Galicia 10 - N 09 Noviembre 2010

Page 1

NOVIEMBRE 2010 _ Nº9

VILALBA, O CORAZÓN DA TERRA CHÁ CAMINO DE FISTERRA-MUXÍA. FIN DEL VIAJE _ DE TERMAS POR OURENSE _ MAGOSTO _ y agenda, gastronomía...


conocer Director de Galicia10 Diseño, Publicidad y Fotografía

conocer

8 CAMINO DE FIESTERRAMUXÍA. FIN DEL VIAJE. Cada vez, un mayor número de los peregrinos que realizan el Camino a Santiago deciden continuar hasta Fisterra.

26 VILALBA, O CORAZÓN DA TERRA CHÁ. Un paseo por los monumentos y la naturaleza de Vilalba en el que también descubrimos su gastronomía.

Borja Calvo Redactora Jefe Lucía Casanova Colaboran en este número Suso Marañas - Fotografía Eva Pizarro - EnBoca 42

sentir

Edita

www.elsenorwilson.com

2

DE TERMAS POR OURENSE. Recorremos las orillas del Miño y visitamos todos sus espacios termales.


vivir

Conoce de un vistazo las principales actividades culturales del mes en Galicia.

60

68

LA AGENDA.

MAGOSTO. El mes de noviembre es, por tradición, el favorito del año para celebrar el Magosto y degustar castañas.

saborear

52

CAZA, COCINA DE TEMPORADA. Los mejores restaurantes gallegos ya ofrecen en sus cartas exquisitos platos de caza.

72

ENBOCA. RÉGOA 2007 (D.O. RIBEIRA SACRA).

Una nueva cata de un vino gallego con la colaboración de Gallaecia, Asociación de Sumilleres.

3


APUN DEL

Galicia10 mejor web turística Nuestra página www.galicia10.com ha sido reconocida como la mejor web turística gallega de este año 2010, en la categoría de empresa turística. Se trata de un premio enmarcado en el Salón de Turismo de Galicia Ferpalia, celebrado el pasado mes en la ciudad de Pontevedra. La página www.terrasdepontevedra.org se llevó el premio a la mejor web promocional.

Éxito de la décima edición de Termatalia Termatalia, la Feria Internacional de Turismo Termal, celebró el pasado mes de octubre su décima edición con gran afluencia de público y unos 30 millones de euros de cifra de negocio. Con la presencia de 27 países y 220 expositores, ha demostrado ser un revulsivo del turismo de salud y de la industria termal. La clausura contó con la ex-ministra de Medio Ambiente, Medio Rural y Marino, Elena Espinosa que aseguró que el termalismo es una herramienta para salir de la crisis.

La Barrié inaugura Gonçalo Byrne. Urbanidades La Fundación Barrié de A Coruña, acoge desde el 18 de noviembre la exposición antológica del trabajo del arquitecto portugués Gonçalo Byrne. La muestra exhibe a través de maquetas, planos y audiovisuales los 14 proyectos más destacados de Byrne distribuidos en tres áreas: espacio público, edificios y patrimonio. Se trata de la primera muestra de estas características en nuestro país.

4


NTES MES

MSC presenta un crucero regular en A Coruña La compañía MSC Cruceros acaba de publicar su catálogo para la nueva temporada Noviembre 2010 - Noviembre 2011. Entre las novedades de este año destaca la puesta en marcha de un crucero de 9 días de duración por el Norte de Europa, que tendrá como puerto de embarque la ciudad de A Coruña. Serán un total de 9 cruceros, el primero de ellos zarpará el 11 de julio a bordo del MSC Opera.

Nuevo 5 estrellas en Galicia Desde el mes pasado, la provincia de Lugo cuenta con un hotel de gran lujo: Palacio de Sober. Construido sobre las ruinas del Palacio del Conde de Lemos, en pleno corazón de la Ribeira Sacra, este nuevo establecimiento ofrece 43 habitaciones distribuidas en 4 plantas. Edificio singular de gran valor histórico y artístico, posee restaurante, spa y varios salones para eventos.

El Papa peregrina a Santiago Se espera que unas 200.000 personas acudan a Santiago de Compostela el próximo 6 de noviembre con motivo de la visita del Papa. Se habilitarán 10.000 plazas de aparcamiento para coches y 2.000 para autobuses, además RENFE pondrá trenes especiales.Desde el punto de vista turístico y económico se ha cifrado en 17 millones de euros el beneficio de esta visita. Se trata de la primera vez que un Papa acude a la capital gallega como peregrino con motivo del Xacobeo.

5


6


espaciosnaturalespatrimoniopuebloscostamonu ciudadesmonumentosrutasespaciosnaturalespa

espaciosnaturalespatrimoniopuebloscostamon ciudadesmonumentosrutasespaciosnaturalespa

conocer

7


XACOBEO 2010

Camino de

Fisterra-Muxía fin del viaje

Cuando los peregrinos llegan a Santiago y visitan la catedral, la emoción de lo vivido y lo conseguido se mezcla con la tristeza de que el viaje finalice. Los melancólicos tienen una opción para estirar el trayecto: continuar hasta el fin de la tierra. Texto: Lucía Casanova

Fotos: Borja Calvo y Suso Marañas


conocer

La llegada al faro de Fisterra estĂĄ seĂąalizada como el kilĂłmetro 0


S

e suele decir que San-

tiago de Compostela es la meta de todos los caminos xacobeos, sin embargo, hay una ruta en la que la ciudad se convierte en nuevo punto de partida: la de FisterraMuxía. Desde hace siglos, muchos peregrinos acudían hacia lo que se creía que era el fin del mundo. Cada vez son más los que, tras llegar a la Plaza del Obradoiro, se toman un pequeño descanso antes de emprender los últimos pasos que los llevarán al Océano Atlántico y a una de las costas más bellas, pero también peligrosas, de toda Europa.

De Santiago a Negreira El trayecto comienza en Santiago, en el Obradoiro. Los peregrinos se despiden de la Catedral e inician los 22 kilómetros de la primera etapa que conduce a Negreira. Un tramo de alta dificultad debido a alguna de las subidas que el caminante se irá encontrando.

