BNDR juni 2022

Hoe navigeer jij je bedrijf in deze tijden?

De huidige energiecrisis zorgt voor oplopende kosten. Ook een toenemende schaarste aan grondstoffen dwingt je als ondernemer om gefundeerde keuzes te maken.

Ons advies: stuur op de nieuwe situatie, maar richt je ook op de lange termijn en werk daarbij samen in de toeleveringsketen. Meer weten? Scan de QR code.

Flynth. Het beste advies dat we je kunnen geven.

Denken in waardeketens is de toekomst!

DEZE BNDR GAAT OVER KETENS. Hoe zitten die in elkaar en waarom zijn deze belangrijk? Voor NAJK staat als een paal boven water dat, zowel nationaal als internationaal, jonge boeren en tuinders gebaat zijn bij waardeketens. Dit betekent een wederzijdse verbinding voor de lange termijn van boeren, tuinders, verwerkers en retailers die waarde toevoegen aan een product. De behaalde winst of het verlies binnen deze keten wordt op een eerlijke wijze verdeeld. Hierdoor krijgen de boer en tuinder een gelijkwaardige positie ten opzichte van de verwerker en retailer. Omdat je wederzijds aan elkaar bent verbonden in een waardeketen, moet je er samen uitkomen. De samenwerking tussen de Albert Heijn-melkstroom en Royal A-ware is hiervan een mooi voorbeeld. In goede en in slechte tijden worden de schouders er met elkaar onder gezet door alle partners in de keten. Zijn er gevaren van buitenaf die de keten bedreigen? Hier wordt dan intern met elkaar (boer, verwerker en retailer) over vergaderd en worden met elkaar besluiten genomen. Hierdoor kiest iedere aangesloten partij bewust voor deze keten en zie je elkaar niet meer als inkoop- of verkooppartij. Je benteen gelijkwaardige partner die verantwoordelijk is voor het maken van een goed product dat meerwaarde oplevert. Dat waardecreatie in ketens hard nodig is werd recent pijnlijk duidelijk door de actie van de supermarkt Jumbo. Door leveringsproblemen kampten meerdere filialen met tekorten, maar de verklaringen van verschillende ondernemers liepen nogal uiteen. Dit had voorkomen worden door waardecreatie in ketens toe te passen. Ondanks het excuus van Frits van Eerd, CEO van Jumbo Supermarkten, kreeg elke boer het gevoel dat de inkopers van Jumbo het waarschijnlijk niet eens konden worden met de verkopers van de zuivelorganisaties. Dergelijke acties polariseren in plaats van verbinden. Het is juist die verbinding die we zo hard nodig hebben in ketens!

Roy Meijer, NAJK-voorzitter

In dit nummer

4 Themabijeenkomst over ketens 6 Up-to-date 10 NAJK voor jou 11 De week van.. Marije Klever 13 Voor jouw AJK 14 Project: Waardecreatie in Ketens 18 Wei & Maatschappij op volle toeren 19 NAJK-leden aan het woord: Henriëtte en Walter Rozendaal 23 Maak kennis met de nieuwe directeur en medewerkers van NAJK! 25 Expeditie bedrijfsovername 27 Column Bart Stegink 28 Belangenbehartiging: de politieke thema’s nader onder de loep

31 BoerVeilig zet de veiligheid op 1! 32 Uit alle hoeken 34 AJK Gespot.. Ederveen 35 BINT 35 Winnaar NAJK-trui

Colofon BNDR wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt. Abonnementen: BNDR verschijnt 4 keer per jaar. Een jaarabonnement kost € 26,-. Het abonnement wordt jaarlijks automatisch verlengd, tenzij je voor 1 december opzegt. Een abonnement aanvragen of opzeggen kan via info@najk.nl. BNDR is gratis voor NAJK-leden of vrienden van NAJK. Losse nummers zijn verkrijgbaar door storting van € 7,50 op NL18RABO03945.38.501 t.n.v. NAJK te Utrecht, onder vermelding van het gewenste nummer van BNDR. Artikelen, foto’s of illustraties kunnen alleen na overleg met de redactie worden overgenomen. Vragen of opmerkingen over de adressering? Neem contact op met één van de onderstaande organisaties: Provinciale AJK’s: Friesland 0512-305280, Groningen 0512-305283, Drenthe 0512-305281, Flevoland 030-2769869, Overijssel 0529-478180, Gelderland 085-7820380, Hollanden 030-2769832, Zeeland 0113-247729, Brabant 073-2173636, Limburg 0475-381777 of NAJK: 030-2769869. Hoofdredactie: Christel Klok, NAJK, 030-2769863, communicatie@najk.nl Advertenties: AgriPers

Vormgeving: Nieuwe Oogst Druk: Damen Drukkers Op de cover: Henriëtte en Walter Rozendaal

Duurzaam eten bereik je

Tijdens de coronapandemie verspreidde het begrip ‘korte ketens’ zich in een razend tempo. Mensen kochten steeds meer lokaal, wisten de weg naar de dichtstbijzijnde boerderijwinkel te vinden of haalden een zak aardappelen in een kraampje langs de weg. Maar wat verstaan we nou precies onder zo’n korte keten? En is dat de toekomst? De partners van NAJK gingen met NAJK-bestuurders en -leden een interessante discussie aan over het allesomvattende onderwerp ‘ketens’.

Tekst: Christel Klok (communicatiemedewerker NAJK)

Een korte keten betekent niets meer dan een (korte) verbinding tussen de boer en de consument. Een duidelijke lijn vanuit een verwerker of producent naar de horeca of supermarkt, die waarde toevoegt aan een product. Maar waarom is dat zo belangrijk en hoe kort is die verbinding eigenlijk? Over één ding zijn de aanwezige leden en partners het unaniem eens: of de keten nu ‘lang’ of ‘kort’ is, voor een boer of tuinder is een sterke keten essentieel.

Vriend of vijand?

Het is algemeen bekend dat de boer en tuinder vaak maar weinig betaald krijgen voor hun product. Het gevaar ligt dan ook snel op de loer om een supermarkt als een soort vijand te beschouwen. Zonde, want je kunt elkaar als verschillende partijen in de keten juist versterken. Dit zien ook de aanwezige partners tijdens de themabijeenkomst. Sectorleider tuinbouw bij Flynth, Cor Fijter, zou de supermarkt zelfs eerder als ‘vriend’ zien dan vijand. Het is voor velen nou eenmaal een grote afzetpartij. Lotte van Dueren den Hollander, Coördinator Kennis bij BO Akkerbouw, ziet dit ook: “Uiteindelijk zijn we voor een groot deel van onze afzet gewoon afhankelijk van de supermarkt.” Toch ziet niet iedereen het exact op deze manier. OAJK-bestuurder Bart Stegink zet zijn varkensvlees lokaal af bij de consument en plaatselijke horeca en kijkt hier

toch net iets anders naar. “Je hebt ook ondernemers die bijna al hun productie zelf af kunnen zetten. Dat is financieel gezien natuurlijk een stuk interessanter, omdat je de hele ‘supermarktschakel’ ertussenuit haalt en aan hen dus geen extra marge hoeft af te dragen.”

Korte ketens zijn de toekomst!

“Het stukje korte ketens moet wel bij je passen als ondernemer”, merkt Davy te Bokkel (DeLaval) terecht op. Niet elke boer heeft hetzelfde ondernemersprofiel en daarbij wordt het streven om alleen nog maar Nederlandse producten in het schap te hebben liggen, volgens de meesten nog best een uitdaging. “Of je het nu hebt over geitenmelk, uien of (friet)aardappelen: veel Nederlandse producten gaan naar het buitenland”, legt Melissa van de Kam-Jacobs, sectormanager bij Interpolis, uit. “We kunnen niet 100% voor de Nederlandse markt produceren, we importeren én we exporteren.” Rogier Verburgh (ForFarmers) denkt dat een korte keten wel kansen biedt: “Als je kijkt naar de CO2-footprint, wat heel actueel is, dwingt dat de supermarkt om producten zo dicht mogelijk bij huis af te nemen.”

Supermarkt als boodschapper

De Overijsselse varkenshouder Bart Stegink vindt het een hele uitdaging om bij de consument het besef te krijgen dat je beter een Nederlands product kunt

pakken. Bij hem in de buurt is destijds een heel project opgezet waarmee ze streekproducten proberen af te zetten in de supermarkt. “De eerste paar weken liep dat best goed, want het was nieuw en er staat goed uitgelegd waar alles vandaan komt. Maar wanneer de nieuwigheid er een beetje af is, kiest de consument al snel weer voor het goedkopere product uit het buitenland.” Volgens hem moet de Nederlandse keten veel meer gepromoot worden en Melissa van de Kam-Jacobs (Interpolis) ziet hier een mooie kans voor de supermarkten: “De supermarkt kan een goede partner zijn in de beeldvorming van de agrarische sector. Uitdragen dat we trots zijn op Nederlandse producten, de veiligheid en kwaliteit.” Cor de Fijter (Flynth) vraagt zich op zijn beurt af hoe je met korte ketens de marktvraag en productie goed op elkaar af kunt stemmen: “Elke keten die we hebben, is volgens mij afhankelijk van zijn export. Nederland is een kei in de productie van een kwalitatief, hoogstaand, goed product. Wij zijn dan ook genoodzaakt om met ons kwalitatief goede product ook de verder van ons afgelegen gebieden te bedienen. We zullen hierin samen met de keten op moeten trekken.”

Positie van de boer versterken

Volgens de aanwezige partners en leden kunnen ketenpartijen een belangrijke rol spelen bij het versterken van de positie

“DE SUPERMARKT KAN EEN GOEDE PARTNER ZIJN IN DE BEELDVORMING VAN DE AGRARISCHE SECTOR.

dat we trots zijn op Nederlandse producten, de veiligheid en kwaliteit.”

met een ‘korte keten’

NAJK-leden en -partners over het thema ‘ketens’

ketenpartijen zeker een goede bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de positie van de boer.

Samen denken, samen delen, samen vermenigvuldigen

We hebben informatie uit de ketens nodig om de goede dingen te kunnen doen. “Begrijpen we elkaar in de keten en vertrouwen we elkaar dusdanig dat we op de lange termijn met elkaar gaan samenwerken?”, vraagt NAJK-voorzitter Roy Meijer aan de aanwezigen. Davy te Bokkel (DeLaval) denkt dat het wederzijdse begrip vanuit boeren, verwerkers en retailers er nauwelijks was, maar dat daar verandering in is gekomen. “Door de veelvuldige aandacht die de sector in de afgelopen jaren heeft gevraagd en gekregen, is het gelukt om de verschillende partijen in de keten en de consument dichter bij elkaar te brengen,” legt hij uit. Maar dit heeft tijd nodig. “Het gesprek is belangrijk, het begrip is belangrijk, het samen denken, samen delen en dan pas samen vermenigvuldigen”, sluit Cor de Fijter (Flynth) af.

van de boer. Zo ziet ook Lotte van Dueren den Hollander (BO Akkerbouw) een meerwaarde van ketenpartijen en de bijbehorende vraagstukken. “Kijk maar eens naar een probleem als ritnaalden dat sinds een aantal jaren steeds meer opkomt in de aardappels. Het grootste probleem ligt eigenlijk bij de teler, maar BO Akkerbouw heeft nu een onderzoek opgestart waarbij letterlijk de hele keten aan tafel zit en bijdraagt in financiering om een probleem aan te pakken.” Interpolis ziet zichzelf maar als een klein onderdeel van de keten, maar ervaart ook wel degelijk de impact ervan. “Neem het ‘Beter Leven 1 ster’-keurmerk, waar in het kader van dierenwelzijn meer ruimte wordt gecreëerd voor de dieren, maar vervolgens eigenlijk de brandveiligheid en daarmee

het dierenwelzijn teniet gedaan wordt”, geeft Melissa van de Kam-Jacobs (Interpolis) aan. “We zijn zeker niet tegen de extra ruimte, maar willen wel graag dat dat veilig wordt gedaan en dat de kosten ook eerlijk worden verdeeld.” Dit voorbeeld benadrukt het belang van samenwerking en communicatie met de ketenpartijen. Wanneer er aanpassingen gedaan moeten worden aan een bepaald concept, of dit nu het vergroten van de stal is, het plaatsen van luchtwassers of de gewasbescherming binnen de akkerbouw, zou je te allen tijde eerst met de ketenpartijen om tafel moeten zitten en kijken naar de impact en het kostenplaatje van deze plannen. Geen overhaaste beslissingen nemen, maar gezamenlijk tot een goed plan komen. Wat dat betreft zouden

Zowel internationaal als nationaal zijn (jonge) boeren en tuinders gebaat bij een wederzijdse verbinding van boeren, tuinders, verwerkers en retailers die waarde toevoegt aan een product: de zogeheten waardeketens. Met het project Waardecreatie in Ketens (WiK) levert NAJK hier, samen met LTO en Rabobank, een belangrijke bijdrage aan. Op blz. 14 vertelt NAJK-voorzitter Roy Meijer graag meer over dit project.

