hout voor onder andere het klimaat en biodiversiteit behoeft tegenwoordig weinig uitleg meer. Ook de noodzaak van (snel) handelen op deze vlakken is evident. Talloze rapporten over de klimaatverandering, CO2 opslag en de biodiversiteit laten zien dat we meer bossen nodig hebben voor een gezonde toekomst.

Daarnaast zijn er nog vele andere voordelen van bossen voor de samenleving. Zo is het hout een belangrijke en duurzame grondstof waar naar verwachting steeds meer vraag naar zal zijn. Maar ook op vlakken als recreatie, werkgelegenheid, waterretentie en fijnstofopslag heeft het bos een natuurlijke meerwaarde.

Dit alles heeft er dan ook voor gezorgd dat bij de Nationale Klimaattop in 2016 er is afgesproken om meer bos in Nederland te creëren. Daarna werd het actieplan Bos en Hout opgesteld.

Functiecombinatie Er is afgesproken om 10% meer bos te realiseren voor 2030. Een deel hiervan (15.000ha) zal moeten komen binnen het bestaande Nationaal Natuur Netwerk wat onder verantwoordelijkheid valt van het Rijk. Het ander overgrote deel van 19.000ha nieuw bos zal buiten de verantwoordelijkheid van het Rijk plaats dienen te vinden.

Voor dit nieuwe bos wordt er voorgesteld om het te combineren met andere functies als wonen, water en energieopwekking. Zo worden er niet alleen meerdere maatschappelijke thema’s aangepakt maar kan ook de schaarse grond in Nederland efficiënter worden gebruikt. Ook de financiering en duurzaam onderhoud van het nieuwe bos worden gevonden in de gekoppelde functie.

Om een toekomstbestendig bos te maken is het van belang dat deze nieuwe bossen vitaal en klimaatadaptief worden. Dit vraagt een investering en naast zorgvuldig ontwerp ook duurzaam beheer van het nieuwe bos.

“Combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies. Met de NOVI zoeken we naar maximale combinatiemogelijkheden tussen functies, gericht op een efficiënt en zorgvuldig gebruik van onze ruimte. Tegelijkertijd willen we de kwaliteit van de leefomgeving en de identiteit van Nederland versterken.”.

- uit ‘Bos voor de toekomst’, Ministerie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

6

Agrarische grond in het buitengebied Voor de locaties van bosuitbreiding wordt in Actieplan Bos en Hout voornamelijk verwezen naar de overgangszone rond natuurgebieden en rondom steden en dorpen als uitloopgebied. Landbouw is in deze zones vaak de grootste grondgebruiker. Ook op het gebied van biodiversiteit valt er in deze zone veel winst te behalen.

De agrarische sector bevindt zich momenteel in een moeilijke tijd door onder andere milieumaatregelen en de stikstofproblematiek.

Volgens het CBS stoppen er elke dag zo’n 3 boeren. De verwachting is zelfs dat komende 10 jaar een kwart van de agrarisch ondernemers zal stoppen door bijvoorbeeld pensioen en gebrek aan opvolging.

De boeren die stoppen zullen dan ook naar financieel interessante alternatieven zoeken voor hun grond. De functiecombinatie met wonen maakt de ontwikkeling van nieuwe natuur financieel aantrekkelijk waardoor er kansen ontstaan voor transformatie op deze vrij te komen grond.

Landbouwgrond in het buitengebied lijkt dan ook een goede zone om te zoeken naar locaties om de benodigde nieuwe natuur te ontwikkelen. Hierbij is het wel van belang dat de grondeigenaren de transformatie ondersteunen en een goede prijs voor de grond ontvangen.

7

1% wonen

99% bos 8

In Het Woonbos staat de natuur op één en heeft wonen een duidelijk ondergeschikte rol.

Woonbestemming als middel Het realiseren van klimaatadaptieve en vitale nieuwe natuur is momenteel geen haalbare businesscase op zichzelf. Zeker in het geval van het transformeren van bijvoorbeeld agrarische grond is er, naast de kosten van planning en het aanplanten, sprake van een sterke daling in grondwaarde.

Het combineren van nieuw bos met een andere functie kan hierin financieel een oplossing bieden.

Door een deel van het nieuwe bos bijvoorbeeld een woonbestemming (met een hoge grondwaarde) te geven kunnen de kosten worden gecompenseerd en een haalbare businesscase worden opgesteld.

