TCDC บ้านน้ำเชี่ยว

Learning Center ้ ่ยว จ.ตราด หมู่บา้ นนําเชี

บ านนํ้าเชี่ยว สถานที่ท องเที่ยวชุมชนเชิงว�ถีชีว�ตวัฒนธรรม ตั้งอยู ใน ต.นํ้าเชี่ยว อ.แหลมงอบ จ.ตราด เป นหมู บ านในเส นทางผ านไป ข�้นเร�อสู เกาะช าง หมู บ านนํ้าเชี่ยวแห งนี้ ยังได เป นรับเลือกให เป น “หมู บ าน OVC” (OTOP Village Champion) ที่ ได รับการสนับสนุนจาก กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย รวมถึงรางอุตสาหรรมท องเที่ยวไทยดีเด นจากากรท องเที่ยวแห งประเทศไทย บ านนํ้าเชี่ยวมี พ�้นที่ส วนใหญ อยู ติดทะเล มีป าชายเลนที่มีความอุดมสมบูรณ อยู เป นจํานวนมาก

สารบัญ บทนํา

้ ความเป็ นไปได้โครงการเบืองต้ นที่สอดคล้องกับ สภาพแวดล้อมทางกายภาพ เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม

วิเคราะห์ที่ตั้งโครงการ

1 3 5

้ ่องค์ประกอบโครงการและแสดงการคํานวณพืนที ้ ่โครงการ การกําหนดพืนที

9

การศึกษาอาคารตัวอย่าง

12

การศึกษางานระบบบริการอาคาร ระบบโครงสร้างอาคาร วัสดุและวิธีการก่อสร้างที่เหมาะสม

13

การศึกษาและสรุปข้อกฎหมายและข้อกําหนดที่เกี่ยวข้อง

19

้ แนวคิดในการออกแบบเบืองต�นการจั ดวางองค์ประกอบ

23

ความก้าวหน้าและการตรวจแบบร่าง

ผลงานการออกแบบ

24 27

1

้ ่ยว ปั ญหาและการท่องเที่ยวบ้านนําเชี ้ ่ยว เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2547 โดยเน้นการท่องเที่ยวเชิงนิเวศเป็ นหลัก ด้วยจุ ดเด่น การจัดการท่องเที่ยวของบ้านนําเชี

บทนํา

้ ่ยว คือ ระบบนิเวศป่ าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์ และมีการนําวิถีชีวิต วัฒนธรรมของชาวมุสลิมในชุมชนบ้านนําเชี

Learning Center

เข้าไปร่วมในการท่องเที่ยวของชุมชน แต่ยงั ขาดข้อมูล องค์ความรูด ้ ้านประวัติศาสตร์ท้องถิ่น วัฒนธรรม

้ ่ยว จ.ตราด หมู่บา้ นนําเชี

้ ่ยว ที่มีผูค และภูมิปัญญาของชุมชนบ้านนําเชี ้ น ทั้งมุสลิม ไทย และจีน อยู่ร่วมกันด้วยดีมาช้านาน จึงทําให้มีทรัพยากรทางวัฒนธรรม ที่สามารถนําไปต่อยอดสู่การจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม เสริมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่มีอยู่ก่อน เพื่อให้เกิดความเข้าใจชุมชน ภาคภูมิใจ และธํารงรักษาวัฒนธรรม อันเป็ นอัตลักษณ์ของชุมชนเอาไว้ได้อย่างเหมาะสมและยั่งยืน แนวทางการจัดการท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ้ ่ ทรัพยากรทางวัฒนธรรมต่าง ๆ ที่มีในชุมชน จําเป็ นต้องมีการศึกษาประวัติศาสตร์ พัฒนาการของพืนที นําไปสู่การเรียนรูแ้ ละถ่ายทอดให้คนในชุมชนและคนนอกชุมชนได้เข้าใจ

