V t a u n Buu h c S e D schuttersfeest l Deelname van 26 schutterijen uit de Limburgse bond E.M.M. 14 Brabantse gilde verenigingen Na de optocht is er op het feestterrein: EEN BONT GEBEUREN
feestterrein: ‘t Stepke Aanvang optocht: 13:30 uur Aanvang wedstrijden: 15:15 uur Aanvang schieten: 16:00 uur
Met allerlei mooie gilde en schutters wedstrijden
Zondag 6 mei 2012
programma informatie
&
erenigde S chuttersvrienden V S nicolaas - S antonius Budel t
t
VerBROEDERing en verZUSTERing kan
Een opnieuw in het leven geroepen gilde- en schutsaltaar in onze O.L.V. Visitatiekerk verwijst naar de oorsprong van “de schut”, begonnen als een kerkelijke broederschap. Die band met de kerk moge losser geworden zijn, maar wordt nog jaarlijks traditioneel gevierd met een H. Mis op het patroonsfeest. De schut van Buul organiseert nu dus weer een schuttersfeest van de Limburgse Schuttersbond. Maar ditmaal met deelneming van een aantal Brabantse gildes. Nog altijd staat broeder- en zusterschap hoog in het vaandel bij “de Schut”. En als gastheren en gastvrouwen zullen de schuttersvrienden dat op 20 Mei 2007 ook laten merken. We wensen daarbij alle deelnemers veel verbroedering en verzustering toe en Gods overvloedige zegen. De pastoor van parochie O.L.V. Visitatie, Budel Johan Roes.
Voorwoord Vriendschap, gemoedelijkheid en gezelligheid is het motto van de Schut van Buul. Een vereniging die al vanaf de 13e eeuw zijn bestaan kent en ondanks de maatschappelijke ontwikkelingen nog steeds een zeer levendige vereniging is. Een club mensen die voor Budel en vanaf 1997 voor de gemeente Cranendonck een grote rol in de gemeenschap speelt. In de huidige tijd is het zeker fijn om in je vrije tijd op een ontspannen manier bezig te zijn met oude gebruiken, waarbij winnen niet altijd voorop staat. Dit jaar, op 20 mei a.s., is de Budelse Schutterij gastheer voor de Limburgse Schuttersbond. Maar liefst 37 verenigingen komen op deze dag in vol ornaad om met elkaar de competitie aan te gaan. Beginnend met een bonte optocht van de Cranendonckse gilden gevolgd door de koningsparen door het dorp. Deze kleurrijke optocht is zeker de moeite van het bekijken waard! Als burgemeester van de gemeente Cranendonck ben ik dan ook trots op een vereniging als de Schut van Buul! Ik wens iedereen, deelnemers en toeschouwers, een gezellige, gemoedelijke zondag met natuurlijk veel zonneschijn! De burgemeester van Cranendonck,
B.P. Meinema
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
3
chut Van Buul S e D schuttersfeest
Zondag 6 Mei 13:15 uur: Opening 13:30 uur: Optocht 15:15 uur: Wedstrijden op het feestterrein 16:00 uur: Aanvang Schietwedstrijd 18:00 uur: Kavelen Schietwedstrijd 19:00 uur: Prijsuitreiking Gilden 21:30 uur: Einde schietwedstrijd 22:00 uur: Prijsuitreiking schietwedstrijd in de feesttent muziek m.m.v. BLÔSTUMOP
Wat gebeurt er allemaal op het feestterrein?
gratis entree
• • • • • • • • •
Mooiste Keizer Mooiste Keizerspaar Mooiste Koning Mooiste koningspaar Mooiste Marketentster (groep) Beste Vendelier / Vendelgroep Marswedstrijden door muziekkorpsen Exercitie wedstijden Diverse kinderattrakties o.a. sminken speeltoestellen, windbuks schieten
Woord van de voorzitter Beste schuttersvrienden,
Bestuur samenstelling Voortzitter: Tonny Rutten ◊ Penningmeester: Harrie Das ◊ Secretaris: Luc Compen ◊
Na een jaar van voorbereidingen kan ons schuttersfeest van start gaan. Dat dit schuttersfeest uniek is blijkt uit de uitzonderlijke aanpak die wij in Budel hebben kunnen toepassen. Naast onze Limburgse schuttersvrienden, waarmee we regelmatig wedstrijden houden, is ons de mogelijkheid geboden om bij dit feest een aantal Brabantse gilden uit te nodigen. Dit zal resulteren in een enorme verrijking voor ons cultureel en maatschappelijk gebeuren, waarbij schutterijen en gilden gebroederlijk om de hoogste eer strijden. In de loop van de dag zal blijken dat we qua uitmonstering en disciplines veel van elkaar verschillen, maar we hebben uiteindelijk dezelfde oorsprong en doelstellingen. Mij rest nog om een dankwoord uit te spreken aan de sponsors, de Vrienden van de Schut, de grondeigenaren en pachters, de gemeente Cranendonck, de bond E.M.M. voor de medewerking omtrent de gildenactiviteiten, de politie en natuurlijk onze eigen leden en de vele vrijwilligers. Ik wens dan ook iedereen een aangenaam en sportief verblijf bij de Schut van Buul. Tonny Rutten Voorzitter schutterij st Nicolaas en st Antonius
Leden: Leo Steijvers Theo Martens
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
5
Route optocht START 13:30 uur
‘t Stepke Maarheezerweg Dr Ant. Mathijsenstraat Kerkstraat Robert Schumannsingel Europlaan Noord ‘t Stepke f eest terrein
de f i l ë
Geschiedenis van de schut De Schut is ontstaan uit een kerkelijke broederschap. Deze had een vaste relatie met de kerk en vaste normen en waarden. Een kerkelijke broederschap had altijd een eigen altaar in de kerk wat men vereerde en in stand hield.