Deze discussiebijeenkomst met het thema ‘ketens’ is tot stand gekomen met medewerking van Cor de Fijter (Flynth), Davy te Bokkel (DeLaval), Rogier Verburgh (ForFarmers), Melissa van de Kam-Jacobs (Interpolis), Lotte van Dueren den Hollander (BO Akkerbouw en HAJK-bestuurder), Bart Stegink (varkenshouder en OAJK-bestuurder) en Roy Meijer (voorzitter NAJK).

“HET GESPREK IS BELANGRIJK, HET BEGRIP IS BELANGRIJK, het samen denken, samen delen en dan pas samen vermenigvuldigen.”

- COR DE FIJTER (FLYNTH) -

NAJK verwelkomt AgriPers als nieuwe communicatiepartner

De handtekeningen van Piet Almeloo (directeur NAJK) en Patrick Bramer (directeur AgriPers) maakten de samenwerking tussen beide partijen definitief. Mediabedrijf AgriPers is de nieuwe communicatiepartner van NAJK en zal in eerste instantie invulling geven aan de advertentieverkoop en de vormgeving van het ledenblad BNDR. We kijken uit naar een prettige samenwerking!

Deel je kennis met jonge boeren

wereldwijd

NAJK werkt al 25 jaar samen met Agriterra aan een betere toekomst voor jonge boeren in opkomende economieën. Hoe? Door de kennis van NAJK-leden in te zetten. Kennisoverdracht van boer tot boer dus. NAJK-leden worden ongeveer een week op pad gestuurd om advies te geven aan jonge boeren, boerenorganisaties en coöperaties in deze landen. Vanzelfsprekend word je als Agripooler van tevoren uitgebreid geïnformeerd over het land dat je bezoekt, de klant en de opdracht.

PROCEDURE

Wil jij ook jouw kwaliteiten inzetten als Agripooler? Stuur dan een Engelstalig cv op naar één van de onderstaande mailadressen. Agriterra zal via een intake kijken welke adviesopdracht het beste past. Zijn er vragen, neem dan vrijblijvend contact op met Gerjanne van Esveld (gvanesveld@najk.nl) of Ingrid Koedijk (koedijk@agriterra.org). Meer informatie over Agriterra kun je lezen op www.agriterra.org.

Kom jij ons dagelijks bestuur versterken?

Heb je altijd al je steentje bij willen dragen aan de belangenbehartiging van de jonge boeren en tuinders in Nederland? Dan is dit nu je kans! De komende tijd zullen er een aantal wisselingen in het dagelijks bestuur van NAJK plaatsvinden. Wie, wat, waar, wanneer en hoe? Lees het op www.najk.nl/over-najk/vacatures!

NAJK TWEETS

@nieuweoogstnl

PODCAST | De landbouw is misschien wel een van de sectoren waarvoor het meest wordt gelobbyd. @NAJKtweetsvoorzitter @rjemeijer vertelt erover in #CollegeBoer.

@AgroBelgie

Vanmiddag in het kader van handelsmissie #InTrioNaarBio: 1. Keynote door @NAJKtweets over de marketing van bio ten opzichte van andere duurzame producten. 2. Discussie over de toekomst van bio met alle stakeholders uit de bio sector van de Benelux. Conclusies? Daar over later meer!

@TimvdMark

Afgelopen week mocht ik samen met @MeedendorpPeter voor @NAJKtweets onderdeel zijn van een mooie discussie in Parijs. Het is geweldig dat de jonge boeren van Europa @_CEJA_ zich constructief opstellen als het gaat om dierenwelzijn ondanks de vele uitdagingen.

@SjaakVanDerTak

Dank voor opheldering over leveringsproblemen zuivelproducten in een aantal winkels. Deze communicatie biedt duidelijkheid over belang van @ JumboSupermarkt voor onze boeren & tuinders in de gehele keten. Precies, dat is Waardecreatie in Ketens @ LTONederland, @NAJKtweets, @ Rabobank.

@Barenbrug_MJV

Studenten @AereshboDronten en @NAJKtweets-leden genoten vandaag op @ Aeres_Dronten. @BarenbrugNL was aanwezig met de workshop over het maken van een veehouderij bouwplan. @AgnesvandenPol en @MarijeKlever openden vanmorgen de Grasweidedag 2022.

@AnnieSchreijer

Kennismaking met @ MeedendorpPeter, portefeuillehouder internationaal @NAJKtweets, op mijn kantoor in Brussel. Van gedachten gewisseld over de enorme zorgen van onze Nederlandse jonge boeren over hun toekomst!

@EuroKoeIDEE

Aftrap #KoeEnEiwit door @ MarijeKlever voor een toekomst van de melkveehouderij door ‘scherp voeren en goed boeren’ @NAJKtweets bij @WUR.

Varkenshouders opgelet:

ga mee op studiereis naar

Scandinavië!

Ben je een jonge en ondernemende varkenshouder? Wil je graag je horizon verbreden en met ons mee op reis? Dan zijn wij op zoek naar jou! In het project ‘Next generation pig farming’ nemen we jou én jouw kennis en ervaring graag mee naar Scandinavië. “Als varkenshouder moeten we continu onze grenzen verleggen, wil jij samen met NAJK jouw grens verleggen en meer te weten komen over de varkenshouderij? Geef je dan snel op!”. Die zin laten we onze dagelijks bestuurder Tim van der Mark natuurlijk geen twee keer zeggen. Kijk voor meer informatie op www.najk.nl/studiereis-varkenshouderij.

Nieuw :

BoerenKansen

NAJK gaat, samen met Bionext, van start met een spiksplinternieuw project over kringlooplandbouw. Jonge boeren zijn de toekomst en als belangenbehartiger van jong agrarisch Nederland vinden we het erg belangrijk dat de reguliere en biologische landbouw meer met elkaar in contact komen, we van elkaar kunnen leren en er een langdurig netwerk ontstaat. Met het project BoerenKansen hopen we de bewustwording en het actief handelen rondom kringlooplandbouw onder toekomstige boeren en erfbetreders te verhogen.

NAJK en Bionext maken jongeren vol enthousiasme wegwijs in kringlooplandbouw, houd onze website en socials in de gaten voor meer nieuws over dit project!

Scan de QR-code, meld je aan en wie weet ga jij van zondag 2 t/m vrijdag 7 oktober mee op deze onvergetelijke reis!

Let op: de aanmelding dient uiterlijk zondag 19 juni bij ons binnen te zijn.

Lege melkschappen benadrukken het belang van WiK

Het is je vast niet ontgaan: de lege zuivelschappen bij de Jumbo tijdens het eerste weekend van mei. Door leveringsproblemen kampten meerdere filialen met tekorten, maar de verklaringen van verschillende ondernemers liepen nogal uiteen. Voor het project Waardeceatie in Ketens (WiK) heeft NAJK regelmatig contact met supermarkten. Dagelijks bestuurder Marije Klever heeft na de alarmerende nieuwsberichten dan ook meteen contact gezocht met de Jumbo. Het project WiK brengt de boer en ketenpartijen dichter bij elkaar en dat is heel belangrijk om in de toekomst dergelijke foutieve berichtgeving te kunnen voorkomen. Om erachter te komen wat het project WiK precies inhoudt en waarom dit zo belangrijk is, blader je door naar blz. 14.

DeLaval Cow Cooling Systeem

Start met ventileren rond de 20°C

Verhoog uw koecomfort

Verhoog de levensduur

Verhoog uw rendement

De warme zomermaanden hebben grote impact op de productie en het comfort van uw melkkoeien. Cow Cooling helpt u aan een beter koecomfort en een stabiel of zelfs hoger productieniveau. Het Cow Cooling Systeem van DeLaval is een kostenrendabel systeem om de impact van hittestress tegen te gaan.

De grove druppel maakt het verschil.

Uw DeLaval dealer, altijd dichtbij

Scan de QR-code voor de ervaringen van Aurélien Jay!

Schaalgrootte of toegevoegde waarde?

Martijn Rol, sectormanager food bij Rabobank.

‘De boer of tuinder van de toekomst moet het hebben van schaalgrootte óf toegevoegde waarde, en dat het liefst in vraaggestuurde ketens.’ Dat is kort samengevat de analyse van Martijn Rol, sectormanager food bij Rabobank. Hij volgt de trends in de foodsector op de voet en ziet wat de invloed hiervan is op ontwikkelingen in de agrarische sector.

‘We zien dat de kosten voor het produceren van voedsel oplopen’, schetst Rol. ‘Voor een goed verdienmodel is het voor agrarische ondernemers belangrijk om toe te werken naar wat we noemen meer ‘vraaggestuurd’. Er is dan sprake van wederkerigheid tussen ketenpartijen in plaats van de anonimiteit van een aanbodgerichte keten waarin je als boer prijsnemer bent. Voor vraaggestuurd produceren is het van belang om de samenwerking te zoeken in de keten, heldere langetermijnafspraken te maken en zo een bestendiger volume of prijs te realiseren. Ook voor de food retailer is dit van belang. Die borgen zo hun inkoop of realiseren meer onderscheidend vermogen. Dit is cruciaal in het competitieve supermarktlandschap.’ Vervolgens is voor elke boer de strategische keuze: ga je voor schaalgrootte en opereer je in de kern als leverancier van grote volumes versproduct voor de supermarktketen of verwerker? Of kies je voor een niche en zoek je toegevoegde waarde ten opzichte van de bulk? Denk dan aan eigen merken, concepten of streekproduct(en).

Trends foodsector

Welke keuze je ook maakt, het begint met te weten wat er speelt bij de supermarkt. ‘De langetermijntrends in de foodsector laten een zoektocht zien naar meer toegevoegde waarde. De concurrentie tussen supermarkten is intens en ze zoeken allemaal producten of diensten met een onderscheidend karakter. Grofweg zien we drie brede stromingen. Allereerst meerwaarde gedreven: de consument hecht meerwaarde aan zaken als duurzaamheid en gezondheid. Ten tweede zien we dat de consument producten zoekt die uniek of bijzonder zijn in bijvoorbeeld smaak of beleving, dit noemen we premiumisation. Als laatste is gemak heel belangrijk. Als de consument ergens voor wil betalen dan is het wel tijd. Dit zie je vooral terug in de diensten rondom ons eten zoals thuisbezorgen, kant-en-klaar en direct te consumeren.’

Premium mag iets kosten

Als consument willen we voor onze standaard boodschappen vooral het goedkoopste hebben. Zie daar de noodzaak voor schaalgrootte en volumes in standaardproducten in het versschap, zoals groente en vlees. Tegelijkertijd zijn we best bereid een meerprijs te betalen voor

premium producten die qua smaak, verhaal en beleving iets extra’s bieden. Rol: ‘Een mooi voorbeeld vind ik bijvoorbeeld Oranjehoen. De kippen eten bewust duurzamer met lokaal voer en reststromen die het vlees een herkenbare oranje kleur geven. De kleur bevestigt het duurzame verhaal en creëert een hogere mate van beleving. Het vlees smaakt ook nog eens uitstekend en met retailpartners als Hello Fresh realiseert Oranjehoen het nodige volume.’

Samenwerken

Volume blijft essentieel. In een niche of voor eigen merk produceren is uiteindelijk maar voor een beperkt aantal boeren weggelegd. Je kan ook meer vraaggestuurd produceren in grootschalige concepten als ‘Beter voor Koe, Natuur en Boer’. Hierin werken honderden melkveehouders, zuivelverwerker en supermarktketen samen aan een stabiele en duurzame zuivelketen. Samenwerking is dus cruciaal. Dat is ook het geval voor korte, regionale ketens. Hiervoor geldt: ‘één product is geen product,’ betoogt Martijn Rol. ‘Voor dergelijke initiatieven heb je elkaar nodig als ondernemers. Neem bijvoorbeeld boeren in het Groene Hart. Zij werken samen in een regionale coöperatie om te zorgen voor voldoende volume door de regionale supermarktketen Hoogvliet een deel van haar versschap te beleveren. Ook hier geldt weer: een onderscheidend verhaal door het regionale karakter in combinatie met volume door een sterke ketenpartner te binden.’

Trends in detailhandel food

In de totale voedselketen wordt steeds meer betaald voor voedsel. Weliswaar is de inflatie nu zo fors, dat de hele keten onder druk staat. Toch verwacht Martijn Rol dat de bereidheid van consumenten om te betalen voor met name de dienstverlening rondom ons voedsel, denk aan het thuisbezorgen of kant-en-klaar, zal toenemen.

Wil je je verder verdiepen in de trends die spelen in de detailhandel food? Ga dan naar rabo.nl/detailhandel-food en lees meer over de veranderende consument.

NAJK voor jou

Wat deed NAJK voor jou de afgelopen periode?

Iedereen bij NAJK zet zich dag in dag uit voor 100% in voor jou als lid. We zorgen bijvoorbeeld voor het materiaal, achtergrondinformatie en gespreksleiders voor interessante bijeenkomsten of discussieavonden, ontwikkelen trainingen en cursussen, regelen winacties en behartigen jouw belangen in Den Haag of Brussel. Wat deed NAJK voor jou in de afgelopen periode?

Leerlingen van verschillende scholen gingen met elkaar de uitdaging aan om door middel van het leuke en leerzame BoerNatuurlijk!-spel meer over natuurinclusieve landbouw te weten te komen. Lees op blz. 13 hoe jij dit spel ook kunt spelen!

Op donderdag 17 maart was de startbijeenkomst van de zesde MaïsChallenge van NAJK en Limagrain. 38 jonge boeren en 11 scholenteams gaan aankomend teeltseizoen de strijd met elkaar aan.

Vanuit het project Waardecreatie in Ketens (WiK) ging NAJK-voorzitter Roy Meijer in gesprek met LNV-minister Henk Staghouwer rondom het vraagstuk ‘Hoe zorgen we ervoor dat verduurzaming op het boerenerf vaker lonend wordt en blijft, voor de producent én voor de andere ketenpartijen?’

In navolging van het webinar op 9 maart organiseerde NAJK op 12 april, samen met LTO Nederland en Hogeschool Utrecht, vanuit Boer zoekt Boer een fysieke workshop voor zij-instromers.

NAJK-voorzitter Roy Meijer en dagelijks bestuurder Eke Folkerts waren aanwezig bij een interessante netwerken kennisbijeenkomst tussen de agroen vissector.

Het projectteam Wei & Maatschappij van NAJK en het lectoraat Grasland en Beweiding van Aeres Hogeschool Dronten organiseerden de Grasweidedag 2022 met verschillende workshops omtrent Grasland en Beweiding.

Onze portefeuillehouder melkveehouderij, Marije Klever, opende de praktijkpilot Koe en Eiwit.

Dagelijks bestuurder Eke Folkerts mocht verschillende keren op pad om bij AJK’s en scholen meer te vertellen over bedrijfsovername, zij-instromers en het project Boer zoekt Boer.

Dagelijks bestuurders Tim van der Mark en Peter Meedendorp waren voor een CEJA-meeting in Parijs. Ze discussieerden namens NAJK met andere Europese jonge boeren en tuinders over dierenwelzijn en GLB.

Wegens uitbreiding van de werkzaamheden en verandering in de organisatie mocht NAJK het afgelopen kwartaal een aantal (nieuwe) medewerkers verwelkomen. Leer de nieuwe medewerkers beter kennen op blz. 23.

Op 16 mei liet projectleider Gerjanne van Esveld de aanwezigen bij de ondertekening van de Green Deal Natuurinclusieve Landbouw (NIL op een interactieve manier kennis maken met het project BoerNatuurlijk!.

NAJK werkt mee aan het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) om boeren en tuinders te bereiken over de noodzaak van schoon en voldoende water en beter bodembeheer. Tijdens de aftrap van Bodemteam Zuid-Holland vertelde dagelijks bestuurder Peter Meedendorp meer over het nieuwe GLB.

De gevolgen van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zijn enorm, ook voor de land- en tuinbouw. NAJK heeft vanaf dag één nauw contact met het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en het agrobedrijfsleven om de gevolgen op korte en lange termijn in kaart te brengen.

Op vrijdag 10 en zaterdag 11 juni organiseert NAJK, samen met een aantal hogescholen de Expeditiedagen bedrijfsopvolging.

Bovenstaande is maar een kleine greep uit alle activiteiten die NAJK gedaan heeft afgelopen periode. Kijk voor meer activiteiten op www.najk.nl/voor-jou.

week van...

Marije Klever

Binnen het dagelijks bestuur van NAJK is Marije Klever verantwoordelijk voor de portefeuille melkveehouderij. Ze houdt zich onder andere bezig met het stikstofdossier, fosfaat, pacht en de duurzame zuivelketen. Marije combineert deze functie met het werk op haar melkveebedrijf in het Utrechtse De Meern. Binnenkort geeft Marije het stokje over aan haar opvolger, maar in deze ‘Week van..’ geeft ze jullie nog één keer een kijkje in haar werkweek.

MAANDAG

Maandagochtend ben ik druk op de boerderij en komt de veearts langs voor de drachtcontrole. ’s Middags zit ik in overleg met de Coalitie Toekomstgerichte Melkveehouderij (CTM) waar we praten over innovatie. Wat heeft de melkveehouderij nodig om perspectief te houden?

WOENSDAG

Vandaag mag ik de Grasweidedag openen op de Aeres Farms in Dronten, een terugkerend evenement georganiseerd door het projectteam Wei & Maatschappij van NAJK en het lectoraat Grasland en Beweiding van Aeres Hogeschool Dronten. De hele dag staat in het teken van weidegang, gras en het vakmanschap dat daarvoor nodig is.

VRIJDAG

DINSDAG

Dinsdag gaan we al weer vroeg uit de veren voor de orde van de dag en tevens de eerste NAJK-activiteit: het melken!

Vandaag krijg ik hulp van FAJK-voorzitter Hannah Geerse, projectmedewerker NAJK / kennismatcher overige teelten bij DAW, Reinder Jan Wagevoort en kennismatcher melkveehouderij, Thea Kampert. Tijdens het melken spreken we over het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW) en hoe dat in de praktijk werkt op een melkveebedrijf.

DONDERDAG

Iedere maand vergaderen we met het NAJK-bestuur, een afvaardiging van alle provinciale bestuurders. Sinds corona doen we dit niet altijd meer fysiek. Dit keer wel, in onze eigen vergaderzaal op het kantoor in Utrecht! Naast de goede discussies over de actualiteiten in de agrarische sector is het ook heel erg gezellig om elkaar weer in real-life te zien en spreken. De vergadering werd weer als vanouds afgesloten met een lekkere pizza.

Het maïsland moest weer klaargemaakt worden. Ik zit de hele dag met 2,3 km per uur op de rotorkopeg. Een goed moment om nog even te ‘herkauwen’ op alle activiteiten van de afgelopen week en de weken die komen gaan!

Yes, we mogen weer! NAJK heeft een divers aanbod voor jouw school en/ of AJK: een interactieve battle over het thema bodem, een leerzame avond met BoerVeilig of een van de onderstaande workshops of activiteiten. Heeft jouw AJK of klas zich al aangemeld?

Met DAW naar de Boerderij van de Toekomst!

Ben je op zoek naar een leuke en leerzame excursie voor jouw AJK-afdeling of (studie)groep? Breng met DAW eens een bezoek aan de Boerderij van de Toekomst in Lelystad en ga door middel van ‘levend ganzenbord’ met elkaar in gesprek over de vraag ‘hoe boeren we over tien jaar?’

Zien we jou binnenkort op een van de excursiedata? Geef je nog snel op!

Wat: Excursie naar de Boerderij van de Toekomst

Wie? Boek deze excursie voor jouw AJK/ JAV

Wanneer?: 16 juni, 4 juli, 25 augustus of 15 september

Speel het BoerNatuurlijk!-spel

Met dit leuke en leerzame spel daag je jouw medestudenten uit met jouw kennis over natuurinclusieve landbouw. Wat weet jij bijvoorbeeld over biodiversiteit, weidevogels en agrarisch natuurbeheer? In groepjes strijden jullie voor een leuke prijs! NAJK levert het materiaal en de spelleider.

Wat? Een spel over natuurinclusieve landbouw om met jouw klas te spelen.

Wie? Voor jouw klas / opleiding Kosten? Geen

Interesse? Stuur een mailtje naar rroeleveld@najk.nl

Kosten: Geen

Interesse? Vraag het aanmeldformulier aan via rjwagevoort@najk.nl of neem een kijkje op www.agrarischwaterbeheer.nl/boervandetoekomst.

Wei en Maatschappij: beweiden kan altijd

Tijdens de workshop ‘Beweiden kan altijd’ leer je de ins en outs van graslandmanagement. Ontdek op een interactieve manier hoe je graslandmanagement en beweiding op jouw bedrijf kunt verbeteren.

Wil je na deze avond meer verdieping? Volg dan één van de ‘mastergrassen’ van NAJK. Kijk voor meer informatie op www.najk.nl/voor-jouw-ajk/wei-en-maatschappij.

Wat? Beweiden kan altijd

Wie? Voor jouw AJK/JAV of opleiding

Kosten? Geen

Interesse? Stuur een mailtje naar rroeleveld@najk.nl

Een beter verdien en tuinder

In 2021 is NAJK, samen met LTO en Rabobank, begonnen als initiatiefnemer van het project Waardecreatie in Ketens (WiK). Een initiatief met als doel om supermarkten, verwerkers, boeren en tuinders samen te laten werken aan het uitbouwen van toekomstgerichte ketens. We vroegen NAJK-voorzitter Roy Meijer hoe het allemaal begon, wat het project precies inhoudt en wat de vervolgstappen zijn.

Waar 2019 bekend staat als het jaar van de boerenprotesten, werd daar eind 2020 nog een schepje bovenop gedaan. Verschillende supermarkten en distributiecentra kregen te maken met opstandige boeren die eindelijk waar voor hun geld wilden. Geen chique actie, maar het zorgde er wel voor dat het balletje van het project Waardecreatie in Ketens ging rollen.

Wat is het doel van Waardecreatie in Ketens?

“Simpelweg houdt dit project in dat we het verdienvermogen van de boeren en tuinders in Nederland sterk willen verbeteren door de hele keten erbij te betrekken”, legt NAJK-voorzitter Roy Meijer uit. “Iets wat je naar ons idee alleen kunt bereiken wanneer er gezamenlijk duidelijke afspraken worden gemaakt in samenspraak met retail, logistiek en verwerkers. Samen werken aan ketens waar in transparantie en eerlijkheid marges worden verdeeld. Waarde creëer je niet van vandaag op morgen, het is een doel voor de langere termijn. Je verdient samen geld, maar vangt ook samen de klappen op.”

Hoe is het balletje zo gaan rollen?

