Ziekte-u aanvrag itkering en in 8 s tappen 8

6

Hoe gezond is bewegen in stadslucht? Anne: ‘In de stad neem ik altijd de fiets’

4

Wat als je kind gepest wordt?

Zo reageer je het best 10

Relaties in tijden van kanker ‘Je hebt een partner nodig die je geruststelt’

14

Nieuws uit jouw regio

CM.BE VERSCHIJNT TWEEMAAL PER MAAND | JAARGANG 49 | NR 3 | 15 FEBRUARI 2017 | AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL | P005000

[ de kijk van ]

Nele

[ kortgeknipt ]

Win een

elektrische fiets

De Laatste Er zijn veel dingen die ik mij als vijftienjarige puber onmogelijk had kunnen inbeelden. Dat ik op een dag zenuwachtig zou worden van Studio Brussel, bijvoorbeeld. Dat een skinny jeans nog skinnier kon dan toen, en dat het tegenwoordig ook met de enkels bloot moet, zelfs als het vriest buiten. Goed dat ik ondertussen al op een soort warme-sokken-leeftijd ben aanbeland, ik mag het mij niet inbeelden. Als er één ding in al die jaren duidelijk is geworden, dan is het wel dit: de toekomst valt niet te voorspellen. Mijn puberachtige zelve had in elk geval nooit kunnen vermoeden dat ik negen jaar lang met zoveel plezier voor dit blad zou schrijven. Nooit gedacht ook dat ik na verloop van tijd geïndoctrineerd zou raken door mijn eigen teksten en na honderd keer schrijven dat je meer moet bewegen, het ook zelf zou gaan doen. Tegenwoordig doe ik zelfs aan turnen

voor dertigers, ook wel yoga genoemd. Veel gekker dan dat moet het allemaal niet worden. En dus heb ik besloten – met enig zeer in het hart, dat wel – om dit blad te verlaten. Alles gaat voorbij. Ik ga maar eens schrijven over bandeloos leven en doen alsof elke dag je laatste is. Of iets helemaal anders. Weet in ieder geval dat ik u, de lezer van dit blad, nog het meest ga missen. Negen jaar lang mijn gedachten mogen delen met u op dit simpel vel papier, dat ondanks alle digitale en andere revoluties nog steeds doodgewoon in uw brievenbus valt, dat was misschien nog wel het mooist van al . Het ga u goed, eet gezond, beweeg, geniet en leef – alsof elke dag de laatste is, want wie weet wat de toekomst brengt.

Ontspannen in Spa Het Zorgverblijf Spa Nivezé doet je elk seizoen heerlijk ontspannen. Voor CM-leden geldt een voordeelprijs.

Wanneer voelde jij je voor het laatst gelukkig en waarom? Wat maakt dat jij goed in je vel zit? Wij willen het graag weten. In een speciaal nummer in maart publiceren wij jullie reacties. Onder de deelnemers verloten we een elektrische fiets (TIZBike van Thuiszorgwinkel).

Nog tot 25 maart en van 17 november tot 22 december kun je in Spa genieten van een wintervakantie. Voor 7 dagen betaal je 340 euro, voor 14 dagen 640 euro. In de lente staan twee paasweken (7-14 april, 14-21 april) op het programma. De kostprijs bedraagt 350 euro voor een week of 599 euro voor twee weken. Die prijzen gelden ook voor de lentearrangementen van 12 tot 19 mei en van 19 tot 26 mei. Speciaal voor CM-leden vindt er van 5 tot 12 mei een Vlaamse week plaats (320 euro). De zomerevenementen eind juni boek je tegen 350 euro per week, in de vakantiemaanden is dat 380 euro. Trek je liever naar de Ardennen in de herfst? Van 29 september tot 6 oktober en van 6 tot 13 oktober ben je welkom (350 euro of 599 euro voor twee weken). Van 6 tot 8 oktober pakt Spa uit met een gastronomisch weekend (225 euro).

Reageer voor 28 februari naar welzijn@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

www.niveze.be Tel. 087 79 00 00

Verlost van die zeurende rugpijn. Een fijn gesprek met je hartsvriendin. Hulp gevonden zodat je ouders nog een tijdje thuis kunnen blijven wonen. Een ontspannende wandeling in het bos. Geen muizenissen meer in je hoofd. Geluk zit in grote en kleine dingen.

Nele Verheye, redacteur cm.be

Vijf miljoen Belgen

delen medische gegevens

Al meer dan vijf miljoen Belgen hebben hun toestemming gegeven om hun medische gegevens digitaal te delen. Hun gezondheid vaart er wel bij. Als je toestemt om je medische gegevens elektronisch te delen, dan kunnen alle zorgverleners die je behandelen, zien welke onderzoeken of ingrepen je hebt ondergaan en welke geneesmiddelen je neemt.

Acteur Jan Decleir, in het Nieuwsblad

Bespreek jij met je arts hoeveel een behandeling zal kosten? Laat het ons weten en vul onze online enquête in. Als patiënt heb je het recht om vooraf duidelijk geïnformeerd te worden over de behandeling die de zorgverlener voorstelt. De kostprijs is daarbij een belangrijk gegeven. CM en Samana willen nagaan of het financiële aspect inderdaad aan bod komt in een gesprek tussen patiënt en zorgverlener. Stel jij de vraag zelf of brengt de zorgverlener dit onderwerp ter sprake? Informeer ons en doe mee met onze online-enquête. 23 000 leden die steekproefgewijs werden gekozen, kregen de enquête al persoonlijk toegestuurd om deel te nemen. De vragen invullen duurt 10 à 15 minuten. De enquête is anoniem. De gegevens worden enkel gebruikt voor dit onderzoek. De resultaten worden later bekend gemaakt.

nl.research.net/r/patienten-rechten

Laat je stoelgang testen

Zo kunnen ze je sneller en beter behandelen omdat ze je medische voorgeschiedenis kennen. En het voorkomt onnodige onder-

zoeken. Medische gegevens delen gebeurt op een veilige manier. Je kunt je toestemming geven met je elektronische identiteitskaart (eID) via de site www.patientconsent.be. Dat kan ook via de CM-consulent of je huisarts met je rijksregisternummer. Het is eveneens mogelijk bij de apotheker of in het ziekenhuis met je rijksregisternummer of je eID.

www.cm.be/patientendossier

Om kanker vroegtijdig op te sporen, organiseert de Vlaamse overheid bevolkingsonderzoeken. Dikkedarmkanker is een vaak voorkomende kanker. Poliepen kunnen worden opgespoord en verwijderd voordat er kankercellen worden gevormd. Ben je tussen 56 en 74 jaar, dan kun je om de twee jaar gratis een stoelgangstaal laten testen in een labo. Ook baarmoederhalskanker is een traag groeiende kanker die bijna volledig te genezen is als hij vroeg wordt ontdekt. Vrouwen tussen 25 en 64 jaar kunnen om de drie jaar een uitstrijkje laten nemen. Vrouwen van 50 tot 69 jaar krijgen om de twee jaar ook de kans zich gratis te laten screenen op borstkanker.

www.bevolkingsonderzoek.be

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: persdienst@cm.be Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Tom Van Geertsom | Nele Verheye | Anneleen Vermeire | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Daniël Rys

Reisbijstand in het buitenland Als je in de krokusvakantie naar het buitenland gaat, kijk dan vooraf na of de CM-reisbijstand geldt voor je bestemming. Sinds 1 januari gelden er andere voorwaarden. Dringende medische kosten op vakantie in het buitenland worden terugbetaald door de CMreisbijstand. Dat is het geval voor de landen van West- en Centraal-Europa en het Middellandse Zeegebied. Voor jongeren die recht hebben op kinderbijslag geldt de CMreisbijstand wereldwijd.

