Comeback 1 2024

HANDIG UITNEEMBARE INFORMATIE FOLDER

NUMMER 1 • 2024

ʻ HET BELANGRIJKSTE IS DAT JE ER BENT ’ Afzwaaiend vrijwilliger Ko van der Krabben

WERK NA BUITENLANDS VONNIS Met of zonder VOG?

WOORDZOEKER

Bij de woordzoeker zitten de woorden horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Zoek ze op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing (zie pagina 25).

ANEMOON

APRIL

BLOEM

BOLLEN

BROEDZORG

CHOCOLADE

DANS

DAUWTRAPPEN

EENJARIGEN

EIERDOOS

ENGEL

FAMILIE

FEEST

GEEL

GEZELLIG

KAARS

KERK

KOOR

KRANS

KROKUS

KROON

LAMMETJES

LENTEBODE

MAART

MADELIEFJE

MAND

MARKT

NARCIS

PAASDRUKTE

PLEZIER

RECEPT

SCHILDEREN

STRIK

SURPRISE

TRADITIE

TULP

VERF

ZANG

ZONDAG

SUDOKU

Een sudoku is een puzzel van negen bij negen vakjes waarin een aantal reeds ingevulde getallen staan. Vul de overige vakjes in, zodat in elke horizontale lijn en in elke verticale kolom de cijfers 1 tot en met 9 een keer voorkomen. Verder is de puzzel ingedeeld in negen blokjes van drie bij drie, die elk ook weer eenmaal de cijfers 1 tot en met 9 moeten bevatten.

REDACTIONEEL

Voor je ligt de eerste Comeback van 2024!

In dit nummer wordt de blik naar buiten gericht. Het hoofdartikel gaat over wat je in detentie al kunt doen om na vrijlating weer aan het werk te kunnen gaan. Dat kan zijn met een goed idee voor een eigen bedrijf of het behalen van diploma's in detentie om een vak te leren.

Het werken aan de toekomst geeft niet alleen hoop, maar als op een dag de deur weer open gaat heb je met dit nummer veel praktische info in handen om die stap goed te kunnen zetten.

In een handige folder staat ook een overzicht van de belangrijkste instanties die je daarbij kunnen helpen. Deze kun je uit het blad halen, en zo los bewaren!

Voor sommigen van jullie zal dat misschien nog even duren. Anderen zitten vast onder zeer moeilijke omstandigheden en zullen door een gevoel van uitzichtloosheid niet direct bezig zijn met de periode na detentie. Dat komt ook terug in het interview met Ko van der Krabben, die als vrijwilliger jarenlang Nederlandse gedetineerden in Thailand bezocht en nu afscheid neemt. We wensen hem het allerbeste!

We hopen dat dit nummer jullie in de paasperiode helpt bij het zetten van een stip op de horizon. Het leven na detentie voelt misschien een beetje als een wederopstanding, na een donkere periode sta je er weer, net zoals in het paasverhaal wordt beschreven.

COLOFON Comeback is een uitgave van Stichting Epafras, Reclassering Nederland, Dutch&Detained en Lawyers Across Borders en wordt gratis verspreid onder Nederlandse gedetineerden in het buitenland. Hoofdredactie Matthijs Geluk / Epafras Redactie Marjolein van Rotterdam Artdirectie Nienke Katgerman / Gront Medewerkers Sander Bouten / Global Village Media, Jarmila Thodé / Epafras, Heinrich Althoff & Melinda Lewis / Reclassering Nederland Bureau Buitenland, Sofie Bollen & Veerle Goudswaard / Dutch&Detained en Aimée Timorason & Robert Malewicz / Lawyers Across Borders Bladmanagement Arjen Duijts / Global Village Media

Strip Jesse van Muylwijck Puzzel Puzzelpro.nl Redactieadres Morssingel 5-7, 2312 AZ Leiden Email info@epafras.nl

Telefoon +31 (0)71 – 204 84 07 Mobiel +31 (0)6 - 255 90 281 (voor gedetineerden, familie en naasten) Website www.epafras.nl Stichting Epafras heeft tot doel geestelijke verzorging te bieden aan Nederlanders in buitenlandse strafinrichtingen. Epafras richt zich in deze geestelijke verzorging op iedereen die te kennen geeft daar behoefte aan te hebben.

NEDCAR MAAKT GEEN AUTO’S MEER ANP

Op 16 januari werd het stil in Borne. De Nederlandse autofabriek VDL Nedcar bestond al bijna zestig jaar en voorzag Borne en omstreken van werk. Doordat de fabriek geen opdrachten meer heeft, moest de fabriek zijn deuren sluiten. De fabriek maakte achtereenvolgens de DAF 33, de Volvo 343, de Mitsubishi Colt en de Mini. De laatste opdrachtgever was BMW. Toen BMW het contract voor de Mini opzegde werd geen nieuwe opdrachtgever gevonden. Bijna vierduizend mensen verliezen nu hun baan. Er zijn bijna zes miljoen auto's in de fabriek gebouwd, aldus NOS.nl.

MINDER ETEN NAAR DE VOEDSELBANK

Supermarkten en voedselproducenten weten voedselverspilling steeds beter tegen te gaan. Goed nieuws, in principe, maar niet voor voedselbanken. In 2022 konden de voedselbanken al zo’n vijf tot tien procent minder voedsel uitdelen, in 2023 kwam er twintig procent minder voedsel binnen. Hierdoor dreigen ze onvoldoende levensmiddelen beschikbaar te hebben voor hun klanten, aldus NOS.nl.

BEVOLKINGSGROEI VRAAGT OM KEUZES

Binnenkort zijn er achttien miljoen Nederlanders, een nieuwe mijlpaal. De bevolking groeit ook daarna waarschijnlijk door. Hoe moet Nederland met de bevolkingsgroei omgaan? Om die vraag te beantwoorden heeft de Tweede Kamer een staatscommissie aan het werk gezet. De staatscommissie heeft een rapport geschreven van ruim vierhonderd pagina’s. Volgens Nu.nl is de boodschap van het rapport duidelijk: om de welvaart te behouden is het belangrijk dat de bevolking tot 2050 niet te hard groeit. Anders komt de toegang tot de zorg, het onderwijs en een woning onder druk te staan. We moeten daarom keuzes maken over migratie. Volgens de staatscommissie zou een migratiesaldo van veertig- tot zestigduizend per jaar het beste zijn. Dat gaat om alle immigranten minus alle emigranten: de mensen die Nederland binnenkomen minus de mensen die het land verlaten.

ENORME EXPLOSIE IN ROTTERDAM

In een Rotterdams flatgebouw breekt eind januari brand uit na een explosie. De explosie in de garagebox blies een wagen de straat op, schrijft Trouw. Een deur van de garagebox vloog over de flat aan de overkant. Daar zijn de kozijnen ontzet, en liggen de ramen eruit. Op de plek van de explosie worden mensen vermist, maar vanwege het instortingsgevaar kan de familie er niet bij. De emoties lopen hoog op en uiteindelijk gaat de familie toch zelf zoeken. Ze vinden het stoffelijk overschot van een van de vermiste mensen. Later in de week vindt de politie een tweede en een derde lichaam.

NIEUW KABINET NOG INGEWIKKELD

De onverwachte monsterzege van Geert Wilders’ PVV bij de Tweede Kamerverkiezingen van november, maakt het vormen van een kabinet lastig.  Informateur Ronald Plasterk probeert een kabinet te vormen met vier rechtse partijen, die samen een ruime meerderheid vormen in de Tweede Kamer. Een andere grote winnaar van de verkiezingen is de nieuwe partij van Pieter Omtzigt, die NSC heet. Volgens NSC zijn een aantal standpunten uit het verkiezingsprogramma van de PVV ongrondwettelijk en wil NSC eerst praten over die punten.De gesprekken verlopen moeizaam. Na een week of zeven blijkt dat ook de financiën voor Omtzigt een struikelblok te zijn en stapt hij uit de onderhandelingen. Daarna mag een nieuwe informateur het gaan proberen: Kim Putters, opnieuw een PvdA’er.

Demissionair Premier Mark Rutte bezoekt de rampplek van de door explosie getroffen gebouw

Geboorteborden in de tuin

ERITRESE CONFRONTATIE IN DEN HAAG

Urenlang trokken de relschoppers door de straten van Den Haag, nadat bij zalencentrum Opera rellen waren uitgebroken tussen verschillende groeperingen Eritreeërs. In het zalencentrum vierde een groep een verlaat nieuwjaarsfeest. Het feest werd verstoord door een groep Eritreeërs die het had voorzien op hun landgenoten binnen. Volgens Trouw waren die niet alleen aan het feestvieren maar hoogstwaarschijnlijk ook naar een politiek getinte bijeenkomst gekomen. Aanwezigen droegen in elk geval

shirts met de tekst ‘People’s Front for Democracy and Justice’ (PFDJ), de enige toegestane politieke partij in Eritrea. Buiten werden er stenen gegooid en er braken branden uit. Een aantal mensen die betrokken waren bij de rellen waren gewapend. Een touringcar en twee politiewagens brandden volledig uit. Politie en brandweer werden belaagd, een aantal van hen raakten gewond. De Mobiele Eenheid zette traangas in. Onderzocht moet nog worden of de Eritrese regering een rol speelde.

PRINSES CARNAVAL MEDICIJNTEKORTEN STIJGEN

Nog niet eerder gebeurd in Lampegat (zoals Eindhoven heet tijdens Carnaval) of in de andere grote steden in het zuiden. Maar dit jaar zwaaide Mina d’n Urste er de scepter tijdens het carnaval. Een prinses Carnaval. De Volkskrant schrijft dat er dorpen en carnavalsverenigingen zijn die een eigen carnavalsprinses hebben uitgekozen. Maar de grotere steden, zoals Maastricht, Den Bosch, Breda, Tilburg, Venlo of Bergen op Zoom, hebben nooit een vrouwelijke stadsprins gehad. Het brengt wat teweeg. Trouw ziet mannen met tranen in de ogen, jonge meisjes die dromen nu ook prinses te kunnen worden: de benoeming van Rosa van den Nieuwenhof tot voorganger van het carnaval brengt nieuwe energie in Lampegat.

Vijf miljoen Nederlanders hebben in 2023 hun voorgeschreven medicijn niet kunnen ophalen bij de apotheek, omdat er een tekort aan was. Uit cijfers van apothekersorganisatie KNMP blijkt dat er 2292 keer een medicijn langer dan twee weken landelijk niet leverbaar was. Onder meer was er een tekort aan diverse antibiotica. Bepaalde antibiotica zullen ook in 2024 niet voorradig zijn. Er zijn verschillende oorzaken, schrijft het AD. Door de betere zorg en vergrijzing is de vraag wereldwijd toegenomen. Voor een deel is het tekort ook een Nederlands probleem. De lage prijzen die Nederland heeft onderhandeld, gecombineerd met de kleine markt, maken ons land tot een oninteressant afzetgebied voor fabrikanten.

SCHANDAAL IN GRONINGEN

NRC onthult dat een bedrijf dat talloze miljoenen subsidie kreeg toegezegd om groen gas te leveren, niet levert. Vanaf 2023 zou het bedrijf afval omzetten in groen gas, ter vervanging van aardgas. Doordat Biofuel Groningen zijn belofte niet is nagekomen, verdampt de klimaatwinst die het groene gas zou opleveren. Het kabinet rekende de beloofde klimaatwinst al mee. Hierdoor was Nederland op papier een flinke stap dichter bij de internationaal afgesproken klimaatdoelen van 2030. In werkelijkheid is er nog niets; geen fabriek en geen klimaatwinst. In 2020 en 2021 zegde de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in totaal 535 miljoen subsidie toe voor een vergassingsfabriek. Geen ander initiatief kreeg in die periode zoveel duurzaamheidssubsidie toegezegd.

OUD-PREMIER DRIES VAN AGT OVERLEDEN

Of het nu in positieve of in negatieve zin was, Dries van Agt was nooit saai. De jarenlange leider van het CDA verraste iedereen met zijn opvattingen maar ook met zijn humor. De ‘charmante pestkop’ (de Volkskrant) leidde drie kabinetten, van 1977 tot eind 1982. In die periode fuseerden drie christelijke partijen tot het CDA. Dries van Agt riep felle emoties op, ging zijn eigen gang, en dreef vriend en vijand tot wanhoop. De tekorten op zijn begrotingen waren legendarisch. Toen hij een kabinetsformatie onderbrak om het startschot te kunnen geven van een wielerronde in Brabant, waren zijn collega’s razend. Maar toen Van Agt op latere leeftijd een even hartstochtelijk ambassadeur voor de Palestijnse zaak werd als hij tijdens zijn politieke carrière voorvechter van Israël was geweest, werd dat geaccepteerd. Van Agt kampte al langere tijd met een broze gezondheid. Hetzelfde gold voor zijn vrouw Eugenie. Na meer dan zeventig jaar samen stierven ze hand in hand. Beiden zijn 93 jaar geworden.

Noodbevel in Den Haag nadat twee groepen Eritreeërs met elkaar slaags zijn geraakt

Dries van Agt

OP WEG NAAR EEN BAAN OF EEN EIGEN BEDRIJF

AAN DE BAK

Regeren is vooruitzien. Om straks aan werk te komen, kun je terwijl je vastzit al veel doen. Of je nu van plan bent om een bedrijf te beginnen, of om een baan te zoeken. Comeback vroeg (ervarings)experts hoe het werkt.

Frank zat drie jaar vast in een Italiaanse cel. Inmiddels is dat tien jaar geleden. Binnenkort viert hij zijn vijftigste verjaardag en sinds een week is hij aan de slag in zijn ideale baan. 'Ik ben echt superblij', zegt hij, 'en heel dankbaar dat ik hier, bij de YETS Foundation, ben aangenomen als jongerencoach. Maar dat heeft dus wel tien jaar geduurd. Ik wil men-

sen graag vertellen hoe dat komt, zodat zij hoop houden.'

ALLES VERTELT EEN VERHAAL

Franks lange voortraject had alles te maken met zijn persoonlijke geschiedenis. Na een uitzonderlijk gigoloklusje in Peru, werd hij in 2011 bij een tussenstop in Italië aangehouden. Er zaten uitgepoepte cocainebolletjes in zijn bagage. Hij wist zeker

dat ze niet van hem waren en vroeg om een DNA-test. Die kwam er niet. Niet veel later zat hij in een Italiaanse cel.

'De gevangenis was verschrikkelijk, maar op de een of andere manier lukte het me om met een bijna manisch optimisme mijn straf te doorlopen. Er kwamen mensen op bezoek waar ik veel aan had: onder andere Guido van Bureau Buitenland. Er waren mensen die me vertrouwden. Ik las boeken over zelfreflectie, waaronder ‘400 brieven van mijn moeder’ van Joseph Oubelkas. En ik begon te schrijven. Er was echt heel veel dat hielp!' Zijn ervaringen zouden de basis leggen voor zijn latere leven. Het leven waarin er balans kwam. Waarin hij schrijver en spreker werd en werk kreeg als zelfstandig ondernemer. Maar ook een vaste baan vond, zijn droombaan.

WIE BEN JE, WAT KAN JE?

Als je begint na te denken over je toekomst buiten, is het handig op een rij te zetten wie je bent en wat je kan. Van je karaktereigenschappen tot de diploma’s die je hebt gehaald en de kwaliteiten die je ontwikkelde op straat of in de gevangenis. Tip: Wees onbeschaamd en schrijf alles op. Denk na over wat je nog graag zou willen leren. Laat nog even in het midden of dat voor een baan is of voor het starten van een bedrijf.

