Comeback 2 2023

VERLIES VAN NEDERLANDSE

GEESTELIJK VERZORGER ANNE KOOI

‘Gedetineerdenbezoek is theologie in de praktijk’

SCHRIJVEN ALS THERAPIE

Door te gaan schrijven kun je gaan groeien

HOU CONTACT MET HET

NUMMER 2 • 2023

WOORDZOEKER

Bij de woordzoeker zitten de woorden horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing (zie pagina 31).

AIRCO

ARRANGEMENT

BALLONVAART

BALSPEL

BIKINI

BOOT

CARAVAN

CRUISE

DIERENTUIN

DISNEYLAND

FEEST

GOLFEN

HITTE

HOTEL

HUIFKAR

HUISJE

JULI

JUNI

KUST

LEZEN

MUGGEN

NATUUR

ONTSPANNING

ONWEER

PRETPARK

REIS

ROUTE

RUST

SHIRT

SNACK

TENT

TERRAS

TIPS

VAREN

WANDELTOCHT

WATERSKI

IJSJE

IJSKAR

ZANDKASTEEL

ZEE

ZONNEN

ZWOEL

SUDOKU

Een sudoku is een puzzel van negen bij negen vakjes waarin een aantal reeds ingevulde getallen staan. Vul de overige vakjes in, zodat in elke horizontale lijn en in elke verticale kolom de cijfers 1 tot en met 9 een keer voorkomen. Verder is de puzzel ingedeeld in negen blokjes van drie bij drie, die elk ook weer eenmaal de cijfers 1 tot en met 9 moeten bevatten.

REDACTIONEEL

De wereld verandert en wij veranderen mee. Meningen, opvattingen, je kijk op de wereld. Niets zo flexibel als je gedachten. Ook bij Bureau Buitenland herzien we soms onze uitgangspunten en visie. Natuurlijk zijn jullie in het buitenland onze belangrijkste zorg en aandacht, maar inmiddels weten we dat ook het thuisfront aandacht verdient. Dat thuisfront, jouw vader, moeder, partner of die goede vriend die je gedurende jouw detentie bij staat. Ze regelen veel praktische zaken, plegen telefoontjes met instanties, spreken moed in als jullie denken dat er geen licht is aan het einde van de tunnel en houden jullie daarmee mentaal sterk. Ze willen maar één ding. Dat het goed gaat met jullie! En daarvoor moeten ze veel laten en doorstaan. Onbegrip en schaamte van (on)bekenden. En precies om die reden organiseren wij sinds een aantal jaren thuisfrontinformatiedagen. Op deze dagen kan het thuisfront zich omringen met gelijkgestemden en krijgen ze informatie van betrokken instanties. Nooit eerder heb ik gezien hoe fijn mensen het vinden om herkenning te hebben van mensen die weten wat ze doormaken. Er wordt verdriet gedeeld, maar vooral de kracht die onderling aan elkaar wordt doorgegeven is inspirerend. Zorg daarom dat je in contact blijft met jouw thuisfront. Ze geven zoveel kracht voor nu, en voor straks als je terug naar Nederland komt.

COLOFON Comeback is een uitgave van Stichting Epafras, Reclassering Nederland, Dutch&Detained en Lawyers Across Borders en wordt gratis verspreid onder Nederlandse gedetineerden in het buitenland. Hoofdredactie Mathijs Geluk / Epafras

Redactie Marjolein van Rotterdam Artdirectie Nienke Katgerman / Gront Medewerkers Sander Bouten / Global Village Media, Jarmila Thodé / Epafras, Melinda Lewis en Klasinet Lageman / Reclassering Nederland Bureau Buitenland, Sofie Bollen & Veerle Goudswaard / Dutch&Detained en Aimée Timorason & Robert Malewicz / Lawyers Across Borders Bladmanagement Arjen Duijts / Global Village Media

Strip Jesse van Muylwijck Puzzel Puzzelpro.nl Redactieadres Morssingel 5-7, 2312 AZ Leiden Email info@epafras.nl

Telefoon +31 (0)71 – 204 84 07 Mobiel +31 (0)6 - 255 90 281 (voor gedetineerden, familie en naasten) Website www.epafras.nl Stichting Epafras heeft tot doel geestelijke verzorging te bieden aan Nederlanders in buitenlandse strafinrichtingen. Epafras richt zich in deze geestelijke verzorging op iedereen die te kennen geeft daar behoefte aan te hebben.

DASSEN LEGGEN TREINVERKEER WEKENLANG STIL

In maart en april is de das, het nachtdier met de kenmerkende zwart-witte kop, niet weg te krijgen uit het nieuws. Het begint met dassen tussen Den Bosch en Boxtel. Zij ondermijnden het spoor en zorgden er zo voor dat treinreizigers de bus moeten pakken. Tussen Den Bosch en Nijmegen moeten treinen een maand later zeer langzaam rijden, onder meer doordat er dassenburchten zijn gevonden bij Geffen en Berghem. Ook in Friesland wordt het treinverkeer in dezelfde maand stilgelegd. Onder de A50 ontdekt men dassenburchten, zoals hun holen worden genoemd. Nóg een punt van zorg: dassen zijn niet de enigen die verkeerswegen onveilig maken. Ook bevers, muskusratten, konijnen en andere gravers voelen zich thuis in onze infrastructuur, schrijft De Groene Amsterdammer. Omdat bij Geffen en Berghem het treinverkeer vanwege werkzaamheden in de meivakantie toch stillag, heeft ProRail geprobeerd de burchten uit te graven en de dassen te verleiden om naar een gloednieuwe ‘kunstburcht’ te verhuizen, aldus het AD

RAKETWINST VOOR BOERBURGERBEWEGING

Het is uniek. De BoerBurgerBeweging (BBB) is bij de Provinciale Staten verkiezingen van maart 2023 de grootste geworden in alle provincies. Nooit eerder lukte een partij dat. En al helemaal geen nieuwkomer. De partij van Tweede Kamerlid Caroline van der Plas is in sommige provincies (zoals Drenthe en Overijssel) met afstand de grootste geworden, schrijft het AD. In Utrecht en Noord-Holland wint BBB nipt van GroenLinks en de VVD. Ook in zeker dertien waterschappen – er zijn tegelijkertijd met de verkiezingen voor de provincie ook waterschapsverkiezingen – is de partij de grootste. De Provinciale Staten kiezen de leden van de Eerste Kamer. Ook daar zal de verkiezingsuitslag een aardverschuiving tot gevolg hebben. De BBB komt waarschijnlijk uit op zeventien zetels in de Eerste Kamer en wordt

daarmee ruim de grootste. Waar er één grote winnaar is, zijn er vaak meerdere verliezers. Een van de partijen die het sterkst is achteruitgegaan, is Forum voor Democratie, de partij die in 2019 met twaalf zetels de grootste werd in de Eerste Kamer. Slechts twee senaatszetels blijven erover. In de provincies, en zeker ook in Den Haag, zoekt iedereen naar een verklaring. Velen komen uit bij de veronachtzaming van de provincie die al een poos aan de gang is. Ze worden gesteund door het rapport ‘Elke regio telt!’ van onderzoekers van drie van de belangrijkste adviesraden van de regering. Het rapport laat onder meer zien dat het Rijk vooral investeert in regio's die al economisch krachtig zijn, zoals de Randstad en de regio Eindhoven. Het rapport noemt de welvaartskloof 'principieel niet te rechtvaardigen'.

NEDERLAND MOET NU ECHT AAN DE SLAG MET KLIMAATDOELEN

Het kabinet heeft een akkoord bereikt over een pakket van meer dan honderd maatregelen, waarmee Nederland de klimaatdoelstellingen voor 2030 moet halen. 'De tijd van vrijblijvendheid is voorbij', zei minister Jetten. Kosten: ongeveer 28 miljard euro. In het plan is ook gedacht aan de lagere inkomensgroepen. De overgang naar een duurzamer leven moet voor iedereen toegankelijk zijn. Er zijn daarvoor allerlei nieuwe maatregelen aangekondigd. De opvallendste volgens Trouw: Zonneparken op zee; meer elektrisch rijden; plastic van hergebruikt materiaal; machines op elektriciteit; aangepaste energiebelasting (verduurzaming mag wat opleveren en vervuilers moeten meer betalen); en last but not least huurwoningen verduurzamen.

EU TIKT NEDERLAND OP DE VINGERS OVER WETS

Ook als het gaat over gedetineerden in het buitenland laat de Nederlandse overheid steken vallen. De overheid schiet tekort in de omgang met Nederlanders die in het buitenland zijn veroordeeld, maar hun straf hier (deels) willen uitzitten. Dat stelt de Europese Unie na eigen onderzoek, meldt de Volkskrant. De EU vindt het niet juist dat in Nederland de minister van Justitie en Veiligheid gaat over de WETS, dus of iemand hier zijn strafrestant mag uitzitten. Het hof Arnhem-Leeuwarden heeft slechts een adviserende rol, waardoor de procedure in Nederland vooral als ‘administratief’ moet worden beschouwd. De EU vindt dit onwenselijk en wil dat een rechter voortaan bepaalt of een Nederlander zijn buitenlandse strafrestant in eigen land mag uitzitten.

Caroline van der Plas

NACHTELIJK TREINONGELUK

In de nacht van 4 april rijdt bij Voorschoten een goederentrein op een kleine bouwkraan. Deze komt over het andere spoor te liggen, waarna de nachttrein op de goederentrein botst. De reizigerstrein ontspoort en komt in het weiland te liggen. Van de circa vijftig personen in de intercity raken er rond de dertig gewond, negentien van hen worden in het ziekenhuis opgenomen. De kraanbestuurder overleeft het niet.

RECHTEN GEVANGENEN ONDER DRUK

Volgens de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming gaat het niet goed met de zwaarste gevangenissen in Nederland. Omdat gedetineerden er te vaak hun criminele activiteiten vaak wisten voort te zetten ondanks dat ze vastzaten, zijn de regimes superstreng geworden. Te streng, volgens de Raad. De drie grondbeginselen van het gevangeniswezen staan erdoor onder druk. Die drie houden in dat de vrijheid van een gedetineerde niet meer dan noodzakelijk mag worden ingeperkt, dat zijn detentie gericht moet zijn op terugkeer in de samenleving (resocialisatie) en dat de gedetineerde menselijk moet worden behandeld. De drie beginselen volgen zowel uit de Nederlandse wet als uit Europese richtlijnen, schrijft NRC

BABY’S UREN PER DAG ACHTER SCHERM

Ook de schermtijd van (zeer) kleine kinderen neemt toe. NOS.nl schrijft in een bericht dat kinderen tot 6 jaar oud in vergelijking met eerdere jaren meer uren per dag voor een tablet, telefoon of televisiescherm zitten. Gemiddeld gaat het om honderd minuten per dag. Het mediagebruik begint al op zeer jonge leeftijd. Een op de vier ouders met een baby van negen maanden tot een jaar zegt dat hun kind minstens twee uur per dag naar een beeldscherm kijkt.

22 MILJARD NAAR GRONINGEN

Het kabinet trekt de komende dertig jaar 22 miljard euro uit voor het aardbevingsgebied in Groningen en Noord-Drenthe. De aardbevingen die hier plaatsvonden zijn een gevolg van de jarenlange aardgaswinning. Het kabinet belooft dat het ‘alles wat nodig is’ zal doen om de schade te vergoeden en te zorgen dat ‘iedereen een veilig huis heeft’. Om dit in een hoger tempo dan tot nu toe voor elkaar te krijgen, wordt het gemakkelijker gemaakt om geld te krijgen. Ook komt er een 'Economische Agenda'. Het Rijk gaat 7,5 miljard euro extra investeren in de leefbaarheid en de economie in Groningen om de 'ereschuld' voor de gevolgen van gaswinning in te lossen. Ook dit in de komende dertig jaar. Vinden de Groningers het genoeg? 'Te mager' vindt men het meestal in de regio. Het kabinet heeft dezelfde doelen als wij, stelde commissaris van de Koning René Paas. ‘Maar dat vergt grotere investeringen dan de regering nu biedt. Er moet gewoon meer geld bij.’

MASSADONOR MOET STOPPEN

Het zaad van de Haagse spermadonor Jonathan M. (41) werd jarenlang over de hele wereld gebruikt om vrouwen zwanger te maken. Zonder dat de moeders het wisten kregen zij een kind met honderden halfbroers en -zusjes. Hij loog, schrijft het AD, over de omvang van zijn donorschap. Toen duidelijk begon te worden hoe druk hij bezig was geweest zijn genen te verspreiden, probeerde een aantal moeders hem te stoppen. Maar de donaties gingen buiten de klinieken om en internationaal door. Daarom eiste een moeder samen met Stichting Donorkind bij de rechter een verbod op het voortzetten van de ‘obsessieve voortplantingsdrift’ van de massadonor. De rechter gaf de moeder gelijk. Jonathan M. mag geen zaad meer doneren. Doet hij dat toch, dan krijgt hij een dwangsom van 100.000 euro per keer.

Jonathan M. met zijn advocaat in de rechtbank

LIQUIDATIES ROND KROONGETUIGE

Vrijwel alles wat kon misgaan, is misgegaan in de beveiliging van de broer, de advocaat en de vertrouwensman van kroongetuige Nabil B. Het waren harde woorden die Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) eind maart uitsprak toen het zijn conclusies presenteerde over de liquidaties. De overheid is ernstig tekortgeschoten bij de beveiliging van advocaat Derk Wiersum, Peter R. de Vries en Reduan, de broer van kroongetuige Nabil B., vat het AD het rapport samen. In het rapport schetst de OVV hoe informatie die belangrijk was voor de veiligheid van ernstig bedreigde personen niet altijd gedeeld werd. De regie over de beveiliging was ook nog eens ‘versnipperd’ over landelijke en regionale diensten. Hierdoor kreeg het stelsel Bewaken en Beveiligen, dat in Nederland ernstig bedreigde personen bewaakt, niet alle informatie te horen die binnen de opsporingsdiensten bekend was.

ADVOCAAT INEZ WESKI VAST

Ze is een door vriend en vijand gerespecteerde advocaat. Toch wordt Inez Weski half april opgepakt en opgesloten in de cel. Het Openbaar Ministerie onderzoekt dan of zij informatie heeft doorgespeeld aan de vermoede criminele organisatie rond Ridouan T., meldt het AD. Ook wordt ze verdacht van deelname aan een criminele organisatie die bezig is met internationale drugshandel en witwassen, en het schenden van geheimen. In de gevangenis kondigt Weski aan dat ze stopt met de verdediging van T. Tegelijk maakt het OM bekend dat de Rotterdamse advocaat langer moet zitten.

RIJK KAN FLEXWONINGEN NIET KWIJT

Het kabinet trok via een razendsnelle aanbesteding tweehonderd miljoen euro uit voor de bouw van ruim tweeduizend flexwoningen. Nu de tijdelijke huisjes er zijn, verdwijnt een groot deel in de opslag, schrijft het Financieele Dagblad. Gemeenten en woningcorporaties zeggen geen plek te hebben voor de tijdelijke huisjes. Gemeenten hebben te maken met omwonenden die protesteren en corporaties twijfelen of de verhuur financieel uit kan. Hierdoor verdwijnen tientallen huizen in de opslag. Het is een flinke tegenvaller voor het kabinet, dat de bouw van tienduizenden tijdelijke huizen ziet als de snelste manier om het woningtekort terug te dringen. Je zet de flexhuizen snel in elkaar en de procedures om ze te plaatsen zijn korter.

LIEDJES, TYPETJES ÉN UNICEF

Nog een cabaretier stierf dit voorjaar: Paul van Vliet, op 87-jarige leeftijd. Ook al maakte hij zich onsterfelijk met liedjes en typetjes, en de laatste twintig jaar van zijn leven als voorvechter van de hulp aan kinderen. . Vooral Majoor Kees, Baron Taets van Avezaethe en Haagse Benny waren volgens het AD succesnummers. Drie liedjes die hits werden: Meisjes van dertien, Veilig achterop bij vader op de fiets en Pappa is blijven hangen aan de sixties. In 1992 werd Paul van Vliet door Audrey Hepburn geïnstalleerd als eerste Nederlandse ambassadeur van Unicef. Hij omschreef zijn werk voor de organisatie als ‘een van de belangrijkste vervullingen van mijn leven’.

Inez Weski

Peter R. de Vries

Paul van Vliet

MENEER DE BIE OVERLEDEN

HERTENKAMPEN VERDWIJNEN

Nederland telt zo’n 250 hertenkampen, landjes met hekken eromheen en herten erop, meestal damherten. Vaak zijn de kampen eeuwenoud en horen ze bij chique buitenplaatsen of landgoederen. Maar nu gaan de hertenkampen verdwijnen, schrijft Trouw Dat komt doordat de minister paal en perk heeft gesteld aan de exotische dieren die je mag houden. Op advies van wetenschappers kwam er een aangescherpte ‘positieflijst’ van dertig soorten hobby- en huisdieren die je mag houden. Damherten staan er niet op. Vanaf 2024 geldt er als gevolg hiervan een damhertenfokverbod en zo zullen de bestaande hertenkampen vanzelf ophouden te bestaan.

STEALTHING WORDT STRAFBAAR

Stealthing, het stiekem afdoen van een condoom tijdens de seks, wordt in de nieuwe zedenwet strafbaar gesteld. In het buitenland is dat vaak al zo, schrijft de Volkskrant. Stealthing is 'een rechtstreekse aantasting van de seksuele integriteit', mede door het risico op een soa of een ongewenste zwangerschap, schrijft minister Dilan Yesilgöz van Justitie aan de Tweede Kamer. Daarom wordt het stiekem afdoen van een condoom tijdens de seks in de nieuwe zedenwet opgenomen als een voorbeeld van misleiding die kan leiden tot vervolging voor verkrachting.

Alle kranten melden het zonder krommunicatie. Jemig de pemig! Mozes kriebel! Dames, heren ook: de leukste krasse knar, Wim de Bie is dood. De langste helft van het fijnste tv-duo ooit: Van Kooten en De Bie. Er is een monument heengegaan, en wel hierom: Van die dingen ja. Weet-je-wel-weet-je-niet. Natuurleuk! En dergelijke. Doemdenken deden we al een tijdje. Meneer De Bie, alias Frank van Putten, Van Es, Aad van der Naad, Ab van der Laak, Diana Charité, Dirk (de dakloze) enz. enz. was niet dronken als een aardbei of stoned als een garnaal, wel al jaren ziek. Toch kwam de laatste bladzijde van zijn bescheurkalender op 27 maart als een schok. Meneer De Bie is naar de hemel gevaren. Een treurdag voor heel Nederland, zeker voor wie zich tot de oudere jongeren mag rekenen.

DUURSTE DIJKVERZWARING IN… ZWOLLE!

Niet een kustplaats heeft straks de duurste dijk van Nederland, maar Zwolle, schrijft de Volkskrant. Dat moet, omdat Zwolle op een plek ligt die te kampen kan krijgen met heel veel water tegelijk. Bijvoorbeeld bij een zware noordwesterstorm die over het IJsselmeer raast, met tegelijkertijd hoosbuien. Al het water komt dan samen in Zwolle en drukt zwaar op de stadsdijken. Vandaar dat er 301 miljoen euro geïnvesteerd gaat worden in het versterken van zeven en een half kilometer dijk; veertigduizend euro per meter. Volgens hoogleraar overstromingsrisico Matthijs Kok (TU Delft) is vijfduizend euro per meter normaal, met uitschieters bij complexere projecten tussen de tien- en twintigduizend euro.

‘WIJ’ WAREN NIET WIT

Uit een grote studie van dna-gegevens van vroeg-moderne Europeanen blijkt dat 'een witte oerpopulatie' naar het rijk der fabelen kan worden verwezen. De jagers-verzamelaar die rondzwierven in Doggerland (in onze kuststreek), hadden een donkere huid en vaak lichte ogen. Dat blijkt uit genetische analyse van acht stukjes menselijk bot, die vrijwilligers de afgelopen jaren opraapten aan de Hollandse kust en vissers vonden in hun netten.

Wim de Bie en Kees van Kooten

SAMEN LIJDEN SAMEN STRIJDEN

Als je in een buitenlandse gevangenis terechtkomt ben je gericht op jezelf. Je moet overleven. Maar je bent niet de enige die in een survivalsituatie terechtkomt. Ook het thuisfront komt in een achtbaan terecht. Goed om te beseffen, en ook om te weten dat er hulp is. TEKST:

1DE EERSTE FASE • ONZEKERHEID

In het begin overheerst de onzekerheid. Bijna elke gedetineerde heeft een periode waarin hij of zij geen idee heeft wat er gaat gebeuren. Voor het thuisfront geldt dit ook. Vaak duurt het lang voor je iets hoort. Het is voor iedereen een stressvolle tijd.

Bij beide vrouwen kwam het nieuws rauw op hun dak. Maria en Luca hadden allebei geen

idee dat een familielid in de gevangenis zou kunnen belanden. Luca was niet thuis toen het gebeurde. 'De politie belde me. Dan

schrik je je echt kapot. ‘En wat nu?’, denk je en je weet het antwoord niet. Ik wist niets, in de eerste week niet eens waar hij was. Uiteindelijk bleek mijn man in een Nederlands Huis van Bewaring te zitten. De toegewezen advocaat vertelde dat een ander land om zijn uitlevering had gevraagd. Na enkele maanden is hij daarheen gebracht.' Het eerste signaal dat Maria en haar broer en zus kregen was een telefoontje van de vriend van hun jongste broer. De vriend vertelde dat hun broer niet thuis was geweest voor een afspraak. 'Het was raar', zegt Maria. 'Deze vriend had op alle mogelijke manieren contact gezocht, maar Joop reageerde nergens op. Een paar dagen later kregen

Marjolein van Rotterdam

OOK AAN HET THUISFRONT STAAT HET LEVEN OP ZIJN KOP

wij op de familieapp een bericht. ‘Ik zit in het buitenland en heb een vliegticket gekregen en een kaartje voor de Formule 1.’ Joops broer en zussen waren ongerust. 'Joop is ernstig ziek', zegt Maria. 'Dan ga je toch niet zomaar weg zonder dat te melden?' Een paar dagen later kwam er meer helderheid. Een andere vriend (de enige van wie hun broer het telefoonnummer uit zijn hoofd wist) was ’s nachts gebeld. Toen hij niet opnam had Joop iets ingesproken. Hij was opgepakt in het buitenland en mocht één iemand bellen.

STILTE

Daarna bleef het stil. Net als bij Luca, toen zij eenmaal wist dat haar man naar het buitenland was overgebracht. 'Ik wist naar welk land, maar het bleef lang onduidelijk naar welke gevangenis. Ook wist ik niets over bezoekmogelijkheden, bellen, post, of geld sturen. Je loopt tegen een muur op als er een familielid vastzit in het buitenland. Je voelt je onbegrepen en machteloos, want je spreekt de taal niet, hoe hard

je ook je best doet om die te leren. Als je de taal niet spreekt word je niet gehoord. Later heeft de advocaat documenten gestuurd over de gang van zaken in deze gevangenis. In het Frans, ja. Maar intussen kon ik dat wel een beetje begrijpen.'

Hulp komt langzaam op gang. Dat weet iedereen die is opgepakt in het buitenland en iedereen met een familielid of vriend in een buitenlandse gevangenis. Men loopt vaak niet zo hard voor die buitenlanders. De gevangenis moet ook nog eens toestemming hebben van de gedetineerde voordat ze de ambassade inlichten. Maar wat als dat in het Portugees wordt gevraagd? Lastig. En dan hebben Nederlanders naar verhouding nog geluk. Nederlandse ambassades hebben een consulair medewerker die op bezoek gaat bij landgenoten in de gevangenis en hun een informatiepakket brengt (behalve wanneer dat niet mag, zoals in China of Turkije).

Soms weten alerte familieleden het proces een beetje te versnellen. Zij vertellen de ambassade bijvoorbeeld zelf dat er een familielid in de gevangenis zit. Dan wordt het hulptraject in gang gezet. Maria was zo’n snelle vogel.

SCHAKEL

De contactpersoon is de belangrijkste persoon voor elke gedetineerde. Hij of zij is de schakel tussen binnen en buiten. Een contactpersoon is degene die via het ministerie op de hoogte wordt gehouden over alles wat met de naaste in de gevangenis te maken

heeft. Elk contactpersoon heeft een vast aanspreekpunt op het ministerie dat weer in direct contact staat met de ambassades. Ook is er voor de contactpersoon iemand bij Bureau Buitenland van de reclassering beschikbaar, kan hij/zij bellen met het IOS (de afdeling van het ministerie dat strafoverdracht naar Nederland regelt), of met een van de twee stichtingen die gedetineerden in het buitenland juridisch adviseren. De contactpersoon kan bij al deze organisaties met vragen terecht. De medewerker van Bureau Buitenland in Nederland wordt op de hoogte gehouden door de vrijwilligers van Bureau Buitenland ter plaatse. Deze vrijwilligers gaan ook op bezoek in de gevangenis. Wat lastig voor de familieleden thuis is: alles duurt lang. Je wilt het graag samen doen maar het contact verloopt indirect of gaat heel traag.

2DE TWEEDE FASE • DE HULP KOMT OP GANG

Iedereen in een buitenlandse gevangenis wordt geholpen als hij het formulier van Buitenlandse Zaken heeft getekend voor toestemming. De hulp bestaat uit bezoek van de ambassade, bezoek van een vrijwilliger van Bureau Buitenland en van een vrijwilliger van Epafras. Daar-

naast krijgt iedereen in de zorglanden een beetje geld, de Comeback gaat naar alle landen. Ook mag je één contactpersoon aanwijzen met wie het ministerie in Nederland contact houdt. NB: mensen die dit niet hebben gedaan kunnen hier altijd op terugkomen! Licht je landgenoten daarom in als je hoort dat zij geen hulp krijgen. Ze kunnen altijd het informatiepakket en Reclasseringsformulier aanvragen bij de ambassade. De tweede fase betekent voor het thuisfront informatie uitwisselen en vooral regelen, regelen, regelen. Dit blijkt vaak veel tijd te kosten. Je doet wat het gedetineerde familielid in het buitenland niet zelf kan, maar vaak wel een keiharde noodzaak is. Zoals: de huur opzeggen of bevriezen, en nagaan welke verzekeringen, abonnementen of automatische overschrijvingen er zijn en of die moeten worden stopgezet.

‘Je loopt tegen een muur op als een familielid vastzit in het buitenland’

toeslag te moeten terugbetalen omdat het niet goed was doorgekomen dat hij pas sinds november zat. De eerste elf maanden had hij er gewoon recht op. De Belastingdienst mocht niets zeggen vanwege privacy. Omdat iedereen anders is, belde ik gewoon nog een paar keer. Uiteindelijk lukte het om het terug te draaien. Een machtiging voor een bankrekening regelen bleek al even lastig te zijn... Hoe vaak ik niet heb gehoord dat iets onmogelijk is, is ongelooflijk! Bij tijd en wijle voel je je daardoor verschrikkelijk machteloos.'

