100 jaar Backers & Zoon Juweliers

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

anno 1918

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

1

Voorwoord Welkom in dit boekwerkje dat is gemaakt ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Backers & Zoon Juweliers, dat recent het eervolle predicaat Hofleverancier kreeg van Zijne Majesteit. Uiteraard zijn wij zeer trots het Koninklijk Wapen Bij Koninklijke Beschikking Hofleverancier te mogen voeren.

We zijn zo vrij een kijkje te geven in de familiegeschiedenis, de werknemers van vandaag te laten spreken en met gepaste trots te vertellen over het werk voor families van feitelijk over de hele wereld. Heraldisch werk als het graveren van familiewapens en monogrammen op zegelringen is ons specialisme, terwijl wij ook nieuwe familiewapens ontwerpen. Ook tonen we een deel van het zilverwerk en de antieke juwelen waarvoor men naar het Noordeinde nummer 58 komt.

Het is ons een eer om het bedrijf, gestart door grootvader en succesvol voortgezet door vader, te leiden naar een onderneming waar de vierde generatie Backers het traditionele ambacht in ere houdt en haar klanten met plezier, kennis en aandacht kan voorzien van juwelen die hun waarde behouden.

Wij wensen u kijk- en leesplezier,

Eric en Marco Backers

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

7

VAN toen EN DE DINGEN DIE blijven Bij Backers & Zoon Juweliers bel je aan. Dat is al 15 jaar de gewoonte, puur voor de veiligheid. De tijden dat de vuilnisbakken door de etalageruit werden gegooid zijn gelukkig voorbij. Gepantserd glas en een gevoelig alarmsysteem is al lange tijd noodzaak. Ook met openen en sluiten van de winkel zijn de juweliers alert en zelfs op hun hoede.

8

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

Dat neemt niet weg dat de Backers en medewerkers elke dag met plezier naar het werk gaan. Klanten van alle leeftijden komen van heinde en ver (van België tot Californië en Buenos Aires) en zijn altijd vrolijk. En dan zijn er de dagen dat iemand uit Aberdeen komt overvliegen voor een zegelring en diezelfde middag een heer uit Groningen de moeite neemt om af te reizen naar het Noordeinde in Den Haag. De dag erna doet een Japanner op één dag het Rijksmuseum én Backers & Zoon aan. Dat zijn tijden dat je gelooft dat je ook voor de volgende honderd jaar bestaansrecht hebt.

In het atelier van Backers & Zoon Juweliers zijn in de afgelopen eeuw duizenden familiewapens gegraveerd op zegelringen voor dames en heren. Daarbij zijn er vele nieuwe familiewapens ontworpen in samenspraak met de familie en de heraldicus waarmee de Backers samenwerken en die gemachtigd is de nieuwe wapens officieel te registreren bij het Centraal Bureau voor Genealogie. Desgewenst wordt een schilderij gemaakt van het wapen. Van elke zegelring wordt een lakafdruk gemaakt die bewaard wordt in het archief van Backers.

De broers kennen en herkennen inmiddels vele wapens.

Dat leidt tot het verhaal van de man die aanbelde en werd binnengelaten en te woord gestaan door Marco Backers. De man was geen bekende, maar liet een heren zegelring zien.

Deze bleek te koop. Marco bekeek de ring zorgvuldig en wist dat hij het wapen kende.

Om zeker te zijn, zocht hij het op in het archief en vond snel wat hij zocht: de naam van

een klant die deze ring aan zijn zoon had geschonken. De potentiële ‘verkoper’ van de ring voelde nattigheid en wilde zich uit de voeten maken mét zegelring. Maar dat gaat niet lukken bij een juwelier met hart en passie voor zijn werk! De (verloren) ring bleef waar hij was en werd binnen een uur opgehaald door de dankbare, rechtmatige eigenaar.

In het atelier voert de in Schoonhoven opgeleide Eric Backers de scepter. Het ambacht van edelsmid heeft een traditioneel karakter wanneer het gaat om graveren van familiewapens, maar ook de reparatie van juwelen is een vak apart. Gelukkig kan anno 2018 gebruik gemaakt worden van moderne techniek. De Backers doen graag alles zelf.

