odbiorców na problem degradacji przyrody, ich twórczość ma zatem charakter informacyjno‑refleksyjny. Inni z kolei – wychodząc poza swoje pracownie – od‑ działują na widza poprzez performanse, happeningi, instalacje. Poprzez swoją niekonwencjonalną działalność artyści ci często aktywizują społeczność lokalną, zyskują medialny rozgłos i znacząco wpływają na decydentów. W obydwu gru‑ pach coraz bardziej powszechne stają się działania związane z wykorzystaniem naturalnych i recyklingowych materiałów, a także akcje, w których w procesie twórczym uczestniczy natura, współtworząc lub unicestwiając zamysł artystyczny. W pierwszy nurt wpisuje się na przykład Aleksandra Mańczak, która szczególną rolę w swojej sztuce przypisuje roślinom. W pracy Arboretum drzewa są zamknięte w specjalnie w tym celu stworzonych drewnianych formach, które kojarzą się z trumnami, ale także z futerałami na instrumenty smyczkowe. Wyizolowane z na‑ turalnego otoczenia i zamknięte w ascetycznych osłonach, jakby w celu ochrony, nabierają szczególnego dramatyzmu. Ciekawym przykładem działań artystycznych należących do drugiej grupy są inicjatywy Linasa Domarackasa, mieszkającego w Warszawie artysty litewskiego pochodzenia. Zrealizował on projekt podkreślający szczególne znaczenie drzew i jednocześnie je chroniący. Artysta odwołał się do prawie już zapomnianych tradycji z obszaru Europy Wschodniej, w których waż‑ nym motywem artystycznym są mitologiczne narracje i archetypy wywodzące się z bałtyckich pogańskich wierzeń. Dobro i zło są w nich nierozerwalne, podobnie jak świat natury i kultury. Na pniach – w miejscach, w których kora drzewa jest uszkodzona oraz w miejscach obciętych gałęzi – stworzył inspirowane tymi trady‑ cjami obrazy, które będąc dziełem sztuki, jednocześnie zabezpieczały drzewo przed zniszczeniem. Było to alternatywne rozwiązanie względem najczęściej stosowanego w parkach i ogrodach zabezpieczania drzew poprzez wypełnianie wspomnianych miejsc nietoksyczną farbą i silikonem. W przypadku obrazów nadrzewnych rany drzewa goiły się w podobny sposób, jednocześnie stając się częścią podniebnej galerii. Drewno – jedno z pierwszych podobrazi malarstwa – z martwej deski stało się tu żywą, niezmodyfikowaną materią leczoną przez tworzywo malarskie. Domarackas tak opisuje swój projekt: „Realizacja tego projektu przybliży człowieka do natury i sztuki, której częścią jest on sam. Myślę, że w epoce betonu, stali i szkła można, a nawet trzeba zainwestować w miejskie działania ekologiczno‑artystyczne i stworzyć w parkach, skwerach, podwórkach otwarte (plenerowe) zielone galerie.
Twórczość Cecylii Malik / Magdalena Worłowska 141