3-cü sinif Beyin Gimnastikasi Rəqəmli Məntiq. (Beyin Gimnastikasi Mentiq-Çinar Yayimlari)

Artıq

SATIŞDA!

Ön Söz Əziz Şagirdlər!

Baş direktor Bəhram Oruclu

Baş redaktor Əli Hənifəyev

Müəlliflər Bəhram Oruclu

Elmi redaktor İntiqam Nağıyev Leyla Məhərrəmova

Tərtibat və dizayn Çinar dizayn & Qrafik

İSBN: 978 - 9952 - 8347 - 0 - 3

Redaksiya ilə əlaqə : 055 224 - 56 - 26 055 224 - 56 - 52 cinaryayimlari@gmail.com www.cinaryayimlari.com © Çinar Yayımları - 2019

Peşəkar heyətin fədakar əməyi ilə hazırlanmış “Beyin Gimnastikası” Rəqəmli Məntiq kitabımız sizin bütün arzularınıza cavab verməklə yanaşı, həm də zövqünüzü oxşayacaq. Bu kitabda öyrənəcəyiniz məntiq mövzuları sizin qavrama və öyrənmə bacarıqlarınızı inkişaf etdirəcək, istər məktəb, istərsə də gələcək təhsil həyatınızda daha da uğurlu olmağınıza yardımçı olacaq.

Kitabımızdakı mövzular: - Proqrama tam uyğundur; - Asan, orta və çətin olmaqla səviyyələrə bölünmüşdür; - Nəfis tərtibat və dizayna malikdir; Dərslərini əylənərək öyrənməyi bacaran, öyrəndikcə uğurlarının sayını artıra bilən müvəffəqiyyətli şagird olmanız arzusu ilə ...

Hörmətlə : Bəhram Oruclu

Şifrəli Əməllər

Cədvəllər

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi

Qruplaşdırma Ardıcıllıq

—> Hər mövzuya uyğun olaraq izahlar verilmişdir.

—> Mövzulara uyğun suallar: Asan, orta, çətin səviyyəyə görə hazırlanmışdır.

3-cü sinif «Beyin Gimnastikası Rəqəmli Məntiq» kitabının bölmələrə uyğun proqramı aşağıdakı kimidir.

1-ci bölmə Üçrəqəmli ədədlərin toplanması

2-ci bölmə İkirəqəmli və üçrəqəmli

(10-luq və 100-lük yaranan və

ədədlərin birrəqəmli ədədə

yaranmayan hal)

vurulması.

Üçrəqəmli ədədlərin çıxılması

İkirəqəmli və üçrəqəmli

(10-luq və 100-lük ayrılan və

ədədlərin birrəqəmli ədədə

ayrılmayan hal)

bölünməsi.

t Diqqə Bölmələrdəki Məntiqi-riyazi suallar (riyazi hesablamalar) Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin 3-cü sinif Riyaziyyat dərsliyinə tam uyğundur.

Şifrəli Əməllər (1-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 1 Test 2 Test 3 Test 4 Test 5 Test 6 Test 7

Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər

Asan Orta Çətin Asan Orta Çətin Sınaq

.................................... .................................... .................................... .................................... .................................... .................................... ....................................

Cədvəllər (1-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 8 Test 9 Test 10 Test 11

Cədvəllər Cədvəllər Cədvəllər Cədvəllər

Asan Orta Çətin Sınaq

Qruplaşdırma Qruplaşdırma Qruplaşdırma Qruplaşdırma

Asan Orta Çətin Sınaq

13 15 17 19 21 23 25

..... 27

.................................... .................................... .................................... ....................................

Qruplaşdırma (1-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 12 Test 13 Test 14 Test 15

..... 9

31 33 35 37

..... 39

.................................... .................................... .................................... ....................................

43 45 47 49

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi (1-ci bölmə) Mövzu İzahı .................................... 51 Test 16 Test 17 Test 18 Test 19

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Asan ....................... 55 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Orta ....................... 57 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Çətin ....................... 59 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Sınaq....................... 61

Ardıcıllıq (1-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 20 Test 21 Test 22 Test 23

Ardıcıllıq Ardıcıllıq Ardıcıllıq Ardıcıllıq

Asan Orta Çətin Sınaq

..... 63

.................................... .................................... .................................... ....................................

67 69 71 73

Şifrəli Əməllər (2-ci bölmə) Mövzu İzahı ..... 77 Test 24 Test 25 Test 26 Test 27 Test 28

Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər Şifrəli Əməllər

.................................... .................................... .................................... .................................... ....................................

Cədvəllər (2-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 29 Test 30 Test 31 Test 32

Cədvəllər Cədvəllər Cədvəllər Cədvəllər

Asan Orta Çətin Sınaq

81 83 85 87 89

..... 91

.................................... .................................... .................................... ....................................

93 95 97 99

Qruplaşdırma (2-ci bölmə) Mövzu İzahı ..... 101 Test 33 Test 34 Test 35 Test 36

Qruplaşdırma Qruplaşdırma Qruplaşdırma Qruplaşdırma

Asan Orta Çətin Sınaq

.................................... .................................... .................................... ....................................

