Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X • Post P708240

APRIL 2017 VERSCHIJNT 10X PER JAAR

26e JAARGANG

Dakpannen vervangen gevelstenen International Roofing Expo Las Vegas Veilig werken op hoogte Introductie zonnekaart

Glas is de nieuwe standaard op platte daken

VELUX INNOVEERT :

platdakvenster met gebogen glas

Glas is de nieuwe standaard op platte daken

• Gemakkelijke installatie bij dakhellingen tussen 0° en 15°. • De CurveTech technologie zorgt voor optimale afstroming van regenwater. • Duurzaamheid van het glas zorgt ervoor dat het venster langer meegaat. • Beste prijs-kwaliteitsverhouding.

Ontdek het VELUX platdakvenster met gebogen glas op pro.velux.be

INHOUD

Gevelsteen maakt plaats voor keramische dakpannen

Zonnekaart als online hulpmiddel

ADVERTENTIEREGISTER AG.Plastics................................................. 32 I.R.S-Btech................................................. 19 Claerhout.....................................................7 Efyos.......................................................... 16 Eternit........................................................ 11 FDT............................................................. 31 Fihuma.......................................................30 Iko.............................................................. 24 Monier....................... 9, 12, 15, 17, 23, 25, 29 Sika............................................................ 13 Recticel........................................................4 Unilin.........................................................27 Velux.............................................. Cover + 2 Wolfin........................................................ 31

Reportage van een totaalrenovatie waarbij de gevelsteen werd gestript en vervangen door een efficiënte winter- en regenmantel van isolatie en Koramic Plato kleipannen.

Wat als je met behulp van een simpele kaart zou kunnen nagaan of het rendeert om pv-panelen te installeren bovenop je dak? De langverwachte zonnekaart is een hulpmiddel op maat voor elke Vlaming die twijfelt of pv-panelen de investering wel waard zijn.

Editoriaal

BEVAD Studiereis Las Vegas

De lezer reageert

Big brother is watching you

BEVAD bezoekt de International Roofing Expo

Opmerkingen bij artikel ‘Richtlijnen gebruik meerlagencomplex gecacheerde PU-platen’

6 Voorstelling Afdeling Technisch Advies (ATA)

Kosteloos technisch WTCB-advies, ook voor de dakdekkert

8 Veiligheid

Arbeidsinspectie controleert ook in 2017 werken op hoogte

Do’s en don’ts bij het gebruik van ladders

12 ISOVER zet de puntjes op de ‘i’

Liefst geen zonnepanelen zonder correcte isolatie

Meer dan 100.000 Antwerpenaars zoomden al in op hun dak

Totaalrenovatie 60 jaar oud socialewoningblok

Bekijk het warmteverlies van uw dak vanuit de lucht

Gevelsteen maakt plaats voor keramische dakpannen

18 Zonnekaart als online hulpmiddel

Controleer of uw dak geschikt is voor zonnepanelen

Roof Belgium • april 2017

Let’s make things easy.

Als professional weet u dat bouwprojecten echte uitdagingen kunnen zijn. Dus waarom zou u het uzelf nodeloos moeilijk maken? Met L-Ments® hebben we een performante dakoplossing tot de essentie herleid. Het 5-in-1-isolatiesysteem voor hellende daken combineert isolatiemateriaal, geïntegreerde houten verstijvers, houten tengellatten, een meerlaagse kraft-alubekleding en onderdakfolie. Ultralicht, makkelijk te installeren, betaalbaar en toch perfect isolerend: alles wat u nodig hebt voor de energieneutrale gebouwen van morgen. Sterk in al zijn eenvoud. Wedden dat u er zo voor gewonnen bent?

www.recticelinsulation.be

EDITO

Big brother is watching you Privacy. We zijn er allemaal erg op gesteld. Maar geregeld schrik ik toch nog even op van wat men allemaal van ons te weten komt. Niet dat ik dingen te verbergen heb of grote geheimen koester, maar toch… Vanochtend ‘google’de ik een soort van blender. De zomer staat voor de deur en ik krijg weer zin in smoothies en milkshakes en wou eens snel even kijken wat er momenteel op de markt verkrijgbaar is. Binnen de kortste keren kreeg ik via diverse social media doelgerichte reclame over dat soort toestellen en kreeg ik van de website waar ik ben gaan kijken - naar de beschikbare modellen en prijzen prompt de vraag of ik al een knoop had doorgehakt?! Wie dus denkt nog anoniem te surfen kan maar beter van zijn roze wolk komen. Elk stap die we maken op het wereldwijde web wordt nauwlettend gadegeslagen en zorgvuldig geregistreerd. En wat dacht u van camera’s? In supermarkten, kantoorgebouwen, hotels, openbare plaatsen en op straat. Overal wordt u gefilmd en in de gaten gehouden. In de strijd tegen het terrorisme en het onveiligheidsgevoel weliswaar, maar toch… En worden we ook niet afgeluisterd? Het klinkt allemaal nogal ‘James Bond’-achtig en erg Amerikaans, maar uit een recent onderzoek bleek nog dat bijvoorbeeld ons buurland Nederland koploper is op dat vlak met ruim 22 duizend afgeluisterde telefoons. Dat is 1 per 1.000, gemiddeld zo'n 50 per gemeente. Telefoons worden niet alleen afgeluisterd, ook wordt achterhaald op welke locatie iemand telefoneerde, hoe laat, hoe lang en met wie. Tegenwoordig wordt ook het gebruik van drones aan banden gelegd, want hoewel de nuttige toepassingen toenemen gaat het mogelijk misbruik met evenredige vaart de hoogte in. “Gluren bij de buren” wordt makkelijker met de dag en inbreuken op privacy zijn dan nooit ver weg. Als dat al kan, dan moet je je niet afvragen wat men met meer gesofisticeerde apparatuur van op grotere hoogte kan horen en zien. Kortom, big brother is watching you! Maar dit soort technologie heeft gelukkig ook nuttige toepassingen, zoals u kunt lezen in deze uitgave. Op basis van luchtfoto’s en thermografische opnames kunt u tegenwoordig online uw eigen huis van bovenaf gaan bekijken en zo zien welke warmteverliezen er optreden, of het dak geschikt is om er zonnepanelen op te plaatsen en of er eventueel een groendak kan worden op geplaatst. Straf toch allemaal? Maar geen paniek, wie niet wenst dat zijn huis of dak zichtbaar is op de kaart, kan dat laten schrappen of verbergen. Want wie weet wat u allemaal uitspookt op uw dak terwijl Big Brother u in de gaten houdt.

Gunther Guinée

Hoofdredacteur Roof Belgium

COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092 Verschijningsfrequentie / Oplage 10 x per jaar • 9.410 exemplaren

Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be

Hoofdredactie Gunther Guinée Hoogboomsteenweg 135 bus 4 • 2950 Kapellen Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be Redactie: Bram Schittecatte Tel.: 02/545 59 47 - Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be

De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder. Roof Belgium • april 2017

Voorstelling Afdeling Technisch Advies (ATA)

Kosteloos technisch WTCBadvies, ook voor de dakdekker In ons beroep worden we met heel wat technische problemen geconfronteerd maar met de nodige kennis en ervaring kunnen de meeste dakdekkers en aannemers van dichtingswerken daar een afdoend antwoord op bieden. Wat velen echter niet weten – of waar in elk geval te weinig gebruik van wordt gemaakt - is dat ze met die vragen waar ze niet meteen een antwoord op kunnen vinden ook kosteloos te rade kunnen gaan bij het WTCB, via de zogenaamde ‘ATA’ oftewel de Afdeling Technisch Advies. Kort na de oprichting van het WTCB werd deze afdeling Technisch Advies kortweg ATA genoemd - in het leven geroepen om de resultaten van het toegepast onderzoek naar de praktijk toe te vertalen. Om dat mogelijk te maken zorgt de ATA ervoor dat er doorlopend een team van polyvalente medewerkers ter beschikking staat van de bouwprofessionelen, de aannemers én dus ook de installateurs om hen met raad en daad bij te staan. Het hoofddoel van deze adviezen is de verbetering van de kwaliteit van de bouwwerken, en dit in de ruimste betekenis van het woord.

Voor wie? De afdeling Technisch advies staat ten dienste van alle bouwprofessionelen maar niet van particulieren. Die dienen zich in eerste instantie te wenden tot de hen omringende vaklieden. Vanuit deontologische overwegingen wordt een onderscheid gemaakt tussen twee soorten advies: • advies vóór de uitvoering van de werken, om misvattingen in de ontwerpfase te voorkomen, wat uiteindelijk alle bouwpartners ten goede komt. • advies tijdens en na de uitvoering van de werken: indien er zich toch onvolkomenheden, schade en/ of betwistingen voordoen, is het van essentieel belang om een juiste diagnose te stellen. Een foutieve beoordeling en een onaangepaste herstelling kunnen immers soms schadelijker zijn dan het eigenlijke probleem.

