Η ζωή και το έργο του David Hockney

1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ • Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ― ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ― 1950 ― 1960 ― 1970 ― 1980 ― 1990 ― 2000

3 4 5 6 10 13 14 15

• ΕΠΙΡΡΟΕΣ ― ΖΑΝ ΩΓΚΥΣΤ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΕΝΓΚΡ ― ΑΛΑΝ ΝΤΕΪΒΙ ― ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ – ΑΝΡΙ ΜΑΤΙΣ ― ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ ― ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΑΟΥΣΕΝΜΠΕΡΓΚ ― ΠΙΤΕΡ ΜΠΛΕΪΚ – ΑΛΕΝ ΤΖΟΟΥΝΣ ― ΡΟΜΠΕΡΤ ΜΠΡΟΥΚΣ ΚΙΤΑΖ ― ΓΟΥΟΛΤ ΓΟΥΙΤΜΑΝ ― Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ ― ΜΑΡΣΕΛ ΠΡΟΥΣΤ

17 18 19 20 21 22 22 23 24 25 27

• • • •

Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

28 29 30 31

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ

3

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ γεννήθηκε στις 9 Ιουλίου το 1937 στο Μπράντφορντ της Αγγλίας, με γονείς τη Λάουρα και τον Κένεθ Χόκνεϊ και 4 αδέρφια. Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών του Μπράντφορτν (1953-57) και στο Βασιλικό Κολλέγιο Καλών Τεχνών στο Λονδίνο (1959-62). Όταν το κολλέγιο αποφάσισε να μην επιτρέψει στον Χόκνεϊ να αποφοιτήσει , εκείνος δημιούργησε το σκίτσο «Το Δίπλωμα» ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Είχε αρνηθεί να γράψει μια έκθεση που απαιτούσαν οι τελικές εξετάσεις καθώς θεωρούσε πως το έργο του ήταν ήδη αρκετό για να βαθμολογηθεί. Τελικά το κολλέγιο έκανε μία εξαίρεση και βράβευσε το σκίτσο.

Το δίπλωμα,1692

4

1950 Την δεκαετία του ‘50 ήρθε σε επαφή με πολλά έργα μεγάλων εξπρεσιονιστών (Τζάκσον Πόλλοκ, Μαρκ Ρόθκο, Γουίλεμ Ντε Κένιγκ), κάτι που επηρέασε την τέχνη του. Τα πρώτα του έργα είναι αφαιρετικά με μουντά χρώματα και επικρατεί έντονα το στοιχείο της φύσης.

Χωράφια, Έσερχιλ, 1956

Έσερχιλ, Κοντά στο Μπράντφορντ, 1957

Γυμνό, 1957

5

1960 Τη δεκαετία του ‘60 ασχολήθηκε αρκετά με τα χαρακτικά με πολύ γνωστή τη συλλογή «Η Πορεία ενός Ασώτου». Ο ίδιος επισημαίνει ότι ακολούθησε αυτήν την κατεύθυνση για να εξαλείψει τον φορμαλισμό από τους τελευταίους πίνακες του. Είναι η πρώτη του συλλογή χαρακτικών και αφηγείται την ιστορία των εμπειριών του από τη Νέα Υόρκη. Η ιδέα του βασίστηκε στην ομότιτλη συλλογή του Γουίλιαμ Χόγκαρθ, ένα διδακτικό μύθο που αφηγείται την ιστορία ενός άσωτου βίου σε 8 χαλκογραφίες που δημοσιεύτηκαν το 1735. Η συλλογή αυτή εκδόθηκε το 1963 και κάθε πλάκα της συλλογής φέρει έναν τίτλο ως επιγραφή. Τοποθετημένη στην Νέα Υόρκη η ήμι-αυτοβιογραφική συλλογή του Χόκνεϊ για τον «άσωτο» αντανακλά τη μύηση του στην καλή ζωή μίας πιο απελευθερωμένης κοινωνίας. Ο νεαρός άντρας παραγκωνίζεται από την υψηλή κοινωνία και καταλήγει να αφομοιωθεί από το ομοιογενές πλήθος που καταλύει την προσωπική του ταυτότητα.

Η πορεία ενός Ασώτου 1961-63

6

Σημαντική συμβολή στην τέχνη του είχε η πρώτη του επίσκεψη το 1961 στις Ηνωμένες Πολιτείες και η μετακόμισή του το 1964 στο Λος Άντζελες, όπου έκανε τα γνωστά έργα του με τις πισίνες. Εκεί ο Χόκνεϊ ανακάλυψε, ότι όλοι είχαν μία πισίνα. Εξαιτίας του κλίματος, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και δεν εθεωρείτο πολυτέλεια, σε αντίθεση με τη Βρετανία όπου το κλίμα είναι πολύ κρύο. Μεταξύ του 1964 και 1971 φιλοτέχνησε πολυάριθμους πίνακες με πισίνες. Σε κάθε έναν από αυτούς επιχείρησε μία διαφορετική λύση για την αναπαράσταση συνεχούς μεταλλασσόμενης επιφάνειας του νερού. Την περίοδο αυτή, επίσης ξεκίνησε να αφήνει μεγάλα πλαίσια γύρω από τους πίνακές του αζωγράφιστα.

Οικιακή Σκηνή, Λος Άντζελες, 1963

Την ίδια δεκαετία επιχείρησε και πολύ τολμηρά έργα με θέμα γυμνούς άντρες, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο τη σεξουαλική του ταυτότητα αλλά και την ελευθερία έκφρασης στο έργο του. Από τα διασημότερα παραδείγματα είναι το έργο του «Οικιακή Σκηνή» με τους δύο άντρες μέσα σε ντους.

7

Μία Μεγαλύτερη Βουτιά, 1967

Ένα από τα σπουδαιότερα έργα του στο Λος Άντζελες είναι το έργο «Η Μεγαλύτερη Βουτιά», το οποίο ζωγραφίστηκε μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 1967 όταν ο Χόκνεϊ δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλι. Η εικόνα προέρχεται εν μέρει από μία φωτογραφία που ανακάλυψε ο Χόκνεϊ σε ένα βιβλίο με θέμα την κατασκευή πισινών και το φόντο που χρησιμοποίησε είναι από μία ζωγραφιά του των κτηρίων στην Καλιφόρνια. Ένας βατήρας ξεπροβάλλει από το περιθώριο στο προσκήνιο του πίνακα, κάτω από τον οποίο η βουτιά απεικονίζεται από χρωματικές περιοχές πιο ανοιχτού μπλε σε συνδυασμό με λεπτές άσπρες γραμμές στο μονότονο τυρκουάζ νερό. Η τοποθέτηση του βατήρα -ερχόμενη διαγωνίως από τη γωνία- δίνει προοπτική και ταυτόχρονα αντιβαίνει τις επικρατέστερες οριζόντιες γραμμές. Ο κίτρινος βατήρας ξεχωρίζει δραματικά απέναντι στο τυρκουάζ νερό της πισίνας, το οποίο επαναλαμβάνεται στο έντονο τυρκουάζ του ουρανού. Μεταξύ ουρανού και νερού μία λωρίδα γης στο χρώμα του δέρματος υποδηλώνει τον ορίζοντα και το χώρο μεταξύ της πισίνας και του κτηρίου.

8

Αυτό είναι ένα ορθογώνιο σχήμα με δύο μεγάλες τζαμαρίες μπροστά από το οποίο μια σπαστή καρέκλα οριοθετείται με ευκρίνεια. Δύο φοίνικες με ψηλόλιγνους κορμούς στολίζουν το φόντο του πίνακα ενώ άλλοι αντανακλώνται στα τζάμια του κτηρίου. Μία σειρά φυτών που μοιάζει με φτέρη διακοσμεί την όψη. Ο Χόκνεϊ εξήγησε: «Όταν φωτογραφίζεις μία βουτιά, παγώνεις ένα στιγμιότυπο και τότε αυτό γίνεται κάτι διαφορετικό. Συνειδητοποιώ πως μία βουτιά δεν θα μπορούσε ποτέ να αντικριστεί με αυτόν τον τρόπο στην πραγματικότητα, συμβαίνει πολύ γρήγορα. Και με διασκέδασε αυτό, γι’ αυτό και το ζωγράφισα με έναν πολύ, πολύ αργό τρόπο.»

Ο Πίτερ Βγαίνοντας από την Πισίνα του Νίκ, 1966

Σε αντίθεση με αρκετές από τις πρώιμες δουλειές του με πισίνες, οι οποίες εμπεριέχουν ένα αρσενικό υποκείμενο, συχνά γυμνό και προβαλλόμενο από πίσω, στον πίνακα αυτό εκλείπει η ανθρώπινη παρουσία. Παρ’ όλα αυτά, η βουτιά κάτω από τον βατήρα υπονοεί την παρουσία ενός δύτη.

9

1970 Στη συνέχεια, στο διάστημα 1973-75 έζησε στο Παρίσι, όπου έκανε μία έκθεση στο Μουσείο Διακοσμητικών Τεχνών και έκανε τα σκηνικά για το μπαλέτο Septentrion. Μέχρι το 1980 ασχολήθηκε αρκετά με τα σκηνικά για όπερες ενώ ταυτόχρονα έκανε και πολλούς πίνακες με αντικείμενο καθημερινά σύγχρονα ζητήματα.

