Farrapos nº 19

Revista escolar do CEIP de Vistahermosa.

NÂş 19 Ourense, xuĂąo de 2018

SUMARIO 1 Portada.

2 Indice e autorıá.

3 Editorial.

4 Enquisa sociolingü ıśtica 2017-18 7 Ana Marıá Victoria Moreno.

8 Có mica Letras Galegas 2018 9 Maios 2018 (coplas).

11 Poesıás de 3º curso.

12 Mulleres que cambiaron a historia.

13 Unha polada no colexio.

14 Entrevista ao mestre José Bailó n.

15 Viaxamos a Africa.

16 Viaxamos a Xapó n 17 Má xica Africa.

20 A explotació n infantil (en fá bricas).

21 Insecto pau.

22 Saıd ́ as de Infantil.

23 Textos creativos.

25 Caligramas de Rosalıá 26 Fotos de grupos.

28 Có mic “Historia dunha gaivota ...

30 A zanfona en concerto.

31 Mindfulness.

32 4º de Infantil.

33 Entrevistas.

37 Haikus.

39 A viaxe a Madrid 41 ti podes salvar unha vida.

42 Cacharreando 43 Cos cinco sentidos. Disecció n...

44 Robó tica.

45 O Magosto.

47 O Magosto no Colexio.

48 O Samaın ́ .

49 Relatos de Samaın ́ premiados...

52 Contos da igualdade (cuberta).

Revista escolar FARRAPOS do CEIP de Vistahermosa, Ourense.

Nº 19, xuño de 2018 Edita o Equipo de Normalización e Dinamización Lingüística do centro.

O ENDL agradece a colaboración de todas e todos os que traballaron na elaboración de materiais. A publicación non comparte, necesariamente, as opinións dos contidos aportados.

Responsable da edición e maquetación: José Vieito García, Coordinador do ENDL do centro. Imprime “Gráficas Galegas”. Ourense.

EDITORIAL Con Cervantes, Federico e Miguel o de Orihuela faleivos da liberdade e, contra vento e marea, enfronteime coa censura para dicirvos que era un dereito inalienable falar na lingua galega.

Estas palabras, ditas por María Victoria Moreno no pregón da Feira do Libro de Pontevedra no 2003 son un gratificante apoio na loita pola nosa lingua. Os datos que coñecemos de fontes de toda solvencia, coma a Academia da Lingua Galega, non convidan ao optimismo. O uso do galego ten descendido nos últimos 30 anos de maneira brutal, en especial (loxicamente) entre a xente máis nova. De seguir con este proceso de substitución da lingua nativa do territorio pola outra cooficial, logo non haberá masa de falantes abondo para facer posible unha recuperación. Actualmente o galego é a única lingua do Estado Español que perde falantes. A unha política de séculos impondo o castelán e perseguindo o galego súmase na actualidade unha escolarización cada vez máis castelanizada e unha influencia omnímoda dos medios electrónicos de comunicación. A utilización da lingua na liorta política que se dá en Galicia (non noutros territorios coma Euskadi) ten danado o idioma de xeito irreparable. A pirámide de falantes de galego está totalmente invertida: os grupos máis grandes de falantes son persoas adultas ou maiores, descendendo drasticamente entre a xente máis moza.

A Enquisa Sociolingüística que fixemos no centro este curso (e cuxos resultados compartimos nesta revista) mostran tamén esa situación.

Pero non todo está perdido. O galego aínda é unha lingua viva grazas á sociedade civil. A comunidade de falantes é aínda suficiente para recuperala.

A postura que percibimos no noso medio é favorable ao uso e (moi importante) á vida de lingua nas xeracións futuras...

O inglés estivo en serio risco de desaparecer logo da conquista de Inglaterra polos normandos en 1066: prohíbese o seu uso no ensino, a Igrexa ameaza con queimar vivas ás persoas que lesen a Biblia en inglés, os nomes mudan... Mais o pobo resistiu. O resultado xa o coñecemos. Como diciamos no noso boletín “Non só Lingua” nº 5; se o inglés puido por que o galego non?

Equipo de Normalización e Dinamización da Lingua Galega (ENDL)

Gráfico 1: lingua de uso na familia. Respostas das familias

Gráfico 2. Resposta das familias

ALUMNADO

Responderon 51 nenas e nenos de 4º, 5º e 6º de Primaria. Case 4/5 partes naceron en Galicia (78,4%), porén, 41 declaran ter aprendido a falar en castelán (80,4%). Só 20 din que o fixeron en galego (39,2%).

Algunhas respostas coidamos poden estar influídas polo marco no que se producen (dar unha boa imaxe ante o profesorado) e tamén polas dificultades de autoavaliación.

Globalmente declaran unha notable competencia en galego na comprensión, tanto oral coma escrita. Tan só 2 din ter “moitas dificultades” para entender o galego falado e tamén 2 “moitas dificultades” para cando o len. Outras ou outros 6 din que non entende “case nada ou nada”o escrito (lembremos que hai todo tipo de alumnado na mostra).

Na escritura os resultados empeoran: 5 “moitas dificultades” e 4 din non ser capaces de escribir galego “case nada ou nada”.

Porén é na hora de falalo cando aparecen os peores resultados: 28 “ben”, 9 “bastante”, 4 confesan ter “moitas dificultades” e 10 falalo “case nada ou nada”. Isto último é alarmante, despois de levar anos de escolarización e vida en Galicia.

Os datos das preguntas sobre o ambiente explican, en parte, eses resultados: Os pais, e aínda máis as nais, fálanlles ás nenas e nenos en castelán no dobre de fogares que en galego. Igualmente expresan que as persoas proxenitoras falan entre elas en

castelán en máis do dobre dos casos que en galego...

No colexio, din utilizar co profesorado (cando non son clases) as dúas linguas cooficiais dunha maneira equilibrada.

Na relación entre colegas de escola, é o castelán a lingua que máis din empregar (predominante ou exclusivamente en 38 respostas). Isto coincide coa observación cotiá das conversas nos patios e corredores, que non son en galego.

De xeito similar o medio no que viven (na relación con persoas alleas á súa casa –dependentes, sanitarias-, letreiros nas rúas, radio e TV, xornais e revistas, cancións, anuncios...) está en castelán nunha porcentaxe das respostas que oscila entre 30 e 35 dos 51 cuestionarios.

As nenas e nenos tamén perciben a gran fenda xeracional (negativa) no uso do galego. Notan que as persoas maiores falan: “sobre todo galego”, 19 respostas; “indistintamente” 23 respostas. Por contra, as persoas mozas: “sobre todo castelán”, 29 respostas; “indistintamente” 15 respostas.

En canto á percepción da utilidade do galego, maioritariamente consideran o galego “moi útil”, algo menos no apartado de aprendizaxe doutras linguas. Coincide co prexuízo familiar.

A lingua preferida é o castelán para o 47% , séndoo o galego para o 31%. Un 15% marca non ter preferencia por ningunha delas.

A posición persoal que expresan respecto do galego, tanto na escola coma na sociedade, é moi positiva. Apenas un 1% de media se mostra contraria. Destaca unha apreciable porcentaxe (case un 12%) de respostantes que din non saber que responder nestes apartados. Este dato é lóxico tratándose de persoas cativas que non teñen unha opinión madura sobre temas que

este profesorado fala, nun pouco máis da metade dos casos, galego. O resto, castelán ou equilibradamente as dúas linguas. Os datos tamén varían en función das situacións (familia, colegas de profesión, amizades...)

Co alumnado en situacións non formais (non “clases”) tamén algo máis da metade declara usar o galego preferentemente.

O uso nas clases (obviamente depende das materias) tamén é máis en galego.

Na comunicación co persoal non docente, coas familias do alumnado, en escritos non formais, aparece como primeira lingua de uso o galego. Nos escritos oficiais este uso é aínda mor, mais aquí debe terse en conta a normativa que os regula.

O profesorado mostra unha equilibrada, e moi boa, competencia nas dúas linguas oficiais de Galicia. O dominio do galego sería un pouco mellor en entender e ler que en falar.

Para as persoas mestras, o alumnado emprega espontaneamente a lingua castelá na case totalidade: 11 castelán e máis... 1 resposta marca “as dúas por igual”.

No xuízo sobre a competencia lingüística do alumnado en galego, márcase destacadamente como “baixa” ou “moi baixa” nos usos orais. Na lectura reflíctese unha percepción “media” e na escrita as respostas para “media” e “baixa” son case O resumo da enquisa...? Sintetizando moito, podemos iguais dicir que a situación do galego é negativa en canto ao uso e que a tendencia parece ser a peor. Como aspectos positivos, aínda existe un nivel de competencia e, sobre todo, de uso que poden reverter a situación. A postura que reflicte a enquisa sobre a lingua propia de Galicia tamén é moi favorable.