In Europa heb je een Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK) nodig. Ze bewijst dat je in orde bent met de ziekteverzekering. Een nieuwe kaart voor 2017 kun je online of in het CM-kantoor aanvragen. Tijdens je vakantie kun je 24 uur op 24 terecht bij de alarmcentrale Mutas op 0032 2 272 09 00 voor informatie, advies en ondersteuning.

www.cm.be/reisbijstand

Mine Dalemans

Op Valentijn sloof ik me uit zoals het hoort. Maar niet alleen op 14 februari. Bij ons is het elke week Valentijn.

Hoeveel kost mijn behandeling?

3

Hoe gaat het met u?

Stefan Dewickere

2

Onze reporter doorkruist het land op zoek naar wat jou bezighoudt.

‘Geld inzamelen voor zieke kinderen’ ‘Mij inzetten voor een goed doel, dat is wat ik graag doe’, bekent Marc Steegmans (58) uit Zonhoven. ‘Mijn vrije tijd gaat nu vooral naar vzw Mediclowns. Dat zijn vrijwilligers die zieke kinderen in het ziekenhuis en thuis verrassen met een bezoekje. Om hen aan het lachen te brengen en zo hun aandacht af te leiden van hun ziekte of hun pijn. Dat stemt niet alleen de kinderen en hun ouders blij. Ook de verpleegkundigen en artsen worden er goedgezind van. En het geeft de vrijwilligers zelf veel voldoening. De glimlach op al die gezichten, daar doe ik het voor.’ ‘Zelf de mediclown uithangen, is niet voor mij weggelegd. Ik zorg voor de centen zodat de vereniging kan voortbestaan. Om geld in te zamelen, doen we in mei mee met de marathon in New York. 95 vrijwilligers schreven zich in. Ik ben volop bezig met de voorbereiding. De lopers zijn hard aan het trainen. Zoveel belangstelling en goodwill doen deugd. Als ik over de Mediclowns begin te vertellen, vergeet ik de tijd. Het is zo’n mooi project.’ Je kunt reageren via bijzonder@cm.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

5

[ uitgelicht ] tips voor ouders

Hoe reageer je

[ de voorzet ]

als je kind gepest wordt?

Iedereen vreest de dag dat zijn kind huilend thuiskomt omdat het gepest wordt. ‘Begin niet zomaar goede raad te geven’, benadrukt pestexpert Gie Deboutte. ‘Luister naar je kind en zoek samen een vertrouwenspersoon.’

Maak het verschil tussen plagen en pesten ‘Wil je weten of het probleem ernstig is, toets het dan af aan volgende vier criteria. Is je kind overstuur, raakt het hem of haar? Is het al langer bezig? Gaat het altijd om dezelfde persoon of groep? En wordt er geen rekening gehouden met de gevoelens of de reactie van je kind? Is het antwoord op deze vier vragen ja, dan gaat het om pesten. Denk niet dat dit vanzelf zal overwaaien, want dat doet het meestal niet. Meer nog, hoe langer het zwijgen aanhoudt, hoe meer invloed de pester krijgt. Het is dus belangrijk om op tijd in te grijpen. Vermijd wel om rechtstreeks contact op te nemen met de ouders van de pester. Vaak loopt dit niet goed af. Kinderen die pesten, lopen daar thuis niet mee te koop, en ouders kunnen de neiging hebben om hun kind te verdedigen als het naar hun gevoel onterecht beschuldigd wordt.’

Met meer dan 126 000 zijn ze, de deelnemers aan Tournée Minérale. Allemaal hebben ze zich geëngageerd om gedurende de hele maand februari geen alcohol te drinken. Ik ben een van die 126 000. En net als alle andere deelnemers heb ik een polsbandje gekregen dat mij op tijd en stond aan mijn belofte herinnert.

Gie Deboutte werkt voor Leefsleutels en de UCLL en is voorzitter van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten, dat van vrijdag 17 tot vrijdag 24 februari de Week tegen Pesten organiseert.

Tournée Minérale is op korte tijd uitgegroeid tot een hype. In die mate zelfs dat het een gespreksonderwerp is op het werk, op de trein en ja, zelfs op café. ‘Een maand zonder? Een maand gezonder!’ Heel veel mensen voelen zich aangesproken door de boodschap van de actie.

Het Netwerk roept kinderen, leerkrachten, scholen en jeugdbewegingen op om samen pesten een halt toe te roepen met activiteiten en acties. Voor basisscholen heeft CM het educatief pakket ‘Vlieg Erin’ ontwikkeld dat de talenten en de veerkracht van kinderen versterkt. Voor leerlingen van de middelbare school is er ‘De Gelukzoekers’, dat draait rond mentale veerkracht, geluk en welbevinden.

Luister, maar grijp niet meteen in

Het is niet nieuw. Een maand zonder alcohol. Veertig dagen zonder vlees. Een digitale detox. Steeds vaker kiezen mensen er bewust voor om het gedurende een bepaalde periode met minder te doen. Als antwoord op de overvloed waarmee we Het succes van een alle dagen geconfronteerd worden.

moderne ‘vastenperio-

En natuurlijk speelt gezondheid een rol. des’ schuilt erin dat we Zonder alcohol voel je je beter. En wie zijn er samen voor gaan. smartphone aan de kant legt, ervaart minder stress. Maar het succes van dergelijke moderne ‘vastenperiodes’ schuilt vooral in het feit dat we er samen voor gaan. Wie een maand zonder alcohol door het leven wil, heeft meer kans op slagen als hij weet dat 126 000 andere mensen hetzelfde doel hebben. Groepsdruk maakt ons als individu sterker. Het is het duwtje in de rug dat we nodig hebben om onze uitdaging tot een goed einde te brengen.

www.cm.be/voorscholen

Gie Deboutte: ‘Helemaal voorkomen dat je kind gepest wordt, kun je nooit. Maak tijd om met je kind te praten zodat het leert omgaan met negatieve emoties.’

Investeer in de relatie met je kind

Zoek een vertrouwenspersoon ‘Neem ruim de tijd om de gevoelens van je kind te erkennen. Een kind is in de eerste plaats niet op zoek naar een oplossing, wel naar een luisterend oor. Vermijd dus goedbedoelde adviezen en probeer vooral begrip te tonen voor je kind. Als een gepest kind weet dat er ten minste één iemand aan zijn of haar kant blijft staan, voelt het zich alvast minder alleen. Vraag daarna aan welke vertrouwenspersoon het kind het probleem zou willen vertellen, mocht het daar zin in hebben. Vraag aan je kind waar het bang voor is, en welke dingen echt niet zouden mogen gebeuren. Zo kan je kind aangeven wat het vooral niet wil, bijvoorbeeld dat de pesters rechtstreeks gestraft worden en de rest van de klas je kind als klikspaan ervaart.’

