BUGletyn 2

Wraz z nadejściem wiosny prezentujemy Państwu drugi numer biuletynu BUG w nieco odświeżonej szacie graficznej, ale z „sercem” zwróconym wciąż ku tej samej tematyce.

Zasadniczą część numeru tworzą relacje z konferencji, poświęconych chociażby problematyce katalogu centralnego NUKAT, korzystania z audiobooków przez osoby niewidome oraz konserwacji XIX­ i XX­wiecznych zbiorów. Pozostałe teksty koncentrują się na wydarzeniach z życia biblioteki i uniwersytetu, jak np. przeprowadzana trzykrotnie akcja „uwalniania książek”, wystawa poświęcona Januszowi Głowackiemu, a także sprawozdania z obrad Rady Bibliotecznej oraz posiedzeń Senatu UG. W BUGletynie nie mogło również zabraknąć ciekawostek z zagranicy – tym razem odwiedzamy Daleki Wschód.

Zapraszamy więc do lektury, życząc Państwu przyjemnie spędzonego czasu z naszym biuletynem Emilia Dulczewska­Maszota

Edukacja informacyjna i medialna (EIM). Archipelagi wiedzy W dniach 4­5 października 2012 r. miałam okazję uczestniczyć w Międzynarodowej Konferencji Edukacja informacyjna i medialna (EIM). Archipelagi wiedzy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Wydarzenie było adresowane do bibliotekarzy z różnych typów bibliotek, nauczycieli, przedstawicieli instytucji kulturalnych, organizacji pozarządowych, a także wszystkich pasjonatów tematyki edukacji informacyjnej. Konferencję zorganizowali: Komisja ds. Edukacji Informacyjnej (KEI) Zarządu Głównego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie.

Konferencję otworzyły Elżbieta Stefańczyk ­ Przewodnicząca SBP oraz Ewa Kobierska Maciuszko ­ Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. W pierwszym wystąpieniu konferencji dr Maria Próchnicka mówiła na temat kształcenia kompetencji informacyjnych studentów w kontekście wdrożenia Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego.

W bloku partnerów konferencji wystąpił Piotr Marcinkowski, przedstawiciel Aleph Polska, zachęcając do wdrażania systemu Primo. Potem uczestnicy konferencji podzielili się na dwie grupy, aby móc wziąć udział w sesjach równoległych: Edukacja informacyjna i medialna w szkole lub Edukacja informacyjna na uczelni. Ja wybrałam blok drugi.

Pierwsza prelegentka – Ewa Rozkosz mówiła o potrzebie promowania oferty edukacyjnej bibliotek i podkreślania korzyści płynących ze szkoleń bibliotecznych.

Rebecca Mogg z Uniwersytetu Cardiff opowiedziała, w jaki sposób edukacja informacyjna stała się integralną częścią edukacji na tym uniwersytecie i jak biblioteka wspiera jej wdrażanie do programu studiów poprzez tworzenie różnych materiałów, witryny internetowej, ulotki, podręcznika oraz nagrań video i podcastów (forma internetowej publikacji dźwiękowej lub filmowej, najczęściej w postaci regularnych odcinków, z zastosowaniem technologii RSS).

Prezentacja dr Emanuela Kulczyckiego dotyczyła wzajemnych relacji bibliotekarzy i naukowców, braku porozumienia i zrozumienia między nimi, wynikających ze złych wyobrażeń na swój temat. Według dra Kulczyckiego bibliotekarze potrzebują ambasadorów­pośredników w kontaktach zawodowych z pracownikami nauki.

Prof. dr Serap Kurbanoglu ­ dziekan Wydziału Zarządzania Informacją Uniwersytetu w Hacettepe (Turcja) zajmuje się analizą systemową, zarządzaniem projektami, technologią informacyjną oraz problemami edukacji informacyjnej i kształcenia ustawicznego. Przedmiotem jej wystąpienia były strategie i narzędzia oceniania edukacji informacyjnej w szkolnictwie wyższym.

Drugi dzień konferencji rozpoczęliśmy od zwiedzania BUW. Pierwsza prelegentka, Urszula Cimoch, przedstawiła cefalońską metodę przygotowywania szkoleń, która angażuje jego uczestników, pozwala w pełni wykorzystać jego zalety. Metody aktywne szkolenia pomagają lepiej przyswoić wiedzę, pozwalają w lepszym świetle zobaczyć bibliotekę, gdyż jej uczestnicy nie są tylko biernymi odbiorcami.

Barbara Gubernat mówiła o filtrach stron internetowych stosowanych w bibliotekach i o tym, jak profilowanie treści w internecie wpływa na dostępność do wiedzy.

Jako ostatni wystąpił Jarosław Lipszyc, propagator nowoczesnej edukacji i wolnej kultury.

W swoim wystąpieniu przedstawił relację z Międzynarodowej Konferencji Mediów i Kompetencji

2

BUG letyn kwiecień 2013

Informacyjnych w Moskwie, która zgromadziła blisko 130 uczestników z 40 krajów oraz o podpisanej tam deklaracji The Moscow Declaration on Media and Information Literacy.

Konferencję zakończyła debata nad edukacją informacyjną i medialną w Polsce. Można było śledzić ją na żywo dzięki PoplerTV. Marzena Grzegowska, Oddział Informacji Naukowej*

Spotkanie polskiej grupy bazy ASFA 11 października 2012 r. Polskie Centrum Wprowadzania Danych do Systemu ASFIS zorganizowało w Morskim Instytucie Rybackim spotkanie polskich ośrodków prowadzących współpracę w zakresie opracowywania danych do systemu ASFA. W spotkaniu uczestniczyli współpracownicy z Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie, Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, Akademii Pomorskiej w Słupsku i Uniwersytetu Gdańskiego.

Baza AquaticSciences and FisheriesAbstracts stanowi najpełniejsze źródło informacji z zakresu morskiej światowej literatury naukowej. Powstała z inicjatywy FAO UNESCO w Rzymie w 1971 r.

Zawiera informacje na temat badań dotyczących organizmów wodnych oraz ich środowiska, ekologii, eksploatacji zasobów żywych oraz związanych z nimi kwestii prawnych, politycznych i społeczno­ gospodarczych. Dane do bazy ASFA pochodzą z międzynarodowej sieci centrów informacyjnych z 51 krajów monitorujących ponad 5000 wydawnictw ciągłych, książek, raportów i materiałów z konferencji. Obecnie z Polski do bazy wprowadzanych jest 7 tytułów, w tym artykuły pracowników UG z czasopisma Oceanological and Hydrobiological Studies, które jest przeze mnie opracowywane formalnie i rzeczowo.

Ubiegłoroczne spotkanie było okazją do przedstawienia sprawozdań oraz omówienia najważniejszych decyzji, które zostały podjęte w czerwcu 2012 r. podczas 41. spotkania Komitetu Doradczego ASFA w Dublinie. Dzięki wieloletnim staraniom Morskiego Instytutu Rybackiego, reprezentanta Polski w FAO, wydawca bazy, firma ProQuest zobowiązała się do nieodpłatnego udostępnienia bazy wszystkim ośrodkom z Polski współpracującym z ASFA (Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wydział Oceanografii i Geografii otrzymały bezpłatny internetowy dostęp do bazy 31 stycznia 2013). Wskazano także konieczność wprowadzenia we wszystkich polskich ośrodkach nowej wersji oprogramowania ASFA ISIS 1.2 służącego do wprowadzania danych. Uczestnicy spotkania zapoznali się również z możliwościami wyszukiwawczymi nowej wersji internetowej bazy ASFA, dostępnej dla użytkowników na platformie ProQuest.

W godzinach popołudniowych grupa udała się na spacer po Starym Mieście w Gdańsku z licencjonowanym przewodnikiem PTTK Dorotą Jesionek, która jest współpracownikiem ASFA z Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie.

Aleksandra Pańka, Oddział Informacji Naukowej

3

BUG letyn kwiecień 2013

E­książka ­ czy tylko dla widzących?

15 października 2012 r. w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja z okazji 60­lecia istnienia Biblioteki Centralnej Polskiego Związku Niewidomych pod tytułem E­książka ­ czy tylko dla widzących? W programie konferencji znalazły się artykuły o przyszłości książki i czytelnictwa, ograniczeniach przy bezwzrokowym korzystaniu z książek elektronicznych oraz stanowisku w tej sprawie wydawców z Polskiej Izby Książki.

Głównym zadaniem spotkania było przedstawienie problemu korzystania z e­booków przez osoby niewidome. Według badań Światowej Unii Niewidomych tylko 5% wszystkich publikacji jest dostępna dla osób z uszkodzeniem wzroku. Jest to tak niewielki odsetek, że poprawa choćby o jeden procent przyniosłaby spore korzyści dla tego środowiska. Przy okazji omawiania spraw istotnych dla Polskiego Związku Niewidomych zadbano o miły nastrój w trakcie spotkania. Odbył się recital Zuzanny Osuchowskiej przy akompaniamencie Tomasza Krezymona oraz rozdano nagrody w konkursie dla dorosłych pod tytułem Jaka, według Ciebie, powinna być biblioteka dla niewidomych? (nagrodzone prace odczytał Ksawery Jasieński). Ponadto spotkanie urozmaicił występ pianisty Patrycjusza Kisły oraz moje wystąpienie, które dotyczyło historii książki mówionej w Polsce. Krótką notkę na ten temat zamieszczam poniżej.

Historia książki mówionej zaczęła się w roku 1962, kiedy pracownicy Zakładu Wydawnictw i Nagrań zrealizowali pierwsze nagranie. Był to Pan z laską Kazimierza Brandysa. Na początku stworzono prowizoryczne studio, które z biegiem lat stało się dużą samodzielną jednostką realizującą nagrania dla Polskiego Związku Niewidomych. Każdą nagraną pozycję sprzedawano Bibliotece Centralnej PZN w Warszawie, która gromadziła, katalogowała i udostępniała audiobooki czytelnikom.

Obecnie zbiory Biblioteki Centralnej to książki mówione, teksty zapisane brajlem oraz materiały tyflologiczne. Do dziś zbiory audio udostępnia się głównie osobom z niepełnosprawnością wzroku oraz konkretnymi wskazaniami, takimi jak dysleksja czy choroba przewlekła pozbawiająca daną osobę możliwości uczestniczenia w życiu społecznym. Niektóre Ośrodki Czytelnictwa Chorych i Niepełno­ sprawnych w Polsce udostępniają książki mówione każdemu zainteresowanemu czytelnikowi. Od 2006 r. filia nr 11 Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku, mieszcząca się przy ul. Czerwony Dwór 21, zaprasza wszystkich zainteresowanych czytelników do korzystania z gromadzonych przez niemalże czterdzieści lat zbiorów audio. Książki zapisane są na różnych nośnikach, ale zdecydowana większość nagrań znajduje się na taśmach magnetofonowych.

Sprzęt do odtwarzania kaset powoli odchodzi w zapomnienie, trudno więc o duże grono czytelników.

Dobrą alternatywą dla istnienia wyżej wymienionych filii bibliotek publicznych są obecnie audio­ booki, które utrwalane na nośnikach elektronicznych staną się w przyszłości główną częścią zbiorów.

Monika Sączewska­Trawicka, Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów

4

BUG letyn kwiecień 2013

Sztuka, rzemiosło, przemysł z XIX i XX wieku, konserwacja i restauracja Zakład Konserwacji Papieru i Skóry Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zorganizował 18 i 19 października 2012 r. konferencję Sztuka, rzemiosło, przemysł XIX i XX wieku, konserwacja i restauracja. Spotkanie poświęcone było zagadnieniom związanym z pracami przy obiektach zabytkowych tworzonych głównie na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to rozwój przemysłu zwiększył dostępność materiałów, co przełożyło się na pogorszenie ich jakości i trwałości. Brak znajomości i pomijanie technologii konserwatorskiej (wybór niewłaściwych materiałów i technik) przez twórców i rzemieślników spowodowało w wielu przypadkach znaczne zniszczenia obiektów wywołane eksploatacją oraz upływem czasu, a w konsekwencji stało się wyzwaniem dla konserwatorów sztuki.

Zebranych uczestników powitała Kierownik Zakładu Konserwacji Papieru i Skóry dr hab.

Elżbieta Jabłońska, profesor UMK. Następnie swoje wystąpienie zaprezentowała prowadząca wcześniej przez wiele lat Zakład profesor dr hab. Alicja Strzelczyk.

W czasie trwania konferencji, odbywającej się w Auli konferencyjnej Wydziału Matematyki i Informatyki UMK, wygłoszono 32 referaty. Spotkanie podzielone zostało na kilka sesji (w tym m.in. prezentację posterów), przedzielonych przerwami na pytania i dyskusje uczestników. W ciągu dwóch dni autorzy przedstawiali wykłady, zajmując się analizą budowy obiektów (która niekiedy pozwala stwierdzić autentyczność twórcy), substancjami i materiałami konserwatorskimi (np. podobraziami).

Przedstawiono zagadnienia z różnych dziedzin sztuki i szeroko pojętej konserwacji obiektów malarskich, na podłożu papierowym, skórze, starych fotografiach i filmach. Przybliżono między innymi problemy związane z technologią konserwacji, jakością użytych materiałów, metodami pozwalającymi ocenić autentyczność obiektów, zbiorami antykwarycznymi, kolekcjonerskimi oraz unikatowymi, w tym etnograficznymi. Zaprezentowano twórczość artystów tworzących w II połowie XIX i w I połowie XX wieku oraz twórców współczesnych, dla których mało istotna jest trwałość ich prac (zadano pytanie: czy twórca może życzyć sobie, aby obiekt uległ całkowitemu zniszczeniu?).

Przedstawiono sylwetki uznanych pisarzy w odniesieniu do ich pozapisarskich talentów (za przykład posłużył m.in. zielnik autorstwa Elizy Orzeszkowej), a także ukryte na kartach sztambucha autografy znanych twórców (np. Fryderyka Chopina).

Spotkanie cieszyło się dużym zainteresowaniem. Wystąpienia przygotowali naukowcy z kilku polskich uczelni, dyplomowani konserwatorzy z Archiwum Państwowego, Muzeum Narodowego, instytucji zajmujących się ochroną i konserwacją zabytków z całej Polski oraz restauratorzy reprezentujący własne pracownie (m.in. zajmującą się dziełami sztuki z Wielkiej Brytanii: Noga Conservation, Plowden&Smith Ltd, London).

Największe wrażenie zrobiło wystąpienie mgr Moniki Bogacz­Walskiej Nowatorstwo w sztuce Stefana Norblina. Spostrzeżenia poczynione w trakcie prac konserwatorskich nad projektami wystroju wnętrz pałacu UmaidBhawan w Jodhpur (Indie). Stefan Norblin (1892–1952), niedoceniany potomek słynnego francuskiego malarza Jean­Pierre’a Norblina de La Gourdaine, był jednym z najwybitniejszych twórców art déco. Konserwatorka z Archiwum Państwowego w Olsztynie, która poznała twórczość artysty podczas konserwacji 23 projektów wystroju wnętrz pałacu Umaid Bhawan w Jodhpur w Radżastanie, w północno­zachodnich Indiach, przedstawiła wyjątkowo interesujące losy jego życia. W okresie międzywojennym artysta tworzył w Polsce portrety i plakaty, projektował stroje teatralne, książki oraz czasopisma. Podczas działań wojennych w początkach lat 40­tych XX wieku trafił do Indii. W tym czasie maharadża Jodhpuru – Umaid Singh zlecił Stefanowi Norblinowi ozdobienie pałacowych wnętrz wielkoformatowymi malowidłami oraz zaprojektowanie wyposażenia pomieszczeń rezydencji maharadży. Akwarelowe projekty są obecnie własnością Mehrangarh

5

BUG letyn kwiecień 2013

Muzeum, Fort Jodhpur. Większość akwareli wykonanych przez Norblina jest bardzo nowoczesna i prezentuje styl art déco. Obiekty trafiły do konserwacji poprzez Departament ds. Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego do Pracowni Konserwacji i Reprografii Archiwaliów AP w Olsztynie. Projekty zachowały się w złym stanie. Nosiły ślady zniszczeń chemicznych, biologicznych i mechanicznych. Duży wpływ na zły stan obiektów miały również warunki klimatyczne. Była to kolejna próba naprawy zbioru, a pierwsza podjęta przez konserwatorów z Polski (pomiędzy czerwcem a wrześniem 2008 r.) Projekt zrealizowano w pełni, przywracając walory estetyczne, równocześnie powstrzymując proces degradacji rysunków.

Podsumowując relację, pragnę podkreślić, iż różnorodność tematów, ciekawa forma prezentowania informacji oraz zaangażowanie autorów przyczyniły się do wyjątkowo udanego i interesującego spotkania. Zaś o aktywności przekraczające wyznaczony na nie czas.

uczestników

konferencji

świadczyły

dyskusje

Małgorzata Ożdzińska, Oddział Zbiorów Specjalnych

Zarządzanie informacją w nauce Cyklicznie, średnio co 2 lata, Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej organizuje konferencje naukowe. W tym roku zorganizowano IV Ogólnopolską Konferencję Zarządzanie informacją w nauce w Katowicach, w dniach 28­29 listopada 2012 r. Konferencja w zamierzeniu bardzo obszerna, w ciągu dwóch dni przewidziano 32 wystąpienia, zgromadziła wielu uczestników, a byli wśród nich bibliotekarze, pracownicy naukowi, przedstawiciele wydawnictw i specjaliści od ochrony pracy.

Przywitała uczestników dr hab. Diana Pietruch­Reizes, prezes Towarzystwa i prof. dr hab. Wiesław Babik, z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzący całą konferencję i autor wystąpienia: W kręgu nowych struktur zarządzania informacją. Prof. Katarzyna Materska (UW) W poszukiwaniu modelu zarządzania informacją i wiedzą w nauce, przeprowadziła analizę modelu zarządzania, który by najbardziej przystawał do rozwoju naukowych środowisk humanistycznych i społecznych z dominującą perspektywą informatologiczną. Uniwersytet jako producent wiedzy miałby wspomagać i współpracować z gospodarką regionalną. Model potrójnej Helisy: biznes – nauka – władze publiczne to bliska perspektywa tworzenia nowej wartościowej wiedzy. Zarządzanie informacją w europejskiej przestrzeni badawczej to krótki wykład prof. Diany Pietruch­Reizes, w którym zwrócono uwagę na problemy optymalizacji przepływu informacji i wiedzy naukowej, dostępu do niej i jej przekazywanie.

Przerwę obiadową wykorzystałam na indywidualne zwiedzanie (którego niestety organizatorzy konferencji nie przewidzieli) Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego.

Po przerwie prof. Stanisława Kurek­Kokocińska (UŁ) przedstawiła Aktualności zarządzania informacją w nauce i punkt widzenia w którym aktualność tematów badawczych staje się podstawową cechą źródeł informacji (baza materiałowa, dokumentacyjna, bibliograficzna).

Indywidualne zarządzanie wiedzą i informacją w świetle badań wśród studentów przedstawiła dr Marzena Świgoń (UWM). Autorka przeprowadziła badania wśród 510 studentów. A odpowiedzi na

6

BUG letyn kwiecień 2013

ankietę złożoną z 30 pytań skłoniły ją do wniosków na bazie trzech równoległych koncepcji, że indywidualne zarządzanie wiedzą = indywidualne zarządzanie informacją + kompetencje informacyjne.

Nie było problemów z czasem, bo prelegentów dyscyplinowały karteczki z napisem 5 minut, bądź 3 minuty do końca, pokazywane im w odpowiednim momencie wystąpienia.

Pierwszy dzień konferencji zakończył się wieczornym spotkaniem uczestników przy kolacji i lampce wina.

Rozmowy sprzyjały nawiązywaniu miłych kontaktów z osobami z różnych ośrodków naukowych w Polsce.

Drugi, równie bogaty w referaty, dzień konferencji rozpoczął się ciekawym wystąpieniem dr Krystyny Michniewicz­Wanik (UWr.) Ekologia informacji oraz ochrona zasobów wiedzy w kulturze organizacyjnej bibliotek akademickich. Powstające nowe dziedziny wiedzy: etyka komputerowa czy ekologia informacji mają za zadanie budowanie świadomości znaczenia informacji. Aby się chronić przed negatywnym wpływem zalewających nas informacji konieczna jest znajomość i funkcjonowanie zasad etyczno­moralnych i prawnych. Krótkie przypomnienie Kodeksu Bibliotekarza Informacji Naukowej uświadomiło nam jak rzadko się do niego sięga.

Międzynarodowy charakter konferencji miało wystąpienie dr Libuse Foberovej (UŚ w Opawie) Basic research methods for librarians (Podstawowe metody badawcze dla bibliotekarzy). Badania jakościowe studentów korzystających z baz danych w Czechach, między innymi EBSCO, JSTOR, Web of Knowledge, pozwoliły autorce stwierdzić, że główną barierą przy korzystaniu z baz było, oprócz bariery językowej, również lenistwo studentów.

Po przerwie obiadowej rozgorzała dyskusja przełożona już z dnia poprzedniego. Żywiołowość dyskusji radykalnie podniosło wystąpienie prof. Materskiej (UW) i mającej podobne zdanie prof.

Kurek­Kokocińskiej (UŁ), z którymi nie mogły zgodzić się osoby z Wrocławia i z Katowic. Ujawniły się różnice poglądów nawiązujące do badań pani Marzeny Świgoń (UMW w Olsztynie) dotyczące wyższości zarządzania informacją a zarządzania wiedzą, bądź odwrotnie. Dyskusja trwałaby dalej, gdyby nie konieczność zakończenia konferencji. Ustalono, że następna konferencja (lub jej część) będzie poświęcona temu problemowi. Pożegnaliśmy się z obietnicą kolejnego spotkania i możliwością wglądu we wszystkie materiały konferencji na stronie Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej //www.ptin.org.pl//.

Dorota Kowalik, Oddział Informacji Naukowej*

7

BUG letyn kwiecień 2013

Pomorska Biblioteka Cyfrowa dla nauki i edukacji Konferencja Pomorska Biblioteka Cyfrowa dla nauki i edukacji odbyła się 27.02.2013 r. w nowym gmachu Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki (ETI) Politechniki Gdańskiej. Organizatorami wydarzenia byli: Biblioteka Główna Politechniki Gdańskiej, Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Gdańsku.

W konferencji uczestniczyło ok. 200 osób, w tym dyrektorzy bibliotek, muzeów i instytucji kultury z Pomorza.

Głównym celem spotkania była prezentacja Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej, począwszy od coraz bogatszych zbiorów, poprzez przedstawienie interfejsu biblioteki, a skończywszy na możliwości wykorzystania jej zasobów. Podsumowano także cały projekt PBC oraz przedstawiono nowe kierunki jego rozwoju.

Po przywitaniu uczestników rozpoczęły się wystąpienia Partnerów Projektu PBC. Zagadnieniem szeroko omawianym była przyszłość bibliotek cyfrowych, a PBC w szczególności.