Estas informacións poden darnos pistas para adoptar medidas e actuacións que melloren a situación da lingua galega.

perciben coma polémicos

PROFESORADO Obtivéronse 12 cuestionarios respondidos dos que 7 marcan ter aprendido a falar en castelán. As respostas indican que

ANA MARÍA VICTORIA MORENO Naceu en Valencia de Alcántara (Cáceres) o 1 de maio de 1939.

En 1943 múdase, coa súa familia a Segovia e alí fica ata que falece o seu pai, en 1949. Ese mesmo ano trasládase a Sepúlveda coa nai, onde esta exercerá de mestra. Cursou o bacharelato en Barcelona, onde aprende catalán e francés.

Cursa estudos de Filosofía e Letras na Universidade Complutense de Madrid e especialízase en Filoloxía Románica. En Madrid colabora coa ONCE traducindo e lendo libros para persoas invidentes; entón coñece ao seu futuro marido, José Luís Llácer.

Chegou a Galicia en 1963 con só 23 anos. Escolleu a lingua galega tanto para as súas obras narrativas infantís e xuvenís, como para os seus estudos literarios, o ensaio, a poesía e a Debuxo: Bea, 2º EP didáctica da lingua e da literatura galegas. Por iso definímola como “galega de elección”.

En Pontevedra, José Luís traballa no colexio da ONCE e ela como profesora interina. Logo de aprobar as oposicións traballa en distintos institutos: Lugo, Sanxenxo... e finalmente en Pontevedra.

En 1968 abriu, canda outros intelectuais, a libraría Xuntanza, en Pontevedra, para promover a literatura galega e espallar os libros que non se podía atopar noutras librarías.

Adoptou dous fillos pero en 1996 morre o seu home e, ao ano seguinte, a ela diagnosticáronlle un cancro de mama. Aínda volveu casar, cun capitán da mariña mercante, mais finalmente morreu do cancro en Pontevedra o 22 de novembro de 2005.

En 2018 é a figura protagonista do Día das Letras Galegas.

Como escritora, Mª Victoria é unha das pioneiras na narración en galego para o público infantil e xuvenil.

Debuxo: Adriel, 2º EP

Algunhas obras escritas por ela: -Mar adiante (é o seu primeiro libro).

-O Cataventos.

-Leonardo e os fontaneiros.

-Anagnórise (quizais o máis famoso) -Guedellas de seda e liño.

-Diario da luz e da sombra (sobre a súa enfermidade) -Eu conto, ti cantas...

Tamén traduciu doutras linguas, por exemplo: -O mecanoscrito da segunda orixe (do catalán).

Resumo de Uxía González Lahoz, 4º curso

María Victoria Moreno Márquez. Letras galegas 2018

Alba Álvarez – 6º EP

Aí ven o Maio Por Vistahermosa aí ven o Maio mozos e mozas.

En mates facemos Moitas operacións As veces, divertidas E ás veces non.

Dende Vistahermosa Vimos a cantar Moi ledos todos Imos a empezar.

É cousa de todos Coidar o planeta E mantelo verde É a nosa meta.

Gústanos cantar, Gústanos debuxar, Pero preferimos Saír a xogar!

Primeiros auxilios, Este ano aprendemos ponte nas nosas mans seguro te salvaremos.

A danza da Paz Este día bailamos Paz no mundo enteiro!

A todos desexamos.

Todos diferentes, Todos iguais Di NON ao bullying Respecta aos demais.

Xogamos ao basket, Ao fútbol tamén.

Unhas olimpíadas Estamos a facer.

Na biblioteca Moitos proxectos hai Coñecemos mundo Con visitas virtuais Na biblioteca Escribimos Haikus Viaxamos a Xapón Carmela-San, Arigato!

Unha incubadora Temos no colexio Naceron os pitos Aínda non o creo!

Nas clases de Robótica Os mBots montamos Tamén os programamos, Xogamos e innovamos.

No laboratorio Moito experimentamos, E cos microscopios Células observamos.

Coas tablets Snappet Aprendemos moito De Inglés, de galego Sabémolo todo!

Os nosos mestres Anímannos a ser Enxeñeiras, arquitectos e programadores tamén Póñennos a pilas Sali e Miguel Dannos moita caña E iso está moi ben!

África e México Este ano visitamos De Tribos e de Aztecas Tamén nos disfrazamos.

O profe Miguel Moita paciencia ten.

Porque algúns de nós Non se porta ben.

Falamos inglés E tamén Xaponés Agora chega Sali, Co portugués!

Os gobernantes Son uns corruptos Din que estudaron E nin foron ao instituto.

Un gran festival Fixemos no Nadal Danzas e bailes quedaron xenial

Vimos uns pulmóns, tamén un corazón.

Trouxemos un peixe para estudalo mellor.

A nosa xeración Vai ser mellor Máis preparados Para atopar solucións.

O Puigdemont Un político é tivo que emigrar queríano prender

O quince de maio A Madrid viaxamos.

A Warner, o zoo Ansiosos agardamos!

Letizia e Sofía Non se levan ben E saen pola tele Facendo o paripé!

Para recadar Os cartos da viaxe Vendimos rosquillas Ata rebentare.

Esta primavera Imos de excursión Será moi divertido fainos ilusión

Porque rematamos sexto de primaria e xa para o ano imos á secundaria

Todos estes anos Pasámolo moi ben, Xunto cos amigos cos profes tamén.

O noso cole Mola mogollón Levareino sempre no corazón.

Despedimos o maio Ata o ano que ven Cantarvos as coplas oi todo un pracer

Maio de Vistahermosa Gañador do Premio Maio Infantil de Ourense.

6 de Maio de 2018

POESÍAS 3º CURSO Na primavera as bolboretas voan campos verdes.

A verde herba onde as plantas medran non está seca.

No futuro reflíctese o pasado feito presente.

Caen as follas nos tellados das casas e voan co vento.

As ondas do mar baten contra as rochas ata o faro.

As follas caen pouco a pouco; os meus amigos vanse.

NADIA ABREU VELOSO 3º

A gaivota voa moi alto, voa feliz.

Árbores secas paxaros aí van Chíos de vida.

CARLA - 3º

AITANA 3º

O balón é o xoguete máis chulo do universo.

A cor azul é unha cor bonita e orixinal.

RUBÉN OGANDO - 3º

Chegaron os Reis, trouxeron agasallos.

Estou moi ledo.

PAULO - 3º

8 de marzo, Día da Muller. Alumnas/os de 4º e 6º de EP. Esta é so unha escolla dalgunha das mulleres brillantes de Galicia.

IRENE GONZÁLEZ é unha pioneira na práctica do fútbol en Galicia e no mundo na década de 1920.

Esta porteira atrapaba con seguridade os balóns altos e era boa tamén cos pés.

SUSANA SEIVANE, naceu en Barcelona no ano 1976, é a herdeira da familia Seivane, unha das familias con máis prestixio e sona dentro do mundo dos gaiteiros e artesáns de gaitas en Galicia. O seu estilo é unha mestura de influencias doutras músicas co estilo máis "enxebre".

MARUJA MALLO é unha pintora galega das máis recoñecidas e galardoada do S. XX (1902-1995) Maruja era unha muller moderna que facía deporte, asistía a eventos e a faladoiros literarios.

CRISTINA PATO é unha gaiteira galega (Ourense, 17 de agosto de 1980).

En 1998, converteuse na primeira muller gaiteira en publicar un disco en solitario.

Ten un poderoso estilo único cheo de paixón e enerxía que fusiona distintos estilos. É tamén unha educadora activa e gran defensora das artes na educación.

UNHA POLADA NO COLEXIO! Durante este curso, no noso colexio, realizamos unha actividade que espertou moitísimo interese tanto nas nenas e nenos coma nas persoas adultas. Puidemos ver como nacen uns novos seres: pitiños, perdigóns, parruliños, paspallás, ocas... Foi moi emocionante!

coidando deles: había que botarlles auga e coidar que desen a volta regularmente, porque as aves tamén o fan cando chocan elas os seus ovos. Tamén levamos conta dos días que faltaban para naceren os pitiños.

Isto foi tarefa das nenas e nenos de Infantil.

Por fin, unha mañá, naceu o primeiro poliño.

O mestre José trouxo unha incubadora. As nenas e nenos que tiñan nas fincas das súas familias galiñeiros con galo, trouxeron ovos para poder poñelos a chocar. Tamén as mestras e mestres conseguiron ovos doutras especies: galiñas araucanas, perdices, paspallás, parrulas, ocas... Xuntamos un montón.

Fómolos colocando na incubadora e

Que emoción!! Logo foron nacendo máis das distintas especies.

Ao primeiro tivémolos no colexio e cada día mirabámolos e mesmo os puidemos coller

na man. Tamén había que alimentalos, darlles auga e limparlles a casiña.

Tan famoso se fixo o caso, que ata viñeron xornalistas do periódico e da televisión.

Agora, como son grandes, xa están nun

galiñeiro que temos no parque do colexio.

