cm.be 15 november

6 vragen o

borstvoe

ver ding 4

10 300 euro per maand voor jongeren met beperking

Greet: ‘Wout op weg met juiste ondersteuning’

8

6

14

Sporten met een heupprothese?

‘Zestigers willen niet thuiszitten’ Zout maar zoet

Ook in charcuterie zit suiker Nieuws uit jouw regio

CM.BE VERSCHIJNT TWEEMAAL PER MAAND | JAARGANG 49 | NR 22 | 15 NOVEMBER 2017 | AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL | P005000

[ de kijk van ]

M

ar

tine

lang dag en nacht als heupgenoten ondereen, dat schept een band. Ze is die vrouw later thuis gaan bezoeken. Om haar aan te moedigen in haar herstel. Want recupereren vroeg veel tijd. Professionele begeleiding kwam er toen amper aan te pas. Geleidelijk aan ging het beter. Maar de zin van de ingreep heeft mijn grootmoeder nadien toch wel in vraag gesteld. De verwachte mobiliteit keerde immers niet echt weer.

Mijn grootmoeder was er veertig jaar geleden veel minder gerust in. De hoera-verhalen na een heupoperatie waren toen dun gezaaid. Ze heeft lang getalmd en haar pijn dikwijls verbeten, maar uiteindelijk toch beslist om zich te laten opereren. Veel uitleg over wat er precies zou gebeuren, werd er evenwel niet gegeven.

Dat een heupprothese mensen nu toelaat gezwind hun been weer over de fiets te zwaaien, dat zou ze nooit geloofd hebben. Evenmin dat artsen tegenwoordig openlijk met hun patiënten bespreken wat ze juist gaan doen. En al helemaal niet dat er vandaag lijsten bestaan die je tonen in welk ziekenhuis je het best een heupoperatie laat uitvoeren. Ze was nochtans niet ongelovig.

Martine Creve, redacteur CM.be

Of je nu graag in de sneeuw of tussen de bloemen wandelt, Kazou is er in de winter en in de lente. ‘s Winters biedt Kazou ski- of snowboardvakanties aan. Kazou kiest zorgvuldig de skigebieden uit, zodat er een divers aanbod is voor zowel beginners als gevorderden. Laat je verbazen door het winteraanbod voor 9- tot en met 18-jarigen.

Laat je de sneeuw liever links liggen, dan vind je bij Kazou ook een vakantieaanbod voor de 7- tot 18-jarigen waar je ongetwijfeld van wil proeven. De jongsten (7-10 jaar) duiken onder in het binnenland, terwijl de 11-12-jarigen Ter Aar (Nederland) zullen veroveren. Het Italiaanse Monza kan niet wachten om de 13-14-jarigen te ontvangen en de 15-18-jarigen ontdekken ten slotte een Europese topstad tijdens een van de vele citytrips.

Ook voor JOMBA heeft Kazou nog plaatsen in het winter- en lenteaanbod. Aan jou de keuze.

Om gesnotter te voorkomen, gaan producten met vitamine C in deze tijd van het jaar vlotjes over de toonbank. Boter aan de galg, behalve voor intensieve sporters. Zo blijkt uit grondig onderzoek.

In al 29 studies werd de preventieve werking van vitamine C vergeleken met placebo. Het is duidelijk aangetoond dat vitamine C bij het gros van de mensen amper effect heeft. Een verkoudheid voorkom je er niet mee.

Je vermindert de duur ervan hoogstens met een halve dag, op voorwaarde dat je gedurende meerdere jaren dagelijks hoge doses vitamine C inneemt. Een mens heeft dagelijks gemiddeld 100 mg vitamine C nodig.

In normale omstandigheden hebben we daar zelden of nooit gebrek aan.

Toch drijven sommigen die hoeveelheid serieus op om hun weerstand tegen verkoudheden op te krikken. Zinloos, behalve voor intensieve sporters zoals marathonlopers. Als zij in de weken voor een extreme inspanning extra vitamine C innemen, blijkt hun risico op gesnotter tot de helft te verminderen.

Bron: Gezondheid en Wetenschap

www.kazou.be

10 000 defibrillatoren

Hoe gaat het met u?

Stefan Dewickere

niet tegen snotteren

De geneeskunde evolueert altijd verder. Er zijn reuzenstappen gezet als het aankomt op heupproblemen oplossen. Niemand schrikt er vandaag nog voor terug om zich een heupprothese te laten aanmeten. Dat is tegenwoordig in een handomdraai gefikst. De dag na de ingreep moet je al bewegen. En volgens dokter Nuyts (pag. 8) mag je de deuren van het ziekenhuis na vier dagen achter je dichttrekken.

Zes weken is ze in het ziekenhuis gebleven. Haar bed mocht ze meestal niet uit. Van kinesitherapie kan ik mij niet veel meer herinneren. Wel van een grote wonde in haar bil. Haar kamergenote werd een vriendin. Zes weken

Kazou in elk seizoen

Vitamine C helpt

Reuzenstappen

redden weinig levens Ik wil graag nog één keer echt verliefd worden. Een man kunnen knuffelen in de cinema, zijn polleke vasthouden.

Externe automatische defibrillatoren (AED) doen het sterftecijfer door hartstilstanden amper dalen. De toestellen zijn moeilijk te vinden en mensen durven ze te weinig te gebruiken.

Janine Bisschops in Het Nieuwsblad

Papa’s lezen De Voorleesweek, die loopt van 18 tot 26 november, zoomt dit jaar in op de papa’s.

Je kind voorlezen stimuleert de taalontwikkeling en de fantasie. Het opent nieuwe werelden. Niet alleen bij jonge kinderen, maar ook bij kinderen die zelf al lezen. Voorlezen leert kinderen luisteren en verhoogt de concentratie. En het is vooral een warm moment samen. De voorleesweek stimuleert dit jaar de papa’s om tijd vrij te maken om voor te lezen.

voor

3

[ kortgeknipt ]

Gek en Geniaal

Isoleer een kwartiertje in de dagelijkse mallemolen en nestel je op een rustig plekje, weg van je gsm.

Varieer in de boeken die je voorleest. Maak je kind nieuwsgiering naar wat er zal gebeuren. Je hoeft geen acteerwonder te zijn. Lees rustig en duidelijk zodat je kind de tijd krijgt om de woorden op te pikken. Betrek je kind bij het verhaal en speel in op reacties. Beleef het verhaal samen. Blijf nog wat napraten over het boek. Dat maakt het extra gezellig.

Acht psychose-gevoelige mensen zullen samen met een gerenommeerd artiest een kunstwerk maken. In Gek en Geniaal, een initiatief van Te Gek!?, toont Canvas hun ontmoetingen.

www.voorleesweek.be

www.tegek.be

De acht deelnemers lijden aan schizofrenie, een bipolaire stoornis en/of een andere aandoening. Ze gunnen ons een blik in hun leven, hun hoofd en hun ziel. Hun psychotische ervaringen verbeelden zij samen met de kunstenaars Luc Tuymans, Lize Spit, Koen Vanmechelen, Raf Walschaerts, Lieve Blancquaert, Rick De Leeuw, Peter Rogiers en Willem Vermandere. Elke deelnemer vormt samen met een kunstenaar een duo. In vier afleveringen zien we hoe hun unieke kunstproject tot stand komt. De reeks start op 29 november.

