Sterk Magazine #3

STERK MAGAZINE VAN KOMPAAN EN DE BOCHT

UITGAVE #3 2016

n e l a h r e v e k r Ste van sterke mensen

STERK HUIS VROUW BOUWT MEE IN EEN MANNENWERELD CONFLICTSCHEIDING TIENDUIZENDEN KINDEREN IN DE KNEL SEXTING NAAKTSELFIE GING DE STAD ROND GEDRAGSCOACH UNDERCOVER IN DE KLAS

BANG DAT ZE EEN KLAP KREEG JOHNNY OVER HET VERGETEN KIND

Bouwt u mee? www.sterkhuis.nl

Voorwoord

Sterk Huis is het ultieme resultaat van de decentralisatie

2015 was het eerste jaar van de decen­

het jaar met een groot tekort afgesloten.

trali­satie. Gemeenten kregen de verant­

Het is een hele uitdaging om tegelijkertijd

woordelijkheid voor alle jeugdzorg, AWBZ

te bezuinigen én te ontwikkelen en te

en doeluitkeringen. Kompaan en De Bocht

innoveren. Toch doen we dat in het belang

heeft met al deze decentralisaties te

van kansen voor mensen op een veilig en

maken. We werken immers voor kinderen,

zelfstandig leven. In het belang dus van de

jongeren en volwassenen. En we zijn er

opvoeders van de toekomst.

voor alle soorten vragen en problemen op het gebied van veiligheid, opvoeden

We bouwen een Sterk Huis. Een gebouw,

en ontwikkeling.

maar ook een manier van werken.

Zo weinig mogelijk 24-uurshulpverlening:

De decentralisatie van de landelijke

er wordt 40% minder 24-uurscapaciteit

overheid naar de gemeentelijke overheid

gebouwd. Zo veel mogelijk ambulant.

gebeurt omdat de kans groter is dat

Dicht bij wijken, scholen en huisartsen.

gemeenten de nodige hulp dichterbij en

Vanwege veiligheid of andere grote

meer op maat kunnen inbouwen in het

(ontwikkelings)problemen blijft 24-uurs­

‘gewone leven’ van mensen. Dat is een

hulpverlening in een goede en prettige

mooie ontwikkeling, waar wij van harte

omgeving echter nodig. Het Sterk Huis

aan meewerken.

steunt op drie pijlers: warme en veilige opvang, deskundige en innovatieve

In het eerste jaar hebben we veel geleerd

behandeling en een focus op onderwijs

over de naadloze verbinding tussen brede

en werk. Deze drie pijlers zorgen voor een

kennis in sociale wijkteams en

Een belangrijk punt uit het eerste jaar is

veilig en zelfstandig leven voor iedereen

specialistische kennis. Als we willen

ook dat de administratieve lasten heel

die dat nodig heeft. En precies daarvoor

inzetten op problemen eerder herkennen

hoog zijn geworden. Waar we vroeger vijf

was de hele decentralisatie bedoeld!

en snel oppakken - omdat ze dan niet zo

financiers hadden, hebben we er nu ruim

groot hoeven te worden -, kunnen we

vijftig die allemaal nét iets anders vragen.

nog stappen maken door in de wijkteams

Dat is zonde van tijd en geld.

Met sterke groet,

kennis te verbinden. Dit werkt sneller en effectiever voor kinderen, jongeren en

Het eerste jaar van de transitie was voor

gezinnen. Zeker als we ook nog gebruik­

Kompaan en De Bocht een zwaar jaar met

maken van de kennis die we al hebben

grote bezuinigingen. We hebben talent­

Lian Smits

over de wijk of school.

volle mensen moeten ontslaan en hebben

Bestuurder Kompaan en De Bocht

STERK

MAGAZINE VAN KOMPAAN EN DE BOCHT

UITGAVE #3 2016

n e l a h r e v e k r Ste van sterke mensen

STERK STAAT BOORDEVOL VERHALEN VAN STERKE MENSEN: CLIËNTEN, PARTNERS, FINANCIERS EN MEDEWERKERS. MENSEN DIE KRACHT TONEN, ONVERZETTELIJK ZIJN, INSPIREREN EN BOVENAL VERBINDEN. OM SAMEN STEEDS STERKER TE WORDEN.

9

COLUMN JANINE JANSSEN

10

KIJKEN + HOREN + LEZEN

13 CONFLICTSCHEIDINGEN 20

OP DE VLUCHT UIT IRAN

30

UNDERCOVER OBSERVATIE IN DE KLAS

32

TEST: WAT VOOR OPVOEDER BEN JIJ?

35

JAARCIJFERS 2015

41

KUNSTKAMERADEN TIRHAS EN MARC

46

AMBASSADEUR VAN STERK HUIS

52

VERHALENBUNDEL OVER HELDEN

58

SLAPENDE HONDEN? WAKKER MAKEN!

61

GEDICHT VAN RAMONA

62 CHANTAL ACCEPTEERT NOOIT MEER EEN KLAP 66

HIJ/ZIJ: PLEEGVADER EN -DOCHTER

69

CARTOON: STERK HUIS

4

JOHNNY DE MOL ZET VERGETEN KINDEREN IN DE SCHIJNWERPERS

18

STERKE VROUW BOUWT STERK HUIS

41

MOEDER VAN EEN LOVERBOYSLACHTOFFER

25

ALS IK IN DE SPIEGEL KIJK ...

38

NAAKTSELFIE DE STAD ROND

49

TRANSITIE VAN DE JEUGDZORG

4

JOHNNY DE MOL ZET VERGETEN KINDEREN IN DE SCHIJNWERPERS

‘ LAAT MIJ MAAR EEN LUISTEREND OOR ZIJN, ZONDER CAMERA’S ERBIJ’

5

JOHNNY DE MOL IS GEBOREN OP 12 SEPTEMBER 1979 WERKT ALS ACTEUR, PRESENTATOR EN PROGRAMMAMAKER IS DAARNAAST OOK ONDERNEMER ZET ZICH ALS AMBASSADEUR IN VOOR HET VERGETEN KIND OVERHANDIGDE IN 2015 DE 'KIND CENTRAAL' AWARD AAN KOMPAAN EN DE BOCHT

Als ambassadeur van Het Vergeten Kind wil Johnny de Mol (37) kinderen die in de opvang verblijven, dezelfde kansen bieden als een kind dat thuis opgroeit. Hij voelt zich dan ook erg betrokken bij het werk van Kompaan en De Bocht. Johnny: “Je ziet vaak niet wat er achter een onschuldig spelend kind schuilgaat.”

Jij bent een kind van het volk. Wat maakt dat iedereen zijn hart zo makkelijk opent voor jou?

Johnny: “Dat moet je aan de mensen vragen die ik interview. Ik weet ook niet precies waarom mensen mij zo ontwapenend vinden, maar het werkt heel prettig tijdens interviews. Ik weet nog goed dat ik voor de opnames voor één van de eerste afleveringen van ‘Waar is De Mol?’ samen met actrice Hannah Verboom in een bootje rond­ dobberde op een rivier in Kenia. Het stikte daar van de nijlpaarden.

Ik besloot mijn shirt uit te trekken en een duik te nemen. Ik keek de opnames terug met mijn vader. Hij vroeg me: ‘Waarom denk je dat mensen behoefte hebben aan jouw witte, dikke lijf? Daarbij: heb je enig idee hoe gevaarlijk nijlpaarden zijn?’ Ik denk niet na bij zulke dingen. Ik doe ze gewoon. Misschien is dat wel wat mensen waarderen: authenticiteit. Veel kijkers van mijn programma’s weten overigens niet hoe belangrijk mijn team voor me is. Zij zoeken van alles voor me uit, waardoor ik beslagen ten ijs kom.” »

6

‘ WAAROM DENK JE DAT MENSEN BEHOEFTE HEBBEN AAN JOUW WITTE, DIKKE LIJF?’

Tijdens je werk zie je veel vreugde, maar kom je ook veel narigheid tegen.

Wat raakt jou het meest?

Je bent zelf geen vader, maar zet je wel specifiek in voor kinderen. Hoe komt dat?

Johnny: “Kinderen die buiten hun schuld om ergens slachtoffer

Het heeft wellicht ook met vereenzelviging te maken. Met vaste

van zijn geworden, die uit huis zijn geplaatst, die huiselijk geweld

regelmaat word ik een groot kind genoemd. Dat vat ik op als een

hebben meegemaakt, die te lijden hebben gehad onder drugs-

compliment. We moeten het kind in onszelf koesteren. Kinderen

problematiek of die ... Zo kan ik helaas nog wel even doorgaan.

durven namelijk te vragen en houden er geen rekening mee of

Samengevat gaat het om kinderen die vergeten zijn. Vorig jaar

iets wel of niet gepast is. Die puurheid verliezen veel volwassenen

mocht ik de 'Kind Centraal' Award overhandigen aan Lian Smits

omdat ze bang zijn om stom gevonden te worden of om voor schut

van Kompaan en De Bocht. Koningin Máxima was zelfs aanwezig.

te staan. Mijn goede vriendin Guusje Nederhorst heeft zich tot haar

Prachtig wat ze bij Kompaan en De Bocht doen om al die ver­

dood hardgemaakt voor kinderen. Toen ze overleed, hebben haar

schillende problemen van zowel kinderen als volwassenen aan te

man Dinand en ik de Guusje Nederhorst Foundation opgericht.

pakken. Wat mij betreft, hoef ik op zulke dagen niet in de spotlight

Later omgedoopt tot Stichting Het Vergeten Kind, omdat het om

te staan. Veel liever kom ik een dag in mijn eentje langs, zonder

problemen gaat die je niet één, twee, drie ziet. Als je een kind ziet

camera’s. Gewoon een luisterend oor zijn. Dat doe ik regelmatig.

spelen, ga je ervan uit dat het vast wel goed gaat. Dat is helaas in te

Ik weet nog dat ik een vijftienjarige moeder sprak. Een kind met

veel gevallen niet zo. Verwaarlozing en misbruik van kinderen is niet

een kind. De geschiedenis herhaalde zich: ook haar moeder was op

altijd zichtbaar.”

Johnny: “Dat is zo gegroeid. Ik heb altijd al een goede klik met kids.

haar vijftiende zwanger geworden. Het meisje had een jaar lang op straat geleefd. Echt hartverscheurend. Ik heb ook meegemaakt dat ik een klein meisje hielp met het aantrekken van een jas, dat meteen in de verdedigingsmodus schoot, omdat ze bang was een klap te krijgen. Verschrikkelijk ...”

‘ MET REGELMAAT WORD IK EEN GROOT KIND GENOEMD’

7

In jouw nieuwe programma Family Island bied jij probleemgezinnen een laatste strohalm. Hoe kun jij deze gezinnen helpen?

Johnny: “Tijdens de opnames heb ik vier gezinnen met onhandel­ bare tieners geholpen. Samen met de families werden mijn team en ik op een Indonesisch eiland gedropt, compleet afgesloten van de buitenwereld. Ik was vooral een luisterend oor. Geen zorgen, ik weet heus wat ik wel en niet kan. Daarom is er een heel peloton aan therapeuten, psychologen, yoga-instructeurs en sportmensen meegereisd. In zowel het voor- als het natraject krijgen de gezinnen alle hulp die nodig is.”

Waar heeft ieder kind recht op volgens jou?

Johnny: “Heel veel verschillende dingen, maar op de eerste plaats een zorgeloze jeugd en een liefdevolle opvoeding. Kinderen moeten de ruimte krijgen om te ontdekken en te spelen.”

Jouw leven is een reeks van onvergetelijke momenten. Wat zal je altijd bijblijven?

Johnny: “Voor het programma ‘De Reis van je Leven’ maakte ik kennis met de ongeneeslijk zieke Hanno. Samen met drie vrienden ging hij op pad voor een laatste reis: de reis van zijn leven.

In Zuid-Afrika stonden we op het hoogste punt van Kaap de Goede Hoop, waar Hanno zijn naam in een steen graveerde.

Zijn vrienden beloofden dat ze zijn zoon op zijn achttiende zouden meenemen naar die exacte plek. Iedereen brak. Ik ook. Later vroeg ik Hanno of het niet verschrikkelijk was om zijn vrienden zo te zien.

Met een glimlach antwoordde hij: ‘Zo meteen laat iemand een scheet in de auto en lachen we daar met z’n allen weer hard om.

Je krijgt wat je aankunt.’ Dat moment hakte er bij mij enorm in.”

‘ VERWAARLOZING EN MISBRUIK VAN KINDEREN IS NIET ALTIJD ZICHTBAAR’

8

Sterke inspiratie

Pas als je zwak mag zijn kun je I

STeRk WORDeN

9

Column Janine Janssen is hoofd onderzoek van het Landelijk Expertise Centrum Eergerelateerd Geweld (LEC EGG) van de Nationale Politie en lector Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties aan de Avans Hogeschool in Den Bosch.

DE SPECIALIST BLIJFT NODIG Onder de grote paraplu ‘geweld in afhankelijkheidsrelaties’ gaan tal van complexe fenomenen schuil, uiteenlopend van huiselijk en eergerelateerd geweld tot mensenhandel.

Ik ben ervan overtuigd dat specialistische kennis bij de aanpak hiervan een belangrijke rol hoort te spelen.

Om (dreigend) geweld te kunnen opsporen, de openbare orde te kunnen handhaven, mensen in nood te helpen en onze partners in de veiligheidszorg van goede adviezen

One size fits all werkt niet bij de aanpak van

afgenomen. De vraag is nu hoe we ervoor

te kunnen voorzien, doen wij dit werk.

geweld. Het is nogal een verschil of het om

kunnen zorgen dat er intramurale opvang

We doen met andere woorden specialistisch

huiselijk of om eergerelateerd geweld gaat.

blijft voor die gevallen waarbij dat nodig is.

werk om ons van onze reguliere taken te

Zo zijn bij eerzaken vaak veel meer partijen

En hoe we diverse hulpvragen aan de poort

kunnen kwijten.

betrokken. We hebben niet alleen met vader,

goed kunnen doorverwijzen naar andere

moeder en kinderen te maken, maar ook

vormen van hulp. Dit soort oefeningen in

Kijk verder ook eens naar notities van de

met opa’s, oma’s, ooms, tantes en (achter)-

balans zien we in de hele veiligheidszorg.

overheid waar het de aanpak van geweld

neven en (achter)nichten.

Zij vereisen niet alleen moed, moreel

in afhankelijkheidsrelaties betreft:

gezag en leiderschap, maar ook

algemeen waar het kan, specifiek waar

specialistische kennis.

het moet. Uiteraard wordt met dat streven

Hoewel de politie in eerzaken repressie

het specifieke en het specialistische niet

niet schuwt, geldt het vermoeden van een geschonden eer als motief voor (dreigend)

Mijn pleidooi voor de waardering van inzet

compleet overboord gezet, maar het ademt

geweld, als een contra-indicatie om het bij

van specialisten in de veiligheidszorg mag

toch ook iets van uitzonderlijkheid.

huiselijk geweld veelgebruikte huisverbod

niet opgevat worden als een sneer naar

in te stellen. Dat kan in eerzaken namelijk

generalisten. Ik denk niet in termen van

Wat blijft er dan over van een aanpak op

tot verdere escalatie leiden. En dit zijn maar

generalisten versus specialisten. Generalisten

maat? In mijn eigen werk rond geweld in

twee voorbeelden van verschillen waarmee

en specialisten hebben elkaar nodig. Maar

afhankelijkheidsrelaties maak ik voortdurend

in de praktijk rekening moet worden

ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat

mee dat het onmogelijk is om de

gehouden. Daarom is het belangrijk dat in

tegenwoordig de positie van de specialist

achtergronden van zaken tijdig te begrijpen

een zo vroeg mogelijk stadium een beroep

onder druk staat. Specialistisch werk wordt

zonder bijtijds een beroep te doen op

kan worden gedaan op specialistische

vaak als ‘apart’, ‘extra’ en dus ‘duur’ gezien.

externe specialisten op het gebied van taal, cultuur, politiek, migratie, traumaverwerking

kennis: om uitglijers te voorkomen.

Toen ruim tien jaar geleden bij de politie

enzovoort. De wereld is constant in

We kunnen niet om het feit heen dat we

een pilot startte voor de aanpak van

beweging en dat heeft ook zijn weerslag

met beperkte middelen moeten werken.

eergerelateerd geweld, vreesden sommigen

op intermenselijke conflicten. Dat kan een

Dat speelt niet alleen bij de politie, maar

dat de politie een specialistische taak naar

generalist niet allemaal bijbenen. Bovendien

ook bij de opvanginstellingen. Daar geldt

zich zou toetrekken, die losstond van het

branden professionals af als ze voortdurend

al een tijdje het credo: ‘ambulant, tenzij …’

‘echte politiewerk’. Dat heb ik altijd een

worden overvraagd. Dan zijn we uiteindelijk

Gevolg is dat de intramurale capaciteit is

vreemde gedachte gevonden.

toch weer duurder uit.

10

Cliënten en medewerkers van Kompaan en De Bocht delen hun kijk-, luister- en leestips. Het thema van deze editie is ‘thuis’. Welke films zijn indrukwekkend?

Welke nummers geven instant kippenvel?

En welk boek is een must-read?

MUZIEK Wim Sonneveld - Het dorp Luistertip van een cliënt Een prachtig lied over vervlogen tijden, dat het ultieme ‘vroeger was alles beter’-gevoel oproept. Sonneveld zingt emotioneel over ‘zijn dorp’ Deurne. De bekende regel uit het lied – ‘En langs het tuinpad van mijn vader’ – verwijst naar het pad naast het ouderlijk huis van Friso Wiegersma, de schrijver van het lied en partner van

N E K J K I REN O H + ZEN E L + VEN =LE

Sonneveld. Het nummer is in ontelbare versies door andere arties­ ten uitgebracht, maar de originele versie blijft het allermooist.

Diddy-Dirty Money - Coming Home ft. Skylar Grey Luistertip van Jeanet de Pee, medewerker PR & Communicatie Diddy (ook wel bekend als Puff Daddy) rapt over sterker dan ooit weer thuiskomen na pijn uit het verleden: 'Let the rain wash away all the pain of yesterday. I know my kingdom awaits and they’ve forgiven my mistakes. I’m coming home.' Ook schetst hij treffend wanneer een huis geen thuis meer is: 'Is a house really a home when your loved ones are gone?'

