pIELęGNACjA STOmII Uczucie parcia na odbyt

UczUcie parcia na odbyt

Towarzyszące pacjenTowi uczucie parcia na naTuralny odbyT nie pozwala na normalne funkcjonowanie i znacznie obniża jakość życia. może się pojawiać pomimo wyłonionej sTomii.

Mgr Urszula Sobczak Pielęgniarka stomijna

WW zależności od zdiagnozowanej choroby jelit wykonuje się Mechanizmy patofizjologiczne, leżące u podstaw zjawisk różnegotypuoperacjeprzewodupokarmowego,którychprzy- związanych z fantomami po operacji, nie zostały jeszcze wyjakrą konsekwencją czy powikłaniem może być uczucie parcia śnione. Według najnowszych teorii powstanie bólu fantomona naturalny odbyt. Dolegliwości towarzyszy niekiedy trudny wegow dużejmierzetłumaczysięistnieniemobszarówmózgu do zniesienia ból. Poniżej omówimy kilka takich zabiegów odpowiedzialnychzareprezentowanieokreślonychfragmentów operacyjnych. ciała. Jeśli któregoś fragmentu zabraknie, w mózgu pojawia się pewien „chaos”. 1. Amputacja brzuszno-kroczowa sposobem Milesa polega na wycięciu całej odbytnicy wraz ze zwieraczami od- 2. Operacja sposobem Hartmanna polega na usunięciu bytu. Wykonywana jest w przypadku nowotworów odby- zmiany chorobowej (np. guza czy zwężonego odcinka) wraz tu i odbytnicy, gdy guz jest położony bardzo nisko i nie ma z wyłonieniem stomii z bliższego odcinka esicy oraz zaszymożliwości zachowania zwieraczy odbytu. Konieczne jest ciem na ślepo odbytnicy, która zostaje wyłączona z pasażu. wtedywykonaniestałejkolostomii.Pooperacjipacjentmoże Operacje sposobem Hartmanna wykonuje się w przypadku odczuwać bolesne parcie na odbyt, mimo że odbytu już nie choroby Leśniowskiego-Crohna, a także przy nowotworach, ma. Ta dolegliwość nosi nazwę tzw. odbytnicy fantomowej. uchyłkowatościjelitagrubegoczyostrejniedrożnościokrężnicy.

Bólem fantomowym nazywamywszelkieobjawyi dozna- Stanzapalny,jakimożepowstaćz powoduwyłączeniaodbytniabólowepoamputacji,odczuwanew nieistniejącejjużczęści nicyz pasażu,nosinazwędiversion colitis(DC).Cechykliniczne ciała (w tym przypadku – w odbytnicy). Natomiast czucie DC to: uczucieparcia na odbyt,kurczowe bóle w dole brzucha fantomowe to iluzja, że amputowana część ciała jest nadal oraz wycieki treści surowiczo-krwistej lub śluzowej z odbytu. obecna. Ból fantomowy odbytnicy, pomimo jej braku, jest W kikucie odbytnicywyłączonejz pasażumogąznajdowaćsię odczuwanyjakorealnyi możemiećuciążliwywpływnacodzien- śluz i grudki kału, szczególnie u osób zoperowanych ze wskane funkcjonowanie. zań pilnych, u których nie przeprowadzono mechanicznego

Odczucia bólowe są uzależnione od kondycji psychicznej czyszczenia jelita. pacjenta, np. od tego, czy jest zmęczony, czy przeżywa stany Najskuteczniejszą metodą leczenia diversion colitis jest lękowe, czy ma wsparcie w rodzinie. Bóle fantomowe mogą chirurgiczne przywrócenie ciągłości przewodu pokarmowego utrzymywać się tylko przez pewien czas po operacji, np. kilka z likwidacją stomii, o ile istnieje taka możliwość. Odwrócenie godzin,dnilubmiesięcy,abyw końcuzupełniezniknąć.Mogą pasażu jelitowego powoduje całkowitą remisję dolegliwości mieć też różne nasilenie. związanych z DC.

Z danych NfZ wynika, że w Polsce wykonuje się rocznie 6–7 tysięcy zabiegów, w trakcie których wyłaniana jest stomia jelitowa.

Przydatne uwagi i wskazówki

 Śluz jest zwykle przezroczysty lub biały i wygląda jak białko jaja.

 ilość i częstotliwość pojawiania się wydzieliny z odbytu jest różna u różnych osób. Może występować parę razy dziennie albo raz na kilka tygodni czy miesięcy.