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Bram Dehouck | Rosine Pittevils | Sarah Vandoorne | Anneleen Vermeire | Michiel Verplancke | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Stefan Dewickere

In België hangen er ongeveer 10 000 AED’s op openbare plaatsen, waarvan 70 procent op privé-eigendom. AED’s zijn draagbare toestellen met zelfklevende electroden die moeten aangebracht worden op de borstkas van het slachtoffer. Nadien geeft het apparaat mondelinge instructies aan de gebruiker. Het toestel meet het hartritme, bepaalt of een elektrische schok nodig is en dient deze dan automatisch toe.

In ons land worden jaarlijks ongeveer 9 000 mensen getroffen door een plotse hartstilstand. Dat gebeurt tot 30 procent van de gevallen op een openbare plaats. Volgens het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) kan slechts 8 procent worden geholpen door defibrillatie door omstaanders. Dat komt omdat niet alle hartstilstanden kunnen worden opgelost met een elektrische schok.

Maar AED’s zijn ook moeilijk te vinden of hangen in een gebouw dat gesloten is. Bovendien hebben mensen schrik om het toestel te gebruiken. Om meer mensen te kunnen redden, pleit het KCE voor informatiecampagnes voor het grote publiek en opleidingen in het onderwijs en bedrijven.

Kleuters leren over Met het educatief pakket Droomzacht helpt CM leerkrachten om kleuters een gezond slaappatroon aan te leren.

Goed slapen is belangrijk voor kleuters, maar ook voor hun ouders. Je kunt een goed slaappatroon aanleren en daarmee start je het best zo vroeg mogelijk. Daarom ontwikkelde CM Droomzacht. Met dit educatieve pakket leren kleuters op een speelse en interactieve manier over slaap. Leerkrachten tweede en derde kleuterklas krijgen talrijke lessuggesties en methodieken aangereikt. Vertelplaten, affiches en stickers ondersteunen de lessen in de klas en extra materiaal betrekt de ouders thuis.

slaap

Leerkrachten kunnen vanaf half november de didactische map met affiche, stickers en vertelplaten bestellen via de dienst Gezondheidspromotie van de CM-regio van hun school.

www.cm.be/droomzacht

Guy Puttemans

2

‘Huis in het groen’ ‘Het zijn drukke maar leuke tijden’, zegt Veerle Van Holle (29) uit Gent. ‘Ik trouwde in september met mijn vriend. Het werd een dagje in intieme kring.

Een feest, dat volgt misschien later nog.’

‘Nu gaat onze aandacht vooral naar ons bouwproject. We wonen nog even in Gent, maar intussen werken we met een architect volop aan de plannen voor ons huis in de buurt van Nevele. We hopen volgende zomer de eerste steen te kunnen leggen.’

‘Het wordt een klein huis, in een groenere omgeving. We hebben zelfs een boomgaard. Het zal een aanpassing zijn, de oversteek van de drukke stad naar het rustige platteland. Maar we hebben er zin in. We hebben al kennis gemaakt met enkele buren.

Het wordt een leuke plek om te wonen.’

‘Na de verhuis zal ik iets verder moeten pendelen naar kantoor in Brussel. Het wordt dus zoeken hoe ik actief kan blijven. Bewegen is belangrijk, zeker voor iemand als ik. Ik heb lichamelijke opvoeding gestudeerd. Ik probeer wat te sporten. Ik ga af en toe joggen met een collega. En ik speel wekelijks volleybal. Wat uitdaging doet me deugd.’

5

[ uitgelicht ] starten met borstvoeding

6 vragen

[ de voorzet ]

van een kersverse mama

Redactrice Anneleen Vermeire is begin augustus bevallen van een dochtertje, Ina. De borstvoeding loopt niet slecht, maar niet alles gaat van een leien dakje.

‘Ik heb het toch wat onderschat’, getuigt ze. Daarom legt ze haar vragen en die van andere kersverse mama’s voor aan lactatiekundige Sara De Houwer, verbonden aan het expertisecentrum De Bakermat in Leuven.

De grenzen van medeleven ‘Het was wennen’ ‘De borstvoeding loopt best goed’, getuigt Anneleen. ‘In het begin was het wennen: gevoelige tepels, veel stuwing, leren aanleggen. Borstvoeding geven is een kunst. Ik had het toch wat onderschat. Het is continu zoeken en de signalen van je kindje goed leren lezen. Ik vind het bijvoorbeeld de moeite waard om met verschillende aanleghoudingen te experimenteren, voor het welzijn van je kindje en voor jezelf.’

> TEKST: SARAH VANDOORNE > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE

1

Hoe vaak moet ik mijn kindje borstvoeding geven?

Sara De Houwer: ‘Vlak na de bevalling geef je het best minstens 8 keer borstvoeding per dag, om de melkproductie op gang te brengen.

Daarna is de borstvoeding op vraag van de baby. Een exact ritme kun je niet van haar verwachten. Je kindje is de enige die echt weet wat het nodig heeft. Als ze hongersignalen geeft, leg je haar aan, ook al is dat meer dan tien keer per dag. Te veel aanleggen kan niet.

Je baby ervaart ook troost, comfort en veiligheid van een klein dessertje aan de borst.’

2

Hoe weet ik of mijn kindje genoeg gedronken heeft?

‘Als je je baby aan de borst ziet slikken, dan krijgt hij voldoende melk binnen. Merk je dat je kindje vooral zuigt en zelden slikt, dan is dat niet het geval. Niet zozeer hoe lang je kindje aan de borst ligt, is belangrijk. Je moet vooral de zuig- en slikbewegingen in de gaten houden. Dat onderscheid leer je gaande weg wel kennen. Ook het aantal luiers vertellen je of je baby voldoende drinkt. Verwacht je in de eerste zes weken aan minstens zes plasluiers en drie tot vijf bijna vloeibare ontlastingen per dag.’

C omp agn

Sara De Houwer: ‘Je kindje te veel aanleggen, kan niet.’

ie G ag

ar

in

e

3

Sommige mama’s hebben te weinig melk.

Wat kun je daar tegen doen?

‘Technisch gezien is er maar een klein aantal mama’s die niet genoeg melk kunnen aanmaken. De start van de borstvoeding is essentieel: hoe beter de start, hoe groter de kans op een vlotte borstvoedingsperiode met een

Het is niet mijn gewoonte om op deze plaats een boek te bespreken, maar voor het meest recente werk van filosoof Ignaas Devisch maak ik graag een uitzondering. Omdat de stelling die hij in het boek verdedigt, uitdagend is. Kunnen we te empathisch zijn? Ik vermoed dat er niet veel mensen spontaan ‘ja’ zullen antwoorden. Ignaas Devisch wel. Hij koppelt er meteen een pleidooi aan voor een zekere mate van onverschilligheid.

Stel je voor dat je beste vriend je morgen vertelt dat hij kanker Het zou bijzonder heeft. Ga je dan met hem meeleven? Hoogstwaarschijnlijk wel. vermoeiend zijn om op elk Het is niet voor niets je beste moment van de dag met vriend. Maar stel dat het om de vriend van je beste vriend gaat? Of iedereen empathisch te zijn. om een vriend van die vriend?

Voel je het spanningsveld? Vroeg of laat wordt iedereen in zijn leven met een zware tegenslag geconfronteerd. Het is onmogelijk om met iedereen persoonlijk mee te leven. Binnen enkele weken loopt Vlaanderen opnieuw storm voor de Warmste Week van Studio Brussel. Ondertussen zijn er al meer dan 1 000 goede doelen waar je acties voor kunt ondernemen. We zullen er mogelijk één of enkele uitkiezen.

