SAMEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST
Klimaatplan Ichtegem LOKAAL BESTUUR ICHTEGEM
HET KLIMA AT A AN ZET IN ICHTEGEM De impact van de klimaatverandering ondervinden we ook in Ichtegem. Om de gevolgen ervan te beperken en ons aan te passen aan de veranderende klimaatomstandigheden, zetten we in Ichtegem stevig in op klimaatbeleid. Samen met de West-Vlaamse Intercommunale (WVI) en de gemeenten Oudenburg en De Haan werkten we samen aan een lokaal klimaatplan 2030. Dit plan dient de komende jaren als leidraad om in Ichtegem actief bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Het plan bevat concrete acties op gemeentelijk en regionaal niveau, gebaseerd op input van experts, onze inwoners en adviesraden. We bundelen onze krachten met inwoners, bedrijven en andere overheidsinstanties om de CO2-uitstoot te verminderen (mitigatie) en ons aan te passen aan de te verwachten klimaatveranderingen (adaptatie). In deze brochure lichten we de inhoud van het klimaatplan voor jou uit. Je vindt er per thema de doelstellingen en acties in terug. Om de doelstellingen te behalen, hebben we ook jouw hulp nodig. Elk thema biedt mogelijkheden om ook zelf aan de slag te gaan met acties voor het klimaatbeleid. De thema’s zijn: - NATUUR - WATER & DROOGTE - MOBILITEIT - WONEN & ENERGIE
Inhoud
•
MOBILITEIT Fietsen Deelwagen Elektrisch rijden
•
WATER & DROOGTE Hemelwater- en droogteplan Regenwater gebruiken Premie ontharding
•
WONEN & ENERGIE Gevelscans Klimaatateliers Renoveren
•
GROEN Bomenplan Premie vergroening Publiekscampagnes
infobrochure klimaatplan ichtegem
3
Mobiliteit INLEIDING Onze manier van transport en goederenvervoer draagt aanzienlijk bij aan de uitstoot van CO2, wat op zijn beurt bijdraagt aan de klimaatverandering. Een modal shift (mobiliteitsverschuiving) is nodig naar alternatieve en duurzame vervoersmiddelen. We promoten elektrisch rijden, het openbaar vervoer, de fiets en deelmobiliteit waarbinnen gebruikers vlot kunnen schakelen tussen de verschillende vervoersmiddelen.
DOELSTELLINGEN Regionaal werken de gemeenten samen met Vlaanderen aan een toekomstbestendige mobiliteit in vervoerregio’s. Samen met Vlaanderen engageren we ons om tegen 2030 volgende doelstellingen te behalen: - 1 ‘toegangspunt’ voor een koolstofvrij deelsysteem per 1.000 inwoners - 1,5 laadpunt per 100 inwoners (publiek en semi-publiek) - 1 meter nieuw of structureel opgewaardeerd fietspad per inwoner
WAT DOET ONZE GEMEENTE? - Promoten van fietsen: We willen fietsen stimuleren bij onze eigen medewerkers en bij de inwoners. Zo kunnen medewerkers van het lokaal bestuur gebruik maken van elektrische (bak)fietsen voor dienstverplaatsingen en hebben ze de mogelijkheid om een fiets te leasen. We blijven investeren in een comfortabel, samenhangend, veilig en kwaliteitsvol fietsnetwerk en fietsinfrastructuur voor onze inwoners. Denk maar aan de heraanleg van het fietspad in de Kortemarkstraat, nieuwe fietsstraten en actuele schoolroutekaarten. We nemen deel aan initiatieven zoals “De Testkaravaan komt naar jouw gemeente!” om inwoners gratis een elektrische (bak) fiets of speedpedelec te laten testen voor een periode van 14 dagen.
- Ichtegem deelt elektrische dienstwagen Het lokaal bestuur kocht een 100% elektrische wagen aan voor duurzame dienstverplaatsingen en stelt deze ter beschikking van alle inwoners om zo aan elektrisch autodelen te doen. We sloegen hiervoor de handen in elkaar met de erkende burgercoöperatie CoopStroom. De wagen is te vinden op het Kasseileggersplein, Bruggestraat 2 in Eernegem. Wist je dat de deelwagen op 30/11/2023 al meer dan 17.000 km op de teller heeft sinds indienstname begin 2022? Goed voor een CO2-reductie van +/- 2,7 ton! - Uitrol publieke laadpalen Het laadnetwerk wordt stap voor stap uitgebreid. De meest actuele versie van het aantal laadpunten (publiek en semi-publiek) kan je vinden via www.stratenplan.ichtegem.be.
WAT KAN JIJ DOEN? - Paal-volgt-wagen: Heb je een 100% elektrisch voertuig en beschik je niet over een eigen parkeermogelijkheid? Dan kan je een publieke laadpaal aanvragen in een straal van 250 meter rond jouw woning via www.vlaanderen.be/ publieke-laadpaal-aanvragen. - Wandel en fiets voor het klimaat Elke stap en fietsrit verminderen niet alleen je ecologische voetafdruk, maar hebben ook een positief effect op je gezondheid. Hier ontdek je de mooiste wandel- en fietsroutes van Ichtegem: www.ichtegem.be/wandelen www.ichtegem.be/fietsen - Gebruik een deelauto of deel je eigen wagen Je hebt een auto, maar die staat meerdere dagen per week stil? Een eigen wagen is duur, ook als je er niet mee rijdt. Kijk of het gebruik van de elektrische deelwagen, te vinden op het Kasseileggersplein, of het delen van je wagen iets voor jou kan zijn. Informeer je via www.autodelen.net.
Sinds we een deelwagen hebben in Eernegem heb ik er al enkele keren gebruik van gemaakt. Voor mijn boodschappen in de gemeente gebruik ik mijn elektrische fiets. Maar als het gaat om verdere afstanden en slechte weersomstandigheden, biedt de deelwagen een uitkomst. Zo ben ik bij de laatste solden met de deelwagen naar Oostende gegaan. Als lid van de trabol in Eernegem heb ik de deelwagen ook gebruikt om een wedstrijd op verplaatsing te gaan spelen. De app is handig en eenvoudig in gebruik. Met de deelwagen behoud ik mijn vrijheid. Johan
infobrochure klimaatplan ichtegem
5
Water & droogte INLEIDING Regenwater heeft minder kans om in de bodem te dringen door het aandeel verharde oppervlakte, wat de toenemende droogte verklaart. Het wordt versneld afgevoerd. We krijgen ook meer te maken met hevige neerslag en wateroverlast tot gevolg.
DOELSTELLINGEN Door ruimte te maken voor water kunnen we overstromingen vermijden, droogtes opvangen en ook de hitteproblemen helpen bestrijden. Door water terug te brengen in het ecosysteem maken we onze gemeente minder kwetsbaar. Samen moeten we zoveel mogelijk (regen)water vasthouden en/of vertraagd afvoeren. Ook zetten we maximaal in op waterlopen en spaarbekkens. Zo vullen we de grondwaterstanden blijvend aan en versterken we de biodiversiteit. Samen met Vlaanderen engageren we ons om tegen 2030 volgende doelstellingen te behalen: - 1 m² ontharding per inwoner - 1 m³ extra hemelwateropvang of infiltratie
WAT DOET ONZE GEMEENTE? - Hemelwater- en droogteplan als leidraad Samen met Fluvius maakt Ichtegem een hemelwater- en droogteplan op. Dit plan vormt een langetermijnvisie over hoe we het hemelwater in Ichtegem zoveel mogelijk ter plaatse kunnen hergebruiken, infiltreren, bufferen en pas als laatste stap vertraagd afvoeren naar de riolering. Slim omgaan met water is de boodschap.
- Premie ontharding en vergroening We willen inwoners engageren om mee te werken aan onze doelstellingen door ontharding en vergroening te betoelagen. Door het ontharden en vergroenen van jouw tuin of oprit zorg je voor een aangenamere, koelere omgeving en meer biodiversiteit in de tuinen. Informeer je via www.ichtegem.be/premies-milieu - Geveltuinen aan openbare gebouwen Het lokaal bestuur legt zelf ook geveltuinen aan op de openbare gebouwen. Zo willen we inwoners stimuleren om zelf aan de slag te gaan met een geveltuin.
WAT KAN JIJ DOEN? - Vang regenwater op voor hergebruik Regenwater kan je gebruiken voor allerlei toepassingen in en rond je huis. Bovendien bespaar je op je waterfactuur en voorkom je wateroverlast! - Onthard je tuin en oprit Onthard en vergroen jouw tuin en oprit. Een groenere omgeving is goed voor jouw gezondheid en beperkt wateroverlast. Bovendien kan je hiervoor een premie aanvragen via www.ichtegem.be/premies-milieu. Het bedrag van de premie voor het ontharden bedraagt 10 euro per m². De premie kan oplopen tot 500 euro. - Aanleg van een geveltuin Wist je dat je in Ichtegem een geveltuin kan aanvragen op het openbaar domein voor jouw woning? De technische dienst komt de nodige tegels wippen en de grond plantklaar maken. Je fleurt er jouw woning en het staatbeeld mee op. Bovendien is er ook infiltratie mogelijk van hemelwater en zorgt het voor een verkoelend effect. Informeer je via www.ichtegem.be/geveltuin
Wij kozen ervoor om onze gevel groener te maken. Na een mailtje met de gemeente kwam de technische dienst langs om de stoeptegels uit te halen en zo konden wij een mooie border aanplanten voor onze deur. Zo hebben wij minder onkruid, helpen we tegen wateroverlast, voelt het wat minder warm bij een hittegolf en dragen we bij aan de biodiversiteit. Na slechts een paar dagen werken, hebben we een gigantische impact op het milieu! Tom, Marie, Enora & Luna
infobrochure klimaatplan ichtegem
7
JAN VANDECAVEY OVER
Klimaatplan 2030 EN HOE OOK JIJ JE STEENTJE KAN BIJDRAGEN!
“Bespaar op de ‘kleintjes’ en je bent al goed bezig.”
Jan Vandecavey woont met zijn gezin in de Zuster Clarastraat in Ichtegem. Hij werkt als directeur Dienst Waterlopen voor de provincie West-Vlaanderen en is voorzitter van onze gemeentelijke milieuraad. Het klimaat ligt hem nauw aan het hart. Want ook in Ichtegem ondervinden we de impact van klimaatverandering. Om deze gevolgen te beperken en ons aan te passen aan de veranderende klimaatomstandigheden, zetten we in Ichtegem stevig in op klimaatbeleid met het “Klimaatplan 2030”. We bundelen onze krachten met inwoners, bedrijven en andere overheidsinstanties om de CO2-uitstoot te verminderen en bereiden ons
voor op de te verwachten klimaatveranderingen. Om de doelstellingen in ons klimaatplan te behalen, hebben we ook jouw hulp nodig. Jan geeft alvast het goede voorbeeld.
JAN, JE BENT ERG BEGA AN MET HET KLIMA AT EN DE NATUUR. VAN WA AR KOMT DEZE INTERESSE? Ik ben afkomstig van Torhout en kreeg de voeling voor milieu en natuur mee in mijn lager schooltje. De schoolomgeving is een plaats waar je niet alleen leert lezen en schrijven. Het is ook de plaats waar je als kind bepaalde waarden en normen meekrijgt die verder bepalen hoe je de wereld als volwassene ziet. Het besef dat alles op deze planeet eindig is, dat moet je van kleins af aan meekrijgen. Ik ben er van overtuigd dat als je dergelijke zaken weet, je er ook onbewust meer respect voor zult hebben. Kinderen leren sorteren, worden gestimuleerd om te fietsen naar school. Sommige kinderen geven het goede voorbeeld aan hun ouders [lacht]. Dat is een mooie wisselwerking.
“Alles op de planeet is eindig, dat besef moet je van kleins af aan meekrijgen”
infobrochure klimaatplan ichtegem
9
OF HOE EEN INTERESSE DIE ALS KIND IS A ANGEWAKKERD, UITEINDELIJK JE JOB IS GEWORDEN. Klopt, na mijn middelbaar heb ik natuurwetenschappen en biochemie gestudeerd en deed ik nog een jaar milieusanering bij aan de Gentse universiteit. Ik ben begaan met klimaat- en milieu uitdagingen en professioneel ben ik er uiteindelijk ook mee bezig. Pas op, ik ben geen groene groene jongen hé. Tegen morgen heb ik de planeet niet gered en dat is ook niet mijn bedoeling. Maar ik denk graag na over hoe ik de waterkwaliteit kan verbeteren, hoe zorgen voor minder zwerfvuil, minder afval…
EN… HOE DOE JE DAT DAN CONCREET? Ik probeer om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. We hebben eind jaren 90 slim verbouwd. Grote ramen aan de zuidkant van ons huis, super isolerend glas, de dikste isolatie onder het dak gestoken. Daarop hebben we niet bespaard want dat zijn investeringen die zich op langere termijn terugbetalen.
“Ik probeer om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn” Jan toont ons zijn gezuiverd afvalwater.