10

En Santiago, la ruta abandona la ciudad por Hortas, San Lourenzo y cruza el río Sarela para continuar por el paseo fluvial. En este trecho se podrá disfrutar de la Galicia rural, atravesando varios núcleos y bosques hasta Augapesada, donde comienza un ascenso hasta Carballo. Llegados a este punto, el camino da un respiro e inicia un descenso hasta A Ponte Maceira, que destaca por conservar un puente gótico de tres arcos del siglo XIV sobre el río Tambre, desde el que se pueden apreciar los molinos, su capilla y su pazo. Muy cerca se encuentra, también, el templo de Santa María de Portor. El camino discurre paralelo al río, continúa por Chancela y su pazo hasta la villa de Negreira. En esta localidad, se puede visitar el Pazo de O Cotón (del siglo XIV, pero reformado posteriormente) e iglesias románicas como las de San Pedro de Gonte y San Esteban de Landeira. Una vez en Negreira, el


Detalle de la fachada de la Catedral de Santiago

11


12 El hermoso conjunto monumental de Ponte Maceira, con el puente sobre el rĂ­o Tambre, la presael molino, el pazo y la capilla.


13


conocer 14

El puente sobre el rĂ­o Tambre en Ponte Maceira

14


peregrino podrá reponerse en su albergue.

De Negreira a Olveiroa Esta etapa es más larga que la anterior, ya que supera los 30 kilómetros, aunque su dificultad es menor. Dejamos la villa medieval de Negreira cruzando el río Barcala hacia San Xián, iglesia del siglo XVIII. Continúa por senderos del antiguo Camiño Real de Fisterra, bosques, caminos de tierra y carreteras pasando por núcleos como Potocamiño o Vilaserío (donde entramos en tierras del Xallas) y contemplando

construcciones como las iglesias de San Vicenzo de Ar o San Martiño de Broño. A partir de este punto comienza un ascento hacia Monte Aro y después el descenso a Ponteolveira. Cruzando el puente se llega a la meta de este tramo: Olveiroa, con la iglesia barroca de San Martiño de Olveira, la iglesia de Santiago y muy cerca el embalse. Esta localidad dispone de albergue para los peregrinos.

De Olveiroa a Fisterra Última etapa hacia el fin del mundo de 35 kilómetros que algún

Muralla del Pazo do Cotón (Negreira)


1

16

2

conocer


4 Pies de foto (Negreira): 1. Al fondo, la Capela de San Mauro del siglo XVIII. 2. Detalle de la fortaleza medieval del Pazo de O Cot贸n. 3. Una escultura da la bienvenida al peregrino en la entrada de Negreira 4. Galer铆a de piedra con triple arcada almenada que une las dependencias del Pazo de O Cot贸n con la Capela de San Mauro.

3

17


Iglesia de San Marcos de Corcubión (Bien de Interés Cultural)

Paseo marítimo de Corcubión en un lluvioso día de otoño 18

Detalle del Pazo dos Altamira (Corcubión)


caminante prefiere dividir a la altura de Corcubión debido a la dificultad de alguno de los tramos. Saliendo de Olveiroa, se asciende hacia Hospital y la carretera se bifurca hacia Fisterra o hacia Muxía. Si elegimos Fisterra, el camino nos lleva por el Santuario das Neves y el de San Pedro Mártir. Al llegar al Alto do Cruceiro da Armada, el peregrino obtiene una pequeña recompensa: divisa, por primera vez, el cabo de Fisterra. Comienza el descenso a Cee y llegamos a Corcubión, Conjunto Histórico Artístico, donde destacan sus casas, pazos y construcciones religiosas. Buen ejemplo son la capilla de San Antón y la iglesia de San Marcos, la plaza de Castelao, los pazos de Altamira y Teixeira, los castillos del Cardenal y del Príncipe, la Casa Miñones... y, por supuesto, el puerto. La ruta desciende hacia Fisterra. Buena parte del recorrido se realiza por el paseo de la playa de Langosteira para internarse en el núcleo urbano, pasar por la plaza Ara Solis y la capilla de Nuestra Señora do Bon Suceso y por la iglesia de Santa María das Areas para finalizar en el entorno del faro de Fisterra y conseguir la finisterrana. Los peregrinos que llegan aquí suelen contemplar el atardecer, quemar sus ropas y darse un baño en Langosteira. Otros continúan hasta Muxía.

Variante Olveiroa - Muxía Como explicamos antes, al dejar Olveiroa y pasar Hospital (donde

en la Edad Media existía un hospital o albergue para peregrinos) tenemos la opción de dirigirnos a Fisterra o tomar el camino que nos lleva a Muxía. En este último caso iniciamos una etapa de 28 kilómetros y dificultad media. Desde Hospital la ruta nos lleva hacia Dumbría, pasa por su núcleo urbano y deja este ayuntamiento para encaminarse hacia San Martiño de Ozón, con su antiguo monasterio e iglesia románica. Asciende el camino hacia el monasterio de San Xiao de Moirame con su iglesia del siglo XII antes de comenzar el descenso hacia Muxía, pasando por la capilla de San Roque, la playa de Espiñeirido, la iglesia de Santa María de Muxía y el Santuario da Barca. Según la tradición la Virgen llegó en una barca de piedra para apoyar la labor evangélica del Apóstol Santiago. El peregrino encontrará albergues, en esta etapa, tanto en Dumbría como en Muxía.

