CAW, SOM & Steunpunt. Ben je nog mee?

CAW, SOM & Steunpunt Ben je nog mee?

Voorwoord

De afgelopen periode veranderde er heel wat in het welzijnslandschap op organisatorisch vlak.

Zo ook voor de CAW’s als sector, voor alle afzonderlijke CAW’s, voor het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, maar ook voor de werkgeversfederatie SOM die de CAW’s onder haar hoede neemt.

De CAW’s maakten een fusie door, waardoor er sinds 2014 nog elf erkende CAW’s zijn in Vlaanderen en Brussel.

De vroegere werkgeversfederatie VSO (Verbond Sociale Ondernemingen) werd in april 2014 SOM (de federatie van sociale ondernemingen) en verbindt verschillende socialprofitsectoren door vanuit één federatie alle leden aan te spreken, te ondersteunen en hun belangen te verdedigen.

De naam CAW-federatie (als werkgeversfederatie) hield op te bestaan, maar zet haar werk voor de CAW’s verder onder de werkgeversfederatie SOM. Het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk begon een meer onafhankelijke koers te varen, en richt zich niet langer uitsluitend tot het werkveld van de CAW’s, maar ook tot dat van andere welzijnsactoren.

De CAW’s zelf namen steeds meer het initiatief om ook als sector te handelen en te spreken, door onderlinge beslissingen en afspraken te maken, maar ook door standpunten in te nemen en naar buiten te brengen.

Veel verandering om in één hap te verteren. Kan je ook nog moeilijk volgen? In deze brochure zetten we even alles op een rijtje, zodat je (terug) mee bent!

2

CAW: welzijnssector met eigen stem en beleid

Elf erkende CAW’s in Vlaanderen en Brussel

De CAW’s (centra algemeen welzijnswerk) zelf doorstonden heel wat veranderingen in de afgelopen periode. In plaats van 27 erkende CAW’s, zijn er sinds januari 2014 nog 11 erkende CAW’s.

CAW Noord-West-Vlaanderen CAW Centraal-West-Vlaanderen CAW Zuid-West-Vlaanderen CAW Oost-Vlaanderen CAW Antwerpen CAW Boom Mechelen Lier

CAW Halle Vilvoorde CAW Brussel CAW De Kempen CAW Oost-Brabant CAW Limburg

Meer informatie over de CAW’s vind je op de websites van de CAW’s. Elk CAW heeft een eigen website. Alle verschillende websites staan samen op één webplatform.

Klik in de foto hierboven op de naam van het CAW om naar de website te gaan.

3

CAW: welzijnssector met eigen stem en beleid

Alle CAW’s samen: sector CAW

Elk zijn eigenheid...

Elk CAW is anders. Dat is logisch, want elke regio is ook anders en vergt een gepaste aanpak. De vragen en noden van mensen verschillen sterk naargelang de grootte van de regio, de spreiding en de socio-economische status van de bevolking, de andere aanwezige diensten, de aanwezigheid van een grootstad of uitgestrekte plattelandsgebieden,...

Elk CAW houdt rekening met de specifieke kenmerken in de eigen regio en stemt de aangeboden hulp daar op af. Elk CAW gaat hiervoor ook eigen samenwerkingsverbanden aan met verschillende partners, die in de regio actief zijn.

...met gedeelde belangen Samen helpen al deze CAW’s mensen over heel Vlaanderen en Brussel. Ze helpen mensen bij financiële en administratieve vragen, juridische vragen, vragen over relatie- en gezin, over wonen, over gezondheid,... Slachtoffers kunnen er terecht voor hulp, maar ook daders kunnen (al dan niet opgelegd) begeleid worden. Kortom: iedereen kan bij een CAW terecht met elke vraag.

De aanpak verschilt van CAW tot CAW, en van regio tot regio. Maar alle CAW’s delen eenzelfde belang: het welzijn van de bevolking in Vlaanderen en Brussel versterken.

Om dit belang te bereiken spitsen de CAW’s zich niet enkel toe op de eigen regio, maar bundelen ze ook de krachten om samen dat doel te bereiken.