Billy Joel - You’re My Home Luistertip van de redactie You’re My Home staat op Piano Man, het bekendste album van Billy Joel. In het opgewekte nummer zingt hij: 'Well, I never had a place that I could call my very own, but that’s alright my love, ‘cause you’re my home.' Het is een mooie gedachte dat een persoon jouw ‘thuis’ kan zijn. Maar ook beangstigend, want het maakt je afhankelijk en kwetsbaar.

11

‘Kinderen krijgen uitleg over emoties en het opslaan van herinneringen’ FILMS

BOEKEN

Inside Out

Borderline times - Dirk de Wachter

Kijktip van Danny de Bakker, gedragswetenschapper

Leestip van Tanja van Stappershoef,

Dag- en Nachtbehandelingsgroepen

medewerker Vorming en Training

Mooie film die kinderen een goede uitleg geeft over emoties en het

Tegenwoordig is borderline een van de meest frequente diagnoses

opslaan van herinneringen. De film volgt de emoties van het meisje

binnen de psychiatrie. Voor het stellen van deze diagnose zijn mini­

Riley: Plezier, Angst, Woede, Afkeer en Verdriet. De gepersonifieerde

maal vijf van de negen criteria vereist. Psychiater en gezinstherapeut

emoties wonen in het controlecentrum in de geest, waar ze Riley

De Wachter gebruikt deze criteria om zijn maatschappijvisie te

adviseren in het alledaagse leven en haar herinneringen beheersen.

beschrijven. Een kritisch, prikkelend en makkelijk leesbaar boek voor mensen - die leven of werken met iemand - met borderline.

Room Kijktip van Patricia Vos, gedragswetenschapper Gezinshuizen

Het huis van de moskee - Kader Abdolah

Room vertelt het bijzondere verhaal van Jack (5), een energiek jochie

Leestip van de redactie

dat liefhebbend wordt opgevoed door zijn ‘Ma’. Maar hun leven

In dit aangrijpende verhaal wordt niet alleen de historie van Iran

is allesbehalve normaal: ze zitten opgesloten in een kleine kamer

weerspiegeld in de geschiedenis van een grote familie die het huis

zonder ramen. Room is gebaseerd op de gelijknamige bestseller van

van de moskee bewoont. Het gaat ook over religieuze radicalisering

Emma Donoghue. Deze ontroerende film toont aan dat de liefde voor

en hoe vrienden vijanden kunnen worden. De roman boeit van begin

je kind zelfs de meest vreselijke omstandigheden overwint.

tot eind. Abdolah is een echte vertelkunstenaar. Zijn roman geeft inzicht in het hedendaagse moslimfundamentalisme.

La vita è bella Kijktip van Ilona Verkooijen, gedragswetenschapper sector

De Cirkel - Dave Eggers

Intensief Specialistisch

Leestip van Marjolein Kock, trainer Steeds Sterker Academie

Ik blijf groot fan van dit oorlogsdrama, waarin het een vader lukt

en medewerker Vorming en Training

om zijn kind de afschuwelijkste zaken luchtig en als een spel te

Een innovatieve roman over het machtigste internetbedrijf ter

laten ervaren. Hij is heel bewust bezig met hoe hij wil dat zijn kind

wereld: De Cirkel. Past helemaal bij de wereld van nu, waarin we te

alles beleeft en zet daarvoor zijn eigen gevoel aan de kant. Een

maken hebben met dilemma’s over de omgang met onze eigen online

groot voorbeeld. Zeker voor mensen in dit werk. Wij zien vaak dat

leefwereld en die van onze cliënten. Eggers zet je aan het denken

ouders hun kinderen belasten met grotemensenproblemen.

over thema’s als privacy, geheugen, democratie en grenzen. Hoe mediawijs ben jij?

Toy Story Kijktip van een cliënt (9 jaar)

Home - Carson Ellis

Alle drie de films van Toy Story vind ik even leuk. Deel drie is het

Leestip van de redactie

spannendst, het lijkt bijna op een grotemensenfilm. Andy is een

Thuis kan een huis op het platteland zijn, een flat in de stad en

jongen met heel veel speelgoed. Wat hij niet weet, is dat al zijn

zelfs een schoen. New York Times bestseller Home is het debuut

speelgoed tot leven komt en allerlei avonturen beleeft als hij er

van illustrator Carson Ellis. Haar tekeningen van huizen zijn

niet is. Mijn favoriet is Buzz Lightyear, een astronaut die zichzelf

sprookjesachtig en gaan van een simpel huis naar een drijvend

heel stoer vindt en die heel eigenwijs is. Toy Story is voor kinderen

huis en zelfs naar haar eigen huis. Home is een visueel cadeau dat

en volwassenen leuk om te kijken!

de verbeelding blijft prikkelen.

schouwburg

concertzaal

16/17

ik zie je

13

Kompaan en De Bocht werkt hard aan effectieve aanpak van ‘vechtscheidingen’

TIENDUIZENDEN KINDEREN IN DE KNEL DOOR EEN CONFLICTSCHEIDING

Bernadette Jansen Leeftijd: 37 jaar Functie: Gedragswetenschapper ouderschapsbemiddeling en omgangsbegeleiding

Fieke Mol Leeftijd: 63 jaar Functie: Manager Ontwikkeling

Marieke Zaad Leeftijd: 44 jaar Functie: Werkbegeleider ouderschapsbemiddeling en omgangsbegeleiding

Conflictscheidingen zorgen voor heftige emoties en een hoop verdriet. ‘Af en toe vliegen de koffiekopjes hier door de lucht’, illustreert ouderschapsbemiddelaar Bernadette de gevoeligheid.

Met collega’s Fieke en Marieke praat ze over de complexiteit van een conflictscheiding en de samenwerking die nodig is voor een effectieve aanpak.

De media reppen over vechtscheidingen, terwijl jullie het een conflictscheiding noemen. Waarom die verschillende benamingen?

Fieke: “De term vechtscheiding bekt lekker en maakt duidelijk waar het om draait: twee mensen die met elkaar vechten. Een conflict kan echter ook onzichtbaar voor de buiten­ wereld uitgevochten worden. Daarom is er op landelijk niveau voor gekozen om de term conflictscheiding te hanteren.” »

14

Bernadette: “Er zijn ouders die elkaar nooit meer spreken en alle contacten via de advocaat laten lopen. Ook van zo’n situatie hebben kinderen last, maar de ouders zeggen dan: ‘Wij vechten niet, dus er is ook geen sprake van een vecht­ scheiding.’”

Ga eens wat dieper in op het verschil tussen ‘koude’ en ‘warme’ conflicten.

Bernadette: “Warme conflicten zijn goed zichtbaar en worden verbaal en veelal ook fysiek uitgevochten. Dat zijn de conflicten waarbij onze ouderschapsbemiddelaars strak moeten arbitreren. We maken weleens mee dat de koffiekopjes door de lucht vliegen. Dat zijn de hete conflicten, waarbij de ernst van het conflict meteen duidelijk is. Koude conflicten gaan onder­ gronds, als een veenbrand. Wij moeten dan de pyromanen zijn, die de boel in de fik zetten. Dan komt er vaak een complex conflict naar boven.”

Ouders kunnen dus ‘ondergronds’ gaan met hun conflict. Vertonen kinderen dat gedrag ook?

Marieke: “Natuurlijk hebben wij soms

een uithuisplaatsing, maar dat is natuurlijk

onderbuikgevoelens en merken we dat een

nooit het doel.”

Bernadette: “Sommige kinderen tonen

kind klem zit. Maar je kunt niet van een

Fieke: “Het kan ook zijn dat de rechter

hun emoties makkelijk, maar er zijn ook

kind verwachten dat het degene is, die de

bepaalt dat het kind bij één van de ouders

kinderen die stil worden en niets loslaten.

situatie verandert.”

gaat wonen en dat het co-ouderschap

Ze doen vooral wat er door papa en mama

ophoudt.”

alsof alles goed gaat, terwijl je niet weet

Dus in een conflictscheiding speelt het kind de hoofdrol, maar in het traject juist de ouders?

Komen conflictscheidingen in alle lagen van de samenleving voor?

wat het kind doormaakt.”

Marieke: “Precies. De ouders moeten het

Bernadette: “Complexe conflict-

werk doen.”

scheidingen komen we met name bij

Gaan jullie een afzonderlijk traject aan met kinderen in deze positie?

Bernadette: “Op het moment dat wij

hoogopgeleide ouders tegen. Zij kunnen

merken dat ouders het werk niet doen,

zeer manipulatief en geraffineerd te

Bernadette: “Het traject richt zich vooral

halen we het kind naar voren. Dan spelen

werk gaan. Ze bespelen hun omgeving

op de ouders, maar we horen kinderen

de belangen van de ouders even geen rol.

en ­zorgen dat het vechten onzichtbaar

wel. Tenzij daar contra-indicaties voor

In het meest extreme geval leidt dat tot

gebeurt.”

verwacht wordt. Dat is bij koude conflicten zorgelijk. Voor de buitenwereld lijkt het

zijn.”

Fieke: “Er zijn kinderen die door hun ouders voorgeprogrammeerd worden: ‘Je moet dit en dat zeggen, zodat papa niet in de problemen komt.’ Een kind is loyaal en zal zijn ouders niet zomaar afvallen.”

‘ DE OUDERS MOETEN HET WERK DOEN, NIET HET KIND’

15

Kompaan en De Bocht biedt de groepstherapie ‘Kinderen in de knel’ aan voor mensen die in scheiding liggen. Is er geen schaamte om daaraan deel te nemen?

Zijn conflictscheidingen een groot maatschappelijk probleem?

van het kind. Om de week ergens anders

Bernadette: “Zeker. Meer dan 70.000 kin­

meebrengen. Uiteindelijk strijden vrijwel

deren per jaar komen in de knel door een

alle ouders in een conflictscheiding voor

conflictscheiding en die aantallen stijgen.

hun eigen belang. Wij zijn er dan om van­

Marieke: “Ik denk dat schaamte juist

Dat komt omdat er steeds meer geschei­

uit het belang van het kind te handelen.”

een van de werkzame bestanddelen

den wordt en er meer nieuwe relaties

van de groepstherapie is. In een groep

worden aangegaan, waarbij beide ouders

hebben mensen de neiging zich van hun

kinderen uit een vorige relatie hebben. Er

beste kant te laten zien, dus gaan ze

zijn vaders en moeders die moeite hebben

hun ex-partner niet volledig afkraken.

met een nieuwe ouderfiguur in het leven

Voor een succesvolle aanpak van conflictscheidingen werken jullie samen met ketenpartners. Wat is de kracht van die samenwerking?

Als diezelfde mensen tegenover een

van hun kinderen. Wie wordt er nu papa

Fieke: “Met de Wijzer-Scheiden-partners

ouderschapsbemiddelaar zitten,

of mama genoemd? Dat maakt de positie

ontwikkelen we gezamenlijk beleid vanuit

doen ze er alles aan om hun ex-partner

van kinderen extra ingewikkeld, vooral qua

dezelfde visie en uitgangspunten op pre­

volledig zwart te maken.”

loyaliteit.”

ventie, kortdurende en lichte hulp en de

Bernadette: “Ouders spreken elkaar ook

wonen, kan een hoop onrust met zich

aanpak van conflictscheidingen. Voor dat

Snappen ouders dat de belangen van het kind altijd centraal staan?

laatste punt zijn er plannen om naar Ca­

Fieke: “De tekeningen die de kinderen tij­ dens hun afzonderlijke groepsbijeenkomst

Bernadette: “Niet altijd. Zeker als een

een High Conflict Forum te starten. Dat

maken, maken meestal veel indruk. Ouders

voorstel in hun nadeel uitpakt. Ze zijn

wordt een terugkerend overleg, waarbij

worden geconfronteerd met de gevoelens

bijvoorbeeld best bereid tot co-ouder­

we onoplosbaar lijkende cases bespreken.

van hun kinderen.”

schap, maar dat is niet altijd in het belang

Alle ketenpartners brengen hun kennis in:

aan op verkeerd gedrag.”

nadees voorbeeld ook in Midden-Brabant

een forensisch hoogleraar, de Raad van de Kinderbescherming, Veilig Thuis, een jurist en Kompaan en De Bocht. Een van de par­ tijen brengt een casus in, waar intern geen oplossing voor gevonden is. Alle partijen gaan dan om de tafel om een oplossing te vinden.”

Bernadette: “We weten inmiddels heel goed dat we nog te weinig weten over complexe conflictscheidingen. Ons doel is om nieuw beleid te vormen. We moeten inhoudelijk veel van elkaar leren en daar één lijn in trekken.”

Jullie trainen het voorliggende veld: huisartsen, consultatiebureaus, scholen en andere instanties.

Wat kunnen jullie deze professionals leren?

Marieke: “We leren professionals uit de wijkteams signaleren en ook tot welk niveau ze zelf iets kunnen betekenen voor mensen in een conflictscheiding. Van een arts van het consultatiebureau hoorde ik een verhaal van ouders die daar aan tafel »

16

knallende ruzie kregen over hun kind. Die arts kan daar eigenlijk niets mee, maar moet er wel melding van maken. Zonder training en opleiding branden professio­ nals in het voorliggende veld te snel op: ze trekken hun handen van een conflict af of raken er juist te veel ingezogen.”

Fieke: “Op tijd ingrijpen is cruciaal, anders escaleert de situatie.”

Is eigenlijk niet iedere scheiding complex?

Marieke: “Scheiden is altijd ingewikkeld.

In Nederland wordt het heel erg gezien als een zakelijk en juridisch proces, terwijl het in de kern een psychologisch proces is. Ik vind dat daar te weinig aandacht voor is.”

Wat kan een kind met ruziënde en vechtende ouders doen?

Bernadette: “Iemand zoeken die hij vertrouwt. Ook tijdens de trajecten die wij begeleiden, zoeken we naar een vertrou­ wenspersoon bij wie het kind structureel zijn verhaal kwijt kan. Een oom, juf of vriendje bijvoorbeeld.”

leeftijdgenootjes met ouders die nog bij

Is dat een haalbare doelstelling?

Marieke: “Een goede tip is ook Villa Pi-

elkaar zijn. Het kind moet met allebei

Marieke: “Ik denk het niet, maar het is

nedo (www.villapinedo.nl, red.). Een online

de ouders een band mogen opbouwen.

wel een ultiem doel. Conflictscheidingen

plek waar kinderen van gescheiden ouders

Ouders moeten zich realiseren dat zij de

zijn een boeiende problematiek omdat

terechtkunnen om hun verhaal te delen en

verantwoordelijkheid voor een ‘goede’

er op zo veel verschillende lagen zaken

steun bij elkaar te vinden. En voor ouders

scheiding moeten nemen.”

spelen. Als je daar oog voor hebt, kun je mensen inzichten geven waar ze echt iets

is het een goede wake-up call. Door de

Zijn er nog stappen te maken in de aanpak van conflictscheidingen?

aan hebben. Daarom is een ‘complexe

van wat er in het hoofd en hart van kinde­ ren omgaat.”

Bernadette: “Absoluut. Ik wil ernaartoe

term voor een ‘vechtscheiding'. Iedere

dat we niemand meer terug moeten stu­

scheiding is complex, maar als het conflict

ren naar de rechter en dat we voor iedere

escaleert, zijn kinderen daar de dupe van.

zaak een oplossing hebben.”

En dat mag nooit gebeuren.”

verhalen te lezen, worden zij zich bewust

Is een scheiding traumatisch voor kinderen?

conflictscheiding’ misschien wel de beste

Marieke: “Een kind wil niets liever dan opgroeien met zijn vader en moeder. Als ouders scheiden, is dat een hele nare ervaring. In hoeverre de scheiding invloed heeft op het langetermijngeluk van een kind, wordt bepaald in de eerste twee jaar. Als ouders in staat zijn het goed te regelen, is het geluksniveau van het kind na twee jaar weer gelijk aan dat van

‘ SCHEIDEN IS ALTIJD INGEWIKKELD, KINDEREN MOGEN DAAR NOOIT DE DUPE VAN WORDEN’

17

Sterke inspiratie

‘ Als het leven je laat struikelen, maak er dan een salto van’

18

STERKE VROUW BOUWT MEE AAN STERK HUIS Aan de Rillaersebaan 75 in Goirle is het een drukte van belang. Cliënten en medewerkers van Kompaan en De Bocht lopen net als altijd in en uit. Zij het door een wat smallere ingang dan gebruikelijk. Niet vreemd, want aan de volledige breedte van het pand bouwen tientallen stoere kerels een imposante nieuwe vleugel: Sterk Huis. Op de bouwplaats is Luca van Ekeren (18) de vreemde eend in de bijt.

“De mannen moesten wel even aan me wennen”, lacht ze.

Vrouw in een mannenwereld De zon wil deze woensdagmiddag in juli niet echt doorkomen, maar de temperatuur is flink opgelopen. Op de bouwplaats van Sterk Huis staan ruim twintig stevige kerels in korte broeken en hemden zich flink in het zweet te werken. In volle concentratie bouwen ze aan wat volgend jaar maart de multifunctionele en hypermoderne plek wordt voor de vrouwenopvang van Kompaan en De Bocht. Tussen al dit testosteron loopt Luca compleet op haar gemak rond. Ze is eerstejaarsstudent Bouwkun­

‘ HET LEVEN OP DE BOUW IS WEL WAT ANDERS DAN HET STUDENTENLEVEN’

de aan de Avans Hogeschool in Tilburg en loopt stage bij Remmers Bouwgroep, de projectontwikkelaar van Sterk Huis.

Architect in spé “Bouwkunde begint steeds meer ook een studie voor vrouwen te worden”, zegt Luca. “Bij mij in de klas zijn vijf van de dertig studenten vrouw. Veel meer dan een paar jaar terug.” Luca twijfelde

lang welke richting ze op wilde, tot ze een beroepentest deed waar architect uitkwam. “Een baan die mij op het lijf is geschreven.

Ik houd heel erg van tekenen en ben technisch aangelegd. De hbo-studie Bouwkunde sluit het beste aan op de vervolgstudie op de universiteit.”