Roof Belgium • april 2017

In sommige gevallen kan de ATA de bouwprofessionelen bijstaan, steeds in samenspraak met de betrokken uitvoerende aannemer(s). Daarnaast kunnen ook gerechtsdeskundigen rekenen op de rechtstreekse technische bijstand van de ATA in het kader van hun opdrachten voor de rechtbank.

Waarover kan men vragen stellen aan de ATA ? Vanwege de uitgebreidheid en de diversiteit van de bouwsector heeft ook de afdeling Technisch advies een zeer uitgestrekt werkterrein. Haar tussenkomsten hebben onder meer betrekking op het maken van een doordachte

keuze van bouwmaterialen en/of –systemen, de wijze en periodiciteit van het onderhoud, de evaluatiemethode van technische betwistingen en/of schade, het ter beschikking stellen van technische informatie zodat een minnelijke schikking in geval van bouwpathologie gemakkelijker kan worden nagestreefd, het verstrekken van technisch-commerciële inlichtingen omtrent de op de bouwmarkt beschikbare producttypes, merken en firma's, en ga zo maar door. Kortom, alle vragen van technische aard die betrekking hebben tot het bouwgebeuren. Er wordt echter wel nadrukkelijk op gewezen dat de ATA niet kan optre-

den als ontwerper en/of studiebureau en zich evenmin uitspreekt over vragen met een juridisch en/of financieel karakter.

Via welke kanalen? 1) De vraagstelling en adviesverlening kan om te beginnen mondeling gebeuren. De ATA organiseert immers al meerdere decennia een telefonische permanentie op het telefoonnummer : 02/716.42.11. 2) Schriftelijke vragen kunnen op drie manieren overgemaakt worden : • per e-mail : via het geëigend formulier "aanvraag tot technisch advies" dat op de website is terug te vinden. • per fax : 02/725.32.12 • per brief : WTCB - afdeling Technisch Advies - Lozenberg 7 1932 Sint-Stevens-Woluwe In al deze gevallen is het van essentieel belang om de probleemstelling

zo nauwgezet mogelijk te omschrijven. Dit stelt de ATA in staat om de antwoorden te staven door het toevoegen (in elektronisch formaat) van schetsen, foto's, plannen, uittreksels van documenten, enz... en zo meer accurate, gepersonaliseerde adviezen te verstrekken die waardevol zijn voor alle betrokken bouwpartners. 3) Via bouwplaatsbezoeken, hoewel die worden voorbehouden voor vragen, die nauwkeurig geformuleerd werden en waaruit blijkt dat vaststellingen en/of metingen ter plaatse vereist zijn alvorens er een omstandig advies verleend kan worden.

Kostprijs? Het advies van de afdeling ATA heeft een louter informatief karakter en is dus niet bindend. Niettemin kan het als solide technische basis fungeren met het oog op een verzoening tussen

partijen of in het kader van een gerechtsexpertise. Het beantwoorden van mondeling en schriftelijk gestelde vragen brengt in principe geen kosten teweeg. Na een bezoek ter plaatse (op vraag van een betrokken aannemer) wordt enkel een financiële tussenkomst gevraagd indien er een technisch verslag opgesteld dient te worden. De minimum basisprijs hiervoor bedraagt 125 € (excl. BTW). Interventies, uitgevoerd op verzoek van een gerechtsdeskundige, worden gefactureerd naar rato van 720 € (excl. BTW) per dagprestatie van een ingenieur. Voornoemde kostprijs heeft zowel betrekking op het plaatsbezoek als op de eventuele redactie van het technische verslag. In geval van specifieke analyses, studies, gespecialiseerde metingen, proeven en/of controleberekeningen wordt vooraf een prijsofferte opgesteld. 

DE KROON OP UW WERK !

DAKRANDPROFIELEN EN DAKAFWERKING

MUURAFDEKPLATEN EN RAAMDORPELS

PLOOIWERK MAATWERK

RoofBelgium_NL_195x139mm.indd 1

13/01/17 10:23

Roof Belgium • april 2017

Veiligheid

Arbeidsinspectie controleert ook in 2017 werken op hoogte Focus op het gebruik van ladders, (gevel-) steigers en veiligheid bij dakwerken De arbeidsongevallenstatistieken in de bouw vertonen al enkele jaren een dalende trend. Helaas blijven valpartijen van hoogte de belangrijkste oorzaak van dodelijke ongevallen in de bouw. Om daar verandering in te brengen, zal de arbeidsinspectie in 2017 en 2018 gerichte inspecties uitvoeren bij aannemers en op werven. Ieder jaar voert de arbeidsinspectie proactieve inspecties uit. Met deze inspecties hopen de inspectiediensten ondernemingen te sensibiliseren en onveilige situaties aan te pakken voor er ongevallen gebeuren. Elk jaar worden er per sector thema’s vastgelegd voor de inspecties. Dit jaar is de inspectiecampagne in de bouwsector, net zoals in 2016, gericht naar werken op hoogte. De inspectiediensten gaan enerzijds controleren of gevelsteigers correct worden opgebouwd, gedemonteerd en gebruikt en anderzijds nagaan of de aannemers veilig omspringen met ladders en andere types steigers. Daarnaast komen er mogelijk ook nog gemengde inspecties waarbij de arbeidsinspectie en de sociale inspectie samenwerken. Bij deze gemengde inspecties zal er ook gecontroleerd worden op zwartwerk en het werken met gedetacheerde werknemers.

Constructiv, de dienstverlenende organisatie voor de

Inspectie, wat nu?

campagne ‘Veilig werken op hoogte #BasHarnas’ en

De inspecties gebeuren uiteraard onaangekondigd. De aanwezigen hebben dus geen tijd om zich voor te bereiden. Bij aankomst op de werf gaan de inspecteurs van de arbeidsinspectie samen met de werkgever na of alle regels in verband met veiligheid en welzijn op het werk gerespecteerd worden. Hierbij overlopen ze alle punten van de welzijnswetgeving. Stellen de inspecteurs tekortkomingen of inbreuken vast, dan hebben ze verschillende mogelijkheden, gaande van een mondeling of schriftelijk advies, over een waarschuwing, tot het stilleggen van de activiteiten op de werf. Dat laatste gebeurt uiteraard enkel wanneer de veiligheid van de aanwezigen in het gedrang is.

Het kan beter De aanleiding voor de inspectiecampagne is een bliksemactie uit 2015. De inspecteurs controleerden op één dag

ongeveer 350 bouwondernemers, verspreid over heel België. De aandacht ging voornamelijk naar de opstelling van steigers en het gebruik van valbescherming. De resultaten van de actie waren onthutsend. In bijna 50% van de werven werden de werkzaamheden stilgelegd omdat ze volgens de inspecteurs te onveilig waren. 

Roof Belgium • april 2017

NUTTIGE INFO: bouwsector, lanceerde in 2015 de sensibiliseringsbiedt via zijn websites www.constructiv.be en www.basharnas.be nuttige informatie en gratis tools aan over veilig werken op hoogte. U kan er eveneens verschillende gratis dossiers terugvinden en downloaden: navb dossier 145: Het gebruik van ladders en steigers tijdens de afwerkingsfase navb dossier 146: Arbeidsmiddelen voor het uitvoeren van werken op hoogte navb dossier 126: Veilig werken op hoogte Arbeidsmiddelen per bouwberoep Verder bevat de site via het menu Welzijn > Campagnes ook handige checklists en preventiefiches, andere tools en communicatiemiddelen.

Bron: Constructiv – www.constructiv.be

Do’s en don’ts bij het gebruik van ladders Ladders vind je op ongeveer iedere bouwwerf. Toch worden ze vaak verkeerd gebruikt. De Belgische wetgeving stelt immers duidelijk dat een ladder enkel bedoeld is om een hoogteverschil te overbruggen. Slechts in zeer uitzonderlijke omstandigheden mag je vanop een ladder werken uitvoeren.

Opstelling

De driepuntsmethode

De stabiliteit van een ladder hangt grotendeels af van de opstellingshoek. Staat ze te verticaal, dan kan ze omvallen of zijwaarts wegglijden. Een te horizontaal opgestelde ladder zal gemakkelijker onderuitglijden of breken.

Om een ladder op een veilige manier te beklimmen, moet je op ieder moment drie verschillende contactpunten hebben met de ladder. Met andere woorden: twee handen en één voet, of twee voeten en één hand moeten steeds in contact blijven met de ladder. Dit betekent ook dat je geen materiaal of gereedschap kan dragen bij het beklimmen van een ladder. Licht handgereedschap kan je wel opbergen in een gereedschapsgordel. 

Wanneer de afstand tussen de ladder en de muur gelijk is aan een kwart van de totale gebruikslengte (l) van de ladder, is de hoek correct (tussen 68° en 75°) en staat de ladder het stabielst. Er bestaat een handige vuistregel om de juiste opstellingshoek van een ladder te controleren. Ga met je gezicht naar de ladder staan en plaats de tippen van je schoenen tegen de laddervoeten. Wanneer de ladder correct staat opgesteld, moet je de sporten op armhoogte en met gestrekte armen kunnen vastgrijpen.

