Memoria difusión piale 2017 2018 ignacio méndez baamonde ies ed pondal ponteceso versión definitiva

1

MEMORIA DE DIFUSIÓN (MODALIDADE 2) PIALE (PROGRAMA INTEGRAL DE APRENDIZAXE DE LINGUAS EXTRANXEIRAS) NOME E APELIDOS: Ignacio, Méndez Baamonde.

Nº DE REXISTRO PERSOAL: A59EC0GAP000135 CATEGORÍA: Profesor de Ensinanza Secundaria (P.E.S) MATERIA: DEBUXO 009 CENTRO DE DESTINO DEFINITIVO CURSO 2017-2018: IES EDUARDO PONDAL PONTECESO, A CORUÑA 1. OBXECTIVOS E CONTIDOS DA DIFUSIÓN • • • •

Aspectos destacables e transferibles da organización do sistema educativo canadense.

Aspectos destacables e transferibles da organización da organización dos centros canadenses.

Aspectos metodolóxicos transferibles e destacables.

Outros.

2. LUGARES OU FORMATOS DA DIFUSIÓN Lugar: A difusión fíxose no salón de actos do IES Eduardo Pondal de Ponteceso, A Coruña.

Data da difusión: venres 26 de Xaneiro do 2018 Publico: alumnado dos cursos 1º bacharelato A, B e C e 4º ESO A, B e profesorado interesado.

Aforo aproximado do auditorio: 100 persoas 3. PROCEDEMENTO DA DIFUSIÓN Charla con Presentación visual powerpoint. 36 diapositivas. A charla foi publicitada e anunciada con numerosos carteis no centro escolar. É previsible que en breve será publicada e subida a presentación do programa de difusión e a súa repercusión na prensa á páxina web do instituto IES Eduardo Pondal de Ponteceso.

4. PROGRAMACIÓN E TEMPORALIZACIÓN DA DIFUSIÓN Charla de 40 minutos con 10 minutos adicados a preguntas e interación co público (sesión de feed-back) 5. REPERCUSIÓN DA DIFUSIÓN Envíase na mesma semana da presentación unha nota de prensa á corresponsalía do xornal “La voz de Galicia” en Carballo. A noticia da charla do profesor Méndez Baamonde foi recollida na edición local de Carballo os días 25 e 26 de Xaneiro do 2018. Adxuntamos baixo estas liñas dous links da noticia na prensa local.

2

https://www.lavozdegalicia.es/noticia/carballo/carballo/2018/01/26/aprendizaje-gesto-solidario-opcioneshoy/0003_201801C26C10996.htm https://www.lavozdegalicia.es/noticia/carballo/ponteceso/2018/01/27/experiencia-canadiense-mendezbaamonde-contada-alumnos/0003_201801C27C11992.htm 1. OBXECTIVOS E CONTIDOS DA DIFUSIÓN A) Aspectos destacables e transferibles da organización do sistema educativo canadense.

Gostaríame salientar en primeiro lugar que teño disfrutado como docente de dúas estancias PIALE en dous centros educativos canadenses diferentes nos anos 2014 e 2017, de xeito esporádico teño feito tamén unha estancia noutro centro de secundaria canadense ao que fun invitado polo profesor da materia Visual Arts (Educación plástica visual e audiovisual) Ano 2014 Canterbury High School, Ottawa, Ontario.

Colonel By secondary School, Ottawa, Ontario.

Ano 2017 Lisgar Collegiate Institute, Ottawa, Ontario.

Colonel By secondary School, Ottawa, Ontario.

Características comúns dos tres centros canadenses nos que se realizou a experiencia: O alumnado nos centros de secundaria canadenses é moi heteroxéneo. Pódese afirmar con rotundidade que non teñen unha orixe común ao pertencer a sustratos culturais moi diferentes e que o grao de adaptación cultural que consiguen os alumnos tras o seu paso pola educación primaria e secundaria é satisfactorio.