W tworzeniu Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej bierze udział 15 partnerów, ale warto dodać, że jest to projekt stale otwarty na współpracę. PBC zawiera obecnie ok. 25 tys. publikacji, z których mogą korzystać wszyscy bez ograniczeń. Przez 3 lata działalności na strony PBC zajrzało ok. 2,5 mln czytelników, a zarejestrowało się prawie 4 tys. Najczęściej publikowane są: starodruki, atlasy, fotografie, regionalia i prasa, najczęściej zaś poszukiwane i odwiedzane zasoby to: kolekcja dydaktyczna, regionalia niemieckojęzyczne.

współczesne,

zbiory

Biblioteki cyfrowe rozwijają się niezwykle prężnie, coraz bardziej dostosowując do oczekiwań użytkownika. To już nie tylko „stare książki”, które choć interesujące, niekoniecznie będą tworzyły w przyszłości fundament bibliotek cyfrowych. Coraz częściej oprócz tradycyjnych publikacji pojawiają się pliki audio, pliki audiowizualne, wirtualne wystawy, albumy i inne. Zdaniem prelegentów rozwój bibliotek cyfrowych zmierza w kierunku portali społecznościowych oraz związanych z nimi portali edukacyjnych i informacyjnych. W przyszłości prawdopodobnie rozszerzą one aktywność również o działalność publikacyjną, tworząc coraz większe repozytoria, co w konsekwencji przyczyni się do częstszych interakcji z użytkownikiem, a tym samym do tworzenia zbiorów o konkretnym charakterze.

Zanim to jednak nastąpi, zaglądamy do „zwykłych cyfrówek”. Zaglądamy, ponieważ lubimy czytać, lubimy oglądać, lubimy wspominać i lubimy wiedzieć. Lubimy się też chwalić. Tym, co mamy, co uważamy za najcenniejsze, jak to jest wydane, gdzie wydane, przez kogo wydane. I koniecznie chcemy to pokazać. I chcemy, żeby inni to zobaczyli. Jestem fanką bibliotek cyfrowych. Zaglądam do nich często, głównie z ciekawości. Lubię przeglądać zbiory trochę na chybił trafił. Zawsze znajdę coś, co wzbudza mój

8

BUG letyn kwiecień 2013

niekłamany entuzjazm. A to przewodnik po Zakopanem z 1912 roku, a to zasady higieny z 1873 roku albo Zielnik z 1613 roku.

Katarzyna Wawrzynkowska, Oddział Informacji Naukowej

9

BUG letyn kwiecień 2013

NUKAT – Autostrada Informacji Cyfrowej W latach 1993­2002 – przed powstaniem katalogu centralnego NUKAT – biblioteki współpracujące katalogowały swoje zbiory w lokalnych bazach. W tamtym czasie nie było jeszcze centralnej bazy opisów bibliograficznych. W połowie 1993 r. biblioteki utworzyły wspólną zautomatyzowaną Kartotekę Haseł Wzorcowych (CKHW), a w 1995 r. Centralny Katalog Tytułów Czasopism (CKTCz) – obie te bazy stanowiły podwalinę katalogu centralnego NUKAT, który został uruchomiony w połowie 2002 r. Koncepcja jego opierała się na zbiorowym katalogowaniu w jednej bazie i udostępnianiu gotowych opisów do pobierania do lokalnychkatalogów.

W lipcu 2002 r. do bazy NUKAT został wprowadzony pierwszy rekord bibliograficzny. Z braku środków finansowych NUKAT nie był w stanie przejąć 9­letniego dorobku bibliotek współpracujących.

Opisy dla książek, które wcześniej zaistniały w katalogach lokalnych, były dublowane w NUKAT przez przystępujące do współpracy biblioteki. Koncepcja scalenia w NUKAT lokalnych zasobów bibliotek kiełkowała od dawna. Zadanie udało się zrealizować dopiero w latach 2009­2012 dzięki środkom pozyskanym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. W efekcie zrodził się projekt NUKAT – Autostrada Informacji Cyfrowej, do którego przystąpiło 31 bibliotek współpracujących. Wartość inwestycji wynosiła ponad 9,5 mln PLN i obejmowała scalenie 1,5 mln rekordów bibliograficznych, digitalizację ok. 900 tytułów czasopism XIX­wiecznych oraz modernizację wyszukiwarki KaRo. W przypadku książek projekt zakładał automatyczne porównanie rekordów na podstawie numerów ISBN. Po identyfikacji opisów lokalne rekordy zastępowane były rekordami „nukatowymi”. Dodatkowo każda z bibliotek zadeklarowała pewną pulę rekordów do scalenia ręcznego (opisy bez ISBN).

W wyniku tych prac scalono w NUKAT ogółem 1 263 981 rekordów i przyjęto prawie 300 tys. nowych.

Jeśli chodzi o Bibliotekę Uniwersytetu Gdańskiego, w ramach Autostrady scalono 64 881 rekordów, co stanowi 63,8% katalogu. Aby NUKAT odzwierciedlał całość zasobów BUG, konieczne jest scalenie ręczne jeszcze 36 673 rekordów – i to jest zadanie, którego realizacja rozpocznie się niebawem.

Podsumowaniu projektu poświęcona była konferencja naukowa NUKAT – Autostrada Informacji Naukowej, która odbyła się 18 marca 2013 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.

Na konferencji przedstawiono historię projektu, doświadczenia zebrane w trakcie realizacji, a także zachęcano biblioteki do starania się wspólnymi siłami o środki zewnętrzne. Omówiono blaski i cienie procesu digitalizacji XIX­wiecznych czasopism oraz rozwój wyszukiwarki KaRo, ze szczególnym uwzględnieniem nowych funkcji wersji 3, która powstała w ramach projektu.

Podczas spotkania omówiono także problem integracji metadanych i pierwsze wyniki działań w tym kierunku, rolę bibliotek w dostępie do informacji naukowej w Polsce, wpływ nowoczesnych technologii oraz funkcję norm i standardów we współczesnym bibliotekarstwie.

Następne wyzwanie, przed jakim stoi bibliotekarstwo polskie, to przyjęcie nowych standardów katalogowania (Resource Description and Access) oraz zastąpienie formatu MARC formatem lepiej przystosowanym do aktualnych potrzeb.

Alicja Szubert­Kwapich, Oddział Opracowania Druków Zwartych

10

BUG letyn kwiecień 2013

Nowa kadencja Rady Bibliotecznej ­ rozpoczęta Rada Biblioteczna Uniwersytetu Gdańskiego zainaugurowała nową kadencję na lata 2012­2016. Pierwsze posiedzenie odbyło się 10 grudnia 2012 r. w gmachu rektoratu UG. Przypomnijmy może, czym jest i czym zajmuje się Rada Biblioteczna. Jest to organ opiniodawczy Rektora UG, a do głównych jej zadań należy: ­ przedstawianie Rektorowi kandydatów na dyrektora Biblioteki UG, ­ opiniowanie kandydatów na zastępców dyrektora Biblioteki UG i kierowników filii, ­ opiniowanie regulaminów dotyczących funkcjonowania Biblioteki UG, ­ opiniowanie wniosku o powołanie filii Biblioteki UG, ­ opiniowanie na wniosek Rektora UG i Dyrektora Biblioteki UG wszystkich spraw dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu biblioteczno­informacyjnego Uniwersytetu Gdańskiego, a w szczególności: kierunków rozwoju Biblioteki UG, współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych Uniwersytetu Gdańskiego z Biblioteką UG oraz zasad gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów, ­ opiniowanie planu rzeczowo­finansowego Uniwersytetu w zakresie działu: Biblioteka, a także sprawozdań z działalności bibliotek.