103 105 107 109

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi (2-ci bölmə) Mövzu İzahı .................................... 111 Test 37 Test 38 Test 39 Test 40

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Asan ....................... 113 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Orta ....................... 115 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Çətin ....................... 117 Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Sınaq....................... 119

Ardıcıllıq (2-ci bölmə) Mövzu İzahı Test 41 Test 42 Test 43 Test 44

Ardıcıllıq Ardıcıllıq Ardıcıllıq Ardıcıllıq

Ümumi Sınaq Cavablar

Cavabları

Asan Asan Orta Çətin Sınaq

www.cinaryayimlari.com

saytından əldə edə bilərsiniz.

Asan Orta Çətin Sınaq

..... 121

.................................... .................................... .................................... ....................................

123 125 127 129

.................................... 131 .................................... 137

rin ə l d ə d lük ə i l 0 0 m 1 ə Üçrəq ı (10-luq və n hal) a as y m a n m a l n p to ara y ə v sı n a a n m l a ı r x ı a y in ç r ə l d ə və n i əd l a l ı m r ə y q ka ü l Üçrə 0 0 1 ə v q u l l) a (10h n a ay m l ı r y a

ə m l ö -ci b

3.sinif 4.sinif

Şifrəli Əməllər Mövzu izahı

Əziz şagirdlər, bu bölmədə “üçrəqəmli ədədlərin toplanması və çıxılması” na aid “Şifrəli əməllər” mövzusunu öyrənəcəyik. Aşağıda göstərilən nümunələrdə hər bir hərf və ya simvol birbirindən fərqli bir rəqəmi ifadə edir.

-

C) 98

Bu sualımız olduqca sadədir.

Belə ki, sadəcə cəmi tapmaqla soruşulanı da tapa bilərik. ABC-nin ifadə etdiyi ədəd 317 və 222-nin cəminə, yəni 539-a bərabərdir.

Soruşulanı tapmaq üçün C-nin yerinə 9, B-nin yerinə 3, A-nın yerinə isə 5 yazılmalıdır.

Doğru cavab C.

Yəni:

539

=?

B) 63

C) 73

İzahı: Çinar Yayımları

B) 95

31 7 222

3

A) 37

? ?

İzahı:

+

6

+

ABC A) 93

5

44

CB A

31 7 222

MƏNT İQ

Nümunə 2.

Nümunə 1. +

İZAH

ə 1.bölm

Sualı həll etmək üçün əvvəlcə təkliklər mərtəbəsindən, yəni sağdan başlayaq. 6-dan -ı çıxdıqda 4 alınıb. Deməli, =6-4, =2.

Daha sonra onluqlar mərtəbəsinə diqqət yetirək. -dan 3 çıxılıb və fərqdə 4 qalıb. Onda =4+3, =7. Ən sonda isə -ın yerinə 2 rəqəmini qoyaraq -ı tapa bilərik. Belədirsə, =5-2, yəni 3 olacaq. Bizdən soruşulan ədədi tapmaq üçün isə simvolların yerinə müvafiq ədədləri yazırıq. Doğru cavab C.

Yəni: +

93 5

-

98

www.cinaryayimlari.com

576 232

=73

344

9

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

Nümunə 3.

+

Nümunə 4. +

2 24 3

=?

=?

4

A) 13 B) 7, 1

C) 1, 6

Çinar Yayımları

Bu nümunəmiz üçrəqəmli ədədlərin toplanmasına aid şifrəli əməllər sualıdır. Sualı həll etmək üçün əvvəlcə sağdan sola doğru, yəni təkliklər mərtəbəsindən başlayaraq sualı həll edək. Diqqətlə baxdıqda görürük ki, simvolu təkliklərin cəmini, yəni 4+3-ü ifadə edir. Deməli, =7-dir. simvolu isə 2-ci toplananın həm onluq, həm də yüzlük pilləsində verilib və 224 ədədinin onluğu və yüzlüyü ilə alt-alta toplanaraq 3-ə bərabər olub.

Yəni 2+ =3. Buradan da =3-2, =1 olmalıdır. Doğru cavab A.

+

2 24 1 1 3 3 37

=1

B) 14

C) 15

=7

Bu nümunəmiz üçrəqəmli ədədlərin toplanmasına aid şifrəli əməllər sualıdır.

Sualı həll etməyə sağdan, yəni təkliklər mərtəbəsindən başlayaq. Diqqətlə baxdıqda görürük ki, simvolu ilə 9 ədədinin cəmində, aşağı hissədə 1 yazılıb. Bu, o deməkdir ki, simvolu 2-ni ifadə edir.

Yəni 9 ilə 2 toplanıb, cəmdə 11 alınıb.

Lakin biz bilirik ki, təkliklər toplandığı zaman yeni bir onluq yaranarsa, bu onluq onluqlar mərtəbəsinin cəminə əlavə edilir.