DE DERDE FASE • ZORG VOOR HET THUISFRONT ZELF

Hulp is er ook voor het thuisfront. Zoals jonge ouders zichzelf niet mogen vergeten omdat ze dan niet goed kunnen zorgen voor hun baby, zo moet het thuisfront zorgen dat het zelf overeind blijft. Er zijn verschillende organisaties die kunnen helpen. Vaak zijn lotgeno- 3 ten fijn. Achterblijvers kunnen ze tegenkomen op Thuisfrontdagen. Bureau Buitenland van Reclassering Nederland en Gevangenenzorg Nederland organiseren ze. Bij Stichting SANG zijn er lotgenoten die voor familieleden van gedetineerden klaarstaan. Het kan heel veel schelen als het thuisfront op tijd met hulporganisaties en lotgenoten in contact komt. Deze fase kunnen familieleden ook gelijk met eerdere fases in gang zetten - als ze dat lukt in alle hectiek.

Herkenbaar, vindt Luca. 'Instanties zijn soms heel behulpzaam en begripvol, maar met bijvoorbeeld de telefoonprovider ben ik zeven maanden bezig geweest om het abonnement te stoppen. Toen ik eindelijk contact had met Bureau Buitenland hebben ze mij goed geholpen. Ook ben ik erg dankbaar dat er een vrijwilliger is van Bureau Buitenland die mijn man bezoekt. Het is echt heel speciaal dat ze dit vrijwillig doet.'

Vragen zijn er altijd, weten Maria en Luca uit ervaring. 'Heel veel vragen!', zegt Maria. 'Ik wist echt een heleboel niet', zegt Luca. 'In het begin gaat het over zaken als verzekeringen, belasting, werk, of huur. Ik wist niet dat er hulp is vanuit de ambassade, en ook niet dat er juridische hulp is. Ook Bureau Buitenland kende ik niet. Mijn man heeft een paar keer een Frans formulier onder zijn neus gekregen. Omdat hij die taal niet spreekt heeft hij niet getekend. Later bleek dat dit formulier bedoeld was om toestemming te geven om de Nederlandse formulieren te ontvangen.'

'Gelukkig was ik met pensioen en had ik tijd', zegt Maria. 'Wat ik wel miste en wat volgens mij handig zou zijn voor iedereen, voor elk contactpersoon en voor elk familielid, is een soort draaiboek waarin precies staat waar je te-

rechtkunt met welke vraag. Nu had ik vaak het gevoel dat ik het wiel aan het uitvinden was.'

Ze deed dat met een terriërsmentaliteit. Toen Maria en haar zus en broer hoorden dat Joop vastzat, sprong Maria in de actiestand. 'Op de site van het ministerie van Buitenlandse Zaken las ik dat ze 24 uur per dag bereikbaar waren. Ik heb meteen gebeld. Alles werd genoteerd. Een paar dagen later belden ze terug. Ze hadden hem gevonden. Zodoende kreeg Joop snel bezoek van iemand van de ambassade.'

In de weken daarna vroeg ze via het ministerie van Buitenlandse Zaken en de medewerkster van de ambassade, om haar broer te vragen haar als contactpersoon aan te wijzen. Zo gebeurde het; en Maria begon van alles voor hem regelen. 'Sommige dingen waren lastig. De financiën bijvoorbeeld. Joop was in november opgepakt en dreigde over het hele jaar zijn huurtoeslag en zorg-

Omdat zij de contactpersonen zijn, kregen Luca en Maria een uitnodiging voor een Thuisfrontdag van Bureau Buitenland. Dat is een dag met deels informatie en deels tijd voor lotgenotencontact. Er komen ongeveer twintig mensen die in hetzelfde schuitje zitten. 'Die dag heeft mij echt goed gedaan', zegt Luca. 'Ik wist niet wat ik kon verwachten, maar heb nu goed contact met de Nederlandse instanties die mij kunnen bijstaan. Ik had voor de Thuisfrontdag alle praktische zaken inmiddels geregeld, maar heb nu toch wat extra handvatten en informatie. Ook het contact met lotgenoten was fijn. Mensen begrijpen je angst, je machteloosheid, je vechtlust en je zorgen. Het is heel moeilijk om iemand waar je zoveel van houdt te moeten missen. Er is veel dat het zwaar maakt. Het niet weten wanneer er duidelijkheid komt over het proces. De duur van de hele situatie. Kinderen die vragen ‘Wanneer kom je thuis, papa’, en daar geen antwoord op hebben. Zo ontzettend je best doen om alles netjes en correct te doen en door de mentaliteit en taalbarrière constant tegengewerkt worden of niks verder komen... Voor iedereen gaat het leven door maar voor ons staat het stil en het sloopt je geestelijk en lichamelijk. Ik vond het erg fijn om te horen dat ik er niet alleen voor sta met deze problemen; je voelt je gesteund – ook al zijn het wildvreemden waar je mee praat.' Oók fijn van thuisfrontdagen: er zijn vertegenwoordigers van andere instanties die hulp bieden aan achterblijvers. Zo waren bij

‘Lotgenoten begrijpen je angst, je machteloosheid, je vechtlust en je zorgen’

de Thuisfrontdag van Bureau Buitenland in maart ook het ministerie van Buitenlandse Zaken aanwezig, het IOS (dat gaat over strafoverdracht, de mogelijkheid een deel van de straf in Nederland uit te zitten) en Gevangenenzorg Nederland. De boodschap van de laatste: 'Jullie zijn er zelf ook nog!'

Als je vrijkomt verandert (bijna) alles. Ook voor wat betreft de hulp aan jou en aan het thuisfront. Bureau Buitenland is er voor mensen in het buitenland. Keer je terug naar Nederland dan houdt het op. Een paar dingen kan Bureau Buitenland nog wel voor je doen: je aanmelden bij de gemeente die je verder kan helpen. Ook kunnen ze je achterban informeren als ze weten dat je vrijkomt of naar Nederland overgeplaatst wordt via de WETS of de WOTS. In ongeveer zestig procent van de gevallen weet Bureau Buitenland dat je vertrek naar Nederland eraan komt.

Als een familielid terugkeert begint ook voor het thuisfront een nieuwe fase. Het

DE VIERDE FASE • HERENIGING

Het duurt vaak oneindig lang maar de meeste gedetineerden keren een keer terug. Dit zet mogelijk opnieuw alles op zijn kop. Zowel de (ex-) gedetineerde als de achterban moet een nieuwe vorm vinden.

familielid komt misschien eerst in een Nederlandse gevangenis, waar gewoon bezoek mogelijk is. Is er geen WETS of WOTS (dus het laatste deel van de straf in een Nederlandse gevangenis) mogelijk, dan staat hun gedetineerde relatie misschien wel ineens op de stoep. Als dit gebeurt komt het thuisfront soms voor grote vragen te staan. Gaan ze jou in huis nemen? Je helpen je leven weer op de rails te krijgen? Stel dat je verslaafd bent? Maria: 'Mijn broer zal hulp nodig hebben en bij mij in huis zal dat niet gaan. Dus we zullen alle hulptroepen moeten inroepen die er zijn en alle mogelijkheden uit moeten gaan zoeken om hem te helpen.'

Luca heeft minder zorgen over de terugkeer van haar man. Voor haar kan de vierde fase niet snel genoeg komen. 'Nu moet ik het doen met één bezoek per maand. Het is vijfhonderd kilometer rijden elke reis, een pittige afstand. Maar we weten waar we voor vechten en we praten samen over wat dit met ons doet. We kunnen elkaar gelukkig goed steunen en wij zijn sterk dus daar houd ik mij aan vast. Ik kijk wel erg uit naar de hereniging. Onze liefde en ons gezin zijn onze toekomst.' ■

CONTACTGEGEVENS VAN DE ORGANISATIES DIE HET THUISFRONT HELPEN (GEEF ZE DOOR!)

BUREAU BUITENLAND

RECLASSERING NEDERLAND

+31 (0)88 - 804 10 90

buitenland@reclassering.nl

www.reclassering.nl/over-dereclassering/bureau-buitenland

www.facebook.com/pg/ bureaubuitenland/Bureau Buitenland

Thuisfrontdagen op 25 sept & 11 dec. Mensen kunnen zich aanmelden, maar niet iedereen krijgt een uitnodiging om de dag klein en intiem te kunnen houden.

STICHTING EPAFRAS

Geestelijk verzorgers bellen soms met familieleden van de gedetineerden die zij bezoeken. Er zijn ook online sessies.

+31 (0)71 - 204 84 07 info@epafras.nl www.epafras.nl

STICHTING SANG

Lotgenotenhulp voor mensen met een familielid of vriend in de gevangenis.

+31 (0)85 - 400 19 00

(ma / wo / vr 9.00 -13.00 uur en

18.00 -21.00 uur)

info@stichtingsang.nl

MINISTERIE VAN BUITENLANDSE

ZAKEN

Directie Consulaire Zaken en Visumbeleid

Afdeling Consulaire Aangelegenheden (DCV/CA)

Is een familielid of vriend in het buitenland gearresteerd? Dan kan het thuisfront contact opnemen met het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Postbus 20061

2500 EB Den Haag

+31 (0) 247 247 247 (24/7 BZ contactcenter)

www.nederlandwereldwijd.nl/ contact/contactformulier

www.nederlandwereldwijd.nl

MINISTERIE VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

Afdeling Internationale Overdracht Strafvonnissen (IOS)

Postbus 30132

2500 GC Den Haag

IOS-Informatielijn WETS WOTS:

+31 (0)88 - 072 59 63 (ma t/m vr 9.00 - 12.00 uur)

GEVANGENENZORG NEDERLAND

Organiseert lotgenotenbijeenkomsten en onderhoudt contacten met de achterban van gedetineerden, via maatjes die op bezoek komen, maar ook via chat, mail en telefoon. Contact opnemen kan anoniem.

+31 (0)79 - 331 05 68

0800 - 331 05 68 (gratis) info@aandachtvoorachterblijvers.nl

LAWYERS ACROSS BORDERS

Voor juridische vragen.

+31 (0)20 - 524 40 49 info@lawyersacrossborders.nl

www.lawyersacrossborders.nl

DUTCH&DETAINED

Voor juridische vragen.

+31 (0)20 - 792 01 50

+31 (0) 6 51 39 32 34 info@dutchdetained.com

www.dutchdetained.com

DE NAMEN VAN DE MENSEN IN DIT ARTIKEL ZIJN MEESTAL NIET HUN ECHTE NAMEN

HET NEDERLANDS BREEKT JE OPEN!

‘Wanneer je straks bij me op bezoek bent, dan wil ik hier met je over doorpraten’, schrijft een gedetineerde in zijn brief. Hij schrijft eerlijk over zijn gevoelens en de frustraties waar hij mee heeft om te gaan. Hij kijkt er naar uit om het hier in een gesprek verder over te hebben.

Want hij heeft niet zoveel mensen met wie hij in zijn eigen taal van gedachten kan wisselen en met wie hij over zijn gevoelens kan spreken. De meeste familiecontacten met Nederland zijn verwaterd. En met de wisselende tijden waarop hij mag bellen, valt het ook niet mee om de contacten in Nederland in stand te houden.

Maar hij merkt wel dat het je in je eigen taal kunnen uiten, ineens veel belangrijker is dan je ooit had kunnen denken. Voor mij is dat geen nieuwe informatie.

ACUTE CRISIS

Ik merkte dat al toen ik als justitiepredikant werkte. Ik werkte o.a. in een vrouwengevangenis die aangemerkt was als gevange-

nis waar buitenlandse vrouwen hun straf uit moesten zitten totdat ze teruggestuurd werden naar hun eigen land. Op het moment dat iemand gearresteerd wordt, ontstaat er altijd een acute crisis. Soms zag iemand zijn of haar arrestatie totaal niet aankomen. Een ander nam min of meer bewust het risico maar hoe dan ook: als je dan gearresteerd wordt in een land waarvan je de taal niet of nauwelijks spreekt, dan is dat heftig en ingrijpend. Zonder uitzondering had niemand zich voorbereid op het feit dat hij of zij weleens in detentie zou kunnen belanden. Dus als dat dan gebeurt, is

dat een grote schok. En dan moet je je weg vinden in een wereld die totaal vreemd is. De ontreddering is groot. En meestal vind je wel iemand die je een beetje wegwijs maakt en helpt. Maar dat je met niemand écht kan spreken over wat je allemaal overkomt is een gemis waarvan ik me maar half een voorstelling kan maken. In Nederland word je zo af en toe geholpen door een tolk maar meestal moet je je dan toch maar duidelijk zien te maken met behulp van handen en voeten. In het buitenland is dat niet anders of vaak ook minder. De omstandigheden in de gevangenissen zijn vaak veel slechter dan in Nederland en daarnaast moet je je ook nog een hele nieuwe (gevangenis)cultuur leren begrijpen, zonder dat je iemand echt kunt vragen. Dan is contact met het thuisfront heel erg belangrijk.

