Magritte

• • • • • • • • • •

De helderziendheid (La clairvoyance), 1936

• • • • • • • • • • • • • •

De geliefden , 1928

• • • • • • • • • • • • •

De collectieve uitvinding , 1934

• •

Werken

Bij het raam, 1920 • Portret van Pierre Bourgeois, 1920 • Vrouw te paard, 1922 Primevera, 1926 • De man van de wijde zee, • 1927 • De dievegge, 1927 • Ontdekking, 1927 • Paniek in de Middeleeuwen, • 1927 • De geheimzinnige speler, • 1927 Het bloed van de wereld, • 1927 • Portret van Paul Nougé, • 1927 • Landschap, 1927 De demon van de perversiteit, • 1927 • De geliefden nr.1, 1928 • De geliefden nr.2, 1928 • De valse spiegel, 1928 • Le masque vide, 1928 • De universaliënstrijd, 1928 • Het woordgebruik, 1929 • De boom van kennis, 1929 The six elements, 1929 • Au seuil de la liberté, 1930 • Het lot van het mensdom • nr.1, 1933 • Het onverwachte antwoord, 1933 • Portret, 1935 • God is geen heilige, 1935- • 1936 • Portret van Irène Hamoir, • 1936 • De verboden lectuur, 1936 Georgette, 1937 • De genezer nr.1, 1937 • La durée poignardée, 1938 • De kus, 1938 • Bel canto, 1938 • Het heden, 1938-1939 • Grote verwachtingen, 1940 • De terugkeer, 1940 • Portret van Adrienne Crowet, • 1940 • De genezer nr.2, 1941 Schateiland, 1942

Kameraden in de angst, 1942 Diverse beschilderde flessen, 1942 Het vijfde seizoen, 1943 De glimlach, 1943 De oogst, 1943 De brand, 1943 Het grote geluk, 1945 Zwarte magie, 1945 Duizend-en-één-nacht, 1946 Eindeloze erkentelijkheid, 1946 De verstandhouding, 1946 Liefdeslied, 1946 Gezicht van boven, 1947 Het aandeel van het vuur, 1947 Het goede jaar, 1947 The eternally obvious, 1948 Het geheugen, 1948 Sheherazade, 1948 De smaak van tranen, 1948 Lola de Valence, 1948 De kei, 1948 De diepten van het genot, 1948 De psycholoog, 1948 De hongersnood, 1948 Titania, 1948 De misdaad van de paus, 1948 Levenskunst, 1948 De ellips, 1948 Het kristallen bad, 1949 Het rijk der lichten II, 1950 Het balkon van Manet, 1950 Vier rotsen in een interieur, 1952 Alice in Wonderland, 1952 Golconde, 1953 Anne-Marie Crowet, 1955 Zestien september, 1956 Le chemin du ciel, 1957 De boom, 1959 La clef de verre, 1959 Kop van een vrouw, 1960 De stem van het bloed, 1961 Het rijk der lichten, 1961

Het grootste deel van het oeuvre van Magritte behoort qua stijl tot het surrealisme, één van de belangrijke kunststromingen van de 20e eeuw.

In vele van zijn werken komen naakte vrouwen en natuurgetrouw geschilderde vissen voor. Dit is waarschijnlijk een verwijzing naar het feit dat Magritte zijn moeder naakt terugvond in de Samber nadat zij zelfmoord had gepleegd.

Het werk van Magritte is zeer fijn geschilderd, hetgeen het realistische effect van in werkelijkheid onbestaanbare voorstellingen benadrukt.

Het bekendste werk van Magritte is zonder enige twijfel La Trahison des Images (1928-29) of "Het verraad van de voorstelling" met de geschilderde tekst: Ceci n'est pas une pipe onder de zeer realistische afbeelding van een pijp. In dit werk schildert René Magritte een pijp met vlak daaronder de boodschap: "Dit hier is geen pijp" (Ceci n'est pas une pipe). Hij wil zichzelf en de toeschouwer herinneren aan het feit dat het hier gaat om een met olieverf beschilderd doek, oftewel een schilderij, en niet om een echte pijp. Elke verwijzing naar een echte pijp pleegt verraad aan het feit dat een pijp eigenlijk een idee is en dus zijn oorsprong heeft in de geest.

Door ons telkens te bevragen en als het ware te misleiden, dwingt Magritte ons over kunst na te denken. In dat licht kunnen ook de titels van het werk van Magritte gezien worden. Deze titels hebben meestal niets te maken met het onderwerp van het schilderij. De latere conceptuele kunstenaars trokken deze lijn zeer extreem door met een installatie, een performance of een happening en herleidden het kunstwerk tot een idee. Dit is ook een kritiek op de kunstenaars die vinden dat ze de werkelijkheid zo waarheidsgetrouw moeten weergeven, zoals de hyperrealisten later. René Magritte vond dat het de taak is van de kunstschilder om de realiteit in een ander kader te plaatsen. Zijn kunst roept altijd meer vragen op dan zij kan beantwoorden. Getuige hiervan is het schilderij van een zeemeermin, afgebeeld met een vissenkop en mensenbenen. Kenschetsend is ook het schilderij van een zeer natuurgetrouw afgebeelde vis die aan de staartzijde verandert in een brandende sigaar met kringelende rookpluim (schilderij "l'Exception" 1963). Magrittes werk getuigt ook van een uiterst grote beheersing van de techniek van het schilderen met olieverf op doek.

Veel van het werk van Magritte laat een metamorfose zien, een verandering van het ene voorwerp in het andere. Of het werk is in andere opzichten onmogelijk, bijvoorbeeld de serie woonhuizen in de nacht, met een heldere hemel in daglicht erboven.

Of een maan die voor de bladeren van een boom hangt. Uilen of andere vogels die als planten uit de grond komen.

6