Κος και Κα Κλαρκ και Πέρσι, Ντέιβιντ Χόκνεϊ, 1970 - 71

Ένας πολύ σημαντικός πίνακας ζωγραφισμένος μεταξύ του 1970 και 1971 είναι ο πίνακας «Κος και Κα Κλαρκ και Πέρσι», ο οποίος απεικονίζει τον σχεδιαστή μόδας Όσι Κλαρκ και την σχεδιάστρια υφασμάτων Σίλια Μπέρτουελ λίγο μετά το γάμο τους, στον οποίο ο Χόκνεϊ ήταν κουμπάρος τους. Μία από τις γάτες τους κάθεται στο γόνατο του Όσι αλλά η γάτα αυτή δεν ήταν στην πραγματικότητα ο Πέρσι - αυτό ήταν το όνομα μιας από τις άλλες γάτες τους – αλλά ο Χόκνεϊ σκέφτηκε ότι ο Πέρσι θα έκανε έναν καλύτερο τίτλο από το Μπλανς που ήταν το πραγματικό όνομα της γάτας που ζωγράφισε.

10

Οι θέσεις των δύο μορφών είναι αντεστραμένες από το «Πορτρέτο Αρνολφίνι» του Γιαν Βαν Άικ με το συμπέρασμα ότι η Μπέρτουελ είναι η δυναμική σύζυγος. Τα κρίνα δίπλα της, είναι ένα σύμβολο της γυναικείας αγνότητας και συνδέονται επίσης με απεικονίσεις του Ευαγγελισμού, καθώς κατά τη διάρκεια του πορτρέτου ήταν έγκυος. Η γάτα στην αγκαλιά του Κλαρκ είναι ένα σύμβολο της απιστίας και του φθόνου. Σε αυτή την περίπτωση, ο Κλαρκ συνέχισε να έχει τις εξωσυζυγικές σχέσεις του οι οποίες συνέβαλαν στον κλονισμό του γάμου το 1974. Το έργο είναι ακρυλικό σε καμβά, και διαστάσεων 2170 x 3084 χιλιοστών στο πλαίσιο του. Ο πίνακας εμφανίζεται στα 10 καλύτερα των Greatest Paintings in Britain Vote το 2005, το μόνο έργο από έναν καλλιτέχνη εν ζωή που το κατάφερε αυτό. Ο πίνακας είναι επίσης στη συλλογή της Tate Gallery. Το πορτραίτο Αρνολφίνι, 1434 Γιαν Βαν Άικ

11

Το 1966, συνάντησε τον Πίτερ Σλέσινγκερ και βίωσε τον πρώτο αληθινό έρωτα του έως το 1971. Μετά από τον χωρισμό τους ο Χόκνεϊ υπέφερε από κατάθλιψη. Στη δεκαετία του 1980 στράφηκε προς το κολάζ φωτογραφιών, ξεκίνησε μία σειρά από αυτοπροσωπογραφίες, ενώ στη δεκαετία του 1990 πειραματίστηκε με τις αναπτυσσόμενες τεχνολογίες.

Πορτραίτο ενός Καλλιτέχνη (Πισίνα με δύο φιγούρες), 1972

Στον πίνακα «Πορτρέτο του καλλιτέχνη», σε πρώτο πλάνο, στην αριστερή πλευρά, μπορούμε να δούμε μια πισίνα με έναν κολυμβητή. Το νερό είναι αρκετά διαυγές με ένα διαφανές αποτέλεσμα. Η κίνηση του νερού συμβολίζεται από καμπύλες λευκές γραμμές. Από την δεξιά πλευρά, ο Πίτερ Σλέσινγκερ, σε ένα κόκκινο κοστούμι, στέκεται έξω από την πισίνα, και κοιτάζει τον κολυμβητή. Στο παρασκήνιο η φύση και το πράσινο χρώμα είναι κυρίαρχα. Μια οριζόντια γραμμή χωρίζει τον καμβά σε δύο μέρη και το κάτω τμήμα αποτελείται από γεωμετρικά σχήματα. Ο κολυμβητής αντιπροσωπεύει μια οριζόντια γραμμή, ενώ η φιγούρα του Πίτερ σχεδιάζει μια κάθετη γραμμή. Λόφοι και πλακάκια υπονοούν λοξές γραμμές. Τέλος, η γενική ατμόσφαιρα είναι ιδιαίτερα αρμονική και ειρηνική.

12

Οι γονείς μου, 1977

Η μητέρα μου, 1982

Ένα ακόμα σημαντικό έργο αυτής της περιόδου είναι ο πίνακας «Οι γονείς μου», ζωγραφισμένος ένα χρόνο πριν το θάνατο του πατέρα του, όπου το ύφος του Χόκνεϊ έχει μεταβληθεί προς μια πιο προσεκτική μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η μητέρα του στήνεται, εξυπηρετική και χαριτωμένη, ενώ ο πατέρας του, ο οποίος κουνιόταν νευρικά κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων, ήταν ζωγραφισμένος διαβάζοντας το βιβλίο του.

1980 Το 1982-83 έκανε τα πρώτα Pollaroid και κολλάζ φωτογραφιών, τα οποία ονόμασε ¨Joiners¨. Επειδή οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από διαφορετικές προοπτικές και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, το αποτέλεσμα θυμίζει πίνακα κυβισμού, κάτι που είχε ως στόχο. Ένα από τα πρώτα έργα αυτής της συλλογής ήταν το πορτρέτο της μητέρας του. Νεκρή Φύση Μπλε Κιθάρα1982

Λεωφόρος Πέαρμπλόσομ, 11-18 Aπριλίουl 1986, φωτογραφικό κολλάζ

13

Το 1988, αφού ασχολήθηκε αρκετά με τη φωτογραφία και τη σκηνογραφία, επιστρέφει και πάλι στη ζωγραφική και επικεντρώθηκε στο φυσικό τοπίο (θαλασσογραφίες, λουλούδια σε γλάστρες) και στα πορτρέτα της οικογένειας και των φίλων του.

Γλάστρα Νεφρίτη, 1988 λάδι σε καμβά

Κασμίν, 1988

1990 Το 1991, ακολουθώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις άρχισε να σχεδιάζει και σε προγράμματα στον υπολογιστή, κάτι που εξέλιξε περισσότερο μετά το 2000. Παράλληλα συνέχισε να ζωγραφίζει το περιβάλλον του με έντονα χρώματα και ζωντάνια. Μικρή Σάντα Μόνικα και η Ακτή από τα βουνά, 1990 λάδι σε καμβά Κόκκινα, Μωβ και Πράσινα Λαχανικά, 1996 Λάδι σε καμβά

14

2000

Χειμωνιάτικη Σύραγγα με Χιόνι, Μάρτιος 2006

Μεγαλύτερα Δέντρα Κοντά στο Γουόρτερ, 2007

Χειμωνιάτικη Ξυλεία, 2009

Το 2003 ζωγραφίζει με νερομπογιές στο Λος Άντζελες και στο Λονδίνο και το Μάρτιο του 2004 ξεκινάει έργα της εξοχής στο Γιόρκσαιρ. Οι ελαιογραφίες που δημιούργησε μετά το 2005 επηρεάστηκαν από εντατικές μελέτες του στην ακουαρέλα. Δημιούργησε έργα ζωγραφικής πού αποτελούνταν από πολλαπλούς μικρότερους καμβάδες, οι οποίοι τοποθετούνται μαζί. Προκειμένου να καταφέρει να απεικονίσει το έργο σε αυτήν την κλίμακα, χρησιμοποιούσε φωτογραφίες της εργασίας του κάθε μέρα και έπαιρνε ένα φωτογραφικό αντίγραφο σπίτι του. Ταυτόχρονα συνέχισε τους πίνακες στην εξοχή, ενώ με τη βοήθεια αυτής της τεχνικής έκανε έναν τεραστίων διαστάσεων πίνακα (4.5x12 μέτρα), τον πίνακα ¨ Μεγαλύτερα Δέντρα Κοντά στο Γουόρτερ¨. Το έργο αυτό είναι σε μνημειακή κλίμακα η άποψη μιας θαμνώδης έκτασης στο Γιόρκσαιρ. Ήταν ζωγραφισμένο σε 50 ξεχωριστούς καμβάδες, που ως επί το πλείστον δουλεύονταν επί τόπου στο τοπίο, για πάνω από πέντε εβδομάδες. Το 2008, ο ίδιος δώρισε το έργο στην Tate Gallery του Λονδίνου, λέγοντας: «Σκέφτηκα ότι αν πήγαινα να δώσω κάτι στην Tate θα ήθελα να τους δώσω κάτι πραγματικά καλό διότι πρόκειται να μείνει εκεί για πολύ καιρό. Δεν θέλω να δώσω κάτι για το οποίο δεν είμαι πάρα πολύ περήφανος... Σκέφτηκα ότι αυτό ήταν ένας καλός πίνακας, επειδή έχει θέμα την Αγγλία..».

15

Στη συνέχεια έκανε μία σειρά πολλών πορτρέτων ενώ ταυτόχρονα, έκανε πολλές ζωγραφιές σε iPhone και πολλά κολλάζ στο photoshop και σε άλλα προγράμματα στον υπολογιστή, γεγονός που αποδεικνύει την καλή του σχέση με την τεχνολογία.