Maar niemand zal alle goede doelen steunen.

melkproductie aangepast aan de nood van je baby. Belangrijke aspecten zijn huid-op-huidcontact, binnen het uur na de geboorte aanleggen en frequent aanleggen met een grote comfortabele aanhap.’

‘Als de start van je borstvoeding niet goed verlopen is, stimuleer je het best het huidcontact.

Ook is het belangrijk om het ritme van je kindje te volgen. De eerste zes weken zal het frequent en langdurig willen drinken. Laat in het begin je wereld gerust even stil staan. Maak er iets moois van, ook al is het best intens en zwaar met momenten. En lopen de dingen niet zoals gehoopt, neem dan contact op met een vroedvrouw.’

4

Hoe kan ik een borstontsteking voorkomen?

‘Een borstontsteking wordt vaak veroorzaakt door een geblokkeerd melkkanaaltje, dat ontstaat onder andere doordat je baby ineens meer tijd tussen de voedingen laat. Om dat te voorkomen, leg je bij oncomfortabel gevulde borsten de baby aan of kolf je af. Maak je borst

dan zeker niet helemaal leeg, maar kolf juist genoeg af tot de spanning uit je borst is. Vraag gerust aan een vroedvrouw hoe je het best te werk gaat om af te kolven. ’

5

Hoe vermijd ik tepelkloven?

‘Een foute aanlegtechniek is de belangrijkste oorzaak van tepelkloven. Andere redenen kunnen een te strak tongriempje of te grote tepels voor de mond van het kindje zijn. Zodra je pijn voelt bij het voeden, meld je dat aan een vroedvrouw. Die zal je aanlegtechniek bekijken en optimaliseren. Als die goed zit, zal ze kijken naar andere mogelijke oorzaken en oplossingen.’

‘Veel vrouwen haken af omdat het pijn doet.

Maar borstvoeding zou helemaal geen pijn mogen doen. Daarom: hoe vroeger je hulp zoekt, hoe groter de kans dat je nog de moed en energie hebt om verder te doen.’

6

Hoe lang geef ik het best borstvoeding?

‘Het is aangeraden is om je kindje gedurende zes maanden enkel borstvoeding te geven en

pas nadien die te combineren met vaste voeding. Dat doe je tot je kindje ongeveer twee jaar is, of zolang jij en je kindje dat wensen.’

‘Over het algemeen geven te veel mama’s in Vlaanderen borstvoeding te snel op.

Dat komt grotendeels omdat ze na drie maanden al weer aan het werk moeten.

De omgeving gaat er dan meestal van uit dat de borstvoeding wordt stopgezet. Dat motiveert niet echt om toch door te gaan.

Als de werkgever en de kinderopvang spontaan maatregelen voorstellen om de borstvoeding mogelijk te maken, is dat voor mama’s een aanmoediging om verder te doen.’

‘Net op dat moment begint borstvoeding immers zo goed als vanzelf te gaan. De eerste zes tot acht weken na de bevalling is borstvoeding erg intens en zwaar.

Daarom vind ik dat mama’s meer ondersteund moeten worden om de borstvoeding verder te zetten, of ze nu al aan het werk zijn of nog niet.’

Stefan Dewickere

4

Empathie is positief, maar het zou bijzonder vermoeiend zijn om op elk moment van de dag met iedereen empathisch te zijn. Dat is de stelling van Ignaas Devisch. En toch zijn we onvoorwaardelijk solidair met elkaar. Dat heeft alles te maken met de sterkte van de sociale zekerheid zoals we die vandaag kennen.

Wij kunnen niet persoonlijk meeleven met iedereen die uitvalt door ziekte. Maar wij willen niet dat een zieke - ook al kennen we hem of haar niet - zonder inkomen valt.

Daarom leggen wij samen geld opzij om een ziekte-uitkering te garanderen. Het is onmogelijk om ons de situatie aan te trekken van iedereen die zijn werk verliest, maar we verwachten wel dat hij kan terugvallen op een werkloosheidsuitkering.

Het klinkt op het eerste gezicht vreemd, maar solidariteit vraagt ook een zekere dosis onverschilligheid. Op die manier wordt een boek met de titel Het empathisch teveel een warm pleidooi voor onze sociale zekerheid.

We mogen toch geloven dat naast filosofen ook beleidsmakers voluit die kaart zullen trekken?

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

7

[ goed in mijn vel ] zout maar zoet

Schuilt suiker in elk product?

[ smakelijk ] Diëtiste Els:

‘Bekijk je etiketten, beperk je suikers’ ‘Ik eet geen suiker’, beweren sommige cliënten van diëtiste Els Jacquemijn. ‘Dan antwoord ik formeel: dan eet je niets. We zijn ons te weinig bewust van wat we eten.

Suikers zitten in zoveel producten. Daarom geef ik deze tip mee: bekijk je etiketten.’

Wie beweert geen producten met suiker te eten, eet zo goed als niks meer. Diëtiste Els Jacquemijn wijst vijf producten aan waarin verdoken suikers en zoetstoffen aanwezig zijn. ‘We zijn zo gewend aan suikers dat het haast een verslaving wordt.’

In je winkelmandje mogen gesuikerde producten liggen. ‘Je mag gerust nog suiker eten: de Hoge Gezondheidsraad beveelt een maximum van 50 gram suiker aan. Maar we gaan daarover. Suikers zitten in veel gezonde producten, zoals fruit en sommige groenten, maar ook in producten die tot de restgroep behoren, en die moeten we inperken.’

> TEKST: SARAH VANDOORNE > FOTO: GUY PUTTEMANS > ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS

Ketchup en mayonaise

Fruitsap zonder toegevoegde suikers

In tomaten- en curryketchup zit erg veel suiker: tussen de 20 en 31 gram suiker per 100 gram product. Het caloriegehalte (100 à 150 kilocalorieën voor die 100 gram) valt best mee, omdat ketchup amper vetten bevat.

Ook in mayonaise zit suiker. Het gaat om gemiddeld 2,5 gram suiker per 100 gram.

Daar is het vetgehalte zo hoog (gemiddeld 82 gram per 100 gram) dat de caloriewaarde de hoogte inschiet tot 740 kilocalorieën per 100 gram.

In fruitsap zit gemiddeld 10 gram suiker per 100 milliliter, wat wil zeggen dat je per glas 20 gram suiker opslurpt.

Els Jacquemijn: ‘Zelfs als er zonder toegevoegde suikers op het etiket staat, dan moet je nog opletten.

Fruitsap zit boordevol fructose, het suiker van in het fruit. Alleen heeft fruitsap veel minder voedingswaarde dan het eigenlijke fruit, omdat daar de fructose aangevuld wordt door vezels. Die vezels zorgen ervoor dat de suikers minder snel opgenomen worden. Eet dus liever fruit zoals het is.’

Brood Aan brood wordt vaak suiker toegevoegd. De voedingswaarde schommelt, maar gemiddeld gaat het om 3 gram suiker per 100 gram. De hoeveelheid suiker hangt af van het soort brood: bij wit brood is het gemiddeld 4,5 gram, bij bruin 2,9 en bij volkoren 1,5 gram per 100 gram.

Wraps 6 STUKS 250 g glutenvrije bloem Nogluten (of gewone bloem als het niet glutenvrij hoeft te zijn) • 2 dl lauwe melk • 2,5 dl spuitwater • 2 eieren • 10 g suiker • 80 g boter of (arachide-)olie meng de bloem met de melk, het spuitwater, de eieren, de suiker en de gesmolten vetstof tot een glad beslag • bak er meteen wraps (pannenkoeken) van • werk ze op met een vulling naar keuze

Volgens de diëtiste is dat niet evident.