Cada día hai que abrirlles para que paseen e coman herbas e bichiños. Tamén lles

levamos sobras do comedor. Vanse poñer gordas e gordos!

ENTREVISTA AO MESTRE JOSÉ BAILÓN 1 P.- Por que se che ocorreu traer unha incubadora ao colexio?

R.- Porque quixemos levar a teorıá que aparece nos libros de texto á prá ctica.

2.- Có ntanos como reaccionaron as nenas e nenos ao ver a incubadora no cole?

R.- Non sabıán o que era. Pensaban que era unha gaiola para outro animal, pero cando descubriron que iamos ter poliñ os, saltaban de alegrıá.

3 P.- Como se viviu o nacemento do primeiro pitiñ o?

R.- O primeiro nacemento foi o má is esperado, ası ́que cando naceu, saltaban de contento. Era cedo e só estaban no colexio as nenas e nenos que veñ en a atenció n temperá .

4 P.- Como se chamou ese primeiro poliñ o e por que?

R.- Chamá moslle Dani. Chá mase ası ́porque o primeiro en velo foi un neno que se chama Dani...

5.- Como sabıás se os ovos estaban galados ou non?

R.- Fá iselles unha proba que se chama “ovoscopia”. Consiste en aplicar ao ovo unha luz intensa; se está amarelo, non está galado. En cambio se hai un tipo de sombra, entó n é que está galado.

6 P.- Agora hai un galiñ eiro no cole?

R.- Si, montá molo e os poliñ os está n moi contentos nel!

7 P.- Podes dicirnos o tipo de aves que naceron?

R.- Naceron parrulos, perdices, paspallá s e polos; pero só nos quedamos cos polos porque no galiñ eiro só collen os polos.

8 P.- Está s satisfeito coa experiencia dos ovos?

R.- Eu si que estou satisfeito, pero as alumnas e alumnos aın ́ da má is!

Grazas mestre!

Entrevista: Vera Gutié rrez e Artur Permuy.

“VIAXAMOS A…” Este curso, a mascota da Biblioteca fixo tres viaxes das que trouxo unha maleta con recordos de cada país.

Na primeira viaxe, Lemundi visitou Xapón.

Dentro da maleta atopamos un kimono, sandalias de madeira, unha teteira, arroz para facer sushi, os saquiños para practicar malabares (otedama), uns papeis escritos con kanjis (letras xaponesas) e un papaventos con forma de carpa (koinobori).

Na segunda viaxe, Lemundi visitou Kenia, o país de Wangari Mathai. Os cativos de Infantil debuxaron un kamishibai contando a súa historia. Polo Entroido fixemos un obradoiro de máscaras africanas; tamén preparamos libros sobre a fauna africana e dioramas da selva, sabana e deserto; varios nenos e nenas redactaron traballos sobre tribos africanas.

A terceira viaxe foi a México. Vimos un libro de lapelas, con información sobre os aztecas, produtos agrícolas que se trouxeron de América nos séculos XV e XVI, Frida Kahlo… Realizamos actividades de matemáticas, co sistema de numeración dos maias. Preparamos e degustamos guacamole.

Viaxamos a XAPÓN Xapón é un país que se atopa no continente asiático. É un arquipélago, que abrangue catro illas grandes e outras máis pequenas. A súa capital é Tokio, que ten moitos habitantes (alta densidade de poboación) e rañaceos. Atópase nunha zona de actividade volcánica e sísmica.

Durante a Segunda Guerra Mundial, en 1945, os americanos bombardearon as cidades de Hiroshima e Nagasaki cunha bomba atómica. Os danos sufridos pola poboación civil fixeron que moita xente considerase o inhumanas que son as guerras.

A bandeira xaponesa ten un círculo vermello, que representa o sol. De feito, Xapón chámase tamén o “país do sol nacente”.

O emblema de Xapón é a flor do crisantemo de cor vermella.

A moeda que usan os xaponeses é o “ien”.

Os xaponeses son considerados en todo o mundo coma unha pobo traballador, respectuoso das tradicións e moi avanzado tecnoloxicamente. De feito, moitos dos xogos electrónicos, robots e maquinaria industrial na actualidade proveñen deste país.

Os xaponeses combaten o estrés con taichí, meditación e tamén lles gusta facer xardíns Zen, nos que debuxan na area facendo formas semellantes a un mar. Tamén cultivan bonsáis, que son árbores moi pequenas, como en miniatura. Tamén lles gusta o son do grilo, que consideran un amuleto.

En ocasións especiais, as mulleres visten kimono de seda bordada, cun “obi” (cinto largo atado detrás). Calzan sandalias con medias brancas.

Son comidas típicas xaponesas o arroz, sopa de aleta de quenlla, o sashimi, o sushi (roliños de arroz con peixe dentro, envoltos en algas nori). Para eles, servir a infusión do té pode ser un ritual laborioso: esta bebida sérvese a un grupo pequeno de invitados, axeonllados nun tatami (especie de alfombra); saúdanse entre eles e altérnanse para beber. Esta tradición apareceu na Idade Media, co budismo Zen. A escritura en xaponés é moi distinta dos alfabetos doutras linguas, por iso os nenos e nenas xaponeses tardan bastante en aprender a ler e escribir correctamente. Escriben en papel de arroz, con tinta china, kanjis, uns “debuxos” esquemáticos que representan palabras. Escriben de arriba cara abaixo e os seus libros lense empezando pola que nós consideramos a última páxina.

En Xapón celébrase o “Hinamatsuri” ou Día da nena, o 3 de marzo, colocando nunha escaleira dentro das casas as kokeshi, bonecas de madeira das mulleres da familia, que inicialmente seica se agasallaban co desexo de que a nena medrase con saúde.

O Día do neno, que se celebra o 5 de maio, saen ás rúas con cometas en forma de carpa (“Koinobori”). Unha cometa con forma de peixe negro representa ao pai e outra de cor vermella, á nai; as carpas que representan aos fillos son doutras cores.

MÁIS INFORMACIÓN NO BLOG:

http://asombradoerbedo.blogspot.com.es/

frica é o terceiro continente pola súa extensión. Está situado entre os océanos Atlántico, ao oeste, e Índico (tamén o mar Vermello), ao leste. O mar Mediterráneo sepárao, polo norte, do continente europeo. No extremo norleste queda unido a Asia polo istmo de Suez.

A súa poboación é duns mil millóns de habitantes.

Divídese en 54 países, organizados na Unión Africana, ademais de dous territorios non recoñecidos e outros dous territorios dependentes.

Crese que África é o berce da humanidade, que de alí proceden as diferentes especies de homínidos e antropoides que deron orixe aos seres humanos. A teoría explica que alí se orixinou o Homo Sapiens, fai cerca de 190.000 anos, e que logo se expandiu polo resto dos continentes.

Xa dende a Prehistoria comezou o comercio entre o oeste e centro de África e a conca mediterránea. Este primeiro comercio viviu o seu auxe polo século I, co Imperio Romano. Sobre todo comerciábase con ouro, escravos, almafí e animais exóticos para os xogos do circo de Roma. A cambio o romanos entregaban bens artigos de luxo. É xustamente nesta época cando nace o nome de África, como unha provincia romana que abarcaría aproximadamente o Túnez actual. Logo o nome xeneralizouse para todo o continente.

Tivo moita importancia a xeneralización do uso do camelo no norte de África dende o século I. Tamén a tivo a invasión dos árabes a partir do século VII. O comercio caravaneiro e a expansión do Islam alimentan o establecemento de novas relacións entre as “dúas Áfricas”.

A colonización por parte das sucesivas potencias europeas fixo cambiar a historia de África, extraendo recursos, delimitando países que non existían, introducindo linguas alleas e modificando moito da cultura local.

Recensión de: Naia Diéguez, 4º curso.

Á

15 DATOS SOBRE ÁFRICA 1.- No continente africano fálanse máis de 2.000 idiomas.

2.- Somalilandia é un país africano non recoñecido internacionalmente. É totalmente independente, ten goberno, constitución e moeda propia.

3.- Vai 10 millóns de anos, había pinguíns en África.

4.- Cinco países africanos asinaron un acordo para facer un súper-parque natural en África que será o segundo máis grande do mundo.

5.- Sudán ten máis pirámides que Exipto, máis de 200.

6.- Os países con maior índice de fertilidade do mundo son Burundi e Mali. Aí as mulleres teñen unha media de seis fill@s.

7.- Un 80% das persoas africanas son de raza negra.

8.- O Okavango é o río que forma o maior delta interior do mundo [entra nun deserto e toda a auga que vai parar ao delta evapórase, polo que non desemboca en ningún mar ou océano].

9.- Marrocos é o único país que non é membro da Unión Africana.

10.- Etiopía é o único país quen nunca foi colonizado.

11.- Nun safari africano, pódese dar por contento quen ve o que se coñece como “the magnificent”: león, leopardo, elefante, rinoceronte, guepardo e licaón (só existen 6.000 deses “últimos” cans salvaxes).