Variante Fisterra - Muxía Gran parte de los peregrinos que llegan a Muxía o a Fisterra no se conforman y deciden hacer un último esfuerzo y recorrer los 30 kilómetros que separan estas dos localidades. Desde Fisterra el camino continúa hacia San Martiño de Duio, donde se cuenta que antiguamente estaba Dulgium, lugar donde residía el legado romano y a donde los discípulos del Apóstol acudie-

19


Iglesia de Santa MarĂ­a das Areas (Fisterra) 20


Estampa tĂ­pica del mar en A Costa da Morte

Foto de Suso MaraĂąas - www.elrincondesuso.com

Monumento al peregrino en el tramo final del Camino (Fisterra)

Foto de Suso MaraĂąas - www.elrincondesuso.com21


conocer Pequeña escultura en Muxía

22


La abrupta costa que rodea el Santuario da Barca en Muxía

Santuario da Barca en Muxía

23


ron para solicitar el enterramiento de sus restos. Continúa hacia la playa del Rostro, Padrís y Lires. La etapa transcurre por diversos núcleos rurales, pistas de tierra, bosques y pequeñas carreteras. Pasa por Lourido, O Monte do Corpiño donde los peregrinos utilizaban su fuente para asearse antes de llegar a Muxía y visitar el Santuario da Barca. Con la llegada de los caminantes a los santuarios de Muxía y Fisterra finaliza, ahora sí, la peregrinación,

24

que cada uno comienza donde quiere, pero que suele tener como meta Santiago de Compostela. Pero esta ciudad no tiene por qué ser el final, se puede continuar hasta la Costa da Morte, donde la puesta de sol, sus abruptas costas y sus simbólicas edificaciones religiosas premian el esfuerzo de tantos kilómetros recorridos.

Si quieres saber más

www.xacobeo.es

Pedra dos Cadrís que según la leyenda es la vela de la embarcación en la que llegó la Virgen


Conjunto de piedras de en la Punta de A Barca con el Santuario al fondo

El faro de Fisterra suele recibir a los peregrinos entre la niebla25


VILALBA o corazón da Terra Chá Señorial, así é a capital chairega. As pegadas dos Andrade déixanse notar na vila na que o capón e o queixo San Simón se converteron en delicatessen internacionais. Texto: Lucía Casanova

Fotos: Borja Calvo


conocer

Entorno de A Madalena en Vilalba


V

ilalba, capital da

Terra Chá, atópase no corazón da provincia de Lugo. Según o historiador local Mato Vizoso, as primeiras referencias á vila datan do século VI, coñecida por aquel entonces como Santa María de Montenegro. Séculos despois, un incendio destrúe o núcleo e pérdese na historia ata o século XII no que reaparece como Vilarente e despois como Vilalba. A evolución da localidade estivo moi ligada á familia dos Andrade e á súa fortaleza, destruida na Revolta Irmandiña e renovada no século XV para Diego de Andrade. Hoxe só queda en pé a Torre da Homenaxe que, desde o século XX, é Parador Nacional. Sen dúbida é un dos grandes atractivos para os turistas que se achegan á Terra Chá e a Vilalba,

28

pero non o único, xa que esta vila conta cun pequeno pero bonito casco histórico, augas mediciñais na Charca de Alligal e marabillosos espazos naturais nos que perderse durante horas. Por suposto, a gastronomía co queixo San Simón da Costa e os capóns, é outro dos elementos que dan fama á capital chairega.

Polas rúas do casco histórico O percorrido polo centro de Vilalba podería comezar na Pravia, situada na praza de Suso Gaioso, onde unha árbore centenaria se encarga de dar a benvida aos visitantes. Neste mesmo lugar atopamos a Fonte da Carretera e máis a Casa de Cultura, antigo edificio do concello. Moi preto, érguese un dos símbolos da vila: a Torre da Homenaxe do


A Torre da Homenaxe do Castelo dos Andrade, actual Parador de Turismo

29


Detalle da Torre da Homenaxe

Fonte da Carretera coa Casa da Cultura ao fondo


Igrexa parroquial de Santa María (séculos XVII e XVIII)


Castelo dos Andrade, do século XI, reedificada tralas revoltas irmandiñas. Ten planta octogonal, 40 metros de altura, catro andares e un xabarín de pedra emblema da familia. Actualmente alberga o Parador Nacional de Turismo, para o que se anexou un edificio. A Porta da Cima é o lugar onde estaba unha das entradas da antiga muralla da vila, lugar de paso do Camiño Norte de Santiago. Desde aquí continuamos ata a Igrexa Parroquial de Santa María, dos séculos XVII e XVIII. Seguimos pola Rúa do Sol, que conserva algunhas das vivendas e das construccións máis antigas de Vilalba e podemos dirixirnos cara a Praza da Constitución, onde se celebran algúns dos eventos máis importantes de Vilalba. Aquí está a actual casa consitorial. En Vilalba, tamén podemos destacar o Auditorio Municipal Carmen Estévez, mostra da arquitectura contemporánea (obra de César Portela) e as capelas de San Roque e Nosa Señora de Guadalupe. O Museo de Prehistoria e Arqueoloxía ben merece unha visita. Alberga unha mostra permanente que ofrece un percorrido polas culturas asentadas no noroeste peninsular, desde os primeiros poboadores ata os romanos. Tamén acolle mostras temporais, cursos e investigacións.

Auga e natureza Preto do núcleo urbano de Vilalba atopamos dúas interesantes pa-

32

raxes que pola súa beleza merecen unha visita. Por unha banda, a área recreativa da Madalena, tres hectáreas nas inmediacións do río do mesmo nome. Hai praia fluvial, espazo para a práctica de deportes: footing, baloncesto, fútbol, tenis, atletismo...e un paseo fluvial que nos leva por muíños, cruceiros e unha capela. Por outro lado, a Charca do Alligal é coñecida polas súas augas medicinais: bicarbonatado-cálcicas a 23º de temperatura e boas para problemas reumatolóxicos e de pel. A primeira piscina era de principios do século XX, actualmente é circular e conta cun diámetro de 30 metros. A xente acode durante todo o ano, aínda que está máis concorrida en verán, a desfrutar deste “balneario” ao aire libre. A uns metros da Charca do Alligal, para os que prefiran desfrutar da auga a cuberto, localízase un spa de recente construcción.

2 productos típicos, 2 grandes festas A gastronomía é un dos atractivos que o turista atopará en Vilalba. Por un lado está o famoso Queixo San Simón da Costa, un dos lácteos galegos con Denominación de Orixe. En Vilalba varias empresas se adican á súa producción. Este queixo destaca pola súa forma semellante á dunha bala ou buxaina e, sobre todo, polo seu arrecendo e sabor afumado, que se consegue con madeira de bidueiro.


