8
9
[ even buiten strijd ] leven met een heupprothese
Rennen, springen, vliegen, duiken, een
nieuwe heup en weer doorgaan
Reageer
Wat zijn jouw ervaringen met heupprothesen? Laat het ons weten via persdienst@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.
Is een prothese onvermijdelijk als je artrose in de heup hebt? ‘Nee, in eerste instantie is een operatie niet noodzakelijk. We proberen een operatie zo lang mogelijk uit te stellen en eerst de artrose te verlichten door de activiteiten aan te passen. Dan vermijd je zware inspanningen. Blijf wel bewegen, want rust roest. Een kinesist kan je helpen met oefeningen. Heb je overgewicht? Door te vermageren verminder je de druk op de heup. Daarnaast is er medicatie die de pijn verzacht. Met gelinspuitingen trachten we het slijtageproces tegen te gaan. Al deze maatregelen vormen de conservatieve behandeling, omdat we de natuurlijke heup liever willen behouden.’ Wanneer is een heupprothese wel nodig? ‘Als de conservatieve behandeling onvoldoende werkt. Verder hangt het af van je eigen doelstellingen en je gevoel van comfort. Een
Hoe lang moet je revalideren na een operatie? ‘Als je vandaag wordt geopereerd, start je morgen met de eerste kiné-oefeningen. Je mag meteen op het gewricht steunen. De meeste patiënten verlaten het ziekenhuis na vier dagen. Daarna krijg je verder kinesitherapie. Na zes weken ben je weer goed op de been. Zwaar fysiek werk, bijvoorbeeld aan een productieband, zal nog niet mogelijk zijn, maar gewoon administratief werk wel.’ Hoe lang gaat een heupprothese mee? ‘De klassieke prothese gaat volgens voorzichtige schattingen 15 jaar mee. Maar uit een CMstudie blijkt dat 74 procent van de prothesen zelfs na 24 jaar nog op hun plaats zitten. De zwakke schakel is het gewrichtskoppel, waarvan een deel uit plastic bestaat. Het plastic verslijt op den duur, en kleine, losgekomen deeltjes kunnen ontstekingen veroorzaken. In de loop der jaren is de kwaliteit van het plastic sterk verbeterd. Maar bij jongere, actieve patienten gebruiken we steeds meer een prothese met een gewrichtskoppel uit keramiek. Dit materiaal is duurder, maar het verslijt minder. We vermoeden dat dit de levensduur van zo’n prothese gevoelig zal verlengen.’
e
Kun je heupproblemen voorkomen? ‘De klachten worden veroorzaakt door artrose, de slijtage van het kraakbeen in het heupgewricht. Daaraan kun je preventief niets doen. Het overkomt je gewoon. Je heup verslijt ook niet sneller als je beweegt en sport. Al heb je
dan natuurlijk meer kans op een sportongeval. Er is wel een genetische factor: artrose in de knie en de heup komt in bepaalde families meer voor.’
èv
Wat zijn de symptomen van heupproblemen? Rudy Nuyts: ‘Een typische klacht is pijn in de lies. Die pijn kan uitstralen naar de knie. Soms hebben mensen alleen pijn aan de knie terwijl het probleem bij de heup ligt. Ook rugpijn is vaak verbonden met heupproblemen door ouderdom. In het beginstadium heb je moeite om recht te komen uit bed of uit een stoel. De eerste stappen voelen wat stijf en pijnlijk aan, je kunt minder ver wandelen, of je hebt last om je kousen en schoenen aan te trekken.’
Helpt lichaamsbeweging spataders tegen te gaan?
e gr
> TEKST: BRAM DEHOUCK
tachtiger die weinig beweegt, is met de conservatieve behandeling al goed geholpen. Een sportieve zestiger voelt zich sneller belemmerd. De hedendaagse zestiger kijkt anders naar het leven dan twintig jaar geleden. Als je toen artrose kreeg, ging je achter de stoof door het raam zitten kijken. Nu willen patiënten blijven lopen, zwemmen en fietsen. Ze vragen sneller om een nieuwe heup.’
T homas L
De tijd dat je met een heupprothese een rustig leven moest leiden, is al lang voorbij. ‘We plaatsen een derde van de prothesen bij mensen jonger dan 55 jaar. Zij wensen dezelfde kwaliteit van leven als voorheen. Al beloof ik nooit dat iemand nog een marathon zal lopen’, zegt dokter Rudy Nuyts, kliniekhoofd orthopedie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen.