12.- No Senegal estase facendo unha sebe de árbores e arbustos que se estenderá ao longo de 7.000 quilómetros.

Con iso quérese frear o avance do deserto do Sáhara.

13.- O lago Nios, tamén coñecido como lago Lwi, é un dos máis velenosos e perigosos do mundo, está no cráter dun volcán que en 1986 tivo unha erupción a cal provocou unha nube de gas que matou todo o que atopaba ao seu paso[morreron 1.800 persoas].

14.- Sudáfrica ten tres capitais: Pretoria, Cidade do Cabo e Bluemfontain.

15.- O lago Malawi é o lago de maior número de especies de peixes do mundo.

Recompilación: Uxía Vázquez, Vázquez, 4º curso.

OS SURMA

O

s surma son un pobo que vive illado en montañas cubertas de bosque e sabanas no suroeste da Etiopía. Non teñen relixións e, só por necesidade, cultivan a

terra (sorgo e millo) pois do que senten orgullo é de ser pegureiros. Crían vacas e aquel que máis teña é o que ten o máis alto rango social.

O pobo surma posúe moito ouro e utilízano para mercar gando e tamén armas de fogo en Sudán. Dende vai anos viven en guerra cos seus veciños por causa do territorio e do gando. O seu territorio nunca foi conquistado; así que teñen autonomía política, non pagan impostos e son independentes.

Non teñen estradas, escolas nin hospitais.

Os surma non teñen xefes recoñecidos. Os anciáns son moi respectados e nas reunións sempre teñen a última palabra. A unidade social básica é a familia. Os homes poden ter varias mulleres. Eles dedícanse á defensa do territorio e a coidar o gando, mentres que as mulleres ocúpanse dos campos, traballan as peles e elaboran vasillas para cociñar e vender en mercados.

Os surma aprecian a beleza física e coidan a súa apariencia. A pintura do corpo ten moita importancia. As mulleres usan o pratiño labial, de madeira ou de arxila, que colocan nunha incisión dun beizo e poden chegar a ser bastante grandes. Ademais elas adoitan furar os lóbulos das orellas e poñerse neles discos de madeira.

O guerreiros fan cortes nos seu brazos, os cales indican o número de inimigos aos que deron morte.

Aliméntanse de produtos da terra pero non adoitan matar as súas vacas (só ás veces con fins rituais). O que si aproveitan delas é o sangue que beben directamente dunha incisión que lles fan nunha vea do pescozo.

Porén o animal non morre porque cando acaba o rito, péchanlle a ferida cun emplasto de barro.

O Dongo é unha loita ritual a caxatazos. A aldea reúnese en círculo e os homes loitan sucesivamente a bastonazos. O vencedor de cada pelexa é desafiado por outro ata que queda un último vencedor. Este terá o galardón de ser considerado o máis valente e gaña o aprecio das mozas.

Este pobo comeza a ser influenciado polo turismo que empeza a facerlles mudar a súa cultura. Tamén algunhas adolescentes surma van estudar fóra e ao voltar á aldea recúsanse a furar os seus beizos ou a outros costumes.

Traballo (fragmento) de: Juan Luís Blanco, Izan Iglesias, Martín Rial e Aitor Fernández.

A EXPLOTACIÓN INFANTIL (EN FÁBRICAS) Na fin do segundo trimestre e no terceiro lemos [na hora de lectura] “Lía e as zapatillas de deporte”, un libro de María Reimóndez. Á protagonista, Lía, regálanlle unhas zapatillas de deporte polos Reis. Aquela noite, no seu cuarto, as zapatillas comezaron a falarlle. Lía quedou sorprendida e as zapatillas contáronlle que tiñan unha historia moi triste, p o i s f o r a n fabricadas por nenos e nenas.

Lía estaba abraiada con esta confesión e, para que o vise cos seus propios ollos, as zapatillas levárona, maxicamente, de viaxe á fábrica de onde saíran.

Entón comezou a preocuparnos se o que contaba o libro podía ser verdade.

A mestra e o mestre pedíronnos que mirasemos nas etiquetas da nosa roupa e calzado onde foran fabricados. Descubrimos que foran feitos en moitos países que nin nos soaban de nome.

Buscamos información en varias páxinas web que falaban de traballo infantil.

Tamén buscamos mapas para localizar onde estaban os distintos países e un interactivo que marcaba a idade de traballo nos países.

A mor parte das fontes de información eran de fóra de España:

OIT, México, Brasil… e tamén un xornal de Madrid (El País).

Descubrimos que era certo que había nenas e nenos traballando en fábricas e obradoiros, obrigad@s pola necesidade de gañar diñeiro para axudar a manter a familia. Hai nen@s de moi pouca idade (5, 6, 8… anos) traballando en condicións perigosas e insalubres. Gañan pouco diñeiro porque son indefensos e fan traballos que os maiores non aceptarían polo baixo soldo que lles pagan. Non teñen tempo para xogar e moit@s non van á escola.

Incluso hai empresas que teñen nen@s en condicións semellantes á escravitude. A empresa Zara, que naceu en Galicia, foi condenada no Brasil por ter, nas fábricas onde fan a roupa, a nenas e nenos en situación como a escravitude.

En xeral, os países que teñen maior r i s c o d e traballo infantil son os do s u e s t e asiático: China, India, Vietnam, Bangladesh, Cambodia...

Ta m é n n o u t r o s c o m a Tu r q u í a , Colombia…

Traballo de 4º curso

INFANTIL

TALLER DE COCIÑA Os alumnos/as de 5º e 6º de infantil, disfrutaron dun taller de cociña. Elaboraron unha pizza artesanal, decoraron galletas; baixo as indicacións do profesorado do IES de Vilamarín.

Degustaron a súa creación e aseguraron que nunca comeran unha pizza tan rica.

Coa actividade, adquirimos unha formación gastronómica, hábitos hixiénicos e vivimos unha experiencia de aprendizaxe e diversión.

DE QUE ESTÁ FEITO O QUEIXO? Os alumnos/as de 4º, 5º e 6º de infantil, foron visitar as productoras da 1ª materia prima do queixo…

AS VACAS, na gandería de Alfonso. Nesta granxa observaron todo o proceso, dende que son becerros ata que se convirten en vacas produtoras de leite. Tamén visitaron a queixaría “Airas Moniz” e experimentaron a primeira fase da elaboración do queixo.

Con esta actividade acercámonos ó mundo rural, interesámonos polo benestar dos animais e aprendemos o importante que son os seus coidados para ter unha boa e saudable produción.

TEXTOS CREATIVOS Utilizando técnicas de creación literaria imaxinativa, na clase de Lingua fixemos estes contos... (3º curso)

A AVESTRUZ QUE QUERÍA BAILAR UN VALSE Nun lugar moi, moi lonxano, vivía unha avestruz chamada Farruquiña. Farruqiña quería bailar valse pero non podía porque tiña as patas moi grandes e tropezaba constantemente.

Un día foi a un mercado, cerca de onde vivía, a ver se atopaba uns zapatos. O problema era que si había zapatos, pero non do seu talle; así que mercou uns moi grandes.

Practicou e practicou varios días pero seguía sen dar bailado. Viu na internet que daban clase de baile e apuntouse pero seguía tropezando.

Ela insistía unha e outra vez e ...sabedes o que pasou? Por fin Farruquiña bailou un valse!

Estaba moi feliz e fíxose famosa. Tan ben o facía que chegou á televisión e gañou moitos cartos. Entón deu un donativo para as nenas e nenos pobres.

E así remata a historia dunha avestruz que quería bailar un valse...

Martina Dacosta Fernández, 3º curso.

Caligramas de Rosalía. Alumnos/as de 5º e 6º

Grupos 2017-18

Historia dunha gaivota e do gato que a ensinou a voar Yanira R. Rojas, versiona o conto de Luís Sepúlveda Un día a gaivota Kengah encontrábase ferida por ter as ás cheas de petróleo.

Ela sabía que non ía sobrevivir e coas súas últimas forzas chegou ao balcón dun gato chamado Zorbas.

A gaivota, bótase a voar e consígueo. Zorbas míraa orgulloso.

Escanea o seguinte código QR e poderás disfrutar dos cómics doutros compañeiros/as. Cómics que se editaron dentro do proxecto interdisciplinar: “Unha niñada de pitos no cole”.

Andrea Dapena. 6º EP

A zanfona é un instrumento de corda fretada. Normalmente ten tres cordas de tripa que producen a melodía e dúas máis que fan de bordóns, as cordas vibran fretadas por unha roda que xira grazas a unha manivela. Conta cun teclado que varía a altura das notas.

Ten as súas orixes en centro Europa durante o século X, ao principio tiña grandes dimensións eran necesarias dúas persoas para facelo soar, nesa época coñecíase coma organistrum.

Entrou na península Ibérica polo camiño de Santiago. Era un instrumento que se tocaba en conventos e en catedrais para marcar as notas de afinación do coro, que cantaban os Cantos Gregorianos.