EIGEN TAAL

In de Nederlandse gevangenis merkte ik hoe belangrijk het was wanneer een am-

bassade of consulaat contact hield met de landgenoten die in Nederland in detentie waren. De vrouwen die bezocht werden door hun consulaat of ambassade voelden een enorme steun. Natuurlijk konden ze feitelijk niet heel veel betekenen maar het feit dat ze eens hun verhaal konden doen in hun eigen taal, was van onschatbare waarde. Alleen al het gevoel dat het eigen thuisland hen niet vergeten was, maakte hun situatie een klein beetje lichter. Om-

fras kon praten, eindelijk in zijn eigen taal. Doordat hij zijn zorgen kon uiten, werd zijn eigen kringetje opengebroken, kon hij alles meer in perspectief zien en voelde hij zich aan het einde van het gesprek iets lichter. Hetgeen me niet verbaasde, want datzelfde had ik omgekeerd in Nederland ervaren met Spaanstalige gedetineerden. Een bezoeker uit Nederland of een brief uit Nederland in de eigen taal, betekent in de eerste

dat ik zelf vloeiend Spaans spreek, merkte ik welke opluchting het voor de Spaanstalige gedetineerden was om eindelijk in hun moederstaal te kunnen vertellen wat er gebeurd was. Waar ze zich zorgen over maakten maar ook over wat hun plannen waren voor de toekomst, na de detentie. Want ook het spreken over de toekomst is ongelooflijk belangrijk om het hoofd boven water te houden. Het kunnen delen van gedachten en gevoelens, ideeën en plannen, is van wezenlijk belang om niet opgesloten te raken in jezelf omdat je voortdurend rondtolt in je eigen cirkel. Natuurlijk waren er in die jaren gedetineerden die afkomstig waren uit landen, waarvan niemand de taal kon spreken. Gedetineerden die zelf ook geen andere taal kenden dan alleen hun eigen moedertaal. Ze waren vaak eenzaam en overgelaten aan hun eigen gedachten en hadden sporadische momenten waarop zij zich konden uiten.

NIEUW PERSPECTIEF

Zo is het nu ook vaak voor Nederlandse gedetineerden die in het buitenland zitten en bezocht worden door Epafras. Ik herinner me een man, die volgens eigen zeggen, buiten zijn schuld, betrokken was bij een smokkel. Of dat echt zo is, is niet ter beoordeling aan mij. Wat wel echt is, was de ontreddering van deze man die dit niet had gewild en zich alleen maar afvroeg hoe vrouw en kinderen het moesten redden nu hij in de gevangenis zat. Zorgen die hij met niemand had kunnen delen, totdat hij eindelijk in vertrouwen met iemand van Epa-

plaats dat even de totaal gesloten situatie van het gevangen zitten in een land waarvan je taal noch cultuur niet kent, opengebroken wordt waardoor er nieuw perspectief kan ontstaan. En dat is iets wat ik iedere keer weer zie gebeuren in gesprekken tussen geestelijk verzorgers van Epafras en gedetineerden. Eindelijk kunnen ze vrijuit spreken. En omdat de geestelijk verzorger ook iets van de eigen achtergrond inbrengt, ontstaat er een ontmoeting waarbij er aan het eind van het gesprek vaak een klein zonnetje aan de horizon is gekomen.

HOOP

Naar mijn mening is het je kunnen uiten in je eigen moedertaal van veel meer betekenis dan dat je je alleen maar zou kunnen uiten. Het Nederlands en de Nederlandse cultuur hoe divers en multicultureel ook, is vooral het voertuig waardoor je eigen innerlijke wereld even opengebroken kan worden, even niet meer opgesloten in een wereld die je in alle opzichten vreemd is. Het contact met hen waar je vandaan komt, is uiteindelijk contact met jezelf dat weer hoop geeft. ■

Anne van Voorst BEZOEKER VAN GEDETINEERDEN IN HET BUITENLAND EN REGIOCÖORDINATOR EPAFRAS VOOR SPANJE, MIDDEN- EN ZUID AMERIKA

Het contact met waar je vandaan komt, is uiteindelijk contact met jezelf

WORLD PRESS PHOTO OF THE YEAR

DRONE-AANVAL OP HET KREMLIN

Begin mei duiken er op sociale media beelden op waarop te zien is hoe een drone neerstort op de koepel van het Senaatspaleis van het Kremlin, het Russische regeringscentrum. Het gebouw is de officiële werkresidentie van Vladimir Poetin, waarin ook zijn werkkamer zich bevindt. Hoe groot de schade is, is volgens De Morgen niet bekend. Officieel zegt het Kremlin dat er twee drones werden neergeschoten voordat deze schade konden aanrichten. Ook vielen er volgens Rusland geen gewonden. Op beelden is een lichte brand op het dak te zien. Waar de drones vandaan kwamen en door wie ze werden bestuurd: niemand die het weet.

FINNEN BIJ DE NAVO

Sinds 4 april heeft de NAVO er een lidstaat bij. Finland werd lid, Zweden, dat ook kandidaat was, werd dat nog niet. Eigenlijk zouden de twee landen tegelijk lid worden. Alleen lag NAVO-lid Turkije hier dwars. Zweden moest eerst maar wat Koerden uitleveren. Het Finse Navolidmaatschap heeft gevolgen voor de verhoudingen binnen Europa. Het verandert de politieke en militaire kaart en is een van de gevolgen van Poetins strategische blunder - de invasie van Oekraïne, schrijft de Volkskrant. Want een paar jaar geleden waren de meeste Finnen nog tegen het lidmaatschap. Ook voor de Zweden gold dat.

Natuurlijk kreeg de foto de onderscheiding World Press Photo of the Year. De foto die de Oekraïnse fotograaf Evgeniy Maloletka maakte op 9 maart 2022, toen de oorlog nog maar een paar weken oud was. De foto toont het nieuws, samengevat in één beeld. Op de foto zie je een gewonde hoogzwangere vrouw die wordt weggedragen uit een door de Russen gebombardeerde kraamkliniek in Marioepol. Het is wat je noemt een iconische foto, een foto die iedereen kent en blijft kennen. Een foto die je hart breekt, zoals de Volkskrant schrijft. Vijf mannen dragen de brancard waarop de vrouw op een rode doek met zwarte stippen ligt. Zij heet Irina Kalinina en was zwanger van haar eerste kind, een jongetje dat Miron zou gaan heten. Mir betekent vrede. Zowel het kind als de moeder overleefden de verwondingen niet.

ZELENSKY VRAAGT OM F-16’S

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky reisde op 4 mei, Dodenherdenking, naar Nederland. Hij hield een speech met een minuut stilte voor oorlogsslachtoffers, sprak met premier Rutte en de Belgische premier De Croo, en ging ook nog langs bij de koning. Zelensky reist nooit zonder boodschappenlijstje, schrijft NRC. Hij vroeg om F-16’s, wellicht voor het aangekondigde voorjaarsoffensief – dat in mei nog altijd niet begonnen was. Ook riep hij de regering op haar best te doen om in Den Haag, de stad van vrede en recht, een tribunaal op te richten om Russen te vervolgen. 'De agressor moet de volle kracht van de rechtspraak voelen', zei Zelensky. Mark Rutte zei dat er 'geen taboes' waren, wel kost het tijd om met alle bondgenoten samen het besluit te nemen F-16’s te sturen.

BRIEF KOMT NA 100 JAAR AAN

In februari bracht de man het nieuws naar buiten dat hij een brief had ontvangen die was geadresseerd aan de bewoner van het huis dat honderd jaar geleden op de plek stond waar nu zijn flat staat. Finlay Glen, die de brief in zijn brievenbus aantrof, was behoorlijk verbaasd, aldus de BBC. Hij opende de brief, ondanks dat dat eigenlijk niet mag. 'Als ik een misdaad heb begaan, kan ik alleen maar mijn excuses aanbieden', aldus de Brit. De brief is geschreven aan 'mijn liefste Katie', de vrouw van postzegelmagnaat Oswald Marsh. Hij zou geschreven zijn door een vriendin van het koppel, Christabel Mennell, tijdens haar bezoek aan Bath. Zij schreef dat ze zich 'behoorlijk schaamde voor wat ik had gezegd' en dat ze zich 'ellendig voelde met een zware verkoudheid'.

STRIJD OVER HOUTKAPVERGUNNINGEN

In het noordelijke district Para in Suriname komt het begin mei tot een confrontatie tussen de lokale bevolking en de politie. Tijdens een vuurgevecht komen twee mensen om het leven. De bevolking is boos omdat de regering houtkapvergunningen geeft zonder hen hierbij te betrekken. Ze maken zich zorgen over een grootschalige ontbossing die de inheemse Surinamers zal treffen als de houtkap toeneemt. Er zit bovendien nog oude onvrede achter. De inheemse gemeenschap is klaar met jarenlange miskenning door de regering, schrijft de Volkskrant.

ERDOGAN WINT SPANNENDE VERKIEZINGSSTRIJD

Er was een tweede ronde voor nodig, maar op zondag 28 mei, veertien dagen na de eerste ronde, won Tayyip Erdogan dan toch de Turkse presidentsverkiezingen. 52% van de kiezers koos voor een voortzetting van zijn bewind. In de aanloop naar de verkiezingen had Erdogan het lastig vanwege de hoge inflatie en economische malaise in Turkije. Zijn tegenstander Kemal Kiliçdaroglu ging eerder deze maand in veel peilingen aan kop Daarom was, voor het eerst, een tweede ronde nodig. Omdat de race tussen Erdogan en Kiliçdaroglu een strijd tussen twee vrijwel even sterke rivalen was, zijn er veel Turken teleurgesteld. Vooral Turken die hoopten op verandering, meer democratie, meer vrijheid, en op meer bescherming van vrouwen zijn in mineur. Volgens Nu.nl ligt zijn overwinning onder meer aan het beheersen van de Turkse media – Erdogan kon rekenen op vrijwel alle media-aandacht. Daardoor bereikte zijn boodschap – doorgaan op de ingeslagen weg – een groot publiek.

KING CHARLES III

Heel lang was hij Prins Charles, maar op 6 mei is hij dan eindelijk gekroond tot Koning Charles de Derde. Met alle pracht en praal die daarbij hoort: gewaden, zwaarden en rituelen die teruggaan tot 1066. Charles III (74) wil graag een dienende koning zijn. Of hij daarmee de tanende populariteit van het Britse koningshuis kan opkrikken is nog de vraag. Recent onderzoek, schrijft Trouw, wijst uit dat nog maar negenentwintig procent van de Britten de monarchie heel erg belangrijk vindt. Sinds de eerste enquête in 1983 is dat percentage nog niet zo laag geweest. Aan de belangstelling voor de kroning van Charles III zag je het niet af. Veel Britten trokken naar het centrum van Londen om erbij te zijn. Het was een traditionele, historische dag, met traditioneel veel regen. Dat laatste deerde overigens niemand. ‘Weet u, wij Britten worden geboren met een paraplu op’, zei een geïnterviewde diehard tegen het NOS-journaal.

DONALD TRUMP VEROORDEELD

De Amerikaanse ex-president Donald Trump is sinds de jaren tachtig door meer dan twintig vrouwen beschuldigd van seksueel wangedrag, maar is pas mei dit jaar voor het eerst veroordeeld. Hij is schuldig bevonden aan seksueel misbruik en smaad, schrijft de Volkskrant. De journaliste en columniste E. Jean Carroll won op 9 mei de civiele zaak die zij hierover tegen hem had aangespannen. Volgens Carroll heeft Trump haar halverwege de jaren negentig in een pashokje verkracht. Ze beschuldigde de oud-president niet alleen van verkrachting, maar ook van smaad. Trump, die zich volgend jaar opnieuw verkiesbaar wil stellen, werd vrijgesproken van verkrachting maar moet haar wel vijf miljoen dollar betalen. De zaak was verjaard, maar kon toch voor de rechter komen doordat New York vorig jaar de Adult Survivors Act aannam. Die slachtoffers eenmalig de kans geeft om een civiele zaak aan te spannen voor oude vergrijpen. Trump noemt de uitspraak een 'schande' en onderdeel van een 'heksenjacht'; zijn team heeft aangekondigd in beroep te gaan.

SCHRIJVEN ZORGT VOOR RUIMTE IN JE HOOFD’

Je kunt brieven schrijven als je in de gevangenis zit, maar ook gedichten, verhalen of zelfs een boek. Waarom dat helpt, weten Rino en Amar, die beiden vastzitten in de Penitentiaire Inrichting (PI) Heerhugowaard. 'Dankzij het schrijven ben ik mezelf en anderen gaan begrijpen.'

In verschillende Nederlandse gevangenissen zijn er schrijfgroepen, georganiseerd door stichting Blocknotes, van schrijvers binnen en

buiten. Ongeveer tien mensen komen elke twee weken bij elkaar en maken verhalen of gedichten. Ze doen dat op basis van een thema. Rino en Amar zitten al jaren in de

oer-schrijfgroep van Heerhugowaard, de eerste van het land. Allebei zijn ze in de gevangenis schrijver geworden. 'Weet je wat het mooie is?', zegt Amar, 'door te gaan schrijven maak je ruimte.' 'Schrijven zorgt ervoor dat je durft te veranderen', zegt Rino. Tijdens corona kon de groep niet bij elkaar komen. Maar de mannen en hun begeleider, schrijver Christine Otten, stopten niet.

TEKST: Marjolein van Rotterdam

Ze maakten samen met andere auteurs van buiten een boek. Het heet Gevangenispost. De schrijvers binnen werden gekoppeld aan schrijvers van buiten. Ze stuurden brieven naar elkaar, gedichten en verhalen. In Gevangenispost staat een selectie. Rino en Amar staan allebei in het boek.

DUBBELLEVENS

'Eigenlijk was ik altijd boos', zegt Amar. 'Ik had een keiharde buitenkant. Naast de criminaliteit had ik ook een goede baan – jarenlang leidde ik een dubbelleven. Voor mijn werk schreef ik harde, zakelijke brieven. Toen ik net vastzat schreef ik nog steeds van die brieven, maar nu naar de

OEFEN JE PEN!

Vier oefeningen om een beetje te proeven aan het schrijven. Ze zijn bedacht door Rino en Amar.