Monier, niet één keer meer …

Uiteraard zijn ook andere factoren van belang, zoals de stevigheid van de bodem, de wrijving tussen de laddervoeten en de bodem, de wrijving tussen het steunpunt van de ladder en het contactpunt met de muur, en het gebruik van ankerpunten aan de boven- en onderkant van de ladder.

Ads plaatser 47x69,5.indd 1

Roof Belgium • april 2017 14/06/16 14:35

BEVAD Studiereis Las Vegas

BEVAD bezoekt de International Roofing Expo

Eind februari organiseerde BEVAD een studiereis naar onze Amerikaanse vrienden dakafdichters van de NRCA (National Roofing Contractors Association). Een bezoek aan de IRE (International Roofing Expo) zou het hoogtepunt worden van deze reis die ons deze keer naar het bruisende Las Vegas (Nevada) zou brengen! Een delegatie met 14 aannemers gaf present in Zaventem. Na een korte tussenstop in Londen vlogen we rechtstreeks naar Las Vegas. Hotel Treasure Island, een van de indrukwekkende hotel – casino’s op de fameuze “Strip”, zou de komende dagen onze verblijfplaats worden. Onvermijdelijk werd de groep ondergedompeld in het casinogebeuren en de grandeur die deze stad rijk is. Een bezoek met de Hop on hop off bus gaf een goed beeld over deze stad die met ongelofelijk prachtige hotels en casino’s is bezaaid. Er staat zelfs een Trump tower, waarvan het glas van de ramen met 24 karaats goud werd bekleed. Woensdag 01 maart was helemaal gewijd aan het bezoek van de beurs en afspraken bij de standhouders. Onze erevoorzitter Frank Louwers was reeds ter plaatse en stelde ons voor aan de verantwoordelijken op de stand van de NRCA. Met zijn meer dan 1800 leden is dit een fameuze organisatie waardoor zij heel wat erkenning hebben bij de Amerikaanse overheid. Aansluitend op het beursbezoek werd onze delegatie uitgenodigd op de International Reception. Niet minder dan 77 verschillende nationaliteiten brengen gedurende deze driedaagse een bezoek aan de IRE. Onze Belgische delegatie

Roof Belgium • april 2017

was trouwens een van de grootste op deze verbroederingsreceptie. We maakten er kennis met Dennis Conway, de nieuwe voorzitter van de NRCA. Dennis nodigde ons uit voor een bezoek aan zijn bedrijf in Las Vegas zelf. Onze groep kreeg een zeer interessante toelichting over de marktsituatie en de werkwijzen die binnen het bedrijf worden gehanteerd. Aansluitend werd de daad bij het woord gevoegd en brachten we een bezoek aan een werf in uitvoering. Vlakbij de luchthaven waren we, tijdens het aan en afvliegen van vliegtuigen, getuige van de plaatsing van een TPO membraan op het dak van een opslagplaats. Ondanks het feit dat men in Las Vegas slechts zeer uitzonderlijk met regenval wordt geconfronteerd, moet het dak wel degelijk aan de nodige waterdichtheid voldoen! Dat blijft tenslotte de basisvereiste voor een plat dak en zou men bijna uit het oog verliezen bij een bezoek onder een stralende zon tijdens de wintermaanden. Anderzijds werd door de aanwezigen wel fijntjes opgemerkt dat de esthetische eisen aan het opgeleverde dak in België toch iets hoger liggen dan wat we hier te zien hebben gekregen… Een helikoptervlucht over de Grand Canyon waarbij men de kracht van de natuurelementen van zeer dichtbij kon ervaren was voor sommigen eveneens een van de hoogtepunten van de reis. Voor de kers op de taart zorgde Cirque Du Soleil, die in Vegas zijn vaste stek heeft. Wellicht organiseert BEVAD binnen twee jaar opnieuw dergelijke studiereis wanneer de IRE in 2019 in Nashville zal plaatsvinden. 

BETONDAKPANNEN

EXPERT IN DUURZAME DAK- EN GEVELBEKLEDING

Livingwood (Lille)

KERAMISCHE DAKPANNEN

Interesse? Vraag snel een brochure aan via e-mail:

— info@eternit.be

Eternit is een toonaangevend producent van toekomstgerichte en duurzame oplossingen voor dak en gevel. Meer dan een eeuw bouwervaring garandeert dat Eternit een betrouwbare en solide partner is voor al uw residentiële, industriële en agrarische bouwprojecten. Onze collectie voorziet in alle nodige bouwmaterialen gaande van het onderdak, leien, keramische en betonpannen, golfplaten tot en met zonnedaken.

ATELIER D’ARCHITECTURE BOSQUÉE (Marche-en-Famenne)

LEIEN

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be

ISOVER zet de puntjes op de ‘i’

Liefst geen zonnepanelen zonder correcte isolatie Op 20 maart 2017 lanceerde Minister van Energie Bart Tommelein de Zonnekaart Vlaanderen, waarover u ook elders in deze uitgave meer kunt lezen. Dankzij deze online toepassing komt men op een eenvoudige manier te weten welke daken geschikt zijn om hernieuwbare energie op te wekken. ISOVER staat volledig achter de verdere ontwikkeling van een meer duurzame samenleving en hernieuwbare energie opgewekt onder de meest optimale omstandigheden is daar zeker een onderdeel van. Maar toch mag men volgens de isolatiespecialist niet vergeten dat de meest optimale energie deze is, die niet opgewekt hoeft te worden. Zonnepanelen hebben een positieve bijdrage in het streven naar een duurzamere samenleving, maar deze technologie en ontwikkeling mag de noodzaak van een afdoende isolatie niet uit het oog doen verliezen. En dat is toch een beetje de vrees en bezorgdheid van één van de grote spelers in de isolatiemarkt… “Als isolatiefabrikant willen wij erop wijzen dat het plaatsen van zonnepanelen op een niet of onvoldoende geïsoleerd dak zeker mogelijk is, maar wel indruist tegen het streven naar een duurzaam en energie-efficiënt woningbestand”, aldus Dennis Wertheimer van ISOVER. “Er zijn nog steeds 18-20% niet geïsoleerde daken in Vlaanderen en nog heel wat meer zijn onvoldoende of slecht geïsoleerd. Wij pleiten dan ook voor een coherente aanpak, waarbij het plaatsen van zonnepanelen altijd met het (bijkomend) isoleren van het dak wordt gecombineerd. Extra voordeel is dat, hoe minder je verbruikt, hoe beter het geïnstalleerd vermogen de energiebehoefte kan dekken”.

Verder is er ook nog de dakisolatienorm, die ingevoerd werd voor woningen, appartementsgebouwen en studio’s. Die norm bepaalt dat een woning die niet over voldoende dakisolatie beschikt strafpunten krijgt. Vanaf 1 januari 2020 levert dit 15 strafpunten op, wat zelfs kan leiden tot een ongeschiktverklaring. Wie ondanks zo’n ongeschiktverklaring toch verhuurt, riskeert bepaalde sancties, zoals een jaarlijkse heffing of strafrechtelijke vervolging.

vatievoucher, die kan oplopen tot € 4.750. Dennis Wertheimer raadt dan ook aan niet langer te talmen en zo snel mogelijk nog de maatregelen te nemen die de energie-efficiëntie van een woning kunnen verbeteren, eventueel in combinatie met zonnepanelen. 

Monier, niet twee keer meer …

Vanaf volgend jaar levert het ontbreken van voldoende dakisolatie al 9 strafpunten op, wat wil zeggen dat, als er nog gebreken zijn en het totaal aantal strafpunten oploopt, dit opnieuw kan leiden tot een ongeschiktverklaring. Het goede nieuws is wel dat er nog steeds premies zijn voor dakisolatie. Er is € 3/m² premie als men de werken zelf uitvoert en € 6/ m² op voorwaarde dat ze door een aannemer worden uitgevoerd. Indien deze werken gecombineerd worden met andere maatregelen, kan men ook in aanmerking komen voor een reno-

Roof Belgium • april 2017

Ads plaatser 47x69,5.indd 2

14/06/16 14:35

SIKA-DAKEN, DUURZAME DAKEN MET NIEUWE MOGELIJKHEDEN! De doeltreffende en kwalitatief hoogwaardige dakbedekkingen van Sika bieden nieuwe perspectieven. Ontdek Sika's