วัตถุประสงค์โครงการ เหตุผลที่จัดตั้งโครงการนี ้ เนื่องจากแหล่งท่องเที่ยวที่มีอยู่เดิมหลายแห่งมีความเสื่อมโทรม ไม่ได้รบั การฟื ้ นฟู

้ ่ยว ชุมชนบ้านนําเชี

ปรับปรุงและบํารุงรักษา อีกทั้งบุคลากรในภาคการท่องเที่ยว และบริการยังขาดความรู ้ และขาดทักษะปฏิบต ั ิงาน

้ ่ยว ้ ่อ ย่านนําเชี การผสมผสาน 2 วัฒนธรรม 3 ชนชาติ ไทย มุสลิม จีน นําเสนอในรูปแบบ ของว่ างขึนชื

้ และการส่ งเสริมการท่องเที่ยว ทั้งในด้านทักษะภาษา และองค์ความรูใ้ นภาพรวมเกี่ยวกับท้องถิ่น จัดทําโครงการนีขึ้ นมา

้ ข้าวเกรียบยาหน้า และ ขนมนําตาลชั ก เพื่อแสดงให้รบั รูถ ้ ึงการผสมผสาน

้ ่ยว เพิ่มพู นองค์ความรูใ้ ห้กับชุมชน มัคคุเทศก์ และ เยาวชนในพืนที ้ ่ เพื่อเป็ นศูนย์รวบรวมความรูแ้ ละวัฒนธรรมของบ้านนําเชี ให้มีความรูเ้ รื่องแหล่งท่องเที่ยว และมีการพัฒนาบริหารจัดการด้วยชุมชน การจัดตั้งโครงการนีจึ้ งเป็ นการส่ งเสริมให้ท้องถิ่น ้ ่อย่างเป็ นระบบ และชุมชนเข้ามารับผิดชอบ ในการบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวในพืนที

้ ่ยว ที่มาของเมนูข้าวเกรียบยาหน้า ในสมัยโบราณ ชาวมุสลิม ที่เข้ามาอาศัยอยู่ในบ้านนําเชี ้ ่ยวนั้นมีมะพร้าว ได้นําวัฒนธรรมการกินเข้ามาด้วย นั่นคือ ข้าวเกรียบปากหม้อ ประกอบกับที่บ้านนําเชี ้ มีกุ้งเยอะ เลยทดลองนํามาดัดแปลงทําเป็ นขนม โดยมีส่วนผสมของ นําตาลอ้ อย มะพร้าว กุ้ง และแผ่นแป้ ง ส่ วนประกอบหลัก มี แผ่นแป้ ง และ ไส้ “แผ่นแป้ ง” มีส่วนผสมของ แป้ งข้าวเจ้า และแป้ งมัน ผสมกันตามอัตราส่ วน

กลุ่มเป้ าหมายหลัก

กลุ่มเป้ าหมายรอง

จากนั้นนําไปตากแดด ก่อนรับประทานให้ย่างบนเตาถ่านจนแผ่นแป้ งสุก ส่ วนผสมของไส้ มี กุ้ง มะพร้าวขูด

้ ่ ชาวบ้าน คนในพืนที

มัคคุเทศก์ และ นักท่องเที่ยว

แคร์รอต พริกไทย รากผักชี เกลือ ตําเข้ากันให้ละเอียด

2

นกเหยี่ยวแดง

้ ่ยว แหล่งท่องเที่ยว ชุมชนบ้านนําเชี • กิจกรรมการท่องเที่ยว : ล่องเรือ ปลูกป่ าชายเเลน(อุโมงค์ป่าโกงกาง)

้ ่ยว ตําบลหนองโสน อําเภอเมือง จังหวัดตราด ที่บ้านปากคลองนําเชี ้ ่ยว ตําบลนําเชี ้ ่ยว อําเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด ้ ่ติดกับบ้านนําเชี มีพืนที

ดูนกเหยี่ยวแดงคอขําว งมจู ๋ทะเล(หัวมันทะเล)