Op vlak van elektriciteit waren we in 2004 bij de vroege vogels om zonnepanelen aan te leggen. We waren toen dossiernummer 370 in Vlaanderen! 2/3 van onze elektriciteit produceren we zelf, de overige halen we bij Ecopower, een burgercoöperatie die investeert in hernieuwbare energie. En in 2018 kochten we een elektrische wagen. We zijn bewust bezig met ons water. We gebruiken maximaal regenwater in huis en het water dat naar de straat loopt, loopt niet onmiddellijk in de riolen. Onze kasseien zijn zodanig aangelegd dat er een opstapje is tussen de oprit en de straat, waar het water even blijft staan tot het ter plaatse weer kan infiltreren in de grond. Verder hebben we ook een wadi in de tuin (een tijdelijke opslag- en infiltratievoorziening voor hemelwater, n.v.d.r.). Ik heb ook een rietveld aangelegd volgens de code van de Vlaamse milieumaatschappij om zelf ons vuil water te zuiveren.
zelf verantwoordelijk zijn voor de zuivering. Dat heb ik letterlijk genomen. Vanuit mijn job deden wij onderzoek op rietvelden, dus wist ik waar ik aan begon en ook dat het zou werken. Het vuil water gaat vanuit de septiek naar het rietveld, waar het een natuurlijk zuiveringsproces doorgaat met keien en zand. Het gezuiverd water infiltreert opnieuw in de grond. Mijn rietveld wordt om de 5 jaar gecontroleerd. Het gaat al 20 jaar mee en werkt nog perfect!
HEB JE NOG EEN TIP VOOR DE BEVOLKING? Bespaar op de ‘kleintjes’ en je bent al goed bezig. Daarmee bedoel ik vaste kosten: je verwarming, water, elektriciteit,… met het geld dat je daarmee uitspaart, kun je weer in andere zaken investeren. Wees kritisch en denk logisch: Wat kan ik doen en hoe ga ik het doen? Dan ben je al heel goed bezig voor ons klimaat!
DAT IS WEL IETS OM TROTS OP TE ZIJN. Zeker. Onze straat is nog niet aangesloten met het vuil water op de riolering, wat maakt dat we
infobrochure klimaatplan ichtegem
11
Wonen & energie INLEIDING Vandaag rekenen we voor ons energiegebruik nog te veel op fossiele brandstoffen. We koken of verwarmen op aardgas en/of rijden rond in een diesel- of benzineauto. Voor de invoer van deze energie zijn we sterk afhankelijk van het buitenland. Bovendien zijn deze brandstoffen niet oneindig beschikbaar en bij het gebruik ervan komt er heel wat CO2 in de lucht terecht.
DOELSTELLINGEN Door toekomstgericht met energie om te gaan beperken we de opwarming van de aarde, zetten we in op onze energieonafhankelijkheid en verzekeren we de welvaart van vandaag en morgen. Samen met Vlaanderen engageren we ons om tegen 2030 volgende doelstellingen te behalen: - 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1.000 woningen, waarvan 25 fossielvrije renovaties - 50 per 1.000 inwoners worden uitgenodigd voor een klimaattafel om een wijkgerichte aanpak te bespreken voor einde 2024 - 1 coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners
WAT DOET ONZE GEMEENTE? - Gevelscans In samenwerking met de West-Vlaamse Intercommunale (WVI) heeft het lokaal bestuur gevelscans laten maken van de voorgevels van de woningen op het grondgebied van Ichtegem. Via deze warmtefoto’s wordt het energieverlies via muren, buitenschrijnwerk, rolluikkasten, vochtproblemen… ‘zichtbaar’ gemaakt. Daarom zijn ze een geschikt instrument om inwoners warm te maken voor energierenovatie.
Via infosessies en een thermoloket word je geïnformeerd en kan je jouw foto opvragen.
- VerLEDden van openbare verlichting VerLEDding van de straatverlichting verminderd het energieverbruik en CO2-uitstoot. Eind 2023 is 30 procent al voorzien van ledverlichting en ten laatste tegen 2030 moet het volledig net omgevormd zijn. - Hernieuwbare energieproductie bij openbare gebouwen Het lokaal bestuur onderzocht op welke openbare gebouwen zonnepanelen geplaatst kunnen worden om hernieuwbare energie op te wekken. Als gevolg daarvan werd het dak van sport- en cultuurcentrum De Klokkenput volledig belegd met zonnepanelen.