Vraag om in te grijpen op basis van observaties ‘Als ouder kun je van thuis uit vaak weinig veranderen aan een situatie binnen de schoolmuren. Probeer samen met je kind aan de vertrouwenspersoon uit te leggen wat er precies aan de hand is. Vraag aan de vertrouwenspersoon om niet meteen actie te ondernemen, maar wel extra aandachtig te zijn. Wanneer er dingen gebeuren die niet door de beugel kunnen, kan de vertrouwenspersoon of een collega op dat moment de pester aanspreken en het gedrag duidelijk veroordelen. Op die manier heeft de gepeste niet ‘geklikt’ en wordt het probleem toch aangepakt.’

‘Helemaal voorkomen dat je kind gepest wordt, kun je nooit. Maar kinderen die een open contact hebben met hun ouders en onvoorwaardelijke liefde ervaren, gaan over het algemeen beter om met negatieve emoties. Maak bewust tijd om met je kind te praten. Vraag naar zijn of haar interesses, pols eens vaker naar hoe het met hem of haar gaat. Maak je kind duidelijk dat je het graag ziet om wie het is, niet om wat het al dan niet doet. Ook als je te horen krijgt dat je kind een ander kind pest, is het trouwens goed om te investeren in jullie relatie. Begin niet meteen je kind te veroordelen, maar ga op zoek naar het onderliggende probleem: vaak liggen pesters evengoed in de knoop met zichzelf. Stel duidelijk je grenzen en leg uit wat je niet aanvaardbaar vindt, maar verlies daarbij je kind niet uit het oog. Ga niet voor een flauwe ‘sorry’, maar laat je kind zelf een goedmaakactie richting het slachtoffer bedenken, de kans is groter dat het echt gemeend is.’

Stefan Dewickere

Gie Deboutte: ‘Niet alle kinderen zullen het thuis vertellen als er problemen zijn op school. Maar als je je kind goed kent, dan kun je het wel merken als er iets aan de hand is. Gedraagt een kind of jongere zich plots een stuk stiller of net agressiever dan anders, probeer dan eens te polsen wat er scheelt. Kinderen vinden het soms moeilijk om direct te uiten wat ze voelen. In dat geval kun je bijvoorbeeld ook vragen of ze zin hebben om het op te schrijven of een tekening te maken. Je kunt ook vragen in welke muziek ze zin hebben, en van daaruit het gesprek openen. Benadruk dat je zeker niet meteen actie zult ondernemen, maar gewoon wil luisteren. Bij jongeren kan het gebeuren dat ze geen zin hebben om erover te praten. Forceer niets, het feit dat je al opgemerkt hebt dat er iets is, doet ook al deugd. Je kunt er gerust later nog eens op terugkomen.’

Samen gezond Week tegen Pesten

> TEKST: NELE VERHEYE

Stefaan Van Hul

4

Ook al heeft de klassieke veertigdagentijd aan belang ingeboet, mensen krijgen nog altijd energie van rituelen die ze samen beleven, die verbinden. Iedereen is vrij om al dan niet deel te nemen aan acties als Tournée Minérale. Het hoeft niet, maar wie deelneemt, weet zich gesteund door de groep. Het is die verbondenheid waar CM als gezondheidsfonds ook voor wil gaan. Samen staan we gezond in het leven, wat er ook gebeurt.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

7

[ goed in mijn vel ] smog en jouw gezondheid [ smakelijk ]

Bewegen in de stad

> TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: DANIËL RYS

Onze lucht was nooit zo vuil. Frans Fierens: ‘Veel mensen denken dat de lucht nooit zo vuil was. Dat klopt niet. We waarschuwen sneller en er is, terecht, meer mediaaandacht. De luchtkwaliteit is de laatste decennia zelfs verbeterd. In tegenstelling tot in Aziatische steden. Toch worden we nog steeds chronisch blootgesteld aan te vuile lucht. Vooral fijn stof is schadelijk. Verwar dit niet met broeikasgassen zoals CO2, die nemen wel toe en zorgen voor de opwarming van de aarde. Zowel de uitstoot van fijn stof als van CO2 moet naar beneden. Op fijn stof hebben we makkelijker vat.’

‘Op werkdagen ben ik veel met de auto onderweg. Maar in de stad verplaats ik me met de fiets. Er rijden al genoeg auto’s rond en je vindt toch geen parkeerplaats.’ ‘Ik maak me wel wat zorgen over de luchtkwaliteit, maar dat houdt me niet binnen. Ik blijf fietsen. En ik ga regelmatig joggen. In het park of langs de kaaien. Als het koud en donker is in rustige zijstraten. Overdag beweeg ik meestal te weinig. Maar ’s avonds en in het weekend haal ik dat ruimschoots in. Met vrienden hebben we bovendien een sportclubje opgericht. We willen op een plezante manier bewegen. We organiseren activiteiten zoals boksen of een ludieke fietstocht. Iedereen is welkom. Nu ik hoor dat binnen sporten niet gezonder is, blijft de stad zeker ons terrein.’

Bewegen in de stad is niet gezond. ‘Vuile lucht is een extra risico, net zoals roken, alcohol of overgewicht. Maar de positieve effecten van bewegen zijn bij ons groter dan de negatieve effecten van luchtvervuiling. Pas als je elf uur per dag zou fietsen, slaat de balans om. Op smogdagen gebeurt dat sneller. Maar wat is het schadelijkst: in de zetel hangen met chips of toch naar buiten gaan voor een wandeling? Bewegen is beter dan niet bewegen. Je hoeft niet te sporten. Dertig minuten per dag matig intensief bewegen is al goed. Mensen die extra gevoelig zijn zoals longpatiënten kunnen sneller schadelijke effecten ondervinden van vuile lucht. Op smogdagen vermijden zij het best zware inspanningen.’

Zoetzure en krokante bloemkool

‘In de stad neem ik de fiets’ ‘Ik ben een stadsmens’, zegt Anne Mariën (34). ‘Na mijn studies ben ik in Antwerpen blijven plakken. Hier gebeurt meer. Ik ga graag uit eten en bezoek geregeld een tentoonstelling of een theatervoorstelling. En wat is leuker dan in het weekend rondhangen in de stad en inkopen doen op de markt?’

Sporten doe je beter niet langs een drukke weg.

Fijn stof schaadt onze gezondheid.

De lucht in je auto is gezonder dan de buitenlucht.

‘Bewegen is beter dan niet bewegen, maar zoek plaatsen waar de luchtkwaliteit beter is. Ga joggen in het stadspark, kies een rustige route als je naar het werk fietst, laat de hond uit na de spits.’

‘Longkanker, hartproblemen, diabetes, vuile lucht worden aan veel problemen gelinkt. Dieselroet, een component van fijn stof, is erg schadelijk. Ook deeltjes die ontstaan door houtverbranding behoren tot fijn stof. Als je wandelt of sport, adem je meer vuile lucht in.’

‘Een auto bevindt zich midden in het verkeer. De lucht binnen is ongezonder dan de lucht waarin je fietst. Blijf dus fietsen naar het werk. Vermijd drukke assen, maar kies niet voor de auto om fijn stof te ontlopen.’

Violet Corbett Brock

is toch gezond

Smogalarm. Fijn stof. Dieselroet. Vuile lucht lijkt wel hét gezondheidsprobleem. Moeten we ons zorgen maken als we door de stad fietsen of joggen? Frans Fierens, luchtexpert van de Vlaamse Milieumaatschappij bij de Intergewestelijke Cel Leefmilieu, ontwart feiten en fabels.