ซึ่งมีป่าชายเลนที่มีความอุดมสมบูรณ์ ประกอบกับทั้ง 2 หมู่บา้ น เป็ นปากนํา้ ้ ่ยวไหลผ่าน มาจากเขาระกํา ทําให้ปากคลองนําเชี ้ ่ยว ที่มีคลองนําเชี มีความอุดมสมบูรณ์ท้งั อาหาร และพืชพรรณ ้ ยอ่ อนจํานวนมาก ส่ งผลให้บริเวณบ้านปากคลองนําเชี ้ ่ยวมีความอุดมสมบูรณ์ของสัตว์นาํ ้ เป็ นแหล่งที่อยู่อาศัยแหล่งเพาะพันธุส ์ ต ั ว์นําวั ้ ่ยว ด้วยเหตุนเองชาวบ้ ้ ่ยว จึงใช้ความเป็ นธรรมชาติ ทั้ง ปู ปลา หอยปากเป็ ด ที่เป็ นเสมือนสัญลักษณ์ของปากคลองนําเชี ี้ านปากคลองนําเชี ้ านวนมาก ทําโฮมสเตย์ และเปิ ดร้านอาหารในพืนที ้ ่ จนได้รบั ความนิยมจากนักท่องเที่ยวจํานวนมาก และจุ ดเด่นของการมีสต ั ว์นําจํ

หัวมันทะเล หรือ จู ๋ทะเล

่อเป็ นอาหาร ที่เดินทางมาชมทัศนียภาพความสวยงามของชุมชน ซึ่งในปั จจุ บนั ในช่ วงเย็น จะมีเหยี่ยวแดงบินมาโฉบเฉี่ยว จับสัตว์นาในคลองเพื ํ้ ้ ่แห่งนีไปแล้ ้ จนกลายเป็ นสัญลักษณ์ของพืนที ว นอกจากนี ้ ยังมีกิจกรรรมพิเศษ การนํานักท่องเที่ยวไปให้อาหารเหยี่ยวแดง ้ ่ยว ซึ่งสามารถมองเห็นเกาะช้างได้อย่างชัดเจน แต่ที่พิเศษไปกว่ านั้นคือ และนําไปชมทัศนียภาพยามเย็นของพระอาทิตย์ตกดินที่ปากคลองนําเชี ้ นวนเวียนเพื่อโฉบเฉี่ยวอาหารที่คนเรือได้นําไปโยนให้ เหยี่ยวแดงนับร้อยตัว จะบินออกมาทันทีท่ได้ ี ยินเสียงเรือของนักท่องเที่ยว เหยี่ยวแดงเหล่านีจะบิ ้ สร้างความตื่นเต้นให้กับนักท่องเที่ยวที่ได้พบเห็น เพราะไม่เคยเจอ และเห็นเหยี่ยวแดงใกล้ ๆ แบบนีมาก่ อน

้ ่ยว ต.นําเชี ้ ่ยว อ.แหลมงอบ จ.ตราด โดยนางรสริน วิรญ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยวบ้านนําเชี ั โท ประธานกลุ่มฯ ้ ่ยว ได้ร่วมกับสมาชิกกลุ่ม เพิ่มกิจกรรมการท่องเที่ยว คือ การพานักท่องเที่ยวไปชิมหัวมันทะเล หรือ จู ๋ทะเลที่ปากคลองนําเชี ้ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ชิมของแปลก ซึ่งเป็ นส่ วนหนึ่งของแพ็กเกจการท่องเที่ยววันเดย์ทริปที่ทางกลุ่มจัดขึนโดยกิ จกรรมชิมหัวมันทะเล ้ ่ยวไปยังปากแม่นํา้ ระยะทางประมาณ 5 กิโลเมตร หรือ จู ๋ทะเล ทางกลุ่มจะพานักท่องเที่ยวทั้งไทยและต่างชาติ ต้องนั่งเรือจากหมู่บา้ นนําเชี ้ ่ยว ซึ่งใช้เวลาไม่นานก็ได้พบหัวมันทะเลจํานวนมาก ซึ่งตลอดเส้นทางนักท่องเที่ยวจะเห็นป่ าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์ท้งั สองฝั่ งคลองนําเชี ้ ้ ้ ๆ เสร็จแล้วล้างด้วยโซดา 1 ครัง้ ล้างนําเปล่ จากนั้นนําหัวมันทะเล ไปล้างด้วยนําเปล่ าแล้วชําแหละหัวมันทะเลเป็ นชิน า 1 ครัง้ ้ ง เมื่อแช่ ได้ที่แล้ว หัวมันจะมีลักษณะคล้ายกับหมึก จากนั้นได้ให้นักท่องเที่ยวชิมหัวมันทะเลพร้อมกับนําจิ ้ ม้ ซีฟู้ ด แล้วแช่ ด้วยนําแข็ เมื่อได้ชิมแล้วหลายคนบอกว่ า รสชาติคล้ายหมึก คล้ายกระดูกอ่ อนหมู คล้ายเอ็นไก่ ไม่มีความคาวของหัวมันทะเล