Durante a Idade Media, sae dos templos e convértese nun instrumento que tocaban os

xograres

e

os

trobadores

para

acompañar cancións e romances.

Durante o S. XII, o rei Alfonso X O Sabio, xunto con numerosos colaboradores reuniron nada máis e nada menos que 430 Cantigas de Santa María que eran acompañadas tamén deste instrumento.

No S. XV cae en decadencia e queda relegada a instrumento de cegos que empregaban para acompañar as súas coplas, polos pobos, romarías e feiras.

Aínda que non o é, a zanfona é considerada un instrumento tradicional de Galicia, xa que foi aquí onde lograron salvala da extinción. Grazas, sobre todo ao traballo de recuperación de Faustino Santalices, un lugués, que investigou, documentou, gravou un disco interpretado coa zanfona

e creou o taller

escola para que este instrumento non se perdese.

Cun lector de QR , poderás disfrutar dun concerto de zanfona

ou atención plena, é unha técnica que estamos iniciando nas clases de psicomotricidade en infantil, dunha maneira sinxela e divertida.

A sesión consiste en ter control do que facemos e como o facemos dentro da calma. Mantemos o corpo en equilibrio polo que necesitamos concentración.

A música axúdanos a relaxarnos e a viaxar coa imaxinación.

Con esta técnica intentamos mellorar a atención, controlar os impulsos e aprender a xestionar as emocións.

ENTREVISTAS Na clase de 4º fixemos, este curso, unha actividade de entrevistas. Primeiro preparamos os cuestionarios na clase e logo pedímoslles ás persoas a entrevistar se podían respondernos.

Aquí temos varias delas:

ENTREVISTA Á MESTRA ÁNGELES P.-Por que decidiches traballar de mestra?

R.-Porque me gustaban os nenos e nenas e parecíame unha profesión importante.

P.-Gústache o teu traballo, logo?

R.-Gústame moito o traballo con nenas e nenos e explicarlles as cousas.

P.-A que te dedicabas antes de traballar aquí?

R.-Aos 24 anos aprobei a oposición de profe de Lingua Castelá e Francés, dándolles clases ás nenas e nenos de 7º e 8º curso. Antes xa estivera de lectora de español nun instituto francés.

P.-Cantos anos levas de mestra?

R.-Levo 32 anos.

P.-Cambiou o colexio dende que ti chegaches?

R.-Houbo moitos cambios porque o profesorado xubílase e ven outro novo e tamén as nenas e nenos van cambiando cada ano...

P.-En que colexios estiveches antes?

R.-En moitos colexios do medio rural, así como na meirande parte da cidade de Ourense, impartindo clases na Primeira e Segunda Etapa de EXB e en Primaria.

P.-Que é o mellor de traballar aquí?

R.-O mellor é que me sinto moi cómoda cos nenos e nenas, coas familias e cos compañeiros e compañeiras do centro.

P.-Cóntanos algún traballo que fas R.-O meu traballo como mestra de Infantil abrangue moitas actividades diversas pero o máis importante para min é, ao longo dos tres anos de Infantil, ir inculcando nos nenos e nenas unha serie de normas e hábitos que lle sirvan para toda a vida; é dicir: educar.

P.-É doado realiza este traballo?

R.-É unha cuestión de valorar os comportamentos e facerlles entender e ver aos alumnos e alumnas con moita paciencia e afecto.

P.-Cal é o mellor recordo deste colexio?

R.-Podo dicir con satisfacción que non teño un único recordo mellor que outros. Todos os momentos foron agradables pero, se hai que citar algún, cando veu a Infanta Elena ou algunha compañeira de Infantil que marchou, que se xubilou.

Moitas grazas por atendernos tan amablemente.

Entrevistadoras: Aldara e Candela.

ENTREVISTA Á PROFE EVA. P.-Ola, Eva. Permítesnos que che fagamos unha enquisa?

R.-Si, por suposto.

P.-Cantos anos fai que es mestra?

R.-Fai 22 anos coa oposición aprobada. A carreira remateina antes.

P.-En que colexios traballaches?

R.-En moitos: Princesa de España, Vilardevós, Quins, Casardomato, Irmáns Villar, Calvos de Randín, A Cañia e agora Vistahermosa.

P.-Que recordos gardas deses anos?

R.-Moi bos recordos, porque comer e viaxar con compañeir@s fai que vivas moitas amizades e moitas risas.

P.-Queres contarnos algunha anécdota graciosa?

R.-Teño moitas anécdotas graciosas, porque en colexios coma o da Cañiza; máis que compañeir@s eramos amig@s que traballabamos por mellorar o desenvolvemento integral dos nenos e nenas daquela zona.

Recordo unha vez que fomos todos a noite de comadres a Verín ao saír de traballar e volvemos ao día seguinte a traballar sen pasar pola casa...

P.-Falando doutra cousa; cales son as túas funcións como Xefa de Estudos?

R.-Ui! Non moitas; sobre todo chegar a bo entendemento entre alumn@s, pais e nais e profes. Algo fácil neste colexio!!

P.-Gústache ser profesora de Educación Física?

R.-Encántame! Gústame moito xogar cos nenos e nenas.

P.-Cal é o teu deporte favorito?

R.-Sen dúbida, o baloncesto. É un deporte de equipo que cumpre moitos obxectivos.

P.-Entón, cal é o deporte que menos che gusta?

R.-Mmmm... tal vez o fútbol, polas veces que vos pelexades xogando ao el. Iso non me gusta!

P.-Que clase do colexio se porta mellor?

R.-Hahaha... todas tedes días bos e días malos...

P.-Logo, que clase se porta peor?

R.-Ningunha se porta mal de todo.

P.-Algunha vez se lesionou algún alumno ou alumna na túa clase?

R.-Si, aínda que prefiro esquecer diso. Desgraciadamente teño chamado varias veces ao 112.

P.-E que lle pasou?

R.-O normal son pequenos escordaduras, pero algunha vez xa pasou algo forte e prefiro non contalo para non asustarvos.

P.-Por último: gustaríache que viñese algún ou algunha deportista famos@ ao colexio?

R.-Si, claro!

P.-Quen, por exemplo?

R.-Encántame Gasol, Mesi ou Rafa Nadal...

Moitas grazas!!

Equipo entrevistador: Nerea M. Uxía Va. e Aarón.

ENTREVISTA Á PROFE TERE P.- Cal é o teu nome completo?

R.-Chámome María Teresa...

P.-Gústache o teu traballo?

R.-Si, gústame.

P.-Por que escolliches este traballo?

R.-Porque era o que máis me gustaba.

P.-E gústache traballar neste centro?

R.-Si que me gusta.

P.-Que che gusta máis deste colexio?

R.-Gústanme as nenas e nenos, a situación onde está...

P.- Gustaríache seguir traballando aquí ata que te xubiles?

R.-(Risas)Si, claro. Non queda máis remedio!!

P.-Que destacarías de traballar con nenos e nenas pequenas?

R.-Destacaría que hai que ter moita paciencia.

P.-Que actividade lles gusta máis ás túas alumnas e alumnos?

R.-Gústalles moito pintar con témperas, a psicomotricidade...

P.-Desde que levas no colexio; que cambiou?

R.-Moitos nenos e nenas, as compañeiras e compañeiros...

P.-Para descansar do traballo, que actividades fas no tempo libre?

R.-Gústame camiñar, ler, estar coa familia...

Moitas grazas por atendernos!

Entrevistadoras e entrevistadores: Aitana, Juan, Ailyn e Héctor.

ENTREVISTA AO MESTRE MIGUEL (DIRECTOR) P.-En que colexio estudaches?

R.-Estudei no Colexio Calvo Sotelo, que hoxe é o CEIP das Mercedes (Ourense) P.-Gústache traballar cos nenos e nenas?

R.-Si que me gusta.

P.-Que é o que máis che gusta de ser director? E o que menos?

R.-O que máis me gusta de ser director é poder poñer en marcha idesa e proxectos propios e dos meus compañeiros e compañeiras. O que menos, a falta de tempo para chegar a todo.

P.-Canto tempo levas sendo director?

R.-Sendo director, levo seis anos.

P.-Gustaríache cambiar a hora de entrar ao colexio?

R.-Non, porque creo que as 9 é unha boa hora.

P.-Dirías que antes os nenos e nenas se portaban mellor que agora?

R.-Portábanse igual...

P.-Cres que o comportamento do alumnado é bo?

R.-Si, quitando algunha excepción é bo.

P.- Segues en contacto cos rapaces e rapazas cando abandonan o Colexio?

R.-Si, con algúns, na rúa, en Fecebook...

P.-E xa para rematar, sénteste a gusto neste colexio? Botas de menos a xente doutras escolas nas que traballaches.

R.-S, síntome a gusto aquí. Tamén boto de menos a antigos colegas porque algúns e algunhas convertéronse en amigos e amigas.

-Moitas grazas!