Regelgeving en bestemmingsplan zijn hierin echter nog een belemmerende factor.

Dergelijke functiecombinaties zijn vaak nog niet meegenomen in beleid en bestemmingsplannen.

Het wijzigen van een bestemming brengt kosten en risico’s met zich mee en vraagt om medewerking van gemeentes.

Een kleine impact op het bos Van belang is dat de nieuwe natuur op één staat en woonfunctie een sterk ondergeschikte rol krijgt.

Zo kunnen de vele voordelen van nieuw bos, zoals verbeteren van de biodiversiteit, worden gemaximaliseerd.

Het principe is simpel: minder wonen voor meer natuur. Vandaar dat we in dit initiatief ook de 99% bos regel hanteren: Van elke 100m2 nieuw bos, mag maximaal 1m2 woonbestemming krijgen.

Hiermee bewaken we de hiërarchie tussen bos en wonen in deze functiecombinatie.

Naast het oppervlak van de woonbestemming heeft deze hiërarchie ook invloed op de woonvorm en woningen zelf. De nieuwe woningen en bewoners dienen zoveel mogelijk in harmonie met de natuur te bestaan. Een zo’n klein mogelijke ecologische footprint van de woningen en leefstijl die dicht en bewust bij de natuur staat draagt hier sterk aan bij.

9

Tiny Housing, een bewuste leefstijl en ecologische woonvorm met de nadruk op een leven dicht bij de natuur.

De filosofie van de beweging centraal Tiny Housing is een relatief nieuwe woonvorm waar klein en duurzaam wonen een belangrijk onderdeel zijn.

Over het algemeen wordt gesproken over Tiny Houses als kleine (maximaal 50m2), vrijstaande en duurzame woningen. Maar Tiny Housing, en Tiny Houses, omvatten meer dan alleen de compacte woning zelf. Ook de levensstijl van ontspullen, een kleine ecologische footprint, individualiteit van de woning, leven in een community en vele andere aspecten behoren bij de filosofie van tiny living en Tiny Houses.

Al deze aspecten maken het onderscheid tussen Tiny Houses en bijvoorbeeld seriematig gebouwde kleine woningen en vakantiewoningen.

10

Minimalistisch leven met minder bezittingen De keuze voor tiny living is vaak een hele bewuste. Klein wonen gaat ook over het hebben van minder bezittingen.

Dit draagt bij aan een kleinere ecologische footprint en een bewustere levensstijl.

De wens om kleiner te wonen heeft soms ook een financiële grondslag. Door klein te wonen kunnen woonlasten verminderd worden waardoor een kleinere of soms zelfs geen hypotheek nodig is. Dit geeft meer financiële vrijheid en onafhankelijkheid.

Tiny Housing in Nederland Er is in Nederland veel gebeurd op het gebied van Tiny Houses in de afgelopen jaren.

Er zijn veel initiatieven gaande en publieke bekendheid wordt steeds breder en groter.

Onderzoek heeft ook laten zien dat deze nieuwe woonvorm structureel van aard is.

De vraag naar Tiny Houses is momenteel dan ook veel groter dan het aanbod. Er zijn echter nog weinig plekken waar Tiny Houses mogen staan buiten de reguliere kavels om. Deze kavels zijn vaak duur in verhouding tot de woningen en sluiten niet aan bij de woonwensen van de Tiny House bewoners. Er wordt voor Tiny Houses dus ook vaak gezocht naar plekken buiten het huidige bestemmingsplan om. Tiny Housing gaat dan ook vaak samen met het initiëren of aansluiten bij een burgerinitiatief met een lang voortraject en veel gesprekken met gemeentes. Het vinden van een goede plek voor Tiny Housing is in Nederland niet eenvoudig. Veel van de initiatieven in Nederland richten zich daarom op tijdelijke locaties voor verplaatsbare Tiny Houses met een tijdelijke (maximaal 10 jaar) afwijking op het bestemmingsplan.

Rust, ruimte, groen en de woningnood Het PBL (PlanBureau voor Leefomgevnig) heeft in 2019 in een onderzoek laten zien dat steeds meer 30-ers de stad verlaten.

Prijzen in de grote steden blijven ongekend stijgen en ook de coronacrisis laat een versnelling zien in de trek van uit de stad naar het platteland. Thuiswerken zal in de toekomst toenemen waardoor de reistijd tussen woon-werkverkeer steeds minder relevant wordt. Steeds meer mensen zoeken meer ruimte, rust en groen op in het buitengebied.