Demək ki, 7+ +1=16 edib. Yenə də eyni qayda ilə cəmdə 6 yazılıb, yadda qalan 1 isə yüzlüklər mərtəbəsinin cəminə əlavə edilib. Belədirsə, =16-8, =8 edir. -ı tapmaq üçün isə yüzlüklər mərtəbəsində dayanan -nin yerinə daha əvvəldən müəyyən etdiyimiz 2-ni yazırıq. Onda 2+4=6 edir. Amma onluqların toplanması zamanı yadda qalan 1-i də yüzlüklər pilləsinə əlavə etməli olduğumuzdan =7-dir. Doğru cavab A.

Yəni:

www.cinaryayimlari.com

- =?

İzahı:

İzahı:

Yəni:

+

9 6 1

3 3

A) 1, 7

7

10

+

272 489

7 + 8 - 2 =13

76 1 Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Şifrəli Əməllər - Asan Soyad:

Tarix:

3 + 41 594 B) 3, 5

A) A = 1

B=4

3.

-

5

C) 4, 3

B) A = 4 C) A = 3

987

B) 417

B=1

A) 26

??

B) 28

C) 29

7.

2+3= 6- 2 = 4+ 2 =

=?

-

423 A) 465

B) 645

C) 814

AC + B

125 111 AB C

+

A= ?

B=?

B=1

=?

2

A) 418

6.

AB5 + 343 758

7 362

-

=? =?

TEST-1

MƏNT İQ

5.

2

A) 5, 3

2.

Sinif:

Çinar Yayımları

1.

Ad:

ə 1.bölm

A) 224

C) 564

62 1 ???

B) 233

C) 322

8. +

4.

+

AB3 2 1 C

+

97 6 A) 76

B) 79

www.cinaryayimlari.com

AB C

8 8 8

4 4 4 + =?

??

A) 8

C) 80

13

B) 12

C) 18 Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

13.

25 +122 8 A) 14

+ + =?

B) 15

C) 16

524

-

+ - =?

1

B) 8

11.

+

405 34

C) 9

-

7 A) 42

12.

A95 B12 5A3

A) 5

C) 81

A+B=?

B) 10

C) 11

15.

+ =12 20-15=

+

??

B) 52

5 532

Çinar Yayımları

53

=?

B) 72

14.

7 85

A) 7

15

A) 27

10.

-

+

+

9.

A) 798

C) 54

-

=?

B) 897

142 ???

C) 987

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

1 43

A) 1

B) 2

www.cinaryayimlari.com

C) 3

14

Düz

Boş

Səhv

Qiymət

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Cədvəllər Mövzu izahı

Əziz şagirdlər, bu bölmədə biz “Cədvəllər” mövzusunu öyrənəcəyik.

Burada verilmiş hər bir cədvəlin özünə görə bir məntiqi var. Nümunələrə baxaraq bu məntiqlərlə tanış olaq.

Unutmayın ki, hər bir hərf və ya simvol bir-birindən fərqli ədədi və ya əməli ifadə edir.

115 125 110 225 A 115 B 240

+

C) 36

Bu nümunədə biz sətir və sütunların başında dayanan rəqəmləri toplayaraq onların kəsişmələrindəki ədədi alırıq. Belə ki, a+a=32-dirsə, a=16-dır, b+b=a-dırsa, deməli, b+b=16, b= 8 olur. c-ni tapmaq üçün isə a və b-nin yerinə 16 və 8-i yazırıq.

Elədirsə, c+c=16+8, c+c=24, c=12 olacaq. Doğru cavab A.

B) 435

C) 465

Verilmiş cədvəldə əvvəlcə simvolunun hansı riyazi əməli ifadə etdiyini tapmalıyıq. Diqqətlə baxsaq görərik ki, simvolu ilə verilən cədvəldə sətir və sütunların kəsişməsində sətir və sütun başındakı ədədlərin cəmi yazılmışdır. Elədirsə, simvolu toplama əməlini ifadə edir. A-nın yerində 125 ilə 110-nun cəmi, yəni 235, B-nin yerində isə 115 ilə 115-in cəmi, yəni 230 ədədi yazılmalıdır. Sonda isə əldə etdiyimiz hər iki nəticəni toplayaraq soruşulanı tapırıq. Doğru cavab C.

Yəni:

+

16 8 12 16 32 8 16 12 24

+

115 125 110 225 235 115 230 240

A B=235+230=465

a+b-c=16+8-12=12 www.cinaryayimlari.com

A B=?

İzahı:

Çinar Yayımları

B) 24

İzahı:

Yəni:

MƏNT İQ

A) 235

a b c a 32 a+b-c=? b a c a+b

İZAH

Nümunə 2.

Nümunə 1.

A) 12

ə 1.bölm

27

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

Nümunə 4.

Nümunə 3.

1 4

5 2

3 3

3 4

1

1

2

3

30 35 48 A) 21

+

?

B) 42

A A B

A) 15

C) 63

Çinar Yayımları

Bu tip məntiqlərdə sütun üzrə verilən ədədlərin və fiqurların əlaqəsindən göy rəngli xəttin aşağısında dayanan ədədlər yaranır. Diqqətlə baxsaq görərik ki, sütun üzrə verilən ilk iki rəqəmi toplayıb, cəmi 3-cü sətirdə dayanan fiqurla, fiqur daxilindəki ədədin hasilinə vursaq, sütunun sonuncu xanasında, yəni göy rəngli xəttin altında yazılan ədədi əldə edərik. Doğru cavab C.

Yəni: 1 4

5 2

3 3

3 4

1

1

2

3

C= ?

B) 9

C) 6

Bu sualımız toplamaya aid cədvəl məntiqidir. Hər hərf fərqli bir ədədi ifadə edir. Sualı həll etmək üçün hərflərin ifadə etdiyi ədədləri müəyyənləşdirməyə çalışaq. Diqqətlə baxsaq görərik ki, A hərfi 3 dəfə özü ilə toplanmış, cəmdə isə 18 alınmışdır.

A+A+A=18-dən A=18:3, A=6 alınır.

A-nı müəyyən etdikdən sonra 2-ci sətirdə A-nın yerinə 6 yazaraq B-ni tapaq. A+A+B=21, 6+6+B=21, 12+B=21, B=21-12, B=9. 3-cü sətirdə isə A-nın yerinə 6-nı, B-nin yerinə 9-u yazaraq C-ni də tapa bilərik. Onda 6+9+C=30, 15+C=30, C=30-15, C=15 olacaq. Doğru cavab A.

Yəni:

30 35 48 63

(1+4)+ (1 6)=30

+

A+A+A=18 3+ A=18

+

(5+2)+ (1 5)=35 (3+3)+ (2 4)=48

+

A=18:3=6

+

(3+4)+ (3 3)=63 www.cinaryayimlari.com

A 18 B 21 C 30

İzahı:

İzahı:

3 tərəf 4 tərəf 5 tərəf 6 tərəf

A A A

28

+

6 6 6

6 6 9

6 18 9 21 1 5 30

A+A+B=21 6+6+B=21 12+B=21 B=21-12=9

A+B+C=30 6+9+C=30 15+C=30 C=30-15 C=15

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Cədvəllər - Orta Sinif:

Soyad:

Tarix:

a b c a b+c b c c 24 A) 17

2.

B) 25

A) 968 3.

3 1 3 4

2 7 4 2 A)

28

C) 943

A) 30

A A A 15

B) 20

7.

B) 30

C-B+A=?

A) 574

3 4

36 (4 7)

A) 30

3 4

8.

7 9 10 13

www.cinaryayimlari.com

: 2 3

(3 9)=?

B) 38

C) 25

120 220 300 232 352 A 532 454 B 674 754 400 520 620 C

C)

9

C) 25

B C C B B B+C A A A+B 17 20 ?

A) 35

4.

7 21

40

B (C-A)=?

B A=?

B)

С

B

20 24 28 36

?

A

a+b+c=?

6.

B) 965

MƏNT İQ

18

C) 27

300 200 125 A 325 343 643 B

TEST-9

5.

Çinar Yayımları

1.

Ad:

ə 1.bölm

B) 578

C) 588

+

10 A 1

3

-

2

7 B

3

A

2

5 6

3

B=?

A) 5

C) 40

33

B) 6

C) 7 Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

9.

13.

a

A) 20

b c 16 c+4 b+8 B) 21

a 30 36 3+b 4+b 6

b+с=?

C) 22

A) 40 14.

10.

2

3

8

?

9

A) 6

B) 7

C) 10

11.

A) 308

B) 309

A) 16

6 10 14

B) 15

www.cinaryayimlari.com

744 A 640 639

A C=?

B) 143

C) 144

15.

30 5 10 24 A 8

6 2 3 9 5 B

A B=?

A) 16

C) 509

12.

7 6 8 9 10 12

A) 193

C) 20

+

100 100 166 366 400 300 287 987 200 279 ? 788

Çinar Yayımları

1

B) 30

603 103 500 104 499 105 C

65 76 87 25 40 6

a b=?

+

+ a b

2 5 ?

C) 17

34

B) 20

C) 24

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

Düz

Boş

Səhv

Qiymət

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Qruplaşdırma Mövzu izahı

ə 1.bölm

İZAH

MƏNT İQ

Nümunə 2.

Əziz şagirdlər, bu bölmədə “Qruplaşdırma” mövzusunu öyrənəcəyik.

Burada ədədlər müəyyən simvollarla qruplaşaraq yeni bir nəticə yaradır.

Bölməyə uyğun olaraq “ üçrəqəmli ədədlərin toplanması və çıxılması ” mövzusuna üstünlük verilmişdir.

Aşağıdakı nümunələrdə hər bir hərf və ya simvol müəyyən bir əməli ifadə edir.

96 98 111 ?

A) 124

= = = =

196 198 211 224

B) 123

C) 24

2 3 4 5 A) 45

6 = 21 7 = 12 8 = 23 9= ?

B) 54

C) 62

İzahı:

Çinar Yayımları

Nümunə 1.