‘Door de macht der gewoonte. Op café krijg je hier altijd een koekje bij de koffie. En ook op ons dessert zijn we tuk.

Het idee dat we onze maaltijd zoet moeten afsluiten, zit diepgeworteld.’

TIPS VOOR KOUDE VULLING besmeer de wrap met een beetje fetapasta met lente-ui en leg er plakjes gerookte zalm, stukjes komkommer, stukjes tomaat en wat blaadjes sla op • besmeer de wrap met roomkaas en leg er blaadjes sla, plakjes gerookte kipfilet en geraspte kaas op

‘Er bestaan studies die beweren dat voeding, en dus ook suikers, niet verslavend kunnen werken. Maar in de praktijk heb ik wel al personen met ontwenningsverschijnselen gezien. Om dat te voorkomen, moeten we onze inname van suikers beperken en onze zoete voorkeur afleren.’

TIPS VOOR WARME VULLING gebakken pitavlees en rauwe, fijngesneden groentjes (ijsbergsla, komkommer, wortel, paprika, tomaat …) • gemarineerde rundvlees of gehakt, gebakken met ui, paprika en eventueel een beetje maïs • kidneybonen, gebakken gehakt, Mexicaanse kruiden, stukjes tomaat en enkele reepjes paprika

Els: ‘Consumenten weten dat er in sandwiches suiker zit, maar in brood? Daar hebben ze geen idee van. Je merkt dat brood uit de supermarkt vaak lang goed blijft.

Ook dat heeft met die suiker te maken.’

Ovenchips In chips die in de oven gebakken werden, zit tussen de 6,6 en 7,7 gram suiker per 100 gram. De merken die zo’n chips aanbieden, beloven nochtans dat er tot 70 procent minder vet in het product zit.

Rol de wrap met de vulling op en serveer op een bord met wat zure room.

Je kunt ook mayonaise, dressing, ketchup … naar smaak toevoegen

Charcuterie In diverse vleeswaren vinden we suiker terug op het etiket. Het gaat om lage hoeveelheden, meestal minder dan 0,5 gram per 100 gram product.

Els: ‘Aan fijne vleeswaren wordt vaak een beetje suiker toegevoegd. Dat lijkt paradoxaal: ook al smaken die producten erg zout, toch zit er suiker in. De suikers zijn een manier om de houdbaarheid van het product te verlengen. Ze dienen als een soort bewaarmiddel.’

Lennert Deprettere

Els: ‘Dat is geen valse belofte. Producten zoals oven chips liggen dan ook goed in de markt omdat ze gezond ogen. Zoveel procent minder vet! Wat die slogan verbergt, is dat dat percentage gecompenseerd wordt door extra suikers aan het product toe te voegen.

Omgekeerd wordt dat trucje ook gehanteerd: minder suikers betekent vaak meer vetten.

Dat valt op als je naar de kilocalorieën kijkt: die zijn nagenoeg dezelfde als producten zonder dat soort beloftes. Dat zou een belletje moeten doen rinkelen.’

roene Ter G te Poor

met

Chris Ward

6

Gerecht zonder gluten van Peter Depodt, docent aan de school Ter Groene Poorte.

8

9

[ even buiten strijd ] leven met een heupprothese

Rennen, springen, vliegen, duiken, een

nieuwe heup en weer doorgaan

Reageer

Wat zijn jouw ervaringen met heupprothesen? Laat het ons weten via persdienst@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

Is een prothese onvermijdelijk als je artrose in de heup hebt?

‘Nee, in eerste instantie is een operatie niet noodzakelijk. We proberen een operatie zo lang mogelijk uit te stellen en eerst de artrose te verlichten door de activiteiten aan te passen.

Dan vermijd je zware inspanningen. Blijf wel bewegen, want rust roest. Een kinesist kan je helpen met oefeningen. Heb je overgewicht?

Door te vermageren verminder je de druk op de heup. Daarnaast is er medicatie die de pijn verzacht. Met gelinspuitingen trachten we het slijtageproces tegen te gaan. Al deze maatregelen vormen de conservatieve behandeling, omdat we de natuurlijke heup liever willen behouden.’

Wanneer is een heupprothese wel nodig?

‘Als de conservatieve behandeling onvoldoende werkt. Verder hangt het af van je eigen doelstellingen en je gevoel van comfort. Een

Hoe lang moet je revalideren na een operatie?

‘Als je vandaag wordt geopereerd, start je morgen met de eerste kiné-oefeningen. Je mag meteen op het gewricht steunen. De meeste patiënten verlaten het ziekenhuis na vier dagen. Daarna krijg je verder kinesitherapie. Na zes weken ben je weer goed op de been.

Zwaar fysiek werk, bijvoorbeeld aan een productieband, zal nog niet mogelijk zijn, maar gewoon administratief werk wel.’

Hoe lang gaat een heupprothese mee?

‘De klassieke prothese gaat volgens voorzichtige schattingen 15 jaar mee. Maar uit een CMstudie blijkt dat 74 procent van de prothesen zelfs na 24 jaar nog op hun plaats zitten. De zwakke schakel is het gewrichtskoppel, waarvan een deel uit plastic bestaat. Het plastic verslijt op den duur, en kleine, losgekomen deeltjes kunnen ontstekingen veroorzaken. In de loop der jaren is de kwaliteit van het plastic sterk verbeterd. Maar bij jongere, actieve patienten gebruiken we steeds meer een prothese met een gewrichtskoppel uit keramiek. Dit materiaal is duurder, maar het verslijt minder.

We vermoeden dat dit de levensduur van zo’n prothese gevoelig zal verlengen.’

e

Kun je heupproblemen voorkomen?

‘De klachten worden veroorzaakt door artrose, de slijtage van het kraakbeen in het heupgewricht. Daaraan kun je preventief niets doen.

Het overkomt je gewoon. Je heup verslijt ook niet sneller als je beweegt en sport. Al heb je

dan natuurlijk meer kans op een sportongeval.

Er is wel een genetische factor: artrose in de knie en de heup komt in bepaalde families meer voor.’

èv

Wat zijn de symptomen van heupproblemen?

Rudy Nuyts: ‘Een typische klacht is pijn in de lies. Die pijn kan uitstralen naar de knie. Soms hebben mensen alleen pijn aan de knie terwijl het probleem bij de heup ligt. Ook rugpijn is vaak verbonden met heupproblemen door ouderdom. In het beginstadium heb je moeite om recht te komen uit bed of uit een stoel. De eerste stappen voelen wat stijf en pijnlijk aan, je kunt minder ver wandelen, of je hebt last om je kousen en schoenen aan te trekken.’

Helpt lichaamsbeweging spataders tegen te gaan?

e gr

> TEKST: BRAM DEHOUCK

tachtiger die weinig beweegt, is met de conservatieve behandeling al goed geholpen. Een sportieve zestiger voelt zich sneller belemmerd. De hedendaagse zestiger kijkt anders naar het leven dan twintig jaar geleden. Als je toen artrose kreeg, ging je achter de stoof door het raam zitten kijken. Nu willen patiënten blijven lopen, zwemmen en fietsen. Ze vragen sneller om een nieuwe heup.’