Ook de huidige woningcrisis draagt bij aan de alsmaar toenemende vraag naar Tiny Houses. Voor starters op de woningmarkt zijn er in de grotere steden bijna geen betaalbare woningen te krijgen, en de woningen die er zijn sluiten vaak niet aan bij de woonwensen van de doelgroep.

Collectiveit in een community Tiny Living kent vaak ook een sociaal aspect. Het overgrote deel van Tiny House bewoners heeft een voorkeur om niet alleen maar samen te wonen in een wooncluster met gelijkgestemden. Om samen spullen en voorzieningen te delen als een werkplaats, moestuin en voedselbos.

Maar ook omdat het fijn is om een band met je buren te hebben en voor je community te zorgen. Tegelijkertijd is een eigen leven en privacy wel een belangrijk onderdeel en is er dus ook geen sprake van een hechte commune.

Ecologisch wonen Een belangrijk kenmerk van de Tiny House beweging is de wens om bij te dragen aan een duurzamere toekomst en een kleinere ecologische footprint te hebben. Dit zie je vaak terug in de wens om off-grid te wonen en zoveel mogelijk zelfvoorzienend en energieneutraal te zijn.

Het gebruik van duurzame en circulaire materialen bij de bouw speelt daarbij ook een grote rol.

Zelfbouw Het ontwerpen en bouwen van je eigen huis is ook een aspect dat een sterke rol speelt in de beweging. Steeds meer mensen hebben behoefte om een woon- en leef omgeving te creëren die nauw aansluit bij zijn of haar leefstijl. Ook het proces van zelfbouw geeft een gevoel van eigenwaarde en voldoening. Door de geringe omvang van de woningen is zelfbouw ook een stuk behapbaarder en past het bij het avontuurlijke karakter van veel 11 Tiny House bewoners.

Een businesscase zonder commercieel oogmerk Een van de grote uitdagingen bij het creëren en combineren van nieuw bos met Tiny Houses is de businesscase en de bijbehorende risico’s.

De opzet van de businesscase is echter relatief eenvoudig: de plankosten, investeringen voor het nieuwe bos en de grond dienen te worden bekostigd door de Tiny Houses.

Om de businesscase haalbaar te maken met het creëren van nieuw bos, is het van belang dat de woonbestemming in het bos van permanente aard is. Alleen dan is er genoeg toekomstperspectief om de investering en risico’s financieel interessant te maken.

In de businesscase kunnen de inkomsten van de Tiny Houses op twee manieren worden vormgegeven; verhuur en koop. Bij huur (pacht) is er een commerciële partij die grondeigenaar is, die de transformatie naar bos financiert en vervolgens de plekken voor Tiny Houses verhuurt om zo de investering terug te verdienen en winst te maken. Initiatief en zeggenschap liggen bij deze externe partij.

In het Woonbos kiezen we voor de andere optie: namelijk koop. Hiermee krijgen bewoners volledig zeggenschap over hun leefomgeving en worden keuzes niet vanuit een commercieel oogpunt genomen, maar vooral op woonkwaliteit, visie en persoonlijke voorkeuren.

De toekomstige bewoners centraal In het Woonbos worden de bewoners de initiatiefnemers en ontwikkelaars. Ze ontwikkelen het bos en daarmee ook hun eigen kavel en woonomgeving.

Door het centraal stellen van de toekomstige bewoners worden belangen zoveel mogelijk bij één partij neergelegd. De bewoner investeert in zijn eigen toekomst en leefomgeving en is hierdoor veel meer betrokken bij zijn of haar woonomgeving.

De toekomstige bewoners kunnen zo het bos en kavels volledig ontwerpen die aansluit bij de manier waarop zij graag willen leven.

Alle investeringen zoals de aankoop van de grond, plankosten en inrichting van het bos worden dus allemaal gedaan door het collectief van de bewoners zelf.

Bewoners krijgen zo ook de mogelijkheid om direct bij te dragen aan een duurzame toekomst en te genieten van een eigen bos.

Na realisatie blijven de bewoners verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het bos en de collectieve voorzieningen.

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Om het ontwikkelen van nieuwe natuur met Tiny Houses mogelijk te maken voor en door particulieren biedt een CPO de perfecte oplossing.

Bewoners richten in een vroeg stadium zelf een vereniging op waar zij vervolgens allen lid van zijn.

