ความคิดที่ตกตะกอนของฉันหลังจากอ่าน 'แดงรวี'

บทความ ความคิดที่ตกตะกอนของฉันหลังจากอาน ‘แดงรวี’ ‘ แดงรวี ปรัชญนิยายแนวตอตานปรัชญา (anti_philosophy) โศกนาฏกรรมของมนุษยผูตกเปนเหยื่อแหงเวลา และความใครรูวา ชีวิตคืออะไร และอะไรคือความรัก ’

นี่คือคําโปรยบนปกหลังของ ‘แดงรวี’ นิยายที่ฉัน ผูเขียนบทความนี้ ไมเคยรูจักหรือไดยินชื่อมากอน แตคํา วา ‘ปรัชญนิยายแนวตอตานปรัชญา’ สามารถดึงความสนใจของผูเริ่มศึกษาปรัชญาอยางฉันไดชะงัด จนอดไมไดที่ จะคลิกซื้อจากเว็บไซตงานสัปดาหหนังสือแหงชาติทนั ที แมรูดีวาจะทําใหงบสําหรับหนังสือของปนี้เกินโควตาที่ตั้ง ไวไปมากโข อาจเปนเพราะฉันเองที่ไมสามารถเอาชนะความสงสัยในแขนงปรัชญาที่ยังไมรูจักนี้ได กลาวไดวา จุดเริ่มตนที่นําพาฉันมารูจัก ‘แดงรวี’ นั้นคือความสงสัย อยากรูใจแทบขาดวาอะไรคือความ contrast ของคําวา ปรัชญนิยายแนวตอตานปรัชญา ปกหนังสือมีความเชื่อมโยงกับเนื้อหาอยางไร สังคมใน กรุงเทพในยุคพอแมเราเพิ่งเกิดจะตางกับทุกวันนี้มากนอยแคไหน รวมทั้งคําถามเดียวกันกับตัวละครหลักของเรื่อง ‘คํานวร บํารู’ ที่มีตอตัวตนของหญิงสาวนามวา ‘แดงรวี’ ดวยความสงสัยที่มีรวมกัน อาจชวยใหฉันเขาใจความคิดของบรมเศรษฐีแหงกรุงเทพเมื่อราว 50 ปกอนผูนี้ ไดบาง ฉันตระหนักดีวาการปลอยใหความสงสัยกัดกินมันทรมานมากเพียงใด อนิจจา คํานวร บํารู ผูนาสงสาร เขา ยังมีกําหนดความตายอันแมนยําคืบคลานเขามาดวย ลําพังแคอยากรูแตไมสามารถรูไดก็แยเกินพอแลว หากตองตก อยูในสถานการณเดียวกันกับเขา ฉันไมแนใจวาตนจะยังดิ้นรนหาความจริงตอไป หรือจะยอมแพแลวเลือกกอบโกย ความสุขในชวงเวลาที่เหลือกันแน ความสงสัยนี่ชางนากลัวเหลือเกิน ไมทันไร ก็เริ่มสงสัยอีกเสียแลว ดวยเหตุนี้เอง การเขาไปในโลกของหนังสือเลมนี้เปนเหมือนพื้นที่ยกเวน เปนที่ที่ความแตกตางของยุคสมัย ไมสามารถเปนอุปสรรคในการ ‘อิน’ ของฉันได เพราะเหตุการณทุกอยางในเรื่องยังคงพบเห็นไดในปจจุบัน ป พ.ศ.

2563 นี้ มนุษยยังคงชินชา มองขามความไมรูของตนเอง ไมเคยคิดตั้งคําถามกับชีวิตประจําวันที่ยังคงเปนปริศนา มนุษยคืออะไร ความรักคืออะไร เรามีสิทธิ์กําหนดชีวิตตนเองจริงหรือ ? เมื่อตระหนักวาตนชางไมรูอะไรเลย จึง ตองเผชิญกับความละอายและใครหาคําตอบอยางเลี่ยงไมได หากฉันไมไดสังเกตการณในฐานะนักอาน แตเปนตัว ละครที่มีสิทธิ์เปลี่ยนเรื่องราว ก็คงสามารถชวยบอกคํานวร บํารู ไดวา สิ่งที่เขาตองการนอกเหนือไปจากขอมูล สวนตัวของ ‘แดงรวี’ ก็คือ การทําความเขาใจความจริงสูงสุดของโลกใบนี้