Lien llaert Wi met

Bewegen doe je beter binnen. ‘Binnenlucht is niet altijd minder vuil dan buitenlucht. Binnen sporten om te ontsnappen aan vuile lucht heeft geen zin. Zo krijg je in het zwembad chloordampen binnen. Thuis adem je stoffen in van het haardvuur, van verf of van het gasvuur in de keuken. Fijn stof kun je amper buiten houden. De enige oplossing: ventileren. Zet ramen open, het best aan de achterkant van je huis. Heb je een ventilatiesysteem, onderhoud het. Maar ook hier geldt dus: bewegen, binnen of buiten, is beter dan niet bewegen.’

ZOETZURE SAUS 4 eetlepels water • 2 eetlepels sojasaus • 1 theelepel geraspte gember • 1 teentje knoflook • 3 eetlepels sojasaus • 2 eetlepels ketchup • 3 eetlepels sweet chilisaus meng alle ingrediënten • laat ze inkoken tot de saus stroperig wordt TEMPURA VAN BLOEMKOOL 1 bloemkool • 6 eetlepels tempurabloem • ½ à 1 dl spuitwater • plantaardige frituurolie verdeel de bloemkool in kleine roosjes • wentel de bloemkool goed in de tempura • frituur de bloemkool gaar AFWERKING 1 theelepel sesamzaadjes • 1 eetlepel lente-ui giet er de zoetzure saus over • werk af met sesamzaadjes en lente-ui

Tom Swalens

6

Smog is een winterfenomeen. ‘Smog verwijst naar een periode met erg slechte luchtkwaliteit. In de winter bestaat smog vooral uit fijn stof. In de zomer is te veel ozon het probleem. Een smogalarm kan in elk seizoen. Het verschil: de ozonconcentraties zijn binnen de helft lager dan buiten. Dat is niet het geval voor fijn stof. Binnen blijven als je gevoelig bent voor zomersmog heeft dus wel zin. Op de frisse uren van de dag is er bijna geen ozon en kun je wel zorgeloos bewegen in de buitenlucht.’

De frisse lucht bij regen of wind is het gezondst. ‘Ook al is een frisse, zonnige en windstille ochtend een aantrekkelijk moment om te fietsen of te joggen, bij regen en wind is de lucht zuiverder. Kom dus vooral uit je zetel bij slecht weer!’

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gezond Gulzig’ (herfst-winter)

9

[ sterker met steun ] stop aangifte nooit in CM-brievenbus

Arbeidsongeschikt?

[ de huisdokter ] acne

Laat het tijdig en correct weten Als je niet kunt werken door ziekte of een ongeval, ben je arbeidsongeschikt. Ben je zelfstandig, werknemer of werkloos, dan moet je je arbeidsongeschiktheid melden aan CM met een aangifteformulier. Hoe vraag je een ziekte-uitkering aan? Een handleiding in acht stappen.

Op basis van je aangifte beslist de adviserend geneesheer of hij je arbeidsongeschiktheid erkent voor de periode die je arts aangaf. Hij stuurt je een brief met zijn beslissing. Wordt je arbeidsongeschiktheid erkend, dan heb je mogelijk recht op een ziekte-uitkering. Tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid kan een adviserend geneesheer je uitnodigen op zijn kabinet. Je bent verplicht om op de uitnodiging in te gaan. Doe je dat niet, dan worden je uitkeringen geblokkeerd en kun je zelfs je erkenning verliezen. De adviserend geneesheer volgt je arbeidsongeschiktheid op. Hij kan ook nagaan of er begeleiding mogelijk is naar een opleiding of job die aangepast is aan je situatie.

Het attest voor de aangifte van arbeidsongeschiktheid staat ook bekend als het formulier ‘Vertrouwelijk’. Voor zelfstandigen is er een ander formulier dan voor werknemers en werklozen. Neem voor de zekerheid een blanco exemplaar mee naar de dokter. Je kunt het downloaden via www.cm.be/aangifte of je kunt er een krijgen in het CM-kantoor.

3 Laat het invullen Alleen een volledig ingevuld attest is geldig. Het eerste deel van het formulier vraagt naar je persoonlijke gegevens. Dat vul je zelf in. Kleef er een gele klever op en kruis aan dat het om het begin van een arbeidsongeschiktheid gaat.

Het tweede deel betreft het medische luik. Dat vult je arts in. Hij vermeldt onder meer de vermoedelijke einddatum van je arbeidsongeschiktheid. Voor een volledige week arbeidsongeschiktheid moet hij een zondag als einddatum invullen. Vult hij een vrijdag in, dan verlies je je uitkering voor de zaterdag.

Stuur het attest tijdig op met de post Als zelfstandige kun je na een maand een ziekte-uitkering krijgen. Ben je werknemer, dan betaalt je werkgever nog even je loon door. Daarna kun je terugvallen op een ziekte-uitkering. Om geen geld mis te lopen, moet je de arbeidsongeschiktheid op tijd bij de adviserend geneesheer van je ziekenfonds aangeven. Als zelfstandige heb je maximaal 29 dagen, te tellen vanaf de eerste dag van arbeidsongeschiktheid. Als bediende is dat 28 dagen en als arbeider 14 dagen. Onthaalouders en werklozen hebben maximaal 48 uur de tijd. Lig je op de uiterste dag in het ziekenhuis, dan krijg je nog tot 48 uur na je ontslag. Twijfel je? Speel op veilig en doe de aangifte binnen de twee dagen. Stuur het formulier op met de post. De poststempel geldt als datum van aangifte. Je kunt het ook afgeven aan de adviserend geneesheer tegen ontvangstbewijs. Maar stop je aangifte in geen geval in de CM-brievenbus. Wie het formulier niet correct en tijdig aan CM bezorgt, verliest mogelijk een deel van zijn uitkering.

Duurt je arbeidsongeschiktheid langer dan je arts had ingeschat, dan moet je een nieuwe aangifte invullen. Deze keer vink je aan dat het om een verlenging gaat. Je arts zal opnieuw een vermoedelijke einddatum invullen. Dit nieuwe formulier bezorg je ten laatste 48 uur nadat je eerste termijn van arbeidsongeschiktheid afliep aan de adviserend geneesheer.

De adviserend geneesheer beslist

Druk een blanco formulier af

2

Of je geeft een verlenging door

4

> TEKST: TOM VAN GEERTSOM > ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS

1

6

Je hervalt Herval je binnen de twee weken nadat je het werk hervatte? Dan moet je binnen de 48 uur een nieuwe aangifte van arbeidsongeschiktheid aan je ziekenfonds bezorgen.

1x 1x 8

Wat is acne? Acne komt vaak voor. Vooral jongeren in de puberteit krijgen ermee af te rekenen. De puistjes hebben de onhebbelijke gewoonte om in het gezicht te verschijnen. Ze komen ook voor op andere plaatsen waar veel talgklieren zitten, zoals de schouders, rug of borst.

Wat kun je eraan doen? Blijf zoveel mogelijk van puistjes of mee-eters af. Door ze uit te knijpen, krijg je littekens en nieuwe puistjes. Gebruik liever geen make-up. Was je met lauw water en dep je daarna voorzichtig droog. Zeep gebruik je het best zo weinig mogelijk. Doe je het toch, kies dan voor ‘zeep zonder zeep’ die de huid niet uitdroogt. Zonnen is geen goed idee, je riskeert net meer puistjes. Er zijn heel wat producten op de markt om acne te behandelen. Alleen gels of lotions op basis van benzoylperoxide worden aangeraden. Breng een of twee keer per dag een dun laagje aan. In het begin van de behandeling kan de huid schilferen, rood worden of branderig aanvoelen. Als je overgevoelig reageert, gebruik je het product beter wat minder. Let ook op voor je kledij en juwelen. Je moet de behandeling even volhouden, pas na enkele weken is er resultaat. Wanneer ga je naar de dokter? Acne geneest zo goed als altijd vanzelf. Ga toch naar je huisarts als je al een zestal weken benzoylperoxide gebruikt en nog geen verbetering merkt. Hij kan je eventueel een ander product of een behandeling met antibiotica voorschrijven.

Je gaat weer aan het werk Begin je weer te werken op de voorziene datum, dan hoef je niets te doen. De uitbetaling van je uitkering wordt automatisch stopgezet. Ga je sneller aan de slag dan je arts had verwacht, dan moet je CM wel verwittigen. Als zelfstandige vul je daarvoor zelf een ‘Bericht van arbeidshervatting’ in. Bezorg dit uiterlijk twee dagen na het einde van de arbeidsongeschiktheid aan CM. Als werknemer of werkloze laat je een ‘Bewijs van hervatting’ invullen door je werkgever of werkloosheidsdienst. Je hebt acht dagen om het document aan CM te bezorgen.

Welkom zijn puistjes nooit. Het goede nieuws is dat acne onschuldig is en altijd vanzelf geneest. Maar je hebt wel veel geduld nodig.

Wat zijn de oorzaken? Vanaf de puberteit maken kliertjes in de huid meer talg aan. Door te veel talg en huidschilfers verstopt een porie. De talg kan niet meer weg en hoopt op tot een mee-eter. Diep in de talgkliertjes huist een bacterie. Als die groeit, ontsteekt de mee-eter en vormt zich een rood puistje met gele etter. Waarom de ene persoon meer puistjes aanmaakt dan de andere, is niet helemaal duidelijk. Erfelijkheid speelt zeker een rol. Sommige geneesmiddelen kunnen de kwaal verergeren. En wie sommige cosmeticaproducten veel gebruikt, loopt ook meer risico op puistjes.

7

5

Hoe raak je van puistjes verlost?

Je blijft een lange tijd ziek Als je langer dan een jaar arbeidsongeschikt bent, sta je op invaliditeit. Vanaf dan moet je geen verlengingsattesten meer sturen. Verwittig CM wel zo snel mogelijk als je weer aan de slag gaat.

www.cm.be/ziekte-uitkering

Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

8

11

[ sterker met steun ] relaties in tijden van kanker

‘Stoma of niet, je bent nog altijd mooi’ Kanker zet je leven op zijn kop. Naast de patiënt staat vaak een partner. Ook hij of zij belandt op de rollercoaster. Wat doet kanker met een mens en een relatie? We hebben een open gesprek met Tamara en Jean-Paul. ‘Je hebt iemand nodig die je aanvaardt, geruststelt. Dat houdt je samen recht.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: COMPAGNIE GAGARINE

Jean-Paul (57) stond zijn partner Tamara bij

Tamara (55) kreeg acht jaar geleden darmkanker

I

k had geen grote klachten, enkel aambeien. De behandeling werkte niet, de pijn werd erger. Zo kwam ik bij een specialist terecht. Het woord kanker was nog niet gevallen. Toch denk je aan die mogelijkheid.’ ‘Een week later viel het verdict. Ik had een tumor van vijf centimeter, vlak bij mijn aars. Ik stond als aan de grond genageld, besefte amper wat er gebeurde. De dag nadien drong de realiteit door. Mijn dochter was net zwanger. Ik dacht dat ik mijn kleinkind nooit zou zien.’

‘Ik was bang. Ik ga dood, ik ga dood, door de pijn bleef dat bandje zich afspelen in mijn hoofd. Je voelt hoe snel je achteruit gaat. Ik ben 22 kilo vermagerd. Ik had geen kracht meer, moest opnieuw leren eten, zitten, stappen.’ ‘Mijn dochter heeft me verzorgd. Me zo zien, moet hard geweest zijn. Een vriendin heeft me geholpen met mijn stoma. Na een tijd kon ik me volledig zelf verzorgen. Ook van mijn buurvrouw kreeg ik veel hulp. Ik lag in een bed in de woonkamer, aan het raam. Zij zwaaide altijd even en vroeg geregeld of ik iets nodig had.’ ‘Maar ik dacht vooral aan Jean-Paul. We hebben een jaar niet kunnen vrijen. En ik was ver-

‘De bestraling sloeg niet aan. De pijn maakte een operatie onvermijdelijk. De tumor en het verbrande weefsel moesten weg. Ik wist dat ik wakker

minkt. Zou hij me nog graag zien? Hij kwam elke avond bij me op bed zitten. Toen hij op een bepaald moment zijn hand op mijn buik legde, op de plaats van de stoma, blokkeerde ik. Je bent nog altijd even mooi, dit is nu een deel van jou, zei hij. Hij heeft me erdoor geholpen. Hij was er voor mij, had respect voor wat ik nodig had. De eerste keer vrijen, was een hele stap. Aanvankelijk deed ik het voor hem. Ik had tijd nodig. Op een bepaald moment voelde ik ook zelf weer meer. Nu kan ik opnieuw genieten.’ ‘Van zodra het kon, wilde ik naar buiten, weer leven. De eerste keer met de auto naar de supermarkt rijden, was fantastisch. Ik heb elke gang in de winkel tien keer gedaan. Na anderhalf jaar wilde ik weer aan de slag in het psychiatrisch centrum waar ik werkte. Wassen, eten, knutselen, ik spring overal bij. Ik werk halftijds. Zo is er tijd voor rust en kunnen we er met de mobilhome op uit. Ziek zijn leert je bewuster leven. Kanker kan iedereen overkomen. Het gooit je leven plots om.’ ‘Ik voel me goed. Ik durf zelfs in badpak over het strand lopen. Al kijk ik in de spiegel liever niet naar mijn onderlichaam. Ook al weet ik dat je die stoma niet ziet. Een keer per jaar ga ik op controle. Dan zie ik mensen buiten komen. Sommigen huilen, anderen lachen. Dat is altijd weer sterven.’

Jean-Paul: ‘We nemen nu bewuster tijd om te genieten. Van zodra het kan, zijn we weg.’

Tamara: ‘Jean-Paul was een ongelofelijke steun.’

T

oen ze me belde, heb ik alles laten vallen en ben ik onmiddellijk naar haar gegaan. Ik heb veel gepiekerd. Hoe kan ik de zorg combineren met het werk in mijn garage? Ons leven stond plots stil. Maar ik wilde positief blijven. We moesten vooruit.’ ‘Ik bracht Tamara naar het ziekenhuis, ik deed het huishouden. Zo kon ik er op dat moment het best voor haar zijn. Ik heb veel schrik gehad. Ze was mager, had zoveel pijn. Ik wilde meer doen dan aan de zijlijn staan.’ ‘Zij zat in met mij, ik was vooral bezorgd om haar. Ze voelde zich verminkt, maar voor mij was ze nog altijd mooi. Die ziekte heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Het kan anders lopen. Wederzijds begrip is zo belangrijk.’

