111
~ido ,. U~M produten Ia se.n8aci6n d f' l MOnido; un ntimf!\.o ma.• yn· de vibrariou~ por 1eguudo ii'Jlp~ionRn t l t.Re1o y uoe dAn Ia JJeJU '6n d e ea lur ; un uUmero nu&yur uuu imp~ ·f\IIAJt
v
arbadon d Conoc:imi t POR
RAMON CANDIA CORDOVA.~ ~J
•
y DOlt dau Ia 8t' tuutci6n d•• ht7.· t·u,hul••
*'"
exet>de.u
uu eOtUJHie8tO dee piritu .r )H J)'liicoloteia e.lAt~icH d.•Om• el e«plrilu eon eu~Wnd t'ftraett'rl!eotie•,. dittint a.-. tit' In materia · E'n re:.tidad e.l t:fiJ)irit.u ·' ' h• materia sou ftlltR)(•\· ni · A i 1ft extt"n!Ji6n y 1ft fol"mA 8C)n propil'dltdf'H 1le I" uun eriA :~ in los e.tlitle" no vuklc t•o nct"bin.e tm ~t•xitottt•ncill ; Eu cHmbio, eJ o.plritu C.ftn\at t.h.• tx tru,iOu ~· d .. fu'rm u .• El untagoui~ttno. Ia cotl t"'·ndicet611 , JIAI'ect' ll C4t rt'(.' t rri~lic•~t~~o de mu!IJtrn mRn eru tie tll'r, tie Aentir y (!(' pt'u.o;ttr . F:l t''4 ptrilu y Ia 'mut eriK. lu que cnr~e de fornm ~· cit• e.x tc•n ei6n. unido t~.l cuerpo, f'xl't't'MO y tilnitmlo, pArK formur 1•l hombre; y tu . eJ l'Oillll ~fttACtcrl"til'lltt tle "ll IIHtura)Ptll buuutna. Ia vtrdful ·'' t~l t•rn•r, tl hieu ~· f'l m11l. ftt vir111d y tl vie.io. e.l 1.n10r y ~I mtio, ""'"Jlftniffltl. OJlU('~Ofol. <"fill t.rad ietoriOft, .. uancio lo fil~fot4 hun trAtKdH rlt uplicttr IH" tf'l" cion l'!t entre e1 RlntR y el em• t·pn. nRl1tr~&lmc:nte hnu e n l'4 11l trado uun grave diflk..ultad 11 1 t'fltll blt·e••r In relu ~i6 n tie ('" exi~te u eia y de: muh1H eorri"!'I)Orl(tt•nciR entre rttln:c r1•ttli t.lad es nulttg6uieoA. <iUC 11 Jlllt'tl cn IO,riMm\•ntt• N~t.•xhcti r· : y t"S ourioltO o))Her\'llr qne ln~t tt:..'QritUC ide~&IIR" p11r11 ex t>licnr lu relot-iontfJ cntrt el a.lnut y el ourrpo. cllreceu tie U~i1•n y de butu IK' tUido, ~nn venr11odt>romen te nimiM, K J)(.>q. r d1• QU8 tUI ftUlf.)re!l *lll ~rllrttlf'lll fn~:e ni~tl(, fnudadON'M df' Ill eitueia D'fl)dt.rnA· .KI hombre~ n(bnit~ ,lu~
t~po f'ntrr lM fenlmiroos que·inn:~~tiran, llfrtan al conft"
un " Jlrifft'ipio ·•
ttmmuo de lu lttYt4 de Ia nAturaJ6A quto lilt Notetiaau. f'n f6nnulu en tl lfntrltAJrt "nn.h61iea dtl ejJcu3o . tHo., tikita mod~rna etll tlltlt tirncia r-i ieo mattm,tioa . ,.,. 1«1" d,.t MmiOO, tlrl e"lnr, tlr Ia In& y de Ia rf!hri~idat.P eon
~ '' prifwo1J•i0 ", 'f1lt' ts tl primM i#nnino d lA N ,.• paf'dt wr una ,. rdad "'' idf"n t. pt:~r ( mrMla.. ~ ~ '"
e.r: a.o Ia tU'l.._.,, f'f'<'•lw- "I 1~tnbn• df.