T homas L

De tijd dat je met een heupprothese een rustig leven moest leiden, is al lang voorbij. ‘We plaatsen een derde van de prothesen bij mensen jonger dan 55 jaar. Zij wensen dezelfde kwaliteit van leven als voorheen. Al beloof ik nooit dat iemand nog een marathon zal lopen’, zegt dokter Rudy Nuyts, kliniekhoofd orthopedie van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen.

[ de huisdokter ] blauwe bloedvaten

Dokter Rudy Nuyts: ‘We proberen een operatie zo lang mogelijk uit te stellen en de artrose te verlichten.’

Is er nazorg nodig?

‘Er kan altijd iets misgaan met een heupprothese, ook al heb je geen klachten.

Daarom vragen we patiënten regelmatig op controle. Om de zoveel tijd gaan we na of de prothese nog goed werkt en of er slijtage of ontstekingen zijn. Soms heeft een patiënt klachten, maar verbijt hij die uit schrik voor een nieuwe operatie. Ook daarom is het nodig dat we de patiënten goed opvolgen.’

Kun je met een heupprothese opnieuw gaan sporten?

‘Wandelen, fietsen, golfen … dat lukt zeker nog. Maar ik ga nooit beloven dat een patient weer zal skiën of een marathon lopen. Ik ga het daarentegen ook niet afraden. Wil je nog intensief sporten? Probeer het, bouw rustig op, en kijk naar de signalen die uit de heup komen. Voel je je stram en stijf of heb je pijn? Krabbel dan terug. Maar iemand die geen hinder ondervindt, hoef je niet tegen te houden.’

Terugbetaling van een heupprothese Als CM-lid krijg je een extra tegemoetkoming voor gewrichtsprothesen. De eerste 200 euro betaal je zelf, de rest van het bedrag legt CM bij met een maximum van 750 euro per hospitalisatie. Met het CMHospitaalplan kun je je bijkomend verzekeren tegen hospitalisatiekosten.

www.cm.be/medisch-materiaal

Wie spataders heeft, vindt dat vaak niet mooi. Hoe kun je voorkomen dat je er last van krijgt?

Wat zijn spataders?

Spataders zijn bloedvaten in je benen die duidelijk zichtbaar zijn, blauw worden, verdikken en wat kronkelig verlopen. Meestal komen spataders voor in de oppervlakkige aders, zelden in de diepere aders. Het belangrijkste symptoom is een moe gevoel in de benen, dat soms gepaard gaat met pijn en jeuk. Meestal zijn spataders ongevaarlijk. Wel kan het een vervelend en een esthetisch probleem zijn.

Waarom krijg je spataders?

Wanneer je bloed vanuit je benen terug naar je hart vloeit, komt er extra druk in je aders. Je bloed moet namelijk tegen de zwaartekracht instromen. Dat lukt enkel dankzij terugslagklepjes, waarmee de aders die je bloed transporteren uitgerust zijn. Als die klepjes niet optimaal functioneren, wordt het terugvloeien van je bloed bemoeilijkt en zetten je aders uit.

Wie krijgt spataders?

Spataders komen voor bij ongeveer een op de vier personen. Het komt vaker voor naarmate je ouder wordt, bij vrouwen, bij grote mensen en bij mensen met overgewicht. De voornaamste oorzaak van spataders is erfelijkheid. Zwangere vrouwen met erfelijke aanleg lopen een extra verhoogd risico: onder invloed van hormonen zetten hun aders uit. Als je tijdens je werk langdurig rechtstaat en weinig beweegt, dan verhoogt het risico op spataders ook. Arbeiders, leerkrachten, verpleegkundigen, kappers en winkelpersoneel behoren tot de risicogroep.

Wat kun je zelf tegen spataders doen?

Om spataders tegen te gaan, heb je voldoende lichaamsbeweging nodig. Je hoeft hiervoor niet intensief te sporten: regelmatig de trap nemen kan het risico al laten afnemen.

Overtollige kilo’s vormen een extra belasting op je bloedvaten.

Combineer lichaamsbeweging met gezonde, gevarieerde, vezelrijke voeding. Tot slot wordt aangeraden om te stoppen met roken.

Wanneer ga je wel naar de huisarts?

Spataders hoeven meestal niet behandeld te worden. Raadpleeg wel je arts wanneer je hinderlijke klachten hebt, vaak last hebt van zware of gezwollen benen of huidafwijkingen. Bij een open beenwonde of symptomen van een trombose (zoals zwelling en warmte in een been of roodblauwe verkleuring), raadpleeg je meteen je huisarts.

Michiel Callens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter

11

[ sterker met steun ] budget voor jongeren met beperking

‘Met de juiste ondersteuning kan Wout op weg’

Vanuit mijn hart ‘Ik volgde een koksopleiding in het volwassenonderwijs bij Coovi in Anderlecht. Toen ik met de hulp van Corvia weer op mijn pootjes terecht was gekomen, wilde ik graag iets terug doen. Koken lag voor de hand. Sindsdien geef ik elke donderdag les aan een groepje van vier. Ik toon hen de juiste snijtechnieken en samen bereiden we een lekkere maaltijd. Op een speelse wijze leren ze beter en beter koken. Een lievelingsmenu hebben we niet. Wij koken alles. Over mijn engagement denk ik niet na, ik doe dit vanuit mijn hart.

Ondertussen weet Corvia me ook wonen als er een kok nodig is. Vaak bereid ik een maaltijd voor de wekelijkse voedselbedeling. Ik maak bijvoorbeeld durum. Deze deegrolletjes worden dan uitgedeeld aan daklozen in de buurt van het station BrusselCentraal.’

> FOTO: STEFAN DEWICKERE

O

Mister dakloos ‘Enkele jaren geleden dong ik mee naar de titel van Mister Dakloos. Corvia organiseert om de twee jaar zo’n miss- en misterverkiezing. Dit is voor daklozen een goede opstap om uit een moeilijke situatie te komen. De winnaar krijgt een jaar gratis onderdak, maar alle deelnemers worden langdurig gevolgd en begeleid. Ik won niet, maar behaalde wel de derde plaats voor mijn sociale inzet.’

Greet Wijckmans: ‘Zorgen voor een kind met een beperking is in elke levensfase een zoektocht.’ duwtje in de rug, om met iets meer ademruimte extra zorg te voorzien voor Wout.’

‘Voor ouders is het moeilijk om altijd toezicht te organiseren. Ik ben zelfs van job veranderd, in het onderwijs gestapt, om er tijdens de vakanties te kunnen zijn voor Wout. We kunnen hem niet lang alleen laten. Onze andere kinderen willen we ook niet verplichten om telkens oppas te zijn.

Zij moeten de vrijheid hebben om zichzelf te kunnen ontwikkelen.’

Ouders mogen kiezen hoe ze die 300 euro per maand spenderen. Ze hoeven daarvoor bij niemand verantwoording af te leggen. Sommigen

Bijdrage Vlaamse sociale bescherming Het basisondersteunings­ b udget maakt deel uit van de Vlaam­se sociale bescherming en wordt uitgevoerd door CMZorgkas. Vanaf het jaar waarin je 26 wordt, betaal je elk jaar verplicht 50 euro aan de zorgkas. Wie op 1 januari van het jaar ervoor recht had op de verhoogde tegemoetkoming betaalt 25 euro. Betaal je de bijdrage niet, dan riskeer je een

boete. Vergeet je bijdrage dus niet te storten voor het einde van het jaar. Woon je in Brussel, dan kun je ervoor kiezen om je aan te sluiten bij CM-Zorgkas. Het is niet verplicht.

www.cm.be/zorgkas

zullen er dagopvang, persoonlijke begeleiding of thuishulp mee betalen om op die manier de lasten te verlichten.