[ helpende handen ]

Evelien helpt mensen met eetstoornis Evelien Mommerency (32) heeft zelf jarenlang geworsteld met een eetstoornis. Nu helpt ze via haar ervaring anderen in het inloophuis van ANBN, de vereniging voor mensen met een eetstoornis. ‘Er is niets glamoureus aan jezelf uithongeren.’ ‘Jarenlang heeft een eetstoornis mijn leven beheerst. Het begon onschuldig: het ging niet goed met mij en ik besloot om wat minder te gaan eten en wat meer te sporten. Dat lukte goed, waardoor ik me beter voelde: ik kan wel iets, ik ben wel ergens goed in. Maar voor je het weet, ga je te ver en glijd je weg. Als buitenstaander denk je: eet toch gewoon. Maar voor mij was mijn eten controleren het enige wat ik nog had. Je kiest niet voor een eetstoornis. Er is niets glamoureus aan jezelf uithongeren.’

Ik durfde niet meer drinken ‘Op een bepaald moment was ik zo obsessief bezig met de weegschaal, dat ik zelfs niet meer durfde drinken. Ik raakte uitgedroogd en kreeg een niercrisis, wat zoveel pijn deed dat ik dacht dat ik zou doodgaan. Toen ben ik echt heel hard geschrokken. Ik besefte ineens dat het zo niet meer verder kon. Heel langzaam ben ik uit het dal geklauterd. Ik ben weer normaler beginnen eten, en heb dankzij therapie bepaalde dingen uit mijn verleden kunnen verwerken.’ ‘Ik heb heel bewust gekozen voor vrijwilligerswerk bij ANBN, de vereniging voor mensen met een eetstoornis. Ik weet nog goed hoe moeilijk ik het zelf vond om erover te praten, om aan jezelf toe te geven dat je een probleem hebt. Weten dat je hier niet alleen mee bent, neemt al een groot deel van de schaamte weg. In het inloophuis kunnen mensen komen praten met ervaringsdeskundigen zoals ik. Je kunt er gewoon binnenlopen zonder afspraak om een vraag te stellen, iets te vertellen of gewoon te luisteren.’

Verschil ‘Wij zitten daar niet als hulpverleners. We verwachten geen concrete acties van de mensen die langskomen. Ik vraag altijd of ik mezelf even kort moet voorstellen. Dat helpt, heb ik al gemerkt. De gesprekken zijn soms zwaar, maar het geeft wel voldoening. Als je ziet dat je iemand toch weer wat moed hebt kunnen geven, dan weet je dat je als vrijwilliger een verschil hebt gemaakt.’ Nele Verheye

‘Tamara verwerkt veel zelf. Ze zegt het niet altijd als ze iets nodig heeft. Ook niet toen ze ziek was. Ze is een plantrekker.’ ‘We nemen nu bewuster tijd om te genieten. Van zodra het kan, zijn we weg. De mobilhome geeft ons vrijheid. Tamara moet vaak naar het toilet, maar we gaan en staan waar we willen.’

Liefde onder druk

Heb ik recht op sociaal tarief voor telefoon, gsm of internet? Wie in aanmerking komt voor het sociaal tarief voor de vaste telefoon, gsm of internet, krijgt maandelijks maximaal 11,50 euro korting. Dit voordeel geldt voor één persoon per huishouden en voor één abonnement .

Lees ook andere verhalen in het boek Liefde onder druk van Els Put, uitgeverij Van Halewyck. Speel mee met Zoek en Win op p. 12 en win een gratis exemplaar.

Als je een leefloon krijgt, dan heb je maandelijks recht op een vermindering van maximaal 8,40 euro op het internetabonnement en van 3,10 euro op de gesprekskosten van telefoon en gsm.

Met vragen kun je terecht bij het CM-Infopunt Chronisch Zieken: Tel. 078 05 08 05 of mail naar infochronischzieken@cm.be. De dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds kan info geven over ondersteunings-mogelijkheden.

Heb je een gehoorverlies van 70 dB voor het beste oor of heb je een laryngectomie (ingreep aan stembanden of strottenhoofd) ondergaan, dan krijg je naast de maandelijkse maximale vermindering van 11,50 euro ook een eenmalige korting van 50 procent bij aansluiting

van de vaste telefoon. Dat geldt eveneens als je erkend bent als militaire oorlogsblinde. Meerderjarigen die 66 procent mindervalide zijn en personen ouder dan 65 jaar kunnen ook voor de maandelijkse korting en voor de korting bij aansluiting in aanmerking komen. Als ze voldoen aan bijkomende voorwaarden qua inkomen en gezinssamenstelling. Om het tarief te verkrijgen, dien je een aanvraag in bij je telecomaanbieder. Heb je verschillende operatoren, dan verleent alleen de operator die de gesprekken levert daarop een korting van maximaal 11,50 euro. infochronischzieken@cm.be, Tel. 078 05 08 05

[ de vraag ]

‘Er volgden drie weken chemo. Daarna bestraling. Eerst uitwendig, dan inwendig. De pijn was onbeschrijfelijk. Ik raakte zwaar verbrand. Tot mijn baarmoeder, blaas en schaamlippen. Maar ik onderging. Ik wilde beter worden. Intussen hield Jean-Paul het huishouden recht. Hij bracht me van de ene behandeling naar de andere. Ook al had hij het druk als zelfstandige. Hij was een ongelofelijke steun.’

kon worden met een stoma. Maar ik onderging opnieuw. Ik had er alles voor over om geen pijn meer te hebben.’

Lieven Van Assche

10

12

[ inbox ]

zelfstandigenpensioen voor dummy’s [ mijn CM ]

[ brief in de kijker ] Huisbezoek in rusthuis

De huisarts komt regelmatig langs bij meerdere bewoners in het rusthuis. Hij ziet wel verschillende patiënten, maar hoeft zich daarvoor niet te verplaatsen. Hoeveel moeten de bewoners daarvoor elk betalen? Wie een globaal medisch dossier (GMD) heeft bij de huisarts, betaalt minder remgeld. Telt dat ook in het rusthuis? En mag de regeling betalende derde worden toegepast? Naam en adres bij de redactie Als een huisarts op een weekdag tussen 8 en 18 uur verschillende personen bezoekt op dezelfde plaats, mag hij een prestatie met code 103434 aanrekenen. Het honorarium daarvoor bedraagt 27,80 euro. Het remgeld voor een persoon van 75 of ouder met een GMD is 6,81 euro, 1,35 euro voor wie recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming. Wie geen GMD heeft, betaalt respectievelijk 9,73 euro en 1,93 euro remgeld. Voor bewoners van een woonzorgcentrum mag de arts de regeling betalende derde toepassen. Als hij de patiënt remgeld heeft gevraagd, moet hij wel een betalingsbewijs geven.