19

Unieke stagiaire Uitvoerder Pim kijkt trots toe hoe zijn stagiaire op de foto wordt gezet. Als de fotograaf vraagt of Luca op een grote bak onder de imposante hijskraan wil gaan zitten, schieten er meteen twee sterke kerels op haar af om haar omhoog te helpen. “Ik heb nog nooit met een vrouw op de bouwplaats samengewerkt”, geeft Pim de unieke positie van Luca aan. Terwijl de dame in kwestie over de bouwplaats loopt, zegt ze: “Mijn moeder zei: ‘Jij als verlegen meisje, tussen al die mannen?’ Ik vind het juist hartstikke gezellig! En mijn vader vindt het met drie dochters wel heel bijzonder om aan het einde van de dag te kunnen vragen hoe het op de bouw was, haha.”

Vroeg op, vroeg naar huis Het leven op de bouw is wel even wat anders dan het studentenleven dat Luca gewend is. “De dagen beginnen vroeg.

Ik sta om kwart voor zes op, moet drie kwartier fietsen en ben

‘ IK FIETS HIER IEDERE KEER TROTS VOORBIJ’

iets voor zevenen op de bouwplaats. Het voordeel is dat we ook op tijd stoppen. Om vier uur mag ik naar huis, terwijl mensen op kantoor vaak tot zes uur werken.” Als assistent-uitvoerder is Luca verantwoordelijk voor technische zaken als het uit­

Trots op het resultaat

rekenen van kubieke meters beton of vierkante meters isolatie.

Gelukkig hebben cliënten en medewerkers van Kompaan en De

“Als Pim even weg is of een telefoontje krijgt, kunnen de

Bocht over het algemeen weinig last van de bouw. En als er even

mannen bij mij terecht met hun vragen. Daarnaast vind ik

wat herrie is, weet iedereen dat dit voor het goede doel is.

het ook tof om zelf mijn handen uit de mouwen te steken.

Sterk Huis wordt immers een veilige haven waar vrouwen, kinderen

Regelmatig pak ik een hamer op voor wat timmerwerk.”

en incidenteel ook mannen kunnen herstellen en kunnen werken aan een veilige en zelfstandige toekomst. Luca vindt het bijzonder

Herrie op de bouwplaats

dat ze daar haar steentje aan mag bijdragen: “Iedere keer als ik hier

De werkdag zit er bijna op en de grote kraan op de bouwplaats

in de toekomst voorbijfiets, zal ik me hartstikke trots voelen!”

wordt ingevouwen. Van een imposante hoogte tot een compacte wagen. Luca kijkt er niet meer van op, dit ziet ze dagelijks gebeuren.

Op het eerste oog verloopt de bouw van Sterk Huis dan ook soepel­ tjes. “Soms loopt er wel iets in de soep”, vertelt Luca. “Maar dat is ook de uitdaging van dit werk. Laatst was er een enorme bak beton uit zijn vorm omdat hij niet met genoeg klemmen was vastgezet. Er moest een enorme slijptol aan te pas komen om de bak weer in zijn vorm te krijgen. Zoveel herrie had ik nog nooit gehoord.”

Kunnen we op u bouwen?

Word dan ambassadeur! Kijk voor meer informatie en de mogelijkheden op www.sterkhuis.nl.

20

Flora en Ella werden misbruikt, uitgebuit en neergestoken door hun man en vader

‘Geen hoop, maar een hoopje ellende’ Ella: “Dit ben ik, maar het kan iedere vrouw in mijn situatie zijn.

Uit schaamte durf ik mijn gezicht en identiteit niet te tonen.

Ik ben gevangen en kan niet ontsnappen. Mijn lichaam is misbruikt en verwaarloosd. Er is niemand die me ziet of helpt.

Niemand die mijn hand pakt. Ik heb geen leven, maar ik word geleefd. Ik heb geen hoop, maar ben een hoopje ellende.”

21

‘ Ik heb geen leven, maar ik word geleefd’ Een helse tocht van dik 5.000 kilometer leidde Flora en Ella van Iran naar Nederland. Op de vlucht voor hun man en vader, door wie de vrouwen tientallen jaren werden geslagen, misbruikt en uitgebuit. En na een eerdere mislukte vluchtpoging zelfs neergestoken. Ella: “Ik deed alsof ik gelukkig was, omdat ik bang was verstoten te worden.”

Uitgezet naar Duitsland

Flora en Ella zaten boordevol verdriet, angst,

Een dag voor dit gesprek hoorden Flora en

woede en schaamte.”

Ella dat ze zeer waarschijnlijk terug moeten naar Duitsland, het eerste land waar ze zich

Ella: “Toch was het voor ons een enorme

op hun vlucht registreerden. De vrouwen zijn

opluchting om jullie te ontmoeten. Eindelijk

doodsbang, want in Duitsland wonen familie

werden we gehoord. We merkten dat Neda

en vrienden van de man voor wie ze op de

en jij oprecht waren en ons serieus namen.

vlucht zijn. Met tranen in hun ogen nemen

Het was ook fijn dat we in onze eigen taal

Flora en Ella plaats in een kleine behandel­

met Neda konden praten.”

Binnen de tijdelijke opvangcentra worden de medewerkers geconfronteerd met mensen die heel veel hebben meegemaakt. Door een toevallige relatie van de huisarts met Kompaan en De Bocht werden wij ingeschakeld met de vraag of we konden helpen. Door onze ervaring met trauma en (seksespecifiek) geweld konden we een begin maken.

In afstemming met het COA en met de betrokken zorgverzekeraar Menzis, geholpen door een fonds, zijn we aan het uitwerken hoe we verder van betekenis kunnen zijn. Wij geloven in aanpakken en kijken hoe we het kunnen organiseren.

ruimte in De Bocht, de vrouwen­opvang van Kompaan en De Bocht.

Ilona: “Na dat eerste gesprek twijfelden we heel erg of wij Flora en Ella konden bieden

Voor het eerst vertrouwen

wat ze nodig hadden. Daarom verwezen we

Ilona Brekelmans (38)

Traumatherapeut Ilona en therapeut Neda,

ze voor verdere behandeling door naar een

Werkt als traumatherapeut en

net als de vrouwen van Iraanse afkomst,

traumacentrum in het noorden van het land.”

gedragswetenschapper voor Kompaan en De Bocht

komen binnenlopen. Een blik van vreugde verschijnt op de gezichten van Flora en

Flora: “De omgeving waarin we terecht­

Ella. Dit zijn de eerste mensen die ze sinds

kwamen, deed ons erg denken aan de ruimte

Neda Fahim (36)

jaren durven te vertrouwen. Het gesprek

waarin we thuis in Iran verbleven. Van het

Werkt als therapeut op

dat ontstaat, gaat van de eerste ontmoeting

feit dat we achter slot en grendel zaten tot

Behandelgroep Lima

via veel ellende naar een hopelijk

de kleur op de muren. Binnen 24 uur waren

van Kompaan en De Bocht

zonnige toekomst.

we weer terug in Tilburg.”

Flora (45) ‘Boordevol verdriet, angst, woede en schaamte’

Ilona: “De arts van de tijdelijke asielopvang

Is de moeder van Ella,

die Flora en Ella in eerste instantie naar ons

vluchtte voor haar man,

Ilona: “Tijdens onze eerste ontmoeting

doorverwees, belde opnieuw. We wilden deze

haalt kracht uit hardlopen

zaten er twee lichamelijk en mentaal

kwetsbare vrouwen absoluut niet aan hun lot

gesloopte vrouwen tegenover me. Met forse

overlaten, dus zijn we wekelijks gesprekken

Ella (27)

verwondingen: van messteken tot verloren

met ze gaan voeren in de tijdelijke

Is de dochter van Flora,

tanden. Door een vloedgolf aan emoties

asielopvang. Onze eerste focus was het

vluchtte voor haar vader,

konden ze hun verhaal amper vertellen.

verminderen van de allerergste klachten. »

haalt kracht uit tekenen

22

‘God is mijn moeder’ Ella: “Voor mij is Jezus mijn God. Ik zie God als een moeder die haar kind beschermt. Als de moeder van alle mensen. Ze heeft mij nooit in de steek gelaten en ik heb haar altijd gevonden. Alle kracht en liefde en alles wat ik heb in mijn leven, heb ik aan haar te danken.

Ook voor het op mijn pad komen van Ilona en Neda dank ik God.”

Daar zijn we deels in geslaagd. Helaas hebben wij geen invloed op hun perspectief, al hebben we dat wel geprobeerd. Ik heb een brief aan de advocaat geschreven en aangegeven wat mijn zorgen als psycholoog zijn. Dat weegt niet zwaar genoeg om uitzetting naar Duitsland te voorkomen. Het valt niet te objectiveren of er daadwerkelijk sprake is van dreiging.”

Neda: “We hopen dat een Duitse therapeut ons werk kan voortzetten.”

‘Ik ben mijn vertrouwen in mensen kwijt’ Flora: “Ik kom uit een land waar vrouwen onderdrukt worden en geen rechten hebben. Ik ben naar Nederland gekomen in de hoop dat vrouwen hier geholpen worden. Die hoop ben ik kwijt. Ella en We gaven Flora en Ella een boekje waarin ze konden werken. En Ella

ik waren maar drie uur in Duitsland. Door de terreuraanslagen in

ook een tekenblok en kleurpotloden. Ze kan prachtig tekenen en het is

Parijs moesten we daar onze vingerafdruk zetten. We gaven aan

een goede manier om stress en spanning te verminderen.”

op doortocht naar Nederland te zijn. Dat zou geen enkel probleem zijn. Toch moeten we nu terug. We zijn voorgelogen. Ik ben mijn

‘Huilende kinderen en pubers die over de gangen spoken’

vertrouwen in mensen kwijt. Ik weet zeker dat er in Duitsland actief naar ons gezocht wordt door familie en vrienden van mijn man.”

Neda: “Flora en Ella hadden emotionele relatieproblemen, slaap­ problemen en spanningsproblemen die ze moeilijk konden regule­

Ella: “We hebben alleen nog vertrouwen in Ilona en Neda. Zij helpen

ren. In het tijdelijke opvangcentrum zijn de omgevingsprikkels zo

ons vanuit hun hart. Ik houd van hen als zussen en ik zal ze nooit

heftig, dat we creatief moesten zijn met onze hulpverlening. We

vergeten. Zij hebben ervoor gezorgd dat ik weer naar de toekomst

zijn gaan werken met mobiele telefoons, waarop Ilona en ik ont­

durf te kijken. Dat gevoel was ik een tijdlang helemaal kwijt. In Iran

spanningsoefeningen inspraken, in het Nederlands en in het Farsi.”

volgde ik een technische opleiding aan de universiteit. Voor mijn vervolgstudie zou ik naar Teheran verhuizen en daar in een studenten-

Ella: “In het tijdelijke opvangcentrum is het altijd druk. We slapen

huis gaan wonen. Doordat mijn moeder en ik moesten vluchten, heb

met veel anderen in één ruimte. ‘s Nachts worden we wakker

ik mijn studie niet af kunnen maken. Dat vind ik ontzettend jammer.

gehouden door huilende kinderen of door pubers die over de

Ik ben 27 jaar en wil graag iets van mijn leven maken.”

gangen spoken en herrie maken. Ook op die momenten kunnen we luisteren. Door de oefeningen leren we om te gaan met negatieve

‘We moesten seks hebben met ontelbaar veel mannen’

gevoelens en kunnen we de stress uit ons lijf laten stromen.”

Flora: “Meer dan twintig jaar lang werden mijn dochter en ik

onze oordopjes indoen en naar de oefeningen van Ilona en Neda

blootgesteld aan zware mishandeling en seksuele uitbuiting.

Ilona: “Aan de echte traumaverwerking zijn we niet toegekomen.

We moesten seks hebben met ontelbaar veel mannen, terwijl mijn

Daarvoor is de situatie van Flora en Ella nog te onstabiel en

man het filmde. We werden gedwongen om die beelden terug

onveilig. We hebben vooral gekeken naar wat we op dit moment

te kijken. Ella en ik hebben meermaals geprobeerd te vluchten,

kunnen betekenen om hun leven wat aangenamer te maken.

maar telkens werden we gevonden. We zijn bespuugd, geslagen

23

en zelfs neergestoken. Iran heeft een islamitische regering. Als wij als vrouw aangifte zouden doen, worden we zelf opgepakt. Daar chanteerde mijn man ons constant mee. Als we niet deden wat hij wilde, zou hij met het beeldmateriaal naar de politie stappen.

Andersom konden we niets bewijzen.”

‘Vooruitkijken en vooruitgaan’ Ella: “Ilona en Neda brachten kleur in mijn leven. Maar mijn hoofd is nog steeds een puzzel: vol gedachten en gevoelens uit het verleden, die ik moet zien te verwerken. Alleen door het verleden onder ogen te komen, kan ik mijn toekomst bepalen. Ik wil geen stap

Ella: “Uit schaamte heb ik met vriendinnen in Iran nooit over mijn situatie gesproken. Ik was bang om verstoten te worden uit de maatschappij. Ik deed het voorkomen alsof ik gelukkig was, zodat ik geaccepteerd werd door de mensen om me heen. Tegelijkertijd dacht ik altijd: wat heb ik eigenlijk fout gedaan? Ik wist niet waar­ om en waarvoor ik gestraft werd, maar toch voelde ik me schuldig.

Ik dacht nooit meer uit dat leven te kunnen ontsnappen, maar toch is het gelukt. Daarom wil ik tegen vrouwen in dezelfde situatie zeggen: geef niet op! Iedereen heeft het recht om te leven, jij ook.

Je moet zelf opstaan en muren doorbreken. Voorheen was ik een voorgeprogrammeerde robot, nu heb ik geleerd dat ik ook zelf keuzes kan maken. Ik ben veel sterker dan ik dacht. Daarom heb ik het geloof dat ik een gelukkige vrouw kan worden, die lotgenoten de kracht kan geven iets van hun leven te maken. Ik wil een voor­ beeld zijn. En later ook een lieve moeder en echtgenote."

‘In Tilburg lijkt iedereen elkaar te kennen’ Flora: “Nu we ons wat veiliger en beter voelen, gaan we zo’n twee keer per week naar het park of naar de stad. Ook ben ik gaan hardlopen, samen met een Nederlandse man en vrouw die mij helpen. Dat geeft mij veel steun.”

Ella: “Bij Tilburg hebben we allebei een warm gevoel. Iedereen lijkt elkaar te kennen en is vriendelijk. We voelen ons hier op onze plek. In het tijdelijke opvangcentrum wonen we tussen mensen met allerlei verschillende achter­ gronden en culturen, dat vind ik mooi. Ik heb mijn beste vriendin in de opvang ontmoet. Ze komt uit Eritrea en heeft het heel moeilijk gehad. Door naar haar verhalen te luisteren, kan ik mijn eigen ervaringen in perspectief plaatsen.

We leren veel van elkaar.”

Ilona: “Tijdens ons gesprek vandaag waren er heftige emoties, maar die zijn niet te vergelijken met wat wij in het begin aantrof­ fen. Ik ben gelukkig als ik zie dat Flora en Ella kunnen praten over hun verleden en over wat er nu speelt, zonder meteen overspoeld te raken door emoties. Het zijn sterke vrouwen geworden, terwijl ze eerst kapotgemaakte mensen waren. Ik ben heel dankbaar dat Neda en ik iets voor hen mochten betekenen.”

Om privacyredenen zijn de namen van Flora en Ella gefingeerd.

terugzetten maar vooruitkijken en vooruitgaan.

Ik vecht ervoor om iets van mijn leven te maken.”

DE LEUKSTE ZEGELS VAN HET JAAR!

Dankzij Dankzij de de inzet inzet van van 160.000 160.000 schoolkinderen schoolkinderen worden worden kinderen kinderen in in de de pleegzorg pleegzorg en en de de vrouwen vrouwenopvang opvang geholpen. geholpen.

Heeft Heeft uu al al gekocht? gekocht?

Voor Voor meer meer informatie: informatie: www.kinderpostzegels www.kinderpostzegels .nl .nl

25

Als ik in de spiegel kijk ...

Wat zie je als je jezelf eens goed aankijkt?

Vier jonge, sterke mensen vertellen wie zij in de spiegel zien.

‘ Dieren zijn leuk , zeker als ik ze iets kan leren’ Als ik in de spiegel kijk … … dan zie ik gewoon Siebe. Op dit moment zit ik in de tweede klas. School vind ik eigenlijk niet zo leuk. Ik heb moeite met leren en met de docen­ ten. Ik weet dat ik naar school moet, dus ik maak mijn opleiding wel af.

Liever ben ik aan het bouwen met LEGO. Als ik een plaatje zie van iets, kan ik het zo namaken met LEGO. Het liefst maak ik kermisattracties van LEGO. Mijn broer heeft op de kermis gewerkt. Zelf zou ik daar ook wel willen werken.

Het lijkt me leuk om de attracties op te bouwen en te bedienen.

Ik woon samen met mijn moeder. We hebben thuis veel dieren. We hebben twee honden, vijf katten, een papegaai en drie oppascavia’s.

Onze papegaai leer ik praten en ook de honden train ik. Ik leer ze kunstjes.

Over twee jaar ben ik klaar met school. Ik wil dan gaan werken. Als ik mag kiezen waar ik in de toekomst woon, dan kies ik voor een

Siebe (14) Ambulant

dikke villa in Berkel-Enschot of in Het Gooi.

Dat zou mooi zijn.

27

‘ Ik kan weer genieten’ Als ik in de spiegel kijk … … dan zie ik dat ik weer gelukkig kan zijn! In het verleden had ik een vriendje dat me opsloot in een hokje. Ik was depressief en kon de mooie dingen in het leven niet meer zien.

Vanaf mijn zestiende woon ik niet meer thuis.

Ik ben sindsdien van de ene naar de andere plek verhuisd. Een vervelende periode, waarin ik me vaak depressief en verdrietig voelde. Gelukkig kon ik me optrekken aan muziek. Vooral de muziek van Frans Bauer heeft me geholpen om door deze moeilijke tijd te komen.

Sinds kort heb ik eindelijk een plekje voor mezelf.

Ik ben van mijn depressie af en kan weer genieten van de dingen om me heen.

Als ik naar de toekomst kijk, heb ik echte meisjes­ dromen. Een sprookjeshuwelijk in het buitenland.

Marissa (18) Kamertrainingscentrum

Een mooi, groot huis in De Blaak. En een carrière als actrice in de musicalwereld.