Jazeker. De Schut van Buul is met afstand de oudste vereniging van Budel. Met name het St.Nicolaasgilde. De Schut heeft zijn oorsprong ergens in de dertiende eeuw. De precieze datum is niet bekend.....
Hiervoor was men jaarlijkse afdrachten aan de kerk verschuldigd meestal in de vorm van de vruchten van het veld. De afdracht die ons schuttersgilde deed bestond bijvoorbeeld uit vier malder rogge. Uit de afdrachten die eeuwenlang jaarlijks werden gedaan weten we met zekerheid dat de schut vanaf die tijd altijd bestaan heeft. Uit geschriften blijkt dat het meer dan honderd jaar oude St.Nicolaas altaar in 1473 door een nieuw altaar werd vervangen. Later rond vijftienhonderd ontstonden de eerste schutsgilden die meestal St. Joris of St. Sebastianus genoemd werden. Ook deze schutsgilden hadden een altaar in de kerk. Ons Budelse St. Jorisgilde vanaf 1517. De intenties van de oude broederschappen zoals St. Nicolaas vervaagden. Van-
daar dat ze later ook overgingen in schutsgilden. De Schut van Buul is ontstaan uit 2 oude broederschappen. St. Nicolaas was het Budelse gilde. St. Antonius vindt zijn oorsprong in Gastel. Vanaf 1473 had St. Antonius daar haar gilde altaar. De band met de kerk is door de eeuwen heen steeds losser geworden zoals ook met veel maatschappelijke organisaties. Het patroonsfeest wordt echter nog steeds traditioneel gevierd. Ook leden die niet tot een kerkgenootschap behoren gaan dan gewoon mee. Ze helpen daarmee een oude traditie en verbondenheid in stand te houden.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
7
Optocht volgorde Bij uitzondering zullen in Budel naast de verenigingen van de Kantonnale Bond van Schutterijen “Eendracht Maakt Macht” E.M.M. Weert e.o. ook Gilden verenigingen van de Bond van Schuttersgilden kring Kempenland deelnemen.
Na de optocht is er op het feestterrein
EEN BONT GEBEUREN met allerlei mooie gilde en schutters wedstrijden
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37.
St. Severinus Grathem St. Margaretha Ittervoort St. Antonius Nederweert St. Willibrordus Meijel St. Antonius Altweerterheide St. Paulus Roggel St. Barbara Tungelroy St. Petrus Kelpen-Oler St. Lambertus Neeritter St. Job Leuken St. Barbara Leveroy St. Hieronymus Biest St. Sebastianus Ell St. Catharina Strampro y St. Jacobus Hunsel St. Jan Baexem St. Nicolaas Meijel St. Oda Boshoven St. Odilia Ospeldijk St. Antonius Stramproy St. Catharina Weert St. Lucie Nederweert St. Cornelius Swartbroek St. Nicolaas Heythuysen St. Ansfried Thorn St. Sebastianus Laar St. Joris en St Barbaragilde Maarheeze St Antoniusschut Eeneind-Opwetten St. Catharinagilde Valkenswaard St. Catharina en St Barbaragilde Leende St. Jan Baptistagilde Oerle St. Jorisgilde Budel St. Jan Baptisagilde Leenderstrijp St. Martinusgilde v. h. H Sacrament Dommelen St. Jorisgilde Zesgehuchten St. Annagilde Riethoven St. Jansgilde Soerendonk
Optocht beoordeling Mooiste geheel
De optocht is voor de schutters een wedstrijd, gebaseerd op een eeuwenoude traditie. Dus worden de verenigingen door een deskundige jury beoordeeld: • Zijn de rijen recht, lopen allen in de pas. • Mars- marstempo en uitvoering. • Gaat de schutterij goed door de bochten. • Draagwijze wapens. • Worden de benen en armen op gelijke hoogte opgezwaaid. • Algemene indruk. Ook wordt er op gelet dat de afstanden tussen de opeenvolgende schutterijen niet te kort of te lang zijn en dat de drumband, vaandrig, officieren en schutters als een samenhangend geheel overkomen. Hiermee wordt bedoeld dat tussen de diversen onderdelen van de schutterij: muziekkorps, officierengroep, gewapende of ongewapende leden een bepaalde evenwicht van de bezetting aanwezig dient te zijn.
Defilé
Een speciaal wedstrijd onderdeel in de optocht vormt het defilé. Aan het einde van de route hebben de genodigden plaatsgenomen op de tribune. Geheel in stijl en traditie komt hen bijzonder eer toe. Dus gaan de schutters op commando over op de paradepas. De paradepas dient uitgevoerd te worden in oude exercitie: • tempo 120 passen per minuut. • met gestrekt been de voet zonder te stampen, plat neerzetten. • de voeten niet overdreven optillen. • linkerarm op natuurlijke wijze uit de elleboog doorzwaaien. • Vuist (met de duim aan de bovenzijde) tot de schouderhoogte.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
9
Zestal Schieten HÊt onderdeel van een schuttersfeest is de schietwedstrijd met de zware buks. Om enig idee te geven hoe dit in z’n werk gaat, kun je hier een uitleg lezen
V
an oorsprong is een schutterij een club vrijwilligers die de plaatselijke bevolking beschutte tegen gevaren van buitenaf. Nu zou men een schutterij kunnen vergelijken met een burgerwacht. Wapens hebben in het verleden daarbij natuurlijk altijd een grote rol gespeelt. Na de invoer van het leger en later de plaatselijke politie is de functie voor een schutterij komen te vervallen. Om de vereniging in stand te houden en zich te bekwamen in het schieten hebben de schutters de beoefening van de schietsport voortgezet uit liefhebberij. Rond 1900 hebben schutterijen zich verenigd in een bond die ten doel stelde om het schuttersgebeuren in een wedstrijdelement te wijzigen om daarmee de traditie in stand te houden. Bij de huidige schuttersfeesten worden door elke deelnemende vereniging een of meerdere zestallen samengesteld die in verdeelde klassen zoals 1e, 2e, 3e, jeugd en dames zestallen de wedstrijd aangaan. Daarvoor wordt er op een zestien meter hoge paal een rek geplaatst met latten die elk 18 stopjes bevatten. Het is de bedoeling dat elk lid van een zestal 3 schoten lost en daarbij 3 stopjes probeert te schieten. Wanneer alle zes de schutters geschoten hebben dienen alle 18 stopjes weg te zijn. Is dit het geval dan word er een volgende rond geschoten tot het moment dat er nog maar een vereniging over blijft die niet heeft gemist.
Optocht beoordeling Ook het defile wordt beoordeeld, additionele beoordelingspunten t.o.v. optocht zijn onder anderen: • De tamboer maître, eerbewijs met zijn stok. • De vaandeldrager, eerbewijs met het vaandel. • Commando exercitie. • Uitvoering paradepas. • Het salueren van het sabel.
Vaandel drager
Zonder een pover vaandel mag een gezelschap zich niet eens schutterij noemen. Op dat vaandel is nagenoeg zonder uitzondering de naam van het gezelschap, de vermoedelijke datum van oprichting en een afbeelding van de beschermheilige of schutspatroon geborduurd. Nog steeds is het doodzonde als het vaandel de grond raakt. De vaandrig bekleedt de laagste officiersrang. Ook de vaandeldrager wordt gecontroleerd door de jury tijdens de optocht.
Bordjes drager
Iedere schutterij dient volgens de reglementen vooraf te worden gegaan door een klein menneke of meisje met een groot bord, de bordjesdrager. Op dat bord dient minimaal de naam van de vereniging te staan en het nummer in de optocht. Ook de bordjesdrager wordt gecontroleerd door de jury tijdens de optocht.
Optocht Start om
13:30 uur
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
11
Broederlijk treffen van Gildes en Schutterrijen Wanneer wij, de 26 schutterijen van de Kantonnale Bond van Schutterijen Eendracht Maakt Macht voor Weert en omstreken, dit jaar te gast zijn op het bondsschuttersfeest van schutterij St. Nicolaas en St. Antonius te Budel, dan zullen ook een 11 tal gilden uit Brabant die dag eveneens te gast zijn. Op initiatief van schutterij St. Nicolaas en St. Antonius en in samenwerking met de Bond EMM is dit broederlijk treffen tot stand gekomen. Twee culturen ontmoeten elkaar die dag en onderscheiden zich in kleding, wedstrijden en optocht. De gilden gaan in de optocht en de schutterijen marcheren in de optocht. Deze samenkomst zal nog verdere eigenheden van de gilden en schutterijen zichtbaar maken. Toch zullen de gilden worden uitgenodigd om in onderlinge competitie aan de diverse soorten wedstrijden van de schutterijen deel te nemen. Als hedendaagse vereniging, zijn in de grond de gilden en schutterijen van een gelijke oorspronkelijke bestaansnorm nl. voor Auther Heerd en Troon. Budel zal op zondag 20 mei tot trillen worden gebracht door slaande trommen, klinkende bazuinen en vliegende vaandels. 37 Op zijn paasbest uitgedoste gilden en schutterijen zullen hun groet brengen op de plaats van het defilĂŠ. De gezamenlijk opmars van de gilden op het feestterrein direct na binnenkomst van de optocht, is het signaal van het innemen van het feestterrein.
Gildes gaan in de optocht Schutterijen marcheren in de optocht
Het is de bedoeling om naast het kijken naar de diverse wedstrijden ook tot verbroedering te komen en te denken over een mogelijke periodiek treffen over en weer tussen de Bond van schutterijen en de Kring van gilden. Dat schutterijen uit Budel en de Kantonnale Bond van Schutterijen elkaar reeds lang kennen blijkt uit de volgende opsomming: Sint Antonius, 1896 – 1906 Sint Nicolaas, 1904 – 1906 Verenigde Schutters Nic./ Ant. 1907 – 1913/ 1921 – 1940/ 1953 tot heden Sint Joris (Budel-Schoot) 1907 - 1911 Sint Joseph (Dorplein) 1927 – 1940/ 1948 - 1991 Voor de gilden zal omstreeks 19.00 uur in de feesttent de prijsuitreiking plaats vinden. Aan alle gildenbroeders een hartelijk welkom en een aangenaam verblijf op het schuttersfeest. Ben Cox, Voorzitter schuttersbond EMM
www.schuttersbondemm.nl Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
13
Het geweer van de Schutterij
Uitleg Wedstijden Feestterrein
Uitleg Wedstijden
Feestterrein Mooiste Koning, Mooiste Keizer
Hiernaast vindt u een korte uitleg van de wedstijden die plaats vinden op het schuttersfeest van de “Schut van Buul� op 20 mei 2007 feestterrein ’t Stepke. De aanvang van de wedstrijden op het feestterrein zijn na de optocht, 15.15 uur.
De meest markante figuur van de schutterij is zonder twijfel de koning, al dan niet vergezeld van een koningin. Omhangen met een prachtig van zilveren koningsplaten, vormt hij letterlijk en figuurlijk het schitterende middelpunt van de vereniging. Elke schutter kan koning worden. Naar eeuwenoud gebruik wordt er door de leden van de vereniging volgens het reglement op de vogel geschoten. Na het openingsschot schieten de leden in volgorde van loting om de beurt net zo lang op de vogel tot het laatste stukje valt. Hij of zij die dit naar beneden schiet mag zich gedurende het komende jaar koning van de schutterij noemen.
Schiet de koning drie keer binnen vijf jaar de vogel af, dan wordt hij tot keizer gekroond. Een erefunktie die hij in principe tot het einde van zijn dagen behoudt. Tijdens die schuttersfeesten wordt de koning en de keizer beoordeeld op het feestterrein. Beoordeeld wordt o.a. kleding, hoofddeksel, handschoenen, schoeisel, koningszilver, onderscheidingen, houden met opgestoken sabel of degen, sjerp en algemene indruk.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
15
Uitleg Wedstijden Feestterrein Excercitie wedstrijden
Dit moet vooral als een sportief element worden opgevat. De schutters oefenen door het jaar in groepjes van 10, 12 of 14 personen op vaste exercitie patronen: rechts of links uit de flank, opmarcheren, liggen, knielen, presenteer geweer, geweer aan de schouder etc. Dit zijn commando’s die tot de ‘oude exercitie’ horen. Na de tweede wereldoorlog werd de ‘nieuwe exercitie’ opgesteld, die als een apart wedstrijdonderdeel geldt. Elke vereniging heeft de keuze om één van beide exercities te kiezen, de nieuwe variant heeft momenteel de voorkeur.
Uitleg Wedstijden Feestterrein
Bij gemiddeld een 9, minimaal 108 punten, een 1e prijs met lof Bij gemiddeld een 8, minimaal 96 punten, een 1e prijs Bij gemiddeld een 7, minimaal 84 punten, een 2e prijs Bij gemiddeld een 6, minimaal 72 punten, een 3e prijs
Marswedstrijden door muziekkorpsen
Aan de basis van elke drumband staan de trommels. De diepte- en tenortrommen produceren een donkere dreun. De overslagtrom geeft het ritme aan en de ‘kleine trom’ bepaalt de melodie. Hun klankkleur kan variëren door op het onderste vel metalen snaren te laten meetrillen. Wanneer de drumband alleen uit tamboeren bestaat, wordt zij ingedeeld in Sectie A. De drumbands die begeleid worden door klaroenblazers heten klaroenkorpsen en vallen onder Sectie B. Een klaroen is een soort trompet die slecht 5 natuurlijke tonen in Bes produceert. Wordt dit korps uitgebreid met basklaroenen en klaroenen met ventiel, dan valt dit gezelschap in Sectie C. Komen Hoorns erbij, dan wordt het Sectie D en is de drumband verrijkt met een fluitkorps, dan speelt die in Sectie E. Behalve qua samenstelling, verschillen de drumbands ook qua niveau. Zo onstaan de diverse divisies; van vierde-, derde-, tweede divisie tot eerste en eredivisie. Bereikt het gezelschap de top, dan musiceert het in de concertdivisie.De deelnemende korpsen dienen één marcherend werk uit te voeren. Het optreden bestaat uit; • De opmars. • De presentatie van de vereniging aan de jury en het publiek bij welke presentatie de tamboer-maître voor het optredende korps staat. • De aanmelding door de tamboer-maître bij de jury. • Het marcherend uitvoeren van de mars. De jury bestaat uit 2 personen en geeft haar oordeel in de volgende rubrieken; Klankverhouding, techniek en articulatie, muzikale uitvoering dynamiek en frasering, samenspel en ritmiek, interpretatie en tempo, marsorde en disipline. Tevens wordt ook de tamboer-maître beoordeeld op ; stok- en of mondcommando’s, stokhandelingen, exercitie en houding
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
17
Zestal Schieten moeilijk? Om de vereniging in stand te houden en zich te bekwamen in het schieten hebben de schutters de beoefening van de schietsport voortgezet uit liefhebberij. Rond 1900 hebben schutterijen zich verenigd in een bond die ten doel stelde om het schuttersgebeuren in een wedstrijdelement te wijzigen om daarmee de traditie in stand te houden. Bij de huidige schuttersfeesten worden door elke deelnemende vereniging een of meerdere zestallen samengesteld die in verdeelde klassen zoals 1e, 2e, 3e, jeugd en dames zestallen de wedstrijd aangaan. Daarvoor wordt er op een zestien meter hoge paal een rek geplaatst met latten die elk 18 stopjes bevatten. Het is de bedoeling dat elk lid van een zestal 3 schoten lost en daarbij 3 stopjes probeert te schieten. Wanneer alle zes de schutters geschoten hebben dienen alle 18 stopjes weg te zijn. Is dit het geval dan word er een volgende rond geschoten tot het moment dat er nog maar een vereniging over blijft die niet heeft gemist.