Frank leerde in de gevangenis vooral veel over zichzelf. 'In het begin had ik zelf-

gaal toch doen. Via een oude bekende die het werk aannam en het door mij liet doen. Een van de plekken waar ik terecht kwam was een tbs-kliniek. Verschrikkelijk! Er lag een vrouw in haar braaksel en toen ik waarschuwde zeiden ze dat ik haar moest laten liggen. Dat was meteen mijn laatste nacht daar. Eén ding wist ik zeker: dit was het niet.'

Vijf jaar nadat hij de deur van de gevangenis achter zich had dichtgetrokken, wist hij wat het wél was. Twee vrienden die iets deden in het jongerenwerk vroegen hem voor een podcast. Het maken ervan zorgde

Slapend rijk worden bestaat niet. Na de gevangenis aan het werk komen is hard werken!

moordgedachten en kon ik niet begrijpen dat er zó veel fouten waren gemaakt. Later ging ik nadenken over mezelf. Ik kwam erachter dat een gebrek aan zelfliefde een van mijn meest saboterende patronen is. Ik durf wel te zeggen dat de periode in de gevangenis mijn leven veranderde. In de gevangenis ontdekte ik dat het gebrek aan eigenwaarde met mijn verleden te maken had, waarin onder andere seksueel misbruik en huiselijk geweld een rol speelden. Ik dacht nog niet na over mijn tijd na de gevangenis. Pas achteraf begreep ik dat de wijsheid die ik opdeed superbelangrijk was voor wat ik later ging doen.'

WAT WIL JE?

Een doel helpt je vooruit. Als je weet wat je ideaal is, weet je waar je écht voor gaat. Probeer je in te denken waar je over vijf jaar wilt zijn, over tien jaar. Droom, maar laat je hoofd niet op hol brengen door jezelf rijk te rekenen of door wat anderen je voorspiegelen. Slapend rijk worden bestaat niet. Na de gevangenis aan het werk komen is hard werken!

Toen Frank vrijkwam – na drie jaar Italië en een jaar in Nederland wegens opgelopen boetes – liep hij tegen de ene na de andere dichte deur. 'Ik solliciteerde me blauw. Ik had een diploma voor de beveiliging maar na een detentie mag je acht jaar niet werken in de beveiliging. Omdat ik nergens anders aan de bak kwam, ging ik dat ille-

ervoor dat zijn toekomst ineens zo klaar als een klontje was.

WAAR LIGGEN DE KANSEN?

In sommige sectoren is er meer werk dan in andere. Er is veel werk in de bouw en de techniek. Er zijn timmermannen nodig, metselaars, stukadoors, glaszetters, elektriciens en loodgieters. Nu al zijn er ongeveer zestigduizend vacatures. Dankzij de energietransitie komen er nog eens 150 duizend banen bij. Ook zijn er veel vacatures in het goederen- en personenvervoer, horeca en het onderwijs, én in zorg & welzijn.

Dat Frank zich in die laatste categorie thuis voelt, werd duidelijk dankzij zijn vrienden en de podcast. Hij is geknipt voor het jongerenwerk.

'Als kind voelde ik me waardeloos en onzeker. Mijn drugsgebruik en mijn werk als gigolo hadden hiermee te maken. Ik weet inmiddels dat dit soort gedrag een manier is om om te gaan met pijn. Dat herken ik bij anderen en daardoor kan ik ze helpen. Uiteindelijk komt het goed, dat is mijn boodschap. Kijk maar naar mij. Ik heb twee boeken geschreven en een derde is in de maak. Ik geef overal trainingen, waaronder in de gevangenis. En ik heb nu deze droombaan.'

HOE BEREIK JE WAT JE WILT?

Het belangrijkste antwoord: door te gelo-

ven in jezelf én door goed voorbereid te zijn. Heb je de juiste papieren? Is het misschien zinvol een cursus te doen? Voor zowel een baan als een eigen zaak is scholing belangrijk. Er zijn cursussen speciaal voor mensen in de cel – en nog gratis ook. ➔

HET ONDERNEMINGSPLAN

Met je ondernemingsplan presenteer je jezelf aan een bank of andere investeerders. Zij kijken niet alleen naar je idee, maar ook naar wie jij bent en wat je al gedaan hebt. Wat staat er in?

1 JIJ EN JE ONDERNEMING

In dit deel van je plan beschrijf je de diploma’s en de ervaring die je hebt. Verder waarom je ondernemer wilt worden, de vaardigheden die jou een goede ondernemer maken en je sterke en zwakke punten. Je idee en welke problemen van de klant jouw idee oplost. Wat jouw product uniek maakt en wat het onderscheidt van dat van je concurrenten.

2 JE MARKETINGPLAN

Door een marktonderzoek te doen ontdek je of en waar er klanten zijn en breng je de concurrentie in kaart. Dit onderdeel is in de gevangenis lastig. Probeer het je wel zo goed en zo kwaad als het gaat voor te stellen.

3 JE FINANCIËLE PLAN

Dit is een hulpmiddel om te bepalen of je ondernemingsplan financieel haalbaar is. Ook gebruik je het om je financieringsaanvraag voor te leggen aan een of meer geldverstrekkers. Het bevat: de verwachte omzet, en alle kosten, de winstverwachting voor de komende jaren, hoe je je bedrijf gaat financieren, hoeveel geld nodig is voor een goede start. Best veel werk zo’n plan! Maar als het je lukt, al is het maar voor een deel, heb je echt wat.

De stichting die je kan helpen aan gratis cursus heet Educatie Achter Buitenlandse Tralies (Eabt). Eabt bestaat al twintig jaar en werkt samen met Bureau Buitenland en de ambassades en consulaten. De cursussen worden door Eabt begeleid. Er zijn ruim zestig cursussen op allerlei gebied. Bij de lessen zitten antwoordnummerenveloppen, zodat je het huiswerk zonder postzegels – dus gratis – kunt terugsturen. Om een cursus met succes te kunnen volgen moet je voldoende taal- en rekenvaardig zijn. Eabt test vooraf of je niveau goed genoeg is voor de gekozen cursus. De examens worden na terugkeer in Nederland afgenomen. Eabt betaalt ook het examengeld.

PRAKTISCHE BEZWAREN

Grote maar ook kleinere hobbels kunnen een baan in de weg zitten. Je moet bijvoorbeeld een VOG hebben, de verklaring omtrent het gedrag. Er zijn sectoren waar je de eerste jaren na je detentie niet aan de slag kunt zonder die verklaring. Lees het artikel hierover op pagina 26. Kleinere hobbels zijn makkelijker te overkomen. Je hebt bijvoorbeeld geen rijbewijs, of geen laptop. Voor dit soort praktische problemen is er Everyday Heroes. Oprichter Niels

Agterberg: 'Ons doel is voorkomen dat talent verloren gaat. We helpen mensen die een baan of een eigen bedrijf binnen handbereik hebben. Een vrouw in de schuldsanering bijvoorbeeld, kon aan het werk bij een callcenter. Een laptop was een voorwaarde. Thuis was er één, maar die gebruikten haar kinderen voor school. Wij betaalden haar

laptop en ze kreeg de baan.'

Een onderdeel van Everyday Heroes is gericht op gedetineerden. Mensen in hun laatste fase. Samen met hun jobcoach kunnen ze een aanvraag doen. Als je in het buitenland vastzit, heb je geen jobcoach. 'Ik zou lezers van Comeback aanraden te zorgen dat ze hulp krijgen als ze terug zijn', zegt Niels. 'Als je dan samen aanklopt kan het snel gaan. We hebben een gedetineerde geholpen die duiker wilde worden in de onderwaterbouw. Zijn duikdiploma heeft hij met steun van ons en andere partijen gehaald. Het is een dure opleiding waar ook een stevige keuring bij hoort. Hij is nu aan het werk.'

'Geweldig dat die hulp er is', reageert Frank als hij erover hoort. 'In de gevangenis wist ik niet van Eabt en ook Everyday Heroes ken ik niet. Wél kwam ik zowel tijdens als na mijn Italiaanse periode mensen tegen die goud waard waren. Zoals Frans Douw en Toon Walravens van stichting Herstel & Terugkeer. Het is onbetaalbaar als je hulp krijgt!'

MEER HULP

Er zijn dus meer organisaties die kunnen helpen. In het kader onderaan dit artikel staat een heel rijtje hulptroepen. Maak er gebruik van! Niemand kan alles alleen. Niet als je een baan wilt vinden, en zéker niet als je een bedrijf wilt starten. De Kamer van Koophandel (KvK) helpt startende ondernemers. Onder meer met

Scholing is belangrijk voor een baan of eigen bedrijf. Er zijn cursussen speciaal voor mensen in de cel

GERBEN VOLGDE DRIE CURSUSSEN

Gerben (42) wilde graag vooruit. Hij heeft een vriendin en een zoontje van twee als hij in 2019 in een Poolse gevangenis terechtkomt. Als hij over Eabt hoort is hij meteen geïnteresseerd. Coördinator Frans Lemmers: 'Dat hij vader is maakt voor hem alles uit. Hij wil een goed voorbeeld voor zijn kind zijn en voldoende geld verdienen voor een mooi gezinsleven. Daarom moest de knop om! Hij had geen opleiding afgemaakt en alleen wat kortdurende baantjes gehad.' Gerben wil later een eigen bedrijf. Daarom kiest hij voor een cursus Zelfstandig Ondernemer basis. Frans: 'Al na acht maanden haalde hij in 2020 met mooie cijfers een getuigschrift. Na overleg koos hij daarna voor de cursus Basiskennis Marketing. Eind 2021 behaalde hij zijn tweede getuigschrift. En toen was het nog niet klaar. Gerbens ideaal was een baan in de buitenlucht. De opleiding Hovenier met daaraan gekoppeld de module Een eigen zaak starten zou die droom waarmaken. Intussen werd hij overgeplaatst naar Nederland. Daar heeft hij zijn cursus Hovenier afgerond. Gerben is nu vrij en heeft werk gevonden bij een bedrijf in de openbare groenvoorziening. De praktijkervaring die hij daar opdoet wil hij gebruiken om later zijn eigen hoveniersbedrijf te starten.'

een 7-stappenplan om te kijken of je geschikt bent als zzp’er (een zelfstandige zonder personeel): hoe zit het met je ondernemersmentaliteit, met je marketingkwaliteiten, je netwerk en je kennis van financiën? Je krijgt bijvoorbeeld de stelling ‘Ik weet welke behoeften mijn klanten hebben’ voorgelegd. Goed om over na te denken! Ook helpen ze je met een ondernemingsplan als je dat wilt.

BAAN OF BEDRIJF?

Het aantal zzp’ers groeit als kool in Nederland. Er zijn er al meer dan een miljoen. Daar zijn verschillende redenen voor. Soms zijn mensen liever een kleine baas dan een grote knecht, schrijft de website Radar+. Ze willen zelf uitmaken hoe en wanneer ze hun werk doen. Vaak hopen ze dat ze als zelfstandig ondernemer meer gaan verdienen.

Daarnaast groeit het legertje mensen dat door hun baas gedwongen werd zzp’er te worden. Hun bestaan is onzeker. Als het druk is, zijn ze welkom. Zo niet, dan mogen ze thuisblijven. Andere nadelen van het zzp’erschap hebben te maken met rechten: je bouwt niet automatisch pensioen op, hebt geen recht op een uitkering als er geen werk is of je ziek wordt, en geen vakantiegeld. Ook vallen de belastingen die moeten worden afgedragen nog wel eens tegen, net als de verdiensten. Freelancen.nl zocht dat uit. De meerderheid van de zzp'ers bleek minder persoonlijk inkomen over te houden dan in loondienst, en soms veel minder. Al zijn er uitzonderingen, zoals in de ict of de zorg. Alleen zegt een hoog uurtarief ook weer niet alles. Een zzp'er heeft ook tijd nodig om op zoek te gaan naar nieuwe klanten, en de administratie bij te houden. Uren die niet betaald worden.

Frank: 'Zzp’er zijn is soms best lastig. Ik had een tijdje weinig opdrachten en moest mijn reserves aanspreken. En dan komt toch een keer de belastingdienst. Even lijkt het of hij een traantje moet wegpinken, maar dan breekt een grote grijns door. 'Maar ik ben het levende bewijs dat je kunt bereiken wat je wilt, ondanks een valse start en tegenslagen. Ik zou mensen dit graag willen meegeven: je hebt een keuze! Ga niet over zorgen of frustraties piekeren. Ga nooit in de slachtofferrol zitten. Alles brengt je een stap verder, óók, of misschien wel juist, de gevangenis. Bij mij hebben mijn ergste downfalls gezorgd voor mijn beste upgrade.' ■

HULPTROEPEN OM AAN DE BAK TE KOMEN

Wat doen ze precies en hoe kun je ze benaderen?

EDUCATIE ACHTER BUITENLANDSE TRALIES (EABT)

Cursussen op afstand en op maat. Via een studieformulier dat je van Bureau

Buitenland kunt krijgen, kun je aangeven welke studie je wilt volgen.

ADRES: POSTBUS 9005, 6070AA SWALMEN • TELEFOON: +31 (0)6 - 224 92 423 & +31 (0)6 - 242 55 605

E-MAIL: INFO @ EABT.NL • WEBSITE: WWW.EABT.NL

CURRENTWERKT

Currentwerkt is meer dan een uitzendbureau speciaal voor ex-gedetineerden. Het begeleidt gedetineerden die aan het werk willen, ook mensen die vastzitten (of -zaten) in het buitenland.

ADRES: BERKENWOUDESTRAAT 14, 3076 JA ROTTERDAM & VAN NELLEWEG 1, 3044BC ROTTERDAM

TELEFOON: +31 (0)85 - 070 28 90 • E-MAIL: INFO @ CURRENTWERKT.NL • WEBSITE: CURRENTWERKT.NL

HEILIGE BOONTJES

Een koffiebranderij en café dat werkt met ex-gedetineerden en hun stevige begeleiding geeft.

ADRES: EENDRACHTSPLEIN 3, 3015 LA ROTTERDAM • TELEFOONNUMMER: +31 (0)6 - 124 988 87

E-MAIL: RODNEY @ HEILIGEBOONTJES.COM • WEBSITE: HEILIGEBOONTJES.COM

STICHTING BAKBOORD

Stichting Bakboord helpt ex-gedetineerden aan het werk. Je kunt Bakboord al vanuit de gevangenis benaderen.

ADRES: OM EN BIJ 2, 2512 XK DEN HAAG • TELEFOON: +31 (0)6 – 154 449 12

E-MAIL: INFO @ STICHTINGBAKBOORD.NL • WEBSITE: STICHTINGBAKBOORD.NL

GEVANGENENZORG NEDERLAND

Ondersteunt (ex-)gevangenen en hun achterblijvende familie en helpt (ex-)gevangenen ook bij het vinden van werk.

ADRES: KORAALROOD 25, 2718 SB ZOETERMEER

TELEFOON: 0800 - 331 05 68 (GRATIS, VOOR (EX-)GEVANGENEN EN ACHTERBLIJVERS)

E-MAIL: INFO @ GEVANGENENZORG.NL • WEBSITE: GEVANGENENZORG.NL

EVERYDAY HEROES

Everyday Heroes betaalt de laatste stap op weg naar een baan of bedrijf – een rijbewijs, fiets, laptop. Everyday Heroes heeft een aparte afdeling voor (ex-) gedetineerden.

ADRES: KROMMEPAD 5F, 1251 HP LAREN • TELEFOON: +31 (0)85 - 105 00 00

E-MAIL: INFO @ EVERYDAYHEROES.COM • WEBSITE:EVERYDAYHEROES.COM

DE NIEUWE KANS

Voor Rotterdammers tussen 17 en 27 jaar. De Nieuwe Kans helpt hen met het weer op de rit krijgen van hun leven.