28

Maaike (18) behandelgroep Fasehuis

Mijn ‘ ervaring inzetten om te helpen’

Als ik in de spiegel kijk … … dan ben ik trots! Trots op wat ik heb bereikt en op waar ik nu sta. Ik woon nu zes maanden in het Fasehuis en het gaat goed met me.

Mijn zussen zijn heel belangrijk voor me. Toen het met mij niet goed ging, waren zij er om dingen met me te regelen, bij mijn evaluatiegesprekken te zijn en om me te ondersteunen.

Ik heb op veel verschillende opvang­plekken gewoond. Daar werd ik o­ nrustig van. Vaak kon ik niet slapen. In een noodopvang raakte ik verslaafd aan drugs. Het ging toen echt niet goed met me.

De dood van mijn vader betekende een ommekeer in mijn leven. Ik ben abrupt gestopt met drugs en besloot om voor mezelf te knokken.

In de toekomst wil ik huisje-boompje-beestje.

Met spelende kinderen in de tuin. En een baan in de zorg, waarbij ik jongeren in nood vanuit mijn eigen ervaringen kan helpen om de draad weer op te pakken.

Bella (21) Extra Veilige Afdeling

‘ Ik kies nu voor mezelf’ Als ik in de spiegel kijk … … dan zie ik iemand die eindelijk voor zichzelf kiest. Ik heb

een vakantie bij familie voor mij. Toen ik daar aankwam, bleek dat

lange tijd geprobeerd om mijn ouders tevreden te houden.

mijn ouders wilden dat ik daar zou trouwen.

Uiteindelijk kon ik dat niet meer. Ik werd er ongelukkig van en kon mijn eigen weg niet gaan. Toen ben ik op zoek gegaan naar

Ik wilde dit niet en de jongen met wie ik moest trouwen, was niet

hulp, want mijn ouders accepteerden niet dat ik mijn eigen

mijn type. Ik ben gevlucht en terug naar Nederland gegaan. Ik heb

keuzes wilde maken. Ik ben weggegaan van huis en ben in de

het contact met mijn ouders verbroken, want ik kan ze niet meer

opvang gaan wonen.

vertrouwen.

Ik heb geprobeerd om het contact met mijn ouders te herstellen.

Wat de toekomst me brengt, weet ik niet. Maar ik kies voor me­

Ik ben zelfs weer even thuis gaan wonen. Mijn ouders planden

zelf, voor mijn eigen geluk.

30

Gedragscoach Yvonne ondersteunt kind, leraar en ouders

UNDERCOVER OBSERVATIE VAN JUF YVONNE

Op Basisschool Fatima liepen ze he­ lemaal vast door het gedrag van de achtjarige Levi. Hij was erg druk en gooide met tafels en stoelen als hij kwaad werd. Om te voorkomen dat Levi werd geschorst of zelfs verwij­ derd van school, werd de hulp van gedragscoach Yvonne de Jong inge­ roepen. Yvonne: “Als Levi thuis was komen te zitten, was een terugkeer naar school erg moeilijk geworden.”

Frustraties door faalangst Levi’s moeder Linda denkt dat het gedrag van haar zoon door zijn faalangst komt: “Hij is heel perfectionistisch. Als hij tijdens schrijfoefeningen de letter ‘k’ niet precies schrijft zoals de juffrouw voordoet, voelt dat voor hem als falen. Dan gooit hij uit frustratie zijn schrift op de grond. Door te werken met complimenten in plaats van straf, verandert dat gedrag.” Gedragscoach Yvonne heeft in haar leven al heel wat

31

kinderen begeleid en weet inmiddels goed

ondersteuning nodig heeft: “Er zijn steeds

iemand anders kwam”, lacht Levi. “De ande­

wat wel en niet werkt: “Samen met Levi

meer kinderen die ‘anders’ zijn. Dat vraagt

re kinderen in de klas vonden het niet raar

heb ik gewerkt in een ‘ik-boek’. Zo kwam

een andere aanpak van leerkrachten. Het

dat Yvonne er was.” Dat is volgens Yvonne

hij erachter wie hij is, waar zijn krachten

kan lastig zijn daarmee om te gaan.”

nooit het geval: “Ik stel me voor als een juf

liggen en waar hij nog aan moet werken.”

die op verschillende scholen komt en kijkt

Kleine aanpassingen voor grote verandering

of ze kinderen kan helpen. In het geval van

“Al tijdens de eerste dag van mijn obser­

zijn lerares als zijn moeder openstonden

Aan het begin van het schooljaar merkten

vatie zag ik dat Levi naast een computer

voor mijn hulp. In het begin was de lerares

de lerares van Levi en de Interne Begeleider

zat. Hij heeft al concentratieproblemen en

wel sceptisch, maar dat verdween al snel

op school al snel dat ze hem niet meer

was helemaal gefocust op die computer”,

toen ze een positieve gedragsverandering

in de hand konden houden. Om hulp

geeft Yvonne een voorbeeld van kleine

bij Levi zag. Vaak is er weerstand vanuit de

te bieden in dat soort situaties, heeft

dingen die een groot verschil in de klas

school of ouders. Dan bekijken we wat er

Kompaan en De Bocht samen met Plein

kunnen maken. “Ik ben ook gaan inzetten

nodig is om deze weerstand weg te nemen,

013 en de gemeente Tilburg het project

op dingen die hij wel goed deed. Zo stak

voordat we beginnen aan het kindtraject.”

‘T Kompas ontwikkeld. Op afroep kan een

hij bijvoorbeeld netjes zijn vinger op.

Interventie door de gedragscoach

Levi vond ik het mooi om te zien hoe zowel

gedragscoach ingeschakeld worden, die

Briefjes vol complimenten

zeer intensief de klas (leraar), het kind

Levi’s lerares heeft een tijdje compli­

(schaduwcoach) en het gezin (thuisbezoek)

menten opgeschreven, die Levi nog altijd

ondersteunt. In het geval van Levi is Yvonne eerst twee keer komen observeren in de klas. “Levi wist niet dat ik voor hem kwam.

Bewust, want anders bestond de kans dat hij zijn gedrag zou aanpassen”, verklaart Yvonne. “Daarna heb ik in samenspraak

‘ Geef eens een complimentje in plaats van strafwerk’

zorgvuldig in een doosje bewaart.

Hij pak de briefjes uit het doosje en vouwt ze open. ‘Levi heeft goed gelezen in de ochtend’, ‘Levi heeft zijn vinger opge­ stoken bij rekenen en wist het antwoord’ en ‘Levi heeft goed gespeeld in de pauze

met school en de ouders van Levi een plan

en een meisje getroost’, zijn complimen­

van aanpak gemaakt. Een traject is altijd

tjes die voorbijkomen.

kort, maximaal twee maanden.”

Voor veel kinderen is dat heel normaal,

Kleine signalen oppikken

Steeds meer kinderen die ‘anders’ zijn

maar Levi mag daar best voor beloond wor­

“Er waren klasgenootjes die afstand

den.” Linda weet nu dat ze haar zoon beter

namen van Levi, door zijn drukke gedrag”,

Moeder Linda was al bekend met hulp

kan belonen dan straffen: “Eerst mocht hij

zegt Linda. “Maar daar is verandering in

van buitenaf. Haar oudste zoon heeft een

bij slecht gedrag niet meer op zijn Play­

gekomen. Er zijn gelukkig genoeg kinderen

vorm van autisme en is geholpen door de

Station. Nu mag hij bij goed gedrag juist

die hem willen helpen en troosten. Heel

GGZ en Jeugdzorg. Zelf heeft Linda in een

een kwartier langer doorspelen.” En daar

lief, maar eigenlijk is het niet aan een kind

woongroep van Kompaan en De Bocht ge­

klaagt Levi niet over: “Daardoor doe ik extra

om een ander kind te helpen.” Yvonne:

woond, nadat haar vader overleed en haar

mijn best om me goed te gedragen. Mijn

“Het is aan de juffrouw om snel te signale­

moeder werd opgenomen met psychische

favoriete spellen zijn Call of Duty en GTA.

ren wat een kind nodig heeft en daarop te

problemen. “Ik wist dus wat er op mijn

Moeilijk? Nee hoor, helemaal niet!”

anticiperen. In het geval van Levi moet je

pad kwam. Dat is ook de reden dat ik nu

goed op kleine signalen letten. Wordt hij

zo open ben, ik weet gewoon dat Yvonne

Rondreizende juf

onrustig? Staat hij vaak op? Door eerder in

nodig is om Levi te helpen.” Yvonne geeft

“Yvonne kwam bij mij in de klas omdat ik

te grijpen, kun je veel voorkomen.”

aan dat Levi echt niet de enige is, die extra

vaak boos was. Ik dacht eerst dat ze voor

Om privacyredenen zijn de namen van Levi en Linda gefingeerd.

32

TEST: WAT VOOR OPVOEDER BEN JIJ? Ouders hebben allemaal hun eigen aanpak als het om opvoeden gaat. Ook jij zult vast je eigen manieren en ge­ woonten hebben. Ben jij de baas en heeft je kind maar te luisteren of zijn de rollen juist omgedraaid? Doe de totaal onwetenschappelijke en volledig onbewezen zelftest om erachter te komen welke opvoedingsstijl jij hanteert.

1. Voor de zoveelste keer vandaag is het raak: jouw kind zet het op een huilen. Minstens de helft van de keren heb je geen idee waarom. Hoe reageer je?

A. Ik leid een vol leven: drukke baan, veel vrienden en ook nog een gezin. Voor verdriet heb ik geen tijd. Ik word boos op mijn kind en zeg dat hij moet kappen met dat gehuil.

Al bij het eerste huiltje neem ik mijn kind op schoot en B. probeer ik hem zo goed mogelijk te troosten. Mijn kind hoort gelukkig te zijn, dus als hij huilt, krijgt hij alle aandacht.

C. Woede is een emotie die het waard is om verkend te worden.

Ik probeer de boze buien van mijn kind te veranderen in vrolijke buien. Al lukt dat niet altijd.

3. In de speeltuin krijgt jouw kind het aan de stok met een ander kind. Ze beginnen wat aan elkaar te trekken, tot jouw kind de ander hardhandig op de grond duwt. Hoe grijp je in?

A. Ik pak mijn kind bij zijn arm en trek hem boos mee. Ik vind het prima als hij voor zichzelf opkomt, maar moet hem heel duidelijk maken dat dit gedrag niet kan.

B. Als mijn kind iemand duwt, zal de ander daar wel om gevraagd hebben. Ik pak mijn kind op en troost hem door iets verderop een lekker ijsje te gaan halen.

C. Ik ga gehurkt voor beide kinderen zitten en vraag waarom ze ruzie kregen en zeg dat hun gedrag niet door de beugel kan.

C. Ik check eerst even of mijn kind na een tijdje vanzelf stopt met huilen. Als dat niet het geval is, troost ik hem al wiegend. Als hij rustig is, kan hij weer zijn eigen gang gaan.

2. Net gegeten, maar nu alweer honger?!

Er lijkt geen rem op jouw kind te zitten als hij na een kwartier een woede-uitbarsting krijgt omdat hij wat lekkers wil. Wat doe je?

A. Ik stel duidelijke grenzen aan de woede van mijn kind.

4. Iedere ochtend rond half zes staat jouw kind aan je bed. Hij wil tv kijken of op de tablet.

Jij bent vooral erg moe en wil nog even verder slapen. Hoe los je dit op?

A. Mijn kind gaat ‘s ochtends vroeg niet voor een scherm zitten. Ik geef hem de keuze: terug naar bed of op de bank een boek lezen. Dan geeft hij het vanzelf wel op.

B. Als hij zo vroeg wakker wordt, heeft hij blijkbaar genoeg

Kinderen hebben in feite weinig om kwaad over te zijn en

geslapen. Om mijn kind en mezelf wat rust te gunnen, mag

door zijn boosheid toont hij geen respect voor mij.

hij lekker in bed YouTube-filmpjes kijken op zijn tablet.

B. Als mijn kind kwaad is, zit hem vast iets dwars. Kan ik dat

C. Ik loop met mijn kind mee naar zijn kamer en ga naast zijn

oplossen met een snoepje? Geen probleem. Die glimlach

bed zitten. We kletsen even wat, waarna ik hem kus en zeg

achteraf maakt alles goed.

dat het tijd is om nog even te gaan slapen.

33

5. De leraar geeft aan dat jouw kind op school erg brutaal kan zijn. Thuis luistert hij juist altijd voorbeeldig en je snapt er dan ook niets van.

Wat vertel je de leraar?

Hoe heb jij de test gemaakt?

Tel hoeveel keer je A, B of C hebt geantwoord en kijk wat voor type opvoeder jij bent.

A. Ik bied de leraar mijn excuses aan en zeg dat ik het niet accepteer van mijn kind als hij brutaal is. Eenmaal thuis krijgt hij dan ook goed op zijn donder.

B. Als mijn kind thuis zo lief is en op school ander gedrag laat zien, zal dat wel door de leraar of zijn klasgenootjes komen. Ik neem mijn kind altijd in bescherming.

C. Ik vraag aan de leraar waar hij denkt dat het brutale gedrag van mijn kind vandaan komt. Samen met de leraar probeer ik

Vooral A Jouw autoritaire opvoedingsstijl kenmerkt zich door veel regels. Jij bent de baas en jouw kind moet gehoorzamen. Door deze manier van opvoeden kan je kind angstig of juist opstandig worden. In ieder geval ontwikkelt het weinig zelfvertrouwen en zelfstandigheid.

een oplossing te vinden voor het gedrag.

6. Op een dag besluit jouw kind op paardrijden te willen. Na een succesvolle proefles schaf je een dure ruiterset aan. Twee weken later is de liefde voor paarden op slag verdwenen. Wat doe je?

A. Enig idee wat zo’n ruiterset kost? Of hij nu wil of niet, mijn kind stapt volgende week gewoon weer op dat paard.

Angsten zijn er om overwonnen te worden.

Vooral B Als toegeeflijke ouder heb jij veel aandacht voor de wensen en behoeften van jouw kind. Het krijgt bijna altijd zijn zin.

In feite is jouw kind de baas en worden er weinig eisen aan hem gesteld. Op die manier leert je kind geen grenzen kennen en wordt het gemakzuchtig.

B. Als kind vond ik zelf ook bijna iedere week wat anders leuk.

Als paardrijden het toch niet is, vindt hij judo of voetbal misschien wel leuk. Gaan we gewoon proberen!

C. Na enig doorvragen kom ik erachter dat mijn kind van zijn paard

Vooral C

is gevallen en daardoor wat angstig is geworden. De volgende les

Jij stelt regels, maar hebt tegelijkertijd oog voor de wensen en

loop ik naast zijn paard en gaat het alweer stukken beter!

behoeften van jouw kind. Als democratische opvoeder geef jij leiding met liefde en houd je rekening met de ontwikkeling van je kind. Hij voelt zich gesteund en aangemoedigd, dat stimuleert zijn zelfvertrouwen.

n e g i e n e e r e t a l n i g e b k “I ” ! f j i r d e b a a n nemers

Help jij Amaro een opleiding te volgen?

Amaro is een serieuze jongen. Hij heeft al veel tegenslagen meegemaakt en heeft het grootste deel van zijn leven voor zichzelf moeten zorgen. Met zijn ouders heeft hij nauwelijks contact, daar heeft hij het heel moeilijk mee. Ondanks alle tegenslag heeft Amaro wel één grote droom; een eigen aannemersbedrijf beginnen. Hij begon met veel enthousiasme aan zijn opleiding, maar kan zijn eerste jaar niet afmaken wegens gebrek aan geld. Help jij hem zijn school af te maken zodat hij een mooie toekomst tegemoet gaat?

Doneer op www.kinderhulp.nl/doneer

35

Jaarcijfers 2015

Het eerste jaar van de decentralisatie 688 Vrouwenhulpverlening

Totaal: 2.374 cliĂŤnten

Jeugdhulpverlening

10%

1.881

Residentieel

23% Pleegzorg

35%

60% Ambulant

3% Paramedisch

Jeugdhulptrajecten

4% Dagbehandeling

34%

2

Residentieel

35%

Zorgtrajecten vrouwenhulpverlening

Ambulant

3 31% Dagbehandeling

4

36

Herkomst cliënten Waar komen onze cliënten vandaan?

5%% 2%%

Vrouwenhulp82% Vrouwenhulpverlening verlening 2%% Vrouwenhulpverlening Jeugdhulpverlening verlening 8%% Jeugdhulp88% Jeugdhulpverlening Hart van Brabant

% %

VrouwenhulpVrouwenhulpverlening verlening

% %

JeugdhulpJeugdhulpverlening verlening

5% 6%

VrouwenhulpVrouwenhulpverlening verlening

JeugdhulpJeugdhulpverlening verlening

5% 2%

Vrouw verlen

Jeugd verle

Nederland overig

8%% 4%%

Vrouwenhulpverlening

Jeugdhulpverlening

Noord-Brabant overig

Anders

Dongen Gilze en Rijen Goirle Heusden Hilvarenbeek Loon op Zand Oisterwijk Tilburg Waalwijk

56 68 80 38 22 68 42 968 122

0 8 15 0 3 6 4 114 1

4 5 50 3 1 5 4 137 13

11 11 41 12 3 8 17 221 14

71 92 186 53 29 87 67 1.440 150

Jeugdhulp 18Jeugdhulp 18+ Vrouwenhulpverlening 18Vrouwenhulpverlening 18+ Totaal

VrouwenhulpVrouwenhulpverlening verlening

JeugdhulpJeugdhulpverlening verlening

8% 4%

Vrouw verlen

Jeugd verlen

37

Onze rapportcijfers Beoordeling van de hulpverlening door cliĂŤnten

8,7 7,6

8,2

6,6

VHV ambulant

VHV residentieel

7,4

7,5 5,8

Jeugdzorg jeugdigen

Jeugdzorg ouders

Pleegzorg pleegkinderen

Pleegzorg ouders

Pleegzorg pleegouders

VHV = vrouwenhulpverlening

518 medewerkers (354 fte) 413 (315 fte) arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd 43 (28 fte) arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd 62 (11 fte) invalkrachten en oproepkrachten

In 2015 bestond Huize de Bocht 70 jaar.

Lees de verhalen en bekijk de filmpjes op: www.kompaanendebocht.nl/over-ons/huize-de-bocht

38

MIJN NAAKTSELFIE GING DE HELE STAD ROND Het huis van Sanne is vrolijk versierd, want morgen viert ze haar zestiende verjaardag. Vandaag laat ze de presentatie zien, die ze voor haar klas hield: ‘Sexting is onuitwisbaar’. Een onderwerp waar ze zelf mee te maken kreeg toen ze pas dertien was. Vol zelfvertrouwen vertelt ze haar verhaal.

Naam, adres en telefoon­ nummer onder naaktfoto Via Snapchat en WhatsApp kwam Sanne in contact met Stijn, een leuke jongen op school. “We kletsten op een normale manier met elkaar, maar op een gegeven moment vroeg hij me een naaktfoto te sturen. Dat wilde ik niet, maar hij bleef doorvragen. In die tijd was ik best kwetsbaar en het lukte hem om me over te halen.” In de meivakantie stuurde Sanne via Snapchat een naaktselfie naar Stijn, waarop haar gezicht niet zichtbaar was.

“De maandag na de vakantie kwam ik Stijn tegen en was er niets aan de hand. Toen ik

39

OOK DEGENE DIE OM DE FOTO HEEFT GEVRAAGD EN DE MENSEN DIE DE FOTO HEBBEN DOORGESTUURD, ZIJN VERANTWOORDELIJK

verstuurd via Snapchat!” Vriendinnen durf­

in één seconde verspreid worden. Eenmaal

den het niet voor haar op te nemen. Vooral

op internet is de foto onuitwisbaar. Zo kan

de eerste maand had ze last van pesterijen.

hij je je hele leven achtervolgen. Sanne

“Toen ik na een maand mijn telefoon

wil de mening van mensen over sexting

terugkreeg, zag ik veel gemene en ranzige

veranderen. “Ze denken al gauw dat het de

appjes. Die heb ik allemaal verwijderd.

schuld is van de persoon die de foto heeft

Na de zomervakantie kwam ik in een fijnere

gemaakt. Ook degene die om de foto heeft

klas. Tot mijn schrik zat ik wel bij Stijn in

gevraagd en de mensen die de foto heb­

de klas, maar van hem heb ik geen last

ben doorgestuurd, zijn verantwoordelijk.”

meer gehad.”

Tijdens de presentatie zat haar moeder

op dinsdag op school kwam, keek iedereen

achterin de klas. Stijn zat ook in het lokaal.

en vroeg: ‘Heb jij die foto gemaakt?’

Lotgenotengroep voor verwerking

Ik kon het niet ontkennen. Stijn had mijn

Sanne heeft veel gehad aan de gesprek­

naam bij de foto gezet en ook mijn adres

ken met teamleiders en de zorgcoördina­

en telefoonnummer.”

tor op school. “Zij leerden me om te gaan

me raar aan. Iemand kwam naar me toe

“Hij durfde me niet aan te kijken en staarde de hele tijd naar buiten …”

De namen van Sanne en Stijn zijn om privacyredenen gefingeerd.

met gemene opmerkingen en pestgedrag.

Geen aangifte, wel straf

De ene keer koos ik ervoor om mensen

Razendsnel werd de foto via social media

aan te spreken, de andere keer negeerde

op verschillende scholen in de stad ver­

ik hen, afhankelijk van de situatie.” Ook

spreid. “Sommige kinderen zeiden dat de

de hulp van Kompaan en De Bocht was

foto zelfs in Amsterdam was opgedoken,

waardevol. “Elke week kwamen we met

maar dat geloof ik niet.” Nog dezelfde dag

een groep meiden bij elkaar. We hadden

stapte Sanne naar de teamleider op school

allemaal iets vergelijkbaars meegemaakt

en vertelde wat er gebeurd was. Stijn werd

en het was fijn om er samen over te pra­

er ook bijgehaald. Hij gaf meteen toe dat

ten. Ik merkte dat ik een stuk verder was

hij de foto had doorgestuurd. De team­

in de verwerking dan de andere meiden

leider belde hun ouders en die kwamen

en ik vond het prettig om hen te helpen.

naar school. “Ik mocht kiezen of ik aan­

Zo kreeg ik meer zelfvertrouwen.”

gifte zou doen, maar dat wilde ik niet. Ik was bang dat het nog erger werd. Thuis

Durf over sexting te praten

heb ik lang gepraat met mijn ouders. Voor

Het gaat goed met Sanne. Ze probeert

straf moest ik mijn telefoon een maand

om niet te focussen op wat er gebeurd is.

inleveren en ik mocht een maand niet

“Ik maak er nu een leuke tijd van en

naar buiten. Mijn ouders waren geschrok­

richt me op de toekomst. Later wil ik

ken en teleurgesteld. Ze hadden dit niet

fysiotherapeut worden, dus ik heb een

van me verwacht, maar het kan iedereen

zware opleiding voor de boeg.” Haar tip

overkomen. Stijn deed het om stoer te

voor jongeren die te maken krijgen met

zijn. Ik voelde me onder druk gezet en had

sexting: “Praat erover: met je ouders,

niet nagedacht over de gevolgen.”

familie, vrienden en op school. Je kunt het niet alleen oplossen!”

Veel gemene en ranzige appjes Na het voorval ging Sanne gewoon naar

Een foto is onuitwisbaar

school. “Alle leerlingen keken naar me en

Tijdens de presentatie in de klas vertelde

hadden een mening over me. Sommigen

Sanne dat veel jongeren er niet bij stil­

noemden me een hoer, maar ik was echt

staan dat het versturen van een sexy foto

niet de enige die ooit een naaktfoto had

veel schade kan veroorzaken. Een foto kan

HEB JIJ NET ALS SANNE TE MAKEN GEHAD MET SEXTING? Naast de lotgenotengroep waar Sanne over vertelt, kun je bij Kompaan en De Bocht ook terecht voor individuele begeleiding als je te maken hebt (gehad) met grooming, sexting of een andere vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Samen met jou bekijken we welke hulpvorm het beste bij je past.

Ook ondersteuning voor ouders en professionals We merken dat deze thema’s ook dilemma’s oproepen bij ouders en opvoeders. Daarom verzorgen we ouderavonden en trainingen voor professionals uit onderwijs, zorg en welzijn.

We helpen je graag!

Meer weten over de mogelijkheden?

Ons klantenbureau staat je graag te woord: 013 530 94 00.

41

Kunstkameraden Tirhas & Marc Mulders:

‘ HET GELOOF VERBINDT ONS’ "Kunst laat je naar het leven kijken", begint Marc. "Het vertelt iets over deze wereld." Tirhas (16) en Marc hebben samen iets te vertellen. Dat doen ze met een gebrandschilderd glas-in-loodpaneel. "Glas-in-lood heeft een religieuze betekenis. Dat is wat Tirhas en mij verbindt: geloof." Het glas-in-lood toont een bloementafereel voor Maria. "Bloemen en religie zijn sterk met elkaar verweven. En het licht dat vaak op prachtige wijze door glasschilderkunst heen schijnt, heeft natuurlijk ook een spirituele betekenis." Wanneer Tirhas in het atelier werkt, klinkt Eritrese muziek op de achtergrond. Klanken uit haar geboorteland. Tirhas: "Het is mooi om hier te zijn. Ik leer veel en vind alles leuk om te doen." In de verkenfase heeft Tirhas met veel plezier geëxperimen­ teerd. Ze leerde allerlei technieken, zoals schilderen met emailverf op floatglas en het breken, zagen, snijden en slijpen van glas. "Hoe meer ze het doet, hoe Trotse Tilburgse Kunstkameraden

meer ze durft", merkt Marc op. "Ik heb Tirhas kleurpotloden, prentenboeken

Tilburgse jongeren uit de jeugdzorg

en mandalaboeken gegeven om verder mee te experimenteren. En we hebben

maken als Kunstkameraad samen met

gekleurde cirkels, mandala’s, op schalen geschilderd. Ook heeft Tirhas een

professionele kunstenaars binnen tien

glashanger van bloem en licht voor haarzelf gemaakt. Een kostbaar kleinood,

bijeenkomsten een kunstwerk. Het

als mooie herinnering."

project is een initiatief van Stichting De Cultuurkantine en richt zich op het plezier van de deelnemers en hun gevoel van trots. Tirhas verblijft bij Kompaan en De Bocht en was een van de enthousiaste Kunstkameraden.

Meer weten? www.cultuurkantine.nl

42

M oeder

van een loverboyslachtoffer:

‘ EINDELIJK WERDEN WE GEHOORD, GELOOFD EN BEGREPEN’

43

MIJN VERHAAL BEGINT RUIM ANDERHALF JAAR GELEDEN. IK DACHT HET GOED VOOR ELKAAR TE HEBBEN. EEN MAN, DRIE SCHATTEN VAN KINDEREN, LETTERLIJK HUISJE-BOOMPJEBEESTJE. DAN UIT HET NIETS LOOPT ‘S AVONDS ONZE JONGSTE DOCHTER WEG.

wat er aan de hand is en niet in de krant lezen: een vijftienjarig meisje uit …” En ja, mijn dochter begint te schrijven en lijkt niet te kunnen stoppen. Als een bezetene kladt ze pagina na pagina vol. Ik word door haar geroepen en krijg het schrift in mijn handen gedrukt. Ik begin met lezen en herhaal telkens stukken om tot me door te laten dringen wat er eigenlijk op papier staat. Mijn god, mijn dochter ís dat

De telefoon van onze dochter staat uit. Ik

‘vijftienjarig meisje uit …’. Mijn dochter is

bel al haar vrienden en mijn man rijdt als

het slachtoffer van een loverboy.

een dolle door het dorp. Zonder resultaat.

We zijn het spoor bijster. De politie komt

Er worden moord­complotten beraamd

langs en denkt: “Vast weer zo’n opstandige

Dit moet stoppen! Mijn dochter moet

tiener met ouders die niet weten wat

veilig zijn. Dus bellen we de politie, plaat­

opvoeden is.” Het eerste stempel hebben

sen we een camera bij de voordeur, gaan

we te pakken. Tussen neus en lippen door

alle deuren op slot enzovoort. De mannen

wordt ons wel even verteld dat onze

in huis beramen moordcomplotten. Ik lijk

dochter om half vijf ‘s nachts bij een con­

in een goedkope B-film terecht te zijn

trole op een industrieterrein is gezien.

gekomen. We staan op scherp: zien dingen

Niemand heeft haar gezien of gesproken.

die er niet zijn, horen van alles, weten

Weggelopen om voor de trein te springen

niet waar we het moeten zoeken. En mijn

Gelukkig komt onze dochter bij het

Ze is teruggetrokken, ziet er slecht uit, eet

ochtendgloren weer thuis. Helaas slechts

niet en laat alles over zich heenkomen.

als een schim van wie ze was en geheel

Dan beginnen de lange nachten, ze is

verkleumd. Wat is er verdorie aan de

drugsverslaafd en de afkickverschijnselen

hand? Beetje bij beetje komen er woorden

volgen al snel. Ze is ook erg bang: bang in

uit haar mond. Ze was weggelopen om

het donker, bang om alleen te zijn, bang

voor de trein te springen, maar dat kon ze

van geluiden, bang om te slapen en bang

niet, omdat ze aan ons moest denken. Wat

van mijn man.

dochter? Die is niets meer van wat ze was.

er op dat moment door mij heengaat?

Helemaal niets. Het enige wat ik doe, is

In de onderste lade

mijn dochter vasthouden, om haar nooit

De molen gaat draaien. Politie, maat­

meer los te hoeven laten. En huilen, veel

schappelijk werk … Ze zeggen dat ze

huilen. Want wat nu?

komen helpen … In het eerste gesprek laat men al doorschemeren het allemaal

Slachtoffer van een loverboy

niet te geloven. Ze willen alleen maar dat

De volgende dag komt een wijkagente

mijn dochter aangifte doet. Wij geven aan

langs, die met mijn dochter probeert te

dat ze dat niet kan en dat wij als ouders

praten. Er komt geen woord uit haar,

wel aangifte willen doen. Er wordt ons

maar de agente geeft wel de gouden tip:

verteld dat dat niet kan. We belanden in

“Schrijf je verhaal op. We willen weten

de onderste lade. »

44

Vier maanden lang aansukkelen

mijn dochter eindelijk haar verhaal komen

Niet gek dat mijn dochter haar kleren aan

doen. We worden ontvangen in een klein

wil houden. Helaas wordt dat opnieuw ge­

Maatschappelijk werk komt met de

kamertje en voelen ons meer verdachten

zien als weigering om aan het onderzoek

oplossing: uithuisplaatsing en naar een

dan slachtoffers. Een van de eerste vragen

mee te werken.

afkickkliniek. Ja, daar vragen we niet om.

die ik krijg, is: “Mevrouw, waarom hebt u

Dus zijn we zelf maar naar de huisarts

zelf geen aangifte gedaan?” Ik ga com­

gegaan. Die neemt het verhaal van mijn

pleet over de rooie en mijn dochter kijkt

‘Mijn dochter wil niet meer praten’

dochter ook niet zo serieus. Ze kan terecht

me met open mond aan, stomverbaasd

Ondertussen gaat het erg slecht met mijn

voor een wekelijks gesprekje met de

dat er zoveel herrie uit me kan komen.

dochter. De psychologe weet niet meer

psychologe. Ondertussen ook even naar de

Maar goed, mijn dochter is zo dapper dat

wat te doen. En ik al helemaal niet. Dan

GGD voor een SOA- en zwangerschapstest.

ze zo goed mogelijk haar verhaal begint

oppert iemand in de familie om de hulp in

Al met al komt het erop neer dat we vier

te doen. Heel wat uren later mag ik naar

te schakelen van Kompaan en De Bocht.

maanden aansukkelen. Zonder resultaat

haar toe, ze is compleet gesloopt. Ik neem

Ik stuur ze een e-mail met het idee dat

sjouwen we van hot naar her. We worden

haar mee naar huis.

er wel weer geen reactie zal komen. Tot mijn verbazing word ik dezelfde avond

niet geloofd.

Acht man staan in een kamertje te wachten

nog gebeld door Tessa van Kompaan en

Er volgt nog een afspraak bij de politie,

praten. Graag, maar mijn dochter wil niet

De situatie van mijn dochter gaat van

maar dit keer foppen ze me niet en blijf

meer praten, die heeft het wel gehad.

kwaad tot erger. School lukt niet meer en

ik bij mijn dochter in de buurt. Een paar

“Geeft niets hoor”, zegt de vriendelijke

de sfeer in huis is om te snijden. Iedereen

uur later komt ze naar beneden, ze mag

stem aan de andere kant van de lijn. “Ik

loopt op zijn tenen en ik sta vaak lijnrecht

even pauze houden. Maar zien jullie dan

praat wel en dan zien we wel.” Wat een

tegenover mijn man. Onze dochter herken

niet dat ze op is? Ik neem haar mee naar

verademing: eindelijk worden we gehoord,

ik niet meer en mijn andere kinderen doe

huis, maar dat had ik niet mogen doen.

geloofd en begrepen.

ik tekort. Ik weet niet meer hoe ik mijn

Het wordt gezien als weigeren om aan het

dochter kan helpen, maar sta er nog

onderzoek mee te werken. Er komt nog

‘Die vrouw weet er wel veel van’

steeds alleen voor. Mijn god, wat voel ik

een vervolg: om zo veel mogelijk bewijs

Ik vergeet nooit meer ons eerste gesprek:

me ontzettend eenzaam.

te verzamelen worden de littekens op het

met een kop thee aan de keukentafel en

Iedereen in huis staat lijnrecht tegenover elkaar

De Bocht; of ze langs mag komen om te

lichaam van mijn dochter gefotografeerd

mijn dochter ongeïnteresseerd en opstan­

‘Ik ga compleet over de rooie’

en daarvoor zal een vrouwelijke arts

dig onderuitgezakt. Tessa begint rustig

Dan komt het zo ver dat onze dochter

aanwezig zijn. Ook wordt er een pluk haar

haar verhaal te doen en vertelt meelevend

geld van ons gaat stelen, veel geld. Dat

afgeknipt om te testen wat voor drugs

en uitleggend hoe een loverboy te werk

is de druppel. We dwingen haar om te

er zijn gebruikt. We worden gevraagd

gaat en wat het doet met meiden die

praten. Ze blijkt te worden gechanteerd

om naar de GGD te komen en worden

daar slachtoffer van zijn. Langzaamaan

en er komen gruwelijke details boven

daar naar een kamertje gebracht waar

zie ik mijn dochter rechter gaan zitten en

tafel. Diezelfde avond nog gaan we naar

maar liefst acht mensen ons staan op te

al snel hangt ze aan de lippen van Tessa.

de politie. Daar is eindelijk het kwartje

wachten. Ik zie mijn dochter schrikken. De

Zodra Tessa weg is, zegt mijn dochter: “Die

gevallen: de afdeling mensenhandel wordt

arts blijkt een man te zijn. En dan ook nog

vrouw weet er wel heel veel van.”

ingeschakeld. Na enkele afspraken, die

een die zegt: “Kleed je maar uit. Je hoeft

even vrolijk weer worden verzet, mag

je niet te schamen, ik zie dat wel vaker.”

Steun en toeverlaat Inmiddels is Tessa onze steun en toever­

‘ MIJN DOCHTER WAS SLECHTS EEN SCHIM VAN WIE ZE WAS’

laat. Als het slecht gaat, staat ze ons bij en weet ze heel duidelijk uit te leggen wat er aan de hand is. Door Tessa begrijp ik het gedrag van mijn dochter beter en kan ik veel meer van haar hebben. Ook krijgen we hulp bij de contacten met politie en

45

Diagnostiek en behandeling bij Kompaan en De Bocht

Het diagnostisch en behan-

gevonden kan worden voor

Vragen die we in de diagnostiek

De behandeling in het diagnos-

delcentrum van Kompaan

de zorgen over het persoonlijk

tegenkomen, liggen op het

tisch en behandelcentrum heeft

en De Bocht richt zich op de

functioneren van cliënten en

gebied van trauma (onder

tot doel om mensen weer te

ontwikkeling en persoonlijkheid

over de ervaren belemmeringen

andere seksueel misbruik,

activeren om eigen initiatief te

van cliënten in relatie tot hun

in het gezinssysteem dan

eergerelateerd geweld, huiselijk

nemen en te laten voelen dat

omgeving. We bedienen een

wel de samenleving. Het

geweld), persoonlijkheids-

ze ertoe doen. Kompaan en De

brede doelgroep met complexe

diagnostisch onderzoek is dus

problematiek, hechtingsproble-

Bocht geeft therapieën in het

problemen op het gebied van

een hulpmiddel om factoren die

men, interculturele problema-

verlengde van ontwikkeling en

ontwikkeling en veiligheid.

samenhangen met de klachten

tiek, ontwikkelingsproblemen

veiligheid om weer zelf de regie

te achterhalen, en meer inzicht

en opvoedproblemen. Onder-

te nemen over het leven. On-

Middels onderzoek wordt

te krijgen in eigen kracht en

liggend spelen vaak gevoelens

derliggende problematiek wordt

gekeken of er een verklaring

mogelijkheden.

van onveiligheid en instabiliteit.

aangepakt, zodat ongezonde patronen worden opgeruimd.