SOLAR REFLECTIVE ROOFS for SAVING ENERGY Sika brengt Solar reflectivity tot nieuwe hoogtes! De voordelen van Solar Reflective materialen en kleuren zijn reeds goed ingeburgerd, vooral in landen met warme klimaten, en dit over heel de wereld. De impact van hitte eilanden in stedelijke omgevingen stijgt proportioneel. Witte membranen met een hoge reflectie hebben steeds een voordeel. Dit komt door de reflectie van de warmte – die het ontstaan van hitte-eilanden tot een minimum beperkt – waardoor het energieverbruik voor het koelen van een gebouw drastisch wordt teruggedrongen. Met de thermoplastische membranen behoort Sika Roofing Systems tot de SRI = 111% (solar reflective index), wat zeker bijdraagt tot de Green Building Certification waarde! Sika Belgium nv Venecoweg 37 9810 Nazareth Belgium tel.: 09 381 65 00 fax: 09 381 65 10 info@be.sika.com



www.sika.be

Totaalrenovatie 60 jaar oud socialewoningblok

Gevelsteen maakt plaats voor keramische dakpannen

Aan de Gentse Emile Moysonlaan onderging het uitgeleefde woonblok van de sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent cvba-so een complete make-over. Het gebouw dateert al van 1956 en bevat 63 sociale huurappartementen en in plaats van het te slopen en herop te bouwen werd er gekozen voor een grondige renvatie. De gevelsteen werd gestript en vervangen door een efficiĂŤnte winter- en regenmantel van isolatie en Koramic Plato kleipannen. Verder werden alle technieken en uitrustingen volledig gemoderniseerd en aangepast aan de hedendaagse eisen. Voor het ontwerp tekende het Architectenbureau Van Derbeken bvba terwijl de uitvoering in handen was van BBC nv Bekaert Building Company. 14

Roof Belgium â€˘ april 2017

Slopen en herbouwen of renoveren: het is soms een moeilijke oefening, maar voor dit project was de knoop toch snel doorgehakt. Ten gevolge van de stedenbouwkundige voorschriften zou voor een hernieuwbouw het aantal wooneenheden namelijk flink lager liggen. Gezien de nood aan sociale huurappartementen drong een renovatie zich dus op. Dat die verbouwing goede energetische resultaten moest opleveren, spreekt voor zich en was ook een eis van de bouwheer en de subsidiërende overheid. De ontwerpmatige invulling vergde wel het nodige overleg met de diensten stedenbouw en monumentenzorg en architectuur. Het lichtjes gebogen gebouw is met zijn lengte van 70 meter, zijn negen bouwlagen en zijn hoekligging immers manifest aanwezig in de omgeving. Het vormt bovendien het bindteken tussen de hoogbouw aan de spoorweg en de klassieke herenhuizen in de aangrenzende stadslanen. Kenmerkend voor het oorspronkelijke ontwerp van ingenieur-architect Jules Trenteseau waren de inpandige terrassen langs de zuidzijde (behalve op het gelijkvloers, de derde en de zesde verdieping), en de horizontale betonbalken en stroken metselwerk, ingevuld met blauw geglazuurde gevelstenen. Die karakteristieke horizontale geleding moest visueel worden gerespecteerd

Een sterk renovatieconcept Het ontwerpteam onder leiding van architecte Pernette Van Derbeken koos voor een aantal duidelijke ingrepen. De bestaande inkomhal kreeg aan het andere uiteinde van het gebouw een spiegelbeeld in de vorm van een tweede inkomhal met eigen traphal en lift. Dat verhoogt de sociale controle en verbetert de bereikbaarheid van de appartementen. De plaatsverslindende binnengang naar de appartementen en gemeenschappelijke binnentrappen tussen enkele verdiepingen werden gesupprimeerd. In de plaats daarvan kwamen op alle verdiepingen buitenpasserelles tegen de noordgevel, die de twee verticale circulaties verbinden en de voordeuren van de doorkijkappartementen ontsluiten. In de zuidwest/ zuidoost gerichte gevel ruimden de bestaande inpandige terrassen plaats voor evenveel buitenterrassen.

Kleipannen voor een energetisch performante gevel zonder koudebruggen Als oplossing voor de weinig energetische gevelconstructie vol koudebruggen kozen de architecten voor een nieuwe buitenhuid. Om de kostprijs en de impact van de werken tot een minimum te beperken, besloten zij de nieuwe gevel op te hangen aan de bestaande structuur van betonnen kolommen en platen met invulmetselwerk. Dat vereiste uiteraard een lichte structuur. Die werd gerealiseerd met een isolatiepakket van 15 cm minerale wol, ter hoogte van de betonbalken aangevuld met 6 cm resolschuim (PF) om tot een homogeen U-peil te komen. In de opbouw werd gebruik gemaakt van Koramic Fleece onderdakfolie. In tegenstelling tot traditionele onderdakplaten is die folie gemakkelijk te hanteren en te verwerken. Bovendien vergemakkelijkt zij een goede luchtdichting, omdat ze overal vlot aan te brengen is en mooi kan worden afgekleefd.

rassen de horizontale belijning van vroeger visueel gerespecteerd blijft. De twee uiteinden van het gebouw en de noordgevel, die vroeger al met een andere gevelsteen waren afgewerkt, kregen een bekleding met antraciet matte Plato pannen. De interessante kostprijs van materiaal en plaatsing, de opportuniteit die het biedt voor een koudebrugvrije buitenafwerking, de esthetische keuzevrijheid en de intrinsieke kwaliteiten van de kleipan waren voor de architecten de belangrijkste argumenten voor deze oplossing. Bovendien hadden zij een kleiner, aangrenzend gebouw enkele jaren geleden al op dezelfde manier gerenoveerd, zodat ook hier het fiat van de stedenbouwkundige dienst snel volgde.

Nieuwe installaties, technieken en uitrusting Binnen werden alle technieken en uitrusting vernieuwd. Omdat het aantal



Monier, niet drie keer meer …

Als gevelmateriaal viel de keuze op Plato kleipannen van Koramic. De banden in blauw geglazuurde gevelsteen van weleer zijn nu ingevuld met natuurrode Plato kleidakpannen, zodat in combinatie met de buitenter-

Roof Belgium • april 2017

Ads plaatser 47x69,5.indd 3

14/06/16 14:35

ONTDEK

HET XPS-GAMMA VAN SOPREMA!

MULTIFUNCTIONEEL

THERMISCHE ISOLATIE

Perfecte combinatie met SOPREMA-waterdichtingsmembranen » » » »

Drukvast Vochtbestendig Maatvast 100% recycleerbaar

appartementen - op één na, voor de nieuwe inkomhal met verticale circulatie - bewaard bleef, kon het ontwerpteam alle technische leidingen groeperen in een beperkt aantal verticale kokers. Dankzij de vervanging van de binnengangen en -trappen door buitenpasserelles - en van de inpandige terrassen door buitenkamers buiten het gebouwde volume - nam de oppervlakte per appartement toe. Er werd overal gekozen voor individuele verwarming met gaswandketels, een ventilatiesysteem C met een sturing die het debiet van de mechanische afvoer aanpast aan de aangevoerde hoeveelheid verse lucht, elektrisch koken en een badkamer met douche. De appartementen beschikken over één of twee slaapkamers en het gebouw is uitgerust met een satellietinstallatie voor televisie, zodat de terrassen op termijn niet dichtslibben met schotelantennes. Langs de zuidzijde staat zonwerende beglazing mee in voor een goede binnentemperatuur. Het hemelwater wordt opgevangen en hergebruikt voor de toiletspoeling van de drie onderste bouwlagen. Om de toegankelijkheidsnorm te respecteren, werden aan de zuidzijde trapliften naar de wat hoger gelegen inkomhallen geplaatst. Het maaiveld bevindt zich aan deze gevelzijde namelijk een meter lager dan aan de andere, zodat er een niveauverschil te overbruggen valt.

Proefopstellingen leveren grotere efficiëntie op Om de bouwprijs te drukken, zijn de

buitenterrassen opgehangen aan de bestaande constructie. De buitenpasserelle is dan weer opgehangen aan stalen I-liggers die werden bevestigd op de dakplaat. Voor die verankering moesten hier en daar open gewelven worden ingevuld met een betonlaag als extra verstijvings- en verankeringsplaat. De passerelles zijn, gezien de gebogen vorm van het gebouw, samengesteld uit koppelstukken en kregen een bevloering in hout, wat de aansluiting aan het niveau van de voordeuren vergemakkelijkte.

de verschillende onderdelen onderling. Als vloerplaat voor die terrassen viel de keuze op een gebogen aluminiumplaat, omdat een staalplaat bij galvanisatie dreigt te vervormen. Ook voor de keukens werd een proefopstelling gemaakt. 

