Cooltura Issuu 661

cooltura.co.uk

661-COVER.indd 3

19 listopada 2016

47 (661)

15/11/2016 12:43:32

661-MAKIETA 1 01-23.indd 2

15/11/2016 17:51:46

661-MAKIETA 1 01-23.indd 3

15/11/2016 17:51:48

W NUMERZE 661.

POLISH WEEKLY

MAGAZINE

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490 www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk REDAKTOR NACZELNY

KORDIAN KLACZYŃSKI kordian@cooltura.co.uk, wew. 256 Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO

PIOTR DOBRONIAK dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261 DZIENNIKARZE

012

SYLWIA MILAN sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248 m.urban@cooltura.co.uk DARIUSZ A. ZELLER darek@cooltura.co.uk, wew. 255 DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.uk TOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk WSPÓŁPRACOWNICY

TOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK / TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI KOREKTA

BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk MARKETING I REKLAMA

marketing@cooltura.co.uk DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

KRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244 WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMY

JOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

032

092

006 W OBIEKTYWIE

052 KSIĘGARNIA

008 NA WYSPACH

054 TRADYCJA

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ 022 PRAWO 024 TEMAT NUMERU Morliny zapraszają na 10.

Polacy w hołdzie weteranom

058 FILM

032 KOMENTARZ TYGODNIA Trump: Prezydent chaosu

034 WSPOMNIENIE Jan Pomian A.D. 2016

036 WYDARZENIA Psycholog potrzebny od zaraz!

038 RAPORT Bezdomni w Londynie

040 BIZNES Nowa moneta wkrótce w obiegu!

042 TRANSPORT

661-MAKIETA 1 01-23.indd 4

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk 0208 846 3614 KSIĘGOWOŚĆ

RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.uk WYDAWCA Sara-Int Ltd. ISSN 1743-8489

Rusza kolejna edycja Play Poland Film Festival w Londynie

urodzinowy koncert Polskiego Radia Londyn

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMY

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245 EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263 GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk

062 WIELKA BRYTANIA

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do skracania i przeredagowania tekstów. Publikowanie zamieszczonych tekstów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

OD KUCHNI

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

Zapuszkować co się da

064 ZDROWIE I URODA Wszystkie zalety witaminy C

068 OGŁOSZENIA DROBNE 092 SPORT 096 KRZYŻÓWKA 097 HOROSKOP

coolturamagazine

#coolturaUK

issuu.com/cooltura

tablet / smartfon

15/11/2016 17:51:52

661-MAKIETA 1 01-23.indd 5

15/11/2016 17:51:53

006

Zdjęcie tygodnia Taki jest londyn

Chwała bohaterom Muzułmańskie uczennice wrzucają tradycyjne czerwone maki do fontanny na Trafalgar Square w Londynie, upamiętniając Armistice Day. Co roku, 11 listopada, Wielka Brytania oddaje cześć żołnierzom, poległym podczas wojen.

Czytaj też na str. 12 i 54

661-MAKIETA 1 01-23.indd 6

15/11/2016 17:51:54

Fot. PAP/EPA/Will Oliver 661-MAKIETA 1 01-23.indd 7

15/11/2016 17:51:57

008

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Przemycali na Wyspy Ukraińców Policjanci z Hiszpanii oraz z kilku krajów, w tym z Polski, rozbili siatkę przemytników ludzi. Organizacja przerzuciła co najmniej 6 tys. Ukraińców do Wielkiej Brytanii. Zatrzymano 115 osób, w tym szefów gangu.

»

Jak wynika z komunikatu policji, siatka działała na Ukrainie, w Polsce, Hiszpanii, Belgii, Irlandii i Wielkiej Brytanii.

Hiszpańska policja przeprowadziła tę akcję we współpracy z funkcjonariuszami z Belgii, Francji, Polski i Wielkiej Brytanii. Koordynował ją Europol.

Zdecydowana większość ze 115 zatrzymanych osób to ukraińscy imigranci, którzy wpadli w ręce policji na różnych lotniskach, między innymi w Hiszpanii, Belgii czy we Francji, skąd chcieli polecieć do Wielkiej Brytanii.

Ukraińcy posługiwali się fałszywymi dokumentami, które przekazała im siatka przestępcza.

Wśród zatrzymanych są szefowie gangu z Hiszpanii, Ukrainy i Polski. Najważniejszy z nich został zatrzymany w Barcelonie, gdzie mieszkał ze swoją partnerką. W ich mieszkaniu znaleziono ponad sto fałszywych polskich dowodów tożsamości. Według hiszpańskiej policji chodziło o bardzo dobrze podrobione dokumenty, które produkowała sama organizacja. Wcześniej korzystała ona ze skradzionych dokumentów, ale porzuciła tę praktykę po licznych zatrzymaniach na lotniskach.

661-MAKIETA 1 01-23.indd 8

Szef siatki zajmował się dystrybucją podrobionych dokumentów i planował podróże imigrantów z Europy Wschodniej na Wyspy Brytyjskie.

W Rumunii zatrzymano odpowiedzialnego za werbowanie imigrantów mężczyznę, który wraz z córką prowadził biuro podróży i za jego pośrednictwem kupował Ukraińcom bilety lotnicze.

Z kolei w Polsce zatrzymano dwóch członków organizacji. W ich mieszkaniu policja skonfiskowała wiele podrobionych polskich dokumentów. „Organizacja ułatwiała imigrantom zdobycie wiz, które umożliwiały im wjazd do strefy Schengen przez kraje sąsiadujące z ich krajem, głównie przez Polskę.

Gdy już tam dotarli, przekazywano im fałszywe dokumenty, przede wszystkim polskie dowody tożsamości lub rzadziej paszporty państw bałtyckich, z którymi mogli bez problemów podróżować” – czytamy w komunikacie hiszpańskiej policji.

Następnie imigranci byli przewożeni między innymi do Hiszpanii, Francji czy Belgii, gdzie przekazywano ich innym członkom siatki i gdzie czekali na odpowiedni moment, by udać się do Wielkiej Brytanii. Zazwyczaj lecieli do stolicy Irlan-

dii, Dublina, skąd następnie promem udawali się do Wielkiej Brytanii.

Wydano trzy europejskie nakazy aresztowania wobec osób, które wciąż są na wolności. Chodzi między innymi o Ukraińca, który działał w Wielkiej Brytanii. Śledztwo w sprawie tego gangu trwało od początku 2015 roku.

Hiszpańska policja tłumaczy w komunikacie, że w ostatnich latach, zwłaszcza po aneksji Krymu przez Rosję, coraz więcej Ukraińców próbowało dostać się do Wielkiej Brytanii. W związku z tym brytyjskie władze ograniczyły liczbę wiz wydawanych obywatelom Ukrainy, co przyczyniło się do powstania organizacji przestępczych, które za opłatą umożliwiają nielegalny wjazd na Wyspy Brytyjskie.

Ponadto z analiz unijnej agencji ochrony granic FRONTEX wynika, że w ostatnich latach zwłaszcza na lotnisku w Dublinie zatrzymywano coraz więcej Ukraińców, którzy mieli przy sobie fałszywe dokumenty.

W związku z tym nasilono kontrole na lotniskach w Hiszpanii, Francji, Belgii i innych krajach UE, które mogą być wykorzystywane jako punkt tranzytowy w drodze do Wielkiej Brytanii. «

15/11/2016 17:51:59

009

661-MAKIETA 1 01-23.indd 9

15/11/2016 17:52:00

010

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Tajna strategia Brytyjczyków na Donalda Trumpa Brytyjska prasa pisze w niedzielę o zabiegach dyplomatycznych rządu w Londynie wobec przyszłej administracji prezydenta elekta USA Donalda Trumpa oraz o wyzwaniach związanych z relacjami z Rosją, podejściem do NATO i wojną domową w Syrii.

Jakub Krupa, PAP

»

„The Sunday Times” opublikował fragmenty poufnej notatki brytyjskiego ambasadora w USA sir Kima Darrocha, który pisał do premier Theresy May o tym, w jaki sposób rząd w Londynie mógłby wpłynąć na opinie „niedoświadczonego” prezydenta elekta, by „jego ekstremalne poglądy mogły ewoluować”.

Darroch podkreślił, że Trump jest „podatny na wpływy z zewnątrz” i zachęcał brytyjską premier do podjęcia szczególnych starań, by wzmocnić relacje z przyszłą amerykańską administracją.

W ostatnich dniach May rozmawiała telefonicznie z Trumpem, choć – jak podkreślają brytyjskie media – była dopiero 10. w kolejności osobą, do której zadzwonił amerykański prezydent elekt. Z kolei szef brytyjskiej dyplomacji Boris Johnson odbył konsultacje z przyszłym wiceprezydentem Mikiem Pence'em, a także z senatorami Jeffem Sessionsem i Newtem Gingrichem, którzy typowani są na wysokie stanowiska w nowej administracji.

Aby podkreślić dobre intencje Wielkiej Brytanii na tle reszty Europy, Johnson nie pojawi się też na niedzielnym

661-MAKIETA 1 01-23.indd 10

spotkaniu ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich Unii Europejskiej, zwołanym z powodu wygranej Trumpa w wyborach i jej konsekwencji dla kontynentu.

Według źródeł „Timesa”, w administracji publicznej ministrowie, generałowie i szefowie brytyjskiego wywiadu przygotowują szczegółowe raporty na tematy związane z NATO, Iranem, Rosją i imigracją, aby pomóc szefowej rządu zdobyć poparcie Trumpa. „The Sunday Telegraph”, powołując się na swoje źródła w rządowej administracji, pisze z kolei, że „Wielka Brytania musi się liczyć z kryzysem dyplomatycznym w obliczu planów Trumpa, aby zbudować sojusz z Władimirem Putinem i wesprzeć reżim w Syrii”.

Cytowane źródła przekazały, że rząd w Londynie szykuje się na „bardzo trudne” rozmowy po tym, jak Trump w pierwszych powyborczych wywiadach zapowiedział wycofanie poparcia dla rebeliantów w Syrii i podziękował Putinowi za „piękny list”, jaki dostał od niego po zwycięstwie w wyborach. „The Telegraph” dodał, że poglądy Trumpa stoją w kontrze do opinii wygła-

szanych przez May, która oskarżała syryjskiego prezydenta Baszara el-Asada o „straszną przemoc” i przyszłość Syrii uzależniała od usunięcia go ze stanowiska.

Z kolei „The Observer” (niedzielne wydanie dziennika „The Guardian”) zwrócił uwagę na to, że tymczasowy lider Partii Niepodległości Zjednoczonego Królestwa (UKIP) Nigel Farage był pierwszym zagranicznym politykiem, który spotkał się z Trumpem po wyborach. Zapytana o temat rozmów obu polityków, szefowa kampanii wyborczej Republikanina Kellyanne Conway odpowiedziała: „O wolności i wygrywaniu”.

Według informacji „The Sunday Timesa”, wśród poruszonych w trakcie spotkania tematów było między innymi ponowne umieszczenie w Gabinecie Owalnym popiersia Winstona Churchilla, które podarował George'owi W. Bushowi ówczesny premier Wielkiej Brytanii Tony Blair.

Rzeźba znajdowała się w gabinecie prezydenta w latach 2001-2008, po czym na początku rządów Baracka Obamy została przeniesiona do rezydencji brytyjskiego ambasadora. « Czytaj też na str. 32

15/11/2016 17:52:02

011

661-MAKIETA 1 01-23.indd 11

15/11/2016 17:52:04

012

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Niedziela ku czci weteranów

Zdjęcia. PAP/EPA/Will Oliver, Jack Taylor/Getty Images

Dwiema minutami ciszy rozpoczęły się w Londynie główne obchody Niedzieli Pamięci (Remembrance Sunday), upamiętniającej wkład brytyjskich żołnierzy i państw Wspólnoty Narodów w zwycięstwo w dwóch wojnach światowych.

661-MAKIETA 1 01-23.indd 12

15/11/2016 17:52:09

013 JAKUB KRUPA, PAP

»

Najważniejsza ceremonia odbyła się o godzinie 11 przed pomnikiem the Cenotaph w centralnym Londynie, w rządowej dzielnicy Whitehall. W uroczystościach wzięły udział między innymi królowa Elżbieta II i premier Theresa May. Podobne, mniejsze obchody, odbywały się w niedzielę m.in. w Edynburgu, Belfaście i Cardiff.

W londyńskiej ceremonii wzięło udział ponad 700 żołnierzy, marynarzy i członków Królewskich Sił Lotniczych (Royal Air Force) oraz weterani i zaproszeni goście. Wśród uczestników byli także Polacy – 30 osób reprezentujących Stowarzyszenie Przyjaciół Polskich Weteranów (SPPW).

Jak mówi przewodniczący SPPW Wiktor Moszczyński, wśród nich była czwórka weteranów drugiej wojny światowej: 94-letni Sybirak i żołnierz armii generała Andersa major Otton Hulacki, 89-letni porucznik Zygmunt Tylunas i dwójka weteranów Powstania Warszawskiego: 91-letni Janusz Kacprzyk-Kent i 92-letnia Marzenna Schejbal, reprezentująca tysiące kobiet walczących w wojnach. Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie walczyli wspólnie z Brytyjczykami przeciwko nazistowskim Niemcom między innymi w bitwie o Atlantyk, podczas lądowania w Normandii, bitwie pod Monte Cassino, bitwie o Arnhem i podczas oblężenia Tobruku.

Z kolei polscy piloci stanowili największą grupę obcokrajowców broniących nieba nad Anglią podczas bitwy o Anglię, a ich wkład jest często uznawany za decydujący o przyszłym zwycięstwie aliantów.

Po drugiej wojnie światowej w Wielkiej Brytanii osiedliło się ponad 200 tys. Polaków, którzy na mocy specjalnej ustawy z 1947 roku mieli prawa do uzyskania brytyjskiego obywatelstwa, regulującego ich prawo pobytu i pracy na terenie kraju. Od 1940 roku w Londynie urzędował także rząd RP na uchodźstwie.

Po zakończeniu wojny polscy weterani nie zostali jednak zaproszeni na pierwszą Paradę Zwycięstwa w 1946 roku ze względu na kontrowersje, jakie mogłoby to wywołać w relacjach Wielkiej Brytanii ze Związkiem Radzieckim i komunistycznym rządem w Polsce.

Niedziela Pamięci odbywa się tradycyjnie w drugą niedzielę listopada.

Przez większość miesiąca Brytyjczycy noszą wpięte w ubranie sztuczne maki, które symbolizują pamięć o weteranach. « Czytaj też na str. 54

661-MAKIETA 1 01-23.indd 13

15/11/2016 17:52:11

014

WIADOMOŚCI Prasa na Wyspach

Happy birthday!

Przyjęcia dzieci stałą pozycją w rodzinnym budżecie.

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

»

Od kilku lat modne jest zapraszanie przyjaciół dzieci na przyjęcia urodzinowe, organizowane w domu lub na mieście. Nawet kilkuletnie maluchy zabierają na nie swoich najbliższych kolegów i koleżanki, nierzadko pozostając w gościach na noc. Wszystko organizują i za wszystko płacą rodzice solenizanta: statystycznie nieco ponad 200 funtów. Co na to się składa? Wynajęcie miejsca, jedzenie, urodzinowy tort, przebranie, itp. Kwoty jak najbardziej szacunkowe, zależne od statusu materialnego mamy i taty.

W jednym domu lekką ręką wydają znacznie więcej niż 200, organizują spotkania na miarę wesel. Z kolei w innym z trudem są w stanie wygospodarować znacznie mniejszą sumę od podanej

661-MAKIETA 1 01-23.indd 14

w sondażu Nationwide Current Accounts, który zebrał informacje na ten temat.

Rodzice kochają swoje pociechy i zrobią wszystko, czego maluchy chcą.

A te chcą się bawić i spotykać. Sposobów na spędzenie czasu jest wiele. Najtańsza z opcji to zaproszenie do domu na poczęstunek przygotowany przez rodzinę. Przy nieco większych środkach zabiera się całą grupę na kręgle, na trampolinę, do miejscowego centrum rozrywki lub restauracji.

Statystyczny brytyjski rodzic przyznaje, że w ciągu ostatniego roku jego dziecko uczestniczyło w 4 urodzinowych przyjęciach. Dla 6 proc. było to nawet 10 i więcej razy. 14 proc. rodziców nie skorzystało z zaproszenia i nie wysłało tam dziecka. 8 proc. zaproszeń nie zostało przyjętych z powodu braku sympatii do solenizanta. Kolejne 6 proc.

15/11/2016 17:52:12

015 nie dotarło z tego samego powodu, tyle że antypatia była kierowana akurat do rodziców jubilata.

Z pomocą zapracowanym dorosłym przychodzą firmy zajmujące się profesjonalną organizacją dziecięcych przyjęć. W ich trakcie można liczyć na opłaconego wodzireja, którego zadaniem jest tak prowadzić spotkanie, aby uczestnicy nie nudzili się. Tu koszty ogranicza jedynie wyobraźnia, bo na rynku dostępna jest cała gama atrakcji adresowana do różnej zawartości portfela.

Lista podstawowych wydatków (w funtach): zorganizowanie gier i zabaw (77,21) wynajęcie pomieszczenia (47, 29) poczęstunek (33,58) urodzinowy tort (15,02) urodzinowe torby (12,71) dekoracje (12,33) przebrania dla uczestników (12,15) listy z zaproszeniami i podziękowaniami (7,83)

Razem: 218, 12 funtów

Tak wygląda statystyka. Zarówno koszty jak i sam pomysł na ten dzień, mogą znacznie różnić się w poszczególnych rodzinach. Kiedy Tamara Ecclestone, córka szefa Formuły 1, Bernie Ecclestona, jednego z najbogatszych Brytyjczyków, urodziła dziewczynkę, wiadomo było, że co roku hucznie będzie celebrować ten dzień. Wiosną bieżącego roku oboje z mężem, Jayem Rutlandem, wyprawili w imieniu małej Sophi przyjęcie urodzinowe, o którym pisały gazety. Mama i tata nie liczyli się z kosztami. Przed ich domem w Londynie ustawiono olbrzymie dekoracje, naturalnych rozmiarów ozdobne drzewka, domek pokryty w całości różowymi balonami, witający przy wejściu inicjałami Sophi. Okolice posesji i ogród przekształcono w farmę. Obecnością zachwycały „żywe” postacie z bajek i spacerujące wokół gości zwierzęta. Zebry, kucyki, księżniczki z bajki i kilkuletni uczestnicy przyjęcia, ledwo trzymający się na nogach. Niektórzy tak mali, że noszeni jeszcze na rękach przez rodziców. Sama solenizantka, dwulatka, ze zdziwieniem i radością w oczach przyglądała się zwołanemu na jej cześć spotkaniu. Całość kosztowała blisko 70 tys. funtów.

W Wielkiej Brytanii na tego rodzaju wydatek tylko 4 proc. rodziców otrzymuje finansowe wsparcie od rodziny.

15 proc. korzysta z pomocy kart kredytowych, a 5 proc. robi z tej okazji nawet debet. Dorośli chcą jak najlepiej wywiązać się z powierzonego im zadania i zdarza się, że kosztem własnych wydatków inwestują w przyjęcie malucha. Tymczasem dla niego najważniejsze jest spotkanie w gronie rówieśników i dobra zabawa. Ile na to poszło z kieszeni mamy i taty, dla dziecka jest nieistotne.

Wyśmienity nastrój i niezapomniane chwile zapewniają pomysłowe gry i zabawy. Bogate prezenty pełnią drugorzędną rolę, także te ofiarowywane na zakończenie dzieciom-gościom na drogę. «

661-MAKIETA 1 01-23.indd 15

15/11/2016 17:52:13

016

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

Rozpoczął się proces mordercy posłanki W poniedziałek w Londynie rozpoczął się proces 53-letniego Thomasa Maira, który jest oskarżony o zamordowanie posłanki Partii Pracy Jo Cox w czerwcu, na kilka dni przed referendum ws. członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej.

JAKUB KRUPA, PAP

»

41-letnia Cox została zamordowana 16 czerwca przed budynkiem lokalnej biblioteki w Birstall, w pobliżu Leeds w hrabstwie West Yorkshire, gdzie miała zaplanowany dyżur poselski w ramach trwającej kampanii przed decydującym głosowaniem ws. przyszłości Wielkiej Brytanii w UE. Po śmierci Cox wszystkie partie polityczne zawiesiły na kilka dni działania kampanijne przed referendum.

Prokurator Richard Whittam powiedział w poniedziałek, że Mair wielokrotnie ranił posłankę nożem, a następnie oddał w jej kierunku trzy strzały. Kobieta zmarła na miejscu.

Whittam dodał, że według relacji świadków morderca wielokrotnie krzyczał „Britain First” („Wielka Brytania ponad wszystko”), co może być interpretowane jako odwołanie do nacjonalistycznej partii o tej samej nazwie.

Prokurator ocenił działanie Maira jako „tchórzliwe morderstwo z premedytacją, motywowane politycznie lub ideologicznie”.

661-MAKIETA 1 01-23.indd 16

Mair jest oskarżony także o spowodowanie znacznego uszczerbku na zdrowiu 77-letniego Bernarda Kenny'ego, który usiłował pomóc posłance, a także o nielegalne posiadanie broni palnej i białej z intencją dokonania zbrodni. Mężczyzna odmówił odpowiedzi na pytanie, czy przyznaje się do zarzutów.

Podczas pierwszego przesłuchania sądowego w odpowiedzi na swoje imię i nazwisko Mair powiedział: – Śmierć dla zdrajców, wolność dla Wielkiej Brytanii.

Jego sprawa jest traktowana według zasad sądowych przewidzianych dla aktu terrorystycznego.

Wdowiec po posłance Brendan Cox napisał w sobotę na Twitterze, że „zachęca wszystkich, aby pamiętali życie Jo i to, za czym się opowiadała, a nie to, w jaki sposób zmarła”.

Cox została wybrana do Izby Gmin w ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych. Cieszyła się opinią bardzo aktywnej posłanki; działała na rzecz praw kobiet i cywilnych ofiar konfliktów, krytykowała interwencję Wielkiej Brytanii w Syrii i opowiadała się za pozostaniem kraju w Unii Europejskiej.

W swoim pierwszym przemówieniu w parlamencie Cox mówiła między innymi o tym, jak imigracja do Wielkiej Brytanii "wzbogaciła lokalne społeczności" w jej okręgu parlamentarnym.

– Podczas gdy świętujemy naszą różnorodność, to, co wciąż mnie zadziwia podczas podróży po moim okręgu, to fakt, że jesteśmy zjednoczeni i mamy znacznie więcej rzeczy, które nas łączą niż dzielą – powiedziała. Podkreślała swoje przywiązanie do brytyjskiego członkostwa w UE. Zanim trafiła do parlamentu, Cox działała m.in. w organizacji humanitarnej Oxfam oraz w organizacji dążącej do likwidacji współczesnego niewolnictwa; podróżowała do wielu spośród najbardziej niebezpiecznych państw świata, w tym do Sudanu i Demokratycznej Republiki Konga. Osierociła dwie córki w wieku 4 i 5 lat.