“Twee belangrijke pijlers van NAJK zijn ‘bedrijfsovername’ en ‘het verdienvermogen van boeren en tuinders’. In 2020 kwam Farmers Defence Force (FDF) met het concept ‘farmer friendly’, een initiatief om de Nederlandse boeren een betere positie in de keten te geven en een eerlijkere beloning voor hun producten. Om hier als NAJK bij aan te kunnen haken, moesten we op stel en sprong onherroepelijk achter het concept gaan staan. Ons bestuur had echter nog een aantal belangrijke informatieve vragen, waardoor een volmondig ‘ja’ er toen niet inzat. Helaas was dit destijds een reden om ons niet meer welkom te heten. Aangezien ook NAJK de noodzaak zag van het creëren van waardeketens, zijn we zelf in gesprek gegaan met de bank, supermarkten en verwerkers.”

En daaruit is dit project ontstaan?

“Min of meer wel. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak heeft vervolgens de filosofie rondom dit project opgesteld

Tekst en beeld: Christel Klok (Communicatiemedewerker NAJK)

model voor boer met het project Waardecreatie in Ketens!

en gepresenteerd. Hoewel dit nog wat aanscherpingen nodig had, waren we direct enthousiast. Wij geloven nu eenmaal in ketens en zagen door onze gesprekken met de verschillende partijen nog meer in dat het verdienmodel van boeren en tuinders een groot probleem is. Vervolgens zijn we met supermarkten, verwerkers, Rabobank en LTO in gaan praten om zelf iets op te zetten. Op een gegeven moment stopten de gesprekken

de boer is niets zonder zijn keten. Wil je dat bij elkaar brengen dan moet je elkaar weer leren kennen en elkaar begrijpen. Daarbij is dit project essentieel.”

Leg eens uit..

“Wij vinden onszelf in Nederland ontzettend duurzaam bezig en dat is ook zo, maar de consument moet het ook zien. Niet alleen in Nederland, maar ook in Europa en op de plekken waar we nog

JE VERDIENT SAMEN GELD, MAAR VANGT OOK SAMEN DE KLAPPEN OP.”

- ROY MEIJER -

rondom het ‘farmer friendly’-concept en zijn wij doorgegaan met ons plan. Nu 1,5 jaar later zit er een hele stuurgroep achter de WiK van dragende organisaties die met elkaar één doel hebben: zorgen dat we zowel in Nederland als in het buitenland waardeketens ontwikkelen. Het zijn echt niet alleen NAJK, LTO of Rabobank, want op FDF en NMV na doet iedere boer- of tuinderorganisatie mee, van tuinbouw tot aan vleeskuikens.”

Waarom is de WiK zo belangrijk?

“Als we één ding hebben geleerd van onze ‘ontdekkingsreis’ met Waardecreatie in Ketens is het dat boeren, verwerkers en retailers elkaar nog niet zo goed begrijpen. We zitten allemaal in onze eigen wereld en spreken daar onze eigen taal. Daardoor komen we niet bij elkaar en praten we ogenschijnlijk niet over dezelfde dingen. We spreken veel óver elkaar, maar eigenlijk maar weinig mét elkaar. Werken zonder ketens is ‘dodelijk’ in Nederland, want je bent onherroepelijk verbonden met elkaar. Hoeveel melkstromen of ideeën hebben we al wel niet bedacht die uiteindelijk toch niet uit konden? Simpelweg omdat er niet is nagedacht over de organisatie binnen de keten. Een keten is niets zonder de boer en

meer onze producten afzetten. We moeten de consumenten laten zien dat we duurzamer zijn dan onze Belgische, Franse of Duitse collega’s. Dit lukt alleen door eerlijke afspraken te maken over wat de standaard is en welke wetenschappelijk getoetste methodes er worden ingezet om tot bepaalde duurzaamheidseisen te komen. Op die manier kan de consument producten vergelijken en zullen ze beter begrijpen waarom iets uit Nederland duurzamer is en iets meer kost. Om dit te realiseren, hebben we op Europees vlak politieke consensus nodig. We zitten met de overheid, het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) om tafel om te kijken hoe we hierbij samen kunnen werken.”

Wat zijn de vervolgstappen?

“Met elkaar gaan werken aan labeling. We willen ervoor zorgen dat we een gelijk speelveld hebben qua basisstandaarden en methodieken om tot duurzaamheidslabels te komen. Verder zijn we bezig met een businessschool, een leergang voor boeren, verwerkers, supermarkten en supermarktmedewerkers. Zo kunnen ze elkaar leren kennen en kennis opdoen over hoe we naar de wereld kijken en elkaars

taal leren spreken. Het is de bedoeling dat je na het afronden van de leergang veel makkelijker binnen je eigen coöperatie met de supermarkt kunt nadenken over hoe je jouw product meerwaarde laat hebben in een schap of richting de horeca. Het plan voor de businessschool is klaar en nu is het de vraag hoe we dat idee gaan inpluggen in het Nederlandse onderwijs en zorgen dat daar zoveel mogelijk belangstellenden aan mee kunnen doen. Het plan ligt er en het komende halfjaar gaan we bezig met de uitvoering.”

Waar ben jij het meest trots op binnen dit project?

“Dat we als ketenpartijen naar elkaar toegroeien en een discussie kunnen voeren over basisstandaarden en labeling. Dat helpt onze sector vooruit. Samen maken we ketens die duurzaam zijn, we voetballen als het ware dezelfde wedstrijd en leren elkaar kennen. We creëren minder eenlingen: we maken samen de keten en daar moeten we iets mee! Ik ben trots dat we zo’n project van de grond hebben getild en er zo’n filosofie uit hebben gerold. Het is goed dat we bij de overheid op het netvlies staan en dat het belang van ketens wordt gezien!”

De regiegroep, bestaande uit onze voorzitter Roy Meijer, Sjaak van der tak (LTO Nederland) en directeur Food & Agri Carin van Huët (Rabobank) vertellen je graag meer over dit project!

Ga naar ons Youtube-kanaal en zoek het filmpje ‘Update regiegroep Waardecreatie in Ketens (WiK)’.

“WAARDE CREËER JE NIET VAN VANDAAG OP MORGEN, het is een doel voor de langere termijn.

Waarom Reesink Used Equipment?

» uitgebreide productondersteuning

» ond erhoud en reparaties

» on derdelen en softwareupdates

» toe gang tot fabrieksnetwerk

» financieringsmogelijkheden

Aantrekkelijk geprijsde A-merkmachines, zonder levertijden.

Reesink Used Equipment, het online platform van Royal Reesink voor onder andere landbouwmachines, heftrucks, compacte grondverzetmachines en machines voor groenonderhoud.

Bekijk het volledige aanbod op onze website, door de QR te scannen

Een breed assortiment hoogwaardige gebruikte machines.

Optimale balans tussen nieuw en gebruikt

In de landbouwketen werken bedrijven volgens hun eigen duurzame bedrijfsfilosofie. Duurzaamheid bestaat uit meer dan alleen elektrificeren. Het gaat om het vinden van de juiste balans in het machinepark. Door te optimaliseren tussen nieuw en jong gebruikte, goed uitgeruste machines wordt het machinepark duurzamer.

Het hebben en vernieuwen van het machinepark staat steeds meer onder druk. Stijgende aanschafprijzen, hogere grondstofprijzen en moeilijk te verkrijgen onderdelen zijn drie redenen om heel bewust keuzes te maken met betrekking tot nieuwe machines. De levertijd van nieuwe machines is langer geworden, waardoor het steeds interessanter wordt om voor jong gebruikte machines te gaan.

Goed onderhoud

Machineparken in Nederland staan erom bekend goed onderhouden te worden. Dit geldt zeker voor machines die wij aanbieden op Reesink Used Equipment. Royal Reesink en haar dochterondernemingen bieden via dit platform een breed en gespecificeerd aanbod jong gebruikt materieel aan.

Jong gebruikte machines toevoegen

Voor bijna elke fase in de landbouwketen zijn specifieke machines nodig. Het begint met grondbewerking en gaat door tot en met het oogsten. Een machinepark is dus altijd een groot en belangrijk onderdeel van de totale landbouwketen.

De kernactiviteit is natuurlijk het leveren van service op maat. Dit bestaat uit technisch onderhoud, ondersteuning en training. Snelheid is belangrijk om het machinepark maximaal inzetbaar te hebben. Via onze distributienetwerken zorgen we voor lokaal onderhoud, snelle reparaties en levering van onderdelen om de levensduur van de apparatuur te maximaliseren.

Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag, voor miljoenen mensen wereldwijd

Elke dag voorziet FrieslandCampina miljoenen consumenten over de hele wereld van zuivelproducten met waardevolle voedingsstoffen zoals kindervoeding, zuiveldranken, kaas, yoghurt, toetjes, boter- en roomproducten, zuivelingrediënten en –halffabricaten.

FrieslandCampina brengt het beste van twee werelden samen. Het vakmanschap en ondernemerschap van de leden-melkveehouders wordt gecombineerd met de expertise van de medewerkers; van de kwaliteit van het grasland waarop de koeien grazen tot het op de markt brengen van smakelijke en gezonde zuivelproducten.

Dat doet FrieslandCampina op een duurzame manier.

www.frieslandcampina.com

Wei & Maatschappij op volle toeren: een geslaagde voorjaarseditie

van de Grasweidedag, interessante workshops en meer!

Maak kennis met Roos Roeleveld

Roos Roeleveld is een van de nieuwe medewerkers bij NAJK en zal zich onder andere ontfermen over de workshops, aanvragen en informatie rondom het project Wei & Maatschappij. Benieuwd wie Roos is en wat ze allemaal nog meer doet binnen NAJK en daarbuiten? Op pagina 23 stelt ze zich aan jou voor!

Op woensdag 20 april stond Aeres Farms Dronten in het teken van de Grasweidedag 2022. Het projectteam Wei & Maatschappij van NAJK en het lectoraat Grasland en Beweiding van Aeres Hogeschool Dronten verzorgden deze dag met interessante workshops over ‘grasland en beweiding’. Na een opening door dagelijks bestuurder Marije Klever en de lector beweiding van Aeres Hogeschool, Agnes van den Pol, ging voor zo’n 150 NAJK-leden en Aeres-studenten de voorjaarseditie van de Grasweidedag van start.

Tijdens de Grasweidedag waren er tien verschillende workshops te volgen, georganiseerd door verschillende toeleveranciers en kennispartijen in de agrarische sector. Aan het begin van het weideseizoen bood dit de gelegenheid om kennis op te doen en deze direct toe te passen tijdens het weideseizoen bij de deelnemers thuis of bij (stage)werkzaamheden!

Voor ieder wat wils

De Aeres-studenten en NAJK-leden mochten zelf kiezen tussen twee workshoppakketten met elk vijf verschillende workshops. Agrifirm, Barenbrug, BoerenNatuur, DeLaval, Duurzame Zuivelketen (i.s.m. NAJK), ForFarmers, Limagrain, Royal Reesink, WUR en Aeres Hogeschool, lieten aan de hand van de verschillende workshops de jonge agrariërs nadenken over weidegang. Want, zoals Marije Klever in haar openingswoord al aangaf: “De kennis rondom weidegang blijft altijd in beweging.”

Enthousiasme bij scholen rondom workshops Wei & Maatschappij!

Niet alleen tijdens de Grasweidedag organiseert NAJK workshops rondom beweiden, ook met jouw school of AJK zijn er interactieve workshops te volgen. En dat hebben we geweten!

Leuk om te zien en horen hoe enthousiast deze workshops worden ontvangen. Wil jij ook meer te weten komen over de verschillende soorten beweidingssystemen of grassoorten?

Op pagina 13 was al te lezen hoe je de workshop ‘graslandmanagement’ aanvraagt.

Benieuwd naar de andere mogelijkheden binnen het project Wei & Maatschappij?

Neem gerust een kijkje op www.najk.nl/voor-jouw-ajk/wei-enmaatschappij of scan de QR-code.