ADRES: PIEKSTRAAT 23, 3071 EL ROTTERDAM • TELEFOON: +31 (0)10 – 215 18 24

E-MAIL: INFO @ DENIEUWEKANS.NL • WEBSITE: DENIEUWEKANS.NL

STICHTING SURANT

Helpt ex-gedetineerden o.a. met een klusproject waarbij ze je ervaring laten opdoen met klussen voor mensen met een kleine portemonnee.

ADRES: VLOTBRUGWEG 4E, 1332 AH ALMERE • TELEFOON: +31 (0)36 - 525 99 55

E-MAIL: INFO @ SURANT.NU

STICHTING PROMETHEUS

Prometheus helpt mensen die moeilijkheden ervaren bij het vinden van een passende betaalde baan of vrijwilligerswerk.

ADRES: VLOTBRUGWEG 6 D, 1332 AH ALMERE • TELEFOON: +31 (0)36 – 525 61 33

E-MAIL: INFO @ STICHTINGPROMETHEUS.NL • WEBSITE: STICHTINGPROMETHEUS.NL

PAKKANS

PakKans is een organisatie die werkgevers en werkzoekenden met een justitieel verleden bij elkaar brengt en de juiste match maakt.

ADRES: ANTONIUSLAAN 1 D, 3341 GA HENDRIK-IDO-AMBACHT • TELEFOON: +31 (0)78 – 820 00 82

MOBIEL: +31 (0)6 – 821 464 11 • E-MAIL: INFO @ PAKKANS.NU • WEBSITE: PAKKANS.NU

KAMER VAN KOOPHANDEL

De Kamer van Koophandel is een grote bron van informatie.

TELEFOON: +31 88 - 585 22 22 (HET KVK ADVIESTEAM IS TE BEREIKEN OP WERKDAGEN

VAN 8.30 - 17.00 UUR) • WEBSITE: KVK.NL

OP WEG NAAR PASEN

Binnenkort vieren we weer Pasen. In de Christelijke traditie is dit feest de kern van het geloof. Het vertelt ons over de verrijzenis van Christus uit de dood. Hoewel het een verhaal is van lang geleden, kan deze wonderbare opstanding ons ook nu nog kracht geven en inspireren. Jezus toont ons hiermee dat er, al lijkt alles doods en ellendig, een nieuw begin mogelijk is.

In detentie kun je dikwijls het gevoel hebben in een ‘doodse’ situatie te zitten. Jouw levensweg is vastgelopen. Je dacht misschien veel te winnen, maar nu blijkt dat je door je delict juist veel verloren hebt. En je kunt nog zulke goede voornemens hebben, als je weer buiten komt is het allesbehalve makkelijk een andere weg in te slaan. Maar niets is onmogelijk. Gedurende de jaren dat ik namens Epafras mensen bezocht, hoorde ik veel wanhoop, maar er was ook hoop. Mensen die ondanks hun delict de kracht vonden op te staan uit dat wat hen vasthield. Zo te zien zaten ze in

gevangenschap, maar innerlijk waren ze vrij. Zij vonden de moed om de werkelijkheid onder ogen te zien en een andere weg in te slaan.

HALLELUJAH

Zo ontmoet ik een jonge vrouw. We zitten in een kleine, vieze spreekkamer en zij vertelt over haar leven. Het lijkt op dat van zoveel anderen die vastzitten. Ze is kwetsbaar en werd gekwetst. Maar er is ook haar onverwoestbare kracht die opvalt.

Ze is stom geweest, dat weet ze zelf ook. Natuurlijk kon ze gepakt worden. Maar het was een kans, zegt ze. Dé kans om aan de

ellende te ontsnappen. Hoe moest het anders? Als ze geen geld heeft, raakt ze in paniek. Op straat zwerven wil ze niet. Dat was eens, maar nooit weer.

Op haar zestiende werd ze, zwanger en al, door haar vader de deur uitgezet. Zij heeft het hem vergeven, zoals ze ook niet boos is over haar vriend die de benen nam toen hij hoorde van haar zwangerschap. Zo gaan die dingen blijkbaar. Maar een pretje was het niet, op straat leven met haar dikke buik. Tien is hij inmiddels, haar zoon. Een lieverd, maar af en toe erg moeilijk. Haar gevangenschap zal hem geen goed doen. Hem dagelijks bellen en zo het contact aanhouden, lukt niet. 'Wil je de ambassade doorgeven dat ik hulp nodig heb? En de reclassering? Wat kunnen zij doen? Weet jij een goede plek waar ik opnieuw kan beginnen? Met mijn zoon?'

De goede wil is er. En bereidheid om er voor

te gaan. Maar heeft ze goede mensen om zich heen? Is ze eenzaam?

Ik vraag het haar. Na een stilte zegt ze: 'Voor een buitenstaander lijkt dat misschien zo. Maar Hij, God, gaat altijd met mij mee.'

Het verrast mij. Uiterlijk zit ze in een ellendige situatie, maar innerlijk heeft ze Liefde gevonden die haar kracht geeft. Waar ze steeds weer naar kan terugkeren. Van waaruit ze positieve stappen kan gaan zetten. Haar stem klinkt zacht als ze me vraagt uit de bijbel te lezen. Ze wil graag een psalm

en zingt voluit. De klanken vullen de kleine ruimte. Het is háár lied dat klinkt, Hallelujah- recht uit haar hart.

DE KRACHT VAN EEN NIEUW BEGIN

Deze vrouw vond nieuwe kracht in haar geloof. Maar ook zonder dat is het mogelijk een andere weg in te slaan. Al betekent Pasen misschien niet méér voor je dan eieren eten, het woord ‘opstanding’ kan toch betekenis hebben.

Jaren geleden bezocht ik rond deze tijd een

‘Je mag struikelen en vallen, maar je kunt steeds weer opstaan en opnieuw beginnen’

horen en een gebed. Innerlijke kracht, daar bidt ze voor en we eindigen met de vertrouwde woorden van het ‘Onze Vader.’ Dan gaat ze staan. 'Ik wil je wat teruggeven. Als dank voor je bezoek.'

Aarzelend begint ze, dan breekt zij open

man die een lange straf moest uitzitten. Als hij de spreekruimte binnenkomt valt hij meteen met de deur in huis. 'Het geloof zegt mij niets meer', zegt hij. 'Kerst is nog tot daaraantoe, maar opstanding uit de dood?' Het is de tweede keer dat ik hem spreek.

Hij kijkt mij aan. In zijn rimpelige gezicht staan zijn ogen opvallend helder. 'Hoe is het met je?', vraag ik. Hij begint en is niet meer te stoppen. Eindelijk komt al zijn narigheid eruit. Hij vertelt hoe hij zichzelf de laatste jaren niet meer begreep en geleidelijk de grip op zijn leven verloor. 'Ik wist dat het strafbaar was. Maar ik moest het doen. Het leek me allemaal niet zo erg. Ik zei steeds tegen mijzelf dat het de laatste keer zou zijn. En ze merkten er niet van, dacht ik. Maar nu zie ik dat het niet goed was, dat het verkeerd was. Ik heb mensen beschadigd, ik werd erin meegezogen en kon niet meer helder denken. Steeds verder, steeds meer de diepte in.' Toen hij achter de tralies belandde, kwam er een stroomversnelling op gang. Alles raakte hij kwijt. Zijn vrouw vroeg echtscheiding aan, zijn kinderen mag hij voorlopig niet meer zien, zijn baan heeft hij verspeeld, zijn huis. Een puinhoop is het, zijn hele toekomst ligt aan scherven.

Hij is stil, overweldigd door zijn eigen woordenstroom, door alle gedachten die in hem naar boven komen. Na een tijdje herneemt hij zich. 'De laatste tijd is het veranderd.'

Met zijn arrestatie werd er uiteindelijk een streep onder zijn destructieve gedrag gezet. En nu hij, na een periode van ontkenning en goedpraterij zijn daden durft toe te geven, voelt het alsof hij weer lucht krijgt. Hij is bevrijd van zijn geheim en kan – eindelijk – openstaan voor positieve dingen. Zoals de spaarzame bezoeken die hij krijgt, de therapie die hij zo graag wil volgen. 'Ik zal geduld moeten hebben. Maar het is geen verloren zaak.'

En dan, met een glimlach, terwijl hij zijn schouders ophaalt: 'Misschien toch een soort opstaan? Ik ga opnieuw beginnen, dat weet ik zeker. Er is weer een toekomst. Ondanks alles.'

Op weg naar Pasen heeft hiermee te maken. Met onszelf, met jou en met mij. Met moed hebben om op weg te gaan, een nieuw, ander pad in te slaan. En met vertrouwen dat het kan. Dat je mag struikelen en vallen, maar dat je steeds weer kunt opstaan en opnieuw beginnen. ■

DE STAND VAN HET LAND

Hoe staat Nederland er in 2024 bij? Waar houden de Nederlanders zich mee bezig en wat zijn de trends? TEKST: Marjolein van Rotterdam BEELD: Jan Peter Boelema

In 2019 zetten we in Comeback ‘de stand van het land’ op een rij. Vijf jaar later lijkt dat lang geleden: Vóór corona. Vóór de oorlog(en) in Oekraïne en Gaza. Vóór de boze boeren, boze burgers en boze buitenlui. Vóór de groei van de eenzaamheid onder ouderen, scholieren en studenten. Vóór de stikstofcrisis, de wooncrisis, de gapende kloven. Is Nederland echt zo erg veranderd in die korte tijd? Zijn er ook grappige, lieve, aardige, gekke trends? (spoiler alert: natuurlijk zijn die er!). Lees de Stand van het Land 2024 en maak de balans op!

AAI VOOR ALLES

2023 was in veel opzichten het jaar van AI, artificial intelligence. ‘In een jaar tijd leerden we meer over kunstmatige intelligentie dan we ooit voor mogelijk hadden gehouden’, aldus Netwerk Me-

diawijsheid. Tools als ChatGPT en Gemini maken het voor iedereen bereikbaar. AI maakt vertalingen, diagnoses, werkstukken en kunst voor ons. Kritiek is er ook. Technologie kan toch nooit echt creatief zijn én het kost veel energie. Elk door AI gemaakt plaatje kost evenveel stroom als het opladen van een telefoon.

BBOTOXMEISJES

Volgens het Erasmus MC groeit het aantal filler-behandelingen (spuitjes op basis van hyaluronzuur die rimpels opvullen) in Nederland rap. In drie jaar tijd met 17,5 procent tot ruim 450 duizend. Ook botox wordt steeds meer gebruikt. Dat is botulinetoxine, een bacterieel gif dat in een zeer lage concentratie de signaaloverdracht van de zenuw naar de spier stillegt. Opvallend: steeds jongere vrouwen en soms ook mannen laten zich behandelen. Een op de vier vrouwen tussen de 16 en 34 jaar overweegt een filler of botoxbehandeling. Ze willen Beyoncébillen, een lange Barbienek, of een wangvetverwijdering voor een ‘heroin chic’-look.

CCANCELEN

Behalve iets afgelasten betekent cancelen anno 2024 ook andersdenkenden tot zwijgen brengen of uitsluiten, bijvoorbeeld

door een boycot. Uit het AD: ‘Haar man

Tom Egbers twijfelde erover, maar Janke Dekker vond dat het er moest komen. Een theaterstuk over het afgelopen jaar waarin zij beiden werden gecanceld.’

DDEMONSTRATIELAND

Nederland is een demonstratieland geworden, schrijft de Volkskrant in september. Het aantal demonstraties bleek tussen 2013 en 2022 te zijn vervijfvoudigd. De A12 bij Den Haag werd eerst door boeren en later door klimaatdemonstranten bezet. De laatsten hielden het 27 dagen vol. 2023 was ook het jaar dat de boze boeren door het hele land op hun trekkers sprongen om te demonstreren, van de sit-ins voor Gaza, en van de Klimaatmars in Amsterdam, waar zo’n tachtigduizend mensen aan meededen.

EENERGIETRANSITIE

e-bikes met een mountainbikemodel. Ook speelt mee dat je er geen rijbewijs voor nodig hebt, geen helm hoeft te dragen en je ze gemakkelijk kunt opvoeren.

GGRENSOVERSCHRIJDEND

Na grote verontwaardiging over het gedrag van beroemde presentatoren en anderen bij de publieke omroep moest een commissie duidelijkheid scheppen. Was het echt zo erg? Ja, zegt de commissie, grensoverschrijdend gedrag komt bijna overal voor bij de landelijke publieke omroep. En met signalen hierover is niet professioneel en doortastend genoeg omgegaan. Volgens de commissie hebben 1.484 medewerkers aangeven dat ze in het afgelopen jaar te maken hebben gehad met grensoverschrijdend gedrag ‘als doelwit of getuige’. Onder grensoverschrijdend gedrag verstaan we bijvoorbeeld pesten, discriminatie, agressie en seksueel misbruik.

lichtpuntje is dat de natuur zich aanpast - als zij de tijd krijgt. Amerikaanse rivierkreeften worden al gegeten door reigers en ooievaars. En van de onuitroeibare Japanse Duizendknoop (een plant) schijn je een lekker biertje te kunnen brouwen.

JJAS LOS, MUTS OP

Een man die bij temperaturen onder nul in een korte broek voorbijfietst, teenslippers aan de voeten: niemand kijkt er meer van op. Jong en oud lopen zomer en winter over straat met de enkels bloot en de jas los. Hoe bloter hoe cooler. Tegelijk zie je opvallend veel mensen met een dubbele muts, of een pet onder een capuchon, die allebei op blijven, ook al is het snikheet.

KKINDERLOOS

HHERENBOEREN

Stadsbewoners die samen een duurzame, kleinschalige boerderij hebben noemen zich ook wel herenboeren. Een oude naam met een nieuwe inhoud. De tegenwoordige herenboeren zijn eigenaar, ondernemer, producent en consument in één. Er zijn achttien Herenboerderijen verspreid over heel Nederland, en tientallen in oprichting.

2023 was het jaar dat de boze boeren door het hele land op hun trekkers sprongen om te demonstreren

We gaan nu echt van het gas af. De overgang naar andere energiebronnen is overal zichtbaar: zonnepanelen op de daken en in de weilanden, windmolens waar je maar kijkt. Nieuwe woningen worden sinds 2021 zonder gasaansluiting opgeleverd. Het heet officieel de energietransitie: de overgang naar een nieuw energiesysteem met duurzame energiebronnen en zuiniger energiegebruik. Dat moet omdat we in de EU afspraken hebben gemaakt en ook omdat de levering van gas onzeker is – uit eigen land doordat de boringen aardbevingen in Groningen veroorzaken en uit het buitenland (Rusland!) onder meer door de oorlog in Oekraïne.

FFATBIKES

Elektrische fietsen op dikke bandjes zijn een hype. Opvallend veel scholieren rijden erop rond. Dat heeft o.a. te maken met de prijs. Ze zijn goedkoper dan bijvoorbeeld

IINVASIEF

Steeds meer planten en dieren die van ver komen en het goed doen in Nederland worden een probleem. De halsbandparkieten zitten met duizenden in de steden, Amerikaanse rivierkreeften in de sloten. Deze zogenoemde invasieve exoten zijn meestal door de mens verspreid, hebben geen vijanden en groeien zo hard dat ze soorten van eigen bodem bedreigen. Een

In Nederland worden steeds minder kinderen geboren. Gemiddeld krijgt een vrouw 1,49 kind, blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is lager dan ooit. In 2010 kreeg een vrouw gemiddeld 1,79 kind. Het is vooral de keuze om helemaal geen kinderen te krijgen die de daling veroorzaakt. Bij vrouwen die wel aan kinderen beginnen, is het aantal kinderen stabiel met 2,1. Vooral jonge vrouwen zonder diploma kiezen steeds vaker voor kinderloosheid. Waarschijnlijk kunnen zij het gewoon niet meer betalen.

NNATUURZWEMMEN

In ieder mens schuilt een bikkel. Door in open water te gaan zwemmen en dat jaarrond vol te houden halen we de bikkel in onszelf naar boven. Veel Nederlanders zweren erbij. Het is lekker, fris, stoer en leuk. Misschien wel door het kleine beetje risico. Volgens de zwembond KNZB is de trend ook geholpen door corona: ‘Tijdens de lockdowns ontdekte een groot deel van de zwemmers dat ze niet per se een zwembad nodig hebben. In de natuur wordt zwemmen een wat vrijere sport. Dat spreekt veel mensen aan.’ ➔

OONLINE FOR ALL

Kinderen, tieners, volwassenen: iedereen zit uren per dag op het internet. Zelfs baby’s zijn al een paar uur per dag online. Volgens NOS.nl gemiddeld 100 minuten per dag. Nederlanders liepen al sinds het begin van de digitalisering voorop, maar nog steeds neemt de tijd dat Nederlanders online zijn toe. Het aantal Nederlanders dat op Instagram, WhatsApp, Snapchat, X (vroeger Twitter), YouTube en TikTok zit is gigantisch: allemaal hebben ze miljoenen klanten in Nederland. WhatsApp spant de kroon met 13,3 miljoen gebruikers.

PPAKKETJESRECORDS

Op de dinsdag na black Friday (28 november) haalde pakjesbezorger DHL een nieuw dagrecord: ruim twee miljoen pakketjes werden bezorgd bij consumenten. DHL is nog maar één van de bezorgservices. De zes grootste pakketvervoerders verwerkten en bezorgden in 2020 in totaal 778 miljoen pakketten, waarvan 524,5 miljoen pakketten voor Nederlandse adressen bestemd waren. Een jaar later waren het er alweer een kwart meer. Er werden in 2021 ruim 654 miljoen pakketten binnenlands verstuurd.

RREGIO

Niet alleen de kloof tussen arm en rijk groeit, ook die tussen stad en platteland. De bus rijdt in ‘de regio’ niet meer, winkels en scholen verdwijnen. Hierdoor groeit het gevoel achtergesteld en vergeten te worden door de politiek. Sommige politieke partijen ontwikkelden daarom een soort regiodenken: aandacht voor de provincie om de kiezers daar het gevoel te geven dat zij gehoord worden. Zij omarmen de boze boeren, de boze burgers en de boze buitenlui. Het rapport ‘Elke regio telt!’ van onderzoekers van drie van de belangrijkste adviesraden van de regering geeft de mensen die zich achtergesteld voelen gelijk. De gemeenten met de hoogste gemiddelde huishoudinkomens liggen allemaal in het wes-

Tatoeages zijn ongekend populair. In Amsterdam is het aantal tattooshops in tien jaar gestegen van 94 naar 421

ten van het land. Het Rijk investeert vooral in regio's die al economisch krachtig zijn, zoals de Randstad en de regio Eindhoven. Het rapport noemt de welvaartskloof 'principieel niet te rechtvaardigen'.

SSTRAATTAAL

Jongeren in de grote steden spreken een soort Nederlands dat doorspekt is met woorden uit allerlei andere talen of daarvan zijn afgeleid. Een mix die per grote stad ook weer een beetje verschilt. Straattaal maakt gebruik van talen die veel in de stad aanwezig zijn, meestal een combinatie van Engels, termen afkomstig uit Suriname en de Nederlandse Antillen, Turks en MarokkaansArabisch (Darija). De basis van de zinnen blijft Nederlands. Zowel allochtone als autochtone jongeren nemen die elementen in hun straattaal over. Hé Bro. Jeweettog!

TTATTOOHYPE

Tatoeages zijn nooit weggeweest maar ze zijn anno 2024 weer ongekend populair. Alleen al in Amsterdam is het aantal tattooshops in tien jaar tijd gestegen van 94 naar 421, blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. In Nederland was dat lang anders: pas in 1955 opende de eerste tattooshop. Het waren toen vooral zeelieden die zich toen lieten tatoeëren. Dat was ook handig om ze te identificeren als ze verdronken. Ook het zelf zetten van tatoeages is populair. Voor 150 euro koop je een set op het internet.

VVIDEODEURBEL

Eén op de zeven huishoudens, meer dan een miljoen, heeft er een. Een videodeurbel, dus een bel met een camera. Veel bezitters ervan overtreden (bewust of onbewust) de privacywetgeving. Die camera mag uitsluitend gericht zijn op de eigen woning of het erf, maar negentig procent filmt de

openbare weg mee. Officieel mogen de beelden niet bewaard worden. Bezitters moeten een bordje plaatsen met informatie over wat ze met de camerabeelden doen. Dit gebeurt meestal niet. De politie maakt intussen bij het oplossen van misdrijven graag gebruik van bewakingsbeelden die bijvoorbeeld door de videodeurbellen zijn gemaakt. Daarvoor heeft ze de databank Camera in Beeld opgezet. Daarvoor zijn al 314.000 beveiligingscamera's aangemeld.

WWOLVEN

Ze zijn terug. Overal in de oostelijke helft van Nederland worden weer wolven gezien. Dat was even geleden: de wolf is zo’n 150 jaar geleden uitgeroeid door de mens. Hij kwam uit zichzelf terug. In 2015 verbleef een jonge wolf die geboren was in Duitsland enige dagen in Drenthe en Groningen. In de jaren erna zijn volgens wolveninnederland.nl met regelmaat zwervende wolven gesignaleerd. In 2018 heeft de eerste wolf zich in Nederland gevestigd en sinds 2019 planten ze zich voort. Over de wolf wordt ruziegemaakt. Volgens sommigen zijn ze levensgevaarlijk, volgens anderen zijn ze een enorme verrijking voor de natuur en helpen ze juist het evenwicht te herstellen.

ZZELFSCANNERS

Ze scannen niet jezelf maar je boodschappen. In plaats van die op een lopende band te leggen en ze te laten scannen door een caissière, mag je in de meeste supermarkten nu ook zelf je boodschappen scannen voor je ze afrekent. Iedereen zal begrijpen dat daarbij wel eens een boodschap vergeten wordt. Heel groot was de verbazing dan ook niet toen bleek dat de zelfscanner leidt tot meer winkeldiefstal. Voor elke procent meer zelfscanners, wordt een procent meer gestolen. ■

ALLES OP EEN RIJ

INFORMATIE VOOR GEDETINEERDEN IN HET BUITENLAND

NIET-ZORGLANDEN

Andorra • Australië • België • Bulgarije • Canada • Cyprus • Denemarken

Duitsland • Estland • Finland • Frankrijk • Griekenland • Hongarije • Ierland

Italië • IJsland • Japan • Kroatië • Letland • Liechtenstein • Litouwen Luxemburg • Malta • Monaco • Nieuw-Zeeland • Noorwegen • Oostenrijk

Polen • Portugal • Roemenië • San Marino • Singapore • Slovenië • Slowakije Spanje • Tsjechië • Vaticaanstad • Verenigd Koninkrijk • Zweden • Zwitserland

ZORGLANDEN

De schok is meestal groot als je wordt gearresteerd. Zeker als dat in het buitenland is, je de taal niet spreekt en de gebruiken niet kent.

Er zijn Nederlandse organisaties die je kunnen helpen tijdens jouw detentie. Het ministerie van Buitenlandse Zaken geeft subsidie aan vier partijen voor gedetineerdenbegeleiding op het gebied van aanvullende juridische ondersteuning, resocialisatie en sociale, maatschappelijke en/of geestelijke zorg.

Alle overige landen ➔

INFORMATIE

CONTACTGEGEVENS VAN INSTANTIES DIE KUNNEN HELPEN

STICHTING DUTCH&DETAINED

Stichting Dutch&Detained (hierna: D&D) verleent onafhankelijke juridische ondersteuning aan Nederlanders gedetineerd in de zorglanden. D&D ontvangt subsidie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) en private partijen. Om die reden is ondersteuning van D&D kosteloos.

D&D kan jouw strafzaak niet zelfstandig voeren, je hebt een lokale advocaat nodig om op zitting jouw verdediging te voeren. D&D kan helpen bij het vinden van een lokale advocaat. Daarnaast kan D&D onder meer in grote lijnen het verloop van de strafzaak toelichten, helpen bij het aanleveren van juridische, medische en financiële documenten vanuit Nederland en een verzoek tot strafoverdracht aan Nederland, Curaçao, Aruba of Sint Maarten begeleiden.

Ondersteuning bij een buitenlandse detentie is zeer complex (zeker in de

zorglanden!), mede vanwege beperkte contactmogelijkheden. Om de ondersteuning te optimaliseren werkt D&D nauw samen met BZ en de andere organisaties op het gebied van gedetineerdenbegeleiding: Bureau Buitenland van Reclassering Nederland en stichting Epafras. Goed overleg tussen deze partijen is noodzakelijk, en in jouw belang. Informatie wordt bijvoorbeeld gedeeld over: het verloop van jouw strafzaak, jouw fysieke en mentale welzijn en detentieomstandigheden.

Wil je ondersteuning van D&D? Vraag de consulair medewerker of bezoekvrijwilliger om ons aanvraagformulier (dat te downloaden is via onze website) of contacteer ons via telefoon, e-mail of post! Pas na ontvangst van het aanvraagformulier kunnen wij beoordelen of, en zo ja, op welke manier wij kunnen ondersteunen.

CONTACT

Stichting Dutch&Detained WG-plein 112 1054 SC Amsterdam Nederland

TELEFOON: +31 (0)20 - 79 20 150

MOBIEL: +31 (0)6 - 513 932 34

E-MAIL: info@dutchdetained.com

WEBSITE: dutchdetained.com

LAWYERS ACROSS BORDERS

Stichting Lawyers Across Borders geeft onafhankelijke juridisch ondersteuning aan Nederlanders die vastzitten in het buitenland. Hulp van Lawyers Across Borders is kosteloos. De advocaten die werkzaam zijn bij Lawyers Across Borders mogen niet zelfstandig als advocaat optreden in het buitenland. Een Nederlandse gedetineerde zal dan ook altijd een lokale advocaat nodig hebben. We kunnen je onder andere helpen met het benaderen van een geschikte lokale advocaat, vragen beantwoorden over het verloop van jouw strafprocedure, de Nederlandse fasering, ondersteuning bieden bij jouw strafproces en het begeleiden van jouw WETS-/WOTSverzoek.

Het ministerie van Buitenlandse zaken maakt bij detentie in het buitenland onderscheid tussen landen waar extra zorg nodig is (de zorglanden) en landen waar dat minder het geval is (de niet-zorglanden). Stichting Lawyers Across Borders richt zich speciaal op juridische ondersteuning van Nederlandse gedetineerden in die zogenoemde Niet-zorglanden in Europa. Buiten Europa geven we ondersteuning in de Nederlandse Antillen, Nieuw-Zeeland, Australië en Canada. In de overige landen verlenen wij geen bijstand. Als je in Singapore, Japan of een zorgland in detentie bent geraakt verwijzen we je voor verdere hulp graag door naar de stichting Dutch&Detained.

Voor het aanvragen van juridische ondersteuning van Lawyers Across Borders is het van belang dat door de Nederlandse gedetineerde een aanvraagformulier wordt ingevuld. Pas na ontvangst van het ingevulde formulier vindt een beoordeling plaats of, en zo ja, op welke manier wij een gedetineerde kunnen ondersteunen. Let op! Het formulier dient te worden geprint, ingevuld en ondertekend door de Nederlandse gedetineerde. Het formulier kan vervolgens per e-mail of per post worden verzonden.

CONTACT

Stichting Lawyers Across Borders

Van der Helstplein 3 1072 PH Amsterdam Nederland

TELEFOON: +31 (0)20 - 524 40 49

MAANDAG, WOENSDAG, VRIJDAG: 09.00 - 12.30 UUR

DINSDAG, DONDERDAG: 13.00 - 17.30 UUR

E-MAIL: info@lawyersacrossborders.nl

WEBSITE: lawyersacrossborders.nl

RECLASSERING NEDERLAND BUREAU BUITENLAND

Een buitenlandse detentie brengt veel problemen met zich mee. Gedetineerden kennen vaak de taal en cultuur van het land niet en zijn ver van familie en vrienden verwijderd. Ondersteuning en begeleiding van Bureau Buitenland en regelmatig bezoek van een vrijwilliger kan dan veel betekenen.

Kort na arrestatie in het buitenland ontvang je van een medewerker van de Nederlandse ambassade of het consulaat een reclasseringsformulier. Wie een beroep wil doen op Bureau Buitenland moet dit formulier volledig invullen en opsturen. Op het formulier geef je aan waarover je informatie en advies wil krijgen. Bijvoorbeeld over schulden, huisvesting of over welke instanties je moet informeren over je detentie. We sturen je daarna een informatieboekje waar al deze informatie in staat. Omdat het lastig kan zijn om alles vanuit de gevangenis te regelen, sturen wij je contactpersoon ook een informatieboekje zodat die je kan helpen. En we nemen contact op met hem of haar om te kijken waarbij we al kunnen helpen. Hoe sneller je in die eerste fase je praktische zaken regelt, hoe beter.

Vrijwilligers zijn vaak Nederlanders die al langere tijd in het buitenland wonen. Ze kennen de taal en de gebruiken van het detentieland goed. Ze luisteren naar je verhaal, geven advies en sporen je aan om na te denken over huisvesting, werk, studie, financiën, relaties en gezondheid. En zo bereiden ze je voor op je terugkeer naar

Nederland. Een vrijwilliger bezoekt afhankelijk van beschikbaarheid en eigen agenda je één keer per zes tot acht werken.

Ben je nog niet afgestraft en wil je de rechter informeren over je persoonlijke omstandigheden, dan kan dat met een sociaal rapport. Je bent natuurlijk meer dan je delict en we kunnen de rechter vertellen hoe je leven was voordat je in de problemen kwam. We hebben daarvoor een levensverhaal van je nodig waarin je dit allemaal vertelt, en twee vrienden of familieleden die informatie kunnen geven voor dit verhaal. Na zes weken is het rapport opgesteld en vertaald. Tip: Overleg wel eerst met je advocaat of het uitbrengen van het rapport zinvol is!

Als je detentie op z’n einde komt is het belangrijk om op tijd na te denken over je terugkeer. Als je straks hulp nodig hebt bij het zoeken van werk, een huis, of het aanvragen van een uitkering, dan kun je een beroep doen op iemand van de gemeente die je hierbij ondersteunt. Deze persoon heet een nazorg coördinator. Bureau Buitenland kan je aanmelden voor vrijwillige nazorg in de gemeente in Nederland waar je het laatst woonachtig was.

CONTACT

Bureau Buitenland

Postbus 136

3500 AC Utrecht Nederland

TELEFOON: +31 (0) 88 804 1090

TIJDENS NEDERLANDSE KANTOORUREN

E-MAIL: buitenland@reclassering.nl

WEBSITE: reclassering.nl/over-dereclassering/bureau-buitenland

EPAFRAS

Epafras zet zich in voor Nederlanders die in het buitenland vastzitten. We bieden geestelijke zorg en praktische hulp. Epafras heeft in veel landen geestelijk verzorgers die bij je op bezoek kunnen komen. Ze bieden een luisterend oor in moeilijke situ-

aties. Zo kan jij je hart luchten en om raad vragen over belangrijke levensen/of geloofsvragen die je bezighouden. Dat helpt om je tijd in detentie door te komen en na te denken over het verleden en de toekomst. Als je dat wilt, mag je Epafras ook altijd vragen om leesmateriaal (boeken, Bijbel, koran, gebedenboeken, etc.). Let op: als bezoek niet mogelijk is (in sommige landen wordt bezoek niet toegestaan), kun je met ons bellen, appen of schrijven.

Naast het bezoek van de geestelijk verzorger is het ook mogelijk om met Epafras te schrijven. Je kunt je gedachten dan rustig op papier zetten. Je brief mag je zonder postzegel naar ons opsturen via de antwoordenveloppe in de Comeback. Iedere brief die bij ons binnenkomt wordt door een ervaren geestelijk verzorger beantwoord. Omdat detentie ook de mensen om je heen raakt, kunnen ook je ouders, kinderen of partner bij ons terecht. Zij leven vaak met veel vragen en onzekerheid en dat levert spanning op. Dan is het voor hen ook goed om daarover met een geestelijk verzorger te praten.

Ook als je (voorwaardelijk) vrij bent en niet gelijk je draai kunt vinden, kun je bij ons terecht voor een gesprek. Dat kan zijn in de periode waarin je nog verblijft in het land van detentie, maar ook in Nederland.

Je kunt een bezoek van een geestelijk verzorger aanvragen via de ambassade of via de antwoordenveloppe in de Comeback. Je mag ons ook rechtstreeks schrijven of bellen.

CONTACT

Stichting Epafras

Morssingel 5-7

2312 AZ Leiden Nederland

TELEFOON: +31 (0) 71 - 204 84 07

TIJDENS NEDERLANDSE KANTOORUREN

WHATSAPP: +31 (0) 6 - 255 902 81

VOOR GEDETINEERDE, FAMILIE EN NAASTEN

E-MAIL: info@epafras.nl

WEBSITE: epafras.nl

MEER CONTACTGEGEVENS VAN INSTANTIES

EXODUS

Exodus Nederland is de grootste landelijke nazorgorganisatie die met professionals en vrijwilligers opvang en begeleiding biedt aan (ex-)gedetineerden en hun familieleden. (Ex-) gedetineerden die gemotiveerd zijn om na hun straf succesvol terug te keren in de samenleving kunnen bij Exodus terecht voor professionele ondersteuning of een vrijwillig maatje. Of allebei.

CONTACT

Exodus

TELEFOON: +31 (0)71 - 516 19 55

WERKDAGEN TUSSEN 9.00 - 16.00 UUR

E-MAIL: aanmelden@exodus.nl

GEVANGENENZORG NEDERLAND

Gevangenzorg Nederland gelooft in herstel en wil gevangenen en hun familieleden begeleiden naar een hoopvolle toekomst zonder criminaliteit, door het inzetten van vrijwilligers, die in gesprek gaan met (ex-)gevangenen en hun familieleden. Zij hopen hen hiermee een nieuw perspectief te geven, zodat er afstand gedaan kan worden van een criminele levenswijze.

CONTACT

Gevangenenzorg Nederland

Koraalrood 25

2718 SB Zoetermeer

TELEFOON: +31 (0)79 - 331 05 68 0800 - 331 05 68

MAANDAG T/M VRIJDAG TUSSEN 09:00 - 17:00 UUR

GRATIS, ALLEEN VANUIT NEDERLAND

VOOR (EX-) GEVANGENEN EN ACHTERBLIJVERS

E-MAIL: info@gevangenenzorg.nl

WEBSITE: gevangenenzorg.nl

HUMANITAS

‘Humanitas Een Nieuwe Start’ biedt hulp bij een nieuw leven na detentie. Zit je in de gevangenis of ben je net weer vrij? De vrijwilligers van Een Nieuwe Start helpen je graag.

CONTACT

Humanitas

TELEFOON: +31 (0)20 - 523 11 00

E-MAIL: info@humanitas.nl

WEBSITE: humanitas.nl/programmas/ een-nieuwe-start

SCHIPHOL SOCIAL WORK

Ex-gedetineerden die totaal alleen in Nederland aankomen kunnen zich op luchthaven Schiphol wenden tot Schiphol Social Work. Zij steunen dak- en thuislozen en andere kwetsbare mensen (zoals ex-gedetineerden zonder vangnet in Nederland) die hulp nodig hebben. Met als doel om ze met de trein naar een gemeente van keuze te brengen.

CONTACT

Schiphol Social Work

TELEFOON: +31 (0) 20 - 341 77 32

DAGELIJKS TUSSEN 9.00 - 00.00 UUR

E-MAIL: info@schipholsocialwork.nl

HERSTEL & TERUGKEER

Voor alle betrokkenen van (ex-) gedetineerden. Dus ook slachtoffers, nabestaanden, families, en professionals. De stichting brengt hen samen. Dat kan ook opgaan voor jou en de mensen die je kunnen helpen.

CONTACT

Herstel & Terugkeer

WEBSITE: herstelterugkeer.nl

CONTACT VIA HET FORMULIER OP DE WEBSITE

HET TELEFOONNUMMER WORDT DAN DOORGEGEVEN

MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Het ministerie biedt consulaire bijstand met aandacht voor gezondheid, rechtsgang en financiële zaken. Ook geeft het praktische informatie over detentie in het buitenland, onder andere met de brochureserie 'Gearresteerd in het buitenland.'

CONTACT

Ministerie van Buitenlandse Zaken

Contactcenter Nederland Wereldwijd

TELEFOON: +31 247 247 247

VOOR DIRECTE HULP

24 UUR PER DAG, 7 DAGEN PER WEEK

WHATSAPP: +31 (0)6 - 823 877 96

DJI - INTERNATIONALE OVERDRACHT STRAFVONNISSEN (IOS)

De afdeling Internationale Overdracht Strafvonnissen (IOS) behandelt verzoeken van Nederlandse gedetineerden in het buitenland voor overplaatsing naar Nederland. Het gaat om Nederlandse gedetineerden die hun buitenlandse gevangenisstraf in Nederland willen uitzitten. Het IOS is een onderdeel van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

CONTACT

Dienst Justitiële Inrichtingen

Postbus 30132

2500 GC Den Haag

TELEFOON: +31 (0)88 - 072 59 63

WOTS EN WETS INFORMATIELIJN

MAANDAG T/M VRIJDAG TUSSEN 09:00 - 12:00 UUR

WEBSITE: dji.nl

DE GEMEENTE

Nazorgmedewerkers bij de gemeente doen steeds meer voor ex-gedetineerden. Het verschilt wel per gemeente. Vraag er altijd naar!

CRAP

Het regent weer. Ik stap in mijn auto om een bezoek af te leggen. Meestal moet ik ongeveer een uur rijden, dit keer kan het anderhalf uur zijn want ik verwacht file. Ochtendspits en regen, een slechte combi. Ik hoor wel eens van bezoekers in andere landen die wel drie uur moeten rijden naar een gevangenis, maar voor mij in Engeland rond Londen is dat niet zo. We zijn met een groot team van vrijwilligers en hebben de gevangenissen verdeeld. Ik moet vanmorgen echter over een kwart van de ringweg van Londen rijden en je weet nooit hoe lang dat duurt. Dat kan ook drie uur zijn…

Ik ga een vrouw bezoeken die ik nog niet ken. Een vrouw die vecht. Vecht voor haar gelijk. Zij heeft geen rust om haar straf uit te zitten, want ze is het er niet mee eens. Ze vecht dus voor rechtvaardigheid, ze vecht voor haar kinderen, ze vecht voor zichzelf. Ze vertelt dat ze pijn in haar hand heeft van het brieven schrijven. Ze vertelt over geblokkeerde telefoonlijnen. Over nummers die ze niet meer mag bellen. Over corruptie die ze voelt, doordat volgens haar verwarrende regels verschillend worden toegepast voor verschillende mensen. Ze vertelt haar verhaal en het duizelt me. Er is zoveel gebeurd. Zo veel pijn. Zoveel verdriet. In de auto onderweg terug bedenk ik me, dat zij toch op haar huwelijksdag ook een rooskleurig leven voor zich gezien moet hebben. Ze zal toch hebben liefgehad? Ze zal toch samen met haar partner blij geweest zijn bij de geboorte van hun kinderen? Het leven loopt soms zoals je het niet wil, niet verwacht, niet hoopt. Bij het weggaan beloof ik weer te komen. Ik ben haar enige bezoek ooit en krijg een grote knuffel.

Normaliter is een periode in de gevangenis in drie fasen te verdelen. De eerste fase waarin rechtszaken, juridische afhandelingen en regeldingen een grote rol spelen. Regeldingen om je leven voorheen tijdelijk af te sluiten, zoals huur, verzekering en je telefooncontract. De tweede fase is het uitzitten van je straf en er het beste van maken. Hierover later meer. De laatste fase is de voorbereiding tot vrijlating. Deze fasen lopen uiteraard in elkaar over. Vaak richt ik mij bij mijn bezoeken op de laatste fase. Die vind ik erg belangrijk. Onderschat niet hoeveel er gedaan moet worden om een goed leven na detentie op te starten! Althans, als je niet weer opnieuw vast wilt komen te zitten. Het snel vinden van een baan en huisvesting is vermoeiend en lastig werk. En zonder die twee is het erg moeilijk om uit detentie te blijven. Terug naar je moeder of je partner kan niet iedereen. En ook dan moet er snel een baan komen. En zorgen dat je niet weer in je oude criminele wereld terecht komt. Al dat soort dingen. Om over na te denken en te praten!

De vrouw hierboven bleef in de eerste juridische fase steken omdat ze geen keuze had. Over die tweede middelste fase las ik laatst een boek: ‘Prison, a survival guide’. Het is een handboek van oud-gevangene Carl Cattermole over hoe je je het beste kan gedragen in de gevangenis, wat je wel en beter niet kan doen enzovoort. Het boek zal in de gevangenis niet toegelaten worden, want hij beschrijft ook hoe je je mobiele telefoon kan verstoppen in de wc en hoe rioolpost werkt. En dat je yoghurt kan maken met houdbare melk in een schoen! ('Ask the Albanians'). Het is echter ook een handig boek voor contactpersonen, en bezoekers zoals ik! Carl bevestigt een hoop CRAP (Confusing Rules Applied Patchily. Vrij vertaald: verwarrende regels die tegenstrijdig en onlogisch worden toegepast). Ik heb deze eerder gehoord. Hopeloos papierwerk wat toch niet werkt. Formulieren die standaard kwijtraken of altijd onder op de stapel blijven. Het ligt niet aan jou, het is het systeem, vergeet dat niet! Het boek geeft ook oplossingen en bemoedigingen. Ik raad het iedereen aan die meer wil weten over hoe het er binnen echt aan toegaat, in Engeland dan… Onderweg naar huis regent het nog steeds. De file was echter gelukkig afwezig. De logica van files en regen is vergelijkbaar met de logica van algoritmen binnen social media en de niet bestaande logica binnen de gevangenis. Uiteindelijk is het allemaal CRAP: confusing rules applied patchily.

Sandra woont met haar gezin in Engeland en bezoekt daar als vrijwilliger voor Bureau Buitenland Nederlandse gedetineerden. In haar columns vertelt ze over haar ervaringen.

STEUN AAN OEKRAÏNE ONDER DRUK

Na twee jaar vechten is er weinig hoop op een snel einde van de oorlog in Oekraïne. Nog steeds vallen er elke dag honderden doden en gewonden, maar beweegt de frontlinie nauwelijks. De westerse financiële steun staat sinds het najaar van 2023 ook nog eens onder druk. Zowel in Europa als in de VS is hulp met geld of wapens niet meer gegarandeerd. Op 7 december verwerpt de Amerikaanse Senaat een nieuw, groot steunpakket voor Oekraïne, tot woede van president Biden. De republikeinen stemmen tegen, omdat het oplossen van het migrantenprobleem aan de grens met Mexico eerst opgelost moet worden. Binnen de Europese Unie is vooral Hongarije tegen hulp aan Oekraïne, maar komt de beloofde 50 miljard steun voor Oekraïne er begin 2024 uiteindelijk toch. Andere beloftes worden níet nagekomen. Zoals de belofte om binnen een jaar een miljoen granaten te leveren.

NAVALNY GESTORVEN IN GEVANGENSCHAP

Op 16 januari overleed de Russische oppositieleider Aleksej Navalny. ‘Doodstraf in slow motion’ schreef Derk Sauer al voor zijn overlijden in Het Parool. Voor Sauer, die lang in Rusland heeft gewoond, was het duidelijk: met alle processen, arrestaties, vergiftigingen, veroordelingen en isoleercellen (293 dagen!) deed president Poetin niets anders dan zijn rivaal Navalny om zeep helpen. Navalny was in augustus 2020 tijdens een vliegreis naar Moskou door de Russische veiligheidsdienst FSB vergiftigd met het zenuwgas novitsjok. Dat kostte hem bijna zijn leven. Begin 2021 keerde hij terug naar Rusland, waar hij direct werd opgepakt. Later werd Navalny overgebracht naar strafkolonie IK-3, vlak bij de poolcirkel. Het is een van de meest geïsoleerde en beruchte strafkampen van Rusland, schrijft het AD. Zijn vrouw, Joelia Navaljana, liet 72 uur na het bekend worden van haar mans overlijden weten dat zij de strijd zal voortzetten. Een belangrijk verschil met haar echtgenoot is dat Navalny ervoor koos om, ondanks alle risico’s, naar Rusland terug te keren. Navalnaja woont op een onbekende locatie in het Westen.

BOUTERSE VEROORDEELD

TOT 20 JAAR

Op 20 december 2023 besluit het Hof van Justitie in Paramaribo dat Desi Bouterse voor twintig jaar de cel in moet. Hij krijgt de straf voor de zogenoemde Decembermoorden, op dat moment 41 jaar geleden. Bouterse kreeg die straf al twee keer eerder opgelegd, schrijft Trouw. De verweren van de oud-president zijn nu verworpen. De straf is definitief. Het jarenlange proces van de Decembermoorden gaat over de moord op vijftien politieke tegenstanders van het regime van Bouterse. Journalisten, advocaten, hoogleraren, ondernemers, militairen en vakbondsleiders werden in de nacht van 7 december 1982 van hun bed gelicht en gemarteld. Van deze zestien mannen zijn er vijftien geëxecuteerd. Op 12 januari moest hij zich melden bij de gevangenis maar deed dat niet.

LANGST ONTERECHT OPGESLOTEN AMERIKAAN IS VRIJ

48 jaar lang zat hij in de gevangenis, en al die 48 jaar onterecht. In de Verenigde Staten is de 71-jarige man half december onschuldig verklaard. De moord waarvoor hij vastzat heeft hij niet gepleegd. Glynn Simmons is daarmee de persoon die het langst onschuldig in de cel heeft gezeten in de Amerikaanse geschiedenis.

Desi Bouterse staat de pers te woord

Glynn Simmons

ANP

Bloemen voor Aleksej Navalnyop de Dam in Amsterdam

OORLOG

GAZA

De strijd tussen Israël en Hamas die begon met een bloedige aanval door Hamas vanuit de Gazastrook op 7 oktober, is totaal uit de hand gelopen. De wraak van het Israëlische leger vond eerst vooral plaats in het noorden van de Gazastrook. Israël stuurde de bevolking toen naar het zuiden. Later bestookte het leger ook het zuiden van Gaza. Was het genocide? Volgens Zuid-Afrika wel. Dit land klaagt Israël daarom aan bij Internationaal Strafhof. Op 26 januari deed het hof een eerste, voorlopige uitspraak: het beval Israël om ‘alle mogelijke maatregelen’ te nemen om genocide in Gaza te voorkomen. Tegelijk moet het land maatregelen nemen om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren. In de weken erna verandert er niets aan de intensiteit van de aanvallen. Half februari zijn er dertigduizend doden geteld, waaronder achtduizend kinderen, en spreekt de VN van een ongekende humanitaire ramp. Ook breidt het conflict zich uit naar andere gebieden van het Midden-Oosten, zoals Libanon en Jemen.

RECORDAANTAL ONTHEEMDEN

Eind vorig jaar waren er 110 miljoen mensen van huis en haard verdreven, een verdubbeling in tien jaar tijd. Alleen al in Congo zorgden conflicten voor 6,9 miljoen ontheemden. Het grootste deel van de 110 miljoen, zo'n 62,5 miljoen mensen, is op de vlucht in eigen land. Ruim dertig miljoen zijn naar het buitenland gevlucht omdat zij internationale bescherming nodig hebben. Van hen komt de helft uit Syrië, Afghanistan of Oekraïne. Na jaren van diepe onenigheid sloot de EU een overeenkomst over het migratiebeleid. In dit zogenoemde Migratiepact staat onder meer dat migranten aan de EU-buitengrenzen gescreend moeten worden en sneller worden teruggestuurd als ze uit landen komen die als veilig beschouwd worden. De nieuwe regels moeten vanaf 2026 gaan gelden.

MEER BOZE BOEREN

Op veel plekken in Europa laten boze boeren dit voorjaar van zich horen. Op tractoren gaan ze protesterend de weg op. De redenen voor de onvrede onder boeren lopen uiteen van stikstofregels tot goedkoop Oekraïens graan, tot strengere milieu- en natuureisen. Eén ding is overal in Europa hetzelfde: de boeren willen een levensvatbare toekomst voor hun bedrijven. De Europese Commissie reageert op boerenprotesten in de EU met maatregelen die de zorgen van de agrariërs moeten wegnemen. Zo komt er een noodrem op de invoer van landbouwproducten uit Oekraïne en kunnen lidstaten de eisen over het braak laten liggen van landbouwgrond (vier procent van de grond, goed voor de natuur) opschorten, schrijft de Volkskrant.

POSTSCHANDAAL IN ENGELAND

In het Verenigd Koninkrijk worden duizenden houders van een postkantoor beschuldigd van fraude en diefstal, terwijl slechte software de oorzaak is. Dankzij de fout zijn tussen 1999 en 2015 3.500 postmasters onterecht van fraude of diefstal beschuldigd. 236 postkantoorhouders zitten in de gevangenis. Vier beschuldigen hebben zelfmoord gepleegd. Volgens de Volkskrant zijn pas 96 veroordelingen ongedaan gemaakt. De Post Office vertraagt het uitkeren van compensatie opzettelijk en probeert de bedragen zo laag mogelijk te houden. Ook blijkt nu dat de inspecteurs van de Post Office voor elke veroordeling een premie kregen, en zijn er vragen over de rol van de rechters die automatisch overgingen tot veroordelingen.

VENETIË HEFT ENTREE

Er was lang sprake van maar dit jaar gaat Venetië het echt doen: toegangskaartjes verkopen aan mensen die de stad willen zien. De reden is dat de ‘Bruid van de zee’ bijna bezwijkt onder het massatoerisme. Het centrum is een bijna onbewoonbaar toeristenparadijs geworden. VN-organisatie Unesco overweegt om Venetië op de lijst van bedreigd erfgoed te zetten, niet alleen vanwege de massa’s toeristen maar ook vanwege de dreiging van de stijgende zeespiegel. Sinds half januari zijn de kaartjes van vijf euro online verkrijgbaar. De entreeheffing is nu nog een experiment: daarom geldt de verplichting een kaartje te kopen nog maar op 29 dagen.

Palestijnse kinderen schuilen in een voormalige school in Gaza

AFZWAAIEND VRIJWILLIGER KO VAN DER KRABBEN - THAILAND

‘

HET BELANGRIJKSTE IS DAT JE ER BENT’

Geen bezoek aan een gedetineerde is hetzelfde, maar ze zijn allemaal de moeite waard, vindt Ko van der Krabben. Acht jaar lang bezocht hij Nederlandse gedetineerden in Thailand, zo’n zestig bezoeken per jaar.

Ko van der Krabben was aalmoezenier (pastoor in een kazerne), later tot priester gewijd, had in de krijgsmacht militairen geholpen met levensvragen en had een tijdje in het buitenland gewerkt. De ideale Epafrasvrijwilliger, zou je zeggen.

'Toch twijfelde ik toen ik hiervoor gevraagd werd', glimlacht Ko. 'Ik was nooit echt op bezoek in een gevangenis geweest, ook al had ik het een en ander geleerd over het gevangenispastoraat. De keren dat ik binnen de muren

was geweest, ging het om iets simpels als een dienstplichtige die niet was teruggekeerd van zijn verlof. Gedetineerden bezoeken in een land als Thailand is wel even wat anders. Aan de andere kant was ik als aalmoezenier wel gewend overal op af te stappen, gevraagd en ongevraagd advies te geven. Daarom was dit mijn antwoord: ‘Ik wil het graag proberen. Maar gaat het niet, dan stop ik er weer mee’.' Intussen is dat acht jaar geleden. 'Het beviel dus! Ook al doe je soms ogenschijnlijk weinig, als mensen met jou in hun eigen

taal kunnen spreken betekent dat voor hen heel veel. In Thailand zitten Nederlanders verspreid over de gevangenissen, een medegedetineerde die Nederlands spreekt is er meestal niet. Ook al zit je achter een muur van glas met tralies en kun je elkaar niet aanraken, en moet je praten via een telefoon, zo’n gesprek is altijd waardevol. Elkaar kunnen horen is vaak wel een uitdaging, het is altijd lawaaierig en de telefoons zijn ook niet altijd top. Het kwam daarnaast ook voor dat de ruiten eruitzagen of ze nog nooit gewassen waren, waardoor je elkaar niet echt zag. Maar hoe weinig privacy er ook was, elk bezoek was de moeite waard.'

VEERKRACHT

Ko’s eerste bezoek staat hem nog helder voor de geest. Hij kan daar alleen verder niets over zeggen: het ligt te gevoelig. Over de keren daarna kan hij wel vertellen. 'Die bezoeken waren ook allemaal memorabel, vooral omdat ik elke keer weer geconfronteerd werd met de heftigste omstandig-

TEKST: Marjolein van Rotterdam BEELD: Ko van der Krabben

heden die je je maar kunt voorstellen. In de Thaise gevangenissen is het vies, vol en vervelend. Elke dag is hetzelfde. Jaar in jaar uit. Om zes uur gaat het licht aan, je wast je, ‘ontbijt’ (meer dan wat waterige rijst is het niet), doet wat corveetaken en de rest van de tijd is het wachten. Buitenlanders mogen geen lessen volgen en mogen ook niet werken. Om drie uur moet iedereen weer naar de cellen, waar ze met zijn tienen in zitten, en vaak nog met veel meer. Ik heb een keer gezien dat er vijfhonderd man in een cel zat zonder wc. Je behoefte deed je maar in een gat in de grond. Mensen zitten in de gevangenis voor soms kleine dingen. Vergrijpen waarvoor je in Nederland nauwelijks straf krijgt, zoals majesteitsschennis, zijn in Thailand een hoofdzonde en betekenen dat je er tientallen jaren straf voor kunt krijgen. De straffen zijn in Thailand sowieso onmenselijk. Als je in zo’n situatie terechtkomt moet je ongelooflijk veerkrachtig zijn om te overleven. Die mensen weten dat op te brengen. Daar heb ik veel waardering voor, al is waardering misschien niet het juiste woord. Het is ongelooflijk. Ik geloof niet dat ik het zelf had volgehouden als ik had meegemaakt wat deze mensen meemaakten! Echt niet. Hoewel je soms versteld staat waar de menselijke geest toe in staat is.'

Ook op dit moment zitten er Nederlanders in een Thaise cel. Ko bezoekt acht van hen minimaal vier keer per jaar. 'Voor vertrek bekijk ik mijn aantekeningen van de vorige keer om daar eventueel mee verder te gaan. Maar heel vaak verloopt een gesprek anders, hoor. De omstandigheden veranderen wel eens. De gedetineerde is na een paar maanden misschien ook veranderd. Er is net iets gebeurd en iemand wil dat even kwijt. Of er zijn vragen. De ambassade reageert niet op een brief bijvoorbeeld. Dat soort dingen regel ik dan meestal op de terugweg al.'

Het vaakst aan de orde komt de uitzichtloosheid. 'Mensen ervaren door die ellenlange straffen geen perspectief. Thailand is, zoals gezegd, een land dat superstreng straft. Als je er op straat loopt lijken er talloze stelletjes te zijn van een oudere blanke man en een jonge Thaise vrouw. Maar op pedofilie staat vijftig, zestig jaar celstraf! Wat moet je als je zo’n straf krijgt?'

GEEN ZIELTJES WINNEN

Ko wil met zijn gesprekken niet per se iets bereiken. 'Echt iets veranderen aan hun situatie kan ik niet. Als ik op bezoek ga, doe ik niet veel meer dan mezelf zijn, plus wat handvatten gebruiken die ik geleerd heb tijdens mijn werk. Het gaat om hun welzijn, hen te helpen te dealen met hun situatie - zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het gaat me niet om het geloof tijdens de bezoeken. Ik ben aalmoezenier, maar kom niet om zieltjes te winnen. Eerlijk gezegd was dat het laatste wat ik in die acht jaar heb gewild. Alleen als iemand zelf over het geloof begon, ging ik erop in. Soms komen ze dan terug met iets over een tekst die ze hadden gelezen: ‘Eén en al wraak en geweld!’. Ik adviseer dan nog iets anders te proberen. Het boek van Job bijvoorbeeld, die alles kwijt is en op een mestvaalt met God praat. Mensen voelen zich vaak net als Job.'

KO’S EIGEN TOEKOMST

En nu stopt Ko ermee. Niet vanwege de zwaarte van de bezoeken zelf – hij vond ze prettig. 'Vooral het reizen en het georganiseer trokken een wissel. Ik stop vanwege mijn gezondheid. Meestal ging ik in een week bij vijf verschillende gevangenissen langs waar dan meestal één Nederlander zat. Eerst vanuit mijn huis twee tot drie uur rijden naar Bangkok, dan nog een uur of langer naar elke gevangenis. Voor sommige gevangenissen ook nog eerst met het vliegtuig. De ongeveer zestig bezoeken per jaar bepaalden mijn leven. Elk bezoek moest perfect voorbereid en gepland zijn. Twee weken voor het bezoek moesten de autoriteiten een brief hebben waarin ik alles opschreef wat ik voor de gedetineerden mee wilde nemen. Vergat ik bijvoorbeeld een gummetje, dan kwam dat er niet in.'

‘Als mensen met jou in hun eigen taal kunnen spreken betekent dat voor hen heel veel’

Het belangrijkste is dat je er bent, merkte Ko. 'Daardoor zijn mensen even uit de sores. Daarnaast is het heel belangrijk dat je hun de gelegenheid geeft hun diep-existentiële vragen te stellen: ‘Waarom zit ik hier?’ ‘Wat is de zin van mijn leven?’. Ik ben blij als het gesprek enigszins opbeurend is, of wanneer ze hun tranen de vrije loop hebben gegeven. Dat doe je niet in de gevangenis, maar wel bij een aalmoezenier. Soms lukt het ook even over de toekomst te spreken, ondanks alle uitzichtloosheid.'

KO VAN DER KRABBEN

1954 geboren in Oss

1975 Theologische Hogeschool Tilburg

'Het gedoe zal ik niet missen. De gesprekken des te meer. Ze zijn bijzonder en ze zijn prettig, hoe gek dat ook klinkt. Met sommige gedetineerden had ik in de coronatijd tegen de regels in contact per mail. Sommigen van hen zijn vrij, maar schrijven nog steeds. Als je dit werk gedaan hebt blijven dingen je bij. Ik zal nooit vergeten hoe onvoorstelbaar machteloos mensen zich kunnen voelen, en hoe figuurlijk naakt. Dit werk verandert je blik op de wereld.' ■

1976 Leerkracht godsdienst/maatschappijleer.

1984 Aalmoezenier bij Defensie, uitgezonden geweest naar Kosovo en Afghanistan

1988 Gewijd tot priester

2010 Plaatsvervangend Hoofdaalmoezenier der Strijdkrachten

2012 gepensioneerd

WERELDRECORDHOUDER MARATHON OMGEKOMEN

Wereldrecordhouder op de marathon, Kelvin Kiptum (24), is om het leven gekomen bij een verkeersongeluk in Kenia. De auto waarin de atleet zat raakte van de weg en kwam tot stilstand tegen een boom. In 2022 maakte Kiptum zijn debuut op de marathon en vorig jaar oktober verraste hij vriend en vijand door in Chicago het wereldrecord te lopen: 2 uur en 35 seconden. Sindsdien waren alle ogen in de sport op hem gericht: hij zou misschien de eerste mens zijn geweest die de ruim 40 km binnen de 2 uur kon finishen.

De uitvaart van Kelvin Kiptum in Kenia

WK SCHAATSEN IN CALGARY

Patrick Roest is bij de WK afstanden schaatsen in het Canadese Calgary kampioen geworden op de 5.000 meter voor mannen. De 28-jarige Roest maakte zijn status als topfavoriet helemaal waar. Met 6.07,28 was hij op de hooglandbaan 1,33 seconde sneller dan zijn grootste concurrent, de Italiaan Davide Ghiotto. De Amerikaan Jordan Stolz (19) was echter de grote sensatie van het toernooi. Voor het tweede jaar op rij won hij op drie afstanden met overmacht. Hij was de beste op de 500, 1.000 en 1.500 meter. Vorig jaar in Thialf deed hij de drieslag voor de eerste keer.

AFSCHEID IRENE SCHOUTEN

Irene Schouten beëindigt haar indrukwekkende schaatsloopbaan. 'Na mijn succesvolle Olympische Spelen en vele wereldtitels kan ik terugkijken op een supermooie en geslaagde carrière', schrijft de 31-jarige Schouten op sociale media. 'Ik heb bereikt wat ik wilde. Alleen het winnen van de Elfstedentocht ontbreekt nog op mijn lijst.' Schouten stopt na dit seizoen. Ze maakte het bekend na de WK afstanden in Calgary. Daar pakte ze drie keer goud en één keer zilver.

BRONS VOOR JUTTA LEERDAM

Tegen de verwachting in heeft Jutta Leerdam niet de wereldtitel gewonnen op de 1.000 meter in Calgary. Na een moeizame voorbereiding eindigde zij met enkelklachten op de derde plek. De Japanse Miho Takagi won het goud en het zilver ging naar Mei Han. De Chinese was één honderdste sneller dan Leerdam. Vorig jaar domineerde Leerdam nog op deze afstand. Toen won ze al haar ritten op de 1.000 meter.

ANP

Jutta Leerdam

ANP

Irene Schouten

Patrick Roest

ANP

WATERPOLOVROUWEN EUROPEES KAMPIOEN

De Nederlandse waterpolovrouwen waren al wereldkampioen en zijn nu ook Europees kampioen geworden. Tijdens het EK in Eindhoven maakte Bente Rogge in de laatste seconden van de wedstrijd de beslissende 8-7 tegen Spanje. Tijdens het WK van een half jaar geleden was Spanje ook al de tegenstander. En ook die wedstrijd was tot op het laatst spannend: pas na strafworpen trok Nederland toen de wedstrijd naar zich toe.

WERELDRECORD FEMKE BOL

Tijdens de NK in Apeldoorn heeft Femke Bol haar eigen wereldrecord verbeterd op de 400 meter indoor. De topatlete rende in een tijd van 49,24 naar de finish en was daarmee twee honderdsten sneller dan vorig jaar. Lieke Klaver eindigde ook dit jaar als tweede. Ze verbeterde haar persoonlijk record met een tijd van 50,10.

VOETBALVROUWEN

NIET NAAR OLYMPISCHE SPELEN

De Oranjevrouwen gaan niet naar de Olympische Spelen in Parijs. In Heerenveen verloor de ploeg van bondscoach Andries Jonker de beslissende Nations Leaguewedstrijd van Duitsland met 0-2. Oranje speelde matig en ontsnapte al in de eerste helft aan een achterstand, toen de Duitse Sjoeke Nüsken de paal raakte. Na rust scoorden de Duitsers wel twee keer. In de halve finales had Nederland al een eerste kans op de Spelen verspeeld door met 3-0 van Spanje te verliezen. Oranje kreeg nog een kans omdat Frankrijk diezelfde avond ten koste van Duitsland de finale bereikte door hen met 2-1 te verslaan. Die herkansing tegen Duitsland ging dus verloren. Er mogen naast gastland Frankrijk maar twee Europese landen meedoen aan de Olympische Spelen. Twaalf landen strijden om de medailles. Ieder continent moet vertegenwoordigd zijn. Spanje, Duitsland en Frankrijk zullen namens Europa uitkomen.

WERK NA BUITENLANDS VONNIS:

MET OF ZONDER VOG

Een (buitenlandse) veroordeling kan in sommige gevallen in de weg te staan van het verkrijgen van een VOG. Hieronder leggen we uit hoe het werkt.

WERKEN MET VOG

Wanneer heb ik een VOG nodig?

Voor bepaalde beroepen heeft de overheid een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) wettelijk verplicht gesteld, bijvoorbeeld voor leerkrachten, gastouders, zorgverleners en taxichauffeurs. Ook voor vrijwilligerswerk, een visum, emigratie en sommige lidmaatschappen kan een VOG nodig zijn. Ook als er geen wettelijke verplichting is, kan een werkgever een VOG eisen. Of een VOG nodig is, vind je in de meeste gevallen in de vacaturetekst. Indien je twijfelt, vraag het dan na voor je gaat solliciteren.

Hoe wordt een VOG-aanvraag beoordeeld?

Justis is de screeningsautoriteit die kijkt of je strafbare feiten hebt gepleegd, en zo ja, of die feiten jou ongeschikt maken voor de door jouw opgegeven baan. Het stroomschema hiernaast toont de beoordelingsprocedure van Justis. Let op: Het stroomschema bevat de standaardprocedure. De regelgeving laat in sommige gevallen ruimte voor afwijking op basis van een individuele beoordeling.

1 Buitenlandse veroordeling bekend bij Justis?

Voor de beoordeling van een VOG kijkt Justis naar jouw Nederlandse strafblad en/of vraagt mogelijk informatie op in het buitenland. Hieronder leggen we uit op welke manier informatie bekend wordt bij Justis en wanneer een buitenlandse veroordeling wordt overgenomen op jouw Nederlandse strafblad.

A Structurele uitwisseling vonnisgegevens

Lidstaten van de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) zijn verplicht om een onherroepelijke veroordeling van een Nederlander zo spoedig mogelijk door te geven aan Nederland, zodat het vonnis op jouw Nederlandse strafblad kan worden overgenomen. Let op: het gaat hier enkel om vonnissen die onherroepelijk (= definitief, geen hoger beroep meer mogelijk) zijn.

Het uitwisselen van vonnisgegevens verloopt via het European Criminal Record Information System (ECRIS). Het systeem werkt nog niet vlekkeloos. In de praktijk komen sommige (met name zuidelijke) landen deze verplichting niet altijd na, of pas na lange tijd. Bij de beoordeling van een VOG-aanvraag kán Justis er voor kiezen om ECRIS ook nog uit eigen beweging te raadplegen, maar dit gebeurt niet standaard. Buiten ECRIS om vindt er met Noorwegen en Zwitserland uitwisseling van vonnisgegevens plaats. Op dit moment heeft Nederland geen structurele uitwisseling van vonnisgegevens met andere landen dan EU-lidstaten, het VK, Noorwegen en Zwitserland. Er is een sterke (politieke) wil om daar verandering in te brengen en met meer landen structureel vonnisgegevens te delen. Men wil voorkomen dat iemand die bijvoorbeeld in Thailand veroordeeld is voor ontucht met minderjarigen, in Nederland met kinderen kan werken. Naar verwachting zal Nederland in de toekomst met steeds meer landen vonnisgegevens uitwisselen, de mogelijkheden hiertoe worden momenteel onderzocht.

B Rechtshulpverzoek

Maar óók als je buiten de EU, het VK, Noorwegen of Zwitserland veroordeeld bent, kan het zijn dat jouw veroordeling bekend wordt bij Justis. Bijvoorbeeld in het kader van een (eerder) rechtshulpverzoek, op grond waarvan het land van detentie jouw vonnis aan Nederland gestuurd heeft, waarna de veroordeling is overgenomen op jouw Nederlandse strafblad. Dit vindt in de praktijk niet vaak plaats.

C Strafoverdracht

Een derde manier waarop jouw buitenlandse veroordeling in Nederland bekend wordt, is strafoverdracht. Indien je middels de WOTS of de WETS wordt overgebracht naar Nederland, wordt jouw buitenlandse veroordeling geregistreerd op jouw Nederlandse strafblad.

Conclusie

Belangrijk: het is dus niet met zekerheid vast te stellen of jouw buitenlandse veroordeling op je Nederlandse strafblad wordt overgenomen/bekend raakt bij Justis. Als

AUTORITEITEN VOG-AANVRAAG NEDERLAND

AANVRAAG: online bij Justis

BEHANDELDUUR: ± 4 - 8 weken

ADRES: Postbus 20300, 2500 EH Den Haag

TELEFOON: +31 (0) 88 - 998 22 00

WEBSITE: justis.nl

VOG-CHECK: vogcheck.justis.nl

CURAÇAO

AANVRAAG: online/ in persoon bij het Vergunningenloket.

BEHANDELDUUR: ± 6 weken.

ADRES: Vergunningenloket, Afdeling Bentana di Informashon, Saliña 127 unit 3-16 (Eurobuilding)

WEBSITE: loketdigital.gobiernu.cw

ARUBA

AANVRAAG: online bij het Openbaar Ministerie

BEHANDELDUUR: ± 2 weken.

WEBSITE: vogaruba.com

SINT MAARTEN

AANVRAAG: online bij het Public Service Center (onderdeel van het ministerie van Algemene Zaken) en het Openbaar Ministerie.

BEHANDELDUUR: ± 6 weken (langer bij strafblad)

E-MAIL: vog@justice.gov.sx

je in een EU-lidstaat of het VK, Noorwegen of Zwitserland veroordeeld bent, is de kans wel groot dat jouw buitenlandse veroordeling op je Nederlandse strafblad staat.

2 Terugkijktermijn

Dit is de periode waarbinnen Justis onderzoekt of er strafbare feiten zijn gepleegd. De terugkijktermijn is afhankelijk van verschillende factoren:

A Leeftijd aanvrager

Tot 23 jaar is de terugkijktermijn twee jaar, boven de 23 jaar is dat vier jaar.

B Strafbare feit

Voor bepaalde delicten geldt een afwijkende terugkijktermijn, bij zedendelicten wordt bijvoorbeeld onbeperkt teruggekeken.

C Functie

Er zijn bijzondere termijnen voor specifieke functies, zo geldt er bijvoorbeeld voor taxichauffeurs een terugkijktermijn van vijf jaar en geldt een termijn van tien jaar voor

functies met hoge integriteiteisen (bv. advocaten, beëdigde tolken en buitengewoon opsporingsambtenaren). Voor rechters geldt een termijn van dertig jaar.

VOG-CHECK

Op de website van Justis vind je de ‘VOG-check’, waarmee voor verschillende sectoren wordt aangegeven hoe waarschijnlijk het is dat er een VOG wordt afgegeven bij een bepaald gepleegd delict.

Iemand die bijvoorbeeld is veroordeeld voor een drugsdelict, heeft een hoge kans om een VOG te krijgen voor een baan in de ICT, bouw en techniek, schoonmaak of detailhandel. WWW.VOGCHECK.JUSTIS.NL

3 Relevantie delict voor functie

Een VOG wordt over het algemeen niet afgegeven als de aanvrager een strafbaar feit heeft gepleegd dat relevant is voor de functie/taak waarvoor de VOG is aangevraagd. Dit gebeurt aan de hand van zogenaamde ‘screeningsprofielen’. Voor het beroep taxichauffeur zijn bijvoorbeeld verkeersdelicten (rijden onder invloed van alcohol of drugs, snelheidsovertredingen) opgenomen in het screeningsprofiel. Voor de functie van docent zijn zeden- en geweldsmisdrijven opgenomen in het screeningsprofiel.

4 Belangenafweging

Indien je binnen de terugkijktermijn een strafbaar feit hebt gepleegd dat relevant is voor de functie waarvoor je een VOG aanvraagt, vindt een belangenafweging plaats. Wat weegt zwaarder? Het belang van de aanvrager, of het risico voor de samenleving? Justis kijkt hierbij o.a. naar: hoelang geleden de feiten zijn gepleegd, de ernst van de feiten, het aantal relevante strafbare feiten, de leeftijd van de aanvrager, en de omstandigheden waaronder een strafbaar feit is gepleegd.

5 Zienswijze, bezwaar, beroep

Op het moment dat Justis van plan is om geen VOG af te geven ontvangt de aanvrager dit voornemen per brief. De aanvrager kan digitaal of schriftelijk reageren door een ‘zienswijze’ in te dienen, dat is een brief waarmee de aanvrager extra informatie kan indienen. Bij een definitieve afwijzing kan de aanvrager hiertegen bezwaar indienen bij Justis. Een ongegrond bezwaar kan uiteindelijk nog worden voorgelegd aan de bestuursrechter.

Justis ontvangt aanvraag

Is er een strafblad?

Terugkijktermijn binnen 4 weken beslissing binnen 8 weken beslissing

Justis beoordeelt aanvraag

Delict valt BUITEN terugkijktermijn NIET relevant

Delict valt BINNEN terugkijktermijn

Relevantie Delict & Functie?

WEL relevant

Belangenafweging toegestaan?

Afweging vindt plaats (aan de hand van o.a.: recidive, ernst, pleegdatum, leeftijd)

BELANG AANVRAGER weegt zwaarder

WEL VOG NEE JA

WERKEN ZONDER VOG

Ook zonder VOG is het mogelijk werk te vinden! Voor de volgende sectoren is een VOG meestal niet vereist: Retail, horeca, kunst, toerisme, muziek, bouw, schoonmaak en administratieve dienstverlening. In Nederland is er krapte op de arbeidsmarkt: er zijn veel openstaande vacatures. Met name in de horeca en de bouw is er een schreeuwend tekort aan personeel.

Werkbemiddeling

Kom je er zelf niet uit? Vraag om hulp! Veel gemeenten bieden gratis hulp aan exgedetineerden die op zoek zijn naar werk.

RISICO SAMENLEVING weegt zwaarder

AFWIJZING VOG (met mogelijkheid tot indienen zienswijze, bezwaar & beroep)

Neem contact op met de gemeente waarnaar je terugkeert voor meer informatie over de mogelijkheden. Daarnaast zijn verschillende organisaties gespecialiseerd in werkbemiddeling voor ex-gedetineerden. Hulp varieert van cursussen arbeidsoriëntatie en sollicitatietrainingen tot het koppelen van ex-gedetineerden aan werkgevers. ■

Voorbeelden en informatie kan je vinden in het hoofdartikel op pagina 9.

Sofie Bollen DUTCH&DETAINED

IN COMEBACK IS RUIMTE OM BRIEVEN TE PLAATSEN. BEDENK WEL OF PLAATSING GEVOLGEN VOOR JE KAN HEBBEN.

WE PROBEREN HET IN TE SCHATTEN, MAAR JIJ WEET HET ZELF HET BEST. OOK KUNNEN WE NIET ALTIJD ALLE

BRIEVEN EN GEDICHTEN PLAATSEN. SOMS WORDEN ZE DOORGESCHOVEN NAAR EEN VOLGEND NUMMER. NOOIT

ZULLEN WE ER EEN VAN OUDER DAN EEN JAAR PLAATSEN. BRIEVEN DIE ERG LANG ZIJN KUNNEN WORDEN

INGEKORT. ALS JE EEN OPROEP PLAATST OM TE REAGEREN EN JE VOEGT JE ADRES TOE, DAN VERVANGEN WIJ

JOUW ADRES DOOR DE TEKST: (Adres bekend bij Epafras) ALS IEMAND DAN WIL REAGEREN KAN HIJ OF ZIJ DIE

REACTIE OPSTUREN NAAR EPAFRAS EN WIJ STUREN DIE DAN DOOR. ZO BLIJFT JE PRIVACY BETER BESCHERMD.

OPROEP AAN LEZERS

Uit het oog uit het hart? Niet bij ons. In de Comeback maken we graag ruimte voor jullie verhalen en jullie ervaringen. Schrijf ons een brief en laat van je horen! Laat ons weten hoe je leven in de gevangenis eruit ziet. Hoe je je staande houdt. Of juist niet. Hoe je dag eruitziet. Heb je een vraag over je situatie? Juridisch of persoonlijk? Wij leggen jouw vraag voor aan specialisten. Dat kan anoniem. Of wil je graag contact met andere mensen die vast zitten? Stuur ons een brief met jouw verhaal. Dus: schrijf ons en deel je verhaal met alle andere Nederlandse mannen en vrouwen die vast zitten!

Zou je advies willen krijgen over hoe je om kan gaan met het gevangenisleven? René heeft veel ervaring, en wil je graag helpen met advies over hoe je het verblijf achter tralies zo positief mogelijk zou kunnen maken. Stel hem je vraag via Epafras!

RENÉ GEEFT ANTWOORD

Beste René,

Ik zit al tien maanden in Zweden vast. Mijn straf is vier jaar. Om met mijn familie te kunnen bellen, moet ik een bewijs hebben van de politie dat mijn familie geen crimineel verleden heeft. En dat is dus onmogelijk. Hoe kan ik in die vier jaar het beste met mijn familie communiceren?

S • ZWEDEN

Dag S,

Geef niet op en blijf zoeken naar een mogelijkheid om contact met je familie en vrienden voort te zetten. Schrijf ze, totdat bellen zonder enig problemen mogelijk is. Hoe graag je ook wilt bellen: het is niet de enige manier om contact te hebben. Het is even wennen en aanpassen. En dat zal zeker niet meevallen, als je gewend bent om 24/7 een mobieltje binnen handbereik te hebben. Waarmee je ongelimiteerd je hele vriendenkring en familie kunt bellen, sms'en, facetimen, Facebooken enzovoort, en je dus voortdurend met hen in verbinding kunt staan. Voor een brief kun je op je gemak gaan zitten, en alles perfect formule-

ren. Dat is met alle andere methodes vaak niet het geval. Men is vandaag de dag veel te vaak gewend aan afgekorte zinsdelen, en het liefst nog met emoji’s erbij, waarmee men woorden vervangt. Vrijwel zeker zijn er bij jou restricties verbonden aan telefoongebruik. Hoe lang en hoe vaak je mag bellen.

Het is ook zo dat alles wat je zegt aan de telefoon zeer zeker wordt opgenomen, dus moet je sowieso altijd goed op je woorden passen. Dat is ook het geval met het gebruik van het internet: éénmaal dat het verzonden is kun je het nooit meer ongedaan maken. Een brief kun je blijven her-

schrijven totdat het perfect is en geschikt om te versturen. Die herkansing is met de telefoon enzovoort niet mogelijk. Een telefoon komt met een enorme beperking, met een brief is dat niet zo.

Nu dat je die gelegenheid krijgt, maak er het beste van, en gebruik je brieven om de situatie daar precies uit te leggen. En misschien de reden van je verblijf daar. Geloof me, er zijn zoveel dingen die je veel beter kunt verwoorden in een brief dan in een telefoongesprek. Regelmatig zie ik mannen die dag in dag uit zitten te kaarten, en constant klagen over hun familie, en dat ze zich in de steek gelaten voelen. Maar tegelijkertijd nooit de moeite nemen om contact met de familie te maken omdat kaarten en gokken veel belangrijker is voor ze.

Ik heb mezelf nog nooit één minuut beziggehouden met kaarten of zo, ik sport wel. Maar daarnaast besteed ik mijn tijd alleen maar aan contact met de familie. Het beste advies wat ik ooit kreeg van iemand van het consulaat was: ‘Begin een dagboek bij te houden.’ Dat advies sloeg ik in eerste instantie in de wind. Ik weet nog goed hoe ik daar innerlijk en uiterlijk op reageerde: ‘Ja hoor, wat moet ik daar nu mee! Ik zie mezelf geen dagboek schrijven, dat is voor verliefde jonge meiden en oude vrijsters. Maar niet voor mij!’ Op het moment dat ik van gedachten veranderde, en het wilde proberen, kwam er meteen een gedachte naar boven: ‘Waarom heb ik dit niet veel eerder gedaan: wat stom zeg, om daar zo negatief over te zijn!’ Ik zal de man die mij het advies gaf altijd dankbaar blijven. Nooit zit ik voor woorden te zoeken voor brieven, telefoongesprekken, of e-mails. Je kunt in je dagboek alles; zowel goed als slecht schrijven. Maar ik verplicht mezelf wel om nooit en te nimmer slecht nieuws in gesprekken, brieven of e-mails te vermelden. Niemand heeft daar baat bij. Je hoeft niet te liegen maar hou het wel zo positief mogelijk. Het is niet nodig voor je familie en vrienden, om zich nog eens extra ongerust te maken en slapeloze nachten over je welzijn te krijgen. Vergeet nooit dat de personen die je hebt achtergelaten al enorm veel lijden onder deze trieste omstandigheden. Ik sta wel versteld dat er zoveel haken en ogen aan een telefoongesprek vastzitten voor je. Hiermee schenden ze je mensenrechten. Je hebt een misdrijf begaan, en daarvoor een straf gekregen. Maar het is niet zo dat je nog eens een extra straf er bovenop verdiend hebt met als gevolg dat je de familieleden niet kunt of mag bellen. Waar slaat dat nou op? Ze zijn juist verplicht om het contact met je achterban te bevorderen. Het stimuleren van contact maken en houden is onderdeel van positieve rehabilitatie. Om je klaar te stomen voor een productieve terugkeer naar de gemeenschap. Zolang de uitgaande post niet gelezen wordt, moet je de familie een brief schrijven. Of een goeie vriend een rekening laten openen bij localphone. com. Dit kost zo'n 7 centen per minuut, maar de beheerder van die rekening, kan dit nieuw verkregen

telefoonnummer (op deze manier) verbinden met welk nummer dan ook over de hele wereld voor dezelfde prijs. De persoon die dit voor je gaat doen wordt als het ware de beheerder: je zou kunnen afspreken dat hij het op maandag doorverbindt met je ouders, dinsdag met je vrouw of vriendin, woensdag met je broer bij wijze van spreken, enz. enz. Na elk gesprek kan de beheerder een ander nummer bereiken. Mijn dochter doet het voor mij. Ik bel haar elke zondag en daarna schakelt zij het over naar mijn moeder, zus of broer en op deze manier kan ik iedereen bellen. Voor de kosten van een plaatselijk gesprek en 7 cent per minuut voor het Localphone nummer. Ik zit zo'n 12.500 km van Amsterdam weg en toch kan ik bellen alsof het een lokaal gesprek is. Op de website moet jouw vriend een land en stad van dat land kiezen. Ik weet natuurlijk niet of je vrienden in Zweden hebt want dan zou je een lokaal nummer kunnen kopen. Na eerst met je vrienden in Zweden gesproken te hebben, en alles 100 procent kosher is voor jouw gevangenis, kan je vriend het doorschakelen naar je familie. Trouwens het maakt niet uit of je nu één of tien of meer nummers neemt van Localphone. Je betaalt alleen maar de 7 cent per minuut als je het nummer gebruikt. Welke optie ook gekozen wordt kan de beheerder alles van zijn mobieltje of laptop doorverbinden naar wie dan ook. Je begrijpt natuurlijk wel dat, om dit allemaal goed te organiseren, je dit alles correct en op je gemak in een brief uit de doeken kunt doen. Het kan ook geen kwaad om Lawyers Across Borders voor advies te vragen of het überhaupt wel normaal is dat ze daar het bellen zo moeilijk maken.

LAB: +31 (0)20 - 524 40 49 info@lawyersacrossborders.nl. Zij behandelen Zweden en misschien hebben zij ervaring met de restricties voor het bellen en hopelijk hebben ze wat tips m.b.t. de communicatiekwestie. Hun kantoor is in Amsterdam.

Geef de moed niet op, de aanhouder wint. Is er een psychologe, maatschappelijk werkster of pastoor beschikbaar?  Heb je al bezoek gekregen, van een vrijwilliger via Reclassering Nederland, Bureau Buitenland, een pastoor via Epafras, of iemand van het consulaat? Leg hen uit dat je als buitenlander nooit bezoek zult krijgen, en dat je enorm verlangt naar hun stem te horen. Laat goed blijken hoe belangrijk dit voor je is.

Ik ben er echt van overtuigd dat het gaat lukken om je familie te bellen. Schrijf Jarmila Thodé van Epafras en laat haar weten of je nog meer van mijn hulp nodig hebt. Ik wens je heel veel sterkte.

Groet, René

GEKKENHUIS

Bedankt voor het opsturen van de Comeback. Er stonden weer leuke en interessante stukken in. Een mooi stuk van de medewerkers van Reclassering Bureau Buitenland. Vorige week eindelijk een afschrift gekregen van de Corte di Napoli met de goedkeuring via de WETS om terug te keren naar Nederland. Ik ben van een zwaarbeveiligde inrichting naar een gewone gevangenis overgeplaatst met zogenaamd meer mogelijkheden. Maar ik ben er alleen maar op achteruit gegaan. Het is hier veel drukker en er gebeuren vervelende dingen: veel ruzie en geschreeuw, drugsgebruik en elkaar verwonden. Er zijn veel jongeren van allerlei nationaliteiten die elkaar niet verdragen maar wel met elkaar op één cel zitten. In de zwaar beveiligde gevangenis zitten veel ouderen met levenslange straffen maar wel met respect voor elkaar. Ik slaap hier slecht vanwege het geschreeuw en lawaai omdat ’s nachts de medicijnen van de verslaafden en zieken zijn uitgewerkt. Het is hier een compleet gekkenhuis en ik hoop dat IOS vaart zet achter mijn overdracht naar Nederland. Ik verlang naar mijn familie die ik al drie jaren niet gezien heb….

P • ITALIË

HOOP

Je bent een concept, de entiteit van verlangen, Er is niets op deze wereld, dat jou kan vervangen. Zonder jou is leven nog maar existeren, Ben je verloren, dan zal je niet terugkeren. Ik blijf je loyaal, zodat ik je niet verlies, Ik blijf je trouw, want zonder jou ben ik niets.

H • DUITSLAND

MINI-VAKANTIE

Mij werd gevraagd of ik zin had om mee te gaan naar Finland om daar gezellig uit te gaan, een soort mini-vakantie dus. Bij aankomst werden we aangehouden, we waren met de auto. De politie wou de volgende dag de auto door een x-ray camera halen en ze brachten ons naar het hotel. Mijn vriend is die nacht gevlucht en ik sta hier nu alleen voor. Ik ben zelf naar de politie gegaan voor hulp en meteen werd ik gearresteerd voor het smokkelen van drugs. Ik wist hier niets van, ook de auto is niet van mij. Het gaat om cocaïne verstopt in de tank, zoiets heb ik nog nooit gezien. Ik zit nu vast zonder contact met de buitenwereld en al zeven weken heeft mijn familie niets van mij gehoord en vandaag is dat weer met drie weken verlengd. Help! Help!

S • FINLAND

KORAN OF BIJBEL

Ik wil u bedanken voor uw aandacht en de tijdschriften. Ik zit hier onschuldig in Polen en zoals jullie waarschijnlijk wel weten is Polen bepaald geen pretje. Ik ben op dit moment nog niet in staat geweest mijn ouders en broertje te bellen. Ook heb ik geen contact met de ambassade en geen advocaat. Stuur me alstublieft een Koran en eventueel een Bijbel. Ik hoop ook dat u fysiek langs kan komen aangezien de procureur al mijn brieven leest. Ik zou dat zeer waarderen en nogmaals hartelijk dank voor uw aandacht en tijd.

B • POLEN

POSITIEVE FOCUS

Het geeft mij oprecht veel kracht als ik een brief van Epafras krijg. Mijn rechtszaak is geweest en ik heb twee en een half jaar gekregen, Ik was heel blij want ik had rekening gehouden met vier of vijf jaar. Ik mis mijn moeder want in de zeven maanden heb ik haar maar drie keer kunnen bellen voor vijf minuten. Mijn moeder moet helemaal alleen voor mijn zusjes zorgen. En ik voel me machteloos omdat ik zoveel dagen van mijn leven heb weggegooid. Maar nu focus ik op de positieve dingen en bid elke dag tot God, want alleen Hij kan me steunen hier in de gevangenis. Reclassering gaat me helpen mijn leven weer op de rit te krijgen. Ik wil gaan werken en de dingen betalen die ik moet betalen en sparen en genieten van alle kleine dingen in het leven. Pas in de gevangenis ben ik gaan beseffen dat je juist die kleine dingen gaat missen wanneer je vast zit. Het zal wel gaan met vallen en opstaan want zo is het leven nu eenmaal. Eén ding weet ik 100% zeker: ik wil na mijn straf geen bajes meer zien. En ik ga kappen met al die jongens die zeggen mijn vrienden te zijn maar niets van zich hebben laten horen. Ik ga mezelf op positieve dingen focussen en dan moet het goed komen.

V • DUITSLAND

PAASKAARTEN

Bij dit nummer van Comeback tref je een speciale groet, al jaren een traditie. Samen met vrouwelijke gedetineerden maakte justitiepredikant Harma Zuidersma het kunstwerk dat afgebeeld staat op de paaskaarten. ‘Jezus gaf zijn leven uit liefde voor ons. Zijn opstanding geeft hoop op een nieuw begin.’ Deze kaarten vinden hun weg naar duizenden kerken in Nederland waar gemeenteleden er een groet op schrijven. Als teken van verbondenheid: er wordt aan je gedacht!

OPROEP

Wil je bezoek van Epafras?

Laat dit dan aan ons zo snel mogelijk weten met behulp van de portovrije envelop! Zo blijven we op de hoogte van je meest actuele verblijfplaats en komen ook na een overplaatsing brieven en Comeback op het juiste adres.

Wil je corresponderen?

Dat kan met gedetineerden in buitenland en binnenland, maar ook met vrijwilligers in Nederland. Zij kunnen je op de hoogte houden van wat er zoal speelt in de Nederlandse samenleving. Vraag bij Epafras een formulier aan om je aan te melden. Wil je meedoen aan het Kindercadeauproject?

Dat is mogelijk voor eigen kinderen tot en met 17 jaar die in Nederland wonen. Geef dan ook contactadres, geboortedata en eventueel telefoonnummer door, zodat toestemming gevraagd kan worden.

Wil je een bijbel ontvangen?

Het toezenden van een bijbel en lectuur is aan regels gebonden. In Frankrijk wordt lectuur alleen toegelaten als daar toestemming voor is gevraagd en gekregen. Voor Spanje, en in mindere mate voor Engeland, geldt dat pakketjes retour gezonden worden. Als je gevangen zit in een van deze landen en lectuur wilt ontvangen, informeer ons dan als je een andere manier hebt gevonden voor ontvangst. Voor gedetineerden in Duitsland proberen wij bij een aanvraag voor een bijbel de lokale geestelijk verzorger in te schakelen om toegang tot jou te krijgen.

Heb je tips voor gedetineerden, reacties, verhalen of gedichten?

Brieven worden vertrouwelijk behandeld. Is jouw verhaal bestemd voor publicatie in Comeback, geef dit dan uitdrukkelijk aan. Bij dit nummer vind je een portovrije envelop. [Deze envelop is alleen bedoeld voor post voor Epafras of familie, niet voor Reclassering, Lawyers Across Borders of Dutch&Detained.]

Je kunt schrijven naar:

ANTWOORDNUMMER

C.C.R.I. 9804

3500 ZJ UTRECHT

THE NETHERLANDS

COLUMN

Wie blijft die schrijft

'Ik weet niet of het wat is wat ik heb geschreven hoor. Jullie zijn allemaal zo goed,' zegt Z. We zitten in het lokaaltje op het Onderwijscentrum van de gevangenis. Negen schrijvers in detentie – mannen – en ik, de enige schrijver van ‘buiten’. Z. is nieuw in de groep. W. stelt hem gerust. 'Er is geen goed of fout hier. Daar gaat het niet om. We zijn allemaal onzeker in het begin over ons werk. Lees maar gewoon.' Waarop hij een prachtige tekst over stilte laat horen. Het gebrek eraan in een gevangenis; het verlangen naar (innerlijke) rust. Applaus. Herkenning van de anderen. Zichtbare opluchting en trots op het gezicht van Z.

Buiten (de gevangenis) moet ik vaak uitleggen wat we nou precies doen in de schrijfgroep. ‘Goed hoor, dat je dat soort werkt doet,’ hoor ik vaak. Dan protesteer ik, want in die simpele goedbedoelende zin zitten een heleboel aannames verborgen. Dat ik iets zou ‘opofferen’ bijvoorbeeld, of ‘goed’ kom doen, ‘helpen’. Dat de schrijvers in de groep bovengemiddeld getalenteerd zijn komt altijd als een verrassing. Net als mijn rol als begeleider: die bestaat slechts uit inspireren, motiveren en schijftips geven. Wat ik ervoor terug krijgt laat zich het best omschrijven als magie. Want niet alleen schrijven de mannen dikwijls de sterren van de hemel, hele werelden openen zich, verhalen uit alle windstreken, Turkije, Suriname, Drenthe, Guatemala, Rotterdam, over alle aspecten van het leven, liefde, kinderen, schuld, spijt, verlangen, ouders, schaamte… Dat alles in een sfeer van vertrouwen en wederzijds respect. ‘In de schrijfgroep vergeet ik soms dat ik gevangen zit.’ ‘In de schrijfgroep kan ik mezelf zijn.’ Dat laatste geldt ook voor mij. Oud-deelnemers geven aan

DE RECHTER

CHRISTINE OTTEN

dat ze veel gehad hebben aan de groep bij de terugkeer naar ‘buiten.’ Tel uit je winst.

Ik hoor je denken: alles leuk en aardig, de meeste gevangenen hebben geen toegang tot zo’n schrijfgroep, zeker niet als je in het buitenland gedetineerd bent. Maar het geheim van de schrijfgroep is het geheim van literatuur, van schrijven. Literatuur is (als het goed is) even vrij als je gedachten. Impliceert radicale gelijkwaardigheid van alle mensen. Geen ‘wij en zij’. Literatuur is een vrijplaats omdat literatuur (gedichten, romans, korte verhalen, rap..) alles bevraagt en juist dat schemergebied tussen goed en kwaad onderzoekt. Wie kent niet dat ene boek of gedicht waar je troost of steun uithaalde omdat het precies jouw gevoelens of (fokt op) leven verwoordde? Boodschap: je bent niet alleen; nooit de enige die worstelt of lijdt.

‘Wie blijft die schrijft,’ aldus een schrijver in detentie. Hij doet niet mee met de groep maar hoort er wel bij. Hij schrijft brieven, gedichten (die soms worden gepubliceerd). En schrijft zichzelf zo de wereld in, naar buiten, naar vrijheid.

Christine Otten is schrijver, theatermaker en schrijfcoach. Sinds 2016 begeleidt ze een schrijfgroep van gedetineerden in de PI Heerhugowaard. Onlangs verscheen de roman Een van ons, geïnspireerd op haar ervaringen in de gevangenis.

JESSE VAN MUYLWIJCK