Według szacunków brytyjskich mediów proces potrwa około trzech tygodni. Wyrok spodziewany jest na początku grudnia i zostanie przygotowany przez dwunastu ławników: ośmiu mężczyzn i cztery kobiety. «

15/11/2016 17:52:14

017

661-MAKIETA 1 01-23.indd 17

15/11/2016 17:52:16

018

WIADOMOŚCI tekst sponsorowany biznes NA WYSPACH

Nieprzygotowani do Brexitu Jakub Krupa, PAP

»

Chaotyczne zarządzanie premier Theresy May i istotne podziały polityczne w rządzie grożą opóźnieniem procedur wyjścia Wielkiej Brytanii z UE – wynika z wewnętrznej notatki, do której dotarł „The Times”. To nie jest raport rządu – podkreśla jego rzecznik.

Według dokumentu, którego autorzy są nieznani, rząd nie ma planu na Brexit.

Administracja pracuje jednocześnie nad przeszło 500 projektami związanymi z Brexitem i może potrzebować nawet do 30 tys. dodatkowych urzędników, aby poradzić sobie z ilością pracy. „Pojedyncze departamenty są zajęte, bo przygotowują swoje projekty wprowadzające w życie decyzję o Brexicie” – oceniono w opisywanej notatce, dodając, że w efekcie jest „ponad 500 projektów, co przytłacza rząd”.

Autorzy notatki zauważyli, że premier May „ma tendencję do brania na siebie decyzji i ustalania szczegółów”, co ich zdaniem jest na dłuższą metę nie do utrzymania i może wymagać interwencji służby cywilnej.

Dokument krytykuje rząd także za „brak ustalonych priorytetów i połączenia działań z ogólną strategią negocjacyjną”. „Pomimo szerokiej debaty stałych sekretarzy wciąż nie ma wspólnej strategii” – napisano.

Nieujawniona z nazwy firma doradcza zwróciła także uwagę na podziały polityczne wewnątrz gabinetu May, w szczególności na narastający kryzys pomiędzy trzema zwolennikami tzw. twardego

661-MAKIETA 1 01-23.indd 18

Brexitu – ministrem spraw zagranicznych Borisem Johnsonem, ministrem ds. handlu międzynarodowego Liamem Foxem i ministrem ds. Brexitu Davidem Davisem – a odpowiedzialnymi za gospodarkę ministrem finansów Philipem Hammondem i ministrem ds. biznesu Gregiem Clarkiem.

W toku prac nad wyjściem z Unii Europejskiej miało dojść do wielu starć kom-

petencyjnych pomiędzy ministerstwami, między innymi dotyczących nadzoru nad sektorem finansowym, farmaceutycznym czy firmami telekomunikacyjnymi.

– To nie jest dokument rządowy i nie uznajemy komentarzy, które się w nim pojawiają. Jesteśmy skupieni na tym, żeby rozpocząć prace nad Brexitem i sprawić, że będzie on naszym sukcesem – skomentował publikację „Timesa” rzecznik rządu.

Do sądu za okłamywanie Brytyjczyków Brytyjska Koronna Służba Prokuratorska – oskarżyciel publiczny w sprawach karnych – rozważa podanie do sądu autorów kampanii na rzecz Brexitu. Zdaniem grupy ekspertów w zakresie prawa, powinni oni odpowiedzieć za „długotrwale i celowe wprowadzanie Brytyjczyków w błąd przed referendum w sprawie wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej”.

Zażalenie w sprawie przekłamań w kampaniach referendalnych zachęcających do poparcia Brexitu (Vote Leave oraz Leave.EU) złożyła grupa niezależnych ekspertów pod kierownictwem profesora Boba Watta z University of Buckingham, specjalisty w zakresie prawa wyborczego.

Eksperci uważają, że twórcy kampanii na rzecz Brexitu celowo wprowadzali w błąd opinię publiczną i manipulowali faktami, sugerując między innymi, że pomysł wyjścia Wielkiej Brytanii z UE cieszy się poparciem wielu firm i koncernów działających w UK, oraz że Brytyjczycy na tym „skorzystają”.

Najpoważniejsze zarzuty wymienione w zażaleniu dotyczą najpopularniejszej tezy obozu zwolenników Brexitu – że członkostwo w UE kosztuje Wielką Brytanię 350 milionów funtów tygodniowo, a po wyjściu z Unii pieniądze te mogłyby zasilić działalność NHS. – To jasne, że opinia publiczna jest głęboko zaniepokojona sposobem prowadzenia kampanii referendalnej. Przekazując sprawę oskarżycielowi publicznemu koncentrujemy się na przypadkach, w których obywatelom Wielkiej Brytanii rozmyślnie przekazywano mylące informacje. Zgodnie z prawem wyborczym, tak duża ilość zakłamań i wybiegów stanowi poważne przestępstwo – wyjaśnia prof. Watt.

15/11/2016 17:52:17

019

661-MAKIETA 1 01-23.indd 19

15/11/2016 17:52:18

020

WIADOMOŚCI NA WYSPACH

David Bowie pod młotkiem

Fot. PAP/EPA/Wolfram Kastl

„Bowie / Collector” – pod takim hasłem londyński dom aukcyjny Sotheby's zorganizował aukcję obrazów autorstwa Davida Bowiego. Licytacja dzieł, należących do prywatnych kolekcji, odbywała się w dniach 10-11 listopada.

Lego wycofuje reklamy z brukowca

»

Duński producent najbardziej popularnych zabawek na świecie ogłosił właśnie, że zakończył wszelkie działania marketingowe na łamach dziennika „Daily Mail”. Zobowiązał się również, że w przyszłości nie nawiąże współpracy z tym medium.

Tydzień temu otwarty list do Duńczyków wysłał ojciec sześciolatka, zniesmaczony faktem, że zabawki dodawane są do gazety, która nie niesie pozytywnego przykładu. „Akceptuję to, że mamy różne poglądy na politykę, ale gazeta

661-MAKIETA 1 01-23.indd 20

ostatnimi czasy znacznie przekracza granice dyskusji” – pisał tata chłopca.

W krótkim piśmie producent klocków Lego nie wyjaśnia powodów zakończenia współpracy, ale media powszechnie łączą decyzję z akcją „Stop funding hate”, której twarzą jest piłkarska gwiazda lat 90. – Gary Lineker.

W ramach społecznej akcji wielkie korporacje są przekonywane, żeby nie umieszczały reklam w mediach, które wywołują nienawiść, demonizowanie innych i dzielenie społeczeństwa.

Z apelem zwrócono się bezpośrednio do Lego, Johna Lewisa, Waitrose’a, czy Co-opa.

Akcja jest wymierzona również w inne tabloidy, jak „The Sun”, czy „Daily Express”, które przed kampanią referendalną bardzo aktywnie działały na rzecz wyjścia z Unii, podsycając w czytelnikach lęk przed imigrantami. Wiele publikacji z tamtego czasu było pośrednio wymierzonych w Polaków, czego efektem były napaści słowne i fizyczne po ogłoszeniu decyzji w sprawie Brexitu. «

15/11/2016 17:52:20

021

661-MAKIETA 1 01-23.indd 21

15/11/2016 17:52:21

022

WIADOMOŚCI prawo

Uczestniczyłeś w wypadku drogowym i co dalej?

»

Jeżeli uczestniczyłeś w wypadku drogowym, pamiętaj o podjęciu następujących kroków:  Wezwij policję i ambulans na miejsce zdarzenia. Ich obecność jest szczególnie ważna, jeżeli doznałeś poważnych obrażeń. W przypadku lżejszego uszczerbku na zdrowiu obecność policji i ambulansu nie jest obowiązkowa.  Weź dane sprawcy wypadku. Powinny one zawierać numer rejstracyjny oraz markę i model pojazdu osoby, która spowodowała wypadek, jej imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz dane ubezpieczyciela (nazwa firmy ubezpieczającej i numer polisy).  Z rób zdjęcia miejsca zdarzenia oraz samochodów biorących udział w wypadku.  Sprawdź, czy w pobliżu nie ma osób, które widziały wypadek. Jeśli tak, zanotuj dane świadków.  Rozejrzyj się, czy na miejscu wypadku nie ma kamer CCTV. Uzyskanie z nich nagrań pozwoli na dokładne odtworzenie wypadku.  Udaj się do szpitala lub lekarza GP, aby uzyskać odpowiednie, szybkie leczenie urazów doznanych na skutek wypadku.  Zaraportuj wypadek swojemu ubezpieczycielowi. Może mieć to bardzo

661-MAKIETA 1 01-23.indd 22

duże znaczenie w przypadku, gdy strona przeciwna złoży roszczenie przeciwko Tobie. Jeżeli skorzystałeś z usług kancelarii prawnej w zakresie uzyskania odszkodowania, pamiętaj, że Twój ubezpieczyciel powinien o tym wiedzieć. Zapobiegnie to podejmowaniu przez niego działań, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na Twoją sprawę.  Prowadź szczegółowe zapisy dotyczące wszystkich urazów fizycznych oraz psychicznych, które wystąpiły po wypadku, wraz z wpływem, jaki wywierają one na Twoje życie codzienne. Jeżeli na skutek zdarzenia na Twoim ciele pojawiły się siniaki lub rany, zrób ich zdjęcia, gdyż mogą stanowić one ważny dowód przy oszacowaniu wysokości odszkodowania.  Zatrzymaj wszystkie dowody wydatków poniesionych przez Ciebie na skutek wypadku (rachunki, faktury, paragony). Masz możliwość ubiegania się o odszkodowanie za zniszczoną odzież, kask, telefon komórkowy, koszty podróży, recepty, utracone zarobki, koszty niezbędnej opieki itp. Pamiętaj, że udowodnienie poniesionych przez Ciebie strat i wydatków należy do Twoich obowiązków, dlatego zbieraj wszystkie rachunki. «

Miałeś wypadek w pracy?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

15/11/2016 17:52:24

023

661-MAKIETA 1 01-23.indd 23

15/11/2016 17:52:25

024

TEMAT NUMERU koncert

Morliny zapraszają na urodzinowy koncert Polskiego Radia Londyn Dżem, Michał Szpak, Varius Manx z Kasią Stankiewicz – będzie się działo już 26 listopada, w O2 Shepherd's Bush Empire! Wspólnie będziemy świętowali 10. urodziny Polskiego Radia Londyn, a wielkie gwiazdy polskiej sceny muzycznej zapewnią nam wspaniałą zabawę. Z Benem Otrębą, Michałem Szpakiem i Kasią Stankiewicz rozmawiała Joanna Figlak-Włoka.

Pełne wersje wywiadów na

maximus.media

661-MAKIETA 2 24-43.indd 24

15/11/2016 17:53:39

025

661-MAKIETA 2 24-43.indd 25

15/11/2016 17:53:41

026

TEMAT NUMERU koncert

Zostańcie z bluesem!

Rozmowa z basistą, współtwórcą zespołu Dżem – Benedyktem Janem „Beno” Otrębą – porównywanym przez wiele osób do ZZ TOP. Ślązak, lubiący leniuchować, opowiada nam o swoim życiu prywatnym i zawodowym.

Benedykt Jan „Beno” Otręba Współtwórca „legendarnego” zespołu Dżem – polski gitarzysta basowy. Wraz z zespołem tworzą wspaniałą muzykę, która zapisała się i nadal zapisuje na kartach historii polskiej fonografii

661-MAKIETA 2 24-43.indd 26

15/11/2016 17:53:43

027 Zespół Dżem jest na scenie muzycznej od wielu lat. Jak to jest być legendą, jeżeli tak mogę powiedzieć o członkach Waszej grupy.

Legendy to były o rycerzach.

Jak człowiek młodszy był to czytał książki, legend się słuchało. To słowo „legenda” jakoś tak wtargnęło do naszego języka i moim zdaniem jest trochę na wyrost. Ta forma przerośnięta jest, bo my jesteśmy normalnym zespołem. Nie otaczamy się żadnymi ochroniarzami, nie jesteśmy ludźmi niedostępnymi, nie jesteśmy celebrytami. Gramy dla ludzi i bardzo lubimy przebywać wśród naszych fanów. Mam wielu znajomych i dla niektórych to nawet nie jest ważne, czy ja gram w zespole czy nie. Traktujemy to w takim rozdzieleniu – praca i życie prywatne, to znaczy zespół i życie prywatne.

Jaki był Dżem za czasów Ryszarda Riedla, a jaki jest teraz? Jak możesz porównać tamte czasy do obecnych?

Ja bym to powiedział tak – to jest tak, jak czasy młodzieńcze można porównać do czasów dojrzałych. No to jest niby to samo, bo człowiek się niewiele zmienia, przynajmniej ja.

Jestem przekonany, że się niewiele zmieniłem. Może ktoś inny mnie inaczej ocenia (śmiech).

Na pewno nie ma już tego szaleństwa, jakie było w tych młodych czasach. Bo to już zdrowie nie to i wątroba nie ta, niestety. Generalnie nikt się nie zastanawiał nad tym, że muzyka będzie naszym sposobem na życie. Muzyka była naszą pasją. Mimo, że każdy z nas pracował i miał różne zajęcia, to muzyka wypełniała nam całe nasze życie.

Nawet w pracy się mówiło, słuchało, jak tylko gdzieś można było.

Nie było wtedy takich urządzeń jak teraz, że można było poruszać się i mieć przy sobie ciągle muzykę. Nie mniej jednak zawsze na ten temat się mówiło i tym się żyło.

661-MAKIETA 2 24-43.indd 27

Do którego utworu masz największy sentyment?

Sporo jest tych utworów. To zależy, ja np. bardzo lubię „Jesiony”.

To jest taki na luzie numer, skoczny, rytmiczny. Jest sporo fajnych ballad, nawet te z okresu już po-Ryśkowego. Np. graliśmy z Jackiem, nagraliśmy trzy płyty. To jest taki epizod dla nas bardzo ważny, może dla słuchaczy nie, bo oni jakby nie pamiętają tego okresu. Gdyby nie Jacek....

Jacek pomógł nam przetrwać, po śmierci Ryśka. Z Jackiem dużo wtedy pracowaliśmy, trzy płyty nagraliśmy, a z Maćkiem nagraliśmy dopiero dwie płyty. Z Jackiem graliśmy chyba 6 lat, a z Maćkiem gramy już ponad 15 lat i dwie płyty, więc wtedy to była taka walka o przetrwanie i wtedy byliśmy jakoś bardziej zmobilizowani i bardziej zdeterminowani. No i też były inne czasy, bo wtedy jeszcze płyty się sprzedawały, teraz to już jest przez Internet. Teraz to już raczej nie jest wesoło ze sprzedażą płyt.

A jak działa na Ciebie Londyn?

To jest takie ogromne miasto.

Nawet w zeszłym roku pamiętam, co się działo... W piątek ruszyliśmy do miasta, w ten pierwszy weekendowy wieczór... To wszędzie tyle ludzi, że mnie to wszystko zszokowało.

W metro, wszystko to się poruszało na ulicach, wszystko było pełne, te puby, te place wszystkie. Fajna wtedy pogoda była. Wszyscy się bawili, wesoło, radośnie było. Czuło się, że oni się cieszą z tego, że jest ten weekend i to na mnie jakieś takie dobre wrażenie zrobiło. Pomimo że już byłem któryś raz w Londynie, to to było dla mnie szokujące. Bo zawsze to było na parę dni, nigdy nie przyjechałem na dłużej, tylko przy okazji koncertów byłem w Londynie.

To znaczy podoba Ci się to szybkie życie w Londynie?

Ten ruch dla mnie jest porażający, a bym się tam chyba zgubił w pięć sekund jakbym został sam. No jasne, że jako geodeta, to pewnie bym sobie jakoś tam poradził, ale niesamowite wrażenie robi Londyn. A po drugie – jak się tak pochodzi i tyle jest tam zabytków i tyle bogactwa. No widać,

że Anglia była stolicą świata przez kilkaset lat, no i ubiła też trochę ten świat, na lewo i na prawo. Widać tam to bogactwo.

Jakie macie plany na 2017 rok, jakaś nowa płyta się szykuje?

Spotykaliśmy się, już mamy jakieś utwory i tak sobie myślałem nad tym i tak wpadłem na taki pomysł, żeby po prostu grać i pojedynczo wprowadzać nowe utwory do programu i być może w przyszłym roku... Nie chciałbym zapeszać, bo to zawsze jak my się chcemy spotykać, jak nic się nie dzieje, są jakieś próby to tam sobie coś robimy, coś tam szlifujemy, coś ustalamy, jakieś utwory, które warto by odświeżyć, odkurzyć.

A jak zabieramy się i zapowiadamy, że zabieramy się do pracy, to zawsze się któryś pochoruje, albo coś się stanie takiego, że trzeba to potem przekładać. Tak jak był pomysł na płytę w 2002, a wyszła w 2004. Wtedy ja się pochorowałem, potem Zbyszek.

Dlatego wolimy nie planować i nie zapowiadać, ale chcemy pojedyncze utwory, nowe, wprowadzać do programu. A jak się z tego uzbiera płyta to zobaczymy, może tylko pół płyty.

Część koncertowo, część studyjnie, no zobaczymy.

Pozostaje mi tylko dodać i jednocześnie życzyć Wam tego, byście grali nadal i nadal byli skazani na bluesa, bo chyba jesteście skazani na bluesa.

Myślę, że cały zespół, a ja szczególnie. Bo ja bluesa uwielbiam, nagrania bluesowe mnie odprężają. Dziękuję za takie życzenia i myślę, że tak będzie. Zostańcie z bluesem, jak to ktoś mówił.

Czego jeszcze mogę Tobie i całemu zespołowi życzyć?

Zdrowia i świętych nerwów, bo jak dużo jesteśmy w podróży, to tak czasami różnie bywa z tym oddziaływaniem na siebie wspólnym. Bo my przecież gramy ze sobą w różnych składach, od prawie 40 lat. To jest kawał czasu. Jednak muzyka nas nadal rajcuje i dalej jest dla nas wszystkich najważniejsza w życiu.

I niech tak dalej pozostanie! «

15/11/2016 17:53:45

028

TEMAT NUMERU koncert

Mam dom w walizce Jest mamą, ma dom w walizce i dostała „Szansę na sukces”, do której dochodziła ciężką pracą. Zespół Varius Manx, kariera solowa i powrót do zespołu po latach.

Kasia Stankiewicz opowiada nam otwarcie o swojej drodze do kariery.

»

Kasiu, można by rzec, że dostałaś szansę na sukces i go osiągnęłaś. Wracając do roku 1995, miałaś wtedy 18 lat, zaśpiewałaś wówczas właśnie w programie „Szansa na sukces” piosenkę „Zamigotał świat” zespołu Varius Manx. Jaka jest Kasia Stankiewicz teraz, a jaka była wtedy? Co się w Tobie zmieniło?

Jako, że jestem artystą, a do tego jestem osobą, która cały czas szuka czegoś nowego, no to jestem inną osobą. To było 20 lat temu, jestem 20 lat starsza i wiele rzeczy wydarzyło się w moim życiu przez ten okres, co też siłą rzeczy spowodowało, że moje widzenie świata, wyciąganie wniosków, sposób, w jaki mówię, śpiewam, tworzę, na pewno jest inny niż wtedy. Jedna rzecz jest wspólna – ta Kasia z Działdowa i ta obecnie, ma dalej tę samą energię, tę samą moc i chęć do dzielenia się z ludźmi swoimi przeżyciami poprzez sztukę i dzielenia się swoimi emocjami poprzez to, jak śpiewam. Myślę, że to jest taka wyjątkowa rzecz, którą dziś umiem doceniać. Wtedy, mając te 17 lat, zupełnie nie zdawałam sobie z tego sprawy.

Wielkimi krokami zbliża się koncert z okazji 10-lecia Polskiego Radia Londyn. Lubisz to miasto? Co myślisz o życiu tutaj?

Londyn jest dla mnie dość inspirującym miejscem. Pomieszkiwałam tam, nagrywałam moją płytę „Luci and the loop”. We wczesnej młodości bywałam w tym mieście na kursach języka angielskiego. Co dla mnie w Anglii jest najfajniejsze? Poczucie humoru, takie, które dochodzi do mnie poprzez kulturę czy poprzez książki, filmy. Mam tam masę idoli i ludzi, którymi inspiruję się w muzyce – Kate Bush, David

661-MAKIETA 2 24-43.indd 28

15/11/2016 17:53:46

Bowie, The Cure. Zresztą, cała masa książek, obrazów i galerii, to jest dla mnie Londyn, do którego lubię wracać.

W Anglii mam przyjaciół i są to w ogóle niesamowici ludzie, którzy wyjechali z Polski kilka, kilkanaście lat temu. Muszę powiedzieć, że ja mam wielki szacunek do nich, bo znalezienie się w obcym miejscu, gdzie nie masz tych swoich zapachów z dzieciństwa, nie masz czasami wsparcia rodziny, jesteś bardzo daleko i w zasadzie jesteś zdany sam na siebie, jak to dorośli ludzie w dorosłym życiu, a do tego jeszcze na obcej ziemi. Muszę powiedzieć, że sposób, w jaki ci ludzie często sobie radzą, jak zaczynają od niczego, a potem po kolei przez kolejne lata osiągają swój cel, no to ja jestem pełna podziwu.

Cieszę się, jak gramy dla Polonii, nie tylko tej w Anglii, ale w ogóle na świecie, bo to są zawsze niezwykłe spotkania. Niesamowite ze względu na emocje. Kiedy na co dzień żyjesz w innym języku, w innych smakach i nagle słyszysz dźwięki z dzieciństwa, albo z wczesnej młodości i włącza się nagle pewnego rodzaju sentyment, to ja myślę, że są to rzeczy które powodują, że każde nasze spotkanie muzyczne ze słuchaczami jest wyjątkowe i naprawdę głęboko nasączone emocjami, które rodzą się właśnie po usłyszeniu dźwięków, pewnych piosenek, które towarzyszyły nam w ważnych momentach naszego życia, kiedy byliśmy młodzi.

Nie wiem czy w ogóle chciałabym mieszkać w tym momencie gdzieś indziej niż w Polsce, mimo wszystko, dlatego że mam tutaj bardzo dużo do zrobienia. Zobaczę, gdzie mnie życie poprowadzi, bo nie mam jeszcze takiego swojego miejsca na świecie.

Czyli nadal szukasz...

No szukam, szukam… Bo ja to mam dom w walizce. W zasadzie żyję tak – gdzie mnie poniesie tam ląduję.

Ale ja to lubię, to jest na pewno rozwijające.

Po 15 latach wracasz do chłopaków z Varius Manx. Czy tęskniłaś za nimi?