Op regionaal niveau verdedigen de CAW’s de rechten en belangen van hun doelgroepen door te wegen op het regionaal beleid. Om dat ook op Vlaams niveau te kunnen doen is samenwerking nodig.

Daarom organiseren de CAW’s een sectorbeleid en spreken alle CAW’s over bepaalde kwesties met één stem als sector.

Verenigd in een beleidsgroep Om deze 11 CAW’s zo goed mogelijk te verenigen, en om als sector te kunnen wegen op het beleid wordt op sectorniveau samengekomen. De beleidsgroep CAW, het overleg van de directies van alle elf CAW’s, trekt het hele sectorgebeuren. Daarnaast bestaan er ook verschillende sectorale werkgroepen, die bedoeld zijn om gezamenlijk beleid te vormen en/of af te stemmen tussen de verschillende CAW’s rond bepaalde thema’s. Tenslotte is er nog de stuurgroep AGM die de verschillende projecten aanstuurt die georganiseerd worden door de CAW’s en die vallen onder ‘alternatieve gerechtelijke maatregelen’ (dit gaat om opgelegde hulp aan veroordeelden onder de vorm van begeleiding of vorming).

4

CAW: welzijnssector met eigen stem en beleid

Alle CAW’s samen: sector CAW

Hieronder wordt de structuur van het sectorale niveau van de CAW’s weergegeven.

• De beleidsgroep CAW trekt het hele sectorgebeuren. Elk CAW is er vertegenwoordigd. Er worden gezamenlijke keuzes en beslissingen gemaakt, in functie van de profilering van het CAW en het kunnen wegen op het welzijnsbeleid.

• De werkgroepen doen beleidsvoorbereidend werk en hebben een duidelijk omschreven opdracht.

Ze worden getrokken door een voorzitter uit één van de CAW’s en worden opgevolgd door de sector via de beleidsgroep CAW. Een werkgroep krijgt een expliciete beleidsvoorbereidende opdracht vanuit de beleidsgroep CAW. • De stuurgroep AGM stuurt de 3 projecten aan die onder de alternatieve gerechteijke maatregelen vallen, vanuit het centraal werkgeversschap van de CAW Groep.

Structuur sector CAW Beleidsgroep CAW Stuurgroepen

Werkgroepen Werkgroep beheer we-dossier

Werkgroep online hulp

Werkgroep beveiligde opvang

Werkgroep onthaal

Werkgroep bezoekruimte

Werkgroep sectorcommunicatie

Werkgroep crisishulp

Werkgroep thuisloosheid & wonen

Werkgroep justitieel welzijnswerk

Werkgroep welzijn-justitie

Stuurgroep AGM

Werkgroep kwaliteit

Gezamenlijk beleid vormen en invloed uitoefenen doen de CAW’s uiteraard niet alleen. Ze krijgen onder andere hulp van de werkgeversfederatie SOM om sectorale, maar ook intersectorale initiatieven te ondersteunen en op te volgen. Op de website van SOM is een platform voorzien voor de leden van elke werkgroep, waar ze alle nodige informatie terugvinden. Klik in het schema op de naam van de werkgroep om naar de pagina van die werkgroep te gaan.

Verder worden de CAW’s voortdurend gevoed door de kennis van het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk. Het Steunpunt ondersteunt sectorale werkgroepen met inbreng van expertise (adviezen, verzameling van kennis,…) en met ondersteunende taken (verslaggeving, syntheses,...).

De CAW’s zelf, en niet het Steunpunt, zijn echter verantwoordelijk voor de besluitvorming en de standpunten. Het Steunpunt treedt dan ook niet op als vertegenwoordiger van de sector.

5

SOM: werkgeversfederatie sociale ondernemers

Ondersteuning en belangenverdediging sociale ondernemers

Wat is SOM? Om ervoor te zorgen dat de verschillende CAW’s de krachten efficiënt kunnen bundelen, wordt ondersteuning geboden op het niveau van een werkgeversfederatie: SOM, de federatie van sociale ondernemingen.

SOM is voortgevloeid uit het vroegere VSO (Verbond van Sociale Ondernemingen). VSO bestond uit verschillende federaties, die afzonderlijk werkten voor hun leden, zoals de vroegere CAW-Federatie.

Wat is er veranderd?

SOM maakt niet langer een opsplitsing tussen verschillende federaties, maar is het rechtstreeks aanspreekpunt van alle leden. Deze manier van werken laat vlotter toe om de verbindingen te maken tussen de thema’s gezondheid, welzijn, werk en wonen.

Wat doet SOM? SOM verenigt, ondersteunt en vertegenwoordigt de sociale ondernemingen die bijdragen tot een kwaliteitsvolle zorg en een rechtvaardige sociale politiek. Een sociale politiek die de individuele en sociale rechten van alle burgers realiseert en versterkt.

Het realiseren van die maatschappelijke doelstelling van SOM houdt onder meer in dat SOM: • de leden vertegenwoordigt en hun belangen behartigt in de organen van het sociaal overleg (de paritaire comités en de sociale fondsen). De dienstverlening gebeurt door overleg, beleidsontwikkeling, informatieverstrekking en adviesverlening rond werkgeversmateries en sociaal overleg. Elke werkgever die lid is van SOM, dus ook de CAW’s, kunnen via de helpdesk sociaal recht advies en info vragen over alles wat met sociaal en arbeidsrecht te maken heeft.

• het sociaal ondernemerschap van de leden ondersteunt, onder andere met betrekking tot organisatieontwikkeling, bestuurlijk beleid, management, personeelsbeleid, innovatiebeleid, vorming en opleiding.

• de belangen van de leden verdedigt (op vlak van regelgeving, erkennings- en subsidiëringsbeleid, tewerkstelling van personeel, organisatorische aspecten, vernieuwing…) en weegt op het beleid (over de verschillende beleidsdomeinen en sectoren heen).

Surf naar www.som.be voor meer informatie.

6

SOM: werkgeversfederatie sociale ondernemers

Ondersteuning en belangenverdediging sociale ondernemers

Leden Alle CAW’s zijn lid van SOM. Naast de CAW’s vertegenwoordigt de federatie ruim 500 sociale ondernemingen met in totaal 33.000 werknemers in volgende socialprofitsectoren: Welzijn • adoptiediensten • centra voor algemeen welzijnswerk • voorzieningen en diensten bijzondere jeugdzorg • centra voor tele-onthaal • centra geestelijke gezondheidszorg • voorzieningen en diensten voor gehandicaptenzorg • centra voor gezinsondersteuning • initiatieven voor kinderopvang • ouderenzorg • vertrouwenscentra kindermishandeling Gezondheidszorg • behandelingscentra verslaafdenzorg • centra voor preventieve gezondheidszorg • diensten voor gezondheidspromotie • externe diensten voor preventie en bescherming op het werk • initiatieven beschut wonen voor psychiatrische patiënten • Lokaal GezondheidsOverleg • autonome revalidatiecentra • diensten voor thuisverpleging • wijkgezondheidscentra Werk • sociale werkplaatsen • arbeidszorgcentra Wonen • huurdersbonden • sociale verhuurkantoren

7

SOM: werkgeversfederatie sociale ondernemers

De structuur van SOM

Algemene structuur Hieronder zie je een weergave van de structuur van SOM. Bovenaan zie je de bestuursorganen, daaronder zie je de structuur van het intersectoraal overleg en tenslotte de structuur van het sectoraal overleg.

Sectoraal

Intersectoraal

Bestuursorganen

Algemene Vergadering

8

Raad van Bestuur Dagelijks Bestuur DirectiecomitĂŠ Beleidsgroep intersectoraal sociaal overleg

Beleidsgroep sociaal ondernemerschap

Beleidsgroep belangenbehartiging

Intersectorale werkgroepen/overleggroepen/projectgroepen

Sectorale beleidsgroepen Sectorale werkgroepen/overleggroepen/projectgroepen

SOM: werkgeversfederatie sociale ondernemers

De structuur van SOM

Intersectoraal overleg Om bruggen te maken over de verschillende sectoren heen, maakt SOM de verbinding tussen de verschillende sectoren. Dat wordt gedaan door intersectoraal overleg te organiseren. Hieronder wordt de structuur van deze intersectorale fora weergegeven.

