Smart City Den Haag: Slimme technieken voor veilige, leefbare stad in de toekomst

Crowd safety management, het opsporen van lachgas en de verdeling van zonne-energie. Het zijn een paar voorbeelden van probleemoplossingen die in het afgelopen jaar met technologische uitvindingen zijn bereikt. De innovaties zijn getest in het Living Lab Scheveningen.

Den Haag moet rekening houden met een groei van de Haagse bevolking, toenemende vergrijzing en energietransitie. Terwijl de stad volgens prognoses groeit van 563.699 inwoners dit jaar naar 630.000 tot 650.000 inwoners in 2040, heeft de gemeente de taak de leefbaarheid en de veiligheid in de stad op peil te houden. Ook in de toekomst. Innovaties en slimme technieken moeten daarbij helpen.

De gemeente werkt veel samen met ondernemers en heeft samen met het Rijk in fondsen geïnvesteerd. Bedrijven konden een beroep doen op het fonds om nieuwe technologie te ontwikkelen. Het ging hierbij om technologische oplossingen voor de (thuis-)zorg die net als veel andere sectoren kampt met personeelstekorten en vergrijzing.

In het Living Lab Scheveningen worden de nieuwste digitale technieken voor de openbare ruimte getest. “Het Living Lab Scheveningen loopt vanaf het Zwarte Pad tot het noordelijke havenhoofd,’’ schetst wethouder Kavita Parbhudayal (VVD, ict) het gebied. “Hier komt veel bij elkaar: Slimme techniek en innovaties waarmee wij kennismaken met heel veel bedrijven en instanties. In het Living Lab Scheveningen leren we hoe wij de nieuwe technieken kunnen toepassen in de buitenruimte.’’

Na de investering in het Living Lab Scheveningen in 2019, beginnen de eerste proeven in 2020. De gemeente heeft kortgeleden de jaarlijkse update gegeven over de digitale proeftuin aan de kust. Een van de pilots is de smart energygrid.

De proef met een looptijd van vijf jaar draait om het opwekken van duurzame energie en het (ver-)delen ervan. De gemeente test samen met netbeheerder Stedin hoe zij zonne-energie naar partners kan distribueren, legt Parbhudayal uit. “De energie wordt opgewekt op het noordelijke havenhoofd. De havenbediencentrale is een van de gebruikers. Binnenkort wordt een aantal strandpaviljoens aangesloten. De bedoeling is dat het netwerk verder uitbreidt met bijvoorbeeld laadpalen voor elektrische auto’s.’’

De pilot heeft vooral als doel te testen hoe pieken en dalen van zonneenergie evenwichtig kunnen worden verdeeld en opvangen. De gemeente staat borg voor de veiligheid van data.

“De intentie is dat Stedin het project uiteindelijk overneemt,’’ zegt Parbhudayal. “Eerst leren wij van de innovatie. We leren hoe wij een lokaal energienetwerk slim kunnen inrichten. Dankzij lokale netwerken zijn wij als stad in de toekomst minder kwetsbaar voor storingen op het landelijke netwerk.’’

Naast duurzaamheid houdt het Living Lab zich bezig met veiligheid. Met al zijn inwoners, ondernemers en stromen toeristen, leende Scheveningen zich perfect voor het testen van de crowd safety manager

“We hebben het systeem in 2022 getest op de Scheveningse boulevard en dit jaar tijdens Koningsnacht in de binnenstad. Uitgangspunt was: Hoe houd je overzicht en controle op een massa?’’ Voor deze innovatie zijn camera’s die drukte meten en sensoren aangesloten op een glasvezelnet dat speciaal voor Living Lab Scheveningen is (en deels nog wordt) aangelegd. Politie en gemeentelijke handhavers kunnen daardoor op tijd inspelen op drukte: De politie kan verkeersstromen goed regelen, handhavers weten precies waar zij op een bepaald moment heen moeten. “Zo kan je bijvoorbeeld twee handhavers inzetten om drukte op een bepaalde plek op te lossen in plaats van de hele dag zes handhavers in het hele gebied te laten lopen,’’ zegt Parbhudayal.

Hoe zit het eigenlijk met de privacy? "De mensen zijn onherkenbaar op de camerabeelden, gezichten zijn geblurd. Het gaat om het meten van de drukte. Het mooie is dat politie en gemeente tegelijkertijd kunnen zien waar het druk is. Met data uit onder meer parkeergarages kunnen we drukte zelfs voorspellen.’’

Inmiddels is het systeem ook ingezet in Rotterdam. Daar werd de crowd safety manager gebruikt tijdens de marathon. Naast de test van camera’s die drukte meten, zijn dit jaar lachgasdetectiecamera’s uitgeprobeerd. De software in deze camera’s is getraind op het herkennen van ballonnen en deze niet te verwarren met bijvoorbeeld voetballen. De techniek werkt, zegt de wethouder. “De testresultaten worden nu geëvalueerd. Daarna beslissen we of en waar de camera’s worden ingezet. Cameratoezicht moet altijd proportioneel zijn,’’ aldus Parbhudayal.

De technologie heeft een dubbel effect: zij helpt bij het oplossen van een probleem - zoals grote drukte - en zorgt ervoor dat personeel effectief wordt ingezet. Daarmee worden personeelstekorten ondervangen. Parbhudayal wijst erop dat de zorg ook met en aan slimme technologie werkt om personeelstekorten aan te pakken.

Ook elders in Den Haag lopen smart city-pilots. De Pientere Tuinen-pilot bijvoorbeeld gaat over verbetering van de leefbaarheid. Er doen 75 huishoudens aan mee. Bewoners hebben sensoren in hun tuinen die de bodemvochtigheid voelen. Zodra die niet in orde is, geeft de sensor een seintje. Zo wordt hittestress in woonwijken voorkomen.

Debedoelingisdatde(succesvolle)pilotsnadeproefperiodewordenovergenomen door de partijen die ermee werken. Zij kunnen de systemen op andere plekken uitrollen. Daarnaast worden telkens nieuwe innovaties getest. “De smart city is de toekomst, dat kan ik met zekerheid zeggen,’’ aldus wethouder Kavita Parbhudayal. ‹

Ondernemers en bedrijven die meer willen weten over investeringsfondsen en/of interesse hebben om deel te nemen aan de Smart City pilots van de gemeente Den Haag kunnen via e-mail contact opnemen met wethouder Kavita Parbhudayal. Email: kavita.parbudayal@denhaag.nl