661-MAKIETA 2 24-43.indd 29

Nie myślałam o nich za dużo.

Mówię o tym otwarcie, bo my ze sobą rozmawiamy transparentnie, więc w zasadzie tutaj nie ma nic do ukrycia. Te 15 lat to nie był czas myślenia o sobie nawzajem zapewne. Mieliśmy jakieś sporadyczne kontakty – telefony z okazji świąt i tak dalej, więc bardzo rzadko. Ja byłam dość mocno skupiona na mojej solowej działalności. Jako, że w 2001 roku w zasadzie nie mając wyboru, podjęłam decyzję o samodzielnym wydawaniu swoich płyt. Po podjęciu tej decyzji wydałam „Extrapop”, później „Mimikrę”, później „Lucy and the loop”. W międzyczasie robiąc jeszcze różne produkcje z innymi artystami. Muszę powiedzieć, że nie spodziewaliśmy się nawzajem takich propozycji, to jasne, natomiast nie siedziałam i nie czekałam na to, bo miałam co robić. Kiedy się ta propozycja pojawiła, no to było to dość zaskakujące i dziwne. Muszę powiedzieć, że na początku nie miałam w ogóle zaufania do tej propozycji, ale co się wydarzyło...

Myśmy się spotkali, zaczęliśmy rozmawiać i ja zauważyłam, że tam jest coś prawdziwego, że to 25-lecie jest propozycją wspólnego spędzenia czasu na scenie, taką niewykalkulowaną, chęcią zrobienia czegoś fajnego wspólnie. To mnie ujęło, to raz, a dwa – powróciłam na chwilę do tych archiwalnych nagrań, posłuchałam sobie tego, co wspólnie stworzyliśmy przez te lata i doszłam do wniosku, że mam być z czego dumna.

W zasadzie są to piękne piosenki, które się ładnie starzeją, czy bardziej dorastają, bo te 25 lat to jeszcze nie staruch tylko młodzieniec. Te piosenki pięknie dojrzewają, więc poczułam się dumna, że jestem współtwórcą wielkich przebojów.

No i co się wydarzyło... Okazało się, że wyszliśmy na początku tego roku na scenę wspólnie, zagraliśmy kilka koncertów klubowych no i się zrodziło naturalne zapotrzebowanie, żeby było tego więcej. I z ośmiu koncertów zrobiło się nagle kilkadziesiąt i wszystko wskazuje na to, że to świętowanie się przedłuży, a ja dostałam gwarancję autonomiczności. To znaczy podpisując kontrakt na 25-lecie, nie muszę się absolutnie, to by było nie do pomyśle-

nia, zrzekać mojej solowej działalności, którą sobie wypracowałam przez ostatnie lata. Zresztą myślę, że takie zamykanie się na jeden projekt jest nierozwojowe i uważam, że jest masa artystów, którzy mają różne projekty, wszystko ze sobą godzą, a jednocześnie rozwijają się i mają cały czas coś fajnego do zaproponowania swojemu słuchaczowi.

Fot. Piotr Andrzejczak / MW Media

029

Kasiu, widzimy się na Waszym koncercie w Londynie, już 26 listopada. Wierzę, że będzie bardzo gorąco, podczas Waszego występu…

O rany, będzie, będzie. Zapraszam serdecznie. Chociaż wiem, że wszystkie bilety już się wyprzedały. Chciałam zaprosić moich przyjaciół, to się okazało, że już nie ma miejsc. Nie wiem jak to zrobię, ale może jakieś okna pootwieramy, żeby było nas słychać na zewnątrz.

Cieszę się bardzo, że się spotkamy.

Zagramy największe przeboje plus dwa utwory nowe, które nagraliśmy z okazji tego spotkania – utwory „Ameryka” i „Piątek”. Również zabierzemy ze sobą świeżutkie płyty, które miały właśnie swoją premierę 21 października. Zarejestrowaliśmy jeden z koncertów i z tego wyszła płyta z naszymi znakomitymi gośćmi. Płyta nosi tytuł „25 live”. Swoją obecnością zaszczycili nas Włodek Pawlik na fortepianie, Mateusz Smoczyński na skrzypcach, Robert Majewski na trąbce i José Torres na instrumentach perkusyjnych. No i największe przeboje Varius Manx – także zabieramy ze sobą wielki kontener płyt. «

Kasia Stankiewicz Polska piosenkarka, zadebiutowała w programie „Szansa na sukces”. Wokalistka zespołu Varius Manx – wróciła po dłuższej przerwie. Na swoim koncie ma również cztery albumy solowe.

15/11/2016 17:53:47

030

TEMAT NUMERU koncert

Wydaje mi się, że potrafię zrozumieć drugiego człowieka Szpaki lubią czereśnie, ale ten jedyny w swoim rodzaju Szpak, pracuje ciężko każdego dnia, ćwicząc nie tylko głos, ale także na siłowni. Jest najbardziej pożądanym mężczyzną przez Polki. Michał Szpak – młody artysta w wywiadzie specjalnie dla Was.

»

Michale, jak wspominasz występ w Londynie, sprzed kilku miesięcy – London Eurovision Party w Londynie, koncert promocyjny przed występem na festiwalu Eurowizji.

Ten dzień pamiętam bardzo dobrze i wspominam go jeszcze lepiej.

Zostałem naprawdę bardzo dobrze przyjęty. Pamiętam, jak przed wejściem do klubu, w którym występowałem, stało bardzo dużo obcokrajowców, którzy trzymali polską flagę w ręku i śpiewali ze mną moją piosenkę. To było naprawdę niezwykłe przeżycie. Na szczęście będę mógł to powtórzyć w Londynie, w swoje urodziny, 26 listopada, już nie w tym klubie, ale też w tym samym mieście. Mam nadzieję, że będę tak samo przyjęty.

jest to naprawdę wielkie wyróżnienie, satysfakcja.

Wiesz o tym, że masz bardzo wielu fanów nie tylko wśród Polaków, ale również wśród Anglików, którzy do nas piszą wiadomości a propo koncertu. Bardzo dużo osób przybędzie na ten koncert przede wszystkim ze względu na twój występ.

Naprawdę? Wow, takiej świadomości nie mam, bo nie władam informacjami odnośnie tego, kto kupuje bilety. Jest mi tym bardziej miło, że jednak pojawią się nie tylko polscy odbiorcy, których oczywiście bardzo serdecznie pozdrawiam, ale też ci z zagranicy i ci rodowici Anglicy. Także

Pewnie poznałeś mnóstwo fajnych i utalentowanych osób podczas Eurowizji. Czy nawiązałeś jakieś znajomości, przyjaźnie?

Jedyny kontakt, który mi pozostał, taki, że wymieniamy ze sobą wiadomości, to Rykka – przedstawicielka Szwajcarii. A poza tym czasami kontaktuje się ze mną Hovie z Izraela.

Ogólnie wiem, że w wielu krajach mam otwarte drzwi u różnych osób, ale nie kontaktujemy się ze sobą tak na co dzień.

W swoje urodziny – 26. i nasze 10…

O nie! No to 26. urodziny i 10. – no to będzie co świętować.

661-MAKIETA 2 24-43.indd 30

Wróćmy jeszcze na chwileczkę do okresu sprzed kilku miesięcy. Maj 2016 roku, 61. Konkurs Piosenki Eurowizji. Dla wielu osób to Ty byłeś właśnie najlepszy. Brytyjska Polonia głosowała na Ciebie i trzymaliśmy mocno kciuki. Jak się czułeś wtedy na scenie? Był stres?

Stres był ogromny. Pamiętam, jak przyjechałem na samym początku na próby już tam w Sztokholmie. Stres był tak ogromny, że na dwa dni odebrało mi głos. Jest to naprawdę ciężkie, ale zarazem tak bardzo wspaniałe uczucie, kiedy można śpiewać dla tak wielkiej publiki, która razem z tobą przeżywa tę chwilę. To jest naprawdę wspaniałe i życzę sobie, żeby jeszcze niejednokrotnie przeżywać takie akcje, mimo tego że kosztują naprawdę wiele nerwów i pracy.

Michał, dużo ćwiczysz, mam na myśli w tym momencie sport. Jak

na przykład Michał Szpak wstaje rano, to od razu zabiera się do ćwiczeń?

Jak wstaję rano to pierwsze, co robię, to oczywiście jem śniadanie, a później od razu idę na siłownię do swojego trenera i razem robimy trening. Na szczęście sport dla mnie to przyjemność, więc z przyjemnością też wstaję.

Mówi Ci coś nazwa CKM? CKM, no tak, dość popularne pismo wśród mężczyzn.

To wiesz, o co chcę Cię teraz zapytać?

No taaak (śmiech).

Michał Szpak zajął pierwsze miejsce w rankingu CKM – najbardziej pożądanych w Polsce mężczyzn.

Przegrali z tobą nawet Gosling i Dorociński. Jak się czujesz jako najbardziej pożądany przez Polki mężczyzna?

Absolutnie byłem ogromnie zaskoczony tym faktem, co nie zmienia też właśnie tego wyczynu. Nie wiem, dlaczego tak się stało, ale czuję się dobrze ze świadomością, że Polki uznały mnie najbardziej pożądanym mężczyzną, nie tylko wśród polskich gwiazd. Było to dla mnie wielkie zaskoczenie i jednocześnie wielkie wyróżnienie.

Jesteś barwną osobą, dlatego idąc ulicą nie da się Ciebie nie zauważyć. Dlatego Polki na pewno zwracają na Cie-

15/11/2016 17:53:49

bie uwagę. Jak reagują osoby, które mijasz na ulicy, zaczepiają Cię często?

Myślę, że tak. Jeśli jestem u siebie w Warszawie, to ludzie w tym środowisku, w którym się obracam i mieszkam, już po prostu wiedzą, że tutaj jestem i nie reagują tak, jak cała reszta.

Jak jadę do innego dużego miasta typu Kraków, albo małego – np. Płońsk, to jednak muszę liczyć się z tym, że nie będę mógł przejść niezauważony i nie będę mógł przejść bez zdjęcia. To nie znaczy, że mi się to nie podoba. Bo jednak wybierając taką drogę zawodową, spełnienie swoich marzeń, pasję, musiałem też mieć świadomość, że praca artysty to jest praca 24 godziny na dobę.

Muszę poświęcać czas ludziom i absolutnie mi to nie przeszkadza.

Powiedz tak szczerze, lubisz być kontrowersyjny?

Myślę, że dobra kontrowersja nigdy nie jest zła. Po prostu.

Gdzie czujesz się najlepiej? Są takie miejsca na ziemi, do których najczęściej wracasz?

Różnie, ale Portugalia jest takim miejscem, które powoduje u mnie pozytywne wibracje. Włochy, Izrael, lubię też przylatywać do Londynu. Jest dużo takich miejsc, w których mogę się zrelaksować, również w Polsce – np.

Kaszuby, Kamienne Kręgi, albo chociażby nawet właśnie Warszawa.

Masz jakieś swoje ulubione miejsca w Londynie,

661-MAKIETA 2 24-43.indd 31

które zawsze odwiedzasz, będąc tutaj na Wyspach?

Jest takie miejsce, niestety nie pamiętam nazwy. Zostałem do niego zaprowadzony w tym roku, jak przyjechałem już po eurowizyjnym koncercie. Zabrał mnie tam mój znajomy, który jest tancerzem. To takie magiczne miejsce, do którego dostęp ma niewielka grupa ludzi. To był taki zamknięty kompleks siłowni, do których trzeba mieć specjalną kartę, trzypoziomowy, z basenem na dachu, z którego było widać całą panoramę Londynu. Tę kartę otrzymują osoby, które są artystami, np. ci, którzy śpiewają, tworzą, malują. To było coś niezwykłego. Mam nadzieję, że jak teraz będę w Londynie, to będę mógł po raz kolejny skorzystać z tej możliwości.

Fot. Paweł Wrzecion / MWMEDIA

031

A jeżeli chodzi o złośliwe komentarze pod Twoim adresem, przejmujesz się nimi, czy też spływa to po Szpaku, jak po kaczce?

Nie słyszę takich rzeczy, nauczyłem się nie słyszeć czegoś, co jest jakimś absurdem.

26 listopada – to będzie magiczna data. Koncert w Londynie z okazji 10. urodzin, a także dla Ciebie ta data jest bardzo ważna, bo będą to twoje 26. urodziny.

26. urodziny, 26 listopada, to nieczęsto się zdarza.

Czego życzyłby sobie w najbliższym okresie Michał Szpak?

Choć jest to infantylne i proste, to w rzeczywistości okazuje się najważniejsze – szczęścia i zdrowia.

W takim razie życzę Ci tego w imieniu naszych słuchaczy i czytelników. «

Michał Szpak Młody, utalentowany piosenkarz, który w 2016 roku reprezentował Polskę na 61.

Konkursie Piosenki Eurowizji w Sztokholmie. Zaśpiewał wówczas swój wielki przebój – „Color of your life”

15/11/2016 17:53:50

Fot. Win McNamee / Getty Images

032

komentarz tygodnia polityka

Donald Trump i Barack Obama

Trump: Prezydent chaosu Donald Trump został wybrany na 45. prezydenta Stanów Zjednoczonych.

Dla Ameryki i dla świata nadchodzi czas niepokoju i niepewności. Czy to koniec demokracji, jaką znamy?

Radosław Zapałowski

»

Sondażownie policzyły, że to niemożliwe. Zdecydowana większość ekspertów twierdziła, że Amerykanie tego nie zrobią. Socjologowie mówili, że wyborcy nie są w stanie tego zrobić.

Celebryci, od papieża po Beyonce, przekonywali, że nie powinni. A jednak to zrobili. Niemożliwe stało się możliwe.

Donald Trump został wybrany na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Zdecydowanie. Padły rekordy. Frekwencji i rozmiarów zwycięstwa w stanach-huśtawkach. Trump zwyciężył w miejscach, w których nie powinien. Ohio, Pensylwania, Floryda, Północna Karolina i Wisconsin. Kluczowe stany, które miały przypaść Clinton zostały zdobyte przez Trumpa.

661-MAKIETA 2 24-43.indd 32

Kandydat Republikanów wygrał wbrew wszelkim założeniom i prognozom, które dawały Hillary Clinton 98 proc. szans na Biały Dom. Wszyscy się pomyliliśmy.

Znów. Jak w przypadku Brexitu sondaże okazały się nic niewarte. Głos liderów opinii bez znaczenia. Sugestie ekspertów bezowocne. Przewidywania rynków błędne. Po najbardziej brutalnej, bezpardonowej kampanii, w której Trump złamał wszelkie reguły, "kandydat chaosu" – jak nazwał tego biznesmena celebrytę Jeb Bush, zostanie teraz "chaotycznym prezydentem". W najnowszej historii Ameryki nie było kandydata, który tak bezceremonialnie i brutalnie jak Trump używałby języka konfrontacji i oszczerstw, pod znakiem zapytania stawiał swą akceptację dla wyników wyborów, odmawiał

ujawnienia swych zeznań podatkowych, twierdził, że miejsce rywalki jest w więzieniu. Groził użyciem przemocy, sugerował zabójstwo. Wyzywał dziennikarzy, obrażał mniejszości, bezwstydnie kłamał. Złamał wszelkie reguły kampanii.

Szedł na przekór demokratycznej tradycji rzekomo dojrzałej kultury politycznej. Bez konsekwencji. Ameryka wybrała na prezydenta bigota, seksistę i kłamcę, który zdolny jest do wszystkiego. Niepoważnego celebrytę, opierającego się na rasizmie i mizoginii. Politycznego klowna, który wulgarność i ignorancję nosi z dumą jak odznaczenie honorowe.

Wczoraj Donald Trump był potencjalnym zagrożeniem dla establishmentu.

Dziś jest establishmentem, który może zagrozić Ameryce i światu.

15/11/2016 17:53:52

033 Czas nowej polityki Trump został twarzą i emanacją nowego ładu. Bazującego na nacjonalistycznej nostalgii, klasowych resentymentach, islamofobii i strachu przed emigrantami.

Jest politycznym dzieckiem gospodarczej niepewności, społecznych nierówności i rozgoryczenia. Nie tylko klas ludowych.

Na Trumpa głosowała biała klasa średnia, której pozycja i poczucie bezpieczeństwa socjalnego ulegają erozji. Dziś trumpizm triumfuje nie tylko w USA. Każdy niemal kraj ma swoją własną wersję Trumpa. Co budzi niepokój, ale nie powinno dziwić.

Kiedy szarlatan obejmuje najważniejszy urząd, coś niedobrego dzieje się z systemem. Polityka jest anormalna. Trump jest symptomem wściekłości i niechęci do status quo. Podobnie jak Farage, Orban, Kaczyński, Le Pen. Rzeka historii szuka nowych koryt. I wpada w nurt prawicowego populizmu. Jeśli hasłem, które dało władzę Obamie, była „nadzieja”, to sloganem, który zaprowadził Trumpa do Białego Domu, jest „wściekłość". Wściekłość ludzi, których globalizacja i neoliberalizm zostawiły na marginesie. Społeczeństwo domaga się alternatywy. Liberalne centrum ani lewica nie były w stanie dokonać zasadniczych korekt. Obama, który był nadzieją na zmianę politycznego i ekonomicznego kursu, zawiódł.

Te osiem gładkich lat udowodniło, że nie ma nadziei na to, że Demokraci coś zmienią. Podskórnie wszyscy w Stanach czuli, że coś jest nie tak, że pieniądze dla banków, na które poszy ich podatki, trafiły do prywatnych kieszeni. Że obietnice Obamy o zakończeniu wojen i przeznaczeniu tych pieniędzy na Amerykanów, skończyły się nowymi wojnami i pieniędzmi płynącymi do właścicieli koncernów zbrojeniowych. Obamacare okazała się porażką. Zapewnia opiekę nie wszystkim nieubezpieczonym. Polisy były drogie, a do leczenia trzeba było dopłacać z własnej kieszeni. Miały mały zakres świadczeń. W polityce zagranicznej Obama kontynuował politykę pięści Busha, a jego administracja mimo, że używała łagodnej retoryki, to jednak deportowała więcej nielegalnych emigrantów niż poprzednik. To wszystko spowodowało, że ludzie nie wytrzymali. Po kryzysie finansowym domagali się zasadniczej zmiany w polityce. Obiecano im ją w 2008 r. i żadnej nie dostali. Gospodarka ma się nieźle, ale pensje stoją w miejscu.

Uwzględniając inflację od lat 70. zeszłego

661-MAKIETA 2 24-43.indd 33

wieku. Teraz klasa średnia postawiła na margines życia politycznego, żeby znaleźć kogoś, kto zmieni system. Dlatego nowy ład jest kształtowany przez prawicowy populizm z elementami autorytaryzmu.

Bo liberalne elity zawiodły, a lewica nie jest w stanie zaproponować zrozumiałych rozwiązań. Trump, podobnie jak Erdoğan, Le Pen, Kaczyński, Putin, Orbán, Boris Johnson, Kukiz, je daje. Głównie werbalnie. Cała ta grupa to „silni ludzie”.

Agresywni. Złotouści. Dosadni. Językowo brutalni. Często charyzmatyczni.

Głoszący zdecydowane poglądy, mocno wskazujący kierunki, składający różne, często sprzeczne oraz absurdalne oferty i obietnice. Trump wczoraj był za wolnym rynkiem, dziś jest za interwencjonizmem. A jutro pewnie znów zmieni zdanie. Opowiadał się za legalną aborcją na życzenie, teraz chce wsadzać kobiety do więzienia za skrobanki. Chciał większej kontroli nad sprzedażą broni, dziś mówi, że nauczyciele powinni być uzbrojeni. Ale to bez znaczenia. Liczy się fakt, że Trump zmienia strukturę systemu politycznego.

To na razie ludziom wystarczy.

Elity muszą odejść

Światowe liberalne elity zwycięstwem Trumpa są przerażone. Słusznie, bo to oznacza ich koniec. Ich strach o własną pozycję jest zasadny. Liberałowie, którzy kształtowali polityczną, ekonomiczną i społeczną rzeczywistość ostatnich dziesięcioleci muszą odejść. Bo zawiodły i nie potrafią się dostosować do zmieniającego się świata, ani odpowiedzieć na współczesne wyzwania. A wciąż uparcie trzymając się władzy, blokują nowe idee i polityczne ruchy. Dlatego szerzy się populizm. I chociaż w teorii istnieje zasadnicza różnica między nawet nadpsutą demokracją liberalną, z siecią wzajemnie kontrolujących się instytucji, a całkowitą nieprzewidywalnością i etnonacjonalizmem populistów, to jednak w praktyce dysfunkcjonalna liberalna demokracja i drapieżny kapitalizm są groźniejsze.

Bo mogą doprowadzić bezpośrednio do faszyzmu. Jak w latach 30. ubiegłego wieku. Populizm zaś nie jest ani zły, ani dobry. Dla demokratycznego organizmu jest czymś w rodzaju gorączki. Alarmem.

Populizm nie jest chorobą demokracji.

Jest objawem. Stosunkowo łagodnym mechanizmem obronnym. Bo w demokracji populizm pełni z grubsza tę funkcję, którą w przeddemokratycznych sys-

temach pełniły powstania i rewolucje.

Próbuje radykalnie zmienić stan rzeczy, który dla dużej części społeczeństwa jest nie do przyjęcia. W tym kontekście sukces Trumpa, choć budzi uzasadniony strach, jest w pełni zrozumiały. Bo pokazuje, że Zachód nie może sobie poradzić z problemami. Populizm pojawia się i zaczyna dominować w momencie, kiedy deficyt demokratyczny objawia się niewrażliwością klasy politycznej na społeczne frustracje. Jeśli widząc podnoszenie się fali niezadowolenia, elity w porę wyciągają odpowiednie wnioski z własnych błędów, organizm polityczny wraca do równowagi. Jeśli trwają w błędzie, gorączka najpierw rośnie, a potem wybucha, ogarnia społeczeństwo i zaczyna się polityczna epidemia. Na tym etapie jest teraz duża część Zachodu. Nie znaczy to, że nie ma się czego obawiać. Jak pokazał Orban, Kaczyński i Brexit, fala populizmu może dokonać poważnych zniszczeń. Gospodarczych, społecznych, politycznych, kulturowych, instytucjonalnych. Może wywołać ksenofobiczne demony i ekonomiczną zapaść. Wywołać napięcia międzynarodowe. Może zniszczyć demokrację i jej instytucje. Dziś nie wiadomo, czy Donald Trump pójdzie drogą Orbana oraz Kaczyńskiego i zupełnie przemebluje system. Bo o polityce prezydenta elekta niewiele da się powiedzieć. Mówi rzeczy paskudne, ale jego poglądy są zmienne.

Wypowiada wstrętne słowa bez znaczenia. Slogany bez treści. Myśli bez sensu.