33 A Pravia, un dos sĂ­mbolos de Vilalba


Ă rea recreativa de A Madalena, un espazo perfecto para pasear ou practicar deportes en plena natureza


35


Un dos rincóns máis fermosos de A Madalena preto do Muiño do Rañego


37


conocer 38

O Queixo San Simón da Costa conta con festa propia que se celebra cada primeiro domingo de abril na praza da Constitución da localidade. Ademais de mercar queixos, os visitantes poden atopar outros productos típicos da comarca. Outro dos alimentos clásicos da zona é o célebre e exquisito capón, que durante séculos foi utilizado como tributo para pagar á nobreza. A feira que se realiza cada 21 de decembro atrae a público chegado de tódolos rincóns da xeografía galega e española, xa que son moitos os que desexan adquirir capóns para a cea de Nadal.

Sábese da existencia do capón na zona desde a Idade Media e da feira desde o século XIX, aínda que acadou maior auxe no século pasado. A cría é moi traballosa e cóidase moito a alimentación dos animais. A tradición manda que o 11 de novembro sexan pechados nas capoeiras e se lles comece a alimentar con amoado para conseguir máis calidade na carne e na cor da pel. Os capóns están dispoñibles desde as 9:00 horas o día 21 de decembro, véndense soltos ou a pares, unha parella de capóns pode acadar os 200 euros.


Por outra banda, a finais de agosto e principios de setembro, Vilalba celebra as súas festas patronais de San Ramón e Santa María, con moitas actividades, concertos e un producto estrela: o roscón de Vilalba, comercializado como Corona de Andrade (segundo a lenda os condes de Andrade recibían aos veciños da vila cun roscón como pago ou tributo). Está feito con ovo, améndoa e azucre.

(ovos, coellos, queixos, embutidos, hortalizas...), onde non faltan as pulpeiras. Así que, queda claro que con tanta oferta, calquera momento do ano é bó para gozar dos productos e tradicións da capital da Terra Chá.

Se queres saber máis

www.vilalba.org

Ademais, cada primeiro domingo de mes (excepto se coincide día 1) Vilalba acolle unha feira de gando e productos dos paisanos da zona

Tranquilo rincón no paseo fluvial co Muiño do Rañego

39


40


pazostalasoscasasruralesbalneariosspashoteles spascasasruraleshotelespazosbalneariostalasos

spascasasruraleshotelespazosbalneariostalasos pazostalasoscasasruralesbalneariosspashoteles sentir

41


sentir


DE TERMAS POR OURENSE De la misma forma que en muchas ciudades y localidades gallegas la gente va de tapas, Ourense ofrece una opción singular: la de poder ir de termas por la orilla del Miño.

Texto: Lucía Casamova Fotos cedidas por la Concelleria de Turismo e Termalismo de Ourense

Pozas Muiño da Veiga


conocer

O

urense es un

paraíso del termalismo, solo en la ciudad existe una gran variedad de lugares en los que relajarse y beneficiarse del poder de las aguas mineromedicinales. Los romanos, expertos en estos temas, lo sabían y así nació la ciudad: en torno al oro y al agua. Saliendo de las famosas Burgas se puede realizar un recorrido por las orillas del río Miño y disfrutar, de modo gratuito, de un baño en alguna de sus pozas. Comenzamos en A Chavasqueira y seguimos el curso fluvial hasta la fuente de O Tinteiro, continuamos hasta las Pozas do Muíño da Veiga, Outariz y Burgas do Canedo. Podemos cruzar el río y terminar en la Fonte de Reza. Se trata, en general, de una zona que ha sido rehabilitada y recuperada en los últimos años hasta lograr un agradable paseo por las riberas del Miño. También existe la posibilidad de pagar y utilizar las instalaciones de alguna de las termas privadas con modernos servicios que se han cons-

44

truido recientemente. A todo esto hay que sumar un cómodo tren turístico con paradas en los principales puntos termales. Con este tentador panorama está clara nuestra propuesta: en Galicia10, ¡nos vamos de termas!

Pozas da Chavasqueira Es el punto en el que podemos comenzar nuestra ruta termal y están situadas en la orilla derecha del Miño, próximas a dos puentes, uno de ellos O do Milenio. Son conocidas, también, como Caldas do Bispo, ya que fue un clérigo quien las mandó acondicionar. El agua mana a una temperatura de 63 grados, es de mineralización débil y por sus caracerísticas son muy recomendables para afecciones de tipo reumático y dermatológico. Las pozas están conformadas por dos piscinas termales gratuitas en un entorno ajardinado. En la misma zona están las Termas da Chavasqueira que están cerradas y a las que se accede desde un edificio inspirado en los templos japoneses.


Termas da Chavasqueira

Pozas de Outariz 45


46

conocer


Vista nocturna de las Pozas de Outariz

Detalles del balneario de Outariz

47


conocer

Fonte O Tinteiro Está situada a escasos metros de las Pozas da Chavasqueira y los que son de Ourense seguro que conocen sus poderes curativos. Se trata de una manantial usado desde antiguo y rodeado de leyenda y de muchas historias sobre milagros ocurridos gracias a su uso. El agua mana a casi 45 grados de temperatura y la fuente ha sido restaurada por el ayuntamiento ourensano recientemente dentro de su proyecto de recuperación integral de esta orilla del Miño.

Pozas Muíño da Veiga A 3 kilómetros de O Tinteiro, siguiendo el paseo fluvial que discurre paralelo al Miño, se encuentra este espacio formado por varias piscinas con agua a una temperatura de entre 65 y 72 grados.

48

Son aguas buenas para afecciones reumáticas, artrosis, eczemas y dermatitis atópica. Hay una poza de 200 metros cuadrados, otra de 130 y dos restantes más pequeñas de 55 y 45 al lado de un molino rehabilitado.