Yista
eti
materia, tie a lout. y cuer1)0 ; y
La e:rf"IU•sa r~ una !W'rtt df' nnJ.m. l'fl ion,PAM f'n1 no )
Ia
l>t~.le n moro 110 Jl<'l·cih~fiH~ ).H•r nue8tl'08 Ki•ntidM. Oba~v~ \lttf t l f!IOI!id'o lrnmitP Jlul' e l a ire, In lu1, el calor y Ia t lectk'eci dAd por el ~tt.'r . l'•••·u 08'tl' uo eJq~li~· :t cl e6n1t1 y r l portJU~ In ~ \1 ihrncioneM 1"1.' trAJL~t fortuh n eJ' !ienblteiouel!l t.'ltt>eeffiu.._ y e)ltas f'll idi'IIIJC .
W vihraeiou
o ntattm•• ~; o ptuodt r UJia hrJ>6~i , nnA ""nl'ftd athniti(Ja tom'l eW.r1tt. '• tu•l r 1M!It y ft!udamrut.. dr Ia c.i~n~h• ~~~ f'XIK'IJ&,
~~~...,. matf'miltJcR.J~;; IIC'l"IX1,
fiOrtjll t
MOO
relat'.ionrs de r~ru•cio y •
I
lA hi1~~i8 d t KeWlon, *'Q'Im h• eunl tl calor. Ia ;u~., ' 1a tl~lrltulad', ~~~ Qlrl te.taJA.IJ d prrmUda de ),. rr I* que iml)~mtan nnt"ttlro.t .entidoA, ba 1-ido 1uOJtituid.'t
IJinto ~n--, para XJ)Iif'"r to- ft>n6a:u~n0!1 nllturalr• . ,.., .. C':teM t tf' y nlttn'&J~ lit' fund,an f'n biJ~I,...iJ• ·
( ~ "~fllt• d H .nlad t idenl pt,r ,, n1i11C1111,. eit.a 'ana qat> .;n:e ct. futtdarftmw 1 Ia Jflllt•Mf'tri• : IJIO Ia bit>Otf'td de lluil(hen"· eqiin Ia eual d .-onJdo, d lor, I• lut .' ' Ia elf'es.rieidad -.n mo•inUrntO!I vibnt.ori0: 4 "' La rft'1a ec Ia W ., i• mU et~r\lt eatl't' d~ anmb • " qut •I ...;...., d•IOl>O qu" ~bl Ia ••rdlld d • de )1'11!11 mol&ulu de loe f'lltf()M que 1e propaf(an por nl'f'tl io -.a Pf 0 M pndtn'WM! dm:to'i-U"ar'i&, tW) ' - bfom(H dtl t r qu'" t4' un• n t.Ant.~ hi~et.iea t1ne. llenR In mi ..• nta lo'll f'!'pat.ios jnterpllnf'lariOA quf' lOfll pa itM~ intcrmfl" cft.tir ,t-1 "por Jfll~ " df' t• vtrdad lttuJa~ . \'ellfllf' f'OIU() J.11 deneiM qur ~iff' fnllda.n en . I• ....On, qu, 'a- el t6fdso de qnP nos va.l~mn'i" J,. r.t h ip6~t;U litt.'Kn <1ite eambiLIIr em,. euando Ia u,M:rif''*i.a IOnGH..r la \'f'rded, Uy que eoJJVf'nir r.u ((U e.r~ u 11 ruttdi r1 f'll~na f~Ut'l no Kirnn para eJplieAr todoM lo. ten6menohu&ao tMptorftoeto1 y un n~nif'IID.o tnuy ll"nw eu au ma.aera d .. tun nt~r , J; ni*'&J c:to. Vf'rdlldt>W eon n~tural~ ·. 14a hip(\t 1 dt la emi•i6n d~ cw\ou, no ptr.. wte explta t et ff'n6m~nn da las inte.rf"'~nt"ia~ dt Ia Jua, . , . fiOIIOt.Jd• fOfbfl U lft)()rl: a detcrllllnar la rt'.IJ.ti6n tu q.ue Ia de. lu •-ibr..,io~ <on tod'a olaridtd uplilloa · 1ft A. opal a R . 1 8 ..,.,ruol f'~l toeanuano dtf ~tmtent.o ~ en ap.rif"m:ia Jlf'nt.illo. uat a A•' IG "eou~ ( oneerii'M'I;l por medio de 101' tll'ntidOA. que HOII lo. 6rla .. • To& Jl08 £k nue tJ~ f'llf'rpo qut n08 pouen en eon1nnie~i6n ~1t ~-. d~ .