[ de huisdokter ] blauwe bloedvaten
Dokter Rudy Nuyts: ‘We proberen een operatie zo lang mogelijk uit te stellen en de artrose te verlichten.’
Is er nazorg nodig? ‘Er kan altijd iets misgaan met een heupprothese, ook al heb je geen klachten. Daarom vragen we patiënten regelmatig op controle. Om de zoveel tijd gaan we na of de prothese nog goed werkt en of er slijtage of ontstekingen zijn. Soms heeft een patiënt klachten, maar verbijt hij die uit schrik voor een nieuwe operatie. Ook daarom is het nodig dat we de patiënten goed opvolgen.’ Kun je met een heupprothese opnieuw gaan sporten? ‘Wandelen, fietsen, golfen … dat lukt zeker nog. Maar ik ga nooit beloven dat een patient weer zal skiën of een marathon lopen. Ik ga het daarentegen ook niet afraden. Wil je nog intensief sporten? Probeer het, bouw rustig op, en kijk naar de signalen die uit de heup komen. Voel je je stram en stijf of heb je pijn? Krabbel dan terug. Maar iemand die geen hinder ondervindt, hoef je niet tegen te houden.’
Terugbetaling van een heupprothese Als CM-lid krijg je een extra tegemoetkoming voor gewrichtsprothesen. De eerste 200 euro betaal je zelf, de rest van het bedrag legt CM bij met een maximum van 750 euro per hospitalisatie. Met het CMHospitaalplan kun je je bijkomend verzekeren tegen hospitalisatiekosten.
www.cm.be/medisch-materiaal
Wie spataders heeft, vindt dat vaak niet mooi. Hoe kun je voorkomen dat je er last van krijgt? Wat zijn spataders? Spataders zijn bloedvaten in je benen die duidelijk zichtbaar zijn, blauw worden, verdikken en wat kronkelig verlopen. Meestal komen spataders voor in de oppervlakkige aders, zelden in de diepere aders. Het belangrijkste symptoom is een moe gevoel in de benen, dat soms gepaard gaat met pijn en jeuk. Meestal zijn spataders ongevaarlijk. Wel kan het een vervelend en een esthetisch probleem zijn. Waarom krijg je spataders? Wanneer je bloed vanuit je benen terug naar je hart vloeit, komt er extra druk in je aders. Je bloed moet namelijk tegen de zwaartekracht instromen. Dat lukt enkel dankzij terugslagklepjes, waarmee de aders die je bloed transporteren uitgerust zijn. Als die klepjes niet optimaal functioneren, wordt het terugvloeien van je bloed bemoeilijkt en zetten je aders uit. Wie krijgt spataders? Spataders komen voor bij ongeveer een op de vier personen. Het komt vaker voor naarmate je ouder wordt, bij vrouwen, bij grote mensen en bij mensen met overgewicht. De voornaamste oorzaak van spataders is erfelijkheid. Zwangere vrouwen met erfelijke aanleg lopen een extra verhoogd risico: onder invloed van hormonen zetten hun aders uit. Als je tijdens je werk langdurig rechtstaat en weinig beweegt, dan verhoogt het risico op spataders ook. Arbeiders, leerkrachten, verpleegkundigen, kappers en winkelpersoneel behoren tot de risicogroep. Wat kun je zelf tegen spataders doen? Om spataders tegen te gaan, heb je voldoende lichaamsbeweging nodig. Je hoeft hiervoor niet intensief te sporten: regelmatig de trap nemen kan het risico al laten afnemen. Overtollige kilo’s vormen een extra belasting op je bloedvaten. Combineer lichaamsbeweging met gezonde, gevarieerde, vezelrijke voeding. Tot slot wordt aangeraden om te stoppen met roken. Wanneer ga je wel naar de huisarts? Spataders hoeven meestal niet behandeld te worden. Raadpleeg wel je arts wanneer je hinderlijke klachten hebt, vaak last hebt van zware of gezwollen benen of huidafwijkingen. Bij een open beenwonde of symptomen van een trombose (zoals zwelling en warmte in een been of roodblauwe verkleuring), raadpleeg je meteen je huisarts. Michiel Callens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter