Na tej stronie używamy plików cookie Google, by móc świadczyć Ci usługi, personalizować reklamy i analizować ruch. Informacje o tym, jak korzystasz z tej strony, są udostępniane Google. Korzystając z niej, zgadzasz się na to. DO WIEDZ SI Ę WI ĘCEJ
R O ZUMIEM
REL ACJ E PRZ EWODNIK PORADNIK RÓŻNE L IT ERAT URA GÓRSKA Z DJ ĘCIA I M IEJ SCA KONTAKT I WSPÓŁ PRACA O MNIE POM OCNI Z WYBORU
niedziela, 9 lipca 2017
G Ó R Y S Ą N I E B E Z P I E CZ N E - C O T O W Ł A Ś C I W I E Z N A CZY ?
O groz ie gór s poro s ię s ły s z y . "Góry to nie prz elewk i", ""góry ty lk o dla roz waż ny c h" no i oc z y wiś c ie jes z c z e to, ż e "do gór trz eba m ieć POKORĘ!!!!!11111"
(Mó j p rz e ś mie wc z y t o n wy n ik a z o k ro p n e g o wy ś wie c h t a n ia t y c h s łó w - p a d a ją b o wie m z a ws z e , w ilo ś c i n ie p rz e b ra n e j, p o d k a ż d y m a rt y k u łe m o wy p a d k u g ó rs k im. I n ib y n ie ma w n ic h n ic k ła mliwe g o - b o t a k , p o k o ra w g ó ra c h t o w s u mie p rz y d a t n a c e c h a i n a p e wn o n ie z a s z k o d z i k ie ro wa ć s ię t y m z d a n ie m. A le wra z z t y mi s ło wa mi p ły n ie n ie s t e t y n ie s p ra wie d liwy z a rz u t , ja k o b y o s o b a , k t ó re j s ię wy p a d e k p rz y d a rz y ł, p o k o ry n ie mia ła . O c z y m o c z y wiś c ie k o me n t u ją c y z wy k le n ie ma ją b la d e g o p o ję c ia . . . A t o ju ż je s t n ie w p o rz ą d k u . Wy p a d k i z d a rz a ją s ię n a jp o k o rn ie js z y m. Wy p a d k i s ię p o p ro s t u z d a rz a ją - ja k t o wy p a d k i - k a ż d e mu . B rz y d z ę s ię o b ra ż a n ie m ic h o f ia r. A k o me n t a rz p o d in f o rma c ją o c z y je jś ś mie rc i, b rz mią c y " d o g ó r t rz e b a mie ć p o k o rę " - je s t n ic z y m in n y m ja k o b ra ż a n ie m o f ia ry . )
Góry s ą terenem prz y s parz ając y m wielu z agroż eń i wy m agają odpowiedz ialnego podejś c ia. I to nie ty lk o s z lak i s ły nąc e z trudnoś c i i m roc z ny c h s taty s ty k , ale w ogóle, c ałe góry . Dlac z ego z atem góry s ą niebez piec z ne? Ano dlatego:
Niebezpieczeństwo nr 1: Przepaście To, c o prz y c hodz i na m y ś l, jak o pierws z e s k ojarz enie z z agroż eniam i gór, to fak t, ż e w górac h m oż na s paś ć . A jak s paś ć , to pewnie w jak ąś prz epaś ć . Tak a wz orc owa prz epaś ć jes t na prz y k ład na Giewonc ie podc hodz is z do k rawędz i, a z a nią już nic , ty lk o duuuuuż o powietrz a. Tak i balk on na wież owc u, ty lk o bez barierk i. To, ż e z c z egoś tak iego m oż na z lec ieć , jes t doś ć oc z y wis te. Więk s z oś ć s z lak ów wiedz ie jednak terenem nie otoc z ony m aż tak ą lufą. Najc z ęś c iej obok ś c ież k i opada z boc z e. Strom o, bo s trom o, ale opada, a nie ury wa s ię. Cz as em nawet nie jes t s k alis te, ty lk o z ielone, trawias te, jedy nie troc hę poprz eplatane k am ieniam i. I tu już wy obraź nia nie podpowiada z agroż enia w s pos ób tak oc z y wis ty , jak nad k rawędz ią. A powinna, bo jes t ono właś c iwie tak ie s am o. Upadk i górs k ie z wie s ię "lotam i" i to pogłębia jes z c z e s k ojarz enia, ż e jak k toś s padł, to z nac z y , ż e lec iał, lec iał, lec iał, aż nie plas nął o podłoż e. Ows z em , by wa i tak . Zwy k le jednak lot w górac h, to od poc z ątk u turlanie s ię. Turlanie jednak niek ontrolowane i c oraz s z y bs z e, c z as em bardz iej k oz iołk owanie niż turlanie, po wy bois ty m terenie, c z as em najeż ony m s k ałam i, c z as em prz ez k olejne wy s ok ie progi i wiele wieeelee m etrów. A do tego niepotrz ebna jes t s pek tak ularna lufa.
N i e za w sze p rze p a ść j e st ta k o czyw i sta ... (to a ku ra t p o za -szl a k, d ro g a n a C u b ryn ę )
I to też nie jes t tak , ż e ż eby tak s ię z ac z ąć turlać , to trz eba by ć jak ąś s tras z ną łam agą, w dodatk u poz bawioną pok ory . Nie. To wy s tarc z y s ię potk nąć , s trac ić równowagę na luź ny m k am ieniu, k tóry c h prz ec ież nie brak uje, wy s tarc z y , ż e s ię w głowie z ak ręc i od upału. I s ruuu... I tak ie loty z darz ają s ię nawet po z ielony c h z boc z ac h Tatr Zac hodnic h.
Jak się ustrzec? Os troż noś ć , uważ noś ć , c z ujnoś ć . Wz m oż ona, nigdy nie us y piając a. Oc z y wiś c ie s tuproc entowego bez piec z eńs twa nawet ona nie z apewni, z aws z e bowiem m oż e z darz y ć s ię c oś nies podz iewanego, c z ego prz ewidz ieć i us trz ec s ię nie s pos ób - na prz y k ład z góry będz ie lec iał na Ciebie inny tury s ta. Ale to nie z walnia z m y ś lenia i c z uwania. Prz y ok az ji BloGÓRs fery z apy tałam z nanego taternik a, Andrz eja M arc is z a, c z y nie boi s ię tego, c o robi w górac h. Odpowiedz iał m niej więc ej: "Nigdy , nawet na c hwilę, będąc w górac h nie z apom niałem o ty m , gdz ie jes tem . M oż e dlatego nigdy w górac h nic m i s ię nie s tało. Za to s padłem z włas nego dac hu, c o wy dawało s ię niem oż liwe". Andrz ej prz y jec hał do nas z nogą w gips ie po z łam aniu pięty , podc z as rem ontu dac hu... To jes t trudne, tak c ały c z as m y ś leć o z agroż eniac h. Bo ty le pięk ny c h widok ów dook oła, bo pogaduc hy i ż arty z towarz y s twem , bo m oż e by tak z djęc ie z robić , bo m y ś li uc iek ają już na s z c z y t albo do z im nego piwa lub c iepłego s c hronis k a - w z ależ noś c i od pory rok u. M nie s am ej duż o raz y z darz ało s ię łapać na ty m , ż e nie uważ am , ż e nie m y ś lę o ty m , gdz ie jes tem i o m oż liwy c h k ons ek wenc jac h ewentualnego upadk u w tak im terenie. W ty m dwuk rotnie - prz y bliż ając s ię już c ałk iem niebez piec z nie do podłoż a. Więc tak , to jes t c holernie trudne, z ac hować nieus tając ą c z ujnoś ć . Ale potrz ebne. Coraz popularniejs z y m s pos obem z abez piec z ania s ię prz ed upadk iem w Tatrac h jes t autoas ek urac ja (wy k orz y s ty wana trady c y jnie na drogac h ty pu v ia ferrata, np. w Dolom itac h). Polega ona na wy pos aż eniu s ię w uprz ąż ws pinac z k ową oraz s pec jalną lonż ę z abs orberem . Lonż ę tę prz y m oc owuje s ię do uprz ęż y , a z drugiej s trony , dwom a k arabink am i - np. do łańc uc ha. Karabink i s ą dwa, dla z więk s z enia bez piec z eńs twa - dz ięk i tem u, z aws z e poz os taje s ię wpięty m prz y najm niej jedny m k arabink iem (c hodz i o m om ent prz epinania pom iędz y k olejny m i łańc uc ham i, c z y na prawdz iwy c h v ia ferratac h - odc ink am i s talowej liny ). Abs orber energii to elem ent lonż y , k tóry m a z a z adanie...nigdy nie z gadniec ie! Abs orbować energię. :) Energię ewentualnego upadk u. Prawidłowe z as tos owanie prawidłowej lonż y (prawdz iwej lonż y do v ia ferrat!) z nac z ąc o z więk s z a s z ans e wy jś c ia c ało z lotu - bo z am ias t lec ieć (c z y też turlać s ię/k oz iołk ować ) do pods tawy z boc z a, z atrz y m am y s ię w k tóry m ś m om enc ie na lonż y . Abs orber (k tóry z wy k le jes t pak ietem z s z y ty c h taś m , z s z y c ia te roz ry wają s ię podc z as wy ham owy wania upadk u) z aś s prawi, ż e s z arpnięc ie powinno by ć z noś ne dla nas z ego k ręgos łupa. Tak s ię s k łada, ż e m am w dom u lonż ę do v ia ferrat, to py k łam parę z djęć poglądowy c h.