WAT KAN JE ZELF DOEN? - Hulp bij jouw renovatie Niets is beter voor een betaalbare energiefactuur dan je woning isoleren. Maar hoe pak je dat aan? Alle inwoners van Ichtegem kunnen met vragen rond energiebesparende renovaties, maatregelen en voor het aanvragen van Mijn Verbouwlening terecht bij het Energiehuis WVI. Zo krijg je energieen renovatieadvies op maat van jouw woning. Informeer je via www.wvi.be/energiehuis. - Hernieuwbare energie inzetten in jouw woning Via www.west-vlaanderen.be/zonnepanelen kan je de zonnekaart raadplegen. Deze maakt een inschatting van hoe geschikt jouw dak is voor zonnepanelen of een zonneboiler. Hiermee houd je jouw energiefactuur binnen de perken en daalt jouw CO2-uitstoot.
infobrochure klimaatplan ichtegem
13
Groen INLEIDING Natuurlijke ecosystemen, zoals bossen, bomenrijen, hagen, rivieren, heide en duinen, hebben een enorme rijkdom aan biodiversiteit. Deze ecosystemen leveren ons ‘diensten’ zoals voedsel, verkoeling op warme dagen, bestuiving door insecten, bescherming tegen overstromingen, zuivere lucht, groene ruimte voor recreatie,… en zijn dus essentieel voor een leefbare en duurzame samenleving. We moeten meer samenleven in en met de natuur.
DOELSTELLINGEN Een toekomstgerichte gemeente denkt na over haar impact op de leefomgeving. Om klimaatverandering tegen te gaan hebben we biodiversiteit nodig, ook in onze dichtbebouwde kernen. Burgers, organisaties en bedrijven kunnen daar elk op hun manier een steentje toe bijdragen. Denk maar aan daktuinen, groendaken, regenwateropvang, een stukje voetpad, oprit of terras wegbreken voor een boom, klimplant of struik. We maken opnieuw plaats voor groen, open ruimte en water. Samen met Vlaanderen engageren we ons om tegen 2030 volgende doelstellingen te behalen: - 1 boom extra per inwoner - 1/2de meter extra haag of geveltuinbeplanting per inwoner - 1 extra natuurgroenperk per 1.000 inwoners
WAT DOET ONZE GEMEENTE? - Premie aanplant bomen, hagen en kleine landschapselementen Ichtegem wil haar inwoners warm maken voor het behalen van de klimaatdoelstellingen door een premie uit te reiken bij aanplant van bomen en hagen. Hierdoor vergroenen de tuinen en het straatbeeld. Ook de aanplant van kleine landschapselementen in agrarisch gebied blijft betoelaagd.
- Publiekscampagnes in samenwerking met Regionaal Landschap Houtland en Polder (RLHP) • Airkoe Deze campagne richt zich naar alle landbouwers in onze gemeente. In tijden van hitte en verdroging zijn bomen in een weide meer dan welkom voor het vee. De bomen zorgen voor schaduw en verkoeling. Alle landbouwers krijgen de kans gratis één of meerdere schaduwbomen te bestellen inclusief de aanplant en bescherming van de bomen. • Boom zoekt tuin Tijdens een infoavond rond klimaatbomen schetst een expert de vele voordelen van bomen in jouw tuin. Hij zal helpen om de juiste boom op de juiste plaats te planten. Na afloop kunnen alle aanwezigen een gratis klimaatboom bestellen. - Bomenplan Groen in en rond de dorpskernen speelt een cruciale rol om onze regio te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverandering. Ichtegem wil hierin een voorbeeldrol nemen. Zo bekijken we welke plaatsen we in onze gemeente kunnen vergroenen. Om onze bomen nog beter te kunnen onderhouden en in kaart te brengen, wordt in samenwerking met Regionaal Landschap Houtland en Polder een bomenplan (inventaris en beheerplan) opgesteld.
WAT KAN JE ZELF DOEN? - Aanplant bomen en hagen Jouw tuin, groot of klein, maakt een verschil voor de natuur en het klimaat. Maak er een fijne plek van voor vogels, bijen, vlinders… en jezelf! Voor de aanplant van bomen, hagen en kleine landschapselementen kan je bovendien een premie aanvragen via www.ichtegem.be/premies-milieu. - Behaag je tuin Elk jaar tussen 1 september en 15 oktober verkoopt Regionaal Landschap streekeigen plantgoed aan een voordelige prijs, dankzij een samenaankoop. Bestellen kan via www.behaagjetuin.be. - Bijvriendelijke plantpakketten Jaarlijks verkoopt Regionaal Landschap in het voorjaar een startpakket van 10 bijenvriendelijke planten die je tuin zal doen zoemen. Lokaal bestuur Ichtegem richt tweejaarlijks een afhaalpunt in. Bestellen kan via www.jouwtuinzoemt.be.
infobrochure klimaatplan ichtegem
15
Blijf op de hoogte van nieuwe acties en activiteiten via de BEIblijver en www.ichtegem.be/klimaatplan.
Ontwerp volg ons op facebook mr-print.be