W spotkaniu uczestniczyli: Jego Magnificencja Rektor prof. dr hab. Bernard Lammek, Prorektor ds. Nauki prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, przedstawiciele wydziałów, desygnowani do Rady Bibliotecznej UG oraz przedstawiciele Biblioteki, wyłonieni drogą wyboru. Z ramienia NSZZ "Solidarność" udział wzięła mgr Dorota Chlebowska. Bibliotekę UG reprezentowali: Dyrektor Biblioteki mgr Grażyna Jaśkowiak, z­ca Dyrektora mgr inż. Ewa Chrzan oraz mgr Urszula Chmielewska, mgr Angelika Dąbal, mgr Agnieszka Fiebig, mgr Ksenia Hoffmann, mgr Dorota Kowalik (pracownicy Biblioteki Głównej) i mgr Anna Stasiewicz­Jakubik (pracownik Biblioteki Prawnej).

Zebranie otworzył prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn. Przywitał wszystkich zebranych, a następnie przedstawił główne punkty zebrania: ­ wybór przewodniczącego i sekretarza, ­ ustalenie terminarza spotkań, ­ ustalenie tematów problemowych do dyskusji na posiedzeniach.

W wyniku tajnego głosowania Przewodniczącym Rady wybrany został ponownie prof. dr hab.

Jerzy Błażejowski z Wydziału Chemii, natomiast Sekretarzem Rady została mgr Agnieszka Fiebig.

Ustalono również, iż spotkania Rady będą odbywać się w wyznaczonych wcześniej terminach.

Po obradach poświęconych sprawom organizacyjnym, jako przedmiot debat na kolejne spotkania Rady, ustalono następującą listę tematów: ­ nowelizację regulaminu Rady Bibliotecznej, ­ zakup czasopism, baz danych i książek, ­ zakup podręczników studenckich, ­ podział środków finansowych na zakup książek zagranicznych, ­ podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób zatrudnionych w Bibliotece UG, ­ wynagrodzenia osób zatrudnionych w Bibliotece, ­ digitalizacja zbiorów bibliotecznych, ­ udział Biblioteki w promocji nauki i kultury, ­ promocja Biblioteki UG w środowisku akademickim i regionie,

11

BUG letyn kwiecień 2013

­ rozbudowa Biblioteki.

Pierwsze w nowej kadencji posiedzenie Rady Bibliotecznej odbyło się w bardzo miłej atmosferze, jakiej należy życzyć na kolejnych spotkaniach.

Ksenia Hoffmann, Oddział Udostępniania

Drugie posiedzenie Rady Bibliotecznej Dnia 11 marca 2013 r. odbyło się drugie posiedzenie Rady Bibliotecznej, które otworzył prof. dr hab. Jerzy Błażejowski. Uczestniczyli w nim stali członkowie Rady oraz Prorektor ds. Nauki prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn. Porządek obrad obejmował: 1) sprawozdanie z działalności Biblioteki UG w 2012 r., 2) prenumeratę czasopism zagranicznych, 3) limity na zakup książek zagranicznych, 4) sprawy bieżące Biblioteki.

Sprawozdanie z działalności Biblioteki przedstawiła zebranym Dyrektor Biblioteki UG mgr Grażyna Jaśkowiak. Za największe osiągnięcie w minionym roku uznano zakończenie 3­letniego projektu Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej. Projekt realizowano w ramach grantu otrzymanego z Unii Europejskiej. Dzięki niemu zdigitalizowano znaczną część zbiorów archiwalnych, które nie są objęte prawami autorskimi, i udostępniono je czytelnikom w wersji cyfrowej.

Za kolejne ważne osiągnięcie uznano prace nad pomyślnie rozwijaną bazą, jaką jest Bibliografia Publikacji Pracowników, Doktorantów i Studentów Uniwersytetu Gdańskiego, tworzoną w systemie Expertus.

Czego nie udało się zrealizować w minionym roku? Nie udał się przetarg na zakup nowego sprzętu komputerowego, zakupiono natomiast nowy serwer, dzięki któremu powstanie nowoczesny i przyjazny dla użytkowników portal czytelnika. Do niepowodzeń zaliczono także deregulację zawodu bibliotekarza oraz pozostające od lat na niezmienionym poziomie płace pracowników.

Jeśli chodzi o działalność Biblioteki, Dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Andrzej Ceynowa uznał za pozytywną współpracę z mgr Grażyną Jaśkowiak w zakresie planów przeprowadzki i zorganizowania biblioteki w nowym budynku Neofilologii.

W krótkiej dyskusji na temat sytuacji finansowej Uczelni głos zabrał prof. dr hab. Stanisław Ołdziej, przewodniczący komisji w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, której zadaniem jest upowszechnianie nauki. Zwrócił uwagę na możliwość pozyskiwania środków z funduszy unijnych na rozwój Biblioteki oraz wyraził chęć podzielenia się wiedzą z tego zakresu. Prorektor prof. dr hab.

Grzegorz Węgrzyn zapowiedział natomiast, iż budżet, jakim będzie dysponował Uniwersytet, nie zmieni się w 2013 r. więc realnie jego wartość spadnie, w związku z czym należy oszczędnie dysponować środkami finansowymi. Przedstawione na obradach sprawozdanie roczne z działalności Biblioteki za rok 2012 zostało jednomyślnie przegłosowane i przyjęte przez wszystkich zebranych.

W drugim punkcie obrad omówiono zagadnienia dotyczące prenumeraty czasopism zagranicznych, na zakup których został rozstrzygnięty przetarg w grudniu 2012 r. Kolejnym tematem spotkania były limity na zakup książek zagranicznych w 2013 r. Utrzymano je na niezmienionym poziomie oraz ustalono dodatkową kwotę 100 tys. zł na zakup literatury dla nowego kierunku ­ Iberystyki.

12

BUG letyn kwiecień 2013

W trakcie omawiania kwestii związanych z zakupem literatury zagranicznej padły postulaty, aby w niektórych przypadkach zastąpić wersję papierową danej publikacji jej wersją elektroniczną. Dotyczyć by to miało głównie nauk ścisłych i przyrodniczych.

Przechodząc do spraw bieżących, podjęto decyzję o digitalizacji archiwalnych numerów Zeszytów Naukowych Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, Zeszytów Naukowych Wyższej Szkoły Ekonomicznej, Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Gdańskiego oraz Gazety Uniwersyteckiej ze względu na ich wartość historyczną i naukową. Jak zapewniła Dyrektor mgr Grażyna Jaśkowiak, część tych zbiorów została już zdigitalizowana, a reszta będzie sukcesywnie uzupełniana.

Na zakończenie Przewodniczący Rady prof. dr hab. Jerzy Błażejowski podziękował wszystkim uczestnikom, składając życzenia z okazji Świąt Wielkanocnych.

Ksenia Hoffmann, Oddział Udostępniania

Akcja "Rozjaśnij hospicyjne niebo" Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego wraz z Fundacją Hospicyjną po raz piąty zorganizowała akcję pod hasłem Rozjaśnij hospicyjne niebo. Zbiórka darów dla podopiecznych Dziecięcego Hospicjum im. Ks. Eugeniusza Dutkiewicza SAC w Gdańsku odbyła się w dniach 3­17 grudnia 2012 r. w gmachu Biblioteki UG, a także na wydziałach: Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG i GUMed, Biologii, Chemii, Nauk Społecznych, Zarządzania oraz Oceanografii i Geografii. Patronat honorowy nad akcją objął Rektor UG prof. dr hab. inż.

Bernard Lammek. Zbiórce towarzyszyła wystawa pt. Mamo nie płacz przedstawiająca fragment pracy zespołu hospicyjnego, jakim jest opieka nad najmłodszym pacjentem. Świąteczne dary pracowników Uniwersytetu Gdańskiego, studentów oraz wszystkich przyjaciół Hospicjum zostały przekazane podopiecznym i ich rodzinom. Do upominków należały m.in. zabawki, słodycze, pościel, środki do pielęgnacji dzieci. W porównaniu do lat ubiegłych zbiórka była nieco uboższa, zapewne w związku z panującym wszechobecnie kryzysem. Zachęcając już do przyszłorocznej zbiorki, przypominamy, że ten świąteczny gest darczyńców co roku wnosi radość do domów i rodzin podopiecznych.