Wijzersterk Greet ging constructief aan de slag met de som.

Samen met enkele andere ouders uit de buurt gebruikte ze het geld om een deel van een nieuw project te financieren: Wijzersterk vzw.

‘Als onze kinderen de schoolbanken verlaten, zitten ze plots thuis in sociaal isolement. De ouders moeten dan constant toezicht verzorgen. Maar er zijn lange wachttijden voor het grotere persoonsvolgend budget. Ik ken er verschillenden die zich genoodzaakt zagen om hun job op te zeggen. Daarom zochten we samen naar een structurele oplossing.’

Via Wijzersterk kunnen de schoolverlaters enkele afgebakende jobs uitvoeren in de buurt. In de serres van een restaurant of groenwerk op en rond het voetbalveld. Op woensdagmiddag werken ze ook in de cafetaria van KSK Wavria.

Wie er een cola wil, betaalt eerst aan Matthias.

Hij geeft een kaartje waarop een glas cola staat afgebeeld door aan Jan, een jongen met een beperking die in Wijzersterk is gestapt.

Jan schenkt op zijn beurt de cola voor je in.

Lut Vanderaspoilden ‘Matthias is de professionele begeleider die de jongeren bijstaat’, zegt Greet. ‘Samen met hem hebben we het systeem van de kaartjes uitgedacht. Op die manier is Jan zijn job duidelijk afgelijnd en weet hij exact wat hij moet doen.’

Waarvoor gebruik ik een handicapkaart?

Zoektocht ‘Wout zit momenteel nog op school, maar soms, op schoolvrije dagen, werkt hij ook mee.

Die jongeren vinden het leuk om een job te hebben. Ze betekenen iets voor anderen. En de toog van Wavria is op woensdag gewoon Jan zijn toog geworden.’

Greet weet nog niet hoe ze het zal aanpakken als Wout straks van school gaat, maar dankzij het basisondersteuningsbudget en Wijzersterk is er een begin. ‘Met de juiste ondersteuning kan Wout op weg. Zorgen voor een kind met een beperking is een continue zoektocht, in elke levensfase opnieuw. Ik hoop dat hij zelfstandiger kan worden, maar hem loslaten zal ik nooit kunnen. Dat kun je niet als ouder van een kind met een beperking.’

www.cm.be/basisondersteuningsbudget

Voor mensen met een beperking is een nieuwe kaart beschikbaar waarmee ze hun handicap kunnen aantonen. De European Disability Card (EDC) kan recht geven op voorbehouden plaatsen bij een sportwedstrijd of een gratis rondleiding in een museum.

De ontwikkeling van de handicapkaart is een project van acht EU-landen, namelijk België, Cyprus, Estland, Finland, Italië, Malta, Slovenië en Roemenië. Op dit moment is ze alleen in die landen geldig.

De handicapkaart kun je gebruiken voor sportwedstrijden, in musea, de bioscoop of het theater. Als je ze voorlegt, kun je op voorbehouden plaatsen gaan zitten of krijg je misschien korting voor een voorstelling. De deelnemende organisatoren bepalen zelf welk voordeel zij toekennen

aan de handicapkaart. Alleen jij kunt de kaart gebruiken. De handicapkaart is vijf jaar geldig.

Heb je al een erkenning als persoon met een handicap bij de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid, dan kun je het contactformulier invullen op de website www.handicap.belgium.be of telefonisch een handicapkaart aanvragen.

Je kunt dat ook doen via de dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds of via je gemeente. Als je erkend bent door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) doe je een aanvraag via www.mijnvaph.be. Je krijgt de handicapkaart gratis en op naam thuis gestuurd. infochronischzieken@cm.be 078 05 08 05

[ de vraag ]

Omdat Wout recht heeft op verhoogde kinderbijslag van 12 punten of meer, krijgt hij sinds september het basisondersteuningsbudget van CM-Zorgkas, die de Vlaamse sociale bescherming uitvoert. Het bedrag van 300 euro per maand is bedoeld voor mensen met een erkende handicap die een ondersteuningsnood hebben.

‘CM-Zorgkas nam contact op met ons.

Aangezien er geen aanvraag nodig is voor het basisondersteuningsbudget, moesten we zelf niets doen’, legt Greet uit. ‘Het is een financieel

‘Ik kook voor de open koelkast’

‘Corvia redde me tijdens een moeilijke periode in mijn leven. Zonder die vereniging zat ik hier niet meer. Nu wil ik hen helpen.

Corvia zet zich in voor daklozen. Met het project Free Go wil ze voedselverspilling tegengaan door voedseloverschotten ter beschikking te stellen van wie ze nodig heeft. De vzw plaatste twee open koelkasten in de Lambermontlaan in Schaarbeek. Wie voeding te veel heeft, kan die hier kwijt. Wie het moeilijk heeft om aan voeding te raken, komt zich hier bevoorraden. Een aantal particulieren en restauranthouders uit de buurt vullen regelmatig de inhoud aan. Die frigo’s zitten alle dagen vol.’

> TEKST: MICHIEL VERPLANCKE

300 euro per maand

[ helpende handen ]

Gino De Meuter (54) uit Schaarbeek geeft elke donderdagnamiddag kookles aan personen met een verstandelijke beperking. Wat na de gezamenlijke maaltijd overblijft, wordt zorgvuldig verpakt en gelabeld. De pakjes komen terecht in de open koelkast van de vzw Corvia.

Sinds september kunnen jongeren tot en met 25 jaar met een beperking in aanmerking komen voor een basisondersteuningsbudget. Greet Wijckmans (52), mama van Wout (20), ging ermee aan de slag en startte een eigen project op: Wijzersterk.

‘Hiermee geven we Wout een volwaardige plaats in de samenleving.’

p het veld van KSK Wavria in OnzeLieve-Vrouw-Waver is een voetbalwedstrijd aan de gang. Een van de spelers knalt de bal loeihard in het doel. Zijn ploeggenoten juichen, ook Wout. Wout is zot van sport. Hij speelt voetbal, badminton en doet aan gymnastiek. In zijn geval G-sport, sport voor personen met een beperking.

‘G-sport is de ideale manier voor Wout om sociale vaardigheden te leren’, zegt mama Greet.

‘Net zoals bij gewone sport. Wout heeft een bepaalde autismespectrumstoornis, maar tijdens een wedstrijd heeft hij dezelfde emoties als iemand anders. En geloof me, hij wil net zo graag winnen.’

Guy Puttemans

10

12

[ inbox ]

van geboorte tot overlijden [ mijn CM ]

Een dag in het leven van de

[ brief in de kijker ]

CM-consulent

Positieve energie Enige tijd geleden was het Dag van de Chronisch Zieke Mens. We brachten met Samana Zottegem Centrum 65 enthousiaste, al dan niet chronisch zieke, mensen samen met de bedoeling een gezellige middag door te brengen.

Om 11 uur was er een misviering in de decanale kerk met bijzondere aandacht en steun voor wie dagelijks met ziekte en pijn geconfronteerd wordt. Nadien genoten zij van een verzorgd menu in De Schakel. Het optreden van een lokale entertainer was werkelijk hartverwarmend. Gesterkt door zoveel positieve energie ging iedereen met een goed gevoel naar huis. Wellicht kijken zij al uit naar de volgende activiteit, het Sinterklaasfeest op 3 december.

Spijtig dat het voor niet-mobiele zieken moeilijk is om aangepast én betaalbaar openbaar vervoer te vinden op zondag. Eigen kinderen en vrijwilligers springen bij, maar zij kunnen niet alles oplossen.

Jan Rollewagen

Pijnstillers Speur je mee in cm.be naar het antwoord?

Tip Door leeftijd minder slim Oplossing

R Stuur je antwoord voor 3 december naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin@cm. be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Ma vie en rose’ van Annemie Struyf en Johanna Laurent (impressies van een jaar in Frankrijk en ontmoetingen ginder die troost en kracht geven), uitg. Lannoo of het boek ‘Drie wensen’ van Liane Moriarty (over het leven van drie zussen en hoe ze met elkaar omgaan), uitg. A.W. Bruna.

Uit de juiste inzendingen worden vier winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 20 Praktijk Winnaars Jean Achten (Genk) Ria Apers (Overmere) Sofie Lauwers (Lichtaart) Koen Van Hecke (Huizingen)

Ik heb een hospitalisatieverzekering bij CM. Een tijdje geleden moest ik een nacht op de spoedafdeling doorbrengen. Mijn verblijf werd volledig vergoed en de ambulance deels, zoals voorzien. Mijn grootste kost bedroeg 100 euro aan pijnstillers. Die kreeg ik jammer genoeg niet terugbetaald. Nu ik een attest van chronisch pijnpatiënt heb, krijg ik wel vermindering op mijn pijnstillers.

Naam en adres bekend bij de redactie Tijdens je opname in het ziekenhuis vergoedt het CM-Hospitaalplan volledig de terugbetaalbare medicatie die op de opnamefactuur staat.

Terugbetaalbare medicatie is de medicatie die de wettelijke ziekteverzekering vergoedt. Als die terugbetaalbare medicatie rechtstreeks in verband staat met de reden van opname, dan vergoedt het CM-Hospitaalplan die ook in de periode van een maand voor en drie maanden na de opname.

Voor medicatie op de opnamefactuur die de wettelijke ziekteverzekering niet terugbetaalt, vergoedt het CM-Hospitaalplan tot 2 500 euro per opname. Ze kunnen weliswaar niet vergoed worden in de periode voor en na de opname.

Als je een erkenning krijgt van chronische pijnpatiënt, kan er een gedeeltelijke tegemoetkoming voor pijnstillers zijn. Het deel dat je zelf nog zou moeten betalen voor deze medicatie, vergoedt het CM-Hospitaalplan een maand voor en drie maanden na de hospitalisatie.

Bepaalde opnamen zijn weliswaar niet gedekt door het CM-Hospitaalplan of geven geen recht op terugbetaling van kosten in de periode van een maand voor en drie maanden na de opname. Kijk op www.cm.be/hospitaalplan om te weten welke.

Verpakkingen Ik heb een tijdje geleden de derde leeftijd bereikt. Zoals velen van mijn leeftijdsgenoten moet ik dagelijks een pilletje nemen. Om de zoveel tijd ga ik langs bij mijn huisarts, die mij dan een doos van 70 pillen voorschrijft. Dat telkens opnieuw. Op zich geen probleem voor mij, maar hij rekent mij daarvoor ook altijd een raadpleging aan. Na een tijdje begint dat wel op te tellen. En het zijn niet alleen kosten voor mij, maar ook voor de samenleving. Bestaan er geen grotere verpakkingen, zodat ik minder raadplegingen moet betalen? Dat zou een besparing opleveren.

Naam en adres bekend bij de redactie

De hoeksteen van elk CMkantoor zijn de consulenten.

Of het nu om een kleine wijziging gaat, of om je persoonlijkste problemen, ze zoeken altijd de juiste oplossing voor jou. CM.be liep een dagje mee in het spoor van Yolanda Wouters (40), consulente in Gent.

‘Als consulenten steunen we vaak op onze collega’s’, zegt Yolanda. ‘Soms zijn de vragen zo specifiek, dat we wat technische uitleg nodig hebben van de mensen die daarin gespecialiseerd zijn. Op die manier kunnen we onze leden de meest gepaste oplossing bieden.’

Paperassen De meest gehoorde zin in het CMkantoor luidt misschien wel: ik begrijp niets van al die papieren. Ook vandaag is dat het geval.

> TEKST: MICHIEL VERPLANCKE > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE

Als je lang geneesmiddelen moet nemen, volgt de voorschrijvende arts je bij voorkeur regelmatig op. Als je arts van mening is dat een strikte opvolging minder nodig is, dan kan hij tijdens een raadpleging verschillende voorschriften met een latere datum opmaken.

Je kunt ook bij je arts langsgaan alleen om hem geneesmiddelen te laten voorschrijven. Die prestatie heet ‘advies’ en kost veel minder dan een raadpleging.

FACEBOOK www.facebook.com/CMziekenfonds

CM stelde onlangs het Lanterfantje voor, een leuk boekje om kleuters te helpen met tanden poetsen. Een greep uit de enthousiaste reacties op Facebook.

Hans Hendrickx Beetje buiten de doelgroep, maar onze kinderen (7 en 9) zijn alvast (Lanter)fan(tje)s van het tandenpoetslied. Graag wel volgende bijwerking vermelden in de bijsluiter: bij inname voor het slapen gaan, wordt er verder gezongen in bed als het al stil moet zijn.

Een van de leden ziet door de bomen het bos niet meer. Ze is zwanger en wil weten welke formulieren ze moet indienen. Yolanda legt haar uit dat ze de adviserend geneesheer een doktersattest moet bezorgen waarop vermeld staat vanaf wanneer ze stopt met werken en wanneer ze zou bevallen.

O

p de muur achter de consulenten in het Lieven Bauwensgebouw in Gent hangen enkele briefjes. ‘Kleine bedankingen van mensen die we hebben kunnen helpen’, zegt Yolanda.

‘Het doet deugd als we iets kunnen betekenen voor mensen. Zeker als ze dat dan ook laten merken.’

Het is een zoon Yolanda’s eerste bezoeker is een oudere man. Hij komt nogal aarzelend binnen. ‘Mijn vrouw is overleden’, begint hij.

‘Jullie hebben geld op haar rekening gestort, maar dat is dus niet meer nodig.’ Yolanda betuigt haar medeleven en verwerkt de overlijdensakte. In het dossier van de man past ze het rekeningnummer aan, zodat de tegemoetkomingen niet meer op een gezamenlijke rekening, maar op zijn persoonlijke rekening gestort worden.

De volgende man glundert van trots. Hij komt een geboorte aangeven. Het is een zoon.

Geboorte en overlijden liggen hier nauwelijks een halfuur uit elkaar. Terwijl Yolanda de aan-

Tijdens het gesprek laat de toekomstige mama vallen dat haar werkgeYolanda Wouters: ‘Het doet deugd als we iets kunnen ver geen aangepast werk heeft voorbetekenen voor de leden.’ zien. Er gaat een lichtje branden bij Yolanda. ‘Als je werk gezondheidsrigifte verwerkt, vertelt ze de man in detail wat ze sico’s inhoudt, dan kan de arbeidsgeneesheer precies aan het doen is. Dat doet ze bij al haar beslissen dat je thuis moet blijven met een uitkeleden. Zo kunnen ze haar altijd onderbreken om ring’, zegt ze. ‘Werkverwijdering heet dat.’ Na een vraag te stellen en behouden ze de controle. een verdere uitleg geeft Yolanda haar een aanvraagformulier mee.