Hierdoor ontstaat er ruimte voor een betere omgang met anderen: in het gezin, op school en in (intieme) relaties. De zelf-

ONGEZONDE PATRONEN WORDEN DOORBROKEN EN OPGERUIMD

standigheid wordt vergroot.

school, eigenlijk bij alles wat we nodig

het rolluik dicht. Dan heb ik een slechte

niet zijn, maar ons hele gezin durft weer

hebben. Maar wat voor mij nog het fijnst

dag en jank ik heel wat af. Tot op heden

vooruit te kijken. We hebben zin in de

is, is dat Tessa mij het gevoel geeft dat ik

heb ik me gelukkig telkens onder mijn

toekomst. Zien de leuke en mooie dingen

een goede moeder ben. Dat ik niets fout

kont kunnen schoppen en ben ik stug

weer. Dat is wat Kompaan en De Bocht

heb gedaan en dat ik een mens ben met

verdergegaan. Dat was zonder Tessa nooit

ons heeft gegeven: een toekomst.

gevoelens en emoties. Dat het ook voor

gelukt, daarom is zij goud voor mij.

mij soms even te veel kan worden. Ze geeft me de moed en het vertrouwen om door te gaan.

‘Ons gezin durft weer vooruit te kijken’ Nu gaat het gelukkig alweer een stuk

Het o zo bekende raampje

beter met mijn dochter. Langzaam maar

De betrokken organisaties willen graag leren van

Met Tessa heb ik veel gesproken over het

zeker komt ze terug. Wekelijks gaat ze

slechte ervaringen. Mede door de ervaringen die

raampje. Het o zo bekende raampje. We

naar Danny van Kompaan en De Bocht

in het interview staan beschreven, zijn we met

hebben allemaal ons eigen raampje, maar

voor EMDR, een therapie voor mensen die

elkaar in gesprek gegaan om te leren en te ver-

de grootte verschilt per persoon. Ik heb

last blijven houden van een schokkende

beteren, zodat volgende situaties met kwetsbare

gemerkt dat ik een riant panorama-

ervaring, zoals seksueel geweld. Wonderlijk

mensen met grote zorgvuldigheid en in goede

uitzicht heb, alleen zo nu en dan klapt

hoe goed dat helpt. Ik weet dat we er nog

onderlinge afstemming worden opgepakt.

46

Annemiek van Puijenbroek is ambassadeur van Sterk Huis

‘ EEN MEISJE VAN VEERTIEN VERTELDE DAT ZE VOOR HET EERST IN HAAR LEVEN GELUKKIG WAS’ Betrokken ambassadeurs. Mensen die Kompaan en De Bocht een warm hart toedragen en ge­ dreven zijn om samen met ons het verschil te maken: van hen moeten wij het als organisatie hebben. Annemiek van Puijenbroek is zo iemand. Als voorzitter van de Annetje van Puijen­ broek Stichting en bestuurslid van de Vrienden van Sterk Huis, maar vooral als persoon is zij doordrongen van de urgentie van goede hulpverlening. Hulp voor jonge vrouwen, kinderen en gezinnen. “Er is niets mooier dan mensen weer een toekomst kunnen geven.”

Annemiek is vanaf het begin betrokken bij

ik mee naar De Bocht en daar merkte ik dat

de totstandkoming van Sterk Huis. “Een

het ook anders kon zijn. Maar ik voelde er

plek waar alles samenkomt”, zoals ze het

ook een warme sfeer. Precies die sfeer die

zelf noemt. Maar haar band met Kompaan

mij als kind een fijn gevoel gaf, ervoer ik

en De Bocht gaat verder terug in de tijd.

enkele jaren terug tijdens een rondleiding

“De Bocht zit een beetje in mijn genen. Dat

opnieuw. Dat was voor mij zo’n bevestiging

komt door mijn moeder. Zij zette zich met

van waar Kompaan en De Bocht voor staat.

hart en ziel in voor de jonge moeders die

Het begeleiden van moeder en kind, het

bij ons in het gezin kwamen werken in de

zorgen dat de moeder een toekomst krijgt,

huishouding. Meisjes bij wie het gevoel van

met beide voeten op de grond komt en

eigenwaarde en veiligheid in hun relatief

haar plek in de samenleving terugkrijgt. Dat

korte leven vaak al flinke deuken had op­

gebeurt nog steeds en dat is zo veel waard.”

gelopen. Want het was geen ongedwongen moederschap wat zij hadden. Een warm nest zoals ik dat als kind kende, was voor hen meestal niet weggelegd. Soms mocht

‘Je geeft, maar je krijgt ook zo veel terug’

47

‘Het gaat niet alleen om het grote geld, eigenaarschap in de directe omgeving is essentieel’

STERK HUIS “De gedachte achter Sterk Huis en de positieve insteek maken mij een ontzettend GOED GEVOEL

enthousiaste ambassadeur. Ik ben ervan

“De persoonlijke verhalen doen mij enorm

overtuigd dat het een succes wordt. Alles

veel. Enerzijds denk ik: jeetje, ik heb het

komt er samen: veiligheid, warmte, rust

allemaal maar gekregen, maar anderzijds wil

en vakkundige hulp. Toen ik als lid van de

ik meteen het verschil maken. Soms springen

Vrienden van Sterk Huis zocht naar fondsen,

de tranen mij in de ogen als ik hoor wat

heb ik dan ook bij mijn eigen stichting

iemand heeft meegemaakt en ik ben er ook

aangeklopt. Voor de Annetje van Puijenbroek

weleens een dag kapot van geweest. Maar

Stichting is het bevorderen van sociale

het is belangrijk dat je het ziet, want de hulp

cohesie een van de belangrijkste doelen en

moet er wel zijn. De hele organisatie doet

dat is ook wat Sterk Huis ambieert. Bij het

zo’n appèl op je. Je geeft, maar je krijgt ook

‘verkopen’ van dit verhaal gaat het ook om

zo veel terug: als je een meisje van veertien

die boodschap, want niemand subsidieert

jaar hoort zeggen dat ze voor het eerst in

nog stenen of gebouwen. Fondsen en bedrij­

haar leven echt gelukkig is. Toen De Bocht

ven staan ervoor open om te investeren in

Met het ondersteunen van individuen

vorig jaar zeventig jaar bestond, ontmoette

ontwikkeling. Zij willen met hun steun een

en kleinere organisaties, projecten en

ik een paar vrouwen die zelf geboren waren

statement maken. Het bedrijfsleven kan veel

initiatieven creëert de Annetje van

in De Bocht. Zij droegen een heel positieve

meer doen, daar geloof ik echt in. Je mag

Puijenbroek Stichting meer betrokkenheid

boodschap uit over de goede start die zij in

best iets verwachten van bedrijven die maat­

en samenhang onder de inwoners van

De Bocht hebben gehad en lieten mij foto’s

schappelijk verantwoord ondernemen hoog

de gemeenten Goirle en Hilvarenbeek.

zien van vroeger. Het is natuurlijk lang niet

in het vaandel hebben. Maar ik vind ook

De stichting geeft dit uitgangspunt vorm

altijd makkelijk, maar ik proef uit al mijn

dat organisaties die steun zoeken, zich sterk

door zich in te zetten voor mens,

gesprekken met bewoners dat mensen zich

moeten positioneren en een plek moeten

natuur en cultuur.

hier goed voelen. Ik weet dat daar ontzet­

durven innemen. Vooral voor het verkrijgen

tend hard voor gewerkt wordt en dat raakt

van lokaal commitment is dat belangrijk.

Meer weten? Kijk op

mij diep.”

Het gaat niet alleen om het grote geld, juist

www.stichtingannetje.nl

Annetje van Puijenbroek Stichting

eigenaarschap in de directe omgeving is essentieel om steun te krijgen.”

‘Je mag best iets verwachten van bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel hebben’

WORD OOK AMBASSADEUR! Wilt u net als Annemiek een steentje bijdragen aan een warm en veilig huis?

Neem dan contact met ons op via sterkhuis@kompaanendebocht.nl of 013 751 12 13.

48

Sterke inspiratie

Volg je hart want dat klopt

49

‘ STANDAARDPROBLEMEN BESTAAN NIET, DUS STANDAARD­OPLOSSINGEN OOK NIET’ Beleidsmedewerker Erik en cliënt Yolanda over de transitie van de jeugdzorg >>

50

‘ BUDGETTEN ZIJN FLINK GEKORT EN DAT DOET PIJN’ Hoe zou jij de hulpverlening inrichten, Yolanda?

Yolanda: “Het lijkt mij goed als een cliënt een, maximaal twee hulpverleners als aanspreekpunt heeft. Daar moet je met al je vragen terechtkunnen en een oplossing kunnen verwachten.”

Erik: “Dat is nu precies hoe we het aan het inrichten zijn. Je klopt met je vraag aan bij een professional van de toegang en in overleg met jou wordt vastgesteld welke oplossing het beste past. Eén zorg­ aanbieder wordt dan de ‘hoofdaannemer’, jouw vaste aanspreekpunt.”

Yolanda: “Gelukkig is dat precies hoe het bij mij is gegaan.”

Is het een positieve verandering dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg?

Yolanda (47) kickte af van een cocaïneverslaving, maar raakte in die periode samen met haar dochtertje in de knel. Erik (48) is als beleidsmedewerker vanuit de gemeente Tilburg betrokken bij het inrichten van de jeugdhulp.

Een taak die tot eind 2014 bij de landelijke overheid, zorgkantoren, zorg­ verzekeraars, provincies en gemeenten lag. Tijdens een uitgebreid ontbijt praten Yolanda en Erik over de successen en valkuilen van de transitie van de jeugdzorg.

Erik: “In mijn functie als beleidsmede­ werker Contractering Jeugdhulp kan ik rechtstreeks met de aanbieders van jeugdzorg in onderhandeling en direct het verschil maken. Zo zit ik ook bij Kompaan en De Bocht aan tafel om te zien: wat gaat er goed, wat gaat er niet goed en hoe kunnen we dit samen verbeteren?

Erik, hoe zou jij nu eigenlijk aan Yolanda uitleggen wat de transitie van de jeugdzorg inhoudt?

zorg altijd op 'losse' problemen ingezet.

Erik: “Tot 2015 was de jeugdzorg gesplitst

meerdere gebieden liggen, zoals wonen,

in meerdere sectoren en was voor elke

financiën, gezondheid, school of werk.

sector een andere instantie verant­

Nu de jeugdzorg vanaf 2015 integraal

woordelijk. Zo viel de jeugd-GGZ onder

bij gemeenten ligt, kunnen we met

verzekeraars, de zorg voor jeugdigen met

gezinnen met een brede blik naar de

een beperking onder zorgkantoren,

problemen kijken en komen tot integrale

jeugd- en opvoedhulp lag bij de provin­

oplossingen. Ook kunnen we kijken

Door de transitie van onder andere de jeugdzorg is er afgelopen jaar veel veranderd binnen Kompaan en De Bocht. Deels ten goede, maar de transitie heeft tegelijkertijd een flink aantal mensen hun baan gekost.

Spreken we dan alsnog over een positieve verandering?

cies. Elke sector had zijn eigen regeltjes.

hoe we problemen kunnen voorkomen.

Erik: “De budgetten voor de jeugdzorg,

Hierdoor raakten ouders en jeugdigen de

Het kind staat centraal en verdient

die gemeenten van het Rijk krijgen, zijn

weg kwijt in jeugdzorgland en werd de

maatwerk.”

met bijna een vijfde gekort en dat doet

Die korte lijnen werken goed.”

De problemen van jeugdigen en gezinnen zijn echter vaak complex en kunnen op

51

pijn. Ik ben blij dat Kompaan en De Bocht de beweging die we maken, wel onderschrijft.”

‘ WE ZIJN GOED OP WEG, MAAR MOETEN NOG BELANGRIJKE STAPPEN MAKEN’

Yolanda, hoe is de hulpverlening in jouw situatie op gang gekomen?

Yolanda: “Ik was verslaafd aan cocaïne, maar ben gestopt toen ik zwanger bleek te zijn. Mijn dochtertje was nog geen drie maanden oud toen we van de ene op de andere dag op straat kwamen te staan.

Ik kwam via het consultatiebureau terecht bij Kompaan en De Bocht, waar uitgebreid

Erik: “Precies zoals wij graag zien hoe

die gedachte past. Kompaan en De Bocht

naar mijn verhaal werd geluisterd. Nadat

het gaat. Zoeken naar de meest logische

maakt de hulp compacter. Dat is iets wat

mijn situatie in kaart was gebracht,

en passende behandeling, niet ‘honderd

wij stimuleren: meer naar de cliënt toe

kwamen we tot de conclusie dat het goed

uurtjes hulp voor dit’ en ‘veertig voor dat’,

en minder verblijf.”

was als mijn dochtertje en ik opgevangen

maar werken aan een resultaat.”

Yolanda: “Mijn dochter had veel moeite met naar school gaan en in slaap komen,

zouden worden. In eerste instantie in de

dus daar heb ik nu ambulante hulp voor

om te kijken of ik wel echt clean was. Als

Wat is de grootste kritieke succesfactor voor de transitie van de jeugdzorg?

ik met een cocaïneprobleem in De Bocht

Erik: “De grootste kritieke succesfactor is

ik daarvoor rechtstreeks bij mijn begeleider

terechtkwam, zou dat een te grote invloed

dat de kinderen gezond en veilig kunnen

Koleta terechtkan. Ik hoef niet, zoals

hebben op de andere vrouwen die daar

opgroeien en hun talenten maximaal

vroeger, eerst overal toestemming voor

verbleven. Ze pakten dus eerst mijn

ontwikkelen. De bedoeling is dat zowel

te vragen.”

drugsverslaving aan en gingen daarna op

jeugdigen als volwassenen zo lang moge­

zoek naar huisvesting.”

lijk mee kunnen doen in de samenleving

crisisopvang, waar ik urinetesten kreeg

van Kompaan en De Bocht. Het is fijn dat

en dat wie het nodig heeft, passende

Hoe helpt Koleta jouw dochtertje en jou?

ondersteuning krijgt.”

Yolanda: “Ze komt regelmatig gezellig een bakje koffie doen en bespreekt dan

Heb jij ook situaties meegemaakt waarin het niet goed ging, Yolanda?

met mij waar ik tegenaan loop. Mijn

Yolanda: “Toen ik met mijn dochter in de

aan dat het kan helpen om haar voor het

crisisopvang zat, kwam er een gezin

slapen voor te lezen. Er wordt direct bij

binnen dat gesplitst moest worden. Er

mij thuis naar een oplossing gezocht.”

dochter had veel nachtmerries. Koleta gaf

waren nog maar drie bedden hier in Tilburg, de rest van het gezin moest naar

Heb jij nog een tip voor Erik?

Breda. Ik krijg er nu weer kippenvel van.

Yolanda: “Volgens mij zijn ze al goed op

Een gezin dat al was getraumatiseerd,

weg. Het belangrijkste is dat mensen niet

werd uit elkaar getrokken. Goed om te

met een hele rits hulpverleners te maken

horen dat daar waarschijnlijk verandering

krijgen, maar op één plek terechtkunnen.”

in komt.”

Erik: “Ik durf ook wel te stellen dat we goed op weg zijn. Natuurlijk is er nog

Kompaan en De Bocht bouwt een Sterk Huis. Volgens bestuurder Lian Smits het ultieme resultaat van de decentralisatie. Ben jij het daarmee eens, Erik?

Erik: “Ik denk dat Sterk Huis inderdaad bij

genoeg werk aan de winkel, dus we blijven samen met de jeugdzorgaanbieders belangrijke stappen maken.”

52

Superhelden

Is het een vogel, is het een vliegtuig?

Nee, het is Supermam!

Mama de held Mama is mijn held, ze is heel aardig en ook lief. Ze zorgt goed voor ons. Maar mijn kleine broertje is ook heel lief. Hij is pas elf maanden en eigenlijk is hij dus een kleine held.

Mijn broertje klapt in zijn handjes en danst, dat vind ik heel grappig en daar moet ik dan om lachen. Samen gaan we ook vaak zingen. “Klap eens in je handjes, blij, blij, blij …” Hij kan niet alle woorden zeggen, maar hij danst wel mee.

Als ik later groot ben, wil ik ook wel mama worden.

Het liefste drie kinderen: twee jongetjes en één meisje.

Ik zal een lieve mama zijn en dan ben ik ook een held.

Mijn naam is Quishaynny en ik ben zeven jaar. Mijn lievelingseten is bruine bonen en mijn lievelingsdier is een paard. Later wil ik graag zuster worden in een ziekenhuis. Als ik niet naar school moet, vind ik het leuk om te spelen en televisie te kijken. Mijn held is mama, maar ook mijn juffrouw, omdat ze heel lief is voor mij.

Een bonte verzameling verhalen van de meest geweldige superhelden.

53

Nina en de hond Kyteck is een lieve hond en hij kan ook heel goed luisteren. Hij woont bij Nina, zij is een lief baasje, omdat ze ervan houdt om voor dieren te zorgen. Altijd als Kyteck iets goeds doet, krijgt hij een lekker brokje van haar.

Kyteck ziet eruit als een gewone hond. Het is een bordercollie: hij heeft zwarte haren en alleen zijn nekje en pootjes zijn wit.

Maar … Kyteck is helemaal geen gewone hond, hij is een superhond!

Het is heel moeilijk om geheim te houden dat Kyteck een superhond is. De overburen van Nina en Kyteck denken dan ook dat er iets is met Kyteck. Ze letten heel goed op en zien gekke dingen. Zo zien ze dat Kyteck een cape draagt en dat hij heel hoog kan springen. De buren willen zijn krachten afpakken en dus maken ze een plan om Kyteck te ontvoeren. ’s Nachts breken ze in bij Nina. Ze weten dat Kyteck het huis bewaakt, dus ze lopen erg rustig. Maar dan komt Kyteck er toch aan. Hij wil blaffen maar dan … poef! De buren schieten een slaapschot op de hond af en Kyteck valt meteen in slaap. Ze pakken de hond op en lopen snel weg. Kyteck wordt wakker in een schuur. Hij begint te blaffen. De buren willen net zijn krachten afpakken, maar dan komt Nina binnen! Ze schopt de deur in, maakt Kyteck los en samen gaan ze gauw weg. Nina en Kyteck zijn heel blij en gaan weer leuke dingen doen.

Nina 9 jaar

Mijn naam is Nina en ik ben negen jaar. Ik houd van zingen. Als ik later groot ben, wil ik graag beroemd worden, omdat dat heel leuk is en je ook best veel geld krijgt. Mijn held is mijn hond: Kyteck. Hij is overleden. Kyteck hielp mij altijd, hij ving alle muizen

woont sinds drie maanden in een jeugdzorginstelling in Goirle

in huis en hij maakte me soms ook vrolijk.

6

54

Stop met pesten!

Surienne is aan het koken voor haar kinderen. Ze heeft drie dochters en een zoontje. Ze maakt rode bonen omdat de kinderen dat erg lekker vinden. Surienne is een goede moeder omdat ze altijd bezorgd is.

Maar ze is meer dan een moeder … Ze helpt niet alleen haar eigen kinderen, maar ook andere men­ sen! Surienne helpt bijvoorbeeld als iemand wordt gepest of als iemand ongelukkig is. Ze kan goed praten met mensen en op die manier helpt ze.

Vandaag is het zoontje van Surienne een uurtje gaan slapen en als hij wakker wordt, begint hij keihard te huilen. Het zoontje huilt eigenlijk nooit, behalve als er iemand is die een probleem heeft. Dat is het teken dat Surienne ergens moet gaan helpen.

Ze trekt haar heldenpak aan voordat ze gaat. Het is een mooi wit pak met een rood hartje erop.

Ze vliegt naar een berg, daar hoort ze een jongen schreeuwen: “Waarom doen jullie zo tegen mij?”

Hij wordt gepest door een paar andere jongens.

Surienne kijkt en luistert even en gaat dan aan de slag met het oplossen van het probleem. Ze zegt tegen de jongen die wordt gepest: “Je moet je niks van die pestkoppen aantrekken. Jouw leven is echt wel leuk en jij bent goed.” Tegen de pestkoppen zegt ze: “Jullie moeten niet zo doen. Denk even na over wat je doet, want hij voelt zich nu heel rot.”

Even is iedereen verbaasd over Surienne en wat zij zegt, maar uiteindelijk praten ze met elkaar en komt er een oplossing. “Oké, we stoppen met pesten”, zeggen de pestkoppen. De jongen die gepest werd, is blij. Hij gaat weer gelukkig naar huis.

Ik ben Daysha en ik ben veertien jaar. Mijn hobby’s zijn televisiekijken, op mijn telefoon bezig zijn en dansen. Later wil ik graag stewardess worden omdat ik dan veel kan reizen. Mijn held is mijn moeder: ze is lief, maar kan ook streng zijn en dat is belangrijk. Ook zorgt ze goed voor mij en mijn zusjes en broertje.

Dayshamira 14 jaar woont sinds een jaar in een jeugdzorginstelling in Goirle 48

Nel en Dyantelly Nel werkt bij Kompaan en De Bocht. Ze helpt daar mensen, dat

Maar dan komt de politie naar hen toe! De politie zegt dat

doet ze op het kantoor. Vandaag is het avond en Nel is aan het

Dyantelly iets heeft gestolen in Brussel en ze moet mee naar

praten met Dyantelly. Ze vraagt hoe het met haar gaat. Dyantelly

de gevangenis. Nel wordt dan heel, heel, heel erg kwaad, want

praat graag met Nel, heel graag. Omdat Dyantelly Nel zo lief

Dyantelly had helemaal niks gestolen! De politie zegt dan dat ze

vindt, vraagt ze of ze samen iets leuks kunnen gaan doen.

Dyantelly weer laten gaan, omdat ze in de kerk zijn geweest en hebben gebeden. Daar zijn Nel en Dyantelly allebei blij mee en ze

“Zullen we samen gaan shoppen, Nel?” vraagt Dyantelly. En Nel

gaan samen weer terug naar Kompaan en De Bocht.

zegt: “Oké, dat is leuk!” De volgende dag gaan ze gezellig samen naar België, naar de mooie stad Brussel. Even bezoeken Nel en

Mijn naam is Dyantelly en ik ben twaalf jaar. Mijn grootste

Dyantelly een kerk en daarna gaan ze lekker shoppen.

hobby is dansen. Ik zit ook in een hiphopdansgroep. Mijn held is Nel, zij werkt op de groep Flora van Kompaan en De Bocht. Zij is

Als ze in de stad zijn, raakt Dyantelly Nel kwijt! Dat maakt haar wel

ontzettend aardig voor mij, ze helpt heel goed en ze praat veel

een beetje bang. Maar gelukkig is Nel slim en laat ze de foto van

met mij. Later wil ik ook wel worden zoals Nel. Ik hoop dat ik dan

Dyantelly zien aan de mensen die in Brussel wonen. Nel vindt Dyan­

ook mensen kan helpen.

telly gelukkig weer terug en ze geven elkaar een hele dikke knuffel.

56

Assassin Ezio In het jaartal 1670 is er een grote oorlog. De Engelse en de Amerikaanse generaals hebben ruzie. In een klein dorpje genaamd Myrdanie woont Ezio. Hij is een gewone staatsburger, maar hij heeft als bijnaam ‘de Assassin’.

Ezio gaat naar het Ridderplein om te kijken wat er aan de hand is. En zoals de laatste tijd vaak gebeurde: er hangt een gevangene aan de galg. Maar deze keer is het zijn beste vriend Daan die wordt opgehangen. Ezio laat dat niet gebeuren. Hij pakt zijn speciale Assassin-kleding en zijn wapens. Zo hard als hij kan, rent hij naar het plein. Ezio slaat met zijn zwaard de ridder neer, die Daan op wil hangen en samen met Daan gaat hij wonen in de bergen.

Een jaar later. Ezio is naar Almeria gereisd. Zijn beste vriend Daan en hij zitten daar in het leger van de Assassins. Zij zijn trouw aan Koning Joris. Het gaat allemaal heel goed en het is rustig. Maar! Er komt een leger aan. Het is het leger van koning Robbert en dit leger heet Rofness. Koning Robbert loopt voorop.

Koning Joris roept: “Iedereen naar de muren!” En tegen iedereen die op de torens staat, roept hij: “Schiet met pijl en boog!” Het is een spannend gevecht. Ze vallen aan met het zwaard en het gaat goed.

Het leger van Koning Joris en Ezio wint.

Het is middernacht en de soldaten van Rofness komen zachtjes aanlopen, met veel meer mannen dan koning Joris heeft. De soldaten van Rofness vallen aan. Mensen schreeuwen van de pijn, mensen worden beroofd en de stad staat in brand. Iedereen rent weg. Het is een grote nederlaag voor koning Joris.

Almeria is gevallen en Ezio de Assasin woont nu in Jevana, samen met zijn vriend Daan. Koning Joris is gevangengenomen en Ezio en Daan bedenken een plan voor wraak voor Almeria en de koning.

Romano 11 jaar woont sinds zeven maanden in een jeugdzorginstelling in Goirle 40

Ik ben Romano en ik ben elf jaar. Ik houd van grappen uithalen met mijn vrienden en van gamen. Als ik later groot ben, word ik een professional gamer. Ik ben al goed en veel mensen kennen mij al, dus dat is het makkelijkste en je verdient er geld mee. Mijn beste vriend Daan is mijn held, dankzij hem sta ik in de Top 10 van beste gamers van Minecraft in Europa.

57

Superhelden verhalenbundel Helden. Dat is het thema waarmee Het Vergeten Kind langs dertien opvanglocaties ging, waaronder Kompaan en De Bocht.

De kinderen mochten zelf kiezen wie hun superheld is. Daarna bedachten ze een verhaal rondom hun superheld en maakten ze er een prachtige tekening bij.

Kinderen die vooral ‘gewoon’ willen zijn De verhalen en de tekeningen zijn gemaakt door ‘gewone’ kinderen, zoals jouw kinderen, je nichtje of je buurjongen. Gewone kinderen die door een ongewone situatie niet thuis opgroeien. Kinderen die vooral ‘gewoon’ willen zijn, maar eenmaal in de opvang ervaren dat hun leventje anders verloopt dan dat van hun klasgenootjes.

Een leven dat enorm begrensd is en waarin niets vanzelfsprekend is. Een leven waar zij vaak niet dezelfde aandacht, begeleiding en ontwikkelingskansen krijgen als kinderen die wel ‘aan de goede kant van het geluk’ geboren zijn. In Nederland zijn er ruim 38.000 kinderen die niet thuis opgroeien.

Het Vergeten Kind maakt kinderen ‘zichtbaar’ Stichting Het Vergeten Kind zet zich breed in om het leven van deze kinderen (met soms heftige, onzichtbare littekens) te verbeteren.

Door het leefklimaat kindvriendelijk te maken. Door met een gevarieerde, leuke en leerzame activatietour langs de opvang te gaan. Door voor kinderplezier buiten de opvang te zorgen. En door deze kinderen ‘zichtbaar’ te maken bij het Nederlandse publiek en samen te werken met belangrijke stakeholders in de jeugdzorg om hun situatie duurzaam te verbeteren.

Meer weten? Kijk op www.hetvergetenkind.nl.

58

Slapende honden?

Wakker maken!

De residentiële behandelgroepen van Kompaan en De Bocht zijn gecertificeerd als Slapende hondenbehandelafdelingen. Daarmee zijn het de eerste gespecialiseerde resi­ dentiële trauma-focused behandel­ afdelingen voor kinderen ter wereld.

Trauma in de vroege kinderjaren is vaak een belangrijke oorzaak van ernstige

‘ ALLES WAT IK VROEGER HEB MEEGEMAAKT, KWAM DUBBEL ZO HARD TERUG’

gedragsproblemen, opvoedproblemen, kindermishandeling, tienermoederschap

Jongeren als Peter hebben nare

gestructureerde manier wakker te maken,

en huiselijk geweld. Mensen vallen terug

­herinneringen aan hun vroege jeugd.

ontwikkelde Arianne Struik de Slapende

in oude patronen of dragen de problemen

Die herinneringen stoppen ze weg, zodat

honden-methode, een behandelmethode

over op een nieuwe generatie. Veel

ze verder kunnen met hun leven. Waarom

voor vroegkinderlijk chronisch getraumati­

hulpverleners pakken de symptomen aan

zou je als hulpverlener die ‘slapende

seerde kinderen. Arianne: “Het lijf van een

in plaats van de onderliggende oorzaak.

honden’ wakker maken? Je wilt toch niet

getraumatiseerd kind zit vol nare herinne­

Kompaan en De Bocht doorbreekt die

dat iemand nog meer problemen krijgt?

ringen die nog niet opgeruimd zijn. Ver­

cirkel met een unieke en innovatieve

Slapende honden wakker maken is wel

gelijk het met een marathon lopen, terwijl

manier van traumabehandeling: ‘Slapende

nodig, volgens ontwikkelingspsycholoog

je een splinter in je voet hebt. Hoe verder

honden? Wakker maken!’

Arianne Struik: “Onverwerkte trauma’s

je rent, hoe pijnlijker de splinter wordt.

kunnen de ontwikkeling van kinderen

Je moet die splinter er eerst uithalen.

Onverwerkte trauma's uit de weg ruimen

belemmeren, soms zelfs op alle gebieden.

Na de stabilisatie kan worden gestart met

Als ze niet de kans krijgen om die trauma’s

traumaverwerking, bijvoorbeeld EMDR.”

Als kind werd Peter door zijn vader

te verwerken, omdat we geen slapende

mishandeld en zijn ouders zijn gescheiden.

honden wakker willen maken, kan het

Te agressief voor behandeling

”Ik maakte veel ruzie met mijn zus en

zijn dat deze getraumatiseerde kinderen

Arianne signaleerde tijdens haar

stopte alles weg. Ik had concentratie­

jarenlang onnodig met ernstige klachten

onderzoek een kloof tussen de GGZ en

problemen en op school ging het daardoor

blijven rondlopen. Ze krijgen niet de

de jeugdhulpverlening: “Kinderen met

ook niet goed. Er was elke dag ruzie thuis.

behandeling waar ze recht op hebben.

ernstige gedragsproblemen zijn te

Mijn zus trok het niet meer. Ik ook niet,

Door hun moeilijke gedrag kunnen

moeilijk in de jeugdhulpverlening en

maar je zag het niet aan me.”

plaatsingen in een pleeggezin mislukken

worden aangemeld voor behandeling bij

Peter probeerde door te gaan met zijn

of worden kinderen langdurig in een leef­

de GGZ, maar krijgen dan te horen dat ze

dagelijkse bezigheden. Hij ging stage

groep geplaatst, omdat ze ‘niet geschikt

te agressief zijn voor behandeling of

lopen bij stadstoezicht. “In uniform was ik

zijn’ voor een gezinssituatie of ‘niet in

eerst moet stoppen met blowen of

een andere Peter. Toen een paar jongens

staat zijn zich te hechten’. Daarom is het

dat ouders eerst moeten afkicken.

voor overlast zorgden, sprak ik hen aan op

nodig slapende honden wakker te maken.”

De Slapende honden-methode slaat een brug tussen de GGZ en jeugdhulpverle­

hun gedrag en de situatie escaleerde. Toen ik naar huis fietste, wachtten de jongens

Ouders en andere mensen die dicht bij

ning. Kompaan en De Bocht heeft haar

me op en kreeg ik klappen. Alles begon

het kind staan, worden betrokken bij

nek uitgestoken en is zelf gaan zorgen

van voren af aan: wat ik vroeger heb mee­

de traumaverwerking van het kind. Om

voor behandeling, om deze groep kinderen

gemaakt, kwam dubbel zo hard terug.”

de slapende honden op een veilige en

toch te kunnen helpen.”

59

Vipbehandeling voor alle kinderen

tatie afgerond en zijn drie residentiële

“Alle kinderen verdienen een vip­

honden-behandelafdeling”, zegt Arianne

behandeling”, vindt Lian Smits, bestuurder

trots. “Dat is bij mijn weten de eerste

van Kompaan en De Bocht. “Als kinderen

gespecialiseerde, residentiële trauma-

heftige gebeurtenissen hebben mee­

focused behandelafdeling voor kinderen

gemaakt, zoals mishandeling of

ter wereld.” Ook pleegzorg gaat de komen­

verschrikkelijke ruzies tussen hun ouders,

de drie jaar de methodiek in de gehele af­

heeft dat een enorme invloed op de

deling invoeren. Hiermee wil de organisatie

manier waarop ze in het leven staan

de uitval in pleeggezinnen verminderen.

en op hun zelfbeeld. Wij zijn mede­

Ook het gestructureerd aanbieden van

verantwoordelijk voor het verdriet van

traumabehandeling aan alle kinderen in

deze kinderen. Vaak groeien ze op in

pleeggezinnen is uniek in de wereld.

afdelingen gecertificeerd als Slapende

complexe gezinssituaties en hebben ze te maken met problemen die generaties lang

Peter hoorde over de nieuwe behandel­

spelen. Soms waren hun grootouders en

wijze: “Iets met slapende honden …

ouders al cliënt bij ons. Wij willen de cirkels

Ze keken vooral naar de achterliggende

van geweld en onveiligheid doorbreken,

redenen van mijn problemen. Ik heb veel

zodat de kinderen van onze huidige

gesprekken gehad en dat heeft geholpen.

cliënten straks niet meer bij ons komen.

Al vond ik het wel confronterend. Er

Om dat te bereiken, moeten we de achter­

werden vragen gesteld over zaken waar

liggende oorzaken van gedrag begrijpen.”

ik van tevoren niet over had nagedacht, zoals hoe het met mijn zelfbeeld zit. Door

Lian is zich ervan bewust dat de Slapende

de behandeling is er een last van mijn

honden-methode een intensieve manier

schouders gevallen. Ik denk niet meer aan

van werken is, voor alle betrokkenen.

de dingen die ik heb meegemaakt, maar

“Moeilijke situaties worden niet gemeden,

heb ze een plek gegeven. Vroeger wilde ik

maar juist opgezocht. We kiezen hier vol

die slapende honden niet wakker maken,

overtuiging voor, omdat we willen voor­

er niet over praten. Met hulp van Kompaan

komen dat kinderen uit de hulpverlening

en De Bocht heb ik dat toch gedaan en het

knallen. Alleen met de behandeling van

heeft voor veel opluchting gezorgd.”

vroegkinderlijke trauma’s kunnen we onveilige en ongezonde patronen in gezinnen doorbreken. Zo creëren we echt betere kansen op ontwikkeling en veilig­ heid voor kinderen.”

‘ Het lijf van een getraumatiseerd kind zit vol nare herinneringen die nog niet zijn opgeruimd.’

Arianne Struik, ontwikkelingspsycholoog

Gecertificeerde trauma-afdeling De Slapende honden-methode levert indrukwekkende resultaten op. Inmiddels zijn de medewerkers van de residentiële behandelgroepen opgeleid om door een ‘traumabril’ naar cliënten te kijken en voor elk kind een trauma-focused behandeling vorm te geven. “In januari 2016 heeft Kompaan en De Bocht de implemen­

Om privacyredenen is de naam van Peter gefingeerd.

Stichting La Vecina

Onderwijs en een betere toekomst voor kinderen in een Colombiaanse sloppenwijk “Daar ligt hij, in het donker, een straatjochie van hooguit zes jaar.