Het stemt ze trots dat ook de medewerkers die geen Backers heten stuk voor stuk verknocht raken aan het bedrijf. Nico Alsemgeest wordt bijvoorbeeld niet vergeten bij Backers & Zoon Juweliers. Hij overleed in 1999 en werkte er toen 25 jaar. Nico was een kleurrijk mens, die niet alleen goud- en zilversmid was, maar ook kunstschilder, kok, etaleur en kapper. Het schilderij van vader Backers is van zijn hand.

Vader Backers kochten het pand waar het juweliersbedrijf is gevestigd in 1980 (de restauratie van het even verder gelegen Paleis Noordeinde is dan nog niet geheel voltooid). Uiteindelijk wordt het pand aan het Noordeinde 58 aan het begin van deze eeuw grondig gerenoveerd.

In de etalage prijkt glanzend zilverwerk en een deel van de indrukwekkende collectie antieke juwelen.

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

9

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

11

Grootvader Backers aan het werk in zijn atelier

12

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

13

WAPENFEITEN VAN GROOTVADER EN GRONDLEGGER BACKERS F.B.M. Backers (grootvader van de huidige ondernemers) kocht een kleine winkel ‘van goud en zilver’ van zijn moeder in Bergen op Zoom. Hij trad op 21 november 1918 (tien dagen na de wapenstilstand van WOI) in het huwelijk met Barbara Schuler en opende diezelfde dag zijn winkel in gezelschap van zijn echtgenote. Geen huwelijksreis voor het nieuwe echtpaar.

Hoewel grootvader toen pas 27 jaar was, zat hij al tien jaar in het juweliersvak. Hij had geleerd voor goud- en zilversmid, een ontwerpopleiding voltooid aan de academie in Den Bosch en verder geleerd in Duitsland. Hij werkte aan een prestigieus project: de kroon van de Sterre der Zee, het beroemde Mariabeeld uit de Onze Lieve Vrouwekerk in Maastricht.

Het was tijd voor een eigen zaak…

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

17

Grootouders Backers opening Noordeinde in 1940 met personeel

Backers en Zoon Juweliers, Noordeinde anno 2018

18

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

Na enkele jaren verhuisde het jonge gezin Backers naar Den Haag waar de winkel in het begin van WOII uiteindelijk gevestigd werd aan het Noordeinde. Zoon F.C.M. Backers wilde aanvankelijk acteur worden, maar werd toch gegrepen door het vak van zijn vader en studeerde in Leiden waar hij gemmoloog (edelsteenkundige) werd en net als zijn vader beĂŤdigd makelaar in goud, zilver en juwelen.

Intussen was grondlegger Backers gevraagd om mee te werken aan een armband die de Indische vorsten schonken aan prinses Juliana ter gelegenheid van haar huwelijk met prins Bernhard.

Grootvader mocht een van de schakels ontwerpen van de platina armband, bezet met 1700 diamanten met beeltenis van een garoeda.

Zoon F.C.M. Backers wilde aanvankelijk acteur worden

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

19

Johannes Franciscus Backers 16-8-1859 / 15-8-1907 Willem Ferdinand Maria Backers 29-4-1880 / ?

Maria Elisabeth Josephina Antonetta Backers 27-6-1886 / ?

Ferdinandus Bernardus Maria Backers 14-9-1891 / 16-5-1974 Betty Maria Josephina Backers 14-9-1919 / ?

Fernande Backers 24-12-1952

Eric Backers 12-2-1955

Deborah Elisabeth Tann 19-11-1955 / 7-10-2001 Elisabeth Booy 27-10-1962

Fleur Backers 24-9-1984 Noelle Debra Elise Backers 22-8-2007

Carly Backers 11-4-1986 James Eric Backers 26-10-2015

Merel Backers 31-10-1990

Maria Frederica Theodora Klaassen 21-4-1858 / 2-8-1934 Johannes Franciscus Backers 23-5-1888 / 16-11-1971

Theodorus Johannes Marie Backers 11-6-1893 / 19-8-1918

Barbara Susanna Elisabeth Schulee 15-11-1897 / 6-5-1980 Ferdinandus Christiaan Maria Backers 4-8-1925 / 5-5-2006 Marco Backers 13-11-1961