Pozas de Outariz y Pozas de Canedo A 500 metros de las Pozas de Muíño de Veiga encontramos muy próximas las de Outariz y Canedo: un área ajardinada y acondicionada con bancos, duchas, fuentes... Hay dos zonas: la de arriba, Outariz ofrece una poza de agua fría de 4,65 metros cuadrados, una poza principal de agua caliente de 53 metros cuadrados y otras dos más pequeñas de 26. En la zona de abajo, Canedo, hay también una poza de agua fría de


Detalles del nuevo espacio termal de As Burgas en pleno casco histórico

5,45 metros cuadrados y tres pozas que, a la vez, se subdividen en dos cada una de ellas. Tanto las Pozas de Outariz, como las de Canedo tienen las mismas características: 60 grados de temperatura, mineralización débil y un agua que está indicada para problemas relacionados con el aparato locomotor. Igual que ocurre en A Chavasqueira, en esta zona existe otro edificio privado: las termas de Outariz. Consta de dos plantas y posee, además, una zona exterior. Sus intalaciones cuentan con jacuzzis, saunas, bañeras, chorros y un área para tratamientos.

Fonte de Reza El agua mana a poco más de 30 grados y este manantial también es de uso público y gratuito. Está situada en la orilla izquierda del

Miño y es de características similares a la de O Tinteiro. Se ha aprovechado una veta de agua que cruza el río de forma diagonal. También es de reciente recuperación y se encuentra en el Paseo das Ninfas.

As Burgas Después de este relajante y saludable recorrido, quien lo desee podrá acercarse a las famosas burgas de la ciudad y pasear por su centro histórico. Desde el pasado verano en la parte trasera de la emblemática fuente de agua caliente se ha abierto el centro termal de As Burgas con piscina y sauna al aire libre. Si quieres saber más

www.turismodeourense.com

49


50


conciertosfiestasteatrodanzaferiassalonescongr exposicionespresentacionescongresosconferenc

vivir

conciertosfiestasteatrodanzaferiassalonescong exposicionespresentacionescongresosconferen

51


L 1

M 2

X 3

J 4 Els Joglars. Ferrol

NOVIEMBRE 10

Motorocasión. A Coruña

52

8

9 Els Joglars. Vigo

10 Els Joglars. Vigo

11 Magosto. Ourense Ismael Serrano. Vigo The zombies. Vigo La Gran Vía. Pontevedra

15 Festival de Jazz. Lugo

16 Festival de Jazz. Lugo

Arias de Ópera de Verdi. Vigo

22

23

29

30

17

18

Festival de Jazz. Lugo

Festival de Jazz. Lugo

Els Joglars. Pontevedra

O Mariscal. Vigo

24

25


V 5

S 6

D 7

Ovay. Pontevedra

Festa da castaña e do cogomelo. Riós

Motorocasión. A Coruña

Motorocasión. A Coruña

Festa da castaña e do cogomelo. Riós Arcadi Volodos. Ferrol Motorocasión. A Coruña

12 Ismael Serrano. Pontevedra Una noche con Gabino. A Coruña

13

14

Aba Taano. Pontevedra

Aba Taano. Vigo

Els Joglars. A Coruña

Els Joglars. A Coruña

Els Joglars. A Coruña

19 Festival de Jazz. Lugo Sherezade - Suite. El Lago. Vilagarcía

26 Ocasión Auto. Ferrol

20 Festival de Jazz. Lugo Miguel Ríos. A Coruña

27

21 Sherezade - Suite. El Lago. Pontevedra

28

Alice Cooper. Santiago

Cabaret Líquido. Ourense

Ocasión Auto. Ferrol

Ocasión Auto. Ferrol

Fiestas Conciertos Artes escénicas Exposiciones y Otros acontecimientos

53


FESTA DA CASTAÑA E DO COGUMELO 6 y 7/11. Riós La Feira da Castaña e do Cogumelo de Riós alcanza, el primer fin de semana de noviembre, su XVI edición. Durante dos días se celebran actividades culturales y gastronómicas relacionadas con estos productos. www.concelloderios.es

MAGOSTO 11/11. Ourense Esta fiesta de Interés Turístico de Galicia coincide, en Ourense, con la celebración de su patrón, San Martiño. Es tradición que el ayuntamiento colabore con un gran magosto, aunque algunos vecinos también lo celebran por su cuenta.

ARCADI VOLODOS 7/11. 20:30 h. Teatro Jofre. Ferrol Dentro del ciclo Grandes Solistas, Arcadi Volodos, considerado uno de los cinco mejores pianistas del mundo, ofrece un recital en Ferrol, enmarcado en la jornada inaugural del concurso de piano de la ciudad. www.sonyclassical.de/arcadivolodos

54


ISMAEL SERRANO 11/11. 20:30 h. Centro Cultural Caixanova. Vigo 12/11. 21:00 h. Centro Social Caixanova. Pontevedra El cantautor visita nuestra comunidad para presentar los temas de su trabajo Memento vivere. En el escenario le acompañarán los cinco músicos de su banda, invitando a soñar mundos mejores. www.ismaelserrano.com

THE ZOMBIES 11/11. 22:00 h. Sala Mondo. Vigo El grupo ofrece un concierto enmarcado en Xacobeo Importa. La mítica banda inglesa presenta una música que mezcla pop, jazz y R&B. www.thezombies.net

ABA TAANO 13/11. 21:00 h. Centro Social Caixanova. Pontevedra 14/11. 20:30 h. Centro Cultural Caixanova. Vigo Cinco voces cálidas de otros tanto jóvenes de Uganda que han recorrido España con el coro Uganda Natumayini en un proyecto humanitario. Cantos escenificados, movidos, alegres y dinámicos.