Eenoudergezin Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip Informatie inwinnen bij de armen Oplossing

L Stuur je antwoord voor 4 maart naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Liefde onder druk’ van Els Put (kankerpatiënten en hun partners getuigen over hoe ze de ziekte en de behandeling hebben beleefd), uitg. Van Halewyck of het boek ‘Be NY 2.0’ van Patrick van Rosendaal en Robert Caplin (hoe vijftien Belgen zich aanpasten in New York), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden vier winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 1 Acteur Winnaars Anne-Marie Blancquaert (Wetteren) Myriam Decroos (Assebroek) Paul Mouton (Oostwinkel)

Wist je dat in België 1 op de 4 gezinnen in 2014 een éénoudergezin was? Alleenstaande moeders zijn de meest kwetsbare groep in de samenleving. Als kind van een alleenstaande moeder met vijf kinderen weet ik waarover ik spreek. Na een echtscheiding is de inkomensdaling voor alleenstaande moeders vaak groter dan voor alleenstaande vaders, omdat vrouwen een lager loon hebben dan hun partner. Studies tonen aan dat 24,9 procent van de vrouwen zorg uitstelt. Dat cijfer stijgt tot 44,3 procent bij eenoudergezinnen. Tweeverdieners zijn de norm in onze samenleving. De maatschappij is nog te veel gericht op koppels. Elke maatregel die per huishouden geldt snijdt dieper in de portemonnee van eenoudergezinnen dan in die van tweeverdieners. Voorspeld wordt dat tegen 2060 meer dan de helft van de gezinnen alleenstaande ouders zullen zijn. Helena Verhamme

Apotheker met dienst

Mijn echtgenote ging op consultatie bij de huisarts. Het was er druk waardoor ze lang moest wachten. Ze kreeg een voorschrift mee voor een geneesmiddel. Dat ging ik ’s avonds nog halen bij een apotheker van wacht. Onze vaste apotheker was al gesloten. Op het kasticket was een supplement van 5,16 euro aangerekend. Wie moet dat betalen? Naam en adres bekend bij de redactie Een apotheker van wacht mag een supplement aanrekenen bij aflevering van geneesmiddelen

Hoe bouw je tussen 19 en 8 uur en op zon- en feestdagen. Heb je een voorschrift van de arts voor terugbetaalbare geneesmiddelen waarop ‘dringend’ staat vermeld, betaalt de ziekteverzekering dit supplement (5,16 euro). Maar het is voor jouw rekening als je alleen niet-terugbetaalbare geneesmiddelen koopt. Dan mag de apotheker het supplement zelfs vrij bepalen.

GMD verlengen

CM promoot het globaal medisch dossier (GMD) en ik wil daar graag in meegaan. Ik doe dat trouwens al sinds de start. Maar als ik in de loop van het jaar niet bij de huisarts ben langsgegaan, wordt mijn GMD niet automatisch verlengd. Als ik gezond blijf, vervalt mijn GMD op den duur. Of moet ik naar de huisarts enkel om mijn GMD te verlengen? Als gezond persoon in een wachtzaal vol zieke mensen gaan zitten om bij een arts langs te gaan die het al druk heeft, gewoon om mijn GMD te verlengen? Liever niet! Naam en adres bekend bij de redactie

Je werkt en dan ga je met pensioen. Dat is de ruwe samenvatting van een mooie carrière. Ook zelfstandigen bouwen pensioenrechten op. Maar hoe ziet hun wettelijke pensioen eruit? Kristel Wijshof (37), verantwoordelijke voor de pensioendienst van Okra en CM, geeft tekst en uitleg. > TEKST: TOM VAN GEERTSOM

Wie heeft recht op een zelfstandigenpensioen? Kristel Wijshof: ‘Als je als zelfstandige werkt en sociale bijdragen in hoofdberoep betaalt, bouw je pensioenrechten op. Dat geldt ook voor een helper en meewerkende echtgenoot in het maxistatuut. De pensioenleeftijd ligt vandaag op 65 jaar, maar wordt stap voor stap opgetrokken naar 67 jaar tegen 2030. Vervroegd met pensioen gaan, kan alleen na een heel lange loopbaan.’

Hoe vraag je je pensioen aan? Als je in de loop van het jaar niet bij je huisarts (of een arts van dezelfde groepspraktijk) bent langsgegaan, wordt je GMD inderdaad niet automatisch verlengd. De rechten (bijvoorbeeld remgeldvermindering) blijven wel nog een jaar doorlopen. De huisarts blijft je medisch dossier ook bewaren. Ga je later bij de huisarts langs, kan hij je GMD onmiddellijk weer verlengen.

#TWEETS www.twitter.com/CMziekenfonds

Wim De Ceukelaire Mensen die onderaan de socio-economische ladder staan, leven twee jaar korter dan wie bovenaan staat.

‘Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) berekent

Infosessies ‘Denk vroeger aan later’ Als zelfstandige bereid je het best je eindeloopbaan op tijd voor. Integraal vzw organiseert tussen begin maart en eind mei op zestien locaties een inforeeks ‘Denk vroeger aan later’. Tijdens drie avondsessies geven specialisten advies en tips over het pensioen, de verkoop van een zaak, de successieplanning en veel meer. Een expert van CM geeft uitleg over de ziekteverzekering. Inschrijven kan online, CM-leden krijgen korting. www.denkvroegeraanlater.be

Laurent de Vries Bij @jacobinetv wordt gesproken over dementen en dementerenden in plaats van over mensen met dementie. Graag de mens centraal niet de ziekte.

je pensioen op?

Als je met pensioen ging op je 65ste of na een loopbaan van meer dan 45 jaar, mag je onbeperkt bijverdienen. meestal automatisch je pensioenrechten. Je hoeft geen aanvraag te doen. Wil je voor je 65ste met pensioen, dan moet je wel een aanvraag indienen. Dat kan op www.mypension.be, bij het RSVZ of in je gemeente.’

Hoe wordt het bedrag bepaald?

dus geen of een heel laag pensioen. Voor hen is er de inkomensgarantie voor ouderen, een soort leefloon voor gepensioneerden. Deze uitkering kunnen ze krijgen na een uitvoerig onderzoek naar hun bestaansmiddelen.’

Hoe kun je je pensioen aanvullen?

‘Het bedrag hangt af van het ‘Veel zelfstandigen sparen voor aantal gewerkte jaren en gelijkeen gewoon of een sociaal vrij gestelde periodes van inactiviaanvullend pensioen. De premies teit. Er wordt ook gekeken naar die je daarvoor betaalt, kun je afje netto-beroepsinkomsten en je trekken als beroepskost. Daargezinssamenstelling. Indien no- Kristel Wijshof: ‘Ook een naast kunnen zelfstandigen die dig wordt het bedrag aangevuld meewerkende echtgenoot eigenaar zijn van een vennoottot het minimumpensioen. Na bouwt een pensioen op.’ schap een formule kiezen waarbij een volledige loopbaan van 45 de vennootschap de premie bejaar is dat 17 525,37 euro per jaar voor een taalt. Informeer je bij je sociaal verzekeringsgezin, 14 024,72 euro voor alleenstaanden of fonds om de mogelijkheden te bekijken.’ 13 804,22 euro voor het overlevingspensioen.’

Kan iedereen rekenen op minstens dat minimumpensioen? ‘Om recht te hebben op een minimumpensioen, moet je een loopbaan van minstens 30 jaar kunnen bewijzen. Het bedrag wordt aangepast aan het aantal gewerkte jaren. Wie 30 jaar werkte, maakt aanspraak op 30/45ste van het minimumpensioen. Sommige mensen hebben

Mag je nog bijverdienen na je pensioen?