Canadá é o país do respecto á diversidade cultural e racial. Un país novo, por construir, cun grande respecto polo civismo e onde o sistema educativo trata de garantir unha igualdade de oportunidades a todos os seus cidadáns.

Feitos e aspectos destacables • • •

Ao ser Canadá un país bilíngüe o sistema educativo Canadense garantiza tamén a escolarización en francés.

96 % do alumnado está escolarizado en centros públicos.

A mayoría dos centros educativos Canadenses son públicos. Os centros privados non reciben ningún tipo de subvención por parte do estado.

3

Ao largo das diferentes etapas educativas, na provincia de Ontario, onde se efectuou a experiencia educativa; realízanse anualmente test, (Province-wide tests) coa finalidade de (track) “monitorizar” e mellorar o grao de consecución dos obxectivos de etapa.

Estas avaliacións inclúen: • • •

Grade 6 (6º Educación primaria) (edade 11 anos) Lectura, escritura e matemáticas.

Grade 9 (3º ESO) (edade 14 anos) Matemáticas.

Grade 10 (4º ESO) (edade 15 anos) “Literacy” (alfabetización. Un pre-requisito para a graduación)

Hai uns obxectivos comúns para acadar a excelencia e a “equidade” en todos os centros canadenses hai unha promoción constante do (well-being) (benestar individual) e se trata de incrementar a confianza pública do individuo (e que desenrole axeitadamente o seu potencial de destrezas comunicativas) OBTENCIÓN DO OSSD (Ontario Secondary School Diploma) De cara a graduación o alumnado debe cursar ao longo de toda a súa educación secundaria (dende grade 9 a grade 12) A consecución do diploma OSSD, permitirá ao alumnado acceder a estudos universitarios superiores.

• • • •

18 créditos de materias obligatorias.

12 créditos de materias optativas.

40 horas de Actividades de servizo comunitario.

A superación do Provincial Literacy Requirement OSSLT or OSSLC

B) Aspectos destacables e transferibles da organización da organización dos centros canadenses.

En primeiro lugar debemos salientar que o contexto no que se desenvolveron as experiencias educativas PIALE tanto no ano 2014 como no 2017 foi urbano, circunscribíndose ao perímetro da cidade de Ottawa, capital do Canadá. Este contexto urbano, condiciona o tipo de alumnado, a mobilidade e a diferencia de contextos culturales, ao ser a mayoría do alumnado fillos de emigrantes de segunda ou de primeira xeneración.

O país da experiencia de integración: Canadá O Canadá é un país que ocupa a metade norte da América do Norte. Limita cos Estados Unidos de América, localizado ao sur do páis (Estados Unidos continentais) e ao noroeste (estado norteamericano de Alasca). Ao norte localízase o océano Ártico, ao oeste, o océano Pacífico, e ao leste, o océano Atlántico.

•

Canadá é o segundo maior país do mundo, por extensión territorial, despois de Rusia.

4

•

• •

Canadá é unha federación, unha democracia parlamentaria, constituída por 10 provincias e 3 territorios. O xefe de estado do país é a raíña Isabel II de Inglaterra. O ministro principal actual é Justin Trudeau. A capital do país é Ottawa.

O Canadá obtivo independencia total do Reino Unido en 1931.

O Canadá é un dos países máis multiculturais do mundo. Tendo sido colonizada por franceses e ingleses, cerca dun terzo da poboación do Canadá pusúe ascendencia anglosaxona (ingleses, escoceses, irlandeses) ; e un cuarto da poboación do país posúe algún grao de ascendencia francesa. Os tres maiores grupos minoritarios do país son italianos, alemáns e chineses. * Fonte: Wikipedia A cidade e o seu contexto, Ottawa capital do Canadá.

Ottawa é a capital oficial do Canadá. Aséntase na riveira sur do río Ottawa e na area sureste da provincia de Ontario. Fai frontera con Gatineau, Quebec; as dúas forman o núcleo da área metropolitana Ottawa-Gatineau, no censo do 2016 a cidade de Ottawa tiña unha poboación de 934,243 habitantes e a área metropolitana 1,323,783 o que a fai a quinta grande cidade metropolitana canadense.

Aproximadamente o 20% da poboación da cidade foi nada no estranxeiro, sendo unha das nacionalidades de orixe Reino Unido (8,8%), China (8,0%), Líbano (4,8%). Aproximadamente o 6,1% dos residentes non son cidadans canadienses.

Os habitantes dos grupos minoritarios (de orixe non branco/europea) constitúen o 23,7%, de orixe Aborixe constitúen o 2,1% da poboción total. Os grupos minoritarios con maior presenza son: afroamericanos canadenses: 5,7% Chino-canadenses 4,0% Sud-asiáticos 3,9% e Árabes: 3,7%. Outros grupos minoritarios inclúen latinoamericanos, surasiáticos, filipinos e asiáticos do oeste.

O 37% da poboación de Ottawa pode falar os dous idiomas cooficiais de Canadá (Inglés e Francés). O 62,4 % da poboación teñen como língua nai o Inglés, mentras que o 14,2 % teñen o Francés. A totalidade da área metropolitana Ottawa-Gatineau ten unha maior proporción de falantes en Francés, xa que Gatineau (Quebec) é maioritariamente francófono. Un 20,4 % adicional da poboación teñen outras línguas nais diferentes do Inglés e do Francés… Árabe, Chinés, Español, Italiano e outras. * Fonte: Wikipedia LISGAR COLLEGIATE INSTITUTE O centro escolar onde se desenrolou a maior parte da experiencia do 2017 foi o Lisgar Collegiate Institute.

5

As súas orixes remóntanse ao ano 1843 no que a escola é todavía unha grammar school, ascende á categoría de Collegiate institute* no ano 1873, e se instala a escola no seu emplazamento definitivo no Nº 29 da Lisgar Street en Ottawa. *In Canada, collegiate institute originally had a distinct meaning, but it has since transformed as a synonym for an institution that provides secondary education. *(En Canada, orixinalmente un collegiate institute tiña un significado distinto, pero transformouse dende entón nun termo que é un sinónimo para referirse a unha institución na que se imparte a educación secundaria.)

Trátase dun centro con abundante alumno heteroxéneo no que predomina o multiculturalismo. O Lisgar Collegiate Institute ten unha matrícula total de 1,100 alumnos no curso 2017-2018.

En Lisgar aceptanse alumnos “gifted” ou especialmente dotados que son atendidos segundo as súas necesidades educativas especiais. A escola ten uns prestixiosos resultados nas diferentes ligas provinciais e estatáis tanto nas Artes, como nas Ciencias e nas Humanidades. Con máis de 140 anos de rodaxe, a escola fai todo o posible por seleccionar alumnado que contribúa a manter intacto o prestixio da mesma.

Admítense estancias tamén, de alumnos de secundaria de diferentes países europeos e sudamericanos. Na miña estancia durante o Outono de 2017, tiven a oportunidade de establecer contacto con dúas alumnas alemanas, dúas Españolas das illas Canarias e un estudante Vasco.

O horario semanal distribúese en 4 períodos de 75 minutos cada un. A xornada lectiva en Lisgar Collegiate Institute comeza ás 8:50, interrúmpese ás 11:25 horas para dar paso a un break (recreo) chamado “Lunch” dunha hora de duración. A xornada reanúdase ás 12:25 horas e finaliza logo do 4º período ás 15:00 horas. Para non repetir a secuencia de materias diarias todos os días, se fai unha distinción entre días pares e impares e se alternan os períodos.

Na primeira presentación dos espazos e aulas dispoñibles da escola o contact teacher, Mr. Ramsey Shuck, amosa aos profesores visitantes as diferentes dependencias do centro. Dada a gran densidade de alumnado na mesma é frecuente que se teñan que dar clases no comedor ou na biblioteca, maximizando o espazo útil ate o máximo.

C) Aspectos metodolóxicos transferibles e destacables.

O docente Piale, tivo a oportunidade de observar diferentes aspectos metodolóxicos, nesta segunda experiencia educativa que contrastan cos da primeira, pero que veñen a ser de uso común no sistema educativo canadense.

O docente procurou diversificar o seu abano de observación asistindo a diferentes clases:

6

Clase de Visual Arts grade 9 e 10 coa docente Miss Sheri Grant.

Clase de “Arts & Crafts” (free-course) coa docente Miss Donna Ceci-Ward. Grades 9,10 e 11 Clase de Español como língua estranxeira coa docente Ms Adriana Franklin.

Clase de literatura Inglesa coa docente Ms Cristine Rankin, grade 12.

Clase de Francés coa docente Ms Julia Kalbfleisch-Mezo Grade 11 e 12.

Clase de Francés coa docente Ms Daniella “Petretta” grade 10.

Na páxina web da Lisgar School, pódense atopar os currículums cos contidos, obxectivos xerais curriculares, as ablilidades de aprendizaxe e os diferentes procedementos de avaliación, expresados en porcentaxes.

(Véxase exemplo da materia Visual Arts no link: https://lisgarci.ocdsb.ca/UserFiles/Servers/Server_233510/File/Academics/Fine%20Arts%20and%20Business/A WA2O.pdf A maioría dos profesores canadenses, polo menos en Lisgar School, non empregan unha plataforma de aula virtual concreta para impartir as súas materias. Tampouco se emprega o libro de texto (salvo en contadas materias como os libros de lectura nas materias de idiomas) É de uso moi común (nas materias artísticas, tales como Visual Arts e Arts & Crafts) empregar “hand-outs” ou pequenos folletos, nos que se fai unha breve aproximación teórico-conceptual do contido específico que se quere desenrolar no aula. Os alumnos leeno en alto, previa petición da profesora e logo fan a aplicación práctica do contido conceptual.

A miudo ilústranse conceptos, con tutoriais e videos didácticos específicos, tamén se empregan metodoloxías clásicas como explicacións verbais, proxección de diapositivas e se desenrolan esquemas de contidos, obxectivos e aplicacións prácticas na pizarra.

Prográmanse as tarefas a executar, que son de feito proxectos, nunha pizarra. Categorízanse os obxectivos a conseguir polo alumnado, e as “deadlines” ou datas límite das tarefas que posteriormente se avalían.

(Mostrar imaxes das tarefas) Proxectos da materia “Visual Arts” • • • •

Debuxo a lápis con “viewfinder” (visor). Grade 9 Debuxo baseándose na “Golden ratio” (sección aúrea). Grade 12 Presentación dun traballo creativo individual inspirado nunha banda sonora ou “soundtrack”, análise e feed-back por parte do resto da clase. Grade 10 Creación dun autorretrato á maneira de Andy Warhol, empregando cores planas.

Técnica: pintura acrílica. Grade 10

Proxectos da materia “Arts & Crafts” • • •

Deseño dunha letra capitular ao estilo de William Morris coa técnica do “scratching” Elaboración dun mosaico de técnicas en acuarela.

Deseño dunha letra capitular coa técnica da acuarela.

7

OUTRAS METODOLOXÍAS Materia: Spanish level 3, University preparation •

Aprendizaxe interactivo de vocabulario e nocións culturais con dispositivos móviles.

Na clase de Idioma Español, grade 12 (2º bacharelato), impartida por Ms Adriana Franklin, empregáronse plataformas dixitais interactivas tales como “Quizlet” e “Kahoot”, con recursos didácticos específicos. Os alumnos interactúan cos seus dispositivos móviles e compiten por equipos para achar a solución a un exercicio de idioma.

•

Elaboración dun altar para o día dos mortos.

Tamén nesta clase elaboráronse para o día de Halloween (Samaín) dous altares dos mortos adicados a dous personaxes populares na cultura canadiense (O atleta Terry Fox e o cantante Gordon Downie), emulando o espíritu e a estética dos altares para o día dos mortos que se fan en México. Os altares valóranse en público, analizando estética, proposta, finalidade e se vota o mellor entre o alumnado.

•

Debate: Vida no campo versus vida na cidade.

O alumnado da materia de Español, alumnos de grao 12 organízanse en dous equipos e teñen que debatir en idioma Español un tema proposto pola profesora: O obxectivo desta metodoloxía é que o alumnado analice e expoña argumentos a favor ou en contra do concepto vivir no campo ou de vivir na cidade, empregando todos os recursos, modismos e vocabulario que manexen. Actividade desenvolta con éxito. Se respetan os argumentos do contrario e se estimulan habilidades comunicativas e destrezas de relación interpersonal.

•

Field Trips. (excursións ou viaxes de estudos) fanse de xeito contínuo, previa autorización polos titores legais dos alumnos. Experiencia enriquecedora é estimulante para o alumnado. As dúas viaxes de estudos nas que participou o docente do programa Piale, desenroláronse no marco xeográfico urbano da cidade de Ottawa.

1) Field trip á Ottawa School of Arts co alumnado de Visual Arts de graos 9, 10 e 12, o 26 de Outubro do 2017.

Proposta educativa da viaxe: obradoiro de técnicas escultóricas, explorando o emprego de materiais de modelaxe como a cera. Organiza Art Department. Responsable principal: Ms Sheri Grant.

Nesta excursión contamos coa axuda e apoio de dous profesores “senior” retirados que impartiran materias en Lisgar.

8

2) Field trip ao Restaurante Mexicano “Pancho Villa” o mércores 9 de Novembro do 2018. Proposta e obxectivo educativo da viaxe: traballar temas de conversación en idioma Español. Destinatarios alumnos de Español de grao 12. Responsable da actividade Ms Adriana Franklin.

D) Outros.

O programa PIALE (programa integral de formación en línguas extranxeiras) modalidade 2 (integración) é unha actividade de formación para o profesorado deseñada pola Consellería de Educación. A experiencia formativa consiste básicamente, na integración nun centro escolar canadiense durante 4 semanas como profesor observador. É un programa de inmersión lingüística, xa que o docente ten que integrarse nun centro escolar e convivir cunha familia canadiense. A língua de comunicación de estudo, mellora e aprendizaxe é o Inglés. No curso 2017-2018 participamos neste programa, na segunda estancia en Ottawa, 35 profesores de ensinanza secundaria e primaria de toda Galicia.

A experiencia é enriquecedora, xa que permite un amplo marxe de interacción con educadores, alumnos e familias nativas ao mesmo tempo que se produce unha auténtica inmersión nunha cultura e idiosincrasia distinta.

No programa recibimos tamén cursos e formación educativa da ODCSB (Ottawa District Carleton School Board) na súa base da rúa Albert 440 en Ottawa.

Prodúcense moitas sinerxias, espíritu de compañeirismo e intercambio de experiencias entre os distintos docentes.

Ao longo da estancia no Canadá, os profesores participantes no programa PIALE, procuran viaxar (na medida das súas posibilidades) e coñecer outras cidades e aspectos interesantes do país. Visítanse museos, exposicións, actos culturales ou deportivos, parques naturais e diferentes centros escolares.

Curiosidades Culturales sobre o Canadá: é o país do multiculturalismo, por excelencia. Hai un alto grao de desenrolo cultural e económico. Bós standares de civismo e de respeto e convivencia coas minorías.

CONCLUSIÓN E REFLEXIÓN FINAL Ao ser un país tan septemptrional e ter unha climatoloxía tan extrema, os canadienses viven de portas para dentro. Costa traballo para o estranxeiro socializarse, xa que nunha primeira impresión, os canadenses son reservados e individualistas tamén son correctos e formais, pero (sempre xuzgando dende os nosos parámetros culturais) poden chegar a parecer, pouco acolledores. Logo, unha vez gañada a súa confianza as experiencias que ten este docente foron moi positivas.

O profesor participante na modalidade de integración disfrutou dunha segunda estancia no Canadá placentera e plena. Dunha gran intensidade, no aspecto formativo e vivencial.

9

É a segunda vez que participa no programa de formación PIALE e entre o numeroso material gráfico recopilado en Canadá hai numerosos bosquexos, apuntamentos do natural e acuarelas que constitúen un auténtico diario visual da súa viaxe ao país norteamericano.

Viaxar a outro país, desenvolverse noutro idioma, enfrentarse a vida cotidiana; implica sempre romper a zona de confort persoal na que nos atopamos sempre seguros. Nunca é doado, nin gratuito; hai que esforzarse, sobrepoñerse ao desalento e perseverar nos obxectivos. A experiencia PIALE, ao meu modo de ver, é unha oportunidade de descubremento pero tamén de auto-descubremento, onde se se teñen os ollos ben abertos e o espíritu curioso, pódese acadar unha auténtica vivencia de integración.

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

NOTA DE PRENSA A AUTÉNTICA VIVENZA DE INTEGRACIÓN ESCOLAR NO CANADÁ DO PROFESOR MÉNDEZ BAAMONDE Ponteceso 23- Xaneiro-2018 O Profesor do Departamento de Artes plásticas do IES Eduardo Pondal de Ponteceso, Ignacio Méndez Baamonde participou neste curso 2017-2018 no programa PIALE (Programa Integral de Formación en Línguas extranxeiras) modalidade 2 (integración) na cidade de Ottawa, capital do Canadá durante catro semanas. O PIALE é unha actividade de formación para o profesorado deseñada pola Consellería de Educación.

A experiencia formativa consiste, na integración nun centro escolar canadiense durante 4 semanas como profesor observador. É un programa de inmersión lingüística, xa que o docente ten que integrarse nun centro escolar e convivir cunha familia canadiense. A língua de comunicación de estudo, mellora e aprendizaxe é o Inglés.

O profesor Méndez Baamonde, imparte dende o curso 2013-2014 as materias de Educación Plástica visual e Audiovisual bilingüe, nos cursos 1º e 3º de ESO, empregando como língua vehicular da ensinanza plástica o Inglés.

Méndez Baamonde, impartirá unha charla destinada ao alumnado de segundo ciclo da ESO e de primeiro de Bacharelato do IES Eduardo Pondal de Ponteceso sobre a súa experiencia docente e vivencial no Canadá. A disertación versará sobre os aspectos educativos relevantes do sistema Canadense, curiosidades culturais e impresións persoais sobre o país.

A charla celebrarase no salón de actos do instituto IES Eduardo Pondal de Ponteceso o vindeiro venres 26 de Xaneiro do 2018 ás 11:50 horas.

Outros datos de interés O profesor Méndez Baamonde, de nome artístico Nacho Baamonde, é licenciado en Belas Artes pola Universidade de Salamanca e ten destino definitivo no IES Eduardo Pondal de Ponteceso dende o curso 20012002. É a segunda vez que participa no programa de formación PIALE e entre o numeroso material gráfico recopilado en Canadá hai numerosos bosquexos, apuntamentos do natural e acuarelas que constitúen un auténtico diario visual da súa viaxe ao país norteamericano.

CONTACTO: nachobaamonde@gmail.com Teléfono: 646 411 624 IES EDUARDO PONDAL DE PONTECESO: ies.eduardo.pondal.ponteceso@edu.xunta.es

24

REPERCUSIÓN DA DIFUSIÓN NA PRENSA LOCAL

25

26