Entrevistadoras: Xiana, Uxía Vi., Estéfani e Nerea N.

ENTREVISTA A BELÉN DO COMEDOR P.- Cantos anos levas neste comedor?

R.- Levo 8 anos.

P.- Que lles ensinas aos nenos e nenas?

R.- Procuro que aprendan hábitos saudables, a comer de todo, manexo dos utensilios, compañeirismo, igualdade...

P.- Cal é a comida favorita das nenas e nenos?

R.- A preferida é a pastas os sanxacobos...

P.- Compartes gustos alimentarios co alumnado?

R.- Gústame todo, pero si, comparto os seus gustos...

P.- Como era o teu anterior colexio?

R.- Moito máis grande ca este; o triplo de nenas e nenos.

P.- Por que che gusta este colexio?

R.- Porque é coma unha familia, máis pequeno, todas e todos nos coñecemos; síntome moi a gusto aquí.

P.- Por que escolliches este traballo?

R.- Gústame moito traballar con nenos e nenas.

Apórtame moita satisfacción e síntome moi ben co que fago, vendo os progresos dos nenos e nenas.

P.- Gustaríache cambiar de centro?

R.- Nooon. Son moitos anos neste e síntome moi querida por tod@s. A verdade, espero seguir aquí moitos anos máis.

Equipo entrevistador: Zoe, Ismael, Uxía G. e Naia.

HAIKUS * Tristes árbores que o demo xa queimou; foi un inferno.

Saio do cole, vexo o ceo azul, as nubes e o sol.

Neste inverno os animais dormen nun quente fogar.

O ceo enorme inmensamente ledo, paxaros lindos.

Cando é noite a lúa esperta leda coa súa luz.

Terra redonda cheíña de amor e moita paz.

Sofía Muñoz 6º

Vera Gutiérrez Iglesias 6º

O vento forte no interior do bosque deixa silencio.

A noite fría debaixo das árbores Escuridade.

O día quente a alegría reina no bosque verde.

Silvia Dapena 6º As bolboretas voan coas súas cores no ceo hoxe.

O ceo gris hoxe xa non é gris hoxe é azul.

Nerea baila e moi ben, mentres pasa a miña roupa.

Sofía Carcacía 6º

Un bosque é grande, non podemos queimalo non ten perdón.

Vaga de lume mata moitos animais.

Demo de incendios!

Di o bosque triste: Fóronse as miñas aves, xa non respiro!

Alba Álvarez Barroso 6º O bosque quedo perdeu a súa fermosura chegou o lume.

As bolboretas, os vermes, os insectos é natureza.

Compases e sons, a música é máxica se ti a sentes.

Andrea Dapena 6º

Esta árbore é Unha cerdeira chea De farois de cor.

Coa luz do solpor Refléxase o amor No meu corazón.

A delicada ra Salta sobre a auga E fai “croac”

Leire Veloso 6º

Meu *tantó corta Os fíos do vento Que nos uniron por sempre Yanira Rojas 6º *tantó é unha espada tradicional Xaponesa de 30 cm que servía para destripar e desangrar ás persoas quen cometeran traizón ou para os samurais que perderan o seu honor.

Montes afastados reflexan a pupila da libélula.

As bolboretas escoltando ás nenas detrás e diante.

Nace o outono, esvaran as nubes o vento vese.

Ana Rosa Pineda 6º A miña sombra ven xogar comigo nun dia de sol.

O sol non sae cando chove moito porque se molla.

Cando chove é que algo malo pasou e o ceo chora.

Dayanara Fadrique 6º

Quérote máis Cando me miras moito Mírame, anda! É mal augurio Paxaro voando só Está aborrecido. É xa outono As árbores sen follas, Que gran tristeza!

Aday Cardoso 6º O TOURO VERMELLO Touro vermello ben estás no cortello xa estás vello.

Que os demais touros non te miren; libre aquí quedas.

Que sexas feliz, xa estás xubilado.

Que paz te rodea!

Nicolás Estévez 6º * O haiku é un tipo de poesía xaponesa.

Consiste nun poema breve, formado por tres versos de cinco, sete e cinco sílabas respectivamente, malia non manter sempre unha métrica fixa. A esencia do haiku é empregar imaxes que evocan sentimentos de amor ou melancolía.

A poética do haiku baséase no asombro e na emoción que produce a contemplación da natureza. Adoita conter algunha referencia directa ou indirecta á estación do ano.

-A Viaxe a MadridAlumnos/as de 6º

O día que recibimos a noticia de que iriamos a Madrid de excursión de fin de curso, foi un día moi feliz.

Traballamos duro para gañar diñeiro vendendo roscas, facendo un Maio, escribindo as coplas... pero temos que dicir que non estivemos sos, xa que no cole, axudáronnos moito.

O día 15 de maio, emprendemos a viaxe cara Madrid, agás Aday que enfermou de varicela. Como o botamos de menos! Este é o noso diario da viaxe.

O día 15 de maio Entre as 09:00 e 17:00 estivemos viaxando en autobús para chegar ao noso destino. Había moito tráfico e fixemos varias paradas unha delas: O Escorial, para aprender algo de historia. Ás 19:30 chegamos ao Hostal un pouco xustos para estar con tempo no Teatro Lope de Vega e asistir ao musical do

Rei León. Vivíronse momentos de

estrés: “Non chegaremos a tempo e no poderemos cambiarnos”, ou “Non pode ser, eu quero cambiarme para a función”, “ Imos chegar tarde ao Rei León” ... Ao final, os nosos profesores dixeron que iamos moi xustos de tempo, pero que tiñamos

5

minutos

para

cambiarnos,

Ufff!

Conseguimos chegar a tempo ao espectáculo e ben guapos/as! Esas tres horas de musical, valen a pena.

Logo fomos a un McDonald’s a cear. O primeiro día resultou excitante e fascinante.

Día 16 Este día fomos ao Zoo-Aquarium de Madrid.

Pasámolo moi ben observando os animais e sobre todo, aos babuínos. Dayanara, dixo: “O que máis me gustou do zoo foi o espectáculo dos golfiños” ou para persoas

coma

Ana:

“

O

que

máis

me

gustou

foi

ver

os

lobos”.

Todos estabamos moi cansos xa que tivemos que camiñar moito, baixo un intenso sol. Ao terminar a nosa visita ao zoo, mercamos uns souvenirs, por suposto!

E despois fixemos unha visita turística por Madrid: Porta do Sol, Praza Maior. Tamén tomamos uns xeados moi ricos para repoñer enerxías e viaxamos en metro dende Sol a Bernabeu.

Día 17 Este día fomos ao Parque Warner. Pasámolo moi ben todos! De feito, fomos as últimas persoas en deixar o parque! Cando voltamos ao hostal, ceamos e fixemos unha festa xa que era a última noite en Madrid.

Na Warner, coas atraccións de auga, puxémonos as pilas e ninguén quería marchar para a cama!

Último día, 18; Este día fomos á cidade

E mentres todos gozaban da viaxe...

Micrópolix. A algúns pareceulles un pouco

Aday Cardoso – 6º EP

aburrido porque había que esperar moitas colas.

As excursións son divertidas sempre que non enfermes

É unha cidade para nenos/as onde aprendes un

de varicela. Eu estaba moi triste por perderme a viaxe,

oficio, traballas, gañas cartos e gástalos...

pero os compañeiros/as chamábanme cada 2 horas, e

Traballamos bastante, pero tamén gañamos

cando estaban en calquera sitio especial mandábanme

moitos eurix (moeda oficial de Micropolix).

fotos.

As tres da tarde ese mesmo día comezou a viaxe

E non o ides crer! Trouxéronme un peluche chamado

de regreso para chegar a Ourense ás 10:30.

Apolo Rafael Navarro Warner “Torchi” para os amigos.

Ti podes salvar unha vida Sofía Muñoz. 6º

Este ano, na escola déronnos unha clase práctica de primeiros auxilios. A verdade, é que foi moi interesante e eu creo que aprendemos moitas cousas que no día de mañá poden servirnos para salvar unha vida. Ante todo non perder a calma. Keep Calm!

E moi importante non empeorar as lesións que xa teña o accidentado! Evitar movelo, prohibido darlle de beber ou comer.

Os primeiros auxilios son os procedementos de actuación que hai que seguir para atender a unha persoa accidentada.

Ensináronnos varios conceptos como que é o PAS Protexer, Avisar e Socorrer. Aprendemos a diferencia entre os dous teléfonos de emerxencia: O 112 é o teléfono para todo tipo de emerxencias e o 061 é o teléfono de emerxencias sanitarias, como curiosidade, dicir que o 112 é gratuíto e o 061 non o é.

Para saber se un accidentado/a respira, hai que aplicar o VES ou MES, que consiste en achegar a cabeza á cara do paciente, mirando cara o peito, escoitar e sentir a súa respiración a través dos sentidos: da vista, se sube e baixa o peito; do tacto, se notamos a respiración na cara e do oído se o oímos respirar.