1 Doe je ogen dicht. Schrijf het eerste op wat je voelt.

2 Beschrijf in vogelvlucht je leven voor je in de gevangenis kwam. Kies drie momenten uit je leven.

3 Probeer de emoties te beschrijven die te maken hebben met het leven in de gevangenis.

4 Stel je de eerste dag na je straf voor. Beschrijf de eerste dag buiten.

WACHTEN

Op een open deur, op resultaat, op vrijheid, op transport, op niets, op iets, op vooruitgang, op de recreatie, op je eten, op je sportmoment, op je bibliotheekmoment, op je onderwijsmoment, op je luchtmoment, op je deur op slot, op je douchemoment, op je moment van slapen, op je moment van eindelijk rust. [..]

Van de regen in de drup, van stilte voor de storm, hoog water, laag water, eb, vloed, volle maan, naar de maan, licht staat aan, achter in de karavaan, begin je steeds van voren af aan.

gevangenisleiding. Zo wilde ik dingen afdwingen. Ik was een veeleisende gedetineerde. Ook naar mijn vrouw en kinderen schreef ik harde brieven...' Nu is de hardheid gesmolten. 'Mijn vrouw zei: je brieven zijn anders geworden. Ik ben ook begonnen met het schrijven van een boek. Mijn levensverhaal. Over hoe ik in de criminaliteit terechtkwam en hoe de druk om te presteren in mijn streng religieuze familie mijn leven bepaalde.' In zekere zin leidde ook Rino een dubbelleven, misschien wel driedubbel: 'Ik had een baan en deed vrijwilligerswerk naast mijn activiteiten als crimineel.'

INNERLIJKE OORLOG

Zolang ik leven zal, voer ik oorlog.

Maar altijd met mijzelf, zelfs wanneer ik een vijand tegenkom strijd ik met mijzelf.

Zelfvertrouwen, vertrouwen in mijzelf, dus vrede hebben met mijzelf.

Men kan me de weg laten zien, talloze boeken zijn geschreven over hoe je zou kunnen leven, talloze mensen met goede adviezen. Maar wie moet het doen? Ikzelf en daar begint weer een veldslag… Daarom zeg ik: Zolang ik leven zal, voer ik oorlog.

Allebei hadden ze dus iets verborgen te houden. Nu willen ze dat niet meer. In de schrijfgroep krijgen ze daar ook geen kans voor. 'Meedoen is kiezen voor groei, voor een invulling van je leven, vooruit naar de vrijheid', zegt Rino. 'Zonder het schrijven had ik die stappen nooit gezet. Het werkt dus ook als therapie.'

Het is even stil. 'Het mooie is, dat iedereen kan schrijven', gaat Rino verder. 'Wel moet bijna iedereen over een drempel. Je moet durven, lef hebben. Zelf dacht ik: O jee, kan ik dat wel? Meer dan Sinterklaasgedichten had ik niet geschreven. Boeken vond ik mooi, vanwege mijn werk had ik er ook iets mee te maken gehad, maar een commerciële jongen als ik was toch geen schrijver! Wel dus…'

ANDERE BRIL

Intussen komt de groep weer bij elkaar. 'Ik ben er nu twee jaar bij, en merk steeds weer dat ik met een andere bril naar dingen kijk', zegt Amar. 'Naar de gevangenisstraf zelf bijvoorbeeld. Tijdens een van de bijeenkomsten schreef ik met een helikopterview over mezelf in de cel. Ik schreef

over al het positieve dat er is. Het gedicht gaat daarna verder over hoe gemak je grootste vijand is. In de gevangenis hoef je niets te doen. Dat maakt je lui en vadsig. Beter is het om van de kleine dingen te genieten. Daarom somde ik ze op. Zo maakte ik ruimte in mijn hoofd en kan ik nu veel beter met mijn straf omgaan.' Rino zit nu vierenhalf jaar bij de groep. 'In de gevangenis word je geleefd. Er wordt ook altijd over je geoordeeld. In de schrijfgroep gebeurt het omgekeerde. Er is vertrouwen, het is veilig. We begrijpen elkaar, we denken over hetzelfde na. Je leert om dingen een plek te geven en daardoor komt er ruimte – precies zoals

Amar zegt. Je moet leren omgaan met je situatie; als je dat niet kunt, blijf je een geknakt persoon. Begin mei was het Bevrijdingsdag. Het thema van die week was Verzet en bevrijding. Bevrijding in de cel: dat zet je wel aan het denken.'

GEWOON BEGINNEN

Het kan ook zonder schrijfgroep. 'Als je gewoon begint, komt het vanzelf', zegt Amar. 'Het hoeft niets hoogstaands te zijn. Inspiratie is overal. Als je geestelijk tot rust komt, wat de kunst is, ga je waarnemen wat je ziet. Als je dat doet, hoef je het alleen nog maar op te schrijven. Je waarneming is al een gedicht. Je kunt beginnen met een dagboekje waarin je aandacht geeft aan hoe je je voelt. Het is soms moeilijk, maar door te schrijven kun je het zware lichter maken, soms zelfs komisch. Ik vond het zelf lastig om terug te kijken naar het verleden. Aan nare herinneringen dacht ik liever niet. Thuis praatten wij niet over ons gevoel. Nu spreek ik over alles met mijn vrouw en ben ik me zelfs aan het omscholen tot psycholoog. Dankzij het schrijven heb ik zó veel meer begrip gekregen. Begrip van de mens en zijn drijfveren, voor gevoelens en datgene wat je meedraagt.'

Rino: 'Wat zeker ook helpt is discipline. Ik moet mezelf dwingen aandacht te hebben. Aanwezig te zijn. Als je dat doet, zijn er geen grenzen meer. Het een leidt altijd tot het ander. De gevangenis is een plek waar je geconfronteerd wordt met jezelf. Je kunt er verharden en afstompen. Maar door te gaan schrijven kun je de schade beperken of zelfs gaan groeien. De cel is rock bottom. Vanuit de bodem van de put kun je alleen omhoog.' ■

BOEK: GEVANGENISPOST

Gevangenispost – 10 schrijvers van binnen ontmoeten 10 schrijvers van buiten is een uitgave van uitgeverij De Geus en stichting Blocknotes. Te koop in de boekhandel en online voor 20 euro. De stichting organiseert schrijfgroepen in de gevangenis waarbij schrijvers in detentie samenwerken met gevestigde schrijvers. Christine Otten begon er ruim zes jaar geleden mee in PI Heerhugowaard (in deze gevangenis zijn meer bijzondere activiteiten).

Meer informatie: www.stichtingblocknotes.nl

IRRITANT?

Wat afwachtend kijkt hij me aan als ik binnenloop. We kennen elkaar nog niet en dat is altijd spannend. Hij zegt dat hij nu drie jaar vastzit en begint te vertellen. Ik hoor over zijn zwervend bestaan voordat hij gearresteerd werd en vraag me af of hij het misschien wel fijn vindt om nu een dak boven zijn hoofd te hebben en een regelmatig leven te leiden. Maar dan hoor ik over zijn afgepakte status vanwege de gevonden drugs in zijn cel en realiseer ik me dat het leven binnen ook wel weer heel hard kan zijn.

Ik hoor het vaker, die verhalen over het harde leven. Niet iedereen kan er mee om gaan. De constante onbetrouwbaarheid van medegedetineerden, de gevechten, het schelden, het jatten en de soms harde behandeling van bewakers of ander personeel. Het kwijtraken van post, kwijtraken van banen, kwijtraken van je toestemming om naar de gym te gaan. Maar toch hoor ik ook over vriendschappen, over spelletjes schaak, kaarten en de band die ontstaat als je stiekem samen iets alcoholisch probeert te brouwen. Ik hoor over de goede begeleiding van een sociaal werker en over de band met de man van de opleiding metselen. En juist die dag hoor ik de vriendelijke manier waarop de bewaker niet alleen mij, maar ook diegene die ik kom bezoeken aanspreekt. Hij noemt hem ‘mate’. Soms komt er een wolk met een gouden randje voorbij, en voor mij was dat die bewaker van net.

We praten over van alles en nog wat. Ik luister vooral. De laatste tijd zie ik toevalligerwijs meer jonge jongens dan wat oudere mannen. Vrouwen heb ik alweer een tijdje niet bezocht. Ik merk het verschil in houding en in gesprek. Nu valt me de onstuimigheid op. Het niet over de toekomst willen nadenken. Niet kúnnen nadenken waarschijnlijk. Nooit gedaan of geleerd, dus hoe lastig is het dan. Hij kijkt me wat wazig aan als ik vraag hoe hij zijn leven graag wil zien over een jaar of vijf, na een tijdje op vrije voeten. Ik kan me voorstellen dat hij iets zegt zoals velen me vertellen: rustig leven, met een huis, een baan en vrouw met kind. Een zorgeloos bestaan, met een gelukkig en dankbaar gevoel. Niet iedereen kan dat onder woorden brengen, maar heel veel mensen willen dat. Maar nee, bij hem hoor ik niets van dat alles. Hij wil leven met de dag zoals hij dat gewend was. En ik krijg het gevoel dat hij mijn vraag maar irritant vindt. Ik hoor ook wel eens andere toekomstwensen. Van spannende uitdagingen, investeringen, eigen bedrijven. Niet iedereen verlangt naar rust en veiligheid. Het is ook de reden dat velen hier binnen zitten, weet ik. Het ging dan net even mis met al het spannende. Dat vluchtje met die drugs liep net even anders dan gehoopt. Die geldstroom in dat bedrijf liep langzaamaan net een beetje teveel uit de hand. Sommigen blijven dromen van nieuwe uitdagingen en nieuwe bedrijven. Heerlijk! Zolang het maar binnen de wet blijft, maar gelukkig hoor ik nooit over een droom van nieuwe drugstransporten.

De jongen die nu tegenover me zit heeft veel verteld. Over zijn jeugd, zijn moeder, zijn zusje. Over zijn geboorteland, zijn verhuizingen, zijn vrienden. En een heel klein beetje over scholing, want dat vond hij niet zo interessant. Ik zag hem genieten tijdens het vertellen. Hij vond het heerlijk te praten terwijl er iemand luisterde. Alles te kunnen zeggen zonder vervelende gevolgen. Ik stopte maar met mijn irritante vragen. Ik stopte ook met aantekeningen maken. Vaak schrijf ik dingen op, vooral jaartallen, staflengten en kernwoorden want ik kan niet alles onthouden. Ik maak een verslag van het gesprek, maar laat dingen weg als ik merk dat het vertrouwelijk was. Iemand zei me laatst dat wat hij me vertelde, hij nog nooit aan iemand verteld had. Ik zag dat het hem emotioneerde en ik schreef niet. Ik liet het vertelde ook uit mijn verslag. Dit was tussen hem en mij. Uiteindelijk sta ik op want de tijd is om en er werd een waarschuwingsklopje gegeven op de deur. Mijn gesprekspartner vraagt wanneer ik weer kom. Ik zeg hem wat ik altijd zeg: over twee tot drie maanden. ‘Oh’ zegt hij, en kijkt wat bedremmeld. Kan je volgende maand al niet weer komen? Ik ben blij verbaasd. Blijkbaar waren mijn vragen dus toch niet zo irritant.

Sandra woont met haar gezin in Engeland en bezoekt daar als vrijwilliger voor Bureau Buitenland Nederlandse gedetineerden. In haar columns vertelt ze over haar ervaringen.

ANNE KOOI - GEESTELIJK VERZORGER IN BELGIË

‘ GEDETINEERDENBEZOEK IS THEOLOGIE IN DE PRAKTIJK’

Zo’n driehonderdvijftig Nederlanders zitten in een Belgische gevangenis. Geestelijk verzorger Anne Kooi zoekt hen op. Ze houdt van het werk. 'Het is concreet. Je kunt filosoferen over vergeving en verzoening. In de gevangenis gaat het over wat mensen zélf hebben gedaan of ervaren.'

TEKST: Marjolein van Rotterdam

Het líjkt vreemd: een Noord-Hollandse dominee gaat op bezoek in de gevangenissen in België. Maar als je de levensloop van Anne Kooi

worden, maar banen waren er nauwelijks toen ik afstudeerde. Zo kwam ik terecht in andere banen waarvoor een theoloog gevraagd werd.'

mijn jeugd teleurgesteld te zijn geweest in de kerk, zag ik later dat er toch ook een grote traditie van medemenselijkheid is in het christendom. Zodoende ging ik uiteindelijk, op mijn achtentwintigste, theologie studeren. En nu ben ik wat je een oecume-

NEDERLANDERS IN BELGISCHE CEL

bekijkt (zie kader), snap je het. Al sinds 2005 speelt een deel van haar werk zich af in de gevangenis. 'Hoe het begon is grotendeels toeval. Ik wilde dominee

Wat geen toeval was, was het feit dat deze functies altijd met mensen te maken hadden. 'Dat heb ik denk ik van thuis meegekregen. Je deed iets voor anderen. Na in

Het aantal Nederlandse gedetineerden in gevangenissen in België groeide tot 2022, in vier jaar tijd, met meer dan vijfentwintig procent. Dat blijkt uit cijfers van de Belgische minister van Justitie uit 2022. Intussen daalt het aantal weer. Op 1 april 2023 waren er driehonderdvijftig Nederlandse mensen in België gedetineerd.

‘Als ik gedetineerden vaker spreek, gaat het meer over hun levensvragen’

nische predikant zou kunnen noemen, oecumene in de zin van de bewoonde wereld, de letterlijke betekenis van dit woord. De bewoonde wereld is iedereen. In de praktijk betekent dit, dat ik gevoelig ben voor thema’s als racisme, gender, diversiteit, klimaat, maar ook gastvrijheid. Ik geloof in mensen. En dus ook in gedetineerden.'