Programu gospodarczego nie ma. Ani jasnej wizji prezydentury. Rzeczywiście jest prezydentem chaosu. Może faktycznie wybuduje mur na granicy z Meksykiem, chociaż mur już stoi w większości miejsc, gdzie można łatwo je przekroczyć. Może rzeczywiście zaostrzy jeszcze bardziej retorykę wobec Chin, chociaż napięcia między Waszyngtonem, a Pekinem trwają już od dłuższego czasu.

Może wypowie traktaty o wolnym handlu, mimo że jest zadeklarowanym wolnorynkowcem, a przywileje dla korporacji przynoszą więcej strat niż korzyści, więc zerwanie umów nie byłoby złym posunięciem. Tak jak i złagodzenie stosunków z Rosją oraz zaprzestanie militarnego angażowania się USA w konflikty na Bliskim Wschodzie. Największy problem z Trumpem jest taki, że nie wiadomo co zrobi, kiedy już obejmie urząd.

To człowiek niekompetentny, nieprzygotowany oraz nieprzewidywalny. I dlatego groźny. «

15/11/2016 17:53:52

034

wspomnienie MIĘDZY NAMI

Jan Pomian A.D. 2016 – wspomnienie Będąc obaj wieloletnimi członkami Hurlingham Club w Londynie, spotykałem Jana, zwanego również Jasiem, najczęściej w klubowej oranżerii, gdzie lubił zawsze przebywać ze swą uroczą angielską żoną i przyjaciółmi.

Z czasem wzrok Jana Pomiana zaczął poważnie szwankować, tak że rozpoznawał nas już tylko po głosie.

Dr Marek Stella-Sawicki

»

Jan Pomian-Bławdziewicz odszedł od nas 21 października tego roku, żyjąc lat 92. Jego historia jest podobna do życiorysów wielu innych Polaków z czasów powojennych. Pomian od wiosny 1943 przebywał w UK, gdzie wstąpił do Polish Air Force, czyli polskiego lotnictwa w Wielkiej Brytanii. Dwa lata później zdecydował się pozostać na stałe na emigracji w Anglii, skończywszy studia z ekonomii na University of London. W latach 1948–1960 był zatrudniony jako sekretarz samego Józefa Retingera.

W późniejszym okresie współpracował z Andrzejem Ciechanowieckim, jako dyrektor galerii sztuki „Heim” w Londynie. Nasze pierwsze spotkanie odbyło się w eleganckim londyńskim mieszkaniu Jana Pomiana.

Tematem popołudnia oczywiście była rozmowa na temat Retingera, którego jedną z córek znałem dawno temu z Krakowa. Warunkiem jakiejkolwiek rozmowy na temat Retingera u Pomiana było wcześniejsze przeczytanie napisanej przez niego doskonałej monografii naszej najsłynniejszej eminence grise,

661-MAKIETA 2 24-43.indd 34

Józef Retinger – pierwszy z lewej – w towarzystwie generała Władysława Sikorskiego

u której pracował ponad 12 lat, jako osobisty sekretarz.

Jan Pomian kategorycznie wymagał, żeby każdy był merytorycznie przygotowany do dyskusji, znając wcześniej to, co było napisane w jego książce. Trudno było nie zgodzić się z tym podejściem, bo sama lektura oszczędzała jego cenny czas. Przygotowywała do rozmowy na tak trudny temat, jak historia Józefa Retingera, która często pełna jest niesprawdzonych faktów, bzdur i przypuszczeń.

Sylwetka Józefa Retingera do dzisiaj jest otoczona mgłą tajemnicy. Wciąż pozostaje wiele niezbadanych porządnie i nieudowodnionych historycznie przypuszczeń, zwłaszcza dotyczących okresu działalności bezpośrednio przed wybuchem Powstania Warszawskiego w 1944 r., współpracy z Churchillem i lat powojennych.

Pamiętam rozmowy z Janem na temat uczczenia pamięci Retingera: tablica w Krakowie na ul. Wiślnej, na kamienicy, w której mieszkał młody Retinger i to jeszcze przed wojną. Jan Pomian był motorem tego pomysłu. Tablica istnieje do dzisiaj, przypominając przechodniom o tej nietuzinkowej postaci. «

Józef Retinger – polski literaturoznawca, pisarz i polityk. Doradca Władysława Sikorskiego; organizator kongresu haskiego; sekretarz generalny Ruchu Europejskiego; jeden z twórców Wspólnoty Europejskiej.

Jego postać nie jest jednoznaczna. Niektórzy historycy uważają go za agenta brytyjskiego wywiadu. Prawdopodobnie Armia Krajowa chciała pozbawić go życia, gdy jako emisariusz polityczny, został wysłany w 1944 roku do okupowanej Polski. Jednym z celów jego wizyty było przekazanie kilku milionów dolarów amerykańskich dla Polskiego Państwa Podziemnego.

Jan Pomian-Bławdziewicz – w latach 1948–1960 był bliskim współpracownikiem oraz sekretarzem Józefa Retingera. Wieloletni dyrektor galerii sztuki Heim w Londynie. W 1991 założył Fundację „Karta z dziejów”.

15/11/2016 17:53:53

035

661-MAKIETA 2 24-43.indd 35

15/11/2016 17:53:54

036

wydarzenia psychologia

Psycholog potrzebny od zaraz!

Emigracja to dla większości osób bardzo trudny czas. Utrata bliskiego kontaktu z rodziną, gronem przyjaciół i znajomymi miejscami wywołuje często głębokie poczucie osamotnienia, a trudności ze znalezieniem pracy lub praca poniżej kwalifikacji obniżają samoocenę. W dodatku, w nowym miejscu brakuje nam podstawowych informacji: gdzie wynająć mieszkanie, jakie mamy prawa jako pracownik, gdzie fajnie wyjść na piwo, które dokumenty urzędowe powinniśmy wypełnić. Sprawia to, że czujemy się bezradni.

Agnieszka Kwiatkowska, dyrektor Działu Badań Polish Psychologists’ Association

»

Zmiany zachodzące jednocześnie w wielu aspektach życia stają się źródłem stresu. Do problemów psychologicznych, które przywieźliśmy ze sobą z Polski, dochodzą nowe: pojawiają się zaburzenia adaptacyjne, lękowe, depresyjne. Mogą one objawiać się przemęczeniem, trudnościami z koncentracją, poczuciem osamotnienia, wahaniami nastroju lub wszechogarniającym poczuciem smutku.

Zmiana dosłownie wszystkiego

Najtrudniej jest w pierwszych latach.

Pani Zuzanna ciężko wspomina: “Zmiana dosłownie wszystkiego, obcy ludzie, nowe miejsce zamieszkania, język jeszcze niekomunikatywny, nowe szkoły dla dzieci, nowa praca… Wątpliwości, czy postąpiliśmy słusznie przyjeżdżając tu, czy dzieci poradzą sobie w nowych szkołach. Okupione to było strachem i wieloma nieprzespanymi nocami”.

Ten stres, często duszony w sobie, może wrócić w postaci objawów psychosomatycznych. Przykładowo, pan Mariusz martwił się o swoje zdrowie, ponieważ bardzo często odczuwał bóle w klatce piersiowej, których przyczyny lekarzom nie udało się zdiagnozować. Zauważył jednak, że gdy

661-MAKIETA 2 24-43.indd 36

15/11/2016 17:53:56

037 ma lepsze samopoczucie, bóle łagodnieją, a nawet całkowicie znikają.

Wstydzę się przyznać, że potrzebuję pomocy fachowca

Kryzys to normalna reakcja na wielką zmianę. Spośród osób biorących udział w badaniu potrzeb psychologicznych polskich migrantów, prowadzonym przez PPA, aż 55% przyznało, że podczas pobytu w Wielkiej Brytanii odczuwało potrzebę pomocy psychologicznej. Przy wyborze psychologa najważniejsze okazały się: kompetencje specjalisty, czas oczekiwania na wizytę, cena, typ terapii i lokalizacja. Najwięcej osób uzyskało pomoc w prywatnych praktykach i klinikach (65%). Pozostali korzystali z usług NHS, pomocy udzielanej przez organizacje charytatywne oraz w zakładzie pracy lub w szkole.

Najczęstsze trudności w dotarciu do psychologa to: brak informacji o dostępnej pomocy psychologicznej, bariera językowa, brak zaufania do brytyjskich specjalistów, ograniczenia finansowe i czasowe, a także długie kolejki oczekiwania na pomoc.

Na początku nie każdy zna swoje prawa. Chociaż niemal wszyscy mają ubezpieczenie medyczne w Wielkiej Brytanii i są zarejestrowani w lokalnej przychodni, to aż 40% osób nie wie, że przysługuje im darmowa pomoc psychologiczna w NHS. Zdaniem pana Marka, „pomoc psychologiczna jest konieczna i musi występować w takiej formie, żeby nie trzeba było jej szukać.

Emigranci nie chcą przyznawać się do własnych słabości, a często bardzo doskwiera im samotność i rozłąka z rodziną czy przyjaciółmi”.

Nie ma natomiast wątpliwości w jakim języku Polacy w UK chcieliby otrzymywać pomoc psychologiczną: niezależnie od tego, jak dobrze władamy angielskim, prawie wszyscy chcemy rozmawiać z psychologiem po polsku.

Jak wskazują badani: „Niełatwo jest mówić o emocjach w nieswoim języku”; „Na wizycie z psychologiem angielskim nie potrafię się rozpłakać. Emocje pojawiają się, jak mówię o przeżyciach po polsku”; „Korzystać z tłumacza? Nie wyobrażam sobie, to zbyt intymna sfera życia, by uczestniczyła w tym osoba trzecia”. « Wszelkie dane osobowe zostały zmienione.

Pełen raport: goo.gl/hN9YD0

Polish Psychologists’ Association Polish Psychologists’ Association (PPA) od 2006 roku udziela darmowej pomocy psychologicznej w języku polskim Polakom w Wielkiej Brytanii.

Kontakt: konsultacje@polishpsychologists.org, tel. 07833419790.

661-MAKIETA 2 24-43.indd 37

15/11/2016 17:53:57

038

raport społeczeństwo

Bezdomni w Londynie Jesień nie jest już tylko kalendarzowa, ale coraz bardziej i pogodowa.

Na dworze zimno, słońce przedziera się tylko sporadycznie przez chmury, a deszcz to niemal codzienny gość, zmuszający nas do pakowania parasolek do toreb i plecaków.

661-MAKIETA 2 24-43.indd 38

Radek Cysarz

»

Spacerując po ulicach Londynu w takiej depresyjnej pogodzie warto rozejrzeć się dookoła, i chociaż aura tego nie ułatwia, to zmusza do refleksji nad tym, co, a raczej kogo, można dostrzec dookoła.

Niestety, wcale nietrudno spostrzec bezdomnych żyjących na ulicach Londynu, a biorąc pod uwagę aurę, która nas czeka przez najbliższe miesiące, ich los się nawet pogorszy. Słupki rtęci w UK nie mają zwyczaju piąć się zbyt wysoko; długi czas jeszcze będą utrzymywały poziom dużo niższy niż 20

stopni, a niejednokrotnie będą oscylowały wokół 10. W takich warunkach wszyscy chodzą szybko po ulicach, nie tylko żeby nabrać temperatury, ale aby jak najszybciej dostać się do ciepłego transportu miejskiego. Takiego komfortu nie mają ludzie bez domów, do których mogą się spieszyć.

Według organizacji Streets of London, w Londynie każdego roku na ulicach śpi około 8 tysięcy osób. Porównując do liczby mieszkańców można powiedzieć, że jest to liczba stosunkowo niewielka, ponieważ według danych World Population Review z 2016 roku, Londyn zamieszkuje 8,6 miliona ludzi.

15/11/2016 17:53:58

039 Dla porównania, Warszawa liczy 2,3 miliona ludzi i według Ogólnopolskiego Ośrodka Pomocy Społecznej na ulicach stolicy mieszka 3 tysiące osób.

Bezdomność = ostateczna opcja

Życie na ulicy to dla większości społeczeństwa wyznacznik życiowego upadku, i bezdomni, a przynajmniej ta część z tych osób, które znalazły się w takim miejscu z przyczyn losowych, też tak uważa. Wcześniej wspomniana liczba 8 tysięcy bezdomnych, żyjących w Londynie, to liczba finalna z sezonu zimowego 2015/2016. Statystyki pokazują przerażającą prawdę o tej liczbie – jest to potrojona liczba osób żyjących na ulicy sprzed 10 lat.

Organizacja Streets of London, wspierana przez światowej sławy celebrytów, między innymi piosenkarkę Ellie Goulding, chce walczyć ze złą percepcją bezdomności. Celem jest uzmysłowienie społeczeństwu, że w ogromnej większości mieszkanie na ulicy to nie jest wybór, lecz brak jakiejkolwiek innej opcji. Bezdomność zaczyna się zazwyczaj od jakiegoś złego momentu w życiu: zakończenia związku, śmierci osoby bliskiej, bankructwa, osłabienia stanu psychicznego, popadnięcia w nałóg czy przemocy domowej. Takie sytuacje w momencie, gdy nie ma rodziny czy przyjaciół, to pierwszy krok do tego, aby stracić dach nad głową.

Bezdomni z zagranicy

Londyn jest centrum Europy; przypadki w Calais pokazują, jak ważnym i pożądanym celem jest dla emigrantów. Każdy obcokrajowiec, przyjeżdżając do UK, marzy o świeżym starcie, bezpieczeństwie i ułożeniu spokojnego życia. Dużej większości udaje się znaleźć pracę, co pozwala na dobry start, jednak są i tacy, dla których jest to niemożliwe. Badania przeprowadzone przez organizację CHAIN pokazują, że emigranci, którzy przyjeżdżają do UK, uciekając tym samym przed głodem, biedą, przemocą, gwałtami czy nawet torturami, mają najmniejsze szanse na nowy początek.

Ludzie ci, zazwyczaj uciekając w rozpaczy, nie znają języka, nie mają rodziny, przyjaciół na miejscu w Wielkiej Brytanii, a to kończy się dla nich niestety życiem na ulicy. CHAIN pokazuje, że

661-MAKIETA 2 24-43.indd 39

wśród 8 tysięcy ludzi śpiących na ulicach Londynu 35% to wschodni Europejczycy; 5% z nich pochodzi z Afryki.

Życie bez domu, życie krótkie

Streets of London w swoich raportach pokazuje, jak życie na ulicy degraduje człowieka. Dla niektórych przechodniów na ulicy osoba bezdomna to tylko niechciany dodatek do widoku miasta i ci ludzie siedzący na chodnikach tak się czasami czują. Empatia w czasach, gdy każdy biegnie rano do pracy, a wieczorem biegnie do domu zanika, a wrogość i irytacja zdarzają się nagminnie.

potrzebuje wolontariuszy do bezpośredniej pomocy, w tym do zbiórek pieniędzy na ulicach Londynu. Poszukiwane są osoby, którzy będą brały udział w projektach, mających dać większe szanse ludziom żyjącym na ulicy, aby ruszyć naprzód. Wolontariusze, oprócz zbierania pieniędzy, proszeni są o pomoc przy rozmowach motywacyjnych, nauczaniu języka i polepszaniu umiejętności.

Najbardziej znaną wolontariuszką i jednocześnie twarzą organizacji pomagającej bezdomnym w Londynie jest Ellie Goulding. Wspiera ona działalność Streets of London i podziela ich pasję w pomaganiu tym, których życie

Bezdomność zaczyna się zazwyczaj od jakiegoś złego momentu w życiu: zakończenia związku, śmierci osoby bliskiej, bankructwa, osłabienia stanu psychicznego, popadnięcia w nałóg czy przemocy domowej Dwie trzecie przebadanych bezdomnych twierdzi, że zostali obrażani przez przechodniów, co więcej: jedna na dziesięć osób przyznała, że podczas spania ktoś z przechodzących oddał na nich mocz.

Wszystko to połączone z brakiem regularnych posiłków, zimnem, brakiem higieny i wsparcia psychicznego sprawia, że próba popełnienia samobójstwa przez osobę bezdomną w porównaniu do przeciętnego mieszkańca UK jest o 35 razy bardziej prawdopodobna. Ludzie śpiący na ulicy nie posiadają dużo, a często zupełnie nic, niemniej jednak są jeszcze tacy, którzy próbują zabrać im to, co mają – bezdomni są o 47 razy bardziej narażeni na kradzież, prawdopodobieństwo tego, że staną się ofiarami brutalnego przestępstwa.

Ludzie do pomocy

Streets of London to jedna z wielu organizacji działających na terenie Londynu, zachęcająca do pomocy osobom bezdomnym. I jak każda tego rodzaju

doświadczyło. Artystka równoczesnie promuje pomoc wśród swoich fanów z całego świata. Już 21 listopada, na rzecz zbierania środków przy współpracy ze Streets of London, Ellie Goulding da specjalny koncert w Royal Albert Hall. Wiadomo, że odbędzie się tam też zbiórka pieniędzy na rzecz wsparcia bezdomnych. Poprzednim razem zebrano podczas tego rodzaju wydarzenia 80 tysięcy funtów. Bilety rozchodzą się jak świeże bułeczki, więc warto odwiedzić stronę songkick.com, gdzie bilety są już w sprzedaży, a ceny zaczynają się od £35.

Empatia nic nie kosztuje, a przechodząc obok ludzi mieszkających na ulicy warto ich wesprzeć chociaż uśmiechem, aniżeli niegrzecznym komentarzem. Każdy może pomóc według własnego uznania, też i przez uczestniczenie w koncercie gwiazdy pop. Dobrze się bawiąc wspiera się jednak dobrą sprawę w zmniejszaniu liczby ludzi żyjących na ulicy, szczególnie w idącej wielkimi krokami deszczowej zimie. «

15/11/2016 17:53:58

Fot. The Royal Mint / Getty Images

040

Nasze pieniądze BIZNES

Pierwszy, ogólny projekt nowej monety z 2014 roku

Nowa moneta wkrótce w obiegu!

Niedawno wszyscy zachwycaliśmy się wprowadzeniem nowych, plastikowych banknotów pięciofuntowych, ale to nie koniec zmian zaplanowanych przez Królewską Mennicę. Już wkrótce zostaną wprowadzone do obiegu nowe monety jednofuntowe.

Radek Cysarz

»

Już w 2014 roku pojawił się pierwszy, ogólny projekt nowej monety, ale pustej, dlatego też ogłoszono konkurs na projekt rewersu i awersu monety, i w opublikowanym niedawno oświadczeniu konkurs wygrał 15-letni David Pearce.

Wizerunkowo moneta zmieni kształt: okrągły kształt zastąpi 12-kątna forma. Jeśli chodzi jednak o sam wygląd, to na awersie wizerunek królowej Elżbiety II, a na rewersie napis: One Pound, z wizerunkiem angielskiej róży, walijskiego pora, szkockiego ostu i irlandzkiej koniczyny, wyłaniających się razem z jednej łodygi z królewskiej korony.

Historia jednofuntowej monety zaczęła się w kwietniu 1983 roku, kiedy to zmieniono papierowego funta w monetę i od tego czasu znamy ją w niemal niezmienionym kształcie do teraz. W obiegu mamy obecnie 2,2 miliarda funtów w samych jednofuntowych monetach i według danych Kró-

661-MAKIETA 2 24-43.indd 40

lewskiej Mennicy 45 milionów z nich są fałszywe, a wynika to z tego, że początkowo nie podejrzewano, że tak łatwo będzie ona podrabiana. Ma się to jednak zmienić, aczkolwiek przedstawiciele Ministerstwa Finansów zajmujący się wdrożeniem nowej monety twierdzą, że ma być to na tyle innowacyjna moneta, iż będzie najtrudniejszą do podrobienia na świecie.

Nowa jednofuntówka pojawi się w obiegu w marcu 2017 roku i będzie działać na tej samej zasadzie co nowy banknot pięciofuntowy obecnie. Oba, okrągły i 12-kątny będą przyjmowane w każdym sklepie, jednak zmieni się to po 6 miesiącach, ponieważ od września okrągłe „funtówki” przestaną być ważne jako środek płatności.

Mennica Królewska uruchomiła specjalną stronę internetową www.thenewpoundcoin.com, na której znajdują się wszystkie istotne informacje, szczególnie skierowane do przedsiębiorców, którzy będą musieli się przygotować do zmian. Mennica sformułowała szczególne porady dla miejsc, gdzie

używane są biletomaty czy maszyny do liczenia pieniędzy.

Według informacji zamieszczonych na oficjalnej stronie Mennicy, każda firma, która zajmuje się obiegiem pieniędzy, powinna: Upewnić się czy używa sprzętu, który obsługuje jednofuntowe monety Skontaktować się z dostawcą owego sprzętu i upewnić się, czy potrzebne są zmiany sprzętu albo aktualizacje Zmienić sprzęt, który nie będzie w stanie wyprocesować nowych monet Wytrenować ewentualnych pracowników w obsługiwaniu nowego sprzętu i produkcji monet, a potrzebne materiały ściągnąć za darmo ze strony www.thenewpoundcoin.com Upewnić się, czy bank lub firma odpowiedzialna za depozyt pieniędzy wie, jak przyjmować stare monety w procesie wycofywania ich z obiegu. «

15/11/2016 17:53:59

041

661-MAKIETA 2 24-43.indd 41

15/11/2016 17:54:01

042

TRANSPORT LONDYN

Tramwaje pozostają bezpiecznym środkiem transportu Fot. Public domain via Wikimedia Commons

Przekroczenie dozwolonej prędkości na ostrym zakręcie było przyczyną katastrofy tramwaju w Croydon.

Pojazd wypadł z szyn na odcinku, na którym obowiązuje ograniczenie prędkości do 12 mil na godzinę.

Przygotował Marcin Urban

661-MAKIETA 2 24-43.indd 42

Fot. Transport for London

»

To wnioski ze wstępnego raportu komisji badania wypadków kolejowych. Przyczyną przekroczenia prędkości mogło być zaśnięcie lub oślepienie maszynisty, ale równie dobrze zwykła brawura. Do wypadku doszło 9 listopada o 6:13 rano, za tunelem w pobliżu przystanku Sandilands.

Pojazd wyruszył 20 minut wcześniej z przystanku New Addington i jechał w stronę Wimbledonu. W tym czasie w Croydon padł ulewny deszcz. W katastrofie zginęła 35-letnia Polka i 6 mężczyzn, a ponad 50 osób zostało rannych.

42-letni maszynista został zatrzymany przez policję i zwolniony za kaucją do czasu dalszych ustaleń. Policjanci sprawdzają skargi pasażerów, które sugerują, że motorniczym już wcześniej zdarzało się przekraczać dozwoloną prędkość na feralnym zakręcie.

Mimo tak tragicznego zdarzenia Transport for London zapewnia, że londyńska sieć tramwajów pozostaje bezpiecznym środkiem transportu.

Historia londyńskich tramwajów sięga 1861 roku, kiedy po Victorii Street w Westminster zaczęły kursować pojazdy ciągnięte przez konie, nazywane nieco na wyrost tramwajami. Pierwsze prawdziwe elektryczne tramwaje wprowadzono w 1901 roku, a dwa lata później otwarto pierwszą zelektryfikowaną linię łączącą Westminster Bridge z Tooting. Wkrótce po tym pojawiły się skargi na hałas i zagrożenie bezpieczeństwa pieszych. Do najpo-

ważniejszego wypadku doszło 2 września 1911 roku, kiedy tramwaj nr 110 wypadł z torów i przewrócił się przy High Road w Lewisham. Zginęła 1 osoba, a 35 zostało rannych. Sieć tramwajowa w południowo – wschodnim Londynie przetrwała pół wieku. Po II wojnie światowej, samorząd Londynu przychylił się do wniosków mieszkańców i nakazał jej likwidację. W 1952 roku ostatni tramwaj zjechał do zajezdni New Cross.

Tramwaje reaktywowano dopiero w 2000 roku. Otwarto wówczas liczącą 38 kilometrów i 39 przystanków sieć, która łączy Wimbledon, przez West Croydon i East Croydon z Beckenham Junc-

tion, Elmers End i New Addington. Zarządza nią na zlecenie Transport for London firma First Group. W ciągu roku londyńskie tramwaje przewożą ponad 27 mln pasażerów.

Przez 16 lat nie było tragicznych zdarzeń. Katastrofa w Croydon to najpoważniejszy wypadek z udziałem tramwajów w Wielkiej Brytanii od lat 50. W 1950 roku 7 osób zginęło a 43 zostały ranne w Glasgow. Tramwaj zderzył się wówczas z piętrowym autobusem. 9 lat później, także w Glasgow, śmierć poniósł maszynista i dwóch pasażerów, a 30 osób zostało rannych po tym, jak tramwaj zderzył się z ciężarówką i stanął w płomieniach. «

15/11/2016 17:54:02

043

Szkoły uczą zrównoważonego transportu Transport for London nagrodził 34 londyńskie szkoły, biorące udział w kampanii STARS (Sustainable Travel: Active, Responsible, Safe), która promuje bezpieczną i przyjazną środowisku drogę do szkoły.

»

Nagrodzone zostały szkoły, które nie tylko uczą przepisów ruchu drogowego, ale także zachęcają uczniów do korzystania z rowerów, chodzenia lub korzystania z komuni-

kacji publicznej, zamiast z samochodu rodziców.

W trwającym od 10 lat programie bierze udział już 1,5 tys. szkół. TfL wspiera je, fundując materiały edu-

kacyjne i wysyłając swoich ambasadorów do prowadzenia zajęć. Najaktywniejsze placówki dostają brązowe, srebrne i złote akredytacje, podpisane przez mera Londynu.

W tym roku podczas gali w londyńskim ratuszu wyróżniono: Stamford Hill Primary School (Haringey) – za promowanie zdrowego stylu życia Claremont High School (Brent) – za kreatywne plany podróży i nagranie video Mossford Green Primary School (Redbridge) – za zorganizowanie dnia bez samochodu przez młodych ambasadorów podróży Stormont House (Hackney) – za zorganizowanie dni samodzielnych podróży, spacerów i treningów rowerowych dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Regina Coeli Catholic Primary School (Croydon) – za zaangażowanie uczniów w ekologiczne podróże do szkoły Forest Hill School (Lewisham) – za wykorzystanie mediów społecznościowych w konsultacjach na temat funkcjonowania lokalnych autobusów oraz zachęcanie do jazdy na rowerach St Richards Church of England Primary (Richmond) – za stworzenie dla najmłodszych drogi do nauki jazdy na hulajnogach Brentside High School (Ealing) – za innowacyjne podejście do promowania chodzenia. « Więcej o programie na tfl.gov.uk/stars

Pierwsze święta bez strajku w metrze?

Po latach sporów i paraliżów komunikacyjnych, związkowcy z metra doszli do porozumienia z władzami Transport for London przynajmniej w sprawie płac – poinformował London Evening Standard. Zmniejsza to ryzyko kolejnego strajku w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia.

Gazeta pisze o „wielkim zwycięstwie bossów związków zawodowych”, którzy wywalczyli dla pracowników pakiety emerytalne oraz gwarancję corocznej podwyżki

661-MAKIETA 2 24-43.indd 43

płac o stopę inflacji do 2019 roku. TfL zobowiązał się także do wypłaty premii za uruchomienie nocnych kursów metra.

Motorniczy metra zarabiają od 35 do 60 tys. funtów rocznie, mając ponad 40 dni urlopu. Dla porównania pensje lekarzy zaczynają się od 22 tys. funtów rocznie.

Związki zawodowe RMT podkreślają, że przełomową ugodę udało się zawrzeć po latach strajków i sporów. Cytowany przez London Evening Standard Mick Cash,

szef związków RMT, powiedział, że umowa rozwiązuje kompleksowo kwestie sporne, które zgłaszali pracownicy różnych linii metra.

Mimo to nie rozwiązuje wszystkich problemów. W powietrzu wisi groźba strajku z powodu sporu o likwidację kas na stacjach. Wstrzymaniem połączeń grożą też maszyniści z linii Piccadilly, którzy narzekają na warunki pracy, przestarzały tabor i nękanie przez przełożonych.

15/11/2016 17:54:04

044

CAFÉ COOLTURA LONDYN

DESIGN MUSEUM W NOWEJ SIEDZIBIE

661-MAKIETA 3 44-67.indd 44

COOLTUR POLECA A

15/11/2016 17:56:37

045

Przygotował Marcin Urban Od 24.11. Design Museum, 224-238 Kensington High St, Kensington, Londyn W8 6AG. Stacja: High Street Kensington.

Otwarte codziennie 10:00 – 18:00.

Wstęp bezpłatny (bilety obowiązują na wystawy czasowe) designmuseum.org Muzeum projektowania przeprowadziło się do nowej, znacznie większej siedziby

661-MAKIETA 3 44-67.indd 45

w Kensington, która powstała po wartej £83 mln przebudowie budynku z lat 60. Budynek ma 10 tys. m2 powierzchni i będzie mógł przyjąć rocznie ponad 650 tys. zwiedzających. Po raz pierwszy w swojej historii Design Museum będzie mieć stałą ekspozycję swoich zbiorów, która zostanie udostępniona zwiedzającym bezpłatnie. Zobaczymy na niej ikony projektowania użytkowego z całego świata m.in. motorower Vespa, maszynę do pisania Olivetti, brytyjskie znaki drogowe, których projektantami są

Jock Kinneir i Margaret Calvert, walkman Sony TPS L2, pierwszy laptop oraz karabin maszynowy AK47 Kałasznikowa.

Bezpłatnie będzie też można obejrzeć wystawę „Designers in residence 2016: Open”, prezentującą dorobek wschodzących gwiazd projektowania artystycznego. Biletowane są wystawy okresowe. Razem z nową siedzibą zostaną otwarte ekspozycje „Designs of the year” – prezentująca najlepsze projekty ubiegłego roku oraz „Fear and love: Reactions to a complex world”.

15/11/2016 17:56:42

046

CAFÉ COOLTURA LONDYN Joan Carlile, Portret nieznanej kobiety

wystawy » UNIKATOWY NABYTEK GALERII TATE Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Blackfriars, Southwark.

Otwarte: pt. – sob. 10:00 – 22:00, niedz. – czw. 10:00 – 18:00. www.tate.org.uk

© Tate

© IWM

Galeria Tate stara się zwiększyć reprezentację kobiet w prezentowanej sztuce brytyjskich twórców. W tym celu pozyskano wyjątkowo cenny portret pędzla Joan Carlile. Praca pochodzi z XVII wieku i przedstawia nieznaną kobietę. Wyjątkowość obrazu polega na tym, że Joan Carlile jest uważana za pierwszą, zawodową, brytyjską portrecistkę, a do dzisiaj przetrwało zaledwie kilka jej prac. Kolekcja Tate wzbogaciła się także o unikatowy przykład wczesnego brytyjskiego impresjonizmu – obraz „Le passeur” z 1882 r., autorstwa Williama Stotta. Będzie go można zobaczyć w kwietniu we wnętrzach Tate Britain.

» REAL TO REEL: A CENTURY OF WAR MOVIES Do 08.01.2017. Imperial War Museum, Lambeth Rd, Londyn SE1 6HZ. Stacja: Elephant & Castle. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00.

Wstęp wolny www.iwm.org.uk

» HOGWARTS IN THE SNOW 19.11.2016 – 29.01.2017. Warner Bros. Studio Tour, Leavesden WD25 7LR. Stacja: Watford Junction. Otwarte: patrz strona internetowa. Bilety: £27 (dzieci), £35 (dorośli) www.wbstudiotour.co.uk Wytwórnia filmowa Warner Bros co roku o tej porze zaprasza do zwiedzania planu filmowej serii „Harry Potter” w zimowej scenerii. Odkrywa ona kulisy produkcji, m.in. to jak filmowcy radzą sobie z brakiem prawdziwego śniegu. Pokryty grubą warstwą sztucznego puchu został model zamku Hogwart. Wnętrza wypełniła świąteczna atmosfera.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 46

TM & © Warner Bros. Entertainment Inc. Harry Potter Publishing Rights © JKR

IWM zabiera nas za kulisy popularnych filmów wojennych. Wystawa pokazuje historie bohaterów wojennych, które zainspirowały filmowców. Zebrano na niej rekwizyty z produkcji filmowych i eksponaty ze zbiorów IWM. Prezentowane są także fragmenty takich filmów jak „Das boot”, „Casablanca”, „Bitwa o Wielką Brytanię” i „Tylko dla orłów”.

15/11/2016 17:56:46

Fot. © &TM 2015 Lucasfilm Ltd

047 » STAR WARS IDENTITIES 18.11.2016 – 03.09.2017. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Otwarte: 10:0019:30. Bilety: od £10 www.starwarsidentities.com

Flare Photography

Na wystawie prezentowanych jest ponad 200 rekwizytów z filmów „Gwiezdne wojny”, m.in. robot R2-D2 oraz kostiumy Dartha Vadera i innych aktorów, w tym bikini, które księżniczka Leia nosiła w „Powrocie Jedi”.

Można zrobić selfie stając na tle elementów kosmicznej scenografii.

» CHRISTMAS FOODIES FESTIVAL 19-20.11. Old Truman Brewery, 91 Brick Ln, Londyn E1 6QR. Stacja: Aldgate East.

Otwarte: pt. 12:00 – 19:00, sob. 11:00 – 19:00, niedz. 11:00 – 18:00. Bilety: od £12 foodiesfestival.com Kulinarny festiwal to okazja do znalezienia inspiracji przed rozpoczęciem przygotowań do świąt. Swoimi przepisami podzielą się finaliści konkursu MasterChef 2016 – Jack, Billy i Juanita oraz jego zwyciężczyni Jane Devonshire, która na oczach widzów ugotuje swoje ulubione świąteczne potrawy. Wnętrza Old Truman Brewery zostaną podzielone na sekcje poświęcone ciastom, drinkom, potrawom regionalnym, będzie też tradycyjny świąteczny market oraz muzyka na żywo.

» KWADRATURA KOŁA 20-25.11. Galeria POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Wstęp wolny page6group.tumblr.com Składająca się z 20 płócien o wymiarach 100 x 100 cm „Kwadratura Koła” jest kolejnym przedsięwzięciem artystycznym grupy „Page 6”. Grupa została założona w 2010 roku i skupia artystów polskiego pochodzenia, mieszkających w Londynie. Autorzy prac unikając konwencjonalnych rozwiązań, zbudowali trójwymiarowe struktury, wykorzystując przestrzeń i rezygnując ze ścian do prezentacji prac.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 47

15/11/2016 17:56:51

048

CAFÉ COOLTURA LONDYN

teatr »

DIRTY DANCING – THE CLASSIC STORY ON STAGE

06.12. – 31.12. Phoenix Theatre, Charing Cross Road, Londyn WC2H 0JP. Stacja: Tottenham Court Road.

Spektakle: patrz strona internetowa.

Bilety: od £15 www.atgtickets.com/phoenix Jeden z największych hitów filmowych lat osiemdziesiątych, musical taneczny „Dirty dancing”, powraca na scenę londyńskiego West Endu. To historia romansu Baby i Johnny’ego, pełna namiętnego tańca i hitów muzycznych tj. „Hungry Eyes”, “Hey! Baby”, „Do you love me?” czy „I’ve had the time of my life”. „Dity Dancing – the Classic Story On Stage” rozgrzeje każdego, nawet podczas mroźnych wieczorów.

» THE TEMPEST 21.11. – 17.12. Print Room at the Coronet, 103 Notting Hill Gate, Londyn W11 3LB. Stacja: Notting Hill Gate. Bilety: pon. – sob. 19:30, dodatkowo sob. 15:00. Bilety: £20 www.the-print-room.org

» LION KING Lyceum Theatre, 21 Wellington Street, Londyn WC2E 7RQ. Stacja: Temple.

Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: od £27.70 www.thelionking.co.uk

Fot. Brinkoff and Mogenburg

Sztuka Szekspira o ludziach i dla ludzi. „The tempest” przedstawia walkę o ideały i daje nadzieję, że młodsze pokolenie może wnieść pozytywne zmiany. W rolach głównych Kevin McMonagle (Prospero) i Charlotte Brimble (Miranda).

Sceniczna adaptacja nagrodzonego Oskarem animowanego filmu „Król lew”. Mimo ograniczeń sceny autorzy zaskakują rozmachem jak w bajce. Na scenie pojawiają się setki zwierząt, dżungla, a nawet wodospad.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 48

15/11/2016 17:56:56

049 kino »

FANTASTIC BEASTS AND WHERE TO FIND THEM (3D)

Od 18.11. Fantastyczny, USA. Reż. David Yates, wyst. Eddie Redmayne, Ezra Miller, Collin Farrell, Katherine Waterston Pierwszy z planowanych pięciu filmów fabularnych, inspirowanych książeczką pod tym samym tytułem autorstwa J.K. Rowling. Film nawiązuje do przygód Harrego Pottera i opowiada o przygodach jego rzekomego autora, Newta Scamandra.

Akcja rozgrywa się w nowojorskiej społeczności czarodziejów, siedemdziesiąt lat przed wydarzeniami opisanymi w cyklu o Harrym Potterze

»

UNITED STATES OF LOVE/ZJEDNOCZONE STANY MIŁOŚCI

Od 18.11. Dramat, Polska/Szwecja. Reż. Tomasz Wasilewski, wyst. Julia Kijowska, Magdalena Cielecka, Dorota Kolak Rok po upadku PRL-u cztery pozornie szczęśliwe kobiety próbują odmienić swoje życie. Agata jest młodą, znudzoną życiem matką. Renata jest nauczycielką zafascynowaną swoją młodszą sąsiadką Marzeną – prowincjonalną królową piękności, której mąż pracuje w RFN. Siostra Marzeny, Iza, jest dyrektorką szkoły i sekretną kochanką ojca jednej z uczennic.

» GIMME DANGER Od 18.11. Biograficzny, USA. Reż. Jim Jarmusch, wyst. Iggy Pop, The Stooges Filmowa biografia amerykańskiego zespołu punk-rockowego The Stooges.

Grupa występowała też pod nazwą Iggy and The Stooges w latach 1967 – 1974. Po długiej przerwie muzycy wrócili na scenę w 2003 roku.

» DOG EAT DOG Od 18.11. Kryminalny, USA. Reż. Paul Schrader, wyst. Nicholas Cage, Willem Dafoe, Paul Schrader Grupa byłych skazańców zostaje wynajęta przez szefa mafii do porwania dziecka swojego rywala.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 49

15/11/2016 17:56:58

050

CAFÉ COOLTURA LONDYN

inne » TIME RUN: THE CELESTIAL CHAIN Od 24.11. 9-15 Helmsley Place, London Fields, Londyn E8 3SB. Stacja: London Fields. Bilety: wt. – śr. od £25 (+VAT) za os., czw. – niedz. od £35 (+VAT) za osobę time-run.com Zapraszamy do udziału w ultrarealistycznej, przygodowej grze miejskiej przeznaczonej dla zespołów złożonych z 3-6 osób w wieku powyżej 12 lat. Rozgrywka trwa 90 min i toczy się w ciekawej scenerii London Fields. Za drzwiami okazałego magazynu podróżniczka w czasie Luna Fox i jej robot Babbage rekrutują śmiałków do wspólnej walki ze starożytnymi siłami.

Akcja gry rozgrywa się w różnych epokach – od starożytności po daleką przyszłość.

Uczestnicy muszą podążać za wskazówkami, zbierać artefakty i wykonywać zadania, by zdobyć jak najwięcej punktów.

koncerty » MACIEK PYSZ QUARTET 19.11. Godz. 20:30. Jazz Cafe POSK, Polski Ośrodek Społeczno – Kulturalny, 238-246 King St, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £10

» ROD STEWARD 22-25.11. Godz. 18:30.

O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £62.50

661-MAKIETA 3 44-67.indd 50

15/11/2016 17:57:00

051 » JACK GARRATT 23-24.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £23.75

» PASSENGER 25 - 26.11. Godz. 19:00. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £29.50

»

PRL LIVE MUSIC 2016: DŻEM, MICHAŁ SZPAK I VARIUS MANX Z KASIĄ STANKIEWICZ

26.11. Godz. 18:00, O2 Shepherd's Bush Empire, Shepherd's Bush Green, Londyn W12 8TT. Stacja: Shepherd's Bush. www.prllivemusic.co.uk www.10lat.co.uk

» SIMPLY RED

» THE HUMAN LEAGUE

» TANITA TIKARAM

27.11. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £56

13.12. Godz. 19:30. Royal Festival Hall, Southbank Centre, Belvedere Rd, Londyn SE1 8XX. Stacja: Waterloo. Bilety: od £30

24.02. Godz. 19:30. Barbican Hall, Silk St, Londyn EC2Y 8DS. Stacja: Barbican. Bilety: od £28

» RED HOT CHILI PEPPERS

» BOY GEORGE AND CULTURE CLUB

» IRON MAIDEN

05-06.12 i 18.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £50

14.12. Godz. 18:30. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £50

27.05. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

» STATUS QUO

» BLACK SABBATH

» GREEN DAY

11.12. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £48

29 i 31.01. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn.

Stacja: North Greenwich. Bilety: od £60

01.07. Godz. 13:00. Hyde Park, Bayswater, Londyn W2 2UH. Stacja: Hyde Park Corner.

Bilety: od £62.50

» THE CURE

» GREEN DAY

» DEPECHE MODE

01-03.12. Godz. 19:00. SSE Wembley Arena, Arena Square, Engineers Way, Londyn HA9 0AA. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £25

08.02. Godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: tylko ze zwrotów

03.06. Godz. TBC. Stadion olimpijski, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Stratford. Bilety: od £40

» FROZEN ON ICE 21-30.12. Godz. 10:30, 14:30, 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £27

661-MAKIETA 3 44-67.indd 51

15/11/2016 17:57:02

052

CAFÉ COOLTURA KSIĘGARNIA Redaguje PIOTREK DOBRONIAK

Kownacka. Ta od Plastusia

»

Maria Kownacka jest matką chrzestną dziecięcej wyobraźni wielu pokoleń. Któż bowiem nie czytał „Plastusiowego pamiętnika” czy „Rogasia z Doliny Roztoki”? A przecież obok tych dwóch stoją „Kajtkowe przygody”, „Dzieci z Leszczynowej Górki”, „Głos przyrody” i wiele innych.

Pisarstwo nie było jej głównym zajęciem, i to przez lata. Ta obdarzona ogromną wrażliwością społecznica w majątku męża swojej siostry prowadziła szkółkę dla dzieci z czworaków, czym zapracowała sobie na przezwisko Siłaczka z Krzywdy. Pracowała w bibliotece naukowej Ministerstwa Reform Rolnych. Należała do zespołu „Promyka” i tworzyła Teatr Baj. Historia życia obdarzonej bogatą wyobraźnią panienki, wychowanej w dworku, potem tułającej się po rodzi-

nie sieroty, wreszcie wojennej uchodźczyni i autorki dziecięcych bestsellerów, jak w zwierciadle odbija przemiany niespokojnego XX wieku: dwie wojny, burzliwe i pełne nadziei lata międzywojenne, upadek kultury ziemiańskiej i przejęcie władzy przez komunistów.

To opowieść o kobiecie, która nie skorzystała z wytyczonej drogi i pomimo trudności wybrała swoją ścieżkę. I gdzieś w głębi duszy do końca została małą dziewczynką, która kochała opowieści i przyrodę. «

Zagroda zębów

Przed końcem świata

Szostak próbuje w nich prześledzić alternatywne, nieistniejące wersje mitu: Odys nie wraca na Itakę, gdyż zakłada dom gdzie indziej; Odys nie wraca, gdyż pomaga odbudować Troję; Odys wraca, lecz zostaje zabity przez Penelopę; Odys wraca, lecz nikt nie rozpoznaje w nim wielkiego bohatera i umiera w samotności.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 52

Gdy asteroida pędzi ku Ziemi, wszyscy z niepokojem spoglądają w górę. A może lepiej spojrzeć w głąb siebie? Przed takim pytaniem stają też bohaterowie powieści, maturzyści. Co zrobią ze swoją młodością, nadziejami, uczuciami?

Dotknij mnie Preston Drake, przystojny surfer i największy kobieciarz w Sea Breeze, wciąż poluje na piękne studentki. Pewnego dnia odkrywa jednak, że starsze kobiety sporo by zapłaciły za widok jego pięknej twarzy i twardych jak skała mięśni.

15/11/2016 17:57:06

053 Historia twojego życia

»

A co, gdybyśmy odkryli, że fundamenty matematyki są arbitralne i niespójne? Co, gdyby wierzenia chrześcijańskich fundamentalistów były dosłownie prawdziwe i na ulicach miast codziennie oglądało się grzeszników, pochłanianych przez ogniste czeluście?

Co, gdyby umiejętność nadawania rzeczom właściwych nazw budziła do życia nieożywione obiekty? Co, gdyby zetknięcie z językiem kosmitów nieodwołalnie zmieniało naszą percepcję czasu?

Gdy obce formy życia przybywają na Ziemię, to, aby pomóc przy komunikacji i rozszyfrować ich intencje, wojsko sprowadza uniwersytecką lingwistkę.

Nowo nabyta przez nią wiedza na temat języka obcych i jego nielinearnej struktury, paradoksalnie pomaga jej poradzić sobie ze smutkiem związanym z rodzinną tragedią…

W każdej z opowiedzianych w książce historii autor przygląda się życiu w świecie pełnym niepewności i kruchości, wykorzystując do tego swoją niesamowitą inteligencję i humor.

Na podstawie „Historii twojego życia” powstała superprodukcja filmowa „Nowy początek”.

Ted Chiang, zdobywca wielu prestiżowych nagród literackich (m.in. Nebuli, Hugo i Locusa), jest uważany za jednego z najważniejszych współczesnych pisarzy science fiction. „Historia twojego życia” w 2003 roku otrzymała polską nagrodę literacką Sfinks, a jej

hollywoodzka ekranizacja pod tytułem „Nowy początek” (2016) została uznana za jeden z najlepszych filmów dekady. «

Ludzie, ludzie...

Grażyna Hase

Cicha władza mikrobów

Pierwsza biografia legendarnej polskiej projektantki mody. Grażyna Hase jest obecna w biznesie modowym od ponad pięćdziesięciu lat. Poprzez zdjęcia, anegdoty, wypowiedzi znajomych i samej bohaterki, poznajemy niezwykłe życie kobiety twórczej, przedstawicielki elity artystycznej epoki PRL-u.

W swej odkrywczej, przełomowej książce, brytyjska biolog Alanna Collen omawia najnowsze badania naukowe, ukazując, jak drobnoustroje zasiedlające ciało człowieka wpływają na wagę, układ odpornościowy, zdrowie psychiczne, a nawet życiowe wybory (!).

To „pisany gabinet terapeutyczny”, w którym każdy zostanie wysłuchany i znajdzie radę dla siebie. Tym razem sławna psycholog Ewa Woydyłło skupia się na różnych ludzkich charakterach – niektóre opisywane i analizowane sytuacje czytelnik bez trudu rozpozna jako znane z mediów; są tu też przykłady zaobserwowane przez psycholog w swoim otoczeniu.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 53

15/11/2016 17:57:10

054

CAFÉ COOLTURA TRADYCJA

Polacy w hołdzie weteranom WIKTOR MOSZCZYŃSKI

»

13 listopada trzydzieścioro Polakόw wzięło udział w przemarszu przed Cenotafem z okazji corocznych obchodόw Remembrance Sunday – czyli Niedzieli Pamięci. Robiąc to, składa się hołd tym, ktόrzy polegli lub wykonywali swoją służbę z narażeniem własnego życia dla wolności Wielkiej Brytanii. Organizatorem marszu jest Royal British Legion. W poprzednich dekadach w pochodach uczestniczyło Stowarzyszenie Polskich Kombatantόw w Wielkiej Brytanii a ostatnio robią to organizacje, taki jak lokalne koła Stowarzyszenia Przyjaciόł Polskich Weteranόw, Polish Heritage Society czy Polski Klub Miłośnikόw Historii „Orzeł Biały”.

Szczegόlne znaczenie ma pochόd przy Cenotafie (Pomniku Nieznanego Żołnierza), w ktόrym uczestniczy krόlowa Elżbieta II, jej rodzina, przedstawiciele partii politycznych i przedstawiciele wszystkich brytyjskich służb wojskowych. Przy wspόł udziale Polish Heritage Society i Polskiego Klubu Miłośnikόw Historii, SPPW ubiegło się o 30 biletόw ktόre były wysłane imiennie do każdego uczestnika. Niestety wyszło na jaw, że przydzielono nam miejsce blisko końca pochodu przy służbach pomocni661-MAKIETA 3 44-67.indd 54

czych i kadetach. Taki przydział podyktowany był małą ilością osób, dokładnie siedmioma, ktόre służyły w wojsku (pozostali byli członkami rodzin kombatanckich). Po długich rozmowach udało się nam przekonać organizatorόw, żeby dołączyć do kolumny D, do weteranów brytyjskich. Dlatego maszerowaliśmy w dwóch grupach.

Wśrόd weteranόw znaleźli się major Otton Hulacki; porucznik Zygmunt Tylunas; Janusz Kacprzyk-Kent; Marzenna Schejbal. Na czele tej grupy maszerował płk Richard Ciągliński. Przy nim maszerował płk Michael Russell.

Najstarszym weteranom asystowali Marek Wierzbicki, prezes Klubu Miłośnikόw Historii, Tomasz Kaźmierski, Ireneusz Gałka i Daniel Dzwigała.

Pozostali uczestnicy maszerowali w sekcji M, wśrόd uczestnikόw cywilnych, ale wyrόżniających się opaską biało czerwoną i granatowym beretem z orzełkiem.

W tej grupie maszerowali Henryk Budzyński, Krystyna Dereszewska, Rafał i Robert Dolni,, Krzysztof i Hanka Januszewscy, Janusz Jarzębowski, Janina Juśko, Halina Kent (małżonka Janusza Kacprzyka-Kent), Jan Zbigniew Kijowski, Jan Ledόchowski, Zbigniew Lis, Anna Maria Meeson, Andrzej Michalski, Wiktor Moszczyński, Wiesław

i Aleksandra Rogalscy, Jerzy Scibor-Kamiński, Marek Stella-Sawicki i Beata Sobota.

Widzowie oglądający pochόd w telewizji brytyjskiej mogli być nieco zdziwieni, bo kamera zupełnie nie dostrzegła wcześniejszej grupy polskich weteranόw, ale komentator David Dimbleby wyraźnie zwrόcił uwagę na naszą „cywilną” grupę, maszerującą zwartym szykiem. Błędnie zakładając, że jesteśmy weteranami, skomentował ironicznie, że w tym roku polscy weterani maszerują z nie-kombatantami.

Widocznie dotarł do jego biura w BBC nasz pierwszy tekst prasowy, wysłany przez dział medialny Royal British Legion. Nasz nowy tekst, wydrukowany w zeszłym tygodniu w „Tygodniu Polskim”, po rozdzieleniu naszej grupy, niestety do niego nie dotarł i stąd to zamieszanie.

Przy pochodzie było dużo młodych Polakόw, ktόrzy przystąpili do nas po zakończeniu pochodu, aby się z nami fotografować i nam pogratulować. Rόwnież doszła do nas dziennikarka BBC Kasia Madera ze swoimi dziećmi i nagrała wywiady z głόwnymi uczestnikami.

Dzień był nieco mroźny, ale po południu nawet słoneczny i większość polskich uczestnikόw odeszło z dużym zadowoleniem, czując że swόj obowiązek patriotyczny spełnili. «

Major Otton Hulacki, 94 lata, harcerz podziemia anty-sowieckiego, wywieziony na Syberię. Po amnestii służył w 4. pułku pancernym „Skorpion” w Drugim Korpusie; uczestnik walk pod Monte Cassino, Anconą i Bolonią.

Obecnie honorowy prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Polskich Weteranów  Porucznik Zygmunt Tylunas, 89 lat, służył w Pierwszej Polskiej Dywizji Pancernej we Francji  Janusz Kacprzyk-Kent, 91 lat, weteran pułku „Baszta” w Powstaniu Warszawskim  Marzenna Schejbal, 92 lata, uczestniczka Powstania Warszawskiego; więźniarka Oberlangen, działaczka społeczna i koła Armii Krajowej.  Płk Richard Ciągliński, służył w wojsku brytyjskim w misjach w Bośnii i Kosowie; świadek oskarżenia w Najwyższym Sądzie w Hadze w sprawie Slobodana Milosevica  Płk Michael Russell, były komendant szkoły wojskowej w Aldershot. 

15/11/2016 17:57:11

055

661-MAKIETA 3 44-67.indd 55

15/11/2016 17:57:18

056

CAFÉ COOLTURA Fashion week

661-MAKIETA 3 44-67.indd 56

15/11/2016 17:57:21

057

661-MAKIETA 3 44-67.indd 57

15/11/2016 17:57:24

058

CAFÉ COOLTURA FILM

Rusza kolejna edycja Play Poland Film Festival w Londynie Play Poland Film Festival powraca z dobrym, współczesnym polskim kinem do jesiennego Londynu po raz piąty! Festiwal potrwa od 18 do 26 listopada, w kinach Clapham Picturehouse, Picturehouse Central, Hackney Picturehouse oraz Ritzy.

19 listopada w Ritzy odbędzie się pokaz „Wszystkiego, co musisz wiedzieć o polskich filmach krótkometrażowych”.

Będzie to selekcja 6 filmów o współczesnej Polsce i Europie Środkowej.

Pokaz rozpoczną dokumenty „Wyspa” i „Shujayya” o Strefie Gazy. Następnie zostaną wyświetlone dwa filmy o trudach młodości – „America” i „Moloch”.

Pokaz zakończy się projekcją filmu „Multiphrenia”, opartego na “W poszukiwaniu zaginionego czasu” Marcela Prousta i „Hangover”, który niedawno zadebiutował w Cannes.  Wyjątkowa selekcja pełnych przygód animacji z ostatnich 60 lat zostanie z kolei wyświetlona 20 listopada w Clapham Picturehouse. Znajdą się w niej takie klasyki jak „Zaczarowany ołówek” czy „Bolek i Lolek”, oraz nagrodzone i uznane przez krytyków „Przygoda w paski” i „Mały western”.  22 listopada w Clapham Picturehouse odbędzie się pokaz filmu Dariusza Gajewskiego „Obce niebo”, opowiadającego łamiącą serce historię polskiej rodziny na szwedzkiej imigracji.

Z powodu kłamstw pomoc społeczna odbiera im córkę. Film o relacjach rodzinnych, ale też szwedzkim społeczeństwie . Po pokazie „Obcego nieba” można będzie wstąpić do baru na darmowy, akustyczny koncert folkowej wokalistki Ede Kay z zespołem.  23 listopada w barze Clapham Picturehouse pokazana zostanie selekcja filmów animowanych O!PLA, w ramach drugiej części programu pt. „Wszystko, co musisz wiedzieć o polskich filmach krótkometrażowych”. 

»

W tym roku na ekranach w ramach festiwalu zagoszczą cztery wyjątkowe filmy pełnometrażowe. Dodatkowo odbędą się pokazy starannie wyselekcjonowanych, nagradzanych na arenie światowej, filmów krótkometrażowych oraz darmowy pokaz klasyki polskiej animacji dla dzieci.

Tegoroczna selekcja filmów obejmuje niezależne i niszowe produkcje, jak i popularne kino polskie, między innymi opowiadające historie torturowanych więźniów politycznych, polskiej emigracji, psychologicznego terroru i animacji o lżejszej tematyce.

WYDARZENIA 

661-MAKIETA 3 44-67.indd 58

Play Poland Film Festival rozpocznie się w Picturehouse Central pokazem filmu Ryszarda Bugajskiego „Zaćma”, który jest mrożącą krew w żyłach historią wysokiej funkcjonariuszki UB, szukającej porady duchowej podczas rozmowy z prymasem Stefanem Wyszyńskim i stającej się żarliwą katoliczką.

15/11/2016 17:57:25

059

„Demon" Marcina Wrony

„Demon” Marcina Wrony będzie wyświetlony 24 października w Hackney Picturehouse. Jest to thriller psychologiczny; historia panny młodej, której życie diametralnie zmienia się po odkryciu grobu z ludzkimi szczątkami. n Festiwal zakończy pokaz świetnego autorskiego filmu Marcina Koszałki „Czerwony n

661-MAKIETA 3 44-67.indd 59

pająk” w Clapham Picturehouse 26 listopada. Produkcja oparta jest na prawdziwej historii. Opowiada o życiu seryjnego mordercy i zafascynowanego nim chłopaka. Akcja trzymająca w napięciu i rzadka umiejętność opowiadania o rzeczach nieoczywistych, takich jak prawda, obraz czy język, to jego niewątpliwe atuty.

Po seansie zapraszamy wszystkich na wieczór z Lanquidity Records przy dźwiękach disco, funku i jazzu w barze kina. « Więcej na:

PlayPoland.org.pl

15/11/2016 17:57:26

060

CAFÉ COOLTURA FOTOREPORTAŻ

661-MAKIETA 3 44-67.indd 60

15/11/2016 17:57:28

061

661-MAKIETA 3 44-67.indd 61

15/11/2016 17:57:31

062

CAFÉ COOLTURA Wielka Brytania od kuchni

Zapuszkować co się da Historia konserw sięga końca XVIII wieku. Cesarz Napoleon Bonaparte, zaniepokojony trudnościami w wyżywieniu swojej armii, zaoferował nagrodę pieniężną każdemu, kto mógłby opracować skuteczną metodę konserwowania żywności.

Sergiusz Hieronimczak sergiusch72@yahoo.co.uk

»

Nicolas Appert testował od dawna pomysł konserwowania żywności w butelkach, jak wino. Po 15 latach 661-MAKIETA 3 44-67.indd 62

doświadczeń, doszedł do wniosku, że jedzenie zamknięte w szczelnym pojemniku i ogrzane do odpowiedniej temperatury, nie ma prawa się zepsuć. Ta procedura, zwana apertyzacją, nosi zresztą nadal imię swojego wynalazcy, Nicolasa

Apperta, który 60 lat przed Louisem Pasteurem odkrył doświadczalnie sterylizację żywności w wysokiej temperaturze. Jego życiorysem można by obdarzyć niejednego człowieka. Był prawdziwym człowiekiem oświecenia. Urodzony jako 15/11/2016 17:57:32

063 dziewiąty syn właściciela oberży, w zasadzie nie miał przed sobą świetlanej przyszłości. Ciekawość świata zaprowadziła go jednak daleko. Po dziesięcioletnim pobycie w Niemczech Nicolas Appert wrócił w przeddzień rewolucji do Francji i w 1784 roku otworzył swój pierwszy sklep, „La Renommée” w Paryżu. Czterdziestoletni cukiernik zaciągnął się do gwardii narodowej i został dowódcą sekcji Lombardów. Był obecny przy egzekucji Ludwika XVI. W czasach terroru spędził 3 miesiące w więzieniu i wtedy w jego głowie pojawił się pomysł konserwowania żywności. Po wyjściu z więzienia porzucił wszelką działalność polityczną i zajął się przeprowadzaniem doświadczeń. Tak powstała konserwa.

W 1802 roku Appert założył swoją pierwszą fabrykę konserw przemysłowych. Natychmiast zainteresowała się konserwami armia i marynarka. Jego konserwy – proponował nawet pierwsze gotowe potrawy, jak na przykład rybę w sosie winnym – objechały cały świat.

Dotarły nawet na biegun południowy na pokładzie szkunera L'Uranie, wyprawy naukowej zorganizowanej dla zbadania antarktycznej fauny. Odtąd marynarze byli zabezpieczeni przed szkorbutem, który ich dziesiątkował od czasów pierwszych odkryć, ponieważ apertyzowane produkty zachowują blisko 60 procent witaminy C. Zatroskany o podzielenie się swoimi odkryciami z jak największą liczbą ludzi, Appert wyjawił tajniki swojej procedury w książce zatytułowanej „Sztuka konserwowania przez wiele lat wszystkich substancji zwierzęcych i roślinnych”. Sześćdziesiąt lat później Louis Pasteur przedstawił naukową zasadę wpływu ciepła na bakteryjny skład produktów.

661-MAKIETA 3 44-67.indd 63

Resztę życia Nicolas Appert poświęcił na dalsze doskonalenie swoich metod, dochodząc do skonstruowania na bazie maszyny wynalezionej przez Denisa Papina, ojca maszyny parowej, autoklawu – przodka garnka parowego. Pozwalał on na gotowanie w temperaturze prze-

Kiełbasa w słoiku SKŁADNIKI: 1 kg mięsa wieprzowego – może to być łopatka.

1 łyżeczka soli kuchennej 1 łyżeczka majeranku 1 łyżeczka pieprzu mielonego 3 ząbki czosnku 1 szklanka wody 1 łyżeczka żelatyny

kraczającej wrzenie wody, dając dzięki temu zarazem większe bezpieczeństwo i lepszą wydajność.

Nicolas Appert zmarł w nędzy w czerwcu 1841 roku, w wieku 91 lat, a jego ciało zostało pochowane w zbiorowym grobie. «

i kiedy zacznie wrzeć, zmniejszamy płomień pod garnkiem i parzymy wszystko przez 1 godzinę. Po godzinie wyłączamy ogień i całość zostawiamy, nie wyjmując słoików.

5. Na drugi dzień powtarzamy proces.

Doprowadzamy wodę do wrzenia, zmniejszamy ogień i przez godzinę parzymy. Jeszcze ciepłe słoiki wyjmujemy i układamy dnem do góry. Kiedy wystygną, odwracamy je i możemy schować do lodówki.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA: 1. Mięso płuczemy, kroimy na mniejsze kawałki i mielemy w maszynce na sitku o grubych oczkach 7 mm.

2. Do zmielonego mięsa dodajemy posiekany czosnek, sól, majeranek, pieprz i wlewamy wodę z rozpuszczoną żelatyną. Całość mieszamy/masujemy przez przynajmniej 5 minut.

3. Wymieszaną masę wkładamy do umytych słoików na 2/3 ich pojemności. Ugniatamy mięso, żeby nie było w środku powietrza.

4. Zakręcamy szczelnie słoiki wyparzonymi nakrętkami i wsadzamy do garnka z wodą (ta powinna sięgać do wysokości mięsa). Gotujemy wodę

15/11/2016 17:57:34

064

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA

Wszystkie zalety witaminy C

Spośród wszystkich poznanych dotychczas witamin, witamina C cechuje się zdecydowanie najszerszym spektrum działania. Witamina ta, nazywana także kwasem askorbinowym, bierze udział w bardzo wielu procesach biochemicznych w naszym organizmie. Niedobory witaminy C skutkują rozwojem niezwykle groźnych chorób, takich jak szkorbut czy też gnilec.

KINGA OSZKANDY – DIETETYK, GABINETY DIETETYCZNE BONNE SANTÉ

SKUTECZNA BROŃ W WALCE Z INFEKCJAMI

Ludzkie ciało, w przeciwieństwie do większości zwierząt, nie jest w stanie samo wytworzyć kwasu askorbinowego, dlatego musimy dostarczać go wraz z pożywieniem, bądź w formie suplementów diety. Dbałość o utrzymanie prawidłowego poziomu witaminy C we krwi przynosi liczne korzyści oraz pomaga zwalczać wiele uporczywych schorzeń.

Kluczową rolę w budowaniu bariery chroniącej nasz organizm przed chorobotwórczymi patogenami odgrywają limfocyty typu T. Aby ich poziom we krwi utrzymywał się na prawidłowym poziomie, niezbędna jest suplementacja witaminy C, która skutecznie wzmacnia naszą odporność. Kwas askorbinowy nie tylko chroni przed infekcjami, ale także

»

661-MAKIETA 3 44-67.indd 64

przyspiesza proces wyzdrowienia, jeśli już zachorujemy. Jest to spowodowane stymulowaniem przez witaminę C fagocytozy, czyli procesu pochłaniania drobnoustrojów przez białe krwinki.

DLA WZMOCNIENIA NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

Kwas askorbinowy jest niezbędny dla utrzymania zdrowia naczyń krwionośnych. Odpowiada on za utrzymanie cią15/11/2016 17:57:39

065 głości śródbłonka żył, tętnic oraz drobnych naczynek włosowatych. Przyjmowanie suplementów z witaminą C jest zdecydowanie wskazane w przypadku występowania żylaków oraz hemoroidów – schorzeń charakterystycznych w przypadku osłabienia naczyń krwionośnych.

Ponadto kwas askorbinowy zmniejsza tendencję drobnych, kruchych naczynek włosowatych do pękania, przez co pomaga zniwelować uporczywy rumień na twarzy oraz poprawia wygląd delikatnej cery naczynkowej. Systematyczne przyjmowanie witaminy C usprawnia także krążenie mózgowe, w konsekwencji czego zmniejsza się ryzyko wystąpienia mikroudaru.

WSZECHSTRONNY ANTYOKSYDANT

Witamina C to jeden z najsilniejszych występujących w naturze antyoksydantów. Kwas askorbinowy chroni znajdujące się w ludzkim organizmie komórki oraz nasze DNA przed niszczącym działaniem wolnych rodników. W dobie wszechobecnego stresu oraz rosnącego zanieczyszczenia środowiska, wolne rodniki stanowią główny czynnik przyczyniający się do przedwczesnego starzenia się. Witamina C nie tylko hamuje nadmierną oksydację komórek, ale ponadto przyczynia się do zwiększenia syntezy kolagenu i elastyny w głębokich warstwach epidermy. Dzięki temu osłabione włókna kolagenowe, w szczególności u osób po 35. roku życia, zostają odbudowane, zaś cera zyskuje jędrność i młodzieńczą sprężystość. Systematyczne dostarczanie do organizmu dużych dawek kwasu askorbinowego to prawdziwe antidotum na zmarszczki oraz inne widoczne oznaki starzenia się skóry.

SPRAWNE STAWY ORAZ MOCNE KOŚCI

Dzięki stymulacji syntezy kolagenu witamina C pozytywnie wpływa także na kondycję naszych stawów, ścięgien oraz wiązadeł. Z wiekiem wiele osób zaczyna odczuwać dyskomfort związany z poruszaniem się oraz powiązane z nim bóle stawów. Jest to rezultat zahamowania produkcji kolagenu, który jest głównym budulcem białek, wchodzących w skład chrząstek stawowych oraz wiązadeł i ścięgien. Stosując suplementy z witaminą C, możemy odbudować ubytki 661-MAKIETA 3 44-67.indd 65

w tkance łącznej, budującej chrząstki stawowe oraz poprawić jakość mazi stawowej. W rezultacie komfort poruszania się ulegnie zdecydowanej poprawie, a uporczywe bóle zostaną zredukowane. Kwas askorbinowy wspomaga również wchłanianie wapnia z pożywienia, dzięki czemu wzmacnia kości oraz rekomendowany jest w profilaktyce osteoporozy.

DLA ZDROWIA ZĘBÓW I DZIĄSEŁ

Kwas askorbinowy odgrywa bardzo ważną rolę w procesie formowania się zębiny i w prawidłowym wzroście zębów.

Utrzymanie optymalnego poziomu witaminy C we krwi jest niezbędne, aby nasze szkliwo pozostało mocne i odporne na mikrouszkodzenia, mogące przyczyniać się do powstawania próchnicy. Niedobory tejże witaminy powodują także bardzo nieprzyjemne choroby dziąseł. Aby zahamować krwawienia z dziąseł oraz zniwelować ich dokuczliwą nadwrażliwość, wystarczy rozpocząć suplementację kwasu askorbinowego.

PROMIENNA SKÓRA BEZ PRZEBARWIEŃ

Witamina C blokuje działanie aminokwasu tyrozyny, która odpowiada za tworzenie się w skórze złogów melaninowych. Są one przyczyną powstawania nieestetycznych przebarwień oraz piegów. Jeżeli na co dzień zmagamy się z uporczywymi przebarwieniami różnego pochodzenia oraz chcemy, aby nasza skóra odzyskała młodzieńczy, promienny koloryt, wzbogaćmy naszą dietę w pokarmy bogate w kwas askorbinowy. Dzięki delikatnemu działaniu rozjaśniającemu, witamina C jest pomocna nie tylko w kuracji zwalczającej przebarwienia, rekomenduje się ją palaczom i wszystkim osobom, mającym problem z ziemistą, niezdrowo wyglądającą skórą.

fakt, że witamina C aktywnie uczestniczy w metabolizmie tłuszczów, cholesterolu i kwasów żółciowych. Jej niedobory mogą zaburzać i spowalniać tempo przemiany materii – w efekcie trudniej jest schudnąć. Każda osoba, która pragnie zadbać o swoją wagę oraz smukłą sylwetkę, powinna rozważyć suplementację kwasu askorbinowego.