Falarlle para ver se está consciente Se ten pulso debemos colocalo na postura de seguridade. Gerson ofreceuse de voluntario.

E tamén non mostraron a manobra de Heimlich para socorrer a unha persoa que se está atragoando e practicamos a posición cos compañeiros/as.

Vimos como hai que actuar ante unha queimadura ou unha electrocución.

Por último aprendemos nocións básicas sobre a Reanimación cardiopulmonar ou RCP. Realízase cando a persoa non respira e non ten pulso, consiste en facer 30 compresións no peito (no punto medio entre as dúas mamilas, no esterno) e logo insuflar aire pola boca e volver a facer outras 30 compresións, así ata que persoa volva respirar e recupere o pulso ou chegue a asistencia médica. Nós practicámola coa música de “A Macarena”

CACHARREANDO A electricidade é unha palabra que non nos resulta estraña, ao oíla pensamos nos raios, na batería do móbil ou da tablet, na rede eléctrica e incluso hai ao quen lle ven á cabeza as anguías eléctricas... Pero o certo é que o concepto é complicado de entender e por iso, nas clases de ciencias andamos a voltas coas cargas eléctricas, cos circuítos eléctricos, coas máquinas simples e coas compostas.

Experimentamos deseñando circuítos eléctricos e comprobando o seu funcionamento. Temos xa bastante soltura manexando ferramentas coma o desaparafusador, os alicates e incluso o soldador. Xa non resulta estraño oír na clase “tes que estañar esa pila!.” Resúltanos máis doado desenvolver ideas novas cando participamos de xeito activo na fabricación de robots, circuítos e outros cacharros...

ROBOT GARABATEADOR * Necesitarás unha pila, un motor, un interruptor, uns cables, rotuladores para as patas e unha hélice. * Logo hai que soldar e facer todas as conexións do circuíto. * Por último tunea o teu robot.

Alumnos/as de 5º e 6º

Cos cinco sentidos: Disección dun ollo de vaca Alumnos/as de 5º de EP Durante este curso realizamos varios experimentos de ciencias, física e química.

Organizámonos en pequenos grupos e desenvolvemos novas habilidades experimentando e descubrindo o entorno máis próximo. Para cada experiencia entrégaselles unha ficha coas instrucións e o obxectivo de cada práctica.

MATERIAL: -Tesoiras de disección -Pinzas Placa de Petri -Cubeta -Guantes de látex

PROCEDEMENTO: 1º Quita os restos de graxa -e músculo evitando danar o nervio óptico 2º Toma nota das partes externas: Esclerótica, nervio óptico, córnea e pupila - A esclerótica é de cor branca e protexe ao ollo. É dura.

- A Cornea é a parte dianteira, é transparente, a primeira membrana que atravesa a luz. Está hidratada polo humor acuoso e as bágoas.

3º Fai unha incisión no globo ocular co bisturí e, divide o globo en 2 metades. Recolle o humor vítreo na placa de Petri.

O humor vítreo é un xel transparente que lle dá a forma de globo ocular.

4º Coloca as dúas metades na cubeta e analiza o ollo por dentro: humor acuoso, humor vítreo, retina.

O cristalino é unha lente que se atopa detrás do iris. Permite enfocar os obxectos situados a distintas distancias. Coloca o cristalino sobre un texto con letra pequena para observar o efecto de aumento similar a unha lupa A retina é a parte do ollo sensible á luz.

Transforma as imaxes en impulsos nerviosos e envíaos ao sistema nervioso a través do nervio óptico.

O obxectivo deste proxecto é lograr que todo o alumnado ao finalizar o ensino obrigatorio teña formación en robótica e programación e acade un nivel adecuado de competencia dixital e científico-tecnolóxica. Por outro lado, tamén se pretende romper coa fenda de xénero nos estudos STEAM (ciencias, tecnoloxía, enxeñaría, arte e matemáticas) Ao falar de ROBOTS, imaxinamos máquinas con forma humana que camiñan, falan, xesticulan… pero en realidade é algo moito máis sinxelo. Un robot é unha máquina automática programable que é capaz de interpretar a información por medio da programación.

Comezamos construíndo os robots e aprendendo ideas básicas de programación. Os mBots prográmanse dende o ordenador ou a tablet a través do programa mBlock que está baseado en Scratch.

Realizamos diferentes proxectos: Música robótica, programar un semáforo, Nadal mBótico, mBotrato, O robot explorador, o robot escolta, o robot que aparca, Robot disco, mBot ambulancia, escenificación de micro-obras de teatro e coreografías co mBot… Con esta proposta desenvolvemos contidos curriculares de xeito multidisciplinar, conectando distintas áreas de aprendizaxe, artística, matemáticas, ciencias e lingua, conectadas cos elementos transversais do currículo como a educación viaria, o espírito emprendedor comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual e as TICs, a aprendizaxe cooperativa, aprender a pensar, a igualdade, a mellora da convivencia...

Alumnos/as e mestres fedellan conxuntamente coa robótica, aprendendo xuntos, construíndo, reparando, documentándonos, ceando información, máis grande e mellor; principios básicos do coñecemento aberto.

Aprendemos facendo, desenvolvendo aptitudes e habilidades útiles para crear, innovar e pensar de forma autónoma.

Alba Álvarez. 6º EP O dez de novembro celebramos no cole a festa tradicional do Magosto. Saímos todos ao patio e colocámonos para cantar dúas cancións moi bonitas e divertidas: “A saia da Carolina”, versión magosto e “O Magosto deste cole” que o cantamos coma un xogo de roda.

Ao rematar de cantar repartiron os bolos preñados e un zume. Di a tradición galega que as castañas simbolizaban a alma dos defuntos e que, con cada froito comido na festa do Magosto, unha alma se libera do Purgatorio e se unía a celebración. Con semellante responsabilidade… Afrontamos todos os nenos/as esta divertida festa. Eu só comín dez.

O resto das castañas gardámolas nunha cestiña que fixemos en plástica para a ocasión.

Utilizamos bricks reciclados de zume ou leite, recubrímolos con papel e cola branca e decorámolos. Logo puxémoslle un cordeliño e quedáronnos moi apañados. “Eu, cando pase o magosto vouno empregar para meter gominolas e chuches.” Dixo Yanira R. Rojas, apúntome a idea.

Tamén fixemos unha recollida de adiviñas refráns do San Martiño: No aire se cría No aire se ten; Bota unha risada E perde canto ten

Brancas por dentro, Que boas están Son froitos moi secos Que o outono nos dá.

Polo San Martiño trompos ao camiño.

--Castañas, noces e viño fan a ledicia do San Martiño.

Castañas no Nadal, saben ben e pártense mal --A castaña maduriña, Cocidiña ou asadiña.

A orixe da celebración do Samaín é Celta. Celébrase na noite do 31 de outubro que era cando comezaba o aninovo celta e marcaba a transición do verán ao inverno. Os Celtas crían que esa noite se abría unha porta e o mundo dos vivos quedaba en comunicación co dos mortos, polo menos durante unhas horas. Por iso en todo o poboado acendíanse fogueiras para guiar aos mortos na escuridade, que atopasen o seu fogar e puidesen quentarse coa calor do lume.

Na actualidade é tradición tallar cabazas e iluminalas cunha candea. Contan que en Irlanda vivía un monxe chamado Jack ao que lle gustaba gastar bromas e facer maldades. Este fixo un pacto co demo: El seguiría facendo maldades na terra e a cambio o demo non o faría entrar no inferno. Cando Jack morreu, o demo cumpriu a promesa e non o deixou pasar, a cambio deulle unha lanterna que primeiro consistía nun nabo oco cun carbón que sería incandescente por sempre. Desde entón cóntase que Jack da Lanterna, deambula polo mundo en busca dun lugar onde descansar. A cabaza empezou a empregarse cando os primeiros colonos ingleses e irlandeses chegaron a EEUU. Alí atopáronse con este froito que ofrecía mellores características que o nabo: en primeiro lugar era máis grande e podíase introducir unha candea, dando máis luz, en segundo lugar proporcionaba máis alimento e en terceiro lugar era máis vistosa.

Titorial para tallar unha cabaza:

1. Facerse cunha cabaza do tamaño que queiras.

2. Pinta cun rotulador o deseño que máis che guste.

3. Corta a cabaza seguindo as figuras do deseño.

4. Retira as pezas cortadas con coidado.

5. Baleira o interior da cabaza cunha culler.

6. Coloca unha candea no seu interior.

7. Acende e volve a tapar a cabaza coa tapa

Artur Permuy. 6º EP

RELATOS de SAMAÍN premiados no concurso convocado pola Biblioteca Escolar OS MONSTROS Unha noite moi escura un neno tiña medo porque había monstros no seu cuarto.

Apareceu un e comeuno. Cando chegaron os seus pais non atoparon ao neno. No seu lugar estaba durmindo unha familia de monstros. Viron a un que tiña a barriga moi gorda e escoitaron berros do seu fillo. Foron por un coitelo, abríronlle a barriga e sacaron ao neno.