การปรากฏตัวของ ‘แดงรวี’ เปนจุดเริ่มตนของการตั้งคําถามของคํานวร บํารู เขาเคยเชื่อวาตนเองไม ตองการสิ่งใดอีกนอกจากเงิน ตราบที่มีเงิน อํานาจจะยังคงอยูในมือเสมอ แตสําหรับคําตอบที่วา ‘ใครคือแดงรวี ?’ แลว แมจะจายไปมากเทาไร เงินก็ไมสามารถดับความกระหายใครรูของเขาได รูเพียงวาเธออาจเคยเปนครู เคยมี ความสัมพันธกับชายมากหนาหลายตา เปนเมียคนใหญคนโต แตแลวอยางไรเลา ในเมื่อสิ่งเหลานี้ก็เปนแค ‘บทบาท’ ที่เธอเคยเปนเทานั้น ไมตางจากคนทั่วไปที่เคยรับบทบาทมากมายในละครชีวิตแตละฉากกวาจะมาถึง บทบาทปจจุบัน ในเมื่อเรื่องราวเหลานี้ไมใชความจริงอันแนนอน แลวจะตอบคําถามวาใครคือ ‘แดงรวี’ ไดอยางไร ? แทจริงแลวคําถามที่คํานวร บํารู กระหายใครรูนั้นลวนเปนคําถามเชิงปรัชญา ซึ่งไมสามารถไดคําตอบมาโดยการ ไขวควาหาเอาจากคําบอกเลาผูคน การมาของ ‘แดงรวี’ อาจปลุกใหเขาเผชิญหนากับการตระหนักถึงความไมรู เขา ยังคงมืดบอดไมเห็นหนทางจะหาความจริงอันแนนอนนั้น ความจริงอาจเปนสิ่งโหดราย และการที่คนเราสามารถมีชีวิตอยูไดอยางเปนสุขอาจเปนเพราะการเพิกเฉย ตอความจริง นี่คือสิ่งที่ ‘ผาน’ คนรับใชผูซื่อสัตยยึดมั่น เขาไมเขาใจแมแตนิดวาทําไมเจานายตองปลอยใหความ สงสัยครอบงําชีวิต สําหรับผานแลว การเลือกที่จะไลตามสิ่งที่ไมมีวันไดมานั้นเปนเรื่องไรสาระ เขาพอใจแลวกับ ชีวิตที่ดีในฐานะคนรับใช แลวผูที่เพียบพรอมดวยสมบัติอยางเจานายของเขายังตองปรารถนาสิ่งใดอีก ? ในฐานะ ผูอาน เราอาจไมเห็นดวยกับความคิดของผาน และคิดเห็นใจคํานวร บํารู ทั้งที่ความจริงแลว คนสวนมากในโลกเรา ก็อาจเปนคนประเภทเดียวกันกับผาน กอนจะทันรูตัว เราก็กาวผานวัยเด็กที่เคยสงสัยปริศนาของโลกไปเสียแลว เราเลิกตั้งคําถามเกี่ยวกับธรรมชาติ ไมใชเพราะเขาใจมันอยางถองแทแลว แตเปนเพราะการละทิ้งความสงสัยที่ไม กอใหเกิดประโยชนกับตนเองโดยตรง คือขั้นตอนหนึ่งที่จําเปนสําหรับการเติบโตเปนผูใหญ คํานวร บํารู จึงอาจดูเหมือน ‘เจาหนูจําไม’ ในสายตาคนรอบขาง แลวใครกันละจะเขาใจความสงสัยดัง เด็กนอยในรางของชายอายุสี่สิบหกได ? ดังที่ฉันไดกลาวไวขางตนวา ความประทับใจแรกที่มีตอหนังสือเลมนี้คือความสงสัย ตั้งแตครั้งแรกที่ไดเห็น ชื่อเรื่อง และแมเรื่องราวในเลมจะสิ้นสุดลงแลว ความสงสัยนั้นก็ยังไมจางหายไปไหน กลับยังคงวนเวียนพาลใหฉัน ยังคงคนหาคําตอบของชีวิตตอไปเชนเดียวกับคํานวร บํารู แมประโยคสุดทายของเรื่องจะยํ้าเตือนวาความอยากรู อยากเห็นนั้นนากลัวเพียงใดก็ตาม ฉันก็ยังหวังวาประโยค ‘Curiosity killed the cat’ นัน้ ใชไมไดกับมนุษยทุกคน และยังเชื่อวาถาคํานวร บํารู มีเวลาเหลืออยูมากกวานี้ ตระหนักถึงความพิศวงของโลกนี้ไดเร็วอีกสักหนอย หรือมี ใครบางคนที่เขาใจและพรอมจะนําทาง เขาอาจจะไมจากโลกนีไ้ ปพรอมความสงสัยก็เปนได