BEGIN MAAR GEWOON

'Doen is een uitgangspunt. Misschien wel mijn levensmotto. Veel mensen zeggen: verander de wereld, begin bij jezelf. Je kunt het ook omdraaien. Verander jezelf, begin bij de wereld. Soms weet je niet waar je moet beginnen en weet je ook niet of je wel iets kunt veranderen. Als je gewoon iets doet en je betrokken voelt, komt de rest vanzelf.'

Zo ging het ook in de gevangenis. 'Ik was nooit in een gevangenis geweest voor ik er begon te werken. Eerlijk gezegd zag ik er best tegenop. Die muren alleen al. Maar eenmaal binnen ga je veranderen. Het onbekende wordt concreet. De werkelijkheid blijkt altijd complexer te zijn dan je dacht. Een gevangenis is echt geen hotel maar ook niet het omgekeerde. De grootste groep is man in de leeftijdscategorie tussen achttien en veertig. Juist zij blijken vaak religieuzer dan ik had gedacht. Het werk in de gevangenis veranderde mij. Ik hoorde en zag veel. Soms waren het dramatische verhalen. Ze hebben mijn kijk op de samenleving veranderd.'

WAARHEID

Anne aarzelde dan ook niet toen Epafras haar vroeg vrijwilliger te worden in België. Dat Nederlanders in België het vaak zwaar hebben gaf nog een extra zetje. 'Ik wist hoe belangrijk bezoek in die situatie is. Nederlanders die in België vastzitten zijn vreem-

ANNE KOOI

delingen en dat is overal vervelend, maar in België hebben Nederlanders ook nog eens een slechte naam. Het komt vaak voor dat bewaarders of medegevangenen dat laten voelen. Ook racisme en discriminatie komen best veel voor. De Nederlanders worden zo nu en dan bij elkaar gezet, maar de meesten zitten apart. Sommige Nederlandse gedetineerden komen eerst terecht in een Franstalige gevangenis. Dat maakt het nog zwaarder.'

'Een tweede reden om het te doen is omdat het bij me past. Het verbreedt mijn horizon, het houdt me bij de les en laat me steeds opnieuw voelen dat we allemaal mensen zijn: ik had er zelf ook kunnen zitten. Ieder mens heeft moeilijke periodes waarin hij kwetsbaar is. Voor mij is het gevangenispastoraat theologie in de praktijk. In de kerk praten we bijvoorbeeld over vergeven en verzoenen. Dat blijft een beetje zweven. In de gevangenis is het concreet. Dat geeft het een andere lading. De waarheid is ook zo’n onderwerp. Je kunt daar filosofisch over praten. Alles is relatief, enzovoort. Maar in de gevangenis is het simpel: heeft iemand het gedaan, of heeft hij het niet gedaan. Het gaat vervolgens over hoe mensen zich in alle eerlijkheid willen verhouden tegenover die God die, of het Goede dat, ons op onze verantwoordelijkheid aanspreekt en ons nieuwe kansen geeft.'

AMBTSGEHEIM

Het aantal Nederlanders dat vastzit in België groeit. Waarom precies is niet altijd duidelijk. 'Het zijn vooral twee groepen die ik tegenkom. Het zijn jonge mannen, jongens vaak nog, die als uithaler in de haven werken. Sinds Antwerpen de ‘war on drugs’ heeft afgekondigd zie je dat deze jongens streng aangepakt worden. Het is vaak hun eerste aanraking met justitie

maar ze worden behandeld als criminelen en racisme is er altijd. De tweede groep zijn Nederlanders die aankomen met bolletjes drugs in hun lijf. Zij komen aan op vliegveld Zaventem, bij Brussel. Vaak komen ze uit het Caribisch gebied. Via Schiphol loonde het niet meer door de strenge controles, daarom gingen ze naar Brussel.'

De twee groepen hebben dus allebei met drugs te maken. Vaak ziet Anne de jongens (soms meisjes, soms mannen en vrouwen) maar één keer. 'Dan gaat een gesprek niet heel diep. Maar naast die twee groepen zijn er ook mensen die langer, soms veel langer, vastzitten. Als ik die vaker spreek gaat het meer over hun persoonlijke levensvragen. We hebben het dan over wat iemand bezielt. De verhalen worden minder fraai en komen dichter bij de waarheid. De façades vallen weg. Ze vertellen dan vaak ook over de achtergrond van hun detentie - daar vraag ik zelf nooit naar. Je ziet een ontwikkeling als je langer bij iemand op bezoek komt. Wat ik mooi vind om bij de jongere gasten te zien is dat ze gaan beseffen dat ze een kans hebben. Die momenten zijn de momenten die je bijblijven. Ze hebben een fout gemaakt, maar ze hebben ook een heel leven voor zich. Ik zeg dan bijvoorbeeld: ‘Je weet nu dat je dit niet wilt’. Daarna vraag ik hoe zij willen dat hun toekomst eruit ziet, en wat er nodig is om dat zo positief mogelijk in te vullen. Het leuke is dat de meesten niets verwachten: ze zijn blij dat je komt. Omdat ik een ambtsgeheim heb, kunnen ze zonder controle praten. Dat maakt een bezoek van een geestelijk verzorger bijzonder en voor iedereen zinvol – welk geloof hij ook aanhangt – ik hoor het bijna bij elk bezoek weer.' ■

Anne Kooi is dominee van een protestantse gemeente in Noord-Holland. Voordat ze daar in 2019 werd aangenomen, werkte ze als theoloog, als verslaggever voor de radio, als arbeidspredikant en – belangrijk voor haar werk als geestelijk verzorger nu – als predikant-directeur van het Diaconaal Centrum voor het Gevangenispastoraat (DCG) in Haarlem. Na Haarlem verhuisde ze naar Brussel. Daar werd ze gemeentepredikant van de Protestantse kerk in Brussel (PKB). Dankzij haar kennis van en ervaring met het gevangeniswezen werkte ze daarnaast een dag in de week in gevangenissen in Brussel en omgeving. Ze werd ook lid (en later voorzitter) van de landelijke managementcommissie voor het Belgische gevangenispastoraat.

IK LAAT VAN ME HOREN ’

Stichting Educatie achter buitenlandse tralies (Eabt) organiseerde in 2022 voor de eerste keer een schrijfwedstrijd. Aan deze jaarlijks te organiseren wedstrijd konden in het buitenland gedetineerde Nederlanders deelnemen door een kort verhaal, gedicht of rap te schrijven. Het onderwerp was totaal vrij.

Er zijn vijftien inzendingen ontvangen die aan een onafhankelijke en professionele jury zijn voorgelegd. De jury heeft de inzendingen met veel bewondering gelezen; vooral de creativiteit sprong in het oog. De jury kon zien, en bijna voelen, hoe de deelnemers hun best hebben gedaan om van hun verhaal of gedicht iets moois te maken.

OP EEN MOOIE DAG

Op een mooie dag hoorde ik een vogel fluiten, het was niet binnen maar op de weg waar ik naartoe wil. De vogel fluit onbezorgd en vrolijk terwijl hij vrij rondvliegt, hij leeft in een vrije eigen wereld en dat valt pas op als je leven van anderen bestemd wordt. Een vogel valt een niet-gedetineerde niet op omdat hij zelf vrij is, maar een gedetineerde leert de vrijheid achter tralies kennen en waarderen. Er komt een dag dat we net als de vogel weer vrij zijn en vrolijk fluiten kunnen, maar nooit de tijd in gevangenschap vergeten. Dit is ook goed zo, want zo waarderen we onze toekomstige vrijheid nog meer. Dus vlieg kleine vogel, fluit weer vrij!

De eerste prijs is voor M.S. met het verhaal 'Op een mooie dag' waarin een schril contrast wordt geschetst tussen vrijheid en gevangenschap: een rondvliegende vogel en een gedetineerde. De detentie en de vogel maken mensen bewust van al het moois in het leven, hetgeen in de dagelijkse routine voor lief kan worden genomen.

LICHT NA DE DUISTERNIS

Op een dag is ieder mens geboren

Vanuit het donker naar het licht

Als een openbaring van een wonder

Zo is het allereerste levenslicht

Daarna probeer je rond te kruipen

Ontdekt de grote wereld om je heen

En voor wie bang was in het donker

Was er altijd de maan die scheen

Ja, al kan het nog zo donker zijn

Een lichtpunt is er altijd om je heen

Als kind en ook in tienerjaren

Leerde ik door vallen op te staan

En dat vele wegen van het leven

Niet over rozenpaden gaan

Soms lijkt alles tegen je gekeerd

Dan put ik moed al die woorden

Welke zij in een moeilijke levensfase

Tot mij in het duister heeft gericht

Al kan het nog zo donker zijn

Het wordt altijd weer licht

D.V. is de winnaar van de tweede prijs met het gedicht 'Licht na de duisternis' waarin benadrukt wordt dat duisternis altijd weer wordt gevolgd door licht. Het gedicht bevat een duidelijke boodschap: hoop doet leven. Bovenaan de inzending zijn in het beschreven papier twee origineel weergegeven vogels geknipt.

TOTAAL VRIJ

Mijn lichaam opgesloten in de gevangenis

De straf vele malen langer dan die twee jaar voorlopige hechtenis

En dat zonder bewijs, noch bekentenis.

Desondanks ben ik vrij want god geest in mij!

En mijn gedachten en gevoelens zijn nog steeds van mij

Focus ik op alles wat fout gaat of pijn doet?

Of maak ik betere keuzes en behoud de moed?

Bewustwording is bewustzijn in wording

Van introspectie naar zelfreflectie, zonder verwoording

Het accepteren van de situatie

Als onderdeel van zelfacceptatie

Ik mag er zijn, want ik ben er Verdriet en pijn mag er zijn, ik erken d’r.

Het leven is een leerschool

Maar het rooster zit nooit vol Gedachten en emoties komen en gaan

Zoals de wolken ook niet lang bestaan.

Verloor mezelf veel te vaak

In dingen van tijdelijke aard

maar telkens was het de moeite niet waard

Zo veel geleerd, zo vaak bekeerd, en toch weer valse goden vereerd.

Geld is niet meer dan een middel

Maar tegen zijn verslaving is geen tegenmiddel

Seks zonder liefde is enkel lust

Maar vele vrouwen in je bed geeft nooit echt rust

En de realiteit ontsnappen in een roes van drugs

Maakt je alleen maar leeg en uitgeblust

Ga op zoek naar jezelf en weet dat God verlost

Want het leven zoals het was heeft veel te veel ellende gekost.

En de derde prijs is tenslotte voor DvK, met een - volgens de jury - ontzettend goed geschreven stuk dat op het eerste oog een gedicht lijkt, maar tegelijkertijd een raptekst is. Het telkens terugvallen in een ‘tijdelijk oord’ blijkt nooit de moeite waard te zijn. Religie heeft hem rust en verlossing gegeven. Het leven beschrijft hij als een continue leerschool.

De winnaars ontvangen een geldbedrag van respectievelijk 50, 40 en 20 euro. De derde prijs is gewonnen door een gedetineerde waarmee de lokale geestelijk verzorger van Epafras veel contact heeft gehad. Deze gedetineerde heeft besloten het bedrag te doneren aan Epafras. ■

Bregje Veltman

Frans Lemmers

FC BARCELONA KAMPIOEN VAN SPANJE

Voor het eerst sinds 2019 heeft FC Barcelona weer de felbegeerde Spaanse landstitel veroverd. De ploeg van coach Xavi Hernández, meestal gewoon Xavi genoemd, haalde de prijs op zondag 14 mei binnen door stadgenoot Espanyol te verslaan met 2-4. Frenkie de Jong had een belangrijk aandeel in het succes. De Spaanse media zijn dan ook vol lof over onze landgenoot: 'De artiest', 'De meester van de passing' en 'De beste van het feest' tekent Nu.nl op. Na de wedstrijd bestormden een groot aantal supporters van Espanyol het veld omdat zij niet konden verkroppen dat FC Barcelona daar hun feestje vierde. Rennend maakten de kampioenen zich uit de voeten naar de kleedkamer.

SIFAN HASSAN WINT EERSTE MARATHON

'Ongelooflijk' schrijft L’Équipe. 'Verbluffende comeback. Ze komt net terug van de ramadan, maar verslaat het hele veld', aldus de New York Times. 'Sensationele prestatie', oordeelt The Independent. Buitenlandse media kwamen woorden tekort om de overwinning van de marathon van Londen door Sifan Hassan te beschrijven. En met reden. Want niet alleen was het de eerste keer dat de Nederlandse meedeed aan een marathon, ze stopte tijdens de race zelfs nog even om haar benen te rekken. Niemand gaf haar daarna nog een kans. Maar in plaats daarvan won Hassan de marathon na een schitterende inhaalrace met een nieuw Nederlands record: 2.18.33.

FEYENOORD KAMPIOEN

In een kolkende Kuip is Feyenoord op zondag 14 mei voor de zestiende keer kampioen van Nederland geworden. Go Ahead Eagles was geen partij voor de Rotterdammers: 3-0. En zo pakte de club uit Rotterdam twee duels voor het einde van de competitie. Hun eerste landstitel sinds 2017. Twee maanden geleden sloeg Feyenoord al een gat met Ajax, door in Amsterdam met 2-3 te winnen van hun aartsrivaal. En ook PSV kon de Rotterdammers niet bijbenen. Slot maakte dit jaar van Feyenoord een bijna onoverwinnelijke ploeg. Het door de onvermoeibare uitblinker, Orkun Kökçü, aangevoerde team verloor dit seizoen maar één duel in de eredivisie. De laatste twaalf wedstrijden werden allemaal gewonnen. Volgend seizoen speelt de nieuwe nummer één van Nederland in de Champions League.

BEKERFINALE AJAX-PSV

In een bijzonder matige bekerfinale in april die zich vooral onderscheidde door het grote aantal overtredingen, heeft PSV de andere finalist Ajax verslagen. Daar moesten wel een verlenging en strafschoppen aan te pas komen: na de reguliere speeltijd was het 1-1. Het was de eerste keer dat er in de finale om de KNVB-beker meer dan tien gele kaarten werden uitgedeeld door de scheidsrechter. Analist Kees Kwakman had zich erg gestoord aan het gedrag van de spelers. 'Natuurlijk staat er veel op het spel, maar je kan ook te ver gaan', zei hij na afloop bij ESPN. 'Voor mij is dat geen winnaarsmentaliteit.'

Sifan Hassan

Feyenoord viert overwinning

VAN VLEUTEN WINT VUELTA DERDE KEER

Ze won La Vuelta Femenina al twee keer eerder in 2021 en 2022 en ook dit jaar was ze er weer op gebrand als eerste over de eindstreep te komen. Dat lukte Annemiek van Vleuten. Op zondag 7 mei trok ze aan het langste eind en konden de armen de lucht in. Maar gemakkelijk was het niet geweest. In de laatste sprint moest Van Vleuten haar grootste rivaal Demi Vollering laten gaan. Uiteindelijk kon ze de schade beperken en won de kopvrouw van Movistar toch nog met negen seconden voorsprong. 'Ik ben superblij en heel erg moe', tekende wielerflits.nl na afloop op. 'De ploeg was geweldig vandaag, dit is echt een zege voor de ploeg.' De veertigjarige wielrenster stopt eind dit jaar met haar professionele wielercarrière.

VAN DER POEL WINT MILAANSAN REMO

Mathieu van der Poel heeft in maart de klassieker Milaan-San Remo op zijn naam gezet. Volgens rtlnieuws.nl ging de 28-jarige Nederlander er vijf kilometer voor de finish vandoor waarna het groepje achtervolgers, met sterke renners als aartsrivaal Wout van Aert, hem niet meer kon bijhalen. Van der Poel versnelde naar de top en begon als eerste aan de gevaarlijke afdaling. Na twee mooie overwinningen in de Ronde van Vlaanderen kan Van der Poel dus ook deze klassieker op zijn erelijst bijschrijven.

MAX VERSTAPPEN FENOMENAAL

Volgens voormalig Formule 1-teambaas Eddie Jordan kunnen de generatiegenoten van Max Verstappen het wel schudden de komende jaren. Jordan verwacht dat de Nederlander nog seizoenen lang dominant zal blijven. Verstappen wint zo’n beetje alles wat er te winnen valt. In mei pakte hij nog de eindzege in Miami na een spectaculaire inhaalrace. Volgens F1maximaal.nl was deze actie kenmerkend voor iemand die op een niveau presteert dat ver boven de rest ligt.

Mathieu van der Poel

Annemiek van Vleuten

Max Verstappen

VERLIES NEDERLANDERSCHAP TIJDENS BUITENLANDSE DETENTIE

Nederlanders met een dubbele nationaliteit lopen het risico hun Nederlanderschap automatisch te verliezen als zij langer dan dertien jaar – tot 2022 was dit 10 jaar – buiten Nederland, de Europese Unie, Aruba, Curaçao of Sint Maarten wonen zonder het Nederlanderschap te verlengen.

Dit geldt ook voor gedetineerden die een lange gevangenisstraf in het buitenland uitzitten. In dit artikel leggen we uit wanneer je het risico loopt om de Nederlandse nationaliteit te verliezen en wat je kan doen om dit te voorkomen.

Wanneer verlies je je Nederlanderschap?

Je hebt de dubbele nationaliteit. Een dubbele nationaliteit houdt in dat je naast de Nederlandse nationaliteit ook de nationaliteit van een ander land hebt. Heb je enkel de Nederlandse nationaliteit dan kan je deze niet verliezen.

Je woont langer dan dertien jaar (of tot 2022: tien jaar*) achter elkaar buiten de Europese Unie, Aruba, Curaçao of Sint Maarten en je hebt niet eerder verlenging van het Nederlanderschap aangevraagd.

Je was meerderjarig (ouder dan achttien) op het moment dat de termijn van tien of dertien jaar inging.

* Let op: tot 1 april 2022 was de termijn voor automatisch verlies tien jaar. Wanneer je vóór 1 april 2022 de volledige tien jaar onafgebroken in het buitenland verbleef, is het Nederlanderschap vervallen. Na die datum is de verliestermijn dertien jaar.

Hoe kan je het verlies van de Nederlandse nationaliteit voorkomen?

Verlies van het Nederlanderschap kan worden voorkomen door vóór de periode van dertien jaar verstrijkt, een ‘Verklaring Bezit Nederlanderschap’ op te vragen. Deze verklaring kan worden ingediend bij

STICHTING GOED

Stichting GOED, Grenzeloos Onder Een Dak, die de belangen behartigt van Nederlanders in het buitenland kan u nader informeren als u uw Nederlanderschap bent verloren: contact@stichtinggoed.nl.

de Nederlandse ambassade in het land van detentie.

DE PROCEDURE

1 Vraag de consulair medewerker om het ‘Aanvraagformulier bezit Nederlanderschap’, stuur dit ingevuld én ondertekend terug naar de ambassade of het consulaat.

2 De volgende documenten moeten worden bijgevoegd:

a Betalingsbewijs.

Voldoe de betaling van dertig euro, en zend het betalingsbewijs aan de consulair medewerker. De kosten voor de Verklaring bezit Nederlanderschap zijn voor eigen rekening. De consulair medewerker kan jou – of een familielid – de betalingsinstructie sturen.

b Een kopie van legaal verblijf in het buitenland en een kopie van je buitenlandse en Nederlandse paspoort. De meeste gedetineerden hebben geen toegang tot hun documenten. De ambassade zal bij de aanvraag bevestigen dat je gedetineerd bent, waardoor je geen bewijs van legaal verblijf hoeft te over-

leggen. Ook kunnen zij de Consulaire Service Organisatie (CSO) van het ministerie van Buitenlandse Zaken vragen hun systeem te raadplegen op eerdere paspoorten. Daarmee is het vereiste van een paspoortkopie afgedekt.

3 Het duurt gemiddeld vier weken om een aanvraag te verwerken. Soms is het nodig om extra documenten op te sturen, waardoor het proces nog eens acht weken kan uitlopen. De Verklaring Bezit Nederlanderschap moet zijn ontvangen vóór de dertien jaar voorbij zijn. Wij raden je aan om het ingevulde formulier in ieder geval zes maanden vóór de dertien jaar verstrijken naar de ambassade of het consulaat te sturen.

Wanneer je succesvol een Verklaring bezit Nederlanderschap aanvraagt, wordt je Nederlandse nationaliteit met dertien jaar verlengd. Binnen deze periode moet opnieuw aan de voorwaarden worden voldaan om je Nederlandse nationaliteit te behouden. Dit betekent dat je het Nederlanderschap opnieuw moet verlengen voordat je weer dertien jaar onafgebroken in het buitenland bent verbleven.

Nederlanderschap toch verloren?

Het verlies van Nederlanderschap is definitief. Slechts bij hoge uitzondering is het mogelijk om de Nederlandse nationaliteit weer terug te krijgen. Dit geldt nog meer voor gedetineerden, omdat het strafrechtelijk verleden wordt meegewogen in de beslissing, in een zogeheten ‘openbare orde toets’. Dat betekent dat eerdere veroordelingen in de weg kunnen staan aan het opnieuw verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit. Het is daarom extra belangrijk om op tijd in actie te komen en het Aanvraagformulier bezit Nederlanderschap in te sturen!

Momenteel ligt er een wetsvoorstel, waarin een mogelijkheid wordt opgenomen dat het verlies van Nederlanderschap kan worden teruggedraaid. De exacte voorwaarden staan nog niet vast, en de kans is aanwezig dat gedetineerden niet in aanmerking komen vanwege de hierboven genoemde ‘openbare orde toets’. Toch zouden wij graag zicht hebben op het aantal gedetineerden dat de Nederlandse nationaliteit is verloren, zodat wij hen – indien mogelijk –kunnen ondersteunen. ■

Veerle Goudswaard & Devika Kamp DUTCH&DETAINED

Ik woon OP DIT MOMENT langer dan 13 jaar onafgebroken buiten de EU, Aruba, Curaçao  of Sint Maarten

Ik was MEERDERJARIG (18 jaar of ouder) toen de termijn van 10 of 13 jaar begon

Ik heb mijn Nederlanderschap tijdig en SUCCESVOL VERLENGD

Neem contact op met de consulair medewerker

HET LIJKT EROP DAT

U DE NEDERLANDSE NATIONALITEIT VERLOREN BENT

VOOR 1 APRIL 2022 woonde ik 10 jaar onafgebroken buiten de EU, Aruba, Curaçao  of Sint Maarten

IK HEB TWEE NATIONALITEITEN

IN COMEBACK IS RUIMTE OM BRIEVEN TE PLAATSEN. BEDENK WEL OF PLAATSING GEVOLGEN VOOR JE KAN HEBBEN. WE PROBEREN HET IN TE SCHATTEN, MAAR JIJ WEET HET ZELF HET BEST. OOK KUNNEN WE NIET ALTIJD ALLE BRIEVEN EN GEDICHTEN PLAATSEN. SOMS WORDEN ZE DOORGESCHOVEN NAAR EEN VOLGEND NUMMER. NOOIT ZULLEN WE ER EEN VAN OUDER DAN EEN JAAR PLAATSEN. BRIEVEN DIE ERG LANG ZIJN KUNNEN WORDEN INGEKORT. ALS JE EEN OPROEP PLAATST OM TE REAGEREN EN JE VOEGT JE ADRES TOE, DAN VERVANGEN WIJ

JOUW ADRES DOOR DE TEKST: (Adres bekend bij Epafras) ALS IEMAND DAN WIL REAGEREN KAN HIJ OF ZIJ DIE REACTIE OPSTUREN NAAR EPAFRAS EN WIJ STUREN DIE DAN DOOR. ZO BLIJFT JE PRIVACY BETER BESCHERMD.

OPROEP AAN LEZERS

Uit het oog uit het hart? Niet bij ons. In de Comeback maken we graag ruimte voor jullie verhalen en jullie ervaringen. Schrijf ons een brief en laat van je horen! Laat ons weten hoe je leven in de gevangenis eruit ziet. Hoe je je staande houdt. Of juist niet. Hoe je dag eruitziet. Heb je een vraag over je situatie? Juridisch of persoonlijk? Wij leggen jouw vraag voor aan specialisten. Dat kan anoniem. Of wil je graag contact met andere mensen die vast zitten? Stuur ons een brief met jouw verhaal. Dus: schrijf ons en deel je verhaal met alle andere Nederlandse mannen en vrouwen die vast zitten!

Zou je advies willen krijgen over hoe je om kan gaan met het gevangenisleven? René heeft veel ervaring, en wil je graag helpen met advies over hoe je het verblijf achter tralies zo positief mogelijk zou kunnen maken. Stel hem je vraag via Epafras!

RENÉ GEEFT ANTWOORD

Dag René,

Ik zit al anderhalf jaar onder voorarrest in Bulgarije, en ik spreek nog steeds geen woord Bulgaars. Mijn celgenoot zit al vier jaar vast, gelukkig kan ik goed met hem opschieten. Hij is van Turkije, maar spreekt ook vloeiend Bulgaars, hij is de enige persoon hier die ik kan vertrouwen. Ik heb nog steeds geen advocaat gevonden, buiten de advocaat heb ik ook een medische specialist nodig, die voor mij kan getuigen eenmaal dat ik voor moet komen. En ik heb een soort van privé detective nodig, voor speurwerk en onderzoek te doen, om mij hopelijk te helpen met mijn onschuld te bewijzen. Mijn celgenoot, die ik ondertussen als een goeie vriend zie, heeft zijn hulp aangeboden met die drie personen te vinden. Maar hij wil dat mijn familie geld naar zijn broer stuurt, wat denk je daar van René? Hij is altijd correct met mij, hij heeft nog nooit één ding van mij aangeraakt, wat mij de indruk geeft dat ik hem kan vertrouwen.

H • BULGARIJE

Beste H,

Deze vraag is precies de reden waarom ik deze column schrijf. Als je pas vastzit, en moet wennen aan je vrijheid kwijt te zijn, ben je snel geneigd overhaast te handelen. Met als gevolg dat je dieper in nood komt te zitten. Je hoopt en maakt jezelf vaak wijs, dat met snel handelen vrijheid eerder in zicht zal zijn. Helaas is het tegenovergestelde waar.

Je moet alles nauwkeurig op je gemak voorbereiden. Dit zou het grootste gevecht van je leven kunnen worden, en zo moet je het ook benaderen. Het is beter om een paar dagen langer erover na te denken, en het met de juiste mensen te bespreken, om te voorkomen dat je een langere straf krijgt. Ik hoop te kunnen voorkomen dat jullie dezelfde fouten maken, die ik helaas in het begin van mijn detentie heb gemaakt. Ik dacht dat een paar gedetineerden, aardig, spon-

LICHT AAN HET EIND VAN DE TUNNEL

Ik ben 21 jaar en zit in de gevangenis in Zweden. Ik ben zo uitgeput van al het wachten hier. Alles gaat zo vreselijk traag in Zweden, het is echt niet normaal! Maar geduld is een schone zaak. Na lang wachten kreeg ik vandaag eindelijk te horen dat ik over ene paar dagen mijn straf mag uitzitten in Nederland! Ik ben zo ongelofelijk blij en kan het bijna niet geloven. Ik wil jullie laten weten dat er licht aan het eind van de tunnel is. Ik weet dat iedereen het moeilijk heeft, maar geef de moed niet op. Dit is niet voor altijd, en op een dag komen we allemaal uit deze situatie en zullen we sterker dan ooit zijn. Het is vallen en opstaan in het leven, maar op een dag zul je komen waar je wilt zijn!