Justyna Syska, Sekretariat BUG

13

BUG letyn kwiecień 2013

Akcja „uwalniania książek”, czyli bookcrossing w Bibliotece Głównej UG "Bookcrossing to ruchoma wirtualna biblioteka, bez własnej siedziby, bez regałów, kart bibliotecznych."1 Pierwsza próba "uwalniania książek" w Bibliotece Głównej UG została przeprowadzona w kwietniu 2011 r. w ramach wystawy promującej czytelnictwo pt. Wybierz mnie, przygotowanej przez Oddział Informacji Naukowej. W ciągu trzech miesięcy – bo tyle trwała wystawa – udało się "uwolnić" ok. 100 książek. Rok później przeprowadzono pierwszą indywidualną akcję bookcrossingową, świętując w ten sposób przypadający w kwietniu Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Liczba "uwolnionych" wówczas egzemplarzy przekroczyła 500 sztuk. Po raz trzeci akcja "uwalniania książek" miała miejsce w BG UG pod koniec października 2012 r. i trwała miesiąc. W tym czasie "uwolniono" 150 książek. Wszystkim darczyńcom należą się serdeczne podziękowania.

Akcje bookcrossingowe odbywały się na parterze w oznaczonym miejscu (plakat informacyjny). Ustawiono specjalne regały, na których uczestnicy bezpośrednio wykładali książki.

Można je było również przynieść do organizatora akcji – Oddziału Informacji Naukowej – celem rejestracji.

Warto może wspomnieć, skąd wziął się bookcrossing, czyli pomysł "uwalniania książek" i na czym on dokładnie polega. Bookcrossing narodził się w Stanach Zjednoczonych w 2001 r. jako ruch społeczny, którego celem jest zostawianie książek w miejscach publicznych (za tzw. półki służą środki komunikacji miejskiej, parki, sklepy, kawiarnie, galerie) po to, aby znalazca mógł je przeczytać, a następnie przekazać dalej. Nazywamy to "uwalnianiem książek". Inne nazwy to "książka krążąca" lub "książka w podróży". Według zwolenników ruchu książka żyje tylko wtedy, kiedy jest czytana, kiedy krąży z rąk do rąk. Bookcrossing ma na celu podniesienie poziomu czytelnictwa i spopularyzowanie samego faktu czytania. Jest to również niezwykła okazja do nieodpłatnego nabycia poszukiwanych pozycji oraz nawiązania licznych kontaktów i wymiany zdań na temat przeczytanych książek.

W Polsce idea bookcrossingu pojawiła się w październiku 2003 roku. Równolegle uruchomiono dwa polskie portale boockrossingowe: pierwszy (www.bookcrossing.pl) z inicjatywy Macieja Ślużyńskiego i Lechosława Gawrońskiego oraz drugi (www.gazeta.pl/podajksiazke) ­ za sprawą Tomasza Brzozowskiego wspieranego przez Gazetę Wyborczą. Dodam, że od 2004 r. bookcrosserzy obchodzą w Polsce Ogólnopolskie Święto Wolnych Książek, które przypada w czerwcu. Warto o tym wydarzeniu pamiętać, ponieważ w tym czasie w całym kraju zostaje "uwolnionych" morze książek.

A wśród nich trafiają się prawdziwe perełki.

Niewykluczone, że z tej okazji w BUG zostanie przeprowadzona kolejna akcja bookcrossingowa. Już teraz gorąco zachęcam do wiosennych porządków. Może warto pozbyć się niepotrzebnych książek, podwójnych egzemplarzy, nietrafionych prezentów. Bo to, co nam wydaje się zbędne, dla innych może okazać się nie lada gratką.

Marietta Tiszbein, Oddział Informacji Naukowej 1 http://www.bookcrossing.pl

14

BUG letyn kwiecień 2013

Janusz Głowacki, Warszawa ­ New York Wernisaż wystawy odbył się 19 listopada 2012 r. o godz. 12.30 w Bibliotece Głównej UG. Wystawa towarzyszyła Ogólnopolskiej Konferencji Dramaturgia Janusza Głowackiego – trochę teatru (próba całości) zorganizowanej przez Katedrę Kultury i Sztuki UG i Teatr Miejski im. W. Gombrowicza w Gdyni w ramach imprez towarzyszących siódmej edycji R@portu Festiwalowi Polskich Sztuk Współczesnych.

Niestety, mimo oczekiwań, główny gość Janusz Głowacki na konferencję i wystawę nie dotarł. Wystawa była próbą ogarnięcia bogatego i różnorodnego dorobku Janusza Głowackiego. Na wystawie zaprezentowano wszystkie dostępne w Bibliotece UG wydania książek bohatera wystawy jak również większą część twórczości publikowanej w prasie, czasopismach literackich i teatralnych.

Zdjęcia na wystawie przedstawiały Janusza Głowackiego w różnych sytuacjach i okresach życia: zdjęcie maturalne z 1958 r. autorstwa słynnego warszawskiego fotografa Benedykta Jerzego Dorysa (właściwie Rotenberga), jako autora scenariusza na podstawie swojego opowiadania, na planie filmu Polowanie na muchy w reżyserii Andrzeja Wajdy, czy też odbierającego przyznane mu nagrody literackie.

Na wystawie znalazły się też fotografie z przedstawień teatralnych jego sztuk, m.in.: Kopciuch w Teatrze Narodowym w Warszawie, Czwarta siostra w Teatrze Polskim we Wrocławiu, w TVP 2 – Studiu Teatralnym Dwójki i w Teatrze Powszechnym w Warszawie. A także Polowanie na karaluchy w Ashland w 1989 r. i w Mark Taper Forum, Los Angeles w 1987 r. Plakaty, program ze spektaklu Antygona w Nowym Jorku, Fortynbras się upił i wiele recenzji, niekoniecznie pochlebnych, jakie ukazywały się na łamach prasy urozmaiciły ekspozycję.

Powieść Janusza Głowackiego Good night Dżerzi również znalazła swoje miejsce na wystawie, z fotografiami Jerzego Kosińskiego autorstwa Czesława Czaplińskiego i Ryszarda Horowitza, znanego fotografa mieszkającego w Stanach Zjednoczonych.

Romans Głowackiego z filmem trwający od końca lat sześćdziesiątych aż do dzisiaj ukazano na fotografiach z filmów: Trzeba zabić tę miłość, Rejs, dotyczących realizacji filmu o Wałęsie a także na dostępnych w Bibliotece filmach DVD. "Jestem niepoprawnym liberałem!" tak napisał Janusz Głowacki w opowiadaniu Powrót Hrabiego Monte Christo. Byłoby interesujące zadać pytanie autorowi czy dziś jest nim również?

Janusz Głowacki, podróżujący między Warszawą a Nowym Yorkiem (do zdjęć z albumu o tym mieście napisał tekst i również on znalazł się na wystawie), jest ulubieńcem mediów i może kobiet?

W którymś z wywiadów powiedział, że „Kobiety kochają mężczyzn za wady” (a sam twierdzi, że ma ich sporo).

Dorota Kowalik, Oddział Informacji Naukowej*

15

BUG letyn kwiecień 2013

Uroczyste posiedzenie Senatu UG z okazji 43. rocznicy powołania Uniwersytetu Gdańskiego Z okazji 43. rocznicy powołania Uniwersytetu Gdańskiego w środę 20 marca 2013 r. w Centrum Dydaktyczno­Konferencyjnym Wydziału Zarządzania UG w Sopocie odbyło się uroczyste posiedzenie Senatu UG. Swoją obecnością tę wyjątkową uroczystość zaszczycili przedstawiciele władz województwa, samorządów Trójmiasta, kościoła, instytucji naukowych, biznesu i mediów, rektorzy szkół wyższych oraz studenci i pracownicy uczelni.