Jak widać, niedoceniana niekiedy witamina C to prawdziwe panaceum na wiele dolegliwości. Aby móc cieszyć się jej wszechstronnym działaniem, należy włączyć do codziennego jadłospisu suplementy diety z witaminą C. Najzdrowsze spośród nich będą te preparaty, które zawierają naturalną postać kwasu askorbinowego, pozyskaną najczęściej z owoców. Możemy również wprowadzić do naszej diety produkty spożywcze, które są bogate w witaminę C w jej najlepiej przyswajalnej postaci. Wśród rodzimych owoców najwięcej kwasu askorbinowego zawierają czarne porzeczki oraz truskawki, natomiast wśród warzyw na uwagę zasługują papryka (w szczególności jej żółta odmiana), kapusta, jarmuż, brukselka, a także szpinak. Natomiast wśród egzotycznych owoców zdecydowanym liderem, jeśli chodzi o zawartość witaminy C, jest acerola, ale sporo kwasu askorbinowego znajdziemy również w kiwi, papai oraz owocach cytrusowych. «

LEPSZY METABOLIZM Osoby pragnące zrzucić zbędne kilogramy z pewnością docenią

15/11/2016 17:57:40

066

CAFÉ COOLTURA ZDROWIE I URODA        

potrójnego ogrzewacza pęcherza moczowego punkty dodatkowe płuc osierdzia jelita grubego jelita cienkiego głównego regulatora tylnego głównego regulatora przedniego

Podejście zachodnie W ramach medycyny zachodniej przebadano punkty akupunkturowe pod kątem zmian we krwi i badania rezonansem magnetycznym mózgu oraz narządów związanych z nakłuwanym punktem akupunkturowym (meridianem). W ten sposób stwor zono mapę najbardziej skutecznych w naszym rozumieniu punktów do nakłuwania w przypadku wystąpienia poszczególnych dolegliwości, chorób.

Akupunktura w stylu zachodnim

A

kupunktura, to jedna z najstarszych metod leczniczych na świecie. Przypisuje się ją medycynie chińskiej, jednak tak na prawdę przewijała się przez wszystkie stare kultury w różnej formie. Najstarszy ślad akupunktury odkryto na ciele Otiza znalezionego w alpach, którego istnienie szacuje się na około 3300 lat przed Jezusem.

Akupunktura jest to leczenie za pomocą nakłuwania małymi igłami różnych punktów na ciele i trzymanie tych igieł przez określony czas nieruchomo. Według zachodniego

661-MAKIETA 3 44-67.indd 66

podejścia, zabieg akupunktury nie powinien być bolesny (za wyjątkiem metody punktów spustowych).

W akupunkturze wykorzystywana jest teoria meridianów, czyli połączeń pomiędzy punktami na ciele z narządami wewnętrznymi. Przykładowo, nakłuwając okolice kciuka, obserwujemy reakcje w jelitach. Możemy w ten sposób podnieść lub obniżyć napięcie mięśniowe.

Wyróżniamy 12 meridianów:      

nerki pęcherzyka żółciowego żołądka wątroby śledziony i trzustki serca

Punkty Spustowe Drugim, bardzo skutecznym sposobem akupunktury, jest nakłuwanie punktów spustowych mięśni. Są to miejsca wrażliwe uciskowo lub dotykowo, które pod wpływem stymulacji reagują bólem lub „promieniowaniem”. Występują głównie w mięśniach nadmiernie napiętych lub spastycznych. Takie punkty nakłuwamy kilkukrotnie, do momentu w którym pacjent przestanie odczuwać ból.

Co najlepiej leczyć akupunkturą Największą skuteczność akupunktura przynosi w leczeniu bólów przewlekłych, choroby zwyrodnieniowej stawów, osłabionego funkcjonowania któregoś z narządów wewnętrznych. Można nią wpłynąć również wspomagająco na proces rzucania palenia. Świetnie też spisuje się w trakcie leczenia „rwy kulszowej” oraz rozluźnianiu nadmiernie napiętych mięśni.

Z zabiegu akupunktury możesz skorzystać w klinice Manual Med. Zapraszamy!

Krzysztof Klimek – Fizjoterapeuta PH103515

15/11/2016 17:57:41

067

Zadzwoń i zapytaj

O OGŁOSZENIE

RAMKOWE 020 8846 3614

661-MAKIETA 3 44-67.indd 67

15/11/2016 17:57:42

068

OGŁOSZENIA DROBNE

JAKOdZAMIEŚCIĆ 5 grudnia ogłoszenia

przyjmowane będą INY 9.00 RANO DO PONIEDZIAŁKU DO GODZ

OGŁOSZENIE UWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu Cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

sms

SMS:

81616

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Kody działów: mieszkania wynajmę mieszkania szukam praca dam praca szukam kupię

internet

CL 06 CL 07 CL 08 CL 09

sprzedam auto-moto randka w ciemno inne

cooltura.co.uk

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane.

Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

ramkowe

(usługi)

Telefonicznie:

020 8846 3614 lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

UWAGA!

Ramka do 25 słów

£ 25 +vat

Promocja internetowa zamieść ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%

Warunki:

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.

2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOSZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).

3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.

4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.

5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.

6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane SMS-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

661-MAKIETA 4 68-91.indd 68

81616 KOD: 01

cooltura.co.uk

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatora Wpisz: CL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia.

Przykład: CL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111X Koniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

CL 01 CL 02 CL 03 CL 04 CL 05

mieszkania do wynajęcia

Wynajmę pokój dwuosobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki.

Darmowy parking. Internet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu.

Rachunki wliczone.

Tel. 07833667493

> Arnos Grove, N11 2RB, Pokoj dwojka dla jednej osoby £105/tydz. plus prad i gaz. Blisko stacji metra.

Dostepne od 20.11, 07436792779 > Bounds Green, N11 2RB, Pokoj dwojka dla dziewczyny £105/tyg plus rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, wspolna kuchnia, lazienka.07756340316. > Bounds Green, N22 8NW, Pokoj duza jedynka £100/tyg + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, wspolna kuchnia, lazienka.Dostepny od 17/11/16.

07436792779 > Catford pokoj jedynka w milym rodzinnym domu, z ogrodem 07803786690 > Chigwell Bardzo duzy pokoj 1os, Wifi, 4min od stacji ChigwellChigwell Park Drive IG7 5BD 07896861872 > Chigwell Bardzo duzy pokoj 2os, wysoki standard, 4min od stacji

Chigwell-Chigwell Park Drive IG7 5BD 0 7896861872

> Dartford DA1 Wynajme duzy pokój 0 7904019669 > Ealing W13, swiezo odnowione, b ladne 3 pokojowe mieszkanie 60m2 1pietro widok na Cleveland Park od zaraz, parking 07886296888 > Edmonton, N17 8EE, Pokoj dwojka, £120/tydz plus prad i gaz do podzialu. Dom z ogrodem, duza kuchnia, lazienka z wanna, internet.

07756340316. > Forest Gate podwójny pokój £120 / tydz + 2 tyg depozytu, rachunki wliczone, najlepiej dla jednej osoby 07455338080 > Greenford Wynajme podwojny pokoj dla pary w komfortowym mieszkaniu. Osobno Lazienka kuchnia CH WM. Komunikacja Lidl Tesco 3minuty. Tel 07517133162 > Greenford Wynajme pokój dla pary w mieszkaniu. Blisko komunikacja Lidl Tesco 4min. Tel 07517133162

15/11/2016 17:54:45

069 > Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel.07523510272 > Leyton 130/tydz Mala dwojka w domu na Leyton dla mezczyzny.

Dom z ogrodem, wifi, rachunki wliczone. Leytonstone Central line 15min bus W16, 97, 69 Mariusz 07868664889 > Mitcham Eastfields wynajme pokoj jedynke w czystym, przestronnym domu z dwoma łazienkami i lodówkami. Tylko 3 min od stacji Mitcham Eastfields i troche dalej do Tooting i Streatham 07872857391 > New Cross Gate pokoj dla jednej osoby lub pary (umeblowany, podwojne lozko) w domu z ogrodem.

Najblizsza stacja: New Cross Gate.

Do wynajecia od 01/12/16 07412386236 > Pokoj jedynka do wynajecia 5 min piechota od stacji Streatham Common! 100£ tyg + 2 tyg depozytu rachunki wliczone Natalia 07707494484 > Seven Sister, N17 6DG, Pokoje duze jedynki od £100-£115/ty plus rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, wspolna kuchnia, lazienki. Dostepne od zaraz.

07436792779. > Southall/Greenford wynajmę pokój w czystym i cichym domu Southall / Greenford 2 lazienki Dobra komunikacja, blisko Uxbridge Rd. Kolejka do Heathrow / Paddin WiFi £150-130 tel 07534218707

> Turnpike Lane, N15 3AH, Studio. £750/mies (council wliczony). Podwojna sypialnia, przechodnia kuchnia, lazienka z prysznicem. Parter. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582103, 07715677401. > Wood Green, N17 6RU, Pokoj dwojka £130/tyg plus rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami, wspolna kuchnia, lazienki, ogrod.

Dostepny od zaraz. 07436792779. > Wood Green, N17 7QX, Pokój jedynka £95/tyg plus gaz do podziału z lokatorami, wspólna kuchnia, lazienka. Dostepny od zaraz. 02088851890. > Wood Green, N22 5NE, Studio Flat na 1pietrze. £800/ miesięcznie (rachunki wliczone). Podwójny pokój z aneksem kuchennym, osobno prysznic z toaleta. Dostepne od zaraz.02088851890. > Wynajme pokoj w bardzo ladnym domu po całkowitym remoncie dwójkę za 130 jedynkę za 110 i dwa tyg depozytu rachunki i internet wliczone tel 07508560146 > Wynajme pokój dwójke z dwoma lózkami od zaraz. Dom z ogrodem, parkingiem i dostepem do internet. Okolice Bromley, Catford.

Po wiecej info prosze dzwonic 07466039560

praca dam

> Stockwell Wynajme pokoj jedynke na Stockwell tel.07908190566 > Stockwell. Wynajmę miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min. od st. metra, tel.07748348973 po 17.00-tej. > Tottenham wynajmę pokój jedno osobowy dla pracującej, spokojnej osobowy w dzielnicy Tottenham, w cichym, czystym mieszkaniu. Rachunki wliczone, £120+dwa tyg. depozytu.

07810688208

661-MAKIETA 4 68-91.indd 69

SMS:

81616 KOD: 03

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

W związku z rozwojem piekarni w Londynie poszukujemy doświadczonych cukierników i piekarzy do pracy.

Zainteresowanych prosimy o przesyłanie CV na adres: praca@ polishvillagebread. co.uk

15/11/2016 17:54:46

070

OGŁOSZENIA drobne

Zatrudnimy sprzedawcę powierzchni reklamowej i czasu antenowego. Tel. 07958722342

Firma Greenmark poszukuje lakiernika do stolarni na Wembley HA0 Kontakt 07810808838 Marek

part time. We require NIN, self-employed, experience in cleaning clean@dustbusterslimited. co.uk 07827968486

Praca Dodatkowa.

Zatrudnię kierowcę najlepiej z własnym vanem do dystrybucji polskiego tygodnika na terenie Londynu.

Praca w godzinach nocnych - 1-2 razy w tygodniu, załadunek w okolicach Wembley. marlena@cooltura. co.uk 07884 255 551

Praca dla sprzedawcy - branża budowlana (okna drzwi meble). Kontakt: 07958722342

> Piekarz z doświadczeniem do ang. piekarni blisko Londynu. £21,000 na rok. Zmiany nocne.

Kom. angielski wymagany. CV przesłać mailem. Pomoc z zakwaterowaniem. eclpraca@tiscali. co.uk > Miejsce w Salonie dla Stylistki

> Pracownik Inwentaryzacyjny, £7.35p/h. Poszukujemy także kierowców. Po wiecej info napisz SMSa. Dynamiczny team z możliwością rozwoju i awansu. 50+ etatów 07539222136 > Zmotywowane osoby do sprzedaży bezpośredniej usług telecom i komunalnych dla firm.

Wynagrodzenie to prowizja od sprzedaży (status self-employed) ~ £300+/klient. c.kaygusuz@ anytelecom.org 07523229831 > Kelnerki/kelnerzy do café w Oxfordshire. £7.75-8.25 na godz +napiwki. Mieszkanie gwarantowane - £95 na tydzien. CV przeslac mailem. Para mile widziana. eclpraca@tiscali.co.uk > English and Polish-speaking dental nurse required for a busy practice in Kilburn (NW6) area.

Please contact Dr Hakim on 07714 633000. Email address for sending CVs: e_hakimnia@yahoo.co.uk.

> Barber z doświadczeniem dzwonić 07824341834

> Poszukujemy scaffolderów oraz kierowców do pracy przy rusztowaniach. Zadzowń 07763236721

> Housekeeper z dobra znajomoscia ang.do 5* guest house w Oxfordshire. £320 pw +napiwki.

Mieszknie za darmo.Para mile widziana. CV przeslac mailem eclpraca@tiscali.co.uk

> Housekeeper pod Oxfordem w prywatnym guest house (mansion house). £320na tydzien plus napiwki. Mieszkanie za darmo. Mile widziana para. CV przeslac mailem. eclpraca@tiscali.co.uk

> Praca dla fryzjerki więcej informacji 07746962153

> Praca dla fryzjerki więcej informacji 07746962153

> Experienced cleaners in private houses SW London, start ASAP. £8.50-9.00ph, long term work, full/

> Poszukiwany mechanik samochodowy, najlepiej specjalista od mark bmw i mercedesa. ogolny

661-MAKIETA 4 68-91.indd 70

auto-moto SMS:

Paznokci info 07746962153

Poszukujemy stolarza z doświadczeniem do produkcji okien i drzwi na Wembley HA0 Kontakt 07932606160 Andrzej.

tez milo widziani .praca stala i z benefitami, dziekuje, Artur 07713275228

> Piekarz z doświadczeniom na poludniu Anglii. Mieszkanie za darmo. 18,700 GBP na rok plus ndgodziny w sezonie letnim oklo £6000 rocznie.CV przeslac mailem. eclpraca@tiscali.co.uk > Praca w centralnym Londynie przy sprzątaniach na part time and full time. Osoby samozatrudnione tez mile widziane. hsk@conifergb. com 07847413371 > Kelnerki z dosw. w Oxfordshire w café. 40-45 godz tygodniowo. stawka £7.75-8.25plus napiwki.

Mieszkanie £95 z rachunkami. Mile widziana para.CV przesłać mailem. eclpraca@tiscali.co.uk > Dam prace przy sprzątaniach z centrum Londynu. Sprzątanie Apartamentów lub Hoteli. Full & part time. Również dla osób samozatrudnionych. £7.20- 7.75 p/h hsk@conifergb.com 07847413371 > Profesjonalna firma księgowa rekrutuje osobę na stanowisko Junior Accountant / Bookkeeper z minimum rocznym doświadczeniom na podobnym stanowisku.

02073787500 > Firma (nie agencja) poszukuje pracowników do sprzątania pociągów (nocna zmiana) na terenie całego Londynu Placa: £9.40/h (min 35hrs/tydz). Konieczny j.angielski nicholas.hill@uk.issworld.com 07946313050 > Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien!

02037665330 please email zdjecie to info@planetofmodelling.co.uk > Cleanco KM Ltd pilne zatrudni miłych, odpowiedzialnych mężczyzn do mycia okien na terenie East London i okolice! Stala praca- mile widziane driving 07846300239

81616 KOD: 07

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Opony Zimowe.

Wulkanizacja na Park Royal. Opony Nowe i Używane. Laserowa zbieżność kół na miejscu! Przystępne ceny! NW10 7UD Londyn 07776823881

praca szukam

SMS:

81616 KOD: 04

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem szuka pracy. Certyfikaty NICEIC i Gas Safety. Tel. kontaktowy 07707717053 > Malarz ktory moze rowniez pracowac jako pomocnik budowlany szuka pracy. Konkretny i solidny Tel - 07522285402 > Oferuję sprzątania domów prywatnych, po remontach, wyprowadzkach. Jeżeli jesteś zainteresowany zadzwoń lub napisz maila, a ja się z Tobą skontaktuję.

07933758916 klaudit82@gmail. com > Stolarz szuka pracy na cene wykonuje stolarke meblowa szafy, kuchnie, unity, regaly, tv ,sprey schody itp. Workshop tel.07988683016 > Pomocnik budowlany ,konkretny i solidny szuka pracy. Tel 07522285402 > Ogolnobudowlaniec szuka pracy malowanie szpachlowanie plytkowanie drobna stolarka i inne prace z tym związane sumienny i odpowiedzialny najchętniej zach londy 07500801521

15/11/2016 17:54:47

071

661-MAKIETA 4 68-91.indd 71

15/11/2016 17:54:48

072

OGŁOSZENIA drobne

> Malarz dekorator szuka pracy wlasne narzędzia doświadczenia i

sprzedam

solidność 07562086772 Krzysztof SMS:

81616 KOD: 06

cooltura.co.uk

> Elektryk 14 lat w UK. Instalacje

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

zgodne z 17 Edition. Fuseboxy.

Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy.

Szuka pracy. Pawel 07469234481

> Malarz szuka pracy. Bez nałogów . Uczciwy . Tel – 07522285402

> Pomocnik budowlany potrafiący malować szuka pracy. Tel -07522285402

> Solidny tynkarz i Ogolnobudowlaniec szuka pracy. tel.07925421799.

> Malarz dekorator szuka pracy.

07858104731 Janek

> Londyn Sprzedam bieżnię treningową Reebok mało używana £150 tel 07783022040 > Londyn Sprzedam ubranko do chrztu białe atłasowe dla chlopca na 6 miesiecy cena £20+ kocyk i buciki 07783022040 > Sprzedam wózek dla dziecka 3 częściowy sprowadzony z Polski.

Zestaw zawiera stelaż gondola spacerówka fotelik samochodowy foila przeciwdeszczowa+ torba cena £95 tel 07783022040 > Sofa firmy Roche Bobois żółta skora + welna + pierze, 2,40 dluga, 07479685564 > Sprzedam telewizor Samsung 48 inch lcd stan bardzo dobry polecam 200£ 07956700461

> Stolarz szuka pracy na cene wykonuje stolarke meblowa szafy, kuchnie, unity, regaly, tv, sprey schody itp. Workshop tel.

07988683016

randka w ciemno SMS:

81616 KOD: 08

cooltura.co.uk

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Podręczniki, cd i slowniki do nauki hiszpańskiego, francuskiego, wloskiego, niemieckiego. nowe. tanio. tel. 07523510272 > Duzy slownik naukowo techniczny, dwujęzyczny, nowy, cena 45.00 tel.07523510272

zdrowie i uroda zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

> Poznam dziewczyne do

usługi różne zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Opony zimowe.

Wulkanizacja na Willesden.

Oferuje opony nowe i używane.

Różnorodność marek opon i rozmiarów.

Montaż, wyważanie na miejscu. Przystepne ceny! NW10 2JJ Londyn 07776823881, 02084514488

wspolnych spotkan bez zobowiazan ja wschodni londyn jarek 43l sms 00447759358309

> Szukam normalnej kobiety.

Kawaler 40 lat. 07503108443

> Witam szukam dyskretna kobiete z zach Londynu 07732432389

661-MAKIETA 4 68-91.indd 72

Polskie Kursy Kosmetyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłużania rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfikaty 0784-920-3526 Szczegóły Na www. polskiekursy.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski. fsnet.co.uk

15/11/2016 17:54:50

073

661-MAKIETA 4 68-91.indd 73

15/11/2016 17:54:54

074

OGŁOSZENIA

Tłumaczenia przysięgłe i certyfikowane.

Tanio, szybko, profesjonalnie. Akty urodzenia, małżeństwa, świadectwa, dyplomy, medyczne, prawnicze. Konsulat, USC, NARIC, sądy. Strona: www.tlumaczenia24. co.uk Email: biuro@ tlumaczenia24.co.uk 07770903430

Profesjonalne sesje fotograficzne: fotografia noworodkowa, dziecięca, rodzinna i okolicznościowa. Zapraszam na moja stronę www. fairyworldphotography.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

£1

NC+, Polsat – na umowę lub kartę, wymiany dekoderów, dodanie multiroomu, ustawianie anten – to wszystko w punkcie: 60 The Mall, Ealing Broadway W53TA, tel: 02088101577, Instalacje: 07779631401 Zapraszamy

telewizja satelitarna zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

transport przewozy, paczki zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Lotniska Van 9 osobowy i Przeprowadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie.

Odpowiedzialny kierowca.

Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki , wywóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa.

Przewóz na lotniska, dziewięcioosobowy van. Piotr, 07749174695

Transport Polska Anglia Polska przewóz osób zwierząt paczek Przeprowadzki materiały budowlane laweta motory łodzie przyczepy 8 Paczka gratis maciej_ zalewski@interia.pl 07739416648

Tanie Przeprowadzki 7 dni w tyg. 24/h.

Konkurencyjne ceny! Przyjmujemy wszystkie zlecenia Przewozy lokalne, krajowe oraz AngliaPolska-Anglia Wywozy z garaży, aukcji, sklepów itp.

Kontakt: mario.remtrans@ gmail.com 07722560744 Zapraszamy

komputery serwis zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 68

Anteny satelitarne.

Montaż, fachowe ustawienie sygnału, akcesoria, Telewizja na kartę, nc+, polsat.

9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Domaradzki.

07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i najlepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawienia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

661-MAKIETA 4 68-91.indd 74

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci.

Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

15/11/2016 17:54:55

075

661-MAKIETA 4 68-91.indd 75

15/11/2016 17:54:56

076

OGŁOSZENIA drobne + Usługi

661-MAKIETA 4 68-91.indd 76

15/11/2016 17:55:00

077

661-MAKIETA 4 68-91.indd 77

15/11/2016 17:55:03

078

OGŁOSZENIA INNE

661-MAKIETA 4 68-91.indd 78

15/11/2016 17:55:05

661-MAKIETA 4 68-91.indd 79

15/11/2016 17:55:06

080

OGŁOSZENIA SKUP ZŁOMU

661-MAKIETA 4 68-91.indd 80

15/11/2016 17:55:08

081

661-MAKIETA 4 68-91.indd 81

15/11/2016 17:55:10

082

661-MAKIETA 4 68-91.indd 82

15/11/2016 17:55:12

083

661-MAKIETA 4 68-91.indd 83

15/11/2016 17:55:14

084

OGŁOSZENIA budownictwo

661-MAKIETA 4 68-91.indd 84

15/11/2016 17:55:16

085

661-MAKIETA 4 68-91.indd 85

15/11/2016 17:55:19

086

OGŁOSZENIA budownictwo

661-MAKIETA 4 68-91.indd 86

15/11/2016 17:55:22

087

661-MAKIETA 4 68-91.indd 87

15/11/2016 17:55:24

088

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

661-MAKIETA 4 68-91.indd 88

15/11/2016 17:55:25

089

661-MAKIETA 4 68-91.indd 89

15/11/2016 17:55:27

090

OGŁOSZENIA BUDOWNICTWO

661-MAKIETA 4 68-91.indd 90

15/11/2016 17:55:29

091

661-MAKIETA 4 68-91.indd 91

15/11/2016 17:55:31

Fot. PAP / Barłomiej Zborowski

092

SPORT Piłka nożna + Formuła 1

Udane zakończenie roku piłkarskiej reprezentacji Polski

»

Polska wygrała w Bukareszcie z Rumunią 3:0 w meczu eliminacji piłkarskich mistrzostw świata. Bramki zdobyli Kamil Grosicki i dwie Robert Lewandowski, w tym jedną z rzutu karnego. Biało-czerwoni z dorobkiem 10 punktów po czterech kolejkach zostali liderami grupy E. Z kolei w rozegranym w miniony poniedziałek towarzyskim spotkaniu kończącym udany, reprezentacyjny rok, podopieczni Adama Nawałki zremisowali we Wrocławiu ze Słowenią 1:1.

Biało-czerwoni, bez kontuzjowanego od ponad miesiąca Arkadiusza Milika, zagrali w Bukareszcie w ustawieniu z jednym napastnikiem – kapitanem Robertem Lewandowskim. W linii pomocy od pierwszych minut wystąpił Karol Linetty.

Bardzo cenne dla trenera Adama Nawałki była możliwość wystawienia w defensywie – po raz pierwszy w tych kwalifikacjach – Michała Pazdana.

Obrońcę warszawskiej Legii z wcześniejszych spotkań wyeliminowały kontuzje.

661-MAKIETA 5 92-100.indd 92

Pojedynek w Bukareszcie rozpoczął się od ataków reprezentacji Polski. W 10. minucie mocny strzał Kamila Grosickiego obronił Ciprian Tatarusanu. Kilkadziesiąt sekund później skrzydłowy francuskiego Rennes popisał się efektowną indywidualną akcją – poradził sobie z obrońcami rywali, wbiegł na pole karne, po czym strzelił tak, że piłka odbiła się od poprzeczki i wpadła do siatki.

Po zdobyciu gola podopieczni Nawałki wciąż nie oddawali inicjatywy.

W 37. minucie mocny strzał z kilkunastu metrów oddał Jakub Błaszczykowski, ale trafił w bramkarza gospodarzy.

Od początku meczu niespokojnie było na trybunach, gdzie kibice obu drużyn rzucali racami i petardami. W 42. minucie spotkanie zostało nawet na kilkadziesiąt sekund przerwane, gdy z trybuny zajmowanej przez Rumunów, za bramką Łukasza Fabiańskiego, na boisko rzucono kilka rac.

Dłuższa przerwa nastąpiła w drugiej połowie. W 54. minucie, tuż przed wykonaniem rzutu rożnego przez Rumunów, na polu karnym biało-czerwonych

wybuchła petarda hukowa. Najbliżej tego zdarzenia był Lewandowski, który ogłuszony padł na murawę. Przerwa trwała około czterech minut, ostatecznie kapitan biało-czerwonych wrócił na boisko i kontynuował grę.

A na murawie, choć coraz częściej przy piłce byli Rumuni, niewiele się zmieniało. Polscy piłkarze wciąż kontrolowali spotkanie, nie pozwalając rywalom na stwarzanie groźnych okazji. Fabiański rzadko był zmuszany do interwencji.

W 67. minucie odbił piłkę na rzut rożny po strzale rezerwowego Florina Andone, ale później miał niewiele pracy.

Tymczasem jego koledzy nie ograniczali się do obrony wyniku. W 82. minucie wprowadzony chwilę wcześniej Łukasz Teodorczyk zagrał do Lewandowskiego, napastnik Bayernu pobiegł kilka metrów z piłką i mocnym strzałem pokonał Tatarusanu.

W doliczonym czasie gry kapitan biało-czerwonych ustalił wynik spotkania, wykorzystując rzut karny podyktowany za faul właśnie na nim.

Lewandowski ma już na koncie 42 gole w reprezentacji. W klasyfikacji najlepszych strzelców drużyny narodowej wszech czasów awansował na trzecie miejsce. Liderem jest Włodzimierz Lubański, który w 75 występach uzyskał 48 bramek.

To pierwsze od 84 lat (od października 1932 roku) wyjazdowe zwycięstwo Polski nad Rumunią.

Biało-czerwoni odnieśli trzecie z rzędu zwycięstwo w eliminacjach MŚ i z dorobkiem 10 punktów prowadzą w grupie E, wyprzedzając o trzy Czarnogórę. Piłkarze z Bałkanów niespodziewanie przegrali na wyjeździe z Armenią 2:3, choć do przerwy prowadzili 2:0.

W stosunku do meczu eliminacji mistrzostw świata z Rumunią w Bukareszcie (3:0) w pojedynku przeciwko Słowenii, selekcjoner Adam Nawałka zdecydował się aż na osiem zmian. W podstawowym składzie znalazł się m.in. Jacek Góralski. Pomocnik Jagiellonii Białystok tym samym zadebiutował w narodowych barwach. W 83. minucie na boisku pojawił się drugi debiutant – Damian Dąbrowski z Cracovii.

Ostateczny w pojedynku tym padł remis 1:1 i było to szóste w historii starcie Polski i Słowenii. Bilans spotkań jest korzystny dla biało-czerwonych, którzy dwa razy wygrali, po raz trzeci zremisowali oraz doznali jednej porażki. « 15/11/2016 17:51:48

Fot. PAP/EPA / Fernando Bizerra Jr

093

Hamilton wygrał wyścig „na wodzie” w Brazylii

»

Brytyjczyk Lewis Hamilton (Mercedes GP) wygrał w trudnych warunkach pogodowych wyścig o Grand Prix Brazylii, przedostatnią eliminację mistrzostw świata Formuły 1. To oznacza, że walka o tytuł rozstrzygnie się dopiero za dwa tygodnie w Abu Zabi.

Hamilton wyprzedził kolegę z teamu Niemca Nico Rosberga, a trzecie miejsce zajął Holender Max Verstappen (Red Bull). W klasyfikacji generalnej wciąż prowadzi Rosberg, którego przewaga nad Brytyjczykiem stopniała do 12 punktów.

To dziewiąta wygrana Hamiltona w tym sezonie, a 52. w karierze. W klasyfikacji wszech czasów został samodzielnym wiceliderem – dotychczas dzielił drugie miejsce z Francuzem Alainem Prostem. Bezkonkurencyjny jest wciąż Niemiec Michael Schumacher, który wygrał 91 wyścigów.

Na torze Interlagos panowały bardzo złe warunki. Bezpośrednio przed 661-MAKIETA 5 92-100.indd 93

startem i w trakcie zawodów padał ulewny deszcz. Wyścig był dwukrotnie przerywany na łącznie ok. 60 minut.

Prawie połowę z 71 okrążeń kierowcy przejechali za samochodem bezpieczeństwa.

Nie wszyscy kierowcy potrafili sobie poradzić z jazdą po bardzo mokrej nawierzchni. Pierwszy „piruet” wykonał czterokrotny mistrz świata (2010-13) Niemiec Sebastian Vettel, który mógł jednak kontynuować rywalizację. Niedługo potem kontrolę nad bolidem stracił Szwed Marcus Ericsson (Sauber-Ferrari), który uderzył w barierkę i zatrzymał się na wjeździe do alei serwisowej.

Samochód bezpieczeństwa wyjechał na tor po raz drugi.

Opuścił go na 19. okrążeniu, a dosłownie kilka sekund po wznowieniu ścigania wypadkowi uległ Kimi Raikkonen (Ferrari). Tym razem sędziowie wywiesili czerwoną flagę, co oznaczało przerwanie rywalizacji.

– To po prostu głupota. Trzeba zatrzymać wyścig. Ilu kierowców ma się jeszcze rozbić? – mówił przez radio Vettel tuż po kraksie kolegi z teamu.

Po około 30 minutach wyścig wznowiono. Później kierowcy przejechali osiem okrążeń za samochodem bezpieczeństwa, ale warunki pogodowe znów się pogorszyły, w związku z czym po raz kolejny pojawiła się czerwona flaga.

– Tor jest w porządku, wcale nie jest taki mokry. Nie wiem, po co się zatrzymujemy – denerwował się Hamilton.

Zgadzali się z nim kibice, którzy okazywali niezadowolenie opuszczonymi kciukami.

Dopiero po kilku kolejnych okrążeniach za samochodem bezpieczeństwa walka ruszyła ponownie, ale 15 „pętli” później z trasy wypadł reprezentant gospodarzy Felipe Massa (Williams-Mercedes), który po sezonie ma zakończyć karierę w F1. Z kraksy Brazylijczyk wyszedł bez szwanku, a kibice podziękowali mu za występy owacją.

Massa spacerował później wzdłuż trybun, ze łzami w oczach, trzymając flagę narodową.

– To dla mnie wyjątkowy moment.

Przepraszam za to, jak to się dziś skończyło, nie tego chciałem. Dziękuję wszystkim kibicom za serdeczność – powiedział.

Po jego wypadku na tor znów wyjechał samochód bezpieczeństwa, jak się okazało, już po raz ostatni. Hamilton konsekwentnie powiększał przewagę nad Rosbergiem, który z kolei uciekał pozostałym. Spektakularną jazdą popisał się z kolei Verstappen, który „połykał” w końcówce kolejnych rywali i ostatecznie znalazł się na podium.

Ostatnia impreza cyklu odbędzie się 27 listopada w Abu Zabi. Aby utrzymać się na pierwszym miejscu klasyfikacji generalnej, Rosberg musi tam zająć co najmniej trzecie miejsce przy założeniu, że Hamilton znów wygra. «

Klasyfikacja kierowców (po 20 z 21 wyścigów) 1. N ico Rosberg (Niemcy/Mercedes GP) 367 pkt 2. L ewis Hamilton (W. Brytania/Mercedes GP) 355 3. D aniel Ricciardo (Australia/Red Bull) 246

15/11/2016 17:51:49

Fot. Monika Jakubowska

094

SPORT Siatkówka + Piłka nożna

IBB Polonia Londyn w ćwierćfinale Pucharu Anglii Siatkarze IBB Polonii Londyn po raz kolejny udowodnili, że potrafią pokonać przeciwnika na jego własnym terenie. W sobotę, 12 listopada, zawodnicy Cardiff Celts Volleyball Club ulegli londyńczykom 1:3 (28:30, 27:25, 12:25, 21:25).

W rezultacie podopieczni Piotra Grabana zagrają w ¼ finału Pucharu Anglii.

»

– Zrobiliśmy kolejny krok do obrony Pucharu Anglii. Mecz nie należał do łatwych, jak mogło się pierwotnie wydawać. Drużyna z Walii miała efektywnych skrzydłowych, którzy kończyli wiele piłek, a kibice mocno zagrzewali ich do walki.

Pierwsze dwa sety były bardzo wyrównane, następnie wzięliśmy sprawy w swoje ręce. W meczach o Puchar nie ma miejsca na potknięcia i błędy. Dzięki pełnemu zaangażowaniu i mobilizacji zakończyliśmy spotkanie w czterech setach, pomimo znacznego oporu ze strony przeciwnika – skomentował trener IBB Polonii Londyn, Piotr Graban.

Mecz w Cardiff cieszył się wielkim zainteresowaniem wśród kibiców. Fani obu drużyn pojawili się w hali, aby z zapałem i oddaniem dopingować zawodników. Organizatorzy meczu zadbali o atrakcyjną oprawę widowiska i pozytywną atmosferę.

661-MAKIETA 5 92-100.indd 94

– Wczorajszy mecz był niesamowity.

Licznie zgromadzeni kibice na pewno byli zadowoleni z emocji, jakie dostarczyliśmy.

Zacięta walka w dwóch pierwszych setach, gra na przewagi, na tym polega piękno siatkówki. Naszą drużynę było stać na więcej, ale jesteśmy zadowoleni z wyniku. To jest kolejny krok w kierunku wspólnego celu – zdobyciu Pucharu – powiedział rozgrywający IBB Polonii Londyn, Bartosz Kisielewicz.

Do rozgrywek o Puchar Anglii siatkarze IBB Polonii Londyn powrócą dopiero w styczniu. Kolejne spotkanie ligowe odbędzie się 20.11.2016 r. (niedziela) o godzinie 15:00. Zawodnicy we własnej hali podejmą drużynę London Lynx. Bilety można rezerwować online: polonia.eventbrite.co.uk.

– Każde kolejne spotkanie jest dla nas celem samym w sobie. Staramy się, aby nasza gra była pewniejsza z meczu na mecz.

Ciągle pracujemy nad nowymi zagraniami i będziemy chcieli wypróbować je w sytuacjach meczowych w najbliższą niedzielę – dodał Piotr Graban.

Dodatkowo na początku grudnia londyńską drużynę czeka bardzo ważne wydarzenie. W Mikołajki rozegrają wyjazdowy mecz w ramach CEV Challenge Cup. – Jesteśmy na etapie budowania formy właśnie pod kontem Pucharu CEV i rundy, w której zagramy. Występ w tak prestiżowym meczu, dla naszych zawodników, sztabu trenerskiego i wszystkich działaczy, a także dla całej Wielkiej Brytanii, jest krokiem do światowej siatkówki – zakończył Piotr Graban.

Domowe spotkanie klubu ze stolicy Anglii zaplanowano na 18.12.2016 r. (niedziela). Europejskie rozgrywki przeniosą się wtedy do bełchatowskiej hali Energia, gdzie swoje mecze rozgrywa PGE Skra. « 15/11/2016 17:51:56

095 Mistrz coraz słabszy Obrońca mistrzowskiego tytuł – FC Cobalt – notuje kolejną przegraną i do liderującego White Wings Seniors ma już dziewięć punktów straty.

W szlagierowym pojedynku drugiej ligi FC Piona, choć prowadziła już z liderem 3:0, przegrała ostatecznie 3:5.

Daniel Kowalski, polsport.co.uk

»

Mająca spore tradycje Piątka Bronka przeżywa chyba swój największy kryzys. „Bronki” mają bowiem coraz większe kłopoty kadrowe i po raz kolejny oddały punkty walkowerem, nie stawiając się na mecz.

Najwięcej emocji przyniósł nam mecz FC Cobalt z The 12 Team. Mimo że mistrz ligi prowadził przez większość spotkania 1-0, ostatecznie musiał uznać wyższość rywala. Wszystko za sprawą dwóch karygodnych błędów w końcówce spotkania, których The 12 Team nie zwykł marnować. Dla „dwunastki” należą się spore brawa za determinację i grę do samego końca.

Na fotel wicelidera awansowali Ziomale Feltham, którzy rozgromili beniaminka, Power Rangers, aż 8-1. Wynik spotkania jak najbardziej zasłużony i w pełni odzwierciedla wydarzenia na boisku.

W pozostałych meczach Joga Bonito wygrała z outsiderem Inter RSVM Team (5-1), a przeciętnie grająca PCW Olimpia pokonała wysoko Scyzoryki (4-0), co należy uznać za sporą niespodziankę W szlagierowym pojedynku drugiej ligi FC Piona prowadziła już z lide-

661-MAKIETA 5 92-100.indd 95

rującym Warriors of God 3-0, by ostatecznie przegrać 3:5. Kolejne punkty tracą Mazury Team, tym razem ulegając KS04 Ark 1-2. Na sekundy przed końcem meczu piłkarze „z Mazur” nie wykorzystali kontrowersyjnego rzutu karnego.

Wima Team bez najmniejszych problemów rozprawiła się z Emigrantami (8-1). Łatwe trzy punkty zainkasowały też Turbo Kozaki, ogrywając IFX FC 4-2.

Słowa pochwały należą się też wiceliderowi (PMBC), który rozgromił Whitehawks FC aż 6-0. «

I liga

II liga

Wyniki 8. kolejki Piątka Bronka – White Wings Seniors 0-5 PCW Olimpia (b) – Scyzoryki 4-0 The 12 Team – FC Cobalt (m) 2-1 Ziomale FC Feltham – Power R. (b) 8-1 Inter RSVM Team – Joga Bonito (p) 1-5

Wyniki 8. kolejki IFX FC – Turbo Kozaki 2-4 KS04 Ark (s) – Mazury Team 2-1 PMBC – Whitehawk FC (b) 6-0 FC Piona – Warriors of God (s) 3-5 Wima Team (s) – Emigranci (b) 8-1

1. White Wings Seniors 8 36-13 24 2. Ziomale FC Feltham 8 35-24 16 3. FC Cobalt (m) 8 44-14 15 4. The 12 Team 8 27-11 15 5. Scyzoryki 8 27-30 13 6. Joga Bonito (p) 8 19-14 9 7. Power Rangers (b) 8 14-28 9 8. PCW Olimpia (b) 8 17-27 9 9. Piątka Bronka 8 10-36 4 10. Inter RSVM Team 8 9-41 4

1. Warriors of God (s) 8 26-13 21 2. PMBC 8 30-12 17 3. Turbo Kozaki 8 33-16 17 4. KS04 Ark (s) 8 18-9 17 5. Wima Team (s) 8 26-14 14 6. FC Piona 8 42-21 13 7. Mazury Team 8 16-16 7 8. IFX FC 7 9-20 3 9. Whitehawk FC (b) 7 10-32 3 10. Emigranci (b) 8 5-62 0

15/11/2016 17:51:57

096

ROZRYWKA Krzyżówka + Horoskop

661-MAKIETA 5 92-100.indd 96

15/11/2016 17:51:58

097 SKORPION

RYBY

RAK

Ktoś z Twojego otoczenia będzie potrzebował pomocy. I to Ty okażesz mu zrozumienie i wsparcie. Zbliżycie się do siebie oraz poruszycie ważne dla Was tematy. Będziesz miał okazję spojrzeć na Waszą relację z nowej perspektywy. To będzie ważne doświadczenie.

Uda Ci się odzyskać spokój. W pracy nie będziesz miał wielu obowiązków. Aby uniknąć niepowodzeń, musisz tylko należycie wywiązywać się ze swoich codziennych zadań. Skup się na nich, przeoczenie z pozoru błahej rzeczy, może okazać się ważną sprawą.

Przyjrzyj się uważnie swoim finansom.

Powinieneś teraz uważać, gdyż na ryzykownych, niepewnych, zbyt dobrze rokujących inwestycjach stracisz. Teraz lepsza okaże się tradycyjna ostrożność, niż rozrzutność i ekstrawagancja. Na szaleństwo przyjdzie jeszcze pora.

STRZELEC

BARAN

LEW

Zapowiadają się dni na wysokich obrotach. Spadnie Ci na głowę wiele obowiązków, a dodatkowo przypomną się stare zobowiązania. Będziesz musiał zintensyfikować swoje działania, aby pozytywnie sfinalizować wszystkie sprawy.

Warto, bo na końcu czeka Cię satysfakcja.

Czeka Cię trudny czas. Między Tobą a współpracownikami może dochodzić do konfliktów. Nie będziesz czuł swojej winy, natomiast będziesz miał wrażenie, że jesteś zbyt ostro oceniany. To będzie niemiłe uczucie, w którym możesz liczyć na pocieszenie i zrozumienie ze strony partnera.

Nic nie powinno Cię teraz zaskoczyć.

Dni będą płynęły przyjemnie, w swoim tempie, bez nieprzewidzianych atrakcji.

Będziesz miał czas dla bliskich, dzięki czemu uda Wam się spędzić miłe chwilę.

To będą całkiem dobre dni, bez pośpiechu i nerwowości.

KOZIOROŻEC

BYK

PANNA

Najbliższe dni uwidocznią Ci, że miłość to trudne uczucie. Zdecydowanie zbyt mocno się angażujesz w sprawy sercowe. Bardzo dużo ofiarowujesz z siebie partnerowi, nie oczekując od niego niczego w zamian.

W ten sposób szybciej się sfrustrujesz, niż zbudujesz zdrowy emocjonalnie związek.

Pewne jest, że sprawy zawodowe nie będą zaprzątać Twojej głowy. Ponieważ w pracy będziesz miał spokój, bez wyrzutów sumienia swój czas możesz przeznaczyć na przyjemności i zabawę. Nadrób zaległości towarzyskie, skorzystaj z zaproszenia interesującej Cię osoby.

Twój organizm domaga się odpoczynku.

Chandra, rozdrażnienie oraz pragnienie snu są ewidentnymi sygnałami na to, że powinieneś zwolnić tempo. W natłoku codziennych zajęć znajdź czas na swoje przyjemności, a już niebawem poczujesz napływ sił fizycznych i psychicznych.

WODNIK

BLIŹNIĘTA

WAGA

Staniesz się wyrozumiały dla otaczających Cię ludzi. Będzie to skutkiem Twoich przemyśleń na temat życia, jego sensu i Twojego miejsca w nim. Sam zdziwisz się swoim nastawieniem i rodzącymi się w Tobie nowymi odcieniami uczuć i namiętności.

Na przekór porze roku i ogólnemu marazmowi, Ty zechcesz zadbać o siebie i swoją kondycję. Wspaniały pomysł, pod warunkiem, że nie narzucisz sobie od początku za wysokich wymagań. Zastosuj teorię małych kroczków, a już niebawem zdziwisz się, jak łatwo i miło Ci się trenuje.

Atmosfera wokół Ciebie będzie dobra.

Relacje z innymi rozluźnią się, nabiorą dystansu i ciepła. Dobrze będziesz się rozumiał z rodziną i współpracownikami.

W pracy będzie teraz więcej towarzyskich rozmów i tematów. Poznacie się bliżej, a Ty usłyszysz miłe słowa.

(23.10–21.11)

(22.11–21.12)

(22.12–19.01)

(20.01–18.02)

661-MAKIETA 5 92-100.indd 97

(19.02–20.03)

(21.03–20.04)

(21.04–20.05)

(21.05–21.06)

(22.06–22.07)

(23.07–22.08)

(23.08–22.09)

(23.09–22.10)

15/11/2016 17:51:58

661-MAKIETA 5 92-100.indd 98

15/11/2016 17:52:00

661-MAKIETA 5 92-100.indd 99

15/11/2016 17:52:03

661-MAKIETA 5 92-100.indd 100

15/11/2016 17:52:04