IPhone drawings

Καλοκαιρινός Ουρανός, 2008, Τυπωμένο σχέδιο υπολογιστή σε χαρτί

16

ΕΠΙΡΡΟΕΣ

17

ΖΑΝ ΩΓΚΥΣΤ ΝΤΟΜΙΝΙΚ ΕΝΓΚΡ

Πορτραίτο της Μαντάμ Ντεβουσέ (Devauçay), 1807 Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ

‘Μπάρυ Χάμφρις', 26-28 Μαρτίου 2015, Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Ο Χόκνεϊ σαν μαθητής στο Μπράντφορντ γνώρισε τα έργα του Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ, τα οποία θεώρησε σημαντικά στοιχεία της τέχνης γεμάτα ευαισθησία, χαρακτήρα, εκφραστικότητα και περιέργως ακριβή στη φυσιογνωμία. Μεγάλο ενδιαφέρον για τον Χόκνεϊ είχε η έντονη διαφορετικότητα των προσώπων στα πορτρέτα του Ενγκρ όπου οι ομοιότητες εντοπίζονται μόνο στη σχέση μεταξύ των ματιών, της μύτης και του στόματος. Ο Χόκνεϊ, όπως αναφέρει και σε συνέντευξή του (82 πορτρέτα και 1 νεκρή φύση) δίνει έμφαση στη διαφορετικότητα των ατόμων που διαλέγει για να ζωγραφίσει. Τονίζει, επίσης, πως αφήνει την επιλογή των ρούχων στον καθένα, γεγονός που αποδίδει την προσωπικότητα του καθενός και εντείνει την διαφορετικότητα που θέλει να προβάλλει.

ΑΛΑΝ ΝΤΕΪΒΙ

Παραμυθένιο Δέντρο, 1971, Άλαν Ντέιβι

Πρόκειται να είμαι μία βασίλισσα για απόψε, 1960 Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Στη συνέχεια, η γνωριμία του με το έργο του Άλαν Ντέιβι στην έκθεση στο Γουόφιλντ το 1958 τον ώθησε προς ένα είδος δουλειάς που θεωρείται «avant-garde» δηλαδή πρωτοποριακό με πειραματικές ιδέες, κάτι που τον έφερε πιο κοντά στο κίνημα της ποπαρτ.

18

Ο Άλαν Ντέιβι συνέχισε να επηρεάζει έντονα το έργο του στην πορεία και αυτό φαίνεται κυρίως σε μια σειρά από αφαιρετικούς εξπρεσιονιστικούς πίνακες που έκανε στα πρώτα χρόνια του στο Βασιλικό Κολλέγιο Καλών Τεχνών.

Μάρτιος του 57, Ρότζερ Χίλτον

ΑΛΑΝ ΝΤΕΪΒΙ – ΤΖΑΚΣΟΝ ΠΟΛΟΚ – ΡΟΤΖΕΡ ΧΙΛΤΟΝ Ο ίδιος ο Χόκνεϊ περιγράφει την ζωγραφική του τότε ως «μία μίξη Άλαν Ντέιβι, Τζάκσον Πόλοκ και Ρότζερ Χίλτον». Ο Πόλοκ με την ιδιαίτερη και δυναμική προσωπικότητα στα έργα του και ο Χίλτον με τα πρωτοπόρα και τολμηρά αφηρημένα έργα του επηρέασαν επίσης έντονα την τέχνη του Χόκνεϊ.

Βραβείο για ένα φίδι, Άλαν Ντέιβι

Μάικ Μπιντλό, Σύγκλιση,1985, Τζάκσον Πόλλοκ

19

ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ – ΑΝΡΙ ΜΑΤΙΣ Στα πρώτα του εξπρεσιονιστικά έργα είναι εμφανής και η επιρροή από τα έργα του Φράνσις Μπέικον ενώ η ένταση στο χρώμα και η ζωντάνια των πινάκων του, εμφανίζουν επιρροές από τα έργα του Ανρί Ματίς.

Σκίτσο για τη Λίζα 1955, Φράνσις Μπέικον

Ελιές στο Κολιούρ, 1906 Henri Matisse

Άντρας που Φοράει Ριγέ Σακάκι και Κίτρινη Γραβάτα, 1955, Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Το Κιγκλίδωμα, 1990 Ντέιβιντ Χόκνεϊ

20

ΠΑΜΠΛΟ ΠΙΚΑΣΟ

Μεσογειακό Τοπίο, 1953 Πάμπλο Πικάσο

Η άλλη πλευρά, 1990-93 Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Ένας άλλος καλλιτέχνης, ο οποίος άσκησε επιρροή σε όλους τους μεταγενέστερούς του, καθώς και στον Χόκνεϊ είναι ο Πικάσο. Τα έργα του Χόκνεϊ εμφανίζουν στοιχεία του Πικάσο και γενικότερα του κυβισμού από το 1980 και έπειτα.

Στη ζωγραφική αλλά και στη φωτογραφία χρησιμοποίησε εκτενώς τις αρχές του κυβισμού ενώ ταυτόχρονα προσπάθησε και να τις εξελίξει εισάγοντας νέες τεχνοτροπίες. Η εμμονή του με τον κυβισμό είναι αυτό που τον διαφοροποιεί από τους άλλους καλλιτέχνες του κινήματος της ποπ-αρτ. Η θάλασσα στο Μαλιμπού, 1988

Κάτω και Έξω από την Αψίδα, 1989

21

Τρίτη Φορά Πίνακας, 1961 Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ

ΡΟΜΠΕΡΤ ΡΑΟΥΣΕΝΜΠΕΡΓΚ Ο Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ αποτέλεσε επίσης σημαντικό καλλιτέχνη που επηρέασε με τις εκθέσεις του τον Χόκνεϊ και τον οδήγησε στο να αντιλαμβάνεται περισσότερο το περιβάλλον του και πώς αυτό θα μπορούσε να γίνει τέχνη που θα διαρκέσει στο χρόνο.

Νεκρή Φύση σε Γυάλινο Τραπέζι, 1971, Ντέιβιντ Χόκνεϊ

ΠΙΤΕΡ ΜΠΛΕΪΚ – ΑΛΕΝ ΤΖΟΟΥΝΣ Το 1959 ο Χόκνεϊ έγινε μέλος μίας ομάδας άλλων νέων καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων ήταν ο Πίτερ Μπλέικ και ο Άλεν Τζόουνς, οι οποίοι τον κατεύθυναν περισσότερο προς την τέχνη της ποπ-αρτ.

Love me do (The Beatles) Πίτερ Μπλέικ

Καρέκλα, 1969 Άλεν Τζόουνς

22

ΡΟΜΠΕΡΤ ΜΠΡΟΥΚΣ ΚΙΤΑΖ

Η Βελανιδιά, 1991, Ρόμπερτ Μπρουκς Κιτάζ

Ωστόσο ένας από τους πρώτους φοιτητές που έγιναν φίλοι του και ίσως αυτός που του άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή στο μετέπειτα έργο του ήταν ο Ρόναλντ Μπρουκς Κιτάζ. Ήταν σχεδόν πέντε χρόνια μεγαλύτερος από τον Χόκνεϊ, αλλά είχαν κοινό ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, και τον παρότρυνε να ζωγραφίσει θέματα που είχαν κάποιο νόημα γι’ αυτόν. Τα έργα του είναι γεμάτα από συνηθισμένες σκηνές καθώς και σύγχρονους ανθρώπους και γεγονότα, κάτι που επηρέασε το κίνημα της ποπ-αρτ και ιδιαίτερα τον Χόκνεϊ.

Έτσι, ο Χόκνεϊ άρχισε να στρέφεται σε λογοτεχνικές πηγές για να αντλήσει θέματα για τη ζωγραφική του.

Ο Τέταρτος Πίνακας (The Fourth V.N. Painting), 1992, Ντέιβιντ Χόκνεϊ

23

ΓΟΥΟΛΤ ΓΟΥΙΤΜΑΝ

Εγώ και οι Ηρωές μου 1961 Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Εμείς, Δύο Αγόρια Γατζωμένα Μαζί (We two boys together clinging) 1961 Ντέιβιντ Χόκνεϊ

Ο πρώτος συγγραφέας που εμφανίζεται στην τέχνη του είναι ο Γουόλτ Γουίτμαν. Το 1961 στη χαλκογραφία ¨Εγώ και οι Ήρωες μου¨ του Χόκνεϊ εμφανίζεται ο Γουίτμαν ως μία από τις δύο φιγούρες με το φωτοστέφανο δίπλα στο μικρό Χόκνεϊ, ενώ η άλλη φιγούρα είναι o Γκάντι. Η φράση «For the dear love of comrades» που είναι γραμμένη πάνω στη μία φιγούρα είναι από το ποίημα του Γουίτμαν «Ακούω ότι χρεώθηκε εναντίον μου». Μία άλλη φράση από ποίημα του είναι γραμμένη στον πίνακα «Εμείς, δύο αγόρια γατζωμένα μαζί». Η φράση "One the other never leaving" περιλαμβάνει τη λέξη «ποτέ» που δηλώνει ειρωνικά την αποδοχή του Χόκνεϊ για την καψούρα που είχε με έναν συμφοιτητή του, η οποία δεν θα οδηγούσε πουθενά, καθώς αυτός δεν ήταν ομοφυλόφιλος. Για τη χρήση φράσεων ή λέξεων στους πίνακές του, ο ίδιος αναφέρει πως όταν βάζεις μια λέξη πάνω σε έναν πίνακα έχει περίπου το ίδιο αποτέλεσμα με ένα σχήμα, είναι ένα ανθρώπινο αποτύπωμα που αναγνωρίζεις αμέσως και όχι απλώς μπογιά. Ο Γουίτμαν εκτός από την έντονη επιρροή στο έργο του Χόκνεϊ τον βοήθησε και να αποδεχτεί την ομοφυλοφιλία του. 24

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ

1966

Δύο Νέοι 23 ή 24 χρόνων 1966/67

Στην πλήρη αναγνώριση της ομοφυλοφιλίας του συνέβαλλε και ο Κ.Π Καβάφης. Πριν κάνει τη συλλογή χαρακτικών για τα 14 ποιήματα του Καβάφη συνάντησε τον μεγάλο σε ηλικία Άγγλο μεταφραστή του, επισκέφτηκε την πατρίδα του Αλεξάνδρεια καθώς και τη Βυρητό (πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη του Λιβάνου), στην οποία αναφέρεται σε έργα του και ο Χόκνεϊ πίστευε ότι είχε πολλές ομοιότητες με την Αλεξάνδρεια της εποχής του Καβάφη. Παράλληλα, απέσπασε μεταφράσεις από τον Στίβεν Σπέντερ και τον Νίκο Στάγκο. Ο Στάγκος σε συνεργασία με τον Χόκνεϊ και τον Σπέντερ επιμελήθηκαν την αγγλική έκδοση ποιημάτων του Καβάφη. Πολλά από τα ποιήματά του ενέπνευσαν τον Χόκνεϊ για τολμηρά έργα του με γυμνούς άντρες. Όσον αφορά στις οξυγραφίες για τα ποιήματα του Καβάφη, ο Χόκνεϊ σχεδίαζε απευθείας σε χαλκό, γι’ αυτό και το έργο του χαρακτηριζόταν από πιο αυθόρμητη διάθεση.

25

Αφού επέλεξε δεκατέσσερα ποιήματα σε νέα μετάφραση του Νίκου Στάγκου και του Στίβεν Σπέντερ, ο Χόκνεϊ άρχισε να ασχολείται με τις «Εικονογραφήσεις για δεκατέσσερα ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη» στις αρχές του 1966. Επικεντρώθηκε στην απλή γραμμή συγκριτικά με τις προηγούμενες οξυγραφίες του και χάραξε απευθείας σε χαλκό είκοσι περίπου γραμμικά σχέδια. Οι εικονογραφήσεις βασίζονταν κυρίως σε προσωπικά σκίτσα φίλων του στο Λονδίνο, καθώς ο Χόκνεϊ προτίμησε να αποτυπώσει το ύφος και τον εσωτερικό αισθησιασμό των ποιημάτων και γι’ αυτό μόνο τέσσερις εικονογραφήσεις παρουσιάζονται με φόντο τη Μέση Ανατολή. Τα έργα, συνεπώς, δεν απεικονίζουν τόσο πολύ τα ίδια τα ποιήματα όσο τον ερωτισμό που τα διακατέχει.

Στο πληκτικό χωριό 1966/67

26

ΜΑΡΣΕΛ ΠΡΟΥΣΤ Στο μεσοδιάστημα των σπουδών του στο Κολλέγιο Καλών Τεχνών του Μπράντφορντ (1953-1957) και στο Βασιλικό Κολλέγιο Καλών Τεχνών του Λονδίνου (1959-1962), ο Χόκνεϊ υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως νοσοκόμος. Εκείνη την περίοδο διάβασε και Μάρσελ Προυστ. Ο Προύστ είχε περίπλοκο τρόπο γραφής με αχανείς προτάσεις και ήταν αρκετά δύσκολος στην κατανόηση. Όταν μετά από κάποια χρόνια ξαναδιάβασε Προυστ, συνειδητοποίησε ότι δεν θα μπορούσε να είχε καταλάβει πολλά την πρώτη φορά, αλλά η αρχική του εμπειρία ήταν ένδειξη της επιθυμίας του να διαβάσει και να ανακαλύψει την καλή λογοτεχνία. Επιπλέον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Προυστ ήταν ένας από τους πρώτους ομοφυλόφιλους συγγραφείς που μέσα από το έργο του αποκάλυψε τη σεξουαλική του ταυτότητα, γεγονός που ενθάρρυνε και τον Χόκνεϊ να εκφράσει με τόλμη την προσωπικότητά του μέσα στο έργο του.

27

Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Μεγάλο Εσωτερικό, Λος Άντζελες, 1988

Οι Καρέκλες, 2014

Μεγάλο ενδιαφέρον στη δουλειά του Χόκνεϊ έχει η αντιμετώπιση και το ενδιαφέρον του για την προοπτική, αλλά και την αντίστροφη προοπτική. Σε πολλά έργα του επιλέγει να βάζει πολλά σημεία φυγής και μάλιστα το κάθε αντικείμενο να έχει το δικό του σημείο φυγής. Θεωρεί πως με αυτόν τον τρόπο, ο παρατηρητής δεν κοιτάει συνολικά τη σύνθεση αλλά το μάτι του αυτόματα εστιάζει στο κάθε αντικείμενο ξεχωριστά. Πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο το έργο γίνεται πιο τρισδιάστατο και αποκτά ζωντάνια δίνοντας και μία ελευθερία στο βλέμμα του παρατηρητή. Αντίθετα, όταν υπάρχει ένα σημείο φυγής, το βλέμμα εστιάζει κατευθείαν εκεί και βλέπει συνολικά τον χώρο.