Qruplaşdırma məntiqlərində əvvəlcə simvolunun ifadə etdiyi mənanı tapmaq lazımdır. Sualı diqqətlə təhlil etdikdə simvolunun ədədləri bir-birinə vur, alınmış hasili isə tərsinə yaz demək olduğunu anlayırıq. Belədirsə, “?” işarəsinin yerinə 5 ilə 9-un hasilinin tərsi yazılmalıdır. Doğru cavab B.

Yəni:

2 6 =2+ 6=12 3 7 =3+ 7=21 4 8 =4+ 8=32 5 9 =5+ 9=45

www.cinaryayimlari.com

Qruplaşdırma məntiqlərində əvvəlcə simvolunun ifadə etdiyi mənanı tapmaq lazımdır. Sualı diqqətlə təhlil etdikdə simvolunun mənasının yanında durduğu ədədə 100 vahid əlavə et demək olduğunu anlayırıq.

Deməli, soruşulanı tapmaq üçün 224-dən 100 çıxmalıyıq.

Doğru cavab A.

Yəni:

21

96

=96+100=196

98

=98+100=198

111

=111+100=211 ?=224-100=124

12

124

23 54

İzahı:

39

= 124+100=224

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

Nümunə 4.

Nümunə 3.

214 371 427 503 A) 8

7 11 13 ?

B) 10

4 5

=7 =8

5 6

(7 A) 12

C) 15

)

=3 =4

=?

B) 10

C) 8

İzahı:

Bu məntiqimizdə heç bir simvoldan istifadə olunmamışdır. Lakin buna baxmayaraq biz düşünməliyik ki, 214-ün 7 ilə, 371-in 11 ilə, 427-nin 13 ilə nə əlaqəsi var. Diqqət etsək görərik ki, yuxarıda sadalanan ədədlərin rəqəmləri cəmi qarşısında dayanan ədədlərə bərabərdir. Belə ki, 214-ün rəqəmlərini, yəni 2, 1 və 4-ü toplasaq, cəmdə 7 alarıq. Bu qanunauyğunluq digərlərində də var.

Doğru cavab A.

Çinar Yayımları

İzahı:

Yəni:

Bu nümunədə soruşulanı tapmaq üçün əvvəlcə və -ın mənasını tapmalıyıq. 4 =7-dən görünür ki, 4 3 vahid artmış və 7 olmuşdur.

Bu uyğunluq 5 =8-də də var.

Deməli, simvolu +3-ü ifadə edir.

5 =3-dən isə 5-in 2 vahid azalaraq 3 olduğunu görürük. Eyni qanunauyğunluq 6 =4-də də var. Deməli, simvolu -2-ni ifadə edir. Onda bizdən soruşulanı tapmaq üçün 7-ni əvvəlcə 3 vahid artırmalı, sonra isə 2 vahid azaltmalıyıq. Doğru cavab C. Yəni:

214

2+1+4=7

371

3+7+1=11

427

4+2+7=13

503

5+0+3=8

4 5

= 4+3=7 = 5+3=8 +3

(7

www.cinaryayimlari.com

40

)

5 6

= 5-2=3 = 6-2=4 -2

=(7+3)-2=8

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Qruplaşdırma - Orta

473 546 312 267 A) 4, 13

2.

Soyad:

Tarix:

B) 13, 4

4 6 7 9

C) 8, 13

A) 457

5 1

B) 8

C) 7

= 30 = 16

100 200 301 423

=5 =4

16 26

4.

B) 4

8 3 7 6

274

7.

= 56 = 18 = 21 = ?

www.cinaryayimlari.com

8.

a a

2=2 5=8 153)=?

B) 674

731 566 115 603 A) 6, 9

4 3

(563

A) 684

C) 5

B) 54

C) 658

C) 670

10, 8 11, 11 2, 6 ?

B) 9, 6

C) 6, 3

b=(a+1) (b+1) b=a-3 b

+

A) 6

16) 15) 21) 36)

B) 557

+

( ( ( (

234 334 435 ?

1=4 5=6

(72 ) = ?

A) 3

= = = =

6.

=7 = 17 = 27 =?

3.

65 44

TEST-13

MƏNT İQ

5.

11, 10 9, 10 4, 3 ?

2 3 4 1 A) 10

Sinif:

Çinar Yayımları

1.

Ad:

ə 1.bölm

(8 5) 4=?

A) 28

C) 18

45

B) 42

C) 50 Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Qruplaşdırma - Çətin

1.

3 5 4 8

7 2 6 2

A) 16

Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

B) 19

523 617 751 383 A) 24

3.

(16 (32 (22 (24 A) 24

13 13 36 ?

B) 27

) ) ) )

C) 36

4 = 24 5 = 30 2=8 4= ?

B) 30

Çinar Yayımları

6.

2.

16 13 33 72 A) 63

C) 21

5 4

7.

6 3 8 9 A) 4

+

+

B) 28

www.cinaryayimlari.com

A) 2

C) 37

47

B) 70

C) 72

=6 =5

5 4

B) 21

2 5 4 6

C) 22

2 = 10 2 = 13 4 = 28 ? = 49

B) 6

( ( ( (

b=(a 3)+(b 2) b=a-(b : 3)

(6 9) 24=?

A) 9

15 23 44 35

= 10 =8

A) 20

8.

a a

(42) (20) (48) (?)

(10 ) =?

C) 32

4.

TEST-14

MƏNT İQ

5.

2 = 23 4 = 14 1 = 25 3= ?

ə 1.bölm

21) 34) 45) 67) B) 3

C) 5

4=7 3 = 10 2 = 11 ? = 16 C) 4 Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Qruplaşdırma - Sınaq

1.

3 7 6 3 A) 8

Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

8= 8= 7= ?=

5.

42 65 24 72

3 5=8

A) 317

C) 10

A) 9, 6 3.

B) 6, 9

3 6 6 3

8 5 4 4

A) 1 4.

= = = =

B) 2

27 42 74 92 A) 9

4 3 8 ?

C) 9, 9

6 10 3 6

Çinar Yayımları

9, 10 13, 7 13, 10 ?

364 761 582 633

www.cinaryayimlari.com

317=?

B) 417

12 23 62 63 A) 12

(9) (9) (19) (20)

C) 517

17 31 71 ?

B) 22

7.

a a

C) 23

b=(a+b)-1 b=(a-b)+1

(10 13) 16=?

A) 6

C) 3 8.

= 14 =8 = 28 =?

B) 16

4 5=9

100

B) 9

TEST-15

MƏNT İQ

6.

2.

ə 1.bölm

B) 7

(22 (33 (43 (?

A) 80

C) 18

49

) ) ) ) B) 81

C) 8

3 4 7 9

= = = =

7 8 6 9 C) 82

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

8 6=2 (589

13.

8 6=14

A) 121

B) 122

C) 124

A) 6 14.

10.

A) 826 11.

76 85 42 94 A) 25

B) 827

C) 288

A) 19

( ( ( (

www.cinaryayimlari.com

C) 8

b=(a+2) (b-3) b=(a+b) : 7

A) 8 15.

B) 9

79 55 37 50

C) 10

(26) (15) (20) (23)

82 14 73 ?

B) 81

C) 99

C) 35

23) = 17 19) = 14 24) = 16 89) = ?

B) 20

a a

A) 18

12.

( 84) ( 31) ( 64) ( 15)

B) 7

(5 9) 21=?

6=6 5 = 15 6 = 12 5= ?

B) 30

3 2 7 ?

+

15 11 11 17

375 452 218 ?

= = = =

25 46 18 39

334) ?=376

Çinar Yayımları

9.

C) 23

50

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

Düz

Boş

Səhv

Qiymət

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi Mövzu izahı

63

A) 42 92 ? 3 29

B) 7

50

19 45

B) 84

?

C) 85

İzahı:

C) 3

İzahı: Nümunədə verilmiş məntiq sualında sarı rəngli düzbucaqların daxilindəki ədədlər arasındakı əlaqədən kvadrat daxilindəki ədədlər yaranmışdır. Diqqət etsək görərik ki, yuxarıdakı düzbucaqlının daxilindəki ədədlə, aşağıdakı düzbucaqlının daxilindəki ədədin fərqinin onluğu ilk kvadrata, təkliyi isə ikinci kvadrata yazılmışdır. Doğru cavab A.

Çinar Yayımları

A) 6

23 41

28

Nümunə 1.

81 6 5 16

MƏNT İQ

Nümunə 2.

Əziz şagirdlər, bu bölmədə biz “Rəqəm-şəkil əlaqəsi” mövzusunu öyrənəcəyik. Burada əsas məntiq rəqəmlərlə şəkillər arasındakı əlaqəni tapmaqdır. Nümunələrə baxaraq bu əlaqələrlə tanış olaq.

35 2 3 12

İZAH

ə 1.bölm

Yəni: 35 2 3 12

81 6 5 16

92 6 3 29

35 - 12 = 23

81 - 16 = 65

92 - 29 = 63

Bu tip suallarda dairənin qarşılıqlı hissələri arasında müəyyən bir məntiqi əlaqə olmalıdır. Belə ki, qarşılıqlı hissələrdə yerləşən ədədlər bir-birinin tərsi, rəqəmlərinin fərqi, rəqəmlərinin cəmi və s. şəklində ola bilər. Bu ehtimalları nəzərə alaraq məntiqi həll etməyə çalışaq. Diqqətlə baxsaq görərik ki, bütün qarşı-qarşıya dayanan eyni rəngli hissələrdəki ədədlərin fərqi 22-yə bərabərdir. Deməli, bizdən soruşulan ədəd də ya 63-dən 22 vahid çox, yəni 85, ya da 22 vahid az, yəni 41 olacaq. Lakin bizə verilən cavablar arasında sadəcə 85 var. Doğru cavab C. Yəni:

41-19=22 50-28=22 45-23=22 85-63=22

www.cinaryayimlari.com

51

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

Nümunə 4.

Nümunə 3.

51 16 9 30 23

24 50 11 37

19 ?

21 49

63 5

3

6

?

9

7 A) 51

B) 47

C) 57

A) 36

B) 15

C) 61

İzahı:

Bu suala diqqət etsək görərik ki, eyni rəngli kvadratın daxilində olan yaşıl rəngli rəqəmlərlə qırmızı rəngli rəqəmlərin cəmi bir-birinə bərabərdir.

Deməli, bizdən soruşulanı tapmaq üçün “?” işarəsinin yerinə elə bir ədəd yazmalıyıq ki, bu ədədlə 21-in cəmi 19 ilə 49-un cəminə, yəni 68-ə bərabər olsun. Doğru cavab B.

Çinar Yayımları

İzahı:

Yəni:

Bu sualımızda yaşıl rəngli ədədlər arasında olan əlaqədən qırmızı rəngli olan ədədlər yaranmışdır.

Gəlin bu əlaqəni tapmağa çalışaq.

Diqqətlə baxsaq görərik ki, yaşıl rəngli ədədlərin hasilini tərsinə, yəni təkliyi onluğun, onluğu təkliyin yerinə yazsaq, qırmızı rənglə verilmiş ədəd alınar.

Doğru cavab A. Yəni:

16 9 16+23=9+30=39 30 23

51 5

3 63

24 50 24+37=50+11=61 11 37 19 47 21 49

6

6

6 36

19+49=47+21=68

www.cinaryayimlari.com

7

52

9

3+ 5=15 51

6+ 6=36 63

7+ 9=63 36

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Rəqəm-Şəkil Əlaqəsi - Asan Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

5.

3

5

4

15 7

16 6

6

7

? 7

1 11 20 5 316

A) 255 A) 14

B) 15

2.

C) 526

?

B) 43

3

A) 21 7.

3

24 7

72

9 A) 7

C) 245

B) 8

www.cinaryayimlari.com

5

3

3

7

?

25

B) 63

C) 42

=a+4

a =?

B) 40

C) 44

21

22

8.

6

4

5

7

C) 23

21

1

a =a 4

A) 34 4.

4

+

14 19 4 10 9 3 7 2 1 A) 33

B) 250

24

Çinar Yayımları

B) 536

3.

2

142 358 216

215 ? 321 A) 436

7 ?

22 472

C) 19 6.

124 260 136

TEST-16

MƏNT İQ

0 2 10 5 125

5

ə 1.bölm

11 16 17

16 21

?

C) 9

A) 24

55

?

20 9 16

B) 25

12

C) 26 Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

2

16

8 6

A) 12

13.

3

279 142 137

27

9

?

6

B) 36

671 ?

324

430 214 216

A) 347

C) 27

B) 357

C) 358

14.

10.

12 30 ?

22 15 19 7 25 A) 18

B) 28

11.

A) 35

C) 17

a

3+4+a

27

?

B) 36

Çinar Yayımları

9.

2

2

6

24

2

3

5

30

3

3

3

?

A) 9 15.

B) 12

24 4 0 16

70 9 9 29

A) 39

C) 37

C) 27

42 8 1 ?

B) 40

C) 41

12.

32

12

34

77

64 A) 93

?

16

19 27

B) 84

www.cinaryayimlari.com

C) 21

56

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12 13 14 15

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

A

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

C

Düz

Boş

Səhv

Qiymət

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Ardıcıllıq Mövzu izahı

A) 18, 20, 10

11

B) 9

B=?

C) 8

İzahı:

13 12

www.cinaryayimlari.com

2 +2

:2

2 +2

:2

2 +2

:2

II 8, 16, 18, 9

+3

III 3, 6, 8, 4

9 -2

IV 9, 18, 20, 10 +

+3

11

:2

+

-2

Yəni:

2 +2

I 5, 10, 12, 6 +

10

7 +3 10 -2 8

+

+3

Bu məntiqdə bizə üç sətir ardıcıllıq verilmişdir və 4-cü sətirdə ardıcıllığın hansı formada olacağı soruşulur. Diqqətlə baxsaq, bütün sətirlərdə ardıcıllığın 2-ci həddinin 1-ci həddin iki qatına, 3-cü həddin 2-cidən 2 vahid çoxuna, 4-cü həddin isə 3-cü həddin yarısına bərabər olduğunu görərik. Yəni ardıcıllığımız 2, +2, : 2 şəklindədir. Deməli, soruşulan ardıcıllığın 2-ci həddini tapmaq üçün əvvəlcə 9-u 2 dəfə artırmalı, 3-cü həddini tapmaq üçün 2-ci həddi 2 vahid artırmalı, 4-cü həddi tapmaq üçün isə 3-cü həddi 2-yə bölməliyik. Doğru cavab A.

+

Verilmiş dairəvi ardıcıllıq məntiqinə diqqət yetirdikdə ədədlərin saat əqrəbi istiqamətində bir dəfə artıb, bir dəfə azalaraq davam etdiyini görürük. İlk ədədimiz olan 7 rəqəmi, əvvəlcə 3 vahid artaraq 10 olmuş, sonra isə 2 vahid azalaraq 8-ə düşmüşdür. Ardıcıllığımız sona qədər +3, -2, +3, -2 şəklində davam etmişdir.

Doğru cavab A. Yəni:

B) 18, 20, 22

İzahı: Çinar Yayımları

A) 13

8 9

5, 10, 12, 6 8, 16, 18, 9 3, 6, 8, 4 9, ?, ?, ?

C) 7, 14, 16

10

10 12

MƏNT İQ

I II III IV

Nümunə 1.

7

İZAH

Nümunə 2.

Əziz şagirdlər, bu bölmədə biz “Ardıcıllıq” mövzusunu öyrənəcəyik.

Burada ədədlər müəyyən bir qanunauyğunluqla artır və ya azalır. Gəlin bu qanunauyğunluqlarla tanış olaq.

B

ə 1.bölm

63

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

Nümunə 4.

Nümunə 3.

45 44 48 47 A 50 54 B 57

8 9

A+B=?

B) 107

C) 108

A

A=?

A) 35

B) 36

C) 30

İzahı: Bu ardıcıllıqda ədədlər artaraq davam edir. Gəlin artımın hansı şəkildə getdiyini tapaq. Diqqət etsək görərik ki, artım hər sonrakı hədd üçün əvvəlkindən 1 vahid çox, yəni +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7 şəklində olmuşdur. Bu artım A ədədinə qədər belə davam etmişdirsə, deməli, bizdən soruşulan A ədədi 29-dan 7 vahid böyük, yəni 36 olmalıdır.

Doğru cavab B. Yəni: +3

+1

Yəni: -1 +4 -1 +4 -1 +4 -1 +4

+4

+5

14 18 23 +6 +2 1 1

29

Verilmiş ardıcıllıqda ədədlər soldan sağa doğru əvvəlcə azalmış, sonra isə artmışdır. Diqqətlə baxsaq görərik ki, ardıcıllığın ilk həddini 1 vahid azaltdıqda 2-ci hədd alınır.

2-ci həddi isə 4 vahid artırdıqda 3-cü həddin yarandığını görürük.

-1, +4, -1, +4 şəklində olan artıbazalma ardıcıllığın sonuna qədər davam edir. Artıb-azalmanı diqqətlə izləsək, A-nın yerində dayanan həddin 47-dən 4 vahid çox, yəni 51, B-nin yerində dayanan həddin isə 54-dən 1 vahid az, yəni 53 olacağını görərik. Doğru cavab A.

Çinar Yayımları

İzahı:

8 9

A) 104

14 18 23

29

11

+7

36 A=36

45 44 48 47 51 50 54 53 57 A+B=51+53=104

www.cinaryayimlari.com

64

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Ardıcıllıq - Orta Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

MƏNT İQ

5.

3, 9, 12, 18, 21 II 2, 8, 11, 17, 20 III 1, ?, ?, ?, ?

I

108 408 307 607 506 A B

A-B=?

A) 101

B) 300

A) 6, 9, 15, 18

C) 605

TEST-21

ə 1.bölm

B) 7, 10, 16,18

C) 7, 10, 16, 19

I II III IV

3, 4, 5, 6,

A) 27

6, 7, 8, 9,

18, 21, 24, ?

B) 12

6.

15 18 21 24 C) 10

3.

11

7

A

5

14

10

Çinar Yayımları

2.

B) 4

7.

A 5 A) 24

C) 5

A 18 17 27 26 36 35 45 B B=?

B) 799

2

4 11

1

C) 797

A=?

22 B) 23

C) 20

I 2, 3, 13, 14, 24, A II 3, 4, 14, 15, 25, 26 III 8, 9, 19, 20, 30, C C-A=?

A) 5

B) 19, 44 C) 8, 55

www.cinaryayimlari.com

B

10

8

4.

A) 8, 44

706 606 506 406

A) 798

8.

A=?

A

A+B=?

A=?

A) 3

896 795 694 593

69

B) 6

C) 7 Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Ardıcıllıq - Çətin

1.

I II III IV

Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

5.

4, 12, 15, 5 3, 9, 12, 4 2, 6, 9, 3 1, ?, ?, ?

A) 808 6.

A+B=?

49 50 46 3 5

A) 43

7.

B

B=?

B) 48

A

222 465

100

466

B) 708

A+B=?

C) 818

I

2, 4, 8, 6, 3

II

3, 5, 10, 8, 4

III

? ? ? ? ?

A) 5, 7, 14, 12, 7 B) 4, 8, 10, 5, 3 C) 4, 6, 12, 10, 5

47

56 52

3.

C) 45

Çinar Yayımları

A 21 26 23 28 25 30 27 32 B

B) 53

B 343

2.

TEST-22

MƏNT İQ

344

A) 3, 6, 2 B) 3, 5, 8 C) 3, 6, 9

A) 43

ə 1.bölm

8 3 A 12 4

10 4 8 16 6 A=?

C) 53

A) 8

4.

B) 6

C) 7

8.

A

12 10

8 6

6 4

C

A 240 230 350 340 460 450 570 B

B

A+B=?

A+B+C=?

A) 24

B) 20

www.cinaryayimlari.com

A) 560

C) 28

71

B) 580

C) 680

Çinar Yayımları