3

ลักษณะทางภูมิศาสตร์ ที่ตั้งและอาณาเขต จังหวัดตราดมีต าแหน่งทางภูมิศาสตร์ในเขตภาคตะวันออก ของประเทศไทย ตามการแบ่งภูมิภาคประเทศไทยโดยใช้เกณฑ์ด้านภูมิศาสตร์ของราชบัณฑิตยสถาน ซึ่งจากการ ้ ่ด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ พบว่ า จังหวัดตราด มีเนือที ้ ่ 2,885.65 ตารางกิโลเมตร หรือ ค านวณเนือที 1,803,531 ไร่ ตั้งอยู่ระหว่ าง พิกัดเหนือ 1,279,190 เมตร ถึง 1,411,620 เมตร หรือ ละติจูด 11 องศา 33 ลิปดา 42 พิลิปดา ถึง 12 องศา 45 ลิปดา 27 พิลิปดา และ พิกัดตะวันออก 200,080 เมตร ถึง 272,750 เมตร หรือ ลองจิจูด 102 องศา 14 ลิปดา 39 พิลิปดา ถึง 102 องศา 54 ลิปดา 56 พิลิปดา โดยมีอาณาเขตติดต่อกับ จังหวัดใกล้เคียง ดังนี ้

้ อน จังหวัดจันทบุรี ทิศเหนือ ติดต่อกับ อําเภอโป่ งนําร้ ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ราชอาณาจักรกัมพู ชา ทิศตะวันตก ติดต่อกับ อ่ าวไทย และอําเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี ทิศใต้ ติดต่อกับ อ่ าวไทย

สภาพภูมิประเทศ จังหวัดตราดเป็ นจังหวัดชายแดนติดต่อกับราชอาณาจักรกัมพู ชา มีทิวเขาบรรทัดยาว 156 กิโลเมตร เป็ นพรมแดนด้านตะวันออก ส่ วนด้านตะวันตกมีชายฝั่ งทะเลยาว156.5 กิโลเมตร มีเกาะ 52 เกาะ โดยเกาะช้างเป็ นเกาะที่ใหญ่ที่สุด ้ ่โดยทั่วไปแบ่งเป็ น 4 ลักษณะคือ 1) ที่ราบลุ่มแม่นาได้ สภาพพืนที ํ ้ แก่ บริเวณที่ราบตอนกลางและด้านทิศตะวันออกของจังหวัด ้ ่กว้างขวางมากเนื่องจากมีภูเขากระจายอยู่ท่ ัวไป 2) ที่ราบบริเวณภูเขาได้แก่ บริเวณที่ราบตอนบนและตอนกลางของจังหวัด บริเวณนีมี้ พืนที ้ งมีบริเวณที่เป็ นเกาะต่าง ๆ 3) ที่สูงบริเวณภูเขา ได้แก่ บริเวณทางตอนกลางของอ าเภอแหลมงอบและเขตติดต่ออําเภอเขาสมิงนอกจากนียั ้ ่ป่ าไม้ และ 4) ที่ราบตํ่าชายฝั่ งทะเล ได้แก่บริเวณชายฝั่ งทะเลเกือบตลอดแนว ซึ่งส่ วนใหญ่เป็ นพืนที ้ ่ป่ าชายเลนอย่างหนาแน่น ซึ่งส่ วนมากมีสภาพเป็ นพืนที