Als vereniging nemen zij beslissingen tijdens het gehele traject, van initiatief tot ontwerp, bouw en beheer. Ook financieel vormen zij een collectief.

Alle kosten zoals het verwerven van de grond, plankosten en het planten van het nieuwe bos worden betaald door de vereniging. Bij het CPO Woonbos gaat het dus om kopen van de grond, in plaats van pachten.

Uiteindelijk is iedere bewoner gedeeltelijk eigenaar van het bos waar zij zelf een permanente Tiny House bouwen en bewonen.

Belangrijk voordeel van een CPO is de binding en betrokkenheid van bewoners met het nieuwe bos.

Door het intensieve traject wat ze met elkaar volgen ontstaat er al een sterke band tussen de toekomstige buren en de plek. Ook zijn collectieve voorzieningen eenvoudiger te realiseren.

Dit kan op het gebied zijn van bijvoorbeeld installaties, faciliteiten als een gedeelde logeerkamer en wasruimte, of in het landschap als een collectieve moestuin.

De bewoners worden de ontwikkelaars.

Zo liggen initiatief, investering, eigendom, ontwerp, gebruik en beheer allemaal bij dezelfde partij.

12

Investering door de bewoners: een heldere businesscase.

Uitgangspunten voor de businesscase • De toekomstige bewoners zijn de investeerders en eigenaren van het woonbos.

• Zij kopen de grond en transformeren deze naar een bos. Ook de plankosten worden bekostigd door de bewoners. Dit zorgt voor een eenvoudige businesscase zonder lange terugverdientijden met bijbehorende risico’s.

• Met maximaal 1% woonbestemming in het CPO Woonbos komt dit overeen met ongeveer twee Tiny Houses per hectare.

• De businesscase betreft het ontwikkelen van het nieuwe bos en kavels voor de Tiny Houses. De woningen zelf zijn niet meegenomen en zullen door bewoners individueel worden gefinancierd en gebouwd.

• Collectieve voorzieningen zijn in onderstaande berekening niet meegenomen. Deze zijn afhankelijk van de wensen van de bewoners.

Inschatting kosten per hectare (ex btw): (Landbouw)grond: €60.000 - €85.000 Nieuw bos: €15.000 - €25.000 Planvorming: €10.000 - €20.000 Overig: €5.000 - €10.000 totale investering €90.000 - €140.000 2 Tiny Houses = €55.000 - €85.000 kavelkosten per Tiny House (incl. btw) 13

Samen nieuwe natuur ontwikkelen.

Een klimaatadaptief bos Het klimaat verandert snel, daar is geen twijfel over mogelijk. Deze klimaatverandering heeft uiteraard invloed op de Nederlandse bossen. Het weer wordt extremer, in zowel natte als droge periodes.

Het nieuw te planten bos zal een weerbarstig bos moeten worden die ook in de toekomst goed om kan gaan met deze wisselingen.

Het bos zal worden bepaald met toonaangevende partijen op het gebied van klimaatadaptatie en bosbeheer.

14

Versterken lokale biodiversiteit Het nieuwe bos kan een goede boost geven aan de locale biodiversiteit. De keuze voor flora en fauna dient goed op elkaar afgestemd te zijn zodat de biodiversiteit hier maximaal van kan profiteren. Afstemming met lokale ecologen is van belang zodat het bos nauwe aansluiting vindt met lokaal beleid en plannen.

Ontwerp en uitvoering van het bos zal door en met professionals worden gedaan voor een zo goed mogelijk resultaat.

Toegankelijk voor publiek Het nieuwe bos is niet alleen voor de bewoners. We willen dat zoveel mogelijk mensen kunnen genieten van de natuur.

Hetzij wel op een rustige en natuurlijke manier in de vorm van kleinschalige wandelpaden.

Daarnaast is er momenteel sprake van een hoge recreatiedruk op natuur in Nederland. Door het bos open te stellen voor wandelaars kunnen we de druk spreiden.

Met deskundigen gaan we in overleg over het aanleggen van natuurlijke wandelpaden en waar mogelijk ook aansluiting met omliggende netwerken.

Kansen voor educatie Er liggen ook kansen voor natuureducatie op verschillende vlakken in het bos.

Zo kunnen er bijvoorbeeld buitenlokalen worden meegenomen in het bos zodat ook scholen hier les kunnen geven.

Het nieuwe bos kan bezoekers in de verschillende stadia laten zien hoe een bos zich ontwikkelt.

Ook kan er extra aandacht worden gegeven aan klimaatverandering en hoe dit invloed heeft op bossen en Nederlandse natuur. Informatie kan bijvoorbeeld plaats vinden in de vorm van borden langs wandelpaden, via workshops of wandelingen met de boswachter.

P P P P P P P

P

P P P P P P

Vitaal bos In overleg met deskundigen op gebieden als flora en fauna, klimaatadaptatie en bosbeheer zal het bos worden vormgegeven.

Belangrijk is dat er een vitaal bos komt dat klaar is voor het veranderende klimaat en een sterke bijdrage levert aan bevordering van de lokale biodiversiteit.

Oppervlaktewater Een grote vijver in het bos geeft op verschillende vlakken toegevoegde waarden zoals het verbeteren van de woonkwaliteit, vergroten van de biodiversiteit en het opslaan van water voor droge periodes.

Helofytenfilter Een collectieve helofytenfilter zorgt voor waterzuivering van het afvalwater van de Tiny Houses.

Tiny House cluster Ergens centraal zal het wooncluster komen met de kleine Tiny Houses. Geen twee Tiny Houses zijn hetzelfde.

Het cluster is ruim opgezet zodat het bos ongestoord tussen de woningen door loopt.

Parkeren Parkeerplaatsen voor zowel bewoners als bezoekers liggen aan de rand van het bos. De locatie en toegang zal in overleg met de gemeente worden bepaald.

P

P

Openbare wandelpaden Het bos zal publiek toegankelijk worden voor recreatie en educatie. Kleinschalige wandelpaden door het bos worden aangelegd en onderhouden door het collectief.

Voorbeelduitwerking Hiernaast staat een schematisch voorbeeld getekend van het nieuwe woonbos van ongeveer 10 hectare met een 20-tal Tiny Houses. Deze situatie is slechts een concept en geeft een indruk tussen de verhouding van het nieuwe bos en het Tiny House cluster die zich hierin bevindt.

Collectieve moestuin In het CPO traject worden de wensen van de bewoners verkend. Zo kunnen ze bijvoorbeeld kiezen om samen een moestuin aan te planten en te tuinieren.

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

Voedsel- en plukbos Een deel van het nieuwe bos wordt een voedselbos of plukbos.

Zo kunnen bewoners en bezoekers eten en proeven van het bos!

15

16

17

Uniek woonmilieu in het bos Centraal in het bos komt het wooncluster met de Tiny Houses. Door de woningen te clusteren op één locatie ontstaat er meer rust in de rest van het bos en zijn collectieve voorzieningen eenvoudiger op te lossen.

De Tiny Houses staan als gestrooid in het cluster met elke plek een eigen karakter; juist iets dieper in bos omgeven door bomen of aan de rand van het water.

Voor iedere bewoner een unieke plek.

Een aantrekkelijk beeld van Tiny Houses Hoewel het bos en de kavels onderdeel zijn van het collectieve CPO traject, is iedere bewoner verantwoordelijk voor zijn of haar eigen Tiny House.

In overleg met de gemeente en als collectief stellen we uitgangspunten en regels op voor de Tiny Houses zoals afmetingen, uitstraling en kwaliteit. Daarbuiten is iedere bewoner vrij om zijn of haar eigen Tiny House naar wens neer te zetten.

Zo ontstaat er een rijk en gevarieerd beeld van unieke Tiny Houses in het bos.

Wonen in een ruim en natuurlijk wooncluster.

18

Te gast in het bos.

Off-grid in de natuur Het doel is om het wooncluster zoveel mogelijk zelfvoorzienend te maken. Dit geldt voor zowel energie als water. Zo hebben de woningen minder impact op bestaande systemen. Alleen voor noodsituaties worden aansluitingen gelegd.

Het off-grid systeem draagt ook bij aan de bewustere leefstijl; in de droge periodes minder douchen en minder stroom verbruiken in de korte dagen als de zonnepanelen minder opbrengen.

In vroeg stadium zullen de mogelijkheden en kosten van het off-grid systeem worden onderzocht door de CPO-vereniging.

Open opzet zonder verrommeling Privacy in het wooncluster is gewaarborgd door de ruimte en groen tussen de Tiny Houses . Deze tussenruimte is collectief en onderdeel van het bos.