Cornelia Doyer 7-9-1930 / 18-12-1999

Nadia Melanie van Kersbergen 7-12- 1964

Jim Jose Backers 23-12-1999

Eric Backers

Eric Backers werkt sinds 1977 bij Backers & Zoon Juweliers

‘Toen ik als kind bij mijn opa was, mocht ik Disneyfiguren zagen uit triplex. Ik leerde de figuurzaag te gebruiken zoals een goudsmid, alleen heeft die een plaat zilver of goud. Toen al is de liefde voor het vak geboren en wist ik dat ik na de opleiding goud- en edelsmid in Schoonhoven de zaak in ging. Inmiddels werk ik ruim veertig jaar in het atelier op het Noordeinde. Inmiddels maken we gebruik van moderne technieken, wat een mooie combinatie is met het conservatieve ons vak. Een van mijn dochters is ook ‘besmet’ met het edelsmidvirus en gaat over een paar maanden starten met de opleiding in Schoonhoven. Het is mooi dat ze me wil opvolgen in het atelier. Fleur wilde graag in het bedrijf komen werken en een paar jaar geleden kreeg ze de gelegenheid. Vraag aan mij wat ik het liefste doe, dan zal ik zeggen dat ik het fijn vind om in het atelier te werken en dan sieraden te maken met gebruik van edelstenen. Mijn vader was de eerste Nederlandse gemmoloog (edelsteenkundige), dus heeft hij zijn passie op mij overgebracht.’

22

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

Marco Backers

Jongere broer Marco Backers kwam de juwelierszaak versterken in 1986

‘Na mijn schooltijd ben ik in het leger gegaan.

Ik zou uitgezonden worden met de vredesmissie naar Libanon, toen de Nederlandse bijdrage stopte in 1985. Toen konden ze mijn hulp gebruiken in het bedrijf en ik mocht gaan ondervinden hoe het was om bij Backers te werken. Het totale ondernemerschap, het gevarieerde werk en de immer goedgehumeurde klanten van alle leeftijden zijn ingrediënten die maken dat ik nog altijd elke dag met plezier naar de zaak ga. Vroeger dacht ik wel eens: “Als mijn vader er niet meer is, bestaat de winkel ook niet meer.” En kijk waar we anno 2018 staan: Eric is de man van het atelier, zoals grootvader vroeger en ik lijk blijkbaar meer op mijn vader en ben meer thuis in de winkel. Omdat een sieraad zo persoonlijk is, voelen klanten zich meer dan vreemden. Het contact met klanten is mooi. Mijn vader had daar in zijn tijd ook mooie verhalen over’

24

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

De juwelier won het van de koopman

Een sieraad is zo persoonlijk, dat de klanten zich geen vreemden voelen, maar vrienden. Dat ontstaat soms op wonderlijke wijze. Zo kwam eens een grote statige dame binnen. Ze had een mooie antieke broche gezien in de etalage. De broche kwam tevoorschijn, mantel uit en broche op. Het prachtige sieraad, dat op het kleine fluwelen bedje zo beeldig was, zwom als een verloren schittering op het vlak van de japon.

“Als ze nu maar niet vraagt hoe het staat“, smeekte de heer Backers jr. stillekens. Prompt kwam de vraag: “En hoe staat het?” Benepen kwam het antwoord: “Het is een mooie broche….” De dame zei pienter: “Dat weet ik ook, maar hoe staat het?” De juwelier won het van de koopman: ”Wat iel.” De broche lag alweer op de vitrine en in alle statigheid ging de dame heen. Om nooit weer terug te komen, dacht de heer Backers.

Maar wie kwam maanden later weer binnen? De dame. “U hebt nu een grote antieke broche.” Het sieraad dééd het. Alleen het was kapitaal.

“Ik neem ‘m.” Zachtjes zei de heer Backers de prijs. “Pak maar in.”