Obchody Święta Uczelni rozpoczęły się wystąpieniem Rektora Uniwersytetu Gdańskiego prof. dr hab. Bernarda Lammka. W swoim przemówieniu JM Rektor przypomniał historię powstania i osiągnięcia naszej uczelni, mówił także o planach na przyszłość oraz aktualnych inwestycjach Uniwersytetu Gdańskiego. Na koniec skierował swoje podziękowania do wszystkich, którzy wspierają rozwój Uniwersytetu, w szczególności do władz państwowych, wojewódzkich i samorządowych oraz do wszystkich pracowników uczelni, od których codziennej pracy ten rozwój zależy.

W czasie uroczystości Wojewoda Pomorski Ryszard Stachurski wraz ze swoim zastępcą – Wicewojewodą Michałem Owczarczakiem wręczyli odznaczenia pracownikom Uniwersytetu Gdańskiego: ­ Złote, Srebrne i Brązowe Krzyże Zasługi za wybitne osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju nauki; ­ Złote, Srebrne i Brązowe Medale za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków, wynikających z pracy zawodowej; ­ Medale Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania.

Jako jedyny odznaczeniem państwowym ­ Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej i naukowej oraz wybitne zasługi na rzecz rozwoju nauki uhonorowany został prof. dr hab. Stanisław Wrycza.

Po raz kolejny z okazji Święta Uczelni zostały wręczone nagrody Nauczyciel Roku im.

Krzysztofa Celestyna Mrongowiusza dla najlepszych nauczycieli akademickich UG rekomendowanych przez studentów, a wybieranych przez członków komisji konkursowej.

Nagroda Nauczyciel Roku jest przyznawana za szczególne osiągnięcia dydaktyczne trzem nauczycielom akademickim Uniwersytetu Gdańskiego w postaci okolicznościowej statuetki oraz nagrody pieniężnej. Tegorocznymi laureatami zostali: prof. UG dr hab. Monika Bąk (Wydział Ekonomiczny), prof. UG dr hab. Arkadiusz Janicki (Wydział Historyczny), dr hab. Sylwia Jafra (Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed). Pozostałym nominowanym – siedmiorgu nauczycielom ­ przyznano wyróżnienia.

Podczas uroczystości JM Rektor wręczył Medale Uniwersytetu Gdańskiego, które nadawane są pracownikom zasłużonym dla rozwoju nauki i osobom wspierającym naszą uczelnię.

W tym roku Złotym Medalem Uniwersytetu Gdańskiego uhonorowany został prof. Emilio Bujalance Garcia z Uniwersytetu Complutense w Madrycie. Srebrny Medal otrzymał dr Marian Kamyczek z Instytutu Zootechniki PIB w Krakowie, natomiast Brązowe Medale wręczono: dr Annie Kwaczyńskiej, dr hab. Krystianowi Dziadkowi i Ireneuszowi Dymarskiemu z Instytutu Badawczego PIB w Krakowie, mgr inż. Ewie Podlesińskiej z Polskiego Klubu Ekologicznego oraz Wiceprezydentowi Gdyni Markowi Stępie.

16

BUG letyn kwiecień 2013

Uroczyste posiedzenie Senatu, jak co roku, uświetnił występ Akademickiego Chóru Uniwersytetu Gdańskiego pod dyrekcją prof. Marcina Tomczaka.

Obchody Święta Uniwersytetu Gdańskiego zakończył wieczorny koncert w Auli Wydziału Prawa i Administracji, w którym ponownie wystąpił Akademicki Chór Uniwersytetu Gdańskiego oraz Zespół Pieśni i Tańca Uniwersytetu Gdańskiego „Jantar”.

Gabriela Igielska, Oddział Zbiorów Specjalnych, senator UG

Z prac Senatu UG Spośród wielu znaczących uchwał, jakie ostatnio podjął Senat UG, na szczególną uwagę zasługują te dotyczące uruchomienia nowych kierunków studiów. Dzięki nim od nowego roku akademickiego 2013/2014 przyszli studenci będą mieli możliwość wyboru 7 nowych kierunków kształcenia.

Na Wydziale Nauk Społecznych w ramach stacjonarnych i niestacjonarnych studiów pierwszego stopnia uruchomione zostaną kierunki Pedagogika Wczesnej Edukacji oraz Bezpieczeństwo Narodowe. Pedagogika Wczesnej Edukacji to kierunek studiów stanowiących wyodrębnioną część dwóch obszarów kształcenia: nauk humanistycznych i nauk społecznych. Na studiach tych przewidziano możliwość wybierania (po I roku) przez studentów specjalności: wczesnej edukacji z logopedią, wczesnej edukacji z językiem angielskim oraz wczesnej edukacji z terapią pedagogiczną. Absolwenci tego kierunku mają możliwość znalezienia zatrudnienia w placówkach oświatowych i edukacyjnych oraz prowadzenia wszystkich zajęć wynikających z podstawy programowej w klasach nauczania początkowego szkoły podstawowej i w przedszkolach.

Kierunek Bezpieczeństwo Narodowe podzielony został na dwa moduły ­ podstawowy i kierunkowy oraz dwie specjalizacje. Moduł podstawowy to moduł ogólnoakademicki składający się z przedmiotów bazowych, natomiast moduł kierunkowy ­ z przedmiotów specjalizacyjnych. Dwie specjalizacje to bezpieczeństwo regionalne i bezpieczeństwo globalne. Absolwent tych studiów będzie mógł podjąć pracę w strukturach administracji publicznej, służbach państwowych, organizacjach zajmujących się bezpieczeństwem obywateli i podmiotów gospodarczych, organach samorządowych, partiach politycznych, organizacjach międzynarodowych, a także w podmiotach prywatnych.

Ciekawie zapowiadają się również propozycje Wydziału Filologicznego UG, bowiem pojawią się tam cztery nowe kierunki studiów stacjonarnych pierwszego stopnia: Zarządzanie Instytucjami Artystycznymi, Etnofilogia kaszubska, Iberystyka i Sinologia. Studia z Zarządzania Instytucjami Artystycznymi to unikatowe przedsięwzięcie w skali kraju, polegające na połączeniu podstaw wiedzy teoretycznej z praktyką. Uczelnia poprowadzi je we współpracy z Gdańskim Teatrem Szekspirowskim oraz Państwowym Policealnym Studium Wokalno­Aktorskim im. Danuty Baduszkowej w Gdyni. Dzięki współpracy z tymi instytucjami studenci będą mogli w ramach nauki np. brać udział w praktycznym organizowaniu różnego typu przedsięwzięć kulturalnych. Każdy ze studiujących dostanie do wyboru dwie specjalności: menadżerską i sceniczno­menadżerską. W przypadku tej drugiej nacisk położony zostanie na praktyczne umiejętności sceniczne. Część zajęć na tym kierunku studiów odbywać się będzie poza Uniwersytetem Gdańskim, przede wszystkim w Teatrze Muzycznym w Gdyni, Teatrze w Oknie, Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku oraz w innych placówkach kultury.

Absolwenci tych studiów otrzymają możliwość podjęcia pracy w teatrach, organizacjach wspierających kulturę, komercyjnych agencjach artystycznych, w urzędach administracji centralnej i lokalnej itp.

17

BUG letyn kwiecień 2013

Etnofilologia kaszubska to kierunek o profilu praktycznym kształcący studentów w dwóch specjalnościach: nauczycielskiej i animacyjno­medialnej. Nowy kierunek ma kształcić specjalistów wyposażonych we wszechstronną wiedzę, umiejętności językowe niezbędne w życiu gospodarczym, naukowym, społecznym i kulturalnym Pomorza (przyszłych nauczycieli języka kaszubskiego, działaczy kultury, edytorów, dziennikarzy i urzędników pracujących na terenie Kaszub, pracowników oświaty oraz regionalnych instytucji kulturalnych).