Intersectorale beleidsgroepen Beleidsgroep intersectoraal sociaal overleg

Beleidsgroep sociaal ondernemerschap

Beleidsgroep belangenbehartiging

Intersectorale werkgroepen Werkgroep eerste lijn & rechtstreeks toegankelijke hulp

Werkgroep integrale jeugdhulp

Werkgroep arbeidszorg - werk op maat

Werkgroep indicatiestelling

Werkgroep financiering & subsidiëring

In elk van deze fora verenigt SOM de leden van de verschillende betrokken sectoren.

Sectoraal overleg Daarnaast ondersteunt SOM ook sectoraal overleg voor de leden. Voor de CAW’s gaat dit om de beleidsgroep CAW en de sectorale werkgroepen van de CAW’s. Het overzicht vind je op p.5.

Door zich zowel te richten op intersectoraal als op sectoraal overleg, kan SOM vlot verbindingen maken en is ze als federatie goed in staat om de sectorale én intersectorale belangen te behartigen.

9

SOM: werkgeversfederatie sociale ondernemers

Specifieke ondersteuning voor de CAW’s

Twee medewerkers voor de sector CAW Alle CAW’s zijn lid van SOM. Dat zorgt ervoor dat de CAW als sector vlot ondersteund kan worden door SOM. Binnen SOM zijn twee medewerkers verantwoordelijk voor de sector CAW. Voor vragen over SOM of over de sector CAW, kan je bij hen terecht.

Anita Cautaers directeur intersectoraal beleid SOM & verantwoordelijke sector CAW.

Lies Debouver stafmedewerker communicatie & beleidsopvolging voor de sector CAW.

Op zoek naar andere SOM-medewerkers?

Neem een kijkje op de website. Daar vind je het hele team en hun contactgegevens terug.

10

Steunpunt Algemeen Welzijnswerk

Ondersteuning, expertise & kennis

Het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk is al sinds jaar en dag letterlijk het steunpunt van de CAW’s.

Wat is het Steunpunt?

Het Steunpunt is een expertisecentrum, waarop de CAW’s kunnen terugvallen voor inhoudelijke kennis om het werk in het veld telkens te verbeteren en aan te passen aan nieuwe evoluties.

Wat is het verschil tussen het Steunpunt en de sector CAW? Vroeger ging het ondersteunend werk van het Steunpunt voor de CAW’s zo ver dat het onderscheid tussen het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk en de CAW als sector niet altijd even duidelijk was.

Daar is de laatste jaren wel enige verandering in gekomen.

De CAW’s willen steeds meer zelf met een eigen stem spreken en het Steunpunt richt zich met bepaalde programma’s ook tot een breder werkveld dan de CAW’s.

Het Steunpunt wordt door de Vlaamse overheid erkend en gesubsidieerd en werkt daardoor ook mee aan het uitvoeren van de nieuwe regelgeving van het Algemeen Welzijnswerk. Het Steunpunt is echter niet verantwoordelijk voor het innemen van sectorale standpunten en het toepassen van sectorale afspraken. Dat doen de CAW’s zelf via de structuren die op de vorige pagina’s werden weergegeven.

De twee organisaties, sector CAW en Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, zijn dus onafhankelijk van elkaar, maar hebben een hechte band en werken nauw samen.

CAW’s bevoorrechte partner van het Steunpunt Het Steunpunt blijft voor de CAW’s een belangrijke rol opnemen met de inbreng van expertise, het organiseren van kennisdeling en dienstverlenende taken. Dat gebeurt enerzijds op sectoraal niveau, onder andere door de ondersteuning van sectorale werkgroepen, of met een open aanbod van vorming en studiedagen. Maar anderzijds ook op het niveau van één CAW: je CAW of je team kan dus ook beroep doen op het Steunpunt voor informatie, advies of inbreng van expertise.

De sector CAW beschouwt zich als een bevoorrechte partner van het Steunpunt en hecht veel belang aan de relatie met het Steunpunt. Het Steunpunt is dan ook systematisch vertegenwoordigd op de beleidsgroep CAW en op de sectorale werkgroepen, om discussies te voeden met inhoudelijke kennis over de verschillende welzijnsthema’s. Anderzijds is de sector ook steeds vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur van het Steunpunt.