55


FESTIVAL DE JAZZ DE LUGO 15 a 20/11. Círculo das Artes. Lugo El decano de los festivales de jazz de Galicia cumple 20 ediciones y lo celebra con conciertos de Manú Katché Band, The Saxophone Summit, Paco Charlín The Game, Big Band de Canarias & Dick Oatts, The Victor Bailey Band, Stefano Bollani, J. Bodilsen y M. Lund. www.jazzlugo.com

MIGUEL RÍOS 20/11. 22:30 h. Coliseum. A Coruña La gira definitiva de Miguel Ríos Bye Bye Ríos llega a Galicia con un concierto en el Coliseo de A Coruña que promete ser inolvidable, ya que el padre del rock en nuestro país dice adiós a los escenarios para siempre. www.miguel-rios.com

ALICE COOPER 27/11. 21:00 h. Multiusos do Sar. Santiago Uno de los artistas más conocidos del glam y más queridos por los amantes del rock clásico regresa con su Gira Theatre of Death Tour 2010. El legendario artista ofrecerá varios conciertos en nuestro país con un único recital en nuestra comunidad. www.alicecooper.com

56


OVAY 5/11. 21:00 h. Pazo da Cultura. Pontevedra Henrique Peón interpreta en este montaje el primer solo de la danza gallega. Un espectáculo de baile, canto, música en vivo y que conjuga movimientos tradicionales y contemporáneos, tradición e innovación con los cuatro puntos cardinales como referencia.

LA GRAN VÍA 11/11. 21:00 h. Centro Social Caixanova. Pontevedra Revista madrileña cómico-lírica en un acto de Felipe Pérez y González y música de los maestros Federico Chueca y Joaquín y Valverde. Uno de los mayores éxitos de toda la historia de nuestro teatro lírico de cuya representación se encarga la Ópera Cómica de Madrid.

UNA NOCHE CON GABINO 12/11. 20:30 h. Teatro Colón. A Coruña Gabino Diego es el protagonista de este espectáculo hecho para pasar un rato agradable en compañía de un actor que llega directa y sinceramente a todo tipo de público entre risas, música, canciones...

57


ARIAS DE ÓPERA DE VERDI 15/11. 20:30 h. Centro Cultural Caixanova. Vigo Leo Nucci se caracteriza por su fuerte voz que le ha permitido destacar en grandes papeles de Verdi para barítono. En Vigo interpretará algunas de las arias de ópera del compositor.

ELS JOGLARS 4/11. 20:30 h. Teatro Jofre. Ferrol 9 y 10/11. 20:30 h. Centro Cultural Caixanova. Vigo 12 a 14/11. 20:30 h. Teatro Rosalía. A Coruña 17/11. 21:00 h. Centro Social Caixanova. Pontevedra 2036 Omena-G es la obra del cincuentenario propuesta por la compañía privada y estable más longeva de Europa y que plantea qué será de Els Joglars en el año 2036 y de la sociedad del futuro.

O MARISCAL 18/11. 20:30 h. Centro Cultural Caixanova. Vigo La obra se estrenó en Vigo en 1929 con música de Eduardo Rodríguez y libreto de Ramón Cabanillas y Antón Vilar Ponte. Se recupera esta partitura lírica con una versión de concierto a cargo de la soprano Teresa Novoa y el barítono Javier Franco.

58


SHEREZADE - SUITE EL LAGO 19/11. 21:00 h. Auditorio Municipal. Vilagarcía 21/11. 21:00 h. Centro Social Caixanova. Pontevedra El Ballet Nacional de la Ópera de Kiev visita Galicia para representar su espectáculo Sherezade-Suite el Lago. Basada en Las mil y una noches, esta obra orquestal de Rimski-Kórsakov destaca por su colorida orquestación.

CABARET LÍQUIDO 28/11. 19:00 h. Teatro Principal. Ourense Lavi e Bel presenta este espectáculo que recibió el Max 2009 a la mejor obra de teatro musical. Se trata de un viaje por Oriente, el este de Europa, España, París, Berlín y Latino América, en el que predomina el espacio musical.

AUTOS DE OCASIÓN 4 a 7/11. Expocoruña. A Coruña 26 a 28/11. Fimo. Ferrol Dos ciudades celebran este mes sendas ferias dedicadas al vehículo de ocasión y usado (Motorocasión en A Coruña y Ocasión Auto en Ferrol), para todos aquellos que estén pensando en cambiar de vehículo a buen precio en esta época de crisis.

59


vivir

vivir

60


MAGOSTO Chega novembro e con este mes a castaña convértese en raíña indiscutible de festas e celebracións. En tódalas localidades e en moitos colexios a xente reúnese ó redor do lume para facer os tradicionais magostos. Texto de Lucía Casanova

61


conocer 62

N

ovembro é,

de sempre, o mes do magosto. Unha festa tradicional galega con dous elementos imprescindibles: lume e castañas. No resto do norte peninsular celébranse eventos similares aínda que, dependendo da zona, reciben nomes diferentes. O magosto convértese en excusa perfecta para a unión, durante unhas horas, de familiares, amigos e veciños.

Orixe A castaña é, desde antigo, alimento básico da poboación. Durante moitos séculos o home comía este producto crú, cociñado ou utilizábase para facer fariña. No seu libro El árbol del pan o chef italiano, afincado en Ourense Flavio Morganti, destaca e reivindica a importancia deste froito, base alimenticia dos nosos antepasados, que co paso de tempo e da intro-


ducción doutros productos quedou no esquecemento. En realidade a castaña é un froito moi nutritivo que pode ser aproveitado en diferentes pratos: como acompañamento de caza, en postres... Varias empresas galegas adícanse a envasar e vender castañas de diferentes xeitos: fariña, marrón glacé, crema, confitura... Coa descuberta de América, o millo e a pataca foron introducidos

na península e pronto sustituiron ás castañas. O certo é que durante moito tempo a castaña quedou relegada a un segundo plano, mesmo como comida de pobres. Pero antes de que isto sucedera, os nosos devanceiros sabían o importante que era para a súa supervivencia a castaña, por iso, querían estar agradecidos pola súa colleita. O samaín, 1 de novembro, era para os celtas unha festa na que se

63


conocer

celebraba o inicio do inverno e o final do verán. O lume xogaba, igual que noutra festa tracicional como o San Xoan, un valor purificador. En datas próximas os romanos festexaban as saturnais, intre no que o mundo dos espítitos se entreabría. Vemos, polo tanto, que as festas con lume e productos de tempada veñen de lonxe. O tradicional é que o magosto se celebre ao aire libre, no monte ou nun claro do bosque, entre o 1 de novembro (respetando a festa celta) e o 11 de novembro, día de San Martiño. Actualmente os patios dos colexios e parques ou alamedas das cidades son escenario desta festa na que non faltan o viño e as castañas Pignoise e, mesmo se incorporan outros productos: chourizos, churrasco... A primeira hora da tarde fanse tódolos preparativos, préndese o lume e, sobre as brasas, colócanse parrillas ou tixolas nas que se asan as castañas. Previamente fáiselles un corte para que non salten. Cando están listas, sóense repartir entre os asistentes en cucuruchos de papel. Entre os rapaces é habitual facer colares de castañas ou emborrallar as facianas coa cinza.