Tekst en beeld: Christel Klok (communicatiemedewerker NAJK)

Roodbont helpt vooroordelen de wereld uit en vegetariërs weer aan vlees

De 29-jarige Henriëtte en Walter Rozendaal zijn sinds drie jaar de trotse eigenaren van hun 700-koppige kalverhouderij en hun 35 roodbonte dikbillen in het Gelderse Speuld. Voor beiden een droom die uitkomt. Onder de noemer ‘Veluws Roodbont’ produceren én verhandelen ze zelf hun vlees met karakter. De grazende kudde middenin de Veluwse natuur zorgt voor een schitterend schouwspel, maar juist deze omgeving brengt ook de nodige uitdagingen met zich mee. Maak kennis met de jonge ondernemers, hun drijfveren en ambities!

Tekst: Christel Klok (communicatiemedewerker NAJK)

Beeld: Christel Klok en Trinke van Dam

“

Toen we trouwden, kregen we als huwelijkscadeau van mijn ouders een dikbilvaars met een kalfje. Dat is eigenlijk het begin geweest van onze vleeskoeien”, zegt Walter trots. “Als je er dan al twee hebt, dacht ik ‘dan kun je er ook wel vier houden of tien’ en nu hebben we er 35!”

Wat heeft jullie interesse in de sector gewekt?

“Toen mijn broertje de leeftijd kreeg om buiten de deur te gaan werken, werd hij naar een melkveebedrijf in de buurt gestuurd en ik ging mee. Uiteindelijk is hij een halve middag geweest en ben ik blijven plakken”, zegt Henriëtte, afkomstig van een tuinbouwbedrijf, lachend. De ouders van Walter stopten met boeren op hun melkveebedrijf toen hij vier jaar oud was. Toch is zijn liefde voor dieren en het boerenleven altijd gebleven. Toen na een gezamenlijke schoolopdracht aan de opleiding Dier- en Veehouderij in Dronten

HET

ook de liefde tussen Henriëtte en Walter groeide, wisten ze het zeker: zij werden boer(in)!

Hoe hebben jullie dit zo opgebouwd?

“Na een intensieve zoektocht, zowel in binnen- als buitenland, kwam vier jaar geleden deze boerderij op ons pad, waar we sinds 2019 wonen en werken. Toen we dit bedrijf overnamen had het 700 kalveren, daar kun je geen volledig inkomen uit halen. Daardoor werkten we in het begin beide 40 uur buiten de deur. Van de inkomsten uit het bedrijf konden we de hypotheek betalen en met de rest van de inkomsten konden we investeren. Als je iets heel graag wilt dan gaat dat ook makkelijker, maar het is wel pittig!”, geeft de jonge boer eerlijk toe. “In het begin kwamen er wel eens mensen op visite om te kijken naar ons huis en dan viel ik gewoon in slaap. Nu lach je erom, maar zeker in het begin moest je ook nog

- HENRIËTTE -

Henriëtte en Walter Rozendaal

WOONPLAATS:

Speuld (Gelderland)

OPLEIDING:

Dier- en veehouderij in Dronten (beide), Stoas Wageningen (Henriëtte)

BEDRIJF:

700 kalveren en 35 vleeskoeien

wennen aan de verantwoordelijkheid die het bedrijf met zich meebracht.”

Hoe gaat dat nu?

“Dit hebben we twee jaar zo volgehouden, maar op een gegeven moment trapt je lichaam gewoon op de rem”, legt Walter uit. Dat was voor hem ook de reden om 1,5 jaar geleden te stoppen met het werken als vertegenwoordiger buiten de deur. Hij liep simpelweg tegen tijdsgrenzen aan. Nu doet hij als zzp’er nog verschillende klussen buiten het bedrijf. “Walter kun je typeren als een perfectionistische ondernemer. Hij hoeft geen 2000 kalveren te hebben, maar hij wil datgene wat hij doet wel voor de volle 100% goed doen”, vertelt Henriëtte. Daar waar Walter het liefst thuis bezig is in de stal, is Henriëtte ook graag onder de mensen. Dat ze, naast haar moederschap en het runnen van een boerderij, buiten de deur werkt, vindt ze dan ook niet zo erg: “Na 7 jaar te hebben gewerkt als docent Veehouderij op Aeres MBO Barneveld, begin ik na de zomer als

Volg Veluws Roodbont op social media!

Facebook / Instagram @onzeveluwseroodbonte

zzp’er in verschillende agrarische projecten en als kennismakelaar kalverhouderij. Een spannende stap, maar wel een bewuste. De tweede tak levert steeds meer op en dat maakt dat we zulke stappen durven te zetten. Als zzp’er ben ik een stuk flexibeler en dat is naast het samen runnen van een eigen bedrijf wel zo handig. ”

Hoe is de tweede tak zo gaan groeien?

“Toen onze eerste koe slachtrijp was, hebben we deze bij een slager laten verdelen in pakketten van 20 kg. Deze pakketten hebben we verkocht aan vrienden, kennissen en familie. Als je dan reacties krijgt als ‘wat fantastisch’, ‘wat lekker’, ‘leuk!’, word je daar echt enthousiast van. Toen zeiden we ook al vrij snel tegen elkaar ‘dit gaan we vaker doen!’ en dat hebben we gedaan. Het jaar daarop hebben we drie koeien geslacht. Toen we verhuisden naar deze boerderij werden het er 11 en nu slachten we iedere maand een koe”, zegt Walter. “Er zijn zelfs vegetariërs die door ons weer vlees zijn gaan eten”, vult Henriëtte aan. “Een goede kennis van ons at al 20 jaar geen vlees meer, maar is nu een vaste klant. Dat is toch wel het grootste compliment dat je als vleesveehouder kunt krijgen.”

Wat en waar zetten jullie af?

“We zijn begonnen met 20 kilo-pakketten. Deze bleken eigenlijk te groot, dus zijn we naar pakketten van 10 kilo gegaan. Daarnaast hebben we nog losse verkoop voor vlees. Dit verkopen wij bij ons op de boerderij, aan restaurants, de plaatselijke snackbar waarvoor we zelf stoofvlees maken en aan boerderijwinkels. Het is

best wel een hele puzzel soms. De ene keer verkoop je meer dan de andere keer, maar ons voordeel is dat we nu twee koeien in de vriezer op kunnen slaan. Daardoor zijn we vrij flexibel geworden in het wegzetten van ons vlees.”

Wat zijn jullie ambities met het bedrijf?

“We gaan het steeds, stapje voor stapje, uitbreiden. Het is heel toeristisch hier, de dorpjes om ons heen vertienvoudigen zo ongeveer in de zomer, dus een boerderijwinkel of automaat waar we ons eigen vlees verkopen, zou normaliter een logische volgende stap zijn. Maar daarover zijn we nog een beetje in tweestrijd. We zijn simpelweg op zoek naar een levensvatbaar bedrijf. Een

voorlopig buiten de deur moeten blijven werken om al het geld bij elkaar te scharrelen. Dat is niet hoe wij het voor ogen hadden”, legt Henriëtte uit. “Als we in onze drie stallen luchtwassers plaatsen, brengt dat de uitstoot van stikstof en ammoniak wel omlaag, maar met zo’n investering is het nog steeds onzeker of we hier kunnen blijven wonen. Daar valt gewoon niet tegenop te investeren.”

Hoe gaan jullie om met die onzekerheid?

“Protesteren is niets voor ons, we gaan liever in gesprek. Neem maar eens een kijkje op ons bedrijf, dan zie je dat het echt wel kán, goed boeren op deze plek. Op deze manier willen we de bestaande

PROTESTEREN IS NIETS VOOR ONS,

we gaan liever in gesprek!

- WALTER -

verdubbeling met iets meer automatisering zou bijvoorbeeld wel de ambitie zijn. Alleen is dit, op de plek waar we nu zitten, helaas makkelijker gezegd dan gedaan.”

Leg eens uit…

“Toen wij hier in maart 2019 kwamen wonen, leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Totdat twee maanden later de PAS werd afgeschoten”, zegt Walter. De prachtige locatie, middenin de Veluwse bossen, bleek voor de twee jonge ondernemers ineens een bittere pil. Hun boerderij ligt strak tussen twee Natura 2000-gebieden in. “Door de nieuwe stikstofregelingen wordt ons bedrijf gezien als ‘piekbelaster’, groei zit er op deze locatie dus niet in”, vult de jonge ondernemer zichzelf aan.

En nu?

“Als wij op deze locatie zouden willen blijven boeren, betekent dat ook dat we

vooroordelen de wereld uithelpen. Na de protesten in 2019 hebben we bijvoorbeeld Laura Bromet van GroenLinks en Roelof Bisschop van de SGP uitgenodigd. Eerst dachten we nog ‘we vechten het aan en het komt wel goed’, maar inmiddels hebben we er een hard hoofd in”, vertelt de jonge boer. “We zijn nu aan het oriënteren om ‘rood voor rood’ toe te passen. Het bedrijf gaat er dan af en daar komen bouwkavels voor in de plaats, die verkopen we en dan gaan we zelf elders in het land verder boeren.”

Dus boeren blijft jullie droom?

“Ja!”, zeggen ze in koor. “Hoe de toekomst er precies uitziet en hoelang we nog van dit mooie uitzicht kunnen genieten, weten we niet. Maar wat we wel weten, is dat een boerderij runnen alles is wat we willen”, vult Henriëtte aan, “Het leven met de dieren, de natuur en de seizoenen, iets mooiers is er niet!”

Feitje over het ras

De Verbeterde Roodbonte is het enige Nederlandse vleesveeras en is ontstaan door het bekende rode Maas-Rijn-IJsselvee (MRIJ) te kruisen met goedbevleesde ouderwetse Brandrode stieren.

TOP 4 GROENBEMESTING

DOUBLET PLUS KRACHTIGE AALTJESBESTRIJDING

reduceert/voorkomt schade door bietencysteaaltjes, maïswortelknobbelaaltjes en tabaksratelvirus

ORGAMAX

MAX ORGANISCHE STOF-AANVOER

ongeëvenaard in EOS/ha, goed droogtetolerant; biodiversiteitsmengsel met zeer fraaie uitstraling

GREENCOVER NKG

NIET-KERENDE GRONDBEWERKING

snelle, massale bodembedekker; zeer vorstgevoelig en daarmee makkelijk te verkleinen/in te werken

LG VLINDERBLOEMIGEN MIX

MAX STIKSTOF-NALEVERING

produceert/fixeert veel N voor volgteelt; geeft serieuze besparing op kunstmest; snede ruwvoer mogelijk

www.vanggewas.nl

Kijk op lgseeds.nl/dealerlocator

voor de verkooppunten in jouw regio

DOUBLET PLUS, ORGAMAX EN GREENCOVER NKG ZIJN GECERTIFICEERDE VERGROENINGSMENGSELS (EA); LG VLINDERBLOEMIGEN MIX IS SKAL-GESCHIKT

Maak kennis met de

nieuwe directeur en medewerkers

van NAJK!

Achter de schermen wordt er met een enthousiast team hard gewerkt om de organisatie rondom NAJK draaiende te houden.

Wegens groei en verandering binnen de organisatie heeft NAJK de afgelopen maanden weer een aantal nieuwe medewerkers mogen verwelkomen bij NAJK. Wie dit zijn en wat ze precies gaan doen, lees je in dit artikel.

Tekst: Christel Klok (communicatiemedewerker NAJK)

Beeld: NAJK

Jannyke van Ballegooijen, projectleider

De Achterhoekse Jannyke is gestart als projectmedewerker bij PJNL, waar ze aan de slag ging met de maatschappelijke projecten als Duld Geen Schuld, Grensverleggers, Toneel Zonder Grenzen, en de Beste Keet. Ze was vroeger veel bij een vriendin op de boerderij te vinden en vindt het dan ook superleuk dat ze nu, naast de algemene projecten van PJNL, ook aan de slag gaat als projectleider voor de agrarische projecten van NAJK. Jannyke zet zich graag met hart en ziel in voor de plattelandsjongeren van Nederland!