Monier, niet vier keer meer …

Om tot een kwaliteitsvolle en efficiënte uitvoering te komen, maakten architecten en aannemer een hele reeks proefopstellingen. Voor de gevelopbouw werden op die manier alle belangrijke details op voorhand geanalyseerd, zoals de bevestiging van de isolatie met kunststof pluggen in de bestaande ondergrond, de plaatsing van de onderdakfolie en de kleipannen, en de aansluitingen op de ramen. Hetzelfde gebeurde voor de terrassen in gegalvaniseerd staal, waar werd gekeken naar de verschillende aansluitingen op het gebouw en tussen

TECHNISCHE FICHE Locatie: Bouwheer: Architect: Aannemer: Opdracht: Kostprijs totaalrenovatie: Gevelbekleding:

Ads plaatser 47x69,5.indd 4

14/06/16 14:35

Emile Moysonlaan, Gent WoninGent cvba-so Architectenbureau Van Derbeken bvba BBC nv – Bekaert Building Company renovatie van een sociale-woningblok met 9 bouwlagen en 63 huurappartementen 5.019.142 euro, exclusief btw en erelonen. 2200 m² Koramic Plato kleidakpan natuurrood + antraciet mat

Roof RoofBelgium Belgium• •maart april 2017

Zonnekaart als online hulpmiddel

Controleer of uw dak geschikt is voor zonnepanelen Eén op de acht gebouwen in Vlaanderen heeft zonnepanelen of een zonneboiler en dat is toch al behoorlijk veel. Maar heel wat gebouweigenaars die de stap nog niet hebben gezet, beseffen soms niet welke opportuniteit ze laten liggen. Maar telkens het zonnetje weer volop begint te schijnen, beginnen sommigen zich toch ook de vraag te stellen of deze techniek ook niet voor hen interessant kan zijn. Is je dak wel zonnig genoeg? Hoe kan je dat controleren? Wat als je met behulp van een simpele kaart zou kunnen nagaan of het wel rendeert om pv-panelen te installeren bovenop je dak? Wel, die mogelijk bestaat nu effectief, want Vlaams minister van Energie, Bart Tommelein (Open Vld), stelde deze maand de langverwachte zonnekaart voor. Een hulpmiddel op maat voor elke Vlaming die twijfelt of pv-panelen de investering wel waard zijn. Een kaart die overigens deel uitmaakt van het grotere zonneplan van de minister.

In juni 2016 keurde de Vlaamse Regering Bart Tommelein’s Zonneplan goed. Het is zijn bedoeling om daarmee de drempels om te investeren in zonne-energie weg te werken. Participatie is daarbij dé sleutel en het Zonneplan moet ervoor zorgen dat we het potentieel van de zon ten volle benutten. Voornaamste ambitie is het aandeel zon in onze totale energiebevoorrading vergroten. Minister van Energie Bart Tommelein: ‘We maken iedereen bewust van het potentieel van zon, maken het mogelijk om te investeren in zonnepanelen op het dak van een ander en verruimen de energielening. We willen iedereen mee in bad trekken: overheden, bedrijven, organisaties én burgers.’ Om iedereen bewuster te maken van de mogelijkheden lanceren we een zonnekaart. Daarop kunnen burgers, bedrijven en overheden met één muisklik de meerwaarde van zonnepanelen op hun dak zien.

Roof Belgium • maart 2017

Drempels wegwerken Er zijn verschillende redenen waarom niet iedereen zonnepanelen kan plaatsen. Denk maar aan wie in een appartement woont, een schaduwrijk dak heeft, niet over voldoende budget beschikt voor de investering, enzovoort. Ook bedrijven plaatsen omwille van een veelheid van redenen geen zonnepanelen. De Vlaamse overheid wil het daarom makkelijker maken om te participeren in hernieuwbare energieprojecten. Burgers, bedrijven en overheden zullen via crowdfunding of zonnedelen kunnen investeren in zonnepanelen op het dak van een ander. Daarnaast onderzoekt men de mogelijkheid om te salderen op afstand (waarbij het rendement van de investering wordt afgetrokken van de eigen elektriciteitsfactuur).

Zonnekaart Maar hoe kan je nagaan of je eigen dak geschikt is voor zonnepanelen? Wel, daarom werd de zonnekaart in het leven



uizen! APOK Antwerpen gaat verh

NIEUW ADRES

Noordersingel 17 • 2140 Borgerhout • T 03 540 81 80 • F 03 540 81 85 • E antwerpen@apok.be Team Apok Antwerpen verhuist naar een ruim gebouw in Borgerhout net naast de Antwerpse ring schuin tegenover het sportpaleis.

APOK heet u van harte welkom vanaf

Het filiaal aan de Noorderlaan kende sinds 2014 een gestage groei en is stilaan uit zijn voegen gebarsten. Daarom heeft APOK beslist om het filiaal te verhuizen. Vlakbij de Antwerpse ring en toegang vanop de NoorderSingel. Perfect gelegen dus, om klanten ten noorden van Antwerpen nog beter te kunnen bedienen. Naast de gunstige ligging biedt dit filiaal extra ruimte voor stockage en is er buitenopslag mogelijk voor o.a. pannen en hout ! Bijkomend kan vanuit APOK Antwerpen maatwerk geplooid worden: met gespecialiseerd personeel en onze “state of the art” CNC gestuurde plooibank verzorgen wij uw maatwerk tot in de puntjes. Wij plooien uw maatwerk tot een lengte van 6 meter in natuurzink, QUARTZZINC®, ANTHRA-ZINC® en koper. Bij ons is uw maatwerk in goede handen!

2 M E I 2017

U bestelt vlot uw maatwerk online via de tool op onze website. Uw bestelling wordt verwerkt en voor u klaar gelegd. Zo wordt u sneller bediend! Kom bij ons langs! We zijn op de Noordersingel goed zichtbaar vanaf de Ring en bereikbaar via afrit 2 Deurne richting Nederland, afrit 3 Borgerhout richting Gent en afrit 17 Borgerhout op de E34/E313 of vanaf de Singel.

Neem gerust een kijkje op onze website www.apok.be. Bent u al geregistreerd? Met uw persoonlijke login ziet u uw prijzen en kortingen, kan u maatwerk bestellen, kan u zich inschrijven voor opleidingen,…. We kijken er nu al naar uit u binnenkort te mogen ontmoeten bij ons in het filiaal maar ook online! Het APOK Team Antwerpen

ONLINE DAKWINKEL VOORDELEN

E-SHOP

●

DAK

●

GEVEL

Oudestraat 11 | 1910 Kampenhout | 016 61 72 62 info@apok.be

24/7 De online dakwinkel Handig online is altijd open maatwerk bestellen: staande naad, bakgoten of muurkappen

Online inschrijven voor gratis opleidingen

Beschikbare productinformatie, technische fiches, handleidingen en nieuws

GEMAKKELIJK BESTELLEN

€ Ingelogd? Uw persoonlijke prijzen, hoeveelheidskortingen, lopende promoties

Handige tool op de werf, gebruiksvriendelijk voor smartphone en tablet

Real-time voorraadindicatie in alle filialen

Maak uw eigen favorietenlijstje of maak winkelmandjes per werf

SNELLER BEDIEND

9 goede redenen om online te kopen op www.apok.be Vlotte afhaling of levering en sneller bediend

Projectdetails Bouwheer: Lotus Bakeries te Lembeke Type EPDM: RESITRIX Welke isolatie: PIR-isolatie Type gebouw: Fabriekspand

Generaties RESITRIX-EPDM als waterdichte bescherming van Lotus Speculoos! Voor het uittekenen van het nieuwbouwproject heeft Lotus Bakeries een beroep gedaan op het studiebureau Derveaux uit Gent. In het kader van ecologie en duurzaamheid wenst Lotus met specifieke isolatie- en dakmaterialen te werken. Een bewuste keuze voor kwaliteit! Vroeger werd uitsluitend rotswol gekozen als dakisolatie omwille van brandveiligheid; door de strengere isolatie normen en de verbeterde brandeigenschappen kiest Lotus nu voor PIR-isolatie. Al jarenlang kiest Lotus voor de kwaliteit van RESITRIX EPDM-dakafdichting. Bij Lotus Bakeries wordt de levensduur van deze kwalitatieve EPDM mooi geïllustreerd. De oudste daken dateren van het jaar 1982: verschillende generaties RESITRIX werden door de jaren heen moeiteloos met elkaar gecombineerd. De recentste nieuwbouw is dan ook de jongste telg in de familie. Dirk Verstraeten verantwoordelijk voor gebouwen en nutsvoorzieningen binnen de afdeling engineering, werkt sinds 1980 voor Lotus Bakeries in Lembeke. “De grootste en oudste afdeling, het productiepand in Lembeke, dateert van 1932. Nog steeds kiezen we voor de kwaliteit van RESITRIX, en de technische ondersteuning en advies van de dakspecialisten. Het laatste nieuwbouwproject sluit aan bij een uitbreiding van 2013 en is gebouwd tegen een bestaande fabriekshal. Om een nog betere brandscheiding te verkrijgen wordt over een breedte van 18 m een

ALULON coating aangebracht op de overgangsstrook van oude naar nieuwe fabriekshal. RESITRIX met Alulon MF Coating voldoet aan de brandklasse A1.” De brandveiligheid van RESITRIX als extra troef Geen vlam op het dak: geen kans op brand tijdens de dakwerken want EPDM is vuurvrij verwerkbaar! Bij de brand in juni 2015 in de fabriek te Meise is gebleken dat de RESITRIX zelfs na een hevige brand nog volledig intact was; hoewel het dak in steeldeck volledig naar beneden gekomen was. RESITRIX zorgt op die manier voor de veiligheid van de brandweerlui. Het dak is tijdens de brand

SprayTank FG-35 primer Ontdek de nieuwe handige verpakking

niet naar beneden gestort waardoor iedereen tijdig kon worden geëvacueerd. Lotus Bakeries werd gesticht in 1932. Lotus Bakeries is wereldwijd actief in het traditionele segment van tussendoortjes met o.a. de merken Lotus, Lotus Dinosaurus, Lotus Suzy, etc. Lotus Bakeries, met hoofdzetel in België, is een dynamische en internationaal georiënteerde onderneming met productievestigingen in België, Nederland, Frankrijk en Zweden, en zeventien eigen verkooporganisaties in Europa, Amerika en Azië. Lotus Bakeries telt ongeveer 1.450 medewerkers.