D
it kan toch niet moeilijk zijn zult U denken. Inderdaad is dat ook niet moeilijk, maar vergelijk het met een voetballer die klaar staat om een penalty te nemen. Daarvan denk je ook dat hij niet kan missen. De afstand is relatief klein, het doel is groot en de keeper heeft weinig kansen. En toch mist hij vaak, alleen al om het feit dat hij niet mĂ g missen. Daar draait het nu om, de spanning van het gegeven dat je niet mag missen. Al schiet je elke kogel met succes af op de training, de wedstrijd is toch weer anders. Als team maak je het succes en deel je de teleurstelling. Kortom het schuttersgebeuren is niet alleen een traditioneel gebeuren maar ook een modern gebeuren met wedstrijd elementen die vele mensen aanspreekt.
VERBROEDEREN
SCHUT VAN BUUL
Uitleg Wedstijden Feestterrein Schietwedstijden.
Deze blokjes zijn ritmisch ”kort-lang-kort-lang” gemaakt, zodat de schutters minder kans lopen het verkeerde blokje te raken. Er wordt door twee verenigingen op één hark geschoten, waarbij de paal als scheidslijn geldt. Elke schutterij moet de rijen met 18 bölkes van buiten naar binnen en van boven naar onder afschieten. Dit betekent dat eerst de buitenste 18 moeten worden afgeschoten, daarna de binnenste 18 van de buitenste lat. Aansluitend komt de volgende verticale lat met 18 punten aan de
beurt, etc. etc. Iedere schutterij kan zestallen inschrijven. Elke schutter van zo’n zestal dient drie schoten te lossen. Wordt het verkeerde blokje afschoten of wordt er gemist, dan is in principe het zestal uitgesloten van deelname. Het zestal dat als enige niet mist, c.q. het laatste mist, heeft de wedstrijd gewonnen. Er wordt geschoten met een ‘zware buks’. Dit wapen is in de vorige eeuw speciaal voor schutterijen ontwikkeld. Het geweer weegt ongeveer 15 kg, vandaar de naam de ‘zware buks’. Geschoten wordt door eigen gemaakte loden kogels, kaliber 12 tot 16 mm. Door zijn gewicht moet het geweer worden ondersteund door een oplegpaal. De afstand van de paal tot het bölke is ca. 20 meter. Een verschuiving van 1 mm in het vizier, heeft tot gevolg dat het bölke gedeeltelijk of geheel gemist wordt. Over en uit.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
19
Stichting “de Vrienden van de Schut” Bakkerij R&D design Bouwbedrijf van Gogh Davids machines Slenders Wooncomfort Wim vd Wildenberg glas G&S schilder Budels Bier gebruikte Meubelhal Van Horne brandstoffen van Hunsel & Govers Tasko Party service Pierre Liplijn Joep Peters Assuplan Thijssen Sport Klusbedrijf Beerten Hondenpension Bergakkers Rabobank Lacom Hensen sport & speeltoestellen verwarmingsservice Tonny Rutten
Jaren lang is de schutterij in de ogen van het publiek, een vereniging geweest met een stoffig imago. Voornamelijk kwam dit door het feit dat weinig aandacht was voor de muzikale kant van het schuttersgebeuren. De activiteiten waren voornamelijk gericht op de schietwedstrijden en de traditionele gebruiken. De tamboer van een schutterij had destijds alleen tot doel om het gezelschap in de maat te laten marcheren. Muzikaal gezien werd er niet veel gevraagd van de tamboer. Maar door de tijd heen ging er een keerpunt komen in deze opvatting. Er werd van de bond uit gestimuleerd om meerdere tamboers te nemen en daarmee een korps te vormen. Een ontwikkeling was daarmee in gang gezet en heeft er toe geleid dat er geen schutterij meer bestaat zonder een muziekkorps. Ook de schut van Buul heeft deze ontwikkeling en tijden van ups en downs daar in meegemaakt. Momenteel is er een grote belangstelling te constateren in het musiceren. Mede door veel promotie op de lagere scholen heeft er toe geleid dat het huidige tamboerkorps enorm is gegroeid en een jong en vitaal imago aan de vereniging geeft. Met die groei en de problematieken
die daar aan vast hangen zoals muzieklessen, instrumenten en uniformen, is er een situatie ontstaan die een grote financiële druk legt op de vereniging. Daarnaast is het subsidiebeleid van de gemeente zodanig hervormt dat er veel minder middelen ter beschikking kwamen. Dit alles heeft ertoe geleid ideeën te ontwikkelen om de groei van de vereniging ook betaalbaar te houden.
Maakt groei Tamboerkorps betaalbaar
Myuice LOCO maatwerkcursussen vof van Nieuwendaal & zn Helmi’s kafee ABC hekwerk ARcodex van der Straaten Carcco bv cafe zaal Bellevue Lukkien Aloë-Nieuws Oerlemans management bv Tasko schoenen ESSO Umans WS keuken montage Bestrating VAES BV Vlasco Bouw De Werdt catering
Maar door de tijd heen ging er een keerpunt komen in deze opvatting. Er werd van de bond uit gestimuleerd om meerdere tamboers te nemen en daarmee een korps te vormen. Een ontwikkeling was daarmee in gang gezet en heeft er toe geleid dat er geen schutterij meer bestaat zonder een muziekkorps. Ook de schut van Buul heeft deze ontwikkeling en tijden van ups en downs daar in meegemaakt. Momenteel is er een grote belangstelling te constateren in het musiceren. Mede door veel promotie op de lagere scholen heeft er toe geleid dat het huidige tamboerkorps enorm is gegroeid en een jong en vitaal imago aan de vereniging geeft. Met die groei en de problematieken die daar aan vast hangen
rioolbedrijf Lamers Livama BV Vonken sportprijzen Nedcar cafe de Meulen Compen Boekbinder
zoals muzieklessen, instrumenten en uniformen, is er een situatie ontstaan die een grote financiële druk legt op de vereniging. Daarnaast is het subsidiebeleid van de gemeente zodanig hervormt dat er veel minder middelen ter beschikking kwamen. Dit alles heeft ertoe geleid ideeën te ontwikkelen om de groei van de vereniging ook betaalbaar te houden. Op initiatief van Jan van Kessel is er een vriendenclub opgericht. Deze vriendenclub bestaat uit bedrijven die een warm hart toedragen aan de schutterij en het voortbestaan daarvan belangrijk vinden. Door hun inbreng maken ze het de vereniging mogelijk de jeugdleden te behouden voor de schutterij. De stichting “de Vrienden van de Schut” is een onafhankelijk stichting met een eigen bestuur.
geeft meer opleidings mogelijkheden
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
21
Jeugd opleiding Drumband Schut van Buul De jeugdopleiding wordt in een privĂŠ-les sfeer door gediplomeerde instructeurs gegeven, in een eigen accommodatie. Spelenderwijs worden de leerlingen de basistechnieken van, tamboer-, drum- en percussieslagwerk en het lezen van muziek bijgebracht. Individueel krijgen de kinderen 20 minuten les per week. Wie kan inschrijven? Als je in groep 5, 6, 7 of 8 zit en het leuk zou vinden eens kennis te maken met het maken van muziek en leren noten lezen mag je inschrijven voor de opleiding. Waar is het te doen? De lessen worden gegeven in de Schutshoeve aan de Laarstraat te Budel. Dit is het gebouw met de hoge masten achter de boerenbond. Wanneer is het te doen? De lessen worden in overleg met de instructeur vast gesteld. De start van de lessen gaat ook in overleg met de instructeur. Wat kost het? De start van de basisopleiding is een korte introductieperiode en geheel gratis. De schutterij wil iedereen de kans geven kennis te maken met de vereniging. Slechts voor het lesboek betaal je. (wat je dus ook mag houden) Bij een eventuele vervolg opleiding ga je pas contributie betalen. Hoe kun je aanmelden ? Heb je interesse of wil je toch nog iets meer weten bel dan met Jan van Hunsel tel.0495-492402 of stuur een mailtje naar lcompen@msn.com.
De Drumband van
“ de Schut van Buul” Sinds jaar en dag marcheren de schutters en gildebroeders met een vliegend vaandel en slaande trom door stad en land. Tot in de twintigste eeuw moest dat letterlijk worden genomen. De schutterijen huurden in de 16e en 17e eeuw bij gelegenheid van processies en andere officiële bijeenkomsten één of enkele tamboeren in om het gezelschap ritmisch te begeleiden. De drumbands die de huidige verenigingen met welluidende klanken voorgaan, zijn in feite pas na de 2e Wereldoorlog in zwang geraakt. Dit is mogelijk veroorzaakt door de Amerikanen die tijdens en vlak na de 2e wereldoorlog hadden getoond welk muzikaal spektakel brassbands voortbrengen. Ook de “Schut van Budel” heeft een drumband opgericht…… Omdat de drumband op zoek was naar nieuwe leden, heeft de schut van Budel de laatste jaren door een wervings campagne op de plaatselijke basisscholen momenteel een 15 tal leerlingen in scholing. Deze leerlingen krijgen 1 maal per week persoonlijk muziek onderwijs. Natuurlijk wordt met de basisbegrippen begonnen, muzieknoten lezen, leren trommen, en afhankelijk van talent en inzet wordt een persoonlijk programma opgesteld. Het onderwijs wordt verzorgt door de muziekschool. Uiteraard zijn oudere leden ook welkom, dus hebt u altijd wel eens op de trom willen slaan, stap dan eens binnen bij de Schut van Budel (repetitie op maandag avond van zeven tot half negen in de Schutshoeve) of neem contact op met Mark Drieman, 0495 - 494706. Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
23
Grensoverschrijdend Schuttersfeest Beste schuttersgildenvrienden, Het moet als erg positief worden gewaardeerd, dat er nu bij het Bondschuttersfeest in Budel ook ruimte is voor deelname van de Brabantse Schuttersgilden. Voor de Limburgse schuttersgilden betekent de deelname aan het feest in Budel een grensoverschrijdende deelname. Immers de Schutterij van Budel mag zich als enige Brabantse Schuttersgilde aangesloten weten bij de Limburgse Schuttersfederatie.
Zij vervullen de rol van gastheer voor de Limburgse schutters van de Weerter Bond EMM. Een rol van gastheer die zij ook graag vervullen voor de Brabantse Schuttersgilden. Voor ons als Brabanders is het een kijkje over de grens in de Limburgse traditie, en dan
nog wel op eigen bodem. Als Budels gildenbroeder ken ik de Schut van Buul natuurlijk al van jongs af aan. We mogen als Bulanders trots zijn op het feit dat we zowel een “Limburgse schutterij” als een “Brabants gilde” kennen. De oorsprong en grondslag van alle schuttersgilden, Brabants, Limburgs of Gelders, Nederlands of Belgisch ligt bij allen in dezelfde basisprincipes: Broederschap, Dienstbaarheid en Trouw. Begrippen die zich niet laten begrenzen door grenzen van gemeenten, provincies en zelfs landen.
Brabantse Schuttersgilden Limburgse Schutterijen dezelfde basisprincipes
Broederschap Dienstbaarheid Trouw
En ondanks het feit dat die grenzen er niet zijn is het niet altijd even vanzelfsprekend dat bij Bondsfeesten en Kringdagen zowel de gilden als schutterijen gezamenlijk optrekken. Om elkaar sportief te kunnen bekampen moet je met elkaar afspraken maken. Dit is gebeurd in de tijd dat de diverse federaties ontstaan zijn, en er dus toch grenzen moesten worden getrokken. Een woord van dank aan de Schut van Buul voor de uitnodiging aan onze gilden om op hun feest mee te doen. Laten we er als Brabantse gildenbroeders en –zusters samen met de Limburgse Schuttersvrienden en vriendinnen een geweldig mooi feest van maken. Zorg er allen voor dat we met vliegend vaandel en slaande trom elkaar op broederlijke wijze ontmoeten, dat we de stopkes raken, en vooral ook samen met een Budels in de hand verbroederen. Ga kijken bij de opening op de Limburgse wijze, doe mee aan de optocht, maak samen een mooie opmars en ontmoet elkaar bij de diverse wedstrijden. Allen een grenzeloos mooie dag gewenst in Buul.
Namens de gildenbroeders en –zusters van de Bond van Schuttersgilden Kring Kempenland Gildenbroeder Martin Horst Raadsheer Gildendagen
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
25
Koning van “de schut van Buul” Hoe word je dat in vredesnaam? Het ontstaan van de kermis had veel met het koningsschieten te maken. Al in de Germaanse tijd werd aan koningsschieten gedaan. Sinds die tijd is er eigenlijk weinig veranderd. Lang voordat Nederland een nationaal koningshuis had, hadden de schutterijen al hun koningen. Niemand weet hoe oud het koningsschieten is, maar het is een van de oudste volksvermaken.
De regerende koning van een schutterij maakt een houten vogel die vervolgens op een hoge paal geplaatst wordt. Vroeger plaatste men hem vaak op een molenwiek. Vervolgens schieten de schutters in een vooraf geloten volgorde op de houten vogel. Deze wordt compleet in stukken geschoten. Degene die erin slaagt het laatste stukje van de vogel af te schieten is de nieuwe koning. Vroeger werd bijzondere betekenis toegekend aan dit koningsschap. Ook nu nog heeft het koningsschap eeuwigheidswaarde. Hij die eens koning geweest is krijgt een zilveren schild wat daarna door zijn opvolgers met eerbied gedragen wordt. Voor eeuwig zal zijn naam bekend blijven waar andere stervelingen in vergetelheid raken.
De huidige koning van “ De Schut van Buul “ Jan van Kessel draagt bijvoorbeeld het zilver van P.Wielms die in 1643 voor de derde keer koning was en dus keizer werd. Het is niet het oudste schild, dit stamt namelijk uit 1619. Dit schild is vroeger met verschillende andere verkocht aan het Brusselse museum voor geschiedenis en kunst.. Ook daar zullen de koningen voor eeuwig bekend blijven. Met recht zult u derhalve de koningen trots voor de schutters uit zien lopen in de grote optocht. Zij zijn een schakel in de eeuwenoude schutterstraditie. Het koningsschieten vindt jaarlijks plaats op Kermismaandag, tevens bestaat er de mogelijkheid om aan het schieten deel te nemen als donateur voor het kermiskoningschap.
Dorpsschieten Waar Wanneer Waarom Waarvoor Hoe verenigde Schuttersvrienden st.Nicolaas & st.Antonius Budel
bij de accommodatie aan de Laarstraat augustus promotie voor het schieten met de zware buks voor de gezelligheid in groepjes van 3 (vrienden, collega’s, familie, enz) Jaarlijks organiseert de schutterij een schietwedstrijd voor eenieder die voor het plezier eens met een zware buks wil schieten. Teams mogen bestaan uit allerlei samenstellingen. Dus leuk als familie activiteit, uitstapje met vrienden of collega’s. In teams van 3 personen gaat het erom zolang mogelijk zonder te missen de strijd aan te gaan met de andere teams. Indien een van de teamleden een stopje mist, valt dit team jammer genoeg uit, doch de overgebleven leden schieten verder voor het persoonlijk resultaat. Inschrijving met meerdere teams of verschillende samenstellingen is toegestaan. Het inschrijfgeld van enkele Euro’s per team zal niemand weerhouden van deelname. Het is namelijk niet de bedoeling om geld te verdienen voor de vereniging, maar om promotie te maken voor het schieten. Al het inschrijfgeld wordt volledig als prijzengeld weer terug geschonken aan de winnaars. Nadere publicaties zullen datum en tijd aangeven waarop deze middag georganiseerd gaat worden.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
27
Koningsschieten Het koningsschieten vindt jaarlijks plaats op Kermis maandag tevens bestaat er de mogelijkheid om aan het dorpsschieten deel te nemen. Na het bekend worden van de nieuwe Koning, wordt deze gepresenteerd aan de bevolking van Budel middels een kleine optocht door het centrum en kermis van Budel. Onderweg wordt bij enkele plaatselijke cafe’s vol trots door “de schut van Buul” de nieuwe koning voorgesteld. Koning 2006: Jan van Kessel Donateurs koning 2006: Burgemeester Meinema Jeugdkoning 2006: Luc Gerlings
jaarlijks koningsschieten bij
“de schut van Buul”
kermismaandag aanvang: 15.00 uur Wilt u zelf meeschieten doe dan mee aan het DORPSSCHIETEN DONATEURSSCHIETEN