Er zullen dus geen privé-tuinen en geen erfafscheidingen zoals schuttingen en heggen te vinden zijn. De woningen staan met de voeten in het bos.

Hierdoor behoudt het cluster een natuurlijke uitstraling.

Bewoners hebben wel de mogelijkheid om aan de woningen een terras of vlonder te maken. Om ook het beeld vrij te houden van verrommeling zoals bergingen, tuinhuisjes en fietsenstallingen worden deze gecombineerd in een centrale voorziening.

Collectieve voorzieningen Naast dat de woningen gedeelde eigenaar zijn van het bos waar zij in wonen, kunnen gedeelde functies de woonkwaliteit verhogen.

Dit kunnen functies zijn in de vorm van een gemeenschappelijke ruimte zoals grote leef- of vergaderruimte. Ook faciliteiten als een fietsenstalling, werkplaats en wasruimte worden gedeeld. Zo hoeft niet elke woning hierin zelf te voorzien. Er is tenslotte maar beperkte ruimte en is het onnodig dat bijvoorbeeld elke woning een gereedschapskist en wasmachine heeft, deze kunnen prima gedeeld worden. Het ligt ook voor de hand om de off-grid installatietechnische voorzieningen te delen, zoals zonnepanelen boven de parkeerplaatsen, energieopslag of een helofytenfilter voor de waterzuivering.

Autovrij Het wooncluster is autovrij en heeft een collectieve parkeerplaats aan de rand van het bos met een enkele toegang naar de openbare weg.

Een halfverharding geeft wel mogelijkheid om met de auto bij de woningen te komen voor bijvoorbeeld laden en lossen en voor calamiteiten. Door ook bergingen en fietsenstallingen met elkaar te combineren kan het beeld in het cluster vrij blijven van verrommeling.

19

Permanente Tiny Houses.

Zoals eerder al genoemd zijn de zelfbouw Tiny Houses in het bos permanent en bewoners de eigenaren van de grond. Hierdoor loont het voor de bewoners om te investeren in kwaliteit en te kiezen voor een duurzame bouw en materialen die de tand des tijds zullen doorstaan. De waarde van de woning en grond blijft immers behouden.

Zo krijgt het gehele wooncluster en de Tiny Houses geen tijdelijke, maar een hoogwaardige uitstraling.

Bewoners zijn binnen afgesproken kaders vrij in het ontwerp en type Tiny House waar zij graag in willen wonen.

Sommige bewoners zullen kiezen voor een kleine prefab woning die op de locatie gezet kan worden, andere bouwen op locatie ter plekke een nieuwe Tiny House of hebben misschien al een passende Tiny House.

Deze grote varieteit is beeldbepalend en kenmerkend voor Tiny Housing en het wooncluster.

Ook ecologisch en duurzame bouw is een belangrijk onderdeel van het plan. De woningen dienen ook allen energieneutraal te zijn en gebruik van circulaire en biobased materialen wordt aangemoedigd. Hier kunnen de bewoners zelf verschillende invulling aan geven zoals hergebruik van bestaande materialen of toekomstig te hergebruiken materiaal.

20

Circulair, biobased, een kleine footprint en met een hoogwaardige uitstraling.

21

De gemeente heeft een passieve en voornamelijk ondersteunende rol in het initiatief. Het vinden van een plek, afstemming met de grondeigenaren, adviseurs en andere belanghebbende zullen door het initiatief gedaan worden. Per fase zullen de plannen worden afgestemd met de gemeente en om goedkeuring worden gevraagd.

Voor het slagen van het initiatief is het wijzigen van het bestemmingsplan een vereiste. Het is dan ook van belang dat de gemeente het plan ondersteunt en in een vroeg stadium een uitspraak doet over planologische medewerking en de bestemmingsplanwijziging die pas in een later stadium zal plaatsvinden.

Een passieve rol voor de gemeente.

Stap voor Stap

22

3

1 2

INITIATIEFASE

HAALBAARHEIDSFASE

OPSTARTFASE

Doel: Vinden van een gemeente en locatie

Doel: CPO opzetten

Doel: Kosten inzichtelijk krijgen

• • •

• • • • •

• •

• • •

•

•

• • • • •

Opstellen projectplan Plan presenteren aan gemeente Afstemmen met gemeente - projectgebied - eisen woningen - eisen bos - eisen traject - etc.