- lat.H>n8 , lA ru611 rw,• t"'n tl . mu.mtn ntet'tH) , l.AJR eunpos o '"-'" mnvitnten101 Yi pe:rant r I& f'fttn ..._, h naHn 16a .; · " b.rat n Jmprrtionan pl (lido, Ia vitlttll, y tl tauto prodn • • t>~:WM~.. 1• u idad de b primero¥ pri.il &pio&, de ' tdade-8 e kt.ntf'll por i m · , Min qtu• po.. e:endo en t~troA Tu R~~Neioue.~ d'e 8oOnJdo, ~"'or 1 Ita« . ~ dft..af' •J "P,.r q1~··, tM una e:-on~ucneia de Ia ~o 81bfon10fl dt m4'M.J.o PretiMo como 111e l)rodureu lu ~nsa.· tiOOQ d• o.tn-,, dt Ituuo y df' taeto. N-. ttntmo'll un IW'ntJ· ~f'fft6n d. ntMiltro f'lllf'udnnitnt.o . . i nut'!dm tnh•n do poora Jl"'<iblr leo •ib....,.;ones •lwJrie.. y p<>r - l4!m ._lftlte fnf'r'l vuf t.4 pt_1't1b1~ dir"fttam.-utt" ll1• 'RUM (fUf' tran•rorm.rlu t'tJ Wor, lua. o movin1itnt~. par4 Mn t>l au.1iho dfl. fa ~ ; e~oerrl~tmOtt Ia que ptaN.Ian ~reibirlaA nuNtrt)!ll ~~entidM. . •"',..._ loll- '<lr lo lri)Om._ eon oolo ~"""''biriqol , 1 P.-~ Utmn lo qnt a mov-imjmto en rl mont,., n1teu p..._ t..-n,.,. 'ftlt' "'"IAI"ttnuJ.a.. ent,. t. vnnn qu. eoa••flnf' •• uoMtro et,..bro "' atnt!IM':itm pri•ro en d<t • •rdacr rooou..ida. niclnte por .. . ..S....o. Idea de:opb.al Y 1p,_•••• oomo Ia idn • .,( - · IMdo lo>..,. clo , -.lodoo no lmdrio pnu1o 01iea10, ~ tnli.lf.,..a on polabru on -ldo artieaJ.ch • puto<lo. 1 .., ~ -htmr 'lo oi•noia "'' ~~~. q,. pro""!'n.por .J om ...... a .,, . . . ; : _..,.... ._., lu ~ .. que pat1en de •ertl.ldt. !lt'.ff&tride por otro cwrtbro 1 trantlforwada f'b ,., Ill ......... ... •ionoiao 'I'"' po:· 011 ~oaml•ntn doopu6o. tn Ia •lolna ld• .., o1 ...... ol ..,_ 1 ol --"'· 1 llaa llfcailo a ,.,....., idM,
Detlcaru:x, el iunutor del mftodo u.rtesiano t1ue "'"') tneion6 In fiiO!KitfA y ha inlluidil ~rrandemPnte en Pl prw greMO <te 1118 eieutift~: el paJre dr los istemu eoordcufl.tlo" y de lfL 1t01netrta auaHtica, lrll1111t1o de fijar el ~~ti ti o d,.l alntt& f• n el et1er po, 11 0 )ntdienlto expUc&r e6mo lo (lllf' ca J'f'C.t:l de exten.si6n y de forma J>uede e11tar eonte nitlo toa f'l tnerpo material, lirul t~$~0 .,Or 8U forma , de f\X f('nMif,n
drtrrn1inRda. f"M!'Ogi6 1ft "llodula pineal f!itUA f'n d eerebro, que es Ia mM pequeila qoo hay e11 t!l euerpo hmnano para eo loear tn ella el nlmtt · J..,o <ltre uret(" dt" u f'M.i6 n y de ronna encel'rlltlo eu l'l t'uer1>u petltll'iifltinwi de Ia gllmdtiiA J)illeai, 1111rn rt•ttliMI· am toduH eMs nHtrAvillOHU y eomplejAI( [unelont.'H t:l t>nt~ndirniento, <fat ~pthn:iento y de la volunta<f.t l o~' bu it r., el j!ruu fil(kufo ntcm(m, c.l que at mi ~tmo Uent· po qu NewHlu iln•ent6 el ell lculo cle lo infinitAnH.' ulc J)n· 'lll(lfiu, 1• hn perrrhtillu e~~~tu dinr I &~~ enrvlltt •tn e UeMSri· t.e11 )Ott ""1 rD!' eu el rit'lo y Mn flU !I tra.yecwriax imuu tA· Ill•·•: ide6 IK tooria d• A.rmoni•' pre••tabl<eidn. • •<f!(&n IR .c uRl el · cuerpo y el almA *.In como dcm relojH dco meM ~ti"'niO indepeudi t'nle qu e nHH'\!ftrt ftl mismb tie mJlO lA horu. EK t\• i d ~ n1 l' t'ti'lll hi p6tf''fill Cftrec.e de rundltrllf!DlO ·' ,.~ nui_ll; bien ~Jrft dr lu imuginac.i6u, ablutrlon~&tln & 'ft mi ~mn, ttue tlcl t•ntt''\dimi euto y In r1t1.0u df• uttt• dl' loit (\IIHIUdfll"eH tfl' )AM cit• tt ('ifiH I':CM4tllk . Snnto ·r oulAil, t•l [umlndO.J' dt• lfl rilu3•,fltt cl'iJOttinuA , al '"' 1117.0 oompotiblc eon el dog~n~ Ia Wosofi u tic ATilll6"'! 1~ . !(ti J'IOile que 110 rta t• l cm•t·pt• <'I tfllt' conti('ll al aim"' 'no f'1 nlmu Ia qnt eoutieu1• HI cncq)O · Sietuhl ~ 1 Hlma II\ ~ut- ll.iente, pie•~Y f.1nlm-e ptlrf.'Cc a J)rin-.era ~Rta mM 16 Jti('A C'lft hip6tesiA df"l gr1111 ri16otoro : pero ~.fn coutradi· ci6 n eott el principio de '"' ri!jtt(tell'tt, net'phulu por S..nto Ttnnft. I)Hrtt e~p li t11t· t'l t•ontwir.lieuto : "N•, hay mtdB t"'ll el t•n tcndimi l.' uto que no hnytt Nlltnclu nrtH'!I en IIIH>M tr~ itenti· 1lt'18 · , Pnru el tlllt' hu14Cn clr~t~ hltt•rf'Nu lnmentr l11 v•• t·dnd eH l'vi<,e ntt> ltlll l! e..--'to~ probl f"n~hc uo hitn "ldo reHIH'hHMpOl' IR filosof(a de mo.Jo que H&UdR.JrA A tll't ente ndlml eitl•) Ubl"l de prf'juic.iOH ; y Cit lo eicrln qut HI tratu dn oonocfl rnOH ,._ n o ol.rtlft mi<onO!l ,. exp1irAhtOM el lJi'N.fu6 ciA Ju eoea •·nroulnm~ Ricmpre In bnrrerR irwruporable (IUf' IIC J)Irll ,.J nrilt matdriaJJd~l etipirituRI; y Ia limHaoJ6n d<' nne-\ tro Pntendiminto tfUC nt~pirR ul eonoeimiento abttnhuo d e '" ,·entad y solo ditrpOne de Ia tArHa e imperft~ctA W'u.6o Cfll t• npenft.'it n~ permite e tAbleeer t~JKrt> to.s fen6~noa mltUrltlf'l, pertibidoe de nuxlo lmperleeto por nnestr11 Hentida.H relncionttt dr eooxilu.cneitl y .cuet.fli6n. Un ""lutelo ,'( tienlpO, de CIHL"llt )' etectd j de idontidnd, iguMidA<t y ~Ndf'jAnZA ... , ,
!!I •
qtr.·
4
,.m.,.
..we. ,.
u.n...
•lo·
........... .. ............ _"""'................ . ...................... ....................................... ........ ., ..... -........
- .... - - ...- ........ <'-.i .... 1o """ nlole.
- ...... 1,. •• - - · '1'000 .........
.......
--~--
.., -•..,to qu., partM dol _..,.. ~ . ... ,......,.. ...... de: noniot ... "-~• ..
;
...... ............. ---........... ,_ ................................ ... ... ...............
~··._.r
-
I' •
..,....._ • ......_.........,
'