Projecten: PJNL - De Beste keet van Dronten, Grensverleggers, Ketenbeleid Fryske Marren en Uut ‘t Nest. NAJK - Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW)

Marjan Holtland

Projectmedewerker/ -leider

Marjan, opgegroeid op een melkveebedrijf in de Noordoostpolder, werd al op jonge leeftijd aangetrokken door de agrarische sector. De keuze om na het voortgezet onderwijs een agrarisch gerelateerde opleiding te gaan doen, was dan ook voor niemand een verrassing. Na het afronden van haar studie is ze werkzaam geweest bij verschillende bedrijven. Ze was betrokken bij diverse projecten, gaf gastlessen en organiseerde excursies omtrent het thema ‘duurzaamheid’. Werken voor NAJK waarin de jonge ondernemer centraal staat, is een uitdaging die ze graag met beide handen aanpakt!

Projecten: Boerenkansen, BoerVeilig, Ketenbeleid Fryske Marren en Studiereis Varkenshouderij.

Roos Roeleveld

Projectmedewerker/ -leider

Roos is een nuchtere Twentse boerendochter die staat voor een toekomstbestendige agrarische sector. Na haar studie in Wageningen is het opzetten van (agrarische) projecten en deze succesvol tot uitvoering brengen, helemaal haar ding geworden. Dankzij haar brede interesse en achtergrond is ze flexibel in te zetten. Naast haar werk bij NAJK is ze namelijk ook werkzaam bij een van de agrarische collectieven, helpt ze mee op de boerderij en heeft ze met haar zussen een stichting waarmee ze bloemrijke akkerranden aanlegt bij grondeigenaren.

Projecten: BoerNatuurlijk en Wei & Maatschappij

Piet Almeloo, directeur

Om leiding te geven aan de organisatie zocht NAJK een enthousiaste en ondernemende directeur met affiniteit voor het platteland en agrarisch werk. En die heeft NAJK gevonden! Opgegroeid in en met de agrarische sector zet Piet zich graag in voor de toekomst van de jonge generatie boeren. Medewerkers in hun recht te zetten, de interne organisatie op orde hebben en projecten voor de jonge boeren uit (laten) voeren en opzetten, zijn zaken waar de nieuwe directeur energie van krijgt. Hij werkt dan ook niet voor niks onder het motto van Steven Covey: ‘Nothing is more bonding than creating together.’

Benieuwd geworden naar de rest van het NAJK-team?

Neem snel een kijkje www. najk.nl/over-najk/de-mensenachter-najk of scan de QR-code.

Brood van eigen bodem vergt keteninspanning

Waar komt mijn voedsel eigenlijk vandaan? De consument stelt zich steeds vaker die vraag. Het is lastig om uit te leggen dat het graan van Nederlandse akkerbouwers niet in ons eigen brood terechtkomt. Als alle schakels in de keten zich ervoor inzetten, kan het wél. Met de ‘Intentie van Nijkerk: Wij gaan voor eigen graan’ is een eerste stap gezet.

De intentie werd getekend op de Themadag Granen, die plaatsvond op 24 maart in Nijkerk. Alle deelnemers aan de dag, die afkomstig waren uit de hele Nederlandse keten van graan tot brood, zetten er hun handtekening onder. BO Akkerbouw, Het Comité van Graanhandelaren en het Nederlands Bakkerij Centrum (NBC) organiseerden samen deze dag.

In lijn met Nationale Eiwitstrategie

Te gast was minister Staghouwer, die refereerde aan het belang van de Europese graanhandel en -productie, die door de oorlog in Oekraïne in een nieuw daglicht is komen te staan. De minister, vroeger eigenaar van een bakkerijketen, gaf aan zich verbonden te voelen met het gekozen thema. Het vraagt om samenwerking van alle schakels in de keten, van graan tot brood. Staghouwer benadrukte in zijn inleiding de Nationale Eiwitstrategie, die tot doel heeft om de komende jaren de zelfvoorzieningsgraad van plantaardige eiwitten te vergroten. Graan is na vlees en zuivel de derde eiwitbron voor consumenten.

Meer weten over de activiteiten van BO Akkerbouw?

Scan de QR-code om je aan te melden voor de nieuwsbrief.

Denktank gaat aan de slag

De deelnemers van de Themadag Granen gaven aan dat zij samen met alle schakels in de keten – producenten van zaaizaad, telers, collecteurs, handelaren, molenaars, bakkers en supermarkten – willen optrekken om ‘Nederlands graan voor Nederlands brood’ mogelijk te maken. De directeuren van Het Comité van Graanhandelaren, het NBC en BO Akkerbouw ontvouwden daartoe samen een plan van aanpak. Met dat plan is een denktank na 24 maart direct aan de slag gegaan. André Hoogendijk van BO Akkerbouw: “Alle schakels in de keten willen deze stap zetten. Voor elke schakel hoort daar ook een verdienmodel bij. Voor jonge akkerbouwers kan dit perspectief bieden.”

Gezocht: socialmedia-talent!

Ben jij een student of jonge zzp’er met een akkerbouwconnectie en een passie voor social media? En heb je een paar uur per week over? Dan zijn we op zoek naar jou! BO Akkerbouw wil social media actiever gaan inzetten om akkerbouwers te bereiken. Daar kunnen we jouw talent goed voor gebruiken. Interesse? Stuur een berichtje naar Jeannet Pennings, pennings@bo-akkerbouw.nl of 06-12662499.

Minister Staghouwer benadrukte in zijn speech de Nationale Eiwitstrategie

Beeld: Wim van Vossen en Elizabeth Heijblom

bedrijfsovername, in gesprek met…

De familie

De kijk van agrocoach

Dik Veefkind

In dit artikel gaan we het hebben over de familie rondom de start van een bedrijfsovername. Hoe bespreek je dingen met elkaar en zorg je dat iedereen erbij betrokken wordt? Om hier antwoord op te krijgen heeft er een interview plaatsgevonden met de familie Haijtink-Braakman.

Tekst en beeld: Nelia Suurland en Lucie Veneklaas

Maatschap Haijtink-Braakman is een melkvee- en zeugenbedrijf gelegen in het Gelderse Laren met twee vestigingen. In totaal wordt er 30 hectare (ha) grond bewerkt, waarvan 6 ha maïs en de overige 24 ha grasland.

Maatschap Haijtink-Braakman is al sinds 2000 een maatschap met drie ondernemers: Henk, Bert en Wilma (vrouw van Bert). Bert en Wilma hebben drie kinderen, maar geen van de kinderen heeft interesse om het bedrijf voort te zetten. Henk en Hermien hebben twee kinderen. De oudste heeft een andere baan en de jongste zoon, Frank, staat op het punt om toe te treden tot de maatschap. Hij zou in de toekomst het bedrijf wel over willen nemen. Binnen de maatschap, en vooral binnen het gezin van Henk, vinden veel gesprekken plaats over de overname. Henk is altijd open geweest naar zijn zoons over het bedrijf, maar heeft zijn zoons ook altijd vrijgelaten in hun toekomstplannen. “De interesse

voor het bedrijf moet uit henzelf komen, want hier is veel passie voor nodig en dit kun je niet afdwingen”, geeft hij aan. De eerste stap is het gesprek aan tafel, bijvoorbeeld tijdens het eten. Dan is iedereen uit het gezin aanwezig, krijgt iedereen mee wat er gaande is en kan iedereen zijn ideeën/meningen delen. Dit is een goede manier om het gezin erbij te betrekken. De meer bedrijf gerelateerde onderwerpen, zoals het maatschapscontract, besprekingen met de bank of boekhouder en stappen richting de toekomst, worden voornamelijk met de drie maten en Frank besproken/gedaan. Wel communiceren ze alles weer met de gezinnen. Transparantie is een belangrijk woord hierin. Ter ondersteuning van de communicatie heeft de familie ook een WhatsAppgroep. Hierin kan worden geouwehoerd, maar er worden ook afspraken gemaakt over bijvoorbeeld het bemesten/inkuilen en er worden ideeën voor de toekomst gedeeld. Dit is een

Dit artikel is het tweede artikel uit de reeks ‘Expeditie Bedrijfsovername, in gesprek met..’, waarin twee studenten van Aeres Hogeschool Dronten in gesprek gaan met de verschillende personen binnen een bedrijfsovername. Maandelijks delen we een update op www.najk.nl/bedrijfsovername-projecten.

“Wat me opvalt in dit verhaal is dat Henk altijd open is geweest over het bedrijf en dat hij zijn zoons vrijlaat in hun toekomstplannen. Deze twee aspecten zijn al een belangrijke voorwaarde voor het goed kunnen blijven praten met elkaar. Ik ben wel benieuwd wat er gaat gebeuren op het moment dat er door de zoons keuzes gemaakt worden die Henk minder goed ziet zitten. Wat doe je dan? Hoe kom je eruit met elkaar? Mooi ook om te lezen dat er in het gezin veel gesproken wordt over (de toekomst van) het bedrijf. Zo groei je samen ergens naartoe. Omdat het bedrijf twee locaties heeft met twee gezinnen, is het risico aanwezig dat iedereen op een eilandje terechtkomt. In deze situaties adviseer ik altijd om een structureel werkoverleg in te stellen: elke week op een vast moment. Werk met een agenda en actiepunten. Kijk even terug op de vorige week: wat ging goed? Wat kan beter of anders? Kijk ook vooruit: wat komt er op ons af de komende week? Waar moeten we over beslissen? Wie gaat wat doen en wanneer is het klaar?

Giet je afspraken niet in beton, want vaak spelen er onverwachte zaken een rol die je planning in de war gooien. Het belangrijkste is: kom en blijf met elkaar in gesprek. Samenwerken is communiceren!

goede ondersteuning om met elkaar te communiceren. Helemaal omdat er twee gezinnen en verschillende locaties zijn, waardoor je elkaar niet dagelijks fysiek spreekt. WhatsApp is natuurlijk geen vervanger voor echte communicatie, want serieuze zaken moeten ook serieus met elkaar besproken worden, maar het zorgt er wel voor dat iedereen erbij betrokken wordt en zich gehoord voelt. Ook algemene interesse in de kinderen die het bedrijf niet over willen nemen, is volgens de familie Haijtink, super belangrijk. Dit maakt dat iedereen zich ook fijn voelt om dingen te delen.

Is er nog wel toekomst voor de trotse jonge boer?

Bart Stegink

Leeftijd: 24

Varkenshouder in het Overijsselse Bathmen

Als ik denk aan trotse jonge boeren, dan denk ik aan jongeren die er nog zin in hebben om te gaan boeren in ons mooie Nederland.

Jongeren die, ondanks dat het tegenwoordig bijna onmogelijk wordt gemaakt, ons van hoge kwaliteit voedsel willen blijven voorzien.

Op dit moment speelt er veel in Nederland, Europa en de rest van de wereld. Van oorlog tot stikstofcrisis. Op de ene plek worden er boerenbedrijven beschoten door Russische raketten om zo een voedselschaarste te creëren. Varkensboeren in Oekraïne moeten hun varkens in laten slapen, omdat het voer simpelweg niet meer bij de dieren kan komen: de wegen zijn onbegaanbaar.

Voedselzekerheid is een begrip dat steeds belangrijker wordt, niet alleen in de wereld, niet alleen in Europa, maar ook in Nederland. ‘Nederland is toch voldoende zelfvoorzienend?’, wordt er vaak gezegd. We zijn een exporterend land. Streekproducten groeien hard, maar wanneer is iets een streekproduct? In Amerika heb je de zogeheten 100 Miles shops waarin ze ‘streekproducten’ verkopen. Dit is omgerekend ongeveer 160 kilometer. Ook de landen om ons heen moeten voldoende voedsel hebben om hun burgers te voeden. Daarom is het belangrijk dat we trotse jonge boeren houden in Nederland om voldoende voedsel te blijven produceren.

Deze column schreef Bart voor Trotse Jonge Boeren, een initiatief van het Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt (BAJK). Op hun website en Facebookpagina laten de jonge boeren van Nederland met trots zien dat ze dag in dag uit met passie, zorg en liefde voor hun boerenbedrijf klaarstaan.