Studia na kierunku Iberystyka zapewnią przyszłym studentom wysokie kompetencje w zakresie języka hiszpańskiego i portugalskiego oraz wiedzę z zakresu historii literatury i kultury krajów hiszpańskojęzycznych. Studenci będą mieli do wyboru dwie specjalności: translatoryczną ­ przygotowującą do pracy w charakterze tłumacza oraz międzykulturową – ukierunkowaną na zdobywanie kwalifikacji do pracy w instytucjach związanych z kulturą i polityką krajów postkolonialnych, głównie Ameryki Łacińskiej. Absolwent iberystyki będzie mógł z powodzeniem podjąć pracę w placówkach dyplomatycznych, instytucjach kultury, organizacjach pozarządowych, administracji państwowej i samorządowej, instytucjach państwowych i przedsię­ biorstwach zatrudniających specjalistów­iberystów, w mediach, wydawnictwach – jako tłumacz lub redaktor, w biurach tłumaczeń oraz we wszelkiego rodzaju instytucjach, w których używa się języka hiszpańskiego.

Utworzenie na Wydziale Filologicznym kierunku Sinologia jest odpowiedzią na współczesne wymagania rynku pracy. Chiny odgrywają coraz bardziej znaczącą rolę na arenie międzynarodowej.

Ekspansja gospodarcza Państwa Środka nasila się, o czym mogą świadczyć kolejne kontrakty i inwestycje, chociażby w Azji i Europie. Rośnie zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowanych specjalistów biegle władających językiem chińskim. Głównym celem kształcenia na kierunku Sinologia jest uzyskanie kompetencji językowych i kulturoznawczych związanych z obszarem językowym Chin.

Jej absolwenci zdobędą również wiedzę z dziedzin takich jak kulturoznawstwo, historia, historia sztuki, nauki o polityce, prawo i ekonomia. Osiągnięcie tych celów daje absolwentom możliwość zatrudnienia we wszelkich instytucjach, firmach poszukujących osób posługujących się językiem chińskim oraz mających orientację w regulacjach prawnych i różnych aspektach kultury Chin.

Senat podjął również uchwałę o uruchomieniu w ramach stacjonarnych i niestacjonarnych studiów pierwszego stopnia nowego kierunku Kryminologia. Kierunek ten będzie prowadzony przez Wydział Prawa i Administracji UG. Bardzo szybko wzrastający poziom przestępczości w kraju sprawił, że zawód kryminologa jest coraz bardziej poszukiwany. Studia na tym kierunku to interesująca propozycja edukacyjna dla przyszłych kuratorów, mediatorów, policjantów, strażników miejskich i gminnych, funkcjonariuszy więziennych, specjalistów zajmujących się bezpieczeństwem, obrońców praw człowieka, badaczy problemów społecznych. Kryminologia jest interdyscyplinarnym kierunkiem studiów, na którym studenci poszerzą i pogłębią wiedzę o człowieku, przyczynach patologii społecznych i sposobach ich przezwyciężania oraz zdobędą wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii, socjologii, biologii, ekonomii i prawa.

Uchwały podejmowane przez Senat wskazują na Uniwersytet Gdański jako dynamicznie rozwijającą się uczelnię, która łączy tradycję z nowoczesnością. Utworzenie tak dużej liczby nowych kierunków wynika ze świadomości rosnących potrzeb badawczych, kulturowych i edukacyjnych w dynamicznie rozwijającym się świecie. Sprawia jednocześnie, że Uniwersytet Gdański gwarantuje bogatą i różnorodną ofertę kształcenia.

Gabriela Igielska, Oddział Zbiorów Specjalnych, senator UG

18

BUG letyn kwiecień 2013

Uniwersytet HongKongu ­ zapraszamy na Wschód Tam, gdzie podstawę kuchni stanowi ryż, a zamiast noża i widelca używa się pałeczek, jest Daleki Wschód. Tam też mieści się powstały w 1911 roku Uniwersytet Hongkongu. Cały jego campus został wybudowany na zboczu góry. Wygląda bajkowo, łącząc nowoczesną architekturę z tradycyjnymi chińskimi elementami. Położenie uniwersytetu wymaga specyficznych rozwiązań komunikacyjnych, takich jak windy, łączniki czy tunele, które pomagają użytkownikom pokonywać różnice wysokości.

Biblioteka ulokowana jest w nowoczesnym budynku, w środku campusu i można się do niej dostać wewnętrznymi przejściami i windami, jak również z parkingu wydrążonego w skale. Przed obiektem znajduje się mały plac ze stolikami obleganymi przez studentów, a nad wejściem świeci duży, czerwony napis w dwóch językach. Przepustką do korzystania z biblioteki jest legitymacja studencka. To ona otwiera elektroniczne bramki wejściowe.

Księgozbiór biblioteki obejmuje 3.000.000 tytułów drukowanych i 3.500.000 e­booków (na platformie Ebsco). Mogą z niego korzystać tylko studenci oraz pracownicy UHK. Limit wypożyczeń wynosi: dla studentów ­ 60 pozycji na 2 m­ce, dla doktorantów ­ 180 pozycji na 4 m­ce, dla pracowników naukowych ­ 400 na okres 6 m­cy. Książki można wypożyczać i oddawać za pomocą terminali samoobsługowych. Co ciekawe, zwrotów można dokonywać również w mieście, w tzw. U­ space (są to specjalne skrzynki rozstawiane między innymi na stacjach metra).

Biblioteka zatrudnia 230 osób. Obsługa jest dwujęzyczna: chińsko­angielska. Czytelnicy mają wolny dostęp do książek (każda z nich posiada elektroniczne zabezpieczenie). Na terenie biblioteki znajduje się 120 komputerów z podłączonymi skanerami i dostępem do Internetu. Użytkownikom wypożycza się także iPody. Zorganizowano ok. 80 miejsc do pracy indywidualnej oraz pokoje pracy grupowej (dla ok. 5 osób), które służą studentom głównie do przygotowywania prezentacji.

Rezerwacje pokoi odbywają się elektronicznie, a informacja, kto i jak długo zajmuje pomieszczenie, wyświetlana jest na ekranie przy drzwiach do pomieszczenia. Stanowiska pracy indywidualnej (boksy z biurkiem i krzesłem) posiadają łącze internetowe. Ciekawym rozwiązaniem miejsca pracy grupowej jest sala wyposażona w okrągłe stoliki i krzesła na kółkach, dzięki którym uczestnicy mogą przejeżdżać od jednego stolika do drugiego. W części wypoczynkowej biblioteki znajduje się barek i automaty z napojami, zaś na terenie całego obiektu rozstawione są kanapy i fotele, na których można odpocząć, a nawet zdrzemnąć się. Z telefonów komórkowych pozwala się korzystać na schodach i przy windach.

Biblioteka UHK posiada 6 filii oraz Oddział Zbiorów Specjalnych i finansowana jest z budżetu uniwersyteckiego oraz ze środków rządowych.

Marzena Albrecht, Oddział Udostępniania

19

BUG letyn kwiecień 2013

20

BUG letyn kwiecień 2013

Przestali pracować: Maria Paukszto, Oddział Czasopism (31.03.2013 r., przejście na emeryturę)

Redakcja BUGletynu Emilia Dulczewska­Maszota, Ewa Potaż, Dominika Skutnik Współpraca ­ Magdalena Hamerska, Marzena Szczucka email: bugletyn@bg.ug.edu.pl

Wszystkich chętnych zapraszamy do przesyłania propozycji swoich tekstów.

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania tekstów oraz wprowadzania zmian w uzgodnieniu z autorem.

Tekst oznaczony * nie został poddany korekcie.

Wskazówki dla autorów: ­ tekst powinien być zapisany w formacie *.doc lub *.rtf ­ akapity należy rozpoczynać wcięciem akapitowym (prosimy nie stosować akapitów blokowych)

21

BUG letyn kwiecień 2013