Onder een standbeeld op een druk plein in het centrum van de toeristische Colombiaanse stad Cartagena.

Af en toe schijnen koplampen van voorbijrazende auto’s op zijn gezicht.

Niemand die stopt of iets doet.”

Dat beeld maakte een diepe indruk op Nathalie Rietman toen zij Cartagena voor het eerst bezocht. “Ik studeerde toen tropische landbouw, maar op dat moment besloot ik dat het harder nodig was om deze kinderen te helpen.”

Daarom heeft Nathalie in 2005 de Nederlandse stichting La Vecina opgericht.

Extra aandacht op en na school La Vecina biedt basisonderwijs in kleine klassen, aandacht voor kinderen die het moeilijk hebben, opvoedondersteuning aan de ouders, voorschoolse opvang en sociale projecten in een sloppenwijk in de Colombiaanse stad Cartagena.

Met die extra aandacht op en na school krijgen de kinderen een kans op een betere toekomst.

Sinds 2007 is La Vecina (Spaans voor de buurvrouw) een gewaardeerde aanwezigheid en steun in de wijk.

Een wijk waar die aandacht hard nodig is.

In 2015 kozen veel medewerkers van Kompaan en De Bocht ervoor om met kerst te doneren aan La Vecina.

Lees op www.lavecina.nl meer over de stichting en de mogelijkheden om donateur, sponsor of vrijwilliger te worden.

61

Gedicht

Stille woorden, stille tranen Even stil mijn woorden Gedachten dwalen rond Plaatsing nog heel moeilijk Door diepgeslagen wond Rust blijft heel verwarrend Slaat met grote trom Als ik hem vast wil houden Draait hij steeds weer om Sporen achterlatend Met het zout van een traan Die dan heel zachtjes Over tere wangen gaan

Dit gedicht is geschreven door Ramona.

Ze verbleef in de Vrouwenopvang van Kompaan en De Bocht.

Het lukte haar toen niet om over haar gevoelens te praten, maar ze kon zich wel goed uiten in haar gedichten.

62

Steeds Sterker

Chantal was slachtoffer van huiselijk geweld, maar voelt zich nu enorm sterk

‘ Ik zal nooit meer een klap accepteren’ Jarenlang zat ze in een gewelddadige relatie. Maar met de veilige en warme 24-uurshulpverlening van Kompaan en De Bocht kiest Chantal weer voor zichzelf. “Ik voel me sterk en zal nooit meer een klap accepteren.”

niet goed voor me was. Ik cijferde mezelf helemaal weg. Maar ik hield nog steeds van hem en wilde mijn kinderen beschermen.

Als ik bij hem bleef, kon ik tenminste zien wat er gebeurde. Dan hoefden ze niet - zonder mijn toezicht - een weekend bij hem te logeren. Misschien naïef, maar ik geloofde echt dat dat het beste

Van sprookjeshuwelijk naar horrorhuwelijk

was.” Totdat de school van de kinderen Chantal wees op de cursus

Chantal droomde van een sprookjeshuwelijk, maar was jarenlang

‘Ruzie Thuis’ van Kompaan en De Bocht. Een cursus voor kinderen

getrouwd met een egoïst. “Mijn ex trok altijd zijn eigen plan, we

die getuige zijn geweest van huiselijk geweld. “Mijn kinderen

zagen elkaar nauwelijks. Toen we kinderen kregen, vond ik dat

konden daar hun verhaal doen. Inzien wat het geweld met hen

steeds moeilijker. Het deed pijn dat hij onze kinderen geen aan­

deed, had veel impact op me. Ik realiseerde me dat er iets moest

dacht gaf. Hij had moeite met opvoedingszaken. Als onze oudste

veranderen en voelde me gesterkt in mijn beslissing. Zo wilde ik

bijvoorbeeld niet in bad wilde, kon hij daar niet mee omgaan. Dan

niet verder.”

werd hij woest en begon hij enorm te schelden. De uitbarstingen werden nog heftiger toen hij zijn baan kwijtraakte en opeens veel

Veilig thuis met het Aware-systeem

meer thuis was. Alles moest precies verlopen zoals hij dat wilde.

Na intensieve relatietherapie wilde Chantal scheiden. Haar ex

Als hij de grip verloor, was hij gewelddadig naar ons allemaal.”

kon het niet verkroppen, deed een zelfmoordpoging en werd opgenomen in een psychiatrische instelling. Af en toe mocht hij

Wegcijferen in een gewelddadige relatie

daar weg. Chantal: “Wij moesten onderduiken, want hij was woest

Toch bleef Chantal bij hem. “In mijn hart wist ik dat deze relatie

op mij en wilde me iets aandoen. Ik was bang en mijn leven niet

63

meer zeker. Weggaan van huis vond ik vreselijk voor mijn kinde­ ren. Ze konden niet meer naar hun eigen school, spelen met hun vriendjes.” Daarom besloot Chantal samen met Steunpunt Huise­

‘ INZIEN WAT HET GEWELD MET MIJN KINDEREN DEED, HAD VEEL IMPACT’

lijk Geweld (inmiddels onderdeel van Veilig Thuis) en Kompaan en De Bocht terug naar huis te gaan met een Aware-systeem. “Met één druk op de knop kon ik de politie alarmeren bij dreiging van geweld. Hierdoor voelde ik me veilig genoeg om ervoor te gaan.”

De spiraal van geweld werd doorbroken Haar ex kreeg een straat- en contactverbod. Chantal kreeg am­ bulante begeleiding van Kompaan en De Bocht. Kompaan en De Bocht biedt deskundige behandeling in relatie tot veiligheids- en ontwikkelingsvraagstukken, gericht op herstel, eigenwaarde en zelfstandigheid. “Ik wilde nooit meer in een gewelddadige relatie terechtkomen. Tijdens de cursus ‘Met alle geweld een relatie’ leerde ik hoe de spiraal van geweld werkt en wat mijn eigen rol daarin was. Ik hield het geweld in stand zolang ik bij hem bleef.

Dankzij deze inzichten kon ik doen wat het beste was voor mijn kinderen en voor mezelf.” »

64

‘ MIJN BEGELEIDSTER HEEFT ME OVERAL DOORHEEN GESLEEPT’ Verhalen delen in lotgenotengroep

Er zijn altijd mensen die je helpen

“Mijn begeleidster heeft me letterlijk overal doorheen gesleept.

Chantal versterkt ook de cliëntenraad van Kompaan en De Bocht.

Als ik het even niet zag zitten, kon ik bij haar terecht met

“Want Kompaan en De Bocht heeft mij laten zien en voelen dat er

mijn verhaal”, legt Chantal uit. “Samen met een advocaat

altijd mensen zijn, die naar je luisteren als je het even niet meer

onderhandelde ze met mijn ex over de scheidingszaken.” Chantal

ziet zitten. Dat er altijd mensen zijn, die je helpen om je kracht

wilde haar verhaal ook delen. Dus sloot ze zich aan bij de

weer terug te vinden. Hiervoor ben ik enorm dankbaar en die

lotgenotengroep van Kompaan en De Bocht. “Daar kon ik mijn

boodschap wil ik anderen meegeven.” Chantal heeft zelfs weer

verhaal vertellen zonder veroordelende blikken. Het was erg fijn

een fijne nieuwe relatie. “We hebben elkaar ontmoet via internet

dat anderen me meteen begrepen. Ik was niet alleen. Dankzij alle

en wonen inmiddels samen. We communiceren goed met elkaar,

steun van Kompaan en De Bocht voelde ik me steeds sterker.”

luisteren naar elkaar en we hebben respect voor elkaar. We doen leuke dingen samen en hij laat mij en de kinderen zien dat het

Eindelijk is er weer rust in huis

ook heel anders kan: hij is echt een vaderfiguur. Ik zal nooit meer

“Het gaat nu veel beter met ons, er is weer rust in huis. De

in een gewelddadige relatie terechtkomen of een klap accepteren,

kinderen doen het prima op school en zijn veel vrolijker. Daar

want ik voel me enorm sterk.”

geniet ik enorm van. We hebben weinig contact met mijn ex. Ik heb een leuke baan in de zorg. Daar voel ik me gewaardeerd, het geeft me zelfvertrouwen. De hulp van Kompaan en De Bocht was ook een stevige voorbereiding om aan het werk te komen, een cruciale pijler voor een zelfstandig leven.”

Om privacyredenen is de naam van Chantal gefingeerd.

65

Sterke inspiratie

‘ JE KUNT HET LEVEN OOK MET EEN VROLIJK GEZICHT SERIEUS NEMEN’

66

hij .

Getrouwd met Janine Leeftijd: 63 jaar

Heeft een biologische zoon (35) Is pleegouder sinds 2004 Heeft momenteel drie pleegkinderen

DIRK

Nederland heeft pleegouders nodig. Het liefst een veel­ zijdig aanbod, want het klikt namelijk niet altijd tussen pleegouder en pleegkind. Dirk is ruim twaalf jaar gepas­ sioneerd pleegvader en heeft in die jaren zeven pleeg­ kinderen onder zijn hoede gehad. “Ik wil iets voor een ander betekenen en hoef er niet per se veel voor terug.”

gewerkt met mensen met een beperking en Janine heeft ervaring met mensen met psychische problemen. Dus dat sloot mooi bij ons aan. Al bestaat die specifieke vorm van pleegzorg inmiddels niet meer.”

Extra zorg en aandacht “Erik van elf jaar was het eerste pleegkind dat in ons gezin kwam.

“Op een feestje van een gezamenlijke vriend sprak ik een

In het begin voelt het heel vreemd om een kind van een ander in

medewerker van Kompaan en De Bocht. In haar woongroep

huis te krijgen. Mijn eigen zoon komt uit een vorig huwelijk. Janine

verbleef een meisje dat niemand had om naartoe te gaan. Geen

en ik hebben geprobeerd om kinderen te krijgen, maar dat is niet

vrienden, geen familie, niets. Ik kan me niet eens voorstellen hoe

gelukt. Ik heb altijd veel kinderen gewild en pleegouder zijn is een

dat moet voelen. Het werd me pijnlijk duidelijk dat juist zo’n

prachtige manier om samen voor kinderen te zorgen. Kinderen die

meisje het enorm nodig heeft om mee te draaien in een normaal

behoefte hebben aan extra zorg en aandacht. Janine en ik vullen

gezin. In de auto naar huis bleef het niet lang stil. Mijn vrouw

elkaar als pleegouders perfect aan, dit is echt ons ding.”

Janine voelde hetzelfde: we konden iets betekenen voor dit meisje. Onze zoon was net uit huis en met een lege kamer over,

Thuiskomen bij Prins Heerlijk

leek het alsof het zo moest zijn.”

“Manon is al negen jaar bij ons. Ook zij kwam op haar elfde. De ideale leeftijd overigens, zo vlak voor de puberteit. Manon is

Pleegouder word je niet zomaar

niet mijn echte dochter, maar zo voelt het soms wel. In principe

“Zomaar even een kindje in huis nemen is er niet bij,

zou het traject duren tot haar achttiende. Ze had echter nog

ondervonden we snel genoeg. Kompaan en De Bocht stelt

hulpvragen en startte met een opleiding. Ze wil graag zelf bij

duidelijke eisen aan potentiële pleegouders en heeft een

ons blijven tot ze haar diploma heeft. Ze haalt heel veel uit de

uitgebreid opleidingstraject om mensen klaar te stomen tot

mogelijkheden die we haar bieden. Na wat begon als een heel

pleegouders. Dat traject hebben Janine en ik enthousiast

langzaam ontwikkelingstraject, kwamen we bij Prins Heerlijk

gevolgd. Eenmaal klaar, hadden we een gesprek met het hoofd

terecht. Dat voelde voor haar als thuiskomen.”

van de unit Pleegzorg. Zij vertelde dat ze bezig waren met het opstarten van een nieuwe vorm van pleegzorg, gericht op kinderen met een verstandelijke beperking. Ik heb jarenlang

67

zij .

Heeft sinds anderhalf jaar verkering

Leeftijd: 20 jaar Heeft twee

biologische zussen

Is pleegdochter sinds 2007

MANON

Thuis werd Manon verwaarloosd en kreeg ze geen aandacht. In een woongroep kreeg ze de verkeerde aandacht. Vanaf haar elfde woont Manon bij pleeg­ ouders en krijgt ze stapje voor stapje haar leven op de rit. Inmiddels heeft ze een lieve vriend, woont ze in een leuke studio en volgt ze een uitdagende opleiding.

“Normaal kan ik me moeilijk concentreren, maar in de horeca bij Prins Heerlijk heb ik daar geen last van.”

Bij vreemden in huis wonen

“Vanaf het moment dat mijn jongste zusje werd geboren,

Geen ouders, maar opvoeders

voelden mijn oudere zus en ik ons buitengesloten. We werden

“Ik zie Dirk en Janine niet als mijn ouders, maar wel als mijn

verwaarloosd omdat mijn moeder vond dat het baby’tje alle

opvoeders. Als ik iets moois meemaak of als er iets naars gebeurt,

aandacht nodig had. Mijn zus en ik zijn vervolgens uit huis

zijn zij de eersten waar ik mijn verhaal mee deel. Toen ik mijn

geplaatst. Eerst verbleven we in een woongroep, maar daar

woongroep verliet, heb ik mijn moeder beloofd dat ik mijn

voelde ik me niet thuis. Bij Dirk en Janine in huis voelde

pleegouders nooit papa of mama zou noemen. Daar heb ik me

het meteen fijn. Zij zijn ouders die goed voor mij zorgen.

altijd aan gehouden. Mijn moeder zou heel verdrietig worden als

In de woongroep woonde ik samen met kinderen met

ik dat wel zou doen. Ze is bang dat zij haar plaats innemen.”

“In het begin vond ik het lastig om bij vreemden in huis te wonen.

Ik wilde naar mijn echte ouders toe. Nu vind ik het normaal. Dit is mijn leven. Ik heb het er zelf niet moeilijk meer mee. Mijn echte moeder nog wel. Eens in de maand heb ik contact met haar. Het kan zijn dat anderen het vreemd vinden dat ik niet bij mijn echte ouders woon, maar het kon nu eenmaal niet anders. Als iemand ernaar vraagt, vertel ik hoe het zit.”

gedragsproblemen. Ik ben zelf erg stil, dus dat botste. Ik kreeg soms klappen en voelde me alleen in de chaos.”

Nog steeds samen koken “Mijn pleegouders hebben een aanbouw aan het huis laten

Alle spullen al ingepakt

maken. Dat is mijn studio, met een eigen voordeur. Dirk en Janine

“Mijn eerste ontmoeting met Dirk en Janine was bij de

zorgen ervoor dat ik steeds zelfstandiger leer leven. Als ik klaar

woongroep. Janine had verkeerd getankt, dus ze was veel te laat.

ben met mijn leer-werktraject bij Prins Heerlijk, wil ik met mijn

Dat vond ik grappig. De spanning die ik voelde, ebde meteen weg.

vriend gaan samenwonen. Dirk denkt dat dit wel kan. Hij blijft wel

Ik had mijn meeste spullen al ingepakt omdat ik wist dat ik zou

mijn bewindvoerder, dus hij blijft in mijn leven. Dat vind ik fijn,

verhuizen. Dirk en Janine wilden mijn lievelingskleuren weten:

dan kunnen we nog steeds lekker samen koken en eten.”

geel, roze en rood. Mijn nieuwe kamer was helemaal in die kleuren geverfd, heel leuk!”

Om privacyredenen zijn de namen van Dirk, Janine en Manon gefingeerd.

68

t e m p o t c a t on c m e e N Algemeen 013 530 94 00 Diagnostisch centrum 013 543 30 73

Locatie De Bocht Tilburgseweg 184 5051 AN Goirle T 013 543 30 73 F 013 542 30 11 Download onze

Klantenbureau 013 543 30 73 Postadres Postbus 10139 5000 JC Tilburg

Locatie Kompaan Rillaersebaan 75 5053 EA Goirle T 013 530 94 00 F 013 542 30 11

pleegzorg-app voor nieuws en informatie over pleegzorg.

Colofon

Met dank aan Amber Neugebauer Anne Hendriks Annemieke van Puijenbroek Annetje van Puijenbroek Stichting Ans Schippers Arianne Struik Basisschool Fatima Bella Bernadette Jansen Bregje van Tilborg Danny de Bakker Daysha De Burgerij Dyantelly Erik Tenneij Ester van Wanrooij Fieke Mol Gemeente Tilburg Hanneke Haazen Hanneke van Uden Ilona Brekelmans Ilona Verkooijen Johnny de Mol Karin van de Weerdenburg Koleta Backx Linda Veldhuizen Lindy Popma Luca van Ekeren Maaike Marc Mulders

Marieke Zaad Marissa Marjolein Kock Marleen Kuijsters Marloes van de Sanden Neda Fahim Nina Patricia Vos Paul van Rooij Pim van der Linden Quishaynny Ramona Remmers Bouwgroep Romano Sara de Kort Siebe Stichting De Cultuurkantine Stichting Het Vergeten Kind Stichting Hoedje van Papier Tanja Davans Tanja van Stappershoef Tessa Vermeeren Tirhas Vrienden van Sterk Huis Yolanda Yvonne de Jong En met dank aan de mensen die anoniem hun verhaal wilden vertellen.

Redactie BureauZuid Hoofdredacteur: Robbert-Jan van IJzendoorn Eindredacteur: Birgitta Langen Redactie: Robbert Timmermans Milou Diepstraten Design: Loek van den Boogaart Chris Pelk Kevin van Herp Josine van Berlo Bladmanager: Manon van Dijk

Redactie Kompaan en De Bocht Jeanet de Pee Lian Smits Gastcolumnist Janine Janssen Comic LuSaComics

Fotografie Ellen van Doorn Photography Margo Remie - Remie Fotografie Hanneke van Uden RTL / William Rutten (cover)

n e l a h r e v e k Stervan sterke mensen

Cartoon

Kunnen we op u

bouwen?

STERK HUIS is een veilige haven waar vrouwen en kinderen op adem kunnen komen. Waar ze hard werken aan een veilig en zelfstandig leven. Aan kansen voor de toekomst. word ambassadeur van sterk huis en bouw mee aan een kansrijke toekomst.

Ambassadeur worden of doneren? www.sterkhuis.nl

Sterk Huis wordt mede mogelijk gemaakt door: