Cooltura Issue 730

Otruć szpiega | 4 WYDARZENIA Brak pracowników zagrożeniem dla branży budowlanej | 14 PORADY Sprawdź, czy musisz płacić TV Licence? | 20 TRANSPORT Pierwszy kurs na linii Elizabeth | 26 COOL TIME Picasso 1932 – Love, Fame, Tragedy | 30 MIEJSCE NA WEEKEND Ósmy cud świata | 38 MUZYKA Sławomir: Dużo groźniejsze niż Zenek 40 są „Kaczuszki” | 40 TEMAT NUMERU

P O L I S H W E E K LY o _ (

N 1 1 73 0 )

1 5 marca 2018

MORLINY COOLTURA FESTIVAL 730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 1

12/03/2018 19:38:47

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 2

12/03/2018 19:38:48

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 3

12/03/2018 19:38:49

TEMAT NUMERU

>

W Wielkiej Brytanii szok.

Wszystkie media informują o sprawie Siergieja Skripala i jego córki Julii, zaatakowanych przez nieznanych dotąd sprawców, posługujących się silnie toksycznym środkiem paraliżującym, możliwe, że tzw. związkiem XV. Co najpierw wydawało się małym, lokalnym dramatem, szybko zamieniło się w globalny incydent. Jak w porządnym thrillerze. Agenci, tajne służby, skrytobójstwa, polityka. Kreml, Cobra. Czy to nowa, zimna wojna?

SZPIEG, TAKI JAK MY W miejscowości Salisbury, w niedzielne popołudnie na ławce niedaleko centrum handlowego, policja znalazła nieprzytomnych mężczyznę około sześćdziesiątki i młodą kobietę. Sprawa wyglądała na rutynową. Oboje wyglądali, jakby przedawkowali narkotyki. Tak przynajmniej sądzili świadkowie i taką pierwszą hipotezę postawiła policja. Oficerowie zabezpieczyli teren, zaczęli zbierać dowody, ale szybko okazało się, że to nie jest lokalna, mała sprawa związana z przedawkowaniem. Ofiarami okazali się 66-letni Sergei

Radosław Zapałowski

Otruć szpiega Próba zabójstwa Siergieja Skripala, byłego szpiega i podwójnego agenta, wywołała międzynarodowy kryzys i napięcie między Londynem a Moskwą.

Fot. Chris J Ratcliffe/Getty Images

Skripal i jego 33-letnia córka Julia, która przyjechała z wizytą z Moskwy. Skripal – niepozorny, uprzejmy sześćdziesięciolatek, który robił zakupy w polskich sklepach w Salisbury, gdzie, jak informowali wstrząśnięci sprzedawcy, kupował kiełbasy, zdrapki i wódkę, człowiek, który niedawno został członkiem lokalnego klubu miłośników kolei, normalny emeryt, okazał się podwójnym agentem. I to wysokiego szczebla. Zaczynał w specsłużbach radzieckich, od upadku Związku Radzieckiego współpracował zarazem ze służbami brytyjskimi. Wskazywał im agentów rosyjskich, działających w Europie. Schwytany w Moskwie przez FSB, dostał 13-letni wyrok. W 2010 roku został wymieniony wraz z grupą innych zachodnich szpiegów za szpiegów rosyjskich, złapanych przez służby zachodnie, amerykańskie i brytyjskie. Wymiana dokonała się w klasycznym, zimnowojennym stylu. Na pasie startowym lotniska w Wiedniu. Rosyjscy agenci polecieli do Moskwy, Skripal wraz z żoną Ludmiłą osiedlił się w południowo-zachodniej Anglii, w Salisbury. Nie ukrywał się specjalnie. Mimo że rosyjskie służby potrafią

04 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 4

14/03/2018 10:27:50

Nยบ 730 | Cooltura | 05

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 5

12/03/2018 19:38:52

Zdjęcia: Chris J Ratcliffe/Getty Images

być bezwzględne wobec zdrajców, Skripal sądził, że sprawa jest zamknięta. Przyznał się. Odsiedział swoje i został ułaskawiony przez ówczesnego prezydenta Rosji Miedwiediewa. Dlatego otrucie emerytowanego agenta budzi uzasadnione pytania i wątpliwości. Znawcy świata służb twierdzą, że atak w Salisbury jest nietypowy, bo ułaskawienie Skripala i jego wypuszczenie z Rosji można uznać za zamknięcie sprawy. Czemu więc do niego doszło i to w taki brutalny sposób? Czy w Rosji nie wszyscy odpuścili? A może Skripal działał dalej? A może wybrano go na kozła ofiarnego w jakiejś rozgrywce między służbami i politykami? Pytania, na które opinia publiczna nigdy nie uzyska odpowiedzi, się mnożą. Podobnie jak w głośnej sprawie Aleksandra Litwinienki, zamordowanego przez rosyjskie służby w 2006 roku, którą to otrucie Skripala coraz bardziej przypomina. Bo dziś, tak jak i wtedy, konsekwencje są polityczne.

mie. Dla Theresy May to musi być deja vu. Nietrudno zgadnąć, który kraj ma motyw, możliwości, bezczelność i sposobności, żeby dokonać takiej spektakularnej akcji na terenie Królestwa. Londyn sądzi, że w 2006 roku dwóch agentów FSB – Andrei Lugovoi i Dmitry Kovtun – otruło szpiega Aleksandra Litwinienkę izotopem polonu. Litwinienko umierał długo i w cierpieniu. Przed śmiercią o otrucie oskarżył Putina. Raport Roberta Owena był bardziej powściągliwy – stwierdzał, że Władimir Putin „prawdo-

POLICZEK DLA BONDA Obie sprawy – Litwinienki i Skripala to policzek dla służb specjalnych Wielkiej Brytanii, wizerunkowa katastrofa i powód do kryzysu dyplomatycznego w stosunkach brytyjsko-rosyjskich. Oto agenci państwa nieprzyjaźnie nastawionego do Zjednoczonego Królestwa, urządzają skrytobójcze ataki na jego terenie i pod nosem brytyjskich służb specjalnych. Ataki wymagające profesjonalizmu, dostępu do laboratoriów chemicznych i wyszkolenia na wysokim pozio-

podobnie” wiedział i zaaprobował zabójstwo byłego rosyjskiego szpiega. Tamta sprawa wywołała poważne napięcia na linii Moskwa – Londyn. Teraz może być podobnie. Choć, jak twierdzą eksperci, międzynarodowa pozycja Królestwa jest w 2018 roku zdecydowanie słabsza niż dwanaście lat temu. Brexit zrobił swoje. A fakt, że prezydentem USA jest Donald Trump, nastawiony przyjaźnie do Rosji, ogranicza możliwość międzynarodowej solidarności.

Moskwa to wie i zaprzecza wszelkim

Aleksander Litwinienko. Fot. Wikimedia

sugestiom oraz oskarżeniom. Deklaruje nawet gotowość współpracy w śledztwie. I puszcza oko. Rosyjska ambasada w Londynie opublikowała na Twitterze informację, że Skirpel był agentem MI6, więc to wewnętrzna sprawa brytyjskich służb. Ale główna telewizja w Rosji stwierdziła, że „bycie zdrajcą to najbardziej niebezpieczny zawód na świecie”.

I sugerowała, że „zdrajcy ojczyzny nie są bezpieczni nawet w królestwie” oraz napomina o innych tajemniczych zgonach Rosjan – nie tak głośnych medialnie. Londyn na razie jest wstrzemięźliwy. Choć zwołano posiedzenie gabinetu Cobra, a sprawę bada dwustu funkcjonariuszy.

ZBRODNIA I KARA Londyn ma związane ręce. Publiczna egzekucja byłego agenta jest w zasadzie agresywnym atakiem na suwerenny kraj i jako taka nie powinna pozostać bezkarna. Uświadamia też, że Wielka Brytania nie jest w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim obywatelom, współpracownikom i szpiegom.

To również udana próba zdyskredytowania i upokorzenia brytyjskiego rządu. Jeśli udział Rosjan w ataku się potwierdzi, Londyn musi zareagować ostrzej niż w 2006 roku. Eksperci sądzą, że ówczesny brak stanowczości Wielkiej Brytanii wobec zabójstwa Litwinienki utwierdził Moskwę w poczuciu bezkarności. Putin, który wygra najbliższe wybory w Rosji 18 marca, jak każdy autorytarny władca musi od czasu do

06 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 6

12/03/2018 19:38:55

Fot. Matt Cardy/Getty Images

czasu pokazywać swoją bezwzględność, aby zniechęcać opozycję do otwartego sprzeciwu.

Zwłaszcza, że system rosyjski, podobnie jak w czasach Związku Radzieckiego, opiera się na militaryzmie, nacjonalizmie i poczuciu siły. To konfrontacyjne wstawanie z kolan. Rosja, czując się upokorzona po upadku ZSSR, od kilku lat jest agresywna na arenie międzynarodowej. Od Ukrainy po Syrię Moskwa pręży muskuły. Londyn niewiele może zrobić sam. Jedyną opcją są kolejne, być może bardziej dotkliwe niż dotychczas, sankcje ekonomiczne. Działania odwetowe nie wchodzą w grę. Trudno sobie wyobrazić, żeby teraz agenci Królestwa likwidowali rosyjskich szpiegów. 10 Downing Street może jedynie odpowiedzieć politycznie i ekonomicznie. A do tego potrzebuje sojuszników. Theresa May musi skoordynować działania z europejskimi krajami. To wymaga dyplomatycznych zdolności, umiejętnej perswazji i politycznych talentów. Na przeszkodzie stoi Brexit i toczące się negocjacje, które nie przebiegają w łagodnej, przyjaznej atmosferze.

Londyn swoją retoryką i nieprzygotowaniem do pertraktacji alienuje i irytuje europejskie demokracje. Sprawa Skripala w jakimś sensie potwierdza, że wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej drastycznie zmniejsza bezpieczeństwo Królestwa. Izolacja międzynarodowa ma katastrofalne skutki. Putin nie jest tak mocny jak stara się pokazać. Jego bezkarność wynika w głównej mierze z braku solidarności i apatii politycznej Zachodu. Za każdym razem, kiedy Moskwa zachowuje się agresywnie, europejskie demokracje starają się łagodzić napięcia. Schodzą z linii potencjalnej konfrontacji i deeskalują konflikt. Być może nadszedł czas, żeby politycznie przeciwstawić się reżimowi Putina. Theresa May musi się postarać, żeby sojusznicy Wielkiej Brytanii byli z Londynem solidarni. —

Nº 730 | Cooltura | 07

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 7

12/03/2018 19:38:56

W Y DA R Z E NI A Przygotowali: Marcin Urban, Joanna Karwecka

Donald Tusk: Nie będzie wybierania wisienek

>

Umowa o Brexicie nie usprawni i nie ułatwi wymiany handlowej między Wielką Brytanią i Unią Europejską. Skomplikuje ją i podniesie koszty dla wszystkich. Taka jest esencja Brexitu – powiedział Donald Tusk, prezentując wytyczne dla unijnych negocjatorów przed rozmowami na temat przyszłych relacji handlowych.

Przewodniczący Rady Unii Europejskiej zaznaczył, że Unia nie chce wznosić muru, ale Brexit oznacza, że strony się rozstają. Bariery w handlu i przyszłej współpracy są jego zdaniem nieuniknione.

Projekt wytycznych do negocjacji, opracowany przez European Council, zakłada utrzymanie bezcłowego handlu produktami, których UE ma nadwyżkę. Dostęp do usług zostanie ograniczony z uwagi na fakt, że Wielka Brytania znajdzie się poza obszarem wspólnych regulacji prawnych. Unia Europejska ostrzega brytyjski rząd, że nie

będzie mógł wybierać sobie dostępu do wspólnego rynku tylko w określonych sektorach. – Żadne państwo członkowskie nie może sobie wybierać sektorów wspólnego rynku, które mu się podobają, albo akceptować jurysdykcji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości tylko tam, gdzie ma interes – zaznaczył Donald Tusk.

Unia Europejska gwarantuje sobie autonomię w podejmowaniu decyzji, co oznacza, że Brytyjczycy zostaną wykluczeni ze wszelkich unijnych instytucji, agencji i organizacji.

Theresa May podkreśliła podczas swojego ostatniego wystąpienia w Mansion House, poświęconego Brexitowi, że żadna ze stron nie osiągnie w negocjacjach wszystkiego, czego chce. Zaznaczyła jednak, że chce zawrzeć zindywidualizowaną umowę han-

dlową, a nie powielać jeden z już istniejących modeli współpracy państw trzecich z UE. – Każda umowa handlowa zakłada zróżnicowany dostęp do rynku zależnie od interesów stron. Jeśli to jest „cherry-picking” (angielskie określenie podejścia wybiórczego, stosowane przez urzędników unijnych – dop. red.), to każdą umowę handlową należy uznać za „cherry-picking” – powiedziała Theresa May. Zapowiedziała również negocjowanie z Brukselą możliwości udziału Wielkiej Brytanii w pracach unijnych agencji. Brytyjska premierka zauważa, że jest wiele przykładów państw spoza UE, które mają status członka lub obserwatora, np. w European Environment Agency i European Medicines Agency. —

Uratowany z pożaru Grenfell Tower skazany za handel narkotykami

»

Na karę więzienia w zawieszeniu został skazany mężczyzna, który uratował się z pożaru wieżowca Grenfell Tower.

35-letni Eamon Zada przyznał się przed sądem w Westminster do

produkcji narkotyków klasy B. W jego spalonym mieszkaniu policjanci odkryli plantację marihuany i butle z butanem – łatwopalnym gazem. Sprawa wyszła na jaw, gdy oskarżony zgłosił policji, że z jego mieszkania zniknęło ponad 4 tys. funtów w gotówce. Policjanci dokładnie przeszukali zgliszcza dwupokojowego mieszkania i znaleźli 1 tys. funtów ukrytych w suficie oraz zamrożone w lodówce konopie indyjskie.

Mężczyzna, który wcześniej był karany za oszustwa, został skazany na 12 tygodni więzienia w zawieszeniu i 200 godzin wolontariatu.

Fot. Dominika Zarzycka / Shutterstock

08 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 8

12/03/2018 19:38:59

Nยบ 730 | Cooltura | 09

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 9

12/03/2018 19:39:00

W Y DA R Z E NI A

Wystawa o Irenie Sendlerowej w brytyjskim parlamencie

>

Irena Sendlerowa została upamiętniona podczas obchodów Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w siedzibie brytyjskiego parlamentu.

– Jeżeli będziemy pamiętać wszystko co dobre, zamiast wypominać złe, świat będzie lepszym miejscem – powiedział poseł Partii Konserwatywnej Robert Halfon, który był jednym z gospodarzy spotkania.

Postać Ireny Sendlerowej przybliżył historyk Antony Polonsky oraz jej przyjaciółka, ocalała z Holocaustu Lili Pohlmann.

– Irena była człowiekiem najwyższej kategorii – mówiła Pohlmann - Zawsze była gotowa pomóc tym, którzy tego potrzebowali. Dzięki czynom jej i innych Sprawiedliwych wśród Naro-

Fot. Marcin Libera

dów Świata, wiele pokoleń Żydów jest dzisiaj na świecie – powiedziała.

W uroczystości wziął też udział Antony Lishak, dyrektor Learning from the Righteous, organizacji charytatywnej, która zajmuje się uczeniem dzieci o zagładzie.

– Kiedy uczymy o Holocauście, musimy zadać sobie pytanie, czy chcemy pamiętać, czy chcemy wyciągać wnioski? – tłumaczył po oficjalnej części. – Dla dzieci II wojna światowa to zamierzchłe czasy. Ale one potrafią narysować paralele pomiędzy tym, o czym się uczą, a tym, co dzieje się na świecie, chociażby w Syrii – powiedział.

Lishak przypomniał też, że Holocaust to nie tylko Auschwitz i obozy śmierci, to proces, który trwał dłużej.

Jeżeli skupimy się tylko na terminie „obozy śmierci” to zignorujemy ten proces, który pozwolił na niedostrzeganie człowieka w człowieku.

6 marca ustanowiony został Europejskim Dniem Pamięci o Sprawiedliwych decyzją Parlamentu Europejskiego, z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych – Gariwo. Aktualnie liczba odznaczonych medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata wynosi 26 513, w tym 6706 Polaków. —

„Polska półka” w londyńskich bibliotekach

»

„Maps” Aleksandry i Daniela Mizielińskich, „Breathing under water and other East European essays” Stanisława

Barańczaka, „Trail and hope” Normana Daviesa, „Wild honey and ray” Rene Behana – znalazły się wśród pierwszych książek, które stanęły na polskiej półce w bibliotece Kensington.

Autorka ostatniej z nich postanowiła przybliżyć Brytyjczykom tajniki polskich pierogów, rosołu i nalewek. Córka emigrantów, którzy przybyli do Anglii po II wojnie światowej mówi, że chociaż początkowo niewiele osób wierzyło w powodzenie tej książki, to spotkała się ona z bardzo ciepłym przyjęciem. Dla niej książka jest przede wszystkim odkrywaniem nowych obliczy polskiej potraw oraz podróżą w czasie – do zapachów babcinej kuchni. „Polska półka” to projekt zainicjowany z okazji 100. rocznicy niepodległości Polski oraz 250 lat relacji dyplomatycznych miedzy Warszawą a Londynem.

Fot. Marcin Bryszak

10 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 10

12/03/2018 19:39:01

W Y DA R Z E NI A Fot. Marcin Urban

Poznaliśmy laureatki plebiscytu #POLKA100

>

Aż 18 kobiet zostało wyróżnionych w plebiscycie ambasady RP w Londynie, który promuje najbardziej inspirujące kobiety. Wśród nich jest m.in. pilotka, inżynierka pracująca przy budowie londyńskiego metra i policjantka.

Laureatki zostały zaprezentowane podczas podsumowania konkursu w Ognisku Polskim. Plebiscyt został ogłoszony na początku roku. Nominacje można było zgłaszać przez formularz dostępny na stronie ambasady. Z ponad setki zgłoszeń organizatorzy wybrali 18 zwyczajnych lecz wyjątkowych kobiet, które inspirują społeczność polską w Wielkiej Brytanii.

Plebiscyt ogłoszono dla uczczenia setnej rocznicy przyznania Polkom praw wyborczych.

Laureatkami zostały: Anna Kopyto – inżynierka TfL, Jadwiga Bagniewska – zoolożka, Barbara Lalik – koordynatorka post-produkcji filmowej i telewizyjnej, Róża Włodarczyk – kierowniczka działu obsługi zwiedzających w Opactwie Westminsterskim, Milena Skupiński – księgowa NHS, Ashanti Akpan – piłkarka, Barbara Drozdowicz – doradczyni, Izabela Lechowicz – pilotka, Jolanta Kutereba – dyrektorka

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 11

Fot. Marcin Urban

artystyczna folkowej grupy tanecznej „Karolinka”, Ewa Gluza – liderka polskiej społeczności w Oxfordzie, Marta Krupińska – przedsiębiorczyni, Ewelina Wachnicka – mikrobiolożka, Oliwia Miłek-Richards – prognostyczka zapotrzebowania na energię elektryczną, Kasia Madera – prezenterka BBC World News, Agata Gostyńska – Jakubowska – analityczka Centre for European Reform, Katarzyna Grabka – koordynatorka ds. mediacji i sprawiedliwości naprawczej w Essex PFCC, Joanna Młudzińska – wiceprzewodnicząca Polskiego Ośrodka Społeczno – Kulturalnego, Monika Chomka – pielęgniarka prowadząca przychodnię.

Profile laureatek, przygotowane przez fotoreporterkę Jadwigę Brontē oraz dziennikarza Jakuba Krupę zostały opublikowane na stronie ambasady RP w Londynie. Rozmowy z nagrodzonymi paniami prezentujemy też sukcesywnie w „Coolturze” (patrz strona 44). —

Anna Kopyto

Róża Włodarczyk

Katarzyna Grabka

Nº 730 | Cooltura | 11

12/03/2018 19:39:05

W Y DA R Z E NI A Fot. Met Police

Zamachowiec z Parsons Green przeszedł szkolenie dla terrorystów

>

Ahmed Hassan, oskarżony o zamach bombowy w pociągu metra przy stacji Parsons Green, przeszedł trening terrorystyczny w obozie tak zwanego Państwa Islamskiego w Iraku.

Jak ustalił sąd, 18-latek informował o tym podczas przesłuchania, przed

Obiad, który odbił się czkawką

staraniem się o azyl w Wielkiej Brytanii w styczniu 2016 roku. Tłumaczył wówczas, że został do tego zmuszony. Na Wyspy przedostał się nielegalnie w 2015 roku, ukrywając się w ciężarówce. Prokuratura przedstawiła jednak dowody, że podczas pobytu w Wielkiej Brytanii

>

Tłum londyńczyków protestował na Downing Street podczas oficjalnej wizyty księcia Arabii Saudyjskiej w Londynie. Po Westminster krążyły w tym czasie vany z plakatami, krytykującymi ten kraj za bombardowania Jemenu.

Mimo manifestacji Muhammad bin Salman, będący arabskim odpowiednikiem premiera, spotykał się z Theresą May i został podjęty na obiedzie przez królową Elżbietę II. Jak podaje BBC, brytyjski rząd postrzega go jako reformatorską siłę w świecie arabskim po tym, jak pozwolił, by kobiety prowadziły samochody. Wielka Brytania liczy na otwarcie rynku arabskiego i zwiększenie wymiany handlowej po wyjściu z Unii Europejskiej.

Theresa May wezwała jednak arabskiego

12 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 12

sympatyzował z ideologią ISIS. Jeden ze świadków przyłapał go na słuchaniu arabskiej pieśni, wzywającej do zabijania niewiernych.

Bomba, którą sam złożył, kupując składniki przez internet i w lokalnych supermarketach, była wypełniona ostrymi przedmiotami, by wzmocnić siłę rażenia. Szczęśliwie ładunek nie eksplodował w całości, dzięki czemu nikt nie zginął. 30 osób zostało jednak poważnie rannych w wyniku poparzeń lub stratowania podczas ucieczki.

Do zamachu doszło 15 września ubiegłego roku w pociągu linii District. —

Popularna marka zamyka sklepy

»

New Look to kolejna sieć sklepów, która poinformowała

o poważnych problemach finansowych.

Jak podaje BBC, brytyjska sieć odzieżowa planuje zamknięcie 60 sklepów i zwolnienie 980 osób.

To część planu ratunkowego przedstawionego do akceptacji Fot. Etienne Oliveau/Getty Images

kredytodawcom. New Look ma w sumie 593 placówki i 15,3 tys.

księcia do rozwiązania kryzysu humanitarnego w Jemenie. Arabia Saudyjska jest częścią międzynarodowej koalicji, dowodzonej przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię, która walczy z powstaniem islamskich ekstremistów Houthi.—

pracowników. Firma Deloitte, występując w imieniu New Look, tłumaczy problemy silną konkurencją ze strony sprzedawców internetowych i spadkiem wydatków konsumenckich w związku z Brexitem.

12/03/2018 19:39:06

Nยบ 730 | Cooltura | 13

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 13

12/03/2018 19:39:07

W Y DA R Z E NI A Fot. Maciej Urban

Brak pracowników zagrożeniem dla branży budowlanej

>

O wyzwaniach związanych z Brexitem i nowych technologiach, jak zastosowanie dronów w budownictwie dyskutowało prawie 200 przedsiębiorców, którzy wzięli udział w II Brytyjsko-Polskim Forum Budowalnym.

– Patrząc na rynek budowlany w Polsce i w Wielkiej Brytanii widać pewne dysproporcje – mówił Michael Dembinski z Brytyjsko – Polskiej Izby Handlowej. – W Polsce branża rośnie na potęgę. W Polsce jest bum, i w sektorze prywatnym i w publicznym. Największym wyzwaniem dla deweloperów i podwykonawców jest znalezienie ludzi do pracy. W sektorze budowlanym pracuje 380 tys. osób – o 100 tys. mniej osób, niż w czasie bumu przed Euro 2012. Natomiast w Wielkiej Brytanii mamy odwrotną sytuację. Patrząc na dane statystyczne jest spadek w branży.

Jest mniej inwestycji i obawa co się sta-

Rico Wojtalewicz, National Federation of Builders

nie po Brexicie. To jeszcze nie zapaść na rynku, ale inna sytuacja od tej w Polsce. Największe wyzwanie w Wielkiej Brytanii po Brexicie na pewno będzie związane z pracownikami.

Na razie większość przedstawicieli firm, z którymi rozmawialiśmy

podczas forum nie odczuwa poważniejszych problemów związanych z wyjściem kraju z Unii Europejskiej.

W wypowiedziach najczęściej pojawiają się wątpliwości dotyczące dostępu do siły roboczej.

– Nie odczuwamy poważniejszych konsekwencji Brexitu, poza tym, że kilku naszych cennych pracowników pojechało do Polski – mówi Joanna Paliński z firmy budowlanej JP Projekct Management Ltd. – Jak powiedzieli warunki życia i pracy wydawały im się bardziej atrakcyjne w Polsce.

– Najpoważniejsze obawy jakie w związku z Brexitem zgłaszają nasi członkowie to dostęp do pracowników, czy będzie można zatrudniać osoby z Polski – mówi Bartłomiej Kowalczyk, z Polish Business Link. – Pozostałe obawy są związane z samym prowadzeniem działalności gospodarczej.

Część z tych obaw udało się rozwiać podczas wykładów. Jednym z prelegentów był Rico Wojtalewicz, doradca National Federation of Builders, który podpowiadał jak firmy z branży budowlanej mogą przygotować się do Brexitu. Wydarzenie, które odbyło się w głównej siedzibie banku NatWest w londyńskim city zorganizował Polish Business Link – wspierający polskich przedsiębiorców działających w Wielkiej Brytanii. —

14 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 14

12/03/2018 19:39:08

Michael Dembinski, Brytyjsko-Polska Izba Handlowa

Nยบ 730 | Cooltura | 15

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 15

12/03/2018 19:39:10

W Y DA R Z E NI A

Klocki Lego pomagają w walce z hakerami

>

Londyńska policja za pomocą klocków Lego uczy przedsiębiorców, jak zabezpieczyć komputery przed cyberatakiem.

Klocki są wykorzystywane w grach symulacyjnych. Policjanci budują z nich makiety biur, by zobrazować schemat potencjalnego ataku i słabe punkty infrastruktury. Ze szkoleń skorzystało już 13 firm. A kolejnych 18 czeka w kolejce.

Metropolitan Police cały czas przyjmuje zgłoszenia. Program warsztatów „Decisions and disruptions” Scotland Yard opracował na podstawie badań naukowców z uniwersytetu w Bristolu i National Cyber Security Centre. —

Polski rząd liczy na wzrost eksportu mimo Brexitu

»

– Jestem pewien, że pomimo Brexitu nasza obecność na tym rynku będzie się stale zwiększać – powiedział w rozmowie z tygodnikiem „Cooltura” Wojciech Stando, szef

Polska Agencja Inwestycji

londyńskiego biura.

i Handlu otwiera swoje

Wielka Brytania jest drugim po Niemczech krajem, do którego polskie firmy eksportują najwięcej towarów. To głównie żywność, urządzenia mechaniczne, kosmetyki i meble.

biuro w Londynie. Celem agencji jest promowanie polskich firm i produktów na świecie.

Mimo Brexitu, polski rząd chce wspierać eksport rodzimych towarów do Wielkiej Brytanii.

16 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 16

12/03/2018 19:39:12

Nยบ 730 | Cooltura | 17

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 17

12/03/2018 19:39:14

W Y DA R Z E NI A

Rekordowa liczba Brytyjczyków przeszła do tańszych dostawców energii

>

Rekordowa liczba Brytyjczyków zmieniła w lutym dostawcę energii na tańszego – podała organizacja Energy UK. Na zmianę zdecydowało się 660 tys. klientów – o 60 proc. więcej niż rok temu.

W całym ubiegłym roku nowego dostawcę gazu i prądu wybrało ponad cztery mln odbiorców.

Najczęstszy powodem zmiany były zbyt wysokie ceny.

Brytyjski rząd od kilku lat zachęca do korzystania z internetowych porównywarek cen i wybierania najkorzystniejszych ofert.

Zmiana dostawcy jest bardzo prosta. Pomaga w niej między innymi strona USwitch.com —

Nietypowe nauki przedmałżeńskie Meghan Markle

»

Narzeczona księcia Harry’ego została porwana i odbita przez

komandosów SAS w ramach przygotowań do wejścia w rodzinę królewską.

Podczas dwudniowego szkolenia

w Herefordshire amerykańska aktorka została przeszkolona na wypadek ataku terrorystów. Dla osiągnięcia większego realizmu w trakcie symulowanego porwania używano ostrej amunicji.

Podobne szkolenie musiała przejść przed ślubem księżna Diana, bo panowało wówczas duże zagrożenie ze strony terrorystów IRA. Nieprzyjemny trening ominął Kate Middleton, która poślubiła księcia Williama w spokojniejszym okresie.

Członkowie rodziny królewskiej są przez całą dobę pod ochroną najlepszych komandosów z elitarnej jednostki SAS. Będą oni także obecni 19 maja podczas ślubu Meghan i Harry’ego.

18 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 18

12/03/2018 19:39:17

Nยบ 730 | Cooltura | 19

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 19

12/03/2018 19:39:18

ności, współpracując z wieloma organizacjami w całej Wielkiej Brytanii, w tym polskimi, które oferują poradnictwo i wsparcie dla lokalnych społeczności.

W ubiegłym roku współpracowaliśmy z 450 organizacjami.

Mamy bazę danych, zawierającą 30 mln adresów, dzięki której za jednym kliknięciem możemy pojawić się w domach, które nie płacą abonamentu.

Baza danych jest najważniejszym narzędziem w wykrywaniu osób uchylających się od płacenia. Dzięki niej koncentrujemy uwagę na wybranych adresach, możemy napisać do lokatorów lub ich odwiedzić. Osoby korzystające z TV bez opłaconego abonamentu ryzykują postępowaniem sądowym i karą do 1 tys. funtów. W interesie większości, która płaci abonament, mamy obowiązek ścigania osób, które naruszają prawo.

P OR A D Y Marcin Urban

Sprawdź, czy musisz płacić TV Licence

>

1 kwietnia podrożeje TV Licence, czyli brytyjski abonament radiowo-telewizyjny. Do redakcji wpływa wiele pytań od naszych czytelników, którzy nie są pewni czy muszą ponosić tę opłatę. Obawy są słuszne, bo przyłapanym na niepłaceniu grozi 1 tys. funtów kary i obniżenie wiarygodności kredytowej. Na najczęściej powtarzające się wątpliwości odpowiada rzecznik prasowy TV Licensing.

O ile wzrośnie TV Licence 1 kwietnia i w kolejnych latach?

Od 1 kwietnia 2018 opłata roczna wzrośnie do 150.50 funtów. Każdy, kto zaczął płacić przed 1 kwietnia 2018 będzie płacić 147 funtów, aż do odnowienia abonamentu. Gospodarstwa domowe, którym abonament wygasa przed 31 marca 2018 mogą zaoszczędzić 3.50 funta odnawiając go przed 1 kwietnia.

Wysokość opłaty jest ustalana przez rząd zgodnie z inflacją, a w 2016 roku rząd ogłosił, że będzie ona podnoszona o wartość inflacji przez 5 lat od 1 kwietnia 2017.

Kto jest zobligowany do płaceni TV Licence?

Każdy, kto ogląda lub nagrywa wszelkie programy telewizyjne nadawane na żywo lub pobiera i ogląda programy BBC, dostępne na iPlayer musi płacić TV Licence. Niezależnie od urządzenia z którego korzysta.

Czy są jakieś wyjątki?

TV Licence nie muszą płacić osoby, które nie oglądają lub nie nagrywają programów telewizyjnych nadawanych w tradycyjnej telewizji lub na żywo w internecie, a także osoby, które nie

pobierają lub nie oglądają programów BBC na platformie iPlayer – na żywo, z odtworzenia lub na żądanie. Abonamentu nie płaci w sumie 2 procent gospodarstw domowych.

Na co są przeznaczane wpływy z TV Licence?

Ponad 90 proc. wpływów z abonamentu trafia do stacji telewizyjnych BBC, stacji radiowych, platformy iPlayer i innych serwisów internetowych. Część wpływów jest przeznaczana na rozwój sieci internetowej, utrzymanie lokalnych stacji telewizyjnych oraz walijskiej stacji S4C. Mimo że zmieniają się sposoby, w jakie oglądamy telewizję i słuchamy radia, abonament wciąż pozwala BBC na nadawanie bez reklam i bycie niezależnym nadawcą.

Jak wygląda egzekwowanie tego obowiązku?

TV Licensing jest po to, by wyjaśniać, kiedy trzeba płacić abonament i jak to robić. Robimy, co w naszej mocy, by uświadomić obywateli o ich obowiązkach, wynikających z prawa i dać im możliwość uregulowania zobowiązań.

Docieramy także do lokalnych społecz-

Jak wygląda inspekcja w domach, które nie płacą?

Inspektorzy (Enquiry Officers) odwiedzają takie domy i zachęcają do opłacenia abonamentu. Mogą też pobrać opłatę na miejscu w gotówce, czekiem lub kartami płatniczymi. Mogą też pomóc w ustaleniu ratalnego planu płatności. Za każdą przyjętą płatność inspektorzy wystawiają potwierdzenie. Wolimy, by ludzie płacili dobrowolnie, niż byli ścigani sądowo i karani.

Przechodząc do pytań od czytelników, wielu Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii ogląda tylko polskie stacje telewizyjne, korzystając z anten satelitarnych lub internetu. Czy oni także powinni płacić TV Licence?

Tak, powinni. Trzeba płacić TV Licence, jeśli ogląda się lub nagrywa programy TV nadawane „na żywo”, bez względu na to skąd są nadawane lub dystrybuowane. Obejmuje to także programy nadawane satelitarnie i streaming online spoza Wielkiej Brytanii, m.in. wydarzenia sportowe i zagraniczne programy, w tym polskie stacje telewizyjne.

Telewizja „na żywo” oznacza każdy program, który można oglądać lub nagrywać w tym samym czasie, w którym jest nadawany w TV lub internecie.

20 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 20

12/03/2018 19:39:19

Jeden z naszych czytelników ma ogromny telewizor, ale używa go tylko do gier. Czy musi płacić TV Licence?

Nie. Nie trzeba płacić TV Licence, jeśli telewizora używa się tylko do gier i oglądania DVD, tak długo, jak nie ogląda się na nim lub nie nagrywa telewizji nadawanej „na żywo” lub programów na BBC iPlayer. Zasada ta dotyczy wszystkich urządzeń.

Inny czytelnik ma komputer i laptopa, ale nie ma telewizora. Nie ogląda żadnego rodzaju telewizji.

Czy musi płacić?

Nie. Nie trzeba płacić TV Licence, jeśli używa się komputera lub laptopa tylko do pracy na komputerze, tak długo jak nie ogląda się na nim lub nie nagrywa telewizji nadawanej „na żywo” lub programów na BBC iPlayer. Zasada ta dotyczy wszystkich urządzeń.

Nie oglądam TV, ale mam radio i słucham brytyjskich stacji radiowych. Czy muszę płacić?

Nie. TV Licence nie jest wymagana do słuchania radia (także przez iPlayer). Natomiast, jeśli odtwarzasz muzykę w pomieszczeniach firmowych dla klientów lub pracowników – przez radio, TV, komputer lub CD/DVD – proszę sprawdzić, czy nie powinieneś płacić licencji na korzystanie z muzyki do PRS for Music PPL. Czy muszę płacić TV Licence, jeśli oglądam tylko Netflix lub Amazon Prime TV na swoim smartfonie?

Nie. Nie trzeba płacić TV Licence, jeśli używa się tych serwisów wyłącznie do oglądania filmów na żądanie lub programów z odtworzenia. Wyjątkiem jest oglądanie programów BBC na iPlayer.

W przypadku osób żyjących w wynajętych mieszkaniach – kto jest zobowiązany do płacenia: właściciel czy lokator?

Za TV Licence jest odpowiedzialny lokator, chyba, że umowa najmu stanowi, że to właściciel będzie wnosił opłatę. W domach, które zamieszkuje kilka osób na jedną umowę najmu, TV Licence pokrywa cały dom. Jeśli na każdy pokój jest osobna umowa najmu, każdy pokój powinien płacić abonament. Każdy abonament pokrywa także oglądanie TV w pomieszczeniach wspólnych. —

Nº 730 | Cooltura | 21

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 21

12/03/2018 19:39:19

W Y DA R Z E NI A

Polish Economic Forum 2018: Praca w Polsce? Niewykluczone

>

Na Polish Economic Forum 2018 spotkało się kilkuset polskich studentów, przedstawicieli biznesu, mediów i rządu. Panele dyskusyjne i rozmowy na przerwach kawowych koncentrowały się na omówieniu pozycji gospodarczej Polski na arenie międzynarodowej, przedstawieniu trendów na polskim rynku finansowym i wyzwaniach, z którymi musi zmierzyć się Polska. Jednym z nich jest oczywiście utrata dobrze wykształconych pracowników.

Na brytyjskich uniwersytetach studiuje około 5 tys. Polaków. Według ankiet, przeprowadzonych kilka lat temu przez LSE Polish Business Society, aż 80 proc. badanych uczestników forum ekonomicznego zadeklarowała chęć powrotu do Polski po studiach.

Jak jest teraz?

– Nie wykluczam możliwości powrotu do Polski, zresztą to jest przyczyna, dlaczego tutaj wszyscy jesteśmy – mówi Aleksandra Wróbel, studentka Uniwersytetu w Surrey, która obecnie pracuje w Brukseli.

Jej zdanie podziela wielu studentów, którzy wzięli udział w sobotnim forum. Oliwia Dorost z LSE, jedna z organizatorek Forum, chce pracować w Polsce, ale podkreśla, że od krajowych pracodawców oczekuje możliwości rozwoju oraz pracy przy kreatywnych projektach. Studenci przyznają, że o ile wynagrodzenie jest ważnym czynnikiem w wyborze ścieżki kariery, to nie jest to czynnik ostateczny. Chociaż wynagrodzenia angielskie są nieporównywalnie wyższe niż nad Wisłą, to koszty życia sprawiają, że Polska jest dalej atrakcyjnym miejscem. Poza tym, jak mówi Anna Gołębiewska z LSE, jedna z organizatorek Forum, konku-

rencja w Wielkiej Brytanii jest dużo wyższa niż na przykład w Niemczech.

Rodzina i przyjaciele, którzy zostali w kraju, są natomiast czynnikiem, który biorą pod uwagę ci, którzy chcą wrócić do kraju. Niektórzy uczestnicy zwracali uwagę na nieprzyjazną sytuację polityczną w Polsce, która nie zachęca do powrotów.

LSE Polish Business Society postanowiło też sprawdzić, dlaczego młodzi ludzie decydują się na wyjazd na studia na angielskie uczelnie. Przygotowuje raport na temat różnicy między uczelniami wyższymi w Polsce i Anglii. Wstępnie wynika z niego między innymi, że tylko 23 proc. studentów kierunków humanistycznych w Polsce uważa, że studia przygotowują ich do pracy, większość studentów uważa, że system egzaminów nie jest sprawiedliwy, a nawet 1/3 badanych wyraziła chęć płacenia za studia, jeżeli poziom kształcenia byłby wyższy.

Cały raport ma zostać opublikowany przed wakacjami tego roku. — Fot. Oskar Heleniak/LSE Polish Business Society

22 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 22

12/03/2018 19:39:22

Nยบ 730 | Cooltura | 23

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 23

12/03/2018 19:39:23

TEKST SPONSOROWANY

Kiedy obawy o to, co dzieje się z należnym nam spadkiem są uzasadnione i co zrobić w takich sytuacjach?

>

Każdy ważny testament angielski wskazuje osobę (po angielsku executor), która ma być wykonawcą testamentu. Osoba ta ma zebrać wszystkie aktywa, opłacić długi i zobowiązania i zająć się dystrybucją majątku do uprawnionych spadkobierców. Zanim wykonawca testamentu podejmie działania, musi uzyskać dokument potwierdzający jego uprawnienie – Grant of Probate. Dopóki nie uzyska tego dokumentu, nie jest w stanie sprzedać nieruchomości zmarłego, zamknąć jego kont bakowych itp. Dla spadkobierców niestety oznacza to, że dopóki wykonawca testament nie uzyska Grant of Probate, nie mają szans na żadne płatności a konto ich spadku.

Jak długo więc może to zająć?

Nie ma prawnie ustalonego terminu, w którym wykonawca testamentu powinien ubiegać się o Grant of Probate. Ogólnie rzecz biorąc, brak jakiejkolwiek aktywności ze strony wykonawcy w 3 – 6 miesięcy po śmierci nie jest rzeczą niespotykaną.

Co jeśli po 6 miesiącach od śmierci brak znaku jakiegokolwiek działania? Wówczas warto napisać do mianowanego wykonawcy z zapytaniem i prośbą o wyjaśnienia.

Mianowany wykonawca testamentu może nie chcieć przyjąć na siebie zobowiązania. Jeśli tak, powinien się go formalnie zrzec, podpisując deed of renunciation.

Dokument ten należy złożyć w sądzie (Probate Registry). Jeśli testament nie mianuje żadnych innych wykonawców poza tym, który nie jest chętny do podjęcia zobowiązania, administracją spadku będą mogli zająć się spadkobiercy, którzy tym niemniej będą musieli uzyskać Grant of Probate.

Jeśli wykonawca testamentu nie podejmuje się administracji, ani nie chce for-

malnie zrezygnować z piastowania funkcji wykonawcy testamentu, spadkobiercy mogą złożyć pozew do sądu o usunięcie wykonawcy i mianowanie zastępcy (w tym np. jednego ze spadkobierców). Należy w tym celu złożyć w sądzie oryginał testament, co może okazać się trudne, gdy jest on w posiadaniu wykonawcy, który nie chce z nami współpracować. Jeśli taka sytuacja ma miejsce, musimy formalnie wezwać osobę, która jest w posiadaniu oryginału testamentu, do przedstawienia go w sądzie, w przeciągu 8 dni. Procedura ta po angielsku nazywa się subpoena. Jeśli pozwany nie odpowie na wezwanie, uruchamiana jest kolejna procedura, zwana citation. Jest to formalne wezwanie mianowanego w testamencie wykonawcy do zrzeczenia się funkcji lub złożenia podania o Grant of Probate we wskazanym terminie. Jeśli wykonawca testamentu nie odpowie na to wezwanie, sąd wyda orzeczenie o jego usunięciu i mianuje zastępcę.

Jeśli wykonawca testamentu uzyskał Grant of Probate, ale poza tym, nie wiadomo, co więcej zrobił, warto poprosić go o przedstawienie pełnego raportu finansowego z administracji masy spadkowej.

Jeśli spadkobierca proszący o przedstawienie raportu nie otrzyma go, lub nie jest zadowolony z jego treści, może w odpowiedzi wnieść pozew o usunięcie wykonawcy i mianowanie zastępcy.

Sąd nie podejmuje decyzji o usunięciu wykonawcy lekko. Sądy nie patrzą pochlebnie na pozwy o usunięcie wykonawcy wniesione na podstawie tego, że spadkobierca po prostu nie ufa wykonawcy lub go nie lubi. Co do zasady sąd wyda orzeczenie o usunięciu wykonawcy jedynie, jeśli zostaną przedstawione dowody, że wykonawca został zdyskwalifikowany (skazano go i np. siedzi w więzieniu); jest niezdolny do wykonywania funkcji (np. cierpi na chorobę fizyczna lub psychiczną, która uniemożliwia mu działanie); lub jest niewłaściwą osobą do wykonywania tej funkcji.

Osoba niewłaściwa to taka, której interesy prywatne są w konflikcie z interesami spadkobierców lub taka, która w wykonywaniu swojej funkcji dopuściła się niewłaściwości (odmówiła przedstawienia raportu z działalności, przywłaszczyła sobie lub w inny sposób źle rozporządziła kapitałem masy spadkowej itp.). Choć to na pewno zachowanie niewłaściwe we strony wykonawcy, sąd nie orzeknie o usunięciu wykonawcy, który jest nieuprzejmy. Zarzuty, że wykonawca jest opieszały w podejmowaniu działań też nie zawsze skutkują jego usunięciem. Sukces pozwów o usunięcie wykonawcy zawsze zależy od okoliczności konkretnej sprawy.

Aby porozmawiać na temat problemów z wykonawcą testamentu i uzyskać poradę na temat tego, jak można je rozwiązać zachęcam do kontaktu ze mną. —

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Alexandra Knipe jest prawnikiem pracującym w kancelarii Anthony Gold, biegle operującym zarówno w języku angielskim, jak i polskim.

Z Panią Alexandrą można skontaktować się pod numerem telefonu: 0207 940 4000 lub e-mailowo: alexandra.knipe@anthonygold.co.uk

24 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 24

12/03/2018 19:39:24

Nยบ 730 | Cooltura | 25

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 25

12/03/2018 19:39:25

TR A NSP ORT Przygotował Marcin Urban Zdjęcia Transport for London

Pierwszy kurs na linii Elizabeth

>

Przez tunel linii metra Elizabeth przejechał pierwszy pociąg pasażerski. Była to dziewicza jazda testowa z technikami metra na pokładzie.

Skład wyruszył ze stacji Abbey Wood, położonej na wschodniej końcówce linii Elizabeth. Dojechał do Docklands i wrócił do Abbey Wood.

Był to początek praktycznych testów trakcji i sygnalizacji, które potrwają kilka miesięcy.

Linia Elizabeth połączy Shenfield i Abbey Wood na wschodzie, przez Canary Wharf i Paddington z lotniskiem Heathrow i Reading na zachodzie. Będzie mieć ponad 100 km długości i 40 stacji. Wszystkie będą przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Po linii będą kursować nowe, dwustumetrowe pociągi Bombardiera, mogące zabrać 1,5 tys. pasażerów.

W grudniu zostaną otwarte trzy sekcje nowej linii – z Paddington do Abbey Wood, z Paddington do Heathrow i z Liverpool Street do Shenfield.

Pełne otwarcie całej trasy nastąpi w grudniu przyszłego roku. —

Tramwaje nie pojadą w święta

»

Transport for London planuje w Wielkanoc modernizację sieci tramwajowej w

Croydon.

W związku z tym od 30 marca do 4 kwietnia nie będzie połączeń z Reeves Corner do Sandilands. Między Waddon Marsh a Sandilands będą kursować autobusy zastępcze. Z kolei od 30 marca do 8 kwietnia wstrzymany będzie ruch między East Croydon i Sandilands.

Ekipy remontowe wymienią szyny na odcinkach od George Street do Church Street oraz od Cherry Orchard Road do Addiscombe Road, a także nawierzchnię przystanków Wellesley Road i Church Street.

By skrócić czas utrudnień dla pasażerów prace będą prowadzone przez całą dobę, co jednak może być uciążliwe dla okolicznych mieszkańców.

Zdjęcia: TFL

26 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 26

12/03/2018 19:39:27

Nยบ 730 | Cooltura | 27

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 27

12/03/2018 19:39:28

PORADNI K PRZEDSIĘBIORCY

Marcin Maj

Innowacje w biznesie

>

Zapewne każdy z nas słyszał o firmie Ford, słynnym amerykańskim producencie samochodów. Jednak nie każdy wie, że właściciel Henry Ford zrewolucjonizował proces produkcji, wprowadzając taśmy montażowe. Założę się, że mało kto wie też, skąd Ford ten pomysł zaczerpnął, ale o tym za chwilę.

Zanim rewolucyjny model „T” wszedł na rynek, samochody montowano ręcznie. Było to niezwykle czasochłonne zajęcie, które dodatkowo wymagało odpowiednio przeszkolonej kadry. Wszystko to niesamowicie podnosiło koszty, przez co samochody były pojazdami dla bogatych.

Samochód, który dziś w większości domów jest standardem, w tamtych czasach był czymś luksusowym, a najpopularniejszą alternatywą był zwyczajny koń z wozem. Był też o niebo tańszy i to właśnie niskiej cenie zawdzięczał swoją popularność. Ford zadał sobie proste pytanie: jak zrobić samochód, który ceną byłby zbliżony do ceny konia z wozem? Odpowiedź przyszła z przemysłu pakowania mięsa!

Ford postanowił zaczerpnąć taśmowe wykonywanie zadań i przenieść je na grunt produkcji samochodów. Dzięki ciągłemu doskonaleniu produkcji udało się obniżyć czas montażu jednego samochodu z 12 godzin do zaledwie 90 minut! Nie było także konieczności zatrudniania wykwali-

fikowanej kadry, bo przecież śrubkę każdy dokręcić może.

Aby jeszcze bardziej obniżyć koszty, model „T” był oferowany tylko w jednej wersji nadwozia, w jednym kolorze, a dodatkowych opcji było zaledwie kilka. O dziwo, Ford był jednym z najlepszych pracodawców, który oferował swoim pracownikom najlepsze stawki.

W tamtych czasach nie było czegoś takiego, jak części zamienne: jak coś się popsuło, to trzeba było część wykonać samemu. Ford, wprowadzając części zamienne, dokładnie je przy tym skatalogował i większość z nich można było kupić w sklepie żelaznym, co obniżało koszty naprawy.

W ten oto sposób w 1914 roku udział w rynku samochodowym wynosił już 50%, czyli co drugi sprzedawany pojazd pochodził od Forda.

Jeszcze jednym niezwykle ważnym aspektem jest fakt, że Ford nie musiał z nikim konkurować, gdyż stworzył zupełnie nową niszę. Dzięki temu nie tylko nie odbierał klientów innym pro-

ducentom, ale także ściągał zupełnie nowych nabywców.

Takich przykładów, jak Ford, jest znacznie więcej. Gdy zwrócicie uwagę na przystanki autobusowe, zauważycie, że na większości reklam widnieje jedno logo: JCDecaux. To oni wpadli na pomysł umeblowania przystanków reklamą i dzięki temu dominują w tym segmencie w większości europejskich miast oraz na świecie. Innym wszystkim dobrze znanym przykładem jest Apple, które wprowadziło iPoda oraz iTunes, zmniejszając piractwo i tworząc jednocześnie zupełnie nową niszę.

To, co zrobiły wyżej wymienione firmy, nazywamy innowacyjnością w zakresie wartości. Oznacza to zmianę modelu biznesowego na taki, który zaspokoi potrzeby klienta za niższą cenę, albo zaoferuje coś, co do tej pory było w danej branży niedostępne. Dobra wiadomość jest taka, że taki proces można przeprowadzić dosłownie w każdej działalności. —

28 | Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 28

12/03/2018 19:39:29

Nยบ 730 | Cooltura | 29

730-MAKIETA 1 01-29 CC.indd 29

12/03/2018 19:39:31

COOL TIME. RECENZJA

>

W podróż przez 12 miesięcy życia artystycznego i prywatnego Pabla Picassa zaprasza Tate Modern.

Historia, przedstawiona w Tate, zaczyna się w grudniu 1931 roku dwoma wymownymi dziełami, które powstały podczas świąt Bożego Narodzenia, które Picasso spędził z rodziną. Pierwsze jest obrazem jego rozpadającego się powoli małżeństwa z Olgą Khokhlovą. Drugie dzieło, to zmysłowy portret kobiety z niewyraźną, rozmazaną twarzą. Wraz z przejściem do kolejnych sal wystawy, które reprezentują następne miesiące 1932 roku, dowiadujemy się więcej o tajemniczej kochance malarza. Marie-Thérèse Walter będzie pojawiać się coraz częściej w jego działach, a trzy akty z jej postacią są najważniejszymi obrazami na wystawie.

Tate Modern postanowiło też stworzyć salę zainspirowaną retrospektywą Picassa. Malarz sam był kuratorem wystawy, co było dość kontrowersyjnym posunięciem. Odmówił umieszczenia informacji o datach i tytułach obrazów, bo jak powiedział „to wszystko jestem ja”. Bronił się przed kategoryzacją siebie, jako artysty.

Zdjęcia: Agata Olewińska

Przygotowała Joanna Karwecka

Picasso 1932 – Love, Fame, Tragedy 8.08 – 9.09. Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Blackfriars, Southwark.

Otwarte: pt. – sob. 10:00 – 22:00, niedz. – czw. 10:00 – 18:00. Bilety: £19.70 www.tate.org.uk

Frances Morris, dyrektorka Tate Modern To pierwsza solowa wystawa Picassa w Tate Modern, dlaczego się na nią zdecydowaliście?

Chcieliśmy przybliżyć jego sztukę nowej generacji, pokazać ją w nowym świetle. Ta wystawa jest o tyle wyjątkowa,

Wraz ze zbliżaniem się do końca 1932 roku widzowie obserwują zmianę nastroju jego prac. Fascynacja nowym uczuciem zostaje zastąpiona strachem przed coraz bardziej prawicowymi i nacjonalistycznymi rządami w Europie. W tym czasie Picasso porzuca też wypracowane techniki malarskie na rzecz eksperymentów. Kolory i figury na jego obrazach się rozchodzą, co symbolizuje powolny rozpad. Wystawę zamyka obraz namalowany zaraz przed dojściem Hitlera do władzy. —

Tak, to był długi proces, wymagający skomplikowanej dyplomacji. Udało nam się dotrzeć do 25 prywatnych kolekcji.

Nie zrobilibyśmy tego bez ogromnej pomocy ze strony rodziny artysty, która zaangażowała się w tę wystawę z ogromnym entuzjazmem.

Dlaczego wystawa została ograniczona tylko do prac z 1932?

To był ważny rok, zarówno

że w zasadzie udało nam się odtworzyć

w zawodowym i prywatnym życiu

jego studio. Większość z tych obrazów

Picassa. Rozpadło się jego małżeństwo,

i rzeźb „spotkała się” po raz pierwszy od

a jednocześnie zaczął się związek

czasu opuszczenia pracowni malarza.

z Marie-Thérèse Walter. W tym roku odbyła się także pierwsza wystawa-

Trudno było pozyskać te prace?

30

retrospektywa malarza.

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 30

12/03/2018 19:56:05

Fot. Stuart C. Wilson/Getty Images

COOL TIME. ZAPOWIEDZI > Eat & Drink Festival Olympia, Hammersmith Road, Londyn, W14 8UX. Stacja: Kensington (Olympia). Bilety: od £20 www.eatanddrinklondon.com Kulinarna podróż bez opuszczania Londynu.

Ekscytujące smaki różnych kuchni świata – od Indii do Włoch, od burgerów po bavarois do spróbowania w jednym miejscu. A do tego warsztaty z serwowania win, robienia punchu, pieczenia chleba i wiele innych. Będzie też możliwość nauki gotowania pod okiem najlepszych szefów kuchni oraz zrobienia zakupów na targu pełnym wyjątkowych produktów.

» festiwal > St Patrick's Day Parade and Festival 16.03-18.03. Trafalgar Square, Londyn, WC2N 5DN. Stacja: Charing Cross. Wstęp wolny www.london.gov.uk

Jak co roku o tej porze Londyn zmienia kolor. W barwach zieleni Irlandczycy obchodzą dzień świętego Patryk i do zabawy zapraszają całe miasto. KÍLA, London Lasses i Chris O’Malley wystąpią na scenie głównej na Trafalgar Square z koncertami tradycyjnej muzyki irlandzkiej.

Oprócz tego będzie można zobaczyć pokazy tańca irlandzkiego, kobiecy chór z Dublina, projekty uczniów i młodzieży, celebrujące bycie Irlandczykiem i wiele, wiele innych.

Scena na Trafalgar Square to jedynie część wielkiego irlandzkiego festiwalu. W programie między innymi pokazy filmów, strefa dla dzieci, wycieczki z przewodnikiem, wystawa sztuki irlandzkiej na Camden Market i mnóstwo tradycyjnego jedzenia.

Ukoronowaniem festiwalu będzie jak co roku parada. Ruszy o 12.00 w niedzielę i przejdzie przez Piccadilly, mijając The Ritz, Piccadilly Circus, Trafalgar Square i Whitehall.

» wystawa > Tacita Dean: STILL LIFE 15.03 – 28.05. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Embankment, Charing Cross. Otwarte codziennie 10.00 – 18.00, w pt. do 21.00.

Bilety: £14 www.nationalgallery.org.uk Martwa natura widziana oczami Tacity Dean, wiodącej twórczyni gatunku. Dean jest jednocześnie kuratorką wystawy. Swoje prace, m.in. specjalnie przygotowany na to wydarzenie film „Ideas for sculpture in a setting”, pokazuje w towarzystwie prac innych współczesnych artystów – Thomasa Demanda, Roni Horn i Wolfganga Tillmansa.

Wystawy związane z tą artystką: Tacita Dean: PORTRAIT i Tacita Dean: LANDSCAPE, będzie można zobaczyć w National Portrait Gallery i Royal Academy of Arts.

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 31

| 31

12/03/2018 19:56:08

> Art Capital: Art for the Elizabeth Line 13.03 – 6.05. Whitechapel Gallery, 77-82 Whitechapel High St, Londyn E1 7QX. Stacja: Aldgate East. Otwarte: wt.- śr i pt.-niedz. 11:00 – 18:00, czw. 11:00 – 21:00. Wstęp wolny www.whitechapelgallery.org Jak będzie wyglądać nowa linia metra? Na pewno będzie pełna sztuki, nad przygotowaniem której czuwa The Crossrail Art Programme. We współpracy z artystami brytyjskimi i międzynarodowymi pracuje nad zbiorem, który od grudnia 2018 roku będzie można oglądać w metrze i na stacjach linii Elizabeth. Pierwszą odsłonę prac nad tą nietypową galerią – szkice, makiety, projekty – można już oglądać w Whitechapel Gallery.

» teatr > Misty 15.03 – 21.04. Bush Theatre, 7 Uxbridge Rd, Shepherd's Bush, Londyn W12 8LJ. Stacja: Shepherd's Bush market. Spektakle: pon. – sob. 19:45, dodatkowo śr. i sob. :14:45. Bilety: £20 www.bushtheatre.co.uk Sztuka Arinzé Kene’a, znanego mi.in. z „The pass”, nominowanego do BAFT-y i z serialu „Crazy head”, który można oglądać na Netflixsie.

Artysta zabierze widzów w liryczną podróż do nieznanego Londynu. Wykorzystując teatr innowacyjny, powstały z połączenia gagów, monologu, żywej sztuki, performance oraz śpiewu, pokaże technikę opowiadania historii na zupełnie innym poziomie.

» poza Londynem > Hut 11A: The Bombe Breakthrough Od 24.03, The Mansion, Bletchley Park, Sherwood Drive, Bletchley, Milton Keynes, MK3 6EB, Stacja: Bletchley bletchleypark.org.uk

32

Fot. Jack Taylor/Getty Images

Nowa wystawa stała szczegółowo opowiada historię Enigmy.

Widzowie dowiedzą się o przeszkodach i wyzwaniach, jakie stały przed grupą prowadzoną przez Alana Turinga i Gordona Welchmana.

Wykorzystując muzealne

archiwa historii oralnej kuratorzy pokazują, jaki wpływ złamanie Enigmy miało na losy II wojny światowej. Będzie można zobaczyć m.in. odszyfrowane wiadomości, oryginalne plany i dokumenty, które nie były wcześniej pokazywane publicznie.

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 32

12/03/2018 19:56:11

> Peter Rabbit Od 16.03, animowany, USA, reż. Will Gluck, wyst. James Corden, Margot Robbie, Daisy Ridley, Domhnall Gleeson, Elizabeth Debicki, Rose Byrne, Sam Neill, Sia

» film

Adaptacja książki Beatrix Potter. Niesforny królik stara się przejąć kontrolę nad ogrodem Thomasa McGregora, który przyjechał z Londynu i wprowadza nowe reguły życia w wiejskiej posiadłości.

> Gook Od 16.03, USA, dramat, reż. Justin Chon, wyst. Simone Baker, Justin Chon, Curtiss Cook Jr., David So, Kirlew 'bliss' Vilbon, Chris Jai Alex Eli i Daniel, dwójka braci koreańskiego pochodzenia, są właścicielami podupadającego sklepu z butami. Zaprzyjaźniają się z 11-letnią dziewczynką, która ucieka ze szkoły i czasem pomaga im w pracy. Po ogłoszeniu wyroku Rodneya Kinga, kiedy wybuchają zamieszki, cała trójka stara się obronić sklep przed atakami.

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 33

| 33

12/03/2018 19:56:12

Andrzej Wełmiński

»

Artysta wizualny, reżyser teatralny. Współpracował

z Tadeuszem Kantorem, związany z krakowskim teatrem Cricot 2.

>

O czym jest spektakl „The comet”? „Kometa” to jest dziwne opowiadanie Brunona Schulza. Ono niby należy do „Sklepów cynamonowych”, ale nie zostało opublikowane w zbiorze. Jednak łączy się ze „Sklepami” poprzez osoby. Jest opowiadaniem katastroficznym, wszystko zmierza do nieuchronnego końca.

Ale nagle okazuje się, że katastrofa rozwiewa się w potoku codziennych zajęć. Jest tam kilka elementów, które są dla nas bardzo aktualne. I to przeważyło szalę, że zdecydowaliśmy się bazować na tej historii.

Ale spektakl też bazuje na życiu samego Schulza.

Są tu takie elementy, które wydawały mi się bardzo ciekawe, na przykład kino Urania w Drohobyczu. Było własnością brata Brunona – Izydora. I Bruno Schulz, jeszcze jako młody chłopak, uwielbiał chodzić na seanse filmowe. Bardzo dużo elementów z tych filmów można znaleźć w jego literaturze. Najciekawsze jest to, że na pewno duży wpływ wywarły na niego filmy Walta Disneya, rysunkowe, czarno-białe.

Chodziło nam o to, żeby stworzyć realność Schulza, a każdy artysta żyje nie tylko w tej realności materialnej, ale jeszcze w tej swojej

34

COOL TIME. KINOTEKA

Sztuka łączy rzeczy niemożliwe Z Andrzejem Wełmińskim rozmawiała Joanna Karwecka.

Zdjęcia: Jacek Maria Stokłosa

imaginacyjnej. One się bardzo często mieszają. Rysunki Schulza są w tej kwestii niezmiernie ważne.

Opowiadania Schulza też są bardzo wizualne. Jak robi się do tego teatr?

My robiliśmy spektakl o naszych wrażeniach, emocjach, stanach, które się pojawiają w czasie czytania. Schulz jest partnerem w tej rozgrywce. Cały spektakl powstaje na zasadzie kolektywu. Jednym z tych elementów jest Bruno Schulz. On z nami tu jest, tak mi się wydaje. Jako postać, jako fizyczna osoba, która tragicznie zginęła. Jako twórca literatury, twórca imaginacyjnych przestrzeni.

Ja na przykład czytając go fizycznie odbierałem zapachy. Jego literatura strasznie na zmysł węchu oddziałuje.

A jak będzie to wyglądało na scenie?

W The Coronet jest jedna bardzo fajna rzecz – scena. To nie jest włoska, podniesiona scena. Tu jest scena poniżej widzów. To jest bęben, który jest zagłębiony. Jak to zobaczyłem wczoraj, to sobie uzmysłowiłem, że dzieje się tu jak w rysunkach Schulza. On wszystko widzi z góry. Jak oko Boże.

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 34

12/03/2018 19:56:12

> The Comet reż. Teresa i Andrzej Wełmiński 20-24.03, The Coronet – Print Room, 103 Notting Hill Gate, Londyn W11 3LB, Stacja: Notting Hill, Bilety od £20

Dlaczego „Kometa” jako opowiadanie jest tak aktualna?

Takie komety spadają na nas teraz co tydzień. Różnego rodzaju zagrożenia pojawiają się i z przestrzeni wirtualnej i rzeczywistej, i z mass mediów. Cały czas jesteśmy atakowani jakimiś katastroficznymi wizjami.

Z różnych względów, politycznych i astronomicznych. A drugi element to rozwój techniki. Oczywiście u Schulza pokazany jest ten XIX-wieczny przewrót, natomiast ma to odniesienia do tego, co jest aktualne.

Jak za granicą jest Schulz odbierany?

Lepiej niż u nas. Zwłaszcza w Anglii. Tu zrobił karierę. Tu są fantastyczne opracowania Schultza. Teoretyczne. W świecie anglojęzycznym jest świetnie przyjmowany. I myślę, że to jest nasz czołowy, eksportowy pisarz.

W jakim języku będzie pokazywana „Kometa”?

Wersja spektaklu jest polsko-angielska, ona powstała w naturalny sposób – w zespole, z którym rozpoczynaliśmy pracę nad spektaklem, byli nasi przyjaciele, aktorzy angielscy, z którymi współpracujemy już od kilku lat i od kilku projektów. Poza tym grają też z nami

Hiszpanki. Nasze spektakle są w ogóle bardziej wizualne niż bazujące na samym tekście. To jest raczej tworzenie obrazów.

Nagle okazuje się, że katastrofa rozwiewa się w potoku codziennych zajęć

Jakie są wyzwania w tworzeniu takiego wielokulturowego projektu?

To mnie w sztuce fascynuje, że łączy rzeczy niemożliwe. Na przykład proste bytowe sprawy, sprowadzające się do fizjologii, można łączyć z najbardziej wzniosłymi ideami.

Takie projekty to dla mnie same plusy, wyzwanie też jest plusem. Nasza praca jest zawsze kolektywna. Wkład każdego z uczestników powoduje dyskurs. Z tego dyskursu się wyłania nowa jakość, a wyłanianie się nowej jakości jest fajne. Wszyscy wnoszą swoje backgroundy, swoje pojęcia o kulturze, swoje myśli o Brunonie Schulzu. To się razem miesza, gotuje. Tak powstaje jakaś potrawa, ona jest czasem przepyszna, czasami jest niestrawna.

Europa teraz nie przepada za tą wielokulturowością.

Bo czasy są wyjątkowo głupie. Być może ta idea zwycięży i się rozsypie wszystko. No, ale to jest działanie destrukcyjne. O, to jest jedna z tych apokaliptycznych wizji. Może cała ludzkość na rozkurz powinna iść? W tej chwili okazuje się, że maszyny myślące są tak doskonałe, że zdały testy Turinga, a naukowcy przewidują, że do 2040 rok przewyższą intelektem człowieka. To po co będzie ten człowiek? —

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 35

| 35

12/03/2018 19:56:13

telny, impresjonistyczny, ukazujący różne odcienie barw kwartetu smyczkowego, to wspaniała kompozycja na otwarcie naszego recitalu. Koncert zakończymy 3 Kwartetem Krzysztofa Pendereckiego. Kompozycja ta, o wiele mówiącym tytule „Kartki z niezapisanego dziennika”, to utwór niezwykle osobisty, miejscami szalenie ekspresyjny, ekspansywny i energiczny, a czasem wyciszony, refleksyjny, nostalgiczny. Bardzo lubimy wykonywać ten kwartet, bowiem skrajne emocje są bliskie naszemu temperamentowi i dobrze czujemy się w takiej stylistyce.

MUZYKA

Pragniemy poruszyć państwa serca > Royal String Quartet 18 marca, godz. 16:00. Polski Ośrodek Społeczno - Kulturalny w Hammersmith. Bilety: £15

>

Konfraternia Artystów Polskich w Wielkiej Brytanii zaprasza na wyjątkowy koncert, przygotowany z okazji obchodów stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Międzynarodowej sławy kwartet smyczkowy Royal String Quartet wystąpi w POSK-u w niedzielę 18 marca w specjalnie przygotowanym programie, złożonym z utworów wybitnych polskich kompozytorów. Z Elwirą Przybyłowską, skrzypaczką kwartetu, rozmawiał Tomasz Furmanek.

Czym jest ta rocznica w waszym odczuciu?

Rzeczywiście okazja jest wyjątkowa – obchody stulecia niepodległości Polski. Aż trudno sobie wyobrazić, że tym, co jest dla nas takie oczywiste, czyli życiem w wolnym, niepodleglym kraju, możemy się cieszyć dopiero od tak niedawna. Tym bardziej powinniśmy doceniać to, co mamy i być dumnymi z tego, że jesteśmy Polakami. My, jako zespół, od lat z wielką dumą i przyjemnością prezentujemy na arenie międzynarodo-

36

wej polską kulturę. Staramy się umieszczać w naszych programach utwory polskich kompozytorów, tak aby mogła ich wysłuchać i zapoznać się z nimi jak najszersza publiczność. Tak też będzie podczas koncertu w Londynie.

Co zagracie w POSK-u?

Zgodnie z prośbą organizatorów zaprezentujemy program złożony w całości z muzyki polskiej. Znajdą się w nim utwory wybitnych polskich kompozytórow – Karola Szymanowskiego, Grażyny Bacewicz i Krzysztofa Pendereckiego.

Słyniecie z doskonałych wykonań kompozycji zarówno Szymanowskiego jak i innych polskich mistrzów. W drugiej części londyńskiego koncertu znajdą się podobno „Kartki z niezapisanego dziennika” Krzysztofa Pendereckiego?

Tak, zaprezentujemy I Kwartet Smyczkowy Karola Szymanowskiego, kompozytora bardzo nam bliskiego, którego obydwa kwartety smyczkowe nagraliśmy dla brytyjskiej wytwórni Hyperion. W naszym odczuciu pierwszy kwartet kompozytora, bardzo sub-

W programie waszego koncertu znajdzie się też inny niezwykły utwór, kwartet skrzypcowy Grażyny Bacewicz. Dlaczego ta kompozytorka i to dzieło?

Grając koncert złożony w całości z muzyki polskiej trudno pominąć tak dobrą kompozycję, jak 4 Kwartet Smyczkowy Grażyny Bacewicz. Utwór ten (za który kompozytorka zdobyła I nagrodę w konkursie w Liege w 1951 roku) ma w sobie wiele odniesień do polskiego folkloru, od pięknych, nostalgicznych melodii w drugiej części, po szybki, skoczny finał. Kończy się bardzo efektownie i zawsze wzbudza entuzjazm publiczności!

Londyn jest częścią waszej historii, spędziliście tu sporo czasu. Proszę, podzielcie się z czytelnikami kilkoma szczególnymi wspomnieniami z tamtego okresu.

Z Londynem wiąże się wiele pięknych, niezwykłych wspomnień.

Tu kształciliśmy się podczas letnich kursów u wybitnego Amadeus Quartet. Tu rozpoczęła się nasza międzynarodowa kariera od debiutu w Wigmore Hall oraz przyjęcia do programu BBC New Generation Artists.

Wreszcie, też tutaj, mieliśmy ogromny zaszczyt i przyjemność wystąpić dla królowej Elzbiety II i rodziny królewskiej podczas koncertu niespodzianki, zorganizowanego przez polski rząd.

Mamy w związku z tym ogromny sentyment do tego miasta. —

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 36

12/03/2018 19:56:14

Konkurs dla poetów – patriotów

»

Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny i Grupa Artystyczna KaMPe ogłaszają konkurs poetycki

imienia Tadeusza Murdzeńskiego pod tytułem „Stulecie odzyskania niepodległości”.

Można do niego zgłaszać wiersze o tematyce związanej z niepodległością, patriotyzmem i miłością do ojczyzny.

Konkurs jest skierowany do osób dorosłych, mieszkających w Wielkiej Brytanii i piszących w języku polskim.

Główną nagrodą jest czek na 750 funtów. Nagrody

finansowe w wysokości 500 funtów i 200 funtów dostaną też laureaci drugiego i trzeciego miejsca.

Zwycięscy zostaną zaprezentowani podczas koncertu galowego, który odbędzie się 17 czerwca w Teatrze POSK-u.

Zgłoszenia można przesłać do 30 kwietnia na adres Polskiego Ośrodka Społeczno – Kulturalnego w Hammersmith.

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 37

| 37

12/03/2018 19:56:14

MIEJSCE NA WEEKEND Przygotował Kordian Klaczyński

Ósmy cud świata

>

The Thames Tunnel po otwarciu w 1843 roku opisywano jako ósmy cud świata. Ludzie przybywali zewsząd, aby zobaczyć pierwszy na świecie tunel wybudowany pod rzeką.

Już pierwszego dnia pięćdziesiąt tysięcy ludzi zeszło po schodach i zapłaciło pensa, by tylko móc przejść się pod Tamizą. Po trzech miesiącach od otwarcia przewinęło się przez niego aż milion osób, czyli tyle, ile wynosiła połowa mieszkańców ówczesnego Londynu. Była to wtedy najchętniej odwiedzana atrakcja świata.

Przyjeżdżali tutaj pionierzy turystyki, a także schodzili się mieszkańcy brytyjskiej stolicy, bowiem było to miejsce iście rozrywkowe. Wkoło było mnóstwo sklepików i straganów z pamiątkami, a w zakątkach tunelu rozstawiali się muzycy, podobnie jak dziś w korytarzach metra.

Jego budowę rozpoczęto 1825 r. i budowano go przez 18 lat, czyli o wiele dłużej, niż dzisiejsze największe na świecie konstrukcje. Było to jednak w erze żaglowców i powozów konnych, więc to, że tunel w ogóle otwarto, uchodziło za cud.

38

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 38

Fot. Peter Macdiarmid/Getty Images

The Thames Tunnel nie powstał jednak w celach rozrywkowych.

W owych czasach przez Tamizę przepływało około 3 tys. statków dziennie.

Tunel wybudowano więc, aby podczas transportu towarów i ludzi z jednego brzegu rzeki na drugi nie zatrzymywać największych żaglowców.

Konstrukcja o długości 396 metrów przebiega 23 metry poniżej powierzchni rzeki podczas przypływu.

Jego budowniczymi byli Marc Isambard Brunel i jego syn Isambard Kingdom Brunel. Wykorzystali przy tym technologię tarczy, opracowaną przez Thomasa Cochrane’a. To właśnie ona do dzisiaj jest wykorzystywana przy budowie Fot. Hulton Archive/Getty Images

Fot. Kordian Klaczyński

12/03/2018 19:56:16

Fot. Rob Stothard/Getty Images

Fot. Rob Stothard/Getty Images

Fot. Kordian Klaczyński

gigantycznych podziemnych tuneli na całym świecie. Oczywiście odpowiednio unowocześniona. W pobliżu tunelu znajduje się zresztą Brunel Museum, poświęcone inżynierom i ich dziełom.

Dzisiaj The Thames Tunnel jest częścią London Overground i znajduje się we wschodnim Londynie pomiędzy stacjami Wapping i Rotherhithe. Dla pieszych jest oczywiście zamknięty, ale zdarzają się wyjątki: gdy ten odci-

nek kolejki jest konserwowany, można się po nim przejść.

Choć wkoło nie ma już straganów z pamiątkami, a okolica nie należy do najciekawszych, warto się wzdłuż niego przejechać pociągiem, choćby po to, by poczuć, jak to do tego miejsca kiedyś przybywali ludzie zewsząd, by podziwiać ten ósmy cud świata.

Naj bliższe stacje: Wapping i Rotherhithe. —

Znasz ciekawe miejsce na weekend w swojej okolicy?

»

Poleć je innym! Zrób zdjęcie i opisz krótko na profilu

„Cooltury” na Facebooku lub wyślij mailem na adres: redakcja@cooltura.co.uk

Fot. Kordian Klaczyński

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 39

| 39

12/03/2018 19:56:18

MUZYKA

Sławomir: Dużo groźniejsze niż Zenek są „Kaczuszki” Ze Sławomirem, jedną z gwiazd Morliny Cooltura Festival 2018 rozmawiał Marcin Wolniak z Polskiego Radia Londyn.

Cały czas trasa od miasta do miasta, od wioski do wioski...

Tak, teraz Dzierżoniów, za chwilę Bielsko-Biała...

Londyn czeka, aż przyjedziesz do nas! Nie bez powodu mówię, że będziesz jedną z tych największych gwiazd Morliny Cooltura Festival, bo obecnie około 109 milionów wyświetleń na YouTubie pod piosenką „Miłość w Zakopanem” – to robi wrażenie.

Przede wszystkim trzeba mieć wspaniałych fanów i bardzo czekam już na ten koncert. Jesteśmy cały czas w kontakcie z fanami zza granicy, również z Londynu. Myślę, że to będzie wielka radość, zarówno dla mnie jak i dla fanów Sławomira.

Czy ty to robisz dla słupków, statystyk? Dla popularności, kasy? Czy może liczy się też sama przyjemność z muzykowania?

40

Takich rzeczy nie da się przewidzieć. To jest po prostu moz-rock-polo.

Zaczęło się od pierwszych filmików na YouTubie. Tam pokazałem życie Sławomira i to, jak nagrywałem za granicą swój pierwszy numer. Potem się to pięknie rozwinęło – w 3 miesiące Sopot Hit Festival. „American dream” jest możliwy także w ojczyźnie. Pięknie to się rozwija. Myślę, że przed Sławomirem jeszcze wiele przygód i niespodzianek dla wszystkich.

Gatunek, który sam zainicjowałeś, to rock-polo.

Czym to się różni od disco polo? Tym, że są gitary?

Słuchaj, nas różnią od disco polo 2 rzeczy. Przede wszystkim gramy zawsze na żywo. Ja mam cały zespół, który zabieram zawsze ze sobą. Usłyszycie cały zespół właśnie w Londynie. Druga sprawa jest taka, że my nie rzucamy płytami w ludzi. Bo to jest bardzo dobra płyta.

Czy w zanadrzu masz już kolejne, wielkie przeboje, które będą hitami tegorocznych wakacji?

W moje urodziny, 19 marca, wypuszczamy nowy clip i zobaczymy jak sobie będzie radził.

Właśnie do piosenki „Ty mała znów zarosłaś”. Słuchałeś, to mam nadzieję, że poczułeś wiosnę.

Widziałem, że cię trochę bujało.

Plany są bardzo ambitne, grafiki napięte. W tym roku wystąpimy na największych festiwalach w Polsce. Cały czas też pracujemy nad nowym materiałem, szykujemy się do kolejnej płyty, ale nie śpieszymy się z tym. Myślę, że to będzie proces podobny do tego jak powstała pierwsza płyta. Będziemy nowe piosenki śpiewać na koncertach i te piosenki, które spodobają się publiczności wejdą na nowy album.

Nie zgłosiłeś swojej piosenki do eliminacji na Eurowizję.

Dlaczego?

Byłem na wakacjach w Tajlandii, siedziałem na wyspie i trzeba było bardzo szybko wysłać pre-

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 40

12/03/2018 19:56:20

Wiesz co, to raczej Vogue może liczyć na okładkę ze Sławomirem. To teraz już tak działa.

mierową piosenkę. Ja uważam, że pośpiech upokarza. Nie ma się co śpieszyć – to jest raz. A dwa – w tym czasie, kiedy będzie się odbywała Eurowizja, to ja mam koncerty zagraniczne i wiem, że fani bardzo czekają na te koncerty. Nie chciałbym ich odwoływać.

Spróbujesz swoich sił w przyszłym roku?

Nie wiem. Na razie cieszę się z tego roku. Chciałbym go szczęśliwie przeżyć, bo tyle koncertów przed nami i tyle pracy! Będzie to na pewno wyzwanie fizyczne. Wróciłem do treningów bokserskich, więc być może pojawię się też na gali MMA. W klatce spotkam się z jakimś zawodnikiem. No różnie może być.

Czy denerwujesz się, gdy ktoś uważa twoją muzykę za mało ambitną? Przecież masz wykształcenie aktorskie, skończyłeś szkołę teatralną...

Tak i cały czas pracuję jako aktor. Teraz gram główną rolę w teatrze Capitol, w spektaklu „Skok w bok”. Być może przyjedziemy też z tym spektaklem do Londynu. Zobaczycie wówczas Sławomira i Kajrę w innej odsłonie. Natomiast zawsze to jest wesoła odsłona.

W ogóle uważam, że najtrudniejszą i najważniejszą dziedziną jest ludzi śmieszyć i bawić. Smutków i trudów mamy na co dzień dużo. Natomiast przenieść ludzi w trochę inny świat, pobawić się w Sławomira – to jest to, nad czym pracuję i co jest dla mnie ważne.

Marysia Sadowska powiedziała kiedyś w rozmowie ze mną, że disco polo zaśmieca umysł, tak jak fast-food organizm.

Słuchaj, fast food jest dobry na kaca na przykład! Jak potrzebujesz, to ładujesz hamburgera, tam są pewne minerały i to się wszystko uzupełnia. Muzyka do tańca, do zabawy jest potrzebna. Sławomir ma też teksty, które na ogół mają drugie

Morliny Cooltura Festival 17 marca 2018 O2 Shepherd's Bush Empire Londyn Start: godz. 18:00 Bilety: od £25

dno. Trzeba się wsłuchać w te teksty.

Kto ma płytę „The greatest hits” ten wie, że tam są różne utwory. Są ballady do przytulania się, jest trochę reggae i czyste rock polo też jest.

Ten album jest teraz numerem 1. w Empiku, z czego bardzo się cieszę.

Sławomir to nie tylko trasa, koncerty, przeboje, muzyka na żywo, ale też przepiękna solistka, prywatnie żona – Kajra. A także kostiumy, cała oprawa. Dużo pracujesz nad tym?

Przede wszystkim za piękno w zespole odpowiada Kajra i ona uzupełnia to wszystko, czego Sławomirowi brakuje. Jest to wspaniałe doznanie estetyczne. Jeśli chodzi o kostiumy – to nie są tanie rzeczy. Ja na przykład ten garnitur, w którym chcę wystąpić w Londynie, szyję w Milano i mam nadzieję, że zrobi wrażenie.

Liczysz na okładkę polskiego Vogue’a w tym garniturze?

W takim razie myślę, że Polacy w Londynie nie mają innego wyjścia i muszą po prostu Sławomira w tej marynarce z Milano zobaczyć.

Wiesz Marcin, co będzie piękne?

17 marca będzie koncert, a 19 marca mam urodziny. Spokojnie możemy te 2 dni przyśpieszyć i możemy się wspólnie, urodzinowo pobawić.

Powiedz mi jeszcze coś na temat swojej fascynacji Małgosią Sochą. Ona pojawia się nie tylko w tekście jednej z twoich piosenek z płyty „The greatest hits”, ale także w teledysku do piosenki „Aneta”.

Małgosia to jest aktorka wymarzona właśnie do roli Anety. Strasznie się cieszę, że udało się ją zaprosić do współpracy. Mieliśmy tam dubla, w którym się całowałem z nią 14 razy! Naprawdę wspaniałe przeżycie.

Kajra nie była zazdrosna o tę sytuację?

Kajra nie była zazdrosna, ponieważ w tym czasie była w Bollywood.

Też miała romantyczne sceny. Tylko oni tam kręcą filmy 3 lata. W moim przypadku to było więc w miarę krótko. Małgosia jest też świetną aktorką komediową. Pięknie się w tej roli sprawdziła. Rozwinęło się to do tego stopnia, że powstała piosenka na jej cześć – „Małgosia Socha”. Możecie jej państwo posłuchać, bo te gitarowe rytmy, które tam się pojawiają, są niezwykłe.

Dziękuję za rozmowę. —

Pe łna we rsj a ro zm ow y na po rta lu co olt ura 24 .co .uk Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 41

| 41

12/03/2018 19:56:21

42

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 42

12/03/2018 19:56:21

Nยบ 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 43

| 43

12/03/2018 19:56:23

#POLKA100

Mam nadzieję, że prawdziwe sukcesy jeszcze przede mną!

Pe łna we rsj a wy wia du na po rta lu co olt ura 24 .co .uk

Z okazji setnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych, zarówno w Polsce jak i w Wielkiej Brytanii, ambasada Rzeczpospolitej Polskiej w Londynie, pragnąc uhonorować i uczcić wyjątkowe Polki, które na co dzień inspirują polską społeczność na Wyspach Brytyjskich, ogłosiła plebiscyt #Polka100.

44

Fot. Jadwiga Bronte

>

Dziś, przedstawiamy kolejną z laureatek plebiscytu #Polka100.

Z ANNĄ KOPYTO, Project Engineer w Transport for London, pracującą przy modernizacji londyńskiego metra, rozmawiał Dariusz A. Zeller.

Gratuluję wyróżnienia.

Czuję się ogromnie zaszczycona tym dość niespodziewanym wyróżnieniem. Świadomość, że znalazłam się w zacnym gronie ambitnych, nowoczesnych, przełamujących stereotypy Polek jest bardzo budująca.

Jak to się stało, że zostałaś „Project Engineer” w TfL oraz przy modernizacji londyń-

skiego metra?

Zanim zaoferowano mi posadę inżyniera projektu w TfL, przez prawie 3 lata zdobywałam doświadczenie jako inżynier budowy, pracując dla Balfour Beatty, jednej z wiodących firm budowlanych na rynku brytyjskim, a także generalnego wykonawcy modernizacji torowisk w sieci londyńskiego metra.

Czym konkretnie zajmujesz się w Transport for London?

Aktualnie zajmuję się koordynacją robót około torowych, umożliwiających instalację urządzeń nowego systemu sterowania ruchem pociągów. System ten stopniowo wprowa-

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 44

12/03/2018 19:56:23

rze mówiąc wolałabym mieć je już za sobą.

Spełnieniem moich marzeń zawodowych byłaby praca na Bliskim Wschodzie, przy budowie kolejnego, najwyższego budynku świata lub innej ciekawej konstrukcji, aczkolwiek będzie musiało to poczekać, aż moja córka Zosia się usamodzielni. Nie wiem jeszcze co na ewentualną przeprowadzkę powie mój mąż!

dzany na czterech liniach metra (Hammersmith & City, Central, District i Metropolitan), pozwoli na docelowe zwiększenie przepustowości tych linii do 32 pociągów na minutę.

Powiedz, jak wygląda „od środka” budowa londyńskiego metra?

Wszelkie prace inżynierskie, konserwatorskie i naprawcze mogą odbywać się jedynie w ściśle wyznaczonych godzinach. Zwykle pomiędzy 1 a 4 rano, a także w weekendy, gdy pewne odcinki metra są wyłączone z ruchu od północy w piątek, aż do 6 rano w poniedziałek. Czasu nie ma zbyt wiele, dlatego wszystkie roboty muszą być precyzyjnie zaplanowane. W trakcie jednego weekendu (52 godziny), możliwa jest wymiana nawet do 800 m zużytego torowiska. Prace tego rodzaju planuje się z wielomiesięcznym wyprzedzeniem, ustala się harmonogram prac, przedstawiający poszczególne czynności wykonywane w półgodzinnych przedziałach czasowych. Kiedy już zdemontujemy istniejące torowisko, to nie ma odwrotu, musimy wybudować nowe, tak aby możliwe było wznowienie ruchu pociągów w poniedziałek rano. Każda minuta opóźnienia wiąże się z niewyobrażalnymi karami finansowymi dla wykonawcy i frustracją pasażerów, którzy nie mogą dotrzeć do pracy na czas.

Spełnieniem moich marzeń zawodowych byłaby praca na Bliskim Wschodzie

Przyjmij, proszę, jeszcze raz gratulacje – ode mnie osobiście, jak i naszych czytelników, jako laureatka plebiscytu „Polka100”! Trzymam kciuki za twoje dalsze sukcesy!

Bardzo dziękuję. Pozdrawiam serdecznie czytelników tygodnika „Cooltura”! —

Jaką dałabyś radę osobom chcącym pójść w twoje ślady?

Młodzieży polecam ogromnie różnego rodzaju Apprenticeships, Graduate Schemes i Student Placements, organizowane przez Transport For London (https://tfl.gov.uk/corporate/careers/). Możliwości jest wiele, nie tylko dla inżynierów, ale i dla osób o innym wykształceniu. Z pewnością jest to dobry wybór dla tych, którzy cenią sobie stabilność w zatrudnieniu, a także sposobność dalszego rozwoju i podnoszenia kwalifikacji.

Jakie masz dalsze plany życiowe?

Czy planujesz zostać w UK? W domu często rozmawiamy o powrocie do kraju. Póki co, planujemy zostać w Londynie jeszcze przez jakiś czas i pogłębić nasze doświadczenie zawodowe. Moje przy pracy na kolei, a męża przy projektowaniu konstrukcji.

Chcielibyśmy je później wykorzystać w Polsce.

Aktualnie przygotowuję się do dwóch egzaminów, pierwszy z nich to London Underground Project Engineer Accreditation, a drugi niezbędny do zdobycia uprawnień budowlanych do projektowania i kierowania robotami. Szcze-

Jakie są twoje ulubione miejsca w Londynie?

Bardzo lubię Borough Market, gdzie można spróbować wiele smakowitych potraw z różnych zakątków świata, St. Katharine Docks idealne na romantyczny spacer oraz park wokół Królewskiego Obserwatorium Astronomicznego w Greenwich, który absolutnie uwielbiam. Jestem ogromną fanką londyńskiej architektury, nowoczesności i tradycji perfekcyjnie współgrających z sobą. Kiedy pierwszy raz odwiedziłam to miasto byłam totalnie zauroczona! Po latach od pierwszej wizyty mogę stwierdzić, że jestem już nieco zmęczona tutejszym tempem życia, ale mimo wszystko Londyn zachował w sobie swój pierwotny urok.

Kampania #Polka100

»

Została przygotowana przez fotoreporterkę Jadwigę Bronte i dziennikarza Jakuba Krupę na zlecenie polskiej ambasady w Londynie z okazji setnej rocznicy uzyskania przez kobiety praw wyborczych i odzyskania polskiej niepodległości.

Profile 18 laureatek można znaleźć na stronie:

www.londyn.msz.gov.pl

Anna Kopyto

»

jako asytent projektanta konstrukcji oraz inżynier budowy,

Rocznik 1986, inżynier

a obecnie Project Engineer

budownictwa z 10-letnim

w 4 Lines Modernisation – Critical

stażem, absolwentka Wydziału

Infrastructure Delivery. Pochodzi

Budownictwa Politechniki

z Katowic, mieszka w Mitcham.

Śląskiej w Gliwicach. Pracowała

Lubi dobrze zjeść.

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 45

| 45

12/03/2018 19:56:24

Fot. Zuzanna Rabiega

OBLICZA EMIGRACJI Dariusz A. Zeller

Fot. Adam Polanski

>

Kiedy przyjechałeś do Wielkiej Brytanii i dlaczego właśnie tu?

Przyjechałem tutaj 4,5 roku temu z moją narzeczoną w celu poszerzenia horyzontów i spróbowania swoich sił, może i wyjechania dalej. A tak właśnie się zanosi.

Czym zajmowałeś się w Polsce?

Najpierw byłem mimem i żonglerem. W międzyczasie studiowałem medycynę jako pielęgniarz / położnik i z tym wiązałem przyszłość. Pracowałem też jako aktor i agent aktorów i modeli, konferansjer i showman cyrkowy / animator kultury; jako kaskader, gdzie dwa razy straciłem i jak widać odzyskałem życie.

Jak wyglądały początki twojej imponującej kariery w UK?

46

Nie chcę wykonywać pracy, której nie lubię Miałem szczęście pracować u boku Emily Clark, Stevena Spielberga, Anthony’ego Hopkinsa, Guya Ritchiego, Willa Smitha, Erica Bany’ego, Daniela Craiga.

Dużo wykonałem też ciężkiej pracy przy tym – mówi mieszkający w Londynie Kamil „Lemie” Lemieszewski, polski aktor filmowy i teatralny, model, kaskader, kierownik planu, stylista, producent, reżyser castingowy, agent angielskich aktorów i modeli.

Były trudne, chodzenie od agencji do agencji, szukanie kontaktów. Do Polski nie było powrotu, rodzice akurat zmarli tragicznie, wiec nawet nie miałem do kogo i po co. Jedynie tutaj trzymała mnie miłość, która, kiedy rozchorowałem się na raka, też się skończyła...

W 2016 roku podczas 3-dniowej przerwy między zdjęciami pojechałem na operację i następnego dnia jechałem znów na plan filmowy. Po miesiącach maili, castingów udało się dostać rolę w filmie hollywoodzkim „Król Artur – Legenda miecza” u Guya Ritchiego jako Merlin i twórca Excalibura.

Później miesiące kolejnych castingów, reklamy i leczenie z nowotworu, aż się udało dostać na plan „Gwiezdnych wojen – Rogue one”, a teraz i „Han Solo” oraz „Jurassic world 2”.

Z kim zatem współpracowałeś na przestrzeni tych lat?

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 46

12/03/2018 19:56:25

Miałem szczęście pracować u boku Emily Clark, Stevena Spielberga, Anthony’ego Hopkinsa, Guya Ritchiego, Willa Smitha, Erica Bany’ego, Daniela Craiga, najważniejszych kaskaderów kina Hollywood, którzy grają Kapitana Amerykę, Thora, Spider Mana, Batmana etc. Miałem dużo szczęścia i dużo wykonałem też ciężkiej pracy przy tym.

mych i długich stopni na ścianę poniżej... A później dubel. Albo przygotowując się do ujęcia w nocy jako wojownik do filmu „Nameless”, topór odbił mi na twarz i rozciął wargę plus wybił zęby.

Jakie projekty aktualnie realizujesz?

Moje współprodukcje filmowe o waśni Słowian, o wojowniku Bez-

Które z tych osób miło wspominasz? Z kim współpraca układała się najlepiej?

Z każdym się pracuje inaczej. Ciężko było pracować jako statysta: produkcja traktuje człowieka jak bydło.

Kiedy się jest z kolei w ekipie filmowej, jest cudowna, rodzinna atmosfera, każdy jest miły i przyjemny. Pracując jako aktor, dowolnej roli – jest miodowa otoczka fałszywych uśmiechów, miłości i uwielbienia, a po ostatnim klapsie zapada kurtyna, szofer do domu albo jesteś zostawiony samemu sobie.

Z pewnością miałeś nietypowe lub śmieszne sytuacje na planie zdjęciowym?

Na każdym planie zdjęciowym coś się wesołego dzieje, czasem tragicznego. Ostatnio grałem do reklamy nowego serialu dla Netflixa, gdzie pracowałem ze szczurami, które śmierdziały okrutnie. Na planie trzeba zaakceptować wiele. I nie ma, że zimno czy jest się zmęczonym. Pamiętam mój pierwszy film kanadyjsko-brytyjskiej produkcji, gdzie grałem naćpanego szaleńca, biegającego boso w majtkach po lodzie za kaczkami przy -25°C. Na planie z Danielem Craigiem mieliśmy kilka scen pościgu po mokrych, stromych schodach z turlającymi się koszami wiklinowymi, poskręcanymi drutami, biegnąc w lakierkach.

W pewnym momencie się poślizgnąłem i wskoczyłem nogą w kosz, a później, żeby się nie połamać i nie wpaść na kamerę, musiałem zeskoczyć 9 stro-

bliżyć światu wymazaną z kart historii naszą słowiańską kulturę i historię oraz opowieści, które marzy mi się zobrazować w amerykańskim stylu. Jest to trudne, bo nie tylko polski rząd nie chce wzmacniać ducha narodowego w Polakach i jednoczyć ich w świecie, ale i inne rządy oraz sami Polacy mają zaszczepione systemy autodestrukcyjne przez socjalizm komunistyczny.

Ale wierzę, że się uda.

Czym jest dla ciebie sukces?

Dla mnie jest to nie tylko zrealizowany plan, ale działanie i jego wynik, który sprowokował kolejne projekty, nie tylko moje. Wpłynął choćby na jedną osobę i sprawił uśmiech innym. Sukces jest to wynik pracy całej grupy ludzi, którzy dążyli do jego osiągnięcia, to uśmiech pojedynczych ludzi, szczere łzy wzruszeń, pobudzenie do kontemplacji.

To, że dzieci oraz dorośli mają kolorowe marzenia i stają się lepszymi ludźmi.

imiennym – Nameless oraz szkocki film – „Into the wild”, gdzie gram przyjaciela mojego przodka, króla Anglii Cnuta II – o zawarciu sojuszu z królem Malcolmem X przeciwko Frankom.

Skąd czerpiesz motywację?

Czym dla ciebie jest twoja praca i to, co robisz?

Motywację biorę z kreowania, tworzenia, inspirowania ludzi, zapalania w nich ognia do działania. A moja praca jest przyjemnością, hobby, z którego mogę żyć. Dawno temu już stwierdziłem, że nie chcę wykonywać pracy, której nie lubię.

Jakie masz cele na przyszłość?

Celów jest wiele. Stabilizacja (co jest trudne w tej profesji), dom, rodzina.

Ale w międzyczasie chcę – i uwielbiam – podróżować. Mam w głowie kilka scenariuszy, które piszę i dopracowuję. Także kilka pomysłów na filmy, które też zrealizuję. Chcę przy-

Gdzie można cię zobaczyć czy śledzić twoje dokonania?

Już niedługo będzie można mnie zobaczyć w serialu „Druga szansa” na TVN, w programie „Zakochaj się na wsi” na BBC, na Netflixie w nowym serialu, w brytyjskiej, hiszpańskiej i amerykańskiej telewizji, w blokach reklamowych oraz w Izraelu, w kinach i telewizji. W różnych sklepach i centrach handlowych na dużych plakatach, a także w katalogach. Oraz na moim Instagramie: Sir_Lemie i Kami_Lemie_official i w magazynie „Cooltura” (śmiech).

Dużo się dzieje, a jak się nie dzieje, to zaraz będzie (śmiech) – Kamil Lemie(szewski) herbu Lubicz i Odrowąż. —

Pe łna we rsj a ro zm ow y na po rta lu co olt ura 24 .co .uk Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 47

| 47

12/03/2018 19:56:25

ZDROWIE Beata Wdowczyk Dip ION Terapeutka Żywieniowa w w w.nutriheaven.co.uk

Kontrowersje na temat glutenu i mleka

>

Pieczywo i nabiał to podstawowe składniki współczesnej diety. Od pewnego czasu toczą się dyskusje na temat szkodliwych działań glutenu i produktów mlecznych. Z jednej strony produkty te są niezbędnikami w diecie, z drugiej strony należy ich unikać. Gdzie jest prawda?

Gluten to roślinne białko zapasowe, decyduje o przydatności mąki dzięki jego ciągliwej konsystencji. Jednak szacuje się, że 1 proc. populacji choruje na celiakię – chorobę o podłożu autoimmunologicznym, w której gluten działa toksycznie na kosmki jelita, co w efekcie zaburza wchłanianie pokarmów i prowadzi do wystąpienia różnego typu objawów: chorób żołądkowo jelitowych, chorób metabolicznych kości, bezpłodności i wielu innych. Gluten może być szkodliwy nie tylko dla osób, które chorują na celiakię. U wielu występuje nieceliakalna nietolerancja glutenu.

Od dłuższego czasu znane są badania, które dowodzą wpływu jelita przesiąkliwego na zachowania dzieci autystycznych. Przez nieszczelne jelita do

Wiele osób twierdzi, że po odstawieniu glutenu już po kilku dniach odczuwa się poprawę nastroju, mają lepszą koncentrację oraz lepiej śpią.

48

krwiobiegu dostają się również produkty przemiany materii, w tym toksyny i bakterie. Nasz organizm zaczyna się przed nimi bronić, powstają kompleksy przeciwciał i białek, co w efekcie prowadzi do stanów zapalnych.

Gluten ma wpływ na układ nerwowy, powoduje… uzależnienia, które są podobne do tych od wszelkiego rodzaju opiatów. Gliadyna – podstawowy składnik glutenu, odgrywa zasadniczą rolę w powstawaniu choroby trzewnej i jest przyczyną uczuleń i nietolerancji. Swoją budową, jak i działaniem przypomina…morfinę. Jemy gluten, nasz mózg zaczyna kojarzyć to z przyjemnością, możemy zauważyć, jak trudno poprzestać na jednym ciasteczku...

Mleko obecne jest w naszej diecie już od najmłodszych lat. Mleko matki to pierwszy i niezwykle wartościowy pokarm. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdza, że spełnia ono wszystkie wymagania fizjologiczne dziecka w ciągu pierwszych sześciu miesięcy jego życia.

Od najmłodszych lat słyszymy, że mleko to najlepsze źródło wapnia, który wzmacnia nasze kości. Duże ilości wapnia możemy też dostarczać z innych produktów spożywczych: surowe ziarna maku, gotowana kapusta, zdrowe migdały czy pełnowartościowa quinoa, ryby spożywane z ośćmi...

Więcej w „Zdrowym Radiu” w soboty o godz. 10:00 w radiu PRL i na stronie www.nutriheaven.co.uk - blog.

O przyswajalności wapnia decyduje jednak wiele czynników.

Badania dowodzą, że przyjmowanie wapnia z produktów mlecznych, nie tylko nie wzmacnia naszych kości, ale też sprawia, że są one bardziej narażone na złamania i osteoporozę.

Nietolerancje na produkty mleczne często są spowodowane przez cukier mleka – laktozę. Nietolerancja laktozy wynika z braku lub niedostatecznej ilości enzymu laktazy, który występuje u dzieci, a zanika u dorosłych i jest odpowiedzialny za trawienie laktozy.

Reakcje na mleko mogą także wynikać z zawartości w nim pozostałości antybiotyków, np. penicyliny. U osób cierpiących na alergię na białko mleka może wystąpić reakcja krzyżowa na wołowinę, cielęcinę i mleko innych ssaków.

Z uwagi na właściwości śluzotwórcze, mleko powodować może przewlekłe problemy z układem oddechowym, a w układzie pokarmowym reakcje alergiczne na mleko przejawiają sie pod postacią biegunki, wymiotów, bóli brzucha, zaparć czy wzdęć. —

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 48

12/03/2018 19:56:34

Nยบ 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 49

| 49

12/03/2018 19:56:36

RESTAURACJA GALICJA

Sarna/ Ziemniak truflowy/ Puree z borowika/ Glazurowane buraki > Comber z sarny

> Puree z borowika

> Glazura do buraka

Comber z sarny 1,1 kg Olej 30 ml Masło 20 g Czosnek w łupinie 3 ząbki Tymianek świeży 4 gałązki

Borowiki 300 g Cebula kostka 80 g Czosnek 1 ząbek Masło 50 g Śmietana 15 % 100 ml Wino białe wytrawne 80 ml Sól

Sos z buraka 100 ml Jeżyna 40 g Konfitura żurawinowa 50 g Masło 30 g Wino czerwone 50 ml Sól Cukier Buraka ugotuj do miękkości. Do rondla wlej sok z buraka i odparuj do połowy objętości. Dodaj jeżynę i konfiturę żurawinową. Na koniec dodaj masło i dopraw solą i cukrem, dodaj pokrojone buraki do glazury.

Mięso zamknij w worku vacum i wstaw do cyrkulatora nastawionego na 56 stopni na 30 min. Wypakuj mięso z worka, posól, dodaj pieprz i obsmaż na oleju z maslem, czosnkiem i tymiankiem.

> Ziemniak truflowy

1 kg ziemniaków Ugotuj ziemniaki do miękkości w osolonej wodzie.

50

Na połowie masła zeszklij cebulę i czosnek, dodaj borowiki i zasmażaj.

Następnie dodaj wino i chwilę zredukuj. Dodaj śmietanę i odparuj do połowy płynu. Zmiksuj puree.

Book ing 8840 1840 20 tel.

154 Uxbri dge Rd, Lond on W13 8SB

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 50

12/03/2018 19:56:37

Nยบ 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 51

| 51

12/03/2018 19:56:38

AKTY WNY WEEKEND Zdjęcia: Marcin Urban

Szybcy i wściekli

>

W tym tygodniu do wspólnych ćwiczeń zaprosiłam dwóch fajnych facetów, prezenterów radia PRL Artura Kieruzal i Jacka Trynkiewicza.

Wspólnie będziemy walczyć o lepszą formę i super ciało w 15 minut dziennie. Czasami najprostsze rozwiązania dają najlepsze efekty. Zamiast wyciskać

52

ostatnie poty w dusznej siłowni, zróbcie sobie trening na wolnym powietrzu. Efekty przejdą wasze oczekiwania. Pamiętajcie, że nie zawsze do zbudowania idealnej sylwetki potrzebujecie supernowoczesnego sprzętu. Ale na pewno możecie osiągnąć wspaniałe efekty dzięki systematycznej pracy

i motywacji. Koniec z leniuchowaniem.

Oto zestaw ćwiczeń, który podkręci wasz metabolizm. Pamiętajcie o poprawnej technice wykonywania ćwiczeń i żeby każdy trening rozpoczynać rozgrzewką, a kończyć dokładnym rozciąganiem. Poniższy trening powinniście wykonywać 3-4 razy w tygodniu. —

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 52

12/03/2018 19:56:42

PAJACYKI Pozycja wyjściowa:

Stań prosto, stopy razem, ręce po bokach.

Jak ćwiczyć: Wyskocz do góry, by w powietrzu rozstawić nogi i unieść do góry ręce.

Wyląduj, opuszczając ręce i od razu powtórz skok. Przyspiesz!

POMPKA PLUS Pozycja wyjściowa:

Przyjmij pozycję do pompki, ręce rozstawiając na szerokość barków. Upewnij się, że twoje ciało od kostek po głowę tworzy linię prostą.

Jak ćwiczyć: Napij mięsnie. Zginając ręce, zrób pompkę. Wracając do startu przenieś jedno kolano w stronę łokcia. Po kolejnej pompce przyciągnij drugie kolano.Wyląduj, opuszczając ręce i od razu powtórz skok.

Przyspiesz!

Karolina Sobala karolinkasobala Karolina Sobala – instruktorka fitness Wiek: 34 Absolwentka Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Z wykształcenia nauczycielka wychowania fizycznego oraz instruktorka fitness.

KLAŚNIĘCIE POD KOLANEM Pozycja wyjściowa:

Połóż się na plecach, mocno dociskając odcinek lędźwiowy do podłoża.

Jak ćwiczyć: Na zmianę zginaj i prostuj raz jedną, raz drugą nogę, wykonując spięcia (odrywając łopatki od ziemi), tak aby klasnąć pod kolanem ugiętej nogi.

Nº 730 | Cooltura

730-MAKIETA 2 30-53 CC.indd 53

| 53

12/03/2018 19:56:46

54

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 54

12/03/2018 20:20:32

Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 55

| Cooltura | 55

12/03/2018 20:20:33

56

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 56

12/03/2018 20:20:34

Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 57

| Cooltura | 57

12/03/2018 20:20:35

WARSZTAT SAMOCHODOWY Kompleksowa mechanika, elektronika, kluczyki naprawa liczników serwis dpf Kontakt: 07773709612

ARCHITEKT rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk H-TECH SERWIS KOMPUTEROWY Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www. halskytech.co.uk SERWIS KOMPUTEROWY Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu / klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji.

Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340 NAJTAŃSZE PRZEPROWADZKI i przewozy lokalne (Londyn), międzymiastowe (cale UK) oraz Polska - AngliaPolska także przewozy wszelkich przesyłek (paczek, mebli, gabarytów, itp) Cotygodniowe wyjazdy do Polski. Sprawdź opinie fb: MarioRemTrans 07722560744 mario. remtrans@gmail.com Zapraszamy 24/7 GARDEN SERVICE WEST LONDON oferuje wiosenne prace ogrodowe: wycinkę drzew, budowę mebli i akcesoriów ogrodowych, drobne prace budowlane, układanie świeżych trawników, projektowanie architektury ogrodowej. Przy kontrakcie całorocznym duże zniżki !

Zapraszamy 07941465508, 07407511013

58

FOTOGRAF Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa.

Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography. co.uk Super niskie ceny.

Zapraszam 07736217120 POLSKA TELEWIZJA LONDYN NC+ Zestawy na umowę i kartę Montaż anten Zapraszamy do punktu 49 Oldfields Circus UB54RR Northolt Sklep Northolt: 02082033162 Instalacje: 07779631401 www. polskatelewizja.co.uk ANTENY SATELITARNE Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariuszcyfra@wp.pl SATELITARNA TELEWIZJA Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów.

Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647 DOŁĄCZ DO GRONA KONSULTANTEK AVON Wypełnij formularz na www.myavonforyou. co.uk i odbierz darmowy pakiet startowy a w nim 40 katalogów, 40 próbek oraz prezent !

Napisz do mnie: monika@ myavonforyou.co.uk, Wyślij sms: 07482543324 więcej na: www.facebook.com/ myavonforyou.co.uk POSZUKUJEMY STOLARZA z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt: Andrzej 07932606160 PRACA DLA SPRZEDAWCY - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

ARCHITEKT Z UPRAWNIENIAMI , wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent, kontakt: 07903034463; szymon. dylewski@gmail.com MALARZ BEZ NAŁOGÓW CSCS ,11 lat doświadczenia w UK oferuje swoje usługi dla firm i osób prywatnych Uczciwy i solidny .Rafał 07545600591 OPIEKUN/KA NAD OSOBAMI STARSZYMI W HILLINGDON Poszukujemy do pracy osób spełniających poniższe wymagania: Prawa jazdy kat B, komunikatywnej znajomości języka angielskiego, chęci pomagania osobom starszym. Zapraszamy do kontaktu na wskazany email lub kontakt telefoniczny. joanna@ templewoodrecruitment. co.uk 07377185050 MIĘSKO WARZYWA OWOCE RYBA PRZYPRAWY Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów proponuje państwu zakupy z dostawą do domu, gdzie jakość produktów idzie w parze z ceną.

Zamówienia składamy na stronie internetowej www.londonmarket.pl 07725530331 POLONIJNE PRZEDSIĘBIORSTWO Handlowe z siedzibą w Londynie poszukuje do pracy kandydatów/ kandydatek na następujące stanowiska: Reprezentant/ ka handlowy B2B (Sales Representative), Unit Manager. Dla osób spoza Londynu istnieje możliwość pracy zdalnej w dogodnych godzinach. Wymagana znajomość języka angielskiego w mowie i w piśmie.

Kontakt: career@agchemical.co.uk W tytule emaila prosimy napisać nazwę stanowiska.

Oferta ważna do końca marca.

ODBIÓR ŚMIECI NA TERENIE LONDYNU i okolic. Zapewniamy profesjonalny serwis zajmujący sie wywozem śmieci zarówno budowlanych, ogrodowych, domowych oraz biurowych.

Posiadamy wszystkie niezbedne licencje, wystawiamy faktury VAT. Kontakt: 07838213760 GREAT GLASS LIMITED szklana architektura wewnętrzna oraz zewnętrzna. Realizujemy najbardziej odważne i nieszablonowe pomysły naszych klientów. Zapewniamy krótki termin realizacji, oferujemy pomiar i wycenę oraz pomoc w projektowaniu i zaplanowaniu wykonania.

Do współpracy zapraszamy zarówno firmy jak i indywidualnych klientów 0771 256 9682 www. greatglass.uk HYDRAULIKNAPRAWA PIECÓW, BOILERÓW-24 H/ CERTYFIKATY Każdy piec Vaillant lub Viessmann serwisowany przez moją firmę dostaje 7-10 lat gwarancji na części i robociznę.

Instalacje grzewcze w systemie ratalnym, Wystawiam certyfikaty Naprawiam wszystkie awarie związane z gazem woda lub kanalizacja oraz automatyka, elektryka Naprawiam wszystkie awarie związane z gazem woda lub kanalizacja oraz automatyka, elektryka 07545707457 DWA POKOJE DO WYNAJĘCIA W TYM SAMYM DOMU. JEDNA DUŻA DWÓJKA I DUŻA JEDYNKA. Dom znajduje się zaraz obok stacji Stretham Common.

Szukamy osób pracujących spokojnych i ceniących sobie czystość Dwójka 150tyg +2tyg dep, jedynka £125 +2 tyg dep 07707494484 Natalia

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 58

12/03/2018 20:20:35

SESJE WJELKANOCNE DLA DZIECI I NOWORODKÓW Sesja fotograficzna wielkanocna 3 digital zdjęcia za £79 5 zdjęć za £109 Londyn Hornchurch Instagram / iwonarejmanphotography Kontakt: 07956025671 SZUKAM PRACYPLASTERING Plastrarze z 15-letnim doświadczeniem szukają zleceń .Wycena i doradztwo za darmo. Praca wykonana w terminie. Cena do negocjacji. Reference, zapraszamy do współpracy 07852341249 Cezary CMENTARZ (KWATERA) załatwię i odpłatnie (taniej) odstąpię własnościową kwaterę w dobrym miejscu na cmentarzu South Ealing.

Zainteresowani proszeni są o telefon poniedziałek -piątek 11.00 – 13.00 tel 0208 748 11 20 Bożena

WYNAJMĘ „JEDYNKĘ” SHEPHERD’S BUSH wygodnie umeblowany pokój „jedynkę” 9m2 w 3 sypialnianym domu z ogrodem. Osobie: pracującej, spokojnej, niepalącej i niepijącej W domu mieszkają dwie dorosłe osoby i 2 letnie dziecko.

Możliwość podłączenia polskiej TV.W najbliższej okolicy 4 linie metra, kilka sklepów Tesco, Sainsbury, Mleczko i Westfield. Oplata £ 140 tygodniowo, rachunki z Internetem wliczone.

Depozyt za 2 tygodnie. Pokój dostępny od zaraz.

07985538997

Ogłoszenie zamieszczone telefonicznie 020 8846 3614

£ 25

Ramka do 25 słów + vat za tydzień

Jak zamieścić ogłoszenie?

przez internet

www.cooltura24.co.uk PROMOCJA INTERNETOWA Zamieść ogłoszenie Premium online na www.cooltura24.co.uk.

Twoje ogłoszenie pojawi się na portalu cooltura24.co.uk oraz zostanie wydrukowane w najbliższym wydaniu Cooltury*

1 tydzień ogłoszenia £10 + vat 2 tygodnie ogłoszenia £15 + vat 4 tygodnie ogłoszenia £25 + vat

* w tygodniku Cooltura zostanie wydrukowane maksymalnie do 25 słów danego ogłoszenia

Nº 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 59

| Cooltura | 59

12/03/2018 20:20:35

60

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 60

12/03/2018 20:20:36

Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 61

| Cooltura | 61

12/03/2018 20:20:37

62

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 62

12/03/2018 20:20:38

Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 63

| Cooltura | 63

12/03/2018 20:20:39

ROZRY WKA Studenci wybrali się na egzamin. Czekają

A ten na to:

pod drzwiami sali, nudziło im się więc

- Staaaary, fiordy to mi z ręki jadły...

zaczęli się bawić indeksami - czyj indeks



zatrzyma się bliżej ściany. Tylko że jednemu

Wędkarz nad brzegiem jeziora łowi ryby,

to nie wyszło zbyt dobrze, bo zamiast

a obok siedzi jego żona. On zarzuca wędkę

w ścianę trafił indeksem pod drzwi, i do

i po chwili wyciąga buta. Zarzuca ponownie

sali, w której siedział egzaminator. Przeraził

i wyciąga czajnik. Zaraz potem łowi młynek

się okrutnie, ale za chwilę indeks wyleciał

do kawy, radio, telewizor, fotel...

z powrotem. Otwiera, patrzy, a tu ocena

Żona na to:

z egzaminu: 4.0 Ucieszył się, no więc koledzy

- Bogdan, przestań, tam chyba ktoś

postanowili wrzucać dalej. Kolejny dostał

mieszka...

REDAKCJA

MARCIN URBAN Redaktor naczelny DARIUSZ A. ZELLER Zastępca redaktora naczelnego JOANNA KARWECKA KORDIAN KLACZYŃSKI

3.5, następny 3.0. W tym momencie zaczęli



się zastanawiać... Kolejna ocena wydawała

Mąż po powrocie z pracy:

się dosyć jednoznaczna (2.5 nie wchodziło

- Kochanie co zrobiłaś na obiad?

w grę). Wreszcie jeden postanowił

- To samo co wczoraj.

zaryzykować. Wrzuca indeks... Czeka...

- ... ale wczoraj nic nie było...

Nagle otwierają się drzwi, staje w nich

- Bo zrobiłam na dwa dni.

egzaminator:

ADRES

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL Tel: 020 8846 3615 www.cooltura24.co.uk, info@cooltura.co.uk

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI PIOTR GULBICKI KOREKTA I REDAGOWANIE TEKSTÓW

BEATA TOMCZYK



- Piątka za odwagę!

Mama z synkiem bawi się w zagadki: 

- A co robi „hau, hau”?

Sklep mięsny. Przychodzi facet i mówi:

- Piesek!

- Dzień dobry, czy jest mielone?

- A co robi „miau, miau”?

- Mielimy- odpowiada ekspedientka

- Kotek!

- Świetnie - to ja poczekam.

- A co robi „pi, pi, pi”?

- Wczorej mielimy.

Synek woła na pomoc tatę: 

Samolot wystartował z lotniska. Po

- Modem, synku!

osiągnięciu wymaganego pułapu,

Na co żona:

kapitan odzywa się przez intercom:

- Ty głupi jesteś! „Pi, pi, pi” to robi myszka!!!

- Panie i Panowie, witam na pokładzie

- Nie słuchaj, synku. Myszka robi „klik,

samolotu. Pogodę mamy dobrą, niebo

klik”... 

lot. Proszę usiąść, zrelaksować się i... O,

W tramwaju facet pyta drugiego:

Boże!...

- Ile przystanków jest do Placu Wolności?

Po chwili nerwowej ciszy intercom odzywa

- Trzy

się znowu:

Za dwa przystanki facet upewnia się:

- Panie i Panowie, najmocniej przepraszam,

- To teraz jeszcze jeden?

jeśli przed chwilą państwa wystraszyłem,

- Nie, teraz pięć.

ale w trakcie mojej wypowiedzi drugi pilot

MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

- Tato! Co robi „pi, pi, pi”?

czyste, więc zapowiada nam się przyjemny

OFICJALNA STRONA INTERNETOWA TYGODNIKA COOLTURA



wylał na mnie filiżankę gorącej kawy.

Dwaj mali chłopcy stoją przed kościołem,

Powinniście państwo zobaczyć przód moich

z którego wychodzą właśnie nowożeńcy.

spodni.

Jeden z chłopców mówi:

Na to odzywa się jeden z pasażerów:

- Patrz jaki teraz będzie czad!

- To pewnie nic, w porównaniu z tyłem

Po czym biegnie do pana młodego i woła:

moich....

- Tato, tato!!!

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246 EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 AGNIESZKA GĄSIEWSKA a.gasiewska@cooltura.co.uk, wew. 229 MAGDALENA RUF m.ruf@cooltura.co.uk, wew. 250 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI KLAUDIA SENYK DYSTRYBUCJA

MARLENA SIEJKA VEL DOMAŃSKA 020 88 46 3612, distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA

Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489 Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem.

 Spotykają się kumple i jeden mówi:

Cooltura is regulated by IMPRESS: The Independent Monitor for the press CIC For complaints scheme see:

- Wiesz właśnie wróciłem z Norwegii, staaary czego ja tam nie widziałem: niedźwiedzie, renifery po prostu wszystko...

Drugi mówi: - A fiordy widziałeś? Widziałeś?

64

IMPRESS, 16-18 New Bridge Street, London, EC4V 6AG

ymi Jeśli chcesz podzielić się z nasz m iony czytelnikami swoim ulub s żartem – napisz do nas na adre .uk! a.co ltur coo ja@ redakc

T 020 3325 4288 E complaints@cooltura.co.uk W cooltura.co.uk

cooltura24uk

@cooltura24uk

@cooltura24uk

cooltura

| Cooltura | Nº 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 64

12/03/2018 20:20:39

dodaj ogłoszenie na

cooltura24.co.uk

informacje  wiadomości porady  brexit  sport  film książka  londyn  wielka brytania  świat

Nº 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 65

| Cooltura | 65

12/03/2018 20:20:39

66

| Cooltura | Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 66

12/03/2018 20:20:40

Nยบ 730

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 67

| Cooltura | 67

12/03/2018 20:20:42

730-MAKIETA 3 54-68 CC.indd 68

12/03/2018 20:20:43