En sindsdien is er een trouwe klant bij. Ze komt zo nu en dan binnenstappen en zegt: “Ik heb een nieuwe japon gekocht, kijk eens in mijn doosje, wat zal ik er bij dragen?” Dan gaat een juwelenkistje open en ze zoeken en kiezen. Enige klacht ooit geuit: “Meneer Backers, u kijkt alleen maar in mijn doosje, u hebt in uw winkel misschien wel iets, wat er ook bij zou passen…”

Opgetekend door Alexandra in 1968 in de Nieuwe Haagse Courant

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

27

voor Zilver prinses Irene

Vlak na de oorlog (in 1947) werd de opdracht aan F.B.M. Backers verleend om voor 5 augustus het eerste deel van de befaamde zilvercassette te leveren. Het ging om de zilvercassette die de gezamenlijke strijdkrachten wilde schenken aan prinses Irene ter gelegenheid van haar 8ste verjaardag. Tot haar achttiende zou de prinses elk jaar een deel van de cassette krijgen tot de cassette gecompleteerd was tot 880 stuks tafelzilver. Het ontwerp van het monogram kostten verscheidene ontwerpers hoofdbrekens toen grootvader het wist: hoofdletters I en E en E en daartussen een kleine r en n, een kroontje erboven en eronder een snoertje met 8 parels ter herinnering aan de oorlogsjaren in Canada. Daar krijgt een meisje vaak ĂŠĂŠn parel op elke verjaardag tot ze op haar achttiende een snoer heeft van 18 parels. Dit ontwerp prijkt op alle 880 stuks van de cassette van de oestervorkjes tot de kwartlepels en de kreeftenkrabbers aan toe.

Fleur, november 1993

F leur Backers Fleur Backers werkt bijna 2 jaar in het familiebedrijf

‘Hiervoor werkte ik tien jaar in de verzekeringswereld. Mijn vader had na de middelbare school gezegd dat ik eerst maar eens moest ontdekken wat ik wilde. Mijn kans hier kwam toen een medewerkster wegging na 15 jaar. Ik vond het direct geweldig en heb gewoonweg spijt dat ik hier niet veel eerder ben gaan werken! Met veel plezier doe ik de boekhouding, heb de website onder mijn hoede, help mee met de bestellingen en heb contact met klanten. Daar geniet ik van. Wanneer een gezin binnenkomt met een dochter of zoon die 18 of 21 wordt bijvoorbeeld en ter gelegenheid daarvan een zegelring mag uitzoeken. Dan maak je een beetje deel uit van een mijlpaal in hun leven. En wat is het mooi om een lakafdruk van een familiewapen uit ons archief te toveren, terwijl mensen dat absoluut niet verwachten. Dan komen ze erachter dat de zegelring van hun overleden vader bij ons is gemaakt. Dat is een mooi en emotioneel moment.

Mensen vinden de weg naar onze winkel, daar ben ik trots op.’

32

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

FAMILIEWAPEN VAN BACKERS In 1984 kreeg het dorp Scheveningen officieel zijn wapen, de bekende naar rechts zwemmende, gekroonde haringen. Algemeen werd aangenomen dat dit wapen (al jaren onofficieel gebruikt door Scheveningers) gebaseerd was op het wapen van het uitgestorven geslacht Huybert. Maar dan toont de heer F.C.M. Backers zijn familiewapen: drie goudgekroonde zilveren haringen.

Bron: foto RCE

De helm is getooid met een zilveren vis en geheel beladen met een kleed van azuur en zilver. Het familiewapen van Huybert (en dus Scheveningen) lijkt erg op dat van Backers.

Vader Backers legt uit dat zijn familie het wapen voert sinds 1500. Het familiewapen is te zien in de Sint Janskathedraal op een grafzerk waar een van de voorvaderen Backers rust. Het wapen van Backers is aantoonbaar van oudere datum.

De heer Backers kon niet nalaten glimlachend te wijzen op het verschil in kleed en helmteken van zijn familiewapen en dat van De Huybert: “Behalve het verschil in kleed en het helmteken, staat als devies: ‘waackt, Te Huybert!’ Deze opwekking had onze familie niet nodig.”

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

35

E

Een zegelring blijft mooi en ‘in de mode’. Hij wordt gedragen aan pink of ringvinger en vaak aan de linkerhand.

‘Met rechts wordt geschreven, met links gezegeld’ zeggen sommigen. Anderen denken dat de zegelring links hoort, omdat de trouwring (in Nederland) vaak rechts wordt gedragen. In massief goud wordt een steen gezet met erin de gravure van het wapen. Een ring met een ongegraveerde steen wordt wel een ‘tegelring’ genoemd of een ‘Lord Gladstone’. Een faux pas voor velen.

36

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

V

V

riend en vijand

onderscheiden

Ridders gaan na de elfde eeuw steeds zwaardere harnassen dragen en ook zware, gesloten helmen raken in de mode. Op deze manier kun je vriend en vijand niet uit elkaar houden, wat uiteraard nogal belangrijk is in de strijd. Daarom moest elke ridder zijn eigen teken op zijn wapenschild afbeelden.

Al snel werden deze tekens belangrijke symbolen en ook gebruikt op gevels, grafstenen en banieren. Zo ontstond in het begin van de twaalfde eeuw een cultuur rondom het wapen.

Later gingen zonen het wapen van hun vader gebruiken en ontstond het familiewapen.

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

37

Schilddekkingen

Het wapenschild kan worden gedekt door een of meer helmen met helmteken(s) en dekkleden, ofwel, bij wapens van adelijke families door een kroon.

5 4

3 2

1

De delen van een volledig wapen: 1 schild, 2 helm (hier: aanziend), 3 dekkleden, 4 wrong, 5 helmteken (hier: een vlucht).

rood

blauw

zilver (wit) goud (geel)

groen

hermelijn

purper

zwart

tegenhermelijn

vair

Gegevens ontleend uit ‘Familiewapens, oud en nieuw’ dooe drs. J.A. de Boo, uitgave centraal bureau voor genealogie - ‘s-Gravenhage - 1982

38

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

Vader en zonen: compleet wapen

Vader en zonen: schild - helm - wrong en helmteken

Adelijk wapen: schild met kroon, bv. jonkheer Echtgenote: het wapen van haar man, het schild is dan ovaal met wrong en helmteken

Adelijke echtgenote: ovaal schild met kroon

Gehuwde dochter: het wapen van haar vader, het schild is dan ovaal met wrong en helmteken of het wapen van haar vader, het schild is dan een ruitvorm met wrong en helmteken

Ongehuwde dochter: het wapen van haar vader, het schild is dan ovaal met wrong en helmteken

ongehuwde adelijke dochter: ruitschild met kroon 100 jaar Backers & Zoon Juweliers

39

Petra Schuts

Werkt inmiddels ruim 7 jaar bij Juwelier Backers & Zoon

‘Het vak van juwelier heeft me altijd aangetrokken. Niet voor niets heb ik jaren geleden voor verschillende juweliers gewerkt. Maar daar deed ik nauwelijks interessant werk, een batterijtje in een horloge vervangen of gaatjes prikken wilde ik niet te lang doen. Ik heb vijf jaar in het buitenland gewoond en nauwelijks teruggekomen, kreeg ik de kans om bij Backers te gaan werken. En ik vind het geweldig werk! De klanten die van heinde en ver komen en altijd bijzondere verhalen hebben, het heraldisch aspect van mijn werkzaamheden, maar ook de winkel zelf met de prachtige oud-Engelse vitrinekasten en al het schitterende zilverwerk…. Daar houd ik van. Het is fijn om klanten te adviseren bij hun aankopen die toch een leven lang meegaan! En ik vind het leuk is om te vertellen dat bepaalde sieraden uit ons eigen atelier komen, gemaakt door Eric. Bij Backers hebben ze een lange traditie van integere service. Daarbij voel ik me als een vis in het water.’

40

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

42

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

de etalages door de jaren heen

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

43

Nadia van Kersbergen

Nadia van Kersbergen verzorgt de etalage van de juwelierswinkel

‘Marco Backers en ik zijn getrouwd in 1999.

Datzelfde jaar overleed Nico van Alsemgeest, die tot die tijd de etalage van de winkel op een originele en kunstzinnige manier verzorgde.

Sindsdien neem ik de aankleding van de etalage op me, ik zoek stoffen en de kleuren uit die passen bij de tijd van het jaar en de mode van het moment. Ik zie de etalage als een visitekaartje van de winkel. En ik heb er toentertijd ook een hand in gehad dat er mooie tassen en exclusief pakpapier gebruikt ging worden, dat hoort er gewoon bij wanneer je iets moois en kostbaars koopt. Bij uitzondering val ik in bij de winkel.

Dat is zeker geen straf: ik houd van mooie sieraden en draag ze graag. Ook de mooie, oude kasten en de jugendstil voorwerpen vervelen me nooit. En ik ben altijd weer verrast over de mogelijkheden van de wapenstempels waar niet alleen gewone zegelringen van worden gemaakt, maar bijvoorbeeld ook pinkringen, duimringen, manchetknopen en prachtige hangers.’

44

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

FABERGÉ EN BACKERS De beroemde Peter Carl Fabergé is geboren in St. Petersburg in 1846. Als zoon van een Frans juwelier ontwikkelde hij zich tot een ontwerper van juwelen en kunstvoorwerpen. Fabergé bediende de tsaren met sieraden voor de tsarina en de Fabergé eieren die hij jaarlijks in opdracht maakte om met Pasen weg te geven als symbool voor nieuw leven.

Fabergé gaf de kunst van het emailleren een andere dimensie. House of Fabergé groeide uit tot een buitengewoon succesvol (familie)bedrijf, waar de beste goudsmeden en meesteremailleurs werkten. In 1917 brak de Oktoberrevolutie uit, werd House of Fabergé genationaliseerd en vluchtte Fabergé het land uit. Drie jaar later overleed hij in Zwitserland. Hoewel zijn nakomelingen trachtten het bedrijf nieuw leven in te blazen (zoals Fabergé & Cie van zonen Eugene en Alexander) kwam de merknaam Fabergé pas in 1989 weer terug in de oude traditie. Meesterjuwelier en kunstenaar Victor Mayer mocht als enige de naam Fabergé gebruiken mét zijn initialen.

In deze tijd werd Backers en Zoon een van de weinige juweliers waar Fabergé mocht worden verkocht. De Backers hadden waardering voor de elegante eieren, kunstvoorwerpen en sieraden en ook voor het vakmanschap van Fabergé en Mayer. Ze onderhielden dan ook een warme relatie met Fabergé. Vanaf 2010 worden sieraden en kunstvoorwerpen van Fabergé officieel niet langer verkocht in Nederland. Anno 2018 heeft Backers nog een aantal prachtige stukken in de collectie.

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

47

48

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

Z

Nederlands antiek zilver is gemaakt voor 1803. Zilverwerk van een jongere datum kun je scharen onder de noemer oud of zeer oud of afkomstig uit een bepaalde periode. Elk antiek zilveren object heeft een meesterteken van de maker. Het jaartal toont wanneer de zilversmid het heeft vervaardigd.

Daarbij laten de keuren het zilvergehalte zien en de stad van herkomst van het werk.

Deze tabaksdoos is gemaakt door Johannes van der Toorn in 1788 in Den Haag.

100 jaar Backers & Zoon Juweliers

49

kten , maa k e a a z lands de eid in ooie buiten van b r a ten eeuw og m genie halve Backers n n e n g e o e er nm jna Na bi er en moed g vele jare nje. het o d n st op pa a S o v n o e t e n i z b e b s n o ui sch en he hun h n symboli reizen e ! e n k a o dan o -jarig besta s i o t 0 o f 10 Deze

tenslotte Rest ons u te bedanken voor het vertrouwen dat u ons al die jaren gaf. Dat nemen we graag mee in de komende eeuw Backers & Zoon. We ontvangen u als altijd met veel plezier aan het Noordeinde en staan klaar om u van dienst te zijn.

Team Backers

Colofon

Dit is een uitgave ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van Backers & Zoon Juweliers, november 2018

Met dank aan:

Tekst en eindredactie: Marjon Burger Fotografie: Bas Kijzers, Shutterstock Opmaak: Cher Bos, Cher Bos Design Drukwerk: Damen Drukkers