‘Dat mag zeker. Als je met pensioen ging op je 65ste of na een loopbaan van meer dan 45 jaar, mag je onbeperkt bijverdienen. In andere gevallen zijn er wel beperkingen.’ Meer info bij de CM-pensioendienst van je regio of secretariaat@okra.be.

Madeira - Culturele ontdekkingstocht Zin om dit exotische eiland te verkennen terwijl de bloemen volop in bloei staan? Ontdek dan samen met Intersoc Madeira tijdens de maanden mei en juni. Naast deze bloemenpracht staat het eiland ook bekend om zijn weelderige plantengroei, barre hoogvlaktes en woeste bergpieken.

Pieter Baas Zowel op zaterdag als zondag opstaan om 9.30 uur zonder wekker. Tournée Minérale laat zich al voelen.

Je logeert in een viersterrenhotel in de hoofdstad Funchal, de perfecte uitvalsbasis voor deze vakantie.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar lezersbrieven@cm.be - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

Periode en prijs in volpension: Ma 08/05 - ma 15/05: 1 428 euro, 182 euro toeslag single Ma 22/05 - ma 29/05, ma 29/05 - ma 05/06 en ma 05/06 - ma 12/06: 1 351 euro, 182 euro toeslag single

... nieuwe exotische bestemmingen ontdekken

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

13

16

[ uitsmijter ] Hannelore heeft muco en beklom de Andes

‘Mijn ziekte houdt me niet tegen’ De Muco Ecuador Expeditie, dat is bergtoppen bedwingen boven de 5 000 meter. Je zou het voor minder een uitdaging noemen. Mucoviscidose hield Hannelore Penez (29) niet tegen. ‘Zo’n uitdaging is zelfs goed voor mijn gezondheid.’ > TEKST: ANNELEEN VERMEIRE > FOTO: LIEVEN VAN ASSCHE

D

e jetlag zit nog vers in haar kleren. De reistas ligt als herinnering in de woonkamer. Samen met negen andere mucopatiënten en evenveel begeleiders bedwong Hannelore Penez de toppen van de Andes in Ecuador, tot boven de 5 000 meter. ‘Ook met muco kun je een normaal leven leiden, met beweging als succesfactor voor een betere levenskwaliteit. Ik heb mezelf overtroffen.’ Hoe blik je terug op de expeditie? Hannelore Penez: ‘Het was een prachtige, intense reis. Fysiek heeft het veel gevraagd. Ik had hoogteziekte. En ik ben vlak voor vertrek ziek geweest. Na de eerste tocht was ik bekaf. Dat begint goed, dacht ik. Ik was nerveus voor wat zou komen. Ik heb vaak rust genomen. En ik kreeg soms tot zes uur therapie per dag. Zo kon ik zoveel mogelijk meedoen. Ook emotioneel was het stevig. Het was doorbijten. Ik heb veel gepraat met de andere deelnemers. Die gesprekken gingen diep. Hoe staan we in het leven? Hoe ervaren we de reis? Zo konden we ventileren. Want een knuffel geven als iemand het moeilijk had, kon niet.’ Waarom niet? ‘Bij mucoviscidose blokkeert taai slijm de longen en de spijsvertering. Dat maakt je vatbaar voor bacteriën. Elke patiënt heeft andere bacteriën. We kunnen elkaar besmetten. Een boterham aan elkaar doorgeven, een knuffel op een moeilijk moment, dat gaat niet. Je wil er als groep zijn voor elkaar, maar dat was niet evident. We moesten op een andere manier werken aan het groepsgevoel. Mensen zonder

muco kunnen ons minder snel besmetten. In Ecuador hadden we daarom elk een buddy. Ons aanspreekpunt met wie we een kamer deelden en tijdens de tochten op konden terugvallen.’ Waarom wilde je mee op expeditie? ‘Ik hou van de natuur en avontuurlijke reizen. Tijdens mijn eerste trektocht in Zuid-Afrika sliepen we in lodges. Zo’n reis vergt veel planning als je muco hebt. De lodges moesten elektriciteit hebben zodat ik mijn medicatie kon inhaleren. Bij de Muco Ecuador Expeditie was alles georganiseerd, er waren dokters, verpleegkundigen en kinesisten. De vulkanen die we beklommen, waren hoger dan 5 000 meter. Zonder hulp zou ik dat niet durven. Met dit initiatief konden we tonen wat we wèl kunnen. Dat bewegen ons deugd doet. De expeditie was een initiatief van MEE naar de top! vzw met steun van UZ Leuven. Zo konden we nagaan hoe ons lichaam met inspanningen omgaat en hoe mucopatiënten voordeel kunnen halen uit sport en beweging.’ Dat vergt toch wat voorbereiding? ‘Die duurde enkele maanden. We kregen een trainingsschema om te joggen. Ik ging ook wekelijks zwemmen. Muco gaat met ups en downs. Ik moest in het najaar drie weken naar het ziekenhuis. Nadien moest ik weer van voor af aan beginnen. We trainden ook geregeld samen. In de Ardennen of in een zwembad om controle te krijgen over onze ademhaling. Sommige momenten heb ik gemist door ziekte. Net voor de afreis ben ik ook ziek geworden. Ik had schrik, maar ik heb mezelf overtroffen.’

Hannelore Penez: ‘Met de expeditie konden we tonen wat wèl gaat, ook met muco.’

Welk moment zal je niet snel vergeten? ‘Ik heb mijn grenzen verlegd. Zo ben ik blijven doorgaan ondanks het gure weer en het steile parcours op onze voorlaatste tocht. Ik kreeg amper zuurstof door de wind, ik moest mezelf kalmeren. Maar ik heb de klik kunnen maken om verder te gaan. Ik wist dat ik de allerhoogste top, die van de Cayambe, niet zou kunnen doen. Die voorlaatste bergtocht tot 5 150 meter wou ik dus wel uitwandelen. De Cayambe heb ik niet gehaald, maar ik ben wel tot het plateau op 300 meter van de top geraakt. We hebben in het holst van de nacht gewandeld. Ik zag niets, ik kon enkel stappen. Bij zonsopgang waren we boven. De zon boven de wolken en het gevoel na die topprestatie, onbeschrijfelijk.’ Heb je dezelfde dromen als leeftijdsgenoten? ‘Bij de diagnose was ik 1 jaar. Ik besteed elke dag tweeënhalf uur aan therapie: medicatie inhaleren en ademhalingskine. Ik ben dat gewoon. Verder kan ik doen wat ik wil. Maar ik moet er steeds over nadenken. Er tussenuit knijpen vergt planning, de dagelijkse therapie tijd. Het ene moment jog ik vlot, het andere puf ik bij elke trede van de trap. Nieuwe stappen, zoals werken of alleen gaan wonen, vragen veel. Dan moet ik voor mezelf zorgen en zien dat ik de behandeling en het huishouden rond krijg. Ook als ik me niet goed voel. Maar die dingen houden me niet tegen. We hebben net een huis gekocht. Wie weet komen er ooit kindjes. Bij elke nieuwe stap moeten we afwegingen maken. Hoe gaan we het aanpakken? Is het haalbaar? Maar ik blijf dromen. Soms wil ik eens onbezonnen plannen maken of lang op café hangen zonder aan de behandeling te denken. Maar het is zo. Nu wil ik reizen en ons huis afwerken. De rest zien we wel.’