N I E UW!

VOORDELEN van de nieuwe SprayTank FG35 • • • •

Speciaal ontwikkeld voor eenvoudig gebruik. Verhoogt de verwerkingssnelheid Vergt geen onderhoud. Verlaagt het lijmverbruik

Hechtprimer FG35 wordt gebruikt als grondlaag voor RESITRIX membranen, Resistit E SK EPDM-stroken en het Alutrix dampscherm. I.R.S-Btech lanceert een nieuwe handige verpakking: de SprayTank. Deze handige cannister van 14,4 kg is gebruiksklaar, u heeft geen extra compressor nodig.

Voor meer informatie kan u terecht bij

Zorg er steeds voor dat uw ondergrond volledig proper, vet-en stofvrij is alvorens de primer aan te brengen. Met behulp van de Spraytank kan u de primer gemakkelijk en gelijkmatig aanbrengen, voor een optimale verkleving. Met één SprayTank FG35 kan men een dak van 100 à 120 m² volledig in de primer zetten.

Europalaan 73 | 9800 Deinze T +32 (0)9 321 99 21 info@irs-btech.be | www.irs-btech.be

Informeer u bij uw verdeler!

w w w. i r s - b t e c h . b e

Ontdek de voordelen van Pre-tape EPDM membranen van I.R.S-Btech Duurzame overlapverbindingen zijn gegarandeerd 7,5 cm breed Snellere plaatsing: naden maken gaat tot 70% sneller Veiligheid troef, plaatsing zonder vlam op het dak!

Meimaand ACTIE-MAAND bij I.R.S-Btech!

Pre-tape EPDM-dakrubber Vraag naar de voorwaarden in uw verdeelpunt.

Monier, niet vijf keer meer …

Zodra de zonnekaart 5 m² aan ‘zonvindt, berekent 14/06/16 14:35 men de gemiddelde kostprijs, de terugverdientijd en de winst die gemaakt kan worden met zonnepanelen en een zonneboiler. Het resultaat is ‘maar’ een inschatting en geeft dus geen enkele garantie. De zonnekaart is dan ook een rekenmodel, het beslist automatisch op basis van een aantal voorgeprogrammeerde keuzes. Omdat er meer dan 2,5 miljoen daken zijn in Vlaanderen, is het onmogelijk om elk resultaat individueel na te kijken. Afwijkingen zijn dus niet uit te sluiten.

nige’ oppervlakte Ads plaatser 47x69,5.indd 5

geroepen. Het is het Vlaams Energieagentschap (VEA) die de kaart ontwikkelde, in samenwerking met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Twee jaar lang vlogen ze boven in totaal 2,5 miljoen Vlaamse daken om alle details van de woningen te achterhalen: dakoppervlakte, oriëntatie, helling, eventuele schaduwen ... Alle resultaten zitten vervat in de zonnekaart die met kleuren aangeeft wat de situatie is: groene woningen zijn ideaal voor zonnepanelen, gele gebouwen doen het beperkt goed en de oranje woningen zijn ten slotte het minst geschikt.

Rekenmodel De inschatting van hoe geschikt (een gedeelte van) elk dak is voor een zonneboiler en/of zonnepanelen gebeurt op basis van de jaarlijkse zoninstraling. De hoeveelheid zoninstraling is heel plaatsgebonden en is afhankelijk van de oriëntatie, de helling en de schaduw op de verschillende delen van een dak. Men moet er wel rekening mee houden dat de onderzoekers uit hun metingen (uitgevoerd in de periode 2013-2015, bijgevolg zonder informatie over meer recente gebouwen) niet kunnen afleiden of en waar er dakvensters zijn, of er al een zonne-installatie ligt en of het dak voldoende stabiel is om een installatie te dragen.

De makers van de zonnekaart willen gebouweigenaars stimuleren om dit resultaat verder te onderzoeken en de dakdekkers, plaatsers en installateurs zijn dan ook de aangewezen specialisten om deze eerste inschatting verder te verfijnen. Zij kunnen ter plaatse komen, de energievraag en de installatiegrootte bespreken, een grondige schaduwanalyse maken, de optimale plaats bepalen en een correcte offerte opmaken.

Resultaten en reacties Men kan dankzij de kaart dus vrij eenvoudig laten berekenen hoeveel een pv-installatie of zonneboiler zou kosten en opbrengen. Het gaat zoals gezegd om een inschatting op basis van het gemiddeld gezin, al kan men nog spelen met de verschillende instellingen om tot een preciezer resultaat te komen. De zonnekaart toont zelfs welke plaats op het dak het meest geschikt is om de panelen te plaatsen en schat ook in hoeveel zonnepanelen er ongeveer geplaatst kunnen worden. Ook grote verbruikers, zoals scholen, bedrijven en gemeentebesturen kunnen beroep doen op de zonnekaart. De sector zelf blijkt alvast opgetogen met het initiatief. Fedelec, de beroepsfederatie voor elektrotechnische ondernemers, en ODE, de organisatie voor duurzame energie, zien duidelijk het drempelverlagende karakter van de zon-

Roof Belgium • maart 2017



ÉÉN PRODUCENT, VELE OPLOSSINGEN

IKO nv - d’Herbouvillekaai 80 - 2020 Antwerpen - België - +32 3 248 30 00 - http://be.iko.com

Zonnekaart als online hulpmiddel

nekaart, al blijft volgens hen professioneel advies ter plekke onmisbaar “voor een nauwkeurige en correcte beoordeling”. Bovendien ijveren de organisaties om extra in te zetten op zonnedelen en op een maximaal gebruik van het dakoppervlak. En dat kan volgens hen niet met de terugdraaiende meters van vandaag: “Niemand heeft er immers baat bij om een groter pv-systeem te installeren dan nodig voor eigen gebruik.” De slimme meter moet dat probleem uit de wereld helpen: “Met digitale meters en een slim elektriciteitstarief kan de zonnekaart een handig hulpmiddel zijn om de geschikte dakoppervlaktes maximaal te benutten.”

Crash Dat de site een succes is en na de lancering massaal werd bezocht, werd met scha en schande ondervonden want daags na de bekendmaking surfte de Vlaming zó massaal naar de Zonnekaart dat de website eronder bezweek. De site raakte overbelast en was uren onbereikbaar of werkte bijzonder traag. Ook de dagen nadien was dat nog zo, maar er wordt verbetering aangekondigd en dat probleem zou weldra opgelost moeten zijn.

De federatie van zonnepaneleninstallateurs ziet de kaart in elk geval als een sterk instrument dat zijn nut zal bewijzen, zeker nu er door de Vlaamse regering een positief klimaat is geschapen rond hernieuwbare energie. Na de oproep van de minister vorig jaar ontstond er al een zekere rush op panelen en voor 2017 verwacht de federatie zelfs een verdubbeling van het aantal geplaatste panelen: van een half miljoen in 2016, goed voor 150 megawatt, naar één miljoen dit jaar goed voor 300 megawatt. De twee belangrijkste redenen voor die groei: de panelen zijn goedkoper geworden en stroom wordt altijd maar duurder. De terugverdientijd van zonnepanelen is intussen ook sterk gedaald naar gemiddeld tien jaar en dat kan zelfs nog versneld worden wanneer men deelneemt aan groepsaankopen. 

Monier, niet zes keer meer …

Je eigen dak opzoeken, is erg simpel: je surft naar apps. energiesparen.belzonnekaart en geeft je adres in. Je huis ﬂoept tevoorschijn op de kaart en meteen zie je welke delen van je dak ideaal zijn voor zonnepanelen of een zonneboiler en welke beperkt tot helemaal niet bruikbaar. Op de persvoorstelling van de Zonnekaart tikte Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) - die overigens al panelen heeft liggen - zijn thuisadres in en zo kwamen we te weten dat hij voor 5.565 euro vijftien panelen kan laten plaatsen, die per jaar 3.697 kilowattuur stroom produceren, waardoor hij 895 euro bespaart op zijn stroomfactuur. In negen jaar tijd heeft Tommelein dus zijn investering terugverdiend.