Samenwerking

Vlak daarna komt een vrouw binnen met een kinderwagen. Ze is zes maanden geleden bevallen en wil graag haar ziekenhuiskosten bespreken met Yolanda. Ze kan de ziekenhuisfactuur voor terugbetaling indienen bij het CMHospitaalplan. Yolanda stuurt de juiste gegevens door naar haar collega’s, die alles tot in de puntjes kunnen regelen.

Isabelle Bultynck 1 op 3 zesjarigen heeft gaatjes? Is dat echt? Dat is serieus schrikken. Hier hebben we drie kids van net geen 20, in december 18 en een 14,5-jarige, allemaal nog zonder gaatjes.

‘Als consulenten antwoorden we niet alleen op de vragen van het lid’, legt Yolanda uit. ‘We proberen ook naar hun verhaal te luisteren om zo eventuele oplossingen te bieden die ze zelf niet kennen.

Daarom raden we aan een afspraak te maken, dan kunnen we voorbereidend werk doen. Bovendien kunnen we dan de tijd nemen om de vragen achter de vraag op te pikken.’

3 of 7 dagen skiën tijdens de lesvrije week Tijdens de Enjoy-vakantie van Intersoc in de lesvrije week, geniet je van een skivakantie zonder zorgen in het stijlvolle hotel Palace of Edelweiss.

Je verblijft er in volpension waardoor je ‘s avonds niet moet koken of afwassen en je gewoon kan genieten van de après-ski en de themafeestjes. Je hebt de keuze tussen een volledige week of een shortski.

Deze vakantie vindt plaats in het autovrije dorp Wengen in Zwitserland.

Met je inbegrepen skipas kan je 102 km aan pistes verkennen, met een uitbreiding zelfs 206 km! Je reist met de nachtbus of je eigen wagen.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel?

Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

... samen skiën en feesten met je vrienden

Prijs en periode: Van 3 tot 9 februari 2018 vanaf 599 euro in volpension, skipas inbegrepen. De toeslag voor de nachtbus bedraagt 139 euro. Het is ook mogelijk om nog een extra nacht te boeken (tot 10 februari). Voor de shortski van zaterdagochtend 3 tot maandagavond 5 februari, boek je vanaf 325 euro in volpension.

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

13

16

[ uitsmijter ] Glenn Crynen over de kracht van mensen met een beperking

‘Elke tocht is een levensles’ Een vulkaan beklimmen in Nicaragua, bergen trotseren in Marokko, canyoning in de Spaanse Pyreneeën ... Niets voor mensen met een beperking? Fout gedacht. Glenn Crynen (46) maakt deze dromen waar met Project U/Turn. ‘Onze trektochten maken mensen fysiek en mentaal sterker.’ > TEKST: ROSINE PITTEVILS > FOTO: LODE MEERSMAN & THOMAS LEGRÈVE

V

ijf jaar geleden nam Glenn loopbaanonderbreking om avontuurlijke groepsreizen voor mensen met een beperking te organiseren. Puur natuur en back to basics. U/Turn was geboren.

Glenn kwam op het idee door zijn medewerking aan het VRT-programma Voorbij de grens.

Hiervoor stippelde hij een zware trektocht uit in Nicaragua voor tien Vlamingen met een beperking. ‘Knap wat de deelnemers presteerden. Ze genoten van de uitdaging en de kans om die aan te gaan. Dat positivisme wou ik ook na het tv-programma verder zetten.’

Wat maakt jullie reizen zo anders?

Glenn Crynen : ‘U/Turn is niet zomaar reizen.

Het is ons doel om mensen terug te integreren in de samenleving. We willen hen laten inzien dat een fysieke beperking geen beperking op hun leven mag zijn. We zetten mensen met verschillende beperkingen bij mekaar, zo kunnen mensen hun eigen beperking soms beter relativeren en aanvaarden. Ze moeten samen oplossingen zoeken, elkaar hulp durven te vragen. Zo duwt een slechtziende deelnemer een persoon in de rolstoel en de rolstoelgebruiker wordt op zijn beurt de ogen van de slechtziende. Ze komen zichzelf regelmatig tegen. Beklim maar eens een vulkaan met een rolstoel of stap als slechtziende door een dichtbegroeid bos. Vaak al een hele uitdaging voor de meesten onder ons. We willen de mensen laten zien dat niets onmogelijk is, maar je moet het natuurlijk wel willen. Zo krijgen ze

een heel stuk eigenwaarde terug en staan ze veel positiever in het leven.’

Jullie hebben onlangs meegewerkt aan het tv-programma Over Winnaars van VTM? ‘Een jaar geleden benaderde de regisseur van het programma mij. VTM wou de ultieme droom van andersvaliden mee waarmaken.

Drie U/Turners namen deel aan het programma. De tochten waren serieuze uitdagingen, waaronder een beklimming van de Machu Picchu. Ik kende deelneemster Hannelore al, dus ik wist dat ze het zou halen. Je krijgt zo veel voldoening om dat mee te verwezenlijken.

Mensen met een beperking staan heel anders in het leven. Hun dankbaarheid is zo oprecht en intens. De hele crew bloeide ervan open, iedereen was heel betrokken.’

Hoe reageren de vakantiegangers zelf?

‘Ze zijn heel enthousiast en kijken dikwijls al uit naar een volgende reiservaring. We maken mensen mentaal en fysiek sterker. Ze voelen dat ook meteen tijdens de reis. De meeste mensen revalideren gemiddeld drie keer een halfuurtje per week. Als je hen dan elke dag laat stappen op uitdagend terrein, in een toffe sfeer waardoor ze niet merken dat ze aan het revalideren zijn, zetten ze een grote stap vooruit. Dat geeft hen een boost, ook op mentaal vlak. We merken dat deze mensen opnieuw durven buiten te komen, een relatie aangaan,

zelfstandig gaan wonen … Maarten was bijvoorbeeld al acht jaar aan het revalideren in België en kon amper 30 meter stappen. Drie jaar geleden ging hij voor de eerste keer mee met U/Turn. We haalden hem tijdens de tocht uit de rolstoel en lieten hem verschillende keren per dag 30 meter stappen. Onze kinesist hield alles nauwlettend in het oog. Sindsdien is Maarten enorm vooruitgegaan. Hij kocht een loopband voor thuis. Vorige zomer ging hij met ons mee naar Tenerife en heeft er 60 km gestapt, zonder begeleiding. Zo kan ik verschillende succesverhalen van deelnemers vertellen.’

Ga je zelf vaak mee op U/Turn-vakantie? ’We zijn met drie: Sven, Julie en ik. Julie werkt mee tochten uit en doet de administratie. Sven is onze boekhouder en de undercover man met de beperking. Sven is bijna blind, dus hij is lotgenoot, hij staat dichter bij de groep. Via Sven komen we heel veel te weten, want lotgenoten praten onder elkaar heel anders.

Normaal gaan Julie, Sven en ik altijd mee op reis. Omdat we over ons concept willen waken.

En omdat we het zelf heel graag doen natuurlijk. Voor mij is elke tocht opnieuw een levensles, ik word elke keer opnieuw met mijn voeten op de grond gezet. Ik leer veel meer van deze mensen dan zij van mij.’

Schrijf je in In 2018 organiseert U/Turn samen met Samana zes avontuurlijke reizen naar zes verschillende bestemmingen.

Schrijf je in via www.samana.be of www.projectu-turn.com.