Principe akkoord gemeente op plan Grondeigenaren benaderen binnen het projectgebied Afstemmen met grondeigenaar/omwonenden Projectlocatie(s) terugkoppelen met gemeente Principeakkoord gemeente en grondeigenaar

• • •

CPO begeleider zoeken en aanhaken Bewoners zoeken voor in de CPO - Eisen en wensen opschrijven - Informatieavond organiseren - Inschrijvingen beoordelen - Selectie maken CPO vereniging oprichten Verkennen subsidiemogelijkheden (CPO) Wensen van bewoners inzichtelijk maken en verwerken in plan Afspraken maken voor CPO traject Collectieve voorzieningen bepalen Omwonenden participatie organiseren

Adviseurs aanhaken - Klimaatadaptief bos - Duurzaamheid / off-grid - Beheer - Recreatie/educatie - etc.

Kosten goed in beeld brengen - (Bodem)onderzoeken - Bestemmingsplanwijziging - Aanlegkosten bos - etc.

Onderzoek naar duurzaamheid Onderzoek off-grid mogelijkheden Begroting uitwerken en kosten kavels berekenen Afstemmen gemeente Deal en contract tekenen met grondeigenaar

De bal ligt bij de initiatiefnemers en toekomstige bewoners.

De allereerste stappen zoals onderzoek, opzetten van het plan en het maken van dit boekwerk zijn reeds gezet. Wij zijn als initiatiefnemers verantwoordelijk voor het vinden van een locatie en gesprekken voeren met partijen zoals gemeentes en grondeigenaren. Samen met de andere toekomstige bewoners vormen we straks een CPO-vereniging. Deze vereniging wordt in de opstartfase gevormd nadat een gemeente en potentiële locatie is gevonden. Gedurende het gehele proces blijven de initiatiefnemers en de CPO een actieve en leidende rol behouden.

5 4

REALISATIEFASE

GEBRUIKSFASE

ONTWERPFASE

Doel: Ontwerp bos en bestemmingsplanwijziging Bos: • Ontwerp uitwerken • Inrichting/beplantingsplan maken • Verkaveling definitief maken • etc.

Bestemmingsplanwijziging indienen Woningen: • ontwerp woningen uitwerken • Iedere bewoner werkt zijn/haar plan zelf uit Omgevingsvergunningen indienen

6

Als het bestemmingsplan is gewijzigd wordt de grond overgenomen en kan de uitvoering beginnen.

Uitvoering van het bos • grondwerk • aanleggen voorzieningen • planten bos • bouw/aanleg collectieve voorzieningen • etc.

Een externe partij wordt ingehuurd om het bos te beheren.

• Met bewoners wordt afgestemd in hoeverre zij hier zelf aan kunnen bijdragen

Uitvoering en plaatsing van de woningen • bewoners laten de woningen bouwen door een aannemer of bouwen het zelf

23

Wie zijn wij?

Wij zijn Joost en Natascha. Joost is architect en medeoprichter van het architectenbureau Studio Komma. Natascha heeft een droom om Boswachter te worden en begint binnenkort met de opleiding Bos- en Natuurbeheer.

Onze passies komen mooi samen in het CPO Woonbos.

Als echte buitenmensen zijn we regelmatig te vinden op natuurcampings om te genieten van het buitenleven. Vooral buiten actief bezig zijn zoals lange wandelingen maken, hardlopen, kanoën en zoeken ook regelmatig de bergen op.

Wij hebben er erg veel zin in en kijken uit naar het avontuur dat dit initiatief met zich mee gaat brengen!

Joost & Natascha

24

Momenteel zijn we op zoek naar een gemeente die kansen ziet voor een CPO Woonbos.

Een gemeente die bijvoorbeeld een deel het buitengebied wilt transformeren, of meer bos wenst creëren langs de randen van de stad of bij wilt dragen aan nieuwe woonvormen en plek wilt bieden aan Tiny Houses.

We zoeken een gemeente met lef, die open staat voor de functiecombinatie bos en wonen en ons ondersteunt om nieuwe natuur te ontwikkelen!

Waar staan we nu?

Literatuur en achtergronden Nieuw Bos en Klein Wonen, 2018 Actieplan Bos en Hout, 2016 Bos voor de Toekomst, 2020 Landschap versterken met bomen en bos, 2020 Nationale bossenstrategie bomen en bos, 2020 Klein wonen: trend of hype?, 2017 www.tinyhousenederland.nl www.testlab-nnkw.nl

25

www.cpowoonbos.nl