Steunpunt Algemeen Welzijnswerk

Wat doet het Steunpunt concreet?

Werkplan 2015 De stafmedewerkers van het Steunpunt werken in projectteams aan concrete programma’s die zowel gericht zijn op de ondersteuning van de praktijk als het beleid. Sommige programma’s zijn exclusief gericht op de CAW’s, andere zijn ruimer.

Hieronder zie je de grote inhoudelijke lijnen van het werkplan-2015 van het Steunpunt: • ondersteuning van de sectorale werkgroepen; • bevorderen van de systematiek van sociaal werk in de CAW’s, door instrumenten aan te reiken voor het onthaal, de begeleiding en de preventie. Dit ligt in de lijn van de nieuwe CAW-regelgeving, die het doel- en resultaatgericht werken benadrukt; • technische en inhoudelijke ondersteuning van het We-dossier van de CAW’s; • ondersteuning van de ontwikkeling van het zelfevaluatie-instrument van de CAW’s; • verfijnen van het deontologisch kader van de sector, onder meer voor het omgaan met cliëntinformatie; • permanent aanbod van advies en ondersteuning op maat voor deontologische vraagstukken; • ondersteuning van de praktijk op enkele specifieke domeinen: problematische scheidingssituaties, toekomstoriëntering van mensen zonder wettig verblijf en de screening van middelengebruik in het onthaal.

• brede ondersteuning van de aanpak ter bestrijding van thuisloosheid (door middel van kennisdeling, basisvorming, ondersteuning van lokaal en bovenlokaal beleid en ondersteuning van nieuwe werkvormen, zoals preventieve woonbegeleiding en housing first); • ondersteuning en bekendmaking van de hulplijn 1712; • methodiekontwikkeling voor de hulpverlening in situaties van misbruik en (familiaal) geweld; • beleidsondersteuning in het kader van de nieuwe Vlaamse bevoegdheden op het vlak van begeleiding van daders en slachtoffers; • praktijk- en beleidsondersteuning van het strategisch plan ‘hulp- en dienstverlening aan gedetineerden’, met specifieke aandacht voor de preventie van thuisloosheid en de hulpverlening aan naastbestaanden; • methodische en organisatorische ondersteuning van de onlinehulpverlening van de CAW’s en het bevorderen van mediawijsheid; • praktijkondersteuning van straathoekwerk en outreachend werken in CAW’s en andere sectoren; • ondersteuning van het ‘krachtgericht werken’ in netwerktafels (samen met Steunpunt Jeugdhulp en Sen); • vorming over het ‘nieuwe jeugdhulplandschap’ Integrale Jeugdhulp (samen met Steunpunt Jeugdhulp en Sen); • organisatie en inhoudelijke input voor de dialoog tussen CAW’s en OCMW’s; Het Steunpunt is een belangrijk kenniscentrum voor de sector CAW en het bredere werkveld. Het Steunpunt verzamelt en verspreidt kennis en organiseert fora waarop praktijkwerkers met elkaar hun kennis kunnen delen. Het nieuwe ‘Kennisplein’ (samen met andere steunpunten) wordt het speerpunt van deze kennisdeling.

Surf naar www.kennisplein.be voor meer informatie en om actief aan kennisdeling te doen.

12

Info en vragen?

Heb je vragen over een bepaald CAW? Surf naar de site van het CAW of neem contact op met de administratieve zetel van het CAW. Via www.caw.be kan je doorklikken naar de site van alle elf CAW’s.

Heb je vragen over het CAW als sector?

Over de beleidsgroep CAW? Over een bepaalde sectorale werkgroep?

Contacteer Anita Cautaers of Lies Debouver.

Heb je vragen over SOM? Surf naar www.som.be of contacteer Anita Cautaers of Lies Debouver.

Heb je vragen over het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk?

Wil je meedoen aan kennisdeling?

Surf naar www.kennisplein.be of neem contact op met secretariaat@steunpunt.be.

SOM - sector CAW Potvlietlaan 4 - 2de verdieping | 2600 Berchem tel. 03 366 02 53 | e-mail: info@caw.be www.caw.be

Š 2015 - SOM - sector CAW