L o n ża w ca ł o ści . Z me tka mi b o ... n a b ył a m j ą ki e d yś o ka zyj n i e , n i g d y n i e u żył a m, a n a w yp a d e k, g d yb ym zd e cyd o w a ł a si ę sp rze d a ć, zo sta w i a m me tki j a ko g w a ra n cj ę , że n ó w ka n i e śmi g a n a :). "U ch o " za p o mo cą któ re g o p rzymo co w u j e si ę l o n żę d o u p rzę ży, a b so rb e r (to cza rn e g ru b e ), d w i e e l a styczn e ta śmy za ko ń czo n e ka ra b i n ka mi .
Ka ra b i n e k w tym ko n kre tn ym mo d e l u l o n ży sa m si ę n i e o tw o rzy. Ab y g o o d b l o ko w a ć, n a ci ska m ca ł ą d ł o n i ą sre b rn ą b l o ka d ę , d zi ę ki te mu mo g ę kci u ki e m o tw o rzyć ka ra b i n e k.
Wn ę trze a b so rb e ra - zw i n i ę ta i zszyta ta śma . D zi ę ki te mu , że ta śmy p ro w a d zą ce d o ka ra b i n kó w są p rze szyte g u mką , są e l a styczn e i n i e p l ą czą si ę p o d n o g a mi .
Uż y wanie lonż y jes t generalnie s pok o, ale m a trz y s łabe punk ty :
- po pierws z e - tatrz ańs k ie s z lak i nie s ą w pełni prz y s tos owane do uż y wania autoas ek urac ji, głównie pod ty m wz ględem , ż e łańc uc hy gdz ieniegdz ie s ą, a gdz ieniegdz ie ic h nie m a, a - oc z y wiś c ie wpinać s ię m oż na ty lk o w te łańc uc hy , k tóre SĄ, bo w te, k tóry c h nie m a, by łoby rac z ej trudno. A z atem jeś li k toś wy biera s ię np. na Orlą Perć z z am y s łem , ż e prz ejdz ie ją z uż y c iem lonż y , to m oż e s ię z dz iwić , gdy na s porej c z ęś c i tras y (wc ale niełatwej i nie poz bawionej ek s poz y c ji) nie będz ie m iał do c z ego s ię prz y piąć . - po drugie - autoas ek urac ja os łabia c z ujnoś ć , będąc prz y pięty m i, m am y więk s z e wraż enie nieś m iertelnoś c i, bo "nawet jak z ac z nę lec ieć , to z atrz y m am s ię na lonż y ", ty m c z as em ... lepiej jes t jednak nie latać , nawet z lonż ą. Nigdy nie wiem y , jak będz ie prz ebiegał nas z upadek , c z y po drodz e o c oś nie z ahac z y m y , jak długi będz ie w rz ec z y wis toś c i lot - bo to z ależ y w duż ej m ierz e od tego, jak wy s ok o wy s z liś m y ponad os tatnią k otwę (to na niej z atrz y m ają s ię k arabink i, a dopiero potem z ac z niem y z atrz y m y wać s ię m y ), c z y abs orber s pełni s woje z adanie tak jak powinien, c z y upadając nie s trąc im y k ogoś innego... Wiele os ób podk reś la, ż e dla nic h uż y wanie lonż y to by ło "plus s to do ps y c hik i". No właś nie... Tak , jak by lonż a gwarantowała abs olutne bez piec z eńs two. Nie robi tego. Prawidłowo uż y wając prawidłowej lonż y , na prz y s tos owany m do tego s z lak u, jes teś m y bez piec z niejs i, ale nie w s tu proc entac h bez piec z ni. Os troż noś ć lepiej z ac hować . - po trz ec ie - tatrz ańs k ie DIY, c z y li m oż e jednak ... nie róbc ie tego w dom u. Prawidłowa lonż a do v ia ferrat, to lonż a do tego c elu wy produk owana - z odpowiednic h taś m , pos iadając a abs orber i dwa k arabink i. We ws pinac z c e, ows z em , s tos uje s ię inny , pros ts z y rodz aj lonż , ale s ą to lonż e, na k tóry c h nik t nie z am ierz a latać (!). Lonż a uż y wana prz ez ws pinac z y i s am odz ielnie m ontowana z pojedy nc z ej taś m y , bez abs orbera, m a z abez piec z y ć prz ed s padnięc iem z e s tanowis k a. Ws pinac z s toi, lonż ą z taś m y jes t wpięty do s tanowis k a, a jeś li s ię prz ewróc i lub z ac z nie z s uwać , to s z arpnięc ia prawie nie będz ie, bo jes t wpięty niem al na s z ty wno (c z as em wręc z wis i na lonż y ).
N a tym zd j ę ci u j e ste m w p i ę ta d o sta n o w i ska l o n żą z ta śmy. Ta śma j e st l e kko n a p i ę ta , n i e w i szę n a n i e j , sto j ę d o ść d a l e ko o d sta n u (cza se m n a sta n o w i sku si ę w i si , to te ż n o rma l n e ) w p rzyp a d ku , g d yb ym za czę ł a si ę zsu w a ć, n i e b ył o b y sza rp n i ę ci a , a l b o b ył o b y n i e w i e l ki e , g d yb ym p o d e szł a b l i że j sta n u . N a to mi a st n i e w o l n o mi w ta ki e j sytu a cj i w yj ść p o n a d sta n o w i sko , n p . u si ą ść n a ka mi e n i u w yże j , b o g d yb ym sta mtą d sp a d ł a , sza rp n i ę ci e mo g ł o b y ze rw a ć ta śmę , a l b o mó j krę g o sł u p . (Ba rte k j e st p rzya se ku ro w a n y w yb l i n ką z l i n y)
Co innego, gdy s ię idz ie, wy c hodz i s ię ponad punk t wpięc ia (k tóry m w prz y padk u łańc uc ha jes t k otwa, bo to na niej s ię z atrz y m am y ). Na Orlej Perc i s am odz ielnie z m ontowana lonż a z taś m y nie s tanowi ż adnego z abez piec z enia! Po pierws z e - prz y dy nam ic z ny m obc iąż eniu m oż e pęk nąć . Po drugie - jeś li jak im ś c udem nie pęk nie, to z łam ie k ręgos łup. Sam odz ielnie wy k onaną lonż ą, bez abs orbera energii, m oż na s ię c o najwy ż ej wpiąć na c hwilę, ż eby bez piec z nie odpoc z ąć . Porus z ać s ię z nią nie należ y . Chc es z c hodz ić z lonż ą - k up s obie lonż ę do v ia ferrat. (Warto w ty m tem ac ie poc z y tać o ws półc z y nnik u odpadnięc ia).
Poz os taje jes z c z e wątek as ek urac ji partners k iej, c z y li liny . Dla wielu os ób lina = profes jonaliz m i bez piec z eńs two. "M ac ie linę, a to ja um y wam rąc z k i, jes teś c ie bez piec z ni, m ogę s ię od was ty lk o uc z y ć ". Ty m c z as em to nie jes t tak , ż e jak dwie os oby s ię z wiąż ą parom a m etram i liny , to już s ą bez piec z ne. Wręc z prz ec iwnie - nieum iejętne uż y wanie liny m oż e podwoić z agroż enie, ponieważ błędy partnerów będą wpły wać na nic h nawz ajem . Żeby uż y wać as ek urac ji liną, pojęc ie o niej trz eba m ieć już doś ć s pore, wiedz ieć , c o to s tanowis k o, c o to prz elot, c o to as ek urac ja włas na i c z ego s ię do niej uż y wa. W inny m prz y padk u, k rz y wda m oż e dotk nąć dwóc h os ób z am ias t jednej. Tek s t o ty m , jak z ac z ąć s ię ws pinaćTUTAJ . Natom ias t z abez piec z eniem warty m polec enia k aż dem u jes t k as k . Kas k ws pinac z k owy uś c iś lijm y , nie rowerowy c z y budowlany . Odpowiednio z ałoż ony k as k m oż e nie wy ratuje z k aż dej s y tuac ji, ale z nac z ąc o z więk s z y s z ans e prz eż y c ia upadk u, jak i oberwania k am ulc em lec ąc y m z góry .
Niebezpieczeństwo nr 2: Nierówność terenu Tam , gdz ie wy s ok o, s trom o i lufa dook oła, fak t, ż e pod nogam i wy boiś c ie, nierówno, a c z as em droga s taje dęba i trz eba s ię ws pom agać ręk am i w jej prz ec hodz eniu, wpły wa dodatk owo na m oż liwoś ć pofrunięc ia. Ale nierównoś ć terenu m oż e s prawić problem y też na niż ej położ ony c h tras ac h.
Szl a k n a Prze ł ę cz p o d C h ł o p ki e m, tu j e szcze sch o d ki , d a l e j j e st g o rze j . Op i s szl a ku d o zn a l e zi e n i a w za kł a d ce "p rze w o d n i k".
Tatrz ańs k ie s z lak i s ą doś ć z adbane, z dec y dowanie dalek o im do prz edz ierania s ię prz ez dz ic z . Nie s ą to jednak wy godne c hodnik i - nawet s z os a do M ors k iego Ok a w k tóry m ś m om enc ie s ię k ońc z y i trz eba pruć po k oc ic h łbac h ;). Zaz wy c z aj pok ony wanie s z lak ów w Tatrac h wiąż e s ię z c hodz eniem po k am ieniac h, k tóre s ą jak to k am ienie m ają w z wy c z aju - w nieregularny c h k s z tałtac h. By wają też luź ne - c z as em s z lak biegnie prz ez c ałe s k upis k o luź ny c h k am ieni, k tóre rus z ają s ię pod butam i i potrafią prz y gwoź dz ić s topę, albo wy jec hać s pod nóg i wy m us ić lądowanie na c z terec h literac h. A c z as em k orz enie k os ówk i ni s tąd ni z owąd
wy s tają na ś c ież c e, a te z k olei lubią by ć ś lis k ie.
Ka myyyyyyczki i i i i , d u u u u żo l u źn ych ka myczkó w p o d R o h a tką . Ta k, n i mi w i e d zi e szl a k. Op i s d o zn a l e zi e n i a w za kł a d ce "p rze w o d n i k".
M oż e s ię z atem z darz y ć , ż e nóż k a k rz y wo s tanie. M oż e s ię z darz y ć i tak , ż e z a nóż k ą s k rz y wi s ię c ałe c iało. I ż e potłuc z e, s k ręc i, z łam ie, pok alec z y s ię to i owo. A m oż e s ię z darz y ć , ż e c z łowiek ry pnie z upełnie bez władnie i rąbnie głową o k am ień i om al nie um rz e. Na pros tej, banalnie łatwej ś c ież c e. Nie ty lk o m oż e s ię z darz y ć , ale s ię z darz a (m am Cz y telnic z k ę, k tóra c oś tak iego prz eż y ła).
Jak się ustrzec? Na pewno nie z as z k odz i prz em ierz ać s z lak i w butac h odpowiednic h do trek k ingu, c hoć i one pełni bez piec z eńs twa nie z agwarantują. Os troż noś ć też s ię z aws z e prz y da. :) Kas k też c z as em pewnie by nie z as z k odz ił, no ale nie os z uk ujm y s ię, nik t nie będz ie c hodz ił w k as k u po dolinny c h ś c ież k ac h...
Niebezpieczeństwo nr 3: Pogoda Zac z nijm y od tego, ż e pogoda, jak i warunk i panując e na tatrz ańs k ic h s z lak ac h, m ogą z nac z nie odbiegać od tego, c o s ię w tej s am ej c hwili dz ieje w Zak opanem i inny c h ok olic z ny c h m iejs c owoś c iac h, nie m ówiąc o res z c ie Pols k i. To z nac z y : w Zak opanem m oż e by ć pogodnie i s łonec z nie, a w górac h w ty m s am y m c z as ie c hłodno, c hm urno, m gliś c ie i des z c z owo. By wa też na odwrót, z włas z c z a z im ą, gdy z jawis k o inwers ji s prawia, ż e c hm ury s powijają c ałe Podhale, a położ one powy ż ej półtora ty s iąc a m etrów s z lak i z alane s ą s łońc em (wy gląda to TAK). Cz ęś c iej jednak m am y do c z y nienia z tą pierws z ą s y tuac ją, a więc w m ieś c ie pięk nie, w górac h k is z k a. Lipiec w Tatrac h ;) :
rudazwyboru.pl
A cza se m j e st z ko l e i sta n o w czo za g o rą co ...
Pogoda prz ek łada s ię poniek ąd na s tan s z lak ów - m ogą by ć m ok re (c z as em z upełnie z alane), oberwane, z ablok owane np. powalony m i drz ewam i, oblodz one, z as y pane ś niegiem , c z ego nie da s ię s twierdz ić , z erk ając na Tatry z pers pek ty wy Krupówek (no, poz a ś niegiem w duż y c h iloś c iac h, k tóry widać z dalek a, pojedy nc z y c h płatów jednak nie widać ). Kolejna c ec ha tatrz ańs k iej pogody to ta, ż e franc a lubi by ć z m ienna. Niebo nad Tatram i c z as em by wa z dec y dowane i albo c ały dz ień s k ąpi c hoć jednej c hm urk i, k tóra uc hroniłaby prz ed ż arem , albo betonuje s ię na ty dz ień jedną wielk ą c hm urą. Zwy k le jednak jes t dy nam ic z ne: to pos tras z y k łębowis k iem c hm ur, to z upełnie s ię roz wieje, ods łaniając nagle, uk ry te wc z eś niej hory z onty , to prz y praż y s łońc em , to z ros i k rótk otrwałą m ż awk ą, prz y wieje m głę, z dawałoby s ię z nik ąd, albo uform uje tuż nad nas z y m i głowam i pas k udną burz ę. Ta m nogoś ć z jawis k pogodowy c h, jak ie m oż em y napotk ać w Tatrac h w c iągu k ilk u godz in, nies ie z a s obą
s poro z agroż eń: - burz e to oc z y wis te niebez piec z eńs two poraż enia piorunem - utrz y m ując a s ię długo pięk na pogoda nies ie z a s obą ry z y k o poparz eń i udarów s łonec z ny c h (jak też ps ując y c h s ię w plec ak u k anapek ) - nagłe oc hłodz enie, c z y des z c z , jak i prz eby wanie prz ez k ilk a godz in w drobny m des z c z u lub s ilny m wietrz e, w prz y padk u brak u c iepły c h/wodoodporny c h ubrań, s powodować m oż e poważ ne wy c hłodz enie, a c o z a ty m idz ie os łabienie organiz m u - m gła powoduje ry z y k o utrac enia orientac ji w terenie oraz pobłądz eń - pok ry wa ś nież na c z y lodowa to oc z y wis te z agroż enie poś liz gnięc iam i, dlatego z im ą c z ęs to niez będne jes t uż y wanie rak ów i c z ek ana - oblodz enie c z y niewielk i opad ś niegu, m ogą z darz ać s ię nawet w ś rodk u lata, z alegają również płaty s tarego ś niegu - ry z y k o poś liz gnięc ia - ś wież y , głębok i ś nieg, m oż e uniem oż liwić porus z anie s ię
Jak się ustrzec? Każ doraz owo prz ed wy jś c iem w góry , s prawdz ać prognoz ę pogody (prz y k ładowe portale: pogoda.topr.pl, m eteo.pl , m ountain-forec as t.c om , y r.no , prz y datny jes t też profil na fac ebook 'u "pols k ie góry"). Dobrz e prz y ty m pam iętać , ż e róż ne portale, k orz y s tając e z róż ny c h m odeli, podawać m ogą róż ne prognoz y ... Do pogodowy c h prz epowiedni z aws z e warto z ac hować doz ę dy s tans u i nieufnoś c i, z włas z c z a, jeś li prognoz y róż nią s ię m iędz y s obą. Bardz o waż ne jes t m onitorowanie warunk ów panując y c h na górs k ic h s z lak ac h. Duż e pojęc ie o nic h daje już z erk nięc ie na k am ery TOPR-u (link TUTAJ , a na TEJ s tronie m oż na prz ejrz eć też warunk i panując e w os tatnic h godz inac h, c z y nawet dniac h). J eś li jes teś uż y tk ownik iem fac ebook 'a, wy s z uk aj na nim k ilk a grup tatrz ańs k ic h i dołąc z do nic h - m nós two ludz i c odz iennie wrz uc a na nie z djęc ia z e s woic h wy c iec z ek . Na FB funk c jonuje też profil Ak tualne warunk i w górac h, na k tóry m adm inis tratork a um ies z c z a nades łane prz ez ludz i ak tualne z djęc ia i inform ac je (warto nie ty lk o obs erwować , ale też pods y łać włas ne). O panując y c h na s z lak ac h warunk ac h i z wiąz any c h z nim i z agroż eniac h, k om unik uje w s pec jalny m raporc ie Tatrz ańs k i Park Narodowy na s wojej s tronie w z ak ładc e "z wiedz aj". Bądź gotowy na ws z y s tk o. Nawet jeś li prognoz y s prz y jają Twoim m arz eniom o s łonec z nej wy c iec z c e, m iej z e s obą c oś , c o oc hroni Cię prz ed c hłodem , wiatrem i des z c z em . Nawet jeś li prz ez c ały dz ień m a by ć poc hm urno - prz elej do m ałej butelec z k i odrobinę k rem u z filtrem i weź z e s obą. J eś li wiele prognoz prz ewiduje burz e, lepiej odpuś ć wy c hodz enie na s z lak . Nie ws z y s tk ie burz e jednak da s ię prz ewidz ieć . Zwłas z c z a w gorąc e dni, burz e pows tają w wy nik u z jawis k a k onwek c ji i c z as em s tanowią obowiąz k owy m oc ny ak c ent na k oniec dus z nego popołudnia. Nie z aws z e z dąż y m y prz ed nim i uc iec lub s ię s c hronić . Aby wiedz ieć , jak z ac hować s ię w c z as ie burz y , m inim aliz ując ry z y k o z os tania poraż ony m prz ez piorun, obejrz y j TEN m ateriał. Zim ą należ y m ieć z e s obą wy pos aż enie i s prz ęt niez będny do tury s ty k i z im owej (oraz um ieć go uż y wać ). Tek s t o tatrz ańs k iej z im ie dla baaaaaardz o poc z ątk ując y c h TUTAJ .
Niebezpieczeństwo nr 4: Pobłądzenia Wprawdz ie, jeś li porus z am y s ię s z lak iem , z włas z c z a latem , pobłądz enie nam groz ić nie powinno. Sz lak i s ą z wy k le nieź le oz nac z one, ponadto ułoż one i wy deptane, a więc odróż niają s ię od otoc z enia. Tu i ówdz ie wis i łańc uc h, k tóry też potwierdz a, ż e jes teś m y na s z lak u, no i prawie z aws z e prz em ies z c z a s ię nim i m as a ludz i. A jednak , wbrew poz orom , z e s z lak u nie tak trudno jes t niec hc ąc y z ejś ć . Zdarz a s ię, ż e od s z lak ów odbijają ś c ież k i, k tóre s z lak am i nie s ą. M ogą to by ć ś c ież k i taternic k ie, prowadz ąc e pod ś c iany , m ogą to by ć dróż k i wy deptane prz ez k oz ic e, a m ogą to by ć trak ty k ońc z ąc e s ię us tronny m i m iejs c am i, najeż ony m i od c hus tec z ek higienic z ny c h. Albo z wy k łe ś lepe z aułk i, w k tóre z agalopowało s ię tak wielu tury s tów, ż e aż wy deptała s ię ś c ież k a.
Szl a k p rze z Ko zi ą Prze ł ę cz, ze j ści e n a stro n ę D o l i n y Pi ę ci u Sta w ó w i żl e b , w któ ry b a rd zo w i e l e o só b n i e ch cą cy si ę p a ku j e
By wa i tak , ż e s z lak wiedz ie pros to jak s trz ała, po c z y m nagle s k ręc a. Tak nagle, ż e m oż na fak t jego s k ręc enia prz eoc z y ć i pruć dalej prz ed s iebie. No i jes z c z e jes t m gła, k tóra m oż e s prawić , ż e ś c ież k a z nik nie nam z oc z u, jes t z apadając y z m rok , jes t uc iek anie prz ed des z c z em i wiele inny c h s tres ując y c h ok olic z noś c i, k tóre m ogą s prawić , ż e s ię z am otam y . M oż e s ię z darz y ć , ż e pom y lim y s z lak i oc k niem y s ię w ś rodk u z upełnie obc ego terenu, nie m ając pojęc ia, gdz ie jes teś m y . Bez wz ględu na prz y c z y nę - pobłądz enia s ię po pros tu z darz ają.
A mo że si ę zd a rzyć ta k, że p ó j d zi e sz zi mą d o n i e p rze d e p ta n e j d o l i n y, za czn i e sz si ę w n i e j krę ci ć w kó ł ko , a ż w ko ń cu u tkn i e sz w ko só w ka ch . Be e n th e re , d o n e th a t.
Jak się ustrzec?
Zaopatrz y ć s ię w m apę, planować wy jś c ia prz y jej uż y c iu. Również w c z as ie trwania wy c iec z k i, raz na jak iś c z as z erk ać na m apę i k ontrolować , c z y s ię dobrz e idz ie. Ogólnie, m apa na górs k im s z lak u, to jes t tak a pods tawa. Os troż noś ć - jak z aws z e na props ie. Nie leź ć prz ed s iebie jak bez m y ś lne c ielę, ale roz glądać s ię, s prawdz ać , c z y nadal idz iem y s z lak iem . To oz nac z a też c z as em - nie iś ć tak , jak idą ws z y s c y . Bo m oż e s ię z darz y ć , ż e ws z y s c y prz ed Tobą pójdą ź le. Zam ias t iś ć z a nim i, lepiej ic h z awróć na prawidłową drogę. (Ale ws pinac z y z os taw w s pok oju, do nic h nie k rz y c z , ż e s ą poz a s z lak iem ;) ) Sam o pobłądz enie, pom y lenie s z lak u, c z y oddalenie s ię od niego, nie s tanowi jes z c z e wielk iego niebez piec z eńs twa. Waż ne jes t to, jak s ię w s y tuac ji tego pobłądz enia z ac howam y . Prz ede ws z y s tk im , z daws z y s obie s prawę z fak tu pobłądz enia, nie należ y iś ć dalej. Trz eba natom ias t próbować s ię c ofnąć w s tronę, z k tórej s ię prz y s z ło i tam odnaleź ć z agubioną ś c ież k ę. J eś li to s ię nie udaje, lub jeś li dotarliś m y w trudny teren, po k tóry m porus z anie s ię m a ws z elk ie z nam iona naraż ania s ię na niebez piec z eńs two (jes t wy bitnie s trom o, k ruc ho, ś lis k o itp.) - c z as wez wać pom oc . Zabłądz enie w dobie telefonów k om órk owy c h rac z ej rz adk o k ońc z y s ię ś m ierc ią z wy c z erpania c z y głodu, wc iąż is tnieje jednak z agroż enie wpak owania s ię pod wpły wem z gubienia ś c ież k i, w tak i teren, z k tórego nie da s ię już ani bez piec z nie wy jś ć , ani nawet bez piec z nie poc z ek ać w nim na pom oc . Sława k om inu Drege'a wz ięła s ię właś nie z prz y padk ów pobłądz eń pod Granatam i, k tóry c h ofiary , z am ias t wrac ać k u górz e w pos z uk iwaniu z gubionego gdz ieś tam s z lak u, uparc ie próbowały s c hodz ić c oraz trudniejs z y m i groź niejs z y m ż lebem . Podobne prz y padk i z darz ały s ię też np. w m as y wie Cz erwony c h Wierc hów. A z atem : z gubiłeś s z lak - wrac as z i próbujes z go odnaleź ć , z aplątałeś s ię w teren wy k rac z ając y poz a Twoje um iejętnoś c i - s iadas z , jeś li to niem oż liwe, to k uc as z prz y trz y m ując s ię s k ały , albo w inny bez piec z ny s pos ób z atrz y m ujes z s ię, dz wonis z po TOPR (bo m as z z e s obą naładowany telefon, prawda?). I c z ek as z na pom oc . Nie próbujes z prz em ieś c ić s ię w wy godniejs z e m iejs c e, nie podejm ujes z prób dotarc ia do towarz y s z a, k tóry polaz ł jes z c z e dalej, już nic nie k om binujes z , ty lk o c z ek as z na pom oc . By ł tak i prz y padek wios ną w ok olic y Krz y ż nego, ż e k obieta wez wała pom oc dla s iebie i k oleż ank i, raz em z k tórą z gubiła s z lak i z apc hała s ię w groź ny teren. Gdy nadlec iał ś m igłowiec , dz woniąc a by ła już m artwa, bo po z ak ońc z eniu połąc z enia, z ac z ęła s ię prz em ies z c z ać k u towarz y s z c e s wej niedoli... M oż e s ię z darz y ć , ż e w górac h z aginies z i nie będz ies z m ógł nawiąz ać k ontak tu z e ś wiatem poz agórs k im , bo na prz y k ład s padnie Ci telefon, albo będz ies z na ty le pok ieres z owany , ż e nie będz ies z w s tanie po niego s ięgnąć (nie ws pom inając o ty m , ż e m oż es z też po pros tu um rz eć ). Nawet jeś li nie wez wies z pom oc y , prędz ej c z y póź niej k toś Cię pewnie z ac z nie s z uk ać . Pewny m roz wiąz aniem jes t niewy c hodz enie na górs k ie wy c iec z k i s am otnie, ale... nie jes t powiedz iane, ż e dwóm c z y więc ej os obom , nies z c z ęś c ie nie m oż e prz y trafić s ię jednoc z eś nie... Aby ułatwić s łuż bom ratunk owy m z adanie jak najs z y bs z ego odnalez ienia s iebie, z aws z e poz os tawiaj k om uś inform ac ję o ty m , gdz ie s ię wy bieras z . Kom u? Najlepiej po pros tu os obom blis k im . Warto wtajem nic z y ć prz y najm niej jednego c z łonk a rodz iny lub blis k iego z najom ego, c o do rejonu, w jak i s ię wy bieram y (a w raz ie z m iany planów, ak tualiz ować inform ac je). Gdy by ś m y nagle prz epadli, nie trz eba będz ie z a nam i prz ec z es y wać c ały c h Tatr, a ty lk o ic h wy brany fragm ent. To z nac z ąc o ułatwi prac ę ratownik om , no i z więk s z y nas z e s z ans e, jeś li je w ogóle jes z c z e będz iem y m ieć . UWAGA! Ks iąż k i wy jś ć leż ąc e w s c hronis k ac h s łuż ą do wpis y wania jedy nie wy jś ć taternic k ic h (c z y li ws pinac z k owy c h, wy c iec z k i po s z lak ac h do nic h nie należ ą)! W więk s z oś c i z nic h jes t wy druk owana tak a inform ac ja na k aż dej s tronie - m iałam w telefonie z djęc ie k s iąż k i z M urowańc a, ale nie m ogę go z naleź ć . Nie wpis ujem y do nic h s woic h wy jś ć na s z lak i, nawet te trudne! Dlac z ego? Cz y ż y c ie i bez piec z eńs two tury s ty jes t m niej waż ne od ż y c ia i bez piec z eńs twa ws pinac z a? Nie. Po pros tu taternik ów na drogi ws pinac z k owe dook oła danego s c hronis k a wy c hodz i w c iągu dnia m ak s y m alnie k ilk udz ies ięc iu. Pod wiec z ór, dy ż urując y w s c hronie ratownik , z agląda do k s iąż k i i s prawdz a, c z y ws z y s c y wy pis ali s ię o dek larowany c h godz inac h. J eś li k toś z ak ładał, ż e wróc i o 19-tej, godz ina ta już m inęła, a delik went nie potwierdz ił w k s iąż c e, ż e bez piec z nie wróc ił, to ratownik wpis uje w telefon num er z os tawiony w k s iąż c e i do goś c ia dz woni. Wiem , bo odebrałam tak i telefon, k iedy s ię s póź niliś m y , s c hodz ąc z Filara Świnic y. Kilk udz ies ięc iu ws pinac z y łatwo jes t s k ontrolować , z adz wonić do ws z y s tk ic h, k tórz y nie wy pis ali s ię po powroc ie z e ws pinac z k i - ż eby dowiedz ieć s ię, c z y nie z robili tego, bo jes z c z e s c hodz ą, c z y m oż e m ają problem y , c z y po pros tu z apom nieli, albo z es z li na inną s tronę i nie po drodz e by ło im do tego s c hronis k a (jes t m oż liwoś ć wy pis ania s ię w inny m s c hronie, ale trz eba od raz u z as trz ec to we wpis ie). A teraz tury ś c i. Setk i, ty s iąc e tury s tów. J eden pójdz ie na Karb z z am iarem wejś c ia na Koś c ielec , ale z rez y gnuje, prz ejdz ie s ię Doliną Gąs ienic ową, wdrapie na Świnic k ą Prz ełęc z , prz es pac eruje na
Kas prowy i s tam tąd z jedz ie k olejk ą do Kuź nic , już nie z ahac z ając o M urowaniec , c hoć rano m iał tak i plan. Inny rus z y z M ors k iego Ok a na Wrota, ale prz y ok az ji s k oc z y na Sz piglas ową Prz ełęc z , urz ek nie go widok na Piątk ę i z ejdz ie na tam tą s tronę, c hoć poc z ątk owo z am ierz ał wrac ać prz ez M ors k ie Ok o. J es z c z e innego burz a, des z c z albo z m ęc z enie z m us i do nagłej z m iany planów. Teraz wy obraź m y s obie, ż e ws z y s c y tury ś c i wpis ują s ię do k s iąż ek wy jś ć . Setk i, ty s iąc e tury s tów. J edna k s iąż k a z apełnia s ię wpis am i do południa, drugiej ledwo s tarc z a do wiec z ora. Ratownik s iada, z ac z y na to ws z y s tk o wertować , dz woni do tury s ty , c o m iał iś ć na Koś c ielec , a wy lądował w wagonik u k olejk i na Kas prowy m , do tury s ty , c o m iał ty lk o s k oc z y ć na Wrota i wróc ić , a z anios ło go do innej doliny , do tury s tk i, k tóra w połowie Orlej Perc i s twierdz iła, ż e m a dos y ć i z es z ła na inną s tronę niż planowała... dz woni do k ilk us et tury s tów, k tórz y z apom nieli s ię wy pis ać z k s iąż k i lub nie m ogli tego z robić , bo z es z li inną drogą. Codz iennie. To jes t po pros tu nie do z robienia. Zos tawm y k s iąż k i wy jś ć ws pinac z om . Inform ac je o s woic h planac h, z os tawiajm y blis k im , k tórz y pierws i z ac z ną nas s z uk ać , w raz ie, gdy by ś m y z nik nęli.
Niebezpieczeństwo nr 5: Wyczerpanie Chodz enie po górac h wy m aga wy s iłk u. Tatrz ańs k ie s z lak i, z włas z c z a te s z c z y towe, s ą długie. Wy c iec z k a od wejś c ia na teren Park u, do wy jś c ia z niego, z ajm uje k ilk a lub nawet k ilk anaś c ie godz in. Do tego najc z ęś c iej nie c hodz i s ię po płas k im , ty lk o - jak to w górac h - pod górę. Bez k itu, idz ie s ię z m ęc z y ć .
Zm ęc z y ć s ię - rz ec z norm alna. Warto jednak uważ ać , ż eby s ię dras ty c z nie nie prz em ęc z y ć , bo to już m oż e by ć groź ne, z włas z c z a prz y k ieps k iej pogodz ie, k iedy pom oc nie dotrz e naty c hm ias t, a z im no i wilgoć dodatk owo prz y c z y niają s ię do pogors z enia s am opoc z uc ia. Os łabiony organiz m poddaje s ię c z as em z as k ak ując o s z y bk o. (Warto poc z y tać o Winc enty m Birk enm ajerz e i Zbigniewie Abgarowic z u, np. w opowiadaniac h Żuławs k iego; tam te prz y padk i to wprawdz ie z im owa ws pinac z k a, a nie letnia tury s ty k a, ale tak c z y owak , pewne wnios k i m oż na wy c iągnąć .)
Jak się ustrzec? J eś li lubis z góry i długie górs k ie wy c iec z k i, poś więć s ię dla nic h tros z ec z k ę i polub też ruc h poz a góram i. Zadbaj o k ondy c ję na niz inac h: biegaj, jeź dz ij na rowerz e, z am ias t woz ić ty łek ws z ędz ie s am oc hodem lub autobus em - prz ejdź s ię c z as em pies z o, m as z eruj z k ijk am i, pły waj... No c hy ba, ż e jes teś w górac h na ty le c z ęs to, ż e tam wy rabias z form ę. Nie m us is z by ć s portowc em , ale troc hę s ię rus z aj. No weeeeeź , dla gór tego nie z robis z ? A jeś li już prz y jec hałeś w góry pros to z z a biurk a, poś więć pierws z e dni na wy c iec z k i k róts z e, te dłuż s z e z os tawiając s obie na dals z ą c z ęś ć poby tu. M iej z e s obą odpowiednią iloś ć wody i jedz enia. Woda jes t c ięż k a i nik om u nie c hc e s ię nos ić k ilk u
jej litrów na plec ac h, ale no k urc z ę... jes t jak by niez będna, ż eby s ię nie odwodnić . J eś li s z lak prz ebiega w pobliż u s trum ieni, m oż na nas tawić s ię na uz upełnianie butelek (c hoć dobrz e jes t m ieć ś wiadom oś ć , ż e pły nąc a nim i woda nie jes t w pełni bez piec z na). Co do jedz enia - bierz tak ie, k tóre s ię s z y bk o nie z eps uje i k tóre s prawi, ż e dos tarc z y s z s wojem u organiz m owi energii (prz y k łady TUTAJ ).
Niebezpieczeństwo nr 6: Lawiny Zagroż enie nie wy s tępując e w Tatrac h latem , z a to pows z ec hne z im ą. Zagroż enie potęż ne i doś ć nieprz ewidy walne. Pojawiając e s ię prawie z aws z e, gdy ty lk o z alega pok ry wa ś nież na. Zagroż enie lawinowe ok reś la pięc ios topniowa s k ala, prz y c z y m dobrz e jes t m ieć ś wiadom oś ć , ż e już pierws z y s topień oz nac z a realną m oż liwoś ć z ejś c ia lawiny , drugi oz nac z a już z agroż enie c ałk iem wy s ok ie (to prz y drugim s topniu z darz a s ię najwięc ej porwań ludz i prz ez lawiny ), trz ec i - z agroż enie bardz o wy s ok ie, c z warty - ek s trem alne, tak ek s trem alne, ż e w Tatrac h pojawia s ię raz na k ilk a lat (os tatniej z im y obowiąz y wał prz ez k ilk a dni), a piąty to z agroż enie nie ty lk o dla tury s tów z najdując y c h s ię w górac h, ale i dla ok olic z ny c h m iejs c owoś c i (w Tatrac h nie wy s tępuje). Oz nac z a to ty le, ż e już prz y pierws z y m s topniu m oż e s ię z darz y ć z os tać porwany m prz ez lawinę, a prz y drugim jes t to nawet c ałk iem prawdopodobne.
L a w i n a n a zb o cza ch Mi e d zi a n e g o (tra sa n a Szp i g l a so w ą Prze ł ę cz).
Jak się ustrzec? Nie c hodz ić z im ą w góry . Albo... Chodz ić bardz o duż o z im ą w góry , dz ięk i c z em u nabierz e s ię doś wiadc z enia i będz ie s ię w s tanie oc enić , na ile dany fragm ent tras y jes t bez piec z ny . (O ile prz ed nabraniem tego doś wiadc z enia, nie polec im y z lawiną, rz ec z jas na...). Ac z k olwiek , to doś wiadc z enie nie daje s tuproc entowej pewnoś c i w oc enie warunk ów. Wc hodz enie z im ą w górs k i teren, z aws z e wy m aga z aak c eptowania ry z y k a. To,
c z ego uc z y doś wiadc z enie, to tak naprawdę s z ac owanie ry z y k a - oc enianie, c z y jes t duż e, c z y m ałe, ak c eptowalne, c z y nie do prz y jęc ia. Ale jak ieś ry z y k o z aws z e jes t. Pójś ć na k urs lawinowy . Uc z es tnic two w tak im k urs ie nie gwarantuje ewoluc ji w ek s perta od lawin, ale c oś tam uś wiadam ia i c z egoś uc z y . (Najbardz iej s z ok ując a wiedz a, jak ą ja wy nios łam z k urs u, to ż e "duż e obc iąż enie dodatk owe" pojawiając e s ię w opis ie drugiego s topnia z agroż enia lawinowego, to jes t... jeden piec hur...) A nawet, gdy by po k urs ie c z łowiek s ię s tawał od raz u lawinową alfą i om egą, to nie należ y z apom inać , ż e "lawina nie wie, ż e jes teś ek s pertem ". Włas ne wraż enia z k urs u lawinowego opis ałam TUTAJ . Na z im owe wy c iec z k i wy c hodz ić z ABC lawinowy m (detek tor, s onda, łopatk a), włas ny m lub wy poż y c z ony m . Rus z ać z detek torem us tawiony m na nadawanie. J eś li prz y s y pie nas - nas i towarz y s z e będą m ieli s z ans ę próbować nas s z uk ać i wy k opać (o ile oni poz os taną na powierz c hni). J eś li będz ie m iał k to z awiadom ić pom oc , to prz y by ły na m iejs c e TOPR, też pierws z e, c o z robi, to odpali detek tor, ż eby s prawdz ić , c z y nadajem y , i z a jego pom oc ą s próbować nas odnaleź ć . J eś li prz y s y pie nam towarz y s z y , to również będz iem y m ieli s z ans ę próbować ic h odnaleź ć jes z c z e prz ed dotarc iem ratownik ów. Kluc z owe dla uratowania os oby s pod lawiny jes t pierws z e piętnaś c ie m inut, helik opter m oż e w ty le nie dolec ieć , c hoć w polawinowej gorąc z c e po pom oc z adz wonić należ y i tak jak najs z y bc iej. Sonda jes t po to, ż eby dok ładnie z lok aliz ować położ enie c z łowiek a pod ś niegiem i nie trac ić c z as u na k opanie dook oła. Łopatk a... c óż , bez łopatk i, to, wy bac z c ie dobitnoś ć , ale c huja wielk iego m oż na w ś niegu wy k opać (o c z y m ja s ię prz ek onałam na s z c z ęś c ie nie na lawinis k u, a jedy nie s z y k ując s obie płas k ie m iejs c e pod biwak ). Zainwes tować w plec ak lawinowy . Tak i plec ak , po poc iągnięc iu z a rąc z k ę w newralgic z ny m m om enc ie, pom puje s ię (m a ws z y te s pec jalne "s k rz ela" i z am ontowany m ec haniz m je pom pując y ), dz ięk i c z em u z więk s z a objętoś ć "c z łowiek a", nie z więk s z ając jednoc z eś nie jego wagi, c o poz wala, w więk s z oś c i prz y padk ów, utrz y m ać s ię na ś niegu. To roz wiąz anie wy daje s ię najbardz iej s k utec z ne. Odpalenie plec ak a lawinowego w dz iewięć dz ies ięc iu prz y padk ac h na s to, k ońc z y s ię tak im z atrz y m aniem w lawinie, ż e twarz jes t na wierz c hu, a to w s um ie najważ niejs z e, bo lawina najc z ęś c iej z abija dus z ąc . Oc z y wiś c ie, plec ak nie c hroni prz ed s k ręc eniem w lawinie k ręgos łupa, uderz eniem w s tojąc e na jej torz e drz ewo, połam aniem ż eber itp. J es t oc z y wiś c ie m ega drogi, ale jak c z łowiek pom y ś li, c o m oż e uratować , to jak oś inac z ej patrz y na tę c enę.
Niebezpieczeństwo nr 7: Odosobnienie Wc hodz ąc w teren górs k i oddalam y s ię od c y wiliz ac ji. Tu nie m a s k lepów, gdz ie m oż em y s c hować s ię prz ed gwałtowną ulewą albo k upić c oś do jedz enia, gdy z głodniejem y . Nie m a aptek , do k tóry c h m oż na by s z y bk o s k oc z y ć po plas ter albo c oś na ból głowy . Na więk s z oś c i s z lak ów nie m a toalet, gdz ie... no, wiadom o. Sc hronis k a s ą roz s iane w k ilk uk ilom etrowej odległoś c i od s iebie. Ludz i na s z lak ac h latem z wy k le jes t s poro, a nawet - bardz o s poro, ale wy s tarc z y dz ień z gors z ą pogodą, wc z es na lub póź na godz ina, albo wy jątk owo niepopularny s z lak i robi s ię pus to. Idąc w góry , m us im y m ieć ś wiadom oś ć , ż e będz iem y tam z dani prz ede ws z y s tk im na s iebie, na to, c o nies iem y w plec ak u, w os tatec z noś c i - na telefon po pom oc , k tóra prz ec ież i tak nie dotrz e do nas bły s k awic z nie.
Odos obnienie m oż e powodować s wois te poc z uc ie z agubienia i z agroż enia. Nie k aż dy c z uje s ię dobrz e, będąc na górs k im s z lak u s am , lub prawie s am . Zwłas z c z a, jeś li s y tuac ja wiąż e s ię z jak im ś z agroż eniem , jak nadc hodz ąc a burz a, c z y dez orientac ja w terenie, łatwo s trac ić głowę. (J eś li natom ias t wolis z by ć w górac h s am , prz ec z y taj TE porady .)
Jak się ustrzec? Dobrz e prz y gotować s ię do wy c iec z k i: s prawdz ić pogodę, wy brać odpowiedni dla s woic h m oż liwoś c i s z lak , prz eanaliz ować c z as jego prz ejś c ia, m ieć m apę i uż y wać jej. Więc ej o pods tawac h prz y gotowania s ię do górs k ic h wy c iec z ek TUTAJ . Spak ować do plec ak a ws z y s tk ie najpotrz ebniejs z e na górs k im s z lak u rz ec z y : naładowany telefon, z apas jedz enia i pic ia, z apas owe ubrania, latark ę - więc ej inform ac ji w TYM tek ś c ie. Zac hować s pok ój, a w raz ie potrz eby nie ws ty dz ić s ię z adz wonić po pom oc . Telefon do TOPR-u nie oz nac z a z autom atu, ż e z araz wy ląduje prz y Tobie ś m igłowiec . By ć m oż e wy s tarc z y , ż e ratownik poins truuje Cię, c o m as z robić , albo w k tórą s tronę s ię k ierować i s am poradz is z s obie z e s woim problem em . J eś li s k ońc z y ło Ci s ię jedz enie, woda lub potrz ebujes z c z egoś innego, c o jes t waż ne dla Twojego z drowia i bez piec z eńs twa (lek i, k rem z filtrem , opatrunek , z erk nięc ie na c udz ą m apę...), nie wahaj s ię popros ić o to prz ec hodz ąc y c h obok Ciebie ludz i. ............................................................................................................................................... J eś li uważ as z , ż e w ty m tek ś c ie powinno s ię z naleź ć jes z c z e c oś waż nego, daj z nać . J eś li uważ as z ten tek s t z a is totny - polub go na FB, s k om entuj lub udos tępnij - dz ięk i tem u dotrz e do więk s z ej lic z by os ób.
Like 500 people like this. Sign Up to see what your friends like.
Autor: Gosia o 18:50:00
E T Y K I E T Y : A U T O A S E K U R A C J A W T A T R A C H, B E Z P I E C Z E Ń S T W O , G Ó R Y , J A K B Y Ć B E Z P I E C Z N Y M W G Ó R A C H , ORLA PERĆ
25 KOMENTARZY:
Katrina 9 lipca 2017 19:44 Porządnie przygotowany post :) W sumie... nigdy nie byłam na "porządnym" szlaku - jako dziecko tylko na tych prostych, ze znajomymi nigdy nie byłam w Tatrach, ani też nie łaziliśmy po jakiś bardzo niebezpiecznych miejscach. A że ze mnie fajtłapa to chyba lepiej, bym ostrożnie podejmowała decyzje o takiej wycieczce. Odpowiedz
Marek 1946 10 lipca 2017 15:33 Bardzo,bardzo dobrze napisane.! Popieram wszystkie twierdzenia i pouczenia zawarte w tekscie.Jakby wszyscy wychodzący na trudniejsze szlaki przeczytali ze zrozumieniem to,co piszesz-wypadków i wszelkich kłopotów byłoby znacznie mniej.Ale jak to zrobić,zeby czytali?. Odpowiedz
Marek 1946 10 lipca 2017 15:46 Dalszy ciąg mojego komentarza/źle kliknąłem/.Jestem pod wrażeniem Twojego dużego doswiadczenia górskiego ,chyba chodzisz po górach już parę lat?/a na zdjęciu taka młoda/.Ja poznawałem Tatry od 1964 r/w wieku 18 lat/ sam chodząc i zaczynając od łatwych,ale wczesniej przeczytałem jedyne dostępne wtedy ksiażki:"W strone Pysznej'i Tragedie Tatrzańskie.-i to było właściwe posunięcie.Nikogo nie znałem doświadczonego,przez miesiąc wakacji trochę sie nauczyłem.W roku 1965 prowadziłem juz 3 kolegów na Orlą.Fajne zdjęcie ,jak ktoś pije z potoczku,mam podobne,wysłałbym,ale spróbuję przez FB.Pozdrowienia od dziadka kochającego góry Odpowiedz Odpowiedzi Gosia
11 lipca 2017 11:41
Ja jestem z rocznika 86, czyli na dzień dzisiejszy mam 31 lat (choć wolę myśleć, że dopiero 30 i pół ;) ).
Marek 1946 12 lipca 2017 22:38 Gosiu !Korzystaj z tego pięknego wieku,to samo centrum młodości i już doswiadczenia.Życzę jeszcze wielu szlaków po wszystkich górach i dalszych tak dobrych tekstów na blogu. Odpowiedz
BJ 10 lipca 2017 17:20 Dobre podsumowanie. Tyle, że większość czytających pewnie i tak będzie musiała kiedyś wyciągnąć wnioski z własnych błędów ;). Niby człowiek zdaje sobie z tych wszystkich rzeczy sprawę, ale jak przyjdzie co do czego i tak podejmuje złe decyzje, albo robi coś głupiego. Zabrakło mi właściwie tylko jednej uwagi. Często jest tak, że idziemy w ciężkich warunkach albo trudnym terenem. Wtedy jesteśmy w pełni skoncentrowani i ryzyko błędu jest mocno ograniczone. Najgorszy jest moment kiedy myślimy, że teraz już będzie luzik. Zlazłem z lufiastej grani, krux mam za sobą, teraz złażę szybciutko w dolinę. Ciśnienie schodzi i... właśnie wtedy lubi następować moment, w którym nagle walisz głową o skałę i nawet nie wiesz co się stało. Parę razy już tak miałem ;) Odpowiedz Odpowiedzi Gosia
11 lipca 2017 11:39
Podobnie się dzieje z wypadkami drogowymi, lubią się ponoć zdarzać, gdy dom już blisko... Odpowiedz
Marek 1946 10 lipca 2017 18:01 Oczywiscie,wiele złego zdarzyło się w zejściu.Ale jak ja chodziłem po Tatrach /przepraszam za chwalenie sie/ - to koncetracja musiała być bez przerw ,aż do Kuźnic i piwka na dole,własnie wiedząc o luziku w drodze na dół na zmęczonych nogach,które tak chcą się wtedy potykać. Odpowiedz
Gosia z Gdyni 10 lipca 2017 22:16 Bardzo dobry i mądry tekst, niesie mnóstwo cennych informacji bez nadmiernego straszenia i moralizatorskiego nadecia,dzięki temu czyta się go przyjemnie,nie nudzi i daje do myślenia Wielkie dzięki za ten wpis. Ja bym jeszcze dodała jedno zagrożenie - napotkane istoty żywe. Niedźwiedzie na przykład.Kleszcze, komary i inne tego typu rozkoszne żyjątka. A przede wszystkim tłumy ludzi! Takich co to potwornie się spieszą, wyprzedzają w niebezpiecznych miejscach, chwytają za łańcuchy zanim zdążysz z nich zejść albo idą stromą wąską ścieżką w odległości 5 cm za Tobą, sarkając i dysząc Ci w kark co może spowodować, że zamiast iść ostrożnie i bezpiecznie swoim tempem mimowolnie pod presją przyspieszasz, tracisz koncentrację i lądujesz na dole kilka godzin przed planowanym końcem wycieczki...niestety ostatniej. Ludzi, którzy jednokierunkowym szlakiem idą pod prąd bo taką mają ochotę a w ogóle to tylko totalne leszcze przestrzegają tego typu zasad (autentyk z zeszłego roku, szli z Koziego na Zawrat i tak odpowiedzieli, gdy zwróciłam im uwagę). Którzy nie stresują się zupełnie takimi drobiazgami jak zrzucanie kamieni tudzież innych rzeczy (np butelki z wodą) na tych niżej. A na szczycie muszą w tej chwili zrobić fantastyczne zdjęcie i to, że stoisz akurat na samej krawędzi nad przepaścią to Twój problem, on właśnie teraz musi się tamtędy przepchnąć żeby zapozować i prędzej walnie Cię w łeb selfie-stickiem niż poczeka minutę aż się odsuniesz bądź zwyczajnie Cię o to poprosi. Jasne, spotkasz też sporo fantastycznych, rozsądnych i pomocnych osób, spotkasz całe mnóstwo takich neutralnych i zupełnie nieszkodliwych...no ale skoro miało być o zagrożeniach to napisałam o tych, którzy są niebezpieczni dla siebie i co gorsza otoczenia. Dla mnie osobiście skala trudności szlaku (i skala strachu w eksponowanych miejscach) wzrasta minimum dwukrotnie kiedy jest on zatłoczony. Tylko jak się przed tym ustrzec? Na szczęście jest na Twoim blogu cały wpis o ciszy i spokoju w górach a kiedy już wpakujemy się w dziki tłum na trudniejszym szlaku to co...ostrożność 200% normy, medytacja i równowaga wewnętrzna, zasada "Widzisz debila - nie zbliżaj się, poczekaj aż sobie pójdzie" i odpowiednio dobrany górski towarzysz,którego wsparcie było dla mnie nieocenione Odpowiedz
Anonimowy 11 lipca 2017 08:16 Bardzo przydatny artykuł. Co do potknięcia się i turlania to miałem okazję złapać, być może uratować życie kobiecie, która leciała jak kula śnieżna po jeszcze zaśnieżonym stoku przy zejściu z Piątki. Jak rozpędzony bezwładny worek ziemniaków ze śniegu wleciała już na kamienie. Zgarnąłem ją z powietrza przed już drugim uderzeniem o skały. Nie wiem jakby wyglądało jej kolejne uderzenie z większej wysokości i na większej prędkości. Osoba w rakach z kijkami, przygotowana bardzo dobrze do wycieczki. Doznała tylko urazu głowy i barku. Odtransportowano ją helikopterem do szpitala. Pozostawiła mi pamiątkę na piszczelu :) gdyż hamowaliśmy razem kilka metrów - ja, ona i wbity rak w moją nogę :) Odpowiedz Odpowiedzi Gosia
11 lipca 2017 11:38
Myślę, że nie "być może", ale z dużym prawdopodobieństwem uratowałeś jej życie. Przy okazji narażając własne. Bohater jesteś. :)
Bogusław Anioł 11 lipca 2017 22:23
Anonimowy 11 lipca 2017 22:25 05.04 jak się okazało turystka z Żor http://www.portalgorski.pl/nowosci/219-turystyka/2904-kronika-topr-7-04-2014 Odpowiedz
Anonimowy 11 lipca 2017 11:06
Świetny tekst! Zastanawiam się tylko nad tym punktem o księdze wyjść. Jest jedno schronisko, w którym osoby nocujace i wychodzące w góry na szlak wpisują się notorycznie do książki i miałam wrażenie, że jest to tak akceptowane. Mowa o Tatrach Zachodnich i Chocholowskiej. Tam zdecydowanie mniej wspinaczy niż w Wysokich. Czy to znaczy że również tam, idąc np na Wołowiec zimą, nie powinno się wpisywać przewidywanej godziny powrotu i numeru pokoju? Odpowiedz Odpowiedzi Gosia
11 lipca 2017 11:35
Najlepiej byłoby zapytać obsługi schroniska. Albo poszukać informacji w samej książce. Gdyby mi się zdarzyło tam być, to popatrzę za książką. Nie wiem, jak w Chochołowskiej, ale w rejonie np. Kościeliskiej jest dużo jaskiń i być może głównie osoby je eksplorujące wpisują się do książki. Nie wiem, jak speleolodzy, ale wspinacze mają wręcz obowiązek wpisać się do książki, żeby wspinaczka była legalna. Gdybyś był/była w Chochołowskiej, to zapytaj, dla jakich konkretnie celów leży tam książka i daj znać :) Odpowiedz
Marta K 12 lipca 2017 11:48 Tak szczerze to nawet prosty chodnik w mieście może być niebezpieczny a gdy (odpukać ) coś nam się na nim stanie nikt nam nie pomoże (nie zawsze ale często ). Dla mnie Odosobnienie to coś pięknego ! Ciągle jestem w mieście więc chwila dla mnie w górach to coś pięknego ! Odpowiedz
Hexe 12 lipca 2017 12:26 Nie ważne ile pokory ma w sobie wędrowiec i jakby doświadczony przy tym nie był - wypadki to rzeczy, na które nie mamy wpływu. Nie tak dawno zmarła w straszliwym wypadku wędrowniczka od dziecka wędrująca po górach. I powiedz, co mogła poradzić wraz ze swym doświadczeniem i pokorą, na lecący jej na głowę kamień? A co może poradzić kierowca jadący zgodnie z przepisami, w którego wjeżdża tir? Przepaście - inaczej to wygląda na zdjęciach, a inaczej na żywo. Kiedy idziesz nawet "kreską", gdzie krok dalej w bok i masz tylko powietrze, to jeżeli nie masz lęku wysokości (ale kto z lękiem wysokości włazi na takie szlaki?), czujesz się bezpiecznie. Przecież nie jesteś kamikaze. Wiesz, że normalnie pójdziesz do przodu, nie czując przy tym, aby Twoje życie było w jakikolwiek sposób zagrożone. Uważasz i idziesz. Na moich zdjęciach non stop ktoś mi wytyka, że ryzykuję. Dlaczego? Perspektywa. A także spojrzenie na zdjęcie przez człowieka, który nie był nigdy w górach - to częste skojarzenie: np. spacer po grani - śmierć. Lubię być w górach sama. Ta cisza jest wtedy.... bezbrzeżna. Odpowiedz Odpowiedzi Anonimowy 13 lipca 2017 20:54 A ja na ten przykład mam lęk wysokości. A wchodzę. Bo stopniowo go oswajam, że wcale nie taki on straszny jak się na początku wydawało ;) Ale fakt, nie wszędzie włażę i nie szarżuję - wszak... POKORA :) Odpowiedz
Marek 1946 12 lipca 2017 22:32 W pełni się z Tobą zgadzam,ryzyko w życiu jest na każdym kroku.Znam dwa wypadki osobiscie,gdzie ludzie zgineli na przystanku czekając na autobus,bo ktoś wjechał.A w naszych kochanych górach-własnie :"uważasz i idziesz".Ja też lubiłem być w górach sam,choć dobrze jest dzielić sie wrażeniami z kimś bliskim,który też to lubi. Odpowiedz
Anonimowy 12 lipca 2017 23:28 Bardzo dobry tekst. Odnośnie pogody, bardzo trafne prognozy podaje meteo słowackie: shmu.sk Odpowiedz
Anonimowy 20 lipca 2017 13:54 cześć, niedawno trafiłam na Twojego bloga, czytałam że lubisz dostawać feedback od czytaelników, zatem z racji Twojego górskiego doświadczenia chciałam prosić o rade, rok temu odważyłam się na Szpiglas ( dla mnie był to wyczyn bo mam lęk wysokosci) oczywiscie na spziglasie miałam nogi z waty, ciezko mi było zrobic krok na szczycie bo bałam sie ze spadne :) gdy juz zeszłam ze Szpiglasu, udałam się na łancuchy w stronę piątki, było całkiem spoko. W tym roku weszłam na Kozi Wierch z Doliny Pieciu Stawow, oczywiscie miałam dwa momenty ze powiedzialam nie ze ja nie chce, zawracam bo sie boje, ale nie zawrociłam, zdobylam Kozi, na górze wcale nie bylo strasznie, zeszlam do piątki na luzie. Wczoraj moj kolejny szczyt, Zadni Granat, szlakiem z Gasienicowej, wyszłam, nie bałam sie, na szczycie nie czułam już tego charakterystycznego leku że jesli zrobie krok to spadne I nogi mam z waty, nawet miałam ogromną ochote isc dalej granią , w strone Granatów ..jednak zdajac sobie sprawe ze to Orla i naczytajac sie relacji i ogladajac wczesniej filmiki w necie, oczyiwiscie zeszlam szlakiem zielonym z Zadniego. Proszę doradz gdzie isc dalej w Tatrach, na jaki szczyt sie wybrac, mam ochote na wiecej ale się boję, nie czuje sie na siłach przejsc Granaty, a z drugiej strony nie jest juz dla mnie wyzwaniem wchodzenie na Kasprowy, przemierzanie Wierchów ( chociaz krajobrazy przepiękne ) - chce wiecęj ! kto jak kto , ale Ty pewnie rozumiesz. Pozdrawiam Angie Odpowiedz Odpowiedzi Gosia
21 lipca 2017 08:41
Kościelec albo Świnica. Są dokładne opisy na tym blogu w zakładce " przewodnik".
Anonimowy 21 lipca 2017 09:54 dobrze przeczytym opisy, natomiast myslalam że jednak Koscielec czy Swinica to bardzo trudne szlaki :)
Gosia
21 lipca 2017 10:05
Pomiędzy Szpiglasem a Granatami ciężko coś innego wymyślić :) Najwidoczniej wchodzisz na wyższy poziom, powodzenia
Anonimowy 21 lipca 2017 10:38 dziekuje za rade, bo chyba byłam w błędzie myśląc ze Granaty sa łatwiejsze niż Świnica, Koscielec. Przesledziłam Twoje opisy Świnicy i Koscielca, stwierdzam że przepaście na Swinicy mnie pokonaja, natomiast Koscielec..wydaje się z opisu i Twoich zdjęć całkiem przyjemny .. i wcale nie przeraża. Ach usmiecham się do siebie bo idac pare dni temu na Zadni Granat, myślałam sobie jaki piekny Koscielec czy kiedys bede miała odwagę tam wyjsc : ) Odpowiedz
Wpisz komentarz...
Skomentuj jako: Wybierz profil...
Opublikuj
Podgląd
LINKI DO TEGO POSTA
UTWÓ RZ LI NK
STR ON A GŁ ÓWN A
Subskrybuj: Komentarze do posta (Atom)
SZUKAJ NA TYM BLOGU
Wyszukaj
ARCHIWUM BLOGA
lip 2017 (4)
POSŁUCHAJ AUDYCJI W RADIU CZWÓRKA
POPULARNE POSTY
WYCIECZ KI W T AT RACH POL SKICH DL A POCZ ĄT KUJ ĄCYCH - PROPOZ YCJ E VOL . 1
GÓRY SĄ NIEBEZ PIECZ NE - CO T O WŁ AŚCIWIE Z NACZ Y?
POSKROM IĆ BEST IĘ - CZ YL I NA KASPROWY PIESZ O
WYCIECZ KI W T AT RACH POL SKICH DL A POCZ ĄT KUJ ĄCYCH - PROPOZ YCJ E VOL . 2
J AK SOBIE NADM UCHASZ , T AK SIĘ WYŚPISZ - CZ YL I M OJ A OPINIA O Z ABIERANIU M AT ERACA W GÓRY
PRZ EŁ ĘCZ POD CHŁ OPKIEM - OPIS SZ L AKU
HIST ORIA PEWNEGO Z DJ ĘCIA ( CZ YL I Z ANIM POSZ Ł AM NA ORL Ą PERĆ)
6 ,5 KIL OM ET RÓW KWADRAT OWYCH PIĘKNA - DOL INA PIĘCIU ST AWÓW POL SKICH
PROJEKT KOLEGI:
Twoja strona internetowa może na Ciebie zarabiać!
Busola metalowa profes… Od
53,90 zł
Esbit Food Jug 750ml Od
90,00 zł
Ocun Buty wspinaczkow… Od
245,60 zł
Powered by Blogger, Szablon wykonany przez Grafiterka.pl
Fjord Nansen Fredvang Od
203,00 zł