ลักษณะทางธรณีวิทยา ้ ่จังหวัดตราดจัดเป็ นส่ วนหนึ่งของแผ่นเปลือกโลกชาน–ไทยและอินโดจีน จากการศึกษาข้อมูลลักษณะทางธรณีวิทยาของจังหวัดตราด โดยกรมทรัพยากรธรณี พบว่ า พืนที ประกอบด้วย 1) กลุ่มหินตะกอนยุคไทรแอสซิก เป็ นหินที่มีอายุมากที่สุดของจังหวัด อายุประมาณ 245–208 ล้านปี ก่อน 2) หินตะกอนยุคจู แรสซิกของกลุ่มหินโคราช ประกอบด้วยหมวดหินภูกระดึงและหมวดหินพระวิหาร อายุประมาณ 208–144 ล้านปี ก่อน 3) ตะกอนอายุควอเทอร์นารี ประกอบด้วยตะกอนร่วน และตะกอนกึ่งแข็งตัว มีการสะสมตัวของตะกอนพบตามแนวลุ่มนํา้ แม่นาที ํ ้ ่ราบทั่วไป ป่ าชายเลน และชายหาด ้ อายุประมาณ 1.6 ล้านปี ก่อนจนถึงปั จจุ บนั และ 4) หินอัคนีเกิดจากการเย็นตัวของหินหนืดที่พุ ขึนมาบนผิ วโลก เรียกว่ า ลาวา

4

สภาพภูมิอากาศ จากข้อมูลสภาพอากาศจังหวัดตราด ของศูนย์ภูมิอากาศ สํ านักพัฒนาอุตุนิยมวิทยา กรมอุตุนิยมวิทยา ซึ่งได้รวบรวมสถิติข้อมูลภูมิอากาศตั้งแต่ ปี พ.ศ.2494-2559 และจัดทําไว้เมื่อเดือนมิถุนายน 2560 พบว่ า สภาพภูมิอากาศของจังหวัดตราด อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุม 2 ชนิด คือ 1) ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ที่พัดเข้ามาปกคลุมในช่ วงฤดูหนาว และ 2) ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ท่พั ี ด เข้ามาปกคลุมในช่ วงฤดูฝน แต่เนื่องจากสภาพภูมิประเทศมีชายฝั่ งทะเลทําให้อากาศไม่หนาวเย็นมากนัก แต่จะ ได้รบั อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากอ่ าวไทยอย่างเต็มที่ จึงทําให้มีฝนตกชุกเกือบตลอดปี ดังนี ้ 1) ฤดูกาล พิจารณาตามลักษณะของลมฟ้ าอากาศของประเทศไทย จังหวัดตราดแบ่งฤดูกาล ออกเป็ น 3 ฤดู ดังนี ้

2) อุณหภูมิ จังหวัดตราดเป็ นจังหวัดที่อยู่ใกล้เขตชายฝั่ งทะเลจึงได้รบั อิทธิพลจากลมทะเล ทําให้อากาศไม่รอ ้ นจัดนัก ในฤดูรอ ้ นและฤดูหนาวอากาศก็ไม่หนาวจัด อุณหภูมิเฉลี่ยตลอดทั้งปี ไม่ค่อย เปลี่ยนแปลงมากนัก โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดปี 27.3 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 31.7 องศาเซลเซียส ส่ วนอุณหภูมิต่ําสุดเฉลี่ย 23.6 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงสุดที่เคยตรวจวัดได้ 38.2 องศาเซลเซียส อุณหภูมิ ตํ่าสุดที่เคยตรวจวัดได้ 13 องศาเซลเซียส 3) ปริมาณฝน จากข้อมูลปริมาณฝนเฉลี่ยของสถานีอุตุนิยมวิทยา จังหวัดตราด ระหว่ างปี พ.ศ.2550-2558 พบว่ า มีปริมาณฝนเฉลี่ย รอบ 9 ปี ประมาณ 4,913 มิลลิเมตร โดยมีจํานวนวันฝนตกเฉลี่ย ประมาณ 194 วัน/ปี

สภาพเศรษฐกิจและสังคม

1.1) ฤดูรอ ้ น เริ่มต้นประมาณกลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม อากาศ

2.3.1 การปกครอง จังหวัดตราดแบ่งหน่วยการปกครองออกเป็ น 7 อ าเภอ 38 ตําบล และ 261หมู่บา้ น โดยมีหน่วยงานราชการส่ วนภูมิภาค

จะร้อนขึน้ แต่อากาศไม่รอ ้ นอบอ้าวมากนักเนื่องจากได้รบั กระแสลมจากทะเล

เป็ นส่ วนราชการประจําจังหวัด มีสํานักงานจังหวัด เป็ นหน่วยงานกลางในการบริหารราชการ และเป็ นศูนย์ประสานงานกับส่ วนราชการ

1.2) ฤดูฝน เริ่มต้นประมาณกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม เป็ นระยะที่ ้ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พด ั เข้ามาปกคลุมประเทศไทย ซึ่งจะน าความชืนจากทะเลอั นดามันพัดผ่านอ่ าวไทย ้ เข้าสู่ภาคตะวันออกของประเทศไทยทําให้อากาศชุ่มชืนและมี ฝนตกชุกทั่วไป 1.3) ฤดูหนาว เริ่มต้นประมาณกลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ เป็ นช่ วงที่ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดเข้ามาปกคลุมประเทศไทย อากาศโดยทั่วไปจะหนาวเย็นและแห้งแต่เนื่องจาก ้ ่ติดชายฝั่ งทะเล จึงได้รบั อิทธิพลจากลมทะเลทําให้อากาศไม่หนาวเย็น จังหวัดตราดอยู่ในละติจูดตํ่าและมีพืนที มากนัก

รัฐวิสาหกิจ และภาคเอกชน และหน่วยงานราชการส่ วนท้องถิ่น ได้แก่ องค์การบริหารส่ วนจังหวัด 1 แห่ง เทศบาลเมือง 1 แห่ง เทศบาลตําบล 13 แห่ง และองค์การบริหารส่ วนตําบล 29 แห่ง 2.3.2 ประชากรและอาชีพ จากข้อมูลสถิติของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ณ วันที่ 31ธันวาคม พ.ศ.2561 พบว่ า จังหวัดตราดมีจํานวนประชากรทั้งหมด 229,914 คน โดยเป็ นประชากรชาย114,097คน หรือคิดเป็ นร้อยละ 49.63 ของจํานวนประชากรทั้งหมด ประชากรหญิง 115,817 คน หรือคิดเป็ นร้อยละ 50.37ของจํานวนประชากรทั้งหมด โดยประชากรส่ วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และการประมง 2.3.2 สภาพทั่วไปด้านเศรษฐกิจ จากข้อมูลของสํ านักงานคลังจังหวัดตราด พบว่ า ผลิตภัณฑ์มวลรวม (Gross Provincial Product: GPP) ของจังหวัดตราด ปี พ.ศ.2558 มีสด ั ส่ วนสาขาการผลิตแยกเป็ นภาคการเกษตร 17,756 ล้านบาท และนอกภาคการเกษตร 19,243 ล้านบาท รายได้เฉลี่ยต่อหัว 140,763 บาท/คน/ปี

5

6

7

8

วิเคราะห์ไซด์

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44