28

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

The Qianlong Emperor's Southern Inspection Tour, Scroll Six: Entering Suzhou along the Grand Canal, 1770 Xu Yang

Η τέχνη της Ανατολής τον επηρέασε αρκετά προς αυτές τις αντιλήψεις του και σε μία συνέντευξή του αναφέρει τα εξής: «Στην Ευρωπαϊκή παράδοση πριν από τον 15ο αιώνα επικρατούσε η τέχνη χωρίς βάθος. Στην πορεία δημιουργήθηκε η ανάγκη να δειχτεί ο χώρος, κάτι που επιλύθηκε με την εμφάνιση της προοπτικής και του σημείου φυγής. Όταν στην Κίνα ήρθαν αντιμέτωποι με το ίδιο πρόβλημα, ξαναδούλεψαν με βάση τις ήδη υπάρχουσες αρχές τους και πρότειναν τον απέραντο χώρο που συνεχίζεται και έξω από το έργο. Προσέθεσαν χώρο φτιάχνοντας μεγαλύτερες επιφάνειες αλλά χωρίς την τεχνική του βάθους μέσω σημείου φυγής. Στην Ευρώπη περιόρισαν τον χώρο δίνοντας βάθος σαν να βλέπεις την εικόνα μέσα από ένα παράθυρο. Οι Κινέζοι πρότειναν την απεριόριστη φύση σαν να έχεις κάνει ένα βήμα μπροστά από αυτό το παράθυρο και να ζεις την εμπειρία του χώρου που υπάρχει παντού τριγύρω επεκτεινόμενος προς κάθε κατεύθυνση».

29

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η προοπτική θα έπρεπε να είναι αντεστραμένη, 2014

Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ δεν περιορίστηκε μόνο σε ένα τομέα της τέχνης αλλά ήταν ταυτόχρονα σχεδιαστής, χαράκτης, σκηνογράφος και φωτογράφος. Αποτέλεσε σημαντική συμβολή στο κίνημα της ποπ-αρτ της δεκαετίας του 60 και μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Σε κάθε τομέα, με τον οποίο ασχολήθηκε εισήγαγε πρωτοπορίες και νέες τεχνοτροπίες που θα αποτελέσουν αντικείμενο μελέτης και μίμησης για πολλούς καλλιτέχνες στο μέλλον. Παρά τις επιρροές που δέχτηκε από πολλούς εξίσου σπουδαίους καλλιτέχνες, προσπαθεί τα έργα του να έχουν μια συγκεκριμένη ταυτότητα, η οποία εκφράζει την προσωπικότητά του. Τέλος, μελέτησε σε βάθος όλες τις τέχνες και ιδιαίτερα τη λογοτεχνία, την οποία εισήγαγε και στο έργο του και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την ιστορία και τη χρήση της προοπτικής, την οποία υποστήριξε αλλά και ταυτόχρονα αμφισβήτησε.

30

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Από το Βιβλίο: David Hockney Words and pictures (Λέξεις και Εικόνες) Prints from the British Council Collection (Χαρακτικά από τη Συλλογή του Μπρίτισ Κάουνσιλ) Μουσείο Μπενάκη Ιστοσελίδες:  hockneypictures.com  nationalgalleries.org/whatson/exhibitions/picasso-modernbritish-art/david-hockney  bbc.co.uk/programmes/articles/1p1SHwc7mdX4yttMFtBsnhB/ portraits-of-personality-hockney-holds-court-at-the-ra  independent.co.uk/arts-entertainment/arts-did-ingres-use-acamera-1102255.html  lisleart.com/?page=Artwork&artist=Frank-Lisle  learnodo-newtonic.com/david-hockney-facts  artmiens.wordpress.com/2015/02/20/david-hockney-portraitof-an-artist-pool-with-two-figures/  tate.org.uk/art/artworks/hockney-man-in-shower-in-beverlyhills-t03074  gerrishfineart.com/online-exhibition.asp?archive=07%2F2013  biography.yourdictionary.com/david-hockney  ibiblio.org/wm/paint/auth/kitaj/  tate.org.uk/art/artworks/hockney-my-parents-t03255  kathimerini.gr/323361/article/politismos/arxeiopolitismoy/nikos-stagkos-o-poihths-ths-texnhs  tate.org.uk/art/artists/roger-hilton-1289 Οι ιστοσελίδες προσπελάστηκαν τελευταία φορά στις 22/01/2017 31