Lijkt het je ook leuk om een keer een column te schrijven?

Neem dan contact op via vivianne@trotsejongeboeren.nl.

Linkse propagandaclubjes ‘framen’ dat er op onze Nederlandse landbouwgronden ook prima plantaardig voedsel als soja verbouwd kan worden. In de realiteit zijn de meeste Nederlandse landbouwgronden waar gras en maïs worden verbouwd over het algemeen niet geschikt voor andere teelten. Dit zijn vaak schrale zand- of veengronden waar geen andere gewassen willen groeien. Doordat we hier gras en maïs verbouwen en dit kunnen voeren aan onze dieren, wordt de landbouwgrond goed benut en creëren we zo zuivel- en vleesproducten door optimaal gebruik te maken van onze grond.

Ondertussen wordt er door de stikstofcrisis geprobeerd om zoveel mogelijk boeren weg te jagen uit Nederland. Waar het eerder nog ging over boeren die door innovatie en nieuwe vormen van landbouw stikstof kunnen reduceren, gaat het nu vooral over het onteigenen van boeren.

Als trotse jonge boeren moeten we van ons laten horen. We moeten laten zien dat wij de toekomst zijn van de landbouw in Nederland. Als jongeren laten we zien wat we belangrijk vinden. We willen best veranderen, maar dan moet er wel ruimte zijn om dit te kunnen doen. De landbouw hoort bij Nederland en daar zijn we als jonge boer maar wat trots op!

De politieke thema’s onder de loep

Achter de schermen behartigt NAJK de belangen van de jonge boeren en tuinders in de politiek. Ingewikkelde dossiers, zoals het klimaatdossier, het bedrijfsovernamefonds en het stikstofbeleid, zijn hier aan de orde van de dag. Het is een kleine greep uit de onderwerpen waar de dagelijks bestuurders zich keer op keer voor blijven inzetten. Hoe ziet deze belangenbehartiging er precies uit?

En waar is NAJK momenteel druk mee? We geven je graag weer een uitgebreide update!

Visie varkenshouderij

Daar is hij dan eindelijk: de visie van NAJK op de varkenshouderij!

Afgelopen maanden heeft NAJK hard gewerkt om input op te halen bij de leden en daaruit een visie op de toekomst van de varkenshouderij op te stellen. Met deze visie gaan we op pad om met beleidsmakers, bedrijfsleven, agrarisch onderwijs en andere betrokkenen in gesprek te gaan en samen stappen te zetten in de realisatie hiervan.

Scan de QR-code en lees de visie!

Lukt het niet met scannen? Op www.najk.nl/over-najk/standpunten vind je alle visiestukken en standpunten van NAJK.

Tekst: Neline Both (algemeen secretaris NAJK) Beeld: Henk van Ruitenbeek

Derogatie

NAJK heeft grote zorgen over het, tot op heden, uitblijven van duidelijkheid over derogatie. De derogatie is een van de onmisbare bouwstenen om toekomstperspectief voor jonge boeren te creëren. Zeker in samenhang met de opgaves die op ons afkomen, als water, klimaat, stikstof en het uitblijven van een duidelijk toekomstperspectief voor de jonge boer in de gebiedsgerichte aanpak, is derogatie van groot belang. NAJK heeft daarom de minister opgeroepen om te gaan staan voor derogatie en actief met Brussel het gesprek te voeren. De minister heeft in een Kamerbrief aangegeven dat hij inzet op verlenging van de derogatie, maar dat hij zich ook hard maakt voor kunstmestvervangers. Voor NAJK is de huidige derogatie topprioriteit en dé manier om de waterkwaliteit te verbeteren. De Europese Commissie (EC) ziet echter dat de waterkwaliteitsdoelstellingen in sommige gebieden nog steeds niet zijn gehaald en dit bemoeilijkt het proces van derogatie. Ook via internationale contacten voert NAJK gesprekken om het belang van derogatie te onderstrepen.

Geborgde waterschapszetels

Het algemeen bestuur van een waterschap wordt eens per vier jaar gekozen via waterschapsverkiezingen. Daarnaast wordt er een aantal zetels uitgegeven aan vertegenwoordigers vanuit de landbouw, het bedrijfsleven en beheerders van natuurterreinen. Deze benoemde vertegenwoordigers worden geborgde of gereserveerde zetels genoemd. De speciale status van geborgde zetels is in opspraak, omdat dit niet meer zou passen binnen een democratisch gekozen bestuur. In november 2021 stuurde Tweede Kamerleden Laura Bromet (GroenLinks) en Tjeerd de Groot (D66) een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer om de geborgde zetels af te schaffen. NAJK is daar fel op tegen en heeft daarom de afgelopen maanden, samen met LTO, VNO-NCW, NVWB en FPG, gestreden voor het behoud van de geborgde zetels. Gezamenlijk is er een brief gestuurd naar de Tweede Kamer en er is hard gelobbyd bij de partijen die nog twijfelden. Inmiddels heeft een aantal partijen toegezegd tegen te stemmen, maar om een meerderheid te behalen is een tegenstem van PVV nodig. Farmers Defense Force (FDF) is in actie gekomen door een voorbeeldmail op te stellen die gestuurd kan worden naar de PVV-fractie. Binnen het AJK is deze actie ook doorgezet. Op woensdag 18 mei was er een vervolg van het Kamerdebat over het wetsvoorstel waarin CristenUnie en JA21 een amendement indienden. De partijen stellen voor om het aantal geborgde zetels terug te brengen naar zes met een gelijkmatige verdeling: twee voor natuur, twee voor gebouwd (bedrijven) en twee voor ongebouwd (landbouw). Op moment van schrijven is het nog onduidelijk of een meerderheid van de Tweede Kamer instemt met dit voorstel.

7e actieprogramma

De maatwerkaanpak is een alternatief voor het 7e actieprogramma Nitraatrichtlijn en is opgesteld door verschillende partijen in de landbouwsector. Om te testen hoe deze aanpak in de praktijk zou uitpakken, is er een klankbordbijeenkomst met verschillende (jonge) boeren geweest. Deze zomer moet de uitwerking van de maatwerkaanpak afgerond zijn en zal er door de sector en de overheid besloten worden of deze doorgang vindt.

Stikstof en GGA

Op vrijdag 1 april heeft de minister van Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal, een Kamerbrief gestuurd met daarin de hoofdlijnen van de gecombineerde aanpak stikstof, water, natuur en klimaat. De minister geeft in de brief aan dat zij de kritische depositiewaarde (KDW) hanteert als belangrijke indicator voor de druk van stikstof. NAJK vindt deze focus gevaarlijk voor het behalen van doelstellingen in de gebiedsgerichte aanpakken (GGA). Er zijn namelijk ook andere factoren heel belangrijk. In sommige gebieden is het zelfs helemaal niet mogelijk om aan de kritische depositiewaarde te voldoen. NAJK heeft daarom het kabinet opgeroepen deze los te laten en zich te richten op het echte doel: de staat van instandhouding. In het Kamerdebat op 19 april hebben Derk Boswijk (CDA), Thom van Campen (VVD), Tjeerd de Groot (D66), Pieter Grinwis (CU) en Roelof Bisschop (SGP) een motie ingediend om het behalen van de instandhoudingsdoelen als uitgangspunt te nemen in plaats van de KDW. Deze motie is met een meerderheid in de Tweede Kamer aangenomen.

In de maanden mei, juni en juli van 2022 willen de ministers van LNV verschillende zaken naar buiten gaan brengen. NAJK is volop in gesprek met het ministerie van LNV om hier input op te geven en ook de provinciale AJK’s zijn volop in gesprek met de provincies. Gebiedsprocessen zonder toekomstperspectief hebben geen zin!

Grondcoöperatie

Melkveehouder Pieter van der Valk uit Ferwoude heeft Grondcoöperatie Rijkdom opgericht. Dit is een initiatief waarmee boeren een deel van hun aan te kopen grond kunnen laten financieren door particulieren. Samen met provincie Fryslân, Rabobank, LTO Nederland en BoerenNatuur ziet NAJK veel potentie in deze alternatieve manier van grondfinanciering. De agrariër levert hiermee een meerwaarde aan de ecologische toestand van de grond, waar de agrariër een gunstig rentetarief voor terugkrijgt. Het initiatief begint in Friesland en kan later worden uitgerold over de rest van Nederland.

Ben je enthousiast en wil je meer weten? Scan de QR-code en luister de podcast over Grondcoöperatie Rijkdom!

Waardecreatie in Ketens (WiK)

Samen met Rabobank en LTO is NAJK druk bezig om waardeketens op te zetten. In de vorige BNDR vertelden wij over de gesprekken die zijn gevoerd met diverse supermarkten. Deze gesprekken gaan nog steeds door. Daarnaast is in de afgelopen periode met de WiK-partners een gesprek met het ministerie van LNV geweest over labeling en basisstandaarden op Europees niveau. Dit gesprek is ook bijgewoond door de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) en het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL). Hierin hebben wij gezamenlijk de volgende twee standpunten naar voren gebracht:

1. Er moeten Europese wettelijke basisstandaarden komen.

2. Er moet consensus zijn over wetenschappelijk geverifieerde methodieken die normen kunnen berekenen op Europees niveau. Op deze manier kan een Nederlandse boer met zijn/haar keten laten zien dat hij/zij veel beter scoort op bijvoorbeeld broeikasgassen, dan zijn of haar collega in een andere EU-lidstaat en hiervoor een meerprijs afdingen die leidt tot een eerlijke verdeling in een waardeketen.

Perspectief

In de planning van minister Staghouwer staat dat er voor deze zomer een Kamerbrief komt over het perspectief voor de landbouw. Om het ministerie en de minister input te geven over hoe de melkveehouderij kan werken aan opgaves, organiseerde NAJK samen met partners uit de Zuivelketen een werkbezoek op een melkveebedrijf. Door te laten zien hoe de melkveehouderij verschillende tools inzet om duurzaamheidsdoelen te halen, waarmee de bedrijfsvoering wordt versterkt en je toekomstperspectief creëert, hebben we een handreiking gedaan aan de minister. Voorbeelden waren het toepassen van weidegang, verlagen van de foodprint en de reductie van antibioticagebruik. Perspectief is wat (jonge) boeren en tuinders nodig hebben! Samen met haar provincies heeft NAJK daarom een document opgesteld waarin staat wat daarvoor noodzakelijk is. NAJK heeft hier rechtstreeks met de minister over gesproken en zal er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de minister zo veel mogelijk van deze input meeneemt.

Dit lobby-artikel is half mei geschreven, waardoor sommige informatie op het moment van lezen hier en daar dus wat verouderd kan zijn. De meest actuele informatie vind je altijd via www.najk.nl/nieuws.

Veilig werken op agrarische bedrijven

Interpolis werkt samen met de agrarische sector aan de veiligheid van bedrijven

Zo laten steeds meer ondernemers hun elektrische installaties keuren en de vaak onzichtbare gebreken op tijd herstellen. Dat is belangrijk om brand of letsel te voorkomen. En voor de continuïteit van het bedrijf.

De Interpolis Elektrakeuring is er voor alle ondernemers, ook als je niet bij Interpolis verzekerd bent.

Focus op wat echt belangrijk is.

Ontdek de voordelen van de Interpolis

Elektrakeuring voor jouw bedrijf op: Interpolis.nl/elektrakeuring-agro

BoerVeilig zet de

veiligheid op 1!

NAJK zet zich samen met NMV, LTO Nederland, NZO, ZuivelNL en Stigas in voor BoerVeilig: een project om de veiligheid in de melkveehouderij te verbeteren. Met dit project willen we bewustzijn creëren en daarmee (dodelijke) ongevallen proberen te voorkomen. Wist je dat je op www.boerveilig.com heel veel handige overzichten, tests en ervaringsverhalen kunt vinden?