Koning der Koningen Koning der koningen zaterdag september 2012
Het Koning der Koningen is een jaarlijks terugkerend uniek verbroederingsfeest dat de schutterij St. Nic. & St. Ant. te Budel in samenwerking met de gemeente Cranendonck organiseert. Koning der Koningen toost vertrekken de is na ruim 10 jaar Schutterskoningen en uitgegroeid tot een Koningsparen in optocht schuttersevenement dat naar het schietterrein, niet meer weg te denken de Schutshoeve, aan valt in het grensgebied de Laarstraat. Na rond Limburg, Noord- het nuttigen van een Brabant en Belgisch- lunch start het grote Limburg. gebeuren, het schieten Zo�n 30 schutterskoningen op de koningsvogel. en koningsparen in vol In volgorde van loting ornaat worden door schieten de Koningen op de Burgemeester bij de vogel. De Koning die het Schepenhuis in het laatste stukje van de het centrum van Budel vogel naar beneden schiet ontvangen. is de nieuwe Koning Na het maken van een der Koningen voor het groepsfoto, een groet door komend seizoen. Hierna het trommelkorps, gevolgd reikt de Burgemeester door een toespraak door de de zilveren speld aan de burgemeester, het uitreiken winnaar uit. van een aandenken en Dit uniek gebeuren is het uitbrengen van een misschien leuk voor degene
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
29
Donateursschieten
een van de gezelligste activiteiten voor niet leden ....... er in
Elk jaar wordt september een schietwedstrijd georganiseerd voor donateurs van de schutterij. Donateur van de schutterij wordt je door een donatie aan de vereniging te doen van minimaal €2,50. Daarvoor krijg je dan een ‘donateurskaart’ die deelname aan het donateursschieten mogelijk maakt. Kaarten worden door de leden verkocht of kunnen op de dag van de wedstrijd gekocht worden aan de schutshoeve.
Leeftijd speelt daarbij geen rol want voor de kinderen is er de mogelijkheid om te schieten met een luchtdruk geweer. Uiteraard staat alles onder begeleiding van ervaren schutters die de deelnemers van nuttige informatie en tips kunnen voorzien.
aanvang: 13:30 uur Waar gaat het om bij het donateursschieten? Eigenlijk is de opzet heel simpel. De vereniging heeft een rek met stoppen gemaakt die elk genummerd zijn. Op dit rek staan ruim negentig stoppen. Op elk stopje staat een prijs. Elke deelnemer mag proberen er een of meerdere stopjes af te schieten in een vaste volgorde. Schiet je raak dan win je de bijbehorende prijs. Het maakt dus niet uit welk stopje je af schiet, is het schot raak heb je prijs. De prijzen lopen uiteen van een kleinigheidje op tot heuse rondvluchten boven Cranendonck. Daartussen zitten tal van leuke en praktische prijzen. Buiten het schieten staat de gezelligheid centraal, maar dat geldt natuurlijk voor alle activiteiten van de schutterij. Gezellig met elkaar kletsen, een leuk muziekje, een kaartje leggen en een pilsje drinken staan garant voor een mooie middag. En als je ook nog wat kunt schieten, kun je nog blij verrast worden met een prijs . Dus wil je eens meedoen en kennis maken met schieten met een zware buks, zorg dan dat je in bezit komt van een donateurskaart en kom dan de zondag 9 September naar de schutshoeve. Publicaties in de plaatselijke nieuwsrubrieken helpen je hieraan herinneren.
september 2012 donateurschieten schut van buul
Wat is de toekomst van “de schut van Buul” in de Budelse gemeenschap? Ook in de toekomst zal de schut haar zeer oude tradities trachten te handhaven. De Limburgse schutterijen kiezen daarbij niet alleen voor de traditie zoals bij veel Brabantse schuttersgilden het geval is. De Schut van Buul is als enigste Brabants schuttersgilde bij de Limburgse bond aangesloten.
Men kiest er dus voor om met handhaving van tradities te passen in de moderne tijd.Voor nu en in de toekomst geldt bovenal dat de schut een plezierige en gezellige vrijetijdsbesteding is voor jong en oud. Men komt weinig verenigingen tegen waar men zonder bezwaar bijna een leven lang lid van kan zijn. Bovendien kun je tijdens je schuttersleven nog (telkens) van activiteit wisselen. Moet ik dan persé ergens erg goed in zijn? Zelfs dat is niet nodig. AIs je toevallig erg goed kunt schieten dan komt dat mooi uit. Kun je dat niet, dan schiet je gewoon voor je plezier mee. Ook in de toekomst zal het beleid van de schut er steeds op gericht zijn aantrekkelijk te zijn voor haar leden.Met beide benen op de grond maar passend in de moderne tijd. Dan is er voor de Schut van Buul ook plaats in de toekomst. En of dat nu als schutter, als tamboer, als vendelzwaaier als marketentster, als vaandeldrager, als bordjesdrager of gewoon als actief lid is, maakt eigenlijk niet zoveel uit. Belangrijk is het om erbij te horen. Waarbij het ook belangrijk is dat de schut in de toekomst deel uit blijft maken van de Budelse gemeenschap. Budel zonder de Schut van Buul zou immers cultureel een stuk armer zijn. Het zou een belangrijk deel van de eigen dorpsgeschiedenis verliezen.
Verenigde Schuttersvrienden St. Nicolaas - St.Antonius Budel Programma
& informatie 2012
w w w. s c h u t v a n b u u l . n l
31