 Czasami śluz wysycha i zbija się w kulkę, tworząc kamienie śluzowe wewnątrz odbytnicy, co powoduje ból.

 W wydaleniu zalegającego śluzu może pomóc codzienne siedzenie w toalecie i delikatne naciskanie na naturalny odbyt, ale bez dużego wysiłku.

 Częste wyciekanie śluzu może powodować zapalenie skóry wokół odbytu. Warto wówczas zastosować krem ochronny.

 Jeżeli ilość śluzu jest nadmierna, ma nieprzyjemny zapach i ciemnożółty lub zielony kolor, należy zgłosić się do lekarza.

Do momentu operacji odtwórczej można stosować czopki glicerynowelubniewielkiewlewkidoodbytniczew celuwypłukania zalegającej treści.

Uwaga:O tym,kiedypooperacjimożnajużrozpocząćwlewki doodbytnicze, powinien zadecydować lekarz.

3. Proktokolektomia odtwórcza jest operacją, w wyniku której wykonuje się ileostomię pętlową i resekuje całe chorobowo zmienione jelito grube i odbytnicę, a zdrowy koniec jelita cienkiego formuje się w zbiornik, tzw. pouch, i zespala z odbytem. Metodatajestleczeniemz wyboruu większościchorychz wrzodziejącymzapaleniemjelitagrubego(WZJG),którzywymagają operacji.Zabiegtenjestczęstowykonywanyw trzechetapach, aby zapewnić gojenie i zwiększyć szansę na lepsze funkcjonowanie zbiornika J-pouch.

Ileostomiapętlowa,czylidwulufowa,poleganatym,żez jednegoodcinkajelitawypływanazewnątrztreśćjelitowa,a drugi odcinek,tzw.dystalny,jestwyłączonyz pasażujelitowego.Ten wyłączony z pasażu odcinek jelita może ulec zapaleniu, które nazywamy pouchitis. Jest to zapalenie błony śluzowej wytworzonego zbiornika, które może wystąpić w różnych okresach pooperacyjnych.

Zapalenie zbiornika w pierwszych dniach lub tygodniach po operacji (przed likwidacją ileostomii) może objawiać się śluzowo-ropnym wyciekiem o nieprzyjemnym zapachu, parciem na naturalny odbyt, bólami podbrzusza, a czasem też podwyższoną ciepłotą ciała.

Abyzapobieczapaleniu,począwszyoddrugiejdobypozabiegu, płucze się zbiornik roztworem soli fizjologicznej i chemioterapeutyków – leków z grupy pochodnych nitroimidazolu.

Pouchitismożewystąpiću pacjentówz wytworzonymzbiornikiem jako powikłanie odległe, czyli już po likwidacji ileostomii. Jest to zespół objawów klinicznych o różnym natężeniu. Najczęściej są to: luźne stolce z domieszką śluzu i krwi, trudności w utrzymaniu stolca, bóle brzucha z bolesnym parciem na odbyt oraz podwyższoną temperaturą ciała. Najczęściej pouchitis leczy się przez zastosowanie antybiotykoterapii, pochodnychnitroimidazolu,a takżeprobiotykówi prebiotyków.

Innym powikłaniem, które może wystąpić po proktokolektomii odtwórczej, jest tzw. cuffitis, czyli zapalenie błony śluzowej kanału odbytu. Pozostawiony kikut odbytnicy jest podatnynanawrótWZJG.Objawyklinicznezapaleniato:wzrost częstotliwości wypróżnień, często z domieszką krwi, a nawet krwawieniem,bólebrzucha,częstoz bolesnymparciemnaodbyt i nagłąpotrzebąoddaniastolca.Zapaleniemankietuodbytujest częste u pacjentów ze zbiornikiem typu J, szczególnie u tych z zespoleniem zszywanym bez mukozektomii (resekcja zmian w przewodzie pokarmowym za pomocą pętli, czyli narzędzia pozwalającego na uchwycenie i usunięcie zmian wykrytych np.w kolonoskopii)lubu którychpozostawionozbytdługikikut.

Cuffitis leczy się preparatami mesalazyny i/lub kortykosteroidów. Jeżeli terapia zachowawcza jest nieskuteczna, pozostaje leczenie chirurgiczne polegające na wycięciu zapalnie zmienionejbłonyśluzowejodbytnicy,czyliwspomnianawyżej mukozektomia. ●