Je kunt ook een BoerVeilig-avond aanvragen voor jouw AJK of studiegroep!

Tekst: Christel Klok (communicatiemedewerker NAJK) Beeld: Jan Aantjes

Ervaringsverhalen

De veiligheid op een boerenerf is helaas niet altijd zo vanzelfsprekend als het lijkt. Jonge kinderen die vrolijk spelen en zich van geen kwaad bewust zijn, een doldwaze stier of nét even niet goed opletten in de trekker kan soms nare gevolgen hebben.

Op www.boerveilig.com/Persoonlijke-verhalen vertellen collegaboeren hun verhaal. Heb jij ook wel eens in een situatie gezeten die niet zo veilig was? Lees snel verder! Lees snel verder!

Boek een avond met BoerVeilig!

Organiseer een ‘BoerVeilig’-avond voor jouw AJK of studiegroep! Tijdens deze avond vertelt een veiligheidsdeskundige van Stigas, wat zij allemaal tegenkomen onderweg. Aan de hand van foto’s, filmpjes en goed/ fout-voorbeelden gaan we het gesprek met jullie aan. Indien mogelijk met een interactieve rondgang op het melkveebedrijf. Zodat we allemaal veilig en met plezier kunnen werken!

WAT: BoerVeilig-avond. We starten met een korte toelichting op het project, daarna gaan we gelijk aan de slag met voorbeelden uit de praktijk.

WIE? Boek deze avond nu voor jouw AJK/ JAV of studiegroep

WAAR: Op de melkveehouderij van één van de deelnemers

KOSTEN: Geen

INTERESSE? Stuur een mailtje naar mholtland@najk.nl

Hoe veilig boer jij?

Als ondernemer wil je het beste uit jezelf, het bedrijf en de mensen met wie je samenwerkt halen. Maar natuurlijk wel op een zo veilig mogelijke manier. Woon en/of werk jij op de boerderij en wil je graag weten hoe het er met de veiligheid op jouw bedrijf voor staat?

Scan de QR-code en doe de test!

De provinciale AJK’s vormen de schakel tussen de lokale AJK’s en NAJK. Via de ‘Uit alle hoeken’ houden we jullie op de hoogte van het laatste nieuws binnen de provincies.

AJF heeft de wind

eronder!

De Agrarische Jongeren Friesland (AJF) is de grens over van duizend leden! Het is dé plek waar jonge boeren hun stem kwijt kunnen en deze stem wordt steeds belangrijker. Hoewel het aantal boerenbedrijven daalt, merken ze in Friesland een toenemende belangstelling van jonge boeren en tuinders om lid te worden. Redeneren vanuit de blijver verklaart de groei van het aantal leden. Dit bleek ook uit de grote opkomst bij de algemene ledenvergadering begin mei. De aanwezige leden, sponsoren en relaties hebben een actieve en waardevolle bijdrage geleverd aan deze vergadering. Aansluitend heeft NAJK-voorzitter Roy Meijer de Friese leden een goede presentatie en indruk gegeven rondom het reilen en zeilen binnen NAJK.

GAJK Intensieve Veehouderij Beurs

Papendal

Vorige maand was het GAJK-bestuur aanwezig tijdens de Intensieve Veehouderij Beurs in Papendal. Dit deden ze samen met studenten en docenten vanuit Aeres Hogeschool Dronten en het BAJK-bestuur. GAJK kijkt terug op een geslaagde beurs met veel interessante gesprekken!

Op de beurs in Vlagtwedde

Het GrAJK is deze maand weer aanwezig op de Landbouwbeurs in Vlagtwedde! Het is de grootste buitenbeurs van het noorden die, naast het zakelijke karakter, vooral bekend staat om de gezelligheid en sfeer. Kom jij ook langs op 17, 18 of 19 juni?

BAJK Wil jij ook aan het woord bij

Trotse Jonge Boeren?

De rubriek ‘Trotse Jonge Boer(in) aan het woord’ verschijnt iedere week op de Facebookpagina van Trotse Jonge Boeren. Een jonge boer(in) vertelt over zichzelf, wat er gedaan wordt in het dagelijks leven en wat hem/haar een Trotse Jonge Boer maakt. Met een leuke agrarische foto erbij is dit een regelrechte hit op Facebook!

Ook graag jouw verhaal vertellen? Stuur dan je stukje tekst en foto naar vivianne@trotsejongeboeren.nl.

OAJK In gesprek over

de GGA

in Overijssel

Eind april is OAJK met 30 jonge Overijsselse boeren in gesprek geweest met de provincie over de gebiedsgerichte aanpak (GGA). Een geslaagde avond waar een basis voor verdere samenwerking is gelegd.

In juni organiseert OAJK per gebiedstafel een bijeenkomst om samen met de provincie na te denken over de opgaves en de toekomst van de jonge boer. Komen jullie ook? Houd de Facebookpagina van OAJK in de gaten voor de exacte data!

HAJK met gedeputeerde van landbouw Kennismaking

In mei hebben de (H)AJK-bestuurders kennis mogen maken met Mirjam Sterk, de nieuwe gedeputeerde van landbouw van de provincie Utrecht. In het zonnetje bij landwinkel en melkveebedrijf De Kastanjeboom, in Bunschoten-Spakenburg, hebben ze gesproken over wat er in de provincie speelt en wat er voor de jonge boeren belangrijk is. #toekomstperspectief

Gezond produceren met schoon drinkwater

Schoon en vers drinkwater is uitermate belangrijk. Water is de belangrijkste voedingsstof voor kippen. Drinkt een kip of kuiken onvoldoende? Dan eet zij waarschijnlijk ook niet genoeg. Bij leghennen heeft de waterkwaliteit een enorme invloed op de kwaliteit van de eieren. Een ei bestaat immers voor 65% uit water.

Benieuwd naar onze tips?

Vraag onze specialisten en lees meer op www.forfarmers.nl/pluimvee

AJK Gespot .............. Ederveen

In iedere BNDR zetten wij weer de spotlights op een andere AJK. Deze keer is het de beurt aan AJK Ederveen, één van de 14 regionale afdelingen van GAJK. Wij vroegen de voorzitter wat zij zoal organiseren in een seizoen en wat hun AJK nou zo bijzonder maakt.

Activiteiten van AJK Ederveen zijn..

Normaal gesproken organiseert AJK Ederveen van september tot april ongeveer iedere maand een activiteit voor haar leden. Dit doen ze zelfstandig of in samenwerking met de nabijgelegen AJK Stroe Wekerom. Ze gaan naar een boer in de buurt en nodigen daar een interessante spreker uit, organiseren een avond in hun vaste zaaltje bij het plaatselijke eetcafé ‘t Trefpunt of organiseren bijvoorbeeld een excursie naar een veevoederbedrijf of mestverwerker. Eén keer in de twee jaar organiseren ze in het najaar, samen met de agripartners, de zogeheten Agri-Meeting: een interessante avond met meerdere sprekers. Omdat de leden verspreid zitten over verschillende sectoren binnen de veehouderij, probeert het bestuur van AJK Ederveen, naast de algemene activiteiten, elk jaar een sectoravond te organiseren. Afwisselend zullen hier de sectoren varkens, kalveren, koeien en pluimvee aan bod komen. Dus qua activiteiten en excursies is er voor iedereen wat wils!

Het hoogtepunt van het afgelopen jaar is..

Daar hoeft de voorzitter van AJK

Ederveen niet lang over na te denken. Na een seizoen met weinig activiteiten en sociale contacten, was de startavond van het seizoen 2021-2022 een groot succes!

Het bestuur verwelkomde veel nieuwe

leden en onder het genot van een hapje en een drankje kregen ze een rondleiding op

de boerderij. Daarnaast vielen ook de excursie naar Greenferm in Apeldoorn, een specialist in mestverwerking, en de laatste avond in ’t Trefpunt georganiseerd door P. Bos veevoeders, bij de jonge veehouders in de smaak.

Als ik aan AJK Ederveen denk, denk ik aan.. Wilskracht, de schouders eronder en ‘we gaan ervoor’! Hoewel er in coronatijd maar weinig mogelijk was, bleef het bestuur kijken naar de mogelijkheden. Het verkiezingsdebat dat AJK Ederveen samen met de eerdergenoemde AJK’s, Plattelandsjongeren Gelderland - Utrecht (PJGU) en LTO organiseerde, vond een doorstart online.

AJK Ederveen kan niet zonder.. Haar leden en de belangenbehartiging! Er is niets wat een bestuur meer energie geeft dan een goede opkomst bij een avond of excursie. Ook je stem laten horen als jonge boer bij o.a. gebiedsprocessen en gemeentelijke overleggen in de omgeving, blijft daarnaast enorm belangrijk.

Wist je dat..

AJK Ederveen ook (jaarlijks) met zo’n 15 - 20 leden een kijkje neemt bij boeren in het buitenland? Samen met PJGU organiseren ze namelijk buitenlandse reizen. Zo zijn ze al in Duitsland (2018) en Ierland (2019) geweest. Waar de volgende reis naartoe gaat, blijft nog even een verrassing!

Nieuwe leden werven ze.. Simpelweg door avonden te organiseren. Er wordt een oproepje van de avond op Facebook geplaatst, de bestaande leden nemen introducés mee en na een paar leuke avonden worden deze jongeren vanzelf lid.

Onder welke provinciale AJK vallen jullie?

GAJK

Aantal leden +/- 55

Bestuursleden

Aart Jochemsen: voorzitter

Tijs Achterstraat: penningmeester Dennis de Laak: secretaris

Naast deze drie enthousiaste bestuursleden hoopt AJK Ederveen

binnenkort twee nieuwe bestuursleden te verwelkomen.

Aantal activiteiten per jaar +/- 8 activiteiten

Meest voorkomende sector

De intensieve sector (pluimvee, varkens, kalveren) en de melkveehouderij lopen aardig gelijk op.

Meer info?

Blijf op de hoogte van alle activiteiten via de Facebookpagina van AJK Ederveen.

Alle feitjes op een rij

Stuur je beste foto in en win De NAJK-trui!

De agrarische sector is natuurlijk de mooiste sector van Nederland en dat mag gezien worden! Scrol door je fotogalerij of maak een mooie foto van jouw bezigheden op land, deel dit pareltje met NAJK en wie weet maak jij straks ook de blits met een spiksplinternieuwe NAJK-trui!

Hoe werkt het?

Stuur uiterlijk 21 augustus 2022 jouw foto in via communicatie@najk.nl of deel deze onder de bijbehorende Facebook-post

Maximaal 3 foto’s per deelnemer (per inzending per BNDR)

Let op de kwaliteit van de foto’s

Je moet natuurlijk wel zelf de maker van de foto zijn!

De winnaar wordt in de volgende BNDR en op onze Facebookpagina bekendgemaakt.

Jouw ingezonden foto online delen?

Gebruik #jongeboeren of #jongetuinder en tag NAJK

WE HEBBEN EEN WINNAAR!

ALGEMENE VOORWAARDEN De maker van de winnende foto dient een NAJK-lid te zijn. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. De prijs is niet inwisselbaar voor geld. De maker van de foto geeft toestemming voor publicatie van de foto door NAJK en vrijwaart NAJK voor eventuele aanspraken aangaande het ingezonden materiaal.

De NAJK-t rui komt zo sne l moge l i j k jouw k ant op

De winnaar van dit kwartaal is: Martin Jansen

Zon-op-Dak

Duurzaam ondernemen op zonne-energie

Rabobank draagt graag bij aan toekomstbestendig leven, wonen en ondernemen. Daarom heeft Rabobank Zon-op-Dak in het leven geroepen: de eenvoudigste manier voor zakelijke klanten van Rabobank om duurzaam te ondernemen met zonnepanelen.

De voordelen van Zon-op-Dak:

> Bespaar op je energierekening en reduceer je CO2-uitstoot.

> Geschikt voor alle klanten: van mkb tot grootzakelijk, voor huurders en verhuurders.

> Vakkundige begeleiding van aanvraag tot aanleg door onafhankelijke Rabobank-partner.