Magostos célebres Tódalas localidades galegas celebran magostos, xa sexa iniciativa do concello, das asociacións veciñais, de grupos de amigos, familiares ou

64

como actividade escolar. É unha tradición que segue viva entre os galegos e que gosta por igual a nenos e maiores. Aínda que hai localidades, que por arraigo ou por éxito de público, conseguiron magostos con moita sona. É o caso de Ourense, a cidade das Burgas festexa, coincidindo co día do seu patrón San Martiño (11 de novembro) un magosto que está considerado Festa de Interese Turístico de Galicia. A pesar de ser nunha cidade, este magosto non é unha festa urbana, adoita ser nos montes próximos con pequenas fogueiras de grupos de xente, aínda que o Concello implícase e fai un magosto central na alameda. San Martiño é patrón tamén da localidade de Quiroga, por iso, cada 11 de novembro os veciños do barrio da Praza en colaboración co concello organizan un magosto popular ao que acode toda a xente da comarca. A Asociación de veciños de San Martiño de Sobral, en Coles, tamén é a encargada de preparar unha degustación de castañas e viño con azucre para os asistentes. Mentres que en Xinzo, o magosto é tradicional o 11 de novembro no barrio de Abaixo. Outras localidades, sobre todo, de Lugo e Ourense como A Mezquita ou A Bola... caracterízanse polos seus magostos.


Festas da castaña Os magostos non son as únicas celebracións que teñen á castaña Placebo como protagonista durante este mes de novembro. Hai outras localidades que renden homenaxe a este froito con festas propias. Allariz realiza durante o segundo fin de semana de novembro a Feira de Outono, no que as castañas, cogomelos e mel ocupan un lugar destacado. Riós celebra os días 6 e 7 deste mes a XVI Feira da Castaña e do Cogomelo. Durante estes días a programación de actividades está composta por charlas, un xantar, degustacións e outras propostas culturais e gastronómicas.

bena e actividade durante toda a xornada. O Valadouro é outro dos concellos que teñen un Mercado da Castaña, xeralmente o segundo sábado de novembro. Durante a primeira parte do día as castañas exhíbense para a súa venda, pola tarde celébrase un magosto para que os veciños e visitantes poidan degustalas. Outras localidades como Sarria fan festas nas que se ensalzan os productos de tempada e xunto coas castañas véndense tamén os cogomelos, típicos tamén do outono, mentre que en Sada recuperouse a tradición dos zonchos e é habitual que os máis novos fagan os seus colares de castañas.

Folgoso realiza a principios de mes a Festa da castaña con exposición de producto, degustación, ver-

65


Gallaecia participó en la cita de Termatalia

Las mejores aguas internacionales taluña), Felicísimo Pereira (AGC), Iván Vázquez (Gallaecia), Daniel Marín (Gallaecia), Guillermo Díaz (Gallaecia y AGC) y Constantino Iglesias( Gallaecia y AGC). Categorías de Aguas participantes: 15 de Mineralización Débil, Aguas con Gas han sido seis y con Gas Natural dos. No han participado en la categoría de Mineralización Muy Baja porque se presentó sólo una. Las premiadas han sido: La cita ineludible del mes ha sido, sin duda, en Termatalia: el único salón dedicado a las Aguas y Turismo Termal de la Península Ibérica. “El agua es incolora, inodora e insípida” ¿Qué me dices? En su cata se busca que sea transparente, brillante, limpia y eliminar aquellas que pudiesen presentar coloraciones anómalas. En nariz se trata de percibir si existen o no olores parásitos y con gran entrenamiento se perciben en algunos casos aromas. Es la boca el factor determinante y será el contenido en sales quien marque la percepción de esa agua. Según la composición en sales de las distintas aguas se establecen diferentes categorías por su mineralización y también condicionarán nuestras cartas de aguas y armonías con platos y vinos. Se ha celebrado una Cata de Aguas Internacionales organizada , como viene siendo habitual, por la Asociación de Sumilleres de Galicia GALLAECIA y AGC (Asociación Gallega de Catadores). De la Dirección de la Cata se ha encargado Mercedes González, presidenta de Gallaecia y el Jurado ha estado integrado por: Antonio Cavacos (Azores), Giuseppe Ammanti y Mario Celotti (Italia), José Nicolás (Canarias), Manuel Ángel de los Ríos (Madrid), Antonio Arredondo (México), Joaquín Arno (Caldes d´Estrac, Cataluña), José Mª Campos (Ca-

66

Mineralización débil: Fuentes de Lebanza de Palencia, Aguas do Paraño de Ourense y Gloria Patri (Promineral) de Azores. Aguas con Gas: Cabreiroá de VerínOurense, Sousa de Verín-Ourense y Fuensanta de Nava en Asturias Aguas con Gas Natural: Única de Cabreiroá de Verín en Ourense. Otras actividades Además, en las últimas semanas Gallaecia ha participado en diversos eventos. A finales de septiembre, el Consejo Regulador de Vinos de Porto realizó en A Coruña una cata. En pleno San Froilán, Gallaecia colaboró con el Consejo Regulador de la D.O Ribeiro, el Concello de Lugo y Lugo 10 en la organización de una Cata comentada y un paseo por esta comarca a través de sus vinos. Del 7 al 10 tocó empaparse de Cava y para Cataluña partieron 11 asociados de Gallaecia. El 18 de octubre esta asociación participó de la mano de Servino en una Jornada dedicada a los Espumosos. Se inició el día con unos 35 participantes en un curso, a mediodía una comida de armonías en Casa Pardo y por la tarde, más de 450 personas se dieron cita en el Show Room que permitió degustar más de 45 referencias.

www.sumilleres.com - info@sumilleres.com


gastronomíarestauradoreslocalespubsrestauran enologíarestaurantespubsrestauradoreslocales

gastronomíarestauradoreslocalespubsrestauran enologíarestaurantespubsrestauradoreslocales

67


68


saborear

Caza,

cocina de temporada En esta época del año las cartas de los restaurantes se visten con platos elaborados a base de caza. Un grupo de ellos, reunidos en el Club Gastronómico Rías Altas, organiza durante las próximas semanas unas jornadas dedicadas a este tipo de carne. Texto: Lucía Casanova

69


conocer

C

on la llegada

de los meses de otoño y el frío característico de la época, los menús de los restaurantes se adaptan y dan cabida a nuevos productos de temporada y platos más consistentes.

Numerosos establecimientos realizan jornadas dedicadas a la caza o, al menos, la incluyen en sus cartas. Esta carne (aunque es diferente dependiendo del tipo de animal, edad...) se caracteriza, en general, por un intenso sabor que la distingue y que intenta ser imitado en platos que utilizan carnes de granja. El color es de un rojo oscuro intenso y desprende un olor más fuerte. Por la dieta y estilo de vida del animal, son carnes con menor contenido en grasa, por lo que se tarda menos en cocinarlas. Es un alimento rico en proteínas, hierro, fósforo, magnesio y potasio. Según su tamaño se clasifican como caza mayor (jabalí, venado...) o menor (liebre, conejo, perdiz, codorniz, pato salvaje...). Por las características de las carnes, se pueden cocinar con vinos tintos, con chocolate (por ejemplo el conejo) y acompañar con productos de temporada como setas o castañas. A veces, las aves se rellenan con diferentes frutos, mientras que las piezas más grandes se pueden mechar o envolver con tocino para que queden más jugosas.

70

Las jornadas d Para saborear las mejores carnes de caza y descubrir nuevas propuestas y combinaciones lo mejor es acercarse a restaurantes que suelen trabajar, temporada tras temporada con este tipo de producto. El Club Gastronómico Rías Altas, fundado en 1983, engloba una treintena de restaurantes de la provincia de A Coruña y son unos veteranos en la elaboración de platos de caza. Hace años que, en cuanto llega el otoño, celebran las jornadas de la caza. Las de este año comenzaron el pasado 27 de octubre y continuarán durante las próximas semanas. Participan un total de 25 establecimientos: A La Brasa, Asador Castellano, Coral, Manolito, Manolito Mesón (A Coruña), La Casilla (Betanzos), Orillamar (Ortigueira), O’Parrulo, Pataquiña, Modesto (Ferrol), Muíño do Vento (Fene), Pazo Libunca (Narón), As Garzas (Malpica), Pazo do Río, El Madrileño, El 13 (Oleiros), Mesón da Pedreira (Mugardos), Brasilia (Pontedeume),


el Club Gastronómico Rías Altas Manel, Licar (Sada), Casa Aurelio (Santa Comba), Sexto, Sexto II, O’Rodicio, San Martiño (Santiago). Durante los próximos meses, estos 25 restaurantes ofrecerán en sus cartas una gran variedad de platos con diversas especialidades de caza mayor y menor. Destacan la perdiz a la cazadora o en escabeche, el conejo con arroz, la liebre con fabas, venado, jabalí...

Maridaje

acompañar la caza con un rioja Carlos Serres. La prestigiosa bodega, fundada en 1896, fue la primera de Haro en registrarse como comerciante exportadora y su Carlos Serres Reserva (90% tempranillo y 10% graciano) es un vino fresco con paso de boca sedoso, elegante, con final largo y persistente. Se caracteriza por su color rojo picota con un ribete teja. Es perfecto para platos de caza y carnes.

Para estas jornadas el Club Gastronómico Rías Altas recomienda

Imagen izq.: Bodegón de caza de Luis Azpiazu. Imagen dcha: Acto de presentación de las jornadas. De izquierda a derecha Eulogio Gestal Varela, Nemesio López Alvargonzález, Guadalupe Linares Sanjurjo, Belén Souto Linares, Manuel Souto Linares, José Martínez Vidal y Gabriel Varela Rodríguez.

71


saborear

Los mejores vinos y sumilleres en galicia10

Eva Pizarro Sumiller Restaurante Acio

Empezó su formación en el mundo de los vinos en La Rioja, alternando su trabajo en el restaurante La Vieja Bodega con diversos cursos formativos y trabajo de campo en bodegas. Realizó el curso de Sumiller en Valencia e inició su labor como tal en el restaurante Arrop. Después de pasar unos meses en Casa Marcelo, abrió su propio Restaurante, Acio, en Santiago de Compostela junto a su pareja y cocinero Iago Castrillón. Aquí desarrolla su labor como sumiller y jefa de sala y participa en acciones formativas en el mundo del vino.

72


CON LA COLABORACIÓN DE

www.sumilleres.com info@sumilleres.com

RÉGOA 2007 D.O. Ribeira Sacra

V

iñedo situado en

pleno corazón de Amandi, once hectáreas cultivadas en terraza, con pendientes de hasta el 80%, orientación Sur limitando con el rio Sil. Estas condiciones, junto a las características del suelo (tierra pizarrosa y arenisca, bien drenada) y un clima adecuado, configuran el TERROIR necesario para la obtención de un vino espléndido y que cautiva paladares.

Vino elegante, rico en aromas, aparece un poco cerrado y necesita ser decantado, van apareciendo notas a frutas rojas, regaliz, notas balsámicas, lavanda... De sabor complejo y distinguido, con armonía entre el poder y la finura, la plenitud y la elegancia. Fresco, sin sobremaduraciones, gran acidez que nos dará larga vida a este vino. Sus taninos refinados y civilizados ganan en complejidad y cuerpo con el tiempo.

Las cepas pertenecen a las variedades Mencía, Alvarello, Caíño y Sousón. De antigüedad superior a los 15 años y producción máxima de 2 kilogramos por cepa.

73



Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.