Roof RoofBelgium Belgium• •maart april 2017

Ads plaatser 47x69,5.indd 6

14/06/16 14:35

De lezer reageert

Opmerkingen bij artikel ‘Richtlijnen gebruik meerlagencomplex gecacheerde PU-platen’ In onze vorige uitgave publiceerden wij het artikel ‘Richtlijnen gebruik meerlagencomplex gecacheerde PUplaten’, waarin ing. Freya Michiels de lezer waarschuwde voor het verkeerd gebruik van sommige grote PU isolatieplaten met een meerlagencomplex cachering. In deze tekst werd uitgelegd dat niet op alle meerlagencomplex gecacheerde PU platen een zelfklevende dakdichting mag worden aangebracht en dat dit eigenlijk enkel mogelijk is met producten van de fabrikanten Recticel Insulation en IKO. Er werd verder ook aangegeven waarom voor zelfklevende dakdichtingen bij voorkeur platen met kleine afmetingen (1200 mm x 600 mm) worden gebruikt. Als één van de fabrikanten van PUplaten wou UNILIN hier toch even op reageren en in een ‘rechtzetting’ een aantal punten duidelijk stellen. Aangezien er inhoudelijk echter geen fouten in het artikel staan is er van een rechtzetting niet echt sprake, maar zonder een polemiek te willen starten willen we toch graag de argumenten van de fabrikant even kenbaar maken, alsook de reactie van de auteur van het oorspronkelijke artikel daarop.

Reactie van Unilin “Het is niet onze gewoonte om te reageren op publicaties in magazines, maar op het artikel ‘Richtlijnen gebruik meerlagencomplex gecacheerde PU-platen’ hebben wij vanuit UNILIN, één van de fabrikanten van PU-platen, toch enkele opmerkingen. Het artikel omvat volgens ons een paar uitspraken die onze UNILIN producten (en ook deze van andere fabrikanten niet vermeld in het artikel) in een negatief daglicht stellen. Zo omschrijft het artikel dat: • een zelfklevende dakdichting enkel mogelijk is op producten van Recticel en IKO • dat de kans bestaat dat bij andere producten (die niet getest zouden zijn) de cachering los komt van de isolatie bij de eerste beste storm

Roof Belgium • april 2017

Ten eerste heeft UNILIN een ATG waar er momenteel al een aantal opbouwen met een verlijmde dakbedekking op de PIR L isolatie in staan omschreven. De hechting van de meerlaagse cachering op het PIR-schuim volstaat ruimschoots voor een verlijmde dakbedekking en behoort zelfs tot de beste op de Belgische markt. Ten tweede is het wat ons betreft nogal kort door de bocht om te zeggen dat het niet beschreven staan van een producttoepassing in een ATG gelijk staat met ‘geen testen’. Wij hebben al meer dan 15 windkisttesten gedaan met verlijmde dakopbouwen en onze meerlagencomplex gecacheerde PIRisolatie (PIR L), en ook verschillende windkisttesten met zelfklevende dakafdichtingen verwerkt op onze producten met meerlagencomplex gecacheerde PIR-isolatie (PIR L) die een zeer performant resultaat opleverden, waardoor we samen met de fabrikant van de geteste zelfklevende dakbedekkingen een schriftelijke garantie kunnen geven aan onze klanten die met deze geteste producten werken.

Kortom, wij vinden het dan ook uitermate spijtig dat niet alle fabrikanten op een objectieve manier worden aangehaald in het artikel.”

Reactie van de auteur

BEN JIJ DE DAK-EXPERT VAN MORGEN? DE TOEKOMST NODIGT JE UIT

Ing. Freya Michiels wil graag benadrukken dat het artikel geenszins andere fabrikanten in een slecht daglicht stelt. Maar het artikel is evenwel zeer duidelijk en vermeldt dat er momenteel maar twee fabrikanten zijn die een ATG hebben voor toepassing van zelfklevende onderlagen op een meerlagig alu gecacheerde plaat. Alle argumenten ten spijt heeft UNILIN momenteel geen ATG voor de toepassing van zelfklevende onderlagen op een meerlagig alu gecaheerde PIR/PUR plaat. Zoals de fabrikant het zelf zegt beschikt men enkel over een ATG voor verlijmde toepassing.

VOLG

gratisEN ING

OPLEID

Het WTCB beveelt aan te werken volgens de aangeleverde ATG’s. Wanneer dat niet gebeurt kan de fabrikant effectief een schriftelijke verklaring aanleveren, waarin verklaard wordt dat de nodige testen werden uitgevoerd en dat men garant staat voor de toepassing. Het artikel zegt duidelijk dat de ATG’s geraadpleegd dienen te worden en dat men anders naar de fabrikanten moet gaan. Het artikel beweert daarentegen niet dat de situatie morgen eventueel niet zou kunnen wijzigen en dat er andere toepassingen buiten IKO en Recticel mogelijk zouden kunnen zijn. Het artikel waarschuwt enkel dat men niet zomaar verschillende producten moet combineren, maar dat men moet weten waarmee men bezig is en de ATG’s en richtlijnen van de fabrikanten moet lezen.

EXPERT

Met oog voor

Van een ‘rechtzetting’ ziet mevr. Michiels dan ook het nut niet in: UNILIN heeft momenteel geen ATG voor dergelijke toepassing. De fabrikant kan zoals gezegd een verklaring opstellen, maar dan moet dit telkens wanneer de combinatie van zelfklevende onderlagen op een meerlagig alu gecacheerde plaat wordt toegepast. Stel dat er zich iets voordoet en deze schriftelijke verklaring is er niet, dan zal in het geval van een gerechtelijke expertise de gerechtsexpert zich baseren op de voorhanden zijnde technische documenten – met name de ATG - en wellicht oordelen dat de toepassing niet volgens de regels van goed vakmanschap werd uitgevoerd. Kortom, de auteur benadrukt nogmaals hier geen enkele fabrikant in een slecht daglicht te hebben gesteld, maar alleen de plaatsers te hebben aangemaand om voorzichtig te zijn en hen hopelijk te doen inzien dat ze moeten weten waarmee ze bezig zijn. Want het is jammer genoeg zo dat velen denken dat elke plaat in combinatie met om het even wat gebruikt kan worden…en dat houdt risico’s en gevaren in. 

H E T D A K VA N D E T O E K O M S T

Het dak van de toekomst wordt gebouwd met dakelementen, de meest energie-efficiënte isolatieoplossing voor hellende daken. De dakexpert van morgen is dus een krak in het plaatsen van dakelementen. En dat kun je leren! In het EXPERT LAB, het nieuwe trainingscentrum van UNILIN Insulation.

Ontdek het EXPERT LAB en word de dak-expert van morgen. Meer info op unilininsulation.com.

Roof Belgium • april 2017

Meer dan 100.000 Antwerpenaars zoomden al in op hun dak

Bekijk het warmteverlies van uw dak vanuit de lucht De stad Antwerpen lanceerde in oktober vorig jaar een nieuwe website waarop inwoners het warmteverlies van hun dak kunnen nagaan. Op www.zoominopuwdak.be vinden ze namelijk een nieuwe thermografische foto én meer informatie over het potentieel dat hun dak biedt voor een groendak én/of voor zonne-energie. Daarna kan iedereen nog verder advies op maat krijgen in het EcoHuis en de Woonkantoren. Dat het initiatief een succes kan worden genoemd blijkt uit de teller van de website die intussen de 100.000 al ruim gepasseerd is.

Het oorspronkelijke idee dateert in feite al van enkele jaren terug. In maart 2009 vloog namelijk voor het eerst een vliegtuig met speciale thermografische toestellen gedurende vier koude nachten over de stad Antwerpen en twintig omliggende gemeenten. Tegelijkertijd werd de temperatuur aan de grond gemeten op verschillende referentiepunten. De combinatie van deze gegevens leverde een satellietkaart op met een infrarode laag. Bewoners van de opgenomen gebieden konden dan inzoomen op hun huis en aan de hand van de kleur van het dak afleiden hoeveel warmte er verloren ging gedurende de opnames. Rode gebieden waren warm, donkere koud. Hoewel dit initiatief slechts een momentopname weergaf, was het toch een belangrijk instrument bij de sensibilisering van de burger over het belang van degelijke isolatie. Als men de warmte in zijn huis (en dus de energierekening) letterlijk de hoogte

Roof Belgium • april 2017

in ziet gaan, dan is men meestal sneller geneigd hier ook iets aan te doen. Het dak isoleren en onnodig warmteverlies voorkomen, zonnepanelen plaatsen en aanzienlijk besparen op zijn energieverbruik of van het dak een groendak maken, waardoor men bijdraagt aan een beter leefklimaat. De website die toen gelanceerd werd, kon al een enorm aantal Antwerpenaren bekoren, en zette een groot deel van hen aan om te investeren in dakisolatie. Dankzij de technologische ontwikkelingen biedt de huidige kaart die net gelanceerd werd nog veel meer details.

Nieuwe website en nieuw thermografisch beeld De stad Antwerpen is de opdrachtgever voor de vernieuwde website en de ontwikkelde aangeboden kaarten en rekenmodellen. Uiteraard kon ze rekenen op de expertise van verschillende partners om dit project uit te werken. De website ‘Zoom in op uw dak’ werd

ontwikkeld met de steun van de Europese Unie via het programma Interreg IVB. De gegevens op de site geven een indicatie weer van de mogelijkheden van het dak en mogen niet als absolute cijfers of voor wetenschappelijke doelen gebruikt worden, want in principe kan men zonder kennis en interpretatie van de dakbedekking en de temperatuur onder het dak geen uitspraak doen over de isolatiegraad ervan. Voor een thermografische kaart wordt de temperatuur niet gemeten met een thermometer, maar aan de hand van warmtestraling. Warmte is immers energie, en die straalt uit. De meting gebeurt vanuit de lucht met een vliegtuig. Een thermografische camera meet de frequentie van de energie die de grond en de daken uitstralen. Bij een gelijkaardig verwarmingspatroon straalt een dak dat slecht geïsoleerd is veel energie uit en een dak dat goed is veel minder. Zo toont de kaart welke woningen warmte verliezen via het

dak. De kaart geeft dus vooral informatie over daken die slecht geïsoleerd zijn en warmte verliezen. Lijkt het op de kaart of uw dak geen of weinig warmte verliest? Dan moet u toch goed de situatie kennen van het moment van de opname. Want werd op dat tijdstip de ruimte onder uw dak bijvoorbeeld net niet verwarmd, dan is er ook geen warmteverlies maar wil dit niet automatisch zeggen dat het dak goed geïsoleerd is. De nieuwe thermografische kaart die u op www.zoominopuwdak.be ziet, geeft een indicatie van het warmteverlies van de daken op het ogenblik dat de opnames gebeurden: drie koude nachten in februari en maart van 2016. De thermofoto is een gezamenlijk project van 7 steden en gemeenten in de omgeving van Antwerpen.

Zonnekaart Verder vindt u op de site ook een zonnekaart van Antwerpen, een berekening van de jaarlijkse zoninstraling in kWh/m² voor heel de stad, aangemaakt door Informatie Vlaanderen.

• Er voldoende zoninstraling is: minstens 690 kWh per vierkante meter per jaar. • Er voldoende plaats is voor zonnepanelen: minstens vijf vierkante meter per dakdeel.

injaagt wanneer men overschakelt op zonne-energie. De berekening gaat uit van een vermindering van 280 kilogram per jaar aan CO2 voor elke 1000 kWh die uw zonnepanelen opwekken.

Indien aan die voorwaarden voldaan is dan berekent de kaart hoeveel zonnepanelen er op het dak passen en hoeveel energie dat zal opbrengen. Het resultaat dat men ziet, houdt rekening met de zoninstraling op het dak. Schaduwen van andere gebouwen, bomen of dakkapellen zijn al in rekening gebracht. De berekening is gebaseerd op een gangbaar zonnepaneel met een vermogen van 255 Wp (Wattpiek). Zo'n paneel levert jaarlijks een opbrengst van ongeveer 225 kWh op een optimaal zuidgeoriënteerd dak. Bij minder zoninstraling ligt de opbrengst lager.

Meer dan 100.000 geïnteresseerden bezochten de website www.zoominopuwdak.be al en kregen zo een indicatie over hoeveel warmte er door hun dak verloren gaat. De website geeft tenslotte ook tips om een geschikte aannemer of installateur te vinden, aangezien dakisolatie tegen 2020 verplicht is en enkele beglazing tegen 2023 vervangen moet worden.

De zonnekaart schat bovendien ook in hoeveel minder CO2 men de lucht

Groot succes

Omdat de website zo’n succes is, wil de stad Antwerpen er in het najaar een nieuwe module aan koppelen. ‘Zoom in op uw huis’ zal meer tips geven over andere isolatiewerken zoals vloeren, ramen en gevels. Zo kunnen eigenaars hun woning nog energiezuiniger maken.

De kaart is gebaseerd op het nieuwe Digitale Hoogtemodel Vlaanderen (DHMV II) en het GRB (Geografisch Referentiebestand) dat de hoogte van alle gebouwen van Antwerpen in kaart brengt. Met minstens 16 hoogtepunten per vierkante meter heeft Het DHMV II een voldoende hoge nauwkeurigheid en puntdichtheid zodat in de berekening rekening wordt gehouden met schaduw van andere gebouwen, bomen, schoorstenen of andere elementen. Dit model houdt rekening met die schaduwvlakken tot een afstand van 250 meter. Op basis van deze zoninstraling schat de website in hoe geschikt eender welk dak is om zonnepanelen op te installeren. De kaartlaag ‘zoninstraling’ geeft de gemiddelde hoeveelheid zoninstraling in kWh/m² per jaar weer. Deze is berekend door een simulatie uit te voeren van de zonnestand en schaduwanalyses gedurende een heel jaar met typische zoninstralingsparameters voor onze regio. De rode gebieden krijgen veel zoninstraling, de blauwe weinig. De zonnekaart geeft uw dak weer als 'geschikt' voor zonnepanelen als: Ad plaatser 94x139.indd 1

29/06/16 12:53

Roof Belgium • april 2017

Het meest gespecialiseerde bedrijf in het zuigen en blazen van dakgrind

• • • • • • •

Zuigen en blazen van ballastgrind tot op grote hoogte • Blazen van grind 16/32 Efficiënte en verantwoorde afvoer van grind tot een korrelgrootte van 30/60 Aanleggen van extensieve daktuinen Het verwerken van andere droge stoffen, zoals zand, daktuinsubstraat en kleikorrels Op maat uitgevoerde speciale projecten Eigen transport tot 23Ton (ideaal voor kleine werven in stedelijk gebied) Voor de uit te voeren werkzaamheden speciaal ontworpen zuigen blaaswagens

Peter Coolkens • tel: 03 314 29 03 • fax: 03 315 19 03 • e-mail: info@fihuma.be

Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be

Roof Belgium • april 2017

Wilt u deel uitmaken van de 14.500 betrouwbare aannemers op dit nieuwe bouwplatform voor consumenten? Surf snel naar www.confederatiebouw.be en word lid!

Nieuw voor dakdekkers:

DE SPUITBUS MET EEN MEERWAARDE. Goed nieuws voor iedereen die meer wil: Onze premium isolatielijm biedt thans zo veel meer dan gewoon een nieuw design. Want: de nieuwe Teroson EF TK 395 heeft 10% meer inhoud, kan 30% meer aan oppervlakte isoleren en biedt 100% meer plezier tijdens het werken. Dit alles wordt mogelijk gemaakt dankzij een nieuw ventiel, dat bij dezelfde spuitbusgrootte meer inhoud, een betere schuimvorming en zo duidelijk meer oppervlaktecapaciteit biedt â€“ en dat bij een houdbaarheidsduur die 2 maanden

Formalis

langer is dan voorheen. Dankzij de windlastproeven van WOLFIN Technik

uw springplank naar zorgeloos ondernemen

wordt ook steeds de nodige statisch geteste veiligheid gegarandeerd. Zo worden nog meer professionals goedgezind door de verlijming van warmte-isolatie op het platte dak. Voor meer informatie: www.wolfin.be

U start of heeft een bouwbedrijf? Vertrouw dan op Formalis: > bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten. > voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen. > voor onze expertise en kennis van de bouw.

formalis.be

WOLFIN UND DICHT

ondernemingsloket

wlf-hs-0135gb-anz-tk395-fl-end-15-08-31.indd 1

31.08.2015 09:28:51

Roof Belgium â€˘ april 2017

ONTDEK DE NIEUWSTE GENERATIE LICHTKOEPELS ... NIEUW

... en haal de hemel in huis Voor de best mogelijke isolatie en een strakke look zorgt de nieuwe Skylux iWindow3™. Deze vlakke lichtkoepel is superisolerend (Ug-waarde van 0,5 W/m2K) dankzij het compacte en isolerende pvc-raam en het 3-wandige en erg isolerende veiligheidsglas HR+++. • geschikt voor alle platte daken en bij helling 0° en 25°. Advies 5° (om vervuiling & waterstagnatie te voorkomen) • veilig dankzij het verharde 3-wandige glas • geluidsdempend 41 dB • onderhoudsvriendelijk en inbraakwerend • perfect integreerbaar in het dak dankzij de keramische boord en slanke omkadering uit geanodiseerd aluminium van slechts 55 mm • maximale lichtinval (lichtmaat = dagmaat) • beschikbaar vanaf juni 2017

www.skylux.be

member of Passive for architects

Confédération Construction

Published on May 29, 2017

Roof Belgium 2017 3

Published on May 29, 2017

confed

Go explore