Groetjes, C • ZWEDEN

taan en bereid waren te helpen met het één en ander. 'BOY OH BOY WAS I WRONG'. Achteraf bleek het een hele stomme en dure fout te zijn. Het heeft mij niet alleen veel geld gekost, maar ook een veel langere straf was het resultaat van mijn naïviteit, door te denken dat ik een gedetineerde kon vertrouwen. Ik heb mijn lesje wel geleerd, ik blijf nu altijd op mijn hoede, zodat het nooit meer kan gebeuren. Als je celgenoot echt wil helpen, kan zijn broer alle informatie van de advocaat, specialist en detective, gewoon doorgeven aan jouw familie. zodat zij direct contact kunnen opnemen met de advocaat enz., en een tarief kunnen bespreken zonder een tussenpersoon, die ook zijn zakken wil vullen. Het voorstel van je celgenoot en zijn broer, is een duidelijk teken van oplichting. Dit soort gedrag is een rode vlag, dus doe jezelf en je familie een groot plezier, en laat ze niet bestelen. Ik heb ditzelfde scenario al te veel gezien en gehoord. Je mag nooit vergeten dat jij als Nederlander zeer waarschijnlijk wordt versleten als iemand die financieel veel beter af is. Of jij zelf of je familie nu wel of niet geld hebben doet er niet toe, jij wordt automatisch zo beoordeeld, gebaseerd op de reputatie van ons land. Wij zitten namelijk wel in de top wat dat betreft, samen met Duitsland, Frankrijk en Engeland. De keiharde realiteit is, dat het gevangenis milieu een dog-eat-dog wereld is. En alleen degenen die het sterkst in hun schoenen staan met de meeste weerstand tegen de parasieten waarmee wij de hele dag omringd zijn, hebben de beste kans om deze wedloop te overleven en hopelijk te winnen. Zeker nu dat je nog in voorarrest zit, ben je het meest kwetsbaar. Dus vertel alsjeblieft nooit iets over je verondersteld delict, je weet maar nooit. Uiteindelijk geldt er maar één motto in de gevangenis 'Ieder voor zich zonder enig ontzag voor de ander'. Het maakt niet uit hoe je celgenoot zich voordoet, het is onmogelijk om te controleren of het wel zijn juiste delict en identiteit is die hij jou heeft gegeven. Hij zou best een plant kunnen zijn, en dat je zonder het te beseffen, hij of zij opzettelijk met jou geplaatst is, om je uit te horen, en vervolgens alles door te geven aan de au-

toriteiten in ruil voor een strafvermindering. Een recorder hiervoor is vaak niet nodig. Een verklaring voor de rechter van zo'n ' Betrouwbare celgenoot' is vaak meer dan genoeg om je te veroordelen. In veel landen is het toegestaan en gebruikelijk om te onderhandelen met behulp van belastende informatie die men uit hun celgenoot heeft weten te wringen. In het proces verbaal vernoemt men hun als 'Betrouwbare Informant(en)', vaak zonder volledige naam te vernoemen en hooguit alleen met beginletter(s). Dit is geen Hollywood script maar alledaagse realiteit, het is ook geen bitterheid of pessimisme van mijn kant, maar gewoon een kwestie van 'Zelfbehoud gaat voor alles'. Als je dat niet vanaf het begin van je detentie in de gaten houdt, blijf je altijd kwetsbaar, zwak en eventueel slachtoffer van de aasgieren om je heen. Zorg ook dat je de gegevens en adressen van je familie goed verborgen houdt. Iets wat heel veel voorkomt is, als je slordig omgaat met je post, dat je familie opeens brieven krijgt van gedetineerden in je omgeving, waarin ze verklaren jou zogenaamd bescherming te verschaffen of juridisch hulp geven, en daar financiële vergoeding voor eisen. Uiteraard zijn dit leugens, maar dat weet je familie niet, en helemaal niet als je ze niet kunt bellen. Bedrog en oplichting is de normale gang van zaken in de gevangenis. Dus NEE!, je kunt je celgenoot niet vertrouwen. Hoe vaak gebeurt het niet dat ze iets van je lenen, een worstje, soep, chips of zo, en op de dag dat het terugbetaald moet worden, krijg je alleen maar een zwak verhaal met een ongeloofwaardig excuus. Wil je samen een Bijbelstudie doen of een kaartje leggen, misschien sporten, dat is heel wat anders. Maar verspeel alsjeblieft niet je toekomst, want dat is een vertrouwen op een heel ander niveau, en alleen weggelegd voor je familie en advocaat. Ik begrijp best wel dat er uitzonderingen zijn op de regel, maar wil je voorkomen slachtoffer te worden, vertrouw dan niemand, Play it safe!

Groet, René

DE RECHTER

VERLIES NIET JE HOOP

Hier zit je nu dan, helemaal alleen, Je kijkt vaak om je heen. Je vraagt je af ‘wat gaat er nu gebeuren’, Binnen in je cel zie je weinig kleuren. Je telt de dagen, secondes en de uren, Het enige lawaai en geschreeuw komt van je buren. Je wordt wakker in je bed, het is een nachtmerrie, Je wordt soms gek in de nacht van alle soorten herrie. Soms vraag je jezelf af hoelang dit nog gaat duren, Je kijkt vaak uit je raam om even naar buiten te gluren. Het is zeker geen pretje dat je in de cel belandt, Je vraagt jezelf af wat gebeurt er aan de overkant. Je blijft bidden tot je eindelijk weer buiten bent, Omdat je blijft geloven in hoop die je nu pas kent. Want je leven is nog lang niet voorbij, Het is juist het begin, als je buiten bent voel je jezelf weer vogelvrij!

Hiermee wil ik vertellen dat hoop altijd in je zit. Ik kom uit Nederland en zit hier vast in het buitenland. Je kent de taal niet, want ik zit in Zweden. Gelukkig spreken ze daar wel Engels. Maar soms moet ik toch dingen met handen en voeten uitleggen. Het is geen pretje om hier te zitten. Het systeem is helemaal anders dan in Nederland, inclusief de wetten en regels.

Voor alle gedetineerden die zich afvagen: waarom ik? Het doet er niet toe of je schuldig of onschuldig bent. Zolang je maar geduld blijft houden en de hoop niet verliest. Dan zal je zien dat je niet helemaal alleen bent. Elk mens maakt verkeerde beslissingen. Of je hebt het gevoel dat je leeft in grote pech. Maar dat is niet zo, want na regen komt zonneschijn!

Groet, S • ZWEDEN

JESSE VAN MUYLWIJCK

OPROEP

PRODUCE OR WEED

It all depends

Wherever lands the seed

Is where it defends

Produce or weed?

All in the eye of the beholder

Its only what you need

A flower in a cornfield

Produce or weed?

A body in a ditch

Produce or weed?

Die or yield

Enforcer of the state

Murderer or soldier

Produce or weed?

Sealer of your fate

Saviour of the constitution

Produce or weed?

Law and order

The perfect solution

Always on your mind

Let’s make a new border

Don’t be kind

Mother and sun

Man and wife

Slap my bitch

Stay of my mum

Produce or weed?

Produce or weed?

What is which

Who’s the boss

Fuck that bitch!

What’s a total loss?

The individual?

Be realistic!

Is always residual

Two kills is murder, two million kills is statistic

Produce or weed?

My god is better than yours

Produce or weed?

Produce or weed?

P • VERENIGD KONINKRIJK

Wil je bezoek van Epafras?

Laat dit dan aan ons zo snel mogelijk weten met behulp van de portovrije envelop! Zo blijven we op de hoogte van je meest actuele verblijfplaats en komen ook na een overplaatsing brieven en Comeback op het juiste adres.

Wil je corresponderen?

Dat kan met gedetineerden in buitenland en binnenland, maar ook met vrijwilligers in Nederland. Zij kunnen je op de hoogte houden van wat er zoal speelt in de Nederlandse samenleving. Vraag bij Epafras een formulier aan om je aan te melden. Wil je meedoen aan het Kindercadeauproject?

Dat is mogelijk voor eigen kinderen tot en met 17 jaar die in Nederland wonen. Geef dan ook contactadres, geboortedata en eventueel telefoonnummer door, zodat toestemming gevraagd kan worden.

Wil je een Bijbel ontvangen?

Het toezenden van een Bijbel en lectuur is aan regels gebonden. In Frankrijk wordt lectuur alleen toegelaten als daar toestemming voor is gevraagd en gekregen. Voor Spanje, en in mindere mate voor Engeland, geldt dat pakketjes retour gezonden worden. Als je gevangen zit in een van deze landen en lectuur wilt ontvangen, informeer ons dan als je een andere manier hebt gevonden voor ontvangst. Voor gedetineerden in Duitsland proberen wij bij een aanvraag voor een Bijbel de lokale geestelijk verzorger in te schakelen om toegang tot jou te krijgen.

Heb je tips voor gedetineerden, reacties, verhalen of gedichten?

Brieven worden vertrouwelijk behandeld. Is jouw verhaal bestemd voor publicatie in Comeback, geef dit dan uitdrukkelijk aan. Bij dit nummer vind je een portovrije envelop. [Deze envelop is alleen bedoeld voor post voor Epafras of familie, niet voor Reclassering, Lawyers Across Borders of Dutch&Detained.]

Je kunt schrijven naar:

C.C.R.I. 9804

SPORT ACHTEROP

BART KRÄMER, ADVOCAAT

Vier yoga-oefeningen die je rug soepel houden

Ook (of juist!) in moeilijke omstandigheden helpt het om jezelf in vorm te houden. Comeback vraagt sporters je hierbij te helpen. Welke oefeningen adviseren zij en wat kunnen zij jou nog meer meegeven? Je coach voor dit kwartaal: Bart Krämer (35). Hij is advocaat bij Dutch&Detained en geeft yoga tips.

'Jaren geleden begon ik met yoga, zonder er voorafgaand écht zin in te hebben. In mijn beleving was yoga zweverig en niet echt een sport. Maar tijdens een rondreis door India vond ik dat ik het toch maar eens moest proberen. Yoga komt daar tenslotte vandaan. Ik volgde wat lessen in een dorpje hoog in de bergen en er gebeurde iets totaal onverwachts: het gaf een heel speciaal gevoel, ik voelde een bepaalde rust. Ik was verkocht!' Bart hield er niet meer mee op. Terug in Nederland was hij diverse keren per week in de yogaschool te vinden, waar hij koos voor de Iyengar yogastijl, ook wel ‘de kunst van de precisie’ genoemd. Naast zijn drukke baan als advocaat volgde hij zelfs een deel van de opleiding tot yogadocent. 'Veel mensen in de gevangenis hebben last van hun rug', vertelt Bart. 'Dat is niet gek, want als je weinig ruimte hebt, een slecht matras en stress, komt alles eerder vast te zitten. Daarom kies ik vier basis yoga-oefeningen die je rug soepel houden. Ze helpen als je pijn in je rug hebt en zijn ook goed om klachten te voorkomen. Je kunt ze overal doen waar plek is om te liggen.'

1 SOEPELE ONDERRUG

Ga op je rug liggen met beide benen gestrekt. Beweeg je benen - om en om - zo ver mogelijk van je af, alsof je met je voet iets probeert weg te duwen. Let op dat je rug plat op de grond blijft.

2 MASSAGE VAN JE ONDERRUG

Terwijl je op je rug ligt breng je een knie naar je borst, hou dit een aantal seconden vast. Breng daarna dezelfde knie, schuin over je lichaam heen, naar je oksel, zodat je in een twist ligt (de ‘wokkel’). Wissel van been. Beide schouders blijven op de grond. Variant: trek beide knieën naar je borst en beweeg ze in rondjes (beide kanten op).

3 DE RUITENWISSER

Je ligt op de grond, buigt je knieën en plaatst je voeten plat op de grond . Beweeg beide knieën zo ver mogelijk van links naar rechts en weer terug. Je voeten blijven op de grond. Variant: til je voeten van de grond, houd je knieën bij elkaar, en beweeg ze van links naar rechts. Nu is het ook een buikspieroefening.

4 EEN BUIKSPIEROEFENING

Sterke buikspieren helpen rugklachten voorkomen. Ga op de grond liggen met je handen onder je billen. Buig je benen in een hoek van 90 graden, met je voeten van de grond tot je benen parallel aan de grond zijn. Terwijl je benen in deze hoek blijven, beweeg je je voeten naar de grond en weer terug omhoog. Trek je navel in, zodat je (onder)rug plat op de grond blijft. Variant: gaat dit goed dan kan je je benen strekken en langzaam naar de grond bewegen.

Alle oefeningen herhaal je een aantal keren. Wordt het te gemakkelijk dan kun je je series langer maken.

Tot slot een tip van Bart: 'Ademhalen is de basis van alles en zeker ook van het yoga. Rustig en diep ademen helpt om stress weg te nemen. Ervaar je stress? Ga rustig liggen en leg je handen op je buik, probeer langzaam en diep in de richting van je handen adem te halen. Zorg goed voor jezelf. Neem iedere dag de tijd om te luisteren en voelen waar (extra) aandacht nodig is.'

Bart doet een hogeschool-yogastandje voor op kantoor (probeer dit niet in je cel)