สําหรับฉันแลว สิ่งที่ไดจากการอาน ‘แดงรวี’ ไมไดมีเพียงแคความเขาใจชีวิตและธรรมชาติมนุษยเทานั้น แตยังรวมถึงความซาบซึ้งกับวรรณศิลปอันทรงคุณคาจากความ ‘เกาเกม’ ของคนรุนกอน ขณะที่เขียนบทความนี้ อยู ฉันอายุ 20 ป กําลังศึกษาในคณะนิเทศศาสตร มหาวิทยาลัยแหงหนึ่งกลางเมืองหลวง แตกลับนึกภาพแทบไม ออกเลยวากรุงเทพในยุคนั้นเปนเชนไร อยางไรก็ตาม ดวยการบรรยายและพรรณนาของคุณรงค วงษสวรรค ผูเขียน ฉันจึงรูสึกเหมือนไดนั่งไทมแมชชีนกลับไปเปนหญิงสาวชาวกรุงเทพคนหนึ่งในชวงเวลาดังกลาว นี่คือเสนห หนึ่งของสื่อหนังสือที่สื่ออื่นไมสามารถสรางชั่วโมงตองมนตเชนนี้ได แมจะไมมีภาพประกอบ แตทุกถอยคําในเรื่อง กลับทรงพลังจนฉันมองเห็นทุกเหตุการณไดราวกับเปนสวนหนึ่งของเรื่องราว มากไปกวานั้น หนังสือเลมนี้ยังชวย ใหฉันไดมองลึกลงไปถึงกระแสสํานึกและสภาพจิตใจของตัวละคร มีหลายประโยคเหลือเกินที่เมื่ออานจบแลวอด ไมไดทจี่ ะอุทานออกมาวา ‘หูย..’ ดวยหลากความรูสึก ทั้งเห็นดวย ตรงใจ จิกกัดไดเจ็บแสบ และอีกมากมาย หนังสือ ‘แดงรวี’ ไดทําลายความคิดของเด็กรุนใหมอยางฉันที่เชื่อวาสื่อในโลกทุกวันนี้เปนเหมือนสิ่งแบงแยก generation ของผูคนอยางกลาย ๆ แตดูเหมือนวาสื่อบางประเภทไดเดินทางขามพรมแดนของยุคสมัยและเปน อมตะเสมอไมวาจะผานไปนานเทาใด และสําหรับฉันหนังสือ ‘แดงรวี’ คือหนึ่งในสื่อประเภทที่วานั้น การตั้งคําถามตอความจริงอาจเปนสิ่งอันตราย แตก็ชวยรักษาความเปนมนุษยของเราไมใหตํ่าลงไปเชนกัน หากไมมีใครสักคนสงสัยในสิ่งที่เปนอยู ความเปลี่ยนแปลงยอมไมสามารถเกิดขึ้นไดเลย ในฐานะผูอานคนหนึ่ง ฉัน เลือกที่จะไมแยแสกับความโหดรายของความจริง และพรอมเผชิญคนหาความจริงของโลกตอไป …เพราะถึงโลกนี้จะริยําเพียงใด อยางนอยการไมยอมจํานนตอความริยํานั้นก็อาจเปนสิ่งที่เปนมนุษยที่สุด ที่เราจะทําไดแลว

พิชญา เตโชฬาร ผูเขียนบทความ