Despois coséronlle a barriga e chamaron á policía caza-monstros e leváronos ao cárcere.

O neno nunca máis durmiu só.

Hugo Santalices Suárez - 2º Primaria

A CABAZA Unha nena encontrouse unha cabaza no chan. Colleuna e levouna para a súa casa. Como

era Samaín cortouna, fíxolle unha boca, uns ollos e un nariz e pola noite a cabaza falou, pero a cabaza fixo un conto e ese conto foi moi especial. Ese conto chamábase "A cabaza especial".

Adriana Andrade Fernández - 2º Primaria

ESPANTALLO ASASINO Había unha vez un espantallo asasino que se chamaba Alvaro. Vivía nunha horta a carón do colexio de Vistahermosa.

O espantallo vestía cunha camisa de cadros e un pantalón vaqueiro todo roto.

Un día perseguiunos para matarnos. Nós tirámoslle pedras e tentamos espantalo, pero cada vez se achegaba máis. Corremos todo o que puidemos, pero atrapounos. Colleume polo pescozo e do nervioso que me puxen só se me ocorreu contarlle un chiste. O espantallo soltoume e morreu da risa e nós librámonos del.

Paulo Permuy Fernández - 3º Primaria MIRA O QUE VEN AÍ Unha vez uns nenos foron cos seus pais ao bosque, pero os nenos afastáronse para ir de expedición e perdéronse. Tiñan fame, sede e frío; buscaron un refuxio e encontraron unha cova. Entraron e viron moitos ósos, caveiras, velas e arañas pendurando do teito. De súpeto oíron voces, saíron fóra mortos de medo e viron achegarse un grupo de zombis, esqueletos e bruxas con cabazas na man.

Unha bruxa achegouse a eles e díxolles: “Vindes á festa sen disfrace?”

Luís Fernández Fariñas – 3 º Primaria

RELATOS de SAMAÍN premiados no concurso convocado pola Biblioteca Escolar OS MONSTROS Unha noite moi escura un neno tiña medo porque había monstros no seu cuarto.

Apareceu un e comeuno. Cando chegaron os seus pais non atoparon ao neno. No seu lugar estaba durmindo unha familia de monstros. Viron a un que tiña a barriga moi gorda e escoitaron berros do seu fillo. Foron por un coitelo, abríronlle a barriga e sacaron ao neno.

Despois coséronlle a barriga e chamaron á policía caza-monstros e leváronos ao cárcere.

O neno nunca máis durmiu só.

Hugo Santalices Suárez - 2º Primaria

A CABAZA Unha nena encontrouse unha cabaza no chan. Colleuna e levouna para a súa casa. Como

era Samaín cortouna, fíxolle unha boca, uns ollos e un nariz e pola noite a cabaza falou, pero a cabaza fixo un conto e ese conto foi moi especial. Ese conto chamábase "A cabaza especial".

Adriana Andrade Fernández - 2º Primaria

ESPANTALLO ASASINO Había unha vez un espantallo asasino que se chamaba Alvaro. Vivía nunha horta a carón do colexio de Vistahermosa.

O espantallo vestía cunha camisa de cadros e un pantalón vaqueiro todo roto.

Un día perseguiunos para matarnos. Nós tirámoslle pedras e tentamos espantalo, pero cada vez se achegaba máis. Corremos todo o que puidemos, pero atrapounos. Colleume polo pescozo e do nervioso que me puxen só se me ocorreu contarlle un chiste. O espantallo soltoume e morreu da risa e nós librámonos del.

Paulo Permuy Fernández - 3º Primaria MIRA O QUE VEN AÍ Unha vez uns nenos foron cos seus pais ao bosque, pero os nenos afastáronse para ir de expedición e perdéronse. Tiñan fame, sede e frío; buscaron un refuxio e encontraron unha cova. Entraron e viron moitos ósos, caveiras, velas e arañas pendurando do teito. De súpeto oíron voces, saíron fóra mortos de medo e viron achegarse un grupo de zombis, esqueletos e bruxas con cabazas na man.

Unha bruxa achegouse a eles e díxolles: “Vindes á festa sen disfrace?”

Luís Fernández Fariñas – 3 º Primaria

A PANTASMA MANUUUUUU Érase unha vez unha casa encantada. Nela vivía un home chamado Manuel Domínguez, que morreu dun ataque de risa nela.

Nas noites de Samaín, el intenta asustar a todas as persoas que se adentran na súa casa. Pon moito empeño, practica os sustos, os berros e unha voz terrorífica. Mais por moito que o intenta non lle sae. Ninguén se asusta. Por que será? Moi doado: Cada vez que a xente entra na casa preguntan: Quen anda aí?

Son Manuuuuuuuu, o fantasma.

A xente desternillábase coa risa e dicían: Con ese nome o que dás é risa, non medo.

A xente en vez de fuxir viñan cada vez máis, e pasaban o Samaín rindo sen fin.

Aitana Martínez Rial – 3º Primaria

A CASA ENCANTADA Unha vez unha familia foi vivir a unha casa que estaba moi afastada da cidade. Os pais tiveron que marchar porque a avoa se puxo enferma. Raúl e Sonia quedaron sos na casa.

Raúl era o maior; tiña 12 anos e Sonia, nove. Era un día de moito frío. Polo día xogaron fóra e todo pasou ben pero ao chegar a noite puxeron o quecemento.

- Sonia, deixa a televisión e pasa á cociña, que a cea está lista.

- Xa vou, dixo Sonia.

Raúl pechou ben todas as ventás e sentaron a cear. De súpeto ouviron uns golpes que viñan do soto. Asustáronse moito pero baixaron a mirar.

Eu irei diante, dixo Raúl, ti leva a lanterna.

Ao chegar ao soto viron que a caldeira estaba moi vermella e que había unha ventá que daba golpes. Pechárona e volveron á cociña máis tranquilos. Cando chegaron arriba todas as ventás da casa estaban abertas e xa non había cea nos pratos. Mortos de medo puxéronse os abrigos e saíron correndo da casa. Cando ían polo camiño miraron cara atrás e viron a alguén vestido de negro pechando as ventas. Correron ata a aldea e chamaron á casa dunha veciña que os recolleu.

- Xa o sabía eu, dixo a veciña… Todo o mundo sabe que esa casa está encantada; xa non podedes volver a ela…

Dende a casa escoitábase unha risa que soou en todos os lugares … Gha, gha, gha …

Aitor Fernández Infiesta – 4º Primaria

O COLEXIO ENCANTADO DE VISTAHERMOSA Era un día pola mañá e empezou a soar a música como todos os días, pero hoxe non soaba como sempre. Había unha voz que dicía: “Hoxe non sairá ninguén do colexio nin entrarán os pais” O director, Miguel, foi coa conserxe, Marimar, a mirar que pasaba. Algúns mestres tamén foron, por exemplo Pepe, Montse, Alonso, Eva, Carmela, etc.

Ao ir mirar viron que fora unha broma do director e o mestre Alonso. Pero esquecérame de que era Samaín.

Aitana Fernández García – 4º Primaria

UN SUSTO INESPERADO Foi, unha vez, unha nena pasear a súa cadela. Ían polo monte tan tranquilas e de súpeto a cadela freou. Comezou a escarvar e sacou un óso. Seguiu escarvando. Sacou outro óso!

A cadela seguiu sacando ósos. Sacaba ósos de todos os tamaños: grandes, pequenos, alongados, curtos… A nena comezou a asustarse.

Estremeceuse. E terían matado a alguén alí?

Sentíase observada e tiña medo de que alguén estivera á espreita. E se a ían matar a ela tamén? Volveu correndo a casa. Esa noite non puido durmir ben. Ao día seguinte foille preguntar aos seus veciños a historia. Eles contáronlle que a súa cadela morrera e que estaba enterrada alí.

Andrea Dapena Suárez – 6º Primaria

MARÍA Había unha vez unha nena, chamada María, pero a xente chamábaa Valente porque non lle tiña medo a nada.

Cando chegou o Samaín, ela tiña pensado non saír de casa porque estaba moi cansa.

Nesa noite María mirou pola fiestra, antes de deitarse, pero pareceulle ver a unha persoa que non levaba disfrace, senón que … Era o seu corpo! Era unha persoa semellante a ela. Pensou que podía ser o seu espírito. Inmediatamente foi correndo onda os seus pais para dicirllo. Todos nerviosos correron para ver o que pasaba. Chegaron arriba e viron que só era a súa xemelga Marta, que se disfrazara de María, cortando o pelo igual ca ela e pondo a súa roupa.

Esa fora a primeira vez que María levara un susto, e ademais moi grande. Na noite de Samaín …

Alba Alvarez Barroso – 6º Primaria

Máis información no blog da Biblioteca: http://asombradoerbedo.blogspot.com.es/2017/

6ยบ de Infantil